Está en la página 1de 3

Ll06 I

PRONNCIA E ACENTUAO
40 - Agora que vamos aprender a declinar as palavras e, logo mais, a construir frases
latinas, devemos ver algumas questes importantes para a perfeita pronncia e
acentuao das palavras latinas. Como no se tolera a pessoa que acentua mal
as palavras portuguesas, muito menos se tolera a pessoa que acentua maios
vocbulos latinos.
41- Em regra geral, as letras, que so idnticas s nossas so pronunciadas como em
portugus; vejamos, porm, em primeiro lugar, a questo da acentuao:
As palavras latinas tm o acento ou na penltima ou na antepenltima slaba; em regra geral, no h palavras com acento na ltima silaba.
,42 - A slaba que indica onde cai o acento a penltima. De que forma? - Se a
penltima vogal, ou seja, se a penltima slaba de uma palavra latina trouxer o
sinal ~, que se assemelha a uma meia-lua (, e, I, , 11), o acento dever recuar
para a vogal anterior.
Suponhamos a palavra agricola. A penltima slaba c; em cima do "o"
vemos a braquia, isto , o sinal de vogal breve. Que indica isso? Indica que o
acento deve recuar para a slaba gri, ou seja, para a vogal imediatamente anterior, pronunciando-se, ento: agrcola.
43 - Se a penltima slaba, ou seja, a penltima vogal de uma palavra trouxer um
tracinho longo'(, e, T,, ), o acento dever cair nessa mesma vogal.

..,,

Suponhamos a palavra Pentes; a penltima slaba n; em cima do "a"


vemos o mcron, isto , o sinal de vogal longa. Indica isso que o acento deve
cair nessa slaba, pronunciando-se, portanto: Pentes.
A propriedade que tm as vogais de ser longas ou breves que se chama
em latim quantidade. Quando pergunta ao aluno: "Qual a quantidade dessa
vogal?" - o professor quer que o aluno declare se ela breve ou longa.
Resumindo:
Penltima breve, o acento recua (a palavra proparoxtona).
Penltima longa, o acento cai sobre ela (a palavra paroxtona).
Notas: I~ - Em latim no se usam acentos; esses sinais so empregados em livros didticos e em dicionrios,
alunos se habituem a ler as palavras com o acento devido,
2~ - Quando necessrio, aparecer nas lies o sinal indicativo da quantidade da penltima slaba,

para que os

3' - Como importante norma prtica, aprendamos que, em regra geral, uma vogal breve quando seguida de outra
vogal: inflir (nfluit), rerno (rmeo), acso (cuo), mulfer (mlier), e longa quando seguida de duas consoantes: aneilla
(anclla).

301_

44

Lio 6 - Pronncia

e Acentuao

44 - Pronncia das letras: Somente em alguns casos h divergncia de pronncia


com certas letras:
1- o x tem sempre o som.de-xs: maximus, excellens, nox, rex, lex, Alexander so palavras que se pronunciam: mkcimus, ekclens, nks, rks, lks,
Aleknder.
2 - o t, quando seguido de um i breve e de mais uma vogal, tem som de c: justiza,
Helveza, avarira, parenza, palavras que se pronunciam justcia, Helvcia,
avarcia, pacincia (H excees que no momento no importa mencionar).
3 - o ch tem sempre som de k: pulcher (plker), charisma (karisma).
4 - o s impuro (s inicial seguido de consoante que no seja c) deve ser bem
pronunciado, de tal forma que no se oua a vogal e; palavras como statum, spes pronunciam-se sstatum, sspes e no estatum, espes.
5 - o u do grupo qu sempre pronunciado em latim: quoque, qui, qua, quod, quid,
quem etc. pronunciam-se kukue, kul, ku, kud, kuid, kum. O u no pode
ser separado graficamente da vogal seguinte; outros exemplos: equus (cuus),
aequitas (cuitas), armaque (rmacue), quindecim (cundecim). O mesmo se
d com gu: anguis (O u pronunciado e o acento no a inicial.), contiguus
(contguus, com os dois us bem pronunciados e acento tnico no i).
6 - os grupos voclicos ae e oe (que tambm se escrevem se, oe) pronunciam-se como ; caecus, coelum, hzzero pronunciam-se ccus, clum, hreo.
Numa ou noutra palavra, como em poeta, que as duas vogais so pronunciadas distintamente.
As formas fugae, muscae (genitivos de fuga, musca) devem portanto,
portuguesa, ser pronunciadas fuje, mce e no fghe, mske.
7 - costumamos pronunciar o j latino da mesma forma que o portugus, seja
qual for apronncia originria: jus, conjicio.
8 - notemos, por ltimo, que todas as consoantes em latim so muito bem pronunciadas:factus pronuncia-se faktus e noftus. O n e o m finais devem
ter som alfabtico e no som nasal.
As letras dobradas (U, tt, nn etc.) devem ter som reformado; uma coisa
ager, outra agger; cana, Canna; coma, comma; vanus, vannus etc.

Observaes:
1~- As slabas finais latinas devem ser muito bem pronunciadas; em portugus escreve-se tarde e se pronuncia tardi, escreve-se Pedro e se pronuncia
Pedru, mas em latim as vogais devem ser bem pronunciadas, para que se
evitem confuses desastrosas.
2~- A "pronncia reconstituda" (V o n~ 12 do Prefcio) apresenta estes caractersticos:
a) ae e oe pronunciam-se separando-se as vogais: pena (poena):
b) o c soa sempre k: kikero (Ccero);

Lio 6 - Pronncia

c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)

44

e Acentuao

g soaghe: nghelus (angelus);


h aspira-se levemente;
o j soa i: ivo (juvo);
o s soa ss: rossa, rssae (rosa, rosae);
o v soa u: uta (vita);
o y tem som do u francs: lyra (lra);
o z soa dz: dzus (Zeus).
O

3~-A "pronncia romana" consiste na correta pronncia italiana, cujos principais caractersticos so:
a) ee e ci soam tche, tchi: tchlum (coelum), tchtchero (Cicero);
b) o se tem o som do ch portugus: chna (scena);
c) ge e gi soam dge, dgi: dgerdgitche (Georgicae);
d) gn soa nh: nhus (agnus);
e) o j soa i: iuro (juro);
f) o s final forte, ainda que preceda palavra que se inicie por vogal:
jlressornant (flores omant);
g) o z soa dz: dzlus (zelus).
QUESTIONRIO

f------------------------,

1.Em que slaba as palavras latinas podem ter o acento?


2. Qual slaba que indica onde cai o acento tnico das palavras latinas?
3. Se a penltima slaba de uma palavra latina trouxer a sigla -, onde cair o acento?
4. Se a penltima slaba de uma palavra latina trouxer a sigla -, onde cair o acento?
5.Quero que o aluno copie todas estas palavras, na mesma ordem, e coloque acento agudo na
slaba tnica como se fossem palavras portuguesas (No copie as siglas ~ e -; quero somente o acento agudo na slaba tnica): accipiter, agrcla, arnblo, animal, aqula, arbrs,
Arptnas, auctoritas, calamitas, celebro, corpris, desdro, dlgens, diluclde, erudItus,
furfres, gracllis, hij'i;is;'iItdto, indico, optimtes,
6. O x como se pronuncia em latim?

praedco,

superior, velox.

7. O t seguido de i (i breve) e de mais uma vogal que som tem? De exemplos.


8. Que quantidade em latim?
9. Que pretende saber o professor, quando pergunta ao aluno qual a quantidade de uma vogal?
10.Sem colocar as siglas ~e - copie este trecho e coloque acento na slaba tnica de todas as palavras.
Lembre-se de que palavras de duas silabas tm o acento obrigatoriamente na primeira, e no se
esquea de que, quando em palavras de trs ou mais slabas a penltima breve, o acento recua
para a vogal imediatamente anterior. Ponha acento tnico tambm nos monosslabos, porque em
latim so pronunciados tonicamente:
Quosque tandem abutre, CatilIna, patientIa* nostra? Quamdu etiam* furor iste tuus nos eldet?
Quem ad finem sese effrenta jactbit audaca? Nihlne te noctrnum praesidum Palatii* nihil
urbis vigilIae, nihil tirnor popli, nihil concrsus bonrum omnium, nihil hic munitissImus habndi
sentus locus nihil horum ora vultsque movrunt? Patre tua consilIa non sentis? ConstrIctamjam
ornnum horum conscientIa* tenri conjuratinem* tuam non vides? Quid proxIma, quid superire
nocte egris, ubi furis, quos convocavris, quid consilIi cepris, quem nostrurn ignorre arbitrris?

'Para a pronncia do "t" lembre-se do n? 2 do 44.

También podría gustarte