Napa - dolina win

Stany Zjednoczone s jednym z najwikszych producentw wina na wiecie. W kadym z 50 stanw s winnice i produkuje si wino, chod najwicej , bo a 89 procent tego trunku pochodzi z Kalifornii. Stan ten wikszy od Polski ma na swym terenie kilka tysicy winnic o cznym areale kilku tysicy kilometrw kwadratowych. Nasynniejsze winnice produkujce najlepsze wina s pooone na pnoc od San Francisco w dolinach Napa, Sonoma i Russian River. To wyjtkowe pooenie w nasonecznionych dolinach osonitych zboczami grskimi chroni je od wiatrw i nadmiaru opadw. Gleby powstae na wapiennych skaach stanowi doskonae podoe dla winoroli. Naturalne jaskinie, lub wyobione przez czowieka bez wikszego trudu w mikkich skaach zapewniaj sta temperastur dla win dojrzewajcych w beczkach dbowych. Oczywicie nie kady producent wina jest posiadaczem jaskio, maj je tylko ci ktrzy koncentuj si na produkcji dojrzaych drogich win. Bdc w Kalifornii wybraem si pod koniec listopada 2011 r. na jednodniow wycieczk z on, crk i jej mem do "serca" winnego Kalifornii, do Doliny Napa. Kalifornia, jeden z najpikniejszych zaktkw na Ziemi, do poowy XIX by prawdziwym "dzikim zachodem" nie wzbudzajcym specjalnego zainteresowania. Franciszkanie wiedzeni chci nawracenia indian zakadali na tych terenach swoje misje lokujc je wzdu wybrzey Pacyfiku i tak doszli a do San Francisco i nieco dalej na pnoc budujc swoj ostatni misj nad rzek Sonoma. Potrzebne byo wino do odprawiania mszy witych, zakonnicy zakadali po drodze swych podbojw winnice. W Dolinie Sonoma ojciec Jose Altamira w r. 1824 zaoy pierwsz winnic. Okazao si, e wino jest smaczne, wic 10 lat pniej gubernator tych ziem general Vallejo odebra winnic zakonnikom , zaoy inne, nowe na swoich posiadociach, sprzedawa z duym zyskiem ten produkt kupcom w San Francisco. Nie nacieszy si dugo swym nowym bogactwem, bo okoo 30 uzbrojonych rolnikw w 1846 r. wzio generaa do niewoli, przejo ca dolin, nieco pniej ca Kaliforni ogoszono niezawisym krajem dodajc do flagi podobnej do amerykaoskiej rysunek niedwiedzia. Po 25 dniach niezalenoci Kaliforni przejy Stany Zjednoczone, ale niedwied do dzisiaj pozosta na fladze stanowej. Wspomniane wino byo dobre, ale nie wymienite. Produkowano je z jednej z kilku winoroli nieznanych w Europie i reszcie wiata. Prawdziwej rewolucji w producji wina dokona niespokojny duch, samozwaoczy ksie wgierski Agoston Haraszthy, nazwany pniej ojcem winiarstwa kalifornijskiego. Po opuszczeniu Wgier wczy si po wiecie, dotar do Stanw Zjednoczonych, w stanie Wisconsin zaoy pierwsz wiosk, mia wasny parowiec na Mississippi, W San Diego by najpierw szefem policji, potem szeryfem. Osiad na stae w Sonomie, zaoy winnic Buena Vista, sprowadzi z Europy ok. 300 odmian szczepw winnych nalecych do vitis vinifera, czyli po polsku winorol winna lub waciwa. Pochodzi ona najprawdopodobniej z Kaukazu, tam te jeszcze dzisiaj ronie dziko. Jest znana od czasw neolitu. czyli od okoo roku 8000 p.n.e. Dzisiaj jest to jedyna winorol z ktrej pochodz tysice odmian winogron. Wspomniana winnica jest jedn z najbardziej odwiedzanych w Sonomie, naley do rodziny zaoyciela, specjalizuje si obecnie w winie produkowanym tylko w Kalifornii o nazwie zinfandel. Nie wszystkie winiarnie otwarte s dla turystw, bo wiele z nich to przedsibiorstwa rodzinne produkujce wino na wasny uytek. W najwikszej dolinie winnej wspomnianego terenu, w Napa jest

ich ponad 400. Dolina Napa znajduje si o kilkanacie kilometrw na wschd od Sonomy. To teren lecy po obu stronach rzeki o tej samej nazwie, wzdu dwch drg. W cigu jednego dnia bylimy zdolni odwiedzid tylko cztery winiarnie; wybieralimy bardziej znane, spektakularne, rnice si pod wieloma wzgldami midzy sob. To co nas najbardziej zaskoczyo podrujc po Dolinie Napa to ogromna komercjalizacja. Nie tak dawno wina doliny wygryway w konkursach z najlepszymi winami francuskimi, dzi postawiono na ilod nie na jakod. Owszem niektrwiniarnie i dzi robi dobre wino, ale jest ich coraz mniej. Kokosy robi si na rozdmuchanym zwyczaju degustacji win w kadej winiarni otwartej dla turystw. Najwiksze i najbardziej prestiowe sale budynkw przy winnicach przeznaczone s na serwowanie wanie tych prbek smakowych. Przy degustacji serwuje si czterz lub pid rodzajw wina, po par kropel kadego, razem nie wicej ni p kieliszka. Cena produkcji tej iloci wina nie przekracza jednego dolara, od turystw pobiera si minimum 20 dolarw, innymi sowy to czterdziestokrotny zarobek. Przewanie serwowane s mode niedojrzae tanie wina, czsto podrbka win francuskich, chocia daleko im do oryginau. Gdy s serwowane na tych sesjach degustacyjnych wina starsze, wtedy cena za p kieliszka dochodzi do 50 dolarw. Dugoletnia i natarczywa reklama zrobia potny mtlik w gowach turystw. Zauwayem, e przybysze z autokarw i wozw pdz i zajmuj miejsca przy stoach, nic ich innego nie interesuje, po degustacji wskakuj do pojazdw i pdz do nastpnej winiarni. Gdy kto zaliczy tych winiarni dziesid lub wicej trzewod degustatora moe byd pod znakiem zapytania. Na tym ogromnym terenie widziaem tylko jeden wz policyjny, ale nie zatrzymywano nikogo. Z dusz na ramieniu wracalimy do domu w ogromnym korku, bo trzeba byo przejechad kilkadziesic kilometrw wsk drog zanim dotarlimy do autostrady. Nasz kierowca zid jest niepijcy, ale jestem przekonany, e wikszod kierowcw opuszczajcych Dolin ulego presji reklamy i wlao sporo do garda. Nie byo wypadku, wrciliny do domu cali i zdrowi. Wiksze winiarnie w Napa to prawdziwe paace. Jest ich wiele. Zaczlimy zwiedzanie od winiarni francuskiej Domaine Chandon specjalizujcej si w produkcji szampana na wzr francuski. Te same winogrona, podobna technika produkcyjna, ale niestety nie to samo to co Francuzi nazywaj terroir, czyli warunki glebowo-klimatyczno-pooeniowe; ich produkt nie przypomina mi w niczym szampana. Chyba niekoronowan "rodzin krlewsk" doliny jest rodzina o nazwisku Sattui i chod nazwisko nie brzmi po wosku, s Wochami. Przy V. Sattui Winery na wielkim placu piknikowym karmi si turystw produktami z gryla. Oczywicie oddzielnie trzeba kupid wino po cenach restauracyjnych . Kilka tysicy dao serwowanych dziennie i podobna liczba butelek wina to prawdziwa manna z nieba. Winiarna to ponury, ogromny budynek z cegy i kamienia; dziesitki takich widzaem we Woszech. Lepsze wina leakuj w stalowych kadziach, niektre w ogromnych beczkach dbowych w piwnicach budynku. Nieco dalej na pnoc inna ga tej rodziny robi interesy inaczej. W latach dziewiddziesitych ubiegego wieku Dario Sattui rozpocz budow potnego redniowiecznego zamku na podgrzu. Wymyli jak legend dla konsumpcji atwowiernych turystw i zamek nazwa Castello di Amorosa. Wasnym oczom nie wierzyem ogldajc to dzieo. Jest tak bardzo mistrzowsk kopi budowli

redniowiecznej, e pocztkowo mylaem, e przeniesiono jaki rozebrany zamek woski i zoono go z powrotem tu w jedn caod, kamieo po kamieniu. Nie tylko styl jest identyczny do stylu wielu zamkw pnego redniowiecza , ale nawet kamienie i bloki budowlane s patynowane, by wyglday jakby istniay ju setki lat. To potna budowla o powierzchni ok. czterdziestu tysicy metrw kwadratowych. Budynek jest szeciopitrowy, z tym e cztery pitra to piwnice, w nich 300 metrw jaskio na leakowanie wina. Oczy przyciga ogromna malowana rcznie sala gwna, jest w zamku 107 pokojw, kady inny, wrd nich jest wizienie redniowieczne, sala tortur, jest take kaplica paacowa, w ktrej w niedziele odprawiane s naboeostwa. Caod otocza potny mur i fosa, ale bez wody, bo nie ma ju na wiecie tych, co mieliby dzi fantazj pokonywad rw i wdzierad si na mury. Jest oczywicie most zwodzony, a w pobliu zamku na wzniesieniu wiea obserwacyjna z widokiem na ca okolic - nie myl by miaa staych rezydentw wypatrujcych zbliajcych si najedzcw. Degustacja win jest tu prawie mistyczn celebr, mona wybrad zestaw jeden z kilku i zalenie od jakoci wina ceny zestaww s rne. Poza popularnymi w Napa merlotem i cabarnet sauvignon, uprawiane s tu poletka typowo woskich lub od dawna zadomowionych we Woszech szczepw winnych jak sangiovese, pinot grigio, pinot bianco. Winnica jest maa, okoo 15 hektarowa, wydajnod krzeww ograniczana, by wino byo lepsze. Uywa si je wycznie w ceremonii degustacyjnej, no i mona kupid butelk czy dwie, ale tylko w tym miejscu. Wina s dobre, pachnce, ale i ceny s odpowiednie. Faktycznie opata za wstp do paacu-twierdzy i sprzeda tych produkowanych rocznie 15 tysicy skrzynek wina pokrywa koszty utrzymania tego olbrzyma i chyba take wzbogaca wacicieli. Jedyna rzecz niefortunna dotyczca tego "Zamku Ukochanej" jest to, e jest niewidoczny z drogi. Bardzo za to widoczn i chyba najbardziej spektakularn winiarni jest Sterling Vineyards. Pooona jest na szczycie wzgrza; budynki nienobiae tworz ogromny kontrast nie tylko z zieleni drzew i krzeww, ale z ciemnymi postrzpionymi wierchokami pasm grskich przecinajcych si w tym miejscu. Winnice rosn w dolinach midzy nimi. Co 15 minut osiem dzwonw sprowadzonych z wielokrotnie spalanego kocioa w Londynie (oryginalnie pochodzcego z X wieku) przypominaj caej dolinie o tym niezwykym miejscu. Chcielimy bardzo zwiedzid to spektakularne miejsce jakby ywcem przeniesione z greckiej wyspie Mykenos, na ktrej waciciel winiarni spdzi wiele lat. Nie udao si. Trzeba byo dod dugo czekad na kolejk linow dowoc do tego miejsca i odwoc w dolin, winnic zamykano o godz. pitej , nie wystarczyo wic dnia, by tam si znaled. Trzeba si byo zadowolid jedynie zdjciami zrobionymi z duej odlegoci. Tu przed godzin zamknicia zdylimy zwiedzid winiarni o nazwie Rutherford Hill u podna gry, do ktrej udao nam si dojechad autem. Przedsibiorstwo to specializuje si w winach dojrzaych. Po obejrzeniu wszystkiego co dao si zobaczyd z wyjtkiem zamknitych na cztery spusty jaskio winnych wyobionych w skale, (a to byo gwnym powodem wybrania si do tej winiarni), trzeba byo sprbowad ich produktw. Wybralimy jeden z najdroszych zestaww, a mianowicie wina ktre miay byd identyczne do tych z najsynniejszego regionu winnego Francji Bordeaux. Kiedy pijaem je, szczeglnie w czasie moich studiw we Francji, znam ich charakterystyczny cierpkawy smak i zapach - niestety te w niczym nie przypominay mi oryginaw. Mylc o tej mojej przygodzie z winami z najsynniejszej dolinie winnej Stanw Zjednoczonych przypomniao mi si wydarzenie z przed lat dotyczce produkcji aut. Upadajcy Chrysler zatrudni

zwolnionego z firmy Forda Lee Iacocc. Jak si okazao mocniejszym by w buzi ni w wiedzy produkcyjnej. Na reklamy ten "zotousty" wyda miliardy, gdzie trzeba byo zdobyd na to pienidze. Cito wic koszty produkcyjne, robiono coraz gorsze wozy, coraz mniej kupujcych brao pod uwag t korporacj. Rzd federalny uzna e upadek tak wielkiego pracodawcy nie tylko zaszkodzi ekonomii, ale bdzie uderzeniem w autorytet kraju, ocali j przed bankructwem. Nigdy firma ta w peni nie wygrzebaa si z tego doka mimo wprowadzenia na rynek pierwszego minivana i poprawy jakoci produkcyjnych, bo stracia zaufanie u ludzi. Myl, e jeli wikszod producentw wina w Dolinie Napa nie opamita si i nie poprawi jakoci swego produktu, nie przestanie mapowad win francuskich lecz skupiad si na swoich typowych winach oryginalnych i nie zaniy wygrowanych cen, czeka ich ta sama dola co producenta aut. (Wino -California, Napa Valley, Dolina Napa, Wadysaw Pomaraoski)