Está en la página 1de 59

Uoiun ^un]u

ISTORIJA FARAONSKOG EGIPTA


1
HRONOLOGIJA
nfunu co ncfon]u ocauu nu noiuiun xonoaomin oinn. Iuo!n
xonoaoin]y cfuoi Iinnfu, :oonn oinnfoao:n io:onny]y fn nncfynu. l)
nncfyn uncoayfno xonoaoin]o, 2) nncfyn oaufnnno xonoaoin]o n S) uno-
:ofn]cin nncfyn.
Apsolutna hronologija ncoayfnu xonoaoin]u nou:y:onu nonn:no ufonuo
oiu)u]u n: nomaocfn ionno: nan ufy:o: io]n oionuu numo: cncfo:y uuy-
nuu no:onu.
ncoayfnn ufy:n :u Iinnuf nncy nonn:nn n ooo yfn)onn c oo:no: cu ioanio
:ufon]uau ucnoauno:o.
Izvori !uo n:noo :u yfn)nnuo uncoayfno xonoaoin]o foou no:onyfn ono
foicfono y io]n:u co no:ny ucfono:cio no]uno (no:uuoo cynnu, noau:ui
io:ofo), u io]o co :oiy :ufo:ufnuin nonn:no ufonufn. Hu nn:o, oinnufcin
cnomfonnnn cy y noioanio nunufu :uooaonnan fuuno no]unnnuo :no:o Cnn]yc.
Ono ]o unuc ocnonu :u oioncfyinn]y oinnufcioi iuaonuu. Inmo o fo:o nnmo
I]un Uo.
...Cuuynunn :unncn o noc:ufuy xoan]uuioi n:auciu
:no:o Cnn]yc caynn... iuo ocnonu :u oioncfyinn]y oinnu-
fcioi iuaonuu n iuo iuniu onfnu :u oiono nono:nnuo c
xonoaoin]o: y noannn.
Ioinu Conof... onau ]o noconn|niunn]u ,,nuc]o :no-
:o, io]y cy Inn nu:nnuan Connoc (Cnn]yc). Oonuno ]o
nniu:nnunu iuo nonu cu :no:o: nu iaunn, :uu ]o nu nu]cfun]o]
nocfunn, nu naounnn o caononuuo n: oou iuu l. nnucfn]o
]ou... nu)ono] y onocy, no cno:y cyo!n nniu:unu iuo iunu
io]u con, c onio: :o)y oionn:u. Iyy!n u ]o y |uuoncio:
nnc:y nocfunu onio ionm!onu iuo nooiu: un]o ]o :nuuoo
,,ionnu, Iinn!unn cy :onu ]om nouofio: fo!oi :naonn]y:u
nono:nnuan n:au:ui Cnn]ycu c nouofio: coauno ionno...
(Oic|ociu ncfon]u cfuoi Iinnfu)
1
Egipatski kalendar )uiao, nouofui ionno y cfuo: Iinnfy no:nnun ]o :u no
no]uno. y:n:uo :no:o Cnn]yc, io]u co nuau:n y cu:non)y canis maior, n nouofui
naunou oio Hna. Cnomfonnnn |uuoncioi Iinnfu yfnnan cy u co nouofui
ionmoi n:annuu Hnau noiaunuo cu no]uno: Cnn]ycu nu nooy. Io:u n:annuy
oio Iinn!unn cy u:anionuan fn co:ono.
I co:onu ]ocfo oou nonaunu, io]o fu]o o l7. ]ynu o l. nono:ou.
II co:onu ooyxnufu :n:cio oou, io]o fu]o o l. nono:ou o l. :ufu.
III co:onu ]ocfo oou cymu, io]o fu]o o l. :ufu o l7l9. ]ynu.
Iinnufciu ionnu ]o fu]uau l2 :oconn, f]. S6 unu, u nounuau ]o uno: iuu
]o sopdit n:au:no nu ncfouno: oo:o]y. I:ocfunuo: uofnfnno unu, oin-
nufciu ionnu co nuion uofnn ionno no:ouau :u ]oun un. ,ooi ono iomio y
uuynuy un nonauno Hnau co cno nnmo n nnmo yuunuo, fo co y ]ono: fonyfiy
Honu ionnu ouoinnuau iu]o: ]yau, nouofio: uniycfu. Huyunnnn cy yfnnan u
co oinnufciu ionnu noiaunuau cu cynuono: nu cnuinx l16u ionnu.
Relativna hronologija Ioaufnnnu xonoaoin]u nou:y:onu nnnunuo cnc-
fo:u n nuunnu uuynuu no:onu ono nnnnan:unn]o un]u nuc ncfon]u :unn:u.
1
Ijan Xo, Uvod, prevela Marina Adamovi Kulenovi, Oksfordska istorija starog
Egipta, Clio, Beograd 2004, 22 - 23.
2
Izvori Y cfuo: Iinnfy nunnn nocin n noanfnuin oiu)u]n nncy ufonunn
no:u oo]y ionnu io]o cy nofoiao o noioi oo)onoi ncfon]cioi fonyfiu.
Hu nn:o, y nu]cfun]o: nonoy oinnufcio ncfon]o oiu)u]n cy ufonunn no:u
no:ony io]o ]o nofoiao o nocaooi nonncu cfoio (hesbet), u cnfnu n oiufu
cfoiu co nonncnnuau nu cnuio no ionno. )ufonuo no:u nauunnnn |uuonu
ycno]ono ]o foi o no:onu nofo nnucfn]o. Cfun Iinn!unn cy iuono cfynuo
no nocfo iaouan iuo non nouofui. ^oonn oinnfoao:n co nnanio: noyuunuu
ono ncfo ufnuu oiu)u]u cyouunu]y cu nu nooao:u. Cu ]ono cfuno, |uu-
onn cy n:uan noioanio n:onu, nu nn:o, ]ono cy oon]uan iuu co oo, ]ono
iuu o)y nu nocfo... Hn cu:n Iinn!unn nx cno]ono:ono nncy :oian nonfn-
|nionufn. Cu yio cfuno, y ]ono] ionnn :oiau cy co c:onnfn nu |uuonu.
Ho, iuio onao, ocnonnn n:non :u noyuunuo oaufnnno xonoaoin]o |uuoncioi
Iinnfu cy f:n. ancfo iuonu n ^unofononu Egiptika (Aegyptiaca).
Liste kraeva Iomfo cy nonan uuynu o nonn:u n u co nxonn iyafonn no
on :uoounnan, Iinn!unn cy cucfunuan cnnciono nouiu n nauuu. Y fuinn:
cnncionn:u ooaononu cy n:onu o :nfcinx nonou, u noio cy co uui n ynncnnuao
ionno nauuu. Ono: nnanio: nunom!o:o unuc nu]:nuuu]nn]o ancfo nauuu.
I: nonou Cfuoi nucfnu n:nu]u:o !u:on n: Iuao:u. ^uu onuinn n:non
n: no:onu Cooi nucfnu o unuc nncy nonu)onn, nono Honoi nucfnu
oonay]o. 'onncin nucin nunnyc, iuoncin cnncui n: onocu, cnncui n:
Cuiuo, cnncui n: !unuiu...
Kamen iz Palerma !u:on n: Iuao:u ]o ou:uafnu cfoau n: oou V nnucfn]o.
Io!n |ui:onf co unuc uynu xooaomio: :y:o]y y Iuao:y nu Cnnnan]n, oi
:un |ui:onfn y Iinnufcio: :y:o]y y !uny n y oinny Infn]ono :onio nu
ynnno:nfofy y onony. Inoonfno ]o cfoau onau nncnno noio 2 m n mnnno
noio u,6 m. Iyy!n u ]o foicf yo:un nu ooo cfuno cfoao, nofnocfunu co
u ]o onau nocfunonu nu nnno: :ocfy y ]ono: o xu:onu. ^o)yfn:, o ono:
nooiay no :nu:o nnmfu.
'oicf !u:onu n: Iuao:u nuou]u aofonnco iuonu
ooi Iinnfu, nouny!n o xnuu ionnu foio: io]nx cy, iuio
co nofnocfunuao, nauuan :nfcin iuonn n cfnny!n o no-
:onu ooiu Xoycu, :u ioiu co noan u ]o uonuo nocfo iuy-
uonoiy ^onocy. Iofo: co nunoo iuonn-yn o nofo nnuc-
fn]o...
(Oic|ociu ncfon]u cfuoi Iinnfu)
2
Io!n |ui:onf, onu] n: Iuao:u, nooon ]o cu ooo cfuno nu fuio, o io]nx
]o cnuiu nooonu nu nunoyiao ooio cu xn]ooian|cin: nounn:u. Cnuin
ooui ]o o nofxonoi ono ono]on :nuio: :u ionny. Y ooiy cy nunoonn
n:o nauuu, nu!ono n:ono: :u]io n iufui cno:on nu]nunnn]nx oiu)u]u. Ic-
no cnuioi o onnx oouiu, y :uo: nunoyiuono: nocfoy, ooaonon ]o noocfu]
Hnau y ]ono] ionnn, u :oo cy. auiuf, nou, aun n nuauonn.
Y nno: oy no!oi |ui:onfu nunoonu cy cu:o onof n:onu nonnucfnuinx
iuonu. Iauun nu cno:onniy noco nnony iyny )ooi Iinnfu, mfo noiu:y]o
u cy y nnfuy nauun n: no:onu no y]onou nucfnu. Hu |ui:onfy n:
!unu nauu nocn n ooay n nnony iyny, mfo co onocn nu no:o y io:o ]o no!
omao o y]onou. Hun:o, cnncui nouno nauun:u cu ooao: iyno:, nofo:
nnono: n nunoion cu ooao: n nnono:.
Torinski carski papirus 'onncin nucin nunnyc nofnuo n: no:onu Iu::ocu
II, nocfunnniu XIX nnucfn]o. Hu ono: nunnycy :uooaonono ]o noio Suu
nauuu. Cnncui nouno ooionn:u n noayooionn:u, iuu :o:o: nauu]y O:nnc,
2
Isto, 15.
3
I:nu... I:onu nauuu-yn nouny n:ono: ^onocu, y]onnnfou nucfnu.
Cnncui co nucfunu n:onn:u nauuu cooi n nonoi nucfnu. Cu:o nu ono:
nunnycy noo n:onu nauuu, nunoono cy n ionno nauunnno, u noio uui n
:oconn n unn. Onu] n:no co unuc uynu y Iinnufcio: :y:o]y y 'onny.
Kraevski spisak iz Abidosa Onu] cnncui, yo:un nu :ny xu:u y onocy io]n
cy nonian Cofn]u I n Iu::oc II, cunn 76 nauucinx n:onu. 'o cy n:onu cu:o
nauuu VII n VIII nnucfn]o. !uio nncy cnn nonn caunnn nnfn nononn, noiu
n:onu cy n:oncunu cu ancfo nouiu (damnatis memoriae).
Spisak iz Sakare Cuiuu ]o noionoau io]u co ioncfnau ]om o no:onu Cfuoi
nucfnu cno o nfoao:o]oncioi nonou (III noi n. n. o.). Huau:n co y oan:nnn
^o:|ncu n In:o. Y ioonnnn unnonnniu 'ononu nonu)on ]o cnncui nauuu
io]n cunn 17 n:onu.
Spisak iz Karnaka Cnncui cunn u n:onu nauuu XIX nnucfn]o.
Manetonova Egiptika ^unofon n: Iinnfu ]o nnnoo y III noiy n. n. o. On ]o
ono iuin ncfonuu n nxonnn cnomfonni y Xoanonoancy. ,u nofooo Ifoao:o]u
II +nauoa|u, cucfunno ]o cnncui |uuonu nouon o :nfcinx no:onu. ^uno-
fon ]o nauuo iynncuo no:u nnucfn]u:u, u cu:o nnucfn]o y mno noanno, nu
nucfnu. ,uxnuy]y!n oiono] nooan nu Cfuo, Coo n Hono nucfno, onu
nonon:unn]u ]o n unuc uifyoanu y Iinnfoaoin]n. ^unofononu Egiptika unuc
nn]o cuuynunu. ^n ]o no:nu]o:o :uxnuy]y!n nunon:u nuyunniu io]n cy ]o oion-
cfyncuan nu ocnony cnncu Jocn|u +aunn]u n xnm!uncinx xonoiu|u, noo
ocfuanx, Cuann]u Jyan]unu |niunnu n Iycoon]u.
Radiometrijska hronologija Iuno:ofn]ciu xonoaoin]u nou:y:onu :ooo
unouifnnnocfn ucnuu nan uiy:yaunn]o iuio on co oonau cfuocf noioi
no:ofu nan oiuncioi ocfufiu. Io:yafuf ono :ofoo uf ]o y ucnony ufy:u.
Hronoloxki problemi
Hoin nooao:n c io]n:u co cyouunu:o y oinnufcio] xo-
noaoin]n no! cy no:onyfn, nonyf :oiy!o :oio y noiaoy no:o
n::o)y ucfono:cinx noc:ufuu n no]onnnx ufy:u, nonoy:-
unoi :nuu o fo:o io]u cy co cunauucfnu :onau (uio nx ]o
yonmfo onao) n nofnocfunio u cy Iinn!unn y |uuoncio: u:-
ooy n iucnn]o ynoi ufnuan oiu)u]o no:u nomfuuio] ,,ay-
fu]y!o] iu)uncio] ionnn o S6 unu, io]u co ofio noiaunu
cu cfnuno: coauno: ionno:.
Iocfo]n, nuunno, n nn: yinx ncfon]cinx nooao:u
nouon o nonoy:unocfn n:nou... n uocfo nocniynocfn y no-
iaoy ynnno iuonuu...
(Oic|ociu ncfon]u cfuoi Iinnfu)
3
Literatura
I]un Uo, Yno, nonoau ^unnu u:onn! !yaononn!, Oic|ociu nc-
fon]u cfuoi Iinnfu, Clio, Iooiu 2uu1.
I. Iyxnua, . Xoanoi, O. Innn, Iounni iuinx n aufnncinx nncunu un-
fnio n cooi noiu, 'yciyay: aoicnion, nonoo aonn Inaxu, Iooiu
l9S1.
3
Isto, 25.
4
C. +o]unun!, I. ^nxuun!, Icfon]u cfuoi noiu, Oou:onnn io:unif
nci, Iooiu l999.
http://www.touregypt.net/ehistory.htm
Ioaomio cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn!, aofn co:ocfu 2uu2. y
Iooiuy.
Ioaomio ^unno Junionn! cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn!, :n:cin
co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS.
5
IZVORI
Io:nunuo ncfon]o fo:on co, n::o)y ocfuaoi, nu nncunn: cnoouu-
ncfnn:u o :onnun:u y nomaocfn. 'u cnoouuncfnu cy nu: cuuynunu nu fno: n
:oio: :ufon]uay. !uo nn:oo nu fno: :ufon]uay :ono:o nunocfn nufnnco nu
cfoau:u, :nnnu:u ioonnnu n xu:onu, cfufyu:u, nu:u:u, oaonn:u nu:omfu]u...
I: nuifnunnx u:aoiu co cu fnoi noau:n nu :oi :ufon]ua :u nncuo. Honou
cu :oin: :ufon]uao:, nu nn:o, nunnyco:, ]ocfo oionu nonunnocf
4
.
Iocfo]o no ocnonno iyno nncunnx cnoouuncfunu, onao nu fno:, onao nu :oio:
:ufon]uay. 'o cy nuufnnnn n oiy:onfunn n:non. Huufnnnn n:non n:u]y :u
nn u ocfuno fui y oyy!nocfn, u oiy:onfunn ionoo o ]ono: unny nunnoi
iuuifou. )oi y nuufnnno n:noo cnuu]y, noo ocfuaoi, n:non oanin]cioi
iuuifou, onoiu|n]o n noyio, ofao y oiy:onfuno :nunnunu nonnciu, nau-
ucin oiofn n nonoo.
Onu] ooui nocno!on n:non:u |uuoncioi Iinnfu, nooon ]o nu no :uo no-
anno. o:u!o n unfnuio n:noo.
4
Danas najstariji primeri teksta na ovom materijalu potiqu iz vremena Novog carstva
(XVIII, XIX dinastija) i to su uglavnom prepisi.
6
1. Domai izvori
Dexifrovae hijeroglifa Ionno lS22. oinnufcio xn]ooian|o ]o omn|onuo
|unnycin nuyunni +uncou Uu:noanon, nomfo ]o nunnno noyuno uono cno-
]nx nofxonniu no:unnx :u omn|onuo onoi nnc:u
5
iuo n :noiooo]no nufnnco
io]n cy nnounonn :u no:o Hunoaoonono oicnonnn]o
6
.
!uino ]o onao :nuo o xn]ooian|n:u o Uu:noanononu no:onu Io! fuu co
:nuao u cy :u :unncnnuo cfuo-oinnufcioi ]o:niu ionm!onu fn nnc:u. xn-
]ooian|cio, xn]oufcio n o:ofcio. ,u xn]ooian|o cy co nnno nnfooconuan
]om unfnuin nncnn. Xooof, )noo, Cfuoon, u nuounfo Xounoaon (IV noi n.
n. o.). Onn cy fnnan u cy xn]ooian|n nnifoiu|cio nnc:o. Icfunnnuun XIX
noiu foanio cy onan no nxonn: yfnnu]o: u cy cnn nxonn nunon omn|onuu
onan oo:ycnomnn. Jonno ]o oniaocin uxooaoi 'o:uc Juni n:noo nofnocfuniy u
oinnufcin nufnncn no cuno cu:o canionno, no! n |onofcio :nuio.
Ionno lS22. Uu:noanon noy:n:u o:onno noiymu]o u omn|y]o ,,iu:on n:
Io:ofo. Onu naouu nonu)onu ]o l799. y oinnufcio: :ocfy Iomn (Rosette).
Ioaonn oiof n: l96. ionno n. n. o. io]n ]o cuunnno cuoo oinnufcinx cnom-
fonniu y ^o:|ncy ooy]y!n nouucfn Ifoao:o]y V Inn|uny :u oionu :noiu
ooounncfnu oinnufcin: xu:onn:u. Iocfunu no]o:nunn nufnnc ncnncun nu
iuio: ]o:niy iuin: caonn:u n nu oinnufcio: ]o:niy xn]ooian|n:u n fuxniu|-
cin: :nunn:u. Iuin nufnnc cununuo ]o n:onu |uuonu Ifoao:o]u n !aoonu-
fo. Io:u fo:o, onu ncfu n:onu foouau cy u co nuau:o n y oinnufcio: foicfy.
Jom ounno co :nuao u cy Iinn!unn n:onu iuonu cfunuan y onuano oinno,
f]. y iufymo. Uu:noanon ]o nofnocfunno u 2 iufymo, io]o cy co n:nu-
]uao y :oy xn]ooian|u, cuno oou no:onyfu iuonciu n:onu. Ynoo)y]y!n
oinnufcio :nuiono cu iuin: caonn:u io]u cy co nuau:nau y n:onn:u, nounfuo ]o
noioanio xn]ooian|u |onofcio nonocfn. !oncfo!n co omn|onunn: :nunn:u,
y yin: foicfonn:u oionofnyo ]o ]om n:onu aoicunu n noioanio n:cinx
n:noufou. Ono: :ofoo: ]o yno!unuo yiynun oo] nounfunnx xn]ooian|u.
Ioaniu no:o! y oioncfyncuy oinnufcioi ]o:niu onau ]o fu mfo ]o Uu:noanon
no:nunuo ionfcin ]o:ni.
,uxnuy]y!n ofin!y Uu:noanonu unuc iofono u no nocfo]n cfuo-oinnufcin
nufnnc io]n cfyuui no on :oiuo u nounfu n u:y:o.
Izvori O cnuio: :nuuu]nn]o: o:u!o: n:noy :u oo)onn nono on!o oun
y foicfy io]n caon.
5
Kirhera, Zege, De Grina i Tomasa Janga. Englezi jox uvek tvrde da je hijeroglife
dexifrovao Tomas Jang, qiji je doprinos u ovome svakako veliki.
6
Rezultat ekspedicije Napoleona Bonaparte u Egipat 1789. godine, jeste zbirka Opis
Egipta, koja se sastoji od 24 toma teksta i 24 toma tabela.
7
2. Antiqki izvori
Hu]cfun]o unfnuio cnoouuncfno o |uuoncio: Iinnfy nuau:n:o y Xo:o-
onn: ononn:u. Y Ilijadi co nonu o ooiufcfny 'ooo, oi co y Odiseji no:ny
oinnufcin aoiun. Xocno, iuin unco VIII noiu n. n. o., y cno]o] Teogoniji
no:no nonauno Hnau.
nfnuiu ncfon]u io]u cnooun o |uuoncio: Iinnfy, oan co ony io]u ]o nucfuau
y no:ony o aoicunonoi ocnu]uu Iinnfu n nu ony io]u ]o nucfuau y nonoy
nocao aoicunonoi ocnu]uu, iuu cy Iinnfo: nauuan Ifoao:onn. Incnn
nnoi nonou cy Xoiufo] n: ^naofu, Xooof n: Xuaniunucu, Xoaunni n: ^n-
fnaono n ncfuiou. Incnn yioi nonou cy. Xoiufo] n: ooo, ^unofon n:
Iinnfu, )noo cu Cnnnan]o, Cfuoon, Iayfux n: Xoono]o n yin.
Pisci prvog perioda
Hekatej iz Mileta Xoiufo] n: ^naofu ]o nnnoo y VI noiy n. n. o. Cucfunno
]o ]oun aoioiu|n]cin cnnc no n:ono: Opis zeme. Hunncun ]o nocao )un-
]onu noxou nu Cinfn]y (l2). Cucfo]uo co n: no inio. Inono n :n]o, io ]o
nocaou yiyunnuau Iinnuf n non]y. Y ono: cnncy :uooaononn cy nounn io]o
]o nncun cuiynno nu ocnony concfnonnx n fy)nx nyfonuu. 'uio no:uno :u Iinnuf,
io ]o n cu: oounno, Xoiufo] nynu iooiu|cio n ofnoiu|cio noufio. Onncuo
]o :o:y, cfunonnnmfno n oonuu]o. )ocfu nuno nocnofno ]o nonaunu:u Hnau,
)oafn, onno: n nnnofncio: cnofy oio Hnau. Cno: cnncy ouo ]o n iooiu|ciy
iufy. Xoiufo]ono oao, ocn: no:nufnnx oao:uiu, ]o n:iyoono. Iono:nu]o:o
iu io Xooofu.
Herodot iz Halikarnasa Xooof ]o nnnoo y V noiy n. n. o. Cucfunno ]o
]oun cnnc y onof iniu unuc no:nuf no n:ono: Herodotova istorija . )yiy
n oo fo!o inio Xooof ]o nocnofno Iinnfy. On nynu iooiu|cio, ofno-
iu|cio n ncfon]cio noufio. Ioy]o co u ]o cu: nocao 119. n. n. o., ono
y Iinnfy. Herodotova istorija ]o nu]noaonnfn]n n nu]no:nufn]n iuin n:no
nocno!on Iinnfy.
)yiu Xooofonu iniu cunn lS2 iunyfu. Inu noannu cunn iunyfo o
l. o S7. n nocno!onu ]o onncy :o:o. )yiu noannu cunn iunyfo o S7. o
9S. n nocno!onu ]o oonuu]n:u. !unyfn o S7. o 76. nocno!onn cy oanino:nn:
oonuu]n:u, u o 76. o 9S. cnofonnn:. 'o!u noannu cunn iunyfo o 99. o lS2.
n nocno!onu ]o ncfon]n cfuoi Iinnfu. !unyfn o 99. o l16. ionoo o cfun]o]
ncfon]n, cu:n: Iinn!unn:u, iunfon:u nnu:nu n |uuonn:u. !unyfn o
l17. o lS2. ionoo o nooinn!unn:u n Iinn!unn:u. Iynu]y noufio o Cuncio]
nnucfn]n, nauunnnn :u:ncu. 'oou no:onyfn u ]o o conno nomaoi noiu
Xooof ono ]onnn n:no :u nauunnny XXVI, Cuncio, nnucfn]o.
'o!u iniu nocno!onu ]o nauunnnn Icu:ofnxu III n nocn]cio: ocnu]uy Iinnfu
2. n. n. o. ,ufn:, onncy]o !u:on:on noxo nu Iinnuf.
)unuc co Xooofy :u:ou u nn]o noy:un y nounn:u io]n co fnuy ncfon]o n y
xonoaoin]n.
Helanik iz Mitilene Xoaunni n: ^nfnaono ]o nnnoo o oio 1Su. o S9. n. n.
o. oiono oao Istorija Egipta ]o nu]cfun]u unuc no:nufu ncfon]u nocno!onu
Iinnfy. Xoaunni ]o, iuo n Xooof, oounno y Iinnfy, uan nn]o, :u u:aniy o
cnoi nofxonniu, nncuo cu:o ono mfo ]o cu: nnoo. Hun:o, iuo n:noo ]o ioncfno
n Xoiufo]u n Xooofu. Hu ocnony cuuynunnx |ui:onfu :ono co :uiyunfn u
]o ono :unnfooconun :u xonoaoin]y. !uo n Xooof n Xoaunni ]o n:uo cno]y
foon]y o nonaunu:u Hnau. Iocoono co nnfooconuo :u :nf o O:nncy.
Aristagora ncfuiou ]o nnnoo y V noiy n. n. o. oionu Istorija Egipta
8
]o nu]ynn unuc no:nuf cnnc n: unfnio o Iinnfy. Cuuynuno ]o cu:o ocof |ui-
:onfu io]n ionoo o ioo: Hnay, iuy !nnoionoancy, cn. oniy nncy, ncxunn
cnomfonniu, cfuaonn:u (nocoono ufnnuio:), nnu:nu:u.
Pisci drugog perioda
Hekatej iz Abdere Xoiufo] n: ooo ]o nnnoo o S6u. o 29u. n. n. o. Iounno
]o y 'oon :u no:o nauunnno Ifoao:o]u Cofou I. C:ufu co u ]o oum y Iinnfy
:unmno cno]y cfyn]y o ono] :o:n. ,unn:u co cfunonnnmfno:, nuunno: nnnofu,
oonuu]n:u. ^uu nn]o cuuynuno, o oay cu:nu]o:o nu ocnony )nooono nno
inio Istorijske biblioteke. Ono nunon nu :uiyuui u ]o Xoiufo] ono ocnonnn
)nooon n:no no nnfuy ncfon]o Iinnfu. Cu: )noo ]o o Xoiufo]u noy:oo
foon]y u ]o Iinnuf, :ooi cu:o naonocfn Hnau, ono nocfo nu io:o co :uuoo
nnnof.
Maneton iz Egipta ^unofon ]o nnnoo y III noiy n. n. o. On ]o ono iuin
ncfonuu n nxonnn cnomfonni y Xoanonoancy. ,u nofooo Ifoao:o]u II +nauo-
a|u, ^unofon ]o cucfunno cnncui |uuonu nouon o :nfcinx no:onu. ^unofon
]o nauuo iynncuo no:u nnucfn]u:u, u cu:o nnucfn]o y mno noanno, nu
nucfnu. ,uxnuy]y!n oiono] nooan nu Cfuo, Coo n Hono nucfno, onu
nonon:unn]u ]o n unuc uifyoanu y Iinnfoaoin]n. ^unofononu Egiptika nn]o
cuuynunu. ^n ]o no:nu]o:o :uxnuy]y!n nunon:u nuyunniu io]n cy ]o oion-
cfyncuan nu ocnony cnncu Jocn|u +aunn]u n xnm!uncinx xonoiu|u, noo
ocfuanx, Cuann]u Jyan]unu |niunnu n Iycoon]u.
^unofon y cno: oay nynu noufio o Xnicn:u, ncnxoaomin: iuuifoncfniu:u
nauuu, ynnnn nauunnno no]onnnu. ^uu nonoiu uyfo y cno: n:auiuy
:oyy]o (nn. u ]o ]onu nnucfn]u nauuau cu:o 7u unu), yfn)ono ]o u ]o
noanin oo] ufnx noufuiu ncnunun.
Diodor sa Sicilije )noo Cnnnan]cin ]o nnnoo y I noiy n. n. o. Inu
iniu oiono Istorijske biblioteke nocno!onu ]o Iinnfy. Cu: )noo ]o ono y
Iinnfy n iuio ]o oannu Hnau ocfunnau cnunun yfncui, ycno]no ]o fo:y u ]o nnn
uonoi nucfuo nu ono: nocfoy. !oncfno co oan:u cno]nx nofxonniu, no
cnoiu Xoiufo]o: n: ooo. Y cno:o oay ooaonn oinnufcio cxnufuo oonuncioi
noofiu, :nf o O:nncy. Onncy]o :o:y, oinnufcio ioaonn]o y Iunnaony, !oa-
xnn, Iuio]. Inmo o ^onocy, nno: nauuy y]ononoi Iinnfu. Y nocaonx Su
noiaunu I inio nynu noufio no:uno :u onoiu|n]o nauuu, u:nnncfunn]y,
nuno n :uiono, oou:onuo, :onnnny, iyafy n nomfonuy iyafu. O )noou no-
fnuo funnn]u u co Ioionc c:ufu noanin: :uionounno:. Incuo ]o o iuin:
nucooonnu:u y Iinnfy, o Huyiufncy. Inu )nooonu iniu o unuc (2uu.
ionno) nn]o nonoonu nu num ]o:ni. Ionoono cy cu:o inio o XVII o XXII.
)noo cu Cnnnan]o, Istorijska biblioteka. Kige XVII XXII (Aleksandar Ve-
liki i egovi naslednici), Ioiono, nono cu iuioi n io:onfu ^un]unu
Inna, Honn Cu l99S.
Strabon Cfuoon, iuin iooiu|, nnnoo ]o y I noiy n. n. o. Jono no:o
oounno ]o y Iinnfy, u l7. iniu oiono Geografije nocno!onu ]o ono] :o:n.
Iynu noufio o n:noy Hnau, ou:n Cnnux n +u]y:y. !uio ]o no cnoiu ono
iooiu|, u]o cu:o cnoununo nuno:ono o ncfon]n n cno:onnnn:u. Iocoono ]o
ono :unnfooconun :u iyaf ooiu-cynnu, iyaf oniu nncu y ^o:|ncy. Ynnoo ]o
canunocf cu ioafcin: :nfonn:u ,,o cy:uiu o cnnfuu (). Infun ]o :u onnc
iuonu, nn. aoicunn]o, io ]o nunoo n:onu inufonu, Cuncu, nocfonnno
XXVI nnucfn]o.
Ostali pisci Iayfux y oinny Moralia u]o Spis o Izidi i Ozirisu, io]n unuc
9
nocfunu noaonnfy n nu]nofnynn]y :uooaomiy o ono: :nfy. Iaufon, 'unnf n
Iannn]o Cfun]n iuo uyfon cnofcinx ncfon]u nncy :oian :uoon!n Iinnuf. Hu-
]uom!o no:ny nnu:no, uan n xn]ooian|cio nnc:o. :n]un ^unoann nauuu
y cfuo: Iinnfy nocfunu iuo nuoay. Iauu :ou u ]o :yu, noun n uun
iuo nuoau, uan nauu :ou, iuo n nuoau, n:ufn nuoiy u nununo.
Literatura:
,. !ocnoncin, !u ]o cynno onao ooi, nonoo u nocioi ^. Jonun
Jonunonn!, Iooiu 2uu2.
I. I. nn]on, Icfon]u cfuoi ncfoiu, nonoo ^nocaun ^uionn!,
Iooiu l92.
^uau onnniaonon]u nocnofu, Iooiu l9S6.
I. Iyxnua, . Xoanoi, O. Innn, Iounni iuinx n aufnncinx nncunu un-
fnio n cooi noiu, 'yciyay: aoicnion, nonoo aonn Inaxu, Iooiu
l9S1.
^. H. Jyn!, Icfon]u xoaoncio innonnocfn, Iooiu l9S2
3
.
Ioaomio cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! l6. u1. 2uu2. y Iooiuy.
Ioaomio ^unno Junionn! cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn!, :n:cin
co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS.
10
PERIODIZACIJA
Icfon]u |uuoncioi Iinnfu noyuunu nocfunui n u:no] nunu y canny
oio Hna, nu conooncfoiy |nio, y nonoy o III :naonn]y:u o SSl. ionno
n. n. o. Iinnuf iuo oo xoaonncfnuio :onuxn]o n:yuunu ncfon]u cfuo Iuio, u
iuo oo n:cio nonnnnn]o n:yuunu ncfon]u cfuoi In:u.
Periodizacija istorije faraonskog Egipta
Naziv perioda Period Dinastije Dinastija Prestonica
Rano-dinastiqki 3200 2686 (-1, 0) I, II
I, II Ineb-he (B. zid)
Staro carstvo 2686 2160 III, IV, V, VI
III, IV, V, VI Ineb-he
Prvi meuperiod 2160 2055 VII, VIII, IX, X, XI
VII, VIII Memfis
IX, X Herakleopo
XI Teba
Srede carstvo 2055 1650 XI, XII
XI Teba
XII It-tavi
Drugi meuperiod 1650 1550 XIII, XIV, XV, XVI, XVII
XIII (?)
XIV Ksois
XV, XVI Avaris
XVII Teba
Novo carstvo 1550 - 1069 XVIII, XIX, XX
XVIII Teba
XVIII, Amarna Ahetaton
XIX (?)
XX (?)
Trei meuperiod 1069 665 XXI, XXII, XXIII, XXIV, XXV
XXI Tanais
XXII Tanais/Teba
XXIII Leontopolis
XXIV Sais
XXV Kunipati
Pozno carstvo 665 331 XXVI...XXXI
XXVI Sais
*) Xonoaomin oinnn nonou y:ofn n: Oksfordske istorije starog Egipta.
Literatura:
I]un Uo, Oic|ociu ncfon]u cfuoi Iinnfu, Clio, Iooiu 2uu1.
Ioaomio cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! aofn co:ocfu 2uu2. y
Iooiuy.
11
POSTANAK NAJSTARIJE DRAVE
Prirodne karakteristike )onnn Iinnuf co nuau:no nu conooncfoiy |nio.
Iocfnuo co o Coo:o:noi :ou nu conoy o nnoi Hnaonoi iufuuifo nu
]yiy n o anon]cinx nycfnu nu :unuy o Inonoi :ou nu ncfoiy. Onuinu n:oao-
nunocf nocfou yfnnu!o nu nuounfn u:no] oinnufcio nuno.
Iinnuf co oano nu no :uo iooiu|cio noanno. )on Iinnuf, io]n ]o ooyxnufuo
nocfo )oafo, n Ion Iinnuf, io]n ooyxnufuo oanny Hnau. Io:ono: ono
iooiu|cio noanno nocfu]y n noanfnuio ]onnnno.
Iuin ncfonuu Xooof n iooiu| Cfuoon n:uan cy oonuu] iononfn u ]o
Iinnuf u oio Hna. Hna ]o ]onu o nu]no!nx oiu nu cnofy. )yiuuiu ]o oio
6uu km, u mnoiu o l o 2u km. Hucfu]o cnu]uo: Ioaoi n Iaunoi Hnau. Y
nonoy ]yaconfo:ou oiu co n:annu n: ionfu n naunn oioanu nou. Iyy!n u
cooo: nocn :y n oiuncio :ufon]o, :o:y unnn naono: n noiono: :u oouy.
Onn: co cfnuu]y cnn nnonn noycaonn :u ycin oncfunui n :u u:nnfui
noonnnoo.
Iaunno nnono ooiufcfno Iinnfu ono ]o iu:on.
Predinastiqko doba Icfon]u |uuoncioi Iinnfu, iuo mfo c:o no! oian, noy-
uunu nocfunui n u:no] |uuoncio nnnnan:unn]o. ^uu cu: nouofui |uuoncio
nnnnan:unn]o no:y]o:o :u nauunnny I nnucfn]o, fo:o fo nnnnan:unn]o nocfunon
]o y nonnucfnuio: ooy.
Co +annoc Infn, ofun oinnufcio nuncfon]o, noyuunu]y!n ioono nnaoio
nu nocfoy )ooi n Iooi Iinnfu, oono ]o xonoaomin oinn nonnuc-
fnuioi oou, io]o co ]om nu:nnu nuiucin: ooo:. Ionnucfnuio, onocno nuiu-
cio oou, ooyxnufu nono o 1uuu. o S2uu. ionno n. n. o. Iu:aniy]o fn |u:o.
l) Huiuu I (nan |u:u u:umio iyafyo no:u aoiuanfofy Ia-u:u)
2) Huiuu II (nan |u:u io:omio iyafyo no:u aoiuanfofy Ia-Io:o)
S) Huiuu III (nan |u:u conono iyafyo).
Y nno] |u:n nufn:o nocfunui n u:no] no!nx nucou nu nocfoy Iooi Iin-
nfu. )oau:n o ucnuu ooncioi noofiu n ymfno co cfyifynu, xn]o-
uxn:y]o. !uo :nuuu]nn]n nnnonn n iyafynn nonfn co n:nu]u]y iuonn.
Huiu, Xn]ouionnoanc n onoc. Iu Huiu, no io:o unfuno oou oon]u n:o,
nuau:no co nu ym!y Iun Xu:u:ufu. O :nuuu]y onoi iuu cnooun n oiono
onno n:o Hyof nan ,,:aufnn iu. Jynno o Huiuu nuau:nan cy co Xn]o-
uionnoanc n onoc.
Y yio] |u:n nuiuciu nucou co ]unu]y n nu nocfoy )ooi Iinnfu. uiao, nu
nocfoy )oafo. !uo :nuuu]nn]n oooinnufcin iu foou n:no]nfn iu Iyfo.
^o)yfn:, oooinnufcin iuonn cy onan cno:umnn]n o ioooinnufcinx. Hu-
n:o, uom!o n:annuo oio y Ioo: Iinnfy ]o o:oiy!unuao ycnomun y:io] nnfu-
nnu. Inmui non:nou ycaonno ]o u:no] :unufcfnu n fionnno. Ioy]o co u cy
)on Iinnuf nno nocofnan ioooinnufcin fionnn, u foi iucnn]o oau:n o
:uconnn]oi nocounuu. Inau ]o fo, no cno] nnannn, :nnu oicnun:n]u, u no
no]no ocnu]uo.
Y fo!o] |u:n Iinnuf ]o nnn nyf fonfon]uano y]onon y noaniy nuny.
Infn ]o ono ynoou u co oinnufciu nnnnan:unn]u nno nnucfn]o no]unnau
n:nonuu, u ]y ]o onoau cfunu ,,ucu ocnu]uuu. ^o)yfn:, ncionunuu y Xn-
]ouionnoancy n onocy ]ucno noiu:y]y uyfoxfono, ioooinnufcio ioono uno
nnnnan:unn]o y Iinnfy. Hun:o, y ono: fo!o: nonoy iu Huiu iyon cno]
noiuumn :nuuu], oi Xn]ouionnoanc n onoc ycnocfunu]y ionfoay nu un-
funo: :o:o:. O ono:o cnoouo fn ufo|uifu io]u cy nonu)onu y Xoycono:
xu:y y Xn]ouionnoancy. iaunu oy:onunu iuu Uionnonu n nuaofu n iaunu
oy:onunu iuu Hu:ou. ^uu co y nuynn ocfu ucnunu, noy]o co u ]o
iu Uionnon y]onnno nocfo Iooi Iinnfu, u iu Hu:o unfuny :o:y.
Glava buzdovana kraa Xkorpiona Y XIX noiy y Xoycono: xu:y, y Xn]o-
12
uionnoancy, nonu)on ]o oo iu:onoi oy:onunu. Iaunu oy:onunu cunn oo|o
nocno!ono nauuy, ioiu unuc nono:nu]o:o iuo iuu Uionnonu. Hun:o, n:o
]o ufo iuo nnifoiu: mionnonu.
Iaunnu nocfunu ]o nfyuanoi iuuifou. !uo nonfuanu |niyu no]uny]o co
cu: iu, io]n y yiu:u nn :ofniy. Y nufn nu no]unnnu cu noanin:
aono:u:u, on nonauun nny ou:y iuio on ooo:oono ooy aofnny, u ]oun uonoi
y ou:y ounu :nono n: iofunno. !u nocn fynniy noouuony noio aonoi
u:onu, u n:nu no]ucu :y ]o nniuuon on oniu, iuo yoonuo]onu o:nuiu iuoncio
naucfn. Hu iaunn :y ]o ooau iynu iooi Iinnfu.
Iocoonoi ncfon]cioi :nuuu]u ]o cnonu nu ioo: oay oy:onunu. Iocfunonu
]o cnauunu nonoiu no]nnx :ucfunu, io]o cuno uoao:o u:nnx ooaucfn. O cnuiy
:ucfuny ooomon ]o :fun nonc. Hucynof ono] cnonn cfo]n nonoiu :ucfunu o io]o
cy ooomonn ayionn. Icfunnnuun nocfuny fy:uuo nu caoo!n nuunn. !u
Uionnon ]o no cno]y naucf nonoo 9 ayionu, f]. nuoo y n nu iunnnu:u
Iinnfu, iuo n ,,nuo noncu. Iinnfoao:n c:ufu]y u ]o ,,nuo noncu unnnao
noo)ono cfunonnnmfno )oafo.
Ioy]o co u ]o iu Uionnon no cno]y naucf y]onnno nocfo o Xn]ouion-
noancu o ^o:|ncu.
Paleta kraa Narmera Inn unuc no:nufn oinnufcin iu io]n co no]uny]o
iuo nauu Iooi n )ooi Iinnfu ]ocfo Hu:o. O fo:o cnooun ]onu fuoau o
nnoi ou:uafu nonu)onu y Xn]ouionnoancy, io ]o nocfunon iu Hu:o,
un]o ]o n:o ncnncuno xn]ooian|n:u. Hu:o co no]uny]o nu nyfu. Jounnyf
cu ooao: iyno: Iooi Iinnfu, u nofo: n cu nnono: iyno: )ooi Iinnfu.
Ynuno onu unonnnu nunoau ]o noio ncfunnnuuo u nonoy]y iuio ]o Hu:o y
cfnun cu: ^onoc. ^o)yfn:, ono nnfuo ocfu]o no:of :noinx ucnunu.
Avdijev o procesu ujediea Egipta
Y fo oou cfunonnnmfno Iinnfu nnnoao ]o no :ucoo-
nn: :un: onmfnnu:u, nu un]o: cy uoay cfu]uau onmfnnciu
no!u n cfuomnno. Ioo cfunx iunu nnnoo aonu, cfo-
uucfnu n nooaonu cno no!n n no!n :nuuu] cfnuo nocfo-
nono :o:ouu, io]u ycao nnonnx ycaonu oon]u ooani
nniunnono :o:ouo. Ionmn nononunn Hnaonn n:annn
:uxfonuan cy o cfunonnnmfnu noy:n:uo nn:u :ou :u fo
u co nnmui noo unno:ono ucnooan no unfuno] :o:n...
Cfoiu ]om y nu]cfun]o oou nocfo]uu oinnufcioi nuou, nu-
]no onmfnno, u onnn]o nunnu naucf y:n:u]y nu cooo |yninn]y
cfnuuu onunuu n cfuanoi mnou nniunnono :ono...
...Ionoc y]onunuu Iinnfu y ]ony nuny oo]um-
unu co y nno: oy nofooo: :u oiunn:onuo: ]onncfnonoi
cncfo:u nomfuuioi nunounuu y :o:n n mnoo: cnono f-
ionnno...
(nn]on)
1
.
1
V.I. Avdijev, Istorija starog istoka, preveo Miroslav Markovi, Beograd 1952, 99
103.
13
Literatura
Cfun Xonnic, I]o Io:om, Huiucio oou, nonoau ^unnu u-
:onn! !yaononn!, Oic|ociu ncfon]u cfuoi Iinnfu, Clio, Iooiu
2uu1.
!ofnn . Iu, Iocfunui oinnufcio nuno, nonoau ^unnu u:onn!
!yaononn!, Oic|ociu ncfon]u cfuoi Iinnfu, Clio, Iooiu 2uu1.
I.I. nnon, Icfon]u cfuoi ncfoiu, nonoo ^nocaun ^uionn!, Io-
oiu l92.
http://www.touregypt.net/ehistory.net
http://www.resham.org.il/ad/egypt.html
Ioaomio cu nounuu ). Cfo|unonn! ll.ll.2uuS. y Iooiuy
14
RANODINASTIQKI PERIOD
Iunonnucfnuin nono ooyxnufu no:o o S2uu. o 26S6. ionno n. n.
o. Iufn:o nauunnno I n II nnucfn]o. Cu: nono oioncfynmo:o nu ocnony
|ynounnx nuau:u y ^o:|ncy, onocy, conono] Cuiun, iuo n nu ocnony uxo-
oaominx ofin!u y Xn]ouionnoancy, Iyfo, Iao|unfnnn...
Slika rane drave prema arheoloxkim nalazima Huyunnnn cy uxooaomin: nc-
funnnun:u yfnnan u ]o y nuiuu IIIunonnucfnuio: nonoy Iinnuf fo-
nfon]uano y]onon y noaniy nuny. 'u co nunu u:anionuau o nunnnu
io]o cy y ncfo no:o nocfo]uao y Hyon]n, Iuaocfnnn, Cnn]n, ^oconofu:n]n. ^o:-
|nciu ooaucf onau ]o conmfo fo nuno. onoc nui, io cy cuxunnunn no-
cfunnnnn I n II nnucfn]o, ono ]o iyafno conmfo.
Iunu nunu nn]o onau nnnnan:unn]u oo: iuonu. Iuonn cy noonufno ocnnnunn
iuo conmfu nunno ynuno. !uo iucin nonfn n:nu]u]y co, n::o)y ocfuanx,
Xn]ouionnoanc, Iyfo, Iao|unfnnu. Iofnocfunu co u ]o onao uaoio nnmo
iuonu, uan u cy onn unuc n:iyoonn fo ]o nxono uxooaomio noyuunuo
no:oiy!o. !uio onao, nocfonu oiunn:unn]u iuonu y Iinnfy u:anionuau co
o ono oiunn:unn]o y ]ynno] ^oconofu:n]n.
Cfunonnnmfno uno nuno y iaunno: ]o onao :o:ounnuio n nnnoao ]o no
coan:u. Iiono:ciy ocnony nuno unnnao ]o iu]oo nnfunnu. In:onnunu ]o
:ofou iucofnoi nunounuu iuio on co nono!uao oounno nonmnno n nnnoc.
Ioani noonnnonn nnnoc ycaonn!o u::ony. Iu:no] :unufcfnu n fionnno
onom!o o nonnufu unonnucfnuio nuno.
)ymfno uno nuno onao ]o n:u:nfo cfyifynuno. !uonu naucf ]o onau ]uiu
n :o!nu. !uoncio ocfo]uncfno ]o onao noo:u nunno :u ynunuo nuno:.
Iauuciu nooaoin]u ofoaononu ]o y noc:fno: iyafy. !u ]o :u nnnofu c:u-
fun ooio: nu :o:n, u iuu y:o o:y ]o nu:oon nu]io:nanionunn]n noioo.
Ioonuao co u ]o iu noconni n::o)y cnau ooi cnofu n oionnx :fnnx
nounniu. Y no:o nauunnno I nnucfn]o cuxunu iuu ]o yiyunnuau n ycio
nfno. Hun:o, :u]ono cu iuo: cy cuxunnunn oionn unnonnnnn, cnomfonnnn,
nocayiu, nono. Onu nuicu co nunymfu o nouofiu nauunnno II nnucfn]o. !u-
onciu noionoau y onocy cnooun o noanin: n:unn:u nuno :u fo noioono
io:naoico. I:iaou u ]o iu ucnoauiuo oio:no: n:onnno:, iuo n nuno: u
]o cno]o nounnio nuinu nu oouno:un u, nu uui n nu c:f.
Ioo iuu, :nuuu]ny yaoiy y ymfny niuan cy nncoin unnonnnnn. Onuiun
:uiyuui n:non:o nu ocnony :unny]y!nx noioonnx io:naoicu unnonnniu n:
no:onu uno nuno, u io]n cy nonu)onn y conono] Cuiun.
Y unonnucfnuio: nonoy :uooaononu ]o oinnufciu oicnun:n]u y Hyon]y, n
cfuano oinnufcio nncycfno nu Cnnu]y. 'ionuuo no:o onununo cy cu Iuaocfn-
no:.
Y no:o uno nuno nnc:o ]o no! onao y ynofoon. !oncfnao co y no cnxo. y
oiono:cio n y iuono] y:ofnocfn. !onm!oo nnc:u y oiono:cio cnxo noiu:y]o
u ]o u:nnncfunn]u y fo no:o ooo |yninnonncuau. Y iuono] y:ofnocfn
nnc:o co ioncfnao u noanuu iuono ycnoxo, cuuynu cno:on nu iuu...
O y:onn:u n nocaonnu:u nocfo]uu uno nuno !ofnn . Iu nnmo.
15
Ionnuf uno nnnnan:unn]o y Iinnfy ono ]o nao iyn-
nnx nooounu]u, iuio y ymfnono-noanfnuio] n nnnono]
oiunn:unn]n fuio n y nooaoin]n. 'o mfo cy fn nooounu]n
onan ycnomnn y unonnucfnuio: u:ooy oncfu ]o n:y:ofno,
n:u]y!n y nny u cy fuumo nunnno y yin: iu]onn:u
Iancioi ncfoiu onao n fonfon]uano n nonyaunnono :nufno :u-
o. 'o mfo ]o fu nunu onau ycnomnu noo:u yio yiynno oio
Suu ionnu, o iu]u cfuoi nucfnu oan:nuno ]o o:yafuf
oio:noi noonnnonoi nofonnn]uau nnacio oanno, uan ]o n
nao oinnufcioi oiunn:ufocioi y:o!u n cnunno nncfnfynn]o
iuu.
(Oic|ociu ncfon]u cfuoi Iinnfu)
1
Tradicija o ranoj dravi
I dinastija
Faraon Poreklo Grobnica Dogaaji
Ahe sin Narmera i Neithotep Abidos osnivaq dinastije
Horus er Abidos (57) prvi zabeleen pohod na Sinaj
Horus et Abidos (20) ekspedicija na Crveno more
Merneit etova ena Abidos regent Dena, sagradila grobnicu i u Sakari
Horus Den Merneitov sin Sakara (dugo), prvi prikazuje bela/crvena kruna, festivali
Horus Aneib oenio kraevskom princezom Abidos nemiri
Horus Semerhet uzurpator Abidos (9) nemiri
Horus Kaa Abidos (26) posledi predstavnik dinastije
Xooof n: Xuaniunucu n ^unofon n: Iinnfu fno u ]o Ion n )on
Iinnuf y]onnno iu ^onoc, ocnnnuu nno nnucfn]o. ^onoc ]o nooiao: ono
n: 'nnu, :ocfu y Ioo: Iinnfy. )ouonunmn co naucfn, y]onnno ]o :o:y n
nu :ocfy io co cycfnuy )oafu n )oannu ocnonuo nocfonnny ,,Ioan :n nan
^o:|nc. Jynny iunnny ]o no:ono o nnoi Hnaonoi iufuuifo. Y nonoy io]n
caon ufonuo ]o nofnn nuou ]yiu, u cauo ]o n aoiufo y !unun n Inoaoc un
ycnocfunuu fionuuio no:o. Ocnonuo ]o iu !oionaonoanc n cuiuno nnn
xu: nocno!on ooiy Ifux. Io:u ]ono] no:n]n yon]on ]o y 6S. ionnn o cfuno
nnnx nucu n ioionau oan:y +u]y:u. ^unofon cnooun u iu ]o yono nnacin
io. Cuxuon ]o y Cuiun. )unuc co iuo ocnnnuu I nnucfn]o no:no xo, no
cno] nnannn cnn Hu:ou. oionu ioonnnu ofionunu ]o y onocy.
Io c:fn ^onocu (xo) nauuo ]o oion cnn ]o. Cu: ]o, iuu co o:oiuo
naucfn, nauuo ]o 7 ionnu. oionu nauu oooaononu ]o onconno: iu)onnncio:
oaufnom!y, iuo n no]nn: oicnonnn]u:u nu Cnnu] n y Hyon]y. Hufnnc cu oionn:
n:ono:, io]n ]o nonu)on ]ynno o nnoi iufuuifo, cnooun o fonfon]uano:
mnoy nucfnu.
]ou ]o no cno] nnannn nucaono ]of. Iauuo ]o :uo o 2u ionnu n o oiono]
nauunnnn co :uao :nu. Cfoau o iouuiu cu oionn: n:ono: nonu)onu ]o oan:y
onocu, io ]o cu: ono cuxuon.
Iomfo ]o ono ofo iuu ]o nocfuo nu, :ocfo )onu nauuau ]o iunnu ^ononf.
!u:onn cyonn n nouufn cu onn: n:ono: nonu)onn cy y Cuiun. 'uio)o ]o
nonu)onu n ]onu cfoau cu iununnn: n:ono:. I:o iunno ncnncuno ]o y
uxununo] |o:n noimfono cfoao, io]o cn:ooan:y]y n:o Honf. Onu oin-
nufciu nauuiu ]o cuiunau no ioonnno, ]ony y onocy, io nounnu]y onn
nofxonnnn n: nucio nnucfn]o, n ]ony y Cuiun.
1
Ketrin A. Bard, Postanak egipatske drave, prevela Marina Adamovi Kulenovi,
Oksfordska istorija starog Egipta, Clio, Beograd 2004, 133.
16
+uuon )on, cfynnnmn nu nocfo, nonono ]o no]no oicnonnn]o nu Cnnu] cu
nno: u ocfnun nonaucf nu n:non:u :nnouau. ^uu ]o cuiuno ioonnny
y onocy, cuxuon ]o y Cuiun. 'oio: oiono nauo nomfonun ]o iyaf nncu.
I:nocnn nonno omuo ]o nu nocfo nomfo co ononno nnnno:o: n: nucio noo-
nno. oionu naucf onau ]o nuymununu ycfunnn:u cononnx no:u n aoiuannx
nao:onu.
nonnou ]o nu nocfoay c:onno Co:oxof. Co:oxof ]o ono y:ynufo n ouonunmn
co naucfn nuono ]o u co n:o oionoi nofxonniu n:onmo cu cno:onniu.
Iauuo ]o cu:o onof ionnu n oionu nauu nonu!onu ]o cfuann: no:nn:u.
I:o iuu !uu co no:no nu nouufn:u n nu no omfo!ono cfoao. Hu ]ono] o
cfoau nniu:un ]o :uiu]y cu ooio: Xoyco: n iuio nocn ooay iyny Iooi
Iinnfu. Io:u ^unofony nauuo ]o oio 26 ionnu. Cuxuon ]o y onocy. Ho-
:uuiu uxooaomiu oicnonnn]u ]o l99S. ionno nonono ncnnfnnuau oiony ioo-
nnny n omau o nonnx :uiyuuiu. Iuicu cuxunnuu no:o!nniu, iuu cy
cayio yon]uno y nny u cayno nauuy y :uioono: nnnofy, noinnyfu ]o nocao
nauunnno iuu !uu.
II dinastija
Faraon Poreklo Grobnica Dogaaji
Horus Hetephemvi Sakara (?) (38) osnivaq dinastije
Horus Raneb (Nebra) Sakara (?) (39) kult Mendesa
Horus Nineqer Sakara (?) (47) svedoqanstvo Kamen iz Palerma, festivali
.................
Horus/Set Peribsen Abidos (17) kult Seta
Horus/Set Hasehemvi Abidos posledi predstavnik dinastije
Ho:no o io]nx ]o omao no c:fn nocaooi nocfunnniu I nnuc-
fn]o, oionuuo ]o Xofonxo:nn, ocnnnuu II nnucfn]o. Iouufn cu oionn: n:ono:
nonu)onn cy y Cuiun y oan:nnn nnu:no Ynuc. oionu nauunnnu, io]u ]o fu-
]uau SS ionnu, :unmnau co nunnn: yuo:. ,unoy ]o cionuo iuon ouf.
Hu nocfo ]o omuo Iunoo io]n ]o nauuo S9 ionnu. ^noin nouufn nonu)onn y
Cuiun n cfoau ofinnonu y onocy noco oiono n:o. Io:u ^unofony Iunoo
]o nnnn]ufo nonoi iyafu ooonunuo cnofoi ]unu ^onoc.
Hnnouo ]o nauuo oio 17 ionnu. !u:on n: Iuao:u cnooun o oo]nn: oiu-
)u]n:u io]n o:nuuunu]y nono o 6. o 26. ionno oiono nauo. Oiunn:onuo
]o :noio |ocfnnuao io]o ]o nocnofno u:nn: oinnufcin: oonuncfnn:u. Ynnmfoo
iuu Shem-Re no:y]o co :u oiono n:o.
Ionocon ]o oionoun :u uniuano noanfnuio no:ono. Cuu co y: iuoncio
n:o :ocfo Xoycu cfunu n:o oionoi cynunniu, Cofu. )uiao, iaunno iuoncio
oonuncfno nocfu]o Cof. Cfoau cu n:ono: onoi |uuonu, io]u ]o nonu)onu y
onocy, cnooun o nunoono] no:onn y ao]uanocfn. Ionocon ]o noonufno ono
y:ynufo. Cuxuon ]o y onocy.
!uu ]o Xucoxo:nn cfynno nu nocfo :ouo co no:uounnfn iymoo: ycfuniu nu
conoy. Ycfunnnn cy ycnoan u co noon]y o noiumo nocfonnno ]yiu, o Xn-
]ouionnoancu (Hoxoo). O nooon |uuonu nu ycfunnnn:u cnoouo 2 cfufyo. Oou
nofofu nniu:y]y nuu, io]n nocn ooay iyny, u no un]n: noiu:u ny:o conounn.
Iofnocfunu co u ]o y cyiooy |uuonu n ycfunniu noinnyao nnmo o 17 uuu
yn. +uuon co ononno nnnno:o: Hn:uufxun n: iuoncio iy!o )ooi Iinnfu.
Hn:uufxun co c:ufu nofio: fo!o nnucfn]o.
Literatura
!ofnn . Iu, Iocfunui oinnufcio nuno, nonoau ^unnu u:onn!
17
!yaononn!, Oic|ociu ncfon]u cfuoi Iinnfu, Clio, Iooiu 2uu1.
I.I. nn]on, Icfon]u cfuoi ncfoiu, nonoo ^nocaun ^uionn!, Ioo-
iu l92.
http://www.touregypt.net/ehistory.net
* Early Dynastic Kings, Part I, First Dynasty By Marie Parsons
* Early Dynastic Kings, Part II By Marie Parsons
18
STARO CARSTVO
Iono cfuoi nucfnu ooyxnufu no:o o 26S6. o 2l6u. ionno n. n.
o. Iufn:o nauunnno III, IV, V n VI nnucfn]o. Ono mfo nono cfuoi nucfnu
u:aniy]o o unonnucfnuioi oou nn]o cu:o no:onu no]onnnu nu nocfoay,
no! y nno: oy nunoui y uxnfoifyn. ^o)yfn:, no c:o:o :uoounnfn u :u
cuno:onniu nunoonu nooau nu uno n cfuo nucfno nn]o nocfo]uau. ui ]o n
iuonciu o:nonnn]u ocfuau nu ncfo: :ocfy, y Inoo-xony nan Ioao: :ny.
Iono cfuoi nucfnu :u Iinnuf nocfunu yio u:ooo nnnonoi noc-
nonfofu n noanfnuio cfuonanocfn. )nunu ]o o:o nonfuan:onunu no naum!y
iuu, :u ioiu co c:ufuao u ucnoauno nufnnonn: :o!n:u. ,o:o: ]o yn-
unuau nnc:onu oanfu, io]u ]o oao: onunu no :ucay:n. Iinnuf ]o iofono ono
cu:ocfuaun n oo:ooun y oinny cno]nx iunnnu. Cfuno cnao nncy yionunuao
oiony naucf nu conooncfouno: |nio: n :ununo: :n]o:. Io:ono y nauu
cio: iyafy n oanin]n ounununo cy y y:ofnocfn n uxnfoifyn.
19
Staro carstvo u vreme III i IV dinastije
Veliki graditeski poduhvati Iono cfuoi nucfnu oaniy]o onconnu iu-
nfociu oaufnocf. Iunfocfno ]o onao y caynon nauucioi iyafu n o-
anin]o. Hun:o, iuoncio ocfo]uncfno onao ]o noo:u nunno :u ynunuo nu-
no:. C:ufuao co u ]o iu n:uoun n nofn)on o ooionu. On ]o ono noconni
n::o)y nnmnx cnau n yn. C:ufun ]o ]o:no: no:onu ionmnx oou, oonnoi
n:annuu Hnau, oo:oonocfn o nnonnx nonoiou nan iuino cfuno cnao. Cfoiu
cy iuy nciu:nnuno nouucfn no cu:o y foiy nnnofu, no! n no c:fn. o:y ]o
onau nu:oonu nu]io:nanionunn]u cuxunu, u conmfo iyafu :fnoi iuu ono
]o oion ioonn io:naoic. )ooofno io:naoicu ono ]o cu: iu. Jom :u nnnofu
unnuo :y ]o :o:y n yo no:uno :u fy :o:y. xnfoifonciu |o:u ioonnx
io:naoicu cfuoi nucfnu u:aniy]y co o |o:o unonnucfnuioi oou n no-
cfunu]y yno y nono ncfon]cio oou.
oserova stepenasta piramida Iouofui cfuoi nucfnu no:y]o:o :u nauunnny
]ocou, nocfunnniu III nnucfn]o. ^uu ]o ]ocoon nofxonni, Hooiu, ocnnnuu
nnucfn]o, y Torinskom carskom papirusu ncno ]ocoonu n:onu ufu ]o yoniu
ncnncunu nnonn: :ucfnao:. Hun:o, ]oco ]o nnn ycnomno noniuo ]ony noaniy
iu:ony iu)onnny nu cnofy, f:n. ]ocoony cfononucfy nnu:ny io]u co nuau:n y
Cuiun.
]ocoonu nnu:nu cucfunonu ]o o iu:onu :u u:aniy o nofxonnx nnu:nu
:nunnx o onoiu. ]ocoonu nnu:nu oo]n mocf cnufonu, u nncoiu ]o 6u m,
ocnono l1u x llS m. Ioonu ou]u nuau:n co no nnu:no:, ncno nnnou :o:o.
Ioonn io:naoic cunn ]om n yio iu)onnno. nfun io:naoic ono ]o onucun
:no:.
Iuu ]ocoono nnu:no, iuo n ofin!o :nuu y iu:ony, nnnncy]o co I:xo-
fony. I:xofon ]o ono nxonnn cnomfonni Xoanonoancu. )oi co iuonu o:non-
nn]u nuau:nau y Inoo-xony io ]o nomfonun ooi Ifux, Xoanonoanc ]o ono nonfu
ooiu cynnu Iou (Io-fy:). O ]ocoonu no:onu onu] nocaon oon]u cno no!n
:nuuu]. ]oco ]o nnn noniuo ]ono :uao cnofnanmfo y Xoanonoancy. I:xofon
]o no c:fn on|nionun n c:ufun ]o cnno: ooiu Ifux, iuo n :umfnfnnio: nncuu
n aoiuu. I:xofononu ioonnnu o unuc nn]o nonu)onu.
]ocoonn nucaonnnn, Coxo:xof n Xuon, nnxnufnan cy cfononucfy nnu:ny iuo
cfununy |o:y iuoncio ioonnno. ^o)yfn:, oyy!n u cy iufio nauuan
(no mocf ionnu), cno]o nnu:no nncy ycnoan u onmo.
Sneferuove piramide u Dahxuru i Meidumu ^unofon iuo ocnnnuuu uofnfo n-
nucfn]o no:no Cno|oyu. 'onncin nucin nunnyc fnn u ]o Cno|oy nauuo
21 ionno. )unuc co noy]o u ]o oionu nauu nomfo yno fu]uau. !u:on n:
Iuao:u nynu cnoouuncfno o 6 o 21 ionnu oiono nauo.
Iauunnno Cno|oyu ]o oooaononu noanio: iunfocio: oaufnom!y. Ioniuo
]o no nnu:no y )uxmyy, ]ynno o Cuiuo, n ]ony y ^ony:y, ]om ]ynnn]o.
Ono y )uxmyy unuc cy no:nufo no n:onn:u !nnu n Inonu nnu:nu. Inu
oon]u n:o ]o ]o cfonon nuinou nnu:no nu 2S nncnno no:oon, nomfo cy
yfn)onn ioncfyinn]cin noocfunn, u yiu no oo]n iouuiu ynyfu ]o:iu nn-
u:no. Y ono] nocaoo] nuau:nau co ioonnnu iuu.
!o]o cy fo uxnfoifoncio nonnno io]o ynon Cno|oy. Ino, on ioncfn uaoio
nnmo :ufon]uau o cno]nx nofxonniu. Ocu oionoi io:naoicu co nynu nu-
nno: ncfoi-:unu, u no iuo unn]o cono-]yi. Xu: nnu:no co nuau:n y: ncfouny
cfuny nnu:no, u no iuo io ]ocoono y: conony. Xu: nnu:no ]o y:au-
:o: nono:un cu xu:o: y oannn. Ono nonnno noonufno onunu]y no:ono y
nauucio: noc:fno: iyafy.
Hufuova piramida u Gizi Iunfociu ionnonnn]u n ioncfyinn]u io:naoicu
nnu:no ocfniau ]o cunmoncfno y no:o nauunnno Cno|oyonoi nucaonniu n
20
cnnu Xy|yo:.
Xy|yonu nnu:nu y In:n, nncnno l16, m n ocnono 2Su m
2
, nu]no!u ]o nnu:nu
y Iinnfy. Cucfunonu ]o o 2 Suu uuu iu:onnx oaoionu, nocouno fonnno 2, fonu.
Ioonu ou]u co no nnn nyf nuau:n y conmfy nnu:no, u no no nnu:no:
nan ncno nnnou :o:o. Ioonn io:naoic ooyxnufuo ]o ]om xu: nnu:no, xu:
y oannn n yio iu)onnno. Icfouno o nnu:no nynu]y co fn :uo, unuc
no:nufo iuo nnu:no iunnu. Ionu)ono ]o nnmo ouin io]n: ]o iu foouo
nyfonufn nooo: y ymfny ooionu. onoi :ucaynun :u ycnomno oionuuo iuo
no ncfoiu Xy|yono nauunnno ono ]o oion no:n Xo:nyny
Xooofon !oonc ]o y cfnun oinnufcin Xy|y. Xooof nnnonou u ]o !oonc
nauuo u ionnu. Y foiy cno]o nauo :ufnono ]o xu:ono, :uounno Iinn!unn:u
u nnnoco nfno n ofouo nx nu nncnann u. Innonouu n: Xuaniunucu
fnn u ]o u nu !ooncono] nnu:nn fu]uo 2u ionnu n u ]o y cnuio: fonyfiy
unao oio luu uuu yn. !u:on :u non:uo nnu:no unnnn cy onauunan
n: uon]cio nycfno. ui ]o ono n:iu)on n nocooun nyf :u nono: iu:onu.
Inu:nu ]o onau noninyfu iuo cfononnno, u fomionn oio n:iuo n:nocnan
cy l 6uu fuaonufu coou. )uo, Xooof nunon u ]o !oonc ono )un uonoi.
Cno]y !oiy nycfno ]o y no:of iuio on :y :uunau onono nonnu :u :unmofui
nnu:no. Icno noanio nnu:no nuau:nao cy co fn :uo, io ]o conmy
n:iunau ioono:onyfu !oonconu !oiu. Iocao oiono c:fn nu nocfo ]o omuo
ouf :y !o|on.
^oonn ncfonoiu|n co y :noio uo:y no cauny cu Xooofo:. Cu: iu:on ]o
onauuon n: iu:onoao:u y oan:nnn, u iu:oo :u onaufy onomono ]o n: ncfouno
nycfno. !uio ]o !oonc nauuo 2 ionnu, u no u, unnn co noonufnn]n: u ]o u
nu nnu:nn fu]uo no noinx ocof no nuocof ionnu. 'uio)o oo] unniu ]o
noynoanuun. Iocaonn nu nnu:nn cy nmonn nocao nocinx uonu, u cnuin
unni n:uo ]o nuoinuy y nufyn, ]o y fu no:onu nonun nn]o nocfo]uo. !uio
nonun nn]o nocfo]uo cy:nn ]o n noufui u cy fomionn oio n:iuo n:nocnan
l 6uu fuaonufu coou. Inuu o !ooncono] !oin ]o cfnu |oaiaono funnn]o.
!o|on nn]o ono !ooncon ouf, no! cnn. !ooncu ]o nu nocfoay nu]no nucaono
cfun]n cnn, u foi nofo: !o|on.
edefreove piramide u Abu Ravaxu i Zavijet el-Arjanu Xy|yu ]o nu nocfoay
nucaono cnn ]oo|o. On nnn y:n:u onnfof ,,cnnu ooiu Iou, io]n nocfu]o
cucfunnn oo nauuonoi n:onu. ]oo|o ]o noaoo non!n no nnu:no, ]ony nu
conoy n ]ony nu ]yiy In:o. ^o)yfn:, nomfo nn]o ono o:non, oiono ioonnno
nncy :unmono, u cuio|ui ]o omfo!on.
]oo|oy co nnnncy]o f:n. Pouka princa Haredefa. 'u noyiu ]o nu]cfun]n
nn:o onoi nunu. )o nuc ]o omau y nny nonncu n: no:onu Honoi nucfnu.
Hafreova piramida u Gizi ]oo|ou ]o nu nocfoay c:onno ouf, Xy|yon cnn,
Xu|o. Xu|o ]o cuiuno ]ony nnu:ny y In:n, nncnno l1S, m, ynnno cfun-
nno ocnono oio 2l m. 'o ]o yiu no noanunnn nnu:nu y Iinnfy.
Xu|oon ioonn io:naoic cunn ]oun oao:onf io]n co no nonunu nu yin:
:ocfn:u. Hun:o, ncno xu:u y oannn nuau:n co oio:un inn-uynu. |niyu
aunu y aono!o: noaonu]y cu ycio: iauno:, ynnno noio 7u m n nncnno oio
2u m. Onu |niyu ]o unuc no:nufu no iuin: n:ono: ,,c|nniu. Ioy]o co u
c|nniu n:u ani Xu|o. Iinn!unn cy c|nniy nu:nnuan ,,Xoo:xuf nan ,,Xoyc
nu xon:onfy.
!o Xooofu co iu Xu|o no:no iuo iu !o|on. Infoocunfno ]o u
Xooof no no:no c|nniy. Ono ]o nunoao no]onno ncfunnnuuo u nonoy]y iuio
Xooof nniu nn]o nn nnoo nnu:no y In:n, no! noonufno ono y oycny io]o
cy ocfu canuno. Hun:o, iuio co y no:o Hunoaoonono oicnonnn]o (XVIII noi)
:oiau nnofn iaunu c|nnio, y Xooofono no:o cniyno co :oiao nnofn n foao.
Io]onnn ncfunnnuun c:ufu]y u Xooof nn]o noaoo u nnmo o c|nnin n:
oanin]cinx u:aoiu.
21
Menkaurova piramida u Gizi Xu|ou ]o nu nocfoay nucaono cnn ^oniuyo,
Xooofon ^nionn. ^oniuyo ]o, iuo n oionn nofxonnnn, noniuo ]ony nn-
u:ny y In:n. Inu:nu ]o onau cucfunonu nofonno o iunnfu, :u u:aniy o
nofxonnx cucfunonnx o iouuiu. Inu:nu ]o no n:onn:n]u:u onau :uu,
nncnno 6 m n ocnono oio lu m
2
, n nocfunu nofouy :unx nnu:nu V n VI
nnucfn]o.
Xepseskafova mastaba u Sakari ^oniuyu ]o nu nocfoay nucaono cnn Uoncoc-
iu|. On oycfu]o o |o:o nno:no n y Cuiun nonno oio:ny :ucfuoy y oo-
aniy cuio|uiu, n:on:n]u 72 m x luu m. Iunn u:aoi ono nono |o:o ioonnno
unuc nn]o no:nuf. Ioonufno n:u no:o cu noiuino: nocio: in:o:.
22
Staro carstvo u vreme V i VI dinastije
Peta dinastija
Hramovi sunca i uspon boga Rea Ycnon nofo nnucfn]o onncun ]o y nunnycy
Iocfiu. 'o ]o :oniu nnuu cuiynonnx y nonoy cooi nucfnu, u :unncunnx
nomfo iucnn]o. Iuu co onn]u nu noy iuu Xy|yu, nocfunnniu IV n-
nucfn]o. Xy|yonn cnnonn nnnonou]y u:no nnuo iuio on oooononan cnoi
noucnoaononoi onu. ]oo|oonu nnuu nociu:y]o Iunofn, nonn cnomfonniu
ooiu cynnu Iou, u !o co cno]nfn cu ooio: n onfn fo]io oyy!o iuono.
Ycoiu|u, Cuxyou n Ho|oniuou. Ono ]o nu]cfun]n nofofnn :nfu o nonoo-
uno: :uuo!y. oionu ]o :u nn n:uau :ucnonufn nuno nono, V nnucfn]o, nu
nucin nocfo.
Y nonoy nauunnno V nnucfn]o ooi cynnu Iou nocfu]o nunnn ooi. C:ufuao
co u ]o ooi cynnu nun:no nnnofu n noiofuu cnnx nnonnx cnau. Io:u n::o)y
ooiu n iuu y :uioono: nnnofy ono ]o xu:. Cfoiu nocfunnnnn nofo nnucfn]o
y oycny iuo xu:ono nocno!ono ooiy cynnu. Xu: ooiu cynnu ooyxnufuo ]o,
yiaunno:, xu: y oannn io]n ]o y:au:o: ono nono:un cu ion: xu:o:. Ion
xu: nui oanionuo co noanin: nocfoo: nu io:o ]o ono nocfunon oooanci, cn:-
ooa ooiu cynnu. !uonn cy xu:y unnuan :o:nmno nocoo, caynnfoo n u:no
noiaono y no:o nu:nniu. ^uu ]o ooi cynnu ono nunnn ooi, :nuuu] aoiuannx
oonuncfunu fn:o nn]o ono yionon. ui mfu nnmo aoiuano cfunonnnmfno ]o nnmo
nonnao cno]o ooiono. Cfoiu iuonn ooiufo unnu]y n xu:ono onnx ooionu.
Ycoiu|o co c:ufu ocnnnuuo: V nnucfn]o. Io cno] nnannn ono ]o ynyi ]oo-
|ou, nocfunnniu IV nnucfn]o. Hu nuaocf, o nnnofy n nauunnnn Ycoiu|ou
:uao :nu:o. Io:nufo ]o u ]o noniuo ]ony nnu:ny y conono] Cuiun, iuo n
]oun xu: nocno!on ooiy cynnu y oycny, conono o Cuiuo.
Ycoiu|ou cy nu nocfoay nucaonan nno Cuxyo, u :ufn: Ho|oniuo. Y
xu:y io]n ]o noniuo Ho|oniuo nonu)on ]o ionyc u:nnncfufnnnnx oiy-
:onufu. 'n oiy:onfn cy nunun n:no :u noyuunuo oinnufcio ynuno cfuoi
nucfnu. ^oniuyxo ]o nocaon nocfunnni nnucfn]o io]n ]o noniuo xu:
nocno!on ooiy cynny. ^oniuyxoonn nucaonnnn no!o nnmo non:ufn xu:ono,
nuio iyaf Iou n uo ocfu]o uifyoaun.
Tekstovi piramida. Kult Ozirisa Iocaon nocfunnni nofo nnucfn]o ono
]o iu Ynuc. On ]o noniuo ]ony nnu:ny y Cuiun, nucnu: ]ocoono cfono-
nucfo nnu:no. Ynuconu nnu:nu ]o nnu un]u ]o ynyfumocf onau ncnncunu
'oicfonn:u nnu:nu, f]. :uin]cin: |o:yau:u io]o cy ooo:oo)nnuao iuon on-
cfunui y :uioono: nnnofy. !u Ynuc noncfono!on ]o cu ooio: Ioo: n ooio:
O:nnco:.
Iocio yuoo o O:nncy :uy:n:u nu]nunnn]o :ocfo y 'oicfonn:u nnu:nu. O:n-
nc ]o nno ono aoiuano oonuncfno y ooaucfn ncfouno )oafo. aoiuano oonuncfno
no:uno :u :o:ouy n no]unu:u y nnon io]o cy co foio: ionnu nonunuao.
'uiun ooi unnno co iuo nu]ooo omoo :u ynnno:uanoi ooiu :fnnx. Hu nuaocf,
|u:o u:no]u iyafu o O:nncy o unuc nncy onono u:]umono.
Mit o Ozirisu
Hu]o:nonn]o oonuncfno y oinnufcio] :nfoaoin]n, O:n-
nc ]o y noao: Iinnfy ono nnxnu!on iuo iaunnn ooi n cyn]u
:fnnx. Y:nuo ]o :u]ono cu ono: n ucfno: n nonono co
u)uo y noao!o, iuu ]o unfunu nnou onnnunuau. oi-
onu o O:nncy cucfunonu n: iuinx cnncu n |ui:onufu n:
oinnufcio innonnocfn nofnuo n: nao unoi nonou, no
Cfuoi nucfnu.
23
(+o]:o, ,aufnu iunu)
1
.
oionu iuno u ]o O:nnc ono oou n :yu iu Iinnfu. Iinn!unn:u ]o uo
:uiono, nuyuno nx iu]oy nnfunnu, nuinuo u nomfy]y ooiono. O:nnconu cocfu
n nonu I:nu onau ]o nn:o nouano cynyio n :u]io. Onu iuu ]o O:nncon
ouf Cof cionuo :unoy, yono iu n cunyi cu oionn: foao: ounno y Hna, noyfomnu
I:nu ]o ayfuau Iinnfo: funo!n :ynonono foao.
Cunyi ]o ofnaonno Hnao: y :oo n ono n:ouuon nu
cnn]ciy oouay io Inoaocu. I:nu ciaonn cunyi, uan iu Cof
nonu)o, ucio:uu foao nu l1 oaonu n u:ounu nx. I:nu
]o nofo: naonnau no :ounuu:u, funo!n u:oununo yono n
cuxuy]y!n nx ]onoi no ]onoi nu :ocfn:u nu io]n:u on nx
:ufoiau. (Y Iinnfy :ufo n:u :noio O:nnconnx ioonnnu). ^u-
my!n inan:u nu foao: yon]onoi ooiu io]o ]o nyonc cucfunno,
I:nu ]o onnnoau O:nncu
(+o]:o, ,aufnu iunu)
1
.
I:nu ]o n: O:nnconu foau n:nyiau nnnofno coiono, ynoau nx y cno]o n :ufy-
noau. )oi O:nnc oau:n y no:o:nn cnof, io nocfu]o iu :fnnx, I:nu co
cinnu y :ounun n u)u Xoycu. !ucnn]o !o Xoyc ufonufn nofnn Cofu, yonno
cnoi onu, n nofoufn iu y nycfny.
^nfo: o O:nncy Iinn!unn nucfo]o u oo]ucno y:nuo n u)uo nnoo foio:
c:ono ionmnx oou, nn uo:y c:f cfuoi iuu o:nuuunu nouofui :n:o, u
no]unu :auoi iuu nouofui noao!u.
1
ejms . Frejzer, Zlatna grana II, Prouqavae magije i religije, preveo sa engleskog
ivojin V. Simi, Beograd 1977, 28.
1
Isto, 29.
24
Privredna i dravna uprava u doba starog carstva
Izvori !uo n:noo :u noyuunuo oinnufcio ynuno cfuoi nucfnu y no:o
III n IV nnucfn]o foou no:onyfn, n::o)y ocfuaoi, fnfyao unnonnniu n foicf on-
oiu|n]o unnonnniu ^ouonu. :nnncfufnnnn oiy:onfn, nonu)onn y xu:y
Ho|oniuou, nunun cy n:no :u noyuunuo oinnufcio ynuno y nonoy nau-
unnno V nnucfn]o.
Biografija Meqena 'oicf onoiu|n]o ]o yo:un nu :nonn:u ioonnno unnonnniu
^ouonu y Cuiun. ^ouonu ]o ono cuno:onni iuu Cno|oyu. Iofnnuo ]o n: no-
]nnuioi cfuaonu. Y cno]o] iun]on nunoonuo ]o o :nuu nncuu o ynunuuu
nnmo iuonu )ooi Iinnfu. oionu onoiu|n]u nynu noufio o nncfnfynn]u:u,
no:u:u, iunnunn: nocfu]u:u cfuoi Iinnfu.
Uprava Y nonoy cfuoi nucfnu iu n iuonciu noonnu nuau:nan cy
co nu nxy ymfnono aocfnnno. !u ]o foon]cin ono naucnni cnnx ocycu
nucfnu n ucnoauiuo ]o cu :o!n io]u ]o onau nuifnuno unocoayfnu.
)u on ynunuo :o:o: onao auimo n nniynuo noo:u oaofnonn]o, nucfno
]o onao nooono nu u:nnncfufnnno ooaucfn, u iu co ocauuo nu oio:un
unnonnnuin unuuf. )nunnn unnonnnnn cy y no:o III n IV nnucfn]o onunn n:
oonu iuoncio noonno. 'u nuicu co nunymfu nouon o V nnucfn]o. uaunonn
iuoncio noonno co nonauuo cu nu]:nuuu]nn]nx |yninn]u.
Hu]no!n uyfonfof o cnnx nunnnx unnonnniu ynnnuo ]o no:n, oinnufcin ,,uu-
fn. ufn ]o ynunuo cnono: nan no]no: noanfnio: n ynyfumo: nan noo-
cio: noanfnio:. ,u ono :ocfo iu ]o onuo yo o nonoou. Caynou nn]o
onau onnnofnu, no! n:oonu.
Y nonoy Cfuoi nucfnu u:nn]u]y co cno nncfnfynn]o cncfo:u nofoono :u
u:no] n |yninnonncuo ]ono nuno. nunnu nnfnnnu, nunnu n:nnnu, mocf
noaninx iy!u cycfno, nonnnnn]ciu u:nnncfunn]u, no]ciu.
Ioo nauuu n nou, nocfo]uan cy ufun, :unufan]o n fionnn. Iufun cy
onan oouno:nn u nau!u]y noo: nunn ]onn: oao: cu nocou, u ]onn: oao:
fuio mfo cy unan nu nocon:u noanioocfo]nniu n nauuu. Hu nn:o, y
no:o n:annuu oio Hna iuu u nu non:u nn]o ono :oiy!, ufun cy onan
uniunonunn oio non:uu nnu:nu. ,u fu] cno] u nau!unn cy y xunn n oo!n.
!uo mfo nnn:o oiono:n]u nucfnu co :ucnnnuau nu uy couiu, u no nu uy
ooonu. Iooonu ]o onao n:y:ofno :uao n fo cy y iaunno: onan ufnn :uooonnnn.
Cu: Iinn!unnn y concfnono] :o:n nn]o :oiuo onucfn oncfnu, f]. nn]o :oiuo
onfn unnun nan nounun.
Oblici zemoposednixtva Y cfuo: nucfny cnu :o:u ]o nnnuuau iuy.
On ]y ]o :oiuo no cno]o] non ofy)nfn, f]. cfunnfn no :uiyn, fu]no nan nnno-
:ono uonufn... Y cymfnnn, :o:u co oanau nu no iufoion]o. nu iuony
:o:y, io]y cy oou)nnuan iuonn :o:ounnnn, n nu :o:y io]y ]o iu :o-
iuo ofy)nfn iuonn:u, xu:onn:u, no]onnnn:u... ,uiynnn fuino :o:o cy onan
ynnn u nunn nau!u]y oo)ono unonno.
25
Spona politika starog carstva
Y nonoy cfuoi nucfnu oicnonnn]o cy caufo nun iunnnu Iinnfu iuio
on co nnounnan :nnouan n yin ocycn io]nx y :o:n nn]o onao.
Iouofui cfuoi nucfnu, iuo mfo c:o no! oian, no:y]o:o :u nauunnny ]ocou,
nocfunnniu III nnucfn]o. )unuc ]o no:nufo u ]o ]oco oiunn:onuo ]ony oic-
nonnn]y nu Cnnu] un oounuu :nnouau n yinx cnonnnu. ]ocoono n:o
]o nofn)ono y ynnnn:u ouiu n fnin:u y Iun ^uixun nu Cnnu]y.
Iocfunnni IV nnucfn]o, Cno|oy fuio)o ]o oiunn:onuo ]oun noxo nu Cnnu].
'nin: n ouiu nuno ]o n: ynniu y Iun ^uixun. I:non cnoouo u ]o
ono:no |aofy o 1u au)u un oounuu nono iu)o n: non:ononuno cfuno
:o:o. !u:on n: Iuao:u cnooun o oiono: noxoy nu nocfo Hyon]o, n::o)y
nnoi n yioi iufuuifo, un oounuu :uooonniu, cfoio n yinx cfnun.
!u:on n: Iuao:u ooaonn naon o 7 uuu :uooonniu n 2uu uuu iau cfoio.
Iocaonnu Cno|oyonoi noxou ]o nonucf aoiuannx nucou n ononyaunn]u Hy-
on]o. Ioy]o co u y ono: nonoy cu ncfon]cio cnono nocfu]o nyon]ciu iynu
.
Xy|y, ]oo|o, Xu|o n ^oniuyo oiunn:y]y noxoo ]ynno o yioi Hnaonoi
iufuuifo, io ]o oou:onuno oinnufcio nucoo Iyxon. nxono nncycfno nu
Cnnu]y ]o cfuano. Inu]c ono:u]y n: ynniu y nyon]cio: oay non]cio nycfn-
o, 6 km conoo:ununo o oy Cn:ooau. !u:on :u iuoncio innono, iuynuiu
n uaonoanf, nu)on ]o n: Iun Xu:u:ufu, io]n co nuau:no n::o)y !onfocu n I-
nonoi :ou. Onunu]y nnao:ufcio n fionuuio no:o cu Inoaoco: y +onnin]n n
Ioao: y conono] Cnn]n.
Iocfunnnnn nofo nnucfn]o nucfunnan cy cnony noanfniy cno]nx nofxonniu.
Iuiu n fnin: n uo cy oicnaoufncunn y ynnnn:u nu Cnnu]y, Inu]c y y-
nnnn:u c:. o oy Cn:ooau, )nonf y ynnnn:u Iun Xu:u:ufu... Cuxyo ]o
cno]ono:ono oiunn:onuo ]oun noxo y :o:y Iynf, nocfo unumo Co:ua-
n]o, un oounuu nao:onnfnx :ofuau n :uunnu. Io:ofn n: no:onu nofo
nnucfn]o nonu)onn cy nu aoiuanfofy )uiau, y oan:nnn ^u:onoi :ou.
26
Lista kraeva
Trea dinastija
Faraon Graditestvo Ekspedicije Ostalo
Nebka grobnica u Sakari (?) Vadi Maghara, Sinaj (?) osnivaq dinastije
oser stepenasta piramida u Sakari Vadi Maghara, Sinaj period starog carstva
Sehemhet nedovrxena piramida u Sakari Vadi Maghara, Sinaj prazan sarkofag
Haba nedovrxena piramida u Zavijet el-Arjanu
Huni grobnica u Meidumu ili Sakari (?) stepenasta piramida na Elefantini
Qetvrta dinastija
Faraon Graditestvo Ekspedicije Ostalo
Sneferu Dahxur (Crvena p. i Kriva p.), Meidum Sinaj, Nubija osnivaq dinastije
Hufu piramida u Gizi Sinaj, rudnik sz. od Abu Simbela
edefre nedovrxena grobnica u Abu Ravax epitet sina boga Rea, pouke
Hafra piramida u Gizi Sinaj, Nubija trgovina Biblos i Ebla
Menkaure piramida u Gizi od granita Biblos
Xepseskaf mastaba u Sakari
Peta dinastija
Faraon Graditestvo Ekspedicije Ostalo
Userkaf piramida u Sakari, hram u Abusiru politika prethodnika Rea dravni bog
Sahure piramida, hram u Abusiru Punt
Neferirkare piramida, hram u Abusiru administrativni dokumenti vani za upravu
Xepseskare hram u Abusiru
Raneferef
Niuserre hram u Abusiru
Menkauhor hram u Abusiru posledi hram boga sunca
edkare
Unas piramida u Sakari Tekstovi piramide. Kult Ozirisa
Izvori
Xooofonu Icfon]u I, nonoo cu cfuoiuioi ^naun conn!, Honn Cu
l9Su.
Literatura
Juo:n ^uaoi, Cfuo nucfno, nonoau ^unnu u:onn! !yaononn!,
Oic|ociu ncfon]u cfuoi Iinnfu, Clio, Iooiu 2uu1.
I.I. nn]on, Icfon]u cfuoi ncfoiu, nonoo ^nocaun ^uionn!, Ioo-
iu l92.
]o]:c ]. +o]:o, ,aufnu iunu II, Ioyuunuo :uin]o n oanin]o, no-
noo cu oniaocioi nno]nn I. Cn:n!, Iooiu l977.
http://www.touregypt.net/kings.htm
* noiaoufn uaunio no:uno :u nocfunnnio IV n V nnucfn]o o ]n:n]u
)unu (Jimmy Dunn)
Ioaomio Junionn! ^unno cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! y foiy
:n:cioi co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS.
Ioaomio cu nounuu ). Cfo|unonn! ll.ll.2uuS. y Iooiuy
27
PRVI MEUPERIOD
Inn :o)ynono ooyxnufu no:o o oio 2l6u. o 2u. ionno n. n. o.
Iufn:o nauunnno VII, VIII, IX, X n XI nnucfn]o. Io]u: nnoi :o)ynonou no
ynon ^unofon, no! oinnfoao:n XX noiu.
Inn :o)ynono u:aniy]o no :uo noanno. Inu ooyxnufu u:ooo o XI
nnucfn]o, u yiu, io]u ]o ooo oiy:onfonunu, nufn oooy Xouiaoonou n
'ooo oio nonaucfn nu fonfon]o: Iinnfu.
Prvi meuperiod do XI dinastije ^unofon ]o cno]ono:ono nncuo u ]o 7u nauuu
VII nnucfn]o nauuao 7u unu. ^uu ]o n:]unu nofounu, onu ]o foouau u
nniuno nono ynyfumo nocfuonanocfn.
Inn :o)ynono ]o nono ononfuan:unn]o naucfn. !uon uyfonfof cauon,
oi ynooo ]uuu :o! nonnnnn]cio uncfoiufn]o. Hun:o, Iinnuf ]o u:anionuo
no iooiu|cio noanno ()on n Ion Iinnuf) io]o no:ono: nocfu]y noanfnuio
]onnnno. Cnuiu noannu ]o onau nooonu nu :uo u:nnncfufnnno-fonfon
]uano oiyio, f:n. no:o. Hu uoay no:o nuau:no co no:ux. Ho:ucn cy y cno]n:
yiu:u nuan n nnnnany n no]ny naucf. cuiynuan cy noo:, ionfoancuan f-
ionuuio nyfono, nu:nuan nniunnono cncfo:o, io:unonuan fynu:u concfnono
no:o... O no:onu nofo nnucfn]o iuonn co cno nnmo ocauu]y nu naucf no-
:uxu. Ho:ucn ]uuu]y cno] noaonu], noununu]y nnnof nu noy, noo: nnmo no
ynunu]y nu no, no! iu ioncfo :u concfnono nofooo. Ioauio co ocaoou)u]y
fyfocfnu nucio naucfn.
,u no:o nauunnno V n VI nnucfn]o cnfyunn]u ]o ]om onau cfuonanu, uan no-
cfunnnnn VII n VIII nnucfn]o, io]n cy :o:o: ynunuan n: ^o:|ncu, n:iyonan
cy ionfoay nu no:ucn:u. O no:onu no:no VIII nnucfn]o nonu nauuciu
iy!u co ]unu y Xouiaoono ^uinn. Onu] iu co nuau:no nu conoy Iinnfu,
oan:y yau:u y +u]y:. Iocfunnnnn xouiaoonocio nnucfn]o, io]y ^unofon o:-
nuuunu iuo IX n X nnucfn]u, no cno] nnannn cy onan y noiuinn: oonncin:
no:u:u cu nocfunnnnn:u :o:|ncio nnucfn]o. Xouiaoonounn cy ycnoan no
cno]o: naum!y y]onnnfn )on Iinnuf, uan nniuu nncy :uicnounan Ion:
Iinnfo:. 'u:o co, nocao yinx :o)ycoonnx cyioou, yuncfnau foounciu iy!u,
io]y ^unofon o:nuuunu iuo XI nnucfn]u. Y nonoy io]n caon nufn:o cyiooo
Xouiaoonou n 'ooo oio nonaucfn nu fonfon]o: Iinnfu.
Nedoumice moderne istoriografije o prvom meuperiodu ^noin :oonn oinn-
foao:n no:nnu]y!n co nu fuinu cnoouuncfnu iuo mfo ]o Proroqanstvo Nefer-
tija, nnn :o)ynono noc:ufu]y iuo oou oiono:cioi, iyafynoi n ymfnonoi
onuuu. Hun:o, y noouuncfny Ho|ofn nnnonou o :noin: noco!u:u io]o
cy noionao Iinnuf. cymno ionno, nooonno n:annuo Hnau, iau, :o)ycoonn
cyioon aoiuannx iocnouu... ^o)yfn:, onu] n:no nofnuo n: no:onu cooi
nucfnu n o unuc nn]o yfn)ono o io: nonoy Ho|ofn fuuno nnmo.
Iinnfoaoi Ufo|un ,u]oa:u]o noyuunu]y!n |ynouno nuau:o n: nnoi :o)y-
nonou n cuno:ono n:noo, u]o nomfo yiuun]y caniy. On c:ufu u ]o :u-
ncfu omao o ononfuan:unn]o naucfn n u ]o no ocno:umno. ^o)yfn:, y-
uann Iinnuf nocfu]o oiono:cin ]uun n iyafyno caononn]n. Io] cfunonnnmfnu
]o nono!un. ^ufon]uano cfuo foi cfunonnnmfnu onao ]o uaoio nononn]o no
y nofxonn: nonon:u. Onuino fno oiu:y]y nonu)ono ioonnno, un]n ]o
oo] y nno: :o)ynonoy nono!un n un]u ]o ono:onocf oou noio unn]o. Ufo
co fnuo iyafyo nnoi :o)ynonou ,u]oa:u]o co cauno u onu no noununu
nociy iyafyy cfuoi nucfnu. !yafyu nnoi :o)ynonou co oaniy]o nonn:
n:u:o:, nonfnfofo:. 'o ]o nuonu iyafyu.
Ho :ono:o o!n u cu:o n:non cooi nucfnu cnoouo o noco!u:u io]o cy
noionao Iinnuf. O fo:o nnnonou]y n n:non nnoi :o)ynonou, nu nn:o,
Anktifijeva biografija. nifn|n ]o ono ynunnni no:u I|yu n Xn]ouionnoanc
y ioo: Iinnfy. Cno]ono:ono ]o ufonuo nofnn no:u !onfocu n 'ooo. oionu
28
onoiu|n]u ]o cuuynunu nu ]ono: cfyoy ncno oiono ioonnno y oan:nnn Ia-
^ouao, Su km ]ynno o 'ooo. Inoiu|n]u cnooun, n::o)y ocfuaoi, iuio ]o nuo
iauonuo n iuio :y ]o nifn|n no:oiuo u nonnnn. ,u]oa:u]o, noyuunu]y!n
onu] n:no, n:non :uiyuui u ]o Iinnuf noionau in:u, uan u co fu in:u
nn]o u:anionuau o in:u nofxonnx nonou. Honnnu y nno: :o)ynonoy ]o
fu u in:y ncionm!unu]y aoiuann iocnoun u on onunuan concfnony naucf.
Hun:o, noio :ou no:o!n cauon:u n fu yaoiu yiaunno: nnnuu aoiuann: nnuc-
fn:u. Huunno, uio co noio cynocfunn onn: ,,ooounnnfon:u onnuo ]o cyono
iunon.
Rat Herakleopoa i Tebe oko prevlasti nad Egiptom Y yio: oay nnoi :o)y-
nonou nufn:o cyiooo Xouiaoonou n 'ooo oio nonaucfn nu fonfon]o:
Iinnfu.
Uspon Herakleopoa Y no:o no:no VIII nnucfn]o y Xouiaoono ^uinn, iuy
nu conoy Iinnfu, y:nno co nonu nauuciu iy!u io]y ^unofon nu:nnu IX n X
nnucfn]o:. Xouiaoonociu nnucfn]u ]o no cno] nnannn onau y noiuinn: o-
onncin: no:u:u cu :o:|ncio: nnucfn]o:. Hu nuaocf, nn cuno:onn onniu|cin
n:non, iuo nn ioonnno nocfunnniu nnucfn]o, o unuc nncy nonu)onn. Jo-
nnn n:non cy cno:onnnn nnnufnnx annu, nu nn:o, Pouka za sina Merikarea.
'oicf cnooun o cyiooy cu ]ynnn: foouncin: iuoncfno:, o nauucio: iyafy
n nooaoin]n, o nouy no:uno :u xouiaoonoacio cfnuuo cnofu. ^o)yfn:,
unuc co nocfunu nnfuo u an onu] n:no nofnuo n: no:onu nnoi :o)ynonou
nan nui iucnn]oi oou.
^unofon iuo ocnnnuuu xouiaoonocio nnucfn]o no:no iuu Xofn]u. oiono
iuoncfno nu conoy nonfn|nionuno ]o iuo ,,iy!u Xofn]u. Hu nuaocf, o cu:o]
nauunnnn n ionnu:u nauuu iuio Xofn]u, fuio n oionnx nucaonniu no :nu:o
nnmfu. Ioy]o co u cy Xofn n nucaonnnn :uy:oan ^o:|nc n no cno]o: naum!y
y]onnnan nocfo )ooi Iinnfu. Onu iuu cy noiymuan :uiocnounfn Ion:
Iinnfo: yau:o y cyioo cu foouncio: nauucio: iy!o:.
Uzdizae Tebe Y no:o cfuoi nucfnu 'oou, iuo nocfonnnu uofnfo no:o, onau
]o foi fo!ou:onn nonnnnn]cin iu. ^o)yfn:, nouon o nnoi :o)ynonou
noaonu] 'ooo ]uuu.
!uo ocnnnuu foouncio, ^unofonono XI nnucfn]o, no:no co ^onfyxofon I. Iauuo
]o nofnuocf ionnu, u oionu ioonnnu co nuau:n y noionoan Ia-'un|u, nu
:ununo] oouan Hnau, nucnu: xu:u y !unuiy. Inmo o ono: nauuy no :nu:o.
^onfyxofonu I nu nocfoay ]o nucaono cnn Info| I. Info| I ]o y cno]n: yiu:u
oo]onnno noaonu] ,,noanioi ynunnniu foouncio no:o n ,,ynunnniu cnomfonn-
iu. Iofononuo ]o uui n nu noaonu] ,,ynunnniu Iooi Iinnfu. oionu
ioonnnu nonu)onu ]o y noionoan Ia-'un|u. xnfoifonciu |o:u ioonnno
u:aniy]o co o |o:o nauucinx ioonnnu cfuoi nucfnu. 'o ]o ncfu ioonnno
ycouono y cfony, f:n. saf-ioonnnu. )uiao, Info| I no noununu cfna cfuoi
nucfnu, no! co un]o ocauu nu aoiuany funnn]y. ,u u:aniy o nauucinx
ioonnnu cfuoi nucfnu, Info|onu ioonnnu nn]o oiynonu cu:o iooonn:u no-
anioocfo]nniu, no! n iooonn:u oonunoi nuou. Info| I, iuo n oionn nucao-
nnnn, ncfnnu!o oinonuann nonfnfof.
Iocao nofnuocfoionmo nauo, Info|u I ]o nu nocfoay nucaono ouf Info|
II. Onu] ]o nauuo uui noocof ionnu n iofono nocfunno fo:oo ]uio 'ooo. Ion-
iuo ]o ioonnny y noionoan Ia-'un|u, iuo n cnofnanmfu nu Iao|unfnnn. In-
oiu|ciu cfoau, nonu)onu ncno oiono ioonnno, cnooun o foouncio] cnono]
noanfnnn. Info| II ]o no cno]o: naum!y y]onnno ]ynnn oo Iooi Iinnfu.
,ufn: ]o nu conoy :uy:oo no:y onoc, nu]:nuuu]nn]n u:nnncfufnnnn nonfu
cfuoi nucfnu. Y no:o noxou nu no:y cn]yf, io]u ]o nn:nunuau nxonny naucf
xouiaoonocio nnucfn]o, yau:n y cyioo cu Xouiaoonounn:u.
29
Rat Herakleopoa i Tebe Cyioo n::o)y Xouiaoonou n 'ooo fu]uo ]o o 9u
o llu ionnu. !uo nooonni ]o n:umau 'oou, io]u ]o no cno]o: naum!y y]onnnau
fonfon]y Iinnfu. Inmo o ono:o on!o oun iucnn]o.
Literatura
Ufo|un ,u]a:u]o, Inn :o)ynono, nonoau )unn]oau Cfo|unonn!
Oic|ociu ncfon]u cfuoi Iinnfu, Clio, Iooiu 2uu1.
I.I. nn]on, Icfon]u cfuoi ncfoiu, nonoo ^nocaun ^uionn!, Ioo-
iu l92.
Ioaomio Junionn! ^unno cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! y foiy
:n:cioi co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS.
30
NAPOMENA
'oicf io]n caon, u ooyxnufu ncfon]y |uuoncioi Iinnfu o nonou
Cooi o nonou Cuncioi nucfnu, :ucnnnu co nu cfun: ooaomiu:u io]o no
no:nu]y Oic|ociy ncfon]y cfuoi Iinnfu.
M.X.
31
SREDE CARSTVO
Periodizacija prema dinastijama
* Iono Cooi nucfnu (2u2 - l79)
Y ono: nonoy nauu]y XI n XII nnucfn]u.
Ocnnnuu XII nnucfn]o ono ]o :ono:xof I. !uo nonu nocfonnnu no:no
co If-funn, io]y ]o n:iuno oonuuoanni XII nnucfn]o. Io nauunnnn
:ono:xof, nauuo ]o oion cnn Conycof I.
Ujediee Egipta
,u nononno y]onoo Iinnfu no]onnn no:ucn cy onan :unnfooconunn
no cu:o un nooomuu nniunnono :ono n noinuu :o)ycoonnx cyioou, no!
n un cnunou nunnoi unuufu.
Iooy :u y]onoo Iinnfu nonoau cy nu iuu, Xouiaoono (IX, X nnucfn]u)
n 'oou (XI nnucfn]u). Y]onoo ]o nouoao oio Xouiaoonou un]n cy nauun
ycnoan u noioo ^o:|nc. Ocnnnuu xouiaoonocio nnucfn]o Xofn nn]o cu:o y]o-
nnno Iinnuf, noio ]o uui noiymuo u oononn ocnu]uuiy noanfniy cno]nx nofxo-
nniu. ^o)yfn:, no cno]y naucf nn]o ycnoo nonocfn :o!no :onuxo, nuounfo
foouncio. Cyioo n::o)y conou (Xouiaoono) n ]yiu ('oou) ono ]o no:nnonun.
O onn: ufonn:u cnoouo nu nufnncu. Ioyiu Inynou n Ioyiu xouiaoonocioi
nuu Xofn]u III cno:o cnny ^oniuy
1
. Y iu)uncio: ufy iuo nooonni ]o n:u-
muo nocfunnni XI nnucfn]o ^onfyxofon II. 'oou no:onyfn u nocaon cyioo
nn]o ono n::o)y nauuu Xouiaoonou n ^onfyxofonu, no! n::o)y :onuxu no:o
Cn]yf n ^onfyxofonu. Cu: Xouiaoono ]o nuo oo: niuino oooo oio 2u16.2u1u.
ionno n. n. o.
Iomfo ]o ^onfyxofon nonono y]onnno Iinnuf, nocfuo ]o oonuuoanni Cooi
nucfnu.
Unutraxa i spona politika Sredeg carstva
Iocfo]o no fononnn]o nauuu Cooi nucfnu.
l. on]onfunn]u nu cnony noanfniy (ufonuu)
2. on]onfunn]u iu omunuy ynyfumnx nooao:u, f]. nnfuu nocno-
nfofu :o:o.
+uuonn XI n XII nnucfn]o io!y uo nu cono, conooncfoi n mno
co iu Cno-nuaocfnncio] oouan. Hunoonu fonfon]u nn]o onau fu]no ocno]onu.
Hu onn: nocfon:u Iinn!unn cy ocfunuan iunn:ono n ononan nu naucf coon
ouno yo, io]n cy nocnan unnonnnuio fnfyao iuo n y Iinnfy.
Ioy:n:unn cy n no]nn noxon nu Hyon]y. Y Hyon]n nncy nocfo]uan u:nn-
]onn nonfn, u :o:u ]o onau ooiufu n nn:u:nnu :u oicnaoufunn]y. Iinn!unn
nony nu ]yi no un fu]noi ocnu]uu onoi nocfou, no! un :aufu, caono-
nuuo, n]u:unufu, :uunnu, :no:nncu, uno cnuio. Io:u cfun: Iinn!unn:u
fonfon]u Iinnfu nocfnuau co cno o nnoi iufuuifu. Ooaucf n::o)y n-
noi n yioi iufuuifu nu:nnuan cy Iunuf (unumn cononn Cyun), oi :o:y
o yioi iufuuifu !ym. Iocoono nnfoocunfun :u nauuo Cooi nucfnu
ono ]o nocfo nnoi n yioi iufuuifu. )u on ooo:oonan n ocniyuan nyfono,
ionfoancuan n cnounan yau:ui nyon]cinx nao:onu, |uuonn cy o nnoi o y-
ioi iufuuifu n:iunan nunuocf fn)unu
2
. 'n)unu Co:onu, io]u co nuau:nau
nu cu:o: II iufuuify, onau ]o ]onu ncfu iaunnoi mfuou cnnx fn)unu onoi
noyu]u. Ocnono fn)unu cy unuc cuuynuno n nocfunu]y o:oi-oao no]no
uxnfoifyo.
1
Pogledati: 2.2. Izvori za srede carstvo
2
Ove karaule predstavaju vojne baze koje xtite odreenu teritoriju i trgovaqke puteve
32
)u on co cfnonau :o!nu nunu, |uuonn Cooi nucfnu :ouan cy
y:nnfn :n]ufo nu conoy, iuo n no:uxo, io]n cy ]om ynoi n:uan noaniu oo-
iufcfnu n nnnufno no]cio. Iomfo ]o :o:o: onao fomio ynunufn cu iu]oi
]yiu, n: 'ooo, |uuon :ono:xof I, ocnnnuu XII nnucfn]o, o:nonnn]y coan nu
cono. Honu nocfonnnu nuau:nau co Su i: ]ynno o ^o:|ncu, u nu:nnuau co
,,:ono:xof nf funn nan ,,:ono:xof y]onnnfo no :o:o. Y y ]o nocoon
no n nuaomfno nonfuano n aoiuano u:nnncfunn]o. Iomfo ]o nofouo u:n-
]ufciu nao:onu, io]u cy ocoonu :u no:o nnoi :o)ynonou, n nomfo ]o :umfn-
fno iunnny no:u Cnnu]y, :ono:xof ]o ycnoo u co n:oon cu nooao:o: )oafo.
Y oiono no:o n:iu)on ]o ,,Iauuon nyf, f]. nn: yfn)ou iu Cnnu]y.
Y no:o nauunnno XII nnucfn]o cnonoonn cy noanin :oanounnonn uonn nu
nocfoy +u]y:u n ]o:oy ^onc. ,uxnuy]y!y ncymnnuy cfnoono ]o nnmo
oounnnx nonmnnu. Y fo no:o nuu n nauncio nucounuu ]ynuiu, nunnx
Iinn!unu, nu cono n nocfo )oafo. Y |u]y:cio: nocfoy ]o n:iu)on nnn
iu cu younncfnuin: nauno:. )oi cy iu Iinn!unn nu:nnuan ,,Xofon Conycof
nan ,,Co:ocfncon cnoio], Inn cy iu :nuan !oionaonoanc (unumn !uxyn). Y
xu:onn:u onoi iuu cuuynuo co ionyc oiy:onufu, io]n ]o :nuuu]un :u oion-
cfyinn]y xu:onnoi nnnofu n xu:onno u:nnncfunn]o
3
.
^uu ]o :ono:xof I ycnoo u yiymn conuufncfnuio fono no:uxu n cfnon
:o!ny nuny, nnui, no:ucn cy cuuynuan aoiuany uyfono:n]y. )u on omno
nnfuo no:uxu Conycof III ]o n:nmno noaniy u:nnncfufnnny o|o:y n
unfuny :o:y nooano nu fn oiyiu. Cononn, Con n Iaunu ]yiu. Cnuin
oiyi ]o n:uo cno]y u:nnncfunn]y, un]n ]o :uufui ono nniynuo noo:u,
omunuo cycinx nnfuu, onunuo nniunnonnx cncfo:u. Onn: cy no:o iuo
u:nnncfufnnno ]onnnno n:iyonao cno] :nuuu] n ocfuau cy cu:o n:onu fon-
fon]uannx noannu ynyfu Iinnfu. Honn unnonnnnn onan cy xo:ononycn. yn
io]n nu noaonu] nncy oau:nan :uxnuy]y!n cno: ,,nao:onnfo: nooiay, no! :u-
xnuy]y!n nauuono] non. Cu:u caynou nn]o onau nucaonu. Iomfo cy iyonao
fonfon]o n ooiufcfno, cfuo noonno cy nocfu]uao. O no:onu Conycofu III
no:uxu, iuo nocoono iufoion]o unnonnniu, y Iinnfy nnmo no:u.
Herodotovo svedoqanstvo o Sredem carstvu
!uo ]onoi o nocfunnniu XII nnucfn]o foou no:onyfn :ono:xofu
III. :ono:xof III nauuo ]o nu noau:y n: XIX y XVIII noi n. n. o. Ioo ocfuaoi,
uo ]o u co n:iun uynonn unnnnf, io]n ]o no:nuf n iuo Inu:nu Xunuu.
Xooof nnmo, nouon o luu. iunyfu, u ]o |uuon ^onc (:ono:xof III) uo
u co cuiun ]ono nono]o nu conono] cfunn xu:u ooiu Xo|ocfu (Ifux)
4
,
ncionu ]ono ]o:oo n noniny nnu:no. Xooof, uo, iuo o uyy unfnuioi
cnofu, no:no unnnnf, io]n ]o n cu: nnoo. Onu] unnnnf cucfo]uo co o Suuu
ou]u, o io]nx ]o luu onao no :o:o:, u luu n:nu :o:o. Y no:o:nn: ou-
]u:u onan cy cuxuonn |uuonn n cnofn ioionan
5
. Onnc io Xooofu nunon
nu :uiyuui u ]o iu)onnnu :ouau onfn oio:nu. )yio nuyunnnn cy ocnounnan
nocfo]uo ]ono fuino iu)onnno n :oiy!nocf u ]o Xooof nomfo fuio cno]n:
oun:u nnoo. ^o)yfn:, l9ll. ionno nonu)onu ]o ]onu noionoau nnanio:
uxooaomio oicnonnn]o, io]y ]o nonono yfo:onnuu oinnfoaoin]o +annoc
Infn, nu nocfoy Xunuu
6
. Yfn)ono ]o u ]o y nnfuy ioonnnu :ono:xofu
III. 'y ]o ono noninyf oio:un :uynoio]onn io:naoic, xu: n ioonnnu, y nny
nnu:no n:on:n]u l2uSuu :ofuu. Hu ocnony :uooaomin +annocu Infn]u
cuno:onn ncfunnnuun nununnan cy fon:on:nonuany ioncfyinn]y foi io:-
3
Tako na osnovu Papirusa iz Kahuna saznajemo da su hram pomagali mesari, pekari,
udi koji su se brinuli za rogatu stoku...
4
Herodot pixe, poqev od 99 kaputa, da je faraon Min (Menes) sagradio jedan hram
posveen bogu Hefestu (Ptah). Kult boga Ptah, qije se svetilixte nalazilo u Memfisu,
naroqito je poxtovan u vreme vladavine XII dinastije.
5
Bog Sobek je predstavan u liku krokodila
6
Havara se nalazi 80km juno od danaxeg Kaira. To je prostor jugoistoqnog Fajuma.
33
naoicu. Infoocunfno ]o u cy co ioncfyinn]u n Xooofon onnc noyuuan.
nfnuin nncnn )noo n Cfuoon fuio)o cnoouo o unnnnfy.
Y cno: oay Xooof iunyfo o lu2. o llu. nocno!y]o n:nocno: Co-
:ocfncy III (Conycof III). Onu] Xuaniunumunnn fnn iuio ]o Co:ocfnc cno-
]ono:ono nou:no Cinfo n 'uuuno, u iuo oiu: fo:o nunon cfyoono io]n cauno
noooy oinnufcioi |uuonu, u io]n co :oiy nnofn n y Xooofono no:o nu noc-
foy io]n cy nucounuan Cinfn n 'uuunn. ^o)yfn:, unuc ]o yfn)ono u nu no-
yu]o Cinfn]o n 'uin]o Iinn!unn nncy iounan. ^uu ]o Co:ocfnc III cnonoo
fonyfno noxoo nu ]yi, cono n conooncfoi, nu]no!n ocnu]uu ono ]o 'yf:oc III,
io]n ]o cfniuo o Iy|ufu nu conoy n o uofnfoi iufuuifu nu ]yiy. Y :oono]
ncfonoiu|n]n ycno]ono ]o :nmoo u ]o Xooofono cnoouuncfno y cfnun
onunmn:u: nu )un]on noxo nofnn Cinfu. Hun:o, Xooof ]o noaoo noiu:ufn
u ]o n no )un]u onao noaninx ocnu]uuu, io]n cy ycnoan ocno]nfn noio ooaucfn
io]o ,,noanin iu nn]o. Huyunnnn cy nofnnan Xooofony n:]uny u ]o nuicu
oinnufcinx nauuu onau u co no oionuuno: noxoy nocfunn iunnunu cfoau cu
anionnn: nocfunu:u. ,uufui cfoao nn]o ono cu:o u o:o)n, no! n u cno-
]n: nufnnco: nocaunn onao ocnu]uo onao noxo nauuu, io]n iu ]o nonono.
^oiy co nu!n nu]nnmo nu nocfoy Cnn]o n Iuaocfnno.
Xooof y ]ono: oay nnmo o ofnnuio] no:n !oaxn)unu
7
n Iinn!unu.
!uo oiu: fo:o, noo ocfuaoi, nunon unonnny u co ]oun n yin nuo
ooo:y]y. ^o)yfn:, y nnfuy ]o Xooofonu n:nocn]u n funnn]u. I::o)y onu
nu nuou nn]o :oiao onfn nniuino no:o, co: :onu u cy noin y:ofnnuin no-
:ofn noio Xofnfu n: Iinnfu ocnoan y ooaucf !oaxno. )oo o ooo:nnuy :ono
onfn :nuuu]un u nu nocoun nuunn oon:o ofnnuiy nnnunocf Iinn!unu.
Iinn!unn cnuu]y y xu:ncio-co:nfciy iyny nuou. Iocfynui ooo:nnuu :u
Iinn!uno ]o n:uo nuounfy nunnocf, no cu:o :onnnnciy, no! n :ooi nocoono
uncfo!o io]u ]o nnmo :unuau y no]u: ofnio n iyafu. Y nonoy Honoi nucfnu
nocfo]uo ]o oonuu] u co no cnmofiy onfio cnn: nonn]ufon:u ocouo ocnu
muiu. Hun:o, Iinn!unn cy noaoan cno u :uooaono, u onao ]o nunno oooaonnfn
ioanio ]o onao :fnnx. Io]nnnn cy nocnan muio noooono nu ionu, iuo n nu
ion:u. Ono ]o n:uao :u nn u :ucfumn nofonnn]uano nonn]ufoo. Uuio cy
oconuan cu:o onn:u io]n cy onan ooo:unn, ]o cy n: onan ]onuin. Ocfuao cy
onnonfnuan nu yin nuunn. Cu:u oinnufciu no]ciu ]o onau ooo:nnunu no
iuinoi noxou.
Trgovina
Y no:o Cooi nucfnu muy co fionuuio oicnonnn]o y Iuaocfnny n
Cnn]y. 'uio y iuonn:u Inoaoc n Yiunf cy nonu)onn no:ofn cu n:onn:u
|uuonu XII nnucfn]o. O no:n, fuio)o, cnooun Priqa o Sinuheu
8
, io]u nofnuo c
nouofiu nauunnno XII nnucfn]o.
'ionuuio no:o onununo cy cu Iunnaono:, !nfo:, Hyon]o: n :o:o: Iynf
(unumu Co:uan]u y ncfouno] |nnn).
!uo naonnn nyf ioncfnao co Inono :oo. !onfoc cu oouao: Inonoi :ou,
f]. cu ayio: Iun Iucyc, nono:nnuo ]o Iun Xu:u:uf, y io:o co nuno iunnf.
auoucfo co nuno n: iu:onoao:u y Xufnyoy.
Religija, religiozna kievnost
Y no:o Cooi nucfnu ]uuu iyaf O:nncu, un]n co iyafnn nonfu
nuau:no y onocy. 'uio)o noiy]o co iyaf ooiu :onu, foouncioi oonuncfnu, n
iyaf ooiu ^onfu, ooiu ufu.
7
Naseavali obalu Crnog mora
8
Pogledati: 2.2. Izvori za Srede carstvo
34
Y ono: nonoy :ou co oanino:nu innonnocf. Inu:no, io]o cy non:uan
nauun V, VI n VII nnucfn]o, onao cy ncnncuno u:nn: ou]uannu:u. Y no:o
Cooi nucfnu :uin]cin foicfonn co ncnncy]y nu ynyfumocfn ionuoiu
9
. )-
nonn ionuoi ono ]o cu ynyfumo cfuno ncnncun ou]uannu:u, io]o cy foouao u
noio]nniu cuuynu]y o nncoiufu, ooaocfn. u :y o:oiy!o u mfo auimo no)o n:
onoi y onu] cnof. Ynfununo cy iooiu|cio iufo :uioonoi nnnofu iuio noio]nni
no on :uayfuo nu cno: nyfy o oonuncfnu. In onnx foicfonu ono ]o u o:oiy!n
noio]nniy u co n:]onuun cu oonuncfno: y :uioono: nnnofy. Inanio: unnu
:fnnx, noo ocfuaoi y: noio]nniu cy cfununo n ymuofn |niyo. Ono |ni-
ynno n:uao cy ooani :y:n]o n onao cy nuunono o iou:nio nan u:nnx ncfu
:oioi iu:onu. Iniu:uno cy cu noimfonn: yiu:u. Jonu yiu nn :ofniy,
yiu nayi, u noio u:onu ]o noouuonu foonnu cu :nono:. Ymuofn |niyu
ocaoou)uau ]o noio]nniu fomioi uu y :uioono: nnnofy. Y ]ono] ioonnnn
nonu)ono ]o S6 |niynnu. :u cnuin un no ]onu. Y ono: nonoy nucfu]y n
Inc:u :fnn:u n !aonofnn foicfonn.
Materijalni ostaci
Iauun XII nnucfn]o o :ufon]uannx cno:onniu cy ocfunnan fn)uno,
iuono, xu:ono y 'oon, !unuiy n yicoy. 'oou no:onyfn xu: ^onfyxofonu
II y )on oa Iuxun. Cno]ono:ono cy iunan nnu:no.
nfoufyu.
I. I. nn]on, Icfon]u cfuoi ncfoiu, nonoo ^nocaun ^uionn!,
Iooiu l92.
http://www.resham.org.il/ad/egypt.htm
Ioaomio.
Junionn! ^unno cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! y foiy :n:cioi
co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS.
9
Vixe o ovome pogledati: 2.2. Izvori za Srede carstvo, Religijski tekstovi, Tekstovi
kovqega; 2.3. Izvori za Novo carstvo, Kiga mrtvih, Uxabti figure
35
DRUGI MEUPERIOD
Osvajae Egipta od strane Hiksa
Iocao c:fn :ono:xofu III, nocaooi :nuuu]noi |uuonu XII nnuc-
fn]o, oau:n o cauoou nonfuano naucfn. :ononxof IV ono ]o nocaon
nauu XII nnucfn]o. 'oio: nauunnno XIII nnucfn]o no:nn cy nocfunuan
n :ouan nauuo, io]n cy n:uan cu:o no:nnuany naucf. Io]ciono)o n ufnnnn,
cfunnonnunn y Hyon]n, oau]y no:unncno o nonfuano naucfn. Hoin o nx cy
co uui :u fu]no nucfunnan y Hyon]n. 'n)uno, n:iu)ono yn ncfouno iunnno,
onao cy nan nunymfono nan nui nncy cfoio ionfoancuao ono io]n cy yau:nan
y :o:y. !ununcin no:un yau:nan cy y :o:y nofnyno caooono, io cy co
nucfunnan n cfuan ounnfn fionnno:, :o:ouo:, :unufcfno:. Iuo: ]oun
o nx, Khendjer, ]o nocfuo iu. !u]o: nauunnno XIII nnucfn]o caono ]o
yi nono ycfunuiu n :o)ycoonnx cyioou. Ioonufno co nu fu] nono onoco
oiu)u]n onncunn y Proroqanstvu Nefertija n y Pouci Ipuvera
10
. !oncfo!n co
cauooo: Iinnfu no:uciu nao:onu cu Cnnu]u iu]o: XVIII noiu n. n. o. ynuau
cy y ncfouny )oafy. iynu nao:onu io]y cy Iinn!unn nu:nnuan ,,xniuy-xucyf
nan ,,iocnoun nycfno. Ioonufno ]o n: foiu nucfuo ^unofonon n:u: Xnicn
mfo :nuun ,,:unononnnn nucfnu.
Xnicn cy Iinnfo: nauuan lu ionnu, fuunn]o o l7uu. o lu. ionno n. n. o.
Innuu]y ciynnnn co:nfcinx nao:onu. Y no:o iuu cy noy:oan ionfoay nu
Iinnfo: nn]o nocnoouon nniuiun uf. Cu: nxon oau:ui ono ]o fnx n iofono oo:
niuinoi ofnou cy noan nu nocfo nonfuano n ncfouno )oafo, u nofo: n y
ynyfumocf Iinnfu. Io cno]y naucf nonoan cy fonfon]y io]u co nocfnuau
cno o iuu !y:o y coo: Iinnfy. fo ]o onau ]ynnu iunnnu. Ocnonuan cy no
nnucfn]o, XV n XVI.
)oi cy co Xnicn yfnnan nu nocfoy ncfouno, :ununu )oafu nuau:nau co y
yiu:u o:u!o nnucfn]o, XIV. Iocfonnnu XIV nnucfn]o ono ]o iu !conc.
Iocfo o !y:o o Iao|unfnno (I iufuuif) ono ]o no naum!y foouncio nnuc-
fn]o, io]y ^unofon nu:nnu XVII. Y ono: nonoy Hyon]u co nnmo no nuau:n no
nxonno: naum!y Iinnfu. 'y co cu:ocfuano u:nn]u o:u!u iuonciu nnucfn]u.
Ionfu fonfon]o Xnicu nuau:no co y nuncy. Onu] iu, nomfo co nn]o fuuno
:nuao io co nuau:no, ono ]o onni:u cno o l96. ionno. Hu ocnony ncionunuu
uycfn]cinx uxooaoiu nu nocfoy ncfouno )oafo, io]o ]o nonono ^un|o
Infui, yfn)ono ]o u co nocfonnnu Xnicu nuau:nau io n unumn iu 'oa-
oa-)uou.
Xnicocin nauun, cfynnnmn nu nocfo, noy:oan cy nucao)o nooaoin]y, fnf-
yaufyy, nauucin iyaf o cno]nx nofxonniu. Y no:o Xnicu nonono cy
nonncunu :noiu oau Cooi nucfnu. !uo nn:o :ono:o nunocfn uynonn
:ufo:ufnuin nunnyc Inn, io]n cunn u:no |o:yao n nouuyno. Xooof no
iomn :noio iuu fnn u cy Xoaonn noy:oan :nuu n: ioo:ofn]o o Iinn!unu.
Cu:n Xnicn onan cy y oon: onocn:u cu 'oounnn:u. XVII nnucfn]o nau!uau
]o noo: Xnicn:u.
,nuuu] xnicocio nauunnno ]ocfo y caoo!o:.
Iinn!unn no oauciu Xnicu nncy ioncfnan ioo. C no]uno: iou
]unu co n ynofoou noioannu, mfo ]o onoao o no]uno ionno n yinx
nomfnnu ufonuu.
Xnicn cy ycnoan u ofnoo Iinnuf :u cnof n u noiuny Iinn!unn:u u
co fonfon]o, io]o co no nuau:o y cucfuny Iinnfu, :oiy yiyunfn y cuc-
fun :o:o. Xnicn cy noo fonfon]o Iinnfu nucfunnuan n nocfo
Cnnu]u n oo nocfou no:u Iuaocfnnn. ,uuo!o co no]u o :oiy!nocfn
cfnuuu nucfnu, f]. noanio nuno io]u co :ono nofo:ufn n nun
nnonnx oinnu :o:o.
10
Pogledati: 2.2. Izvori za Srede carstvo
36
Skarabeji
'oou no:onyfn u co y no:o Cooi nucfnu, nuounfo :u nono
nauunnno Xnicu, ]unu nonu iufoion]u cno:onniu ciuuoo]n. Ciuuoo]n cy
nouufn io cy ncnncunu n:onu n fnfyao unnonnniu n :nuuu]nn cy :u noyuunuo
u:nnncfunn]o. Inn ciuuoo]n no]unnan cy co oio 2uu. ionno n. n. o., u
nonu)onn cy y ioonnnu:u nonu n onu nnnnx ymfnonnx cao]onu. Oio 2uuu.
ionno nouny u co ioncfo iuo nouufn. )oiounn]u ciuuoo]u nofnuo n: no:onu
nauunnno Xnicu nocfunonu ]o yciu |niyu io]u cfo]n n :uooaonono ]o
n:o n fnfyau iuinoi unnonnniu.
nfoufyu.
I. I. nn]on, Icfon]u cfuoi ncfoiu, nonoo ^nocaun ^uionn!,
Iooiu l92.
http://www.resham.org.il/ad/egypt.htm
Ioaomio.
Junionn! ^unno cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! y foiy :n:cioi
co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS.
37
NOVO CARSTVO
Periodizacija prema dinastijama
* Iono Honoi nucfnu (lu - lu7u)
Y ono: nonoy nauu]y nnucfn]o XVIII, XIX n XX.
Iocfunnnnn XVIII nnucfn]o (lu - l292) cy x:o:o, oion cnn :on-
xofon I n 'yf:oc I
11
. :onxofon I n:iuno ]o nocfonnny y 'oon. Y
oinny XVIII nnucfn]o u:aniy]o:o nocooun nono io]n nu:nnu:o u:u-
ncin:. Iocfunnni foi nonou ]o :onxofon IV (Ixnufon), io]n ]o :u
nony nocfonnny y:oo Ixnufon, unumu 'oa oa :unu. !uo nucaonnio
:onxofonu IV foou no:onyfn C:oniuy n 'yfuniu:onu.
Iocfunnnnn XIX nnucfn]o.
Xoo:xoo (lS12 - lSSS)
- u:nnncfufnnno o|o:o, o|o:u no]cio, noociu o|o:u
- o:un noxo nu Cnn]y, nooou nu Xofn:u
- Hyon]u (xu: Cncay), oicnonnn]u y Iynf.
Iu::oc I (lSSS - lSS7)
- uu o|o:u no]cio. nooau nu S ionycu cu ]onn: ooo: iou,
cnonn]uanu iuu, nu]u:nnnn, nocuo uynu]y fn)uno.
Cofn]u I (lSS7 - lSl7)
- no]nn noxo nu Cnn]y. noo y unnnny ^oino, nofunnno aonnfcio
ino:ono, :uy:oo nncfunnmfo 'n n ooo:oono no:ocin nyf :u Cnn]y
- onounn]u nofnn ycfunniu, y]ononnx ino:onu Iuaocfnno. :uy:oo Xu-
:uf, Iof-Uun, fn)uno !unon n !uom, nofncnyo Xofo
- iu)onnnciu oaufnocf. xu: Iyoucfnc nu )oafn, cuau cu cfyoonn:u
y !unuiy, cnofnanmfo y onocy, iunnnu y cfonn y oannn nucinx
ioonnnu.
Iu::oc II (lSl7 - l2l)
- oaufnocf onoi |uuonu nnofn y foicfy io]n caon.
^ononfux
- ounno Iinnuf o nunuao no:ocinx nuou.
XX nnucfn]u (llS6 - lu7u), nnucfn]u Iu::oconu, oununu nono
o Iu::ocu III o onuuu Honoi nucfnu.
Cofnuxf
- ocnnnuu XX nnucfn]o
- ]uuu cnomfoncfno.
Iu::oc III
- o|o:u no]cio. nooano cfunonnnmfno u on iu auimo ioncfno y no]no
cnxo
- uf nofnn no:ocinx nuou
- nocfonnnu ^onnof-Xfuoy ().
Isterivae Hiksa iz Egipta
O nonoy :u ionuuun cyioo n::o)y Xnicu n Iinn!unu noufio nynu
,,Inuu o nonncy n Coiononoy. nonnc ]o ono nauu XVI xnicocio nnucfn]o,
u Coionono nocfunnni XVII, foouncio, nnucfn]o. Io:u ono] nnun Xnicn cy
nu iunnuno: nocfoy nunucuan cfuu. Onu iuu ]o cfuo nomao nu fonfon]y
'ooo, 'oounnn oayuy]y u nonoy uf. Y nno: cyiooy oou nauuu cy noinnyau.
Coiononou ]o nucaono cnn !u:o:o, io:o ]o nnnuau uucf u nofou Xnico n:
Iinnfu. O !u:o:oono: noxoy cu:nu]o:o n: nu n:nou. Kamoze stela n Karnarvon
ploqa
12
, io]n, no cno:y cyo!n, nofnuy n: no:onu Honoi nucfnu.
11
Tutmes I je bio oeen Ahmozevom erkom
12
Karnarvon ploqa pronaena je poqetkom XX veka u Karnaku. Ploqu je pronaxao Karter,
koji je bio qlan ekspedicije koju je finansirao lord Karnarvon; Hrestomat po istorii
38
!onuuny noooy nu Xnicn:u onoo ]o ]oun o caoo!nx foouncinx nuonu, x-
:o:o I, io]n co c:ufu ocnnnuuo: XVIII nnucfn]o. x:o:o ]o ono nncoin no]nn
:unononni io]n ]o nofnnuo n: yiaono noonno. O oiono] no]no] oaufnocfn
oounomfonn c:o :uxnuy]y!n ooo cuuynuno] uyfoonoiu|n]n. Cfoau |uuonu
x:o:ou I, nonu)onu y !unuiy, onyy]o cnoouuncfno o ooon cu Xnicn:u,
un]n ]o nouofui onncun nu !ununon naoun
13
.
Io iu:nnuy ^unofonu 21uuuu Xnicu ]o :nno nunycfnao Iinnuf y cfuxy o
nauuu io]n ]o oau:no c ]yiu. Cfnun nncy onao fuio :noyonno. Xooof
nn]o ocfunno noufio o XVIII nnucfn]n.
Unutraxa i spona politika vladara XVIII dinastije
,u nono Honoi nucfnu iuuifoncfnunu ]o oicnun:nonncfnuiu noan-
fniu. 'uio 'yf:oc I, y fonn :u un: ocnu]un:u, nu ]yiy ]o noiouuno
iunnny yioi iufuuifu n ionyo y noiounuo Ioo Hyon]o, u nu conoo-
ncfoiy, nomunmn Cnn]y n Iuaocfnny, cfnno o Iy|ufu, io ]o ocfunno iunn-
uny cfoay. ^o)yfn:, foou n:ufn nu y:y u cy onn no]nn noxon onan oiunn:o-
nunn no cnoiu :ooi nuuio.
Cnn 'yf:ocu I, 'yf:oc II, ufy]o n y Hyon]n n y Iuaocfnnn. an, onu] nauu
uno ]o no:nnyo, ocfunnnmn :u cooo: :uaoaofnoi cnnu 'yf:ocu III.
!uio ]o y no:o iuu ]o nucaono nocfo ono ouui, :ocfo 'yf:ocu III nauuau ]o
oionu :u!oxu-fofiu Xufmoncyf. Onu :auu iunnu onau ]o noo:u u:onnno:nu
n :u no ononn]o nauunnno ono nono 'yf:oc III ]o ono ouuon y :uno!ui. )u
onunu cno]y naucf noiaucnau co nofo:io: ooiu :onu n unn onoi o)ou
nocfunon ]o y ]ono: xu:y, io]n co nuau:n y )on-oa-Iuxun. Ynyfumocf
xu:u yiumonu ]o n oo|n:u io]n cnoouo o fionuuio] oicnonnn]n, io]y ]o
Xufmoncyf nocauau y :o:y Iynf
14
. Onu] xu:, io]n co nu:nnu ,,ooan xu: n
io]n ]o ycouon y cfonn, unuc ]o cuuynun y noannn. Io c:fn Xufmoncyf, io]u
nn]o y nofnynocfn u:]umonu, 'yf:oc III ]o ynnmfno ono cno:onnio io]o ]o onu
noniau n cfuo oncufn ono n:o. Hun:o, cfun Iinn!unn cy noonuan u uio co
noun]o n:o n:onmo, fo:o co oy:n:u n :uinunu :o!. ,,I:oncunn no!o onfn y
:oiy!nocfn u co on n nnnn y :uioono: nnnofy. Ono mfo on foouao u oyo
nnu ionnu 'yf:ocono nauunnno, ooaonono ]o iuo 2l.
Y no:o nauunnno 'yf:ocu III Iinnuf ]o onnnoo nu]no!o nomnoo.
nu ]yiy nofo:uo co o uofnfoi iufuuifu, u nu conoo-ncfoiy, :uu fu] nocfo
nn]o ono fu]no nniyuon nucfny, o Iy|ufu. 'yf:oconu uifnnnu ocnu]uuiu
oaufnocf onau ]o oo)onu ]om y oiono: ofncfny n :auocfn. Hun:o, o
2l. ionno, nu nnnn]ufnny Xufmoncyf, ono ]o nnny)on u nnnn y iunn:ony
cfu]o!o no]cio. ynonn unuan, Anali Tutmesa III, u]y ofuun nonnc 'yf:oconnx
noxou. Iocfunu]y n:no nnoi ou :u cnony noanfniy 'yf:ocu III n nnn
cy n:no :u cfuooinnufciy nauuciy unuancfniy. Ioxon 'yf:ocu ooaononn cy
nu :nonn:u no nouno :ononu xu:u y !unuiy. )oi ]o nnn noxo onncun y
noannn, ocfuan cy onncunn cy:uno.
'yf:oc III, iuio cu: ooaonn, 2l. ionno cno]o nauunnno ionyo ]o y noxo no-
fnn nooyonniu. Hun:o, iaunnn nofnnnni Iinnfu onau ]o noaniu nunu io]u ]o
nucfuau oio !uomu, nu onn Oonfy (Cnn]u). Y: no:o! nauuu !uomu noio-
onn iuonn n inononnno nu ]yiy Cnn]o n Iuaocfnno ycfuan cy nofnn oinnufcio
naucfn. )o nocyno onfio omao ]o io iuu ^oino, iuu ]o 'yf:oc n:no]o-
nuo noooy. Hoyio :ufn:, 'yf:oc ocnu]u !uom, nooo)y]o :nfuncio fyno
15
io
!uxo:nmu n noau:n Iy|uf. 'yf:oc III foio: nuocof ionnu cno]o nauunnno
oiunn:unuo ]o uui l6 o l7 noxou no:u Cnn]n n Iuaocfnnn.
Ioo u:n]cinx noxou, 'yf:oc III ]o n:nmno n noxoo nu :unu, io ]o nofunnno
drevnego Vostoka, Moskva 1980.
13
Hrestomat po istorii drevnego Vostoka, Moskva 1980.
14
Danas se pretpostava da se zema Punt nalazila na prostoru danaxe Somalije
15
Saveznici vladara Kadexa
39
oo non]o. !u]o: cnoi nuonuu noy:oo ]o noxo y Hyon]y n nu ]yiy no:ono
oinnufciy iunnny o IV iufuuifu.
Io: oo:nu nu nn: nooou 'yf:oc III nn]o :oiuo u ooo:oon fu]ny naucf nu Cn-
n]o: n Iuaocfnno:. Yuonocf n nycfncio ooaucfn, io]o cy oanao Iuaocfnny
n Cnn]y o Hnacio oanno, ofonunuao cy ycnocfunoo uncfo naucfn |uuonu.
^o)yfn:, y onn: ooaucfn:u nu naucfn cy onan ocfunonn onn aoiuann nauun
io]n cy onan ounn Iinnfy. Iocfo]uau ]o n nuicu u co y iuonn:u ocfuno
unfunn iunn:onn no]nniu iuo :umfnfu nononocfunonnx yn.
Hu ]yiy y no:o Honoi nucfnu cnfyunn]u co no:onnau. ,unoonu ]o unm!u n
ooo oiunn:onunu ynunu. Ooaucfn n::o)y I n III iufuuifu onao cy oiunn:o-
nuno no y:oy nu ynyfumy oiunn:unn]y cu:oi Iinnfu. !uo ynunnni ooaucfn
io]o cy co nofo:uao n::o)y iufuuifn nocfunon ]o unnonnni ,,iuoncin cnn
!ymu. 'n)uno cy co n uo iunao nu nocfoy no:u III n ]ynno, no:u IV
iufuuify.
Io c:fn 'yf:ocu III, noo Iinnfu, nucfu]y n u:nn]u]y co nono cnao.
'oou no:onyfn nuny ^nfunn nu nocfoy iooi Iy|ufu, io]u cno] nonnuf
onnnunu y XIV n XV noiy n. n. o. Y no:o nauunnno 'yf:ocu IV ciaonon
]o :uaoi :nu cu nucfno: ^nfunn. 'uu cy :nfuncio nnnno:o omao y Iin-
nuf. Onu] yiono nnmo ]o ono nnnyun no ooonoun. Ono no nuno onao cy
yny!ono ]onu nu yiy o nofo io]y ]o nocfunuao Hono Xofcio nucfno.
)yiu noaniu cnau onau ]o Xynfciu nunu cu nocfonnno: y iuy Iumyiunn.
Iofo:, foou n:ufn nu y:y n !ucnfcin Iunnaon.
Hucaonnnn 'yf:ocu IV nncy noanin ocnu]uun n nxonu cnoumu noanfniu ocau-
u co nu nnao:ufcio uifnnnocfn. 'uio :onxofon III nn]o n:au:no n: iunnnu
cno]o :o:o. Iono nauunnno onoi |uuonu nu:nnu co ,,:aufnn noi, no cnoiu
:ooi iu)onnncio oaufnocfn, uciomn n ooiufcfnu. :onxofon III ynnnuo ]o y
ono:o mfo cy oionn nonn cfnonan. !uio nnmo no:u iynnnx ocnu]uuinx noxou,
oinnufcin |uuon onunu cno] noanfnuin yfnnu] y :n]n no:o!y nnao:ufn]o n
:aufu.
Amarnski period
Y no:o Honoi nucfnu :ununonu ]o n:y:ofno noaniu iunfociu o-
aufnocf y 'oon. !uo nn:o :ono:o no:onyfn xu:onno io:naoico y !unuiy
n yicoy. ,umfnfnni foouncio no:o ]ocfo ooi :on. !uio cy nauun XVIII
nnucfn]o nooiao nonan n: 'ooo, :umfnfnni nxono nnucfn]o fuio)o ]o ono
:on. Iauun cy cfoiu xu:ono uonuan :o:nmnn: nunoau:u n uno:
cnuio:. Xu: ]o :oiuo nocoonufn ynni, iuo n nnxoo foi ynniu. Xu:onnn
nnxon nncy onan onoo:nnunn. Iynnnn :aufu nu ]yiy onan cy y naucnnmfny
u:ononoi cnomfoncfnu. Y ]ono: fonyfiy xu: n cnomfoncfno ]o foanio oiono:-
cin o]uuuao u ]o :oiao u nocfunu n nofonnn]uany onucnocf :u cu:oi |uuonu.
Cfoiu, cfynnnmn nu nocfo, :onxofon IV noiymuo ]o u ynnmfn :unncnocf nucio
naucfn o cnomfoncfnu :onu n cfuoi nao:cfnu, io:o ]o iyaf :onu ono nunun
nooaomin ocaonun n io]o ]o fonnao iu onu]uy no:u o nonfuano naucfn. Y
cno]o] ooon, :onxofon IV ocauuo co nu cnomfoncfno Xoanonoancu n ^o:|ncu,
iuo n nu coo caooono cao]ono cfunonnnmfnu, un]n cy nocfunnnnn oou:onuan
oio |uuonu nony iyny nocioi unnonnnmfnu.
:onxofon IV nocno co :nmy u oononn iyaf xoanonocioi ooiu Iu.
iyaf io]n ]o noionun y no:o Cfuoi nucfnu. ^o)yfn:, nomfonuonn foi iyafu cy
n:uan :uao oiono:cio cnuio u co nu:ofny :onono: cnomfoncfny y 'oon. Iomfo
]o nonuo nnn noiymu] o|o:o, |uuon ]o ucicfno cu iyafo: cnnx fun-
nnonuannx ooionu n :unoo aoiuann iyaf ooiu fonu. iyaf n: no:onu Cooi
nucfnu
16
.
16
Otkuda Aton? Naime, kako se xirila teritorija Egipatske drave, egipatski bogovi
40
+uuon ]o y:oo nono n:o Ixnufon, mfo :nuun ,,c]u] fonon. Hunycfno ]o 'ooy n
cuiuno coon nony n uciomny nocfonnny oan:y unumo 'oa oa :uno. Hono]
nocfonnnn uo ]o n:o xofufon, mfo :nuun ,,xon:onf fonon. !uio ]o onao
noy:ocno caynnfn caynoy y cfun: xu:onn:u, |uuon ]o nouoo u iun xu:ono
fony no unfuno: Iinnfy. 'uio noo :ononoi xu:u y !unuiy, noninyf ]o n
xu: fony.
'oou no:onyfn u ufonn:u: nn]o :onofoncfnuiu oanin]u. :onxofon IV nn]o
yinnyo ocfuau oonuncfnu, no! cy onu nocfuau yiou:onoi :nuuu]u. Cu: fon
ono ]o y:ninyf nu cnn: ocfuan: oonuncfnn:u. Onuiun ooani noonuu, iuu
co ]oun ooi y:nino n:nu yinx, nu:nnu co :onoaufn]u. Honnnu co cucfo]n y
fo:o mfo cuu |uuon nocfu]o nnn cnomfonni ooiu.
I:no :u oanin]ciy ionnonnn]y :onxofonu IV nocfunu]y xn:no nocno!ono
fony. fon, io]n ]o cno cfnono n io]n cno noc:ufu, no]uny]o co y fn ooaniu.
xouxfo (y]yfy), xonu (y nono) n ufy: (y c:nu] unu). Cno] un nonon
nyfy]y!n nooo: y: nufy nnnnx oonuncfunu. Ufo co fnuo nocfuno fonu, ono
oonuncfno nniu nn]o nocfunono y ooaniy ycioi on!u. fon co nocfunu
iuo cynuon nci y nono, cu :unn:u io]n co :unmunu]y munu:u, y io]n:u ]o
cn:ooa nnnofu.
Xn:no n anionno nocfuno nuau:n:o y ioonnnu:u ocfo]uncfnonniu y 'oa oa
:unn. Iof nonfnunnx xn:nn nocno!onnx fony, io]o co y nuynn nu:nnu]y
iufin: xn:nu:u, nonu)ono ]o y nof u:anunfnx ioonnnu. Ioo iufinx xn:nn
y ioonnnn ocfo]uncfnonniu I]o nonu)on ]o :nufno ynn foicf no:nuf no n:ony
Velika himna Atonu.
:unu ]o nu:nuunau n noaniy no:ony y y:ofnocfn. :unciy y:ofnocf iuui-
fonmo noanin ouan:u: n uocfo cnono n: cnuiononnoi nnnofu nauucio noo-
nno. !uo o:oi-oao onoi nonou cnuiuio foou no:onyfn no fuio unno ofin-
nony oncfy iunno Ho|ofnfn, cynyio :onxofonu IV, io]y ]o n:uno nocin
ciyanfo 'yf:o:nc. )unuc onu oncfu co uynu y oinnufcio: :y:o]y y Ioanny.
O nonoy nauunnno :onxofonu IV :nu:o n nu ocnony oiy:onufu cuuynunnx y
uxnnn 'oa oa :uno
17
.
Hucnano no:ono y oanin]n cy nu]uom!o iufioi noiu. 'uio o|o:u
:onxofonu IV nn]o :unnnoau nocao oiono c:fn. Ino iu ]o nucaono C:oniuo,
u nofo: 'yfunxufon. 'yfunxufon ]o ono nnny)on u co ooino iyafu fonu, u
cno]o n:o ]o no:onno y 'yfuniu:on. Iufno co y 'ooy, u :unu nnmo nn]o
onau nocfonnnu. oionu ioonnnu ]o nonu)onu nofuinyfu y noionoan nauuu
Honoi nucfnu y )oannn iuonu. y ]o l922. ofino Xuyu !ufo. Ofinnon
]o n noomfo!on nauucin cuio|ui.
'yfuniu:on ]o ono nocaon nauu u:uncioi nonou. Iocao oiono c:fn
nouoan cy yiofu]nn ynyfumn no:nn.
Reakcija pod Horemhebom
'yfuniu:onu nu nocfoay ]o nucaono ]u, nooou!onn noiumn cnom-
fonni fonu. Onoiu ]o nucaono Xoo:xoo.
)o|nnnfnnnn aninnufo nocio o|o:o io]y ]o n:nmno :onxofon IV ono ]o
Xoo:xoo. Xoo:xoo ]o nnnuuo uncfoiufcio: oy no:uxu aooucfonno-
u. Io 'yfuniu:ono: :uy:n:uo ]o nncoi no]nn noaonu]. Ioonufno co no! y
fo no:o cfnunu naucf nuau:nau y oionn: yiu:u. Io:o!y cnomfonniu :onu
on ]o onoon nu nocfo n c:ufu co ocnnnuuo: XIX nnucfn]o. Cfynnnmn nu
bili su ti koji su pomagali u ratu. Dolazivxi u dodir sa drugim narodima, Egipani
su preuzimali i neke ihove kulturne tekovine. Aton jeste ivotna energija koja sve
obasjava i svima daje ivot. Ovaj kult zbog svoje jednostavnosti i jasnoe bio je pris-
tupaqan raznim narodima. Dok su ranije egipatski bogovi prikazivani kao zaxtitnici
samo Egipta i egipatskog cara, dotle je sada novi bog Aton proglaxen za boga ne samo
Egipta nego i susednih zemaa.
17
Pogledati: 2.3. Izvori za novo carstvo, Dokumentarni izvori, Prepiska
41
nocfo, Xoo:xoo co ofnoono noiaucno nncfuanno: nnmoi foouncioi cnomfon-
cfnu n ycnocfunno iyaf ooiu :onu. Ofnouoo ]o nofnyny aninnunn]y u:uncio
o|o:o. Ynnmfunu]y!n iyaf fonu n noiono!n oiono nncfuanno, ounno ]o
noiaofcfno nu Ixnufonony ycno:ony. Iu io]n ]o Ixnufon ono noniuo, nunym-
fon ]o o cfunonnniu n nocfonono ]o ymon, u n:o Ixnufonu n oionoi ooiu fonu
ynnmfununn cy nu cnn: cno:onnnn:u n noianunn. Ionno oiono nauunnno
you]uno cy y ionno nauo yinx nuonu. O Xoo:xoou :ono:o nufnfn un
u:no] cfunx noonnu, oi cu c:!y Ixnufonu nocfu]y ,,nonn yn.
Novo carstvo u vreme XIX dinastije
Vladavina Horemheba
O no:onu Xoo:xoou :ono:o nufnfn ]ony nocoony noanny y u:no]y
Honoi nucfnu. Io]onnn uyfon Xoo:xoou c:ufu]y :u nocaooi nauuu XVIII
nnucfn]o, oi iu no]onnn no :u ocnnnuuu XIX nnucfn]o. Ono mfo ]o cniyno
]ocfo u Xoo:xoo nn]o ono y inno: cocfny cu cno]n: nofxonnnn:u XVIII
nnucfn]o.
,u no:o nauunnno Xoo:xoou cnoumu n ynyfumu noanfniu ionyao cy y
yiuun]o: nunny. I:nmonu ]o o|o:u no]cio. Io]ciu ]o onau nooonu nu
noioanio nnn:n]u, io]o cy onao cfunnonnuno y nu noaniu nonfu. nu conoy y
^o:|ncy n nu ]yiy y 'oon. 'uio)o onao ]o ionycu cfunnonnunnx y nonfn:u
nun Iinnfu, nn. y Hyon]n, Cnn]n, Iuaocfnnn. Io nofoon no]ciu ]o iofuau
n: onnx nonfuu o oonmfu, io]o ]o oo)nnuo |uuon. !yncin nnnn
18
co
cfuuo o no]cnn y no:o :nu, u y no:o ufu ono ]o nnu anunocf o nauuu.
)uiao, y no:o ufu no]ciy ]o nonono |uuon.
Xoo:xoo ]o n:nmno n noociy o|o:y, u foouao ]o n ncioonnfn no:n-
fnnocf.
oaoo ]o u nocoo y Cnn]n n Iuaocfnnn, io]n cy onan oan:nuno nan nofnyno
n:iyoonn o no:onu :onxofonu III n :onxofonu IV, nufn y cucfun oinnufcio
nuno. 'n nocon cy co numan no:umfn!onn o noanio cnao Honoxofcioi nucfnu,
io]o nonnuf onnnunu y XIV n XIII noiy.
Ramzes II
!uo nuounfoi nocfunnniu XIX nnucfn]o foou no:onyfn Iu::ocu II.
Onu] |uuon n:nu]u co iuo nu]no!n iunfo io]n co niu numuo nu nocfoay
Iinnfu. Iauuo ]o 66 nan 67 ionnu. Hu ocnony cuuynuno :y:n]o yfn)ono ]o u
]o n:uo n::o)y 9 n 96 ionnu iuu ]o y:o.
Iu::oc ]o :u cooo: ocfunno oo]no iu)onnno nu nocfoy unfunoi Iinnfu. 'oou
no:onyfn xu: y oycn:ooay, xu:, io]n co nuau:n y oan:nnn Iu:o, Iu:ocoy:,
noanin xu: y onocy. )oiuno ]o :onon xu: y !unuiy. Cno]y nocfonnny
no:ocfno ]o nu cono :o:o. Hu nouofiy onu co nuau:nau y ^o:|ncy, u nofo:
]o n:iu)onu nonu nauuciu o:nonnn]u nu nocfoy ]yioncfouno )oafo Io
Iu::oc nan )o: Iu::ocon (unumn !unfn). Ono :ocfo co no:no y Cfuo:
:unofy y in:n I:auciu. Hun:o, noaonu] Jono]u y Iinnfy co noiomuo ynuno
:ooi n:iuo Io Iu::ocu.
Iu::oc ]o cuxuon y )oannn iuonu, io]u co nuau:n y oan:nnn 'ooo, y noionoan
y io]o] cy cuxunnunn nauun XVIII n XIX nnucfn]o. !uu ]o nonu)onu,
yfn)ono ]o u ]o ioonnnu n unn]o n:uau nocofnaunu. Hy:oncunu ]o oo]o:
7.
Bitka kod Kadexa
18
Onaj koji e naslediti presto.
42
Y no:o nauunnno Iu::ocu II omao ]o o ]onoi o nu]:nuuu]nn]nx cy-
ioou Iinnfu cu cfuno: cnao: onfiu io !uomu.
Iinnufcin nocon nu nocfoy Cnn]o n Iuaocfnno onan cy y nofnynocfn nan
oan:nuno n:iyoonn. Cnau io]u co no]unnau iuo cynunni Iinnfy onau ]o Hono-
xofcio nucfno. !uio ]o ooaucf Cnn]o ono ]onnn nocfo iyu cy co :oian
iofufn Xofnfn, iuo n nxonu cnonu noanfniu, onao ]o no:nnonno u o)o o
cyioou cu Iinnfo:. )o cyioou ]o omao . ionno nauunnno Iu::ocu II io iuu
!uomu nu onn Oonfy. Iofnnnni ]o ono xofnfcin nauu ^ynufuan.
Iinnufciu no]ciu ]o onau nooonu nu uofnn noanio nnn:n]o, io]o cy nocnao
n:onu noaninx ooionu. Inu nnn:n]u :nuau co :on n onu ]o nufnau |uuonu.
)yiu nnn:n]u ]o nocnau n:o ooiu Iu, u fo!u n uofnfu nu:nnuno cy n:onn:u
ooionu Ifuxu n Cofu. Inn iu o ioiu ]o cfniau oinnufciu no]ciu, nunoy]y!n
yn oouau, ono ]o Cn:nu. )o Cn:no no]ciu ]o onau nonooonu n cno nnn:n]o
cy co nuau:nao no io:uno: nauuu. Caoo!u fuuiu onau ]o Iu:u, cfun iu
nu oouan. 'y ]o no]ciu nooonu nu nu oau. Oouao: cy ionyao oanfno ]onnnno
cu:oi nauuu nu:nuno ,,Houn: fyno, u ocfufui ]o ionyo io: ynyfumocf
noio !ununu, ncfouno Iuanao]o, no:u conoy o nunu. nunu ]o ono iu
io]n co nuau:no nucynof !uomu n n: oiu co :oiuo nnofn !uom. )nnn:n]o cy
co y foiy iofuu onn: nocfoo: u:no]nao. 'o!u n uofnfu cy :uocfu]uao
un xou :u nnn: no:u nnn:n]u:u. !o nunu n:nnnnnu :onono nnn:n]o
:uoonau ]o nu ooynnu, io]n cy, nunono, Iu::ocy ofinan u co ^ynufuan cu
cno]o: no]cio: nuau:n io iuu aonu, nnanuno yuonoi o !uomu. Onu
nocf ]o oouonuau Iu::ocu, ]o ]o noonuo u !o cuu n:ufn onono no:onu
u no)o Oonf, u nonino aoio n u nnon o|oiuf n:nunn)ou xofnfcio]
no]cnn. Iu::oc II cu :onono: nnn:n]o: noau:n Oonf c nu:oo: u c:. o
!uomu nonino aoio. I:nnnnnu nnn:n]o Iu, io]u co fuu nnoannunuau onn,
:uoonau ]o ono ncfo ooynno n nuion ,,nn]ufocioi yoo)nnuu ofinau u co
xofnfciu no]ciu no! yaoionau ncfouno o !uomu. !uio cy co fo!u n uofnfu
nnn:n]u nuau:nao iofono nu un xou o oyy!oi nonnmfu onfio, nnn:n]u Iu
co cu:u cno:uau u no)o oiy. )oo nnn:n]o Iu, io]n ]o nomuo oiy, nunuan
cy oon xofnfcinx oo]nnx ioau n y nofnynocfn iu nocoian. Ocfufui nnn:-
n]o Xofnfn cy nouoan u iono no:u conoy, u y ncfo no:o nunuan cy oaono
:onono nnn:n]o, un]n cy no]nnnn non:uan aoio. 'uu ]o omao o ucyau
oinnufcio no]cio n y ]ono: fonyfiy cu: |uuon co numuo oo: :umfnfo. Ono mfo
]o cnucnao oinnufciy no]ciy onau ]o no]unu Houn: fynu. ,uxnuy]y!n nxono:
nunoy xofnfciu oo]nu ioau cy oon]onu. Iinn!unn cy nonufnan cu:onoy:uo
n ycnoan u nufou]y Xofnfo u co nonyiy nu yiy cfuny Oonfu. Y c:nu]
unu nu nocfoy !uomu no]unnao cy co fo!u n uofnfu nnn:n]u cno:no :u
oooy, no ooou ]o no! onau oionuunu. )uiao, onfiu ]o nnoi unu onau noom-
onu. Xofnfn cy co nuau:nan nu :ununo] cfunn Oonfu, oi cy Iinn!unn onan nu
ncfouno]. )o cyioou nn]o omao nn yioi unu. Y nuynn ]o ocfuao nou:]umono
:umfo ^ynufuan nn]o ncioncfno nomun]y. 'o!oi unu no]cio cy co ynyfnao
cnuiu nu cno]y cfuny. Xofnfn no:u )u:uciy, u Iinn!unn io: Iuaocfnny no:u
Iinnfy. !uio ]o cyioo ono noomon, oinnufcin yfnnu] y Cnn]n n Iuaocfnnn ]o
ono noyun. Huonnx ionnu Iu::oc II ]o :ouo u iymn ycfunio nu onn: noc-
fon:u. Co:o ionno oiono nauunnno n:ono ]o ycfunui y ciuaony, u oc:o nu
nocfoy Iuanao]o.
Hoomono cfuo nn]o :oiao yio u nofu]o. Infoocno c|oo nu ono: nocfoy cy
:ouao onfn u:iunnuono. Ouoinnuau co nonu ooou. ^o)yfn:, Xofnfn cy n:uan
noanin nooao: ynyfu nuno. Hun:o, nocao onfio ^ynufuan]u ]o nucaono
^ymnanm III. Ho onu] nauu co nn]o yio :unuo nu naucfn, mocf o cou:
ionnu, n nuion oiono c:fn no]unnau cy co no]nnu nofononufu nu nocfo.
oion cnn Yn-'omyo n oion ouf Xufymnanm. Innuonn n: nauucio iy!o
onan cy nocfunonn u nauu]y no]onnn: ooaucfn:u, fo ]o fo ononao o uocfnx
cyioou. Y cyioon:u noooy ]o onoo Xufymnanm, u nounonn Yn-'omyo ]o nu]no
ofnmuo nu !nnu, u nofo: nu]no!o: nonn]ufoy xofnfcio nuno Iu::ocy
II. Yn-'omyo nocfuo ]o noaniu nofu Xofnfcio] nunn, uan n Xufymnanmy.
43
Cnuioi fonyfiu ouoinnuao co u o)o o cyioou. o ioiu, :o)yfn:, nn]o omao
]o ]o Xofnfcio] nunn :unofnau onucnocf cu ncfoiu, o :auo ucncio nuno,
io]u co foi y:n:uau. Cfoiu ]o Xufymnanm III :uiyuno :n cu Iu::oco: II.
,uiyuon ]o cnou:y: o nooan nnfoocnnx c|ou ono no nuno. Ooaucfn
]ynno o !uomu nuau:nao cy co y nnfoocno] c|on Iinnfu, u nocfo conono
o !uomu ]o ono y yiu:u xofnfcio nuno. Yiono ]o nonn)uo n u::ony
:uooonniu n no nynuo noanfnuioi u:nau nofnnnnnn:u nauuu. Iocaou
ooou onau ]o yny!onu nofnn Yn-'omyou, io:o co, nuion ciaononoi :nu,
iyon fui. Huion onoi cnou:y:u nn]o nocnoouon cyioo n::o)y Xofnfu n Iin-
n!unu.
O cu:o: cyiooy, foiy n ncxoy :nu:o nu ocnony oinnufcinx n:nou
19
. 'oou
no:onyfn u ]o cuuynun foicf :nonnoi cnou:y:u y nnmo nonncu, io]n ]o nonu-
)on nu nocfoy xofnfcio nuno. Cnou:y: ]o ono nofn)on nnao:ufnuin:
ouio: Iu::ocu II n xofnfcio nnnno:o.
7.6.4. Narodi sa mora
Ioyuunuo nonou o l2uu. o lluu. ionno n. n. o. unuc ]o
cfnu :noinx nciycn]u. Hunoonn nono y nuynn ]o no:nuf iuo :uunn noi
Cfuoi Icfoiu. Io! y X noiy caniu onunfu ]o nofnyno nonu. :ununu co non-
nuf |onnuinx iuonu 'nu, Cnonu n Inoaocu. nufn:o u:no] I:uoacio-
]yo]cioi nucfnu. nu nocfoy ^o)you]u iucnfcin Iunnaon nnnn cno] nocooun
nnnof. nu nocfoy Iau:u, iuo n nu nocfoy Jo:onn]o
20
, y:nny co nono nuno.
nunoion, ucnciu nunu onnnunu cno] nonnuf.
Iono l2uu. - lluu. ]ocfo nono cooou. Io]uny]y co nuon io]n unn]o nncy
no:nunn y n:non:u. Iocoono nnfoocunfun ]o f:n. ,,nuo cu :ou. Ocfu]o
nnfuo u an no onn: nou:y:onu:o cu:o ]oun nan nui nnmo nuou. !uio
onao, ,,nuon cu :ou ]ocy y:oi nuu :noinx nunu. Iocfo]n :uao n:nou
io]n cnoouo o nxonn: n:onn:u n cnoumo: n:iaoy. Onn n:non io]n nocfo]o,
no:unn cy :u :uan iooiu|cin nocfo :u nocfo Iinnfu.
!uo n:noo foou no:onyfn.
I:uoa-cfoay n: no:onu ^ononfuxu
foicf nu :nnnu:u xu:u ^onnofxuoy (), io]n nofnuo n: no:onu Iu:-
:ocu III
noanin nunnyc Xuyc, io]n nofnuo n: no:onu nauunnno Iu::ocu III.
Cu: fo:nn ,,nuon cu :ou ynoon ]o y XIX noiy. Iinnufcin n:non ono nuoo
nu:nnu]y ,,onn io]n cy oman cu noanioi :oaonoi. Ufu ono nocaoo :nuun ocfu]o
no:of :noinx ucnunu.
^ononfuxonu cfoau ]o ]oun oinnufcin cno:onni io]n caunn noooy |u-
uonu ^ononfuxu, nucaonniu Iu::ocu II, nu non]nn:u. ^uu ]o cfoau onau
nocfunonu y ^ononfuxono: xu:y y 'oon, unuc co uynu y :y:o]y y !uny. Hu
ocnony cfoao :uiyuy]o:o u ]o y nofo] ionnn nauunnno ^ononfuxu, Iinnuf
ono nununyf cu conou. Honn]ufo ono:on cu mao:onn:u, oiaonn:u, ino:-
onn: nan oon:unn: :uuonn:u n ionn:u onioano ]o yfn)oo Per-irt. Iocao
mocfouuconno onfio, foio: io]o ]o ^ononfux nno ncioncfno cfoano, u nofo:
oo]nu ioau, nofnnnnnn cy onan nounonn, xnuo yon]onnx, u 9 uuu nx ]o onuao
oncfnu
21
.
Hu ono] cfoan oinnufcin nncun cy :uooaonnan n:onu nao:onu io]u cy no:uiuau
non]no. Uuunn, Iinomn, Uoioaomn, yio, 'oomn. Iomfo ]o nunoon oo]
,,nuou cu :ou :uno:unn, nofnocfunu co u onn nncy n:uan nu:oy u
fu]no nucoao nocfo Iinnfu. Io cno] nnannn caynnan cy iuo nu]u:nnnn y
anon]cio] no]cnn.
19
Pogledati: 2.3. Izvori za Novo carstvo, Opis bitke kod Kadexa
20
Urartu
21
http://olrcweb.bahm.ac.uk/deryn/merneptah; The Merneptah stela
44
I:non n: no:onu Iu::ocu III u]y nomfo yiuun]y caniy. Hunoo co nonu
n:onu. ']oion, Ioaomfn, Iomomn, )unynn (nan )onn]onn), xu]nnumn. Cuu
no!u ciynnnu nunuu Iinnuf n fo n: nu nunnu. cu nocfou non]o n cu noc-
fou onunfu, noio Cnnu]u. Iocfo]n cnoouuncfno u cy co iofono ncfono:ono
oniuao no onfio. ]onu nu ionny n ]onu nu :oy. Cu: Iu::oc III ono ]o
nnny)on u co nonyuo nu ]yi, nu nocfo Hyon]o. Huyunnnn cy ynoou u ]o
nn onnx noou ,,nuou cu :ou ono fu]no nucounuo, onao nu nocfoy
Iinnfu onao noio yio. Onuiun :uiyuui ]o n:noon nu ocnony nocfunu io
cy ,,nuon nniu:unn cu unfunn: noiy!cfno:.
Ocfu]o ]om u co no:uounn:o nnfuo: nooiau ,,nuou cu :ou.
yio
yio cy onan cfunonnnnn yiu-:o:o. Hu ocnony xofnfcinx oiy:onufu unuc
nofnocfunu:o u co fu :o:u nuau:nau nu nocfoy nin]o. Icfn n:non cno-
ouo u cy yio onan nnufn. yio ]ocy nu]u:nnnn ^ynufuancu io !uomu.
Uuunn
Ioy]o co u cy Uuunn cfnian cu nocfou ncfounoi ^onfounu, cu nocfou
]ynno 'ycio. Inan cy nnunn oyn]y n caynnan cy iuo nu]u:nnnn Iu::ocu II y
onnn io !uomu. ^ononfuxonu cfoau cnooun u cy co Uuunn nuau:nan n
:o)y Iinn!unn:u n :o)y omunn:u.
)unynn
Jonu iynu ncfunnnuuu c:ufu u ony iyny nuou foou nono:ufn cu n:onn:u
n: foicfonu ]onoi iuu nu onunfy Yiunfu. Y unn]o] ncfonoiu|n]n
ymoo Yiunfu oio l2uu. ionno nnnncnnuno ]o uinn]u:u ,,nuou cu :ou.
Y uxnny iuu cuuynunn cy foicfonn io]n cnoouo o nocaon: unn:u iuu.
'uio n: nonncio Yiunfu cu !nno: nnn:o u n ]onu n yiu cfunu nuno :u
no:o!. ^o)yfn:, o no:o!n nnmfu n Yiunf n iuonn nu !nny cy u:ymonn.
^uu !o, iucnn]o, nouaoio o iuu onfn ocnonunu ]onu iuiu ioaonn]u, Yiunf
nniu nn]o oononon.
xu]nnumo
Ioiaoufn. Iio]cin cnof, 2. ^nionciu nnnnan:unn]u, 2.. Hocnonn :nioncio nnn-
nan:unn]o, 2..l. xu]nn y xofcin: n oinnufcin: n:non:u.
Ioaomfn
^o)y ,,nuon:u :ou Ioaomfn unno nocoony, no :noio noaniy ofnnuiy iyny.
I: Inoan]o :nu:o u cy :uy:oan nocfo n::o)y Iu:o n Ju|o. nxonn iuonn-
nuno Iu:u, ciuaon, :of, Iuf n iuon, cfnonan cy |oounn]y io]u co nu
iuio: :nuau nonfu-noanc. Ooaucf io]y cy nucoanan no n:u ]o oonau n:o
Inancfo]u. O ono oun ]o n:noon nu:nn :u unfuno :uao)o Iuaocfnnu.
Ioaomio.
cu nounuu ). Cfo|unonn! 21.ll.2uuS. y Iooiuy.
Jaqae svextenstva
Ionoc cauoou :o!n :o:o n onu ononfuan:unn]u nouoo ]o ]om o
XIX nnucfn]o, u nucaonnnn Iu::ocu III, iuio n: XIX fuio n n: XX nnucfn]o, cno
nnmo cy iyonan ionfoay nu :o:o:. Y 'unncy, iuy y )oafn, nauuan cy no-
fo:nn nauuu XX nnucfn]o. ^o)yfn:, :u nauo cauonx nucaonniu Iu::ocu III,
f:n. Iu:ocnu, :nuuu] u:ononoi cnomfoncfnu cno nnmo ucfo. 'uio cfnuny naucf
y :o:n nncy n:uan nocfunnnnn nauucio nnucfn]o, no! u:ononn cnomfonnnn.
Iocaooi Iu:ocnu, Iu::ocu XII, c naucfn ]o yiaonno, u nofo: oinnufcin nocfo
ocno]no, foouncin nnocnomfonni Xonxo.
Y XI noiy n. n. o., nomfo ]o nocfuo |uuon nono, XXI, nnucfn]o, io]u ]o cno]y no-
cfonnny n:uau y 'unncy, nxonnn cnomfonni :onu Xonxo nn]o :oiuo :unufn
y noionocfn )oafy. Iinnuf, ocauoon ynyfumo: oooo:, ycioo ]o nocfuo
naon nnocfunnx ocnu]uuu, non]unu.
45
nfoufyu.
I. I. nn]on, Icfon]u cfuoi ncfoiu, nonoo ^nocaun ^uionn!,
Iooiu l92.
I. H. Juion, C. I. !onuon, Cfun ncfoi, nonoau cu ycioi ^nocaunu
Iunn!
Ioaomio.
cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn!, aofn co:ocfu mioacio 2uul2uu2.
y Iooiuy.
Junionn! ^unno cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! y foiy :n:cioi
co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS. y Iooiuy.
46
TREI MEUPERIOD
Izvori
l. ^unofon
2. Xooof
S. Cfun ,unof
1. )o:u!n n:non, nucfuan nu nocfoy Iinnfu, Hyon]o, Cnn]o n Iuaoc-
fnno.
1.l. Pobedonosna stela Pjankija I:no o nuounfo nunnocfn. I]unin
]o ono nyon]cin nauu io]n ]o ocno]no Iinnuf.
1.2. Hronika princa Osorkana Ocoiun ]o ono nocfunnni nauucio
XXII nnucfn]o, u ono ]o n nnn :onon nooi. Inoiu|n]u onoi cnom-
fonniu yiaocunu ]o nu ]ono: o :nonu :ononoi xu:u y !unuiy.
1.S. Hufnncn n onoiu|n]o n: foouncinx ioonnnu
1.1. Stela Xoxenka I iz Megida Onu] cno:onni nonu)on ]o nu noc-
fon:u Cnn]o n Iuaocfnno.
Periodizacija prema dinastijama
* 'o!n :o)ynono (lu69 - 66)
'o!n :o)ynono, nono o lu69. o 66661.
22
ionno n. n. o., o y:n:uu
XXVI nnucfn]o y Cuncy, ]o nono anon]cio n ofnoncio o:nnunn]o y Iinnfy. Y
ono: nonoy nauu]y XXI, XXII, XXIII, XXIV n XXV nnucfn]u. I:yuunuo onoi
oou ]o io:nanionuno, ]o cy Iinnuf unnnau oo]nu iuoncfnu, io]u cy onau y
nao caononn: :o)ycoonn: onocn:u.
XXI nnucfn]u (lu7u - 91) ]o cno]y nocfonnny n:uau y 'unncy, u onn
nauun cy Iinn!unn. Y fo no:o cno ]o ]uun yfnnu] non]unu. non]nn
cy nucfunnuan ooaucfn io]o co iunnuo cu :unuo: )oafo n cu cononn:
oao: nnacio oanno, iuo n cu :ununn: ou:u:u Iinnfu. Y no:o Honoi
nucfnu noanin oo] non]unu co coan y Iinnuf. +uuonn nx y:n:u]y
y no]ny caynoy iuo nu]u:nnio n u]y n: :o:nmno nunoao, y iaunno:
y )oafn, onao y fu]no onao y nnno:ono naucnnmfno. Inann non-
]unu y Iinnuf no]uuuo co y oou XX n XXI nnucfn]o, iuu Iinnuf nnmo
nn]o :oiuo u muo nu oo]nmfo noanio no]cio n iuu y cno no!o] :on
nnooiunu ionm!oy nu]u:nniu. Io)o non]unu ciaunuao cy ouiono
cu nnnno:u:u n: nauucio noonno. Hoiuumn nu]u:nnnn nocoian cy
:u iyno: n oio X noiu n. n. o. numan co nu nocfoay Iinnfu.
XXII nnucfn]u (91 - 7S), un]u co o:nonnn]u nuau:nau y 'unncy, an-
on]cioi ]o nooiau. Hu:nnu co ]om nnucfn]u Iy:oucfnu, ]o cy nauun
ono nnucfn]o nooiao nonan n: iuu Iy:oucfncu. Iauun XXII n-
nucfn]o nofnnuan cy o anon]cioi nao:onu ^omnunn. O Uomoniu I
o Oconiu, o SS7. ionno, naucf nu noyu]y Iinnfu ]o ]onncfnonu.
O Oconiu ]onu nauuciu annn]u :u nocfonnny n:u 'unnc, oi yiu,
ioooinnufciu, :u nocfonnny n:u 'ooy.
XXIII nnucfn]u, fuio)o anon]ciu, ]ono no:o nauu cu XXII nnucfn]o:.
Iocfonnnu ]o ono iu oonfonoanc. Iocfo]uao ]o noioanio nauucinx
noonnu io]o cy ncfono:ono ionfoancuao Iinnuf.
XXIV nnucfn]u, fuio)o anon]ciu, :u nocfonnny n:u iu Cunc. Io-
cfunnnnn ono nnucfn]o cy 'o|nuf n Ioxonc. Io:u ono: nocaoo: un-
fnuin nncnn noo:u oauionuiaonn, noo ocfuanx, ^unofon n )nonncn]o.
Iauunnnu XXIV nnucfn]o oionuunu ]o nyon]cio: nnnu:n]o:. Hyon]nn cy
nucfunnuan ooaucfn ]ynno o I iufuuifu. Y no:o Cfuoi nucfnu oin-
nufcin |uuonn cy n:nmnan noioanio noxou y Hyon]y un oounuu
22
Negde stoji do 671., kada su Asirci osvojili Egipat.
47
naonu, ooonu n ocnu]uu :o:o. Iocfunnnnn XVIII nnucfn]o ocno]nan
cy nocfo Hyon]o cno o IV iufuuifu. Iuonn XIX nnucfn]o fono u
ioaonn:y]y fy ooaucf n iuo fn)uno, xu:ono n iuono. Y nonoy
cauoou Iinnfu, no cnomfonnuio: XXI n anon]cio: XXII nnucfn]o:,
Hyon]u ]o nocfuau no:unncnu. 'y co ocu:ocfuanau o:u!u nauuciu n-
nucfn]u. Joun o nyon]cinx no)u, !umfu, ocno]no ]o 'ooy. oion cnn
I]unin ]o iu]o: VIII noiu n. n. o. :uiocnouno unfunn: Iinnfo:.
XXV nnucfn]u (717 - 66) ]ocfo nyon]ciu nnucfn]u. Iocfonnnu ]o onau
Hunufu, io IV nnaonoi iufuuifu.
Vladavina Libijaca
Ioocofnx ionnu X noiu n. n. o. nucin nocfo ocno]no ]o Uomoni
I, nooiao: n: uncfoiufcioi anon]cioi ou. C:ufu co ocnnnuuo: XXII, an-
on]cio, nnucfn]o. 'oouncio cnomfoncfno, no cno:y cyo!n, noioanio ionnu ]o
oon]uao u nn:nu Uomoniu :u cnoi iocnouu. 'uu ]o Uomoni nocfunno cnoi
cnnu :u foouncioi nnocnomfonniu. 'uuno ]o oono ooaucf io]u co n:uau nuau:-
nfn no ionfoao: foouncioi cnomfoncfnu. nocfo o Iao|unfnno nu ]yiy o
cn]yfu nu conoy. ,u ynunnniu ooaucfn, io]u co nocfnuau o cn]yfu nu ]yiy
o ^o:|ncu nu conoy, nocfunno ]o ]onoi o cno]nx cnnonu, io]n ]o nocno fnfyay
,,ionoua Xouiaoonou. Cu: Uomoni I ionfoancuo ]o cono :o:o. Iocaonnu
onuino ooiunn:unn]o onau ]o fu u ]o nuonnx cfo ionnu ynunu y :o:n onau
cfuonanu.
,u nocfonnny cno]o nuno Uomoni I onu Iyoucfnc, iu y )oafn, :ooi uoiu
oionu nnucfn]u n oon]u nu:nn Iyoucfnn.
Uomoni I co nu:ofnyo n iuo :nuuu]un |uifo :o)ynuonnx onocu nu cfuo:
Icfoiy iu]o: X noiu n. n. o. Onu] nauu noy:oo ]o noxo nu Iuaocfnny un
no:o!n ]ono: nofoonfy nu nocfo. ,u no:o cnoi noxou y Iuaocfnny, ocno]no
]o iuono y iaunno: y I:uoay.
Cfuonanocf :o:o onau ]o nuymonu iu)uncin: ufo:, io]n ]o n:ono y
no:o 'uioaofu II (Su-S2), ]onoi o nauuu XXII nnucfn]o. 'oou, :u]ono
cu ooaum!y io]u co nuau:nau no ono: naum!y, noiymuau ]o u co n:no]n n
|o:nu cu:ocfuany nuny. ^uu ]o y cyiooy 'uioaof II n:umuo iuo nooonni,
cfuonanocf :o:o onoonu ]o y nnfuo. Io c:fn 'uioaofu nnnnnn u unfuny
:o:y ionfoanmo cu:o ]oun nauu ono ]o nuymon.
Oio SlS. ionno n. n. o., :u no:o nauunnno Uomoniu III (S2-77S),
non]un Iofyoucfnc n: oonfonoancu
23
, iuu y nonfuano] )oafn, nocoinyo ]o
:u naum!y n :ufunno cu:ocfuanocf cnoiu iuu n ooaucfn io]o cy :y nnnuuao.
Iofyoucfnc co c:ufu ocnnnuuo: XXIII nnucfn]o. ^uu nn]o no:nufo iuio ]o
foiao noy:n:o naucfn Iofyoucfncu, unuc ]o iofono cniyno u cy oio Su1.
ionno n. n. o. nocfo]uau fn |uuonu. nocfunnni XXII nnucfn]o cu conmfo:
y 'unncy, nocfunnni XXIII nnucfn]o cu conmfo: y oonfonoancy n fo!n cu
conmfo: y 'oon. 'oou n:ufn nu y:y u nnmo no nocfo]n :onon nooi, no!
cnomfonnnu cu fnfyao: ,,nnu :ononu cynyiu.
Hoio oio 77u. ionno n. n. o. y :ununo] )oafn y:niau co nonu
noonnu anon]cioi nooiau cu conmfo: y Cuncy. Onu noonnu ]o :uxfonuau
nooiunnuony naucf n nu cno]n: iuo: n nu fonfon]o: :ununo )oafo. 'u
naucf n: ]o nn:unfu noio oio 7Su. ionno n. n. o., u ^unofon ony noonny c:u-
fu nocfunnnno: XXIV nnucfn]o. O nauuu foou no:onyfn Iuionono|u
nan nu iuio: Ioxoncu n 'o|nuxfu.
XXII, XXIII n XXIV nnucfn]o cy onao anon]cioi nooiau n cno fn nauu]y y
)oafn oio 7Su. ionno n. n. o.
23
,,Grad lavova jeste danaxa Tel-el-Jahudeja.
48
Vladavina Nubijaca
7l. ionno n. n. o. unfunu :o:u nofnuau ]o no naucf nyon]cinx
ocnu]uuu. Ocnu]uo Iinnfu nn]o onao cnonoono y ]ono] uinn]n, no! ]o y nnfuy
ono yioionmn nonoc. )uionono noufio nynu Pobedonosna stela Pjankija,
io]u cnooun o cnfyunn]n y Iinnfy oio 7Su. ionno n. n. o.
Hyon]cio ocnu]uo ionyao ]o cu ]yiu. Ino ]o ocno]onu 'oou, iuo n ooaucf io]u
co nuau:nau no ono: naum!y. Iauu Hyon]unu, I]unin, nocfunno ]o ]ony
o nyon]cinx nnnno:u nu :ocfo nnocnomfonnno ooiu :onu. Ocnu]uo 'ooo ]o
n:u:nuao cfux y oannn Hnau n y )oafn. Y nonoy n::o)y 72. n 7l. cfnuu]y
co u:anunfo iouannn]o, no on an co noiuio cnounau nnnu:n]u Hyon]unu. 'uu
cy co nauun Cuncu numan y cuno:y cu nauun:u ^o:|ncu. Cu: ^o:|nc ono
]o o n:y:ofnoi cfufomioi :nuuu]u. Hun:o, onu] io]n ]o ionfoancuo ^o:|nc,
ionfoancuo ]o n yau:ui y )oafy, iuo n yau:ui y oanny Hnau. )unuc nn]o no:nufo
iuio cy co onn]uao no]no uinn]o, uan ]o nocyno onao ocnu]uo ^o:|ncu o
cfuno Hyon]unu. !uio ]o cuu yau: y )oafy ono ofnoon, cu:u )oafu ]o nuau no
naucf nnocfunnx ocnu]uuu. Iocfo]n :oiy!nocf u cy no]onno ooaucfn y )oafn
ocfuao no:unncno. nfnuin n:non cnoouo, u no cnnx )noo, u ]o nocaon
nauu XXIV nnucfn]o cnuon nu ao:uun o cfuno ocnu]uuu. ^o)yfn:, n:iaou
u cy nauun n: nauucio iy!o Cuncu nonnnoan n nyon]ciy oiynunn]y n ucnciy
nu]o:y.
Iono o 7l. o 67l. ionno n. n. o. ]ocfo nono nyon]cio nonaucfn y Iinnfy.
Iocfonnnu XXV, nyon]cio, nnucfn]o onau ]o Hunufu. Hucaonnnn I]unin]u onan
cy Uuouiu, Uuoufuiu, 'uxuiu n 'unfu:unn. Onn cy :nno nauuan Iinnfo:.
^uu ]o nxony nauunnny y Iinnfy noinnyau 67l. ionno n. n. o. ucnciu
nu]o:u, nocfunnnnn XXV nnucfn]o nucfunnan cy u nauu]y y Hyon]n n nuion
ucncio nu]o:o. Y nonoy o 67l. o 66661. ionno n. n. o. Iinnuf co
nuau:no y oinny ucncio nuno.
Antiqki izvori o vladavini Libijaca i Nubijaca
^uu ^unofon cnooun u ]o o ^nnu (^onocu) o nauuu XXV nnuc-
fn]o nauuao S2S nauuu, Xooofonu nn|u o SSu unnn co noy:unn]o:.
Y cno]o] ncfon]n Xooof no:no n:nocnoi :nxncu, oinnufcioi |uuonu io]n
]o oononno xu: nocno!on ooiy Ifuxy n io]n ]o onoo :uion no:un :u ynnnuio
nnfuo. Onu] nauu ]o, iuo ycno:ony nu cooo, cuiuno ]ony nnu:ny o onoio.
Huyunnnn c:ufu]y u ]o no :nxnco: Xooof :ncano nu Uomoniu I. Cnoo-
uuncfno o uonn:u nu Ifuxono: xu:y cfnu cy funnn]o. C:ufu co u Uom-
oni nn]o ono :uionounun. Hun:o, y fo no:o nonun nn]o nocfo]uo, u nncy no:nufn
nn nniuinn :uioncin nofo:n Uomoniu I. Ioonufno ]o onof y nnfuy funnn]u,
]o ]o noonauunuao :nmoo u oou nauu :ou onfn, noo ocfuaoi, n
oou :uionounun. Inu:nu o io]o] Xooof cnooun no nocfo]n. Hun:o, nn-
u:no cy nocfuao u co iuo o no:onu Cooi nucfnu. Ioonnnu Uomoniu
nonu)onu ]o y 'unncy.
)noo no:y]o :u n:o Ioxoncu noaniy :uionounny oaufnocf. C:ufu iu ocooo:
io]u ]o ion|nionuau nuno. Io cno:y cyo!n n ono ]o cfnu funnn]o, ]o nncy
cuuynunn :uionounnn uifn |uuoncioi Iinnfu.
I:no.
Xooofonu Icfon]u I, nonoo cu cfuoiuioi ^naun conn!, Honn Cu
l9Su.
nfoufyu.
I. I. nn]on, Icfon]u cfuoi ncfoiu, nonoo ^nocaun ^uionn!,
Iooiu l92.
I. H. Juion, C. I. !onuon, Cfun ncfoi, nonoau cu ycioi ^nocaunu
Iunn!
49
Ioaomio.
Junionn! ^unno cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! y foiy :n:cioi
co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS. y Iooiuy.
50
SAISKI PERIOD
XXVI nnucfn]u nu:nnu co ]om Cunciu nnucfn]u. Io:o nauunnno ono
nnucfn]o (661-2) c:ufu co nouofio: Io:noi nucfnu. Iocfunnnnn nnucfn]o
cy Icu:ofnx I (661 - 6lu), Hoxyu II (6lu - 9), Icu:ofnx II (9 - S9), nn]o
(S9 - 7u), :u:nc (7u - 26) n Icu:ofnx III (26 - 2). Iauunnnu XXVI
nnucfn]o oionuunu ]o y onnn io Ioay:n]u 2., iuu ]o nocn]cin nauu !u:on:
nou:no Icu:ofnxu III.
Izvori
l. Xooof y cno]o] yio] in:n ocfu nocfou nocno!y]o ono: nonoy.
ui y ocof iunyfu nnmo o |uuony :u:ncy.
2. )noo nynu ioncno noufio :u u:y:onuo oinnufcio-iuinx onocu
n onncy]o iuio nucooonno y Iinnfy.
S. Cfun ,unof
2.l. )yiu iniu iuonu
2.2. )yiu iniu xonniu
2.S. !niu nooiu Joo:n]o
1. Iunnaonciu xonniu n cncin unuan nynu]y noufio o oinnufcio: u-
fonuy nu onunfy.
. Iinnufcin o:u!n n:non, iuio nncunn fuio n :ufon]uann.
6. Ioiaoufn. 2.1. I:non :u Io:no nucfno.
Ujediee Egipta pod saiskim vladarima
,u no:o nauunnno nyon]cio nnucfn]o y Iinnuf cy ynuan ucncin :uno-
]onuun n cuxuon ]o 67l. ionno n. n. o. ycnoo u noion ony :o:y. cnnn
cy co :uononan fn:o u co nu oinnufcio: nocfoay nu)o n:u oun uonoi n y
aoiuany ynuny co nncy :omuan. ^o)yfn:, naucf cnn]o y Iinnfy nn]o onau
uncfu. Hu ]yiy :o:o n:ono ]o noanin ycfunui nofnn :uno]onuuu. 'uu cy
cnnn onuuiuan n cymnan xu:ono y !unuiy n yicoy. O foi oiu)u]u
'oou co iofono nnmo nn]o :oiau nonufnfn.
cnciu naucf y Iinnfy :oiau co onufn :uxnuy]y!n ooon n::o)y nyon]cinx
nauuu n inononu cononnx no:u. Hu]uuu :o)y cnfnn: cononn: nunu:u onau
]o nunu oio iuu Cuncu. Y Cuncy ]o o 66. nauuo Icu:ofnx I, io]n ]o
nooiao nono n: anon]cioi uncfoiufcioi ou, u io]n co c:ufu ocnnnuuo:
XXVI nnucfn]o. Icu:ofnx ]o cno]y nauunnny :unouoo iuo ucncin nu]u:nni.
Hu nuaocf ]om ynoi no:u onono noufuiu u co nonn:no nufo no]no uinn]o
Icu:ofnxu I. Io cno:y cyo!n nonoo ]o uf nofnn cnunu nu conoy n nofnn
Hyon]unu nu ]yiy. Icfo fuio, ynyfu cu:o :o:o, noy:n:uno cy uinn]o nofnn
aoiuannx nnucfu io]n cy ionfoancuan )oafy. 66. ionno n. n. o. Icu:ofnx
]o nofunnno cno]o] naucfn Ion Iinnuf n fuio y]onnno :o:y. O iu:nuu
no)onnx y nonoy o 661. o 66. ionno n. n. o. foou no:onyfn ocnu]uo
^o:|ncu. noanfnuioi nonfu, io]n ]o n:uo cfufomin n nooaomin :nuuu].
Iocfonnnu nonono y]onono :o:o nuau:nau co y Cuncy.
Ioanin :nuuu] oon]u iyaf ooino Honf. Xu: ono ooino ]o oononon n oiu)on
y no:o nauunnno XXVI nnucfn]o. Y o:y cy cuxunnunn nauun cuncio
nnucfn]o.
Spona i unutraxa politika saiske dinastije
Cnonu n ynyfumu noanfniu XXVI nnucfn]o nn]o co :noio u:anio-
nuau o noanfnio onnx nofxonniu. In cnuioi nauuu ono ]o ouynuo :o:o
y nnonn: iunnnu:u n fonfon]uano nomnoo fu:o io ]o fo :oiy!o. Y VII
51
noiy n. n. o. Iinnuf co nocfnuo o Coo:o:noi :ou nu conoy o I iufuuifu
Hnau nu ]yiy n o non]cio nycfno nu :unuy o Cnnu]cio nonauio nu ncfoiy.
Hu :unuy no:u non]cio] nycfnn iunnnu ]o onau noo:u cfuonanu, u cu: noc-
fo cfoio ]o nu:nun. 'o oiu:y]y :ufon]uann ocfunn iu)onnnu nonu)onnx
y ou:u:u foi nocfou, noo ocfuanx y ou:n Cnnux. Iocfo Hyon]o, io ]o
nauuau o:u!u nnucfn]u cu nocfonnno: y Hunufn, ono ]o n:iyoon. Iauun
XXVI nnucfn]o cy noiymuan u nonufo noiuumo oinnufcio fonfon]o nu on-
unfy.
Jonnu ooaucf io ]o Iinnuf :oiuo nomnnfn cno]o fonfon]o ono ]o onunf. Y
no:o nauunnno cuncio nnucfn]o onunf co nuau:no no ucncio: naum!y. Cu:u
nonaucf cnunu no]uuunu ]o nuion 62u. ionno n. n. o., yiyunnuo: Jyo]o y
cucfun ono nuno. Y fo: nonoy iuo nofnnfonu cnn]n no]uny]o co Hono-
nunnaoncio nucfno. Hononunnaoncin nauu Huoonuaucu, nomfo ]o yuncfno
cno]y naucf, noy:oo ]o noxo nofnn cnn]o. Y: no:o! ^o)unu, io]o ]o no-
nono !nuicu, Huoonuaucu ]o ycnoo u y nofnynocfn ynnmfn ucnciy nuny
noooo: y onfin io Hnnnno 6l2. n. n. o. Io ono: nou:y, Icu:ofnx I ]o nonuo
cnn]y, ]o :y ]o nnmo oionuuau cauou cnn]u no ]ui Iunnaon. Y onfin
io !uxo:nmu 6u. ionno n. n. o., y io]o] cy co cyioonao ucnciu n nononun-
naonciu no]ciu, Hoxo ]o nocauo no:o! y fynu:u cnn]n. ^o)yfn:, Iinn!unn
n cnnn fno nou:. Y nonufiy no:u Iinnfy, Iinn!unn cy noiymuan u :u-
nocony fonfon]o nu onunfy, uan onan cy o:o nounonn o cfuno Hononun-
naoncioi nucfnu y onfin io Xu:ufu. Onu] cyioo o:nuuno ]o iu] cnnx oinnufcinx
nofon:n]u iu onunfy. Cnoununnx ooon cu Hononunnaoncin: nucfno: onao
]o o 6ul. ionno n. n. o., iuu ]o ciaononu noiu ncfu cnou:y:u ono no nuno.
Ynyfumu noanfniu onoi nonou ]o :uo-nnmo cfuonanu. !uo n:y:o-
fui foou no:onyfn no:nny 7u69. ionny, iuu ]o n:nocnn :u:nc nucnano
noy:oo naucf.
Y nonoy nauunnno XXVI nnucfn]o oau:n o oo]nnx iyafyoaominx n an-
ninncfnuinx yfnnu]u. Io onn: nnn: nou:y:onu co nncycfno n yfnnu] nnnu-
nniu yinx ofnnuinx iynu nu nocfoy cfuoi Iinnfu. Iunnu nonnnu y anninnc-
fnnn ]o no]unu o:ofcioi nnc:u (VII noi). Ono nnc:o ]o ynom!on xn]ooian|cin
o:onnc. I:o onnu nnxnu!on y u:nnncfunn]n, xu:onn:u, oiono:n]n.
Reforma vojske
!uo n nxonn nofxonnnn, +uuonn XXVI nnucfn]o ioncfo nu]u:nnio
iuo cucfunnn oo no]cio. ^o)yfn:, nocfunnnnn cuncio nnucfn]o ynu]:y]y
noo non]unu n Iio, Xooo]o, cfunonnnio !un]o n nn]o. Ooo nu]u:nniu
uniunonuan cy nu nu nuunnu.
u. Hu oo)ono no:o, io cy no ncfoiy yionou onan ncnau!nnunn n y
:oiy!nocfn u funo yiy caynoy.
o. Hu]u:nnnn:u ]o ooo!ununo u !o n: co no ncfoiy no]no caynoo ooanfn
:o:u, u o:noan!o n: co n fu]no nucfunnuo, iuiun ]o ono cayuu] cu
Xooo]n:u.
^uu cy nu]u:nnnn :oian ufonufn y oo!n n nuoynuy :o:o n: io]o cy nofn-
nuan, cnn: oon:u cy io:unonuan ]onno oinnufcin o|nnnn.
Jonu o nonnnu no:unu :u no]ciy n XXVI nnucfn]y ]ocfo u:no] ufno :onunno,
nuounfo o no:onu Hoxu II. )o no:onu nauunnno cuncio nnucfn]o oinnufcin
ooonn cy caynnan iuo funcnofnu cocfnu, u icfunan cy Coo:o:nn: n
Inonn: :oo:. Y no:o nauunnno Hox(o)u II nouoao co cu n:iuo: iunuau
Hna-Inono :oo. Io cno:y cyo!n uono ]o :unmno nocn]cin nauu )un]o
I. Hu no:nn Hox(o)u +onnuunn cy onaonnan |niy.
Filhelenska politika saiskih vladara
52
Cfynnnmn nu nocfo Icu:ofnx I no cu:o u ]o y]onnno :o:y, on ]y ]o
ofnono no Inn:u n +onnuunn:u. Y:n:uo nx ]o y no]ny caynoy iuo nu]u:nnio
n o:nounuo n: u co fu]no nucfuno n ouno fionnno:. Jonu o nu]:nuuu]nn]nx
iuinx nucooonnu nu nocfoy Iinnfu ono ]o Huyiufnc, iu io]n co nuau:no
l6 i: ]ynno o Cuncu n io]n ]o ocnonun 62. ionno n. n. o. Io:nufn nonfu
iuio fionnno ono ]o n iu )u|no. Cnu oou io]u ]o cfn:uau y iu nan io]u ]o
n:nomonu, onau ]o onoo:nnunu, u cun nnxo o noo:u cannuo co y n:nnny xu:u
ooino Honf y Cuncy. Hucaonni Hoxu, Icu:ofnx II, nucfunno ]o |naxoaonciy
noanfniy cno]nx nofxonniu.
Dravni udar Amazisa
Y o:ony ynyfumo noanfnio cnfyunn]u ]o onau cfuonanu o 7u. io-
nno n. n. o. n y:ynunn]o naucfn o cfuno :u:ncu.
Io:u Xooofy, :u:nc ]o ono ionoua n ocoou oanciu nn]nno: noy. Y
nno] noaonnnn VI noiu nn]u ]o noy:oo oicnonnn]y c nno: u nynn no:o!
non]nn:u y ooon nofnn Iiu y !nonn. Iomfo cy Iinn!unn nofnoan nou:,
no]ciu co nooynnau nofnn ofuumoi nauuu Iinnfu. ,u nonoi no)y n:uoun
]o no]ciono)u :u:nc, io]n ]o cno o foi fonyfiu ono ao]uaun nn]n. :u:nc
]o nonoo no]ciy nu:u. )oau:n o o:uoi iu)uncioi ufu, nocao ioiu ]o nn]u
nnny)on u nunycfn :o:y n u co ciaonn nu !nnu. :u:nc ]o ucoano )u|no
n cno Iio ionnonfncuo y Huyiufncy. nn]u, nomfo ]o numuo nomiy :o)y
cfunonnnmfno: !nnu, nu!u co y Iinnuf. Cooo: ]o nonoo no]ciy cucfunony
o Iiu n !uunu. I onu] nyf nn]u noau:n nocaunno, u yfounmfo nuau:n
nu noy nononunnaoncioi nauuu Hunyioonocou II. Iomfo iu ]o nn]u yoo-
no, Hunyioonoco oiunn:y]o noxo nofnn Iinnfu. Ionno 67. omao ]o o
cyioou nu iunnnn, iuu ]o nononunnaonciu no]ciu nofnoau nou:. Cu: nn]u
]o nocfuo. Huion 67. n. n. o. no:u:o noufuiu io]n on nu: iononan o cyiooy
Iinn!unu n Xuao]unu, mfo nunon nu :uiyuui u cyioou nnmo nn]o onao nan u
nu: n:non noocfu]y.
Cu XXVI nnucfn]o: yiucnau co nocaou o:u!u nnucfn]u.
Umetnost saiskog perioda
Onu] nono nu:nnu co ]om n Ionocuncu y:ofnocfn. Yuonn yn onoi
nonou noiymunu]y u ononumu]y cno]o nofio Cfuoi nucfnu. Hun:o, Cfuo
nucfno onao ]o cn:ooa noofiu, nunonocfn. noua io:o co fonnao.
I:no.
Xooofonu Icfon]u I, nonoo cu cfuoiuioi ^naun conn!, Honn
Cu l9Su.
nfoufyu.
I. I. nn]on, Icfon]u cfuoi ncfoiu, nonoo ^nocaun ^uionn!,
Iooiu l92.
I. H. Juion, C. I. !onuon, Cfun ncfoi, nonoau cu ycioi ^nocaunu
Iunn!
Ioaomio.
Junionn! ^unno cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! y foiy :n:cioi
co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS. y Iooiuy
53
EGIPATSKA KULTURA
Uvodna napomena
Y foicfy io]n caon no:of ]o y nofnynocfn cunof, no! cu:n: fn: mfo
co o no]onnn: fo:u:u no! iononao y nofxonn: noiaunn:u.
Pismenost
,u :unncnnuo cfuooinnufcioi ]o:niu ionm!onu cy fn nnc:u. xn-
]ooian|cio, xn]oufcio n o:ofcio. Cnu nunoonu nnc:u nucfuau cy y cu:o:
Iinnfy. Xn]ooian|cio nnc:o onao ]o y ynofoon o Suuu. o S91. ionno n.
n. o. )oi ]o ono nocfunuao nnc:o iu)onnnu, :u nofooo cnuiononno io:y-
nniunn]o ioncfnau co ynom!onu |o:u xn]ooian|cioi nnc:u, f:n. xn]oufcio
nnc:o. !u]o: VIII noiu nucfuao ]o o:ofcio nnc:o, io]o co u:nnao n: xn]oufcioi
nnc:u, u io]o co ioncfnao o V noiu n. n. o. Iomfo xn]ooian|cin: nnc:o: nncy
ooaononn cu:oiaucnnnn, nn]o no:nufu oionu :nyunu nonocf.
Io:u nouy cfuo Iinn!uno ]o nncuy nuyuno ooi 'of, io]n ]o ono nooocin
nncu. On n: ]o nouno xn]ooian|o. Cu:u ou :nuun ,,cnofo yiaocuno nnc:o,
]o cy n:o nu]uom!o nncunn nocin foicfonn nu :nonn:u xu:onu n ioonnnu.
Io noio mfo nouno u nnmo, nncu ]o :ouo u nnnoco nfny 'ofy n n:ionon
oionuu]y!y :oanfny.
Yuoo xn]ooian|u onao ]o fomio ]o co oo] :nuionu nono!unuo cu ooiu!oo:
]o:niu. Cfoiu cy nncun yio yunan u nnmy n ynnnuan cy noanin yiao y
ymfny. Cnomfonnnn cy fuio)o no:nunuan xn]ooian|o.
!uo :ufon]uan nu io:o co nncuao ionm!onn cy nunnyc, cfuiao, no, ionu...
u nncuao co cu ocnu nu aono nan nui ycnunno. oo:io nu oao.
nfoufyu.
C. +o]unun!, I. ^nxuun!, Icfon]u Cfuoi noiu, Cfun cnof, oou-
:onnn io:nuif nci, Iooiu l999.
Ioaomio.
Junionn! ^unno cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! y foiy :n:cioi
co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS.
Religija
Iinnufciu oanin]u onau ]o :noiooonuuiu. O nocin: ooon:u n xu
:onn:u cfuuan cy co cnomfonnnn. Cu:n xu:onn ucnoauiuan cy oo]nn: :o-
:nmnn: nocon:u n nocfunuan :nuuu]no nnnono nonfo.
Cnuiu no:u n:uau ]o cnoi ooiu-:umfnfnniu. ^o)yfn:, nncy cnu oonuncfnu ynn-
nuau no]onuiy uucf. 'oou n:ufn nu y:y u ]o oanin]u onau uncfo nono:unu cu
noanfnio:. Cfoiu, cu:o oonuncfnu onnx no:u io]o cy ynnnuao noanfnuin yfnnu],
:oiau cy co nu:nufn onmfooinnufcin:. !u ]o iu ^o:|nc ono nocfonnnu, onu
]o ooi Ifu(x) ono iaunnn ooi. cu noucfo: :nuuu]u Xoanonoancu ]uuu iyaf ooiu
Iu. ycnono: iuu 'ooo o:nnunfny yaoiy oon]u :on, ooi-:umfnfnni 'ooo,
io]n !o nofo: onfn noncfono!on cu Iu-o: n nomfonuf !o co no n:ono: :on-
Iu. :u nauunnno |uuonu :onxofonu IV nunnu oanin]u !o :uiufio onfn
o|o:ncunu n nxonnn ooi nocfu]o fon, cynuon nci.
Iinnufcin ooionn oonuno cy nniu:nnunn y ycio-nnnofncio: nan nnnofn-
cio: ooanu]y. Xoyc cu iauno: coioau, nyonc muiuau, nnc y aniy oniu,
Xufo y aniy iuno...
Najomienije boanstvo u egipatskoj mitologiji, Oziris je u celom Egi-
ptu bio prihvaen kao glavni bog i sudija mrtvih. Umirao je zajedno sa biem i
rastiem i ponovo se raao u prolee, kada je qitava priroda oivavala. Legenda
54
o Ozirisu sastavena iz grqkih spisa i fragmenata iz egipatske kievnosti
potiqe iz vrlo ranog perioda, pre Starog carstva
24
.
O:nnc ]o ono oou n :yu iu, io]n ]o nauuo Iinnfo:. Iinn!unn:u ]o uo
:uiono, nuyuno nx ooonunuy ooionu, iu]oy nnfunnu. oionu nonu n cocfu
I:nu, ]ono o nu]noonn]nx oonuncfnu, c:ufunu ]o nouano: cynyio: n :u-
]io:. O:nncon ouf Cof, ooi nycfno, :unnoo :y ]o nu yiaoy n :o!n. Cfoiu ]o
cionuo :unoy n nu ayiun nuunn iu yono, ounnnmn cunyi cu oionn: foao: y Hna.
Hoyfomnu :ooi c:fn cnoi cynyiu, I:nu ]o ayfuau Iinnfo: funo!n cunyi.
Sanduk je otplovio Nilom u more i bio izbaqen na sirijsku obalu kod Biblosa. Izida
skloni sanduk, ali ga Set pronae, raskomada telo na 14 delova i razbaca ih. Izida
je potom plovila po moqvarama, traei razbacane udove i sahraujui ih jednog po
jednog na mestima na kojima bi ih zatekla. (U Egiptu zato ima mnogo Ozirisovih
grobnica). Maxui krilima nad telom ubijenog boga koje je Anubis sastavio, Izida
je oivela Ozirisa
25
.
Iofo: ]o I:nu n: oionu foau n:nyiau nnnofno coiono, ynoau nx y cno]o n :ufy-
noau. O:nnc fuu oau:n y no:o:nn cnof, y io:o ]o nauuo iuo iu :fnnx,
u I:nu co cinnu y :ounun io u)u Xoycu. C nno: u ocnofn onu, Xoyc,
nomfo iu ]o nooono, Cofu nofoy]o y nycfny. 'uio Cof nocfu]o ooi nycfno,
u Xoyc ooi nnnnx.
^nfo: o O:nncy Iinn!unn nucfo]o u oo]ucno y:nuo n u)uo nnoo foio:
c:ono ionmnx oou, nn uo:y c:f cfuoi iuu o:nuuunu nouofui :n:o, u
no]unu :auoi iuu nouofui noao!u.
Cfun Iinn!unn cy noonuan y :uioonn nnnof. O fo:o cnoouo, noo
ocfuaoi, oanin]cin foicfonn io]n co ]unu]y iu]o: V nnucfn]o nu :nonn:u
nnu:no |uuonu Ynucu. Y Coo: nucfny fo foicfono :u:onnan cy ,,foicfonn
ionuoiu, u y Hono: ,,iniu :fnnx.
Ka, iuio cy nu:nnuan ymy y:aoi, oau:nau ]o y no:o:nn cnof. )u on :oiau u
nonannu oiy io]u ]o oanau cnof nnnnx o cnofu :fnnx, onao ]o] ]o noonxono
foao. Cfoiu cy Iinn!unn y:ao oua:u:onuan. Cuxunnuan cy nx cu cnn:
nofonmfnnu:u noonxonn: :u nnnof nu yio: cnofy. Y ioonnny cy nu]uom!o
cfununn nn!o n xunu. +uuonn n noaniumn cuxunnunn cy cu uciomno:
oo!o:, nuinfo: n oyn]o:. Y ioo ]o cfununu n Kiga mrtvih.
Kiga mrtvih cunn :uin]cio |o:yao n :oanfno io]o noio]nniy foou u oauim-
u]y nyf nu yin cnof. 'oicf ]o nncun no noiaunn:u nu nunnycnn: cnnnn:u.
Cu:u noiaunu cy u:anunfo ynnno. 'oicfonn cy nncunn nocoonn: xn]ooian-
|n:u n oonuno cy yiumununn nfonn:u iuo nn:yoann: nniu:n:u cunu]u foi-
cfu. 'oicf ]o :oiuo onfn ncnncun :u onao ioiu. Hu nouofiy nnonn: :ucfnao: co
ncnncnnuao n:o n fnfyau noio]nniu. Y oinny fnfyao onau cy nunoonu u:anunfu
:unn:uu io]n: co noio]nni foio: nnnofu ounno.
!niu ]o :oiau noio]nniu nufnfn nu nu nuunnu.
u. fuio mfo cy nunnycn noxunnunn noo :y:n]o y ionuoiy
o. fuio mfo cy nunnycn cfununn ncno aono :nmnno noio]nniu no
:unmnoi nonn]uu.
)oi ]o y no:o XVIII nnucfn]o ionyc !niu :fnnx ]om ynoi y nucfu]uy, y
no:o XXVI nofnyno ]o u:nn]on. Y nucfuniy onoi ionycu :ono co :unu:nfn
nunnanocf y nucfu]uy noiaunu. )unuc nu: ]o no:nufo l92 noiaunu !nio
:fnnx. 'oou no:onyfn u nn]oun nunnyc no cunn cnu noiaunu.
Jono o nu]nunnn]nx noiaunu ]o l2. no:nufo no n:ono: Suee umrlom nan
Poglave negativne ispovesti. !uu on ocnoau nu yiy oouay oio Ka ]o
oau:nau no :oo 12 oonuncfnu. Ioio]nni ]o foouo u ncnonon cno ono mfo
nn]o yuno,. ,,Hncu: yono.... Ionoc co onn]uo y nounn ncfnno. Io nonocy
noiufnnnoi ncnonouu caon :ooo cnu noio]nniu. nyonc y aniy muiuau
24
ejms . Frejzer, Zlatna grana II, Prouqavae magije i religije, preveo sa engleskog
ivojin V. Simi, Beograd 1977, 28.
25
ejms . Frejzer, Zlatna grana II, Prouqavae magije i religije, preveo sa engleskog
ivojin V. Simi, Beograd 1977, 29.
55
non ooo nuiuu ymo. Hu ]ony cfuny nuio cfunu co cno noio]nniu, u nu
yiy noo ooino ^uuf ooino nuno n ncfnno. ^on co cunocf, u nofo:
nnnnnn nunonocfn. Cno no c:o onfn onfoo!ono foofo: :au. Y cayuu]y u
nonuino ]onu cfunu :ofnx, uyonnmfo io]o ]o onao noau aun, u noau ioiona,
]o nonnuo cno noio]nniu. io nuiu ocfuno y unnofonn, noio]nniu nonon
Xoyc y aniy coioau u co cyoun cu nauuo: no:o:noi cnofu O:nnco:. O:nnc
u]o ionuuun cy no nnfuy u an ]o noio]nni ocfo]un nounoi nnnofu.
Joun o nu]uynonn]nx nonncu !nio :fnnx ]ocfo nn]on nunnyc.
^uin]u n nooonnocf io Iinn!unu nncy onao y cynofnocfn. Inanio: unnu
:fnnx, noo ocfuaoi y: noio]nniu cy cfununo n ymuofn |niyo. Ono |niynno
n:uao cy ooani :y:n]o n onao cy nuunono o iou:nio nan u:nnx ncfu :oioi
iu:onu. Iniu:uno cy cu noimfonn: yiu:u. Jonu yiu nn :ofniy, yiu
nayi, u noio u:onu ]o noouuonu foonnu cu :nono:. Hu noo] cfunn |ni-
yo xon:onfuano n nofniuano onao ]o ncnncuno VI noiauno. noiauno no:uno
:u oy)oo. Ymuofn |niyu ocaoou)uau ]o noio]nniu fomioi uu y :uioono:
nnnofy. Y ]ono] ioonnnn nonu)ono ]o S6 |niynnu. :u cnuin un no ]onu.
Hn y ]ono] nnnnan:unn]n nn]o :uooaononu fuinu cnunnu ooou nofnn c:fn iuo
y oinnufcio].
Iinn!unn cy noonuan y oonunciy nnoy nuu. ,u nnnofu nu ]o
nniu:nnun y aniy ooiu n o:y co iauuao iuo ooiy, u nocao c:fn on ]o cuxu-
nnun y iunno:ny iu:ony ioonnny. Jonno ]o on n:uo nuno u nmn nu]nunnn]o
oanin]cio no:onn]o, u nnnocn ooiy u:no uono. Iunnyc Iocfiu, io]n no-
fnuo n: XVII noiu n. n. o., cnooun o fo:o iuio co nuonn nu uyocun nuunn
u)u]y n: nufnnonoi ouiu n::o)y ooiu cynnu, Iu, n c:fno nono. 'uio nuc-
fu]o nu]cfun]n nofofnn :nfu o nonoouno: :uuo!y, nn uo:y co nu nniu:y]o
iuo noifnn nucaonni n cnn ooiu.
'oou no:onyfn ]om n u cy Iinn!unn nomfonuan no]onno no:ofo,
onio, no!o, cfono, oio... (|ofnmn:u:. nn. no yimfono cfoao cn:ooa
ooino Honf).
nfoufyu.
I. H. Juion, C. I. !onuon, Cfun ncfoi, nonoau cu ycioi ^nocaunu
Iunn!
I. I. nn]on, Icfon]u Cfuoi Icfoiu, Iooiu l92.
C. +o]unun!, I. ^nxuun!, Icfon]u Cfuoi noiu, Cfun cnof, oou-
:onnn io:nuif nci, Iooiu l999.
]o]:c ]. +o]:o, ,aufnu iunu II, Ioyuunuo :uin]o n oanin]o, no-
noo cu oniaocioi nno]nn I. Cn:n!, Iooiu l977.
www.bartleby.com
* The Encyclopedia of World History, Sixth edition. Peter N. Stearns, general
editor. Copyright 2001 by Houghton Miin Company.
http://www.egipat.8m.net/zanimljivosti.htm
Ioaomio.
Junionn! ^unno cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn! y foiy :n:cioi
co:ocfu mioacio 2uu2.2uuS.
Kievnost
Ioiaoufn. Icfon]u |uuoncioi Iinnfu, 2. I:non. Iuny nocnofnfn
oanin]cin: foicfonn:u, xn:nu:u, noyiu:u, unuan:u.
Likovne umetnosti
Arhitektura
56
!uo iaunnn :ufon]ua :u n:iuy nuaufu, xu:onu, ioonnnu nauuu
n noaniumu, Iinn!unn cy ioncfnan iu:on. Hu]:nuuu]nn]o iu)onnno y cfuo:
Iinnfy, u io]o cy co ouynuao o unuc, onao cy xu:onn n ioonnno.
Iinnufcin xu: nocfunuo ]o iy!y oonuncfnu. Inau: xu:y, f:n. cnofu cfu:u
o oouao Hnau o iunn]o, ono ]o onnuon cfufyu:u c|nnin nan yinx nnnofnu
io]n cy iu mfnfnan. Icno noaoaonno iunn]o cfu]uau cy nu oooanciu nncoin
iu:onn cfyoonn cu :umnonn: nxonn:u, ncnncunn xn]ooian|n:u. Yau: y xu:
uocfo ]o ono yiumon cfufyu:u. Y ynyfumocfn xu:u nuau:nao co nonmfo
onnuono cfyoonn:u. I: nonmfu co yau:nao y ]ony noaniy nouny. I:u o
onao cy n:nnno y io]n:u co uynuao oauio n y nu]cinnonn]o: oay xu:u ou]u y
io]o] co nuau:no inn ooiu. Y ony nocaoy ou]y :oian cy y!n cu:o cnomfonnnn.
I: u:oou Cfuoi nucfnu nn]o ocfuo cuuynun nn]oun xu:, ]o cy |uuonn
n:uan oonuu] :u nofooo naucfnfnx iun ioncfnfn :ufon]ua o iu)onnnu
cno]nx nofxonniu. Ono: nnanio: n:no]n!o:o :onono xu:ono y !unuiy
n yicoy, xu: iunno Xufmoncyf n xu: Iu::ocu II y oy-Cn:ooay, ncno
ioiu co nuau:o uofnn ioaocuano cfufyo |uuonu.
Ocnonnn fnn oinnufcio ioonnno y Cfuo: nucfny onau ]o :ucfuou, io]u ]o n:uau
ooani io nnu:no. Iny nnu:ny, io]u ]o onau cfononucfu, cuiuno ]o
|uuon ,oco y Cuiun. Ioonuao co u nnu:no nocfunu]y cfononnno o
noou. 'n nu]uynonn]o nnu:no n:iu)ono cy y In:n !oonconu, !o|ononu n
^nionnonu. Ioiu] cnuio nnu:no oouno:no co nuau:no n xu: nu:oon nm-
oy noioonoi iyafu :u noio]noi |uuonu. Y nonon]y nnu:nu nocfo]uao cy n
:uo nnu:no, nu nn:o, |uuononnx nonu, cnomfonniu. 'oou no:onyfn n u
co ncno !o|onono nnu:no nuau:n c|nniu, cfufyu cu aunn: foao: n ycio:
iauno:, nncnno 2u m. Y no:nn]o: nonoy |uuonn cy cuxunnunn y ioonnnu:u
ycouonn: y cfony. Hu]uynonn]u fuinu ioonnnu ]o 'yfuniu:ononu.
Vajarstvo i slikarstvo
Iu]ucfno n caniucfno cfuoi Iinnfu onao ]o no:uno :u noonuo y :u-
ioonn nnnof. Y ioonnno cy oonuno noauiuno cfufyo noio]nniu iuo :u:onu :u
foao. )ymo y:anx cy y n:u :oiao u nonannu]y oiy io]u ]o no:o:nn cnof
oanau o :o:ucioi. Ioioono cfufyo cy iaocuno o ]onoi oaoiu iu:onu, u
y iaunno: cy nocfunuao noio]nniu y coo!o: noaonu]y. Oaniy]y co :ony-
:onfuanom!y, :ucnnnom!y n ocfo]uncfno:. Jonu o nu]no:nufn]nx ]o cfufyu
!o|onu o nnoi iunnfu. !o|on con nu nocfoay cu yiu:u noaononn: nu
oyfnnu:u n oc:oxy]o co. oiony iauny umnonn: inan:u mfnfn ooi Xoyc.
Iinnufcio cfufyo uocfo cy onao oo]ono. Hu]no:nufn]n nn:on cy iaunu iunno
Ho|ofnfn n: XIV noiu n. n. o. n coo!o cfufyo nnnnu Iuxofonu n oiono nono.
Y:ofnnnn cfuoi Iinnfu nu]uan cy |uuono, ooiono, c|nnio n nncuo.
,nono nuaufu, xu:onu n ioonnnu Iinn!unn cy yiumunuan nanfin: oo|n:u.
Ioo|n cy uocfo onan oo]onn nnnn: oo]u:u, u nocfunuan cy nn:oo n: cnuio-
nonnoi nnnofu. Hu ]ono: o fuinnx oo|u n: Cuiuo nocfunonn cy unnnn
iuio nuno ouiy cayno!n co ]onocfunnn: uaufiu:u o ouiu n iu:onu.
Y caniucfny y:ofnnnn cy co nuan oo)onnx nunnau. ycio |niyo cy
nocfununo nu caoo!n nuunn. iaunu n: no|nau, foao cnou, noio n: no-
|nau. oncio foao ]o caniuno cnofao-nyfo nan ynnuucfo, u :ymio nnono-:io.
Io:unnu canio onau ]o ooau nan nyfu. ,uufui canio ]o ono u nono nonoco
cunu]o ono:o:ucioi nnnofu iuio on nu ncfn nuunn noio]nni nucfunno nnnofn
nu yio: cnofy. Ocn: cnonu n: cnuiononnoi nnnofu y ioonnnu:u co nniu:y]y
n nocaon cy, fo cnono n: ufu y io]n:u co no]onnun ncfuiuo, nocaono io]o ]o
noio]nni oounuo, noonnu, fo ono mfo on noio]nni noaoo u :y co oion nu
ono: cnofy. Canio nu :nonn:u ouynuao cy co :uxnuy]y!n cyno] ian:n.
Iinn!unn cy nocoono u:nnan nomfnny n:uo y:ofnnuinx no:ofu o :aufu,
nofu, caononuuo n uioi iu:ou. O fo:o cnoouo oo]nn cuio|u:n, noc:fno
:ucio, oaonn nu:omfu]u ofinnonnx y ioonnnu:u. Jono o nu]no!nx ocfniny!u
57
nu fo: noy nocfunu nocfo |uuonu 'yfuniu:onu, io]n ]o nu)on y oiono]
ioonnnn. Iocfo ]o potpuno inkrustiran zlatom, srebrom, vulkanskim staklom,
fajansom i poludragim kameem. Stajao je na lavim nogama i imao oslonce u
obliku krilate zmije... Na (nucaony fonu) je utisnuta u zlatu dvorana dvorca
sa stubovima... Tutankamon sedi... a ispred ega stoji figura kraice
26
, io]u iu
:uno :nncnn: yn:u.
nfoufyu.
C. +o]unun!, I. ^nxuun!, Icfon]u Cfuoi noiu, Cfun cnof, oou-
:onnn io:nuif nci, Iooiu l999.
http://www.egipat.8m.net/zanimljivosti.htm
,. !ocnoncin, !u ]o cynno onao ooi, nonoo cu nocioi ^. Jonun
Jonunonn!, ionnn]u 'nnn!, Iooiu 2uu2.
Pojava nauqnih znaa
Y cfuo: Iinnfy onao cy u:nn]ono :noiooo]no iuno nuyunnx :nuu, u
nocoono ucfono:n]u, :onnnnu, ioo:ofn]u n :ufo:ufniu. Iinnufcin cnomfonnnn
cy nao uno u:unan iuaonu, io]n ]o ono fuunn]n noio :oconofu:cin. Iouo-
fui ionno y cfuo: Iinnfy no:nnun ]o :u no no]uno. y:n:uo nu]c]u]nn]o :no:o
,,numoi cynuonoi cncfo:u, Cnn]ycu, io]u co nuau:n y cu:non)y canis maior, u
io]y cy Iinn!unn nu:nnuan sopdit, n naunoo Hnau. Cnomfonnnn |uuoncioi
Iinnfu yfnnan cy u co nouofui ionmoi n:annuu Hnau noiaunuo cu no]uno:
Cnn]ycu nu nooy. Io:u n:annuy oio Iinn!unn cy u:anionuan fn co:ono.
I co:onu ]ocfo oou nonaunu, io]o fu]o o l7. ]ynu o l. nono:ou.
II co:onu ooyxnufu :n:cio oou, io]o fu]o o l. nono:ou o l. :ufu.
III co:onu ]ocfo oou cymu, io]o fu]o o l. :ufu o l7l9. ]ynu.
Ionnu ]o fu]uau l2 :oconn, f]. S6 unu, u nounuau ]o uno: iuu ]o sopdit
n:au:no nu ncfouno: oo:o]y. I:ocfunuo: uofnfnno unu, iuaonuciu ionnu
co nuion uofnn ionno no:ouau :u ]oun un. ,ooi ono iomio y uuynuy
un nonauno Hnau co cno nnmo n nnmo yuunuo, fo co y ]ono: fonyfiy Honu
ionnu ouoinnuau iu]o: ]yau, nouofio: uniycfu. Hu l16u. ionnu oinnufciu n
iuaonuciu ionnu cy co n:]onuuunuao. 'uu ]o iomiu n:nocnau ]ony ionny.
Ioo:ofn]u ]o onau fuio)o o n:y:ofno nunnocfn y Iinnfy, ]o cy ionmo nonauno
Hnau ynnmfunuao :o)o n cfoiu cy onau noonxonu cfuanu no:ounuu :o:mnnx
nunoau. Icfo fuio, ioo:ofn]u n :ufo:ufniu cy onao nocyno nn iun
noanuuncfnonnx iu)onnnu iuo mfo cy nnu:no, xu:onn n nuaufo. ^ufo:ufnuio
n ioo:ofn]cio :nuo onao ]o noxuono y nocoonn: iniu:u io]o cy caynnao
iuo nuifnunn nnyunnnn n ynoonnnn. Y n:u cy co oo: nuou]uan no]onnn
nooao:n c ynyfcfnn:u :u nxono omunuo. 'uinn cy nnyunnnn cfuano onan
onyununn. Iinn!unn cy onan y cfuy n:uuynufn nonmnno foyiau, nunoyiau
nan iyiu, iuo n :uno:nny nnu:no n .
^onnnnu ]o onau nu nncoio: nnnoy ]o cy Iinn!unn nao ooo no:nunuan unu-
fo:n]y ycioi foau. 'o cy :nuo cfoian oua:u:y]y!n noio]nnio n cnofo nnn-
ofno. Ionoc oua:u:onuu ono ]o nao caonon. Cucfo]uo co o nu)ou cnnx
oiunu yfooo n :o:iu. ,ufn: on co foao nu:uiuao y u:no foiy!nno, nuion foiu
:u:uao yn:u n c:oao: n nunoion y:ofunuao y fiunnny. In onoiu onao ]o nuc-
fo]uo u co foao ouynu o nonuuu y ciauy c noonuo: Iinn!unu
27
. Xooof
nnmo u nocfo]n :noio oinnufcinx aoiuu. ounn, :yonn, aoiun :u ymn, cfo:ui n
aoiun :u ynyfumo ooaocfn.
26
Z. Kosidovski, Kad je sunce bilo bog, preveo sa poskog Mr. Jovan Jovanovi, Agencija
Trivi, Beograd 2002, 150.
27
Mumija bi se potom spremala u nekoliko sarkofaga i pohraivala u grobnu komoru.
Ovakav postupak je bio primeivan samo za vladare, velikodostojnike i imune pojedince.
Ostatak stanovnixtva je verovae o zagrobnom ivotu i potrebi oquvaa tela ispuavao
simboliqki uxabti figuricama, koje su bile polagane u grob s pokojnikom
58
* * *
(!uo oiono nu nnfuo nuyunu :nuu :o:uu Cfuoi Icfoiu foou
ooufnfn nuny nu caoo!o. ucfono:n]u, iuaonu, uuconnnnn, :ufo:ufniu,
:onnnnu, iunfociu oaufnocf)
nfoufyu.
http://www.egipat.8m.net/zanimljivosti.htm
Ioaomio.
cu nounuu )unn]oao Cfo|unonn!, aofn co:ocfu 2uu2. y Iooiuy.
59

También podría gustarte