Está en la página 1de 5

Ndigleyi su fekkee ni njaboot guy soga eksi ci jangu bi

Njabootgi ak lekkolbi oo bokk di ligeey ci yaru xaleyi. Dina am solo lool ngeen xam yenn
ci suu aaday lekkoolbi.
1. Naka la lekkoolbiy doxe.
2. naka yaw ak sa njaboot mn jankoontee ak jangalekatyi.
3. Naka lauy mn dimbalee seen doomyi bau am yar bu baax.
1.- DOXALINU LEKKOOLBI
Lan lau bgg un jangalekatyi? Lan la Lekkoolbi bgg?
un epp iy liggeey ci lekkoolbi liu bgg mooy:
. dimbali tuut tankyi bau mn nekk nit yu baax.
. dimbalileen bau mn am ndam ci seen njang.
. animar a todos nuestros alumnos/as a que continen sus estudios.
Nit u bari ooy ligeey ci sunu lekkoolyi ngir mbir yi mana nekk, kenn kunekk ci nit yooyu danga
am say ndombay tank:
Jwri ji (Director): mooy kiy jiite lekkoolbi.
Wey jokkoji ak wajuurji (tutor) : moy nit kiiy jite benn mboolowu xale. Mooy tamit kiiy
jokko ak wajuuri xale yi uko denk.
Claustro wala mboloo bu janglekatyi: Moy dajale janglekatu lekkool bi. Wey jokkoo ak
waajuryi tamit ak jangalekat yi u denk yen fann yi (musik, angle, espoor) ci lau...
Ligeeykat yi dul janglekat: oy nit yiy ligeey ci lekkool bi te duu jangle. Seeni wareef
ooy: lekkukaybi, topatoo lekkool bi, taxawu laagoyi...
2.- JOKKOOY WAJUURI NDONGOLI AK JANGLEKATYI
Dauy faral di woote ci yenn ndajeyi waajur yepp, ci yeneenyi fami bucinekk. Soxal naulool
ngeen teew ndax noonu rek lauy mn jokkoo te ligeeyndoo.
Ndajey mbooloo-kalaasbi. Ndaje jangalekat biy selbe xaleyi ak waajur yepp
Daoleen di faral di def su lekkool dooree.ci lauy waxe ligeey biuy def ak xaleyi te ci la uy
leerla leeral ni mbooloo yi ak lekkool bi doxe.
Yenn saay dauy wootw ndaje mbootaay ak waajuryi su amee lenn lu dul faral di am: gene yen
besyi, yeete ci yenn mbiryi...

Ndaje ak wajuur yunnekk:


Daukoy faral di def su uy delloo lixalebi liggey. Ci daje yooyu lauy wax ak wajuuryi ci ni seen
domo di jange.
su loolu weesoo su ngem ame nattable ci lumu mana doon, mn ngeena jegesi, suu xol DINA
sedd ci tajawuleen. Waaye dauleen di diggl ngeen doxaleko nii:
1. Woo wey jokkoo ak waajuryi, janglekat bi yor kalaasbi. Moom man na leena wax ak kan ngeen
mana waxal.
2.- Yggle ni danga bgg ndaje, sumanee nekk ak bataaxal wala woote; loolu mooy tax soleen
ewee u men leena taxawu.
Buleen jaaxle bu fekkee deguleen lakkbi ndax numu mne deme danau xool nuu waxtaane.
3.- NAKALAU N DIMBALEE NDONGO YI BAU AM YAR BU BAAX.
Ngneel la lekkoolbi ak njabootyi deggoo ngir yar ndongobi. Amna fann yoo xamni war ngeen ci
bayyi xel:
1.- Teew te aksi waxtu
2.- jumtukaayu njangyi
3.- Liggeey yiuy yonnee xalyi defko ca krga
4.- Njangum lakk yi
5.- Jeflante ak andadoo yi
6.- Li u ciy yaakaar: di ci xaar lu bari
1.- Teewe bi
Teew bes bu nekk ci lekkoolbi day lu am solo su nitki bggee am ndam ci njangam. Nau gema
xool lu tax:
-

Su xaleyi di jangsi bes bu nekk ci la uy tamm joxalante ak seeni moroom y ci lauy gene
jange. Su uy faral di aka teew duu manadef ligeeyu kalaas bi te dafay jafe tamit u
mn jokkoo ak seen moroomyi.

Teewe mn na leena jurl lu baax ci seen njangte itamit ci la xalebi di kontaan ci


mnmnam.

Noonu la xaleyi di tamme xam luy seen warugar ak am jom: N maki di deme liggeyi
noonula xaleyi di wara jang. ari yf yepp dauy laja coono. Jangni jfjl ax teedd.

Te itam, yoon dafa diggle teewe ci janguyi muy farata:

Dem lekkol day farata ci xale yi am dignte 6 ba los 16 at, mooy firnde ni xaleyiy jang ci
reewu baskyi mnuoo akka dem lekkool.

Diggnte 2 ba 6 at dau digle uy dem lekkool ndax mooy diir bi uy tek ndank ndank liy
jur ndam ci njangmi ak ci duggante ak seeni moroom. Saa suu bindoo daoo wara teew.

Buu akee teew yu akk galankoor ci ludul feebar wala leneen lu am solo, diir bi njkk ci
weerwune danau yonnee aka teew yi kilifa yiiy yor njangmi ci goxbi. Kilifa yi danau
yonnee bataxal wajuuryi, meeri bi ak iiy taxawu askanwi etc. Loolu Mennaa jur yaxteef ci
ndimblyi, burs yi...

Jangsi dafa laaj sonn, yen saay xaleyi dauy baa jangsi: danau wax ni seen bopp, seen biir day
met, seen moroomyi dau leen di door, jangalekatbi du leen faale, lekkgi baaxul, waxtu lekk
day bari jaxasoo,...
Wajuur yi WARUU LEEN NA BAYYI CI KRGI SAA SUUKO LAAJEE NDAX DAY JUR:
-

Suuleen di topp dauy tamm defloo luleen neex seen wajuryi.

Am naxar ngir duu mn topp njangu seeni moromyi. Loo gen aka teewe mu gene
jafe.

Xale yi mnula topp seen ligeeyi moroom yi dauy mujj ba jang

Yen saay loolu mooy yaxx jang wala mooy tax xaleyi di reduble.

Jokkoo diggnte wajuuryi ak janglekatyi dumna neex. Jangalekat dafa leena soxal lool
xaleyi .

Lan lau mn def su xaleyi bggula jangi:


-

Jeemlena yee dileen wan ngneeli dem lekkool, waxtaan, xool leen bu baax, te dilen yobbu
lekkool, te buleen soxale mn ngeen na wax ak wey jokkoji ak waajuur yi ngir
leral.

Aksi waxtu
Lekkoolbi dafa am waxtu dugg ak gene buepp wara toppr. Soxal au lool ngeen indi xaleyi ci
waxtu te jlsileen tamit ci waxtu.
2.- Jumtukaayu jangyi
Lekkoolbi dana ygle teere jang yi u soxla ak fan ngeenleen mne jnde. Ci ndaje
mbootaayyi, dau faral wax jumtukaayyi jangaan bunnek wara indi..

Ci njangum tuuttankyi kenn kunnek warnga indi sa gafaka.


aareelu at ci jangu tuuttankyi war ao indi buluus buuy delloo aljuma seen kr ngir u footko
te indiwaatko altine.
Waxtu noppalubi, waruoo indi lekkgu bari.

Fanyi u am espoor warnaoo indi jumtukaay yuu raggoo suu paree.


Xaleyu yemamaayyi warnaoo yobbu lileen jangalekatbunekk di laja. Ci espoor warnao yobbu
yrya ak luuy sangoo..
4.- Liggeey yau wara def ca krg
dauy faral di yonnee yenn ligeeyi ca krg. Su fekkee mn ngaa dimbali sa domo defeko nii:
-wutalleen fuu jange ca Krga: taabal, u Toog...
- am fuuy deec seen jumtukaayyi, teere, kalaasr.
- Fexe u am wenn waxtu wuuy jange ca krga.
- baa jang ak tele, ba uy seetaan tele lu bari wala gudde tdd.
Tamit amna solo lool:
- suxluleen ci un jang te jox gde lep lu uy jeem, ygglu linuy def ci lekkoolbi. Saa
suu indee luu liggeey ci lekkoolbi, ngeen wane ni soxalnaleen... Su dee xale yu xawa
magg tutti baax u jool fuleen gene soob di fa jange.
- Dimbalileen u mn jang liuy am lgsunnekk: pare saakbi ak efey sngu, keyitu
jang, xool liu am ci lksa...
- jappaleleen u jang, bind y jang matematik ci seeni lakki wajur, loolu Mena leena may
u fonnk seen aada.

6.- jaangu lakkyi


- ci wallu lekkool rewu baskyi, Ion bi u tekk dafa wuute liuy def ci yeneen goxu espaa.
- mandargab suu njangle mooy ni lici pp ci lekkool yi ci suu lakk la uy doxe, mooy ni rek
lennli wala lepp ci bask lau kou defe.
- Warngeena xamni jang euskara day ubbil seeni domo bunt yu bari ci ligeey fii ak Navarra.
- Jang ci lakku baskyi duni duu jang espaol. Xalli nau Ion woo xamni ku ko topp danga dgg
euskera, espaol ag angale.
- Loo jang ci benn lakke rek day yokk ci beneen. Loolu moo waral xaleyi wara degg tamit
seeni lakku waajur.
7.- dugante ak nawleyi
benn ci li janglemi du wut mooy xaleyi mn nekk nit u baax te jang dugante ak seeni
morom. Dana fal di am ay istuaar ci dignte xaleyi ndax dauy ubbi Ion ci adunabi. Xulooyi bokk

nau ci liy yee xalayi. Su xuloo wala xwwx amee ci dingante xaleyi, li uy def mooy dimbalileen
bau mn faj seen mer, dauy jeem jangal leen ci dara.
Su fekkee amna lenn luleen jaaxal yeen waajuryi li gn mooy wax ko ak jangalekatyi.
8. Li uy yaakar ci li: di ci xaar lu bari
Warngeen na mn japale xaleyi u wey ci seen jang ngir mn nekk ay doctor, jangalekat wala
sep lu leen neex.
Su fekke bg ngeen seen domo sori ci seen jang te oomit u nekkcadi nau wane jom. Noonu
lauy mn sorici jang.
Jappaleenleen u mn jotci ndimbl yi am. Ci lekkool bunnek amna bunt te buleen am benn
kersa ci laja jwriji luci seen domo mn am.

También podría gustarte