Inventarisatie Leren Loopbaan Burgers Chap Per ROC

Voorblad product 2007-2008
Digitale titel: 5 _HTV_HTV algemeen_ Inventarisatie LLB per ROC

(exact volgens de instructie)
Naam betrokken instelling(en) Arcus College

(bij samenwerking graag alle Regio College
instellingen noemen) Friesland College
ROC A12
Alfa College
Kenwerk
Contactpersoon of -personen Jacintha Bonsma
Frans Verhage
E-mailadres en evt telefoon. jba@roc.a12.nl
f.verhage@fcroc.nl
Kwalificatiedossier(s) waarvoor het HTV Algemeen

product van toepassing is
(vermeld crebonummer(s) en naam
van kwalificatiedossier)
Link naar relevante website met
informatie over het product
(indien van toepassing)
Korte omschrijving of samenvatting van het opgeleverde product:

Er is een inventarisatie gemaakt van hoe de diverse ROC’s omgaan met LLB. Deze inventarisatie
is samengevat in een document.
Ervaringen met het product
Is het opgeleverde product in de praktijk gebracht? Indien “ja”, wat zijn de eerste ervaringen/resultaten?
Wat zijn knelpunten geweest bij de ontwikkeling van dit product?
Welke aanbevelingen kun je geven vanuit de opgedane ervaringen?
1
Inventarisatie
Leren, Loopbaan en Burgerschap

per ROC
Clustergroep LLB 2007/2008

(MBO Herontwerp)
Mei 2008
Leden:
Frans Verhage
JN van Ommen-Veldhuizen
Carin van Hoof
Guus Morjan
Anja Scheffer-Weerts
Janet Molenaar
Marytske Veltman
Babette van Ommen
Jacintha Bonsma
2
Inventarisatie LLB per ROC (MBO Herontwerp)
Naam Contactpersoon + e- Korte beschrijving Inhoud LLB Blz

school mail adres
Regio Anja Scheffer-Weerts Mail van Anja Scheffers 4 - 34
College – ascheffer- Ik werk op het Regiocollege in Zaandam. Het
Regiocollege heeft ervoor gekozen om LLB aan
Zaandam weerts@regiocollege.nl te bieden als opleidingsoverstijgend project,
waarbij deelnemers kunnen kiezen uit
verschillende mogelijkheden om hun bewijzen te
verzamelen. Dat hele project is in het derde
blok van start gegaan met cursussen zoals te
zien in de bijgevoegde lesbrief. Daarnaast is een
beoordelingsportfolio ontwikkeld, waarvan ik de
eerste (nog niet besproken en vastgestelde)
versie invoeg. Dat betekent wel dat alles nog
heel erg in de kinderschoenen staat en nog niet
eens geëvalueerd is. Dat maakt mij wel wat
huiverig om het op te sturen en ik had dus nog
wat langer willen wachten tot bij voorbeeld na de
vaststelling en eerste evaluatie. Nu begrijp ik dat
jullie er op zitten te wachten en stuur ik het
maar, met de nodige reserves. Met
vriendelijke groeten, Anja Scheffer (ook
namens mijn collega 's van het Regiocollege)
ROC Leontien Kragten Mail van Leontien Kragten --
Midden l.kragten@rocmn.nl Wij zijn daarin nog niet zover. Volgend jaar
worden de eerste examens afgenomen. Zoals
Nederland we het nu doen is dat studenten prestaties doen
en allerlei projecten organiseren. Uit deze
projecten en prestaties kunnen de studenten
hun portfolio voor LLB samenstellen. Dat zou
dan volgend jaar verder begeleid moeten
worden bij de samenstelling. Dat is het plan,
maar wij wachten ook op een ROC brede
uitspraak over hoe om te gaan met LLB.
Kenwerk Mieke Korenhof Mail van Mieke Korenhof 35-36
m.korenhof@kenwerk.nl Helaas heb ik geen praktijkervaring, maar kwam
wel het volgende tijdschrift tegen met een artikel
over LLB (zie vanaf pagina 4). Misschien
hebben jullie hier als werkgroep iets aan, succes
in ieder geval met het uitwerken!
Mondriaan Rob Lionarons Mail van Rob Lionarons --
College – r.lionarons@mon3aan.nl Bij Mondriaan is LLB nog in experimenteel
stadium dus vanuit onze organisatie kan ik nog
Den Haag niet veel melden.,
Wel is men aan het schrijven en test men
begeleidende programma's als connect en
spring
ROC Paul Ballhaus Mail van Paul Ballhaus: --
Eindhoven pjg.ballhaus@roceindhov Ik werk aan een ontwikkeling LLB mee die
landelijk is. We ontwikkelen een stramien waarin
en.nl binnen ieder school haar eigen ei kwijt kan
terwijl we toch samenwerken. Er is al een site,
er is theorie, er zijn prestatie-opdrachten en er is
een visie met blauwdruk. We werken samen met
het consortium beroepsonderwijs en daardoor
met bijna alle scholen voor zorg, welzijn en
techniek en in oprichting met de HTV-sector. Als
je meer wilt weten, laat het dan horen dan
maken we een afspraak want we kunnen nog
steeds scholen gebruiken die mee gaan doen. Ik
hoor het graag.
3
Met vriendelijke groet,
Paul Ballhaus
Projectleider Onderwijsontwikkeling Scholen
BFHT van ROC Eindhoven
tel 040-2694534 06-22961367
ID College Vincent Montanus Examinering aan de hand van clustering 37-38
vmontanus@idcollege.nl kerntaken
Friesland Frans Verhage Toelichting van Frans Verhage 39- 46
College f.verhage@fcroc.nl Op het Friesland College is een document
Leren, loopbaan en burgerschap 2007 – 2008
gerealiseerd. Dit document is een hulpmiddel
voor een cursist waarbij ondersteuning en
begeleiding van een coach verondersteld
worden. Het Friesland College biedt voor de
cursist verschillende mogelijkheden om aan de
kerntaken te werken. Dit is geen verplichting.
Voor iedere cursist zijn er natuurlijk tal van
andere mogelijkheden om als burger actief te
zijn. Dat is niet aan school gebonden. (van
hangplek en/of dierenactivist tot
bestuursfuncties en/of politicus)
Examinering:
Het Friesland College wil de beoordeling van de
eerste 2 kerntaken koppelen van LLB (eigen
ontwikkeling en sturen loopbaan) koppelen aan
het panelgesprek.
Stand van zaken bij de unit MBO hospitality and

toerisme.
Dat wat beschreven wordt in het document
Leren Loopbaan en Burgerschap is (nog) niet
herkenbaar in “real life” situatie van cursist en
coach.
Op management niveau moet nog een uitspraak

gedaan worden over het al dan niet toepassen
van de methodiek van het panel gesprek in het
examenpalet.
ROC Ben Baar Landstede werkt op dit moment met het 47- 51
Landstede bbaar@landstede.nl bijgevoegde, maar zijn wel bezig met het maken
van een groot aantal geïntegreerde opdrachten
(leerwerkprestaties) voor LL&B. M.a.w. het
verandert dus nog wel.
ROC Babette van Ommen Aan de hand van examenformat 52- 53
Aventus - b.vanommen@aventus.nl
Apeldoorn
ROC A12 Jacintha Bonsma Er is een indeling gemaakt van diverse 54- 55
jba@roc.a12.nl onderwerpen en cursussen die bij LLB van
belang zijn. Aan de hand hiervan werkt de
student aan LLB en toont dit aan in een
groeidocument
Interessante Sites
Internetsite waar christelijke MBO's hun producten presenteren:

http://doctest.windesheim.nl/xmlpages/page/burgerzin
4
REGIO COLLEGE ZAANDAM
Lesbrief
schooljaar 2007-2008, voorbereiding periode ¾
Wat is het dossier Leren, Loopbaan en Burgerschap?

In het MBO is vanaf 2007 een nieuwe regel ingevoerd. Om je diploma te halen moet je aantonen dat je
de kerntaken uit het dossier Leren,loopbaan en Burgerschap beheerst.
Het complete dossier kun je lezen op de volgende website:
http://mbo2010.nl/index.cfm/t/LL_B__Talen_en_Rekenen/vid/0ABCB0FF-17A4-A597-
D9585980B7E5A346
De kerntaken Korte toelichting

1 Benoemt zijn eigen ontwikkeling en Je kunt aangeven wat je wilt gaan leren en
gebruikt middelen en wegen om daarbij waarom. Ook kun je het leren plannen, je voert
passende leerdoelen te bereiken die planning ook uit en je kunt erop terugkijken
en het eventueel verbeteren
2 Stuurt de eigen loopbaan Je bent je bewust waar je goed in bent, wat
voor kwaliteiten je hebt, wat je motieven zijn
en je kunt dit koppelen aan de beslissingen die
je neemt bij het plannen van je loopbaan
3 Participeert in het politieke domein, in Je laat zien dat je van een maatschappelijk
besluitvorming en beleidsbeïnvloeding actueel onderwerp (bijvoorbeeld verkiezingen,
milieu, discriminatie) verstand hebt en dat je
zoveel verstand hebt van de politiek dat je ook
kunt uitleggen wat de politiek met dat
onderwerp te maken heeft. Ook heb je een
eigen onderbouwde mening hierover
4 Functioneert als werknemer in een Je gedraagt je als werknemer in het beroep
arbeidsorganisatie dat je uitoefent en waarvoor je leert. Je
houdt je daarbij aan je rechten en plichten.
5 Functioneert als kritisch consument Je bent je bewust van je rechten als
consument wanneer je iets koopt, inhuurt of
klant bent. Daarnaast kun je onderbouwen
waarom je voor een bepaald product of dienst
kiest.
6 Neemt deel aan diverse sociale verbanden Je draagt je steentje bij aan het leefbaar
en draagt bij aan de leefbaarheid van de maken en leefbaar houden van onze
sociale omgeving leefomgeving. Dit kun je op heel veel manieren
doen!
7 Zorgt voor de eigen gezondheid Je weet niet alleen wat goed voor je
gezondheid is en waarom, maar je doet er ook
iets aan!
Kerntaken 1 en 2 en 4 komen aan bod tijdens het lesprogramma van je beroepsopleiding en tijdens de
BPV.
5
Hoe kom je aan een voldoende of goed voor de kerntaken 3,
5, 6 of 7?
Het Regio College biedt een keuzeprogramma aan waarmee je kunt werken aan kerntaak 3, 5, 6 en 7.
Om de kerntaken te kunnen afsluiten met een voldoende of een goed (elke kerntaak moet met een
voldoende worden afgesloten) moet je zelf het BEWIJS daarvoor leveren dat je hieraan hebt gewerkt.
Je verzamelt die bewijzen in een portfolio.
Als alle bewijzen voldoen aan de gestelde criteria, dan heb je de beoordelingseenheid behaald.
Eerste stap: Gedurende het jaar verzamel je bewijzen, waaruit blijkt dat je je ontwikkeld hebt op
het gebied van de kerntaken en competenties die bij deze beoordelingseenheid horen.
Welke criteria er gelden en voorbeelden van bewijzen die je kunt verzamelen hoor je in
de eerste les.
Tweede stap: Als je, na advies van je loopbaancoach, vindt dat je voldoende bewijzen verzameld hebt,
lever je het portfolio in bij het examenbureau.
Jouw portfolio wordt beoordeeld door een beoordelingspanel. Als zij het bewijs
onvoldoende vinden, dan krijg je jouw portfolio terug met de feedback waarom het nog
niet voldoende is. In de daaropvolgende periode(n) kun je je portfolio verbeteren door
de bewijsstukken die niet voldoen te vervangen.
Je mag je daarna nog één keer opnieuw aanmelden voor deze beoordelingseenheid..
Wat is een bewijs?

Je bent vrij in de keuze van de bewijsmaterialen.
In de eerste les ontvang je een handleiding met toelichting waar de bewijzen aan moeten voldoen.
Bewijsmaterialen zijn bijvoorbeeld:
- Eén of meer reflectieverslagen
- Een goede Powerpointpresentatie met de mening van groepsgenoten en de docent over de inhoud
van de presentatie
- En verslag van een extern begeleider over jouw ontwikkeling
- Een kennistoets (met een voldoende)
- Foto's van een evenement met daarbij een logboek en een reflectieverslag.
Meestal heb je meerdere bewijzen nodig om aan het geheel van een kerntaak te voldoen.
Nogmaals, hierover komt meer informatie. Maar waar het om gaat is dat je weet dat jij je leerproces
en het bewijs daarvan zelf mag kiezen.
6
Invuloefening
De kerntaken Korte toelichting Wat heb je hier zelf al mee gedaan in of buiten
school?
3 Participeert in het politieke Je laat zien dat je van een maatschappelijk actueel
domein, in besluitvorming en onderwerp (bijvoorbeeld verkiezingen, milieu,
beleidsbeïnvloeding discriminatie) verstand hebt en dat je zoveel
verstand hebt van de politiek dat je ook kunt
uitleggen wat de politiek met dat onderwerp te
maken heeft. Ook heb je een eigen onderbouwde
mening hierover
5 Functioneert als kritisch Je bent je bewust van je rechten als consument
consument wanneer je iets koopt, inhuurt of klant bent.
Daarnaast kun je onderbouwen waarom je voor een
bepaald product of dienst kiest.
6 Neemt deel aan diverse Je draagt je steentje bij aan het leefbaar maken en
sociale verbanden en draagt leefbaar houden van onze leefomgeving. Dit kun je op
bij aan de leefbaarheid van heel veel manieren doen!
de sociale omgeving
7 Zorgt voor de eigen Je weet niet alleen wat goed voor je gezondheid is
gezondheid en waarom, maar je doet er ook iets aan!
7
Keuzeprogramma Regio TOP
Wanneer:
Periode 3 en 4, dinsdagmiddag van 15.00 – 17.00 uur
2 programma's duren 20 weken (periode 3 en 4)
De overige programma's duren 10 weken. Aan het eind van periode 3 ga je dan weer opnieuw
kiezen voor wat je in periode 4 gaat doen.
Waar
Het programma vindt plaats op de vestiging Zaandam, in gebouw 95, 97 en 100.
Als bekend is waar je wordt ingedeeld hoor je ook in welk lokaal je moet zijn.
Voor wie:
e
ComMw Reizen 1 jaarsgroepen
Toerisme/hosp
FD TO2FD1A
Economie Administratie A41A
A42A
Commercieel C41AB
B41AB
M41A
Secretarieel J 41a
S41 a
Verpleging RO4DA1a
AG
RO4AA1a
RO4TA1a
De keuze
Je kunt kiezen uit een verschillend aanbod, namelijk:
1. Programma's die speciaal voor het Regio College zijn gemaakt
2. Programma's van de methode Connect. Dit is een lesprogramma van een uitgever.
Je kiest een thema en gaat daar aan werken in de les. Het lesmateriaal is via internet te
bereiken. Je werkt hierbij met de computer, in een lesgroep onder leiding van een docent.
Het is ook mogelijk om af te wisselen: bijvoorbeeld periode 3 een thema uit Connect en
periode 4 een thema uit het RegioTOP programma. Het ligt aan jouw interesse en aan welke
bewijzen je nodig hebt wat je kiest.
Een kort overzicht van de keuzes die je hebt in periode 3 volgt hierachter (periode 4 zal hier
sterk op lijken maar is nu nog niet helemaal bekend).
8
Speciaal voor het Regio College:
EARTH
Heb jij ‘An Inconvenient Truth’ gezien? En kwamen door het zien van deze film vragen naar
boven? Voel jij je verantwoordelijk voor je omgeving? Heb je interesse in het leven op aarde en
in de toekomst? Dan is dit REGIO TOPproject echt iets voor jou. Tijdens dit programma krijg je
op allerlei verschillende manieren te maken met je omgeving, het milieu, energie en de aarde. Zo
ga je alles leren over positieve én negatieve manieren om met de aarde om te gaan. Je gaat zelf
op onderzoek uit en je ontwikkelt ideeën of werkt bestaande ideeën verder uit. Bijvoorbeeld een
bioscoop op zonne-energie, de sustainable dance club en de Mondiale Voetafdruk.
Welke vorm?
EARTH is een heel gevarieerd programma. Belangrijk onderdeel in dit programma is The Bet. The
Bet bestaat uit een weddenschap die je aangaat met een bedrijf uit de buurt dat het jullie zal
lukken 8% CO 2 te besparen. Lukt dit dan stelt het bedrijf een prijs ter beschikking. Lukt dit
niet, dan moet de groep een tegenprestatie leveren.
Op 18 april zal het resultaat van jullie werk aan een groter publiek gepresenteerd worden.
Bijzonderheden
Als je je voor dit programma inschrijft ben je er periode 3 en 4 mee bezig, dus tot eind
schooljaar.
Koken als een ster
Hou jij van lekker eten maar voel je je geen Jamie Oliver? Geniet je graag van een originele
maaltijd maar ben je geen keukenprins(es)? Of weet jij wel te kokkerellen maar ben je altijd
handen vol geld kwijt? Dan is dit REGIO TOPprogramma voor jou hét recept!
We duiken tijdens Koken als een ster samen de theorie én de potten en pannen in. Je leert een
heleboel over koken en eten ook door het te doen en onze creaties op te eten. Via verschillende
recepten maken we samen een tocht door de wereld van de gastronomie. Wanneer jij dit REGIO
TOPonderdeel hebt gevolgd en op jezelf gaat wonen, dan zul je jezelf, vrienden en familie
culinair versteld doen staan!
Welke vorm?
Koken als een ster is een heel praktisch programma. Theorie wordt afgewisseld met de praktijk
van boodschappen doen, koken en het resultaat iedere kookles zelf opeten.
Bijzonderheden:
Maximum aantal deelnemers: 15
Bij overintekening wordt geloot.
Zaandam by Night
We leven in een multiculturele samenleving, dat is niets nieuws. De integratie van verschillende
culturen zorgt voor een verrijking van onze maatschappij maar ook discriminatie komt nog altijd
voor. Bijvoorbeeld in het uitgaansleven. De gemeente Zaandam vermoedt dat dit het geval is en
roept jongeren van onze school op om mee te werken aan hun onderzoek.
Zit er een journalist in jou die dit tot op de bodem zou willen uitzoeken? Ga je regelmatig uit en
kun je dus zelf in het weekend tussen op uitgaanstijden undercover onderzoek doen? En ben jij
iemand die actie wil ondernemen op het moment je onrecht ontmoet? Ben jij iemand die niet bij
de pakken neer gaat zitten maar op zoek gaat naar alle mogelijke manieren om dit soort
praktijken onder de aandacht van het grote publiek te brengen? Schrijf je dan in voor Zaandam
by Night.
9
Welke vorm?
Dit REGIO Topprogramma is heel praktisch ingericht. Gezamenlijk gaan we een onderzoeksplan
maken en er op uit. Verslag van het onderzoek wordt gemaakt in de vorm van een een flyer,
website of PodCast. Vervolgens gaan we kijken wat er met de uitkomsten van het onderzoek
doen. Moet er actie worden ondernomen? Zo ja wat? De media benaderen? Een debat
organiseren met de horeca-ondernemers? Politie interviewen? Alles is mogelijk.
Bijzonderheden
Als je je voor dit programma inschrijft ben je er periode 3 en 4 mee bezig, dus tot eind
schooljaar.
Voor dit programma geldt een maximum van 45 deelnemers
Peerleader
Peer support is een manier van samenwerken die wereldwijd voorkomt in het onderwijs, in de
hulpverlening, zorg en in het bedrijfsleven. “Peers helpen elkaar met behulp van hun eigen
verworven kennis, inzicht en ervaring”
Wil jij jouw ervaringen inzetten voor een ander? Dan kun je “Peer” worden van een VMBO-er die
het moeilijk vindt om de stap te maken naar het MBO? Of begeleid je liever iemand die het leren
op school moeilijk vindt? Je kunt ook gaan werken als Een gastheer/gastvrouw voor eerstejaars
leerlingen en leerlingen van het VMBO begeleiden bij hun studie- en beroepskeuze.
Welke vorm
Sociale vaardigheidstraining
Intervisie bijeenkomsten
Individuele afspraken
Bijzonderheden:
Voor dit programma geldt een maximum van 12 deelnemers
Spuiten, slikken, seks & de rest
Alcoholverslaving en drugsgebruik onder jongeren komt steeds vaker voor. Ook stijgen de cijfers
van jongeren met een SOA of zelfs HIV. Waar komt dit door? Jij houdt misschien ook wel van
een drankje. Maar waar ligt de grens? En wanneer wordt iets een verslaving of blijft het bij een
gezellig avondje uit? Verandert sociaal geaccepteerd gedrag in een verslaving door
stoerdoenerij, er bij willen horen of andere maatschappelijke druk? In dit REGIO
TOPprogramma ga je niet alleen je zelf de maatschappelijke spiegel voor houden door middel van
bijvoorbeeld de test jezelf quiz. Ook ga je onderwerpen verder uitdiepen, kennis opdoen,
ervaringen delen, en ga je op zoek naar de meest gebruikte smoezen.
Welke vorm?
Spuiten, slikken, seks & de rest is een programma waar je zelf invloed op hebt. Jij kunt
individueel of met anderen bepalen waar je meer van wilt weten. Vervolgens ga je documentaires
bekijken, op bezoek bij deskundigen, eventueel een onderzoekje doen bij jongeren en vervolgens,
presenteren. Alle kennis die je opdoet verwerk je uiteindelijk in een quiz-format (zoiets als
Lotto Weekend Miljonairs) dat op 18 april gepresenteerd wordt.
REGIO TOPPUNT
Zet jij je buiten schooltijd in voor je medemens door regelmatig vrijwilligerswerk te doen? In
een jongerencentrum, sportvereniging of via de Gemeente? Of draag je bijvoorbeeld de zorg
10
voor een ziek familielid of gehandicapt kind? Bij Regio TOPPUNT wordt dit gewaardeerd!
Na een individuele intake gaan we aan het werk om vast te stellen wat je eigenlijk allemaal doet.
Aan welke competenties werk je? Wat leer je hiervan? De tijd die je steekt in dit
vrijwilligerswerk gaat meetellen voor het behalen van je diploma!
Je verdient een Regio TOP PUNT!
Welke vorm?
Na de intake wordt het lesprogramma gemaakt. Aan de hand van ervaringen en vragen van de
deelnemers wordt een programma op maat gemaakt en waarmee je iets kunt leren om je
TOPPUNT-activiteiten nog beter te doen. Een verrassing dus!
Programma's van de methode Connect:
Politiek, toch leuk? Vrij om te kiezen wat je wilt

Vrij zijn. Wie wil dat niet. Maar wanneer ben je vrij? Als je een vrije dag hebt? Als je op
jezelf gaat wonen? Misschien voel je je dan echt vrij. Maar vrijheid betekent meer. Het
betekent ook dat je keuzes hebt. Dat je kunt worden wat je wilt. Dat je kunt zeggen wat je
wilt. Dat je kunt zijn wie je wilt. In Nederland kan dat allemaal. Of niet? Hoe ervaar jij de
vrijheid in Nederland? Ligt alles van tevoren vast? Of valt er wat te kiezen in Nederland?
Stem op mij
Een busbaan voor je huis? De winkels open op zondag? Kroegen dicht om 02.00 uur of om
04.00 uur? Dit zijn zaken waarover een gemeenteraad beslissingen neemt. Je hebt hier vast
een mening over. Misschien ben je het ermee eens of misschien heb je een beter idee.
Misschien zou je wel iets willen veranderen in jouw gemeente. Weet jij wat je moet doen om
dit voor elkaar te krijgen?
Heb ik daar recht op
Iemand heeft de muur van jouw huis beklad met graffiti... Wat nu? De dader moet de
schoonmaakkosten betalen en anders gaat de dader zelf de muur maar schoonmaken!! Simpel!
Maar zo simpel is het niet. Je mag niet voor eigen rechter spelen. Er zijn regels die zeggen
hoe jij je recht kunt halen. Jouw rechten zijn in de wet geregeld. Dat geldt niet alleen voor
het recht op schadevergoeding, maar ook bijvoorbeeld voor jouw rechten als consument,
werknemer of als slachtoffer van een misdrijf. In dit project leer je hoe jij voor je rechten
kunt opkomen en waar je terecht kunt, als jij vindt dat andere mensen zich niet aan jouw
rechten houden.
Kopen tot je erbij neervalt

Dit project gaat over kopen en over wat je allemaal koopt. Achter alles wat je koopt zit een
verhaal. Wie heeft het gemaakt? Waar is het gemaakt? Waarvan is het gemaakt? En onder
welke omstandigheden is het gemaakt?
In dit project leer je stilstaan bij de spullen die je koopt. En leer je dat je keuzes kunt maken
bij wat je koopt.
Mijn eigen schuld: over kopen en lenen

Nieuwe kleren, een avondje stappen, een prepaid kaart, een cadeau voor je zus. Alles kost
geld, het vliegt je zak uit. Een MP3 speler, een mobiel, een scooter. Je wilt nog zoveel hebben
maar je hebt niet overal geld voor. Wat doe je dan? Lenen? Kopen op afbetaling? Niet kopen?
11
Dit project gaat over geld uitgeven, over lenen en schulden. Nieuwe kleren, een avondje
stappen, een prepaid kaart, een cadeau voor je zus. Alles kost geld, het vliegt je zak uit. Een
MP3 speler, een mobiel, een scooter. Je wilt nog zoveel hebben maar je hebt niet overal geld
voor. Wat doe je dan? Lenen? Kopen op afbetaling? Niet kopen?
Dit project gaat over geld uitgeven, over lenen en schulden.
Daar trap jij toch niet in
Reclame. Iedereen komt ermee in aanraking. In de bus, op televisie, op school en op internet.
Soms is het duidelijk, als je een billboard ziet. Soms is het minder duidelijk, bijvoorbeeld als
de spelers van Onderweg naar morgen steeds dezelfde drankjes drinken. En soms zie je het
misschien helemaal niet meer, als je op internet je profiel bij sugarbabes.nl invult.
In dit project leer je welke vormen van reclame er zijn en welke reclametrucs reclamemakers
gebruiken. Je gaat kritisch kijken naar verschillende media. En je ziet hoeveel reclame je om
je heen ziet. Kruip in de huid van een reclamemaker.
Wij (de docenten) zijn benieuwd welk programma jullie het meest leerzaam
vinden: het Regio College aanbod of de lessen van de methode Connect. Achteraf
gaan we jullie mening vragen!
12
Een keuze maken:
Kijk terug naar de invuloefening.
Leg het bovenstaande programma er naast en maak een keuze (eerste en tweede keus) waar je
deze periode aan wilt werken.
Perio Aanbod kerntaak Mijn voorkeur en waarom

de 1e en 2e keus
3+4 Earth 3 en/
of 5
3 Koken als een ster 7
3 Spuiten, slikken, seks etc 7
3+4 Zaandam by night 3 en/of

5 en/of
6
3 Top Punt 6
3 Peerleader 6
Connect thema's:
3 Politiek, toch leuk? 3
3 Stem op mij 3
3 Heb ik daar recht op 5
3 Kopen tot je erbij 5

neervalt
3 Mijn eigen schuld: over 5

kopen en lenen
3 Daar trap jij toch niet in 5
13
De inschrijfprocedure
Meld je aan op het volgende e-mail adres:

Regiotop@regiocollege.nl
Vermeld in je mail de volgende informatie:
• Naam
• Adres
• Telefoonnummer
• Opleiding
• Klas
• 1e keus en 2e keus.
• Je kunt je inschrijven tot en met 21 januari.
Bij overintekening wordt door loting bepaald wie er mee kunnen doen.
meer informatie? kijk op intranet!

www.regiocollege.nl/intranet/regiotop
14
PROTOCOL
BEOORDELINGSEENHEID
Niet vastgesteld!!!!
15
INHOUD
1 Inleiding .........................................................................................................................................17
1.1 Wat is een protocol en wat is de Beoordelingseenheid leren , Loopbaan en Burgerschap .....17
1.2 Wat vind je in dit protocol? ........................................................................................................17
2 Portfoliowaardering........................................................................................................................18
2.1 Hoe verloopt de beoordeling?...................................................................................................18
2.2 Belangrijke aandachtspunten voor de kandidaat......................................................................18
3 Algemene Eisen ............................................................................................................................20
3.1 Opbouw en presentatie .............................................................................................................20
3.2 Beoordelingscriteria ..................................................................................................................20
4 Specifieke bewijsmaterialen ..........................................................................................................21
4.1 Bewijs 1: Leren..........................................................................................................................21
4.2 Bewijs 2: Loopbaan...................................................................................................................23
4.3 Bewijs 3: Politiek .......................................................................................................................25
4.4 Bewijs 4: Werknemer ................................................................................................................27
4.5 Bewijs 5: Kritisch consument ....................................................................................................29
4.6 Bewijs 6: Leefbaarheid..............................................................................................................31
4.7 Bewijs 7: Gezond leven.............................................................................................................33
5 Eindoordeel ...................................................................................................................................35
5.1 Hoe wordt het portfolio beoordeeld?.........................................................................................35
5.2 Normering .................................................................................................................................35
Datum Januari 2008

Status CONCEPT
Versie 0.3
Bestandsnaam Portfolio LL&B 0-3.doc
Vastgesteld op Door Vaststellingscommissie
Samenstellers(s) Bert van Veldhuizen, Eric Stronks, Simon Frydman, Alma Kerling
16
Inleiding
Wat is een protocol en wat is de Beoordelingseenheid leren , Loopbaan en Burgerschap

Een protocol is het officiële woord voor een document waarin staat hoe jij aan de
wettelijke eisen moet voldoen om voor deze beoordelingseenheid een voldoende of goed te
halen.
In je opleiding werk je aan meerdere beoordelingseenheden. Wanneer je alle
beoordelingseenheden hebt behaald kun je je diploma in ontvangst nemen.
De beoordelingseenheid 7 omvat 7 kerntaken uit het dossier Leren, Loopbaan en

Burgerschap.
De kerntaken zijn:
1. Benoemt de eigen ontwikkeling en gebruikt middelen en wegen om daarbij passende
leerdoelen te bereiken
2. Stuurt de eigen loopbaan
3. Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding
4. Functioneert als werknemer in een arbeidsorganisatie
5. Functioneert als kritisch consument
6. Neemt deel in allerlei sociale verbanden en maakt respectvol gebruik van de openbare
ruimte
7. Zorgt voor de eigen gezondheid
Wat vind je in dit protocol?
De beoordeling van deze kerntaken zullen gaan plaatsvinden door middel van
portfoliowaardering. In dit protocol vind je een toelichting op de portfoliowaardering en de
eisen waar het portfolio en het bewijsmateriaal in het algemeen aan moet voldoen.
In een portfolio ga je bewijsmateriaal verzamelen.
In dit protocol kun je per kerntaak lezen welke beoordelingscriteria er zijn. Aan de hand van
deze criteria wordt gekeken of het bewijs dat jij hebt verzameld een goed, een voldoende (of
een onvoldoende) oplevert.
Tenslotte wordt uitgelegd hoe het eindoordeel van deze beoordelingseenheid tot stand komt.
17
Portfoliowaardering
De portfoliowaardering vormt de afsluiting van de beoordelingseenheid “Leren, Loopbaan &
Burgerschap”. In het portfolio verzamel je bewijsmaterialen die door twee beoordelaars worden
beoordeeld. Als alle bewijzen voldoen aan de gestelde criteria, dan heb je deze
beoordelingseenheid behaald. In dit hoofdstuk kun je lezen hoe de beoordeling precies verloopt
en waar je gedurende je opleiding rekening mee moet houden.
Hoe verloopt de beoordeling?

Kort samengevat ziet de procedure er als volgt uit:
Eerste stap: Gedurende het jaar verzamel je bewijzen, waaruit blijkt dat je je ontwikkeld hebt
op het gebied van de kerntaken en competenties die bij deze beoordelingseenheid
horen. Welke bewijsmaterialen precies worden gevraagd kun je lezen in hoofdstuk
3 en 4. Je kunt werkstukken, verslagen of deelnamebewijzen die je op school hebt
gemaakt of gekregen (bijvoorbeeld in het kader van één van de RegioTOP
activiteiten) als bewijs gebruiken, maar je kunt bewijsmaterialen van activiteiten
buiten school in de portfolio opnemen. Bij het verzamelen van bewijsmaterialen
wordt je begeleid door je loopbaancoach.
Tweede stap: Als je, na advies van je loopbaancoach, vindt dat je voldoende bewijzen
verzameld hebt, lever je het portfolio in bij het examenbureau.
Jouw portfolio wordt beoordeeld door een beoordelingspanel. Een panel bestaat
uit twee docenten. Zij beslissen aan de hand van de criteria en de normering in
hoofdstuk 3 en 4 of je deze beoordelingseenheid behaald hebt. Als zij het bewijs
onvoldoende vinden, dan krijg je jouw portfolio terug met de feedback waarom
het nog niet voldoende is. In de daaropvolgende periode(n) kun je je portfolio
verbeteren door de bewijsstukken die niet voldoen te vervangen.
Je mag je daarna nog één keer opnieuw aanmelden voor deze
beoordelingseenheid..
(zie ook hoofdstuk 5)
Belangrijke aandachtspunten voor de kandidaat
Samenstelling portfolio
Je stelt zelf je portfolio samen en krijgt hierbij begeleiding van je loopbaancoach. De informatie
in hoofdstuk 3 en 4 helpt je bij het selecteren van geschikte bewijsmaterialen.
Inleveren
Als je alle bewijsmaterialen hebt verzameld en jij vindt (na advies van je loopbaancoach) dat je
aan alle criteria hebt voldaan, lever je het portfolio in bij het examenbureau.
18
Portfoliobeoordeling
Je portfolio wordt beoordeeld door twee docenten. Wanneer je portfolio als onvoldoende
beoordeeld wordt, dan wordt aangegeven waarom het portfolio als onvoldoende beoordeeld is. Je
hebt dan nog de mogelijkheid om verder aan je portfolio te werken en deze in een volgende
periode (nog één maal) in te leveren. In totaal heb je dus 2 kansen om een voldoende te halen.
Uitslag en bezwaar
Je ontvangt schriftelijk van het examenbureau bericht over de uitslag van de portfoliowaardering,
uiterlijk 20 werkdagen nadat je het portfolio bij het examenbureau hebt ingediend. Als je het
met de uitslag van de beoordeling niet eens bent, kun je daartegen binnen 20 werkdagen
schriftelijk bezwaar maken bij de examencommissie.
19
Algemene Eisen
In het volgende hoofdstuk vind je een omschrijving van de specifieke bewijsmaterialen die je
moet leveren bij de kerntaken.
In dit hoofdstuk geven we een toelichting op de bewijsstukken en criteria in het algemeen.
Hieronder geven we een overzicht van de eisen die we stellen aan de opbouw en presentatie van
jouw portfolio en worden de algemene bewijsstukken benoemd die in jouw portfolio moeten
zitten.
Opbouw en presentatie
• Jouw portfolio bevat een voorblad, waarop de volgende gegevens staan vermeld:
- Naam van de beoordelingseenheid
- Jouw naam en deelnemersnummer
- Datum van inleveren
- Naam van loopbaancoach.
• Een inhoudsopgave met pagina- of tabnummers. Je houdt daarbij de volgorde van dit
protocol aan.
• Op elk afzonderlijk bewijsmateriaal staan de volgende gegevens:
- Om welk bewijsstuk het gaat
- Jouw naam en deelnemersnummer
- De naam van een begeleider die jou feedback heeft gegeven
- Een paraaf met datum van een begeleider waarin deze verklaart dat jij het
bewijsmateriaal hebt gemaakt of deactiviteit heeft uitgevoerd zoals beschreven.
Beoordelingscriteria
Presentatie van het portfolio.

Voorblad mat daarop de naam van de beoordelingseenheid, jouw naam en
*
deelnemersnummer.
Inhoudsopgave, met een duidelijke verwijzing naar de plaats waar de
*
bewijsmaterialen te vinden je
De afzonderlijke bewijsmaterialen je voorzien van de “naam” van het
* bewijsstuk, jouw naam en deelnemersnummer, datum en paraaf van een
begeleider
De bewijsstukken zijn in goed Nederlands geschreven met als criteria:
- Grammatica en spelling voldoende
* - Goedlopende zinnen
- (Indien relevant) opbouw naar een conclusie
20
- Voorzien van een juist gebruik van alinea's, witregels en
interpunctie
Specifieke bewijsmaterialen
Bewijs 1: Leren
Omschrijving
Bij deze kerntaak vragen wij aan jou om te laten zien dat je een leertaak op een goede manier aan
kunt pakken. Dat betekent onder andere dat je kunt aangeven wat je wilt gaan leren en waarom.
Ook kun je het leren plannen. Je voert je eigen planning ook uit en je kunt erop terugkijken en
jouw aanpak eventueel verbeteren.
Kerntaak en competenties
Kerntaak 1: Je benoemt je eigen ontwikkeling en je gebruikt middelen en wegen om

daarbij passende leerdoelen te bereiken.
Je benoemt de persoonlijke doelen die je in jouw verdere Competenties:
ontwikkelingsproces wil bereiken. Je zoekt uit welke competenties je A. Beslissen en activiteiten
daarvoor moet ontwikkelen en welke taken je daarvoor moet leren initiëren
uitvoeren. Je inventariseert - al dan niet met hulp van derden - J. Formuleren en rapporteren
geschikte manieren van leren, rekening houdend met de kenmerken M. Analyseren
van de situatie waarin het leren plaatsvindt. Met behulp van deze N. Onderzoeken
gegevens plan je je leerproces en voert het uit. Je houdt rekening met O. Creëren en innoveren
P. Leren
de mogelijkheden ter plekke en laat niet alleen jouw eigen voorkeur Q. Plannen en organiseren
leidend. Je probeert ook nieuwe manieren van leren uit om jouw W. Gedrevenheid en ambitie
leermogelijkheden te vergroten. tonen
Je evalueert de gekozen manier van leren, benoemt wat goed
bevallen is, wat je opnieuw wil gebruiken en wat je een volgende keer
anders zou willen doen.
Wat moet er in jouw portfolio zitten?

Je bent vrij in de keuze van de bewijsmaterialen. Let erop dat je met de bewijsmaterialen voldoet
aan de onderstaande criteria en selecteer het bewijsmateriaal dat in jouw ogen en die van jouw
loopbaancoach het beste voldoet. Neem niet meer bewijsmateriaal op dan nodig is!
Bij deze kerntaak kun je bijvoorbeeld denken aan één of meer van de volgende bewijsmaterialen:
• Persoonlijke ontwikkelingsplan (POP) of persoonlijk activiteiten plan (PAP)
• Eén of meer reflectieverslagen
• De uitkomst van een leerstijlentest met commentaar van jou en van een begeleider
• Verslag(en) van gesprekken met je loopbaancoach of een P&O functionaris van jouw bedrijf
21
Kerntaak 1: Leren
Je benoemt haalbare leerdoelen voor je eigen ontwikkeling
Je zoekt uit welke verschillende mogelijkheden er zijn om aan je leerdoelen te werken.
Je kiest leeractiviteiten die passen bij jouw manier van leren én bij het leerdoel dat je
wilt bereiken.
Je voert de leeractiviteiten uit zoals je gepland hebt en past ze eventueel aan als dat
*
nodig is om je leerdoel te bereiken.
* Je evalueert je eigen leerproces en stelt zonodig verbeterpunten op.
Normering niveau 1/2

Dit onderdeel is VOLDOENDE als je aan de verplichte criteria (verplicht is met een *) hebt
voldaan.
Dit onderdeel is GOED als je aan de verplichte criteria hebt voldaan en nog 1 van de andere 3
criteria.

Dit onderdeel is VOLDOENDE als je aan beide criteria met een sterretje hebt voldaan én aan 1
van de andere criteria.
Dit onderdeel is GOED als je aan alle criteria hebt voldaan.
22
Bewijs 2: Loopbaan
Omschrijving
Bij deze kerntaak vragen wij aan jou om te laten zien dat je zien dat je op een goede en bewuste
manier aan je eigen ontwikkeling werkt. Dat betekent dat je je bewust bent van waar je goed in
bent, wat voor kwaliteiten je hebt en wat voor jou belangrijk is. Tenslotte laat je zien dat je deze
kennis gebruikt bij de beslissingen die je neemt over (het plannen van) je loopbaan.
Kerntaak en werkproces
Kerntaak 2: Je stuurt je eigen loopbaan

Je stuurt je eigen loopbaan. Je doet daarvoor regelmatig Competenties:
zelfonderzoek en reflecteert, al dan niet met behulp van derden op je A. Beslissen en activiteiten
eigen kwaliteiten. Je gaat na welke wensen je hebt in je leven en in je initiëren
werk en welke doelen je daarvoor moet daarvoor moet realiseren. Je D. Aandacht en begrip tonen
benoemt de competenties die je al hebt en die je wil ontwikkelen en je G. Relaties bouwen en
benoemt motieven en waarden, die er voor jou toe doen. Je vergelijkt netwerken
persoonlijke kwaliteiten en eigen waarden - dat wat werkelijk M. Analyseren
belangrijk is voor je - en eisen en waarden van gewenst werk met N. Onderzoeken
elkaar. Je gebruikt de uitkomsten van die vergelijking om U. Omgaan met verandering en
weloverwogen keuzen te maken over verder te zetten stappen. Je aanpassen
onderzoekt de gevolgen van je keuzen en onderneemt acties om tot W. Gedrevenheid en ambitie
een passende match tussen wensen en (arbeids)mogelijkheden te tonen
komen. Daartoe ontwikkel je de benodigde competenties en
onderneemt je activiteiten om werk te vinden. (o.a. solliciteren en
netwerken benutten).

• Persoonlijke ontwikkelingsplan (POP) of persoonlijk activiteiten plan (PAP)
• Eén of meer reflectieverslagen, bijvoorbeeld met betrekking tot wat voor jou écht belangrijk
is in het werk en/of het leven.
• 360o feedback 1 op jouw competenties en kwaliteiten
• Eén of meer verslagen van (loopbaan)gesprekken met jouw loopbaancoach, jouw
leidinggevende of de P&O functionaris van jouw bedrijf
1
Dat is feedback van mensen die op een verschillende manier met jou te maken hebben, bijvoorbeeld een collega,
o
een klasgenoot, een docent, jouw praktijkopleider. Jouw eigen beoordeling maakt ook altijd onderdeel uit van 360
feedback.
23
Kerntaak 2: loopbaan
* Je benoemt jouw sterke en zwakke punten (kwaliteiten).
* Je benoemt wat voor jou belangrijk is in werk en in het leven (motieven).
Je stelt je op de hoogte van de eisen die aan jou gesteld zullen worden als je een paalde
*
keuze maakt
Je licht de beslissingen die je neemt ten aanzien van je loopbaan toe aan de hand van
jouw kwaliteiten, motieven en de eisen die aan je gesteld (zullen) worden.
Je laat zien op welke manier je anderen betrekt bij de loopbaankeuzes die je maakt en
hoe je omgaat met hun adviezen.
Je evalueert de loopbaanbeslissingen die je tot nu toe hebt genomen en trekt hieruit
conclusies voor het vervolg.
Je evalueert de loopbaanbeslissingen die je tot nu toe hebt genomen en trekt hieruit
conclusies voor jouw aanpak van loopbaanbeslissingen.

Dit onderdeel is VOLDOENDE als je aan de verplichte criteria (*) hebt voldaan.
Dit onderdeel is GOED als je aan de verplichte criteria (*) en aan 2 van de overige criteria hebt
voldaan.

Dit onderdeel is VOLDOENDE als je aan de verplichte criteria (*) en aan 2 van de overige
criteria hebt voldaan.
24
Bewijs 3: Politiek
Omschrijving
Bij deze kerntaak vragen wij aan jou om te laten zien dat je van een maatschappelijk actueel
onderwerp (bijvoorbeeld verkiezingen, milieu, discriminatie) verstand hebt en dat je zoveel
verstand hebt van de politiek dat je ook kunt uitleggen wat de politiek met dat onderwerp te
maken heeft. Ook heb je een eigen onderbouwde mening hierover.
Kerntaak 3: Je participeert in het politieke domein, in besluitvorming en

beleidsbeïnvloeding.
Je oriënteert je op verschillende meningen en opvattingen over Competenties:
onderwerpen waarover politieke besluiten genomen worden. Je A. Beslissen en activiteiten
verzamelt informatie en vergelijkt informatie uit diverse bronnen met initiëren
elkaar. H. Overtuigen en beïnvloeden
Je vormt op basis van de verzamelde informatie en persoonlijke M. Analyseren
overwegingen een eigen mening, waarbij je rekening houdt met jouw N. Onderzoeken
eigen belangen en met de belangen van anderen. Je maakt keuzes
die in lijn zijn met jouw persoonlijke overwegingen.

Bij deze kerntaak kun je denken bijvoorbeeld aan één of meer van de volgende bewijsmaterialen:
• Een presentatie of werkstuk over een maatschappelijk actueel onderwerp
• Notulen of een (kranten)verslag van een vergadering of debat over een maatschappelijk
actueel onderwerp waaruit blijkt dat jij actief hebt deelgenomen
• Toetsuitslagen (N.B. meestal zal alleen en kennistoets niet voldoende zijn om alle criteria af
te dekken)
Kerntaak 3: politiek
Je verzamelt doelgericht informatie over een maatschappelijk actueel onderwerp uit
*
verschillende bronnen.
Je gaat na welke organisaties er achter de bronnen schuilgaan en beoordeelt de bronnen
op hun objectiviteit en betrouwbaarheid.
Je belicht het onderwerp van verschillende kanten en laat daarbij de opvattingen van
*
verschillende partijen duidelijk naar voren komen.
25
* Je laat zien hoe de (politieke) besluitvorming over het onderwerp is geregeld
* Je formuleert een eigen mening over het onderwerp.
Je laat zien op welke manier je rekening hebt gehouden met jouw eigen belangen en de
belangen van anderen bij het formuleren van je mening.
Je presenteert het onderwerp zo dat ook anderen begrijpen welke verschillende
opvattingen er over het onderwerp bestaan.
Je verwoordt jouw eigen mening op een duidelijke en overtuigende manier.

voldaan.

26
Bewijs 4: Werknemer
Omschrijving
Bij deze kerntaak vragen wij aan jou om te laten zien dat je je gedraagt als werknemer in het
beroep dat je uitoefent en waarvoor je leert. Je houdt je daarbij aan je rechten en plichten.
Kerntaak 4: Je functioneert als werknemer in een arbeidsorganisatie

Als werknemer houd je je aan algemeen aanvaarde regels en Competenties:
regels die in de branche gebruikelijk zijn. Je geeft daarbij blijk A. Beslissen en activiteiten initiëren
E. Samenwerken en overleggen
van zelfkennis. F. Ethisch en integer handelen
Je stelt je coöperatief en flexibel op maar geeft ook jouw grens H. Overtuigen en beïnvloeden
aan als je geen verantwoordelijkheid kan dragen voor de uit te N. Onderzoeken
P. Leren
voeren werkzaamheden. Ook als burger handelt je vanuit je S. Kwaliteit leveren
eigen normen en waarden op een ethische en integere manier. T. Instructies en procedures opvolgen
Je kent de werknemersrechten en -bescherming, zoals die zijn U. Omgaan met verandering en
aanpassen
vastgelegd in CAO’s en in wettelijke bepalingen. V. Met druk en tegenslag omgaan
Je werkt tijdens het werk coöperatief samen met collega’s. In de
meer informele contacten in de arbeidsorganisatie draag je bij
aan een positieve werksfeer. Je houdt daarbij rekening met de
bedrijfscultuur.

Bij deze kerntaak kun je denken bijvoorbeeld aan één of meer van de volgende bewijsmaterialen:
• Reflectieverslag(en) waaruit blijkt
- hoe jij omgaat met de normen en regels en de cultuur op het werk
- dat jij ethisch en integer werkt
- hoe jij je grenzen bewaakt
• 360o feedback van collega’s en leidinggevende op jouw competenties en kwaliteiten
• Beoordeling van jouw functioneren door je
leidinggevende/leermeerster/praktijkopleider/begeleider
• Notulen / verslagen van vergaderingen waaruit blijkt dat jij je werknemers rechten kent en/of
gebruikt
• Uitslag van een toets over werknemersrechten en de CAO
27
Kerntaak 4: werknemer
Je houdt je aan de algemeen aanvaarde regels en de regels die in de branche gebruikelijk
*
zijn.
Je beschikt over zelfkennis.
Je stelt je coöperatief en flexibel op in de samenwerking met collega’s en

*
leidinggevende(n).
* Je bewaakt de grenzen van jouw eigen verantwoordelijkheid.
* Je handelt ethisch en integer.
* Je kent je rechten als werknemer.
Je weet wat een medezeggenschapsraad is en waarvoor je deze kunt gebruiken.
Je weet of er in jouw bedrijf een medezeggenschapsraad is, hoe deze gekozen wordt en
hoe je de medezeggenschapsraad kunt bereiken.
Je beschrijft de cultuur bij jouw in het bedrijf en laat zien in hoeverre die cultuur
kenmerkend is voor de bedrijfstak.
Je laat zien welke invloed de cultuur in het bedrijf heeft op jouw gedrag en de keuzes die
jij maakt.

voldaan.

28
Bewijs 5: Kritisch consument
Omschrijving
Bij deze kerntaak vragen wij aan jou om te laten zien dat je je bent je bewust van je rechten als
consument wanneer je iets koopt, inhuurt of klant bent. Daarnaast kun je onderbouwen waarom
je voor een bepaald product of dienst kiest.
Kerntaak 5 Je functioneert als kritisch consument

Als consument maak je op een voor jou passende wijze gebruik Competenties:
van de veelheid van producten en diensten. Je oriënteert je A. Beslissen en activiteiten
initiëren
daartoe op (nieuwe) producten en diensten. Je beoordeelt zaken E. Samenwerken en overleggen
als het gebruiksgemak, de kwaliteit, prijs, milieueffecten, H. Overtuigen en beïnvloeden
gezondheidseffecten, op de korte en lange termijn. M. Analyseren
N. Onderzoeken
Je vergelijkt de eigen wensen en mogelijkheden met jouw P. Leren
financiële speelruimte, noodzakelijke voorwaarden en keuzen T. Instructies en procedures
die jouw financiële situatie op de langere termijn beïnvloeden. opvolgen
Morele overwegingenspelen daarbij een rol.
Als kritisch consument schaf je na een afwegingsproces
producten en diensten aan. Indien nodig maakt je gebruik van
de mogelijkheden om een aankoop ongedaan te maken en om
klachtenprocedures te benutten. Je wint advies in bij
beslissingen die complex zijn.

• Reflectieverslag over een aankoopbeslissing
• Onderbouwd voorstel voor een aanschaf van ……
• Een eigen productvergelijking
• Werkstuk, bijvoorbeeld over milieuvriendelijk consumeren
29
Kerntaak 5: kritisch consument
* Je raadpleegt verschillende bronnen om informatie over een aan te kopen product/dienst

te verzamelen.
Je zoekt gericht naar informatiebronnen en maakt onderscheid tussen objectieve en
subjectieve bronnen.
Je beoordeelt de bronnen op hun betrouwbaarheid en hanteert daarbij vooraf door jou
geformuleerde criteria.
Je weet welke technieken in de media (reclame) en in de winkel worden gebruikt om
aankoopbeslissingen van consumenten te beïnvloeden.
* Je maakt duidelijk in hoeverre jij je laat beïnvloeden door de media (reclame).
Je vergelijkt aankoopalternatieven op de volgende punten

• Kwaliteit
• Gebruiksgemak
• Milieueffecten
• Gezondheidseffecten
• Prijs
Je laat zien hoe je voor jou belangrijke informatie gebruikt in een aankoopgesprek.
* Je evalueert jouw aanpak van aankoopbeslissingen en formuleert verbeterpunten.

voldaan.

30
Bewijs 6: Leefbaarheid
Omschrijving
Bij deze kerntaak vragen wij aan jou om te laten zien dat je je steentje bijdraagt aan het leefbaar
maken en leefbaar houden van onze leefomgeving. Dit kun je op heel veel manieren doen!
Kerntaak 6: Deelnemen in allerlei sociale verbanden en respectvol gebruiken
van de openbare ruimte
Als burger neem je deel aan jouw sociale omgeving en lever je Competenties:
een bijdrage aan de leefbaarheid ervan. Je handelt vanuit je A. Beslissen en activiteiten
initiëren
eigen identiteit en respecteert de identiteit van anderen. D. Aandacht en begrip tonen
Je voert activiteiten uit die de leefbaarheid bevorderen, in de E. Samenwerken en overleggen
buurt en/of in verenigingen of door je werk als mantelzorger. Je F. Ethisch en integer handelen
N. Onderzoeken
kiest activiteiten die passen bij jouw eigen mogelijkheden,
Q. Plannen en organiseren
voorkeuren en levenssituatie. In de openbare ruimte leef je T. Instructies en procedures
algemeen aanvaarde en wettelijke regels na. Je draagt ook opvolgen
daardoor bij aan de leefbaarheid van jouw omgeving.

• Rapportage (krant, clubblad …) over een activiteit die jij georganiseerd hebt / waaraan jij
hebt meegedaan. Uit de rapportage moet wel duidelijk zijn wat jouw rol is geweest.
• Werkstuk over een sociale activiteit, waarin jij een rol hebt gespeeld.
• Verklaring van een vereniging of club dat je als vrijwilliger actief bent (geweest). In de
verklaring moeten de aard en de omvang van de activiteiten zijn omschreven.
• Notulen / verslagen van vergaderingen van een club / vereniging waarin jij een actieve rol
speelt.
Bij al deze bewijsstukken moet je aangeven dat je (naast wat je hebt gedaan) je je ook hebt
ontwikkeld: je hebt iets (bij)geleerd hierover en dat moet erbij.
Kerntaak 6: leefbaarheid
* Je legt uit waarom je voor deze activiteit(en) in deze omgeving hebt gekozen en legt
daarbij een relatie met jouw eigen achtergrond
* Je hebt de activiteiten beknopt maar volledig laten zien: daaruit is duidelijk wat jouw rol
in het geheel is (was).
31
* Je hebt aantoonbaar minimaal 40 uur aan activiteiten gedaan
Je hebt geformuleerd welke competenties je nodig hebt om deze activiteit te doen, en wat
*
je hebt gedaan en geleerd om jouw competenties te verbeteren.
Je kunt aantonen dat je je verplichtingen bent nagekomen bij de activiteiten
Je hebt laten zien waarom de activiteit voor de sociale omgeving (de vereniging, de buurt,
de gemeente, je omgeving) belangrijk is.
Je geeft argumenten om wel of niet met de activiteit door te gaan. Je maakt daarbij
onderscheid tussen argumenten die voor de groep gelden waarbinnen je de activiteit hebt
uitgevoerd en argumenten die voor jou persoonlijk gelden.
Je hebt je actief ingezet voor de openbare ruimte en daarmee laten zien dat je bewust en
respectvol omgaat met mensen en spullen in de openbare ruimte

voldaan.

voldaan.
32
Bewijs 7: Gezond leven
Omschrijving
Bij deze kerntaak vragen wij aan jou om te laten zien dat je weet wat goed voor je gezondheid is
en waarom, maar dat je ook iets met die kennis doet!
Kerntaak 7: Zorgt voor de eigen gezondheid (vitaal burgerschap)
Als burger informeer je je over allerlei zaken die invloed Competenties:
hebben op jouw gezondheid. Je neemt op deze terreinen A. Beslissen en activiteiten initiëren
E. Samenwerken en overleggen
verantwoorde beslissingen en voert deze uit. Je laat F. Ethisch en integer handelen
activiteiten na die de gezondheid schaden en voert activiteiten K. Vakdeskundigheid toepassen
uit die de gezondheid bevorderen, zowel in jouw dagelijks L. Materialen en middelen inzetten
M. Analyseren
leven als in het werk. Indien nodig zoek je daarbij advies en N. Onderzoeken
hulp. T. Instructies en procedures opvolgen

• Werkstuk over een gezondheidsonderwerp.
• Bewijs van deelname aan activiteiten die bijdragen aan de gezondheid.
• Reflectie op je eigen leefpatroon (eten, drinken, bewegen).
• Kennistoets
Kerntaak 7: gezond leven

Je hebt een persoonlijk doel om de gezondheid te verbeteren gehaald en je kunt dit
aantonen.
Je beargumenteert waarom dit persoonlijke doel de gezondheid bevordert
Je kunt de samenhang aangeven tussen gezond leven en het beroep dat je gaat uitoefenen
Je licht de persoonlijke keuzes die jij maakt toe aan de hand van wat je weet over een thema
dat gaat over gezond leven.
33
Dit onderdeel is VOLDOENDE als je aan één criterium hebt voldaan.
Dit onderdeel is GOED als je aan 2 criteria hebt voldaan.
Normering niveau 4
Dit onderdeel is VOLDOENDE als je aan twee criteria hebt voldaan.
Dit onderdeel is GOED als je aan 4 criteria hebt voldaan.
34
Eindoordeel
Hoe wordt het portfolio beoordeeld?

Het moment dat je het portfolio bij het examenbureau aanbiedt, geldt als het begin van de
formele beoordeling. Dit betekent dat je bent gezakt voor deze beoordelingseenheid als bij één
van de onderstaande stappen blijkt dat het er iets niet in orde is. Je hebt daarna nog één
mogelijkheid om je opnieuw aan te melden!
Stap 0: Het examenbureau beoordeelt of alle formele bewijzen in het portfolio aanwezig je
Stap 1: Twee beoordelaars beoordelen los van elkaar het portfolio aan de hand van alle
afzonderlijke criteria
Stap 2: Bij verschillen in beoordeling overleggen de beoordelaars met elkaar en komen tot een
gezamenlijk oordeel.
Stap 3: Op basis van de normering bepalen de beoordelaars per bewijsstuk de uitslag:
onvoldoende, voldoende, goed
Stap 4: Op basis van de uitslag per bewijsstuk stellen de beoordelaars de einduitslag vast aan
de hand van de normering in paragraaf 5.2
Normering
Het eindoordeel is VOLDOENDE als je voor alle afzonderlijke onderdelen tenminste
VOLDOENDE hebt behaald.
Het eindoordeel is GOED als je voor alle afzonderlijke onderdelen tenminste VOLDOENDE
hebt behaald en voor 5 van de 7 waarvoor dat toepasselijk is een GOED hebt behaald.
Het eindoordeel is ONVOLDOENDE als je voor één of meer onderdelen het oordeel
ONVOLDOENDE hebt behaald.
35
KENWERK
Leer-, loopbaan- en Burgerschapscompetenties in onderwijs en
examinering
Tijdens de netwerkbijeenkomst op 20 september jl. stond het thema leer-, loopbaan- en
burgerschapscompetenties (llb-competenties) centraal. Tijdens deze bijeenkomst hebben de heer Meziani
van CINOP, mevrouw Wentink van het Graafschap College en mevrouw Van der Linden van het Horizon
College dit onderwerp elk vanuit hun eigen invalshoek
belicht. Onderwijsinstellingen dienen aan te tonen dat deelnemers zich gedurende de opleiding hebben
ontwikkeld ten aanzien van leer-, loopbaan- en burgerschapscompetenties.
Maar wat is precies ontwikkeling? Welke manieren zijn er om deze
ontwikkeling aan te tonen? En hoe kun je deze verandering organiseren binnen een onderwijsinstelling?
In dit artikel wordt gestart met een schematisch overzicht waarin een mogelijk stappenplan voor de invoering van
leer-, loopbaan- en burgerschapscompetenties wordt aangegeven. Aansluitend zullen deze stappen verder toegelicht
worden.
Van beleid naar een eigen visie
De integratie van leer-, loopbaan- en burgerschapscompetenties in het onderwijsprogramma begint met het
formuleren van een visie. Een visie die aansluit bij de bredere visie binnen de onderwijsinstelling.
Zij geeft antwoord op vragen als ‘Wat willen wij dat de deelnemers bereiken op het gebied van llb-competenties?’ en
‘Hoe gaan we ervoor zorgen dat leer-, loopbaan- en burgerschapscompetenties ook echt verbonden worden met het
onderwijs? En, tot slot ‘Hoe gaan wij de examinering vormgeven?’ Wat betreft examinering zullen
onderwijsinstellingen moeten aantonen dat deelnemers zich ontwikkeld hebben. Bij het ontwikkelen van deze
systematiek is het van belang om vooraf af te spreken, of er een bepaald minimumniveau wordt vastgesteld tot waar
alle deelnemers zich moeten ontwikkelen óf dat het eindniveau afhankelijk is van de startpositie. Voor wat betreft de
specifieke onderwerpen op het gebied van burgerschapscompetenties moet ook hier weer een keuze gemaakt
worden tussen alledeelnemers hetzelfde aanbieden of uitgaan van eigen interesses en leervragen van deelnemers.
Een combinatie met een aantal vaste onderwerpen en een soort vrije ruimte is ook mogelijk. Tot slot is het
belangrijk om te bedenken hoe er omgegaan wordt met leer-, loopbaan- en burgerschapscompetenties,
wanneer deelnemers doorstromen naar een hoger niveau binnen de onderwijsinstelling. Aan de hand van
antwoorden op deze vragen zal een plan van aanpak opgesteld moeten worden.
Van visie naar ontwikkeling in de praktijk
Het Graafschap College heeft zich het afgelopen jaar georiënteerd hoe leer-, loopbaan- en
burgerschapscompetenties in het onderwijs en in de examinering vormgegeven kunnen worden. Het
Graafschap College heeft daartoe een ontwerpmatrix ontwikkeld om docenten te
ondersteunen bij het vertalen van de visie in onderwijs- en examineringsactiviteiten. In de
ontwerpmatrix zijn de zeven kerntaken en werkprocessen vanuit het llb-document als basis genomen. Vanuit deze
kerntaken en werkprocessen moet aangegeven worden, welke leerdoelen er zijn en of er
onderscheid wordt gemaakt tussen leerdoelen voor de verschillende niveaus. Vervolgens wordt vastgesteld hoe deze
doelen worden vertaald naar onderwijs- en examineringsactiviteiten aansluitend bij het onderwijs- en examenmodel
van de onderwijsinstelling. De matrix biedt dus geen ingevulde uitwerking van de kerntaken, maar leidt de docenten
wel door alle keuzes heen die gemaakt moeten worden om llbcompetenties goed weg te zetten in de opleiding. De
ontwerpmatrix bidet uiteindelijk een overzichtelijk geheel van onderwijs- en beoordelingsactiviteiten op het gebied van
leer-, loopbaan- en
burgerschapscompetenties. Door docenten vanuit verschillende vakgebieden te betrekken bij het invullen van de
ontwerpmatrix wordt het ook makkelijker om onderwijs- en examineringsactiviteiten op
het gebied van leer-, loopbaan- en burgerschaps competenties in bestaande projecten te integreren. Of andersom,
om onderwijs- en examineringsactiviteiten vanuit bestaande projecten bij leerdoelen in de
ontwerpmatrix te plaatsen. Op deze wijze wordt bevorderd dat leer-, loopbaan- en burgerschapscompetenties een
integral onderdeel worden van het onderwijs.
Aan de slag met llb-competenties in de praktijk
Binnen de sector Handel en Dienstverlening van het Horizon College is een aantal deelnemers actief aan de slag met
leer-, loopbaan- en burgerschapscompetenties. Deelnemers zijn zelf verantwoordelijk voor het formuleren van hun
leervragen per kerntaak. Het gevolg is dat de leervragen wat inhoud en niveau betreft afhankelijk zijn van de
individuele deelnemer. Deze leervragen vertalen de deelnemers met de hulp van een begeleider in
onderwijsactiviteiten. Ook formuleren ze zo concrete mogelijk het resultaat dat ze na verloop van een vooraf
bepaalde tijd willen behalen. Het resultaat (werkstuk, verslagen enzovoort) wordt uiteindelijk opgenomen als bewijs in
het portfolio. Een belangrijke taak is er in dit model voor de begeleider. Deze waarborgt bij de start namelijk dat er
voldoende diepgang en tijdsinvestering voor de deelnemer in de leervraag zit door de deelnemer zijn leervraag te
laten
36
verantwoorden. Verder zijn er regelmatige tussentijdse contactmomenten tussen de deelnemers en hun begeleider
om de voortgang te bespreken. Op deze manier krijgt de begeleider zicht op de ontwikkeling
van de deelnemer en de deelnemer krijgt feedback om het vooraf opgestelde resultaat te behalen. Naast deze
individuele begeleiding wordt er ook nog ondersteuning geboden in de vorm van lessen en debatten. Wanneer de
leervraag is beantwoord, neemt de deelnemer in zijn portfolio bewijzen (werkstuk, verslagen e) op die aantonen dat
het vooraf geformuleerde resultaat behaald is. Vervolgens vindt er een laatste gesprek plaats met de begeleider om
vast te stellen in hoeverre het resultaat behaald is en wat een volgende stap in de ontwikkeling van de deelnemer is.
Door het werken met
leervragen, vooraf vastgestelde resultaten en door gebruik te maken van een begeleider is
het mogelijk om ontwikkeling bij deelnemers vast te stellen.
Figuur 1
Visie op leer-, loopbaan-, en Zoek antwoord op de vragen ‘Wat willen wij
burgerschapscompetenties bereiken t.a.v. llb-competenties en hoe geven we
en doeloriëntatie. dat vorm in onderwijs en examinering?’ Zorg dat de
visie passend is binnen de roc- visie.
Ontwikkelen plan van Beschrijf wat er door wie, wanneer en hoe

aanpak. gedaan moet worden. Start een pilot alvorens het
schoolbreed in te voeren. Zorg dat monitoring
en reflectie in iedere fase en op ieder niveau
systematisch terugkomen.
Concretisering visie en Maak vanuit de visie en aan de hand van de

kaders in de vorm van grof kerntaken de vertaalslag naar leerdoelen.
ontwerp. Vanuit de leerdoelen worden onderwijs- en
examineringsactiviteiten op hoofdlijnen ontwikkeld.
Ontwikkelen lesmateriaal. Het ontwikkelen van concreet lesmateriaal,

examineringsen begeleidingsinstrumentarium vindt
tegelijkertijd plaats. Belangrijk is dat er middels
monitoring en reflectie steeds wordt gekeken of
de ontwikkelde materialen/instrumenten op elkaar
aansluiten en de deelnemers in staat stellen om de
gestelde leerdoelen te behalen.
Ontwikkelen examineringsen De laatste stap betreft het organiseren en de

begeleidingsinstrumentarium. faciliteiten creëren. Deze zaken zijn van belang
Rooster, omgeving en OER. om leer-, loopbaan- en burgerschapscompetenties
succesvol te implementeren.
37
ID COLLEGE
Hierbij het document zoals wij hebben gekozen om LLb in te vullen voor de opleidingen
binnen domein dienstverlening.
In het brondocument Leren Loopbaan Burgerschap van april 2007 staan zeven
kerntaken, de bijbehorende werkprocessen en de competenties genoemd.
Belangrijk is dat de kerntaken zo transparant mogelijk geëxamineerd worden, en dat

waar mogelijk sprake is van een integratie van de kerntaken LLB in de toetsing van
authentieke beroepstaken.
Voorstel is om de examinering van de kerntaken te clusteren, en wel op de volgende

wijze:
Cluster van kerntaken Toetsvorm Toetsmoment
Benoemen eigen Gesprek (eventueel aangevuld Aan het eind van elk
ontwikkeling en met STARR-interview) waarin cursusjaar. Kies per niveau
gebruiken leermiddelen zowel schriftelijke en praktische en per duur van de
en wegen om daarbij bewijzen als bewijzen uit de opleiding voor passende
passende leerdoelen te BPV en de leerloopbaan werkprocessen en
bereiken. getoond worden om de beroepscompetenties.
werkprocessen en competenties
Sturen van de eigen aan te tonen.
loopbaan.
Participeren in het (Schriftelijke) toets waarvan 2/3 Aan het eind van de
politieke domein, in domeinbreed is vastgesteld en opleiding. Kies per niveau
besluitvorming en 1/3 opleidingsspecifiek is. voor passende
beleidsbeïnvloeding beroepscompetenties.
Bijlage 1: voorbeeld toetsmatrijs
Functioneren als kritisch
consument.
Functioneren als Eindgesprek na BPV met behulp Na de BPV.

werknemer in een van format algemene BPV-
arbeidsorganisatie. beoordeling Kies per niveau voor
passende
Bijlage 2: oude format beroepscompetenties.
aangevuld met 1 specifieke
vraag WP 4.2. Tevens is een
koppeling gemaakt m.b.t. de
criteria aan de WP’s uit kerntaak
38
4
Deelnemen in allerlei Praktijkgerichte opdracht, Zelf te kiezen moment in

sociale verbanden en bijvoorbeeld in eigen vereniging, de opleiding.
respectvol gebruiken met de hele opleiding (project)
van de openbare ruimte of in maatschappelijke stage. Kies per niveau voor
passende
Afsluiten met een beroepscompetenties
gesprek/STARR interview.
Zorgen voor de eigen Schriftelijke toets (domeinbreed Zelf te kiezen moment in

gezondheid. 2/3), aangevuld met de opleiding.
opleidingsspecifieke (1/3)
opdracht of opleidingspecifieke Kies per niveau voor
vragen. passende
beroepscompetenties
In het OER 2007 dienen SBU’s (begeleide uren) voor de verschillende kerntaken
opgenomen te worden.
Voorstel is om dit domeinbreed op de volgende wijze te doen:
Kerntaak SBU Integratie
1 en 2 verdisconteert in Ja, transparant door

studieloopbaanbegelei inhoud SLB
ding (gespreksleidraad
SLB momenten)
3 en 5 20 SBU Nee,extra
onderwijsmomenten
4 verdisconteert in BPV Ja, in de BPV

voorbereiding en BPV
praktijkboek
6 20 SBU Nee, extra

onderwijsmomenten
7 20 SBU Nee, extra

onderwijsmomenten
39
FRIESLAND COLLEGE
2007-2008
40
Leren, loopbaan en burgerschap. Wat is dat?
Het Friesland College bereid je voor op het werk dat je wilt gaan doen, maar ook op een leven
naast je werk. Daar gaat ‘leren, loopbaan en burgerschap’ vooral over. In je leven zul je
verschillende keuzes maken. Om keuzes te kunnen maken zul je jezelf moeten kennen. Je zult
zicht moeten krijgen op je eigen ontwikkeling en mogelijkheden en je eigen loopbaan moeten
leren sturen. Dan kun je zelf verantwoordelijkheid nemen voor je leren, je loopbaan en je leven.
Dit is niet vrijblijvend. Aan het eind van je leertraject zul je moeten laten zien dat je op dit
onderwerp een ontwikkeling hebt doorgemaakt. Er wordt ook van je gevraagd te laten zien dat je
ideeën hebt ontwikkeld over:
¾ politiek en jouw invloed daarin;

¾ hoe je respectvol omgaat met anderen;
¾ welke bijdrage je levert in de maatschappij;
¾ hoe je ervoor zorgt dat je gezond leeft en dat je rekening houdt met de gezondheid van
anderen;
¾ hoe je keuzes maakt als kritisch consument;
¾ wat er van je verwacht wordt als werknemer in een organisatie.
Al deze onderwerpen staan genoemd in de kerntaken van ‘leren, loopbaan en burgerschap’: kijk
op de achterkant van deze pagina. ‘Leren, loopbaan en burgerschap’ is een landelijk verplicht
onderdeel bij alle beroepsopleidingen.
In het Friesland College hebben we de volgende afspraken gemaakt:
Agressie en onverschilligheid passen niet in een omgeving waarin mensen samenleven.

Daarom:
• In het Friesland College werk je vanuit respect voor jezelf, de ander en de omgeving.
• In het Friesland College doe je altijd mee, je laat zien wat je bijdrage is.
Onder de naam ‘Exploration’ worden allerlei activiteiten aangeboden waaruit je kunt kiezen.
Deze activiteiten hebben allemaal op een of andere manier te maken met het onderwerp ‘leren,
loopbaan en burgerschap’.
De volgende pagina’s kunnen je helpen bij het volgen van deze activiteiten.
Zorg er voor dat je goed bijhoudt wat je allemaal doet. Verzamel producten in je portfolio en
geeft bij elk product aan wat je daarmee wilt laten zien, aan welke kerntaken en competenties je
hebt gewerkt en welke ontwikkeling je hebt doorgemaakt.
41
Dit zijn de kerntaken van ‘leren, loopbaan en burgerschap’.
Kerntaken Dat betekent:
Kerntaak 1: Ik benoem wat ik voor mijn eigen ontwikkeling wil leren.

Benoemt zijn eigen ontwikkeling Daar zoek ik geschikte manieren van leren bij en ik kies welke manier van leren het
en gebruikt middelen en wegen beste bij de situatie en bij mij past.
om daarbij passende leerdoelen te Ik plan mijn eigen leerproces en voer het uit.
bereiken Ik evalueer de gekozen manier van leren.
Kerntaak 2: Ik reflecteer op mijn kwaliteiten en motieven

Stuurt de eigen loopbaan Ik onderzoek welk werk er is en wat bij mij past.
Ik stuur mijn eigen loopbaan en onderneem acties die daarbij nodig zijn.
Kerntaak 3: Ik oriënteer me op onderwerpen waarover politieke besluiten genomen worden.

Participeert in het politieke Ik vorm een eigen mening.
domein, in besluitvorming en Ik onderneem acties naar aanleiding van de keuzes die ik maak.
beleidsbeïnvloeding
Kerntaak 4: Ik gedraag me als werknemer bij het uitvoeren van het werk.
Functioneert als werknemer in Ik maak gebruik van werknemersrechten.
een arbeidsorganisatie Ik stel me collegiaal op.
Kerntaak 5: Ik oriënteer me op de consumentenmarkt en houd rekening met mijn eigen wensen

Functioneert als kritisch en mogelijkheden.
consument Ik onderneem acties om producten en diensten aan te schaffen.
Kerntaak 6: Ik neem deel in diverse sociale verbanden en leeft in de openbare ruimte.

Deelnemen in allerlei sociale Ik voer activiteiten uit voor de leefbaarheid van mijn sociale omgeving.
verbanden en respectvol
gebruiken van de openbare
ruimte
Kerntaak 7: Ik zoek informatie over een gezonde leefwijze.

Zorgt voor de eigen gezondheid Ik beslis op basis van informatie en handel ernaar.
(vitaal burgerschap) Ik onderneem activiteiten om mijn gezondheid te bevorderen
42
De ‘ontwikkelspiraal’ krijgt een lay-out die past bij het FC
Deze ‘ontwikkelspiraal’ kan je helpen bij je leren en je loopbaan.
Vraag je coach om uitleg!
43
Er zijn allerlei activiteiten in het Friesland College waarbij je kunt werken aan ‘leren, loopbaan en burgerschap’.
Zie hieronder. Vraag je coach om uitleg.
Beroepspraktijkvorming Leerbedrijf invloed studenten (LIS)
Present Promotions Leerbedrijven
Integratie en veiligheid Chatrats
???? Leren, loopbaan en burgerschap ????
A-team Prestaties
Evenementenweek Mentorprogramma
Projecten FC-gezond
44
Met dit blad kun je bijhouden wat je allemaal doet aan het onderwerp Leren, loopbaan en burgerschap.
Activiteitenoverzicht
(2007-2008)
Naam: ………………………………………………… Coach: …………………………………………………
Periode:………………………………………………..
Beschrijf je activiteiten
Geef met een (p) aan of je hierover iets opgenomen hebt in je portfolio
Welke activiteiten heb je gedaan? Wat heb je geleerd? Met welke kernta(a)k(en) hadden die Aan welke competenties heb je
activiteiten te maken? gewerkt?
Zie het overzicht van de kerntaken van
LLB
Opmerkingen:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Handtekening Cursist:………………………………. Handtekening Coach:…………………………………………..
45
Dit blad kan je helpen plannen.
Kerntaken Dat betekent: Dat laat ik zien door: Dat heb ik laten zien door:
Kerntaak 1: Ik benoem wat ik voor mijn eigen ontwikkeling wil

Benoemt zijn eigen ontwikkeling leren.
en gebruikt middelen en wegen Daar zoek ik geschikte manieren van leren bij en ik
om daarbij passende leerdoelen kies welke manier van leren het beste bij de situatie
te bereiken en bij mij past.
Ik plan mijn eigen leerproces en voer het uit.
Ik evalueer de gekozen manier van leren.
Kerntaak 2: Ik reflecteer op mijn kwaliteiten en motieven

Stuurt de eigen loopbaan Ik onderzoek welk werk er is en wat bij mij past.
Ik stuur mijn eigen loopbaan en onderneem acties die
daarbij nodig zijn.
Kerntaak 3: Ik oriënteer me op onderwerpen waarover politieke

Participeert in het politieke besluiten genomen worden.
domein, in besluitvorming en Ik vorm een eigen mening.
beleidsbeïnvloeding Ik onderneem acties naar aanleiding van de keuzes
die ik maak.
Kerntaak 4: Ik gedraag me als werknemer bij het uitvoeren van het

Functioneert als werknemer in werk.
een arbeidsorganisatie Ik maak gebruik van werknemersrechten.
Ik stel me collegiaal op.
Kerntaak 5: Ik oriënteer me op de consumentenmarkt en houd

Functioneert als kritisch rekening met mijn eigen wensen en mogelijkheden.
consument Ik onderneem acties om producten en diensten aan te
schaffen.
Kerntaak 6: Ik neem deel in diverse sociale verbanden en leeft in

Deelnemen in allerlei sociale de openbare ruimte.
verbanden en respectvol Ik voer activiteiten uit voor de leefbaarheid van mijn
gebruiken van de openbare sociale omgeving.
ruimte
Kerntaak 7: Ik zoek informatie over een gezonde leefwijze.

Zorgt voor de eigen gezondheid Ik beslis op basis van informatie en handel ernaar.
(vitaal burgerschap) Ik onderneem activiteiten om mijn gezondheid te
bevorderen
46
Deze pagina wordt nog geactualiseerd
Exploration
Workshops van Present Promotions. (zie website www.presentpromotions.nl)
Deze workshops kun je volgen elke dinsdagmiddag van 13.00 – 14.30. De ene week in Leeuwarden, de andere week in Heerenveen. Vraag je coach hoe je je kunt aanmelden!
Workshops Tijdsinvestering Product / resultaat
waarden en normen,
levensverwachtingen
levensdoelen,
liefde tussen
verschillende culturen
omgaan met geld,
schulden
lustige liefde,liefde in
relaties, seksualiteit
kleding, uiterlijke
presentatie, blootheid en
bedektheid
ondernemend handelen
en ondernemend gedrag
netwerken, contacten
leggen, sollicitatiegesprek
voeren, representatief
handelen
opkomen voor jezelf
voorlichting geven en
promoten van je
opleiding bij conferenties
en beurzen
Andere activiteiten
47
ROC LANDSTEDE
Tot nu toe wordt er op Landstede gewerkt met het zelf gemaakte lesprogramma ‘Waar ga jij voor?’ Voor
studenten van elk niveau zijn opdrachten gemaakt binnen de 5 waarden van Landstede: Talent, Respect,
Zingeving, Ontmoeting en Verantwoordelijkheid. Hieronder de startpagina op ons intranet waar coaches (die
sturen het aan) het materiaal kunnen vinden. Als eerste moet de keuze voor niveau worden gemaakt,
uiteraard gekoppeld aan het niveau van de opleiding.
Als een niveau is gekozen volgt een volgende introductiepagina, zoals hieronder.
48
Binnen een niveau zijn dan opdrachten te vinden die te maken hebben met de 5 waarden op beginners,
gevorderd en vergevorderd niveau.
49
Van tevoren is afgesproken hoeveel uur een student per week of periode moet besteden aan de opdrachten.
De opdrachten worden voor een groot gedeelte in coachingsdagdelen uitgevoerd.
Naast deze opdrachten zijn er een aantal ge
Naast deze opdrachten zijn er een aantal geïntegreerde opdrachten (Leerwerkprestaties) gemaakt. Deze
worden voor een deel gebruikt voor de christelijke feestdagen.
Op de volgende bladzijden een voorbeeld van zo’n LWP.
50
Leerwerkprestatie
Groepswerk, hele coachgroep
LL&B_WGJV34_006
Rondom Pasen
Wanneer mag je met deze leerwerkprestatie beginnen?
Na de startfase, periode 3 beginnerniveau
Kerntaak/taken:
LL&B 8 Kan omgaan met de basiservaringen (het eigen verhaal vertellen, het goede doen /
verantwoordelijk handelen)
LL&B 9. Kan de levensbeschouwelijke en ethische dialoog aangaan (jezelf, de ander en de
samenleving serieus nemen in de ontmoeting)
Werkproces(sen):
8.1 Zoekt de basiservaringen in (eigen) levensgebeurtenissen en in levensbeschouwelijke
tradities (aandacht voor zingeving, talentontwikkeling, verantwoordelijkheid)
8.2 Komt aan de hand van reflectie op basiservaringen in het (eigen) leven tot zin- en
betekenisgeving.
8.3 Kan aangeven welke idealen, waarden en normen belangrijk zijn in leven, leren en werken.
8.4 Draagt verantwoordelijkheid voor zichzelf, de ander en de samenleving; maakt ethische
keuzes, verantwoord die en handelt daarnaar.
9.1 Kan in situaties van diversiteit en pluriformiteit zich inleven in anderen, (eigen) overtuigingen
relativeren en ergens voor staan. (aandacht voor zingeving, respect en ontmoeting)
9.2 Kan levensbeschouwelijke en ethische aspecten in een gesprek of in een (beroeps)situatie
herkennen, benoemen en integer en met respect bespreken.
(aandacht voor zingeving, respect, ontmoeting)
9.3 Kan met de ander delen welke idealen, gevoelens, waarden en normen belangrijk zijn in
leven, leren en werken. (ontmoeting, respect, aandacht voor zingeving)
Competenties:
A; Beslissen en activiteiten initiëren
D; aandacht en begrip tonen
F; ethisch en integer handelen
M; analyseren
N; onderzoeken
O; creëren en innoveren
R; op de behoeften en verwachtingen van de ander richten
S; kwaliteit leveren
U; omgaan met verandering
V; omgaan met druk en tegenslag
W; gedrevenheid en ambitie tonen
Z; zich verbinden
Hoe lang ben je er mee bezig? Waar doe je deze leerwerkprestatie?
12.5 uur Binnen- en buitenschools
Wat is de leerwerkprestatie?
Inleiding
Opstaan! Dat weet je, als je de wekker hoort. Hoogste tijd om uit bed te komen. Hoogste tijd om in
beweging te komen, je ogen open te doen, op te staan. Een nieuwe dag!
Opstaan… Daarin hoor je ook: opstand, opstandigheid, opstanding. Het christelijke paasfeest is een
feest waarin opstaan en een nieuw begin centraal staat. Ken je dat feest?
Deze LWP gaat over opnieuw beginnen en over feesten die daarbij horen. Je vindt verschillende
opdrachten bij dit thema.
Opdracht
Deze LWP bestaat uit drie onderdelen: de opdracht Pasen, een aantal zelfgekozen opdrachten en
51
een activiteit van de hele groep.
1. Je maakt eerst in tweetallen de opdracht Pasen. Aan deze opdracht werk je 3 uur tijdens de
eerste week van de periode.
2. Hierna organiseer je met de hele groep een activiteit. Een voorbeeld van een activiteit is een actie
voor een goed doel, een viering of iets anders dat je met en voor anderen onderneemt.
Het thema van de activiteit kies je samen. Hebben jullie zelf geen ideeën? Dan kun je kiezen uit de
volgende thema’s: ‘Verrassing!’, ‘Sta op!’, ‘Opnieuw beginnen’, ‘Dood en leven’ of ‘Een weg’.
Kijk nog even naar de taak ‘Pasen’ om te zien of je daardoor op ideeën komt. Bij vraag 7 van die
taak moet je een afbeelding zoeken. Gebruik die bij je activiteit.
Organiseer de activiteit en voer hem uit.

Noteer daarna welk gevoel je hebt overgehouden aan de activiteit.
Bespreek tijdig met je coach/begeleider waar, wanneer en hoe de activiteit kan worden uitgevoerd.
Als je de opdrachten af hebt, bespreek je het resultaat met je coach/begeleider.
3. Verder kies je zelf nog voor 6 uur aan opdrachten uit de lijst hieronder:
Waar komt het leven vandaan? (4 uur)

Lijden (2 uur)
Brief (1 uur)
Zin in kunst (3)
Roeping (3 uur)
Wonderen (3 uur)
Opstanding (2 uur)
Natuurlijk kies je geen opdrachten die je al eerder gedaan hebt.
* Het zou kunnen dat de links in dit document vanaf huis niet werken. In dat geval kun je de
opdrachten vinden door bij de verschillende waarden het beginnerniveau aan te klikken.
Wat moet je laten zien?
Zie de gekozen opdrachten
Wat ga je leren?
Achtergronden van Pasen en andere feesten
Organiseren van een activiteit
Hoe kan je het leren?
Informatiebronnen/Leermiddelen
Eigen en andermans ervaringen, boeken, internet
BENODIGDE FACILITEITEN
LWP-ruimte
52
ROC AVENTUS
Leren, Loopbaan en burgerschap:
Stand van zaken ROC Aventus, sector Horeca, Toerisme en Recreatie:
In de sector Horeca, Toerisme en Recreatie van ROC Aventus is het streven om steeds
met de nieuwste kwalificatiedossiers te werken. De nieuwste dossiers vereisen dat
leren loopbaan en burgerschap als (summatief) examen wordt afgenomen om te
voldoen aan de diploma eisen.
Examinering:
In de sector HTR wordt binnen alle opleidingen gewerkt met hetzelfde format. Zowel
voor kerntaken werkprocessen, LLB en de talen heeft HTR een uniform format
ontwikkeld. Dit examenformat is door de exameninspectie op 27 maart 2008, positief
beoordeeld. Het speerpunt van de inspectie was om m.n. op standaard 4, 5 de
examinering op (beroeps)kerntaken en werkprocessen te beoordelen, maar heeft ook
een positief oordeel gegeven over de consistente lijn van het hanteren van deze
protocollen bij examinering van Talen en LLB.
Uitvoering:
Hoe ziet het examenformat eruit?
Het uitgangspunt is het document LLB met de beschrijving van de 7 kerntaken. Vanuit
de examenvisie van ROC Aventus HTR werken mij met een examenmix, deze
examenmix is een overzicht van kerntaken, werkprocessen, competenties en de
beoordelingsinstrumenten. Instrumenten om tot een beoordeling te komen zijn:
- observatie
- 360 graden feedback
- product
- reflectie
In de meeste gevallen wordt een mix van deze instrumenten gehanteerd om tot een
betrouwbare verantwoording te komen.
Per kerntaak bestaan de examenformulieren uit:

- voorblad
- opdrachtomschrijving per kerntaak
- beoordelingsformulier
- instructie voor de student
De beoordeling gebeurd aan de hand van de prestatie indicatoren (per kerntaak)

volgens de richtlijnen van CINOP.
Scholing beoordelaars:
De beoordelaar voor LLB is in de meeste gevallen een schoolbeoordelaar ook wel
assessor genaamd. De assessor is een geschoolde assessor. Wij werken momenteel
met CINOP samen om de assessoren te scholen. Door het invullen van een
“quickscan” rolt daar een training op maat uit voor iedere assessor., vb de ene
assessor heeft behoefte aan training om producten te beoordelen, de ander om het
53
proces te beoordelen, of deskundig te worden in het afnemen van criteriumgericht
interview of allemaal.
Methode en bronnen:
In de opleiding Toerisme en Recreatie werd van oudsher al gewerkt met geïntegreerde
onderwijseenheden ( GOE’s) waarin maatschappelijke thema’s (nu dus LLB) aan de
orde kwamen. Veel van dit materiaal gebruiken we nu als methode en bronnen. Per
kerntaak wordt nu bekeken waar het in het traject van leren en begeleiden aan de
orde komt en waar de examinering plaatsvindt. Het kan dus zijn dat LLB geïntegreerd
wordt aangeboden of juist apart wordt geboden vb kerntaak 7, waarin wij met een
Sport op maat traject werken. Binnen onze Horeca BBL opleidingen heeft men voor de
LLB methode gekozen van EDU-Actief.
Binnen de onderwijskundige kaders van ROC Aventus HTR is ieder opleidingsteam dus
vrij in de uitvoering van LLB, maar verloopt de examinering dus volgens een vaste
route met uniforme formats.
Babette van Ommen

ROC Aventus
Teammanager Toerisme
Vertegenwoordiger Cluster HTV.
54
55
30
Vrije ruimte leertaak

29
Religie en Levensbeschouwing leertaak

28
Op jezelf wonen leertaak

27
Onderzoek Fair Trade leertaak

26
Hoe gezond leef ik eigenlijk leertaak

21 22 23 24 25
Arbeidsvoorwaarden en overeenkomsten leertaak

Verplichte leertaken
Burgerschap (kennistoets) kennistoets

SIRE markt leertaak
Ontwikkelen nieuwskrant Nieuws uit het veld leertaak
Ontwikkelen en presenteren van je porfolio / leertaken leertaak
20
Vrije ruimte ind

11 12 13 14 15 16 17 18 19
Organisatie activiteiten op school ind

Individuele activiteiten (16 uur per OLP)
Deelname externe projecten en beurzen ind

Werken als frontofficemedewerker/beheerder in C-gebouw ind
Ontvangen en rondleiden gasten ind
Presentatie ROC A12 bij scholen/beurzen/open huis ind
Deelname aan studentendebatten ind
Stappen ondernemen voor succesvolle stage ind
Nakomen van afspraken ind
Representativiteit in taal, houding en gedrag ind
10
Rekenen op vereist niveau cursus

9
Nederlands op vereist niveau cursus

8
Burgerschap cursus
Verplichte cursussen volgens rooster
7
Stagevoorbereiding cursus
6
Plannen en doelen formuleren (SMART) cursus

5
Argumenteren cursus
4
Reflectie cursus
3
Telefoneren cursus
2
Presenteren cursus
1
Teambuidling cursus
Kerntaak 2 Stuurt de eigen loopbaan

2.1 reflecteert op eigen kwaliteiten
1.4 plant zijn eigen leerproces en
1.5 evalueert de gekozen manier

zichzelf passende manieren van
1.1 benoemt leerdoelen voor de
1.3 kiest bij de situatie en bij

1.2 inventariseert geschikte
ROCA12
manieren van leren

Kerntaak 1: Leren
eigen ontwikkeling
en motieven
voert het uit
werkvorm
van leren
leren
2.2 onderzoekt welk werk er is en
wat bij hem past
2.3 stuurt de eigen loopbaan en
onderneemt acties die daarbij
nodig zijn
Kerntaak 3 Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding
3.1 oriënteert zich op onderwerpen
waarover politieke besluiten
genomen worden
3.2 vormt een eigen mening
3.3 onderneemt actie n.a.v.
gemaakte keuzes
Kerntaak 4 Functioneert als werknemer in een arbeidsorganisatie
4.1 gedraagt zich als werknemer
bij het uitvoeren van het werk
4.2 maakt gebruik van
werknemersrechten
4.3 stelt zich collegiaal op
Kerntaak 5 Functioneert als kritisch consument
5.1 oriënteert zich op de

consumentenmarkt en houdt
rekening met eigen wensen en
mogelijkheden
5.2 onderneemt acties om
producten en diensten aan te
schaffen
Kerntaak 6 Deelnemen in allerlei sociale verbanden en repectvol gebruiken van openbare ruimten
6.1 neemt deel in diverse sociale
verbanden en leeft in de openbare
ruimten
6.2 voert activiteiten uit voor de
leefbaarheid van zijn sociale
omgeving
Kerntaak 7 Zorgt voor de eigen gezondheid
7.1 zoekt informatie over een
gezonde leefwijze
7.2 beslist op basis van informatie
en handelt ernaar
7.3 onderneemt activiteiten om de
gezondheid te bevorderen
56

Inventarisatie Leren Loopbaan Burgers Chap Per ROC

Cargado por

Información del documento

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Inventarisatie Leren Loopbaan Burgers Chap Per ROC

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

Voorblad product 2007-2008

Digitale titel: 5 _HTV_HTV algemeen_ Inventarisatie LLB per ROC

Naam betrokken instelling(en) Arcus College

Kwalificatiedossier(s) waarvoor het HTV Algemeen

Korte omschrijving of samenvatting van het opgeleverde product:

Ervaringen met het product

Wat zijn knelpunten geweest bij de ontwikkeling van dit product?

Welke aanbevelingen kun je geven vanuit de opgedane ervaringen?

Leren, Loopbaan en Burgerschap

Clustergroep LLB 2007/2008

Naam Contactpersoon + e- Korte beschrijving Inhoud LLB Blz

Stand van zaken bij de unit MBO hospitality and

Op management niveau moet nog een uitspraak

Internetsite waar christelijke MBO's hun producten presenteren:

Wat is het dossier Leren, Loopbaan en Burgerschap?

De kerntaken Korte toelichting

Wat is een bewijs?

Programma's van de methode Connect:

Politiek, toch leuk? Vrij om te kiezen wat je wilt

Kopen tot je erbij neervalt

Mijn eigen schuld: over kopen en lenen

Perio Aanbod kerntaak Mijn voorkeur en waarom

3 Koken als een ster 7

3 Spuiten, slikken, seks etc 7

3+4 Zaandam by night 3 en/of

3 Heb ik daar recht op 5

3 Kopen tot je erbij 5

3 Mijn eigen schuld: over 5

Meld je aan op het volgende e-mail adres:

meer informatie? kijk op intranet!

Leren, Loopbaan en Burgerschap

Datum Januari 2008

Wat is een protocol en wat is de Beoordelingseenheid leren , Loopbaan en Burgerschap

De beoordelingseenheid 7 omvat 7 kerntaken uit het dossier Leren, Loopbaan en

Wat vind je in dit protocol?

Hoe verloopt de beoordeling?

(zie ook hoofdstuk 5)

Belangrijke aandachtspunten voor de kandidaat

Presentatie van het portfolio.

Kerntaak 1: Je benoemt je eigen ontwikkeling en je gebruikt middelen en wegen om

Wat moet er in jouw portfolio zitten?

Je benoemt haalbare leerdoelen voor je eigen ontwikkeling

Je zoekt uit welke verschillende mogelijkheden er zijn om aan je leerdoelen te werken.

* Je evalueert je eigen leerproces en stelt zonodig verbeterpunten op.

Normering niveau 1/2

Normering niveau 3/4

Kerntaak 2: Je stuurt je eigen loopbaan

Wat moet er in jouw portfolio zitten?

* Je benoemt jouw sterke en zwakke punten (kwaliteiten).

* Je benoemt wat voor jou belangrijk is in werk en in het leven (motieven).

Normering niveau 1/2

Normering niveau 3/4

Kerntaak 3: Je participeert in het politieke domein, in besluitvorming en

Wat moet er in jouw portfolio zitten?

* Je formuleert een eigen mening over het onderwerp.

Je verwoordt jouw eigen mening op een duidelijke en overtuigende manier.

Normering niveau 1/2

Normering niveau 3/4

Kerntaak 4: Je functioneert als werknemer in een arbeidsorganisatie

Wat moet er in jouw portfolio zitten?

Je beschikt over zelfkennis.

Je stelt je coöperatief en flexibel op in de samenwerking met collega’s en

* Je bewaakt de grenzen van jouw eigen verantwoordelijkheid.

* Je handelt ethisch en integer.