Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
org
ALTAX
Studime Fiskale
2016/05/06
www.al-tax.org
altax@constultant.com
Date 19.10.2016
Tirana, ALBANIA
ALTAX
STUDIME FISKALE SHQIPTARE
www.al-tax.org
ALTAX
STUDIME FISKALE SHQIPTARE
Qendra ALTAX sht nj nism studiuesish shqiptar me synimin e nj qasje t re n gjuhn shqipe n ndihm
t politiks fiskale dhe ekonomike evropiane. Qllimi kryesor sht q t promovoj edukimin me tatimet, t
ndihmoj tatimpaguesit dhe palt e interesuara (studentt, ekspertt n terren, npunsit civil) nprmjet
ekspertizs t jen t informuar mbi ambjentin fiskal dhe klimn ekonomike.
Nga ana tjetr bashkpunimi me akademik dhe ekspert fiskale ndihmon pr t zgjeruar dhe pr t krijuar nj
audienc t plot n ndihm t rritjes s kapaciteteve fiskale n Shqipri dhe Kosov.
NE JU NDIHMOJM T PAGUANI TAKSAT. NE JU NDIHMOJM T MOS PAGUANI BAKSHISH PR TAKSAT!
www.al-tax.org
altax@constultant.com
Tetor 2016
Tiran, Shqipri
Ky dokument sht prgatitur nga ekspertt e nisms ALTAX, n serin e prmbledhjeve tematike, me synimin q t
kthehet n nj burim diskutimi pr gjith t interesuarit, ose pr ta prdorur n funksion t diskutimeve dhe analizave t
politikave pr shprndarjen e barrs tatimore dhe zbatimin n praktik n kuadr t politiks decentralizimit dhe forcimit
t financave lokale.
Autorsia sht e ALTAX.
Cilido q do t prdor t dhna apo pjes nga ky botim, sht i detyruar t shnoj autorsin si referenc n publikimet
q do t prdor.
Dokumenti gjendet te faqja n internet www.al-tax.org
Nse keni krkesa apo pyetje drgojini te altax@consultant.com
www.al-tax.org
ALTAX
Studime Fiskale
Tetor 2016
Parathnie
ALTAX Center (Albanian Taxation Center) ka pregatitur nj prmbledhje q prshkruan strukturimin
e biznesit shqiptar sipas tipit t modeleve t prcaktuara nga ligji pr tregtart dhe shoqrit
tregtare. Nga ana tjetr duke dashur t theksoj se kush jan tatimet dhe taksat kryesore q mbajn
sistemin tatimor sht paraqitur nj prshkrim pr seciln nga taksat, duke u renditur sipas peshs
dhe rndsis q mbajn n buxhetin e vendit.
Sistemi tatimor q u hartua si paket pr vitin 2016 ka ardhur me t vecantat e tij q e bjn t jet
n funksion t mbshtetjes s biznesit, konsumatorit dhe buxhetit. Tatimet dhe taksat jan
kategorizuar n ato q konsiderohen si tatime direkte dhe indirekte.
a) tatime direkte (tatimi mbi fitimin, tatimi mbi biznesin e vogl dhe taksat)
b) tatime indirekte (tatimi mbi qarkullimin (zvendsuar nga TVSH), akciza dhe taksat doganore).
Vitet e fundit, politika fiskale e mbledhjes s t ardhurave t buxhetit sht mbshtetur mbi nivelet
e administrimit n:
-nivel qendror me dy agjencit kryesore q jan: administrata tatimore qendrore dhe administrata
doganore dhe;
-nivel lokal me rrjetin e administratave tatimore vendore.
Synimi i politiks sht n paraqitjen e nj autoriteti fiskal, i cili pr arritjen e sfidave t brendshme
dhe ndrkombtare, beson se prmbushja e obligimeve t tatimpaguesve mund t arrihet
vullnetarisht nga ata dhe me rritjen e rolit t administrats, si bashkpuntorja m e ngusht e tyre.
Fjalky: sistem tatimor, investime, tatime, taksa, pushtet vendor, nxitje, Shqiperi
www.al-tax.org
Degt
Shoqrit dhe bizneset e huaja mund t regjistrohen si deg n Republikn e Shqipris.
Degt jan t regjistruar n Regjistrin Tregtar n Qendrn e Biznesit Kombtar (QKB). Edhe
pse pjes e nj kompanie t huaj, degt jan konsideruar t pavarura n formn juridike t
tyre n Shqipri dhe pr kt arsye duhet t mbajn libra t ndara t llogarive dhe t
prgatisin pasqyra financiare vjetore sipas standarteve kombtare t kontabilitetit dhe ligjit
t tatimit mbi t ardhurat. Megjithat, nuk sht i nevojshm regjistrim kapitali pr krijimin
e nj dege.
Regjistri sht nj baz t dhnash unike, i ndar n dosje t veanta elektronike pr secilin
subjekt q ka detyrimin e regjistrimit, sipas dispozitave ligjore pr QKB. N vijim jan
subjektet q mundet t jen pjes e Regjistrit Tregtar:
subjektet tregtare;
personat fizik, sipas kuptimit t Kodit Civil, q nuk kan cilsin e tregtarit, q
ushtrojn veprimtari ekonomike apo nj profesion t pavarur;
www.al-tax.org
Sipas regjistrit tregtar t administruar nga QKB, mbi 98 pr qind e aktiviteteve jan shoqri
me prgjegjsi t kufizuar. Pjesa tjetr jan shoqri aksionere, ortakri dhe m pak se 0.5
pr qind jan shoqri komandite e kolektive. Periudha tatimore fillon m 1 janar dhe
mbaron m 31 dhjetor t do viti kalendarik.
www.al-tax.org
N momentin pasi nj shoqri/tregtar sht i regjistruar dhe fillon aktivitetin ekonomik, ajo
sht prgjegjse pr:
Llogaritjen, deklarimin n koh dhe pagesn e akcizs sipas ligjit t veant 'pr
akcizat' pr kompanit q kan t bjn me kt taks;
Me qllim q t llogariten taksat, tatimpaguesit t cilt jan subjekt i TVSH-s (edhe OJF)
ose tatimit mbi fitimin do t mbajn regjistra financiar, regjistrime kontabl, librat dhe
www.al-tax.org
Sistemi tatimor
Tatimet dhe taksat n Shqipri jan grupuar n tre kategori kryesore (a) tatimet indirekte
(TVSH, akciz, lojra fati dhe taksa te tjera indirekte), tatimet direkte (tatimi mbi fitimin,
tatimi mbi t ardhurat personale, tatimi mbi kapitalin e tatime t tjera n burim); (b) taksat
lokale dhe tarifat, dhe (c) kontributet e sigurimeve shoqrore e shndetsore.
Tatimet, taksat dhe tarifat tatimore, administrohen nga Administrata Tatimore Qendrore,
Drejtorit e taksave Vendore t njsive vendore dhe nga Administrata Doganore.
N mnyr t detajuar sipas kategorive m lart, n sistemin tatimor prfshihen kto tatime,
taksa dhe tarifa tatimore:
A. Tatime Indirekte
1.
TVSH;
2.
3.
3.
www.al-tax.org
4.
5.
Taksat kombtare;
6.
7.
Taksat doganore.
C. Sigurimet shoqrore dhe shndetsore, sipas prcaktimit t ligjit pr sigurimet
D. Taksat Vendore dhe tarifat e shrbimeve, q prfshijn:
8.
9.
Tatimi mbi pasurin e paluajtshme (prbhet nga taksn mbi ndrtesat, taksn mbi
tokn bujqsore, taksn mbi truallin);
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Taksa t prkohshme;
16.
17.
18.
19.
Tarif shrbimesh
Pjesa m e madhe e mallrave dhe shrbimeve jan subjekt i TVSH-s dhe tatohen me nj
norm standarte prej 20 pr qind, edhe pse zbatohen prjashtime t caktuara (t tilla si:
shrbimet financiare, shrbimet postare, furnizimet pr reklamat e medias elektronike dhe
t shkruar, furnizimet e shrbimeve n lojrat e fatit, shitja e gazetave, revistave dhe
shrbimet e reklamave n to, si dhe operacionet krkimore te hidrokarbureve).
N vitin 2014 sht miratuar nga Kuvendi i Shqipris nj Ligj i ri i TVSH-s, i cili ka hyr n
fuqi dhe zbatohet nga janari 2015. T gjith personat e tatueshm q kryejn veprimtari t
pavarur ekonomike jan t detyruar t aplikojn pr nj regjistrim t detyrueshm t TVSHs, me kushtin q qarkullimi i tyre i tatueshm i kalon 5 milion Lek[3] pr nj vit kalendarik.
www.al-tax.org
www.al-tax.org
Nj shoqri konsiderohet rezidente fiskale n Shqipri, n qoft se ajo ka selin e saj ligjore
ose vendin e menaxhimit efektiv t aktivitetit n Shqipri. M tej, partneritetet dhe
personat juridik me nj seli t prhershme n Shqipri do t konsiderohen tatimpagues
rezident shqiptar. Rezidentt fiskal duhet t regjistrohen n Qendrn Kombtare t
Biznesit.
Rezidentt fiskal tatohen mbi t ardhurat e tyre n mbar botn; Jorezidentt tatohen
vetm pr t ardhurat e tyre me burim n territorin shqiptar.
T ardhurat e tatueshme t rezidentve prfshijn fitimet prej aktiviteteve, si dhe
dividentt, interesat dhe fitimet kapitale t realizuara prgjat vitit fiskal. Fitimi i tatueshm
sht diferenca midis fitimit bruto dhe shpenzimeve t lidhura me aktivitetin. Prcaktimi i
fitimit t tatueshm sht i bazuar n fitimet e prezantuara n pasqyrat financiare.
Dividendt jan t prjashtuar nga fitimi i tatueshm i nj rezidenti fiskal, kur dividentt
shprndahen nga kompanit rezidente apo partneritete, t cilat jan subjekt i tatimit mbi
10
www.al-tax.org
fitimin, pavarsisht nga kuota e pjesmarrjes n vler ose n numr, t kapitalit aksionar, t
s drejts pr t votuar, ose pjesmarrjes n kapitalin fillestar t prfituesit t dividentit.
Nuk ka prjashtim n rastin kur dividenti shprndahet nga kompani jorezidente. Si rrjedhoj,
dividentt e marr nga kompanit e huaja do t prfshihen n t ardhurat e tatueshme.
Humbja tatimore mund t mbulohet nga fitimet e realizuara n tri vitet e ardhshme fiskale,
sipas parimit '' humbja e par m prpara se ajo e fundit . Humbja tatimore nuk mund t
mbartet, n qoft se pronsia e aksioneve t kapitalit ose e drejta e votimit n shoqri
ndryshon me m shum se 50% n vler ose n numr.
11
www.al-tax.org
Nxitjet tatimore
do prjashtim ose stimulim tatimor jepet vetm me ligj. Stimujt e taksave jepen n forma
t ndryshme t zbatuara sipas ligjeve q i prcaktojn ato, t tilla si:
Nse norma e tatimit pr tatimin mbi t ardhurat mund t krahasohet me vendet fqinje me
Shqiprin, mund t vrehet se kjo norm sht ndr m konkurrueset dhe nxitse pr
investitort. Norma e tatimit mbi t ardhurat dhe nmbi fitimin zbatohet n mnyr t
barabart pr t gjith tatimpaguesit pa dallim vendndodhje, sektorit ekonomik ose llojit t
aktivitetit.
12
www.al-tax.org
Investitort e huaj mund t transferojn lirisht apo mund t blejn dhe t transferojn
valut t huaj jasht vendit, pasi t jen likujduar t gjitha tatimet. Si tatimin mbi fitimin dhe
tatimin mbi dividentin, duke prfshir edhe tatimet e mbajtura n burim, t cilat duhet t
paguhen n mnyrat e prcaktuara n rregullat prkatse.
13
www.al-tax.org
Tatimi n burim
Tatimi n burim sht i aplikueshm pr dividentin, interesat, dhe t ardhurat nga pasuria
fizike dhe intelektuale, kapitali, si dhe lloje t tjera t t ardhurave me burim n territorin
shqiptar q realizohen prej jorezidentve (shih t detajuar m posht).
14
www.al-tax.org
Tatimi n burim prej 15% aplikohet mbi shumn bruto t pagess pr:
dividendt;
ndarjet e fitimit;
interesat;
pagesat pr qerat;
15
www.al-tax.org
formatin deklarues online. Pragu i pags jo t tatueshme sht 30.000 lek n muaj ( 215
n muaj). N Shqipri, q nga viti 2014 sht duke u aplikuar norma progresive e taksimit t
pags, duke u bazuar n tre kategori t t ardhurave nga mardhnia e punsimit.
Kontributet e sigurimeve
Prfitimet pr punonjsit paguhen sipas ligjit pr sihurimet shoqrore dhe atij pr sigurimet
shndetsore nga shoqria pr nje periudh t kufizuar dhe pr deg t caktuara
prfitimesh paguhen nga buxheti i shtetit, nprmjet institucioneve juridike publike
prkatse pr Sigurimet Shoqrore dhe pr Kujdesin Shndetsor.
16
www.al-tax.org
Taksat vendore
N baz t Ligjit pr Sistemin e Taksave Vendore, nj gam e gjer e taksave vendore
aplikohet n do aktivitet biznesi. Shumica e tyre vendosen si vlera t prcaktuara, t cilat
ndryshojn nga vendndodhja e aktivitetit t biznesit n territorin e Shqipris.
17
www.al-tax.org
Tatimi i thjeshtuar mbi fitimin, pr tatimpaguesit me qarkullim vjetor nga 0 (zero) deri n 5
(pes) milion lek sht 0 (zero) lek n vit
Taksa mbi pasurin e paluajtshme prfshin (a) Taksn mbi ndrtesat, (b) Taksn mbi tokn
bujqsore, (c) Taksn mbi truallin.
Taksn mbi pasurin e paluajtshme e paguajn t gjith personat fizik ose juridik, vendas
ose t huaj, pronar apo prdorues t pasurive t msiprme, pavarsisht nga niveli i
shfrytzimit t pasuris.
Taksa mbi ndrtesat sht mes 5 te 30 lek pr m n vit pr banim dhe nga 40 te 400 lek
pr m n vit pr bizneset dhe banuesit e fshatrave turistike.
Taksa mbi ndrtesat, q prdoren pr qllime biznesi varion nga 5 deri n 30 lek pr m,
ndrsa taksa mbi ndrtesat n pronsi t biznesit varion nga 200 lek n 400 lek pr m.
Ndryshimi i nivelit t takss varet sipas kategorive t Bashkive.
Tatimpaguesit q kan n pronsi m shum se nj banes, pr shtpin ku kan banimin e
zakonshm paguajn taksn e ndrtess, si m lart. Ndrsa, pr t gjitha shtpit e tjera,
18
www.al-tax.org
Baza e takss sht vlera n lek pr metr katror e mimit t shitjes s njsive t shrbimit
apo ndrtesave pr qllime banimi. mimi i shitjes pr metr katror bazohet n vlern
referuese t vlers s tregut, sipas prcaktimeve n udhzimin e Kshillit t Ministrave, Pr
miratimin e kostos mesatare t ndrtimit t banesave nga Enti Kombtar i Banesave, q
miratohet do vit. Detyrimi pr pagesn e takss i takon investitorit.
Klasifikimi si investim i ri prcaktohet n prputhje me legjislacionin n fuqi pr dhnien e
lejes s ndrtimit.
N rastin e ndrtimeve pr qllime banimi apo njsi shrbimi nga shoqrit e ndrtimit, t
cilat nuk destinohen pr prdorim n sektorin e turizmit, industris apo prdorim publik,
taksa e ndikimit n infrastruktur sht n masn 4 pr qind deri 8 pr qind t mimit t
shitjes pr metr katror.
19
www.al-tax.org
N rastin e ndrtimeve t ndryshme nga ato m lart, niveli i takss shprehet si prqindje e
vlers s investimit dhe sht 1 deri n 3 pr qind e ksaj vlere, ndrsa pr Bashkin e
Tirans sht 2 deri 4 pr qind e saj.
Detyrimi pr taksn i takon klientit q strehohet n hotel, detyrim i cili mbahet nga hoteli
pr llogari t bashkis, n territorin e s cils ndodhet hoteli. N faturn e hotelit shnohet
mimi i fjetjes dhe mbi t vlera e takss.
N vitin 2016 kjo taks ka ndryshuar dhe nuk sht m 5 pr qind e mimit t akomodimit,
por n vend t ksaj ajo sht Euro 1 nate per person.
20
www.al-tax.org
Niveli i takss caktohet n lek pr metr katror t bazs s takss. Detyrimi tatimor
llogaritet si shumzim i nivelit t takss me bazn e tij.
Taksa minimale pr banim sht 100 lek / m n vit dhe me nj maksimum prej 1.000
lek/m. Taksa minimale pr ndrtime komerciale sht 300 lek / m n vit dhe me nj
maksimum prej 2.000 lek / m. Megjithat, kjo taks mund t kreditohet n fitimet kapitale
pr qllime t tatimit mbi fitimin.
N vitin 2016, taksa e pastrimit n Bashkin Tirn sht zvendsuar me tatimin mbi
infrastrukturn e arsimit, e cila sht 1.05 / muaj pr do familje.
Baza e takss s tabels, mund t jet siprfaqja e saj, ose tabela e standardizuar, ku si baz
shrben numri i tyre. Baza dhe niveli i takss s tabels caktohet nga Kshilli bashkiak.
Kshilli bashkiak, kur e gjykon t domosdoshme, vendos taksa me karakter t prkohshm,
n interes t prgjithshm t komunitetit, n territorin brenda juridiksionit t tij.
Taksa vjetore e mjeteve t prdorura sht taks e ndar (share tax) me buxhetin qendror.
Taksat kombtare
Taksat kombtare vendosen me ligj t veant, i cili sht ndryshuar pr vitin 2016 pr taksa
specifike. Ka nj shumllojshmri t taksave kombtare dhe tarifave. Kto prfshijn tarifat
portuale, tarifat konsullore, taksa pr TV dhe taksat telefonike, taksa e qarkullimit, taksa mbi
ulje-ngritjet aeroportuale, taksa mbi ambalazhet plastike dhe qelqit. Renta minerare do t
21
www.al-tax.org
Pr her t par n historin e taksave kombtare t Shqipris n vitin 2016 hyn n fuqi
taksa mbi mallrat e luksit, q quhet taksa pr makinat luksoze me motor mbi 3000 cm apo
me nj vler t barabart ose m shum se 50,000 . Taksa e regjistrimit pr her t par
pr makinat, q jan importuar sht 70 mij lek n vit. Taksa vjetore sht 21 mij lek.
Ky kufizim nuk zbatohet pr bankat dhe shoqrit e sigurimeve dhe kompanit e leasing-ut.
Interesat e paguara, t cilat tejkalojn normn mesatare t interesit 12 mujor t kredis pr
tregun bankar, sipas publikimit zyrtar t Banks s Shqipris
22
www.al-tax.org
Akciza
Akcizat vendosen mbi mallra t caktuara vendase ose t importuara, t tilla si: pijet
alkoolike, pije energjike, birr, ver, cigare, kafe, produkte energjetike, duhan, goma,
fishekzjarre, pilat dhe baterite, llampat, etj. Personat e tatueshm prgjegjs pr akcizat
jan prodhuesit e licencuar dhe importuesit e mallrave. Mallrat e akcizs n Republikn e
Shqipris dhe normat relative tatimore jan paraqitur n lidhjen e ligjit te akcizave.
Taksat doganore
Taksat doganore aplikohen n importin e mallrave n Shqipri n normat e prcaktuara n
tarifat doganore. Detyrimet e importit dhe eksportit bazohen n Tarifn Doganore t
Republiks s Shqipris.
23
www.al-tax.org
Kodi i ri Doganor, u miratua nga Kuvendi i Shqipris n vitin 2014. Kodi i ri parashikon
regjime t ndryshme pr qarkullimin e mallrave brenda Shqipris. Kodi Doganor sht n
prputhje me Rregulloren e re t Komisionit Europian me nr. 952/2013, dat 09 Tetor 2013
'Union Customs Code ', e cila tani sht nj pjes integrale e Kodit t ri Doganor.
ALTAX
TETOR 2016
24
www.al-tax.org
ALTAX
Studime Fiskale
25