13 Fisica

Fsica
Introducin
A fsica est presente en todas as nosas actividades diarias; parte de todos os sucesos naturais e daqueles inventos que axudaron as persoas a
conseguiren progreso tecnolxico e a melloraren as sas condicins de vida. Aproveitando os coecementos fsicos modernos facilitouse a elaboracin dos
produtos necesarios para a humanidade: chegouse La, colocronse satlites de comunicacins en rbita, mellorouse o desenvolvemento dos
autombiles, cocese con anticipacin a formacin de furacns e, en xeral, o estado do tempo, fabrcanse mellores electrodomsticos, barcos, avins,
maquinarias pesadas e todos aqueles artefactos que as persoas puxeron ao seu servizo na industria.
Polo seu carcter altamente formal, a materia de Fsica proporcinalle ao alumnado unha eficaz ferramenta de anlise e recoecemento, cuxo mbito de
aplicacin transcende os seus obxectivos. Fsica no segundo curso de bacharelato esencialmente educativa e debe abranguer todo o espectro de
coecemento da fsica con rigor, de forma que se asenten as bases metodolxicas introducidas nos cursos anteriores. sa vez, debe dotar o/a alumno/a
de novas aptitudes que o capaciten para a sa seguinte etapa de formacin, con independencia da relacin que esta poida ter coa fsica.
A materia estrutrase en seis bloques de contidos nos que aparecen interrelacionados todos os elementos do currculo. O primeiro bloque est dedicado
actividade cientfica e constite o eixe metodolxico da rea, e necesario que se traballe de forma simultnea con cada un dos bloques restantes. O
ensino e a aprendizaxe da fsica implica a identificacin e a anlise de problemas, emitindo hipteses fundamentadas, recollendo datos (FSB1.1.1.) que
inclan a elaboracin e a interpretacin de representacins grficas a partir de datos experimentais e relacionndoas coas ecuacins matemticas que
representan as leis e os principios fsicos subxacentes (FSB1.1.4), as como a procura, a anlise e a elaboracin de informacin, polo que de interese o
emprego das TIC tanto como ferramenta para a obtencin de datos, o tratamento da informacin, a anlise dos resultados e a presentacin de conclusins,
como para o emprego de aplicacins informticas de simulacin de experimentos fsicos que sera difcil desenvolver no laboratorio real (FSB1.2.1.)
O segundo bloque trata a interaccin gravitatoria, facendo especial nfase no concepto de campo, co fin de poder desenvolver no bloque 3 os campos
elctrico e magntico.
O bloque 4 cntrase no estudo dos fenmenos ondulatorios. O concepto de onda non se estuda en cursos anteriores e necesita, xa que logo, un enfoque
secuencial. En primeiro lugar, trtase desde un punto de vista descritivo e, a continuacin, desde un punto de vista funcional. Como casos prcticos
concretos estdanse o son e, de xeito mis amplo, a luz como onda electromagntica.
No bloque 5 trtase a ptica xeomtrica, restrinxida ao marco da aproximacin paraxial. As ecuacins dos sistemas pticos presntanse desde un punto de
vista operativo, con obxecto de proporcionarlles aos alumnos e s alumnas unha ferramenta de anlise de sistemas pticos complexos.
A secuencia de bloques anterior permite introducir a gran unificacin da fsica do sculo XIX e xustificar a denominacin de ondas electromagnticas.
O derradeiro bloque dedcase fsica do sculo XX. Os principais conceptos introdcense empiricamente, propondo situacins que requiren unicamente as
ferramentas matemticas bsicas, sen perder por iso rigor. A teora especial da relatividade e a fsica cuntica presntanse como alternativas necesarias
insuficiencia da denominada fsica clsica para resolver determinados feitos experimentais. Neste apartado introdcense, tamn, os rudimentos do lser,
unha ferramenta coti na actualidade.
En todos os bloques, a complexidade matemtica de determinados aspectos non debe ser obstculo para a comprensin conceptual de postulados e leis
que xa pertencen ao sculo pasado. Por outro lado, o uso de aplicacins virtuais interactivas suple satisfactoriamente a posibilidade de comprobar
experimentalmente os fenmenos fsicos estudados.
Os estndares de aprendizaxe avaliables desta materia deseronse de xeito que a resolucin dos supostos propostos require o coecemento dos contidos
avaliados, as como un emprego consciente, controlado e eficaz das capacidades adquiridas nos cursos anteriores.
A pesar de que a competencia matemtica e as competencias bsicas en ciencia e tecnoloxa estn presentes en todos os estndares, esta materia tamn
contribe, de xeito importante, ao desenvolvemento do resto das competencias clave. Daquela, o traballo en equipo para a realizacin das experiencias
axudar o alumnado a alcanzar as competencias sociais e cvicas; a anlise dos textos cientficos, a argumentacin e a defensa de proxectos, ou a
interpretacin da informacin afianzarn os hbitos de lectura; o deseo de experiencias e pequenas investigacins fomentar a autonoma na aprendizaxe,
aprender a aprender, e o esprito crtico; a herdanza histrica (a ciencia na cultura europea) ou a esttica nas presentacins contribuirn competencia de
conciencia e expresins culturais; o emprego de aplicacins interactivas axudar ao desenvolvemento da competencia dixital; a aplicacin do mtodo
cientfico e a avaliacin de resultados axudarn organizacin da propia aprendizaxe; e, por suposto, a argumentacin, a interpretacin da informacin e a
exposicin de resultados desenvolven a competencia de comunicacin lingstica.
2 de bacharelato
Fsica. 2 de bacharelato
Obxectivos
Contidos
Criterios de avaliacin
Estndares de aprendizaxe
Competencias clave
Bloque 1. A actividade cientfica

b
d
g
i
l
B1.1. Estratexias propias da actividade cientfica. B1.1. Recoecer e utilizar as estratexias bsicas FSB1.1.1. Aplica habilidades necesarias para a CCL
da actividade cientfica.
investigacin cientfica, propondo preguntas, CMCCT

identificando e analizando problemas, emitindo
CSC
hipteses fundamentadas, recollendo datos,
analizando tendencias a partir de modelos, e CSIEE
deseando e propondo estratexias de actuacin.
FSB1.1.2. Efecta a anlise dimensional das CAA
ecuacins que relacionan as magnitudes nun CMCCT

proceso fsico.
Obxectivos
Contidos
Competencias clave
FSB1.1.3.
Resolve exercicios nos que a CAA

informacin debe deducirse a partir dos datos CMCCT
proporcionados e das ecuacins que rexen o
fenmeno, e contextualiza os resultados.
FSB1.1.4. Elabora e interpreta representacins CAA
grficas de das e tres variables a partir de datos CMCCT

experimentais, e relacinaas coas ecuacins
matemticas que representan as leis e os
principios fsicos subxacentes.
g
i
B1.2.
Tecnoloxas
comunicacin.
da
informacin
da B1.2. Coecer, utilizar e aplicar as tecnoloxas FSB1.2.1. Utiliza aplicacins virtuais interactivas CD
da informacin e da comunicacin no estudo dos
para simular experimentos fsicos de difcil CMCCT
fenmenos fsicos.
implantacin no laboratorio.
FSB1.2.2. Analiza a validez dos resultados CD
obtidos e elabora un informe final facendo uso CCL

das TIC, no que se comunique tanto o proceso
CMCCT
como as conclusins obtidas.
CSIEE
FSB1.2.3. Identifica as principais caractersticas CD
ligadas fiabilidade e obxectividade do fluxo CMCCT

de informacin cientfica existente en internet e
noutros medios dixitais.
FSB1.2.4. Selecciona, comprende e interpreta CAA
informacin relevante nun texto de divulgacin CCL

cientfica, e transmite as conclusins obtidas
CD
utilizando a linguaxe oral e escrita con
CMCCT
propiedade.
d
g
i
l
m
B1.1. Estratexias necesarias na actividade B1.3. Realizar de xeito cooperativo tarefas FQB1.3.1. Realiza de xeito cooperativo algunhas CAA
cientfica.
propias da investigacin cientfica.
tarefas propias da investigacin cientfica: CCL

procura de informacin, prcticas de laboratorio
CD
ou pequenos proxectos de investigacin.
CMCCT
CSC
CSIEE
Obxectivos
Contidos
Competencias clave
Bloque 2. Interaccin gravitatoria

i
B2.1. Campo gravitatorio.
B2.2. Campos de forza conservativos.

B2.3. Intensidade do campo gravitatorio.
B2.1. Asociar o campo gravitatorio existencia FSB2.1.1. Diferencia os conceptos de forza e CMCCT
de masa, e caracterizalo pola intensidade do

campo e o potencial.
B2.4. Potencial gravitatorio.
campo, establecendo unha relacin entre a

intensidade do campo gravitatorio e a
aceleracin da gravidade.
FSB2.1.2. Representa o campo gravitatorio CCEC
mediante as lias de campo e as superficies de CMCCT

enerxa equipotencial.
i
B2.4. Potencial gravitatorio.
B2.5. Enerxa potencial gravitatoria.
B2.6. Lei de conservacin da enerxa.
B2.6. Lei de conservacin da enerxa.
campo gravitatorio e determina o traballo

realizado polo campo a partir das variacins de
enerxa potencial.
B2.3. Interpretar as variacins de enerxa FSB2.3.1. Calcula a velocidade de escape dun CMCCT
potencial e o signo desta en funcin da orixe de

coordenadas enerxticas elixida.
corpo aplicando o principio de conservacin da

enerxa mecnica.
B2.4. Xustificar as variacins enerxticas dun FSB2.4.1. Aplica a lei de conservacin da CMCCT
corpo en movemento no seo de campos

gravitatorios.
l
g
B2.2. Recoecer o carcter conservativo do FSB2.2.1. Xustifica o carcter conservativo do CMCCT
campo gravitatorio pola sa relacin cunha forza

central e asociarlle, en consecuencia, un
potencial gravitatorio.
enerxa ao movemento orbital de corpos como

satlites, planetas e galaxias.
B2.7. Relacin entre enerxa e movemento B2.5. Relacionar o movemento orbital dun corpo FSB2.5.1. Deduce a velocidade orbital dun CMCCT
orbital.
co raio da rbita e a masa xeradora do campo.
corpo, a partir da lei fundamental da dinmica, e

relacinaa co raio da rbita e a masa do corpo.
FSB2.5.2. Identifica a hiptese da existencia de CMCCT
materia escura a partir dos datos de rotacin de

galaxias e a masa do burato negro central.
i
B2.8. Satlites: tipos.
i
l
B2.6. Coecer a importancia dos satlites FSB2.6.1. Utiliza aplicacins virtuais interactivas CD
artificiais
de comunicacins,
GPS
e
meteorolxicos, e as caractersticas das sas
rbitas.
B2.9. Caos determinista.
para o estudo de satlites de rbita media CMCCT

(MEO), rbita baixa (LEO) e de rbita
xeoestacionaria (GEO), e extrae conclusins.
B2.7. Interpretar o caos determinista no contexto FSB2.7.1. Describe a dificultade de resolver o CMCCT
da interaccin gravitatoria.
movemento de tres corpos sometidos
Obxectivos
Contidos
Competencias clave
interaccin gravitatoria mutua utilizando o

concepto de caos.
Bloque 3. Interaccin electromagntica
i
B3.1. Campo elctrico.
B3.2. Intensidade do campo.
B3.1.Asociar o campo elctrico existencia de FSB3.1.1. Relaciona os conceptos de forza e CMCCT
carga e caracterizalo pola intensidade de campo

e o potencial.
campo, establecendo a relacin entre

intensidade do campo elctrico e carga elctrica.
FSB3.1.2. Utiliza o principio de superposicin CMCCT
para o clculo de campos e potenciais elctricos

creados por unha distribucin de cargas
puntuais.
i
B3.3. Potencial elctrico.
B3.2. Recoecer o carcter conservativo do FSB3.2.1. Representa graficamente o campo CCEC
campo elctrico pola sa relacin cunha forza

central, e asociarlle, en consecuencia, un
potencial elctrico.
creado por unha carga puntual, inclundo as lias CMCCT

de campo e as superficies de enerxa
equipotencial.
FSB3.2.2. Compara os campos elctrico e CMCCT
gravitatorio, e establece analoxas e diferenzas

entre eles.
i
B3.4. Diferenza de potencial.
diferentes puntos dun campo xerado por unha

distribucin de cargas puntuais, e describir o
movemento dunha carga cando se deixa libre no
campo.
B3.3. Caracterizar o potencial elctrico en FSB3.3.1. Analiza cualitativamente a traxectoria CMCCT
B3.5. Enerxa potencial elctrica.
B3.4. Interpretar as variacins de enerxa FSB3.4.1. Calcula o traballo necesario para CMCCT
potencial dunha carga en movemento no seo de

campos electrostticos en funcin da orixe de
coordenadas enerxticas elixida.
l
m
dunha carga situada no seo dun campo xerado

por unha distribucin de cargas, a partir da forza
neta que se exerce sobre ela.
transportar unha carga entre dous puntos dun

campo elctrico creado por unha ou mis cargas
puntuais a partir da diferenza de potencial.
FSB3.4.2. Pred o traballo que se realizar sobre CMCCT
unha carga que se move nunha superficie de

enerxa equipotencial e discteo no contexto de
campos conservativos.
i
B3.6. Fluxo elctrico e lei de Gauss.
B3.5. Asociar as lias de campo elctrico co FSB3.5.1. Calcula o fluxo do campo elctrico a CMCCT
Obxectivos
Contidos
fluxo a travs dunha superficie pechada e
establecer o teorema de Gauss para determinar
o campo elctrico creado por unha esfera
cargada.
B3.7. Aplicacins do teorema de Gauss.
B3.8. Equilibrio electrosttico.
B3.9. Gaiola de Faraday.
B3.10. Campo magntico.
B3.11. Efecto dos campos magnticos sobre
por unha esfera cargada aplicando o teorema de

Gauss.
Aplicar o principio de equilibrio FSB3.7.1. Explica o efecto da gaiola de Faraday CMCCT

electrosttico para explicar a ausencia de campo
utilizando o principio de equilibrio electrosttico e
elctrico no interior dos condutores e asciao a
recoceo en situacins cotis, como o mal
casos concretos da vida coti.
funcionamento dos mbiles en certos edificios ou
o efecto dos raios elctricos nos avins.
B3.8. Predicir o movemento dunha partcula FSB3.8.1. Describe o movemento que realiza CMCCT
cargada no seo dun campo magntico.
unha carga cando penetra nunha rexin onde

existe un campo magntico e analiza casos
prcticos concretos, como os espectrmetros de
masas e os aceleradores de partculas.
B3.12. Campo creado por distintos elementos de B3.9. Comprender e comprobar que as correntes FSB3.9.1. Relaciona as cargas en movemento CMCCT
corrente.
B3.10. Campo magntico.
B3.11. Efecto dos campos magnticos sobre
partir da carga que o crea e a superficie que

atravesan as lias do campo.
B3.7.
cargas en movemento.
Competencias clave
B3.6. Valorar o teorema de Gauss como mtodo FSB3.6.1. Determina o campo elctrico creado CMCCT
de clculo de campos electrostticos.
cargas en movemento.
elctricas xeran campos magnticos.
coa creacin de campos magnticos e describe

as lias do campo magntico que crea unha
corrente elctrica rectilnea.
B3.10. Recoecer a forza de Lorentz como a FSB3.10.1. Calcula o raio da rbita que describe CMCCT
forza que se exerce sobre unha partcula

cargada que se move nunha rexin do espazo
onde actan un campo elctrico e un campo
magntico.
unha partcula cargada cando penetra cunha

velocidade determinada nun campo magntico
coecido aplicando a forza de Lorentz.
FSB3.10.2.
Utiliza
aplicacins
virtuais CD
interactivas para comprender o funcionamento CMCCT
dun ciclotrn e calcula a frecuencia propia da
carga cando se move no seu interior.
FSB3.10.3. Establece a relacin que debe existir CMCCT
entre o campo magntico e o campo elctrico

para que unha partcula cargada se mova con
movemento rectilneo uniforme aplicando a lei
Obxectivos
Contidos
Competencias clave
fundamental da dinmica e a lei de Lorentz.

i
l
B3.13. O campo magntico como campo non B3.11. Interpretar o campo magntico como FSB3.11.1. Analiza o campo elctrico e o campo CMCCT
conservativo.
B3.14. Inducin electromagntica.
campo non conservativo e a imposibilidade de

asociarlle unha enerxa potencial.
B3.12. Describir o campo magntico orixinado FSB3.12.1. Establece, nun punto dado do CMCCT
por unha corrente rectilnea, por unha espira de

corrente ou por un solenoide nun punto
determinado.
magntico desde o punto de vista enerxtico,

tendo en conta os conceptos de forza central e
campo conservativo.
espazo, o campo magntico resultante debido a
dous ou mis condutores rectilneos polos que
circulan correntes elctricas.
FSB3.12.2. Caracteriza o campo magntico CMCCT
creado por unha espira e por un conxunto de

espiras.
i
l
B3.15.
Forza magntica entre condutores B3.13. Identificar e xustificar a forza de FSB3.13.1. Analiza e calcula a forza que se CMCCT
paralelos.
interaccin entre dous condutores rectilneos e
establece entre dous condutores paralelos,
paralelos.
segundo o sentido da corrente que os percorra,
realizando o diagrama correspondente.
B3.16. Lei de Ampre.
B3.16. Lei de Ampre.
partir da forza que se establece entre dous

condutores rectilneos e paralelos.
B3.15. Valorar a lei de Ampre como mtodo de FSB3.15.1. Determina o campo que crea unha CMCCT
clculo de campos magnticos.
B3.14. Coecer que o ampere unha unidade FSB3.14.1. Xustifica a definicin de ampere a CMCCT
fundamental do Sistema Internacional.
corrente rectilnea de carga aplicando a lei de

Ampre e exprsao en unidades do Sistema
Internacional.
B3.17. Fluxo magntico.
B3.16. Relacionar
B3.18. Leis de Faraday-Henry e Lenz.
B3.17. Explicar as experiencias de Faraday e de FSB3.17.1.
B3.19. Forza electromotriz.
as variacins do fluxo FSB3.16.1. Establece o fluxo magntico que CMCCT

magntico coa creacin de correntes elctricas e
atravesa unha espira que se atopa no seo dun
determinar o sentido destas.
campo magntico e exprsao en unidades do
Sistema Internacional.
Henry que levaron a establecer as leis de
Faraday e Lenz.
Calcula a forza electromotriz CMCCT

inducida nun circuto e estima a direccin da
corrente elctrica aplicando as leis de Faraday e
Lenz.
Obxectivos
Contidos
Competencias clave
FSB3.17.2.
Emprega aplicacins virtuais CD

interactivas para reproducir as experiencias de CMCCT
Faraday e Henry e deduce experimentalmente
as leis de Faraday e Lenz.
B3.20. Xerador de corrente alterna: elementos.
B3.21. Corrente alterna: magnitudes que a
caracterizan.
B3.18. Identificar os elementos fundamentais de FSB3.18.1. Demostra o carcter peridico da CMCCT
que consta un xerador de corrente alterna e a

sa funcin.
corrente alterna nun alternador a partir da

representacin grfica da forza electromotriz
inducida en funcin do tempo.
FSB3.18.2. Infire a producin de corrente alterna CMCCT
nun alternador, tendo en conta as leis da

inducin.
Bloque 4. Ondas
i
B4.1. Ecuacin das ondas harmnicas.
B4.1. Asociar o movemento ondulatorio co FSB4.1.1.
movemento harmnico simple.
B4.2. Clasificacin das ondas.
B4.2. Identificar en experiencias cotis ou FSB4.2.1. Explica as diferenzas entre ondas CMCCT
coecidas os principais tipos de ondas e as sas

caractersticas.
I
l
Determina a velocidade de CMCCT

propagacin dunha onda e a de vibracin das CSIEE
partculas que a forman, interpretando ambos os
resultados.
lonxitudinais e transversais a partir
orientacin relativa da oscilacin e
propagacin.
da
da
FSB4.2.2.
Recoece exemplos de ondas CMCCT

mecnicas na vida coti.
i
l
B4.3. Magnitudes que caracterizan as ondas.
B4.3. Expresar a ecuacin dunha onda nunha FSB4.3.1. Obtn as magnitudes caractersticas CMCCT
corda indicando o significado fsico dos seus

parmetros caractersticos.
dunha onda a partir da sa expresin

matemtica.
FSB4.3.2. Escribe e interpreta a expresin CMCCT
matemtica dunha onda harmnica transversal

dadas as sas magnitudes caractersticas.
i
l
B4.4. Ondas transversais nunha corda.
B4.4. Interpretar a dobre periodicidade dunha FSB4.4.1. Dada a expresin matemtica dunha CAA
onda a partir da sa frecuencia e o seu nmero
onda, xustifica a dobre periodicidade con CMCCT
Obxectivos
Contidos
de onda.
i
l
B4.5. Enerxa e intensidade.
Competencias clave
respecto posicin e ao tempo.
B4.5. Valorar as ondas como un medio de FSB4.5.1. Relaciona a enerxa mecnica dunha CMCCT
transporte de enerxa pero non de masa.
onda coa sa amplitude.

FSB4.5.2. Calcula a intensidade dunha onda a CMCCT
certa distancia do foco emisor, empregando a

ecuacin que relaciona ambas as magnitudes.
i
l
B4.6. Principio de Huygens.
B4.6. Utilizar o principio de Huygens para FSB4.6.1. Explica a propagacin das ondas CMCCT
i
l
B4.7. Fenmenos ondulatorios: interferencia e B4.7. Recoecer a difraccin e as interferencias FSB4.7.1.
i
l
comprender e interpretar a propagacin das

ondas e os fenmenos ondulatorios.
difraccin, reflexin e refraccin.
B4.8. Leis de Snell.
como fenmenos propios do movemento

ondulatorio.

B4.9. ndice de refraccin.
Interpreta os fenmenos de CMCCT

interferencia e a difraccin a partir do principio de
Huygens.
B4.8. Empregar as leis de Snell para explicar os FSB4.8.1.
fenmenos de reflexin e refraccin.
B4.9. ndice de refraccin.

h
i
l
utilizando o principio Huygens.
Experimenta e xustifica o CAA

comportamento da luz ao cambiar de medio, CMCCT
aplicando a lei de Snell, coecidos os ndices de
refraccin.
B4.9. Relacionar os ndices de refraccin de FSB4.9.1. Obtn o coeficiente de refraccin dun CMCCT
dous materiais co caso concreto de reflexin

total.
medio a partir do ngulo formado pola onda

reflectida e refractada.
FSB4.9.2. Considera o fenmeno de reflexin CMCCT
total como o principio fsico subxacente

propagacin da luz nas fibras pticas e a sa
relevancia nas telecomunicacins.
h
i
l
B4.10. Ondas lonxitudinais. O son.
h
i
l
B4.12. Enerxa e intensidade das ondas sonoras. B4.11. Coecer a escala de medicin da FSB4.11.1. Identifica a relacin logartmica entre CMCCT
B4.11. Efecto Doppler.
B4.10. Explicar e recoecer o efecto Doppler en FSB4.10.1. Recoece situacins cotis nas que CMCCT
sons.
intensidade sonora e a sa unidade.
se produce o efecto Doppler, e xustifcaas de

forma cualitativa.
o nivel de intensidade sonora en decibeles e a

intensidade do son, aplicndoa a casos sinxelos.
Obxectivos
h
i
l
Contidos
Competencias clave
B4.12. Enerxa e intensidade das ondas sonoras. B4.12. Identificar os efectos da resonancia na FSB4.12.1.
B4.13. Contaminacin acstica.
vida coti: rudo, vibracins, etc.
Relaciona a velocidade de CMCCT

propagacin do son coas caractersticas do
medio en que se propaga.
FSB4.12.2. Analiza a intensidade das fontes de CMCCT
son da vida coti e clasifcaas

contaminantes e non contaminantes.
h
i
l
B4.14. Aplicacins tecnolxicas do son.
i
l
B4.15. Ondas electromagnticas.
como
B4.13. Recoecer determinadas aplicacins FSB4.13.1.
tecnolxicas do son como a ecografa, o radar, o

sonar, etc.
Coece e explica algunhas CMCCT

aplicacins tecnolxicas das ondas sonoras,
como a ecografa, o radar, o sonar, etc.
B4.14. Establecer as propiedades da radiacin FSB4.14.1. Representa esquematicamente a CMCCT
electromagntica como consecuencia da

unificacin da electricidade, o magnetismo e a
ptica nunha nica teora.
propagacin dunha onda electromagntica

inclundo os vectores do campo elctrico e
magntico.
FSB4.14.2.
Interpreta unha representacin CMCCT

grfica da propagacin
dunha onda
electromagntica en termos dos campos
elctrico e magntico e da sa polarizacin.
h
i
l
B4.16. Natureza e propiedades das ondas B4.15. Comprender as caractersticas e as FSB4.15.1.
electromagnticas.
propiedades das ondas electromagnticas, como

a sa lonxitude de onda, polarizacin ou enerxa,
en fenmenos da vida coti.
Determina experimentalmente a CMCCT

polarizacin das ondas electromagnticas a
partir de experiencias sinxelas, utilizando
obxectos empregados na vida coti.
FSB4.15.2. Clasifica casos concretos de ondas CMCCT
electromagnticas presentes na vida coti en

funcin da sa lonxitude de onda e a sa
enerxa.
h
i
l
B4.16. Natureza e propiedades das ondas B4.16. Identificar a cor dos corpos como a FSB4.16.1. Xustifica a cor dun obxecto en CMCCT
h
i
l
B4.16. Natureza e propiedades das ondas B4.17. Recoecer os fenmenos ondulatorios FSB4.17.1. Analiza os efectos de refraccin, CMCCT
electromagnticas.
interaccin da luz con eles.
funcin da luz absorbida e reflectida.
B4.17. Dispersin. A cor.
electromagnticas.
estudados en fenmenos relacionados coa luz.
difraccin e interferencia en casos prcticos

sinxelos.
10
Obxectivos
i
l
Contidos
Competencias clave
B4.16. Natureza e propiedades das ondas B4.18. Determinar as principais caractersticas FSB4.18.1.
electromagnticas.
B4.18. Espectro electromagntico.
da radiacin a partir da sa situacin no espectro

electromagntico.
Establece a natureza e as CMCCT

caractersticas dunha onda electromagntica
dada a sa situacin no espectro.
FSB4.18.2. Relaciona a enerxa dunha onda CMCCT
electromagntica coa sa frecuencia, a lonxitude

de onda e a velocidade da luz no baleiro.
h
i
l
m
B4.19. Aplicacins das ondas electromagnticas B4.19. Coecer as aplicacins das ondas FSB4.19.1. Recoece aplicacins tecnolxicas CD
no espectro non visible.
electromagnticas do espectro non visible.
de
diferentes
tipos
de
radiacins, CCEC
nomeadamente infravermella, ultravioleta e
CMCCT
microondas.
FSB4.19.2. Analiza o efecto dos tipos de CMCCT
radiacin sobre a biosfera en xeral, e sobre a CSC

vida humana en particular.
FSB4.19.3. Desea un circuto elctrico sinxelo CMCCT
capaz de xerar ondas electromagnticas, CSIEE

formado por un xerador, unha bobina e un
condensador, e describe o seu funcionamento.
g
h
i
l
B4.20. Transmisin da comunicacin.
B4.20.
Recoecer que a informacin se FSB4.20.1. Explica esquematicamente o CD

transmite mediante ondas, a travs de diferentes
funcionamento
de
dispositivos
de CMCCT
soportes.
almacenamento e transmisin da informacin.
Bloque 5. ptica xeomtrica

i
B5.1. Leis da ptica xeomtrica.
h
i
l
B5.1. Formular e interpretar as leis da ptica FSB5.1.1. Explica procesos cotins a travs das CMCCT
xeomtrica.
l
B5.2. Sistemas pticos: lentes e espellos.
leis da ptica xeomtrica.
B5.2. Valorar os diagramas de raios luminosos e FSB5.2.1.
as ecuacins asociadas como medio que

permite predicir as caractersticas das imaxes
formadas en sistemas pticos.
Demostra experimentalmente e CMCCT

graficamente a propagacin rectilnea da luz
mediante un xogo de prismas que conduzan un
feixe de luz desde o emisor ata unha pantalla.
FSB5.2.2. Obtn o tamao, a posicin e a CMCCT
natureza da imaxe dun obxecto producida por un
11
Obxectivos
Contidos
Competencias clave
espello plano e unha lente delgada, realizando o

trazado de raios e aplicando as ecuacins
correspondentes.
h
B5.3. Ollo humano. Defectos visuais.
l
h
i
B5.3. Coecer o funcionamento ptico do ollo FSB5.3.1. Xustifica os principais defectos pticos CMCCT
humano e os seus defectos, e comprender o

efecto das lentes na correccin deses efectos.
do ollo humano (miopa, hipermetropa, presbicia

e astigmatismo), empregando para iso un
diagrama de raios.
B5.4. Aplicacins tecnolxicas: instrumentos B5.4. Aplicar as leis das lentes delgadas e FSB5.4.1. Establece o tipo e disposicin dos CMCCT
pticos e a fibra ptica.
espellos planos ao estudo dos instrumentos

pticos.
l
m
elementos
empregados
nos
principais
instrumentos pticos, tales como lupa,
microscopio, telescopio e cmara fotogrfica,
realizando o correspondente trazado de raios.
FSB5.4.2. Analiza as aplicacins da lupa, o CMCCT
microscopio, o telescopio e a cmara fotogrfica, CSC

considerando as variacins que experimenta a
imaxe respecto ao obxecto.
Bloque 6. Fsica do sculo XX
i
l
B6.1.
Introducin
relatividade.
teora
especial
da B6.1. Valorar a motivacin que levou a FSB6.1.1. Explica o papel do ter no CMCCT
Michelson e Morley a realizar o seu experimento
desenvolvemento da teora especial da
e discutir as implicacins que del se derivaron.
relatividade.
FSB6.1.2.
Reproduce esquematicamente o CAA

experimento de Michelson-Morley, as como os CMCCT
clculos asociados sobre a velocidade da luz, e
analiza as consecuencias que se derivaron.
i
l
B6.2. Orixes da fsica cuntica. Problemas B6.2. Aplicar as transformacins de Lorentz ao FSB6.2.1. Calcula a dilatacin do tempo que CMCCT
precursores.
clculo da dilatacin temporal e contraccin

espacial que sofre un sistema cando se
despraza a velocidades prximas s da luz
respecto a outro dado.
experimenta un observador cando se despraza a

velocidades prximas s da luz con respecto a
un sistema de referencia dado, aplicando as
transformacins de Lorentz.
FSB6.2.2.
Determina a contraccin que CMCCT

experimenta un obxecto cando se atopa nun
sistema que se despraza a velocidades prximas
12
Obxectivos
Contidos
Competencias clave
s da luz con respecto a un sistema de

referencia dado, aplicando as transformacins de
Lorentz.
i
B6.3. Fsica cuntica.
i
l
h
en repouso.
B6.5. Insuficiencia da fsica clsica.
enerxa, e as sas consecuencias na enerxa

nuclear.
B6.6. Hiptese de Planck.
B6.7. Efecto fotoelctrico.
i
l
i
l
fotoelctrico coa explicacin cuntica postulada

por Einstein, e realiza clculos relacionados co
traballo de extraccin e a enerxa cintica dos
fotoelectrns.
B6.8. Espectros atmicos. Modelo cuntico do B6.8. Aplicar a cuantizacin da enerxa ao FSB6.8.1.
tomo de Bohr.
estudo dos espectros atmicos e inferir a

necesidade do modelo atmico de Bohr.
Interpreta espectros sinxelos, CMCCT

relacionndoos coa composicin da materia.
B6.9. Interpretacin probabilstica da fsica B6.9. Presentar a dualidade onda-corpsculo FSB6.9.1. Determina as lonxitudes de onda CMCCT
cuntica.
m
i
frecuencia da radiacin absorbida ou emitida por

un tomo coa enerxa dos niveis atmicos
involucrados.
B6.7. Valorar a hiptese de Planck no marco do FSB6.7.1. Compara a predicin clsica do efecto CMCCT
efecto fotoelctrico.
ao enfrontarse a determinados feitos fsicos,

como a radiacin do corpo negro, o efecto
fotoelctrico ou os espectros atmicos.
B6.6. Coecer a hiptese de Planck e relacionar FSB6.6.1. Relaciona a lonxitude de onda e a CMCCT
a enerxa dun fotn coa sa frecuencia e a sa

lonxitude de onda.
repouso dun corpo e a sa velocidade coa

enerxa deste a partir da masa relativista.
B6.5. Analizar as fronteiras da fsica a finais do FSB6.5.1.Explica as limitacins da fsica clsica CMCCT
sculo XIX e principios do sculo XX, e pr de

manifesto a incapacidade da fsica clsica para
explicar determinados procesos.
paradoxos asociados teora especial da CMCCT

relatividade e a sa evidencia experimental.
B6.4. Enerxa relativista. Enerxa total e enerxa B6.4. Establecer a equivalencia entre masa e FSB6.4.1. Expresa a relacin entre a masa en CMCCT
B6.3. Coecer e explicar os postulados e os FSB6.3.1. Discute os postulados e os aparentes CCL
aparentes paradoxos da fsica relativista.
como un dos grandes paradoxos da fsica

cuntica.
asociadas a partculas en movemento a

diferentes escalas, extraendo conclusins acerca
dos efectos cunticos a escalas macroscpicas.
B6.9. Interpretacin probabilstica da fsica B6.10. Recoecer o carcter probabilstico da FSB6.10.1. Formula de xeito sinxelo o principio CMCCT
cuntica.
mecnica cuntica en contraposicin co carcter
de indeterminacin de Heisenberg e aplcao a
13
Obxectivos
Contidos
B6.10.
Principio
Heisenberg.
de
indeterminacin
B6.11. Aplicacins da fsica cuntica. O lser.
de
determinista da mecnica clsica.
Competencias clave
casos concretos, como os orbitais atmicos.
B6.11. Describir as caractersticas fundamentais FSB6.11.1. Describe as principais caractersticas CMCCT
da radiacin lser, os principais tipos de lseres,

o seu funcionamento bsico e as sas principais
aplicacins.
da radiacin lser en comparacin coa radiacin

trmica.
FSB6.11.2. Asocia o lser coa natureza cuntica CMCCT
da materia e da luz, xustifica o seu

funcionamento de xeito sinxelo e recoece o seu
papel na sociedade actual.
i
B6.12. Radioactividade: tipos.
B6.12. Distinguir os tipos de radiacins e o seu FSB6.12.1. Describe os principais tipos de CMCCT
efecto sobre os seres vivos.
B6.13. Fsica nuclear.
B6.13. Establecer a relacin da composicin FSB6.13.1. Obtn a actividade dunha mostra CAA
nuclear e a masa nuclear cos procesos

nucleares de desintegracin.
radioactividade incidindo nos seus efectos sobre CSC

o ser humano, as como as sas aplicacins
mdicas.
radioactiva aplicando a lei de desintegracin e CMCCT
valora a utilidade dos datos obtidos para a
datacin de restos arqueolxicos.
FSB6.13.2.
Realiza
clculos
sinxelos CMCCT
relacionados coas magnitudes que interveen
nas desintegracins radioactivas.
h
i
B6.14. Ncleo atmico. Leis da desintegracin B6.14. Valorar as aplicacins da enerxa nuclear FSB6.14.1. Explica a secuencia de procesos CCL
radioactiva.
na producin de enerxa elctrica, radioterapia,

datacin en arqueoloxa e a fabricacin de
armas nucleares.
dunha reaccin en cadea, e extrae conclusins CMCCT

acerca da enerxa liberada.
FSB6.14.2.
Describe as aplicacins mis CMCCT

frecuentes da enerxa nuclear: producin de
enerxa elctrica, datacin en arqueoloxa,
radiacins ionizantes en medicina e fabricacin
de armas.
h
i
l
B6.15. Fusin e fisin nucleares.
B6.15. Xustificar as vantaxes, as desvantaxes e FSB6.15.1.
as limitacins da fisin e a fusin nuclear.
Analiza as vantaxes e os CMCCT

inconvenientes da fisin e a fusin nuclear, e
xustifica a conveniencia do seu uso.
14
Obxectivos
h
i
l
h
i
l
h
i
Contidos
Competencias clave
B6.16. As catro interaccins fundamentais da B6.16.
natureza: gravitatoria, electromagntica, nuclear

forte e nuclear dbil.
Distinguir as catro interaccins B6.16.1. Compara as principais teoras de CMCCT

fundamentais da natureza e os principais
unificacin establecendo as sas limitacins e o
procesos en que interveen.
estado en que se atopan.
B6.16. As catro interaccins fundamentais da B6.17. Recoecer a necesidade de atopar un B6.17.1.
natureza: gravitatoria, electromagntica, nuclear

forte e nuclear dbil.
formalismo nico que permita describir todos os

procesos da natureza.
Establece
unha
comparacin CMCCT
cuantitativa entre as catro interaccins
fundamentais da natureza en funcin das
enerxas involucradas.
B6.17. Interaccins fundamentais da natureza e B6.18. Coecer as teoras mis relevantes sobre FSB6.18.1.
partculas fundamentais.
a unificacin das interaccins fundamentais da

natureza.
Compara
as
principais CMCCT
caractersticas
das
catro
interaccins
fundamentais da natureza a partir dos procesos
nos que estas se manifestan.
FSB6.18.2. Xustifica a necesidade da existencia CMCCT
de novas partculas elementais no marco da

unificacin das interaccins.
i
l
B6.18. Partculas fundamentais constitutivas do B6.19. Utilizar o vocabulario bsico da fsica de FSB6.19.1. Describe a estrutura atmica e CMCCT
tomo: electrns e quarks.
partculas e coecer as partculas elementais

que constiten a materia.
nuclear a partir da sa composicin en quarks e

electrns, empregando o vocabulario especfico
da fsica de quarks.
FSB6.19.2.
Caracteriza algunhas partculas CMCCT

fundamentais de especial interese, como os
neutrinos e o bosn de Higgs, a partir dos
procesos en que se presentan.
h
i
l
B6.19. Historia e composicin do Universo.
B6.20. Describir a composicin do universo ao FSB6.20.1. Relaciona as propiedades da materia CMCCT
longo da sa historia en termos das partculas

que o constiten e establecer unha cronoloxa
deste a partir do Big Bang.
e da antimateria coa teora do Big Bang.

FSB6.20.2. Explica a teora do Big Bang e CCL
discute as evidencias experimentais en que se CMCCT

apoia, como son a radiacin de fondo e o efecto
Doppler relativista.
15
Obxectivos
Contidos
Competencias clave
FSB6.20.3.
Presenta unha cronoloxa do CCL

universo en funcin da temperatura e das CMCCT
partculas que o formaban en cada perodo,
discutindo a asimetra entre materia e
antimateria.
h
i
B6.20. Fronteiras da fsica.
B6.21. Analizar os interrogantes aos que se FSB6.21.1. Realiza e defende un estudo sobre CCEC
enfrontan os/as fsicos/as hoxe en da.
as fronteiras da fsica do sculo XXI.
CMCCT
CSC
CSIEE
16

13 Fisica

Cargado por

Información del documento

Título original

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

13 Fisica

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

Fsica

Bloque 1. A actividade cientfica

investigacin cientfica, propondo preguntas, CMCCT

ecuacins que relacionan as magnitudes nun CMCCT

Resolve exercicios nos que a CAA

FSB1.1.4. Elabora e interpreta representacins CAA

grficas de das e tres variables a partir de datos CMCCT

obtidos e elabora un informe final facendo uso CCL

ligadas fiabilidade e obxectividade do fluxo CMCCT

informacin relevante nun texto de divulgacin CCL

propias da investigacin cientfica.

tarefas propias da investigacin cientfica: CCL

Bloque 2. Interaccin gravitatoria

B2.1. Campo gravitatorio.

B2.2. Campos de forza conservativos.

de masa, e caracterizalo pola intensidade do

B2.4. Potencial gravitatorio.

campo, establecendo unha relacin entre a

mediante as lias de campo e as superficies de CMCCT

B2.4. Potencial gravitatorio.

B2.5. Enerxa potencial gravitatoria.

B2.6. Lei de conservacin da enerxa.

B2.6. Lei de conservacin da enerxa.

campo gravitatorio e determina o traballo

potencial e o signo desta en funcin da orixe de

corpo aplicando o principio de conservacin da

corpo en movemento no seo de campos

B2.2. Recoecer o carcter conservativo do FSB2.2.1. Xustifica o carcter conservativo do CMCCT

campo gravitatorio pola sa relacin cunha forza

enerxa ao movemento orbital de corpos como

co raio da rbita e a masa xeradora do campo.

corpo, a partir da lei fundamental da dinmica, e

materia escura a partir dos datos de rotacin de

B2.8. Satlites: tipos.

B2.9. Caos determinista.

para o estudo de satlites de rbita media CMCCT

movemento de tres corpos sometidos

interaccin gravitatoria mutua utilizando o

B3.1. Campo elctrico.

B3.2. Intensidade do campo.

B3.1.Asociar o campo elctrico existencia de FSB3.1.1. Relaciona os conceptos de forza e CMCCT

carga e caracterizalo pola intensidade de campo

campo, establecendo a relacin entre

para o clculo de campos e potenciais elctricos

B3.3. Potencial elctrico.

B3.2. Recoecer o carcter conservativo do FSB3.2.1. Representa graficamente o campo CCEC

campo elctrico pola sa relacin cunha forza

creado por unha carga puntual, inclundo as lias CMCCT

gravitatorio, e establece analoxas e diferenzas

B3.4. Diferenza de potencial.

diferentes puntos dun campo xerado por unha

B3.3. Caracterizar o potencial elctrico en FSB3.3.1. Analiza cualitativamente a traxectoria CMCCT

B3.5. Enerxa potencial elctrica.

potencial dunha carga en movemento no seo de

dunha carga situada no seo dun campo xerado

transportar unha carga entre dous puntos dun

unha carga que se move nunha superficie de

B3.6. Fluxo elctrico e lei de Gauss.

B3.7. Aplicacins do teorema de Gauss.

B3.8. Equilibrio electrosttico.

B3.9. Gaiola de Faraday.

B3.10. Campo magntico.

B3.11. Efecto dos campos magnticos sobre