Está en la página 1de 14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

Estaeslaversinhtmldelarchivohttp://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf.
GooglegeneraautomticamenteversioneshtmldelosdocumentosmientrasexploralaWeb.

Page1

MemoriasdeponenciasThinkGreen2012:Economaverdeydesarrollo
sostenibleenMxico.

RenovacinUrbanaSostenible
MarisolUgaldeMonzalvo*
18deSeptiembrede2012.

Resumen
LaRenovacinUrbanaesunconceptorelacionadoconlaregeneracinde
laedificacin,equipamientoseinfraestructurasdelaciudadnecesariaparaevi
tarsuenvejecimientooparaadaptarlaanuevosusosyactividades.Puede
perseguirdistintosfines:Eldesarrolloeconmicoatravsdelcomercioyel
turismo,serunapolticaparalainversindecapitalpblicoyprivadopara
larevalorizacindelsuelo,puedeserunmecanismoparalaregularizaciny
reduccindelsurgimientodeasentamientosirregulares,unaestrategiaparael
mejoramientodelaimagenurbanaobien,serlarespuestaemergenteauna
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE4

1/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

contingenciaodesastrenatural.MientraslaRenovacindelaCiudadseca
racterizaporrealizarinversionesslodemantenimiento,laRenovacinUrbana
Sustentablebusca,adems,reducirelconsumoenergticoalargoplazoyha
cerunaciudadmseficiente,revalorizandotantoloscentroshistricoscomolas
pequenasviviendas,losbarriosantiguos,lascoloniascaractersticas,laperiferia
delaciudadylosnuevosfraccionamientos.
Alsernica,cadaciudadpresentadistintasposibilidadesynivelesderes
puestaalaRenovacinSostenible.Evaluarestacualidaddelaciudadpermite
conocerelcomportamientodesusdiferentessubsistemas,identificarlasreas
msaptasparaserrenovadas,aplicarlasmejoresprcticas,crearescenarios
posiblesparaproyectarelfuturodelarenovacinsostenibleymonitorearel
funcionamientodelassolucionesplanteadasconelobjetodeapoyarladefinicin
deunapolticade(re)desarrollosostenibleadaptable,derespuestaacumulada
yespecficaalascaractersticasparticularesdelasciudadesexistentes.
SinunaRenovacinSostenible,laciudadtiendenosoloadegradarse,sino
tambinavolversecadavezmsineficiente.Renovarlaciudadquesedegradade
maneranaturalesinevitable,renovarlaentrminossustentablespuedeseruna
*DepartamentodeArquitecturayDisenoIndustrial,TecnolgicodeMonterrey,Campus

EstadodeMxico.CorreoElectrnico:marisol.ugalde@itesm.mx

Page2

InstitutoGlobalparalaSostenibilidad.ThinkGreen2012.

polticapblicaeconmicamenteviable,socialmenteaceptable,tcnicamente
posible,ambientalmentecompatibleeinstitucionalmenteintegrada.
Abstract
Urbanrenewalisaconceptrelatedtotheregenerationofthebuilding,equip
mentandinfrastructureofthecityneededtopreventagingortoadaptitto
newusesandactivities.Itcanpursuedifferentaims:Economicdevelopment
throughtradeandtourism,beapolicyfortheinvestmentofpublicandprivate
capitalforlandrevaluation,maybeamechanismfortheregulationandreduc
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE4

2/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

tionofemergingsettlements,astrategytoimprovethecitysimageor,bethe
emergingresponsetoacontingencyordisaster.Whiletherenovationofthecity
ischaracterizedbyinvestingonlyformaintenance,SustainableUrbanRenewal
seeksfurther,reducingenergyconsumptioninthelongtermandmakingthe
citymoreefficient,revaluingbothhistoricandsmallhomes,oldneighborhoods,
characteristiccolonies,theperipheryofthecityandnewdevelopments.
Beingunique,everycityhasdifferentpossibilitiesandlevelsofresponseto
theSustainableRenewal.Evaluatingthisqualityofthecityprovidesinsight
intothebehaviorofthedifferentsubsystems,identifyingareasbestsuitedto
berenewed,applyingbestpractices,creatingscenariostoplanthefutureof
sustainablerenewalandmonitoringtheoperationoftheproposedsolutionsin
ordertosupportthedefinitionofasustainable(re)developmentpolicythatis
adaptable,andaccumulativeandspecificresponsetotheparticularcharacte
risticsofexistingcities.
WithoutaSustainableRenewal,thecitytendsnotonlytodegrade,butalso
tobecomeincreasinglyinefficient.Renewingthecitythatdegradesnaturallyis
inevitablerenewingitinsustainabletermscouldbeapublicpolicyeconomica
llyviable,sociallyacceptable,technicallyfeasible,environmentallycompatible
andinstitutionallyintegrated.

1.Introduccin
Elconceptodedesarrollosostenibleesunmodelodedesarrolloquepropone
unarelacinentreelhombreylanaturalezaquepermitiraalassociedades
actualesyfuturassatisfacersusnecesidadesymantenersucalidaddevida,
conservandoyrestaurandolosrecursosnaturales(SchipperLee,1992.Pp.45).
Siendolaciudadellugardondeseconcentralaactividaddelapoblaciny
elterritorioqueocupa,elproveedordelosrecursosmaterialesyenergticos
queallseconsumen,lasformasenquecreceylasconsecuenciasambientales,
socialesyeconmicasdeestecrecimientosonunproblemaprioritariodelde
sarrollosostenible.
Perolasciudadestambinsonmateriaconstruidayenergaalmacenaday
nosofrecenlaposibilidaddeaplicarenellaslasenergasrenovablesparagenerar
unprocesoderenovacindelosedificios,losbarrios,losespaciosabiertos,los
2

Page3

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE4

3/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

RenovacinUrbanaSostenible

paisajes,lainfraestructura,elterritorio,lossistemasdeserviciosydetrans
porte.As,podemosvisualizarlaCiudadcomounrecursoocomounasegunda
naturaleza(GEA21GrupodeEstudiosyAlternativas,2011)ysurenovacin,
comounmedioparalograrlosobjetivosdeldesarrollosostenible.

Larenovacin,revitalizacin,reintegracin,rehabilitacin,reuso,remode
lacin,recuperacin,reedificacin,reurbanizacin,regeneracin,remediaciny
reciclajedelaciudad,sonconceptosrelacionadosconAprovecharloqueya
existe,conRedisenarlosEspaciosConstruidos,conunDesarrolloCen
trpetooHaciaadentrodelaCiudad,conlaAdministracinModerada
delSueloyelDesarrolloUrbanoInterno.Paraesteestudio,seagrupaen
elconceptorenovacintodasaquellasestrategiasespecficasdeactuacinso
breloyaconstruido,yaseavinculandopartesdeltejidourbano,dandonueva
vidaaedificacionesyespaciosquehandejadodeserfuncionales,mejorando
suapariencia,introduciendoserviciospblicosoconstruyendoenespaciosque
hansidodemolidos,contaminadosoenaquellosqueformanpartedelaciudad,
peroquenuncafueronutilizados.

Lasrazonespararenovarlaciudadpuedensermuydiversas,talescomoel
necesariomantenimientoparasubuenfuncionamientoyevitarsuenvejecimien
to,adaptarlaanuevosusosyactividades,sudesarrolloeconmicoatravsdel
comercioyelturismoounapolticaparalainversindecapitalpblicoypri
vadoparalarevaloracindelsuelo.Puedeserunmecanismopararegularizar
asentamientosirregularesyparareducirsusurgimiento,unaestrategiaparael
mejoramientodelaimagenurbanaobien,puedeserlarespuestaemergentea
unacontingenciaodesastrenatural.Yentodasestasaccionesderenovacinse
encuentralatenteelpotencialdemejorarlacalidaddelmedioambientenatural
yurbanoyrealizarproyectosdesostenibilidadintegrada,sinqueestosignifique
grandesesfuerzosoinversionesadicionalesalosqueserequierenparalograrel
objetivoinicialdelarenovacin.

Larenovacinpermiteporunaparte,frenarelcrecimientodelasciudades,
protegersuelosvaliososquenohansidoocupadosyqueformanpartedelos
sistemasnaturalesyproductivos,revalorarzonasurbanasexistentesy,almismo
tiempo,evitarlaproduccindematerialesysuelosresiduales.Porestasrazones
puedeserconsideradaporsmisma,unaestrategiadesostenibilidadurbana.

Pero,Puedelarenovacinserunaestrategiaparalasostenibilidadurbana
entodosloscasosysinningunaconsideracinadicional?,Eslomismouna
renovacinurbanaqueunarenovacinurbanasostenible?Yenloscasosenlos
quelarenovacinserealizaporrazonesdistintasalasostenibilidad,Cmose
puedepotenciarlasostenibilidadambientalenunaintervencinderenovacin
urbanageneral?
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE4

4/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

Page4

InstitutoGlobalparalaSostenibilidad.ThinkGreen2012.

2.RenovacinyRenovacinsostenible
2.1.Larenovacinurbana
Laplaneacinyeldisenodelaciudadpuedeserconsideradaunagestinde
energaymateriales.Losmaterialesseorganizanparasatisfacerlasnecesidades
deloshabitantesypermitirlesdesarrollarsusactividades.Cualquieractividad
constructivacomportalautilizacin,redistribucinyconcentracindealgn
recursoenergticoomaterialenunreaespecfica,conelefectodealterarla
ecologadeesapartedelabiosferaydeanadirsealacomposicindelecosistema
local.(Yeang,2001,Pp.127.)
Losrecursosmaterialesyenergticosempleadoseintroducidosenelam
bienteconstruidooedificadotienenunavidatilparageneraredificacionesy
ciudadesoproductoshabitablesenlosquesepuedenponerseenprcticalaley
delas3Rssobrehbitosdeconsumososteniblespropuestaporlaorganizacin
ecologistaGreenpeace:Conlareduccinsebuscarevitarconsumirmateriao
energaquenoseannecesarios,reutilizarsignificadarotrasposibilidadesdeuso
oalargarlavidatilyreciclaroutilizarelmaterialdelproductousadopara
crearunonuevooreincorporarloalciclodevidatil.

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE4

5/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

Diagrama1.Reduccin,reusoyreciclajedelosambientesconstruidos.
Elaboracindelaautora

Portanto,larenovacindelaciudadsefundamentaen:
Reducirelterritorioocupadoyporlotanto,lahuellaurbana,elim
pactonegativoenlossistemasnaturalesdeproduccin,sustentoyservi
cio,ascomodarunusoracionalalrecursosuelo.
Reusarterritoriosurbanosyfrenarsucrecimiento,demaneraquecada
metrocuadradodesueloestdotadodelmayorvaloranadidoconteniendo
lamximainformacinincorporada,seaenusos,funcionesotecnologa.
Reciclarlaciudad,utilizandolosmismosrecursosmateriales,mejorandoel
patrimoniourbanoexistenteyelequipamientoyoptimizandolosrecursos
naturales,humanosyproductivosdecadaterritorio,ascomoreduciendo
lacantidadderesiduosterritoriales.
4

Page5

RenovacinUrbanaSostenible

MilesCaleantomaeltrminoRenovacinUrbanaen1975(Horacio,1975)
ylorelacionaconlainversindecapitalenlaedificacin,equipamientose
infraestructurasdelaciudadnecesariaparaevitarsuenvejecimientoopara
adaptarlaanuevosusosyactividadesypuedeestarrelacionadoconotrostipos
deprocesosurbanoscomosonlarehabilitacin,elredesarrollo,reordenacin,
reconstruccin,reintegracin,remodelacinylaregularizacin.
Lasprimerasoperacionesderenovacinurbanasedanenlatempranaciu
dadindustrialyenelsigloXIXseaplicaenmuchasdelasciudadesmedias
occidentalesobrasderehabilitacinysaneamientodelosbarriosobreros,en
lasquejuegaunpapeldeterminanteelderribodelasmurallasdelaciudad
medieval,laaperturadeejesdecomunicacinylaconstruccindeensanches
quepermeabilizanlascomplejastramasmedievales.
Enlospasesdesarrollados,laspolticasderegeneracinurbanasehicieron
popularescomomediopararesolverlosproblemasurbanosrelacionadoscon
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE4

6/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

eldesarrollo,sinconsideracionesambientalesoeldeteriorodelacalidadde
vidaenlasciudades:LareconstruccinbasadaenPlanesMaestrosenlos50s,
elcrecimientoyrevitalizacindelossuburbiosylaperiferiaenlos60s,la
renovacininsituylosesquemasdevecindarioenlos70s,losesquemasde
Redesarrollodelos80syelmanejodelaspolticasytratamientosintegradores
delos90s.UtilizadascomomanejodecrecimientoenEstadosUnidos,como
desarrollodelascomunidadesenJapnyconunaintencinsostenibleenel
ReinoUnido.
AunquelaRenovacinUrbanasiguidistintoscursos,lamayoradeellos
derivaronenelconceptodedesarrolloSostenible(KyuIn&RheeJang,2007).

Cuadro1.ELPROCESODEREGENERACINURBANA.
(Roberts&Sikes,2000)pp.20

Page6

InstitutoGlobalparalaSostenibilidad.ThinkGreen2012.

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE4

7/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

Larenovacinpermiteporunaparte,frenarelcrecimientodelasciudades,
protegersuelosvaliososquenohansidoocupadosyqueformanpartedelos
sistemasnaturalesyproductivos,revalorarzonasurbanasexistentesy,almis
motiempo,evitarlaproduccindematerialesysuelosresiduales.Porotra
parte,elprocesoderenovacinurbanaimplicalaelanlisisdeaspectosso
ciales,econmicos,polticosyambientalesysuimplantacin,laparticipacin
pblicay/oprivada.Porestasrazonespuedeserconsideradaporsmisma,una
estrategiadesostenibilidadurbana.

Pero,Puedelarenovacinserunaestrategiapara
lasostenibilidadurbanaentodosloscasosysin
ningunaconsideracinadicional?

2.2.Larenovacinurbanasostenible
Losaspectosdesostenibilidadpuedenserintroducidosconrelativafacilidad
enlasnuevasconstruccionesylosnuevosdesarrollosurbanos:Eficienciaambi
ental,equilibriosocialyviabilidadeconmicasonfactoresquesontomadosen
cuentaconfrecuenciaenestosprocesos.Sinembargo,elambienteyaconstrui
doysureestructuracinimplicanadems,laslimitantesderivadasdenohaber
sidoconsideradasenuninicio.
Larenovacinurbanapuedeestarcentradaenresolverproblemasquere
quierensolucininmediata,haciendodifcilyanimpidiendolaatencinde
problemasalargoplazo,perolaintencindemejorarestosaspectos,dentrodel
marcodelaslimitantesdeloexistente,puedeserlaprincipaldiferenciaentre
RenovacinyRenovacinSostenible:Laprimerasecaracterizaporagregar
informacinmaterialoenergticaenunSistemaConstruidoconlafinalidadde
conservarorecuperarlosserviciosqueelambienteprestaasushabitantes,es
decir,sloserealizaunainversindemantenimiento.ParalaRenovacin
UrbanaSostenibleestainversindeberatenercomofinalidadaumentarlaap
tituddelambienteparareducirelconsumoenergticodesushabitantesalargo
plazo.
Enelsiguientediagramasedescribeladiferenciaentreunsistemaenelque
nohayrenovacin,unsistemarenovadoyunsistemarenovadoconunenfoque
sostenible,considerandoque:
Elsistema:SerefierealAmbienteConstruido(Ciudad,barriooedificio).
Lainversin(oRenovacin):Materialoenergticaagregadaalsistema.
Laaptitud:Lacapacidaddelsistemaparacubrirlasnecesidadesdesus
habitantes.
Laaptitudfinal:Laaptituddelsistemadespusdelarenovacin.
6

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE4

8/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

Page7

RenovacinUrbanaSostenible

Laentropa(odegradacin):Elmaterialyenergaperdidosporelsistema
eneltiempo.

SistemassinRenovacin,conRenovacinyconRenovacinSustentable
(UgaldeMonzalvo,2009)

Portanto,larenovacinurbanasostenible,sedistinguedeunarenovacin
urbanageneral,enlossiguientesaspectos:
Tienecomoobjetivoagregarinformacinalsistemaciudadparamejorar
lo,ademsdemantenerlo.
Esunaestrategiadedisenoincrementalycontinuaparaaumentarsu
complejidad,proporcionarestabilidadygenerarsistemasmaduros.
Esunarespuestabasadaenlasposibilidadesdecadasituacin,esdecir,
sedebenanalizarlasposibilidadesparalamejorintervencin.
Esunproblemadeoptimizacindondesetratadeencontrarlamejorsolu
cinposibledentrodeunmarcodeobjetivosalcanzablesyrestricciones
fijas.
As,amayorRenovacinSostenible,laciudadtenderasermseficiente
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE4

9/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

omsapta,conunmenorconsumodeenerga,unmenorimpactoambiental,
unamejoraenlacalidaddevidayunamayorreactivacineconmica,dentro
deloeconmicamenteviable,losocialmenteaceptable,lotcnicamenteposible,
loambientalmentecompatibleyloinstitucionalmenteintegrado.

Cmopotenciarlasostenibilidaddelarenovacin
urbana?

Page8

InstitutoGlobalparalaSostenibilidad.ThinkGreen2012.

2.3.Potencialderenovacinsostenible
Parapotenciarlarenovacinurbanaesnecesarioconocerlascapacidadesde
laciudadparaserrenovadaentrminossostenibles.Comounejemplodeeste
potencial,sepresentaacontinuacinunmodeloenelquesedefineelnivelde
aptitudparaelsubsistemaurbanobioclimticodeunaciudad.
ElsubsistemaUrbanoBioclimticopuededefinirsecomoelconjuntode
interaccionesquesepresentanentrelasvariablesfsicasyclimticasdeuna
ciudad,lascaractersticasdesudisenourbanoylascaractersticasdesusedifi
ciosquedeterminanelconforttrmicodeloshabitantesyelconsumodeenerga
requeridoporcalefaccinoenfriamiento.
Elobjetivodecrearunsistemadeinformacinqueintegrelainformacin
necesariaparaconocerelcomportamientoUrbanoBioclimticoenunaciudad,
esgenerarlasbasesparaunaRenovacinUrbanaqueaprovechelascondiciones
naturalesdelmedioylaciudadypromuevauncontroldelconsumoenergtico
porrequerimientosdeconforttrmico.As,sepodramanejarunarenovacin
urbanageneralparatenerefectoadicionalymejorarelcomportamientobio
climticodelaciudad,enqulugares,enqumedidayculessonlasinversiones
derenovacinquetendranmejorrendimiento.
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE

10/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

Imagen1.AptituddeRenovacinparaelsubsistemaurbanobioclimticoparala
ciudaddePachuca.
(UgaldeMonzalvo,2009)

Lasestrategiasbioclimticasanivelurbano,puedenseraplicadasdesdelos
nivelesgenerales(parageneramicroclimas)hastalosmsespecficos(enuna
edificacinparaelahorrodeenergaporcalefaccinyenfriamiento)deuna
maneraordenada,consecutivayeficienteparaquepuedantenerunimpacto
realenlareduccindelconsumoenergticodeunaciudadascomointegrarsea
unaintervencindeRenovacinUrbanaSostenible.UnSistemadeInformacin
desarrolladoparaestefin,puedeserelpasoinicialpararealizarunmarcolegis
lativoderenovacinurbanaqueaprovechedelamejormaneralascondiciones
naturalesdelmedioydelcapitalurbanoexistente.
8

Page9

RenovacinUrbanaSostenible

3.Conclusiones:Larenovacinurbanasostenible
comopolticapblica
A.Larenovacinurbanaaplicatantopararevalorizarzonasurbanasexistentes,
comorecursoparafrenarelcrecimientoyproteccindelterritorio.Este
modelodedesarrollo(redesarrollo)puedeseraplicadoalasciudadesmexi
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE

11/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

canasytendracomoobjetivolasostenibilidadurbana.Paraellosepropone
establecercomoprioridadlarenovacinurbanasobreelcrecimientodela
ciudadennuevosterritorios.
B.Aunqueestemodelodecrecimientopuedeserconsideradoporsmismouna
estrategiadesostenibilidadurbana,cadaintervencinderenovacintiene
ademselpotencialparamejorarlaaptituddelaciudadyoptimizarlos
recursosmaterialesyenergticosinvertidosencadarenovacin,esdecir,
aumentarlacalidaddelosprocesosderenovacinurbanageneral.
C.Paraconocerestepotencialsedebendesarrollarmtodosyherramientas
paraanalizaryvalorarlaviabilidad,lanecesidaddequeserealice,ascomo
laefectividaddelarenovacinyfortalecerlosinstrumentosurbansticos
paralosproyectosderenovacinurbana.
D.Desarrollarunapolticapblicaparalarenovacinurbanasostenible.Ca
pacitaryconectarlasunidadesorganizativasmunicipales.

4.Trabajoscitados
1.GEA21GrupodeEstudiosyAlternativas.(2011).Informedesituacin
delasprincipalesactuacioneseIniciativasenmateriadesostenibili
dadUrbanaenEspana.MINISTERIODEFOMENTODEESPANADi
reccinGeneraldeSueloyPolticasUrbanasSubdireccinGeneralde
PolticadeSuelo.
2.Horacio,C.S.(1975).CapitalismoyMorfologaUrbanaenEspana.Batllo.
3.KyuIn,L.,&RheeJang,O.(2007).Anestablishmentokeyissuesand
plannihggoalsofsustainableurbanregeneration.InternationalConferen
ceonSustainableBuildingAsia,(),27Jun200729Jun2007(pgs.
p.147152).Rotterdam(Netherlands):inhousepublishing.
4.Margalef,R.(1974).Ecologa.Barcelona:Omega.
5.Phillip,T.(1984).Solarenergyplanning:Aguidetoresidentialsttlements.
Denver,CO:Mc.GrawHill.
6.ProyectoINTEGRATION.(2011).DesarrollourbanosostenibleenLati
noamrica.Parte1.Richardson,H.(1971).EconomadelUrbanismo.
Madrid:Alianzainternacional.
9

Page10
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE

12/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

InstitutoGlobalparalaSostenibilidad.ThinkGreen2012.

7.Roberts,P.,&Sikes,H.(2000).Theevolution,definitionandpurposeof
urbanregeneration.Londres:SAGEPublicationsLtd.
8.Rueda,S.(enerode2003).Modelosdeordenacindelterritorioms
sostenibles.Recuperadoel2009,deCiudadesparaunfuturomssostenible:
http://habitat.aq.upm.es/boletin/n32/asrue.html
9.SchipperLee,M.S.(1992.Pp.45).EnergyEfficiencyandHumanActiv
ity:PastTrends,FutureProspects.NewYork,USA:CambridgeUniver
sityPress.
10.UgaldeMonzalvo,M.(Septiembrede2009).Construccindeunmodelo
paraevaluarlaAptituddeRenovacinUrbanaSustentable.Tesis.Mxico,
D.F.:UNAM.
11.Yeang,K.(2001,Pp.127.).Elrascacielosecolgico.Barcelona:Gustavo
Gilli.

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE

13/14

29/10/2015

RenovacinUrbanaSostenible

10

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://www.igs.org.mx/sites/default/files/TG2012_IGS_2012_MU_1.pdf&gws_rd=cr&ei=QP8yVtvpE

14/14

También podría gustarte