ACTUALITEIT

Gezondheidszorgsystemen:
eerste en/of laatste van de klas?

Je ziet ze wel vaker opduiken, lijstjes van de beste of de meest performante

gezondheidszorgsystemen in de wereld. Jammer genoeg spreken dergelijke
rankings elkaar niet zelden tegen. Maar wie heeft het dan bij het rechte eind?
Die vraag valt niet zomaar te beantwoorden. Doordat gezondheidszorgsystemen
dermate complex zijn, is een simpele vergelijking onmogelijk.
oe komt het dat de Britse National
Health Service (NHS) volgens sommige bronnen een van de beste gezondheidszorgsystemen is terwijl ze op andere ranglijsten niet tot de crme de la crme behoort? Die vraag probeerde het Britse
liberale weekblad The Economist te beantwoorden nadat de Amerikaanse privorganisatie Commonwealth Fund de NHS op
nummer n had geplaatst op de lijst van s
werelds beste gezondheidszorgsystemen.
Op zich is het niet verwonderlijk dat ranglijsten van elkaar verschillen, zo schrijft het

kelijkheid van zorg, gelijkheid en prijs-kwaliteitverhouding. Aangezien zij er goed op

scoort, is de NHS uiteraard tevreden met
die selectiecriteria. Maar het beeld dat
deze variabelen schetsen, is lang niet volledig. Het beste voorbeeld hiervan is de Amerikaanse gezondheidszorg, die traditioneel
onderaan bengelt op de ranglijst van Commonwealth Fund. En dat, zo schrijft The Economist, is een vertekend beeld.
De Amerikaanse gezondheidszorg scoort
onder meer goed op het vlak van preventieve gezondheidsmaatregelen, patintgeorinteerde zorg en innovatie. Verder wijzen
de VS ons ook de weg hoe we vermijdbare
schade aan patinten kunnen voorkomen,
iets waar onder andere de NHS jaloers op
is, lezen we enkele kanttekeningen. Een ander punt waarop het Amerikaanse systeem

gerenommeerde tijdschrift. De organisatie

van de gezondheidszorg kan nu eenmaal
beoordeeld worden op tal van aspecten, en
dat maakt het er niet eenvoudiger op om
systemen met elkaar te vergelijken. Daarbij
komt nog dat het gewicht dat bepaalde
variabelen meekrijgen, kan variren naargelang de opsteller van de ranking.

Amerikaanse rode lantaarn?

Hoe zit het bijvoorbeeld met de lijst die
Commonwealth Fund opstelde? Die focust
vooral op factoren zoals kwaliteit en toegan-

Lieven Annemans: Rankings zijn willekeurig

Lieven Annemans, gewoon hoogleraar gezondheidseconomie aan de Universiteit Gent, windt er geen doekjes om. Ik hecht weinig of geen belang
aan dergelijke rankings, want er is er geen enkele die correct kan weergeven waar het echt om draait: bieden we betaalbare gezondheidszorg aan van
hoge kwaliteit en voor iedereen?
Net als journalisten van The Economist stelt prof. Annemans vast dat landen in een ranking als eerste naar
voren kunnen komen terwijl ze in een andere ranglijst
achteraan bengelen. Alles hangt af van waar de nadruk op ligt, legt hij uit. Neem nu Engeland: sterke
punten zijn de betaalbaarheid voor de mensen, het relatief goedkope systeem en de sterke rol van de huisarts. Anderzijds ontbreekt de drang naar innovatie,
naar het steeds beter trachten te doen voor de men-

sen. De positie van de NHS op deze of gene ranking,

hangt dan ook af van waar men het meeste gewicht
aan toekent.
Toch vindt Annemans het Belgische systeem intrinsiek beter. Wij streven er voortdurend naar om een zo
goed mogelijke gezondheidszorg aan te bieden, zegt
hij. Maar niet alles is rozengeur en maneschijn: je ziet
hier overdreven verspilling en soms zelfs fraude, en er
is ook een groot gebrek aan preventie.

In plaats van rankings gebaseerd op algemene scores

pleit Annemans voor vergelijkingen voor alle aparte criteria. Die vertellen een veel genuanceerder n completer
verhaal over het gezondheidszorgsysteem van een land.
Beleidsmakers kunnen hun tekortkomingen op die manier beter in kaart brengen en krijgen zo concrete werkpunten aangeboden waar ze op kunnen focussen tijdens
het smeden van hervormingsplannen.
T.R.

het Britse overklast, is de behandeling van

bepaalde ernstige aandoeningen. Zo hebben vrouwen in Amerika een grotere overlevingskans bij borstkanker dan in Groot-Brittanni, becijferde de Londense denktank
Kings Fund, en ook de sterftecijfers na cerebrovasculaire accidenten zijn in het nadeel
van de NHS.

NHS op zwart zaad

De NHS mag overigens wel goed zijn in
het verstrekken van kostenefficinte zorg
met een gemiddelde besteding van 3.405
Amerikaanse doller per persoon per jaar
ter vergelijking: in Amerika ligt dat bedrag
op 8.508 dollar rooskleurig is haar financile situatie allerminst, gaat The Economist
verder. Tegen 2015 dreigt een tekort van
2 miljard pond (3,4 miljard euro) en NHS
England, de overkoepelende toezichtsinstantie opgericht in 2013, worstelt
momenteel om 20 miljoen pond aan besparingen door te voeren...
Verwijzen we de ranglijst van Commonwealth Fund dan maar beter meteen naar
de vuilnisbak? Dat nu ook niet. Deze ranking
beloont inderdaad systemen die gelijkheid
en toegankelijkheid nastreven. Maar lke
andere van gezondheidszorgsystemen hangt
af van voorkeuren en waarden, evenzeer als
van ruwe data, concludeert The Economist.
Lijstjes zijn met andere woorden per definitie gekleurd.
Tijs Ruysschaert

Zes op de tien Schotse artsen tegen onafhankelijkheid

et die resultaten zijn de artsen

iets meer tegen de Schotse onafhankelijkheid gekant dan de brede bevolking. Uit de laatste peilingen blijkt
immers dat 37% van de Schotten voor is,
52% tegen en 11% nog onbeslist.
Voor de artsen die van plan zijn om tegen te stemmen, geeft het feit dat ze denken dat de economie onder de onafhankelijkheid zou lijden, de doorslag. Andere
vaak aangehaalde argumenten: de medische research in Schotland zou achteruit-

gaan in geval van een afscheiding, en Schotland heeft geen eigen instantie nodig die
het medische beroep regelt.
Ja-stemmers zijn er dan weer van overtuigd dat de Schotten betere zorg en sociale bescherming zouden krijgen als het land
onafhankelijk wordt. Een aanzienlijk deel
van de voorstanders wil ook dat Schotland
meer autonomie krijgt over zijn zorgsysteem en over de financiering ervan.

ARTSENKRANT Vrijdag 22 augustus 2014 Nr. 2372

Veerle Caerels

Belga Image

60% van de artsen in Schotland is van plan om tijdens het referendum op 18

september tegen de afscheuring van het Verenigd Koninkrijk te stemmen. Dat
blijkt uit een rondvraag door de British Medical Journal. Een derde is
voorstander van de Schotse onafhankelijkheid. De rest is nog onbeslist of is
van plan om niet te gaan stemmen.