EDUKALBOAN

ELKARTASUNAREN ALDEKO IRAKASLE SAREA. 2015. URTEA. 13. zk.

www.edukalboan.alboan.org

Hezkidetzaren
erronkak

Herrien arteko elkartasunaren alde lan

egiten duen Fundazioa da ALBOAN.
Jesulagundiak sortu eta bultzatzen du.

EDITORIALA

ALBOAN
BILBO......................................................
Aita Lojendio, 2 - 2.
48008 - Bilbo
Telefonoa: 944 151 135
Faxa: 944 161 938
alboan@alboan.org
IRUEA....................................................
Baraain etorbidea, 2
31011 Iruea
Telefonoa: 948 231 302
Faxa: 948 264 308
alboanna@alboan.org
DONOSTIA .............................................
Anda, 3
20004 - Donostia
Telefonoa: 943 275 173
Faxa: 943 320 267
alboan@alboan.org
GASTEIZ...................................................
Estenaga Apezpikua, 1
01002 - Gasteiz
Telefonoa: 945 202 676
Faxa: 945 202 676
alboan@alboan.org
www.facebook.com/alboan
@ALBOANongd

Zuzendaria
Mara del Mar Magalln
Publikazio koordinatzailea
Patricia Hernndez
Argazkiak
ALBOAN artxiboa
Diseinu eta maketazioa
Workholics S.L.
Lege-gordailua: SS-290-2010

Hezkidetza:

idatzi zeure gidoia

Jende askok ez daki telesailen zalea naizela. Gauero, itxura, garai eta gai guztietako
istorioak ikusiz hartzen dut atseden etxean. Garai bakoitzeko gizarteen berri
ematen digute kontakizun txiki horiek, eta aurkezten dizkiguten pertsonaietan
arreta jartzera bideratzen gaituzte.
Aurreko gau batean, terrorismoari buruzko telesail baten atal bat ikusten ari
nintzela, konturatu nintzen honela laburbil daitekeela historiaren zati handi
bat: neska gazte, polit eta azkar bat beldurrez bizi da, eta haren inguruko hiru
gizonezko (neba, maitalea eta senarra) ahalegintzen dira nork bere erara ahalik
eta ondoena zaintzen eta babesten. Denek uste dute berena dutela, eta berak ere
ahul eta babesgabe ikusten du bere burua, nahiz eta gizarteak esleitzen dizkion
hainbat rol gaindituak dituen.
Horrelako telesailen eraginez, gazteek beren ametsen, nortasunaren eta bizitzaproiektuaren irudi kolektibo jakin bat eraikitzen dute. Ez daukat zalantzarik.
Telesaileko neska erreferente bat da beste neska askorentzat, eta mutilek
kidetasunak aurkitzen dituzte gizon sendo, eder, ausart eta babesleengan.
Estereotipo horiek rolen banaketa bat indartzen dute, eta, horrek mugatu egiten
du gazteek beren bizitza-proiektua hautatzeko duten askatasuna.
Batera hezteak lagundu egin nahi du irudi horiek baztertzen, eta neska-mutikoei
aukera eman nahi die erabat garatu daitezen beren amets, izaera eta gaitasunen
arabera, eta ez helduen gizarteak agindu bezala.
Kontua ez da gure hezkuntza-lanean zeregin bat gehiago jartzea, baizik eta
ikasgelako errealitateari begiratzeko moduan kristal berri batzuk jartzea,
aukera emango digutenak konturatzeko ezen erabiltzen ditugun diskurtso eta
jokabideetako batzuek ez dutela laguntzen neska-mutikoen gaitasun guztiak
aprobetxatzen, eta haien hazkundea mugatu baino egiten ez duten rol eta
estereotipoetan sartzen dituztela.
ALBOANek lagundu egin nahi dizue begien aurrean dugun erronkari aurre egiten;
erronka hori askorena da gainera. EDUKALBOANen zenbaki honetan, baliabide
eta proposamen lagungarri berriak aurkituko dituzue. Gure taldearen laguntza
izango duzue oraindik idazteke dagoen telesail interesgarri honetan murgiltzeko

Birziklatutako paperean inprimatutako

aldizkaria, %100 klororik gabea.
EDUKALBOAN // 2

BERRIAK

Urrats bat aurrera Gatazkarik

Gabeko Teknologiaren alde
ALBOANek eskerrak eman nahi dizkizue Gatazkarik Gabeko Teknologia
kanpainan parte hartzegatik. Maiatzaren 20an albiste onak iritsi zitzaizkigun
Europako Parlamentutik, Estrasburgotik. Bozketa egin zuten orduan,
eta emaitza pozgarria izan zen: gatazka-lekuetatik datozen mineralen
hornikuntza arduratsua bermatzea eskatzen du. Parlamentuaren
proposamen hori dela eta, kontsumo-gaiak (nagusiki, produktu teknologikoak)
ekoizteko eztainua, tantalioa, wolframa eta urrea (gatazka-mineral
deritzenak) erabiltzen dituzten EBko 880.000 enpresek jakinarazi egin beharko
dute nondik datozen erabiltzen dituzten mineralak.
Bozketa garaipen handi bat izan da; izan ere, europarlamentari gehienek
giza eskubideak babestea lehenetsi dute zenbait talderen interes
ekonomikoren aurrean.
Albiste onak dira, eta espero dugu lagunduko dutela Kongoko Errepublika
Demokratikoko gatazka geratzen. 20 urte baino gehiago dira gatazka hasi
zela, eta 5 milioi lagun baino gehiago hil dira. Gainera, emakumeen aurkako
sexu-indarkeria gerrako arma gisa erabili izan da eta erabiltzen da,
herritarrak beldurtzeko eta zigortzeko.
ALBOANek, nazioarteko 100 erakunderekin baino gehiagorekin, urtebetetik
gora darama Gatazkarik Gabeko Teknologia informazio-kanpainan
lanean, eta, zuei esker, ia 11.000 sinadura bildu ditugu Europak legez
galaraz dezan gatazka armatuak eragiten dituen merkataritzatik datozen
mineralak erabiltzea Europako industrian. Gainera, EAEko eta Nafarroako
europarlamentariekin hitz egin dugu, eta drama humanitario horren berri
eman diegu.
Datozen hilabeteotan, Kontseiluak, Batzordeak eta Parlamentuak hiru aldeko
elkarrizketak hasiko dituzte behin betiko legeria onartzera bidean.
ALBOANek eta gainerako erakundeek eskatu diegu kontuan har dezatela
Europako Parlamentuaren osoko bilkurak maiatzean onartutako jarrera.
EBren ekimen legegileak modu eraginkorrean egin behar dio aurre
merkataritza osoari, mundu osoan mineralen salerosketaren, gatazken eta
giza eskubideen aurkako gehiegikerien arteko loturak eteteko.
Sinadurak biltzen jarraitzen dugu, urratsak egiten jarraitzeko, eta kanpainako
hezkuntza materialak erabiltzen jarraitu dezakezue zuen taldeetan eta
ikastetxeetan. Hartu parte mobilizazioetan! Eskerrik asko.

www.gatazkarikgabekoteknologia.org/que-puedo-hacer-yo

ALBOANeko albiste hauei nahiz beste batzuei buruzko informazio gehiago nahi izanez gero,
sartu gure web-orrian (www.edukalboan.alboan.org ), eta eman izena gure albiste-aldizkarian.

EDUKALBOAN // 3

Hezkidetzaren gakoak
ALBOANek lagundu egin nahi du hezkuntza eraldatzaile eta integratzaile bat eraikitzen, eta, horregatik, batera
hezten duen eskola baten alde egiten dugu. Sexu bat bestearen gainetik jartzen duen nagusi-mendeko harremanik
ez ezartzea da hezkidetza; alegia, emakume eta gizonen errealitateak eta historia baldintza beretan sartzea,
desberdintasunetik berdintasunean hezteko.
2013ko urrian, Gela hezkidetzailetik plaza berdintzailera
proiektua jarri genuen martxan, Bizkaiko Foru Aldundiak diruz
lagunduta. Proiektuan aurreikusitako konpromisoetako bat da
txosten batean biltzea Euskadin eta Guatemalan hezkidetzari
buruz izan diren esperientzien ondorioak. Dokumentua idazten
ari gara oraindik, baina dagoeneko bildu ditugu zenbait ideia
giltzarri, hezkidetza bi testuinguruetan zer egoeratan dagoen
erakusten dutenak, azaletik bada ere:

Hezkuntza-agendan, hezkidetzak ez du
presentzia handirik

Lege asko ez dira iristen ikasgeletara

Emakume eta gizonen berdintasunari buruzko lege ugari ditugu,
eta, hain zuzen, berdintasun-politikei dagokienez arautuen
dauden arloetako bat hezkuntza da. Nolanahi ere, generoberdintasunari legeek ematen dioten garrantzia ez dator
bat baterako hezkuntzak ikasgeletan duen presentziarekin.
Berdintasun-legeak izatea ez da hartu behar helmugatzat,
baizik eta gizarte berdintasun handiagoko gizarte bat lortzeko
abiapuntutzat.
Feminismoa eta genero-berdintasuna, estigmatizatuta

Hezkidetzak protagonismo txikia izan du bi testuinguruetako

hezkuntza-agendetan. 1990eko hamarkadaren hasieran, batera
hezteko zenbait esperientzia probatu ziren, eta nolabaiteko
interesa piztu zuten, baina gutxituz joan zen. Azken urteotan,
hezkidetza albora utzita egon da pixka bat, ez zaio lehentasunik
eman.
Berdintasunaren ameskeria

Feminismoa modu negatiboan hartzen dute gizarteko hainbat

sektorek. Kasu askotan, ezjakintasunak eragiten du ikuspegi
negatiboa, eta militantzia horretan diharduten pertsonei buruzko
aurreiritzi askok. Berdintasunaren ameskeria dela eta, askok
uste dute feminismoa iraganeko kontua dela, eta duela zenbait
hamarkada gainditutako testuinguru bati dagokiola.
Oso urruti gaude hezkidetzatik

Euskadin eta Guatemalan hezkidetzak duen egoeraren

diagnostikoak erakutsi digu berdintasuna ameskeria dela.
Uste zabaldua da genero-berdintasuna lortutako zerbait
dela, eta ez dagoela ezer egin beharrik arlo horretan. Azken
hamarkadetan egindako aurrerapenak eta emakume eta
gizonen arteko berdintasunari dagozkion legeen ugaritasuna
ikusita, badirudi iritsi garela helmugara, baina zenbait adierazle
sozialek kontrakoa erakusten dute.

Eskola mistoak zabaltzeak aurrerapen handia ekarri du,

aldaketa handiak eragin baititu, bai hezkuntzan, bai gizartean.
Nolanahi ere, eskola mistoa eta hezkidetza ez dira gauza bera.
Eskola mistoa ezinbesteko urratsa da hezkidetza lortzeko,
baina ez da nahikoa. Ikasleak generoaren arabera bereizi
eta curriculum desberdinak erabiltzen zituen eredu batetik
eredu misto eta curriculum bakarrekora aldatzean, eskola
maskulinoaren eredua ekarri da eskola mistora. Ez dira elkartu

EDUKALBOAN // 4

Hezkidetzaren erronkak

aurreko eredu bereiziak; horren ordez, neskak sartu dira

mutilen eskoletan. Mutiko eta neskatoak batera ibiltzen dira
hezkuntza-espazio berean, baina eskola maskulinoen eredua
lehenesten da.

Zeharka lantzen da, baina baita modu espezifiko eta

bereizian ere

Hezkidetza zeharka landu behar litzateke, hezkuntzakomunitate osoari eragin diezaion eta ikastetxeen kulturan
eta jardunbideetan modu integralean txerta dadin. Era berean,
modu espezifikoan landu daiteke baterako hezkuntza, zeharka
egiten dena indartzeko, bai talde mistoetan, bai bereizita,
zenbait alderdiri dagokienez

Kontua ez da gehiago egitea, desberdin egitea baizik

Hezkidetza lantzeko garaian irakasleek ikusten dituzten
arazoetako bat lan-karga da. Hezkidetza lantzeko beste gai bat
balitz bezala ikusten da, gainkarga gisa. Baina hezkidetza ez
litzateke hartu behar lan-karga gisa, hezkuntzan egiten dugun
lana modu kritikoan berrikusteko bide gisa baizik. Jakina, geure
burua eta geure lana berrikusteak ahalegin handiagoa eskatzen
du, baina ez lan-karga handiagoa.
Zer da gehien lantzen dena? Gehien ikusten dena?
Hezkidetzaren arloan, alderdirik ikusgaienak landu dira gehien,
detektatzen errazenak: hizkuntza inklusiboa, testu-liburuak,
espazioak Hurbilketa horri esker, ikusgarriago egin da batera
heztea ikastetxean, baina oraindik badaude zenbait alderdi
lantzeko, hain erraz ikusten ez direnak: mikromatxismoak,
mikroindarkeriak, sentimenduen kudeaketa
Hezkidetza ezin da ikasgela barrura mugatu
hezkidetzaren erronka nagusietako bat hauxe da: familiak
eta ingurune soziala hezkuntza-prozesu osoan txertatzea,
hausturarik gerta ez dadin ikasleak ikastetxean bizi duenaren
eta etxean bizi duenaren artean. Ezinbestekoa da hezkidetzako
esperientziak familietan eta inguruko eragile sozialetan eragina
izatea.
ALBOANek nahi lukeen hezkidetza eredua ez da mugatzen
eskola-orduetara, eskoletako lau hormetara; ez du nahi ezagutu
bai baina bizi ez dugun eredurik. Azken batean, gure helburua
da hezkidetza modu integratzaile batean eta norbanakoen
aniztasuna eta berezitasunak errespetatuz bizitzako arlo
guztietan.

EDUKALBOAN // 5

Hezkidetza lantzeko

proposamen pedagogikoak

6 urtera arte

Alegiazko bidaia emozioen etxera

Iturria: Barrez ikasi, kamishibaiarekin
http://www.educacion.alboan.org/eu/activities/3312

Erne tripulazioa, prest aire hartzeko. Ez altxatu zuen tokietatik.

Airean goaz, eta oso goitik ikusten dugu hiria. Gure aulki hegalarian
jarraituko dugu, emozioen planetarantz. Goitik, hainbat etxe ikus ditzakegu.
Lur hartu, eta haietako bakoitzean sartuko gara. Lehenak kartel bat
du: Amorruaren etxea. Sartu, eta nolakoa den ikusiko dugu. Korridoreak
nolakoak diren, gelak nolakoak. Zer kolorez margotua dagoen.
Handik atera, eta beste etxeetara joango gara. Poza, bakea, inbidia,
maitasuna, tristura eta landu nahi den beste edozein emozio edo
sentimendu. Behin etxe guztiak ikusitakoan, nor bere aulkian eseriko gara,
eta itzulerako bidaia egingo dugu. Hiru zenbatutakoan, begiak ireki, eta
ikasgelara itzuliko gara. Kontatuko dugu etxeak nolakoak ziren, batzuen
eta besteen artean zer alde zeuden...

Behar den materiala: soinu-ekipoa.

Iraupena: 50 minutu.
Garapena Neska-mutikoek bidaia imajinario bat egin behar
dute. Beren tokietan eserita egon behar dute, begiak itxita.
Musika goxoa jarriko da, eta emozioen planetarako bidaia
egin dezan gidatuko da taldea; hainbat etxe daude han.
Proposamena da etxeak bisitatzea eta haietako
bakoitzarekin emozio bat lantzea. Gero, ikasgelara itzuli,
eta bidaiari buruz hitz egingo dute.

6-12 urte
Printzesa gudaria
Iturria: Munduko hiritarrok, Eskubideak eta betebeharrak, Lehen
Hezkuntza, Lehen Hezkuntza: http://www.educacion.alboan.org/eu/
activities/2800

Ikasleek beste ipuin bat marraztu eta idatzi behar dute,

fitxako proposamenaren arabera. Era berean, taldeka jarri,
eta aipatutako gaiei buruz gogoeta egingo dute.

Behar den materiala: ipuina eta galderen gidoia.

Iraupena: 50 minutuko 2 saio.
Garapena: Printzesa gudariaren ipuina banatuko da ikasleen artean.
Banaka hura irakurri eta gero, hari buruzko zenbait galdera
proposatuko dira, eztabaidatzeko.

Ipuina: Printzesa gudaria

- Nolakoa irudikatzen duzue Daniela? Egin marrazki bat.

- Lehoiaz gain beste nor borrokatu behar izan zuen
Danielak? Erraza izan al zen borrokaldi hori?
- Zuen ustez, eskubide berak dituzte emakumeek
eta gizonek?
- Orain, pentsatu zuen familian, eskolan, hirian eta mundu
osoan. Emakume eta gizonek aukera berak dituzte?
- Aldatu ipuina, protagonista gisa gizonezko bat jarrita.
Desberdina al da istorioa?

Herri batean, gudari ausarta bat errege izendatu zuten.

Daniel izena zuen. Errege berria ezkondu egin zen eta
Daniela izeneko alabatxo bat izan zuten. Erregina gazte
zelarik hil zen eta berak alaba hezi behar izan zuen.
Erregea, bere ministroek kexatu arren, printzesa arte
guztietako adituez inguratu eta gudarako prestatu zuen.
Danielak bere garaian neska gutxi batzuek zituzten aukera
haiek guztiak aprobetxatu zituen bere aitari eskerrak
emanez. Ministroek, Daniela buruan zutela, edozein arte
eta erresumako neska eta gazteak borrokarako
prestatzea debekatzen zuen lege bat onetsi zuten. Urteek
aurrera egiten zuten eta Daniel handia zahartzen ari
zen. Bere ministroek, herria menpean eta engainaturik
zutenek, bere lekua haietako batentzat utz zezan konbentzitzen saiatzen ziren. Erregeak, haatik, erantzun egin
zuen: Hurrengo erregina neure alaba Daniela izango da!.

EDUKALBOAN // 6

PROPOSAMEN PEDAGOGIKOAK
Ministroak kexatu egin ziren: Emakume bat? Ezinezkoa da!.
Lehenengo ministroak konbentzitu nahian: Herriak ez du berak
esandakoa beteko.
Herritarrek zu bezain indartsua den norbait nahi dute.

Heziketa-material gehiago
aurkitu dezakezu

http://www.educacion.
alboan.org/eu
web-orrian edo gure
egoitzaren batekin
harremanetan jarrita.
(2. or. IKUSI)

Erregeak, bere alabaren gaitasunez seguru zegoela, honakoa esan zuen

ahots indartsu batez: Bera oso ausarta da! Erakustea nahi al duzue?.
Ministroak, bere postua galtzeko beldurrez, ez zion kontrakorik esan eta
zera gaineratu zuen: Hiru egun barru, herrian jaiak ospatuko dira. Zure
alaba lehoia hiltzeaz ardura daiteke.

Erregea larritu egin zen printzesak bizi zezakeen arriskuan pentsatuz, baina
ez zion erronka egiteari ezetzik eman. Ministroek alde egitean Daniela deitu eta
gertatutakoaren berri eman zion. Printzesak, bere aitari eskerrak eman eta herria,
ministroek menperatu eta engainatuta zeukatena kontuan hartuz, onartu egin zuen. Baina gau
hartan, neskak, beldurrak tragatuta, jauregitik ihes egin zuen. Etxola batera heldu eta hostatu eskatu
zuen. Han zegoela etengabe entzun ahal izan zituen lehoien orroak. Ehiztariak, etxolako jabeak, honakoa esan zion: Lehoiak
nire etxola inguruan dabiltza. Bihar ehizatzera joango naiz eta baten bat hilko dut, seguru nago. Neska ziztu bizian irten zen
etxolatik eta hurrengo hiru egunetan zehar baso eta herrietan barrena ibili zen. Leku guztietan entzuten zuen lehoiei buruz
hitz egiten. Urrats bakoitzeko haiekin topo egin eta ihes egin behar zuen. Etsita zegoen! Zer egin zezakeen? Eguna heldu
zen. Herriko plaza beteta zegoen. Lehoiaren kaiola, aske uzteko prest. Neska ez zen inondik ageri. Ministro batzuek, herria
erregearen kontra matxinarazten ahalegintzen ari zirela, zera oihukatzen zuten: Emakumea da, ez da azalduko!. Erregeak
etsita so egiten zuen biderantz eta plazako sarrerarantz..., azkenean azaldu zen ar Daniela lehoiaren aurrean jarri zen. Hasieran
inor ez zen txalotzen eta bere alde zeudela adierazten ausartzen. Bakarrik sentitzen zen basapizti haren aurrean. Zanpatuta
zeuden bere herriko gizon-emakumeak begiratzen zituen. Azkenik, herriko emakumerik gazteenak jesarlekuetatik altxatu ziren
eta abesti eta oihuez animatzen hasi ziren. Segidan bat egin zuten beste guztiek, adin guztietakoak, eta amaitzeko, gizonek. Egia
esan, guztiak bizi ziren handik printzesak baino ezin ken zezakeen erregearen kontseilari baten menpe. Eta irabazi egin zuen
hainbat beldur izanda ere. Ikasten pasatako urteek emaniko zuhurtziak, adoreak eta adimenak lehoiari aurre egiten eta geroago
erregearen sasi ministroak txikitzen lagundu zioten. Egun hartan bertan, neskak demokratikoki hautatutako gobernua eratu
zuen, gizon-emakumez osatua. Herritar guztiei berak izan zituen aukera berberak eskaintzen zizkien arau berriak onetsi ziren.

12-18 urte
Inkesta: Nolakoa irudikatzen duzu ikertzen ibiltzen den jendea?
Iturria: Zientzia eta (err)eboluzioa. Biologia
alorrerako material didaktikoa. http://www.
educacion.alboan.org/eu/activities/2666
Behar den materiala: inkesta,
ordenagailuak edo tabletak (informazioa
bilatzeko), kartoi meheak eta errotuladoreak
(erakusketarako).
Iraupena: 50 minutuko 2 saio
Garapena: Ikasleek inkesta bete
behar dute, lan zientifikoari eta
horretan diharduten pertsonei buruz
zer irudi duten jasotzeko. Ikasleek banaka
beteko dute inkesta, eta, gero, elkarri
emango diote horren berri; ikaskide
guztiek, elkarrekin, erantzunei buruz
hitz egingo dute, eta
iritzi eta ideiak agertuko dituzte.
Gaiari buruzko informazioa bilatzeko
ere eska dakieke, eta lortutako
informazioa erabil dezatela galderei
erantzuteko. Hala, bigarren saioan
talde txikitan elkartuko dira,
informazioa kontrastatzeko eta
horma-irudi batean laburbiltzeko,
testua, grafikoak eta irudiak erabiliz.

Inkesta: Zientziaren munduko norbaiti buruz ari garenean, nolakoa irudikatzen duzu?
Adierazi lan zientifikoa egiten duten pertsonek zer ezaugarri dituzten
Zientziaren alorreko norbaiti buruz mintzo garenean, zer irudi etortzen zaizu burura?
Adierazi zure ustez zer ezaugarri dituzten lan zientifikoan jarduten duten pertsonek.
Gizonezkoa

P
P
P
P

Emakumezkoa

Besteak / Adina: ___ Nazionalitatea:_______________

Izaeraren ezaugarriak (izaera, nolakotasunak)

Ezaugarri fisikoak (itxura fisikoa, ezaugarri bereizgarriak, etab.)
Ikerketa-alorra
Ikerketa zientifikoari dagokionez, zure ustez, zein dira gure gizartean ikerketak egitera
bultzatzen duten arrazoi nagusiak?

P Zure ustez, Espainiako gobernuak ikerketako zein alorretan gastatzen du diru gehien?
P Egungo gizartean, zein dira ikerketa zientifikoaren ekarpen baliotsuenak edo

alderdirik positiboenak?

P Zure ustez, ba al dago arrisku edo alderdi negatiborik? Zein?

Gehigarria: Nobel saria eskuratu duten emakumeak

* 2014 arte, 806 aldiz saritu dituzte gizonezkoak, 47 aldiz emakumezkoak eta 25 aldiz erakundeak.
Alegia, sarien % 91 gizonezkoei eman diete, eta % 0,05 baino ez emakumezkoei.
* Nobel Saria irabazi duten emakumeen artean, Marie Curie izan zen lehena; Fisikakoa irabazi
zuen, 1903an. Nobel Saria behin baino gehiagotan irabazi duen emakume bakarra da; 1911n,
Kimikakoa eskuratu zuen.
* Hamasei emakumek irabazi dute Bakearen Nobel Saria; hamahiruk, Literaturakoa; hamaikak,
Fisiologiakoa edo Medikuntzakoa; lauk, Kimikakoa; bik, Fisikakoa; eta emakume bakar batek
eskuratu du Ekonomiakoa.
* 2009an saritu zituzten emakume gehien; guztira, bost emakume.

EDUKALBOAN // 7

Material guztiak
ALBOAN-en
Baliabide Zentroan
aurkitu daitezke:
centroderecursos.alboan.org/eu
edo gure egoitzaren batekin
harremanetan jarrita. (2. or. IKUSI)

ELKARRIZKETA

Hezkidetzari
buruzko baliabideak
Feminismoaren izen ona aldarrikatzen dugu,
pertsona guztien arteko berdintasuna defendatzen
duelako eta sexua dela-eta emakumeak baztertzen
dituen hierarkia deuseztatzeko borrokatzen delako.
Jesuitak Indautxu ikastetxeko talde feminista

Aitak
Gasteiz: Gizonduz, EMAKUNDE, 2008.

Aurreko ikasturtearen bukaeran, Begoako Andra Maria ikastetxeko, Jesuitak Indautxu,

Giza Eskubideen aldeko boluntario-taldeak, erabaki zuen ikuspegi berri bat ematea
beren lanari, eta emakumeen eskubideen urraketa hartzea ardatz horretarako. Andoni
Aranzabe Amnistia Internazionaleko hezkuntza-boluntarioak eta Marta Fernndez de
Aguirre Filosofiako irakasleak jarri zuten martxan proiektua.
Nolakoak izan dira taldearen lehen urratsak?
Ikasturte honetan, taldeak gero eta konpromiso-maila handiagoa hartu du. Ia ostiralero
elkartu gara, eta horrek bide eman du proiektuari jarraitutasuna emateko eta
talde-kontzientzia sortzeko.
Nola definitzen duzue zeuen burua?

Jarduera Hezkidetzailerako eskuliburua.

Erabilera hezkuntza ez formalean
Emaisia Elkartea
Bilbao: Urtxintxa Eskola, 2000.

Hasiera-hasieratik, feministatzat dugu geure burua. Garrantzitsua iruditu zitzaigun hala

izendatzea, gizonezkoen eta emakumezkoen arteko berdintasunaren alde borrokatzeko
konpromisoa duen talde bat baikara. Ardatz nagusia hau izan da: emakumeok
hausnarketa kritiko bat egitea geure buruari buruz, eta aztertzea zer egin dezakegun
sexu-estereotipoetatik eta gizarteak inposatutako roletatik libreago egoteko.
Zer ekintza nagusi egin dituzue?
Aurtengo ikasturtean, askotariko jarduerak egin ditugu, eta hauek dira nabarmentzekoak:

Zintzo-mintzo.
Lantzeko proposamena
sextimenduak
Gladys Herrera eta
Ivn Dario Chahn
Pinzn
Bilbao: Edex, 2010.

- Hainbat indarkeria-modu aztertu ditugu, lehen aipatutako rolen inposaketarekin

eta estereotipoekin zerikusia dutenak. Hortik dator Jar itzazu betaurreko moreak
leloa. Kartel batzuk egin ditugu, ikasgelan egindako gizonezkoen eta emakumezkoen
berdintasunari buruzko galdera batzuk abiapuntu hartuta.
- Lehen aipatutako gaiari buruzko antzezlantxo bat prestatu dugu; mugikor bidezko
kontrola nabarmendu genuen bereziki.
- Horrez gain, emakumeen kontrako indarkeriaren formarik muturrekoena ekarri nahi
izan dugu eskolara: hilketa. Gure ustez, beharrezkoa zen aditzera ematea emakume izate
hutsagatik hiltzen dituztela emakume batzuk; ez biktimismoan erortzeko, baizik eta gaitz
hori salatzeko eta, batez ere, emakumeen eskubideak tinkoago aldarrikatzeko.

Arturo eta
Klementina
Adela Turn y
Nella Bosnia
Pontevedra:
Kalandraka, 2013.

Zuen ustez, lortu duzue zuen gogo bizia ikastetxeko gainerako kideei helaraztea?
Eskolako festan, txoko feminista antolatu genuen. Mara Lezun ALBOANeko kideak
lagundu zigun prestaketa-lanetan, eta oso arrakastatsua izan zen. Izan ere, aukera eman
zuen borroka feminista agerian uzteko, jende asko animatu baitzen emakumeon boterea
eta autonomia aldarrikatzeko photocallean parte hartzera: neskatilak, mutikoak eta
irakasleak. Ikasturte osoko prozesuaren amaiera arrakastatsua izan da. Lan horri esker,
feminismoarekiko gogo bizia piztu zaigu, eta ingurukoei kutsatu diegu esperientzia hori.

EDUKALBOAN // 8

Ikasgelan erabiltzeko prest!

Nola antolatuko dut ekintza bat nire ikastetxean?

Ekintza-proposamen konkretu, praktiko eta erreal batzuk aurkeztuko dizkizugu.
Zure taldearekin ondo antolatu ahal izateko, partekatzeko, eztabaidatzeko, praktikan jartzeko
Jarri martxan eta aktibatu zure ikastetxea !

Fitxa teknikoa

(taldearen datuak eta ekintzaren azalpen labur bat):

Taldearen izena:
Taldekide-kopurua:
Ekintza:
Eredu:
Gune feminista bat sortzea, Txoko Feminista, eskolako festetan. Festak aprobetxatzea taldearen
lana erakusteko, ikasleak, irakasleak eta familiak berdintasunean heztearen garrantziaz sentsibilizatzeko,
proposamen alternatiboak aurkezteko eta iparraldeko emakumeen egoera hegoaldekoen egoerarekin
lotzeko (sexu-indarkeria Kongon; ikastetxean aurrez ere landu da, Gatazkarik gabeko
Teknologia kanpainan).

Nola jarriko gara martxan

7 urratsetan? (Ekintza antolatzea)
1. urratsa

Eredu:

Ekintza planifikatzea
Lehendabizi, erabaki behar da zer egin nahi den. Interesgarria da
talde gisa aurretik beste prozesu bat egin izana: trebakuntza eta
topaketetan parte hartu, eta gogoeta egin ekintza zergatik egingo
duzuen eta harekin zer lortu nahi duzuen.

Kasu honetan, proposatu zen zenbait jarduera egitea

eskolako festetan, taldearen lana ikusgai egiteko eta
ekintza feminista indartzeko.

Eredu:
Gure kasuan, taldea zenbait aldiz elkartu zen zer ekintza
egingo zituzten zehazteko:

2. urratsa

P Gatazkarik gabeko Teknologiaren egunkariak banatu,

Antolatzea

Kongoko Errepublika Demokratikoan emakumeek bizi

duten egoeraren berri emateko

P Kanpainako bideoa ikastetxeko TB-pantailetan jarri.

Urrats honetan, ahalik eta gehiena zehaztu behar da ekintzaren

xehetasun bakoitza. Horretarako, galdera hauei erantzun behar zaie
Zer? Noiz? Non? Zer material behar ditugu? Norekin lan
egin dezakegu? Baimenak eskatu beharko al ditugu?
Zer ordutegi dugu? Nor egongo gara?

P Zenbait lelo feministarekin txapak egin.

P Jolas kooperatibo eta alternatiboen gunea.
P Emakumeenganako indarkeriaren aurkako photocalla.
P Estetika bateratua Geraldine Hoff Doyle-ren

EDUKALBOAN // 9

We can do it karteleko irudiarekin..

Ikasgelan erabiltzeko prest!

3. urratsa

Eredu:

Lanak banatzea
Garrantzitsua da egiteko konkretuen zerrenda egitea. Jarduera
bakoitzeko, lan batzuk egin beharko dira aurrez antolatu, prestatu, materiala jaso eta abar, eta kontuan hartu eta planifikatu
egin behar dira lan horiek. Zeregin bakoitzeko lana banatu, eta
pertsona bakoitzari egiteko edo ardura bat esleitu behar diogu.

Taldeak txandak egin zituen; funtzioak banatu zituzten,

uneak antolatu eta zereginak banatu zituzten jarduera
bakoitza aurrez, egiteko unean eta ondoren modu
ordenatuan egituratzeko.

Eredu:
Festetako une batean baino gehiagotan banatu
zen ekintza.

4. urratsa

F eguna (feminista)
Planifikatutako ekintza martxan jartzeko unea da.
Planifikatutako guztia egin behar da, planari jarraitu, eta
prest egon etor daitezkeen ezustekoei aurre egiteko, malguak
izan eta egokitzeko gaitasuna eduki.

Lehen egunean,festen hasierako dantzen ondoren,

egunkariak banatu ziren patioan, eta ikusmina sortu zen
hurrengo egunerako. Hurrengo eguneko estetikari buruzko
mezua ere zabaldu zen.
Bigarren egunean, txapak egiteko eta saltzeko gunea
ireki zen, eta photocalla eta jolas kooperatiboak
egin ziren.

5. urratsa

Ebaluatzea eta ospatzea

Urrats hau oso garrantzitsua da, eta bi unetan banatzen dugu;
multzo bat osa dezakete biek. Prozesuari hasieratik behatu eta
urratsez urrats aztertzeko unea da, zertan hobetu dezakegun
eta zertan asmatu dugun ikusteko.
Ez dugu ahaztu behar lortutakoa ospatzea.

6. urratsa

Zabaltzea

Eredu:
Kasu honetan, taldeak ikasturte osoa ebaluatuko du,
buletina argitaratu eta gerora. Planifikatua dago
ebaluazioa, eta ikasturte osoan egindako lana
ospatzeko unea izango da.

Eredu:

Egindakoaren berri eman behar dugu, zabaldu, partekatu,

eskolan, sareetan. Hala, agian lortuko dugu jende gehiagok bat
egitea gure asmoarekin, edo batzuek antzeko zerbait edo gauza
bera egin nahi izatea beren ikastetxean.

Horretarako bide bat izan daiteke nork bere esperientzia

Edukalboan webgunera igotzea:
http://edukalboan.alboan.org/eu/hezitzeko-esperientziak/
Facebook-en ere parteka daiteke, gure Gazteen Sarean
http://bit.ly/red-jovenes-alboan

7. urratsa

Berriz hastea
Eta une honetan berriz hasi behar dugu mundu justuago bat
eraikitzeko gure bidean, edo hasitako bidean jarraitu.
Bidean aurrera goaz!

EDUKALBOAN // 10