Está en la página 1de 141
CURSO DE ESPERANTO ESPERANTO-KURSO Por Ivan Mattig C. Delegado de : Universala Esperanto-Asocio (Rotterdam) Representante de :,EI Popola Cinio (Beijing) Casilla 124, Quilicura-Chile (Cilio) Ingrid@netexpress.cl INTRODUCCION Frente al dilema que para la comunicacién internacional implica la existencia de varios Idiomas, han surgido desde el siglo pasado, diversas proposiciones tendientes a crear un lenguaje que conduzca a una intercomunicacién mas efectiva entre los hombres. Con tal objetivo, se han creado diversos idiomas que se les conoce como “artificiales”.Y quienes lo han propuesto, lo han hecho, no con la intencién de terminar con el plurilingitismo, lo que seria imposible, sino de aportar un mejor medio de comunic n entre todos los pueblos, y que no atente contra los valores culturales de cada uno de ellos, porque...”Todo imperialismo idiomatico conduce inevitablemente a un imperialismo cultural”. Sin embargo, la mayoria de estas iniciativas han quedado en proyecto, 0 han desaparecido fugazmente, y entre las cuales cabe mencionar :_“Volapiik” ; “Nuntius Latinus Internationalis”; “Linguum Islianum”; “Reform Latein”; “Universal Latein”; “Latino Sine flesxione”; “Semi-Latine”; “Novi Latine”; “Interlingua”, “Interlingua Systematic”; “Ido”; “Monario”; “Anglic”; “World English”; “Panoptic English”; “Basic”; y varios mis, que resultarian inoficioso mencionarlos. Solamente una propuesta ha subsistido desde 1887, el “Idioma Internacional Esperanto”. Algunas opiniones en relacién a él manifiestan que se trata de “un idioma muerto”; “de una lengua sin raices propias”, “de un idioma sin futuro”. Pero a pasar de lo que negativamente se diga, el idioma existe y ha subsistido en constante desarrollo y perfeccionamiento por mas de cien afios. Con razén la Ac. ‘emia Francesa de Ciencias catalogé al Esperanto como “Obra maestra de légica y sencillez”. Alrededor del Esperanto, hombres de distintas nacionalidades, razas, posiciones sociales, credos religiosos, ideologias politicas, mantienen vinculos de intercambio cultural, social, cientifico, turistico. Ello ha permitido el reconocimiento oficial de organismos internacionales tan importantes como UNESCO (Organizacién de las Naciones Unidas para la Educacidn, la Ciencia y la Cultura) que en Asambleas Generales de: Montevideo (1954), Sofia (1985) y Paris (1993) ha formulado Resoluciones altamente favorables a este ‘“fenémeno cultural” llamado Esperanto. El movimiento difusor del idioma ha creado de hecho una cultura “Esperantista” que no se agota en el nivel lingiiistico sino que abarca todas las ramas de la actividad humana, Este hecho por si sélo, justifica el estudio de su evolucién y funciones , del porqué de su subsistencia. El Esperanto nificantes los esfuerzos que todo hombre debe hacer para aprender Esperanto y tan inmensos los beneficios que de ello ha de resultar, que nadie debiera sustraerse a haccr este esfuerzo. (Leén Tolstoi) Esperanto es el Idioma Internacional, Auxiliar, Neutral, ideado por el oculista polaco Luis Lazaro Zamenhot (1859-1917). Fue publicado en 1887 en idioma ruso bajo el nombre de "Idioma Universal", tomando posteriormente el nombre de "Esperanto", seudénimo usado por Zamenhof al publicar la obra y que significa "el que espera". Se trata de un idioma fonético, lbgico, flexible y de muy facil aprendizaj Un famoso lingiiista dijo: "El Esperanto goza de la bella fonética del italiano, la sucinta gramética del inglés, la riqueza del espajiol, Ja estructura del alemén y la expresividad del francés”. El Esperanto es una lengua que todo hombre debiera saber para entenderse con extranjeros en un pié, de igualdad y democracia. No pretende sustituir los idiomas nacionales, sino que reconociendo el derecho de todos los pueblos a usar su propia lengua dentro de sus territorios, se le use en las relaciones internacionales a fin de evitar la discriminacién lingiiistica que se evidencia hoy en el mundo. Es por lo tanto un idioma integrante y no excluyente, por eso su lema es categérico: "CIU KUN SIA LINGVO KAJ ESPERANTO POR CIUJ" (Cada uno con su idioma y el Esperanto para todos). saber Esperanto proporciona una serie de ventajas que se podria resumir en las siguientes: a) —_Proporciona un mejor conocimiento del propio idioma. b) —_Esuna buena base para aprender otros idiomas. ©) Permite el conocimiento directo de costumbres y culturas de otros paises. d) _Facilita los contactos en otros paises con fines turisticos, comerciales, académicos, ete. ©) Posibilita la participacién en los Congresos Mundiales de Esperanto que a2.. a afio se vienen realizando desde 1905. No hay duda, que el Esperanto en su ya centenaria vida, se ha convertido en una "lengua viva" el instrumento adecuado para la aproximacién de los pueblos. Este simple lenguaje ha sido y seguira siendo un gran artifice de la paz mundial. GRAMATICA GRAMATIKO ll Pronunciacién de las letras. Cada letra posce un sonido bien definido e invariable. Todas se pronuncian como en espafiol , excepto las siguicntes: Cc Equivale a la combinacion TS (tse tse) laca 2 datsa celo tselo centimetro tsentimetro € : Corresponde a la CH (chacal) @okolado chocolado éambro chambro éefo chefo G : Siempre suena como GUE (gato, guerra, guiso, gota, gusano) ganto ganto generalo gueneralo gingivo guinguivo golo golo gusto gusto 6: Equivale a la combinacion DY (adyacente) sego sedyo Bentila dyentila farigi faridyi TH: Esuna J suave (aspirada) como la H en la palabra inglesa ho me. fl: Es una J fuerte Girafa), fioro joro fimero jimero parotto parojo 12 J: Suena como I (si) o ¥ (grey, ley, rey) iaro : iaroy Tesuo j Este sonido no existe en espafiol. Equivale a la J francesa (journal), a la U inglesa (usual), a la J portuguesa (Janeiro), 1. ; Suena siempre "ere" cualquiera sea su ubicacién (Teresa, cortina, pared). No debe leerse como “erre" (carreta, rio, terreno), §°. Equivale a la SH inglesa (flash, Shakespeare), a la SCH alemana (schule, Schubert). Safo: shafo Sinko shinco Sipo: shipo U : Letra consonante que equivale a una U breve (causa, Europa, neumonia). Nombre de las letras. En espafiol cada letra posee su nombre: A, be, ce, che, de, etc. En Esperanto las voeales son y se leen como tal: 0, U A las consonantes (23 restantes) se les agrega la letra "-0” Bo, Co, Co, Do, Fo, Go, Go, Ho, fio, ete Ue tal forma, para deletrear la palabra “afitomobilo” se dira A, tio, to, 0, mo, 0, bo, i, lo, 0 En esperanto no existen letras dobles que hagan variar su valor fonético como el caso de las letras espafiolas "Il" o "rr" (llanura, carreton). Sin embargo se da el caso de la unién de 2 10 2 +, sca por la formacion de una palabra compuesta 0 cuando se usan prefijos 0 sufijos. En ambos casos éstas se deben leer por separado Ferrento ter-rento. Carrado : Gar-rado Mallonga, mal-longa. Kolorriéa : kolor-riga. 13 14 1S Reemplazo de circunflejo 0 sobresigno ( Av ). En maquinas de escribir o imprentas que no posean las letras: C, 8, fi, j, 8, &; se pueden reemplazar por las siguientes: Ch, gh, bh, jh, sh, uu. Con * Sin * éambro chambro_ sefo segho fimero hhimero Jaluza jhaluza posto poshto ambati ambauu Diptongos. La Jy la U en una palabra forman diptongos, union de 2 vocales que forman una sola silaba Morgaii : mor-ga Kvazai: kva-zait jes ies jam: jam tuj tuj baldati : bal-dati Silabas aparte. La Ly la U forman silabas aparte Familio: fa-mi-lio Amikino: a-mi-ki-no ies i-es iam i-am tiu ti-u balau ba-la-u EJERCICIO #1 2 ACENTUACION. esperanto todas las palabras, excepto las monosilabas, son graves. Su acentuacién recac en la peniltima silaba. El acento es prosddico (no usa tilde). En los siguientes ejemplos la vocal subrayada es donde se acentia Familio, briko, libroj, ankali, baldati, balau, krajono, kvictaj, amiko, amikino, telefono, fabriko, via, miaj, fenestro, viro, fenestreto, fenestretojn, virino, virinetoj, morgati, kvazai, jes, jam, tuj, afigoj, ies, iam, tiv, tiuj, tiujn, kvar, nati 21 a) b) Separacién de silabas. Cuando una consonante se encuentra entre dos vocales 0 diptongo, ésta forma silaba con la vocal que la sigue Ba-lo, nu-bo, ko-lo, o-fi-ci-ro, fa-ci-la, pa-cu-lo, @e-mi-zo, pro-ce-so, te-nis, pa-Zo, ho-ro. Cuando dos 0 mas consonantes estan juntas, generalmente la primera se une a la vocal anterior y la demas a las siguientes Pan-jo, jus-ta, san-go, foj-no, paj-lo, cen-to, plen-di, gip-so, gus-to, lon-ga, mal-lon-ga, Zar-de-no Sabiendo la correcta pronunciacin de las letras y la regla del acento se deber leer sin dificultad cualquier palabra, frase, oracién o texto en Esperanto, Ventaja que otros idiomas no poscen La siguiente oracion contiene las 28 letras del alfabeto, es decir, los 28 sonidos bien definidos. Kuba harpisto Sajnis amuzigi facilege ée via jada fioro. PRONUNCIACION: Kuba harpisto shaynis amuzidyi fatsilegue che via yauda joro. TRADUCCION: Un arpista cubano parec del jueves. entretenerse muy facilmente en yuestro coro EJERCICIO #2. RAICES. Gramaticalmente "raiz" es el elemento simple de la palabra primitiva de la cual Jabres que guardan relacién con la raiz El Esperanto esta constituido por raices de los cuatro troncos lingiiisticos mis evolucionados: griego, latino, germanico y eslavo. Patr’ am’ kor’ parol’ bon’ jar’ tag’ El apéstrofe (' ) indica la ausencia de una terminacién gramatical para hacer de estas raices, palabras completas Sia éstas le agregamos la terminacion -o, obtenemos sustantivos. Patro: padre ; amo: amor ; koro: corazon; parolo: palabra ; bono: (el) bien ; jaro: aio ; tago: dia TERMINACIONES GRAMATICALES. Terminacion Indica [_ Ejemplo Significado -o0 Sustantivo Amo Amor a Adjetivo Ama Amoroso, (a), de amor Adverbio Ame Amorosamente, con Amor Verbo en Infinitivo Ami Amar Verbo en Presente {Amas(mi) | Amo (yo) Verbo en Pasado Amis (vi) | Amaste Verbo en Futuro Amos (li) | Amara (él) Verbo en Condicional | Amus (ni) | Amariamos nosotros, (as) -u Verbo en Imperative |Amu (vi) _ | Amad (vosotros) patro ; padre Patra; paternal patre : paternalmente. koro corazon Kora cordial kore cordialmente. parolo : palabra Parola : oral parole : oralmente paroli : hablar Bono : (el) bien bona; bueno (a) bone: bien Tago : dia taza : diario tage diariamente EJERCICIO # 3 51 ARTI LO. Definido: En Esperanto solo existe el Articulo Definido o Determinado "la" tanto para el masculino, femenino, neutro, caso acusativo y nimeros singular y plural La kato cl gato la katoj los gatos la katino fa gata la katinoj las gatas Indefinido: EI Articulo Indefinido o Indeterminado: Un, una, unos, unas, no existe en Esperanto, sin embargo se determina mediante la usencia de "La" kato: (un) gato katoj : (unos) gatos katino ; (una) gata katinoj : (unas) gatas NO CONFUNDIR: Un gato (cierto gato) esta en el techo I gato y 2 pdjaros estan en el techo Germanaj turistoj estas en la flughave La germanaj turistoj estas en flughaveno 5.3 No se usa "La". No se usa el articulo "La" en los a) En nombres propios. Sinjoro Torres Fratilino Berto b) En nombre de profesiones. Doktoro Zamenhof c) En nombre de titulos 0 rangos. Papo Johano Paiilo Dua Urbestro Mec! Prezidento Balmaceda 6. NUMERO. La satelitoj Satelitoj kantanto —: cl cantante. "un gato" con" > el Dr. "| gato” Kato estas sur la tegmento. : Unu kato kaj du birdoj estas sur la tegmento. Unos turistas alemanes estan en el} acropuerto. : Los turistas alemanes estan en un aeropuerto. no: iguientes casos: : el Seftor Torres. : la Sefiorita Berta. amenhof. : el Padre Hurtado. : el Pastor Osorio. : el Papa Juan Pablo I. + el Alcalde Meckis. : el Presidente Balmaceda Lakantantoj —: los cantantes. NOTA: La palabra “cantante” en este caso es una forma de Participio Activo del verbo cantar (el que canta). No confundir con "cantante" (profesién) "kantisto”. EJERCICIO # 4. TA mal- AFIJOS. "Afijo" es una particula gramatical que se antepone (PREFIJO) 0 pospone (SUFIJO) a una palabra para modificar su significado sin perder la rekacién. En espafiol tenemos el siguiente ejemplo: De la palabra "moral" se forma: Amoral : la "A" es prefijo privativo (que carece de moral). Moralista _: “ista" es sufijo que indica membresia (que escribe sobre moral o la estudia). Inmoral : "In" es un prefijo que indica el anténimo (que no cs moral). Prefijos. Indica anténimo (idea contraria) amiko : amigo makamiko —: enemigo amo: amor malamo : odio ami: amar malami 2 odiar sano: salud malsano : enfermedad 2 hermoso malbela 2 feo alegre malgaja > triste 2 alegremente malgaje : tristemente + bendeeir malbeni : maldecir Indica reunién de ambos sexos. Patro 2 padre gepatroj 2 padres (padre y madre padres y madres) sinjoro 2 seitor gesinjoroj 1 seflor y seflora o seflores, y sefioras, gea lernejo cucka mixta, bo- Indica parentesco resultante del matrimonio. Frato hermano bofrato cufiado filo hijo bofilo yerno filino hija bofilino nuera mis- Indica error, desacierto Kompreni —_ comprender miskompreni ; malentender legi leer mislegi : leer mal noto nota (musical) misnoto nota falsa, gallo dis- Indica desuni6n, separaci6n, dispersion. doni dar disdoni repartir Jeti lanzar digjeti desparramar semi sembrar dissemi : diseminar ek- Indica accién inicial o momentanea. kei gritar ekkrii exclamar kanti cantar ekkanti ponerse a cantar, empezar a cantar. 7.2 Sufijos. var’ Indica colectivo, reunion de. arbo arbol arbaro bosque hundo perro hundaro jauria homo hombre homaro humanidad (ser humano) esperantisto: esperantista esperantistaro : colectividad esperantista. ul Indica persona caracterizada por lo expresado en la raiz. trinki beber trinkulo, bebedor dinki : beber en exceso drinkulo bebedor excesivo blinda : ciego blindulo (un) ciego blindulino (una) ciega “ct! Indica disminutivo infano: nifio infaneto nifiito anaso ; pato anaseto patito ridi reir rideti sonreir Indica el femenino. éevalo caballo Gevalino yegua viro hombre (varén) _virino mujer edzo esposo edzino esposa fianéo novio fiangino novia taksisto taxista (hombre) _taksistino taxista (mujer) Indica miembro, habitante, partidario Kristo : Cristo kristano cristiano Cilio: Chile éiliano chileno Afriko : Africa afrikano africano Indica lugar adecuado para. pregi rezar pregcjo iglesia kino cine (arte) jo cine (sala) kongreso congreso kongresejo < lugar de congreso Dada la caracteristica de presicion y flexibilidad del Esperanto, es posible formar muchas palabras mediante sufijos, prefijos, como también mediante la union de varios sufijos Usaremos -ul’; -et’; -in’; -ar’ Etulo cnano Etularo grupo de hombres pequeiios Etulino enana Etulinaro grupo de mujeres pequefias APLEMENTO DIRE Algunos verbos,llamados transitivos, expresan una accidn que una persona 0 cosa (Sujeto) gjerce sobre otra persona 0 cosa llamada Complemento Directo. Esperanto el C.D., sc expresa posponiendo al sustantivo y adjetivo fa letra -n Bj: La infano diras fa veron cl nifio dice la verdad Ivano prezentis Marion Ivan presenté a Maria Paiilo havas revuon Pablo tiene una revista Paiilo havas sportan revuon > Pablo ticne una revista deportiva La beboj trinkas lakton los bebés beben leche 10 Para distinguir el Sujeto del C.D., debemos preguntar: a) {QUIEN es el que ejecuta la accion? b) {QUE es lo que se ejecuta o hace? cuenta un chiste Pedro Ella Gi: Billo (neutro) 12.2 13 Ni : Nosotros, as Vi : Vosotros, as, Uds. li : Ellos, as Gi Significa: él, ella, ello. Pero se refiere a cosas 0 animales. Es decir que en Esperanto el género masculino y femenino sélo se atribuye a personas. La tablo estas meblo, gi estas en la Cambro La mesa es un mueble, (ella) esta en la pieza (sala) Akvumu la rozujon por ke fi kresku Riega el rosal para que (él) crezca Mi skribis telegramon kaj mi fin sendis Escribi un telegrama y lo envié La kato estas nigra, fi dormas El gato es negro, (é1) duerme Ci En esperanto también existe el Pronombre Personal "ci" el que se puede reemplazar por "vi" (TU). "Ci" indica una forma mas intima (tutco) Micin amas, kara: Yo te amo, querida "vil Sin embargo por lo general Mi vin amas, kara Posesivos: Estos Pronombres, llamados también de Pertenencia se forman agregando a los Pronombres Personales, la letra "-a", Mia: Mi, mio, mia Tu, su, tuyo, suyo, : Su, suyo, suya, de él + Su, suyo, suya, de ella : Su, suyo, suya, de ,él, de ella, de ello (neutro) : Nuestro, a, de nosotros, de nosotras : Vuestro, a, de vosotros, de vosotras, de Uds. ya, de Ud. Nia 12.3 14 Ejemplos Mi estas kun via hundo Estoy con tu perro Lia kravato estas ruga Su (de ,él) corbata es roja Si tegas mian leteron Ella lee mi carta Si estimas miajn gepatrojn Ella estima a mis padres La arbo estas alta, fiaj branoj densaj EI Arbol es alto, sus ramas densas Zamenhof kreis Esperanton, gia celo, unuigi la homaron Zamenhof creé el Esperanto, su finalidad (del E-o), unir a la humaz:\Jad Ni aiiskultis Sian koncerton Escuchamos su (de ella) concierto Vi prezentis niajn amikojn al Mario Presentaste nuestros amigos a Maria Ilia lernejo estas granda La escuela de ellos es grande Hiaj amikoj Los amigos de ellos Hiajn kutimojn ni admiru Admiremos sus (de ellas, ellos) costumbres Reflexivos: El pronombre Reflexivo "si" se usa en tercera persona singular, como también en los Posesivos de las terceras personas, cuando ,este se refiere al Sujeto. Al no refereirse a éste (Sujeto), se usan los Pronombres: Li, Si, Gi, Mi Mario diris al si mem: Maria dijo a si misma §i banis sin: Ella se baiio (a si misma) Si banis Sin: Billa la bad La filo de la mortinto kompatis sin 12.4 -ad" 15 El hijo del muerto se compadecié (a si mismo) La filo de la mortinto kompatis lin EI hijo del muerto lo compadecié (al muerto) Venas Ludoviko kun sia amiko Viene Luis con su amigo (de el mismo) Venas Ludoviko kun Alberto kaj sia onklo Viene Luis con Alberto y su tio (el de Luis) Ivo ludis kun Marko kaj li vundis sin Ivo jugé con Marcos y se hirié (a si mismo) 8 deziras paroli kun li en sia hejmo Ella desea hablar con, en su hogar (de ella) §i deziras paroli kun li en lia hejmo Ella desea hablar con él en su hogar (de él) Li diris al li, silentu: El le dijo (a él) calla Li diris al si, silentu: El se dijo, calla Pronombre SE, ONI. “oni es un pronombre que significa: "se", “uno en sentido impersonal. No se usa en Plural ni en Acusativo. Oni diras ke li venos : Se dice que (él) vendra Oni diras ke la vero iam venkas Se dice que la verdad siempre vence Oni serGas plena de esperoj + Uno busca lleno de esperanza Oni parolas Esperanton Se habla Esperanto Ne oni komprenis bone No se comprendio bien Oni konstatis ke... Se constato que. Oni vendas aiitomobilon Se vende un automovil Sufijos. : Expresa idea despectiva, mala calidad en sentido material. domo 2 casa domago casucha eleganta : elegante elegantaéa —: cursi hundo perro hundago quiltro aéa viro mamarracho : Indica accion duradera 0 continua. rigardi mirar rigardadi comtemplar -j 16 parolo palabra (oral) parolado —: discurso funkcio funcién finkciado funcionamiento pilgrimo peregrino pilgrimado = peregrinaje : También se usa como terminacin verbal del Pretérito Imperfecto. Mikuras —: yo corro Mikuradis ; yo corria Lisin amadis : El la amaba Indica cosa concreta, producto, resultante. pentri pintar pentrajo : (una) pintura glacio + hielo glacidjo : un helado azeno azno azendjo : burrada trinki : beber trinkafo un trago EJERCICIO # 6. 13 13.1 ADJETIVO. Se llama “Adjetivo" la palabra que expresa alguna cualidad o relacion del sustantivo y que sirve para calificarlo o determinarlo, Asi, en las expresiones "casa grande", "perro fiel", "mujer hermosa", "hombre alto", las palabras: grande, fiel, hermosa, alto, son adjetivos que califican a los Sustantivos, casa, perro, mujer, hombre respectivamente. En Esperanto los Adjetivos llevan la terminacion "-a” en ambos géneros (masculino y femenino). Domo granda, hundo fidela, virino bela, viro alta Por consiguiente, si se desea convertir en Adjetivo la raiz de un vocablo, basta con agregarle la terminacion "-a" Patr’ frat’ Di’ - patra: paternal (de padre), frata: fraternal (de hermano), Dia: divino (de Dios) Ubicacién del adjetivo. La ubicacién del Adjetivo con respecto del Sustantivo no hace variar el significado como en ciertos casos sucede en el espaiiol. Viro malriga o malriga viro: hombre pobre Sin embargo cn espaol "Pobre hombre " que significa “hombre desdichado * y no desprovisto de dinero debe en Esperanto traducirse: Viro malfelida 14, 17 El adjetivo debe concordar con el Sustantivo en Numero y Caso Sur la tablo estas bela libro: sobre la mesa hay un hermoso libro. Sur la tablo estas belaj libro}: sobre la mesa hay hermosos libros. Mi donacis belan libron __:_Regalé un hermoso libro Mi aéetis rusajn poStmarkojn : compre estampillas rusas Las palabras varian de "valor gramatical” segun el sentido: El cielo es azul El hermoso azul del mar (sust) (adj) (adj) (sust) La cielo estas blua La bela bluo de la maro Si kantis belajn kanzonojn: ella canto hermosas canciones Ahora si el Adjetivo actia como Predicado, solo concuerda en Numero. Si kantis belaj la kanzonojn_: ella canté bellas las canciones Li trovis la doléan vinon él encontré el dulce vino Li trovis doléa la vinon : éencontré dulce el vino < a sus rise A menudo el Sustantivo y la Preposicién que le precede, puede Sustiuirse por el Adjetivo para indicar: “pertenencia” "material" "origen" “agente” “causa” Palaco de Refo © Rea palaco: palacio de Rey Beno de Dio © Diabeno : bendicion de Dios; bendicién divina Ringo el oro u Oraringo : anillo de oro; anillo dorado Libro pri Fiziko Fizika libro : libro de Fisica PREPOSICION. La Preposicién relaciona, une o desune frases de frases o palabras de palabras. En espafiol una misma preposicidn tiene varios signiticados. "De" Signitica: El libro de Pedro (pertenencia) Tuhablastc de arte (respecto a) La silla de madera (procedencia) Unvaso — de_—_vino (contenido) Ella sufre de tristeza (a causa de) 18 4, En Esperanto cada Preposicion tiene un solo invariable y bien definido significado: Lalibro de_—-Petro. Viparolis "pri arto Lasego el_—_—ligno Glaso da vino Sisuferis pro malgajo 14.1 Preposiciones més usuales. Al a, hacia anstatait en vez de antaii ante, delante de apud + junto a, al lado de & : en, en casa de cirkaii alrededor de, en torno a, cerca de dum : durante, mientras ekster fuera, al exterior de en en, dentro de, en el interior de Bis hasta inter entre kontrati : contra, frente krom aparte de, ademas kun con, en compafiia de lait : segun per con, por medio de, mediante po a razon de por para post después de, detras de preter mas alla sen : sin sub bajo, debajo de super + sobre, por encima de sur : sobre, encima de tra : através de trans : al otro lado de ekde : desde malgrait + a pesar de 14.2 "JE" : En caso que no se encuentre la preposicin adecuada, se puede usar "Je" Mi tostas je vi Brindo por Ud. Je kioma horo? GA qué hora? Je la tria A las tres 19 GRADOS DE COMPARACION. Pli...ol mis... que Malpli..ol : menos ...que Tiel...kiel tan, tanto... como Tre : muy Tro : demasiado La pla... el el, la mas...de La malplej...el + el, la menos... de Kiel eble plej lo mas posible Kiel eble malple} lo menos posible Ejs.:_ Johano estas pli riga ol Arturo Juan es mas rico que Arturo La orango estas pli bongusta ol la citrono La naranja es mas rica que el limén La kato estas malpli rapida ol la leporo El gato es menos rapido que la liebre La éemizo estas ticl blanka kiel la nego La camisa es tan blanca como la nieve Li alvenis tre malfruc El lego muy tarde Si eliris tro frue Ella salio demasiado temprano La plej bela el éiuj estas tiu blondulino La mas hermosa de todas es esa rubia La malplej alta el ni estas mia frato El menos alto de nosotros es mi hermano Venu kiel eble plej rapide Ven lo mas rapido posible Para comparar en paralclo 2 sustantivos, adjetivos, verbos o adverbios, se emplea: Ju: cuanto, mientras y Des: tanto, con Pli o Malpli Ju pli rapide, des pli bone Cuanto mas répido, tanto mejor Ju malpli rapide des pli malbone 20 Cuanto menos rapido tanto peor Ju pli vi parolu, des pli vi konvinkos Cuanto mas hables, tanto mas convenceras 74 Prefijos. eks-: Corresponde a: ex (que fue) Direktoro : Director eksdirektoro : ex Director Ministro : Ministro eksministro ex Ministro fi- : Indica desprecio desde el punto de vista moral komercisto comerciante fikomercisto comerciante deshonesto domo : casa fidomo. : casa de mal vivir (de mala reputacién) Fit también es una interjeccion que se traduce por : Uf! (indignacién, abominacién) 16. NUMERALES. 16.1 Cardinales: 0 Nulo 1 Unu 2 Du 3 2 Tri 4 Kvar 5 Kvin 6 7 8 9 J Ses : Sep : Ok > Naii 0 : Dek Las cifras del I al 19 sc forman con fa suma de las unidades a las decenas : il Dek-unu 12 + Dek-du 13 Dek-tri 14 Dek-kvar 15 Dek-kvin 16 Dek-ses 17 19 21 Dek-naii Las decenas se forman multiplicando la unidad x 10: 20 30 40 50 60 70 80 90 Dudek Tridek Kvardek : Kvindek Sesdek > Sepdek : Okdek : Nalidek Igualmente se forman las centenas, millares y millones: 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1.000 1,000,000 : Cent Ducent : Tricent : Kyarcent Kvincent Sescent : Sepcent : Okcent : Naticent Mil Miliono Para leer o escribir cualquier cantidad en Esperanto, basta con aprender 13 nameros. Estos son: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 100, 1,000, 1.000.000 . 25 98 173 888 5.696 80.333 327.298 1.248.764 120. 000.000 Dudek-kvin. : Naiidek-ok : Cent sepdek-tri : Okcent okdck-ok : Kvin mil sescent natidck-ses : Okdek mil tricent tridek-tri Tricent dudek sep mil ducent natidek-ok Unu miliono ducent kvardck-ok mil sepcent sesdek- kvar cent dudek milionoj 22 16.2 Ordinales: Estos se forman agregando la letra "-a" a los cardinales. Unua Primero, a Dua : Segundo, a Kvara : Cuarto, a Deka Decimo, a Dudek-sesa : Vigésimo sexto, a Cent-unua —: Centésimo primero, a Sepcent-tria Septuagesimo tercero, a Mila Milisimo, a Miliona Millonisimo, a 16.3 Forma adverbial: Se forma agregando la "-e" a los cardinales. Unue En primer lugar, primeramente Due En segundo lugar Kvare En cuarto lugar Deke En décimo lugar 16.4 Sustantivados : Se forman agregando la letra "-o" a los cardinales Unuo : Unidad Duo Duo, par Trio Trio Deko : Decena Dekduo : Docena Cento Ciento Milo Millar 16.5 Fraccionarios: Se obticnen mediante el Sufijo " -on" Duonfo : Mitad, medio Triono : Un tercio, tercera parte Kvinono Un quinto Centono Centésimo, centavo NOTA: Cuando la palabra “centavo" se trata como unidad monetaria, se usa el vocablo “centavo" La Gilia peso konsistas el cent centavoj: El peso chileno consiste de 100 centavos. 16.6 Miltiplos: Se forman con el Sufijo " -obl" 16.7 Mer bad Duoblo : Doble Trioblo : Triple Kvaroblo —_: Cuadruple Colectivos: Se forman con el Sufijo "op" Unuope : De uno en uno Duope : De dos en dos Triope : De tres en tres Kvarope : De cuatro en cuatro Turnos (Veces): Dufoje De Dufojojn Duafoje Je ow) 2 veces, por 2 veces Jeladua wn) Segunda vez, por segunda vez Duan fojon FECHAS. Para indicar las fechas, se usan los "ordinales". Kioma tago estas hodiaii? Hodiaii estas la dua (2a) de Majo Kioma tago estis hierati? Hieraif estis la unua (la) de Majo Kioma tago estos morgali? Meragai estos la tria (3a) de Majo Santiago, 12a de Februaro de 1993 DIAS DE LA SEMANA, Lundo : Lunes Mardo : Martes Merkredo —: Micrcoles Jatido : Jueves Vendredo Viernes Sabato ibado Dimanéo —: Domingo. 2 ¢Qué dia es hoy? : Hoy es el 2 de Mayo 2 gQué dia fué ayer? 2 Ayer fué cl primero de Mayo 2 {Qué dia sera mafiana? : Magiana sera 3 de Mayo : Santiago, 21 de Febrero de 1993 20. MESES DEL ANO. Januaro Enero Marto : Marzo Majo Mayo Julio Julio Septembro : Septiembre Novembro: Noviembre LA HORA, 24 Februaro _: Febrero Aprilo Abril Junio Junio Aligusto : Agosto Oktobro : Octubre Decembro Diciembre. Para indicar la hora en Esperanto se usan “los ordinales". Kioma horo estas? Estas la dua horo Estas la oka kaj duono La kvara kaj dek minutoj La oka, naii minutoj kaj dek-kvin sekundoj Estas la kvina antaiitagmeze (AT) Estas la tria posttagmeze (PT) Kvarono antaii la deka Kin minutoj antaii la tria Dudek antati la unua La sepa matene La kvina vespere La dek-dua nokte La dudek-kvara horo Je kioma horo vi eklaboras Je la oka matene (je la 8a matene) EJERCICIO # 7. 21. DURACION De kiam line venas? De la dudek-dua de Septembro Ekde la tria de Marto De longa tempo Antaii longe Antaii nelonge $i laboras po kvin horoj Si laboras kvin horojn Li laboras dum la tuta tago. {Qué hora es? : Son las 2 : Son las 8 y media : Las 4 y diez minutos Las 8, 9 minutos y 15 segundos : Son las 5 AM : Son las 3 PM Un cuarto para las 10 : $ minutos para las 3 2 20 para la 1 : Las 7 dela mafiana : Las 5 de la tarde > Las 12 de la noche Las 24 horas : A que hora empiczas a trabajar Alas 8 de la mafiana {Desde cuando no viene él? : Desde el 22 de Septiembre : A partir del 3 de Marzo : Desde largo tiempo Hace tiempo : Hace poco : Blla trabaja a razén de 5 horas : Ella trabaja 5 horas El trabaja durante todo el dia 22. 23 24 25 Li laboras je la tuta tago Lilaboras la tutan tagon El trabaja por todo el dia El trabaja todo el dia LA EDAD. Para preguntar la edad, se puede hacer de 4 formas 1- _ Kiom da jaroj vi havas? 2- Kiun agon vi havas? 3.- Kiom vi agas? 4.- _ Kiom jara vi estas? Mi havas dudek jarojn Mi aas dudek jarojn Mi estas dudekjara Trimonata bebo Sepjara infano Dekokjara junulino Okdekjara maljunulo PESOS Y MEDIDAS. Kiom pezas la krajono? Gi pezas dek gramojn? Jen du kilogramoj da pano Dulitra botelo Vendu al mi unu litron da lakto Je kvin kilomtroj de la urbo Kvar tunoj da kupro La cigaredo havas dek centimetrojn Dudek kvadrataj kilometroj Kiom mezuras la Stuparo? Gi mezuras du metrojn PRECIOS Y MONEDAS. Kiom kostas la kravato? Gi kostas Du mil pesoj Kiom valoras la biciklo? Gi valoras kvin-dek mil pesoj Po kvarcent pesoj la kilogramo de rizo Je kvarcent pesoj la kilogramo da rizo Kiom valoras la viskio? Gi valoras tri usonaj dolaroj : (Cuantos afios tiene Ud.? {Qué edad tiene Ud.? > {Qué edad tiene Ud.? : (Qué, edad tiene Ud.? 2 Tengo 20 afios : Tengo 20 afios : Tengo 20 afios : Un bebé, de 3 meses : Unnilfio de 7 afios : Una joven de 18 afios : Unanciano de 80 afios : gCuanto pesa el Lipiz? : Pesa 10 gramos He aqui 2 Kgs. de pan Una botella de 2 litros : Véndame | litro de leche : AS Kms. de la ciudad 4 toncladas de cobre : Elcigarrillo tiene 10 cms. 20 Kms. 2 (cuadrados) : ¢Cuanto mide la escalera? : Mide 2 Mts. {Cuanto cucsta la corbata? Cuesta $2.000.- {Cuanto vale la bicicleta? Vale $50,000.- A razon de $400.- el Kg, de arroz A $400,- el Kg. de arroz {Cuanto vale el wisky? Vale US$ 3,00.- 26 25. UNIDADES MONETARIAS. Franke =: franco Keone : corona Marke : marco Drafimo dracma Pesete- : peseta Lire~ : lira Bolivaro —_: bolivar Rublo : rublo Peso 2 peso Dolaro : dolar Forint forint Siklo : siklo Zlete— : zloty Balboo : balboa Sukro 2 sucre Solo : sol Juano yuan Leko 2 ek Guldeno- florin holandés Rupio > Tupia Eskado : escudo Pundo Libra esterlina ero Sutingo chelin Eno : yen Kolono : colon Gvaranio —: guarani Lev” lev NOTA: Para distinguir la unidad monetaria del mismo nombre pero de paises distintos, se menciona el pais. Cilia peso Usona dolaro Novzelanda dolaro Svisa franko. Germana-marko Islanda krono Meksika peso Aiistralia dolaro Belyafranko— Franca franke Dana krono, Sveda krono. 26. EL VERBO. + peso chileno : dolar americano dolar neozclandés : franco suizo : marco aleman corona islandesa peso mexicano : dolar australiano : franco belga : franco francés : corona danesa corona succa. En Esperanto todos los verbos son regulares. El pronombre personal determina la persona que ejecuta la ac .cién y la terminacién, el tiempo en que se realiza 28 Mi estis amanta: yo estaba amando Miestis amonta: yo hube de amar Miestas aminta : yo he amado Miestas amanta: yo estoy amando Miestas amonta: yo he de amar Miestos aminta: yo habré, amado Mi estos amanta: yo estaré amando Miestus aminta: yo hubiera, hubiese, habria amado Micstus amanta: yo estuviera, estuviese, estaria amando Mi estus amonta: yo hubiera, hubieses, habria de amar 26.2.1 Participios sustantivados. La aminto el amante (el que amé) Laamanto — : el amante (el que ama) La amonto el amante (el que amar) 26.3. Voz pasiva. Mi estas amata : yo soy amado,a Vi estas amata tu eres amado, a Li estas amata : eles amado Si estas amata ella cs amada Ni estas amataj : nosotros, as somos amados, as Vi estas amataj vosotros, as Uds. sois amados, as Ili estas amataj : ellos, as son amados, as Esti amita : haber sido amado, a Esti amata : ser amado, a Esti amota : haber de ser amado, a Micstas amita yo he sido amado, a Mi cstas amata : yo soy amado, a Miestas amota yo he de ser amado, a Mi estos amita yo habré, sido amado, a : yo seré, amado, a yo habré, de ser amado, a Mi estus amita : yo hubiera, hubiese, habria sido amado, a Mi estus amata yo fuera, fuese, seria amado, a Mi estus amota : yo hubiera, hubiese, habria de ser amado, a 29 26.3.1 Participios sustantivados. 15 pra- re- 16 -ebl’ a" La amito La amitino La amato La amatino La amoto La amotino Prefijos. el amado (el que fue, amado) : a amada (la que fue, amada) : el amado (el que es amado) : Ta amada (la que es amada) : el amado (el que sera amado) : la amada (la ques sera amada) Indica antepasado, descendiente, primitivo. Historio avo nepo prapraavo historia prabistorio abuelo praavo nieto pranepo tatarabuelo : Indica repeticion, reiteracion salti reelekti rediri Sufijos. 2 saltar resalti reelegir diri : reiterar, repetir lo dicho : Expresa posibilidad ( que se puede) trinki fari movi ebla beber trinkebla hacer farebla mover movebla : posible cble Indica disminutivos carifioso masculino, patro Jozefo Paiilo padre pagjo : José Jogjo Pablo Paiigjo : prehistoria : bisabuelo : bisnieto rebotar : decir : potable factible : movible : posiblemente : papa , papi, papacito Pepe Pablito 30 -nj’: Indica disminutivos femenino. sec" -g" 27 patrino + madre panjo mama, mami, fratino : hermana mamacita franjo : hermanita filino + hija finjo hijita Indica cualidad abstracta, blanka blanco,a blankeco blancura amiko : amigo amikeco amistad bona bueno boneco bondad libera libre libereco : libertad egala : igual egaleco igualdad frato hermano frateco : fraternidad Indica aumentativo, superlativo, grado mayor. pordo > puerta pordego —_—: porton ridi reir ridegi reir a carcajadas doléa : dulee doléega : dulcisimo, muy granda —:_ grande dulce grandega —_: grandisimo bone : bien bonege ——-;-muy bien ADVERBIO. Adverbio es parte de la oracién que modifica el significado del verbo, adjetivo o de otro adverbio. Estos se pueden dividir en dos clases: a) Primitivos b) Derivados Los primitivos: Son los que se forman afiadiendo Ia tetra "-c" a una raiz, la cual puede ser simple, llevar prefijo, sufijo o pertenccer al grupo anterior (Primitivo) La mayoria de estos, teminados en "-c" correspondientes espafioles terminados en -mente. se pueden traducir por los Ruza astuto ruze astutamente malgaja triste malgaje tristemente, con tristeza nun ahora nune : actualmente jes si jese afirmativamente ne no nee negativamente 31 Cuando en espafiol se emplea un adjetivo para calificar un verbo, adverbio 0 adjetivo, en Esperanto debe usarse siempre el Adverbio. §i volas dormi trankvile ella quiere dormir tranquila Kurteno verda pale cortina verde pilido Ne parolu laiite no hables en voz alta Libro bele presita libro hermosamente impreso Mi in kisis karese + la besé (a ella) con carifio (carifiosamente) También se emplea adverbio para calificar un verbo impersonal o toda ura oracién, aunque en espafiol se emplee un adjetivo Pluvas forte: llueve fuerte pluvas fortege: llueve muy fuerte Parolu forte, elegante kaj kurage: habla fuerte, con eleyancia y valor También la terminacion "-c" se puede traducir por: en o de. Somero verano, somere en verano Nokto, : noche nokte : enla noche, de noche Dimanée la Meso estas je la dek-unua horo En Domingo la Misa es a las 11 horas. Dimance la Metodista Diservo estas je la deka horo En Domingo el Culto Metodista es a las 10 horas EJERCICIO # 8. 28. PALABRAS INTERROGATIVAS. KIU, KIO, KIA KIAL, KIEL, KIES, KIE, pucden usarse para interrogar directa 0 indirectamente. Kiu venas? + Quién viene? Kio estas fi? {Qué es eso? Kia tuko? {Qué clase de tela? Kial vine dankas? —_: {Por qué no agradeces? Kiel vi fartas? {Como esta Ud. de salud? Kies estas la letero? {De quién cs la carta? Kic logas via frato? {Donde vive (habita) tu hermano? 28.1 32 én. Cuando se interroga directa o indirectamente y no hay en la oracién, alguna palabra ‘interrogativa como en los casos anteriores, entonces debe usarse la particula "CU" y el signo interrogativo solo se usa al final ( ? ). Gu vi venos morgati? 2 ¢Ta vendrés mafiana? Cu Ia elefanto estas granda? : @Bl elefante es grande? Gu gi estas horlogo? 2 Es un reloj? Gu pluvas ali nefas? : yLlueve o nieva? Cu ne? : gNo? Cu: También se usa como "Conjuncién dubitativa". Mine scias éu &i altos : No se si ella saltaré Diru al mi,éu al vi plaéas Esperanto : Dime si te gusta el Esperanto Cu vere? : gVerdad? Cu jes? 2 Si? 33 29. CUADRO DE VOCES CORRELATIVAS indefinidos | interrogativos, | Demostrativos | _colectivos negativos relativos TL. an 1. Ki... CL.. NENI... Cosas 10 KIO TIO cio NENIO algo que eso todo nada alguna cosa | _que cosa Individualidad 1U KIU TIU cu NENIU alguien quien ese cadauno | ninguno alguno el cual aque! cada nadie Lugar IE KIE TIE CIE NENIE. en algin donde ahi entodas | en ningun sitio alli partes sitio Tiempo 1AM KIAM TIAM CIAM NENIAM un dia cuando | Entonces | siempre nunca una vez Manera TEL KIEL TIEL CIEL NENIEL de algun como asi detodos | de ninguna modo tan modos manera Motivo TAL KIAL TIAL CIAL NENIAL porningan | por qué Poreso | portodos | por ningun motivo motivos motivo Cantidad 10M KIOM TIOM CiOM NENIOM algo cuanto Tanto todo nada un poco Cualidad 1A KIA TIA CIA NENIA de alguna cual tal detoda | de ninguna cosa como asi clase clase Posesion IES KIES TIES CIES NENIES de alguien | cuyo-a De ese detodos | de nadic cuyos-as | De aquel de ninguno de alguien 34 30. i (Adj, Negativas NEN A Calidad, clase Adj.) / AL De causa, motivo (Adj.) a / . Colectivas C AM___ De tiempo (Adv.) \ E De lugar (Adv.) . eo oo —_Indefinidas EL _Demodo, manera (Adv) Demostrativas T ~ES____Depropiedad (Adj) \0 Cosa, objeto (Sust.) \.OM __ De cantidad (Adv,) Relativas K A De persona Estas palabras que forman la llamada “Tabla de Voces mples”, vienen a scr como el esqueleto del Idioma cuerpo gramatical del Por sus terminaciones, eraNlo, constituyen los diversos miembros del 31. KIU?) =KIO? KIA? Kiu estas li? Li estas Rodolfo Kio estas Rodolfo? Rodolfo estas lernanto Kia estas la lernanto? La lernanto estas bruna 35 + gQuién es él? : Eles Rodolfo {Qué es Rodolfo? : Rodofo es un alumno : yComo es el alumno? : El alumno es moreno KIU?: Rodolfo, Petro, Mario, Berto, Ivo, Andreo, Marjo KI0?: Lernanto, pastro, oficistino, dentistino, taksisto, instruisto, komercisto. KIA?: Bruna, juna, afabla, alta, inteligenta, studema, ruza Es una particula que indica aproximacion, y se coloca delante o detras de algunos "demosteativos" Tiu : ese,a Tio: eso Tie alli, alla, ahi Tiea de alli, de alla La tiea kingjo La tieaj kinejoj La i tica kinejo La Gi tieaj kinejoj Kio estas tio? Tio estas seo Kia estas la sego La sefo estas flava Kiaj estas la floroj? La floroj estas belaj Kiun vi amas? Mi amas Marion Ciu el ni Tiu,kiu estas en la strato Tiuikiuj venas Tiu,kiu jam venis Kion vi trinkas? Mi trinkas bieron Kian bicron vi trinkas? Mi trinkas nigran bieron Kion vi mangas? Tiu Gi, Gitiu : este,a Tio Ei, titio : esto Tie Gi, Gitie : acd, aqui Citiea + de aca, de aqui : el cine de alla, de alli de ahi los cines de alld, de alli, de abi el cine de aci, de aqui los cines de aca, de aqui 2 gQué (cosa) es eso? eso es una silla {Como es Ia silla? : la silla es amarilla + {Como son las flores? : las flores son hermosas, bellas {A quién amas? : Amo a Maria Cada uno de nosotros, as ese que esta en la calle esos que vienen ese que ya vino {Qué cosa bebes? : bebo cerveza {Qué (clase de) cerveza bebes? bebo cerveza negra {Qué comes? 36 Mi nenion magas Yo nada como Kiom vi mangas? {Qué (cantidad) comes? Mi neniom mangas : yo nada (ninguna cantidad) como NOTA: En Esperanto la doble negaci6n es afirmacion. También lo es en Latin "Duplex negatio est afirmatio". Esto es bueno recordarlo... porque en espaol solemos decir: 32. 33 "Yo no vi nada". "Maria no invité a nadie" "No", "nada", "nadie", son en si palabras negativas y no deben usarse como en espafiol En Esperanto debemos decir: Mi nenion vidis Yo no vi nada’ Mi vidis nenion Nenion vidis mi Mario neniun invitis Maria no Manio invitis neniun invit6 a nadie Neniun Mario invitis Es una particula que se agrega a los relativos para generalizarlos Kiu ajn cualquier, a (persona u objeto definido) Kio ajn cualquier cosas Kia aja de cualquier clase Kie ajn en cualquier lugar Kiam ajn cuando quiera Kies ajn de quien quicra Kial ajn por cualquier causa Kiel ajn » de cualquier modo Kiom ain cualquier cantidad Kies ajn : de quien quiera DA. Cuando "kiom", "tiom" "y "neniom” van seguidos de un sustantivo, se usa siempre la preposicion "Da". Si se suprime éste, también se suprime la preposicion, 33.1 Kiom da pano vi havas —<— {Cuénto pan tienes? < No se usa "da". 37, Mi havas iom da pano Mi havas neniom da pano Mi havas tiom da pano Tengo algo de pan No tengo nada de pan Tengo tanto pan Detras de los adjetivos cuantitativos: Riculo havas multan monon : Un rico tiene mucho dinero Riculo havas multe da mono: Un rico tiene mucho dinero USANDO ADVERBIO Mi havas multe da pano Mihavas multe da panoj Mi havas sufige da pano Mi havas sufiée da panoj Mi studis dum kelke da tempo Mi havas kelke da rozoj EJERCICIO # 9. 34, EXPRESION! Bonan tagon Bonan matenon Bonan vesperon Bonan nokton Gis baldait Gis la revido Adiatt Kiel vi fartas’? Mi fartas bone Mi fartas pli malpi Mi fartas bonege Mi fartas tre bone Estimata amiko Kara amikino Cu vi parolas Mi parolas iom Mi komprenas Esperanton USANDO ADJETIVO Mi havas multan panon Mi havas multajn panojn Mi havas sufigan panon Mi havas sufigajn panojn Mi studis dum kelka tempo Mi havas kelkajn rozojn MAS USUALES. Buenos dias Buena majiana-Buenos dias Buenas tardes Buenas Noches Hasta luego Hasta la vista Adios Como esta Ud. de salud? oy bit joy mas 0 menos Querida amiga gllablas Esperanto? Tablo algo ‘Comprendo Esperanto 35 Granda plezuro koni vin Saluton Dankon Ne dankinde Bonvolu Plezure Sanon Je via sano Mi tostas je vi Multajn feligojn FeliGan Kristnaskon Feligan Paskon Feliéan Novan Jaron Feligan Novjaron Senkulpigu Pardonu Bonan vojagon Tre volonte Sincerajn kondolencojn Certe Kompreneble Sufiée Fartu bone Iom post iom Estas varme Estas malvarmege Antaii Jonge Dank‘al Dio Volu Dio Vi pravas Prave Permesu min Permeson Ja Feliéan Naskigtagon Feliéan nomtagon CONJUNCIONES. 38 Gran placer conocerlo Hola 0 Chao Gracias De nada, por nada Tenga a bien, por favor Con agrado, con placer Salud (brindis) Asu salud Brindo por Ud. Muchas felicidades Feliz Navidad. Feliz Pascua (de Resurreccion) Feliz Afio Nuevo Feliz Afio Nuevo Disculpe Perdone Buen viaje Con mucho gusto Sinceras condolencias Ciertamente, por cierto Légicamente Basta, suficiente Que esté bien (de salud) Poco a poco Hace calor Hace mucho frio Hace tiempo Gracias a Dios Ojala Tienes razon Con razon Permitame Con permiso En verdad Feliz Cumpleafios Feliz onomastico Las Conjunciones sirven para enlazar 2 oraciones. Mi ludos 1a gitaron kaj vi dancos Nek li nek 3i Mi actus in se mi havus monon Li ne vidas €ar li estas blinda ‘Tocaré, la guitarra y bailaras : Niel niclla : Lo compraria si tuviera dinero El no ve porque esta ciego 39 Line vidas éar liestas blindulo _—_: El no ve porque es un ciego Esti aii ne esti : Ser ono ser Nu, kion vi diras? : ¥ bien, ,Qué dices? Mi volis iri, sed mi ne povis : Quise ir, pero no pude Dum la kato dormadis, : Mientras el gato dormia, el ratén el la muso fromagon mangadis queso comia 36. APOSTROFE. La "a" del articulo definido y la "o", terminacién del sustantivo se pueden suprimir sustituyéndolo por un apéstrofe (‘). Esto generalmente ocurre en versificacién (poemas, canciones). Ejs. “NOCHE DE PAZ" Paca nokt’, sankta nokt’ Bio en dorm’ sole nur ne la kara sanktega par’ €arma knabo kun bukla harar’ dormu en paca kviet” dormu en paca kvier’. "LLORARE" Ploros mi, ploros mi ploros mi tutan la vivon Vamatin’, l’amatin’ l'amatin’ amaton havas. “LA PETO" (Gabriela Mistral) Sinjor’, vi scias, kiel mi rediante vervon celadas pri fremduloj vin veki al kortuo Mi venas nun por peti por propra kara servon por mia vaz’ de frego, mie!’ de mia bugo. 78 Sufijos. em’: Indica tendencia, inclinacién habito. dormi dormema : dormilén, a studi studema_ : estudioso,a zorgi vorgema ——_; cuidadoso,a -end’ 37. 40 : Significa que debe ser hecho, que debe cumplirse. aseti > comprar agetenda que debe comprarse pagi pagar pagenda que se debe pagar Terni aprender lernenda —_—:_que se debe aprender Significa digno de... que merece ser... : amar aminda : digno de amar ridi reir ridinda ridiculo memori recordar memorinda : memorable : Indica unidad, elemento, particula nego nieve nefiero : copo de nieve Beno cadena enero : eslabon pano pan panero miga sablo arena sablero 2 grano de arena mono dinero monero moneda (pieza metilica) : Significa hacer, volver, convetir en... varma caliente varmigi : calentar malvarma : frio malvarmigi : helar, enfriar bela hermoso, a beligi : hermosear vaporo vapor vaporigi evaporar blanka blanco, a bankigi blanquear Significa hacerse, convertirse en, tornarse. sidi estar sentado, a sidigi : sentarse movi : mover movigi + moverse malsano enfermedad malsanigi : enfermarse kutimo. : costumbre kutimigi : acostumbrarse ACUSATIVO DE DIRECCIO! Del mismo modo que en la oracion "Juan corre a Pedro", Pedro representa el fin, cl objetivo de una accién, En "Juan corre a Valparaiso", Valparaiso representa también cl fin de una accién, de un movimiento Johano postkuras Petron. Johano kuras Valparaison, Este Acusativo de Direccién es muy util, ya que nos permite distinguir el movimiento con traslacion del movimiento sin éste. 4. La hundo kuras en la Zardeno : El perro corre en el jardin (estando dentro de él) La hundo kuras en la Gardenon: El perro corre al jardin (entra al jardin desde afuera) Pero... La hundo kuras al la garden: El perro corre al (hacia) jardin Kie? {Déonde? Kien? jAdénde? Tie Alla Tien Hacia alla Tie i Aca Tien Gi > Hacia acd Petro, venu tien di: Pedro, ven aca Marko estas tie di: Marcos esta aqui Infano, iru tien kaj poste revenu tien Gi: Nifio, ve alli y después regresa aca El adverbio de lugar puede tomar la "N" del Acusativo de Direcci6n. Hejme en el hogar Hejmen hacia el hogar Antaiie : adelante Antaiien hacia adelante La familio estas hejme la familia esta en cl hogar La familio iras hejmen la familia va hacia el hogar EJERCICIO # 10. 38. OPERACIONES ARITMETICAS. Adicio Suma 9+3 = 12 |Naui plus tri estas dek-du Naii plus tri faras dek-du 3° |Ok minus kvin estas tri Ok minus kvin faras tri Multipliko Multiplicacion 5x4 =20 |Kvin per kvar estas dudck Subtraho Resta 8-5 Divido Division 3. | Tridek-kvin dividite per sep estas kvin 5. | Tridek-sep dividite per sep estas kvin kaj restas du T= 37:7 2 42 39. PALABRAS COMPUESTAS. En las palabras compuestas de 2 0 mis raices, la raiz bisica es la que cenuneia la idea principal y va en segundo término, quedando como calificativo complementario de aquella, la raiz o raices que le preceden. Lavmagino Okulvitroj Vitrokuloj magino : méquina (ratz principal) avi : lavar (raiz complementaria de modo calificativo, a "mafino") LavmaSino — : miquina de lavar. sidrio vires: (raiz principal) okuloj : ojos (raiz complementaria) okulovitroj : anteojos. Pero... Invirtiendo la posicién de las raices, resulta diferente el sentido de la palabra. Vitrokuloj : ojos de vidrio 39.1 Ejemplos de palabras compuestas. Vaporsipo kalkulmaSino SkribmaSino Oréeno Vitrodomo Vekhorlogo Brakhorlogo PoShorlogo Murhorlogo Matenmango Tagmango Vespermango Noktmango Diservo Militservo Mangogambro Dormogambro Banéambro Labortago Sipo de vaporo magino por kalkuli mafino por skribi Geno el oro domo el vitro horlogo por veki horlogo de brako horlogo de po8o horlogo de muro mango de la mateno mango de la tago mango de la vespero mango de la nokto servo de Dio servo de milito Gambro por mangi Gambro por dormi €ambro de bano tago de laboro buque a vapor calculadora mAquina de escribir cadena de oro casa de vidrio reloj despertador reloj pulsera reloj de bolsillo reloj mural (de mural...) desayuno almuerzo onees cena, comida culto religioso servicio militar comedor (sala de comer) dormitorio baiio, sala de baito dia laboral 43 Estos ejemplos estan constituidos por 2 elementos: Vapor( 0) Sipo Kalkul( i) magino Skrib( i) magino 1 2 1 2 1 2 Existen palabras constituidas por 3 0 mas elementos (raices). Vaporsipasocio Vapor( 0) Sip (0) asocio : Asociacién de barcos a vapor Fervojisto Fer(o) voj(o) ist(o) —_: Ferroviario (profes.) 1 2 3 El andlisis de una palabra compuesta comienza por el final Fj. la palabra: 2 . . : "Statmonfarejestro" esta compuesta de 6 elementos que se definen asi: -o Terminacion gramatical del "sustantivo" -estr’ : Raiz que indica "jefe" -ej’ _: Sufijo que india "lugar adecuado para” -far’: Raiz de "hacer" -mon’ : Raiz de "dinero" -Stat’ : Raiz de "Estado" "Entidad gubernamental" "Statmonfarejestro” Jefe de la Casa de Moneda del Estado Los ejemplos anteriores son "Sustantivos ", sin embargo también pueden formarse: “Adjetivos", "Verbos", 0 "Adverbios". Bonkora —_: bondadoso,a Marblua azul marino Cielblua : azul cielo Mafintavi lavar a maquina Mafinkalkuli : calcular a maquina Mafinskribi : escribir a maquina Esperantligve : en idioma Esperanto Voédone en cleccin Acrposte por Correo Aéreo Tutkore : de todo corazén Para cvitar confucién o facilitar la pronunciacién de las palabras compuestas, muchas veces se conserva la terminacién de la palabra secundaria, que gencralmente termina en" -o ", Para tal caso se puede separar mediante un guidn. Dormo-€ambro : dormitorio Kato-rikotto. : cosecha del café 40. 44 Esperanto- Asocio _: Asociacién de Esperanto Kanzono-Festivalo __ : Festival de la Cancion Esperanto-Ekspozicio : Exposicién de Esperanto PAISES, ESTADOS Y NACIONES. Afganistan: Afganio Kenia Albania : Albanio Kuwait Alemania : Germanio Laos Andorra, Andoro, Letonia Arabia Saudita: Satidiarabio Libano Argelia : Algerio Libia Armenia : Armenio Liberia Australia: Ailstralio Lituania Austria : Atistrio Luxemburgo Azerbaidjan: Azerbajfano Malasia Barbados Barbado Mali Bélgica : Belgio Malta Bielorusia —_: Blankrusio Marruecos Birmania Birmo Mauritania Bolivia : Bolivio México Benin Benino Moldavia Brasil Brazilo Monaco Bulgaria Bulgario Mongolia Canada Kanado Nepal Camboya Kambogo Nicaragua Camenin Kamerunio Noruega Colombia Kolombio Nva. Zelandia Corea Korco Oman C. de Marfil Eburdordo Pakistan Costa Rica Kostariko Panama Cuba Kubo Paraguay Croacia : Kroatio Pert Chad : Cadio Polonia Checoslovaquia Ceffoslovakio Portugal Chile Cilio Rep.Checa Rep.Dom. Dominika Rhodesia Respubliko Ruanda China Cinio Rumania Dahomey Dahomeo , Rusia Dinamarca Danlando San Marino Ecuador Ekvadoro Senegal Egipto Egipto Serbia El Salvador: Salvadoro Singapur Eslovenia : Slovenio Siria : Kenio : Kuvajto : Laoso Latvio : Libano Libio Liberio + Litovio : Luksemburgio ! Malajzio : Malio : Malto : Maroko : Maiiritanio : Meksikio : Moldavio : Monako Mongolio : Nepalo Nikaragvo : Norvegio Novzelando Omano : Pakistano : Panamo Paragvajo Peruo Pollando Portugalio Cefio : Rodezio : Ruando : Rumanio Rusio : Sanmarino + Sencgalio Serbio Singapuro Sirio 45 Espafia : Hispanio Somalia : Somalio EE.UU. — : Usono Srilanka : Srilanko Etiopia : Etiopio Sud Africa: Sudafriko Fiji : Figioj Suecia : Svedio Filipinas : Filipinoj Sudan : Sudano Francia : Francio Suiza 2 Svislando Gabén : Gabono Surinim —: Surinamo Gahna : Ganao Tailandia —_: Tajlando Gambia : Gambio Taiwan : Tajvano Gran Bretafia : Britio Tanzania : Tanzanio Grecia : Greklando Togo : Togolando Guatemala: Gvatemalo Trinidad: Trinidado Guinea : Gvineo Tunez : Tunizio Guyana : Gvajano Turkmenistan : Turkmenio Haiti : Haitio Turkia : Turkio Holanda —_—: Nederlando Ucrania : Ukranio Honduras: Honduraso Uganda : Ugando Hong Kong: Hongkongo U. Sovigtica : Sovetunio Hungria : Hungario Uruguay: Urugvajo India : Hindio Uzbekistan: Uzbekio Indonesia: Indonezio Vaticano: Vatikanurbo Trak 2 Irako Venezucla —: Venezuelo Irin : Trano Viet Nam: Vjetnamio Irlanda : Irlando Yemen : Jemeno Islandia : Islando Yugoslavia: Jugoslavio Isracl Israelo Zaire 2 Zairio Italia : Italio Zambia : Zambio Jamaica : Jamajko Japon : Japanio Jordania + Jordanio ABREVIATURAS MAS USUALES. Adreso Direccién, domicilio Antaiitagmeze Ante meridiano Bildkarto Tarjeta ilustrada (postal) Bonvolu Tenga bien, por favor Doktoro. Doctor mple Por Ejemplo ino Seftorita Y (conjuncién) Kamarado_ Camarada (varén) Kamaradino Camarada (mujer) Kaj tiel plu Y asi mas PoStkarto ‘Tarjeta postal 46 Pm. Pogtmarko Estampilla, sello postal Pro. Pastro Padre, Presbitero PT Posttagmeze Pasado meridiano S-ano. Samideano Coidealista, correligionario S-anino Samideanino Idem, coorrelioganaria S-ino. Sinjorino Sefiora S-ro. Sinjoro Sefior Str. Strato Calle Tel, Telefono Teléfono Te. Tio estas Eso es, es decir UEA Universala Asociacién Universal de Esperanto- Esperanto Asocio EJERCICIO # 11. 79 -il" -ism’ Sufijos. : Significa herramienta, utensilio, instrumento para... fajfi : silbar fajfilo trandi cortar trandilo balai : barrer balailo kombi : peinar kombilo 2 Objeto que se introduce parcialmente ovo : huevo ovingo fingro dedo fingringo piedo pig piedingo kandelo —: vela, cirio kandclingo : Indica eredo, doctrina, partido, teoria... kristano —: cristiano istanismo kanibalo —: canibal social social katolika —: catélico,a protestanto : protestante protestantismo : : Indica profesién, adepto a una teoria, instrui + enseflar instruisto sporto : deporte sportisto traduki : traducir tradukisto pito : cuchillo : escoba : peineta : huevera, copa para huevo : dedal = estribo : eandelabro, palmatoria : cristianismo canibalismo, socialismo, : catolicismo: protestantismo maestro deportista raductor 47 + espirita, espiritista 2 azucarero tintero : peral Espafia crucificar 2 regar rear : realizar el acto sexual, copular jefe de Estado parroco emperador : alcalde potrillo pollo cordero spirito + espiritu spiritisto -uj’ + Indica tiesto, recipiente, que contiene, arbol, pais. sukero —: azticar sukerujo inko tinta inkujo piro : pera pirujo hispano—: espafiol Hispanujo -um’: __ Este sufijo no tiene sentido fijo. Se emplea cuando no se encuentra otro mas adecuado. kruco cruz krucumi akvo 1 agua akvumi aero aire aerumi sekso 2 sexo seksumi -estr’ + Indica jefe, principal. Stato : Estado, pais Statestro parofio : parroquia parofiestro imperio imperio imperiestro urbo : ciudad urbestro : Indica descendiente, hijo, vastago. Gevalo éevalido koko kokido Safo carnero Safido leono : leon leonido 42. ELEMENTOS QUIMICOS. Actinio Ac aluminio Al antimonio Sb_—_antimonio argon Ar argono arsénico As 8s Ba B boro Br bromo calcio Ca kaleio carbono C _ karbono cerio Ce ceri chorro 43. cobalto cobre cloro cromo, erbio estroncio fluor fésforo hidrogeno hierro iridio litio magnesio manganeso molibdeno neon niquel nitrégeno oro osmio oxigeno plata plomo plutonio potasio Pprotoactinio radio tubidio rutenio sodio sil titanio uranio wolfranio yodo cine SIGNOS ORTO punto : coma punto y coma Ru Circuntlejo dos puntos 48 kobalto kupro kloro kromo erbio stroncio. fluoro fosforo galio hidrogeno fero iridio litio magnezio magnano molibdeno neono nikelo nitrogeno oro osmio oksigeno argento plumbo plutonio kalio protoaktinio radiumo rubidio rutenio sodio silicio titano uranio wolfrano jodo zinko AFICOS. Cirkunflekso punkto komo punkto komo du punktoj Puntos suspensivos - guidn raya ? interrogativo ! admiracion- exclamacion paréntesis diéresis comillas corchetes asterisco O i {] * EJERCICIO # 12. EJERCICIO # 13. EJERCICIO # 14. 44. CONTINENTES. Aftiko : Antarkto Ameriko Azio Europa Etiropo 45. Amman : Amano Amsterdam — : Amsterdamo Atenas Ateno Asturias Asturio Bagdad : Bagdado Bangkok —: Bangkoko Beirut Bejruto Belgrado ——: Beogrado Berlin : Berlino Berna : Berno Bogota : Bogoto Bombay : Bombajo Bon : Bonno Brasilia : Brazilio a : Bruselo + Bukaresto Budapest : Budapesto 49 interrompaj punktoj kuniga streketo streketo demanda signo ekkrio punkto parentezoj dierezo krampetoj krampoj asterisko Oceania América del Sur ALGUNAS DE LAS PRINCIPALES CIUDADES. : Oceanio : Nordamerike : Mezameriko : Sudameriko Milan : Milano Montecarlo : Montekarlo Montevideo: Montevideo Moseit : Moskvo Munich : Munkeno Nairobi : Najrobo Napoles : Napolo 2 Nasao Nueva Delhi: Delhio Nueva York: Novjorko Nuremberg: Nurembergo Oslo : Oslo Ottawa : Otavo Oxford : Oksfordo Paris 2 Pari Pekin Praga : Prago Buenos Aires : : Karakaso : Kolonjo : Kopenhago : Kordovo : Krakovo : Cikago : Dublino 2 Kairo : Elsinoro : Stokolmo : Frankfurto : Galico : Genevo : Helsinko : Istambulo : Jerusalemo : Kabulo : Kovno : La Pazo : Lepsi : Leningrado : Hago : Havano : Limo : Lisbono Cardcas Colonia Copenhague Cérdova Cracovia Chicago Dublin El Cairo Elsingor Estocolmo Frankfort Galicia Ginebra Helsinki Istambul Jerusalén Kabul Kovno La Paz Leipzig Leningrado La Haya La Habana Lima Lisboa Londres Luxemburgo Madrid Malaga Mallorca Managua Manchester Manilla Marsella Meca Melburne México EJERCICIO # 15. RRCICIO # 16. Bonaero Londono Luksemburgo Madrido Malago Majorko Managvo Manéestro Manilo Marsejlo Mcko : Melburno : Mcksiko 50 Pto. Principe : Portoprinco Quito : Kito Reykiavik Rejkjaviko Riga : Rigo Roma : Romo Rotterdam —: Rotterdamo Saigon : Sajgono Salonica : Tesaloniko San Francisco : San Francisko Santiago : Santiago Sao Paulo : San Paiilo San Salvador : Sansalvadoro Seul : Seulo Sevilla : Sevilo Siberia : Siberio Sidney : Sidnejo Sofia : Sofio Taipei : Tajpejo Tegucigalpa : Tegucigalpo Teheran : Teherano Tirana : Tirano Tokio : Tokio Toulose : Toluzo Trieste : Tricsto Tripoli : Tripolo Tunez : Tunizo Turin : Torino Ulan Bator Ulanbatoro Valencia Valencio Varsovia Varsovio Venesia : Venesio Viena : Vieno Vilnius : Vilno: Washington: Vasingtono Wellington —:_Velingtono Yakarta Zareb Zaragova Zurich 51 Je la fino de la Kurso. Vi faris tre interesan vojagon tra la Internacia Lingvo Esperanto, Vi jam konas la fundamenton de la lingvo. Jam vi povas legi, skribi, paroli aii almenaii balbuti en tia lingvo. posi Sed la lingvo kiun ne oni praktikas, facile oni forgesas, pro tio permesu min kosili al vi la Jjenon: " VojaBoj largigas la menson” ... diras la angloj, kaj ili pravas diri tion, sed bedatirinde ne Ciuj povas vojagi eksterlanden pro diversaj motivoj. Tamen la esperantistoj posedas bonan kaj sufiéan rimedon ... la Internacian Lingvon per kiu ili povas kontaktigi kun homoj el kiuj ajn lando en la tuta mondo per simpla korespondado. Cu i eblas? Tutcerte kaj tion mi povas konfirmi Zar kiam mi eklernis la lingvon — mi korespondis kun eksterlandaj esperantistoj, precipe kun filatelistoj, Gar la filatelo estis kaj estas mia hobio. Ankoraii mi konservas multajn bele afraktitajn kovertojn de miaj korespondamikoj el pli ol 70 landoj Nun, vi mem povas fari same. Eble vi interesigas pri aliaj temoj. En la Esperanta Mondo facile vi renkontos korespondantojn pri viaj interesoj. Povas esti pri: arto, sporto, scienco, religio, filatelo, komerco, muziko, ceramiko, edukado, ekologio, interlinguistiko, komputado, ekumenismo, turismo, politiko, sociaj problemoj kaj multaj aliaj temoj. Mi aldonas al vi la nomojn kaj adresojn de Esperanto-Organizdjoj en la kvin kontinentoj al kiuj vi povas skribi. Lait mia sperto sendube vi renkontos veran samideanon en la tuta mondo, tiamaniere vi sentos vin kiel membro de granda familio. Por fini, mi esperas ke se la lingvo Esperanto estis kaj estas lau via plaéo, propagandu iamaniere tian "idealon" inter viaj familianoj kaj geamikoj. Se tion vi faras, vi kontribuos realigi tion kio parte diras la Himno de la Internacia Lingvo "La Espero”: "Sur neittrala lingva fundamento, komprenante unu la alian. La popoloj faros en konsento: unu grandan rondon familian" UNIVERSALA ESPERANTO ASOCIO . (en konsultaj relatoj un UN kaj Unesko) Niuwe Binneweg 176, NL-3015 BJ Rotterdan, Nederlando VOCABULARIO ESPANOL-ESPERANTO VORTARO HISPANA-ESPERANTA A abuelo abrigar aceite acero admiradamente aeropuerto afiche gil agradar agua ahogarse ahorrar ajedrez alcalde aldea aleman alfombra almacén amable ambos amigo ancho baile, fiesta bafiar barrer beber bendecir biblioteca (el) bien bisagra blando Bolivia bondadoso botella buitre brindar avo Sirmi oleo Stalo mirigite flughaveno afiso vigla plagi akvo droni Spari Sako urbestro vilago germano tapiso magazeno afabla ambaii amiko larga balo bani balai trinki beni biblioteko bono éarniro mola Bolivio bonkora botelo vulturo tosti 52 abrazo aburrirse acera achicoria actuar afeitar Africa agradable agradecer agujero ahora aire Alberto alambre alegre Alemania alguna vez alto amarillo a menudo amor bandera bafto (sala) bebé beber exces besar bicicleta bigote blanco boletin bolsillo borrar bucy bribén buque Girkaupreno enui trotuaro cikorio agi tazi Afriko agrabla danki truo nun aero Alberto drato gaja Germanio iam alta flava ofte amo flago banéambro bebo drinki i biciklo lipharo blanka broguro po8o visi bovo fripono ipo burdel cabalgar cabeza cadena caer calcetin calentar calle camarada cambio camisa cancion cansado caos cargar (arma) carne (comest.) carretera casa casi causa cebolla ceder célula centimetro centro cerebro cerrar c/ Ilave cidra cielo ciervo cigarrillo cigtefia cine (sala) cinturon circular (carta) cirugia civilizar clavo, cohete bordelo rajdi kapo €eno fali Strumpeto hejti strato kamarado San8o éemizo kanzono laca faoso Sargi viando Soseo domo preskaii katizo cepo cedi celo centimetro centro cerbo Slosi cidro elo cervo cigaredo cikonio kinejo zono cirkulero firurgio civilizi najlo raketo 53 buscar caballo cada clu cadera café, bebida calcular caliente cada dia camarote camino campeon canibal cantar scapitulo cargar (poner carga) carnero carta cascara catélico cazar vebra celoso ceniza central cerdo cereza cerveza ciego cien cifra cigarro cine (arte) cinta cinico circulo ciudad clavel cobre coidealista seréi €ebalo éiu kokso. kafo kalkuli varma éiutage kajuto vojo ampiono kanibalo kanti éapitro Bargi Safo letero Selo katolika éasi zebro jaluza cindro centralo porko Eerizo biero blinda cent cifero cigaro kino rubando cinika cirklo urbo dianto kupro samideano cola, rabo colchon comercio compadecer comprender concierto congreso considerar contar (narrar) coquetear corbata corona correo cortar con tijeras cortina cosecha crear cremallera cruz cuatro cuello cuidadoso cuero cuidar culto, oficio rel CH chal Checoslovaquia chileno chocolate chupar Dd danza vosto matraco: komerco kompati kompreni koncerto kongreso konsideri rakonti flirti kravato krono posto tondi kurteno rikolto krei zipo kruco kvar kolo zorgema ledo zorgi diservo Salo Cefioslovakio Giliano. €okolado suci danco. 54 célera comer como si... comprar con (en compaitia) conde conocer constatar convertirse en corazon coro corredor correr cortar con cuchillo corto. costar, valer crecer Cristo cuadro cubrir cuchillo cuerda, cordel cuerpo cuidar nifios costumbre chaqueta Chile chiste chofer dafio Fiolero mangi kvazat. aéeti kun grafo koni konstati igi koro Foro koridoro kuri trandi mallonga kosti kreski Kristo bildo tegi tranéilo Snuro korpo varti kutimo jako Cilio spritajo Soforo domago dar datil de, cantidad de, a causa de de alguien deber, estar en deuda decidir dedicar eco efectivo ejemplar ejército ad elefante elegir ello, él, ella (neutro) empleo, cargo encantador encontrar a alguien enfermedad en lo alto ensefiar entretenido enviar en verdad equipo ese, a escalon. escena escuchar esforzarse espafiol espejo esperar espina espuma doni daktilo da pro ies Suldi decidi dedigi effo efektiva ekzemplero armeo li elefanto elkti Bi posteno €arma renkonti malsano supre instrui amuza sendi ja teamo tiu Stupo sceno aiiskulti peni hispano spegulo esperi dorno Satimo 55 dar total. de, acerca de de, pertenencia de, procedencia de aqui, aca deber, obligacion de buena gana decir editar eficaz ejemplo el, la, los, las eléctrico elegante ella ellos, as embarazada empujar encia encontrar cosas enemigo engafiar engendrar entre entusiasmo envidiar época errar escalera escarcha escéptico esculpir espada esposo esperantista espia espiritu estacion (afio) fordoni pri de el tiea devi volonte diri eldoni efika ekzemplo la elktra eleganta 3 ili graveda pusi gingivo trovi malamiko trompi naski inter entuziasmo envii epoko erari Stuparo prujno skeptika skulpti glavo edzo esperantisto spiono spirito sezono estacién FFCC estado, nacion estar de salud estar sentado estaca estomago estrenar estudiante Europa excepcion exigir éxito explosion exterior fabrica falsear fama fanatico faraén felicitar festival ficha fiel finalidad firme flecha frivolo flor fuego fuerte, solido fundir ganar stacio Stato farti sidi paliso stomako trejni studento Etiropo ekcepto postuli sukceso eksplodo ekstera fabriko falsi famo fanatika faraono gratuli festivalo slipo fidela celo firma sago frivola floro fajro forta fandi gajni 56 estado, modo de ser Estados Unidos estar en servicio estar vacante estimar estrella estuche, caja estudiar evolucionar vexcomulgar existir explorar expresar facil faltar familia fantasma felicidad festejar fiebre fideo fiero firma, empresa fisica flexible fruto fresco, reciente fuera, exterior funcion furioso garganta stato Usono dgjori vaki estimi stelo skatolo studi evolui ekskomuniki ekzisti esplori espimi facila manki fami fantomo feligo festi febro vermiéelo fero firmao fiziko fleksebla frukto fresa ekster funkcio furioza gorgo gasa gaviota génesis gentil geologia gitano golondrina gritar grata guerra guitarra gustar, apreciar H haba hacer hacerse, conver- tirse en he aqui hecho herejia héroe hermoso hierba higo hilera, cola himen historia hipotesis hogar hombre(ser) hombro hora horno hoy huérfano huesped humanidad humor gaso mevo genezo entila geologio cigano hirundo kei groto milito gitaro Sati fabo far farigi jen fakto herezo heroo bela herbo figo vico himeno historio hipotezo hejmo homo Sultro horo forno hodiais orfo gasto homaro humuro 57 gato general(milit.) gente, pueblo geografia germen gol golpear gramatica guante guia gusano gusto hablar hacer cosquilla hasta, prep. hebreo heno herir hermano hielo higado hijo hilo hincharse hipo hocico hoja hombre (varén) honrar + hormiga hospital huelga hucso huevo humo huracan kato generalo gento geografio Bermo golo frapi gramatiko ganto gvidanto vermo gusto paroli tikli ais hebreo (pueblo) fojno vundi frato glacio hepato filo fadeno Sveli singulto muzelo folio viro honori formiko hospitalo striko ‘sto ovo fumo uragano I idea ideo ideal ideala idéntico identa Iglesia Eklezio Iglesia Eklezio ilusion iluzio iman magneto imperio imperio imprimir presi * impulso impulso incluir inkludi indice indekso indulgencia indulgo infierno infero invierno vintro ingenuo naiva ingle ingyeno inhabitual nekutima inmediatamente ——tuj + impuesto imposto instituto, liceo gimnazio inteligente inteligenta intentar intenci interesante interesa internacional internacia interés, curio- intereso invertir investi sidad (dinero) ir iri ir al otro lado transiri ir mas alla preteriri isla insulo Ivan Ivano Ivo Ivo J jabon sapo * Jaime, Jacobo Jakobo jalea Feleo jamén Sinko jarabe siropo jardin Bardeno jefe éefo jeep Bipo jerarquia hicrarkio jersey jerzo Jesiis Jesuo jirata Birafo joven (un) junulo joven juna José Jozefo joya juvelo Juan Johano jubileo jubileo judio judo jugar ludi jungla Gangalo junto a apud jurar juri jurista juristo justicia (Org.) justico justo, exacto Gusta justo, ecuanime justa K kaki (color) kermesse kilégramo kimono L labio lamentarse lanzar © largo lavar leche leer lengua, idioma levantar fibre liebre limite linterna litro légico lugar lujo Juto LL {lamar Ilevar lover kakio kermeso kilogramo Tipo Jamenti Jeti longa favi lakto legi lingvo levi libera leporo limo. lanterno litro logika loko lukso funebro voki porti pluvi 59 kepis kerosen kilovatio kopek lagrima lampara lapiz latigo lecci6n lechuga leon letra, (ortografia) ley libro ligar limén listo, dispuesto lobo luchar Luis lupa tuz llegar Morar kepo keroseno kilovato kopeko larmo lampo krajono vipo leciono laktuko leono litero lego libro ligi citrono preta lupo lukti Ludoviko lupeo lumo alveni plori M machete maduro maletin mama, mami mancha maniqui maifiana (la) maquina Marcos marfil mariposa martillo masticar medalla media noche mejilla membrillo metodista mesa mente meter, poner milagro minuto misa moco molestar moreno, café mostrar mover muchacho, muerte multiplicacion murciélago muy nacer nadar 60 maéeto matura teko panjo makulo mankeno mateno magino Marko eburo papilio martelo magi medalo meznokto vango cidonio metodista tablo menso meti miraklo minuto meso muko Beni bruna montri movi knabo morto multipliko vesperto tre naskigi nagi . madera maestro malta mama, seno manera manzana mafiana (Adv.) mar marchar Maria marmol mascara mayo media médico mellizo menstruaci6n: mes mesquita mercaderia miembro ministro mirar mismo, igual mochila monte mosca motor mueble mueca muerto (un) mufieco, a musica nacion nalga ligno majstro malto mamo maniero. pomo morgati maro marSi Mario marmoro masko majo Strumpo kuracisto femelo menstruo monato moskeo varo membro ministro rigardi sama tornistro monto muSo motoro meblo grimaco mortinto pupo muziko nacio gluteo naranja naturaleza negro (un) niebla nieve nifio no noble (titulo) nombre nota novela nube niimero (cant.) nupcias nueve nuez oO ° obispo obra ocurrir, suceder oficial oficina ofrendar oler ombligo opinion orar, rezar ordenar érgano (Musc.) orinar oso Pablo padre, cura orango naturo negro nebulo nego infano ne nobela nomo noto romano nubo nombro nupto nail nukso ai, episkopo verko okazi oficiala oficejo oferi flari umbiliko opinio pregi ordoni orgeno urini urso Paiilo pastro 61 nariz negro nervio nieto nido nitroglicerina noble (cualidad) noche nosotros, as notar novio nunca numero (orden) nuevamente nuevo obedecer objetivo Oceania odio oficial (Militar) oftecer ojo oler, despedir, olor operacién oro évulo érgano (Anat.) orgulloso ortiga pacifista padre, papa nazo nigra nervo nepo nesto nitroglicerino nobla nokto ni rimarki, fianéo neniam numero denove nova obei objektivo Oceanio malamo oficiro oferti okulo odori operacio. oro ovulo organo fiera urtiko paculo patro pagar pais pajaro palabra (oral) palido pantalon papa (vegetal) parabola pareja, par parpado participar pasear Pastor (Religioso) pavo pecar peinar peligro pene pera (fruta) perfil periddico peso (moneda) pez pié piel (animal) pierna pijama pintar piropo planchar plato pluma fuente poema policia (inst.) por, a (indeter.) posible pozo pregunta preparado, listo presidente (Inst.) prestar primavera principalmente privado profesor pagi lando birdo parolo pala pantalono terpomo parabolo paro palpebro partopreni promeni Pastoro meleagro peki kombi dangero peniso Piro profilo jumnalo peso fi80 piedo felo gambo pijamo pentri gentilajo gladi telero fontoplumo pocmo polico je bla puto demando preta prezidanto pruntedoni printempo precipe privata profesoro 62 pagina paja palabra (escr.) palacio pan Papa (Pontifice) para parecer periente parroquia pasajero pastor pato pavo real pedazo, parte pelicula pelota pensar perecer pregrino perro peso (Kg.) picar piedra piel (humana) pieza, sala pincel piojo piso plastico plomo podrirse polaco polvora porque postre precio premio presentar presidente (Jefe de Estado) primo principio (cienc.) proceso pronto pago Pajlo vorto palaco pano Papo por Sajni parenco parofio pasagero pastisto anaso pavo peco filmo pilko pensi perei pilgrimo hundo pezo piki Stono haiito éambro peniko pediko etado plasto plumo putri polo pulvo éar deserto prezo premio prezenti Prezidento kuzo principo proceso baldati propio protestante (Rel.) proyecto piiblico puerta pulga puital Q que (Conj.) querer, desear queso quimera R racional rama raqueta rata raza reclutar regalar regla, principio regresar reir religion renta de tierra reposar resbalar respirar resta revista rico, adinerado rico, sabroso rifion rodilla ron propra protestanto projekto publika pordo pulo ponardo ke voli fromago fimero racionala branéo rakedo rato raso varbi donaci regulo reveni ridi rcligio terrento ripozi gliti spiri subtraho revuo riéa bongusta reno genio rumo 63 prostituta provecho publicar pueblo, gente puerto punta pupilo quejarse querido quieto quimica radar rapido rasgo raton recibir recordar regir regocijarse reino relatar reloj repertorio representar resolver responder restaurantce rey rico en color rio robar rojo ronco prostituitino profito publiki popolo haveno pinto zorgato plendi kara kvieta Remio radaro rapida trajto muso ricevi memori regi Boji regno raporti horlogo repertuaro reprezenti solvi respondi restoracio rego kolorriéa rivero Soli rufa ralika rosa tueda Rusia saber, conocer salir salsa salud salvaje sangre satélite segun seguro sembrar semilla, grano sentimiento sefiorita ser, estar, haber servir para si silencio silvar sincero siempre sismo sobretodo,abrigo sociedad solo, solamente sordo sucfio, imagen suerte, destino suftir suma supersticion supositorio suspirar r0z0 rado Rusujo sci eliri saiico sano sovaga sango satelito lait sekura semi grajno sento fraiilino esti taligi jes silento S26 sincera Gam terskuo surtuto socio nur surda songo sorto suferi adicio superstico supozitorio sopiri 64 tubio tuisefior ruso sable salmon saltar saludar salvar sastre. seda segundo (tiempo) sello postal semen sensible sefior separatista serpiente sexo si (conj.) silla sin embargo sino, pero sobre, encima social soldar sombrero suave suerte, oport. suficiente sugerir superficie suponer sur blonda najtingalo ruso sabro salmo salti saluti savi tajloro silko sekundo postamarko spermo sentema sinjoro disiganto serpento sekso se seBo tamen sed sur sociala luti éapelo milda Sanco sufica sugesti surfaco supozi sudo T también tarde (la) tarea tarjeta postal te (bebida) teja tela (género) telegrama televisor temprano tener conciencia tener, sostener tener sed teologia terco terremoto tiburon tiempo (meteorol.) tinta tipiar tocar, palpar todavia tonelada torta tortola torre trabajar tragar transpirar trigo trolebus ta, Ud, tumba_ turista, ltimo ankati vespero tasko postkarto teo tegolo Stofo telegramo televidilo frua konscii teni soifi teologio obstina tertremo Sarko vetero inko tajpi tui ankorali tuno torto turto turo labori gluti Sviti tritiko trolebuso vi tombo turisto lasta 65 tapiz tarde (adv.) tarjeta taxi techo tejer teléfono television temer tenaz tener, poser tener razon tentar terciopelo termo testiculo tiempo (espacio) tierra, planeta tio titubear tocino tomar, agarrar torneo tortilla tortuga toser traducir tranquilo tren triste trueno tu turismo tutor ulular tapeto malfrue karto taksio tegmento teksi telefono: televido timi tenaca havi pravi tenti veluro termoso testiko tempo tero onklo heziti lardo preni turniro omleto testudo tusi traduki trankvila trajno malgaja tondro ci turismo zorgat.:© ululi umbral unir universidad urea uretra urraca usar usura litero utopia v vacacion vacunar vagina valija vanidoso varon vecino velo vena vender venir ventanilla verano verdadero verruga vez viajar en vehiculo vino violin virgen (la) visitar voledn voz sojlo : unuigi universitato ureo uretro pigo uzi uzuro utero utopio : ferio vakcini vagino ’ valizo vanta viro najbaro vualo vejno vendi veni gigeto somero vera veruko fojo veturi vino violono virgulino viziti vulkano voéo tinico niversal ufia uremia urgic urticaria usina usurpar utilizar vacio vagar vagon valle vapor vaso vela vejiga vencer vengarse ventana ver verdad verde vestir viajar vidrio violeta viudo virgen vivir vomitar vulva ununura universala ungo uremio urgi urtikario uzino uzurpi utiligi vakuo vagi vagono valo vaporo glaso kandelo veziko venki vengi fenestro vidi vero verda vesti vojagi vitro violo vidvo virga vivi vomi vulvo whisky y bien yerno Z zapatilla zar zoologia zumbar viskio kaj nu bofilo pantoflo caro zoologio zumi 67 ya yeso yo zapato zine zorro gipso Suo zinko vulpo VOCABULARIO. ESPERANTO-ESPANOL VORTARO ESPERANTA-HISPANA A ateti adreso afabla afigo agi akvo alta ambaii amo anaso ankali antatie apud armeo Arturo ascendi aiiskulti atitopsio aviadilo azeno balai balo batalo bebo beni biciklo bildo blanka blonda Bolivio bongusta bonkora botelo brango bruna comprar direccion amable afiche actuar agua alto ambos, amor pato también anteriormente junto a ejército Arturo ascender escuchar autopsia avion asno barrer baile, fiesta batalla bebé bendecir bicicleta cuadro blanco, rubio Bolivia rico, sabrosa bondadoso botella rama moreno, café, 68 adicio aero afero Afriko agrabla Alberto alveni amiko amuza Andreo ankorati aperi arbo arto ait asocio aiitomobilo aiitoro avo azteko baldai bani bati bela biblioteko bicro birdo blinda blua bofilo bono bordelo bovo brosuro suma aire asunto entretenido Andrés todavia aparecer arbol arte ° asociacion automovil autor abuelo azteca pronto bafiar golpear hermoso biblioteca cerveza pajaro ciego azul yerno (el) bien burdel buey boletin, folleto Cc caro celo centimetro centralo cepo cervo cifero cigaro cikonio cindro cirklo citrono é éagreni ampiono éapitro ar éarniro. asi Befo demizo éerizo evalo Eiclo Cilio Gu Eokolado da danco zar fin, finalidad centimetro central cebolla ciervo cifta cigarro cigtefia ceniza circulo limon apesadumbrar campeon capitulo porque bisagra cazar jefe camisa cereza caballo cielo Chile cada, cada uno chocolate de, cantidad baile, danza 69 cedi cent cento centro cerbo cidonio cigano cigaredo cikorio cinika cirkulero civilizi éambro éapelo apo arma Carrado Belo Cefioslovakio &eno €erko iam diliano éirkaupreno Giutage daktilo dangero ceder cien ciento centro cerebro membrillo gitano cigarrillo achicoria cinico circular civilizar pieza, sala sombrero gorro encantador rueda de carreta célula Checoslovaquia cadena ataud siempre chileno abrazo cada dia datil peligro danki decidi dgjori delegi denove deserto devi desierto deziri diareo digesti dinastio diocezo direktoro disiganto diservo divido doléa doloro domo doni dorno drinki dubi duso ebla edzo efika lio Eklezio cksplodo ekstera ckzemplo el elefanto elekti celiri agradecer decidir estar en servicio delegar nuevamente postre deber, obligacion desear diarrea digerir astia didcesis director separatista culto, oficio rel. division dulce dolor casa dar espina beber excesiv. dudar ducha posible esposo cficaz eco Iglesia explosion exterior cjemplo de (prosedenc.) clefante clegir salir de dediéi dekstra demando deputito detalo dezerto dianto difekto diligenta Dio diplomatio diri disciplo diversa doktoro dolori domago donaci dormi drato droni dum eburo efektiva cgala ckscepcio ekskomuniki ekster ekzemplero ckzisti eldoni eleganta clektra enui de, pertenencia dedicar derecho (lado) pregunta diputado detalle clavel defecto aplicado Dios diplomacia decir discipulo diverso doctor doler dafio regalar dormir alambre ahogarse durante marfil efectivo igual excepcién excomulgar fuera cjemplar existir editar elegante eléctrico aburrirse entuziasmo episkopo erari esperi esplori estimi etago Europa evolui fabo facila ffi fakto falsi famo. fandi faraono farigi fasti feki felo ferio festi fianéo fidela filmo fingro firmao fiziko fari fleksebla floro fojno folio fordoni forno entusiasmo obispo errar, equivoc esperar explorar estimar piso evolucionar haba facil silbar hecho falsear fama fundir faraon hacerse, convertirse ayunar defecar piel de animal vacacion festejar novio fiel pelicula dedo firma (empresa) fisica oler flexible flor heno hoja dar totalmente horno 7 envi epoko esperantisto esprimi esti estingi Etiropo fabriko fadeno fajro fali familio fanatika fantomo fari farti febro feliGo fenestro fero festivalo fiera figo filo firma figo flago flava Airti flughaveno fojo fontoplumo formiko forta envidiar época esperantista expresar ser, estar, haber apagar fabrica hilo fuego caer familia fanatico fantasma hacer estar de salud fiebre felicidad ventana fierro festival orgullo. higo hijo firme pez bandera amarillo coquetear acropuerto ver plumafuente hormiga fuerte, sdlido frato fresa frivola frua fumo funkcio G Baja gambo gaso generalo gento geografio germano gideto gingivo gitaro glacio glavo gluteo golo grafo gamatiko granda graveda groto gvidanto G fangalo Femelo Bentilajo bi hermano fresco frivolo temprano humo funcion alegre pierna gasa general (Militar) gente, pueblo geografia aleman ventanilla encia guitarra hielo espada nalya gol conde gramatica grande embarazada grata guia jungla mellizo piropo cllo, él, ella (neutro) 72 fratilino fripono fromago frukto funebro furioza gajni ganto gasto genezo genuo geologio Germanio gimnazio zipso gladi glaso gliti gluti gorgo grajno gramo gratuli gtimaco gusto Bardeno Beni Sermo Bipo sefiorita bribon queso fruto luto furioso ganar guante huésped génesis rodilla geologia Alemania instituto, liceo yeso planchar vaso resbalar trager gargeata semilla, pepita gramo felicitar mueca gusto jardin molestar gérmen jeep Birafo Boji gusta H halti hatito havi hejmo helpo herbo heroo hierait himeno hirundo historio homaro honori horo humuro = Faoso Rimero Folero iam ideala ideo ili imperio jirafa rogocijarse justo, exacto detenerse piel humana tener, poser hogar ayuda hierba héroe ayer himen golondrina historia humanidad honrar hora humor caos quimera célera alguna vez ideal idea allos, cllas imperio 73 haro haveno hebreo hejti hepato herezo heziti hierarkio hipotezo hispano hodiat: homo horlogo hospitalo hundo fiemio Firurgio foro ies identa igi iluzio imposto hasta (Prep.) disfrutar cabello, pelo puerto hebreo calentar higado herejia titubear jerarquia hipotesis espafiol hoy hombre, (ser humans) reloj hospital perro quimica cirugia coro de alguien idéntico convertirse ilusion impuesto impulso indulgo infero inkludi instrui intenci inteligencia interezo intesto iri Ivo ja Jakobo jaro jen Jesuo Jozefo judo junulo justa a juvelo 4jeleo Jeti jurnalo impulso indulgencia infierno incluir ensefiar intentar inteligente interés (Finanza) intestino ir Ivo en verdad Jaime, Jacob aiio he aqui Jests José judio joven (un) justo, ecuanime joya jalea 4 indekso infano ingveno inko insulo inter interesa internacia investi Ivano jako jam je jes Johano jubileo juna juristo justico Jaluza jerzo juri indice nifio ingle tinta isla entre interesante internacional invertir (dinero) Ivan chaqueta ya por,a (indeterm.) si Juan jubileo joven jurista jjusticia (Org,) celoso jersey jurar K kafo kajuto kamarado kanibalo kanzono kara kato katizo kie kilometro kisi kokso kolorriéa komerco kompreni kongreso konsci konstati koro kosti kravato kredi kei krono kun kuracisto kuri kutimo kvar kvieta laca laktuko lampo lando café, (bebida) camarote camarada canibal cancion querido gato causa donde kilometro besar cadera rico en color comercio comprender congreso tener conciencia constatar corazon costar, valer corbata creer gritar corona con, en compafiia de médico correr costumbre cuatro quicto cl, la, los, las cansado lechuga lampara pais 15 kaj kalkuli kandelo kanti kapo karto katolika ke kilogramo kino knabo kolo kombi kompati koncerto koni konsideri koridoro korpo krajono krei kreski Kristo kruco kupro kuragi kurteno kuzo kvazati labori lakto lamenti lanterno lardo y calcular vela cantar cabeza tarjeta catdlico que (Conj.) kilogramo cine (arte) muchacho cuello peinar compe “cer concierto conocer considerar corredor, pasadizo cuerpo lapiz crear crecer Cristo cruz cobre atreverse cortina primo como si... trabajar Iche lamentarse linterna tocino larga lasi lait eciono legi leono lerni levi libera lito ligno lingvo litero logika loko lukso lukto lupeo luti M maéeto magazeno majo makulo malamo malgaja malsano mamo manicro manki Marko marmoro martelo mastro mateno matraco medalo membro. ancho, amplio dejar segan leccién leer leon ensefiar levantar libre ascensor madera lengua, idioma letra Logica lugar lujo lucha lupa soldar machete almacén mayo mancha odio triste enfermedad mama, seno manera faltar Marcos marmol martillo duefio mafiana colchon medalla miembro 76 larmo lasta lavi ledo lego leporo letero li libro ligi limo lipharo lipo litro lofi longa Ludoviko lumo lupo mai magneto majstro malamiko malfrue mallonga malto mangi mankeno Mario maro marsi masko masino matura meblo meleagro memori lagrima ultimo lavar cuero ley liebre carta a libro ligar limi. bigore labio litro vivir, habitar largo Luis luz, lobo masticar iman maestro enemigo tarde (Adv) corto malta comer maniqui Maria mar marchar mascara maquina maduro mueble pavo recordar menso meso metodisto meznokto milda minuto mirigite monato monto morgaii morto motoro muko murdi mugo muziko N nacio naiva najlo naski naturo azo nebulo nego nekutima nepo nesto nigra nobela nokto nomo nova nubo mente misa metodista media noche suave minuto admiradamente mes monte majiana (Adv.) muerte. motor moco asesinar mosca musica nacién ingenuo clavo engendrar naturaleza nariz niebla nieve inhabitual nicto nido negro noble (titulo) noche nombre nuevo nube 7 menstruo meti mevo mi ministro miraklo mola ‘mono montri mortinto moskeo movi multipliko muso muzelo nagi najbaro najtingalo naskigi nail ne necesa negro neniam nervo ni nitroglicerino nobla nombro noto nu nuda menstruacion meter, poner gaviota yo ministro milagro blando dinero mostrar (un) muerto mesquita mover multiplicacin raton hocico nadar vecino ruisefior nacer nueve no necesario (un) negro nunca nervio nosotros, as nitroglicerina noble (cualidad) numero (cantidad) nota y bien... desnudo nukso: nun nur oO obei obstina odori oferti oficiala ofte okulo, omleto operacio orango orfo orgeno osto ovulo paco pati pago pala paliso panjo pantalono papero Papo parenco parofio parolrajto 78 nuez numero ahora upto solamente obedecer objektivo obstinado, terco Oceanio oler (despedir olor) oferi ofrecer oficejo oficial oficiro a menudo okazi ojo : oleo tortilla onklo operacién opinio naranja ordoni huérfano . organo organo (Musica) oro hueso ovo évulo paz paculo disparar pagi pagina pajlo palido palaco estaca palpebro mama, mamacita pano pantalén pantoflo papel Papilio Papa, Pontifice parabolo pariente paro parroquia paroli derecho a hablar partopreni niimero (de orden) nupcies objetivo Oceania ofrendar oficina oficial (Militar) suceder, ocurrir aceite tio opinion ordenar érgano (Anatc.« fa) oro huevo pacifista pagar paja palacio parpado pan zapatilla mariposa parabola parcja, par hablar participar pasagero pastro Paitlo pediko peni peniso penti perei pezo pijamo pilgrimo pinto plagi plendi plumbo poemo polo ponardo por porko posteno postmarko posto precipe prelego preni presi preteriri prezidanto prezo principo privata procesi profilo projekto pasajero padre (Cura) Pablo piojo esforzarse pene arrepentirse perecer peso (Medida) pijama peregrino punta agradar quejarse plomo poema polaco pufal para cerdo empleo, cargo sello postal correo principalmente disertacion tomar, agarrar imprimir ir mas alla presidente (instituc.) precio principio (ciencia) privado procesar perfil proyecto 19 pastoro patro peco peki peniko pensi pentri peso pigo piki pilko piro plasto plori pluvi polico pomo popolo pordo porti postuli po8o pravi pregi premio preskati preta prezenti prezidento pri printempo pro profesoro profito prokrasti pastor (Ministro) padre, papa pedazo, parte pecar pincel pensar pintar peso (Un. mon.) urraca picar pelota pera plastico llorar lover policia (institucion) manzana pueblo, gente puerta llevar exigir bolsil's tener razon rezar, orar premio casi listo, dispuesto presentar presidente (jefe de Est.) de, acerca de primavera de, por, a causa de profesor provecho demorar promeni prostistuistimo prujno publika pulo pupo puto R racionala rajdi raketo rapida Taso rato razi regno regulo religio reno reprezenti restoracio revuo ricevi rigardi rimarki ripozi rizo rosti tubando rumo Rusujo pasear prostituta escarcha piblico pulga muiieco, a pozo racional cabalgar cohete rapido raza rata afeitar reino regla, principio religion rifion representar restaurante revista reposar arroz asar cinta ron Rusia 80 propra protestanto pruntedoni publikigi pulvo pusi putri radaro rakedo rakonti raporti rajto ratika regi refo reklamo renkonti repertuaro respondi reveni riga rikolti ringo rivero romano r0z0 tuba ruso ruza propio protestante prestar publicar polvora empujar podrirse radar raqueta contar, narrar relatar derect.o (Der.) ronco regir rey anuncio encontrar a alguien repertorio responder regresar rico, adinerado reir cosechar anillo rio novela rosa rojo ruso astute sablo sago salti sama sango sapo salico sci sed sekso sekura sen sentema seréi sezono silento sincera sinjoro skatolo skizo slipo socio sojlo somero sopiri sovaga spermo spiri sporto stato stomako studi striko suéi suferi sugesti sukerujo superstico supozitorio arena flecha saltar mismo, igual sangre jabon salsa saber, reconocer sino, pero sexo seguro sin sensible buscar estacion del afio silencio sincero sefior estuche, caja esbozo ficha sociedad umbral verano suspirar salvaje semen respirar deporte estado, modo de ser ‘estomago estudiar huelga chupar sufrir sugerir azucarera supersticion supositorio 81 sabro salmo saluti samideano sano satelito sceno se sego sekundo semi sendi sento serpento sidi silko singulto siropo skeptika skulpti sociala soifi solvi songo sorto spegulo spiono spirito spritajo stelo studento strato subtraho sudo sufiga sukero sukceso supozi supre sable salmon saludar coidealista salud satélite escena si (Conj. silla segundo (tiempo) sembrar enviar sentimiento serpiente estar sentado seda hipo jarabe escéptico esculpir social tener sed resolver suefio (imagen) suerte espejo espia espiritu chiste estella estudiante calle resta sur suticiente azucar éxito suponer en lo alto sur surfaco ww Safo Sako Sanco Sargi Sarko Saiimo ai ipo Sirmi Snuro Soseo Sranko Stato Stofo Strumpeto Stupo Sultro Sveli T tablo tajloro taksi tasko tapeto taiigi sobre, encima superficie carnero ajedréz, suerte, cargar (arma) tiburon espuma ella buque abrigar cuerda, cordel carretera armario estado, nacion tela media, panty escalon hombro hincharse mesa sastre tasar tarea tapiz servir para... 82 surda surtuto Saini Salo Sango Sardi Sati Selo Sinko Siri Slosi Soforo Spari Stalo Steli Stono Stuparo Suldi Suo 8viti tago tajpi taksio tamen teamo sordo sobre todo, abrigo parecer chal cambio cargar, poner carga gustar, apreciar cascara (fruta) jamon desgarrar cerrar con lave chofer ahorrar acero robar piedra escalera beber, (deuda) zapato transpirar dia tipear taxi sin embargo alfombra equipo tegi tegolo teksi telegramo televidilo tempo teni teo termoso terrento tertremo testudo tikli tinuso tombo tondro tronistro tosti trajno trangi trankvila tre trinki tro trompi trovi tuj turismo turmenti turo tusi ululi ungo universo ununura cubrir teja tejer telegrama televisor tiempo (espacio) tener, sostener te (bebida) termo renta de tierra terremoto tortuga hacer cosquilla atun tumba trueno mochila brindar, hacer brindis tren cortar con cuchillo tranquilo muy beber demasiado engafiar encontrar cosas inmediatamente turismo atormentar torre toser ulular uila universo unico 83 tegmento teko telefono telero televido tenaca tenti teologio tero terskuo testiko tiea timi tiu tondi torso torto traduki trajto tranéilo transiri trej tritiko trolebuso trotuaro truo tuno turisto. turniro turto tu8i umbiliko universitato unuigi universala techo maletin teléfono plato television tenaz tentar teologia tierra (plan testiculo de aqui temer ese, esa cortar con tijeras antorcha torta traducir rasgo cuchillo ir al otro lado estrenar trigo trolebus acera agujero tonelada turis: torneo tortola tocar, palpar ombligo universidad unir universal uragano urbo ureo urgi urso uttiko utero utopio uzino uzurpi v vagabondo vagino vakcini vakuo valo vango varbi varo vejno veluro vend venki vermiéelo vero vesperto vera veruko vetero veziko viando vidi vigla huracan ciudad urea urgir oso ortiga, litero utopia usina, fabrica usurpar vagabundo vagina vacunar vacio valle mejilla reclutar mereaderia vena terciopelo vengarse vencer fideo, tallarin verdad murciélago verdadero verruga tiempo (Meteorol.) vojiga carne (comestible) ver agil 84 urbestro uremio uretro urini uttikario Usono utiligi uzi uzuro vagi vagono vaki valizo vaporo vanta varma varti veki vendi veni verko vermo vespero, vespo verda vesti veturi alcalde uremia uretra orinar urticaria EE.UU. utilizar usar usura vagar vagon estar vacante valija, maleta vapor vanidoso caliente cuigar nifios despertar vender venir obra, creacion gusano tarde avispa verde vestir viajar en vehiculo ta, ud., uds,, vos. hilera, fila, cola ido aldea vino vintro vipo virgulino viskio vitro viziti vojagi voki volonte vosto vualo vulpo vulvo zebro zinko zoologio zorganto zorgi vino invierno latigo (la) virgen whisky vidrio visitar viajar llamar con gusto, de buena gana cola, rabo velo zorro vulva cebra zine zoologia cuidador, tutor cuidar 85 violo violono virga viro visi vivi voto vojo voli vomi vorto vulkano. vulturo. vundi zigzago zipo zono zorgato zumi violeta violin virgen vardn, hombre borrar vivir, tener vida voz camino querer, desear vomitar palabra (escrita) volcan buitre herir zig zag cremallera cinturén pupilo zumbar OPINIONES DECLARACIONES RESOLUCIONES OPINIOJS DEKLARACIOJ REZOLUCIOJ 86 “El Esperantismo es el empefo por difundir en todo el mundo el uso de un idioma neutral que, sin irmiscuirse en la vida interna de las naciones y sin pretender en absoluto eliminar los idiomas nacionales existentes, de las personas de diversas nacionalidades la posibilidad de comprenderse entre si; que pueda servir a las intituciones piiblicas como idioma pacificador en aquellos paises donde diversas naciones luchen entre si a causa del idioma, y en cual puedan publicarse obras que tengan igual interés para todas las naciones, Cualquier otra idea o finalidad que un Esperantista u otro relacione con el Esperantismo, es de absoluta incumbencia y por la cual el Esperanto no se hace responsable”. (Declaracién del Primer Congreso Universal de Esperanto en Bolougne-su:-Mer, Francia, 7 de Agosto de 1905) Por primera vez en la historia de la humanidad nosotros los esperantistas, miembros de los mds diversos pueblos, nos encontramos juntos unos a otros no como extranjeroso rivales, sino como hermanos que, sin imponerse unos a otros sus respectivos idiomas, se entienden reciprocamente... Hermanos que se quieren mutuamente y se estrechan las manos no con hipocresia, sino con sinceridad, de hombre a hombre. (Lazaro Luis Zamenhof, Autor del Idioma Internacional Esperanto) "A los hombres que dicen que el Esperanto es solamente un suefto de cien afos, les respondo que el sueho por la paz es de mas de mas de mil afios, y atin no cesamos de sofiar con ella". (Ingemud Bengtsoon, Presidente del Parlamento Sueco) "Tengo la esperanza que el Idioma Internacional Esperanto contribuird al restablecimiento de la unidad de la Iglesia". (Cardenal Willebrands. Presidente del Secretariado para la Unién de los Cristianos) 86 “El Esperantismo es el empefio por difundir en todo el mundo el uso de un idioma neutral que, sin irimiscuirse en la vida interna de las naciones y sin pretender en absoluto eliminar los idiomas nacionales existentes, de las personas de diversas nacionalidades la posibilidad de comprenderse entre si; que pueda servir a las intituciones piblicas como idioma pacificador en aquellos paises donde diversas naciones luchen entre si a causa del idioma, y en cual puedan publicarse obras que tengan igual interés para todas las naciones. Cualquier otra idea o finalidad que un Esperantista u otro relacione con el Esperantismo, es de absoluta incumbencia y por la cual el Esperanto no se hace responsable”. (Declaracién del Primer Congreso Universal de Esperanto en Bolougne-sur-Mer, Francia, 7 de Agosto de 1905) Por primera vez en la historia de la humanidad nosotros los esperantistas, miembros de los mds diversos pueblos, nos encontramos juntos unos a otros no como extranjeroso rivales, sino como hermanos que, sin imponerse unos a otros sus respectivos idiomas, se entienden reciprocamente... Hermanos que se quieren mutuamente y se estrechan las manos no con hipocresia, sino con sinceridad, de hombre a hombre. (L4zaro Luis Zamenhof, Autor del Idioma Internacional Esperanto) "A los hombres que dicen que el Esperanto es solamente un sueho de cien afos, les respondo que el sueho por la paz es de mas de més de mil afios, y atin no cesamos de sofar con ella". (Ingemud Bengtsoon, Presidente del Parlamento Sueco) "Tengo la esperanza que el Idioma Internacional Esperanto contribuiré al restablecimiento de la unidad de la Igl (Cardenal Willebrands, Presidente del Secretariado para la Unién de los Ct 87 "Ya es tiempo que las naciones comprendan que una lengua neutral puede contribuir para nuestra cultura como un verdadero muro contra las influencias culturales monopolizadoras de una o mds lenguas (Vidgis Finnobogadottis que actualmente se evidencia. Presidenta de Islandia) Una lengua neutral como el Esperanto seria la solucién al problema de diversidad lingiiistica, garantizaria una mayor igualdad y disminuiria los peligros del monopolio idiomdtico del inglés". “ Gracias por haberme invitado a participar en este histérico 72° Congreso Universal de Esperanto en Varsovia, y sinceramente lamento no poder asistir. El Esperanto constantemente ha probado su valor como un instrumento de intercomprensién entre pueblos y culturas que en gran parte contribuyen a la poz en el mundo. En mi nombre y en el de UNESCO, deseo a Uds., un gran éxito para el Congreso y expreso mi esperanza para que muchos hombres en el mundo que se dedican a la difusién de este idioma puedan continuar cosechando el fruto de sus admirables afani UNESCO esta pronto a proporcionar ayuda mediante sus recursos disponibles y reiterar su apoyo a los fines que inspiraron al Dr. Zamenhof en crear el Esperanto y que son paralelos al espiritu fundamental de UNESCO". (Telegrama enviado por Amadou Mahadar M’ Bow, Director General de UNESCO al 72° Congreso Universal de Esperanto en Varsovia, con ocasién de los 100 aitos del Idioma Internacional Esperanto, 1987). yo tuviera que cambiar algo en la situacién mundial, insistiria en que se le ensefe el Esperanto 4 cada nifio en el mundo, para que al fin tengamos una generacién plena de intercomprensién". (David Mc. Callum. Actor de cine y TV de EE.UU,) 88 RESOLUCIONES DE UNESCO EN FAVOR DEL "ESPERANTO" 1954 en Montevideo (Uruguay) "La Conferencia General, habiendo considerado el Informe del Director General sobre la peticign Internacional en favor del Esperanto, * Se da por enterada de los resultados alcanzados por el Esperanto en la esfera de las relaciones intelectuales internacionales y en el acercamiento de los pueblos del mundo; Reconoce que esos resultados responden a los fines e ideales de la UNESCO, Aconseja al Director General que siga la evolucién del uso del Esperanto en la ciencia, la educacién y la cultura y, con tal fin colabore con la Asociacién Universal de Esperanto en asuntos que conciernan a ambas organizaciones, Convoca a los Estados Miembros que han expresado estar dispuestos a establecer © ampliar la ensefianza del Esperanto en las escuelas, para que informen al Director General acerca de los resultados obtenidos en ese campo; Comisiona al Director General a seguir el desarrollo en el uso del Esperanto en la ciencia, educacién y cultura y a esta finalidad colaborar con la Asociacion Universal de Esperanto en asuntos concernientes a ambas organizaciones" "La Conferencia General" Considerando que en su sesién de 1954 que tuvo lugar en Montevideo se did por enterada de los resultados aleanzados por el Idioma Internacional Esperanto en cl campo de intercambios intelectuales internacionales. y de _reciproca intercomprensién entre los pueblos del mundo, y ha reconocido, que éstos son congruentes con las finalidades ¢ ideales de UNESCO; Recordando que el Esperanto entre tanto ha hecho considerables progreses como instrumento de comprensién entre los pueblos y culturas de diferentes paises, penetrando en la mayoria de las regiones del mundo y en la mayoria de las actividades humanas, 89 Reconociendo las grandes posibilidades que el Esperanto presenta por la comprensin internacional y la comunicacién entre los pueblos de distintas nacionalidades; Tomando en cuenta la gran contribucion del Movimiento Esperantista y principalmente de la Asociacion Universal de Esperanto a la propagacién de informaciones sobre las actividades de UNESCO, igualmente como su participacion en esa actividad, Consciente de! hecho que en 1987 se celebrara el Centenario de la existencia def Esperanto, Felicita al Movimiento Esperantista en ocasién de su Centenario, Pide al Director General a seguir con atencion la evolucion del Esperanto como recurso para mejorar la comprensi6n entre diferentes naciones y culturas; Invita a los Estados Miembros a marcar el Centenario del Esperanto mediante convenientes disposiciones, declaraciones emisiones de sellos postales especiales y otras especies e instar a la conduccién de programas de estudios acerca del problema linguistico y del Esperanto en sus colegios e Institutos de ensefianza superior, Recomienda a las organizaciones no gubernamentales a adherirse a los festejos del Centenario del Esperanto y estudiar la posibilidad de utilizar el Esperanto. mo un recurso para difundir entre sus miembros toda clase de informaciones inclusive de aquellas acerca de la actividad de UNESCO. 1993 en Paris (Francia) La Conferencia General. * Recordando fa Recomendacién sobre Educacién por una Comprension Internacional, Colaboracién y Paz de 1974 y de las Recomendaciones del Congreso internacional de Paz en la Mente de los Hombres (Yamoussoukro, Costa de Marfil, 1989), Considerando cl rol fundamental de la comunicacién lingiiistica accesible por todos puede jugar en el progreso de paz y comprensién entre los pucblos, Recordando {a resolucion por la cual la Conferencia General de 1954 en Montevideo reconocid "Ios resultados alcanzados por el Esperanto en el campo de intercambio intelectuales internacionales y para el acercamiento de los pueblos del (a) (b) 90 mundo" y ha reconocido "que tales resultados responden a las finalidades e ideales de UNESCO; Recordaiido la resolucién por la cual la vigésima tercera sesion de la Conferencia General de UNESCO pidié al Director General seguir “con atencién la evolucién del Esperanto como recurso para mejorar la comprensién entre distintas nacionalidades y culturas e invité a los Estados Miembros a insistir en la conduccién de programas de estudios acerca del problema lingiiistico y del Esperanto en sus escuelas e Institutos de Educacién Superior" Considerando ademas que, en el cuadro de estudios ultimos acerca de traduccién simultanea, examen del rol especifico que pueden jugar el idioma como. el Esperanto, puede mostrarse por lo demas importante. Pide al Director General considerar los resultados alcanzados por el Movimiento Esperanto: En el Informe Sintético acerca de la elaboracién de programas de estudios, sobre capacitacion de profesores y renovaciones en el campo de la educacién ara una comprensién internacional, paz, derechos humanos y democracia.. En el manual a redactarse acerca de principios para la comunicacién de valores pacificos. Pide para tal fin a los Estados Miembros informar acerca de la funcién alcanzada como consecuencia de la resolucién 11.11. de 1985 especialmente concerniente a los programas de estudio acerca del Esperanto y sus resultados. CANCIONES KANZONOJ 97 “NUN SAMIDEANOJ” (Himno de los esperantistas chilenos) Autor: Ivan Mattig Masica: Marcha francesa: C’ est le piet Mariton Horo. Nun Samideanoj, Kantu, kantu, Kantu ni. Nun Samideanoj, Kantu tra Cili’. Se Zamenhof nun vivus li estus tie Gi,// kantanta entuziasme kantanta apud ni. Car simpla gramatiko la lingvon lernu ni,// ni havos, do, amikojn Europe kaj Azi’. La lingvo Esperanto jen lingvo por la Pac’,// ni varbu esperantistojn nialande je amas”. Karaj geéilianoj, de I’ Nordo kaj la sud’,// lernu ja Esperanton, facilan, do sendud’. Aligu al UEA al CESPA ankaii ni,// parolu pri Esperanto ciuokaze tra Cili’. Por bone nun praktiki la lingvon en Cili’,// ekzistas la reyuo kiu venas al Cini’. T- Renkonti nun amikojn ne estas jam problem’ ,/” éar en la tuta mondo abundas parolem’. Cilianoj kaj Germanoj parolas inter si,// éar lingvo Esperanto komuna, ja por ni. Judoj, Muzulmanoj kristanoj kaj se Di’,// parolas ekumene per lingvo de harmoni’. Iu diris ke la angla ja lingvo Internaci’ / preferu ni Esperanton rapide lernas ni. Post jarcentdatreveno de Internacia Lingy’ // datirigu ni la feston per ruga au blanka vin’. Se ni malfatas vinon ne estas, do, problem’ ,// ni trinku vinbersukon pro tiu sama afer’, Dum la nova Jarmilo kiu venas, dank’ al Di’.// la Lingvon Esperanton akceptu Giu Naci’. 98 Kanzonoj tradukitaj de Ivan Mattig C. . 3. La florojn de mia ardeno “SE VIIRAS AL CILIO” la suno malkolorigas, “Si vas para Chile” P okuloj de mia amatino . ilin amo maldormigas. Irante al Cilio, mi petas vin pasu Kien nun logas mia kara, Pli mi... estas dometo, tre bela loketo Kiu estas deklive montara. 4.- — Okuloj perfidemegaj . kial rigardas tiel min Gihavas gardenon, tiel gajaj por aliaj Vitar’ gin ornamas kaj ja malgajaj por mi. Kaj estas saliko kiu ploras, Kaj ploras Pli mi... Car ja mi sin amas. “LA STELOJ” Irante al Cilio, mi petas pasanto Vi diru pro i, ke estas mi mortanto.// Le La vilago nomigas “Las Condes” Gi estas apud montaro kaj gielo, Rigardante desupren la valon, Vi revidos paceman riveron, Kamparanoj kaj la vila@anoj Vin renkontos, karcg’vojafanto, Vi konstatos, karesan Cilion Por I amiko kaj la vizitanto. Irante al Cilio, mi petas pasanto Vidiru pro &i, ke estas mi mortanto. “MI VENDAS OKULOJ NIGRAJN” “yo vendo unos ojos negros” 1 Mivendas okulojn nigrajn, kiam venos I’ aéetanto mi vendas @ar perfidemaj 3. jam mi ne estos esperanto.// Pli mi vin amus Mi mas Giu hor iunokte mi pensadas Kaj sopiras, ho mia kor’. 2- — Giunokte kiam mi malgojas mi iras, do, gis la mar’ demandi al Giuj ondoj: u iris tien mia kar’.// “Las estrella Kanti al junulino mi instruadis, kison en Giu noto $i al mi donadis.// Si lernis tiom Si lernis tiom Pri Gio $i konis Kanti: neniom. Nomojn de éiuj steloj $i scivoladis kison en Giu nomo mial $i petadis.// Kia nokto tiu Kia nokto tiu ‘ar mi kreis nomojn Alstelo Giu Sed jam la nokto pa jen lumo atirora, cloj foriris restis $i sola// Kaj $i al mi diris Por pli sop FONETICA DEL ESPERANTO FONETIKO DE ESPERANTO “LA ESPERO” Himno de Esperanto. En la mondon venis nova sento, Tra la mondo iras forta voko; Per flugiloj de facila vento Nun de loko flugu 8 al loko. Ne al glavo sangon soifanta Gi la homan tiras familion; Alla mond’ eterne militanta Gi promesas sanktan harmonion, Sub la sankta signo de I’ espero Kolektigas pacaj batalantoj, Kaj rapide kreskas la afero Per laboro de la esperantoj. Forte staras muroj de miljaroj Inter la popoloj dividitaj Sed dissaltos la obstinaj baroj Per la sankta amo disbatitaj. Sur neiitrala lingva fundamento Komprenante unu la alian, La popoloj faros en konsento: Unu grandan rondon familian. Nia diligenta kolegaro En laboro paca ne lucigos Gis la bela songo de I’ homaro Por eterna ben efektivigos. 99 “LA ESPERANZA” Himno del Esperanto Al mundo ha venido un nuevo sentimiento, Recorre el mundo una fuerte invocacién; Vuele ahora de un lugar a otro. No a la espada sedienta de sangre Esta llama a la familia humana; Al mundo que eternamente guerrea Le promete una santa harmonia. Bajo el sagrado signo de la esperanza Se retinen los combatientes de la paz, Y pronto crece el asunto Por el trabajo de los que tienen esperanza, Fuertes se levantan muros milenarios Entre los pucblos divididos Pero saltaran en pedazos las obstinadas barreras Por el sagrado amor derrumbadas. Sobre un fundamento lingiistico neutral Comprendiéndose los unos a los otros Los pucblos hardn de comin acuerdo: Una gran ronda familiar. Nuestros laboriosos camaradas En tarea de la paz no desfalleceran Hasta que el bello sucito de la humanidad Para eterna bendicién se realice. 100 FONETICA DEL ESPERANTO 1. EL ALFABETO: 2 2 RQ e > a Zz GS 2 2 a a 2.- NOMBRE DE LAS LETRAS: o> me 2 A; Bo; Co; Co; Do; E; Fo; Go; Go; Ho; fio; 1; Jo; Jo; Ko; Lo; Mo; No; O; Po; Ro; So; §0; To; EJERCICIO N° 3 U; Uo; Vo; Zo; Al, ganto, patro, fluto, celo, enui, cento, deziri, netirozo, scio, colo, cirklo, Oficiro, frosto, laca, paculo, kamelo, éemizo, ¢ikano, ielo, éu, feliéa, cia, cia, sia, proceso, ec, Sia, e¢, ek, da, ludo, dento, plendi, plendojn, el, en, de, teni, sen, vero, fali, fidela, trafi, granda, gento, gui, gusto, legi, pago, pago, gis, usta, regi, re@i, filozofo, longa, regno, signi, gvardio, lingvo, haro, hundo, hirundo, pachoro, seshora, horo, Horo, koro, filatelistojn, imiti, filo, faruno, trovi, etiketo, min, mi, mia, miaj, miajn, foiro, feino, iel, iam, jam, ju, jes, ies, 101 krajono, majesta, tuj, domoj, ruino, terakoto, balai, palaj, deino, veijno, vantaj, malplej, justa, jus, jeti, jaluza, jurnalo, majo, bonajo, kapo, Sinko, kesto, sukero, akvo. EJERCICIO N° 4 Lavi, levilo, paroli, mem, impliki, nomo, indiferenta, situacio, ol, heroo, heroino, kvare, pia, palpi, ripeti, sama, arbaro, sigelo, sistemo, sistemoj, temojn, pesilo, pezilo, senti, sofismo, cipreso, $i, paSo, steli, 8teli, muso, mu§o, vesto, veSto, dissiri, Sanceli, tapiSo, teorio, utila, ungo, plumo, plej, lui, kiu, kiuj, kiujn, balau, baldaii, traulo, fratilo, latidi, etiropo, trouzi, hodiati, vana, verso, solvi, zorgi, operacioj azeno, mezuro, nazo, trezoro, numero, sumo, Zono, sono, sonorilejo, nombro, peso, pezo, nenio, adiati, fiziko, nei, geografio, spirito, lipharo, indigni, neniel, spegulo, Spino, jesi, heroeto, lue, mole, pale, traire, pasie, metio, inZeniero, reservi, rezervi, insenktojn. EJERCICIO N°5 Patro kaj frato. Leono estas besto. Rozo estas floro kaj kolombo estas birdo. La rozo apartenas al la fratilino. La suno brilas. La patrino estas sana. La patro estas tajloro. Infano ne stas matura homo. La infano jam ne ploras. La éielo estas blua. Kie estas la Ibro kaj la krajono? La libro estas sur la tablo kaj la krajono kugas sur la fenestro. Gi estas pomo. Jen la pomoj kiujn mi trovis. £:.r 102 la tero kuSas Stono. EJERCICIO N° 6 Leono estas forta. La dentoj de leono estas akraj. Al leono ne donu la manon. Mi vidas leonon. Resti kun leono estas dangere. Kiu kuragas rajdi sur leono? Ni parolu pri leonoj. La patro estas bona. Jen kuSas la Gapelo de Ia patro. Diru al la patro ke mi estas diligenta. Mi amas la patron. Venu kune kun la patro. La filo staras apud la patrino. La mano de Johano estas pura. Mi konas Johanon. Ludoviko, donu al mi panon. Mi mangas per per la buSo kaj flaras per la nazo. Antati la domo staras arbo. La knaboj estas en la Cambro. La birdo flugas. Donu akvon al la birdoj, éar ili volas trinki. La knabo forpelis la birdojn. Ni vidas per la okuloj kaj atidas per la oreloj. Bonaj infanoj lernas diligente. EJERCICIO N°7 Aleksandro ne volas lerni kaj tial mi batas Aleksandron. De la patro mi ricevis libron kaj de la frato plumon. Mi legas interesan libron. Ili legas sportajn revuojn. La patro ne vidas televidon, sed li skribas leteron. Papero estas blanka. Blank papero kufas sur la tablo. La blanka papero jam ne kuas sur la tablo. Jen la kajero de la juna fraiilino. La knabino donis al mi bongustan orangon. 103 Rakontu al la infanoj belajn historiojn. Mi ne amas obstinajn homojn. Mi deziras al vi, bonan tagon, sinjoro. Gojan feston mi deziras al vi. En la cielo estas bela suno. En la tago ni vidas la sunon kaj en la nokto lunon kaj stelojn. Tiu papero estas tre blanka, sed la nego estas pli blanka ol la papero. La lakto estas pli nutra ol la vino. Mi havas pli fresan panon ol vi . El diuj miaj filoj, Georgo esta la plej juna. Mi estas tiel forta kiel vi. El Ciuj siaj fratoj Antono estas la malplej saga. EJERCICIO N° 8 Du homoj povas fari multe pli ol unu. Ni havas nur unu buSon sed du orelojn. Li promenas kun tri hundoj. Li faris Gion per la dek fingroj de siaj manoj. Dek kaj dek faras dudek. K var kaj dek-ok faras dudek-du. La sepan tagon de la semajno Dio elektis ke gi estu pli sankta ol la ses unuaj tagoj. Tridek kaj kvardek-kvin faras sepdek-kvin. Ni estas en la jaro mil naiicent natidek-tri. Sesdek minutoj faras unu horon. Unu minuto konsistas el sesdek sekundoj. Januaro estas la unua monato de la jaro. Aprilo estas la kvara. Novembro estas la dekunua. Decembro estas la dekdua. Mi havas cent pomojn. Mi havas centon da pomoj. Tiu ¢i urbo havas milionon da logantoj. Mi aéetis dekduon da kuleroj. Mil jaroj faras miljaron. Mi legas kaj vi skribas. Li estas knabo kaj si knabino. La tranéilo tranéas bone éar @i estas akra. Li amas min, sed mi 104 lin ne amas. Mi volis lin bati, sed li forkuris. Diru al mi vian nomon. Euvi diros al mi la veron? La domo ne apartenas al vi sed al i. Li estas mia onklo €ar mia patro estas lia frato. En la vintro oni hejtas la fornojn. La bebo pioras éar li volas mangi. Mi amas min mem, vi amas vin mem, li amas sin mem kaj Giu amas sin mem. Miaj fratoj akceptis hodiati eksterandajn gastojn. Hieru mi renkontis vian filon kaj li gentile salutis min. Cu vi jam trovis vian horlogon? Kial vi ne respondas al mi? Cu vi estas surda au muta? Karlo, venu tien Gi tuj. Lernu Esperanton kaj propagandu gin. Mi vidas ke la gramatiko de Esperanto estas simpla. EJERCICIO N°9 Ordonou al li, ke ne babilu éar $i volas kanti. Mia frato ne estas granda. Li estas tiel dika ke li ne povas trairi tra la mallarfa pordo. Haro estas tre maldika. La nokto estis tiel malluma ke mi nenion povis vidi eé antati mia nazo. Tiu ¢i malfrega pano estas malmola kiel $tono. Malbonaj infanoj amas turmenti la bestojn. Li sentis sin tiel malfeli¢a, ke li malbenis la tagon en kiu li naskigis. Ni forte malestimas tiun ¢i malnoblan homon. La edzino de mia patro estas mia patrino, kaj avino de miaj infanoj. Dum printempo la tagoj kaj noktoj estas estas egalaj. La tagoj estas tiel longaj kiel la noktoj. La infanoj estas agrablaj kiam ili ridas ali ridetas, Persono kiu multe legas estas legema. Ni rigardas nin en la spegulo. La personoj kiuj parolas saman lingvon estas 105 samlingvanoj. La esperantistoj estas samideanoj éar ili havas saman ideon. Nun la aviadiloj flugas pli rapide ol antatie. Nuntempe la trajnoj estas rapidaj, konfortaj, elegantaj. Dum universalaj kongresoj de Esperanto oni vidas personojn el la plej diversaj landoj. EJERCICIO N° 10 DOKTORO ZAMENHOF. La aittoro de esperanto estas Doktoro Ludoviko Lazaro Zamenhof. Li naskigis en Bjalistok (Pollando) en la jaro 1859. Lia patro estis lerneja direktoro. Li donis ankaii privatajn lecionojn en la franca kaj germana lingvoj, éar li estis malriéa. Poste li farigis profesoro ée gimazio en Varsovio, la Gefurbo de Pollando. En Bjalistok logis multaj homoj, rusoj, poloj, germanoj, hebreoj. Ili ne komprenis unu la alian, éar Giu parolis sian propran lingvon. Tial ili estis malamikoj. La juna knabo Ludoviko vidis en la stratoj de sia naskigurbo, ke rusoj batis polojn, germanoj batis hebreojn. Kial ili estis malamikoj? Kial ili malamis unu la alian? La sentema knabo estis malgoja. Li vidis la malpacon kaj ofte li pensis, kion oni devas fari, por ke la homoj komprenu unu la alian? Ludoviko Satis la lingvojn. En la gimnazio li studis multajn lingvojn. Kaj li 106 decidis fari unu lingvon por la tuta homaro. Li deziris, ke tia lingvo estu uzata de éiuj homoj de diversaj nacioj. Gi estu la internacia helplingvo. En la jaro 1878 la lingvo estis jam pli-malpli preta. La principo de Zamenhof, kiam li kreis la lingvon estis, la gramatiko estu tre facila, logika, mallonga, La reguloj ne havu esceptojn. La internaciaj vortoj estu ankaii esperantaj vortoj. La 5an de Decembro 1878 Ludoviko Zamenhof festis la naskigotagon de Esperanto en la Zamenhofa hejmo. Liaj kamaradoj en la gimnazio estis entusiasmaj kaj lernis la lingvon. Sed Zamenhof estis ankoraii tro juna por publikigi la novan lingvon. Dum 5 jaroj li estudis en la Universitatoj. Kaj 1i plibonigis sian lingvon. Li faris multajn tradukojn. Li skribis en la nova lingvo kaj faris poemojn. La unua lernolibro de Esperanto aperis en la jaro 1887 en Varsovio. En tiu tempo la nomo de la lingvo estis “Internacia Lingvo”. Doktoro Zamenhof ne skribis sian propan nomon en la libro, sed li nomis sin Doktoro Esperanto. Kiel vi scias, la vorto Esperanto signifas: homo kiu esperas. DOKTORO ZAMENHOF KAJ ESPERANTO. En la jaro 1887 Doktoro Zamenhof eldonis sian lingvon kiel broSuron en rusa lingvo. En la sama jaro aperis ankaii en pola, franca kaj germana lingvoj, poste en multaj aliaj lingvoj. Baldati multaj homoj komencis lerni Esperanton en diversaj landoj, precipe en 107 Rusujo, Svedio kaj Germanio. En 1889 aperis la unua Esperanto-gazeto kun la titolo “La Esperantisto”. Gi forte ligis la Esperantistojn en la diversaj landoj. Antaii la apero de Esperanto estis jam multaj aliaj lingvoj. Sed ili ne sukcesis kaj la homoj farigis skeptikaj pri la ideo de Internacia Lingvo. En la jaro 1880, do, sep jaroj antati Esperanto, aperis la internacia helplingvo Volapik. Gia aiitoro estis la germana pastro Schleyer. Sed ankaii gi ne sukcesis, éar fi estis tro malfacila kaj malpraktika. La unua tempo de Esperanto estis tre malfacila, éar ¢iuj sciis pri la fiasko de Volapiik. Sed iom post iom Esperanto disvastigis. En Giuj landoj oni verkis lernolibrojn kaj vortarojn, propagandis kaj instruis, fondis grupojn kaj eldonis gazetojn. En 1905 okazis en Boulogne-sur Mer, Francujo, la unua mondkongreso de la esperantistoj. 800 homoj el multaj landoj partoprenis . Antaii tiu tempo Esperanto estis preskati nur skriba lingvo kaj nur malofte homoj el diversaj landoj havis la okazon interparoli en Esperanto. Sed nun subite Esperanto farigis parola lingvo. La granda miraklo okazis — Ciuj komprenis unu la alian kaj flue interparolis. Granda entuziasmo regis inter éiuj gesamideanoj. Antal sia forvojago al Boulogne, Doktoro Zamenhof mem estis skeptika, preskaii malkuraga. Li memoris la fiaskon de Volapiik. Kiel skriba ling vo Volapiik sifiGis, sed en la unua kongreso gi montris sian 108 netatigecon, éar la homoj ne komprenis unu la alian. Sed en Boulogne li vidis ke lia malnova songo efektivigis. Er la unua kongreso li faris la malferman paroladon, kortuSaj kaj sinceraj estis liaj vortoj. DOKTORO ZAMENHOF KAJ ESPERANTO Post 1905 okazis Giujare Esperanta mondkongreso. Pli kaj pli multaj esperantistoj partoprenis. Pli kaj multaj Statoj sendis oficialajn reprezentantojn. La kongreso en Parizo en Aiigusto 1914 ne okazis pro la eksplodo de la mondmilito. Multaj personoj estis jam survoje al Parizo, sed Giuj devis reveni. Doktoro Zamenhof kaj sia edzino venis al la german-franca landlimo, kiam la milito eksplodis. Tuj ili revenis, sed la polan-germanan landlimon ili ne povis transiri, éar tie la batalo jam furiozis. Ili, do, devis vojagi hejmen tra Svedio, Finlandio kaj Rusio. Doktoro Zamenhof malojis pro la milito, éar li estis sincera pacifisto | =} konsideris la militon: malbono por la homaro. En 1905 la gemanaj armeoj konkeris Varsovion. Tiel Doktoro Zamenhof per siaj propraj okuloj vidis la kruelon de la milito. Jam tiam li suferis pro kormalsano, sed sia anima doloro pro la mondmilito faris la kormalsanon pli kaj pli dangera. La 14an de Aprilo 1917 li mortis. La tuta esperantistaro funebris. 109 Li ne vidis la finan venkon de Esperanto, sed antaii sia morto li konsciis, ke Esperanto iom post iom venkos. 110 CANCIONES EN ESPERANTO “VOCE DE GITARO MIA” En la voz de mi guitarra (mexicana) Voée de gitaro mia, kiam levigas mateno pri mia lando meksika mi volas kanti kun beno. Mi kantu pri la vulkanoj, pri la herbejoj florplenaj, Jen estas la talismano de miaj amoj plej belaj. Ho kara lando meksika, se mi mortos fore de vi, Oni min taksu dormanta kaj tuj portu tien ¢i! Oni min taksu dormanta kaj portu tien ¢i, Ho kara lando meksika, se mi mortos fore de vi! Jen estas la kruda tero kie kurage batalis viroj, kiuj por libero plej grandanime forlasis. Voée de gitaro mia... . Pri mia lando... “SUR STEPO MOLDAVA” En la estepa de Moldavia (gitano-rusa) Kvazaii songe trenadas la ¢aron spireganta grimpante eval’, kaj maloje rigardas kamparon ligna kruco ée rando de val’. Kiam ventas sur stepo moldava, Dum resonas sub hufoj la ter’, Tiam plaéas al koro cigana Nur vagadi en plena liber’. En la fajro la ligno eknaras ql Cirkaiiflugas hirundoj kun lert’, kaj trenigas kanzono jen klara, jen obtuzas ée korda koncert’. Sonorilas pregejo najbara kaj Dnjestro ruladas sin plu. Rekonigas la tero amara De Ruslando ée tiu @i flu’. Kiam Sajnas songadi I’ betuloj Kaj la kampoj sin lasas al dorm’ Kiel mildas per larmaj okuloj Ekrigardi al naskiZa dom’. “DANCU DANCU” Baila, baila (es: 2vaca) Dancu, dancu ni ronde, malpaze, ne faligu la fornon enmeze! Bona forno sum vintro tre gravas: Vi lanugon ne havas, ne havas! Tra la la la la... Staras garde soldato kovrita per mantelo malnova, Sirita. De vespero gis fruo, Bis fruo Ros’ lin kovras gis Suo, gis Suo. “MALPROKSIME SUR LA MONTO” Lejos en el monte (peruana) Malproksime sur la monto, kien kuras mia penso, estas rozo, kiun mi satus havi . se mi nur bieneton povus savi. 112 Rozo de la monto, Fora horizonto, Cu mi iam posedos iun teron? Cu la revo Sangigos en esperon? Mi revadas pri la rozo, pri vivcerto sen almozo. Se mi nur havus rion, ho fidela, Vi ricevus la tuton, mia bela! “TUMBALALAJKA” Tumbalalaica (judia Europa oriental) Staras knabo, staras kaj pensas, tutan nokton li nur pripensas, kun kiu iri sen koron Siri, kiun kompreni sed ne Cagreni. Tumbala, tumbala, tumbalalajka (Rip.) Nu balalajko, pli latite pli! Kun balalajko nun goju ni. Knabino, solvi enigmon provu: kio sen pluvo kreskas, vi trovu, kio brulante brulas sen flami, kio plorante ploras sen larmi. Stulka knabo, kial demandi? Stono sen pluvo povas kreskadi, Koro amanta senflame brulas, Kor’ doloranta senlarme ploras! 113 “SE MI ESTUS FRAULO” Si yo fuera soltero (norteamericana) Dum mi estis fratilo, ho jes, ho jes, dum mi estis fraiilo, ho jes, Ne havis edzinon sed glutis la vinon! Mi volus fratiligi denove, jes, Liberi je ina frenez’! Min kaptis edzino, ho pest’, ho pest’, Min kaptis edzino, ho pest’! Jen estis la fino de I’ ojokulmino Kaj de la rafine de I’ vivofest’, Finigis la bona digest’! Kaj jen $i ekmortis, ho ben’, ho ben’ kaj jen $i ekmortis, ho ben’! La koro refortis, la Zojo min portis, Min dio agordis al gufesten’ Mi spiris en fratila Zarden’! Min kaptis alia, ho min, ho min Min kaptis alia edzin’! Si estas pli ada ol I’ alia klaga! Ho, kiel min savi el la destin’? Ho, kiu refratiligos min? Se mi estus fratilo, ho bel’, ho bel’ Se mi estus fratilo, ho bel’, Virino forestus, neniun protestus, Mi bone digestus kaj trinkus el Konstante replena botel’! 114 “BUKLO, BUKLO” Bucle, Bucle (Gitano-rusa) Buklo, buklo de mia amatino, disvolvigu buklo en la vent’! buklo, buklo blonda mi vin amis kaj memoro nur venas kun turment’(Rip.) Iam kun éapo vi brile elegantis. Ni promenadis tuton da vesper’ Kaj subéape buklo via dancis (Rip.) Buklo via dancis kaj dancis en la aer’. Printempo paris, kaj svingis vi la manon Nun en Zardeno pompas la somer’ Kaj min malfeliéan junan ciganon (Rip.) Polico kaptos por fora malliber’. Sed Siberion mi vere ja ne timas, €ar regas ankati Zin la rusa sent’. Nur prirevi ’ buklon mi ne malkutimas (Rip.) La buklon blondan flirtantan en la vent’. “DEKSES TUNOJN” 16 Toneladas (norteamericana) Oni diras, ke homo farigis el kot’ sed homo konsistas el karno kaj ost’, sango, muskoloj, nervoj kaj haiit’ kun cerbo vakua kaj kun dorsa fort’. Sardi dekses tunojn, por kio do? Suldi plian monon, dum mi Suldas jam tro! Ne voku, mi ne povus cliri for: Ne mia estas e@ la propa kor’! Mi naskigis matenon, kiam Stormis la vent’, 115 Mi vivis junecon en Storma turment’. Elfosas mi karbon, Sovelas en rok’. Min trafas kompense nur insulta vok’! Sari... Agi plian tagon, dum mi agas jam tro! Ne voku... Rapidu flanken dum mi venas el tru’, Bin kelkaj ne faris kaj ne vivas plu. Pugno el fero, alia el Stal’ Jes, ambaii bonegas por la vengbatal’. “NI PERDIS LIBERECON” Perdimos libertad (gitano-rusa) Sage flugas la viv’ lati la tempa dekliv’ kaj Qi nskas kanzonojn pri ama jun’ pri la noktoj sen derm’, pri la amoj sen dorn’, pri la morto, I’ feliéo, la penta pun’. Sed ni perdis liberecon! Sufokigis nia korkanzon’. La cigano Svenis en forgeson Kune kun gitara son’ (Rip.) Ho cigana maljun’ kie kantas vi nun? Cu en kampo? Cu en malluna drinkej’? Ait éu en fremda mond’ Fore de frata rond” Vi petadas almozon nun ée prefgej’? Sed... 116 “MATENKANTO” Las mafianitas (mexicana) Aiidu jenan matenkanton, kiun kantis re’ David! Estas via festotago kaj ni Zin kantos al vi. Vekigu, kara, vekigu; levigas matena sun’ Jam la birdoj kun ni kantas, jus sin ekkafis la lun’. Floro de mia pasio, vi plej bela pasiflor’ amu min, Car mi vin amas el la profundo de I’ kor’. “ELIMELEH” Elimelej (judia de Europa oriental) Kiam rabeno Elimeleli ekfarigis tre tre Boja, ekfarigis tre tre goja Elimelel, li fingelis {a Gapitron kaj forprenis Il’ okulvitrojn kaj li venizis violonistojn la du. Kaj kiam la violonistoj violone violonis, Violone violonis ili du, Tiam amb.iui violonistoj violone violonis, Violone violonis ili du. kaj kiam rabeno Elimeleli ekfarigis e€ pli Zoja, ekfarigis c3 pli Boja, Elimeletf, li forprenis la mantelon kaj surmetis la Gapelon kaj li venigis cimbalistojn la du. Kaj kiam la du cimbalistoj cimbaliste cimbaladis Kaj kiam !a violonistoj..... Kaj kiam rabeno Elimelelt nun farigis tute goja, nun farigis tute @oja, Elimelelt 117 liekpsalmis sabatprege éar li sin sentis rege, kaj li venigis tamburistojn la du. Kaj kiam la du tamburistoj tamburiste tamburadis, Kaj kiam la du cimbalistoj... Kaj kiam la violonistoj... Kaj kiam la violonistoj cimbaliste tamburadis, Cimbalade violonis ili du, Tiam ambaii tamburistoj violone cimbaladis, Tamburade violonis ili du. 13. 14, 15, 16. 118 BIBLIOGRAFIA CURSO FUNDAMENTAL DE ESPERANTO DAURIGA KURSO POST CSEH-KURSO DICCIONARIO ESPANOL-ESPERANTO ESPERANTO-ESPANOL EL ESPERANTO EL HOMBRE EN SU CAMINO ESPERANTO Y COMUNICACION HUMANA ESPERANTO SEN ANTAUJUGOS FUNDAMENTO DE ESPERANTO KONVERSACIA ESPERANTO-KURSO LERNOLIBRO DE ESPERANTO METODIKO DE ESPERANTO INSTRUADO NUEVO METODO DE ESPERANTO PARA CLASES Y AUTODIDACTAS, PASOJ AL PLENA POSEDO PLENA ANALIZA GRAMATIKO POSATLASO DE LA MONDO PRIVILEGIA VOJO AL LINGVOSCIO SABE UD. ESPERANTO? Tibor Sekelji Andreas Csch Ed. Sopena Pierre Janton Manuel Fernandez Isabel Najera Walter Francini Lazaro Zamenhof Dr. Szilagyi Luis Mimé Rudolf RakuSa Fernando de Diego William Auld Kalman Kaloesay Gaston Waringhien Kartografie Praha Vilho Setala Jorge Hess (Yugoslavia) (Hungria) (Espaiia) (Francia) (Uruguay) (Mexico) (Brasil) (Polonia) (Hengria) (Espafia) (Eslovenia) (Espaiia) (Escocia) (Hungria) (Francia) (Checoslovaquia) (Finlandia) (Argentina) EJERCICIOS EKZERCARO Bjercicio N° 1 Indique la pronunciacién de las siguientes palabras: Citrono: sceno nubo gipso makulo Gardeno birdo printempo kvin prujno seréi kokso rajtoj gitarojn Gielo sango esperantitistaro nitroglicerino maéeto kaiizoj spirito pajlo juristo telefonaj Stalo diligenta kuragi Stono Rusujo fanatika igi fleksebla éiamaj tekoj Alumno(a) Puntaje ...-. sento kolo ear perei folero je majo jes akvo internacia eliropanoj homaj femio balajn racionala Sango afi8oj objektivo zorgi maniero meznokio fyjno telegramo peco Stell kuracisto tajdi Ceflio cent geologio mallerta Germanujo Girkaiiprenoj samideano Inscripcién Ejercicio N° 2 Acentie las siguientes palabras, para ello subraye la vocal donde recae la acentuacién 0 coloque un tilde sobre ella. Batali faraono operacio baldatia Girkatiprenoj parolrajto koridoroj preterirante promeni telefono dudektrijara junutino mirigite voéo kafujo vestoj mikrofono fenestroj vagono sonorilejo inko tiea najlo glaso flanko lakto deklivo monero kristalo droni Alumno(a) gentoj fajro malfrue nekutima kajuto ekster sia junulo kie opinio plumbopeco antatie Giutage ovoj jurnalo tablotuko skribmagino papero pantalono televido dormogambro laboremaj riga vandejo stadiono konduki krajonojn monbileto tiamaj tuj azteko lipharo fordonis disigantoj trovigis ekstera miaj blindulo Sokolado trajno Bolivio kvietaj televidiloj sukeryjo PreBejoj kia trang taso éemizo haro akvo butero Aftiko revuo metroo magazeno tiam gvardio Papago arbaro Puntajc.. baldaii gvidantoj neniam balai ascendis frivolaj cigaro blindaj krajonojn trangiloj tiea okuloj batali gamboj krajonon dommastrino panero taksio aviadilo blondulino akvetojn buterujo afrikanoj postmarko mermelado Azio Ticevi puraj kaligrafo nekropolo autopsio entilajo ankorats hejme denove fenestron onklo majstro saluti altaj universala urgas revuo magino vilono majo kristnasko veturi veturilojn ungo tie butono. brando tapiSo biero konkeri transdonis diroj kaligrafio nubojn son INSCripci6n ... EjercicioN° 3 A las siguientes raices coloque las terminaciones correspondientes a: a) Sustantivo ) Adjetivo Raiz ~ Sust. Trad. Adj. Trad. infan’ famili” Jar’ nub’ telefon’ dom’ vir’ pac’ printemp’ monat* kor’ tag’ Roler’ diplomat’ ver® geograti” Rirurgi’ Alumno{a) Puntaje ¢) Adverbio, e indique la traduccién correspondiente. Adv. Trad. . Inscripcién ... Ejercicio N° 4 Traducir: Le 10- Corazones 11 Apud la krajono 12.- La doma hundo 13.- La germana pasagero 14 Belaj kronoj 15. Gramatike 16. Granda domo 11- La doléaj fruktoj 18.- Nigra kato 19.- La lingvo Esperanto 20.-_ Prezidento Kennedy Alumno(a) .... w.«. Inscripcién ...... La familia Un (cierto) amigo La biblioteca y un jardin Unas hormigas El Padre Juan Los reyes Unos zapatos negros Las primaverales golondrinas : La sefiorita Maria Puntaje... Ejercicio N" 5 ‘Traducir: 1.- El odio es una enfermedad 2.- Un triste nifio 3.~ El yerno es un enemigo 4. La hija se puso a gritar 5.- Un chileno canto bien 6.- La rubia esposa ley mal 7. Cilio estas longa lando 8.- La aftikanoj estas nigraj 9-8i kantas bone, li malbone 10.- La kristanaro estas granda en la tero IL Blua kaj bela maro estas en Cilio 12.- Plendi ne estas horoa 13. Sur Ia tablo estas malbela 14.- La bofilo estas fanatika 15.~ En Etiropo estas grandaj bibliotekoj Alumno(a) .. Inscripeion Puntaje EjercicioN® 6 Traducir: 1.- El amara Maria 2.~ Juan estima a sus amigos 3.-Tu dijiste una mentira 4.- El abuelo vendié un motor al vecino 5.- Ella aprende Esperanto rapidamente 6.- Tu no deseas azticar en el café, sien el té 7.= Jesiis narr6 parabolas 8.- Los libros de ella estan sobre la mesa 9.- El Arbol es grande, su tronco café 10.- Chile es grande, su mar grande 11.~ Oni komprenis ke vi estas malsana 12 .- La rego amas sian edzinon 13.- Mia amikino kuris kun Mario kaj siaj hundoj 14.- Li kaj Si esploris sukcese la verdan arbaron 15.- Mi vidis gefianéojn cn la prefcjo 16. Ne estas malbono en miaj vortoj 17. $i pentris brilan pentrafon 18.- Mi bone konas Sin. vi malbone 19.- Esperantistoj vojagis al la lando de Zamenhof 20.- Mi donis belan kaj rugan rozon al mia amikino Alumno(a) .. _ Inscripei6n . Puntaje . Ejercicio N° 7 Traducir: Regalaste una hermosa rosa roja a tu vecina, 2. Alberto escribié una carta amorosa a la doctora Suarez. 3. Lacasa de ellos esté junto al rio, (ella) es grande y blanca. 4. Mireligién es la religion de él, 5 Leeremos un libro de Filosofia. 6. Dame un vaso de vino blanco. 7 Elnitio més inteligente de ellos es Ivo. 8.- 1.489. 9- 28. 10.- 355. Ie 2.045. 12. 77. 13.- 5.017. 14. A través del camino vienen 48 bueyes y 3 mula. 15.- Son las cinco y cuarto de la tarde. 16.- En Chile los meses mAs agradables son diciembre, enero y febrero. 17 Ese hombre trabaja durante la noche y descansa durante el dia. 18.- Son veinticinco para las stis A.M.. 19.- A las doce veinte de la noche lleg6 mi primo con su amiga. 20. Vidos alumnos en el cine. Alumno(a) .. ows Inscripcidn .... EjercicioN° 8 En las siguientes oraciones use los siguientes elementos (pronombres, preposiciones, sufijos, prefijos, terminaciones):

También podría gustarte