Está en la página 1de 5

A Diversidade Metablica das Bactrias

Se h um grupo de seres que apresenta grande diversidade metablica, certamente o das bactrias. Existem
espcies hetertrofas e espcies auttrofas. Dentre as primeiras, destacam-se as parasitas, as
decompositoras de matria orgnica e as que obtm matria orgnica de outros seres vivos, com os quais se
associam sem prejudic-los. Dentre as auttrofas, existem espcies que produzem matria orgnica por
fotossntese e outras que produzem por quimiossntese.

As bactrias Hetertrofas
As bactrias parasitas so as que, por meio de inmeros mecanismos, agridem outros seres vivos para a
obteno de alimento orgnico e causam inmeras doenas. As decompositoras (frequentemente
denominadas saprvoras, saprofticas ou saprofgicas) obtm o alimento orgnico recorrendo
decomposio da matria orgnica morta e so importntes na reciclagem dos nutrientes minerais na
biosfera.
As que so associadas as outros seres vivos so denominadas de simbiontes, e no agridem os parceiros. o
caso das bactrias encontradas no estmago dos ruminantes (bois, cabras), que se nutrem da celulose
ingerida por esses animais, fornecendo, em troca, aminocidos essenciais para o metabolismo protico do
mesmo.
Muitas bactrias hetertrofas so anaerbias obrigatrias, como o bacilo do ttano. So bactrias que
morrem na presena de oxignio. Nesse caso a energia dos compostos orgnicos obtida por meio de
fermentao. As anaerbicas facultativas, por outro lado, vivem tanto na presena como na ausncia de
oxignio.
Outras espcies s sobrevivem em presena de oxignio - so as aerbias obrigatrias. Um curioso grupo de
bactrias o que realiza a respirao aerbia. Nessa modalidade de metabolismo energtico existem todas
as etapas tpicas da respirao celular. Muda apenas o aceptor final de eltrons na cadeia respiratria. No
lugar do oxignio, essas bactrias utilizam nitrato, nitrito ou sulfato, obtendo no final, praticamente o mesmo
rendimento energtico verificado na respirao celular aerbia. o que ocorre com as bactrias
desnitrificantes que participam do ciclo do nitrognio na natureza. Nelas o aceptor final de eltrons o
nitrato.

Bactrias Auttrofas

Fotossintetizantes
Nas bactrias que realizam fotossntese, a captao da energia solar fica a cargo de uma clorofila conhecida
como bacterioclorofila. A partir da utilizao de substncias simples do meio, ocorre a sntese do
combustvel biolgico. De maneira geral, no h liberao de oxignio. Como exemplo, podemos citar as
bactrias sulforosas do gnero Chlorobium, que efetuam esse processo com a utilizao de H2S e CO 2,
segundo a equao:

2H2S + CO2 + luz ------bacterioclorofila------------> (CH2) + 2S + H20

Note que o gs sulfdrico, e no a gua, que atua como fornecedor dos hidrognios que serviro para a
reduo do gs carbnico. No h a liberao de oxignio. O enxofre permanece no interior das clulas
bacterianas sendo, posteriormente eliminado para o meio em que vivem esses microorganismos, em geral
fontes sulfurosas. Nesse processo, CH2O representa a matria orgnica produzida.

Quimiossntese
A quimiossntese uma reao que produz energia qumica, convertida da energia de ligao dos compostos
inorgnicos oxidados. Sendo a energia qumica liberada, empregada na produo de compostos orgnicos e
gs oxignio (O2), a partir da reao entre o dixido de carbono (CO 2) e gua molecular (H2O), conforme
demonstrado
abaixo:
- Primeira etapa
Composto Inorgnico + O2 Compostos Inorgnicos oxidados + Energia Qumica
- Segunda etapa
CO2 + H2O + Energia Qumica Compostos Orgnicos + O2

Esse processo autotrfico de sntese de compostos orgnicos ocorre na ausncia de energia solar. um
recurso normalmente utilizado por algumas espcies de bactrias e arqueobactrias (bactrias com
caractersticas primitivas ainda vigentes), recebendo a denominao segundo os compostos inorgnicos
reagentes, podendo ser: ferrobactrias e nitrobactrias ou nitrificantes (nitrossomonas e nitrobacter, gnero
de
bactrias
quimiossntetizantes).
As ferrobactrias oxidam substncias base de ferro para conseguirem energia qumica, j as nitrificantes,
utilizam
substncias

base
de
nitrognio.
Presentes no solo, as nitrossomonas e nitrobacter, so importantes organismos considerados biofixadores
de nitrognio, geralmente encontradas livremente no solo ou associadas s plantas, formando ndulos
radiculares.
A biofixao se inicia com a assimilao no nitrognio atmosfrico (N 2), transformando-o em amnia (NH3),
reagente oxidado pela nitrossomona, resultando em nitrito (NO2-) e energia para a produo de substncias
orgnicas
sustentveis
a
esse
gnero
de
bactrias.
O nitrito, liberado no solo e absorvido pela nitrobacter, tambm passa por oxidao, gerando energia qumica
destinada produo de substncias orgnicas a esse gnero e nitrato (NO3-), aproveitado pelas plantas na
elaborao
dos
aminocidos.
Reao quimiossinttica nas Nitrossomonas:

NH3

(amnia)

O2

NO2-

(nitrito)

Energia

6 CO2 + 6 H2O + Energia C6H12O6 (Glicose - Compostos Orgnicos) + 6 O2

Reao quimiossinttica nas Nitrobacter:


NO2-

(nitrito)

O2

NO3-

(nitrato)

Energia

6 CO2 + 6 H2O + Energia C6H12O6 + 6 O2

Assim, podemos perceber que o mecanismo de quimiossntese, extremamente importante para a


sobrevivncia das bactrias nitrificantes, tambm bastante relevante ao homem. Conforme j mencionado,
o nitrito absorvido pelas plantas, convertidos em aminocidos, servem como base de aminocidos essenciais

nutrio
do
homem
(um
ser
onvoro:
carnvoro
e
herbvoro).
Dessa forma, fica evidente a interdependncia existente entre os fatores biticos (a diversidade dos
organismos) e os fatores abiticos (aspectos fsicos e qumicos do meio ambiente).

También podría gustarte