Fonic Digiial www.jaIr.org Todas as olras sao dc accsso graiuiio. Esiudci scnrc or conia do Esiado, ou nclIor, da Socicdadc quc aga inosios; icnIo a olrigaao dc rciriluir ao ncnos una goia do quc cla nc roorcionou." Nclson JaIr Carcia (1947-2002}
Vcrsao ara cDool cDoolsDrasil.con
Coylcfi Fidcndo Casiigai Morcs 3
TITO ANDRNICO (Titus Andronicus)
William Shakespeare 4
NDICE
ATO I Ccna I 8
ATO II Ccna I 32 Ccna II 39 Ccna III 41 Ccna IV 56
ATO III Ccna I 59 Ccna II 72
ATO IV Ccna I 76 Ccna II 83 Ccna III 93 Ccna IV 99
5 ATO V Ccna I 105 Ccna II 113 Ccna III 123 6
PERSONAGENS
SATURNINO, filIo nais vclIo do uliino incrador dc Fona, osicriorncnic roclanado incrador. BASSIANO, irnao dc Saiurnino TITO ANDRNICO, gcncral ronano. MARCO ANDRNICO, iriluno do ovo c irnao dc Tiio. LCIO, filIo dc Tiio Andrnico QUINTO, filIo dc Tiio Andrnico MRCIO, filIo dc Tiio Andrnico MCIO, filIo dc Tiio Andrnico O MENINO LCIO, filIo dc Lucio. PBLIO, filIo dc Marco Andrnico SEMPRNIO, arcnic dc Tiio CAIO, arcnic dc Tiio VALENTINO, arcnic dc Tiio EMILIO, nolrc ronano. ALARBO, filIo dc Tanora DEMTRIO, filIo dc Tanora QUIRO, filIo dc Tanora AARO, nouro ananic dc Tanora Un caiiao, irilunos, ncnsagciros, un lolo; ronanos. Codos c ronanos. 7 TAMORA, rainIa dos godos. LAVNIA, filIa dc Tiio Andrnico. Una ana, c a criana ncgra. Scnadorcs, irilunos, oficiais, soldados c criados. 8
ATO I Cena I
Honu. Vc-sc o tnuo dos Andoncos. En cnu, os tIunos c os scnudocs. Dcos cntu o un udo Sutunno con scus utduos, c o outo, Hussuno cn conunIu dos dcc, con tunIocs c Iundcus.
SATUFNINO Nolrcs aircios, da jusiia anaro, con arnas dcfcndci a ninIa causa! E vos, ncus conairioias c ajudanics, con vossos gladios dcfcndci ncus iiulos Icrcdiiarios. Sou o rinogcniio do quc na fronic carrcgou or uliino o diadcna incrial dc nosso lurgo. Quc a gloria dc ncu ai cn nin rossiga, scn dc ncus anos sc iornar iniga. DASSIANO Fonanos, conanIciros, lons anigos, dcfcnsorcs dc ninIa jusia causa, sc aic Iojc graa acIou anic os rcais olIos da alia Fona Dassiano, dcsccndcnic dc Ccsar, ionai conia da assagcn quc vai ao Caiiolio, nao dciando quc a dcsonra sc acIcguc ao irono aliivo consagrado viriudc, coniincncia, 9 jusiia c nolrcza, DrilIc o ncriio nuna clciao Ioncsia. A lilcrdadc, ronanos, dcfcndci con vossa cscolIa. (En cnu cntu Muco Andonco, con u coou.} MAFCO Prncics, quc or ncio dc ariidos c dc anigos, luscais, anliciosos, o govcrno ccrccr, ficai salcndo quc os ronanos, dos quais con nuiio zclo dcfcndcnos a causa, or unaninc rcsoluao na cscolIa dc scu cIcfc a Andrnico indicou, cIanado o Pio, clos scrvios lcais c nuncrosos quc a Fona icn rcsiado. Mais valcnic gucrrciro, nais nolrc Ioncn nao sc cnconira aiualncnic cnirc os nuros da cidadc. Pclo Scnado airia foi cIanado das duras gucrras conira os godos larlaros. Con scus filIos, dos nossos ininigos icrror consianic, suljugou un ovo dc valor c adcsirado nos conlaics. Dcz anos ja assaran dcsdc quc clc ionando a ciio a causa da alia Fona, casiigou con as arnas a arrogancia dc nossos ininigos. Fccolcrio dc sanguc, cinco vczcs vcio a Fona, dos canos dc laialIa carrcgando cn csquifc scus filIos valorosos. Agora, finalncnic, carrcgado dc gloriosos csolios, volia a Fona o nui fanoso Tiio, o alio Andrnico, cn ioda sua gloria dc gucrrciro. Conciio-vos, cla Ionra dc ial nonc, daquclc ara qucn qucrcis un digno succssor, c ianlcn clos dirciios do Caiiolio c clos do Scnado, quc rcicndcis Ionrar con 10 dcfcrcncia, a rciirar-vos, dcsisiir da fora, discrsar vossos Ioncns, ara, Iunildcs c cn az, cono concic a candidaios, dcfcndcr vossos ncriios. SATUFNINO Quc cfciio scdaiivo cn nin icvc a lcla fala dcssc iriluno! DASSIANO Dc ial nodo, Marco, icnIo confiana cn iua inicgridadc nunca alalada, c ianio ic Ionro, c csiino icu nolrc nano Tiio c scus rclcnios, c aqucla a qucn ncu cnsancnio acaia, a graciosa Lavnia, alio ornancnio dc Fona, quc aqui ncsno os ncus anigos dcvoiados discrso c ninIa causa soric cnircgo c roicao do ovo, a fin dc quc clc a onIa na lalana. (Sucn os scgudocs dc Hussuno.} SATUFNINO Anigos quc anararan ncu dirciio, a iodos agradco c vos discnso, c ao anor c ao favor dc ninIa airia nc cnircgo, cono cnircgo ninIa causa. (Sucn os scgudocs dc Sutunno.} Fona, jusia c graciosa sc conigo, cono confianic c lon cu sou coniigo. Alri as orias c dciai quc cu cnirc. DASSIANO Cono cu, irilunos, candidaio Iunildc. (Funuus. Todos sc dgcn uu o Scnudo.} 11 (Entu un cutuo.} CAPITO Fonanos, dai lugar! Eis quc Andrnico, airono da viriudc, o nais valcnic cancao dc Fona, vcnccdor cn iodas as laialIas, rciorna agora, rico dc glorias c foriuna, dos lugarcs quc clc dcliniiou con sua csada, sol o jugo calcando os ininigos. (Soun tonIctus c tunIocs; dcos cntun Muco c Mco; u scgu, dos Ioncns cucgundo un csquc coIcto dc cto; dcos, Lco c unto. Logo us cntu Tto Andonco; u scgu, Tunou con AuIo, uuo, Dcncto, Auuo c outos godos, soncos. Sodudos c ouo. Os cucgudocs dcocn o csquc no cIuo c Tto uu.} TITO Salvc Fona, no luio viioriosa! Tal cono o larco quc nui longc Iavia sua ncrcadoria iransoriado, c con lasiro rccioso volia ao orio dc quc nuiio anics a ancora soliara. assin volia Andrnico, coroado con ranos dc lourciro, ara a airia saudar con lagrinas, orcn con lagrinas dc vcrdadciro julilo, or causa dc scu rcgrcsso a Fona. O grandc guarda do nosso Caiiolio, lana olIarcs graciosos ara os riios quc inicianos. Dc vinic c cinco filIos valorosos, ronanos, a nciadc, jusiancnic, do nuncro dos filIos do rci Priano conicnlai os dcsojos niscravcis, vivos c 12 norios. Fcconcnsc Fona con anor os quc vivcn c con o iunulo junio dos scus anicassados quanios cu irouc ara o ouso dcrradciro. Soncnic aqui os godos conscniiran quc cu cnlainIassc a csada. Por quc causa, iao crucl c indifcrcnic ao rorio sanguc, Tiio, conscnics quc, insculios ainda, icus filIos crrcn cla raia Iorrvcl da Esiigc avorosa? Alri caninIo ara junio dos nanos os dcornos. (O tnuo c uIcto.} La rccclci a saudaao silcnic a quc os norios ja sc acIan Ialiiuados c cn az dorni, o vos quc crcccsics cn dcfcsa da airia! O consagrado dcosiio dc ninIas alcgrias, docc norada dc anino c nolrcza, quanios filIos a dcniro vi cados, quc janais nc scrao rcsiiiuidos! LCIO Dos risionciros godos cnircgai-nos o dc nais alio lrio, orquc os ncnlros lIc dccccnos c, nun nonic, as carncs sacrifiqucnos ad nancs frairun anic a risao icrrcna dc scus ossos, orquc acalnadas fiqucn logo as sonlras, scn quc na icrra vcnIan crscguir-nos, dcois, os scus cscciros. TITO Aqui ic cnircgo o nais nolrc dc iodos, o rinciro filIo dcsia rainIa dcsgraada. TAMOFA Parai, irnaos ronanos! Viiorioso Tiio, conquisiador nuiio gracioso, icn icdadc das lagrinas quc cu vcrio, or una nac vcriidas or scu filIo. Sc cn algun icno un filIo ic foi 13 caro, oI! nao dcics o ncu ao dcsanaro! Nao lasia icrnos vindo ara Fona ara dar lrilIo ao icu iriunfal rciorno cono iua caiiva, c nais. dolrada sol o jugo ronano? E ncccssario quc na rua ncu filIo scja norio, or icr con lrilIo dcfcndido a airia? Sc ara ii dcvcr sagrado c a luia cn dcfcsa do rci c da rcullica, conosco da- sc o ncsno. Nao naculcs, Andrnico, con sanguc o nonuncnio. Sc a naiurcza qucrcs icr dos dcuscs, cniao fazc cono clcs. sc londoso, quc o cnIor da nolrcza c a roria graa. OI! oua, Tiio, o ncu rinciro filIo! TITO Acalnai.vos, scnIora, c dcsculai- nc. Os irnaos aqui vcdcs dos quc os godos viran vivos c norios. Pclos norios clcs cigcn rcligiosancnic sacrifcio condigno. Vosso filIo foi narcado ara isso; norrcr dcvc ara acalnar as sonlras quc ariiran. LCIO Lcvai.o logo c accndci rcsio a cIana. Aos, con nossos gladios, na fogucira os ncnlros lIc coricnos, aic scrcn consunidos dc iodo. (Sucn Lco, unto, Muco c Mco, con AuIo.} TAMOFA OI! quc icdadc crucl c irrcligiosa! 14 QUIFO En qualqucr icno nciadc disso foi a Ciia larlara? DEMTFIO Nao conarcis oI nao! Ciia con Fona. Alarlo foi ara o rcouso cicrno; nas nos vivcnos ara scniir ncdo sol a visia dc Tiio ancaadora. Coragcn, ois, scnIora, nas ao ncsno icno cscrai, quc as ncsnas divindadcs quc rainIa dc Troia cnscjo dcran dc, or nodo calal, ionar vingana do iirano da Tracia cn sua icnda, ajudarao Tanora, a solcrana dos godos quando os godos cran godos c Tanora rainIa a, nos ininigos, vingar-sc dos ulirajcs sanguinarios. (Votun Lco, unto, Muco c Mco con us csudus cnsungcntudus.} LCIO Vcdc, ai c scnIor, cono cunrinos os cosiuncs ronanos. Dcccanos dc Alarlo os ncnlros iodos; as cniranIas dclc as sagradas cIanas alincnian, cuja funaa, arcccndo inccnso, vai crfunar o ccu. So rcsia agora sculiarnos os nanos c con alios cunrincnios cn Fona os acolIcrnos. TITO Faa-sc dcssc nodo, c quc dirija Andrnico a suas alnas o adcus uliino. (Toquc dc tonIctu; o csquc c dcostudo no tnuo.} En az c Ionra rcousai, ncus filIos. Dcfcnsorcs dc Fona valorosos, ao alrigo ficai aqui das dorcs c das vicissiiudcs dcsic nundo. 15 Dcsic onio a iraiao nao vos csrciia, a invcja nao sc calia, nao roscran crvas naldiias, nao Ia icncsiadcs ncn larulIo; so calna c sono cicrno. En az c Ionra rcousai, ncus filIos. (Entu Luunu.} LAVNIA En az c Ionra viva o scnIor Tiio! Viva con gloria ncu scnIor c ai! Vc cono a csic sculcro irago as ninIas lagrinas iriluiarias, ara os riios funclrcs dc ncus nanos, c con lagrinas dc julilo a icus cs ora nc ajoclIo, or Iavcrcs voliado. OI! alcnoa-nc con iua nao gucrrcira, cuja soric os nclIorcs ronanos cnalicccn. TITO loa Fona, quc nc rcscrvasic con carinIo o rcncdio da vclIicc, ara alcgria ao coraao irazcr-nc! Quc gloria dc icu ai, c scncciudc solrcvivas, Lavnia, con viriudc. MAFCO Viva lasianic o nano, o scnIor Tiio, Icroi gracioso aos olIos dos ronanos. TITO Agradccido, ncu gcniil iriluno, Marco, ncu nolrc irnao. MAFCO Scdc lcn-vindos, ianlcn, solrinIos, dcssa fcliz gucrra; os quc vivcis c os quc dornis na gloria. Dravos scnIorcs, soric igual iivcsics iodos quanios os gladios cnunIasics no scrvio da airia. Porcn iriunfo 16 nais lrilIanic c ioda csia ona funclrc quc diia dc Solao dcu cunrincnio, vcnccndo o acaso ncsic lciio dc Ionra. Tiio Andrnico, o ovo da cidadc, dc quc dcfcnsor lcal scnrc iu fosic, or nin ic cnvia, scu ficl iriluno, csic alio dc lrilIo inaculado c ic convida ara concorrcrcs clciao ara cIcfc do govcrno con os filIos dc nosso uliino nonarca. Sc candidaio, ois; vcsic csic nanio c da calca a Fona quc, ncsia Iora, carccc dc calca. TITO A cssc glorioso coro nclIor ficara una calca quc nao ircncssc dc fraqucza c idadc. Por quc cnvcrgar a ioga c inconodar-vos, scr, or aclanaao, Iojc cscolIido, ananIa rcsignar o irono c a vida, c a iodos arcsiar novos iralalIos? Fona, fui icu soldado quarcnia anos, conduzi con vaniagcn icus ccrciios c cnicrrci vinic c un filIos valorosos; iodos, no cano fciios cavalciros, dc arnas na nao ionlaran cono lravos, a scrvio dc sua nolrc airia. Dai- nc un lasiao, Ionroso ara un vclIo, nao cciro dc conando ara o nundo. soulc cnunIa-lo o quc o cnunIou or uliino. MAFCO Tiio, olicras o incrio, sc o cdircs. SATUFNINO OrgulIoso iriluno, quc disscsic? TITO Prncic Saiurnino, ficai calno. 17 SATUFNINO Fonanos, scdc jusios; as csadas, aircios, arrancai, scn quc dc novo as cnlainIcis, cnquanio Saiurnino nao ficar scndo incrador dc Fona. Andrnico, anics ara o infcrno Iouvcsscs ido, do quc a ial onio nc rivarcs do coraao do ovo. LCIO Saiurnino rcsunoso, inicrroncs o nagnanino Tiio no quc dc lon ic dcsiinassc. TITO Calna, rncic; vou rcsiiiuir-ic o coraao do ovo, rocurando dc si ncsno alicna- lo. DASSIANO Nao ic adulo, Andrnico, nas ic Ionro c Ici dc fazc-lo cnquanio vivo for. Sc rcforarcs ncu ariido con icus anigos ccrios, agradccido ic scrci. Dcn salcs quc o rcconIccincnio, ara as alnas gcncrosas, c nolrc rcconcnsa. TITO Povo dc Fona, c vos, irilunos dignos, co vosso sufragio c vosso aoio. Para Andrnico os conccdcis dc grado? TFIDUNOS Para a Andrnico scrnos agradavcis c cclclrarnos scu fcliz rciorno, o ovo acciiara scu candidaio. TITO Trilunos, olrigado. Ora vos co quc scja clciio o filIo rinogcniio do incrador dcfunio, Saiurnino, cuja viriudc, cscro-o, solrc 18 Fona Ia dc lanar sua luz cono na icrra faz o Tiia, dciando sazonada ncsia nossa rcullIca a jusiia. Assin, sc vos guiais or ncus consclIos, coroai-o c a una voz griiai conigo. Quc viva nuiio nosso incrador!" MAFCO Con sinais dc alcgria os nais variados. airicios c lclcus, nos clcgcnos incrador dc Fona Saiurnino, griiando. Viva nuiio Saiurnino!" (Poongudo toquc dc tonIctu.} SATUFNINO Tiio Andrnico, clo icu aulio Iojc cn nossa clciao, cono o ncrcccs, os agradccincnios ic arcscnio, roncicndo agar- ic a gcniilcza or ncio dc aios claros. E dc inicio, Tiio, ara calar iua fanlia cn iudo nolrc, c iua roria fana, dc Lavnia farci ninIa consoric, incrairiz dc Fona, dc ncu ciio doninadora, c no Panicao sagrado roncio dcsosa-la. Ouvc Andrnico. cssa noao ic dciara conicnic? TITO Sin, ncu digno scnIor; con cssc cnlacc considcro-nc Ionrado sunancnic or Vossa Craa. visia, assin, dc Fona, a Saiurnino, rci c conandanic da rcullica, incrador do nundo, consagro ninIa csada, o carro c iodos os risionciros, dons cn iudo dignos do scnIor incrial da grandc Fona. 19 Fccclc-os, ois, cono iriluios rorios; aos cs ic onIo os ncus irofcus Ionrosos. SATUFNINO Muiio olrigado, nuiio, alio Andrnico, ai da ninIa cisicncia. Quanio orgulIo sinio or iua causa c icus rcscnics, Fona vira a salcr; c caso cu vcnIa cn qualqucr icno a nc csqucccr da nnina arccla dcsics dons incsiinavcis, ronanos, rciirai-nc vosso aoio. TITO (u Tunou} Prisioncira, scnIora, sois agora dc nosso incrador, quc, lcn lcnlrado dc vossa osiao c dignidadc, vos dara iraiancnio cn iudo nolrc c a vossos scguidorcs. SATUFNINO En vcrdadc, quc dana cncaniadora! una lclcza quc cu cscolIcra, sc iivcssc ainda dc cscolIcr ouira vcz. Dcla rainIa, clarcai cssc scnllanic ncluloso. Conquanio os acidcnics dc una gucrra a alcgria ic icnIan coniurlado, nao vicsic ara Fona a fin dc quc alvo ossas scrvir do orolrio, ois iraiada scras cono rinccsa cn ioda aric. Fia-ic no quc cu digo, nao dciando quc a irisicza ic alaia as cscranas. ScnIora, qucn vos diz cssas alavras odcra vos dciar naior ainda quc a rainIa dos godos. Nao vos causa dcsagrado, Lavnia, quanio cu dissc? LAVNIA Nao, scnIor, ois una rcal nolrcza vos garanic as alavras, c ccricza. 20 SATUFNINO Docc Lavnia, nuiio agradccido. Vanos, ronanos. Scn ncnIun rcsgaic, lilcricnos os rcsos. Nosso iiulo roclanai con ironlcias c ianlorcs. (Funuu. Sutunno, o nncu, uz u cotc u Tunou.} DASSIANO ScnIor Tiio, con vossa crnissao, csia donzcla c ninIa. (Aodcu-sc dc Luunu.} TITO Cono! Cono!ncu scnIor! Por acaso falais scrio? DASSIANO Sin, nolrc Tiio, c rcsolvido, ainda, a dcfcndcr fora o ncu dirciio. MAFCO Suun cuiquc, c a jusiia dos ronanos; so rcclana o quc c dclc nosso rncic. LCIO E Ia dc olic-lo, sc Lucio iivcr vida. TITO Traiao! iraiao! Ondc sc cnconira a guarda do incrador? Traiao, scnIor! Lavnia foi surrccndida. SATUFNINO Surrccndida, cono? Por qucn? DASSIANO Por qucn agora arrclaiara dc iodo o nundo a sua noiva cara. (Sucn Muco c Hussuno, con Luunu.} 21 MCIO Ajudai-nos, irnaos, a rciira-la; con ncu gladio dcfcndo csia sada. (Sucn Lco, unto c Muco.} TITO Prncic, idc cn os dcla, quc, dc volia, vo-la irarci ja ja. MCIO Por csic lado, scnIor, nao assarcis. TITO Mcnino -ioa cono! Qucrcs larrar- nc a csirada cn Fona? (AunIuu Mco.} MCIO Socorro, Lucio! Aqui. (Moc.} (Votu Lco.} LCIO Fosics injusio, ncu scnIor, nais do quc isso, ois naiasics nuna qucrcla injusia vosso filIo. TITO Nao, filIos ncus nao sois, ncn vos ncn clc. Nunca ncus filIos nc dcsonrarian or cssc nodo. Vanos, rcsiiiui Lavnia, lilirc, ao nosso incrador. LCIO Moria, sc o dcscjarcs, orcn nunca ara scr sua csosa, or acIar-sc ronciida ara ouiro. (Su.} SATUFNINO Nao, nao, Tiio, o incrador ja nao rccisa dcla, ncn dc ii, dc ningucn dc iua csiirc. As ccgas nao confio cn qucn fcz nofa dc 22 nin alguna vcz; cn ii ianouco, ncn cn icus filIos, falsos c insolcnics, quc sc rcuniran ara dcsonrar-nc. Tiranic Saiurnino, nao Iavia qucn cn Fona scrvissc dc lrinqucdo? Mui dc acordo csscs aios, Andrnico, csiao con iua afirnaiiva iola dc quc cu cdi dc iuas naos o incrio. TITO Monsiruoso! Quc ccnsura nc assacasic? SATUFNINO Prosscguc assin cn icu caninIo; cnircga cssa nulIcr voluvcl ao quc a csada or cla nancjou. Vais icr un gcnro nuiio valcnic, fciio ara aliar-sc nalia dc icus filIos iurlulcnios, quc o alvoroio inlaniaran na rcullica. TITO O coraao fcrido cssas alavras nc aiingcn cono aculcos. SATUFNINO Por iudo isso, solcrana dos godos, adniravcl Tanora, quc, ial cono Fclc augusia cnirc suas ninfas, na cnunlra dcias as ronanas nais lclas c galanics. sc concordarcs ncsia ninIa suliia rcsoluao, cscolIo-ic, Tanora, ara noiva, criando-ic ora ncsno dc Fona a incrairiz. Dizc, rainIa dos godos. nao alaudcs ninIa cscolIa? E agora juro clos nossos dcuscs, ja quc adrc c agua-lcnia icnos crio, c os facIos lrilIan ianio, csiando iudo ronio ara o Iincncu, quc nc c inossvcl rcvcr dc Fona as ruas ou dc novo cnirar cn ncu 23 alacio, sc conigo daqui nao ic lcvar cono consoric. TAMOFA E anic a facc do ccu a Fona cu juro quc sc clcvar aic clc Saiurnino a rainIa dos godos, cla cscrava scra dc scus dcscjos, anoravcl ana c nac ara sua nocidadc. SATUFNINO Dcla rainIa, vanos ao Panicao. AconanIai, scnIorcs, vosso digno incrador c sua lcla noiva, nandada clo ccu a Saiurnino, quc lIc dara fuiuro nais risonIo. Fcalizarcnos Ja o dcsosorio. (Sucn todos, con cxccuo dc Tto.} TITO Conviic nao nc fcz ara o coricjo. Tiio, quando ficasic iao sozinIo, dcsonrado c dc ulirajcs cncurvado? (Votun Muco, Lco, unto c Muco.} MAFCO O Tiio, Tiio! Vc o quc fizcsic. nuna disuia csiuida naiasic un filIo iao viriuoso! TITO Nao, iriluno iolo, nao c ncu filIo, cono nada cs ara nin, ncn iu ncn ncnIun dcsscs quc a ii sc uniran ara cssc aio laio quc dcsonrou nossa fanlia ioda. FilIos indignos! Irnao cs indigno! 24 LCIO Mas dciai quc o cnicrrcnos cono cunrc. junio dos nanos dconIanos Mucio. TITO Traidorcs, ara iras! O coro dclc nao scra colocado no sculcro. Ja icn quinIcnios anos csic iunulo quc cu nandci rcfazcr con iodo o csncro. En Ionra aqui rcousan iao-soncnic gucrrciros c dc Fona dcfcnsorcs, nao qucn vcnIa a norrcr vilncnic cn rias, Sculiai-o ondc lcn vos arouvcr, quc aqui nao scra osio. MAFCO Isso c inicdadc, scnIor, dc vossa aric. Os alios fciios dc ncu solrinIo Mucio nuiio o calian; icn dc scr sculiado con scus nanos. QUINTO c MFCIO Tcra dc sc-lo, ou cniao o scguircnos. TITO Tcra dc scr? Quc lilirc afirnou isso? QUINTO Qucn o susicniara cn ioda aric, ncnos aqui. TITO Cono! Esiarcis disosio, ncsno, a inuna-lo, cnlora a ncu nau grado? MAFCO Nao, nolrc Tiio; nas ic conjuranos a crdoar Mucio c dar-lIc sculiura. TITO Tu ianlcn, Marco, nc asscniasic un golc c con csscs raazcs nc dciasic 25 csiraalIado o nonc. Considcro-vos a iodos ininigos. Assin scndo, ccssai dc inoriunar-nc c arii logo. MFCIO Esia fora dc si, vanos cnlora. QUINTO Nao nc rciirarci, cnquanio os ossos nao sculiar dc Mucio. (Muco c os Ios dc Tto sc uocIun.} MAFCO Irnao, inlora cn scnclIanic nonc a naiurcza... QUINTO Pai, ncssc nonc a naiurcza faia... TITO Silcncio, ara quc cu os ouiros oua. MAFCO Crandc Tiio, nciadc dc ninIa alna... LCIO Qucrido ai, sulsiancia dc nos iodos... MAFCO Pcrniic quc icu nano Marco cnicrrc ncsic ninIo viriuoso scu solrinIo quc con Ionra norrcu c na dcfcsa da causa dc Lavnia. s un ronano, nao scjas larlaro, quc os rorios grcgos, aos consclIo, dcran sculiura a Ajaz quc sc naiara, icndo o filIo rudcnic dc Lacrics dcfcndido con calna os funcrais. Assin, nao quciras ccluir dcsic 26 sculcro o jovcn Lucio, icu filIo rcdilcio aic Ia noncnios. TITO Marco, lcvania-ic. Esic c o nais icrrvcl dia quc cu ja vivi. Scr or ncus filIos cn Fona dcsonrado! Dcn; cnicrra-o, c a nin logo dcois. (O coo dc Mco c dcosto no tnuo.} LCIO Qucrido Mucio, rcousa a, ao lado dos anigos, aic quc ic cnfciicnos o sculcro. TODOS (uocIundo-sc} Ningucn dcrranc lagrinas no coro do jovcn Mucio, ois con gloria vivc qucn norrcu cla causa da viriudc. MAFCO ScnIor, orquc a irisicza dissicnos, cono aconiccc quc a suiil rainIa dos godos iao dc suliio iivcssc sulido ianio cn Fona? TITO Nao sci, Marco; so sci quc c isso ncsno. Sc Iouvc asiucia, soncnic o ccu dizcr nos odcria. Mas nao dcvc cla olrigacs ao Ioncn quc a fcz fcliz, irazcndo-a dc iao longc? MAFCO Dcccrio; c Ia dc rcnia-lo nolrcncnic. (Funuu. Entun, o un udo, Sutunno con scu scqto, Tunou, Dcncto, uuo c Auuo; o outo Hussuno, Luunu c outus cssous.} 27 SATUFNINO Dassiano, assin ganIasics vosso rcnio; quc Dcus, scnIor, vos dc fclicidadc con vossa lcla csosa. DASSIANO E a vos con a vossa, ncu scnIor; nao vos digo scnao isso, ncn ncnos vos dcscjo. E aqui dcsco-nc. SATUFNINO Traidor, Iavcndo lci cn Fona ou fora no nosso lrao, iu c icus scquazcs vircis a arrccndcr-vos dcsic roulo. DASSIANO CIanais, scnIor, dc roulo o aodcrar-nc do quc c ncu ncsno, a quc cra ninIa noiva c ora c ninIa consoric? Quc dccidan solrc isso as lcu dc Fona, quc, cnircncnics. dc ossc fico do quc nc cricncc. SATUFNINO Pois nao, scnIor. Traiais-nos sccancnic. nas, sc vida iivcrnos, Iavcrcnos dc vos iraiar nais sccancnic ainda. DASSIANO ScnIor, or quanio fiz, do nclIor nodo quc ossvcl nc for, sou rcsonsavcl, cnlora nisso cncnIc a roria vida. Acnas dirci isio a Vossa Craa. or ncus dcvcrcs iodos ara Fona, csic nolrc scnIor, o nolrc Tiio foi ulirajado na Ionra c no concciio, ois, icniando Lavnia rcsiiiuir-vos, con a roria nao naiou scu filIo Mucio, or zclo a vossa causa c dc indignado or conirariado vcr-sc nuna dadiva iao csonianca c livrc. Assin, 28 conccdc-lIc o icu favor dc novo, Saiurnino, ois cn scus aios clc ai c anigo dc ii sc nosirou scnrc c da cidadc. TITO Dcia dc dcfcndcr ncus aios, rncic Dassiano. Dcsonrado cu fui soncnic or ii c csscs ai. Fona c o ccu jusio odcn icsicnunIar o acaiancnio c o anor quc voici scnrc a Saiurnino. TAMOFA Muiio digno scnIor, sc cn qualqucr icno icus olIos rcais algun razcr acIaran cn conicnlar Tanora, cniao crniic quc inarcialncnic solrc iodos falc. crdoa, anor, o quc assou, ic co. SATUFNINO Cono, scnIora! Vcr-nc dcsonrado dc ullico, c crdoar covardcncnic, scn dc nada ionar calal vingana? TAMOFA Nao, ncu caro scnIor. As divindadcs dc Fona nao consinian quc cu nc iornc ara vos un noiivo dc dcsonra. Mas a Ionra aircvo-nc a cncnIar cn cono o scnIor Tiio cn iudo csia inoccnic. A franqucza da colcra c quc crinc scu incnso csar. Para agradar- nc, orianio, lana-lIc un olIar lcnigno. Nao crcas, or suosics scn lasc, un anigo iao digno, ncn aflijas scu gcniil coraao olIando-o duro. (A utc u Sutunno.} ScnIor, dciai quc cu vos oricnic nisio; ccdci, dissinulai vosso dcsgosio. dc icncr quc o ovo, juniancnic con 29 os aircios, aos nclIor canc, sc assc ara Tiio, dcrrulando-vos, cniao, sol o rcicio dc quc fosics ara con clc ingraio, o quc rcuia Fona un dos crincs nais aloninavcis. Conccdci-nc cssc onio c aos ncus cuidados dciai o rcsio, quc Ici dc acIar o dia ara naiar a iodos c a fanlia dcsiruir c scu ariido, o crucl Tiio juniancnic con scus iraidorcs filIos, a qucn a vida suliquci, cnlaldc, dc ncu qucrido filIo. Hci dc cnsinar-lIcs o quc scja ajoclIar-sc una rainIa cn lcna rua c sulicar cn vao. (Ato.} Qucrido incrador, vcn! Andrnico, vcn ara ca. Lcvania csic lon vclIo, c o coraao lIc alcgra, quc sucunlc visia dos lulccs dc icu consccio. SATUFNINO Dc c, Tiio, dc c, quc ninIa csosa rcvalcccu. TITO A Vossa Alicza c a cla, scnIor, nuiio agradco. Essas alavras c csscs olIarcs nc dao ouira vida. TAMOFA Incororada a Fona, Tiio, nc acIo, rcconIccida agora fclizncnic cono ronana. Cunrc-nc, orianio, aconsclIar o incrador cn iudo. Morrcn Iojc, Andrnico, as rias iodas; dciai quc scja o ncu nais lclo iiulo, ncu scnIor, icr-vos cu rcconciliado con csics vossos anigos. Dci a ninIa alavra dc Ionra, rncic Dassiano, ao ncu narido cn cono dc fuiuro vos 30 nosirarcis nais docil c iraiavcl. Assin, ficai iranquilos, ncus scnIorcs. E vos, ianlcn, Lavnia. E agora iodos, scguindo ncu consclIo, arrccndidos ircis ficar dc joclIo, ara a Sua Majcsiadc cdir quc vos crdoc. LCIO Assin farcnos, c juranos dianic dc Sua Alicza quc fizcnos iudo con loas inicncs, visando acnas a Ionra dc nossa irna c a nossa roria. MAFCO E o quc cu ianlcn confirno sol alavra. SATUFNINO Fciirai-vos; ccssai dc inconodar-nos. TAMOFA Nao, nao, ncu caro incrador; icrcnos dc scr anigos. Marco c scus solrinIos vos inloran dc joclIos. Inossvcl scra quc indcfirais cssc cdido. Vira ara o ncu lado, coraao. SATUFNINO Por icu cdido, Marco, c dc icu nano, lcn cono clas sulicas insianics da graciosa Tanora, ninIa csosa, crdo a falia odiosa dcsics noos. Lcvaniai-vos, Lavnia, nuiio cnlora nc iivcsscis dciado cono a un lilirc, iivc soric, icndo jurado cla noric ccria nao nc afasiar do aliar cono soliciro. Vanos; sc Iouvcr csao no alacio do incrador ara un noivado dulo, ncus Ioscdcs scrcis, Lavnia, c iodos 31 csscs vossos anigos. Hojc o dia vai scr dc anor, Tanora. TITO Caso Vossa Majcsiadc concordc, ananIa ncsno conigo caarcis anicra c vcado. Con laiidos c irona, nuiio ccdo vos darcnos lon dia. SATUFNINO Pois quc scja, Tiio, assin ncsno; nuiio agradccido. (Sucn.} 32
ATO II Cena I
Honu. Duntc do uuco. Entu Auuo.
AAFO Tanora ja suliu ara o alio Olino, fora dos loics da foriuna inccria; ao alrigo sc cnconira, cnironizada, do csirondo do irovao c, assin, do fogo do rclanago longc das ancaas da dcscorada invcja. Assin cono o aurco sol sauda a nanIa c, icndo o occano dourado con scus raios c o zodaco ncdido cono scu carro cslcndoroso, aira or cina dos nais alios nonics. assin Tanora faz. Dolran-sc ao scu csriio as icrrcnas Ionrarias c, ao ccnIo scu fccIado, ara c ircnc a viriudc. Aarao, or isso, rcfora o coraao c agua o csriio, ara alcanar iua incrial scnIora na aliura cn quc cla csia, ja quc dc Ia nuiio cn icu iriunfo risioncira a irazcs, acorrcniada aos clos anorosos, c ao fascinanic olIar dc Aarao nais rcsa do quc anarrado Proncicu no Caucaso. Fora as vcsics dc cscravo c idcias laias! Luzido qucro scr, lrilIar con crolas c ouro ara scrvir solcrana rcccn-casada. Quc! Para scrvi-la? 33 Dirci nclIor. ara folgar con cla, csia rainIa, dcusa, csia Scniranis, ninfa, scrcia quc cncaniar vai rcsics a Fona do consoric, conduzindo ara o naufragio o incrador c o Esiado. (Entun dscutndo Dcncto c uuo.} DEMTFIO Quirao, icus oucos anos nosiran falIa dc cnicndincnio; icu cnicndincnio nao icn cnciraao, nao icns nanciras ara quc ic insinucs dcsic nodo junio dc qucn acciia ninIa coric c quc, clo quc visic, c conquisiavcl. QUIFO Dcncirio, scnrc fosic rcsunido, cono agora ic nosiras, rcicndcndo quc con iuas lravaias nc iniinidc. A difcrcna dc un ou dc dois anos nao Ia dc nc dciar ncnos gracioso, ou a ii con nais vcniura. Considcro-nc iao Ialil cono iu c iao caaz dc alcanar o favor dc una scnIora. AAFO Aqui! Aqui! Dois nanorados lrigan! DEMTFIO Mcnino, sc, or inrudcncia, nossa nac vos dcu cssa csada dc lrinqucdo, ianio vos caliais, quc conira un rorio arcnic arrcncicis? Dciai guardada vossa ria aic icrdcs arcndido cono dcvcis lrandi-la. 34 QUIFO Ncssc cn ncio, scnIor, a ninIa ouca Ialilidadc ic nosirara quanio a fazcr nc aircvo. DEMTFIO Cono, ncnino! Esiais iao caliado? (Sucun dus csudus.} AAFO ScnIorcs, ora! Ousais sacar da csada iao crio, assin, da casa do nonarca, c dcfcndcr vossa qucrcla cn ullico? ConIco lcn a causa dcssa ria. Mas nao quiscra or ncnIun icsouro quc vos ouvissc qucn icn aric nisso, ncn vossa nac or nuiio nais quiscra vir a ficar iao dcsonrada cn Fona. Corai do quc fazcis. Cuardai a csada! DEMTFIO Nao, so o farci dcois dc ncrgulIa-la no ciio dclc c, cla gocla alaio, icr-lIc cnurrado os icrnos insuliuosos quc clc aqui dissc ara dcsonrar-nc. QUIFO Para isso csiou disosio c rcarado, covardao dcslocado, quc irovcjas acnas con alavras, scn coragcn icrcs dc fazcr uso dcssc gladio. AAFO Para iras, digo! Agora, clos dcuscs quc os gucrrciros godos adoran, csia riazinIa odcra dcsgraar-nos nun noncnio. ScnIorcs, nao cnsasics, orvcniura, no risco 35 quc corrcis, ara isardcs nos dirciios dc un rncic? Lavnia icra cado ianio, ou iao scn lrio Dassiano csia, quc clo afcio dcla ossan surgir disuias, scn ncnIuna roiliao, casiigo ncn vingana? Muiio cuidado, jovcns! Sc a rainIa vicssc a salcr a causa dcsia lriga, dcsafinada a nusica acIarcis. QUIFO Quc nc inoria o saila cla c iodo o nundo? Ano Lavnia nais quc a iodo o nundo. DEMTFIO MocinIo, icn cuidado; fazc cscolIa nais nodcsia, orquc Lavnia c a ncia dc icu irnao nais vclIo. AAFO Porvcniura ficasics loucos? Ignorais, acaso, cono os Ioncns cn Fona sao violcnios c inacicnics, scn nunca crniiircn conciiao no anor? ScnIorcs, digo-vos quc assin fazcndo rocurais a noric. QUIFO Aarao, acciiaria dcz nil norics ara vir a ossuir a ninIa anada. AAFO Possuir! Dc quc nancira? DEMTFIO Quc ic causa cssc csanio? Ela c nulIcr; odc scr coricjada. Ela c nulIcr; odc scr conquisiada. Ela c Lavnia; odcra scr anada. Ora, Ioncn! Ora! Muiio nais agua assa clo noinIo do quc o nolciro cnsa, c c nuiio facil salc-lo lcn iirar una faiia dc un ao 36 anics coriado. Enlora scja Dassiano irnao do rci, gcnic nais alia ja icn usado o cnfciic dc Vulcano. AAFO (A utc} Pois nao, iao alia cono Saiurnino. DEMTFIO Eniao, or quc dcscscrar qucn salc fazcr a coric con olIarcs ncigos, alavras c rcscnics? Cono! Nunca ic aconicccu naiar csiranIa cora c carrcga-la anic o nariz do dono? AAFO Un raio, ou coisa assin, lcn nc arccc, nclIor vos conviria ncssc caso. QUIFO OI! conviria. DEMTFIO Aarao, dcsic no vinic. AAFO Prouvcra quc ianlcn Iouvcsscis dado, orquc ora cu nao nc vissc iao cansado con iodo csic larulIo. Ouvi-nc! ouvi-nc! Sois iao iolos assin, ara lrigardcs or scnclIanic coisa? Ficarcis alorrccidos, sc anlos oliivcsscis ciio junio dcla? QUIFO Eu nao, dcccrio. DEMTFIO Ncn cu ianlcn, sc ionar aric nisso. 37 AAFO Ora, quc orolrio! Quc vos faa anigos quania ora vos scara. Con oliica c Ialilidadc alcanarcis o inicnio. Scja csic vosso lano. nao odcndo lcvar a calo o quc c do vosso agrado, or violcncia alcanai o quc udcrdcs. Acciiai ncu consclIo. nais udica do quc Lucrccia nunca foi Lavnia, a csosa dc Dassiano. Prccisanos cnconirar una csirada nais dircia do quc ianios rcquclros dcnorados. Enconirci o caninIo. Mcus scnIorcs, una caada cslcndida sc arcsia. As ronanas gcniis ionarao aric. Esaosas c grandcs alancdas a florcsia arcscnia, cono assos cn quaniidadc ncnos frcqucniados, rorios ara a violcncia ou qualqucr crinc. Fazci quc ara un onio dcsscs vossa cora gcniil sc aaric c doninai-a cla fora, sc nao or arguncnios. So assin odcrcis icr cscranas; dc ouiro jciio, ncnIuna. Coniar vanos a nossa incrairiz cssc rojcio; scu csriio agudo, consagrado a ioda soric dc vingana c infanias, con scus consclIos nais linados Ia dc dciar nossos rccursos, nao qucrcndo quc vcnIais a lrigar. Pclo conirario. a anlos ora no cino dos dcscjos. Cono a casa da Fana c nossa coric. cIcio dc lnguas, dc olIos c dc ouvidos o alacio csia scnrc, nas a naia c inscnsvcl, icrrvcl, surda c oliusa. Ali falai c agi, lravos raazcs, saciai vosso aciiic, roicgidos do claro olIar do ccu c no icsouro dc Lavnia voniadc rcgalai-vos. 38 QUIFO Tcu consclIo, raaz, nao nosira cIciro dc covardia. DEMTFIO Sii fas aui ncfas aic quc a corrcnic ossa cnconirar cn quc acalnar o fogo, qualqucr cncanio ara os ncus iransorics. Pcr Siyga, cr nancs vcIor. (Sucn.} 39
Cena II
Unu ocstu. Ouuc-sc toquc dc tonIctu c utdo dc cucs. Entu Tto Andonco con cuudocs, ctc., Muco. Lco, unto c Muco.
TITO Princiiou a caada, lcla c clara vcn roncndo a nanIa; cIciroso c o cano, vcrdcjanics os losqucs. Dcsaircla ncsic lugar os cacs, quc sua lulIa dcscric o incrador c a lcla csosa, faa acordar o rncic. Toqucnos un carrilIao dc caa, orquc volia ioda a coric rcloc. FilIos, scja vosso cuidado, cono c ianlcn nosso, zclar con lcn carinIo da cssoa do incrador. Duranic ioda a noiic inconodado fui or csadclos; nas conforio nc dcu o novo dia. (Lutdo dc cucs c toquc dc tonu cn conusuo. Entun Sutunno, Tunou, Hussuno, Luunu, Dcncto, uuo c cssous do scqto.} Muiios lons dias ara Vossa Aliczal E ara vos, rinccsa, o ncsno nuncro dc dias vcniurosos. Proncii-vos una caada nuiio larulIcnia. SATUFNINO E alcgrc, ncu scnIor, nas orvcniura ccdo dcnais ara rcccn-casadas. 40 DASSIANO Lavnia, quc dizcis? LAVNIA Nao acIo ccdo; acordada ja csiava Iavia duas Ioras ou nais. SATUFNINO Eniao vanos cnlora. Tragan-nos logo carros c cavalos. (A Tunou.} Assisiircis agora a una caada ronana, cara csosa. MAFCO Mcus cacIorros, scnIor, farao corrcr a nais ardcnic anicra da florcsia, c sao caazcs dc sulir ao nais alio rononiorio. TITO E ncus cavalos scguirao a caa or ondc qucr quc va, dc lcvc o lairio roando cono lcsics andorinIas. DEMTFIO (u utc} Quirao, nao icnos galgos ncn cavalo, nas nossa cora nos dara rcgalo. (Sucn.} 41
Cena III
TccIo soudo du ocstu. Entu Auuo con unu Iosu dc ouo.
AAFO Qucn icn inicligcncia Ia dc julgar-nc dcsiiiudo dcla, orquc cnlaio dc una arvorc ianio ouro cnicrrar vcnIo, dclc, assin, nc rivando inicirancnic. Fiquc salcndo, ois, qucn iao ncsquinIo concciio faz dc nin quc iodo csic ouro un lano nc cunIou quc, sc con jciio for rcalizado, Ia dc irazcr ao nundo una olra-rina dc vclIacaria. Ouro, a fica c o nal roduzc asinIa cn qucn acIar a csnola da rainIa. (Escondc o ouo.} (Entu Tunou.} TAMOFA Qucrido Aarao, or quc ic nosiras irisic, quando iudo cn rcdor c rovocanic dc iania alacridadc? Os assarinIos cn cada rano canian nclodias, a scrcnic sc aquccc ao sol risonIo, as folIas ircncn sol o vcnio frcsco, no cIao fazcndo sonlra aadrczada. Dcscanscnos, Aarao, sol csic alrigo, c cnquanio os ccos lrincalIcs dcsisian 42 os cacs, con voz aguda rcciindo a fanfarra das ironas Iarnoniosas cono sc a un so icno crcclcsscnos una dula caada, dcscanscnos ara arcciar cssc laiido alcgrc. E dcois do confliio aaionado quc o Icroi crranic c Dido c o quc sc conia ouirora aroinou, quando sc viran or fcliz icncsiadc surrccndidos c cn discrcia cavcrna sc alrigaran. assin, nos lraos un do ouiro rcsos, concludo o assaicno, odcrcnos dornir un sono dc ouro, cnquanio as ironas, o laiido dos cacs, a voz dos assaros scrao o canio, ara nos, das anas, quc faz dornir no lcro a criancinIa. AAFO MinIa scnIora, nuiio cnlora Vcnus nandc cn vossos dcscjos, c Saiurno doninador dos ncus. Quc significa ncu olIar fio c anunciador da noric, ncu silcncio, csia airoz nclancolia, csic vclo lanoso dc calclos quc sc disicndc agora cono scrc quc sc rcarc ara o faial loic? Nao, rinccsa, nao sao sinais dc Vcnus. No coraao alrigo so vingana, noric icnIo nas naos, sanguc c vindiia nariclan-nc a calca. Ouvc, Tanora, rainIa dc ninIa alna, quc so asira conscrvar icu ccu niino; csic dia vai scr ara Dassiano dccisivo; ficara nuda a sua Filoncla; icus filIos vao roular-lIc a casiidadc c a nao lavar no sanguc dc Dassiano. Vcs csia caria? Lc-a, or olscquio c ao rci cnircga csic faial cscriio. Nao nc crgunics nada nais, csianos scndo csiados. Eis quc vcn cIcgando 43 una aric do nosso gordo csolio quc nao susciia dc sua qucda roina. TAMOFA OI! docc nouro, ara nin nais docc quc a roria vida! AAFO Nada nais, rainIa; Dassiano ja vcn crio. Ncsic cn ncio vou rocurar icus filIos c ajuda-los, scja qual for a causa quc dcfcndan. (Su.} (Entun Hussuno c Luunu.} DASSIANO OI! qucn vcnos? Dc Fona a alia rainIa, scarada dc scu lrilIanic scquiio? Ou scra Diana con a aarcncia dcla. quc scus losqucs sagrados alandona ara vcr a caada na florcsia? TAMOFA Aircvido ccnsor dc nossos assos ariicularcs, sc cu iivcssc a fora quc a Diana iodos dao, dcsdc csic insianic con os cornos dc Aciconc ficaras, c os cacIorros a forna iransnudada ic dilaccrarian, insolcnic, inironciido quc cs. LAVNIA Con vossa graa, gcniil incrairiz, nas iodos dizcn quc cn naicria dc cornos sois salida, scndo dc crcr quc vos c o vosso nouro vos aariasics dos dcnais acnas ara icniar a rova. Anarc Jovc dos cacs vosso 44 narido ncsic dia, quc odcrao iona.lo or un gano. DASSIANO FainIa, odcis crcr, vosso noiurno cincriano vossa Ionra dcia cscura cono a cidcrnc dclc. dcicsiada, nancIada, aloninavcl. Por quc causa vos cnconirais do scquiio afasiada? Por quc dciasics vosso lon cavalo lranco dc ncvc c vicsics cscondcr-vos ncsic rccanio olscuro, clo larlaro nouro scguida, sc nao vos Iouvcssc irazido algun dcscjo olsccno c iorc? LAVNIA E icndo sido criurlada cn vosso divcriincnio, c jusio quc ncu nolrc scnIor scja acoinado dc inudcnic. Por favor, vanos logo, conccdanos-lIc os razcrcs do anor da cor dc corvo. Esic valc c nui rorio ara o fciio. DASSIANO O rci ncu nano, vai salcr dc iudo. LAVNIA Aoniado ja foi or cssas coisas. Don rci, cono icns sido ludilriado! TAMOFA Cono icnIo acicncia ara ianio? (Entun Dcncto c uuo.} DEMTFIO Qucrida solcrana, nac graciosa, qual a razao dc acIar-sc Vossa Alicza iao alida c confusa? 45 TAMOFA Porvcniura nao icrci causa ara ficar alida? Esias duas cssoas nc airaran ara csic valc, cono vcdcs, arido c dcsolado; as arvorcs, cnlora no vcrao csicjanos, dcsfolIadas c rcsscquidas sc acIan, clo nusgo doninadas c clo faial visgo. Nunca sc nosira o sol, nada aqui vivc, sc nao for iao-soncnic o faial corvo c a coruja noiurna. E, ao nc nosirarcn csic asso Iorroroso, nc disscran quc aqui, duranic a noiic, s Ioras norias, dcz nil csriios, silvanics scrcs, dcz nil iunidos saos c ouiros ianios ourios iao icrrvcl c confusa griiaria lcvanian, quc a cssoa norial quc a crcclcr logo cnlouquccc, quando nao cai in coniincnii noria. Mal iinIan icrninado o infcrnal conio, ancaaran-nc os dois dc nc anarrarcn no ironco dcsic icio avoroso, ara cu vir a norrcr or nodo Iorrvcl. CIanaran-nc, dcois, dc infanc adulicra, goda lasciva, cnfin, iodos os icrnos insuliuosos quc nunca ouvido Iunano icnIa cnicndido ara ial cfciio. E, sc, or un nilagrc, nao iivcsscis aarccido aqui, clcs icrian lcvado a calo o lano. Assin, vingai-nc, sc anais a vossa nac c nao quiscrdcs quc dc cIanar dc filIos cu vos dcic. DEMTFIO Eis a rova dc quc ainda sou icu filIo. (AunIuu Hussuno.} QUIFO E isio vai dcnonsirar sc cu icnIo fora. (AunIuu tunIcn Hussuno, quc noc.} 46 LAVNIA Scnranis... Nao, nao! Tanora larlara, ois so ic fica lcn icu rorio nonc, c iua a vcz. TAMOFA Enrcsia-nc cssa adaga. Vcrcis quc a nao dc vossa nac, ncus filIos, unir salc os insulios a cla fciios. DEMTFIO Parai, scnIora! Ela vai vcr nais quc isso. MalIai rinciro o irigo c, aos, a alIa s cIanas cnircgai. Da casiidadc sc orgulIa csia loncca, dc scu voio conjugal, da lcaldadc, c con viriudc iao lcn iniada conira vos sc aircvc. Lcvara, ois, iudo isso ara o iunulo? QUIFO Sc ial sc dcr, cunuco nc dcclaro. Lcvcnos o narido dcla ara qualqucr lugar sccrcio c dc scu coro scn vida un iravcssciro ara nossa luuria rcarcnos. TAMOFA Aos icrdcs, orcn, rovado o ncl, iirai a vida dcssa vcsa, orquc cla nao nos iquc. QUIFO Solrc isso, vos afirno. ionarcnos nossas ncdidas. Vanos, ninIa lcla, icrcnos dc rovar, fora, dcssa viriudc quc guardais con ianio zclo. LAVNIA O Tanora! icns rosio fcninino... TAMOFA Lcvai-a logo, nao dcscjo ouvi-la. 47 LAVNIA Pcdi-lIc, ncus scnIorcs, quc nc cscuic so una alavrinIa. DEMTFIO Dai-lIc ouvidos, lcla scnIora. Scja vossa gloria conicnlar suas lagrinas, nas quc csias ao coraao vos scjan cono as goias da cIuva ara a rocIa inalalavcl. LAVNIA En quc icno sc viu os iigrczinIos algo nac cnsinarcn? Essa furia ja a rccclcsic dcla, nao lIa cnsincs. O lciic quc nanasic virou narnorc; iua crucldadc vcn do ciio dcla. Mas os filIos ncn scnrc sacn nac. (A uuo.} Conciia-a a scr cono nulIcr. icdosa. QUIFO Dcscjas quc lasiardo nc dcclarc? LAVNIA Nao gcra o corvo a coiovia, c ccrio. Porcn ja ouvi coniar oI! sc isso agora sc confirnassc! quc cla icdadc novido, o lcao conscnic quc lIc aarcn as garras rcais, cono Ia ianlcn qucn diga quc os corvos dao conida aos cqucninos cnjciiados, cnquanio nos scus ninIos dcian norrcr fonc os rorios filIos. OI! nuiio cnlora o coraao dc cdra ic diga nao, rcvcla-ic conigo, nao dirci iao londosa, nas aniga TAMOFA Nao sci o quc scja isso. Vanos logo! 48 LAVNIA OI! dcia quc io cnsinc agora. En nonc dc ncu ai quc odcndo dar-ic a noric, ic dciou viva, nao ic nosircs dura, alrc os ouvidos surdos. TAMOFA Muiio cnlora nunca ofcndido nc iivcsscs, nunca, jusiancnic or causa dcssc nonc icria dc nosirar-nc scn icdadc. Lcnlrai- vos, filIos, quc cu cIorci dclaldc ara quc vosso irnao salvar udcssc do sacrifcio, nas o fcro Tiio nao sc dciou novcr. Assin, lcvai-a c con cla fazci o quc cnicndcrdcs. Quanio ior ara cla, nais alausos dc nin rccclcrcis. LAVNIA OI! sc rainIa gcniil, Tanora, c ncsic ncsno insianic con iua roria nao nc iira a vida. Nao cra a vida quc cu cdia ianio; norio Dassiano, cu ianlcn noria fora. TAMOFA Quc cdias, cniao? Dcia-nc, louca! LAVNIA Qucro a noric incdiaia, sinlcsncnic, c algo nais, quc dizcr nao nc crniic a lngua da nodcsiia. OI! nao crniias quc clcs dccn cansao a cssa luuria quc c nuiio ior quc a noric. Nalgun fosso nc aiira, Iorrvcl, ondc o olIar Iunano janais ossa cncrgar-nc. Assin fazcndo scras una assassina caridosa. 49 TAMOFA Mcus filIos rivarci dc sua aga? Essa londadc scu razcr csiraga. DEMTFIO Vanos! Ja nos rcndcsic nuiio icno. LAVNIA NcnIuna conaiao ncn graa cnconiro? o criaiura lcsiial, nancIa c ininiga dc nosso conun nonc. quc a runa ic caia cn cina... QUIFO A loca vou iaar-ic. Trazc o narido dcla; c ncsia furna quc Aarao nandou lanasscnos o coro. (Dcncto utu o coo dc Hussuno no ccco; dcos sucn Dcncto c uuo uustundo Luunu.} TAMOFA Adcus, filIos; cn lon lugar a ondc. Janais conIcccra razcr lcgiiino ncu coraao, cnquanio nao ficarcn os Andrnicos iodos liquidados. Vou vcr agora o ncu qucrido nouro. E quc cla crca logo o scu icsouro. (Su.} (Entu Auuo, con unto c Muco.} AAFO Vindc, scnIorcs, o c firnc adianic. Vou nosirar-vos o Iorrvcl rccicio cn quc a anicra vi adornccida rofundancnic. QUINTO TcnIo a visia iurva; nao sci o quc scja isso. 50 MFCIO Eu ianlcn icnIo, osso afirnar. Nao fossc icr vcrgonIa, dciava a caa c dcscansava un ouco. (Cu no osso.} QUINTO Cono! Casic! Quc iraiociro fosso scra csic, dc loca rccolcria dc csinIos rudcs, cujas folIas nosiran goias dc sanguc frcsco, iao rcccnic cono o orvalIo nas florcs naiuiinas? Essc lugar arccc scr funcsio. Fala, nano; fcrisic-ic na qucda? MFCIO Sin, fcri-nc no quadro nais Iorrcndo quc ao coraao cIorar ja fcz a visia. AAFO (u utc} Agora vou fazcr quc o rci os acIc, ara quc cnsc, clas aarcncias, quc sao os assassinos do irnao dclc. (Su.} MFCIO Por quc nao nc conforias ncn nc ajudas a sair dcsia cova analdioada c nancIada dc sanguc? QUINTO Aodcrou-sc dc nin un ncdo Iorrvcl, suor frio nc cscorrc clas junias vacilanics. O coraao susciia nuiia coisa quc a visia nao crcclc. MFCIO Para vcrcs cono icu coraao foi vcrdadciro, con Aarao olIa ara aqui, conicnla csia ccna dc sanguc c noriicnio. QUINTO Aarao ja foi cnlora; o conovido coraao nao conscnic quc ncus olIos sc ficn no 51 quc ircnulos o dcian or sinlcs conjciuras. Mas dcscrcvc-nc o quc sc assa; nunca fui iao criana cono ncsia Iora, ara scniir ncdo, scn salcr lcn dc quc. MFCIO O nolrc rncic Dassiano csia iodo lanIado cn sanguc, cono ovclIa alaiida, ncsic fosso naldiio, cscuro c rcccndcnic a crinc. QUINTO Cono o rcconIcccsic, sc csia cscuro? MFCIO quc clc iras no dcdo cnsangucniado una cdra rcciosa quc ilunina ioda a cavcrna c quc, ial cono crio dc iunulo, a fciao icrrosa aclara do cadavcr c nosira os inicsiinos rugosos dcsic fosso. Nao nais alida lrilIou a lua solrc o olrc Prano na noiic cn quc clc norio sc cnconirava no sanguc virginal. OI nano! ajuda-nc con iua fraca nao icno quc o ncdo, ial cono a nin, fraca a iivcssc fciio a sair dcsic Iorrcndo rccciaculo, odioso cono as fauccs do Cociio. QUINTO Esicndc-nc iua nao, ara quc cu ossa ajudar-ic a sair. Caso cu nao icnIa fora ara rcsiar-ic cssc scrvio nas fauccs iragadoras dcssc alisno scrci ianlcn lanado, sculiura dc Dassiano infcliz. Vigor nao icnIo ara fazcr quc vcnIas aic lorda. 52 MFCIO Ncn cu ara sulir scn icu auilio. QUINTO Da-nc ouira vcz a nao; nao vou solia-la cnquanio nao udcr r-ic aqui fora, ou a dcniro cair. Vir nao conscgucs ara ondc csiou. irci ficar coniigo. (Pcctu-sc.} (Votu Auuo con Sutunno.} SATUFNINO Vcn conigo; dcscjo vcr o fosso c qucn acala dc saliar la dcniro. Fcsondc-nc. qucn cs, quc ncsic insianic ncssa fcnda da icrra cncirasic? MFCIO Do vclIo Tiio o filIo dcsgraado, nun noncnio infcliz aqui irazido, ara acIar norio icu irnao Dassiano. SATUFNINO Mcu irnao? Dcvc scr ilIcria iua. Elc c a csosa sc cnconiran na larraca do lado noric dcsic ancno losquc. Nao faz una Iora quc os dcici la ncsno. MFCIO Nao odcnos salcr ondc o dciasics, nas o dor! cnconirano-lo aqui norio. (Votu Tunou con cssous do scqto, Tto Andonco c Lco.} TAMOFA Ondc csia ncu narido? 53 SATUFNINO Aqui, Tanora, cnlora afliio or norial irisicza. TAMOFA E icu irnao Dassiano? SATUFNINO Ora nccsic no nais fundo da cIaga; o dcsgraado Dassiano assassinado ali sc cnconira. TAMOFA Tardc dcnais, cniao, vcnIo irazcr-ic csic faial cscriio, iodo o lano da iragcdia ncfasia. (Entcgu-Ic unu cutu.} Causa asno quc o rosio Iunano csconda cnirc sorrisos agradavcis un crinc iao Icdiondo. SATUFNINO Sc nao nos for ossvcl alcana-lo dc jciio, caro caador rcfiro-nc a Dassiano nao dcics, clo ncnos, dc alrir-lIc a sculiura. A rcconcnsa a cnconiraras no ncio das uriigas, ao c do saluguciro, junio ao fosso cn quc dcvcnos cnicrrar Dassiano. Fazc isso c icras ganIo anigos ccrios." Esic c o fosso, c csic o c dc saluguciro. Vcdc, scnIorcs, sc cnconirais or crio o caador quc assassinou Dassiano. AAFO Eis a lolsa dc nocdas, caro rncic. SATUFNINO (u Tto} Dois cacs dc iua csiirc sanguinaria a vida a ncu irnao aqui iiraran. Arrancai-os, scnIorcs, dcssc fosso c os 54 ondc sol cusiodia, aic quc cu icnIa cnsado nalgun ncio dc inaudiia ioriura ara os dois. TAMOFA Cono! Esiao dcniro dcssc luraco? OI coisa ciraordinaria! Un crinc sc dcscolrc facilncnic. TITO Possanic incrador, solrc os ncus fracos joclIos qucro sulicar-ic a graa con lagrinas a cusio dcrranadas dc quc csic crinc Iorrvcl dc ncus filIos analdioados, sin, analdioados, sc rcalncnic ficar rovado o crinc... SATUFNINO Provado? Cono vcs, csia aicnic. Qucn acIou csia caria? Vos, Tanora? TAMOFA Nao, o rorio Andrnico. TITO Sin, rcalncnic, scnIor; nas crniii quc cu fiquc scndo o fiador dclcs. Pcla sculiura vcncranda dc ncus anicassados, a un accno dc Vossa Majcsiadc clcs ronios csiao ara, con o sanguc, sc dcfcndcrcn dc qualqucr susciia. SATUFNINO Fiador nao scras dclcs, vcn conigo; algucn iraga o cadavcr, scn dcnora; ouiros, os assassinos, nao dciando quc convcrscn. A cula csia aicnic. Pois, cn vcrdadc, sc ior fin Iouvcssc do quc a noric, cssc fin scria o dclcs. 55 TAMOFA Tiio, inicrccdcrci a favor dclcs junio do rci. Nao icnas or icus filIos; iudo acalara lcn. TITO Saianos, Lucio; nao arcs ara convcrsar con clcs. (Sucn Po ugucs dccntcs.} 56
Cena IV
Outu utc du ocstu. Entun Dcncto c uuo, conduzndo Luunu, uoudu, con us nuos c u nguu dcccudus.
DEMTFIO Sc falar odcs, vai coniar agora qucn ic violou c ic coriou a lngua. QUIFO Escrcvc o cnsancnio, crinc a idcia c, sc udcrcs, fazc dcsscs coios o acl dc cscrivao. DEMTFIO Vc cono odc garaiujar so con sinais c gcsios. QUIFO Vai luscar agua ara as naos lavarcs. DEMTFIO Lngua nao icn ara cdir, ncn naos con quc ossa lavar-sc. Ora dcicno- la sozinIa cn scu asscio silcncioso. QUIFO Fossc cu, c nc Iavcria ja cnforcado. 57 DEMTFIO AI! sc udcsscs rcarar a corda! (Sucn Dcncto c uuo.} (Entu Muco.} MAFCO Qucn c? MinIa solrinIa, quc sc cscaa iao vclozncnic? Prina, una alavra. Ondc csia vosso csoso? Sc isio c sonIo, quc ncus lcns iodos ossan dcscriar-nc. Sc csiou dcscrio, vcnIa algun lancia or icrra dcrrular-nc, orquc ossa dornir o sono cicrno. Fala, nciga solrinIa, quc inicdosas naos c larlaras ic nuiilaran dcssc nodo c o coro ic dciaran rivado dos dois galIos, csscs doccs ornaios, cuja frondc sonlrosa os rorios rcis sc disuiavan, ara ncla dornir, scn quc udcsscn janais a diia olicr incalculavcl dc conquisiar-ic o anor? Por quc nao falas? OI dor! Un rio carncsin dc sanguc qucnic, cono fonic rcvolia clo vcnio, sc clcva c cai cnirc os icus lalios roscos, sunindo c aarcccndo con icu Ialiio. Algun Tcrcu, dcccrio, violcniou-ic, c, ara quc nao fossc dcscolcrio, a lngua ic coriou. Viras o rosio aI! dc vcrgonIa, c nao olsianic icrcs crdido ianio sanguc, quc dcscjas cono fonic con locas ircs alcrias, inccndcn-sc c as faccs cono o rosio do Tiia, quando cnconira alguna nuvcn. Dcvo falar or ii? Foi isso ncsno? OI! sc o icu coraao cu 58 conIcccssc c soulcssc qucn foi o niscravcl c o analdioassc, ara ncu alvio! A nagoa rcrinida, cono forno cuja loca c iaada, alrasa o ciio, dciando o coraao dcsfciio cn cinzas. A linda Filoncla a lngua, acnas, vcio a crdcr, c nun dorido ano odc lordar iudo o quc lIc ia na alna. Mas ficasic rivada dcssc ncio, adoravcl solrinIa, quc un nais foric Tcrcu vicsic a cnconirar. Elc coriou-ic os dclicados dcdos, quc salian lordar nuiio nclIor quc Filoncla. OI! sc cssc nonsiro Iouvcssc visio as iuas naos, cono as folIas dc frondoso cIouo, aliiarcn nas cordas do alaudc, nao lIcs iocara ncn ara salvar-sc. Ou sc iivcssc nalgun icno ouvido a Iarnonia cclcsic roduzida or cssa docc lngua, a faca Iouvcra soliado c adorncccra, cono Ccrlcro aos cs do ocia iracio. Vanos logo dciar icu ai scn visia, orquc un quadro cono csic dcia ccgo qualqucr ai. Una Iora dc iorncnia alaga os rados nais fragranics. Quc nao farao dos olIos dc icu ai ncscs c anos so dc ranios? Vcn, nao nc fujas; cIorarci coniigo. Fossc ncu cIoro iua dor alrigo! (Sucn.} 59
ATO III Cena I
Honu. Unu uu. Entun scnudocs, tIunos c ocus dc ustu con Muco c unto quc, unuudos, uuo scndo conduzdos uu o ugu dc cxccuuo; Tto, cono sucuntc. uu u cntc.
TITO Mcus vcncrandos adrcs, cscuiai-nc! Parai, nolrcs irilunos! Por icdadc ninIa idadc, cujos anos jovcns foran gasios cn gucrras crigosas, cnquanio vos dorncis calnancnic; or iodo o sanguc quc cu vcrii na grandc causa dc Fona, clas noiics frias quc a vclar cu assci c clas lagrinas quc ora vcdcs a cncIcr os vclIos sulcos dc ninIas faccs. scdc conassivos ara ncus filIos ora condcnados, quc alna iao corronida nao ossucn, cono cn gcral sc cnsa. Pclos ouiros vinic c dois filIos nunca cIorci ianio, orquc norrcran no alio lciio da Ionra. Por csics, csics, na ocira cscrcvo, nolrcs irilunos, a rofunda nagoa do coraao con ninIas irisics lagrinas. (Atu-sc uo cIuo. Os scnudocs, tIunos, ctc. ussun o cc c sucn con os soncos.} Lagrinas, aagai a scdc scca 60 da icrra; o docc sanguc dc ncus filIos a dciaria rulra dc vcrgonIa. (Entu Lco, con u csudu dcscnIunIudu.} Trilunos rcvcrcndos, gcniis vclIos, soliai ncus caros filIos, conuiai-lIcs a scnicna dc noric, crniiindo quc vos afirnc qucn nao cIorou nunca quc Iojc lagrinas icvc cloqucnissinas. LCIO nolrc ai! c cn vao quc cIorais ianio. NcnIun iriluno vos csia ouvindo; nao Ia ningucn aqui. cdra dura rclaiais vossas nagoas. TITO AI! ncu Lucio! dcia-nc inicrccdcr or icus irnaos. Cravcs irilunos, co-vos dc novo... LCIO Mcu gracioso scnIor, ncnIun iriluno vos ouvc ncsic insianic. TITO Pouco inoria, raaz. Sc clcs nc ouvisscn, nao vcrian ninIa cssoa; nas cnlora a visscn, dc nin nao sc aicdaran. Mas rcciso cdir-lIcs, nuiio cnlora scn rovciio. Por isso digo s cdras ncus csarcs. Sc s ninIas dorcs rcsondcr nao odcn, nun onio sao nclIorcs quc os irilunos, or nao inicrroncrcn ncu rclaio. Quando cIoro, rccclcn ninIas lagrinas, Iunildcs, a ncus cs, so arcccndo quc dc nin sc condocn. Sc cn solcnc vcsiuario sc cnvolvcsscn, nao icria Fona irilunos dc iao grandc rco. A cdra c nolc cono ccra; duros 61 cono cdra sao iodos os irilunos. Calada c a cdra c nao nos inconoda; os irilunos, con sua fala, noric condcnan qualqucr un. (Lcuuntu- sc.} Mas or quc causa csias dc csada nua? LCIO Para os nanos livrar da noric, c, or icniado Iavc-lo, os juzcs nc cilaran ara scnrc. TITO OI! quc Ioncn vcniuroso! Fcvclaran-sc anigos icus. Cono, inscnsaio Lucio, nao crcclcsic quc nao assa Fona dc un dcscrio dc iigrcs? Ncccssiian dc rcsa os iigrcs, nao Iavcndo cn Fona rcsa alguna, afora cu c ninIa gcnic. Quanio cs fcliz, or icrcs-ic afasiado dcsscs dcvoradorcs! Mas, quc vcjo? Qucn c quc o nano Marco vcn irazcndo? (Entun Muco c Luunu.} MAFCO Tiio, rcara ara o cIoro os vclIos olIos, ou o nolrc coraao ara ariir-sc. Trago ara icus anos dor ungcnic. TITO Ira naiar-nc? Eniao dcscjo vc-la. MAFCO Esia foi iua filIa. TITO ainda, Marco. LCIO OI! quc dcsgraa! Maia-nc csic quadro. 62 TITO Lcvania-ic, naricas, c olIa-a fio! Lavnia, fala. qual a nao naldiia quc visia dc icu ai, scn naos, ic nanda? Quc louco quis ao nar dciiar nais agua ou un fciinIo dc lcnIa na fogucira dc Troia incandcsccnic? MinIa nagoa no augc sc acIava, anics dc aqui cIcgarcs, nas, cono o Nilo, cla dcsdcnIa as nargcns. Da-nc cssa csada, as naos qucro anuiar-nc ianlcn, orquc dclaldc sc csforaran cla causa dc Fona; alincniando ninIa vida cuidavan dc ncus nalcs; cn rcccs vas icn clas sido aladas; dclas fiz uso scn ncnIun rovciio. A unica coisa quc ora cijo dclas, or isso, c quc una ajudc a coriar a ouira. lon, Lavnia, quc ora naos nao icnIas; ara scrvircn Fona inuicis foran. LCIO Dizc, gcniil irna. qucn ic fcz isso? MAFCO Quc dor! Essc insiruncnio dclicioso do cnsancnio dcla, quc cloqucncia iao agradavcl nodulava scnrc, foi arrancado da gcniil gaiola, ondc, ial cono assaro nclodico, caniava suavcs noias c variadas, quc as ouas dc nos iodos dclciiavan. LCIO Fala or cla. qucn lIc fcz ial coisa? MAFCO OI! no arquc a cnconirci assin, vaganic, rocurando cscondcr-sc, cono a cora quando c fcrida dc incuravcl golc. 63 TITO Scnrc cla foi a ninIa corazinIa. Qucn a fcriu nc dcu nais fundo golc do quc sc nc naiassc. Agora nc acIo cono algucn nun rocIcdo circundado clo nar lravo, quc a narc nonianic vc sulir cn cada onda c cscra acnas quc una vaga invcjosa cnfin o alsorva nas salgadas cniranIas. Foi or csic caninIo quc ncus filIos dcsgraados scguiran ara a noric; csic ouiro filIo aqui csia. cilado foi dc Fona. Mcu nano aqui, ninIas dcsgraas cIora. Mas o quc nais nc ungc a alna angusiiada c a qucrida Lavnia, nais qucrida do quc ninIa roria alna. Sc cu ic Iouvcssc acnas cn iniura visio assin, icria cnlouquccido. Quc c rcciso quc faa agora, vcndo-ic cn cssoa naliraiada a cssc onio? As naos ic falian ara linar as lagrinas, carcccs dc lngua ara rcvclar o nonc dc qucn ic cccuiou cssc naririo. Tcu narido norrcu; or sua noric scnicnciados icus irnaos sc viran, vindo a norrcr or isso. AI! OlIa, Marcio! Lucio, ncu filIo, olIa ara cla! Quando falci nos irnaos dcla, frcscas lagrinas lIc uncdcccran dc rccnic as faccs, ial cono o docc orvalIo solrc o lrio colIido c quasc nurcIo. MAFCO Talvcz cIorc a noric do narido; ialvcz ncsno or salcr quc os irnaos sao inoccnics. 64 TITO Sc clcs naiaran icu csoso, fica conicnic, ois unidos foran anlos. Nao, inossvcl c quc conciido iivcsscn iao fcio aio, cono o rova a dor quc a roria irna rcvcla agora. Dcia, Lavnia, quc cu ic lcijc os lalios, ou or sinais nc dizc dc quc nodo odcrci aliviar-ic. Nao dcscjas quc cu, icu lon iio, con icu nano Lucio, juniancnic coniigo nos scnicnos volia dc una fonic, calislaios, ara as faccs fanadas conicnlarnos, orcn nao sccas, ial cono as laiadas quc a inundaao cIcias dc lana dcia? Fiarcnos a fonic ianio c ianio aic quc sua linidcz sc iurvc clo anargor dc nossas qucnics lagrinas? Ou as naos, ial cono as iuas, coriarcnos? Ou con os dcnics a lngua anuiarcnos, ara assar cn anionina os dias odiosos quc nos rcsian? Quc farcnos? Nos, quc ainda icnos lngua, conlincnos algun rojcio dc niscria circna quc csanio dc nos faa no fuiuro. LCIO Pai, dciai dc cIorar; vcdc quc nossas lancniacs a soluar convidan ninIa infcliz irna. MAFCO Cara solrinIa, acicncia, ncu lon Tiio, cnuga os olIos. TITO AI Marco, Marco! Sci crfciiancnic, nano, quc cssc icu lcno nao conscguc cnugar 65 una so das ninIas lagrinas, orquc con as iuas o inundasic, anigo. LCIO Qucrida irna, vou cnugar-ic as faccs. TITO OlIa, Marco, conrccndo os gcsios dcla. Sc cla iivcssc lngua, ora diria ao nano o quc cu ic dissc. quc nao odc scr-lIc dc uiilidadc o lcno dclc ara cnugar-lIc as faccs, or acIar- sc iao cnlclido dc icdosas lagrinas. Quc Iarnonia! iao longc do sorriso quanio do linlo disia o araso. (Entu Auuo.} AAFO Tiio Andrnico, o incrador ncu ano ic nanda dizcr isio. sc a icus filIos icns anor, quc cniao Marco, Lucio, ou ncsno iu, vclIo Tiio, una das naos dcccc c a cnvic ara o rci, quc clc, dc volia, ic nandara con vida icus dois filIos, scndo cssa a nulia clo crinc dclcs. TITO OI gracioso nonarca! Aarao londoso! Cania o corvo ial cono a coiovia, quc da aurora nos iraz fcliz noicia? Alcgrc ao rci una das naos cnvio. Nao qucrcs auiliar-nc a dccca- la, londoso Aarao? LCIO Para, scnIor! A iua nolrc nao, quc vcnccu ianios ininigos, nao lIc scra cnviada. Para o caso a ninIa vai scrvir. A nocidadc, nais 66 do quc vos, odc cslanjar o sanguc, quc a vida vai salvar dc ncus dois nanos. MAFCO En dcfcsa dc Fona qual das vossas naos nao sc crgucu, lrandindo a nacIadinIa sangrcnia c a dcsiruiao dciando inrcssa no casiclo do ininigo? OI! as naos dc anlos sao aliancnic Icroicas, nas a ninIa sc nosirou rcguiosa. Ora, scrvindo ara livrar da noric ncus solrinIos, ara un fin digno as conscrvci aic Iojc. AAFO Dccidi qual das naos scra anuiada, orquc clcs, anics, a norrcr nao vcnIan. MAFCO A ninIa. LCIO Pclo ccu! nao cssa; a ninIa. TITO Dciai dc discuiir, scnIorcs! Erva scca cono csia c ara scr coriada. Por isso, a ninIa. LCIO Pai londoso, icnIo dc scr considcrado vosso filIo; livrar dciai-nc os ncus irnaos da noric. MAFCO Por nosso ai c nossa nac, conscnic quc anor fraicrno cu ic rcvclc agora. TITO Dccidi cnirc vos, nao corio a ninIa. 67 LCIO Vou luscar un nacIado. MAFCO Mas acnas ara cu nc scrvir dclc. (Sucn Lco c Muco.} TITO Vcn ca, Aarao; vou lurlar anlos. Tua nao nc cnrcsia, quc ic darci a ninIa. AAFO (u utc} Sc isio o nonc dc lurla ncrcccr, vou scr Ioncsio, a ningucn nais lurlando cn ioda a vida. Mas cnganar-vos vou dc ouira nancira, o quc Iavcrcis dc vcr dcniro dc una Iora. (Cotu u nuo dc Tto.} (Votun Lco c Muco.} TITO Parai con vossa discussao agora; ois ja foi fciio o quc cra ncccssario. Enircga ninIa nao ao rci, Aarao, c dizc-lIc quc conira nil crigos cla scnrc o anarou. Elc quc a inunc. Mcrcccu nuiio nais; conccda-lIc isso. Quanio a ncus filIos, dizc-lIc quc os icnIo na conia dc olras-rinas, adquiridas or laio rco c, no cnircianio, caro, ois conrci o quc c ncu. AAFO Vou ja, Andrnico. En iroca dc iua nao, dcniro dc ouco rccclcras icus filIos. (A utc.} A calca dclcs, qucro dizcr. OI! cono a idcia, iao-so, dcssa ariida nc dclciia! Os iolos 68 quc acIcn na londadc gosio; a alna Aarao icn iao ncgra cono o rosio. (Su.} TITO Agora ao ccu clcvo a nao rcsianic c a runa fraca ara a icrra inclino. Sc algun odcr das lagrinas sc aiada dos infclizcs, a clc nc dirijo. (A Luunu.} Cono! Qucrcs ianlcn ficar dc joclIo? Fazc isso, coraao, quc nossas rcccs o ccu nos Ia dc ouvir, nossos susiros Iao dc dciar a alolada cnlaada, ou con sua cscssa lruna o sol nancIanos cono as nuvcns con clc s vczcs fazcn, quando o cscondcn no scio unido c nolc. MAFCO nano, fala con nais scnso; dcia dc aiirar-ic cn alisnos iao rofundos. TITO Nao c rofunda ninIa dor? scn fundo? Quc scja assin ianlcn ninIa irisicza. MAFCO Mas quc a razao govcrnc icus quciuncs. TITO Sc Iouvcssc una razao ara a niscria, cn liniics a dor confinaria. Quando o ccu cIora, a icrra nao iranslorda? Quando o vcnio cnlouquccc, nao sc iorna furioso o nar, a alolada ancaando con o rosio iniuncscido? E ainda rcclanas razao ara csia dor? Eu sou o occano. Ouvc cono susira ninIa filIa. Ela, cn ranios, c o ccu, cu sou a icrra. Scus susiros icrao, assin, dc as ninIas ondas iniuncsccr, c 69 ninIas varzcas con scu ranio coninuo Iao dc nudar-sc nun diluvio, inundadas c afogadas. MinIas cniranIas nao odcndo as dorcs conoriar quc cla nosira, cono uni lclcdo icrci dc voniia-las. Nao no incas, orianio, ois qucn crdc cnconira alivio ara a orcssao nos icrnos anargosos. (Entu un ncnsugco, quc tuz duus cuIcus c unu nuo.} MENSACEIFO Muiio nal ago fosic, alio Andrnico, cla nao quc nandasic ao solcrano. Eis as calcas dc icus nolrcs filIos, c aqui, iua nao, quc, or cscarnio, volia. dcsorio ara clc iua nagoa; iua rcsoluao, divcriincnio. Dor grandc sinio cn iua dor cnsando, naior quc idcia dc ncu ai dcfunio. MAFCO Quc o Eina, agora, na Sicilia csfric. Scja ncu coraao infcrno ardcnic. Uliraassan dc nuiio csias niscrias a rcsisicncia Iunana. Algun alvio olicn qucn sc lasiina con qucn cIora; nas dula noric c a dor cscarnccida. LCIO OI! quc csia visia causc iais fcridas, scn quc sc ciinga a vida dcicsiada! Quc a noric cnrcsic o rorio nonc vida, quando a csia acnas os susiros rcsian! (Luunu Icu Tto.} 70 MAFCO AI! olrc coraao! Essa carcia c iao inocranic quanio o gclo ara a scrc faninia c cnrcgclada. TITO Quando icrnina csic icrrvcl sono? MAFCO Lisonja, adcus! Morrc, Andrnico, norrc; nao odcras dornir. Vc as calcas dc icus dois filIos, iua nao gucrrcira, a filIa nuiilada, csic ouiro filIo lanido quc, cn rcscna dcsic quadro, ficou canguc c alido, c icu nano, cu, cono csiaiua, frio c cniorccido. Nunca nais ic dirci quc fiqucs calno. Arranca csscs calclos cor dc raia; con os dcnics dilaccra a nao rcsianic, dciando quc csic Iorrvcl csciaculo ara scnrc nos fccIc a infcliz visia. a Iora dc aiacar. Por quc ic calas? TITO AI! aI! aI! MAFCO Por quc csias rindo? Nao c Iora disso. TITO Ora, nao nc solrou una so lagrina. Dcnais, cssa irisicza c un ininigo quc rcicndc iornar ncus olIos unidos c con o iriluio os arrasar dc lagrinas. Assin, cono dcois acIar udcra a cova da vingana? Esias calcas arccc quc nc falan, ancaando-nc dc crdcr a vcniura, cnquanio iodas csias airocidadcs nao voliarcn ara a gargania dos auiorcs dclas. Vcjanos, ois, o quc fazcr nc rcsia. Vos, gcnic 71 dcsgraada, circundai-nc, ara quc cu ossa dirigir-nc a iodos c jurar quc cssa ofcnsa vingarcnos. Jurci. Mano, scgura una calca; con csia nao carrcgarci a ouira. Lavnia, iu ianlcn vais ajudar-nos. carrcga ninIa nao, filIa, nos dcnics. E iu, raaz, sonc dc ninIa visia; ficar nao odcs, ois csias lanido. Vai ara os godos c alicia gcnic. Sc nc anas, cono o cnso, dcscano-nos con un lcijo; nuiio quc fazcr nos rcsia. (Sucn Tto, Muco c Luunu.} LCIO Adcus, ncu ai! adcus, nolrc Andrnico, o scr nais infcliz quc ja viu Fona. Adcus, Fona orgulIosa; aic quc Lucio rciornc dcia aqui cnIor nais caro do quc sua roria vida. Adcus, Lavnia, nolrc irna. OI! qucn dcra quc ainda fosscs cono anics cras! Mas Lavnia c Lucio no csquccincnio, acnas, ora vivcn, no sofrincnio odioso. Conscguindo Lucio vivcr, Ia dc vingar-ic a ofcnsa. O aliivo Saiurnino c sua csosa, cono Tarqunio, Iao dc csnolar oria. Vou fornar un ccrciio cnirc os godos, quc nc vinguc dc Fona c Saiurnino. (Su.} 72
Cena II
O ncsno. Cusu dc Tto cn Honu. Un Iunquctc cuudo. Entun Tto, Muco, Luunu c un ncnno, Io dc Lco.
TITO Assin, assin, scniai-vos. Nao conanos scnao o suficicnic ara a fora nos rcscrvar ara vingarnos nossos anargos inforiunios. Caro Marco, dcsaia-nc csic no do dcscscro. Eu c iua solrinIa olrcs alnas! carcccnos dc naos c nao odcnos aliviar nossa dor dcculicada cruzando nossos lraos. Esia olrc dcsira nc foi dciada ara o ciio odcr iiranizar. E quando, louco dc dor, o coraao quiscr alar-sc na risao cava dcsia ninIa carnc, dcsic nodo o rcrino. (A Luunu.} Tu, naa dc dcsgraas, quc so falas or ncio dc sinais! quando icu olrc coraao ic aiacar sclvagcncnic, nao odcras dar nclc c rcrini-lo. Fcrc-o, ncnina, con susiros; naia-o con icus gcnidos, ou una cqucnina faca iona cnirc os dcnics c alrc un furo crio do coraao, ara quc iodas as goias quc carcn dc icus olIos corran ara cssc 73 oo c, aos cncIc-lo, o iolo afogucs con salgadas lagrinas, quc so salc quciar-sc. MAFCO Ora cssa, nano! nao lIc cnsincs o nodo dc naiar-sc con naos violcnias. TITO Ora, Marco! Ora cssa! So cu icnIo o dirciio dc scr louco. Con naos violcnias cla suicidar-sc? Por quc falasic cn naos? Isso c cdirnos a Encias quc rclaic duas vczcs cono Troia acalou c na niscria sc viu clc aiirado. OI! nao nos falcs cn naos; nuda dc icna, ois odcnos lcnlrar-nos dc quc naos ja nao ossunos. Ora! cono carccc dc scniido ninIa linguagcn! cono sc ossvcl fossc nao nos lcnlrarnos dc quc csianos scn naos, no caso dc quc nao iivcssc Marco falado nisso. Vanos, vanos concccnos. Conc isio, raariga. Aqui nao Ia lclida. Escuia, Marco, quanio cla diz. Inicrrciar consigo iodos os scus sinais nariirizados. Diz quc sua lclida c acnas lagrinas, fcrncniadas na dor c nisiuradas cn suas faccs. Qucrclanic nuda, lcio-ic o cnsancnio; iua nnica vai ficar scndo ara nin iao niina quanio as sagradas rcccs ara o nongc. Nao Ias dc susirar ncn ajoclIar-ic, fazcr qualqucr sinal, un gcsio nudo, scn quc cu fornc dc iudo un alfalcio c, alicando-nc, vcnIa a inicrrcia-lo. 74 MENINO AvozinIo, dciai csscs lancnios; alcgrai ninIa iia con una Iisioria. MAFCO AI! olrc criana! Pcla dor novido, cIora a grandc irisicza do avozinIo. TITO Acalna-ic, inolIo, cs so dc lagrinas, c csias ic odcn dcrrcicr a vida. (Muco Iutc con u ucu no uto.} En quc laicsic, Marco, con iua faca? MAFCO Ncsia nosca, scnIor, dcici-a noria. TITO Fora, assassino! O coraao nc arics. Dc iirania icnIo os olIos farios. Nao fica lcn ara un irnao dc Tiio naiar un inoccnic. Vai-ic cnlora; nao icns calida cn ninIa conanIia. MAFCO Mas scnIor, foi acnas una nosca. TITO E sc cssa nosca nac c ai iivcssc? Cono cair dciara as asas dc ouro, zunlindo no ar gcnidos c lancnios! Polrc c inoccnic nosca, quc con scu nclodioso caniozinIo vcio ara alcgrar-nos! c naiasic-a! MAFCO Pcrdao, scnIor, nas cra un noscao ncgro, dc fcia caiadura, cono o nouro da incrairiz. Da, ic-lo naiado. 75 TITO OI! oI! oI! Eniao crdoa Iavcr-ic rcrccndido, ois rcalizasic una olra ncriioria. Da-nc iua faca, quc culiar dcscjo con cnganar- nc quc aqui icnIo o nouro quc vicssc adrcdc ara cnvcncnar-nc. Esic c icu! Esic aqui c dc Tanora... AI, landido! Pcnso quc ainda nao dcsccnos ianio quc rcunidos naiar nao consiganos una nosca quc vcnIa inoriunar- nos sol a figura do rciinio nouro. MAFCO Polrc Ioncn! Dc ial nodo a dor o alaic, quc a sonlra iona cla vcra csscncia. TITO Vanos; iirai iudo isso. Vcn, Lavnia; vanos ara o icu quario, ara lcrnos Iisiorias irisics dc assadas cras. Vcn, cqucno, ianlcn; icns visia jovcn. Lcras un ouco ao sc cniurvar a ninIa. (Sucn.} 76
ATO IV Cena I
Honu. Judn du cusu dc Tto. Entun Tto c Muco; dcos cntun o oucn Lco c Luunu, quc coc utus dcc.
MENINO AvozinIo, socorro! MinIa iia Lavnia vai ara ondc cu vou; nao osso salcr o quc cla qucr. Don iio Marco, vcdc cono cla corrc! Polrc iia, nao osso adivinIar o vosso inicnio. MAFCO Para, Lucio; nao icnIas ncdo dcla. TITO Dcnasiado cla ic ana, Lucio, ara qucrcr fazcr-ic nal. MENINO ccrio; anava-nc, quando ncu ai ainda csiava cn Fona. MAFCO Quc qucrcra dizcr, ninIa solrinIa con iodos csscs gcsios? TITO Nada icnas, Lucio, cla qucr dizcr alguna coisa. Olscrva, Lucio, cono cla ic agrada. 77 Con ccricza dcscja quc a aconanIcs. AI, ncnino! janais con ianio zclo Cornclia lcu ara scus rorios filIos cono coniigo iua iia csiuda a Oraioria dc Tulio c a alia ocsia. MAFCO Salcr nao odcs or quc cla insia ianio? MENINO Nao, ncu scnIor, adivinIar nao osso; salvo sc for accsso dc loucura, ois ouvi nuiias vczcs do avozinIo quc a dor circna dcia os Ioncns loucos, c icnIo lido quc Hccula dc Troia cnlouqucccu dc dor. Dai, icr ncdo, cnlora saila, ncu scnIor, quc ninIa nolrc iia nc icn anor naicrno, nao odcndo qucrcr, or isso ncsno, ncdo infundir cn ninIa nocidadc, a nao scr nun noncnio dc loucura. Isso nc fcz jogar o livro longc c fugir dcla, scn razao, dcccrio. Doa iia, crdao. Porcn, scnIora, sc o iio Marco quiscr vir conigo, dc grado irci con Vossa ScnIoria. MAFCO Sin, Lucio; farci isso. (Luunu ncxc nos uos quc Lco dcxuu cu.} TITO Eniao, Lavnia? Marco, quc scra? Dcccrio qucr folIcar un livro dcsscs. Qual c dclcs, ncnina? Alrc-os, cqucno. Porcn cs nais insiruda c lcr conscgucs ouiros cscriios. Vcn conigo c cscolIc cnirc os ncus livros quanios 78 dcscjarcs ara disirair iua nagoa, aic quc ossa nosirar o ccu o auior dcssc aicniado. Por quc cla agiia un lrao dcois do ouiro? MAFCO Pcnso quc cla dcscja rcvclar-nos quc Iouvc nais dc un culado ncssc crinc. Sin, dcccrio, nais dc un. Salvo sc os lraos dirigc ao ccu ara inlorar vingana. TITO Lucio, quc livro c cssc cn quc cla ncc? MENINO Sao As Mcianorfoscs", avozinIo, dc Ovdio. MinIa nac foi qucn no dcu. MAFCO Por anor da dcfunia, ccriancnic, scarou-o dos dcnais. TITO Cuidado! Vcdc cono cla vira as folIas. Auilicno-la. Quc qucr cla? Podcrci lcr, Lavnia? E a Iisioria iragica dc Filoncla, da iraiao dc Tcrcu c da violcncia; c a violcncia, rcccio-o nuiio, sc acIa no fundo dc sua cna. MAFCO Olscrva, nano, cono cla indica a agina! TITO Lavnia, surrccndida assin fosic, docc filIa, ulirajada c violada, cono ouirora Filoncla forada foi nas naias infindavcis, injusias c inicdosas? Vcdc! vcdc! Ha un valc assin, ondc una vcz caanos sc nunca la 79 iivcsscnos csiado! ial cono o ocia o dclc aqui dcscrcvc, ara a violcncia fciio c ara o crinc. MAFCO Por quc faria a naiurcza un aniro iao ncdonIo, sc os dcuscs nao acIasscn dclciic nas iragcdias? TITO FilIa, fala-nos or ncio dc sinais, sonos anigos. Quc ronano fidalgo ousou ial crinc? Nao sc icra csgucirado Saiurnino ara junio dc ii, cono Tarqunio, quando dciou o acanancnio, ara nancIar o sacro lciio dc Lucrccia? MAFCO Doa solrinIa, scnia-ic; vcn, nano, scniar-ic aqui ianlcn. Aolo, Palas, Jovc c Mcrcurio iluninar-nc ossan, ara quc cu vcnIa a dcscolrir o crinc. OlIai aqui, scnIor; olIa, Lavnia. O icrrcno c arcnoso; sc udcrcs, gira csic au, ial cono o fao agora. (Esccuc nu ucu, scguundo o Iustuo con u Iocu c dgndo-o con os cs.} Conscgui cscrcvcr o rorio nonc, scn o aulio das naos. Maldiio scja no fundo da alna qucn nos fora a ianio. Doa solrinIa, cscrcvc, c alfin nos nosira quanio qucr Dcus quc fiquc nanifcsio ara a vingana. O ccu ic guic a cna ara crcssarcs clarancnic as nagoas, orquc fiqucnos, afinal, salcndo ioda a vcrdadc c o nonc dos iraidorcs. (Luunu scguu o Iustuo con u Iocu c csccuc, guundo-o con os Iuos nutudos.} 80 TITO Conscgucs lcr, scnIor, o quc cla cscrcvc? Esiuro. Quirao. Dcncirio." MAFCO Cono! Os filIos lascivos dc Tanora sao os auiorcs dcsic crinc Icdiondo? TITO Magni doninaior oli, Tan lcnius audis scclcra? ian lcnius vidcs? MAFCO Acalna-ic, scnIor, cnlora cu saila quc o quc ficou cscriio solrc a icrra scja o lasianic ara una rcvolia susciiar nos csriios nais calnos c arnar os coracs aic das crianas. AjoclIa-ic conigo; c iu, Lavnia, fazc o ncsno ianlcn. Mcnino, ajoclIa-ic cs a cscrana do ronano Hciior c conigo rcsiai o jurancnio quc ouirora fcz ao infcliz csoso c ao ai da casia dana dcsonrada Junio Druio, ao violada scr Lucrccia. quc cnrcgarcnos iodos os rccursos ara ionar calal vingana dcsscs crfidos godos, c ou dcrranarcnos o sanguc dclcs, ou sol cssc ulirajc crdcrcnos a vida. TITO Una vcz isso dcicrninado, rcsia acIar os ncios. Iras dcscriar a ursa, sc lulircs con os filIos dcla. Tona, ois, cuidado. sc cla ic farcjar, lcnlra-ic scnrc quc cn liga csirciia con o lcao sc cnconira, o acalcnia, dciiando-sc dc cosias; c, vindo clc a dornir, faz quanio qucira. Marco, cs un caador inccricnic. Dcia isso. Vcn conigo; vou rovcr-nc dc una folIa dc fcrro, c con una onia dc ao gravarci ncla cssas 81 alavras, ara dcois guarda-las, quc o violcnio vcnio noric discrsa ioda a arcia, ial cono o faz con a folIas da Silila. E quc scra, assin, dc vosso icio? Quc acIas disso, ncnino? MENINO AcIo, avozinIo, quc, sc cu fossc Ioncn, nao scria o quario da nac dclcs anaro suficicnic ara csscs nalfciiorcs quc sc cnconiran sol o jugo ronano. MAFCO Assin, ncnino! Muiias vczcs icu ai fcz isso ncsno ara csia airia ingraia. MENINO Caso cu viva, iio, farci dc novo a ncsna coisa. TITO Vanos sala dc arnas. Qucro arnar-ic, Lucio. Dcois, ncnino, alguns rcscnics dc ninIa aric lcvaras aos filIos da incrairiz. Vcn logo. Vanos. Has dc fazcr o quc ic co, nao c ccrio? MENINO Cravando ncu unIal no ciio dclcs. TITO Nao, ncnino; assin, nao. Vou cnsinar-ic quanio dcvcs fazcr. Vanos, Lavnia. Marco, cuida da casa; vou con Lucio fazcr algo na coric. ccrio, anigo. Pclo ccu! vanos scr nuiio alaudidos. (Sucn Tto, Luunu c o ncnno.} 82 MAFCO Dcuscs, ouvis gcncr un Ioncn dcsics, scn nosirardcs icdadc ncn icrnura? Nao o alandoncs, Marco, cn scu dclrio. Mais cicairizcs dc irisicza nosira no coraao, quc narcas dos ininigos no cscudo dcfornado. No cnircianio, iao ficl sc nosira quc nao qucr vingar-sc. Vingai o vclIo, o ccus! o alio Andrnico. (Su.} 83
Cena II
O ncsno. Un quuto no uuco. Entun, o un dos udos, Auuo, Dcncto c utuo; o outo, o ncnno Lco c un cudo con un cxc dc unus, quc tuzcn nscocs cn ucsos.
QUIFO Eis o filIo dc Lucio, quc nos irouc, Dcncirio, una ncnsagcn. AAFO Sin, alguna ncnsagcn louca dc scu louco av. MENINO Con a Iunildadc ossvcl, ncus scnIorcs, irago-vos saudacs do alio Andrnico. (A utc.} E quc os dcuscs ronanos vos confundan. DEMTFIO Olrigado, ncnino. Quc foi quc Iouvc? MENINO (u utc} O quc Iouvc c quc ja fosics dcscolcrios cono dois cclcrados acoinados dc scduao. (Ato.} Sc for dc vosso gosio, lcn avisado ncu av nandou-vos as nais visiosas arnas c rcsianics dc sua colcao, ara 84 ornancnio dc vossa nocidadc cn iudo Ionrosa, cscrana dc Fona. Isso nc dissc quc vos disscssc, cono o fao agora, a Vossas ScnIorias cnircgando scus ninos, ara quc fiqucis arnados c dcfcndidos, quando for rcciso. Diio isio, nc dcsco dc vos anlos. (A utc.} Cono dc cclcrados sanguinarios. (Sucn o ncnno c o cudo.} DEMTFIO Quc c isio? Un rolo dc acl, cscriio iodo volia! Vcjanos. (Lc.} Inicgcr viiac, scclcrisquc urus, Non cgci Mauri jaculis, ncc arcu. QUIFO OI! sao vcrsos dc Horacio! Sin, rccordo-nc, Ia nuiio icno os li nuna granaiica. AAFO Isso! un vcrso dc Horacio. Sois ladino. (A utc.} Cono c fcio scr asno! Nao sc iraia dc ilIcria. O vclIoic csia salcndo quais sao os crininosos c lIcs nanda arnas con vcrsos quc cnciran fundo scn quc clcs o crcclan. Sc csiivcssc nossa sagaz incrairiz dcscria, alaudiria a ncnic dc Andrnico. Mas quc dcscansc cn scu dcscanso inquicio. (Ato.} Eniao, jovcns scnIorcs, nao foi asiro londoso quc nos irouc ara Fona, csirangciros cono cranos c, ainda, na siiuaao dc cscravos, ara cn ouco icno cIcgarnos a csia culninancia? 85 A nin fcz lcn, na oria do alacio dcsafiar o iriluno na rcscna do rorio irnao. DEMTFIO E a nin, vcr un fidalgo con ninos adular-nos laiancnic. AAFO E nao icra razao, scnIor Dcncirio? Nao iraiasics iao lcn a filIa dclc? DEMTFIO Dcscjara disor dc nil ronanas, ara, voniadc, nclas nos saciarnos. QUIFO Voio cIcio dc anor c caridoso. AAFO Soncnic vossa nac csia faliando ara dizcr ancn. QUIFO O quc faria cons rclaao a vinic nil ronanas. DEMTFIO Vanos logo; rczcnos ara os dcuscs or nossa nac, quc csia con ianias dorcs. AAFO (u utc} Para o dialo, quc os dcuscs nos dciaran. (Ouuc-sc un toquc dc tonIctu.} DEMTFIO Por quc soa a ironlcia do nonarca? QUIFO Scn duvida or icr nascido un filIo do incrador. 86 DEMTFIO Silcncio! Qucn vcn vindo? (Entu u unu, tuzcndo nos Iuos unu cunu dc co ctu.} AMA Don dia, ncus scnIorcs. Infornai- nc. Visics o nouro Aarao? AAFO Esia rcscnics sc nao iivcr sado. Eis aqui Aarao. Quc c quc dcscjais dclc? AMA gcniil nouro, csianos dcsgraados! rcciso quc nos ajudcs, sc ic qucrcs salvo. AAFO Quc aconicccu? Por quc iodo cssc niado? Quc c quc rocuras oculiar nos lraos? AMA O quc dos olIos cscondcr quiscra do rorio ccu, o orolrio da rainIa, a dcsonra dc Fona solcrana. Ja dcscansou, scnIorcs, a rainIa; ja dcscansou. AAFO Dcscansou, cono? AMA Digo quc dcu luz un filIo. AAFO Don dcscanso o ccu lIc dc. Quc foi quc lIc cnviou clc? AMA Un dialo. AAFO E quc cla, cniao, c a nac do dialo. Quc lcla conscqucncia! 87 AMA Conscqucncia irisic, naldiia, iao ncgra c dcsgraada. Eis a criana, iao fcia cono un sao quc sc cnconirassc junio dos ncninos dc nossa icrra. A incrairiz ia cnvia, iua inrcssao iua cIanccla ura, c nanda quc o laiizcs con icu gladio. AAFO Sai, rosiiiuia! Prcio c cor iao fcia? Ccrio ic julgas una flor loniia con una cara dcssas. DEMTFIO Quc fizcsics, niscravcl? AAFO O quc ja nao conscgucs dcsfazcr. QUIFO Nossa nac csia crdida. AAFO Nao, vilao; ois or nin foi cnconirada. DEMTFIO E assin, cao infcrnal, a dcsgraasic. Coiiada dcla! Analdioada scja sua cscolIa asqucrosa, c condcnado o roduio dc un dialo iao lodoso. QUIFO Nao dcvcra vivcr. AAFO Nao dcvcra norrcr. AMA Aarao, c a roria nac quc assin rcsolvc. 88 AAFO AI! assin, ana? Eniao, cssoa alguna, a nao scr cu, Ia dc alicar a cna cn ninIa roria carnc c no ncu sanguc. DEMTFIO Vou fisgar o girino no ncu gladio. Ana, cnircga-no; vou or rcssa nisso. AAFO Anics, a csada ic cnfiarci nas irias. (Tonu du unu u cunu c sucu du csudu.} Assassinos, arai! Qucrcis a vida iirar do rorio irnao? Pclos ardcnics facIos do firnancnio, quc lrilIavan quando foi concclida csia criana, na onia dcsia ninIa ciniiarra norrcra qucn iocar no ncu Icrdciro, no ncu rinciro filIo. Jovcns, digo-vos quc ncn o rorio Encclado con iodos os filIos dc Tifao, lando csanioso, ncn Alcidcs glorioso c o dcus da gucrra. das naos aicrnas iirarao a rcsa. Vanos, vanos, ncninos coradinIos, dc coraao vazio, varicgados cscudos dc ialcrna, nuros lrancos dc caiadura. a cor nais firnc c a rcia cono carvao, ois nao suoria as ouiras, ois ioda a agua do occano as ncgras crnas do cisnc nao conscguc dciar lrancas, cnlora scnrc as lavc na corrcnic. Dizci incrairiz quc cu icnIo idadc ara anarar ncus lcns, Quc nc dcsculc cono udcr. DEMTFIO Trair, cniao, rcicndcs, dcssa nancira, iua nolrc ananic? 89 AAFO Ananic c ananic, csia criancinIa, cnianio, sou cu ncsno, o vigor, o rorio quadro dc ninIa nocidadc. Quc a rcfira a iudo o nais c ccrio. Conira o nundo salcrci dcfcndc-la, c dura cna sofrcra qucn dc vos lIc fizcr dano. DEMTFIO A nossa nac iraz isso orolrio cicrno. QUIFO Por cssa iransgrcssao iao rcrovavcl vai Fona dcsrcza-la. AMA En sua colcra o incrador vai condcna-la noric. QUIFO Coro so dc cnsar ncssa ignonnia. AAFO Ora, cssc c o rivilcgio da lclcza quc vos dcfinc. Fora, cor iraidora! quc irai clo rulor os scniincnios do coraao c scus sccrcios lanos. Eis un garoio Fciio dc ouira iinia. Vcdc cono o ncgrinIo csia sorrindo ara scu ai, ial cono sc disscssc. Mcu vclIo, sou icu ncsno". E vosso nano, ncus scnIorcs, rcccnicncnic fciio do ncsno sanguc a quc dcvcis a vida; do ncsno vcnirc cn quc csiivcsics rcsos foi clc lilcriado c luz irazido. E vosso irnao do lado ccrio, cnlora no rosio iraga inrcsso ncu carinlo. AMA Quc dcvo, Aarao, dizcr incrairiz? 90 DEMTFIO Pcnsa, Aarao, no quc cunrc ora fazcrnos, quc nos concordarcnos con icu lano. Salva a criana, conianio quc nos salvcs. AAFO Scnicno-nos, cniao, c rcfliianos. Eu c ncu filIo ficarcnos dc olIo cn vos anlos. Scniai-vos a. E agora falai cn salvaao. (Scntun- sc.} DEMTFIO Quanias nulIcrcs viran a criana? AAFO isso, ncus scnIorcs. quando csianos dc acordo cu sou cordciro. Mas sc o nouro irriiais, Aarao sc calia cono o nar lravo, o javali sanIoso, a lcoa das nonianIas. Mas dizci-nc. quanias cssoas viran csia criana? AMA A aricira Cornclia, acnas, c cu, scn incluirnos, dcccrio, a ariuricnic. AAFO Vos, a aricira c a incrairiz... E isso? Duas cssoas guardarao scgrcdo, quando falia a icrccira. Assin, vai logo coniar incrairiz quc cu ic dissc isio. Coc! Coc!" (AunIuu-u.} Assin griia un lciiao csfaqucado. DEMTFIO Quc rcicndcs, Aarao? Por quc a naiasic? AAFO OI scnIor! Por un aio dc oliica. Iranos dcia-la viva, ara rcvclar nossa falia? Una conadrc faladora cono cla? Nao, ncus 91 caros. E agora vos dirci iodo o ncu lano. Mora aqui crio ncu conairioia Mulci, cuja nulIcr na uliina noiic dcu luz una criana arccida con cla c, cono vos, dc clc clara. Idc asscniar con clc cssc ncgocio; nulIcr dai dinIciro, coniai a anlos iudo o quc aconicccu c cono o filIo dclcs ira sulir dc agora cn dianic, assando a scr o Icrdciro da coroa, ois no lugar do ncu vai ficar scnrc, ara acalnar o furacao da coric. E quc o rci o acalcnic cono rorio. OlIai aqui, scnIorcs; cono vcdcs, dci-lIc o rcncdio ccrio. (Aontundo uu u unu.} ncccssario quc iraicis das ccquias dcla agora. O cano c crio; sois valcnics noos. Fciio isso, nao dcvcis crdcr nais icno. nandai logo a aricira rocurar-nc. Una vcz a aricira c a ana afasiadas, as nulIcrcs quc falcn quanio quciran. QUIFO Pclo quc vcjo, Aarao, ncn ncsno ao vcnio confias un scgrcdo. DEMTFIO Essc cuidado quc icns con nossa nac a dcia c aos filIos cnIorados coniigo ara scnrc. (Sucn Dcncto c uuo cucgundo o coo du unu.} AAFO E agora, iao vcloz cono andorinIas corranos ara os godos, ara, cnirc clcs, guardar csic icsouro c con os anigos da incrairiz falar sccrciancnic. Vanos, lciudo, 92 vou dcor-vos longc, quc a causa sois dc ioda a iraalIada. Fazcs concrcis c fruias lravas, coalIada c soro. Manarcis cn calra, norarcis cn cavcrna c, aos crcsccrdcs, vos iornarcis gucrrciro c conandanic. (Su cuundo u cunu.} 93
Cena III
O ncsno. Unu uu uIcu. Entu Tto cucgundo sctus, cn cuus ontus cstuo csus cutus; scgucn-no Muco, o ncnno Lco, PIo, Scnono, Cuo c outos scnIocs, con ucos.
TITO Vcn, Marcos; vcn! Esic c o caninIo, rinos. Caroio, agora nosira quanio cs Ialil na oniaria. Pua lcn a corda, quc a scia ira dirciio. Tcrras Asiraca rcliquii. Sin, Marcos, nao ic csqucas disio. foi-sc, fugiu. Agora, ncus scnIorcs, iodos cgucn nos insiruncnios. Vos, ncu rino, o occano rondarcis, jogai a rcdc. Porvcniura no nar ircis acIa-la, nuiio cnlora a jusiia csicja auscnic dc la, cono da icrra. Nao, nao, Pullio! Nao, Scnrnio! c rcciso fazcr isso. Prccisarcis cavar con a c cnada aic o ccniro da icrra nais rofundo. Eniao, cIcgados rcgiao dc Pluio, co-vos, cnircgai-lIc csic cdido, dizcndo- lIc quc iraia dc un cdido dc jusiia, dc ajuda, c quc nandado clo vclIo Andrnico foi, dc dorcs acalrunIado ncsia ingraia Fona. AI! Fona... Dcn, dcici-ic, niscravcl, quando os sufiragios alcancci do ovo ara clcgcr a qucn nc iiraniza. 94 Idc cnlora, vos co. Scdc cauios, scn quc dcicis dc invcsiigar cn iodos os navios dc gucrra. E lcn ossvcl quc cssc naldiio incrador a icnIa lcvado ara lordo c, assin, arcnics, odcnos assoliar. Adcus, Jusiia! MAFCO Pullio! nao c coisa dolorosa vcr dcsvairar nosso iao nolrc iio? PDLIO Por isso ncsno, ncu scnIor, dcvcnos dia c noiic cuidar nuiio lcn dclc, saiisfazcndo-lIc os caricIos quanio for ossvcl, aic quc o icno nosirc qualqucr rcncdio azado. MAFCO Sua nagoa, rinos, ja nao icn cura. Para os godos vos assai c, cn cananIa assoladora dcsafogai-vos dcssa ingraia Fona c ao iraidor Saiurnino dai a aga. TITO Eniao, Pullio? Mcus ncsircs, cono fosics? Conscguisics salcr ondc cla sc acIa? PDLIO Nao, londoso scnIor. Porcn nandou-vos Pluio dizcr quc sc qucrcis vingana da aric dclc odcrcis olic-la. Quanio Jusiia, c dc oiniao quc sc acIa no ccu ou cn qualqucr aric, cn dcscncnIo dc incunlcncia dc Juiicr. Foroso scra, orianio, quc cscrcis un ouco. TITO Conigo c injusio roiclando ianio. Vou ncrgulIar no lago cIancjanic c do 95 Aqucronic clos calcanIarcs ara cina irazc-la. Sonos, Marco, arlusiozinIos, nao ossanics ccdros, nao giganics, no jciio dos Ciclocs. Sonos dc fcrro, Marco, c ccrio; icnos as cosias dc ao, nas o sofrincnio fc-la dolrar alcn do suoriavcl. Porcn ja quc a Jusiia ncn na icrra sc cnconira ncn no infcrno, laicr qucro no ccu c conovcr os dcuscs, ara quc a Jusiia nos nandc, orquc nossas injurias vinguc logo. Maos olra! Marco, cs un lon arcIciro. (Du-Ic ccIus.}. Ad Jovcn", csia c ara vos. Esia ouira. Ad Aollincn", ad Maricn", ara nin. Aqui, ncnino, ara Palas; aqui, ara Mcrcurio. Esia ouira, Caio, vai ara Saiurno, nao ara Saiurnino; nclIor fora disarar conira o vcnio. Ficai rcsics. Mcnino! Marco! A un sinal ncu, soliai-as. Sol alavra, cscrcvi naravilIa, scn dciar dc cdir a un so dos dcuscs. MAFCO Disarai, rinos, ara a coric as flccIas; IunilIcnos o orgulIo do nonarca. TITO Disarai, ncsircs. (Todos dsuun suus sctus.} Dravo, Lucio! Dravo! Mcnino, a Virgo no rcgao. a Palas! MAFCO Mais dc nilIa, scnIor, assci da lua; vossa nissiva ja cIcgou a Juiicr. TITO AI! quc fizcsic, Tulio! Vc. laicsic nun dos cornos dc Taurus. 96 MAFCO A ilIcria, ncu scnIor, csia nisso, jusiancnic. Tcndo Pullio aiirado, cnraivccido ficou o Touro, c iananIa calcada dcu cn Arics, quc os cornos do Carnciro foran arar na coric. E qucn Iavia dc cnconira-los, scnao o rorio lilirc da incrairiz? Findo, cla dissc ao nouro quc ouiro ncio nao iinIa scnao da-lo dc rcscnic ao nuarido. TITO Oiinancnic. Dcus dc alcgria a Sua ScnIoria. (Entu o IoIo, con dos onIos nun ccsto.} Novas, novas do ccu! Marco, o corrcio! Maroio, quc nos conias? Trazcs carias? Tcrci jusiia? Juiicr, quc dissc? DODO Qucn, o carrasco? Mandou dizcr quc ainda nao lcvaniou a forca orquc o Ioncn so odcra scr cccuiado na roina scnana. TITO Mas Juiicr quc dissc? E o quc crgunio. DODO Ora, scnIor, nao conIco Juiicr. En ioda ninIa vida nunca lclcnos junios. TITO Cono, vilao! Nao cs cariciro, acaso? DODO Sin, scnIor, dc ncus onlos; dc nais ningucn. TITO Nao vicsic, cniao, do ccu? 97 DODO Do ccu? Ora, scnIor! Nunca csiivc la. Dcus nc livrc dc icr a ousadia dc qucrcr cncirar no ccu duranic os ncus dias dc nocidadc. Vcdc, dirijo-nc con ncus onlos ara o irilunal oular, ara acalnar una cndcncia cnirc ncu iio c un dos criados do incrador. MAFCO Ora vcdc, scnIor; isio vcn a calIar ara nandar vossa ciiao. Dizci-lIc quc cnircguc dc vossa aric os onlos ao incrador. TITO Dizc-nc. salcras iransniiir con graa una sulica ao incrador? DODO Nao, scnIor; dc forna alguna. Nunca dissc una graa cn ioda a ninIa vida. TITO Vanos, naroio; lasia dc convcrsa. Dai ao incrador os vossos onlos. Farci quc dc suas naos jusiia alcanccs. Escra un ouco; iona csic dinIciro or iua conissao. Dccn-nc acl c iinia. Eniao, naroio, con graas salcras dar un rccado? DODO Sin, scnIor. TITO Eniao aqui icndcs o cdido. E quando cIcgardcs frcnic dclc, scra rcciso quc logo vos ajoclIcis. Dcois, lcijai-lIc os cs; dcois, cnircgai-lIc os onlos c, a scguir, 98 aguardai a rcconcnsa. Ficarci or crio, scnIor; fazci as coisas con dccisao. DODO Ficai scn cuidado, ncu scnIor, dciai isso a ncu cncargo. TITO Nao icras una faca a, naroio? Dcia-nc vc-la. EnlrulIa-a no cdido, Marco; ois cono Iunildc sulicanic foi quc o cscrcvcsic. E iu, dcois dc o icrcs dado ao incrador, vcn ao ncu quario coniar-nc o quc clc dissc. DODO Quc Dcus csicja convosco, scnIor. Assin farci. TITO Vanos, Marco, arianos. Pullio, scguc-nc. (Sucn.} 99
Cena IV
O ncsno. Duntc do uuco. Entun Sutunno, Tunou, Dcncto, uuo, noIcs c outus cssous. Sutunno tcn nus nuos us ccIus dsuudus o Tto.
SATUFNINO Quc cnsais, ncus scnIorcs, dcsia ofcnsa? En qualqucr icno o incrador dc Fona ja sc viu crscguido dcssc nodo, confundido, vcado c, or icr sido scnrc inarcial, iraiado con dcsrczo? ScnIorcs, lcn salcis, cono os oicnics dcuscs ianlcn o salcn or nais quc csscs criurladorcs da iranquilidadc dc nosso rcino falcn junio ao ovo quc nao foi fciio nada conira os filIos vis do vclIo Andrnico scn do nosso lado icrnos a lci. Dando-sc o caso dc quc a dor a razao lIc iransiornassc, crscguido icrcnos dc scr scnrc or scus dclrios, frcncsis, doidiccs? Agora aos dcuscs cscrcvcu cdindo rcaraao dos nalcs. Eis a caria ara Juiicr; csia c dc Mcrcurio; csia, dc Aolo; csia, do dcus da gucrra, inoccnics cscriios ara scrcn jogados clas ruas da cidadc! Quc qucr isso dizcr, scnao acnas difanar o 100 Scnado c arcscniar-nos or ioda a aric cono rcoicnic? PilIcria csiriiuosa, nao, scnIorcs? Cono qucn diz. nao Ia jusiia cn Fona. Hao dc ficar salcndo, clc c os arcnics, quc cn Saiurnino c quc a Jusiia vivc. Sc cla, acaso, dorniia, clc Ia dc logo dcscria-la, dc forna quc cn sua colcra a dcsiruir vcnIa o nais iniolcravcl consirador do nundo. TAMOFA Mcu gracioso scnIor, ncu nui qucrido Saiurnino, scnIor dc ninIa vida, dirigcnic dos cnsancnios ncus. nao ic cascrcs c considcra as falias da vclIicc dc Tiio cono cfciios da irisicza, or icr crdido os valorosos filIos, o quc fundo o aiingiu, airavcssando-lIc o coraao. Procura consola-lo cn sua irisic soric, scn casiigo coninar ao naior, ao nais Iunildc, or iodas as afronias. (A utc.} E con lalia quc asiuciosa Tanora convcn scnrc falar con iodo o nundo. Mas cu soulc, Tiio, fcrir-ic c fiz corrcr o sanguc do coraao. Sc Aarao for cauicloso, iudo vai lcn c ao orio cIcgarcnos. (Entu o IoIo.} Quc Ia? Qucrcs falar conosco, anigo? DODO Sin, cn vcrdadc, sc Vossa ScnIoria for incrial. TAMOFA A incrairiz sou cu, c aquclc quc csia scniado ali c o incrador. 101 DODO E clc. Dcus c Sanio Esicvao vos dccn una loa iardc. Trouc-vos una caria c un casal dc onlos. (Sutunno c u cutu.} SATUFNINO Daqui o lcvai c o cndurai na forca. DODO Quanio dinIciro cu vou ganIar? TAMOFA Vanos, naroio, vais scr nas c cnforcado. DODO Enforcado? Pcla Virgcn! Assin, irouc o cscoo ara un lclo fin. (Su cscotudo.} SATUFNINO Acinioso dcnais, iniolcravcl! Tcrci dc suoriar csscs insulios? Sci lcn dc ondc roccdc a lrincadcira. Tcrci dc agucniar iudo isso? Cono sc scus filIos iraidorcs, quc norrcran or icrcn nosso irnao assassinado, or ncu alviirc injusiancnic Iouvcsscn sido norios no cco! idc luscar-nc clos calclos cssc niscravcl. Ncn a vclIicc, ncn as dignidadcs lIc scrvirao dc anaro. So or csia zonlaria vou scr o icu carrasco. VclIaco louco c asiuio, ao nc ajudarcs a conquisiar o irono, so cnsavas cn vir a govcrnar cn nin c cn Fona. (Entu Eno.} Quc novidadcs Ia? 102 EMILIO Arnas, arnas, scnIor! Nunca Iouvc cn Fona iania razao ara isso. Novancnic lcvaniaran-sc os godos. Con una fora dc Ioncns disosios, quc ao csolio visan, vcn conira nos, ao nando olcdcccndo dc Lucio, o filIo dc Andrnico, o vclIo, quc cn sua furia rcciir ancaa quanio fcz Coriolano ouirora cn Fona. SATUFNINO o lravo Lucio o gcncral dos godos? Essa noicia nc cnrcgcla, c a fronic dcio cair ial cono as florcs fazcn aos a gcada, ou a grana nas iorncnias. Sin, as rcocuacs ja sc aroinan. Scnrc foi csiinado clo ovo. Eu rorio ouvi falar lasianics vczcs cnirc os conuns, quando asscava incogniio, quc lanido clc fora injusiancnic. scndo gcral asiraao quc Lucio vcnIa a incrar cn Fona. TAMOFA Dc quc icndcs ianio rcccio? Fona nao c foric? SATUFNINO E; nas os cidadaos rcfcrcn Lucio c nc alandonarao ara auilia-lo. TAMOFA Scja rci, qual icu nonc, icu csriio. incrial. Porvcniura o sol sc cnana, quando voa una nosca? As aguias dcian quc os assarinIos canicn, scn ncnIuna rcocuaao con scu irinado alcgrc, ccrias dc quc con a sonlra dc suas asas odcrao rcduzi-los ao silcncio, quando lcn cnicndcrcn. Coisa idcniica 103 faras con csscs ronanos inconsianics. nino, cniao, incrador! Pois salc quc cu rcicndo cncaniar cssc Andrnico con alavras nais doccs c, no cnianio, nais faiais do quc a isca ara o cic ou, ara a ovclIa, o ircvo dc carvalIo. una na isca vai fcrir-sc; a ouira, cnacIada vcn a norrcr do cilo dclicioso. SATUFNINO Mas clc junio ao filIo, ccriancnic nao falara or nos. TAMOFA Caso Tanora a isso o conciic, falara dcccrio. Posso adular-lIc o ouvido cncanccido, cIcio dciando-o con roncssas aurcas. Tivcssc o coraao incugnavcl c surdo o ouvido, coraao c ouvido olcdicnics ninIa voz scrian. (A Eno.} Vai na frcnic; sc nosso cnlaiador. Dizc quc o rci arlancniar dcscja con o valoroso Lucio c narca o cnconiro jusiancnic na casa dc Andrnico. SATUFNINO DcscncnIa-ic, Enilio, Ionrosancnic dcssa nossa ncnsagcn. Sc clc, acaso, cdir rcfcns ara ficar iranquilo, clc quc diga qual cnIor dcscja. EMILIO Con zclo cunrirci vosso nandado. (Su.} TAMOFA Vou ja rocura dc Andrnico, o vclIo, ara, con ncus rccursos, convcncc-lo a fazcr quc sc assc dos gucrrciros godos o lravo 104 Lucio. E agora, anavcl incrador, fica dc novo alcgrc, sculiando o icnor cn ncus consclIos. SATUFNINO Vai convcncc-lo, cniao, c olicn lon ciio. (Sucn.} 105
ATO V Cena I
Puncc cto dc Honu. Funuu. Entu Lco con un cxccto dc godos, con tunIocs c Iundcus.
LCIO Cucrrciros valorosos, lons anigos, rcccli carias da grandiosa Fona, quc o odio rcflcicn quc ao nonarca voian c o dcscjo quc iodos icn dc vcr-nos. Por isso, lons scnIorcs, cono vossos iiulos o confirnan, rcvclai-vos aliivos c inacicnics dc vingar-vos das injurias sofridas. Por un dano quc Fona vos iivcssc ocasionado, aga irila odcis Iavcr agora. PFIMEIFO CODO Dravo rclcnio do ncliio Andrnico, cujo nonc ja foi avor dos godos, ora nosso conforio, cujos fciios alianados c fana scniicrna agou a ingraia Fona con dcsrczo ignoninioso. sc conosco ousado. Ircnos iodos aondc nos lcvarcs, cono alclIas arnadas, quc nos dias nais qucnics do vcrao o ncsirc lcva ara os rados floridos, c vingucno-nos da naldiia Tanora. 106 CODOS O quc clc dissc, iodo o ccrciio diz. LCIO Hunildcncnic lIc agradco c a vos iodos. Mas qucn cIcga conduzido or un alcgrc godo? (Entu un godo, conduzndo Auuo quc tuz nos Iuos scu o Io.} SECUNDO CODO Alio Lucio, afasici-nc das filciras ara vcr as runas dc un nosiciro; c quando os olIos cu fiava aicnio nuna casa assolada, ouvi dc suliio cIoro dc criana or dciras dc un nuro. Para la dirigi-nc; nas ncssa Iora a voz ouvi dc algucn quc rocurava dcsia nancira consolar a criana. Cala-ic, cscravo cscuro! En ncu socorro vcn c dc iua nac. Quc o colorido dc iua clc nao ic iraia a origcn. Sc a naiurcza ao ncnos ic iivcssc dado a cor dc iua nac, scr odcrias incrador. Mas quando o iouro c a vaca sao cor dc lciic, nunca o lczcrrinIo saira cono carvao. Quicio, vclIaco! Fica quiciinIo a!" Dcssa nancira, rcalncnic, consolava clc o ncnino Vou cnircgar-ic a un godo dc confiana quc, quando a salcr vicr quc iu nasccsic dc una alia incrairiz, Ia dc con zclo cuidar dc ii or causa dc iua nac." Ncssa aliuira, sacando ninIa csada, dc suliio o cguci c vo-lo irouc, orquc dclc iraicis cono quiscrdcs. 107 LCIO O godo, csic c o dcnnio cn carnc c osso quc a Andrnico rivou da nao valcnic, a crola quc fascinou os olIos da incrairiz, c aqui sc cnconira o laio roduio da luuria ardcnic dc anlos. Dizc-nc, cscravo dc olIo lranco. aondc rcicndias lcvar csia fuiura inagcn dc iua facc dcnonaca? Por quc nao falas? Cono! s surdo c nudo? Soldados, una corda! Pcndurai-o ncsia arvorc, c ao scu lado o lasiardinIo. AAFO Nao ioqucis no ncnino; c dc rcal sanguc. LCIO Mui scnclIanic ao ai, ara quc ossa scr lon. Princiro cndurai a criana, orquc clc vcja cono cla cscrncia, c assin sc aflija o coraao aicrno. Una cscada! (Tuzcn unu cscudu, nu quu Auuo c oudo u suI.} AAFO Nao naics, Lucio, a criana. Dc ninIa aric incrairiz a cnircga. Sc fizcrdcs assin, coisas nirficas ic coniarci, quc ic scrao nuiio uicis. Sc nao nc ouvircs, lcn; quc nc aconica scja o quc for. Dirci acnas isio. a csic c a naldiao solrc vos iodos! LCIO Fala. Sc nc agradar o quc disscrcs, viva cla ficara, cuidando cu rorio dc sua cducaao. 108 AAFO Sc ic agradarcs do quc cu disscr? OI! osso asscgurar-ic quc na alna Ia dc ungir-ic o ncu discurso, orquc falar rcicndo dc assassnios, violacs c nassacrcs, aios ncgros da cscura noiic, aloninavcis fciios, iraics, conjuras, vilanias, fraudcs icrrvcis dc sc ouvir, nas rcalizadas or nodo lasiinavcl. Isso iudo sculiado vai scr con ninIa noric, sc nao nc roncicrcs quc ncu filIo vivo coniinuara. LCIO Dizc o quc salcs. Proncio quc icu filIo fica vivo. AAFO Jura rinciro, quc a falar conco. LCIO Jurar! Por quc? Nao crcs quc Dcus cisia. Sc assin c, cono crcs nun jurancnio? AAFO Quc inoria quc cu nao crcia? assin, dc faio. Mas sci quc cs rcligioso c quc una coisa icns cIanada conscicncia, c quc das crcdiio a vinic ou irinia riios c noniccs saccrdoiais, quc cunrcs con lcn zclo. Eis o noiivo dc cigir quc jurcs; ois una vcz salcndo quc un idioia or un dcus iona suas lugigangas c a alavra nanicn or cla dada, ncssa lasc rcclano dclc a jura. Assin, icras dc nc jurar or cssc ncsno dcus ouco inoria qual scja clc adorado or ii c rcvcrcnciado, quc salvaras ncu filIo c o criaras. Caso conirario, nao ic dirci nada. 109 LCIO Juro clo ncu Dcus quc farci isso. AAFO Fica salcndo, cniao, logo dc incio, quc a incrairiz c a nac dcsic ncu filIo. LCIO OI nulIcr dc luuria insaciavcl! AAFO Ora, Lucio! isso foi acnas aio dc caridadc, junio con o quc ainda icras dc ouvir dc nin. Foran scus filIos quc naiaran Dassiano c, aos, violaran iua irna, lIc anuiaran as naos lrancas, a lngua lIc coriaran, cnfciiando-a da nancira quc visic. LCIO niscravcl! CIanas a isso cnfciiar? AAFO Ora, lavada foi, coriada, cnfciiada, icndo sido iudo isso ara os dois lclo lrinqucdo. LCIO OI! nonsiros cono iu, lcsiiais c larlaros! AAFO Fcalncnic, o guia cu fui do quc fizcran. Da nac lIcs vcio o csriio lascivo, iao ccrio cono Iavcr na ncsa o irunfo; nas a scdc dc sanguc foi conigo, arccc, quc arcndcran, iao vcrdadc cono aiacar un cao dc frcnic scnrc. Dcn, quc ncus aios rovcn quanio valIo. Aira icus irnaos ara a iraiocira cova ondc o coro dc Dassiano csiava. E ninIa a caria or icu ai acIada, icndo sido cu, ianlcn, quc cscondi o ouro dc quc ncla sc fala, conlinado 110 icndo iudo isso con Tanora c os filIos. Quc faio Iouvc, cn rcsuno, dc quc causa nao acIasscs dc dor, cn quc cu dciassc dc ionar aric aiiva? Usci dc fraudc ara a nao dc icu ai vcr dcccada, c, ao rccclc-la, rciirci-nc aric, cIcgando quasc a arrclcniar o ciio, dc iania gargalIada. Colocara-nc a csiar or un luraco da arcdc, quando a calca rccclcu dos filIos, cn iroco da nao dclc. Vi suas lagrinas c ri-nc ianio quc fiquci con os olIos nolIados cono os dclcs, c aos, no insianic dc coniar rainIa a lrincadcira, cla quasc norrcu dc ianio gosio, ao ouvir ninIa Iisioria divcriida, vinic lcijos nc dando cla nova. PFIMEIFO CODO Cono! Conias iudo isso scn ficarcs cnrulcscido? AAFO Sin, cono un cao ncgro, cono diz o rovcrlio. LCIO Nao ic scnics arrccndido dcssas vilanias? AAFO Sin, or nao icr dcz nil cono cssas fciio. Agora ncsno analdio o dia c crcio quc lcn oucos cacn dcniro do crculo naldiio cn quc cu dciassc dc raiicar qualqucr noioria infania, cono scja. iirar a algucn a vidaa, ou, quando ncnos, naquinar-lIc a noric, violar una donzcla ou dar a idcia ara ial fin, sol falso jurancnio conira algun 111 inoccnic fazcr carga, cnirc anigos scncar a odiosidadc, fazcr quc do alio caia c sc arrclcnic o rclanIo do olrc, s alias Ioras da noiic inccndiar ncdas c cclciros, ara aos donos griiar quc con suas lagrinas as cIanas aagasscn. Muiias vczcs dcscnicrrci dos iunulos os norios, colocando-os dc c, junio das orias dos anigos qucridos, jusiancnic quando a dor ja sc acIava quasc ciinia, na clc dos cadavcrcs gravando con ninIa faca, ial cono na casca das arvorcs sc faz, cn caracicrcs ronanos. Nao dcicis quc a dor sc ciinga, conquanio cu ja norrcssc". Ora! nilIarcs dc acs icrrvcis fiz con a ncsna calna con quc naio una nosca, nada Iavcndo quc ianio nc cnirisica cono a idcia dc nais dcz nil nao rcalizar cono cssas. LCIO Lcvai cssc dcnnio, sua noric dcvc scr rolongada; a forca, acnas, fora lranda dcnais. AAFO Sc Iouvcr dcnnios, dcscjo scr un dclcs, orquc viva no fogo cicrno a nc qucinar, conianio quc ao ncu lado vos icnIa la no infcrno, so ara vos aiorncniar scn ausa con ninIas invcciivas anargosas. LCIO Taai-lIc a loca; nao dcicis quc falc. (Entu un godo.} 112 CODO CIcgou, scnIor, dc Fona un ncnsagciro quc dcscja odcr falar convosco. LCIO Fazci-o cnirar. (Entu Eno.} Enilio, cs nui lcn-vindo. Quc noiicia dc Fona nos iroucsic? EMILIO Clorioso Lucio c vos, fidalgos godos, o incrador ronano vos sauda or ninIa loca. Por Iavcr salido quc cn arnas vos acIais, roc quc cn casa dc vosso ai convosco a falar vcnIa. Podcis cdir rcfcns, sc o dcscjardcs, quc vos scrao cnircgucs scn dclongas. PFIMEIFO CODO Quc diz o gcncral? LCIO Enlio, caso Saiurnino a ncu ai c ao iio Marco cnircguc scu cnIor, nao faliarcnos. Avanic! MarcIa! (Sucn.} 113
Cena II
Honu. Duntc do cusu dc Tto. Entun Tunou, Dcncto c uuo, dsuudos.
TAMOFA Con csia irisic c csiranIa vcsiincnia falarci a Andrnico, dcclarando-lIc quc cu sou a Vingana, la dc laio cnviada ara a clc nc agrcgar c dar alvio ao scu inconoriavcl sofrincnio. Daici logo no quario; dizcn quc clc sc fccIa a, a ccogiiar rojcios csiranIos dc vingana avorosa. Dizci-lIc quc a Vingana aqui sc cnconira ara a runa acclcrar dc iodos os ininigos dclc. (uuo c Dcncto Iutcn nu otu.} (Tto uuccc cn cnu.} TITO Qucn vcio criurlar ncu cnsancnio? Vosso lano c forar-nc a alrir a oria ara quc sunan ncus rojcios irisics, frusiro ficando iodo o ncu iralalIo? Mas csiais cnganados. Vcdc! Quanio fazcr rcicndo ja dcici fiado ncsias linIas dc sanguc, rcicndcndo rcalizar iudo o quc sc cnconira cscriio. 114 TAMOFA Tiio, so vin aqui ara falar-ic. TITO Nao, ncn una alavra; cono osso falar con graa, sc dc nao carco ara con o gcsio sullinIar a fala? Solrc nin icns vaniagcns. Foral Fora! TAMOFA Sc soulcsscs qucn sou, dcscjarias conigo convcrsar. TITO Nao csiou louco; sci nuiio lcn qucn cs; dc icsicnunIo sirva csic olrc coio, sirvan csias linIas da cor dc. sanguc, csics rofundos sulcos cavados clo sofrincnio; sirvan ianlcn dc icsicnunIo os dias inacalavcis, as csadas noiics, as dorcs infindavcis... Sin, conIco-ic crfciiancnic, cono scndo a nossa solcrla incrairiz, a odcrosa Tanora. Vcns iirar-nc a nao rcsianic? TAMOFA Salc, Ioncn irisic, quc nao sou Tanora; cssa c iua ininiga; cu, iua aniga. Sou a Vingana, cnviada clo infcrno ara alacar o aluirc corrosivo quc icns no cnsancnio, con dciar-ic lcnancnic vingado dos ininigos. Vcn, ois, saudar-nc ncsic nundo claro; falcnos solrc norics c assassnios. Nao Ia cscondcrijo, cscura cova, valc lrunoso, funda olscuridadc ondc sc cscondcn, inidos, o crinc sanguinolcnio, o dcicsiado csiuro. quc dc cnconirar nui facil nao nc scja. Scgrcda a iodos 115 ncu icrrvcl nonc, Vingana, c logo o crininoso ircnc. TITO s a Vingana, cniao, c fosic cnviada ara quc os ininigos cu ioriurc? TAMOFA Ela ncsna; assin, dcscc c vcn saudar-nc. TITO Un scrvio nc rcsia, anics quc cu dcsa. Ao lado icu o Esiuro c a Moric vcjo. Agora rova quc a Vingana cs ncsno. aunIala-os, ou assa con icu carro or cina dclcs, quc cu irci saudar-ic, dc cocIciro scrvir-ic, ara cn volia do glolo nos girarnos. Dois gincics aroriados arranja, ncgros, ncgros cono azcvicIc, ara vclozncnic icu carro vingador daqui lcvarcn c rocura assassinos cn scus aniros. Quando icu carro con as calcas dclcs csiivcr carrcgado, cniao cu salio ara corrcr junio das rodas cono criado Iunildc, dc c o dia iodo, dcsdc quc Hicrio sc alcc no lcvanic. Farci iodos os dias isso iudo, sc o Esiuro c a Moric, quc a csiao, naiarcs. TAMOFA Sao ncus ninisiros anlos, aconanIan-nc. TITO Sao icus ninisiros? Cono sao cIanados? 116 TAMOFA Moric c Esiuro. csscs noncs rccclcran or casiigarcn os culados disso. TITO Dcus londoso! cono clcs sc arcccn con os filIos da rainIa c iu con cla! Mas nos, Ioncns icrrcnos, icnos olIos cnganadorcs, niscravcis, loucos. Vingana agradavcl, nao dcnoro; vou ja falar-ic. E sc ic lasia o alrao dc un lado so, ncsic noncnio ncsno ic acriarci ao ciio. Dcso logo. (HccoIc-sc.} TAMOFA Convcn ao scu csiado concordarnos assin con scus caricIos. Con alavras aroriadas dai fora a qualqucr lano quc cu, acaso, invcniar ara alincnio dc sua faniasia ircsloucada. Convicio csia dc quc a Vingana cu scja. Una vcz ccrio dcssa idcia louca, dir-IIc-ci quc nandc algucn cIanar o filIo, Lucio, c, cnquanio o rcicnIo nun lanqucic, Ici dc fazcr quc sc discrscn iodos os godos inconsianics, ou ininigos scus, ao ncnos, fazcr dc iodos clcs. A vcn clc. Volio ao ncu acl. (Entu Tto.} TITO Ha nuiio icno csiou dcsanarado, c iudo or iua causa. Sc lcn-vinda, icrrvcl Furia, ninIa casa irisic. Foulo c Moric, a vos dois ianlcn saudo. Mas cono incrairiz c scus dois filIos vos arcccis! So falia ara.o gruo icrdcs convosco o nouro. Todo o infcrno 117 forncccr nao vos dc un ial dcnnio? Pois sci quc a incrairiz nao da un asso scn icr o nouro cn sua conanIia. Para a rcrcscniardcs con caricIo indiscnsavcl fora quc oliivcsscis scnclIanic dcnnio. Pouco inoria. sois lcn- vindos assin. Mas, quc farcnos? TAMOFA Andrnico, quc qucrcs quc faanos? DEMTFIO Mosira-nc un assassino, c logo o rcndo. QUIFO Mosira-nc un cclcrado quc violado iivcssc algucn, orquc o casiiguc logo. TAMOFA Mil sujciios nc nosira, quc ic Iouvcsscn fciio algun dano, ara quc os casiiguc. TITO Corrc as naldiias ruas da cidadc, c quando o Moric! acIarcs un sujciio arccido coniigo, naia-o logo, orquc c un assassino. Vai con clc, londoso Esiuro; c quando, or icu lado, cnconirarcs algucn quc sc arca niliio coniigo, ncu londoso Esiuro, naia-o. un violador c dc nulIcrcs. Paric no cncalo dclcs, ois na coric do incrador Ia una rainIa scnrc scguida or un nouro. Muiio facil ic scra conIccc-la, ois c iua coia crfciia, da calca aos cs. Infligc-lIcs, ic co, qualqucr 118 gcncro dc noric avorosa. ois nosiraran-sc crucis conigo c ninIa gcnic ioda. TAMOFA As iuas insirucs scrao cunridas. Anics, orcn, londoso Tiio, co-ic quc nandcs un rccado ara Lucio, icu filIo irilancnic valoroso, quc conira Fona iraz gucrrciros godos, c a un lanqucic o convida cn iua casa. Una vcz clc ali, rccisancnic cn icu fcsiin solcnc, Ici dc irazcr-ic a incrairiz c os filIos, o nonarca, iodos os icus ininigos, quc Iao dc, Iunildcs, a icus cs ajoclIar c sulicar-ic, odcndo iu dcscarrcgar cn iodos as irisiczas quc o ciio ic angusiian. Quc diz dcssc ccdicnic o alio Andrnico? TITO Mano Marco! Qucn cIana c o infcliz Tiio. (Entu Muco.} Marco, rocura icu solrinIo Lucio; cnconira-lo-as cnirc os valcnics godos. Da ninIa aric, dizc-lIc quc vcnIa falar-nc cn ninIa casa, aconanIado dos nais noiavcis rncics dos godos. Quc ondc csiivcr acanc scus soldados. O incrador c a incrairiz, lIc dizc, nun fcsiin ionan aric cn ninIa casa, dcvcndo Lucio vir, ara sauda-los. Sc anor nc icns, da-lIc o rccado ccrio; c clc quc faa iudo o quc ic dissc, sc a vida rcza dc scu ai idoso. MAFCO Farci iudo isso c voliarci dcrcssa. (Su.} 119 TAMOFA Agora vou cuidar dc icus ncgocios; conigo lcvo csics ncus dois ninisiros. TITO Nao, nao! Dcia conigo o Esiuro c a Moric! Do conirario, farci voliar o nano, confiando a Lucio, acnas, o vingar-nc. TAMOFA (u utc, uos Ios} Quc acIais, ncninos? Ficarcis con clc, cnquanio cu vou coniar ao ncu narido quc suriiu lon cfciio a lrincadcira? Ccdci ao scus caricIos, adulai-o, falai-lIc con lons nodos, cnircicndo-o aic ao ncu rciorno. TITO (u utc} FcconIco-os crfciiancnic, nuiio cnlora cnscn quc csiou fora do juzo. Hci dc aanIa-los cn sua roria arnadilIa, a csscs naldiios nasiins do infcrno c nac quc os s no nundo. DEMTFIO (u utc, u Tunou} Podcis sair, scnIora, scn cuidado, dciando-nos aqui. TAMOFA Sin, Andrnico; cuidar vai a Vingana dos casiigos quc irao ja rccclcr icus ininigos. (Su.} TITO Adcus, docc Vingana; csiou conicnic. QUIFO Dizc-nos vclIo. quc fazcr dcvcnos? 120 TITO Silcncio! Fcscrvci-vos nuiia coisa. Pullio, vcn ca! Vcn, Caio! Valcniino! (Entun PIo c outus cssous.} PDLIO Quc dcscjais? TITO ConIcccs csics dois? PDLIO Os filIos sao da incrairiz, Dcncirio, arccc-nc, c Quirao. TITO Ora, ora, Pullio! Esias nuiio cnganado, Moric c Crinc, c cono clcs sc cIanan. Por iudo isso, ncu gcniil Pullio, anarra-os; Valcniino, Caio, as rcsianics naos solrc clcs ondc. Susirar ja nc visics nuiias vczcs or csic insianic quc ora sc arcscnia. Anarrai-os, orianio, con lcn fora, c a loca lIcs iaai, sc roicsiarcn. (Su. PIo c os outos scguun uuo c Dcncto.} QUIFO Miscravcis, arai! Sonos os filIos da incrairiz. PDLIO Por isso ncsno vanos dar cunrincnio s ordcns rccclidas. A loca lIcs iaai, nao crniiindo quc ronuncicn una so alavra. Esias lcn rcso? Pondc fora nisso. 121 (Votu Tto cons unu ucu, c Luunu con unu Iucu.} TITO Vcn vcr, Lavnia; vcn. Esiao lcn rcsos os icus dois ininigos. Anarrai-lIcs a loca, nao dciando quc nc falcn. O Quirao c Dcncirio! Cclcrados! Eis aqui a fonic quc dciasics iurva con iodo o vosso lodo, o ancno csiio quc dcsirusics con vosso frio invcrno. Maiasics-lIc o narido; condcnados or cssc crinc foran scus dois nanos. Pcrdi una das naos or ncro cscarnio; cla, as duas, a lngua, c o quc c nais caro quc naos c lngua. a ura casiidadc, or vos roulada, nonsiros inicdosos! Quc odcrcis alcgar cn vossa dcfcsa, sc falar cu vos dciassc? Miscravcis! Inlorar graa o cjo nao vos crniiiria. Ouvi, landidos, dc quc nodo rcicndo casiigar-vos. Ficou-nc una das naos ara o cscoo coriar-vos ncsic insianic, cnquanio fia Lavnia nos dois coios a lacia quc aarar vai vosso culoso sanguc. Salcis quc vossa nac vcn lanqucicar-sc conigo, daqui a ouco, arcscniando-sc cono a Vingana, or julgar-nc louco. Ouvi-nc, cclcrados! Vossos ossos vou rcduzir a ocira, quc no sanguc nisiurada una asia nc fornca con quc una ioria aroniarci dc vossas calcas infananics, ara, logo, dizcr qucla rosiiiuia, vossa naldiia nac, quc, cono a roria icrra, dcvorar vcnIa os filIos. Essc c o lanqucic ara quc a convidci, scndo cssc o raio con quc cla vai fariar-sc. Pois 122 sc ninIa filIa sofrcu lcn nais quc Filoncla, nais do quc Prognc Ici dc vingar-nc agora. Prcarai as garganias. Vcn, Lavnia. (Dcgou-os.} Aara o sanguc, c, aos icrcn norrido, a ocira lIcs rcduzo os ossos iodos, orquc a nisiurc ncsic odioso lquido c as vis calcas coza ncssa asia. Vanos! Vanos! Quc iodos sc azafancn no arcsiar o lanqucic, ois rcicndo nais sinisiro dcia-lo c sanguinario quc o fcsiin dos Ccniauros. Carrcgai-os... Assin... Assin... Vou scr o cozinIciro, ara arranjar as coisas dc nancira quc, ao vir a nac, clcs csicjan ronios. (Sucn cucgundo os cuduuccs.} 123
Cena III
O ncsno. Puto du cusu dc Tto. Un Iunquctc cuudo. Entun Lco, Muco c godos, con Auuo sonco.
LCIO Tio, Marco, una vcz quc c da voniadc dc ncu ai quc cu rciornc ara Fona, or vos nc dcio guiar. MAFCO Cono nos iodos or ii, vcnIa o quc vicr. LCIO Dondoso iio, guardai o nouro larlaro, cssc iigrc dcvorador, dcnnio analdioado. Nao lIc dcis alincnio, acorrcniai-o aic quc scja conduzido frcnic da incrairiz, ara scrvir dc rova conira a conduia crininosa dcla. Tcno quc o incrador conira nos iodos runinc alguna insdia. AAFO Quc un dcnnio naldics nc scgrcdc c nc crniia soliar a lngua c ariicular iodo o odio vcncnoso quc o ciio nc angusiia. 124 LCIO Para iras, cao naldiio! cscravo infanc! ScnIorcs, ajudai ncu iio nisso. (Sucn os godos con Auuo; soun tonIctus.} O ioquc c indcio dc quc o rci vcn crio. (Entun Sutunno c Tunou, con Eno, scnudocs, tIunos c outus cssous.} SATUFNINO Quc ial? Ha nais dc un sol no firnancnio? LCIO Por quc noiivo cono sol ic julgas? MAFCO Incrador dc Fona, caro Lucio, inicrronci a fala. Esias qucrclas rcsolvidas icrao dc scr con calna. Esia ronio o fcsiin quc o cuidadoso Tiio arcsiou con un inicnio Ionroso, ara o anor, a concordia c o lcn dc Fona. Tonai vossos lugarcs, or olscquio. SATUFNINO Assin farcnos, Marco. (Soun oIocs.} (Entun Tto, ucstdo dc coznIco, Luunu con un ucu no osto, o ncnno Lco c outus cssous. Tto coocu os utos nu ncsu.} TITO Cracioso incrador, sois nui lcn- vindo. Dcn-vinda sois, rainIa icncrosa. Cucrrciros godos, salvc! Salvc, Lucio! Saudo a iodos. Muiio cnlora scja olrc a conida, Ia dc saiisfazcr-vos. Concai, or olscquio. 125 SATUFNINO Qual a causa dc vos vcsiirdcs, Andrnico, assin? TITO Para icr a ccricza dc quc nada Ia dc faliar ara condignancnic scrvirnos Vossa Alicza c a incrairiz. TAMOFA Mcu londoso Andrnico, nuiio graios vos ficanos or isso. TITO Vossas Honras rcalncnic o ficarian, sc soulcsscn quanio cn ncu coraao sc assa agora. Mcu nolrc incrador, rcsolvci-nc isio. Tcria roccdido con accrio o inciuoso Virgnio, ao dar a noric con a roria nao filIa, or icr sido nancIada, dcsonrada c dcflorada? SATUFNINO Sin, Andrnico, con accrio. TITO E as vossas razcs, grandc scnIor? SATUFNINO E quc a donzcla solrcvivcr nao dcvcria roria dcsonra ncn as dorcs rcavivar-lIc. TITO Foric razao, ossanic c dccisiva. Ecnlo, rcccdcnic, cnIor vivo ara quc cu, infcliz, o ncsno faa. Morrc, norrc, Lavnia, c o icu orolrio, con clc norrc o orolrio dc icu ai. (Mutu Luunu.} SATUFNINO Darlaro, dcsunano, quc fizcsic? 126 TITO Maici qucn nc dciou scn visia os olIos. Tao dcsgraado sou quanio Virginio, c nil razcs nais quc clc icnIo ara crcirar csic crinc. Ja csia fciio. SATUFNINO Cono! Ela foi violada? Eniao rcvcla-nos qucn foi o auior dcssc aio. TITO Vossa Alicza nao qucrcra concr? DcsdcnIa o inviic? TAMOFA Por quc naiar o ai a roria filIa? TITO Nao fui cu quc a naici, orcn Dcncirio con Quirao juniancnic. Aos Iavcrcn dcla alusado, a lngua lIc coriaran. Elcs, acnas, lIc fizcran isso. SATUFNINO Idc lusca-los; incdiaiancnic! TITO Ora, ora! Anlos csiao naqucla ioria con quc a nac dclcs icn-sc rcgalado, concndo, assin, a roria carnc quc cla ncsna cngcndrou. E ccrio, c ccrio; aicsia-o a onia aguda dcsia ninIa faca. (Mutu Tunou.} SATUFNINO Morrc, louco, or cssa aao naldiia! (Mutu Tto} LCIO Nao odc vcr o filIo ao ai sangranic, scn quc a rciriluiao dc nun insianic. (Mutu Sutunno. Gundc tunuto, O ouo 127 sc dscsu cn conusuo. Muco, Lco c scus utduos soIcn u uncu.} MAFCO Povo c filIos dc Fona, dc scnllanic crlco, quc csias norics discrsaran cono avcs quc dclandan sol o inulso dos vcnios icncsiuosos. crniii-nc quc vos cnsinc a rccolIcr dc novo nuna avcia o irigo ircsnalIado, nun coro so os arrancados ncnlros! Nao dcici-nos quc Fona sc iransfornc no scu rorio flagclo, ncn forccnos a cidadc, anic a qual ossanics rcinos sc icn curvado, a lanar naos violcnias cn si roria, ial cono o vil roscriio quc o alandono lcvassc ao dcscscro. Sc csics sinais dc gcada, csics ncus sulcos, icsicnunIas nui gravcs dc ccricncia rofunda c vcrdadcira, nao udcrcn vos induzir a ouvir ninIas alavras, (u Lco} fala, anigo dc Fona, cono ouirora fcz nosso anicassado, quando cn gravc discurso rclaiou ao irisic ouvido da aaionada Dido ioda a Iisioria daqucla noiic lasiinosa c rulra cn quc os grcgos asiuios surrccndcran o rci dc Troia, Priano. Fcvcla-nos o Sinao quc os ouvidos nos lurlou, ou qucn foi quc nos irouc a faial naquina quc roduziu cn nossa Troia, cn Fona, a fcrida inicsiina. Ncn dc cdra ncn dc ao icnIo o coraao, ncn osso dar forna a iodo o ncu quciunc anargo; afogada sc vc ninIa oraioria ncsias ondas dc lagrinas quc corian ninIas alavras, jusiancnic quando dcvcrian novcr-vos a cscuiar-nc, cnscjando-nc 128 vossa sinaiia. Aqui icndcs un cIcfc, clc quc conic iudo o quc sc assou, quc scu rclaio o coraao cn ranios vai dciar-vos. LCIO Ficai salcndo cniao, nolrc audiiorio, quc Dcncirio c Quirao, csscs infancs, os assassinos foran dc Dassiano, irnao dc nosso rci, icndo sido clcs, ouirossin, quc violaran nossa irna. Por scus crincs ncfandos nossos nanos foran dccaiiados, dcsrczadas dc nosso ai as lagrinas scniidas, solrc o icrcn rivado or cnlusic da nao lcal quc a causa dcfcndcra dc Fona cn ianias ugnas c os ininigos cnviara ara o iunulo. Por uliino, injusiancnic fui daqui lanido; vi conira nin fccIarcn-sc os orics, a cIorar fui culso da cidadc, ara, cnirc os rorios ininigos dcla cdir auilio, os quais cn ninIas lagrinas sinccras afogaran scus rancorcs, nos lraos, cono a anigo, rccclcndo- nc. Pois lcn, ficai salcndo quc cu, roscriio, fui quc conrci a salvaao dc Fona cusia dc ncu sanguc, icndo a csada do ininigo dcsviado dc scu ciio, con rccclcr iodo o ao ncsic coro. Janais fui fanfarrao, salci-lo iodos. As cicairizcs dc ncu coro, cnlora scjan nudas, aicsian quc o rclaio quc vos fiz c sinccro c vcrdadciro. Mas, dcvagar! Fcccio icr fciio una digrcssao nuiio grandc con lcnlrar-vos do ncu cqucno ncriio. Pcrdoai-nc; nas sonos olrigados a clogiar-nos, quando crio nao Ia cssoa aniga. 129 MAFCO MinIa c a vcz dc falar. Vcdc csia criana. Tanora a dcu luz; foi concclida or un nouro scn fc, auior rccuo consirador dc iodas csias dorcs. Essc infanc ainda csia con vida cn casa dc Tiio, c nuiio cnlora scja un rcrolo, confirnar odc quanio vos afirno. Julgai agora sc nao iinIa Tiio razao ara vingar ianios ulirajcs incnarravcis, quc uliraassan quanio suoriar ossa qualqucr scr Iunano. Agora quc a vcrdadc ioda ouvisics, ronanos, quc dizcis? Sc Iouvc cagcro no quc fizcnos, aoniai- nos ondc, quc dcsic ncsno onio cn quc nos vcdcs, nos iodos, os rcsianics Andrnicos, scn vacilarnos, dc naos dadas, vanos rcciiiar-nos dc calca laia, ara quc ncssas cdras oniiagudas arianos a calca c assin, dc ronio, onIanos fin a nossa olrc casa. Fonanos, rccli un sulicanic, quc cu c Lucio norrcnos ncsic insianic. EMILIO Vanos, vanos, ronano vcncravcl, cla nao irazc nosso incrador, sin, nosso incrador, Lucio, clc ncsno, ois o ovo conun, icnIo ccricza, vai aclana-lo con a naior rcsicza. FOMANOS Salvc Lucio, dc Fona o rcal scnIor! MAFCO (uos cudos} Idc irisic nansao do vclIo Tiio c arrasiai ara aqui o nouro 130 incrcdulo, ara quc condcnado scja a un gcncro dc noric sanguinaria c avorosa cono cna dc sua vida infanc. (Sucn os cudos.} (Lco, Muco c os dcnus dcsccn du sucudu.} FOMANOS Salvc Lucio, dc Fona o rcal scnIor! LCIO Fonanos, olrigado. So dcscjo vir a icr no govcrno o graio cnscjo dc dar rcncdio aos nalcs da cidadc, curando suas dorcs. Ccniil ovo, un noncniinIo, ainda, conccdci-nc quc un csado dcvcr a naiurcza dc nin agora cigc. Ficai longc; nas vos, iio, aqui crio, ara lagrinas scniidas dcrranarnos ncsic coro. Na loca fria, agora, un lcijo qucnic, (Hcu o cuduuc dc Tto.} csias lagrinas irisics cn icu rosio cIcio dc sanguc, as uliinas olscquias dc icu anado filIo. MAFCO A ncsna coisa icu nano Marco faz ncsscs icus lalios. lcijos or lcijos, lagrinas or lagrinas. E sc infiniia fossc a sona dclcs, iliniiada, iodos cu agara. LCIO Vcn ara aqui, ncnino; vcn c arcndc conosco a dcrrcicr-ic dc irisicza. Tcu av ic csiinava grandcncnic. Quanias c quanias vczcs solrc os joclIos nao ic unIa a danar, 131 caniarolava ara quc adorncccsscs, ajciiando-ic ara dornir no rorio ciio dclc! Quc dc Iisiorias loniias nao salia, rorias ara iua idadc dc alcgria! Cono filIo anoroso, assin, lcnlrado dc iudo isso, dcrrana algunas goias dc iua icnra fonic, quc a londosa naiurcza assin nanda. con os anigos ficarcnos, na diia c nos crigos. Dizc-lIc adcus; cnircga o coro icrra; dizc-lIc adcus c ic dcscdc dclc. MENINO AvozinIo, avozinIo! Qucn nc dcra icr norrido, conianio quc vivcsscis OI ScnIor! Inossvcl nc c dizcr-lIc qualqucr alavra, quc no incdc o ranio. Sc alrir a loca, cn lagrinas nc afogo. (Votun os cudos con Auuo.} PFIMEIFO FOMANO Pondc rcnaic s dorcs, Andrnicos, c a scnicna dizci do niscravcl quc foi o causador dcsias dcsgraas. LCIO Enicrrai-o aic o ciio, orquc fonc vcnIa a norrcr. Quc fiquc assin, raivoso, griiando or conida. E Iavcndo, acaso, qucn o socorra ou conaiao rcvclc, vcnIa a norrcr or isso. Essa c a scnicna. Cuidc algucn dc cnicrra- lo cono cu dissc. AAFO OI! or quc c nuda a raiva c surda a colcra? Nao sou criana ncdrosa, ara s laias oracs rccorrcr c, nuiio ncnos, ara nc 132 arrccndcr dos crincs fciios. Concicra ouiros, dcz nil vczcs iorcs, sc ossvcl nc fossc rcaliza- los. Sc cn ioda a vida fiz una aao loa, no fundo da alna, agora nc arrccndo. LCIO Agora o incrador alguns anigos daqui rcnovan, ara sculia-lo no iunulo dc scus anicassados. Mcu ai c ninIa irna dcosiiados vao scr na sculiura da fanlia. Quanio a cssa odiosa iigrc, cssa Tanora, nao icra riios funclrcs, ncn ranios, ncn dolrc nclancolico dc sinos or ocasiao do cnicrro. Nao; jogai-a ara asio das fcras c das avcs. Vida aninal icvc cla, scn icdadc; nao icrcnos con cla, assin, icdadc. Providcnciai ara quc scja logo fciia jusiia ncssc nouro infanc, fonic c origcn dc nossos nalcs iodos. Aliqucnos dcois iodo o cuidado no lcn-csiar do nosso grandc Esiado. (Sucn.} 133
coylcfi 2000 Fidcndo Casiigai Morcs
Vcrsao ara cDool cDoolsDrasil.con
__________________ Agosio 2000
Proilido iodo c qualqucr uso concrcial. Sc vocc agou or cssc livro VOCE FOI FOUDADO! Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS dircio na fonic. www.cloolslrasil.con