Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Ray
- Project manager
Graphisme par
Spiral Multimdia
http://www.spiral-multimedia.fr
Avec le soutien du programme
Les ides et opinions exprimes dans cette publication nengagent que leurs auteurs et ne
refltent pas ncessairement celles de la Commission Europenne ou de toute autre partie.
Samenvatting
Inleiding
Het IMAN-project
Pagina 7
Pagina 11
11
Empowerment ................................................................................................... 20
De cijfers vertellen veel ................................................................................. 23
Het recht om te handelen
Een korte gids om uw rechten te doen gelden ....................................... 25
Quiz - Kent u uw rechten? ............................................................................. 28
Pagina 31
Pagina 38
........................................ 38
........................................
43
IMAN-netwerk
Pagina 49
Pagina 54
Legal overviews
Pagina 59
Een veldproject
Inleiding
NETWERK...
Oprichting van een
pan-Europees netwerk van
organisaties die tegen
islamofobie strijden
ISLAMOPHOBIA
MONITORING and
ACTION NETWORK
TOEZICHT....
Implementatie van een
gemeenschappelijke methodologie om
gegevens te compileren + oprichting
van een platform om islamofobische
feiten te verzamelen
ISLAMOFOBIE...
Het project, opgestart in januari 2013, wordt ontplooid in acht Europese landen
Frankrijk, Belgi, Duitsland, Zweden, Nederland, Itali, Hongarije en Engeland en
brengt vijftien partnerorganisaties bijeen.
IMAN is het eerste Europees initiatief in de strijd tegen islamofobie, en het eerste
project in de strijd tegen islamofobie dat financile steun van de Europese Commissie kreeg.
IMAN heeft als doel de beduidendegebreken in de strijd tegen islamofobie, die zowel
op nationaal als op Europees niveau zijn waargenomen, te verhelpen.
ACTIE...
Alles in de strijd tegen
islamofobie in Europa moet
nog worden opgebouwd
Enkele cijfers
In 2013 werd minstens n instelling (moskee, school, kerkhof) per week het slachtoffer. 482 islamofobische feitenwarengevallen van discriminatie en 56% van die
gevallen deden zich voor bij openbare diensten.
Het jaar 2013 werd gekenmerkt door feiten die steeds gewelddadiger werden, met
een zeer verontrustende toename van fysiek geweld. Het CCIF telde 27 gevallen in
de laatste acht maanden van het jaar alleen.
Elke dag wordt in Frankrijk (gemiddeld) minstens n persoon het slachtoffer van
islamofobie.
Het IMAN-project
Methodologie en werking ter plaatse
IMAN, slachtoffers hun plaats teruggeven
De IMAN-handleiding is enerzijds opgesteld als een opleidingshandleiding en anderzijds als een bron van waardevolle informatie in de strijd tegen islamofobie.
Alle informatie in deze handleiding komt voort uit onze ervaring ter plaatse, onze
juridische expertise, en eveneens het werk dat gedurende twee jaar (januari 2013
- december 2014) geleverd werd, in samenwerking met de vijftien organisaties in
acht Europese landen die het IMAN-netwerk vormen.
De handleiding dient dus om ondersteuning te bieden bij de IMAN-opleidingen
die in heel Europa gegeven worden voor slachtoffers, professionals en organisaties
die willen vechten tegen racisme en islamofobie.
Deze handleiding richt zich voornamelijk op drie doelgroepen:
Slachtoffers van islamofobie : Moslims en moslimas die geconfronteerd worden met discriminatie en geweld omwille van hun geloofsovertuiging.
Deze handleiding heeft als doel hen juridische basiskennis mee te geven (waaronder een juridisch overzicht in bijlage),alsook enkele simpele maar doeltreffende
hulpmiddelen om hun rechten te doen gelden. Deze handleiding licht hen ook in
over lokale en nationale organisaties die vechten tegen racisme en islamofobie en
hen kunnen steunen en begeleiden bij de stappen die ze ondernemen.
Professionals (politieagenten, advocaten, vertegenwoordigers van de Staat,
enz.) : Het fenomeen van islamofobie beter begrijpen om zo de slachtoffers beter
te begeleiden, de daders van islamofobische misdrijvenbeter te straffen en maatregelen te nemen om het fenomeen in te dijken.
Ngos : De veelzijdigheid van islamofobie begrijpen om zich zo de veelzijdigheid
van de strijd tegen islamofobie voor te kunnen stellen. Deze handleiding biedt manieren en hulpmiddelen aan om anderen te mobiliseren en zo ngos aan te moedigen contacten te leggen met actoren ter plaatse.
e twee belangrijkste doelen van het IMAN-project zijn altijd de verbetering van de omstandigheden van de slachtoffers en empowerment van de moslimgemeenschap in Europa geweest2.
23 maanden lang, van januari 2013 tot december 2014, is alles in zijn werk gesteld
om deze doelen te bereiken, en zijn er verschillende hulpmiddelen gecreerd.
IMANET
IMANET is een vernieuwend hulpmiddel dat de kern van het projectvormt. Het
betreft een platform het case management system waar feiten(misdrijven/haatdelicten)geregistreerd en beheerd worden en dat automatisch kwantitatieve (statistieken) en kwalitatieve gegevens opstelt op basis van de geregistreerde informatie.
Dit platform werd gecreerd door het IMAN-team en wordt gemeenschappelijk gebruikt door alle partnerorganisaties van het project (in acht Europese landen).
Momenteel is IMANET gespecialiseerd in islamofobie, wat wil zeggen dat het platform dient om alle gegevensin verband met islamofobie te compileren. Dit isinformatie die rechtstreeks door het publiek of via de media aan de partnerorganisaties
wordt meegedeeld.
De gegevens gaan over islamofobische feiten, zoals fysieke of verbale agressie,
discriminatie, haatspraak, vandalisme aan religieuze plaatsen, enz.
Ze brengen ook alle vragen om inlichtingen bijeenvan bijvoorbeeldmoslims die verwachten onwettelijke problemen te ondervinden omwille van hun geloofsovertuiging en die zich over hun rechten willen informeren.
De IMAN-opleidingen
Om aan de hoofddoelen van IMAN te beantwoorden, is de opleiding van ngo-partners een essentileactiviteit geweest tijdens die 23 maanden werk.
De opleidingen werden uitgebracht door de projectmanager en draaien rond
themas die specifiek zijn, maar ook gevarieerd, wat noodzakelijk is om zowel ter
plaatse als bij de instellingen efficint strijd te voeren.
Samenwerking van
ngo-partners op nationaal en Europees vlak
Sensibilisatiecampagnes
Veldstrategien,
netwerken en lobbyen
Wat is islamofobie?
slamofobie is geen mening. Het is een misdrijf. Soms zelfs een misdaad.
Maar jammer genoeg vergeten we dat maar al te vaak. In feite zijn veel burgers
maar slecht op de hoogte van hun rechten en worden soms geconfronteerd met
onrechtvaardige situaties zonder te beseffen dat ze eigenlijk het slachtoffer zijn
van onwettige discriminatie.
Echter, IMAN is een platform in de strijd tegen islamofobie dat zich opmaakt voor de
toekomst en dat zich heeft voorgenomen zich verder te ontwikkelen en te blijven
groeien, zowel op lokaal en nationaal niveau als op Europees niveau.
Daarom zullen 2015 en 2016 jaren zijn waarin weconsolideren wat we al verworven hebben, maar ook intensief gegevens verzamelen overislamofobische feiten en
doorheen heel Europa systemen creren om slachtoffers op te vangen en te begeleiden.
Laten we beginnen met islamofobie concreet te identificeren. Wat zijn de islamofobische daden die het vaakst voorkomen, die u misschien al zijn overkomen, of die
u kunnen overkomen?
Eind 2015 moet de compilatie van gegevens leiden tot een verslag over islamofobie
in Europa, dat naast cijfergegevens ook een duidelijke analyse van het probleem zal
bevatten.
In 2015 en 2016 zal IMAN eveneens de nadruk leggen op zijnadvocacy werk bij nationale en Europese instellingen, om ervoor te zorgen dat de autoriteiten zich ten
volle bewust worden van het fenomeen en bovenal concrete maatregelen nemen
om het aan banden te leggen.
ls we in het woordenboek kijken, vinden we twee definities voor het woord slachtoffer.
Het gaat om een persoon die gekwetst is of schade heeft geleden, maar ook om een persoon
die lijdt onder de effecten van een situatie, van gebeurtenissen of schadelijke feiten.
Het woord slachtoffer doet jammer genoeg maar al te vaak denken aan het idee dat men
zich voordoet als een zwak, machteloos iemand of iemand die alleen maar klaagt.
Nochtans is men de facto een slachtoffer als men lijdt onder discriminatie of geweld. Als men
beledigingen te horen krijgt, vuile blikken toegeworpen krijgt, of als men in het algemeen in
een maatschappij met een vijandig klimaat leeft, dan is men per definitie een slachtoffer.
Uw status als slachtoffer ontkennen, zal u niet sterker maken of meer aanzien doen winnen.
Het zal u onzichtbaar maken.
Uw statuut als slachtoffer aanvaarden, dat statuut aanklagen en u inspannen om uw rechten
en die van uw gemeenschap te doen respecteren, zal u de (burger)rechten geven die u toebehoren.
10
11
Voorbeelden
en vrouw die een hoofddoek draagt, meldt zich aan voor een sollicitatiegesprek. Nog voor
het gesprek begint, vertelt men haar dat ze geen hoofddoek kan dragen voor de job waarvoor
ze solliciteert, aangezien ze het bedrijf zal moeten vertegenwoordigen bij klanten en potentile
partners. Ze krijgt de keuze: Ofwel neemt ze haar hoofddoek af en mag ze deelnemen aan het
interview, ofwel beslist ze hem op te houden. In dat geval moet ze naar huis terugkeren.
Eerst en vooral is het belangrijk te weten dat het onwettig is om te eisen dat u uw hoofddoek
afneemt om deel te nemen aan een sollicitatiegesprek. Een sollicitatiegesprek is een specifieke
situatie: U doet zich niet voor als lid van het bedrijf, maar als kandidaat, iemand die buitenhet
bedrijf staat. Het recht op gewetensvrijheid, een fundamenteel recht, is hier van toepassing.
Anderzijds is de zaak op zich delicater, aangezien ze afhangt van de arbeidswetgeving die van
toepassing is in uw land. In Frankrijk kan een werkgever bijvoorbeeld een kandidate met een
hoofddoek weigeren als de job waarvoor zij solliciteert een publiek aspect heeft, met andere
woorden dat de werknemer het bedrijf zal moeten vertegenwoordigen bij het publiek. Maar u
moet zich zeker en vastinformeren over de wetgeving die van toepassing is in uw land, om te
weten te komenof uw gewetensvrijheid al dan nietaan banden gelegd mag worden in de professionele wereld.
en man met een Maghrebijnse naam en uiterlijk. Tijdens het sollicitatiegesprek voor een commercile functie wordt hem gevraagd of hij vijf keer per dag bidt, of hij halal eet en of hij vaak
naar de moskee gaat.
Natuurlijk zijn dit soort vragen in de meeste Europese landen illegaal. De religieuze praktijken
van een persoon behoren tot zijn privleven en horen niet ter sprake te komen tijdens een sollicitatiegesprek, net zoals men ook niet het recht heeft om aan een jonge vrouw te vragen of zij
van plan is kinderen te krijgen.
Iedere burger heeft recht op toegang tot werk, aangezien werk een bestaansmiddel is. Dit recht kan niemand geweigerd worden op basis van zijn of
haar huidskleur, geslacht of religie. Het is wel mogelijk dat de godsdienstvrijheid aan banden gelegd kan worden binnen een professioneel kader, maar
dat moet gemotiveerd wordendoor wetteksten, en niet alleen door hetoordeel
van de werkgever.
Informeer naar uw rechten als u zich voorbereidt op een sollicitatiegesprek,
zodat u niet benadeeld wordt.
en vrouw solliciteert voor een job als ingenieur informatica. Het is een job waarbij zij niet met
klanten in contact zal komen. Ze is uitermate gekwalificeerd voor de job (diploma + ervaring).
Op het einde van het interview lijken de interviewers zeer tevreden en besluiten het gesprek met
de klassieke zin: Wij bellen u in de loop van de week op om onze beslissing mee te delen. Drie
dagen later belt het bedrijf de kandidate op om haar te vertellen dat ze de job niet gekregen
heeft. Haar hoofddoekvormt een probleem en past niet bij de waarden van het bedrijf. Het zou
andere werknemers kunnen storen.
Iemand niet aannemen alleen maar omwille van zijn of haar geloofsovertuigingen is discriminatie, zeker als de voornaamste redenis dat de persoonlijke overtuigingen van de kandidaatin
strijd zijn met die van het bedrijf. Beeldt u eens in dat men hetzelfde zou zeggen over iemands
huidskleur. Stel dat men beweert dat een zwarte werknemer andere werknemers (of klanten)
zou kunnen storen? Dat is overduidelijk discriminatie en eveneens onwettig (volgens de wetgeving in het merendeel van de Europese landen).
12
13
en moslim die als technicus in een bedrijf werkt, wenst van zijn wettelijke pauzes (20 30 minuten tijdens de dag, buiten de middagpauze) gebruik te maken om te bidden. Zijn werkgever
weigert hem dit toe te staan.
In Europa zijn de werkuren vrij strikt geregeld. Zowel de werknemer als dewerkgever moeten
deze urenrespecteren. Wat de werknemer tijdens zijn pauzes doet is zijn eigen zaak, zolang hij
natuurlijk niets illegaals doet of anderen schade berokkent. Als iemand zijn pauzes dus wil gebruiken om te bidden, heeft hij het recht dat te doen.
Voorbeelden
Anderzijds mag hij het werk van zijn collegas niet verstoren of zijn pauzetijd overschrijden. Eveneens mag hij de werkplaats niet verstoren als hij bidt.
U moet zich inlichten over de wetgeving die van toepassing is in uw land om te weten of u het
recht heeft om een bidplaats te vragen op het werk. In het merendeel van de gevallen is een
werkgever niet verplicht een bidplaats te voorzien voor zijn werknemers. Maar hij mag u ook
niet verhinderen uw pauze te gebruiken zoals u dat wil. U moet dus een discrete plaats vinden
om te bidden zonder de werking van het bedrijf te verstoren.
en moslimman werkt als chauffeur en koerier in een bedrijf. Hij beslist om zijn baard te laten
groeien. Na enkele weken roept zijn werkgever hem bij zich en vraagt hem zijn baard af te
scheren, aangezien dat het imago van het bedrijf schaadt. De man weigert en zijn werkgever
dreigt hem te ontslagen.
Vanaf dan doet de werkgever er alles aan om zijn werknemer te ontslagen. Dreigementen, morele pesterijen, verlofdagen weigeren, enzovoort.
Uiteraard is het discriminerend en onwettig om een werknemer slecht te behandelen omdat zijn
uiterlijk u niet aanstaat.
Een baard wordt door de wet niet beschouwd als een duidelijk religieus teken. De werkgever
moet dus concreet en gedetailleerd bewijs geven dat de baard van zijn werknemer het imago
van het bedrijf schaadt, of dat het de uitoefening van zijn functie belemmert.
en ambtenares die moslim is, vraagt al jaren een overplaatsing aan. Ze staat zeer hoog geplaatst en is een voorbeeldige werkneemster. Haar enige gebrek is dat ze moslima is. Ze draagt
geen hoofddoek, maar eet wel halal, drinkt geen alcohol alshaar collegas een pint gaan pakken en neemt soms een dag verlof voor religieuze feesten (maximum twee of drie dagen per
jaar, uiteraard volgens de verlofregels).
Ze wordt dus door haar oversten aan de kant gezet omwille van haar persoonlijke overtuigingen. Telkens als ze vraagt om overgeplaatst te worden, wordt dat geweigerd, en ook als ze een
verlofdag aanvraagt, wordt dat regelmatig geweigerd.
Dit is een behandeling die discriminerend en onwettig is.
14
Discriminatie op school
In Europa zijn gewetensvrijheid en godsdienstvrijheid twee fundamentele rechten die zowel beschermdworden door de nationale als de Europese wetgeving.
Jammer genoeg is Europa al jaren verziekt door een sluipende vorm van islamofobie die zelfs bij de nationale instellingen terrein gewonnen heeft. Zo hebben bepaalde landen wetten aangenomen om de gewetensvrijheid te beperken, vooral in
het kader van onderwijs.
Vooral moslims worden geviseerd. In Frankrijk, bijvoorbeeld, is de hoofddoek verboden in lagere en middelbarescholen. Belgi verbiedt eveneens hoofddoekenop
openbare scholen in Vlaanderen.
Maar over het algemeen zouden religieuze praktijken geen belemmering mogen
vormen voor het volgen van studies. In het hoger onderwijs is gewetensvrijheid een
fundamenteel recht dat studenten toestaat om hun geloofsovertuigingen met hun
studies te verzoenen.
Elk obstakel of alle druk die wordt uitgeoefend op een student(e) omwille van zijn
of haar persoonlijke overtuigingen valt onder discriminerend en illegaal gedrag.
15
digd.
Islamofobische pleidooien en uitsprakenmoeten dus even hardhandig bestreden
worden als discriminatie of fysiek geweld. De slachtoffers zijn het meest betrokken
bij deze strijd. Door haatspraak af te keuren en het voor de rechtbank te brengen
behoudt men enerzijds zijn waardigheid, en neemt men anderzijds deel aan de
strijd tegen islamofobie en zorgt ervoor dat het erkend wordt zowel politiek als
juridisch als een specifieke vorm van racisme, net zoals antisemitisme.
Maar wat is haatspraak concreet? Wat zijn islamofobische uitspraken?
Voorbeelden
Het gaat over alle inhoud woorden, geluid, video, beelden die de hele islamitische gemeenschap of n specifiek lid van de gemeenschap stigmatiseert, en
daarbij oproept tot moslimhaat.
Die inhoud kan priv zijn (binnen een bedrijf, door een dokter op consultatie, door
een professor, enz.) of openbaar (sociale netwerken, politieke redevoeringen,
uitsprakentijdenseen televisie-uitzending, enz.)
en vrouwmet een hoofddoek gaat naar een pizzeria met een vriendin. Als ze zich neerzetten
aan tafel,komt de uitbater van het restaurant hen vragen om te vertrekken. Hij bedient geen
vrouwen met een hoofddoek.
Het gaat hier uiteraard om een vreselijke en illegale vorm van discriminatie. In dit geval moet
onmiddellijk klacht ingediend worden.
Een jonge vrouw wenst zich in te schrijven bij een sportzaal. De persoon aan het onthaal vertelt
haar dat ze niet mag sporten met haar hoofddoek omwille van veiligheidsredenen en omdat
het huisreglement hoofddeksels verbiedt.
Het is vanzelfsprekend dat als u zich inschrijft bij eender welke sportclub, die club moet toezien
op uw veiligheid. Als u dus een zeer lang hoofddoek of een jilbab draagt, is het aanvaardbaar
dat de club u vraagt om uw outfit te wijzigen om zo ongevallen te voorkomen.
Diensten weigeren aan een gebruiker omwille van zijn religieuze overtuigin-
gen is discriminerend en illegaal. Het gaat hier om een misdrijf dat bestraft kan
worden met een boete of zelfs een voorwaardelijke gevangenisstraf. Daarom
is het noodzakelijk om klacht in te dienen.
Discours/uitspraken
Dit is misschien wel de eerste vorm van islamofobie, waar alles begonnen is.
Begin jaren 2000 is het discours geradicaliseerd en minder en minder genuanceerd
geworden. Het trieste gebrek aan juridisch en politiek antwoord tegenover steeds
meer haatspraak en aanzet tot haat heeft het fenomeen alleen maar aangemoe-
16
4 - Het Collectif Contre lIslamophobie en France (CCIF) heeft klacht neergelegd tegen M. Le
Pen en verkreeg in juli 2013 dat haar parlementaire onschendbaarheid werd opgeheven. Ze zal
dus berecht worden voor de uitspraken die ze heeft gedaan.
17
privsituatie, aanspreekt om u te beledigen omwille van uw religieuze overtuigingen. Die persoon vergrijpt zich niet aan u (anders zou het fysiek geweld zijn) en
schaadt uw lichamelijke integriteit niet, maar wel uw morele integriteit.
Fysiek geweld
Zodra iemand afbreuk doet aan uw lichamelijke integriteit door u op eender
welke manier aan te raken (een gewone elleboogstoot, of iets ergers), is dit fysiekgeweld.
Hoe licht of hoe ernstig het voorval ook is,fysiekgeweldtoont aan dat islamofobische misdrijvensteeds gewelddadiger en venijniger worden.
Het is natuurlijk cruciaal om klacht neer te leggen zodra afbreuk wordt gedaanaan
uw lichamelijke integriteit, om zo voornamelijk mogelijke lichamelijke en psychologische gevolgen voor u vast te laten stellen.
Hoe dan ook moet er systematisch klacht worden neergelegdals het om islamofobische feiten gaat.
Heiligschennis/schadeberokkening
Het kan hier gaan over een instelling (moskee, kerkhof, enz.) of een privruimte
(privvoertuig, deur van een woonst, enz.)
Verbale agressie
Dit gebeurt wanneer een goed hier gedefinieerd als iets dat toebehoord aan een
moslim of aan de moslimgemeenschap beschadigd wordt op een duidelijk islamofobische manier.
Dit lijkt natuurlijk op de categorie van discours, die we net besproken hebben,
maar is gewelddadiger. Zelfs als uitspraken aanzetten tot haat, zijnze daarom in
feite niet noodzakelijk beledigend, en zullenze door de wet niet op dezelfde manier
bestraft worden.
Verbale islamofobische agressiekomt voor wanneer iemand u, op straat of in een
18
19
Voorbeelden:
Een moskee gegraffitied met IslamEuropa buiten.
Een mama (moslima met hoofddoek) laat zoals gewoonlijk haar kinderwagen in
de gang van haar appartementsgebouw staan. De volgende dag vindt ze een varkenskop bovenop de wagen.
In een rechtstaat zijn alle burgers vrij te denken en leven zoals zij dat willen, zolang
zij de vrijheid en veiligheid van anderen niet in het gedrang brengen.
Geef dus nooit toe als men probeert te onderhandelen over uw vrijheid! Wees
krachtdadig, want u staat in uw recht. Neem uw hoofddoek niet af voor een sollicitatiegesprek, om een restaurant binnen te gaan of om op het vliegveld langs de
douane te gaan. Verbreek uw vasten niet tijdens de Ramadan omdat uw werkgever
dat eist. Enzovoort
Empowerment
Dialoog voeren
Het is waar dat islamofobie deels uit onwetendheid voortkomt. Onwetendheid
over de religie en haar aanhangers, verergerd door stigmatiserende en gewelddadige beelden die door de media verspreid worden, leidt tot een vorm van racisme
en intolerantie.
Als u geconfronteerd wordt met islamofobie, of het nu in de vorm van woorden,
discriminatie of geweld is, is het belangrijk om een conversatie aan te gaan met de
persoon die u slecht behandelt. Natuurlijk alleen maar als dialoogmogelijk is.
Soms kan goede communicatie het mogelijk maken om met de discriminerende
personen te bemiddelen en hen bij te scholen, om zo te voorkomen dat ze hervallen.
Dialoog kan ook discriminerende situaties voorkomen.
Voorbeeld
De vier pijlers
Nooit uw overtuigingen/waardenopgeven
Dialoog voeren
Uw rechten kennen
Handelen in geval van vooroordelen
20
en jong meisje solliciteert bij een babysitdienst. Tijdens het sollicitatiegesprek draagt ze geen
hoofddoek. Enkele dagen later vindt de dienst een familie met twee kinderen waarop gepast
moet worden. Het meisje ontmoet de ouders en tekent een contract.
Voordat zij aan haar taak begint, beslist het meisje een hoofddoek te dragen. Ze vreest dat dit
de ouders zal storen en dat zij het contract zullen opzeggen.
In goed vertrouwen praat ze erover met de dienst die als tussenpersoon functioneert tussen haar
en de familie. De dienst meldt haar dat ze niet het recht heeft haar hoofddoek te dragen als ze
op de kinderen past, en geeft aan dat ze het contract moet verbreken. Dit is illegaal.
Nadat ze raad heeft gevraagd bij een organisatie die zich inzet voor de strijd tegen islamofobie,
beslist het meisje om zelf in gesprek te gaan met de ouders. Ze legt hen uit dat ze besloten heeft
een hoofddoek te dragen en verzekert hen dat die beslissing geen invloed zal hebben op haar
werk.
De ouders zijn blij met haar openhartigheid en zeggen het contract niet op.
.
21
Uw rechten kennen
Het is essentieel om navraag te doen en u in te lichten over uw rechten. Enerzijds
weet u zo wanneer men afbreuk doet aan uw rechten, en, anderzijds kunt u zo in
discussie gaan en u verdedigen indien nodig.
Hoe beter u uw rechten kent, hoe minder groot de kans dat u in het zak wordt gezet en dat er afbreuk aan uw rechten wordt gedaan.
et is uiterst belangrijk dat u discriminatie en geweld waar u het slachtoffer van bent,aangeeft. Het is de beste manier om uw status als slachtoffer (die volledig legitiem is) te overstijgen en uw situatie in eigen handen te nemen.
Maar het is ook belangrijk voor anderen. Voor de gemeenschap. Voor de maatschappij in het algemeen.
Waarom?
We hebben gezien dat islamofobie op veel verschillende manieren tot uiting kan
komen. Al deze vormen zijn even verwerpelijk. Ze zorgen ervoor dat u in het dagelijks leven benadeeld wordt en dat uw rechten soms geschonden worden.
Voor anderen
Islamofobie mag dus in geen enkel geval ongestraft blijven. Het eerste wat u moet
doen is de feiten aan de bevoegde autoriteiten melden.
Licht uw oversten in, leg klacht neer, vertel het aan de media. Allemaal acties die u
in staat stellen om in het dagelijkse leven tegen islamofobie te vechten.
Het is waar dat het voor de gewone burger niet altijd gemakkelijk is om al die dingen te doen.
Daarom is het noodzakelijk dat er systemen zoals instellingen en ngos bestaan om
slachtoffers van islamofobie bij te staan en om zowel bij de bevolking als bijinstellingen broodnodige sensibilisatiecampagnes te voeren5.
Neem contact op met organisaties die gespecialiseerd zijn in de strijd tegen islamofobie en die u kunnen bijstaan op een persoonlijke en efficinte manier. Zij kunnen
u ook doorverwijzen naar een advocaat als dat nodig is.
Het IMAN-project brengt organisaties van dit type in acht Europese landen bijeen6.
Binnen het kader van IMAN werden de ngo-partners op dezelfde manier getraind,
om zo ter plaatse sensibilisatiecampagnes te ontplooien, morele en juridische steun
aan de slachtoffers te bieden, en te lobbyen op institutioneel niveau.
Deze ngos stellen een online systeem of telefoonpermanentie ter uwer beschikking,
zodat u islamofobische daden waarvan u het slachtoffer of getuige was, gemakkelijk en snel kunt melden.
22
5 - Refereer naar de lijst van organisaties die lid zijn van IMAN in bijlage.
6 - Zie bijlage.
23
Voor de gemeenschap
De moslimgemeenschap in Europa vertegenwoordigt meer dan 6% van de Europese bevolking. Ze is vooral aanwezig in Frankrijk en Engeland. Ze is getalsmatig
belangrijk, cultureel divers, beschaafd en staat economisch zeer sterk.
Nochtans heeft de moslimgemeenschap moeite om gerespecteerd te worden,
zowel op politiek vlak als in de media. Er is nog veel werk ter plaatse nodig om moslims aan te moedigen zich actief in te zetten in het openbare leven en het woord te
nemen.
En van de dingen die u kunt doen is om onrecht waar u het slachtoffer van bent
en waar, bijgevolg, de gemeenschap het slachtoffer van is aan te geven en de
mensen rondom u aan te moedigen hetzelfde te doen. Omdat mensen uit zichzelf
anderen zullen navolgen en imiteren, zullen ze makkelijker feiten aangeven als ze al
gezien hebben dat iemand al doorgezet heeft en in zijn opzet geslaagd is.
Samenleven
it woord, dat zo populair is bij politici van alle strekkingen, slaatin de eerste plaats op een
taak die op hun schouders en die van de instellingen rust. Maar op dit vlak bewijst de actualiteit
dat ze hun werk niet doen en dat ze profiteren van het feit dat eenfenomeen dat niet gedocumenteerd is, de facto niet legitiem is. Dit hoewel het geweld datde slachtoffers ondergaan en
de boosheid die ze voelen zeker en vast echt zijn, en de spanningen en de frustraties die eruit
voortvloeien de sociale banden ernstig schaden.
Door uw eigen zaak te melden, legt u al de eerste steenom de sociale kloof die men u probeert
op te leggen, te overbruggen en een beetje gerechtigheid en gelijkheid tussen alle burgers te
creren.
Het is opvallend dat na de zaak met het Memphis Restaurant in Frankrijk, er meer
aangiftes over gelijkaardige discriminatie werden geregistreerd.
Individuele empowerment leidt tot empowerment van de gemeenschap. En
omgekeerd. Dit is iets watcommunity organizing wordt genoemd. Uw eigen
belangen (geen discriminatie ondervinden en uw gelijk halen) gaan samen met
die van vele andere mensen.
24
ls u het slachtoffer bent van islamofobie, zijn dit de hulpmiddelen waarover u beschikt om uw rechten te doen gelden.
25
Sensibiliseren rondom u
Ten slotte is het uw verantwoordelijkheid om de mensen rondom u te informeren
en onderrichten, om zo anderen aan te moedigen op dezelfde manier te reageren,
onrechtvaardigheid waar zij het slachtoffer van zijn aan te geven en hun rechten
te doen gelden.
Een goede groepsdynamiek en gemeenschapsdynamiek zijn veel effectiever en
duurzamer dan een individuele dynamiek.
Bemiddelingswerk
Succesverhalen
Islamofobie wordt voornamelijk gekenmerkt door discriminerende acties. In de
meerderheid van de gevallen is het niet nodig om een proces aan te spannen. Bemiddeling tussen de discriminerende persoon en de gediscrimineerde persoon kan
geleid worden door een bekwame jurist(e), of zelfs door uzelf als u ondersteund
wordt en raad krijgt van een bekwame organisatie.
Bemiddeling bestaat er meestal uit dat u officieel bij de bevoegde instanties aangifte doet van het geval van discriminatie en dat u eist dat het discriminerend gedrag ophoudt. Het kan ook inhouden dat de discriminerende personen aan de wet
herinnerd worden, zodat ze ophouden met zulke praktijken en dat er een einde
komt aan de vooroordelen waaronder u lijdt.
Als bemiddeling op niets uitdraait, kan uw jurist of advocaat u, als u dat wenst, vergezellen naar de rechtbank, totdat een oordeel geveld is.
en beambte op de luchthaven wordt uit zijn functie gezet omdat hij salam alaykoum tegen
een collega zei. De overste meent dat dit een teken van religieuze radicalisering is.
De jonge man gaat meteen naar het CCIF, dat hem naar een advocaat doorverwijst.
De advocaat spant een zaak in kortgeding aan bij de administratieve rechtbank, en wint beide
processen (De prefectuurhad beroep aangetekend tegen het eerste vonnis).
De jongeman heeft zijn job dus teruggekregen en hij wordt niet langer ongelijk behandeld door
de prefectuur omwille van zijn geloofsovertuigingen.
Een studente is glansrijk geslaagd voor het ingangsexamenvan een grote business school. Echter,
men weigert haar toe te laten tot de school omwille van haar hoofddoek. Men geeft het argument dat hoofddeksels - hoofddoeken inbegrepen - verboden zijn binnen de school. Aangezien
de hoofddoek niet als hoofddeksel beschouwd kan worden, en de wet gewetensvrijheid garandeert, is dit reglement uiteraard illegaal.
De studente gaat dus een gesprek met de directeur van de school aan, met steun van een juriste
die haar de hulpmiddelen geeft die ze nodig heeft om te pleiten tegen het discriminerende reglement van de school.
Dankzij haar juridisch pleidooi wijzigt de directeur het intern reglement en kan de jonge dame
zonder problemen aan de school beginnen.
Als u het slachtoffer werd van agressie, is het arrest en de veroordeling van de persoon die u aanviel, essentieel om de controle over uw identiteit, uw waardigheid en
uw burgerschap terug te krijgen.
Dit alles kan alleen maar gebeuren als u stappen onderneemt om uw rechten te
doen gelden.
De fout ligt niet bij het feit dat u moslim bent. De fout ligt bij de persoon die de wet
heeft gebroken door uw rechten te schenden.
26
27
QUIZ
Antwoorden
Kent u uw rechten?
1 - Tijdens een sollicitatiegesprek vraagt men u of u regelmatig bidt. Dit is volledig legaal.
Juist / Fout
Juist / Fout
Juist / Fout
Juist / Fout
5 - Een dokter heeft het recht om te weigeren u te verzorgen omdat hij zich ongemakkelijk voelt bij uw klederdracht
(hoofddoek, jilbab) of uw klederdracht afkeurt.
Juist / Fout
Juist / Fout
Juist / Fout
Juist / Fout
6. Juist Diensten weigeren, of toegang tot een dienst weigeren, omwille van religieuze overtuigingen is illegaal en kan juridisch vervolgd worden.
Juist / Fout
10 - Tijdens een sollicitatiegesprek kan de werkgever het interview stopzetten als u weigert uw hoofddoek af te nemen.
Juist / Fout
Juist / Fout
7. Fout Omwille van veiligheidsredenen kan een luchthavenagent mogelijk overgaan tot een grondige controle en u vragen om bepaalde kledingstukken zoals uw
hoofddoek of jilbab af te nemen. U heeft echter het recht te vragen dat de agent die
de controle uitvoert, een vrouw is, en dat de procedure plaatsvindt in een afgezonderde en afgesloten plaats. Men kan niet eisen dat u uw hoofddoek afneemt bij de
detectiepoorten, in het bijzijn van alle andere passagiers. Dit is trouwens nuttige
informatie voor alle reizigers.
28
3. Dat hangt af van de wetgeving in uw land. Sommige landen, zoals Engeland, beschouwen beledigingen niet als een misdrijf. Anderen behandelen het als een misdrijf dat strafrechtelijk vervolgd kan worden, zeker als de belediging een racistisch
karakter heeft. Licht u in en laat zulke misdrijven nooit ongestraft!
4. Juist In het hoger onderwijs heeft de gewetensvrijheid voorrang en hebt u de
vrijheid om uw religie uit te drukken, zolang u zich niet wijdt aan actief proselitisme
(uw medestudenten proberen te bekeren).
5. Fout Een dokter mag niet weigeren u te verzorgen omdat uw kledij hem niet
aanstaat, of omdat hij in het algemeen niet van moslims houdt. Het gaat hier om
discriminatie en om een inbreuk op de medische ethiek. U moet de Orde van Geneesheren aanspreken (of een bevoegde instantie in uw land) om het gedrag van
de dokter te melden en aan te klagen.
8. Fout Een baard wordt volgens de wet nooit als een religieus teken beschouwd.
Het gaat hier om een esthetisch kenmerk dat u in uw privsfeer mag laten deel uitmaken van uw geloofsbeleving. Legaal gezien mag uw werkgever niet eisen dat u
zich scheert omwille van die reden.
9. Dit hangt af van de wetgeving die van toepassing is in uw land. In Frankrijk, bijvoorbeeld, mag u niet eisen dat uw werkgever een zaal of ruimte om te bidden ter
beschikking stelt. Maar in sommige Europese landen is het wel mogelijk. Licht u dus
in zodat u goed op de hoogte bent van uw rechten op het werk.
29
10. Fout Weigeren om een interview te laten doorgaan, of het alleen maar laten
doorgaan als u religieuze tekenen verwijdert, is discriminatie en kan juridisch vervolgd worden.
11. Fout In het merendeel van de gevallen. Dit hangt opnieuw af van de wetgeving die van toepassing is in uw land, maar over het algemeen zijn haatspraak
en uitspraken die aanzetten tot haat voor een bepaalde bevolkingsgroep juridisch
vervolgbaar. Waakzaam zijn op het internet is zeer belangrijk, zodat vermeden kan
worden dat haatspraak en retoriek die aanzet tot geweld verder verspreid wordt.
Islamofobie identificeren/kwalificeren
slamofobie is een vorm van haatdelict dat in de meeste Europese landen niet
erkend wordt.
In Engeland wordt het wel erkend, deels omdat de London Metropolitan Police
dankzij het werk van ngos ter plaatse de categorie islamofobie heeft aangenomen om misdrijven en haatdelicten tegen burgers die moslim zijn, te benoemen.
Of het nu erkend is of niet, islamofobie komt uiterst veel voor in de maatschappij
en is eenwijdverspreid fenomeen dat leidt tot meerdere misdrijven en misdaden,
alsook tot spanning ter plaatse.
Het gebrek aan informatie en vorming voor vertegenwoordigers van de Staat, in
het bijzonder leden van de politie en het gerecht, heeft een wanbeleid tot gevolg
met betrekking tot de misdaden en de slachtoffers.
Zo wordt het fenomeen dus niet alleen onderschat dat wil zeggen dat de statistieken die door de overheden geproduceerd worden, als ze er al publiceren, over
het algemeen lager liggen dan de werkelijkheid maar de slachtoffers worden aan
hun lot overgelaten en twijfelen maar al te vaak om stappen te ondernemen om hun
rechten te doen gelden.
Het CCIF, dat al tien jaar gegevens over islamofobische daden verzamelt en de
slachtoffers ondersteunt, merkt op dat het veel meer meldingen binnenkrijgt dan
in de gegevens van het Ministerie van Binnenlandse Zaken terug te vinden zijn, en
dat gemiddeld slechts 30% van de slachtoffers beroep doet op de politie en klacht
neerleggen7.
Deze situatie heeft enerzijds tot gevolg dat de daders van islamofobische misdrijven een gevoel van straffeloosheid krijgen dat hen ertoe drijft opnieuw te handelen
en zelfs te hervallen, en anderzijds dat spanningen ontstaan tussen de burgers en
de vertegenwoordigers van de Staat.
Veel voorvallen van discriminatie zouden kunnen vermeden worden, of op zn minst
gestraft worden naargelang de ernst van de feiten, als de staatsfunctionarissen
(rechtbank, openbare diensten, politie), gesensibiliseerd en onderricht werden
over het fenomeen van islamofobie.
30
31
Er moet dus nog veel werk verricht worden door de nationale en Europese instellingen, maar ook door de ngos, om sensibilisatiecampagnes binnen de openbare
diensten te voeren, zodat burgers die moslim zijn, eindelijk de plaats krijgen die hen
toekomt binnen de maatschappij.
Vergis u niet. Islamofobie viseert niet n bepaalde etniciteit of cultuur. Het viseert mensen omwille van hun religieuze overtuigingen, zeker als die zichtbaar zijn.
Net als antisemitisme- erkend als een specifieke vorm van misdrijf en haatdelict
-maakt islamofobie geen onderscheid tussen kleur of afkomst. Net zoals de kippa
een opvallend teken is, dat jammer genoeg bepaalde antisemitische aanvallers in
staat stelt joodse personen aan te vallen, leidt de klederdracht van sommige moslimas (hoofddoek, jilbab, djellaba, enz.) ertoe dat sommige personen hen viseren en
aanvallen.
Vrouwen vormen in feite de grote meerderheid van de slachtoffers van
islamofobie(gemiddeld 80% van de slachtoffers en bijna alle slachtoffers van fysiek geweld9), wat het in tegenstelling tot antisemitisme ook een zeer specifieke vorm van seksisme maakt. Het reductionistisch en reductief idee van wat een
vrouw moet zijn in (West-)Europese maatschappijen die modern genoemd worden,
sluit bewust moslimvrouwen uit.
Islamofobie doodt
at men erkent dat de daad waarvan hij of zij het slachtoffer van was, islamofobisch van
aard was.
Dit is uitermate belangrijk bij slachtoffers van seksueel geweld. Over het algemeen voelt een
slachtoffer zich schuldig. Een slachtoffer van een haatdelict voelt zich niet alleen schuldig, maar
trekt ook op een zeer afschuwelijke en pijnlijke manier zijn eigen identiteit in twijfel. Hij werd
aangevallen omwille van zijn identiteit en zijn persoonlijke overtuigingen.
arwa El Sherbini 1 juli 2009 (31 jaar, zwanger), vermoord in het bijzijn van haar echtgenoot en zoontje van drie jaar door een islamofoob (Duitsland)
Het slachtoffer gaat spontaan denken dat de enige manier om agressie of geweld te vermijden,
iemand anders zijn is...
De baby van Leila 13 juni 2013, Leila werd op straat met geweld aangevallen en in elkaar
geslagen door een groep mannen. Ze verloor haar baby als gevolg van de aanval (Frankrijk)
Hij heeft er dus nood aan dat het haatdragend karakter van de misdaad waar hij het slachtoffer van was, door de autoriteiten wordt erkend en zo wordt beoordeeld. Door de dader aansprakelijk te stellen en niet het slachtoffer, kan het slachtoffer beter lichamelijk en psychologisch
herstellen.
Saoedische studente 19 juni 2014, brutaal vermoord op weg naar haar universiteit. Ze droeg
een abaya en een hijab. De politie dacht meteenaan een islamofobischemisdaad. (Engeland)
32
9 - Cijfers uit 2013 van het CCIF (Collectif Contre lIslamophobie en France), bevestigd door
de vaststellingen van IMANs partner-ngos ter plaatse. Tot op de dag van vandaag zijn alle
slachtoffers van islamofobisch fysiek geweld vrouwen die een hoofddoek dragen. Een van de
meest dramatische en symbolische slachtoffers was Marwa El Sherbini, een jonge zwangere
vrouw die vermoord werd op 1 juli 2009 in Duitsland door een islamofoob.
33
et is uiterst belangrijk, zeker voor politieagenten en advocaten, om zich vragen te stellen bij
de drijfveren van de dader van een islamofobischfeit. Door de redenen voor een gewelddadig
feit, discriminatie of weigering van dienstverlening te begrijpen, kunnen we het fenomeen van
islamofobie beter af te bakenen. Het laat ook vooral toeom de verzamelde informatie aan de
betrokken instellingen te melden, zodat ze maatregelen kunnen nemen om het fenomeen in te
perken.
De reden waarom er in Engeland meer rekening wordt gehouden met islamofobie, bijvoorbeeld,
is deels omdat de politiekorpsen islamofobische feiten registreren en hun cijfers aan de regering
doorspelen.
Dit werk is broodnodig om effectief het aantal misdrijven te doen afnemen.
34
35
zijn een specifieke categorie voor misdrijven en haatdelicten in het leven te roepen:
islamofobie.
In Frankrijk heeft het Collectief Stop Controle op basis van Etnische Profilering (Collectif Stop le Contrle au Facis)12, eveneens onophoudelijk samengewerkt met de
politievakbonden om zo de beste manier te vinden om te vechten tegen etnische
profilering bij controles. Het collectief heeft ook een juridische dienst opgericht in
samenwerking met advocaten, om aangiftes bijeen te brengen van personen die
onrechtmatig gecontroleerd werden en hen tot bij de rechtbank te begeleiden om
hun rechten te doen gelden.
Daarom is het elementair dat er, van welke kant dan ook, contact wordt gelegd en
dat de autoriteiten en de personen ter plaatse regelmatig samenwerken en zich
bijscholen. Het is dus een van de hoofddoelen van het IMAN-project om bijscholingssessies te organiseren voor de verenigingen/ngos en de professionals die in
contact staan met de slachtoffers van misdrijven en haatdelicten.
Partners
Verenigingen ter plaatse
Goede kennis van het terrein en legitimiteit bij de doelgroep
Respect voor de ervaringen en de woede van de slachtoffers
Gemeenschapsleiders
Gespecialiseerde advocaten tussenbeide laten komen om privbedrijven (kleine, gemiddelde of grote) rechtstreeks te sensibiliseren
Iman
Aanvallen
Haatspraak op het internet en in de media opsporen
36
12 - Collectief Stop Controle op basis van Etnische Profilering (Collective Against Stop and
Frisk) http://stoplecontroleaufacies.fr/slcaf/
13 - Een vormingscentrum (GRETA) in Moselle (Frankrijk) heeft in juni een officile rondzendbrief in het centrum verspreid, om eraan te doen herinneren dat een hoofddoek dragen
toegelaten is, naar aanleiding van het discriminerend gedrag van meerdere professors, die
probeerden vrouwen die een hoofddoek droegen hun opleiding te ontzeggen.
37
slamofobie mag geen strijd zijn die beperkt blijft tot moslims, integendeel. Het
raakt immers vele personen, ongeacht hun etnische en culturele achtergrond, hun
sociale klasse en hun politieke overtuigingen.
Het moet dus een eenvormig gevecht van verschillende antiracistische organisaties zijn, en een gelegenheid om cross-community actie te ondernemen.
Anderzijds is islamofobie een vorm van racisme die eerst en vooral de geloofsovertuigingen van een individu aanvalt. Europa telt meer en meer bekeerde moslims,
die er Europees uitzien maar ondanks alles toch slachtoffer van discriminatie en
geweld zijn.
Vrouwen
Zwarte
personen
Wie moslim is, stapelt meestal handicaps op. Een zwarte moslimvrouw met hoofddoek, bijvoorbeeld, zal vaker discriminatie ondervinden en afgewezen worden. Hetzelfde geldt voor een man van Arabische afkomst die moslim is.
Aangezien we geconfronteerd worden met de veelzijdigheid van islamofobie, is
het dus nodig om een veelzijdig gevecht te voeren, dat verschillende personen ter
plaatse en verschillende organisaties bijeenbrengt.
Het is goed dat er organisaties bestaan die zich specialiseren in de strijd tegen islamofobie. Zo kan er georganiseerd en efficint op het fenomeen gefocust worden.
Echter, algemenere organisaties of gemeenschapsorganisaties mogen niet uitgesloten worden, maar moeten hun eigen ervaringen en expertise daarentegen gebruiken om in actie te komen en deel te nemen aan het gevecht.
Het is dankzij de samenwerking tussen verschillende soorten actoren, en door de
convergentie van specifieke interesses, dat het gevecht concrete vorderingen kan
maken.
38
Arabieren
Joden
Moslims
Jongeren
Sociale
wijken
Cultuur
Politiek
39
Islamofobie is ook een problematiek die een veelheid aan onderwerpen bijeenbrengt.
Discriminatie
op het werk
Geweld
tegen
vrouwen
Discriminatie
op school
Als u iets wil overbrengen, moet u zich richten op die drie gebieden.
Gebied van
verenigingen
Institutioneel gebied
De Staat en vertegenwoordigers
aanspreken
Maatregelen eisen
Seksisme
Ongelijkheid
Samenleven
Religie
Openbaar gebied en
gebied van de media
Sensibilisatiecampagnes inrichten
Hoewel het noodzakelijk is om bruggen te bouwen met de militante verenigingen
waarmee samenwerking mogelijk is, is het ook uiterst belangrijk om te communiceren.
Islamofobie is een ernstig en vrij wijdverspreid fenomeen. Nochtans worden de nefaste gevolgen voor de maatschappij publiekelijk en politiek niet voldoende erkend.
Sensibilisatiecampagnes moeten dus veel impact hebben en als doel hebben om
islamofobie zichtbaar te maken ende slachtoffers ervan te erkennen.
40
41
De gemeenschapsleiders
Institutioneel
gebied
Gebied van
verenigingen
Legitimiteit, zichtbaarheid
Meer mogelijkheden voor partnerschap
Legitimiteit en zichtbaarheid
Meer gehoor van de
vertegenwoordigers van de Staat
Openbaar gebied en
gebied van de media
42
Zij zijn onmiskenbare actoren ter plaatse en de eerste personen die u gaat
aanwerven in het kader van de strijd tegen islamofobie.
Deze gemeenschapsleiders kennen hun omgeving goed, en hebben goede contacten met hun gemeenschap. Ze zullen uw eigen werk ter plaatse dus vergemakkelijken.
Het zijn personen die een gegeven gemeenschap leiden, of alleszins tocheen voorname plaats bekleden en als legitiem worden aanzien binnen die gemeenschap.
Religieuze leiders
Moskeen of religieuze centra zijn belangrijke plekken waar moslims bijeenkomen en elkaar ontmoeten. Sensibilisatiewerk moet beginnen op deze strategische
plaatsen, die geschikt zijn om ervaringen uit te wisselen en gesprekken te houden.
De Imans of de religieuze leiders die u aanspreekt zijn uw beste bondgenoten. Zij
zullen u de kans geven om het woord te nemen of documenten uit te delen voor of
na het gebed of de vrijdagpreek, en zullen u eveneens de kans geven om uw documenten ter beschikking van het publiek en de moskee of het centrum te stellen.
Zij kunnen u ook in contact brengen met verenigingen en personen die zich inzetten op lokaal vlak.
Tot slot kunt u via hen gegevens verzamelen en vrijwilligers vinden.
De verantwoordelijken van de moskeen zijn ook goed op dehoogte van de dingen
die de gelovigen bezighouden. Ze zullen zich dus hoogstwaarschijnlijk bewust zijn
van het probleem van islamofobie, iets waar de meeste moslims dagelijks mee geconfronteerd worden.
43
De islamitische gemeenschap in Europa is zeer divers, en het komt vaak voor dat
haar leden zich - formeel of informeel - hergroeperen volgen hun etnische of culturele afkomst.
Door goede relaties op te bouwen met verschillende religieuze leiders uit verschillende etnische en culturele gemeenschappen, kunt u een groter publiek bereiken en blijft u niet vastgekluisterd aan n bepaalde groep binnen de gemeenschap.
Daarom is het nodig dat u de gemeenschapsleiders betrekt bij uw werk ter plaatse:
Zij werken als tussenpersoon tussen u en uw doelpubliek. Meer nog, zij kunnen samen met u sensibilisatiewerk bij het publiek verrichten, wat de efficintie van uw
acties alleen maar vergroot.
De politie
De relatie tussen politie en burgers is in bepaalde Europese landen niet altijd
even ideaal. Etnische profilering, beschuldigingen van racisme, buitensporigheid
In sommige gebieden wordt de band tussen ordehandhaving en burgers zeer gemakkelijk verbroken.
Veel organisaties ijveren om die band terug te herstellen en om te vechten tegen
het machtsmisbruik dat de woede en wrok aan beide kanten alleen nog maar doet
44
toenemen.
In het geval van islamofobie laten de slachtoffers meestal aan de politie weten dat
ze haar niet vertrouwen.
Het feit dat islamofobie - in het merendeel van de Europese landen - niet erkend
wordt als een specifieke vorm van racisme doet dat wantrouwen alleen maar toenemen en leidt ertoe dat de slachtoffers vaak de misdrijven waar zij het slachtoffer
van zijn, niet aangeven, en dus dat de daders vaak niet vervolgd worden.
De politie weet dus maar heel weinig over het fenomeen en onderschat het zwaar.
n bepaalde gevallen van discriminatie, zoals weigering van dienstverlening, weigert de politie soms om de klacht op te tekenen, omdat zij het discriminerend karakter van het incident
niet erkent. Soms gebeurt het ook dat gewelddadige aanvallen op personen die moslim zijn,
geminimaliseerd worden als een schermutseling, hoewel de slachtoffers overduidelijk werden aangevallen omwille van hun geloofsovertuigingen.
In het gevecht tegen racisme en islamofobie moet de politie, willen of niet, onze
partner ter plaatse worden.
Uw doel is dat de lokale en nationale politie islamofobie erkent als een specifiek
misdrijf en haatdelict en dat ze rekening houdt met het statuut van de slachtoffers.
Als de politie islamofobie erkent, kunnen de slachtoffers beter begeleid worden
(meer klachten zullen volgen) en kunnen onderzoeken beter gevoerd worden.
14 - Op 13 juni werd in Frankrijk, in een buitenwijk van Parijs, een jonge Roma van 16 jaar
gelyncht en voor dood achtergelaten omdat hij enkele juwelen uit een appartement had gestolen. Verblind door hun haat en ervan overtuigd dat de politie niet tussenbeide zou komen,
hebben de jongeren van de wijk zelf het recht in eigen handen genomen.
45
De MTE werkt ter plaatse door ouders van leerlingen en leerkrachten te sensibiliseren, om zo steun te winnen. De vereniging moedigt ook alle moeders tegen wie gediscrimineerd werd, aan om te protesteren en hun rechten te verdedigen. De MTE
organiseert betogingen en publiceert regelmatig nieuwsbrieven en mededelingen.
Het CCIF en de MTE werken samen op het vlak van media, en gebruiken een gemeenschappelijke strategie om met het publiek en de verkozen politici te communiceren en hen te sensibiliseren.
Het probleem :
Meer en meer moeders die moslim zijn en een hoofddoek dragen, mogen niet
mee op schooluitstappen en kunnen niet deelnemen aan het schoolleven van hun
kinderen.
Het CCIF krijgt meer en meer vragen van ontredderde moeders, en moet dus bovenop zijn juridisch werk werk ter plaatse verrichten. Maar daarvoor heeft het
versterking nodig. Het heeft nood aan actieve mamas.
De MTE is een vereniging van actieve mamas in verschillende steden (in Ile-deFrance),die speciaal gevormd werd om uitsluiting van mamas met een hoofddoek
aan te geven.
Het IMAN-project heeft bijvoorbeeld contacten gelegd met de CEJI, een niet-religieuze Joodse Europese organisatie gevestigd in Brussel, die eveneens vecht tegen
racisme en haatdelicten in Europa.
CEJI voerde het Facing Facts! project uit, waarvan de methodologie en de doeleinden lijken op die van IMAN.
Partnerschap :
Het CCIF werkt aan het juridisch aspect door het rectoraat aan te klagen en door
de dossiers klaar te maken om voor te brengen bij de rechtbank. Het registreert ook
alle gevallen van dit soort discriminatie die gemeld zijn.
46
47
IMAN-netwerk
http://iman-project.org/fr/network/organisations-partenaires/
Zweden
iman-project.org
Centrum Tegen Racisme
www.centrummotrasism.nu
Contact
Elsa Ray Project Manager
Elsa.ray@iman-project.org
Itali
De ideen en opinies in deze publicatie zijn die van de auteurs en weerspiegelen niet noodzakelijk
de mening van de Europese Commissie of van enige andere betrokken partij.
48
49
Duitsland
Frankrijk
Engeland
Hongarije
1963 - 2013
Mend ex iENGAGE
www.iengage.org.uk
50
51
Belgi
52
Legal Analysis
Nederland
Diensten
Onderscheid is verboden bij het aanbieden van of verlenen van toegang tot goederen of diensten enbij het sluiten, uitvoeren of beindigen van overeenkomsten ter
zake, alsmede bij het geven van loopbaanorintatie en advies of voorlichting over
school- of beroepskeuze, indien dit geschiedt:
a. in de uitoefening van een beroep of bedrijf;
b. door de openbare dienst;
c. door instellingen die werkzaam zijn op het gebied van volkshuisvesting,
welzijn, gezondheidszorg, cultuur of onderwijs of
d. door natuurlijke personen die niet handelen in de uitoefening van een
beroep of bedrijf, voor zover het aanbod in het openbaar geschiedt5.
Arbeid
Artikel 5 van de Algemene Wet Gelijke Behandeling 1994 stelt dat het verboden is
te discrimineren in of op vlak van:
54
1 - Aangepast in 2004.
2 - Hoofdstuk 1 van AWGB.
3 - Paragraaf1a van AWGB.
4 - Artikel 1 van de Nederlandse Strafwet.
5 - Paragraaf 6 van AWGB.
Onderwijs
Onderscheid is verboden met betrekking tot de voorwaarden voor en de toegang tot het vrije beroep en de mogelijkheden tot uitoefening van en ontplooiing
binnen het vrije beroep8.
Verenigingen
Onderscheid is verboden bij het lidmaatschap van of de betrokkenheid bij een
werkgevers - of werknemersorganisatie of een vereniging van beroepsgenoten,
alsmede bij de voordelen die uit dat lidmaatschap of uit die betrokkenheid voortvloeien9.
Er zijn een aantal uitzonderingen op dit verbod, zoals de vrijheid van een instelling
op godsdienstige of levensbeschouwelijke grondslag om eisen te stellen, die gelet
op het doel van de instelling, nodig zijn voor de vervulling van een functie; en de
vrijheid van een instelling op politieke grondslag om eisen te stellen, die gelet
6 - Paragraaf 8(1) van AWGB.
7 - De Arbeidsomstandighedenwet.
8 - Paragraaf 6 van AWGB.
9 - Paragraaf 6(1) van AWGB.
55
op het doel van de instelling, nodig zijn voor de vervulling van een functie10. Deze
voorwaarden mogen echter niet leiden tot discriminatie op basis van ras, geslacht,
nationaliteit, hetero- of homoseksuele geaardheid of burgerlijke stand.
Politieke partijen
Hoewel de antidiscriminatiewet discriminatie omwille van politieke gezindheid
verbiedt, kunnen eisen met betrekking tot de politieke gezindheid in redelijkheid
worden gesteld in verband met de vervulling van functies in bestuursorganen en
adviesorganen11. Eisen met betrekking tot de politieke gezindheid kunnen ook in redelijkheid worden gesteld in verband met de vervulling van vertrouwensfuncties12.
Delicten
56
Gevangenschap
Andere straf
Tot n jaar
(of een)
boete van
3de categorie
Tot n jaar
(of een)
boete van
3de categorie
Tot 2 jaar
(of een)
boete van
4de categorie
Tot n jaar
(of een)
boete van
3de categorie
Tot 2 jaar
(of een)
boete van
4de categorie
Indien u van mening bent dat u slachtoffer bent geworden van discriminatie,
kunt u schrijven naar het College voor de Rechten van de Mens, datervoor zorgt
dat gevallen van rechtstreekse enonrechtstreekse discriminatie bij tewerkstelling,
onderwijs, en de voorziening van goederen en diensten (en werkuren tijdens het
werk) onderzocht worden. Het kan, op grond van een geschreven verzoek, een onderzoek opstarten om te bepalen of discriminatie heeft plaatsgevonden13.
Adres: Kleinesingel 1-3, 3572 CG Utrecht, The Netherlands
Telefoonnummer: +31 (0) 30 888 38 88
Algemeen e-mailadres: info@mensenrechten.nl
Website: http://www.mensenrechten.nl/
Er zijn ook 35 lokale antidiscriminatiebureaus (ADBs) in Nederlandse steden die
zich toeleggen op raciale discriminatie.
Het Landelijk Bureau ter Bestrijding van Rassendiscriminatie (LBR)
Straf
Delict
Wie contacteren?
Legale bron
IMAN-organisaties
Moslimvrouwenorganisatie AL NISA
http://www.alnisa.nl
Postbus 9
3500 AA Utrecht
Telefoon: 06-26 23 29 88
info@alnisa.nl
EMCEMO
www.emcemo.nl
EersteWeteringplantsoen 2c
1017 SJ
Amsterdam
info@emcemo.nl
0031 (0)20-4288825
0031 (0)20 463 62 22
SPIOR
Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond
http://www.spior.nl
Teilingerstraat 122
3032 AW Rotterdam
010 466 6989
info@spior.nl
57
LEGAL
OVERVIEWS
59
1. Introduction
2. France
The bans on discrimination in the Labour Code
Prohibition of the discriminations in the Penal Code
Direct discrimination
Hate speech
Criminal offences: attacks on property or individuals
Physical attacks
Property crimes
Verbal assault
Indirect discrimination: French prohibitive legislation towards Muslim women citizens.
How to defend yourself against discrimination?
Contacts
4. Germany
Services
Employment
Indirect discrimination
Direct discrimination
Positive duty
Exceptions
Education
Hate crimes
Who to contact?
5. Belgium
60
Services
Employment
Recruitment and dismissal
Working conditions
Harassment
Positive discrimination
Exceptions
How to complain
Education
Associations
Hate crimes
Interferences in religious practice
Hate speech
Harassment
Who to contact?
6. The Netherlands
Services
Employment
Education
Associations
Political Parties
Criminal Offences
Who to contact?
7. Sweden
Services
Employment
Education
Financial Aid
Positive duty
Hate crimes
Where to get help?
8. Hungary
Introduction: the Fundamental Law
Services
Employment
Education
Criminal Offences
How to get a legal protection?
Access to counselling and/or legal assistance
Who to contact?
9. Italy
Introduction
Services
Education
Employment
Criminal offences / Hate crimes
How to undertake a legal action?
Who to contact?
61
Introduction
Islamophobia, noun, /zlamfb/: any act of discrimination or act of violence,
verbal or physical, concerning individuals (or institutions) due to their supposed
membership to Islam.
ince 9/11, Muslims towards the world have witnessed an increase of islamophobia which got even more alarming in the European continent in the last
couple of years. Far right parties are achieving scores records and assaults against
Muslims have become commonplace. Also, many persons (either public or private)
abuse their position to discriminate against the citizens, often breaching their national law when doing so.
On the other hand, many NGOs have been created to fight against this dangerous
wave and with the help of partners from eight different European countries, the
IMAN project was born at this aim. We noticed that because of recurring islamophobic speeches from public figures, the Muslim citizens often tend to believe that they
have less right than they actually do and this is the reason why we believed that
these legal overviews can be really helpful. Knowing what is written in your legislation about discrimination can help you defend yourself against discrimination at
work, in the provision of services and even for your access to education. Knowledge
is a weapon especially when it comes to your rights and this documentation will
introduce you to the basic information.
Victimization
It is where you feel you have been treated unfairly because you have brought a
discrimination claim previously.
The key sources of legislative protection in the EU are the Council Directive 2000/43/
EC of 29 June 2000 implementing the principle of equal treatment between persons irrespective of racial or ethnic origin1 and on a higher level the article 9 of the
European Convention of Human Rights which also bounds the EU.
Article 9 of the ECHR reads as follows:
1. Everyone has the right to freedom of thought, conscience and religion; this right
includes freedom to change his religion or belief and freedom, either alone or in
community with others and in public or private, and to manifest his religion or belief, in worship, teaching, practice and observance.
2. Freedom to manifest ones religion or beliefs shall be subject only to such limitations as are prescribed by law and are necessary in a democratic society in the
interests of public safety, for the protection of public order, health or morals, or for
the protection of the rights and freedoms of others.
As we tried to sum up the most important legal sources and the clearest ones, these
legal overviews may not be exhaustive; but the institutions and organisations that
can help you to know more about your rights are numerous and we tried to gather
a maximum of contacts. Do not hesitate to contact them if you have any doubt.
As all the IMAN partner countries are members of the EU, many pieces of legislation
are from European sources and are similar in that sense. For example, we notice
that in every country, the definition of discrimination is multi-faceted, there are different forms of discrimination and all of them are forbidden:
Direct Discrimination:
A person suffers direct discrimination when he or she is treated less favourably than
someone else is treated, has been treated or would have been treated in a comparable situation, if this disadvantaging is associated with sex, transgender identity
or expression, ethnicity, religion or other belief, disability, sexual orientation or age.
Indirect Discrimination
It occurs wheresomeone is disadvantaged by the application of a provision, a criterion or a procedure that appears neutral but that may put people of a certain
religion or belief at a particular disadvantage.
Harassment
Harassment is conduct that violates a persons dignity and that is associated with
one of the grounds of discrimination, including having a certain religion or other
belief.
62
1 - http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32000L0043:en:HTML
63
France
he Act of 1st July 1972 dealing with the fight against racism introduced into
our legal system the repression of racially-motivated offences and other racist behaviours. This legal arsenal has been reinforced and completed on a regular basis
by new legislative reforms over the years.
This framework consists in two parts: offences specifically related to racism and offences committed with the aggravating circumstance of having a racist motivation,
thus making the penal sanction stricter.
Direct discriminations
The following acts of discrimination based on the actual or assumed membership
or lack of membership of a particular religion are punished to three years of prison
and by a fine of 45 000 euros (articles 225-1 and 225-2 of the PenalCode) :
Refusing to supply goods or services (access to a restaurant, to a sports club,
to a bank),
Restricting the exercise of an economic activity,
Refusing to hire, sanction, dismissal,
Subordinating the supplying of a good or a service,
Subordinating an offer of employment, an internship application or a training
period (e. g., subordinating access to a traineeship to the removal of the hijab).
Refusing to accept someone in one of the internships provided for in the
2nd paragraph of the article L.412-8 in the Social Security Code (internships
carried out by pupils and/or students of the secondary, technical and higher
education),
Discriminatory refusal to supply a good or a service committed in a public
space (restaurant, sports club, bowling) or aiming at prohibiting its access, is
punished by imprisonment of 5 years and a fine of 75.000 .
Concerning the fight against islamophobia, we will focus on the offences specific
to anti-Muslim acts and on the offences committed with the aggravating circumstance of targeting people because of their religion.
64
65
Offence
Incitement
to
discrimination,
to
hatred or to
violence
Penalty
Not-Public
Public
Not-Public
Insult
Public
Imprisonment of one
year and/or a fine of
45.000
article 24 paragraph 8
of the Act of 29 July 1881
A fine of 750
article 33 paragraph 3
of the Act of 29 July 1881
Not-Public
Imprisonment of one
year and/or a fine of
45.000
article 32 paragraph 2
of the Act of 29 July 1881
Public
A fine of 750
Defamation
66
Offence
Penalty
Manslaughter
Legislation
Imprisonment of one
year and/or a fine of
45.000
Imprisonment of 6
months and/or a fine of
22.500
Physical attacks
Property crimes
Criminal damage to
private property
67
Verbal assault
Death threats
When someone gets discriminated against, they have to communicate the facts
which suggest the existence of a direct or indirect discrimination, as defined in the
1st article of theAct of 27 May 20084. Then, the person accused of discrimination will
have to prove with objective elements that their decision was justified.
Contacts
In case of discrimination experienced in the working environment, whether
you are a candidate, in a training period, an employee or an intern, you may turn to:
- Trade union organisations,
- Associations regularly constituted for at least five years aiming at
fighting discriminations.
The Humanrights defender :
For more information, please refer to the detailed articles on Legifrance website2.
www.defenseurdesdroits.fr/contacter-votre-delegue
7 rue Saint-Florentin
75409 Paris Cedex 08
09 69 39 00 00
IMAN organisations
The Act of 11 October 2010 prohibiting the concealment of the face in public space,
which came into force on 11 April 2011.
The Chatel circular of 27 March 2012 concerning the guidelines and instructions for
the preparation of the back-to-school season 2012 which contains a recommendation to prohibit the wearing of religious signs for the chaperoning parents and
which can be viewed on the website of the Ministry of National Education3. It has no
intrinsic legislative value and only serves as a recommendation to the primary and
secondary public education staff.
These three texts were written following polemics about the Islamic veil and clearly target Muslim women citizens.
68
2 - http://www.legifrance.gouv.fr/affichCode.do?idArticle=LEGIARTI000006417561&idSectionTA=LEGISC
TA000006165276&cidTexte=LEGITEXT000006070719&dateTexte=20100209
3 - http://www.education.gouv.fr/pid25535/bulletin_officiel.html?cid_bo=59726
4 - http://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000018877783
69
t is mainly covered under the Equality Act (2010) which prohibits discrimination based on religion or belief5.
The law prohibits different types of discrimination, including:
Direct discrimination6 or harassment7
Indirect discrimination8
Victimisation9
Employment
It is also prohibited for your employer to instruct, cause or induce another person to discriminate against, harass or victimise you in your employment, based on
your religion or belief11. Moreover, during your employment, your employer has a
duty to take reasonable steps to prevent colleague, client, or other third party from
harassing you, as long as the employer has knowledge of the occurrence of previous harassment on at least two occasions (either by the same person or different
people)12. Such acts may make your employer liable.
70
5- Section 4 of the Act enlists protected characteristics, which include race and religion. Section 9 and
10 define race and religion or belief.
6 - Section 13 of the Equality Act 2010.
7 - Section 26 of the Act.
8 - Section 19 of the Act.
9 - Section 27 of the Act.
10 - Section 29 and 30 of the Act (extending to immigration control).
11 - Section 111 of the Act.
12 - Section 40 of the Act.
Exceptions
A person does not contravene the above provisions that apply to employment
if they require employees to be of a particular religion due to the nature of the
work or the employment is for the purpose of an organised religion (e.g. a church
requires that a priest must be Christian), as long as the application of this requirement is a proportionate means of achieving a legitimateaim or the requirement is
applied so as to avoid conflicting with the strongly held religious convictions of a
significant number of the religions followers.
Education
The responsible body of a school to which this section applies must not discriminate against or victimise a pupil or even an applicant in the way they choose to
admit a person as a pupil14.
Also, they must not harass a pupil or a person applying to be admitted as a pupil
and these people must not be victimised for the acts of parents or siblings15. The
same prohibitions apply for students in higher education.
Associations16
An association is prohibited from discriminating against or victimising you when
applying for membership:
- when deciding on the arrangements for choosing who to admit to the
association,
- when deciding the terms of whether to accept you as a member, or
- by deciding not to admit you as a member17.
71
Political parties
A political party must not refuse membership to you, or grant membership to you
on less favourable terms (e.g. charging you a higher membership rate), because of
your religion or belief.
A political party must not offer membership terms, benefits and services that are
discriminatory (e.g. if the party imposed a condition on you which is harder for you
to comply with because of your religion or belief, for example, compelling you to
attend a set number of meetings taking place during the time of Friday prayer, this
would be indirect discrimination unless the party can show that the condition is
objectively justified).
Political parties must not discriminate in allowing members to participate in their
activities e.g. if the political party tells a member who is Muslim that the party
does not want them to campaign on its behalf by knocking on doors gathering
peoples views, this would probably be direct discrimination20.
Criminal offences
Physical or verbal abuse because of religion or belief:
Its a criminal offence to attack you because of your religion or belief, or because
of your lack of religion. This includes both physical and verbal abuse.
A religiously aggravated hate crime is a criminal offense committed against persons or property that is motivated, in whole or in part, by the offenders hostility to
the victims religion or perceived religion22.
An offence is religiously aggravated if:
(a) at the time of committing the offence, or immediately before or after doing so,
the offender demonstrates towards the victim of the offence hostility based on the
victims membership (or presumed membership) of a religious group; or
(b) the offence is motivated (wholly or partly) by hostility towards members of a
religious group based on their membership of that group.
In addition to standard physical violent attacks, these offences can be considered
as aggravated offences:
Threatening behaviour (including verbal or written threats or abuse
abusive or threatening emails, leaflets, text messages, mass mailings, posters), hoax bombs, etc.
Harassment and stalking
Causing fear of violence or distress
Property damage
Stirring up religious hatred23
The Racial and Religious Hatred Act, 2006 lists a number of acts that are prohibited
where the person has the intention to stir up religious hatred.
Please note there are exceptions for criticism of religious beliefs or sexual conduct.
For more details about the content of the Equality act (2010), please visit:
http://www.legislation.gov.uk/ukpga/2010/15/contents
Who to Contact?
If you think you have suffered discrimination or hate crime, we recommend you
to contact one of the following:
72
22 - Religious group is defined in Section 28(5) of the Crime and Disorder Act 1998.
23 - Racial and Religious Hatred Act, 2006.
73
Germany
1963 - 2013
Services
It is prohibited to discriminate on the basis of religion:
in the provision of public services by public authorities25.
in the provision of goods or services by public authorities, such as water,
electricity, gas or transport through private companies.
in all provision of goods and services to the public involving legal transactions, such as restaurants, shops, transport, etc26.
(However, this prohibition does not apply to legal relations of a personal kind or if there is a special
relation of confidence between the parties concerned27.)
Mend UK:
www.iengage.org.uk
http://iengage.uk.net/contact-us
info@mend.org.uk
74
All individuals have the right to equality before the law, regardless of religious belief, and the right to freedom of discrimination on the basis of religion or presumed
religion24.
Exceptions
Differences in treatment in housing is permissible where it is necessary in order
to create and maintain socially stable structures of inhabitants and balanced structures of settlement and balanced economic, social and cultural relations.
Difference in treatment on the ground of religion in the provision of private insurance is admissible if it is based on acknowledged principles of calculations adequate to the risks, especially on actuarial evaluation based on statistical data30.
24 - Basic Law (Grundgesetz), Article 3.1, Article 3.3.
25 - Basic Law (Grundgesetz), Article 3.1, Article 3.3.
26 - General Law on Equal Treatment, Section 19.1(1).
27 - General Law on Equal Treatment, Section 19.5(1).
28 - Social Code I (Sozialgesetzbuch I), Section 33c.&General Law on Equal Treatment, Article 1 Part 1 2
29 - General Law on Equal Treatment, Section 19.5(3)
30 - General Law on Equal Treatment, Section 19.3 and Section 20.2.
75
Employment
The prohibition on discrimination applies to all sectors of employment, including
private sector, public sector, civil service and self- employment.
Indirect Discrimination
Employers have to pay due consideration to the fundamental right to freedom
of religion for example, an employer should allow employees a break for prayers,
unless it would cause disruption to the process of production31.
However, if an employer dismisses an employee because of his or her refusal to
handle alcoholic beverages on grounds of religious convictions, this might be justified if the employee cannot be usefully occupied in other tasks without great difficulties32.
Direct Discrimination
It is prohibited to:
discriminate on the basis of religion in the provision of access to employment, including job advertisements, application procedures, job interviews, selection criteria and conditions of recruitment33.
discriminate on the basis of religion when negotiating employment
contracts terms and conditions (of employment and working conditions,
earnings, fringe benefits, social security benefits).
discriminate on the basis of religion in connection with questions of career advancement, including promotion, transfer to another post for a
longer period of time or assignment of new functions within the same job.
dismiss an employee based on his religion or religious practice34.
discriminate in access to civil service employment on the grounds of
religion35.
discriminate in access to membership of, and involvement in, an organisation of workers or employers, or any organisation whose members
carry on a particular profession, including the benefits provided for by
such organisations36.
discriminate in access to and the terms of occupational pension schemes.
76
Exceptions
Discrimination may be justified on the basis of the avoiding of dangers, the prevention of damage, or protection of the intimate sphere or personal security.
Discrimination may be justifiable where, by reason of the nature of the particular
occupational activities concerned or of the context in which they are carried out, a
characteristic constitutes a genuine and determining occupational requirement
e.g. a church requires that a priest must be Christian (provided that the objective
is legitimate and the requirement is proportionate)41.
Education
It is prohibited to discriminate on the basis of religion in the provision of education42, both for public education and education provided on the basis of a private
contract.
77
Prayer in Schools
A school may legally refuse to provide a prayer space for pupils where it feels doing so may constitute a breach of the peace of the school, where religious
conflicts have previously been the consequence of the prayer of the pupil44.
Hate crimes
When criminal offense committed against persons or property are motivated, in
whole or in part, by the offenders hostility to the victims religion or perceived religion then the degree of penalty might increase.
Criminal Offence
Penalty
3 months to
5 years
Legal Source
Criminal Offence
Penalty
Legal Source
3 years or a
fine
3 years or a
fine
3 years or a
fine
3 months to
10 years
3 years or a
fine
GermanCriminal Code,
Chapter 11, Section 166
Who to Contact ?
German Criminal Code,
Chapter 11, Section 167
If you experience discrimination or harassment in your workplace, contact the
competent body within your enterprise, or a trade union representative. Please
note there is a time limit of two months for claiming damages in labour or civil law
so you should contact them promptly after any incident of discrimination.
German Criminal Code,
Chapter 11, Section 243 4
For legal advice, counselling and information you can contact the Federal AntiDiscrimination Agency. This service is not subject to any prior conditions, fees, or
time limits. People affected by discrimination can contact the agency by telephone,
e-mail, letter or fax.
It is also possible to arrange a private meeting with counsellors.
Phone: 030185551865
https://www.antidiskriminierungsstelle.de/DE/Service/Kontakt/beratungsformular_node.html
78
79
Belgium
IMAN organisations
IslamischeGemeinschaftMilliGrs, Rechtsabteilung
Tel.: (0049) 0221/ 9422400,
Fax: (0049) 0221/942240119
Address: Merheimerstr. 229, 50733 Kln
Email: recht@igmg.de
Federation against Injustice and Racism FAIR e.V.
Address: Luxemburger Str. 19, 50674 Kln
Email: baltas@fair-int.de, info@fair-int.de
Services
Provision of Goods or Services
It is prohibited for any person to discriminate on the basis of religion or belief in
the provision of goods or services available to the public46.
It is also prohibited to discriminate on the basis of religion or belief:
in the provision of housing.
in the provision of health care, social security and social benefits.
in access to participation in economic, social, cultural, or political activities open to the public47.
80
81
In the Walloon region, discrimination in the areas of vocational guidance, socio-professional integration, the placement of workers, the allocation of aid for the promotion of employment and vocational training in both the public and the private sectors is forbidden48. For example, a caf that refused to serve a customer because
she was wearing a headscarf was found guilty of discrimination49.
In the region of Brussels-capital, its required that both public employment offices
and private employment agencies respect a general requirement of non-discrimination50.
Employment
The following are prohibited under Belgian federal law, in both the private and
the public sectors:
direct discrimination
indirect discrimination
harassment or intimidation
an instruction to discriminate.51
The City of Charleroi has banned teachers from wearing visible religious, political
or philosophical symbols including Islamic headscarves on school property on the
grounds that it violates the principle of neutrality towards religion and impeded
pupils freedom of thought. The Council of State ruled that this did not constitute
discrimination.
Harrassment
Victims of harassment must have recourse to the Act of August 4 1996, which covers the welfare of employees while undertaking their professional activity.
Positive discrimination
Affirmative action is permitted if the following conditions are fulfilled:
there must be an apparent inequality;
the abandonment of this inequality must be the objective of the affirmative action;
the positive action must be temporary and must stop when the objective (i.e. equality) is reached;
the positive action must not harm another individuals rights.
Exceptions
Organisations based on religion or belief can make a distinction on the ground
of religion or belief if that is necessary in regard to the context or the nature of the
activity.
How to complain
Working Conditions
Employees may file a complaint with the Social Inspection Services or the Center
for the Equal Opportunities and Opposition to Racism.
It is prohibited for an employer to discriminate with respect to promotion opportunities or working conditions.
The Labor Court of Tongres held that a woman who had been dismissed by the
Hema store in Flanders after customers complained about her headscarf had been
discriminated against. The court awarded her six months salary in compensation.
82
Education
It is illegal to discriminate in the provision of primary or secondary education
based on religion or belief. It is also illegal to discriminate in the provision of access
to all types and to all levels of vocational guidance, vocational training, advanced
vocational training and retraining, including practical work experience.
83
In public schools in Flanders, teachers of Islam in religious classes may wear the
headscarf during class and also outside the classroom as long as they are exercising their function of religion teacher.
Associations
It is prohibited to discriminate on the basis of religion or belief with regards tomembership of or other involvement in a trade union, federation of employers or
other organization based on professional status, including the benefits offered by
such organizations.
Hate crimes
Physical violence
Where the following acts of violence against persons or property are perpetuated with the motivation, by the offenders hostility to the victims religious convictions, judges are permitted to either double the minimum penalty or add two years
of prison time:52
indecent assault
rape
murder
manslaughter
intentional injury
non-assistance to a person in danger
violation of the personal liberty and of the inviolability of private property
harassment
violation of tombs or burial
arson
destruction of personal possessions or property.
84
Hate Speech
Incitement to discrimination, segregation, hatred or violence against a person
or group on account of his or her religion is prohibited54. It applies to speech or
conduct that occurs in a public meeting or place, or in the presence of several
people, or in a non-public place where people are entitled to meet, in the presence
of an offended person and before witnesses, or in documents that have been displayed, distributed or disseminated to several people.
There must be an intention to stir up hatred, discrimination or segregation and the
speech has to have a disdainful or hateful range55.
Harassment
Harassment - unwanted conduct related to a protected criterion, taking place
with the purpose or effect of violating the dignity of a person and of creating an intimidating environment - is a criminal offence56. Complaints can only be prosecuted
if lodged by the person claiming to be the victim.
It is a criminal offence to participate in organisations that promote and incite to
racial discrimination57. The member of the association or group advocating for racial discrimination has to know that the activity of the association or group is to
advocate for racial discrimination, and has to have the will to participate in those
activities58.
Who to contact?
Walloon Region and French Community
The Centre for Equal Opportunities and Opposition to Racism is a public institution that aims to promote equality of opportunity and to combat all forms of discrimination, exclusion, restriction or preferential treatment.
The Centre receives discrimination complaints, provides information and support
to victims of discrimination; provides advice to organizations or individuals upon
request, and monitors and reports on discrimination issues. It can file a civil or criminal complaint against the alleged offender, with the consent of the alleged victim.
85
The Netherlands
You can also find 13 Equal Treatment Offices in the larger cities of Flanders.
Website: http://www.diversiteit.be/?setLanguage=3
Phone: +32 (0)2/212 30 00
IMAN organisations
KIF KIF
http://www.kifkif.be
Algemeen secretariaat Kif Kif
TIMMERWERFSTRAAT 40
2000 ANTWERPEN
Tel: 03/667.69.33
Mail: info@kifkif.be
Bank: 001-3569457-30
FEMYSO
Forum of European Muslim Youth and Student Organisations
Rue Archimde 50, 1000 Bruxelles, Belgium
Tel: +32 2 280 69 21
http://www.femyso.org/
rotection against discrimination under Dutch law is mainly provided under the General Equal Treatment Act of 2 March 1994 (GETA)59 which guarantees
Equal treatment of persons irrespective of their religion, belief, political opinion,
race, sex, nationality, [] 60. Discrimination under the Act includes direct and indirect discrimination61.
In addition, the new Dutch Constitution adopted in 1983 states that All persons in
the Netherlands shall be treated equally in all circumstances. Discrimination on the
grounds of religion, belief, political opinion, race, or sex or on any other grounds
whatsoever shall not be permitted.62
Services
It is unlawful to discriminate in offering goods or services, in concluding, implementing or terminating agreements relating to provision of goods or services, and
in providing educational or careers guidance if such acts of discrimination are committed:
a. in the course of carrying on a business or practising a profession;
b. by the public sector;
c. by institutions which are active in the fields of housing, social services,
health care, cultural affairs or education, or
d. by private persons not engaged in carrying on a business or practising
a profession, insofar as the offer is made publicly63.
Employment
Section 5 of the General Equal Treatment Act 1994Act states that it is unlawful to
discriminate in or with regards to:
a. advertisements for job vacancies and procedures leading to the filling
of vacancies;
b. job placement;
c. the commencement or termination of an employment relationship;
d. the appointment and dismissal of civil servants;
86
59 - As amended in 2004.
60 - Chapter 1 of GETA.
61 - Section 1a of GETA.
62 - Article 1 of the Dutch Criminal Code.
63 - Section 6 of GETA.
87
Education
It is unlawful to discriminate in or with regard to the conditions for and access to
the professions and opportunities to pursue such professions or for development
within them66.
Associations
It is unlawful to discriminate with regard to membership of or involvement in an
employers organisation or trade union, or a professional association, or with regard to the benefits which arise fromsuch membership or involvement67.
There are some exceptions to this prohibition such as the freedom of an organisation or association founded on religious or ideological principles to impose requirements which, having regard to its purpose, are necessary to meet its founding
principles; and the freedom of an organisation or association founded on political
principles to impose requirements which, having regard to its purpose, are necessary to meet its founding principles68. Such requirements may not however lead to
discrimination on the sole ground of race, sex, nationality, heterosexual or homosexual orientation or civil status.
88
Political parties
Whilst in general, the law on anti-discrimination prevents discrimination on the
ground of political opinion, requirements governing political opinion may reasonably be imposed in connection with appointments to administrative or advisory
bodies69. Requirements governing political opinion may also reasonably be imposed
in connection with appointments to confidential posts70.
Criminal offences
Penalty
Criminal Offence
Imprisonment
Other
Up to
one
year
(or a) fine
of the 3rd
category
Up to
one
year
(or a) fine
of the 3rd
category
Up to 2
years
(or a)fine
of 4th
category
Up to
one
year
(or a) fine
of the 3rd
category
Up to 2
years
(or a) fine
of 4th
category
Legal Source
Article 145 of
the Dutch Penal
Code
Article 137(c) of
the Dutch Penal
Code
Article 137(c) of
the Dutch Penal
Code
89
Sweden
Who to contact?
In the event that you feel you have been subject to discrimination, you should
write to the Netherlands Institute for Human Rights which is responsible for examining cases of direct and indirect discrimination in employment, education and
the provision of goods and services (and working hours in employment). It may, in
response to a request in writing, conduct an investigation to determine whether
discrimination has taken or is taking place71.
Postal address: Kleinesingel 1-3, 3572 CG Utrecht, The Netherlands
Telephone: +31 (0) 30 888 38 88
General email address: info@mensenrechten.nl
Website: http://www.mensenrechten.nl
There are also 35 local anti-discrimination bureaus (ADBs) in Dutch cities which focus on racial discrimination.
The Dutch National Bureau against Racism (LBR)
IMAN organisations
Moslimvrouwenorganisatie AL NISA
http://www.alnisa.nl
Postbus 9
3500 AA Utrecht
Telefoon: 06-26 23 29 88
info@alnisa.nl
EMCEMO
www.emcemo.nl
EersteWeteringplantsoen 2c
1017 SJ
Amsterdam
info@emcemo.nl
0031 (0)20-4288825
0031 (0)20 463 62 22
SPIOR
Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond
http://www.spior.nl
Teilingerstraat 122
3032 AW Rotterdam
010 466 6989
info@spior.nl
90
Services
It is prohibited for anyone (individual, company, association, etc.), whether public
or private, who supplies goods, services or housing to the general public (outside
the private and family sphere) to discriminate against a person on grounds of that
persons religious belief by not dealing with that person under the terms and conditions normally applied by the person in the course of his or her business with other
persons.
This includes health, medical care, housing, social insurance, unemployment insurance, social services, public transport, leisure facilities and state financial aid for
studies73.
In the case of a private business or public administration, it is a criminal offence to
treat customers unfavourably because of their religion74.
However, a private person can lawfully discriminate in the provision of services as
long as the provision stays within a small group of people.
For example, where an individual is selling an apartment and they have two possible buyers, the seller can chose the lower bid for religious reasons. As long as it is
the sellers decision and the real estate agent treats both buyers equally, there is no
unlawful discrimination under Swedish law.
91
Employment
Employers are prohibited from discriminating against, victimizing or harassing
an employee based on his or her religion or belief76. A general rule which has a
particularly negative impact on employees from a specific religion or belief may
constitute indirect discrimination. For example, if the headscarf is prohibited in the
work environment by a general health and safety rule, it may be indirect discrimination - a proportionality test will be applied to determine whether this restriction
is justified or not.
Discrimination or harassment by colleagues is not prohibited. However, your employer may be liable if he or she has been negligent by, for example, not taking action promptly when they are informed of harassment or by giving authority to the
colleague to undertake such conduct.
Self-Employed
Professional organisations are prohibited from discriminating against the selfemployed as well as the employed83. Public authorities are prohibited from discriminating against the self-employed in the provision of permits, approvals certification and financial support.
Exceptions
Treating religious groups differently may be justified if for reasons of the nature
of the work or the context in which the work is carried out or if religion is a genuine
and determining occupational requirement that has a legitimate purpose and the
requirement is appropriate and necessary to achieve that purpose. For example, a
Muslim organisation has the right to demand that an imam be of Muslim faith, but
has no right to insist that a cleaner be Muslim.
Education
Education providers are prohibited from discriminating against, victimizing or
harassing a pupil or student based on his or her religion or belief.
This prohibition applies to all sorts of education providers from day care, schools to
universities and vocational training institutions.
92
93
An education provider has the duty to take measures to prevent any child, pupil or
student who is participating in or applying for its activities from being subjected to
harassment associated with religion or other belief84. If the educational institution
has knowledge of the fact that a student feels that she or he has suffered harassment related to any protected ground, it has a duty to investigate the matter and,
when appropriate, to take action to prevent such harassment from continuing.
Financial Aid
It is prohibited for the state to discriminate against a person on grounds of that
persons religious belief in providing state financial aid for studies85.
Offence
Penalty
Imprisonment
Up to 2 years
Up to 6
months
Hate crimes
Legal Source
The Swedish
Penal Code; PART 2;
Chapter 3; Section 5
(Law 1998:393)
Or a fine
The Swedish
Penal Code; PART 2;
Chapter 3;
Section 6
(Law 1998:393)
From 1 year
to 10 years
Up to 2 years
A fine
(if the crime
is petty)
Section 8, Law
1988:835
Up to 6
months
Or a fine
Insulting behaviour
Up to 6
months
Or a fine
Positive Duty
An education provider conducting education or other activities under the Education Act has the duty to take steps to actively promote equal rights and opportunities for the children, pupils or students participating in or applying for its activities,
regardless of religion or other belief86.
Other
Where the motive for the crime is to aggrieve a person, ethnic group or some
other similar group of people by reason of religious belief, this can make the punishment for the offender more serious88.
94
95
Hungary
IMAN organisations
ccording to article 22, the following shall not constitute a violation of the
requirement of equal treatment:
a) if the discrimination is proportional, justified by the characteristics
or nature of the work and is based on all relevant and lawful terms and
conditions considered during the employment, or
MUSLIMER FOR FRED (SMFR)
http://muslimerforfred.org
+4676 065 07 89
kanslichef@muslimerforfred.org
Besksadress:
Dalslandsgatan 2,
118 58 Stockholm
Postadress:
PO Box 11158,
10061 Stockholm
b) if the discrimination is based on religious or other ideological convictions, or national or ethnic origin, which stem directly from the intellectual
underpinnings that fundamentally shape the organisations character, if
the discrimination is justified on the basis of the substance or nature of
the given position, and if it is proportional and based on genuine work
requirements.
Services
CENTRUM MOT RASISM(CMR)
www.centrummotrasism.nu
08-661 14 64
info@cmr.nu
Hallonbergsplan 5
174 52 Sundbyberg
96
97
Article 30
It is forbidden to neglect or deny the provision of services or sale of goods or not
selling the goods of the same quality as those normally available at the particular
premises where premises are open to customers, particularly in catering, commercial, cultural and entertainment establishments based on your religion or belief.
Employment
The Equal Treatment and Promotion of Equal Opportunities Act in December
2003 enacts in its article XII the right for everyone to freely choose their work, occupation and to engage in entrepreneurial activities and the obligation of the state
to strive to create the conditions ensuring that everyone who is able and willing to
work has the opportunity to do so.
98
Education
THE FUNDAMENTAL LAW OF HUNGARY 25 April 2011; Article XI
(1) Every Hungarian citizen shall have the right to education.
(2) Hungary shall ensure this right by extending and generalising public
education, by providing free and compulsory primary education, free and
generally accessible secondary education, and higher education accessible to everyone according to his or her abilities, and by providing financial support as provided for by an Act to those receiving education.
Criminal offences
Criminal offence
Penalty
Imprisonment
Other
Legal Source
Up to 3 years
Up to 5 years.
From 2 years to
8 years in particular situations
Section 174/B;
Act IV of 1978;
Criminal Code
Up to 3 years
Deterioration:
graves, burial sites or objects placed
in memory of the dead in cemeteries
and other burial sites
From 1 to 10
years
Up to 1 year
2 to 8 years
if it results in particularly
substantial damage
5 to 10 years
Commitment of a homicide
5 to 15 years
10 to 20 years,
or life
imprisonment
Labour in the
public interest,
or fine
Section 324
Deterioration;
Act IV of 1978;
Criminal Code
99
Decision of indictment
(3) The above provisions shall also apply if the infringement occurred
through the publication of an illegal advertisement.
100
101
Italy
Who to contact?
IMAN organisations
Organization of Muslims in Hungary
http://iszlam.com
Budapest Mosque
1119, Fehrvri 41st
Tel: + 36-1-208-4040
E-mail: mmehungary@gmail.com
Introduction
rticle 3 of the 1948 Constitution recognises equal dignity and equality under the law without distinction on the grounds of religion among others. It also
establishes (Article 8, section 1) that All religious beliefs are equally free before
the law, and (Article 19) that [all] shall be entitled to profess their religious beliefs
freely in any form, individually or in association with others, to promote them, and
to celebrate their rites in public or in private, provided that they are not offensive
to public morality.
The first enactment of advanced anti-discrimination rules took place with the 1998
Immigration Decree. This law provides a set of remedies against racial, ethnic and
religious discrimination.
Article 44 of Legislative Decree 286/1998 contains a specific civil action against discrimination based on race, colour, descent, national or ethnic origin and religious
belief in all instances where either a private entity or a public body has caused
discrimination.
International Conventions
Italy is party to the major international treaties and conventions against discrimination, including the Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination, ILO Convention No. 111 on Discrimination, which have all been transposed
into domestic law.
Services
The 1998 Immigration Decree prohibits discrimination in the provision of social
services, such as health care, housing and social security, on the basis of religion.
It also applies to discrimination on the basis of religion in the provision of goods and
services.
102
103
gious communities other than the Catholic community. The Regional Administrative
Tribunal of Lombardia concluded that the Brescia Municipality has a duty to plan
the citys public services taking into account the religious communities based in the
area. The Tribunal ordered the amendment of its content.
Education
The 1998 Immigration Decree applies to discrimination on the basis of religion in
the provision of education. This applies to all schools that wish to issue State-recognised qualifications.
Employment
Article 15 of the Workers Act 1970 prohibits discriminatory acts against workers
on the basis of religion. This rule applies to both sectors of public and private employment.
Italian law has not implemented a duty to provide reasonable accommodation in
respect of religion and belief, so employers have no legal duty to take reasonable
measures to ensure the effective enjoyment of the right to manifest or practice
ones religion or belief.
As regards penalties, the law provides for damages, the invalidity of any discriminatory act as well as measures against unlawful dismissal (including compulsory
reinstatement in the work place).
Exceptions
Differences in treatment based on religion or belief and enacted within churches
and other public or private organisations do not constitute discriminatory acts
where, because of the nature of the particular occupational activity carried out by
that organisation or the context in which they are carried out, being a follower of a
particular religion or belief is a genuine, legitimate and justified occupational requirement (Legislative Decree 216/2003, art. 3 5).
Law 108/1990 limits the remedies available in the case of unfair dismissal of an
employee by an employer of a non-entrepreneurial character that perform on a
non-profit basis political, trade unionist, cultural instruction or religious or cult activities. A worker unfairly dismissed by an organisation covered by the 1990 act will
be entitled only to damages and not to reinstatement by order of the judge as in
ordinary cases.
104
Incitement to violence
Associations, organisations, groups or movements, the purpose of which is incitement to racial discrimination or hatred are prohibited under 1993 Act section 3(2).
Participating in or giving assistance to, such an association or organisation is prohibited. The penalty is increased for those who promote or act as leaders of such
an organisation or group.
Spreading ideas rooted in racial hatred or superiority is prohibited under 1993 Act
section 3(1)(b).
Victimisation
Article 4-bis, Decree 216/2003 protects from victimisation (see introduction).
105
nation cases.
In especially urgent cases, the judge can issue an interim order, the violation of
which is a criminal offence. The judge can order the production of a plan for the
rectification of discrimination.
Time limits are the same as applicable to ordinary liability in tort, that is, five years
(Article 2947 of the Civil Code).
Standing
In cases concerning religion and belief and other grounds of discrimination, Article 5 of Legislative Decree 216/2003 entitles Trade unions, associations and legal
persons to act in support or on behalf of victims of discrimination, with no special
register.
The Decrees allow associations to engage in civil and administrative proceedings.
Standing to litigate in criminal cases is possible in order to claim for pecuniary
redress: representatives are allowed to stand if they are a victim or in support of
crime victims.
The entities that have standing to litigate must have a power of attorney provided
by the victim in written form (under seal). Associations having standing to litigate
can bring a case to court in the event of collective discrimination where victims
cannot be identified in a direct and immediate way.
In employment cases, trade unions have legal standing on behalf or in support of
victims of discrimination (Article 43, paragraph 10, Legislative Decree 1998/286; Article 18, Legislative Decree 1970/300).
advice and can contact the alleged discriminator to see whether the discrimination
can be stopped without further action. However, UNAR has no standing to litigate
on behalf of victims of discrimination, and can only provide external assistance before and during litigation.
It can be contacted through three contact centres with a toll-free number and operators speaking several languages (Italian, English, French, Arabic, etc.).
UNAR also organises dissemination and training activities for lawyers and NGOs.
Legal information (as well as a handbook for practitioners) is available on its website.
OSCAD receives reports of discriminatory actsrelating to the activity of the police
and other bodies charged with ensuring public security from institutions, professional or trade associations and private individuals, in order to monitor discrimination,
and prepares modules to train police officers in conducting anti-discrimination activity and participates in training programmes with public and private institutions;
and it putsforward appropriate measures to prevent and fight discrimination.
NGOs
Co-operation for the Development of Emerging Countries is an NGO that provides
anti-racism training.
IMAN partners
CAIM - CoordinamentoAssociazioniIslamiche
di Milano e Monza e Brianza
Viale Monza 50, 20127
Milano - Italia
Tel.: (+39) 0287187624
Fax: (+39) 0287163937
Email: info@cai-milano.it
Burden of proof
Article 28 of Legislative Decree 150/2011 provides that once the claimant produces evidence that can precisely and consistently establish a presumption of the
existence of discriminatory acts, agreements or behavior, the person accused of
discrimination will have to prove with objective elements that their decision was
justified.
Who to contact?
Official Organisations
106
107