GRAVITACIN.

PROBLEMAS
1.

O MESSENGER unha misin espacial non tripulada da NASA, lanzada rumbo a Mercurio en Agosto de
2004 e que entrou en rbita arredor dese planeta en Marzo de 2011. No seu percorrido enviou datos
que permiten coecer diferentes parmetros sobre Mercurio. As, en Abril de 2011, atopndose a
unha distancia de 10 124 km do centro de Mercurio, o perodo de Messenger foi de 12 horas e 2
minutos. Con estes datos:
a) Calcula a velocidade orbital a que se estara movendo Messenger.
b) Determina a masa de Mercurio.
c) Determina os valores da enerxa cintica e potencial da sonda espacial nese intre, tendo en conta que a
masa da sonda espacial de 485 kg.
Dato: Constante de Gravitacin G = 6,6710-11N m2kg-2
a) Para determinar a velocidade orbital temos en conta os datos do problema:
T= 12 h 2 min= 43 320 s
R= 1,0124107 m

2 R
2 1,0124107
=
= 1, 468103 m s 1
v
T
43320

=
v

b) A forza centrpeta necesaria para que Messenger poida describir a rbita proporcionada
pola forza de atraccin entre Messenger e Mercurio.

Fg = mac

M merc m mv 2
M mercurio
v2R
2
=

M
=
= 3,271023 kg
G
v
mercurio
G
R2
R
R

c) Clculo das enerxas cintica e potencial

mv 2 485 (1468) 2
=
= 5, 23 108 J
2
2
6,671011 3, 271023 485
GMm
EP =

=
1,04109 J
7
1,012410
R

Ec
=

2. O satlite PLANCK forma parte da primeira misin europea dedicada ao estudo da orixe do Universo. O
satlite PLANCK, cunha masa de 1 800 kg, foi lanzado en Abril de 2009 para situarse nunha rbita a 1,5
millns de kilmetros do centro da Terra. Supoendo que a rbita que describe circular, calcula:
a) A velocidade orbital do satlite e o tempo, en das, que tardar en dar unha volta entorno Terra.
b) A enerxa cintica, potencial e mecnica do satlite na rbita.
c) A velocidade con que chegara Terra, se por algunha circunstancia o satlite perde a sa velocidade
orbital. Considerar desprezable a friccin ao entrar en contacto coa atmosfera
Datos: Radio da Terra: 6,37106 m. Masa da Terra: 5,981024 kg. G = 6,6710-11N m2kg-2.
a) Para determinar a velocidade orbital temos en conta que:

Fg =mac G

=
v

GM
=
R

M T m mv 2
M
=
G T =v 2
2
R
R
R

6,6710115,981024
= 516 ms 1
1,5.109

A determinacin do perodo faise a partir da velocidade orbital:

=
v

2 R
2 R 2 1,5109
T=
=
= 1,83107 =
s 211 das
T
v
516

b) Clculo das enerxas cintica e potencial

mv 2 1800(516) 2
=
= 2,4108 J
2
2
GMm
6,6710115,9810241800
EP =
=
= 4,8108 J
9
R
1,510
Ec =

Em = Ec + E P = 2,4108 + ( 4,8108 ) = 2,4108 J

c) Aplicamos o principio de conservacin da enerxa, supoendo que a enerxa cintica orbital
agora nula.

( Ec + EP )rbita =
( Ec + EP )Terra
8
0 + ( 4,810=
)

mv 2
Mm
)
+ ( G
2
RT

6,6710115,9810241800
mv 2
=
4,8108 +
=
1,121011
2
6,37106
=
v 1,12.104 m s 1

3.

En 2012, a Universidade de Vigo e o Instituto Nacional de Tcnica Aeroespacial, en colaboracin coa

ESA (Axencia Espacial Europea) puxeron en rbita o primeiro satlite galego, o XATCOBEO, para fins
educativos. Este satlite, cunha masa de aproximadamente 1 kg, orbita a unha altura mxima (apoxeo)
de 1500 km da superficie terrestre, e a unha mnima (perixeo) de 300 km. Determina:
a) A velocidade media orbital, supoendo que o radio medio orbital e a semisuma do perixeo e apoxeo.
b) A enerxa mecnica do satlite no apoxeo.
c) Xustificar cmo variar a velocidade areolar no seu percorrido orbital.
Datos: Radio da Terra: 6,37106 m; Masa da Terra: 5,981024 kg. G = 6,6710-11N m2kg-2.
a) Para determinar a velocidade media orbital temos en conta que:
M T m mv 2
M
=
G T =v 2
2
R
R
R
(1500 + 300) + 12740
Radio=
orbital
= 7270km
= 7, 27106 m
2
Fg =m.ac G

=
v

GM
=
R

6,6710115,981024
= 7407m s 1
7, 27106

b) A enerxa mecnica consrvase, polo que:

. = .

+ 2 =
+ 2
6
6
2
7,87 10
2
6,67 10
1

2
+

+
2

7,87 106 2
6,67 106 2

Por tratarse dun campo de forzas centrais, tamn se conserva o momento angular:
= ; =
6,67 106 = 7,87 106
Resolvendo o sistema chegamos a:
= 8046 m/s; = 6819 m 1
E pdese calcular a enerxa mecnica total, que resulta:
. = 2,74 107 J

c) A segunda lei de Kepler dinos que no movemento dun satlite respecto do seu planeta, a
velocidade areolar constante. vareolar =

dA
L
=
dt 2m

Por tratarse dun campo de forzas centrais ( e son vectores paralelos), o momento da
forza ser nulo, co que o momento angular permanece constante. Por este motivo, a
velocidade areolar non cambia.

M
=
rxF
= 0
F

dL
MF =
= 0 L = cte
dt
dA L
vareolar
= = = cte
dt 2m

4.

Un satlite de masa 200 kg sitase nunha rbita circular sobre o ecuador terrestre, de tal forma que se
axusta o radio da rbita para que dea unha volta Terra cada 24 horas. As consguese que sempre se
atope sobre o mesmo punto respecto da Terra (satlite xeoestacionario).
a) Cal debe ser o radio da sa rbita?
b) Canta enerxa se precisa para situalo na rbita?
c) Cal a velocidade que se lle debera comunicar dende a Terra para facer que escape da atraccin
gravitatoria?
Datos: G = 6,6710-11N m2kg-2; Masa da Terra: 5,981024 kg; Radio da Terra: 6,37106 m
a) Para determinar o radio da rbita temos en conta que o perodo T= 24 h= 86 400 s :

Fg = m.ac
G

M T m mv 2
MT
MT
2R 2
GM T T 2
2
3
=

G
=
v

G
=
(
)

R
=
= 4,2107 m
2
2
R
R
R
R
T
4
b) A enerxa necesaria para poelo en rbita

( Ec + EP )Terra =
( Ec + EP )rbita
E c + ( G

Mm
Mm
) =G
RT
2R

Mm
Mm
G
+G
Ec =
RT
2R
=
Ec GMm(

1
1
1
1
=

) 6,6710115,981024200 (
)
6
RT 2 R
6,3710 8, 4107

Ec = 1,161010 J
c) A velocidade de escape dende a superficie da Terra defnese como a velocidade mnima que
debemos comunicar a un corpo para chegar infinito, e determnase por aplicacin do
principio de conservacin da enerxa

EPTerra + Ec = E = 0
vescape =

GM T m mve 2
+
= 0
RT
2

2GM T
2 6,6710115,981024
=
=11,1 103 m s 1
RT
6,37106

5. O conxunto de satlites GPS (Global Positioning System) describen rbitas circulares arredor da Terra
permitindo que poidamos determinar a posicin onde nos atopamos cunha gran precisin. Todos os
satlites GPS estn a mesma altura e dan das voltas Terra cada 24 horas. Calcular:
a) A altura da sa rbita sobre a superficie da Terra e a velocidade angular dun dos satlites.
b) A enerxa mecnica e a velocidade lineal que tera un destes satlites na sa rbita.
c) A nova velocidade e o tempo que tardara en dar unha volta Terra se o facemos orbitar ao doble de
altura.
Datos: G = 6,6710-11N m2kg-2; Masa da Terra: 5,981024 kg; Radio da Terra: 6,37106m;
Masa do satlite: 150 kg.
a) Para determinar o radio da rbita temos en conta que o perodo T= 12 h= 43 200 s

Fg = m.ac

M T m mv 2
MT
MT
2R 2
GM T T 2
2
3
=

G
=
v

G
=
(
)

R
=
= 2,66107 m
2
2
R
R
R
R
T
4
7
h = R RT = 2,02.10 m

A velocidade angular:

2
2
=
= 1,45104 s 1
=
43200
T
b) A enerxa mecnica na rbita a suma das sas enerxas cintica e potencial

ET =

GMm
6,67.10115,981024150
=
= 1,12109 J
7
2R
22,6610

A velocidade lineal obtense a partires da velocidade angular

v = R = 1,451042,66107 = 3,86103 m s 1

c) Para o clculo da velocidade orbital:

Fg = mac G
v=

=
v

M T m mv 2
M
=
G T = v2
2
R
R
R

GM T
6,6710115,981024
=
= 2920ms1
R
( RT + 2h )
O tempo que tardara en dar unha volta sera

2 R
2 R
T=
= 1,00105=
s 28 h
T
v

6.

a)
b)
c)

A NASA lanzou en 2010 un satlite xeoestacionario (que xira coa mesma velocidade angular que a
Terra), o GOES-P (Geostationary Operational Environmental Satellite), que suministrar diariamente
informacin de tipo meteorolxico e dar conta de actividades solares que poden afectar ao ambiente
terrestre. GOES-P ten una masa de 3,1103 kg e describe una rbita circular de 4,22 107 m de radio.
Con estes datos:
Calcula a velocidade areolar do satlite.
Supoendo que o satlite describe a sa rbita no plano ecuatorial da Terra, determinar o mdulo do
momento angular respecto dos polos da Terra.
Indica os valores da enerxa cintica e potencial do satlite na rbita.

Datos: Perodo de rotacin terrestre= 24 h. Radio medio terrestre 6 370 km; Masa da Terra: 5,981024 kg;
G = 6,6710-11N m2 kg-2.

a) Para determinar a velocidade areolar temos en conta que o vector de posicin perpendicular
velocidade, polo que:

dA
L
mvR vR
=
=
=
2m
2
dt 2m
2
.R 2 ( 4,22107 ) 2
.R 2 ( 2 T ). R
=
= 6,481010 m 2s 1
=
=
=
86400
2
2
T

vareolar =
vareolar

b) Para determinar o valor do momento angular:

r=

v
=

R 2 + RT2 =

(4, 22107 ) 2 + (6,37106 ) 2 = 4, 27107 m

GM
= 3, 07103 ms 1
R

GM
p = mv = m
= 3,11033, 07103 = 9,52106 kg m s 1
R

L = r p L = rmvsen = rm v = 4, 27107 9,52106 = 4, 061014 kg m 2 s
c) Clculo das enerxas cintica e potencial na rbita

mv 2 3,1103 (3,07103 ) 2
=
= 1,461010 J
2
2
GMm
6,6710115,9810243,1103
EP =
=
= 2,921010 J
7
R
4,2210
Ec =

7.

A 760 km da superficie terrestre orbita, dende 2009, o satlite franco-espaol SMOS (Soil Moisture
and Ocean Salinity), que forma parte dunha misin da Axencia Espacial Europea (ESA) para recoller
informacin sobre o planeta. A masa do satlite de 683 kg.
a) Calcular a enerxa cintica do satlite e a sa enerxa mecnica total.
b) Calcular o mdulo do momento angular do satlite respecto do centro da Terra.
c) Xustificar por qu a velocidade areolar do satlite permanece constante.
Datos: Radio medio terrestre: 6,37106 m. Masa da Terra: 5,981024 kg. G = 6,6710-11N m2kg-2.
a) Clculo da enerxa cintica e da enerxa total

v
=

GM
=
R

6,6710115,981024
= 7, 48103 m s 1
6
7,1310

mv 2 68374792
Ec =
=
= 1,911010 J
2
2
6,6710115,981024683
GMm
EP =

=
3,821010 J
(6,37106 + 0,76106 )
R
ET =
Ec + E P =
1,911010 J
b) Clculo do mdulo do momento angular:

R = 6,37106 + 0,76106 = 7,13106 m

v 7, 48.103 m s 1
=

p = mv = 6837, 48103 = 5,11106 kg m s 1

L = r p L = rmvsen = rmv = 7,131065,1106 = 3,641013 kg m 2 s 1
c) A segunda lei de Kepler dinos que no movemento dun satlite respecto do seu planeta, a
velocidade areolar constante.
Por tratarse dun campo de forzas centrais ( e son vectores paralelos), o momento da
forza ser nulo, co que o momento angular permanece constante. Por este motivo, a
velocidade areolar non cambia.

=
= 0
M
rxF
F

dL
= 0 L = cte;
MF =
dt
dA L
vareolar
= = = cte
dt 2m

8.

Sabendo que o perodo de revolucin lunar de 27,32 das e que o radio da rbita da La 3,84108 m,
calcular:
a) A constante de gravitacin universal, G.
b) A enerxa cintica e potencial da La respecto da Terra.
c) Se un satlite se sita entre a Terra e a La a unha distancia do centro da Terra de 5RL. Cal a relacin
entre as forzas que exercen a Terra e a La sobre el?.
Datos: Radio medio terrestre: 6,37106 m. Masa da Terra: 5,981024 kg. Radio da La: 1,74106 m.
Masa da La: 7,351022 kg.
Dato: 27,32 das= 2,36106 s

a) Clculo da constante de Gravitacin Universal

=
v =
.R
=
v

2 R 2 3,84108
=
T
2,36.106

GM
=
R

G5,981024
3,84108
2

2 3,84108 G5,981024
=
=
G 6,711011 N m 2 kg 2

6
8
3,8410
2,3610

=
v

b) Clculo da enerxa cintica e potencial

GM
=
R

6,7110115,981024
= 1,022103 m s 1
8
3,84.10

mv 2 7,35102210222
=
= 3,841028 J
Ec =
2
2
GMm
6,7110115,9810247,351022

=
7,681028 J
EP =
8
R
3,8410

=
FT
=
FL

c) Relacin de Forzas

GM T m GM T m
=
2
rT 2
( 5RL )

GM L m
=
rL 2

GM L m

( R 5RL )

GM T m
2
2
2
5,981024( 3,84108 5 1,74106 )
M T . ( R 5RL )
5RL )
(
FT
= =
=
=
1,5105
2
22
6 2
GM L m
FL
M L . ( 5RL )
7,3510 ( 5 1,7410 )
2
( R 5RL )

9.

Fobos un satlite de Marte que xira nunha rbita circular de 9 380 km de radio, respecto ao centro
do planeta, cun periodo de revolucin de 7,65 horas. Outro satlite de Marte, Deimos, xira nunha
rbita de 23 460 km de radio. Determine:
a) A masa de Marte e o perodo de revolucin do satlite Deimos.
b) A enerxa mecnica do satlite Deimos.
c) O mdulo do momento angular de Deimos respecto ao centro de Marte.
Datos: G = 6,6710-11N m2kg-2; Masa de Deimos = 2,41015 kg
a) Clculo da masa de Marte.

GM
2R
=
T
R
2 2
GM
4 R
4 2 R 3
4 2(9,38106 )3
M
M
=

=
= 6,441023 kg
T2
R
GT 2
6,671011 ( 27540) 2

v = . R =

Clculo do perodo de Deimos

=
v =
.R

2 R
=
T

GM
R

4 2 R 2 GM
=
T=
T2
R

4 2 R 3
=
GM

4 2(2,346107 )3
= 1,089105 s= 30,3 h
6,67101136, 441023

b) Clculo da enerxa mecnica de Deimos

mv 2 GM
=
2
2R
GMm
EP =
R
Ec =

ET = Ec + EP =

GMm
6,6710116,4410232,41015
=
= 2,201021 J
2R
223,46106

c) Clculo do mdulo do momento angular:

R = 23, 46106 m
v
=

GM
=
R

6,6710116, 441023
= 1353 m s 1
6
23, 4610

p = mv = 2, 4.10151353 = 3, 21018 kg m s 1

L = r p L = rmvsen = rmv = 23, 461063, 21018 = 7,51025 kg m 2 s 1

10. Nun planeta esfrico coa mesma densidade media que a Terra e cun radio que a metade do terrestre:
a) Cal a aceleracin da gravidade na superficie?
b) Cal sera o perodo dun satlite que se move nunha rbita circular a unha altura de 400 km respecto
da superficie do planeta?
c) Cmo sera a variacin do seu campo gravitatorio en profundidade?
Datos: Radio da Terra RT=6 370 km. Aceleracin da gravidade na superficie da Terra g=9,8 ms-2
a) Clculo da aceleracin da gravidade

M
M
M
densidade planeta == 3 =
4 R
V
4 ( RT )3
3
3
2
M
MT
densidade Terra = T =
4
VT
R 3
3 T
M
MT
MT
M
=
=
3
R
4
3
8
R
4 ( T )
3 T
3
2
MT
GM
9,8
8= GM=
T
g
=
=
= 4,9m s-2
2
2
R
R
2 RT
2
( T )2
2
G

b) Clculo do perodo da rbita dun satlite a 400 km da superficie.

=
v =
R

2 R
=
T

GM
R

4 2 R 2 GM
=
T=
T2
R
=
T

4 2 R 3
=
GM

4 2 R 3
=
G MT 8

32

2 R 3 RT2
.

=
2

GM T RT

32 2 R 3
9,8RT2

6,37106
+ 4 105 )3
4
2
= 1,5710
=
s 4,36 h
6 2
9,8(6,3710 )

32 2(

c) Variacin de g en profundidade

Si consideramos o planeta como unha esfera homoxnea de densidade constante, podemos deducir
que o valor de g vara proporcionalmente con r, polo que o mximo valor ser na superficie.

M
M
M'
Mr 3
=
=

=
'
M
4 R 3 4 r 3
V
RP3
3 P
3
Mr 3
G 3
RP
GM'
GMr
GMr
r
=
= 2
= g0 .
g= 2 =
2
3
r
r
RP
RP RP
RP

d =

11. A partir dos seguintes datos do Sistema Solar

Planetas
Mercurio
Venus
Terra
Marte
Xpiter
Saturno
Urano
Neptuno
a)
b)
c)

Distancia media al Sol (UA)

0,387
0,723
1,00
1,52
5,20
9,54
19,2
30,1

Perodo orbital (anos)

0,240 8
0,615 2
1,00
1,881
11,86
29,45
84,02
164,8

Rplaneta/RT
0,386
0,949
1,00
0,532
11,2
9,45
4,01
3,88

Calcular o valor da constante da terceira lei de Kepler para Marte, Saturno e Neptuno.
Calcula a masa do Sol
Calcula a aceleracin da gravidade na superficie de Venus.

Masa/MT
0,055
0,815
1,00
0,107
318
95
14
17

Datos: 1UA=1,4961011m; G = 6,6710-11N m2 kg-2.Campo gravitatorio na superficie da Tierra: 9,8 NKg-1

a) 3 Lei de Kepler: T2R3

2 R
GM
=
T
R
2 2
2
4 R
GM
T
4 2
cte
=

=
=
T2
R
R3
GM
2
2
T
1,881
Marte =
= 1,0075 anos2 UA -3
3
R
1,523

v =
R
=

T 2 29, 452
Saturno =
0,9989 anos2 UA -3
=
3
3
R
9,54
T 2 164,82
Neptuno =
0,9959 anos2 UA -3
=
3
3
R
30,1

2,97 10
Calculamos o valor medio da constante: 1,0008 anos UA =
2

19 2

s m 3

b) Clculo da masa do Sol

4 2
= 2,971019 s2 m 3
GM
4 2
1,991030 kg
M Sol =
=
19
G2,9710
cte
=

c) Aceleracin da gravidade en Venus

=
g

GM Venus G0,815M T GM T 0,905

=
=
= 9,80,905
= 8,9 m s 2
2
2
2
RVenus
(0,949 RT )
RT

12. A ISS (International Space Station) o resultado da colaboracin internacional para construr e manter
unha plataforma de investigacin con presenza humana de larga duracin no espazo. Se a masa da ISS
de 3,7105 kg e describe unha rbita circular arredor da Terra a unha distancia de 3,59105 m da sa
superficie, calcular:
a) A velocidade orbital da ISS e o tempo que tarda en dar unha volta arredor da Terra.
b) A enerxa mecnica da ISS.
c) A forza gravitatoria sobre un astronauta de 80 kg de masa que se atope na ISS.
Datos: Constante de Gravitacin Universal G = 6,6710-11N m2 kg-2
Masa da Terra MT= 5,981024kg;Radio da Terra RT= 6 370 km
a) Clculo da velocidade orbital e do perodo.

Fg =m.ac G
=
v

GM T
=
R

M T m mv 2
M
=
G T =v 2
2
R
R
R

6,6710115,981024
=
7700 m s 1
6
5
(6,3710 + 3,5910 )

2 R
2 R 2 (6,37106 + 3,59105 )
T=
=
= 5490 s= 1,52 h
v= . R=
7700
T
v
b) Clculo da enerxa mecnica

mv 2 GM
Ec =
=
2
2R
GMm
EP =
R

ET = Ec + EP =

GMm
6,67.1011.5,98.10243,7.105
=
= 1,09.1013 J
2R
2.6,729.106

c) Forza gravitatoria

=
Fg m=
.g m

GM T
6,6710115,981024
=
80
= 705 N
R2
(6,729106 ) 2

13. Un cometa de masa 1012kg achgase Sol dende un punto moi afastado do sistema solar, podndose
considerar que a sa velocidade inicial nula.
a) Calcula-la sa velocidade no perihelio (situado a unha distancia aproximada de cen millns de
quilmetros do Sol)
b) Calcula-la enerxa potencial cando cruce a rbita da Terra (a unha distancia r=1,5108km).
c) Calcula o valor do mdulo do momento angular no perihelio.
Datos: Masa do Sol: 21030kg; G=6'6710-11Nm2 kg-2

a) Se o lugar de onde provn o cometa est moi afastado do sistema solar, podemos considerar que a
distancia infinita, e, polo tanto, a enerxa potencial ser nula, o mesmo que a enerxa total, pois a
velocidade inicial era cero.

No perihelio, ten unha enerxa potencial negativa que imos calcular, e que ten que ser

contrarrestada, en base principio de conservacin da enerxa, pola enerxa cintica, positiva. A

partir desta, calculmo-la velocidade:

mv 2 GM
=
Ec =
2
2R
GMm
EP =
R
GMm mv 2
GM
+
=0; v = 2
=5, 2104 m s 1
Ec + EP =0;
R
2R
2

b) Para a enerxa potencial cruzar a rbita da Terra, indiferente de onde proceda o cometa, tendo
que restablecer s a ecuacin correspondente: E P =

GMm
R

Entn, s nos resta substitu-los datos da masa do Sol, a do cometa e a distancia Sol cando cruza
a rbita da Terra, xunto coa constante de gravitacin universal:

GMm

=
8,9 1020 J
EP =
R

c) O mdulo do momento angular no perihelio sera

L = r m v =1 1011 1012 5, 2 104 = 5, 2 1027 kg m 2 s 1

14. Nun planeta cun radio que a metade do radio terrestre, a aceleracin da gravidade na sa superficie
vale 5 m s-2. Calcular:
a) A relacin entre as masas do planeta e da Terra.
b) A velocidade de escape para un corpo situado nese planeta (RT= 6 370 km)
c) A altura a que necesario deixar caer un obxecto no planeta, para que chegue sa superficie coa
mesma velocidade coa que o fai na Terra, cando cae dende unha altura de 100 m.
(Na Terra: g =10 m s-2)
a) A intensidade do campo gravitatorio vn dada pola expresin: g =

GM
R2

a gravidade na superficie do planeta : gp = 5 ms-2

a gravidade na superficie da Terra :

gT = 10 ms-2

Despexando as masas do planeta e a Terra nestas expresins queda:

R
( T 2 ) 2 5 RT2
RP2
MP =5
=5
=
G
G
4 G

M T = 10

RT2
G

b)

Ec + E P = E = 0

vescape =

5 RT2
MP
= 4 G2 = 0,125
R
MT
10 T
G

mv 2 GM P m

=0
RP
2

2GM P
2G0,125M T
2G0,125M T RT
=
=
RT
R
RP
( T ). RT
2
2

2100,125RT
= 5,64103 m s-1
1
2

c) A velocidade coa que chega chan un corpo que cae dende una altura " h", sen velocidade inicial, na
que a intensidade do campo gravitatorio poida considerarse constante, vn dada pola expresin

=
v

=
2 gh

210100
= 44,7 m s 1

No planeta para que chegue con esa velocidade ter que caer dende a altura seguinte:

=
v

2 gh
=
;44,7

=
25h ; h 200 m

15. Un satlite de comunicacins de 1 t describe rbitas circulares arredor da Terra cun perodo de 90
minutos. Calcular:
a)
A altura que se atopa sobre a Terra.
b)
A velocidade orbital
c)
A enerxa total.
Datos: RT=6 400 km; MT=5,981024 kg; G=6,6710-11 N m2kg-2
a) A forza centrpeta que fai varia-la direccin da velocidade do satlite a forza gravitatoria que
exerce a Terra sobre o satlite a esa distancia do seu centro:

Fg = mac

M m mv 2
M
=
v2 = G
2
R
R
R

Por outro lado sabemos que : v = R =

de onde

2
.R
T

M
G MT 2
2
= ( R) 2 ; R 3 =
R
T
4 2

Substitundo nesta expresin os datos que temos en unidades do Sistema Internacional obtmos
valor de R

R=3

GM T 2
= 6,647106 m; R = RT + h; h = R RT = 2,47104 m
4 2

b) A velocidade orbital pode calcularse como:

Fg = mac

M m mv 2
M
2
=
v=
G
=
v
2
R
R
R

Ou ben como:
=
v

GM
= 7,73103 m s 1
R

2 R 2 6, 45106
=
= 7,73103 m s 1
T
5400

c) A enerxa total do satlite a suma das sas enerxas cintica e potencial

mv 2 GM
=
2
2R
GMm
EP =
R

Ec =

ET = Ec + EP =

6,6710115,9810241000
GMm
=
= 3,081013 J
6
26,4710
2R

16. Un corpo de masa 1 000 kg xira a 200 km por enriba da superficie da Terra.
a) Cal a aceleracin da gravidade a esa altura?
b) Cal o valor do potencial gravitatorio a esa altura?
c) Cal o valor da enerxa total?
Datos: g0= 9,81 m s-2; RT= 6 370 km
a) Para determinar o valor de g a esa altura

=
Fg m=
ac mg

MTm
M
= mg g= G 2T
2
R
R
2
2
M RT
RT
(6,570106 ) 2
=

=
= 9, 22 m s 2
g G 2T =
g
g
.
9,81
0
2
2
6 2
R RT
R
(6,37010 )
G

b) O potencial gravitatorio:

MT
g0RT2
9,81(6,370106 ) 2
G
=

=
6,06107 J kg 1
V=
6
R
R
6,57010

c) A enerxa total ser :

mv 2 GM
GMm
; EP =
=
2
2R
R
GMm
ET =
Ec + E P =

2R
2
9,811000(6,370106 ) 2
GMm RT
g0m.RT2
2 =
ET =

=
3,03.1010 J
6
2 R RT
2R
2.6,57010
Ec =

A enerxa total ser negativa por tratarse dun campo atractivo e considerar o valor de referencia 0
para a enerxa no infinito.

17. Sabendo que o planeta Venus tarda 224,7 das en dar unha volta completa arredor do Sol e que a
distancia de Neptuno Sol 4,504109 km as como que a Terra invirte 365,256 das en dar unha volta
completa arredor do Sol e que a sa distancia a este 1,495108 km. Calcular:
a)
Distancia de Venus Sol.
b)
Duracin dunha revolucin completa de Neptuno arredor do Sol.
c)
Velocidade orbital de Neptuno arredor do Sol.
a) A 3 lei de Kepler dinos que T2 proporcional a R3 sendo T o perodo de revolucin do planeta e R o
radio da sa rbita. Aplicando esto Terra e a Venus teremos

=
TT 2 cte
=
RT 3 ; TV 2 cteRV 3

TT 2 RT 3
TV 2 3
3
=

R
=
RT RV = 108,14106 km
V
2
3
2
TV
RV
TT

=
TN 2
b) Facendo o mesmo coa Terra e Neptuno obteremos

RN 3 2
9
=
T
5, 2110
=
s 165 anos
3 T
RT

2 R 2 4,504109
=
=5, 43 103 m s 1
9
T
5, 2110

c) Clculo da velocidade orbital: v =

18. Un satlite artificial de 200 kg describe unha rbita circular a 400 km de altura sobre a superficie
terrestre. Calcula:
a)
O valor da gravidade a esa altura
b)
Enerxa mecnica.
c)
A velocidade que se lle comunicou na superficie da Terra para colocalo nesa rbita.
Datos: G = 6,6710-11 Nm2kg-2 ; MT = 5,981024 kg ; RT = 6 370 km
a) O valor da gravidade :

=
Fg m=
ac mg
G

MTm
M
= mg g= G 2T = 8,70 m s 2
2
R
R

b) A enerxa mecnica a suma da enerxa cintica e a potencial

mv 2 GM
=
2
2R
GMm
EP =
R
Ec =

ET = Ec + EP =

GMm
= 5,89109 J
2R

c) Aplicando o principio de conservacin da enerxa momento do lanzamento:

2
mvsada
GM T m
Em =
=
5,89109 J
2
RT

vsada 8,14103 m s 1
=

19. Un satlite cunha masa de 300 kg mvese nunha rbita circular a 510 7 m por enriba da superficie
terrestre.
a) Cal a forza da gravidade sobre o satlite?.
b) Cal o perodo do satlite?
c) Cal a enerxa mecnica do satlite na rbita?
Datos: g0= 9,81 ms-2; RT= 6 370 km
a) Calculamos o valor do mdulo da forza de atraccin gravitatoria:

Fg = G

MT m
M T m RT2 g0mRT2
G
=
= 37,38N
=
R2
R 2 RT2
R2

b) Para o satlite que orbita a forza centrpeta igual forza gravitatoria antes calculada.

Fg = mac

Fg R
mv 2
=
v
= 2657 m s 1
R
m
2 R
2 R
=
v
T=
= 1,33104 =
s 37 h
T
v
F=
g

c) Enerxa mecnica

mv 2 GM
=
2
2R
GMm
EP =
R
Ec =

ET = Ec + EP =

GMm
GMm RT2
g m.RT2
2 = 0
= 1,06109 J
=
2R
2R
2 R RT

20. Un astronauta de 75 kg xira nun satlite artificial onde a sa rbita dista h da superficie da Terra.
Calcular:
a) O perodo de dito satlite.
b) A forza gravitatoria sobre dito astronauta.
c) A Enerxa mecnica do astronauta
Datos: g0= 9,81 ms-2; h= RT= 6 370 km
a) O perodo do satlite calculase a partir da velocidade orbital:

Fg = mac

G
=
v

M .m mv 2
M
2
=
v=
G
=
v
2
R
R
R

GMRT2
=
R.RT2

g0 RT2
= 5590 m s 1
R

2 R
2 R
T=
= 1, 43104 =
s 4h
T
v

b) Clculo da forza sufrida:

Fg = mac
Fg =

mv 2 7555902
=
= 184 N
R
1,274106

c) Enerxa mecnica

mv 2 GM
=
2
2R
GMm
EP =
R
Ec =

ET = Ec + EP =

GMm
GMm RT2
g m.RT2
=
= 1,18109 J
2 = 0
2R
2 R RT
2R

21. Qurese poer nunha rbita de radio r= 5R/3 un satlite artificial de masa 10 kg, sendo R=6 370 km.
Calcular:
a) A velocidade de lanzamento.
b) A enerxa total do mesmo.
c) A velocidade de escape dende a Terra.
Dato: g0= 9,81 ms-2
a) A enerxa mecnica a suma da enerxa cintica e a potencial

ET = E c + E P =

g m. RT2
GMm
GMm RT2
=
2 = 0
2R
2 R RT
2R

Aplicando o principio de conservacin da enerxa, esta ser a mesma que no momento de ser
lanzado:
EM [na rbita]= EC + EP [no lanzamento]

g0m.RT2
GMm 1 2
=

+ mv
2R
2
RT

v 9,37103 m s 1
=
b) A enerxa total ser como xa vimos

ET =

g0mRT2
g m.RT2
= 0
= 1,88108 J
2
2R
3
2 RT
5

c) A velocidade de escape obtnse:

Ec + EP =E =0

=
vescape

mv 2 GMm

=0
R
2

2GM
= 1,11104 m s 1
RT

22. Se o radio da La unha cuarta parte do da Terra,

a) Calcula a sa masa.
b) Calcula o radio da rbita arredor da Terra.
c) Calcula a velocidade orbital da La
Datos: gL = 1,7 ms-2; gT= 9,8 ms-2 ; MT = 5,981024kg; RT=6 370 km;
Perodo da La arredor da Terra = 2,36106s

a) A intensidade do campo gravitatorio nas superficies da La e a Terra :

Fg =
mac =
mg G

Mm
mg
=
R2

MT
gT G=
=
9,8 m s 2
2
RT
ML
g L G=
=
1,7 m s 2
RL2
dividindo unha pola outra e substitundo a masa da Terra teremos

MT
MT
2
gT
9,8
RT
RT2
=

=
M L = 6,461022 kg
ML
gL G M L
1,7
2
2
RL
RT

4
G

b) A forza centrpeta que fai varia-la direccin da velocidade do satlite a forza gravitatoria
que exerce a Terra sobre o satlite a esa distancia do seu centro:

Fg = m Lac

M Tm L
mL v2
M
G
=
v2 = G T
2
R
R
R

M
GM T T 2
2
2
Por outro lado sabemos que : v = R =
R ; G T = R ; R 3 =
R T
4 2
T
2

Substitundo nesta expresin os datos que temos en unidades do Sistema Internacional obtmos o
valor de R

RTL = 3

GM T T 2 RT2 3 g0RT2T 2
= 3,83108 m
=
4 2 RT2
4 2

c) Clculo da velocidade orbital

Fg = mLac
G

M T mL mL v 2
M
2
=
v=
G T =
v
2
R
R
R

MT
G =
R

g0 .RT2
= 1,02103 m s 1
R

23. Calcular:
a) A enerxa cintica que debera ter unha persoa de 70kg para orbitar arredor da Terra a unha altura 0.
b) Canta enerxa sera necesaria para elevala a unha rbita estable a 6 370 km de altura?
c) Cal sera o valor da gravidade a esa altura
Datos:RT: 6 370 km;G=6,67 10-11 Nm2Kg-2;MT=5,981024 kg.
a) Para que dera voltas sen caer tera que suceder que a sa forza centrpeta fose igual
gravitatoria

Fg = mac

M T m mv 2
M
G
=
v2 = G T
2
RT
RT
RT
A sa enerxa cintica sera:

mv 2 GM T m
Ec =
=
= 2,19109 J
2
2 RT

b) Cando est na rbita a 6 370 km da superficie da Terra ter unha enerxa total:

GMm
ET =
Ec + E P =

=
1,10 109 J
2R

ista enerxa ser igual suma da enerxa potencial na superficie da Terra e da enerxa
cintica que lle temos que comunicar para poela en rbita

ECT =EMrbita EPT =

GMm GMm
9
9
9

=1,10 10 + 4,38 10 =3, 28 10 J

2 R RT

c) A gravidade nese punto ser:

Fg =
mac =
mg G

Mm
mg
=
R2

M
2, 46 m s 2
g G=
=
R2

24.
a)
b)
c)

Calcular:
A velocidade que leva na sa rbita un satlite xeoestacionario.
A distancia da Terra a que se atopa.
Se fora lanzado cun canon dende a Terra, desprezando o rozamento atmosfrico, calcular a velocidade
de lanzamento necesaria.
Datos: G = 6,6710-11 Nm2kg-2 ; MT = 5,981024 kg ; R T = 6 370 km
a) Xeoestacionario significa que est sempre sobre o mesmo punto, o cal implica que o seu
perodo de rotacin ten que ser igual da Terra e o plano da sa rbita perpendicular
superficie no Ecuador.

2 R
v T v 86400
R=
=
2
2
T
Fg= m ac

v=

M m m v2
M
GM
2
G
=
v=
R
=
2
R
R
R
v2
v 86400 G M
G M 2
=
v= 3
= 3,07 103 m s 1
2
2
86400
v

b) A distancia que se atopa

R
=

GM
4, 23 107 m
=
2
v

c) A enerxa mecnica do satlite estacionario ser:

ET =Ec + EP =

GMm
=m 4,71 106 J
2R

Para efectuar o lanzamento dende a Terra:

ECT =EMrbita EPT =

GMm GMm
6
7

= m 4,7110 + m 6, 2610
2R
RT

ECT =
m 5,79 107 J
m v2
= m 5,79 107 v = 1,08 104 m s 1
2

25. Unha masa de 8 kg est situada na orixe de coordenadas. Calcular:

a) A intensidade e o potencial do campo gravitatorio no punto (3,2) (S.I).
b) A forza con que atraera a unha masa de 2 kg.
c) O traballo realizado pola forza gravitatoria ao trasladar a masa de 2 kg dende o infinito ata o punto (3,2).
Dato: G = 6,6710-11N m2kg-2.
a) Intensidade en (3,2)

M
8
3i + 2 j
11
11 8 3i + 2 j
g=
G 2 ur =
6,6710

=
6,6710

=
r
13
( 9 + 4) 2 9 + 4
13

=
3, 411011 i 2, 271011 j (N kg 1 )

=
g 4,09.1011 (N kg 1 )
Potencial gravitatorio en (3,2)

8
M
V=
G
=
6, 671011
=
1, 481010 Jkg 1
r
13
b) Forza sobre unha masa de 2 kg

F = mg = 2( 3,411010 i 2,271011 j ) =

= 6,821011 i 4,541011 j ( N )

F = 8,181011 ( N )

c) Traballo para trasladar a masa dende o infinito ata o punto (3,2)

WP = EP = V m = (VP V ) m = VP m = ( 1, 48 1010 ) 2 = 2,96 1010 J

O traballo positivo, o que representa que son as forzas do campo gravitatorio as que realizan o traballo.

26. Das partculas de masas M1 e M2 = 9 M1 estn separadas unha distancia d =3 m. No punto P, situado
entre elas, o campo gravitatorio total creado por estas partculas nulo.
a) Calcula a distancia x entre P y M1.
b) Calcula o valor do potencial gravitatorio no punto P en funcin de M1.
c) Explica o concepto de intensidade de campo gravitatorio creado por unha ou varias partculas.
Dato: G = 6,6710-11Nm2kg-2.
a) Distancia entre P y M1.

g P = 0 g1 + g 2 = 0

M1
M
ur1 + G 22 ur 2 = 0
2
r1
r2

6,671011

M1
11 9 M 1
i
i
+

6
,
67

10
(
)=0

x2
(3 x ) 2

x2
x2
1
1
=
=
;
; x = 0,75m
9 (3 x ) 2 3 (3 x )
b) Potencial en P

V =V1 + V2 =G
6,671011

M1
M
M
9M1

+ ( G 2 ) =G 1 + G
r1
r2
0,75
2, 25

6M1
= 3,561010 M 1 (J kg 1 )
2

c) Intensidade de campo gravitatorio creado por unha ou varias partculas.

A intensidade de campo gravitatorio representa a forza gravitatoria exercida por unha

masa M sobre a unidade de masa colocada nese punto.

F
M
=
G 2 ur ( N kg 1 )
g=
m
r

Onde ur representa un vector unitario con direccin radial e sentido dende o centro da

masa que crea o campo, M, cara o punto P. O signo negativo representa o carcter atractivo
do campo gravitatorio.

Cando son varias as partculas que estn producindo un campo de atraccin gravitatorio en

P, o campo resultante, por aplicacin do principio de superposicin, ser a suma vectorial

de cada un dos campos individuais creados en ese punto por cada unha das masas.

g P = g1 + g 2 + g3 + ... + g n =

Mi
ur (N kg 1 )
2
i

g = G r

i
=i 1 =i 1

27. Un obxecto de masa m1 est situado na orixe de coordenadas, e un segundo obxecto est no punto
coordenadas (5, 0) m. Considerando unicamente a interaccin gravitatoria e supoendo que son masas
puntuais, calcula:
a) A relacin entre as masas m1/m2 se o campo gravitatorio no punto (2, 0) m nulo.
b) O mdulo, direccin e sentido do momento angular da masa m2 con respecto da orixe de coordenadas
se m2 = 100 kg e a sa velocidade (0, 100) ms-1.
c) O valor do potencial gravitatorio no punto (2, 2).
Dato: G =6,6710-11Nm2kg-2.
a) Relacin entre masas.

g P = 0 g1 + g 2 = 0

M1
M
u r1 + G 22 u r2 = 0
2
r1
r2

M
M2
6,6710 11 21 i + 6,6710 11
( i ) = 0
2
(32 )

M1
4
=
M2
9
G

b) Momento angular

p M
100100
j 104 j (kg m s 1 )
=
=
=
2v

r2 = 5im

L =r p =5i 104 j =5 104 k (kg m 2 s 1 )

L =5 104 kg m 2 s 1
c) Potencial gravitatorio en (2, 2)

V =V1 + V2 =G

M1
M
44, 4
100
+ ( G 2 ) =6, 671011
+ ( 6, 671011
)
r1
r2
8
13

V =
2, 90109 J kg 1

28.
a)
b)
c)

Sitanse catro masas puntuais idnticas, de 5 kg nos vrtices dun cadrado de lado 1 m. Calcular:
O campo gravitatorio creado polas catro masas no centro de cada lado do cadrado.
O campo gravitatorio creado polas catro masas no centro do cadrado.
O traballo necesario para levar a unidade de masa dende o centro do cadrado ata un punto onde non
existise atraccin gravitatoria. Explica o significado fsico deste resultado
Dato: G = 6,6710-11Nm2kg-2.
a) Clculo do campo gravitatorio no centro dun lado.

Dacordo co esquema da figura, os campos gravitatorios creados

polas masas 3 e 4 anlanse por ser de sentido contrario.

M
M
g P = g1P + g 2 P + g3 P + g 4 P = g1P + g 2 P = G 2 1 ur1P + G 2 2 ur 2 P =
r1P
r2 P

i + 0,5 j
i 0,5 j
5
5
11
11
=6,6710
+ ( 6,6710
=
( 12 + 0,52 ) 2 12 + 0,52
( 12 + 0,52 ) 2 12 + 0,52

=2,381010 (i + 0,5 j + i 0,5 j ) =4,771010 i (N kg 1 )

=
g 4,771010 N kg 1
b) Clculo do campo gravitatorio no centro do cadrado. Dado que todas as masas son iguais e
estn a mesma distancia, o campo no centro do cadrado nulo.

g O = g1 O + g 2 O + g 3 O + g 4 O = 0

c) Traballo para levar a unidade de masa dende O ata o infinito

WO = EP = V m = (V VO )m = VO m
VO =
V1O + V2O + V3O + V4O =
G

M1
M
M
M
5
G 2 G 3 G 4 =
4 G

r1O
r2O
r3O
r4O
0,52 + 0,52

5
VO =
1,88109 J kg 1
4 6,671011
=
0,5

WO =
VO m =
1,881091 =
1,88109 J
O traballo negativo, o que representa que un traballo realizado polas forzas externas.

29. Unha masa m (1 000 kg) mvese no campo gravitatorio creado por duas masas iguais, M1 e M2 (M1 =
M2 = 1,01024 kg), situadas nos puntos (-4, 0) e (4, 0) (coordenadas no S.I). Cando m se atopa no punto
P (0, 5) m ten unha velocidade de -200ms-1 . Calcular:
a) O mdulo, direccin e sentido da forza que acta sobre m en P.
b) O mdulo da velocidade de m cando pasa polo punto B (0, 0).
Dato: Constante de Gravitacin Universal G= 6,6710-11Nm2kg-2.
a) Clculo da forza en P.

FP = m. g P = m( g1P + g 2 P )

M
M
g P = g1P + g 2 P = G 2 1 ur1P + G 2 2 ur 2 P =
r1P
r2 P

24
1,010
4i + 5 j
1,01024
= 6,6710 11
+ ( 6,671011
( 4 2 + 52 ) 2 4 2 + 52
4 2 + 52

= 2,541011 ( 4i + 5 j 4i + 5 j ) = 2,541011 j ( N kg 1 )

FP = 1000( 2,541012 j ) = 2,541015 j ( N )

4i + 5 j
4 2 + 52

)=

b) Velocidade en B. Aplicando o principio de conservacin da enerxa:

( Ec + EP ) P =( Ec + EP ) B
m v 2p
2

M1 m
M 2 m m vB2
M m
M m
G
G =
+ ( G 1
G 2 )
2
R1P
R2 P
R1B
R2 B

1,0 1024 kg; m =

1000kg; R1P =
41; R1B =
4
M1 =
M2 =
R2 P =
RB =
1000 2002
1,0 1024 1000 m vB2
1,0 10241000
2 6,67 1011
=
2 6,67 1011
2
2
4
41
1000 v 2
2,08 1016 = B 3,35 1016
2
6
1
=
vB 5,010 m s

30. En tres dos catro vrtices dun cadrado de 10 m de lado colcanse outras tantas masas de 10 kg.
Calcular:
a) O campo gravitatorio no cuarto vrtice do cadrado.
b) O potencial gravitatorio no punto anterior
c) O traballo realizado polo campo para levar unha masa de 10 kg dende dito vrtice ata o centro do
cadrado.
Dato: G= 6,6710-11Nm2kg-2.
a) Supoendo as masas situadas nos vrtices (0,0), (10,0), (0,10) o vector g no (10,10)
obterse a partir da suma vectorial das intensidades creadas por cada unha das masas
situadas nos outros vrtices.

g P = g1P + g 2 P + g3 P = g1P + g 2 P

10
10i + 10 j
5
10 j
5
10i
11
11
11
=
6,6710
6,6710
6,6710
( 200) 2 102 + 102
( 100) 2 10
( 100) 2 10

gP =
9,03 1012 i 9,03 1012 j (N kg 1 )
=
g 1, 271011 N kg 1
b)

V(10,10) =
G

M1
M
M
1
1
1
)
G 2 G 3 =
6,67 1011 10 (
+
+
r1
r2
r3
200
100
100

V(10,10) =
1,81 1010 J kg 1
c) O traballo para levar a masa de 10 kg desde o vrtice (10, 10) ata o punto (5, 5) calcularase
pola variacin da enerxa potencial que pose a masa de 10 kg neses dous puntos
( 5, 5 )
W(10
,10 ) = E P = V m = (V( 5, 5 ) V(10 ,10 ) )m

V(10,10 ) = G

M1
M
M
G 2 G 3 =
r1
r2
r3

1
1
1
+
+
) = 1,811010 J kg 1
200
100
100
M
M
M
1
1
1
= G 1 G 2 G 3 = 6,67101110(
+ +
)
r'1
r '2
r '3
50 5
50

6,67101110(
V( 5,5)

V( 5,5) = 2,831010 J kg 1
10
( 5, 5 )
W(10
10 = 1,02109 J
,10 ) = (V( 5, 5 ) V(10 ,10 ) )m = 1,0210

Que representa un traballo realizado polo campo

GRAVITACIN. CUESTIONS
1.

Un planeta xira arredor do Sol nunha traxectoria elptica. Cal das seguintes magnitudes maior no
perihelio (distancia mais prxima ao Sol) que no afelio:
a)
O momento angular; b) O momento lineal; c) A enerxa mecnica.
SOL. b
Aplicando a segunda lei de Kepler (velocidade areolar constante), un
planeta barre reas iguais en tempos iguais, polo que a velocidade no
perihelio debe ser maior que no afelio.
Por esta razn, o momento lineal (p
= m.v
) ser maior no perihelio.
Tanto a enerxa mecnica como o momento angular son constantes.

2. Sabendo que a aceleracin da gravedade nun movemento de cada libre na superficie da La 1/6
da aceleracin da gravedade na superficie da Terra e que o radio da La aproximadamente 0, 27
RT, a relacin entre as densidades medias da La e da Terra ser:
a) dL/dT= 50/81; b) dL/dT= 8/200; c) dL/dT= 1/6
SOL. A

d =

dL
dT

GM L g T
GM L
2
0,27 2 RT2
RL
M
0,27 2
; 6 =
=
L =
GM T g T
GM T
6
MT
2
2
RT
RT

g
M
M
; L
=
4 3 gT
V
R
3
ML
ML
4
R L 3
( 0,27 RT ) 3
M L RT 3
RT 3
0,27 2
50
3

=
=
=
=
=
3
3
MT
MT
6 ( 0,27 RT )
81
M T ( 0,27 RT )
3
4
RT
RT 3
3

3. Sabendo que a aceleracin da gravedade nun movemento de cada libre na superficie de Marte
0,38 veces a gravedade na superficie da Terra e que o radio de Marte aproximadamente 0,53 RT, a
relacin entre as velocidades de escape dun obxecto dende as sas respectivas superficies ser:
a) veT/veM= 4,96; b) veT/veM= 2,23; c) veT/veM= 0,45
SOL. b
Tendo en conta a expresin da velocidade de escape.

ve = 2

GM
= 2 g 0 R P
R

veT
=
veM

2 g T . RT
2 g M . RM

2 g T RT
= 2,23
2.0,38 g T0,53 RT

4. Os cometas describen rbitas elpticas moi alongadas arredor do Sol, de maneira que a distancia ao
Sol vara moito. Cal das seguintes magnitudes maior no punto mais alonxado ao Sol:
a) Enerxa cintica; b) Enerxa potencial; c) Momento angular.
SOL. b

GMm

A enerxa potencial (EP =

) aumenta coa distancia xa que negativa, e canto mis grande sexa
r
r mis se aproxima a 0. Anda que o seu valor absoluto menor, por estar afectada polo carcter
negativo, a enerxa potencial maior nos puntos mais alonxados.
As, no punto B a enerxa potencial gravitatoria maior que en A.
5. A seguinte tboa relaciona perodo e radio das rbitas de tres satlites xirando arredor do mesmo
astro. Sabemos que hai un dato incorrecto. A cal corresponde?
Satlite
A
B
C__
T (anos)
0,44 1,00 3,86
R (105 km)
0,88 2,08
3,74
a)En A; b) en B; c) en C
SOL. b

Aplicando a 3 lei de Kepler, dbese manter unha relacin de proporcionalidade entre T2 e R3.
As, esta relacin de 0,284 (en anos2/(105 km)3) para A e de 0,285 para C. En cambio, esta
relacin de 0,111 para B, polo que os seus datos deben ser incorrectos.

6. Onde se atopar o punto no que se anulan os campos gravitatorio da La e da Terra?

a) No punto medio entre Terra e La; b) Mis cerca da Terra; c) Mis cerca da La.
SOL. c
M

Tendo en conta que nese punto o valor do campo gravitatorio (g

= G. 2 u
r ) debe anularse. O
r
campo gravitatorio terrestre debe ser igual ao da La. Como a masa da Terra moito maior que a
da La, este punto estar mis achegad La que da Terra.

7. Se a La reducise a sa masa metade, a La chea verase:

a)Con mais frecuencia que agora; b) Con menos frecuencia; c) Coa mesma frecuencia.
SOL. c

A partir da terceira lei de Kepler podemos chegar a unha expresin que relaciona T2 e R3.
42 R3

A expresin : 2 = GM
O perodo non depende da masa da La. Tan s dependera da masa da Terra, polo que o non
modificarse o perodo, tampouco o fai a frecuencia. A La chea seguirase vendo coa mesma
frecuencia.

8. Cmo infle a direccin en que se lanza un obxecto na sa velocidade de escape?

a)Non infle; b) A velocidade de escape maior canto maior sexa ngulo de lanzamento;
c) A velocidade de escape menor canto menor sexa o ngulo de lanzamento.
SOL. a
Na velocidade de escape: v= 2G

M
r

non

independentemente do ngulo de lanzamento.

infle a direccin, polo que ser a mesma

9. A qu distancia fra da superficie da Terra o valor do campo gravitatorio igual seu valor nun
punto do interior da Terra equidistante do centro e da superficie? (tomar RT = 6 400 km)
a)6 400 km; b) 9 050 km; c)18 100 km.
SOL. b

Calculando "g" nun punto equidistante entre o centro da Terra e a superficie (r= 3 200 km); e
comparando co valor pedido no exterior resultar.

=
g ext

GM T
RT2

=
g
0
2
R2
Rext

gint = g0

Rint
RT

g ext = gint g0

RT2
Rint
RT2 3200

=
g

=
Rext = 9050 km
0
2
2
Rext
RT
Rext
RT

10. A qu altitude, o peso dun astronauta se reduce a metade?. a) Se h= 0,5 RT; b) Se h=2 RT ; c) Se h=
0,41 RT
SOL. c
Tendo en conta a expresin para o campo gravitatorio terrestre en puntos alonxados da sa
superficie:

GM
( RT + h) 2
GM
P0 = mg0 = m 2
RT
P = mg = m

P=

P0
GM
=
;m
2
( RT + h) 2

GM
RT 2
2 RT 2 = ( RT + h) 2 2 RT = RT + h h = 0,41RT
2

11. Xustificar cal das seguintes afirmacins e verdadeira.

a) Un satlite de masa 2 m ten o doble de velocidade de escape que outro de masa m.
b) Dous planetas de radios diferentes, coa mesma densidade, posen a mesma velocidade de
escape.
c) Un satlite ter a metade da velocidade de escape nun planeta de radio 4R que noutro de radio R
e a mesma masa.
SOL. c
A partir da ecuacin da velocidade de escape: v= 2G
de escape ser a metade que no planeta de radio r= R.

12. Como vara g o profundizar cara o interior da Terra?

a) Aumenta; b) Dimine; c)Non vara.
SOL. b

M
r

pdese deducir que si r=4R, a velocidade

Se supoemos que a Terra unha esfera maciza de densidade constante, podemos calcula-la masa
(M') que nun punto do seu interior causante da atraccin gravitatoria:

MT
MT
M'
M'
R3
=

=
M' = 3 M T
4 3
4
VT
V'
RT
RT 3
R
3
3
3
R
G 3 MT
RT
GM T R GM T R
GM'
R
=
=
= g 0
g= 2 =
2
3
2
R
R
RT
RT RT
RT

d =

Obtnse unha variacin lineal de g con R. A medida que T dimine

( ir cara o interior da Terra) g tamn dimine.
O valor mximo de g obtense cando R= RT.

13. As rbitas planetarias son planas porque:

a) Os planetas teen inercia; b) Non vara o momento angular ser unha forza central; c) Non vara
o momento de inercia dos planetas no seu percorrido.
SOL. b
Se temos en conta que o campo gravitatorio un campo de forzas centrais no que Fe r son vectores
paralelos, esto supor que o momento da forza ser 0 e polo tanto: dL/dt =0.
O momento cintico L debe ser constante en mdulo e en direccin e sentido. Dado que a direccin
constante, as rbitas deben ser planas.

14. Unha partcula mvese dentro dun campo de forzas centrais. O seu momento angular respecto do
centro de forzas:
a)Aumenta indefinidadamente; b) cero; c) Permanece constante.
SOL. c

Nun campo de forzas centrais, a forza de tipo radial, dicir, os vectores F e r teen a mesma
direccin, polo que o seu producto vectorial ser nulo (vectores paralelos).
As pois, por tratarse dun campo de forzas centrais (r e F son vectores paralelos), o momento da
forza ser nulo e estamos en condicins de aplica-lo principio de conservacin do momento angular.
Se o momento da forza nulo, o momento angular permanecer constante.

M F = r xF = 0

dL
MF =
= 0 L = cte
dt

Polo tanto L ser constante

15. Se por unha causa interna, a Terra sufrira un colapso gravitatorio e reducira o seu radio mantendo
constante a sa masa. Cmo sera o perodo de revolucin arredor do Sol?
a) Igual; b) Menor; c) Maior
SOL. a

Dacordo coa terceira lei de Kepler, T2 e proporcional a R3, resultando independente da distribucin
das masas durante a rotacin, polo que dito perodo non se ver modificado.

Fg = m a c

M T m mv 2
M
=
G T = v2 v =
2
R
R
R

v = . R =

2R

GM
R

GM
GM 4 2 R 2
2R
4 2 R3
=

T
=
R
T
R
T2
GM

16. A velocidade que se debe comunicar a un corpo na superficie da Terra para que escape da
gravidade terrestre e se afaste para sempre debe ser: a) Maior que (2g0RT)1/2; b) Menor que
(2g0RT)1/2; c) Igual que (g0RT)1/2.
SOL. a

Para conseguir que un corpo "escape" da atraccin gravitatoria, deberemos comunicarlle unha
enerxa que permita situalo nun punto no que non estea sometido a dita atraccin. Esto ocorre a
unha distancia "infinita" do centro da Terra e na que se cumpre que ET=0. Aplicando o principio de
conservacin da enerxa mecnica a ambos puntos (codia terrestre e infinito) a velocidade que hai
que comunicar ser maior que 20.
= + ; =

.
2
+
= 0; =
= 20.
2

17. A forza gravitatoria proporcional masa do corpo. En ausencia de rozamento, que corpos caen
mis rpido?: a) Os de maior masa; b) Os de menor masa; c) Todos igual.
SOL. c

Todos caeran igual, porque anda que a forza gravitatoria depende da atraccin das masas, a
intensidade do campo gravitatorio (g) medida como F/m, depende unicamente da masa creadora
do campo sendo independente da masa do obxecto que cae. g= GM/r2
Esta intensidade de campo gravitatorio a que determina a aceleracin de cada do corpo.

18. Se por unha causa interna, a Terra sufrira un colapso gravitatorio e reducira o seu radio a metade,
mantendo constante a masa. Cmo sera o perodo de revolucin arredor do Sol?. a) Igual; b) 2
anos; c) 4 anos.
SOL. a

Dacordo coa terceira lei de Kepler, T2 e proporcional a R3, resultando independente da distribucin
das masas durante a rotacin, polo que dito perodo non se ver modificado.
Dito doutro xeito, o campo gravitatorio un campo de forzas centrais, no que se mantn constante
o momento cintico, polo que de non modificarse o centro de masas das partculas, non se modifica
o momento de inercia , e polo tanto a velocidade angular permanecera tamn constante.

19. Sexan tres corpos iguais de gran masa, A, B, e C, e un de pequena masa, X. Se os dispoemos A e B
por unha beira e C e X por outra, cos centros igualmente separados: a) Achegranse mis rpido A e
B; b) Achegranse mis rpido C e X; c) Achegranse ambas parellas cunha mesma aceleracin.
SOL.: a
Segundo a lei de gravitacin universal, a forza gravitatoria establcese entre dous corpos cunha
intensidade proporcional producto das sas masas. En cambio, a aceleracin que sofre cada un
dos corpos proporcional masa do outro. Polo tanto a aceleracin de achegamento (suma das
aceleracins de cada corpo independente) ser maior se algunha das masas maior, e o
achegamento mis rpido.

20. G e g son: a) g maior que G; b) Unha maior c outra dependendo do lugar e campo dos que se parta;
c) Non ten sentido facer unha comparacin entre g e G.
SOL.: c
Non ten sentido a comparacin xa que "g" representa a intensidade de campo gravitatorio (F/m),
sendo unha constante non universal que depende da distancia (g= GMm/r2); mentres que "G"
unha constante universal que non depende da natureza dos corpos que interaccionan e que toma o
valor de 6'6710-11 Nm2kg-2. Representa a forza gravitatoria con que se atraen dous corpos de 1 kg
de masa cada un, situados a 1 m de distancia.

21. Se nun corpo situado nun campo gravitatorio, a sa Ec igual sa Ep (en valor absoluto), eso
significa: a) Que o corpo pode escapar infinito; b) Que o corpo rematar caendo sobre a masa que
crea o campo; c) Que seguir unha rbita circular.
SOL.: a
Tendo en conta o balance enerxtico global: EC+EP= -1/2 (GMm/r), dado que a enerxa potenacial
sempre negativa a suma de ambas ser 0. Este valor ser nulo cando r .

22. Un mesmo planeta, describindo circunferencias arredor do sol, ir mis rpido: a) Canto maior sexa
o raio da rbita; b) Canto menor sexa o raio da rbita; c) A velocidade non depende do tamao da
rbita.
SOL.: b
Para que un obxecto se atope en rbita: FG= FC Se r dimine a forza gravitatoria aumenta, por ser
esta inversamente proporcional a r2; aumentando as a aceleracin centrpeta a que est sometida e
polo tanto a velocidade.

23. No movemento da Terra arredor do Sol: a) Consrvanse o momento angular e o momento lineal; b)
Consrvanse o momento lineal e o momento da forza que os une; c) Vara o momento lineal e
consrvase o angular.
SOL.: c
O campo gravitatorio un campo de forzas centrais no que
e son paralelos, esto supor que o
momento da forza ser 0 e polo tanto: d/dt =0. Esto representa o principio de conservacin do
momento cintico. O momento lineal: = m non ser constante, xa que o vector v cambia
continuamente en direccin e sentido.

24. Cando un obxecto xira en torno a Terra cmprese :a) Que a enerxa mecnica do obxecto na sa
rbita positiva; b) Que a sa velocidade na rbita ser v=(2gRT); c) Que a forza centrpeta e a
forza gravitatoria son iguais.
SOL.: c
A condicin dinmica para a existencia dunha rbita implica a existencia dunha forza que garante a
existencia dun movemento circular e polo tanto dunha aceleracin centrpeta. A responsabilidade
desta forza centrpeta recae no caso do campo gravitatorio na forza gravitatoria. Polo tanto a forza
gravitatoria ser a forza centrpeta.

25. A aceleracin de cada dos corpos cara a Terra : a) Proporcional seu peso; b) Proporcional
forza de atraccin entre ambos; c) Independente da sa masa.
SOL.:c
A aceleracin de cada dos corpos "g" a intensidade de campo gravitatorio, representa a Forza
exercida por unidade de masa, sendo independente da masa. g= G(M/r2)

ELECTROMAGNETISMO. PROBLEMAS
1. Das cargas elctricas de 2,010-5 C e -1,710-4 C distan entre si 10 cm.
a) Que traballo haber que realizar sobre a segunda carga para afastala da primeira outros 40 cm na
mesma direccin?
b) Que forza se exercern mutuamente a esa distancia?
Dato: K = 9109 Nm2C-2

a) O traballo, realizado pola forza do campo, para mover unha carga q dende un punto de potencial V1 a
outro de potencial V2 :
12 = (1 2 )
Polo tanto, temos que calcular o potencial xerado pola primeira carga nos dous puntos onde se atopa a
segunda, que a que se move.
O potencial xerado por unha carga q a unha distancia r :

Substitundo q = 2,010-5 C, r1 = 10 cm = 0,1 m , r2 = 50 cm = 0,5 m, e operando, obtemos:

V1 = 1,8106 V , V2 = 3,6105 V
Agora podemos calcular o traballo necesario para mover a carga q' = - 1,710-4 C:
12 = (1 2 )= - 1,710-4 (1,8 106 3,6 105 ) = 2,5 102 J
O traballo negativo, o que quere dicir que teen que realizalo forzas exteriores ao campo, xa que as
forzas existentes entre esas das cargas, por seren de distinto signo, son atractivas.

b) Para determinar a forza que se exercen mutuamente das cargas elctricas situadas a unha certa
distancia unha da outra empregaremos a Lei de Coulomb, que nos di que o mdulo de dita forza
directamente proporcional ao produto das cargas e inversamente proporcional ao cadrado da
distancia que as separa:
1 2
=
2
Substitundo os datos que temos queda || = 122,4 N (onde a forza existente entre as das cargas de tipo
atractivo, e polo tanto, debera ser negativa).

2. No punto A de coordenadas (0,15) hai unha carga de -6,010-5 C. Na orixe de coordenadas hai outra de
1,510-4 C. Calcula:
a) A intensidade do campo elctrico resultante no punto P de coordenadas (36,0).
b) O potencial resultante nese punto.
Dato: As coordenadas exprsanse en metros, K = 9109 Nm2C-2

a) A intensidade do campo creado por unha carga q a distancia r

unha magnitude vectorial que calcularemos a partir da expresin:

= 2

onde q carga creadora do campo, r o mdulo do vector que
marcara a posicin do punto no que buscamos a intensidade do campo
respecto ao punto en que se atopa a carga creadora do campo. As
compoentes deste vector de posicin obtmolas restndolle s
coordenadas do extremo do vector (punto no que buscamos a
intensidade do campo), as da orixe (punto no que se atopa a carga
creadora do campo).
o vector unitario do vector de posicin.

As cargas q1 e q2 crean cada unha delas un campo no punto P e a intensidade total do campo creado polo
conxunto das das cargas obtermolo como a suma vectorial das intensidades dos campos creados por
cada unha delas.

Achemos entn as intensidades dos campos creados polas cargas q1 e q2:

En primeiro lugar, determinaremos os vectores de posicin r1 e r2 do punto P respecto a cada unha das
cargas:
1 =

1 +
1
onde 1 = coordenada X do punto P - coordenada X do punto A, de mdulo 36 m
1 = coordenada Y do punto P - coordenada Y do punto A, de mdulo -15 m
de maneira que:
1 = 36 15

3615

O seu mdulo r1 = (362 + 152)1/2 = 39 m e o seu vector unitario:

1 = 39
O vector de posicin de P respecto orixe ser:
2 =

2 +
2
onde r2x = 36 - 0 = 36 m, r2y = 0 - 0 = 0 m, e o seu vector unitario:
2 =
2 = 36 m

O vector intensidade de campo creado pola carga q1=-610-5 C no punto P obtermolo substitundo na
expresin:

= 2

1 = 328 + 137 N C 1
-4
Para a carga q2 = 1,510 C:

2 = 1041,7 /
O campo total ser:
O seu mdulo:

2 = 714 + 137 N C 1
=
1 +
E = (714 + 137 )1/2 = 727NC-1

b) O potencial elctrico creado por unha carga nun punto do seu campo unha magnitude escalar
directamente proporcional carga creadora e inversamente proporcional distancia do punto a carga e
vn dado pola expresin:

Cando sobre ese punto actan das cargas cada unha crea o seu propio potencial e en consecuencia o
potencial total ser a suma alxebraica dos potenciais, isto , coma no caso das forzas, aplcase o principio
de superposicin, coa diferencia de que, como neste caso os potenciais son magnitudes escalares, a suma
ser alxebraica.
O potencial creado pola carga q1 ser:
e o creado pola carga q2 ser:
O potencial total ser:

1 = 9 109

6 105
= 13800 V
39

1 = 9 109

1,5 104
= 37500 V
36

= 1 + 2 = 23700 V

3. Tres cargas puntuais iguais de 5,0 C cada unha estn situadas nos vrtices dun tringulo equiltero de
1,5 m de lado.
a) Onde debe colocarse unha cuarta carga e cal debe ser o seu valor para que o sistema formado polas
catro cargas estea en equilibrio?.
b) Calcula o traballo necesario para levar esa carga q desde o centro do tringulo at o centro dun lado.
c) Interpreta fisicamente o significado do signo no traballo.
Dato: K = 9109 Nm2C-2

a) Por simetra debe estar no centro do tringulo. A carga debe ser negativa
para producir unha forza de tipo atractivo que iguale as forzas das outras
cargas en cada un dos vrtices.
Para que haxa equilibrio debe cumprirse que, nos tres vrtices do tringulo:

2 +
3 = 0
1 +

A forza electrosttica entre cada das cargas : = 2

Vectorialmente:

1 = 2 = 9 109

5,0 106 5,0 106

= 0,1 N
1,52

1 = 0,1 cos 60 + 0,1 sen 60 N

2 = 0,1 cos 60 + 0,1 sen 60 N

1 +
2 = 0,17 N

Polo tanto a cuarta carga ter que exercer unha forza igual e de sentido oposto resultante das outras
duas:

3 = 0,17
de xeito que:
5,0 106
0,17 = 9 109
3 2
Como:
0,75
3 =
= 0,87 m
cos 30
Substituindo:
= 2,8 106 C

b) O traballo realizado pola forza do campo para levar unha carga dende un punto A ata outro B vn
definido, nun campo conservativo por:
= = = ( )
onde:

Haber que calcular o valor do potencial para cada un dos puntos debido s tres cargas:
5,0 106
= 9 109
3 = 155884 V
0,87
5,0 106
5,0 106
= 9 109
2 = 154641 V
+ 9 109
1,30
0,75
A ddp ser:
= 1,24 103
O valor do traballo realizado :
= ( ) = 2,8 106 1,24 103 = 3,48 103 J
c) O signo negativo indica que un traballo realizado por unha forza exterior, en contra do campo,
que provoca un incremento da enerxa potencial do sistema.

4. Das cargas de +1 mC e -2 mC estn situadas en dous puntos, A e B, separados entre si 1 m, como se

indica na figura. Considerando a recta que pasa polas das cargas:
a) Analiza cualitativamente en que puntos se podera anular o campo elctrico.
b) Determina o punto ou puntos nos que se anula o campo elctrico.
c) Determina o punto ou os puntos nos que se anula o potencial elctrico.
Dato: K= 9109 Nm2C-2

a) A cargas elctricas de distinto signo producen campos elctricos de sentidos contrarios, logo o
campo elctrico nunca poder ser nulo nun punto intermedio a elas.
Como a intensidade do campo :

= 2

Para que os dous campos poidan ter o mesmo mdulo ser preciso que o punto estea mis afastado da
carga maior. Xa que logo, o campo elctrico s poder anularse esquerda do punto A.
b) Se chamamos d distancia do punto onde se anula o campo a A (carga de 1 mC):
9 109 103 9 109 (2 103 )
+
=0
( + 1)2
2
Obtemos:
= 2,41 m esquerda de

c) Como o potencial unha magnitude escalar: = s temos unha suma escalar, polo tanto ter

que estar mis perto da carga menor, pero pode estar entre elas ou non. Xa que logo, temos das
posibilidades:
1. A esquerda de A:
9 109 103 9 109 (2 103 )
+

1+
de onde: = 0,5 m
2. No medio delas:
9 109 103 9 109 (2 103 )
+

1
de onde: = 0,33 m dereita de A

5. Unha carga de 10-5 C crea un campo onde metemos outra carga de 10-6 C. Calcula:
a) Se o potencial do punto no que se sita a carga de 10-6C de 1500 V, calcula a distancia entrambas
cargas.
b) O traballo necesario para que unha toque a outra, se teen un raio, respectivamente, de 0,1 m e 0,01
m.
c) Interpreta fisicamente o signo do traballo.
Dato: K= 9109 Nm2C-2

a) O potencial creado por unha carga nun punto : =

O potencial que crea a primeira carga no lugar A que se atopa a outra 1500 V. As:
105
1500 = 9 109

obtemos: = 60 m

b) Para que cheguen a tocarse teen que quedar os centros das cargas a = 0,1 + 0,01 = 0,11 m
Calculando o potencial que crea a esa distancia do seu centro, podemos logo calcular o traballo necesario:
105
9
= 9 10
= 8,2 105 V
0,11
E o traballo:
= ( ) = 106 (1500 8,2 105 ) = 0,82 J
c) O signo negativo significa que ese traballo teen que realizalo forzas exteriores.

6. Unha molcula de auga comprtase, na prctica, como un dipolo elctrico. Un dipolo elctrico est formado
por das cargas puntuais de 7 C e -7 C, distantes entre si 10 cm. Calcula o campo e o potencial elctrico:
a) Nun punto da mediatriz do segmento que as une, distante 8 cm de cada carga.
b) Nun punto situado na prolongacin do segmento que as une e a 3 cm da carga positiva.
9

2 -2

Dato: K = 910 Nm C

a) O campo elctrico en P ser:

= + + = 2+
pois, como se pode observar no debuxo, as compoentes do campo no
eixo y canclanse por simetra, ao seren da mesma magnitude e
sentidos opostos.
O campo elctrico producido pola carga positiva en P :
+
+ = 2

+ +
onde:

+ = |+|.
+ = 0,05 + 0,063 ; o vector unitario ser:
As:

= 2+ =

2 9 109 7 106 0,05

= 1,2 107 N C 1
0,082 0,08

O potencial elctrico en P ser: = + + , onde:

Como + = resulta:

+ =

+
+

= 0 V

b) O campo elctrico no novo punto : = + +

Agora:
+
7 106

() = 7,0 107
+ = 9 109
+ = 2
2
2
+
(3 10 )

10

() = 3,7 106
= 9 109
= 2

(13 102 )2

Por tanto:

= + + = 3,3 107 N C 1

O potencial elctrico en P ser: = + + , onde:

+
7 106
9
+ =
= 9 10
= 2,1 106 V
+
3 102

7 106
= 9 109
= 4,8 105 V
=

13 102
As:
= + + = 2,7 106

7. Un pndulo electrosttico consiste nunha pequena esfera cargada electricamente e pendurada dun fo
de material illante. Foi o primeiro aparello utilizado para medir o campo elctrico. Se a bolia ten unha
masa de 1,5 g, ao sometela a un campo elctrico uniforme e horizontal de 103 NC-1, o fo forma un
ngulo de 20 con respecto sa posicin inicial.
a) Fai un debuxo representando o campo elctrico e as forzas que actan sobre a bolia.
b) Determina a carga elctrica da bolia.
c) Analiza a enerxa do sistema nesa situacin final.
9

2 -2

-2

Datos: K = 910 Nm C ; g = 9,8 ms

a)

b)
Se e teen o mesmo sentido, a carga elctrica ser positiva. Se teen
sentido oposto, ser negativa.
c)
Unha vez alcanzado o equilibrio, a suma das forzas sobre a esfera cero:
= 0
= + +

Logo da descomposicin bidimensional chegamos a:

=
=

= tg 30 =
= tg =

Despexamos a carga e substituimos:

tg tg 20 1,5 103 9,8
=
=
= 5,4 106 C

103
d)
A enerxa potencial gravitatoria aumentou a costa da enerxa potencial
electrosttica.

8. Das esferas de 5 g atpanse penduradas por dous fos de 30 cm desde un mesmo

punto. Se se lles fornece a ambas as partculas a mesma carga, sepranse de xeito que os fos forman
entre si un ngulo de 60.
a) Debuxa nun diagrama as forzas que actan sobre as partculas.
b) Obtn o valor da carga que se fornece a cada partcula.
Datos: K = 9109 Nm2C-2 ; g = 9,8 ms-2

a)

b) Unha vez alcanzado o equilibrio, a suma das forzas sobre cada esfera cero:

= +
+ =0
O mdulo da forza elctrica que exerce unha esfera sobre a outra :
=

2
2
9
=
9

10

2
(0,30)2

pois: = 2 0,3 30 = 0,30 m

Logo da descomposicin bidimensional chegamos a:
=
=

= tan 30 =

Despexamos a carga e substituimos:

tan 30 5 103 9,8

=
= 5,3 107 C
1011

9. Das cargas negativas iguais, de 1 C, atpanse sobre o eixo de abscisas, separadas unha distancia de
20 cm. A unha distancia de 50 cm sobre a vertical que pasa polo punto medio da lia que as une,
abandnase unha carga de 1 C, de masa 1 g, inicialmente en repouso. Determina:
a) A velocidade que ter ao pasar polo punto medio da lia de unin.
b) O valor do potencial elctrico en dito punto medio.
Dato: K = 9109 Nm2C-2

a) As das cargas elctricas negativas crean un potencial no punto onde se atopa a carga positiva, e outro
no punto medio da recta que as une, de maneira que o deixar ceibe a carga positiva, esta se mover
adquirindo unha enerxa cintica que ser igual o traballo que realizan as cargas negativas para
trasladala.
O traballo elctrico realizado pola forza do campo : = ( )
Calculamos os potenciais nos puntos inicial e final como a suma alxebraica dos potenciais creados
neses puntos por cada unha das cargas negativas:
= ( )
= 1 + 2 = 9 109
= 1 + 2

Substituindo:

Como a enerxa cintica :

106

(0,102

1
0,502 ) 2
6

2 = 3,5 104 V

+
10
= 9 109
2 = 1,8 105 V
0,1

= 106 (3,5 104 + 1,8 105 ) = 0,145 J

A velocidade ser:

b) O potencial en B:

2
103 2
0,145 =
2
2
|| = 17 m s 1

= 1,8 105 V

10. Das cargas puntuais fixas de magnitudes q1= -40 nC e q2= 25 nC distan 8 cm. Sobre o segmento que as
une, a 2,5 cm da carga positiva, abandnase sen velocidade inicial un protn. Cal ser a velocidade do
protn cando se atope a 1 cm da carga negativa?
Datos: qp=1,610-19 C ; mp=1,610-27kg ; qnm=10-9m

Pola conservacin da enerxa mecnica:

=
+ = +

A enerxa cintica inicial nula. As enerxas potenciais sern:

1 2
40 109 25 109
+
= 9 109 1,6 1019
+
= 1 + 2 =

1
2
5,5 102 2,5 102
== 3,9 1016 J
1 2
40 109 25 109
9
19
+
= 9 10 1,6 10

+
= 1 + 2 =
=
1
2
1 102
7 102
= 5,3 1015 J
A enerxa cintica na posicin final ser:
= = 3,9 1016 (5,3 1015 ) = 5,6 1015 J
E a velocidade:
2

| | =

25,61015
1,61027

= 2,7 106 m s 1

11. Un electrn-voltio unha unidade de enerxa igual enerxa cintica dun electrn que foi acelerado
partindo do repouso cunha diferencia de potencial de 1 V.
a) Obtn a equivalencia en unidades do sistema internacional.
b) Cal a velocidade dun electrn de enerxa cintica 1 eV?
c) Cal a velocidade dun deutern de 100 eV.
Datos: qe = 1,610-19 C ; me = 9,110-31 kg; mp = 1,610-27 kg. A masa dun deutern equivale de dous protns.

a) A enerxa cintica:
b) =
c) =

= = 1,6 1019 1 = 1,6 1019 J eV 1

, e despexando a velocidade:

2 1,6 1019
| | =
= 5,9 105 m s 1
31

, e despexando a velocidade:

9,1 10

2 100 1,6 1019

| | =
= 105 m s 1
27
2 1,6 10

12. A radioterapia para o tratamento do cancro basase nun acelerador lineal (LINAC) que proporciona altas
velocidades a electrns. Os aceleradores lineais poden ter lonxitudes desde un metro a varios quilmetros.
Nun acelerador de 4 m existe un campo elctrico uniforme de intensidade 300 NC-1.
a) Que enerxa adquire un electrn partindo do repouso ao longo deste percorrido (expresada en eV)?
b) Con que velocidade sair do acelerador?
Datos: qe=1,610-19 C ; me=9,110-31 kg

a) Os electrns saen do nodo con velocidade nula e chegan ao ctodo, antes de sairen do acelerador,
cunha velocidade ve. Como a enerxa mecnica se conserva:
() = ()
+ = + + +

A enerxa que adquiren grazas ao acelerador lineal ser:

b) + =

+ = = = 1,6 1019 300 4 = 1,9 1016 J = 1200 eV

2
, e despexando
2

a velocidade:

2 +
| | =
= 2,1 107 m s 1

13. Unha partcula de 9 C e 1 g chase en repouso na orixe de coordenadas. Aplcaselle un campo elctrico
uniforme de 650 NC-1 dirixido no sentido positivo do eixo Y.
a) Describe a traxectoria seguida pola partcula at chegar a un punto situado a 2 m do punto de partida.
Que aceleracin ter?
b) Obtn o traballo realizado polo campo no desprazamento da partcula.
c) Aumenta ou dimine a enerxa potencial da partcula? En que se transforma esa variacin de enerxa?
a)
A traxectoria ser rectilnea, pois o campo elctrico exerce sobre a carga
positiva unha forza dada por: = . Como o campo elctrico uniforme, a forza e
xa que logo a aceleracin sern constantes: MRUA.
= =
A aceleracin ser:
9 106 650
= 5,9m s 2
=
103
b) O traballo realizado polo campo :
= = 9 106 650 2 cos 0 = 1,2 102 J
c) A variacin de enerxa potencial: = :
= = 1,2 102 J

A enerxa potencial da partcula dimine pois o traballo realizado polo campo

elctrico e a partcula gaa enerxa cintica.

14. Unha partcula alfa ceibase sen velocidade entre as placas dun condensador plano no que existe un campo
elctrico uniforme de 1,2104 Vm-1.
a) Que lonxitude debe percorrer o ncleo de helio para acadar unha velocidade de de 6 kms-1?
b) Cal ser a diferenza de potencial entre os puntos inicial e final?
Datos: q=21,610-19 C ; m=41,610-27kg

a) A traxectoria ser rectilnea, pois o campo elctrico exerce sobre a carga positiva unha forza
dada por: = . Como o campo elctrico uniforme, a forza e xa que logo a aceleracin sern
constantes:
= =
Como a partcula alfa ten carga positiva, a forza e a aceleracin tern a mesma direccin e sentido
que o campo elctrico, cun mdulo:
2 1,6 1019 1,2 104
=
= 6,0 1011 m s 2
4 1,6 1027
Como describe un MRUA:
2 = 2 , despexando:
2
= 3 105 m
=
2
b) Pola conservacin da enerxa mecnica:
1 = 2
1 + 1 = 2 + 2
A enerxa que adquiren grazas ao acelerador lineal ser:
2 =
A diferenza de potencial ser:
2 2 4 1,6 1027 (6 103 )2
=
=
= 3,6 101 V
=

2 2
4 1,6 1019
Tamn podera rresolverse empregando a relacin entre V e campo elctrico:
= = 1,2 104 3 105 = 3,6 101 V

15. Nun tubo dun osciloscopio, un feixe de electrns desviado da sa

traxectoria rectilnea con velocidade constante por campos elctricos
perpendiculares traxectoria inicial, tal e como se indica no debuxo.
Entre as das placas do condensador establcese un campo elctrico
uniforme de 400 Vcm-1 de intensidade.
a) Cal a forza elctrica exercida sobre un electrn cando pasa entre
as placas?
b) A que aceleracin se ve sometido o electrn? Que tipo de
movemento describe? Como ser a traxectoria?
c) Ten importancia o peso do electrn no movemento que describe?
Compara ambas as forzas e as aceleracins debidas interaccin
elctrica e gravitatoria.
Datos: qe=-1,610-19 C ; me=9,110-31 kg: g=9,8ms-2

a) Como o campo elctrico uniforme, a forza tamn o ser:

=
Por tanto:
= 1,6 1019 (4) 104 = 6,4 1015 N
b)
A aceleracin, segundo a 2 lei de Newton: =
6,41015

= 9,11031 = 7,0 1015 m s 1

O electrn vai describir na direccin da sa traxectoria inicial o mesmo MRU que tia, mentres que en
direccin perpendicular a esta estar sometido a unha aceleracin constante e ter un MRUA. O
movemento resultante ser parablico.

c) Debido a sa masa, a interaccin gravitatoria ser de intensidade:

= = 9,1 1031 9,8 = 8,9 1030 N
e a aceleracin ser 9,8 ms-2
Por tanto, para os electrns nun osciloscopio, a interaccin gravitatoria (8,9 1030 ) desprezbel fronte
elctrica (6,4 1015 N).

16. Un electrn penetra entre as placas do condensador plano da figura

cunha velocidade de 1700 kms-1. Obtn:
a) A forza elctrica que acta sobre o electrn.
b) O tempo que tarda en percorrer as placas.
c) A desviacin vertical experimentada ao sar das placas.
d) A velocidade ao sar das placas.
Datos: qe=-1,610-19 C ; me=9,110-31 kg

a) Como o campo elctrico uniforme, a forza tamn o ser:

=
Por tanto:

= 1,6 1019 200 = 3,2 1017 N

b) O movemento que describe o electrn unha semiparbola, semellante a un lanzamento horizontal
no campo gravitatorio. O tempo que tarda en percorrer as placas s depende da sa velocidade
horizontal (MRU), xa que nesta direccin a aceleracin nula:
=

c) No eixo vertical describe un MRUA:

3 102
=
= 1,8 108 s
1,7 106
=

2
2

A aceleracin:

Substituindo:

d) A velocidade total ser:

onde:

3,2 1017
=
= 3,5 1013 m s 2
9,1 1031

3,5 1013 (1,8 108 )2

= 5,6 103 m
2
=
+

= = 3,5 1013

1,8 108 = 6,3 105

Logo:

= 1,7 106 + 6,3 105 m s 1

de mdulo:

= 1,8 106 m s 1

17. O aparello para medir a carga do electrn polo mtodo de Millikan da gota de aceite consta de das
placas planas paralelas e horizontais separadas 1,5 cm.
a) Se precisamos un campo elctrico de 6,34104 Vm-1 para mantela en equilibrio, que diferenza de
potencial debemos proporcionar entre as placas?
b) Acha a carga dunha pequena esfera de 1,5 g que se atopa en equilibrio nunha rexin na que existe
un campo elctrico de 2103 NC-1.
a)

Entre as placas dun condensador plano o campo elctrico constante.

A ddp necesaria entre as placas depende da separacin entre estas:
= = 6,34 104 1,5 102 = 9,5 102 V
e) No equilibrio:
=
As:
=
Despexando a carga:
1,5 109 9,8
=
= 7,4 1012 = 7,4 C
2 103

18. Calcula o campo electrico e o potencial creado por unha bla maciza condutora de 30 cm de raio que ten
unha carga total de +4,310-6 C nos seguintes puntos:
a) A 50 cm do centro da esfera.
b) A 20 cm do centro da esfera.
c) Na superficie da esfera.
d) Fai unha representacin grfica do campo elctrico e mais do potencial en funcin da distancia ao
centro da esfera.
9

2 -2

Dato: k = 910 Nm C

a) r > R:
Segundo a lei de Gauss, o campo elctrico producido por unha esfera
uniformemente cargada nun punto fra dela o mesmo que se producira
supoendo que toda a carga estivese concentrada no seu centro:

4,3 106
= 2 = 9 109
= 1,55 105 N C 1
0,52

O potencial vn dado por:

= = 9 109

4,3106
0,5

= 7,74 104 V

b) Dentro da esfera, o campo nulo, pois non hai carga encerrada pola superficie gaussiana. O potencial
ser constante e igual ao potencial na superficie da esfera condutora::

4,3 106
= = 9 109
= 1,29 105 V
0,3

c) Para r = R:

4,3 106
9
=
9

10

= 4,3 105 N C 1
0,32
2

d)

19. Comprobouse que o campo electrico terrestre perpendicular superficie da Terra, dirixido cara o
centro da Terra e de 110 NC-1de intensidade. Calcula a densidade superficial de carga da Terra e a sa
carga elctrica total.
9

2 -2

Datos: raio da Terra 6370 km, K= 910 Nm C

Segundo a lei de Gauss, o campo elctrico producido por unha esfera uniforme cargada na sa superficie
o mesmo que se producira supoendo que toda a carga estivese concentrada no seu centro:

= 2

Despexando a carga:
2 110 (6,37 106 )2
=
= 5,0 105 C
=

9 109
Supoendo homoxnea a distribucin superficial da carga, a densidade ser:

5,0 105
= =
= 9,7 1010 C m2
4 (6,37 106 )2

20. Nunha treboada de po na superficie de Marte, a nube de partculas ten unha densidade de carga de 10
electrnscm-3. Calcula:
a) A carga elctrica total se a nube ten un volume de 100 m3.
b) O campo elctrico e o potencial que crea a unha distancia de 5 m do centro da mesma.
Datos: Podemos supoer a nube esfrica. qe= -1,610-19 C

a) A densidade volmica de carga :

= 10electrns cm3 = 1,6 1012 C m3
Se a nube de 100 m3 a carga total ser:
= = 1,6 1010
b) O raio da nube vale:
4 3
3 3100
=
; = 4 = 2,9 m
3
Xa que logo, o campo elctrico e o potencial vaise calcular para r > R. As os mdulos sern:

1,6 1010
= 2 = 9 109
= 5,8 102 N C 1
52

1,6 1010
= = 9 109
= 0,29 V

21. Un protn ten unha enerxa cintica de 10-14 J. Segue unha traxectoria circular nun campo magntico B=
0,5 T.
a) Como debe ser a direccin do protn con respecto ao campo magntico? Por que?
b) Calcula o raio da traxectoria.
c) Obtn a frecuencia coa que xira.
Datos: mp = 1,6710-27 kg; qp = 1,610-19 C

a) Se describe unha traxectoria circular, a partcula partcula ter que

penetrar perpendicularmente a un campo magntico, pois segundo a Lei
de Lorentz:

=
Onde a forza magntica (Lei de Lorentz) ser a forza centrpeta que
producir o movemento circular.
b) Dado que a velocidade e o campo magntico son perpendiculares, o
mdulo da forza ser:
= sen
Pola 2 lei de Newton:
2
= = =

Igualando obtemos o raio da circunferencia que describe o protn:

=

O mdulo da velocidade non vara. Do valor da enerxa cintica:

2
=
2
Substituindo obtemos:
= 3,5 106 m s1
Finalmente:
= 7,3 102

c) Aplicando as ecuacins propias do movemento circular poderemos calcular a frecuencia coa que
xira:
= =2
= 7,6 106 Hz

22. Un electrn penetra perpendicularmente nun campo magntico de 0,5 T cunha velocidade de 2000
kms-1.
a) Calcula o radio da rbita que describe.
b) Acha o nmero de voltas que d en 0,01 s.
c) Calcula a intensidade dun campo elctrico que anule o efecto do campo magntico.
Datos : qe= 1,610-19 C, me= 9,110-31 kg

a) A forza magntica que acta sobre o electrn:

=
O electrn describir un movemento circular no cal a forza centrpeta a magntica, cun raio:

=

Substituindo:
= 2,3 105 m
b) O espazo que percorrer nese tempo ser:
= = 2 104 m

dividindo pola lonxitude da circunferencia obteremos o nmero de voltas

=
= 1,4 108 voltas
2

c) Anulrense os efectos dos campos quere dicir que a forza producida polo campo elctrico debe ser
de igual mdulo e direccin pero de sentido oposto producida polo campo magntico:
+ = 0
As, en mdulo:
=
Despexando:
= = 2 106 0,5 = 1,5 106 NC1
23. Nunha rexin do espazo na que existe un campo elctrico de 100 NC-1 e un campo magntico
de 10-3 T, perpendiculares entre si, penetran un protn e un electrn con velocidades perpendiculares a
ambos os campos.
a) Debuxa nun esquema os vectores velocidade, campo elctrico e campo magntico no caso de que
as partculas non se desven.
b) Que velocidade deben ter o protn e o electrn para pasaren sen desviarse?
c) Que enerxa cintica deberan ter nesas condicins?
Datos: qe = -1.610-19 C, me = 9,110-31 kg, mp = 1,610-27 kg

a)

b) A forza exercida polo campo elctrico : =

A forza exercida polo campo magntico: =
A condicin para que as partculas cargadas pasen sen desviarse : + = 0
E por tanto, a velocidade de ambas as partculas debe ter por mdulo:
100
= = 3 = 105 m s 1
10
c) As enerxas cinticas sern:
2 1,6 1027 (105 )2
() =
=
= 8,0 1018 J
2
2
2 9,1 1031 (105 )2
() =
=
= 4,6 1021 J
2
2

24. Un electrn con 1 eV de enerxa cintica describe un movemento circular uniforme nun plano
perpendicular a un campo magntico de 10-4 T.
a) Explica, con axuda dun debuxo, as posbeis direccins e sentidos da forza, velocidade e
campo magntico implicados.
b) Calcula o raio da traxectoria.
Datos: qe = -1.610-19 C, me = 9,110-31 kg

a)
A forza exercida polo campo magntico: =
Para que a traxectoria sexa circular, a velocidade e o campo magntico deben ser
perpendiculares entre si. O sentido de xiro depender do sentido do campo magntico
con respecto direccin do electrn, segundo se pode observar na figura.

b)
A forza exercida polo campo magntico ser a forza centrpeta necesaria para
que o electrn describa a circunferencia. O raio da traxectoria ser:

=

Obtemos a velocidade da enerxa cintica:

2
2
2 1,6 1019
; =
=
= 5,9 105 m s 1
2

9,1 1031

Substituindo:
9,1 1031 5,9 105
=
=
= 3,4 102 m

1,6 1019 104

25. No interior dun tubo de TV, un electrn do feixe acelerado por unha diferencia de potencial de 2104 V.
A continuacin atravesa unha rexin na que hai un campo magntico transversal que o obriga a
describir un arco de 12 cm de raio. Cal o valor do campo magntico?
Datos: qe = -1.610-19 C, me = 9,110-31 kg

Na primeira parte do tubo, o electrn parte do repouso e sometido a un campo elctrico. A enerxa
mecnica consrvase, de xeito que a enerxa cintica sada igual variacin na sa enerxa potencial:
2
=
= ;
2
Sae cunha velocidade:
2
2 1,6 1019 2 104
=
= 8,4 107 m s 1
=
9,1 1031

Esta velocidade coa que entra perpendicularmente ao campo magntico na segunda parte do tubo, onde
se produce un movemento circular uniforme.
Substituindo e despexando, obtemos o valor de B:


9,1 1031 8,4 107
=
; =
=
= 4,0 103 T

1,6 1019 1,2 101

26. Un ciclotrn para acelerar protns ten un campo magntico de intensidade 0,4 teslas, e o seu radio 0,8
m.
a) Fai un esquema do ciclotrn e describe como funciona.
b) Calcula a velocidade coa que saen os protns do ciclotrn.
c) Que voltaxe fara falta para que os protns adquirisen esa velocidade partindo do repouso?
Datos: mp = 1,6710-27 kg; qp = 1,610-19 C

a)
Un ciclotrn un acelerador de partculas que se basea en que a velocidade
angular dunha partcula cargada no interior dun campo magntico uniforme
independiente do raio e da velocidade lineal:

As, ao introducir as partculas cargadas nun dispositivo con forma de "D" e seren
aceleradas cunha voltaxe alterna de frecuencia exactamente igual a c, ao completaren
media volta, a "D" contraria cambia de polaridade dndolles un novo "empurrn" e
comunicndolles unha enerxa qV. A velocidade das partculas crece deste xeito adquirindo un valor final
igual a:

b) Da expresin anterior:
= 3 107 m s 1

c) A enerxa cintica sera igual ao traballo elctrico realizado:

2
= ;
=
2
Despexando:
= 4,7 106 V

27. Sexan dous fos metlicos moi longos, rectilneos e paralelos, separadas por unha distancia de 10 cm e
polos que circulan senllas correntes de intensidades 1 A e 2 A no mesmo sentido.
a) Debuxa o campo magntico resultante no punto medio da lia que une ambos os condutores e calcula
o seu valor.
b) Na rexin entre os condutores, a que distancia do primeiro fo cero o campo magntico?
c) Acha a forza magntica por unidade de lonxitude que se exerce sobre a corrente de 2A.
Dato: 0 = 410-7 (SI)
a) Os campos magnticos creados por cada corrente sern opostos e
de direccin perpendicular ao plano formado polas correntes.
Tern como mdulo:

=
2
Como teen a mesma direccin e sentidos opostos, a intensidade total
resultante ser a resta dos mdulos:
4 107 2 4 107 1
4 107

=
= 4 106 T
= 2 1 =
2 0,05
2 0,05 2 0,05
b) Para que o campo magntico sexa cero:
2 = 1
4 107 2

4 107 1

2
2 (0,1 )
despexando resulta:
= 0,033 = 3,3 cm

c) A forza que exerce un campo magntico sobre unha corrente rectilnea :

=
Se o campo producido por unha corrente paralela, o mdulo da forza por unidade de lonxitude ser:
12 1 2 2 107 1 2
=
=
= 4 106 N m1

2
2 0,1

28. A Terra exerce un campo magntico de intensidade 0,510-4 T. Un anaco de arame de alta tensin, en
direccin suroeste-nordeste e formando un ngulo de 60 co ecuador, espllase entre das torres
separadas 150 m e transporta unha corrente de 1 kA.
a) Calcula a forza que se ve sometido. Infle no resultado o sentido no que circula a corrente?
b) Hai algunha posibilidade de que o arame de alta tensin non sufra o efecto do campo magntico
terrestre?
Nota: Supn que o campo magntico est dirixido de norte a sur.

N

60

a)
A forza que exerce un campo magntico sobre unha corrente
rectilnea :

=
O mdulo da forza ser:
= sen = 103 150 0,5 104 sen(90 + 60) = 3,75 N
A direccin da forza ser perpendicular ao plano que forman a lia de
corrente e o campo magntico terrestre. Ser por tanto normal superficie
da Terra e cara o ceo.

b) Se as torres puidesen estar aliadas coa direccin do campo magntico, a forza sera nula. Por tanto
direccin norte-sur, independentemente do sentido da corrente.

29. A espira rectangular da figura ten un lado mbil de lonxitude 15

cm. Est situada nun campo magntico uniforme de 0,5 T,
perpendicular ao plano da espira e dirixido cara adentro do papel.
Se o lado mbil se despraza cunha velocidade constante de 2 m/s,
cal ser a forza electromotriz inducida na espira?
Segundo a lei de Faraday-Lenz, a fem inducida ser:

( )
( )
=
=
=
= = 0,5 2 0,15 = 0,15 V

O signo negativo indica que a corrente inducida debe dar lugar a un campo magntico que se opoa ao
aumento de fluxo que se produce na espira. O campo magntico debe ser sando do plano da espira, polo
que o sentido da corrente inducida ser antihorario.

ELECTROMAGNETISMO. CUESTINS
1. Que grfica representa correctamente a enerxa potencial elctrica dunha carga puntual negativa
situada nun campo creado por unha carga puntual positiva, cando vara a distancia que as separa?

SOL.: c

Trtase dunha situacin de tipo atractivo. Tendo en conta a ecuacin que representa a enerxa
potencial:
+
=

Resulta unha funcin na que a enerxa potencial vara de forma inversamente proporcional coa
distancia, pero con carcter negativo. A enerxa potencial representa o traballo realizado por unha
forza exterior para achegar unha carga dende o infinito (valor 0 de Ep) at un punto do campo. A
medida que a distancia diminue, a enerxa potencial cada vez menor.

2. Unha carga elctrica positiva chase baixo a accin dun campo elctrico uniforme. A sa enerxa
potencial aumenta:
a) Se a carga se despraza na mesma direccin e sentido que o campo elctrico.
b) Se a carga se despraza na mesma direccin e sentido oposto ao campo elctrico.
c) Se a carga se despraza perpendicularmente ao campo elctrico.
SOL.: b

Para que a enerxa potencial da carga aumente ao desprazarse cmpre que o traballo realizado polo
campo sexa negativo, pois:
=

Isto s posbel se a carga positiva se move paralelamente ao campo elctrico pero en sentido oposto
a este, pois ao ser o campo elctrico uniforme:

= =

3. Unha partcula cargada mvese espontaneamente cara puntos nos que o potencial electrosttico
aumenta. O signo da carga elctrica ser:
a) Positivo; b) Negativo; c) Non se pode saber.
SOL.: b

Tendo en conta o principio de conservacin da enerxa mecnica, a enerxa cintica da partcula vai
aumentar segundo dimina a enerxa potencial, pois a suma de ambas as enerxas debe ficar
constante. Como:
=

Para que < 0 cmpre que a carga sexa negativa para que se mova espontaneamente cara valores
crecentes do potencial.

4. No mes de abril de 2010 producronse treboadas magnticas causadas pola chegada atmosfera dun
vento solar de protns a 500 kms-1. Cal foi a enerxa en electrn-volt de cada un destes protns ao
chegaren a atmosfera?
Datos: qp=1,610-19 C ; mp=1,6710-27 kg

SOL.: c

a) 2,0910-16 eV; b) 3,3410-35 eV; c) 1,3103 eV.

A velocidade coa que chegan failles adquirir unha enerxa cintica:

1
1
= 2 = 1,67 1027 (500 103 )2 = 2,09 1016 J
2
2
Como 1 eV equivale enerxa necesaria para que un electrn (igual carga que o protn) percorra un
campo elctrico cunha ddp de 1 V:
== 2,09 1016

1
= 1305 eV
1,6 1019

5. As lias de campo elctrico producido por un fo rectilneo infinito e uniformemente cargado:

a) Son circunferencias concntricas co fo.
b) Son lias rectas paralelas ao fo.
c) Son lias rectas perpendiculares ao fo.
SOL.: a

En cada punto o campo elctrico sera perpendicular ao arame, pois cada

elemento de fo xera en cada punto un campo cunha compoente paralela ao
arame que se anulan entre si cos outros elementos prximos.
S as compoentes perpendiculares do campo se suman entre si, dando pois
lias de campo perpendiculares ao fo.

6. Que conclusins se poden sacar do feito de que o fluxo neto a travs dunha superficie gaussiana sexa
cero?
a) O campo elctrico cero en culquera punto da superficie.
b) Non hai cargas elctricas no interior.
c) A suma alxebraica das cargas (carga neta) no interior cero.
SOL.: c

A partir do teorema de Gauss, o fluxo neto implica o fluxo de entrada e o fluxo de sada, de a que se o
fluxo 0, non deba haber carga neta no interior da superficie.

7. Unha esfera conductora de radio R e carga de Q Culombios en equilibrio electrosttico:

a) O potencial exterior nulo e o interior constante.
b) O campo exterior e funcin inversa do cadrado da distancia e o interior nulo.
c) O potencial exterior constante e o interior nulo.
SOL.: b

Aplicando o teorema de Gauss obtnse o campo exterior e interior:

= 2

= 0

A partir do campo obtense o potencial como funcin inversa da distancia no exterior e constante (e
igual o da superficie) no interior:

= = = =

8. No interior dun conductor cargado, en xeral:

a) O potencial non nulo.
b) A carga non nula.
c) O campo non nulo.
SOL.: a

No interior dun conductor cargado o potencial non nulo, pois para levar carga at o seu interior
necesitamos que se realice un traballo. En casos particulares, o potencial pode ser nulo, pero en
cambio, se a carga non fose nula, afastarase at a superficie (o que ocorre normalmente) deixando no
interior un campo nulo.

9. Un positrn de carga 1,610-19 C entra nun campo magntico = 0,1(). Se a velocidade do positrn
= 105 (m s 1 ) , entn a forza que sofre, en newton, :
a) 1,6 1015
b) 1,6 1015

c) 1,6 1015
SOL.: c

A partir da aplicacin da lei de Lorentz:

obtnse que a forza magntica

Como resultado de aplicar o produto vectorial entre os vectores e
15
resultante debe ser 1,6 10

10. Cando unha partcula cargada se move dentro dun campo magntico, a forza magntica que acta
sobre ela realiza un traballo que sempre :
a) Positivo, se a carga positiva.
b) Positivo, sexa como sexa a carga.
c) Cero.
SOL.: c

Unha partcula cargada en movemento dentro dun campo magntico est sometida a accin dunha
, resultar perpendicular ao campo e
forza magntica, que segundo a lei de Lorentz: =
velocidade da partcula. Por isto o traballo realizado
=

ser nulo, pois e son dous vectores perpendiculares, sendo = , e polo tanto coa mesma
direccin e sentido que .

11. Para que unha carga elctrica non se desve ao pasar por unha zona de campo magntico non nulo, as
lias de campo han ser:
a) Perpendiculares ao desprazamento da carga.
b) Paralelas desprazamento da carga.
c) De calquera xeito que sexan, a carga desvase sempre.
SOL.: b

A forza que sofre unha carga en movemento no seo dun campo magntico vn dada polo produto
: , polo que, en caso de haber movemento dunha carga nun campo magntico a
=
vectorial
forma de que dita forza sexa nula que a velocidade e o campo sexan paralelos.

12. Nunha habitacin existe un campo magntico que apunta verticalmente para abaixo. De pronto
lnzanse dous electrns, dende o mesmo punto, coa mesma velocidade en direccin perpendicular ao
campo, pero en sentidos contrarios. Como se movern?
a) En crculos tanxentes e sentido horario.
b) No mesmo crculo.
c) En crculos tanxentes e sentido antihorario.
SOL.: a

, que vai orixinar un movemento circular no electrn (carga q

De acordo coa lei de Lorentz : =
negativa), resultar:

Mvense en sentido horario describindo crculos tanxentes.

13. Se nunha rexin do espacio temos un electrn movndose en lia recta a velocidade constante,
podemos detelo se o sometemos a:
a) Un campo elctrico de direccin paralela ao movemento.
b) Un campo magntico de direccin paralela ao movemento.
c) Un campo magntico de direccin perpendicular ao movemento.
SOL.: a

A forza que experimenta unha carga elctrica situada nunha rexin na que existe un campo elctrico
vn dada por:

= =

Se o campo elctrico ten a mesma direccin que o movemento da carga e o mesmo sentido, como o
electrn ten carga negativa, a aceleracin tamn ser negativa.

, que nunca vai modificar o mdulo

=
Se temos un campo magntico, a forza vn dada por:
da velocidade do electrn.

14. Explica en que direccin debes colocar na superficie da Terra un arame recto polo que circula unha
corrente elctrica para que a forza exercida sobre el polo campo magntico terrestre sexa mxima:
a) Norte-Sur.
b) Leste-Oeste.
c) Outras.
Nota.- Considrese que as lias do campo magntico terrestre seguen de xeito aproximado a direccin Norte-Sur

SOL.: b

Tendo en conta a Lei de Lorentz: =

Para que a forza sobre as cargas sexa mxima, o campo magntico debe ser
perpendicular velocidade das mesmas, isto , ao fo condutor.

15. Un condutor rectilneo leva unha corrente de 1 A. Produce un campo magntico mis intenso:
a) Canto mis groso sexa o conductor.
b) Canto maior sexa a velocidade de cada electrn individual.
c) Canto mis prximo estea ao punto exterior.
SOL.: c

Tendo en conta que o campo magntico producido por un condutor rectilneo vn dado por:

canto menor sexa r, maior ser o campo magntico.

16. Por dous condutores paralelos e prximos entre si circulan correntes elctricas do mesmo sentido.
Que lle ocorrer aos condutores?
a) Atrense.
b) Replense.
c) Non exercen forzas mtuas se as correntes son da mesma magnitude.
SOL.: a

A partir da aplicacin da 2 lei de Laplace:

e da lei de Biot-Savart:

poderemos coecer as caractersticas das forzas debidas accin mtua

entre correntes:

0 1 2
2

, obtnse unha accin mtua de

A partir da aplicacin dos correspondentes productos vectoriais de
tipo atractivo entre correntes do mesmo sentido.
17. Se se move unha espira paralelamente ao seu eixo na mesma direccin dun campo magntico
uniforme:
a) Prodcese corrente inducida ao comezar o movemento.
b) Non se produce ningunha corrente inducida.
c) Aparece unha corrente inducida no sentido antihorario.
SOL.: b

A aparicin dunha corrrente inducida, de acordo coa lei de Lenz implica a existencia dun fluxo
magntico variable, algo que non ocorre se a espira non modifica a sa direccin de movemento no
seo do campo magntico:
=

18. O coeficiente de autoinduccin dunha bobina toroidal a relacin:

a) Entre o fluxo e a intensidade.
b) Entre a intensidade e o campo magntico.
c) Entre o campo elctrico e o campo magntico.
SOL.: a

O coeficiente de autoinduccin dunha bobina unha caracterstica xeomtrica que se pode obter
como relacin entre o fluxo e a intensidade, e mdese en henrios.
19. Polo fo condutor da figura circula unha corrente contnua no sentido indicado.
Inducirase unha corrente na espira rectangular se:
a) A espira se move cara a dereita.
b) A espira se move cara arriba paralelamente ao fo.
c) A espira non se move.
SOL.: a

A aparicin dunha corrrente inducida, de acordo coa lei de Lenz implica a existencia
dun fluxo magntico variable:
=

Como o campo magntico producido por un condutor rectilneo vn dado por:

as lias de campo que atravesan a espira perpendicularmente diminuirn se esta se move cara a
dereita, afastndose do fo, dando lugar corrente inducida.

20. A espira circular da figura est situada no seo dun campo magntico uniforme
entrante no plano do papel. Inducirase unha forza electromtriz se:
a) A espira se move cara a dereita.
b) A espira se move na direccin do campo magntico.
c) O valor do campo magntico aumenta linealmente co tempo.
SOL.: c

A aparicin dunha corrrente inducida, de acordo coa lei de Lenz implica a

existencia dun fluxo magntico variable:
=

Se o campo magntico vara co tempo, aparecer unha f.e.m. inducida.

21. Unha espira colcase perpendicularmente a un campo magntico uniforme. En que caso ser maior a
f.e.m. inducida pola espira?
a) Se o campo magntico dimine linealmente de 300 mT a 0 en 1 ms.
b) Se o campo magntico aumenta linealmente de 1 T a 1,2 T en 1 ms.
c) Se o campo magntico permanece constante cun valor de 1,5 T.
SOL.: a

A aparicin dunha corrrente inducida, de acordo coa lei de Lenz implica a existencia dun fluxo
magntico variable:
=

Como o campo magntico producido por un condutor rectilneo vn dado por:

as lias de campo que atravesan a espira perpendicularmente diminuirn se esta se move cara a
dereita, afastndose do fo, dando lugar corrente inducida.

VIBRACINS E ONDAS

PROBLEMAS
1.
a)
b)
c)

Un sistema cun resorte estirado 0,03 m sltase en t=0 deixndoo oscilar libremente, co resultado dunha
oscilacin cada 0,2 s. Calcula:
A velocidade do extremo libre cabo de 19 s
A aceleracin do extremo libre cabo de 19 s (Considrase que o amortecemento desprezable)
Representa graficamente a variacin da velocidade e aceleracin co tempo.

a) Ao ceibar o resorte describe un MHS, polo tanto correspndelle unha ecuacin para a elongacin:
= ( + 0 )

No instante inicial, a elongacin mxima e ( + 0 ) = 1, e como t=00=(/2)rad, quedando

a ecuacin : = + e do mesmo xeito: = ( + )

A=0,03 m ; =

2
T

2
0,2

= 10 rad s 1

substitundo os datos anteriores e o tempo transcorrido:

= + = 0,03 10 10 + = 0,03 10 10 19 + = 0 m s 1=

b) Os mesmos razoamentos son aplicables neste caso, quedando:

= 2 + = 0,03 (10)2 10 + = 0,03 (10)2 10 19 +

2
2
2
a=- 29,61 ms-2.

A velocidade mnima e a aceleracin mxima (pero negativa), atopndonos na situacin inicial, xa

que transcorreu un nmero enteiro de perodos.

NOTA.- Por erros de redondeo na calculadora ou ordenador, pode darse o caso de que o resultado da velocidade non resulte
exactamente 0.

c) As representacins grficas da velocidade e da aceleracin en funcin do tempo seran como as

seguintes:

2.
a)
b)
c)

Un corpo de 50 g de masa, sometido a un movemento harmnico simple, realiza 10 oscilacins por

segundo. Calcula:
A aceleracin no centro de oscilacin.
A aceleracin nun dos seus extremos, sabendo que a amplitude do movemento de 9 cm.
A enerxa cintica no centro de oscilacin.

a) A ecuacin do movemento harmnico simple : x = A sen(t+0)

onde A a amplitude do movemento, 0 un desfasamento constante longo do tempo, e a pulsacin.

Sabemos que a velocidade, no movemento harmnico simple, a derivada da elongacin con respecto
tempo: v =Acos(t+0)

E que a aceleracin a derivada da velocidade con respecto tempo: a = - A 2sen (t+0)

No centro de oscilacin, a elongacin cero, logo : 0 = Asen(t+0)

dicir: sen(t+0) = 0; Logo a aceleracin ser: a0 = 0

b) Nos extremos da oscilacin, a elongacin mxima, x= A.

dicir: sen(t+0) = 1

Logo o mdulo da aceleracin ser |a |= |A 2|

A = 9 cm = 0,09 m ; Sabemos, polos datos do problema que f= 10 oscs-1 = 10 Hz ;

= 2/T = 2f = 62,83 rads-1

substitundo, obtemos: |a |= 0'093947,61 = 3,5102 ms-2

c) Para o clculo da enerxa cintica no centro de oscilacin temos en conta que o mdulo da velocidade
nese punto mximo: |vmax|= |A|= 0,0962,83=5,65 ms-1
Ecintica=

3.
a)
b)
c)

2
2

0,0505,652
2

= 0,80 J

Un corpo de 10 g de masa desprzase cun movemento harmnico simple de 80 Hz de frecuencia e de 1 m

de amplitude. Acha:
A enerxa potencial cando a elongacin igual a 70 cm.
O mdulo da velocidade cando se atopa nesa posicin.
O mdulo da aceleracin nesa posicin.

a) A enerxa potencial dun corpo sometido a movemento harmnico simple :

2
2

Ep =

2 2
2

m =10 g = 0,010 kg, x= 70 cm = 0,7 m ; f = 80 Hz ;

= 2/T = 2 f = 23'1480 = 502,65 rad.s-1

2 2
2

Ep =

0,01502,652 0,72
2

= 6,2102 J

b) Como sabemos, a enerxa mecnica a suma da enerxa cintica e da enerxa potencial e, como a forza
causante do movemento vibratorio harmnico unha forza conservativa, permanecer constante

longo de todo o percorrido, de xeito que na posicin de equilibrio atoparase totalmente en forma de
enerxa cintica e nos extremos en forma de enerxa potencial.
Polo tanto Emecnica = EPmx = m2A2

Substitundo Em = 0,01502,652 12 = 1263,29 J

Calculamos agora a enerxa cintica nese punto como diferenza entre a enerxa mecnica e a enerxa
potencial nese punto
Ec = Em - EP = mv2

Ec = 1263,29 619,02 = 644,27 J = 0,01v2

de onde resolvendo obtemos a velocidade
2644,27
0,01

= 3,6102 ms-1

c) O mdulo da aceleracin podemos calculalo a partir de:

|| = |2 | = 502,65 2 0,7 = 1,77 105 m s 2

4.

Un resorte mide 22,86 cm cando se lle colga unha masa de 70 g e 19,92 cm cando se lle colga unha masa
de 40 g. Acha:
a) A constante do resorte.
b) A frecuencia das oscilacins se se lle colga unha masa de 80 g
c) A lonxitude do resorte colgarlle unha masa de 100 g.
Dato: g= 9,8 ms-2.
a) Pola lei de Hooke sabemos que o alongamento do resorte directamente proporcional forza aplicada
F = -kx ; sendo x = (l - l0) o alongamento e k a constante do resorte

F1 =
kx1;0,07 9,8 =
k (0, 2286 l0 )

F2 =
kx1;0,04 9,8 =
k (0,1992 l0 )
Resolvendo , obtemos: l0 = 0,16 m; k = 10 Nm-1

b) A forza recuperadora do resorte a causante da oscilacin e polo tanto temos

kx= m 2 x k= m 2 =

k
m

pendurarlle a masa de 80 g =
:

Como f = /2 = 1,78 Hz

k
=
m

10
= 11,18 rads 1
0,08

c) A elongacin producida por unha masa de 100 g ser:

=
x

5.

m g 0,1 9,8
=
= 0,098
=
m 9,8 cm
k
10

Polo que a lonxitude do resorte ser: l0+x= 0,16+0,098= 0,258 m=25,8 cm

Un pndulo elctrico est formado por unha esfera metlica de 1 g colgada dun fo moi fino de 1'5 m. Faise
oscilar nunha rexin na que existe un campo elctrico uniforme vertical e crgase a esfera con +1,3. 10-8 C.
Cando o campo vertical de abaixo arriba, a esfera efecta 100 oscilacins en 314 s e se o campo est
dirixido de arriba abaixo, tarda 207 s en dar 100 oscilacins. Calcular:
a) Intensidade do campo elctrico.
b) Valor de "g" no lugar da experiencia.
c) O perodo do pndulo se a experiencia se fai na La, en ausencia de campo electrosttico.
(Dato: gL= 1,63 ms-2)

a) Aplicando consideracins derivadas da dinmica do pndulo simple poderemos deducr a dependencia

do perodo do mesmo coa Ft responsable de dito movemento harmnico, que debe cumprr as

condicions de forza elstica derivadas da lei de Hooke.

Suporemos as habituais consideracins de oscilacins pequenas para chegar cumprimento de

M.H.S.(sen = x/l)

Ft = ( P Fe )sen = ( P Fe ) = ( P Fe )

Para o caso 1:

PF
kx; k = e
Ft =
l
P Fe
=
=
2
k m
l
2

2
m =

T1
=
T1

P Fe

2=
k

ml
P Fe

Para o caso 2 resulta:

P+F
Ft =
kx; k = e
l
P + Fe
k m=
=
2
l
2

2
P + Fe
ml
m =
T2 2
=

l
P + Fe
T2

x
l

Tendo en conta que Fe= Eq , resulta un sistema de 2 ecuacins con 2 incgnitas: g e E.

1 =

314 s
207 s
= 3,14 s ; 1 =
= 2,07 s
100 osc
100 osc

ml
103 1,5
=
T1 2=
2

P Fe
103 g E 1,3 108

ml
103 1,5
=
T2 2=
2

P + Fe
103 g + E 1,3 108
E = 3 105 N / C
g = 9,9 ms-2
b) Por resolucin derivada do apartado anterior obtense g= 9,9 ms-2.

c) Se o experimento se fai na La en ausencia de campo elctrico, calculamos o perodo, tendo en conta

que gL=1,63 ms-2)

l
1,5
=

T 2=
2= 6,02 s
gL
1,63
6.
a)
b)
c)

Un punto material de 20 g de masa oscila cun M.H.S de amplitude 2 cm e frecuencia 10 osc/s, coincidindo
o inicio dos tempos co punto onde a velocidade nula. Calcular:
A velocidade e aceleracin mximas.
A velocidade e aceleracin no instante t = 1/120 s
A enerxa mecnica nese instante.

a) Por iniciarse a contar o tempo no punto onde a velocidade nula, no punto no que x=A.
A ecuacin do movemento ser: x = Asen(t0)= Asen(t/2)= Acos t

A ecuacin da velocidade ser: v = A sen (t) e a velocidade ser mxima cando o valor absoluto de

cos (t) = 1, dicir cando pasa pola orixe.

O modulo da velocidade mxima ser vmx = | |

Como f = /2 = 2f = 20 rads-1

Entn substitese e acadamos o mdulo da velocidade mxima: vmx = 1,26 ms-1;

derivar a velocidade obtemos a aceleracin a = A2cos (t) e ter o seu mximo valor cando
cos (t) = 1; dicir, pasar polos extremos, sendo o seu valor en mdulo amx = | 2 |

amx = 78,96 ms-2

b) Unha vez vistas as ecuacins en funcin do tempo, s queda substitur. No instante t = 1/120 s sern
= 002 20 (20

1
) = 0,63 ms-1
120

= 002 (20)2 (20

1
) a = 68,4
120

c) A enerxa mecnica ser: = 2 =

ms-2

2 2
2

0,020(20)2 0,022
2

= 1,58 102 J

7.

Un pndulo est constitudo por unha pequena esfera, de dimensins que consideramos desprezables, de
masa 200 g, suspendida dun fo inextensible, e sen masa apreciable, de 2 m de longo. Calcular:
a) O perodo para pequenas amplitudes.
b) Supoamos que no momento de mxima elongacin a esfera elvase 15 cm por encima do plano
horizontal que pasa pola posicin de equilibrio. Calcula a velocidade o pasar pola vertical.
c) Xustifica e representa graficamente as variacins da enerxa cintica e potencial nun movemento
harmnico simple. Pode considerarse un m.h.s. o que describe o pndulo nas condicins do apartado b)?.
Dato: g= 9,8 ms-2.
a) perodo do pndulo simple, supoendo un movemento harmnico simple,
T = 2(l/g)1/2 ; T = 2(2/9,8)1/2 = 2,84 s

b) desprezar as perdas de enerxa por rozamento, aplcase o principio de conservacin da enerxa

mecnica de xeito que no punto mis alto estar toda en forma de EP e no mis baixo en forma de EC.
Usando a aproximacin para pequeas alturas, no punto mis alto: EP = mgh = 0,29,80,15 = 0,294 J

No punto mis baixo: Ec = 0,294 J

mv2 = mgh v = (2gh)1/2 ; v = 1,71 ms-1

c) Nun M.H.S. a representacin da enerxa cintica: Ec =mv2=m2(A2-x2)= k(A2-x2) presenta un

mximo cando x=0 e un mnimo cando x=A, que coinciden, respectivamente, cos puntos de mxima
velocidade (x=0) e velocidade nula (x=A).

A enerxa potencial: EP=kx2 ser mxima cando x=A, nos puntos de mxima elongacin, e ser nula
cando x=0, no punto central de equilibrio.

A constante k sera: k=m2=m42/T2=0,98

Nm-1.

Neste caso (supoendo que se trata dun

M.H.S), a amplitude sera: A= 0,76 m . A

amplitude angular de 22, o que ,

estritamente, non cumpre o requisito do M.H.S

que debe cumprir a lei de Hooke :
F=-kxsen=(rad)

8.
a)
b)
c)

Unha masa de 2 kg suxeita a un resorte de constante recuperadora k= 5. 103 N/m seprase 10 cm da

posicin de equilibrio e dixase en liberdade. Calcular:
A ecuacin do movemento.
A aceleracin s 0,1 s de iniciado o movemento.
A enerxa potencial s 0,1 s de iniciado o movemento.

a) A ecuacin xeral do movemento harmnico simple : x = Asen (t + 0)

Como nos din que o movemento comenza dende unha posicin afastada 10 cm da posicin de
equilibrio, quere dicir que x0 = A = 0,1 , e como t0 = 0, substitur, 0 = /2 rad

Por outra banda como nos dan a constante do resorte e esta k = m2 substitur obtemos

= 50 rads-1 .

A ecuacin queda x= 0,1sen(50t+/2) m

b) Por derivacin obtemos a ecuacin para a aceleracin:

v=dx/dt= 0'150cos(50t+/2)

a=dv/dt=-0,1502sen(50t+/2)
Sustitundo para t=0,1s obtemos a= -70,9 ms-2

Tamn poderamos aplicar: a=-2x=-70,9 ms-2

c) EP = kx2

Substitundo t polo seu valor de 0,1 s na ecuacin do movemento obtemos x = 0,028 m,

9.
a)
b)
c)

e logo Ep = 2,1 J

Un punto material de 500 g describe un MHS de 10 cm de amplitude realizando das oscilacins

completas cada segundo. Calcular:
A elongacin de dito punto no instante 0,5 s despois de alcanzar a mxima separacin.
A velocidade e aceleracin 0,5 s despois de alcanzar a mxima separacin.
A enerxa cintica que ter o punto mbil pasar pola posicin de equilibrio.

a) A partir da frecuencia = /2 obtemos a pulsacin = 4 rads-1

e tamn o perodo T = 1/f = 0,5 s

Como o perodo tempo que tarda o mbil en repetir tdalas caractersticas do movemento coincide
co tempo indicado no enunciado, quere dicir entn que se atopar na posicin da que partiu

x0 = A = +0,1 m => xt = 0'5 = +0,1 m

Podemos obtelo directamente a partir da ecuacin do movemento:

xt = 0'5 = 0,1sen (40,5 + /2) = +0,1 m

b) A velocidade e a aceleracin obtense a partir da ecuacin do movemento:

v=dx/dt= 0,14cos (4t + /2)= 0,14cos (40,5 + /2)=0

a=dv/dt=-0,1(4)2sen(4t + /2)= -0,1(4)2sen(40,5 + /2)=-15,8 ms-2

Tamn se poden empregar as ecuacins en funcin de x:

2
2
=
v A2 x=
4 0,12 0,1=
0

2 x =
16 2 (0,1) =
15,8 m s 2
a=
c) A enerxa cintica expresada en funcin da posicin do mbil ten a expresin
EC = m2(A2-x2)

Como na posicin de equilibrio x = 0, substitundo obteremos Ec = 0,40 J

10. No sistema da figura, un corpo de 2 kg mvese a 3 ms-1 sobre un plano horizontal.

a) Determinar a velocidade do corpo comprimirse 1cm o resorte, de constante k=10 000 Nm-1 (Non se ten
en conta a friccin).
b) Cal a compresin mxima do resorte?
c) A qu distancia se igualan as enerxas cintica e potencial do resorte?

a) No momento do contacto do corpo co resorte, toda a enerxa do conxunto atpase na forma de enerxa
cintica. irse comprimindo o resorte, esta enerxa cintica vaise transformando en enerxa potencial
de xeito que cando estea no mximo de compresin toda a enerxa estar en forma potencial.

Em = ECmax = EPmax

ECmax = mvmax 2 = 232 = 9 J

Nas posicins intermedias: Em = EC + EP= mv2+ kx2

Logo, cando se ten comprimido 1 cm teremos

9 = 2v2 + 100000,012
v = 2,92 m.s-1

b) No momento da mxima compresin, a enerxa cintica 0, polo que toda a enerxa mecnica ser
debida enerxia potencial:
Em= 9= kx2

9= 10000x2 ; x = 0,042 m, que ser o valor da amplitude (mxima compresin)

c) A distancia que fai que EC = EP ser a que faga que:

EC = m2(A2-x2) sexa igual a EP=kx2

m2(A2-x2)= kx2
k(A2-x2)= kx2

A2-x2 =x2; x=

2
= 0,030m
2

11. Un pndulo ten unha lonxitude de 1 m e un corpo colgado no seu extremo de 1 kg desviado da sa
posicin de equilibrio quedando solto a medio metro de altura.
a) Calcula-la sa velocidade no punto mis baixo aplicando o principio de conservacin da enerxa mecnica.
b) Calcula-la sa velocidade valorando a aplicacin das ecuacins do M.H.S.
c) Deducir en qu condicins o movemento do pndulo sera harmnico simple e calcular a lonxitude que
debera ter o fo para que o perodo fose de 1s (Dato: g= 9,8 ms-2).
a) Como a enerxa mecnica se conserva Ep + Ec = 0.
Polo tanto, en valor absoluto, m g h = m v2
de onde = 2; v = (29,80,5) = 3,13 m.s-1

b) Nun M.H.S., a ecuacin correspondente para a velocidade v=Acos(t),

sen ter en conta o desfasamento inicial.

A amplitude A=1.sen [arcos(L-h)] =1.sen [arcos(0,5)] =1.sen60 = 0'866m

Por outra banda, =2/T=

= =3,13 rad.s-1

Como para a v mxima o coseno 1 (en valor absoluto), temos vmax = A = 2,7 ms-1

Comentario: Vemos unha diferenza apreciable no clculo por ambos mtodos. O mtodo das enerxas

sempre aplicable, mentres que o amplo ngulo (60) fai desaconsellable o uso das ecuacins do MHS.

O movemento non un M.H.S.

c) Para que o pndulo se comporte como un M.H.S. debera cumprir:

F=-kx, e polo tanto: sen= (rad)

Nese caso, a amplitude angular mxima estara entorno s 15, o que representa que A debera ser:
0,26 m, e a altura mxima debera ser de: h=l-lcos15= 0,34 m

Aplicando a ecuacin do perodo poderamos calcular a lonxitude necesaria para conseguir que T= 1.

= 2 ; =

2
42

12 9,8
=0,25 m
42

12. Unha partcula de masa 50 g, describe un M.H.S. de amplitude 10 cm e perodo 2,0 s. Se comezamos a
estudar o movemento no instante no que pasa pola posicin de equilibrio e se dirixe cara s elongacins
negativas, calcular:
a) A posicin, a velocidade, a aceleracin e a forza elstica no instante 0,50 s
b) O tempo transcorrido ata que pasa por vez primeira pola posicin 5,0 cm
c) A enerxa cintica en funcin do tempo.
a) Condicins iniciais para t = 0: x = 0 ; v < 0.

Impomos as condicins iniciais para calcular a fase inicial empregando, por exemplo, a funcin seno:

= ( + 0 )

0 = 0 0 = 00 = 0 rad ou 0 = rad

Por dirixirse cara s elongacins negativas, o ngulo correcto o que fai que en t=0 v sexa menor que 0.
= ( + 0 )

En t = 0, = 0 0 > 0 < 0

Polo tanto, a fase inicial : 0 = rad

Clculo da frecuencia angular: =

= s 1

Ecuacins da posicin, velocidade, aceleracin e forza:

= 0,10 ( + ) m

= 0,10 ( + ) m s 1
= 2 = 2 m s 2

Para t = 0,50s

= = = 5 102 2 N

x = - 0,10 m ;
v = 0 ms-1 ;

a = 0,10 2 ms-2 ;

F = 510-3 2 N

1
2

b) 5,0 102 = 0,10 ( + ) ; ( + ) = + =

13
rad
6

7
6

No instante calculado, v > 0, que a condicin que ten que cumprir a velocidade a primeira vez que
pasa pola posicin 5,0cm.
1
2

1
2

c) = 2 = [ ( + )]2 = 2,5 104 2 2 ( + ) J

13. A aceleracin dun punto material que se move sobre o eixe X ven dada pola expresin: = 9 , onde x
mdese en cm e a en cms-2. Sabendo que a amplitude do movemento 3 cm e que no instante inicial a
elongacin mxima para x>0, calcular:
a) A ecuacin do movemento do punto material.
b) A velocidade e a aceleracin mximas. Indica os puntos da traxectoria s que corresponden estes valores.
c) Os puntos da traxectoria no que se iguala a enerxa cintica enerxa potencial elstica.
a) Dado que a = -2x e tendo en conta a expresin = 9 = 3 s-1
Condicins iniciais: para t = 0 ; x = A ; v = 0.
Ecuacin xeral: x = Asen(t+ 0 )

Impondo as condicins iniciais para calcular 0 : A = Asen0 sen0 = 1 0=/2 rad

x = 310-2sen(3t+ /2) = 310-2cos(3t) m

b) v = -910-2sen3t ms-1
a = -910-2x ms-2

Os mdulos destes valores mximos sern:

2+1
)
2

| | = 910-2 ms-2 ;corresponde centro de oscilacin, cando sen 3t =1 sen 3t =sen (

2+1

2

3t=

(2+1)
s
6

| |= 2710-4 ms-2 ; corresponde s extremos, cando cos 3t =1 cos 3t =cos n

3t=n =

c) EC = EP

s
3

mv2 = kx2
v2 = 2(A2 x2)
k = m2
m2(A2 x2) = 1/2m2x2 x = A/2 = 2,110-2 m

14. Un oscilador harmnico ten velocidades de 20 e 40 cms-1 cando as sas elongacins son, respectivamente,
6,0 e 5,0 cm. Calcular:
a) A amplitude, o perodo e a frecuencia do movemento.
b) A aceleracin nas das elongacins indicadas.
c) A enerxa mecnica, sabendo que a masa de 20 g.
a)

Se aplicamos o Principio de Conservacin da Enerxa mecnica obtemos: = 2 2

1 2
2 2

Aplicada a cada par de valores :

2 1 2
2 2 2

20102

(40102 )2 =

2 (5,0102 )2

A partir da ecuacin 1 2 = 2 (2 1 2 ), resulta = 10,4 s-1.

Por outra parte, =

= 2

Despexando T e f resulta: T = 0,60 s ; = 1,7 Hz

2 6,0102

= 6,3 102 m

b)

c)

= 2

Substitundo os dous valores das elongacins , obtemos: a1=-6,5 ms-2 e a2=- 5,4 ms-2

Supoendo ausencia de rozamento, a nica forza que acta a elstica, que por ser conservativa
cumpre a Conservacin da Enerxa Mecnica.

1
1
1
= + = 2 = 2 2 = 20 103 10,42 (6,3 102 )2 = 4,3 104 J
2
2
2

15. Unha onda unidimensional propgase segundo a ecuacin: y= 2 cos 2 [(t/4) - (x/1,6)]; onde as distancias
"x" e "y" mdense en metros e o tempo en segundos. Determinar:
a) O mdulo da velocidade de propagacin.
b) A diferenza de fase, nun instante dado, de das partculas separadas 120 cm na direccin de avance da
onda.
c) A aceleracin mxima.
a) Da ecuacin da onda sacamos os seguintes datos: A = 2 m; T = 4 s; = 1,6 m
como a velocidade de propagacin da onda : f= /T = 1,6/4 = 0,4 m.s-1

b) Considerando que cando hai unha distancia x = , a diferenza de fase 2.

A diferenza de fase vn dada por 2(x/) = 2(1,2/1,6) = (3/2) rad

c) A aceleracin mxima obtense a partir da ecuacin da onda:

y= 2 cos 2 [(t/4) - (x/1,6)]

v= dy/dt=- 22 (1/4) sen 2 [(t/4) - (x/1,6)]

a= dv/dt= -2[2 (1/4)]2 cos 2 [(t/4) - (x/1,6)]
que ser mxima cando o sen 2 [(t/4) - (x/1,6)]=1, resultando

| | = 4,93 ms-2

16. Unha onda que se propaga por unha corda cunha velocidade de 2,0 ms-1 no sentido positivo do eixo X, ten
unha amplitude de 4,010-2 m e unha frecuencia de 4,0 Hz. Calcula:
a) A ecuacin do movemento ondulatorio.
b) A diferenza de fase entre dous estados de vibracin da mesma partcula cando o intervalo de tempo
transcorrido de 2,0 s. Razoa se estn en fase ou en oposicin de fase.
c) A diferenza de fase, nun instante dado, entre das partculas separadas 2,25 m. Razoa se estn en fase ou
en oposicin de fase.
a) Ecuacin xeral utilizando a funcin cos: (, ) = ( )
Clculo de e k: = 2 = 8 s 1
=

= 0,5 m ; =

= 4 m1

(, ) = 4,0 102 (8 4) m

b) Fase: = (8 4) rad
En t1: 1 = (81 4) rad

En t2: : 2 = (82 4) rad

= 2 1 = 8(2 1 ) = 16 = 8 2 rad
Dado que = 2,0 s un mltiplo enteiro de T (T=0,25 s) ( = 2,0 = 8), podemos conclur que
ambos estados de vibracin estn en fase.
Por outra parte, a diferenza de fase un mltiplo enteiro de 2 ( = 8 2rad), o que confirma que
estn en fase. Evidentemente, ambas condicins son equivalentes.

c) En x1: 1 = (8 41 ) rad
En x2: 2 = (8 42 ) rad
|| = |2 1 | = |4(2 1 )| = 9 rad
Dado que = 2,25 m un mltiplo impar de /2 ( = 9 /2) podemos conclur que ambas
partculas estn en oposicin de fase.
Por outra parte, a diferenza de fase un mltiplo impar de (|| = 9 rad), o que confirma que estn
en oposicin de fase. Evidentemente, ambas condicins son equivalentes.

17. A ecuacin dunha onda transversal que se propaga nunha corda : y (x, t) = 10 sen (x 0,2t), onde x e
y exprsanse en cm e t en s. Calcular:
a) A amplitude, a lonxitude de onda, a frecuencia e a velocidade de propagacin da onda.
b) Os valores mximos da velocidade e da aceleracin das partculas da corda.
c) En qu sentido se propaga a onda? Cal ser a ecuacin da onda transversal se se propaga en sentido
contrario?. Explicar.
a) (, ) = 10 ( 0,2)

Comparando coa ecuacin xeral (, ) = ( ) resulta: A = 0,10 m

k = cm-1 =

= 2 102 m

= 0,2 s 1 =

= 0,1Hz

= = 2 103 ms-1

b) =

(,)

= ( )

| | = = 2 102 ms-1
=

(, )
= 2 ( )

| | = 2 = 4 103 2 ms-2

c) No sentido positivo do eixo X, xa que a velocidade de propagacin da onda positiva. Se se propaga no

sentido negativo do eixo X, (, ) = 10 ( + 0,2) , xa que a velocidade de propagacin da onda

negativa.

VIBRACINS E ONDAS. CUESTINS

1. Nun movemento harmnico simple, indica cal das seguintes grficas se axusta correctamente relacin
enerxa/elongacin:

SOL. c

Nun oscilador harmnico a enerxa total do mesmo permanece constante e independente da

elongacin, sendo o seu valor E= (1/2) kA2.

A grfica a) sera incorrecta pois o mximo valor da enerxa potencial sera cando x=A. Cando x=0 a
enerxa potencial sera nula.

A grfica b) tamn incorrecta pois a enerxa cintica mxima sera para x=0 pasar polo punto
central do movemento.

2. De dous resortes elsticos con idntica constante clgase a mesma masa. Un dos resortes ten dobre
lonxitude que o outro, entn, o corpo vibrar:
a) Coa mesma frecuencia.
b) O de dobre lonxitude con frecuencia dobre.
c) O de dobre lonxitude coa metade da frecuencia.

SOL. a

O perodo de vibracin dun resorte elstico ven dado por: T= 2(m/k)1/2

Se a masa e as constantes son iguais, o perodo de ambos, e polo tanto, a sa frecuencia sern iguais,
non influr a lonxitude do resorte.
Pola mesma razn, a non influenza da lonxitude do resorte, as outras das opcins son falsas.

3. Cando un movemento ondulatorio se reflicte, a sa velocidade de propagacin:

a) Aumenta;
b) Depende da superficie de reflexin;
c) Non vara.

SOL. c

A reflexin un fenmeno ondulatorio polo que as ondas modifican a direccin na velocidade de

propagacin chocar contra unha superficie. Polo tanto, sen producirse cambio no mdulo da sa
velocidade de propagacin, non cambiar o medio de propagacin.

4. Se se cambian vez o ton e a intensidade dun son procedente dunha trompeta, cales das seguintes
magnitudes teen que cambiar necesariamente?.
a) Frecuencia e lonxitude de onda; b) S a frecuencia; c) Amplitude, frecuencia e lonxitude de
onda.

SOL. c

As cualidades do son as que se refiren, intensidade e ton, estn directamente relacionadas coa
amplitude (intensidade) e coa frecuencia(ton). Por outra banda, frecuencia e lonxitude de onda para
unha velocidade de propagacin determinada, tamn estn relacionadas entre si (v= ).

Por isto, unha modificacin de ton e intensidade supoen unha modificacin de amplitude, frecuencia e
lonxitude de onda.

5. A enerxa que transporta unha onda proporcional a:

a)
A frecuencia; b) A amplitude;
c) Os cadrados da frecuencia e da amplitude.

SOL. c

Un movemento ondulatorio un movemento vibratorio que se propaga. De acordo coa ecuacin que
determina a enerxa do movemento vibratorio dunha partcula:
E =(1/2)kA2= (1/2)m2. A2 = (1/2)m422A2, proporcional cadrado de frecuencia e amplitude

6. Un movemento harmnico sinxelo determinado a proxeccin doutro movemento circular uniforme. A

aceleracin centrpeta no movemento circular :
a) Maior ou igual aceleracin no MHS; b) Sempre menor; c) Menor ou igual aceleracin no MHS.

SOL.: a

A aceleracin no MHS unha funcin sinusoidal, mxima no punto de elongacin mxima (a= 2A) e
nula no punto de equilibrio (onde a velocidade mxima).

A aceleracin centrpeta do movemento circular uniforme correspondente, a=2r ser igual

devandita aceleracin do MHS cando r= A, e ser sempre maior para valores r<A.

7. Unha onda sen rozamentos amortcese de tal xeito que a amplitude proporcional inversa da raz
cadrada da distancia orixe. Isto dbese a que unha onda:
a)
Esfrica;
b) Cilndrica;
c) Lineal.

SOL.: b

Tendo en conta que a intensidade do movemento ondulatorio a relacin entre a potencia (ou
enerxa por unidade de tempo) e a superficie normal direccin de propagacin, teremos para ondas
cilndricas: I= P/(2R.h)

A intensidade proporcional enerxa e esta directamente proporcional ao cadrado da amplitude

de oscilacin (E= 1/2 k.A2), resultando que I ser directamente proporcional a A2 e inversamente
proporcional a R. Polo tanto, A ser inversamente proporcional a R1/2.

8. Escoitando un coro, atopamos nunha nota mantida que se producen altibaixos de sonoridade.
Popularmente dise que debido a que algun "desentoa". Na realidade, o que pasa que algun:
a) Est dando unha frecuencia sonora diferente resto.
b) Est producindo unha intensidade diferente.
c) A composicin das frecuencias que constiten a sa voz nese momento diferente dos seus
compaeiros.

SOL.: a

Unha das calidades do son, o ton, que nos permite distinguir os sons agudos dos graves, depende da
sa frecuencia fundamental. Cando as frecuencias fundamentais das ondas que se compoen son
diferentes, a composicin das ondas pasa por intervalos de tempo nas que se producen interferencias
construtivas e outros nas que se producen destrutivas, interpretadas como altibaixos de sonoridade.
Polo tanto "desentoar" supn modificar esta frecuencia fundamental.

9. A velocidade dunha onda:

a)
Vara coa fase na que se atope o punto.
b)
Vara coa distancia do punto orixe.
c)
Vara ao cambiar o medio de propagacin.

SOL.: c

A velocidade dunha onda o resultado do produto da lonxitude de onda pola frecuencia, e depende
do medio no que se est a propagar a onda. Ao cambiar o medio de propagacin producirase unha
modificacin da sa lonxitude de onda que implicar un cambio da velocidade da onda. A frecuencia
non se modifica ao depender exclusivamente do foco emisor.

10. Na composicin de das ondas luminosas das mesmas caractersticas prodcense lugares onde non
hai iluminacin apreciable.
a) Isto unha reflexin.
b) Prodcese unha interferencia.
c) Non certo, non se produce nunca.

SOL.: b

As interferencias prodcense por superposicin de dous movementos ondulatorios. Neste caso

estamos a considera-lo comportamento ondulatorio da luz. Cando das ondas luminosas estacionarias
producidas por focos distintos que se propagan polo mesmo medio se atopan nun mesmo punto,
prodcese o fenmeno das interferencias. Posto que a luz ten natureza electromagntica, as
perturbacins mutuas presntanse como reforzos ou diminucins dos campos elctricos e magnticos,
equivalentes composicin construtiva ou destrutiva das mesmas.

11. As condicins iniciais dun oscilador harmnico son: tempo (t=0), elongacin (x=0) e velocidade (v>
0). Que perfil representa correctamente a variacin da Ec co tempo nun perodo?.

SOL.:a

A enerxa cintica: EC= (1/2)mv2 = (1/2)m2(A2-x2), ten o mximo valor cando x=0 que neste caso
coincide con t=0, e para un perodo completo t=T. A grfica correcta a a).

12. A enerxa mecnica dun oscilador harmnico:

a) Duplcase cando se duplica a amplitude da oscilacin.
b) Duplcase cando se duplica a frecuencia da oscilacin.
c) Cuadriplcase cando se duplica a amplitude da oscilacin.

SOL.:c

Como a enerxa mecnica dun oscilador harmnico E= (1/2)kA2, resulta que se duplicamos A,
cuadriplcase E.

13. Unha corda colga do alto dunha torre alta de xeito que o extremo superior invisible e inaccesible,
pero o extremo inferior si se ve. Cmo determinaras a lonxitude da corda?
a) imposible.
b) Medindo a amplitude da oscilacin.
c) Medindo o perodo da oscilacin.

SOL.:c

Considerando un comportamento de pndulo simple, se medimos o perodo , T= 2 (l/g)1/2, e

coecido g, poderemos calcular o valor de l.

(Nota: se a densidade lineal da corda non desprezable, teriamos que aplicar a relacin que nos da o perodo nun
pndulo fsico, o que tornara mis complicada a solucin polo clculo de I en funcin da densidade e lonxitude)

14. Se no instante t = 0 un mbil que describe un m.h.s. atpase en x = A/2 dirixndose cara centro de
oscilacin, a sa ecuacin do movemento :

5
a) x = A cos(t + ) m ; b) = A sen( t + ) m ; c) x = A cos(t + ) m.

SOL.: a

Imposicin das condicins iniciais das ecuacins:

= ( + 0 ) ; = ( + 0 )

5
= 0 0 = 0 = e 0 =

2
2
3
3

Hai que comprobar cal das das solucin cumpre que en t = 0, v < 0.

= 0 = < 0
3
5
> 0
3

A solucin vlida : 0 = , como

3

consecuencia, a opcin correcta a ).

15. A ecuacin dunha onda transversal de amplitude 4 cm e frecuencia 20 Hz que se propaga no sentido
negativo do eixo X cunha velocidade de 20 ms-1 :
a) (, ) = 4 102 (40 + 2)
b) (, ) = 4 102 (40 2)
c) (, ) = 4 102 2(40 + 2)
SOL. a

A nica resposta posible a a, xa que cumpre que: f= 20 Hz e v = 20ms-1

y (x,t) = 410-2cos (40t + 2x) m
Comparando coa ecuacin xeral:

w = 40s-1 w = 2 = 20 Hz

k = 2m-1 k = 2/ = 1 m
= v/ v = = 20 ms-1

16. Nun medio homoxneo e istropo, unha fonte sonora produce, a unha distancia r, un son de 40 dB. Se
a intensidade do son se fai 100 veces maior, a nova sonoridade, mesma distancia, ser:
a) 50 dB ;
b) 60 dB ;
c) 70 dB.
SOL. b

= 40
0
100

40
= 10 ( 100 + ) = 10 2 + = 60
= 10
0
0
10
= 10

17. Nun medio homoxneo e istropo, unha fonte sonora produce, a unha distancia de 1 m, un son de 40
dB. A unha distancia de 10 m, a sonoridade ser:
a) 10 dB ;
b) 20 dB ;
c) 30 dB.
SOL. b

Restando obtemos : S S =

0 2

= 2
0
0 2

= 10 = 10
1
0
2
r
0
S = 10 log 2
10

r 2
10 (log 10

r 2
log 100 2

) = 10 log

r0 2
1
r0 2
102

40 S = 20 S = 20 dB

= 10 log 100 = 20 dB

A LUZ. PTICA XEOMTRICA

PROBLEMAS
1. Un espello esfrico ten 0,80 m de radio.
a) Se o espello cncavo, calcular a qu distancia hai que colocar un obxecto para obter unha imaxe real das
veces maior que o obxecto.
b) Se o espello convexo, calcular a qu distancia hai que colocar un obxecto para obter unha imaxe das
veces menor que o obxecto.
c) Facer os diagramas de raios dos apartados a e b.

a) Aumento lateral: = =

=2

Relacionamos s e s: || = | 2|
A imaxe real, por tanto, s < 0 e s < 0.
Se cncavo, r<0
Introducimos todos os signos na ecuacin dos espellos. Deste xeito, o resultado obtido ter signo
contrario.
1
1
1
1 1 1
+ =
+
=
= 0,60 m
2 0,40
As, segundo as normas DIN, s = - 0,60 m.

b) Idntica estratexia de resolucin que o apartado anterior. || = |0,5|

A imaxe virtual, por tanto s < 0 e s > 0.
1
1
1
1 1 1
+ =
+
=
= 0,40m
0,5 0,40
Segundo as normas DIN, s = - 0,40 m

c)

2. Sobre unha lmina de vidro de caras plano-paralelas, de espesor 10 cm e situada no aire, incide un raio de
luz cun ngulo de incidencia de 30. Sabendo que o ndice de refraccin do vidro 1,50, e o do aire a
unidade:
a) Facer un esquema da marcha dos raios
b) Calcula a lonxitude recorrida polo raio no interior da lmina
c) Calcula o ngulo que forma coa normal o raio que emerxe da lmina.
a)

b) Aplicacin da lei de Snell para calcular o ngulo de refraccin 1 :

sen 30
1 2
sen 1 = sen 1 sen 1 =
= ( )/( ) 1 = 19,5
1,50
2 3
0,10
= 0,11m
cos 1 =

c) Por simetra, obtemos que o ngulo de sada da lmina o mesmo que o da entrada.
Matematicamente:
sin 1 = sin 1 (1)
sin 2 = sin 2 (2)
1 = 2 por alternos internos: sen 1 = sen 2 (2)
Comparando as ecuacins (1) y (2): sen 1 = sen 2 1 = 2 = 30

3. Un proxector de cine ten unha lente converxente de 20,0 dioptras.

a) A que distancia da lente debe situarse a pelcula se queremos que a imaxe sexa 100 veces maior que o
obxecto?
b) A que distancia da lente debe situarse a pantalla?
c) Debuxa o diagrama de raios
a) Potencia ou converxencia da lente: =

= = 100

1
1
1
lentes: =

Aumento lateral: =
Ecuacin das

= 20,0 dioptras

Relacin entre s e s en valor absoluto: | | = |100|

A imaxe real, por tanto: < 0 > 0

Introdcense todos os signos na ecuacin das lentes e, como consecuencia, o signo do resultado ser
1
1
contrario:
= 20 = 5,05 102 m
100

As, segundo as normas DIN: = 5,05 102 m

b) Da relacin entre s e s en valor absoluto: | | = |100|obtense = 5,05 m, que positivo, sempre

segundo as normas DIN

c) Diagrama de raios

4. Un raio luminoso incide na superficie dun bloque de vidro cun ngulo de incidencia de 50. Calcular as
direccins dos raios:
a) Reflectido
b) Refractado
c) Representar os raios reflectido e refractado
Dato: O ndice de refraccin do vidro 1,50
a) Segundo a lei de Snell, o raio reflectido forma coa normal un ngulo de 50, igual de incidencia
b) O raio refractado formar coa normal un ngulo .
Aplicando a Lei de Snell:
nairesen =nvidrosen sen 50=1,5sen sen = 0,511 e = 30,7

c) Representacin grfica

5. Un espello esfrico cncavo ten un radio de curvatura de 1,5 m. Determinar:

a) A posicin da imaxe dun obxecto situado diante do espello a unha distancia de 1 m
b) A altura da imaxe, dun obxecto real de 10 cm de altura
c) Realizar o diagrama de raios

a) A distancia focal igual metade do radio de curvatura do espello f = r/2 ; como o espello cncavo, o

1,5
seu radio de curvatura negativo: = =
= 0,75 m
2
2
A posicin do obxecto : s=-1 m
Introducimos todos os datos, co seu signo, na ecuacin dos espellos.
1
1
1 1 1 1
+ = +
=
= 3 m
1 0,75

b) O tamao da imaxe obtmolo a partir da ecuacin do aumento lateral:

= =

3
=
y = - 0,3 m.
0,1

Como y negativa, a imaxe invertida e, neste caso, de maior tamao que o obxecto.

A imaxe real xa que s negativa e est a 3 metros diante do espello.

c) Imaxe real, invertida e de maior tamao.

6. Un obxecto de 6 cm de altura est situada a unha distancia de 30 cm dun espello esfrico convexo de 40 cm
de radio. Determinar:
a) A posicin da imaxe
b) O tamao da imaxe
c) Realizar o diagrama de raios

a) A distancia focal igual metade do radio de curvatura do espello; como o espello convexo, o seu

0,4
radio de curvatura positivo: = =
= 0,2 m
2
2
A posicin do obxecto : s=-0,3 m
Introducimos todos os datos, co seu signo, na ecuacin dos espellos.
1
1
1 1 1 1
+ = +
=
= 0,12 m
0,3 0,2
s = 012 m o punto de formacin da imaxe virtual (xa que s positiva)
Aplicando a ecuacin do aumento lateral obtemos o valor do tamao da imaxe:

0,12

=
= 0,024 m
= = ;
0,06
0,3

A imaxe dereita, xa que y positivo, e de menor tamao

b) Imaxe virtual, dereita e de menor tamao.

7. Un obxecto de 4 cm de altura, est situado 20 cm diante dunha lente delgada converxente de distancia focal
12 cm. Determinar:
a) A posicin da imaxe
b) O tamao da imaxe
c) Resolver o problema considerando que a lente diverxente
a) A posicin da imaxe calculmola a partir da ecuacin fundamental das lentes delgadas, tendo en conta
que f=+0,12 m e a posicin do obxecto, s=-0,2 m.
1 1 1
=

1
1
1

=
= +0,3 m, logo a imaxe real xa que s positiva.
0,2 0,12
b) O tamao da imaxe obtense aplicando a ecuacin do aumento
lateral da lente:

= =

0,04

0,3
y
0,2

= - 0,06 m

O signo negativo indcanos que a imaxe invertida.

c) Para a lente diverxente aplicamos idntica estratexia aplicada no apartado a) pero considerando
agora que f=-0,12 m.
1
1
1
=

0,04

1
1
1

=
= 7,5 102 m

0,2 0,12
Logo a imaxe virtual xa que s negativa.
Aumento lateral:

= =

0,075
y = 1,510-2m
0,2

O signo positivo indcanos que a imaxe dereita.

8.
a) En qu posicins se poder colocar unha lente converxente de + 15 cm de distancia focal imaxe, para obter
a imaxe dun obxecto de 5 cm de altura sobre unha pantalla situada a 80 cm del?
b) Os aumentos laterais e os tamaos das imaxes
c) Realizar o diagrama de raios considerando unha das posicins do apartado a)
A suma dos valores absolutos de s e s ser 80 cm; tendo en conta que s positivo e s negativo,
teremos que s = 0,80 + s
1
1
1
1
1
1
b) Aplicando a ecuacin das lentes =
=
a)

0,8+

2 + 0,8 + 0,12 = 0
s = - 02 m ou s = - 06 m
As das posicins son a 20 cm e 60 cm do obxecto

c) Lente prxima

0,15

Se s = 0,2m s = 0,6m; xa que a suma en valores absolutos de s e s 0,8.

Aumento

0,6
= =
= 3

0,2

lateral:

Tamao da imaxe: =

= = 3 0,05 = 0,15 m

O signo negativo indcanos que a imaxe invertida.

Lente afastada:
Se s = 0,6 m s = 0,2 m

Aumento lateral:

= =

0,2
= =
= 0,33
0,6

Tamao da imaxe: = = = 0,33 0,05 = 0,017 m

O signo negativo indcanos que a imaxe invertida.

d) Diagrama no caso s = 0,2 m e s = 0,6 m

CUESTIONS
1. Os ollos dunha persoa estn a 1,70m do chan. A que altura sobre o chan debe estar a parte inferior dun
espello plano para que esta persoa vexa a imaxe dos seus ps?
a) 0,85m ; b) 1m ; c) 1,70m.
SOL. a

O ollo sempre ve na direccin do raio que lle chega, polo tanto

debe recibir un raio procedente dos ps para que poida velos.
A imaxe nun espello plano virtual, dereita, co mesmo tamao e
simtrica respecto do espello.
Tringulos semellantes: AOA e ZZA.

1,70 2ZA
=
ZZ = 0,85m
ZA
ZZ

2. A altura mnima dun espello plano para que unha persoa poda verse de corpo enteiro :
a) igual altura da persoa ; b) a metade de dita altura ; c) a terceira parte de dita altura.
SOL. b

O ollo sempre ve na direccin do raio que lle chega. Para verse de corpo enteiro, necesario que reciba
raios dos ps e da parte superior da cabeza.
A imaxe nun espello plano virtual, dereita, do mesmo tamao e
simtrica respecto do espello.
Os tringulos OZZ e OAB son semellantes:

ZZ
OZ
ZZ
1
OZ
=

=
ZZ = AB
2
OB AB 20Z AB

3. A profundidade real dunha piscina con respecto observada : a) menor ; (b) maior ; (c) igual.
Dato: os ndices de refraccin da auga e o aire son 4/3 e 1, respectivamente.
SOL. b

Expresin da invariante de Abbe, aplicada a un dioptrio plano: 1 = 2

=
=

4
= 1 = > debido refraccin da luz.
2

Logo a profundidade real maior que a observada.

4. Un ollo miope ten o punto remoto a 125 cm. Calcula a potencia e indica o tipo de lente que se debe
empregar para que os raios que veen do infinito converxan na retina do ollo.
a) +0,8 dioptras, lente converxente ; b) -0,8 dioptras, lente diverxente ; c) -1,25 dioptras, lente
diverxente.
Nota: Para un ollo sano, o punto prximo est a 25cm e o punto remoto, no infinito.

SOL. b

A lente sita a un obxeto que se atopa moi lonxano ( ) a 125 cm diante da mesma( = 1,25),
e deste xeito visto polo ollo.
1 1
1
1
= 0,8 dioptras lente diverxente
= = =
1,25

5. Calcula a potencia e indica o tipo de lente que necesita para ler unha persoa cuxo punto prximo se atopa a
1 m.
a) +3 dioptras, lente converxente ; b) -3 dioptras, lente diverxente ; c) +0,33 dioptras, lente converxente.
Nota: Para un ollo san, o punto prximo est a 25cm e o punto remoto, no infinito.
SOL. a

Debe empregarse unha lente converxente de distancia focal superior a 25cm para que a imaxe se forme,
como mnimo a un metro.
Distancia (tpica de letura) obxeto: = 0,25
Distancia imaxe: = 1
1 1
1
1
1

= +3 dioptras lente converxente

= = =
1 0,25

6. A distancia focal do sistema formado por unha lente converxente de 2 dioptras e outra diverxente de 4,5
dioptras : a) 0,4m; b) 0,65m; c) 2,5m
SOL. a

A potencia do sistema ser: P=P1 +P2 = 2 + (- 45) = - 25 dioptras

Polo que a distancia focal sera: P= 1/f f= 1/(-25) = - 04 m

7. A teora ondulatoria de Huygens sobre a natureza da luz vn confirmada polos fenmenos:

a) Reflexin e formacin de sombras.
b) Refraccin e interferencias.
c) Efecto fotoelctrico e efecto Compton.
SOL. b

Huygens explicou a reflexin e a refraccin da luz a partir da consideracin de que cada punto da fronte
de ondas un novo foco luminoso, e polo tanto, a partir deles se constre unha nova fronte de ondas
que se propaga polo espacio. A enerxa estara distribuda uniformemente por toda a fronte de ondas.

8. Cando un raio de luz pasa do aire a auga, non cambia a:

a) Velocidade de propagacin. b) Frecuencia. c) Lonxitude de onda.
SOL. b

Cando un raio de luz cambia de medio, est a modifica-la sa velocidade de propagacin xa que se altera
a sa lonxitude de onda. A frecuencia non cambia porque o foco emisor o mesmo, e a frecuencia
depende dese foco emisor. No paso do aire auga prodcese un cambio nas caractersticas do medio de
propagacin, polo tanto, do espacio e nas caractersticas espaciais da onda, pero non nas temporais. As
caractersticas exclusivamente temporais dunha onda son frecuencia e perodo.

9. Para afeitarse, unha persoa precisa ve-la sa imaxe dereita e do maior tamao posible. Que clase de espello
debe usar?
a) Plano; b) Cncavo; c) Convexo
SOL. b

Deber empregar un espello que permita a obtencin de

imaxes aumentadas, de a que o espello deba ser cncavo,
colocndose entre o foco e o punto O.
Dita construccin corresponde a unha distancia entre
obxecto e espello inferior distancia focal
10.
a)
b)
c)

Cando a luz pasa dun medio a outro de distinto ndice de refraccin, o ngulo de refraccin :
Sempre maior que o de incidencia.
Sempre menor que o de incidencia.
Depende dos ndices de refraccin.

SOL. c

Aplicando a 2 lei de Snell: n1sen=n2sen 1 =

2

senr
seni

A relacin entre os ngulos depender da relacin dos ndices de refraccin.

11. Nas lentes diverxentes a imaxe sempre :

a) Dereita, menor e virtual; b) Dereita, maior e real; c) Dereita, menor e real.
SOL. a

Dacordo coa representacin grfica:

12. Nas lentes converxentes a imaxe :

a) Dereita, menor e virtual; b) Dereita maior e real. c) Depende da posicin do obxecto.
SOL. c

Depender da posicin relativa do obxecto respecto do foco e do centro da lente.

Depende da posicin do obxecto, xa que se est mis
separado da lente que 2 veces a distancia focal, ter unha
imaxe real, invertida e menor. Cunha separacin igual a
2f, a imaxe ser real, invertida e do mesmo tamao. Se
est situado entre f e 2f, a imaxe ser real, invertida e
maior. Para distancias menores, a imaxe virtual, dereita
e maior.

13. Dispomos dun espello convexo de radio de curvatura 1 m. Como a imaxe dun obxecto real?.
a) Real, invertida e de menor tamao.
b) Virtual, invertida e de maior tamao.
c) Virtual, dereita e de menor tamao.
SOL. c

De acordo coa marcha dos raios:

14. colocar un obxecto a 15 cm de distancia dunha lente converxente de 30 cm de distancia focal. A imaxe
formada :
a) Real, invertida e aumentada.
b) Virtual, dereita e aumentada.
c) Real, dereita e reducida.
SOL. b

Facendo a marcha dos raios correspondente resultar que a imaxe ser virtual, dereita e aumentada.
15. Nos autobuses urbanos colcase un espello sobre a porta para que o condutor poida observar o interior
do autobs na sa totalidade. Como o espello?.
a) Cncavo; b) Convexo; c) Plano.
SOL. b

A solucin escollida de tal xeito que en calquera caso, a

imaxe dun obxecto se vexa na rea espellada, para o que
necesario reducir o tamao da imaxe respecto do obxecto,
cousa que se consegue cos espellos convexos.
16. As gafas de correccin da miopa usan lentes que son:
a) Converxentes; b) Diverxentes; c) Doutro tipo.
SOL. b

As lentes de correccin da miopa sanse para que unha imaxe que se forma adiantada se forme mis
atrs no ollo, evitando forzar o mesmo e a mala visin en caso de non poder forzalo abondo. Para isto
necesitan facer diverxer os raios de luz que inciden nela

17. Queremos facer pasar un raio de luz a travs dun vidro, de xeito que non se desve. Ter que ser:
a) Unha lente plana paralela, en calquera posicin.
b) Non se pode facer.
c) Calquera lente, atravesndoa polo eixe ptico.

SOL. c

Toda lente, ser atravesada por un raio conducido a traverso do seu eixe ptico, non o desva, pois
implica que as superficies que ten que atravesar son perpendiculares raio incidente.

18. Unha lmpada est acendida nunha lmpada que ten unha pantalla reflectora en forma de pirmide de
cono truncada. A razn :
a) Iluminar por igual en toda a superficie.
b) Concentrar a maior potencia luminosa posible sobre a superficie iluminada.
c) Evitar cegamentos.
SOL. b

A pantalla reflicte parte da luz que, doutro xeito, sera inservible para o uso que se lle quere dar,
concentrndoa sobre a superficie iluminada e aumentando a intensidade luminosa nela. O apartado c)
tamn certo para determinadas posicins do observador, se ben parte do malestar visual deste tipo
ten outras causas, como o reflexo no papel, por exemplo.

19. Dous raios de luz inicialmente paralelos, crzanse despois de atravesar unha lente. Eso pode darse en
caso de que teamos:
a) Unha lente de vidro bicncava en aire.
b) Un oco bicncavo cheo de aire no interior dunha masa de vidro.
c) Necesariamente con outra disposicin diferente das anteriores.
SOL. b

Cando os ndices de refraccin da lente e o medio "externo" de transmisin intercambian os seus

valores, o efecto que produce tamn se invirte. Estamos afeitos a ter lentes de vidro actuando no aire, e
en tal caso actuarn como lentes diverxentes. Pero, se o ndice de refraccin interior menor que o
exterior, entn o efecto o contrario: son lentes converxentes.

20. O ngulo formado polo raio incidente e o reflectido nun espello . Se o espello rota no sentido horario
un ngulo nun eixe perpendicular formado polos dous raios anteriores, o novo ngulo que formarn
entre eles :
a) + ; b) +2 ; c)
SOL. b

Cando o espello rota, vara o ngulo de incidencia no mesmo valor que o ngulo de xiro. Como na
reflexin se cumpre que o ngulo de incidencia e o de reflexin son iguais, a separacin entre ambos
vara ese mesmo valor das veces.
A ter en conta que se o ngulo en sentido contrario, poden "cambiarse de lado" os raios incidente e
reflectido, as como se o ngulo de incidencia chegara a 90, entn xa non incidira e polo tanto non se
reflectira.

FSICA MODERNA

FSICA NUCLEAR. PROBLEMAS

1.

Un detector de radioactividade mide unha velocidade de desintegracin de 125 ncleosmin-1. Sabemos

que o tempo de semidesintegracin de 20 min. Calcula:
a) A constante de actividade radioactiva.
b) A velocidade de desintegracin unha hora despois.
c) Representa graficamente cmo vara o nmero de ncleos co tempo (en intervalos de 20 min) durante os
primeiros 80 min.
2
a) Como =
obtemos que = 3,4710-2min-1
1/2

b) Por outra parte: = 0 = 0 . = 125. 3,4710

2 60

= 15,7 nu cleos min1

c) Aplicando a lei da desintegracin radioactiva, N = N0 et, e tendo en conta que o tempo de

semidesintegracin de 20 min, a grfica sera a seguinte:

2. Unha mostra dun material radioactivo ten 31024 tomos.

a) En tres anos reduce o seu nmero metade. Calcula o nmero de tomos que quedar en trinta anos.
b) Canto vale a constante de actividade de dito conxunto de tomos?
c) Canto tempo tardar en desintegrarse o 90% dos tomos iniciais?

a) Segundo a lei de desintegracin radioactiva, = 0 . , e, neste caso, quedar reducido metade,

0
1
1
= 0 . 3 = 3 = 3 = 0,23 anos 1
2

Con este dato, obtemos N30 = N0 . et N30 = 3 1024 . e0,2330 = 3,02 1021 tomos

b) Segundo os datos do problema, en tres anos queda a metade de tomos, logo ese o tempo de
semidesintegracin.
Polo que =

2
1/2

0,693
3

= 0,231 anos1

c) Aplicando a lei da desintegracin radioactiva, e tendo en conta que = 0,1 0

0,10 = 0 . 0,10 = 0 . 0,231 0,1 = 0,231 = 10 anos

3.

Nun determinado momento calculamos a existencia de 1,151014 ncleos radioactivos nunha mostra. Dez
das despois, contabilizamos 2.1013. Calcula
a) O tempo de semidesintegracin do elemento.
b) Canto tempo tardar a mostra en reducirse quinta parte?
c) Cal a actividade da mostra cabo de 5 das?
a) Substitundo na lei de desintegracin radioactiva, = 0 .
2 1013 = 1,15 1014 . 10 = 0,175 das1
2
e como =
= 3,96 das
1/2

4.

b) Aplicando novamente a lei de desintegracin, cando = 0 /5;

0
= 0 .
= 0 . 0,2 = 0,2 = 0,175 = 9,2 das
5
c) A actividade da mostra o cabo de 5 das:
= = 0 . = 0,175 1,15 1014 0,1735 = 8,3 1012 desintegraciones/da

O tempo de semidesintegracin do elemento radioactivo 238X 28 anos. Dito elemento desintgrase

emitindo partculas .
a) Calcula o tempo que tarda a mostra en reducirse 90% da orixinal.
b) Calcula a masa necesaria para formar 10 ncleos de He por segundo.
c) Cal ser a actividade da mostra neste instante. Dato: NA = 6,021023mol-1.
a) =

2
1/2

= 2,48 102 anos1

plicando = 0 . para calcular o tempo no que = 0,9 0

2
= 0 . 0,90 = 0 . 2,4810 = 4,2 anos

b) = 3,15 1015 3,15 1015 = 2,48 102 = 1,27 1010 tomos

Como 1 mol de ncleos de 238X (6,021023) equivalen a unha masa de 238 g, precisaranse 5,02.10-12 g
de 238X

c) Se se forman 10 ncleos de He cada segundo porque se desintegran 10 ncleos de 238X cada segundo,
dicir, a unha taxa de :
desint
10
= 3,15 108 desint ano1
s
Polo que a actividade da mostra nese instante ser: A = N = 3,15 108 desint ano1 = 10 Bq

5. Dispoemos dunha mostra de 22286Rn :

a) Cnto tempo tarda unha mostra de 10 g de Rn en reducirse a 1 g?
b) Se a masa actual dunha mostra de Radn 1g, cal ser a sa masa dentro de 100 anos?
c) Define enerxa de enlace nuclear e calcula a enerxa de enlace por nuclen para o radn-222
Datos: Tempo de semidesintegracin do Rn= 1600 anos; mprotn =1.0073 u; mneutrn =1.0087 u; m Rn: 222.0176
u; c = 3,00108 m/s; 1 u = 1,661027kg.
a) Determinamos primeiro o valor da constante de actividade radioactiva a partires do tempo de
2
semidesintegracin: =
= 4,33 104 anos 1 = 1,37 1011 s 1
1/2

A partir da lei da desintegracin radioactiva

4
= 0 = 0 . 1 = 10 4,3310 = 5320 anos

b) Aplicando a lei de desintegracin radioactiva, en termos de masa:

4
= 0 . = 10 4,3310 100 = 0,96 g
0,96 g

1mol Rn 6,02 1023 at. Rn

= 2,60 1021 atomos

222 g Rn
1mol

c) Pode definirse a enerxa de enlace como a enerxa liberada cando se unen os nuclens (protns e
neutrns) para formar lo ncleo. Tamn pode definirse como a enerxa necesaria para separar os
nuclens do ncleo.
Determinamos a enerxa de enlace a partires da ecuacin:
= 2
222
O 86 ten 86 protns (Z=86) e 136 neutrns (N= A-Z=222-86), polo que:
= 86 + 136 = (86 1.0073 + 136 1.0087) 222.0176 = 1,7934 u
1,66 1027 kg
= 2,9950 1027 kg
1,7934
1u
= 2 = 2,9950 1027 (3 108 )2 = 2,6955 1010 J
A enerxa de enlace por nuclen ser:

= 1,2142 1012 J nuclen1

222

6. No seguinte grfico obsrvase o comportamento dunha

mostra dun istopo radioactivo durante 200 das.
a) Determinar o tempo de semidesintegracin do istopo.
b) Cantos tomos quedarn despois de tres tempos de
semidesintegracin?
c) Sospeitase que se trata do polonio 210 (Z=84), un elemento
emisor de radiacin alfa. Escribe a reaccin nuclear de
emisin deste istopo.
Datos: 80Hg; 82Tl; 83Bi; 84Po; 85At; 86Rn

a) Na grfica obsrvase que a mostra inicial (1,01016 tomos) redcese metade (5, 01015tomos) en
140 das, polo que o T1/2 ser de 140 das.

b) A partir da lei da desintegracin radioactiva N = N0 et podemos determinar o nmero de tomos

que quedan sen desintegrar despois de 3 tempos de semidesintegracin (420 das). Para iso temos que
deteminar previamente o valor da constante de actividade radioactiva.
2
=
= 4,95 103 das1
1
2

= 0 = 1,0 1016 4,9510 420 = 1,25 1015 tomos

4
2104
c) A reaccin ser: 210
84Po 2 + 842X
da que obtemos que: Z= 82 e A= 206, polo que o tomo resultante ser 20682Tl
4
206
a reaccin completa ser: 210
84Po 2 + 82Tl

7. Para analizar o proceso de desintegracin radioactiva dunha mostra que

inicialmente tia 6,001023ncleos, mdese en intervalos de 1 s o nmero de
tomos que anda non se desintegraron, obtndose a grfica seguinte.
a) Cal o tempo de semidesintegracin da mostra?
b) Qu porcentaxe de tomos da mostra inicial se desintegraron en 15 s ?
c) Canto tempo ter que pasar para que se desintegre o 90% da mostra inicial?

a) Na grfica obsrvase que o tempo que tarda en reducirse a mostra

metade de 2 segundos, polo que o T1/2 ser de 2s.
b) A partir da lei da desintegracin radioactiva = 0 podemos
determinar o nmero de tomos desintegrados en 15 s.
Para iso temos que determinar previamente o valor da constante de actividade radioactiva.
2
=
= 3,47 101 s1
1
2

N = N0 et = 6,00 1023 e3,4710 15 = 3,29 1021 tomos quedan sen desintegrar

O nmero de tomos desintegrados en 15 s foi de: 6,001023-3,291021=5,971023 tomos
Desintegrouse o 99,5% da mostra inicial.

c) O tempo que tarda en desintegrarse o 90% da mostra inicial o tempo en que N= 0,1N0
1

8.

a)
b)
c)

= 0 0,10 = 0 3,4710

= 6,6 s

O tritio un istopo radiactivo do hidrxeno con dous neutrns e un protn. Pode obterse de xeito natural
na atmosfera pola desintegracin dun tomo de 147N, segundo a reaccin : 147N + yx? 126C + 31H
y
Tamn pode obterse en reactores nucleares segundo a reaccin: ijLi + x? 42He + 31H
Determina os valores de x,y, i, j e completa as reaccins nucleares.
O tempo de semidesintegracin do tritio de aproximadamente 12,5 anos. Elabora unha grfica que
mostre como evolucionara unha masa inicial de 120 g de tritio durante 60 anos.
Canto tempo tardara en desintegrarse o 98% da masa inicial de tritio?

a) Aplicando as leis de Soddy e Fajans e tendo en conta a conservacin de A e Z nas reaccins nucleares,
podemos obter os valores de x, y, i, j.
14 + = 12 + 3 = 1
7+=6+1=0
+=4+3=6
+=2+1 =3
As reaccin nucleares quedaran:
1
12
14

+
6 + 31
7
0
1
4
6
3
3 + 0 2 + 1

b) A grfica sera a que aparece na figura axunta.

c) O tempo que tarda en desintegrarse o 98% da mostra inicial o tempo en que N= 0,02N0

2
= 5,54 102 anos 1
1
2

= 0 0,02 0 = 0 5,5410

= 70,6 anos

9.
a)

A grfica representa cmo vara a masa 13153I co tempo:

Determina, a partir dos datos da grfica, a constante de actividade
radioactiva dese istopo.
b) Qu cantidade quedar sen desintegrar despois de 50 das?
c) O I-131 emite unha partcula beta (-) desintegrarse,
transformndose nun in positivo de xenn-131. Escribe a reaccin
correspondente e calcula a enerxa liberada desintegrarse un
tomo de yodo-131.
Datos: m(I-131) =130,906125 u;m(Xe+-131) =130,904533 u;
melectrn=5,486104 u; 1 u =1,661027kg; c =3,00108 ms-1.

a) Na grfica obsrvase que o tempo que tarda en reducirse a mostra inicial metade de 8 das, polo que
o T1/2 ser de 8 das. A partir deste dato determinamos o valor da constante de actividade radioactiva
2
=
= 8,66 102 das1
1
2

b) A partir da lei da desintegracin radiactiva = 0 , e tendo en conta que o nmero de tomos

proporcional masa, podemos determinar a cantidade que quedar sen desintegrar cabo de 50 das.
c)

= 0 . = 100 8,6610
131
53

131
+
54

+ 10

2 50

= 1,31 g

A enerxa liberada na desintegracin do I-131 proceder da diferenza de masa entre produtos e

reactivos:
= 2
4
= + = (5,486 10 + 130,904533) 130,906125 = 1,0434 103 u
1,66 1027
1,0434 103
= 1,7320 1030 kg
1
= 2 = 1,7320 1030 (3 108 )2 = 1,5588 1013 J tomo1

10. A tcnica de diagnstico a partires da imaxe que se obtn mediante tomografa por emisin de positrns
(PET, positrn emission tomography) est baseada nun fenmeno de aniquilacin entre materia e
antimateria. Os positrns que se emiten proveen de ncleos de flor 189F, que se lle inxectan paciente
e aniqulanse entrar contacto cos electrns dos tecidos. Como resultado de cada unha destas
aniquilacins obtense fotns, a partir de los cales se forma a imaxe.

A desintegracin dun ncleo de flor pode expresarse como: 189 + + + 00

a)
b)
c)

Completa a reaccin nuclear anterior e xustifica os valores de x, y, z.

A constante de actividade radioactiva deste istopo de F 6,3110-3 s-1. Calcula o tempo de
semidesintegracion e o tempo que debe pasar para que quede unha dcima parte da cantidade inicial de
18F.
Qu porcentaxe de istopos quedarn cabo de 30 s? Razoa se sera posible almacenar durante moito
tempo este radiofrmaco e xustifica por qu.

a) Aplicando as leis de Soddy e Fajans, e tendo en conta a conservacin de Z e A, e que a partcula

positrn (antielectrn) (y=0)resulta
x=18; y=0; z= 1

yze+

un

b) Dado que a constante de actividade radiactiva 6,3110-3 s-1, o tempo de semidesintegracin ser:
1 =
2

= 110

Aplicando a lei da desintegracin radiactiva calculamos o tempo en que a mostra pase a ser o 10% da
inicial

(0,1)
0
= 0 . . =
=
= 365 s
6,31 103

c) O porcentaxe de istopos cabo de 30 s ser: = . = 0,83 83%

0

Dado que a actividade radioactiva moi elevada, o que se traduce en nun tempo de semidesintegracin
moi baixo, non sera posible almacenado durante moito tempo. As, cabo de 6 min (360 s) estara
desintegrada case o 90% da mostra inicial.

11. O iodo-131 un istopo radioactivo, cun tempo de semidesintegrcin de 8 das, que emite partculas beta
e gamma, empregndose para tratar o cncer e outro tipo de enfermidades relacionadas coa glndula
0

tiroides. A reaccin de descomposicin a seguinte: 131

53 + 1 +
a) Determina o valor dos nmeros atmico e msico do xenon.
b) Cantos das teen que pasar para que a cantidade de I-131 pase a ser o 25% do valor inicial
c) Se as partculas son emitidas a unha velocidade de 2105kms-1, calcula a lonxitude de onda asociada.
Datos: me=9,111031 kg; h=6,621034 J s.
a) Aplicando as leis de Soddy e Fajans, e tendo en conta a conservacin de Z e A, e que a partcula un
0

electrn (Z=1; A=0)resulta: 131

53 + 1 +

x=131; y=54 131

54

b) Aplicando a lei da desintegracin radioactiva calculamos o tempo en que a mostra pase a ser o 25% da

inicial

2
= 8,66 102 1
1
2

N = 0 .

( )
(0,25)
0
=
=
= 16 das

8,66 102

c) Aplicando a ecuacin de De Broglie partcula emitida (electrn):

6,62 1034
= =
=
= 3,63 1012 m
. 9,11 1031 2 108

12. Marie Curie recibiu o Premio Nobel de Qumica en 1911 polo descubrimento do radio. O tempo de
semidesintegracin do radio de 1,59103 anos. Se Marie Curie tivese gardada no seu laboratorio 2,00 g de
radio-226:
a) Qu cantidade de radio quedara no ano 2011?
b) Cal sera a actividade radioactiva da mostra inicial de 2,00 g de radio e cal sera a actividade da mostra no
ano 2011?
c) Cantos anos pasaran ata que a mostra de radio se reducise 1% do seu valor inicial?
Datos: NA=6,021023mol-1

a) A partir da lei da desintegracin radioactiva N = N0 et , e tendo en conta que o nmero de tomos

proporcional masa, podemos determinar a cantidade que quedar sen desintegrar cabo de 100
anos.
=

2
1
2

= 4,36 104 anos1

= 0 . = 2,00 4,3610

b) A actividade inicial sera:

4 100

= 1,91 g

1mol Ra 6,02 1023 at

= 2,32 1018 desint/ano

226g
1mol
A actividade no ano 2011 sera:
1mol Ra 6,02 1023 at

= 4,36 104 1,91g

= 2,22 1018 desint/ano
226g
1mol
0 = 4,36 104 2,00g

c) A partir da lei da desintegracin radioactiva = 0

(0,01)
0
=
=
= 10600 anos
4,36 104

13. O polonio-210 ten unha vida media de 200 das, e desintgrase emitindo partculas alfa e

transformndose nun istopo estable de chumbo. O proceso o seguinte: 210

84 +
a) Determina os valores dos ndices x e y.
b) Calcula o tempo necesario para que a masa do polonio pase a ser o 20% de masa inicial.
c) Calcula a enerxa desprendida na desintegracin dun ncleo de polonio expresada en J e en MeV.
Datos: mPo=209,983 u; mPb=205,974 u; m=4,003 u; 1 u= 1,66.10-27 kg; 1eV=1,610-19J; c=3108ms-1

a) Aplicando as leis de Soddy e Fajans, e tendo en conta a conservacin de Z e A, e que a partcula un

206
4
ncleo de 42He (Z=2; A=4)resulta: 210
84Po 82Pb + 2
x=206; y=82
b) Aplicando a lei da desintegracin radioactiva calculamos o tempo en que a mostra pase a ser o 20% da
inicial
1
1
1
= =
= 5,00 103 das

200

(0,20)
0
.
=
=
= 322 das
= 0 .
5,00 103

c) A enerxa liberada na desintegracin do Po-210 proceder da diferenza de masa entre produtos e

reactivos:
= 2

= ( + ) = (4,003 + 205,974) 209,983 = 6,000 103 u

1,66 1027
= 9,960 1030 kg
6,00 103
1
= 2 = 9,960 1030 (3 108 )2 = 8,964 1013 J atomo1
1 eV
8,964 1013 J
= 5,603 106 eV = 5,603MeV
1,6 1019 J

14. Na desintegracin do 22688Ra para formar radon, cada tomo emite unha partcula alfa e un raio gamma de
lonxitude de onda 6,5210-12 m.
a) Escribe a reaccin de desintegracin
b) Calcula a enerxa mxima de cada fotn de raios gamma en MeV.
c) Calcula a perda de masa da reaccin anterior debida emisin gamma.
Datos: 1eV=1,610-19J; NA= 6,02.1023mol-1 ; h= 6,62.10-34Js; c= 3.108ms-1
a) Aplicando as leis de Soddy e Fajans, e tendo en conta a conservacin de Z e A, e que a partcula un
222
4
ncleo de 42He (Z=2; A=4)resulta: 226
88 86 + 2 +

b) A enerxa de cada fotn gamma ser: = = = 3,04 1014 J = 0,19MeV

c) A radiacin gamma non implica perda de masa por ser un fotn de elevada frecuencia e alta enerxa,
sen carga nin masa

15. Cando se mide a actividade radioactiva dunha mostra de madeira recollida nunha cova con restos
prehistricos obsrvanse 560 desintegracins de C-14 por gramo e hora. Nunha mostra de madeira actual,
que ten a mesma masa e a mesma natureza, a actividade de 920 desintegracins de C-14 por gramo e
hora. Admitindo que o nmero de desintegracins por unidade de tempo proporcional nmero de
tomos de C-14 presentes na mostra, determina:
a) En que data se cortou a madeira que se est analizando?

b) Cal sera a actividade da mostra dentro de 1000 anos, expresada en

?
c)

Define tempo de semidesintegracin e demostra a sa relacin coa constante de actividade radioactiva.

Datos: vida media do C-14= 8270 anos;

a) Aplicamos a lei da desintegracin radioactiva para datar a mostra prehistrica.

= 0 . . = 0 . . ; sendo A a velocidade de desintegracin en

1
1
=
= 1,21 104 anos1 3,83 1012 s1

8270
560


920
0
=
= 4100 anos
= 0 . . =
1,21 104

b) A actividade sera
desint
4
= 0 . . = 920 1,2110 .1000 = 0,23
sg
=

c) Defnese o tempo de semidesintegracin (T1/2) ou perodo de semidesintegracin como o tempo

necesario para que os ncleos dunha mostra inicial dun radioistopo se desintegren metade.
Partindo da expresin:N = N0 e.t e considerando que o nmero de ncleos para a ser a metade:
0
1
1
2
= 0 . = .1/2 = 1/2 1/2 =
2
2
2

16. Unha peza de torio que contn 1 kg de Th contn tamn 200 g de Pb. O Pb-208 o descendente estable
final da serie radioactiva que ten como precursor Th-232. O tempo de semidesintegracin deste de
1,4051010 anos.
a) Supoendo que todo o Pb da rocha provn do decaemento do Th e que non houbo perdas, cal a idade da
rocha?
b) Completa con partculas ou e cos valores dos seus nmeros atmicos, segundo corresponda, a serie
radioactiva do 23290Th :
c)

228 228 228 224 220 216

Cantos ncleos de helio se produce na desintegracin da rocha
Datos: NA= 6,02.1023 mol-1
232
90

212

212

208

a) Determinamos o nmero de tomos de cada elemento presentes na mostra:

1 6,02 1023 at
= 1000g

= 2,59 1024 at Th
232
1mol
1mol Pb 6,02 1023 at

= 5,79 1023 at Pb = 5,79 1023 at Th desintegrados

= 200g
208g
1mol

208
82

Logo a mostra inicial tia: 2,59 1024 at Th + 5,79 1023 at Th desint = 3,17 1024 at Th
Polo que o tempo transcorrido calclase aplicando a lei de desintegracin radioactiva: N = N0 . e.t
2
2
=
=
= 4,93 1011 anos1
1
1,405 1010
2

b)

= 0 . . =

228
88Ra +
228
88Ra

2,591024

3,171024
4,93 1011

= 4,09 109 anos

4
2
228
0
89Ac + 1
228
228
0
89Ac 90Th + 1
228
224
4
90Th 88Ra + 2
220
224
4
88Ra 86Rn + 2
220
216
86Rn 84Po
216
84Po

+ 42
4
212
82Pb + 2
0
212
212
82Pb 83Bi + 1
208
212
4
83Bi 81Tl + 2
208
208
0
81Tl 82 + 1

c) Tendo en conta que por cada tomo de Th se producen 6 ncleos de 42He:

6 ncleos de He
5,79 1023 at Th desintegrados
= 3,47 1024 ncleos de He
at Th

17. Certo mineral de uranio contn 0,124 g de Pb-206 por cada gramo de U-238. Se o tempo de
semidesintegracin do uranio de 4,59 109 anos, calcula:
a) A vida media do U-238.
b) O tempo transcorrido dende a formacin xeolxica do mineral.
c) A velocidade de desintegracin en Bq dunha mostra de 10 g de U-238.
Datos: NA= 6,02.1023mol-1
a) Sabemos que: =

2
1
2

2
4,59 109

= 1,51 1010 1 ; = = 6,61 109 anos

b) Dado que o chumbo , por completo, un produto da desintegracin do U-238, para obter 0,124 g de
Pb deberase desintegrar a seguinte cantidade de uranio:
238
0,124
= 0,143 g U
206

A masa inicial de uranio sera entn de: 0,143 + 1 = 1,143 g U

= 0 .

1

1,143
0
=
=
= 8,8 108 anos
1,51 1010

c) A velocidade de desintegracin ser:

1mol U 6,02 1023 at

desint
10
= = 1,51 10
10g

= 1,21 105 Bq
= 3,82 1012
238g

1mol
ano

FSICA NUCLEAR. CUESTINS

1. Dada a reaccin nuclear: 23592 U + X 23693Np a partcula X :
a) Protn; b) Neutrn;
c) Electrn.
SOL. a

Vemos que o nmero atmico pasa de 92 a 93, aumentando nunha unidade, tempo que a masa pasa
de 235 a 236, aumentando tamn unha unidade. Isto , a partcula X ten unha masa unidade e unha
carga positiva tamn unidade. Esas son precisamente as caractersticas do protn.

2. A obtencin da enerxa a partir do ncleo dos tomos realzase mediante reaccins nucleares, as cales
clasificamos en dous tipos: reaccins de fisin e reaccins de fusin. Na actualidade o home soamente usa
as de fisin, e dbese a que:
a) Producen mis enerxa que as de fusin.
b) Son menos contaminantes que as de fusin.
c) Non sabe aproveita-las de fusin.
SOL.: c

A fusin unha reaccin nuclear pola que varios ncleos lixeiros se combinan formando un ncleo
pesado, coa correspondente liberacin de enerxa, en maior cantidade que na fisin. Sen embargo, para
que se inicie a fusin nuclear precsanse temperaturas moi elevadas, a fin de que os ncleos que se
combinan tean a enerxa suficiente para vence-las repulsins e poder penetrar no radio de accin das
forzas nucleares. A falta de control deste proceso impide a utilizacin como fonte de enerxa deste tipo
de reaccins.
Polo momento, as reaccins de fusin non se saben controlar de xeito aproveitable. Poden usarse en
bombas (as chamadas "de hidrxeno") e prodcese de xeito experimental enerxa a partir dela, pero
polo momento non se pode aproveitar.

3. Cando un ncleo emite unha partcula , en realidade emite:

a) Un fotn; b) Un electrn; c) Un protn.
SOL.: b

Cando un ncleo emite un electrn obtense outro ncleo isbaro (do mesmo nmero msico) no que o
nmero atmico aumenta unha unidade.
A reaccin elemental que explica o mecanismo desta desintegracin : 10n -> 11p + 0-1e+ 00
Un electrn pode emitirse cando ocorre a desintegracin dun neutrn dando lugar a un protn (que
queda no ncleo) e un electrn, que sae despedido coa enerxa desprendida no proceso. Este tipo de
radiacin chmase radiacin .

4. Se un ncleo atmico emite unha partcula e das partculas 1, o seu n atmico:

a) Dimine en das unidades; b) Aumenta en das unidades; c) Non vara.
SOL.:c

Unha partcula supn a perda de 2 unidades de carga positiva e 4 unidades de masa, mentres que 2
partculas 1, supn a perda de 2 unidades de carga negativa. Por iso non hai variacin no nmero

atmico (balance de cargas positivas e cargas negativas). O nmero msico diminuira en 4 unidades.
As, a variacin de carga no ncleo atmico cos procesos indicados nula, e polo tanto, o nmero
atmico mantense.

5. Un tomo de 23892U segue unha serie radioactiva que pasa polo 21482Pb, tras emitir unha serie de partculas
alfa e beta. O nmero de partculas alfa emitidas :
a) 3;
b) 6;
c) 9
SOL.:b

Unha partcula ten 4 unidades de masa e 2 unidades de carga positiva, polo tanto, por perderse 24
unidades de masa, tiveron que perderse 6 partculas .
No proceso entre o Uranio e o Chumbo o ncleo perde 238-214=24 unidades de masa e 92-82=10
unidades de carga. O proceso radioactivo que fai reducir masa a emisin dunha partcula alfa, que
rebaixa en catro unidades a masa. Isto implica que foron emitidas 24/4=6 partculas alfa, a parte da
emisin de partculas beta, necesaria para reequilibrar a carga.

6. Unha masa de tomos radioactivos tarda 3 anos en reducir nun 10% a sa masa. canto tardar en reducirse
81% da masa orixinal?.
a) Mis de tres anos; b) Menos de tres anos; c) Tres anos.
SOL.: a

Reducir un 10% a sa masa implica reduci-la masa a un 90% da orixinal. Isto prodcese en tres anos.
Pero o 81% menos do 90%, logo necesitar mis tempo. En realidade, o 81% o 90% do 90%, logo
tardar en total 6 anos en reduci-la sa masa a dita cantidade.
Tendo en conta a lei da desintegracin radioactiva: N=N0e-t
Podemos calcular =4,06510-7 desint./s.
E a continuacin calcula-lo tempo en que se reduza 81 % da masa orixinal: t= 6 anos.

7. As expresins (dN/dt)=-N; N=N0e-t, permiten calcular o nmero de tomos que quedan nunha mostra
radioactiva que tia, inicialmente, N tomos. Cal das seguintes respostas describe o significado da constante ?
a) dt proporciona a fraccin de tomos que poden desintegrarse nun intervalo de tempo dt
b) a vida media da mostra
c) a probabilidade de que un tomo poda desintegrarse transcorrido 1 s.
SOL.: a

A expresin anterior pode escribirse de xeito que : dt=dN/N, que representa unha fraccin diferencial
de tomos. Polo que o termo dt representa a fraccin de tomos que se desintegran nun elemento
diferencial de tempo.

8. Cal dos seguintes tipos de radiacin non capaz de ionizar o aire?

a) Partculas beta
b) Radiacin infravermella
c) Radiacin X
SOL.: b

O aire ionzase se a radiacin ou as partculas cargadas que pasan a travs del teen enerxa suficiente
para arrincar algn electrn s molculas que forman o aire. Polo tanto, canto menos enerxtica sexa
unha radiacin ou unha partcula cargada, mis difcil ser que poida ionizar aire. De acordo con isto,
a radiacin de menor frecuencia, das que aparecen como posibles solucin, a radiacin infravermella,
que incapaz de producir a ionizacin do aire.

9. Unha radiacin emitida por unha fonte radioactiva redcese a terceira parte cando se lle coloca unha folla de
papel fronte a fonte, e redcese practicamente a cero cando se lle coloca unha lmina de aluminio de 1 cm de
espesor entre fonte e detector. De qu tipo de radiacin se trata?
a) Partculas beta
b) Partculas alfa
c) Radiacins gamma
SOL.: a

Tendo en conta as propiedades das radiacins emitidas por unha fonte radioactiva tratarase dunha
partculas , mais penetrantes que as e menos que as .

As partculas non atravesaran a folla de papel e as radiacins atravesaran a capa de aluminio.

10. Se un ncleo de Li, de nmero atmico 3 e nmero msico 6 reacciona cun ncleo dun determinado
elemento X prodcense das partculas .Cmo ser o elemento X?
a) 11;
b) 22;
c) 21
SOL.: c

Tendo en conta as leis de Soddy e Fajans, e tendo en conta a conservacin dos nmeros atmicos e
msicos en reactivos e produtos, a reaccin nuclear ser a seguinte:
6
2
3 + 1

2 42

11. bombardear 19880Hg con neutrns, obtense 11H e outro elemento. De qu elemento se trata?
a) 198
b) 197
c) 199

79;
81;
80
SOL.: a

Nunha ecuacin nuclear, a suma dos nmeros atmicos e dos nmeros msicos ten que ser a mesma en
reactivos e en produtos. De acordo con isto, a reaccin nuclear descrita ser:
198
+ 10
80

11 + 198
79

MECNICA CUNTICA. PROBLEMAS

1.
a) Enuncia as leis de Stefan-Boltzmann e de Wien.
b) Calcula a temperatura superficial do Sol sabendo que a lonxitude de onda da radiacin emitida polo Sol con
mxima enerxa de 500 nm.
c) Calcula a potencia irradiada polo Sol por cm2 da sa superficie.
Datos: constante de Wien: 2,90 103 m K; (constante de Boltzmann): 5,67 108 W m2 K4 .
1 nm=10-9m
a) Lei de Stefan-Boltzmann: A potencia emitida por un corpo negro por unidade de rea directamente
proporcional cuarta potencia da sa temperatura absoluta.

= 4 (Onde a constante de Stefan-Boltzmann. = 5,67 108Wm-2K-4)

Lei de Wien: A lonxitude de onda cal radia un corpo negro a mxima enerxa por unidade de tempo e
de superficie inversamente proporcional ao valor da sa temperatura absoluta.
=

Onde cte a constante de Wien. cte = 2,90 103 Km

b) Lei de Wien: =

c) Aplicando a lei de Stefan-Boltzmann,

= 4

2,90103
500109

= 5800K

= 5,67 108 Wm2 K 4 (5800K)4 = 6,4 107 Wm2 = 6,4 103 W cm2

2. Un metal desprende electrns a unha velocidade de 1000 ms-1 ao recibir luz dunha lonxitude de onda de
400nm.
a) Calcula o traballo de extraccin.
b) Calcula a enerxa cintica mxima dos electrns emitidos.
c) Se se duplica a intensidade da luz incidente, vara a enerxa cintica dos electrns emitidos?
Datos: me= 9,1.10-31 kg ; h = 6,63.10-34Js ; 1m= 109nm; c= 3108ms-1
a) A ecuacin bsica do efecto fotoelctrico = / = +
polo tanto, =

2
2

b) A enerxa cintica

2
2

6,631034 3108
400109

= 9,1 1031

10002
2

9,11031 10002
2

= 4,55 1025 J

2
2

= 4,97 1019 J

c) Non, a intensidade depende do nmero de fotns que transporta e, segundo a ecuacin de Einstein
( 0 ) = , a Ec s depende, para un metal determinado, da frecuencia da luz incidente.

3. Nunha experiencia para calcular h, ao iluminar unha superficie metlica cunha radiacin de = 200
109 m, o potencial de freado para os electrns de 1V. Se = 175 109 m, o potencial de freado 1,86V.
a) Calcula o traballo de extraccin dun electrn do metal.
b) Calcula h.
c) Representa o valor absoluto do potencial de freado fronte frecuencia e deduce de dita representacin o
valor da constante de Planck.
Datos: |e| = 16 1019 C; c = 3 108 m s 1
a) e b) Nos dous casos expostos, aplicando a relacin We = hc/ eV, obtemos:
=

3 108
1,6 1019 1
200 109

3 108
1,6 1019 1,86
175 109

dicir, un sistema de das ecuacins con das incgnitas, que ten como resultado:
= 6,42 1034 ; = 8,03 1019 J

c) Segundo a ecuacin h ( 0 ) = Ec mx = eV, a representacin unha lia recta.

1 =

3 108

3 108
15
=
=
1,50

10
Hz;

=
=
= 1,71 1015 Hz
2
1 200 109
2 175 109

e ademis podemos calcular a frecuencia umbral:

As, obtemos a tboa de valores:
()
V(V)

0 =

8,03 1019
=
= 1,25 1015 Hz

6,42 1034

1,25 1015

1,50 1015

1,00

tg =

1,71 1015
1,86

1,86 1,00
h
=
h = |e| tg
15
15
|e|
1,71 10 1,50 10

h = 1,6 1019 4,1 1015 = 6,6 1034 Js

[Nota: no caso de facer a representacin da enerxa cintica en funcin da frecuencia, a inclinacin sera h]

4. Nunha clula fotoelctrica, o ctodo ilumnase con das radiacins de lonxitudes de onda 1 = 3 107 m e
2 = 4 107 m.
a) Estudar se as radiacins anteriores produciran efecto fotoelctrico, considerando que o traballo de
extraccin corresponde a unha frecuencia de 7 1014 Hz
b) Calcula a velocidade mxima dos electrns arrancados por medio das radiacins anteriores.
c) Calcula a diferenza de potencial que hai que aplicar entre nodo e ctodo para que se anule a corrente
fotoelctrica.
Datos: me = 9,1 1031 kg;|e| = 1,6 1019 C ; h = 6,63 1034 J s ; c = 3 108 m s 1
a)

Aplicando a ecuacin do efecto fotoelctrico,

cando / > ( 0 ).
Se substitumos no primeiro caso:
6,63 1034 3

108
3

= +

2
,vemos
2

que extraernse electrns

107 = 6,63 1019 J > 6,63 1034 7 1014 = 4,64 1019 J,

co que se cumple que pode extraer electrns.

No segundo caso,
6,63 1034 3 108 /4 107 = 4,97 1019 > 6,63 1034 7 1014 = 4,64 1019 ,
co que tamn se cumpre que pode extraer electrns.

b) A velocidade calclase a travs da enerxa cintica:

No primeiro caso,

1
2

= 6,62 1019 4,63 1019 = 1,99 1019 J 1,99 1019 = 2 /2,

de onde = 6,61 105 ms1.
No segundo caso,

1
2

= 4,97 1019 4,63 1019 = 0,34 1019 J 3,4 1020 = 2 /2,

de onde = 2,73 105 m s 1.

c) Segundo o Teorema de Conservacin da Enerxa Mecnica: = || ||

|| =
||
No primeiro caso, || =
No segundo caso, || =

1,991019
= 1,24V
1,61019
3,41020
= 2,13 101 V
1,61019

5.
a)
b)
c)

A frecuencia limiar para arrincar un electrn nunha clula fotoelctrica de 6 1014 s1

Calcula o traballo de extraccin. De que depende este traballo?
Calcula a velocidade dos electrns arrincados cunha radiacin de 3 107 m
Poderan arrincarse electrns con radiacin visible ( entre 400 e 700 nm)?
Datos:me = 9,1 1031 kg ;h = 6,62 1034 J s ; c = 3 108 ms1 ; 1m = 109 nm
a) = 0 = 6,62 1034 6 1014 = 3,97 1019 J
unha caracterstica de cada metal.

b) Empregando a ecuacin do efecto fotoelctrico, = = 0 +

6,631034 3108
3107

= 6,63 1034 6 1014 +

9,11031 2

de onde = 7,63 105 ms1

2
2

de onde

c) Para arrincar electrns, hc/ > 3,97 1019 J, que o traballo de extraccin. Despexando a lonxitude de
onda, obtemos = 5 107 m = 500nm, co que s poderemos extraer electrns cunha lonxitude de
onda menor que 500nm, e polo tanto, hai unha parte do espectro visible que non permite extraelos.

6. Calcula a lonxitude das ondas materiais asociadas a:

a) Un electrn acelerado por unha diferenza de potencial de 110V.
b) Un baln de 350g que se move a unha velocidade de 30ms-1.
c) Poden detectarse os efectos ondulatorios en ambos casos?
Datos: |e| = 1,6 1019 C ; me = 9,1 1031 kg ; h = 6,63 1034 J s
a) Clculo da velocidade do electrn:

1 2 = = || || =

2
2

2||||
2 1,6 1019 110
=
=
= 6,2 106 m s 1

9,1 1031

Momento lineal do electrn: = = 9,1 1031 6,2 106 = 5,6 1024 kg m s 1

Lonxitude de onda asociada: = / = 6,63 1034 /5,6 1024 = 1,2 1010 m

b) Momento lineal do baln: = = 350 103 30 = 10,5kg m s 1

Lonxitude de onda asociada: = / = 6,63 1034 /10,5 = 6,3 1035 m

c) No caso do baln, a lonxitude de onda tan pequena que non pode detectarse mediante ningn
experimento. Sen embargo, no caso do electrn si se podera, concretamente, Davisson e Germer
conseguiron difractar electrns demostrando, desta maneira, o Postulado de De Broglie.

7. Calcula a indeterminacin na medida da velocidade das seguintes partculas:

a) Un electrn en movemento se a indeterminacin na medida da sa posicin 1010 .
b) Unha partcula de masa 200g que se move cunha velocidade de 3m s 1 se a indeterminacin na medida da
sa posicin 0,5mm.
c) Extrae conclusins dos resultados obtidos.
Datos: me = 9,1 1031 kg ; h = 6,63 1034 J s
Para os dous primeiros apartados:

6,631034

Aplicado ao apartado a): 29,11031 1010 1,2 106 m s 1

6,631034

Aplicado ao apartado b): 2200103 0,5103 1,1 1030 m s 1

c) Para o electrn, a indeterminacin importante xa que ten un valor moi elevado; polo tanto, para
partculas subatmicas hai que aplicar a teora cuntica.
Pola contra, no caso do apartado b, o valor da indeterminacin (vx 1,1 1030 m s 1) moi
pequeno comparado co valor da velocidade (3m s 1 ); polo tanto, podemos conclur que a incerteza
(segundo a teora cuntica) non detectable para obxectos macroscpicos, e podemos aplicar a
mecnica clsica.

MECNICA CUNTICA. CUESTINS

1. O efecto fotoelctrico prodcese se:
a)
b)
c)

SOL.: c

A intensidade da radiacin moi grande.

A lonxitude de onda da radiacin incidente grande.
O frecuencia da radiacin superior frecuencia limiar.

O efecto fotoelctrico prodcese unha vez que a enerxa do fotn incidente e qun de supera-lo traballo
de extraccin do metal, o cal ocorrer unha vez superada unha determinada frecuencia limiar.
h= h0+ (mv2)

2. Se un protn e unha partcula p teen a mesma enerxa cintica, e sabendo que mp = 4mH+, podemos afirmar
que a razn entre as lonxitudes de onda asociadas a cada unha ( p / H+ ) :
a) 4;
b) 0,5;
c) 0,25

SOL.: b

Empregando a ecuacin de De Broglie : = h/p= h/mv

Se teen a mesma enerxa cintica e de acordo co dato mp= 4mH+=> 2vp = mH+ p/ H+=1/2

A lonxitude dunha asociada a unha partcula vn dada pola relacin =h/(mv)=h/p. Como as enerxas
cinticas son as mesmas, as cantidades de movemento estn en relacin inversa raz cadrada das
masas, e polo tanto, tamn s lonxitudes de onda.

3. O Principio de Indeterminacin de Heisenberg establece que:

a) Non hai nada mis pequeno que a constante de Planck.

b) Non se poden medir simultaneamente e con precisin ilimitada o momento lineal e a posicin dunha
partcula.
c) De tdalas magnitudes fsicas, smente o momento lineal e a velocidade non poden coecerse con
precisin ilimitada.
SOL.:b

O principio de indeterminacin de Heisenberg establece que existe un lmite hora de medir mesmo
tempo a cantidade de movemento e a posicin do electrn. A restricin de Heisenberg establece que o
produto das incertezas absolutas destas magnitudes conxugadas sempre maior que h/2.

O principio de indeterminacin establcese como consecuencia da consideracin das partculas como

ondas e de que calquera medida que se realice sobre un sistema ten que interferir con el. Debido a isto, a
determinacin das magnitudes que o caracterizan sofre da variacin das mesmas. O seu estudio mis
detallado fai relaciona-las magnitudes por parellas, admitindo diferentes expresins, entre a que se
atopa a imposibilidade de medir con precisin tempo cantidade de movemento e posicin.

4. A enerxa dun cuanto de luz dunha frecuencia dada directamente proporcional:

a) velocidade da luz;
SOL.:c

b) lonxitude de onda;

c) frecuencia da onda.

Seguindo a teora cuntica de Planck, a enerxa dun cuanto de luz ser: E= h

A enerxa dunha onda vn dada pola sa frecuencia, sendo invariable ante os cambios de medio de
propagacin, e polo tanto, ante variacins de velocidade e lonxitude de onda. A relacin que afecta a
enerxa e frecuencia E=h, sendo h a constante de Planck.

5. Cando se dispersan raios X en grafito, obsrvase que emerxen fotns de menor enerxa que a incidente e
electrns de alta velocidade. Este fenmeno pode explicarse por unha colisin:
a) Totalmente inelstica entre un fotn e un tomo.
b) Elstica entre un fotn e un electrn.
c) Elstica entre dous fotns.
SOL.: b

O efecto Compton un experimento no que se facan incidir raios X sobre un corpo con electrns
debilmente ligados, observndose que, ademais da radiacin dispersada, da mesma lonxitude de onda,
apareca outra radiacin secundaria, de lonxitude de onda sempre maior que a incidente (e polo tanto
menos enerxtica) e que dependa unicamente da lonxitude de onda incidente e do ngulo formado
polos raios incidente e emerxente. Ademais, observbanse electrns dispersados.
Este fenmeno explcase polo comportamento corpuscular da radiacin , que permite unha colisin
elstica entre a partcula da radiacin, "fotn", e o electrn.
A colisin entre partculas elementais e fotns son elsticas se o resultado das mesmas seguen a se-las
mesmas partculas: unha colisin inelstica requirira a conxuncin das partculas nunha nica.

6. A constante de Planck vale 6,63.10-34Js. Se, de pronto, aumentara o seu valor a 6,63.1034Js, pasara que:
a) A mecnica cuntica sera aplicable mundo macroscpico.
b) A mecnica clsica sera aplicable mundo microscpico.
c) A mecnica cuntica e a mecnica clsica intercambiaran os seus campos de aplicacin, o mundo
microscpico e macroscpico.
SOL. a.

O principio de indeterminacin de Heisemberg: xp h/2, representa unha indeterminacin

inherente propia realidade, polo que tamn existe no macrocosmos, pero o pequeno valor de h explica
que s se tea en conta cando se trata de partculas subatmicas.
A constante de Planck aplcase mundo microscpico, indicando por exemplo o lmite do produto dos
erros a raz do principio de indeterminacin. Se a constante aumentara, o produto podera ser maior, e
polo tanto, afectara de xeito significativo a cosmos maiores, logo a mecnica cuntica pasara a ser a
mecnica aplicable a nivel macroscpico.

RELATIVIDADE. CUESTINS
CUESTINS
1.
a)
b)
c)

Que nos di a ecuacin E = mc2 ?

A masa e a enerxa son das formas da mesma magnitude.
A masa convrtese en enerxa cando viaxa velocidade da luz.
A masa convrtese en enerxa cando o corpo se despraza velocidade da luz cadrado.

SOL.: a

A ecuacin E=mc2 relaciona unha determinada enerxa coa masa equivalente na que capaz de
transformarse ou viceversa: Unha cantidade m de masa pode producir unha enerxa E, e unha enerxa E
pode xerar unha masa m. As, a ecuacin presentada a que nos d a equivalencia entre masa e enerxa,
proposta por Einstein e da que unha das aplicacins o clculo da enerxa que unha determinada
cantidade de masa pode subministrar.

2. Un vehculo espacial afstase da Terra cunha velocidade de 0'5 c (c=velocidade da luz). Dende a Terra
mndase un sinal luminoso e a tripulacin mide a velocidade do sinal, obtendo o valor:
a) 0'5 c;
b) c;
c) 1'5 c
SOL.: b

De acordo coa teora da relatividade especial, a velocidade da luz independente, para cada medio, do
movemento relativo dos observadores inerciais e do movemento das fontes ou focos luminosos. E,
ademais unha velocidade lmite.

3.
a)
b)
c)

A velocidade da luz independente do sistema de referencia elixido, logo no foguete ou na terra a

velocidade ser a mesma (De calquera xeito, a suma non sera lineal, logo non podera dar 10'5c).

Un raio de luz :
Ten menor enerxa se vai a menor velocidade.
Non vara a sa enerxa coa velocidade.
Non pode varia-la sa velocidade.

SOL.:c

4.
a)
b)
c)

De acordo cos postulados da teora da relatividade especial, a velocidade da luz unha invariante e
independente do movemento relativo dos focos e dos observadores.
A luz, se non cambia de medio de transmisin, non vara de velocidade. E, en caso de que cambiara de
medio, e polo tanto de velocidade, tampouco vara a sa enerxa, que depende da frecuencia, que non
vara.

A ecuacin de Einstein E=mc2 implica que:

Unha determinada masa m necesita unha enerxa E para poerse en movemento.
A enerxa E a que ten unha masa m cando vai velocidade da luz.
E a enerxa equivalente a unha determinada masa.

SOL.: c

A ecuacin E=mc2 relaciona unha determinada enerxa coa masa equivalente na que capaz de
transformarse ou viceversa: Unha cantidade m de masa pode producir unha enerxa E, e unha enerxa E
pode xerar unha masa m. As, a ecuacin presentada a da equivalencia entre masa e enerxa, proposta
por Einstein e na que unha das aplicacins o clculo da enerxa que unha determinada cantidade de
masa pode subministrar.