ELECTROMAGNETISMO.

PROBLEMAS
1. Das cargas elctricas de 2,010-5 C e -1,710-4 C distan entre si 10 cm.
a) Que traballo haber que realizar sobre a segunda carga para afastala da primeira outros 40 cm na
mesma direccin?
b) Que forza se exercern mutuamente a esa distancia?
Dato: K = 9109 Nm2C-2

a) O traballo, realizado pola forza do campo, para mover unha carga q dende un punto de potencial V1 a
outro de potencial V2 :
12 = (1 2 )
Polo tanto, temos que calcular o potencial xerado pola primeira carga nos dous puntos onde se atopa a
segunda, que a que se move.
O potencial xerado por unha carga q a unha distancia r :

Substitundo q = 2,010-5 C, r1 = 10 cm = 0,1 m , r2 = 50 cm = 0,5 m, e operando, obtemos:

V1 = 1,8106 V , V2 = 3,6105 V
Agora podemos calcular o traballo necesario para mover a carga q' = - 1,710-4 C:
12 = (1 2 )= - 1,710-4 (1,8 106 3,6 105 ) = 2,5 102 J
O traballo negativo, o que quere dicir que teen que realizalo forzas exteriores ao campo, xa que as
forzas existentes entre esas das cargas, por seren de distinto signo, son atractivas.

b) Para determinar a forza que se exercen mutuamente das cargas elctricas situadas a unha certa
distancia unha da outra empregaremos a Lei de Coulomb, que nos di que o mdulo de dita forza
directamente proporcional ao produto das cargas e inversamente proporcional ao cadrado da
distancia que as separa:
1 2
=
2
Substitundo os datos que temos queda || = 122,4 N (onde a forza existente entre as das cargas de tipo
atractivo, e polo tanto, debera ser negativa).

2. No punto A de coordenadas (0,15) hai unha carga de -6,010-5 C. Na orixe de coordenadas hai outra de
1,510-4 C. Calcula:
a) A intensidade do campo elctrico resultante no punto P de coordenadas (36,0).
b) O potencial resultante nese punto.
Dato: As coordenadas exprsanse en metros, K = 9109 Nm2C-2

a) A intensidade do campo creado por unha carga q a distancia r

unha magnitude vectorial que calcularemos a partir da expresin:

= 2

onde q carga creadora do campo, r o mdulo do vector que
marcara a posicin do punto no que buscamos a intensidade do campo
respecto ao punto en que se atopa a carga creadora do campo. As
compoentes deste vector de posicin obtmolas restndolle s
coordenadas do extremo do vector (punto no que buscamos a
intensidade do campo), as da orixe (punto no que se atopa a carga
creadora do campo).
o vector unitario do vector de posicin.

As cargas q1 e q2 crean cada unha delas un campo no punto P e a intensidade total do campo creado polo
conxunto das das cargas obtermolo como a suma vectorial das intensidades dos campos creados por
cada unha delas.

Achemos entn as intensidades dos campos creados polas cargas q1 e q2:

En primeiro lugar, determinaremos os vectores de posicin r1 e r2 do punto P respecto a cada unha das
cargas:
1 =

1 +
1
onde 1 = coordenada X do punto P - coordenada X do punto A, de mdulo 36 m
1 = coordenada Y do punto P - coordenada Y do punto A, de mdulo -15 m
de maneira que:
1 = 36 15

3615

O seu mdulo r1 = (362 + 152)1/2 = 39 m e o seu vector unitario:

1 = 39
O vector de posicin de P respecto orixe ser:
2 =

2 +
2
onde r2x = 36 - 0 = 36 m, r2y = 0 - 0 = 0 m, e o seu vector unitario:
2 =
2 = 36 m

O vector intensidade de campo creado pola carga q1=-610-5 C no punto P obtermolo substitundo na
expresin:

= 2

1 = 328 + 137 N C 1
-4
Para a carga q2 = 1,510 C:

2 = 1041,7 /
O campo total ser:
O seu mdulo:

2 = 714 + 137 N C 1
=
1 +
E = (714 + 137 )1/2 = 727NC-1

b) O potencial elctrico creado por unha carga nun punto do seu campo unha magnitude escalar
directamente proporcional carga creadora e inversamente proporcional distancia do punto a carga e
vn dado pola expresin:

Cando sobre ese punto actan das cargas cada unha crea o seu propio potencial e en consecuencia o
potencial total ser a suma alxebraica dos potenciais, isto , coma no caso das forzas, aplcase o principio
de superposicin, coa diferencia de que, como neste caso os potenciais son magnitudes escalares, a suma
ser alxebraica.
O potencial creado pola carga q1 ser:
e o creado pola carga q2 ser:
O potencial total ser:

1 = 9 109

6 105
= 13800 V
39

1 = 9 109

1,5 104
= 37500 V
36

= 1 + 2 = 23700 V

3. Tres cargas puntuais iguais de 5,0 C cada unha estn situadas nos vrtices dun tringulo equiltero de
1,5 m de lado.
a) Onde debe colocarse unha cuarta carga e cal debe ser o seu valor para que o sistema formado polas
catro cargas estea en equilibrio?.
b) Calcula o traballo necesario para levar esa carga q desde o centro do tringulo at o centro dun lado.
c) Interpreta fisicamente o significado do signo no traballo.
Dato: K = 9109 Nm2C-2

a) Por simetra debe estar no centro do tringulo. A carga debe ser negativa
para producir unha forza de tipo atractivo que iguale as forzas das outras
cargas en cada un dos vrtices.
Para que haxa equilibrio debe cumprirse que, nos tres vrtices do tringulo:

2 +
3 = 0
1 +

A forza electrosttica entre cada das cargas : = 2

Vectorialmente:

1 = 2 = 9 109

5,0 106 5,0 106

= 0,1 N
1,52

1 = 0,1 cos 60 + 0,1 sen 60 N

2 = 0,1 cos 60 + 0,1 sen 60 N

1 +
2 = 0,17 N

Polo tanto a cuarta carga ter que exercer unha forza igual e de sentido oposto resultante das outras
duas:

3 = 0,17
de xeito que:
5,0 106
0,17 = 9 109
3 2
Como:
0,75
3 =
= 0,87 m
cos 30
Substituindo:
= 2,8 106 C

b) O traballo realizado pola forza do campo para levar unha carga dende un punto A ata outro B vn
definido, nun campo conservativo por:
= = = ( )
onde:

Haber que calcular o valor do potencial para cada un dos puntos debido s tres cargas:
5,0 106
= 9 109
3 = 155884 V
0,87
5,0 106
5,0 106
= 9 109
2 = 154641 V
+ 9 109
1,30
0,75
A ddp ser:
= 1,24 103
O valor do traballo realizado :
= ( ) = 2,8 106 1,24 103 = 3,48 103 J
c) O signo negativo indica que un traballo realizado por unha forza exterior, en contra do campo,
que provoca un incremento da enerxa potencial do sistema.

4. Das cargas de +1 mC e -2 mC estn situadas en dous puntos, A e B, separados entre si 1 m, como se

indica na figura. Considerando a recta que pasa polas das cargas:
a) Analiza cualitativamente en que puntos se podera anular o campo elctrico.
b) Determina o punto ou puntos nos que se anula o campo elctrico.
c) Determina o punto ou os puntos nos que se anula o potencial elctrico.
Dato: K= 9109 Nm2C-2

a) A cargas elctricas de distinto signo producen campos elctricos de sentidos contrarios, logo o
campo elctrico nunca poder ser nulo nun punto intermedio a elas.
Como a intensidade do campo :

= 2

Para que os dous campos poidan ter o mesmo mdulo ser preciso que o punto estea mis afastado da
carga maior. Xa que logo, o campo elctrico s poder anularse esquerda do punto A.
b) Se chamamos d distancia do punto onde se anula o campo a A (carga de 1 mC):
9 109 103 9 109 (2 103 )
+
=0
( + 1)2
2
Obtemos:
= 2,41 m esquerda de

c) Como o potencial unha magnitude escalar: = s temos unha suma escalar, polo tanto ter

que estar mis perto da carga menor, pero pode estar entre elas ou non. Xa que logo, temos das
posibilidades:
1. A esquerda de A:
9 109 103 9 109 (2 103 )
+

1+
de onde: = 0,5 m
2. No medio delas:
9 109 103 9 109 (2 103 )
+

1
de onde: = 0,33 m dereita de A

5. Unha carga de 10-5 C crea un campo onde metemos outra carga de 10-6 C. Calcula:
a) A distancia a que se atoparn se o potencial desta resulta ser 1500 V .
b) O traballo necesario para que unha toque a outra, se teen un raio, respectivamente, de 0,1 m e 0,01
m.
c) Interpreta fisicamente o signo do traballo.
Dato: K= 9109 Nm2C-2

a) O potencial creado por unha carga nun punto : =

O potencial que crea a primeira carga no lugar A que se atopa a outra 1500 V. As:
105
1500 = 9 109

obtemos: = 60 m

b) Para que cheguen a tocarse teen que quedar os centros das cargas a = 0,1 + 0,01 = 0,11 m
Calculando o potencial que crea a esa distancia do seu centro, podemos logo calcular o traballo necesario:
105
= 9 109
= 8,2 105 V
0,11
E o traballo:
= ( ) = 106 (1500 8,2 105 ) = 0,82 J
c) O signo negativo significa que ese traballo teen que realizalo forzas exteriores.

6. Unha molcula de auga comprtase, na prctica, como un dipolo elctrico. Un dipolo elctrico est formado
por das cargas puntuais de 7 C e -7 C, distantes entre si 10 cm. Calcula o campo e o potencial elctrico:
a) Nun punto da mediatriz do segmento que as une, distante 8 cm de cada carga.
b) Nun punto situado na prolongacin do segmento que as une e a 3 cm da carga positiva.
9

2 -2

Dato: K = 910 Nm C

a) O campo elctrico en P ser:

= + + = 2+
pois, como se pode observar no debuxo, as compoentes do campo no
eixo y canclanse por simetra, ao seren da mesma magnitude e
sentidos opostos.
O campo elctrico producido pola carga positiva en P :
+
+ = 2

+ +
onde:

+ = |+|.
+ = 0,05 + 0,063 ; o vector unitario ser:
As:

= 2+ =

2 9 109 7 106 0,05

= 1,2 107 N C 1
0,082 0,08

O potencial elctrico en P ser: = + + , onde:

Como + = resulta:

+ =

+
+

= 0 V

b) O campo elctrico no novo punto : = + +

Agora:
+
7 106

() = 7,0 107
+ = 9 109
+ = 2
2
2
+
(3 10 )

10

() = 3,7 106
= 9 109
= 2

(13 102 )2

Por tanto:

= + + = 3,3 107 N C 1

O potencial elctrico en P ser: = + + , onde:

+
7 106
9
+ =
= 9 10
= 2,1 106 V
+
3 102

7 106
= 9 109
= 4,8 105 V
=

13 102
As:
= + + = 2,7 106

7. Un pndulo electrosttico consiste nunha pequena esfera cargada electricamente e pendurada dun fo
de material illante. Foi o primeiro aparello utilizado para medir o campo elctrico. Se a bolia ten unha
masa de 1,5 g, ao sometela a un campo elctrico uniforme e horizontal de 103 NC-1, o fo forma un
ngulo de 20 con respecto sa posicin inicial.
a) Fai un debuxo representando o campo elctrico e as forzas que actan sobre a bolia.
b) Determina a carga elctrica da bolia.
c) Analiza a enerxa do sistema nesa situacin final.
9

2 -2

-2

Datos: K = 910 Nm C ; g = 9,8 ms

a)

b)
Se e teen o mesmo sentido, a carga elctrica ser positiva. Se teen
sentido oposto, ser negativa.
c)
Unha vez alcanzado o equilibrio, a suma das forzas sobre a esfera cero:
= 0
= + +

Logo da descomposicin bidimensional chegamos a:

=
=

= tg 30 =
= tg =

Despexamos a carga e substituimos:

tg tg 20 1,5 103 9,8
=
=
= 5,4 106 C

103
d)
A enerxa potencial gravitatoria aumentou a costa da enerxa potencial
electrosttica.

8. Das esferas de 5 g atpanse penduradas por dous fos de 30 cm desde un mesmo

punto. Se se lles fornece a ambas as partculas a mesma carga, sepranse de xeito que os fos forman
entre si un ngulo de 60.
a) Debuxa nun diagrama as forzas que actan sobre as partculas.
b) Obtn o valor da carga que se fornece a cada partcula.
Datos: K = 9109 Nm2C-2 ; g = 9,8 ms-2

a)

b) Unha vez alcanzado o equilibrio, a suma das forzas sobre cada esfera cero:

= +
+ =0
O mdulo da forza elctrica que exerce unha esfera sobre a outra :
=

2
2
9
=
9

10

2
(0,30)2

pois: = 2 0,3 30 = 0,30 m

Logo da descomposicin bidimensional chegamos a:
=
=

= tan 30 =

Despexamos a carga e substituimos:

tan 30 5 103 9,8

=
= 5,3 107 C
1011

9. Das cargas negativas iguais, de 1 C, atpanse sobre o eixo de abscisas, separadas unha distancia de
20 cm. A unha distancia de 50 cm sobre a vertical que pasa polo punto medio da lia que as une,
abandnase unha carga de 1 C, de masa 1 g, inicialmente en repouso. Determina:
a) A velocidade que ter ao pasar polo punto medio da lia de unin.
b) O valor do potencial elctrico en dito punto medio.
Dato: K = 9109 Nm2C-2

a) As das cargas elctricas negativas crean un potencial no punto onde se atopa a carga positiva, e outro
no punto medio da recta que as une, de maneira que o deixar ceibe a carga positiva, esta se mover
adquirindo unha enerxa cintica que ser igual o traballo que realizan as cargas negativas para
trasladala.
O traballo elctrico realizado pola forza do campo : = ( )
Calculamos os potenciais nos puntos inicial e final como a suma alxebraica dos potenciais creados
neses puntos por cada unha das cargas negativas:
= ( )
= 1 + 2 = 9 109
= 1 + 2

Substituindo:

Como a enerxa cintica :

106

(0,102

1
0,502 ) 2
6

2 = 3,5 104 V

+
10
= 9 109
2 = 1,8 105 V
0,1

= 106 (3,5 104 + 1,8 105 ) = 0,145 J

A velocidade ser:

b) O potencial en B:

2
103 2
0,145 =
2
2
|| = 17 m s 1

= 1,8 105 V

10. Das cargas puntuais fixas de magnitudes q1= -40 nC e q2= 25 nC distan 8 cm. Sobre o segmento que as
une, a 2,5 cm da carga positiva, abandnase sen velocidade inicial un protn. Cal ser a velocidade do
protn cando se atope a 1 cm da carga negativa?
Datos: qp=1,610-19 C ; mp=1,610-27kg

Pola conservacin da enerxa mecnica:

=
+ = +

A enerxa cintica inicial nula. As enerxas potenciais sern:

1 2
40 109 25 109
+
= 9 109 1,6 1019
+
= 1 + 2 =

1
2
5,5 102 2,5 102
== 3,9 1016 J
1 2
40 109 25 109
9
19
+
= 9 10 1,6 10

+
= 1 + 2 =
=
1
2
1 102
7 102
= 5,3 1015 J
A enerxa cintica na posicin final ser:
= = 3,9 1016 (5,3 1015 ) = 5,6 1015 J
E a velocidade:
2

| | =

25,61015
1,61027

= 2,7 106 m s 1

11. Un electrn-voltio unha unidade de enerxa igual enerxa cintica dun electrn que foi acelerado
partindo do repouso cunha diferencia de potencial de 1 V.
a) Obtn a equivalencia en unidades do sistema internacional.
b) Cal a velocidade dun electrn de enerxa cintica 1 eV?
c) Cal a velocidade dun deutern de 100 eV.
Datos: qe = 1,610-19 C ; me = 9,110-31 kg; mp = 1,610-27 kg. A masa dun deutern equivale de dous protns.

a) A enerxa cintica:
b) =
c) =

= = 1,6 1019 1 = 1,6 1019 J eV 1

, e despexando a velocidade:

2 1,6 1019
| | =
= 5,9 105 m s 1
31

, e despexando a velocidade:

9,1 10

2 100 1,6 1019

| | =
= 105 m s 1
27
2 1,6 10

12. A radioterapia para o tratamento do cancro basase nun acelerador lineal (LINAC) que proporciona altas
velocidades a electrns. Os aceleradores lineais poden ter lonxitudes desde un metro a varios quilmetros.
Nun acelerador de 4 m existe un campo elctrico uniforme de intensidade 300 NC-1.
a) Que enerxa adquire un electrn partindo do repouso ao longo deste percorrido (expresada en eV)?
b) Con que velocidade sair do acelerador?
Datos: qe=1,610-19 C ; me=9,110-31 kg

a) Os electrns saen do nodo con velocidade nula e chegan ao ctodo, antes de sairen do acelerador,
cunha velocidade ve. Como a enerxa mecnica se conserva:
() = ()
+ = + + +

A enerxa que adquiren grazas ao acelerador lineal ser:

b) + =

+ = = = 1,6 1019 300 4 = 1,9 1016 J = 1200 eV

2
, e despexando
2

a velocidade:

2 +
| | =
= 2,1 107 m s 1

13. Unha partcula de 9 C e 1 g chase en repouso na orixe de coordenadas. Aplcaselle un campo elctrico
uniforme de 650 NC-1 dirixido no sentido positivo do eixo Y.
a) Describe a traxectoria seguida pola partcula at chegar a un punto situado a 2 m do punto de partida.
Que aceleracin ter?
b) Obtn o traballo realizado polo campo no desprazamento da partcula.
c) Aumenta ou dimine a enerxa potencial da partcula? En que se transforma esa variacin de enerxa?
a)
A traxectoria ser rectilnea, pois o campo elctrico exerce sobre a carga
positiva unha forza dada por: = . Como o campo elctrico uniforme, a forza e
xa que logo a aceleracin sern constantes: MRUA.
= =
A aceleracin ser:
9 106 650
= 5,9m s 2
=
103
b) O traballo realizado polo campo :
= = 9 106 650 2 cos 0 = 1,2 102 J
c) A variacin de enerxa potencial: = :
= = 1,2 102 J

A enerxa potencial da partcula dimine pois o traballo realizado polo campo

elctrico e a partcula gaa enerxa cintica.

14. Unha partcula alfa ceibase sen velocidade entre as placas dun condensador plano no que existe un campo
elctrico uniforme de 1,2104 Vm-1.
a) Que lonxitude debe percorrer o ncleo de helio para acadar unha velocidade de de 6 kms-1?
b) Cal ser a diferenza de potencial entre os puntos inicial e final?
Datos: q=21,610-19 C ; m=41,610-27kg

a) A traxectoria ser rectilnea, pois o campo elctrico exerce sobre a carga positiva unha forza
dada por: = . Como o campo elctrico uniforme, a forza e xa que logo a aceleracin sern
constantes:
= =
Como a partcula alfa ten carga positiva, a forza e a aceleracin tern a mesma direccin e sentido
que o campo elctrico, cun mdulo:
2 1,6 1019 1,2 104
=
= 6,0 1011 m s 2
4 1,6 1027
Como describe un MRUA:
2 = 2 , despexando:
2
= 3 105 m
=
2
b) Pola conservacin da enerxa mecnica:
1 = 2
1 + 1 = 2 + 2
A enerxa que adquiren grazas ao acelerador lineal ser:
2 =
A diferenza de potencial ser:
2 2 4 1,6 1027 (6 103 )2
=
=
= 3,6 101 V
=

2 2
4 1,6 1019
Tamn podera rresolverse empregando a relacin entre V e campo elctrico:
= = 1,2 104 3 105 = 3,6 101 V

15. No tubo dun osciloscopio, un feixe de partculas cargadas desviado da

sa traxectoria rectilnea con velocidade constante por campos
elctricos perpendiculares traxectoria inicial, tal e como se indica no
debuxo. Entre das placas dun osciloscopio establcese un campo
elctrico uniforme de 400 Vcm-1 de intensidade.
a) Cal a forza elctrica exercida sobre un electrn cando pasa entre
as placas?
b) A que aceleracin se ve sometido o electrn? Que tipo de
movemento describe? Como ser a traxectoria?
c) Ten importancia o peso do electrn no movemento que describe?
Compara ambas as forzas e as aceleracins debidas interaccin
elctrica e gravitatoria.
Datos: qe=-1,610-19 C ; me=9,110-31 kg

a) Como o campo elctrico uniforme, a forza tamn o ser:

=
Por tanto:
= 1,6 1019 (4) 104 = 6,4 1015 N
b)
A aceleracin, segundo a 2 lei de Newton: =
6,41015

= 9,11031 = 7,0 1015 m s 1

O electrn vai describir na direccin da sa traxectoria inicial o mesmo MRU que tia, mentres que en
direccin perpendicular a esta estar sometido a unha aceleracin constante e ter un MRUA. O
movemento resultante ser parablico.

c) Debido a sa masa, a interaccin gravitatoria ser de intensidade:

= = 9,1 1031 9,8 = 8,9 1030 N
e a aceleracin ser 9,8 ms-2
Por tanto, para os electrns nun osciloscopio, a interaccin gravitatoria (8,9 1030 ) desprezbel fronte
elctrica (6,4 1015 N).

16. Un electrn penetra entre as placas do condensador plano da figura

cunha velocidade de 1700 kms-1. Obtn:
a) A forza elctrica que acta sobre o electrn.
b) O tempo que tarda en percorrer as placas.
c) A desviacin vertical experimentada ao sar das placas.
d) A velocidade ao sar das placas.
Datos: qe=-1,610-19 C ; me=9,110-31 kg

a) Como o campo elctrico uniforme, a forza tamn o ser:

=
Por tanto:

= 1,6 1019 200 = 3,2 1017 N

b) O movemento que describe o electrn unha semiparbola, semellante a un lanzamento horizontal
no campo gravitatorio. O tempo que tarda en percorrer as placas s depende da sa velocidade
horizontal (MRU), xa que nesta direccin a aceleracin nula:
=

c) No eixo vertical describe un MRUA:

3 102
=
= 1,8 108 s
1,7 106
=

2
2

A aceleracin:

Substituindo:

d) A velocidade total ser:

onde:

3,2 1017
=
= 3,5 1013 m s 2
9,1 1031

3,5 1013 (1,8 108 )2

= 5,6 103 m
2
=
+

= = 3,5 1013

1,8 108 = 6,3 105

Logo:

= 1,7 106 + 6,3 105 m s 1

de mdulo:

= 1,8 106 m s 1

17. O aparello para medir a carga do electrn polo mtodo de Millikan da gota de aceite consta de das
placas planas paralelas e horizontais separadas 1,5 cm.
a) Se precisamos un campo elctrico de 6,34104 Vm-1 para mantela en equilibrio, que diferenza de
potencial debemos proporcionar entre as placas?
b) Acha a carga dunha pequena esfera de 1,5 g que se atopa en equilibrio nunha rexin na que existe
un campo elctrico de 2103 NC-1.
a)

Entre as placas dun condensador plano o campo elctrico constante.

A ddp necesaria entre as placas depende da separacin entre estas:
= = 6,34 104 1,5 102 = 9,5 102 V
e) No equilibrio:
=
As:
=
Despexando a carga:
1,5 109 9,8
=
= 7,4 1012 = 7,4 C
2 103

18. Calcula o campo electrico e o potencial creado por unha bla maciza condutora de 30 cm de raio que ten
unha carga total de +4,310-6 C nos seguintes puntos:
a) A 50 cm do centro da esfera.
b) A 20 cm do centro da esfera.
c) Na superficie da esfera.
d) Fai unha representacin grfica do campo elctrico e mais do potencial en funcin da distancia ao
centro da esfera.
9

2 -2

Dato: k = 910 Nm C

a) r > R:
Segundo a lei de Gauss, o campo elctrico producido por unha esfera
uniformemente cargada nun punto fra dela o mesmo que se producira
supoendo que toda a carga estivese concentrada no seu centro:

4,3 106
= 2 = 9 109
= 1,55 105 N C 1
0,52

O potencial vn dado por:

= = 9 109

4,3106
0,5

= 7,74 104 V

b) Dentro da esfera, o campo nulo, pois non hai carga encerrada pola superficie gaussiana. O potencial
ser constante e igual ao potencial na superficie da esfera condutora::

4,3 106
= = 9 109
= 1,29 105 V
0,3

c) Para r = R:

4,3 106
9
=
9

10

= 4,3 105 N C 1
0,32
2

d)

19. Comprobouse que o campo electrico terrestre perpendicular superficie da Terra, dirixido cara o
centro da Terra e de 110 NC-1de intensidade. Calcula a densidade superficial de carga da Terra e a sa
carga elctrica total.
9

2 -2

Datos: raio da Terra 6370 km, K= 910 Nm C

Segundo a lei de Gauss, o campo elctrico producido por unha esfera uniforme cargada na sa superficie
o mesmo que se producira supoendo que toda a carga estivese concentrada no seu centro:

= 2

Despexando a carga:
2 110 (6,37 106 )2
=
= 5,0 105 C
=

9 109
Supoendo homoxnea a distribucin superficial da carga, a densidade ser:

5,0 105
= =
= 9,7 1010 C m2
4 (6,37 106 )2

20. Nunha treboada de po na superficie de Marte, a nube de partculas ten unha densidade de carga de 10
electrnscm-3. Calcula:
a) A carga elctrica total se a nube ten un volume de 100 m3.
b) O campo elctrico e o potencial que crea a unha distancia de 5 m do centro da mesma.
Datos: Podemos supoer a nube esfrica. qe= -1,610-19 C

a) A densidade volmica de carga :

= 10electrns cm3 = 1,6 1012 C m3
Se a nube de 100 m3 a carga total ser:
= = 1,6 1010
b) O raio da nube vale:
4 3
3 3100
=
; = 4 = 2,9 m
3
Xa que logo, o campo elctrico e o potencial vaise calcular para r > R. As os mdulos sern:

1,6 1010
= 2 = 9 109
= 5,8 102 N C 1
52

1,6 1010
= = 9 109
= 0,29 V

21. Un protn ten unha enerxa cintica de 10-14 J. Segue unha traxectoria circular nun campo magntico B=
0,5 T.
a) Como debe ser a direccin do protn con respecto ao campo magntico? Por que?
b) Calcula o raio da traxectoria.
c) Obtn a frecuencia coa que xira.
Datos: mp = 1,6710-27 kg; qp = 1,610-19 C

a) Se describe unha traxectoria circular, a partcula partcula ter que

penetrar perpendicularmente a un campo magntico, pois segundo a Lei
de Lorentz:

=
Onde a forza magntica (Lei de Lorentz) ser a forza centrpeta que
producir o movemento circular.
b) Dado que a velocidade e o campo magntico son perpendiculares, o
mdulo da forza ser:
= sen
Pola 2 lei de Newton:
2
= = =

Igualando obtemos o raio da circunferencia que describe o protn:

=

O mdulo da velocidade non vara. Do valor da enerxa cintica:

2
=
2
Substituindo obtemos:
= 3,5 106 m s1
Finalmente:
= 7,3 102

c) Aplicando as ecuacins propias do movemento circular poderemos calcular a frecuencia coa que
xira:
= =2
= 7,6 106 Hz

22. Un electrn penetra perpendicularmente nun campo magntico de 0,5 T cunha velocidade de 2000
kms-1.
a) Calcula o radio da rbita que describe.
b) Acha o nmero de voltas que d en 0,01 s.
c) Calcula a intensidade dun campo elctrico que anule o efecto do campo magntico.
Datos : qe= 1,610-19 C, me= 9,110-31 kg

a) A forza magntica que acta sobre o electrn:

=
O electrn describir un movemento circular no cal a forza centrpeta a magntica, cun raio:

=

Substituindo:
= 2,3 105 m
b) O espazo que percorrer nese tempo ser:
= = 2 104 m

dividindo pola lonxitude da circunferencia obteremos o nmero de voltas

=
= 1,4 108 voltas
2

c) Anulrense os efectos dos campos quere dicir que a forza producida polo campo elctrico debe ser
de igual mdulo e direccin pero de sentido oposto producida polo campo magntico:
+ = 0
As, en mdulo:
=
Despexando:
= = 2 106 0,5 = 1,5 106 NC1
23. Nunha rexin do espazo na que existe un campo elctrico de 100 NC-1 e un campo magntico
de 10-3 T, perpendiculares entre si, penetran un protn e un electrn con velocidades perpendiculares a
ambos os campos.
a) Debuxa nun esquema os vectores velocidade, campo elctrico e campo magntico no caso de que
as partculas non se desven.
b) Que velocidade deben ter o protn e o electrn para pasaren sen desviarse?
c) Que enerxa cintica deberan ter nesas condicins?
Datos: qe = -1.610-19 C, me = 9,110-31 kg, mp = 1,610-27 kg

a)

b) A forza exercida polo campo elctrico : =

A forza exercida polo campo magntico: =
A condicin para que as partculas cargadas pasen sen desviarse : + = 0
E por tanto, a velocidade de ambas as partculas debe ter por mdulo:
100
= = 3 = 105 m s 1
10
c) As enerxas cinticas sern:
2 1,6 1027 (105 )2
() =
=
= 8,0 1018 J
2
2
2 9,1 1031 (105 )2
() =
=
= 4,6 1021 J
2
2

24. Un electrn con 1 eV de enerxa cintica describe un movemento circular uniforme nun plano
perpendicular a un campo magntico de 10-4 T.
a) Explica, con axuda dun debuxo, as posbeis direccins e sentidos da forza, velocidade e
campo magntico implicados.
b) Calcula o raio da traxectoria.
Datos: qe = -1.610-19 C, me = 9,110-31 kg

a)
A forza exercida polo campo magntico: =
Para que a traxectoria sexa circular, a velocidade e o campo magntico deben ser
perpendiculares entre si. O sentido de xiro depender do sentido do campo magntico
con respecto direccin do electrn, segundo se pode observar na figura.

b)
A forza exercida polo campo magntico ser a forza centrpeta necesaria para
que o electrn describa a circunferencia. O raio da traxectoria ser:

=

Obtemos a velocidade da enerxa cintica:

2
2
2 1,6 1019
; =
=
= 5,9 105 m s 1
2

9,1 1031

Substituindo:
9,1 1031 5,9 105
=
=
= 3,4 102 m

1,6 1019 104

25. No interior dun tubo de TV, un electrn do feixe acelerado por unha diferencia de potencial de 2104 V.
A continuacin atravesa unha rexin na que hai un campo magntico transversal que o obriga a
describir un arco de 12 cm de raio. Cal o valor do campo magntico?
Datos: qe = -1.610-19 C, me = 9,110-31 kg

Na primeira parte do tubo, o electrn parte do repouso e sometido a un campo elctrico. A enerxa
mecnica consrvase, de xeito que a enerxa cintica sada igual variacin na sa enerxa potencial:
2
=
= ;
2
Sae cunha velocidade:
2
2 1,6 1019 2 104
=
= 8,4 107 m s 1
=
9,1 1031

Esta velocidade coa que entra perpendicularmente ao campo magntico na segunda parte do tubo, onde
se produce un movemento circular uniforme.
Substituindo e despexando, obtemos o valor de B:


9,1 1031 8,4 107
=
; =
=
= 4,0 103 T

1,6 1019 1,2 101

26. Un ciclotrn para acelerar protns ten un campo magntico de intensidade 0,4 teslas, e o seu radio 0,8
m.
a) Fai un esquema do ciclotrn e describe como funciona.
b) Calcula a velocidade coa que saen os protns do ciclotrn.
c) Que voltaxe fara falta para que os protns adquirisen esa velocidade partindo do repouso?
Datos: mp = 1,6710-27 kg; qp = 1,610-19 C

a)
Un ciclotrn un acelerador de partculas que se basea en que a velocidade
angular dunha partcula cargada no interior dun campo magntico uniforme
independiente do raio e da velocidade lineal:

As, ao introducir as partculas cargadas nun dispositivo con forma de "D" e seren
aceleradas cunha voltaxe alterna de frecuencia exactamente igual a c, ao completaren
media volta, a "D" contraria cambia de polaridade dndolles un novo "empurrn" e
comunicndolles unha enerxa qV. A velocidade das partculas crece deste xeito adquirindo un valor final
igual a:

b) Da expresin anterior:
= 3 107 m s 1

c) A enerxa cintica sera igual ao traballo elctrico realizado:

2
= ;
=
2
Despexando:
= 4,7 106 V

27. Sexan dous fos metlicos moi longos, rectilneos e paralelos, separadas por unha distancia de 10 cm e
polos que circulan senllas correntes de intensidades 1 A e 2 A no mesmo sentido.
a) Debuxa o campo magntico resultante no punto medio da lia que une ambos os condutores e calcula
o seu valor.
b) Na rexin entre os condutores, a que distancia do primeiro fo cero o campo magntico?
c) Acha a forza magntica por unidade de lonxitude que se exerce sobre a corrente de 2A.
Dato: 0 = 410-7 (SI)
a) Os campos magnticos creados por cada corrente sern opostos e
de direccin perpendicular ao plano formado polas correntes.
Tern como mdulo:

=
2
Como teen a mesma direccin e sentidos opostos, a intensidade total
resultante ser a resta dos mdulos:
4 107 2 4 107 1
4 107

=
= 4 106 T
= 2 1 =
2 0,05
2 0,05 2 0,05
b) Para que o campo magntico sexa cero:
2 = 1
4 107 2

4 107 1

2
2 (0,1 )
despexando resulta:
= 0,033 = 3,3 cm

c) A forza que exerce un campo magntico sobre unha corrente rectilnea :

=
Se o campo producido por unha corrente paralela, o mdulo da forza por unidade de lonxitude ser:
12 1 2 2 107 1 2
=
=
= 4 106 N m1

2
2 0,1

28. A Terra exerce un campo magntico de intensidade 0,510-4 T. Un anaco de arame de alta tensin, en
direccin suroeste-nordeste e formando un ngulo de 60 co ecuador, espllase entre das torres
separadas 150 m e transporta unha corrente de 1 kA.
a) Calcula a forza que se ve sometido. Infle no resultado o sentido no que circula a corrente?
b) Hai algunha posibilidade de que o arame de alta tensin non sufra o efecto do campo magntico
terrestre?
Nota: Supn que o campo magntico est dirixido de norte a sur.

N

60

a)
A forza que exerce un campo magntico sobre unha corrente
rectilnea :

=
O mdulo da forza ser:
= sen = 103 150 0,5 104 sen(90 + 60) = 3,75 N
A direccin da forza ser perpendicular ao plano que forman a lia de
corrente e o campo magntico terrestre. Ser por tanto normal superficie
da Terra e cara o ceo.

b) Se as torres puidesen estar aliadas coa direccin do campo magntico, a forza sera nula. Por tanto
direccin norte-sur, independentemente do sentido da corrente.

29. A espira rectangular da figura ten un lado mbil de lonxitude 15

cm. Est situada nun campo magntico uniforme de 0,5 T,
perpendicular ao plano da espira e dirixido cara adentro do papel.
Se o lado mbil se despraza cunha velocidade constante de 2 m/s,
cal ser a forza electromotriz inducida na espira?
Segundo a lei de Faraday-Lenz, a fem inducida ser:

( )
( )
=
=
=
= = 0,5 2 0,15 = 0,15 V

O signo negativo indica que a corrente inducida debe dar lugar a un campo magntico que se opoa ao
aumento de fluxo que se produce na espira. O campo magntico debe ser sando do plano da espira, polo
que o sentido da corrente inducida ser antihorario.

ELECTROMAGNETISMO. CUESTINS
1. Que grfica representa correctamente a enerxa potencial elctrica dunha carga puntual negativa
situada nun campo creado por unha carga puntual positiva, cando vara a distancia que as separa?

SOL.: c

Trtase dunha situacin de tipo atractivo. Tendo en conta a ecuacin que representa a enerxa
potencial:
+
=

Resulta unha funcin na que a enerxa potencial vara de forma inversamente proporcional coa
distancia, pero con carcter negativo. A enerxa potencial representa o traballo realizado por unha
forza exterior para achegar unha carga dende o infinito (valor 0 de Ep) at un punto do campo. A
medida que a distancia diminue, a enerxa potencial cada vez menor.

2. Unha carga elctrica positiva chase baixo a accin dun campo elctrico uniforme. A sa enerxa
potencial aumenta:
a) Se a carga se despraza na mesma direccin e sentido que o campo elctrico.
b) Se a carga se despraza na mesma direccin e sentido oposto ao campo elctrico.
c) Se a carga se despraza perpendicularmente ao campo elctrico.
SOL.: b

Para que a enerxa potencial da carga aumente ao desprazarse cmpre que o traballo realizado polo
campo sexa negativo, pois:
=

Isto s posbel se a carga positiva se move paralelamente ao campo elctrico pero en sentido oposto
a este, pois ao ser o campo elctrico uniforme:

= =

3. Unha partcula cargada mvese espontaneamente cara puntos nos que o potencial electrosttico
aumenta. O signo da carga elctrica ser:
a) Positivo; b) Negativo; c) Non se pode saber.
SOL.: b

Tendo en conta o principio de conservacin da enerxa mecnica, a enerxa cintica da partcula vai
aumentar segundo dimina a enerxa potencial, pois a suma de ambas as enerxas debe ficar
constante. Como:
=

Para que < 0 cmpre que a carga sexa negativa para que se mova espontaneamente cara valores
crecentes do potencial.

4. No mes de abril de 2010 producronse treboadas magnticas causadas pola chegada atmosfera dun
vento solar de protns a 500 kms-1. Cal foi a enerxa en electrn-volt de cada un destes protns ao
chegaren a atmosfera?
Datos: qp=1,610-19 C ; mp=1,6710-27 kg

SOL.: c

a) 2,0910-16 eV; b) 3,3410-35 eV; c) 1,3103 eV.

A velocidade coa que chegan failles adquirir unha enerxa cintica:

1
1
= 2 = 1,67 1027 (500 103 )2 = 2,09 1016 J
2
2
Como 1 eV equivale enerxa necesaria para que un electrn (igual carga que o protn) percorra un
campo elctrico cunha ddp de 1 V:
== 2,09 1016

1
= 1305 eV
1,6 1019

5. As lias de campo elctrico producido por un fo rectilneo infinito e uniformemente cargado:

a) Son circunferencias concntricas co fo.
b) Son lias rectas paralelas ao fo.
c) Son lias rectas perpendiculares ao fo.
SOL.: a

En cada punto o campo elctrico sera perpendicular ao arame, pois cada

elemento de fo xera en cada punto un campo cunha compoente paralela ao
arame que se anulan entre si cos outros elementos prximos.
S as compoentes perpendiculares do campo se suman entre si, dando pois
lias de campo perpendiculares ao fo.

6. Que conclusins se poden sacar do feito de que o fluxo neto a travs dunha superficie gaussiana sexa
cero?
a) O campo elctrico cero en culquera punto da superficie.
b) Non hai cargas elctricas no interior.
c) A suma alxebraica das cargas (carga neta) no interior cero.
SOL.: c

A partir do teorema de Gauss, o fluxo neto implica o fluxo de entrada e o fluxo de sada, de a que se o
fluxo 0, non deba haber carga neta no interior da superficie.

7. Unha esfera conductora de radio R e carga de Q Culombios en equilibrio electrosttico:

a) O potencial exterior nulo e o interior constante.
b) O campo exterior e funcin inversa do cadrado da distancia e o interior nulo.
c) O potencial exterior constante e o interior nulo.
SOL.: b

Aplicando o teorema de Gauss obtnse o campo exterior e interior:

= 2

= 0

A partir do campo obtense o potencial como funcin inversa da distancia no exterior e constante (e
igual o da superficie) no interior:

= = = =

8. No interior dun conductor cargado, en xeral:

a) O potencial non nulo.
b) A carga non nula.
c) O campo non nulo.
SOL.: a

No interior dun conductor cargado o potencial non nulo, pois para levar carga at o seu interior
necesitamos que se realice un traballo. En casos particulares, o potencial pode ser nulo, pero en
cambio, se a carga non fose nula, afastarase at a superficie (o que ocorre normalmente) deixando no
interior un campo nulo.

9. Un positrn de carga 1,610-19 C entra nun campo magntico = 0,1(). Se a velocidade do positrn
= 105 (m s 1 ) , entn a forza que sofre, en newton, :
a) 1,6 1015
b) 1,6 1015

c) 1,6 1015
SOL.: c

A partir da aplicacin da lei de Lorentz:

obtnse que a forza magntica

Como resultado de aplicar o produto vectorial entre os vectores e
15
resultante debe ser 1,6 10

10. Cando unha partcula cargada se move dentro dun campo magntico, a forza magntica que acta
sobre ela realiza un traballo que sempre :
a) Positivo, se a carga positiva.
b) Positivo, sexa como sexa a carga.
c) Cero.
SOL.: c

Unha partcula cargada en movemento dentro dun campo magntico est sometida a accin dunha
, resultar perpendicular ao campo e
forza magntica, que segundo a lei de Lorentz: =
velocidade da partcula. Por isto o traballo realizado
=

ser nulo, pois e son dous vectores perpendiculares, sendo = , e polo tanto coa mesma
direccin e sentido que .

11. Para que unha carga elctrica non se desve ao pasar por unha zona de campo magntico non nulo, as
lias de campo han ser:
a) Perpendiculares ao desprazamento da carga.
b) Paralelas desprazamento da carga.
c) De calquera xeito que sexan, a carga desvase sempre.
SOL.: b

A forza que sofre unha carga en movemento no seo dun campo magntico vn dada polo produto
: , polo que, en caso de haber movemento dunha carga nun campo magntico a
=
vectorial
forma de que dita forza sexa nula que a velocidade e o campo sexan paralelos.

12. Nunha habitacin existe un campo magntico que apunta verticalmente para abaixo. De pronto
lnzanse dous electrns, dende o mesmo punto, coa mesma velocidade en direccin perpendicular ao
campo, pero en sentidos contrarios. Como se movern?
a) En crculos tanxentes e sentido horario.
b) No mesmo crculo.
c) En crculos tanxentes e sentido antihorario.
SOL.: a

, que vai orixinar un movemento circular no electrn (carga q

De acordo coa lei de Lorentz : =
negativa), resultar:

Mvense en sentido horario describindo crculos tanxentes.

13. Se nunha rexin do espacio temos un electrn movndose en lia recta a velocidade constante,
podemos detelo se o sometemos a:
a) Un campo elctrico de direccin paralela ao movemento.
b) Un campo magntico de direccin paralela ao movemento.
c) Un campo magntico de direccin perpendicular ao movemento.
SOL.: a

A forza que experimenta unha carga elctrica situada nunha rexin na que existe un campo elctrico
vn dada por:

= =

Se o campo elctrico ten a mesma direccin que o movemento da carga e o mesmo sentido, como o
electrn ten carga negativa, a aceleracin tamn ser negativa.

, que nunca vai modificar o mdulo

=
Se temos un campo magntico, a forza vn dada por:
da velocidade do electrn.

14. Explica en que direccin debes colocar na superficie da Terra un arame recto polo que circula unha
corrente elctrica para que a forza exercida sobre el polo campo magntico terrestre sexa mxima:
a) Norte-Sur.
b) Leste-Oeste.
c) Outras.
Nota.- Considrese que as lias do campo magntico terrestre seguen de xeito aproximado a direccin Norte-Sur

SOL.: b

Tendo en conta a Lei de Lorentz: =

Para que a forza sobre as cargas sexa mxima, o campo magntico debe ser
perpendicular velocidade das mesmas, isto , ao fo condutor.

15. Un condutor rectilneo leva unha corrente de 1 A. Produce un campo magntico mis intenso:
a) Canto mis groso sexa o conductor.
b) Canto maior sexa a velocidade de cada electrn individual.
c) Canto mis prximo estea ao punto exterior.
SOL.: c

Tendo en conta que o campo magntico producido por un condutor rectilneo vn dado por:

canto menor sexa r, maior ser o campo magntico.

16. Por dous condutores paralelos e prximos entre si circulan correntes elctricas do mesmo sentido.
Que lle ocorrer aos condutores?
a) Atrense.
b) Replense.
c) Non exercen forzas mtuas se as correntes son da mesma magnitude.
SOL.: a

A partir da aplicacin da 2 lei de Laplace:

e da lei de Biot-Savart:

poderemos coecer as caractersticas das forzas debidas accin mtua

entre correntes:

0 1 2
2

, obtnse unha accin mtua de

A partir da aplicacin dos correspondentes productos vectoriais de
tipo atractivo entre correntes do mesmo sentido.
17. Se se move unha espira paralelamente ao seu eixo na mesma direccin dun campo magntico
uniforme:
a) Prodcese corrente inducida ao comezar o movemento.
b) Non se produce ningunha corrente inducida.
c) Aparece unha corrente inducida no sentido antihorario.
SOL.: b

A aparicin dunha corrrente inducida, de acordo coa lei de Lenz implica a existencia dun fluxo
magntico variable, algo que non ocorre se a espira non modifica a sa direccin de movemento no
seo do campo magntico:
=

18. O coeficiente de autoinduccin dunha bobina toroidal a relacin:

a) Entre o fluxo e a intensidade.
b) Entre a intensidade e o campo magntico.
c) Entre o campo elctrico e o campo magntico.
SOL.: a

O coeficiente de autoinduccin dunha bobina unha caracterstica xeomtrica que se pode obter
como relacin entre o fluxo e a intensidade, e mdese en henrios.
19. Polo fo condutor da figura circula unha corrente contnua no sentido indicado.
Inducirase unha corrente na espira rectangular se:
a) A espira se move cara a dereita.
b) A espira se move cara arriba paralelamente ao fo.
c) A espira non se move.
SOL.: a

A aparicin dunha corrrente inducida, de acordo coa lei de Lenz implica a existencia
dun fluxo magntico variable:
=

Como o campo magntico producido por un condutor rectilneo vn dado por:

as lias de campo que atravesan a espira perpendicularmente diminuirn se esta se move cara a
dereita, afastndose do fo, dando lugar corrente inducida.

20. A espira circular da figura est situada no seo dun campo magntico uniforme
entrante no plano do papel. Inducirase unha forza electromtriz se:
a) A espira se move cara a dereita.
b) A espira se move na direccin do campo magntico.
c) O valor do campo magntico aumenta linealmente co tempo.
SOL.: c

A aparicin dunha corrrente inducida, de acordo coa lei de Lenz implica a

existencia dun fluxo magntico variable:
=

Se o campo magntico vara co tempo, aparecer unha f.e.m. inducida.

21. Unha espira colcase perpendicularmente a un campo magntico uniforme. En que caso ser maior a
f.e.m. inducida pola espira?
a) Se o campo magntico dimine linealmente de 300 mT a 0 en 1 ms.
b) Se o campo magntico aumenta linealmente de 1 T a 1,2 T en 1 ms.
c) Se o campo magntico permanece constante cun valor de 1,5 T.
SOL.: a

A aparicin dunha corrrente inducida, de acordo coa lei de Lenz implica a existencia dun fluxo
magntico variable:
=

Como o campo magntico producido por un condutor rectilneo vn dado por:

as lias de campo que atravesan a espira perpendicularmente diminuirn se esta se move cara a
dereita, afastndose do fo, dando lugar corrente inducida.