Cantos de Berce

Cantos
de berce
m anuel rico verea
L - a
que
co - rres

moi
le - da
m anuel rico verea
Cantos
de berce
ndice
Primeira edicin do cancioneiro
Cantos de berce, editado por
Supermercados Gadis como agasallo
para os seus clientes.
Manuel Rico Verea 2015
das cantigas de autor: os autores
e as autoras 2015
Producido en Galicia
Depsito Legal c 653-2015
Deseo: desescribir
Filmacin: Masplanchas
Impresin: Agencia Grfica Gallega
Encadernacin: Legatoria
limiar
9
18
o corpus literario
Clasificacin das cantigas
37
40
41
47
59
o corpus musical
Clasificacin das melodas
Estruturas rtmicas sen meloda
Modelos meldicos sinxelos
Melodas patrimoniais
83
86
88
90
92
96
novos cantos de berce

Xon Babarro Gonzlez
Ana Mara Fernndez Martnez
Mara Lado Lario
Carme Lpez Taboada
Mara Reimndez Meiln
100
101
2015
Discografa
Bibliografa
Limiar
O cancioneiro de tradicin oral infantil, transmitido dunha
forma ldica e recreadora, boca a boca, de pais a fillos e de
avs a netos ata as xeracins de hoxe, ofrcenos un corpus
lrico-musical que serviu e serve para o desenvolvemento
psicomotriz espacial, temporal e sensorial dos primeiros
anos dunha nena ou dun neno.
Se houbo un tempo no que este corpus lrico-musical
non foi valorado na sa xusta medida, na actualidade, a pedagoxa recoece e aproveita os recursos que este material
ofrece e suscita.
Cada rima, cada recitativo ou cada cancin est integrada por unha estrutura rtmica e meldica, e por unha composicin literaria creada cunha finalidade concreta.
Neste traballo s pretendemos unha aproximacin a
unha parte moi importante dese material, concretamente,
s arrolos ou cantos de berce. Son rimas e cantos que se foron creando e recreando dende o grao mis elemental do
ritmo, do son e da sutileza literaria ata acadar unha maior
complexidade.
Como cantos que se usan nun contexto determinado,
cumpren a dobre funcin de arrola-las crianzas para que
durman, e a de seren transmisores, dunha maneira intuitiva, das emocins mis ntimas, e das claves do mundo
cultural que pertencen. Vemos pois, como a msica e a
lingua asociadas nunha perfecta conxuncin, se constiten
en vehculos transmisores de afectos e mensaxes.
As partituras deste cancioneiro foron transcritas polo autor

a partir dos cancioneiros citados na bibliografa ou de documentos sonoros do propio arquivo persoal.
Para facilita-la sa lectura e a sa execucin no momento de seren cantadas, unimos o grupo rtmico e mtrico.
A velocidade, o pulso bsico de cada estrutura rtmica ou
arrolo, corresponde accin de bambea-lo neno ou a nena.
Para unha mellor asociacin dos versos literarios e musicais represntanse completos, sempre que sexa posible, en
cada pentagrama, anda que, s veces, necesario subdividi-lo ltimo comps; nestes casos, o pentagrama concle e
inciase sen barra ou lia divisoria.
A nosa gratitude s colectores, cantoras, cantores, transmisores e a todos aqueles que fixeron posible co seu traballo
a publicacin desta obra de divulgacin cultural. Gratitude
tamn para os autores e autoras que, partindo de frmulas
lricas propias da tradicin, incorporaron a esta publicacin un novo arrolo froito da sa actividade creativa.
cantos de berce
captulo i
Corpus
Literario
O corpus literario dos cantos de berce tradicionais est formado por un grupo aproximado de medio cento de cantigas
fixas, das que encontramos diferentes variantes, creadas a
travs do tempo e dos diferentes lugares, e que chegaron a
ns grazas labor de diferentes informantes e colectores.
Nunha aproximacin a estas composicins lricas sinxelas, decantadas pola memoria colectiva, podemos sinalar,
como caractersticas comns a todas elas, a sutileza literaria, encerrada nunha forma breve e portadora dunha enorme afectividade, amais dunha moi alta capacidade de suxestin.
Unhas veces, a travs destes textos musicados, fiselle
neno ou nena o recordatorio da hora de durmir, coa visita
dun personaxe tan familiar da mtica infantil como Pedro
Chosco ou Peruchn:
hora de
se deitar
Pedro Chosco meu amigo

que me vn a visitar;
cando Pedro Chosco vn
hora de me ir deitar.
Sonn ven e sonn vai

pola carqueixeda
adormntame esta nena.
Sonn ven e sonn vai
polo carqueixedo,
adormntame este neno.
E se se resiste, faise dun xeito mis ou menos urxente e suplicante:

chamar
polo sono
O nenio tenche sono

e non lle acaba de vir;
vente sono, vente sono
que el ten gana de durmir.
Ou insistindo con porfa:

Este neno tenche sono
e o sonio non lle vn;
que o nenio sono ten.
Durme, meu nenio,

que te vou deitar,
que a ta naicia
ten que ir traballar.
cantos de berce
o sono
chega
Vente sonio,
vnteme a este ollo;
pouquio a pouco
vnteme a estoutro.
Ou pdeselle que durma para que a mam dedique ese tempo a realizar outros traballos:
arrolar
e traballar
Cando o sono non vn podemos reclama-la sa presenza:
10
corpus literario
11
Vaite, vaite, ou Papn,

de encima do tellado;
dixalle durmir neno
un sonio sosegado.
Tamn se acode, se for necesario, a claras advertencias:

ou durmir
ou
E, nenio, e
que a vn o cocn
pra busca-lo neno
que non dorme, non.
Con gran capacidade de suxestin uns arrolos expresan a

manifestacin do sono:
Este neno pequenio,

pequenio coma un rato,
heino de levar feira
e vendelo nun pataco.
as armas
de nai e pai
Este neno pequenio

heino de levar feira;
dea pouco, dea moito
ha de vir na faldriqueira.
E outros describen a mesma accin rtmica de arrolar ou

bambea-la criatura sexa no colo ou no berce:
Arrer, meu nenio,
arrer, meu rapaz;
arrer, meu nenio,
ben arroladio vas.
Cando o neno ou a nena adormeceu, a nai segue a cantar

pedindo que cesen os elementos perturbadores do sono:
Paxarios que voades

polas follas dos loureiros,
deixade durmi-lo neno
que est no sono primeiro.
procura
do silencio
Destaca por abondoso o grupo de coplas nas que non nin

a nai nin o pai quen arrola, porque estes van no muo, na
herba, na vila, etc.:
Vaite, vaite, paxario

deixa a baga do loureiro,
deixa durmi-lo nenio
cantos de berce
O meu neno tenche sono

tenche gana de durmir;
ten un ollio pechado
o outro non o pode abrir.
outras
voces
12
Durme, mia nena, durme,

quen te ha de acalentar?
Ta nai vai no muo
e teu pai vaina buscar.
corpus literario
13
Durme, mia nena, durme,

quen che ha de da-la teta?
Ta nai vai no muo
e teu pai na lea seca.
imaxes
lricas
Moitas delas expoen feitos e roles da vida coti que nos

remiten a realidades que podemos sentir hoxe en da como
mis afastadas e outras mis prximas:
as aprendizaxes
tradicionais
Esta nena pequenia

heina de aprender a todo;
a amasar, a peneirar
e a botar o pan forno.
Carnia da mia carne

sangue do meu corazn;
nin contando as estrelas
contara-lo meu amor.
Non te troco meu menio,
non te troco meu amor,
nin pola prata da la,
nin polo ouro do sol.
Ou dun coadxuvante para un feito tan tenro como plstico:
La que corres moi leda

arrlame este menio;
namentres preparo a teta
pra lle poer no biquio.
Este neno pequenio,

deixalo que el medrar;
fareille calzns de lio
e unhas polainas de la.
s veces as imaxes estn tomadas da natureza e veen matizadas pola forza afectiva do diminutivo e da comparacin:
O meu neno pequenio

heino de mandar escola,
heille de comprar un trompo
e mis unha castaola.
Luisio unha rosa,

Luisio un caravel,
Luisio un espello,
sa nai mrase nel.
O lirismo a nota dominante nestes textos que expresan os

sentimentos mis tenros e cariosos.
Unhas veces a travs das imaxes, encarnadas no mis
ntimo, tomadas do sol, da la e das estrelas, para simboliza-la inmensidade do amor:
cantos de berce
14
Este meu neno pequeno

coma a flor dun laranxo,
ten os ollios azuis
coma os ollios dun anxo.
corpus literario
15
Os brazos da nai ou o berce estn suxeridos por xogos de palabras baleiras de contido pero dunha grande efectividade
expresiva e rtmica:
xogos de
palabras
Non deixa de ser sorprendente a feliz identificacin do menio coa gaita ou co gaiteiro:
Tirulero mia gaita
tirulero meu gaiteiro;
agora que teo a gaita
fltame o tamborileiro.
Rivi, rivi, rivirola

se non queres calar chora;
rivi, rivi, rivirola
se non calas dormes fra.
Rou, rou
xouxigou
tu que vas
e eu que vou.
Algunhas palabras dialectais remtennos a unha localizacin xeogrfica a travs de determinados trazos gramaticais
como poden ser o diminutivo (-io/-n) ou a forma do pronome persoal suxeito tu:
Sonn vai e sonn ven,
adormntame o meu neno;
adormentadn che vou,
adormentadn che quedo.
Na tradicin lireraria dos cantos de berce dominante a

forma xenrica do masculino o que non impide que na sa
recreacin, non se poida adaptar xnero da crianza que se
arrola. As, por exemplo, o nome do verso Luisio unha
xoia pode substiturse polo nome propio do neno ou nena:
Luisia unha xoia ou Martia unha xoia. O meu
neno est no berce por a nenia est no berce.
Estas cantigas no seu acto concreto de arrolar, poden sufrir outro tipo de varacins posibles, ten os ollios azuis
por ten os ollios negrios ou ten os ollios castaos,
etc. Isto : o texto pode sufrir modificacins en funcin do
xnero do destinatario, do seu nome propio ou das cualificacins que lle queiramos atribur, sempre que se respecten
o nmero de slabas e a rima das cantigas.
E ro, ro , nenio, ro
cunha tranquia no cu;
morrern os vellos todos
quedaremos eu e tu.
cantos de berce
16
corpus literario
17
Clasificacin alfabtica
Presentamos nesta publicacin as composicins lricas

sinxelas dos cantos de berce que se manifestan en forma
de cantiga composta xeralmente en versos de arte menor e
asonante de 5, 6 e 8 versos. Tamn aparecen nalgns casos
os versos hendecaslabos.
Estas composicins son susceptibles de seren ordenadas
alfabeticamente polo seu primeiro verso, pola mtrica e
mesmo por subgrupos temticos: a personificacin do sono,
a descricin da accin de arrolar, os sentimentos expresados, os roles tradicionais, as preocupacins e traballos
da nai, etctera. Non obstante, tendo en conta o nmero
reducido do conxunto, decidiuse presentalas alfabetizadas
por considerar que sera a forma mis adecuada para a sa
localizacin. Se que o canto est conformado por mis
dunha cantiga, alfabetzase a primeira e a segunda vai a
continuacin.
a1
A nenia ten sonio

a culpia do sono
que ela durmir, dorme ben.
a2
Ai, Mara Manuela,

corpo delicado,
ven coida-lo neno
que che est chorando.
a3
Aquel paxario,
era tan lindio!
Via de Valencia
da beira do ro.
E como lle chaman?
Chmanlle Pepio.
Ai, que lindo nome
ten o paxario!
a4
Arrer, meu nenio,

arrer, meu rapaz;
arrer, meu nenio,
ben arroladio vas.
cantos de berce
18
corpus literario clasificacin das cantigas
19
a5
c3
Canta, nenio, canta

que te hei de levar santa.
Chora, nenio, chora
que tes un chorar que namora.
Arrola, nenia, arrola

se non queres calar chora
que ta nai vaiche na misa
e o teu pai vai na parola.
a6
c4
Carnia da mia carne,

sangue do meu corazn;
nin contando as estrelas
contara-lo meu amor.
Arroln, arroln.
Queres queixo, queres pan?
Se o queres non o negues
que as mulleres cho darn.
a7
c5
Chora, meu nenio, chora,

Ta nai vai no muo
As tortias de manteiga
pr mam que d a teta;
as tortias de cebada
pr pap que trae a nata.
c1
Cala, nenio, cala, nenio,

que estn as papas no cacharolio;
o menio non quere calar
e as papias estn a quentar.
c2
d2
Durme, meu nenio, durme

durme ben, durme no rolo;
durme, meu nenio, durme
non hai berce coma o colo.
Cala, ora! Cala, ora!

Se non queres calar, chora,
que teu pai vai en Gontn
e ta nai en Vilanova.
cantos de berce
d1
Dar e dar na cabecia

pr mam da-la tetia;
dar e dar, tornar a dar
que o pap dar o xantar.
20
21
d3
d8
Durme axia,
durme, meu neno
que se non dormes
vn o gaiteiro.

durme, meu pequerrechio
que teu pai hache traer
da ribeira un paxario.
d4
d9
Durme meu neno,

durme meu sol,
durme anaquio
do meu corazn.

que xa hora de durmir;
pecha un ollo, pecha o outro
que teu pai logo ha de vir.
d5
d10
Durme, meu nenio

que a vn o cocn,
pra come-lo neno
que non dorme, non.

durme se queres durmir;
ta nai vaiche na lea
e teu pai logo ha de vir.
d6
d11
Durme, meu nenio

que te vou deitar,
que a ta naicia
ten que ir traballar.
Durme, meu nenio, durme,

Ta nai vai no muo
d7
d12
Durme, meu nenio

que vou traballar,
lava-los teus panos,
roxar e enfornar.
Durme, meu nenio, durme,

Ta nai vai no muo
cantos de berce
22
23
d13
e5
E, nenio, e,
zapato no p,
pap vai na vila
busca-lo caf.
Durme, meu rulio, durme,

durme ben, durme no rolo,
e cando espertes dime
se hai berce coma o colo.
e1
e6
E ro, ro , nenio, ro
quedaremos eu e tu.
Ea! Ea!
Pan da aldea,
sopas de pan,
que ricas estn!
e2
e7
E, ro, ro, ro, ro,

meu neno.
E, ro, ro, ro, ro,
meu amor.
E, nenio, e,
que a vn o cocn
pra busca-lo neno
que non dorme, non.
e3
e8
Esta nena pequenia

e a bota-lo pan forno.
E, nenio, e,
que che hei da-lo t
e mailas papias
nun cacharol.
e4
e9
Este meu neno pequeno

coma a flor dun laranxo,
ten os ollios azuis
coma os ollios dun anxo.
E, nenio, e,
zapato no p,
sardia salgada
pr noso Xos.
cantos de berce
24
25
e10
e15
Este neno que teo no colo

dun amor que se chama Manolo.
Deus que mo deu que mo cre logo
pra non andar con entrenques no colo.
Este neno pequenio

e11
e16

tenche gana de durmir,
o outro non o pode abrir.
Este neno pequenio

quen o vai tirulear?
Sa nai vai no muo
e seu pai vai traballar.
e12
Este neno pequenio

heino de levar feira;
dea pouco, dea moito
ha de vir na faldriqueira.
l2
e13
Luisio unha xoia,

Luisio un caravel,
Luisio un espello,
sa nai mrase nel.
Este neno pequenio,

e14
Este nenio que teo no colo

chmase Amaro, Benito e Manolo;
pra non andar con andengues no colo.
cantos de berce
l1

arrlame este nenio;
26
m1
Marcha cocn,
vaite de a
que a mia nenia
non che est aqu.
27
N
O
n1
o5

non te troco meu amor,
nin polo ouro do sol.
O meu neno pequenio

o1
o6
O nenio est no berce,

quen lle ha de da-las papas?
Sa nai vai no muo
e seu pai vai coas vacas.
O meu neno pequenio,

pequenio as o quero,
mtoo na manga do saio,
falo con el cando quero.
o2
o7

quen o ha de ir quentar?
Seu pai non est na casa
e sa nai foise lavar.
O meu neno unha rosa,

o meu neno un caravel,
o meu neno un espello
sa nai mrase nel.
o3
o8
O nenio tenche sono

que o nenio sono ten.
O meu neno unha rosa

heille de dar un biquio,
porque caladio dorme,
porque dorme caladio.
o4
o9
O nenio tenche sono


heillo de levar cura
e venderllo nun pataco.
cantos de berce
28
29
o10
r3
, nenio, ,
que o pap foi vid
e a mam foi videta
cando vea ha darche a teta.
Rivirola, meu menio,

Ta nai vai no muo
e teu pai na herba seca.
r4
p1
Paxarios que voades

Ro, nenio, ro
que teu pai vai en Len
e traerache uns zapatios
con biqueiras de cartn.
r5
p2
Pedro Chosco meu amigo

que me vn a visitar
cando Pedro Chosco vn
hora de me ir deitar.
Ro, nenio, ro
que te come o cacarr.
E ro, ro, nenio, ro.
Ta nai xirineta
que che vea da-la teta
e teu pai gabin
que che vea da-lo pan
cunha vara de gamn
pra mata-lo perdign.
r1

rivi, rivi, rivirola,
r6
r2
Rivirola, meu nenio,

Ta nai vai no muo
cantos de berce
Rou, rou,
xouxigou,
tu que vas
e eu que vou.
30
31
t2
Arrer, arrer
quedaremos eu e tu.
Tirulero meu nenio,

quen te ha de tirulear?
Ta nai vai no muo
e o teu pai vaina buscar.
s1
t3
Tirulero meu nenio,

Ta nai vai no muo
Sonn ven e sonn vai

polo carqueixedo,
s2
Sonn vai e sonn ven

polo carqueixal
pra este neno adormentar.
s3
Sonn vai e sonn ven,

adormentadn che vou,
v2

t1
Tirulero, mia gaita

cantos de berce
v1
Vaite, vaite, ou Papn,

de encima do tellado;
dixalle durmir neno
un sonio sosegado.
v3
Ven, sonio, ven

pola carqueixeda
e adormntame a mia nena.
32
33
v4
Ven, sonio, ven

polo carreirio
e adormntame o meu nenio.
v5
Vente, sonio,
vnteme a este ollo;
pouquio a pouco
vnteme a estoutro.
cantos de berce
34
captulo ii
Corpus
Musical
Introducin
Os distintos cancioneiros que recollen a msica tradicional
de Galicia, citados na bibliografa, ofrcennos o conxunto
de melodas deste suxestivo captulo de cantos de berce,
arrolos ou cantos para durmi-las criaturas que cantaron e
cantan as nais, os pais, as avoas, os avs e outros familiares, exercendo o seu rol de arrolar e, mesmo tempo, transmiti-las primeiras melodas e as primeiras palabras na sa
lingua.
Todos gardamos na memoria algn destes cantos por
se-los receptores dos mesmos ou por escoita-la sa interpretacin nesta accin concreta de adormenta-los nenos e
nenas no fogar familiar tradicional.
Esta cala no xnero musical dos arrolos ten un carcter
divulgativo e presenta o material musical clasificado en
tres apartados tendo en conta o mbito meldico e a utilizacin das estruturas rtmica e meldica para a sa execucin.
Polo carcter divulgativo desta cala neste xnero musical
procuramos busca-la mellor maneira de facilita-la sa lectura permitindo, de forma visual, unha mellor asociacin
do verso musical e literario.
Os versos literarios e musicais, xa que logo, represntanse
completos en cada pentagrama, sempre que sexa posible,
anda que s veces sexa necesario subdividi-lo ltimo comps dos versos. Cando se realiza esta subdivisin, o final e
o principio do pentagrama seguinte, aparecen sen barra ou
lia divisoria para indica-la sa complementariedade.
cantos de berce
38
O pulso dos cantos de berce oscila entre 50 e 70, na velocidade do metrnomo, que corresponde coa velocidade do
bambeo para cada ictus do comps.
importante incidir na asociacin da letra e da msica
e a sa contextualizacin para poder defini-los cantos de
berce. Se a composicin literaria doada de identificar
non sucede o mesmo coas melodas. Nas diferentes zonas
xeogrficas de Galicia existen melodas fixas, asociadas a
unha letra concreta, e melodas que funcionan para varios
xneros musicais. Exemplo disto pode ser Tirulero mia
gaita, tirulero meu gaiteiro, que se incle no apartado
de Melodas patrimoniais que funcionan como cantos de
berce. Este canto de berce, recolleito en Boimorto, tamn
se pode utilizar como muieira vella ou outro xnero musical e por iso aparece no Cancioneiro das Terras do Tamarela
clasificado como meloda vella, sen funcin determinada.
Esta mesma meloda foi utilizada por Fuxan os Ventos para
popularizar, outra volta, a Cantiga das Encrobas.
corpus musical
39
Clasificacin das melodas
1.
O corpus tradicional de melodas dos cantos de berce, que

aqu compendiamos, presentmolo en tres grupos:
1.
Estuturas rtmicas sen meloda

Cantos de berce nos que a composicin lrica se executa con estruturas rtmicas, sen meloda.
2.

Cantos de berce nos que a composicin lrica se executa con modelos meldicos sinxelos de mbito de
segunda, terceira ou cuarta.
3.
Cantos de berce que interpretan a composicin lrica con melodas vellas ou patrimoniais. En todos
eles se adapta o ritmo da meloda funcionalidade
de adormenta-la criatura polo que neles a execucin rtmica prioritaria.
Estas melodas vellas, clasificadas tamn como melodas

sen funcin determinada nas ltimas investigacins etnogrficas, son utilizadas polo cantor tradicional para interpretar diferentes xneros modificando o tempo, o ambiente,
o espazo e mesmo a forma de seren cantadas.
cantos de berce
40
Estruturas rtmicas sen meloda
Unha primeira forma de interpretar estes cantos de berce

consiste en utilizar unha estrutura rtmica, sen meloda,
coa que se executa unha ou varias cantigas na accin de
bambear ou arrola-la criatura.
a mis sinxela e suxestiva forma de dicir diferentes
coplas, de forma rtmica reiterada, neste monlogo da
persoa que arrola coa criatura que intenta adormentar.
Vexamos un exemplo na pxina 43: E, nenio .
Cando o suxeito que arrola a criatura ten un dominio do
canto tradicional, nesta accin contextualizada, mesmo
capaz de prescindir da meloda dun canto para interpreta-la composicin literaria coa base rtmica que ten asociada mesmo.
As se mostra neste exemplo que a informante desestrutura e interpreta de forma distinta en das fases:
a) Interpreta primeiro a letra dicndoa ritmicamente.
Vexamos o exemplo de Tirulero mia gaita na px. 45.
b) Posteriormente executa o canto incorporando a sa
meloda. Vexamos o exemplo no apartado de Melodas
patrimoniais que funcionan como cantos de berce,
pxina 76: Tirulero mia gaita.
Esto mstranos como calquera canto de berce se pode executar das das formas: arrolando a criatura dicindo o texto
ritmicamente ou cantndoo coa meloda que ten asociada.
corpus musical
41
ndice
E, nenio, e
E, nenio, e
, nenio,
Tirulero mia gaita
E, nenio, e,
que a vn o cocn
pra busca-los nenos
que non dormen, non.
43
44
45
46
E, nenio, e,
zapato no p,
sardia salgada
pr noso Xos.
= 66
f O O
E,
e,
e,
G
O O
G
O
E,
ne - ni - o,
e,
bus - ca - los
E,
e,
e,
que a vn o
ne - nos que
e,
e,
e,
G
O
G
O O O O
O O O
O
O O
co - cn
non dor - men, non.
e,
CORPUS MUSICAL ESTRUTURAS RTMICAS
e,
e,
pra

43
, nenio,
Tirulero mia gaita
, nenio, ,
que o pap foi vid
e a mam foi videta
cando vea ha darche a teta.
= 66
= 66
f O O O O
,
ea
ma
can
ne - ni - o,
- do
CANTOS DE BERCE
O O O O O O
que o pa - p
foi
ve - a ha
Tirulero meu nenio,

quen te ha de tiruleare?
Ta nai vai no muo
e o teu pai vaina buscare.
Tirulero mia gaita

foi
vi
dar - che a
O O
ne - ni - o
f
vi - d
de
te
ta
- ru - le
ta.
Ti - ru
ti
fl - ta - me o
44
le
O O
-
a - go
ro
mi - a
ro meu
gai
ra
O
-
tam - bo
- ri
tei
O
-
CORPUS MUSICAL ESTRUTURAS RTMICAS
lei
ta
ro;
O
-
gai
O
-
O
O
gai
te - o a
que
O O
ta
ro.
45

1
2.
Este neno pequenio,


tenche gana de durmire,
o outro non o pode abrire.
= 66
f O
Es - te
ten
G
O
-
che
O O
ten
o ou
un
ne
ga - na
O
o
G
O O
no
ten -
che
de
dur -
G
O O
G
O O
lli - o
mi
46
corpus musical
so - no
O
-
re,
pe - cha - do
tro
non
po - de a - bri
CANTOS DE BERCE
G
O O
G
O
Unha segunda forma de interpreta-los cantos de berce consiste na utilizacin de modelos meldicos sinxelos para as
diferentes cantigas do corpus literario exposto anteriormente. Estes modelos meldicos permiten moitas variantes
adaptndoos sempre ritmo interno da creacin literaria.
Encontramos modelos meldicos formados por das ou
tres notas, e os modelos meldicos e formais sinxelos de
mbito mis amplo.
O primeiro exemplo de mxima sinxeleza tmolo en
Arruln, arruln (px. 49) constitudo por das notas e un
s verso musical que se repite para os catro versos literarios.
Un segundo exemplo tmolo en Rivi, rivi, rivirola (px.
50), recolleito en Sobrado, que presenta un modelo meldico formado por un verso musical de tres notas para executar dous versos literarios. Este mesmo canto de berce
recllese en Boimorto cun segundo verso musical aditivo
para o terceiro e cuarto verso literario.
Un terceiro exemplo mstranos o modelo meldico mis
habitual con mbito de cuarta: E, nenio, e (px. 55) e
Este neno que teo no colo (px. 51). o modelo preferente na zona central de Galicia.
En definitiva, a segunda forma de interpreta-los cantos de berce, reitera os modelos meldicos de das ou tres
notas e os modelos de mbito de cuarta (as veces con versos
aditivos) que tamn se utilizan para executar calquera rima
infantil amais dos arrolos.
O
-
re.
47
ndice
Arruln, arruln
1
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
Arruln, arruln
E ro, nenio, ro
Luisio unha rosa
Rou, rou, xouxigou
E, nenio, e
Vente, sonio
Rivirola, meu nenio
Arroln, arroln
Arruln, arruln.
Arruln, arruln.
= 66

A - rru - ln,
Que - res
Se
que as
mu
quei - xo,
que - res
lle
res
que
rru - ln.
- res
non
cho
da
CORPUS MUSICAL MODELOS MELDICOS SINXELOS
pan?
ne
- gues
rn.
49
Rivirola, meu menio,

quen te ha de acalentare?
A mam vai no muo
e o pap vaina buscare.

rivi, rivi, rivirola,

chmase Amaro, Benito e Manolo;
pra non andar con andengues no colo.
= 66
= 66

Ri - vi,
se - non
que - res
vi
ro
ca - lar
ri - vi, - ri
CANTOS DE BERCE
ro
ca - las
se - non
ri - vi, - ri - vi
ri - vi,
dor - mes
cho

la
Es - te ne - ni - o
la,
Deus
que mo deu
ra.
pra
50
te - o no
que
ch - ma - se A - ma - ro,
ra;
non an - dar
que
Be - ni - to e
mo
cr

con
co - lo -
Ma - no - lo;
an - den - gues no
lo - go
co - lo.
51
E ro, nenio, ro
Luisio unha rosa
= 66
G

E
que
teu
trae
con
bi
Ro,
ro,
CANTOS DE BERCE
o,
ro
pai
vai
en
Le
ra
che uns
za
quei
ni
ne
- ras
de
car
ro,
ro,
ne - ni - o

Lu - i
Lu - i
pa
Durme, Luisio, durme

que xa hora de durmir;
pecha un ollo, pecha o outro
que teu pai logo ha de vir.
Luisio unha rosa,

Luisio un caravel,
Luisio un espello,
sa nai mrase nel.
= 66
ro,
O nenio tenche sono

E ro, nenio, ro
que teu pai vai en Len
e traerache uns zapatios
con biqueiras de cartn.
ti -
os
Lu
s - a
tn.
ro.
l,
52
si
si - o un

si
ca
u - nha
ra
un
es
nai
m - ra - se
ro
vel,
nel.
sa,
pe
llo,
La - ra - la - ra -
la - ra - la - la - l,
la - ra-la - ra - l, la-ra - la - la - l.
53
E, nenio, e
Rou, rou
1
Arrer, arrer
quedaremos eu e tu.
Rou, rou,
xouxigou,
tu que vas
e eu que vou.
= 66
= 66

Rou, rou, xou - xi - gou,
tu que
A - rre - r,
a - rre - r
cu - nha
vas e eu que vou.
tran - qui - a no
A - rre - r,
CANTOS DE BERCE
a - rre - r,
G

E, ne - ni - o,
bus - ca - los
cu;
mo - rre - rn os ve - llos to - dos que - da - re - mos eu
E, nenio, e,
zapato no p,
pap vai na vila
busca-lo caf.
E, nenio, e,
que a vn o cocn
pra busca-los nenos
que non dormen, non.
tu.
E,
a - rre - r.
e;
54
ne
e,
ne - nos que
- ni - o
e,
co - cn
que a vn o
non
dor - men,
E,
ne - ni - o
pra
non.
G
G
e;
e,
e,
ne - ni - o
e.
55
Vente, sonio
Rivirola, meu nenio
Durme axia,
durme, meu neno
que se non dormes
vn o gaiteiro.
Vente, sonio,
vnteme a este ollo;
pouquio a pouco
vnteme a estoutro.
= 66

= 66
@
Ven - te, so - ni - o, vn - te - me a es - te o - llo;
pou - qui - o a
Dur - me
que
se
non
CANTOS DE BERCE
meu
ne
xi - a,
vn - te - me a es - tou - tro.
dur - me,
dor - mes
vn
gai
- no
Ri - vi - ro - la,
pou - co

Ta nai vai no muo
e teu pai na herba seca.

quen te ha de acalentare?
Ta nai vai no muo
e teu pai vaina buscare.
- tei - ro.
56
meu
quen
te
ha
T -
nai
vai
no
mu
teu
pai
de a - ca - len
vai - na
ne
bus
ni - o,
ta
- re?
ca - re.
57
Arroln, arroln
3.
O derradeiro grupo est formado por melodas vellas ou

patrimoniais que funcionan como cantos de berce seren
contextualizadas adaptando o ritmo e a velocidade da meloda funcionalidade desta accin de adormenta-la criatura.
Este grupo de melodas moito mis amplo. Outra volta
estamos ante o recurso do cantor tradicional que sabe acudir hucha de ritmos e melodas segundo o seu contexto,
recrendoas e mesmo transformndoas nun acto creativo
permanente.
Isto non quere dicir que tdalas melodas se poidan
transformar en cantos de berce nin que as expostas aqu
sexan as nicas que se poidan utilizar. A persoa que arrola
a criatura escolle a letra que previamente ten arquivada na
memoria e escolle tamn a estrutura meldica para realiza-la interpretacin definitiva do canto de berce.
58
corpus musical
Arroln, arroln.
= 66

A - rro
Que - res
Se
que as mu
A - rro
a - rro
que - res
- ln.
pan?
que - res
non
cho
da
rn.
ln.
lle
CANTOS DE BERCE
ln,
quei - xo,
Que - res
- res
ln,
quei - xo,
rro
que - res
ne - gues
pan?
59
ndice
Aquel paxario
1
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
74
76
77
78
79
80
81
Aquel paxario
Cala, nenio, cala, nenio
Arrola, neia, arrola
Durme meu neno
Ven, sonio, ven
Este neno pequenio
Sonn ven e sonn vai
O meu neno pequenio
Sonn vai e sonn ven
Ro, nenio, ro
Ai, Mara Manuela
Tirulero mia gaita
Paxarios que voades
Durme, meu rulio, durme
O nenio est no berce
E, ro, ro, nenio, ro
E como lle chaman?

Chmanlle Pepio.
Ai, que lindo nome
ten o paxario!
Aquel paxario,
era tan lindio!
Via de Valencia
da beira do ro.
= 66
@ G
E,
Vi
da
quel
pa
ra
tan
bei
e,
xa
Va
e.
ri
do
CORPUS MUSICAL MELODAS PATRIMONIAIS
di
o,
o!
len
de
ra
lin
cia,
o.
61
Cala, nenio, cala, nenio
Cala, nenio, cala, nenio,

que estn as papas no cacharolio;
o menio non quere calar
e as papias estn a quentar.
= 66

Ca - la,
ne - ni - o,
que es-tn
e as
as
pa - pas
ne - ni - o
pa - pi - as
CANTOS DE BERCE
= 66
no
non
ca - la,
ca - cha - ro
que - re
ne
es - tn
O nenio tenche sono

e o sonio non lle venhe;
que o nenio sono tenhe.

se non queres calar chora
que ta nai vaiche na misa
e o teu pai vai na parola.
ca
@ (
ni - o,
A - rro - la,
li - o;
se
lar
quen - tar.
- res
non
que
que
ta
nai
vai
pai
vai
eo
62
ne
teu
- ni - a, a - rro - la,
ca
- lar
- che
na
cho
- ra
na
mi
- sa
pa
ro
- la.
63
Durme meu neno
Vente, sonio,
vnteme a este ollo;
pouquio a pouco
vnteme a estoutro.
Durme meu neno,

durme meu sole,
durme anaquio
do meu corazonhe.
= 66
= 66

Dur - me meu ne - no,
dur - me a - na - qui - o
Ven - te,
so - ni - o,
pou - qui - o a pou - co
CANTOS DE BERCE
Dar e dar na cabecia

pr mam da-la tetia;
dar e dar, tornar a dare
que o pap dar o xantare.

tenche gana de durmire;
o outro non o pode abrire.
meu
so
le,
dur - me
do meu co - ra - zo - nhe.
ten
vn - te - me a es - te o - llo;
Es - te
ne
- no
ten

vn - te - me a es - tou - tro.
che
ten un
o ou - tro
64
ga - na
de
lli
non o
so - no
mi
re;
pe - cha - do
po - de a - bri
dor
che
re.
65
Ven, sonio, ven
Ven, sonio, ven

pola carqueixeda
e adormntame a mia nena.

non te troco meu amore,
nin polo ouro do sole.

arrlame este nenio;
Ven, sonio, ven

polo carreirio
e adormntame o meu menio.
= 66
G
Ven, so - ni - o,
ven
e a - dor - mn - ta - me a
Ven,
so - ni - o,
po - la car - quei - xe - da
- a
ne - na.
G

po - lo
ven
e a - dor - mn - ta - me o
CANTOS DE BERCE
mi
G
G
meu - me - ni - o.

L - a
- rr
ca - rrei - ri - o
= 66
66
- rr
rr
co - rres
que
la - me es - te
moi
le
ne
la - me es - te
la - me es - te
ne
ne
ni
ni
ni
- o;
da
o,
o,

67
Sonn ven e sonn vai
Este neno pequenio

1
Esta nena pequenia

e a bota-lo pan forno.
Este neno pequenio

= 66

Es - te
dei - xa
fa - rei
e u - nhas
CANTOS DE BERCE

ne
lo
que el
lle
cal - zns
me - dra
lai - nas
ni
de
li
po - lo
car - quei
a - dor - mn
la.
E,
68
so - nn
So - nn ven
r;
de

= 66
no pe - que
po
Sonn vai e sonn ven

polo carqueixale
pra este neno adormentare.
Sonn ven e sonn vai

polo carqueixedo,
xe
ta - me es - te
G
e,
vai
do,
ne - no.
e.
69
O meu neno pequenio

1
Sonn vai e sonn ven
O meu neno pequenio


heillo de levar cura
e venderllo nun pataco.
= 66
= 66

O
pe - que
hei - llo
ne - no
- ni - o
pe - que - ni
co - ma un
de
le - var
nun
ra
o,
cu
pa
ta
So - nn
a - dor
to,

ven - der - llo
CANTOS DE BERCE

meu
Sonn vai e sonn venhe,

adormentadn che voue,

vai
so - nn
mn - ta - me o
a - dor - men - ta - dn
ra
a - dor - men - ta
co.
70
- dn
meu
ven - nhe,
ne
che
vo
che
no;
ue,
que - do.
71
Ro, nenio, ro
1
Ta nai xirineta
que che vea da-la teta
e teu pai gabianhe,
que che vea da-lo panhe.
Ro, nenio, ro
que te come o cacarr.
E, ro, ro, nenio, ro.
= 66

Ro,
ne
ni
que
te
co - me o
ca
E,
ro,
ro,
ne
CANTOS DE BERCE
ni
= 66
o,
ro
ca

T - a
rr.
o,
ro.
72
nai
xi
- ri
que
che
ve - a
teu
pai
ga
- bi
que
che
Ro,
ro,
ve
- a
ro, que te
da
da
- la
- lo
ne - ta,
te - ta
a - nhe,
pa - nhe.
co - me o ca - ca - rr.
73
Ai, Mara Manuela

1
Ai, Mara Manuela,

corpo delicado,
ven coida-lo neno
que che est chorando.
Chralle o neno, chralle o neno,

chralle o neno a Mara Manuela.
= 66

Ai,
cor
ven
que
Ma
coi
che es
CANTOS DE BERCE
ra
Ma
po
de
da
li

ca
lo
ne
cho
nue
ran

= 66
la,
do,
G
G
G

E,
Ch - ra - lle o
3
ch - ra - lle o
no
do.
74
e.
G

3
ne - no, ch - ra - lle o
ne - noa Ma - r - a
G

E,
e,
e,
Ma
e.
ne - no,
nue - la.
75
Paxarios que voades
Tirulero mia gaita

1
Este neno pequenio,

Tirulero, mia gaita


Ti - ru
ti - ru
- ro
le
fl - ta
a - go

= 66
= 66
Vaite, vaite, ou papn,

da cima deste tellado;
dixalle durmir neno
un sonio sosegado.
Paxarios que voades

me o
CANTOS DE BERCE
le - ro,
meu
gai
ra
mi - a
que
tam - bo - ri
- ta, -
gai
ro.
po - las
que es - t
76
fo - llas
dei - xa
ta
Pa - xa - ri - os
ro;
lei
gai
te - o a
tei
no
de
que
vo
dos
lou
a - des
rei
so - no
pri
mei
ros,
dur - mi - lo
ne - no
ro.
77

1
O nenio est no berce
= 66

Dur - me,
dur - me
meu
ru - li
do
es - per
can
se
hai
ber
Dur - me, meu
CANTOS DE BERCE
dur - me
ben,

durme, meu pequerrechio
que teu pai hache traere
da ribeira un paxario.

durme ben, durme no rolo;
e cando espertes dime
se hai berce coma o colo.
G

ro - lo.
ce
o,
dur - me,
ro - lo
tes
co
- ma o
G G
Ai,
@
@
O
di - me
78
quen
lle
ha
de
da - las
T - a
nai
vai
no
mu
teu
pai
ne - ni - o es - t - no
ai!
co - lo.
Tirulero meu nenio,

Ta nai vai no muo
= 66
no

quen lle ha de da-las papas?
Ta nai vai no muo
e teu pai vai coas vacas.
vai - co - as
ber - ce
pa - pas?
- o
va - cas.
79
E ro, r , nenio, ro

dun amor que se chama Manolo.
pra non andar con entrenques no colo.
E ro, r , nenio, ro
quedaremos eu e tu.
= 66
G

Es - te
dun
Deus que
pra
non
ne - no que
mo
deu
se
cha - ma
que
mo
an - dar con
CANTOS DE BERCE
no
a - mor que
te - o
en - tren - ques
co

lo
E,
no
lo - go -
Mo - rre
que - da
co - lo.
80
r,

tran
ro,
cu - nha
Ma - no - lo.
cr - e
= 66

rn
ne - ni
o,
qui
no
os
ve
re - mos
eu
llos
ro
cu;
to
dos
tu.
81
captulo iii
Novos
cantos
de berce
Composicins lricas actuais

A composicin de novos arrolos, seguindo os parmetros
dos cantos de berce tradicionais, tivo diferentes cultivadores longo da historia da literatura e da msica. Son ben
coecidas as composicins escritas por Brahams, Chopin,
Falla, Ravel, Stravinsky e outros moitos compositores que
realizaron a sa creacin inspirados en cantos de berce tradicionais do seu mbito cultural.
Tamn a historia da msica de Galicia conta con creadores senlleiros como Marcial del Adalid, Juan Montes,
Manuel Feijoo, Rogelio Groba, etc., ou na historia da literatura representada por figuras como Rosala de Castro,
Fanny Garrido, Lus Pimentel, Manuel Leiras Pulpeiro, Lus
Amado Carballo, Celso Emilio Ferreiro e Xos M. lvarez
Blzquez, entre outros.
Desde a dcada dos 70, diferentes intrpretes como Mara
Manuela e Miguel, Rosa Cedrn, Xon Pardo, Amancio
Prada, Uxa Senlle e a maiora dos grupos musicais inclen
nos seus documentos sonoros algn canto de berce tradicional ou de autor.
No ano 2001, o Taller experimental de msica tradicional,
publicou o documento sonoro Cantos de berce tradicionais,
na editorial Galinova. Os mesmos autores, N. Garca e M.
Rico, xa realizaran anteriormente unha escolma nos documentos sonoros titulados Arroln, arroln e Vente vindo,
ven cantando. Posteriormente, no ano 2006, Abe Rbade,
achgase a este material tradicional, que complementa con
cantos de berce
84
novas composicins literarias e musicais, co documento

sonoro Aloumios de seda. Por ltimo diferentes msicos e
intrpretes acaban de presentar o documento titulado Non
hai berce coma o colo na editorial Kalandraka.
Amais das creacins lrico musicais expostas cranse en
Galicia novas composicins que enlazan a nosa tradicin
con formas anovadas da sociedade actual. A diversidade, a
recreacin e a transformacin a partir das formas tradicionais permite ofrecer novas composicin mis prximas s
sensibilidades musicais da actualidade. Estamos ante formas vellas para tempos novos nunha lxica dinmica creativa con tonalidades actuais.
A seguir ofrecemos unha mostra significativa desta
maneira de crear sobre os alicerces da tradicin oral a travs
das composicins de Xon Babarro, Ana M. Fdez. Martnez,
Mara Lado, Carme L. Taboada e Mara Reimndez.
85
Rubio de cereixa
1
Rubio de cereixa,
voar de perdiz
para a princesia
que quere durmir,
que quere durmir,
que quere soar
un lilo encantado
en cuncha de mar.
2
Ma... ma... ma... m!

Ma... ma... ma... m!
Letra: Xon Babarro

Msica: Meloda tradicional
= 66
G

O Home do Sono,
que tan durmin,
chegou caladio
sentado nun mou...,
sentado nun mou...,
durmindo nun m...,
contando as ovellas
que ten no curral.
diz
Me... me... me... m!

Ma... ma... ma... m!
mir,
que
Por un mar de estrelas

navega nun bou
a mia princesa
que un ollo cerrou,
que un ollo cerrou
e outro ha de cerrar,
que o canto do moucho
vir co luar.
ar
mar. Ma
Ru - bio
pr
crei - xa
de
que - re
dur - mir,
ma
ma
de
m! Ma
que que - re
que - re
en
ma
que
li - lo en - can - ta - do
vo - ar
per -
prin - ce - si - a
un
ma
dur -
so -
cun - cha
de
m!
Mou... mou... mou... mou!

Ma... ma... ma... m!
cantos de berce
86
NOVOS CANTOS DE BERCE
87
Regatio brincadeiro
Letra: Ana M. Fernndez

Msica: Manuel Rico
= 64

Regatio, brincadeiro,
o meu neno est a chorar,
toca a msica das augas,
por se o podes consolar.
Re - ga - ti - o
Ai, lalal, ai, lalal!

3
Xa est a noite no camio,
vestida de capitn.
Mil luceiros trae no barco
e unha la de cristal.
o meu
ne - no es - t a
to - ca a

5
Ramallios de loureiro,
carballos do carballal,
deixade durmir neno
que ten moito que soar!
(
Ai,
la
m - si

por se o
brin - ca
po - des
la
l!
- ca
cho
dei
das
au
Ai
la
la
ro,
rar.
con - so
- gas
lar.
l!

7
Durme, mia xoia, durme,
pecha os teus ollios xa
que che hei dar bicos e arrolos
cantos de berce
88
89
Meu nenio, neno, neno


acochado en vimbio e la
envolveito en branco lenzo
a arrolar e a arrolar.
2
Ea, ea,
3
Meu reicio vai nun cesto

pensa o mar que o ha levar
mais a la que hai no ceo
gardarallo pra a mam.
Meu ne - ni
a - co
en - vol
Ea, ea,
gardarallo pra a mam.
5
Ea, ea,
G
o, ne
G

G

e
aa
G G

no,
aa
no
la
G

co
len - zo
G
rro - lar.
ne
- bio e
a,
a a - rro - lar
90
vei - to en bran
cha - do en vim
- lar
a a - rro

anda o ro a te buscar
vente sono, vente cedo
cantos de berce
Letra: Mara Lado

Msica: Manuel Rico
= 56
a,
rro - lar.
91
Arrola, arrola
Letra: Carme L. Taboada

Msica: Manuel Rico
= 64
G
Arrola, arrola,
Sarela, arrola,
vn a noite e a nena chora.
Arrola, arrola.
A - rro - la, a - rro - la, Sa - re - la, a - rro - la,
E, a, e, a, e, a.
3
vn
Arrola, arrola,
Sarela, arrola,
vn a la e a nena chora.
Arrola, arrola.
E, a, e, a, e, a.
5
Arrola, arrola,
Sarela, arrola,
cala a nena e a la chora.
Arrola, arrola.
noi - te
ea
a,
e,
a,
ne - na
rro - la, a - rro
E,
cho - ra.
la.
e,
a.
E, a, e, a, e, a.
cantos de berce
92
93
O meu neno est no berce


o meu neno de cristal,
as sas bgoas son de prata
as meixelas de coral.
eu non canso de o arrolar,
os seus beizos son de ouro.
calar, non calar.
3

os ollios vai pechar,
canta o moucho, cae a noite,
o meu neno dorme xa.
4

eu non deixo de o vixiar,
voan alas agoreiras.
Soar, que soar?
meu
ne
as
sas
as
mei

Ai, la,
Ai, la, la, ra, la, la l!

Ai, la, la, ra, la, la, la, la!
Ai, la,
94
xe
la, ra, la, la
la, ra, la, la,
no
ber
no
de
cris
son
de
pra
- goas
ne - no es - t
O meu
cantos de berce
Letra: Carme L. Taboada

Msica: Manuel Rico
= 54
las
l!
de
co
- ce,
tal,
ral.
Ai, la,
ta
la, ra, la, la,
l!
la, la! Ai, la,
la, ra, la, la,
l!
95
Menia meiga, menia linda
Letra: Mara Reimndez

Msica: Manuel Rico
= 56

Menia meiga, menia linda

soa no berce que voas, que brincas
soa no berce que tocas as palmas
soa no berce que falas e bicas.
Me - ni - a mei -
E, e, e, e, e, e.
3
so - a
Menia meiga, menia linda.

Menia meiga, dona das horas
dronche vida as estrelias,
as que levamos as mulleres todas.
E, e, e, e, e, e.
5
Menia meiga, menia linda.

Menia meiga, menia forte
que nunca o medo a ti te venza,
pois a ta vontade todo o pode.
no
so - a no
E,
96
e,
ber - ce
E,
So - a no
E, e, e, e, e, e.
cantos de berce
que
me - ni - a
ga,
vo - as
que
G

e,
as
ber - ce
que
que
e,
e,
to - cas
fa - las
e,
brin - cas.
e.
bi - cas.
e,
lin - da
pal - mas
G
G

e,
e,
ber - ce
e.
97
Os autores
xon babarro gonzlez (Calvelo de Maceda, 1947)
catedrtico de Lingua galega e literatura, un activo normalizador da nosa lingua creando propostas didcticas e
obras literarias. Publicou os primeiros manuais utilizados
para o ensino da lingua e, na actualidade, un dos autores
de literatura infantil e xuvenil mis significativos de Galicia.
ana mara fernndez martnez (Palma de Mallorca,
1949) profesora e filloga. Participa na redaccin dos primeiros manuais de Lingua galega con Xon Babarro. Forma
parte do grupo de autores e autoras de literatura infantil
e xuvenil mis significativos de Galicia. No 2001 foi galardoada co Premio Lazarillo de poesa.
mara lado lario (Cee, 1979) comeza a sa andaina
literaria no Batalln Literario da Costa da Morte. Amais de
dedicarse teatro como actriz e autora, a sa actividade
literaria cntrase no xnero potico. No ano 2011 foi a ganadora do Certame de poesa Mara Mario.
carme lpez taboada (Sendelle-Boimorto, 1950)
catedrtica de Lingua galega e literatura. Participa no proceso de normalizacin coa elaboracin de diferentes libros
para o ensino. Cultiva o xnero teatral e potico. Amais de
diferentes publicacins sobre a linguaxe xurdica e administrativa o seu labor investigador cntrase maiormente
no eido da fraseoloxa. coautora do Dicionario de fraseoloxa galega e unha das redactoras do Dicionario da Real
Academia Galega (1997).
cantos de berce
98
mara reimndez meiln (Lugo, 1975) tradutora e

escritora polifactica. A sa obra abrangue a narrativa, a
poesa, o teatro e o ensaio, mesmo estendndoa ao mbito
da literatura infantil e xuvenil. Premiada xa dende os seus
comezos, reafirma a sa traxectoria con diferentes galardns entre os que destacan o Premio Xerais 2014 e o Premio
de Novela por Entregas deLa voz de Galicia 2015.
manuel rico verea (Boimorto, 1948). Participa no proceso de normalizacin da lingua galega na sa actividade
docente e administrativa. Desenvolve unha actividade de
creacin, investigacin e publicacin sobre a msica e a sa
aplicacin pedagxica. Ten publicados diferentes documentos sonoros como autor ou coautor.
99
Discografa
Bibliografa
abe rbade. Aloumios de seda. Santiago: Xunta de

Galicia, 2008.
nogueira, paolo e magoia bodega. Non hai berce coma
o colo. Pontevedra: Kalandraka, 2014.
taller experimental de msica tradicional.
Cantos de berce. A Corua: Galinova editorial, 2002.
blanco prez, domingo. A poesa popular en Galicia.

Vigo: Edicins Xerais de Galicia, 1992.
fernndez espinosa, lus mara. Canto popular galego.
Madrid: Editorial Mass, 1940.
gonzlez rodrguez, daniel. Cancioneiro Popular
Galego. Ourense: La Regin, 1963.
lpez taboada, carme; rico verea, manuel. Cantares.
Poemas musicados. Barcelona: Editorial Casals, 1983.
martnez torner, eduardo; bal y gay, xess.
Cancioneiro Galego. A Corua: Fundacin Barri, 1973.
rico verea, manuel. Cancioneiro popular das terras do
Tamarela. Vigo: Editorial Galaxia, 1986.
rico verea, manuel. Arroln, arroln. A Corua:
Editorial Fontel, 1993.
rico verea, manuel. Vente vindo, ven cantando.
A Corua: Editorial Galinova, 1996.
sampedro y folgar, casto. Cancioneiro musical de
Galicia. A Corua: Fundacin P. Barri de la Maza, 1982.
schubarth, doroth; santamarina, antn.
Cancioneiro popular galego. Sete Tomos. A Corua:
Fundacin P. Barri de la Maza, 1985.
schubarth, doroth; santamarina, antn.
Cancioneiro galego de tradicin oral. A Corua: Fundacin
P. Barri de la Maza, 1982.
schubarth, doroth; santamarina, antn. Cantigas
populares. Vigo: Editorial Galaxia, 1983.
1 O Taller experimental de
msica tradicional, formado por
Nani Garca e Manuel Rico, nace co
obxectivo de presentar para o gran
pblico a msica tradicional en
formas anovadas e contribur deste
xeito conservacin dos signos de
identidade cultural do pas. Para
a gravacin dos tres primeiros
proxectos, Arroln, arroln, Vente
vindo, ven cantando e Cantos de
berce tradicionais, intgrase no
grupo Uxa Lpez Meirama como
voz que o identifica, ata o ano 2003.
O ltimo proxecto realizado, Para
dicir, contar e cantar, compendia rimas, frmulas mxicas, encadeados
e cancins que nos falan do mundo
dos animais.
cantos de berce
100
101
Supermercados Gadis edita Cantos

de berce con motivo da celebracin
do Da das Letras Galegas do ano
2015, ano no que homenaxeado
Xos Fernando Filgueira Valverde.
Cantos de berce imprimiuse no prelo
de Agencia Grfica Gallega nunha la
de primavera en cuarto minguante.
Empregouse un papel Coral Book de
90 g/m para a tripa e un Gardapat
Kiara de 250 g/m e 135 g/m para a
cuberta e a camisa respectivamente.
A tipografa para a composicin dos
textos a Tiempos de Kris Sowersby.

Cantos de Berce

Cargado por

Información del documento

Título original

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Cantos de Berce

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

Cantos

m anuel rico verea

novos cantos de berce

As partituras deste cancioneiro foron transcritas polo autor

Pedro Chosco meu amigo

Sonn ven e sonn vai

E se se resiste, faise dun xeito mis ou menos urxente e suplicante:

O nenio tenche sono

Ou insistindo con porfa:

Durme, meu nenio,

Cando o sono non vn podemos reclama-la sa presenza:

Vaite, vaite, ou Papn,

Tamn se acode, se for necesario, a claras advertencias:

Con gran capacidade de suxestin uns arrolos expresan a

Este neno pequenio,

Este neno pequenio

E outros describen a mesma accin rtmica de arrolar ou

Cando o neno ou a nena adormeceu, a nai segue a cantar

Destaca por abondoso o grupo de coplas nas que non nin

Vaite, vaite, paxario

O meu neno tenche sono

Durme, mia nena, durme,

Durme, mia nena, durme,

Moitas delas expoen feitos e roles da vida coti que nos

Esta nena pequenia

Carnia da mia carne

Ou dun coadxuvante para un feito tan tenro como plstico:

La que corres moi leda

Este neno pequenio,

O meu neno pequenio

Luisio unha rosa,

O lirismo a nota dominante nestes textos que expresan os

Este meu neno pequeno

Rivi, rivi, rivirola

Na tradicin lireraria dos cantos de berce dominante a

Presentamos nesta publicacin as composicins lricas

A nenia ten sonio

Ai, Mara Manuela,

Arrer, meu nenio,

corpus literario clasificacin das cantigas

Canta, nenio, canta

Arrola, nenia, arrola

Carnia da mia carne,

Chora, meu nenio, chora,

Cala, nenio, cala, nenio,

Durme, meu nenio, durme

Cala, ora! Cala, ora!

Dar e dar na cabecia

corpus literario clasificacin das cantigas

Durme, meu nenio, durme

Durme meu neno,

Durme, meu nenio, durme

Durme, meu nenio

Durme, meu nenio, durme

Durme, meu nenio

Durme, meu nenio, durme,

Durme, meu nenio

Durme, meu nenio, durme,

corpus literario clasificacin das cantigas

Durme, meu rulio, durme,

E, ro, ro, ro, ro,

Esta nena pequenia

Este meu neno pequeno