Kontabiliteti pr IMF: Bazat e Kontabilitetit pr Menagjer t Mikrofinancave

Prmbledhje

Praktikat m t mira ndrkombtare pr mikrofinanca sugjerojn q analiza e mir financiare sht baz pr operacione t suksesshme dhe t qndrueshme mikrofinanciare. Analiza kualitative financiare varet nga kualiteti i informatave t regjistruara t cilat do t analizohen. Kto informata n t shumtn e rasteve vijn nga sistemi i kontabilitetit, kshtu q informatat e kontabilitetit jan thelbsore pr t arritur qndrueshmrin.

Qllimet e Kursit

T kuptojm se si krijohen pasqyrat financiare T marrim njohuri fillestare pr Principet baz t kontabilitetit

Si mund t ndihmojn rezultatet e kontabilitetit menagjerin pr t identifikuar dhe analizuar problemet

Procesimin e transaksioneve t kontabilitetit T krijojm pasqyra financiare t cilat mbajn llogari pr humbjet e kredive, t ardhurat nga interesi, dhe fondet e donatorve T gjenerojm informata t dobishme pr IMF-n duke prdorur t dhnat nga kontabiliteti
3

ka sht kontabiliteti?
Kontabiliteti

sht proces i regjistrimit, klasifikimit dhe prmbledhjes s ngjarjeve ekonomike Prin drejt prgatitjes s pasqyrave financiare Ofron informata thelbsore t cilat ju mundsojn menaxherve t zgjedhin masat q do t ndrmarrin pr t ridrejtuar aktivitetet e ndrmarrjes q t jen sa m t prafrta me misionin dhe objektivat e planit t biznesit
4

Parimet baz t kontabilitetit n IMF:

Regjistrimi i dyfisht (Double entry) Ruajtja dhe kujdesshmria (Conservatism and prudence) Materialiteti (Materiality) Realizimi (Realisation) Prputhshmria (Matching)

Kontabiliteti i hyrjeve t dyfishta

Pasurit = detyrimet+kapitalii

do transaksion do t ndikoj te minimum dy llogari prbrenda pasurive, detyrimeve apo kapitalit.

Nse ekuacioni i kontabilitetit duhet t mbetet i barazpeshuar, do ndryshim n pasuri duhet t prcillet me ndryshim t njejt n detyrime ose kapital, ose nga nj ndryshim i barabart mirpo i kundrt (rritje ose ulje) n nj llogari tjetr t pasuris.

Konservatizmi dhe Kujdesshmria

Konservatizmi (ruajtja) nnkupton regjistrimi i transaksioneve financiare n mnyr q pasurit, t ardhurat, dhe prfitimet nuk jan t ekzagjeruara dhe detyrimet, shpenzimet dhe humbjet nuk jan t minimizuara. Qllimi sht q rezultatet financiare t prezentohen n mnyr korrekte.
7

Materialiteti

do rezultat material duhet t prezentohet ndaras n pasqyrat financiare. Rezultate materiale jan ato t cilat mund t ndikojn n vendimin ekonomik t prdoruesit.
8

Realizimi

Realizimi krkon q t ardhurat t njihen n periudhn e llogaritjes kur jan fituar, m mir se sa kur t merren t hollat e gatshme. Prcakton pikn kur t ardhurat njihen.

Prputhshmria

Organizata bn shpenzime pr t fituar t ardhura. Shpenzimet duhet t raportohen n Pasqyrn e t Ardhurave n periudhn e njejt kur t ardhurat jan gjeneruar.

10

Kontabiliteti Financiar kundrejt Kontabilitetit Menagjerial

Kontabiliteti Menagjerial
Prcjell dhe paraqet operacionet e projektuara dhe historike n hollsi, me qllim q t prdoret nga menaxhert T brendshm T hollsishme Historik dhe t Projektuar Format t hapur Ditore/Javore/Mujore/Tremujore, etj I vazhdueshm, Fleksibil Nprmjet (mjetet menaxheriale) Analiza dhe Veprimi

Kontabiliteti Financiar
Paraqet prmbledhjen e rezultateve financiare t operacioneve t kaluara pr audiencn e gjr. T jashtem Permbledhese Vetm historike Format standard Vjetore Prfundimtar, i sakt Raportim dhe brje publike

11

Tri shtjet kye t kontabilitetit q kan t bjn me IMF-t:

Baza e cash-it kundrejt llogaritjes akruale

Kontabiliteti pr t hyrat nga interesi

Kontabiliteti pr Grantet dhe Fondet Koncesionale
12

Baza e cash-it (t hollave te gatshme) kundrejt llogaritjes akruale

Baza e cash-it T ardhurat nuk regjistrohen ne kontabilitet deri sa t pranohen t hollat e gatshme dhe shpenzimet nuk regjistrohen ne kontabilitet deri sa t shprndahen t hollat e gatshme. Akrual Njeh transaksionet kur ato ndodhin pa marr parasysh se a kan kaluar t hollat e gatshme nga dora n dor apo jo. Sipas IAS (Standardeve Ndrkombtare t Kontabilitetit), pasqyrat financiare duhet t prdorin llogaritjen akruale. Gjithashtu thuhet se disa situata, si sht aftsia pr t mbledhur borxhet e kqija, krkohet t ushtrohet kujdes.
13

Kontabiliteti pr t hyrat nga interesi

Baza e t hollave te gatshme Regjistron t hyrat nga interesi kur t pranohen t hollat e gatshme. Kjo sht metoda m konservative apo m e kujdesshme kur interesi paguhet me secilin kst t kredis. Megjithat, nse interesi paguhet prpara, ather ekzagjeron t ardhurat e IMF-s. Akrual Regjistron t ardhurat nga interesi q jan t papaguara, por qe jane te maturuara.
14

Kontabiliteti pr Grantet dhe Fondet Koncesionale

GRANTET Nuk prfshihen n profit ose fitim t mbajtur nga operacionet. Regjistrohen ndaras n fitim/(humbje) n Pasqyrn e t Ardhurave dhe transferohen n Bilancin e Gjendjes si pasuri e dhuruar. KREDIT KONCESIONALE Kredit q i ipen IMFs me interes m t vogl se norma e interesit n treg. Regjistrohet ndaras nga kredit komerciale (n mnyr q t identifikohet subvencioni).
15

Pasqyrat Financiare
IMF-t zakonisht prdorin katr lloje t pasqyrave financiare:

Bilanci i gjendjes Pasqyrn e t ardhurave Pasqyrn e rrjedhs s paras Raportin e portfolios

16

Bilanci i gjendjes

Bilanci i gjendjes sht prmbledhje e pozits financiare n nj koh t caktuar. Paraqet burimet ekonomike t nj organizate dhe pretendimet ndaj atyre burimeve.
17

Pasurit - Paraqet far posedon organizata ose far i kan borxh asaj t tjert - Jan gjrat n t cilat organizata ka investuar fondet e saja me qllim q t gjeneroj t ardhura.
Detyrimet Paraqet se ka ka borxh organizata ndaj t tjerve. Kapitali Paraqet kapitalin e organizats. - Prfshin edhe kontributet n kapital nga antart tjer, investitort ose donatort, fitimin e mbajtur, dhe terpricn (surplus) e vitit aktual.
18

Mostr e Bilancit t Gjendjes

Pasurit
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. T hollat e gatshme dhe n bank Rezervat n bankn qendrore Investimet afat-shkurtra n tregjet e parave Porfolio i kredis (Rezervat pr humbjen e kredive) Pasurit tjera afat-shkurtra Investime afat-gjata Paurit neto fikse Gjithsejt pasuri

Detyrimet
10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. Llogarit e kursimit: t detyruara Llogarit e kursimit: vullnetare Depozitat e afatizuara Kredit: bankat komerciale Kredit: Baka Qendrore Kredit: T subvencionuara Detyrimet tjera afat-shkurtra Detyrimet tjera afat-gjata Gjithsejt prgjegjsi

Kapitali
19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. Kapitali i paguar nga aksionart plus antart Kapitali i dhuruar vitet paraprake, kumulative Kapitali i dhuruar viti aktual Fitimi/humbja e mbajtur e viteve paraprake Fitimi/humbja e mbajtur e vitit aktual Llogarit tjera kapitale Gjithsejt kapital GJITHSEJT DETYRIME DHE KAPITAL

19

Shembull se si funksionon hyrja e dyfisht

Efektet e transaksioneve n Bilancin e Gjendjes

20

Pasqyra e t Ardhurave

Pasqyra e t Ardhurave paraqet performancn financiare t organizats pr nj periudh t caktuar kohore. Prmbledh t gjitha t ardhurat dhe shpenzimet e psuara gjat nj periudhe t caktuar t llogaritjes. Institucioni prgatit pasqyrn e t ardhurave q t mund t prcaktoj fitimin apo humbjen (dallimi n mes t t ardhurave dhe shpenzimeve).

21

T ardhurat Interesi i fituar nga kredit e klientve Pagesat administrative t fituara nga kredit e klientve Interesi i fituar nga depozitat n bank, etj. Shpenzimet Kostoja financiare Shpenzimet administrative Provizionet nga kredit e humbura
22

Mostr e Pasqyrs s t Ardhurave

Interest Income Interest Expense

Gross financial margin

Loan fees Other income

Net financial margin

Personnel expense Administrative expenses Loan loss reserve expense Total Operating Expenses

Net Operating Profit / Loss

Non operational Income and Expenses Cash donations Other non-operational income Total non-operational expenses

TOTAL CONSOLIDATED PROFIT / LOSS

23

Krahasimi n mes t Bilancit t Gjendjes dhe Pasqyrs s t Ardhurave

Bilanci i Gjendjes sht nj fotografi e pozits financiare t organizats n nj periudh t caktuar kohore. T gjitha shumat pasqyrohen q nga themelimi i organizats. Pasqyra e t Ardhurave paraqet ngjarjet q kan ndodhur gjate nje periudhe raportuese (film).
24

Pasqyra e Rrjedhs s Paras

Pasqyra e Rrjedhs s Paras tregon se nga vijn t hollat e gatshme n institucion dhe si prdoren ato pr nj periudh t caktuar kohre.

IMF

25

Klasifikon rrjedhn e paras n operative, investuese dhe pr aktivitete financuese.

26

Aktivitetet Operative: shrbimet e ofruara (aktivitetet fitim-prurse). Aktivitete Investuese: shpenzimet q jan br pr burime me qllim t gjenerimit t t ardhurave dhe rrjedhs s paras n t ardhmen. Aktivitetet Financuese: burimet e marra nga pronart dhe burimet e kthyera te pronart, burimet e marra nga huadhnjet (afat-mesme ose afat-gjata) si dhe fondet e donatorve.
27

Raporti i portfolios

Raporti i portfolios prmban informata lidhur me huadhnjet dhe operacionet e kursimeve t nj IMF-je. Prmban shnime t sakta dhe me koh lidhur me kualitetin e porfolios. Zakonisht prmban edhe indikator tjer ky t performancs s portfolios (p.sh: shtrirja).
28

Marrdhniet n mes t Pasqyrave financiare

Bilanci i Gjendjes s vitit paraprak

Ndryshimet

Bilanci i Gjendjes s vitit aktual

Fitimi/Humbja Donacionet Humbjet nga Kredit Shvleftsimi

Fitimi / Humbja

Rrjedha e paras e vitit aktual

Sendet prve t hollave t gatshme

Pasqyra e t Ardhurave e vitit aktual

29

Si i trajton Kontabiliteti pr IMF fondet e donatorve dhe llogarit e kapitaliit (kapitalin e pronarit)

Pasqyra e t Ardhurave Fondet e donatorve trajtohen prfundi vijs T hollat e donatorve regjistrohen pas fitimit operativ neto.
30

Bilanci i Gjendjes Jan tri burime t ndara t kapitalit nga Pasqyra e t Ardhurave:

Fitimet/humbjet e mbajtuara t vitit aktual Donacionet e vitit aktual Llogarit tjera kapitale, prfshir edhe fitimin neto jo-operacional.
31

Cikli i Kontabilitetit
8. MBYLLJA Librat prgatiten pr ciklin e ardhshm 1. TRANSAKSIONI

2. DITARI
Transaksionet futen n ditarin e prgjithshm

7. DRAFT PASQYRA FINANCIARE Prgatiten Bilanci i Gjendjes, Pasqyra e t Ardhurave dhe Pasqyra e Rrjedhs s Paras

3. BOTIMI

6. MBYLLJA E T HYRAVE Pastrimi dhe mbyllja e llogarive t t ardhurave dhe shpenzimeve, transferimi n pasqyra

T dhnat nga ditari transferohen n libr t llogarive

4. BILANCI VRTETUES 5. PRMIRSIMET Prmirsimet bhen n mnyr q t prgatiten pasqyrat financiare Llogarit verifikohen, klasifikohen dhe balancohen

32

Hapi 1: Klasifikimi i Transaksioneve

Grafiku i llogarive

Ofron struktur pr regjistrimin dhe raportimin e t gjitha transaksioneve financiare t nj institucioni.

Klasifikon dhe vendos se cilat transaksione financiare mund t prcillen pr qllime menaxheriale dhe t raportohen n pasqyr financiare.
Transaksionet jan t organizuara ose si pasuri, prgjegjsi, kapital, t ardhura ose llogari e shpenzimeve.

33

Shembull: Grafiku i Llogarive

34

Hapi 1: Klasifikimi i Transaksioneve

Grafiku i llogarive

Ofron struktur pr regjistrimin dhe raportimin e t gjitha transaksioneve financiare t nj institucioni.

Klasifikon dhe vendos se cilat transaksione financiare mund t prcillen pr qllime menaxheriale dhe t raportohen n pasqyr financiare.
Transaksionet jan t organizuara ose si pasuri, prgjegjsi, kapital, t ardhura ose llogari e shpenzimeve.

35

Hapi 2:Futja e t dhnave n ditar

DITARI I PRGJITHSHM Ditari i prgjithshm sht:

Ditar i prditshm i transaksioneve Renditja e t gjitha transaksioneve n mnyr kronologjike Libri i t dhnave origjinale Shnimet mbi borxhet dhe kredit t shnuara n kolona, kolona e majt pr shnimin e borxheve, ndrsa kolona e djatht pr shnimin e kredive.
36

Hyrjet n Ditar

Prdoren pr t futur transaksionet n sistemin llogaritar.

Regjistron se sa secili transaksion ndikon n llogarit e pronave, prgjegjsive, kapitali, fitimit dhe/ose shpenzimit. Ka tri elemente (Llogaria-T)
37

Shembull Llogaria - T

Emri i Llogaris
Debi Kredi

38

Efektet e Transaksioneve t Llogarive n Bilancin e Gjendjes

Pasurit Debi
Rritet Saldo Fillestare

Kredi
Zbriten

Detyrimet dhe Kapitali Debi

Zbriten

Kredi
Rritet Saldo Fillestare

39

Efektet e Transaksioneve t Llogarive n Pasqyren e te Ardhurave

T Hyrat Debi
Zvogelohet

Kredi
Rritet Saldo Fillestare

Shpenzimet Debi
Rritet Saldo Fillestare Zvogelohet

Kredi

40

Hapi 3: Botimi (Posting)

Pas futjes s t dhnave n ditar, hapi tjetr n ciklin e kontabilitetit sht futja e t dhnave n librin e prgjithshm llogaritar (General Ledger).
Botimi sht procesi i kopjimit t informatave nga Ditari i Prgjithshm n Librin e Prgjithshm t Llogarive.
41

DITARI I PRGJITHSHM Ditari i Prgjithshm (General Journal) sht regjistrimi kronologjik i transaksioneve

Data 1 Qershor

Emri I llogaris dhe prshkrimi

Kapital fiks Kompjuter T holla t gatshme ( blerja e kompjuterit me t holla t gatshme )

Ref.

Debi

Kredi

Kapital fiks Motoikleta

T holla t gatshme Detyrim afat-shkurtr ( blerja e motoikletave me t holla t gatshme dhe kredi) T holla t gatshme Llogarit e kursimit T detyrueshme (mbledhja e kursimeve)

42

LIBRI I PRGJITHSHM I LLOGARIVE N t kundrtn, Libri i Prgjithshm i Llogarive sht regjistrim i transaksioneve i organizuar me numr t llogaris duke filluar me llogarit e pronave dhe duke prfunduar me llogarit e shpenzimeve
T holla t gatshme
Data Prshkrimi Debi Kredi

Llogaria Nr. 101

Bilanci

Qershor 1 3 31

Blerja e kompjuterit Blerja e motoikletave Mbledhja e kursimeve

Pasurit fikse
Data Prshkrimi Debi Kredit

Llogaria Nr. 116

Bilanci

Qershor 1 3

Blerja e kompjuterit Blerja e motoikletave

43

Saldoja fillestare

Bilancet e vazhdueshm barten prpara nga nj periudh n periudhn tjetr dhe paraqesin bilancin e llogaris, bilancin e gjendjes dhe pasqyrn e t ardhurave. do debi dhe kredi e regjistruar n llogarin e t hollave t gatshme paraqet pranimin e t hollave t gatshme ose pagesn me t holla t gatshme (identifikohen me an t hyrjeve n ditar). Shuma e t hollave n pronsi t organizats n nj periudh t caktuar (p.sh: 9 Gusht) sht bilanci i llogaris pr at dit. Bilanci i llogaris barazon dallimin n mes t borxhit total dhe kredive totale n llogari.
44

Llogaria e t hollave t gatshme dhe barazimi me gjendjen e llogaris bankare

N baza periodike (zakonisht baza mujore) gjendja e llogaris bankare duhet t barazohet me llogarit e regjistruara. Ky lloj kontrolli i mundson IMF-s t identifikoj dallimet n mes t t hollave t gatshme dhe gjendjes s llogaris bakare.
45

Hapi 4: Bilanci Vrtetues

Bilanci vrtetues prdoret pr t verifikuar q debit dhe kredit jan t balancuara (ather kur t gjitha t dhnat jan futur n ditar dhe jan botuar n Librin e Prgjithshm t Llogarive).

46

Bilanci vrtetues prgatitet nga:

1. Duke marr bilancet e llogarive nga Libri i Prgjithshm i Llogarive 2. Duke shnuar llogarit q kan me bilanc debitor n nj kolon dhe llogarit me bilanc kreditor n kolonn tjetr. 3. Totali i bilancit debitor

4. Totali i bilancit kreditor Totaling the credit balances

5. Krahasimi i shumave t bilancit debitor dhe bilancit kreditor. (Shumat duhet t jen t barabarta n mnyr q llogarit n Librin e Prgjithshm t Llogarive t jen t balancuara).

47

Hapi 5: Prmirsimet

Ather kur prfundon dhe balancohet Bilanci Verifikues, bhen prmirsime n mnyr q t regjistrohen transaksionet t cilat nuk jan regjistruar m hert. Pr shembull ktu prfshihen prmirsimet pr humbjen e kredive, zhvleftsimin dhe akrualet.
48

Rezervat e humbjes s kredive, provizionet, dhe humbjet apo shlyerjet e kredive (Write-offs).
Rezervat pr kredit e humbura Provizionet pr kredit e humbura Kredit e humbura apo Write Offs

Nj llogari e cila paraqet shumn e prafrt t principalit aktiv t cilin IMFja nuk pret ta rimarr ndonjher Pasuri negative n bilancin e gjendjes e cila e zvoglon portfolion aktive. (Prezentimi alternativ sht q kjo t paraqitet si prgjegjsi).

Shuma e shpenzuar n pasqyrn e t ardhurave dhe pasqyrn e shpenzimeve Rrit rezervat pr humbje t kredive

Ndodh si hyrje n llogari Nuk don t thot q t hiqet dor nga rimarrja e kredis Zvoglon rezervat dhe portfolion aktive

49

Hapi 6: Mbyllja e t Hyrave

Mbyll llogarit e t ardhurave dh shpenzimeve n fund t do periudhe t llogaritjes duke transferuar bilancin e tyre n llogarit e fitimit/humbjes s vitit aktual. Mbyllja prgatitet pasi q:

t prfundoj dhe t kompletohet Bilanci Vrtetues final

t lihet llogaria e t ardhurave me bilanc zero duke debituar llogarin dhe kredituar fitimin/humbjen e vitit aktual.
t lihet llogaria e shpenzimeve me bilanc zero duke kredituar llogarin dhe debituar fitimin/humbjen e vitit aktual.

50

Hapi 7: Draft Pasyra Financiare

Prgatitet Bilanci i Gjendjes, Pasqyra e t Ardhurave, dhe Pasqyra e Rrjedhs s Paras.

51

Hapi 8: Mbyllja

Librat prgatiten pr ciklin e ardhshm.

52

Faleminderit pr vmendjen

53