Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Andrzej Sztylka
Siedlce, Polska
andrzej.sztylka@gmail.com
Sowa kluczowe: Humanista, filozofia wychowania
21
winny by spenione, aby poprawi ksztat otaczajcej nas rzeczywistoci, dochodzimy wsplnie do
wniosku, e niebagatelnym czynnikiem, od ktrego zaley ksztat wiata, jest jako kontaktw
midzyludzkich oraz jako samego czowieka
wanie w tym punkcie zaczyna si trudno zasadnicza. Bowiem czym innym jest by lepszym
jako pewn jakoci ontyczn jakoci istnienia a czym innym jest tylko czu si lepszym.
Subiektywne przekonanie o tym, e jestem dobry,
Rozprawy filozoficzno-historyczne
Nr 6 (2) 2013
Kultura i Wychowanie
musi stawa si jakoci przeycia, przechodzenia przez ycie (ac. pertransivitas per viam
mocnych, wraliwych zmysw, gorcego serca
i otwartego umysu czyli, jak to formuuj: by
trwaych wartoci humanistycznych jest programem wanym. Nie ma bowiem sensu ycie
wane. Ale wartoci te jak zreszt kade wartoci ludzkie pozostaj pustymi formuami, o ile
22
ze sob samym i z nami pewnego niewycznego i zapewne nie jedynego, ale bardzo wanego
wstpnego warunku: jest nim wsplne i wzajemne
warunkw. Jednym z nich jest wybr drogi yciowej bdcej ciek samorealizacji, a nie kariery,
ktrej samorealizacja byaby podporzdkowana.
Wreszcie ostatnim warunkiem jest nietraktowanie
w tym miejscu zauway, e powysze trzy warunki maj rwnoczenie charakter praktyczny,
Rozprawy filozoficzno-historyczne
Nr 6 (2) 2013
Kultura i Wychowanie
wiat wielowymiarowo, jeli chodzi w nim gwnie o wyprzedzenie innych i urzdzenie si, jeli
marzenia o bezinteresownej, czyli autotelicznej
o przesanki wartoci trwaych, jest wic ustawiczn rekapitulacj i rekonstrukcj tych wartoci
w teraniejszym fenomenie istnienia .
5
23
schematyzacj wiata czowieka, w czym niebagateln rol odgrywa dehumanizacja pracy jako
czynnik tej technokratycznej schematyzacji. Temu
otwartoci, rozumienia, humanizacji one stanowi o sensie ycia. Ale warto ycia drugiego
czowieka, czy jakiegokolwiek innego dobra kultury czy cywilizacji, tylko przekazana nam jako
Rozprawy filozoficzno-historyczne
Nr 6 (2) 2013
Kultura i Wychowanie
nie i czy tego chc, czy nie. Wiedza nie jest zatem traktowana jako tre ludzkiego ycia i nie
24
sens ycia ma znaczenie indywidualnego poczucia, ktre waciwe jest dla jednostki dziaajcej.
Rozprawy filozoficzno-historyczne
Nr 6 (2) 2013
Kultura i Wychowanie
25
punktu widzenia. To jest problematyka wiatopogldu. Gdy sprbujemy dowiedzie si, na czym
poszukiwa sensu ludzkiej wsplnoty, sensu wynikajcego ze wspycia midzy ludmi, sensu
Rozprawy filozoficzno-historyczne
Nr 6 (2) 2013
Kultura i Wychowanie
idei ycia bdziemy musieli tym samym odSensu ycia poszukamy w trwaych wartociach
idei, w wymiarach filozoficznych. Sens ycia czowieka rzeczywistego w aspekcie cech czowieka
Samorealizacja humanistyczna
Analiza sensu ludzkiego ycia prowadzona na
midzy tymi ideami wynika rnorodno ludzkich de. Lecz to nie miejsce na opisywanie,
stawiaj, tego typu dociekania to przedmiot zainteresowania psychologw spoecznych, socjologw, historykw i pisarzy. W tym rozwaaniu
26
indywidualn, spoeczn i kulturow prb odpojest wysikiem, aby odpowiadajc na takie pytania,
nada swemu yciu okrelony sens. I tu trzeba
wartociowo ten, ktrego czynami kieruje gwnie przypadek, a nie rozum. Std konieczno
przyjcia okrelonej strategii w kadym yciu
miao choby szans stawa si yciem wartociowym. Oto wanie problem gwnych zasad
wyboru wartoci10.
Rozprawy filozoficzno-historyczne
Nr 6 (2) 2013
Kultura i Wychowanie
W takim yciu by jest oczywicie zawsze spraw najwaniejsz, ale jako by z, by wsplnie,
dy ku wartoci czowieka. Nie znaczy to, aby
poza przypadkami skrajnymi mie nie zawierao tu adnej pozytywnej wartoci. Wprost
ycia dla innych ludzi, ktrzy s mu bliscy teoretycznie bd ideacyjnie jako ludzcy, a mog
by rwnie praktycznie blisi we wsplnym
27
oraz kulturowemu i przeksztacone czy uksztazastanych przez rodzc si jednostk i wpajanych celowo bd mimowolnie konkretnych
regulacyjnych norm spoeczno-historycznego
ethosu, ktre mog sprzyja bd nie sprzyja rozwojowi konkretnej indywidualnoci czy
jak osiga istotne, bo uwaane przez spoeczestwo swojego czasu za wane, cele yciowe.
staw ma rwnie pewne idee traktowane spoecznie jako naczelne, w tym rwnie modele
cechy osobiste, normy spoeczne i idee kulturowe to s tak zwane wartoci zabezpieczajce
Rozprawy filozoficzno-historyczne
Nr 6 (2) 2013
Kultura i Wychowanie
dotyczc nas, bo take ku nam skierowan, interpretacj ideaw majcych charakter ideologiczny,
polityczny, religijny oraz w ogle systemowy. Ta
skierowana ku nam zewntrzna interpretacja
ideaw i idei jest nie tylko komentarzem stosowanym wobec okrelonych wartoci. Jest rwnie
-ekonomiczno-geograficzno-religijnie i politycz-
28
ycia i wierno istnieniu prawdziwie czowieczemu, gdy postuluje denie do szczcia. Takie
wic wartoci, jak godno, wsplnota, tworzenie, mio, cierpienie, prostota i wierno oraz
Rozprawy filozoficzno-historyczne
Nr 6 (2) 2013
Kultura i Wychowanie
uwaabym za prawdziwy. Niemniej przecie mona y w imi godnoci, wsplnoty, tworzenia itd.,
Andrzej Sztylka
Siedlce, Poland
andrzej.sztylka@gmail.com
Keywords: Humanist, philosophy of upbringing
Abstract
With a reference to his theoretical analysis and philosophical-pedagogical practice author, in a socratesian way, presents
some features of his concept of education.
Emphasizing cognitive and moral subjectivity, author
points its connection with issues of acting. He connects
position of becoming a better person, that is, a Humanist
with onthological categories, with a problem of Being. Path
of becoming a Humanist leads through common and mutual
finding oneself in, so called, humanistic world, which is a field
and a result of humane achievements in philosophy, science,
art, technics, social life and politics. Another factor of becoming
a Humanist is a choice of life as self-realization, which is
completely different from career. Third factor is a requirement
of tri-reality, where persons inner world, a world of facts and
empirical events and world of values manifested in culture and
civilization are co-dependent, yet objectively existing realities.
Despite, yet thanks to existing conditions, a role of subject,
active attitude to surrounding reality, tutelary, understanding
and creative role is underlined. Consequent humanism, that
comprehended shows basic category of way of life in which
essential and existential factors are connected.
29
Rozprawy filozoficzno-historyczne
Nr 6 (2) 2013