Está en la página 1de 43

PROIEKTUA

Egilea LANDER ETA AMAIA

Ikasmaila LH6B

Data 03/04/09
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

AURKIBIDEA

Orr.

AURKIBIDEA 2

Zer da materia? 3

Aireak ba al du bolumenik? 4

Materiaren propietateak 5

Solido baten masa neurtu 6

Likido baten bolumena neurtu 7

Materiaren egoerak 8

2
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

ZER DA MATERIA?

Definizioa

Masa duen eta espazioan lekua okupatzen duen edozer.

Materiaren definizioa kontuan hartuta, zerrendako hitzen sailkapena.

kobrea bitxilorea argia zura kortxoa arraina elektrizitat

beroa arroka maitasuna kea pagoa oxigenoa ea

gorrotoa airea hotza ura denbora denbora askatasuna

adimena

Gauzak Materia da? Biziduna Bizigabea


kobrea BAI x EZ x
beroa BAI EZ x x
gorrotoa BAI EZ x x
bitxilorea BAI x EZ x
arroka BAI x EZ x
airea BAI x EZ x
airgia BAI EZ x x
maitasuna BAI EZ x x
hotza BAI EZ x x
zura BAI x EZ x
kea BAI x EZ x
ura BAI x EZ x
kortxoa BAI x EZ x
pagoa BAI x EZ x
denbora BAI EZ x x
arraina BAI x EZ x
oxigenoa BAI x EZ x
elektrizitatea BAI x EZ x
askatasuna BAI EZ x x
adimena BAI EZ x x

3
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

AIREA MATERIA AL DA?

1. esperimentua: AIREAK BA AL DU BOLUMENIK?

Data: 03/04/09 Taldekideak: Lander Perez


Amaia Moreno

Helburua Materiala
Airea bolumena al duen ikustea. Xiringa

Azaldutako hipotesiak
Airea ezingo da atera xiringatik eta komprimitu egingo da geroz eta presiokoa
bihurtzen.

4
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Prozedura (pausoz pauso)

1 xiringa hartu eta behatza puntan jarri


2 bultzatu

Bildutako datuak - Ondorioak


Aireak ezin du xiringatik atera, barruan
gelditzen da presio askorekin

5
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

2. esperimentua: AIREAK BA AL DU BOLUMENIK?

Data: 19/04/09 Taldekideak: Lander Perez


Amaia Moreno

Helburua Materiala
Airea dagoen espazioan beste materia Gomazko hodia
sar al daitekeen ikustea. Saio hodia
Xiringa
Hontzia
Ura

Azaldutako hipotesiak
Airea xiringatik bultzatuta hoditik joango da eta saio hodiaren goialdean geldituko da
urari beherantz bultzatzen.

Prozedura (pausoz pauso)


Airea saio hodira joaten da gomazko hoditk eta ura behera bultzatzen du.

6
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Bildutako datuak - Ondorioak


Airea saio hodian ura behera bultzatzen du
bera goiean egonez.

7
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

3. esperimentua: AIREAK BA AL DU BOLUMENIK?

Data: 19/04/09 Taldekideak: Lander Perez


Amaia moreno

Helburua Materiala
Airea masa al duen ikustea. 2 puxtarri
balantza

Azaldutako hipotesiak
Airez betetako puxtarria dagoen aldea jaitsiko da eta beste puxtarria gora joango da.

Prozedura (pausoz pauso)


1 puxtarri bat airez bete
2 bi puxtarriak balantzaren alde banatan jarri

8
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Bildutako datuak - Ondorioak


Beteta dagoen puxtarria behera doa eta bestea
gora doa.

9
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

MATERIAREN PROPIETATEAK

-Masa
OROKORRAK -Bolumena
-Sartezintasuna

MATERIAREN
EGOERAK

-elastizitatea
-gogortasuna
-biskositatea
BEREZIAK -likatasuna
-hauskortasuna
-erregaitasuna
-disolbagarritasuna
-eroankortasuna
10 -harikortasuna
-xaflagarritasuna
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

4. esperimentua: SOLIDO (HARRI) BATEN MASAREN NEURKETA

Data: Taldekideak: Lander eta Amaia

Helburua Materiala
Solidoaren masaren neurketa egitea. Harria
Balantza

Azaldutako hipotesiak
Harria balantzan jarriko dugu eta harria dagoen aldea behera jaitsiko da.

Prozedura (pausoz pauso)

11
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

1 harria balantzan jarri


2 ondorioak hartu

Bildutako datuak - Ondorioak


Balantzarekin harria pisatu eta harria dagoen
aldea behera doa.

12
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

5. esperimentua: LIKIDO BATEN MASAREN NEURKETA

Data: Taldekideak: Lander eta Amaia

Helburua Materiala
Likido baten neurketa gramotan egitea Ura
pipeta
balantza

Azaldutako hipotesiak
Pipeta eta ura pisatu .Ondoren uraren pisuari pipetara kendu eta aterako da uraren pisua

Prozedura (pausoz pauso)


1. Pipeta pisatru
2. pipeta urez bete
3. pipeta eta ura pisatu
4. uraren pisuari pipetarena kendu

13
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Bildutako datuak - Ondorioak


Uraren pisua atera da pipetarena urari kenduta

Argazkia(k)

14
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

6. esperimentua: GAS BATEN (BUTANO-GASA) MASAREN NEURKETA

Data: Taldekideak:

Helburua Materiala

Azaldutako hipotesiak

Prozedura (pausoz pauso)

15
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

7. esperimentua: LIKIDO BATEN BOLUMENAREN NEURKETA

Data: 24/04/09 Taldekideak: Lander eta Amaia

Helburua Materiala
Likido baten bolumena neurtzea. Probeta
ura

Azaldutako hipotesiak
Probetarekin uraren bolumena neurtuko dugu.

Prozedura (pausoz pauso)


1. Ura probetan jarri
2. bolumena ikusi.

16
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Bildutako datuak - Ondorioak


Uraren bolumena atera dugu probetarekin.

17
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

8. esperimentua: SOLIDO (HARRI) BATEN BOLUMENAREN NEURKETA

Data: 30/04/09 Taldekideak: Lander eta Amaia

Helburua Materiala
Solido baten bolumena neurtu Harria
pipeta
ura

Azaldutako hipotesiak
Harria urez betetako pipetan sartuko dugu eta uraren maila igo egingo da

Prozedura (pausoz pauso)


1. Pipeta urez beteko dugu
2. harria urez betetako pipetan sartu
3. mailaren igoera kalkulatu

18
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Bildutako datuak - Ondorioak


Harriak uraren maila igo du.

Argazkia(k)

19
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

9. esperimentua: GAS BATEN (AIREAREN) BOLUMENAREN NEURKETA

Data: Taldekideak:

Helburua Materiala

Azaldutako hipotesiak

Prozedura (pausoz pauso)

20
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Bildutako datuak - Ondorioak

Argazkia(k)

21
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

MATERIAREN ITXURA

MATERIAREN EGOERAK

Hemen, materia osatzen duten partikulek, egoeraren arabera (solido,

likido ala gas) duten itxura eta portaera azaldu behar duzu, labur-

labur.

Solidoen partikulak elkarren


ondoan daude orden batez

Likidoen partikulak elkarren


ondoan daude, orden
zehatzik gabe

Gasetan berriz partikulak


alde batetik bestera

22
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

MATERIAREN EGOERA ALDAKETAK

Hemen, materiaren egoera aldatekei buruz azalpen laburra egin

behar duzue.

23
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

SUBSTANTZIA PURUAK ETA NAHASTEAK

Hemen, koadernoan egina duzun eskema osatuko duzu, lauki-testuak

eta forma automatikoak (giltzak) erabiliz.

24
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

MATERIAREN ALDAKETAK

10
esperimentua: OLIOA ETA URA NOLA BEREIZI?
.

Data: 01/05/09 Taldekideak: Lander eta Amaia

Helburua Materiala
Olioa eta ura bereiztea Pipeta
ura
olioa

Prozedura (pausoz pauso)


1. Olioa eta ura pipetan sartu
2. utzi dembora batez lasai

25
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

26
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

11. NOLA BEREIZI .. URA ETA LURRA (hondarra,


esperimentua:
1 harritxoak… erreka bazterreko ur zikina)?

Data: Taldekideak: Lander eta Amaia

Helburua Materiala
Ura eta lurra bereiztu Ura
ondarra
pipeta

Azaldutako hipotesiak
Ura eta ondarrak nahastu

Prozedura (pausoz pauso)


1. Ura eta honadarrak nahastu
2. dembora batez lasai utzi

27
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Bildutako datuak - Ondorioak


Area bekoaldean geratu da grhiago pisatzen
duelako

28
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

11.
esperimentua: NOLA BEREIZI … HONDARRA ETA BURDIN HAUTSA?
2

Data: Taldekideak: Lander eta Amaia

Helburua Materiala
Hondarra eta burdin hautxak bereizi Hondarra
burdin hautxa
imana

Azaldutako hipotesiak
Burdin hautxa imanean geratuko da

Prozedura (pausoz pauso)


1. Imana nahasketa gainetik pasa

29
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Bildutako datuak - Ondorioak


Burdin autxak imanean geratu dira

30
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

11. NOLA BEREIZI … KANDELA ZATITXOAK ETA HARRI


esperimentua:
3 TXINTXORRAK?

Data: Taldekideak: Lander eta Amaia

Helburua Materiala
Kandela zatitxoak eta harritxoak Zera
bereiztea harriak
ura

Azaldutako hipotesiak
Kandelak flotatzen geratuko dira

Prozedura (pausoz pauso)


1. Zera eta harritxoak uretan jarri

31
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Bildutako datuak - Ondorioak


Harriak bera joan dira eta zera gollan geratu da

32
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

11.
esperimentua: NOLA BEREIZI … URA ETA GATZA (edo itsasoko ura)?
4

Data: 07/05/09 Taldekideak: Lander eta amaia

Helburua Materiala
Ura eta gatza bereiztea Ura
gatza
bote bat

Azaldutako hipotesiak
Ura nahastu eta gatza bereiziko da.

Prozedura (pausoz pauso)


1. Ura eta gatza nahastu
2. dembora batez utzi
3. ondorioak ikusi

33
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

Bildutako datuak - Ondorioak


Ura eta gatza nahastu ondoren bereizi egin dira

34
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

NAHASTEN BEREIZTE METODOAK

Hemen, koadernoan egina duzun eskema osatuko duzu, lauki-testuak

eta forma automatikoak (giltzak) erabiliz.

1. Decantazioa:ur zikina geldirik utzi eta ura beera doa.


2.

35
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

36
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

12
esperimentua: AZUKREAREN KRISTALIZAZIOA
.

Data: 07/05/09 Taldekideak: Lander eta amaia

Helburua Materiala
Azukrearen kristalizazioa ikustea. Azukrea
ura
pipeta
kristalizadorea
irabiagailua

Prozedura (pausoz pauso)


1. Jarri ura pipetan eta bota azukrea
2. disolbatu azukrea uretan malatsa erabiliz.
3. Dastatu disoluzioa azukrearen zaporea eta gozotasuna dituen jakiteko.
4. Ipini disoluzioa kritalizadore batean estali paper batekin eta utzi lurruntzen.
5. Ikusi eta aztertu kristalizadorean geratzen den solidoa.

Bildutako datuak - Ondorioak


Azukrea solidotu eta kristalizatu da.

Argazkia(k)

37
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

38
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

13
esperimentua: AZUKREAREN ERREKUNTZA
.

Data: 07/05/09 Taldekideak: Lander eta amaia

Helburua Materiala
Azukrea erretzea. Azukre koskorra
burdinazko matxardak
metxeroa

Prozedura (pausoz pauso)


1. Hartu azukre koskorra eta erre
2. erretako azukrea aztertu

Bildutako datuak - Ondorioak


Azukrea likidotu eta gozoki bihurtu da. Argazkia(k)

39
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

MATERIAREN PROPIETATE BEREZIAK

gogortasuna elastikotasuna

plastikotasuna

Propietate berezia
arikortasuna

xaflagarritasuna

erregaitasuna

40
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

14
esperimentua: NOLA JAKIN GORPUTZ BAT EROALEA DEN ALA EZ?
.

Data: 07/05/09 Taldekideak: Lander eta amaia

Helburua Materiala
Gorputz bat eroalea den jakitea Petaka-pila
hariak
bonbila txikia
torlojuak

Prozedura (pausoz pauso)


1. Lotu pila bonbila eta torlojuak hariarekin
2. lotu pilaren beste aldea bonbilarekin
3. konektatu.

Bildutako datuak - Ondorioak


Bonbilan argia piztu da. Argazkia(k)

41
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

AUTOEBALUAZIOA

Proiektua gauzatu ahala hainbat zeregin eta alderdi landu ditut unitate honetan.

Egindako lan guztiak honela baloratzen ditut:

LABORATEGIKO LANA …………………………………………………………………….

- Hipotesiak formulatzea - Saiakuntzak prestatzea

- Saiakuntzak gauzatzea - Ekin aurretik pentsatzea

- Informazio-bilketa - Materiala eskuratzea

- Materialen erabilpen egokia - Antolamendua

- Talde-lana - Garbitasuna

- Partaidetza - …

LAN MONOGRAFIKOA ………………………………………………………………….....

- Bildutako informazioaren - Antolamendua

egokitasuna - Garbitasuna

- Bildutako txosten zientifikoaren - …

baliagarritasuna

- Aurkezpena

EZTABAIDAK ………………………………………………………………………………....

- Parte-hartzearen prestaketa - Hainbat eginkizun (solaskidea,

- Parte-hartzea behatzailea, bozeramalea) egoki

- Elkarrizketarako arauak betetzea

- Egoki eta zuzen hitz egitea - …

ZURE JARRERA ETA JOKABIDEA …………………………………………………….....

42
Txanela LH 6-5 “…saiatze horretan ezin gelditu”

- Bakarka egindako lanak-3 - Jakin-mina-3

- Lanerako gogoa-2 - Elkartasuna-2

- Gozamena-2 - Autonomia, zeure kabuz ekitea-3

1 Hobetu beharreko lana 2 Nahiko lan ona 3 Lan bikaina

43

También podría gustarte