Está en la página 1de 6

Anotaciones en Cuenta y Desmaterializacin

del Ttiulo Valor


Por:AnayansyRojasChan

IIntroduccin
Elextraordinarioprogresodelosmediostecnolgicoseinformticosextiendesusredes
enelreadelderechomercantilymsconcretamenteeneltemadelosttulosvalores,a
travsdelacreacindelasdenominadas"anotacionesencuenta".
LanuevaLeyReguladoradelMercadodeValoresN7732(enadelanteLRMV),
introduceelsistemadenominadodedesmaterializacintotaldelttulovalor.
Actualmente,lasemisionesdevaloresinscritasenelRegistroNacionaldeValorese
Intermediariospodrnserrepresentadaspormediodeanotacionesdecarcter
electrnico,conlocual,elcaractersticorespaldo"documental",tanpropiodelos
ttulosvaloresdesapareceparadarlugarunsoportedenaturalezaestrictamente
electrnicaoinformtica.
Evidentementeuncambiodeestamagnitudrequieredeunalegislacinespecializada,lo
cualencontramosenlanuevaLRMVquedeseguidopasamosaanalizar.

IIAntecedentes
Elprocesodedesmaterializacindelosttulosvaloreseselresultadodelacombinacin
dedosfactoresasaber:porunladoelcrecientedesarrollodelacienciainformticay
porotrolanecesidaddesuprimireltrasiegoomovimientomasivodettulosvalores.
Ensusorgeneslosttulosvaloresnacenparasatisfacerlanecesidadlatenteenel
comercio,detransmitirloscrditosenunaformagil,rpidaysegura.Raznporlaque
serecurrealacreacindelaficcinjurdica,pormediodelacualunderechoqueesde
naturalezaincorporaloinmaterialsefusionaaundocumentodecarctermaterialo
corporal.Deestafusinindisolublebrotaloqueactualmenteconocemoscomottulo
valor.
Posteriormenteconlaampliayaceleradaexpansindelosmercadosdecapitalesque
generamayoresemisionesmasivasdettulosvalores,lacirculacinotransmisindelos
ttulosensuformadocumentalresultacomplicada;nosloporsugranvariedad,sino
tambinporsuexcesivaexpansinanivelcuantitativo.Deestaformanaceunanueva
necesidaddelosmercados:dotaralossistemasfinancierosdeuninstrumentotilygil
quepermitalamovilizacindelosttulosvaloresconuncostomenorymayor
seguridad.Elresultadoeslasupresindelsoportedocumentaldelosttulosvalores,en
otraspalabras,elpapeldesapareceparadarpasoaunsoporteelectrnico.
EnCostaRica,elantecedenteinmediatodeladesmaterializacinloencontramosenla
derogadaLeyReguladoradelMercadodeValoresN7201del29deoctubrede1990,

encuyoartculo38literalmenteseestableca:"Sienelpropioacuerdodeemisinse
autoriza,podrentregarseendepsito,alaCentral,paralosefectosdeestecaptulo,
unsolocertificadomltiple,comprensivodetodoslosttulosdelaemisin,opartede
ellos.LaCentraldeDepsitopodrefectuarsobreesecertificado,todaslas
operacionesqueseenumeranenelartculo37deestaLeyqueafectenalosttulos
individualessinqueestosseanemitidos,siemprequelasrespectivasoperacionesse
realicenexclusivamentepormediodelabolsa.Siunapersonadebidamentelegitimada,
exigelaemisindealgnttulorelativoalcertificadodedepsitoelemisorlohar
mediantelacancelacinparcialdelcertificadoantelaCentral.Nosepodrhacer
emisinalgunasinestacancelacin.(...)"
Duranteesteperodoseintroduceenelmercadodevalorescostarricenselanocinde
certificadomltipleomacrottulo.Enestecaso,setratabadettulosquerepresentan
todoopartedelaemisin;peroquenoestnemitidosensuformadocumental;no
obstanteestosadquierencarcterindividual(documental)almomentoenqueelsujeto
interesadorequieradelaemisindelttuloparasuretiro.Siempreycuandoestosttulos
seencontrarandepositadosenunaCentraldeValores,sepodanrealizardiversas
operacionessobrelosmismostalescomosutransferencia,sinnecesidaddeemitirel
ttulo.Lastransferenciasseefectuabanmedianteunsistemadeanotacionesdeuna
cuentaaotra,conlocualseeliminlacirculacindelttuloensuformamaterial.De
estaformaseiniciaenCostaRicaelprocesodedesmaterializacindelosttulos
valores.

IIIAnotacionesenCuenta.Caractersticas
Unaanotacinencuentapuedeserdefinidacomounregistroelectrnicoatravsdel
cualserepresentaunttulovalor.ElTtuloVIIdelaLRMVregulaeltemadelas
anotacionesencuenta.Alrespectoelartculo115establece:
"Artculo115Medidasderepresentacin
LasemisionesdevaloresinscritasenelRegistroNacionaldeValoreseIntermediarios,
podrnrepresentarsepormediodeanotacioneselectrnicasomediantettulos.La
modalidadderepresentacinelegidadeberhacerseconstarenelpropioacuerdode
emisinyaplicarseatodoslosttulosvaloresintegradosenunamismaemisin.
Larepresentacindevalorespormediodeanotacioneselectrnicasencuentaser
irreversible.Larepresentacinpormediodettulosserreversible.
LaSuperintendenciapodrestablecer,concarctergeneraloparadeterminadas
categorasdevalores,quesurepresentacinpormediodeanotacioneselectrnicasen
cuentaconstituyaunacondicinnecesariaparalaautorizacindeofertapblica."

a)Irreversibilidaddelsistema
Deacuerdoconloestablecidoenelartculotranscrito,elemisordettulosvalorestiene
dosposibilidadesasaber:documentarsuemisinatravsdettulosobienmediante
anotacioneselectrnicas;sinembargo,unavezqueunemisoroptapordesmaterializar
suemisinatravsdelasanotacionesencuentaelsistemaesirreversible.Enotras

palabras,porintroducirsealsistemadedesmaterializacinnopuedereversarsu
decisin.Sinembargo,elsupuestocontrarioesfactible,osea,sielemisoroptpor
documentarsuemisinmediantettulosyposteriormentedecideconvertirsuemisina
anotacioneselectrnicas,esposiblerevertirsuemisin.

b)Elacuerdodeemisin
Talycomoloindicaelartculo115transcrito,ladecisinsobrelamodalidadde
emisindeberhacerseconstarenelpropioacuerdodeemisin.
Tratndosedeunaemisindevaloresrepresentadosporanotacioneselectrnicasen
cuenta,ladecisindeberseradoptadaporlaJuntaDirectivaobienporlaAsambleade
Accionistasdelasociedademisora,segncorrespondaconformealosestatutosdela
sociedad.Elacuerdodebercontenerlaindicacinprecisadelmonto,ascomolas
condicionesdelaemisin(ttulodettulo,plazo,tasadeintersentreotras)ylosdems
requisitosquelaSuperintendenciaestablezcaporlavareglamentaria.Unavezqueel
acuerdoseatomadodeberinscribirseenelRegistroNacionaldeValorese
Intermediarios.
EnelcasodelEstadoylasinstitucionespblicas,elmontoycondicionesdelaemisin
seindicarnenunextractoquedeberpublicarseenLaGaceta.(Artculo121LRMV)

C)Constitucin
Adiferenciadelttulovalordocumentadoelcualseconstituyeenelmomentoenqueel
ttulosesuscribe,losvaloresrepresentadospormediodeunaanotacinelectrnicase
constituyenenvirtuddesuinscripcinenelcorrespondienteregistrocontable.Esto
significaqueapartirdesuinscripcinnaceelderecho.
Eneleventodequeunemisordettulosdocumentadosopteporsuconversinalas
anotacioneselectrnicas,stostendrnderechoaquesepractiqueasufavorlibrede
gastos,lascorrespondientesinscripciones.

D)Transmisindevaloresanotadosencuenta
Latransmisindevaloresrepresentadosenanotacioneselectrnicastendrlugarporla
inscripcinenelregistrocontable.Estosignifica,queeltrasladodelaanotacindeun
patrimonioaotro,serepresentarmedianteunmovimientocontableenelcualse
consignaelcambiodetitular.(Artculo123LRMV).
Bajoelrgimentradicionaldelttulodocumentado,latransmisinseverificaporla
simpleentregatratndosedettulosalportador,porelendososielttuloesemitidoala
ordenyporelendosonominativomslainscripcinenelregistrodelemisorsielttulo
esnominativo.Ntesequeelprocesodetransmisindelosttulossesimplifica
extraordinariamenteenvirtuddelasanotacioneselectrnicas,todavezqueseevitanlos
problemasquepuedengenerarsearazdeunendosofalsoobiendelaprdida,roboo
hurtodelttulo.

D.1Enparticularsobrelaoponibilidadfrenteaterceros
Elartculo123delaLRMVprrafosegundoestableceque:"Latransmisinser
oponibleatercerosdesdequesehayapracticadolainscripcin."
Aligualqueacontececonlosttulosvaloresdocumentados,unavezquelatransmisin
delvalorseencuentradebidamenteacreditadaenlaanotacin,lasrelacionespersonales
delposeedororiginalnoafectarnlatitularidaddelnuevoadquirente.Enestesentido,
cadasujetoadquiereelvalorcomonuevo,sinsubrogarseenlaposicinpersonalypor
endeenlosproblemasquepuedagenerardichaposicindesutransmitenteoriginal.De
otraforma,sicadanuevoposeedorsevieraafectadoporlasrelacionesdesuantecesor,
laceleridadenlatransmisindelosvaloresseveraconsiderablementeafectada.
Similaresconsideracionesseaplicanparalaconstitucindegravmenessobrelos
valoresanotadosencuenta,losmismossonoponiblesfrenteatercerosapartirdel
momentoenquesehayapracticadolainscripcin.(Artculo123prrafofinal)

E)Titularidad
Elartculo124estableceque:"Lapersonaqueaparezcalegitimadaenlosasientosdel
registrocontabledeunaentidadadheridaalsistemanacionalderegistrodeanotaciones
encuentasepresumirtitularlegtimoy,enconsecuencia,podrexigirqueserealicena
sufavorlasprestacionesaquedaderechoelvalorrepresentadopormediodela
anotacinelectrnicaencuenta."
Deconformidadconelartculotranscrito,lapersonaqueaparezcainscritaenlos
asientosdelregistrocontabledeunaentidadadheridasepresuponepropietariadel
valor,raznporlacualpodrejercerlasprestacionesinherentesalmismo,como
ejemplo,elcobrodelosinteresesodividendos,sutransmisinobienlaconstitucinde
ungravamensobreelmismo.
Enmateriadevaloresrepresentados,paraacreditaroprobarlatitularidad(propiedad)
delosmismos,lasentidadesadheridasalSistemaNacionaldeRegistrodeAnotaciones
enCuenta,podrnexpedirconstanciasdedepsito.Estasconstanciasnicamente
otorgarnderechosrelativosalalegitimacin,osea,alapotestaddeejerciciosobreel
valorincorporadoenlaanotacinynopodrnsernegociables.Cualquieractode
disposicinqueseefectusobrelasreferidasconstanciasessancionadoconlanulidad.
(Artculo125LRMV)

IVDelRegistroContabledeValores
Deconformidadconelartculo117delaLRMV,elregistrocontabledelosvalores
representadosporanotacioneselectrnicasencuentaqueseencuentreninscritosenel
RegistroNacionaldeValoreseIntermediarios,serllevadomedianteunsistemadedos
niveles:
a)ElprimerniveldecarcternicodenominadoSistemaNacionaldeRegistrode
Anotacionesencuenta,elcualserestablecidodeacuerdoconloslineamientos

definidosporlaSuperintendenciaGeneraldeValores.Dichonivelestarintegradopor
lossiguientesmiembros:
1ElBancoCentraldeCostaRica,entidadresponsabledeadministrarel
registrodelasemisionesdelEstadoylasinstitucionespblicas.ElBanco
podrdelegarenformatotaloparcial,laadministracindedichoregistroen
otrasentidadesmiembrosdelSistema.EncasodequeelBancodelegue,dos
representantesdesignadosporlaJuntaDirectivadelBancodebernintegrarla
juntadirectivadelaentidaddelegada.
2LasCentralesdeValoresautorizadasporlaSuperintendencia,quienessern
lasentidadesresponsablesdeadministrarelregistrodelasemisionesdelos
emisoresprivados,paralocualpodrnbrindarademselserviciode
administracinycustodiadeloslibrosderegistrodeaccionistasdedichos
emisores.
b)Elsegundonivelestarintegradoporlasdenominadas"entidadesadheridasal
SistemaNacionaldeRegistrodeAnotacionesenCuenta",quepodrnsertodaslas
autorizadasparaprestarserviciosdecustodiaylosmiembrosliquidadoresdelSistema
NacionaldeCompensacinyLiquidacindeValores.
Ahorabien,deacuerdoconelartculo134delaLRMV,lasentidadesquepueden
prestarlosserviciosdecustodiasonlascentralesdevalorespreviamenteautorizadaspor
laSuperintendencia,ascomolospuestosdebolsaylasentidadessujetasala
fiscalizacindelaSuperintendenciaGeneraldeEntidadesFinancieras.
Porsuparte,deconformidadconelartculo117delaLeyOrgnicadelBancoCentral
deCostaRicaN7558,seencuentransujetosalafiscalizacindelaSuperintendencia
GeneraldeEntidadesFinancieras:losbancospblicosyprivados,lasempresas
financierasnobancarias,lasmutualesdeahorroyprstamo,lascooperativasdeahorro
ycrditoylasasociacionessolidaristas,ademsdetodaotraentidadautorizadaporley
pararealizarintermediacinfinanciera.Enelcasodelosmiembrosliquidadores,segn
elartculo126delaLRMV,losmiembrosdelSistemadecompensacinyliquidacin
devaloresestintegradoporlasbolsasdevaloresylassociedadesdecompensaciny
liquidacin.
Encuantoalaformaenquesellevaracaboelregistro,deacuerdoconelartculo118
delaLRMV,lasentidadesmiembrosdelSistemaNacionaldeRegistrodeAnotaciones
enCuenta,osea,elBancoCentraldeCostaRica(olaentidadenquienstedelegue)y
lasCentralesdeValores,llevarnlasanotacionescorrespondientesalatotalidaddelos
valoresrepresentadosmedianteanotacioneselectrnicasencuentainscritosenel
RegistroNacionaldeValoreseIntermediarios.
Paratalpropsito,debernmantenerdoscuentasporcadaentidadadherida:unapara
losvaloresporcuentapropiaylaotraparavaloresporcuentadeterceros.Porsuparte,
lasentidadesadheridas,llevarnlasanotacionesdelaspersonasfsicasojurdicasque
noestnautorizadasparaparticiparcomoentidadesadheridasdelSistemaNacionalde
RegistrodeAnotacionesenCuenta.Lasumatotaldelosvaloresdeterceros
representadosporlasanotacionesquelleveunaentidadadheridaentodomomento
deberserlacontrapartidaexactadelasumacorrespondienteavaloresporcuentade
tercerosquedichaentidadposea,enunadelasentidadesmiembrosdelSistema
NacionaldeRegistrodeAnotacionesenCuenta.

A)Delaresponsabilidadcivil
Porltimo,enmateriaderesponsabilidadcivildeunaentidadmiembrooadheridaal
SistemaNacionaldeRegistrodeAnotacionesenCuenta,stassernresponsablesporla
faltadeprcticadelasinscripciones,lasinexactitudes,losretrasosenellasyengeneral
porlainobservanciadelasnormasdeorganizacinyfuncionamientodelosregistrosy
sistemasdeidentificacin,ascomoelcontroldelosvaloresrepresentadospormedio
deanotacioneselectrnicasencuenta.(Artculo120LRMV)Loanteriorsignifica,que
estasentidadespodrnserdemandasenlostribunalescivilesporlosdaosyperjuicios
queocasionenenvirtuddelascausasestablecidasendichoartculo.

VConsideracionesFinales
ConlanuevaLeyReguladoradelMercadodeValores,asistimosenformairreversible
alprocesodesupresindelpapel,productoporunladodeldesarrolloinformticodel
presentesiglo,ascomodelanecesidadeconmicapropiadelosmercadosdecapitales
demovilizaremisionesmasivasdettulos.
Unfenmenodeestanaturalezaeliminaderazlasdificultadesgeneradasporel
deterioro,robo,hurtooextravodelosttulosvalores,tanfrecuenteennuestrosdas.
Asmismo,tambinnosevitalosproblemasgeneradosporlafalsedaddelafirmadel
deudorobiendelaposibilidaddeoponerexcepcionesquesefundeneneltextodel
documento,puestoqueyanoexisteundocumento.Sinembargo,abreelportilloa
nuevosretos,comoesevitarlapeligrosaactividaddelosconocidos"hacker"(tambin
conocidoscomopirataselectrnicosquesecaracterizanporviolarsistemasde
seguridad),ascomolanecesariaycabalregulacindeldelitoinformticoydeloque
talvezelfuturosedenomineadulteracinofalsedadelectrnica.

También podría gustarte