Está en la página 1de 56
CAQ CUESTIONARIO DE ANALISIS CLINICO SAMUEL E. KRUG MANUAL (6? edicidn) a Mi TEA PUBLICACIONES DE PSICOLOGIA APLICADA Serie menor n° 139 TEA Ediciones, S. A. MADRID - 2005 PUPeW e082 - LP ‘OND UNsnBly 9 ‘sensed ‘du 40d eyedsg us oseidu ‘weds UL paraded PUPEW 96082 - ¥2 UNBEYES ep oupprewieg Ke14 (0 “Y's ‘SOLO! VAL “UPS 5002 - 600 6-8 oysodaq {yBukdog jap soveyatdosd so| ep owose ostuied TEES SNES] {9 uss ‘oWWaIUups00sd ono Jarnbyend sod epronpoidos © "sold 398 apand ug!o0ei100 ap eIHUeId A SeISONdse! "YS ‘sovotpa val fa $002 s002 864 6861 (a) Sudo 2p elo} ‘ojwiepend ‘Tenuey\ 2189 ep eued BUNBUIN “sou ‘uieéwreu ‘yl Ka 086) (@) ude "BIOWEZ OV a 9SOP A ZOUNIA BSOLOL “elOIED ZOUIEYY BSI] ‘Sieg Soar O10p0a), “eoqieg SB1Se/6] OUeSOY “EllaABJGWOH UNLOL-Z6UGWID BLOI ‘epeuUy odse1D BOW ‘opUed O1epI0D unsnBy ‘sneuieg @UIeD aN BSOY “BUOLiY a10g IN 9SOP ‘Opaiqog ZareNYY jan :S3HOGYHORVIOO “OWFEND SOAIASIIS 'N ‘JenuEW Jp Uo}ooPAL ‘selopesoqe|od A ‘seuo!oip3 VIL @P sisaL ep C+ ep oD1U0RL ‘OUIEND SOAFASIIS 'N 40d sopezi/eos ops uey soonsipe}se soipnise A Bouedso ugioe\depe eT 0861 ‘(Bunsay Away pue Ajeuosseg 404 ornnsul) Avalt ‘sioun ‘uBredweyg -jenuew areuuonsanD sisfjeuy ealUiig :ONYN “a [enWeg :}eUIByO UgIBDIGNg INDICE PROLOGO A LA ADAPTACION ESPANOLA . . 1. DESCRIPCION GENERAL .............- 1.1, Ficha técnica . 1.2. Fundamentacién y descripcién del CAQ original 1.3. Version espajiola . . 1.4, Material para la aplicacion . 2, NORMAS PARA SU UTILIZACION 2.1. Normas de aplicacién . 5 2.2. Normas de correccién y puntuacién . 3. JUSTIFICACION ESTADISTICA 3.1. Estudio experimental para su adaptacién 3.2. Fiabilidad . . seen 3.3, Validez 3.4, Validez criterial: grupos clinicos 3.5. Correlaciones con otras pruebas. . 3.6. Analisis factoriales 377. Escala de validacién (V) y distorsién motivacional. 3.8. Influencia de la edad y el sexo 3.9. indices de atraccién . 4. NORMAS DE INTERPRETACION. . 4.41, Muestra de tipificacin ...... 4.2. Datos normativos y tablas de conversin 4.3, Descripcién de las escalas . 4.4. Elaboracién de un perfil .. BAREMOS ....... BIBLIOGRAFIA APENDICE: Casos practicos. . 13 13 13 15 15 16 7 18 20 25 29 31 32 35 35 36 37 42 43 47 49 CAQ_ CuEsTIoNAaio ne ANALISIS CLiNtCo PROLOGO A LA ADAPTACION ESPANOLA itando hace afios, en compaiifa del Dr. Cordero, la entidad original publicadora de los Cuestionarios de R. B. Cattell, el autor del CAQ, Dr. Krug, Director del centro IPAT, nos animaba a que emprendiéramos la adaptaci6n de este instrumento que "en Estados Unidos estaba teniendo una gran acogida”. ;Otro cuestionario més!. {Pero si ya tenemos varias Formas del 16PF!. ";Por qué no?" (Why not?"), nos contesté. Nos convencié y acordamos con él hacer la adaptacién del CAQ-IL. A Ja vuelta del viaje iniciamos la tarea. Ha sido un trabajo muy agradable; hemos implicado a bastantes profesionales (de onganis- mos piblicos y privados) que, “zpor qué no?", también se convencieron del interés que este instru- mento tenia para los profesionales espaiioles y colaboraron gustosos en las tareas experimentales. Mas atin, todavia siguen colaborando y nos prestan sus observaciones y datos directos sobre grupos de sujetos normales y clinicos. Hemos estado esperando algiin tiempo (tal vez més de lo que hubieran deseado los futuros usuarios del CAQ), para que en su primera edicién hubiera suficientes andlisis y datos. No nos atre- vemos a retenerlo més tiempo, con la esperanza de que en futuras ediciones se vaya enriqueciendo con las aportaciones de esos colaboradores y de los demis usuarios que, también, "por qué no?", se sentirdn interesados por esta medida factorial de los aspectos clinicos de la personalidad. Disponiamos de pruebas (como el MMPI, STAI, PNP, ete.) que aprecian distintas variables de tipo clinico (hipocondriasis, depresi6n, ansiedad o rasgos patol6gicos espectficos), pero stu noso- logfa, construccién y aspectos psicométricos parecen algo alejados de la practica profesional con sujetos normales. En este sentido el CAQ se presenta como una prueba factorialmente construida (con ade- cuadas caracteristicas de fiabilidad, validez y tipificacién) para medir rasgos clinicos en sujetos nor- males, El Cuestionario no es excesivamente largo y ofrece una rica gama de variables para tener una buena comprensién de la dinémica de la personalidad del sujeto. En la presente publicacién, adems de los resultados obtenidos en los estudios espafioles, recogen algunos aspectos tedricos y psicométricos del CAQ tomados del Manual original del Dr. Krug. Hemos crefdo que pueden ser necesarios para una mejor comprensién de los resultados que se obtengan en las aplicaciones précticas o de investigacidn realizados en nuestro pais. El lector inte- resado puede consultar alguna de las obras o trabajos citados en la Bibliograffa; s6lo se han recopi- lado aquéllos que hemos juzgado més interesantes o que aparecen citados en este Manual; la revi- sin periédica de O.K. Buros contiene abundantes referencias bibliograficas. Una adaptacién como la que presenta este Manual no ha sido el trabajo de una sola persona; ¢s el fruto de la colaboracién de varios profesionales que, desde distintos campos de la psicologia y diferentes organismos, aportaron su saber, dedicacién y datos directos. Es dificil destacar unas apor- taciones sobre otras, pero nos parece justo citar especialmente la colaboracién de Agustin Cordero -jouasiég ap v-Daa oueuonsan3, {2 o> jeworoey & wpezmsa zapyzes 2p sIstpuE SoxanU EMIoUIOD { toBo2d1 2s ‘wonsspeiso Uo!oeaIJHsnf 9p o[MdED [2 UD 4 “L661 5p upinipa ey ua ‘Soypniso soaanu Jezyjeas K sensonul sejmuunoe sod opedaooaid by 9s SoUOIDIPA VAL aP +1 ap owaweydaq, [2 upIqUE, yeHOIOR} eantonaise ns € svotusfo sovOIoEatiduH sn “DASH A ela91) Pepteuosied B] 2p seprpaur seo voo owuoUNA, ut [9p saUoIde|2u Se] UEDE Sp Sorpmsa SoIso “(puPEIY < suo|aaseq) seLEISIOAIUN Sv] Se SOP SOPEZITEAI SoonUD sIsHIPUE SOI aSoaas 25 jfaoueyy & sto, ‘olueg YopeMy ‘Peay 2p Sojno;ue so] uo seaypaToyaia seH & soulazeg "sitiyuE soxoMt IU OP e180] Soulay *1661 99 U| U2 owlco p66T op epeyidure & epestaas uoroipe ,¢ P| uO onuey ‘€ opytduino uey 2s Searneisodxo SEASON. («) L861 ‘ORIavWW “GH saNoDIag WAL ougang soagasiag "N + (4) [eaUEYA [2p sauOroIpa seunxord ua sopesodroout 9 soprooar upsas sovep sj ‘oumyny [9 ua oJoUINIASUE 989 UZDIIHN O UaNbI[de anb sapouorsazoud soljenbe seysoud uepand anb sauo}ear9sqo n Up!oEIOqRIOD wpOr SOUTEUTUR K OURMIOIUE ap SoLIa.apEARe ‘sand ‘Isy ‘owUsUIN Sut [ap ugrovorde op stay sejunstp Anut se] ua UOIEPYLeA ap sorpmyso A sIst[yuR ‘soTeP SoAanU ap uprSooar vj uoo enuTUCD as ‘TenUEYY [ap UpLovoKGnd eT UOD eUTULIA) OU FIS9 OUIOD vaIE) EUP) OVO [AP [euISU0 jenuepy Jap oued ap uO!oonpeN eT gToaxyo sou anb sneueg PUNE JW BSOY ap & ‘seatreuraye sauonsans ap ugtoerogeya ap K oLmeuoNsany [ap somauta[a so] ap ugrovindap ap sasey sviaumd se] ua uoreat{durt as anb ‘oparqos zareary janueyy X wou CIOL JW 9S0f ‘opurg ney “a THA CAQ_ CuEsTIONARIO DE ANALISIS CLiNICO 1. DESCRIPCION GENERAL 1.1. Ficha téenica Nombre original: Autor: Samuel E. Krug. IPAT (Institute for Personality and Ability Testing), Procedencia: Clinical Analysis Questionnaire. Champaign, Illinois. Adaptacién espafiola: Departamento I+D de TEA Ediciones, S.A., Madrid Individual y colectiva. Variable, entre 30 y 45 minutos, aproximadamente, Adolescentes y adultos (nivel basico: estudios pri- Evaluaci6n de doce variables clinicas de la persona- Baremos en decatipos para cada sexo en dos mues- tras normales (adolescentes y adultos) y una clinica. (1987). Administracién: Duracién: Aplicacién: marios). Significacién: lidad. Tipificacién: 1. En los afios 60, R.B. Cattell y sus colabo- radores emprendieron una serie programada de investigaciones para fusionar dos impor- tantes vias en el desarrollo de la investigacién de la personalidad: 1) Evaluacién de sindromes patolégicamente importantes y modelos de conducta des- viada determinados por la observacién clt- nica, 2) Medida de rasgos identificados y consi tentemente replicados mediante procedi mientos y técnicas factoriales en adultos normales. Fundamentacién y descripcién del CAQ original El primer tipo de estudio se remonta al siglo XIX y tiene sus raices en las técnicas asociativas de Wundt y Jung, en las técnicas ivas desarrolladas a partir de los con- ceptos psicoanaliticos y de la Gestalt, y en las técnicas terapéuticas que demostraron algdn grado de valor diagnéstico. El segundo enfo- que tiene sus orfgenes en la teoria de ta per- sonalidad basada en los anilisis factoriales y se apoya principalmente en la medida y eva- luacién objetiva de un amplio espectto de rasgos (Cattell, 1973), Aunque algunos instrumentos, construidos cuidadosamente para abarcar la dinémica normal de la personalidad, como el 16PF, han aportado importantes contribuciones a la 1 aug 0] s2 ua8ti0 ua onb of staqno tied 1491 12p seuLO- SewunsIp op uauodstp vx anb s>] -oyedso sousensn soj eed eseszo0u sy “eatuyo ansouseaysoodso |] ute v] SwaUIEa1UN 280991 OY [Op eIouRds> UNISIOA Ty] (4) ‘aqueyoduit un oxo as ‘pepyiqey ns & pep -oIsue op seueuitid sejeosa seysa uoreofoul as opueng ‘osiaaut opnuas ua enqund anb ‘(eur -nssomne vfeq ap £ sopefonuoour sorafns ua pepaisue v] ¥ adngunUOD ayuaUspeULIOU) Ed OF -dooxa ‘peparsue ap se[vose se] Sepoy sepeaa|o JeNUOIUD OIBI $9 OU SODTIOINDU SOLIOISEN SO] ap svalsasqo seuuio} sey ud ‘aued eNO 10g ‘ovunfuod [e) ‘owoo ojapour je 1u ‘peparsue v] ap stumpurtad suofovisaylueut se] sepor v eULIOS jens! ap asivorjde apand ou 0189 o1ad ‘oso ap fesnea SoIpUy UN CWO J ees BI UELUDS OOIp;UT odums Ja ua sorpmsa soysnyy “(pd e[eOSa) Uug!suay ap 9ATU Jap BIOANP UO!onpar eUN a} -ueipaus our) ou £ “(9 eyeasa) UOIsta) vf v wi -ues9[01 Bf ap o1wawiNe uN aIUeIpaU peparsuE ap [aAtU [9 opuatonpar emoe arpupgosdau 09 -nuniyy [2 onb orsta vy as ‘o[dutofo sod ‘sror8 -gjooeuunyoorsd sauoroeSasaauy ug “[erouas ojapour Jap souoIoviasap scunsye uvasasqo 38 ‘QqUBISqo OU !sopeUOTXoUOD s1URISEG URIUDS -aid 9s ‘saquatpuadapur opous owsato ua ‘K sou -euitid sayuauodwo soisa ‘anuau[eULON, peparsuy epeu -lwowap ‘uapio opundas op “eyjdure spur vam -onnsa Pun ap saitatoduros uos anb opeqod -wo9 ey as aquautronarsod anb soBses ‘pepriq -msout ap seimmutad sepvosa oouI9 uoo vorUuy|D Ssaaur vj v auaURANE!IUsIs opmaEN “woo vy “eotuyj9 eqanud wun 9s ap UDIoUDTU! LL oan) ou 491 [9 ‘oldiouud un ua ‘anbuny -wueuny, PepiAnoe 0 eIanpuod FI ap souOrooIpard 19984 uatuuiad £ orpouroid sapepa saquaraytp u0o sodnad ua sajqistaaid & saquarsisuos soiquie> uensanu (QL6] ‘eyonsiyy, & saqq ‘PNeD) semno ap pepauva vijdwe vun ua sop -votidar opis uey soBsex soysq -euuoU peprL -euosiod y] ap seueuid sauoisuawp s1u1jop v sepeunsap X Q¢ sou soy ap snued v sepez -uawod ‘souo!oedLysaAu! ap alsa vsuarxe van ap sandsap saropezoqeioo & jfaneD sod sop -Roymuapt UOIaNY JqOT [ep SOBses g] SOT ‘owuarueren un ap up!ovoryiupjd vj vied owoo oonsouseip p exed owen aans ‘sand yse ‘pepreuosiad UI ap ewsTUr eimonZse v] a1qos UOTORULIOJUL 09 ost8ojored odn ap sorp eurquios DYD, [2 "PULOY BIS 9G "TAN [9P sondura[2 $0] 2p owunfuod [9 ua sopeatgnuap! ajUOUNTEOIOF sofsex senjeae wed supefjonesop opis uey sayueysar oouto se| X ugrsaadap vf op seureu -ud souoroeysaytueus uaprut saqgno so] ap araIs ‘so8ser Z] adnjour vpundas vf A ‘qqQT 9 10d sopipau ayuaureraaid pepreuossod ap so8se QI SO] aoa (| OD) BIdUIAd eT ‘seTeosa gz K (4) soured sop ap visuos ayuawypeur3uQ -orafins fap [euotsuaunpaynur & orppdutoo tysod un saprunad £ soorSojored & sajeunou so8ser ajuaueouyyjnws s1pou asarpnd anb owaumnsu: oon un ap pep -Iso90u Bsa sno ved opinnsuos ary (GV) oonuy1 sisypUy ap ouDUONSAND [9 ‘(OS6I “Bry ap eyesBorqig £ wago e| ase9a) sauoIo -eSysaaur sesorumnu ap opeynsar owoD vorafins fap voruryunp e] ap 21 -ueyodutt,aued un opraid as offa woo X ‘pep -leuosiad ey ap vanjongisa eI ap seo1gojoyed OW seoysuiaioeis svfouaraytp vaBo] ou ‘ou -o1pyJs opeuruuaiap uN B OIadsax OD UOID -BULIOJUL aUDIOYNS Jd9150 opond JAIN 19 onbunv ‘odurafe 10g “vorofored vauy Jo wioey aquawpediound soprano opis uey ‘gw, Jp ows ‘soprSteum BA soqOUINNSUE SON, “sajenuao sodsex so Uos sisoaisd e £ ugtsaidap vy anb soy uo sowsoysen ap ugisuaidutos £ uproeoytuapt ef 8 ojadsax too oNaI9 ayuaUUIE|NONAed $9 O1Sy, SooIu) sodud sowunsIp aqua auawayuaIo -IgNs BIOUDI}IP OU [49] [2 2puop vperAsop v1 -onpuod v| ap svay seuaio Avy “(OR6T ‘112.0 A uosxey asvga) eyBojored ns ap ugisuarduioa nay “a Tans CAQ_ CuesTioNario DF ANALISIS CLiNiCo avance en el diagnéstico y tratamiento de los trastornos neuréticos en los que 1a ansiedad es la caracteristica principal. Durante bastantes aflos la depresién fue tratada solamente como un fenémeno clinico unidimensional y se le dedicé poca atencién a un examen cientifico de la misma. En uno de los primeros intentos para definir sus com- ponentes, se encontraron cinco factores entre Jos elementos disefiados para describir la actitud y evaluacién de los sujetos deprimi- dos. Basaindose en esto, el equipo de Cattell identific6 y replicé 7 componentes diferentes, aunque interrelacionados, de la depresién pri maria y cada uno reflejaba aspectos distintos de la depresién clinica; uno de ellos, por ejemplo, recogia dolencias somiticas tales como problemas gastrointestinales, dolores de cabeza y trastornos del sueiio; otro se cen- traba en la autoculpabilidad, minusvalia per- sonal y excesiva autocritica; y todos ellos se diferenciaban de las escalas de personalidad incluidas en el 16PF. Las restantes escalas del CAQ fueron cons- truidas a partir de andlisis factoriales de los elementos del MMPI. Reuniendo andlisis de esta prueba y de las 16 escalas del 16PF, se llegé a la conclusién de que en el MMPI habfa 5 dimensiones que cubrian aspectos no incluidos en las 16 escalas del 16PF. Posteriormente se confirmé que estas cinco dimensiones eran factorialmente indepen- dientes de los siete rasgos de depresién pre- viamente identificados, El CAQ original tiene 272 elementos, 128 en la Parte I (que cubre la estructura de per- sonalidad normal) y 144 en la Parte II (para apreciar la depresin y los rasgos patolégi- cos). No obstante, como se ha indicado ante- riormente, la adaptacién espaiiola del CAQ centré sus esfuerzos en la Parte Il, y el resul- tado se denominaré CAQ, sin especificacin de la parte a que pertenecfa originalmente. Se consideré que cualquiera de las Formas del 16PF podria sustituir a esos 128 elementos de la Parte I del CAQ original para apres 16 escalas primarias. r las Sin embargo, antes de pasar a describir el CAQ (Parte II) conviene que el usuario espa- fiol conozca la composicin de aquel CAQ-I Su validez se ha apoyado en las numero: investigaciones factoriales que previamente se habfan realizado con muy diferentes mues- tras, y también en seis nuevas investigaciones en las que también se hizo intervenir la depre- sién_y los rasgos patolégicos (con sujetos estudiantes y adultos asi como con casos hos- Pitalizados y ambulatorios). Se partié de un conjunto de ms de 4.000 elementos proce- dentes de investigaciones anteriores con las Formas del 16PF. Las 128 cuestiones final- mente incluidas en el CAQ-I tienen la siguiente procedencia: = Ja mitad se tomé, sin ningtin cambio, de la Forma A; = un 10% procede también de la Forma A, pero incluyen pequefios cambios; asf, por ejemplo, el 177. Me gusta un trabajo que presente cambios, variedad y viajes, aunque implique alguin peligro, aparece en el CAQ- Tcomo 117. Me gusta un trabajo con varie- dad, aunque tenga un poco de riesgo. Cambios como éste fueron introducidos generalmente para acortar la redaccién y simplificar el nivel de lectura exigid - un 20% fue sacado de otras Formas (B, C 0 D) del 16PF; - - el 20% restante retine elementos no publica- dos (0 muy cambiados frente a los ya exis- tentes en el 16PF). Las cuestiones de la Parte II no fueron tomadas de ningdn instrumento previo; el conjunto inicial fue elaborado basdndose en Ja sintomatologfa clinica, y durante el curso de seis estudios de validaci6n factorial se fue~ ron depurando en su redaccién y seleccionan- do en su ntimero hasta Hegar a los 144 final- mente elegidos. ol -insip ap sistyue aeziqear vexed “earruyap vinuejd vy wos sapeyuaurpredxe souorse> -1jde st] ap worsemund & ugroaa1109 eAanN *g SpWHap SPI NOD uoIov[as Ejnu o eUoNbod 21 4 (epeosa vy ap ayuauodwios un sa ourstu 12 anb ap oundsa ojaya [2 opifau0s) [Rosa ns uo ojOWID[9 wpes ap UgID -nfoui09 vf any opeajdura awouredrourd ouaius [q “sojund z aqioas anb (3 0 y van -eusayye) vasandsax ap ugtosap vy] A saeuty soquawa|e ppT Soy atuyap exed (R[easa ap A OyWOUIDI9 9p [aATU 2) SOpey|Nsad op SIstPUY *L (soyjnpe ap sey ano K sawuessajope ep se]y!W un seo) sapuws® sensenu & ugiovoydy ‘9 sanborau soyanbad ap up}onponut 2 sopeynsar ap sist{puy “s ‘euanbad vrisonu eun e 10p -vuiog soutud jap [equsuadxo ugroroydy “p -soqeurdu0 PPI SO] ap 29a ua soquauafa ggy 40d ep -PULIOJ BqLISA UOISIAA BISA “DAP 9 “e[vasa ppeo sod spur owusl9fa un smnjour opnd as euawiedxa ugIsioA vf ua “TUL, Ty OVO PP sejeoso se] ap unde srpour vied Soaanut soquau1a]a soood soun uereIoqel9 anb safeuorsajord soisa v grpid as upiqey “¢ eqanud vy uezeroinfu anb ered sajeuoisayord sono v gquasaid as operinsar Ja & sefouaraytp set uoreuy as ‘ugtsiaa pidord ns uesarory anb sojeuors -ayoud soumea v orpid as ‘sepeortduut seyvosa SoquasayIp Se[ euaND uD opuatua ‘sa[eu -18110 sauonsans SP] ap PURT[aISeD UDISIAA °Z “(uaneg ap & Suzy ap aquawsper9 -uasa) sopeuldu40 souorovoryqnd ap orpnisg “| :sasvy soquaindis sey opinas uey as OVD [pp vfourdsa ugiovidepe vy ap osaooad Jo uo “@aa A 1d) Youasdg ap soueuonsans soy £ Ad9T SO] ‘TqIWIN [9 Woo sazeytunts sofeqen uos vprinunoe viousuadxo vf wos opuruoy Taued owros sepezynn Jas vied J4g91 ep seuuo,, seuea sepeoyidn & sepeidepe vx ouon Jouedsa ousensn ja anb oysand ‘[-OVD owoo 2001109 98 aquatU[eUISLIO anb of v ajuauIOIUN alalyar 98 OWD [P vjourdse ugissaa vy onb oprorpur vy as sazopaque soyeupd soy ug vjouedsa u9Is194 “¢°T “(¢ Bed “Og61 “Bnry) las wolBofoorsd uproetasap tun ap viouas ~aud vf vso1ns Jq9T [ap [ya0d J opuens Dv [PP If ued v] opusronponnut a osvo je UpID -eunrxorde viawtd ap spur eunns Bun oD Ad91 [9 opuvoyde ‘esourur visa ap oprped -oad wey sootusfa samueaseg ‘oysey aq “OVO 2 Ua epmusjuoS ugIoeULIOJUL E] sIMNSQNs vpond o1s9 op ugisi9A vaso onb ajqisod so ‘“a91 [9p soBsex auyap ] oueg eI owod,, anb o0u0a1 JOM [a “[eUITO [enUEY [2 Uy “ugrezitig -18u98 ap soroa]a MUA A spionut Jo FauaTUEUT ‘opeyea opruaitos un sequasard ered “eoKo}o vULIOy ap UoIANgUNSIP as sauONSaNo sey ‘Tuy, uugisian e] ug “(sesorStar o seonsjod sopmtoe WOd UOTOEIDI) OAISUDJO JeIOUDIOd oprudIuOD A pepurjo | ® ojuens ua sopemdap worany upiquiey {(aquaoedqns soj9ey [9 £ ojuaMID]® [2 anud UpIoP[ALI09 P| OUIOD epErapIsuos s}UauL -eanwiado) zaprea ns any [etprowtd jo anb -une ‘ug}ooa[as ap SOLAS soueA uoreZINN as K ojuowiopa epeo aiuauresopepin guiumexa ag ‘aiqisod souaur of g wisondsax ey aor anb ojalns [v apid as ugiovorde ap sauoroonn, “SU Sv] uo ‘oBrequia uls {9 KY seanpUsayTe sey anus orpowr ound un senyiqisod vied ‘or -nBas Kojsa ON © oIpaw oumuuZ] so _g LATEU “royfe P| aqusMEPEIDUDR “(9 £ g “y) eisondsax ap SvAneUsAITe Sas) oueA O]UALIE|s EPED, nay “a HAAS buciones, obtener estadisticos basicos, estudiar la matr comparar y relacionar sus resultados con los de otros instrumentos de Cattell (16PF y HSPQ), analizar diferencias intersexos, ete. CAQ_ CUESTIONARIO DE ANALISIS CLINICO 9. Blaboracién de baremos separados por edad (adolescentes y adultos) y sexo (varones y mujeres). 10. Obtencién de muestras de casos clinicos y andlisis diferenciales de resultados. 11, Redaccién del presente Manual. 1.4, Material para la aplicacién Aparte de este Manual (con las bases te6ri- cas, descripcién, normas de aplicacién, correccién, de fundamentacién estadistica interpretaci6n de los resultados el material siguiente: ~ Cuadernillo del CAQ. - Hoja de respuestas (de disefio especial si posteriormente se utilizan procesos de mecanizacién y lectura 6ptica). -Plantilla de correccién, tinica para las 12 escalas clinicas. CAQ_ CUESTIONARIO DE ANALISIS CLiNICO 2. NORMAS PARA LA UTILIZACION 2.1. Normas de aplicacién Las instrucciones para la aplicacién estan impresas en la portada interior del Cuadernillo, con cuatro ejemplos de préctica para explicar la forma de dar las respuestas y lograr la cooperacién de los sujetos. Estas instrucciones pueden ser lefdas en voz alta por el examinador, cuando se trate de examenes colectivos, mientras los sujetos las siguen mentalmente. En el caso de un examen indivi- dual, el sujeto puede leerlas en silencio, estando presente el examinador para aclarar cualquier duda. Es muy conveniente que los sujetos hayan comprendido perfectamente la tarea antes de comen- zat la prueba, y el examinador pondr4 especial cuidado en la comprensién y aceptacién de los cua- tro tltimos puntos de las instrucciones. Por estas razones, es aconsejable que, una vez comenzada la prueba y durante los primeros momentos, se compruebe el seguimiento de dichas instrucciones, evi- tando que esto signifique una fiscalizacién de las respuestas concretas que se van dando. Como el CAQ es un test objetivo, puede ser aplicado por personal auxiliar. Sin embargo, queda bajo la responsabilidad del psicdlogo, psiquiatra u otro profesional cualificado para esta tarea, Ia comprobacién de que el personal auxiliar tenga la competencia necesaria para la aplicacién de este tipo de pruebas, de modo que se logre un buen clima y se conteste adecuadamente a las dudas o pre- guntas del examinando. En el caso de un sujeto analfabeto, invidente o con cualquier otro impedimento, el examinador puede leer cada cuestién en voz. alta y anotar la contestacién dada por el sujeto; en ningtn caso se puede cambiar la redaccién de las cuestiones, ampliarlas o interpretarlas, ni aconsejar una de las res- puestas. Con algtin tipo de sujetos (casos especiales de pacientes fisicos o psiquicos), tal vez sean nece- sarias instrucciones adicionales para indicarles que contesten tal como se sienten ahora 0 como se sentfan antes de su dolencia actual; la eleccién de una de estas alternativas dependerd de la natura- leza y finalidad del examen, pero se recomienda que una u otra sea seguida en todo el examen y se tenga en cuenta esta peculiaridad a la hora de interpretar los resultados. Una vez finalizada la prueba, y antes de que se retire el sujeto, convendria revisar su Hoja de respuestas, para comprobar que se han seguido las instrucciones dadas (una sola respuesta a todos los elementos y s6lo un pequeiio niimero de contestaciones B 0 de tipo término medio); en caso con- trario, tal vez. Sea posible pedirle que reconsidere esas deficiencias, puesto que una Hoja mal cum- plimentada puede invalidar el esfuerzo de toda la aplicas 2.2, Normas de correccién y puntuacién Las contestaciones anotadas en la Hoja de respuestas pueden ser puntuadas y corregidas mediante un proceso de mecanizacién 0 manualmente con la ayuda de la Plantilla de correccién, Cada respuesta puede recibir 2, 1 6 0 puntos, y la puntuacién de cada elemento contribuye a una sola 13 v1 “ouxpsd syus o1oiuo ye 2yu94200 [2 se=pwopaL ¢p 4 ssopersaiuos soquauia[e ep osauinu [2 40d opeansas [0 aprarp (2 -sowarsixe sowoutoy> ap eo orouinu *Zy Jod soyea aso seoydnimus (q ‘sopersaiuos ajusweysaii0> Somuauiaja So] uoo up!oemund v] 3945190 (© sosed sotuainSis so] asunfas uojspod ‘aquaypuodsaiio> o[eoso v] ue up!oeuunse pun 12984 FaSap 36 £ 2Iq}sod $9 OU OI89 1G (4) “(sound 9 9 | uaqsoa1 o19s sayqemjund Soy sootuoIgoIp Uos somawI9[a soy anb o¥sand) 6 sa EUNTKPUE UOLOEMIUNd Bf “(UO!OEPTTEA 9p) A el -2989 Bf BZEINNN 9s Ig “sound pz ap so sq E TC SepeOsa sv] ap wambpend ua wuuNKPUT UOTENUNd e] ‘efOH{ P| ap Oysarep uaBreuL [9 Ua aUaIstXa BILESLD P| ua opey|nsas fa woue as “el|NURIg e[ ap epuE EpLD ap UpIoEMUNd vy seUTULIAI Ty “(UDIOEISaIUOD vy 24, -poar anb * | 9 7 ‘soqund soy ueotpur as sayyno soy ap opey |e) eT[HUe|g ef ap soyuaredsueN somnosso ap spaeay v ueozarede onb ojafns [ap souotoeisauod sey sod soprusigo sowund soy opueuins £ eproinbzt t] od opuezusuios asreyfey apand uoioemund eysiq “eIMUR|g e[ ap [eIuoZLIOY EpuEG Oo ETEDSE epeo ap eisaNIp ugroenund e| sejnoqeo v yrapadod as “efoH] ¥{ ap opraInbz1 uadueW Jo Ua sesosdut svjjanise se] ueozarede (sauoroeysaiuos sey & OpeoIpap oupensat fap vroNy ¢ eproinbzt aued vf ua sep pms) vlouarayar ap sapeyas se] 10d anb opout ap ‘wloH{ PI axgos BIINUL[g I UPEIOIOD Z9A BUA) (da) 1 -oantp sauofoemund se] sej0ue vzed seisondsos ap vlog] vj ap oysorop uaSueUI Jo UD SoqUAISIXS SeITISLO se] Woo apuodsaioa as uptorsod ns f eppasa wun ¥ araljar as wun EpeD ‘sayeIuOZLOY sepuEg Jod epeUT ~10) YISq "PI[NUR|g eos wun oD aszezttear epand ugtsoaLI09 ap osao0xd a1sa Opor anb vied soquawa]a So ap ugioeuapio e] & Loy v] ap [eUISu0 ouasip [2 opeotj:pow vy as vouedse ugToNdepe vy Us] + («) seumodo sauo!osa1i09 sv] 12084 apand JopeutUexs Jo ‘soseo soise ap oundye viuasard 9s Ig “seuonsano se] ap tun o}a[duzo9 rod sNMUWO n oJaUIaTO UN ap seANEUIAITE Sau Se ap Sop eOTeUL o|duiafo 10d owos ‘seperdosdeur sauoroejour oysoy uvy as ou anb reqosdwoo vied vfoyy v] seuTUIEXS AUAIAUOD UQIIDALOD op PIINURT Pf ZINN ap sae ‘oqusujenue wFey as osaooxd Jo opuency -osaooxd oystp ua saquay -SIXa SepHes SP] ap vraTNbjend o sepeAtsap SP] ‘seIDANIP sauOIoENJUNd svj sUDIGo EISPY| Osdd0Id JO BI -vz1jea1 eumMbpuu v] ‘(-319 “uoToBaIINUApE ap SOBIpgo ap ugroeNuaUNT|duInd ‘zidv] UOD seoxeUN “TeIdadsa vfo}] ap up!oeztynn) owstUt Jap seIouadrxa se] OpinBas uLY as & ‘opeztUBsaUL So Osad04d [a Ig “vIvaso hay “gH CAQ_ CuesTiONARIO DE ANALISIS CLINICO 3. JUSTIFICACION ESTADISTICA Los apartados de este capitulo pretenden aportar informacién sobre anélisis y resultados obte- nidos en muestras originales y espafiolas, ¢ incluyen estadisticos que fundamentan las caracteristi- cas psicométricas de este instrumento, 3.1. Estudio experimental para su adaptacién Las fases de este proceso han quedado someramente sefialadas en el punto 1,3 de este Manual. Aunque en este proceso se ha intentado, primordialmente, conservar los valores discriminativos del CAQ para las aplicaciones pricticas, se ha seguido una metodologia que pudiera reproducir y com- probar también en nuestro pais el esquema y modelo de personalidad propuesto por él autor original. La estrategia utilizada ha consistido, fun- damentalmente, en la versi6n fiel (no literal) de las cuestiones originales, la inclusién de elementos suplementarios (uno por cada escala del CAQ) para posibles sustituciones por originales no satisfactorios, los andlisis de los resultados en una amplia muestra de sujetos espafioles (normales y clinicos) y la depuracién de la versi6n final del Cuestio- nario, La técnica principal para definir la perti- nencia de un elemento dentro de una escala ha sido el indice de homogeneidad corregido, es decir la correlacién del elemento con su escala antes de que éste se incluyera en la misma para obtener.la puntuacién directa, Para mejorar la independencia de las escalas, se ha seleccionado el elemento que, ademés de tener una buena homogeneidad con su escala, tuviera pequeiias o nulas relaciones con las dems. Sin embargo, no se ha pretendido elaborar escalas ortogonales o independientes, puesto que estas variables son componentes de di- mensiones superiores que comprenden a todas Jas escalas 0 a un grupo sustancial de ellas (tales como el factor de Depresién general). En primer lugar, se lleg6 a la redaccién final de la versi6n experimental (con 156 ele- mentos y fruto de varias versiones depuradas) con la colaboracién de diferentes profesiona- les con experiencia en tests y en teoria de la personalidad. Esta versién experimental ha sido, aplica- da, junto a otras pruebas psicolégicas, a varias muestras y en diferentes situaciones (seleccién de personal, procesos de investiga- cién en otras areas y diagnéstico de casos cl nicos). Los resultados han sido sometidos a andlisis de elementos (atraccién, fiabilidad, homogeneidad y variabilidad) y de puntua- ciones directas (distribuciones, correlaciones y anélisis factoriales), en un intento de apro- ximar sus caracteristicas psicométricas a las que originalmente presenta e! CAQ en mues- tras american: Dentro de este estudio se han podido com- parar sus resultados con los originales, y las diferencias encontradas pueden ser achacadas a sesgos muestrales o a caracteristicas pecu- liares de 1a poblacién espafiola. Es dificil decidirse por una de estas alternativas o asig- nar un peso relativo a cada una de ellas, pues- to que el Cuestionario, una vez adaptado ya no es exactamente el mismo como para defi nir diferencias transculturales. 15 -efaye ap soaneorput 9 sajqeyy sou sas uapand sowianxa sodnesap so] ‘(odneoop peptun vun ap spun ap opeunxosde so1a un zoua axadsa as ‘odineoap ap jaatu 8 ‘anb aoey anb) epipaut ap ooidn sou [9 wiuans ua opuaiun £ OVD [2 ua pepiiqeys ap oped asa opep ‘sand jsy (eisandsai ap seaneusoye sv] ua epiSumisar pepyiqeuea vun v opiun ‘dUAIA aIUaw]eULIOU [end Of) safouRdsa soains So] au1U9 sojoNsuCO so\sa oprual ueY anb upiooene ap soorpuy sofeq soy @ ‘ono sod ‘< o1 (uospreysry-ropny ap OZ-AA Uo!oejMULIO§ ey pos) epeatdurs votuog) x] v ‘opel un sod ‘op gap 49s opand orsa ‘sturdpowle sensanut sep ua sopiuaigo ugrsioaud ap saorpus soy v sa101 -aJUy S]UOWIATGISHAS UOS Bye SaoIpUS SOIs “| ger euist e| uD uER -wanoua 9s SOpryNsas SOT] “v[Losa EPL ap sor -UuaUID]> Z] SO] 9p oIpatord ugtosENe ap $29 IU] SO OWNOD Ise “sETOSA Z| Sk[ OP YoRquos @P BLE sAIUdII!Y909 So] OpluaIqo uy as svjourdso sapejuauradxe sensonur se[ uz 120 $80 SIS0INON] £80 seo sts0318q 60 seo uuoisaudaq, x0 190 sco v0 sto 190 80 Sd or'o o€'0 sco 80 bro veo suo sv 290 190 10 +80 ero 1s'0 060 2s zo 910 eo sro 990 ero ¥8'0 dg +0 90 ¥e'0 os'o sro o9'o 98'0 ed 8r'0 wo o¢'0 090 zo sro 190 id v0 os'0 ov'0 590 9710 zo 1L0 9a wo 90 or'o 190 vio +90 sto sa 0 8r0 re'0 so ozo vs'0 LO ra 600 170 170 Ico £9°0 90 sso a 190 LO 10 oso 90'0 oso #0 za 39°0 o9'0 oo 980 ore oro sx0 Id vopa | pepqeunwo [peppustowo | —zapea | womoeny | ene cpoy | marie, Souris ‘ssreu80 ‘srouedsr SreHaEO oma zaqriva avarnavia OVO [ep zoprten peprqeny “TL BIqey, (6° ap euvtpow!) pepitig “PY epeAa|a BUN PALasqo as K seLNEpUNoaS sau -o[suoUNIp ua souo!oEnjund sey uEzy[eUR as [eu ~18140 o1pmso ousstur asa ug “y oUeg DVD 289 9p Aen] Ua y PULIOY YAO] [9 IeI[de (pepriq Ry JoKeuL aasap 98 OpuENd) vfasuode os anb oj 40d “(qa91 odn ‘| uv OVO) sofeuuiou se[P9s9 st] ap soy anb (og'9 ap eueIpaut vun woo) saiofaut *] e{qei v] 9p PuUINoo exoUNEd ¥ eyuasaid onb saoipuy soj seoruypo vjeoso sey ua uauango as ‘sauoroeoride sequie annua ojeA -J9)Ur ap wIP UN UD A“(SoUyISIAAIUN saquEIP -msa ‘sarafnu & sauores QT) safeulu0 somp -mso so] Ug “ISaI91-1S9) peprligey ap sorpmiso une opeziear uey as ou sied onsonu ug “(21a ‘nfo awuara ~1J909 © PUIaTUI BIOUAISISUOD YSaIEN-1S2}) UID -uaigo ns vred soporpur saquazay1p £ peprigeyy ap sodn souea uasixg ‘oonopid onsodord un uoo uvoy[de as opuens owtos uoroesnsoAUt ap soul woo uvajduso os opueno oe ‘soinN tuvas anb apuaraid as ts pepiiqey ayqeuozer run saasod uaqep soo1ofoo1sd sisay so] PEPHIGeH “Ee ‘one “a TANS CAQ_ CuesTionanio bE ANALISS CLINico miento de la normalidad, mientras que los de tipo medio exigen una mayor cautela para su interpretaci6n, Por otra parte, como los datos en dimensiones secundarias son mas fiables, es aconsejable su cdlculo y utilizacién con un decimal, mientras que en los de las escalas primarias se emplea su valor entero. En un estudio de Abad y colaboradores (1996), y con una muestra de 461 adolescen- tes normales (197 varones y 264 mujeres, de 14-15 afios), el andlisis de los coeficientes alfa de Cronbach indica que la fiabilidad sigue siendo baja en comparacién con los estudios americanos (pero mayor que la obte- nida con los adultos, tal vez porque en los adolescentes hay mayor variabilidad); los indices obtenidos son los siguiente Escala ee ee De b7 Pap Se ASS alfa 058 071 034 0,52 0,60 071 018 032 0,16 0,50 0,62 0.37 En esta muestra de adolescentes, el andli- sis factorial de los adolescentes arroja 10 vectores que muestran deficiencias en rela- cién con los estudios originales y estos auto- res concluyen que la estructura factorial “se adecua poco a la poblacién adolescente no clinica” (Abad, 1996, pag. 23), asi como que “la interpretacién de los 10 factores, en tér- minos de adaptacién, recoge predominante- mente caracteristicas de tipo internalizante de la conducta de los adolescentes (0.c., pag. 24), 3.3. Validez La definicién basica de un indice de vali- dez es el grado en que el instrumento mide lo que dice medir. En el caso de un test de cono- cimientos 0 aptitudinal esa apreciacién es fécil y se puede hacer directamente definien- do con claridad un criterio objetivo; pero no ccurre asi cuando se trata de a medida de una caracteristica de la personalidad, {Qué es lo que pretende medir el CAQ?. De acuerdo con las investigaciones previas y fundamentos seffalados en el apartado 1.2, él instrumento fue concebido para medir 12 dimensiones 0 rasgos independientes que resultaron de la rotacién a estructura simple de un conjunto de cuestiones con contenidos normales y patolégicos. En los estudios factoriales originales se dividi6 cada escala en dos medidas del factor subyacente y se analizaron factorialmente los resultados de una muestra total de 810 sujetos (normales y casos clinicos), tomando como saturaci6n critica minima la de 0,30. Este sis- tema de andlisis factorial por paquetes arrojé una estructura muy satisfactoria y concordan- te en las cuatro. submuestras tomadas del grupo total de andlisis. Su resumen, en térmi- nos de Coeficiente de validez, se encuentra también en la tabla 1 y en la base de la misma se han incluido los coeficientes de validez de las tres dimensiones secundarias que los autores obtienen de las escalas primarias del CAQ: Depresién, Psicosis y Neurosis. En los estudios espafioles, como se verd en otro apartado, la estructura factorial del CAQ esté modulada por la muestra empleada (de uno u otro sexo, o de uno u otro grupo de edad). En la tabla 1 se han incluido las comu- nalidades promedios de los cuatro principales andlisis factoriales realizados con sujetos normales, como un indice de participacién de cada escala para estimar constructos superio- res; estos indices tienen mayor cuantfa en los grupos clinicos de ambos sexos. La columna final de la tabla 1 presenta otro indice de vali- dez, la correlacién de cada escala con el fac- tor general de Desajuste que se define en el andlisis conjunto del CAQ con el 16PF; los indices de D3 y Pp son bajos porque entregan su variabilidad a otras dimensiones de la per- sonalidad normal, 17 81 LC wa ueaaja as & dg & ¢q ua uvfeq soups soperouaiaytput soaqugajozinbs9 so] X ‘see sous ‘yeroues ua ‘uos sostouesed sostugiyozinbsa sot ap SoUOLoBIAsap se] ‘OBsequia uIg “(-[O) OUrsT| -vorper & (-4) peprarsindun *(-q) eroueunwop qf) Houadyjaqut ua sofeq soyund uvasesqo as & (-€0 £ +0 “#7 “-H ‘-O) Peporsue uoprur -soyqurut as 4q9I [9 wa ‘dg K ¢q us ordeoxa ‘SB[ROSO Se] SEPO} UD OPRAdTO Sd (Z BIqeI BSv9A) Iyzed 1g “peplrear ej uos o1seU0D ap eprpuzd 2] wD Jsv ‘oVafns [ap 1ouINy ap oprysa ap oanquoo [oat [ap aavad aisnfesap un afquoey -sap sa.anb svj ta elonpuod vf ap sauoIeIAsap sejjanbe siquosap ered eztqnn as ourwuspt 1g anb svjasa se] ua upioelasap vun sod v) eyuaayoznbsq, oo | rz | e's | ve | 06 | 66 | 96 | 66 | 98 | or ] 66 | 66 | Ww |so sojoyedsa 16 | s9 | 16] 9% | os | co | oe} co} es | cr | co | se | a lor | soompososey os |os|or|oo]es ss |es] rs | cs fess | ey rs | a |sz | sopenxosowoys 6s | 99 | v9 | Hs | PL | os | 99 | 6s he 6S | v's | 9 | C9 | Wea |eL | somotors soupea vo] 69|/s9}z79) so) eo | co) ro To} ss | ro lus) A |b soripesoiq, vo |so|rolrs | ss | ss] oo) ro) co les] os | co) w ite #9) 29) ¥9 | yy | 9] 19] ce | v9 | re | o9 OL | A loee sooupyoory +9 | 9] 29 | os | zo | s9 | v9 | s9 | v9 | os 09 | WA |zp | sontsed sonsaisy soles|o9 rs |z9|s9 | so | 99 | ss | 19 £9 | WHA (pe | repostue uosiag so} ro} ro) rs | z9}s9 | 99 | s9 | 09) ss 19 | WHA ]9L | Monpuos wargoug gel eo}o9 ler | ro | ee | cei ee | oe | ce 9'L | WHA |I¢_ |sonsaidap rgsnayy v9 | ss | os jos | os | 19 | 6s | ro | €9 | or so es Te | peparsur ipmay ¥9 | 09 | 85 | rr | o's | s9 | 99 | 99 | so | Le re} We ise erouas ec jos | co jer] ro | re | vo joe | ee | ce ee] A or tua soonganay ot | re | ce | or | so | re joo | re | ce | oF 69 | We [6r | soperouaroprput gt feo | oe | ce | ze} se | re | 9 | ze | os SL) A |e | sostupyozinbsg or} co) re | sr | se) 9) 9 | eo | re | es js) ow fi sootouese® 99 | os | oo |r | te | 99 | 19 | 29 | co | ee 19 | A Jos | sooupyyozinbsg selec fen fer|es|a/r jm re for lex jet) w fas sa [sv | os | da | va | ca | oa | sa | ta | ca | ca | ta | os |W ‘odnasy sootuypo sodnu8 ap soonguinu sapyys9g °Z RLqRT, “sopeipnysa sodns8 so] ap vo1Zojosou -sip peploedes souay apand Oyo 12 anb sey ua pepnua vl woijtoadse os saquaindis soyespd oonsoueip 2p sopepnuo sessoatp uvzifeur os soj ug “(jenuepy aysa eyuasard anb sowraieq $0] uoo sopeseduos) sajourdsa soseo ap soau -pform}ay Sodna sop ap So] outo yse “(YSN ua SoateuLiou souLazeq So| WOO Sopertnsar sn sopeardutoo) sajeutsu0 sorpmise soy ua sopez eur sootuyyo sodnus sauasaytp ap sodiresap ua sajiyied so] uacnjour as Z ejqer ve] Ug “An eUTUUTID opeurde asa ua € ‘saquaaegqns sa10}9vy so| OVO IP anus uptoepar ey opeuruarap ey as sarouarue soyeuied soy ug “(-o19 ‘sojwaumnsut SOMO WO SoUOIDeIAI ‘sOUIa}Xa SOLA UOS souotsejauiod ‘seonopid sauoreande ua sop -ey[Nsa1) uIoeUOJUT ap odn auaxeyIp Anut 9p uoroejnuinoe vy swayfUsts apond owaunn “SUE UN OP ZAPHwA P| ap UOOeUTULIDIOP eT sooqurpp sodnad :[e1199129 Zope, “pe ‘omy aHANS CAQ_ CuESTIONARIO DE ANALISIS CLINICO Neurosis Su principal caracteristica es la ansiedad (y por eso en el pasado ha resultado util el 16PF). En los perfiles que presenta la tabla 2, los varones elevan D1, D4 y Ps, mientras que Jas mujeres se destacan por su D1; en ambos sexos, D3 y Pp estan por debajo del prome- dio. Problemas de conducta Se utiliza este término para describir aque- las personas cuya conducta es inusual y cla- ramente inadaptada, pero que no presentan los elevados niveles de ansiedad caracteristi- cos de los problemas psiccticos. En contraste con éstos, sus desviaciones no son extremas, aunque sus puntuaciones en D3 y Pp son mas altas que las de los esquizofténicos. Los casos diagnosticados como Personalidades antisociales, a diferencia de los clasificados como Personalidades agresivo-pasivas, pre- sentan en el 16PF menor conformidad con el grupo (G) y menor tendencia a la autoculpa- bilidad e inseguridad (©). Estos tres grupos tienen en el 16PF ciertos componentes de tipo neurdtico, tales como puntuaciones bajas en estabilidad emocional (C:), dominancia (E-), impulsividad (F-) y autodisciplina (Q3-), y elevadas en inseguri- dad (O+) y tensién (Q4+). Drogas En la tabla 2 se recogen también los perti- les de adictos al alcohol y a los narcéticos (principalmente heroinémanos). Presentan niveles elevados de ansiedad (en el 16PF) y algunas desviaciones en las escalas clinicas del CAQ, aunque no tan fuertes como las de los psicdticos. Los varones narcoadictos (comparados con los varones alcohdlicos), ademas de una superior elevacién en el 16PF en autosufi- ciencia (Q2), sensibilidad (1) y radicalismo (QU), en el CAQ elevan la Desviacién psico- patica (Pp) y bajan en Depresién ansiosa (D4) y Depresién baja-energia (D6). Esto parece mostrar que los narcoadictos son mas, independientes y propensos a la manifesta- cién de conductas desviadas. En las mujeres, el patrén es parecido en Ly Q2, pero se invierte el sentido en D4, DS y Pp, lo cual parece mostrar que la mujer nar- coadicta, a diferencia del vardn, es més intro- vertida y presenta Apatia-retirada (D7+). En estudios originales se han elaborado unos anélisis discriminantes (comparados con las muestras normales) y separados de 718 aleoh6licos y 544 narcoadictos, y se obtuvieron unas ecuaciones de regresi6n (con una validez discriminativa de 0,63 y 0,48, respectivamente) para estimar la propensién a estas drogas a partir de los decatipos en el 16PF y CAQ; son las siguientes: Alcohélicos 0,30(B) -0,33(C) -0,24(F) -0,16(QL) +0,27(D1) +0,46(D6) -0,24(D7) -0,27(Sc) +9,96 Narcoadictos = 0,21(A) -0,25(B) +0,34(F) -0,44(G) -0,24(H) 40,2700) +0,32(Q2) -0,23(D3) +40,43(Pp) +0,93 Padres violentos Uno de los patrones recogidos en los estu- dios originales hace referencia al perfil pro- medio de 78 padres que han maltratado a sus hijos. En contraste con la poblacién general americana, estos sujetos presentan en el 16PF una personalidad poco estable (C-) y elevan los rasgos de suspicacia (L+), inseguridad (0+), autosuficiencia (Q2+) y tensién (Q4+), es decir poseen un grado elevado de ansie- dad; entre las escalas clinicas del CAQ, se observa una desviacién de un decatipo o més en Pa (Paranoia), D6 (Culpabilidad-resenti- 19 0c (siseupuosody) SH'T e1v9s9 eT “Id WW Te optisaquos uejgey anb sajeuou soynpe sou -vouaUIvaUO {67 WOD [eUOIDe{ALI0D oIpmsa tun (seuitspiuos ua) wuasoid ¢ ejqer ET ‘PUOIOPIELI09 as [onde Woo vqonud UB wa upisouosa: aquauepeigos so vonsH -o19RIN9 WSO OpueN ojUaUINUTSUE [ap Z9PITEA B{ algos euMUAUIa|duios ugroRUHOJUY ua 9s O11 woo ‘ayied eNO Jog “oRse1 OWISI [ap enjeaa e] Ua peplordnp enesasquuy ean vquasardar 1s 0 oansipaid s0[ea ns yejuoune pytareg vUN Uo SvIJo Bp Osn 9 Is ‘$0 0389 ‘S08 -Se1 SOWNSIP 0 soonURp! Uaprus seqanud sop ‘ojdurafa sod ‘vorpur sorep op ody aisq nsparsereo K ezayeameu ns aigos [euoripe zny wun vfoue seqorud seno wo9 euorse|aLz09 as anb ua oped Jo ‘peplanoe ap ajueyiodwt odures unSje ua ugroorpasd op pepijiqisod ns sod epeorpur ouata eqanid wun ap aqueyodwt spur ugroeuLoyuy e] anbuny seqanad seajo woo sauopejari09 ‘sg -vatveutiou ensanur esa op sopefale Anur ueynsaz sooturys sodru3 so] ap. sorpawiord soy £ ‘(peprfeuosiad ap vonruia[q -oad ns ap aued svyngo waved upsso1sip vf u99 -nponiut ‘opeuede omo ua yaa as owod ‘anb) ugiooajas ap sosaooud ua sorafns ap sauoroem und se] ap snured v sopesoqry> opis wey safou -ndso sourareg soy anb v opiqep s2 ol] atuaut -ajqeqord ‘seuvotowre sesjsanut se] ue soptu -aigo soj v oyoadsas oo opead|a Anu wyINsoI sajourdsa sootusfa sosea sof ap yiod Ig “svurouiaure sexysanut ua sopenuosua soj v owunt *Z vjqui ey ap se[y, seUITN sey ua uvquanoud as ‘(soj[a nua selouarayIp J9qey goaivd ou anbune) oxas Je 10d vproyrse[o ‘vasonut v3S9 9p sootigiunte sajtysod soy (eanpdos isd ugioiasaq) dg & (up1oenSy) Eq seteasa sv] uD soWANXa sayjon sequasaid w uapuan sootuyfo soseo soysa anb varasqo as upiquiey, -(esBroua-r{eg uprsardag & eproms ugisaidaq ‘siseupuosodiy] ‘epesnar-enedy) soarserdap soquade v opiqap (sq) saisnfesaq ap yen as ‘argap $9 {Q] odneoap ja uezuvaye sorafns soy ap 90S [ap spUt anb se ua ‘sq A Sa ‘Za ‘Td “Ld opts uey seprjunde aquewayuansayy sput st[v9sa OouID se] “(QT odiesap) souranxe sojuanueyunde soypnut uo> ‘sopeas|a vos sojiyied so ‘auaufenpratpur sopezijeuy (lenuepy a1sa ap sowarg) vaneur -10U1 up!oe]qod e] ap So] woo sojopupredusos DV [PP sopeyfnsar sof seIpMso oprpod uey as K (opeatid onuao un ap oomnpmbrsd pe ~1dsoy un ap saquapacoad) sootusfo soseo ¢O1 ap upises £ upfoe1oqefoo ew] optua vy as vf -ourdsa upioraygidn ap osaaoad ja ammeang sajouedsa sooruyp sose “sojoe soyso sod sopeznf opis uesqey ou vp -undas ef ap soy anb seuatut ‘sopenxasowoy, sejonpuos sod ugistid ua sojafns op any en -somuut viowitid vy anb ua iso sorpnise soquie anua BIOUAIaJIP | AP S9UOZRI Se] Z9A |e], “(vonpdootsd ugroerasaq) +dg soBsei wou -2n OVO [9 ud “(-€O) eUN|diosiporne Py £ (-D) dna [e peprutzojuoo vy ‘1109p sa “eyonpuod vy ap sajonuiod soy sofeg oye & (+1) peprtiqisuas P| epeAg|a angis auEsqo ou ‘yeuLOU ap as ~svoyyy{ea eupod & ‘aquazayip aqueiseg so pyysod 12 OWO + AdOT [9 WO wura} 9)89 opedoyus vy, ‘98 aUaUIyUAIDAL OpUEND “eloNpUOD e] ap [oN -woo 000d & vfeg efauadr[aqut ‘pepaisue ap so8 -se1 So] ap uIovAaza vUN sorolns soyso Uo eq. -LOIPUL 98 Ad OT 9 Woo sotaaid sofeqen ug sajenxasomoyy “(equayyozmbsg) ag & (stseupuosodiy}) Tq U2 Jouau opeid ua f “(etuarseaisa) sy K (omoruL ‘ony tga CAQ_ CUESTIONARIO DE ANALISIS CLINICO tiene su mayor relacién con D1 y los indices més significativos de 2.D son con dos de las alas primarias de depresién (D1 y DS). Las relaciones entre 8.Sc del MMPI y Sc del CAQ, y entre 6.Pa y Pa del CAQ son signiti- cativas y razonablemente elevadas, pero no las mayores de cada una de estas dimensio- nes. ‘Tabla 3. Correlaciones entre el MMPI y el CAQ (N=257, muestra norteamericana) Ese. pr] pz | vs | vs | ps | ps | py | Pa | Pp | se | as | Ps 43 | 36 | -36 | as | 33 | 21 | 24 | a | -is | 29 nu | 2 a | 25 | -19 | 26 | 37 | ar | 34 | 23 | -a1 | 23 1s | 32 23 | 08 | -06 | o2 | 12 | 05 | -05 | 00 | -05 | 09 | -o5 | -00 14 | 10 | 03 | -o0 | 12 | o7 | of | 08 | -06 | 16 | 03 | 2 2 | 13 | 04 | os | 20 | 1s | o9 | o2 | -12 | 16 | 10 | 10 23 | is | or | os | 22 | 13 1 | 14 | 02 | 25 u | a7 38 | 37 31 | 39 | 34 | 20 | o7 | -24 | 27 | 24 | 32 34 | 35 19 | 33 | 21 | 26 | 17 | -10 | 32 7 | 39 i 15 05 | is | is | -o7 | 13 | 25 | 23 | 25 | o7 a4 | 35 43 | 37 | 2 | o | 36 | -42 | 33 | 21 | 44 En realidad, no hay que esperar una eleva- da correspondencia entre ambos instrumen- tos, puesto que si el MMPI fue disefiado para diferenciar entre diversos tipos o sindromes de personalidad patolégica, el CAQ lo ha sido para medir rasgos que tedricamente estan presentes en algin grado en todos esos tipos. Por otra parte, dado que el CAQ ha sido construido como un complemento de tipo elt- nico a las medidas que se obtienen con el 16PF, ms importante que la informacién anterior puede ser la incluida en la tabla 4, con todas las correlaciones significativas (Nc. del 1%) entre la Forma C del 16PF y las escalas del CAQ, en una muestra de 783 suje- tos espafioles normales. Es de esperar que cuando se utilice una Forma con mayor vali- dez (como la A 0 la B, o incluso se apliquen ambas si el caso lo requiere), se obtengan {indices de conexién més elevados que los que presenta la tabla 4. Tabla 4. Correlaciones signifi (N.c. 1%) del CAQ con el 16PF-C en adultos (N=783) me] a] ep] c] ©] rF[ ¢[ u[1[u[m[n a4 | pM DI 36] -12| 13) -17 28] -14) 13 a1} 41 D2 “32 -14| 1 27] -10) 12 25 | -25 D3 12] 24 “12 -10] -10 “13 D4 -47| 24] -31| 22 23] -1s| 21 43) 44 Ds -33| -19| -17| -23 32] -19) 22 44| -47 Dé -49 | -20 | -25 31 20 42 | -30 D7 -40| -11 | -36| -13 29) 7 32| -38 Pa -33 44] 20) 16 a Pp 32| 24] 16 14] 12 30 “38 Sc -50| -16] -16 40} -15) 12 40 AS 39] -13] -19| 10 ai] -17) 22 36 Ps -49| -21| -29| 23 36| -10] 22 43 21

También podría gustarte