Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
RERUM INDEX
PROLOGUS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Saying hello. Ad salutandum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. On health. De valetudine. (). . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Going, leaving. Ire, procisci. , . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Coming, arriving, coming back. Venire, redire. , . . . . . . . . .
5. On weather. De tempestate. , . . . . .
6. Age, condition, behavior. Aetas, conditio, mores. , , . . .
7. Speaking, saying. Loqui, dicere. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Asking for, granting, refusing. Petere, concedere, abnuere. , ,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Doing a favor, giving thanks. Oicium adhibere, gratias agere. ,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Several uses of the verb to do. Varii usus verbi facere.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Thinking, having an idea or opinion. Sentire, sententiam agitare. ,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12. Feasts, banquets, meals. De conviviis seu epulis.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13. Evening, night, sleep. Vesper, nox, somnus. , , . . . . . . . .
14. Selling, buying, paying. Vendere, emere, solvere. , , . . .
15. On some games. De variis ludis. . . . . . . . . . . . . .
16. Arguments, accusations, apologies. Altercatio, accusationes, excusationes. (), , (). . . . . . . . . . . . .
17. Listening attentively to, paying attention. Attente audire, animum attendere.
( ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18. Looking, noticing, observing. Videre, animadvertere, observare. , ,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19. Explaining, making a diiculty clear. Explanare, diicultatem aperire. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20. Studying, reading, learning by heart. Studiis vacare, legere, memoriae mandare.
, , . . . . . . . . . . . . .
21. Translating, writing a composition. Interpretari, scriptioni animum adhibere.
, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22. Sharpen a pen, writing. Calamum conformare, scribere. ,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23. On letters. De epistolis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24.1 Several common expressions. Variae locutiones familiares.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24.2 Several common expressions. Variae locutiones familiares.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24.3 Several common expressions. Variae locutiones familiares.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1
4
6
7
9
11
13
15
17
20
22
24
26
28
30
32
34
36
39
41
42
44
47
49
50
52
54
57
59
61
64
66
68
70
PROLOGUS
Decem abhinc annis ex optimo meo amico librum dono accepi quendam, in quo colloquia
erant et uocabularia uel uerborum catalogi scripta tabulisque digesta. Mirum!, inquam, non
tantum quo is liber iam plus quam unum sculum ageret, sed quod tribus simul linguis,
et hispanice et latine et grce, editus. tate uexatus liber tamen etiam tunc legi quidem
commode poterat, opus autem ei aliqua erat refectione.
Iussi eum reeri, et refectum libenter librum spenumero legi et perlegi. Tunc mihi occurrit eo ex libro me grammaticen ad colloquendum posse conscribere paruam, ut alii, Latinum Grcumque diligentes sermonem, etiam hanc mecum communicare scientiam possent.
Tempus attamen prteribat, quamobrem sensi, ut aiunt, prouinciam a me maiorem exspectatione durioremque suscipi. Opus tandem constitui simplicius eicere, uidelicet libri colloquia
et transcribere et rescribere, quia non exigua eis necesse recensio emendatioque. Nonnullas feci permutationes, aliquas addidi sententias vel locutiones, itaque ecce coram uobis, o
exoptati lectores, hic fructus e nisu conatuque et molimine meo.
Grat utinam uobis atque utiles sint hc rescript, recens, emendat additque colloquendi formul, et eis prosint qui pulcerrim lingu et Latin et Grc studeant.
F. M. A.
v
,
. , , ,
, .
,
, .
,
,
. ,
. ,
, .
, ,
.
, .
. . .
TABULA PRIMA
Saying hello.
Ad salutandum.
. ()
().
( ). /
( ).
, ()
.
.
.
.
.
Greetings!
Amicus venit ad me
salutatum.
Give my regards to my
friend.
.
.
.
.
. . /
. .
De valetudine.
().
Ut vales?
Usque valuisti?
() .
Im a little better.
; ;
; ;
;
;
He is ne. He is in good
health. He feels good.
[ ].
[ ].
.
Minus valet.
He is ill.
. .
.
He is seriously ill. He is so
ill, that he has to stay in bed.
.
.
.
He is getting worse.
Ingravescit morbus.
.
()
.
He is feverish, he has a
fever.
In febrim incidit.
He is prone to be feverish.
().
Ex oculis laborat.
(-).
Ab oculis valet.
I have a toothache.
He fainted.
.
.
Valetudini consulere
(servire).
.
.
, .
TABULA TERTIA
Going, leaving.
Ire, procisci.
, .
; ; ;
;
Im going home.
Eo domum. Capesso me
domum.
() .
Ad te ibam.
; ;
, .
;
.
.
.
Let me go.
Amitte me.
(),
.
Go there soon.
Egredere hinc.
Quamobrem?.
. ;
. .
Istinc recede.
.
9
.
.
.
Get o!
Apage te a me.
();
10
TABULA QUARTA
Coming, arriving, coming
back.
Venire, redire.
, .
Unde advenis?
A Francisco venio.
Paulisper mane.
Opperire me parumper.
,
.
Jamdiu (jamdudum)
exspecto.
() .
()
.
; .
; .
Veniesne annon?
; ,
.
;
;
, .
Advenis modo?
(<
).
11
()
(< , ).
() .
,
.
He is from Africa.
Adest ex Africa.
Quampridem rediit?
()
(, );
He is waiting at the
entrance.
Ad januam (ex-)spectat.
, ,
.
12
TABULA QUINTA
On weather.
De tempestate.
,
.
;
;
.
.
Its cloudy.
Frigus impendebat
maximum.
Ventus increbrescit.
13
14
TABULA SEXTA
Age, condition, behavior.
, ,
.
.
.
;
() ;
My name is Francis.
.
.
.
.
.
.
I am as old as you.
He is as old as me.
(). ,
.
(
)
.
Ubi habitas?
15
home.
He lives upstairs.
Quando sapies?
Nihil sapit.
He is idle, a lazybones.
He is dim, dense.
.
.
16
TABULA SEPTIMA
Speaking, saying.
Loqui, dicere.
, .
, ;
Dicisne, annon?
, ;
Jacent rationes.
. .
.
.
.
;
;
17
,
.
,
.
He speaks eloquently.
. .
He speaks ingeniously. He is
witty.
Argute loquitur.
.
.
Expedite (articulatim,
distincte) loquitur.
. .
,
.
().
(
).
He talks to me everywhere.
.
.
.
Ex eo millies audivi.
Paucis te volo.
Cupit te conventum.
18
()
.
Sermonem alio
transferamus.
;
, ,
, .
19
TABULA OCTAVA
Asking for, granting,
refusing.
Petere, concedere,
abnuere.
, ,
.
To allow, to permit.
,
.
().
...
Sine te exorari.
,
,
.
()
, , .
Aequum postulas.
He has permission to do
whatever he likes.
Quantum praeceptoris
voluntas tulit.
(, );
(<
20
done.
possit.
) .
.
.
,
.
21
TABULA NONA
Doing a favor, giving
thanks.
, .
.
.
.
, ,
.
Potesne me ad illud
adjuvare?
Quid de te merui
(commerui)?
;
;
(
) .
.
.
.
.
Multis me de beneciis
complexus est (devinxit).
().
() .
.
.
.
22
(
)
.
(
) .
(
).
23
TABULA DECIMA
Several uses of the verb
to do.
(, )
;
;
, , .
,
.
He didnt do it on purpose.
He did it accidentally.
(
) .
.
.
; (<
).
; .
24
;
.
Facis commode.
.
.
Do as you like.
(
).
();
, .
25
TABULA UNDECIMA
Thinking, having an idea
or opinion.
Sentire, sententiam
agitare.
, .
This is my intention,
purpose.
Quid sentis?
, ;
;
;
Id tantisper cogita.
().
().
In my opinion, to my mind.
.
. .
.
.
.
26
Consider my opinion to be
the same as Francis one.
Join my opinion to Francis
one.
A(d)scribe me sententiae
Francisci.
Abierunt in diversas
sententias. Distracti sunt (in
diversas...).
.
.
Sententiae constant. Ad
unum idem sentiunt omnes.
Tendunt in diversum
sententiae.
() .
It happened to me when
least expected.
(
) .
27
TABULA DUODECIMA
Feasts, banquets, meals.
Prandistine? Minime
(nequaquam). Nondum.
;
(). ().
.
.
,
.
Impransus abiit.
Incenatus decubuit.
.
.
()
.
.
().
.
A prandio, a jentaculo.
, .
(,
, , )
.
To eat a partridge.
Perdice vesci.
To satisfy hunger.
Famem replere.
( )
28
else.
()
;
To quench thirst.
().
(). .
. .
Dilutius potare.
To drink to somebody, to
drink a toast to somebody.
29
, , .
().
At sunrise.
.
.
At sunset.
. .
.
Nocte concubia.
().
Advesperascit. Declinat
(inclinat) ad vesperum dies.
.
. .
() .
().
. ()
.
Decubueruntne omnes?
Lets go to bed.
.
.
I fell asleep.
().
(< )
.
Excitare e lecto.
,
().
30
Securus dormit.
(,
).
(, ).
.
.
.
.
.
().
( )
.
;
;
Its ve to nine.
31
, ,
.
To sell in an auction.
();
This is priceless.
( )
.
()
( <
).
He bought a (very)
low-priced book. He took the
opportunity of buying a
(very) cheap book.
()
(< ).
Laxavit annona.
,
.
Venerunt ad pactionem.
32
(
).
.
.
.
.
Nomina exigere.
33
De variis ludis.
Sponsione (sponsionem)
vincere.
Tibi cedo.
Reddere certaminis
potestatem. Lusus (gen.)
repetendi copiam facere.
.
.
,
.
To play ball.
To race somebody.
Trunculis ludere.
To play chess.
Latrunculis ludere.
To play checkers.
Calculis ludere.
. .
34
To learn fencing.
Discere rudibus.
35
Altercatio, accusationes,
excusationes.
(), ,
().
();
Altercantur inter se
puerorum ritu.
Dont cry.
Omitte lacrimas.
();
Quid oendi?
;
();
Is it my fault?
.
.
.
.
36
He pushed me out of my
place.
Extrusit me de loco.
() .
He punched me (repeatedly).
(, ).
He tripped me up.
Me supplantavit.
(> ).
Appetiit me lapidibus.
( ).
().
; .
; .
Leave me alone.
Potin ut desinas?
, .
;
;
Ecquando te ad bonam
frugem recipies?
( )
;
37
Excusatum me habeas.
He forgave me everything.
Im shocked.
38
( )
.
Listen attentively!
Erigite aures.
().
Admove aurem et
subausculta.
(< ).
Listen to my words.
Attendite me dicentem.
Listen to my request.
()
( ) .
, .
Pay attention!
Animum attendite
(advertite).
( )
.
.
.
Quid repones?
39
sequuntur.
He is hard of hearing.
().
Remitte vocem.
Stand up!
(),
.
40
TABULA DUODEVICESIMA
Looking, noticing,
observing.
Videre, animadvertere,
observare.
, ,
.
Look at me.
Vide ut incedit.
(<
).
.
Quid agitur?
(
, ) .
Do my father suspect
anything?
He is clearsighted, he has a
sharp understanding.
()
.
In vultu praeceptoris
habitant discipulorum oculi.
41
TABULA UNDEVICESIMA
Explaining, making a
diiculty clear.
Explanare, diicultatem
aperire.
,
.
;
;
.
.
()
.
;
; .
42
Nihil in eo videt.
Aperire diicultatem.
(, ).
To explain a passage of
Cicero.
().
To explain further.
Diusius (enodatius)
explicare. Dicere latius.
Plenius exprimere. Uberius
explanare.
.
.
().
43
TABULA VICESIMA
Studying, reading,
learning by heart.
,
,
.
,
.
To work in vain.
To study hard.
.
.
( )
.
He started studying.
He loves studying.
() .
Numquam Ciceronem de
manibus deponit (demittit).
Interpretandi Ciceronis
provinciam suscepit.
Postmeridianum tempus
lectione Vergilii traduxi
44
(transmisi).
() .
().
To read aloud.
De scripto dicere.
To learn by heart.
Discere memoriter.
Memoriae tradere (mandare,
percipere).
.
.
.
Lectionem memoriae
commendare (mandare).
, .
To repeat something by
heart, to recit something.
( )
.
.
()
.
().
45
().
He knew (had learned)
almost nothing.
46
Interpretari, scriptioni
animum adhibere.
,
.
().
.
()
.
To polish up a composition.
(,
, ).
In eo vehementer desudavi.
,
.
Scriptionem accurate
elaborare (polire, limare).
(, ).
().
,
.
47
To win prizes.
Praemia consequi.
Luculente (luculenter)
graece novit.
Latine nescit.
He committed a
contradiction in this
passage. This part of his
translation is inconsistent.
48
Calamum conformare,
scribere.
,
.
To sharpen a pen.
Calamum apparare
(conformare).
,
.
,
.
To test a pen.
Calamum experiri.
Pura charta.
I have no paper.
().
(, ).
().
( ).
49
De epistolis.
To fold a letter.
Epistolam complicare.
To seal a letter.
.
.
().
Epistolam resignare
(resolvere, explicare).
().
To address a letter.
Epistolam inscribere.
(, ,
).
( ).
(<
).
Ad me quam saepissime
scribas.
50
,
().
,
.
Pluribus verbis ad te
scribam, quum (cum) plus
otii nanctus ero.
,
.
,
,
.
,
.
51
Variae locutiones
familiares.
For example.
().
.
As a (mere) formality.
Dicis causa.
On tiptoe.
Suspenso pede.
, .
Aequo Marte.
, .
By ones self.
Suo Marte.
According to circumstances.
Pro re (nata).
. .
In proportion (to).
.
. .
Plena manu.
In propatulo (aedium).
If you like.
I like this.
Hoc a me facit.
Seriously, in earnest.
Ex animi sententia.
. .
Aufer nugas.
52
sit auribus.
Ill say it, begging your
pardon.
().
.
Its over.
Actum est.
. .
Well done!
O factum bene!
I am sorry.
Nollem factum.
Ne tu frustra sis.
() .
Contra ac dicit.
Pro eo ac debui.
Ut par erat.
().
. .
Ne quid mentiar.
Each in turn.
.
. .
53
Variae locutiones
familiares.
().
It doesnt matter.
Nihil refert.
Be it right or wrong, we
dont care.
Sermones hominum de se
facile sustinet.
.
.
He did it accidentally.
, .
,
.
In diem vivere.
Ad memoriam notare.
Of course, he is completely
mistaken.
,
.
In a fashionable way,
stylishly, la mode.
.
.
54
Non liquet.
() .
Mi calculation is right.
(
) .
,
.
o .
55
56
Variae locutiones
familiares.
().
().
, .
, .
Close ranks!
Go to the right.
Concede ad dextram.
.
() .
.
.
One of us is wrong.
57
Sine ut ad me redeam.
.
().
.
Omnino ut te absolvam.
58
Variae locutiones
familiares.
.
.
, .
Meritissimo ejus.
Exemplum severitatis in
aliquo statuere (edere).
. .
Et esurit et sitit.
( ),
(, ).
(, ),
59
(
).
60
Variae formulae
percunctandi.
Quid agitur?
; ,
.
;
;
;
Is it necessary to say
anything?
;
;
;
;
61
();
;
;
Cui bono?
What for?
Quorsum istud?
How is it possible?
; ;
Why not?
();
Penes te es?
,
; , .
62
; ;
;
Do you understand?
Num intelligis?
;
;
;
;
Quanti docet?
63
Variae formulae
percunctandi.
Ad quae exempla me
revocas?
;
.
();
;
;
, ;
What is this?
64
();
;
Is it he?
An is est?
Is he in?
Numquid novi?
65
Variae formulae
percunctandi.
; ;
;
;
;
;
, ;
() ;
So whats up?
Quid ergo?
Well, so then?
; .
; .
Quamdiu (quamdudum)
egisti (degisti) in Italia?
()
();
66
() ;
();
;
;
Quampridem (quamdudum)
scholam frequentare
desiisti?
67
Idiotismi et proverbia.
Aperire cuniculos.
.
().
.
To try to do something
impossible.
.
.
Lapidem verberare.
, .
To write in water. To do
something ephemeral.
In aqua scribere.
( )
.
To trick somebody.
Verba dare.
Salivam movere.
68
Emungere aliquem.
To kill time.
Tempus fallere.
. .
To be the embodiment of
peace, of calm.
Oleo tranquillior.
().
(-).
A sly fox.
Useless men.
Scopae solutae.
A nobody.
A harum-scarum. A
harebrained man.
Vacuus vertex.
( )
(-, -).
69
Idiotismi et proverbia.
A transenna turdus
lumbricum petit.
.
.
He is stunned, embarrassed,
dumbfounded.
. .
Obductam refricas
cicatricem.
Ne quid nimis.
,
.
Tibi metis.
.
.
,
.
,
.
70
FINIS
( )
,
.
71