Está en la página 1de 54

samarTliani arCevnebisa da demokratiis saerTaSoriso sazogadoeba (ISFED)

2012 wlis 1 oqtombris saparlamento arCevnebis monitoringis saboloo angariSi

2013 weli Tbilisi

sarCevi
I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. sadamkvirveblo misiis Sesaxeb ........................................................................................................................ 4 ZiriTadi mignebebi ............................................................................................................................................. 5 politikuri konteqsti ...................................................................................................................................... 9 saaarCevno kanonmdebloba ............................................................................................................................ 10 Tavisufali da samarTliani arCevnebisTvis uwyebaTaSorisi komisia .......................................... 14

saxelmwifo auditis samsaxuri ..................................................................................................................... 16 amomrCevelTa siebi .......................................................................................................................................... 18 saarCevno administracia ................................................................................................................................. 19 centraluri saarCevno komisia ................................................................................................................ 19 saolqo da saubno saarCevno komisiebi ................................................................................................. 22

IX.

winasaarCevno periodis dakvirveba ............................................................................................................ 25 meTodologia ................................................................................................................................................ 25 ZiriTadi darRvevebi winasaarCevno periodSi ................................................................................... 26 mediagaremo winasaarCevno periodSi ..................................................................................................... 35 winasaarCevno periodSi partiebis mier gamarTuli sajaro Sexvedrebis monitoringi .................................................................................................................................................... 36

X.

arCevnebis dRe ................................................................................................................................................... 38 sadamkvirveblo misia .................................................................................................................................. 38 sadamkvirveblo meTodologia .............................................................................................................. 38 PVT dakvirvebis Sedegebi ............................................................................................................................ 40 arCevnebis dRis darRvevebi da saCivrebi ............................................................................................. 44

XI.

arCevnebis Semdgomi periodi ....................................................................................................................... 47 saCivrebi da sarCelebi saolqo saarCevno komisiebSi, ceskosa da sasamarTloSi .................................................................................................................................................... 47 arCevnebis Semdgom ganviTarebuli sxva mniSvnelovani movlenebi ............................................... 50

XII.

rekomendaciebi .................................................................................................................................................. 52

I. sadamkvirveblo misiis Sesaxeb


winamdebare angariSi warmoadgens `samarTliani arCevnebisa da demokratiis saerTaSoriso sazogadoebis~ 2012 wlis 1 oqtombris saparlamento arCevnebis monitoringis Sedegebs.

gaxda sruli procesis gaanalizeba, rac SemdgomSi winasaarCevno periodis srulyofilad da obieqturad Sefasebis winapiroba gaxda. winasaarCevno periodis dakvirvebis ZiriTad sferos warmoadgenda iseTi sakiTxebi, rogorebic aris administraciuli resursebis gamoyeneba, saarCevno administraciebisa da politikuri partiebis saqmianoba, amomrCevelTa siebis formirebis procesi, politikuri niSniT zewolis, muqarisa da mosyidvis faqtebi. arCevnebis dRis monitoringi mTeli saqarTvelos masStabiT 902 saarCevno ubanze ganxorcielda. maT Soris, 600 SemTxveviT SerCeul saarCevno ubanze organizaciam xmebis paraleluri daTvlis (PVT) meTodologia gamoiyena. SemTxveviTad SerCeuli ubnebis gardasamarTlianma arCevnebma moklevadiani damkvirvebelebi 302 saarCveno ubanze miavlina. moklevadian damkvirveblebTan erTad arCevnebis dRis sadamkvirveblo misia 78 mobiluri jgufis, 73 olqis damkvirveblis, 15 iuristis, 15 operatorisa da ceskoSi mivlenili 2 damkvirveblisgan Sedgeboda. arCevnebis dRis dakvirveba moicavda sam ZiriTad komponents ubnis gaxsna da mowyoba, kenWisyris procesi da xmebis daTvlis procesi. arCevnebis Semdgomi periodis monitoringi `samarTlianma arCevnebma~ 73 olqis damkvirveblis, 15 iuristisa da ceskos 2 damkvirveblis meSveobiT ganaxorciela. organizacia daakvirda saarCevno administraciis saqmianobas, saolqo saarCevno komisiebSi saCivrebis ganxilvisa da Sedegebis Sejamebis process.

2012 wlis saparlamento arCevnebze `samarTliani arCevnebi~,rogorc erT-erTi yvelaze farToqselismqone sadamkvirveblo organizacia, aqtiurad iyo CarTuli rogorc winasaarCevno, agreTve arCevnebis dRisa da arCevnebis Semdgomi periodis monitoringis procesSi. aRniSnuli arCevnebis monitoringi organizaciam axali meTodebis danergviTa da inovaciuri teqnologiebis gamoyenebiT ganaxorciela. monitoringis sruli procesi sam ZiriTad etaps moicavda: winasaarCevno periodis monitoringi arCevnebamde eqvsi Tvis ganmavlobaSi1 organizaciis 73 grZelvadiani damkvirveblis meSveobiT saqarTvelos yvela saarCevno olqSi mimdinareobda. monitoringis xangrZlivobisa da efeqturi meTodologiis gamoyenebiT SesaZlebeli
1

`samarTliani arCevnebi~ winasaarCevno periodis monitorings axorcielebda 2012 wlis pirveli aprilidan 30 seqtembris CaTvliT.

II. ZiriTadi mignebebi


winasaarCevno periodi mmarTvel politikur Zalasa da opoziciur koalicias Soris mZafri konkurenciiT warimarTa. daZabuli politikuri fonis gamo SedarebiT naklebi iyo saarCevno programebis ganxilva da Tematuri politikuri debatebi. nacvlad amisa, saarCevno kampania kompromatebiT dapirispirebis, mravalricxovani kanondarRvevis, siZulvilis enis aqtiuri gamoyenebisa da Zaladobis fonze mimdinareobda. iqmneboda STabeWdileba, rom konkurencia mimdinareobda ara politikur partiebs, aramed saxelmwifosa da opozicias Soris, rac ganpirobebuli iyo mmarTvel partiasa da saxelmwifos administraciul funqcias Soris zRvris ararsebobiT. winasaaCevno periodis darRvevebis xasiaTi da dinamika saarCevno procesebis gaaqtiurebis paralelurad icvleboda. monitoringis dasawyisSi, april-maisis TveebSi, yvelaze metad samsaxuridan politikuri niSniT gaTavisuflebis faqtebi fiqsirdeboda. mogvianebiT, arCevnebis moaxloebasTan erTad, imata administraciuli resursis gamoyenebis, politikur niadagze ganxorcielebuli Zaladobis, fizikuri dapirispirebebisa da politikuri niSniT administraciuli sanqciebis/patimrobis gamoyenebis SemTxvevebma. winasaarCevno xasiaTis samarTaldarRvevis faqtebi saqarTvelos TiTqmis yvela regionSi dafiqsirda. `samarTlianma arCevnebma~ winasaarCevno monitoringis angariSebSi asobiT msgavs SemTxvevas mouyara Tavi. 2012 wlis saparlamento arCevnebisTvis miRebul iqna axali saarCevno kodeqsi, mniSvnelovnad Seicvala kanoni `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~, araerTi cvlileba Sevida saqarTvelos konstituciaSi, saqarTvelos sisxlisa da administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsebSi. miuxedavad imisa, rom axali saarCevno kodeqsi mediis xelmisawvdomobis, pasiuri saarCevno uflebis realizebis, genderuli monawileobis waxalisebis, saarCevno davebis ganxilvis procedurebis daxvewis TvalsazrisiT dadebiTad SeiZleba Sefasdes, man ver gaaumjobesa iseTi fundamenturi xarvezebi, romlebic ukavSirdeboda moqmed saarCevno sistemas, administraciuli resursis aramiznobrivad gamoyenebas, saarCevno administraciebis dakompleqtebis gamWvirvalobis uzrunvelyofas. `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ kanonSi ganxorcielebuli cvlilebebi erT-erT yvelaze problemur sakiTxad SegviZlia miviCnioT. miuxedavad imisa, rom ganxorcielebuli cvlilbebiT gaizarda partiaTa dafinansebis gamWvirvaloba, partiaTa finansebis kontrolis mizniT Seiqmna damoukidebeli organo, dawesda auditis standartebi, ganisazRvra Semowirulobebisa da partiis mier wlis ganmavlobaSi daxarjuli finansebis zeda zRvari, kanoni Seicavda mTel rig problemur normebs, romlebic samoqalaqo sazogadoebis mxridan mkveTrad uaryofiTad Sefasda. kanonis pir-

vandeli saxe safrTxes uqmnida gamoxatvis Tavisuflebasa da sakuTrebis uflebas, gaaCnda samoqalaqo-politikuri aqtivobebis SemzRudveli efeqti da partiebisTvis qmnida araTanaswor garemos. kanoniT dawesebuli SezRudvebi, xSir SemTxvevaSi, aragonivruli, xolo sanqciebi araproporciuli iyo. kampaniaSi `es Sen gexeba~ CarTuli organizaciebis aqtiurobis Sedegad kanoni mniSvnelovnad daixvewa, kerZod, amoRebul iqna is normebi, romlebic sakuTrebis, gamoxatvis Tavisuflebisa da samoqalaqo aqtivobebis safrTxis Semcvelad iyo miCneuli. miuxedavad amisa, migvaCnia, rom is srulyofilad kvlav ar gansazRvravda samsaxuris kompetencias, saqmianobis wess da partiaTa finansuri monitoringis TvalsazrisiT mas farTo diskrecias aniWebda, rac kanonis SerCeviTad gamoyenebis SesaZleblobis safrTxeebs qmnida.

risi komisia Tavisufali da samarTliani arCevnebisTvis, romlis saqmianobac pozitiurad SeiZleba Sefasdes, vinaidan igi, sxva uwyebebisgan gansxvavebiT, ufro metad iyo mowodebuli winasaarCevno periodSi dafiqsirebul darRvevebze reagirebisa da prevenciisken. komisiis saqmianobis Sedegad Semcirda sajaro seqtoridan moqalaqeTa politikuri niSniT gaTavisuflebis faqtebi. aseve, vfiqrobT, rom komisia pozitiur rols TamaSobda winasaarCevno periodSi Zaladobrivi epizodebis ganmuxtvis TvalsazrisiT. saxelmwifo auditis samsaxuris saqmianobis mimarT, romelsac partiaTa dafinansebis kontrolis funqcia mieniWa, yvelaze meti pretenziebi arsebobs. politikuri subieqtebisa Tu maTi mxardamWerebis finansuri saqmianobis Seswavlis dros uwyeba dausabuTebel samarTlebriv devnas axorcielebda, ris safuZvelzec gaumarTleblad mkacr, araproporciul sanqciebs uwesebda. auditis samsaxuris mxridan xSirad SerCeviTad xdeboda reagireba mmarTveli da opoziciuri partiebis mier Cadenil garkveul qmedebebze, rac mmarTveli partiis mimarT loialobasa da opozociuri partiebis mimarT gadametebul simkacreSi gamoixateboda. amomrCevelTa siebis dazustebis uzrunvelyofis komisiis saqmianobis Sedegad, gasul arCevnebTan SedarebiT, dazustda monacemebi sazRvargareT gasuli, gardacvlili da registraciis misamarTze armcxovrebi moqalaqeebis Taobaze. miuxedavad aRniSnulisa, komisiis mier miRebulma gadawyvetilebam registraciidan

saparlamento arCevnebisTvis araerTi axali instituti amoqmedda. maT Soris iyo uwyebaTaSo-

moxsnili da registracia gauqmebuli amomrCevlebis saarCevno siaSi dabrunebis Taobaze amomrCevelTa ricxvi saarCevno siaSi uprecedentod gazarda da arCevnebis dRes aRniSnuli amomrCevlebiT ukanono manipulirebis saSualeba datova. saarCevno administraciis, gansakuTrebiT ki ceskos muSaoba, gamWvirvalobisa da arCevnebis administrirebis TvalsazrisiT, dadebiTad SeiZleba Sefasdes. dainteresebul mxares xeli miuwvdeboda saarCevno informaciaze, rasac xeli Seuwyo imanac, rom daixvewa ceskos veb-gverdi, romelmac sakmaod gaamartiva informaciis moZieba. dadebiTad unda Sefasdes is garemoebac, rom ceskos iniciativiTa da samoqalaqo sazogadoebis organizaciebis CarTulobiT saarCevno komisiebis wevrebis, damkvireblebis, mediisa da politikuri partiebis warmomadgenlebisTvis SemuSavda saxelmZRvaneloebi, romlebmac xeli Seuwyo saarCevno kanonmmdeblobis ganmartebas da mis erTgvarovan gamoyenebas. miuxedavad aRniSnulisa, ceskos saqmianobaSi iyo ramdenime gadawyvetileba,romlebic aRqmul iqna rogorc politikuri motiviT miRebuli gadawyvetilebebi. es exeba rogorc koalicia `qarTuli ocnebis~ mimarT saarCevno nomris miniWebis sakiTxs, aseve gadawyvetilebas, romlis ZaliTac arCevnebis dRes saarCevno ubanze foto da videogadaReba SeizRuda. `samarTlian arCevnebs~ aseve miaCnia, rom ceskom droulad ver moaxdina sazRvargareT mcxovreb amomrCevelTa informireba registraciis wesis Sesaxeb, ris gamoc SesaZlebelia, bevrma maTganma Tavi Seikava saarCevno ubanze registraciisagan. winasaarCevno periodSi media sakmaod mravalferovani iyo. televiziis, presis, radiosa Tu internetis saSualebiT SesaZlebeli iyo gansxvavebuli informaciis miReba. problemas warmoadgenda is, rom saqarTvelos moqalaqeebi, gansakuTrebiT ki regionSi mcxovrebni, moklebulebi iyvnen SesaZleblobas, Tanabrad hqonodaT wvdoma yvela media saSualebaze, gansakuTrebiT ki xelisuflebis mimarT kritikulad ganwyobil mediaze. aRniSnuli problema ZiriTadad momdinareobda iqidan, rom sakabelo mauwyeblebis umravlesoba uars acxadebda sakuTari momsaxurebis arealSi CaerTo is mauwyeblebi, romelTa saSualebiTac xelisuflebis mimarT kritikuli informaciis mosmena iyo SesaZlebeli. mas Semdeg, rac saqarTveos parlamentma saarCevno kodeqsSi Seitana cvlilebebi e.w. `Must Carry da Must Offer~-is amoqmedebis Sesaxeb, oficialuri winasaarCevno kampaniis amoqmedebasTan erTad kritikul mediaze xelmisawvdomoba saqarTvelos masStabiT mniSvnelovnad gaumjobesda. winasaarCevno periodSi xSiri iyo Jurnalistebis saqmianobis xelis SeSlis faqtebic. `samarTliani arCevnebis~ mier moxda identificireba JurnalistebisaTvis xelis SeSlis, maT mimarT ganxorcielebuli zewolisa Tu Zaladobis aTobiT SemTxvevisa. umetesad Zaladoba mimarTuli iyo xelisuflebis

mimarT kritikulad ganwyobili media saSualebebis warmomadgenlebis mimarT. aRniSnuli faqtebis gamoZieba araefeqturad, an saerTod ar mimdinareobda. arCevnebis dRe mTeli qveynis masStabiT, umetes SemTxvevaSi, gamarTulad warimarTa. kenWisyris dRis mniSvnelovan xarvezad unda CaiTvalos arCevnebis dRes amomrCevelTa siebSi namdvili amomrCevlis nacvlad winaswar gakeTebuli xelmowerebis arseboba, ramac xSir SemTxvevaSi xeli SeuSala moqalaqeTa monawileobas kenWisyraSi. aseve, xSiri iyo markirebis proceduris darRvevis faqtebi, rac ubnebis 6%-ze dafiqsirda. xmis micemis faruloba daculi iyo ubnebis 98%-ze, rac warmoadgens mniSvnelovan zrdas 2008 wlis saparlamento arCevnebis analogiur monacemebTan SedarebiT. aRsaniSnavia, rom mTeli qveynis masStabiT ubnebis umravlesobaze xmis daTvlis procedurebi saTanadod warimarTa, gamonakliss warmoadgens xaSuris saarCevno olqis ramodenime ubani, sadac oqmebis Sedgenis procesi yovelgvari saWiroebebis gareSe gaWianurda manam, sanam ubnebze ar gamoCnda specialuri daniSnulebis Zalebi.yovelive aman aRniSnul ubnebze arCevnebis Sedegebis CaSlilad gamocxdeba gamoiwvia. `samarTliani arCevnebis~ damkvirveblebma kenWisyris midinareobisa da arCevnebis Semdgom periodSi saubno da saolqo saarCevno komisiebSi sul 223 darRvevaze moaxdina samarTlebrivi reagireba. saCivrebis umravlesoba damkvirveblis uflebebis SezRudvis, saarCevno ubanze agitaciis, amomrCevelTa siaSi winaswar dafiqsirebuli xelmowerebis, arasaTanado dokumentaciiT xmis micemis, wilisyris, markirebisa da xmis daTvlis procedurebis darRvevebis gamo daiwera. saCivrebis ganxilvis procesi gamWvirvaled mimdinareobda. dainteresebul mxares komisiis/sasamarTlo sxdomaze daswrebisa da ganxilvaSi monawilobis miRebis saSualeba hqonda. miuxedavad amisa, saarCevno komisiebis mier miRebuli gadawyvetilebebi saCivris ardakmayofilebis Sesaxeb xSirad ar iyo saTanadod dasabuTebuli. aseve unda aRiniSnos, rom saarCevno administracia xSir SemTxvevaSi ar iyenebda uflebamosilebas, sakuTari iniciativiT gamoeZiebina da aRmoefxvra kenWisyris dResTan dakavSirebuli darRvevebi. rac Seexeba sasamarTlos, igi yovelTvis ar iyo obieqturi da gadawyvetilebis miRebis procesSi ar axdenda mtkicebulebaTa yovelmxriv da srulyofil gamokvlevas. yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare SegviZlia ganvacxadoT, rom miuxedavad sakmaod problemuri winasaarCevno periodisa, arCevnebi Sedga, rac, upirveles yovlisa, ganpirobebuli iyo arCevnebis dRes moqalaqeTa maRali aqtiurobiT da kenWisyrisa da xmis daTvlis procesis maqsimaluri gamWvrvalobiT. saqarTvelos moqalaqeebma gamoxates neba, rac Sesabamisad iqna asaxuli arCevnebis Sedegebis Semajamebel oqmSi.

III. politikuri konteqsti


2012 wlis saparlamento arCevnebis mimarT gansakuTrebuli interesi gamowveuli iyo im mniSvnelovani faqtoriT, rom 2010 wlis sakonstitucio cvlilebebis Tanaxmad, saqarTvelo mmarTvelobis axal modelze gadadis, romelic 2013 wels saqarTvelos axlad arCeuli prezidentis mier ficis dadebis momentidan amoqmeddeba. parlamentis instituti bevrad ufro gaZlierdeba imis fonze, rom prezidentis uflebamosileba SeizRudeba. 2012 wlis saparlamento arCevnebisaTvis aqtiuri mzadeba jer kidev 2011 wlis 17 seqtembers, axali saarCevno kodeqsis proeqtis gamoqveynebiT daiwyo. 2011 wlis 7 oqtombers biZina ivaniSvilma politikuri gundis Seqmnisa da sakuTari politikuri miznebis Sesaxeb sajaro gancxadeba gaakeTa, rasac mohyva politikuri procesebis mkveTrad gaaqtiureba. SesaZlebelia iTqvas, rom 2012 wlis saparlamento arCevnebTan dakavSirebiT winasaarCevno reJimi erTi wlis ganmavlobaSi grZeldeboda. am xnis manZilze parlamenti, politikuri partiebi, media da arCevnebze damkvirvebeli organizaciebi arCevnebamde daaxloebiT 1 wliT adre aqtiurad iyvnen CarTulni saarCevno kanonmdeblobis Secvlis, media garemos gaumjobesebisa da amomrCevelTa siebis dazustebis procesSi. wina saparlamento arCevnebisagan gansxvavebiT politikur asparezze gamoikveTa ori SedarebiT Tanabari Zalis mqone politikuri subieqti. erTi mxriv, `erTiani nacionaluri moZraoba~, rogorc mmarTveli partia da,meore mxriv, koalicia `qarTuli ocneba~, romelSic gaerTianebuli iyo 6 opoziciuri politikuripartia: `qarTuli ocneba - demokratiuli saqarTvelo~, `irakli alasania-Tavisufali demokratebi~, `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~, `erovnuli forumi~, `konservatiuli partia~, `respublikuri partia~. orive politikur Zalas sazogadoebaSi mravalricxovani mxardamWerebi hyavda. aseve, sxva opoziciuri subieqtebisgan gansxvavebiT, orive mniSvnelovan finansur upiratesibas flobda. kerZod, `erTian nacionaluri moZraobas~, romelic mmarTvel partias warmoadgenda,xeli miuwvdeboda administraciul resursebze da iyo SemTxvevebi, rodesac mas sakuTari politikuri kampaniis sawarmoeblad iyenebda2. meore mxriv, koalicia `qarTuli ocneba~, romelic biznesmen biZina ivaniSvilis irgvliv gaerTianda, didi finansuri resursebiT iyo aRWurvili. 2012 wlis saparlamento arCevnebi gamoirCeoda aseve axali institutebis amoqmedebiT, romlebmac centraluri saarCevno komisiis funqciebis mniSvnelovani nawili SeiTavsa. kerZod, saqarTvelos saarCevno kodeqsiT sajaro moxeleebis mier administraciuli resursebis ukanono gamoyenebis

`samarTliani arCevnebis~ winasaarCevno periodis monitoringis angariSebi: http://isfed.ge/pdf/ISFED_report.pdf; http:/ /isfed.ge/pdf/2012-06-15-report.pdf; http://isfed.ge/pdf/2012-07-13-report.pdf; http://isfed.ge/pdf/LTO_ Report_Fourth.pdf; http:/ /isfed.ge/pdf/2012-09-03-report.pdf

faqtebis gamovlena-prevenciis mizniT uwyebaTaSorisi komisiis Seqmna3 ganisazRvra. partiaTa finansuri monitoringis funqcia centraluri saarCevno komisiis nacvlad gadaeca saxelmwifo auditis(yofili kontrolis palatis) partiaTa finansuri monitoringis samsaxurs4. saarCevno siebis dazustebis valdebuleba ki mieniWa ~amomrCevelTa siebis dazustebis uzrunvelyofis komisias5~, romelic mmarTveli partiis, opoziciisa da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebisagn dakompleqtda.

IV. saarCevno kanonmdebloba


2012 wlis saparlamento arCevnebisTvis saarCevno kanonmdebloba moicavda saqarTvelos konstitucias, saqarTvelos saarCevno kodeqss, kanons `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~, saqarTvelos sisxlisa da administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsebs da sxv. aRsaniSnavia, rom saarCevno kanonmdeblobaSi cvlilebebi arCevnebamde 1 wliT adre daiwyo da procesi momdevno erTi wlis ganmavlobaSi mudmiv reJimSi mimdinareobda. saqarTvelos konstitucia 2012 wlis arCevnebTan dakavSirebiT saqarTvelos konstituciaSi 2012 wlis maisSi ori ZiriTadi cvlileba ganxorcielda, kerZod: maJOoritari deputatebis ricxvi 75-dan 73-mde Semcirda, xolo proporciuli sistemiT asarCevi deputatebis ricxvma 75-is nacvlad 77 Seadgina6; 2014 wlis pirvel ianvramde saprezidento da saparlamento arCevnebSi monawileobisa da xmis micemis ufleba saqarTvelos moqalaqeebTan erTad Sesabamisi asakidan mieca pirs, romelic dabadebulia da bolo xuTi wlis ganmavlobaSi mudmivad cxovrobs saqarTveloSi, amasTan, aqvs evrokavSiris wevri saxelmwifos moqalaqeoba7; Semcirda pasiuri saarCevno uflebis asakobrivi cenzi da is 25-is nacvlad 21 wliT ganisazRvra8;

3 4 5 6 7 8

uwyebaTaSorisi komisiis Sesaxeb informacia ixileT: http://www.nsc.gov.ge/geo/elections2012.php saxelmwifo auditis samsaxuris oficialuri veb-gverdi: http://sao.ge/?action=page&p_id=5&lang=geo www.sia.gov.ge saqarTvelos konstituciis 49-e muxlis pirveli punqti saqarTvelos konstitucia 1044 - muxli saqarTvelos konstituciis 49-e muxlis me-2 punqti da saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 111-e muxlis pirveli punqti

10

saqarTvelos saarCevno kodeqsi politikur partiebs Soris gaformebuli SeTanxmebis gaTvaliswinebiT 2011 wlis seqtemberSi saqarTvelos parlamentma ganxilvisaTvis warmoadgina saarCevno kodeqsis proeqti, romelic ramdenime pozitiuri cvlilebis garda ar gvTavazobda arsebiT cvlilebebs saarCevno garemos gaumjobesebis kuTxiT. kerZod, axali saarCevno kodeqsiT ar daregulirda iseTi mniSvnelovani da problemuri sakiTxebi, romlebic ukavSirdeboda erTi xmis Tanasworobis principis dacvas, maJoritaruli arCevnebisTvis barieris gazrdas, administraciuli resursebis gamoyenebis mkacri regulaciebis SemoRebas. axali saarCevno kodeqsi 2011 wlis 27 dekembers iqna miRebuli,Tumca, masSi cvlilebebi 2012 wlis ivlisis bolomde Sedioda. axali saarCevno kodeqsi iTvaliswinebda Semdeg mniSvnelovan siaxleebs: gafarTovda im Tanamdebobis pirTa wre, romelTac ar ekrZalebaT winasaarCevno kampaniaSi (agitaciaSi) monawileoba, kerZod, politikuri Tanamdebobis piris statusi mieniWaT gamgeblebs9; saarCevno siebis dazustebasa da gamoqveynebaze pasuxismgebloba ceskos nacvlad daekisra amomrCevelTa siebis dazustebis uzrunvelyofis komisias10; saarCevno davis ganxilvis vadebi Seicvala, kerZod, gaizarda saubno komisiis gadawyvetilebis gasaCivrebis vada zemdgom saarCevno komisiaSi, Tumca Semcirda sasamarTlos mier saqmis ganxilvis vadebi11; arCevnebSi monawileobis ufleba miecaT im patimrebs, romlebic saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis Tanaxmad naklebad mZime danaSaulisaTvis iyvnen msjavrdebulni12; arCevnebSi monawileobis ufleba miecaT damoukidbel kandidatebs, romelTa wardgena xdeba sainiciativo jgufis mier13; saarCevno ubanze aikrZala videoTvalis ganTavseba;

9 10 11 12

13

saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqis~ me-2 muxlis `x~ qvepunqti komisiis Sesaxeb informacia dawvrilebiT ixileT angariSis VI TavSi saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 77-e muxlis me-2 punqti naklebad mZimea iseTi ganzraxi an gaufrTxileblobiTi danaSauli, romlis CadenisaTvis sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli maqsimaluri sasjeli ar aRemateba xuTi wliT Tavisuflebis aRkveTas saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 116-e muxlis pirveli punqtis `g~ qvepunqti

11

arCevnebis wlis 1 ivliss sajaro mosamsaxureebis mier saqarTvelos saarCevno kanonmdeblobis darRvevis prevenciisa da darRvevebze reagirebis mizniT saqarTvelos erovnuli uSiSroebis sabWosTan Seiqmna uwyebaTaSorisi komisia14; arCevnebze damkvirvebeli saerTaSoriso organizaciebisTvis dawesda gamWvirvaleobis ufro maRali standartebi;15 kenWisyris dRes kenWisyris SenobaSi aikrZala agitacia16; kanoniT winasaarCevno periodSi amoqmedda e.w `Must Carry da Must Offer~-is principebi, rac uzrunvelyofda amomrCevlisaTvis mravalferovani informaciis xelmisawvdomobas17. miuxedavad imisa, rom axali saarCevno kodeqsi mediis xelmisawvdomobis, pasiuri saarCevno uflebis realizebis, genderuli monawileobis waxalisebis, saarCevno davebis ganxilvis procedurebis daxvewis TvalsazrisiT dadebiTad SeiZleba Sefasdes, man ver gaaumjobesa iseTi problemuri sakiTxebi, romlebic ukavSirdeboda moqmed saarCevno sistemas, administraciuli resursis aramiznobrivad gamoyenebas, saarCevno administraciebis dakompleqtebisa da saqmianobis gamWvirvalobis uzrunvelyofas. aseve aRsaniSnavia, rom, teqnikuri TvalsazrisiT, saarCevno kodeqsi ufro sistemuri gaxda. kanoni moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb 2011 wlis 12 dekembers saqarTvelos parlamentSi inicirebul iqna kanonproeqti `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ - saqarTvelos organul kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Sesaxeb. miuxedavad imisa, rom `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ kanonSi ganxorcielebuli cvlilbebiT gaizarda partiaTa dafiansebis gamWvirvaloba, kanoni Seicavda mTel rig problemur normebs, rac samoqalaqo sazogadoebis mxridan mkveTrad uaryofiTad Sefasda. pozitiurad Sefasda is, rom saerTaSoriso da adgilobrivi organizaciebis rekomendaciebis gaTvaliswinebiT kanoni iTvaliswinebda partiaTa finansebis kontrolis mizniT damoukidebeli organos Seqmnas, awesebda partiaTa finansebis auditis standartebs, Semowirulobebis zeda zRvars, partiebis mier wlis ganmavlobaSi daxarjuli finansebis zeda zRvars.

14 15 16 17

komisiis Sesaxeb informacia ixileT angariSis V TavSi saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 39-e muxlis me-5 punqti saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 45-e muxlis me-9 punqti saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ 51-e muxlis 17-21-e punqtebi

12

`samarTlianma arCevnebma~ partnior arasamTavroboebTan erTad axali sakanonmdeblo cvlilebebi mkacrad gaakritika, radgan miiCnia, rom kanoni safrTxes uqmnida gamoxatvis Tavisuflebasa da sakuTrebis uflebas, gaaCnda samoqalaqo-politikuri aqtivobebis SemzRudveli efeqti da partiebisTvis qmnida araTanaswor garemos. Cveni gancxadebiT, kanoniT dawesebuli SezRudvebi, xSir SemTxvevaSi, aragonivruli, xolo sanqciebi araproporciuli iyo18. kritikas imsaxurebda is garemoebac, rom organuli kanonis Secvlis moTxovniT samoqalaqo seqtorma, romelSic CarTuli iyo arasamTavrobo da media organizaciebis mniSvnelovani nawili, wamoiwyo farTomasStabiani saprotesto kampania - `es Sen gexeba~19, romelSic `samarTliani arCevnebi~ aqtiurad iyo CarTuli.

kampaniaSi `es Sen gexeba~ CarTuli organizaciebis aqtiurobis Sedegad kanoni mniSvnelovnad daixvewa, kerZod, amoRebul iqna is normebi, romlebic sakuTrebis, gamoxatvis Tavisuflebisa da samoqalaqo aqtivobebis safrTxis Semcvelad iyo miCneuli. miuxedavad amisa, migvaCnia, rom is srulyofilad kvlav ar gansazRvravda samsaxuris kompetencias, saqmianobis wess da partiaTa finansuri monitoringis TvalsazrisiT mas ganusazRvrel diskrecias aniWebda, rac kanonis SerCeviTad gamoyenebis SesaZleblobis safrTxes qmnida. sisxlis samarTlis kodeqsi saarCevno kanonmdeblobaSi ganxorcielebuli cvlilebebi Seexo sisxlis samarTlis kodeqsis 164-e prima muxls, romelic aregulirebda amomrCevlis mosyidvas oficialuri winasaarCevno kampaniis periodSi. sakanonmdeblo cvlileba ki gulisxmobda amomrCevlis mosyidvis akrZalvas ara mxolod winasaarCevno kampaniis ganmavlobaSi, aramed nebismier dros. amasTan, sisxlis samarTlebriv pasuxismgeblobas daeqvemdebareboda ara marto is, vinc `politikuri mizniT~ amomrCevels materilur faseulobas an momsaxurebas SesTavazebda, aramed is moqalaqec, romelic am SeTavazebas miiRebda an moiTxovda. aRniSnuli danaSaulis CadenisaTvis, sanqciis saxiT, gansazRvruli iyo 3 wlamde Tavisuflebis aRkveTa an jarima.

18 19

gancxadebis teqsti ixileT Semdeg bmulze: http://www.isfed.ge/pdf/Joint_Party_Finance-January_27_2012.pdf kampaniis Sesaxeb informacia ixileT Semdeg bmulze: http://esshengexeba.ge/?page=9&menuid=9&lang=1

13

sisxlis samarTlis kodeqsSi ganxorcielebuli aRniSnuli sakanonmdeblo cvlileba CvenTvis principulad miuRebeli aRmoCnda. miviCnieT, rom igi aragonivrulad SemzRudvel regulirebebs awesebda, romlebic SesaZlebelia Sexeboda TiToeul moqalaqes. kanonis bundovanebidan gamomdinare, didi iyo saSiSroeba maTi araTanamimdevruli da SerCeviTi implementaciisa. amave dros, aranairi pasuxismgebloba ar dgeboda im SemTxvevaSi, Tuki amomrCevlis mosyidvis efeqtis mqone saqmianoba finansdeba saxelmwifo an adgilobrivi biujetidan. kampaniam `es Sen gexeba~ parlaments sisxlis samarTlis kodeqsis 1641 muxlis alternatiuli formulireba SesTavaza,20 romelic parlamentma nawilobriv gaiTvaliswina. saboloo jamSi, kampaniis aqtiurobis Sedegad amomrCevels sisxlis samarTlis pasuxismgebloba saCuqris miRebis gamo mxolod im SemTxvevaSi daekisreboda, Tuki materialur sargebels winaswari SecnobiT miiRebda. amasTanave, dazustda, rom saCuqris gadacema mosyidvad mxolod im SemTxvevaSi CaiTvleboda, Tuki aRniSnuli qmedeba `saarCevno mizniT~ ganxorcieldeboda.

V. uwyebaTaSorisi komisia `Tavisufali da samarTliani arCevnebisTvis~


saqarTvelos saarCevno kodeqsiT sajaro moxeleebis mier administraciuli resursebis ukanono gamoyenebis faqtebis gamovlena-prevenciis mizniT, 2012 wlis 18 maiss erovnuli uSiSroebis sabWosTan Seiqmna uwyebaTaSorisi komisia `Tavisufali da samarTliani arCevnebisTvis~.21 komisiis SemadgenlobaSi Sediodnen saqarTvelos Sinagan saqmeTa, iusticiis, finansTa, regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis, sagareo saqmeTa ministrebis moadgileebi, erovnuli uSiSroebis sabWos mdivnis moadgile, xolo komisias erovnuli uSiSroebis sabWos mdivani xelmZRvanelobda. mogvianebiT komisiis Semadgenlobas daemata saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis, aseve Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrOoebis ministrebis moadgileebi. Tavisi saqmianobis farglebSi, komisia Sexvedrebs marTavda adgilobriv da saerTaSoriso organizaciebTan, damkvirveblebTan,sxvadasxva politikur partiasTan/saarCevno subietqtTan da sxva daintersebul pirebTan. uwyebaTaSorisi komisiis mier gamarTuli Sexvedrebi konstruqciul garemoSi mimdinareobda. winasaarCevno periodis monitoringis mimdinareobisas `samarTliani arCevnebi~ komisias sistematurad awvdida informacias saarCevno kanonmdeblobis darRvevis faqtebTan dakavSirebiT. Tavis

20

21

ix. `es Sen gexebas~ mier parlamentisaTvis wardgenili alternatiuli sakanonmdeblo winandadeba: http:// esshengekheba.ge/contentimage/ganc/20120228-14507-1ds47h9-0.pdf uwyebTaSorisi komisiis Sesaxeb informacia ixileT: http://www.nsc.gov.ge/geo/elections2012.php

14

mxriv, uwyebaTaSorisi komisia aqtiurad iyo CarTuli winasarCevno periodis darRvevebis Seswavlis procesSi da masze reagirebas Sesabamisi rekomendaciebis gacemis gziT axdenda. winasaarCevno periodSi gamovlenili tendenciebis Sesabamisad, uwyebaTaSorisma komisiam rekomendaciiT araerTgzis mimarTa politikur partiebs, media-saSualebebs, saministroebs da sxvadasxva sajaro dawesebulebas. rekomendaciebi, xSir SemTxvevaSi, drouli da adekvaturi iyo, Tumca yovelTvis ver xerxdeboda darRvevaTa efeqturi prevencia. komisiam sul 12 rekomendacia gasca. amaTgan aRsaniSnavia Semdegi rekomendaciebi: komisiis rekomendacia sajaro dawesebulebis mimarT politikuri niSniT samsaxurebidan ganTavisuflebis aRkveTis Taobaze23 - `samarTliani arCevnebis~ monitoringi cxadyofs, rom komisiis mier 2012 wlis 31 maiss, aRniSnuli rekomendaciis gacemis Semdgom, samsaxurebidan politikuri niSniT gaTavisuflebis faqtebma iklo, Tumca msgavsi darRvevebis sruli prevencia mainc ver moxerxda. aRniSnulis mizezad SeiZleba dasaxeldes is garemoeba, rom komisiis kompetencia mxolod sajaro samsaxurSi dasaqmebul pirebTan dakavSirebiT vrceldeboda. samwuxarod, kerZo seqtoridan TanamSromelTa savaraudod politikuri niSniT daTxovnis faqtebi yuradRebis miRma darCa. komisiis rekomendacia Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros mimarT socialurad daucvelTa bazaSi registrirebuli pirebis mdgomareobis gadamowmebis SeCerebis Taobaze24 - mas Semdeg, rac sadamkvirveblo organizaciebma gamoavlines politikuri motiviT socialuri daxmarebebis Sewyvetis faqtebi,komisiam mouwoda aRniSnul saministros, Seeswavla socialuri momsaxurebis saagentos mier daxmarebis SeCerebis is gadawyvetilebebi, romlebic arasamTavrobo organizaciebisa da politikuri partiebis mxridan sakamaTod iyo miCneuli aseve, winasaarCevnod SeeCerebina socialurad daucvelTa bazaSi registrirebuli pirebis mdgomareobis gadamowmebis procesi;25

22

komisiam 2012 wlis saparlamento arCevnebTan dakavSirebiT 12 rekomendacia gamosca. sruli CamonaTvali ixileT bmulze: http://www.nsc.gov.ge/geo/elections2012.php?typ=1&cp=1#start 23 samsaxurebidan gaTavisuflebis aRkveTasTan dakavSirebuli komisiis rekomendacia ix. bmulze: http://www.nsc.gov.ge/ geo/elections2012.php?typ=1&cp=2#start 24 socialuri daxmarebebis moxsnis aRkveTis Taobaze komisiis rekomendacia ix. bmulze: http://www.nsc.gov.ge/geo/ elections2012.php?typ=1&cp=2#start 25 `samarTliani arCevnebis monitoringis periodSi dafiqsirda savaraudod politikuri niSniT socialuri daxmarebebis moxsnis/SeCerebis xuTi SemTxveva. komisiam socialuri daxmarebis moxsnis safuZvlis Seswavlis Semdeg moqalaqeebs: mevlud SuSanaSvilsa da irma petriaSvils aRudgaT socialuri daxmareba.

15

komisiis rekomendacia samarTaldamcavi organoebisa da politikuri partiebis mimarT sajaro aqciebis mSvidobian viTarebaSi Catarebis uzrunvelyofis Taobaze 26 - rekomendacia gulisxmobda mowodebas samarTaldamcavi organoebis mimarT, raTa maT uzrunveleyoT aqciaTa mimdinareoba imdagvarad, rom aqciebis monawileTa fizikuri dapirispirebis safrTxe maqsimalurad Semcirebuliyo. migvaCnia, rom uwyebaTaSorisi komisiis saqmianoba pozitiurad unda Sefasdes, vinaidan igi, sxva uwyebebisagan gansxvavebiT, ufro metad iyo mowodebuli winasaarCevno periodSi dafiqsirebul darRvevebze reagirebisa da prevenciisken. komisiis saqmianobis Sedegad Semcirda sajaro seqtoridan moqalaqeTa politikuri niSniT gaTavisuflebis faqtebi. aseve, vfiqrobT, rom komisia pozitiur rols TamaSobda winasaarCevno periodSi Zaladobrivi epizodebis ganmuxtvis TvalsazrisiT.

VI. saxelmwifo auditis samsaxuri


2011 wlis27dekembers `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~ kanonSi ganxorcielebuli cvlilebebis mixedviT,27 partiaTa finansuri monitoringis uflebamosileba saqarTvelos kontrolis palatas (SemdgomSi saxelmwifo auditis samsaxurs) gadaeca28. kanonSi ganxorcielebuli Zireuli cvlilebebiT aRniSnuli samsaxuri aRiWurva farTo uflebamosilebiT, romelsac, samarTlebrivi TvalsazrisiT, Semakavebeli meqanizmebi ar gaaCnda. swored amitom, saarCevno garemos gaumjobesebis nacvlad, saxelmwifo auditis partiaTa finansuri monitoringis samsaxuris saqmianoba SerCeviTi samarTlis xasiaTs atarebda. finansuri monitoringis samsaxuris saqmianobam Tavidanve daimsaxura sadamkvirveblo organizaciebis mkacri kritika. gansakuTrebiT aRsaniSnavia 2012 wlis martSi samsaxuris mier moqalaqeTaTvis axsna-ganmartebebis CamorTmevis procesSi dafiqsirebuli darRvevebi - adgili hqonda moqalaqeebis Rirsebis Selaxvas, moralur da fsiqologiur zewolas, moqalaqeTa procesualuri uflebebis ugulvebelyofas, Jurnalisturi saqmianobis SezRudvas. mas Semdeg, rac kampania `es Sen gexebaSi~ CarTulma organizaciebma samsaxuris saqmianoba mwvaved gaakritikes29 da mas kanonis moTxovnebis

26

sajaro aqciebis mSvidobian viTarebaSi Catarebis uzrunvelyofis Taobaze komisiis rekomendacia ix. bmulze: http:/ /www.nsc.gov.ge/geo/elections2012.php?typ=1# informacia sakanonmdeblo cvlilebebis Taobaze ixileT angariSis IV TavSi 2012 wlis 22 ivniss, kontrolis palatis Sesaxeb kanonSi ganxorcielebuli cvlilebebis Tanaxmad, kontrolis palatis saxelwodeba Seicvala da mas ,,saxelmwifo auditis samsaxuri~ daerqva `es Sen gexebas~ gancxadeba kontrolis palatis qmedebebTan dakavSirebiT SegiZliaT ixiloT bmulze: http:// esshengekheba.ge/?lang=1&menuid=9&id=198

27 28

29

16

dacvisaken mouwodes, situacia SedarebiT gaumjobesda da moqalaqeebisagan informaciis miRebis procesi garkveulwilad miuaxlovda kanonmdeblobiT dadgenil standartebs. saxelmwifo auditis samsaxuri politikuri subieqtebisa da maTi mxardamWerebis finansuri saqmianobis Seswavlis dros xSirad calkeuli pirebis mimarT dausabuTebel samarTlebriv devnas axorcielebda30, ris safuZvelzec gaumarTleblad maRal, araproporciul sanqciebs uwesebda31. saxelmwifo uwyebebis, gansakuTrebiT ki saxelmwifo auditis samsaxuris mxridan xSirad SerCeviTad xdebod areagireba mmarTveli da opoziciuri partiebis mier Cadenil garkveul qmedebebze, rac `erTiani nacionaluri moZraobisadmi~ loialobasa da opozociuri partiebis mimarT gadametebul simkacreSi gamoixateboda.32

30

gaumarTlebeli samarTlebrivi devnisa da dausabuTebeli finansuri sanqciebis magaliTad SeiZleeba CaiTvalos gadawyvetileba satelekomunikacio kompania `global qontaqt konsaltingisa~ da telekompania `maestros~ kuTvnili satelevizio antenebis dayadaRebis Sesaxeb, agreTve biZina ivaniSvils dajarimeba kompania `global kontaqt konsaltingisaTvis~ ukanono Semowirulobis ganxorcielebis braldebiT. mocemuli saqmeebis analizi cxadyofs, rom aRniSnuli saqmeebi ver akmayofilebda gamWvirvalobis, miukerZoeblobisa da saqmis yovelmxriv gamokvlevis standartebs

31

banki `qarTus~ TanamSromlebis - irakli beraias, nato xaindravas, nodar javaxiSvilis, ia gamcemliZis, daviT galuaSvilis dajarimeba sazogadoebrivi moZraoba `qarTuli ocnebis~ sasargeblod ganxorcielebuli Semowirulobis gamo; biZina ivaniSvilisa da kaxi kalaZis dajarimeba piradi sabanko angariSebidan Tanxebis ganaRdebis gamo, rodesac jarimis saerTo Tanxam 37 milion lars gadaaWarba; biZina giorgobianis dajarimeba fond ` qomagisTvis~ ganxorcielebuli Semowirulobis gamo

32

`erTiani nacionaluri moZraobis~ 27 Semomwirvelma, romlebic imavdroulad socialurad daucvelTa bazaSi iyvnen registrirebulni, partiis sasargeblod 651 440 laris odenobis Semowiruloba ganaxorcieles. maTgan auditis samsaxurma mxolod xuTi Semomwirveli scno samarTaldamrRvevad da maTi qonebis dayadaRebis gadawyvetilebiT mimarTa sasamarTlos TeTriwyaros maJoritari deputatis - daviT beJuaSvilis mier winasaarCevnod amomrCevelTa gamaspinZleba sadResaswaulo sufriT saxelmwifo auditis samsaxurma mtkicebulebaTa ararsebobis gamo samarTaldarRvevad ar miiCnia; rusTavis sakrebulos deputatis mier rusTavis mosaxleobisaTvis aRdgomis dResaswaulTan dakavSirebiT moqalaqeebisTvis cxvirsa da Rvinis darigebis faqtTan dakavSirebiT sakrebulos deputati 7920 lariT daajarima

17

VII. amomrCevelTa siebi


2011 wlis 27 ivniss saxelisuflebo da ramdenime opoziciur partias Soris gaformda SeTanxmeba rigi sakanonmdeblo cvlilebebis ganxorcielebis Sesaxeb. am SeTanxmebis meore punqtis Tanaxmad, unda Seqmniliyo amomrCevelTa siebis dazustebis specialuri komisia, romelic dakompleqtebuli iqneboda xelisuflebis, opoziciisa da arasamTavrobo seqtoris warmomadgenlebisgan. 2011 wlis 13 oqtombers `saqarTvelos saarCevno kodeqss~ daemata 12918 muxli, romelic Seexeboda amomrCevelTa siebis dazustebas 2012 wlis saparlamento arCevnebisaTvis. ganisazRvra, rom amomrCevelTa siebis dazustebis mizniT prezidentis brZanebulebiT Seiqmneboda komisia, romelic 2012 wlis 1 ivlisamde saqarTvelos mTel teritoriaze uzrunvelyofda amomrCevelTa siis dazustebas. amdenad, 2012 wlis saparlamento arCevnebisTvis amomrCevelTa siebis dazusteba daevala sxva saxelmwifo organoebisagan damoukidebel administraciul organos - amomrCevelTa siebis dazustebis uzrunvelyofis komisias. komisiis SemadgenlobaSi paritetis principis dacviT warmodgenili iyo xelisuflebis, opoziciisa da arasamTavrobo organizaciebis 7-7 warmomadgeneli. komisiis Tavmjdomare, kodeqsis moTxovnaTa Sesabamisad, airCa komisiis opoziciuri wevrebisgan. komisiis saqmianobis samarTlebriv safuZvels warmoadgenda saarCevno kodeqsis Sesabamisi normebi da komisiis debuleba, romelic komisiis wardginebiT daamtkica saqarTvelos prezidentma. komisiis debulebis me-2 muxlis Tanaxmad, komisiis ZiriTad funqciad ganisazRvra saqar33 34

Tvelos mTel teritoriaze amomrCevelTa siebis dazustebis uzrunvelyofa 2012 wlis saparlamento arCevnebisaTvis. aRniSnulma ganapiroba sazogadoebis gansakuTrebuli yuradReba komisiis saqmianobis mimarT. komisiis saqmianoba iyo gamWvirvale da politikur partiebTan, sadamkvirveblo organizaciebTan TanamSromlobaze orientirebuli. `samarTlianma arCevnebma~ komisiis saqmianobis yvela etapis safuZvliani monitoringi ganaxorciela, maT Soris, uSualod daakvirda 10 000 misamarTze komisiis registratorebis vizitebs.

`samarTliani arCevnebi~ miiCnevs, rom amomrCevelTa siebis dazustebis uzrunvelyofis komisiis saqmianobis Sedegad, gasularCevnebTan SedarebiT,dazustda monacemebi sazRvargareT gasuli, gardacvlili da registraciis misamarTze armcxovrebi moqalaqeebis Taobaze. miuxedavad aRniSnulisa, miRebulma gadawyvetilebam registraciidan moxsnili da registracia gauqmebuli amomrCevlebis saarCevno siaSi dabrunebis Taobaze kidev ufro gazarda amomrCevelTa ricxvi saarCevno siaSi33 da arCevnebis dRes aRniSnuli amomrCevlebiT ukanono manipulirebis saSualeba datova34.

komisiis saqmianobis Sedegad saarCevno uflebis mqone moqalaqeTa raodenobam 3 669 887 amomrCevels miaRwia sakiTxTan dakavSirebiT `samarTliani arCevnebis~ gancxadeba ixileT bmulze: http://www.isfed.ge/pdf/2012_09_29.pdf

18

VIII.

saarCevno administracia

2012 wlis 1 agvistodan, oficialuri winasaarCevno kampaniis dawyebis gamocxadebis dRidan, `samarTliani arCevnebi~ ceskos, 73-ve saarCevno olqsa da maTSi Semavali saarCevno ubnebis saqmianobas akvirdeboda. centraluri saarCevno komisia 2012 wlis saparlamento arCevnebisaTvis, axali saarCevno kodeqsis Tanaxmad, ceskos saqmianobis is areali, romelic arCevnebTan dakavSirebuli sxvadasxva sakiTxis kontrols iTvaliswinebda, daviwrovda da ufro metad arCevnebis administrirebiT Semoifargla. kerZod, mas aRar ekisreboda siebis dazustebisa da partiebis finansuri monitoringis funqcia. mas Semdeg ki, rac administraciuli resursebis gamoyenebis kontrolis funqcia uwyebaTaSorisma saxelmwifo komisiam itvirTa, ceskos roli am mimarTulebiT kidev ufro pasiuri gaxda. aRniSnuli arCevnebisTvis ceskos aRar ganuxorcielebia aseve media monitoringi saarCevno subieqtebis media gaSuqebis Taobaze da es funqcia mTlianad arasamTavrobo da media organizaciebma ikisres. organizaciis SefasebiT, komisiis muSaoba,teqnikuri TvalsazrisiT, gaumjobesda.daixvewa ceskos vebgverdi, ramac sakmaod gaamartiva informaciis moZieba amomrCevlisa da sxva dainteresebuli pirebisaTvis. dadebiTad unda Sefasdes is garemoebac, rom ceskos iniciativiTa da samoqalaqo sazogadoebis organizaciebis CarTulobiT saarCevno procedurebTan dakavSirebiT SemuSavda detaluri da ufro moqnili saxlmZRvaneloebi ara mxolod saarCevno komisiebis wevrebisaTvis, aramed damkvireblebis, mediisa da politikuri partiebisaTvis. amasTan, aRniSnuli saxelmZRvaneloebi xelmisawvdomi iyo rogorc saerTaSoriso sazogadoebisaTvis, aseve eTnikuri umciresobebisaTvis. ceskom amomrCevelTa informirebis mizniT sakmaod vrceli sainformacio kampania awarmoa. komisiis iniciativiT Seiqmna saarCevno procedurebTan dakavSirebuli mxatvrul-SemecnebiTi filmi, romelic sxvadasxva telekompaniis meSveobiT regularulad vrceldeboda. komisia sakmaod aqtiurad TanamSromlobda adgilobriv da saerTaSoriso organizaciebTan, politikur subieqtebTan, rac maTTan Sexvedrebis organizebis, sxdomebis Catarebisa da informaciis gacemis sajaroobaSi gamoixateboda. komisiis sxdomebze sakiTxebis ganxilvisa da gadawyvetilebebis miRebis procesi gamWvirvaled mimdinareobda. miuxedavad aRniSnulisa, ceskos ramdenime gadawyvetilebaSi organizaciam politikuri motivi dainaxa da, Sesabamisad, uaryofiTad Seafasa. es exeba rogorc koalicia `qarTuli ocnebis~ mimarT saarCevno

19

nomris miniWebis sakiTxs, aseve gadawyvetilebas, romlis ZaliTac arCevnebis dRes saarCevno ubanze foto da video gadaReba SeizRuda.35 `samarTlian arCevnebs~ aseve miaCnia, rom ceskom droulad ver moaxdina sazRvargareT mcxovreb amomrCevelTa informireba registraciis wesis Sesaxeb, ris gamoc,SesaZebelia, bevrma maTganma Tavi Seikava saarCevno ubanze registraciisgan.36 memorandumi administraciuli resursebis gamoyenebis Sesaxeb - 2012 wlis 16 agvistos 7 adgilobriv arasamTavrobo organizacias37 (romlis erT-erTi monawile `samarTliani arCevnebi iyo~), uSiSroebis sabWosTan arsebul uwyebaTaSoris komisiasa da centralur saarCevno komisias Soris urTierTgagebis memorandumi gaformda38. dokumentSi administraciuli resursis gamoyenebasTan dakavSirebiT saarCevno kodeqsSi arsebuli normebis ganmartebebia warmodgenili. urTierTgagebis memorandumze xelmomweri mxareebi SeTanxmdnen, rom administraciuli da sasamarTlo warmoebis dros memorandumSi miTiTebul ganmartebebs daeyrdnobodnen. saarCevno administraciis moxeleTa eTikis kodeqsi - 2012 wlis 9 marts centralurma saarCevno komisiam miiRo saarCevno administraciis moxeleTa eTikis kodeqsis damtkicebis Sesaxeb dadgenileba #14/2012.39 kodeqsiT ganisazRvra saarCevno administraciis moxeleTa saqmianobis ZiriTadi principebi, romelTa darRvevisaTvis saarCevno administraciis warmomadgenlebs daekisrebodaT disciplinuri pasuxismgebloba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT. migvaCnia, rom `samarTliani arCevnebisa~ da `saias~ gancxadebis komentirebisas (gancxadebaSi organizaciebma TavianTi pozicia daafiqsires sxvadasxva saolqo saarCevno komisiebSi saarCevno subieqtis - `erTiani nacionaluri moZraoba - meti sargebeli xalxs~ warmomadgenlebis SecvlasTan dakavSirebiT ceskos mdiv-

35

organizaciis pozicia foto da videogadaRebis SezRudvasTan dakavSirebiT ixileT Semdeg bmulze: http:// www.isfed.ge/pdf/2012-09-25.pdf winasaarCevno periodSi vrceldeboda informacia, rom sazRvargareTis saarCevno ubnebze amomrCevels registracia mxolod sakonsulo aRricxvis gavlis Semdgom SeeZlo, rac sinamdviles ar Seesabameboda. ceskom aRniSnulTan dakavSrebiT ganmarteba registraciis vadis amowurvamde mxolod ramdenime dRiT adre gaakeTa

36

37

urTierTgagebis memorandumis xelmomweri arasamTavrobo organizaciebi iyvnen: `samarTliani arCevnebisa da demokratiis saerTaSoriso sazogadoeba~, `saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia~, `saerTaSoriso gamWvirvaloba - saqarTvelo~, `axali Taoba - axali iniciativa~, `saarCevno da politteqnologiebis kvlevis centri~, `samoqalaqo sazogadoebis da demokratiis ganviTarebis centris~ `samoqalaqo kulturis saerTaSoriso centri~

38 39

administraciuli resursis gamoyenebasTan dakavSirebiT memorandumis teqsti: http://cesko.ge/files/2012/MoU.pdf saarCevno administraciis moxeleTa eTikis kodeqsi .https://matsne.gov.ge/index.php?option=com_ldmssearch&view= docView&id=1608029&lang=ge

20

nis gankargulebis Taobaze), ceskom ugulvebelyo eTikis kodeqsis moTxovna - `sakuTari mosazrebebis gamoTqmisas taqtianad gamoexata dasabuTebuli kritika~, gaakeTa ra arakoreqtuli komentari da `araprofesionaluri~ uwoda arasamTavrobo organizaciebis mier gamoTqmul mosazrebas.40 ceskos dadgenileba saarCevno ubnebze foto-videogadaRebis wesebis dazustebis Sesaxeb - 2012 wlis 24 seqtembers, arCevnebamde 7 dRiT adre, centralurma saarCevno komisiam miiRo dadgenileba #42/ 2012 saarCevno ubnebze foto-videogadaRebis wesebis dazustebis Sesaxeb. dadgenilebiT ganisazRvra foto-videogadaRebis wesebi kenWisyris dRes saarCevno ubnis gaxsnidan saarCevno komisiebis mier Semajamebeli oqmebis Sedgenis periodis CaTvliT. `samarTliani arCevnebisa~ da sxva partniori arasamTavrobo organizaciebis SefasebiT, aRniSnuli samarTlebrivi dokumentiT dausabuTeblad SeizRuda damkvirveblebisa da mediis warmomadgenlebis ufleba, kenWisyris dRes nebismier dros imyofebodnen kenWisyris SenobaSi, SeuzRudavad gadaadgildebodnen saarCevno ubnis teritoriaze da Tavisuflad, daubrkoleblad daakvirdnen kenWisyris procesis yvela etaps nebismieri adgilidan, romelic maT `saqarTvelos saarCevno kodeqsiT~ aqvT garantirebuli.41 aRsaniSnavia, rom aRniSnuli dadgenilebis miReba moxda arCevnebamde Svidi dRiT adre, ris gamoc saubno saarCevno komisiebis, damkvirveblebisa da mediis warmomadgenlebis saTanado informireba uzrunvelyofili ar iyo. `samarTlianma arCevnebma~, `axalgazrda iuristTa asociaciam~ da `saqarTvelos media klubma~ 2012 wlis 26 seqtembers administraciuli sarCeliT mimarTa Tbilisis saqalaqo sasamarTlos administraciul saqmeTa kolegias aRniSnuli dadgenilebis baTilad cnobis moTxovniT. Tumca, rogorc saqalaqo, ise saapelacio sasamarTlom sarCeli usafuZvlobis gamo ar daakmayofila. politikuri subieqtebis registracia 2012 wlis 1 oqtombris saparlamento arCevnebSi monawleobis miRebis uflebis TxovniT centralur saarCevno komisias mimarTa ormocdaerTma politikurma gaerTianebam. ceskos mier dokumentaciis Semowmebisa da dokumentaciaSi arsebuli xarvezebis gamosworebis Semdeg registrciaSi gatarda 14 politikuri partia da 2 saarCevno bloki. 2012 wlis saparlamento arCevnebSi ceskom registraciaSi gaatara Semdegi politikuri subieqtebi:

40

41

ceskos pasuxi organizaciebis gancxadebaze ixileT Semdeg bmulze: .http://www.cesko.ge/index.php?lang_id= GEO&sec_id=13&info_id=10943 arasamTavrobo organizaciebis gancxadeba ixileT Semdeg bmulze: http://www.isfed.ge/pdf/2012-10-07.pdf

21

blokSi Semavali `konservatiuli partiis~ nomriT(`7"-iT) apirebda. (es nomeri partiam 2008 wlis saparlamento arCevnebisTvis miiRo). miuxedavad imisa, rom 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebze ceskom am viTarebaSi saarCevno blokebs masSi Semavali politikuri partiis rigiTi nomris gamoyenebis ufleba misca, 2012 wlis saparlamento arCevnebisaTvis kanonis igive Canaweri sxvagvarad gamoiyena da bloks `biZina ivaniSvili - qarTuli ocneba~ rigiTi nomeri wilisyris safuZvelze ganusazRvra. ceskom ganmarta, rom 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebisTvis saarCevno blokebis mier rigiTi nomris gamoyenebis wesis Sesaxeb dadgenileba miiRo, Tumca am SemTxvevaSi man dadgenilebis miRebis sakiTxze ar imsjela, vinaidan ar arsebobda politikuri mzaoba axali dadgenilebis miRebasTan dakavSirebiT. politikuri protestis miuxedavad am sakiTxTan dakavSirebiT samarTlebrivi dava aRar gagrZelebula. saolqo da saubno saarCevno komisiebi samarTliani arCevnebis monitoringis erTerT mniSvnelovan komponents warmoadgenda dakvirveba saolqo da saubno komisiebis dakompleqtebisa da muSaobis procesze. saarCevno administraciis monitoringis farglebSi organizaciis grZelvadiani damkvirveblebi eswrebodnen saolqo da saubno saarCevno komisiebis mier gamarTul sxdomebs da akvirdebodnen, icavdnen Tu ara saarCevno komisiebi kanonmdeblobiT dadgenil saarCevno procedurebsa da vadebs.

partiaTa registraciis procesi ceskoSi sakmaod Riad da gamWvirvaled warimarTa. sadavo gaxda `biZina ivanSvili - qarTuli ocnebisaTvis~ saarCevno rigiTi nomris gansazRvris sakiTxi. saarCevno bloki `biZina ivaniSvili - qarTuli ocneba~ saagitacio kampanias `7" nomriT awarmoebda, Tumca ceskos mier miRebuli gadawyvetilebiT, wilisyris safuZvelze, `41" nomeri mieniWa. koalicia `qarTuli ocneba~ arCevnebSi monawileobas

22

monitoringis Sedegad gamovlinda, rom saolqo saarCevno komisiebma saarCevno kodeqsiT dadgenili vadebisa da wesis Sesabamisad, kerZod, 2012 wlis 12 agvistosTvis, sxvadasxva sainformacio saSualebiT, maT Soris,presiT,gamoaqveynes saarCevno ubnebis nomrebi, saubno saarCevno komisiis misamarTebi, telefonis (faqsis) nomrebi da sxva rekvizitebi. saolqo saarCevno komisiebi, umravles SemTxvevaSi, informaciis sajarod gamoqveynebas sajaro stendebiT da adgilobrivi media saSualebebiT axdenda. monitoringis Sedegebis safuZvelze winasaarCevno periodSi saolqo da saubno saarCevno komisiis sxdomebze dainteresebuli pirebis daswreba Seuferxeblad mimdinareobda.`samarTliani arCevnebis~ dakvirvebiT saubno saarCevno komisiis pirveli sxdomebi kanonis moTxovnaTa Sesabamisad 2012 wlis 26, 27 da 28 agvistos gaimarTa.42 2012 wlis 1 agvistodan 31 oqtombris CaTvliT `samarTliani arCevnebisa~ da `axalgazrda iuristTa asociaciis~ damkvirveblebi saqarTvelos yvela saarCevno olqSi saubno saarCevno komisiebis dakompleqtebis erTobliv monitorings axorcielebdnen. saarCevno administraciis dakompleqtebis Seswavlis mizniT ganxorcielda statistikuri kvleva SemTxveviTi da reprezentatuli SerCeviT gamovlenil 396 saarCevno ubanze. garda aRniSnulisa, organizaciebma monitoringi gauwies saarCevno administraciis moxeleTa mier eTikis kodeqsis Sesrulebis, aseve saarCevno kanonmdeblobis darRvevis SemTxvevebsa da Sesabamisi pasuxismgeblobebis dakisrebis process. saubno komisiebis kvlevis Sedegad dadginda, rom mTeli qveynis masStabiT saubno saarCevno komisiis pirveli sxdomebi kanonis moTxovnaTa Sesabamisad 2012 wlis 26, 27 da 28 agvistos gaimarTa.43 genderuli balansi: saubno komisiebis wevrebis Sesaxeb informaciis kvlevis Sedegad dadginda, rom saolqo saarCevno komisiis mier arCeuli da politikuri partiebis mier daniSnuli 5075 wevridan 64,3% iyo qali, xolo 35,7% - mamakaci. saubno saarCevno komisiebis wevrTa Tanamdebobebze arCeulTa genderulma analizma ki aCvena, rom Seswavlil saarCevno ubnebSi Tavmjdomaris poziciaze Tanabrad iyvnen qalebi da mamakacebi (50%). saubno saarCevno komisiebis moadgileebidan 60% qali iyo da 40% - mamakaci, xolo komisiis mdivnebs Soris umravlesoba (80,3%) qali iyo da mxolod 19,7% SemTxvevaSi iyo komisiis mdivani mamakaci. kvlevam aCvena, rom saubno saarCevno komisiis mdivnebis gadanawileba partiuli kuTvnilebis mixedviT Semdegnairi iyo: a) p/g `evropeli demokratebi~ - 35,9%; b) p/g `qristian-demokratiuli moZraoba~ - 25,7%;
42 43

`saarCevno kodeqsis~ 26-e muxlis 21 punqtis Tanaxmad imarTeba saerTo arCevnebis dRemde ara ugvianes 34-e dRisa. `saarCevno kodeqsis~ 26-e muxlis 21 punqtis Tanaxmad imarTeba saerTo arCevnebis dRemde araugvianes 34-e dRisa.

23

g) `qristian-demokratiuli saxalxo partia~ - 18,6%; d) `mrewveloba gadaarCens saqarTvelos~ - 6,5%; e) `konservatiuli partia~ - 5,5%; v) `leiboristuli partia~ - 1,3%; saolqo saarCevno komisiis mier arCeuli wevrebidan saubno komisiis mdivani airCa 6,5% SemTxvevaSi.44 saarCevno gamocdilebisa da kvalifikaciis kvlevis nawilSi dadginda, rom saolqo saarCevno komisiis mier arCeuli wevrebis 17,4% flobda saarCevno moxelis sertifikats, xolo danarCen 82,6%s sertifikati ar hqonda. Tumca, sakvlevi saubno saarCevno komisiebis wevrTa 47,5%-Si iyo saolqo saarCevno komisiis mier arCeuli rogorc minimum erTi wevri, romelsac hqonda saarCevno administraciis moxelis sertifikati. sakvlev ubnebze saubno saarCevno komisiis wevrebidan (rogorc saolqo saarCevno komisiebis mier arCeuli, ise partiebis mier daniSnuli wevrebi), romelTa Sesaxebac moxerxda informaciis moZieba, 83,3%-s hqonda arCevnebTan dakavSirebuli raime saxis gamocdileba, xolo darCenil 16,7%-saseTi gamocdileba ar gaaCnda. interesTa konfliqtis SemTxvevebi: 396 ubnis kvlevis monacemebis Tvisobrivi da xarisxobrivi analizis safuZvelze ubnebis 12,6%-ze dafiqsirda saubno saarCevno komisiis wevrebs Soris savaraudo interesTa konfliqtis 52 faqti. kvlevis farglebSi savaraudo interesTa konfliqtis mizezad ganixileboda rig SemTxvevebSi komisiis wevrebs Soris naTesauri kavSiris arseboba, xolo rig SemTxvevebSi - komisiis wevrebs Soris maT mudmiv samuSao adgilze samsaxurebrivad daqvemdebarebuli mdgomareoba. miuxedavad komisiaSi dakavebuli Tanamdebobisa, mudmiv samuSao adgilze samsaxurebrivi daqvemdebarebis arseboba an naTesauri kavSiri mniSvnelovani faqtoria, romelmac SeiZleba gavlena moaxdinos piris obieqturad muSaobaze komisiaSi. monitoringis Sedegad aseve gamovlinda 75 piri, romelTac 2010 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebSi dakisrebuli hqondaT disciplinaruli pasuxismgebloba da 2012 wlis arCevnebze saolqo saarCevno komisiebis mier kvlav iyvnen arCeulni saubno komisiebis SemadgenlobaSi. aqedan yvelaze meti - 33 piri dainiSna xobis saarCevno olqSi. raodenobis mxriv Semdeg olqs warmoadgens quTaisi, sadac dainiSna 16 piri, romelTac 2010 wlis arCevnebze daekisraT disciplinaruli pasuxismgebloba, 9 piri - qobuleTis saarCevno olqSi, 6 - baTumis saarCevno olqSi, Suaxevis olqSi - 4, CuRureTis olqSi - 3 da TiTo piri krwanisis, wyaltubos, rusTavisa da walenjixis olqebSi. umravles SemTxvevaSi es pirebi dainiSnen imave saubno komisiis SemadgenlobaSi, romelSic iyvnen 2010 wlis arCevnebze.
44

saarCevno kodeqsis 25-e muxlis 19 punqtis Tanaxmad, Tu mdivnis arcerTi kandidatura ar iqna dasaxelebuli partiebis aranakleb 2 wevris mier, mdivani airCeva komisiis Semadgenlobidan, komisiis sruli Semadgenlobis umravlesobiT, xolo kandidaturis dasaxelebis ufleba aqvs komisiis nebismier 2 wevrs.

24

IX. winasaarCevno periodis dakvirveba


meTodologia winasaarCevno periodis monitoringi `samarTliani arCevnebis~ 73 grZelvadiani damkvirveblis meSveobiT 6 Tvis manZilze saqarTvelos yvela saarCevno olqSi mimdinareobda. dakvirvebis procesi or etaps moicavda, romlebic pirobiTad SeiZleba daiyos araoficialur da oficialur winasaarCevno periodebad. miuxedavad imisa, rom winasaarCevno periodi oficialurad arCevnebis daniSvnis dRidan iwyeba, imis gaTvaliswinebiT, rom winasaarCevno kampaniisaTvis damaxasiaTebeli niSnebi ufro adrec SeiniSneboda, `samarTlianma arCevnebma~ winasaarCevno procesebze dakvirveba 2012 wlis pirveli aprilidan daiwyo. monitoringis dawyebidan 31 ivlisis CaTvliT organizacia mimdinare winasaarCevno procesebs araoficialuri saarCevno kampaniis WrilSi akvirdeboda, xolo pirveli agvistodan arCevnebis dRemde monitoringis meTodologia oficialuri winasaarCevno kampaniis procesis dakvirvebas moicavda. grZelvadiani damkvirveblebi winasaarCevno procesze dakvirvebas specialurad SemuSavebuli eleqtronuli kiTxvarebis meSveobiT axoricelebdnen. monitoringis dawyebamde, winasaarCevno procesis dakvirvebisa da angariSgebis meTodologiasTan dakavSirebiT, organizaciis 73 grZelvadian damkvirvebels Cautarda ordRiani treningebi 2 etapad.

amomwuravi da srulyofili informaciis mopovebis mizniT organizaciam SeimuSava is konkretuli sakiTxebi da meqanizmebi, romelTa meSveobiTac xdeboda informaciis mopoveba monitoringis periodSi. dakvirveba ZiriTadad orientirebuli iyo iseT sakiTxebze, rogorebicaa: administraciuli resursebis aramiznobrivad gamoyeneba; amomrCevlis mosyidva, muqara/zewola; Zaladoba da fizikuri dapirispireba; politikuri saqmianobisTvis xelis SeSla; samsaxuridan politikuri niSniT gaTavisufleba; politikuri partiebis sajaro Sexvedrebis mimdinareoba; saarCevno subieqtebis dapirebebi; saarCevno administraciis saqmianoba.

25

`samarTliani arCevnebis~ grZelvadiani damkvirveblebi informacias iRebdnen administraciuli organoebisgan - sajaro informaciis gamoTxovnis gziT, aseve politikuri partiebis, media saSualebebisa da moqalaqeebisagan. amasTan, intensiurad eswrebodnen da akvirdebodnen politikuri partiebisa da adgilobrivi TviTmmarTveli organoebis mier gamarTul Sexvedrebs, maTi mimdinareobis process da saarCevno subieqtebis mier amomrCelisaTvis micemul dapirebebs. ZiriTadi darRvevebi winasaarCevno periodSi `samarTlianma arCevnebma~ winasaarCevno monitoringis farglebSi erT Tviani intervaliT 5 Sualeduri angariSi45 da araerTi gancxadeba46 gamoaqveyna. eqvsTviani winasaarCevno periodis dakvirvebis ganmavlobaSi organizaciam saarCevno kanonmdeblobis darRvevis, sisxlis samarTlis danaSaulis niSnebis Semcveli da sxva saxis samarTaldaRvevis araerTi SemTxveva gamoavlina. samarTaldarRvevis faqtebis Seswavlis paralelurad, organizacia Sesabamis uwyebebs mouwodebda, gadaedgaT qmediTi nabijebi darRvevebis aRmofxvrisa da Semdgomi prevenciisaTvis.

`samarTliani arCevnebis~ mier winasaarCevno periodSi dafiqsirebuli incindentebis masStabi geografiuli mdebareobis mixedviT

winasaarCevno periodis darRvevebis xasiaTi da dinamika saarCevno procesebis gaaqtiurebis paralelurad icvleboda. monitoringis dasawyisSi, april-maisis TveebSi, yvelaze metad, savaraudod, politikuri niSniT samsaxuridan gaTavisuflebis faqtebi dafiqsirda. mogvianebiT, arCevnebis moaxloebasTan erTad, imata administraciuli resursis gamoyenebis, politikur niadagze ganxorcielebuli Zaladobis, fizikuri dapirispirebebisa da politikuri niSniT administraciuli sanqciebis/patimrobis gamoyenebis SemTxvevebma. winasaarCevno xasiaTis samarTaldarRvevis faqtebi saqarTvelos TiTqmis yvela regionSi dafiqsirda. sxvadasxva tipis darRvevebis simravliT ZiriTadad

45 46

winasaarCevno periodis monitoringis angariSebi ixileT Semdeg misamarTze: http://isfed.ge/elections/reports/ http://isfed.ge/pdf/2012-09-27(1).pdf

26

goris, kaspis, dedofliswyaros, gurjaanis, axmetis, quTaisisa da baTumis olqebi gamoirCeoda47. 2012 wlis 1 aprilidan 30 seqtembramde `samarTliani arCevnebis~ grZelvadiani damkvirveblebis mier dafiqsirebuli winasaarCevno periodis darRvevebis raodenoba

eqtebis gamoyeneba, sajaro moxeleebis winasaarCevno kampaniaSi/agitaciaSi monawileoba. winasaarCevno procesebis monitoringis ganmavlobaSi `samarTliani arCevnebis~ damkvirveblebis mier administraciuli resursis gamoyenebis 73 SemTxveva dafiqsirda. `samarTliani arCevnebis~ mier winasaarCevno periodSi dafiqsirebuli administraciuli resursis gamoyenebis faqtebi geografiuli mdebareobis mixedviT:

administraciuli resursis gamoyeneba `samarTliani arCevnebis~ grZelvadiani damkvirveblebis mier administraciuli resursebis aramiznobrivad gamoyenebis SemTxvevebis identificirebisas ZiriTadi yuradReba eqceoda iseT aspeqtebs, rogorebicaa: politikuri partiis sasargeblod saxelmwifo an adgilobrivi TviTmmarTvelobis biujetidan dafinansebuli Senoba-nagebobebis, materialuri faseulobebis, sabiujeto programebisa da pro47

administraciuli resursis gamoyenebis yvelaze gaxSirebul formas warmoadgenda sajaro moxeleebis, ZiriTadad, adgilobrivi TviTmmarTvelobebisa da samarTaldamcavi organoebis warmomadgenlebis monawileoba winasaarCevno kampaniasa da saagitacio xasiTis SexvedrebSi. xSirad sajaro mosamsaxureebi Tavad gvevlinebodnen moZaladis rolSi an/da fizikur dapirispirebaSi monawile mxareebad.48

48

winasaarCevno periodSi `samarTliani arCevnebis~ mier dafiqisirebuli darRvevebis Sesaxeb informacia ixileT saarCevno veb-portalis bmulze: http://electionsportal.ge/ge/incidents/map/pre-election/?source=1.1&category=all miuxedavad imisa, rom administraciuli resursis gamoyeneba mxolod oficialuri winasaarCevno kampaniis periodSi ikrZaleba, `samarTliani arCevnebi~ aseTad miiCnevs yvela im SemTxvevas, rodesac resursis gamoyenebis tendencia SeiniSneboda rogorc oficialuri, ise araoficialuri saarCevno kampaniis dros

27

winasaarCevno procesebis gaaqtiurebasTan erTad imata iseTma SemTxvevebma, rodesac koalicia `qarTuli ocnebis~ mier gamarTul sajaro Sexvedrebs gansxvavebuli politikuri Sexedulebisa da azris mqone pirebic eswrebodnen, maT Soris, gamgeblebi, sajaro moxeleebi, sxvadasxva Temisa da teritoriuli organos rwmunebulebi. adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlebi politikuri saqmianobis xelis SeSlis mizniT gansakuTrebiT aqtiurobdnen. amasTan, isini rig SemTxvevebSi zewolas axorcielebdnen adgilobriv moqalaqeebze, rac politikuri saqmianobisaTvis xelis SeSlasTan erTad, administraciuli resursis gamoyenebasac warmoadgenda49. administraciuli resursis gamoyenebis SemTxvevebma gansakuTrebiT imata arCevnebis moaxloebasTan erTad.administraciuli resursis gamoyenebis yvelaze meti SemTxveva dafiqsirda gurjaanis, siRnaRis, dedofliswyaros, goris, kaspis, ozurgeTis, tyibulis olqebSi. administraciuli resursis gamoyenebis SemTxvevebis dinamika Tveebis mixedviT

politikuri niSniT ganxorcilebuli muqara/ zewola politikuri motiviT ganxorcielebuli zewolis savaraudo SemTxvevisas grZelvadiani damkvirveblebi aRricxavdnen iseT faqtebs, rogorebicaa: politikuri mizniT amomrCevelze, partiis mxardamWerebze, aqtivistebze, komisiis wevrebze, kerZo mesakuTreebze ganxorcielebuli muqara-zewola; Zaladobrivi meqanizmebis gamoyeneba politikuri oponentebis, maTi mxardamWerebisa da amomrCevlebis winaaRmdeg; monitoringis Sedegad winasaarCevno periodSi zewola/muqaris 53 SemTxveva dafiqsirda. `samarTliani arCevnebis~ mier winasaarCevno periodSi politikuri niSniT ganxorcielebuli zewolis faqtebi geografiuli mdeb areobis mixedviT

49

ixileT ruka `samarTliani arCevnebis~ mier administraciuli resursis gamoyenebis faqtebTan dakavSrebiT: http:/ /electionsportal.ge/ge/incidents/map/pre-election/?source=1.1&category=3.0

28

monitoringis Sedegad gamokveTili tendenciis mixedviT, xSirad politikuri niSniT zewolis/muqaris meqanizmebi gamoyenebuli iyo moqalaqeebis, politikuri aqtivistebis an kerZo mewarmeebis mimarT.umeteswilad, adgilobriv TviTmmarTvelobebsa da samarTaldamcav struqturebSi dasaqmebuli pirebi politikurad aqtiur moqalaqeebs, ZiriTadad ki koalicia `qarTuli ocnebis~ mxardamWerebs emuqrebonen samsaxuridan gaTavisuflebiT, socialuri daxmarebebis moxsniT da muqaris Semcveli sxva meTodebiT. aRniSnuli gamowveuli iyo moqalaqeebis sxvadsxva politikuri aqtivobiT. aseTebia, magaliTad, sxvadasxva mizniT amomrCevelTa xelmowerebis Segroveba, opoziciuri politikuri partiebis mier gamarTul Sexvedrebze daswreba, xelisuflebis mier gamarTul RonisZiebebze daswrebaze uaris Tqma, aqciebSi monawileoba. politikuri niSniT ganxorcilebuli zewolisa da muqaris faqtebi xSirad imavdroulad warmoadgenden administraciuli resursis gamoyenebis SemTxvevebsac. umeteswilad zewola sajaro moxeleebis mxridan Tanamdebobrivi mdgomareobis borotad gamoyenebis gziT xorcieldeboda. aseTi tipis darRvevebi saqarTvelos TiTqmis yvela regionSi dafiqsirda. am mxriv gansakuTrebiT gamoirCeoda gurjaanis, dedofliswyaros, goris, kaspis, quTaisis, Coxataurisa da lanCxuTis olqebi50.

zewola/muqaris SemTxvevebis dinamika Tveebis mixedviT

savaraudod, politikuri niSniT samsaxuridan gaTavisufleba winasaarCevno periodSi erT-erT yvelaze problemur sakiTxs politikuri niSniT samsaxuridan gaTavisuflebis SemTxvevebi warmoadgenda. `samarTliani arCevnebis~ mier monitoringis periodSi samsaxuridan politikuri motiviT gaTavisuflebis 37 SemTxveva dafiqsirda. `samarTliani arCevnebis~ mier winasaarCevno periodSi politikuri niSniT samsaxuridan gaTavisuflebis faqtebi geografiuli mdebareobis mixedviT

50

ixileT muqara/zewolis faqtebi saarCevno veb-portalis incindetebis rukaze: http://electionsportal.ge/ge/incidents/map/ pre-election/?source=1.1&category=1.0

29

samsaxuridan gaTavisuflebis ZiriTad motivad gaTavisuflebuli TanamSromlebi koalicia `qarTuli ocnebis~ mxardaWeras asaxelebdnen. rogorc Cans, damsaqmeblebisaTvis miuRebeli aRmoCnda maTi TanamSromlebis politikuri ganwyoba da aqtiuroba opoziciuri politikuri partiebis sasargeblod. politikuri niSniT TanamSromlebis samsaxuridan daTxovna ZiriTadad saganmanaTleblo dawesebulebebidan da adgilobrivi TviTmmarTvelobis samsaxurebidan xdeboda. am tipis darRvevebiT kaxeTi da imereTis regionebi gansakuTrebiT gamoirCeodnen51. samsaxuridan politikuri niSniT gaTavisuflebis dinamika Tveebis mixedviT

saTvis gadacemuli faqtebis Seswavlisa da gadamowmebis Sedegad samsaxurebSi aRdga eqvsi piri.52 sxva danarCen SemTxvevaSi gaTavisuflebuli TanamSromlebis samsaxurSi aRdgena SeuZlebeli aRmoCnda. `samarTliani arCevnebis~ mier aRricxuli, savaraudod, politikuri niSniT samsaxuridan gaTavisuflebulebi profesiuli niSniT

Zaladoba/fizikuri dapirispireba winasaarCevno periodSi sxva mniSvnelovan sakiTxebTan erTad erT-erT yvelaze aqtualur Temas politikuri motiviT fizikuri dapirispirebis gaxSirebuli faqtebi warmoadgenda. fiqsirdeboda SemTxvevebi, rodesac gansxvavebuli politikuri Sexedulebebis mqone pirebs Soris politikuri dava xelCarTul brZolaSi gadaizrdeboda da mwvave Zaladobriv formebs iRebda. dapirispirebul mxareebad, umetes SemTxvevaSi, ko-

aRniSnul faqtebTan dakavSirebiT organizacia, periodulad informacias awvdida uwyebaTaSoris komisias `Tavisufali da samarTliani arCevnebisTvis~ masze Sesabamisi reagirebis mizniT. `samarTliani arCevnebis~ mier komisii-

51

52

winasaarCevno periodSi `samarTliani arCevnebis mier~ samsaxuridan gaTavisuflebis faqtebi ixileT ruqaze: http:/ /electionsportal.ge/ge/incidents/map/pre-election/?source=1.1&category=1.1 Tumca erTma maTganma, imis gamo, rom igi pirvandel poziciaze ar aRadgines da misTvis miuRebeli arasurveli alternatiuli samsaxuri SesTavazes, uari ganacxada samsaxuris miRebaze.

30

alicia `qarTuli ocnebisa~ da `erTiani nacionaluri moZraobis~ warmomadgenlebi gvelinebodnen. fizikuri Zaladobis faqtebi, ZriTadad, koalicia `qarTuli ocnebis~ mxardamWerebis mimarT xorcieldeboda, Tumca, dafiqsirda aseve calkeuli Zaladobis faqtebi `erTiani nacionaluri moZraobis~ warmomadgenlebis mimarTac53. monitoringis ganmavlobaSi politikur niadagze fizikuri dapirispirebis sul 48 SemTxveva siRnaRis, gurjaanis, sagarejos, kaspis, goris, Tbilisis, rusTavis, borjomis, ninowmindis, mestiis, samtrediis, ozurgeTis, lanCxuTis, quTaisis, wyaltubosa da xobis olqebSi dafiqsirda54. `samarTliani arCevnebis~ mier winasaarCevno periodSi dafiqsirebuli politikur niadagze ganxorcielebuli fizikuri dapirispirebis faqtebi geografiuli mdebareobis mixedviT

winasaarCevno kampaniis Zaladobriv formebSi gadazrda, garkveulwilad, samarTaldamcavi


53

organoebis pasiurobam ganapiroba. msgavsi faqtebis gaxSirebis Semdgom uwyebaTaSorisma komisiam SeimuSava rekomendacia da samarTaldamcav organoebs mouwoda sajaro aqciebis mSvidobian viTarebaSi Catarebis uzrunvelyofisken. rekomendacia gulisxmobda aqciebis imgvarad warmarTvas, rom gansxvavebuli Sexedulebis mqone pirebs Soris maqsimalurad yofiliyo daculi distancia, raTa aqciebis monawileTa fizikuri dapirispirebis safrTxe Semcirebuliyo. samwuxarod, aRniSnulma rekomendaciam politikuri niSniT fizikuri dapirispirebis prevencia ver moaxdina. ufro metic, aseTma faqtebma gansakuTrebiT agvisto-seqtembris TveebSi imata. amgvari faqtebis zrdis tendenciis paralelurad kvlav problemas warmoadgenda samarTaldamcavi organoebis pasiuroba. xSir SemTxvevaSi isini dagvianebiT reagirebdnen samarTaldarRvevis faqtebze da umetesad koalicia `qarTuli ocnebis~ aqtivistebs apatimrebden. amasTan, sagulisxmoa is faqtic, rom sasamarTlo dakavebul pirebs araproporciul sanqciebs ganusazRvravda. tendenciis saxiT SeiZleba gamoikveTos, rom sasamarTlo koalicia `qarTuli ocnebis~ dakavebuli aqtivistebis mimarT administraciuli pasuxismgeblobis umaRles zomas - administraciul patimrobas iyenebda, maSin, rodesac `erTiani nacionaluri moZraobis~ mxardamWerebis mimarT administraciuli patimrobis minimaluri vadebi iqna gamoyenebuli.

54

`samarTliani arCevnebis~ mier fizikuri dapirispirebebis faqtebTan dakavSirebuli gancxadeba: http://isfed.ge/pdf/ 2012-09-27(1).pdf ixileT politikuri niSniT fizikuri dapirispirebebis maCvenebeli ruqa: http://electionsportal.ge/ge/incidents/map/preelection/?source=1.1&category=1.5

31

fizikuri dapirispirebebis faqtebis dinamika Tveebis mixedviT

`samarTliani arCevnebis~ mier winasaarCevno periodSi dafiqsirebuli politikuri saqmianobisaTvis xelis SeSlis faqtebi geografiuli mdebareobis mixedviT

politikuri saqmianobisaTvis xelis SeSla winasaarCevno periodSi gamovlenil erT-erT mniSvnelovan tendencias warmoadgenda politikuri saqmianobis ganxorielebis xelis SeSlis SemTxvevebi. magaliTad, koalicia `qarTuli ocnebis~ mier gamarTul sajaro Sexvedrebs gansxvavebuli politikuri Sexedulebisa da azris mqone pirebi eswrebodnen, maT Soris: gamgeblebi, sajaro moxeleebi, sxvadasxva Temisa da teritoriuli organos rwmunebulebi. adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlebi politikuri saqmianobis xelis SeSlis mizniT gansakuTrebiT aqtiurobdnen da zewolas axorcielebdnen adgilobriv moqalaqeebze. sxva SemTxvevebSi adgili hqonda politikuri saqmianobisaTvis xelis SeSlis iseT formebs, rogorebicaa saagitacio mowodebebis gavrcelebisaTvis xelis SeSla, saagitacio masalebis dazianeba/ganadgureba da sxva. monitoringis periodSi aseTi saxis 32 darRveva umetesad kaxeTis, imereTisa da Sida qarTlis regionebSi dafiqsirda55.
55

politikuri saqmianobisaTvis xelis SeSlis faqtebi Seicavda saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 166-e muxliT gaTvliswinebuli danaSaulis niSnebs, kerZod, xSir SemTxvevaSi saxeze iyo politikuri gaerTianebis saqmianobisaTvis ukanonod xelis SeSla ZaladobiT, Zaladobis muqariT an samsaxurebrivi mdgomareobis gamoyenebiT. politikuri saqmianobisaTvis xelis SeSlis faqtebis dinamika Tveebis mixedviT

ixileT politikuri saqmianobisaTvis xelis SeSlis faqtebi http://electionsportal.ge/ge/incidents/map/pre-election/ ?source=1.1&category=1.7

32

politikuri aqtivistebis mimarT gamoyenebuli administraciuli pasuxismgeblobis RonisZiebebi politikuri motivaciis mqone administraciuli dakavebis faqtebma gansakuTrebuli sixSiriT Tavi iCina agvisto-seqtembris TveebSi. politikuri aqtivistebis mimarT politikuri motiviT dakavebis 21 SemTxvevidan umravlesoba goris, kaspis, gurjaanis, dedofliswyaros, sagarejosa da rusTavis olqebSi dafiqsirda56. `samarTliani arCevnebis~ mier winasaarCevno periodSi dafiqsirebuli administraciuli pasuxismgeblobis zomebis gamoyenebis faqtebi geografiuli mdebareobis mixedviT

ricxvi uprecedentod gaizarda. daaxloebiT 34 aqtivisti administraciuli wesiT iqna dapatimrebuli, xolo 15-ze met pirs administraciuli jarima Seefarda. samarTaldamcavi organoebis mier politikuri aqtivistebis dakaveba wvrilmani xulignobis an/da policiis mier kanonieri moTxovnisadmi daumorCileblobis braldebiT xdeboda, rac, umeteswilad, saTanado mtkicebulebebiT ar iyo gamyarebuli. amasTan, TiTqmis yvela SemTxvevaSi dairRva adamianis uflebaTa dacvisaTvis aucilebeli standartebi, rac gamoixateboda imaSi, rom dakavebulebs ar ganemartebodaT dakavebis mizezebi da ar hqondaT advokatiT sargeblobis SesaZlebloba. politikuri aqtivistebis mimarT gamoyenebuli administraciuli pasuxismgeblobebis dinamika Tveebis mixedviT

administraciuli patimrobis subieqtebi ZiriTadad opoziciuri politikuri partiis aqtivistebi an mxardamWerebi iyvnen im SemTxvevaSic ki, rodesac isini fizikuri dapirispirebis iniciatorebs ar warmoadgendnen. seqtembris bolos opoziciuri politikuri partiebis mxardamWerTa mimarT gatarebuli sajarimo sanqciebis saxiT administraciuli patimrobis gamoyenebis
56

amomrCevlis mosyidva winasaarCevno periodis monitoringis farglebSi organizaciam daafiqsira 12 SemTxveva, romlebic amomrCevlis mosyidvis niSnebs Seicavda.

`samarTliani arCevnebis gancxadeba politikur niadagaze ganxorcielebuli dakavebebis Sesaxeb ixileT bmulze: http://isfed.ge/pdf/2012-09-27(1).pdf

33

`samarTliani arCevnebis~ mier winasaarCevno periodSi dafiqsirebuli faqtebi amomrCevlis savaraudo mosyidvasTan dakavSirebiT

amomrCevelTa mosyidvis dinamika Tveebis mixedviT

arasamTavrobo organizaciebis saqmianobaSi Careva winasaarCevno periodSi mimdinare procesebze dakvirvebisas dafiqsirda `samarTliani arCevnebis~ damkvirveblebze zewolis 7 SemTxveva. aRniSnul SemTxvevebs adgili hqonda lanCxuTis, xobis, onis, kaspis, xaragaulis olqebSi.61 damkvirveblebis saqmianobaSi Carevis formebi gansakuTrebuli simwvaviT lanCxuTisa da xaragaulis municipalitetSi gamoikveTa. damkvirveblebis saqmianobaSi uxeSad Carevas adgili hqonda lanCxuTis municipalitetis gamgeblis mier. gamgebelma `samarTliani arCevnebis~ koordinatorTan komunikaciisas mis saqmianobaSi Careva scada da protesti gamoTqva misi saqmianobis mimarT, xolo im samsaxuris ufrosma, romelSic damkvirvebelia dasaqmebuli, misi samsaxuri-

am tipis incindentebi, ZiriTadad, ama Tu im politikuri subieqtis an misi warmomadgenlis mier amomrCevlebisaTvis sxvadasxva tipis saCuqris gadacemaSi an gadacemis dapirebaSi gamoixata. amomrCevelTa mosyidvis mcdelobebi momdinareobda rogorc `qarTuli ocnebis~57 mxridan, aseve `erTiani nacionaluri moZraobis~ warmomadgenlebis mier.58 `samarTliani arCevnebis~ angariSSi dafiqsirda `qristian-demokratiuli moZraobis~59 mier amomrCevlis savaraudo mosyidvis faqtic.60
57

ix. arasamTavrobo organizaciebis gancxadeba fond `qomagTan~ dakavSirebiT: http://www.isfed.ge/pdf/ NGO_Statement_on_the_Creation_of_the_Charity_Foundation_Komagi_May15_2012_geo.pdf aseve, quTaisSi koalicia `qarTuli ocnebis~ mier amorCevlis mosyidvis braldebiT xuTi axalgazrda daakaves. sakiTxTan dakavSirebT `samarTliani arCevnebis~ xelT arsebuli informacia ixileT winasaarCevno periodis monitoringis mesame Sualeduri angariSis 24-e gverdze; http://www.isfed.ge/pdf/2012-07-13-report.pdf 58 ix. `samarTliani arCevnebis~ me-3 Sualeduri angariSi; gv 25 http://www.isfed.ge/pdf/2012-07-13-report.pdf 59 ix. `samarTliani arCevnebis~ me-4 Sualeduri angariSi; gv.17-18 http://www.isfed.ge/pdf/2012-09-03-report.pdf 60 fotomasala ixileT: https://www.facebook.com/media/set/?set=a.370145629715437.87957.174947139235288&type=1 61 `samarTliani arCevnebis grZelvadiani~ damkvirveblebis saqmianobaSi Carevis faqtebi detalurad ixileT bmulze: http://electionsportal.ge/ge/incidents/map/pre-election/?source=1.1&category=4.0

34

dan gaTavisufleba daapira.62 msgavsi SemTxveva dafiqsirda xaragaulis olqSi, rodesac `samarTliani arCevnebis~ grZelvadian damkvirvebels samsaxurdan gaTavisuflebis safrTxe daemuqra, vinaidan misi saqmianoba damsaqmebelma politikur aqtiurobad miiCnia. media garemo winasaarCevno periodSi Jurnalisturi saqmianobisaTvis xelis SeSla winasaarCevno periodSi `samarTliani arCevnebis~ mier dafiqsirda JurnalistebisaTvis xelis SeSlis, maT mimarT ganxorcielebuli zewolis/ Zaladobis 23 SemTxveva63. maT Soris, 10 SemTxvevaSi gamoikveTa fizikuri angariSsworebis niSnebi. umravles SemTxvevaSi Zaladoba mimarTuli iyo telekompaniebis: `maestrosa~ da `tv-9"-s, media saSualeba ~info 9~-sa da sxva regionuli mediis warmomadgenelTa mimarT. `samarTliani arCevnebis~ mier winasaarCevno periodSi dafiqsirebuli Jurnalisturi saqmianobis xelis SeSlis faqtebi

Jurnalisturi saqmianobisaTvis xelis SeSlis SemTxvevebis dinamika Tveebis mixedviT

`Must carry~ & `must offer~ winasaarCevno periodSi media sakmaod mravalferovani iyo. televiziis, presis, radiosa Tu internetis saSualebiT SesaZlebeli iyo mravalferovani informaciis miReba. problemas warmoadgenda is, rom saqarTvelos moqalaqeebi moklebulni iyvnen SesaZleblobas, Tanabrad hqonodaT wvdoma yvela media saSualebaze, gansakuTrebiT ki xelisuflebis mimarT kritikulad ganwyobil mediaze. aRniSnuli problema ZriTadad momdinareobda iqidan, rom sakabelo mauwyeblebis umravlesoba uars acxadebda sakuTari momsaxurebis arealSi CaerTo is mauwyeblebi, romelTa saSualebiTac xelisuflebis mimarT kritikuli informaciis mosmena iyo SesaZlebeli. dafarvis zonis gafarToebis mizniT telekompania `maestrosa~ da kompania `global kompaqt kolsantigis~ mier satelituri antenebisa da Sesabamisi mowyobilobebis saqarTvelos moqalaqeebisaTvis SeRavaTiani pirobebiT gadacema das-

lanCxuTis grZelvadian damkvirvebelze ganxorcielebuli zewolis Sesaxeb ixileT specialuri gancxadeba: http:/ /www.isfed.ge/pdf/2012-07-23.pdf 63 http://isfed.ge/elections/reports/
62

35

rulda imiT, rom orive kompaniis mier saqarTveloSi Semotanili da dasawyobebuli teqnika sasamarTlom daayadaRa, xolo realizebuli teqnika amomrCevlis mosyidvad CaiTvala. am pirobebebis gaTvaliswinebiT winasaarCevno periodSi arsebuli media garemo saarCevno subieqtebisaTvis Tanabar pirobebs ver qmnida. sakiTxis daregulirebis mizniT 2012 wlis 7 maiss kampaniis - `es Sen gexeba~- monawile organizaciebma saqarTvelos parlaments sakanonmdeblo winadadeba warudgines, romelic `Must carry~-isa da `Must offer~-is principebis danergvas iTvaliswinebda. ufro konkretulad, arCevnebis dRemde oficialuri winasaarCevno periodis ganmavlobaSi sakabelo operatorebs daevalaT, SeTavazebis paketSi CaesvaT yvela saerTo mauwyebeli, romelsac Sesabamisi licenzia gaaCnia. sakabelo operatorebs im telearxebis savaldebulo tranzitic daevalaT, romlebic xelmisawvdomi iyo saqrTvelos mosaxleobis aranakleb 20%-isTvis. amasTan, mauwyeblebs ufleba ar hqondaT, sakabelo operatorebisaTvis aekrZalaT TavianTi mauwyeblobis Casma maTi SeTavazebis paketSi. mas Semdeg, rac saqarTveos parlamentma miiRo kanoni e.w. `Must carry~-isa da `Must offer~-is principebis oficialuri winasaarCevno kampaniis amoqmedebasTan dakavSrebiT, kritikul mediaze xelmisawvdomoba saqarTvelos masStabiT gaumjobesda. aRniSnuli kanonis amoqmedeba kampaniam `es Sen gexeba~ pozitiurad Seafasa, Tumca daayena moTxovna, rom regulaciebi arCevnebis dRis Semdgomac yofiliyo ZalaSi.

winasaarCevno periodSi partiebis mier gamarTuli sajaro Sexvedrebis monitoringi `samarTliani arCevnebi~ winasaarCevno periodis ganmavlobaSi Tval-yurs adevnebda politikuri/saarCevno subieqtebis mier gamarTuli sajaro Sexvedrebis mimdinareobas da iq dafiqsirebul winasaarCevno dapirebebs aRricxavda. `samarTliani arCevnebis~ dakvirvebiT winasaarCevno periodSi yvelaze meti Sexvedra amomrCevlebTan koalicia `qarTulma ocnebam~ da `erTianma nacionalurma moZraobam~ gamarTes. aqtiurobdnen aseve `axali memarjveneebi~ da `qristian-demokratiuli moZraoba~. `samarTliani arCevnebis~ mier pirveli aprilidan arCevnebis dRemde aRricxuli sajaro Sexvedrebis statistika Semdegnairad gamoiyureba:

`samarTliani arCevnebi~ partiebis mier gamarTul sajaro Sexvedrebze dakvirvebis paralelurad saarCevno subieqtebis mier amomrCevlebisTvis micemul dapirebebs aRricxavda.

36

koalicia `qarTuli ocnebis~ mier gaJRerebuli ZiriTadi dapirebebi: soflis meurneobis ganviTareba; yvela municipalitetSi soflis meurneobis centrebis gaxsna; miliardiani fondis Seqmna, romelic mxolod soflis meurneobas da infrastruqturis gamarTvas moxmardeba; saxelfaso ganakveTebis gazrda pedagogebisaTvis; saqarTvelos yvela moqalaqis dazRveva, romelic aanazRaurebs yvela saxis operacias; samuSao adgilebis Seqmna. `erTiani nacionaluri moZraobis~ mier gaJRerebuli ZiriTadi dapirebebi: socialuri problemebis mogvareba; gazificirebis problemis gadaWra; dasaqmebis problemis mogvareba;

`axali memarjveneebis~ mier gaJRerebuli ZiriTadi dapirebebi: soflisaTvis gamoyofili biujetis 300%-iT gazrda; `sasoflo bankis~ Seqmna glexebisaTvis da soflis meurneobisaTvis saWiro dazRvevis sayovelTao xelmisawvdomoba soflad mcxovrebi mosaxleobisaTvis; sasoflo-sameurneo teqnikis xelmisawvdomoba; sawvavisa da Sxamqimikatebis gaiafeba; sasmeli wylis miwodebis gaumjobeseba; jandacvisa da ganaTlebis xelmisawvdomoba yvela moqalaqisaTvis. `qristian-demokratiuli~ moZraobis mier gaJRerebuli ZiriTadi dapirebebi: axalgazrdebisTvis dasaqmebis SesaZleblobebis Seqmna; gazificirebis problemis mogvareba;

axali sadazRveo paketebi saqarTvelos moqlaqeebisaTvis; soflis meurneobis axali programebi; umuSevrobis problemis aRmofxvra.

infrastruqturis gamarTva maRalmTiani regionebisaTvis; sarwyavi da sasmeli wylis miwodebis problemis mogvareba.

37

X. arCevnebis dRe
sadamkvirveblo misia 2012 wlis 1 oqtombris saparlamento arCevnebze `samarTliani arCevnebis~ sadamkvirveblo misia 1271 akreditirebuli da datreningebuli damkvirveblisgan Sedgeboda, romlebic gadanawilebulni iyvnen rogorc saubno, ise saolqo da centralur saarCevno komisiebSi. saerTo jamSi organizacia daakvirda 902 saarCevno ubans saqarTvelos 73 saarCevno olqSi. 902 moklevadiani damkvirveblidan 600 mivlinebul iqna SemTxveviT SerCeul saarCevno ubanze. garda SemTxveviTad SerCeuli ubnebisa, `samarTliani arCevnebi~ daakvirda 302 saarCveno ubans, maT Soris specialur ubnebs 73 mobiluri jgufis 4 treningi; sasjelaRsrulebis dawesebulebebsa da samxedro nawilebSi. moklevadiani damkvirveblebis garda arCevnebis dRis monitoringi ganaxorcielda 73 olqis damkvirveblis, 78 mobiluri jgufis, centralur saarCevno komisiaSi 2 damkvirveblis, 15 iuristisa da 15 operatoris meSveobiT. arCevnebis dRisTvis momzadebis pirvel etapze ucxoeli eqspertebis monawileobiT SemuSavda meTodologia, angariSgebisa da komunikaciis sistema, monacemTa bazebi, monitoringis formebi, instruqciebi, saxelmZRvaneloebi da sxva saarCevno masalebi. mosamzadebeli fazis meore etapze organizaciam SearCia 22 treneri da Caatara Semdegi saxis treningebi: 15 iuristis treningi; 15 operatoris treningi. treningebis Semdeg monawileebs CautardaT testireba, romlis safuZvelzec organizaciam daakompleqta arCevnebis dRis sadamkvirveblo misia. sadamkvirveblo meTodologia `samarTlianma arCevnebma~ arCevnebis dRis dakvirveba xmebis paraleluri daTvlis (PVT) mowinave meTodologiiis safuZvelze ganaxorciela 600 saarCevno ubanze. damkvirveblebi gadanawilebulni iyvnen statistikurad myari, warmomadgenlobiTi da SemTxveviTi SerCevis principiT identificirebul saarCevno ubnebze saqarTvelos 73 saarCevno olqSi. moklevadiani damkvirveblebis 57 treningi; 73 olqis damkvirveblis 4 treningi;

38

arCevnebis dRes PVT meTodologiis gamoyenebis meSveobiT organizacias SesaZlebloba mieca: Seegrovebina xarisxobrivi da raodenobrivi informacia SemTxveviT SerCeuli ubnebidan da moexdina miRebuli informaciis analizi; sistemurad da miukerZoeblad Seefasebina arCevnebis dRis mTliani procesi: ubnis gaxsna, xmis micema, ubnis daxurva, xmebis daTvla da Sejameba; mieRo faqtebze dafuZnebuli informacia, romelzec SesaZlebeli gaxda Sesabamisi reagirebis moxdena procesis gasaumjobeseblad; aRmoeCina xarzvebi/darRvevebi ubnis gaxsnis, kenWisyrisa da xmebis daTvlis ganmavlobaSi; ganezogadebina SerCeuli ubnebidan miRebuli informacia mTeli qveynis masStabiT; gadaemowmebina oficialuri Sedegebi proporciuli arCevnebisaTvis;64 26 seqtembers `samarTlianma arCevnebma~ xmebis paraleluri daTvlis (PVT) sruli simulacia Caatara. simulacia miznad isaxavda damkvirveblebis, operatorebis, monacemTa bazis, komunikaciisa da SMS angariSgebis sistemis gamocdas. simulaciis erTi saaTis ganmavlobaSi damkvirvebelTa 97%-ma angariSgeba warmatebulad ganaxorciela. arCevnebis dRes centralur ofisSi funqcionirebda 2 centri: PVT/SMS centri da incindentebis centri. aRsaniSnavia is faqti, rom 2012 wlis saparlamento arCevnebze organizaciam, pirvelad saqarTveloSi, arCevnebis dRis angariSgeba ganaxorciela mesijebis meSveobiT. mTeli dRis manZilze damkvirveblebisgan mesijebis saxiT Semosuli informacia Tavs iyrida specialur programaSi, romelic saWiroebis SemTxvevaSi mowmdeboda operatorebis mier. gadamowmebuli informaciis damuSavebas da analizs axocielebda eqspertTa jgufi. arCevnebis dRes saarCevno ubnebze an olqebSi darRvevebis dafiqsirebis SemTxvevaSi informacia miewodeboda incindentebis centrs, romelic 15 iuristisagan Sedgeboda. iuristebTan konsultaciis gavlis Semdeg damkvirveblebi axdendnen Sesabamis reagirebas maT saarCevno ubanze an olqSi gamovlenil TiToeul darRvevaze. gadamowmebuli da damuSavebuli informacia iuristebs SehyavdaT incindentebis monacemTa bazaSi, romelic moicavda informacias ara mxolod darRvevebis, aramed saarCevno ubanze da olqSi wardgenili saCivrebis Sesaxeb.

64

SemTxveviT SerCeuli saarCevno ubnebis erToblioba aris warmomadgenlobiTi mTeli qveynis masStabiT, amitomac Sedegebi aisaxa mxolod erovnuli masStabis arCevnebisaTvis

39

incindentebisa da SMS centrebidan miRebuli informaciis erToblivad damuSavebis safuZvelze arCevnebis dRes daiwera 5 gancxadeba arCevnebis procesis mimdinareobis, gamovlenili tendenciebis, dafiqsirebuli darRvevebisa da Sedegebis Sesaxeb, romlebic sazogadoebas veb-gverdisa da preskonferenciebis meSveobiT miewoda. arCevnebis dRes samarTlianma arCevnebma 5 preskonferencia gamarTa: I - 01.10.12, 10:00 sT-ze - ubnis gaxsna/mowyoba; II - 01.10.12, 13:30 sT-ze - kenWisyris procesi/12 saaTis aqtivoba; III - 01.10.12, 18:30 sT-ze - kenWisyris procesi/17 saaTis aqtivoba; IV - 01.10.12, 22:30 sT-ze - kenWisyris procesi/ubnis daxurva; V - 02.10.12, 11:00 sT-ze - xmebis daTvla/Sedegebi. PVT dakvirvebis Sedegebi ubnis gaxsna arCevnebis dRes saarCevno ubnebis ZiriTadi nawili gaixsna droulad. ubnebis gaxsnis dros mniSvnelovan da masStabur darRvevebs ubnebis umravlesobaSi adgili ar hqonia. 77.2% SemTxvevaSi ubnebis 20.3% -ze dafiqsirda ubnis gaxsnasa da mowyobasTan dakavSirebuli mciredi xarvezebi, xolo saarCevno ubnebis 2.5%-Si ubnis gaxsnis procedurebi Catarda kanoniT dadgenili procedurebis darRveviT. pirveli amomrCevlis misaRebad dilis 08:00 saaTisTvis mzad iyo ubnebis 91%. aRniSnuli procenti emTxveva 2008 wlis saparlamento arCevnebis monacemebs ubnis gaxsnis Taobaze. kenWisyris procesi paraleluri xmebis daTvlis monacemebis analizis safuZvelze SegviZlia davaskvnaT, rom kenWisyris dRem Caiara umeteswilad mSvid garemoSi, calkeuli eqscesebis fonze. ubnebis umravlesobaze kenWisyra kanoniT gaTvaliswinebuli procedurebis dacviT mimdinareobda. kenWisyris procesi mTeli qveynis masStabiT ZiriTadad daiwyo droulad da amomrCevlebs Tavisuflad eZleodaT arCevnebSi monawileobis ufleba. dRis pirvel naxevarSi Tbilisis masStabiT ganlagebuli ubnebis umravlesobaze dafiqsirda amomrCevelTa maRali aqtivoba, ramac gamoiwvia rigebi saarCevno ubnebTan, Tumca qaoss an areulobas adgili ar hqonia. miuxedavad imisa, rom ubnebis Sesas-

40

vlelebTan SeiniSneboda xalxmravloba, ubnebis mxolod 3%-ze dafiqsirda Sida perimetris gadatvirTuloba. PVT ubnebidan miRebuli informaciis analizis safuZvelze: kenWisyris dRis mniSvnelovan xarvezad SeiZleba CaiTvalos is faqti, rom ubnebis 6%-ze markirebis procedura arasaTanadod sruldeboda. xmis micemis faruloba daculi iyo ubnebis 98%-ze, rac warmoadgens mniSvnelovan zrdas 2008 wlis saparlamento arCevnebis analogiur monacemebTan SedarebiT (91%). ubnebis 97%-ze amomrCevlebs, procedurebis Sesabamisad, registratorebi yovelTvis sTxovdnen xmis micemisaTvis aucilebel piradobis damadasturebel dokumentacias. ubnebis 3%ze saidentifikacio dokumentacias ar sTxovdnen calkeul amomrCevlebs. 2008 wlis saparlamento arCevnebis monacemebiT, piradobis damadasturebel dokumentacias registratorebi yovelTvis iTxovdnen ubnebis 98%-ze. ubnebis 97%-ze yovelTvis xdeboda markirebis Semowmeba kanoniT dadgenili wesisamebr, xolo ubnebis 3%-ze markireba ar Seumowmda calkeul amomrCevels. 2008 wels markireba yovelTvis mowmdeboda 94% ubanze. ubnebis 97%-ze biuletenebi yovelTvis mowmdeboda xelmoweriTa da beWdiT,xolo ubnebis 3%-ze dafiqsirda biuletenebis daumowmeblobis calkeuli SemTxvevebi. 2008 wels biuletenebi yovelTvis mowmdeboda ubnebis 98%-ze. saqarTvelos masStabiT saarCevno ubnebis 96%-ze adgili ar hqonda zewolisa Tu muqaris faqtebs, msgavsi SemTxvevebi dafiqsirda ubnebis 4%-ze. saRamos 20 saaTisTvis ubnebis 99%-ze amomrCevelTa rigi ubanTan ar fiqsirdeboda an rigSi mdgom amomrCevlebs miecaT kenWisyraSi monawileobis saSualeba. xmebis daTvla mTeli qveynis masStabiT ubnis umravlesobaze ubnis daxurvis procedurebi warimarTa saTanadod, xolo ubnebis 96%-ze xmis daTvla dasrulda mniSvnelovani incindentebis gareSe. ubnebis daxurvisa da xmebis daTvlis procedurebis dros darRvevebi dafiqsirda ubnebis 4%-ze.

41

arauflebamosili pirebi imyofebodnen ubnebis 1%-ze. ubnebis 98% -is SemTxvevaSisaarCevno masalebi saolqo saarCevno komisiebSi gadasagzavnad dailuqa kanoniT dadgenili procedurebis Sesabamisad. xmebis paraleluri daTvlis (PVT) Sedegad aseve dadginda partiebis warmomadgenlebis procentuloba saarCevno ubnebze. `qarTul ocnebasa~ da `erTian nacionalur moZraobas~ partiuli warmomadgenlebi (damkvirveblebi) ganTavsebuli hyavdaT ubnebis 94%-sa da 90%-ze. `qristian-demokratiuli moZraobis~ warmomadgenlebi ubnebis 80%-ze, xolo `axali memarjveneebi~ dakvirvebas awarmoebdnen ubnebis 64% -ze. danarCeni partiebidan yvela an romelime maTgani dakvirvebas axorcielebda ubnebis 81%-ze. PVT ubnebze dafiqsirebuli darRvevebis saxeebi

amomrCevelTa aqtivoba samarTliani arCevnebis xmebis paraleluri daTvlis (PVT) safuZvelze amomrCevlis aqtivoba mTeli qveynis masStabiT iyo maRali da Seadgina 61%, xolo Tbilisis masStabiT amomrCevlis aqtivobam miaRwia 64%-s. rogorc qveynis masStabiT, ise Tbilisis monacemebiT amomrCevelTa aqtivoba 2008 wlis saparlamento arCevnebTan SedarebiT gazrdilia. 2008 wels qveynis masStabiT amomrCevelTa aqtivobam Seadgina 53%, xolo Tbilisis masStabiT - 48%. aqtivoba miuTiTebs, rom moqalaqeTa CarTuloba iyo maRali, radgan arCevnebSi rekordulad maRalma raodenobam miiRo monawileoba. `samarTliani arCevnebis~ monacemebiT 12 saaTze amomrCevlis aqtivoba Seadgenda 25% -s. es ufro maRali maCvenebelia, vidre 2008 wlis saparlamento arCevnebze 12 saaTisTvis dafiqsirebuli aqtivoba, romelic 22%-s Seadgenda. TbilisSi 12 saaTisTvis amomrCevelTa aqtivoba iyo 24% , 2008 wels 12 saaTisTvis amorCevelTa aqtivoba 20% iyo. regionebSi 12 saaTisTvis amomrCevelTa aqtivobam 26% Seadgina, maSin, rodesac 2008 wels amomrCevelTa aqtivobis maCvenebeli 12 saaTisTvis 23% gaxldaT.17 saaTze amomrCevlis aqtivoba iyo 52%, es cifri 2008 wlis saparlamento arCevnebis 17 saaTisTvis dafiqsirebul maCvenebelTan SedarebiT (43%)9% -iT aris gazrdili. gansakuTrebiT aRsaniSnavia aqtivoba TbilisSi. `samarTliani arCevnebis~ monacemebiT, dedaqalaqSi 17 saaTisTvis arCevnebSi monawileoba amomrCevelTa 52%-ma miiRo. es monacemi 2008 wlis saparlamento arCevnebis 17 saaTis monacemebs (41%)11% -iT aRemateba. regionebSi 17

42

saaTisTvis amomrCevelTa aqtivobam 52% Seadgina, 2008 wels ki es maCvenebeli 17 saaTisTvis 53% gaxldaT. amomrCevelTa aqtivoba Tbilisis masStabiT amomrCevelTa aqtivoba mTeli qveynis masStabiT

xmebis paraleluri daTvlis (PVT) informaciis analizi aseve iZleoda saSualebas, amomrCevelTa aqtivobis monacemebis safuZvelze dadgeniliyo TiToeul dasakvirvebel saarCevno ubanze xmis micemis siCqare. dilis 8 saaTidan 12 saaTamde, miRebuli informaciis Tanaxmad, ubnebis 40%Si xmis micemis siswrafe warmoadgenda erT amomrCevelze naklebs erT wuTSi, xolo ubnebis 60%Si xmis micemis siswrafe iyo 1-dan 2 amomrCevlamde wuTSi. xolo 12 saaTidan 17 saaTamde, miRebuli informaciis Tanaxmad, ubnebis 56% -Si xmis micemis siswrafe warmoadgenda erT amomrCevelze naklebs erT wuTSi, xolo ubnebis 44%-Si xmis micemis siswrafe iyo 1-dan 2 amomrCevlamde wuTSi. arCevnebis saboloo Sedegebi xmebis paraleluri daTvlis (PVT) mixedviT `samarTlianma arCevnebma~ srulad miiRo informacia Tavisi damkvirveblebis 99%-isgan. warmogidgenT `samarTliani arCevnebis~ xmebis paraleluri daTvlis (PVT) safuZvelze miRebul Sedegebs proporciuli sistemis arCevnebSi. cdomilebis zRvari Seadgens +/-1.3%-s 95%-iani sandoobis intervaliT.

43

2012 wlis parlametis proporiuli arCevnebis Sedegebi samarTliani arCevnebisa da ceskos monacemebis mixedviT:

an dakavSirebiT saubno saarCevno komisiebs jamSi 67 saCivari warudgines. maTgan 53 saCivarSi dafiqsirebuli xarvezebi aRmoifxvra, xolo 14 maTgani gansaxilvelad gadaeca saolqo saarCevno komisiebs. saubno saarCevno komisiebSi wardgenili saCivrebi `samarTliani arCevnebis~ mier saubno saarCevno komisiebSi wardgenili 67 saCivridan yvelaze meti saCivari amomrCevelTa siebSi amomrCevlis grafis gaswvriv winaswar arsebul xelmowerebTan, damkvirvebelebis uflebebis SezRudvasTan, proceduruli xasiaTis darRvevebTan, gansakuTrebiT ki markirebisa da biuletenebis saTanado warmoebasTan dakavSrebiT daiwera. umravles SebmTxvevaSi ubanze daweril saCivrebTan dakavSrebiT saubno saarCevno komisiis Tavmjdomareebi metnaklebad adekvaturad reagirebdnen da iRebdnen Sesabamis zomebs darRvevebis aRmofxvris mizniT. damkvirveblis uflebebis SezRudvis faqtebi, romlebic ZiriTadad gamoixata iseT qmedebebSi, rogorebicaa: damkvirveblebisaTvis CanawerTa wignSi SeniSvnis gakeTebaSi xelis SeSla, ubanze Tavisuflad gadaadgilebis SezRudva, dafiqsirda #20 rusTavis saarCevno olqis #70 saarCevno ubanze; #59 quTaisis saarCevno olqis #107 saarCevno ubanze; #8didubis saarCevno olqis # 26 saarCevno ubanze; #79 baTumis saarCevno olqis #105 saarCevno ubanze; #5 isnis saarCevno olqis #23 saarCevno ubanze; #22 marneulis saarCevno olqis #8 saarCevno ubanze; #2 vakis saarCevno olqis #70 ubanze; #10 gldanis saarCevno olqis #33 ubanze; #30 kas-

arCevnebis dRis darRvevebi/saCivrebi `samarTliani arCevnebis~ damkvirveblebma kenWisyris mimdinareobisa da arCevnebis Semdgom periodSi saubno da saolqo saarCevno komisiebSi 223 darRvevaze gaakeTes samarTlebrivi reagireba. maTgan 103 SemTxvevasTan dakavSirebiT, romlebic kenWisyris proceduris naklebad mniSvnelovan darRvevas warmoadgenda da dauyovnebliv aRmoifxvra, damkvirveblebi zepiri SeniSvniT Semoifarglnen da saubno saarCevno komisiis kenWisyris dRis CanawerTa wignSi SeniSvnebi daafiqsires. danarCen 120 SemTxvevasTan dakavSrebiT saarCevno komisiebs waredginaT saCivrebi, aqedan 67 - saubno, 52- saolqo, xolo erTi saCivari - centralur saarCevno komisias.2 sarCeli wardgenil iqna sasamarTloSi. saubno saarCevno komisiebSi wardgenili saCivrebi `samarTliani arCevnebis~ damkvirveblebma kenWisyris dRisa da xmis daTvlis procedurebT-

44

pis saarCevno olqis #22 da #32 saarCevno ubnebze; #11 sagarejos olqis #46 saarCevno ubanze; #32 goris saarCevno olqis #36 saarCevno ubanze; #79 baTumis saarCevno olqis #105 saarCevno ubanze; #10 gladnis saarCevno olqis #33 ubanze; #3 saburTalos saarCevno olqis #61 saarCevno ubanze; #38 adigenis saarCevno olqis #4 saarCevno ubanze. biuletenTan dakavSirebuli darRvevebi, romlebic ZiriTadad gamoixata biuletenze beWdis ardasmis an xelmoweris argakeTebaSi da amomrCevlisaTvis erTi saxis biuletenebis gadacemaSi dafiqsirda #2 vakis saarCevno olqis #18 saarCevno ubanze; #12 gurjaanis saarCevno olqis #30 saarCevno ubanze; #30 kaspis saarCevno olqis #4 saarCevno ubanze; #59 quTaisis saarCevno olqis #103 saarCevno ubanze; #10 gldanis saarCevno olqis #56 saarCevno ubanze. dokumentis arasaTanadod warmoeba, rac gamoixateboda sademonstracio oqmebis, CanawerTa wignis, saregistracio Jurnalis arasaTanadod SevsebaSi dafiqsirda #32 goris saarCevno olqis #63 saarCevno ubanze; #79 baTumis saarCevno olqis #21 saarCevno ubanze; #12 gurjaanis saarCevno olqis #30 saarCevno ubanze; #55 xonis saarCevno olqis #15 saarCevno ubanze; #59 quTaisis saarCevno olqis #127 saarCevno ubanze; #70 foTis saarCevno olqis #33 saarCevno ubanze; #83 xelvaCauris saarCevno olqis #43 da #13 saarCevno ubnebze; #84 xulos saarCevno olqis #13 saarCevno ubanze; #didubis saarCevno olqis #1 saarCevno ubanze. amomrCevelTa siaSi winaswar gakeTebuli xelmowerebi dafiqsirda - #3 saburTalos saarCevno olqis #61 saarCevno ubanze; #20 rusTavis saarCevno olqis #86 saarCevno ubanze; #59 quTaisis saarCevno olqis #107 saarCevno ubanze; #64 senakis saarCevno olqis #8 saarCevno ubanze; #70 foTis saarCevno olqis #33 saarCevno ubanze; #79 baTumis saarCevno olqis #22 da #8 saarCevno ubnebze; #8 didubis saarCevno olqis #26 saarCevno ubanze. procesis arasaTanado marTvis SemTxvevebi, rac gamoixateboda kenWisyris SenobaSi arsebul qaosur situaciebSi, komisiis wevrTa mier funqciebis gadanawilebis ugulvebelyofaSi dafiqsirda #79 baTumis saarCevno olqis #22 da #50 saarCevno ubnebze; #30 kaspis saarCevno olqis #22 (2) da #1 saarCevno ubnebze; #11 sagarejos saarCevno olqis #45 saarCevno ubanze; #83 xelvaCauris saarCevno olqis #21 saarCevno ubanze; #9 naZaladevis saarCevno olqis #91 saarCevno ubanze; #22 marneulis saarCevno olqis #46 da #50 saarCevno ubnebze; #2 vakis saarCevno olqis #46 saarCevno ubanze; #59quTaisis saarCevno olqis #58 da #53 saarCevno ubnebze. amomrCevelTa siaSi arsebuli xarvezebi, romlebic ZiriTadad gamoixateboda iZulebiT gadaadgilebul pirTa siaSi aryofnaSi, ubanze e.w. `wiTeli magidis~ siis ararsebobiT maSin, roca saWiro iyo, aRiniSna #2 vakis saarCevno olqis #81 saarCevno ubanze; #12 gurjaanis saarCevno olqis #6

45

saarCevno ubanze; #30 kaspis saarCevno olqis #36 saarCevno ubanze; #59 quTaisis saarCevno olqis #107 saarCevno ubanze. arasaTanado dokumentaciiT xmis micemis SemTxvevebi gamoixateboda vadagasuli piradobis damadasturebuli dokumentiT, piradobis damadasturebeli dokumentis asliT, mxolod devnilis mowmobiT kenWisyraSi monawileobaSi da dafiqsirda #62 Coxatauris saarCevno olqis #20 saarCevno ubanze; #64 senakis saarCevno olqis #8 saarCevno ubanze; #81 qobuleTis saarCevno olqis # 1 saarCevno ubanze; #9 naZaladevis saarCevno olqis #2 saarCevno ubanze; #10 gldanis saarCevno olqis #106 saarCevno ubanze; #6 samgoris saarCevno olqis #65 saarCevno ubanze. politikuri agitacia dafiqsirda #79 baTumis saarCevno olqis #47 saarCevno ubanze; #11 sagarejos saarCevno olqis # 45 saarCevno ubanze. markirebis proceduris darRveva dafiqsirda #40 axalqalaqis saarCevno olqis #4 saarCevno ubanze; #58 wyaltubos olqis #4 saarCevno ubanze; #22 marneulis saarCevno olqis#4, #30, #46, 48, #50 da #8ubnebze,#10 gldanis saarCevno olqis #53 saarCevno ubanze; #3 saburTalos saarCevno olqis #89 saarCevno ubanze; #79 baTumis saarCevno olqis #105; da #35 da #39 saarCevno ubnebze; #6 samgoris saarCevno olqis #4 saarCevno ubanze; mestiis #20 saarCevnoubanze. saubno saarCevno komisiebSi wardgenili saCivrebis statistika

46

XI. arCevnebis Semdgomi periodi


saolqo saarCevno komisiebSi, ceskosa da sasamarTloSi wardgenili saCivrebi `samarTliani arCevnebi~ arCevnebis Semdgomi periodis monitorings saqarTvelos 73 saarCevno olqSi axorcielebda. arCevnebis Semdgom ganviTarebul procesebze dakvirvebas 73 olqis damkvirvebli, 15 iuristi da ceskoSi mivlenili 2 damkvirvebli axorcielebda. maTi saqmianobis meSveobiT `samarTliani arCevnebi~ daakvirda saarCevno administraciis saqmianobas, saolqo saarCevno komisiebSi saCivrebis ganxilvisa da Sedegebis Sejamebis process. `samarTliani arCevnebis~ mier arCevnebis Semdgomi periodis monitoringis ganmavlobaSi saolqo saarCevno komisiebs 52 saCivari waredginaT. wardgenili saCivrebidan 23 dakmayofilda, dausabuTeblobisa da usafuZvlobis motiviT ar dakmayofilda 16 saCivari, nawilobriv dakmayofilda 10, xolo 3 saCivari ganuxilveli darCa. saolqo saarCevno komisiebs saCivrebi waredgnaT organizaciis damkvirveblebis mier gamovlenil Semdeg darRvevebTan dakavSirebiT: damkvirveblis uflebebis SezRudva - #79 baTumis saarCevno olqis #105; #49 saarCevno ubnebze; #38 adigenis saarCevno olqis #4 saarCevno ubanze; #2 vakis saarCevno olqis #70 saarCevno ubanze; agitacia saarCevno ubanze - #79 baTumis saarCevno olqis #47 ubanze; #11 sagarejos olqis #45 saarCevno ubanze ; #55 xonis saarCevno olqis #2 saarCevno ubanze; amomrCevelTa siaSi winaswar dafiqsirebuli xelmowerebi - #79 baTumis saarCevno olqis #8; #17; #22; #31 saarCevno ubnebze; #64 senakis olqis #8 saarCevno ubanze; #3 saburTalos olqis # 61 saarCevno ubanze; arasaTanado dokumentaciiT xmis micema - #62 Coxatauris saarCevno olqis #20 saarCevno ubanze; #70 foTis saarCevno olqis #33 saarCevno ubanze; #67 zugdidis saarCevno olqis #75 saarCevno ubanze; #64 senakis saarCevno olqis #8 saarCevno ubanze; #47 mestiis saarCevno olqis # 20 saarCevno ubanze; #9 naZaladevis saarCevno olqis # 2 saarCevno ubanze; #10 gldanis saarCevno olqis #106 saarCevno ubanze; Semajamebeli oqmebis SedgenasTan dakavSirebuli darRveva - #81 qobuleTis saarCevno olqis #14, #24 da #54 saarCevno ubnebze; #62 Coxatauris srCevno olqis #4 saarCevno ubanze; #84 xulos saarCevno olqis #33 saarCevno ubanze; #83 xelvaCauris saarCevno olqis #14 saarCevno ubanze; #13 siRnaRis saarCevno olqis #5 saarCevno ubanze; #65 martvilis saarCevno olqis # 19 saarCevno ubanze; #67 zugdidis saarCevno olqis #65 saarCevno ubanze; #40 axalqalaqis saarCevno olqis #1 saarCevno

47

ubanze; xaSuris 35 saarCevno olqis #9 saarCevno ubanze; #47 mestiis saarCevno olqis #3 saarCevno ubanze; #27 mcxeTis saarCevno olqis #26 saarCevno ubanze; amomrCevelTa siebSi arsebuli xarvezebi- #12 gurjaanis saarCevno olqis # 6 saarCevo ubanze; #10 gldanis #115 saarCevno ubanze; #32 goris saarCevno olqis #111 saarCevno ubanze; #59 quTaisis #95 saarCevno ubanze; #35 kievis saarCevno olqi. olqisaTvis masalebis gadacemis wesis darRveva - #84 xulos saarCevno olqis #15 saarCevno ubanze; #68 walenjixis saarCeno olqis #7; #11; #18 #19; #26 saarCevno ubnebze; #22 marneulis saarCevno olqis #22 saarCevno ubanze; wilisyris procedurasTan dakavSirebuli darRvevebi - #11 sagarejos olqis #46 da #45 saarCevno ubnebze; #14 dedofliswyaros #18 saarCevno ubanze; # 9 naZaladevis saarCevno olqis #91 saarCevno ubanze; markirebasTan dakavSirebuli darRvevebi - #40 axalqalaqis saarCevno olqis # 9 saarCevno ubanze; #47 mestiis saarCevno olqis #20 saarCevno ubanze; dokumentaciis arasaTanadod warmoeba- #55 xonis saarCevno olqis #15 saarCevno ubanze; biuletenis warmoebasTan dakavSirebuli darRveva - #83 xelvaCauris saarCevno olqis #21 , #13 da #43 saarCevno ubnebze. #22 marneulis saarCevno olqis #50 saarCevno ubanze; `samarTliani arCevnebis~ mier saolqo saarCevno komisiebSi wardgenili saCivrebi:

48

saCivrebSi dayenebuli moTxovnebi umetes SemTxvevaSi `samarTliani arCevnebi~ wardgenili saCvrebiT iTxovda saubno da saolqo saarCevno komisiebis wevrTa mimarT disciplinuri da administraciuli pasuxismgeblobis dakisrebas. aRniSnuli moTxovniT `samarTlianma arCevnebma~ 47 saCivari waradgina. maTgan 26 am moTxovnis nawilSi dakmayofilda,xolo 16 ar dakmayofilda. disciplinuri pasuxismgebloba daekisra saubno saarCevno komisiis 122 wevrs. maT Soris 11 saubno saarCevno komisiis Tavmjdomares. administraciuli pasuxismgeblobis dakisrebis moTxovna dafiqsirda 6 saCivarSi, maTgan dakmayofilda 1, ar dakmayofilda 4, xolo 1 saCivari ganuxilveli darCa. organizciis mier kenWisyris Sedegebis Semajamebeli oqmebis baTilobisa da kenWisyris Sedegebis gadaTvlis moTxovna dafiqsirda16 saCivarSi, maTgan 3 dakmayofilda, 1 ganuxilveli darCa.1 SemTxvevaSi xaSuris saolqo saarCevno komisiam saCivari ar ganixila da sisxlis samarTlis danaSaulis niSnebis arsebobis gamo saCivari prokuraturas gadasca. calke aRniSvnis Rirsia organizaciis mier ceskoSi wardgenili saCivari, romelic #35 kievis saarCevno ubnis baTilad cnobasa da komisiis wevrebisaTvis disciplinaruli pasuxismgeblobis dakisrebas exeboda. saCivris wardgena gamowveuli iyo im faqtiT, rom amomrCevlebma, romlebic ar iyvnen registrirebulni amomrCevelTa erTian siaSi, arCevnebSi monawileoba miiRes kenWisyris dRes saarCevno komisiis mier Sedgenili damatebiTi siis safuZvelze. saCivari nawilobriv dakmayofilda. ceskom baTilad cno saarCevno ubnis Sedegebi, magram ar daakmayofila `samarTliani arCevnebis~ moTxovna pasuxismgeblobis dakisrebis Taobaze. ceskos dadgenilebis Tanaxmad, sxva saxelmwifoSi Seqmnili saarCevno ubani warmoadgens damoukidebel saarCevno olqs, romlis wevris mimarTac disciplinaruli pasuxismgeblobis zoma SeiZleba gamoiyenos mxolod zemdgomma saolqo komisiam, aseTi ufleba ki mas ar gaaCnia da, Sesabamisad, aRniSnuls centraluri saarCevno komisiac ver ganaxorcielebs, vinaidan is arauflebamosili organoa `saarCevno kodeqsis~ 28-e muxlis me-2 punqtis Tanaxmad. migvaCnia, rom ceskos mier aRniSnuli normis amgvarad ganmarteba sakmaod viwro WrilSi moxda. vinaidan sxva saxelmwifoSi Seqmnili saarCevno ubnebisaTvis cesko asrulebs zemdgomi saarCevno administraciis funqcias rogorc saarCevno komisiis Seqmnis, aseve arCevnebis Sedegebis Sejamebis nawilSi65, amitom manve unda ikisros zemdgomi saarCevno komisiis funqciac disciplinuri pasuxismgeblobis dakisrebis nawilSic.

65

saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos saarCevno kodeqsi~ muxli 23, punqti 7; aseve, amave kanonis 24-e muxlis me-3 punqti.

49

saarCevno komisiebSi saCivrebis ganxilvis Sedegad gamovlinda Semdegi tendenciebi: saolqo komisiebi ufro xSirad akmayofilebdnen disciplinaruli pasuxismgeblobis dakisrebis moTxovnas, vidre administraciuli samarTaldarRvevis oqmis Sedgenis an Semajamebeli oqmis/ubnis Sedegebis baTilad cnobis moTxovnebs. umetes SemTxvevaSi disciplinaruli pasuxismgeblobis saxiT xdeboda SedarebiT msubuqi zomebis gamoyeneba, rogorebicaa SeniSvna da gafrTxileba. darRvevis simZimis miuxedavad, faqtobrivad, ar xdeboda disciplinaruli pasuxismgeblobis iseTi zomis Sefardeba, rogoricaa xelfasis dakaveba. aRniSnul praqtikas SesaZlebelia safuZvlad edo (rac gaJRerda ceskos sxdomaze) komisiis wevrebis dabali anazRaureba. xSir SemTxvevebSi saolqo komisiebis mier miRebuli gadawyvetilebebi saCivris ardakmayofilebis Sesaxeb ar iyo saTanadod dasabuTebuli. saarCevno administracia xSir SemTxvevaSi ar iyenebda Tavis uflebamosilebas, sakuTari iniciativiT gamoeZiebina da aRmoefxvra kenWisyris dResTan dakavSirebuli darRvevebi. rac Seexeba sasamarTlo ganxilvebs, `samarTliani arCevnebis~ mier sasamarTlo dava warmoebda goris #3266 da bolnisis #2267 saolqo saarCevno komisiebis mier miRebul gadawyvetilebebTan dakavSirebiT. sasamarTlo TiToeul SemTxvevaSi ar iyo obieqturi da gadawyvetilebis miRebis procesSi ar moaxdina mtkicebulebaTa yovelmxrivi da srulyofili gamokvleva. arCevnebis Semdgom ganviTarebuli sxva mniSvnelovani movlenebi arCevnebis Semdgomi periodis dakvirvebisas gamovlinda SemTxvevebi,rodesac saolqo saarCevno komisiebis SenobebTan politikuri partiebis aqtivistebi ikribebodnen da ubnebis Sedegebis gadaTvlis an gabaTilebis moTxovniT mimarTavdnen saolqo saarCevno komisiebs. msgavs faqtebs adgili hqonda senakis, martvilis, Terjolis, ambrolauris, siRnaRis, dedofliswyaros, lagodexis, axalqalaqis, axalcixis, marneulis, TeTriwyarosa da xaSuris olqebSi. amomrCevlebisa Tu partiuli aqtivistebis moTxovnis formebi, xSir SemTxvevebSi, sakmaod agresiul xasiaTs atarebda.

66

67

goris raionul sasamarTloSi davis detalebi ixileT bmulze: .https://docs.google.com/open?id= 0BwOay8rYdyAZTXdaMDFHcVZSRzg bolnisis raionul sasamarTloSi davis detalebi: https://docs.google.com/open?id=0BwOay8rYdy AZSHdSaTZDamFFdUU

50

`samarTlianma arCevnebma~, partnior organizaciebTan erTad 2012 wlis 4 oqtombers politikur partiebs specialuri gancxadebiT mimarTa, SeekavebinaT Tavi saolqo saarCevno komisiebis mimdebare teritoriebze agresiuli qmedebebis gamoyenebisagan, xolo saarCevno administraciebs - xmebis daTvla da Sedegebis Sejameba kanonis moTxovnaTa sruli dacviT waremarTaT.68 partiis aqtivistebis mier agresiuli formis gamovlinebad unda miviCnioT SemTxveva, rodesac zugdidis saarCevno olqSi adgili hqonda `samarTliani arCevnebis~ damkvirveblebze zewolis faqts im mizeziT, rom organizaciis wiTeli logo partiis aqtivistis mier `erTiani nacionaluri moZraobis~ logosTan iqna asocirebuli. arCevnebis Semdgom `erTiani nacionaluri moZraoba - meti sargebeli xalxs~ saarCevno subieqtis mier calkeul saolqo saarCevno komisiebSi daregistrirebuli warmomadgenlebi Seicvalnen. aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT gadawyvetileba ceskos mdivnis mier (gankarguleba #11) 2012 wlis 3 oqtombers iqna miRebuli. moqmedi kanonmdeblobis mxedvelobaSi miRebiT `saiam~ da `samarTlianma arCevnebma~ saarCevno subieqtebis warmomadgenlebis arCevnebis dRis Semdgom Secvla saolqo saarCevno komisiebSi kanonsawinaaRmdego gadawyvetilebad Seafases. organizaciebSi aseve miiCnevdnen, rom saarCevno subieqtis - `erTiani nacionaluri moZraoba - meti sargebeli xalxs~ - mier saolqo saarCevno komisiebSi warmomadgenlebad parlamentis wevrebisa Tu yofili ministrebis, ministris moadgilisa da generaluri prokuroris pirveli moadgilis daniSvna SesaZloa ukavSirdeboda saarCevno subieqtis survils, gavlena moexdina saolqo saarCevno komisiis wevrebze, rac dauSveblad migvaCnda.69 organizaciebis Sefasebas ceskom sakmaod arakonstruqciuli kritikiT upasuxa. arCevnebis Semdgom periodSi fizikuri dapirispirebis SemTxvevas adgili hqonda marneulis municipalitetSi, rodesac koalicia `qarTuli ocnebis~ aqtivistebi sityvier Seuracxyofas ayenebdnen gamgeobis TanamSromlebs. samwuxarod, adgili hqonda gamgeblis, misi moadgilisa mZRolis mimarT fizikuri angariSsworebis faqts.70

68 69 70

gancxadebis sruli teqsti ixileT bmulze: http://www.isfed.ge/pdf/2012.10.04_intimidation_statement.pdf ceskos mier gamoTqmiuli arakonstruqciuli kritikis Sesaxeb ixileT angariSis VIII TavSi `samarTliani arCevnebis~gancxadeba marneulis faqtTan dakavSrebiT ixileT Semdeg bmulze: http://www.isfed.ge/pdf/ 2012-10-05.pdf

51

XII. daskvnebi da rekomendaciebi


mniSvnelovania, rom reformaze muSaoba droulad daiwyos da igi etapobrivad, 2013 wlis saprezidento da 2014 wlis adgilobrivi TviTmmarTvelobisa arCevnebs Soris periodSi ganxorcieldes, sabolood ki 2016 wlis saparlamento arCevnebamde dasruldes. samuSao procesi maqsimalurad Riad da gamWvirvaled unda warimarTos. ganvlilma arCevnebma cxadyo, rom saqarTvelos saarCevno sistema da zogadad, saarCevno kanonmdebloba Zireul reformas saWiroebs, winaaRmdeg SemTxvevaSi saarCevno kodeqsis fragmentuli Tu zedapiruli cvlilebebi saarCevno garemos mniSvnelovan gaumjobesebas ver uzrunvelyofs. safuZvliani cvlilebebi unda Seexos iseT sakiTxebs, rogorebicaa saarCevno sistema, saarCevno administraciis dakompleqteba, amomrCevelTa registracia, kenWisyrisa da xmis daTvlis procedurebi, administraciuli resursebis gamoyenebis maregulirebeli wesebi. saarCevno sistema - saqarTveloSi moqmedi Sereuli saarCevno sistema ver uzrunvelyofs rogorc proporciul warmomadgenlobas, aseve xmis Tanasworobis principis dacvas. Sesabamisad, momaval saparlamento arCevnebamde unda gadaixedos moqmedi saarCevno sistema, raTa uzrunvelyofili iyos rogorc erTi xmis Tanasworobis principi, aseve moqalaqeebis mier gamoxatuli nebis proporciulad asaxva umaRles sakanonmdeblo organoSi. saarCevno administracia - saarCevno administraciis kvalificiur da miukerZoebel organod sabolood CamoyalibebisTvis ufro qmediTi nabijebis gadadgmaa saWiro.Sesabamisad, saarCevno reformis mniSvnelovani komponenti unda iyos saarCevno administraciis reforma misi politikuri zegavlenisgan gaTavisuflebisa da meti profesionalizmis uzrunvelsayofad. vfiqrobT, rom saarCevno administraciis dakompleqtebis procesi maqsimalurad gaWvirvle unda gaxdes. komisiis dakompleqtebis dros aqcentebi unda gadavides wevrTa profesiuli niSniT SerCevaze; gadaixedos maRali donis saarCevno komisiebSi politikuri niSniT wevrTa daniSvnis wesi; gansxvavebuli donis saarCevno administraciis wevrebisTvis SemoRebul iqnas savaldebulo, Tumca gansxvavebuli sirTulis sakvalifikacio gamocdebi. administraciuli resursebi - administraciuli resursis partiuli miznebisTvis gamoyenebis SesaZleblobis maqsimalurad gamoricxvisaTvis unda daixvewos Sesabamisi normatiuli baza. kerZod, unda moxdes sajaro moxeleebis mier agitaciaSi monawileobis miRebis wesis mkafiod gansazRvra da limitireba, saarCevno miznebisTvis politikuri Tanamdebobis pirTa wris daviwroveba, administraciuli resursebis gamoyenebisTvis pasuxismgeblobis zomebis gamkacreba, administraciuli resursebis gamoyenebis amkrZalavi normebis da procedurebis naTlad Camoyalibeba, administraciuli resursebis gamoyenebis akrZalva arasaarCevno periodSic.

52

amomrCevelTa sia - amomrCevelTa siis dazustebis samuSaoebi momavalSic unda gagrZeldes. vfiqrobT, rom unda gaizardos samoqalaqo reestris roli siis daxvewis procesSi; aucilebelia moxdes sazRvargareT (legalurad/aralegalurad) mcxovreb amomrCevelTa saarCevno registraciis wesis gamartiveba, raTa sazRvargareT mcxovreb amorCevlebs aRar SeeqmnaT problemebi arCevnebSi monawileobis uflebis realizebis kuTxiT; amomrCevlis raodenobisa da adgilmdebareobis Taobaze yvelaze srulyofili da zusti suraTis misaRebad yvelaze realuri gza mosaxleobis sayovelTao-saxalxo aRweris Catarebaa, rac uaxloes momavalSi unda ganxorcieldes. partiebis dafinanseba - mniSvnelovania gadaixedos kanoni `moqalaqeTa politikuri gaerTianebebis Sesaxeb~. kerZod, yuradReba unda mieqces partiaTa dafinansebis maregulirebeli normebis daxvewas. rogorc normatiuli baza, aseve, saxelmwifo auditis samsaxuri unda uzrunvelyofdes kanonis samarTlian, gonivrul da Tanaswor aRsrulebas; amomrCevlis mosyidvis SemTxvevaSi ar unda dadges moqalaqis (materialuri faseulobis mimRebis) sisxlis samarTlebrivi pasuxismgeblobis sakiTxi. kenWisyris dRe - unda gadaixedos kenWisyris calkeuli procedurebi, raTa dainergos gayalbebis Tavidan acilebis ufro efeqturi da maRalteqnologiuri meTodebi; unda SeizRudos specialur saarCevno ubnebze xmis micemis uflebis mqone pirTa wre. eTnikuri umciresobebi - ufro meti yuradReba unda mieqces eTnikuri umciresobebis saTanado informirebas arCevnebis yvela komponentis Taobaze. gare reklama - winasaarCevno periodSi politikuri partiebisTvis Tanabari pirobebis Seqmnis mizniT, mniSvnelovania daregulirdes gare reklamis ganTavsebisa da gamoyenebis wesebi.

53

54

También podría gustarte