Está en la página 1de 66

26/11/2014

L7565compilado

PresidnciadaRepblica
CasaCivil
SubchefiaparaAssuntosJurdicos
LEIN7.565,DE19DEDEZEMBRODE1986.
Mensagemdeveto
VideDecreton95.218,de1987
VideDecreton3.439,de2000
VideLein12.432,de2011
VideDecreton8.265,de2014

DispesobreoCdigoBrasileirodeAeronutica.

OPRESIDENTEDAREPBLICA,faosaberqueoCongressoNacionaldecretaeeusancionoaseguinteLei:
TTULOI
Introduo
CAPTULOI
DisposiesGerais
Art. 1 O Direito Aeronutico regulado pelos Tratados, Convenes e Atos Internacionais de que o Brasil seja parte, por este Cdigo e pela legislao
complementar.
1OsTratados,ConveneseAtosInternacionais,celebradospordelegaodoPoderExecutivoeaprovadospeloCongressoNacional,vigoramapartirda
datanelesprevistaparaesseefeito,apsodepsitooutrocadasrespectivasratificaes,podendo,medianteclusulaexpressa,autorizaraaplicaoprovisriade
suasdisposiespelasautoridadesaeronuticas,noslimitesdesuasatribuies,apartirdaassinatura(artigos14,204a214).
2EsteCdigoseaplicaanacionaiseestrangeiros,emtodooTerritrioNacional,assimcomo,noexterior,atondeforadmitidaasuaextraterritorialidade.
3AlegislaocomplementarformadapelaregulamentaoprevistanesteCdigo,pelasleisespeciais,decretosenormassobrematriaaeronutica(artigo
12).
Art.2ParaosefeitosdesteCdigoconsideramseautoridadesaeronuticascompetentesasdoMinistriodaAeronutica,conformeasatribuiesdefinidas
nosrespectivosregulamentos.
CAPTULOII
DisposiesdeDireitoInternacionalPrivado
Art.3ConsideramsesituadasnoterritriodoEstadodesuanacionalidade:
Iasaeronavesmilitares,bemcomoascivisdepropriedadeouaserviodoEstado,porestediretamenteutilizadas(artigo107,1e3)
IIasaeronavesdeoutraespcie,quandoemaltomarouregioquenopertenaaqualquerEstado.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

1/66

26/11/2014

L7565compilado

Pargrafonico.SalvonahiptesedeestaraserviodoEstado,naformaindicadanoitemIdesteartigo,noprevaleceaextraterritorialidadeemrelao
aeronaveprivada,queseconsiderasujeitaleidoEstadoondeseencontre.
Art.4Osatosque,originadosdeaeronave,produziremefeitonoBrasil,regemseporsuasleis,aindaqueiniciadosnoterritrioestrangeiro.
Art. 5 Os atos que, provenientes da aeronave, tiverem incio no Territrio Nacional, regemse pelas leis brasileiras, respeitadas as leis do Estado em que
produziremefeito.
Art.6Osdireitosreaiseosprivilgiosdeordemprivadasobreaeronavesregemsepelaleidesuanacionalidade.
Art.7Asmedidasassecuratriasdedireitoregulamsepelaleidopasondeseencontraraaeronave.
Art.8AsavariasregulamsepelaleibrasileiraquandoacargasedestinaraoBrasiloufortransportadasoboregimedetrnsitoaduaneiro(artigo244,6).
Art.9Aassistncia,osalvamentoeoabalroamentoregemsepelaleidolugaremqueocorrerem(artigos23,2,49a65).
Pargrafonico.Quandopelomenosumadasaeronavesenvolvidasforbrasileira,aplicasealeidoBrasilassistncia,salvamentoeabalroamentoocorridos
emregionosubmetidaaqualquerEstado.
Art.10.NoteroeficcianoBrasil,emmatriadetransporteareo,quaisquerdisposiesdedireitoestrangeiro,clusulasconstantesdecontrato,bilhetede
passagem,conhecimentoeoutrosdocumentosque:
Iexcluamacompetnciadeforodolugardedestino
IIvisemexoneraoderesponsabilidadedotransportador,quandoesteCdigonoaadmite
IIIestabeleamlimitesderesponsabilidadeinferioresaosestabelecidosnesteCdigo(artigos246,257,260,262,269e277).
TTULOII
DoEspaoAreoeseuUsoparaFinsAeronuticos
CAPTULOI
DoEspaoAreoBrasileiro
Art.11.OBrasilexercecompletaeexclusivasoberaniasobreoespaoareoacimadeseuterritrioemarterritorial.
Art.12.Ressalvadasasatribuiesespecficas,fixadasemlei,submetemsesnormas(artigo1,3),orientao,coordenao,controleefiscalizaodo
MinistriodaAeronutica:
Ianavegaoarea
IIotrfegoareo
IIIainfraestruturaaeronutica
IVaaeronave
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

2/66

26/11/2014

L7565compilado

Vatripulao
VIosservios,diretaouindiretamenterelacionadosaovo.
Art.13.Poderaautoridadeaeronuticadeteraaeronaveemvonoespaoareo(artigo18)ouempousonoterritriobrasileiro(artigos303a311),quando,
em caso de flagrante desrespeito s normas de direito aeronutico (artigos 1 e 12), de trfego areo (artigos 14, 16, 3, 17), ou s condies estabelecidas nas
respectivas autorizaes (artigos 14, 1, 3 e 4, 15, 1 e 2, 19, pargrafo nico, 21, 22), coloque em risco a segurana da navegao area ou de trfego
areo,aordempblica,apazinternaouexterna.
CAPTULOII
DoTrfegoAreo
Art.14.Notrfegodeaeronavesnoespaoareobrasileiro,observamseasdisposiesestabelecidasnosTratados,ConveneseAtosInternacionaisdeque
oBrasilsejaparte(artigo1,1),nesteCdigo(artigo1,2)enalegislaocomplementar(artigo1,3).
1NenhumaaeronavemilitaroucivilaserviodeEstadoestrangeiroeporestediretamenteutilizada(artigo3,I)poder,semautorizao,voarnoespao
areobrasileiroouaterrissarnoterritriosubjacente.
2livreotrfegodeaeronavededicadaaserviosareosprivados(artigos177a179),medianteinformaesprviassobreovoplanejado(artigo14,4).
3 A entrada e o trfego, no espao areo brasileiro, da aeronave dedicada a servios areos pblicos (artigo 175), dependem de autorizao, ainda que
previstosemacordobilateral(artigos203a213).
4 A utilizao do espao areo brasileiro, por qualquer aeronave, fica sujeita s normas e condies estabelecidas, assim como s tarifas de uso das
comunicaesedosauxliosnavegaoareaemrota(artigo23).
5Estoisentasdastarifasprevistasnopargrafoanteriorasaeronavespertencentesaosaeroclubes.
6Aoperaodeaeronavemilitarficarsujeitasdisposiessobreaproteoaovoeaotrfegoareo,salvoquandoseencontraremmissodeguerra
outreinamentoemreaespecfica.
Art. 15. Por questo de segurana da navegao area ou por interesse pblico, facultado fixar zonas em que se probe ou restringe o trfego areo,
estabelecer rotas de entrada ou sada, suspender total ou parcialmente o trfego, assim como o uso de determinada aeronave, ou a realizao de certos servios
areos.
1 A prtica de esportes areos tais como balonismo, volovelismo, asas voadoras e similares, assim como os vos de treinamento, farseo em reas
delimitadaspelaautoridadeaeronutica.
2 A utilizao de veculos areos desportivos para fins econmicos, tais como a publicidade, submetese s normas dos servios areos pblicos
especializados(artigo201).
Art. 16 Ningum poder oporse, em razo de direito de propriedade na superfcie, ao sobrevo de aeronave, sempre que este se realize de acordo com as
normasvigentes.
1Nocasodepousodeemergnciaouforado,oproprietriooupossuidordosolonopoderoporseretiradaoupartidadaaeronave,desdequelheseja
dadagarantiadereparaododano.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

3/66

26/11/2014

L7565compilado

2Afaltadegarantiaautorizaoseqestrodaaeronaveeasuaretenoatqueaquelaseefetive.
3 O lanamento de coisas, de bordo de aeronave, depender de permisso prvia de autoridade aeronutica, salvo caso de emergncia, devendo o
Comandanteprocederdeacordocomodispostonoartigo171desteCdigo.
4Oprejuzodecorrentedosobrevo,dopousodeemergncia,dolanamentodeobjetosoualijamentopoderensejarresponsabilidade.
Art.17.proibidoefetuar,comqualqueraeronave,vosdeacrobaciaouevoluoquepossamconstituirperigoparaosocupantesdoaparelho,paraotrfego
areo,parainstalaesoupessoasnasuperfcie.
Pargrafonico.Excetuamsedaproibio,osvosdeprova,produoedemonstraoquandorealizadospelofabricanteouporunidadesespeciais,coma
observnciadasnormasfixadaspelaautoridadeaeronutica.
Art.18.OComandantedeaeronavequereceberdergocontroladordevoordemparapousardeverdirigirse,imediatamente,paraoaerdromoquelhefor
indicadoeneleefetuaropouso.
1Serazestcnicas,acritriodoComandante,impediremdefazlonoaerdromoindicado,deversersolicitadaaorgocontroladoradeterminaode
aerdromoalternativoqueofereamelhorescondiesdesegurana.
2 No caso de manifesta inobservncia da ordem recebida, a autoridade aeronutica poder requisitar os meios necessrios para interceptar ou deter a
aeronave.
3Nahiptesedopargrafoanterior,efetuadoopouso,serautuadaatripulaoeapreendidaaaeronave(artigos13e303a311).
4Aautoridadeaeronuticaque,excedendosuasatribuiesesemmotivosrelevantes,expediraordemdequetrataocaputdesteartigo,responderpelo
excessocometido,sendolheaplicadaapenadesuspensoporprazoquevariarde30(trinta)a90(noventa)dias,conversveisemmulta.
Art.19.Salvomotivodeforamaior,asaeronavesspoderodecolaroupousaremaerdromocujascaractersticascomportaremsuasoperaes.
Pargrafo nico. Os pousos e decolagens devero ser executados, de acordo com procedimentos estabelecidos, visando segurana do trfego, das
instalaesaeroporturiasevizinhas,bemcomoaseguranaebemestardapopulaoque,dealgumaforma,possaseratingidapelasoperaes.
Art.20.Salvopermissoespecial,nenhumaaeronavepodervoarnoespaoareobrasileiro,aterrissarnoterritriosubjacenteoudeledecolar,anoserque
tenha:
Imarcasdenacionalidadeematrcula,eestejamunidadosrespectivoscertificadosdematrculaeaeronavegabilidade(artigos109a114)
IIequipamentosdenavegao,decomunicaesedesalvamento,instrumentos,cartasemanuaisnecessriosseguranadovo,pousoedecolagem
IIItripulaohabilitada,licenciadaeportadoradosrespectivoscertificados,doDiriodeBordo(artigo84,pargrafonico)dalistadepassageiros,manifesto
decargaourelaodemalapostalque,eventualmente,transportar.
Pargrafo nico. Pode a autoridade aeronutica, mediante regulamento, estabelecer as condies para vos experimentais, realizados pelo fabricante de
aeronave,assimcomoparaosvosdetranslado.
Art. 21. Salvo com autorizao especial de rgo competente, nenhuma aeronave poder transportar explosivos, munies, arma de fogo, material blico,
equipamento destinado a levantamento aerofotogramtrico ou de prospeco, ou ainda quaisquer outros objetos ou substncias consideradas perigosas para a
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

4/66

26/11/2014

L7565compilado

seguranapblica,daprpriaaeronaveoudeseusocupantes.
Pargrafonico.Oportedeaparelhosfotogrficos,cinematogrficos,eletrnicosounucleares,abordodeaeronave,poderserimpedidoquandoasegurana
danavegaoareaouointeressepblicoassimoexigir.
CAPTULOIII
EntradaeSadadoEspaoAreoBrasileiro
Art.22.Todaaeronaveprovenientedoexteriorfar,respectivamente,oprimeiropousooualtimadecolagememaeroportointernacional.
Pargrafo nico. A lista de aeroportos internacionais ser publicada pela autoridade aeronutica, e suas denominaes somente podero ser modificadas
medianteleifederal,quandohouvernecessidadetcnicadessaalterao.
Art.23.Aentradanoespaoareobrasileiroouopouso,noterritriosubjacente,deaeronavemilitaroucivilaserviodeEstadoestrangeirosujeitarses
condiesestabelecidas(artigo14,1).
1Aaeronaveestrangeira,autorizadaatransitarnoespaoareobrasileiro,sempousarnoterritriosubjacente,deverseguirarotadeterminada(artigo14,
1,2,3e4).
2Aautoridadeaeronuticapoderestabelecerexceesaoregimedeentradadeaeronaveestrangeira,quandosetratardeoperaodebusca,assistnciae
salvamentooudevospormotivossanitriosouhumanitrios.
Art.24.Osaeroportossituadosnalinhafronteiriadoterritriobrasileiropoderoserautorizadosaatenderaotrfegoregional,entreospaseslimtrofes,com
serviosdeinfraestruturaaeronutica,comunsoucompartilhadosporeles.
Pargrafonico.Asaeronavesbrasileiraspoderoserautorizadasautilizaraeroportossituadosempasesvizinhos,nalinhafronteiriaaoTerritrioNacional,
comserviosdeinfraestruturaaeronuticacomunsoucompartilhados.
TTULOIII
DaInfraEstruturaAeronutica
CAPTULOI
DisposiesGerais
Art. 25. Constitui infraestrutura aeronutica o conjunto de rgos, instalaes ou estruturas terrestres de apoio navegao area, para promoverlhe a
segurana,regularidadeeeficincia,compreendendo:
Iosistemaaeroporturio(artigos26a46)
IIosistemadeproteoaovo(artigos47a65)
IIIosistemadeseguranadevo(artigos66a71)
IVosistemadeRegistroAeronuticoBrasileiro(artigos72a85)
Vosistemadeinvestigaoeprevenodeacidentesaeronuticos(artigos86a93)
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

5/66

26/11/2014

L7565compilado

VIosistemadefacilitao,seguranaecoordenaodotransporteareo(artigos94a96)
VIIosistemadeformaoeadestramentodepessoaldestinadonavegaoareaeinfraestruturaaeronutica(artigos97a100)
VIIIosistemadeindstriaaeronutica(artigo101)
IXosistemadeserviosauxiliares(artigos102a104)
Xosistemadecoordenaodainfraestruturaaeronutica(artigo105).
1Ainstalaoeofuncionamentodequaisquerserviosdeinfraestruturaaeronutica,dentroouforadoaerdromocivil,dependerosempredeautorizao
prviadeautoridadeaeronutica,queosfiscalizar,respeitadasasdisposieslegaisqueregulamasatividadesdeoutrosMinistriosourgosestataisenvolvidos
narea.
2Paraosefeitosdesteartigo,sistemaoconjuntodergoseelementosrelacionadosentresiporfinalidadeespecfica,ouporinteressedecoordenao,
orientaotcnicaenormativa,noimplicandoemsubordinaohierrquica.
CAPTULOII
DoSistemaAeroporturio
SEOI
DosAerdromos
Art.26.Osistemaaeroporturioconstitudopeloconjuntodeaerdromosbrasileiros,comtodasaspistasdepouso,pistasdetxi,ptiodeestacionamento
deaeronave,terminaldecargaarea,terminaldepassageiroseasrespectivasfacilidades.
Pargrafo nico. So facilidades: o balisamento diurno e noturno a iluminao do ptio servio contraincndio especializado e o servio de remoo de
emergncia mdica rea de prembarque, climatizao, nibus, ponte de embarque, sistema de esteiras para despacho de bagagem, carrinhos para passageiros,
pontesdedesembarque,sistemadeascensodescensodepassageirosporescadasrolantes,orientaoporcircuitofechadodeteleviso,sistemasemiautomtico
anunciador de mensagem, sistema de som, sistema informativo de vo, climatizao geral, locais destinados a servios pblicos, locais destinados a apoio
comercial,serviomdico,serviodesalvamentoaquticoespecializadoeoutras,cujaimplantaosejaautorizadaoudeterminadapelaautoridadeaeronutica.
Art.27.Aerdromotodareadestinadaapouso,decolagememovimentaodeaeronaves.
Art.28.Osaerdromossoclassificadosemcivisemilitares.
1Aerdromocivilodestinadoaousodeaeronavescivis.
2Aerdromomilitarodestinadoaousodeaeronavesmilitares.
3 Os aerdromos civis podero ser utilizados por aeronaves militares, e os aerdromos militares, por aeronaves civis, obedecidas as prescries
estabelecidaspelaautoridadeaeronutica.
Art.29.Osaerdromoscivissoclassificadosempblicoseprivados.
Art.30.Nenhumaerdromocivilpoderserutilizadosemestardevidamentecadastrado.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

6/66

26/11/2014

L7565compilado

1Osaerdromospblicoseprivadosseroabertosaotrfegoatravsdeprocesso,respectivamente,dehomologaoeregistro.
2Osaerdromosprivadosspoderoserutilizadoscompermissodeseuproprietrio,vedadaaexploraocomercial.
Art.31.Consideramse:
IAeroportososaerdromospblicos,dotadosdeinstalaesefacilidadesparaapoiodeoperaesdeaeronavesedeembarqueedesembarquedepessoase
cargas
IIHelipontososaerdromosdestinadosexclusivamenteahelicpteros
IIIHeliportososhelipontospblicos,dotadosdeinstalaesefacilidadesparaapoiodeoperaesdehelicpterosedeembarqueedesembarquedepessoas
ecargas.
Art.32.Osaeroportoseheliportosseroclassificadosporatoadministrativoquefixarascaractersticasdecadaclasse.
Pargrafonico.Osaeroportosdestinadossaeronavesnacionaisouestrangeirasnarealizaodeserviosinternacionais,regularesounoregulares,sero
classificadoscomoaeroportosinternacionais(artigo22).
Art.33.NosaerdromospblicosqueforemsededeUnidadeAreaMilitar,asesferasdecompetnciadasautoridadescivisemilitares,quantorespectiva
administrao,serodefinidasemregulamentaoespecial.
SEOII
DaConstruoeUtilizaodeAerdromos
Art.34.Nenhumaerdromopoderserconstrudosemprviaautorizaodaautoridadeaeronutica.
Art. 35. Os aerdromos privados sero construdos, mantidos e operados por seus proprietrios, obedecidas as instrues, normas e planos da autoridade
aeronutica(artigo30).
Art.36.Osaerdromospblicosseroconstrudos,mantidoseexplorados:
Idiretamente,pelaUnio
IIporempresasespecializadasdaAdministraoFederalIndiretaousuassubsidirias,vinculadasaoMinistriodaAeronutica
IIImedianteconvniocomosEstadosouMunicpios
IVporconcessoouautorizao.
1AfimdeasseguraruniformidadedetratamentoemtodooTerritrioNacional,aconstruo,administraoeexplorao,sujeitamsesnormas,instrues,
coordenaoecontroledaautoridadeaeronutica.
2Aoperaoeaexploraodeaeroportoseheliportos,bemcomodosseusserviosauxiliares,constituematividademonopolizadadaUnio,emtodoo
Territrio Nacional, ou das entidades da Administrao Federal Indireta a que se refere este artigo, dentro das reas delimitadas nos atos administrativos que lhes
atriburembens,rendas,instalaeseservios.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

7/66

26/11/2014

L7565compilado

3 Compete Unio ou s entidades da Administrao Indireta a que se refere este artigo, estabelecer a organizao administrativa dos aeroportos ou
heliportos,porelasexplorados,indicandooresponsvelporsuaadministraoeoperao,fixandolheasatribuiesedeterminandoasreaseserviosqueaele
sesubordinam.
4Oresponsvelpelaadministrao,afimdealcanaremanteraboaqualidadeoperacionaldoaeroporto,coordenarasatividadesdosrgospblicosque,
pordisposiolegal,neledevamfuncionar.
5Osaerdromospblicos,enquantomantidaasuadestinaoespecficaspelaUnio,constituemuniversidadesepatrimniosautnomos,independentesdo
titulardodomniodosimveisondeestosituados(artigo38).
Art.37.Osaerdromospblicospoderoserusadosporquaisqueraeronaves,semdistinodepropriedadeounacionalidade,medianteonusdautilizao,
salvose,pormotivooperacionaloudesegurana,houverrestriodeusopordeterminadostiposdeaeronavesouserviosareos.
Pargrafonico.Ospreosdeutilizaoserofixadosemtabelasaprovadaspelaautoridadeaeronutica,tendoemvistaasfacilidadescolocadasdisposio
dasaeronaves,dospassageirosoudacarga,eocustooperacionaldoaeroporto.
SEOIII
DoPatrimnioAeroporturio
Art.38.Osaeroportosconstituemuniversalidades,equiparadasabenspblicosfederais,enquantomantidaasuadestinaoespecfica,emboranotenhaa
Unioapropriedadedetodososimveisemquesesituam.
1 Os Estados, Municpios, entidades da Administrao Indireta ou particulares podero contribuir com imveis ou bens para a construo de aeroportos,
medianteaconstituiodepatrimnioautnomoqueserconsideradocomouniversalidade.
2QuandoaUniovieradesativaroaeroportoporsetornardesnecessrio,ousodosbensreferidosnopargrafoanteriorserrestitudoaoproprietrio,com
asrespectivasacesses.
SEOIV
DaUtilizaodereasAeroporturias
Art.39.Osaeroportoscompreendemreasdestinadas:
Isuaprpriaadministrao
IIaopouso,decolagem,manobraeestacionamentodeaeronaves
IIIaoatendimentoemovimentaodepassageiros,bagagensecargas
IVaosconcessionriosoupermissionriosdosserviosareos
Vaoterminaldecargaarea
VIaosrgospblicosque,pordisposiolegal,devamfuncionarnosaeroportosinternacionais
VIIaopblicousurioeestacionamentodeseusveculos
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

8/66

26/11/2014

L7565compilado

VIIIaosserviosauxiliaresdoaeroportooudopblicousurio
IXaocomrcioapropriadoparaaeroporto.
Art. 40. Dispensase do regime de concorrncia pblica a utilizao de reas aeroporturias pelos concessionrios ou permissionrios dos servios areos
pblicos,parasuasinstalaesdedespacho,escritrio,oficinaedepsito,ouparaabrigo,reparaoeabastecimentodeaeronaves.
1Otermodeutilizaoserlavradoeassinadopelaspartesemlivroprprio,quepoderserescriturado,mecanicamente,emfolhassoltas.
2Otermodeutilizaoparaaconstruodebenfeitoriaspermanentesdeverterprazoquepermitaaamortizaodocapitalempregado.
3 Na hiptese do pargrafo anterior, se a administrao do aeroporto necessitar da rea antes de expirado o prazo, o usurio ter direito indenizao
correspondenteaocapitalnoamortizado.
4 Em qualquer hiptese, as benfeitorias ficaro incorporadas ao imvel e, findo o prazo, sero restitudas, juntamente com as reas, sem qualquer
indenizao,ressalvadoodispostonopargrafoanterior.
5Aplicaseodispostonesteartigoerespectivospargrafosaospermissionriosdeserviosauxiliares.
Art. 41. O funcionamento de estabelecimentos empresariais nas reas aeroporturias de que trata o artigo 39, IX, depende de autorizao da autoridade
aeronutica, com excluso de qualquer outra, e dever ser ininterrupto durante as 24 (vinte e quatro) horas de todos os dias, salvo determinao em contrrio da
administraodoaeroporto.
Pargrafo nico. A utilizao das reas aeroporturias no caso deste artigo sujeitase licitao prvia, na forma de regulamentao baixada pelo Poder
Executivo.
Art.42.utilizaodereasaeroporturiasnoseaplicaalegislaosobrelocaesurbanas.
SEOV
DasZonasdeProteo
Art.43.Aspropriedadesvizinhasdosaerdromosedasinstalaesdeauxlionavegaoareaestosujeitasarestriesespeciais.
Pargrafonico.Asrestriesaqueserefereesteartigosorelativasaousodaspropriedadesquantoaedificaes,instalaes,culturasagrcolaseobjetos
de natureza permanente ou temporria, e tudo mais que possa embaraar as operaes de aeronaves ou causar interferncia nos sinais dos auxlios
radionavegaooudificultaravisibilidadedeauxliosvisuais.
Art. 44. As restries de que trata o artigo anterior so as especificadas pela autoridade aeronutica, mediante aprovao dos seguintes planos, vlidos,
respectivamente,paracadatipodeauxlionavegaoarea:
IPlanoBsicodeZonadeProteodeAerdromos
IIPlanodeZoneamentodeRudo
IIIPlanoBsicodeZonadeProteodeHelipontos
IVPlanosdeZonadeProteoeAuxliosNavegaoArea.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

9/66

26/11/2014

L7565compilado

1Deconformidadecomasconveninciasepeculiaridadesdeproteoaovo,acadaaerdromopoderoseraplicadosPlanosEspecficos,observadasas
prescries,quecouberem,dosPlanosBsicos.
2OPlanoBsicodeZonadeProteodeAerdromos,oPlanoBsicodeZoneamentodeRudo,oPlanodeZonadeProteodeHelipontoseosPlanosde
ZonadeProteoeAuxliosNavegaoAreaseroaprovadosporatodoPresidentedaRepblica.
3 Os Planos Especficos de Zonas de Proteo de Aerdromos e Planos Especficos de Zoneamento de Rudo sero aprovados por ato do Ministro da
Aeronuticaetransmitidossadministraesquedevamfazerobservarasrestries.
4AsAdministraesPblicasdeverocompatibilizarozoneamentodousodosolo,nasreasvizinhasaosaerdromos,srestriesespeciais,constantes
dosPlanosBsicoseEspecficos.
5Asrestriesespeciaisestabelecidasaplicamseaquaisquerbens,quersejamprivadosoupblicos.
Art. 45. A autoridade aeronutica poder embargar a obra ou construo de qualquer natureza que contrarie os Planos Bsicos ou os Especficos de cada
aeroporto, ou exigir a eliminao dos obstculos levantados em desacordo com os referidos planos, posteriormente sua publicao, por conta e risco do infrator,
quenopoderreclamarqualquerindenizao.
Art.46.QuandoasrestriesestabelecidasimpuseremdemoliesdeobstculoslevantadosantesdapublicaodosPlanosBsicosouEspecficos,tero
proprietriodireitoindenizao.
CAPTULOIII
DoSistemadeProteoaoVo
SEOI
DasVriasAtividadesdeProteoaoVo
Art.47.OSistemadeProteoaoVovisaregularidade,seguranaeeficinciadofluxodetrfegonoespaoareo,abrangendoasseguintesatividades:
Idecontroledetrfegoareo
IIdetelecomunicaesaeronuticasedosauxliosnavegaoarea
IIIdemeteorologiaaeronutica
IVdecartografiaeinformaesaeronuticas
Vdebuscaesalvamento
VIdeinspeoemvo
VIIdecoordenaoefiscalizaodoensinotcnicoespecfico
VIIIdesupervisodefabricao,reparo,manutenoedistribuiodeequipamentosterrestresdeauxlionavegaoarea.
Art.48.Oserviodetelecomunicaesaeronuticasclassificaseem:
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

10/66

26/11/2014

L7565compilado

Ifixoaeronutico
IImvelaeronutico
IIIderadionavegaoaeronutica
IVderadiodifusoaeronutica
Vmvelaeronuticoporsatlite
VIderadionavegaoaeronuticaporsatlite.
Pargrafonico.Oserviodetelecomunicaesaeronuticaspoderseroperado:
a)diretamentepeloMinistriodaAeronutica
b) mediante autorizao, por entidade especializada da Administrao Federal Indireta, vinculada quele Ministrio, ou por pessoas jurdicas ou fsicas
dedicadassatividadesareas,emrelaosestaesprivadasdetelecomunicaesaeronuticas.
SEOII
DaCoordenaodeBusca,AssistnciaeSalvamento
Art.49.AsAtividadesdeProteoaoVoabrangemacoordenaodebusca,assistnciaesalvamento.
Art.50.OComandantedaaeronaveobrigadoaprestarassistnciaaquemseencontraremperigodevidanomar,noarouemterra,desdequeopossafazer
semperigoparaaaeronave,suatripulao,seuspassageirosououtraspessoas.
Art.51.TodoComandantedenavio,nomar,equalquerpessoa,emterra,soobrigados,desdequeopossamfazersemriscoparasiououtraspessoas,a
prestarassistnciaaquemestiveremperigodevida,emconseqnciadequedaouavariadeaeronave.
Art.52.Aassistnciapoderconsistiremsimplesinformao.
Art.53.Aobrigaodeprestarsocorro,semprequepossvel,recaisobreaeronaveemvoouprontaparapartir.
Art.54.Nafaltadeoutrosrecursos,orgodoMinistriodaAeronutica,encarregadodecoordenaroperaesdebuscaesalvamento,poder,aseucritrio,
atribuiraqualqueraeronave,emvoouprontaparadecolar,missoespecficanessasoperaes.
Art. 55. Cessa a obrigao de assistncia desde que o obrigado tenha conhecimento de que foi prestada por outrem ou quando dispensado pelo rgo
competentedoMinistriodaAeronuticaaqueserefereoartigoanterior.
Art. 56. A no prestao de assistncia por parte do Comandante exonera de responsabilidade o proprietrio ou explorador da aeronave, salvo se tenham
determinadoanoprestaodosocorro.
Art.57.Todaassistnciaousalvamentoprestadocomresultadotildardireitoremuneraocorrespondenteaotrabalhoeeficinciadoato,nasseguintes
bases:
Iconsiderarseo,emprimeirolugar:
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

11/66

26/11/2014

L7565compilado

a)oxitoobtido,osesforos,osriscoseomritodaquelesqueprestaramsocorro
b)operigopassadopelaaeronavesocorrida,seuspassageiros,suatripulaoesuacarga
c)otempoempregado,asdespesaseprejuzossuportadostendoemcontaasituaoespecialdoassistente.
IIemsegundolugar,ovalordascoisasrecuperadas.
1Nohaverremunerao:
a)seosocorroforrecusadoousecarecerderesultadotil
b)quandoosocorroforprestadoporaeronavepblica.
2Oproprietrioouarmadordonavioconservaodireitodeseprevalecerdoabandono,oudalimitaoderesponsabilidadefixadanasleiseconvenesem
vigor.
Art. 58. Todo aquele que, por imprudncia, negligncia ou transgresso, provocar a movimentao desnecessria de recursos de busca e salvamento ficar
obrigadoaindenizaraUniopelasdespesasdecorrentesdessamovimentao,mesmoquenotenhahavidoperigodevidaousolicitaodesocorro.
Art.59.Prestadaassistnciavoluntria,aquelequeaprestousomenteterdireitoremuneraoseobtiverresultadotil,salvandopessoasouconcorrendo
parasalvlas.
Art.60.Cabeaoproprietrioouexploradorindenizaraquemprestarassistnciaapassageirooutripulantedesuaaeronave.
Art.61.Seosocorroforprestadopordiversasaeronaves,embarcaes,veculosoupessoasenvolvendovriosinteressados,aremuneraoserfixadaem
conjuntopeloJuiz,edistribudasegundooscritriosestabelecidosnesteartigo.
1Osinteressadosdevemfazervalerseusdireitosremuneraonoprazode6(seis)meses,contadododiadosocorro.
2Decorridooprazo,procederseaorateio.
3Osinteressadosquedeixaremfluiroprazoestabelecidono1semfazervalerseusdireitosounotificarosobrigados,spoderoexercitlossobreas
importnciasquenotiveremsidodistribudas.
Art.62.Aremuneraonoexcederovalorqueosbensrecuperadostiveremnofinaldasoperaesdesalvamento.
Art.63.Opagamentodaremuneraoserobrigatrioparaquemusaraeronavesemoconsentimentodoseuproprietrioouexplorador.
Pargrafonico.Provadaaneglignciadoproprietrioouexplorador,estesrespondero,solidariamente,pelaremunerao.
Art.64.Aremuneraopoderserreduzidaousuprimidaseprovadoque:
Iosreclamantesconcorreramvoluntariamenteouporneglignciaparaagravarasituaodepessoasoubensaseremsocorridos
IIse,comprovadamente,furtaramoutornaramsecmplicesdefurto,extravioouatosfraudulentos.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

12/66

26/11/2014

L7565compilado

Art.65.Oproprietrioouexploradordaaeronavequeprestousocorropodereteracargaatserpagaacotaquelhecorrespondedaremuneraodaassistncia
ousalvamento,medianteentendimentocomoproprietriodamesmaoucomaseguradora.
CAPTULOIV
DoSistemadeSeguranadeVo
SEOI
DosRegulamentoseRequisitosdeSeguranadeVo
Art.66.Competeautoridadeaeronuticapromoveraseguranadevo,devendoestabelecerospadresmnimosdesegurana:
Irelativosaprojetos,materiais,modeobra,construoedesempenhodeaeronaves,motores,hlicesedemaiscomponentesaeronuticose
IIrelativosinspeo,manutenoemtodososnveis,reparoseoperaodeaeronaves,motores,hlicesedemaiscomponentesaeronuticos.
1OspadresmnimosseroestabelecidosemRegulamentosBrasileirosdeHomologaoAeronutica,avigorarapartirdesuapublicao.
2Ospadrespoderovariaremrazodotipooudestinaodoprodutoaeronutico.
Art.67.Somentepoderoserusadasaeronaves,motores,hlicesedemaiscomponentesaeronuticosqueobservemospadreserequisitosprevistosnos
Regulamentosdequetrataoartigoanterior,ressalvadaaoperaodeaeronaveexperimental.
1 Poder a autoridade aeronutica, em carter excepcional, permitir o uso de componentes ainda no homologados, desde que no seja comprometida a
seguranadevo.
2Consideraseaeronaveexperimentalafabricadaoumontadaporconstrutoramador,permitindosenasuaconstruooempregodemateriaisreferidosno
pargrafoanterior.
3Competeautoridadeaeronuticaregulamentaraconstruo,operaoeemissodeCertificadodeMarcaExperimentaleCertificadodeAutorizaode
VoExperimentalparaasaeronavesconstrudasporamadores.
SEOII
DosCertificadosdeHomologao
Art.68.Aautoridadeaeronuticaemitircertificadodehomologaodetipodeaeronave,motores,hliceseoutrosprodutosaeronuticosquesatisfizeremas
exignciaserequisitosdosRegulamentos.
1Qualquerpessoainteressadapoderequererocertificadodequetrataesteartigo,observadososprocedimentosregulamentares.
2Aemissodecertificadodehomologaodetipodeaeronaveindispensvelobtenodocertificadodeaeronavegabilidade.
3Odispostonesteartigoeseus1e2aplicaseaosprodutosaeronuticosimportados,osquaisdeveroreceberocertificadocorrespondentenoBrasil.
Art.69.Aautoridadeaeronuticaemitiroscertificadosdehomologaodeempresadestinadafabricaodeprodutosaeronuticos,desdequeorespectivo
sistemadefabricaoecontroleassegurequetodaunidadefabricadaatenderaoprojetoaprovado.
Pargrafo nico. Qualquer interessado em fabricar produto aeronutico, de tipo j certificado, dever requerer o certificado de homologao de empresa, na
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

13/66

26/11/2014

L7565compilado

formadorespectivoRegulamento.
Art. 70. A autoridade aeronutica emitir certificados de homologao de empresa destinada execuo de servios de reviso, reparo e manuteno de
aeronave,motores,hliceseoutrosprodutosaeronuticos.
1Qualqueroficinademanutenodeprodutoaeronuticodevepossuirocertificadodequetrataesteartigo,obedecidooprocedimentoregulamentar.
2Todoexploradorouoperadordeaeronavedeveexecutaroufazerexecutaramanutenodeaeronaves,motores,hlicesedemaiscomponentes,afimde
preservarascondiesdeseguranadoprojetoaprovado.
3Aautoridadeaeronuticacancelarocertificadodeaeronavegabilidadeseconstatarafaltademanuteno.
4Amanuteno,nolimitedeat100(cem)horas,dasaeronavespertencentesaosaeroclubesquenodisponhamdeoficinahomologada,bemcomodas
aeronavesmencionadasno4,doartigo107,poderserexecutadapormecnicolicenciadopeloMinistriodaAeronutica.
Art.71.Oscertificadosdehomologao,previstosnestaSeo,poderoseremendados,modificados,suspensosoucassadossemprequeaseguranade
voouointeressepblicooexigir.
Pargrafonico.Salvocasodeemergncia,ointeressadosernotificadopara,noprazoquelheforassinado,sanarqualquerirregularidadeverificada.
CAPTULOV
SistemadeRegistroAeronuticoBrasileiro
SEOI
DoRegistroAeronuticoBrasileiro
Art.72.ORegistroAeronuticoBrasileiroserpblico,nicoecentralizado,destinandoseater,emrelaoaeronave,asfunesde:
Iemitircertificadosdematrcula,deaeronavegabilidadeedenacionalidadedeaeronavessujeitaslegislaobrasileira
IIreconheceraaquisiododomnionatransfernciaporatoentrevivosedosdireitosreaisdegozoegarantia,quandosetratardematriareguladaporeste
Cdigo
IIIasseguraraautenticidade,inalterabilidadeeconservaodedocumentosinscritosearquivados
IVpromoverocadastramentogeral.
1obrigatrioofornecimentodecertidodoqueconstardoRegistro.
2ORegistroAeronuticoBrasileiroserregulamentadopeloPoderExecutivo.
Art.73.Somentesoadmitidosaregistro:
Iescrituraspblicas,inclusiveaslavradasemconsuladosbrasileiros
IIdocumentosparticulares,comfpblica,assinadospelaspartesetestemunhas
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

14/66

26/11/2014

L7565compilado

IIIatosautnticosdepasesestrangeiros,feitosdeacordocomasleislocais,legalizadosetraduzidos,naformadalei,assimcomosentenasproferidaspor
tribunaisestrangeirosapshomologaopeloSupremoTribunalFederal
IVcartasdesentena,formaisdepartilha,certidesemandadosextradosdeautosdeprocessojudicial.
Art.74.NoRegistroAeronuticoBrasileiroserofeitas:
Iamatrculadeaeronave,emlivroprprio,porocasiodeprimeiroregistronoPas,medianteoselementosconstantesdottuloapresentadoedamatrcula
anterior,sehouver
IIainscrio:
a)dettulos,instrumentosoudocumentosemqueseinstitua,reconhea,transfira,modifiqueouextingaodomnioouosdemaisdireitosreaissobreaeronave
b)dedocumentosrelativosaabandono,perda,extinooualteraoessencialdeaeronave
c)deatosoucontratosdeexploraoouutilizao,assimcomodearresto,seqestro,penhoraeapreensodeaeronave.
III a averbao na matrcula e respectivo certificado das alteraes que vierem a ser inscritas, assim como dos contratos de explorao, utilizao ou
garantia
IVaautenticaodoDiriodeBordodeaeronavebrasileira
Vaanotaodeusoseprticasaeronuticasquenocontrariemalei,aordempblicaeosbonscostumes.
Art. 75. Poder ser cancelado o registro, mediante pedido escrito do proprietrio, sempre que no esteja a aeronave ou os motores gravados, e com o
consentimentoporescritodorespectivocredorfiducirio,hipotecriooudaqueleemfavordequemconstarnusreal.
Pargrafonico.Nenhumaaeronavebrasileirapodersertransferidaparaoexteriorseforobjetodegarantia,anosercomaexpressaconcordnciadocredor.
Art.76.Osemolumentos,relativosaoregistro,seropagospelointeressado,deconformidadecomnormasaprovadaspeloMinistriodaAeronutica.
SEOII
DoProcedimentodeRegistrodeAeronaves
Art.77.TodososttuloslevadosaregistroreceberonoProtocoloonmeroquelhescompetir,observadaaordemdeentrada.
Art.78.Onmerodeordemdeterminaraprioridadedottulo,eestaaprefernciadosdireitosdependentesdoregistro.
Art. 79. O ttulo de natureza particular apresentado em via nica ser arquivado no Registro Aeronutico Brasileiro, que fornecer certido do mesmo, ao
interessado.
Art. 80. Protocolizado o ttulo, procederse aos registros, prevalecendo, para efeito de prioridade, os ttulos prenotados no Protocolo sob nmero de ordem
maisbaixo.
Art.81.NoProtocoloseranotada,margemdaprenotao,aexignciafeitapelaautoridadeaeronutica.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

15/66

26/11/2014

L7565compilado

Pargrafo nico. Opondose o interessado, o processo ser solucionado pelo rgo competente do Ministrio da Aeronutica, com recurso autoridade
aeronuticasuperior.
Art.82.Cessaroautomaticamenteosefeitosdaprenotaose,decorridos30(trinta)diasdoseulanamentonoProtocolo,notiverottulosidoregistradopor
omissodointeressadoematendersexignciaslegais.
Art.83.Emcasodepermuta,serofeitasasinscriesnasmatrculascorrespondentes,sobumniconmerodeordemnoProtocolo.
Art.84.ODiriodeBordoserapresentadoaoRegistroAeronuticoBrasileiroparaautenticaodostermosdeabertura,encerramentoenmerodepginas.
Pargrafonico.ODiriodeBordodeverserencadernadoesuasfolhasnumeradas,contendonaprimeiraenaltima,respectivamente,otermodeaberturae
encerramentocomonmerodesuaspginas,devidamenteautenticadospeloRegistroAeronuticoBrasileiro.
Art. 85. O Registro Aeronutico Brasileiro assentar em livro prprio ex officio ou a pedido da associao de classe interessada os costumes e prticas
aeronuticasquenocontrariemaleiouosbonscostumes,apsamanifestaodosrgosjurdicosdoMinistriodaAeronutica.
CAPTULOVI
(RedaodadapelaLein12.970,de2014)
SISTEMADEINVESTIGAOEPREVENODEACIDENTESAERONUTICOSSIPAER
SeoI
DaInvestigaoSipaer
Art. 86. Compete ao Sistema de Investigao e Preveno de Acidentes Aeronuticos planejar, orientar, coordenar, controlar e executar as atividades de
investigaoedeprevenodeacidentesAeronuticos.
1(Vetado).
2Ainvestigaodequaisqueroutrosacidentesrelacionadoscomainfraestruturaaeronutica,desdequenoenvolvaaeronaves,noestabrangidanas
atribuiesprpriasdaComissodeInvestigaodeAcidentesAeronuticos.
3(Vetado).
4(Vetado).
5(Vetado).
6(Vetado).
Art.86A.Ainvestigaodeacidenteseincidentesaeronuticostemporobjetivonicoaprevenodeoutrosacidenteseincidentespormeioda
identificaodosfatoresquetenhamcontribudo,diretaouindiretamente,paraaocorrnciaedaemissoderecomendaesdeseguranaoperacional.(Includo
pelaLein12.970,de2014)
Pargrafonico.Emqualquerfasedainvestigao,poderoseremitidasrecomendaesdeseguranaoperacional.(IncludopelaLein12.970,de
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

16/66

26/11/2014

L7565compilado

2014)
Art.87.Aprevenodeacidentesaeronuticosdaresponsabilidadedetodasaspessoas,naturaisoujurdicas,envolvidascomafabricao,manuteno,
operaoecirculaodeaeronaves,bemassimcomasatividadesdeapoiodainfraestruturaaeronuticanoterritriobrasileiro.
Art.88.Todapessoaquetiverconhecimentodequalqueracidentedeaviaooudaexistnciaderestosoudespojosdeaeronavetemodeverdecomuniclo
autoridadepblicamaisprximaepelomeiomaisrpido.
Pargrafo nico. A autoridade pblica que tiver conhecimento do fato ou nele intervier, comunicalo imediatamente, sob pena de responsabilidade por
negligncia,autoridadeaeronuticamaisprximadoacidente.
Art.88A.AinvestigaoSistemadeInvestigaoePrevenodeAcidentesAeronuticosSIPAERenglobarprticas,tcnicas,processos,procedimentos
e mtodos empregados para a identificao de atos, condies ou circunstncias que, isolada ou conjuntamente, representem risco integridade de pessoas,
aeronaveseoutrosbens,unicamenteemproveitodaprevenodeacidentesaeronuticos,incidentesaeronuticoseocorrnciasdesolo.(IncludopelaLein
12.970,de2014)
1oAinvestigaoSipaerdeverconsiderarfatos,hipteseseprecedentesconhecidosnaidentificaodospossveisfatorescontribuintesparaaocorrncia
ouoagravamentodasconsequnciasdeacidentesaeronuticos,incidentesaeronuticoseocorrnciasdesolo.(IncludopelaLein12.970,de2014)
2oAautoridadedeinvestigaoSipaerpoderdecidirpornoprocederinvestigaoSipaerouinterrompla,sejemandamento,noscasosem que for
constatado ato ilcito doloso relacionado causalidade do sinistro e em que a investigao no trouxer proveito preveno de novos acidentes ou incidentes
aeronuticos,semprejuzodacomunicaoautoridadepolicialcompetente.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art.88B.Ainvestigao Sipaer de um determinado acidente, incidente aeronutico ou ocorrncia de solo dever desenvolverse de forma independente de
quaisquer outras investigaes sobre o mesmo evento, sendo vedada a participao nestas de qualquer pessoa que esteja participando ou tenha participado da
primeira.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art.88C.AinvestigaoSipaernoimpedirainstauraonemsupriranecessidadedeoutrasinvestigaes,inclusiveparafinsdepreveno,e,emrazo
deobjetivarapreservaodevidashumanas,porintermdiodaseguranadotransporteareo,terprecednciasobreosprocedimentosconcomitantesounodas
demaisinvestigaesnotocanteaoacessoeguardadeitensdeinteressedainvestigao.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art. 88D. Se, no curso de investigao Sipaer, forem encontrados indcios de crime, relacionados ou no cadeia de eventos do acidente, farse a
comunicaoautoridadepolicialcompetente.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art. 88E. Mediante pedido da autoridade policial ou judicial, a autoridade de investigao Sipaer colocar especialistas disposio para os exames
necessriossdilignciassobreoacidenteaeronuticocomaeronavecivil,desdeque:(IncludopelaLein12.970,de2014)
Inoexista,noquadrodepessoaldorgosolicitante,tcnicocapacitadoouequipamentoapropriadoparaosexamesrequeridos(IncludopelaLein
12.970,de2014)
IIaautoridadesolicitantediscrimineosexamesaseremfeitos(IncludopelaLein12.970,de2014)
III exista, no quadro de pessoal da autoridade de investigao Sipaer, tcnico capacitado e equipamento apropriado para os exames requeridos e
(IncludopelaLein12.970,de2014)
IVaentidadesolicitantecusteietodasasdespesasdecorrentesdasolicitao.(IncludopelaLein12.970,de2014)
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

17/66

26/11/2014

L7565compilado

Pargrafo nico. O pessoal colocado disposio pela autoridade de investigao Sipaer no poder ter participado da investigao Sipaer do mesmo
acidente.(IncludopelaLein12.970,de2014)
SeoII
DaCompetnciaparaaInvestigaoSipaer
(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art. 88F. A investigao de acidente com aeronave de Fora Armada ser conduzida pelo respectivo Comando Militar e, no caso de aeronave militar
estrangeira,peloComandodaAeronuticaouconformeosacordosvigentes.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Pargrafonico.(VETADO).(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art.88G.AinvestigaoSipaerdeacidentecomaeronavecivilserconduzidapelaautoridadedeinvestigaoSipaer,aqualdecidirsobreacomposioda
comissodeinvestigaoSipaer,cujapresidnciacaberaprofissionalhabilitadoecomcredencialSipaervlida.(IncludopelaLein12.970,de2014)
1o A autoridade de investigao Sipaer requisitar dos rgos e entidades competentes, com precedncia sobre outras requisies, os laudos, autos de
exames,inclusiveautpsias,ecpiasdeoutrosdocumentosdeinteresseparaainvestigaoSipaer.(IncludopelaLein12.970,de2014)
2ocomissodeinvestigaoSipaer,noslimitesestabelecidospelaautoridadedeinvestigaoSipaer,ficarasseguradooacessoaeronaveacidentada,
a seus destroos e a coisas que por ela eram transportadas, bem como a dependncias, equipamentos, documentos e quaisquer outros elementos necessrios
investigao,ondeseencontrarem.(IncludopelaLein12.970,de2014)
3oAresponsabilidadepelainobservnciadodispostonos1oe2odesteartigoserapuradamedianteprocessoadministrativodisciplinar,sedofato no
resultarcrime.(IncludopelaLein12.970,de2014)
4oCaber,noscasosurgentes,abuscaeapreenso,pormeiodorgoderepresentaojudicialdaUnio,aplicandoseaLeino5.869,de11dejaneirode
1973CdigodeProcessoCivil.(IncludopelaLein12.970,de2014)
5Emcasodeacidenteaeronutico,incidenteaeronuticoouocorrnciadesolocomaeronavecivil,aautoridadedeinvestigaoSipaerterprioridadeno
embarqueemaeronavescivisbrasileirasempregadasnotransporteareopblico.(IncludopelaLein12.970,de2014)
6o No intuito de prover celeridade investigao Sipaer, a prioridade prevista no 5o deste artigo ser exercida mediante a apresentao de credencial
emitidapelaautoridadedeinvestigaoSipaer,noaeroportodeembarque,aorepresentantedaempresarequisitada.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art. 88H. A investigao Sipaer de acidente aeronutico ser concluda com a emisso do relatrio final, documento que representa o pronunciamento da
autoridadedeinvestigaoSipaersobreospossveisfatorescontribuintesdedeterminadoacidenteaeronuticoeapresentarecomendaesunicamenteemproveito
daseguranaoperacionaldaatividadearea.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Pargrafonico.OrelatriofinaldeacidentecomaeronavedeForaArmadaseraprovadopelocomandantedorespectivoComandoMilitar.(Includo
pelaLein12.970,de2014)
SeoIII
DoSigiloProfissionaledaProteoInformao
(IncludopelaLein12.970,de2014)
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

18/66

26/11/2014

L7565compilado

Art.88I.SofontesSipaer:(IncludopelaLein12.970,de2014)
Igravaesdascomunicaesentreosrgosdecontroledetrfegoareoesuastranscries(IncludopelaLein12.970,de2014)
IIgravaesdasconversasnacabinedepilotagemesuastranscries(IncludopelaLein12.970,de2014)
IIIdadosdossistemasdenotificaovoluntriadeocorrncias(IncludopelaLein12.970,de2014)
IVgravaesdascomunicaesentreaaeronaveeosrgosdecontroledetrfegoareoesuastranscries(IncludopelaLein12.970,de2014)
Vgravaesdosdadosdevooeosgrficoseparmetrosdelesextradosoutranscritosouextradosetranscritos(IncludopelaLein12.970,de2014)
VIdadosdossistemasautomticosemanuaisdecoletadedadose(IncludopelaLein12.970,de2014)
VIIdemaisregistrosusadosnasatividadesSipaer,incluindoosdeinvestigao.(IncludopelaLein12.970,de2014)
1o Em proveito da investigao Sipaer, a autoridade de investigao Sipaer ter precedncia no acesso e na custdia das fontes citadas no caput.
(IncludopelaLein12.970,de2014)
2oAfontedeinformaesdequetrataoincisoIIIdocaputeasanliseseconclusesdainvestigaoSipaernoseroutilizadasparafinsprobatrios nos
processosjudiciaiseprocedimentosadministrativosesomenteserofornecidasmedianterequisiojudicial,observadooart.88KdestaLei.(IncludopelaLei
n12.970,de2014)
3o Toda informao prestada em proveito de investigao Sipaer e de outras atividades afetas ao Sipaer ser espontnea e baseada na garantia legal de
seuexclusivousoparafinsdepreveno.(IncludopelaLein12.970,de2014)
4oSalvoemproveitodeinvestigaoSipaeredeoutrasatividadesdepreveno,servedadoaoprofissionaldoSipaerrevelarsuasfonteserespectivos
contedos,aplicandoselheodispostonoart.207doDecretoLeino3.689,de3deoutubrode1941CdigodeProcessoPenal,enoart.406daLeino5.869, de 11
dejaneirode1973CdigodeProcessoCivil.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art. 88J. As fontes e informaes Sipaer que tiverem seu uso permitido em inqurito ou em processo judicial ou procedimento administrativo estaro
protegidaspelosigiloprocessual.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art. 88K. Para o uso das fontes Sipaer como prova, nos casos permitidos por esta Lei, o juiz decidir aps oitiva do representante judicial da autoridade
Sipaer,quedeversepronunciarnoprazode72(setentaeduas)horas.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art. 88L. A autoridade Sipaer, ou a quem esta delegar, poder decidir sobre a convenincia de divulgar, sem prejuzo preveno de acidentes e s
previseslegais,informaesrelativassinvestigaesSipaeremandamentoesrespectivasfontesSipaer.(IncludopelaLein12.970,de2014)
SeoIV
DoAcessoaosDestroosdeAeronave
(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art.88M.Aaeronavecivilenvolvidaemacidente,incidenteaeronuticoouocorrnciadesolopoderserinterditadapelaautoridadedeinvestigaoSipaer,
observandoseque:(IncludopelaLein12.970,de2014)
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

19/66

26/11/2014

L7565compilado

IoautodeinterdioserassinadopelaautoridadedeinvestigaoSipaere,sepossvel,pelooperadordaaeronaveouseurepresentante(Includo
pelaLein12.970,de2014)
IImedianteautorizaodaautoridadedeinvestigaoSipaer,aaeronaveinterditadapoderfuncionarparaefeitodemanutenoe(IncludopelaLein
12.970,de2014)
IIIooperadorpermanecerresponsvelpeloadimplementodequaisquerobrigaesqueincidamsobreaaeronave.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art. 88N. Exceto para efeito de salvar vidas, preservao da segurana das pessoas ou preservao de evidncias, nenhuma aeronave acidentada, seus
destroosoucoisasqueporelaeramtransportadaspodemservasculhadosouremovidos,anosercomaautorizaodaautoridadedeinvestigaoSipaer,que
deteraguardadositensdeinteresseparaainvestigaoatasualiberaonostermosdestaLei.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art.88O.Aautoridadepolicialcompetentedeveisolarepreservarolocaldoacidenteouincidenteareo,inclusiveaaeronaveacidentadaeseusdestroos,
para a coleta de provas, at a liberao da aeronave ou dos destroos tanto pelas autoridades aeronuticas quanto por eventuais agentes de percia criminal
responsveispelasrespectivasinvestigaes.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art.88P.EmcoordenaocomaautoridadedeinvestigaoSipaer,ficarasseguradoaoutrosrgos,inclusivedaautoridadedeaviaociviledapolcia
judiciria, o acesso aeronave acidentada, aos seus destroos ou a coisas que por ela eram transportadas, somente podendo haver manipulao ou reteno de
quaisquerobjetosdoacidentecomanunciadaautoridadedeinvestigaoSipaer.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art.88Q.Odeverderemoodeaeronaveenvolvidaemacidente,dedestroosedebenstransportados,emqualquerparte,serdoexploradordaaeronave,
quearcarcomasdespesasdecorrentes.(IncludopelaLein12.970,de2014)
1oNosaerdromospblicos,casooexploradornoprovidencietempestivamentearemoodaaeronaveoudosseusdestroos,caberadministraodo
aerdromofazlo,imputandosequeleaindenizaodasdespesas.(IncludopelaLein12.970,de2014)
2o Visando proteo do meio ambiente, segurana, sade e preservao de propriedade pblica e privada, o explorador da aeronave acidentada
dever providenciar e custear a higienizao do local, dos bens e dos destroos quando, pelo lugar ou estado em que se encontrarem, no puderem ser
removidos.(IncludopelaLein12.970,de2014)
3oSerproibidaavendadosdestroos,partes,peas,componentesemotoresantesdeelesteremsidoliberadospelaautoridadedeinvestigaoSipaer e,
se houver, pelo responsvel pela investigao policial, depois de observadas as demais exigncias legais e regulamentares. (Includo pela Lei n 12.970, de
2014)
Art.88R.OsinteressadosnacustdiadosdestroosdeverohabilitarseperanteaautoridadedeinvestigaoSipaer,doinciodainvestigaoSipaerat90
(noventa)diasapsasuaconcluso,pormeiodepedidoaojuizdacausa,quejulgarsobreseucabimentoeinteresse.(IncludopelaLein12.970,de2014)
1oCasomaisdeuminteressadohabilitesenaformadocaput,os destroos sero encaminhados quele que primeiro se habilitou, sendo todos os juzos
habilitadosnotificadosdadecisodecustdia,pormeiodecomunicaooficialdaautoridadedeinvestigaoSipaer.(IncludopelaLein12.970,de2014)
2oOs custos de transporte dos destroos ficaro a cargo do interessado, que dever prover o transporte em at 90 (noventa) dias do deferimento de sua
custdia,e,seesgotadotalprazo,oprximointeressado,naordemdepreferncia,serchamado.(IncludopelaLein12.970,de2014)
3o Esgotados os interessados habilitados, sem realizarem a retirada dos destroos, no prazo previsto no 2o, ou se no houver interessado habilitado, o
proprietriodaaeronaveacidentada,consignadonoRegistroAeronuticoBrasileiro,sernotificado,pormeiodecartacomavisoderecebimento,paraproceder,em
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

20/66

26/11/2014

L7565compilado

90(noventa)diasdanotificao,retiradadosdestroos.(IncludopelaLein12.970,de2014)
4oNo sendo encontrado o proprietrio, havendo recusa da carta com aviso de recebimento ou retornando esta sem a assinatura do notificado ou de seu
representante legal, a autoridade de investigao Sipaer publicar edital, na imprensa oficial e no stio oficial do rgo na rede mundial de computadores, internet,
estabelecendooprazode90(noventa)diasparaoproprietrioprocederretiradadosdestroos,sobseusnuseresponsabilidade.(IncludopelaLein12.970,
de2014)
5oEsgotadososprazosderetiradadosdestroospeloproprietrio,nostermosdos1oa4o,ositenspoderoserutilizadosparaainstruooudestruidos
pelaautoridadedeinvestigaoSipaer,sendoque,noltimocaso,osresduospoderoseralienadoscomosucata.(IncludopelaLein12.970,de2014)
6oParaaaferiodocumprimentodoprazodemanifestaodeinteresseedaordemdepreferncia,serconsideradaadatadeingressodopedidojudicial
noprotocolodaautoridadedeinvestigaoSipaer.(IncludopelaLein12.970,de2014)
Art.89.(RevogadopelaLein12.970,de2014)
Art.90.Semprequeforemacionadososserviosdeemergnciadeaeroportoparaaprestaodesocorro,ocustodasdespesasdecorrentesserindenizado
peloexploradordaaeronavesocorrida.
Art.91.(RevogadopelaLein12.970,de2014)
Pargrafonico.(RevogadopelaLein12.970,de2014)
Art.92.(RevogadopelaLein12.970,de2014)
Pargrafonico.(RevogadopelaLein12.970,de2014)
Art.93.Acorrespondnciatransportadaporaeronaveacidentadadeverserentregue,omaisrpidopossvel,entidaderesponsvelpeloserviopostal,que
faradevidacomunicaoautoridadeaduaneiramaisprxima,nocasoderemessaspostaisinternacionais.
CAPTULOVII
SistemadeFacilitao,SeguranadaAviaoCivileCoordenaodoTransporteAreo
SEOI
DaFacilitaodoTransporteAreo
Art.94.Osistemadefacilitaodotransporteareo,vinculadoaoMinistriodaAeronutica,temporobjetivoestudarasnormaserecomendaespertinentes
daOrganizaodeAviaoCivilInternacionalOACIeproporaosrgosinteressadosasmedidasadequadasaimplementlasnoPas,avaliandoosresultadose
sugerindoasalteraesnecessriasaoaperfeioamentodosserviosareos.
SEOII
DaSeguranadaAviaoCivil
Art.95.OPoderExecutivodeverinstituireregularaComissoNacionaldeSeguranadaAviaoCivil.
1AComissomencionadanocaputdesteartigotemcomoobjetivos:
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

21/66

26/11/2014

L7565compilado

Iassessorarosrgosgovernamentais,relativamentepolticaecritriosdesegurana
IIpromoveracoordenaoentre:
a)osserviosdecontroledepassageiros
b)aadministraoaeroporturia
c)opoliciamento
d)asempresasdetransporteareo
e)asempresasdeserviosauxiliares.
2 Compete, ainda, referida Comisso determinar as normas e medidas destinadas a prevenir e a enfrentar ameaas e atos contra a aviao civil e as
instalaescorrelatas.
SEOIII
DaCoordenaodoTransporteAreoCivil
Art.96.OPoderExecutivoregulamentarorgodosistemadecoordenaodotransporteareocivil,afimde:
Ipropormedidasvisandoa:
a)assegurarodesenvolvimentoharmnicodotransporteareo,nocontextodeprogramastcnicoseeconmicofinanceirosespecficos
b)acompanharefiscalizaraexecuodessesprogramas.
IIapreciar,sobosaspectostcnicoaeronuticoseecononmicofinanceiros,ospedidosdeimportaoeexportaodeaeronavesciviseproporinstrues
paraoincentivodaindstrianacionaldenaturezaaeroespacial.
CAPTULOVIII
SistemadeFormaoeAdestramentodePessoal
SEOI
DosAeroclubes
Art.97.Aeroclubetodasociedadecivilcompatrimnioeadministraoprprios,comservioslocaiseregionais,cujosobjetivosprincipaissooensinoea
prticadaaviaocivil,deturismoedesportivaemtodasassuasmodalidades,podendocumprirmissesdeemergnciaoudenotriointeressedacoletividade.
1Osserviosareosprestadosporaeroclubesabrangemasatividadesde:
Iensinoeadestramentodepessoaldevo
IIensinoeadestramentodepessoaldainfraestruturaaeronutica
IIIrecreioedesportos.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

22/66

26/11/2014

L7565compilado

2Osaeroclubeseasdemaisentidadesafins,umavezautorizadasafuncionar,soconsideradoscomodeutilidadepblica.
SEOII
DaFormaoeAdestramentodePessoaldeAviaoCivil
Art.98.Osaeroclubes,escolasoucursosdeaviaooudeatividadeaelavinculada(artigo15,1e2)somentepoderofuncionarcomautorizaoprvia
deautoridadeaeronutica.
1Asentidadesdequetrataesteartigo,apsseremautorizadasafuncionar,soconsideradasdeutilidadepblica.
2AformaoeoadestramentodepessoaldasForasArmadasseroestabelecidosemlegislaoespecial.
Art.99.AsentidadesreferidasnoartigoanteriorspoderofuncionarcomaprviaautorizaodoMinistriodaAeronutica.
Pargrafonico.OPoderExecutivobaixarregulamentofixandoosrequisitoseascondiesparaaautorizaoeofuncionamentodessasentidades,assim
comoparaoregistrodosrespectivosprofessores,aprovaodecursos,expedioevalidadedoscertificadosdeconclusodoscursosequestesafins.
SEOIII
DaFormaoeAdestramentodePessoalDestinadoInfraEstruturaAeronutica
Art. 100. Os programas de desenvolvimento de ensino e adestramento de pessoal civil vinculado infraestrutura aeronutica compreendem a formao,
aperfeioamento e especializao de tcnicos para todos os elementos indispensveis, imediata ou mediatamente, navegao area, inclusive fabricao,
revisoemanutenodeprodutosaeronuticosourelativosproteoao(omissodoDirioOficial).
Pargrafonico.Cabeautoridadeaeronuticaexpedirlicenaoucertificadodecontroladoresdetrfegoareoedeoutrosprofissionaisdosdiversossetores
deatividadesvinculadasnavegaoareaeinfraestruturaaeronutica.
CAPTULOIX
SistemadeIndstriaAeronutica
Art.101.Aindstriaaeronutica,constitudadeempresasdefabricao,reviso,reparoemanutenodeprodutoaeronuticoourelativoproteoaovo
dependederegistroedehomologao(artigos66a71).
CAPTULOX
DosServiosAuxiliares
Art.102.Soserviosauxiliares:
Iasagnciasdecargaarea,osserviosderampaoudepistanosaeroportoseosrelativoshotelarianosaeroportos
IIosdemaisserviosconexosnavegaoareaouinfraestruturaaeronutica,fixados,emregulamento,pelaautoridadeaeronutica.
1(Vetado).
2Seropermitidosconvniosentreempresasnacionaiseestrangeiras,paraquecadaumaopereemseurespectivopas,observandosesuaslegislaes
especficas.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

23/66

26/11/2014

L7565compilado

Art.103.Osserviosdecontroleaduaneironosaeroportosinternacionaisseroexecutadosdeconformidadecomleiespecfica.
Art. 104. Todos os equipamentos e servios de terra utilizados no atendimento de aeronaves, passageiros, bagagem e carga so de responsabilidade dos
transportadoresoudeprestadoresautnomosdeserviosauxiliares.
CAPTULOXI
SistemadeCoordenaodaInfraEstruturaAeronutica
Art.105.PoderserinstaladorgoouComissocomoobjetivode:
IpromoveroplanejamentointegradodainfraestruturaaeronuticaesuaharmonizaocomaspossibilidadeseconmicofinanceirasdoPas
IIcoordenarosdiversossistemasousubsistemas
IIIestudareproporasmedidasadequadasaofuncionamentoharmnicodosdiversossistemasousubsistemas
IVcoordenarosdiversosregistrosehomologaesexigidosporlei.
TTULOIV
DasAeronaves
CAPTULOI
DisposiesGerais
Art.106.Consideraseaeronavetodoaparelhomanobrvelemvo,quepossasustentarseecircularnoespaoareo,mediantereaesaerodinmicas,aptoa
transportarpessoasoucoisas.
Pargrafonico.Aaeronavebemmvelregistrvelparaoefeitodenacionalidade,matrcula,aeronavegabilidade(artigos72,I,109e114),transfernciapor
atoentrevivos(artigos72,IIe115,IV),constituiodehipoteca(artigos72,IIe138),publicidade(artigos72,IIIe117)ecadastramentogeral(artigo72,V).
Art.107.Asaeronavesclassificamseemcivisemilitares.
1ConsideramsemilitaresasintegrantesdasForasArmadas,inclusiveasrequisitadasnaformadalei,paramissesmilitares(artigo3,I).
2Asaeronavesciviscompreendemasaeronavespblicaseasaeronavesprivadas.
3AsaeronavespblicassoasdestinadasaoserviodoPoderPblico,inclusiveasrequisitadasnaformadaleitodasasdemaissoaeronavesprivadas.
4(RevogadopelaLein12.887,de2013)
5Salvodisposioemcontrrio,ospreceitosdesteCdigonoseaplicamsaeronavesmilitares,reguladasporlegislaoespecial(artigo14,6).
CAPTULOII
DaNacionalidade,MatrculaeAeronavegabilidade
SEOI
DaNacionalidadeeMatrcula
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

24/66

26/11/2014

L7565compilado

Art.108.AaeronaveconsideradadanacionalidadedoEstadoemqueestejamatriculada.
Art. 109. O Registro Aeronutico Brasileiro, no ato da inscrio, aps a vistoria tcnica, atribuir as marcas de nacionalidade e matrcula, identificadoras da
aeronave.
1Amatrculaconferenacionalidadebrasileiraaeronaveesubstituiamatrculaanterior,semprejuzodosatosjurdicosrealizadosanteriormente.
2Seroexpedidososrespectivoscertificadosdematrculaenacionalidadeedeaeronavegabilidade.
Art. 110. A matrcula de aeronave j matriculada em outro Estado pode ser efetuada pelo novo adquirente, mediante a comprovao da transferncia da
propriedadeoupeloexplorador,medianteoexpressoconsentimentodotitulardodomnio.
Pargrafo nico. O consentimento do proprietrio pode ser manifestado, por meio de mandato especial, em clusula do respectivo contrato de utilizao de
aeronave,ouemdocumentoseparado.
Art.111Amatrculaserprovisriaquando:
Ifeitapeloexplorador,usurio,arrendatrio,promitentecompradorouporquem,sendopossuidor,notenhaapropriedade,mastenhaoexpressomandatoou
consentimentodotitulardodomniodaaeronave
II o vendedor reserva, para si a propriedade da aeronave at o pagamento total do preo ou at o cumprimento de determinada condio, mas consente,
expressamente,queocompradorfaaamatrcula.
1Aocorrnciadacondioresolutiva,estabelecidanocontrato,trazcomoconseqnciaocancelamentodamatrcula,enquantoaquitaoouaocorrncia
decondiosuspensivaautorizaamatrculadefinitiva.
2Ocontratodecompraevenda,aprazo,desdequeovendedornoreserveparasiapropriedade,ensejaamatrculadefinitiva.
Art.112.Asmarcasdenacionalidadeematrculaserocanceladas:
IapedidodoproprietrioouexploradorquandodevainscrevlaemoutroEstado,desdequenoexistaproibiolegal(artigo75ePargrafonico)
IIexofficioquandomatriculadaemoutropas
IIIquandoocorreroabandonoouperecimentodaaeronave.
Art.113.AsinscriesconstantesdoRegistroAeronuticoBrasileiroseroaverbadasnocertificadodematrculadaaeronave.
SEOII
DoCertificadodeAeronavegabilidade
Art.114.Nenhumaaeronavepoderserautorizadaparaovosemaprviaexpediodocorrespondentecertificadodeaeronavegabilidadequesservlido
duranteoprazoestipuladoeenquantoobservadasascondiesobrigatriasnelemencionadas(artigos20e68,2).
1Soestabelecidosemregulamentoosrequisitos,condieseprovasnecessriosobtenoourenovaodocertificado,assimcomooprazodevigncia
ecasosdesuspensooucassao.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

25/66

26/11/2014

L7565compilado

2Poderoserconvalidadososcertificadosestrangeirosdeaeronavegabilidadequeatendamaosrequisitosprevistosnoregulamentodequetrataopargrafo
anterior,escondiesaceitasinternacionalmente.
CAPTULOIII
DaPropriedadeeExploraodaAeronave
SEOI
DaPropriedadedaAeronave
Art.115.Adquireseapropriedadedaaeronave:
Iporconstruo
IIporusucapio
IIIpordireitohereditrio
IVporinscriodottulodetransferncianoRegistroAeronuticoBrasileiro
Vportransferncialegal(artigos145e190).
1Natransfernciadaaeronaveestosemprecompreendidos,salvoclusulaexpressaemcontrrio,osmotores,equipamentoseinstalaesinternas.
2Osttulostranslativosdapropriedadedeaeronave,poratoentrevivos,notransferemoseudomnio,senodadataemqueseinscreveremnoRegistro
AeronuticoBrasileiro.
Art.116.Consideraseproprietriodaaeronaveapessoanaturaloujurdicaqueativer:
Iconstrudo,porsuaconta
IImandadoconstruir,mediantecontrato
IIIadquiridoporusucapio,porpossulacomosua,baseadaemjustottuloeboaf,seminterruponemoposiodurante5(cinco)anos
IVadquiridopordireitohereditrio
VinscritoemseunomenoRegistroAeronuticoBrasileiro,consoanteinstrumentopblicoouparticular,judicialouextrajudicial(artigo115,IV).
1Deverconstardainscrioedamatrculaonomedaqueleaquem,nottulodeaquisio,fortransferidaapropriedadedaaeronave.
2Casoainscrioeamatrculasejamefetuadasporpossuidorquenosejatitulardapropriedadedaaeronave,deverdelasconstaronomedoproprietrio
eaaverbaodoseuexpressomandatoouconsentimento.
Art.117.Parafinsdepublicidadeecontinuidade,serotambminscritosnoRegistroAeronuticoBrasileiro:
Iasarremataeseadjudicaesemhastapblica
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

26/66

26/11/2014

L7565compilado

IIassentenasdedivrcio,denulidadeouanulaesdecasamentoquandonasrespectivaspartilhasexistiremaeronaves
IIIassentenasdeextinodecondomnio
IVassentenasdedissoluoouliquidaodesociedades,emquehajaaeronavesapartilhar
Vassentenasque,nosinventrios,arrolamentosepartilhas,adjudicaremaeronavesempagamentodedvidasdaherana
VIassentenasouatosdeadjudicao,assimcomoosformaisoucertidesdepartilhanasucessolegtimaoutestamentria
VIIassentenasdeclaratriasdeusucapio.
Art.118.Osprojetosdeconstruo,quandoporcontadoprpriofabricante,ouoscontratosdeconstruoquandoporcontadequematenhacontratadosero
inscritosnoRegistroAeronuticoBrasileiro.
1Nocasodehipotecadeaeronaveemconstruomediantecontrato,farseo,aomesmotempo,ainscriodorespectivocontratodeconstruoeada
hipoteca.
2 No caso de hipoteca de aeronave em construo por conta do fabricante fazse, no mesmo ato, a inscrio do projeto de construo e da respectiva
hipoteca.
3Quandonohouverhipotecadeaeronaveemconstruo,farseainscriodoprojetoconstrudoporocasiodopedidodematrcula.
Art.119.Asaeronavesemprocessodehomologao,asdestinadaspesquisaedesenvolvimentoparafinsdehomologaoeasproduzidasporamadores
estosujeitasemissodecertificadosdeautorizaodevoexperimentaledemarcaexperimental(artigos17,Pargrafonico,e67,1).
Art.120.Perdeseapropriedadedaaeronavepelaalienao,renncia,abandono,perecimento,desapropriaoepelascausasdeextinoprevistasemlei.
1Ocorreoabandonodaaeronaveoudepartedelaquandonoforpossveldeterminarsualegtimaorigemouquandomanifestarseoproprietrio,demodo
expresso,nosentidodeabandonla.
2Consideraseperecidaaaeronavequandoverificadaaimpossibilidadedesuarecuperaoouapsotranscursodemaisde180(centoeoitenta)diasa
contardadataemquedelasetevealtimanotciaoficial.
3Verificado,eminquritoadministrativo,oabandonoouperecimentodaaeronave,sercanceladaexofficioarespectivamatrcula.
Art.121.Ocontratoqueobjetiveatransfernciadapropriedadedeaeronaveouaconstituiosobreeladedireitorealpoderserelaboradoporinstrumento
pblicoouparticular.
Pargrafonico.Nocasodecontratorealizadonoexterioraplicaseodispostonoartigo73,itemIII.
SEOII
DaExploraoedoExploradordeAeronave
Art.122.Dseaexploraodaaeronavequandoumapessoafsicaoujurdica,proprietriaouno,autiliza,legitimamente,porcontaprpria,comousemfins
lucrativos.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

27/66

26/11/2014

L7565compilado

Art.123.Consideraseoperadorouexploradordeaeronave:
I a pessoa jurdica que tem a concesso dos servios de transporte pblico regular ou a autorizao dos servios de transporte pblico no regular, de
serviosespecializadosoudetxiareo
IIoproprietriodaaeronaveouquemausediretamenteouatravsdeseusprepostos,quandosetratardeserviosareosprivados
IIIofretadorquereservouaconduotcnicadaaeronave,adireoeaautoridadesobreatripulao
IVoarrendatrioqueadquiriuaconduotcnicadaaeronavearrendadaeaautoridadesobreatripulao.
Art.124.QuandoonomedoexploradorestiverinscritonoRegistroAeronuticoBrasileiro,mediantequalquercontratodeutilizao,excluiseoproprietrioda
aeronavedaresponsabilidadeinerenteexploraodamesma.
1Oproprietriodaaeronaveserreputadoexplorador,atprovaemcontrrio,seonomedestenoconstarnoRegistroAeronuticoBrasileiro.
2 Provandose, no caso do pargrafo anterior, que havia explorador, embora sem ter o seu nome inscrito no Registro Aeronutico Brasileiro, haver
solidariedadedoexploradoredoproprietrioporqualquerinfraooudanoresultantedaexploraodaaeronave.
CAPTULOIV
DosContratossobreAeronave
SEOI
DoContratodeConstruodeAeronave
Art.125.OcontratodeconstruodeaeronavedeverserinscritonoRegistroAeronuticoBrasileiro.
Pargrafo nico. O contrato referido no caput deste artigo dever ser submetido fiscalizao do Ministrio da Aeronutica, que estabelecer as normas e
condiesdeconstruo.
Art.126.Ocontratantequeencomendouaconstruodaaeronave,umavezinscritooseucontratonoRegistroAeronuticoBrasileiro,adquire,originariamente,
apropriedadedaaeronave,podendodeladisporereavladopoderdequemquerqueinjustamenteapossua.
SEOII
DoArrendamento
Art. 127. Dse o arrendamento quando uma das partes se obriga a ceder outra, por tempo determinado, o uso e gozo de aeronave ou de seus motores,
mediantecertaretribuio.
Art.128.Ocontratodeverserfeitoporinstrumentopblicoouparticular,comaassinaturadeduastestemunhas,einscritonoRegistroAeronuticoBrasileiro.
Art.129.Oarrendadorobrigado:
Iaentregaraoarrendatrioaaeronaveouomotor,notempoelugarconvencionados,comadocumentaonecessriaparaovo,emcondiesdeservirao
usoaqueumououtrosedestina,eamantlosnesseestado,pelotempodocontrato,salvoclusulaexpressaemcontrrio
IIagarantir,duranteotempodocontrato,ousopacficodaaeronaveoudomotor.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

28/66

26/11/2014

L7565compilado

Pargrafonico.Podeoarrendadorobrigarse,tambm,aentregaraaeronaveequipadaetripulada,desdequeadireoeconduotcnicafiquemacargodo
arrendatrio.
Art.130.Oarrendatrioobrigado:
Iafazerusodacoisaarrendadaparaodestinoconvencionadoedelacuidarcomosesuafosse
IIapagar,pontualmente,oaluguel,nosprazos,lugarecondiesacordadas
IIIarestituiraoarrendadoracoisaarrendada,noestadoemquearecebeu,ressalvadoodesgastenaturaldecorrentedousoregular.
Art. 131. A cesso do arrendamento e o subarrendamento s podero ser realizados por contrato escrito, com o consentimento expresso do arrendador e a
inscrionoRegistroAeronuticoBrasileiro.
Art.132.Anoinscriodocontratodearrendamentooudesubarrendamentodeterminaqueoarrendador,oarrendatrioeosubarrendatrio,sehouver,sejam
responsveispelosdanoseprejuzoscausadospelaaeronave.
SEOIII
DoFretamento
Art.133.Dseofretamentoquandoumadaspartes,chamadafretador,obrigaseparacomaoutra,chamadaafretador,medianteopagamentoporeste,do
frete, a realizar uma ou mais viagens preestabelecidas ou durante certo perodo de tempo, reservandose ao fretador o controle sobre a tripulao e a conduo
tcnicadaaeronave.
Art.134.Ocontratoserporinstrumentopblicoouparticular,sendofacultadaasuainscrionoRegistroAeronuticoBrasileiro(artigos123e124).
Art.135.Ofretadorobrigado:
Iacolocardisposiodoafretadoraeronaveequipadaetripulada,comosdocumentosnecessrioseemestadodeaeronavegabilidade
IIarealizarasviagensacordadasouamanteraaeronavedisposiodoafretador,duranteotempoconvencionado.
Art.136.Oafretadorobrigado:
Ialimitaroempregodaaeronaveaousoparaoqualfoicontratadaesegundoascondiesdocontrato
IIapagarofretenolugar,tempoecondiesacordadas.
SEOIV
DoArrendamentoMercantildeAeronave
Art.137.OarrendamentomercantildeveserinscritonoRegistroAeronuticoBrasileiro,medianteinstrumentopblicoouparticularcomosseguinteselementos:
Idescriodaaeronavecomorespectivovalor
IIprazodocontrato,valordecadaprestaoperidica,ouocritrioparaasuadeterminao,dataelocaldospagamentos
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

29/66

26/11/2014

L7565compilado

IIIclusuladeopodecompraouderenovaocontratual,comofaculdadedoarrendatrio
IVindicaodolocal,ondeaaeronavedeverestarmatriculadaduranteoprazodocontrato.
1 Quando se tratar de aeronave proveniente do exterior, deve estar expresso o consentimento em que seja inscrita a aeronave no Registro Aeronutico
Brasileirocomocancelamentodamatrculaprimitiva,sehouver.
2Poderoseraceitas,nosrespectivoscontratos,asclusulasecondiesusuaisnasoperaesdeleasinginternacional,desdequenocontenhaqualquer
clusulacontrriaConstituioBrasileiraousdisposiesdesteCdigo.
CAPTULOV
DaHipotecaeAlienaoFiduciriadeAeronave
SEOI
DaHipotecaConvencional
Art.138.Poderoserobjetodehipotecaasaeronaves,motores,parteseacessriosdeaeronaves,inclusiveaquelasemconstruo.
1 No pode ser objeto de hipoteca, enquanto no se proceder matrcula definitiva, a aeronave inscrita e matriculada provisoriamente, salvo se for para
garantirocontrato,combasenoqualsefezamatrculaprovisria.
2Arefernciaaeronave,semressalva,compreendetodososequipamentos,motores,instalaeseacessrios,constantesdosrespectivoscertificadosde
matrculaeaeronavegabilidade.
3Nocasodeincidirsobremotores,deveroelesserinscritoseindividuadosnoRegistroAeronuticoBrasileiro,noatodainscriodahipoteca,produzindo
esta os seus efeitos ainda que estejam equipando aeronave hipotecada a distinto credor, exceto no caso de haver nos respectivos contratos clusula permitindo a
rotatividadedosmotores.
4 Concluda a construo, a hipoteca estenderse aeronave se recair sobre todos os componentes mas continuar a gravar, apenas, os motores e
equipamentosindividuados,sesomentesobreelesincidiragarantia.
5Duranteocontrato,ocredorpoderinspecionaroestadodosbens,objetodahipoteca.
Art.139.Saquelequepodealienaraaeronavepoderhipoteclaesaaeronavequepodeseralienadapoderserdadaemhipoteca.
Art.140.Aaeronavecomuma2(dois)oumaisproprietriosspoderserdadaemhipotecacomoconsentimentoexpressodetodososcondminos.
Art.141.AhipotecaconstituirsepelainscriodocontratonoRegistroAeronuticoBrasileiroecomaaverbaonorespectivocertificadodematrcula.
Art.142.Docontratodehipotecadeveroconstar:
Ionomeedomicliodaspartescontratantes
IIaimportnciadadvidagarantida,osrespectivosjurosedemaisconsectrioslegais,otermoelugardepagamento
IIIasmarcasdenacionalidadeematrculadaaeronave,assimcomoosnmerosdesriedesuaspartescomponentes
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

30/66

26/11/2014

L7565compilado

IVossegurosquegarantemobemhipotecado.
1Quandoaaeronaveestiveremconstruo,doinstrumentodeverconstaradescriodeconformidadecomocontrato,assimcomoaetapadafabricao,
seahipotecarecairsobretodososcomponentesouaindividuaodasparteseacessriossesobreelasincidiragarantia.
2Nocasodecontratodehipotecarealizadonoexterior,devemserobservadasasindicaesprevistasnoartigo73,itemIII.
Art.143.Ocrditohipotecrioareoprefereaqualqueroutro,comexceodosresultantesde:
Idespesasjudiciais,crditotrabalhista,tributrioeprovenientedetarifasaeroporturias
IIdespesasporsocorroprestadogastosefetuadospelocomandantedaaeronave,noexercciodesuasfunes,quandoindispensveiscontinuaoda
viagemedespesasefetuadascomaconservaodaaeronave.
Pargrafonico.Aprefernciaserexercida:
a)nocasodeperdaouavariadaaeronave,sobreovalordoseguro
b)nocasodedestruioouinutilizao,sobreovalordosmateriaisrecuperadosoudasindenizaesrecebidasdeterceiros
c)nocasodedesapropriao,sobreovalordaindenizao.
SEOII
DaHipotecaLegal
Art.144.SerdadaemfavordaUnioahipotecalegaldasaeronaves,peaseequipamentosadquiridosnoexteriorcomaval,fianaouqualqueroutragarantia
doTesouroNacionaloudeseusagentesfinanceiros.
Art.145.OsbensmencionadosnoartigoanteriorseroadjudicadosUnio,seestaorequerernoJuzoFederal,comprovando:
I a falncia, insolvncia, liquidao judicial ou extrajudicial, antes de concludo o pagamento do dbito garantido pelo Tesouro Nacional ou seus agentes
financeiros
IIaocorrnciadosfatosprevistosnoartigo189,IeIIdesteCdigo.
Art.146.OdbitoquetenhadeserpagopelaUnioouseusagentesfinanceiros,vencidoouvincendo,sercobradodoadquirenteoudamassafalidapelos
valoresdespendidosporocasiodopagamento.
1Aconversodamoedaestrangeira,seforocaso,serfeitapelocmbiododia,observadaalegislaocomplementarpertinente.
2OvalordasaeronavesadjudicadasUnioserodadatadareferidaadjudicao.
3DovalordocrditoprevistonesteartigoserdeduzidoovalordasaeronavesadjudicadasUnio,cobrandoseosaldo.
4Seovalordasaeronavesformaiordoqueasimportnciasdespendidasouadespender,pelaUnioouseusagentesfinanceiros,poderaquelavenderem
leiloasreferidasaeronavespelovalordaavaliao.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

31/66

26/11/2014

L7565compilado

5Comopreoalcanado,pagarseoasquantiasdespendidasouadespender,eosaldodepositarse,conformeocaso,emfavordamassafalidaou
liquidante.
6Senoprimeiroleilonoalcanarlancesuperiorouigualavaliao,farse,nomesmodia,novoleilocondicionalpelomaiorpreo.
7SeopreoalcanadonoleilonoforsuperioraocrditodaUnio,poderestaoptarpelaadjudicaoaseufavor.
Art.147.FarseexofficioainscrionoRegistroAeronuticoBrasileiro:
Idahipotecalegal
IIdaadjudicaodequetratamosartigos145,146,7e190desteCdigo.
Pargrafonico.Osatosjurdicos,dequecuidaoartigo,produziroefeitosaindaquenolevadosaregistronotempoprprio.
SEOIII
DaAlienaoFiduciria
Art. 148. A alienao fiduciria em garantia transfere ao credor o domnio resolvel e a posse indireta da aeronave ou de seus equipamentos,
independentementedarespectivatradio,tornandoseodevedoropossuidordiretoedepositriocomtodasasresponsabilidadeseencargosquelheincumbemde
acordocomaleicivilepenal.
Art.149.Aalienaofiduciriaemgarantiadeaeronaveoudeseusmotoresdeveserfeitaporinstrumentopblicoouparticular,queconter:
Iovalordadvida,ataxadejuros,ascomisses,cujacobranasejapermitida,aclusulapenaleaestipulaodacorreomonetria,sehouver,coma
indicaoexatadosndicesaplicveis
IIadatadovencimentoeolocaldopagamento
III a descrio da aeronave ou de seus motores, com as indicaes constantes do registro e dos respectivos certificados de matrcula e de
aeronavegabilidade.
1Nocasodealienaofiduciriadeaeronaveemconstruooudeseuscomponentes,doinstrumentoconstaradescrioconformeorespectivocontrato
eaetapaemqueseencontra.
2Nocasodopargrafoanterior,odomniofiduciriotransferirse,noatodoregistro,sobreaspartescomponentes,eestenderseaeronaveconstruda,
independentedeformalidadeposterior.
Art.150.AalienaofiduciriastemvalidadeeeficciaapsainscrionoRegistroAeronuticoBrasileiro.
Art.151.Nocasodeinadimplementodaobrigaogarantida,ocredorfiduciriopoderalienaroobjetodagarantiaaterceiroseaplicarorespectivopreono
pagamentodoseucrditoedasdespesasdecorrentesdacobrana,entregandoaodevedorosaldo,sehouver.
1Seopreonobastarparapagarocrditoedespesas,odevedorcontinuarobrigadopelopagamentodosaldo.
2Nafalncia,liquidaoouinsolvnciadodevedor,ficaasseguradoaocredorodireitodepedirarestituiodobemalienadofiduciriamente.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

32/66

26/11/2014

L7565compilado

3 O proprietrio fiducirio ou credor poder proceder busca e apreenso judicial do bem alienado fiduciriamente, diante da mora ou inadimplemento do
credor.
Art.152.Nocasodefalncia,insolvncia,liquidaojudicialouextrajudicialdoadquirenteouimportador,semopagamentododbitoparacomovendedor,e
de ter o Tesouro Nacional ou seus agentes financeiros de paglo, a Unio ter o direito de receber a quantia despendida com as respectivas despesas e
consectrios legais, deduzido o valor das aeronaves, peas e equipamentos, objeto da garantia, procedendose de conformidade com o disposto em relao
hipotecalegal(artigos144e145).
CAPTULOVI
DoSeqestro,daPenhoraeApreensodaAeronave
SEOI
DoSeqestrodaAeronave
Art.153.Nenhumaaeronaveempregadaemserviosareospblicos(artigo175)poderserobjetodeseqestro.
Pargrafo nico. A proibio extensiva aeronave que opera servio de transporte no regular, quando estiver pronta para partir e no curso de viagem da
espcie.
Art.154.Admiteseoseqestro:
Iemcasodedesapossamentodaaeronavepormeioilegal
IIemcasodedanopropriedadeprivadaprovocadopelaaeronavequenelafizerpousoforado.
Pargrafonico.NahiptesedoincisoII,noseradmitidooseqestrosehouverprestaodecauosuficienteacobriroprejuzocausado.
SEOII
DaPenhoraouApreensodaAeronave
Art.155.Todavezque,sobreaeronaveouseusmotores,recairpenhoraouapreenso,estadeverseraverbadanoRegistroAeronuticoBrasileiro.
1Emcasodepenhoraouapreensojudicialouadministrativadeaeronaves,ouseusmotores,destinadosaoserviopblicodetransporteareoregular,a
autoridadejudicialouadministrativadeterminaramedida,semqueseinterrompaoservio.
2Aguardaoudepsitodeaeronavepenhoradaoudequalquermodoapreendidajudicialmentefarsedeconformidadecomodispostonosartigos312a315
desteCdigo.
TTULOV
DaTripulao
CAPTULOI
DaComposiodaTripulao
Art.156.Sotripulantesaspessoasdevidamentehabilitadasqueexercemfunoabordodeaeronaves.
1Afunoremuneradaabordodeaeronavesnacionaisprivativadetitularesdelicenasespecficas,emitidaspeloMinistriodaAeronuticaereservadaa
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

33/66

26/11/2014

L7565compilado

brasileirosnatosounaturalizados.
2Afunonoremunerada,abordodeaeronavedeservioareoprivado(artigo177)podeserexercidaportripulanteshabilitados,independentedesua
nacionalidade.
3 No servio areo internacional podero ser empregados comissrios estrangeiros, contanto que o nmero no exceda 1/3 (um tero) dos comissrios a
bordodamesmaaeronave.
Art.157.Desdequeasseguradaaadmissodetripulantesbrasileirosemserviosareospblicosdedeterminadopas,devesepromoveracordobilateralde
reciprocidade.
Art. 158. A juzo da autoridade aeronutica podero ser admitidos como tripulantes, em carter provisrio, instrutores estrangeiros, na falta de tripulantes
brasileiros.
Pargrafonico.Oprazodocontratodeinstrutoresestrangeiros,dequetrataesteartigo,nopoderexcederde6(seis)meses.
Art. 159. Na forma da regulamentao pertinente e de acordo com as exigncias operacionais, a tripulao constituirse de titulares de licena de vo e
certificadosdecapacidadefsicaedehabilitaotcnica,queoscredenciemaoexercciodasrespectivasfunes.
CAPTULOII
DasLicenaseCertificados
Art. 160. A licena de tripulantes e os certificados de habilitao tcnica e de capacidade fsica sero concedidos pela autoridade aeronutica, na forma de
regulamentaoespecfica.
Pargrafonico.Alicenatercarterpermanenteeoscertificadosvigoraropeloperodonelesestabelecido,podendoserrevalidados.
Art.161.Serreguladapelalegislaobrasileiraavalidadedalicenaeocertificadodehabilitaotcnicadeestrangeiros,quandoinexistirconvenoouato
internacionalvigentenoBrasilenoEstadoqueoshouverexpedido.
Pargrafonico.Odispostonocaputdopresenteartigoaplicaseabrasileirotitulardelicenaoucertificadoobtidoemoutropas.
Art. 162. Cessada a validade do certificado de habilitao tcnica ou de capacidade fsica, o titular da licena ficar impedido do exerccio da funo nela
especificada.
Art.163.Semprequeotitulardelicenaapresentarindciocomprometedordesuaaptidotcnicaoudascondiesfsicasestabelecidasnaregulamentao
especfica,podersersubmetidoanovosexamestcnicosoudecapacidadefsica,aindaquevlidosestejamosrespectivoscertificados.
Pargrafonico.DoresultadodosexamesacimaespecificadoscaberrecursodosinteressadosComissotcnicaespecializadaoujuntamdica.
Art. 164. Qualquer dos certificados de que tratam os artigos anteriores poder ser cassado pela autoridade aeronutica se comprovado, em processo
administrativoouemexamedesade,queorespectivotitularnopossuiidoneidadeprofissionalounoestcapacitadoparaoexercciodasfunesespecificadas
emsualicena.
Pargrafonico.Nocasodopresenteartigo,aplicaseodispostonopargrafonicodoartigo163.
CAPTULOIII
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

34/66

26/11/2014

L7565compilado

DoComandantedeAeronave
Art. 165. Toda aeronave ter a bordo um Comandante, membro da tripulao, designado pelo proprietrio ou explorador e que ser seu preposto durante a
viagem.
Pargrafonico.OnomedoComandanteedosdemaistripulantesconstarodoDiriodeBordo.
Art.166.OComandanteresponsvelpelaoperaoeseguranadaaeronave.
1OComandantesertambmresponsvelpelaguardadevalores,mercadorias,bagagensdespachadasemalapostal,desdequelhesejamasseguradas
peloproprietrioouexploradorcondiesdeverificaraquantidadeeestadodasmesmas.
2Osdemaismembrosdatripulaoficamsubordinados,tcnicaedisciplinarmente,aoComandantedaaeronave.
3Duranteaviagem,oComandanteoresponsvel,noquesereferetripulao,pelocumprimentodaregulamentaoprofissionalnotocantea:
Ilimitedajornadadetrabalho
IIlimitesdevo
IIIintervalosderepouso
IVfornecimentodealimentos.
Art.167.OComandanteexerceautoridadeinerentefunodesdeomomentoemqueseapresentaparaovoatomomentoemqueentregaaaeronave,
concludaaviagem.
Pargrafo nico. No caso de pouso forado, a autoridade do Comandante persiste at que as autoridades competentes assumam a responsabilidade pela
aeronave,pessoasecoisastransportadas.
Art.168Duranteoperododetempoprevistonoartigo167,oComandanteexerceautoridadesobreaspessoasecoisasqueseencontremabordodaaeronave
epoder:
Idesembarcarqualquerdelas,desdequecomprometaaboaordem,adisciplina,ponhaemriscoaseguranadaaeronaveoudaspessoasebensabordo
IItomarasmedidasnecessriasproteodaaeronaveedaspessoasoubenstransportados
IIIalijaracargaoupartedela,quandoindispensvelseguranadevo(artigo16,3).
Pargrafo nico. O Comandante e o explorador da aeronave no sero responsveis por prejuzos ou conseqncias decorrentes de adoo das medidas
disciplinaresprevistasnesteartigo,semexcessodepoder.
Art.169.PoderoComandante,sobsuaresponsabilidade,adiaroususpenderapartidadaaeronave,quandojulgarindispensvelseguranadovo.
Art.170.OComandantepoderdelegaraoutromembrodatripulaoasatribuiesquelhecompetem,menosasqueserelacionemcomaseguranadovo.
Art.171.AsdecisestomadaspeloComandantenaformadosartigos167,168,169e215,pargrafonico,inclusiveemcasodealijamento(artigo16,3),
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

35/66

26/11/2014

L7565compilado

seroregistradasnoDiriodeBordoe,concludaaviagem,imediatamentecomunicadasautoridadeaeronutica.
Pargrafonico.Nocasodeestaracargasujeitaacontroleaduaneiro,seroalijamentocomunicadoautoridadefazendriamaisprxima.
Art.172.ODiriodeBordo,almdemencionarasmarcasdenacionalidadeematrcula,osnomesdoproprietrioedoexplorador,deverindicarparacadavo
a data, natureza do vo (privado areo, transporte areo regular ou no regular), os nomes dos tripulantes, lugar e hora da sada e da chegada, incidentes e
observaes,inclusivesobreinfraestruturadeproteoaovoqueforemdeinteressedaseguranaemgeral.
Pargrafo nico. O Dirio de Bordo referido no caput deste artigo dever estar assinado pelo piloto Comandante, que o responsvel pelas anotaes, a
tambmincludosostotaisdetemposdevoedejornada.
Art.173.OComandanteprocederaoassento,noDiriodeBordo,dosnascimentosebitosqueocorreremduranteaviagem,edeleextraircpiaparaosfins
dedireito.
Pargrafonico.Ocorrendomalsbitooubitodepessoas,oComandanteprovidenciar,naprimeiraescala,ocomparecimentodemdicosoudaautoridade
policiallocal,paraquesejamtomadasasmedidascabveis.
TTULOVI
DosServiosAreos
CAPTULOI
Introduo
Art.174.Osserviosareoscompreendemosserviosareosprivados(artigos177a179)eosserviosareospblicos(artigos180a221).
Art.175.Osserviosareospblicosabrangemosserviosareosespecializadospblicoseosserviosdetransporteareopblicodepassageiro,cargaou
malapostal,regularounoregular,domsticoouinternacional.
1ArelaojurdicaentreaUnioeoempresrioqueexploraosserviosareospblicospautasepelasnormasestabelecidasnesteCdigoelegislao
complementarepelascondiesdarespectivaconcessoouautorizao.
2Arelaojurdicaentreoempresrioeousuriooubeneficiriodosservioscontratual,regendosepelasrespectivasnormasprevistasnesteCdigoe
legislaocomplementar,e,emsetratandodetransportepblicointernacional,pelodispostonosTratadoseConvenespertinentes(artigos1,1203a213).
3 No contrato de servios areos pblicos, o empresrio, pessoa fsica ou jurdica, proprietrio ou explorador da aeronave, obrigase, em nome prprio, a
executardeterminadosserviosareos,medianteremunerao,aplicandoseodispostonosartigos222a245quandosetratardetransporteareoregular.
Art.176.Otransporteareodemalapostalpoderserfeito,comigualdadedetratamento,portodasasempresasdetransporteareoregular,emsuaslinhas,
atendendosconveninciasdehorrio,oumediantefretamentoespecial.
1 No transporte de remessas postais o transportador s responsvel perante a Administrao Postal na conformidade das disposies aplicveis s
relaesentreeles.
2Salvoodispostonopargrafoanterior,asdisposiesdesteCdigonoseaplicamaotransportederemessaspostais.
CAPTULOII
ServiosAreosPrivados
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

36/66

26/11/2014

L7565compilado

Art. 177. Os servios areos privados so os realizados, sem remunerao, em benefcio do prprio operador (artigo 123, II) compreendendo as atividades
areas:
Iderecreiooudesportivas
IIdetransportereservadoaoproprietrioouoperadordaaeronave
IIIdeserviosareosespecializados,realizadosembenefcioexclusivodoproprietrioouoperadordaaeronave.
Art.178.Osproprietriosouoperadoresdeaeronavesdestinadasaserviosareosprivados,semfinscomerciais,nonecessitamdeautorizaoparasuas
atividadesareas(artigo14,2).
1Asaeronaveseosoperadoresdeveroatenderaosrespectivosrequisitostcnicoseatodasasdisposiessobrenavegaoareaeseguranadevo,
assimcomoter,regularmente,osegurocontradanosspessoasoubensnasuperfcieeaopessoaltcnicoabordo.
2Asaeronavesdequetrataesteartigonopoderoefetuarserviosareosdetransportepblico(artigo267,2).
Art.179.Aspessoasfsicasoujurdicasque,emseunicoeexclusivobenefcio,sedediquemformaoouadestramentodeseupessoaltcnico,podero
fazlomedianteaanunciadaautoridadeaeronutica.
CAPTULOIII
ServiosAreosPblicos
SEOI
DaConcessoouAutorizaoparaosServiosAreosPblicos
Art.180.Aexploraodeserviosareospblicosdependersempredaprviaconcesso,quandosetratardetransporteareoregular,oudeautorizaono
casodetransporteareonoregularoudeserviosespecializados.
Art.181.Aconcessosomenteserdadapessoajurdicabrasileiraquetiver:
IsedenoBrasil
II pelo menos 4/5 (quatro quintos) do capital com direito a voto, pertencente a brasileiros, prevalecendo essa limitao nos eventuais aumentos do capital
social
IIIdireoconfiadaexclusivamenteabrasileiros.
1 As aes com direito a voto devero ser nominativas se se tratar de empresa constituda sob a forma de sociedade annima, cujos estatutos devero
conterexpressaproibiodeconversodasaespreferenciaissemdireitoavotoemaescomdireitoavoto.
2 Pode ser admitida a emisso de aes preferenciais at o limite de 2/3 (dois teros) do total das aes emitidas, no prevalecendo as restries no
previstasnesteCdigo.
3Atransfernciaaestrangeirodasaescomdireitoavoto,queestejamincludasnamargemde1/5(umquinto)docapitalaqueserefereoitemIIdeste
artigo,dependedeaprovaodaautoridadeaeronutica.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

37/66

26/11/2014

L7565compilado

4Desdequeasomafinaldeaesempoderdeestrangeirosnoultrapasseolimitede1/5(umquinto)docapital,poderoaspessoasestrangeiras,naturais
oujurdicas,adquiriraesdoaumentodecapital.
Art.182.Aautorizaopodeseroutorgada:
Issociedadesannimasnascondiesprevistasnoartigoanterior
IIsdemaissociedades,comsedenoPas,observadaamaioriadescios,ocontroleeadireodebrasileiros.
Pargrafonico.Emsetratandodeserviosareosespecializadosdeensino,adestramento,investigao,experimentaocientficaedefomentoouproteo
aosolo,aomeioambienteesimilares,podeaautorizaoseroutorgada,tambm,aassociaescivis.
Art. 183. As concesses ou autorizaes sero regulamentadas pelo Poder Executivo e somente podero ser cedidas ou transferidas mediante anuncia da
autoridadecompetente.
SEOII
DaAprovaodosAtosConstitutivosesuasAlteraes
Art. 184. Os atos constitutivos das sociedades de que tratam os artigos 181 e 182 deste Cdigo, bem como suas modificaes, dependero de prvia
aprovaodaautoridadeaeronutica,paraseremapresentadosaoRegistrodoComrcio.
Pargrafonico.Aaprovaodequetrataesteartigonoassegurasociedadequalquerdireitoemrelaoconcessoouautorizaoparaaexecuode
serviosareos.
Art. 185. A sociedade concessionria ou autorizada de servios pblicos de transporte areo dever remeter, no 1 (primeiro) ms de cada semestre do
exercciosocial,relaocompleta:
Idosseusacionistas,comaexataindicaodesuaqualificao,endereoeparticipaosocial
II das transferncias de aes, operadas no semestre anterior, com a qualificao do transmitente e do adquirente, bem como do que representa,
percentualmente,asuaparticipaosocial.
1Diantedessasinformaes,poderaautoridadeaeronutica:
Iconsiderarsemvalidadeastransfernciasoperadasemdesacordocomalei
IIdeterminarque,noperodoquefixar,astransfernciasdependerodeaprovaoprvia.
2exigidaaautorizaoprvia,paraatransfernciadeaes:
Iqueasseguremaoadquirenteouretiremdotransmitenteocontroledasociedade
IIquelevemoadquirenteapossuirmaisde10%(dezporcento)docapitalsocial
IIIquerepresentem2%(doisporcento)docapitalsocial
IVduranteoperodofixadopelaautoridadeaeronutica,emfacedaanlisedasinformaessemestraisaqueserefereo1,itemII,desteartigo
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

38/66

26/11/2014

L7565compilado

Vnocasoprevistonoartigo181,3.
Art.186.Asempresasdequetratamosartigos181e182,tendoemvistaamelhoriadosserviosemaiorrendimentoeconmicooutcnico,adiminuiode
custos,obempblicoouomelhoratendimentodosusurios,poderofundirseouincorporarse.
1 A consorciao, a associao e a constituio de grupos societrios sero permitidas tendo em vista a explorao dos servios de manuteno de
aeronaves,osserviosdecaractersticascomunseaformao,treinamentoeaperfeioamentodetripulantesedemaispessoaltcnico.
2 Embora pertencendo ao mesmo grupo societrio, uma empresa no poder, fora dos casos previstos no caput deste artigo, explorar linhas areas cuja
concessotenhasidodeferidaaoutra.
3Todososcasosprevistosnocaputeno1desteartigosseefetuarocomaprviaautorizaodoMinistriodaAeronutica.
SEOIII
DaInterveno,LiquidaoeFalnciadeEmpresaConcessionriadeServiosAreosPblicos
Art. 187. No podem impetrar concordata as empresas que, por seus atos constitutivos, tenham por objeto a explorao de servios areos de qualquer
naturezaoudeinfraestruturaaeronutica.
Art. 188. O Poder Executivo poder intervir nas empresas concessionrias ou autorizadas, cuja situao operacional, financeira ou econmica ameace a
continuidadedosservios,aeficinciaouaseguranadotransporteareo.
1Aintervenovisaraorestabelecimentodanormalidadedosserviosedurarenquantonecessriaconsecuodoobjetivo.
2Nahiptesedeserapurada,porperciatcnica,antesoudepoisdainterveno,aimpossibilidadedorestabelecimentodanormalidadedosservios:
Iserdeterminadaaliquidaoextrajudicial,quando,comarealizaodoativopuderseratendidapelomenosametadedoscrditos
IIserrequeridaafalncia,quandooativonoforsuficienteparaatenderpelomenosmetadedoscrditos,ouquandohouverfundadosindciosdecrimes
falenciais.
Art.189.Almdosprevistosemlei,constituemcrditosprivilegiadosdaUnionosprocessosdeliquidaooufalnciadeempresadetransporteareo:
IaquantiadespendidapelaUnioparafinanciamentooupagamentodeaeronaveseprodutosaeronuticosadquiridospelaempresadetransporteareo
IIaquantiaporqueaUniosehajaobrigado,aindaqueparceladamente,parapagamentodeaeronaveseprodutosaeronuticos,importadospelaempresade
transporteareo.
Art. 190. Na liquidao ou falncia de empresa de transporte areo, sero liminarmente adjudicadas Unio, por conta e at o limite do seu crdito, as
aeronaveseprodutosaeronuticosadquiridosantesdainstauraodoprocesso:
IcomacontribuiofinanceiradaUnio,aval,fianaouqualqueroutragarantiadestaoudeseusagentesfinanceiros
IIpagosnotodoouempartepelaUnioouporcujopagamentoelavenhaaserresponsabilizadaapsoinciodoprocesso.
1AadjudicaodequetrataesteartigoserdeterminadapeloJuzoFederal,medianteacomprovao,pelaUnio,daocorrnciadashiptesesprevistas
nositensIeIIdesteartigo.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

39/66

26/11/2014

L7565compilado

2 A quantia correspondente ao valor dos bens referidos neste artigo ser deduzida do montante do crdito da Unio, no processo de cobrana executiva,
propostopelaUniocontraadevedora,ouadministrativamente,senohouverprocessojudicial.
Art. 191. Na expirao normal ou antecipada das atividades da empresa, a Unio ter o direito de adquirir, diretamente, em sua totalidade ou em partes, as
aeronaves,peaseequipamentos,oficinaseinstalaesaeronuticas,pelovalordemercado.
SEOIV
DoControleeFiscalizaodosServiosAreosPblicos
Art. 192. Os acordos entre exploradores de servios areos de transporte regular, que impliquem em consrcio, pool, conexo, consolidao ou fuso de
serviosouinteresses,dependerodeprviaaprovaodaautoridadeaeronutica.
Art.193.OsserviosareosdetransporteregularficarosujeitossnormasqueoGovernoestabelecerparaimpediracompetioruinosaeasseguraroseu
melhor rendimento econmico podendo, para esse fim, a autoridade aeronutica, a qualquer tempo, modificar freqncias, rotas, horrios e tarifas de servios e
outrasquaisquercondiesdaconcessoouautorizao.
Art.194.Asnormasecondiesparaaexploraodeserviosareosnoregulares(artigos217a221)serofixadaspelaautoridadeaeronutica,visandoa
evitar a competio desses servios com os de transporte regular, e podero ser alteradas quando necessrio para assegurar, em conjunto, melhor rendimento
econmicodosserviosareos.
Pargrafonico.Poderaautoridadeaeronuticaexigiraprviaaprovaodoscontratosouacordosfirmadospelosempresriosdeserviosespecializados
(artigo201),deserviodetransporteareoregularounoregular,eoperadoresdeserviosprivadosoudesportivos(artigos15,2e178,2),entresi,oucom
terceiros.
Art.195.Osserviosauxiliaresseroreguladosdeconformidadecomodispostonosartigos102a104.
Art. 196. Toda pessoa, natural ou jurdica, que explorar servios areos, dever dispor de adequadas estruturas tcnicas de manuteno e de operao,
prpriasoucontratadas,devidamentehomologadaspelaautoridadeaeronutica.
Pargrafonico.Oexploradordaaeronave,atravsdesuaestruturadeoperaes,dever,aqualquermomento,forneceraosrgosdoSistemadeProteo
aoVo(artigos47a65),oselementosrelativosaovooulocalizaodaaeronave.
Art.197.Afiscalizaoserexercidapelopessoalqueaautoridadeaeronuticacredenciar.
Pargrafo nico. Constituem encargos de fiscalizao as inspees e vistorias em aeronaves, servios areos, oficinas, entidades aerodesportivas e
instalaesaeroporturias,bemcomoosexamesdeproficinciadeaeronautaseaerovirios.
Art.198.Almdaescrituraoexigidapelalegislaoemvigor,todasasempresasqueexploraremserviosareosdeveromanterescrituraoespecfica,
queobedeceraumplanouniformedecontas,estabelecidopelaautoridadeaeronutica.
Pargrafonico.Areceitaeadespesadeatividadesafinsousubsidiriasnopoderoserescrituradasnacontabilidadedosserviosareos.
Art.199.Aautoridadeaeronuticapoder,quandojulgarnecessrio,mandarprocederaexamedacontabilidadedasempresasqueexploraremserviosareos
edosrespectivoslivros,registrosedocumentos.
Art.200.Todaempresanacionalouestrangeiradeserviodetransporteareopblicoregularobedecerstarifasaprovadaspelaautoridadeaeronutica.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

40/66

26/11/2014

L7565compilado

Pargrafo nico. No transporte internacional no regular, a autoridade aeronutica poder exigir que o preo do transporte seja submetido a sua aprovao
prvia.
CAPTULOIV
DosServiosAreosEspecializados
Art.201.Osserviosareosespecializadosabrangemasatividadesareasde:
Iaerofotografia,aerofotogrametria,aerocinematografia,aerotopografia
II prospeco, explorao ou detectao de elementos do solo ou do subsolo, do mar, da plataforma submarina, da superfcie das guas ou de suas
profundezas
IIIpublicidadeareadequalquernatureza
IVfomentoouproteodaagriculturaemgeral
Vsaneamento,investigaoouexperimentaotcnicaoucientfica
VIensinoeadestramentodepessoaldevo
VIIprovocaoartificialdechuvasoumodificaodeclima
VIIIqualquermodalidaderemunerada,distintadotransportepblico.
Art.202.Obedeceroaregulamentoespecialosserviosareosquetenhamporfimprotegeroufomentarodesenvolvimentodaagriculturaemqualquerdos
seusaspectos,medianteousodefertilizantes,semeadura,combateapragas,aplicaodeinseticidas,herbicidas,desfolhadores,povoamentodeguas,combatea
incndiosemcamposeflorestasequaisqueroutrasaplicaestcnicasecientficasaprovadas.
CAPTULOV
DoTransporteAreoRegular
SEOI
DoTransporteAreoRegularInternacional
Art.203.Osserviosdetransporteareopblicointernacionalpodemserrealizadosporempresasnacionaisouestrangeiras.
Pargrafonico.Aexploraodessesserviossujeitarse:
a)sdisposiesdostratadosouacordosbilateraisvigentescomosrespectivosEstadoseoBrasil
b)nafaltadesses,aodispostonesteCdigo.
DaDesignaodeEmpresasBrasileiras
Art.204.OGovernoBrasileirodesignarasempresasparaosserviosdetransporteareointernacional.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

41/66

26/11/2014

L7565compilado

1Cabeempresaouempresasdesignadasprovidenciaremaautorizaodefuncionamento,juntoaospasesondepretendemoperar.
2Adesignaodequetrataesteartigofarsecomoobjetivodeasseguraromelhorrendimentoeconmiconomercadointernacional,estimularoturismo
receptivo,contribuirparaomaiorintercmbiopoltico,econmicoecultural.
DaDesignaoeAutorizaodeEmpresasEstrangeiras
Art.205.ParaoperarnoBrasil,aempresaestrangeiradetransporteareodever:
IserdesignadapeloGovernodorespectivopas
IIobterautorizaodefuncionamentonoBrasil(artigos206a211)
IIIobterautorizaoparaoperarosserviosareos(artigos212e213).
Pargrafonico.AdesignaoatodeGovernoaGoverno,pelaviadiplomtica,enquantoospedidosdeautorizao,aquesereferemositensIIeIIIdeste
artigosoatosdaprpriaempresadesignada.
DaAutorizaoparaFuncionamento
Art.206.OpedidodeautorizaoparafuncionamentonoPasserinstrudocomosseguintesdocumentos:
Iprovadeacharseaempresaconstitudaconformealeideseupas
IIointeiroteordeseuestatutosocialouinstrumentoconstitutivoequivalente
IIIrelaodeacionistasoudetentoresdeseucapital,comaindicao,quandohouver,donome,profissoedomicliodecadaumenmerodeaesou
quotasdeparticipao,conformeanaturezadasociedade
IVcpiadaatadaassembliaoudoinstrumentojurdicoquedeliberousobreofuncionamentonoBrasilefixouocapitaldestinadosoperaesnoterritrio
brasileiro
Vltimobalanomercantillegalmentepublicadonopasdeorigem
VIinstrumentodenomeaodorepresentantelegalnoBrasil,doqualdevemconstarpoderesparaaceitarascondiesemquedadaaautorizao(artigo
207).
Art.207.AscondiesqueoGovernoFederalacharconvenienteestabeleceremdefesadosinteressesnacionaisconstarodetermodeaceitaoassinado
pelaempresarequerenteeintegraroodecretodeautorizao.
Pargrafonico.UmexemplardorgooficialquetiverfeitoapublicaododecretoedetodososdocumentosqueoinstruemserarquivadonoRegistrode
Comrcio da localidade onde vier a ser situado o estabelecimento principal da empresa, juntamente com a prova do depsito, em dinheiro, da parte do capital
destinadosoperaesnoBrasil.
Art.208.AsempresasestrangeirasautorizadasafuncionarnoPassoobrigadasaterpermanentementerepresentantenoBrasil,complenospoderespara
tratardequaisquerassuntoseresolvlosdefinitivamente,inclusiveparaoefeitodeserdemandadoerecebercitaesiniciaispelaempresa.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

42/66

26/11/2014

L7565compilado

Pargrafo nico. No caso de falncia decretada fora do Pas, perduraro os poderes do representante at que outro seja nomeado, e os bens e valores da
empresanoseroliberadosparatransfernciaaoexterior,enquantonoforempagososcredoresdomiciliadosnoBrasil.
Art.209.QualqueralteraoqueaempresaestrangeirafizeremseuestatutoouatosconstitutivosdependerdeaprovaodoGovernoFederalparaproduzir
efeitosnoBrasil.
Art.210.AautorizaoempresaestrangeiraparafuncionarnoBrasil,dequetrataoartigo206,podersercassada:
Iemcasodefalncia
IIseosserviosforemsuspensos,pelaprpriaempresa,porperodoexcedentea6(seis)meses
IIInoscasosprevistosnodecretodeautorizaoounorespectivoAcordoBilateral
IVnoscasosprevistosemlei(artigo298).
Art.211.AsubstituiodaempresaestrangeiraquedeixardefuncionarnoBrasilficarnadependnciadecomprovao,peranteaautoridadeaeronutica,do
cumprimentodasobrigaesaqueestavasujeitanoPas,salvoseforemassumidaspelanovaempresadesignada.
DaAutorizaoparaOperar
Art. 212. A empresa estrangeira, designada pelo governo de seu pas e autorizada a funcionar no Brasil, dever obter a autorizao para iniciar, em carter
definitivo,osserviosareosinternacionais,apresentandoautoridadeaeronutica:
a)osplanosoperacionaletcnico,naformaderegulamentaodaespcie
b)astarifasquepretendeaplicarentrepontosdeescalanoBrasileasdemaisescalasdeseuservionoexterior
c)ohorrioquepretendeobservar.
Art.213.Todamodificaoqueenvolvaequipamento,horrio,freqnciaeescalasnoTerritrioNacional,bemassimasuspensoprovisriaoudefinitivados
servios e o restabelecimento de escalas autorizadas, depender de autorizao da autoridade aeronutica, se no for estabelecido de modo diferente em Acordo
Bilateral.
Pargrafonico.Asmodificaesaqueserefereesteartigoserosubmetidasautoridadeaeronuticacomanecessriaantecedncia.
DaAutorizaodeAgnciadeEmpresaEstrangeiraqueNoOpereServiosAreosnoBrasil
Art.214.AsempresasestrangeirasdetransporteareoquenooperemnoBrasilnopoderofuncionarnoTerritrioNacionalounelemanteragncia,sucursal,
filial,gerncia,representaoouescritrio,salvosepossuremautorizaoparaavendadebilhetedepassagemoudecarga,concedidaporautoridadecompetente.
1AautorizaodequetrataesteartigoestarsujeitasnormasecondiesqueforemestabelecidaspeloMinistriodaAeronutica.
2Noseroutorgadaautorizaoaempresacujopasdeorigemnoassegurereciprocidadedetratamentoscongneresbrasileiras.
3Orepresentante,agente,diretor,gerenteouprocuradordeverterosmesmospoderesdequetrataoartigo208desteCdigo.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

43/66

26/11/2014

L7565compilado

SEOII
DoTransporteDomstico
Art. 215. Considerase domstico e regido por este Cdigo, todo transporte em que os pontos de partida, intermedirios e de destino estejam situados em
TerritrioNacional.
Pargrafo nico. O transporte no perder esse carter se, por motivo de fora maior, a aeronave fizer escala em territrio estrangeiro, estando, porm, em
territriobrasileiroosseuspontosdepartidaedestino.
Art.216.Osserviosareosdetransportepblicodomsticosoreservadosspessoasjurdicasbrasileiras.
CAPTULOVI
DosServiosdeTransporteAreoNoRegular
Art.217.Paraaprestaodeserviosareosnoregularesdetransportedepassageiro,cargaoumalapostal,necessriaautorizaodefuncionamentodo
PoderExecutivo,aqualserintransfervel,podendoestenderseporperodode5(cinco)anos,renovvelporigualprazo.
Art. 218. Alm da nacionalidade brasileira, a pessoa interessada em obter a autorizao de funcionamento, dever indicar os aerdromos e instalaes
auxiliaresquepretendeutilizar,comprovando:
Isuacapacidadeeconmicaefinanceira
IIaviabilidadeeconmicadoservioquepretendeexplorar
IIIquedispedeaeronavesadequadas,pessoaltcnicohabilitadoeestruturastcnicasdemanuteno,prpriasoucontratadas
IVquefezossegurosobrigatrios.
Art.219.Almdaautorizaodefuncionamento,dequetratamosartigos217e218,osserviosdetransporteareonoregularentrepontossituadosnoPas,
ouentrepontonoTerritrioNacionaleoutroempasestrangeiro,sujeitamsepermissocorrespondente.
Art. 220. Os servios de txiareo constituem modalidade de transporte pblico areo no regular de passageiro ou carga, mediante remunerao
convencionada entre o usurio e o transportador, sob a fiscalizao do Ministrio da Aeronutica, e visando a proporcionar atendimento imediato, independente de
horrio,percursoouescala.
Art. 221. As pessoas fsicas ou jurdicas, autorizadas a exercer atividade de fomento da aviao civil ou desportiva, assim como de adestramento de
tripulantes,nopoderorealizarserviopblicodetransporteareo,comousemremunerao(artigos267,2178,2e179).
TTULOVII
DoContratodeTransporteAreo
CAPTULOI
DisposiesGerais
Art.222.Pelocontratodetransporteareo,obrigaseoempresrioatransportarpassageiro,bagagem,carga,encomendaoumalapostal,pormeiodeaeronave,
mediantepagamento.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

44/66

26/11/2014

L7565compilado

Pargrafonico.Oempresrio,comotransportador,podeserpessoafsicaoujurdica,proprietrioouexploradordaaeronave.
Art.223.Considerasequeexisteumscontratodetransporte,quandoajustadonumnicoatojurdico,pormeiodeumoumaisbilhetesdepassagem,ainda
queexecutado,sucessivamente,pormaisdeumtransportador.
Art.224.Emcasodetransportecombinado,aplicasesaeronavesodispostonesteCdigo.
Art.225.Considerasetransportadordefatooquerealizatodootransporteoupartedele,presumidamenteautorizadopelotransportadorcontratualesemse
confundircomeleoucomotransportadorsucessivo.
Art. 226. A falta, irregularidade ou perda do bilhete de passagem, nota de bagagem ou conhecimento de carga no prejudica a existncia e eficcia do
respectivocontrato.
CAPTULOII
DoContratodeTransportedePassageiro
SEOI
DoBilhetedePassagem
Art.227.Notransportedepessoas,otransportadorobrigadoaentregarorespectivobilheteindividualoucoletivodepassagem,quedeverindicarolugarea
datadaemisso,ospontosdepartidaedestino,assimcomoonomedostransportadores.
Art.228.Obilhetedepassagemteravalidadede1(um)ano,apartirdadatadesuaemisso.
Art.229.Opassageirotemdireitoaoreembolsodovalorjpagodobilheteseotransportadorvieracancelaraviagem.
Art. 230. Em caso de atraso da partida por mais de 4 (quatro) horas, o transportador providenciar o embarque do passageiro, em vo que oferea servio
equivalenteparaomesmodestino,sehouver,ourestituir,deimediato,seopassageiroopreferir,ovalordobilhetedepassagem.
Art. 231. Quando o transporte sofrer interrupo ou atraso em aeroporto de escala por perodo superior a 4 (quatro) horas, qualquer que seja o motivo, o
passageiropoderoptarpeloendossodobilhetedepassagemoupelaimediatadevoluodopreo.
Pargrafo nico. Todas as despesas decorrentes da interrupo ou atraso da viagem, inclusive transporte de qualquer espcie, alimentao e hospedagem,
correroporcontadotransportadorcontratual,semprejuzodaresponsabilidadecivil.
Art. 232. A pessoa transportada deve sujeitarse s normas legais constantes do bilhete ou afixadas vista dos usurios, abstendose de ato que cause
incmodoouprejuzoaospassageiros,danifiqueaaeronave,impeaoudificulteaexecuonormaldoservio.
Art.233.Aexecuodocontratodetransporteareodepassageirocompreendeasoperaesdeembarqueedesembarque,almdasefetuadasabordoda
aeronave.
1 Considerase operao de embarque a que se realiza desde quando o passageiro, j despachado no aeroporto, transpe o limite da rea destinada ao
pblicoemgeraleentranarespectivaaeronave,abrangendoopercursofeitoap,pormeiosmecnicosoucomautilizaodeviaturas.
2Aoperaodedesembarqueiniciasecomasadadebordodaaeronaveeterminanopontodeintersecodareainternadoaeroportoedareaabertaao
pblicoemgeral.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

45/66

26/11/2014

L7565compilado

SEOII
DaNotadeBagagem
Art.234.Nocontratodetransportedebagagem,otransportadorobrigadoaentregaraopassageiroanotaindividualoucoletivacorrespondente,em2(duas)
vias,comaindicaodolugaredatadeemisso,pontosdepartidaedestino,nmerodobilhetedepassagem,quantidade,pesoevalordeclaradodosvolumes.
1Aexecuodocontratoiniciasecomaentregaaopassageirodarespectivanotaeterminacomorecebimentodabagagem.
2Poderotransportadorverificarocontedodosvolumessemprequehajavalordeclaradopelopassageiro.
3Almdabagagemregistrada,facultadoaopassageiroconduzirobjetosdeusopessoal,comobagagemdemo.
4Orecebimentodabagagem,semprotesto,fazpresumiroseubomestado.
5Procedeseaoprotesto,nocasodeavariaouatraso,naformadeterminadanaseorelativaaocontratodecarga.
CAPTULOIII
DoContratodeTransporteAreodeCarga
Art.235.Nocontratodetransporteareodecarga,seremitidoorespectivoconhecimento,comasseguintesindicaes:
Iolugaredatadeemisso
IIospontosdepartidaedestino
IIIonomeeendereodoexpedidor
IVonomeeendereodotransportador
Vonomeeendereododestinatrio
VIanaturezadacarga
VIIonmero,acondicionamento,marcasenumeraodosvolumes
VIIIopeso,quantidadeeovolumeoudimenso
IXopreodamercadoria,quandoacargaforexpedidacontrapagamentonoatodaentrega,e,eventualmente,aimportnciadasdespesas
Xovalordeclarado,sehouver
XIonmerodasviasdoconhecimento
XIIosdocumentosentreguesaotransportadorparaacompanharoconhecimento
XIIIoprazodetransporte,dentrodoqualdeverotransportadorentregaracarganolugardodestino,eodestinatrioouexpedidorretirla.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

46/66

26/11/2014

L7565compilado

Art.236.Oconhecimentoareoserfeitoem3(trs)viasoriginaiseentreguepeloexpedidorcomacarga.
1A1via,comaindicao"dotransportador",serassinadapeloexpedidor.
2A2via,comaindicao"dodestinatrio",serassinadapeloexpedidorepelotransportadoreacompanharacarga.
3A3viaserassinadapelotransportadoreporeleentregueaoexpedidor,apsaceitaacarga.
Art. 237. Se o transportador, a pedido do expedidor, fizer o conhecimento, considerarse como tendo feito por conta e em nome deste, salvo prova em
contrrio.
Art.238.Quandohouvermaisdeumvolume,otransportadorpoderexigirdoexpedidorconhecimentosareosdistintos.
Art.239.Semprejuzodaresponsabilidadepenal,oexpedidorrespondepelaexatidodasindicaesedeclaraesconstantesdoconhecimentoareoepelo
danoque,emconseqnciadesuasdeclaraesouindicaesirregulares,inexatasouincompletas,vierasofrerotransportadorouqualqueroutrapessoa.
Art.240.Oconhecimentofazpresumir,atprovaemcontrrio,aconclusodocontrato,orecebimentodacargaeascondiesdotransporte.
Art. 241. As declaraes contidas no conhecimento areo, relativas a peso, dimenses, acondicionamento da carga e nmero de volumes, presumemse
verdadeirasatprovaemcontrrioasreferentesquantidade,volume,valoreestadodacargasfaroprovacontraotransportador,seesteverificarsuaexatido,
oquedeverconstardoconhecimento.
Art.242.Otransportadorrecusaracargadesacompanhadadosdocumentosexigidosoucujotransporteecomercializaonosejampermitidos.
Art.243.Aochegaracargaaolugardodestino,deverotransportadoravisaraodestinatrioparaquearetirenoprazode15(quinze)diasacontardoaviso,
salvoseestabelecidooutroprazonoconhecimento.
1Seodestinatrionoforencontradoounoretiraracarganoprazoconstantedoaviso,otransportadoravisaraoexpedidorpararetirlanoprazode15
(quinze)dias,apartirdoaviso,sobpenadeserconsideradaabandonada.
2Transcorridooprazoestipuladonoltimoaviso,semqueacargatenhasidoretirada,otransportadoraentregaraodepsitopblicoporcontaeriscodo
expedidor,ou,aseucritrio,aoleiloeiro,paraprocedervendaemleilopblicoedepositaroprodutolquidonoBancodoBrasilS/A.,disposiodoproprietrio,
deduzidasasdespesasdefrete,seguroeencargosdavenda.
3 No caso de a carga estar sujeita a controle aduaneiro, o alijamento a que se refere o 1 deste artigo ser comunicado imediatamente autoridade
fazendriaquejurisdicioneoaeroportododestinodacarga.
Art.244.Presumeseentregueembomestadoedeconformidadecomodocumentodetransporteacargaqueodestinatriohajarecebidosemprotesto.
1Oprotestofarsemedianteressalvalanadanodocumentodetransporteoumediantequalquercomunicaoescrita,encaminhadaaotransportador.
2Oprotestoporavariaserfeitodentrodoprazode7(sete)diasacontardorecebimento.
3Oprotestoporatrasoserfeitodentrodoprazode15(quinze)diasacontardadataemqueacargahajasidopostadisposiododestinatrio.
4Emfaltadeprotesto,qualqueraosomenteseradmitidasefundadaemdolodotransportador.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

47/66

26/11/2014

L7565compilado

5Emcasodetransportadorsucessivooudetransportadordefatooprotestoserencaminhadoaosresponsveis(artigos259e266).
6Odanoouavariaeoextraviodecargaimportadaouemtrnsitoaduaneiroseroapuradosdeacordocomalegislaoespecfica(artigo8).
Art. 245. A execuo do contrato de transporte areo de carga iniciase com o recebimento e persiste durante o perodo em que se encontra sob a
responsabilidadedotransportador,sejaemaerdromo,abordodaaeronaveouemqualquerlugar,nocasodeaterrissagemforada,ataentregafinal.
Pargrafonico.Operododeexecuodotransporteareonocompreendeotransporteterrestre,martimooufluvial,efetuadoforadeaerdromo,amenos
quehajamsidofeitosparaprocederaocarregamento,entrega,transbordooubaldeaodecarga(artigo263).
TTULOVIII
DaResponsabilidadeCivil
CAPTULOI
DaResponsabilidadeContratual
SEOI
DisposiesGerais
Art. 246. A responsabilidade do transportador (artigos 123, 124 e 222, Pargrafo nico), por danos ocorridos durante a execuo do contrato de transporte
(artigos233,234,1,245),estsujeitaaoslimitesestabelecidosnesteTtulo(artigos257,260,262,269e277).
Art. 247. nula qualquer clusula tendente a exonerar de responsabilidade o transportador ou a estabelecer limite de indenizao inferior ao previsto neste
Captulo,masanulidadedaclusulanoacarretaadocontrato,quecontinuarregidoporesteCdigo(artigo10).
Art.248.Oslimitesdeindenizao,previstosnesteCaptulo,noseaplicamseforprovadoqueodanoresultoudedoloouculpagravedotransportadoroude
seusprepostos.
1Paraosefeitosdesteartigo,ocorreodoloouculpagravequandootransportadorouseusprepostosquiseramoresultadoouassumiramoriscodeproduzi
lo.
2Odemandantedeverprovar,nocasodedoloouculpagravedosprepostos,queestesatuavamnoexercciodesuasfunes.
3Asentena,noJuzoCriminal,comtrnsitoemjulgado,quehajadecididosobreaexistnciadoatodolosoouculposoesuaautoria,serprovasuficiente.
Art.249.NoserocomputadosnoslimitesestabelecidosnesteCaptulo,honorriosedespesasjudiciais.
Art.250.Oresponsvelquepagaraindenizaodesoneraseemrelaoaquemareceber(artigos253e281,pargrafonico).
Pargrafonico.Ficaressalvadaadiscussoentreaquelequepagoueosdemaisresponsveispelopagamento.
Art.251.Nafixaoderesponsabilidadedotransportadorpordanosapessoas,carga,equipamentoouinstalaespostosabordodaaeronaveaplicamseos
limitesdosdispositivosdesteCaptulo,casonoexistamnocontratooutraslimitaes.
SEOII
DoProcedimentoExtrajudicial
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

48/66

26/11/2014

L7565compilado

Art.252.Noprazode30(trinta)dias,apartirdasdatasprevistasnoartigo317,I,II,IIIeIV,desteCdigo,ointeressadodeverhabilitarseaorecebimentoda
respectivaindenizao.
Art.253.Nos30(trinta)diasseguintesaotrminodoprazoprevistonoartigoanterior,oresponsveldeverefetuaraoshabilitadososrespectivospagamentos
comrecursosprpriosoucomosprovenientesdoseguro(artigo250).
Art.254.Paraosquenosehabilitaremtempestivamenteoucujoprocessoestejanadependnciadecumprimento,pelointeressado,deexignciaslegais,o
pagamentoaqueserefereoartigoanteriordeveocorrernos30(trinta)diasseguintessatisfaodaquelas.
Art.255.Esgotadooprazoaquesereferemosartigos253e254,senohouveroresponsvelouaseguradoraefetuadoopagamento,poderointeressado
promover,judicialmente,peloprocedimentosumarssimo(artigo275,II,letrae,doCPC),areparaododano.
SEOIII
DaResponsabilidadeporDanoaPassageiro
Art.256.Otransportadorrespondepelodanodecorrente:
Idemorteoulesodepassageiro,causadaporacidenteocorridoduranteaexecuodocontratodetransporteareo,abordodeaeronaveounocursodas
operaesdeembarqueedesembarque
IIdeatrasodotransporteareocontratado.
1Otransportadornoserresponsvel:
a)nocasodoitemI,seamorteoulesoresultar,exclusivamente,doestadodesadedopassageiro,ouseoacidentedecorrerdesuaculpaexclusiva
b)nocasodoitemII,seocorrermotivodeforamaioroucomprovadadeterminaodaautoridadeaeronutica,queserresponsabilizada.
2Aresponsabilidadedotransportadorestendese:
a)aseustripulantes,diretoreseempregadosqueviajaremnaaeronaveacidentada,semprejuzodeeventualindenizaoporacidentedetrabalho
b)aospassageirosgratuitos,queviajaremporcortesia.
Art.257.Aresponsabilidadedotransportador,emrelaoacadapassageiroetripulante,limitase,nocasodemorteouleso,aovalorcorrespondente,nadata
dopagamento,a3.500(trsmilequinhentas)ObrigaesdoTesouroNacionalOTN,e,nocasodeatrasodotransporte,a150(centoecinqenta)Obrigaesdo
TesouroNacionalOTN.
1Poderserfixadolimitemaiormediantepactoacessrioentreotransportadoreopassageiro.
2Naindenizaoqueforfixadaemformaderenda,ocapitalparasuaconstituionopoderexcederomaiorvalorprevistonesteartigo.
Art.258.Nocasodetransportessucessivos,opassageiroouseusucessorsteraocontraotransportadorquehajaefetuadootransportenocursodoqual
ocorreroacidenteouoatraso.
Pargrafonico.Noseaplicaodispostonesteartigose,porestipulaoexpressa,oprimeirotransportadorassumiraresponsabilidadeportodoopercursodo
transportecontratado.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

49/66

26/11/2014

L7565compilado

Art. 259. Quando o transporte areo for contratado com um transportador e executado por outro, o passageiro ou sucessores podero demandar tanto o
transportadorcontratualcomootransportadordefato,respondendoambossolidariamente.
SEOIV
DaResponsabilidadeporDanosBagagem
Art. 260. A responsabilidade do transportador por dano, conseqente da destruio, perda ou avaria da bagagem despachada ou conservada em mos do
passageiro,ocorridaduranteaexecuodocontratodetransporteareo,limitaseaovalorcorrespondentea150(centoecinqenta)ObrigaesdoTesouroNacional
OTN,porocasiodopagamento,emrelaoacadapassageiro.
Art.261.Aplicase,noquecouber,oqueestdispostonaseorelativaresponsabilidadepordanoscargaarea(artigos262a266).
SEOV
DaResponsabilidadeporDanosCarga
Art. 262. No caso de atraso, perda, destruio ou avaria de carga, ocorrida durante a execuo do contrato do transporte areo, a responsabilidade do
transportadorlimitaseaovalorcorrespondentea3(trs)ObrigaesdoTesouroNacionalOTNporquilo,salvodeclaraoespecialdevalorfeitapeloexpedidore
medianteopagamentodetaxasuplementar,seforocaso(artigos239,241e244).
Art. 263. Quando para a execuo do contrato de transporte areo for usado outro meio de transporte, e houver dvida sobre onde ocorreu o dano, a
responsabilidadedotransportadorserregidaporesteCdigo(artigo245ePargrafonico).
Art.264.Otransportadornoserresponsvelsecomprovar:
I que o atraso na entrega da carga foi causado por determinao expressa de autoridade aeronutica do vo, ou por fato necessrio, cujos efeitos no era
possvelprever,evitarouimpedir
IIqueaperda,destruioouavariaresultou,exclusivamente,deumoumaisdosseguintesfatos:
a)naturezaouvcioprpriodamercadoria
b)embalagemdefeituosadacarga,feitaporpessoaouseusprepostos
c)atodeguerraouconflitoarmado
d)atodeautoridadepblicareferentecarga.
Art. 265. A no ser que o dano atinja o valor de todos os volumes, compreendidos pelo conhecimento de transporte areo, somente ser considerado, para
efeitodeindenizao,opesodosvolumesperdidos,destrudos,avariadosouentreguescomatraso.
Art. 266. Poder o expedidor propor ao contra o primeiro transportador e contra aquele que haja efetuado o transporte, durante o qual ocorreu o dano, e o
destinatriocontraesteecontraoltimotransportador.
Pargrafonico.Ocorreasolidariedadeentreostransportadoresresponsveisperante,respectivamente,oexpedidoreodestinatrio.
CAPTULOII
DaResponsabilidadeporDanosemServiosAreosGratuitos
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

50/66

26/11/2014

L7565compilado

Art.267.Quandonohouvercontratodetransporte(artigos222a245),aresponsabilidadecivilpordanosocorridosduranteaexecuodosserviosareos
obedeceraoseguinte:
Inoservioareoprivado(artigos177a179),oproprietriodaaeronaverespondepordanosaopessoaltcnicoabordoespessoasebensnasuperfcie,
noslimitesprevistos,respectivamente,nosartigos257e269desteCdigo,devendocontratarsegurocorrespondente(artigo178,1e2)
IInotransportegratuitorealizadoporempresadetransporteareopblico,observaseodispostonoartigo256,2,desteCdigo
III no transporte gratuito realizado pelo Correio Areo Nacional, no haver indenizao por danos pessoa ou bagagem a bordo, salvo se houver
comprovaodeculpaoudolodosoperadoresdaaeronave.
1NocasodoitemIIIdesteartigo,ocorrendoacomprovaodeculpa,aindenizaosujeitaseaoslimitesprevistosnoCaptuloanterior,enocasodeser
comprovadoodolo,noprevalecemosreferidoslimites.
2Emrelaoapassageirostransportadoscominfraodo2doartigo178eartigo221,noprevalecemoslimitesdesteCdigo.
CAPTULOIII
DaResponsabilidadeparacomTerceirosnaSuperfcie
Art.268.Oexploradorrespondepelosdanosaterceirosnasuperfcie,causados,diretamente,poraeronaveemvo,oumanobra,assimcomoporpessoaou
coisadelacadaouprojetada.
1Prevalecearesponsabilidadedoexploradorquandoaaeronavepilotadaporseusprepostos,aindaqueexorbitemdesuasatribuies.
2Eximeseoexploradordaresponsabilidadeseprovarque:
Inohrelaodiretadecausaeefeitoentreodanoeosfatosapontados
IIresultouapenasdapassagemdaaeronavepeloespaoareo,observadasasregrasdetrfegoareo
IIIaaeronaveeraoperadaporterceiro,noprepostonemdependente,queiludiuarazovelvigilnciaexercidasobreoaparelho
IVhouveculpaexclusivadoprejudicado.
3Consideraseaaeronaveemvodesdeomomentoemqueaforamotrizaplicadaparadecolaratomomentoemqueterminaaoperaodepouso.
4 Tratandose de aeronave mais leve que o ar, planador ou asa voadora, considerase em vo desde o momento em que se desprende da superfcie at
aqueleemqueaelanovamenteretorne.
5Consideraseemmanobraaaeronavequeestiversendomovimentadaourebocadaemreasaeroporturias.
Art.269.Aresponsabilidadedoexploradorestarlimitada:
I para aeronaves com o peso mximo de 1.000kg (mil quilogramas), importncia correspondente a 3.500 (trs mil e quinhentas) OTN Obrigaes do
TesouroNacional
II para aeronaves com peso superior a 1.000kg (mil quilogramas), quantia correspondente a 3.500 (trs mil e quinhentas) OTN Obrigaes do Tesouro
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

51/66

26/11/2014

L7565compilado

Nacional,acrescidade1/10(umdcimo)dovalordecadaOTNObrigaodoTesouroNacionalporquilogramaqueexcedera1.000(mil).
Pargrafonico.Entendeseporpesodaaeronaveoautorizadoparadecolagempelocertificadodeaeronavegabilidadeoudocumentoequivalente.
Art.270.Oexploradordaaeronavepagaraosprejudicadoshabilitados30%(trintaporcento)daquantiamxima,aqueestarobrigado,nostermosdoartigo
anterior,dentrode60(sessenta)diasapartirdaocorrnciadofato(artigos252e253).
1 Eximese do dever de efetuar o pagamento o explorador que houver proposto ao para isentarse de responsabilidade sob a alegao de culpa
predominanteouexclusivadoprejudicado.
2Osaldode70%(setentaporcento)serrateadoentretodososprejudicadoshabilitados,quandoapsodecursode90(noventa)diasdofato,nopender
qualquerprocessodehabilitaoouaodereparaododano(artigos254e255).
Art. 271. Quando a importncia total das indenizaes fixadas exceder ao limite de responsabilidade estabelecido neste Captulo, sero aplicadas as regras
seguintes:
Ihavendoapenasdanospessoaisouapenasdanosmateriais,asindenizaesseroreduzidasproporcionalmenteaosrespectivosmontantes
IIhavendodanospessoaisemateriais,metadedaimportnciacorrespondenteaolimitemximodeindenizaoserdestinadaacobrircadaespciededano
sehouversaldo,sereleutilizadoparacomplementarindenizaesquenotenhampodidoserpagasemseumontanteintegral.
Art.272.NenhumefeitoteroosdispositivosdesteCaptulosobreolimitederesponsabilidadequando:
Iodanoresultardedoloouculpagravedoexploradoroudeseusprepostos
IIsejaodanocausadopelaaeronavenosoloecomseusmotoresparados
IIIodanosejacausadoaterceirosnasuperfcie,porquemestejaoperandoilegalouilegitimamenteaaeronave.
CAPTULOIV
DaResponsabilidadeporAbalroamento
Art.273.Consideramseprovenientesdeabalroamentoosdanosproduzidospelacolisode2(duas)oumaisaeronaves,emvoouemmanobranasuperfcie,
eosproduzidosspessoasoucoisasabordo,poroutraaeronaveemvo.
Art. 274. A responsabilidade pela reparao dos danos resultantes do abalroamento cabe ao explorador ou proprietrio da aeronave causadora, quer a utilize
pessoalmente,querporpreposto.
Art.275.Noabalroamentoemquehajaculpaconcorrente,aresponsabilidadedosexploradoressolidria,masproporcionalgravidadedafalta.
Pargrafonico.Nosepodendodeterminaraproporcionalidade,respondecadaumdosexploradoresempartesiguais.
Art.276.Constituemdanosdeabalroamento,sujeitosindenizao:
Ioscausadosapessoasecoisasabordodasaeronavesenvolvidas
IIossofridospelaaeronaveabalroada
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

52/66

26/11/2014

L7565compilado

IIIosprejuzosdecorrentesdaprivaodeusodaaeronaveabalroada
IVosdanoscausadosaterceiros,nasuperfcie.
Pargrafonico.Incluemsenoressarcimentodosdanosasdespesas,inclusivejudiciais,assumidaspeloexploradordaaeronaveabalroada,emconseqncia
doeventodanoso.
Art.277.Aindenizaopelosdanoscausadosemconseqnciadoabalroamentonoexceder:
Iaoslimitesfixadosnosartigos257,260e262,relativosapessoasecoisasabordo,elevadosaodobro
IIaoslimitesfixadosnoartigo269,referentesaterceirosnasuperfcie,elevadosaodobro
III ao valor dos reparos e substituies de peas da aeronave abalroada, se recupervel, ou de seu valor real imediatamente anterior ao evento, se
inconvenienteouimpossvelarecuperao
IVaodcimodovalorrealdaaeronaveabalroadaimediatamenteanterioraoevento,emvirtudedaprivaodeseuusonormal.
Art.278.Noprevalecerooslimitesdeindenizaofixadosnoartigoanterior:
Iseoabalroamentoresultardedoloouculpagraveespecficodoexploradoroudeseusprepostos
II se o explorador da aeronave causadora do abalroamento tiver concorrido, por si ou por seus prepostos, para o evento, mediante ao ou omisso
violadoradasnormasemvigorsobretrfegoareo
IIIseoabalroamentoforconseqnciadeapossamentoilcitoouusoindevidodaaeronave,semneglignciadoexploradoroudeseusprepostos,osquais,
nestecaso,ficaroeximidosderesponsabilidade.
Art.279.Oexploradordecadaaeronaveserresponsvel,nascondieselimitesprevistosnesteCdigo,pelosdanoscausados:
Ipelacolisode2(duas)oumaisaeronaves
IIpor2(duas)oumaisaeronavesconjuntaouseparadamente.
Pargrafonico.Apessoaquesofrerdanos,ouosseusbeneficirios,terodireitoaserindenizados,atasomadoslimitescorrespondentesacadaumadas
aeronaves,masnenhumexploradorserresponsvelporsomaqueexcedaoslimitesaplicveisssuasaeronaves,salvosesuaresponsabilidadeforilimitada,por
tersidoprovadoqueodanofoicausadopordoloouculpagrave(1doartigo248).
CAPTULOV
DaResponsabilidadedoConstrutorAeronuticoedasEntidadesdeInfraEstruturaAeronutica
Art.280.Aplicamse,conformeocaso,oslimitesestabelecidosnosartigos257,260,262,269e277,eventualresponsabilidade:
Idoconstrutordeprodutoaeronuticobrasileiro,emrelaoculpapelosdanosdecorrentesdedefeitosdefabricao
IIdaadministraodeaeroportosoudaAdministraoPblica,emserviosdeinfraestrutura,porculpadeseusoperadores,emacidentesquecausemdanos
apassageirosoucoisas.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

53/66

26/11/2014

L7565compilado

CAPTULOVI
DaGarantiadeResponsabilidade
Art.281.Todoexploradorobrigadoacontrataroseguroparagarantireventualindenizaoderiscosfuturosemrelao:
IaosdanosprevistosnesteTtulo,comoslimitesderesponsabilidadecivilneleestabelecidos(artigos257,260,262,269e277)oucontratados(1doartigo
257epargrafonicodoartigo262)
IIaostripulanteseviajantesgratuitosequiparados,paraesteefeito,aospassageiros(artigo256,2)
IIIaopessoaltcnicoabordoespessoasebensnasuperfcie,nosserviosareosprivados(artigo178,2,eartigo267,I)
IVaovalordaaeronave.
Pargrafonico.Orecebimentodoseguroeximeotransportadordaresponsabilidade(artigo250).
Art.282.Exigirsedoexploradordeaeronaveestrangeira,paraaeventualreparaodedanosapessoasoubensnoespaoareoounoterritriobrasileiro:
a)apresentaodegarantiasiguaisouequivalentessexigidasdeaeronavesbrasileiras
b)ocumprimentodasnormasestabelecidasemConvenesouAcordosInternacionais,quandoaplicveis.
Art. 283. A expedio ou revalidao do certificado de aeronavegabilidade s ocorrer diante da comprovao do seguro, que ser averbado no Registro
AeronuticoBrasileiroerespectivoscertificados.
Pargrafonico.Avalidadedocertificadopodersersuspensa,aqualquermomento,secomprovadoqueagarantiadeixoudeexistir.
Art.284.Ossegurosobrigatrios,cujaexpiraoocorrerapsoiniciodovo,consideramseprorrogadosatoseutrmino.
Art. 285. Sob pena de nulidade da clusula, nas aplices de seguro de vida ou de seguro de acidente, no poder haver excluso de riscos resultantes do
transporteareo.
Pargrafonico.Emsetratandodetransporteareo,asaplicesdesegurodevidaoudesegurodeacidentesnopoderoconterclusulasqueapresentem
taxasousobretaxasmaioresqueascobradasparaostransportesterrestres.
Art.286.Aquelequetiverdireitoreparaododanopoderexercer,noslimitesdaindenizaoquelhecouber,direitoprpriosobreagarantiaprestadapelo
responsvel(artigos250e281,Pargrafonico).
CAPTULOVII
DaResponsabilidadeCivilnoTransporteAreoInternacional
Art.287.Paraefeitodelimitederesponsabilidadecivilnotransporteareointernacional,asquantiasestabelecidasnasConvenesInternacionaisdequeo
Brasilfaaparteseroconvertidasemmoedanacional,naformaderegulamentoexpedidopeloPoderExecutivo.
TTULOIX
DasInfraeseProvidnciasAdministrativas
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

54/66

26/11/2014

L7565compilado

CAPTULOI
DosrgosAdministrativosCompetentes
Art. 288. O Poder Executivo criar rgo com a finalidade de apurao e julgamento das infraes previstas neste Cdigo e na legislao complementar,
especialmenteasrelativasatarifasecondiesdetransporte,bemcomodeconhecimentodosrespectivosrecursos.
1 A competncia, organizao e funcionamento do rgo a ser criado, assim como o procedimento dos respectivos processos, sero fixados em
regulamento.
2Nosecompreendemnacompetnciadorgoaqueserefereesteartigoasinfraessujeitaslegislaotributria.
CAPTULOII
DasProvidnciasAdministrativas
Art. 289. Na infrao aos preceitos deste Cdigo ou da legislao complementar, a autoridade aeronutica poder tomar as seguintes providncias
administrativas:
Imulta
IIsuspensodecertificados,licenas,concessesouautorizaes
IIIcassaodecertificados,licenas,concessesouautorizaes
IVdeteno,interdioouapreensodeaeronave,oudomaterialtransportado
Vintervenonasempresasconcessionriasouautorizadas.
Art.290.Aautoridadeaeronuticapoderrequisitaroauxliodaforapolicialparaobteradetenodospresumidosinfratoresoudaaeronavequeponhaem
perigoaseguranapblica,pessoasoucoisas,noslimitesdoquedispeesteCdigo.
Art.291.TodavezqueseverifiqueaocorrnciadeinfraoprevistanesteCdigoounalegislaocomplementar,aautoridadeaeronuticalavrarorespectivo
auto,remetendooautoridadeouaorgocompetenteparaaapurao,julgamentoouprovidnciaadministrativacabvel.
1Quandoainfraoconstituircrime,aautoridadelevar,imediatamente,ofatoaoconhecimentodaautoridadepolicialoujudicialcompetente.
2Tratandosedecrime,emquesedevadetermembrosdetripulaodeaeronavequerealizeserviopblicodetransporteareo,aautoridadeaeronutica,
concomitantementeprovidnciaprevistanopargrafoanterior,devertomarasmedidasquepossibilitemacontinuaodovo.
Art. 292. assegurado o direito ampla defesa e a recurso a quem responder a procedimentos instaurados para a apurao e julgamento das infraes s
normasprevistasnesteCdigoeemnormasregulamentares.
1Omesmodireitoserasseguradonocasodeprovidnciasadministrativasnecessriasapuraodefatosirregularesoudelituosos.
2Oprocedimentosersumrio,comefeitosuspensivo.
Art. 293. A aplicao das providncias ou penalidades administrativas, previstas neste Ttulo, no prejudicar nem impedir a imposio, por outras
autoridades,depenalidadescabveis.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

55/66

26/11/2014

L7565compilado

Art.294.Sersolidriaaresponsabilidadedequemcumprirordemexorbitanteouindevidadoproprietrioouexploradordeaeronave,queresulteeminfrao
desteCdigo.
Art.295.Amultaserimpostadeacordocomagravidadedainfrao,podendoseracrescidadasuspensodequalquerdoscertificadosoudaautorizaoou
permisso.
Art.296.Asuspensoseraplicadaparaperodonosuperiora180(centoeoitenta)dias,podendoserprorrogadaumavezporigualperodo.
Art. 297. A pessoa jurdica empregadora responder solidariamente com seus prepostos, agentes, empregados ou intermedirios, pelas infraes por eles
cometidasnoexercciodasrespectivasfunes.
Art. 298. A empresa estrangeira de transporte areo que opere no Pas ser sujeita multa e, na hiptese de reincidncia, suspenso ou cassao da
autorizaodefuncionamentonocasodenoatender:
Iaosrequisitosprescritospelasleiseregulamentosnormalmenteaplicados,noqueserefereaofuncionamentodeempresasdetransporteareo
IIsleiseregulamentosrelativos:
a)entradaesadadeaeronaves
b)suaexploraoounavegaoduranteapermanncianoterritrioouespaoareobrasileiro
c)entradaousadadepassageiros
d)tripulaooucarga
e)despacho
f)imigrao
g)alfndega
h)higiene
i)sade.
III s tarifas, itinerrios, freqncias e horrios aprovados s condies contidas nas respectivas autorizaes conservao e manuteno de seus
equipamentos de vo no que se relaciona com a segurana e eficincia do servio ou proibio de embarcar ou desembarcar passageiro ou carga em vo de
simplestrnsito
IVlegislaointerna,emseusatoseoperaesnoBrasil,emigualdadecomascongneresnacionais.
CAPTULOIII
DasInfraes
Art. 299. Ser aplicada multa de (vetado) ate 1.000 (mil) valores de referncia, ou de suspenso ou cassao de quaisquer certificados de matrcula,
habilitao,concesso,autorizao,permissoouhomologaoexpedidossegundoasregrasdesteCdigo,nosseguintescasos:
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

56/66

26/11/2014

L7565compilado

I procedimento ou prtica, no exerccio das funes, que revelem falta de idoneidade profissional para o exerccio das prerrogativas dos certificados de
habilitaotcnica
IIexecuodeserviosareosdeformaacomprometeraordemouaseguranapblica,oucomviolaodasnormasdeseguranadostransportes
IIIcessooutransfernciadaconcesso,autorizaooupermisso,semlicenadaautoridadeaeronutica
IVtransferncia,diretaouindireta,dadireooudaexecuodosserviosareosconcedidosouautorizados
Vfornecimentodedados,informaesouestatsticasinexatasouadulteradas
VIrecusadeexibiodelivros,documentoscontbeis,informaesouestatsticasaosagentesdafiscalizao
VIIprticareiteradadeinfraesgraves
VIIIatrasonopagamentodetarifasaeroporturiasalmdoprazoestabelecidopelaautoridadeaeronutica
IXatrasonopagamentodepreosespecficospelautilizaodereasaeroporturias,foradoprazoestabelecidonorespectivoinstrumento.
Art.300.Acassaodependerdeinquritoadministrativonocursodoqualserasseguradadefesaaoinfrator.
Art.301.Asuspensopoderserporprazoat180(centoeoitenta)dias,prorrogveisporigualperodo.
Art.302.Amultaseraplicadapelaprticadasseguintesinfraes:
Iinfraesreferentesaousodasaeronaves:
a)utilizarouempregaraeronavesemmatrcula
b)utilizarouempregaraeronavecomfalsasmarcasdenacionalidadeoudematrcula,ousemqueelascorrespondamaoqueconstadoRegistroAeronutico
BrasileiroRAB
c)utilizarouempregaraeronaveemdesacordocomasprescriesdosrespectivoscertificadosoucomestesvencidos
d)utilizarouempregaraeronavesemosdocumentosexigidosousemqueestesestejamemvigor
e)utilizarouempregaraeronaveemservioespecializado,semanecessriahomologaodorgocompetente
f)utilizarouempregaraeronavenaexecuodeatividadediferentedaquelaparaaqualseacharlicenciado
g)utilizarouempregaraeronavecominobservnciadasnormasdetrfegoareo,emanadasdaautoridadeaeronutica
h)introduziraeronavenoPas,ouutilizlasemautorizaodesobrevo
i)manteraeronaveestrangeiraemTerritrioNacionalsemautorizaoousemqueestahajasidorevalidada
j)alienaroutransferir,semautorizao,aeronaveestrangeiraqueseencontrenoPasemcartertransitrio,ressalvadososcasosdeexecuojudicialoude
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

57/66

26/11/2014

L7565compilado

medidacautelar
k)transportar,cientedocontedoreal,cargaoumaterialperigosoouproibido,ouemdesacordocomasnormasqueregulamotrnsitodemateriaissujeitosa
restries
l)lanarobjetosousubstnciassemlicenadaautoridadeaeronutica,salvocasodealijamento
m)trasladaraeronavesemlicena
n)recuperaroureconstruiraeronaveacidentada,semaliberaodorgocompetente
o)realizarvocompesodedecolagemounmerodepassageirosacimadosmximosestabelecidos
p)realizarvocomequipamentoparalevantamentoaerofotogramtrico,semautorizaodorgocompetente
q)transportarpassageiroemlugarinadequadodaaeronave
r)realizarvosemoequipamentodesobrevivnciaexigido
s)realizarvoporinstrumentoscomaeronavenohomologadaparaessetipodeoperao
t)realizarvoporinstrumentoscomtripulaoinabilitadaouincompleta
u)realizarvosoloparatreinamentodenavegaosendoalunoaindanohabilitadoparatal
v)operaraeronavecomplanodevovisual,quandoascondiesmeteorolgicasestiveremabaixodosmnimosprevistosparaessetipodeoperao
w)explorarsistematicamenteserviosdetxiareoforadasreasautorizadas
x)operarradiofrequnciasnoautorizadas,capazesdecausarinterfernciaprejudicialaoserviodetelecomunicaesaeronuticas.
IIinfraesimputveisaaeronautaseaeroviriosouoperadoresdeaeronaves:
a)preenchercomdadosinexatosdocumentosexigidospelafiscalizao
b)impediroudificultaraaodosagentespblicos,devidamentecredenciados,noexercciodemissooficial
c)pilotaraeronavesemportarosdocumentosdehabilitao,osdocumentosdaaeronaveouosequipamentosdesobrevivncianasreasexigidas
d) tripular aeronave com certificado de habilitao tcnica ou de capacidade fsica vencidos, ou exercer a bordo funo para a qual no esteja devidamente
licenciadooucujalicenaestejaexpirada
e)participardacomposiodetripulaoemdesacordocomoqueestabeleceesteCdigoesuasregulamentaes
f) utilizar aeronave com tripulante estrangeiro ou permitir a este o exerccio de qualquer funo a bordo, em desacordo com este Cdigo ou com suas
regulamentaes
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

58/66

26/11/2014

L7565compilado

g)desobedecersdeterminaesdaautoridadedoaeroportoouprestarlhefalsasinformaes
h)infringirasCondiesGeraisdeTransporteouasinstruessobretarifas
i)desobedeceraosregulamentosenormasdetrfegoareo
j)inobservarospreceitosdaregulamentaosobreoexercciodaprofisso
k)inobservarasnormassobreassistnciaesalvamento
l)desobedecersnormasqueregulamaentrada,apermannciaeasadadeestrangeiro
m)infringirregras,normasouclusulasdeConvenesouatosinternacionais
n)infringirasnormaseregulamentosqueafetemadisciplinaabordodeaeronaveouaseguranadevo
o)permitir,poraoouomisso,oembarquedemercadoriassemdespacho,demateriaissemlicena,ouefetuarodespachoemdesacordocomalicena,
quandonecessria
p)exceder,foradoscasosprevistosemlei,oslimitesdehorasdetrabalhooudevo
q)operaraaeronaveemestadodeembriaguez
r)taxiaraeronaveparadecolagem,ingressandonapistasemobservarotrfego
s)retirarsedeaeronavecomomotorligadosemtripulanteabordo
t)operaraeronavedeixandodemanterfraseologiapadronascomunicaesradiotelefnicas
u)ministrarinstruesdevosemestarhabilitado.
IIIinfraesimputveisconcessionriaoupermissionriadeserviosareos:
a) permitir a utilizao de aeronave sem situao regular no Registro Aeronutico Brasileiro RAB, ou sem observncia das restries do certificado de
navegabilidade
b)permitiracomposiodetripulaoporaeronautasemhabilitaoouque,habilitado,noestejacomadocumentaoregular
c)permitiroexerccio,emaeronaveouemserviodeterra,depessoalnodevidamentelicenciadooucomalicenavencida
d)firmaracordocomoutraconcessionriaoupermissionria,oucomterceiros,paraestabelecimentodeconexo,consrciopoolouconsolidaodeservios
ouinteresses,semconsentimentoexpressodaautoridadeaeronutica
e)noobservarasnormaseregulamentosrelativosmanutenoeoperaodasaeronaves
f)explorarqualquermodalidadedeservioareoparaaqualnoestejadevidamenteautorizada
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

59/66

26/11/2014

L7565compilado

g) deixar de comprovar, quando exigida pela autoridade competente, a contratao dos seguros destinados a garantir sua responsabilidade pelos eventuais
danosapassageiros,tripulantes,bagagensecargas,bemassim,nosoloaterceiros
h) aceitar, para embarque, mercadorias sem licena das autoridades competentes ou em desacordo com a regulamentao que disciplina o trnsito dessas
mercadorias
i) ceder ou transferir aes ou partes de seu capital social, com direito a voto, sem consentimento expresso da autoridade aeronutica, quando necessrio
(artigo180)
j)deixardedarpublicidadeaosatossociaisdepublicaoobrigatria
k)deixarderecolher,naformaenosprazosdaregulamentaorespectiva,astarifas,taxas,preospblicosecontribuiesaqueestiverobrigada
l)recusaraexibiodelivro,documento,fichaouinformaosobreseusservios,quandosolicitadospelosagentesdafiscalizaoaeronutica
m)desrespeitarconvenoouatointernacionalaqueestiverobrigada
n)noobservar,semjustacausa,oshorriosaprovados
o)infringirasnormasquedisciplinamoexercciodaprofissodeaeronautaoudeaerovirio
p)deixardetransportarpassageirocombilhetemarcadooucomreservaconfirmadaou,dequalquerforma,descumprirocontratodetransporte
q)infringirastarifasaprovadas,prometerouconceder,diretaouindiretamente,desconto,abatimento,bonificao,utilidadeouqualquervantagemaosusurios,
emfunodautilizaodeseusserviosdetransporte
r) simular como feita, total ou parcialmente, no exterior, a compra de passagem vendida no Pas, a fim de burlar a aplicao da tarifa aprovada em moeda
nacional
s) promover qualquer forma de publicidade que oferea vantagem indevida ao usurio ou que lhe fornea indicao falsa ou inexata acerca dos servios,
induzindooemerroquantoaovalorrealdatarifaaprovadapelaautoridadeaeronutica
t)efetuartrocadetransporteporserviosouutilidades,foradoscasospermitidos
u)infringirasCondiesGeraisdeTransporte,bemcomoasdemaisnormasquedispemsobreosserviosareos
v)deixardeinformarautoridadeaeronuticaaocorrnciadeincidenteouacidenteenvolvendoaeronavesobsuaresponsabilidade(Redao dada pela
Lein12.970,de2014)
w)deixardeapresentarnosprazosprevistosoResumoGeraldosresultadoseconmicoseestatsticos,oBalanoeaDemonstraodelucroseperdas
x)deixarderequererdentrodoprazoprevistoainscriodeatosexigidospeloRegistroAeronuticoBrasileiro
y)deixardeapresentar,semestralmente,arelaodeacionistas
z)deixardeapresentar,semestralmente,arelaodetransferncias.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

60/66

26/11/2014

L7565compilado

IVinfraesimputveisaempresasdemanuteno,reparaooudistribuiodeaeronaveseseuscomponentes:
a)inobservarinstrues,normasourequisitosestabelecidospelaautoridadeaeronutica
b)inobservartermosecondiesconstantesdoscertificadosdehomologaoerespectivosadendos
c)modificaraeronaveoucomponente,procedendoalteraonoprevistaporrgohomologador
d)executardeficientementeserviodemanutenooudedistribuiodecomponentes,demodoacomprometeraseguranadovo
e) deixar de cumprir os contratos de manuteno ou inobservar os prazos assumidos para execuo dos servios de manuteno e distribuio de
componentes
f) executar servios de manuteno ou de reparao em desacordo com os manuais da aeronave, ou em aeronave acidentada, sem liberao do rgo
competente
g)deixardenotificaraorgocompetenteparahomologaodeprodutosaeronuticos,dentrodoprazoregulamentar,qualquerdefeitooumaufuncionamento
quetenhaafetadoaseguranadealgumvoemparticularequepossarepetirseemoutrasaeronaves.
Vinfraesimputveisafabricantesdeaeronavesedeoutrosprodutosaeronuticos:
a)inobservarprescrieserequisitosestabelecidospelaautoridadeaeronutica,destinadoshomologaodeprodutosaeronuticos
b)inobservarostermosecondiesconstantesdosrespectivoscertificadosdehomologao
c)alterarprojetodetipoaprovado,daaeronaveoudeoutroprodutoaeronutico,semqueamodificaotenhasidohomologadapelaautoridadeaeronutica
d)deixardenotificaraorgocompetenteparahomologaodeprodutosaeronuticos,dentrodoprazoregulamentar,qualquerdefeitooumaufuncionamento,
acidenteouincidentedeque,dequalquermodo,tenhacincia,desdequeessedefeitooumaufuncionamentovenhaaafetaraseguranadevoepossarepetirse
nasdemaisaeronavesouprodutosaeronuticoscobertospelomesmoprojetodetipoaprovado
e)descumpriroudeixardeadotar,apsanotificaoaqueserefereonmeroanterioredentrodoprazoestabelecidopelorgocompetente,asmedidasde
naturezacorretivaousanadoradedefeitosemaufuncionamento.
VIinfraesimputveisapessoasnaturaisoujurdicasnocompreendidasnosgruposanteriores:
a)executarouutilizarserviostcnicosdemanuteno,modificaooureparosdeaeronavesedeseuscomponentes,emoficinanohomologada
b)executarserviosderecuperaooureconstruoemaeronaveacidentada,semliberaodorgocompetente
c)executarserviosdemanutenooudereparaodeaeronaveedeseuscomponentes,semautorizaodorgocompetente
d)utilizarsedeaeronavesemdispordehabilitaoparasuapilotagem
e)executarqualquermodalidadedeservioareosemestardevidamenteautorizado
f)construircampodepousosemlicena,utilizarcampodepousosemcondiesregulamentaresdeuso,oudeixardepromoveroregistrodecampodepouso
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

61/66

26/11/2014

L7565compilado

g)implantarouexploraredificaoouqualquerempreendimentoemreasujeitaarestriesespeciais,cominobservnciadestas
h)prometerouconceder,diretaouindiretamente,qualquermodalidadededesconto,prmio,bonificao,utilidadeouvantagemaosadquirentesdebilhetede
passagemoufreteareo
i)promoverpublicidadedeservioareoemdesacordocomosregulamentosaeronuticos,oucompromessaouartifcioqueinduzaopblicoemerroquanto
sreaiscondiesdotransporteedeseupreo
j)explorarserviosareossemconcessoouautorizao
k)venderaeronavedesuapropriedade,semadevidacomunicaoaoRegistroAeronuticoBrasileiroRAB,oudeixardeatualizar,noRAB,apropriedadede
aeronaveadquirida
l)instalaroumanteremfuncionamentoescolaoucursodeaviaosemautorizaodaautoridadeaeronutica
m) deixar o proprietrio ou operador de aeronave de recolher, na forma e nos prazos da respectiva regulamentao, as tarifas, taxas, preos pblicos ou
contribuiesaqueestiverobrigado.
CAPTULOIV
DaDeteno,InterdioeApreensodeAeronave
Art.303.Aaeronavepoderserdetidaporautoridadesaeronuticas,fazendriasoudaPolciaFederal,nosseguintescasos:
Isevoarnoespaoareobrasileirocominfraodasconvenesouatosinternacionais,oudasautorizaesparatalfim
IIse,entrandonoespaoareobrasileiro,desrespeitaraobrigatoriedadedepousoemaeroportointernacional
IIIparaexamedoscertificadoseoutrosdocumentosindispensveis
IVparaverificaodesuacarganocasoderestriolegal(artigo21)oudeporteproibidodeequipamento(pargrafonicodoartigo21)
Vparaaveriguaodeilcito.
1Aautoridadeaeronuticapoderempregarosmeiosquejulgarnecessriosparacompeliraaeronaveaefetuaropousonoaerdromoquelheforindicado.
(Regulamento)

2Esgotadososmeioscoercitivoslegalmenteprevistos,aaeronaveserclassificadacomohostil,ficandosujeitamedidadedestruio,noscasosdos
incisos do caput deste artigo e aps autorizao do Presidente da Repblica ou autoridade por ele delegada. (Includo pela Lei n 9.614, de 1998) (Regulamento)
(VideDecreton8.265,de2014)
3Aautoridademencionadano1responderporseusatosquandoagircomexcessodepoderoucomespritoemulatrio.(Renumeradodo2para3
comnovaredaopelaLein9.614,de1998)(Regulamento)
Art.304.Quando,nocasodoitemIV,doartigoanterior,forconstatadaaexistnciadematerialproibido,explosivoouapetrechosdeguerra,semautorizao,
oucontrariandoostermosdaquefoioutorgada,pondoemriscoaseguranapblicaouapazentreasNaes,aautoridadeaeronuticapoderreteromaterialde
quetrataesteartigoeliberaraaeronavese,porforadelei,nohouvernecessidadedeapreendla.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

62/66

26/11/2014

L7565compilado

1 Se a aeronave for estrangeira e a carga no puser em risco a segurana pblica ou a paz entre as Naes, poder a autoridade aeronutica fazer a
aeronaveretornaraopasdeorigempelarotaeprazodeterminados,semaretenodacarga.
2Emboraestrangeiraaaeronave,seacargapuseremriscoaseguranapblicaeapazentreospovos,poderaautoridadeaeronuticareteromaterial
blicoefazerretornaraaeronavenaformadodispostonopargrafoanterior.
Art.305.Aaeronavepodeserinterditada:
Inoscasosdoartigo302,I,alneasaatnII,alneasc,d,gejIII,alneasa,e,fegeV,alneasaae
IIduranteainvestigaodeacidenteemqueestiverenvolvida.
1Efetuadaainterdio,serlavradoorespectivoauto,assinadopelaautoridadequearealizouepeloresponsvelpelaaeronave.
2Serentregueaoresponsvelpelaaeronavecpiadoautoaqueserefereopargrafoanterior.
Art.306.Aaeronaveinterditadanoserimpedidadefuncionar,paraefeitodemanuteno.
Art. 307. A autoridade aeronutica poder interditar a aeronave, por prazo no superior a 15 (quinze) dias, mediante requisio da autoridade aduaneira, de
Polciaoudesade.
Pargrafonico.Arequisiodeversermotivada,demodoademonstrarjustoreceiodequehajalesograveededifcilreparaoadireitosdoPoderPblico
oudeterceirosouquehajaperigoordempblica,sadeousinstituies.
Art.308.Aapreensodaaeronavedarseparapreservaraeficciadadetenoouinterdio,econsistiremmantlaestacionada,comousemremoo
parahangar,readeestacionamento,oficinaoulugarseguro(artigos155e309).
Art.309.Aapreensodeaeronavessedaremcumprimentoordemjudicial,ressalvadasoutrashiptesesdeapreensoprevistasnestaLei.
Art.310.Satisfeitasasexignciaslegais,aaeronavedetida,interditadaouapreendidaserimediatamenteliberada.
Art.311.EmqualquerdoscasosprevistosnesteCaptulo,oproprietrioouexploradordaaeronavenoterdireitoindenizao.
CAPTULOV
DaCustdiaeGuardadeAeronave
Art. 312. Em qualquer inqurito ou processo administrativo ou judicial, a custdia, guarda ou depsito de aeronave farse de conformidade com o disposto
nesteCaptulo.
Art.313.Oexploradorouoproprietriodeaeronavesentreguesemdepsitoouaguardadeautoridadeaeronuticarespondepelasdespesascorrespondentes.
1Incluemsenodispostonesteartigo:
Iosdepsitosdecorrentesdeapreenso
IIosseqestrosedemaismedidasprocessuaisacautelatrias
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

63/66

26/11/2014

L7565compilado

IIIaarrecadaoemfalncia,qualquerquesejaaautoridadeadministrativaoujudiciriaqueadetermine
IVaapreensodecorrentedeprocessosadministrativosoujudicirios.
2Nocasodo2doartigo303,oproprietrioouoexploradordaaeronaveterdireitorestituiodoquehouverpago,acrescidadejuroscompensatriose
indenizaesporperdasedanos.
3 No caso do pargrafo anterior, caber ao regressiva contra o Poder Pblico cuja autoridade houver agido com excesso de poder ou com esprito
emulatrio.
Art.314.Odepsitonoexcederoprazode2(dois)anos.
1 Se, no prazo estabelecido neste artigo no for autorizada a entrega da aeronave, a autoridade aeronutica poder efetuar a venda pblica pelo valor
correspondente,paraocorrersdespesascomodepsito.
2Nohavendolicitanteounahiptesedeserovalorapuradocomavendainferioraodadvida,aaeronaveseradjudicadaaoMinistriodaAeronutica,
procedendoseaorespectivoassentamentonoRegistroAeronuticoBrasileiroRAB.
3Odispostonesteartigonoseaplicaaodepsitodecorrentedeprocessoadministrativodenaturezafiscal.
Art.315.Serobrigatrioosegurodaaeronaveentregueaodepsito,acargodoexploradorouproprietrio.
TTULOX
DosPrazosExtintivos
Art.316.Prescreveem6(seis)meses,contadosdatradiodaaeronave,aaoparahaverabatimentodopreodaaeronaveadquiridacomvciooculto,ou
pararescindirocontratoereaveropreopago,acrescidodeperdasedanos.
Art.317.Prescreveem2(dois)anosaao:
Ipordanoscausadosapassageiros,bagagemoucargatransportada,acontardadataemqueseverificouodano,dadatadachegadaoudodiaemquedevia
chegaraaeronaveaopontodedestino,oudainterrupodotransporte
IIpordanoscausadosaterceirosnasuperfcie,apartirdodiadaocorrnciadofato
IIIpordanosemergentesnocasodeabalroamentoapartirdadatadaocorrnciadofato
IVparaobterremuneraoouindenizaoporassistnciaesalvamento,acontardadatadaconclusodosrespectivosservios,ressalvadoodispostonos
pargrafosdoartigo61
Vparacobrarcrditos,resultantesdecontratossobreutilizaodeaeronave,senohouverprazodiversonesteCdigo,apartirdadataemquesetornem
exigveis
VIderegresso,entretransportadores,pelasquantiaspagaspormotivodedanosprovenientesdeabalroamento,ouentreexploradores,pelassomasqueum
deleshajasidoobrigadoapagar,noscasosdesolidariedadeouocorrnciadeculpa,apartirdadatadoefetivopagamento
VIIparacobrarcrditosdeumempresriodeserviosareoscontraoutro,decorrentesdecompensaodepassagensdetransporteareo,apartirdequando
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

64/66

26/11/2014

L7565compilado

setornemexigveis
VIIIpordanoscausadosporculpadaadministraodoaeroportooudaAdministraoPblica(artigo280),apartirdodiadaocorrnciadofato
IXdoseguradocontraosegurador,contadooprazododiaemqueocorreuofato,cujoriscoestavagarantidopeloseguro(artigo281)
Xcontraoconstrutordeprodutoaeronutico,contadodaocorrnciadodanoindenizvel.
Pargrafonico.Osprazosdedecadnciaedeprescrio,relativamentematriatributria,permanecemregidospelalegislaoespecfica.
Art. 318. Se o interessado provar que no teve conhecimento do dano ou da identidade do responsvel, o prazo comear a correr da data em que tiver
conhecimento,masnopoderultrapassarde3(trs)anosapartirdoevento.
Art.319.AsprovidnciasadministrativasprevistasnesteCdigoprescrevemem2(dois)anos,apartirdadatadaocorrnciadoatooufatoqueasautorizar,e
seusefeitos,aindanocasodesuspenso,nopoderoexcederesseprazo.
Pargrafonico.OdispostonocaputdesteartigonoseaplicaaosprazosdefinidosnoCdigoTributrioNacional.
Art.320.Aintervenoeliquidaoextrajudicialdeveroencerrarsenoprazode2(dois)anos.
Pargrafo nico. Ao trmino do prazo de 2 (dois) anos, a partir do primeiro ato, qualquer interessado ou membro do Ministrio Pblico, poder requerer a
imediatavendadosbensemleilopblicoeorateiodoprodutoentreoscredores,observadasasprefernciaseprivilgiosespeciais.
Art. 321. O explorador de servios areos pblicos obrigado a conservar, pelo prazo de 5 (cinco) anos, os documentos de transporte areo ou de outros
serviosareos.
TTULOXI
DisposiesFinaiseTransitrias
Art.322.FicaautorizadooMinistriodaAeronuticaainstalarumaJuntadeJulgamentodaAeronuticacomacompetnciadejulgar,administrativamente,as
infraesedemaisquestesdispostasnesteCdigo,emencionadasnoseuartigo1,(vetado).
1(vetado).
2(vetado).
3(vetado).
4OPoderExecutivo,atravsdedecreto,regulamentaraorganizaoeofuncionamentodaJuntadeJulgamentodaAeronutica.
Art.323.EsteCdigoentraemvigornadatadesuapublicao.
Art.324.FicamrevogadosoDecretoLein32,de18denovembrode1966,oDecretoLein234,de28defevereirode1967,aLein5.448,de4dejunhode
1968,aLein5.710,de7deoutubrode1971,aLein6.298,de15dedezembrode1975,aLein6.350,de7dejulhode1976,aLein6.833,de30desetembrode
1980,aLein6.997,de7dejunhode1982,edemaisdisposiesemcontrrio.
Braslia,19dedezembrode1986.165daIndependnciae98daRepblica.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

65/66

26/11/2014

L7565compilado

JOSSARNEY
OctvioJlioMoreiraLima

EstetextonosubstituiopublicadonoDOUde20.12.1986eretificadoem30.12.1986

http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/Leis/L7565compilado.htm

66/66

También podría gustarte