Kurso Gerda Malaperis

1
Palavra inicial
Pesquisas em psicopedagogia lingustica mostraram, que para fazer o ensino o mais eficaz possvel, necessrio respeitar-se uma srie de princpios. Este livro apresenta uma tentativa de aplicar tais princpios no ensino do Esperanto, entre outros os seguintes: Motivar o aluno. O principal fator no sucesso do aprendizado de uma lngua a motivao. Com esse intuito, o livro se apresenta como um romance de aventura, em cujo segundo captulo j aparece um acontecimento que prende a ateno e estimula o aluno a continuar a leitura. Aplicar a regra "quanto mais freqente a palavra,tanto mais prematuramente introduz-la". A regularidade do Esperanto possibilitou fazer isso j no incio. O Servio Cultural Internacional de Zagreb disponibilizou listas de palavras segundo sua freqncia de uso,obtidas da anlise estatstica de conversaes gravadas por ocasio de diversas reunies internacionais. Repetir em diferentes contextos. Razes, partculas ou estruturao da lngua assimilam-se tanto mais facilmente, quanto mais frequntemente forem repetidas, principalmente se as reintroduzirmos precisamente no momento em que h a tendncia a esquec-las, depois de algum tempo de desuso. Esse princpio foi observado. Espera-se dos leitores a gentileza de perdoar as repeties no to naturais, no requeridas pela beleza do estilo mas pela necessidade da repetio. Reduzir o mais severamente possvel, em cada unidade de ensino, a proporo de novas coisas a aprender. Assim, cada elemento introduzido como se fosse trazido pelo contexto geral. Neste livro novas palavras aparecem de tal maneira que, tendo assimilado o contedo do primeiro captulo, o aluno j compreende pelo menos 82 por cento dos captulos 2 at o 8; 89 por cento do captulo 9 a 12; e 92 por cento dos textos posteriores ao captulo 12. De fato, o ltimo captulo tem apenas 3 por cento de novas razes. Muitos se surpreendero com o diferente tamanho dos captulos. Isso ocorre pelo desejo de adaptao ao fato de que a capacidade mental de assimilar novos materiais no mantm um nvel constante. As divises dentro dos captulos so simples indicaes para auxiliar o professor, no obrigatrias. Esta obra no foi planejada para aprendizado autodidata. Entretanto evidenciou-se, que pessoas com boa compreenso de gramtica e o auxlio espordico de um esperantista, aprenderam a base do Esperanto com sucesso, em casa, usando este livro didtico e a lista de palavras que o acompanha. Este pequeno romance pode tambm ser usado como o primeiro livro de leitura depois de qualquer outro curso. O autor. (Claude PIRON)
Agradecimento
Primeiramente, agradecemos de corao a Claude Piron o direito dado de utilizar seu curso en lernu!. Agradecemos tambm a Emlio Cid e Simone Cid que registraram o som para os primeiros oito captulos. Eis a pgina deles com mais informaes a respeito. As belas ilustraes foram desenhadas por Helen Claeson, e naturalmente somos gratos por elas! \A equipe
Palavras para o captulo 1

al - em direo a, para alta - alto/a angulo - ngulo, canto bela - bonito/a, belo/a blonda - louro/a demandas - (ele, ela) pergunta demando - pergunta diras - (ele, ela) diz ebla - possvel eble - possivelmente en - dentro estas - (ele, ela) fakte - de fato fakto - fato granda - grande ho - oh iras - (ele, ela) vai jen - eis jes - sim juna - jovem kaj - e kara - querido/a kio - o que kiu - quem, qual, o qual knabino - garota knabo - garoto kun - com la - o, a, os, as laboras - (ele, ela) trabalha li - ele mi - eu mondo - mundo multaj - muitos/as multe - muito ne - no nenio - nada nova - novo/a nu - ora nun - agora nur - apenas okazas - acontece plej - o mais entre pelo menos trs restoracio - restaurante rigardas - (ele, ela) observa saluton - Ol! sed - mas serioza - srio scias - (ele, ela) sabe sidas - (ele, ela) est sentado/a sincera - sincero/a sola - sozinho/a speciala - especial spegulo - espelho studento - estudante universitrio tiu - esse/a, aquee/a tro - demais tuta - todo, completo tute - totalmente, completamente universitato - universidade venas - (ele, ela) vem vera - verdadeiro/a vere - verdadeiramente verajna - quase certa verajne - segundo o que tudo indica vi - voc virino - mulher viro - homem (macho)
apitro 1
(En universitata restoracio) Tom: Saluton, Linda. Linda: Saluton, Tom. Tom: Diru al mi: kiu estas tiu? Linda: Kiu? Tom: Tiu alta, blonda, juna viro... Linda: Kiu? Tom: Tiu, kiu sidas en la angulo. Linda: Ho, tiu! Tom: Jes, tiu. Linda: Mi ne scias. Mi ne scias, kiu li estas. Nova studento, verajne. Tom: Li estas tute sola. Linda: Ne. Rigardu. Bela knabino iras al li. Tom: Ne bela. Juna, eble, sed ne bela. Nur vi estas bela, Linda. Linda: Tom, kara! Kio okazas al vi? Eble vi laboras tro multe, kaj... Tom: Nenio speciala okazas al mi. Kaj mi ne laboras tro multe. Fakte, mi laboras malmulte nun. La vera demando estas: kio okazas al vi, Linda? Nur vi estas vere bela. Linda: Nu, nu... Tom: Estas fakto. Nur vi estas bela, Linda. Mi estas sincera. Venu kun mi! Linda: Sed... Tom: Venu. Al la granda spegulo. Rigardu. Jen estas Linda, la plej bela virino en la mondo, la plej bela virino en la tuta mondo. Linda: Kaj jen estas Tom, la plej malserioza knabo en la tuta universitato.
Demandoj por apitro 1

Diru al mi: Kiu sidas en la angulo? juna knabino blonda viro Tom Linda maljuna viro Kiu iras al li? Tom juna knabino Linda blonda viro maljuna viro Al kio iras Tom kaj Linda? al la angulo al la nova studento al granda spegulo al la blonda viro Kiu estas (eble) la plej bela virino en la mondo? Linda Tom bela knabino blonda viro maljuna viro Kiu estas (eble) la plej malserioza knabo en la universitato? Linda blonda viro Tom bela knabino maljuna viro
Respondoj por apitro 1

Kiu sidas en la angulo? blonda viro Kiu iras al li? juna knabino Al kio iras Tom kaj Linda? al granda spegulo Kiu estas (eble) la plej bela virino en la mondo? Linda Kiu estas (eble) la plej malserioza knabo en la universitato? Tom

agas - faz alia - outro/a bona - bom/boa bone - bem certa - certa certe - certamente u - ? diable ! - com os diabos! diablo - diabo direkto - direo, sentido diskreta - discreto/a dum - durante ej ! - ei! forta - forte haltas - para ias - torna-se ili - eles, elas inter - entre io - algo iom - um tanto iom post iom - pouco a a pouco iomete - um pouquinho ke - que kvaza - como se lia - dele mano - mo mistera - misterioso/a mistere - misteriosamente mistero - mistrio montras - mostra natura - natural nature - naturalmente naturo - natureza ne plu - no mais (continuo) ni - ns pala - plido/a parolas - fala petas - pede plu - mais pordo - porta post - depois prava - com razo prave - com razo pravas - tem razo proksima - prximo/a rapida - rpido/a revenas - volta se - se staras - est de p stranga - estranho/a strange - enstranhamente i - ela ia - dela taso - xcara tre - muito turnas - volta-se ulo - um cara vidas - v volas - quer
apitro 2
Linda: Tom! Tom: Kio okazas al vi? Vi estas pala! Bela, sed pala. Linda: Tom! Ne rigardu! Tom: Kio okazas? Linda: Strange! Okazas io stranga, io tre stranga. Tiu ulo, tiu nova studento... Ne, ne, mi petas vin, ne rigardu. Estu diskreta. Tom: Diable! Diru al mi. Kio estas tiu mistero? Linda: Lia mano agas strange. Rigardu, se vi volas, sed plej diskrete. Turnu vin iomete, eble, sed tute nature. Li ne vidu, ke vi rigardas al li. Tom: Vi pravas. Io stranga okazas. Dum i ne rigardas al li i nun rigardas al la granda spegulo - lia mano iom post iom, tre tre malrapide, proksimias al ia taso... Linda: Estas io en lia mano. Tom: Mi ne vidas. Li estas tro malproksima. Diable! Tiu alta forta knabo nun staras inter ili kaj mi. Mi ne plu vidas. Linda: Sed mi vidas. Mi vidas bone. Mi vidas tre bone. Mi vidas tute bone. Ej! Tom: Kio okazas? Linda: ~i rigardas al li nun, kaj lia mano haltas. Tom: Kaj kio plu? Diru al mi! Linda: Nun li parolas al i. Li montras al la pordo. Tom: Eble li volas, ke i rigardu al alia direkto, ke i ne plu rigardu al li. Linda: Prave, tute prave. Jen i rigardas al la pordo. Li plu parolas kaj parolas. Dum i ne rigardas al lia direkto, lia mano plu proksimias al la taso. Ej! Tom: Kio? Kio okazas? Linda: Lia mano revenas, tute diskrete, kvaza tute nature. Tom: u estas io en lia mano? Linda: Nenio plu. Sed tute certe nun estas io en ia taso.

Diru al mi: Linda estas ___. bela kaj pala malserioza nova studento io stranga Kio okazas? Linda rigardas al la spegulo. Malalta viro staras inter Tom kaj la pordo. La blonda viro agas strange. La nova studento proksimias al Tom. u estas io en lia mano? jes ne Al kio montras la mistera ulo? al la spegulo al Linda al la pordo al Tom al la angulo Al kio rigardas la juna knabino, kiu estas kun li? al la spegulo al Linda al la pordo al Tom al la angulo u nun estas io en la taso? jes ne
10

Linda estas ___. bela kaj pala Kio okazas? La blonda viro agas strange. u estas io en lia mano? jes Al kio montras la mistera ulo? al la pordo Al kio rigardas la juna knabino, kiu estas kun li? al la pordo u nun estas io en la taso? jes
11

ami - amar amo - amor anka - tambm aspekti - parecer, tem aparncia de aspekto - aparncia bonan tagon - bom dia e - junto de de - de deklari - declarar deklaro - declarao esprimi - expressar esprimo - expresso grava - importante gravi - ser importante, ter importncia i - ele, ela para neutros jam - j kiel - como kompreneble - compreensivelmente kompreni - compreender ne gravas - no importa pardoni - perdoar, desculpar permesi - permitir pli - mais povas - pode povi - poder preferi - preferir pri - a rspeito de saluti - saudar simpla - simples spiono - espio sur - sobre tablo - mesa tago - dia tamen - entretanto tio - isso, aquilo tuj - imediatam,ent vizao - cara, rosto
12
apitro 3
Bob: Diable! Kio okazas? Vi aspektas kiel spionoj. u mi povas sidi kun vi? Linda: Saluton, Bob. Tom: Bonan tagon, Bob. Bob: Bonan tagon, Linda. Bonan tagon, Tom. Pardonu, ke mi ne salutis vin tuj. Linda: Ne gravas. Nun vi salutis, kaj ni pardonas vin. Bob: u vi permesas, ke mi sidu e via tablo? Linda: Kompreneble, vi sidu kun ni. Bob: Mi tamen ne volas esti maldiskreta. Eble Tom parolas pri amo kaj preferas esti sola kun vi. Tom: Mi ne parolis pri amo. Linda: Li nur diris, ke mi estas la plej bela virino en la tuta mondo. Bob: Li pravas. Tio ne estas amdeklaro, tio estas simpla fakto. Tom: Prave. Simpla fakto. Bob: Nu, certe, Linda estas tre bela, sed ne tio gravas nun. Linda: Ne gravas, u? Ne gravas, ke mi estas bela, u? Jen bela deklaro! Bob: Pardonu min. Mi volas diri, ke io estas pli grava. Tom: Kio? Pri kio vi parolas? Kio estas pli grava? Bob: Vi ne vidis min, dum mi proksimiis al vi, sed mi vin rigardis. Linda: Mi ne komprenas, pri kio vi parolas. Bob: Mi parolas pri via vizao. Linda: Kio pri mia vizao? u i ne estas bela? Bob: Ho jes, i estas bela, i estas la plej bela en la mondo. Sed i estis mistera! Linda: Mistera? u mia vizao estis mistera? Bob: Jes. Via vizao estis mistera. Fakte, viaj vizaoj estis misteraj. Mistera vizao de spionino e mistera vizao de spiono. Vi aspektis strange. Vi aspektis mistere. Mi bone rigardis vin, dum mi proksimiis al vi, kaj estis mistera esprimo sur via vizao, Linda, kaj anka sur via, Tom. Kiel mi jam diris, vi aspektis kiel spionoj.
13

Diru al mi: Kiuj aspektas kiel spionoj? Linda kaj Bob Bob kaj Tom Linda kaj Tom Gerda kaj la blondulo u Bob salutas ilin tuj? jes ne u Linda kaj Tom permesas, ke Bob sidu e ilia tablo? jes ne Kiu ne volas esti maldiskreta? Tom Linda Bob Gerda la blondulo Kio estas sur la vizao de Linda? bela deklaro bona tago mistera esprimo io pli grava
14

Kiuj aspektas kiel spionoj? Linda kaj Tom u Bob salutas ilin tuj? ne u Linda kaj Tom permesas, ke Bob sidu e ilia tablo? jes Kiu ne volas esti maldiskreta? Bob Kio estas sur la vizao de Linda? mistera esprimo
15

afero - coisa concreta ou abstrata. questo ao - coisa concreta anta - antes, diante antae - anteriormente arto - arte deziri - desejar do - ento ekzisti - existir fako - especialidade ideo - idia instrui - ensinar kiam - quando komuniki - comunicar koni - conhecer konsideri - considerar konsenti - consentir kripta - cripta kriptografio - criptografia lerni - aprender lingvo - lngua lingvistiko - linguista malpli - menos mesao - mensagem neniam - nunca nomo - nome oni - pronome indefinido, a gente por - para profesoro - professor respondi - responder rilati - relacionar-se, ter relao com rilato - relao scienco - cincia sekreta - secreto/a sekreto - segredo temas pri - trata-se de temo - tema, assunto voli diri - querer dizer
16
apitro 4
Bob: Diru al mi sincere, pri kio vi parolis. Tom: Ni parolis pri tiu ulo. Bob: Kiu ulo? Tom: Tiu viro e la angulo. Tiu juna viro. Bob: Pri kiu vi parolas? u pri tiu blondulo, kiu sidas kun Gerda? Linda: Gerda! Vi do scias, ke ia nomo estas Gerda! Vi do konas in! Bob: Nu, mi ne vere konas in. Mi scias, kiu i estas. Tio estas alia afero. Linda: Kiu do i estas? Bob: Sed vi ne respondis al mi. Vi ne respondis al mia demando. u vere pri tiu blonda junulo vi parolis? Tom: Jes. Pri li. Bob: Mi ne konas lin. Mi neniam vidis lin antae. Linda: Sed, diru al mi, kiu estas tiu Gerda? Bob: ~i venis por instrui. Temas pri io mistera, fakte. Kriptaoscienco. Linda: Kio? Kiel vi diris? Krip-ta-o-sci-en-co, u? Kio estas tio? Bob: u vere vi ne scias, kio estas kriptaoscienco? Oni diras anka "kriptografio". Linda: Ne. Mi ne scias. Mi tute ne scias. u vi scias, Tom? Tom: u tio ne estas la arto kompreni, pri kio temas sekreta mesao? Bob: Prave. Jen ia fako. Fakte, ia fako estas la malnovaj sekretaj lingvoj. Tom: Mi ne komprenas. Kiu, en universitato, volas lerni pri la malnovaj sekretaj lingvoj? Bob: Anka mi ne tute komprenas. Estis ideo de Ronga, la profesoro pri lingvistiko. Li konsideras, ke sekretaj lingvoj estas aspekto de la arto komuniki, kaj ke ili do rilatas al lingvistiko. Linda: Eble jes. Eble li pravas. Kaj tamen tiu ideo estas iom stranga, u vi ne konsentas? Bob: Jes. i aspektis strange anka al mi, kiam oni parolis pri i. Linda: Eble Ronga, la lingvistika profesoro, nur deziris, ke bela virino kunlaboru kun li. u ne estas bona ideo kunlabori kun bela knabino, kiam tio estas ebla? Tom: Mi jam diris al vi, ke i ne estas bela. Nur vi estas bela. Bob: Mi ne konsentas. Estas fakto, ke Linda estas tre bela, ke i estas la plej bela knabino en la mondo. Sed anka Gerda estas bela, iom malpli bela, sed tamen bela; u vi konsentas? Tom: Tute ne. Por vi, eble. Sed por mi ne. Por mi, nur Linda ekzistas kiel bela virino. Bob: u vi volas diri, ke por vi Linda estas la sola bela virino en la tuta mondo? Tom: Jes, por mi, Linda estas la sola bela virino en la tuta mondo. Bob: Diable! Vi verajne amas in. 17

Diru al mi: Pri kio Linda kaj Tom parolis? pri Bob pri amo pri la blondulo pri kriptao-scienco Kiu sidas kun la viro, pri kiu Linda kaj Tom parolis? Ronga blonda junulo Gerda Bob neniu Kiu scias, kiu estas Gerda? Linda Bob Tom u Bob konas la blondulon? jes ne Kion instruas Gerda? novajn lingvojn kriptao-sciencon lingvistikon Kiu estas profesoro pri lingvistiko? Bob Linda Tom Ronga Gerda la blondulo Kiu estas la sola bela virino en la tuta mondo, por Tom? Gerda Linda Ronga la knabino en la angulo
18

Pri kio Linda kaj Tom parolis? pri la blondulo Kiu sidas kun la viro, pri kiu Linda kaj Tom parolis? Gerda Kiu scias, kiu estas Gerda? Bob u Bob konas la blondulon? ne Kion instruas Gerda? kriptao-sciencon Kiu estas profesoro pri lingvistiko? Ronga Kiu estas la sola bela virino en la tuta mondo, por Tom? Linda
19

absurda - absurdo/a ankora - ainda ankora ne - ainda no atenti - prestar ateno atento - ateno cetere - alm disso i - partcula aproximativa i tie - aqui i tio - isto i tiu - este da - preposio para quantidades dramo - drama drogo - droga evidenta - evidente eta - pequenino/a for - longe, distante havi - ter, possuir imagi - imaginar imago - imagibnao iu - algum, algum kae - ocultamente kai - esconder, ocultar normala - momal ofta - freqente ofte - freqentemente paro - par peco - pedao plena - cheio/a, pleno/a plene - plenamente poo - bolso promeni - passear pulvoro - p sekundo - segundo subita - sbito/a subite - subitamente substanco - substncia sukcesi - conseguir sukero - acar super - super ajni - parecer tiam - ento, naquele tempo/momento tie - ali, l tie i - aqui tiel - desta maneira, assim tio i - isto tiu i - este, esta
20
apitro 5
Bob: Nu, vi ankora ne diris al mi, kio okazis, dum vi spione rigardis tiun paron. Linda: Okazis io vere stranga. Tom: Vere stranga, fakte. En la mano de tiu junulo estis io. Bob: Kio? Linda: Ni ne povis vidi. Io tre eta. Malgranda afero. Afereto. Tom: Kaj dum i ne rigardis, lia mano alproksimiis al ia taso. Linda: Kaj kiam i ekrigardis lin, lia mano ekhaltis. Tom: Tiam li montris ion al i. Evidente, li deziris forturni ian atenton. Linda: Kaj li sukcesis. Li plene sukcesis. ~i rigardis al la pordo. Kaj dum i rigardis for, lia mano subite estis super ia taso, dum unu sekundo, ne pli, kaj tute nature revenis. Malplena. Bob: u i estis plena antae? Tom: Ne plena. Kompreneble, i ne estis plena. Sed estis io en i, kaj post kiam i estis dum sekundo super la taso de Gerda, estis plu nenio en i. Linda: Certe estas iu mistera substanco. Tom: Iu drogo. Bob: Kiel vi povas scii, ke ne estis tute simple peco da sukero? Linda: Li ne agus tiel kae, se estus nur sukero. Tom: Cetere, i tie ne estas peca sukero. Estas nur pulvora sukero, en sukerujoj. Bob: Eble li havis sukerpecon en la poo kaj... Tom: u vi ofte promenas kun sukerpecoj en via poo? Bob: Vi pravas. Tiu ideo estas absurda. Tamen... Linda: Rigardu! Jen i ekstaras, kaj ekiras for. Bob: ~i ajnas tute normala. Verajne vi imagis ion draman, dum temas pri tute simpla, tute natura okazao.
21

Diru al mi: Kio estis en la mano de la blondulo antae? sukerpeco la taso de Gerda io tre malgranda la taso de Linda nenio Kio estis en lia mano poste? sukerpeco la taso de Gerda io tre malgranda nenio la taso de Linda Kio estas en la sukerujoj tie? sukerpecoj iu drogo pulvora sukero mistera substanco sekreta lingvo u estas normale promeni kun sukerpecoj en la poo? jes ne Kiu ekiras for? Linda Tom Gerda Bob la blondulo
22

Kio estis en la mano de la blondulo antae? io tre malgranda Kio estis en lia mano poste? nenio Kio estas en la sukerujoj tie? pulvora sukero u estas normale promeni kun sukerpecoj en la poo? ne Kiu ekiras for? Gerda
23

amba - ambos adi - ouvir bruo - barulho decidi - decidir decido - deciso devas - deve devi - dever devo - dever diskuti - discutir diskuto - discusso fali - cair falo - queda kafo - caf koridoro - corredor meti - colocar observi - observar pensi - pensar perdi - perder resti - pemanecer riski - arriscar-se sama - o/a mesmo/a tempo - tempo timi - temer trankvila - tranqilo
24
apitro 6
Tom: u vi adis? Kio estis tio? Bob: Jes, mi adis. Mi adis ion. Linda: Anka mi adis strangan bruon, kvaza iu falus en la koridoro. Bob: Kvaza i falus. Tom: Mi havis la saman penson kiel vi. Anka mi pensis tion. Anka mi pensis: jen Gerda falas en la koridoro. Linda: u ni iru vidi? Tom: Kompreneble. Ni iru tuj. Bob: Mi iru kun Tom, sed vi restu i tie, Linda. Observu tiun junulon, kun kiu Gerda parolis, kaj kiu eble metis drogon en ian kafon. Linda: u vi amba foriras kaj mi restu tute sola? Mi iom timas. Bob: Ni ne havas la tempon diskuti. Ni devas iri vidi tuj. Restu trankvile i tie. Vi nenion riskas. Venu, Tom, ni ne perdu tempon.
25

Diru al mi: Kion Tom, Bob kaj Linda adis? koridoron penson strangan bruon la blondulon Kiu eble falis en la koridoro? Tom Bob Linda Gerda la blondulo Ronga Kiuj iras vidi? Linda kaj Tom Linda kaj Bob Bob kaj Tom iuj tri Kiu restas por observi? Tom Bob Linda la blondulo Gerda
26

Kion Tom, Bob kaj Linda adis? strangan bruon Kiu eble falis en la koridoro? Gerda Kiuj iras vidi? Bob kaj Tom Kiu restas por observi? Linda
27

almena - pelo menos apena - quase que no atoritato - autoridade bati - bater doktoro - doutor dormi - dormir fari - fazer flegi - cuidar (de um doente, um velho, uma criana) flegisto - enfermeiro flegistino - enfermeira is - at usta - justo, adequado, na medida informi - informar informo - informao kapo - cabea komforta - confortvel konscia - consciente konscii - ter conscincia konscio - conscincia koro - corao kuraci - curar kuracisto - mdico kui - estar deitado memori - lembrar ol - do que opinii - achar, ter opinio opinio - opinio piedo - p pozicio - posio semajno - semana sendi - enviar unu - um unua - primeiro unue - primeiramente vivi - viver voki - chamar
28
apitro 7
Tom: Jen i estas. Ni pravis. ~i apena havis la tempon alveni is la angulo, jam i falis. Videble, i estas nekonscia. ~i perdis la konscion kaj falis. Bob: u i ankora vivas? Tom: Jes. Ne timu. ~i perdis la konscion, sed i ne perdis la vivon. La koro batas. i batas malforte, sed tamen batas. ~i do vivas. Eble i apena vivas, sed i vivas. Bob: Kion ni faru? Tom: Kion vi opinias? Bob: ~ajnas, ke i dormas. Tom: Ni devas informi la atoritatojn. Tuj. Mi iros. Ili eble decidos voki doktoron, kuraciston, kaj almena tuj sendos flegistinon. Certe estas flegistino en i tiu universitato, u ne? Bob: Verajne, sed mi ne scias certe. Mi estas i tie apena unu semajnon. Tom: Nu, mi tuj iros informi ilin. Restu i tie kun i. Sed ni unue metu in pli bone, ke i kuu komforte, kun la piedoj pli altaj ol la kapo. Bob: u vere? u vere vi volas, ke i kuu kun la piedoj pli altaj ol la kapo? Tio ne estas komforta. Tom: Tamen, kiam iu perdis la konscion, tio estas la usta pozicio, se mi bone memoras, kion oni instruis al mi.
29

Diru al mi: u Gerda ankora vivas? jes ne Kiel batas la koro de Gerda? forte nekonscie malforte konscie Kiun Tom volas informi? la blondulon la profesoron pri lingvistiko la atoritatojn spionon u iu, kiu perdis la konscion, kuu kun la kapo pli alta ol la piedoj? jes ne
30

u Gerda ankora vivas? jes Kiel batas la koro de Gerda? malforte Kiun Tom volas informi? la atoritatojn u iu, kiu perdis la konscion, kuu kun la kapo pli alta ol la piedoj? ne
31

atendi - aguardar a - ou ato - automvel atomato - autmato balda - em breve buso - nibus ambro - quarto ar - porque iaokaze - em todo caso destino - destino e - at mesmo ekster - fora de ekstere - exteriormente eksteren - para fora el - de dentro de helpi - auxiliar korpo - corpo kruro - perna longa - longo/a mem - em si mesmo memserva restoracio - restaurante com autoservio nokto - noite pai - andar pao - passo per - por meio de rua - vermelho/a sekvi - seguir senti - sentir servi - servir si - si suspekti - supeitar tien - para l tomato - tomate tra - atravs de urbo - cidade vespero - tardezinha
32
apitro 8
En la universitata memserva restoracio, Linda sidas kaj pensas. ~i pensas ne tre trankvile. Fakte, iaj pensoj ias pli kaj pli maltrankvilaj. ~i observas la junan viron, kiu metis ion en la kafon de Gerda. ~i pli kaj pli maltrankvilias. Tom kaj Bob estas for jam longe. Ili ne revenas. u do vere okazis io al Gerda? Sed kio okazis? u io grava? Linda observas la junulon kaj pensas: "Kion mi faros, se li ekstaros kaj foriros? "u mi sekvos lin? u mi sekvu lin? "Kion mi faru, se li iros eksteren? u mi sekvu lin eksteren? u mi sekvu lin ekstere? Mi ne scias, kion mi faru. Mi ne scias, kion mi faros. Mi ne scias, u mi sekvos lin a ne. "Kaj se li foriros en ato? u anka mi sekvu lin ate? "Jam estas vespero. Balda venos nokto. Jes. Balda noktios. u mi sekvu lin nokte? "Kaj e se li ne iros eksteren de la universitato, e se li restos i tie, u mi sekvu lin? "Se li eliros tra tiu i pordo, li iros en la koridoron al iu ambro. u mi sekvu lin en la koridoron? u mi sekvu lin en la koridoro? u mi sekvu lin en la ambron, en kiun li eniros? Ne. Neeble. Mi atendos en la koridoro. Sed se nenio okazos? Se li restos longe plu en la ambro? "Kaj se li eliros tra tiu pordo, li iros eksteren, verajne al la urbo. u mi sekvu lin al la urbo? u mi sekvu lin en la urbon? u mi sekvu lin en la urbo? "Se li iros piede, eble li vidos min, verajne li vidos min. Li suspektos, ke mi lin sekvas. Li turnos sin al mi. Mi ektimos. Mi palios, a mia vizao ios rua kiel tomato. Jes, mi konas min. Mi palios kaj tuj poste ruios. iaokaze, mi maltrankvilios. Jam nun mi maltrankvilias. "Se li iros per buso, li e pli certe vidos, ke mi sekvas lin, ar ni devos kune atendi e la haltejo." Linda ne sukcesas decidi, kion i faru. ~i timas. ~ia koro batas rapide. ~i volus, ke Tom kaj Bob estu kun i, ke ili helpu in, ke ili helpu in decidi. ~i estas tute sola. ~i sentas, ke ia koro rapidias, sed i ne scias, kion fari. Kaj jen, anta ol i povis decidi, anta ol i sukcesis retrankvilii, jen la juna viro ekstaras. Li rigardas al la koridora pordo. u tien li iros? Li rigardas al la pordo, tra kiu oni eliras al la urbo. u tien? Jes, tien li iras. Kaj Linda atomate ekstaras kaj ekpaas al la sama pordo. Ne i decidis. ~ajnas, ke ia korpo decidis mem. ~ajnas, ke iaj kruroj agas mem. Nu, iaokaze, jen Linda sekvas lin. Al kiu mistera destino?
33

Diru al mi: u Linda estas trankvila? jes ne u Tom kaj Bob jam revenis? jes ne u Linda scias, kio okazis al Gerda? jes ne Kiu ekstaras kaj iras al la pordo? Linda Gerda Bob Tom la juna viro, kiu metis ion en la kafon de Gerda Kiu sekvas? Gerda Linda Bob Tom la juna viro, kiu metis ion en la kafon de Gerda
34

u Linda estas trankvila? ne u Tom kaj Bob jam revenis? ne u Linda scias, kio okazis al Gerda? ne Kiu ekstaras kaj iras al la pordo? la juna viro, kiu metis ion en la kafon de Gerda Kiu sekvas? Linda
35

administra - da administrao administri - administrar ajn - qualquer iu ajn - quem quer que seja, qualquer que seja io ajn - o que quer que seja amiko - amigo bani - banhar bani sin - banhar-se blua - azul dika - gordo/a, grosso/a epoko - poca generacio - gerao grasa - gordo/a, dorduros/a haro - cabelo homo - pessoa, ser humano kelkaj - alguns/algumas kial - por que motivo kie - onde kie ajn - onde quer que seja kiu ajn - quem quer que seja kiun ajn - quem quer que seja, qualquer que seja klaso - classe kompati - ter pena, ter d kompatinda - digno de d kredi - acreditar lasi - deixar loko - lugar meze de - no meio de mezo - metade minuto - minuto muro - parede neniu - ningum ofico - trabalho, cargo oficejo - escritrio okulo - olho okupi - ocupar okupii pri - ocupar-se de okupi sin pri - ocupar-se de provi - experimentar ronda - redondo/a, da roda rondo - roda, crculo sana - so, s sen - sem sveni - desmaiar tradicio - tradio trovi - encontrar tui - tocar ura - urgente vorto - palavra vortaro - vocabulrio zorgi - cuidar zorgo - cuidado
36
apitro 9
"~i kuas meze de la koridoro! Venu, venu tuj. Certe la afero uras." diras Tom. Li rigardas la flegistinon: i estas dika, grasa virino kun bluaj okuloj, ruaj haroj, kaj tre ronda vizao. Jam kelkajn minutojn li provas diri, kio okazis, sed ajnas, ke tiu flegistino ne rapide komprenas. La vorto "ura" ajnas ne ekzisti en ia vortaro. "Kuas, u? Meze de la koridoro, u vere?" i diras. Videble, la flegistino apena povas kredi. "Kial, diable, i kuus meze de la koridoro?" i demandas. "Mi petas, venu ure. Mi ne scias, kial i kuas tie. Mi nur diras, kion mi vidis. Ni trovis in tie. Eble i estis malsana. Mi ne scias. ~i svenis, i perdis la konscion. Nun certe oni devas ure okupii pri i." "Stranga afero!" "Nu, mi ne estas fakulo. Vi jes. Okupii pri malsanaj homoj estas via fako, u ne? Venu tuj. Uras!" "Nu, nu, nu, nu. Kial, diable, i svenis en la koridoro? Stranga ideo! Oni neniam svenas tie." "u vere? Kie do oni svenas en i tiu universitato? Pardonu min, sed mi ne konas la tradiciojn. Mi estas novulo. Apena unu semajnon mi estas i tie." "Juna viro, en i tiu universitato, oni svenas en la klasambroj, oni svenas en la restoracio, oni svenas en la dorm-ambroj, oni svenas en la banambroj, eble e oni povus sveni en iu administra oficejo. Sed pri sveno koridora mi neniam adis. Stranga epoko! Stranga generacio! Oni faras ion ajn niaepoke." "Vi parolas, parolas, paroladas, kaj dume tiu kompatinda knabino kuas en koridoro, kaj neniu zorgas pri i!" "Nu, nu, ne maltrankviliu, juna viro, ne havu zorgojn. Ni tuj rapidos tien, kaj mi tuj prizorgos in." Kaj ili kune rapidas al la loko, kie Tom lasis sian amikon kun Gerda. Sed jen subite Tom haltas. "Kio okazas? Kial vi ekhaltis?" demandas la flegistino. "~i estis i tie, kaj ne plu estas, sed..." "Sed estas iu alia, kaj li estas senkonscia, ajnas al mi. u vi konas lin?" "Jes, estas mia amiko Bob. Kio okazis al li?" La flegistino iras al Bob, kiu falsidas e la koridora muro. ~i tuas lian kapon. "Batita! Oni batis la kapon al li!" "Diable! Bob, Bob! Respondu! u vi adas min? Diru ion, mi petas! Kio okazis? Sed Bob ne respondas, kaj Tom ias pli kaj pli maltrankvila.
37

Diru al mi: u la flegistino venas tuj? jes ne u oni ofte svenas en koridoro? jes ne Kial Tom ekhaltas? li estas novulo Gerda ne plu estas tie okupii pri malsanuloj ne estas lia fako Kiu sidas e la muro? Tom Linda Bob Gerda la flegistino u Bob paroladas? jes ne
38

u la flegistino venas tuj? ne u oni ofte svenas en koridoro? ne Kial Tom ekhaltas? Gerda ne plu estas tie Kiu sidas e la muro? Bob u Bob paroladas? ne
39

aventuro - aventura danero - perigo danki - agradecer ege - enormemente ema - tendente a emi - tender a facila - fcil fidi - ter f fui - fracassar, fazer besteira, fazer incovenientemente. reciproke - reciprocamente silenti - silenciar silento - silncio sinjoro - senhor ati - gostar unua - primeio/a
40
apitro 10
Fakte, Tom ne estas ema fidi la flegistinon. Kial? u vi scias, kara amiko, vi kiu sekvas i tiun aventuron ekde la unua vorto? u vi scias, kial Tom ne emas fidi la flegistinon? Ne. Certe vi ne scias. Anka mi ne scias. Sed fakto restas fakto, e se ni ne komprenas in. Kaj la fakto estas, ke Tom ne emas in kredi. Tom estas agema knabo, e iom aventurema, kaj eble tiu tro parolema flegistino ne ajnas al li kredinda. Eble li opinias, ke tiu flegistino tro emas paroli, kaj do ne estas fidinda. A u temas pri io alia? Tom ege atas sian amikon Bob. Li ategas lin. Li lin amas, fakte. Bob kaj li amikiis anta longe en la urbego, kie ili vivis tiutempe - ili dumtempe e iradis al la sama lernejo - sed poste Tom devis iri al malsama urbo, kaj ili ne plu vidis sin reciproke. Kiam, anta kelkaj tagoj, ili retrovis unu la alian en la sama universitato, amba ege dankis la destinon. Ili treege atas la tiean bonegan vivon. Ili ategas in. Amba estas agemaj, laboremaj knaboj, kun speciala ato al la iom timemaj studentinoj. Eble ar timema junulino estas malpli timinda ol ino neniam ema timi, ol sen-tim-ulino. u vi komprenas? Sed nun Tom malatas la aventuron. Li sin demandas, kial li sentas tiun flegistinon nefidinda. Li preferus silenteman, grav-aspektan sinjorinon. Tiu i ne aspektas tre zorgeme, kaj li ne trovas in atentema pri liaj demandoj. Verdire, li opinias in ema fui sian laboron. Li timas, ke i ofte agas fue. Fuemaj homoj ekzistas en la mondo. Kial tiu tro parolema flegistino ne estus unu el ili? u li mispais, kiam li turnis sin al i? Sed al kiu alia li povus sin turni? ~i estis la sola flegistino, kiu troviis en la universitato. A u li mispensas? Kaj nun li sentas sin ema zorgi pri Linda. u tiu belega knabino ne trovias en danero? Li amas in, li e amegas in, pli kaj pli, kaj la ideo, ke daneraj homoj povus fari ion al i, apena estas travivebla. La vivo ne estas facila, kaj ajnas nun, ke la tuta afero ias pli kaj pli malatinda.
41

Diru al mi: Kiu ne emas fidi la flegistinon? Bob Linda Tom Gerda la blondulo Kie Tom kaj Bob retrovis sin reciproke? en lernejo en universitato en la urbego, kie ili vivis tiutempe Estas ___ flegistino(j) en la universitato. unu du tri kvar kvin Pri kiu zorgas Tom? pri Bob pri Gerda pri Linda pri la flegistino u Tom atas la novan aventuron? jes ne Kiun amas Tom? Gerdan Rongan Lindan la flegistinon
42

Kiu ne emas fidi la flegistinon? Tom Kie Tom kaj Bob retrovis sin reciproke? en universitato Estas ___ flegistino(j) en la universitato. unu Pri kiu zorgas Tom? pri Linda u Tom atas la novan aventuron? ne Kiun amas Tom? Lindan
43

afabla - afvel akcepti - aceitar aldoni - acrescentar arani - arranjar, organizar banala - banal bonvoli - ter boa vontade iam - sempre dankon - obrigado/a ne dankinde - de nada entute - totalmente fermi - fechar fini - terminar (dar trmino) funkcii - funcionar eni - incomodar igi - tornar kontenta - contente kiel eble plej - tanto quianto possvel konsentite - concorde malfermi - abrir maniero - maneira, modo manki - faltar mekaniko - mecnica miksi - mexer miri - observar motoro - motor objekto - objeto oportuna - oportuno/a ordo - ordem panei - entrar em pane paneo - pane ripari - consertar ripeti - repetir saa - sbio/a seka - seco/a tia - tal, de tal qualidade trovii - encontrar-se turni sin al - virar-se para
44
apitro 11
Linda ekhavis ideon. ~i aliris la junan blondan viron, dum li proksimiis al sia ato, kaj alparolis lin: "Sinjoro, u vi bonvolus helpi al mi?" Li turnis sin al i kun vizao ajne ne tre kontenta, kaj in rigardis dum longa senvorta minuto. "Kiel mi povus vin helpi?" li fine demandis, kaj li tuj aldonis: "Bonvolu pardoni min, se mi respondas nee, sed al mi tempo vere mankas. Mi devas ure veturi al la urbo." "uste tiel vi povas min helpi. Mia ato paneas. Io estas fuita en i. Mi ne sukcesas in irigi..." "Pardonu min, sed mi ne sukcesus rebonigi la aferon, e kun plej granda bonvolo. Pri mekaniko mi scias nenion. Mi iam miras vidi, ke veturiloj entute funkcias. Kiam mi vidas motoron, iam mirigas min, ke tia ajne senorda arano de pecoj kaj objektoj igas aton iri. Mi..." "Mi ne petas vin ripari mian veturilon, vi min miskomprenis. Mi demandas nur, u vi bonvolus akcepti min en via ato is la urbo." La ideo de Linda estis jena: sekvi lin estus danere, sed se li veturos ate, mi petos lin akcepti, ke mi veturu kun li, kaj dum la veturado mi igos lin paroli. Mi diskrete faros ajne banalajn demandojn, kaj paroligos lin. Tiel mi scios kiel eble plej multe pri li. "Nu, bone," li fine konsentas. "Konsentite, venu." Kaj li malfermas la pordon de la ato por i. "Dankon, vi vere estas tre afabla. Tio ege helpas min. Mi plej sincere dankas." "Ne dankinde," li respondas, iom seke. Kaj li ekirigas la motoron. "Mi ne atas la ideon, ke mi devos venigi ripariston, mekanikiston," i diras. "Mi tute ne atas atojn, fakte. Mi havas veturilon, ar estas tre oportune, sed mi ne atas atojn." La alta junulo nur silentas. "Ne estas facile igi lin diri ion," pensas Linda, iom zorge, sin demandante, u estis sae enmiksi sin en tiun aventuron. ~i forte deziras lin paroligi, sed samtempe timas malkontentigi lin. Neniam estas facile trovi plene kontentigan manieron agi. "u enas vin, se mi parolas?" i demandas, "vi eble estas silentema." "Mi havas zorgojn," li respondas. "Mi ne volas eni vin. Estas jam tiel bonkore, ke vi min veturigas. Mi vere sentas grandegan dankemon al vi." "Ne dankinde," li ripetas, kaj silentas plu, pripensema.
45

Diru al mi: De kiu Linda petas helpon? de flegistino de profesoro Ronda de juna blondulo de Tom u la juna blonda viro estas kontenta? jes ne Kien la blondulo volas veturi? al mekaniko al policejo al la urbocentro al hospitalo Kion volas Linda de li? ripari ian auton veturi in al la urbocentro veturigi in al policejo u la blondulo konsentas? jes ne Pri kio Linda parolas dum la veturo? pri Gerda i dankas kaj demandas pri liaj zorgoj pri la vetero pri universitato u la blondulo estas parolema? jes ne
46

De kiu Linda petas helpon? de juna blondulo u la juna blonda viro estas kontenta? ne Kien la blondulo volas veturi? al la urbocentro Kion volas Linda de li? veturi in al la urbocentro u la blondulo konsentas? jes Pri kio Linda parolas dum la veturo? i dankas kaj demandas pri liaj zorgoj u la blondulo estas parolema? ne
47

aeti - comprar akvo - gua apud - ao lado de brando - pinga, aguardente io - tudo denove - novamente doloro - dor doni - dar duone - metade eksplodi - explodir fralino - moaa glaso - copo emi - gemer heziti - hezitar ja - de fato kiom - quanto klara - clara kvankam - embora lara - largo/a la - segundo, conforme morti - morrer plezuro - parazer polico - polcia porti - carregar pripensi - pensar a respeito ricevi - receber seo - cadeira soifi - ter sede soifo - sede sufia - suficiente tiom - tanto trinki - beber
48
apitro 12
Bob duone malfermas la okulojn, ilin refermas, ilin malfermetas denove, ilin refermas, emas, kaj finfine malfermas ilin tute lare. "Donu al mi ion por trinki," li diras. "Trinki? Kion vi deziras trinki?" demandas Tom. "Ion ajn. Brandon. Donu al mi glason da brando." "Kiel vi sentas vin?" diras fralino Marta, la flegistino. "La kapo doloras," Bob respondas eme. "Mi petas vin, bonvolu doni al mi ion por trinki." "u vi bonvolas iri," Tom petas la flegistinon, "kaj alporti al li glason da brando?" La flegistino iom hezitas, sed fine kapjesas. "u mi anka voku la policon?" i diras. "Li ja ricevis baton, baton sufie fortan, por ke li iu senkonscia. La mia opinio, tio pravigas, ke oni venigu la policon. u vi ne konsentas?" "Anka akvon," diras Bob, anta ol Tom trovas la tempon respondi al Marta. "Mi tre soifas. Mi trinkos brandon plezure, sed unue mi trinku akvon. Bonvolu alporti al mi tre grandan glason da akvo kaj iom grandan glason da brando." "Jes. Estus sae voki la policon," Tom respondas al la flegistino. "Se vi ne alportos al mi ion por trinki, mi iros mem," diras Bob. "Mi tre soifas. Vi ne povas imagi, kiom soifa mi min sentas. Mi tuj iros trinki akvon. Kaj poste mi iros aeti brandon. u oni povas ricevi brandon en la memserva restoracio?" "Ne, tute ne," Marta respondas, "sed mi havas brandon en mia ambro. Mi alportos in al vi. A venu mem, se vi povas. u vi povas starii?" "Mi povas," diras Bob, tre malrapide stariante kun la helpo de Tom kaj de la flegistino, "kvankam dolore." Ili iras al ia ambro. "Trinku tiom da akvo, kiom vi deziras, " i diras. "Kaj poste mi donos brandon al vi. Eksidu sur tiun seon, i estas tre komforta, vi vidos." Bob sidias sur la seon, iom emas, kaj ricevas grandan glason da akvo kun videble grandega plezuro. "Doloras al mi la kapo," li diras. "Diru," petas Tom, "kio okazis. u finfine vi klarigos al ni? Ni estas ege scivolaj." Bob pripensas iomete, trinkas iom da akvo, metas la manon al la kapo kun dolora esprimo survizae, kaj fine respondas: "Mi ne povus klarigi. Nenio estas klara. Mi estis tie apud Gerda. Mi adis nenion, mi adis neniun bruon. Kaj subite io eksplodis en mia kapo kaj mi mortis."
49

Diru al mi: Kion Bob tuj deziras? akvon vinon brandon bieron nenion Kie oni povas trovi brandon? en la ambro de la flegistino en universitata restoracio nenie Kion Bob trinkas unue? brandon bieron teon akvon u li povas bone klarigi, kio okazis? jes ne u li adis bruon? jes ne u Bob vere mortis? jes ne
50

Kion Bob tuj deziras? brandon Kie oni povas trovi brandon? en la ambro de la flegistino Kion Bob trinkas unue? akvon u li povas bone klarigi, kio okazis? ne u li adis bruon? ne u Bob vere mortis? ne
51

absorbi - absorver bedari - lamentar centro - centro dari - durar darigi - dar continuidade, fazer durar ekzemplo - exemplo felia - feliz felie - felizmente forgesi - esquecer entila - gentil oja - alegre ojo - alegria hotelo - hotel ie - em algum lugar, algures interesa - interessante interesi - interessar internacia - internacional komenci - comear (dar comeo) konato - conecido koncerni - dizer respeito a koncerne ...n - a esse respeito krome - alm disso kutimi - costumar kutimo - costume momento - momento nacia - nacional nacio - nao nekonato - desconhecido/a perfekta - perfeito/a persono - pessoa peza - pesado/a preciza - preciso/a proponi - propor rajti - der dirito a rajto - direito rakonti - contar ridi - rir rideti - sorrir rimarki - observar simila - semelhante stulta - sem inteligncia ofori - dirigir (veculo) oforo - motorista de veculo teatro - teatro vojo - caminho
52
apitro 13
La vojo ajnas longa, kiam oni silentas la tutan tempon. Linda estas parolema; krome, i deziras ricevi informojn pri sia stranga kunulo; i do tute ne atas tiun longan silentadon. Kial ne provi denove? ~i decidas, ke i rekomencos paroli. Se li ne atos, nu, li esprimos sian malaton, kaj ili plu veturos senvorte, kaj la vojo plu ajnos longega. "Vi diris...," i komencas, ne sciante, kiel i finos, sed felie ideo tuj venas: "Vi diris, ke vi havas zorgojn. Nu, ofte oni sentas sin pli bone, kiam oni esprimas siajn zorgojn al iu." "Vi estas scivolema, u ne? Nu, mi ne volas esti malafabla kun tiel bela knabino, kiel vi. Pardonu, se mi ne montras min pli amikiema. Sed miajn zorgojn mi ne povas klarigi." "u vi estas certa? Oni ofte imagas, ke afero estas neebla, ar oni ne scias, kiel komenci, sed..." "Ne. Kiom koncernas min, ne estas tiel. Mi ne povas rakonti pri miaj zorgoj, ar ili koncernas personojn, pri kiuj mi ne rajtas paroli. Oni devas esti diskreta, u ne? u vi atus, ke viaj amikoj rakontu ion pri vi al nekonato?" "Kompreneble ne. Mi bone komprenas vin. Fakte, mi ne estas speciale scivola. Mi komencis diri tion nur, ar mi trovis la silenton peza kaj la vojon pli kaj pli longa. Sed mi tute ne volus maldiskreti." "Estas fakto, ke oni kutime interparolas, kiam oni veturas kune. Mi verajne ne estis tre entila, lasante tiun silenton dari kaj dari pli kaj pli peze por vi. Mi e ne rimarkis, ke silento estias kaj daras. Mi estis absorbita de miaj pensoj, de miaj zorgoj, kaj anka de la vojo. Oni devas atenti la vojon, kiam oni oforas, u ne? Strange, kvankam vi estas tre bela kaj sidas tuj apud mi, plej proksime al mi, mi tamen forgesis pri vi. Nur ekzistis por mi la vojo en miaj okuloj, kaj la zorgoj en mia kapo." "e mi okazis la malo. Mi dare pensis pri vi. Mi rimarkis, ke vi ne aspektas tre oje. Vi ajnis malfelia. Mi min demandis, u mi povus helpi. Vi ja tre afable konsentis min veturigi. Mi sentas min danka. Mi volus redoni al vi similan servon. Mi opiniis, ke se mi helpas vin vortigi vian malojon, tio eble senpezigos vin, kaj mi estos kontenta agi helpe. Eble estas stulte, sed mi iam deziras feliigi la homojn."
53
"Vere, vi estas tre bonkora. Mi ege bedaras, ke mi ne povas jesi al via propono. Sed, kiel mi jam diris, miaj zorgoj koncernas aferojn, pri kiuj mi ne rajtas rakonti. Nu, jen ni alvenas. Kie vi deziras, ke mi lasu vin?" "Kien precize vi iras? Kie vi haltos? Kie vi lasos la aton? Vi povus lasi min tie. Estos plej facile por vi." "iam scivola, u ne? Vi atus scii, kien mi iras," li diras ridante, dum Linda sentas sin ruii, ar similan rimarkon i tute ne atendis. Dum momento, i ne scias, kiel respondi. ~i sentas sin stulta. "Tute ne," i fine diras, malvere. "Kien vi iras, tio tute ne interesas min. Mi proponis tion nur, ar tio ajnis plej facila. Sed se enas vin, ke mi scios, vi povas lasi min ie ajn en la centro. Ekzemple e la Internacia Hotelo, a e la Granda Teatro. iaokaze, mi treege dankas vin kaj mi facile trovos mian vojon. Jen. Tie i estas perfekte. Koran dankon, kaj is revido, kara sinjoro." "is revido, kara spionino!" La ato forveturas, kaj Linda ne povas forturni la okulojn de i. Kara spionino, vere! Kion li volis diri? u li suspektus? Nia kompatinda Linda ne scias, kion pensi.
54

Diru al mi: Kie sidas Linda? i staras e la parkejo en la ato en la restoracio Kial i volas paroli kun la blondulo? ar li estas interesa parolanto ar li ploras ar i volas ekscii ion pri li ar li plaas al i u la blondulo volas klarigi siajn zorgojn? jes ne Kiel Linda klarigas sian scivolon? i diris ke i vidis kion li faris ar li estas bonkora ar estas bone dividi zorgojn Kien precize veturas la blondulo? al la teatro ni ne scias al la meblovendejo Kie nun staras Linda? certe apud la Internacia Hotelo certe apud la Granda Teatro ni ne scias precize Kion i timas vidante la forveturantan aton? ke i neniam plu vidos lin ke la junulo suspektis ke i spionis lin ke i ne scias kie i estas
55

Kie sidas Linda? en la ato Kial i volas paroli kun la blondulo? ar i volas ekscii ion pri li u la blondulo volas klarigi siajn zorgojn? ne Kiel Linda klarigas sian scivolon? ar estas bone dividi zorgojn Kien precize veturas la blondulo? ni ne scias Kie nun staras Linda? ni ne scias precize Kion i timas vidante la forveturantan aton? ke la junulo suspektis ke i spionis lin
56

aero - ar brako - brao domo - casa du - dois esperi - esperar fantomo - fantasma fenestro - janela fenestrokovrilo - cortina (?) horo - hora humuro - humor iam - em algum tempo infano - criana kampo - campo kanti - cantar kovri - cobrir krii - gritar kuri - correr kuraa - corajoso kurao - coragem laca - cansado lata - alto (som) libera - livre lito - cama ludi - brincar, jogar, tocar instrumento, ter um papel lumo - luz malanta - atrs mari - andar monto - monte movi - mover muskolo - msculo nek... nek... - nem...nem... nenie - Em nehum lugar patro - pai patrino - me plendi - reclamar plori - chorar pura - limpa roko - rocha sinsekve - sequncia situacio - situao soni - soar suno - sol losi - trancar losilo - chave tono - pedra varma - quente veki - acordar voo - voz
57
apitro 14
"Kie diable mi trovias?" diris al si Gerda, kiam i vekiis. ~i kuis sur lito - sur malkomforta, tro mallara lito - en ambro nekonata, en domo nekonata. Mankis al i forto, kaj ia tuta korpo iom doloris; i estis laca, kvaza i estus laborinta multajn horojn sinsekve en la kampoj, kvaza i estus movinta pezajn rokojn kaj tonojn dum multaj kaj multaj tagoj, sen e horo da dormo, kvaza i estus marinta dum multaj kaj multaj semajnoj sur malfacila monta vojeto. Unuvorte, i estis lacega, kaj ajnis al i, ke iuj muskoloj de ia korpo plendas pri troa laboro, nehome peza, nehome malfacila, nehome laciga. Kaj tamen i sciis, ke i faris neniun korpan laboron; i sentis sin maloja; iaj okuloj malsekiis; i ploris. Ne estis multe da lumo en la ambro. Kvankam i sentis sin tiel laca, tiel senforta, scivolo pri la situacio tamen superis ian deziron plu kui. ~i sekigis siajn okulojn kaj ellitiis. ~i iris al la eta fenestro, esperante malfermi la dikajn fenestrokovrilojn, kiuj malhelpis la envenon de lumo. ~i anka esperis, ke i vidos la sunon. Krome, estis tre varme en la ambro, kaj estus sae malfermi la fenestron por enlasi iom da pura aero. Sed i ne sukcesis. Io malhelpis, ke tiu malnova fenestro moviu. ~i iris al la pordo; i estis losita, kaj losilo nenie videblis. La ambro estis malbela, ne tre pura. Apud la muro staris tablo kaj seo. ~i sidiis sur la seon, metis la brakojn sur la tablon, la kapon en la manojn, kaj ploris. "Enlosita mi estas," i pensis. "Oni enlosis min!" Antae i ne multe pensis pri la plezuro esti libera. Liberi estis io perfekte natura: i iris, kien i deziris, sen iu ajn malhelpo, kaj tiu libereco ajnis rajto evidenta. Kaj nun oni malliberigis in malanta losita pordo. ~i, kiu tiom atis oji, ridi, kanti, kiu tiom atis ludi kaj promeni sub la suno, nun ne plu trovis en si la humuron, kiu tiom ofte helpis in en la malfacilaj horoj de la vivo. ~i ne povis vidi la eksteran sunon, kaj same en ia koro ne plu lumis la kutima suno de ojo.
58
Kaj jen subite i reagis: i iris al la pordo kaj in batis kun plej granda forto; i faris timigan bruon, sed nenio okazis. ~i vokis pli kaj pli late, kriis, kriegis, samtempe piedbatante la pordon, sed venis neniu respondo, neniu reago. Senespera, i revenis al la lito kaj rekuiis, pli laca ol iam ajn. Dum multaj horoj i restis tiel, kue, kaj fine, tro laca, i ekdormis. Vekis in infana voo; i venis el iu alia ambro, en la sama domo, tute certe; i diris: "Neniam diru nek al via patro nek al via patrino, ke ni venis en la forlasitan domon. Estas malpermesite ludi i tie. Se ili scius..." Alia voeto respondis: "Mi neniam diros. Nek al mia patro, nek al mia patrino. Ne havu zorgojn. Neniam oni scios, ke ni venis ludi i tie." Gerda diris: "Infanoj, u vi adas min?" ~ia koro batis espere. "Iu parolis," sonis unu el la infanvooj, sed adeble la knabo ne parolis al Gerda, nur al sia kunulo. "u vi adis?" "Estis kvaza voo de virino," diris la alia. "Infanoj, venu, helpu min, mi estas mallibera, oni losis la pordon, mi estas enlosita, venu, mi petas, mi petegas, liberigu min, "Gerda plu petegis. Sed la reago de la infanoj estis plej senkuraiga. "Venu!" kriis unu. "Estas fantomo!" "Vi pravas," la dua respondis, "oni iam rakontis pri fantomo en i tiu forlasita domo. Fantomino, oni diris, kaj la voo estis ina. Ni rapide forkuru!" "Mi timas," ankora diris la unua, dum la bruoj klarigis al Gerda, ke la du knaboj forkuras kaj lasas in sola, sola, sola...
59

Diru al mi: u Gerda sciis, kie i estas? jes ne Kiel aspektis la ambro, en kiu Gerda kuas? hela malhela Kial Gerda estis lacega? ar i maris dum longa tempo ni ne scias precize ar i multe laboris u i atis sian malliberecon? jes ne tio ne gravis por i Kiel i provis liberii? malfermante pordon malfermante fenestron i telefonis al ia familio Kio vekis in? virina voo malsato infana voo suno Pri kio la infanoj parolis? pri Gerda pri la milito pri la vetero pri la bezono esti diskreta Kial la infanoj ne helpis in? ili ne kredis ke i estas losita ili ektimis kaj pensis ke i estas fantomo ili ne adis in Kun kiu Gerda estis post la forkuro de la infanoj? sola kun fantomo kun profesoro Ronda
60

u Gerda sciis, kie i estas? ne Kiel aspektis la ambro, en kiu Gerda kuas? malhela Kial Gerda estis lacega? ni ne scias precize u i atis sian malliberecon? ne Kiel i provis liberii? malfermante pordon Kio vekis in? infana voo Pri kio la infanoj parolis? pri la bezono esti diskreta Kial la infanoj ne helpis in? ili ektimis kaj pensis ke i estas fantomo Kun kiu Gerda estis post la forkuro de la infanoj? sola
61

cent - cem efa - principal okolado - chocolate dek - dez dek kvar - catorze dekstra - direito/a maldekstra - esquerdo/a dola - doce flanko - lado frue - cedo hiera - ontem kvar - quatro kvardek - quarenta kvardek kvar - quarenta e quatro magazeno - loja mateno - manh meblo - mvel nazo - nariz pano - po papero - papel plani - planejar plano - plano plenplena - cheio poto - correio raporti - relatar sako - saco speco - espcie sporto - esporte strato - rua anco - chance tasko - tarefa teo - ch vendi - vender
62
apitro 15
"Bonan matenon, ho plej bela, u vi bone dormis?" "Bonan matenon, Tom. Mi ne dormis tre multe. Kaj vi, u vi dormis kontentige?" "Perfekte, kara, perfekte. Sed diru do al via plej fidinda amiko, kial vi ne sufie dormis." "u ne estas klare al vi? Mi tro pensis. Mi pensadis tutnokte pri io, kio okazis hiera." "Estas fakto, ke mi ne revidis vin hiera, post kiam mi eliris kun Bob por okupii pri Gerda. Ni lasis vin en la memserva restoracio kun la tasko observi la blondulon. Kiam mi revenis, vi estis for. Kien vi iris? u vi faros al mi precizan raporton?" "Kun plezuro, sed anka vi raportos al mi poste, u ne? Nu, mi veturis al la urbocentro kun tiu junulo. Mi rakontis al li, ke io fua okazis al mia ato, kaj mi petis lin min veturigi. Li hezitis, sed fine decidis jese. Mi deziris lin paroligi, por ekscii pri li kiel eble plej multe, sed mi ne sukcesis. Ni diris unu al la alia nur tre banalajn aferojn." "u vi almena scias, kien li iris en la urbo, la kiuj stratoj, al kiu domo?" "Atendu. Mi rakontos ion. Por ke mia peto ajnu natura, mi petis lin lasi min en la centro. Li lasis min e la dekstra flanko de la Granda Teatro, kaj li veturis plu. Mi ne sciis, kion fari. Mi promenis en la urbo, pensante, ke mia ideo ne estis tiel bona: mi eksciis nenion pri li, kaj troviis sen ato en la mezo de la urbo. Fakte, mi sentis min iom stulta. Mi promenis de strato al strato, provante elpensi planon, kaj jen subite mi vidas lin eliri el la potoficejo. Mi estis nekredeble bonanca. Imagu! Se mi estus troviinta naz-al-naze kun li uste kiam li eliris el la pot-oficejo...! Sed mi vidis lin sufie frue por min kai."
63
"Felie, ke vi vidis lin sufie frue!" "Kiel mi diris: mi estis bonanca, mi vidis lin ustatempe. Nu, li iris piede, kaj mi decidis lin sekvi. u vi konas tiun grandan magazenon, kiu vendas kvardek malsamajn specojn de pano kaj iaspecajn okoladojn kaj aliajn dolaojn? Sur la maldekstra flanko de la strato, kiu iras al la efa Sportocentro. Estas granda vendejo de mebloj apude. Nu, ne gravas, u vi konas a ne. Li eniris tiun panejon, a tiun dolavendejon, a tiun... nu... tiun pan- kaj dolavendejon, kaj eliris post minuto portante paperan sakon, kiu aspektis plenplena. ~ajnis, ke li aetis la tutan magazenon. Mi devas diri, ke ili vendas tre bonajn aojn en tiu ejo. Mi, kiu tiom atas okoladon kaj dolaojn, ofte irus tien kaj aetus multon, se mi ne timus dikii. Nu...e... kion mi rakontis?" "Vi raportis pri via spiona sekvado, sed vi devojiis de la efa vojo de via raporto al flankaj konsideroj pri pano kaj okolado. Fakte, u vi deziras iom pli da pano? Kion vi trinkas i-matene? Teon, mi vidas. u vi atus, ke mi replenigu vian tason?" "Jes, dankon. Mi plezure trinkos plian tason da teo. Dankon, Tom, kara. Nu, do..."
64

Diru al mi: Kun kiu parolas Tom? kun Tom kun Linda kun Gerda kun flegistino kun infanoj u i bone dormis? jes ne u Tom raportas unue? jes ne u i sukcesis paroligi la blondulon en la ato? jes ne u i poste vidis lin? jes ne Kion la blondulo aetis? dolaojn panon ni ne povas scii precize Kial Linda ofte irus al la vendejo por multon aeti? ar i volus renkonti la junulon unufoje pli ar i atas dolaojn Kial i tamen ne faras tion? ar dolaoj dikigas ar i ne volas renkonti la blondulon ar i ne rajtas mani dolaojn pro la diabeto Kion trinkis Linda? kafon brandon teon akvon
65

Kun kiu parolas Tom? kun Linda u i bone dormis? ne u Tom raportas unue? ne u i sukcesis paroligi la blondulon en la ato? ne u i poste vidis lin? jes Kion la blondulo aetis? ni ne povas scii precize Kial Linda ofte irus al la vendejo por multon aeti? ar i atas dolaojn Kial i tamen ne faras tion? ar dolaoj dikigas Kion trinkis Linda? teon
66

aa - desprezvel, sem valor atmosfero - atmosfera bonkora - bondoso/a bruna - marron, moreno/a biero - cerveja finfine - finalmente flugi - voar fojo - vez furioza - kolerega gratuli - parabenizar grupo - grupo hundo - cachorrro, co je - preposio indefinida us - no momento anterior kato - gato kelnero - garon kia - de que qualidade koko - galo koloro - cor krom - alm disso kuko - bolo kune - juntamente kvin - cinco mani - comedr menuo - cardpio mil - mil milito - guerra militservo - servio militar muziko - msica na - nove noti - anotar numero - nmero ok - oito plafono - teto plato - superfcie reta psedo- - falso/a reala - real rompi - romper salato - salada soldato - soldado supo - sopa telero - prato tri - trs turka - turko/a vesti - vestir
67
apitro 16
"Kie mi estis en mia raporto? Ha jes! Mi memoras. Li eliris el tiu vendejo kun papera sako plena je dolaoj." "Eble estis efe pano." "Prave, eble pano. iaokaze, jen mi ekvidis lian aton, kiu staris flanke de la strato. Mi pensis: nun li forveturos ate, kaj mi ne plu povos sekvi lin. Sed ne. Li nur iris porti tiun sakon al la ato, in metis en in, relosis la atopordon, kaj plu piediris. Nur tiam mi havis la ideon noti la numeron de lia ata numerplato. Mi do eksekvis lin plu. Li pais sur la dekstra flanko de la strato, kaj mi sekvis iom malproksime sur la maldekstra flanko." "u li rimarkis, ke vi lin sekvas?" "Certe ne. Subite, li eniris restoracion. Mi hezitis: u anka mi eniru? A u mi tro riskos, ke li vidos kaj rekonos min? Unuflanke, mi deziris spioni lin. Aliflanke, la risko, ke li rekonos min, estis reala, kaj min enis. Dum mi staris tie hezitante, eniris la restoracion grupo da soldatoj, eble ok a na, junaj viroj, kiuj militservis, videble. Dum ili eniris kaj la pordo estis malfermita, mi vidis, ke la restoracio estas granda kaj plena je homoj. Mi sekvis la ok a na soldatojn kaj trovis sidlokon ne tre videblan de la loko, kie mia blondulo us eksidis." "Li do estas via blondulo, u?" "Ne parolu malsae. Vi perfekte scias, kion mi volas diri. Estis turka a psedoturka restoracio, kun stranga muziko kaj strangaj vestaoj. La kelneroj estis vestitaj per t.n. (=tiel nomataj) naciaj vestoj multkoloraj. Mi manis bonegan supon, sed poste ion, pri kio mi ankora nun min demandas, u estis pecoj el hundo a kato. Certe ne estis kokidao, sed krom tio mi havas neniun certecon. Anka la salato estis tre bona, sed la kuko estis treege dola, tro dola por mi, kaj same la turka kafo; i estis nekredeble plena je sukero, kaj mi manis tiom da kafpulvoro, kiom mi trinkis da kafo." "Mi miras pri la grava loko, kiun konsideroj pri mano kaj trinko okupas en via spionraporto. Mi atendis aventurojn, sed venas efe menuoj."
68
"Ne ridu pri mi, a mi ne darigos la rakonton. Okazis io. Du el la soldatoj estis furiozaj, ar la kelnero ne volis porti al ili bieron. Ili faris bruegon, kriegis, kriais, la aliaj provis ilin silentigi, kaj finfine speco de milito komenciis inter ili. Ili ekbatis unu la alian kun rimarkinda forto. Subite, jen unu telero flugis tra la aero, poste du, tri, kvar, kvin aliaj teleroj, unu taso e flugis is la plafono..." "Kia ojo! Kia plezuro! Kiajn perfektajn amikojn vi trovis!" "efe, kia bruo! ~ajnis, ke ili rompas mil glasojn samtempe, dum cent viroj kune kriaas, kaj dek muzikistoj provas kune superi la bruon de la telera milito." "Tre bela atmosfero, u ne? Mi gratulas vin. Estis kurae resti tie." "Jes. Kia vivo! Cetere, mi estas kuraa, u vi neniam rimarkis?" "Mi ne konas vin sufie, sed via kurao ne mirigas min. Bela, kuraa, riskema, aventurema, bonkora: vi estas la perfekta virino. Sed pri via perfekteco ni havos aliajn okazojn paroli. Kio okazis post la telera, glasa kaj turkakafa milito?" "Mi rimarkis tre bedarindan aferon, nome, ke la blondulo ne plu trovias en la restoracio. Li certe foriris, dum mi tiom interesiis pri la intersoldata milito. Mi vere bedaras mian mankon de observemo. Sed kion fari? Bedari ne helpas, Mi fuis mian taskon. Mi provos ne fui in alifoje." "Nu, prave, estas tre bedarinda afero. E se nur ar i montras, ke vi tamen ne estas plene perfekta. Sed mi almena ojas pri unu afero: vi fakte ne tiom interesiis pri via blondulo. Do eble vi pravas, eble li ne estas via blondulo, eble vi tamen preferas vian karan brunharan amikon Tom." "Eble, eble. Sed u vi vere scias, kial mi forturnis miajn okulojn de tiu blondulo, kvankam mi antae decidis plej multe informii pri li?" "Nu, verajne ar..." "ar unu el tiuj junaj soldatoj estis tiel bela viro!"
69

Diru al mi: Kion faris la junulo, post kiam li eliris el la vendejo? li forveturis per ato li iris al meblovendejo li metis sakon en aton Kien li subite eniris? al panejo al restoracio al teatro Kial Linda hezitis sekvi lin tien? ar i ne atas restoraciojn ar i timis ke li rekonos in ar i timas dikii ar i ne havis tempon Kiel aspektis la restoracio? estis klasika muziko tie estis ege moderna restoracio estis turka a psedoturka Kion manis Linda? i ne estis certa katon hundon kokidaon Kion faris la soldatoj? komencis fari bruon komencis paroli kun Linda komencis kanti Kia estas Linda? timema aventurema malbonkora Kio estas Linda? knabino knabo eksterterulo Kion rimarkas Linda post la telera milito? ke la blondulo pliproksimias al ia tablo ke la blondulo malaperis ke la blondulo estis vundita dum la batalo
70

Kion faris la junulo, post kiam li eliris el la vendejo? li metis sakon en aton Kien li subite eniris? al restoracio Kial Linda hezitis sekvi lin tien? ar i timis ke li rekonos in Kiel aspektis la restoracio? estis turka a psedoturka Kion manis Linda? i ne estis certa Kion faris la soldatoj? komencis fari bruon Kia estas Linda? aventurema Kio estas Linda? knabino Kion rimarkas Linda post la telera milito? ke la blondulo malaperis
71

aperi - aparecer deksepa - dcimo/a stimo/a dua - segundo/a edzo - marido edzino - esposa frato - irmo fratino - irm gardi - guardar (proteger, defender) singardi - proteger-se singarda - autoprotetor/a historio - histria honesta - honesto/a ia - algum/a jaro - ano jarcento - sculo kapti - pegar, capturar, perceber konduki - conduzir kontroli - verificar krimo - crime kvara - quarta lasta - ltimo/a marko - marca mono - dinheiro motivo - motivo plai - agradar preska - quase pro - por causa de problemo - problema ria - rico/a rolo - papel sep - sete seri - procurar solvi - solucionar suko - suco tele - roubando teli - roubar tipo - tipo tria - teceiro/a uzi - usar
72
apitro 17
"Sed kial, kial, kial?" diris la policano preska krie al sia edzino, kiu estis lia plej helpema kunlaboranto. "Diru al mi kial, kaj mi solvos la problemon. Oni ne kaptas homon por la simpla plezuro travivi aventuron! ~i ne estas ria. Ne kun la espero ricevi monon ili in kaptis. ~i iam vivis plej trankvilan, honestan vivon. Do, ne ar i enmiksis sin en iun kriman agadon ili in kaptis. Pro kio do? Por kio?" "~i instruas, vi diris al mi. Kion do i instruas? Kio estas ia fako?" "~i instruas historion, sed i estas specialisto pri la sekretaj lingvoj de la deksepa kaj dekoka jarcentoj." "Pro tio verajne i malaperis, sed ni ne trovos la motivon uzante nur nian imagon. Ni prefere uzu la faktojn. Ni provu kunmeti ilin, rekunmeti la sinsekvon de la okazaoj. Kiel la afero komenciis?" "Ni ne scias multon. Mi raportu jene. Du gestudentoj - Tom kaj Linda - rimarkis, ke alta blondulo metas ion en la tason de Gerda. Ili rimarkis pro lia kaa, tela maniero agi. Iom poste, Gerda eliras el la memserva restoracio tra la pordo koridora. Tuj poste adias bruo, kvaza iu falus. Bob, kiu aliis al Tom kaj Linda intertempe, eliras kune kun Tom. Ili trovas Gerdan en la koridoro: i kuas senkonscia. Tom foriras sere al helpo, dum Bob gardas la junan profesorinon. Kiam Tom revenas kun la flegistino, Gerda malaperis, sed i-foje Bob estas senkonscia, batita al-kape. Intertempe la blondulo eliris tra la alia pordo de la memserva restoracio, kaj sekvis Linda. ~i sukcesas kunveturi en lia ato, sed ne sukcesas igi lin diri ion helpan. Tamen i notas la numeron, markon kaj tipon de la ato..." "u la ato estis lia? u ne estis telita veturilo?" "Ne. Verajne li ne suspektis, ke iu suspektos ion. Kiam i petis, ke li veturigu in, tio al li ne plais, sed li verajne opiniis, ke estos e pli suspekte malakcepti in." "Vi do scias, kiu li estas, u ne?" "Jes, ni kontrolis. Estas la frato de fralino Marta, unu el la universitataj flegistinoj, tiu, kiun Tom venigis." "Interese! Plej interese! La gefratoj eble kunlaboras en iu malhonesta agado. Kion ili respondas al via demandado pri tiuj strangaj okazaoj?" "La flegistino nur rediras la samon, kiel Tom. Kaj la blondulon ni ankora ne pridemandis." "Kial?"
73
"Por ke li ne suspektu, ke ni suspektas lin. Li estas nia sola anco retrovi Gerdan. Bedarinde, en la lastaj tagoj, li vivas plej normalan vivon, iris al neniu speciala loko, faris nenion atentindan. Eble li ludis sian rolon kaj in finis. La aliaj - tiuj, kiuj forkuris kun Gerda, kiam Bob, kiu gardis in, estis senkonsciigita - certe estas la gravuloj. Ili devas ekzisti, ar nek la alta blondulo, nek lia fratino Marta povis forporti Gerdan. Se evidentios, ke la tasko de la blondulo estis nur faligi ian dormigan substancon en la trinkaon de Gerda, ni lin pridemandos. Ni is nun esperis, ke li kondukos nin al la malaperinta belulino. Sed pli kaj pli ajnas, ke tio ne okazos.
74

Diru al mi: Pri kio parolas la policano? pri la drogoj pri la motivoj de la forkapto pri la mono de Gerda Kion precize instruas Gerda? lingvistikon historion sekretajn lingvojn Kiu estas la alta blondulo? filo de Marta frato de Marta frato de Gerda filo de profesoro Ronda Kiu estas Marta? filino de blondulo bofratino de blondulo fratino de blondulo patrino de blondulo Kial oni ankora ne pridemandis la blondulon? ar li estas efo de grupo ar ili ne scias kie li estas ar oni esperas ke la blondulo pliproksimigos la policanon al Gerda Kiel la policano esperas retrovi Gerdan? ili esperas ke Marta diros kie estas Gerda sekvonte la blondulon ili esperas ke infanoj montros la vojon
75

Pri kio parolas la policano? pri la motivoj de la forkapto Kion precize instruas Gerda? historion Kiu estas la alta blondulo? frato de Marta Kiu estas Marta? fratino de blondulo Kial oni ankora ne pridemandis la blondulon? ar oni esperas ke la blondulo pliproksimigos la policanon al Gerda Kiel la policano esperas retrovi Gerdan? sekvonte la blondulon
76

anta longe - H muito tempo aparato - aparelho baki - assar bezoni - necessitar brakhorloo - relgio de pulso dokumento - documento elporti - tolerar totalmente, at o fim filo - filho filino - filha frukto - fruto hejmo - lar hejme - em casa hejmen - para casa horloo - relgio eti - jogar (lanar) kasedo - fita cassete legi - ler letero - carta malsata - faminto/a malsati - ter fome obei - obedecer obstina - obstinado/a orano - laranja pasi - passar pasigi - fazer passar plumo - caneta (com pena), pena pomo - ma preni - pegar principo - princpio promesi - propmeter radio - rdio sata - satisfeito, farto/a serpento - serpente, cobra skribi - escrever suferi - sofrer ani - mudar (algo) anii - transformar-se iri - estraalhar, rasgar terura - terrvel tial - por isso, por aquilo
77
apitro 18
"Via situacio ne plaas al vi, u? Vi dezirus ani in, u ne? Nu, estas facile ani vian situacion. "Vi atus mani ion, u ne? Pecon da pano vi deziras, tute certe. A u frukton? Jen, rigardu, mi havas pomon kaj oranon por vi. Kiel belaj ili estas! Plenaj je suko, evidente. Se vi estus konsentinta labori por ni, vi jam estus plene sata. Kaj jen io alia: kuko. u ne bonega, belega, maninda kuko? Ankora varma, us bakita. Tuu, sentu mem, kiel plae varmeta i estas. Vi malsatas nur pro via stulteco. Se vi estus saa, vi konsentus fari la etan laboron, kiun mi petas de vi, kaj vi tuj ricevus la manaojn. Mi bedaras, ke vi estas tiel obstina. Estas bedarinde, vidi tiel belan knabinon suferi pro malsato. Mi sincere bedaras vian obstinecon. Nur eta "jes", kaj io i estos via." Li ajnigas sin afabla, sed estas io tre aa en lia vizaa esprimo. Gerda sentas sin pli kaj pli malforta. Estas varme en i tiu ambrao, kio ne estas facile elportebla. Krome, i malsatas, kaj la vido de tiu pomo kaj de tiu orano estas vere suferiga. Kaj tamen ia devo estas diri "ne". "u vi legis la dokumenton, u vi komprenis in?" li aldonas, kvaza espere. Kompreneble i legis: i estis scivola. Almena i bezonis scii, kial oni in kaptis kaj senigis je libereco. Tial i legis. Estis malfacile kompreni, komence, sed iom post iom ia memoro plene revenis, i rememoris la principojn de tiu sekreta lingvo, kaj i sukcesis kompreni ion; i havis nenion alian por fari. Dum multaj horoj i estis sola kun tiu dokumento, kiun ili lasis al i. Sed i decidis neniam respondi al ili; i ja anta longe promesis al Profesoro Kosadi, ke pri tio i iam silentos. Neniam i anos sian decidon. "u vi legis la dokumenton?" sonas duan fojon la aa voo. ~i plu silentas, kaj li eliras, furioza. Li eliras kun la pano, la pomo, la orano kaj la kuko. Felie, ke almena ili lasis al i akvon, varmaan akvon, jes ja, apena trinkeblan, certe, preska ne sensoifigan, prave, sed tamen akvo. Malsaton eblas pli malpli elporti, sed soifon ne. Minutoj pasas. Multaj minutoj. Unu horo, du horoj, u tri horoj? u multaj horoj? Kiel scii? Ne estas horloo sur la muro, kaj ili prenis ian brakhorloon. La lumo apena anias en la ambro, pro la nemoveblaj fenestro-kovriloj. u estas frue, u estas malfrue, i tute ne povas scii. Tago, nokto, mateno, vespero i tie estas samaj. Sunlumo neniam envenas. Kaj jen la aulo revenas, kun radio-kaj-kased-aparato. Li enmetas kasedon, kaj irigas la aparaton. Eta, plenda plorema voeto adias, kaj iras la koron de Gerda: "Patrino, patrineto mia, mi petegas vin. Faru, kion ili volas.
78
Ili kaptis min. Mi ne scias, kie mi estas. Estas terure. Mi timas. Mi tiom deziras reiri hejmen. Mi petegas vin, faru tion, kion ili deziras. Se ne, ili faros malbonon al mi. Ili ne diris, kion. Ili ne volas diri. Sed mi scias, mi sentas, ke estos terure. Kompatu min, kara, kara patrino. Kompatu vian filinon. Mi timegas. Rapidu, rapidu, ke plej frue ili liberigu min. Ili ne volas, ke mi parolu pli longe, sed mi havas paperon kaj plumon, kaj mi tuj skribos leteron al vi. Mi nur petegas: obeu ilin!" "Jen la letero," li kriaas, kaj post ridao li aldonas: "Nu, tio verajne sufios. Mi revenos post iom da tempo. Mi estas certa, ke vi ios saa, finfine. Kaj jen. Prenu i tion, i helpos vin pensadi." Kaj tion dirante, li etas al i belegan pomon. Gerda sentas sin, kvaza Eva e l' serpento. Petro: Eble ni forkuris tro rapide. u vere fantomoj ekzistas? Ralf: u vi volas raporti pri la voo al viaj gepatroj? Se jes, vi ne plu estas mia amiko. Se ili scios, ke ni ludis en la malpermesita domao, vi... Petro: Ne. Mi tute ne volas diri al la gepatroj, ke ni ludis tie. Tio estas nia sekreto. Mi nur v... Ralf: Jes. Sekreto kunigas la amikojn. Se vi gardos la sekreton, vi restos mia amiko. Sed se vi malkaos in al granduloj, mi... mi... mi suferigos vin, mi igos vin plori tiel grave, ke neniam plu en via tuta vivo vi forgesos tiun tagon. Kredu min, en via tuta vivo, tio estos la lasta fojo, kiam vi rompis promeson. Kio? u tio igas vin ridi? Petro: Mi ne ridas, mi nur v... Ralf: Anka mi ne ridas. Mi parolas plej serioze. Oni ne ridas pri veraj daneroj, u? Kaj se vi... Petro: Sed mi tute ne volas diri ion al la gepatroj. Mi nur... Ralf: Kaj se vi rakontos in en la lernejo, ne estos pli bone por vi. Mi plorigos vin tute same. Mi malpurigos viajn vestojn, kaj via patrino krios furioze kiam vi revenos hejmen. Mi kuigos vin en akvo kaj sidos sur via kapo. Mi kaptos vin per mia speciala kaptilo kaj veturigos vin en la montaron kaj forlasos vin tie, kaj vi estos tute sola kaj perdita, kaj vi ploros. Vi...
79

Diru al mi: Kiu parolas komence de la apitro? Gerda Marta kaptisto blondulo Kiel sentas sin Gerda? malsate sate malvarme kontente Kiom facile i legis la dokumenton? facile i tute ne komprenis in malfacile Kial i ne diras, kio estas skribita en la dokumento? ar i promesis al profesoro Kosadi ar i timis ke ili murdos in ar i volis mem profiti de tiu i dokumento Kion kunportas la aulo? brakhorloon akvon radio-kaj-kased-aparaton ni ne scias precize Kia estas la voo de la filino de Gerda? trankvila kuraa plorema gaja Kion Gerda ricevas por mani? tomaton pomon oranon nenion
80

Kiu parolas komence de la apitro? kaptisto Kiel sentas sin Gerda? malsate Kiom facile i legis la dokumenton? malfacile Kial i ne diras, kio estas skribita en la dokumento? ar i promesis al profesoro Kosadi Kion kunportas la aulo? radio-kaj-kased-aparaton Kia estas la voo de la filino de Gerda? plorema Kion Gerda ricevas por mani? pomon
81
82
apitro 19
Petro: Vi e ne scias ofori. Mi ne kredas je via kaptilo. Kaj cetere, mi nur... Ralf: Jes, mi scias ofori. Petro: Vi ne rajtas ofori ar vi estas tro juna. Kaj vi ne havas aton. Ralf: Mi ne zorgas pri tio, u mi rajtas a ne. Se mi farus nur tion, kion mi rajtas fari, mi farus nenion. Mi telos iun veturilon, jes, mi telos veturilon de iu instruisto en la lernejo kaj veturigos vin sur monton kaj lasos vin tie kaj vi ploros. Se vi parolos al iu el niaj samklasanoj a samlernejanoj, la tuta lernejo ekscios pri la virino el la malnova domao, kaj poste la gepatroj... Petro: Vi diris "virino", do vi ne kredas, ke estas fantomo. Vi do konsentas, ke... Ralf: Kompreneble mi ne kredas je fantomoj. La virino, kiun ni adis, estas virino, kiun mi kaptis kaj gardas tie. Mi planas igi in mia servistino: i faros ion, kion mi volos. Kaj se vi parolos pri i... Nu, mi ne volas paroli pri tio, kio okazos al vi, ar vi tro timus...
83

Diru al mi: Kiuj estas Petro kaj Ralf? policanoj infanoj gefratoj Kial Ralf provas timigi Petron? ar li ne volas ke Petro rakontu kie ili estis ar li volas mem rakonti pri la afero pli frue Kiamaniere li provas timigi lin? dirinte ke li batos Petron dirinte ke li portos Petron al fora loko kaj lasos lin tie dirinte ke li telos vestaojn de Petro u Petro estas timigita? jes ne Kion Ralf rakontas pri la virino? ke li kaptis in ke i estas fantomo
84

Kiuj estas Petro kaj Ralf? infanoj Kial Ralf provas timigi Petron? ar li ne volas ke Petro rakontu kie ili estis Kiamaniere li provas timigi lin? dirinte ke li portos Petron al fora loko kaj lasos lin tie u Petro estas timigita? ne Kion Ralf rakontas pri la virino? ke li kaptis in
85

amatoro - amador askulti - escutar bonvena - venvindo/a celo - objetivo iu - cada/todo digna - digno/a diversa - divero/a dubi - duvidar emo - tendncia esplori - esplorar/pesquisar esploro - esplorao, pesquisa kisi - beijar kondio - condio malkovri - descobrir necesa - necessrio nigra - negro/a onklo - tio onklino - tia prezenti - apresentar salti - saltar savi - salvar seruro - fechadura ses - seis strei - estreitar, tensionar sub - sob teni - sustentar, segurar sin teni - conter-se sinteno - conduta, maneira de ser traduki - traduzir trans - alm verda - verde viziti - vizitar
86
apitro 20
Paoj. Oni paas sur la strato. Gerda askultas atente; i antasentas, ke io grava balda okazos. Bruo de multaj homoj. Ili venas. Ili ajnas multaj, la la bruo: u nun oni venos grupe por in suferigi? ~losiloj. Bruo de losiloj trans la pordo. Iu enmetas losilon en la seruron. ~i scias, ke ne estas ia kutima vizitanto. Li ne agas tiel. Li enmetas tre rapide la losilon, in turnas, eniras. Ne i tiu. Li provas unu fojon. Ne sukcesas. Plia bruo de losiloj. Alian fojon li provas, sen pli da sukceso. Li provas ree kaj ree per diversaj losiloj. Adeblas, ke li ne konas la seruron. Kiam li enmetis losilon, li tenas in la diversaj direktoj, kvaza li ludus per i, verajne ar li esploras nekonatan seruron. Kaj jen li fine sukcesas! Li eniras. "Polico!" li diras, kaj Gerda devas superi fortan emon salti al li por lin kisi. Estas alta viro, maldika, kun nigraj haroj kaj verdajokuloj, kiu sin tenas tre digne. Post li venas aliaj homoj, multe pli junaj. ~i jam vidis tiujn vizaojn. Studentoj ili estas. Ilia sinteno estas tute malsama: senstrea. "Tiuj gejunuloj multe helpis min," la policano klarigas. "Ni ne estas sufie multaj en la polico por ion fari, kaj ilia helpo estis tre bonvena." Kaj li prezentas ilin: Tom, Bob, Linda. Kiam i adis la paojn, Gerda imagis, ke venas sep, ok, eble na homoj, sed almena ses; fakte, ili estas nur kvar. "Mia filino...?" i demandas, kaj i apena povas eligi la du vortojn, tiom i timas la respondon. "Savita: i nun estas en via hejmo, kun via edzo. Viaj kaptintoj estas amatoroj, kiuj agis fue. La etulino estis e la onklino de tiu f-ino (=fralino) Marta, la universitata flegistino. Ni facile trovis in. ~i tre ojis revidi la patron, kaj la hejmon, kompreneble." "Ho, mi dankas, mi dankegas vin. Via diro anas mian tutan vivon. Sed diru: kiel vi alvenis i tien? Kiel vi malkovris, ke ili tenas min enlosita en i tiu domao?" "Du knaboj rakontis pri voo en i tiu malnova, forlasita domo. Dank' al ili... Sed nun rakontu vi. Kion viaj kaptintoj celas? Kio estas ilia celo? Kial vin teni mallibera?" "Ili volas, ke mi traduku malnovan dokumenton. Mi malkonsentis. Tiam ili opiniis, ke perforte ili sukcesos. Ili preska sukcesis. Per malsato, unue, kaj poste per la mesao de mia filino. La malsato ne estis facile elportebla, kredu min, sed la mesao sur-kaseda...! Fakte mi terure malsatas nun. Mi petas, u iu el vi bonvolus iri aeti manaon por mi? Io ajn estos bonvena." Linda foriras por aeti manaojn. "Vi rakontos al mi, ion, senmanke," i diras al la du knaboj elirante.
87
Gerda raportas pri la dokumento; i tenas in enmane kaj tradukas, vorton post vorto; krome, i donas iujn necesajn klarigojn. La policano kapjesas komprene. Gerda klarigas al li ankora pli pri la kondioj de sia mallibereco. Kaj jen la policano havas ideon. "Bob, u vi konsentus kai vin sub la lito, se iu envenus?" "Kial?" "Mi havas planon. Mi atus, ke ni iuj foriru, krom vi kaj Gerda, kaj ke i diru al la kaptinto, ke i konsentas klarigi al li, kio estas skribita sur tiu papero, mi volas diri: sur tiu malnova dokumento. Ili tiam agos la la dokumento, kaj ni kaptos ilin tiom pli facile. Sed tamen, ni ne rajtas riski, ke Gerda suferu. Kiu scias? Kiam i ne plu estos necesa por ili, ili povus... Nu, vi komprenas. Vi restos i tie, kaj kiam vi ados paojn proksimii, vi kaos vin sub la lito, kaj bone atentos ion, kio okazas. Gerda diris, ke iam venas nur unu persono, unu viro, maldika ulo, ne tre forta. Fortulo kiel vi tuj superos lin, se necese." Bob konsentas, kvankam, se diri la veron, kun iom duba esprimo.
88

Diru al mi: Kion adas Gerda? losilojn aajn kriojn nenion infanojn Kiel i scias, ke ne venis la kutima vizitanto? ar alvenantoj kriis late ar alvenantoj ne konis la seruron ar ili rapide venis Kiujn prezentas la policano al Gerda? Rafon kaj Petron Bobon, Ralfon kaj Lindan Tomon, Bobon kaj Lindan Pri kio estas la unua demando de Gerda? pri ia filino pri la letero pri la kaptistoj Kiel la kaptintoj celis igi Gerdan kunlabori? per mono per kapto de filino de Gerda per vundo Por kio foriras Linda? por aeti ion por trinki por vidi u iu iros por aeti ion por mani Kial la policano petas, ke Bob restu kun Gerda? ar li ne fidas Gerdan por ke Bob gardu Gerdan ar li scias ke Bob amas Gerdan
89

Kion adas Gerda? losilojn Kiel i scias, ke ne venis la kutima vizitanto? ar alvenantoj ne konis la seruron Kiujn prezentas la policano al Gerda? Tomon, Bobon kaj Lindan Pri kio estas la unua demando de Gerda? pri ia filino Kiel la kaptintoj celis igi Gerdan kunlabori? per kapto de filino de Gerda Por kio foriras Linda? por aeti ion por mani Kial la policano petas, ke Bob restu kun Gerda? por ke Bob gardu Gerdan
90

adia - adeus kaverno - caverna alpreni - aceitar para si, pegar para si kolbaso - mortadela e similares aresti - prender (polcia) konstante - constante aviadi - voar de avio kopio - cpia aviadilo - avio lakto - leite bando - bando lando - pas bileto - bilhete (papel que vale viagem, refeio, etc.) libro - livro botelo - garrafa lui - alugar Budho - Buda membro - membro detalo - detalhe morala - moral difini - definir naski - dar luz elito - elite naskii - nascer enamii - enamorar-se ortodoksa - ortodokso/a filozofio - filosofia persekuti - perseguir firma - firme popolo - povo flughaveno - aeroporto protestanto - protestante foto - foto regiono - regio harmonio - harmonia religio - religio haveno - porto signalo - sinal indiki - indicar societo - sociedade insulo - ilha tato - estado islamo - isl tendo - tenda jen... jen... - eis... eis... trezoro - tesouro judo - judeu valori - valer katoliko - catlico/a valoro - valor
91
apitro 21
Gerda sentas sin pli bone. ~i us finis mani. Foriris Linda, Tom kaj la policano. ~i parolas kun Bob, tre mallate. Ili ja devas atenti, u iu proksimias a ne. Felie, e sen speciale askulti, i iam bone adis, sufie frue, kiam la aulo venas. Bob plaas al i. Li estas granda kaj forta, kun esprimo de bonkora, sindonema hundo. Ili parolas pri siaj vivoj, pri la lastaj okazaoj. Kiam i parolas pri sia edzo, lia vizao anias, alprenas iom malojan esprimon. u li enamius al i? Kaj jen adias paoj. Bob saltas sub la liton, provas rapide trovi ne tro malkomfortan pozicion sub la lito. "Ne brui," li diras al si, "plej grave, plej necese estas ne brui!" Envenas la gardanto, la aa malgrasulo, kiu, per siaj vortoj pri mano, tiom suferigis Gerdan. Sed i-foje i povos kontentigi lin. Kia plezuro! "Mi konsentas," krias Gerda, kiam la maldika aulo malfermas la pordon. "Mi akceptas vian proponon. Mi ne plu elportas. Mi tradukos vian aan paperon. Liberigu mian filinon, kaj donu al mi mani, mi petas." "Jen," simple diras la maldikuleto, kaj li elprenas el sako panon, kolbason, kukon, fruktojn, okoladon, kaj e botelon da lakto. Gerda manas silente; i povus mani e pli, kvankam i us iom manis. Bob, adante la manobruon, pli kaj pli malsatas, sed kion li povus fari? "Nu, bonvolu klarigi al mi, kio estas skribita sur tiu malnova papero," la vizitanto diras. Kaj Gerda klarigas. ~i rakontas, ke temas pri la trezoro de la Lumoserantoj. La Lumoserantoj estis sekreta societo, kiu naskiis en la dekkvina jarcento kaj daris, jen forta, jen malforta, la la epokoj, is la mezo de la dekoka jarcento. i havis membrojn en tre multaj landoj, en popoloj plej malsamaj. Katolikoj, protestantoj, ortodoksuloj, judoj, islamanoj, budhanoj kaj aliaj estis membroj de tiu internacia a supernacia societo. Ilia celo estis sekrete labori por la unuigo de la mondo, de la popoloj, por la harmoniigo de la religioj, kaj por ke la malsamaj tradicioj interkompreniu. Ili estis morala kaj filozofia elito. Ili estis elpensintaj sekretan lingvon, kiu ebligis al ili komuniki, el kiu ajn lando a popolo ili estis. La tatoj, kiam ili malkovris la ekziston de la Lumoserantoj, ektimis tiujn homojn, miskomprenis iliajn celojn, kaj ilin persekutis. Inter la Lumoserantoj, tre riaj homoj troviis. Tial, la diversaj malnovaj dokumentoj, ilia trezoro estas multvalora. Tiu i papero estas fotokopio de dokumento, kiu tre precize indikas, kie oni kais la trezoron. Gerda klarigas, tradukas, kaj la viro notas iun detalon sur etan notlibron. Kiam i finis, li diras:
92
"Dankon. Nun ni havas, kion ni deziris. Mi foriras. Mi lasas vin tie i. Ni decidos poste, kion ni faros el vi. Adia, belulino, adia." Nur post kiam la pordo fermiis kaj la bruo de la paoj forsvenis, adias de sub la lito voo, kiu diras: "u vi lasis al mi iom de tiu kuko?"
93

Diru al mi: Pri kio parolas Gerda kaj Bob? pri la sekretaj lingvoj pri la policano pri siaj vivoj Kio okazas post iom da tempo? alvenis aulo sed Bob ne sukcesis kai sin sub la liton alvenis aulo kaj Bob sukcesis kai sin sub la liton alvenis tri auloj kaj komenciis batalo Kion promesas Gerda? i promesas ke i sinmortigos i promesas ke i tradukos leteron Pri kio temas la papero? pri la trezoro pli la historio de Lumoserantoj, pri la gramatiko de sekreta lingvo Kiuj estas la Lumoserantoj? anoj de nova religio serantoj de trezoroj sekreta societo marrabistoj Kial la tatoj persekutis ilin? ar tatoj miskomprenis iliajn celojn ar tatoj en dek-oka jarcento volis mem krei komunan lingvon Kiam la aulo foriras? post kiam li malkovris Bob sub la lito post kiam Gerda tradukis ion post kiam li mortigis Gerdan
94

Pri kio parolas Gerda kaj Bob? pri siaj vivoj Kio okazas post iom da tempo? alvenis aulo kaj Bob sukcesis kai sin sub la liton Kion promesas Gerda? i promesas ke i tradukos leteron Pri kio temas la papero? pri la trezoro Kiuj estas la Lumoserantoj? sekreta societo Kial la tatoj persekutis ilin? ar tatoj miskomprenis iliajn celojn Kiam la aulo foriras? post kiam Gerda tradukis ion
95

danci - danar familio - famlia hodia - hoje kosti - custar maro - mar morga - amanh multekosta - caro/a (preo elevado) pagi - pagar parto - parte prepari - preparar rimedo - recurso supre - acima supren - para cima malsupre - abaixo malsupren - para baixo ipo - navio temperaturo - temperatura tero - terra vetero - tempo (climtico) vojai - viajar
96
apitro 22
Balda venis la policanoj, por ilin liberigi. Gerda reiris hejmen, al siaj filino kaj edzo. Sed Bob rapidis al la flughaveno. Li volis eesti kun Linda kaj Tom, kiam la policano arestos la kaptintojn de Gerda. Estis sufie multekosta vojao, sed la familio de Gerda - ria familio - pagis por ili la bileton, tiel esprimante sian dankemon. ar la policano kaj la gejunuloj sciis pli frue ol la telistoj, kie trovias la trezoro, ili havis multe da tempo por prepari sin. Ili ne dubis, ke la aliaj venos kiel eble plej balda, kaj ke la tuta bando venos. Kutime tiaj homoj ne fidas sin reciproke, kaj volas kune eesti por certii, ke neniu kaos por si parton de la trovao. La loko indikita troviis e la piedo de monto, en kaverno, kie, videble, neniu pais jam de jaroj. "Felie, ke ili ne kais tiun trezoron trans la maro, ekzemple sur insulo, kien nur per ipo oni povas iri. Se estis vere internacia societo, kiel Gerda diris, tio estis ebla, u ne?" Tiel parolis Linda. "Vi pravas," diris Tom. "Mi tute ne atus vojai ipe. La maro iam igas min malsana. Mi atas rigardi la maron, resti e la maro, libertempi apud la maro, sed ne vojai per ipo sur i: ipoj konstante dancas sur la maro, kaj ilia danco tute ne plaas al mi. Felie, ke hodia oni povas iri preska ien ajn aviadile. Aviadiloj preska tute ne dancas. Sed e aviadiloj nur duone plaas al mi. Plej multe mi preferas, kiam mi veturas sur tero, sur bona firma tero. Mi bezonas sub mi ion pli firman ol akvo kaj aero. Plej plae estas promeni piede sur bona tera vojo. Mi..." Sed Linda interrompis lian paroladon, iom strangan en tiuj kondioj, en kiuj ili troviis: "Kiam alvenos la trezor-serantoj, la via opinio?" i demandis la policanon. "Morga, tute certe. Ili ne povus alveni hodia, ar ne plu estis aviadilo post la nia, kaj ate ili bezonus la tutan nokton. Verajne Bob flugos en la sama aviadilo." La temperaturo estis plaa, kaj bela la vetero. Ili starigis sian tendon en la proksimeco, tamen bone prizorgante, ke i ne estu videbla por alvenantoj. La sola maniero, la kiu la trezorserantoj povus alveni anta la morgaa tago, estus, ke ili flugu per malgranda aviadilo, speciale luita. Sed lui specialan aviadilon kostas tiel multe, ke plej verajne ili ne uzos tiun rimedon.
97
La sekvantan matenon, niaj amikoj vekiis frue. Tuj la policano kaj la gestudentoj aranis, ke iu el ili, unu post la alia, gardostaros en loko, de kie eblas facile observi la solan vojon - a pli uste vojaon - la kiu oni povas proksimii al la kaverno, kaj ke iu havos en la kaverno sian difinitan kaejon. Post tri horoj da atendado, io fine okazis. Linda, kiu gardostaris en la iom alta observejo, faris la deciditan signalon, kaj rapide kuris de supre al siaj kunuloj. "Ato alvenas!" i kriis. En tiu ege soleca regiono, kiu povus veni ate per tiu tera vojao, se ne la trezorserantoj? La tri atendantoj sin kais, iu en sia difinita loko, malanta rokoj, da kiuj oportune troviis multe en la kaverno.
98

Diru al mi: Kie trovias la loko indikita? sur la insulo e piedo de monto en la maro Kial Tom tute ne atus vojai ipe? ar li timas vojai ipe ar ne plaas al li maro ar li kutime malsanias vojaante per ipo Kiel oni povas iri preska ien ajn? trajne ipe aviadile piede Kiom da homoj atendas la trezorserantojn? unue kvar poste kvin unue tri poste kvar unue du poste kvar Kion rimarkas Linda observante la vojon? biciklon piedirantan personon aton
99

Kie trovias la loko indikita? e piedo de monto Kial Tom tute ne atus vojai ipe? ar li kutime malsanias vojaante per ipo Kiel oni povas iri preska ien ajn? aviadile Kiom da homoj atendas la trezorserantojn? unue tri poste kvar Kion rimarkas Linda observante la vojon? aton
100

angla - ingls desegni - desenhar desegno - desenho ilo - instrumento kavo - cova, buraco kies - de quem kofro - cofre kontra - contra korko - cortia literaturo - literatura protekti - proteger signo - sinal telefono - telefone tiri - puxar
101
apitro 23
Post duonhoro, iu envenis. Estis Bob! "Kie sin kaas la Lumserantoj?" li kriis, "u en la mallumo?" La aliaj sin montris. "Rekau vin, ili tuj alvenos," li diris. "Kiel vi faris por antai ilin?" "Dank' al Gerda: i telefone aranis, ke veturilo atendu min e la flughaveno, kaj ke oforo min veturigu i tien. Mono solvas multajn problemojn, kaj i estas ria, kiel vi scias; i donis tre precizajn indikojn por ebligi al la oforo trovi la lokon, kaj jen mi estas. Sed niaj trezorserantoj tuj alvenos. Ili flugis en la sama aviadilo, kiel mi, kaj kiam la oforo min trovis, mi vidis ilin iri al oficejo, kie oni luas atojn." Tom kuris supren al la observejo. Post kelkaj minutoj, la aliaj adis lian signalon. Envenis la kavernon flegistino Marta, ia frato la alta blondulo, la malgrasulo, kiu rilatis kun Gerda, kiam i estis mallibera, kaj du aliaj viroj. "Profesoro Ronga!" mire diris al si la tri gestudentoj, kaj tuj poste ili aldonis: "Kaj Profesoro Fergus!" La unua instruis lingvistikon, la dua anglan literaturon. La la malnova dokumento, la trezoro troviis en kofro metita en kavo aranita en la rokoj, kaj la tonoj, kiuj in kovris kaj kais, kuis la preciza desegno. Fakte, la usta loko estis indikita per signoj tiel multaj, kvankam diskretaj, ke la pasado de l' jarcentoj ne povu forpreni iujn. Pro tiuj precizaj indikoj, la usta loko iis rapide trovita. La grupo forprenis la kaantajn tonojn. Montriis, ke la kavo estis plenigita per korko kaj diversaj aliaj substancoj, kies celo verajne estis protekti la kofron kontra malsekeco. La kofro, kiun ili eltiris, ne estis tre granda, nek speciale bela a valora. i estis losita. Per siaj iloj, ili in malfermis.
102

Diru al mi: Kiel Bob sukcesis antai la bandon? li prenis biciklon ili ne sciis la ustan vojon ato atendis lin e la flughaveno Kiom da trezorserantoj envenis la kaverno? ses sep kvin kvar Kio mirigas la tri studentojn? ke inter trezorserantoj trovias du de iliaj profesoroj ke inter trezorserantoj trovigas nur du de iliaj profesoroj Kie, la la malnova dokumento, trovias la trezoro? en la rivero sur la monto en la kavo
103

Kiel Bob sukcesis antai la bandon? ato atendis lin e la flughaveno Kiom da trezorserantoj envenis la kaverno? kvin Kio mirigas la tri studentojn? ke inter trezorserantoj trovias du de iliaj profesoroj Kie, la la malnova dokumento, trovias la trezoro? en la kavo
104

apliki - aplicar biblioteko - biblioteca esi - cessar defendi - defender fundo - fundo enerala - geral isfunde - profundamente hazarde - casualmente hazardo - acaso hospitalo - hospital influo - influncia injekti - injetar institucio - instituio justa - justo/a kirurgio - cirurgia koncerna - referente konsisti - consistir konstati - constatar materio - matria metodo - mtodo monato - ms muzeo - museu narkoanalizo - narcoanlise operacio - operao pao - pgina praktiko - prtica privata - privado/a proksimume - proximamente renkonti - encontrar renkontii - encontrar-se respekti - repeitar sankta - santo/a solena - solene spirito - esprito studi - estudar Vatikano - vaticano
105
apitro 24
"Nur papero!" kriis Ronga. "Anka estas libro!" diris Marta, sed jam Ronga latlegis: "Tie i kuas la Trezoro de la Lumo. Pro la dara persekutado, la Sankta kaj Sekreta Frataro de la Lumo-Serantoj balda esos ekzisti. Sed ia Spirito plu vivos. Iun tagon, homoj retrovos la Sanktajn Principojn kaj rekomencos ilin apliki. Por ili estas i tie kaita la Trezoro de la Lumo. "i estas skribita en la Speciala Lingvo de la Frataro, sed certe homoj trovios, kiuj in povos kompreni. La Trezoro konsistas el la arto praktike apliki kaj defendi la Veron, la Justecon, la Dignecon, la Respekton al iu homo, la Interkomprenon, la Honestecon, la Amon, la Kompatemon kaj la Konon de si mem kaj de sia usta loko. "Por la Frataro, la Spiritaj Valoroj estas la plej altaj. Tial ia Trezoro estas pure Spirita. "Al vi, homo, kiu trovis in, trans multaj a malmultaj tagoj, semajnoj, monatoj, jaroj, jardekoj a jarcentoj, Saluton kaj Fratecon!" *** Ili sidis en komfortaj brakseoj en la hejmo de Gerda. "Kio okazis poste?" i-lasta demandis. "Ni malkais nin, kaj mi ilin arestis," diris la policano. "La loka polico estis antae informita, kaj enlosis ilin." "u vi scias, kiel komenciis la afero?" scivolis Tom. "Proksimume. Kiam Marta estis flegistino en la hospitalo, i eestis kirurgian operacion de historiisto, Prof. (=Profesoro) Kosadi. Kiam i-lasta estis duone dormanta, duone vekianta, li parolis nekonscie pri la trezoro de la Lumoserantoj. Li diris, ke temas pri malnova societo, elita, tre ria, pri kies trezoro li eksciis hazarde legante en la Vatikana Biblioteko." "Jes," darigis Gerda. "Tiun parton de la afero mi konas. Li faris historian esploron en la Biblioteko Vatikana. Inter la paoj de malnova libro, li trovis dokumenton en la sekreta lingvo de la Lumoserantoj. Li antae kelktempe interesiis pri tiu sekreta societo internacia, kaj iom komprenis ian sekretan lingvon. Li komprenis, ke tiu papero indikas, kie trovias la trezoro de la Lumoserantoj, sed mem ne povis traduki iujn detalajn indikojn. Li ricevis la permeson fotokopii la dokumenton. Foje, kiam ni renkontiis, li parolis pri tio al mi. Li diris, ke eble homoj provos trovi tiun trezoron, ar pli kaj pli multaj personoj interesias pri la malnovaj sekretaj societoj. Li sciis, ke mi estas la sola persono en la mondo, kiu vere isfunde studis tiujn malnovajn sekretajn lingvojn, kaj li petis min solene promesi, ke mi neniam kunlaboros kun homoj serantaj la trezoron pro materia intereso."
106
"Kion li volis, ke oni faru pri i?" Linda demandis. "Ke i transiru al iu muzeo a tata institucio." Tom intervenis: "Kiel Marta ricevis la fotokopion?" "Tion i mem klarigis al mi," respondis la policano: "i konstatis, ke la substanco uzita anta la operacio por dormigi la profesoron estas unu el tiuj, kiujn oni kelkfoje uzas por t.n. (= tiel nomata) narkoanalizo. Post la operacio, kiam la profesoro kuis en sia ambro - li havis privatan ambron kaj do estis sola - i injektis al li tiun substancon, kaj pridemandis lin. Sub la influo de la koncerna substanco, oni dormas, sed dormante adas kaj respondas demandojn, enerale dirante la veron. Li do dorme respondis al i. Per tiu metodo i eksciis pri tio, ke nur unu persono en la mondo, nome Gerda, komprenas tiun sekretan lingvon, kaj pri multaj aliaj aferoj."
107

Diru al mi: Kiel aspektis la trezoro? estis oro estis papero kaj libro estis mono Kion legis Ronga? leteron de la Lumserantoj la priskribon sur la mapo Kiam Marta eksciis pri la trezoro de la Lumoserantoj? profesoro Kosadi rakontis ion al i kiam ili estis amantoj profesoro Ronda diris tion al i i adis de profesoro Kosadi kiam li estis duonkonscia
108

Kiel aspektis la trezoro? estis papero kaj libro Kion legis Ronga? leteron de la Lumserantoj Kiam Marta eksciis pri la trezoro de la Lumoserantoj? i adis de profesoro Kosadi kiam li estis duonkonscia
109

Dio - Deus estimi - estimar farti - passar (de sade) insisti - insistir inviti - convidar kadro - quadro kolego - kolego komenti - comentar kurso - curso organizi - organizar paperujo - pasta (de papis) pluraj - muitos/as rifuzi - recusar stato - estado teksto - texto
110
apitro 25
"Sed vi ne respondis pri la fotokopio!" "Ho, pardonu. La profesoro havis in en sia paperujo. Li fartis tre malbone post la operacio. Marta simple prenis la dokumenton el lia paperujo, dum li dormis; i ja sciis, ke li ne vivos longe. Li fartis malbone. Lia sanstato ne lasis multe da espero. Fakte, li balda mortis post tio. Neniu do zorgis pri la malaperinta papero." "Kiel Ronga enmiksiis en la aranon?" "Li estis la amanto de Marta, kaj i rakontis al li. Li vivas tiamaniere, ke li dare bezonas multe da mono. Li organizis la aferon. Estas li kaj kolego Fergus, kiuj forportis Gerdan, post kiam ili batis Bob senkonscia. La oficejo de Fergus estas tute proksima. Tien ili portis in, kaj tie ili atendis, is la vojo estis libera kaj ili povis veturigi in al la forlasita domo." Gerda parolis: "La frato de Marta plurfoje vizitis min, anta kelkaj monatoj. Li provis igi min traduki por li la dokumenton. Sed kiam mi demandis, de kie li ricevis in, li hezitis, iom paliis, ne respondis tuj, kaj mi komprenis, ke li ne agis honeste. Mi memoris la vortojn de Prof. Kosadi, kaj malakceptis kunlabori. Sed li revenis unufoje, dufoje, trifoje. Mi iufoje rifuzis. Kiam mi poste ricevis inviton instrui pri malnovaj sekretaj lingvoj en la kadro de kurso de Prof. Ronga, mi tute ne imagis, ke estas rilato inter Ronga kaj la junulo, kiu tiel ofte venis al mia hejmo insisti, por ke mi traduku la paperon pri l' trezoro." "Jes," diris Tom. "Pro via plurfoja rifuzo ili elpensis tiun planon. Kapti vin kaj perforte devigi vin traduki la tekston." "Tiom da riskoj kaj zorgoj por nenio!" komentis Gerda. "Kia malsaeco! Kia stulteco!" "Jes. Amatoroj," diris la policano malestime. "Ili agis amatore ekde la komenco. Pro tio ni tiel facile ilin kaptis. Sed pri tiu amatoreco vi danku Dion, Gerda. Pro tiu amatoreco ni povis liberigi vin, kaj vi plu vivas. Neamatoroj en simila situacio ne hezitus: vin uzinte, ili vin mortigus." "u vere?" "Jes. Vi sciis tro multe. Estus tro danere lasi vin vivi. Sincere, vi povas danki Dion, ke nur amatoroj planis kaj realigis tiun aferon." Gerda silentis, pensema. "Terure!" i fine diris. "iaokaze, mi plej sincere dankas vin, iun el vi. Vi agis mirinde. Vi savis min kaj mian filinon. Sed, Bob, kion vi opinias pri la tuta afero? Vi ankora diris nenion." Bob rigardis in, kun iom stranga esprimo. "Mi plezure trinkus glason da brando," li diris. Kaj li restis malojeta, dum iuj aliaj ekridis.
111

Diru al mi: Kiam mortis profesoro Kosadi? dum la operacio balda post la operacio kiam li eksciis pri la trezoro Kiu estis Ronga? frato de profesoro Kosadi amanto de Marta frato de Marta u Gerda renkontis la fraton de Marta anta la forkapto? ne jes Kion opinias la policano pri la kaptistoj? ke ili estas profesiuloj ke ili estas amatoroj u Bob estis oja en la fino? ne jes
112

Kiam mortis profesoro Kosadi? balda post la operacio Kiu estis Ronga? amanto de Marta u Gerda renkontis la fraton de Marta anta la forkapto? jes Kion opinias la policano pri la kaptistoj? ke ili estas amatoroj u Bob estis oja en la fino? ne
113
Postparolo
NOVA MISTERO! KARA KAJ ESTIMATA LEGINTO, Vi legis i tiun aventuron is la fino. Sendube vi estas kontenta, ke io finiis bone. Sed u vi rimarkis, ke en la rakonto grava kontradiro trovias? Alivorte, en unu loko la atoro diras ion, kaj en alia li diras la kontraon. Vi ne rimarkis, u vere? Bedarinde! Nun vi devos relegi la tutan tekston por trovi, pri kio temas. Legu atente, kaj se post unu legado vi ne trovis, relegu duan fojon, trian fojon, ktp. Certe vi fine trovos. Kaj se ne, nu, la vortoj kaj esprimmanieroj de Esperanto pli bone metios en vian kapeton...
114

Kurso Gerda Malaperis

Cargado por

Información del documento

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Kurso Gerda Malaperis

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

1

Palavras para o captulo 1

Demandoj por apitro 1

Respondoj por apitro 1

Palavras para o captulo 2

Demandoj por apitro 1

Respondoj por apitro 1

Palavras para o captulo 3

Demandoj por apitro 3

Respondoj por apitro 3

Palavras para o captulo 4

Demandoj por apitro 4

Respondoj por apitro 4

Palavras para o captulo 5

Demandoj por apitro 5

Respondoj por apitro 5

Palavras para o captulo 6

Demandoj por apitro 6

Respondoj por apitro 6

Palavras para o captulo 7

Demandoj por apitro 7

Respondoj por apitro 7

Palavras para o captulo 8

Demandoj por apitro 8

Respondoj por apitro 8

Palavras para o captulo 9

Demandoj por apitro 9

Respondoj por apitro 9

Palavras para o captulo 10

Demandoj por apitro 10

Respondoj por apitro 10

Palavras para o captulo 11

Demandoj por apitro 11

Respondoj por apitro 11

Palavras para o captulo 12

Demandoj por apitro 12

Respondoj por apitro 12

Palavras para o captulo 13

Demandoj por apitro 13

Respondoj por apitro 13

Palavras para o captulo 14

Demandoj por apitro 14

Respondoj por apitro 14

Palavras para o captulo 15

Demandoj por apitro 15

Respondoj por apitro 15

Palavras para o captulo 16

Demandoj por apitro 16

Respondoj por apitro 16

Palavras para o captulo 17

Demandoj por apitro 17

Respondoj por apitro 17

Palavras para o captulo 18

Demandoj por apitro 18

Respondoj por apitro 18

Palavras para o captulo 19

Demandoj por apitro 19

Respondoj por apitro 19

Palavras para o captulo 20

Demandoj por apitro 20

Respondoj por apitro 20

Palavras para o captulo 21

Demandoj por apitro 21

Respondoj por apitro 21