A ESMORGA Obra de grande importancia por sela primeira que Blanco Amor publica na nosa lingua e pola introduccin

do mundo da marxinacin na literatura galega sen ter un carcter folclrico ou costumista. Nela presntasenos a descricin da realidade social, econmica e cultural dunha poca de Galicia, a partir duns acontecementos e personaxes concretos. 2.1 Voces narrativas Narradorautor Trtase dun narrador que se corresponde co autor, que conta en primeira persoa e que aparece s comezo e remate do relato. Este, dinos que a historia lle foi contada por distintas persoas en pocas diferentes e intervn remate da obra para deixar no lector a dbida acerca da morte de Cibrn. Narradorprotagonista O narrador protagonista Cibrn, quen conta a historia en primeira persoa dende o captulo I ata a fin do captulo V, parte que constite o relato propiamente dito. Os feitos presntanse mediante o recurso da tcnica telefnica, a travs da cal o lector os vai coecendo polas declaracins que Cibrn presta ante un xuz do que non omolas preguntas que formula, pero que podemos deducir polas propias respostas do acusado. Tema O tema queda parcialmente recollido no ttulo da obra: A esmorga. Este tema podera ser o trxico final duns individuos marxinados pola sociedade tras unha bebedela. Tema e Subtemas A imposibilidade de sar da marxinalidade. A orixe fornea dos cargos importantes (capataces, administrativos, xuz...). Burguesa comercial fornea (Maragatos) distante das clases populares. Burguesa autctona totalmente engreda (Pepe o Cabito, traballador do concello). Vella fidalgua que perde popularidade Opresin lingstica. Actitude violenta e represiva das forzas policiais. Argumento A novela desenvlvese nos arrabaldos de Ourense, concretamente en Auria. Nela cntase a historia de tres personaxes vctimas dunha sociedade que os oprime: o Bocas, o Milhomes e o Cibrn. O Cibrn acabbase de reconciliar coa sa muller, a Raxada, e quera comezar unha nova vida a carn dela e do seu fillo, e fuxir da 1

marxinalidade. Pero un da no que amence chovendo, o Cibrn dirixase ao seu traballo pero atpase co Bocas e o Milhomes que vian de pasar unha noite de esmorga e anda estaban bbedos. Cibrn non conseguiu desenvolverse deles a pesar da aparicin tan fracuente do pensamento. As pois, os tres acabaron por marchar de tabernas e as pasaron o da. Ao longo deste da tamn aparecen outros personaxes que se unen a eles nalgunha ocasin. Ao caer a noite, un coecido condceos cara un castelo no que traballaba , porque os seores estaban fra,e os amigos foron para a bodega onde estiveron ata que a incendiaron accidentalmente e entn fuxiron. Outro lugar polo que tian moita curiosidade era polo pazo dos Andrada co que se dirixiron al e conseguiron entrar , ademais o Bocas estaba desexoso por estar coa dona que finalmente resultou ser unha boneca. Volveran a esta casa porque quedaran sen cartos (anteriormente xa intentaran entrar unha primeira vez) e o Milhomes e o Bocas roubaron al, mais o Cibrn non, cousa que lle aclara ao xuz. Cibrn estaba cada vez mis desconcertado e xa lle pareca non recoecer aos seus amigos. Cando saron dal andiveron por Auria adiante, en certo modo agachndose polo ocorrido no castelo, para que ningun os atopase. O Bocas segua querendo estar cunha muller e entn lembrouse de Socorrito, unha rapaza que quera ter moitos fillos, pero os homes cos que se deitaba tian que ulir ben. Era esta a nica condicin que poa. As pois, o Bocas foi en busca dela, e os outros dous segurono. Xa foran informados de que os andaban buscando e de que tian que fuxir. O Milhomes enfadouse co Bocas por querer ir con Socorrito. Suponse que estaba celoso, feito que provocou que marchase en busca do Bocas para acoitelalo cunha navalla que levaba. O Cibrn intentou impedilo, cousa que provocou que tamn sase ferido. Cando o Milhomes chegou a cabo do Bocas , este xa rematara a faena e sen agardar un segundo, o Milhomes apualouno deixndoo no chan morto, e o Cibrn tamn se esvaecera falto de forzas. O Milhomes fuxiu e pasou por encima dunha lagoa que estaba conxelada polo fro e que rompeu polo seu peso, caendo el dentro sen que ningun o puidese salvar. E as rematou un da que nun principio pareca ser coma calquera outro, xa que se a de esmorga con moita frecuencia. O nico que quedara vivo fora o Cibrn e , polo tanto, foi o xuzgado. A pesar de non ser culpable de nada do ocorrido, o xuz ordenou que o levara a Garda Civil, cousa que o Cibrn non aceptou e suicidouse al mesmo coa navalla que empergara o Milhomes. Estuctura A historia xira arredor da declaracin dun acusado ante un xuz. A declaracin vai precedida por unha introduccin realizada por un narrador cronista ,que nos informa da recollida de documentacin a partir da que elaborou a novela. As fontes das que se vale son: Atradicin popular Un to del que fora ministro do xulgado Un xastre, o tijeradeoro Vellos boletns locais do Casino de Caballeros A novela remata cun breve fragmento do mesmo narradorcronista onde nos conta a solucin final que decide o Cibrn ante o que lle agardaba. A parte fundamental da historia, que a declaracin, est constituda por cinco captulos e ata o final non se sabe cal o feito que leva ao Cibrn a ter que declarar ante un xuz, e tampouco se descobre ata o captulo IV o misterio do pazo dos Andrada. No captulo I, o xuzo za est empezado, e cando empeza a relatar os acontecementos da noite de troula co Milhomes e co Bocas. Neste captulo cando o Cibrn fala por primeira vez do pensamento e que seguir ata o ltimo captulo. Nos captulos II e IV visitan os espacios prohibidos para eles. a festa no castelo e a entrada na casa dos 2

Andrada. Nos captulos I, III e V pdese observar cmo os protagonistas ocupan lugares como tabernas, prostbulos, etc. Todos eles nos levan a pensar na marxinalidade da que eran fillos e queda claro o lugar que ocupan na sociedade. Os lugares que frecuentaban xa estaban asignados para eles. A chuvia, a xeada, o desenvolverse a accin na noite, etc., xogan un papel simblico na novela, pois reflecten a escuridade da vida dos protagonistas e o seu mal vivir. Ao longo da obra tamn se relatan outras historias secundarias onde aparecen outros moitos personaxes. Por iso, en moitas ocasins, o xuz interrompe o discurso do Cibrn para recordarlle que non se afaste da historia que interesa: << >> << Como,seor? Non me aparto do conto nin un instante.... Estou a decir as cousas polo seu comenzo, que unhas vieron das outras e si unhas non houberan pasado, as outras tampouco.>> O espacio O cambio de escenario continuo na novela, pero trtase sempre dun itinerario urbano que os protagonistas seguen para escapar da xustiza e procuralo mximo pracer no que pode selo seu ltimo da de liberdade. O espacio narrativo de A esmorga Ourense (Auria) coas sas ras e prazas, as sas fontes e igrexas, e sobre todo os seus mesns, tabernas e prostbulos dos baixos fondos. O tempo En A esmorga encontramos dous tempos de accin distintos ao igual que hai das narracins tamn distintas: O tempo que dura a declaracin de Cibrn ante o xuz: dous das. O primeiro comprende os captulos I e II, e o segundo os captulos III, IV e V. O tempo no que ocorren os feitos que relata o Cibrn: desde que sae para traballar ata que ao da seguinte o atopan os barrendeiros. O primeiro tempo non ten interrupcins, mentres que no segundo hai fracuentes interrupcins para introducir na historia outras ancdotas. Algunhas das interrupcins mis importantes son: A informacin sobre o tipo de vida do Bocas e do Milhomes. A historia do fidalgo de Andrada e da sa dona. Personaxes Principais CIPRIANO CANEDO: Cibrn, o Castizo JUAN FARIA: O Bocas ELADIO VILARCHAO: O Milhomes

O XUZ CIBRN Cipriano Canedo, Cibrn, o personaxe principal da novela. l un obreiro, entre tantos, que vive en Auria (unha vila de Ourense). A sa posicin econmica podmola situar entre os sectores mis baixos da sociedade. Forma parte do proletariado urbano con traballos espordicos e unha condicin de vida miserenta e moi prxima delincuencia. Algo que preocupa moito ao Cibrn o pensamento, que s consegue librarse del co vio (segundo di el) ou se non, estando moi ocupado con outras cousas. O pensamento algo parecido ao remordemento. Este aparcelle cando est a facer algo que sabe que non debera ou cando est preocupado por algo. Dos tres esmorgantes, Cibrn quizis sexa o menos marxinal e o mis racional. El quere ter unha boa vida e ser un bo home, un bo pai e un bo cidadn. Respecto da sa actuacin ante o xuz, sntese inferior socialmente, culturalmen te e mesmo lingsticamente. BOCAS E MILHOMES Son personaxes protagonistas xunto co Cibrn, de feito son os seus compaeiros nesa noite de troula. Son mis conflictivos socialmente que o Cibrn. Non pensan na sa marxinalidade, cousa que os leva a librarse do pensamento, e convrtense en vctimas do sistema social ao que estn sometidos e que os acaba destrundo. Eles non buscan a sada desa marxinalidade coma o Cibrn. A sa situacin econmica parecida deste. A actitude destes dous amigos tamn leva a pansar que son homosexuais. O Bocas ten unha certa dependencia afectiva do Milhomes, o que os levou a entrar en pelexas varias veces. A homosexualidade de Eladio Vilarchao apuntada polos alcumes que lle teen: Setesaias, Milhomes, Maricallas... e porque non lle gustaba que o Bocas andase con mulleres e ademais porque este, cando beba, prestbase aos xogos co Milhomes. Por outra banda, o Bocas heterosexual cando est baixo os efectos do alcol, como se ve por exemplo no captulo IV, cando desexa desespera damente estar coa dona da casa dos Andrada ou cando anda coa viguesa no captulo III. Nos dous casos est bbedo. O XUZ unha das representacins da diferencia de clases existente. O xuz forma parte da xente chegada a Galiza para ocupar postos da administracin ou da xustiza, coma neste caso. A intervencin deste personaxe non est escrita, quizis porque falaba casteln ou para expresar distanciamento... as, as sas palabras dedcense polas respostas que d o Cibrn en cada momento. Este personaxe acta dunha forma moi desconsiderada co acusado. Pasa case todo o tempo dicndolle que non se afaste dos feitos que interesan e no captulo V onde mis se aprecia o desprecio co que se dirixe ao acusado sen meditar a sa situacin e sen crer na sa palabra. Neste ltimo captulo onde mellor se amosa a distancia dous personaxes. Opinin persoal O que me levou a ler esta novela foi o feito de estar considerada, nalgn caso (ou en moitos casos) como a mellor novela galega do s. XX. Pero o seu contido tamn foi mal interpretado nalgn caso e tense falado de novela picaresca cando non o en absoluto, senn que unha novela totalmente REALISTA. Quizis este feito sexa un dos que mis me gustou polo feito de que a historia que se conta poda ter pasado tranquilamente e exactamente da forma que pasou: o ambiente era o tpico da Galiza de principios do s. XX e os personaxes tamn e, en consecuencia, os feitos tamn se desencadeaban da mesma forma. O peor da novela, a linguaxe. Mais sera imposible facela doutra maneira. totalmente necesario que sexa as. Esta linguaxe caracterzaa. Entn por que digo que o peor? Porque ao non estar afeita a esta lectura, faise mis lenta e cansa mis pero insisto en que necesariamente ten que estar escrita as, porque era as como se falaba e como se fala anda hoxe en moitos sitios. Creo tamn que canto se vai ler un libro non debes esperar nada del. entn cando pode sorprenderte e cando acabas tendo unha boa opinin del, no caso de ser un bo libro. No meu caso, xa 4

escoitara algo sobre A esmorga , e todo o ben considerada que estaba. Entn lina con outra perspectiva. O certo que non sei moi ben o que esperaba dela en realidade. Non me decepcionou pero esperaba algo mis, non sabera dicir o qu. O resultado que ao rematala produciu en min foi positivo. Non empezara a lela con moito entusiasmo (e iso tamn conta), entn nun principio non me estaba gustando moito, pero foi cambiando e tamn eu fun poniendo mis interese. O problema foi que ao empezar estaba moi concentrada na linguaxe e o meu propsito era detectar hiperenxebrismos, arcasmos, etc. porque me parecan moi importantes a comentar nesta novela, como de feito fixen. Era totalmente necesario un apartado adicado a falar da linguaxe. Como dica, cando deixei de lado esa atencin excesiva na linguaxe empregada, e introducndome mis no que era a historia, funme decatando de tadas as cousas que se estaban dicindo indirectamente (o que apunto como subtemas): a opresin lingstica, a importancia dos cargos pblicos ocupados por xente de fra, etc. En realidade, se miramos A esmorga desde outr perspectiva, os feitos ocorridos e a morte dos protagonistas pasan a un segundo plano e vemos que na novela se nos narra cmo era a Galiza de principios do s. XX pero que, para contalo, Blanco Amor crea a tres personaxes que nos contan (dalgunha maneira) a sa vida, que era a vida do 80% dos galegos desa poca. Verdadeiramente, estoume dando conta agora (facendo este apartado) do que me gustou a novela. Non me parara a pensar todo isto mentres lin o libro. Agora non me arrepinto. 3