Está en la página 1de 9

13/4/2015

IntraMedArtculosMesoteliomaperitoneal:conocimientoymanejoactuales

Mesotelioma | 24 AGO 09

Mesotelioma peritoneal: conocimiento y manejo


actuales
Losautoresdeestetrabajoanalizanelconocimientoactualsobreelmesotelioma
peritonealdesdeunaperspectivaclnica,conlaesperanzadequeunamayorconciencia
clnicapromuevaunmejormanejoprcticodeestacondicin.
Autor:Dres.ChuaTC,YanTB,MorrisDLCanJSurg200952(1):5963

Introduccin
Elmesoteliomaesuntumorrelacionadoconelasbesto,rpidamenteprogresivo.Estetumorunavez
raro,estmostrandounaincidenciacadavezmayormundialmente[1]siguiendoalaextensa
explotacinminera,cuyopicotuvolugarenladcadade1970[2].Enlaactualidad,aunquelas
actividadesrelacionadasconelasbestohansidorestringidasenlamayoradelospases,laenorme
produccinhistricayelusodelasbestoenformadevariosmaterialesdeconstruccinyproductos
comercialeshanresultadoenmillonesdepersonasexpuestasalasbestoconunaproporcindeellos
teniendoactualmenteenfermedadesrelacionadasconelasbesto.EnCanad,laexploracinminerayla
exportacindeasbestohacialospasesendesarrolloanestvigente[3].
Eldiagnsticodemesoteliomaocurreenlacuartaasextadcadasdelavida.Existeuna
preponderanciahaciaelsexomasculino[4].Secreequeestoescausadoporlaexposicinocupacional
alasbesto.EnCanad,existeunatendenciaenaumentoenelnmerodehombresquereciben
diagnsticosdemesoteliomacadaao.En2003,hubo344diagnsticosregistrados,unaumento
marcadodelos153registradosen1984[3].Unestudioescocsreportqueelcostodelaatencin
hospitalariaasociadoconeltratamientode100pacientesquemurieronpormesoteliomarelacionadocon
elasbestoenelao2000,fuede942.038[5].Setratadeunacifraenormeparacualquiersistemade
salud.
Elmesoteliomaseoriginaenlassuperficiesserosas,principalmenteenlapleura(70%)yperitoneo
(30%).Otraslocalizacionesrarasincluyenlatnicavaginaldeltestculoyelpericardio[6].Estearticulo
seenfocaenlosconceptosactualessobreelmesoteliomaperitonealybrindaalosmdicosun
conocimientomejoradodeestacondicin.
Etiologa
Elasbestoeselcarcingenoprimarioimplicadoenlapatognesisdelmesoteliomaperitoneal.Aunque
existemuchodebatesobrecmolasfibrasdeasbestoentranalabdomen,losestudiosactualeshan
encontradounafuerteasociacinentreelmesoteliomaperitonealylaexposicinalasbesto[7].Adems,
seharealizadounaextensainvestigacinparaestudiarlosefectoscarcinognicosdelasfibrasde
asbestoysurolenlagnesistumoral.
Primero,sepiensaquelairritacindelperitoneoprovocadaporlasfibrasdeasbestoinduceaun
procesoinflamatoriocrnicoatravsdelcuallasclulasmesotelialesquerecubrenelperitoneosufren
ciclosrepetidosdedaoyreparacin.Cuandoestoocurre,hayunaliberacindecitoquinas,talescomo
elfactoralfadenecrosistumoral(TNFdelinglsTumournecrosisfactor)yespeciesreactivasdel
http://www.intramed.net/varios/imprimir.asp?contenidoID=60128&print=1

1/9

13/4/2015

IntraMedArtculosMesoteliomaperitoneal:conocimientoymanejoactuales

oxgeno,desdelareaccininflamatoria.Estudiosinvitrodecultivosdeclulasdemesoteliomahumano
expuestasalasbestohandemostradosusefectoscitotxicos[8,9].Sinembargo,estosefectos
citotxicossonnegadosporelTNF,queactaactivandolatranslocacinyactivacindelfactor
nuclearB(NFB)[8].LaactivacindelNFBaumentalasobrevidadelaclulainduciendola
proliferacincelularylainhibicindelaapoptosis.Estofavorecelagnesistumoral[8,10].Lasespecies
reactivasdeloxgeno,generadasporlasclulasfagocticastalescomolosmacrfagosyneutrfilos
conducenaldaodelcontenidodeADNenlasclulas,loqueaumentalasusceptibilidaddela
inestabilidadgenticayalteracionesenoncogenesygenessupresoresdetumor[11,12].
Segundo,lasfibrasdeasbestointerfierenconelprocesomitticopordisrupcindeloshusosmitticos.
Estopuedepotencialmentecausarinestabilidadcromosmica,aneuploidayotrasformasdedao
cromosmicoqueapuntalaeldesarrollodelmesotelioma[1315].
Tercero,sehademostradoquelacadenadeferritinapesadaenhierrotrabajacomounaprotena
antiapoptoicacontralosasbestosyelestrsoxidativo,contribuyendoalaresistenciaalaapoptosisde
lasclulasdelmesotelioma[16].Elhierrotambintrabajacomouncatalizadorenlaformacinde
especiesreactivasdeloxgenocuyosefectoshansidodescritospreviamente[17].
Finalmente,elasbestoinducelafosforilacindelasproteinquinasasactivadaspormitgenoylas
quinasasreguladasporsealesextracelulares1y2yelevalaexpresindelarespuestatempranade
protooncogenes(FOSoJUNomiembrosdelafamiliadelactivadordeprotena1)enlasclulas
mesoteliales,causandodeesemodosealizacinpersistentemediadaporquinasa,queconduceala
proliferacinpersistentedeproliferacincelular[18,19].
Ademsdeestarelasbestoimplicadoenlacarcinognesismolecular,sepiensaqueuncomponente
inefectivojuegaunrol.ElSV40(SimianVacuolatingvirus40),unADNvirusqueesunpolyomavirus
halladotantoenmpnoscomoenhumanos,hasidoimplicadocomouncofactorenlaformacindel
mesotelioma[20].Selohallenclulasmalignasyclulasreactivasmesotelialesperonoentejidos
normalesadyacentesoencnceresdepulmn[21].SepiensaqueelSV40ejercesuefecto
oncognicoporbloqueodelosgenessupresoresdetumor.Noobstante,todoestoesanpococlaro,
dejandoalasbestocomolanicacausaciertadelmesoteliomaperitoneal.
Presentacinclnica
Lospacientesconmesoteliomaperitonealtiendenatenerunamarcadaexposicinalasfibrasde
asbestoenelaire.Elperododelatenciaentrelaexposicinalasbestoyelcomienzodelaenfermedad
tieneunpromediode2030aos.Estoesmscortoqueparaelmesoteliomapleural,quetieneun
perododelatenciade3040aos[23].UnestudiorealizadoporelWashingtonCancerInstitute,un
centroldereneltratamientodelmesoteliomaperitoneal,demostrquelospacientestpicamentese
presentan,yaseacondolorabdominal(33%)oaumentodelacircunferenciaabdominal(31%).Otros
sntomasincluyenlaaparicindeunaherniaenel12%,aumentodelacircunferenciaabdominalydolor
enel5%,conelrestante19%teniendounavariedaddeotrossntomasclnicos,talescomoanorexia,
disnea,fiebreytumorabdominal[24].Debidoalaheterogeneidaddeestossntomasclnicos,los
pacientesfrecuentementenoreconocensunaturalezasiniestrahastaqueestarde.Enunaetapa
avanzada,puedenexperimentarproblemasagudos,talescomoobstruccinintestinal,perforacino
ascitissevera,querequierencirugadeemergencia.Ocasionalmente,sinembargo,eldiagnsticode
mesoteliomaperitonealsehaceincidentalmenteduranteunapalpacinabdominaly/opelviana,oenuna
laparoscoparealizadaporotrarazn.
Elmesoteliomaperitonealsecomportadeunamaneramuysimilaraladeotroscnceresdelasuperficie
http://www.intramed.net/varios/imprimir.asp?contenidoID=60128&print=1

2/9

13/4/2015

IntraMedArtculosMesoteliomaperitoneal:conocimientoymanejoactuales

peritoneal.Estoincluyealpseudomixomaperitonealdelapndice,cncerdeovario,cncercolorrectaly
sarcomatosisperitoneal.Porlotanto,lospacientesconesoscnceresdelasuperficieperitonealse
podranpresentardeunamanerasimilar,aadiendoproblemasaldiagnsticorelacionadosconla
presenciadesntomasclnicosvagosasociados.Variossndromesparaneoplsicostambinhansido
reportadosenelmesoteliomaperitoneal,enparticular,desrdeneshematolgicostalescomo
trombocitosis,trombosisvenosa[25],hepatopataparaneoplsicaysndromededesgaste[26].
Diagnstico
Elestudiodiagnsticoparaunpacienteenquiensesospechaquetengaunmesoteliomaperitoneales
anlogoaldecualquierotrocncerintraabdominal.Elestudioincluyeunconjuntodeexmenesestndar
noinvasivos,comolaspruebasderutinadellaboratorio,marcadoressricostumoralesytomografa
computada(TC)detrax,abdomenypelvis.
Laspruebasderutinadelaboratorioamenudonosontilesparaeldiagnsticodemesotelioma
peritoneal.Losmarcadorestumoralestilesparaeldiagnsticoymonitorizacindelmesotelioma
peritonealsonelCA125yelCA153.Entreestos,elCA125,queestcomnmenteelevadoenlos
cnceresdelasuperficieperitonealyeneldeovario,hademostradosereldemayorutilidad,conuna
sensibilidaddiagnsticadel53,5%[27].LasensibilidaddiagnsticadelCA153,queesthabitualmente
elevadoenelcncerdemama,esdel48,5%yesusadoocasionalmenteenelmesoteliomaperitoneal.
Otrosmarcadorestumorales,talescomoelCA199yelCEAnotienenvirtualmenteunpapelcomo
marcadorestumoralesenelmesoteliomaperitonealelCA199estcomnmenteelevadoenelcncer
gstricoyenelpancretico(3,8%)yelCEAenelcncercolorrectal(0%)[27].Sinembargo,puedenser
usadosparabrindarinformacinadicionalcuandosetratadeexcluirotrostumoresdeorigengstrico,
pancreticoycolnico.LaprotenaSMRP(Serummesothelinrelatedprotein)yelosteopontinson
nuevosmarcadoresqueestnmostrandounpotencialpromisorioparaserusadoscomomarcadores
potenciales[28,29].LaSMRPseencuentraelevadaenel71%delospacientesconmesoteliomano
obstante,tambinestelevadaenelcncerdeovario.Porlotanto,laSMRPestilparadetectarel
mesoteliomaperitonealyelcncerdeovario,perosuutilidadparadistinguirlosespobre[28].La
sensibilidadyespecificidaddelosteopontinesdel84,6%y88,4%,respectivamente,loqueesbastante
promisorio[29].Enlaactualidad,estosmarcadoresestnansujetosamayorinvestigacinynoestn
rutinariamentedisponibles.Sinembargo,hayunpotencialparalacombinacindebiomarcadorespara
mejorarlasensibilidadyespecificidaddiagnsticas.
LoshallazgosenlaTCsontambininespecficos.Puedendemostrarelcompromisodelapared
abdominalconlapresenciadeascitis,endurecimientodelepipln,agrandamientodenduloslinfticosy
masasabdominalesopelvianas.Estainformacinescaractersticadenumerososcnceresdelas
vscerasabdominalesopelvianas.Porlotanto,noesespecficaparaeldiagnsticodelmesotelioma
peritoneal.Noobstante,brindainformacintilparaevaluarlaextensindelaenfermedadyasistirenla
tomadedecisionessobreeltratamiento.
Despusdeestaseriedeexmenesnoinvasivos,sonnecesariaslaspruebasinvasivas.La
endoscopaylacolonoscopasonhabitualmenterealizadasparaexcluirunalesinintraluminalenel
estmago(cncergstrico)eintestino(cncercolnico).Tambinpuedeserunaprcticacomnen
algunasinstitucionespunzarlaascitisparacitologa.Sinembargo,esteprocedimientobrindaunbajo
potencialdiagnstico,debidoalaaltadiversidadcitolgicadeclulasmalignasyalbajonmerode
clulasmalignasqueestnpresentesenellquido.
Enlaunidaddelosautores,seusalalaparoscopaparaevaluaryestadificaralospacientescon
http://www.intramed.net/varios/imprimir.asp?contenidoID=60128&print=1

3/9

13/4/2015

IntraMedArtculosMesoteliomaperitoneal:conocimientoymanejoactuales

cnceresdelasuperficieperitoneal.Aligualqueconlabiopsiaylacitologa,esteprocedimientodebera
serrealizadoconextremaprecaucindebidoalriesgodeimplantetumoralenlaparedabdominal,que
puedeafectaradversamenteelresultadodeunaenfermedaddeotramanerapotencialmentecurable.
Apesardeestalimitacin,siseobtieneunamuestracitolgicaadecuada,losestudios
inmunohistoqumicosusandocalretininaoWT1(Wilmtumour1antigen)puedenidentificareltejido
mesotelialyelantgenodemembranaepitelial,paraidentificarconcertezaelorigenprimariodeltumor.
Enmanosexperimentadas,eldiagnsticopuedehacerseencercadel80%delospacientes[4].
Histopatologa
Elmesoteliomaocurreen3formashistolgicasprincipales:epitelioide,sarcomatoideobifsico[6,30].El
mesoteliomaepitelioideeselmscomn.Elsubtipobifsicomuestraunamezcladeambas
caractersticas,epitelioideysarcomatoideyesvistoencercadel25%delospacientes.Elsubtipo
sarcomatoidepuroesraro,conslo32casosreportadosenlaliteraturadesde2006[30].Existen
tambinotrasvariedadesrarasdeneoplasiasmesotelialesquesoportanalgunasemejanzaytienen
caractersticasarquetpicasdelsubtipoepitelioide.Lasmismasincluyeneltumoradenomatoidebenigno
ytumoresborderlinetalescomoelmesoteliomapapilarbiendiferenciadoyelmesoteliomamultiqustico
[6].
Lostumoresepitelioidescrecencon4patronesdiferentestubular,papilar,difusoydesiduoide[30].El
mscomneseltipopapilar,queamenudocoexisteconotrospatrones,mscomnmente,eltubular
[31].Lasclulasenlospatronespapilarytubularsondeaparienciacuboideconpequeaamoderada
cantidaddecitoplasmaeosinoflico.Laatipacitolgicaestpicamenteleve[31].Lostumores
sarcomatoidestienenunpatrndifusoradiadoyfascicularyestncaracterizadosporunaatipa
citolgicaseverayunaactividadmitticaenrgica.Frecuentementesevenreasdenecrosisdentrodel
tumor[31].Lostumoresbifsicosconsistenencomponentesepitelioidesysarcomatoides
caracterizadosporunaatipacitolgicamoderaasevera[31].
Elmesoteliomaperitonealmalignosecaracterizaporunatincinpositivaparalossiguientesmarcadores
inmunohistoqumicos:EMA,calretinina,WT1,citoqueratina5/6,anticuerpoanticlulamesotelial1y
mesothelin.Losmesoteliomaspuedenserdistinguidosdeotrosserioscarcinomasdelperitoneo(por
ejemplo,carcinomaovrico,adenocarcinomacolorrectalyseriostumoresborderline)utilizando
calretinina,citoqueratinaytrombomodulina.Lamicroscopaelectrnicaestilensituacionesenlasque
lainmunohistoqumicaesincapazdebrindarrespuestasconcluyentes.Permiteladeteccinde
caractersticasultraestructuralestalescomoalturaydelgadezdelasmicrovellosidadessobrela
superficiecelular,queayudaenelprocesodiagnstico[30].Dadoquelostumoressarcomatoidesno
poseenningunamicrovellosidad,lamicroscopaelectrnicaesdeusolimitadoenlavisualizacinde
tumoresdeesavariedad[30].
Tratamiento
Enlaactualidad,losabordajesteraputicosvaranencadainstitucin.Losmtodoscomunesincluyen
cirugapaliativa,quimioterapiasistmica,quimioterapiaintraabdominalycirugacitoreductoracon
quimioterapiaintraperitonealperioperatoria.
Losagentescomnmenteusadosenlosregmenesdequimioterapiaincluyenvariascombinacionesde
cisplatino,irinotecan,ciclofosfamida,doxorubicina,dacarbazina,gemcitabinaypermetrexed.Antesde
2003,lamayoradelasinstitucionesseapoyabaenevidenciasdepequeosestudiosdefaseIIy
http://www.intramed.net/varios/imprimir.asp?contenidoID=60128&print=1

4/9

13/4/2015

IntraMedArtculosMesoteliomaperitoneal:conocimientoymanejoactuales

tratabaalospacientesconcisplatinoygemcitabina.Estobrindabaunasobrevidamediade69meses
[32].Desdeentonces,hansobrevenidograndesensayosy,msrecientemente,sehademostradoque
lacombinacindecisplatinoypermetrexedconduceaunasobrevidamediade1214meses[33,34].No
obstante,aunquealentadores,estosresultadosindicanqueeltratamientodelmesoteliomaperitonealcon
quimioterapiasistmicaanllevaaunasobrevidamediadeslo1aoaproximadamente.Estoessimilar
aloqueocurreenlospacientesquesontratadosconunabordajepaliativo[35].Porlotanto,su
efectividadcomoprimeralneadetratamientoescuestionable.Sinembargo,estodavaunaopcintil
paralospacientesquenosoncandidatosquirrgicosadecuados.
LaquimioterapiaintraperitonealcomprendelainsercinquirrgicadeuncatterTenckhoffparapermitir
laadministracinlocaldequimioterapiadentrodelabdomen.Cuandoseuselcisplatinointraperitoneal
comonicotratamientoparaelmesoteliomaperitoneal,losresultadosfueronsimilaresaaquellos
tratadosconquimioterapiasistmica,conunasobrevidamediade9meses[36].Porlotanto,nocarece
debaseelreclamodequeelabordajenoquirrgicoesftil,debidoalapobrerespuestaaltratamientoy
alapobresobrevidamediaasociadaconelmismo.
Lainvestigacinactualhademostradoquelacirugacitoreductoraagresivautilizandolosprocedimientos
deperitonectomadeSugarbaker[37]seguidaporquimioterapiaintraperitonealperioperatoria,loqueen
laactualidadesconsideradocomolaprcticaestndarparaotroscnceresdelasuperficieperitoneal,
mejoradramticamentelasobrevida[38].Laquimioterapiaintraperitonealperioperatoriacomprendela
quimioterapiaintraperitonealhipertrmicaylaquimioterapiapostoperatoriatemprana.Previamente,la
diseminacindeuntumorgastrointestinal,desdeunaubicacinlocalalperitoneo,fuevistacomouna
diseminacinmetasttica.Lospacientescondiseminacinperitonealfuerontratadosconintencin
paliativa.Sinembargo,lacirugaoncolgicahaevolucionadopasandodetratarslolostumores
primariosaincluirsudiseminacinmetastsica.Lacirugacitoreductoraylaquimioterapiaintraperitoneal
perioperatoriasontileseneltratamientodeladiseminacinperitonealporquepermitenlaremocindel
peritoneoenfermologrando,porlotanto,unaadecuadacitoreduccin.Elaadidodelaquimioterapia
intraperitonealperioperatoriapermiteunamejorliberacindeladrogaalasclulastumoralesresiduales
despusdelacirugacitoreductora.Elcalentamientodelperfundidobrindaunefectosinrgicoconel
agentequimioterpicoyaumentalacitotoxicidad.Estetratamientoesconsideradoenlaactualidadcomo
efectivoparatratarpacientesseleccionadosconcarcinomatosisperitonealporcncerapendicular,
pseudomixomaperitoneal,cncercolorrectal,cncergstrico,cncerdeovarioymesotelioma
peritonealysarcomaabdominopelviano.
UnabsquedaenMedlinedeestudiosqueevaluaranelusodelacirugacitoreductoraylaquimioterapia
intraperitonealperioperatoriaenelmesoteliomaperitoneal,sugiereunasobrevidamediade2835meses
[3943].
Laperitonectomacomprendeunalaparotomamedianaparalamximavisualizacindelabdomenyla
pelvis.Basadoenlacargatumoralenlasdistintasregiones,seconfeccionaunndicedecncer
peritoneal[44].
Laquimioterapiaintraperitonealperioperatoriahademostradoserunindicadorpronsticotilparalos
cnceresdelasuperficieperitoneal.Estudiossobrecncerescolorrectalesyapendicularescon
carcinomatosisperitonealmostraronquelospuntajesmsaltosdequimioterapiaintraperitoneal
perioperatoriaseasociaronconlospeorespronsticos[45].Interesentemente,unestudioreciente
investigandofactorespronsticoparaelmesoteliomaperitonealhallque,aunquelaquimioterapia
intraperitonealperioperatoriapuedetenerunrolcomounindicadorpronstico,despusdelanlisis
multivariado,eltamaonucleardelmesoteliomafueelnicofactorindependienteasociadoconuna
http://www.intramed.net/varios/imprimir.asp?contenidoID=60128&print=1

5/9

13/4/2015

IntraMedArtculosMesoteliomaperitoneal:conocimientoymanejoactuales

sobrevidamejoradadespusdelacirugacitoreductorayquimioterapiaintraperitonealperioperatoria
[46].Sinembargo,laevaluacinintraoperatoriadelaquimioterapiaintraperitonealperioperatoriaantesde
lacitoreduccinesunaprcticaestndarenlaperitonectoma.
Unavezquesehapuntuadoelndicedecncerperitoneal,lacirugacitoreductoraesefectuada.sta
involucralaremocindetodoslostumoresvisiblessobrelasuperficiedecualquiervsceraylaremocin
totaldelperitoneoenfermo.
Unavezcompletadalacirugacitoreductora,seefectalaquimioterapiaintraperitonealhipertrmica.La
quimioterapiaesadministradadurante90minutosa46Cparaalcanzarunatemperaturaintraabdominal
de42C,Estaformacalentadadeadministrarlaquimioterapiaenelabdomenpermiteunaconcentracin
msgrandedeladrogadondestaesrequerida.Elcalentamientodeestaperfusinayudaamataralas
clulascancerosasconpocooningnefectosobrelasclulasnormales,haciendoalosefectos
citotxicosdelagentequimioterpicomsefectivosyablandandolosndulostumoralesdemaneraque
lapenetracindelaquimioterapiadentrodeltumorestaumentada[37].
Despusdelaquimioterapiaintraperitonealhipertrmica,secolocandrenajesenelabdomenyeltraxy
seinsertauncatterdeTenckhoffenelabdomenparapermitirlainstilacinulteriordequimioterapia
duranteelperodopostoperatoriotemprano[37].
Lacirugacitoreductoracombinadaconlaquimioterapiaintraperitonealperioperatoriaesconsideradaen
laactualidadcomolaopcinmsnuevadetratamientoparalospacientesconmesoteliomaperitonealy
alcanzaunasobrevidamediadecercade30meses.Dadoquesetratadeunabordajequirrgico
agresivoasociadoconmorbilidadymortalidad,lasobrevidaprolongadadebebalancearse
cuidadosamenteconlosriesgospotenciales[47].Sieltratamientoesparabeneficio,deberaofrecerse
solamenteapacientescuidadosamenteseleccionadosconunbuenestadofsico,bajovolumende
enfermedadperitonealyausenciademetstasisextraabdominales[48].
Lacurvadeaprendizajedelacirugacitoreductoraylaquimioterapiaintraperitonealperioperatoria
asociadaconlosresultadosdepacientesquefuerontratadossobreunperododecercade10aosfue
reportadaen2estudios(unodeloscualesfuedelaunidaddelosautores)[49,50].Losresultadosde
esos2estudiosmostraronunamejorademostrableenlasobrevida,morbilidadymortalidadconel
tiempo.Lapropiaunidaddelosautoresharealizadomsde250peritonectomasconunamortalidaddel
2%enlosltimos4aos[49].Estoesatribuidoalamejoraenlaseleccindelospacientes,tcnicas
quirrgicasyregmenesdequimioterapiaintraperitoneal.Losestudiosevaluandolacalidaddevida
despusdelacirugacitoreductorayquimioterapiaintraperitonealperioperatoriahanreportado
complicacionespostoperatoriasqueafectanlarecuperacinacortoplazosinembargo,enellargo
plazo,lospacientesexperimentaronsobrevidaycalidaddevidamejoradas[5153].
Conclusin
Aunqueelmesoteliomaperitonealesuncncerprogresivoyfatal,losnuevosabordajesteraputicos
utilizandoprocedimientosdeperitonectomahandemostradobeneficioenlasobrevida.Parareducirsu
ocurrenciaylamorbilidadymortalidadasociadas,esdelamayorimportanciaevitarlaexposicinal
asbestocomounabordajedeprevencinprimaria.Noobstante,esimportantetenerenmenteque,enun
individuoconantecedentesdeexposicinalasbestocondolenciasgastrointestinalesinespecficas,es
necesariaunainvestigacinagresivaparaexcluirestacondicinfatal.Eltratamientoquirrgicoagresivo
involucrandocirugadecitoreduccinyquimioterapiaintraperitonealperioperatoriadeberaser
consideradocomoelestndardecuidadoparatodoslospacientesconmesoteliomaperitoneal[54].
http://www.intramed.net/varios/imprimir.asp?contenidoID=60128&print=1

6/9

13/4/2015

IntraMedArtculosMesoteliomaperitoneal:conocimientoymanejoactuales

Comentarioyresumenobjetivo:Dr.RodolfoD.Altrudi

Bibliografa
1.MuskAW,deKlerkNH.EpidemiologyofmalignantmesotheliomainAustralia.LungCancer200445(Suppl1):S213.
2.KazanAllenL.Asbestosandmesothelioma:worldwidetrends.LungCancer200549(Suppl1):S38.
3.MarrettLD,EllisonLF,DryerD.Canadiancancerstatisticsataglance:mesothelioma.CMAJ2008178:6778.
4.RobinsonBW,LakeRA.Advancesinmalignantmesothelioma.NEnglJMed2005353:1591603.
5.WattersonA,GormanT,MalcolmC,etal.Theeconomiccostsofhealthservicetreatmentsforasbestosrelatedmesotheliomadeaths.AnnNY
AcadSci20061076:87181.
6.AttanoosRL,GibbsAR.Pathologyofmalignantmesothelioma.Histopathology199730:40318.
7.WelchLS,AchermanYIZ,HaileE,etal.Asbestosandperitonealmesotheliomaamongcollegeeducatedmen.IntJOccupEnvironHealth
200511:2548.
8.YangH,BocchettaM,KroczynskaB,etal.TNFalphainhibitsasbestosinducedcytotoxicityviaaNFkappaBdependentpathway,apossible
mechanismforasbestosinducedoncogenesis.ProcNatlAcadSciUSA2006103:10397402.
9.CarboneM,KratzkeRA,TestaJR.Thepathogenesisofmesothelioma.SeminOncol200229:217.
10.PottF,ZiemU,ReifferFJ,etal.Carcinogenicitystudiesonfibres,metalcompounds,andsomeotherdustsinrats.ExpPathol198732:12952.
11.ShatosMA,DohertyJM,MarshJP,etal.Preventionofasbestosinducedcelldeathinratlungfibroblastsandalveolarmacrophagesby
scavengersofactiveoxygenspecies.EnvironRes198744:10316.
12.MoyerVD,CistulliCA,VasletCA,etal.Oxygenradicalsandasbestoscarcinogenesis.EnvironHealthPerspect1994102(Suppl10):1316.
13.AultJG,ColeRW,JensenCG,etal.Behaviorofcrocidoliteasbestosduringmitosisinlivingvertebratelungepithelialcells.CancerRes
199555:7928.
14.TopovJ,KolevK.Cytologyofexperimentalmesotheliomasinducedwithcrocidoliteasbestos.ActaCytol198731:36973.
15.CraigheadJE,AkleyNJ,GouldLB,etal.Characteristicsoftumorsandtumorcellsculturedfromexperimentalasbestosinducedmesotheliomas
inrats.AmJPathol1987129:44862.
16.AungW,HasegawaS,FurukawaT,etal.Potentialroleofferritinheavychaininoxidativestressandapoptosisinhumanmesothelialand
mesotheliomacells:implicationsforasbestosinducedoncogenesis.Carcinogenesis200728:204752.
17.KampDW,IsrabianVA,PreusenSE,etal.AsbestoscausesDNAstrandbreaksinculturedpulmonaryepithelialcells:roleofironcatalyzedfree
radicals.AmJPhysiol1995268:L47180.
18.ManningCB,CumminsAB,JungMW,etal.Amutantepidermalgrowthfactorreceptortargetedtolungepitheliuminhibitsasbestosinduced
proliferationandprotooncogeneexpression.CancerRes200262:416975.
19.ZanellaCL,PosadaJ,TrittonTR,etal.Asbestoscausesstimulationoftheextracellularsignalregulatedkinase1mitogenactivatedprotein
kinasecascadeafterphosphorylationoftheepidermalgrowthfactorreceptor.CancerRes199656:53348.
20.GazdarAF,CarboneM.Molecularpathogenesisofmalignantmesotheliomaanditsrelationshiptosimianvirus40.ClinLungCancer
20035:17781.
21.ShivapurkarN,WiethegeT,WistubaII,etal.Presenceofsimianvirus40sequencesinmalignantmesotheliomasandmesothelialcell
proliferations.JCellBiochem199976:1818.
22.BrowneK,SmitherWJ.Asbestosrelatedmesothelioma:factorsdiscriminatingbetweenpleuralandperitonealsites.BrJIndMed198340:145
52.
23.ChahinianAP,PajakTF,HollandJF,etal.Diffusemalignantmesothelioma.Prospectiveevaluationof69patients.AnnInternMed
198296:74655.
24.AchermanYIZ,WelchLS,BromleyCM,etal.Clinicalpresentationofperitonealmesotheioma.Tumori200389:26973.
25.dePangherManziniV.Malignantperitonealmesothelioma.Tumori200591:15.
26.TandarA,AbrahamG,GurkaJ,etal.Recurrentperitonealmesotheliomawithlongdelayedrecurrence.JClinGastroenterol200133:24750.
27.BarattiD,KusamuraS,MartinettiA,etal.CirculatingCA125inpatientswithperitonealmesotheliomatreatedwithcytoreductivesurgeryand
intraperitonealhyperthermicperfusion.AnnSurgOncol200714:5008.
28.HassanR,RemaleyAT,SampsonML,etal.Detectionandquantitationofserummesothelin,atumormarkerforpatientswithmesotheliomaand
http://www.intramed.net/varios/imprimir.asp?contenidoID=60128&print=1

7/9

13/4/2015

IntraMedArtculosMesoteliomaperitoneal:conocimientoymanejoactuales

ovariancancer.ClinCancerRes200612:44753.
29.PassHI,LottD,LonardoF,etal.Asbestosexposure,pleuralmesothelioma,andserumosteopontinlevels.NEnglJMed2005353:156473.
30.BriddaA,PadoanI,MencarelliR,etal.Peritonealmesothelioma:areview.MedGenMed20079:32.
31.BakerPM,ClementPB,YoungRH.Malignantperitonealmesotheliomainwomen:astudyof75caseswithemphasisontheirmorphologic
spectrumanddifferentialdiagnosis.AmJClinPathol2005123:72437.
32.FennellDA,GaudinoG,OByrneKJ,etal.Advancesinthesystemictherapyofmalignantpleuralmesothelioma.NatClinPractOncol
20085:13647.
33.CastagnetoB,BottaM,AitiniE,etal.PhaseIIstudyofpemetrexedincombinationwithcarboplatininpatientswithmalignantpleural
mesothelioma(MPM).AnnOncol200819:3703.
34.VogelzangNJ,RusthovenJJ,SymanowskiJ,etal.PhaseIIIstudyofpemetrexedincombinationwithcisplatinversuscisplatinaloneinpatients
withmalignantpleuralmesothelioma.JClinOncol200321:263644.
35.AntmanKH,OsteenRT,KlegarKL,etal.Earlyperitonealmesothelioma:atreatablemalignancy.Lancet19852:97781.
36.MarkmanM,KelsenD.Efficacyofcisplatinbasedintraperitonealchemotherapyastreatmentofmalignantperitonealmesothelioma.JCancer
ResClinOncol1992118:54750.
37.SugarbakerPH.Peritonectomyprocedures.AnnSurg1995221:2942.
38.YanTD,WelchL,BlackD,etal.Asystematicreviewontheefficacyofcytoreductivesurgerycombinedwithperioperativeintraperitoneal
chemotherapyfordiffusemalignancyperitonealmesothelioma.AnnOncol200718:82734.
39.SebbagG,YanH,ShmooklerBM,etal.Resultsoftreatmentof33patientswithperitonealmesothelioma.BrJSurg200087:158793.
40.LoggieBW,FlemingRA,McQuellonRP,etal.Prospectivetrialforthetreatmentofmalignantperitonealmesothelioma.AmSurg200167:999
1003.
41.DeracoM,DeSimoneM,RossiCR,etal.AnItalianmulticentricphaseIIstudyonperitonectomyandintraperitonealhyperthermicperfusion
(IPHP)totreatpatientswithperitonealmesothelioma.JExpClinCancerRes200322:415.
42.FeldmanAL,LibuttiSK,PingpankJF,etal.Analysisoffactorsassociatedwithoutcomeinpatientswithmalignantperitonealmesothelioma
undergoingsurgicaldebulkingandintraperitonealchemotherapy.JClinOncol200321:45607.
43.BrigandC,MonneuseO,MohamedF,etal.Peritonealmesotheliomatreatedbycytoreductivesurgeryandintraperitonealhyperthermic
chemotherapy:resultsofaprospectivestudy.AnnSurgOncol200613:40512.
44.JacquetP,SugarbakerPH.Clinicalresearchmethodologiesindiagnosisandstagingofpatientswithperitonealcarcinomatosis.CancerTreat
Res199682:359374.
45.SugarbakerPH,JablonskiKA.Prognosticfeaturesof51colorectaland130appendicealcancerpatientswithperitonealcarcinomatosistreated
bycytoreductivesurgeryandintraperitonealchemotherapy.AnnSurg1995221:12432.
46.YanTD,BrunEA,CerrutoCA,etal.Prognosticindicatorsforpatientsundergoingcytoreductivesurgeryandperioperativeintraperitoneal
chemotherapyfordiffusemalignantperitonealmesothelioma.AnnSurgOncol200714:419.
47.YanTD,EdwardsG,AldermanR,etal.Morbidityandmortalityassessmentofcytoreductivesurgeryandperioperativeintraperitoneal
chemotherapyfordiffusemalignantperitonealmesotheliomaaprospectivestudyof70consecutivecases.AnnSurgOncol200714:51525.
48.YanTD,SimJ,MorrisDL.Selectionofpatientswithcolorectalperitonealcarcinomatosisforcytoreductivesurgeryandperioperative
intraperitonealchemotherapy.AnnSurgOncol200714:180717.
49.YanTD,LinksM,FransiS,etal.Learningcurveforcytoreductivesurgeryandperioperativeintraperitonealchemotherapyforperitonealsurface
malignancyajourneytobecomingaNationallyFundedPeritonectomyCenter.AnnSurgOncol200714:227080.
50.SmeenkRM,VerwaalVJ,ZoetmulderFAN.Learningcurveofcombinedmodalitytreatmentinperitonealsurfacedisease.BrJSurg
200794:140814.
51.McQuellonRP,DanhauerSC,RussellGB,etal.Monitoringhealthoutcomesfollowingcytoreductivesurgeryplusintraperitonealhyperthermic
chemotherapyforperitonealcarcinomatosis.AnnSurgOncol200714:110513.
52.McQuellonRP,RussellGB,ShenP,etal.Survivalandhealthoutcomesaftercytoreductivesurgerywithintraperitonealhyperthermic
chemotherapyfordisseminatedperitonealcancerofappendicealorigin.AnnSurgOncol200815:12533.
53.SchmidtU,DahlkeMH,KlempnauerJ,etal.Perioperativemorbidityandqualityoflifeinlongtermsurvivorsfollowingcytoreductivesurgeryand
hyperthermicintraperitonealchemotherapy.EurJSurgOncol200531:538.
54.HassanR,AlexanderR,AntmanK,etal.Currenttreatmentoptionsandbiologyofperitonealmesothelioma:meetingsummaryofthefirstNIH
peritonealmesotheliomaconference.AnnOncol200617:16159.
http://www.intramed.net/varios/imprimir.asp?contenidoID=60128&print=1

8/9

13/4/2015

IntraMedArtculosMesoteliomaperitoneal:conocimientoymanejoactuales

http://www.intramed.net/varios/imprimir.asp?contenidoID=60128&print=1

9/9

También podría gustarte