Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Vemos como na nosa comarca o índice de paro rexistrado é superior o galego nun 1,6% e tamén
o español (nun 3,5%).
Sen embargo e, como veremos en diante, o gran problema laboral de Ferrolterra non é o seu
número de parados senón o gran peso que entre a súa poboación ten o colectivo de inactivos, é
dicir a xente que, estando en idade de traballar (entre os 15 aos 64 anos) nin traballa nin está
no paro. Dentro da poboación de inactivos pódense encontrar estudantes, amas/os de casa,
prexubilados ou incapacitados, entre outros. Mentres que en Galicia este colectivo represe nta a
un 37 % da poboación en idade de traballar e en España a un 33, 8%, en Ferrolterra esta cifra
ascende a un 50,1%.
En canto aos centros da traballo establecidos na nosa comarca, vemos como case tres cuartas
partes destes forman parte do sector servizos:
Tras analizar os datos vemos como a nosa bisbarra sae moi mal parada respecto das demais
áreas urbanas galegas. Así, por exemplo, Lugo, unha comarca con 50.000 habitantes menos que
Ferrolterra (163.477 habitantes fronte 116.840) conta con case 11.000 ocupados máis (43.740
fronte 54.540). Do mesmo xeito, Santiago, con practicamente a mesma poboación que
Ferrolterra (154.850 habitantes fronte 163.477) ten case 30.000 persoas ocupadas máis. Se a
comparamos coa veciña área metropolitana da Coruña vemos que, malia apenas duplicar esta en
poboación a Ferrolterra (2,3 veces máis habitantes), no que respecta ao número de persoas
ocupadas a cuadriplica sobradamente(4,2 veces máis).
Comparando a taxa de ocupación na nosa comarca coa media da das outras áreas
metropolitanas galegas (que é dun 64,6%) obteremos un diferencial negativo de nada máis e
nada menos que de 25 puntos porcentuais. É dicir que para que Ferrolterra se equipare algún
día ao resto de áreas galegas precisaría ter un cifra de ocupados que ascendese aos 71.060. É
dicir, precisaría crear 27.300 postos de traballos máis para converxer coas demais áreas
metropolitanas galegas en materia de emprego.
Tras observar o directorio de empresas Ardán Galicia (un informe anual das 13.500 empresas
máis importantes do país en canto a facturación) realizado polo Consorcio da Zona Franca de
Vigo, poderemos chegar facilmente á conclusión de que a principal causa da febleza laboral da
nosa comarca ven dada polo déficit de medianas e grandes empresas que esta padece.
Como poderemos comprobar na seguinte táboa, das 13.500 principais empresas domiciliadas en
Galicia só 435 (o 3,20% do total) están establecidas en Ferrolterra, moi lonxe das 2.849 de Vigo
e das 2.399 da Coruña. Pero tamén moi lonxe das outras áreas urbanas, as cales, por certo,
Ferrolterra supera a todas en poboación: Santiago(855), Ourense(808), Lugo(713),
Pontevedra(636) ou O Salnés(626).
Fonte: Ardán Galicia 2007. Consorcio Zona Franca de Vigo
Desafortunadamente estes datos teñen o seu reflexo no número de traballadores que estas
empresas empregan en cada bisbarra:
Vemos como na comarca de Ferrol as grandes e medianas empresas do país apenas empregan
9.300 traballadores fronte os 84.800 da Coruña, os 73.900 de Vig o, os 18.800 de Santiago, os
17.600 de Ourense ou os 16.500 de Pontevedra.
Así, se por exemplo, Ferrolterra tivese unha implantación de grandes e medianas empresas
similar á de Santiago, hoxe a nosa bisbarra tería 9.400 empregos máis e a nosa taxa de
ocupación aumentaría do 40% actual a case o 50%, cifra esta última que malia aínda non ser
suficiente si que melloraría notablemente a situación laboral actual.
Da mesma maneira, se analizamos o número total de empresas establecidas en cada comarca
urbana do país, poderemos comprobar de novo como o dinamismo empresarial é moi superior
nas outras zonas de Galicia:
Vemos como malia ser a terceira comarca máis poboada de Galicia, no que a número de
empresas establecidas se refire, somos a oitava, estando mesmo por debaixo do Salnés ou Lugo.
Pero a mellor maneira de comprobar a febleza empresarial de Ferrolterra respecto das demais
bisbarras é observando o seu número de habitantes por cada empresa establecida na zona:
mentres que nas outras zonas urbanas de Galicia hai entorno a 20 habitantes por cada centro de
traballo, na nosa comarca esta cifra empeora considerablemente, habendo só unha empresa
establecida por cada 34 persoas.
Se temos en conta que a Terra de Trasancos ten unha poboación semellante á de Santiago, e
que a comarca da capital de Galicia ten máis de 8.000 centros de traballo establecidos na súa
área urbana, facilmente poderemos chegar a conclusión de que para converxer co resto de
Galicia a nosa comarca debería ser capaz de crear máis de 3.000 novas empresas.
3. Comparación coas outras áreas urbanas do Estado
Para a realización da táboa comparativa a nivel estatal empregamos os mesmos parámetros que
na anterior para obter unha mostra homoxénea: consideremos “área urbana” toda aquela zona
xeográfica ou comarca que supere os 100.000 habitantes e que teña coma mínimo un concello
que supere os 35.000 habitantes, obtendo deste xeito unha mostra en toda España de 97 áreas
urbanas. A clasificación obtida en función da taxa de ocupación foi a seguinte:
Tras analizar detidamente o ranking de ocupación laboral, área por área, vemos como case ao
final de todo, na penúltima posición, se atopa Ferrolterra (posto 96º), sendo só superada neste
triste concepto pola zona metropolitana sur de Madrid (formada por Móstoles, Getafe, Leganés
ou Fuenlabrada, entre outros concellos).
A explicación destes malos datos do sur de Madrid pode vir dada polo feito de que, por norma
xeral, canto máis grande é unha cidade máis se acentúan as súas diferenzas entre zonas ricas e
pobres. Así, vemos como Madrid Capital e o Norte Metropolitano de Madrid teñen unha taxa de
ocupación do 88 e o 87%, respectivamente, mentres que a citada zona sur non chega ao 40%.
Situación similar acontece en Barcelona, tendo a cidade condal unha ocupación do 82% fronte o
42,3% de Vilanova i La Geltrú ou o 46,5% de El Maresme (Mataró).
Nesta comparativa é rechamante o feito de que a maioría das comarcas urbanas pertencentes a
autonomías aínda máis humildes que Galicia e cunha situación laboral historicamente moi
negativa, como Extremadura ou Andalucía, superen amplamente a Ferrolterra. Por exemplo,
Mérida (65,8%) Cáceres(61,3%) ou Badajoz(54,6%) deixan moi atrás á nosa bisbarra. Tamén a
maioría das cidades andaluzas presentan uns datos considerablemente mellores que os nosos
(Jaén, Almería, Huelva ou Roquetas del Mar sobrepasan amplamente o sesenta por cento de
ocupados respecto do total da poboación en idade de traballar). Se ben, tamén é certo que,
dentro da comunidade andaluza, encontramos uns datos semellantes aos de Ferrol nas áreas
urbanas da provincia de Cádiz (Algeciras, Sanlúcar de Barrameda, Ronda, Bahía de Cádiz), xa
que aquí tamén padeceron no seu día diferentes reconversións industriais.
4. Comparación con outras áreas urbanas do Estado que
tamén padeceron fortes reconversións industriais
Se comparamos a situación da comarca ferrolá coa doutras áreas que no seu día tamén sufriron
fortes reconversións, volvemos a ver, unha vez máis, como a nosa comarca sae a peor parada:
Botando unha ollada aos datos podemos comprobar como mesmo Avilés, a cidade máis
fortemente castigada en Asturias polas reconversións industriais dos anos 80, presenta uns datos
laborais máis positivos que os da Terra de Trasancos. Este feito resulta aínda máis preocupante
se temos en conta que a rexión asturiana foi a que menos medrou en todo o Estado ao longo
destas tres últimas décadas. É dicir, que nin tan sequera somos capaces de mellorar os datos da
urbe máis deprimida da rexión menos dinámica do Estado, o cal di moi pouco a favor da nosa
situación presente.
Tamén vemos como a área metropolitana de Bilbao, que sufrira a finais dos 70 o peche das súas
industrias do metal e siderúrxica conseguiu repoñerse rapidamente da crise tras facer o goberno
vasco unha forte aposta pola innovación e o I+D, na que hoxe en día Euskadi é un referente a
nivel mundial.
Finalmente a Bahía de Cádiz (Cádiz, Jerez, San Fernando) conseguiu amortiguar, aínda que só
en parte, a crise do sector naval dos anos 80 coa chegada da industria aeronáutica (CASA e
Airbus), e a potenciación das industrias petroquímica (Cepsa, CLH) ou enerxética (Endesa). Do
mesmo xeito, esta provincia goza dun dos principais portos de Europa (o porto de Algeciras, que
move ao ano uns 70 millóns de toneladas de mercadorías, o dobre que os cinco grandes portos
galegos en conxunto) e duns nada desprezables ingresos vía turismo.
5. Narón, un exemplo a seguir
Cando a maioría da xente fala sobre a situación do emprego na nosa comarca, sempre acaba
facendo referencia o forte golpe que recibimos con motivo da reconversión do sector naval. Sen
embargo, moi poucos caen no feito de que ese golpe podería ter sido moitísimo máis grande se
no seu día desde o concello de Narón non se tivesen fomentado diferentes actuacións de
promoción económica. Estámonos a referir, en concreto, á construción e ampliación dos
polígonos industriais da Gándara, As Lagoas e Río do Pozo (neste último xa se están vendendo as
parcelas da cuarta fase que, só en principio, prevense que crearán máis de 650 empregos).
Polígonos que, en conxunto, suman máis de tres millóns de metros cadrados de superficie
industrial neta (catro millóns e medio de superficie industrial bruta) e que levan creados
entorno a uns 8.000 postos de traballos directos durante todos estes anos (1.100 nas Lagoas,
2.300 na Gándara e máis de 4.000 en Río do Pozo). Se temos en conta o efecto multiplicador
que produce a creación de semellante cantidade de empregos de forma directa non sería
desproporcionado pensar que, grazas a este fenómeno, se acabaría creando outra cantidade de
emprego non menor de maneira indirecta.
Co que podemos afirmar, sen medo a equivocarnos que, grazas a creación de todo ese chan
industrial en Narón, hoxe en día teñen traballo máis de 15.000 persoas na bisbarra. E a pregunta
que nos facemos é a seguinte: Se a situación laboral na comarca aínda a día de hoxe é negativa,
¿qué tería sido de Ferrolterra se non se tivesen creado eses 4 millóns e medio de metros
cadrados de solo industrial? ¿cal sería a situación da bisbarra con 15.000 empregos menos?
Pois en vez de ter 44.000 ocupados, teríamos 29.000; e en vez do 40%, teríamos unha taxa de
ocupación do 26%. É dicir, moi posiblemente estaríamos a falar dunha situación socioeconómica
crítica que acabaría levando á comarca a unha bancarrota sen precedentes.
Sería inxusto non deixar claro que ao longo destes anos Narón ven de interpretar, en materia
laboral e económica, o papel de locomotora de Ferrolterra, sendo neste concepto, con
diferenza, o concello máis solidario da comarca.
La Voz de Galicia-Ed.Ferrol
Diario de Ferrol