UNIVERSITETI AAB-RIINVEST

MIKROEKONOMI 1

ZGJEDHJA KONSUMATORE DHE KRKESA

Albulen KASTRATI, PhD Kandidate

Zgjedhja Konsumatore
Teoria e zgjedhjes konsumatore mund t shfrytzohet pr t ndihmuar ti prgjigjemi shum pyetjeve Teoria e zgjedhjes konsumatore Sqarimi si i alokojn konsumatort t ardhurat e tyre pr blerjen e t mirave dhe shrbimeve t ndryshme

Zgjedhja Konsumatore
Dobia Totale Dobia totale = Shuma e dobive marxhinale Dobia Marxhinale Zgjedhja Konsumatore prcaktohet nga dobia marxhinale. Ligji i Dobis marxhinale rnse: Kur rritet sasia e konsumit e nj t mire, n kushtet kur faktort tjer nuk ndryshojn, dobia marxhinale vjen duke rn. (Fig. 4.1.) 3

Teprica e konsumatorit
TEPRICA E KONSUMATORIT Fig. 4.3.
Tejkalimi i prfitimit total (shums s dobive marxhinale) ndaj kostove totale (sasia e bler x mimi) quhet tepric e konsumatorit.
Ulja e mimit e rrit dobishmrin marxhinale dhe sasin e krkuar
4

Si e masim MU?
Kurbat e dobis totale dhe marxhinale Figura 4.1. Konsumatori do t vazhdoj t blej, derisa MU e njsis s fundit t bler sht e barabart me mimin e produktit (P pra Dobia marxhinale paraqet mimin e njsis s fundit t bler. MU=P
5

Zgjedhja Konsumatore
Dobia marxhinale pr 1 Euro t shpenzuar = Dobia marxhinale e produktit A / mimi i produktit A Pr t maksimizuar dobishmrin TU: zgjedhja konsumatore shprehet si:
Dobia marxhinale e produktit A / mimi i produktit A = Dobia marxhinale e produktit B / mimi i produktit B OSE: Dobia marxhinale e produktit A / Dobia marxhinale e produktit B = mimi i produktit A / mimi i produktit B
6

Cka marrim parasysh?

N analizn e zgjedhjes konsumatore jan t prfshir tre hapa: 1. Preferencat e konsumatorve
Prshkrimi se pse individt preferojn nj t mir apo nj tjetr

2. Kufizimet Buxhetore
Njerzit kan t ardhura t kufizuara

Zgjedhja Konsumatore
3. Me preferenca t dhna dhe t ardhura t kufizuara, far lloji dhe sasie t t mirave do t blihen?
Cilin kombinim t t mirave do ta blejn konsumatort n mnyr q t maksimizojn knaqsin e tyre?

Preferencat e konsumatorve
Preferencat e konsumatorve mund t prezantohen grafikisht duke shfrytzuar kurbat e indiferencs Kurbat e indiferencs prfaqsojn t gjitha kombinimet e shports konsumatore pr t cilat konsumatori sht indiferent.
Individi do t jet njsoj i knaqur me secilin kombinim t t mirave prgjat kurbs
9

Kurbat e indiferencs: Nj shembull

50 40 30 20 G H A D B E Indiferent mes B, A, & D E preferohet ndaj U1 U1 preferohet ndaj H & G

Veshmbathje (Y)

U1

10
10 20 30 40
Ushqim (X)
10

Kurbat e indiferencs
do shport e tregut mbi kurbn e indiferencs preferohet ndaj do shporte t tregut q gjendet n kurbn e indiferencs. Pikat n kurb preferohen ndaj pikave nn kurb

11

Harta e Indiferencs
Veshmbathje (Y) Shporta A preferohet ndaj B. Shporta B preferohet D.

D B A U3 U2 U1
Ushqim (X)
12

Kurba e indiferencs
Format e kurbave t indiferencs prshkruajn se si nj konsumator sht n gjendje t zvendsoj nj t mir me t mirn tjetr
Prej A n B, i jep 6 njsi veshmbathje pr 1 njsi ushqim Prej D n E, i jep 2 njsi veshmbathje pr 1 njsi ushqim

Sa m shum veshmbathje e m pak ushqime t ket nj person, m shum veshmbathje do t n jen n gjendje t zvendson kmbim me ushqim
13

Kurbat e Indiferencs
Veshmbathje (Y)

16

14
12
-6 1 -4

Sasia e veshmbathjes prej t cilave hiqet dor pr 1 njsi ushqim, zbret nga 6 n 1

10
8 6 4 2 1

B D
1 -2
1 -1

E
1

G
Ushqim (X)
14

Kurbat e Indiferencs
Sesi nj person zvendson nj t mir me nj tjetr e masim me normn marxhinale t zvendsimit (MRS)
E kuantifikon sasin e nj t mir q nj konsumator do ta jepte pr m shum njsi nga e mira tjetr. Matet me pjerrsin e kurbs s indiferencs.

15

Norma marxhinale e zvendsimit

Veshmbathje (Y)

16

14
12
-6 1 -4

MRS = 6

y MRS
MRS = 2

10
8 6 4 2 1 2

B D
1 -2
1 -1 1

G
Ushqim (X)
16

Norma marxhinale e zvendsimit

Kurbat e indiferencs jan konvekse ndaj origjins
Sa m shum q konsumohet nj e mir, konsumatori do t preferoj t heq dor nga m pak njsi prej t mirs s dyt q t marr njsi shtes nga e para.

MRS paraqet raportin e dobive marxhinale t dy produkteve

17

Norma marxhinale e zvendsimit

MRS zvoglohet kur lvizim posht prgjat kurbs s indiferencs
MRS ka rn prej 6 n 4 dhe pastaj n 1.

18

Dobia - Shembull
Shportat pr secilin nivel t dobis mund t paraqiten grafikisht q t japin nj kurb indiference
Q t gjejm nj kurb indiference pr dobin 25, mund t ndryshojm kombinimet e ushqimit dhe veshmbathjeve q t na japin dobin 25.

19

Dobia - Shembull
Veshmbathje (Y)

15
C

Shporta C A B

U = XY 25 = 2.5(10) 25 = 5(5) 25 = 10(2.5)

10

A
B

U3 = 100 U2 = 50 U1 = 25 Ushqim (X)

20

10

15

Kufizimi Buxhetor
Vija Buxhetore
Paraqet t gjitha kombinimet e dy t mirave pr t cilat sasia e prgjithshme e parave t shpenzuara barazohet me buxhetin total. Supozojm q konsumohen vetm dy t mira, kshtu q nuk konsiderojm se ka kursime.

21

Vija Buxhetore
X le t jet sasia e ushqimit, dhe Y sasia e veshmbathjeve. mimi i ushqimit= Px dhe mimi i veshmbathjeve = Py Ather Px * X sht sasia e parave t shpenzuara pr ushqim, dhe Py * Y sasia e parave t shpenzuara pr veshmbathje.

22

Vija buxhetore
Vija buxhetore mund t shkruhet si:

PxX PyY m
T gjitha t hyrat jan t alokuara pr ushqim (X) ose pr veshmbathje (Y)

23

Vija buxhetore
Veshmbathje (Y)

(m/Py) = 40 30

A B
10 D 20

Y 1 Py Pjerresia - X 2 Px

20 10

E G
0 20 40 60 80 = (m/Px)

Ushqim (X)
24

Vija buxhetore
Prderisa konsumi lviz prgjat vijs buxhetore prej interceptit (prerjes me boshtin y), konsumatori shpenzon m pak pr njrn t mir dhe m shum pr tjetrn. Pjerrsia e vijs e mat koston relative t ushqimit dhe veshmbathjes. Pjerrsia sht raporti negativ i mimit t dy t mirave.
25

Vija buxhetore
Pjerrsia paraqet normn me t ciln dy t mira mund t zvendsohen pa ndryshuar sasin e parave t shpenzuara. Mund t riaranzhojm ekuacionin e vijs buxhetore q kjo t jet m e qart.

26

Vija buxhetore - Ndryshimet

Efekti i ndryshimit t t ardhurave
Nj rritje e t ardhurave ndikon n lvizjen e vijs buxhetore djathtas, paralelisht me pozicionin origjinal (duke mbajtur mimet konstante). Me rritjen e t ardhurave, mund t blejm m shum nga t dy t mirat.

27

Zgjedhja konsumatore
Me preferenca t dhna dhe buxhet t kufizuar, si zgjedhin konsumatort pr blerjet e tyre? Konsumatort zgjedhin nj kombinim t t mirave q e maksimizon knaqsin e tyre, duke marr parasysh buxhetin e kufizuar q kan n dispozicion.

28

Zgjedhja konsumatore
Shporta e tregut q e maksimizon knaqsin e konsumatorit duhet t plotsoj: 1. Duhet t jet n vijn buxhetore.
Ata i shpenzojn t gjitha t ardhurat sa m shum produkte m mir

2. Duhet ti jap konsumatorit kombinimin m t preferuar t t mirave dhe shrbimeve.

29

Zgjedhja konsumatore
(Y) Veshmbathje (njsi n jav)

40 A 30 20 D

A, B, C n vijn buxhetore D dobia m e alrt por e paarritshme C dobia m e lart e arritshme Konsumatori zgjedh kombinimin n pikn C

U3 B
0 20 40 80

U1
(X) Ushqim (njsi n jav)
30

Zgjedhja konsumatore
Konsumatori do t zgjedh kurbn m t lart t indiferencs n vijn buxhetore N grafikun paraprak, pika C sht pika ku kurba e indiferencs sht tangjente me vijn buxhetore Pjerrsia e vijs buxhetore sht e barabart me pjerrsin e kurbs s indiferencs n kt pik.
31

Efekti i t ardhurave dhe zvendsimit

Efekti i zvendsimit dhe t ardhurave (Shih figurn 4.9) Ndryshimi i sasis blerse (sasis s krkuar) si rezultat i ndryshimit t mimit, duke mbajtur konstant t ardhurat reale paraqet efektin e zvendsimit. Ndryshimi i krkess (sasia e bler e produktit) si rezultat i ndryshimit t fuqis blerse (t ardhurat reale) paraqet efektin e t ardhurave.
32

PYETJE?

33