Está en la página 1de 9

16/08/2016

BrbaraBulhosa"Consideroqueestanovageraodeescritoresnoassimtoextraordinria"

BrbaraBulhosa"Consideroqueestanovageraode
escritoresnoassimtoextraordinria"

BrbaraBulhosagarantequetemtodososautoresquegostariaquepertencessemaocatlogodaTintadaChina.Amaioria
nasceuecresceucomaprpriaeditora,duranteasuadcadadeexistncia
|OrlandoAlmeida/GlobalImagens

ApsterconquistadoumalegiodeleitoresparaoslivrosdaTintadaChina,aeditoraBrbara
BulhosaalargouaedioaoBrasil.Ondeapresenadaliteraturaportuguesaquaseinexistente,
comoeraocasodeSophiaouAgustina
OnomedaentrevistadaeodaeditoraTintadaChinaconfundemse.Praticamentesoumanicaimagem
nacabeadoclubedefsleitoresqueadoramtodososlivros,bemcomoarevistaGranta,queBrbara
Bulhosapublica.Umaeditoraindependentequeconseguemantersetonaentreopoucoespao
comercialqueosgrandesgruposdeixaramnomercadolivreiroemPortugalatualmente,quetrouxeluz
dodiaumpunhadodebonsautoresetimoslivros.
Naentrevista,dizoquepensadomundoeditorialdeumaformatosinceraque,gravadordesligado,acha
melhorsuavizaralgumasdeclaraes:"Noquerosermortapelasoutraseditoras."Nadaqueadeva
preocupar,afinaldisseumasverdades,aquelasqueseforemtidasemcontapodemevitaralgumdo
cinzentismoeditorialatual.
comumacharsequehojenoheditoresemPortugal,massimmarketeersepessoasque
publicamlivros.Comoquesesentenomeiodestarealidade?
Eunoseicomoqueasoutraseditorasougruposeditoriaistrabalham,masnaTintadaChinaaideiafoi
sempresermoseditores.Isso,paramim,nosignificaprumacapanumlivroemandarimprimir.Editar

http://www.dn.pt/portugal/entrevista/interior/consideroqueestanovageracaodeescritoresnaoeassimtaoextraordinaria5330635.html

1/9

16/08/2016

BrbaraBulhosa"Consideroqueestanovageraodeescritoresnoassimtoextraordinria"

significaescolheroslivros,aceitarounopropostas,trabalhardiretamenteemuitoosmanuscritoscomos
autores,deformaquecadalivroencontreosseusleitores.
HleitoresparaaTintadaChina?
Nsjsabemosqueoslivrosnosoparaserlidosportodaagente.NocasodaTintadaChina,fazemos
livrosparaquemgostadelereoscritriosdequalidadequeimpusemosansprpriossoaltos.Tantona
revisoeditorialcomocomosautoreslinhaalinhaseforpreciso,porqueaspessoaspodemtermuitoboas
ideias,masnotmdesergrandesescritores.
Osautores,pornorma,tambmnogostammuitoqueoeditordopiniessobreoque
escreveram?
Nosei,eununcativeumproblemacomumautorportugus.Muitopelocontrrio,dasnossassugestes
emcadalivro,90%soaceitespelosautores.Nomudamosnadasemosautoresconcordarem,e
costumamficargratosereconheceremonossoprofissionalismo.Oobjetivocadaprojetodarcerto.
"Altimapalavrasempredoautor.quemassinaolivro,aeditoradeveficaromaisinvisvelpossvel"O
autorportugusacataaopinioassimtofacilmente?
Sim.Aceitam,porquenofazemosalteraessporfazer.Alis,ssugerimos,poisaltimapalavra
sempredoautor.elequemassinaolivro,aeditoradeveficaromaisinvisvelpossvel.Achoquesfaz
sentidocontinuaremaexistireditorascomtodasastecnologiasquetemosatualmenteporqueumeditorfaz
adiferenaaodiscutiroprojetodesdeoinciocomoautor,bemcomonasvriasleiturasquevamos
fazendoambos.Portanto,soprojetoscommuitapartilha.
NoanormalemPortugalquemuitoseditorespubliquemlivrosquasesemosler?
Exatamente.Nomeucaso,osvriosautoresquevieramtrabalharconnoscosabemqueassimque
trabalhamos.Seeufosseautora,sentirmeiamuitomaissegurasesoubessequealgumestavaaolhar
paraolivroantesdeirparaarua.Afinal,nomomentoemqueumlivroestfora,quemvaisofrermaiscom
eleseroautorseascoisasnoestiverembem.QuandoassinamosumlivrocomologtipodaTintada
Chinaestamosacomprometernoscomaquelelivro.
Hautoresquesurpreendemaoentregaremumlivroa100%?
Todososlivrostm,pelomenos,gralhas.
Talcomoquasetodostmumfinalfalhado,semforasuficiente?
Nuncasugerifinais,oquedigo"noacreditomuitonestapersonagem","estefinalnoestbem
conseguido"ou"esteinciopoderiaestarmelhor".Ouseja,nofaosugestesdiretascomoalguns
editoresquedizem"agoraestapersonagemdeviamorrer".Issocabeaoautor,porquedevesentirse
identificadocomoqueestaescrever.
Noconcordaqueosfinaissofracosnamaiorpartedoslivros?
Emtermosgerais,consideroqueoslivrosdeveriamsermaistrabalhadosantesdeserempublicadoseque
osautoresdeveriamtermaistempoparaosreverepensar.Umbomlivrosopodeserdepoisdemuito
maturado.
Ocomputadornoveiodarumarmuitoprontoaolivro,evitandoqueosautoresodeixemadormir
nagavetaalgunsmeses?

http://www.dn.pt/portugal/entrevista/interior/consideroqueestanovageracaodeescritoresnaoeassimtaoextraordinaria5330635.html

2/9

16/08/2016

BrbaraBulhosa"Consideroqueestanovageraodeescritoresnoassimtoextraordinria"

possvelqueissosepassecomalgunsautores,masconheooutrosqueno.GonaloM.Tavares
publicacoisasqueescreveuhtrsanos,aDulceMariaCardosodemoramuitomaistempoareverolivro
doqueacontarahistria.
Oqueumbomromance?
Osgrandesromances,aquelesqueficaramcomoosgrandesclssicos,soosquetmideias,muita
qualidadee,aomesmotempo,emocionam,prendemaspessoaseconsegueminterao.Issomuito
difcil.
TemostidodessesgrandesromancesemPortugalnosltimostempos?
DepoisdeORetorno[deDulceMariaCardoso],queumlivroextraordinrio,halgunsdequegostei
muito,masconsideroqueestanovageraodeescritoresnoassimtoextraordinrianocampo
literrio.
Porquenoleramosuficiente,nopraticaramosuficienteounoderamespessurasuficientes
personagens?
precisovercasoacaso,masestamosdistantesdaquelesmomentoshistricos,comofoianossagerao
de1870,emquehumconjuntodegniosaproduzir:OliveiraMartins,EadeQueirs,Anterode
Quental...NooquenestemomentoestaaconteceremPortugal.
Nemprecisoirparatolonge,bastaotempoemquehaviaemsimultneoJosCardosoPires,
LoboAntunesouumSaramago,estecomideiasmuitofortes.
PorissoqueSaramagoumautorincontornveldosculoXXeganhouoNobel.Portrsdecadalivro
deSaramagoestsempreumagrandeideia,queconseguiuresolverdeformagenial.
Eleseduziuosleitoresamericanos,queamelhorformademedirumbomautor.Concorda?
Noseiseconsigoconcordar.TambmtraduzemoJosRodriguesdosSantos,portantonoestamosa
falardeliteratura,massimdelivros.AquiloqueoRodriguesdosSantosfaznoliteratura,solivros
eficazes,ouentonovenderiam.NopossvelfazerumacomparaoentreoJosSaramagoeo
RodriguesdosSantos,poracasoutilizamomesmoinstrumento.
Voltandoaestageraodeescritores.exceodeGonaloM.Tavares,queeleprpriouma
gerao,porquenoconseguemosoutrossurpreender?
Hautoresquesurpreendemosleitores.OValterHugoMesurpreendeumuitosleitores,oltimoromance
daAlexandraLucasCoelhoumlivrosurpreendente.Quandoumescritorseassumecomoescritorefaz
daescritaasuavida,temdesertomadomuitoasrio,eeufaoumadistinoentreescritoresepessoas
quepublicamlivros.Quantaspessoasquenasbelasartesestoaapresentarobrasextraordinrias?
Quaissoosmsicosextraordinriosquetemosagora?Acriaoliterriacomooutraqualquer,sque
semprefomosmuitofocadosnaliteratura.Ouseja,creioquedevamosrelativizarumpoucoouestamosa
prmuitopesosobreosautores,oquepodeserinjusto.
Talvezporquenuncahouveum"grupo"tograndedeautoresapublicar.Noostornamais
responsveis?
Oquetemosnestemomentooutracoisa,umaconcentraoeditoriale,devidoaberturados
hipermercados,estinstaladaumamquinadefazerlivrosquetemmuitopoucoavercomliteratura.H
quealimentarumpblicoquenoliaequeocomeouafazerporcausadosucessodaeditoraOficinado

http://www.dn.pt/portugal/entrevista/interior/consideroqueestanovageracaodeescritoresnaoeassimtaoextraordinaria5330635.html

3/9

16/08/2016

BrbaraBulhosa"Consideroqueestanovageraodeescritoresnoassimtoextraordinria"

Livroedaliteraturalight,comaMargaridaRebeloPinto.Umasriedepessoasquenopegavamnumlivro
passaramalernessaaltura.
Oshipermercadossoumperigoparaaliteratura?
Nestemomento,vendemumterodoslivrosemPortugaleoqueamaiorpartedaseditorasegrupo
editoriaisfazemestaraalimentaressemercado.Noestamosafalardeliteratura,noestamosa
produzirmaisliteratura,apenasaimprimirmaislivros.
EmPortugal,publicamse14millivrosporano.Noumexagero?
Ehouveumretrocessononmerodeedies.Oquesepassaqueomercadoportugusfuncionacom
essailusodequeoslivrosvovendermuitoseestiverembemcolocados.Ento,oquesepassaqueas
editorasestosempreareceberdevolues!Comooslivrostmtodosdireitoadevoluo,oqueacontece
quesedeixodepublicarduranteseismesessvouternotasdecrditoenenhumavenda.empurrar
comabarrigaouaseditorasvofalncia,porquenosevendemassimtantoslivros.
Comediesde250ou500livroscomoagoraprtica,hlugarnasgrandessuperfcies?
Normalmente,stmlivrosemqueacreditamcomobestsellerseparaseestarmuitobemrepresentado
numagrandesuperfcienecessriosubirmuitoatiragem.Heditoresquefazemisso,euno.Sestou
noshipermercadoscomoRicardoArajoPereira,oGregrioDuvivierepoucosmais,porquenamaior
partedoslivrosquepubliconemsequerfaotiragensparaestaremnoshipermercadosbemdestacados.
Dequalquermodo,noconsideroquevendessemuitomaisporisso.Defendomuitoaexistnciadas
livrariasindependentes,porquetrabalhoparaessaspessoasquevopreferencialmenteslivrariaseque
gostamdelerbonslivros.
ATintadaChinanonaedioumclubeumpoucoelitista?
Sim,claro.Podemossofreressacrticaporqueverdade.
Noestouafazercrtica.
Nobemumclube,oqueaconteceufoiqueaocomearem2005notnhamosautores,nem
desafimososdeoutraseditorasparapublicaremconnosco.Fomosagarrarnumageraoqueaindano
tinhapublicadomuito,comooRuiTavares,oJooPedroJorge,oPedroMexiaouoRicardoArajoPereira.
Erampessoasqueadmirvamosimenso,danossagerao,emqueacreditvamosparafazerumtrabalho
conjunto.Comoumaeditoraquenoquercrescermuitoemnmerodeautores,paraseentrarnaTinta
daChinahumasriedecritrios,ecomoaeditoraagestoradaempresa,quemcorreriscossoueue
noumadministrador.
Noreceiaerrarnasapostas?
Claroquesim,ejerreiimenso.Seformosaoarmazm,estcheio.Quandoascoisascorremmal,a
responsabilidademinhaenodadistribuidora,doslivreiros,dosjornalistasoudosautores.Fuieuque
apostei.Stenhoumapreocupao:nopublicarparaosamigos.
Qualocritrioquesegue?
Publicoumlivroquandoacreditoquetemleitoresoupertinnciapolticaousocial.Umeditortambmum
agentededivulgaoculturalepolticaequemdisserocontrrionocompreendeoquefaz.Vivemosem
democraciaeprecisohonraraprofisso.

http://www.dn.pt/portugal/entrevista/interior/consideroqueestanovageracaodeescritoresnaoeassimtaoextraordinaria5330635.html

4/9

16/08/2016

BrbaraBulhosa"Consideroqueestanovageraodeescritoresnoassimtoextraordinria"

FoiporviveremdemocraciaquepublicouolivroDiamantesdeSangue,doangolanoRafael
Marques,quelhedeutantosproblemas?
Nuncamepassoupelacabeaquepudessesertransformadaemarguidaeficarcomtermodeidentidade
eresidnciaporterpublicadoumlivro,principalmenteporquesoufilhado25deAbrilenoseioque
vivernumaditadura.Felizmente,foitudomuitorpido,poisapartirdomomentoemquefuiconstituda
arguida,aopiniopblicaachouinacreditveleoMinistrioPblicodemorouummsaarquivar.
Concluso:vivonumademocracia.
OlivrodoRafaelMarquesnoumlivrodedifamao?
No,umainvestigaorigorosssimasobreumproblemamuitogravededireitoshumanos.Oseurelato
temostestemunhosdecentenasdeviolaesdedireitoshumanos,desdemortesatorturas,eumlivro
noqualdemoroumuitotempoaconseguirainformaocorreta.Quandoliolivro,tambmvios
documentosqueprovavamqueaquelaspessoaseramdonasdaquelasempresasequandooautoracusa
osdonosdasempresasdeseremresponsveispeloqueestaacontecernasempresasdeles,no
difamarningum.Seriaseestivesseadizerquealgumeradonodaempresaenofosseverdade,ouse
estivesseadizerquesecometiamcrimesenosecometessem.
Durouumms,mastambmsporqueusoutodasas"armas",designadamenteadisponibilizao
onlinedolivro.
AdisponibilizaoonlinedolivrosaconteceuquandooRafaelMarquesestavaaseracusadoemLuanda
eadecorreroseujulgamento.A,disponibilizeiolivroonlineparaquetodospudessemperceberoque
estavaescritonele.Ehouvemuitointeresse,porquesnonossositetivemoscemmildescargasdolivro.
SeotemanofosseAngola,essapolmicateriatanto"sucesso"?
No,jtinhapublicadoumlivrosobreviolaesdedireitoshumanosnaChinaenoteveestarepercusso.
Oquemeinteressasoinvestigaesrigorosas,feitasporpessoascompetentessobreassuntosque,
enquantocidad,consideroimportantedenunciar.OqueaconteceufoiquequandoolivrodoRafael
Marquesfoipublicadovenderamsequatromillivros.Apartirdomomentoemquepuseramoprocesso,
venderamsemaiscincomil.Ouseja,amaiorpublicidadeaolivrofoifeitapelosgeneraisangolanosdevido
aprocessaremme.Houvealgumquedisse"istoumagrandeoperaodemarketing",oquemedeu
vontadederir.QuantoaolivrodoRafaelMarques,setiverpoupadoumavidaquefosse,paramim
suficiente.E,vivendonumademocracia,muitodiferente,poistemosdefazerumtrabalhosriotantoem
democraciacomoemditadura.Seromaisrigorosospossvelnoquepublicamos.
Porfalaremditaduras,vaieditarolivrodeFernandoRosasSalazareoPodernoBrasil.H
interesse?
SseiquenohnadasobreSalazar,portantofazsentidopublicloparaosbrasileirospoderemler.
EssaspontessoimportantesporqueodilogocomosbrasileirosnosepoderesumiraCames,Pessoa
eSaramago.Noperceboporquequeosbrasileirosnosepodeminteressarpelanossahistria.
TambmestapretendereditarnaTintadaChinaBrasilaAgustinaBessaLus?
Jeditei.TalcomoaDulce,aAlexandraLucasCoelho,oPedroRosaMendes,AlmeidaFaria,Daniel
BlaufukseJooPina.Desde2012queestoupelomenosumquartodoanonoBrasileissofazquetenha
outrasensibilidade.NocasodaAgustina,apercebimedequenoestavapublicadanoBrasil.Herberto
Heldernosabiamquemera,nemoEduardoLoureno...
EmPortugal,poucossabiamquemeraHerbertoatmorrer...
http://www.dn.pt/portugal/entrevista/interior/consideroqueestanovageracaodeescritoresnaoeassimtaoextraordinaria5330635.html

5/9

16/08/2016

BrbaraBulhosa"Consideroqueestanovageraodeescritoresnoassimtoextraordinria"

MasoHerbertoeraopoetaquevendiamais,semprefoiumpoetadecultoemPortugal.Oqueacontece
noBrasilquenohumlivrodisponveldaSophia,daquedecidissefazerumacoleodegrandes
escritoresportugueses:Agustina,AnterodeQuental,Herberto,EduardoLoureno...
Evaiencontraresseslivrosbemexpostosnaslivrariasbrasileiras?
Elesjestonasmontras,oslivrosdaTintadaChinasomuitobemtratadosnoBrasil.Osautores
portuguesessomuitomaisbemrecebidosnoBrasildoqueosautoresbrasileirosemPortugal.Porisso,
tambmestouatrazerparacautoresbrasileiros.
ONelsonRodrigues,porexemplo?
Quenuncafoipublicadoporc,queesperoquevcorrermuitobemousermuitoestranho.umautor
extraordinrioedeculto.
Machista...
Machista,misgino,reacionrio,alis,issooquemaismefascinanapersonagemdoNelsonRodrigues,
ofactodesertantacoisa.NaquelabiografiaextraordinriadoRuyCastro,elechamalheoanjo
pornogrfico.umapersonagemfascinanteporquenoseencaixanumtipo,eissoquefazdoNelson
Rodriguesalgoextraordinrio.
Atualmente,noprecisodistanciamentoparaoler?
Sim,mesmoasacanagem,aquelescontosdaVidacomoEla.Humacoisaemcomum,sosempreas
mulheresqueestragamtudo,umasmalandras,enquantooshomenssosempreamorosos.
EstranheiquenumaeditoratofeministaoNelsonRodriguesfosseaceitenoclube!
Issoumaideiaerrada.ATintadaChinaumaeditoraquepublica,eu,sim,soufeministae,obviamente,
nopublicotextosaosquaisnoreconheaqualidade,maspublicotextoscomquenoconcordodesde
quenosejamracistas,xenfobosoumachistas.OmachismonoNelsonRodriguesumacoisadapoca
dosmeusavs.Novoudiscutircomosmeusavsaformacomoelesviveramsempre.Discutomuitomais
comosmeusfilhosoucomosmeusnamorados.
"NoconheonenhumautorcomadensidadeepolmicocomooNelsonRodrigues"EmPortugal,temos
algumreacionriodoquilatedoNelsonquesejustifiquepublicar?
Noconheonenhumautorcomadensidade,aconsistnciaeaomesmotempooserpolmicocomoo
NelsonRodrigues.Eleinteligentssimo,almdeterumhumorextraordinrioebrincarmuitocomele
prprio.livreegostodessaideiadeliberdade.Alis,nemsequerpensoqueeraumreacionriomachista.
Aeditoranofeminista,comonodeesquerda,publicaautoresdeesquerdaededireita,publicatextos
desdequetenhamqualidadeoupertinncia.
Noabdicadessaliberdade?
Aeditoranovestenenhumacamisola,eusim,possovestireserfeminista,masataodiaemqueos
homenseasmulherestiveremosmesmosdireitosedeveres.Apartirdessedia,deixodeserfeminista.
"Opoliticamentecorretodeveserrevistopoistenhodireitoacontaranedotasracistasou
homofbicas"RepareiquenolivroAmrica,theBeautifulhumtextodeAntnioFerrotambmmuito
machista...
OtextodoAntnioFerromaravilhosoeeudetestoopoliticamentecorreto.inacreditvelquesealtereo
quealgumescreveuh200anos,comonocasodoMarkTwain.Aliteraturaeacriaotambmretratam
http://www.dn.pt/portugal/entrevista/interior/consideroqueestanovageracaodeescritoresnaoeassimtaoextraordinaria5330635.html

6/9

16/08/2016

BrbaraBulhosa"Consideroqueestanovageraodeescritoresnoassimtoextraordinria"

oseutempo.ComoquequeremosestudarHistriasealterarmososlivros?OquequeLolitado
Nabokovestafazer?umlivroaincentivarapedofilia?Calma!Estacoisadopoliticamentecorretotem
desermuitorevistoporqueeutenhoodireitoacontaranedotasracistasouhomofbicas.Tenhoodireitoa
fazloemcertocontextoeningummepodeprenderouprocessar.Oudealentejanos,deloirasoude
mulheresaovolante.Eusouaprimeiraadefenderosdireitosdasmulheres,talcomodefendoosdos
homens.
Nohnadamaispoliticamentecorretodoqueanossacrticaliterria!
Quandosaiumacrticamuitomaumlivroasreaessosempremuitonegativas.Perguntasesempre:
qualanecessidadedeterescritoistoquandohtantoslivrosbonsepodiaterescritosobreeles?Eu
defendoaliberdadeabsolutadacrtica,smeincomodaquandosefazemapartesapretextodeumlivro.
Hespaoparatudo,masacrticaliterriadevecingirseaolivro.Soucontraosdiosdeestimao.No
entanto,achoqueacrticanestemomentomaislivredoqueainformaoemPortugal.
Nohautoresmuitosignorados?
Sim,entosevendemmuitosologo.OcasomaisparadigmticoodoJosEduardoAgualusa,umautor
sempremuitobemconsideradoecommuitoprestgioataomomentoemquecomeouavender.A,
comeouasertratadocomosefosseaMargaridaRebeloPintonomasculino.
Aseditorasnofalhamnapromoodosseuslivrosdiminuindoapresenanaslivrarias?
Issonoumproblemadaseditorasmasdadistribuioedavenda.Aosarem14millivrosporano,as
livrariasestosemprearecebernovidadeseadevolverosoutros.Otempodevidadeumlivroestem
trssemanas,ummsnomximo.
Nohlivrosqueaseditorasdeviamseguircommaiscuidado?
No,aeditoraenviaoslivroscomamelhorinformaopossvelparaosjornalistas.Seescrevemouno
comeles.Aeditoraestnomercadohdezanoseeununcaagradeciumacrticanemnuncatelefoneia
reclamarpornofalaremnumlivro.Sevemcumautorimportante,avisoporqueosjornalistasnopodem
tratardetudo.Doulhesessecrditoequeroquemeodeemtambm.Nopagopequenosalmoosou
jantaresajornalistasparaescreveremsobreoslivros.
Jsentiuvontadederoubaralgumautordeoutraeditora?
Nopormuitos,mashautoresportuguesesqueachomuitobons.
Egostavadeosterconsigo?
Hunsquegostava.Vousermuitosincera,nestemomentonohnenhumautoremPortugalqueeu
quisessemuitotercomigoquenotenha.ATeresaVeigaextraordinria,talcomonoutrasreasoPaulo
VarelaGomes,oBernardoPiresdeLimaouoDanielOliveira.NovejograndesautoresemPortugalque
gostassedeeditar.
Nemautoresrazoveis?
Haquelesautoresquevendemmuito,masesseseunoosseitrabalhar.Comoseriaumautorquevende
50millivrosnosupermercado.Paraissohoutraseditoras.
Ento,seumseuautorpassaravender50mildespedeo?
No,issooquequeria.ATintadaChinavivedoslivrosquevende,notemnenhumsciocapitalista,
nemeutenhofortuna.Existimosporquetemosleitores.Setodososautoresvendessemmaisdemiljera
http://www.dn.pt/portugal/entrevista/interior/consideroqueestanovageracaodeescritoresnaoeassimtaoextraordinaria5330635.html

7/9

16/08/2016

BrbaraBulhosa"Consideroqueestanovageraodeescritoresnoassimtoextraordinria"

muitobom.Estavadescansada.
Essanoumaexigncianormalnosgrandesgruposeditoriais?
Sim,eerrado.Souabsolutamentecontraosgrandesgruposeditoriais,porquequemsaiprejudicadoa
culturadopaseasuadiversidade.Osautoresde1500,comolheschamam,nointeressam,investem
muitonosautoresdezmilouvintemil,porquesoosquevoalimentaramquina.Porisso,surgeesta
padronizaodaliteratura:agoravamostodosfazerlivroserticosporquetmsucessoagoravamostodos
fazerlivrosdevampirosporqueestadar.Ondequeestcriatividadeealiteratura?Osautoresde1500
podemserosquevoficarnahistriadaliteratura,portantoopapeldeumeditorpensarnisso.
Osgrandesgrupos,comoaPortoeaLeya,estoamataraliteratura?
Achoqueestoaprejudicarmuitoaliteraturaportuguesa.
"DepoisdelerOTriunfodosPorcosnuncamaispenseiemsercomunista"Dequelivrosselembraterlido
primeiro?
Haviamuitoslivrosnaminhacasaeosmeuspaissemprenosderammuitos.Omeupadrastotodasas
noitesliaumdaquelespoliciaisdaVampiroeaminhameliamuitoSaramagoeoutrotipodeautores.
Qualfoioprimeiroautorqueamarcou?
...Foiumlivropssimo,oMeuPdeLaranjaLima,quelicom8anoseestivedoisdiasachorar.
Tocouimensagente,hdesculpa.
Fiqueiaperceberqueaquelasmanchinhasnumafolhadepapelpodemmexerconnosco,fazerchoraroua
rir,noquererlargarapersonagemnemacabarolivro.Issoaconteceumeoutrasvezes,irlanadae
comearalersumapginaparanodeixaraquelapersonagem.AconteceumecomAnnaKarenina,O
Estrangeiro,doCamus,quelicomuns16anos,tambmOTriunfodosPorcos.Nestecaso,eutinhaa
maniadequeeracomunistaederamseesselivroquandoteriauns18anos.Quemmodeu,escreveume
nadedicatria,"Paraquenuncapercasosonhodeserescomunista".DepoisdelerOTriunfodosPorcos
nuncamaispenseiemsercomunista,acheihorrvelefiqueicomacertezadequeumlivropodemesmo
mudarnos.TambmmelembromedenaadolescnciagastartodoomeudinheironaFeiradoLivro.
EoleitorjovementrounaondadaTintadaChina?
Onossopbliconomuitojovem,masajuventudeestaleroFilipeMelo,quesetornouumfenmeno
comoPizzaboyeagoraOsVampiros.OuoslivrosdeviagensdaAlexandraLucasCoelho,oCaderno
Afegojvendeucincomil.AcoleodepoesiacoordenadapeloPedroMexiajtevevriasreediese
grandesprmios.Quelidaessencialmenteporjovens,ondeaMatildeCampilhoomelhorexemplo,com
quatroediesdeJquei.EuviolivrodaMatildeaserlidopormidasnapraia!
Quandocomeaatrabalharcomolivro?
AcabeiocursodeHistriaefuiconvidadaparairfazeromestradocomoFernandoRosas,maspreferiir
trabalharparaumalivraria.Aindahojesintoessebichinho,chegoslivrariasearrumooslivros.
Hmuitosautoresquetambm"arrumam"osseuslivros.
Sim,metemnosfrente.Eutambmfaoissoenquantoeditora.
EstevenaFLIP[FestaLiterriaemParaty].Oquepensadosnossosfestivaisliterrios?
AchoqueaFLIPamaiorfestaliterriaqueexisteenobemumfestival.Umacoisasofeirasdolivroe
outracoisatermosfestasnoitedadaspelaseditoras,aondevotodosparaoscopos:escritores,
http://www.dn.pt/portugal/entrevista/interior/consideroqueestanovageracaodeescritoresnaoeassimtaoextraordinaria5330635.html

8/9

16/08/2016

BrbaraBulhosa"Consideroqueestanovageraodeescritoresnoassimtoextraordinria"

editores,autoresepblico.EmParaty,existetudovoltadolivro.Porexemplo,euestavanumhotelem
quetambmsehospedavao[KarlOwe]Knausgard.EstavaabeberumcafepassameoKnausgard
frente.Tireilheumafotografiasescondidas.Depois,estvamosaverumjogodoEuropeue,stantas,
elejuntouseans.EstvamoscomoKnausgardnogrupo!Vaisenaruaeencontramosvriasestrelas,
PrmiosNobel.outracoisa.EuvouFLIPindependentementedeestarcomautoresouno,porque
abremeoshorizontes.HvriosautoresquevoupublicaremPortugalsporqueosouviemParaty.
Nesteanoesteveacompanhada.
Sim,fuicomoRicardoArajoPereira,quefezomaiorsucesso.DescobriramoRicardoenodiaseguinte
aspessoasestavamaperguntar"quemesteportugus,quemesteportugus?".Hmesmoquemdiga
quefoiomelhorautordaFLIP.Foimuitobom.
Eoquedizsobreagrandequantidadedefestivaisliterriosqueagoraserealizamnonossopas?
Amaiorpartenotemimportncianenhuma.OFestivaldebidosonicoquevejocompotencial.Oda
MadeiratambmteminteresseporqueosautoresgostamdeirMadeira.NoCorrentesd"Escritas,so
sempreosmesmosautores.
Quelivroquelevaparaasfrias?
UmdoCarlosHeitorConyquecompreinoBrasil,ODonodoMorro.Outrobrasileiro,oMishaGlenny,eo
quartovolumedaElenaFerrante.

http://www.dn.pt/portugal/entrevista/interior/consideroqueestanovageracaodeescritoresnaoeassimtaoextraordinaria5330635.html

9/9

También podría gustarte