Está en la página 1de 70

CAPITULO I

CONCEPTOS BSICOS.
CAPTULO I.
CONCEPTOS BSICOS.
1.1 REGISTROS GEOFSICOS.
As como la especialidad de registros geofsicos ava!"# el arte de
iterpretar s$s datos tam%i& lo 'i!o. E la act$alidad el a(lisis
detallado de $ co)$to de servicios de ca%le c$idadosamete
seleccioados proporcioa $ m&todo para derivar o iferir valores
e*actos de la sat$raci" del ag$a o 'idrocar%$ros# la porosidad# el dice
de permea%ilidad# la litologa del +acimieto# etc&tera. Estos so parte
de los coocimietos ,$e el Igeiero del (rea operativa# de dise-o + de
.$idos re,$iere para la iterpretaci" de registros geofsicos.
Por otro lado# se e*plica c"mo i.$+e las codicioes operativas
para la iterpretaci" de registros/ las 'erramietas ,$e se $tili!a para
esta actividad# las aplicacioes de los registros e la perforaci" de
po!os + los registros ,$e se efect0a d$rate la perforaci".
Los +acimietos tiee $a geometra limitada de formas# tama-os
+ orietacioes# detro de las c$ales se cosidera1 aticliales# domos
salios# lleado de caal# %arrera de %a)a permea%ilidad# trampas
letic$lares + cimas de arrecife.
La orietaci" + forma fsica de $ +acimieto i.$+e seriamete
e s$ prod$ctividad. Los +acimietos so ac'os o estrec'os#
vol$miosos# delgados# grades o pe,$e-os. Los +acimietos gigates#
como alg$os e el 2edio Oriete# a%arca cietos de 3il"metros
c$adrados + tiee varios miles de pies de espesor.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS. 1
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
E*iste otros ,$e so mi0sc$los# demasiado pe,$e-os para ser
perforados + s$s co:g$racioes vara desde $a simple forma de
lete 'asta alg$as e*cesivamete comple)as.
La ma+ora de las rocas ,$e coforma los +acimietos
s$p$estamete se acomodaro e capas como si f$era s(%aas o
pastelitos# s$s caractersticas fsicas# por lo tato# tiede a ser m$+
diferetes + co direccioes distitas# lo ,$e se cooce como
aisotropa.
Los +acimietos ,$e o se origiaro e forma de capas por
graos depositados + ,$e o se a)$sta al modelo lamiar de
aisotropa# so e)emplos de rocas ;car%oatos< ,$e origialmete
coforma%a arrecifes# rocas sometidas a $a fract$raci" m$+ grade
o rocas co $a porosidad m$+ amplia.
6esafort$adamete# s"lo alg$os de estos par(metros
petrofsicos p$ede medirse directamete# e cam%io# de%e iferirse $
o%teerse de la medici" de otros par(metros fsicos de las formacioes.
Act$almete# es posi%le medir $a gra catidad de par(metros ,$e
icl$+e# etre otros# la resistividad# la desidad# el tiempo de tr(sito#
el potecial espot(eo# la radioactividad at$ral + el coteido de
'idr"geo de la roca.
La iterpretaci" de registros es el proceso por el c$al dic'os
par(metros mes$ra%les se trad$ce a los par(metros petrofsicos
deseados de porosidad# sat$raci" de 'idrocar%$ros# permea%ilidad#
prod$ctividad# litologa# etc&tera.
Esta iterpretaci" se complica m(s de%ido al proceso de
perforaci" e s# +a ,$e al perforar a trav&s de $a formaci"# los
.$idos detro de los poros de la roca ,$e rodea al ag$)ero p$ede
despla!arse o cotamiarse de%ido a la ivasi".
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS. 2
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
El o%)etivo de la iterpretaci" c$atitativa de los registros es
proporcioar las ec$acioes + t&cicas para ,$e p$eda efect$arse los
c(lc$los re,$eridos para coocer los par(metros petrofsicos.
1.2 ROCA.
La Tierra e s$s =.>?? milloes de a-os# 'a s$frido coti$os
cam%ios e s$ forma + composici". Las mota-as# ros# mares# valles...
se 'a geerado + destr$ido coti$amete. S$ e*istecia + evol$ci"
sig$e siedo o%)eto de est$dio.
E*iste $merosas s$stacias iorg(icas de orige at$ral# de
variada composici" ,$mica + estr$ct$ra1 los mierales. Si em%argo#
estos mierales o s$ele ecotrarse at$ralmete e forma aislada#
por el cotrario aparece 'a%it$almete asociados + formado rocas.
Otras s$stacias at$rales# a0 c$ado o so recoocidas como
mierales p$ede formar rocas# &ste es el caso del car%"# a$,$e o
del petr"leo/ tam%i& es el caso de las ac$m$lacioes de es,$eletos de
orgaismos aimales o vegetales ;,$e p$ede ser de composici"
slicea# fosf(tica o car%o(tica< + el de los vidrios de orige volc(ico.
La de:ici" m(s simple ,$e p$ede es%o!arse de roca es1 material
del ,$e est( comp$esta la corte!a terrestre. U geofsico al teer
coocimietos so%re la composici"# estr$ct$ra + evol$ci" de la Tierra#
cooce la distri%$ci" de las rocas e el espacio + e el tiempo. Esta
distri%$ci" de las rocas + mierales# le permite ecotrar +acimietos
de mierales# petr"leo# gas.
La parte s"lida del petr"leo la costit$+e los %et$es + los asfaltos#
la l,$ida es el cr$do + la parte gaseosa es el gas at$ral.
El orige del petr"leo siempre 'a sido cotrovertido desde ,$e
empe!" a ivestigarse. A$,$e siempre '$%o dos 'ip"tesis de
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS. 3
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
geeraci". Ua orgnica por la ,$e el petr"leo se geerara a partir la
descomposici" de orgaismos. Otra plutnica# e la ,$e se geerara a
partir de rocas geas. Pero :almete# 'o+ sa%emos ,$e el petr"leo se
geer" a partir de la descomposicin de microorganismos que se
depositaron en los fondos marinos.
Estos orgaismos ;!ooplacto f$dametalmete< viviero +
sig$e viviedo e la s$per:cie del mar. C$ado estos orgaismos
m$ere s$s restos cae al fodo del mar. Los c$ales e determiadas
codicioes p$ede descompoerse m$+ letamete + so eterrados
por el sedimeto. Los restos llega a c$%rirse de sedimeto +
comie!a a alterarse 'asta covertirse e petr"leo.
Ua ve! ,$e se 'a geerado el petr"leo este p$ede moverse a
trav&s de los poros de las roca + emigrar cietos de 3il"metros# as como
aparecer e el iterior de los cotietes. 6e 'ec'o alg$os de los m(s
grades +acimietos se ec$etra e mitad de los desiertos asi(ticos.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS. 4
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.1.
ORIGEN DE LA GENERACION DEL PEROLEO!
"IOPLAN#ON EN EL $AR AR%&IGO!
U dato m$+ importate e lo relativo a las e*plotacioes de
petr"leo es la rec$peraci" del petr"leo. C$ado se desc$%re $ $evo
+acimieto# o todo el petr"leo ,$e e*iste se p$ede e*traer. Esto se
de%e a ,$e el petr"leo tiee $a alta viscosidad + parte de &l se ,$eda
@pegado@ a los poros de las rocas.
Este fe"meo ta simple# afecta directamete a c$(to petr"leo
se p$ede e*traer. Las rec$peracioes de petr"leo s$ele ser del orde
etre el A? B C?D de media. Esto s$poe ,$e de $ campo petrolfero
de E?? milloes de %arriles solamete se p$ede rec$perar FFC? milloes
de %arrilesGG.
1.2.1 ROCA GENERADORA.
ORIGEN DE LA GENERACIN DEL
PETRLEO.
El petr"leo es $ l,$ido oleoso %it$mioso de orige at$ral
comp$esto por la descomposici" de orgaismos marios. Los restos
de aimales mi0sc$los ,$e vive e el mar# se me!cla co las :as
areas + limos ,$e cae al fodo e las c$ecas marias tra,$ilas.
Estos dep"sitos# ricos e materiales org(icos# se covierte e rocas
geeradoras de cr$do.
Los sedimetos se va 'aciedo m(s espesos + se '$de e el
s$elo mario %a)o s$ propio peso. A medida ,$e va ac$m$l(dose
dep"sitos adicioales# la presi" so%re los sit$ados m(s a%a)o se
m$ltiplica por varios miles# + la temperat$ra a$meta e varios cietos
de grados.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS. 5
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
El cieo + la area se ed$rece + se covierte e es,$istos +
areisca/ los car%oatos precipitados + los restos de capara!oes se
covierte e cali!a# + los te)idos %lados de los orgaismos m$ertos se
trasforma e petr"leo + gas at$ral.
Ua ve! formado el petr"leo# &ste .$+e 'acia arri%a a trav&s de la
corte!a terrestre por,$e s$ desidad es meor ,$e la de las salm$eras
,$e sat$ra los itersticios de los es,$istos# areas + rocas de car%oato
,$e costit$+e dic'a corte!a.
FIGURA 1.2.
La roca 7eeradora es $a $idad sedimetaria formada por
partc$las de tama-o :o ;como el %arro co el c$al todos )$gamos e la
ifacia<# o partc$las calc(reas ,$e preseta $ coteido de materia
org(ica. La roca est( eterrada a prof$didad# lo ,$e a$meta s$
temperat$ra + presi" + la 'ace alca!ar las codicioes ideales para
geerar 'idrocar%$ros# e lo ,$e se deomia vetaa de aceite
;geeralmete etre los H?IC + EH?IC< + vetaa de gas a temperat$ras
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS. 6
R.Generadora
R. Almacn
Petrleo
R.Sello
A
B
C
D
E
F
G
H
I J
J
J
K
A
Seccin Estructural
A B
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
ma+ores ;E>?IC a A??IC<. Al so%repasar los A??IC de temperat$ra# los
'idrocar%$ros + la materia org(ica se destr$+e.
La roca tam%i& de%e presetar caractersticas de porosidad
apropiadas para ,$e se ac$m$le 'idrocar%$ros. Las 4ocas
7eeradoras so a,$ellas capaces de e*p$lsar e %ase a s$ coteido
de 2ateria Org(ica JKer"geoB catidades importates de petr"leo. El
Ker"geo p$ede ser de orge/ Alg(ceo# Le-oso# Car%ooso +
2ader(ceo.
Los tipos de petr"leo ecotrados e 2&*ico# so ligeros + pesados + so
prod$cto de grades e*tesioes de l$titas car%oosas + cali!as
arcillosas de edad L$r(sico S$perior ;O*fordiao# Kimmeridgiao +
Tit'oiao< para el NE # + de edad Tit'oiao para el S + SE de 2&*ico#
a$,$e e Campec'e JE3BBalam tam%i& 'a+ O*fordiao.
As etoces podemos decir ,$e teemos para las regioes petroleras
de Tampico# Po!a 4ica# Milla'ermosa + Campec'e NSistemas
7eeradores del L$r(sico S$periorO.
1.2.2 ROCA ALMACENADORA.
Ua ve! formado# el petr"leo se m$eve o migra 'acia la s$per:cie#
a trav&s de rocas porosas + permea%les. Si ec$etra e s$ camio $
o%st(c$lo o trampa# detiee s$ migraci". Se dice etoces ,$e el
petr"leo ,$eda etrampado. Las trampas so sitios e el s$%s$elo
dode e*iste codicioes adec$adas para ,$e se ac$m$le los
'idrocar%$ros.
Se caracteri!a por la presecia de rocas porosas + permea%les
coocidas como rocas almac&# dode se ac$m$la o almacea# los
'idrocar%$ros# %ordeadas de capas de rocas impermea%les o rocas sello
,$e impide s$ migraci". C$ado los 'idrocar%$ros ac$m$lados e la
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS. 7
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
trampa se p$ede e*traer comercialmete# se 'a%la de +acimieto
petrolfero.
Ua ve! formado el petr"leo e la roca geeradora# via)a 'acia $a
roca almaceadora. La 4oca Almaceadora es $a $idad ,$e# e la
ma+ora de los casos es sedimetaria + est( costit$ida por partc$las
geeralmete dimi$tas# dode el espacio etre los graos ;llamados
poros< ,$eda li%re# para ,$e sea oc$pado por $ l,$ido o gas.
E PPD de los casos el espacio poroso esta oc$pado por ag$a + e
ED por aceite o gas. El vol$me del espacio poroso p$ede variar etre
ED a AD e $a roca sedimetaria co mala porosidad# 'asta =?D e $
sedimeto icosolidado de $a pla+a o ro.
Los valores promedios de porosidad p$ede estar etre E? a A?D.
Pero o %asta co ,$e la roca sea porosa. Se re,$iere tam%i& ,$e la
roca sea permea%le# es decir# ,$e los espacios porosos est&
itercom$icados etre s para permitir ,$e los .$idos p$eda
e*traerse. P$ede darse el caso e el ,$e el 'idrocar%$ro est( lleado el
espacio poroso# pero al o e*istir permea%ilidad o p$ede ser e*trado.
Tam%i& es importate ,$e e*ista $a 4oca Sello.
1.2.3 ROCA SELLO.
Como lo vimos e la secci" aterior# las rocas sello o rocas
impermea%les %ordea los 'idrocar%$ros e impide s$ migraci"
act$ado como $ tap" e la !oa dode se ec$etra el +acimieto.
Tam%i& es importate ,$e e*ista $a 4oca Sello. Este tipo de roca
tiee $a permea%ilidad m$+ %a)a o es casi impermea%le# por lo ,$e o
permite el paso de .$idos. Las rocas sello de%e estar so%re las rocas
almaceadoras c$%ri&dolas e s$ totalidad para o de)ar ,$e el
'idrocar%$ro se escape.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS. 8
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
La roca geeradora de%e teer otra 4oca de So%recarga ,$e se
ec$etra por ecima de ella + ca$sa ,$e &sta sea eterrada + alcace
las codicioes de temperat$ra + presi" ecesarias para ,$e se forme
el petr"leo. El espesor de esta $idad de%e estar etre dos + c$atro
3il"metros. Adem(s de los elemetos ateriores# res$lta ecesario ,$e
se co)$g$e alg$os procesos.
Primero# se de%e formar $a trampa# la c$al es como $a vasi)a ,$e
potecialmete p$ede permitir la ac$m$laci" de 'idrocar%$ros. Las
trampas p$ede ser de forma cove*a 'acia arri%a ;co la $idad
almaceadora e la parte %a)a + la roca sello e el tope<. Las trampas
so res$ltado de procesos tect"icos ,$e oc$rre so%re la corte!a
terrestre + ,$e origia plegamietos + fallas. 7racias a ellos se forma
estr$ct$ras geol"gicas# alg$as favora%les para la ac$m$laci" de
'idrocar%$ros ;aticliales# cierres cotra fallas# etc.< + otras ,$e o
permite s$ ac$m$laci".
Otro proceso llamado 7eeraci" B 2igraci" + Ac$m$laci" del
Petr"leo# se iicia desde el mometo e ,$e se forma el 'idrocar%$ro e
las rocas geeradoras. Ua ve! formadas las primeras catidades de
'idrocar%$ro# &ste iicia $a migraci" primaria 'acia rocas co
porosidad + permea%ilidad para l$ego come!ar el proceso de migraci"
sec$daria + coti$ar s$ camio 'asta ac$m$larse e $a trampa ,$e
o permita s$ movimieto.
La migraci" o movimieto del petr"leo desde la roca geeradora se
preseta por cam%ios de presi"# + .$+e desde !oas de alta presi"
'acia !oas de meor presi" ;geeralmete 'acia la s$per:cie<. El
'idrocar%$ro# por teer $ efecto de .ota%ilidad co respecto al ag$a# se
m$eve 'acia la s$per:cie# mietras ,$e el ag$a lo 'ace de la s$per:cie
'acia las partes prof$das del s$%s$elo. El camio ,$e recorre el
'idrocar%$ro se cooce como vas de migraci".
C$ado el 'idrocar%$ro alca!a $a estr$ct$ra favora%le# se
ac$m$la e el espacio poroso# despla!ado el ag$a ,$e oc$pa los poros.
Al coocer las codicioes ecesarias para la geeraci"# migraci" +
ac$m$laci" del petr"leo# se etiede por ,$& la %0s,$eda de
'idrocar%$ros es $a actividad de alto riesgo. La falla de alg$o de los
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS. 9
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
elemetos o procesos mecioados implica ,$e o se logre la
ac$m$laci" :al de 'idrocar%$ros# + por ello las pro%a%ilidades siempre
ap$ta m(s a ,$e $ po!o res$lte seco ;o prod$ctor de 'idrocar%$ros<
+ a ,$e e pocos casos p$eda ecotrarse el preciado .$ido.
1.2.4 FLUIDOS.
Para ,$e se prod$!ca $a ac$m$laci" de 'idrocar%$ros se tiee
,$e c$mplir $a cadea de procesos# ,$e va desde la presecia de $a
roca geeradora 'asta la e*istecia de @trampas@. Si $ solo esla%"
falla# el po!o ,$e se e*plore o tedr( res$ltados satisfactorios.
El petr"leo es $ .$ido com%$sti%le comp$esto pricipalmete por
'idrocar%$ros ;car%oo e 'idr"geo< + se $tili!a como f$ete de eerga.
Ecotrarlo costit$+e $ proceso comple)o. Para ,$e oc$rra $a
ac$m$laci" de 'idrocar%$ros# +a sea e s$ forma l,$ida# gaseosa o
codesada# so ecesarios varios elemetos ;roca geeradora# roca
almaceadora# roca sello + roca de so%recarga< + $os procesos
;formaci" de trampas + geeraci"Bmigraci"Bac$m$laci" del
petr"leo<.
Ua ve! co:rmada la presecia de 'idrocar%$ros# mediate el
po!o desc$%ridor# se plai:ca la e*plotaci" del +acimieto. Esta
cosiste e llevar a la s$per:cie los 'idrocar%$ros# $tili!ado la eerga
at$ral del +acimieto o aplicado otros m&todos. La presi" o eerga
at$ral del +acimieto depede# etre otros factores# de la presecia de
$a capa o cas,$ete de gas li%re ,$e se ec$etra por ecima del
petr"leo# del vol$me de ag$a $%icada por de%a)o de &ste + del vol$me
de gas dis$elto e el petr"leo. A s$ ve!# este gas dis$elto proporcioa
eerga al petr"leo.
La e*plotaci" de $ +acimieto comie!a co la perforaci" de los
po!os prod$ctores. Al iiciarse la e*plotaci"# la presi" del +acimieto
es elevada + comie!a a dismi$ir de%ido a la e*tracci" o prod$cci"
de los 'idrocar%$ros. Si la presi" coti$a dismi$+edo# p$ede oc$rrir
,$e el gas dis$elto e el petr"leo escape + &ste pierda eerga# lo ,$e
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
1
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
di:c$lta s$ movimieto. Si la p&rdida de eerga es cosidera%le# sera
imposi%le rec$perarlo co las t&cicas act$ales.
C$ado la presi" o eerga at$ral del +acimieto es s$:ciete
para ,$e el petr"leo lleg$e por s solo 'acia los po!os prod$ctores +
desde el fodo de &stos 'asta la s$per:cie# se dice ,$e los po!os
prod$ce por .$)o at$ral/ este m&todo de prod$cci" es el m(s
eco"mico.
C$ado la eerga at$ral del +acimieto o es s$:ciete para ,$e
el petr"leo lleg$e a la s$per:cie# &ste s"lo s$%e a $ cierto ivel e los
po!os prod$ctores. Por ello es ecesario $tili!ar m&todos arti:ciales para
s$miistrarle eerga al petr"leo ,$e est( e el po!o + lograr ,$e .$+a
$evamete. Etre estos m&todos se emplea el levatamieto arti:cial
por %om%eo mec(ico o el levatamieto arti:cial por gas. Estos
m&todos res$lta m(s costosos# por c$ato emplea e,$ipos especiales.
E la :g$ra E.C se m$estra sistemas geeradores L$r(sico S$perior
J Cret(cico S$perior ;Aceites + Codesados<.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
11
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.3
Po!o1 TsoBE prof
rea1 Soda de Campec'e
Edad1 L$r(sico S$perior Tit'oiao
4ocas 7eeradoras
Litologa1 L$titas agras co alto D de Ker"geo + L$titas grises
%it$miosas.
U Sistema Petrolero es clasi:cado de ac$erdo a los cali:cadores
de estas
tres categoras.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
12
S$%sistema
7eerador
S$%sistema
6e 2igraci" +
Etrampamieto
8actor de Carga
S$perBcargado
Cargado
6escargado
Tipo de
2igraci"
6rea)e Mertical
6rea)e Qori!otal
Tipo de
Etrampamieto
Ba)a Impedacia
Alta Impedacia
SISTE2A
PET4OLE4O
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.4.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
13
SISTE2A PET4OLE4O
Depocentro
Tantoyuca
Depocentro
San Pedro
Depocentro
Texcupexco
Depocentro
Huejutla
Tazaquil-1
Enchilada-1
Tampamoln-1
Maguey-!
"ampo
E#ano-Panuco
"andelaria-1
!tlapexco-1!
"uachiquitla-1
Pachuco-1
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.5.
DEPOCENRO' DEL ()R%'ICO IN"!
C)ENCA A$PICO*$I'ANLA
'I'E$A ()R%'ICO IN"ERIOR
+)A,ACOCOLA*RO'ARIO!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
14
ALUX 1A
AYIN 1
BACAB
2 21 201
BALAM 1
101
BATAB 1A
CAAN 1
CANTL 2039
CITAM 1
EK BALAM DL3
IXTOC 18
KU 401
LE 1
MAY1
MISON 1A
NOHOCH 2
OCH 1B
PEK 1
SINAN 101A
TARATUNI 101
UECH 21
YUM 401
ZINIC 1
D O S B O C A S
F R O N T E R A
C D . D E L C A R M E N

ABCATUM 5
MALOB
BOLONTIKU 1
CHEM 1A
91
CEEH 1
CHAC 1
CHACMOOL 1
EK 101
HAYABIL 1
IXTAL1
IXTAL101
KAY 1
KI 101
KIX 1A
KOKAY 1
LUM 1
SINAN 1A
TOLOC 1
TUNUCH 1
YAABKAN
YUM 1
ZAAP 1
21
COSTERO
OKTAN 1A
LUNA 1
P. CEIBA101
YAXCHE 1
PALANCARES
0 30 Km.
XULUM 1
DZUNUM 1
TAKIN 1
455000 480000 505000 530000 555000 580000 05000 30000 55000
2000000
2025000
2050000
20!5000
2100000
2125000
2150000
21!5000
2200000
KUKULKAN
CHILAM 1
C!"#$%&
'"( S!)"&*"
'" M+,-$.
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.6.
LO' 'I'E$A' GENERADORE'
()R%'ICO ')PERIOR - CRE%CICO ')PERIOR
.ACEIE' , CONDEN'ADO'/!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
15
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.7.
COL)$NA' GEOL0GICA' DE LA' C)ENCA' PEROLERA' DEL
')RE'E DE $12ICO!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
16
o
o
o
oER?
ERS
EP>
ERH
EPP
ERH
ER?
/ILLA0ERMOSA
CARDENAS
FRONTERA
E2ILIANO TAPATA
PALENUUE
CIU6A6
PE2EV
BENITO
LUA4ET
2ACUSPANA
TEPETITAN
2I7UEL QI6AL7O
PICQUCALCO
TEAPA
84ANCISCO 4UE6A
84ANCISCO 2A4TINET 7AWTAN
QUI2AN7UILLO
CQONTALPA EST. SAN 2I7UEL
PA4AISO
CO2ALCALCO
CD. DEL
CARMEN
CAMPEC0E
TABASCO
TABASCO
C0IAPAS
/ERACRU1
C0IAPAS
TABASCO
LA7UNA EL CA42EN
LA7UNA 2ACQONA
LA7. 4E6ON6A
LA7. COCAL
LA7UNA 2ECOACAN
LA7UNA PO2
LA7UNA ATASTA
LA7. CA4LOS
LA7. EL ESTE
LA7UNA 6E TE42INOS
65

65

22

LAS
CHOAP
AS
C.
NANCQITA
COATTACOALCOS
2INATITLAN
NANCQITAL
A7UA
6ULCE LA
MENTA
22

325

19

19

325

N
ESCALA
GRAFICA
3

1

2

4
2ILOMETROS
MALOOB3
13 MALOOB3
11 1AAP3
1
1AAP3
11
BACAB3
21
B3
2
LUM3
1
B3
21 2U3
41
E23
31
BALAM31
E23
11
E23
DL3
I4TAL3
1
LE3
1
T3
31
T3
11
T3
1
TARATUNIC0321
I4TAL3
11
TA2IN3
1
CAAN3
41 C3
51
C3
54
C3
11
PE23
1
2A43
1UEC03
1 UEC03
2
TOLOC3
1
OC03
1B
A5IN3
1
D1UNUM3
1
2I3
11
SINAN3
11A
SINAN3
1A CITAM3
1
BOLONTI2U31
0A5ABIL31
2I43
1
5UM3
41
C0EM3
1A
MA53
1
53
2
2U1AM3
1
2AB3
11
2I3
21
C3
96
CANT3
2196
CANT3
122
PTO.CEIBA3
11 PTO.CB
E?C
PALANGRE31
5AGUAL31 53
11
53
3
C0INC0ORRO323
C0IPILIN3
1 C03
3
EDEN3
1
E3
67
O4IACA6UE31
O3
11
O3
67
IRIDE3
14
I3
18
I3
168
CATEDRAL31
CAT3
21
MUSPAC3
21
M3
84
COPANO3
41
IRIS3
23
GIRALDAS312
FENI43
2
SECADERO3
11
S3
1
COMOAPA31A
ARTESA3
21
ART3
35
AGA/E352
AGA3
42
A.1ANAPA31
TOPEN3
3
S.GDE3
81
S.GDE3
7
RIO
NUE/O31 RN/O3
62
CACTUS3
41
C3
5
C3
63
C3
85
NISPERO3
8
NIS3
86
NIS3
96
CARRI1O3
17
SAM3
17SAM3
565
SAM3
82
SAM3
62A
7OLOTE3
21
TEP3
11
73
3
73
4
73
34
PARE3
12
P3
334
P3
32
7AC3
2
7AC3
11
CARD3
134
C3
14
C3
19
C3
143
C3
142
TEC3
15
TEC3
147
ESCARBADO31
TI1ON3
DL3
MANEA3
11
CAPARROSO35
5 75
CAP335
5 65
COBO3
21
CUIC0APA3
19 C3
116
C3
123 C3
179
C0.N/O.TEAPA
C0.TE4ISTEPEC
T375
C0.LOPE1
MATEOS
C0.N/A.ESPERAN1A
C0.7AL3ACA3
45.5
2M
49
2M
45
C0.A.SUC0ILAPILLA
o
o
L
FAM. 2A 2ario
Car%oatado
ao*ico
Co %a)a D de Arcillas
FAM. 2C Aceites co
i.$ecia de geeraci"
Cret(cica + Terciario
-
FAM. 2C 2ario car%oatado s$%"*ico co alto D Arcillas
FAM. 2B 2ario Car%oatado
A"*ico
L E Y E N D A
FAMILIAS
DE ACEITES
C!"#$%& '"( SE
6istri%$ci" de la familia
de Aceites A.
;L$r(sico S$p. T'itoiao<
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.8.
LO' 'I'E$A' GENERADORE'
()R%'ICO ')PERIOR - CRE%CICO ')PERIOR
.ACEIE' , CONDEN'ADO'/!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
17
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
ESTUDIOS DE GEOQUIMICA ORIGEN DE ACEITES
DEL PETROLEO
FIGURA 1.9.
LO' 'I'E$A' GENERADORE'
()R%'ICO ')PERIOR - CRE%CICO ')PERIOR
.ACEIE' , CONDEN'ADO'/!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
18
MAPA DE EVOLUCIN
TRMICA
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.10.
LO' 'I'E$A' GENERADORE'
()R%'ICO ')PERIOR - CRE%CICO ')PERIOR
.ACEIE' , CONDEN'ADO'/!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
19
m"#"$%
GROUP II
CARBONATE
RAMP
CAYA&ABOS
BRU&O
PINA
&ARAHUECA
RE'ORMA
CATALINA
250000
300000
350000
400000
150000 200000 250000 300000 350000 400000 450000 500000 550000 00000 50000 !00000 !50000
CABANAS
LOMA
BONACHEA
&ATIBONICO
PARAISO
MARINE
CARBONATE
HYPERSALINE
GROUP III
150000 200000 250000 300000 350000 400000 450000 500000 550000 00000 50000 !00000 !50000
m"#"$%
BOCA&ACURO
DIMAS
(UASIMAS
LITORAL
LOS ARROYOS
P.ESCONDIDO
PACHECO
PARDO
PUERTO
RIO DEL MEDIO
)ARADERO
YUMURI
CAYA&ABOS
)IABLANCA
250000
300000
350000
400000
CRUZ )ERDE P.ESCUELITA
MATA(UILLA
m"#"$%
GROUP I
SILICICLASTIC
CAMARIOCA
CARIDAD
PINAR
CRISTALES
MARTI
MARTIN
MESA
250000
300000
350000
400000
CANTEL
SOROA MADRU(A
PLAYA(IRON
MOBO
0.00-0.50 0.50-1.00 1.00-1.50 1.50-2.00 25 *+$,+-.*"/H30
0.00-0.50
0.50-1.00
1.00-1.50
1.50-2.00
25 norhopn! "H#$
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.11.
$APA' DE &IODEGRADACION EN C)&A!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
2
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.12.
CRO$AOGRA"IA!
1.2.2.1 TIPOS DE ROCAS ALMAC8N.
EN CALI1AS 5 DOLOMIAS9
Cali!as perma%les.
Pac3stoes + 7raistoes.
6olomas.
Afectadas por 6iag&esis. 6isol$ci"# 6olomiti!aci".
4ocas 8ract$radas.
1.2.2.2 CONCEPTO DE UN PLA5.
D":#-$-;#9
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
21
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
U PLAW es $ compoete ,$e alo)a catidades
de petr"leo detro de $ cote*to de 'istoria geol"gica
similar# es decir1 composici"# orige# etc.
Para s$ me)or etedimieto es me)or
relacioarla co la roca almaceadora.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
22
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.13.
PORO'IDAD EN LA' CALI3A'!
1.2.2.3 CLASIFICACIN 5 TIPOS DE
POROSIDAD.
PRIMARIA9
Itergra$lar# Itragra$lar# Itracristalia.
SECUNDARIA9

8ract$ras# Qo,$edades ;v$g$lar<# 2"ldica.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
23
8(%rica
Selectiva
Intergranular
Intragranular
Intracristalina
Mldica
Fenestral
Ichnofsiles
Arrecifal
8(%rica No
Selectiva
Fracturas
Canales
Hoquedades
Cavernas
Brechas Bioperturbacin Grietas de desecacin
8(%rica Selectiva o o
Clasi:caci" de la
Porosidad
6e C'o,$ette X Pra+
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.14.
1.2.2.4 ROCAS FRACTURADAS.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
24
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
A.oramieto e la fm. Sa 8elipe Ks$p. cali!as arcillosas
Co tres sistemas de fract$ras.
FIGURA 1.15.
PORO'IDAD EN LA' CALI3A'!
1.3 POROSIDAD<=.
La porosidad es el vol$me de los poros por cada $idad
vol$m&trica de formaci"/ es la fracci" del vol$me total de $a
m$estra oc$pada por poros o '$ecos. Por e)emplo# $ peda!o de vidrio
tiee $a porosidad cero + $a espo)a tiee $a porosidad m$+ alta.
1.3.1 TIPOS DE POROSIDAD.
Las porosidades de las formacioes p$ede variar e alto grado.
Los car%oatos ;cali!as + dolomitas< + las evaporitas ;sal# a'idrita#
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
25
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
+eso# silvita# etc.< co $a porosidad pr(cticamete de cero/ areiscas
%ie cosolidadas de $a porosidad del E? al E>D/ las areas o
cosolidadas llega a C?D o m(s de porosidad# las l$titas o arcillas $a
porosidad co coteido de ag$a de m(s de =?D/ si em%argo# los poros
idivid$ales so geeralmete ta pe,$e-os ,$e la roca es
impermea%le al .$)o de l,$idos.
Las porosidades se clasi:ca seg0 la disposici" fsica del material
,$e rodea a los poros + a la distri%$ci" + forma de los poros. E $
(rea limpia# la matri! de la roca se compoe de graos de area
idivid$ales co forma m(s o meos esf&rica + api-ados de maera ,$e
los poros se locali!a etre s.
A esta porosidad se le llama porosidad itergra$lar# s$cr"sica o de
matri!. Por lo geeral# 'a e*istido e las formacioes desde el
mometo e ,$e se depositaro/ por tal ra!"# tam%i& se cooce
como porosidad primaria.

1.3.1.1 POROSIDAD INTERGRANULAR.
Es la porosidad itergra$lar c$ado est( etre + af$era de los
graos.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
26
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Po!o. rea.
Edad1 Ls$p. Kimmeridgiao 8ormaci"1
Sa Adr&s
Litologa1 7raistoes de peletoides + %ioclastos co impregaci" de
'cs.# e fract$ras + e porosidad itergra$lar.
FIGURA 1.16.
PORO'IDAD INERGRAN)LAR!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
27
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Areiscas de grao :o a medio co
porosidad itergra$lar.
Porosidad e las
Areiscas.
FIGURA 1.17.
PORO'IDAD INERGRAN)LAR!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
28
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Calcareitas# 7raistoes# Itra%iospatitas
FIGURA 1.18.
PORO'IDAD INERGRAN)LAR!
Seg0 la forma e ,$e f$ero depositadas las cali!as + los
dolomitas tam%i& p$ede mostrar porosidad itergra$lar/ Asimismo#
p$ede teer porosidad sec$daria e forma de pe,$e-as cavidades.
La porosidad sec$daria se de%e a la acci" de ag$a de
formacioes o f$er!as tect"icas e la matri! de la roca desp$&s del
dep"sito.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
29
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Por e)emplo# las ag$as de i:ltraci" ligeramete (cidas crea +
agrada los espacios porosos al despla!arse a trav&s de los caales de
itercoe*i" e las cali!as + los capara!oes de pe,$e-os cr$st(ceos
atrapados e el iterior p$ede disolverse + formar cavidades.
Por otro lado# las ag$as de i:ltraci" ricas e mierales forma
dep"sitos ,$e sella parcialmete varios poros o caales de $a
formaci" + altera la geometra de los poros.
1.3.1.2 POROSIDAD INTERCRISTALINA.
La porosidad itercristalia es la porosidad c$ado est( detro +
af$era de los 2icrocristales.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
3
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Po!o1 Samaria No. SH. N0cleo E=. rea1
Milla'ermosa# Ta%.
Edad1 Cret(cico If. 8ormaci"1
Litologa1 Brec'as dolomiti!adas color rosa claro co porosidad
itercristalia + e fract$ras.
FIGURA 1.19.
PORO'IDAD INERCRI'ALINA!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
31
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Po!o1 TsoBE 2. Caal.
Prof1 A>S> m%mr rea1 Soda de
Campec'e.
Edad1 Ls$p.Tit'oiao 8ormaci"1
Litologa1 6olomas color caf& por impregaci" de petr"leo co
porosidad itracristalia + e fract$ras.
FIGURA 1.20.
PORO'IDAD INERCRI'ALINA!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
32
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Po!o1 Tecomioac( No. EEP N0cleo No.A ;>A?AB>A?Pm<
8rag. EA
rea1 Milla'ermosa# Ta%. Edad1 L$r(sico S$p.
8ormaci"1
Litologa1 Brec'as de dolomas color grisBcafecio claro + gris osc$ro
co impregaci" de 'cs. E porosidad itercristalia + e
fract$ras selladas .
FIGURA 1.21
PORO'IDAD INERCRI'ALINA!
1.3.1.3 POROSIDAD MOLDICA 5
ARRECIFAL.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
33
A))->%9 6oloma mesocristalia color
%laco co micrestilolitas +
co impregaci" de aceite
pesado e porosidad
itracristalia + e
microfract$ras.
A>%?.9 Co .$orescecia para idicar
la presecia de Aceite pesado
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
La porosidad moldica + arrecifal es a,$ella de)ada por disol$ci"
de orgaismos o la origial e las c(maras de los mismos.
Localidad1 Sierra el A%ra Edad1 Cret(cico 2edio
8orm. El A%ra rea1 Cd. Malles# S.
L. P. PLAW1 E toda la 8a)a de Oro
Litologa1 Cali!as arrecifales# Biolititas o Bo$dstoes# co porosidades
m"ldicas e este caso por el crecimieto org(ico de
r$distas.
FIGURA 1.22
PORO'IDAD $OLDICA , ARRECI"AL!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
34
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
POROSIDAD MOLDICA9
Es la porosidad de)ada por disol$ci" de orgaismos o la origial
e las c(maras de los mismos.
Po!o1 Catarell A?PA6
N0cleo ;AH=RBAH>Hm<
rea1 Soda de Campec'e
Edad1 Cret(cico S$perior
8ormaci"1
Litologa1 Bo$stoes fract$rados +
dolomiti!ados color crema co
altas porosidad de tipo1
2"ldica# e fract$ras + e
'o,$edadesBv$gsB
; se report" como B4ECQAS
gris osc$ro<
FIGURA 1.23
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
35
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
PORO'IDAD $OLDICA!
Localidad1 Tacotalpa# Ta%.;P$ete de Piedra<
Edad1 Cret(cico 2edio
8ormaci"1
Litologa1 Bo$dstoes de r$distas co porosidad 2"ldica.
FIGURA 1.24.
PORO'IDAD $OLDICA!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
36
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
1.3.1.4 POROSIDAD EN 0O6UEDADES
</UGS=.
Es la porosidad de)ada por disol$ci" del los car%oatos por
s$%stacias e medios (cidos# como el itempersmo# + e am%ietes
3arsticos.
POROSIDAD EN 0O6UEDADES </UGS=.
FIGURA 1. 25.
PORO'IDAD EN +O4)EDADE'!.5)G'/!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
37
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Po!o1 Tecomioac( No.=RR N0cleos E + A
;>RAPB>R=Em<
rea1 Milla'ermosa# Ta%. Edad1 Ls$p.
Kimmeridgiao 8ormaci"1
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
38
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Litologa1 NBE Cotacto etre 2$stoes + Yac3estoes caf& claro#
dolomiti!ados mesocristalia co porosidad e 'o,$edades J
v$gsB
Litologa1 NBA 2$dstoes crema a %laco co a%$dates porosidad e
'o,$edades# a$,$e co $la permea%ilidad. ;se report"
como m$+ %$ea<
FIGURA 1. 26.
PORO'IDAD EN +O4)EDADE'!.5)G'/!
Po!o1 Tecomioac(B=RR N0cleos E + A
;>RAPB>R=Em<
rea1 Milla'ermosa# Ta%. Edad1 Ls$p.
Kimmeridgiao. El registro o idica %$eas posi%ilidades
como pla+.
Litologa1 NBE Cotacto etre 2$stoes + Yac3estoes caf& claro#
dolomiti!ados mesocristalia co porosidad e 'o,$edades J
v$gsB
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
39
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Litologa1 NBA 2$dstoes crema a %laco co a%$date porosidad e
'o,$edades# a$,$e co $la permea%ilidad. ; Se report"
como m$+ %$ea<.
FIGURA 1. 27.
PORO'IDAD EN +O4)EDADE'!.5)G'/!
Litologa1 Brec'a color rosa claro co po%re porosidad e Qo,$edades.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
4
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1. 28.
PORO'IDAD EN +O4)EDADE'!
1.3.1.5 POROSIDAD EN FRACTURAS 5
0O6UEDADES </UGS=.
Es la porosidad de)ada por disol$ci" de los car%oatos por
s$%stacias e medios (cidos# como el itemperismo + e am%ietes
3arsticos.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
41
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Litologa1 Brec'a coglomer(tica caf& grisaceo co porosidad parcial
.
FIGURA 1.29.
PORO'IDAD EN "RAC)RA' , +O4)EDADE'!.5)G'/!
1.3.1.6 POROSIDAD EN FRACTURAS.
Es la porosidad ,$e est( etre las paredes de la fract$ra a%ierta
.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
42
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Po!o1 Cact$sBH?6
N0cleo C fBAP;CH>RBCHHSm<
rea1 Cact$s# C'iapas
Edad1 Cret(cico S$p.
8ormaci"1
Litologa1 Brec'as coglomer(ticas
color caf& osc$ro gris(ceo
co fract$ras.
FIGURA 1.30.
PORO'IDAD EN "RAC)RA'!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
43
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Litologas1
I!,$ierda1 2$dstoe crema claro co porosidad e fract$ras.
6erec'a1 Brec'as co alta porosidad + permea%ilidad por
fract$ramieto.
FIGURA 1.31.
PORO'IDAD EN "RAC)RA'!
Po!o1 4o N$evoBCA
N0cleo1 ;=>A>B=>=Am<
rea1
Edad1 Cret(cico 2ed.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
44
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
8ormaci"1
Litologa1 6olomas microcristalia gris + caf& osc$ro# de aspecto
%rec'oide co fract$ras selladas por dolomita.
FIGURA 1.32.
PORO'IDAD EN "RAC)RA'!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
45
N
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
El 4egistro 82I
FIGURA 1.33.
LO' ,ACI$IENO' "RAC)RADO'!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
46
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Po!o1 T$ic'BE?E.
rea1 Soda de Campec'e.
Litologa1 6olomias fract$radas co alta porosidad + permea%ilidad
e impregadas de petr"leo.
FIGURA 1.34.
LO' ,ACI$IENO' "RAC)RADO'!
Parte S$perior1
Yac3estoe de microfa$a co
microfract$ras selladas por calcita#
f$era del campo microfract$ras
selladas por aceite resid$al.
;8a$a mal coservada.<
8a$a1
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
47
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
6icariella cocavata/
2argiotr$caa sp.# 2.
Pse$dolieiaa.
Coiaciao J Satoiao C$eca.
FIGURA 1.35.
LA' ROCA' AL$ACENADORA' "RAC)RADA'
MUESTR
A
PROF.
<M.B.M.R
.=
POROSIDA
D
<@=
So Sw SOLUBILIDA
D
AL0CL @
DENSIDA
D
.)<A)B$$=
P.SUP. 15.644 6 766 89!: ;!:<
P.MED. 6.83 6 766 ;<!=7 ;!:8
P.INF. 4.95 6 766 8=!>= ;!:
TALA 1.1.
!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
48
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
8ormaci"1 Tama%ra.
4oca1 4$dstoe B 8loatstoe 1 8l$)o de escom%ros ; tal$d medio<.
=> D fragmetos de rocas ;graistoes de graos ev$eltos#
fragmetos de %ra,$iopodos# escasos mili"lidos <# =? D
2icrita# E? D Itraclastos# >D 7lo%igeridos. Se o%serva
pres. sol. e el cotacto de los fragmetos co la matri!# e
las estilolitas preseta aceite ligero + resid$al. Se o%serva
$ sistema de fract$ras ,$e corta todos los fragmetos
icl$ida la matri!# selladas por calcita.
FIGURA 1.36.
LA' ROCA' AL$ACENADORA' &REC+A' , "RAC)RA'!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
49
Tamaulipa$
%n&'
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.37.
EL REGI'RO "$I DEECCI0N DE )N PLEGA$IENO!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
5
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
TA2AB4A
K. TA2AB4A ;CLASTOS< ACAP 2.
CON 84ACTU4AS
PA4CIAL2ENTE ABIE4TAS
POTO1 TATAUUILBE INTE4MALO1 ACA= B
ACCC m.
NUCLEO1 S 4ECUPE4ACION1 P 2. ;E??D<
8O42ACI5N1 K. TA2AB4A
FIGURA 1.38
EL REGI'RO "$I DEECCI0N DE )N PLEGA$IENO!

ESTE(E)*(!M!S (+M,)
(+M,) DE "!P! -(!"T+(!S !,%E(T!S
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
51
-(!"T+(!S !,%E(T!S
Eje de estructura
F
.
(
'

%
,
-
&
Tipo I
Tipo III
Tipo III
Tipo II
Tipo II
7%C-&.# D.E1997
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.39
LO' ,ACI$IENO' "RAC)RADO'!
1.3.1.7 POROSIDAD EN CA/ERNAS.
Es la porosidad por grades procesos de disol$ci" de car%oatos
e codicioes de 3arsticidad.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
52
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.40
PORO'IDAD EN CA5ERNA'!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
53
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.41
PORO'IDAD EN CA5ERNA'!
1.3.1.8 POROSIDAD PRIMARIA 5
SECUNDARIA.
Es c$ado se preseta dos o mas tipos de porosidad
.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
54
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Brechas Cantarell.
FIGURA 1.42.
PORO'IDAD PRI$ARIA , 'EC)NDARIA!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
55
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Po!o1 ArtesaBE.
N0cleoB= ;C=SHBC=R=m<.
rea1 Milla'ermosa# Ta%.
Edad1 Cret(cico 2ed.
8ormaci"1
Litologa1 Yac3estoes + 6olomas microcristalia gris + caf& claro
.
FIGURA 1.43.
PORO'IDAD PRI$ARIA , 'EC)NDARIA!
1.3.1.9 POROSIDAD MFLTIPLE.
Es c$ado se preseta dos o mas tipos de porosidad.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
56
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Po!o1 CatarellBE.
N0cleoBE
rea1 Soda de Campec'e.
Edad1 Cret(cico S$perior.
8ormaci"1
Litologa1 Brec'as c(lcareas# dolomiti!adas gris claro co fragmetos
de Zac3estoes de %iocastos cremas + grises# co alta
porosidad e caveras# Qo,$edades + fract$ras e
itracristalia.
FIGURA 1.44
PORO'IDAD $?LIPLE!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
57
m.$0.%
S.1
($.2*%#+*"%
%"%!&'!
13#2#.%
A$"*.% 4/ .03. 5314"
13#2#.%
13#2#.%
13#2#.%
13#2#.%
13#2#.%
C.126.% %"%!&'!
A$"*2%4.% %"()

A$"*2%4.% 4/.03.
%.1.5.
A$"*2%4.%
%"%!&'!
R( SP
R"%2%#.%+m"$.
Litologa
N
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
FIGURA 1.45.
AN%LI'I' C)ALIAI5O CON REGI'RO'!
1.3.1.1 POROSIDAD EN
IC0NOFOSILES.
Es la porosidad de)ada por la 'oradaci"# o %arreaci" de
orgaismos e este caso posi%le %arreaci" por %acterias.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
58
D+1+m7.%
C.126.%
8$.4#3$.5.%
A$"*2%4.%
4/.03. %.1.5.
A*,25$2#.%
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Po!o1 TsoBE. 2.Caal Prof1 A>S?
m%mr.
rea1 Soda de Campec'e. Edad1 L
s$p. Tit'oiao.
Litologa1 Areisca calc(rea co fract$ras co calcita + tra!as f"silesB
Ic'of"siles.
FIGURA 1.46.
PORO'IDAD EN IC+NO"O'ILE'!
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
59
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
E)emplo act$al de ICQNO85SILES sedero de)ado por $a serpiete.
FIGURA 1.47.
PORO'IDAD EN IC+NO"O'ILE'!
1.3.1.11 POROSIDAD FENESTRAL.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
6
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
7rietas de desecaci" e l$titas paleo!oicas.
FIGURA 1.48.
PORO'IDAD EN IC+NO"O'ILE'!
1.4 SATURACIN DE
AGUA<S=.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
61
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
La sat$raci" de $a formaci" es la fracci" del vol$me poroso
,$e oc$pa $ l,$ido. Co %ase e esto# la sat$raci" del ag$a se de:e
como la fracci" o porceta)e del vol$me poroso ,$e cotiee ag$a de
formaci".
C$ado e*iste s"lo ag$a e los poros# la formaci" tiee $a
sat$raci" de ag$a del E??D.
El sm%olo de la sat$raci" es la letra S + para deotar la sat$raci"
de $ l,$ido e partic$lar se $tili!a varios s$%dices# por e)emplo1
S
w
Saturacin de agua.
S
o
Saturacin de petrleo.
S
h
Saturacin de hidrocarburos, etctera.
La sat$raci" de petr"leo o gas es la fracci" del vol$me poroso
,$e los cotiee. 6e este modo# la s$ma de todas las sat$racioes de
$a determiada roca de formaci" de%e ser ig$al al E??D.
La porosidad es el vol$me de '$ecos de la roca# + de:e la
posi%ilidad de &sta de almacear m(s o meos catidad de .$ido. Se
e*presa por el porceta)e de vol$me de poros respecto al vol$me total
de la roca ;porosidad total o %r$ta<.
Adem(s de esta porosidad total# se de:e como porosidad 0til la
correspodiete a '$ecos itercoectados# es decir# el vol$me de
'$ecos s$scepti%les de ser oc$pados por .$idos. Este cocepto de
porosidad 0til est( directamete relacioado co el de permea%ilidad. La
diferecia etre porosidad total + porosidad 0til e*presa el ag$a ;o .$ido
e geeral< imovili!ado detro de la roca# + reci%e la deomiaci" de
@agua irreducti@le@ de la roca.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
62
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
La porosidad 0til es e geeral iferior e $ A?B>?D a la total#
depediedo so%re todo# del tama-o de grao de la roca1 c$ato meor
sea este tama-o de grao# m(s %a)a ser( la porosidad 0til respecto a la
total. Tam%i& i.$+e la forma de los graos.
FIGURA 1.49.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
63
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
1.5 PERMEABILIDAD <2=.
La permea%ilidad es la medici" de la facilidad co ,$e los l,$idos
.$+e a trav&s de $a formaci".
E $a determiada m$estra de roca + co c$al,$ier l,$ido
'omog&eo# la permea%ilidad ser( $a costate siempre + c$ado el
l,$ido o iteract0e co la roca e s.
La $idad de permea%ilidad es el AdarcBA ,$e es m$+ grade# por
ello com0mete se $tili!a la mil&sima parte1 el milidarc+ ;md<. El
sm%olo de la permea%ilidad es la letra K.
Ua roca de%e teer fract$ras# capilares o poros itercoectados
para ser permea%le. As# e*iste cierta relaci" etre la porosidad + la
permea%ilidad. Por lo geeral# $a permea%ilidad ma+or se acompa-a
de $a porosidad ma+or/ si em%argo# esto o es $a regla a%sol$ta.
Las l$titas + ciertas clases de area tiee altas porosidades/ si
em%argo# s$s graos so ta pe,$e-os ,$e los camios ,$e permite el
paso de l,$idos so escasos + tort$osos# por ello s$s permea%ilidades
p$ede ser m$+ %a)as.
Otras formacioes# como la cali!a p$ede presetar pe,$e-as
fract$ras o :s$ras de $a gra e*tesi". La porosidad de esta
formaci" ser( %a)a# pero la permea%ilidad de $a fract$ra p$ede ser
m$+ grade.
E cosec$ecia# las cali!as fract$radas p$ede teer %a)as
porosidades# pero permea%ilidades m$+ altas.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
64
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
D. RESISTI/IDAD <R=.
La resistividad el&ctrica de $a s$stacia es s$ capacidad de
impedir el .$ido de corriete el&ctrica a trav&s de s misma. La
$idad $tili!ada e los registros es o'mBm[\m# geeralmete e*presado
e o'mBm. La cod$ctividad el&ctrica es el recproco de la resistividad +
se e*presa e milim'os\m.
La ma+ora de la formacioes ,$e se registra para %$scar
sat$racioes poteciales de petr"leo + gas# se compoe de rocas ,$e al
estar secas# o cod$cir( $a corriete el&ctrica/ esto es# la matri! de
roca tiee $a cod$ctividad $la o resistividad i:itamete alta.
Ua corriete el&ctrica .$ir( s"lo a trav&s del ag$a itersticial ,$e
sat$ra la estr$ct$ra porosa de la formaci"# solamete si el ag$a
itersticial cotiee sales dis$eltas.
Las sales se disocia e catioes de carga positiva ;Na
]
# Ca
]]
#
etc&tera< + aioes de carga egativa ;CI
B
# SO=
BB
# etc&tera<# %a)o la
i.$ecia de $ campo el&ctrico# esos ioes se m$eve trasportado
$a corriete el&ctrica a trav&s de la sol$ci". Si las otras codicioes
permaece esta%les# mietras ma+or sea la cocetraci" salia#
meor ser( la resistividad del ag$a de formaci" + por lo tato de la
formaci".
2ietras la porosidad de la formaci" sea grade + por lo tato
ma+or la catidad de ag$a de formaci"# la resistividad ser( meor.
Las medicioes de resistividad so %(sicas para la o%teci" de la
sat$raci"/ e especial e la !oa o ivadida del +acimieto.
Las medicioes de resistividad# )$to co las de resistividades del
ag$a + la porosidad# se $tili!a para o%teer los valores de sat$raci" de
ag$a.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
65
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
E. FACTOR DE FORMACIN
5
POROSIDAD <F3=.
Se 'a esta%lecido de maera e*perimetal ,$e la resistividad de
$a formaci" co coteido de ag$a ;esto es# $a ,$e o cotega
'idrocar%$ros i $a catidad aprecia%le de arcilla<# es proporcioal a la
resistividad del ag$a co la c$al est( completamete sat$rada. La
costate de proporcioalidad se llama factor de resistividad de
formaci" F. 6e este modo# si R
o
es la resistividad de $a roca de
formaci" o arcillosa# sat$rada al E??D co ag$a de resistividad R
w
#
etoces1
F = R
o/
R
w ;E.E<
E $a porosidad determiada# la proporci" R
o/
R
w
permaece casi
costate para todos los valores R
w
por de%a)o de apro*imadamete E
O'mBm. E el caso de ag$as m(s d$lces + co ma+or resistividad# el
valor de F p$ede dismi$ir a medida ,$e a$meta la R
w
. Este
fe"meo se atri%$+e a $a ma+or i.$ecia proporcioal de la
cod$ctividad s$per:cial de la roca.
E el caso de $a ag$a de saliidad dada# mietras ma+or sea la
porosidad de $a formaci"# meor ser( la resistividad de la formaci"
R
o
/ el factor de formaci" est( iversamete relacioado a la
porosidad ,$e tam%i& es $a f$ci" de la estr$ct$ra porosa + de la
distri%$ci" del tama-o de los poros.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
66
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
Arc'ie determi" de maera e*perimetal# ,$e la sat$raci" de
ag$a de $a formaci" limpia p$ede e*presarse e f$ci" de s$
resistividad como1
S
n
FR
R
t
W
W
=
;E.A<
6ode1
n es el e*poete de sat$raci".
A$,$e las medicioes de la%oratorio m$estra cierta variaci" e
el valor de n# la ma+ora de las m$estras de formaci" preseta $
e*poete de sat$raci" de alrededor de A# por lo ,$e e la pr(ctica n ^
A a meos ,$e se coo!ca otro valor.
Si n ^ A la S
w
es ig$al a1
S
FR
R
W
w
t
=

;E.C<
A esta ec$aci" se le llama ec$aci" de sat$raci" de ag$a de
Arc'ie.
Si FR
W
= R
o
c$ado la resistividad de la formaci" est( sat$rada al
E??D co ag$a de resistividad R
W
1
S
R
R
W
o
t
=

;E.=<
Comparado el valor de R
t
e $ +acimieto co presecia de
'idrocar%$ros + R
o
del mismo +acimieto co $a sat$raci" de ag$a al
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
67
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
E??D/ s$ $so s$poe se tiee factores de formaci" + porosidad
similares/ + co ag$a de formaci" de saliidad parecida.
La proporci" R
t/
R
o
se cooce como dice de resistividad. U
dice de resistividad de $o s$poe $a sat$raci" de ag$a del E??D#
la relaci" del dice de resistividad + sat$raci" de ag$a se idica e la
ta%la sig$iete1
NDICE DE
RESISTI/IDAD
SATURACIN DE
AGUA <@=
E E??
= >?
E? CE.H
E?? E?
TALA 1.2
La sat$raci" del :ltrado de lodo S
xo
# de la !oa lavada p$ede
e*presarse tam%i& por medio de la f"rm$la de Arc'ie como1
S
FR
R
XO
!
XO
=

;E.><
6ode1
R
!
^ 4esistividad del :ltrado de lodo + correspode a la
resistividad de la !oa lavada S
xo
^ ;EBS'r<.
Shr ^ Sat$raci" resid$al de 'idrocar%$ros e la !oa
lavada#
depediedo e cierto grado de si la viscosidad de
los 'idrocar%$ros a$meta.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
68
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
La comparaci" de las sat$racioes de ag$a o%teidas e la !oa
lavada + e la !oa o ivadida# determia la fracci" del petr"leo e el
vol$me total ,$e el proceso de ivasi" despla!a +a ,$e S
h
= "#$S
w
% B
S
hr
= "#$S
xo
%# el vol$me total del petr"leo despla!ado es "S
xo
$ S
w
% + la
capacidad del :ltrado de lodo para despla!ar petr"leo d$rate el proceso
de ivasi" idica ,$e la formaci" m$estra permea%ilidad relativa e
relaci" co el petr"leo.
Si se efect0a el cociete de S
w
+ S
xo
se o%tiee1
2 !

=
w !
t xo
XO
R R
R R
S
w
S

;E.H<
O%servacioes empricas s$giere ,$e S
xo
S
w
!"
# al s$stit$ir esta
relaci" e la ec$aci"
S
S
W
XO
# se o%tiee1

# "

=
w !
t xo
W
R R
R R
S

;E.S<
Este m&todo para determiar la sat$raci" de ag$a alg$as veces
se cooce como m&todo de relaci".
No se ecesita coocer el factor de formaci" i la porosidad/ si
em%argo# implica la de:ici" de estos par(metros.
6ic'as ec$acioes so %$eas apro*imacioes para formacioes
limpias# co $a distri%$ci" moderadamete reg$lar de porosidad
;itergra$lar o cristalia<# e caso de formacioes ,$e s$fra fract$ras
o cavidades# todava se aplica las ec$acioes# pero la e*actit$d ,$i!(
+a o sea ta %$ea.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
69
CAPITULO I
CONCEPTOS BSICOS.
INTE4P4ETACI5N BSICA 6E 4E7IST4OS 7EO89SICOS.
7

También podría gustarte