Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
l68,cartacruzada
31dejuliode2003
PorquLetraLireincluealMovimientotudiantilde1968comoun"traumadelahitoria"?OdeeraecriirlaHitoria?
Porque,enefecto,exitelaquepodramollamar"verinlnguidadel68",unmitomexicanom,de"lomalocontralo
ueno".AlgunavezMarcelinoPerelldijo(anorecuerdodnde),enafndecomatiretemito,locualmeparececorrecto,
quetaminnootro,noloelgoierno,"fuimounohijodelachingada".NoloqueentiendaporeoMarcelino,peromi
deacuerdoecompleto:nofalt,preciamente,erelaudazquetiendetrampapoltica,lafrialdaddelqueconocela ura
delitemaecuelapordondeveunaparaotenerolucione.Nofaltlahailidadpolticadequienconigueloquedeea.Y
iaeollamamo"chingarealotro",eunerrorgrave,tangravequeigueentorpeciendotodanegociacin:nadaale,nada
reultaenMxicoporque"elotro"iemprecreequecederunolopiceepermitirqueelochinguen.ConeeafnelPAN
loqueaapropuetacorrectadelPRIhotelepagaconlamimamoneda.Cedere,enMxico,"rajare".Ynadiequiere
ertildadoderajn.Antemuerto.Creo,Marcelino,quefuimoalgopeorque"hijodelachingada":alavezingenuo
dogmtico.Laingenuidadnohizoexigirloimpoile,comoladeaparicindelcuerpodegranadero;eldogmatimonollev
aproclamarqueningunaexigenciaeranegociale,niiquieraladeolucinimpoile.Aconvencimoalgoierno,quepoco
neceitaaenuferozautoritarimo,dequenoactuamodeuenafe.Yeo,uenafe,equizlonicoquenoor.afue
nuetraculpacomodirigente.elpecadoqueiguencometiendolodirigente:delCGHaAtenco:nadiepuedeadmitirque"el
otro",laotraparte,elquepienaditinto,puedateneralgnaomoderazn.Alaopoicinhaqueaplatarla.Fueellenguaje
conelqueFoxllegalaPreidencia:iaadepanzurrarla"voratepocata",ahumillaralantiguorgimen,agoernarolo
ualma(unaqueotraalmauena)porquelootrodeaneraniquilado.Yloreultadoetnalavita:haquedado
inmovilizadoenucatillodelapureza.Nootroleeneamoeecaminoalpa.Temandounaludo,Marcelino.LuiGonzlezdeAla
7deagotode2003
Lui:
CulerelmvildeLetraLirealhalaralhacerhalardel68,tepregunta.Cuetinpertinente,pueetrata,en
principio,deunarevitaliteraria,nopolticanihitrica.Ademdereconocerlaaludaleprcticadedecompartimentar,de
romperredile,deeremoadmitirquelahitoria,todalahitoria,todahitoria,eliteratura.
Recuerdountextotuodehaceaunuendeaoenelque,apropitodelacrnicadenoqumitinomanifetacin,lo
deca.Lahitorianoonlohecho.Lahitoriaeloqueedice,loquealguiendice,acercadelohecho.Lahitoriaeecrie
ore,porupueto.Perotamineecriedede.Dedeeltiempodedeladitancia.
Nadieeaadoveceenelmimoro,decanloclico,cadaquienveelpaiajededelacolinaenlaqueetparado.Y
cadarelato,cadacrnica,cadare exin,procedendeundeterminadoujeto.Yeneacondicinonirremiilementeujetivo,
porojetivoqueepretendan.ldeterminadoujeto.lujetodeterminado.Determinadoporucircuntanciaorteguiana.A,el
http://www.letraslibres.com/mexico/el-68-cartas-cruzadas
1/7
17/10/2016
textohitrico,pormqueelautoreefuerceenerlealalarealidaddeprenderedemimo,nodejardeerunpuntode
vita.Unalectura,unaecritura.Nodejardeer ccin.Literatura.
Hanpaadotreintacincoao,Lui.Comoquiennoquierelacoa.Cuandoprotagonizamoaquellajornadanoramo
nio,perocai.Ho,treintacincoaodepu,noomoviejo,perocai.Y,entrecaicai,locaiviejodehonodirn
loquehuierandicho,ho,locainiodeentonce.Laedadlohaceaunomperpicazmupicaz.Mcauto.Pero
taminloalandaauno.Lohaceconervador.Conervadordelpropiocuerpoenprimerlugar,,pormetonimia,detodoel
reto.
ietevececinco.Cincoveceiete.Noepocacoa.Perotampocodemaiado.ncualquiercao,eunaditanciaincmoda
paraconideraralmovimiento.Tanlejotancerca,dirWender.Yquengendraeadi cultad,eaimpoiilidadquetu
marca,entreunaHqueparecequedarlegrandeunahqueatodalucelequedachica.
Treintacincoaoonmuchoao,perometemoqueetotreintacincoloonmqueotro.lmundoeotroengrado
demaneraquenadieehuieraatrevidoapredecir.nparticular,aquellarevolucinquetantoamamoenoquedenlo
razo.Laperpectivadetranformacinrevolucionariadelmundonoengaemoninoengaemo:deeoetrataaha
prcticamentecaducado.Cmotranmitirho,cmoevocariquiera,malldelaancdota,aquellaviracin,aquellatenin,
aquellaintenidad?Aquellaingenuidadaqueldogmatimo,comolollamat.
ntretodalaverione,todolopuntodevita,delmovimientodel68,detacalaquetllamalnguidaqueo,
edrjulaporedrjula,pre erollamarttrica.Verinqueponeelacentoenlarepreinolvida,omite,oculta,aloreprimido.
Loreprimido.Queeterilizaalmovimientoloconvierteennotaroja.ilepreguntaaunjovendehoenquconitiel68,
nueveoredieztedirnquefueunamaacre.Mupocotepodrndecirqudecamocmolodecamo.Comoinootro
nohuiramoetado.Paamoporah.
Yeparaalirlealpaoaeeninguneoinfameporloquealgunavezdijequeramounocarone,unohijodelachingada.
Perono"aligualqueelgoierno"nimuchomeno.Nodelamaneraenlaquepuedeerlo,lofue,elgoierno.Deninguna
manera.CaroneehijodelachingadacomoValentnCampa,DemetrioVallejo,VctorRicoGalntantootro
revolucionariorecluidoenlaergtuladelreino,porcualiertadtomamolacalle.uverivo,intranigentee
irredento.Peligroo,nocivoeintoleraleparaelgoiernouitema.
DigamoqueDazOrdazfueungranrepreor.Ciertamentelofue.Perodigamotaminque,ciertamente,nolehadehaer
cotadomuchoencontraraquinreprimir.Hataa,
M.
7deagotode2003
Marcelino:
Retomolacuetinporel naldetucarta.DicequetomamolacalleporlaliertaddeCampa,Vallejo,RicoGaln"tanto
otrorevolucionario".Deacuerdo:to,unocuantomenCiencia,Filoofa,conoma,PolticaelPoli.Perono
creoquehuiramojuntadounmillarparairalacalle.Aoconaolamanifetacioneconvocadaporlaizquierdaajo
demandadelaizquierda,eraneculidalamentale.Cmoocurrique,enagotoeptiemrede1968,noencontrramo
itamenteconduciendounmovimientodemaa?nreve,porqualieronalacalle,amarcharconnootro,lomimo
jvenequepocoantenoechaandeuecuelaapedradacuandoamoapredicarlelauenaNuevadel
antiimperialimo?Hedichoduranteaoqueunodecadamilharapodidodecir,el30dejulio,quineraVallejo,quinCampa.
Porqueramounocaroneunohijodelachingadaleimpuimoeonomre,comohuiramopodidoimponer
muchootro:it,alamitaddelZcalo,el27deagoto,huieragritado:VamoaacaraMxzptlk!(recuerdaeeperonaje
deupermn?),lagenteteharaeguido.Todoloerehumano,cuandoetamoenmaa,omoprofundamenteetpido.
Yaveceenprivadotamin.
Lonomrenoalieronde"laae",lenguajedelapoca,inodelodirigente,denootro.Lapreguntanoeporqu
alimoalacallet,o,cudero,Rallvarez,GilertoGuevara,etctera,inoporqualilaFacultaddeMedicinaenpleno,
Qumica,Ingeniera,elPoli,luegolaIero!,porqueunieronuniveridadedetodoelpa.Gentequenonoharaeguido
http://www.letraslibres.com/mexico/el-68-cartas-cruzadas
2/7
17/10/2016
ennuetroproectorevolucionario,quenocallaacongritode"concretito"cuandocomenzamoadivagarporterreno
realadizo,peroqueguardaaunrdidoenojo,unamoletiainde nile,unainquietudmcercanaaWilhelmReichquea
Lenin.
Cuandoelecretariodegoernacin,Luicheverra,noofrecireciirnonocontetamo,enplenaeuforia,queu
invitacin,porertelefnica,nohaaidoplicaqueporeemotivonoaitiramo?aarraaada(quefue,quiz,el
puntodequiererumoalprecipicio)loeentiendeilavemocomounactofallido:noqueramodejarla etacualquier
pretextoeraueno.Peroaconvencimoaungoiernoparanoicoautoritariodequeetamoplaneandoungolpe
revolucionario.Alguno,conmilitanciaenlaizquierda,haramodeeadoeegolpe,comotdice,inolodimofueporque
notenamoniideadecmodarlo,decmoarmarno;pero,oretodo,porquenonoloharanpermitidolocentenarede
milequemarchaanporlacalle.Laprueaequepocoearmaron,enladcadaiguiente;perolainmenamaoravolvia
uvidacotidianacomodepudeunagranorrachera.
Poreoetaninjutoquehaamohechodel2deoctureelmolodel68.nuetravocacinmexicanaporelmartirio.
FetejamoeneptiemrelaminculareelindelcuraHidalgoolvidamoquelaIndependenciae rmonceaodepu,
inangreniplvora.Yaquchite.LamentamolacadadeTenochtitln,capitaldelimperioodiadoportodouvecino,en
vezdefetejarlacomopiedrafundacionaldenuetropa.avocacinelaquenoigueteniendojodido:impedimola
inverindequieneaendondeea,enelreaquegute,porqueprimerodeepaarnuetroexamendeadmiinlocapitale
evanaChina.Tenemovocacinperdedoracuandoganamonicuentanodamo.
ConclueealandoqueelpreidenteDazOrdazfueungranrepreor,"peronolecotmuchotraajoencontraraquin
reprimir".nefecto,el"machimopoltico",queveentodanegociacinunatrana,nollevamaniatarnofrentealtigrequea
rugafuerte.Unerrorqueiguencometiendolodirigentemexicanoqueaprendierondenootro.
Unaludo,
Lui
11deagotode2003
Lui:
Deinjuticiavalacoa.injuto,enefecto,haerconvertidoTlatelolcoenelemlemadelmovimiento.Yloenolopor
laactitudenfermizaquerecure,lavocacindemartirioqueteala,ino,oretodo,porquelamemoriadeldodeocture,
inmovilizadadecontextualizada,hacomportadoelolvidodelmovimientomimo.
lprotagonimoedeplazado,lore ectoreenfocanalorepreoredejanaloetudianteupalaraenlapenumra.
comoilacenura,queilencinuetravozentonce,huieraaltadolafronteradeloigloiguieraactuandoho.Por
caminoinopechadoepecialmenteinidioo.ltriunfode nitivodelareprein.
Peromepareceigualmenteinjutoelomenoquepuedodecirconiderarqueaquellojvenequeejugaronlavidapor
lalieracindeloindicalitapreo,eranunpocotonto,quelohuieranhechoconelmimofervorporladeltalMxzptlk.
unpocodemaiado.Noelomerecen.Notelomerece.Tuafnpordemiti car,porotrapartelegtimo,telleva
exceivamentelejo,metemo.
Laetulticiacolectivaexite,induda.Lahitorialavidacotidianaetnplagadadetaleejemplo,etehuieranpodido
ocurrirotromejore.Huierapodido,indemaiadoefuerzo,ucar,encontrar,unamultituddemuetraadecuada.
Ciertoconciertotocada,dicotecaravedehoendacierto,notodocontituen,digamo,ilutracionemagn ca.
Podahaerpenadoenloantiguoprogrom,oacordartedeCanoa,decualquierotrodelolinchamiento,tan
lamentalementerecientefrecuente.Opodahaermencionado,incluo,elconjuntomundialdetelepectadore,quiene,a
peardeuirremiileoledad,contituentaminunamuchedumre,intonizadotodoenlamimafrecuencia;
muchedumrequenodetacapreciamenteporuagacidaduenguto.
Nadadetodoeoetuvoenel68.l68fue,de nitivamente,otracoa.etratdeunamovilizacinnolonumeroima
ino,adem,excepcionalmenteinteligente,generoavital.Ygozoa.orprendentememtelcida,generoa,vitalgozoa,dira
o.Incluocomparadaconotraimilaredelmundo,eneletiloeneltiempo.
A rmaquemuchodeloetudiantemovilizadonohuieranpodidodecirentoncequineraDemetrioVallejo.Quiz.
Peroinoloaan,tampocoloignoraan.ntodocao,digamoqueaanloquepreciaanaer.Nunca,enpartealguna,
lomovimientoocialehanidoprotagonizadollevadoacaoporloeruditoloetudioo,aunqueluego,avece,
taminetnah.YonoqutantoconocanaRoueauloan-culottepariinodel nedelXVIII,nicuntochinaco
http://www.letraslibres.com/mexico/el-68-cartas-cruzadas
3/7
17/10/2016
juaritahaanledoalNigromante.Peroinofueraporloan-culottelochinaco,alomejortodavareinaranlo
oroneenFrancialoHaurgoenMxico.Coaque,dichoeadepao,noeravitadeltodomalpormdeuno.
Lahitoriaeecrieaorotone.Lahitoriaindividuallacolectiva.Derepente,enunoda,enunaemana,lo
acontecimientoeprecipitan,ucedeloquenohaaucedidoeniglo.Ylaconcienciatamineprecipitan.Yenuna
horapuedeunoaprender,puedeunoentender,loquenohaaaprendidonientendidoenao.Ypuedeuno,itamente,
adherireentuiata,apaionadamente,aaquelloquepocoanteleeraajenoeindiferente.Aeenamoraunoamenudo,dela
gentedelacaua:degolpe.
Porquedeeoetrataenltimaintancia:deamor.Depain.Lograndemovimientopopulare,elnuetronofuela
excepcin,hanidoiempreprofundamemteapaionado.elquererelqueetenjuego.Mqueelaeroelpoder.Yfueel
amorporlaliertadlajuticiaelquenollevalacallealoauditorio.Loquenootroentendamo,quiimoentender,
porjuticialiertad.Loquenootrodijimoeranlajuticialaliertad.Finalmente,denuevo,elojetodeamoreiempre
dicho,inventado.
Yaquedndeemergelatercerainjuticia.Nopareceequitativo,nopareceenato,exigirlealmovimientoetudiantilel
clculolafrialdaddeunaorganizacinpolticapropiamentedicha.Deeraerinneceariodecirlo:oncoaditinta.Aunque
aveceeolapen,unapuedadarorigenalaotra.Lomovimientopopularetienenupropiadinmica,upropia
connotacione.upropiolmite.Lomovimientoacotumranerefmero,epontneohorizontale.Yapaionado.Por
ellomimo,impredecile.Yeeneacondicincomopoeenufuncinulugareneldevenirocial.Lugarfuncin
indicutile,peroquenoonlodeunpartido,ungrupodepoderounaorganizacinconpirativa.
Nolepidaperaalolmo,Lui.Tequedarinperamaltrataralolmo.
Ha,comoiempre,mcoapordecirqueladicha.Quedoalaepera,intereado,detuiguientetexto.
M.
12deagotode2003
Marcelino:
nningunaparterecuerdohaerdicho,niahoranienotrare exionealrepecto,que"...aquellojvenequeejugaronla
vidaporlalieracindeloindicalitapreo,eranunpocotonto."Digoalgomcomplicado:
Uno.Que,paraempezar,nadiepenqueeetaajugandolavida.Nonoadornemoexpotfacto:unavezqueaemolo
ocurrido.Yonomeharapaadotreaodemijuventudenlacrcelpordoeoredeconocido.implemente,jam
upuimoquealgotannormalcomounamanifetacin,unmitin,pudieracotarcrcelmuerte.Nolopennadie.Do.Que
huoalgo(notodavade nireealgo)noideolgicoqueimpullamovilizacindelojveneenel68.ncuantoal
apectogozoodelMovimiento,alquehacereferencia,heidoelprimeroquiznicoentreloldereenealarlo
plicamentededeaoatr,peroparticularmenteen"La etalatragedia",enaopulicadoporNexoenceleracindelo
veinteoveinticincoaodeaquellarupturadelarigidezpriita.Decirlomecauenconodepequeofelicitacionede
grande.Aquenoeealapartequedeoaadir,inoelporqu,loporqu...
Unomeeantedecomenzarel68,nohicimoalgunodirigenteunahuelgadehamreenCienciaPoltica"porla
lieracindelopreopoltico"?Fuederia,apenacruzandoelpradoqueeparaadeIngenieraeaecuela,nadieaa
nadaquieneianavolantearparadarnoticiadelahuelgadeanalirporpierna.Porqulomimoquenocorrana
pedradadeuecuelafacultadeunmeantemarcharonluegotomadodelrazoconnootro?Noalieronparalierara
VallejoniporCampa.alieronpararomperupropiacrcel:acaamoconelpadeacritadecaciquepriita.Algunavezdijo
elpreidenteDazOrdazqueucamoacaarconMxico.Lonegamoentonce,perotenarazn:acaamoconeeMxico,
eluo,eldeello,dimoaltrateconelpadondetodoeranprohiicione,encine,enmica,enteatro;dondellevarelpelo
unpocolargo,apenacomoluegolouelpreidenteLpezPortillo,cotaadetencintraquilamientooreunapatrulla.Me
repito:el68noloexplicaLenin,loexplicanFreudReich.Lopreofueronunmoloqueloprendiporqueael
inconcienteeetaadeordando.Lopreoledieronnomreaunentimientoinailedeoprein.Nomraronloinefale.
Yluegodequelainmenamaoradeloetudiantenoechaanapedradadeuecuelaporhalarledeindicalita
preo,deVietnam,qu...?lprituantoloiluminparaquealieranapedirlaliertaddeCampaVallejo"ariegodeu
vida",comoaegura?NuncatuvoimportanciaqueCampafuerauegrodeRallvarez?No,Marcelino.Nadiealiporeo.
Creoqueniiquierato.alimoporquealgoenorompipordentroalojvene,porerico,enuniveridade
plicaprivada,lagratuitaladealtimacuota:todoalimo,inditincindeclaeocial,gradodemetizaje(de
http://www.letraslibres.com/mexico/el-68-cartas-cruzadas
4/7
17/10/2016
nadaenunextremoanadaenelotro)oreligin.alimoaprotetarporlacrcelenlaquevivamo,enFiloofaenounieron
lamuchachadelademocraciacritiana,conufalditataleadauenoperfume,quehaanidonuetraferoce
opoitora,cuandoaetamoenlacalle,lodirigentedeizquierdalogramohacerdelopreopolticoelmolode
algoinexpreale,interno,inaile,unainconformidadquenotenapalaraparaexpreare.
Poreotuvimoxitodondeantehaamofracaado.Mientrafuecuetinideolgica,pedirlaliertaddeunocomunita
preo,elauntoleimportamupoco.Peroluegolademandadeliertadparaotrotomreonanciantimaquenunca
haatenido,adquirilaimpatadeloimilar:liertadparanootro.Repitounejemploquehepuetovariavece:laenorme
pintaentuFacultad,ladeCiencia,quedeca:"Ynolevantaremocuandoenodlagana..."Aquteuena,inoaproteta
contraelpadre-preidente,elpadre-cacique,elpadre-acritn?ntodau"locura",fueaunademandamentida,perono
podamoplantearla:noeraeria.Ynopuimoerio.Nootro,lodirigente,nolorepreore,a nedeagotoenviamo
rigadaarequiartodamanta,todapancartaquenoplantearaloeipunto.xcluivamenteeoloeo.Yadepojamo
deucoloridoalmalegrecontingentedeFiloofaLetraqueehaavito.Lomuchachohaanhechopancarta
etrafalaria,loca,maravilloa,ininteligile.elaarreatlacomiindeordendelConejoNacionaldeHuelga.Como
imagen,leimpuimoalcuraectario,otuoetrechodeMorelo.
"etratdeunamovilizacin[...]orprendentementelcida,generoa,vitalgozoa",dice.Pero,melovieneacontaram,
elnicodirigentequehaplanteadoelapectovitalgozoodeeemovimiento?Yquedecirlomehacotadodiatria,
caricaturademipalara,urlilladelaintelectualidadizquierdizante?
Cuandopuliquporprimeraveztaleopinionetaminhuogente,enlaintelectualidaddeizquierdamexicana,queme
acudelomimoquet:diceGonzlezdeAlaqueaquellojvenequeejugaronlavidaporlalieracindeloindicalita
preo,eranunpocotonto,puealieronnomaechardemadre.Unareduccinaurda.otengoquelojveneno
izquierdita(queerantodo,alvounocentenare)alieronporqueellomimoetaanharto,hartodeufamilia,deu
pa,deugoierno,delpartidoeterno,denopodervetirarreglarecomoelepegaralagana.Aquelcoroenmicontrapor
decirtalherejafueilenciadoporunartculodeOctavioPazenProceo.Alparecer,noteenterate.
Ydemia rmacin:quelamultitudnoharaeguidoaloquefuera,daunejemploreallaintervencindecrateenel
Zcalo,cuandolafaltadelucidezdeldirigentealmicrfono,ladelamaaenardecidaladequienepudimohaernoopueto
nolohicimo,eaunaronenunerrorfatal:dejarguardiaquedeeranreitiralldoemana,hatael1odeeptiemre.Yeo
cuandonoelepermitaanadie,aolutamenteanadie,nidelPRI,plantareenelZcalo(ahoracualquieralohaceaeno
olvidloqueigni caa).
n n,Marcelino,terminoetaconveracinelectrnicacontigodicindoteque,atreintacincoaodeditancia,igo
convencidodeloqueNOmovialagente:niCampaniVallejonielartculodediolucinocial.Lamovi,deinicio,laagrein
vilalPolitcnicoalaPreparatoriaenjulio,luegoeldicurodelrectorarroierra,laindignacinporlaararie.Peroeofue
apenaelprincipio,elmotordelaprimeramovilizacione.Noelaexplicacin nal.Luegovinounterritoriodeconocido,un
camponuncaanteimaginado,unaliertadnuncaentida,deall,deeencleoduro,nodeCampaoVallejo,arranclapain
quecaracterizaliguienteme,eldeagoto.ldeeptiemrenoailporquenoupimoacarprovechoaagoto.Yel nal
todoloconocemo,aunquetampocoetamodeacuerdoenlomviledeloocurrido.Tnoetuvitepreente,opuedo
aegurartequeloprimerodiparoalierondedondeetamonootro,lodirigente,lohicieronhomrejvene,en
ropacivil,queeidenti caanalgritodeatallnOlimpia.Looldadonuncadudaron:lediparamonootro.Y
repondieron.Lafotografalomuetranapuntandohaciaarria.Nofaltamuchoparaacaardeaerquintendieatrampa
cuntocuerpomilitarepoliciacoeconfundieronentrenootroeatarde.
Perolaotraexplicacin,ladelmotivoqueunialojveneporencimadeideologa,aneladeemoalpa.Laquehemo
contruido,laquehanutedecontruidoenetotreintacincoaoeunaoadaquerezaa:huounavez,hacemucho
muchoao,enquelojvenecoraronitaconcienciapolticadeizquierdaalieronajugarelavidacontaldeotenerla
liertaddeunpardecomunitapreohacadiezao.Devera?Nomame.
Teenvounaludoaladitanciadeloao.
LuiGonzlezdeAla
19deagotode2003
Lui:
Cierto,nodicequefuimounpocotonto,dicealgoatantemcontundente.Contundenciaquelageneralizacin,el
http://www.letraslibres.com/mexico/el-68-cartas-cruzadas
5/7
17/10/2016
recuroalaprimeraperonadelpluraldepreentedeindicativo,nologranatenuar.nefecto,hadeercomplicado.
Nolodicutamo.unapolmicacerradaanteincluodehaereiniciado.Alapalaraelallevaelviento.Ala
impreatamin,loque,a,tardanm.Lodicho,inemargo,dichoet.Tampocodicutirtupaternidadexcluividad
orelaverinfetivadelmovimiento.Dejmoloa.nuenahora.
Pre erocentrarmeenelquepareceerelhiloconductordetudicuro.egneehilodelgadofrgilcomounhilo,
nootroharamoidolomaetro,loinventoredelaintranigenciaenetepa.Apartedeuntantopreuntuoo,e,atoda
luce,unjuicioerrneo.Laintranigenciaaetaaah,porupueto.iemprelohaetado.Unrecorridoporlahitoria,porlade
Mxicoporladelmundo,noproveerdetantoejemplocomoqueramo.Dehecholahitoriaeoretodoeo:lahitoriade
laintranigencia.
lpropioepiodiodelacadadeTenochtitlan,quetrecuerdadeploranoceleremo,eunamagn camuetra.Alaferoz
intranigenciadeloconquitadoreeopuounatranigencia,unaconllevancia,cndidafatal,deloconquitado.Jurezfue
intranigenteconMaximiliano,peealouenoo ciollamadoalatoleranciadelpropioVictorHugo,lofuil.Lo
minerodeCananeadecidieronqueaetaanhataelgorrodelaintranigenciadelaConolidatedCopper,loquenola
pagaronconlavidapurgaronupropiaintranigenciaenanJuandeUla.Yhuounoeoredeconocidoqueencaezaronuna
huelgaferrocarrileracuaintranigencialecomplicconideralementelavida.Otro,comoLuiGmezZ.,reultaronm
tranigente.Ylefuemejor.
Nodejadeercurioo,porotraparte,queloejemploquetofrece,demovimientoqueaprendierondenootroel
"dogmatimolaingenuidad",onmovimientoganadore.TantoelCGHcomolovecinodeAtencoealieron,enloeencial,
conlaua.IncluoVicenteFox,que,egnt,tamineraunodenuetrodicpulo,gan(aquentreno,ono
conideraralaintranigenciaunadelaprincipalecarenciadelactualPreidentedelaReplica.Haotramllamativa.Y,
dichoeadepao,una"voratepocata",deilutrepaadopriita,ehoumanoderecha).
Nootronoganamo,perotampocoperdimo.Alalarga,elpliegopetitorioacaiendocumplido,almenoenupunto
principale,lonocounturale,lotreprimero.Lagranmaoradelopreopolticofuerondejadoenliertad,elartculo
145delCdigoPenal,derogado.Logranaderoahiguen,perounpocodeadorno.utituido,reducidoaumnima
exprein.taunacaracterticacomnenlomovimientoociale:actanadetiempo,conretrao.nmatemticaeoe
llamaitemadinmicoconretardo.
Larepreinpropiamentedicha,enetepa,hareculadomuigni cativamente.Demomento,aetodanuetraherencia.
Nolaintranigencia.Nitampoco,recordmolo,lademocracia,comomdeunherederoadvenedizoehaapreuradoa
reclamar.Lademocracia,entendidatacomolarealizacindecomiciocon ale,nofraudulento,noetuvonuncaentre
nuetramira.Lademocracianodejadeer, nalmente,unprocedimientodeaignacindelpoderpoltico,,eneamedida,no
nointere.Nodudoque,alcuartearlaetructuradelPoder,elmovimientohaaincididotamin,comooreotratanta
coa,orelacuetinelectorallaalternancia,peronodemaneradirecta.Deningnmodo.
lnuetrofueunmovimientoliertario,antirrepreivo.loeo.Todoeo.Yuproeccineramuchomamplia
amicioaqueladelmeropliegopetitorioetricto.Loeipuntofueronunetandarte,nounpretexto.Noneceitamo
ningnpretexto.Neceitamotexto.Dicuro.Yeedicuroupimoelaorarlo.Aligualqueotramovilizacione
contemporneaconlanuetranoperdamodevitaquefuimolaproeccinlocaldeunmovimientointernacionale
internacionalita,contruimoundicuronuevo,epecialmenteatractivouverivo.Lofrancee,enumaopariino,no
etomaroniquieralamoletiadeplantearningnpliegopetitorio.
Nootro,lohicimoien.Tanto,queelreferndumqueello,lofrancee,perdieron,nootromuproalementelo
haramoganado.Nocualquierdemanda,nimuchomeno,harafuncionado.Noe,nofue,aritrario.Deningunamanera.l
papeldelodirigenteepreciamenteeldedarvoz,eldedarnomrealainquietudcompartida.Nomrarloinefale,dicet.
Inefalequeenelmomentoqueedicho,dejadeerlo.Yeeinefale,en68,fueiennomrado.Yellam,entreotro,Che
GuevaraHoChiMinh,ellamCampaellamVallejo.Nopodallamaredeotramanera.
YFreudtaminetaaah.tpordemrecordarlo.iempreet.ntodoloquehacemoentodoloquedecimo.l
inconcientedicta.Noiedeorda,perodicta.lqueFreudetuviera,inemargocomoiempre,noimpidique
etuvieranotro.Lenin,aquelomenciona,taminetaa.Nimodoqueeamopuroinconciente.Apeardetodala
motivacioneindividualecolectiva,concienteeinconciente,etrat,,deunmovimientopolticodeizquierda,enel
entidometrictodeamotrmino.Lafalditataleadaalomejortaminetaanah,peronofueronellalaquedieron
eltonoelcolordelmovimiento.
http://www.letraslibres.com/mexico/el-68-cartas-cruzadas
6/7
17/10/2016
preciodecirqueeletallido,eltruenodel68noedeiaunraoencielodepejado.lcieloetaacargado.Fueel
reultadodeaodeltraajoanegado,ordo,deltraajopolticodecientodeactivitaincanale,enlaUniveridad,enel
Politcnicoentantootrolugare.ReultadodeltraajodedgarenlaViga,deRalenMedicina,deMiguelenQumica,del
LooenDerecho,deCarenlaIM.ntodaeaecuelaquetmenopreciadelaquealgunavez,porlovito,algn
grupodeporroporquehaaporroaloqueedeaenfrentar,noeranhaaechaalguienapedrada.
Yfueelreultadodetodolomovimientoanteriore:en65eldelomdico,en66enlapropiaUniveridad,en67enel
Politcnico.YfueelreultadodelafervienteeininterrumpidaolidaridadconCuaVietnam,dedocenademtine
manifetacionelamentale,dedocenadecorretizagolpiza.
Todoeetraajoacumuladogenerenelveranode1968unvrticeenlahitoria.Yeleunieronmilemileconloquee
lanzaronalaaltodelcielo.QuealreclamarlaliertaddeVallejoproclamaanlapropia,comodicetmimoenunpaaje,ello
deconcertante,detultimacarta.Milemilequeaan,dedeelmeroprincipio,queponanenriegoutranquilidadu
eguridad.Quepodanperderlaliertad.Yquepodanmorir.
Aunqueati,Lui,teparezcaunamamada.TamineodeeexplicarloFreud.alud.M.
19deagotode2003
No,Marcelino,noeeoloquemepareceunamamada,inoelconceptodeiluminacinitadelamultitud,elPentecot
delaconcienciaocial.Ynodepreciolaecuelaquecita,melimitoaealarquedeallnocorranapedrada,nolo
porro,inoloetudiantequedeeaanclaenomtineporVietnam(mere eroalotiempoanteriorealmovimiento).
Locual,adem,nomeparecemal:unovaalaecuelaaetudiar.loterecuerdoelhechoparaofrecerunaprueadequeel
auntodelopreopoltico,comootro,noetaaenlaconcienciadelamaora.Ynoloeo,inoquereitan,en
ocaioneconviolencia,nuetrointentodeevangelizacin.Luego...luegoalgoocurriqueutede(loqueotienenlaverin
racional,aadaenlaconciencia)tienenmuclaroonoacaodeentender.Lodigoinirona.
Tampocomequieroatriuirlapaternidaddelaverinfetivadelmovimiento,loteealomiorpreacuandomela
recuerdapreciamenteam,ofallpeople,atacadoporpulicareaverin:o,deentreloparticipante,uexpoitorm
conocido.Porlodem,creoqueetamodeacuerdoenmuchoapecto.Deoadmitirque,pormiparte,igoinconformecon
mipropiainterpretacindeaquellohecho.Quiztengarazn...Noetoegurodenada.
Recuerdo.
Lui
MarcelinoPerell
LuiGonzlezdeAla
http://www.letraslibres.com/mexico/el-68-cartas-cruzadas
7/7