Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
CHINA
XuZhenghui
n宜inkang Zhou
Primera edició: febrer de 1997
Primera reimpressió corregida: octubre de 1997
Edició ì impressÌó:
Ser,却ei d巳 Publicacions
de laUniversitat Autònoma de Barcelona
Edifici A. 08193 Bellaterra (Barcelona). Spain
Imprès a Catalunya
3. Partículas .…,!二二…..ιH………..川..‘.………..……..…....二二…二……..………..……..…..\;飞.'乌儿
3. 1. Pa削
r甘
E此
tíi似cαωωu
灿时归
11
la挝se
臼stn
剧lC阳阳ral恼 臼s缸优: 的 , 地, 得, 所 •.•..•........... …••.....•....••.. …•........ ….23
e
3.2. Partículas verb阳:了,着,过...........~.................................................. 25
3 .3 .P缸配时as modal慌了,的,嘛,吗,呢-啊,吧.........….........…… H … .......27
4. Preposiciones.. .-................................................................. 33
4. 1. Funci6n de las preposicion臼...........................…...............…… ..............33
4.2. Uso de las preposiciones: 从,自,自从,朝,往,向,在,到,于,和,跟,
同,比,把,被,叫,让,给,替,按,按照,依,依照,据,根据,对,对于,
关于,至于,以,为,为了................…·……..…........……........……..., ......33
6品
4 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zhou
8. Números.... ….................…….......…........…….......….........………...................63
8. 1. Número entero y su numeraci6n......... ….........….......….......…........…… ...63
8. 1.1. Tipos de número entero .........….........… ...............;........................63
8. 1. 2. Numeración de cifras ....... .......…..................................….........…..63
8.2. Número decimal y su numeraci6n ..........................................................65
8.3. Número fraccionario y su numeraci6n ............ .............……..-.......… ........65
8.4. Número ordina1........................................................, ..............................65
8.5. Número aproximado.. ......….........................…… ......................................66
8.5.1. Uso de dos números consecutivos.. ….....................................… ..........66
8.5.2. Palabras que expresan aproximaci6n ................................… .........66
8.6. Observaciones sobre el empleo de algunos números .................… ............68
-吨
9. Nombres ...........................................................................刀
9. 1. Nombres generales ………………………………… ..........................................71
9. 1.1. Características del nombre ........….........… .....................................71
9. 1. 2. Afijos del nombre .......….............................................................. 71
9. 1. 3. Pa1 abras que pueden modificar al nombre ........….., ......................72
9.1 .4. Colocaci6n de las palabr描 que modifican al mismo nombre ........73
9.2. Nombres de orientaci6n y de posici6n situacional ……...............‘ ..............75
9.2.1. De tipo simple ............................................…..........… ...................75
9.2.2. De tipo compuesto ..................…......................… ..........................77
9.3. Nombres propios......... … .........................................................................79
9.3. 1. De persona乱 ..................................................................................79
9 .3 .2. De lugares.............. …........…........……..................…… .......................80
11. Adverbios ......................…~ ... ...... ...... . . . . . . . . ... . . . ........ "" . . . . . . . . . . .... "" . . . . . . .... . . . . ....…… ........93
11.1. Cl ases de adverbios y su uso ...................................… ...........................93
11.1.1. De grado........... …...........................….......................................93
11.1.2. De afirmación 0 negación .........……................….........… ............93
11.1 .3. De tiempo.. ….......… ...................................................................94
11. 1.4. De límite ........….............................................….........…….........97
11.1.5. De repetición 0 frecue配ia.........................................................97
11.1.6. De modo ....... ....... .............…........................… ...........................98
1 1.1.7. De tono .................…….........…..................................…...............99
11. 2.. Uso de los adverbios ...... .....….........…...........................… .................100
1 1. 2. 1.都.……........…................…......................………......……… .........101
1 1. 2.2. 就 y 才....………….........…………·…… .......................................102
13. Exclamaciones......................................................................................113
13. 1. Características generales.. ….........…...........................….........…...........113
13.2. Exclamaciones usuales........ ……................…........................… ............113
13.3. Uso peculiar de las exclamaciones .............................飞........… .............114
d岛
6 Materials XuZengh山, Minkang Zhou
19. Complementos......................................................................................147
19.1. Complemento resultati vo ..........................… ........................................147
19. 1.1. i., A qué afecta el resuItado.. …........……….................… .................147
19. 1. 2. Características sintácticas de las oraciones con complemento
resu 1tativo.... .......……..................……..........................… ...........148
重
ram缸ica china Materials 7
ι
r~泸
患脱雨的丰
8 Materials XuZengh山. Mi nkang Zhou
可
爱负
,1'
h
龟..
F
3ramática china
:r叶J j 疗 Materia)s 13
h血'oducción
La le鸣ua que tratamos ,. en chino se l1ama 双语旦旦旦J lengua de la nacion a1idad
旦旦, la m缸 numerosa entre 1部 56 que forman la naci6nchina, con un 93% de la
poblaci6n 阳'ta1. Como es la única lengua oficial paraωdo el país , se traduce como
<<lengua china>>. En Taiwan y Singapur se la denomina tambi臼华文 hu创创,
国语 guóyü 0 华语 huáyü (lengua china). La misma naciona1idad Han habla su
idioma de muy distintas maneras , princ!Qalmente en 10 fonol6gico , aunQue la
e:scritura 臼 única y unificada ya desde la dinastía Qin (221-206 a C). Dicho de otra
manera, elchino tiene siete grande~ dialectos que a su vez se dividen en
subdialecωs. Entre ωdos, el dialecωdel nor也 posee m缸 hablan缸sy ab町ca una
E百百言王tensMn geogr姐ca. Por otra parte , ~hino moderno se diferencla 血」
豆坐监Q; és阳 últlmo dej6 de usarse d因也 la d峰cada de los 20 , aunque sigue
均erciendo una inf1 uenda impo此an臼 ya que 1础。bras cl缸ic皑白t缸 escritas en esa
lengua. Otro nombre que se aplica a la misma lengua es 普通话 (pUtδnghu旬,
1.engua com由1 de la naciona1idad Han , cuya fonología es la del di a1ecωde Beijing,
cuyo vocabulario se basa_~n el del di a1 ecto del norte y cuya norma gramatica1_ se
origina a p哑tir de obras maèstras escritas en clûno moderno. Putonghua, la lengua
T百面ún , . aunque todavía se encuentra. en、 vlas de perfeccionamiento y de
popul缸izaci6n, ya tièÏÍeASU sistema fQD916gico , morfo16gico y sintáctico, de los
cuales trata esta gramáti<~a.
De cada diez hispanohablantes con quienes nos encontramos, nueve nos hacen
la misma pregunta: <<Su lengua es difícil , i.. verdad?>>.Y nosotros , sin dudarlo, les
contestamos 10 mismo:<<No , el chino no es más difíci1 que el español>>. 0 bien:
<<Para ustedes el chino no es más difícil que para oosotros el españoh>. Y 00
mentimos. En muchOs aspectos el chino es más senci1lo; por ejemplo , 1os nombres
ylos adjetivos no tienen cambios de género y número, 10s pronombres son igu a1 es
eii èualq旧ercas<>y 10S veroos no se cOIuugan oj en modos. ni' en tiempos. ni en
personas. Por otroî脯,且lengua común china posee elemenωs gramatical~sque
EEEen de sus correspOndientes españ.oIes. ωes como partícul邸, clasificádores y
14 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zh ou
Al guien ha dicho , con raz6n , que el aprendiz我je de una lengua extranjera debe
empezar por sus palabras vacías 0 gramaticales , pues son las m缸 usadas y las m缸
difíciles de entender, y como consecuencia ocasionan más dificultades. Con mayor
raz6n cuando se trata del chino , unaJengua aislante en la que las palabras vacías
juegan un papel decisivo. Para que .10s lectores tropiecen con menos obstáculos
durante la lec阳阻, adelantamos las palabras vacías a las llenas , rompiendo el orden
general en la clasificaci6n de palabras. Adem缸, con el mismo motivo ,
anteponemos determinadores a deterìninados , modificadores a modificados , etc.
Creemos -y deseamos- que los lectores podr创 sacar provecho de esta !i ramática
ζh且g siempre y cuando la lean paso a paso y en orden aunque conozcan pocos
carácteres chinos.
里
1.Morfemas
Con el tl己rmino morfema designamos a las unidades mínimas que componen una
palabra, revestidas de una forma fonética y un contenido significativo. Ejemplos:
发电站 Esta es una palabra compuesta de tres elementos: 发,电站. Estos
tienen una forma fonética, que se leen respectivamente 侣, diàn y zhån, y un
contenido semántico: 侣, producir; diàn, electricidad; zhàn, estación, y componen
Ia palabra fãdiànzhàn , estación eléctrica.
El morfema es eI elemento mínimo de la palabra , que no puede ser
segmentado en otros elementos significativos. Por 乓jemplo:
半导体 bàndãotT, semiconductor. De esta palabra,半 bàn (medi时, es un morfema
queya no se segmenta m缸, mientras que 导体 dãotï, no 10 es, pues aún puede
dividirse en dos elementos de significado: 导 d益o conducir y 体tT, cuerpo.
Desarrollamos este problema un poco más en cuatro aspectos.
1. 2. 1. Prefijos
a. 阿昌, para formar un nombre: 阿飞 ãfëi (vagabundo) ,阿妈 ãmã (mamá) ,阿
姨 ãyT(tía 0 niñera)
b. 第哇, para formar un número ordinal: 第一 dìyï (primero) ,第四 dìsì ,
(cua此时,第九 dìjiü (noveno).
16 Materials Xu Ze nghui , Mi nkang Zhou
1. 2.2. Sufijos
a. 子 zi , p缸a formar un nombre referido tanto a cosas como a personas: 桌子
zhuõzi (mesa) ,胖子 pàngzi (gordo 0 persona gorda).
1.2.3. Interfijos
a. 得 de, generalmente se usa entre dos verbos para expresar la posibilidad de que
la acc1õn que expresa el primer verbo dé el resultado expresado por el segundo:
昕得懂 tïngded凸 ng (comprender).
b. 不且丛 se usa entre dos verbos para expresar la imposibi1i dad de que la acciðn
del primer verbo dé el resultado expresado por el segundo: 走不动 z凸ubudòng
(no poder caminar más).
c. 一 yï, ~:e interpone entre un verbo duplicado para indicar que Ja accÌÓn es br也e:
歇一歇对邑yïxi邑 (descansar un ra时,笑一笑 xiàoyïxiào (d盯 una risa 0 sonrisa).
morfemas. Por ejemplo: 汉语 hànyu (Han lengua, lengua china) ,言行 yánxíng
(palabras y actos).
练习- Eiercicios 1
Segméntense en morfernas las palabras si son compuestas:
γ气 μcÚr :.L~'\k …
1. 珊珊垫主nhú (coral); hM.
2. 制地n (ámbar); 以~:一如IA 叫Ji. c .仇。如 clt\ I1~.叭
l 空
"
ï ‘ , .‘ ν
7. 英语 yïl咱嘲¥归U叩仙en耶
p 俨u盹U
g 山牛i恤ng阱
l怆e削则毗_ μt
J,以二飞 • ~且J已L手刊iωd、J
8 电冰脚箱 d伯陆叫 俨
n~
r~ng守陆
r咛俨
i陆
局ng
a 向 阳ge叫 乓 」同?队 h问飞£→ 卢卢叫
巾俨、o
d Lμ
飞飞以气比
'飞 )<ðÃ:~~卢, ω 以t flll\f"以
坷,
\../ 里
士
γ
、.-'
'-t. Palabras
Con el término <<palabra抽 queremos significar la entidad núnima p缸a formar una
oraci6n, 0 sea, la que puede servir de parte de oraci6n por sí sola.
θ
、、J
Palabras de dos sílabas" continuas
a. C00 Jas mjsmas cønsonantes:
踌躇 chóuchú , indecisd 呻 盼咐恬nfù , mandar a uno
、明/
含糊 hánhu , confuso 伶俐 línglì , listo
\..-'
KTm
m一m
n-
-旦
\..-' FL-U
c. Con distiotas consonantes
h
o mMO
仲U
兔恤
、-'
玻璃 bõli , cristal
与
ô
'-'
、....-'
Palabras de sílàba duplicada
Existen dos casos:
a. La palabra de sílaba duplicada tiene en general el mismo sentido que cada una
de las sílabas componentes que , a su vez , pueden ser una palabra independiente.
Ejemplos:
爸爸 bàba, papá 妈妈 mãma, mamá
、..-
Palabras onomatopéyicas:
\~
当 dãng , tan del martillo 哗哗 huãhu 昌, ruido de la corriente
K
啪啪啪 pãpã阂, sonido de disparos , palmadas
、、-'
d\
'--2.2. Palabras compuestas
En una palabra compuestaencontramos dos 0 más morfemas que se unen en
\./
determinadas formas es位uc阳rales.
飞
>
)
20 MateriaIs Xu Ze nghui , Mi nkang Zhou
E~sten dos grandes tipos 豆豆且且豆n: 佣tre un morfema yacío y uno lleno ,立
entre un morfema lleno y. otro también lleno. Unay otra forma de uni6n , a su vez ,
飞e dividen en subtipos.
一一-一一一
2.2.1. Composición de morfema vacío-morfema lIeno
Ya hemos hablado de estos dos tipos de morfemas y hemos dado algunos ejemplos
sobre afijos. Esos afijos se consideran morfemas puramente vacíos , que s610
funcionan como recurso gramatical. Ahora trataremos de otros afijos que , aunque
originalmente sean palabras llenas , conservan todavía algún significado semántico ,
si bien tienden a ser vacíos.
a. Çalp posici6n de prefijos (morfema vacío-morfema l1eno)
非:(fëi)(no)
非市fëicháng (no ordinario) , extraordinario
非金属 fëijïnshü (no metal) , metaloide
非正式 f邑 izhèngshì (no oficial) , extrωficial
总 t凸 n g)(general; tot必)
总茸言百ngll primer ministro 总数 zõngshù número toω
总统 z凸ngtõng presidente de un país
总工程师 zõnggõngchéngshï ingeniero general
b.C
斗皿posici6nde sufijos (morfema 11eno-morfema vacío)
员也埠。 (quien se dedica a cierto 位油碍。)
炊事员 chuïshìyuán cocinero 指挥员 zhThuïyuán mando
教员 jiàoyuán maestro 0 profesor
MVω
、lfglS
adn
AU H
AV
、Ja
飞度度
hF
a句
、 UAu
长度 chángdù longitud
怡
nAU AUaAU
、
HU
温度 wëndù temperatura
..........-二
b. Composici6n no yuxtapuesta
Entre los morfemas componentes de este grupo existe , de un modo u otro , la
subordinaci6n; en otras palabras , uno funciona como principal y el otro como
secundario.
(1) Modificador adjetival崎nombre modificado
火车 huõch岳(归ego-carro), tren 铁路 ti削 (hierro-camino) , ferrocarril
电灯 diànd邑ng (electricidad-lámpara) , lámpara eléctrica
大衣 dàyï (grande-chaql随时, abrigo 飞机 f岳ijï (volar-máquina) , avi6n
(4) Verbo-objeto
司机 s币 (manejar-máquina), conductor, ch6fer
失望 shïwàng (perder-esperanz时, desesperarse
安心 ãnxïn (tranquilizar-coraz6n) , tranquilidad
超群 chãoqún (sobrepasar-la masa) , sobresaliente
生气 shëngqì (producir乱ire) , airarse , enfadarse
22 MatériaIs Xu Zengh lÙ, Mi nkang Zh ou
(5) Sujeto-predicado
国营 guóyíng (estado-administrar) , estatal
地震 dìzhèn (tierra-estremecer) , terrem时0
人造 rénzào (persona-hacer) , artificial
手软 shöuru益n (mano-ablandarse) , fa1ta de decisión
眼红 yãnhóng (叶0-叫。), envidioso , irritado
自大 zìdà (uno mismo-grande) , arrogante
c. Composición de duplicación
人人 rém创 (persona-persona) , todas las personas
红红 hónghóng (rojo-rojo) , bien rojo
说说笑笑 shuõshuõ xiàoxiào (charlar , charlar-reír,陀的 charl缸 ri白ldose
干干净净 gãngãn jìngjìng (seco , seco拍npio. limpio) bien limpio
讨论讨论 tãolω 恼。1仙 (discutir-discutir) consultar entre todos
d. De abreviación
Como en el español , se usa mucho en el chino la abreviatura. Muchas son
ocasionales , pero otras han sido consideradas como p a1 abras compuestas. En la
mayoría de los casos , son el resultadò de abreviar una frase 0 un grupo de frases.
La abreviatura en el chino tiene dos formas fundament a1 es: la supresión y la
sintetización.
(1) Supresión: consiste en suprimir morfemas de una frase y combinar los restantes
para formar una palabra. Ejemplos:
、土改 tlígãi =土地改革 tlídì gãigé , reforma agraria
明末 míngmò= 明朝未年 míngcháo mònián , a fin a1es de la Din掘出Ming
科技陆~jì =科学技术 këxué jìshù , ciencias y tecnología
中共 Zhδnggòng =中国共产党 Zhõngguó gòngchãndãng , Partido Comunista
de China
练习二 Ejercicios 2
MalictE;JasMgmImpalabras:cldv U
秋千 'qiüqÎãn (columpio) 参差 cëncï (desigual) 非法倒 fã. (ileg a1)
,‘,
教员 ji?oyuán
'V
(maest时浓度 nQngdfJ (densi创)
- ~ 1\ ~"匾 u
语言 yb如 (le咿a)
···zau·
‘‘‘.E·E·-E
飞
, 日月 Y,阳
fly咐
沪&气』么街
H r2 坦e?J.
立.叫 A句
-.J\A 红花飞哈?ng叽飞飞驴ã (仍flo倪r 叫呻a均) 提曹
爷爷 y
阶 éy
归 e (归
abu
时I比elo
叫
时 时) 奶奶 n
咱远斟i阳
na副i (归abue
蚓
1陀ela
削 时) 哲学家 Z
泊:héx
均:u厄6
副
硝ji陆
ã (伺
filósωO旬)
S呼人 叫也
、,
(l
Gramática clùna Materia\s 23
呼事
3. P:缸tículas
Las p缸tículas constituyen una c1 ase de palabras propia de la lengua china. Nunca
se usan independientes sino unidas a otros vocablos , frases e, inc1 uso , oraciones y ,络
quizás por su posici6n anexa , se lean , en general , con tono 1i gero. Estas son las
características comunes a todas las partículas; sin emb盯go , de acuerdo con su
funci6n gramatical , se subdividen en los siguientes tres grupos: partículas
es町uctural饵, partículas verbales y par任culas modales.
3. 1.1. 的 de
La partícula 的 tiene dos funciones principa1 es: (1) se usa pospuesta a una palabra
o frase y antepuesta a un nombre 0 palabra sustantivada, haciendo que la palabra
que le precede funcione como su determinador adjetival; y (2) se usa pospuesta a
un nombre , pronombre, adjetivo 0 企ase convirtiéndola en 企ase sustantiva.
v
e
(2) Cuando el adjetivo sirve para expresar la pertenencia concreta de una cosa , se ;'.
usa 的.?
我们的军队 nuestro ej缸cito 胡安的宿舍 el dormitorio de Juan
w凸 mende jünduì Hú'ãnde sùshè
(4) Cuando una frase que contiene un verbo sirve p缸a explicar un nombre , se usa
的.
皇帝住的地方 新出版的书
huángdìzhùde dìfang xïnchübãnde shü
el lugar en que vive el emperador libros recién publicados
妹妹的衣服很漂亮, 姐姐的很一般。
Mèimeide yïfu h邑n piàoliang , ji益~jiede h邑 n yibãn.
El vestido de la hermana menor es muy bonito y el de la hermana mayor muy
normal.
3. 1. 2. 地 de
La partícula 地 se usa entre una palabra 0 frase y un verbo haciendo que su
precedente funcione como un adverbio que expresa el modo en que se realiza la
acci6n. Sin embargo, hay que resa1tar que no todos los adverbios que modifican a
la acci6n llevan de. Veámoslo en tres aspectos: (1) adverbio que modifica a la
acci6n y al sujeto a la vez , (2) adverbio que modifica al verbo y a su objeto , y (3)
adverbio que modifica solamente al verbo.
'4. bn 'eð"þ也~\, c-uanòo -una pànmra moòì fI ca al su)eto y al verbo a la vez , se trata 0
biende un adjetivo 0 bien de un participio , y sintácticamente se denomina
complemento mixto. En chino , tal papel es desempefiado porun adjetivo , un verbo
o una frase con la partícula 地 pospuesta. Ejemplos:
玛丽亚得意地说"我胜了" 0 María dijo autocomplacida:"Yo he ganado".
M恙。 yà déyìde shuã: "W凸白色ng le."
3.1.3. 得 de
Sirve para unir un verbo 0 un adjetivo a una palabra 0 frase que expresanel
resultado 0 grado de una acci6n.
小刘急得不得了. Xi ao Li u tiene muchísima prisa.
Xião Li ú jíde bùdélião.
飞,
3. 1. 4. 所 suo
Se sitúa entre el sujeto y un verbo transitivo formando una oraci6n adjetival.
Cuando el objeto del verbo es un nombre acompañado de la partícula de la frase
equivale a una oraci6n adjetival española que modifica al objeto; un caso diferente
es cuando el objeto está imp1ícito, entonces equivale a <<10 que ...>>.
你所说的问题已经解决了。 El problema que tú dices ya se ha resuelto.
NT su凸shuõde wèntí yijïng jiejué le.
她是广大观众所喜爱的演员。
Tã shì guãngdà guãnzhòng suõxì'àide yãnyuán.
Ella es una actriz a quien quiere el 缸nplio púb1ico.
3.2. 1. 了 le
La partícula 了 le , cuando se pospone a un verbo , denota:
a. una acci6n termìnada 0 realizada en un tiempo determìnado:
昨天下午,他们参观了北京大学。
Zuótiãn xiàwü , tãmen cãnguãnle B邑ijïngdàxué.
Ayer por la tarde el1 0s visitaron la Universidad de Beijing.
(2) Cuando aparecen verbos yuxtapuestos , y unidos por una conjunci6n, los que
preceden a dicha conjunci6n no llevan la partícula 了.
通过这次访问,巩固并加强了我们之间的友谊。
Tõngguò zhècì f画ngwèn , gõnggù bìng jiãqiángle w凸men zhïjiãnde yõuyì.
Mediante esta visita , se ha conso1idado y fortalecido la amistad entre nosotros.
3.2.2. 着 zhe
La partícula verbal 着 se pospone al verbo y especifica así la duraci6n de la acci6n
o el eStado expresado por él. Se usa principalmente en los siguientes casos:
a. Cuando equivale a un tiempo imperfecto en 臼pafiol.
姐妹俩愉快地唱着歌. Las dos hermanas cantan alegremente.
Ji邑mèiliä yúkuàide chàngzhe gë.
鲁班含着眼泪告别了师傅。
Lü Bãn hánzhe yãnlèi gàobiéle sh百u.
Lu Ban, conteniendo Ias lágrimas, se despidió del maestro.
3.2.3. 过 gu。
Lap缸tícula 过 se usa pospu臼ta a un verbo p缸a expresar que alguien ya ha tenido
cierta experiencia, diferenciándose así de 了 que subraya la realización de una
acción. Ejemplos:
这个电影我看过,但是我还想看.
Zhègè diànyTng w凸 kànguo, dànshì wö hái xiãngkàn.
Esta película ya la he visto , pero aún quiero verlaρtra vez.
我认识那个大夫,他给我检查过身体.
Wö rènshi nàgè d每ifu , tã 9邑Î Wi凸 jiãncháguo shên旺
Conozco a aquel m创ic(), ya que mehizpyn exaIÍlen físico.
来格拉纳达后,他只参观过大教堂.
Lái G岳lãnàdá hòu , tã zhT cãnguãnguo dàjiàotálig.
D臼de que llegó a Granada, sólo ha visitado la catedral. lFhRJ
3.3.1. 了 18
La partícula modaI 了, usada al final de una oración indicativa denota que 10 que
expresa la oración es un cambio, algo nuevo 0 anormal. No hay que confundirla
con 了 le verbal que denota la terminaci6n de una acci侃. Ejemplos:
3.3.2. 的 de
Se trata de la partícula modal 的 que va al fin a1 de la oraci6n indicativa y que sirve
p缸a reforzar la aflrmaci6n.
你的病会好的 Tu enfermedad sí puede c町缸se.
NTde bìng h川 häo de.
我是同意你意见的 Yo sí esωy de acuerdo con tu opini伽.
W凸 shì tóngyì nT yìjian de.
3.3.3. 嘛 ma
La partícula 嘛 se usa al final de la oraci6n indicativa para denot盯 que 10
expresado en la oraci6n es razonable, natural 0 16gico p缸a el hablante.
你们忙什么?等我一会儿嘛 o i, Por qué tenéis tanta prisa? Esperadme un
momento.
NTmen máng shénme? D邑ng wõ yihuìr ma.
你还榜着干什么?走嘛 i, Qué haces allí embobado? iVe阳 ya!
NT hái lèngzhe gànshénme? Zöuma!
3.3.4. 吗 ma
Se usa al flnal de la oraci6n indicativa para coilvertir1 a en una oraci6n interrogativa
genera1.
Gramática clúna Materials 29
3.3.5. 呢 ne
Es una partícula polivalente.
a. Se usa principalmente para formar interrogaci6n parcial e interrogaci6n
altemativa, con un tono desconcertado , incierto.
谁去呢? i., Quién irá?
Shuí qù ne?
<W' æl.
咱们去颐和园呢,还是去北海呢?
Zánmen qù Yíh岳yuán ne , háishi qù B每ih垣i ne?
l,Iremos al Palacio de Verano 0 al P a1 acio de Invierno?
e. Usada al final de una oraci6n condiciona1, suaviza el tono con que se habla.
你要是没时间呢,就别学英语了。
NT yàoshi méi shijiãn ne, jiù bié xué yïngyu le.
Si no tienes tiempo , no estuides ingl臼.
3.3.6. 啊a
Debido a la influencia que ejerce la sflaba precedente ,啊 tiene variedades tales
como 呀 ya,哇 wa ,哪阳,啦 la. Es plurivalente y sus principales usos son los
que siguen a continuaci6n.
30 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zhou
b. Aplicada al final de una oración interrogativa parcial , hace que el tono con que
se pregunta sea moderado.
她怎么不高兴哪? l,Por qué ella no está contenta?
Tã zénme bù gãoxìng na?
时间过得多快呀 jQué
rápido pasa el tiempo!
Shíjiãn guòde duõkuài ya!
3.3.7. 目巴 ba
a. Expresa ruego , mandato.
爸爸,让他出去玩一会儿吧。 Papá, d句 ale salir a divertirseun rato.
Bàba, ràng tã chüqù wán yïhuìr ba.
b. Denota proposici6n.
哎,明天咱们去故宫博物院吧。
Ai , míngtiãn zánmen qù Gùgõng bówùyuàn ba.
iEh! i., Vamos mañana al Museo del Palacio Imperial?
几点了?何塞大概已经到北京了吧?
JTdiän le? Hésài dàgài yijïng dào B品ijTng le ba?
;, Qué hora es? Quizás José ya habrá llegado a Beijing.
d. Denota aprobaci6n.
好吧,我也唱一个吧 Está bien , voy a cantar una tambi白1.
Häoba , wõ y邑 chàng yïgè ba.
e. Denota incertidumbre.
那个钟快了吧? ;, Estará adelantado aquel reloj?
Nàg色 zhòng kuàile ba?
,.(
练习三 Eiercicios 3
1. 最高的地方 肯定地说
2. 谁的地图 轻轻地摇
叮100
3. 一米五宽的汽车 形式主义地看问题
4. 当兵的哥哥 愉快地生活
、.-'
t.:-' Preposicio-
但s
t.-ì.. Función de 1部 preposiciones
、-' La funci6n de 1部 preposiciones 臼 introducir un nombre 0 una palabra sustantiva-
da como parte de la oraci6n para expresar tiempo , lug缸, objeto , causa, conformi-
、--
、圃-' dad, etc. Ejemplos:
、--
她从北京来 EUa viene de Beijing.
Tã c6ng B岳ijing lái.
、--
我弟弟生于一九三九年Mi hermano menor naci6 en 1939.
、--
Wödìdì shëngyú 'i可iüsãnjiü nián.
、--
她在家. 她在家学习.
Tã zàl jiã. Tã zài jiã xuéx í.
、--
、J
Ella está en casa. Ella estudia en casa.
、...,1
、d
Nï bT wö qiáng.
、旬-'
时 2. 1. 从 cóng
a. Expresa el punto de partida y frecuentemente se usa en combinaci6n con 到
、J dào, 0 con 往 wàng para denotar el punto final de la acci仙.
、.--
34M甜rials Xu Zenghui , Mi nkang Zh ou
4.~.2. 自 d
a. 自, al igual que 从, denota el punto de partida pero se usa en cornbinaci6n con
以 yT 。而由.
自古以来 desde la antigüedad hasta hoy
zì gO yT lái
b. Expresa el origen.
来自墨西哥的朋友 arnigos que vienen de México
Láizì Mòxïgë de péngyou.
4.2.3. 自从 zìc6ng
Expresa el tiempo , cuyo inicio parte del pasado.
自从他回到村子 desde que él volvi6 a la aldea
zìcóng tã huídào cünzi
4.2.4.朝 ch垂o
Denota la direcci6n en la que se va 0 se rnira.
我朝花园走去 Yo iba hacia el jardín.
W凸 cháo huãyuán z凸uqù.
一对石狮子朝东坐着.
Yïduì shíshïzi cháo dδng zuòzhe.
Unap征eja de leones de piedra están sentados rnirando hacia el este.
Gramátíca china Ma阳ials 35
4.2.5. 往 wàng
Denota la direcci6n en la que va aI guien 0 aI go.
列车往巴塞罗那开去 EI tren va a Barcelona.
Lièch邑 wàng Bãsàiluónà kãi qù.
4.l.6. 向 xiàng
a. Denota la diteeci6n.
向右一直走就到邮局了.
Xiàng yòu yTzhí zöu jiù dào yóujú le.
Siguiendo todo recto a la derecha, llega usted a Correos.
4.2.7. 在 zài
Denota el lugar y el tiempo en que se realiza la acci6n.
学生们在礼堂开会 bos estudiantelì ti~n~n una reuni伽 en el sa16n de acωs.
Xu å'shengmen zàl Iìláng kãih !Jì. 气步
4.2.8. 到 dào
Denota el punto final y se usa generalmente junto con 从 (Véanse los ejemplos de
从 cóng).
4.2.9. 于 yú
Denota el tiempo y lugar en que ocurre la acci6n.
毛择东生于一八九三年. Mao Zedong riaci6 en 1893.
Máo Zédõng sh岳ngyú yib司iüsãn nián.
4.2.1 1. 比 bï
Con 比 introducimos el objeto de la comparaci6n.
他汉语比我说得好. 且1 habla el chino mejor que yo.
Tã Hànyü shuδde bT wö hão.
4.2.12. 把 M
Ba sirve p缸a anteponer al verbo su objeto cuando 'se refiere a una cosa 0 una
persona determinada.
她把那件事忘了 El1a se 01vid6 de 'aquel asunto.
Tã bä nàjiànshì wàngle.
4.2.14. 给 g晶i
Denota el objeto indirecto de la acci6n.
我给你带一封信 Traigo una carta para ti.
W凸 gëi nT dài yï fëngxìn.
4.2.15. 替 tì
Denota el objeto de sustitución.
你替我向你父亲问好 Saluda a tu padre de mi parte.
NT tì wõ xiàng nT fùqin wènhão.
据报道,今年钢产量达五千万吨。
Jù bàodào, jïnnián gãngchãnliàng dá wüqiãnwàn dün.
Segúnla información , la producción de acero este año alcanza los cincuent
millones de toneladas.
他想去中国,至于行期还没决定。
Tã xiãngqù Zhõngguó , zhlyú xíngqT hái méi juédìng.
EI piensa ir a China; en cuanto a la fecha de p应tida, aún no se ha decidido.
4.2.19. 以 yï
Significa <<cOp!O>> , <<según>> , <<po f>>.
以家长的身份参加会议. Tomar parte en la reuni侃 como jefe de la familia.
YT jiãzhãng de shënfen cãnjiã huìyì.
4.2.20. 为 wèi
Denotael objeto , la fin a1idad 0 la causa de la acción.
为民众服务 Servir al pueblo.
Wèi mínzhòng fúwù.
如,.
4.2.2 1. 为了 wèile
Denota la finalidad.
为了核对一个数字,我翻了许多资料。
Wéileh岳duì yTgè shùzì , wõ fãnle xuduõ zi1i ào.
Para verificar una cifra. he consultado muchos datos.
练习囚 Ejercicios 4
Se负álense las preposiciones de las siguientes frases u oraciones:
1. 从那里往右 7. 收音机被他卖了.
2. 自左到右 8. 你给我买几本书来.
3. 关于这个问题 9. 我替你说吧.
4. 我向你学习. 10. 你朝~t走.
5. 何塞比李军高. 11. 我对你讲过多次了.
6. 你把灯关了。 12. 你这是为了什么?
-"\.. 『
}町句'
咽.-'
AWSL
ma ol
Idea general
-'
Las cO' njunci O' nes en clûnO' tienen sus hO' m61 O'gas en e叩afiO'I aunque nO' funci O' nan
exactamente de igual mO'dO' ni se clasifican igual. Segûn la naturaleza de la
,
-' relaci6n que establecen entre O' raci O' nes 0' entre elementO's de la O' raci6n , las
..,/ cO' njunciO' nes se dividen en: cO'pulativas , alternativ筒, cO' ntinuativas,' prO' gresivas ,
,./ causales , hipotéticas ,' cO' ndici O' nales , adversativas y t} nales. Sin embargO', nO' nO's
,./ interesa aquí su clasificaci侃.八
Algunas cO' njunci O' nes se usan en c O'rrelaci6n cO' n ciertO' s adveCbi O' s , pO'r
~
ejemplO':
,./
如果你去,我也去. Si tú vas , yO' iré también.
Rúguõ nïqù , wö y邑 qù.
-'
,..,
En este èjemplO', rúguö equivale al si cO' ndicional espafiol, y se puede omitir
sin que la O'raci6n cambie el ~~ntidO': Ni qu wo ye qu. Sin embargO', el adverbi O' y画
睛,
nO' se puede O'mitir. 吼
'"" Además ,' algunas cottjunciO' nes sO' n preposiciO' nes al mismO' tiempO'. Por ejemplO',
.;" en <<Preposicion伽 ya hemgs tratadO':和,跟,与,同, que 由lO'tan compañía O' rela-
.J ci6n.
"..,
apL203
二 2. 1.
SO' n cO'乓junciones que enlaz钮, de mO'dO' copulativO', palabr部.吗emplO's:
吁:
-
.,/
234吕立422长的两条河· 山 川?在 (337A
Chángjiãng hé Huánghé shì Zhõngguózuì chángde liãngtiáo hé. tIi‘~
El río Changjiang y el ríO' Amari110 sO' n los dos ríos más largO's de Clûna.
晴,
我为他感到幸福和骄傲 Me sientO' feliz y orgullO'sO' por él.
圈~
WÖ wèi tã g~ndào xìngfú hé jião'ào.
,..,
,~,. þ ,.1协叹
...-' 昨天他买了一本西汉辞典和一张中国地图.
..-'
Zuótiãn tã mãile yib邑n xihàn cídiãn hé yïzhãng Zhõngguó dìtú.
Ayer él cO'mpr6 un dicciO' nap.o espafiO'l-clûnO' y un mapa de Clûna.
叫',Æ/.ò.. J)ω叫‘ñ-
,..,
b 与帅,跟 gën ,同 tóng
FunciO' nan de igual mO'dO' que 和, s610 que 与臼 típica dela lengua literaria,跟 se
.J
..r'
usa sO'bre todO' en el norte del país, y 同 en el centro.
,..,
,..,
c. 及 jí,以及 y~í (así cO' mo)
-' Se usan para. .enlaz缸 más de dos elementO's (no monO'sil~bicO's) y se anteponen al
,.., penúltimo elemento, que generalmente tiene menO' s impO'rtancia que lO's anteriores:
图书、标本、仪器及其它 Li bros , mu部位蹈, ap缸aωs Y O'tros.
..; Túshù , biãob邑n , yíqì jr q位ã.
,./
代表团团长以及部分团员和工作人员
Dàibiãotuán tuánzhãng yljí bùfen tuányuán h岳 gõngzuò . rényuán.
Jefes de las delegaciO' nes así cO' mO' parte .de delegadO's y persO' nal de trabajO'.
J
...
圈~
.;"
40 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zhou
d. 既 p y片.h..队与〉
Se usa en correlaci6n con el adverbio 又 yòu 0 也 ye, para enlazar dos cosas que
existen al mismo tiempo.
他既聪明又用功. 垂1 es inteligente y afanoso.
Tã jì cõngming yòu yònggõng.
Y""
我们既要学好中文,也要学好西班牙文。
Wömen jl.yào xuéhäo zhõngwén , y岳yào xu岳häo xibãnyáw创.
Debemos asimilar tanto el chino como el castellano.
你要么学文学,要么学历史,但不适合学经济。
NIyaome xue w6nxu 岳, yàome xué 1沁 hT, d守n bb shjh6x 曲同 gj ì.
o estudias literatura 0 historia, pero no te conviene estudi 缸 econoIIÚa.
c. 还是 háishi
Significa <<0>> pero se usa en oraciones interogativas.
你(还是)上午去,还是下午去? Irás por la maiiana 0 por la tarde?
NT (háishì) shàngwu qù , háishi xiàwu qù?
,
5.2.3. 以致 yTzhì ,于是 yúshì
Estas dos conjunciones se consideran consecutivas. De las dos oraciones que
enlazan , la precedida por la conjunci6n expresa la consecuencia de la acci6n
anteríor.
政府允许发展个体经济,于是一批私人企业诞生了。
Zh 色 ng fU yunxu fãzhãn. gètT jïn 创 ì , yúshl yïpï sïrén qTyè dànshëng le.
EI gobiemo permite el desarrollo de la economía privada, y como consecuencia, ha
nacido un contingente de empresas privadas.
这场雪那么大,以致全市交通中断了两天。
Zhèch 益 ng xu 邑 nàme dà , yTzhlquánshì jiãotõng zhõngduàn le liãngtiãn.
La nevada ha sido tan grave que las comunicaciones de toda la ciudad se han
interrumpido durante dos días.
iramática china Materials 41
b. 而且 érqi邑
读书是学习,使用也是学习,而且是更重要的学习 I >>
Dúshü shì xuéxí, shTyòng y色shì xu岳xí, érql画 shì gèng zhòngyàode xuéx í.
Leer es aprender; practicar también es aprender, y, además es una forma más
importante de aprender.
c. 况且 kuàngqi岳阳; además)
Generalmente se usa en combinación con el adverbio 又 yòu.
北京那么大,况且你又没有他的地址,很不容易找到他。
B询问 nàmedà , kuàr旧制 nT yòu méiyõu tãdedìzhT, h胁。 róngyì
zh益odào tã~
Beijing es tan grande , y además no tienes su dirección , te será muy difícil
encontrarlo.
今天地里活多,所以他下午不回家了。
Jïntiãn dìli huó duõ , su凸yT tã xiàwií bÙ huíjiã le.
Hoy en el campo hay mucha faena , y por eso él no volverá a casa esta tarde.
因为今天地里话多,下午他不回家了。
Yïnwèi jïntiãn dìli huó duõ , tã xiàwií bù huíjiã le.
Como hoy hay mucha faena en el campo, él no rçgresará a casa esta tarde.
他事先作了许多调查研究,因此得出了正确的结论。
Tã shìxiãn zuòle xuduõ diàochá yánjiO , yTncT déch Ole zhènquède jiélùn.
Ha hecho muchas investigaciones y estudios , por eso ha obtenido una conclusi6n
correcta;
不管你怎么说,我也不允许你作这件事。,
Bùguän nr z邑nme shuõ , wö y邑 bù yunxu nT zuò zh剖 iàn sh ì.
Digas 10 que digas , de ninguna manera te permitiré hacerlo.
假如前年修了水库,今年水稻就不会干死。
Jiärú qiánnián xiüle shuìkù , jïnnián shuTdào jiù bùhuì gãnsT.
Si hace dos afios se hubiera construido el embalse, este a鱼o el arroz no se habría
perdido por sequía.
星期天你如果不用摩托车,借我用一天。
Xïngqïtiãn nT rúguö bùyòng mótuõch岳, ji色 w凸 yòng yïtiãn.
Si el domingo no vas a usar la moto , prést创nela el día entero.
b 可是 k邑shì
Tambi臼 suele usarse en correlación con 虽然.
这个地方(虽然)不大,可是风景很美。
Zhègè dìfang suïrán bùdà, kêshì fëngjTng h吕n m邑i.
Este lugar no es grande , pero tiene un paisaje maravi1loso.
c. 不过 bùguò
Denota que 10 que dice la oración afecta , impide 0 justifica 10 dicho en la oración
antecedente.
这篇文章写得不错,不过长了一点儿。
Zhèpiãn wénzhãng xi品de bùcuò , bùguò chángle yïdiãnr.
El artículo no está mal escrito, pero es un tanto largo.
哪怕你再有本事,你一个人也是干不了的。
Nãpà nT zàiy凸u benshì , nT yig曲én y邑shì gànbùliåo de.
Aunque 阳vieses mucho talento , tú solo tampoco podrías hacer1 o.
就是我爸爸,没有准许也不能进去。
Jiùshì w凸 bàba, méiyöu zhunxu y邑 bù néng jìnqù.
Aunque fuese mi padre, tampoco podría entrar sin permiso.
快告诉我吧,省得我着急。
Kuài gàosu w凸 ba , sh邑ngde wö zhá叫í.
Dímelo ahora mismo , para que no siga inquieto.
练习五 Eiercicios 5
En las siguientes oraciones , díganse cuáles son las conjunciones:
1. 煤、铁和石油都很丰富.
2. 要么去打球,要么去拍子泳,别在房里坐着。
3. 电影我看了,而且看懂了。
4. 因为忙,所以没给你写信。
5. 既然你累了,就体息一会儿吧。
6. 不管天气多坏,我也要试一试。
7. 只有老李来,这事才能解决。
8. 只要你这样刻苦学,一定能学好汉语。
9. 我要是你,就去中国了.
10. 虽然很难,但是我很喜欢。
1 1.即使大家一起干,今天也完不了。
12. 我带你去吧,免得你走错路。
Materials 45
j;lJ. Adjetivos
Los adjetivos son aquellos t由minos que se aplican a1 nombre para calificar 0
determinar e1 objeto designado por él.
6. 1. Formas. estructurales
Son diversas ]as formas de adjetivos , y nosotros vamos a considerar principa]es las
cuatro que siguen a continuaci6n.
6. 1.1. 如1onosílabos
大俑, grande 小 xião , pequeño 红 hóng , rojo 白 bái , blanco
6. 1. 2. Bisílabos
Debido , quiz缸, a 1a evoluci6n estructural de 1as palabras , este tipo de adjetivos
superan en número a ]os de cua]quier otro tipo.
伟大 w邑idà, grandioso 渺小 miãoxião, insignificante
美丽 m制, bello 丑陋 chöulòu , feo
-,现
6.2. Duplicación
En chino, muchos adjetivos se usan dup1icados sin que produzcan gran cambio de
sentido. Esta duplicaci6n se distingue en tres formas:
6.2.1. Los monosilábicos se duplican de la forma AA
长 cháng, largo 一长长 chángcháng; 高 gão, alto 一高高 gãogão
hvaz &Eth--
U 剧
'呻
l
马虎 mãhu, negligente -- 马里马虎 ‘
6.3. Colocación
Puede haber tres tipos de colocaci6n: adjetivos antepuestos , adjetivos pospuestos y
adjetivos con c6pula.
5 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zh ou
b. Con ligaz6n de 的 de
Adjetivos antepuestos al nombre seguidos de la partícula 的 de , sirven para
describir el objeto designado por el nombre.
乱蓬璋的头发 火红的太阳
luànpëngpëngde tóufa huõhóngde tàiyáng
cabel1 0s desgreñados sol rojo como el fuego
诚实的农民 重要的政策
chéngshíde nóngmín zhòngyàode zh 色ngc色
campesino honesto políti c'aS importantes
斯斯文文的姑娘 焦黄焦黄的长脸
sïsïwénwénde güniang jiãohuáng jiãohuángde chángliãn
chica gentil largo rostro seco y amarillento
长长的眉,大大的眼,高高的鼻子
chángchángde méi , dàdàde yãn , gãogãode bízi
cejas largas , ojos grandes , nariz alta
b. Justificación
Los adjetivos de las formas 1 y 2 irán precedidos de un adverbio que exprese SI
intensidad.
我们的宿舍很干净,今天不打扫了.
W凸 mende sùshè h邑 n gãnjì 吨, jïntïan bù dãsfiole.
Hoy no limpiamos el dormitorio , pues está muy limpio.
Gramáùca china Materials 47
屋里乱瞧瞧的,他不能专心读书.
Wüliluànhõnghõngde , tã bùnéng zhuãnxïn dúshù.
En la casa hay mucho ruido y él no puede concentrarse para leer.
c. Explicación
El adjetivo pospuesto al nombre también puede servir únicamente para explicar
algo sobre el objeto designado por él. En este"caso , se trata generalmente de
adjetivos de las formas estructurales tipb del 1 y 2 , què van duplicados 0
precedidos necesariamente de> un adverbio de intensidad aunque algunas veces 臼te
no funcione realmente.
广场上人非常多 , i _ En la p1aza 1)町 muchísima gente.
Guãngchãngshang 的n fêicháng duõ.气
这屋子干干净净.
Zh包 wüzi gãngãnjìngjìng.
Esta habitación está muy limpia.
妻'川
我M
子 -P
Mi esposa 我是你的妻子 o Yo soy tu esposa.
W凸 shì nTde qïz i.
Los adjetivos de las formas estructurales del tipo 3 y 4 Y los de forma duplicad~
no se situan en el grado positivo , pues en cierto modo ya tienen una connotaci6r
de grado. Por ejemplo: 亮晶晶 liàng jïngjïng (muy brillante),雪白 xu邑bái (mu)'
blanco) ,小小年纪 xiãoxi益。 niánjì (de muy poca edad).
这本词典比那本词典厚庐点儿。
Zh色b邑n cídiãn bi nàb邑n cídiãn hòu y础iãnr.
Este diccionario es un poco más grueso que ése.
他的第二部小说还没有第一部好。
Tãde dì 毛 rbù xiãoshuõ hái méiy凸u dìyìbù hão.
Su segunda novela no es tan buena como la primera.
b. Superlativo absoluto
El superlativo absoluto se forma anteponiendo al adjetivo uno de los siguientes
adverbios: 很,非常,特,特别,十分,万分,极其,极度,绝对,格外.
(1) 很高 h岳n gão , muy alto
很重要 h吕n zhòngyào muy importante
(2) 非常坏 f邑icháng huài muy malo
非常精确 fêicháng jïngquè muy preciso
(3) 特大也dà muy grande
特别可笑 tèbié 胎xiào muy ridículo
(4) 十分满意 shíf趴 mãnyì eompletamente satisfecho
万分幸福 wànfënxìngfú sumamente feliz .
(5) 极好 jíhão extremadamente bueno
极其聪明 jíqí cõngming extremadamente inteligente
极度疲劳 jídù p i1áo extremadamente cansado
(6) 绝对一致 juéduì yïzhì absolutamente unánime
(7) 格外美丽 géwài m邑iIì excepcionalmente hermoso
.....
E一
·EE--
DIZVLc-
--
正。一
练习六
1. 桌子很干净. 上海是中国最大的城市.
2. 王军跟国华一样高了。 父亲对儿子的表现十分满意。
句100
3. 马德里比塞维亚大. 三年后重到北京感到格外亲切。
4. 这个教堂不如那个古老。 我比谁都幸福.
Gramática china Mateñals 51
三座房子 三排房子 电3
(2) 副 fù se a抖ica a cosas que forman un conjunto con un número deterllÚ nado de
piezas.
三副手套(耳环,眼镜,拍子) tres p缸臼 de guantes (pendient邸, ga臼s, raquetas)
sãn fù shõutào (邑rhuán , yã叫ìng , pãizi)
(3) 串 chuàn sarta, aplicado a cosas unidas en forma de una sarta, ya sea de forrna
artificial 0 natural.
一串葡萄 一串珍珠
yïchuàn pútáo yïchuàn zhënzhO
un racirno de uvas una sarta de perlas
(4) 伙 huõ banda de personas que generalmente se dedican a acti vidades contra
las leyes.
一伙土匪(强盗,小偷,扒手) una banda de bandidos (saIteadores , ladrones ,
rateros)
yiñu凸tOf岳i (qiángdào , xiãotδu , páshõu)
(5) 捆 kì:í n haz de cosas delgadas atadas y generalmente de mayor tamaño que 束
shù.
一捆稻草(麦秸,柴,草) un h缸 de paja de arroz (p时 a de trigo , le旬,趾e由a)
yik ì:í n dàocão (màiji昌, chái , cão)
ce
(3) 册 volumen, tomo: ,(
四千册西语书 '教材第三册
sìqiãncè xïyushü jiàocái dìsãncè
Cuatro mil volúmenes en 臼pañol EI tercer tomo del manual
(4) 道 dào usado p缸a cosas situadas en líneas. 可 emplos: 缝恰ng (griet时,防线
fángxiàn (1íneas de defens时, 堤坝 dibà (dique) ,墙 qiáng (mur时,题 tí
(pregunta de examen) , etc.
(f) Para astros y algunos terrenos topográficos. Por ejemplo: 太阳 tàiyáng (sol) ,
月亮 yuèliang (1una) ,湖hú (lago) , LlJ头shãntóu (cumbre) , etc.
lIaterials Xu Zengh凶,Mi nkang Zho \l
(g) Para vasijas , recipientes , muebles con cierta cavidad. Por ejemplo: 勺子 sháozi
(cuch缸吟,碗 wãn (tazó时,柜子 guìzi (armario).
(h) Aplicado a algunos nombres de tiempo: 月 yuè (mes) ,星期 xïhgqï (semana) ,
IJ、日才 xiãoshí (hora)
(7) 根 g邑n , usado para cosas que tienen una forma delgada , larga y en general
redonda a semejanza de la raíz de 1路 plantas.
雨根棍子(棍儿,管子,绳子 dos palos (palitos , tubos , cuerdas)
liãng gën gùnzi (gùnr, guãnzi, shéngzi)
(11) 卷 juàn
volumen , tom。
这部百科全书分三十卷 Esta enciclopedia tiene treintaωmos.
Zhè bù bãikëquánshü f岳n sãnshí juàn.
k~
(1 2) 颗 aplicado a cosasredondas de tamaño pequeño.
7 颗珍珠{葡萄,心) una perla (uva , corazón)
yïkë zhënzhü (pútáo , xïn)
(1 3) 块 kuài ap1icado a cosas cortadas 0 elaboradas por pedazos , en generaJ
anchos y llanos.
雨块面包(蛋糕,地,肉,煤)
Ii ãngkuài miànbão (dàngão , dì , ròu , méi)
dos pedazos de pan (de pastel , de tierra, de came, de
, c征bón)
(1 9) 页 yè página de libros:
三百页 第三页
sãnbãiyè dìsãnyè
trescientas páginas la tercera página
(20) 张 zhãng usado para cosas que tienen una superficie extendida, 0 para las
que se abren.
雨张床(桌子,犁,嘴) dos camas (mes蹈, arados , bocas)
liãngzhãngchuáng (zhuõzi , lí, zu ì)
(21) 支 zhï usado para música 0 canciones y p缸a equipos de personas. Y tambi己n
se aplica a cosas en forma de palo. Ejemplos:
一支歌(曲子) 雨支篮球队
yïzhïgë (quzi) liãngzhï lánqiúduì
una canci6n (melodía) dos equipos de baloncesto
(b) Usado para insectos , aves y animales excluyendo el ganado mayo r. Por
ejemplo: 苍蝇 cãngying (mosca) ,鹰 yïng (águila) ,青蛙 qïngwã (rana),山羊
shãnyáng (cabras).
Materials Xu Ze nghui , Mi nkang Zl!(
(c) Usado para cosas de forma esférica. Por ejemplo: 西瓜 xïguã (sandí时,苹身
pínggu凸 (manzan时,萝卡 luóbo (rábano) ,西红柿 xihóngshì (tomate) ,蛋 dàr
(huevo) ,轮子 lúnzi (rueda) ,篮球 lánqiú (ba1 6n de baloncesto) , etc.
(d) Usado para recipien恼 o instrumentos que tienen cierta cavidad. 可emplos:
杯子 b邑izi (vaso),碗 wãn (taz6时,锅 guõ (olla) ,箱子 xiãngzi (cofre),篮子
lánzi (cesta),柜子 guìzi (armari时,船 chuán (b脏的, e优.
b. Clasificadores que significan una parte del 0均 eto designado por el nombre ,
que se aplican.
(1) 把 bã (mango 0 asa) , usado para cosas que tlenen un mango 0 asa,o asientc
que tlenen un respaldo. 良jemplos: 刀 dão (cuchillo),斧fU (hacha) ,锄头 chútOl
(阻ad6吟,铲子 chãnzi (pa1啡,壶 hú (vas与 ap缸a té , vino 0 agua) ,扇子 shàm
(abanico) ,梳子 shOzi (peine),沙发椅 shãfãyT (sill6时, etc.
(2) 顶 dTng (techo 0 cumbre) , aplicado a cosas cuya parte superior se asemeja a u
techo cumbre.
0
三顶帽子(轿子,蚊帐) tres sombreros (palanquines , mosquiteros)
sãn Õlng màozi Oiàozi , wénzhàng)
(5) 杆 gãn (palo 0 barra) , aplicado a cosas que tlenen alguna parte en forma c
palo.
一杆枪(秤,笔,旗子) un 如si1 (balanza, pluma china, bandera)
yïgän qiãng (chèng , br, qízi)
(6) 节 jié (nudo) , aplicado a cosas divididas en segmentos por nudos reales
figurados.
一节甘煎 一节课
y~i岳 gãnzhe y可 iékè
un trozo de caña de azúcar una hora de clase
(7) 口 köu (boc时, aplicado a personas , a cosas que tienen alguna parte en forn
de boca , 0 a cerdos.
我家三口人. 四口猪(井,缸)
WÖ jiã sãn k凸 u r,创. sì k凸 u zhO OTng , gãng)
En mi familia somos tres. cuatro cerdos (pozos , tlnajas)
(15) 眼 yän (ojo), aplicado a cosas que tienen la forma p缸ecidaa un ojo.
一眼井(矿井) un pozo (pozo de mina)
yTyãnjTng (kuàngjTng)
b. 点儿 un poco.
喝一点儿水 买一点儿水果
hë yïdi昌nr shuT mãi yïdiãnr shuTgu凸
tomar un po∞ de agua. Comprar un poco de fruta.
Por los ejemplos se puede observar que estos dos c1 asificadores s610 aceptal
precedidos por el número uno.
Cuando van precedidos de los a司jetivos demostrativos y xi画 indica plurali<
mientras que sigue con su sentido de un poco.
这些水果 那些苹果
zhèxië shuTgu 凸 nàxië pínggu 凸
estas frutas esas manzanas
这么点儿蛋糕 那么点儿饮料
zhèmediãnr dàngão nàmediãnr yTnliào
tan poco pastel tan poca bebida
这雨本(书)是我的书。 Estos
dos (libros) son mis libros.
Zhèliängb邑n (shü) shì wõde shü.
大家都吃饭,每人三碗(饭)0 Todos comen arroz , cada uno tres tazones (de arroz).
Dàjiã dõu chïfàn , m邑irén sãnwän (fàn).
一群群绵羊象一朵朵白云。
Yïqúnqún miányáng xiàng yïduóduö báiyún.
Tantos rebaños de ovejas p缸e∞n numerosas nubes blancas.
b. 回 huí, tiene. a1 go que ver con <<volyef>>, <<vuelta>> y por el1o, seguramente quiz缸,
se aplica principalmente a los verbos ir, venir y otros semejantes.
他来过一回. 我看过他三回.
Tã láiguo yïhu í. WÖ kànguo tã yïhu í.
El ha venido una vez. Le he visitado tres veces.
d. 顿 dùn , tiene que ver con parar 0 hacer una pau钮, y se aplica a verbos como
comer, golpear , regañar, etc.
一天吃三顿. 你骂他一顿也解决不了问题。
Yïtiãn chï sãndùn. NT mà tã yïdùn y吕 ji剖 ué bùlião w包ntí.
Se come tres veces al día. Tampoco resolverás el problema con regañarle.
这个问题我们已经讨论四次了.
Zhègè wèntí wömen yijïn t)." tãolùn
slcì le. ,
她哭了两次(场). 她北京来过两次(趟).
Tãküle liãngcì (cháng). Tã B岳ijïng láiguo liãngcì (tàng).
Ella llor6 dos veces. Ella ha venido dos veces a Beijing.
她看了小伙子一眼. 我先让你打三拳.
Tã kànJe xiäohuözi yïyãn. WÖ xiãn ràng ni dã sãnquán.
Ella ech6 una mirada al joven. D龟jaré primero que me des tres pufiet缸os.
练习七 Eiercicios 7
Tradúzcanse al chino las siguientes frases dándoles los c1 asificadores correctos:
dos guantes 1 1. un par de zapatos
2. una banda de salteadores 12. tres clases de religiones
3. dos libros 13. cinco lápices
4. siete hoteles 14. ocho ríos
5. cien páginas 15. nueve sillas
6. doce mesas 16. cuatro espadas
7. treìnta taxìs 17. dos elefantes
8. tres caballos 18. un puente
9. dos paquetes de cigarrillos 19. sels affilgos
10. veinte universidades 20. diez profesores
E 匿 EM旷署在?
「2去5Eaj二
63
Z
TTPEELS-
8. NÚIneros
8. 1. Número entero y su numeración
8. 1. 1. Tipos de número entero
担户
零'吨。
a. Número de unidad:
七 47
一-'
二三四五六 八九
色 r sãn sì wu liù bã jiu
叭1
2 3 -4 5 6 8 9
b. Número de orden:
个十百 千
g色 shí bãi qlan
unidad decena centena millar
c. Número de escala:
万亿 ~()
wàn yì ~". zhào
diez mil cien miUones bi1l 6n
‘J
8. 1. 2. Numeración de cifras
En chino , la clave de la numeraci6n consiste en la combinaci6n de los números de
los tres tipos. Veamoseste n白nero: 432187655678 1.
En espa鱼。1 , esta cifra se escribe generalmente separada en escala con un punto
(.) a cadatres números: 4.321.876.556.781 y se lee así:
cuatro billones
trescientos veintiún mil
ochocientos setenta y seis millones
quinientos cincuenta y seis mil
setecientos ochenta y uno (unidad)
En chino , dicha cifra se separa por una escala que contiene cuatro números
debido a que tiene una unidad más que en el español , esa unidad es 万 (wàn , diez
mil):
4 .3218.7655.6781 Y se leerá añadi臼dole a cada número de unidad uno de orden
o de escala correspondiente:
四兆
cuatro zhào
三千二百一十八亿
tres qiãn dos bäi un shí ocho yì
七千六百五十五万
siete qiãn seis bäi cinco shí cinco wàn
六千七百人十一个
seis qlãn siete b副 ocho shí un (gè)
(1) Cuando uno 0 varios ceros aparecen aI final , no se leen. Tampoco se leen las
palabras de orden 0 de escala. Ejemplos:
30 se lee 三十 sãnshí
400 se 1四四百剖 b益i
5∞o se lee 五千 wüqiãn
600∞ se lee 六万 liùwàn
90αlOOO se lee 九百万 jiübäiwàn
4αm∞oα)() se lee 四十亿 sìshíyì
(2) Cuando aparece uno 0 varios ceros en las posicion臼 de orden, s610 se lee un
. cero omitiendo , al mismo tiempo , los números de orden correspondientes.
Ejemplos:
408 se lee 四百零八 sìbäi líng bã
3058 se lee 三千零五十八 sãnqiãn líng wüshíbã
ωωse 1臼四千零九 sìqïan líng jiü
10107 se lee 一万零一百零七 yïwàn líng yib益i líng qï
Cuando los ocho números en las dos escalas centrales son ceros, s610 se lee un
cero, que servirá de uni6n entre la escala mayor y la menor. Ejemplos:
700∞8675 se lee 七亿零八千六百七十五 qïyì líng bãqiãnliùbäiqïshíwü
6000000008796 se lee 六兆零八千七百九十六 liùzhào líng bãqi.ãnqibäijiüshmù
(4) Debe pronunciarse cada cero cuando se leen por sep缸ádo las cifras de un
número compuesto. Ejemplos:
2000 se 1四二零零零 èr línglínglíng
3∞8 se lee 三零零八 sãn línglíng bã
3089003 se lee 三零八九零零三 sãn líng bãjiü línglíng sãn
No se debe confundir con el φt>> , que se usaen la técnica yque significa <<百万
(mi 1l 6n)挣:
兆赫 zhàohè (MHz) 兆周 zhàozhõu (megaciclo) 兆瓦 zhàowä (megavoltio)
事'俨
2. Para meses
一月 二月 丸月 十月- 十一月
yïyu邑 8叩uè jiuyuè shíyuè shíyïyuè
enero febrero septiembre octubre noviembre
4. Días de la semana
星期一 l 星期三 星期五 星期日(星期天)
xïngqïyï xïngqïsãn xïngqïwü xïngqïrì(xïngqitiãn)
lunes miércoles viemes domingo
5. Pisos de un edificio
一楼(层) 三楼(层) 六楼(层)
yi1óu (c岳ng) sãnlóu (céng) liùlóu (céng)
la primera planta la tercer planta la sexta planta
他用了十年来时间写这部小说。
Tã yòngle shíniánlái shíjiãn xi邑 zhèbù xiäoshuõ.
Él dedic6 cerca de diez añ.os a escribir esta novela.
Se coloca detrás del clasificador de unidad , peso, medida , etc. para denotar que
pasa un poco de 10 que expresa el número antecedente, que en general no es
mayor de diez.
三米多丝绸 六顷多耕地
非
苦'、
八十瓶左右的汽水 五岁左右
bãshípíng zuöyòude qìshuT wOsuì zu凸'yòu
Alrededor de ochenta botellas de refresco Más 0 menos cinco añ.os
Se diferencia de 左右, po呵ue se usa para una edad mayor de 20 añ.os. Por 10
tanω, no se dice 五岁上下, pero sí 五岁左右, cinco añ.os más 0 menos.
约有一万人参加了义务劳动。
Yuë yöu yïwànrén cãnjiãle yìwù láodòng.
Alrededor de diez mil personas tomaron parte en el trab碍。 como voluntarios.
68 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zhou
g. 大约 dàyu邑 equivalente a 约
大约四十万吨 Unas cuatrocientas rnil toneladas.
dàyuë sìshíwàndün
En el lengmije coloquial , se usan en combinaci6n con 来,左右,上下二 sin que
cambie el sentido que aportan éstos últimos.
约(大约)五千来人. 约(大约)三百吨左右.
Yuë (dàyuë) wuqiãn láirén. Yuë (dàyuë) sãnbäidün zuöyòu.
Alrededor de cinco miI personas. Aproximadamente trescientas toneladas.
《雨>> liãng , tiene elrnismo valor que <<二》缸, (dos); pero se diferencian en su
uso.
a. En cuanto a su aplicaci6n a clàsificadores de unidad , p臼o y medida,二 tiende a
clasificadores del sistema tradicional chino , mientras que 雨, a los del sistema
extranjero. Con otros clasificadores, siempre 雨.
二斤苹果 雨公斤梨
§时ïn pínggu凸 liänggõngjïn lí
un kilo de manzanas dos kilos de peras
雨亿立方米 三十万头绵羊
liãngyì lìfãngm'í sãnshíwàn tóu miányáng
doscientos rnillones de metros cúbicos trescientas rnil cabezas de ovejas
Gramática china Materials 69
一一-一一-一
练习八 Ejercicios 8
'I-:tJ.
军扩
:1 ,) -i
合
三~
GráIIlática china M就.erials 71
9. Nombres
9. 1. Nombres generales
9.1. 1. Características del nombre
a. El nombre en chino no tiene cambios de género ni de número.
一把锄头 四把锄头
yibä chútou . sìbä chútou
un 缸ad6n cuatro azadones
三个漂亮的姑娘 三件漂亮的衣服
sãngè piàoliángde güniang sãnjiàn piàoliangde y百u.
tres hermosas chicas tres hermosos vestidos
我给母亲一个吻. 我跟我母亲一起去.
W凸 g邑i mùqin yïgèw制 Wö 9邑 nw凸 mùqin yïqTqù.
Doy un beso a mi madre. Iré con mi madre.
b. Sufijos
A 108 sufijos de nombres mencionados en el primer capítulo , añadimos a
continuaci6n algunos otros. Se trata de sufijos que originalmente eran palabras de
sentido genérico y que , al combinarlas con otros nombres 0 palabras sustantivad筒,
especifican cosas de la especie. Por ejemplo ,酒 bebida alcoh6lica, al anteponerle
un nombre, adjetivo 0 verbo, especifica todos los tipos de bebidas alcoh6licas.
Ejemplos: 啤酒 píjiù cerveza,烧酒 shãojiù aguardien旬,葡萄酒 pútaojiù vino,
白酒 báijiù licor,开胃酒 kãiwèijiù aperitivo.
La palabra 酒 puede usarse independiente, por 10 que no la consideramos un
sufijo. Sin embargo , las siguientes palabras sí son sufijos propiamente dichos pues ,
a pesar de conservar su sentido original , indicado entre paréntesis, nunca se usan de
un modo independiente.
(1)厂 chäng (fábrica , planta): 纺织厂 fängzhïc怡ng fábrica textil ,造船厂
zàochuánchäng astil1 ero.
(7) 论 lùn (teor旬, idea): 无神论 wúshénlùn ateísmo ,相对论 xiãngduìlùn rela协
Vlsmo.
mmg
An
dE :·l
C 主
政d
新车
瑰·
gm
hwM
,
OMM Hu
xïnch邑
,
明d
而
coche nuevo
d. Número -clasificador
三本书 五千工人
sãnben shü wuqiãn gõng 的n
tres libros cinco mil obreros
e. Frases adjetivadas
我写的小说 写论文的时间
w凸xi邑de xiãoshuõ xi吕lùnwénde shíjiãn
la novela que escribí. el tiempo para escribir la tesis
f. Adjetivos posesivos
你母亲 他们的汽车
nT muqin tãmende qìch邑
tu madre su coche
74 Materials
聊了L
Xu Zenghui, Mi nkang Zh ou
附丁L
年轻的 体育 教员
一亡 一亡 二「
了一
]
c. Adjetivo como modi fi. cador de un nombre. Siempre que el adjetivo expresa una
característica distintiva del nombre , su reÌaci6n con éste es muy estrecha, por 10 que
00 es posible que se interponga ningún otro tipo de modificador. 」
\句
Pero cuaodo ocurre que soo dos 0 más adjetivos los que modi fi. cao al mismo
nombre , el que expresa Ia característica distintiva irá unido a és缸, y el que denote el
carácter 0 estado eventuaI irá delante de todo. Por ejemplo:
雨朵桔黄的红玫瑰 dos rosas 叫蹈, marchitas y amariIIentas
liängdu 凸 kühuángde hóngméiguì
d. Una frase cootiene un verbo y va seguida de <<的抽. Esta frase adjetivada sirve en
geoeraI p缸a explicar el oombre aI que se aplica y aparece unida al oombre -cuando 、、
A7
飞笔
Gramática cruna Materials 75
西班牙东靠地中海,西临大西洋。
Xibãnyán dõng kào Dìzhδngh面 J xï lín Dàxïyáng.
España limita por el este con el Mediteπ缸eo , y por el 侃侃, con el Atl缸tico.
京广铁路北起北京,南至广州。
Jïng-Guäng ti邑lù b邑i qT B邑 ijïng , nán zhì Guängzhõu.
La vla férrea de Beijing-Guangzhou parte del norte , de Beijing, y l1 ega al sur, a
Guangzhou.
b. De posici6n sitúacional
上 shàng arriba,下 xià abajo ,左 zuö izquierda,右 yòu derecha,前 qián
排 delante,后 hòu de伎缸,里 IT dentro ,外 wài fuera,内 nèi interior 0 dentro,中
zhõng centro ,间 jiãn entre ,旁 páng lado
我们应该朝前看 Debemos mirar hacia delante.
W凸 men yïnggãi cháo qián kàn.
制阳…阴阳
后剖
想
ugnH
左邻右舍
M 庐
N
OMM
民dnu
vena
山也 e
zu凸lín yòushè
严
M
币
由
todos los vecinos
里应外合
ITyïng wàihé
Atacar al enemigo por dentro y por fuera (a manera del caballo de Troya).
国庆节前后 长城内外 \
、、-
(3) modo de acción, con aiíadidura de
Expr臼an ~l <<一掉
一前一后地走
、、‘
caminar uno tras otro
yïqiãn yihòu de z凸u
(2) Pospuestos
厂内 chãngn 邑i dentro de la fábrica; 校外 xiàowài fuera de la escuela;
Gramática cruna Materials 77
(2) <<边)> y <<丽)> pospuestos a <<东)> <<南)> <<西>> y <<~t>> , se leen generalmente con tono
lig町o. La combinaci6n , así, no provoca cambios de sentido a los nombres simples.
Tomamos los siguientes como referencia:
东边 lado 臼陇 东面 lado este
dõngbian dδngmian
上边有中文书,下边有西文书。
Shàngbian yõu zhõngwénshü , xiàbian y凸u xïwénshü.
Arriba hay libros en chino , y abajo , libros en espafiol.
里边的屋子潮湿,外边的干燥。
LTbiande wüzi cháoshï, wàibiande gãnzào.
La habitaci6n interior es húmeda, y la exterior, seca.
En los ejemplos dados , la palabra <<边协 puede ser sustituida por <<面>) 0 <<头掉
indistintamente.
(b) <<左排 y <<右>> s610 aceptan <<边挣 0<<面)> pospuestos.
从左边看,那块石头象个男人。 Desde la izquierda, esa roca pareαun hombre.
Cóng zu凸bian kàn , nàkuài shítou xiàng gè nánrén.
革
-,
f
(c) <<内>> <<中>> y <<间>> no se combinan con <<边抽 4面》皿 sólo se une con <<头川《旁》
só10 se une con <<边>> pospuesto.
录音机不要放在电视机旁边。 No se debe poner la grabadora al lado de1 televisor.
Lùyïnjï bùyào fàngzài diànshìjï pángbian.
(除了)西语以外,他还会说法语和德语。
(Chúle) xïyù yTwài , tã hái huìshuõ fãyù hé déyù. 、、
百公里以外,就不见人烟了。 、、
去中国以后,她还没有给我写过信。
Qù Zhõngguó yì11 òu , tã hái méiy凸ug吕i wõ xiêguo xìn.
Desde que fue a China, ella todavía no me ha escrito.
(b) <<之>>
tiene la rnisma capacidad de preceder a <<上>>, <<下掉, <<前>>, <<后挣<<内>> y
《外>>. Las combinaciones resu Itantes expresan 10 mismo que las combinadas con
4 以挣. No obstante , el uso de <<以前)> y <<以后排 es diferente que <<之前>> y <<之后>>,
pues éstos no se usan solos. Por ejemplo , no se dice nunca: <<之前,我不认识她,之
后我去看她.>>, sino que se anteponeun nombre con número 0 una expresión que
indique tiempo 0 fecha.
三天之前,我还不会说汉语。 No sabía hablar chino hasta hace tres días.
Sãntiãn zhïqián , w凸 hái bùhuì shuõ Hànyù.
晚饭以后,你可以看一会儿电视q
Wãnfàn zhïhòu , nT k益:yT kàn yïhuTr diànshì.
Después de la cena , puedes ve,r un rato la televisión.
(c) <<之挣 precede a <<间异 y <<中>> y con ellos forma <<之间>> y <<之中排. Los dos
significan <<entre>> , pero <<之中>> se usa más en el lenguaje literario , y en menos
casos.
图书馆在办公楼与教学楼之间。
Túshûguãn zài bàngδnglóu yù jiàoxuélóu zhijiãn.
La biblioteca está entre el edificio de oficinas y el de aulas.
iramática clúna Materials 79
我下午三点到四点之间去你那里。
Wõ xiàwu sãndiãn dào sìdiãn zhijiãn qù nT nàl i.
Yo iré allí donde estás tú entre las tres y las cuatro de la tarde.
发展各国人民之间的友谊。
Fãzh益n gèguó rénmín zhijiãnde y凸uyì.
Fomentar la arnistad entre los pueblos de diversos países.
9.3. 1. De persona
a. El nombre propio de persona dela nacionalidad Han y de algunas etnias d e1 país
se compone del apellido paterno en primer lugar y del nombre propio a
continuación. En la actualidad , predominan los ape1lidos monos i1 ábicos y los
nombres bisilábicos aunque existen nombres monosilábicos. Ejemplos:
毛泽东 Máo Zédõng 周恩来 Zhõu Enlái 朱德 Zh Ci Dé
Sin embargo , aunque menos , también existen apel1i dos bisi1 ábicos y nombres
monosi1 ábicos. Ejemplos:
欧阳修 Óuyáng xm 司马迁 Sïmã Qiãn
c. Los <<tratamientos de respeto异 van precedidos del apellido sólo 0 del apellido y
el nombre juntos. El término. <<tratàmiento de respeto)> se refiere a nombres de
título , profesión 0 cargo , por ejemplo: 先生 xiãnsheng (sefior) ,太太 tàitai
(señora) ,小姐 xiã叫 ie (señorita); 老师 lãoshï (maestro) ,教授 jiàoshòu
(catedrático ),大夫 dàifu (médico); 主席 zhuxí (presidente) ,主任 zhur创
(director) ,经理 jïnglr (gerente) ,校长 xiàozhãng (rector 0 director) ,大使 dàshT
80 Materials Xu Ze nghui , Mi nkang Zhou
(embajador) , etc. No hay que olvidar que el apellido siempre se coloca delante de
estos nombres de tratamiento. Ejemplos:
张先生 张大年先生
Zhãng xiãnsheng Zhãng Dànián xiãnsheng
Señor Zhang Señor Zhang Danian
李同志 李坚同志
U tóngzhì U Jïan tóngzhì
Camarada Li Camarada Li Ji an
李博士 李路铭博士
U bóshì U Lùmíng bóshì
Doctor Li Doctor Li Luming
洛贝.德.维加 鲁文.达里奥
Luòbèi dé Wéijià Luwén Dálfào
Lope de Vega Rubén Darío
9.3.2. De lugares
En general , los nombres de lugares se forman con la unión de un nombre propio a 、
un nombre genérico.
a. De continentes
Se trata de una traducción fonética más 0 menos abreviada y el nombre 洲、
(continente) .
美洲 M邑izhõu América; 亚洲 Y缸hõu Ásia; 欧洲 Öuzhõu Europa.
b. De países:
Existen tres formas:
(1) Una traducción abreviada más 0 menos fonética y el nombre 国 guó (país) a
imitaci侃出中国 Zhõngguó (China) ,
德国 Déguó Alemania; 泰国 Tàiguó Tailandia; 法国 Fãguó Francia.
Gramática china Materials 81
d. De geograffa
Los nornbres propios geográficos tarnbién se construyen al combinar un nornbre
propio con un nornbre geográfico.
喜马拉雅山脉 XTmãlãyä shãnmmài cordillera del Hirna1 aya ,泰山 Tàishãn
rnonte Tai ,太平、洋 Tàipíngyáng , 侃侃no Pacffico ,地中海 Dìzhõnghãi mar
Mediterráneo ,黄河 Hu部 gh岳 río Arnari1l o ,青藏高原 Qïngzàng gãoyuán
altiplanicie de Qinghai-Tfbet.
练习九 四 ercicios 9
2. 住得远的学生迟到了,老师没批评他们。 、.
3. 那部浪漫主义小说我很喜欢,你不喜欢吗?
4. 东屋作卧室,西屋作书房。 \、
5. 上世纪出现了许多伟大的作家。
6. 杨振宁博士得过诺贝尔物理学奖。
7. 欧洲有多少国家?谁能回答这个问题?
8. 北京大学有两个湖,其中一个叫末名湖,湖南边是座小山。 \、
9. 你应该注明作品的出版日期。 、
LO. Pronom-
)res En chino hay tres tipos de pronombres: personales, demostrativos e interrogativos.
母亲抚摸着他的头. 我的脚冻僵了.
Muqin fU mõzhe tãde tóu. Wõde jiäo dòngjiãng le.
La madre le acaricia la cabeza. Se me han helado los pies.
我的钢笔丢了.
Wöde gãngbT diü le.
Se me perdi6 la pluma.
b. También hay que advertir que el pronombre personal dativo de algunos verbos
intransitivos en espafiol , en chino actúa como sujeto.
我们喜欢跳舞. 我觉得她很美.
W凸men xìhuan tiàowu. Wõjuéde tã h岳nm邑i.
Nos gusta bailar. Me p缸ece que ella es bonita.
你不适合当领导. 她很愿意去上海.
NT bù shìhé dãng ITngdão. Tã h 吕n yuànyì qù Shànghãi.
No te conviene tr í!-bajar como dirigente. Tiene muchas. ganas de ir a shanghai.
LWMP
你跟我一起去吧.
民υob
这本书不是我的,我的在书架上。
Zh色b邑 nshü bùshì wõde , wõde zài shüjiàshang.
b. 你 nT tú
Ejemplos:
你是哪儿人? 我请你喝咖啡.
NT shì nãr rén? W凸 qTng nT hë kãf邑i.
l, De d6nde eres? Te invito a tomar café.
我送你一本书. 这跟你没有关系.
W凸 sòng nT yib邑 nshü. Zhè gën nT méiyõu guãnx i.
Te regalo un libro. Eso 'no tiene què ver contigo.
这支钢笔不是你的,你的在书包里。
Zh色zhï gãngbT bùshì nTde , nTde zài shübãol i.
Esta pluma no es tuya; la tuya está en la cartera de libros.
c. 您 nín usted
Normalmente se usa para dirigirse a los mayor邸, a los. superiores 0 a los poco
conocidos , aunque en Beijing se usa incluso entre los familiares , cuando los
menores se dirigen a los mayores.
您好。 您贵姓?
Nín hão. Nín guì xìng?
l, Cómo está usted? l, SU apellido , por favor?
爸爸您昕我解释. 您请坐.
Bàba, nín tïng wõ ji邑shì. !\lín qTng zuò.
Papá , escúcheme 10 que le voy a explicar. Siéntese usted , por favo r.
i.人家晤时 ia
(1) Pronombre plurivalente, usado como indeterminado 0 determinado , como
plural 0 singular, 0 como de tercera persona 0 de primera persona. Ejemplos:
我昕人家说你去过中国,真的吗? Dicen que tú has ido a China, ißs cierto?
W凸 tïng r,创jia shuõ ni qùguo Zhõngguó , zhënde ma?
人家能说汉语,咱们怎么不行?
R岳时 ia néngshüδhànyu , zánmen z邑nme bùxíng?
Si los demás pueden hablar chino , c6mo es que nosotros no podemos?
王明(和李新)跑得快,你应该向人家学习。
Wáng Míng (hé LT Xïn) pãode kuài , nT yïnggãi xiàng ré叫 iã xuéx í.
Ya que Wang Mi ng (y Li Xin) corre(n) más rápido , debes aprender de él (ellos).
人家都急死了,你还开玩笑!
Rénjia dõu jísì1 e , nT hái kãiwánxiào!
Uno se está muriendo de inquietud y tú aún gastando bromas.
别人有困难,我们应该帮助。
8iérén y凸u kùnnan , Wδmen yïnggãi bãngzhù.
Cuando los demás tienen dificultades debemos prestarles ayuda.
这是我们俩的事,跟旁人不相干。
Zhèshì W凸menliãde shì , gën pángrén bùxiãnggãn.
Es un asunto entre nosotros dos , y no tiene naqa que ver con los demás.
k. 大家 dàjiã todos
(1) Puede representar bien al hablante y a lòS:.;úyentes a la vez, bien a nosotros , bien
a los oyentes , 0 bien a un tercero. Ejemplos:
这个问题,大家来讨论一下。 Vamos a discutir todos sobre este tema.
Zhègè wèntí, dàjiã lái tãolùn yïxià.
1.自己 zìjT
Como pronombre, equivale a <<cada uno>>, <<mismo>>, <<sí mismo>> y como adjetivo ,
equivale a <<propio>> en español.
自己于自己的事 Cada uno hace 10 suyo.
Zì jT gàn zìjTde sh ì.
10.2.2. De lugar
a. 这里 zhèli y 这儿 zh色r son dos pronombres demostrativos de lug缸, quetienen
el rnismo sentido ,臼 decir, aq时, acá, este lugar.
这里凉快,你到这儿来 Aquí se está fresco, ven aquí.
Zh剖 i liángkuai , nTdào zhèr lái.
10.2.3. De tiempo
a. 这会儿 (este momento, por el moment~? ahora)
这会儿很热,晚上就凉快了。
Zhèhuìr h邑m色, wãnshang jiù liángkuai le.
Ahora hace mucho calor, pero al anochecer ya hará 仕esco.
我上大学那会儿,轿车很少。
W凸 shàngdàxué nàhuìr, jiàochë hên shão.
En la época en que yo iba a la universidad , había muy pocos coches.
10.2.4. De modo
a. 这么 zhème (así, de esta manera) ,那么 nàme (asá, de esa manera)
这么行,那么不行 Así v舱, de otra manera no es posible.
Zhème xíng , nàme bù xíng.
这么表示同意,那么表示不同意.
Zhème biãoshì tóngyì , nàme biãoshì bù tóngyì.
Así significa estar de acuerdo , y así, en desacuerdo.
10.3. 1. 谁 (qui 创)
谁是你的老师?他是我的老师。 ) lQui臼 es tu rnaestro? (益1 es mi rnaestro.)
Shuí shì nTde läoshl? ( Tã shì wöde läosh ï.)
这是谁的书? (这是王明的书. )
Zh 部hì shuíde shü? (Z协shì Wáng Míng de shü.)
lDe quién es es也 libro? (Éste es ellibro de Wang Mi ng.)
他是谁?他是刘华。) (他是老板。)
Tã shì shuí? ( Tã shì Li ú Huá.) (Tã shì läobãn.)
lQuién es él? (益1 es Li u Hua.) (自由 el jefe.)
10.3.2. 什么同时)
什么是幸福? (爱情是幸福。i,Qué es la felicidad? (EI arnor es la felicidad.)
Shénme shì xìngfú? (Aiqíng shì xìngfú.)
你在想什么? (我在想那幅画儿。)
NT zài xiäng shénme? (WÖ zài xiäng nàfú huàr.)
i, En qué estás pensando? (Estoy pensando en aquel cua由0.)
你父亲在做什么?我父亲在写信。)
NT fùqin zài zuò shénme? (W凸 fùqin zài xi邑 xìn.)
i, Qué está haciendo tu padre? (Mi padre está escribiendo cart出.)
10.3.3. 哪睛 n画i
哪 se pronuncia não n邑i. Se usa siempre seguido de un clasificador y significa
<<cuál 排 en
el caso particular de que vaya seguido por el c1 asificador 些 xi岳,
signific缸á
<<cuáles>>.
哪位是二班的班长? l, Cuál es el delegado del grupo B?
Nãwèi shì èrbãn bãnzhãng?
10.3.4. 怎么 (cómo)
Sirve para preguntar la manera como se re a1 iza alguna acción
小李,这个字怎么念? Xi ao Li, l, cómo se lee es优 carácter?
Xião U, zhègè zì z吕nme niàn?
小马学习怎么样? 小马学习很好。
Xiäo Mã xuéxí z邑nmeyàng? Xi益o Mä xuéxí h邑nhäo.
l, Cómo le va el estudio a Xiao Ma? Le va muy bien.
多少((吨)煤? 五千吨煤。
Duõshäo (dün) méi? Wüquiãn dün mé i.
lCuántas toneladas de carbón? Cinco mil toneladas de carbón.
练习十 Eiercicios 10
-1.他抓住我得手说"你怎么样? "
2. 我是我,你是你.
3. 我们还应关心别人。
4. 大家要注意身体锻炼,这是最重要的。
5. 孩子你自己去玩吧,我们大家很忙。
6. 明年这会儿他可能是博士了。
7. 你怎么可以这么说呢?真不懂礼貌。
11. Adverbios
Los adverbi邸, en chino, no tienen una forma especial , excepto en el caso de 地
(Véase el apartado 3. 1.2. <<P缸tícula 地>> )
Los adverbios son aquellas palabras que se ap1ican a los verbos y a los adjetivos.
L<;>s que modifican a los adjetivos denotan el grado de la cantidad 0 de la
natura1eza expresada por 臼tos , mientras que 10s que modifican a losverbos
denotan la negaci6n , afirmaci6n , tiempo , modo 0 cantidad de veces que se realiza
la acci6n , asî como e1 tono del hablante ante el asunto que sucede.
11. 1. 1. De grado
Los adverbios de grado se aplican principalmente a adjetivos:
a ,相当 xiãngdãng (bastante , mucho)
这个任务相当艰巨。 Esta tarea es bastante ardua.
Zh色gè rènwù xiãngdãng jiã叫。-
当时修筑长城是多么不容易呀!
Dãngshí xiüzhù Chángchéng shì duõme bù 的ngyì ya!
i CU 缸 difícil 如e lacons tnJ.cci6n de la Gran Muralla en aquella época!
八月一过,天气越发凉爽了。
Bãyuè yïguò , tiãnqì yuèfã liángshuäng le.
Una vez pasado el mes de agosto , el tiempo se vuelve más fresco.
这件衣服不好看. 他们不学日语.
Zhèjiàn yifu bùhäokàn. Tãmen bùxué rìyu.
Este traje no es bonito. El1 0s no aprenden japonés.
他不打乒乓球. 这个问题今天不讨论了.
Tã bù dä pïngpãng qiú. Zhèg色 w色ntí jïntiãn bù täolùn le.
E1 no juega a1 ping pong. Hoy no discutiremos esta cuesti6n.
94 Materials XuZenghui ,如1i nkang Zh ou
b. 没有 méiyõu (no)
Usado para negar la re a1 ización pasada de acciones. 有 suele omitirse sin que por
ello cambie el sentido en modo alguno.
昨天没下雨. 我没有学过汉语.
Zuótiãn méi xià yu. W凸 méiyöu xuéguo hànyO.
Ayer no llovió. No he estudiado chino.
我还没接到邀请呢. 我没有打过电话.
W凸 hái méi ji邑dào yãoqTng ne. W凸 m岳iyöu dãguo diànhuà.
Aún no he recibido la invitación. No he telefoneado.
c. 没 (no)
Antepuesto a1 verbo 有 (haber, tener) , sirve para negar la posesión 0 la existencia
de la cosa designada por el objeto del verbo , 0 para indicar la falta de una
cantidad.
我没有中文杂志。 那里没有电脑.
W凸 méiy凸u zhóngwén zázh ì. Nàli rnéiy凸u diànnão.
No tengo revistas en chino. Allí no hay ningún ordenador.
没有不透风的墙.
Méiy凸u bù tòuféngde qiáng.
No hay paredes por las que no penetre el viento. (L出 paredes oyen.)
、
、
11. 1. 3. De tiempo
Usado para denotar que la acción se va a realiZar' se ha realizado 0 se está
rea1i zando en un tiempo determinado.
a. - yi (una vez...; al + verbo infinitivo)
Se antepone a un verbo denotando una acción rápida mediante la cual se llega a un
resuItado de la misma.
他一看信就明白了 Alleer la ca邸, 10 comprendió todo.
Tã yïkànxìn jiù míngbai le.
b. 刚 gãng (recientemente)
他刚到中国 El acaba de llegar a China.
Tã gãng dào Zhónguó.
amática china Ma阳ials 95
昨天我吃晚饭时,她已经睡着了。
Zuótiãn wö chï wãnfànshí , tã yijïng shuìzháo le.
Ayer , cuando yo cenaba, ella ya dormía.
下星期六十二点,我已经到中国了。
Xià xïngqTIi ù shí宅 rdiãn , wõ yijïng dào Zhõngguõ le.
El sábado de la pr6xima semana, a las doce, ya habré llegadö a China.
八十年代他曾经三次参加这类的国际会议。
Bãshí niándài tã céngjïng sãncì cãnjiã zh 色lèide guójì huìyì.
En la década de los ochenta él p缸ticip6 tres veces en los congresos internacionales
de esta índole.
一昕这话,他们立刻鼓起掌来。
Yitïng zhèhuà , tãmen lìkè guqT zhãng lái.
Al oír (esta palabra) , ellos inmediatamente aplaudieron.
g. 将 jiãng
Se usa principalmente en la lengua escrita para denotar que va a ocurrir algo en un
tiempo futuro. Cuando va seguido de 耍, indica una mayor seguridad de que
ocurra la acción expresada por el verbo.
明年三月举办全国工业展览会。
Míngnián sãnyuè jubàn quánguó göngyè zh是nlãnhuì.
En marzo del año entrante, se celebrará la exposición nacional de industria.
在病中,他还一直坚持写小说。
Zài bìngzhöng , tã hái yïzhí jiãnchí xi邑 xiãoshuö.
Aún cuando estaba enfermo , él persistía en escribir novelas.
j. 从来 cónglái
Usado junto con 就 O 也, confiere un tono enfático a la afirmaci6n 0 negaci6n de
un hecho.
这种事我从来也没有昕说过。 Nunca he oído decir tal cosa.
Zhè zh凸ng shì w凸 cónglái y吕 méiy凸u tïngshuöguo.
L4. De límite
a. 一共 yïgò吨,总共 zõnggòng 0 共 gòng (en total)
你们学校共有多少学生? l. Cuántos alumnos hay en vuestra escuela en
total?
NTmen xuéxiào gòng yöu duõshao xuésheng?
今年麦收,将统统用联合收割机。
Jïnnián màishõu , jiãng tõngtõng yòng Iiánhé shδugêji.
Este añ.o en la cosecha de trigo se usará únicamente la segadora trilladora.
不咱··阳
于 SN
i·hH 剑"
bn 我的意见仅供参考.
ur
-ONM gk
‘uo
a
nHFl川
、 a
1. 5. . De repetición 0 frecuencia
a. 又 yòu (de nuevo , volver a hacer , para acciones pasadas).
翻译没昕懂,我又说了一遍。 El intérprete no 10 entendi6 y 10 repe任 de nuevo.
Fãnyì méi tïng d凸ng , wö yòu shuõle yibiàn.
d. 也 (también; tampoco)
你去,我也去. 他不会抽烟,也不会喝酒。
NTqù , wö Y邑 qù. "!"ã bùhuì chõuyãn, y邑 bùhuì h句iU.
Si tú v蹈, yo también iré. EI no、 fuma n1 bebe.
晚上他们常常去看电影 De
noche ellos van con 企ecuencia a ver películas.
Wänshàng tãmen chángcháng qù kàn diànyTng.
11.1.6. De modo
a. 突然 türán (de repente)
她突然喊了一声 El1 a de repente lanzó un griω.
Tã tOrán hänle yïshëng.
她仍然住在那条街上 Ella
aún vive en esa calle.
Tã réngrán zhùzài nàtiáo jiëshang.
e. 亲自 qïnzì (personalmente)
凡是·大事,他都要亲自过问。
Fánshì dàshì, tã dõu yào qïnzì guòwèn.
Interviene en todos asuntos siempre que sean de importancia.
1.1.7. De tono
Los adverbios de este grupo no suelen referirse a adjetivos 0 verbos en particul缸,
sino más bien a la idea general de la oración, e indican nuestra actitud ante 10
expresado por 臼ta. Por ello , generalmente aparecerán antepuestos al sujeto de la
oraci6n 0 a la oración misma.
a. 幸亏 xìngkuï (por suerte, menos mal)
Usado frecuentemente en correlación con 不然 O 否则.
幸亏给他打了个电话,不然他就出去了。
Xìngkuï 9运i tã dãlegè diànhuà, bùrán tã jiù chüqùle.
Menos mal que le llamamos , si no , hubiera sa1ido.
b. 多亏 duõkui (gracias a)
多亏了这位老大爷引路,我们才没有迷路。
Duõkuile zhèwèi lão dàyé yTnlù, w凸men cái méiy凸 u mílù.
No nos perdimos gracias a que 臼te abuelo nos guió.
c. 好在 hãozài (afortunadamente)
你用我的车吧,好在我这几天不出去。
NTy凸ng wöde chë ba , h 垣ozài wö zhèjTti ãn bù chüqù.
Afortunadamente yo no saldré estos días; así que puedes usar mi coche.
也许胡安不来了. 大概六点了.
Yexu Hú'ãn bù lái le. Dàgài liùdiãn le.
Tal vez Juan no venga. Probablernente sean las seis.
E 难道 nàndào (acaso)
难道我错了吗? l. Acaso me he equivocado?
Nándào w凸 cuò le?
g. 果然 guörán (y efectivarnente)
他说今天有雨,果然下了一场大雨。
Tã shuõ jïntiãn yöu yu , gu凸rán xiàle yïcháng dàyù.
Él dijo que hoy llovería, y efectivarnente ha llovido copiosarnente.
.1. 2. 1. 都
a. 都 como adverbio de límite , subraya la totalidad , sin excepci6n , de las personas 0
cosas referentes a la acci6n. Se usa más en la afirmaci6n que en la negación.
Ejemplos:
我们都应该去. 孩子们都睡了.
W凸men dõu yïnggãi qù. Háizimen dõu shuì le.
Todos nosotros debemos ir. Todos los niños se acostaron.
老张每天都十二点睡.
Lão Zhãng m每itiãn dõu sh 他r diãn shuì.
Todos los días sin excepci缸, Lao Zhang se acuesta a las doce.
一切问题都可以商讨.
Yïqiè w色 ntí dõu k邑yT shãngtão.
Todos los problemas sin excepci6n tendrán una soluci6n mediante un diálogo.
他胆子很小,甚至蚂蚁都不敢踩。
Tã dãnzi h邑nxião , shènzhi mäyT dõu bùg益n cä i.
El es tan miedoso que , incluso , no se atreve ni a pisar a las hormigas.
您六十岁了?一点儿都不象。
Nín liùshí suì le? Yïdiãnr dõu bùxiàng.
Ya tiene usted sesenta a益。s? No los aparenta en absoluto.
l.,
这个字你都不会写,谁会写?
Zhègè zì nT dõu bù huì xi品, shuí huì xi邑?
Si este carácter no sabes escribi r1 0 ni tú, l., quién sabrá hacer1 o?
爷爷,奶奶都不怕,您还怕他?
Yéye , näinai dδubùpà , nín hái pà tã?
Abuelo , si ni siquiera la abuela le teme. l.,C6mo puede temerle usted?
我家有我爷爷、爸爸、妈妈......
WÖ jiã yöu wö yéye , bàba , mãma. …
Mi familia está compuesta por mi abuelo , mi padre , mi madre ...
1 1. 2.2. 就,才
Como estos dos adverbios tienen cierta semejanza en su uso , haremos una
explicaci6n comparada para evitar 部í posib1es confusiones.
a. Cuando 10s dos se pronuncian inacentuados , enfatiza 1a rapidez 0 1a prontitud
en que se realiza una acci侃, la lentitud 0 tardanza.
讲座八点开始,小王七点半就到了。
Jiãngzuò bãdiãn kãis时, Xião Wáng -qïdiãnbàn jiù dào le.
La conferencia empezaba a 1as ocho , pero a las siete y media Xiao Wang ya había
llegado.
讲座八点开始,小王八点半才到。
Jiãngzuò bãdiãn kãis时, Xião Wáng bãdiãnbàn cái dào.
La conferencia empez6 a 1as ocho , pero Xiao Wang no lleg6 hasta las ocho y
media.
这篇诗歌他读了一遍就懂了。 Con 1eer este poema una s01a vez , ya 10
comprende.
Zhèpiãn shïgë tã dúle yibiàn jiù d凸ng le.
这篇诗歌他读了三遍才懂。
Zhèpiãn shïgë tã dúle sãnbiàn cái dõng.
Este poema no 10 pudo comprender hasta haberlo 1eído tres veces.
王老师一天才上三节课.
Wáng lãoshï yïtiãn cái shàng sãnjiékè.
El profesor Wang s610 da tres horas de clase a la semana.
ramática crnna Materials 103
练习十 Eiercicios 11
12. Verbos
12.1. CaracterÍsticas de los verbos
12.1. 1. Carencia de forma específica
Los verbos en chino carecen de la forrna de infinitivo de los verbos españ.oles , por .
10 que para deterrninar si una palabra es verbo 0 no , nos guiarernos por su
significado semántico y su funci6n gramatical dentro de la oraci6n. Por ejemplo
病, puede significar enfermedad 0 enfermar\dependiendo del contexωde la
oraci6n. Veámos un ejemplo:
昨天她病了? 她什么时候得了这种病?
Zuótiãn tã bìng le? Tã shénme shíhou déle zhèzh凸ng bìng?
"Ayer ella cay6 enferma? "Cuándo contr离jo ella esta enfermedad?
我一有消息就告诉你. 也许明天会下雨.
W凸 yï Y凸u xiãoxi jiù gàosu nT. Yexu míngtiãn huì xiàyu.
En cuanto tenga noticias , te 10 diré. Quizás mañ.ana llueva.
你帮助穷人,这很好。 我希望你们友爱。
NT bãngzhù qióngr,由1 , zhè h邑nhäo. W凸 xïwàng nTmen y凸u'ài.
Está muy bien que ayudes a los pobres. Deseo que os tratáis con fraternidad.
他对我那么好,好象我就是他的儿子。
Tã duì w凸 nàme häo , häoxiàng w凸 jiùshì tãde é尼i.
Él me trata tan bien como si fuera su propio hijo.
现在,他们也喝喝咖啡,逛逛马路,轻松自在。
Xiànzài , tàmen ye héhe kãfëi , guàngguang mãlù , qïngsõng zìzài.
En estos momentos , el1 0s tambi臼 están tomando un café 0 dando un paseo para
desahogarse.
晚饭以后他常在花园里走一走。
Wánfàn yìhòu tã chángzài huãyuánli z凸uyïz凸 u.
Después de cenar , a menudo daba un p臼ωpor el jardín.
你去看看,弟弟睡了没有?
NT qù kànkan , dìdi shuìle méiy凸u?
l, Por qué no vas a ver si tu hermanito está dormido 0 no ?
El verbo recíproco tampoco existe en chino , si bien hay palabras que expresan
la reciprocidad.
我们互相支持. 他们相互影响.
W凸men hùxiãng zhïch í. Tãmen xiãnghù yTngxi益ng
Nos apoyamos mutuamente. Ellos se influyen mutuamente.
不要辩论了! 我们还没有辩论呢!
Bùyào biànlùn le! W凸 men hái méiy凸u biànlùn ne!
jNo discutáis más! jAún no hemos empezado a debatir!
Estos verbos:
a. No se usan en forrna dup1icada.
b. Pueden ser modificados por adverbios de grado, en especial los que se refieren
al estado espiritual:
我非常爱她. 他很明白这个道理.
Wö fëicháng ài tã. Tã h邑n míngbai zt也ge dàolT.
La quiero muclúsirno. El entiende ~uy bien esta r缸6n.
你叫什么名字? 懂不等于会.
NT jiào shénme míngzi? Dõng bù dêngyú hu ì.
l C6mo te na:mas? Cornprender no equivale a saber hacer.
e. El objeto de los verbos de voluntad es siempre otro verbo , que puede compartir
el mismo sujeto del verbo principal 0 bien tener el suyo propio. Ejemplos:
我要学汉语。 我父亲要我学汉语.
Wö yào xué hànyu. W凸 fùqin yào w凸 xué hànyu.
Yo q凶ero estudiar chino. Mi padre quiere que yo estudie chino.
他希望访问中国. 他希望老板访问中国.
Tã xïwàng fãngwèn Zhõngguó. Tã xïwàng lãob益n fãngw色 n Zhδngguó.
El desea visitar China. El desea que su jefe visite a China.
f. Los verbos de obligación pueden indicar que dicha obligación es bien del
propio sujeto 0 bien de cualquier otra persona. Ejemplos:
我们应该练习说汉语. 应该爱护公共财物.
W凸men yïnggãi liànxí shuõ hànyu. Yïnggãi àihù gõnggòng cáiwù.
Debemos practicar el chino oral. Hay que proteger los bienes públìcos.
天还没黑,我们再干一会儿吧。
Tiãn hái méihëi , W凸men zài gàn yïhuìr ba.
Trabajemos un rato m缸, pues todavía no ha oscurecido.
b. Hacer frío , hacer calor, hacer fresco , hacer buen tiempo , hacer ma1 tiempo
Como sujeto de estos verbos suele usarse 天 O 天气 (tiempo):
现在天冷了,你穿上大衣吧。 Ya hace fr旬, ponte el abrigo.
Xiànzài tiãn 1 邑ngle , nl chuãnshàng dàyï ba.
今天(天)不热. 昨天天不好.
Jïntiãn (tiãn) bùrè. Zuótiãn tiãn bù h益。
Hoy no hace calor. Ayer no hizo buen día.
c. Hacer sol , hacer viento , diluviar , llover , lloviznar, granizar, nevar , relampaguear y
tronar.
El sujeto de estos verbos suele ser 天, aunque se omite frecuentemente en el
lenguaje coloquial , sobre todo cuando está precedido por una palabra de tiempo ,
pues ésta funciona como sujeto.
昨天下了一天雨 Ayer llovi6 todo el día.
Zuótiãn xiàle yïliãn yu.
每天下毛毛雨,很不舒服。
M邑itiãn xià máomáo yu , h邑n bù shüfu.
Todos los días llovizna y es muy engorroso.
(天)下雪了,孩子们高兴极了。
(Tiãn) xiàxu岳阳, háizimen gãoxìng jí le.
Está nevando y los niños están muy contentos.
(天)打富的时候,另Ij待在大树下。
( Tiãn) däléide shíhou , bié dãizài dàshùxi à.
Cuando truena, no hay que quedarse bajo árboles grandes.
Gramática china Materi aI s 111
光打闪,不响雷,没下雨。
Guãng d益shän , bù xiängléi , méi xiàyu.
Como s610 relampaguea y no truena, no está lloviendo.
d. Escarchar, helar
天 puede ser el sujeto de escarchar en el lenguaje coloquial:
天下霜了 Ya hay escarcha.
Tiãn xià shuãng le.
13. Exclama-
CIOnes
13.1. CaracterÍsticas generales
Al igual que en espa益。1 , las exclamaciones en chino son palabras que se
pronuncian con tono exclamativo y que expresan un estado de ánimo , una
impresi6n, un aviso , una orden, una contestaci侃, etc.
Las exclamaciones se distinguen de otros tipos de palabras por su fa1ta de
sentido y su éarencia de funci6n gramatical.
En general , la exclamaci6n va a la cabeza de la oraci6n y se separa con el signo
de admiraci6n <<!>>.
唉!今年又得挨饿了 Ay , este año otra vez tendremos que pas缸 hambre!
Ai! Jïnnián yòud邑i ái'è le!
Existen casos , sin embargo , en los que la exclamaci6n puede aparecer al final
de una oraci6n:
这样的婆婆,哼 iBah , qué suegra!
Zhèyàngde pópo , hng!
13.2.6. 唉甜,暧 ài
Expresan lástima.
程!早知如此,我就不来了。
Ai! Zão zhï rucT, w凸 jiù bù lái le.
jAy! Si hubiera sabido que sería así, no habría venido.
13.2.7. 哦 Ò ,喔 õ ,啊 a
Expresan comprensi6n.
哦!我懂了! jOh, ya 10 comprendo!
。!W,凸 dõng le.
b. Cuàndo se usa entre otras palabras de la oraci6n funciona como una palabra
l1 ena formando parte de la misma.
(1) Como verbos:
她嗯了一声,自言自语似地说。
Tã ènle yïsh邑 ng , zìyánzìyu shìde shuõ.
Ella pronunci6 un eng y dijo como si hablara para sí misma.
i Ec- c-··E-
E一
。一
.•..
gu
练习十三
甲
Hágase una lista de las exclamaciones españolas y compárelas con las chinas
expuestas en este capítulo.
Gramática china Materials 1 17
酣E
Aωm
4.α
4EBnL
tr
o Construcción es , en este 1ibro , una unidad gramatical , compuesta de palabras según
determinadas relaciones sintácticas; por 10 tanto , es sinónimo de grupo de palabras ,
y funciona como una palabra en una oraCÌón. Por ejemplo, en la siguiente oración ,
他是一个性格坚强的人. 后1 es una persona de temperamento firme.
Tã shì yïgè xìnggé jiãnqiángde rén.
书里写的 红的,黄的,白的
shüli xi邑de hóngde , huángde , báide
10 que está escrito en los libros el rojo , el amari11 o, el blanco
118 Materials XuZenght日,如也 nkang Zh ou
今天不分你的,我的,我们一起干。
Jïntiãn bù悟n nTde , wõde , w凸men yïqT gàn.
Hoy no distinguimos 10 阳yo de 10 mío , 10 hacemos juntos.
b. Construcciones de 所
Son las construcciones en las que 所 aparece delante de un verbo que no lleva
objeto , con 0 sin final , para sustantivar todo 10 que sigue a continuación:
书中写的都是他所见所闻。
Shüzhõngxi总de dõu shì tã suõjiàn suöwén.
Todo 10 que está escrito en el libro es 10 que él ha visto y oído.
c. Construcciones con 似的 O 似地
似的 O 似地 (como) , partículas comparativas , siempre se posponen al término
comparativo y forman así la construcción comparativa.
似的 sirve para enlazarnombres , por 10 que esta construcción funcionará como
un adjetivo , mientras que 似地 sirve para adjuntar un verbo 0 un adjetivo y
adquiere el valor de un adverbio.
宝石似的星星缀满天空.
Bãoshí shìde xïngxïng zhuìmãn tiãnkõng.
Las estrel1邸, como piedras precios邸, adornan todo el cielo.
谱法和修辞 前进或后退
yüfä hé xiücí qiánjìn huò hòutuì
gramática y ret6rica adelantar 0 retroceder
打击报复 师生员工
däjï bàofù shïshëng yuán gõng
atacar y vengarse profesor臼, estudiant饵, empleados y obreros
路边 中国人民 高大的楼房
lùbiàn Zhõngguó rénmín gãodàde lóufáng
al lado del camino el pueblo chino edificios aItos
(2)MOdincador adverbial-Inodiflead0.z
很好 苗壮地成长
h 邑nhäo zhuózhuàngde chéngzhãng
muy bien(bueno) crecer sanamente
b. Verbo-objeto
La parte anterior es un verbo y la parte posterior su objeto. Ejemplos:
120 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zhou
我们希望达到目的. 你应当端正态度-
W凸men xïwàng dádào mùdì. NT yïngdãng duãnzhèng tàidu.
Deseamos alcanzar la meta. Debes corregir tu actitud.
c. Complementado-complemento
La parte posterior complementa a la parte anterior , que generalmente es un verbo 0
un adjetivo. Ejemplos:
讲清楚道理 打垮敌人
Jïãng qïngchu dàol i. Dãkuã dírén.
Explicar la raz6n con claridad. Golpear .al enemigo hasta inuti1i zarlo.
说不完 读三遍
shuõ bùwán dú sãnbiàn
no acabar de hablar. 1出r tres veces.
昕得懂 快得出奇
tïngded凸ng kuàide chüqí
poder entender 10 que se escucha. tan rápido que sorprende
d. Sujeto-predicado
La parte anterior es el s时eto y la posteri时, su predicado , q町, en chino , suele ser
representado por un verbo 0 un adjetivo. Ejemplos:
旗帜飘扬 头发花白
qízhì piãoyáng tóufa huãbái
la bandera flameando el cabello canoso
e. Aposici6n
En la uni6n de dos palabras 0 dos grupos de palabras , generalmente nombres 0
pronombres , de las que una es aclarativa 0 especificativa de la otra , sin que exista
entre el1 as régimen ni concordancia y que desempe负an un mismo papel sintáctico.
Existen tres tipos de aposici6n:
(1) Aposici6n nominal
Se compone de dos 0 tres nombres 0 pronombres , que se modifican uno a otro, y
puede ser especificativa 0 explicativa 0 ambas a la vez.
最小的弟弟周同义 周培源校长
zuìxiãode dìdi Zhõu Tóngyì Zhõu Péiyuán xiàozhãng
El hermano más pequefio Zhou Tongyi Zhou Peiyuan, el rector
船王阿福师傅 他们父子俩
chuánwáng Afú shïfu tãmen fùzT liã
El maestro A旬, rey de barcos Ellos dos , padre e hijo
通过翻译提高汉语水平,这也是一个办法。
Tõngguò fãnyì tígão Hànyu shuTpíng , zh色 y吕shì yïgè bànfã.
Elevar el nivel del chino mediante la traducci6n también es un método.
F
她会说四种外语:英、德、法、汲.
Tãhuì shuδsìzhöng wàiyü: yïng , dé , fä , hàn.
Ella habla cuatro lenguas extranjeras: ingl缸, alem缸1, francés y chino.
他们参观了北京、上海、广州三个城市.
Tãmen cãnguãnle Bë ijïng , Shànghäi , Guängzhõu sãngè chéngshì.
Visitaron tres ciudades: Beijing, Shanghai y Guangwou.
14.3. 1. De yuxtaposición
En ést邸, las p缸tes co01ponentes tienen el O1is01o grado gramatical , que a su vez
pueden ser de distintas relaciones internas.
a. Sujeto-predicado + sujeto-predicado
山明一水秀 诗情一画意
shãnmíng … shuTxiù shïqíng -- huàyì
paisaje hermoso de O1ontafia y agua poético y pintoresco
b. Verbo-objeto + verbo-objeto
避重一就轻 挂一一漏万
bìzhòng -- jiùqïng guàyï lòuwàn
evitar 10 difícil y to01ar 10 fácil incurrir en muchas omisiones
c. Modificador-01odificado + modificador-modificado
惊涛一骇浪 不屈一不挠
jïngtão -- hàilàng ‘ bùqO -- bùnáo
circunstancias difíciles petseverante
'飞
d. Dos partes unidas con una conjunci臼
华而不实 cosa bonita pero poco provechosa
huá'ér bùshí
14.3.2. De no yuxtaposición
a. Sujeto + predicado
全军覆没 completamente derrotado
quánjOn … fùmò
b. Verbo + objeto
打落水狗 vencer cabalmente a un O1 alo derrotado
dã luòshuTgõu
c. Modificador + O1odificado
雪中送炭 屈指可数
xu邑zhõng -- sòngtàn qOzhT -- k岳shü
socorrer en la necesidad cosa de poca cantidad
d. Multiverbal
负薪救火 负荆请罪
fùxïn … jiùhu凸 fùjïng … qTngzuì
remedio contraproducente pedir perdón con iniciativa
令人切齿 请君人瓮
。 ngrén qièchT qmgJun ruweng
odioso darle a uno el trato que él pedía para otro
急得不得了 高兴得跳了起来
jíde bùdéliào gãoxìngde tiàole qì1 ái
sumamente inquieto tan contento que da sa1tos de alegría
LW
·阳Fu. 句
da aAUO
川 Z 同哩
bb0
eu co
-E3
rob
Fv
mE
Hbte
14.7. Construcciones
作川、
工 -mvd
他来 头疼
旧U
写信用的 卖鱼卖肉的
xi岳xìn yòngde màiyú màiròude
los que sirven para escribir cartas los que venden pescado y carne
练习十四 Eiercicios 14
Tradúzcanse al chino las siguientes frases:
1. Los que venden peri6dicos.
2. Lo que está enterrado.
3. Lo que está escrito en el libro.
4. Caras como manzanas.
5. Rápido y bueno.
6. Haber 0 no haber.
7. Al lado del camino.
8. Ir a Barcelona.
9. Salir afuera.
10. Tan rápido que sorprende.
1 1. La voluntad (es) firme.
12. El río Amari1lo.
l3. Ir a Madrid en tren.
14. Problema que causa dolor de cabeza.
15. Hablar con el1 os.
16. Hacia el futuro.
. ,
Gramática clûna Materials 125
15. s1喝eωy
predicado La oraci6n es la unidad lingüística ffiÍnima formada por palabras 0 I Y construccio-
nes con la que expresamos una idea completa. Una palabra 0 una construcci6n. se
podrfa considerar como una oraci6n, generalmente exclamativa 0 interrogativa,
cuya idea completa se entenderá imp1ícit部nente por el contexto en que se use.
注意!
Zhùyì!
怎么?
Z吕nme?
.
jAtenci6n! (j ðjo!) i, C6mo?
Normalmente una oraci6n consta de dos partes: un sujeto del que se dice algo
y un predicado , que es 10 que se dice del sujetó.
他们榄泳. 这花很美.
Tãmen yóuyöng. Zhèhuã h邑nmëi.
Ellosnadan. Esta t10r es bonita.
15.1. Sujeto
15.1.1. Noción general
En chino, eI sujeto puede ser el que realiza Ia acci6n:
我吃了,他没有吃 Yo he comido; él no ha co'mido.
W凸出胁, tã méiyõu chï.
谁教你们汉语? 一切都很顺利.
Shuí jião nimen Hànyü? Yïqiè dõu h每n shùnlì.
l, Quién os enseña chino? Todo ha ido viento enpopa.
b. Numeral 0 numeral-clasificador
零也是一个数 El cero tambi旬出 un número.
Ungy邑shìyTgè s t1 ù.
太惶不好,太快也不好.
Tài màn bùhão, tàikuài y益 bùhão.
No es bueno ni 10 demasiado lento ni 10 demasiado rápido.
f. Construcci6n de sujeto-predicado
你每天跑步很好 Está muy bien que corrasωdos los dí部.
Ni m邑itiãn pãobù h邑nhão.
海湾问题和平解决是可能的.
H益iwãn wèntí hépíng ji句凶 shì k邑崎ngde.
Es posible que el problema del Golt1σse resuelva de manera pacífica.
他这样做是完全为了你好. \飞
15.2. Predicado
En chino hay cuatro tipos de predicado: predicado verbal , predicado adjetival ,
predicado nominal y predicado de construcci6n sujeto-predicado.
Es el predicado cuya palabra central es un verbo.
Gramática china Materials 127
Debido a que el adjetivo expresa las cualidades del nombre al que se aplica ,
en su traducCÎón al españolse añadiría el verbo ser 0 verbos semejantes. Sin
embargo , no por ello podremos afirmar que un predicado adjetiv a1 es el resultado
de la omisión del verbo ser. Véase <<ûración de 是>>.
',
胃 wm
/创怆
那姑娘/心眼儿//好. a
, ne
Be
g
JAU
Nà güniang I xinyãnr // hão.
d
-Ie-r-c--l
百且-
5 一
。一
练习十五
•••
凰-
1. 太阳渐渐下山了. 6. 你说的正是我想的.
2. 桌子上放着一套茶具. 7. 我们看书是为了增加知识。
3. 一年有三百六十五天。 8. 那姑娘热情大方.
4. 骄傲使人落后. 9. 我父亲四十八岁.
5. 下棋、弹琴能解除疲劳. 10. 陈校长身体很健康.
Gramática china Materials 129
16.0bjeto
16. 1. Idea general
En sentido genera1 , e1 objeto en chino es aquella pa1abra que , genera1mente
pospuesta al verbo , designa a a1guien 0 a1go que afecta a 1a acci6n del predicado.
我读《红楼梦)) • 老师爱学生.
W凸 dú <<Hónglóumèng>>. Lãoshï ài xuésheng. .
Leo Suelïo del Dabellón roio Los maestros aman a los a1umnos.
山上有座庙. 他们不去东京.
Shãnshàng yõu zuò miào. Tãmen bù qù Dõngjïng~
En el monte hay un temp1o. Ellos no irán aTokio.
我还你语法书. 李太太租(给M也一间房.
Wõ huán nT yufãshü. U tàitai zü (g邑i) tã yijiãn fáng.
Te devue1vo e1 libro de gramática. La señora Li 1e alquila una habitaci6n.
我借(给)她十元钱. 我赔(给)小王一支笔.
W凸 jiè (g邑 i) tã shíyuánqián. W凸 péi (gei) Xião Wáng yïzhï bT.
Le prest6 diez yuanes. Compenso a Xiao Wang con una pluma.
Las relaciones entre el verbo y el objeto que llevamos explicadas con los
anteriores ejemplos son las más frecuentes en chino y. adem缸. .Ios gramáticos
chinos en general las aceptan.
b.La persona 0 cosa designada por el objeto antepuesto con 把 debe ser
determinada. En los ejemplos que acabamos de analizar, tanto gãng时, xiézi como
tã son objetos determinados porque los hablantes saben a cuál 0 a cuáles se
refieren
Hay otros factores por los que un objeto se antepone éil verbo mediante la
preposici仙把 que ser缸 analizados en el apartado 20.9. <<Oraci侃出把>>.
练习十六 目 ercicios 16
Márquense los objetos de las siguientes oraciones:
1. 老师教我一支中国民歌.
2. 妈妈给猫一条鱼.
3. 张太太抱着一只狗.
4. 他又写了一首长诗.
5. 三班明天去天坛.
6. 书桌上放着文房四宝.
7. 鱼缸里有各色的鱼.
8. 一吨等于两千斤.
9. 对他们应给以表扬.
10. 他继续赶路.
1 1.团长命令士兵撤退.
12. 父亲这么做是为了你好。
Gramática cruna Materials 13 3
17. Modifica-
dor adjetivaI EI modificador adjetivaI se apIica aI nombre en una construcci6n y aI 叫ωy
objeto en una oraci6n. Ejemplos:
木头桌子 天真的孩子 /'一飞
他的死 我的不好
tãde sT w凸de bùhão
su muerte mi culpa
外国留学生参观了中国历史博物馆。
Wàiguó Ii úxu岳sh邑ng cãnguãnle Zhδngguó IìshT bówùgu运n.
Los estudiantes extranjeros visitaron eI Museo de historia china.
17.1. 1. Especificativos
Son aquellos modificadores adjetivales calificativos que sirven para especificar 0
subclasificar cosas y personas. Las cua1idades expresadas por los especificativos
son objetivas y esenciales 0 inherentes para distinguir las especies , tipos 0
variedades.
你穿上呢子大衣吧。 Ponte el abrigo de paño.
NT chuãnshàng nízi dàyï ba.
·m-ψ
-mmKWA
户UV
男人 nánr创
女人 nur,创
b. Según la edad:
青年人 qïngniánr创 jóvenes
老年人 lãoniánr岳n VlejOS
c. Según la profesión:
种地人 zhòngdìrén labrador
砍柴人 l伯ncháirén leñador
Con yòujiù yòuzãng ya no nos referimos a una especie de prenda , sino a una
pieza p缸ticular de la especie <<abrigo挣 a la que describimos 0 de la que explicamos
sus cualidades. Sin embargo , la explicación es subjetiva, pues es posible que el
oyente crea que el abrigo no est己 ni viejo ni sucio. He aquí otros ejemplos:
这是一个非常重要的会议。 益sta es una reunión muy importante.
Zh色shì yïg色 fëicháng zhòngyàode huìyì.
您的行李超过了我们公司规定的重量。
nínde xíngli chäoguòle wõmén gõngsï guïdìngde zhòngliàng.
Su equipaje ha sobrepasado el peso línùte fijado por nuestra compañía.
张师傅做的家具质量很好。
Zhäng shïfu zuòde jiäjù zhìliàng h 吕nhào.
Los muebles hechos por el maestro Zhang son de muy buena calidad.
Cuando entre dos de Jos multimodificadores existe una relación más estrecha
con respecto al otro , ellos se unen entre sí con 飞掉, y éste a ellos con 和. Ejemplo:
我常常回想起老师和爸爸、妈妈的嘱咐。
WÕ chángcháng huíxiãngqT lãoshï hé bàba, mãma de zh ìJ fu.
Yo recuerdo de vez en cuando los consejos del maestro y de mis padres.
(2) Si los multimodificadores son dos , ambos adjetivos y casi sinónimos , se unen
directamente:
Gramáti侃 clúna Materials 137
Si no son antónimos , pueden unirse con 而亩, pero si son antónimos , se unen
entre sí con 和 o 或.同emplos: ~飞二
她是个热情而开朗的姑娘。 Ella
es una chica simp剧ca y abierta~、
Tã shìgè rèqíng ér kãilãng de güniang. •
我们应该调动直接的和间接的力量.
W凸men yïnggãi diàodòng zhijiëde hé jiànjiëde lìliàng.
Debemos movilizar las fuerzas directas e indirectas~
先进的或落后的技术都用上了.
Xiãnjìnde huò luòhòude jìshù dõu yòngshàng le.
Se han utiIizadas todas las técnicas , tanto las avanzadas como las atrasadas.
Cuando los modificadores son tres 0 más a,句etivos , se sep缸an 0 bien con el
signo de puntuación 飞>>, 0 bien se usa este signo entre los primeros y una
conjunèión conveniente entre los dos últimos.
他是个勤快、勇敢而聪明的青年.垂1 es un jovendiligente, valiente e inteligente.
Tã shìgè qínkuai , y'凸nggãn ér cõngming de qïngniån.
从出生、成长、衰老到死亡的过程
cóng chüshëng , chéngzhãng , shuãilão dào sTwång de guòchéng
el proceso de nacer, crecer, envejecer y morir.
Esta oración tiene tres palabras que modifican al nombre jìhuà: guánxiào.
vïxuénián 立iiàoxué: Estas tres palabras no son de la misma clase; entre ellas no se
usa ninguna conjunción ni signo de puntuación; y 10 más importante es que no
están en la misma posición gramatical a pesar de que todas ellas se denominen
indistinti vamentβmodificadores adjetivales Ji主坐监 modifica a 曲应 vTxuénián
modifica a iiàoxué iìhuà; guánxià~se aplica a y..Txuéniánde iiàoxué iìhu~ por
eso , la relación que existe entre losmodificadoresno es de yuxtaposición, sino de
agregación.
a. Cuando varios modificadores heterogéneos se ap1ican a un mismo nombre , se
colocan primero los determinativos. a continuación los ca1ificativos descriptivos y
por último , los calificativos especificativos.
那台优质彩色电视机 aquel excelente televisor en color
nàtái yδuzhì cãisè diànshìjT
把床底下的那些书搬走.
Bã chuángdTxià de nàxië shü bãnz凸u.
Trasladaos aquellos 1ibros que hay debajo de la cama.
d. Como los especificativos sirven para subclasificar, es suficiente uno s610 por
palabra. Sin embargo , hay casos en los que aparecen varios antepuestos a una
misma palabra , como por ejemplo:
我想买这件男式呢子短大衣。
W凸 xiãng mãi zh剖 iàn nánshì nízi duãn dàyï.
Quiero compr缸 es也 abrigo corto de paño para cabal1 ero.
-i r-c-
E一
哼'
t且 E
O-
-··墨回
练习十七
•••
凰-
1. 那个破旧的他们的汽车修理厂倒闭了。
2. 她是个女天真的孩子.
3. 这是一双尼龙结实的新袜子。
4. 那架我的外文打字机在哪里?
5. 他参加了专家一次重要的会议。
6. 我班有一个西班牙可爱的姑娘。
7. 她买了中文古典三本小说。
8. 上海是工业最大的中国城市。
Gramática china Materi aJ s 141
18. Modifica-
dor adverbiaI El modificador adverbial se aplica .al verbo 0 adjetivo cuando ap缸'ecen en una
construcci6n y, en la oración modifica a la palabra central del predicado , ya sea
verbo 0 adjetivo. Ejemplos:
详细研究 异常高兴
xlangxl yanJlu yìcháng gãoxìng
estudiar miquciosamente muy contento
18. 1. 1. Tiempo
托尼五月十日去比尔宝. 他已经苏醒了.
Tuãní wuyu色 shfrì qù Biërb运o. Tã yìjïng süxing le.
Toni irá a Bilbao el día 10 de mayo. Él ya ha vuelto en sí.
她写一封信,往往修改好几遍。
Tã xi邑 y百ëng xìn, w益ngwãng xiügãi hãojìbiàn.
Para terrninar una carta , ella necesita a menudo corregirla varias veces.
你们统统出去. 她进来时,我正好躺下。
NTmen tõngt凸 ng chüqù. Tã jìnláishí, w凸 zhènghão tãngxià.
Salid todos. Justo cuando me acostaba , ella entró.
你可以直接找他. 他觉得床在轻轻地颤.
NT k邑yT zhíji邑 zhão tã. Tã juéde chuáng zài qïngqïngde chàn.
Puedes buscarlo directamente. Siente que la cama está temblando
ligeramente.
难道我跪下来求你吗? i.,队肉
此cωωasωO们me叩巾
A c如阳阳
O创∞略
n1恕g醉od配e rod甜il阳 para su咐
I
Nándào wõ gu
凶』且ì刘
x ià
剖lá
副iqφiúnT
吁T ma?
misma posici6n gramatical y que se aplican a una misma palabra sin interdepen-
dencia alguna entre sí. Ejemplos:
他们热情、友好地接待了我们。 Nos atendieron de manera amable y amistosa.
Tãmen rèqíng , yõuh 益ode jiëdàile wõmen.
这对社会、对人民比较有利。
Zhè duì shèhuì , duì rénmín bìjiào yõul ì.
Esto es más favorable para la sociedad y pa~a el pueblo.
老师亲切而诚恳地批评了那个学生。
Lãoshï qïnqiè ér chéngk邑nde pïpíngle nàgè xuésheng.
El maestro criticó a ese alumno de una manera amistosa y sincera.
/'-.
b. Si aparecen dos modificadores adverblaJ~s/ yuxtapuestos que sean
construcciones preposicionales 0 verbales , se unir缸 directamente y al escribirlos se
separaránωn un signo 飞掉, añadiendo la partícula al último modificador.
'应当坚决、彻底、干净、全部地消灭毒品。
Yïngdãng jiãnju岳, chèdT, gãnjìng , quánbùde xiãomiè dúpTn.
Hay que terminar con la droga de una forma firme , cabal , completa y total.
小梅昕了这句话很不高兴。
Xião Méi tïngle zh 色:jùhuà h邑n bù gãoxìng.
Al oír estas palabras , Xiaomei se quedó mu y descontenta.
一九一四年第一次世界大战在欧洲爆发了。
Yijiuyïsìnián dìyïcì shìJiè dàzhàn zài Ouzhõu bàofã le.
En 1914, estalló en Europa la Primera Guerra Mundial.
(3) Si hay un descriptivo del sujeto , éste se colocará detrás del mismo 0 delante de
otros modificadores:
他高兴得跟弟弟一块儿出去玩儿了。
Tä gäoxìngde gën dìdì yïkuàir chùqù wánr le.
ÉI salió muy contento a jugar junto con su hermanito.
三年前他们俩愉快地在那家公司工作。
Sänniánqián tämenliã yúkuàide zài nàjiä gòngsï gòngzuò.
Hace tres años , ellos dos trabajaban muy felizmente en esa empresa.
(4) Cuando aparece .un modificador determinativo de objeto , éste va más cerca del
verbo 0 detrás de otros modificadores.
他经常暗中给她帮忙. 益l1a ayudaba a menudo a escondidas.
Tä jïngcháng ànzhòng 9总i tä bängmáng.
练习十八 Eiercicio 18
1. 人民永远支持正义事业.
2. 钱经理昨天住院了。
3. 学校从七月八日起放假.
4. 大爷,您沙发上坐@
5. 小弟又不高兴了。
6. 她扑哧一声笑了。
7. 姐弟俩愉快地唱了起来.
8. 将军们反复研究作战方案。
9. 除了写作文还得读小说.
10. 明天去博物馆,后天去画展。
1 1.他铿锵有力地驳斥对方。
12. 应该有计划、有步骤地开发矿山。
13. 双方自由、平等地交换了意见。
14. 爷爷满意地哈哈大笑起来。
Gramática china Materials 147
19.ωmple
mentos Complemento es aquella parte de la oraci6n que se pospone a las palabras centra-
les del predicado , ya sean verbo 0 apjetivo , y que añade algo a su significado. El
complemento no incluye el objeto al que se dirige una acci6n. En chino , de
acuerdo con su significado 0 estructura, el complemento se clasifica en seis tipos:
resultativo, direccional, potencial, demodo, de cantidad y dè气lugar.
puesto que s610 se indica que la acci6n de oir elchiste se ha realizado pero no se
dice si ha sido comprendido 0 no al escucharlo. Veamos dQS ejemplos más:
王梅买到了一本汉语词典。 Wang Mei consigui6 comprar un diccionario chino.
Wáng M岳i mãidàole yïb吕n Hànyü cídiãn.
这种动物我从来没有看见过。
Zh 色zhõng dòngwù w凸 cónglái méiyõu kànjiànguo.
No había visto nunca hasta ahora este tipo de anima1.
b. 去 qù (i r)
Indica que la acci6n se desarrolla desde el hablante a otro lugar 0 de un lugar a
otro.
150 Materials Xu Zenghui ,如但 nkang Zhou
气
狼向东郭先生扑去El lobo se abalanzó hacia el señor Dongguo.
Láng xiàng Dõpgguõ xiãnsheng pOqù.
c. 上 shàng (subir)
Indica que la acci6n se realiza desde el punto de partida hacia arriba.
小猫很快爬上了树. 日 gatito subió alárbol muy rápidamente.
Xião mão h邑nkuài páshàngle shù.
d. 下 ~ià (bajar)
Indica que la acción se dirige desde el punto de partida hacia abajo.
谁能把这只绵羊带下山? i Quién puede b功 ar esta oveja de la montaña?
Shuí néng bã zhèzhï miányáng dàixià shãn?
e. 进 jìn (entrar)
Denota que la acción se dirige hacia dentro de un lugar , un edificio 0 un
recipiente:
你今天就把这孩子送进城。 Acompaña a este niño a la ciudad hoy mismo.
Nï jïntiãn jiù bã zhè háizi sòngjìn chéng.
t 出 chO (salir)
Denota que la acción se lleva a cabo desde dentro hacia fuera.
孩子们排着队走出校门 Los niños salen de la escuela en filà.
Háizimen páizheduì z凸 uchO xiàomén.
g. 回 huí (regresar)
Expresa que la accìón se realiza hacia el lugar de donde se ha venido 0 salido.
看完报纸放回原处。 Al terminar de leer dejen los periódicos en su lugar
origina1.
Kànwán bàozhï fànghuí yuánchù.
h. 过 guò (pasar)
algo se mueve pasando por un lugar.
Expresa que alguien 0
火车穿过山洞 EI tren pas6 por el túnel.
Hu 凸chë chuãnguò shãndòng.
i.起 qï (l evantar)
algo se separa levantándose de donde está sentado 0 dejado.
Indica que alguien 0
客人站起身向主人告别 EI invitado se levantó para despedirse del dueño.
Kèrén zhànqïshën xiàng zhurén gàobié.
j. 开 kãi (separar)
algo se separa de un lugar en el que ha permanecido.
Indica que alguien 0
我们快要离开中国了 Nos iremos pronto de China.
Wõmen kuàiyào líkãi Zhδngguó le.
这个好消息会给他们带去喜悦。
Zhèg岳 h益oxiãoxi huì 9吕 i tãmen dàiqù xTyuè.
Esta buena noticia producirá alegría entre ellos.
c. Si el 0时 eto
es de un lugar , se antepone necesariamente a 来 O 去.
你们什么时候回国去? l. Cuándo vo]veréis a vuestro país?
NTmen shénme shíhou huíguó qù?
a. 上来 shàng-Iái
Denota que algo alguien sube hacia donde está el hablante.
0
哥哥从井里提上一桶水来。 El hermano mayor subi6 del pozo un cubo de agua.
Gëge cóng jrngli tíshàng yïtõngshur lái.
b. 上去 shàng-qù
Denota que algo 0 alguien se aleja del hablante y sube a otro lugar.
你把这袋米背上山去Lleva a cuestas este saco de arroz arriba de la
montaña.
Nr bã zhè dàimr bëishàng shãn qù.
c. 下来 xià-Iái
Indica que alguien 0 algo baja hacia dónde está el que habla, ya sea en sentido real
o figurado.
突然墙上的画掉了下来. De repente , el cuadro colgado en la pared cay6.
Türán qiángshang de huà diàole xiàlái.
d. 下去 xià-qù
Denota que alguien 0algo baja hacia otro lugar , en sentido. real 0 figurado.
快送我们下山去吧 Acompañanos sin demora a bajar la montaña.
Kuài sòng w凸 men xià shãn qù ba.
这样对峙下去,战争什么时候能够结束?
Zh色yàng duìzhì xiàqù , zhànzhëng shénme shíhou nénggòu jiéshù?
Si siguen enfrentándose así , i., αlándo podrá terminar la guerra?
e. 进来 jìn 怡i
Indica que alguienalgo se mueve entrando a donde está el que habla.
0
我看见她从外边走进来了。 La veo que entra de 归自a.
Wõ kànjiàn tã cóng wàibiãn z凸u jìnlái le.
进来吧。 jEntren!
Jìnlái ba.
itica china Materials 153
t 进去 jìn-qù
lndica que alguien 0 algo entra a otro lugar.
妹妹把衣服放进去后,把柜子关上。
Mèimei b垣 yilu fàng jìnqù hòu , bã guìzi guãnshàng.
La hermana , después de poner dentro su ropa , cerró el armario.
g. 出来 chü-Iái
Expresa que alguien 0 algo sale de un lugar hacia donde está el hablante.
她从卧室走出来了 Ella viene de la alcoba.
Tã cóng wòshì z凸u chülái le.
h. 出去 chü-qù
Expresa qùe alguien 0 algo sale del lugar donde está el hablante y se aleja hacia
otro lugar.
她从家里跑了出去 Ella salió de su casa corriendo.
Tã cóng jiãli pãole chûqù.
i.回来 huí-Iái
lndica que alguienalgo regresa al lugar donde se encuentra el hablante.
0
我们把奶奶接回家来住吧。 lremos a por la abuela para que vuelva a vivir en casa.
Wõmen bã nãinai ji邑 huf jiã lái zhù ba..
j. 回去 huí-qù
lndica que alguien algo va de regreso al lugar del que ha salido.
0
你把大衣带回家去吧。Lleva el abrigo a casa.
NT bã dàyï dàihuí jiã qù ba.
K.过来 guò-Iái
Denota que alguien 0 algo pasa por un lugar hacia donde está el hablante 0 el que
actúa , y también en sentido figurado puede indicar que vuelve al estado físico
normal.
冠军把奖杯接过来高高举起。 El campeón recibió la copa y la sostuvo en a1to.
Guànjün bã jiãngbëi jië guòlái gãogão yuqT.
154 Materials Xu Zenghui, Mi nkang Zhou
n. 到...去 dào... qù
Denota que alguien algo llega de dondeestá a otro lugar.
0
卡车把材料运到工地去. Los carniones transportan materiales al lugar de la obra.
Kãchë bã cáiliào yùndào gõngdì qù.
他们打算把孙子送到中国去学汉语。
Tãmen dãsuàn bã sünzi sòng dào Zhõngguó qù xué hànyu.
Ellos se disponen a mandar a su nieto a China para que estudie chino.
a 起来 qT-lái
Denota que alguien 0 algo\va/de abajo arriba y en sentido figurado , indica el
comienzo de una acción 0 de un estado.
国旗徐徐升起来了。 La bandera nacional iba izándose lentamente.
Guóqí xúxú sh 邑ng qì1 ái le.
o. 开来 kuãi-Iái
Denota que alguien 0 algo. , generalmente abstracto , se separa del lugar original
hacia otro 0 se extiende por otras partes.
要把朋友和敌人区别开来。 Hay que distinguir a los amigos de los
enemlgos.
Yào bã péngyou hé dírén qübié kãilá i.
尧明要买一些资器回去.
Yáomíngyào mãi yïxië cíqì huíqù.
Yao Mi ng piensa compr缸 algunas porcelanas para llevarse a casa.
路被掩了,汽车开不过去了。
Lù bèi yãn le , qìch邑 kãibùguòqù le.
Como el camino está inundado , el coche no puede pasar.
装下 装不下 装得下
zhuãngxià zhuãng bù xià zhuãng de xià
caber no poder caber poder caber
c. Uso del complemento potencial de tipo A Y uso del verbo auxiliar 能 (poder)
más un verbo y su complemento resultativo 0 direccional.
El verbo auxiliar 能 más un verbo y sus complementos resultativo 0
direccional tambi白1 expresará la posibilidad 0 imposibilidad de realizar una acción
con el resultado indicado 0 en la dirección señalada.
这首诗你能看懂吗? l, Puedes entender este poema (al leerlo)?
Zhèsh凸ushï nT néng kànd凸ng ma?
(3) EI 0均eωse interpone entre los verbos que funcionan como complemento
dìreccional compuesto.
他喘不过气来。 自 res回ra con dificultad.
Tä chuän bùguò qì lá i.
这种蘑菇吃得,那种有毒,吃不得。
Zh 邑zh凸 ng mõgu chïde , n缸h凸ng y凸udú , chï bùde.
Este tipo de seta es comestible, pero ése , venenoso , no es comestible.
他护照丢了,急得不得了。
Tã hùzhào diüle. jíde bùdéliäo.
Se le perdió el pasaporte y está tremendamente inqui已to.
b. Descripción de la acción
你们俩都画得很好 Vosotros dos dibujáis igual de bien.
NTmenliä dõu huàde h总nhäo.
Sin embargo , hay que señalar que el primer verbo de repetición suele
omitirse:
她跳舞跳得非常美 Ella baila muy bien.
Tã tiàowù tiàode fêicháng m吕i.
张校长忙得一点儿空也没有。
Zhãng xiàozhãng mångde yïdiãnr kòng y邑 méiyõu.
El rector Zhang está tan ocupado que no tiene ni un momento libre.
那包饼干被压得象粉一样。
Nà bão bTnggãn bèi yãde xiàng fên yïyàng.
Ese paque臼 de galletas 10 aplastaron hasta hacerlas polvo.
b. EI 0均eto
La colocación del complemento de cantidad verbal con respecto al objeto ,
dependerá del clasificador verbal y del objeto.
(1) Cuando el clasificador verbal es de tipo general. Si el objeto es un nombre de
persona , tratamiento 0 lugar , el complemento de cantidad verbal se podrá
anteponer 0 posponer al 0时 eω.
我见过雨次李博士/我见过李博士雨次。 He visto al doctor Li dos veces.
W凸 jiànguo liãngcì U bóshì I Wõ jiànguo U bóshì liàngcì.
c. Modificador de negaci仙
Las oraciones que tienen un complemento de cantidad verbal 、 rara vez poseen
forma negativa. EI adverbio 没 aparecerá antepuesωal verbo , pero para negar la
cantidad de las veces expresadas. Este tipo de construcción sólo se usará en las
oraciones de réplica:
那儿我只去过一次,没去过雨次。 Allí he ido sólo una vez , no dos.
Nàr w凸 zhT qùguo yïcì , méi qùguo liãngcì.
学校里要演雨天京戏.
Xuéxiàoli yàoyän liängtiãn jïngxì.
En la escuela se representará la 6pera de Beijing <lurante dos días.
我妹妹上大学才一年.
W凸 mèimei shàngdàxué cái yïnián.
如'1i hermana menor empezó la universidad apenas hace un a负o.
这是发自内心的感激。
Zhè shì fãzì nèixïnde gãnj ï.
Este es el agradecimiento que proviene del fondo del corazón.
目前的趋势是逐步走向统一。
Mùqiánde qüshì shì zhúbù z凸uxiàng t凸 ngyï.
La tendencia actual se dirige paulatinamente hacia la unificación.
19.6.3. 于 yú (e矶山, a)
这个词来源于拉丁文 Esta palabra proviene de latín.
Zhègè cí láiyuányú lãdïngw由1.
Gramática china Materials 1 65
19.6.4. 于 yú
Sirve también para introducir un complemento de fecha:
我爷爷生于 1881 年 Mi abuelo naci6 en 1881.
Wõ yéye sh邑ngyú yïbãbãyïnián.
练习十九 Ejercicio 19
Díganse cuáles son complementos en las siguientes oraciones y qué complementos
son:
1. 他昨天回到了西班牙。 10. 前天我上课去晚了.
2. 宝宝已经睡着了. 11. 从北京请来一位汉语教授。
3. 一群天鹅飞过天空。 12. 他向客人迎了上去.
4. 突然天空暗了下来. 13. 从书包里拿出一本书来。
5.' 昕完报告大家鼓起掌来. 14. 这练习今天我做不完,
6. 父亲已经开不了汽车了. 15. 这衣服太短,我穿不了.
7. 干完活我累极了. 16. 今天热得很,游泳去吧.
8. 妹妹高兴得跳了起来. 17. 他击中对手二拳。
9. 他们结婚已经雨年了. 18. 他们来自亚洲.
、、旧~,、"
、J
~. Oraciones Las oraciones se clasifican según la naturaleza del predicado y tambi臼 confor
问a naturaI eza me a la actitud del hablante. En el primer caso , tendremos oraciones de s时eto-pre
间 pred.icado di.:ado y oraciones de no sujeto-predicado , y como éstas últimas son escasas , las
'---' vamos a tratar primero.
La oración de no sujeto-predicado es aquélla que no posee sujeto 0
、J
predicado. Se divide en dos tipos: oración sin sujeto y oración de una sola palabra.
、~
Shàngkè le!
之).1.1. De advertencia
到站了 i Ya l1 egamos a la estación!
\J
\、./
Dàozhàn le!
、J
开会啦 iEmpezamos la reunión!
、J
Kãihuì la!
\ J
Dàozhàn puede tener w凸men (nosotros) 0 hu凸chë (tren) , por ejemplo , como
\、./
sujeto , y el sujeto de kãihuì puede ser w凸men , pero en la exclamación no se
、、J
menclO na.
J. 1. 2. De exhortación 0 prohibición
、J
随手关门, 请勿吸烟,
Suísh 凸 u guãnmén. QTng wù xTyãn.
、J
、J
Al pasar cierren la puerta. No fumen aq时, por favor.
为我们之间的合作成功干杯!
\、./ Wèi w凸 men zhïjiãnde hézuò ch 创 ggõng 9副 b6i!
\ J Un brindis por el éxito de ]a co]aboración entre nosotros!
\J
、』卢J
168 Materials Xu Zenghui ,如1i nkang Zhou
b. Responder 0 preguntar
是 Sí. 当然 j Por supuesto! 怎么? l, C6mo?
Shì Dãngrán! Z邑nme?
c. Exclamar
天呐 jCielos! 火车!、 iE1 tren!! 信 jCart出!
Tiãn na! Huõch邑! Xìn!
重!.
..o! 1.....
,• jE1 bi11 ete!! 好鲜呢 jQué de1icioso! 小,心 iCuidado!
Piào! Häoxiãn ne! Xiäoxïn!
我爸六十八,我妈六十一。
W凸 bà liùshíbã , wõ mã liùshíyï.
Mi padre tiene sesenta y ocho años y mi madre. sesenta y uno.
Gramática china Materi aI s 1 69
EEmM
人,1
六凶
十剧
一'即
anH
hU
Sesenta personas constituyen un grupo.
b. Describir el lugar
市中心人更多 En el centro de la ciudad aún hay más gente.
Shì zhõngxïn / rl由1 gèngduõ.
泛支队
172 Materia1s Xu Ze nghui , Mi nkang Zh ou
b. Con objetos
您教我们汉语吧 EI时ñenos chlno, por favo r.
Nín / jião w凸men Hànyu ba.
d. Con complementos
他儿子的病治好了 La enfermedad de su hljo ya se ha curado.
Tã érzide bìng / zhìhão le.
20.7. Oración de 是
是 es Un verbo fundamentalmente copulativo , algo semejante al <<s自异 español.y
forma una de las oraciones del predicado verbal particular.
十 s
四川剖
中八 S
四,旧
QUhH
、
u
他们回国的日期都定了,老张是明天,老李是后天。
Tãmen huíguóde rìqT dõudìngle , Lão Zhäng shì míngtiãn , L益。 U shì
hòutiãn.
Se ha fijado la fecha de vuelta a su país: para Lao Zhang será mañana y para Lao
Li, pasado mañana.
Gramática clúna Materials 175
他成绩好是由牙他刻苦努力.
Tä chéngjì hão shì yóuyú tä k岳ku nulì.
Si tiene buenas notas es porque estudia duro y se esfuerza serio.
这种做法是进,不是退.
Zhèzh凸 ngzuòfã shì jìn , bùshì tu ì.
Estamanera de actuar es para avanzar y no para retroceder.
e. EI sujeto y el objeto son la misma palabra, yel verbo 是 subraya que una cosa es
así y no de otra manera , 0 que una se distingue bien de otra.
不懂就是不懂,不要装撞。
Bù d凸ng jiùshì bùd凸ng , bùyào zhuängd凸ng.
Si no se entiende, no se entiende, pero no se debe fingir haber entendido.
f. Dar énfasis a una afirmaCÌón. 是 está m缸 cerca del sí español que del verbo ser.
气 小王这个人是热情 Xiao Wang sí que es simpático.
Xião Wáng zhègèr,创 shì rèqíng.
20.8. Oración de 有
La oración que tiene como predicado el verbo 有 se denomina oraci仙也有有
es un verbo de <<no acción>> y tiene dos sentidbs principales: una persona posee una
cosa , 0 en un lugar hay una cosa. En español , estos sentidos recaen en el verbo
, tener y haber , respectivamente.
胡安有四千万比塞塔的存款。
Hú'ãn yõu sìqiãnwàn b'ísàitã de cúnkuãn.
Juan tiene unos 础。rros de cuarenta millones de pesetas.
五年过去了,这里没有变化。
Wünián guòqù le , zhèli méiy凸u biànhuà.
Han pasado cinco años sin que aquí se haya producido cambio alguno.
参加晚会的有教师、学生、行政人员等。
Cãnjiã wãnhuìde y凸u jiàoshï, xuésheng , xíngzhèngrényuán d邑ng.
Entre los que tomaron parte en la velada , había profesores , estudiantes , personal
administrativo , etc.
178 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zhou
20.9. . Oración de 把
Es aquél1 a que tiene una parte antepuesta al verbo-predicado y precedida de la
preposici侃把
你把桌子擦一下Limpia la mesa.
Nì' bã zhuδzi cã yïxià.
g--y
nz
搬国修←W烧
日巳 u
.、
nz
a
La mesa , repárala.
M·仙
J
La mesa , quémala.
川
··H
Esta oraci6n
爸爸送我一本书 Papá me rega16 un libro.
Bàba sòng w凸 yïb邑nshû.
es diferente de la siguiente:
爸爸把那本书送给了我。 Papá me rega16 ese 1i bro.
Bàba bã nàb岳nshû sòng 9吕 ile w凸.
哥哥跑疼了腿-一哥哥把腿跑疼了。
G 邑ge pãoténgle tUI…--
G邑ge bã tUI pãoténg le.
El hermano mayor corri6 tanto que le dolían 1as piernas.
妹妹笑破了肚皮一一妹妹把肚皮笑破了。
Mèimei xiàopòle dùpí -…- Mèimei bã dùpí xiàopò le.
La hermana menor ríe tanto que se 1e va a reventar el vientre.
Hay verbos que por sí solos tampoco son verbos transitivos , pero cuando se
combinan con 得 pospuesto , adquieren el valor de <<hacer a uno ...挣 y así se
convierten en verbos transitivos. El objeto de ese tipo de verbos puede ir
an忧puesto mediante 1a preposici仙把. Ejemplos:
180 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zh ou
急得她坐立不安一一-把她急得坐立不安。
Jídetã zuòlì bù'ãn --一- bã tã jíde zuòlì bù'ãn.
Está tan preocupada que no está tranquila ni sentada ni de pie.
笑得我直不起腰来一-把我笑得直不起腰来。
Xiàodew凸 zhíbùqì' yão lái …-- Bä wõ xiàode zhíbùqì' yão lái.
Me hace reír tanto , que no puedo ponerme erguido.
En los ejemplos anteriores , los verbos 急,笑, no son transitivos; 皿她,我, son
sus objetos; más bien podrían ser sujetos de los mismos; pero se sobreentiende que
hay algo que produce preocupación 0 risa.
我赞成把学习放在第一位。
Wö zànchéng bä xuéxí fàngzài dìyïwè i.
Estoy de acuerdo coo la idea de que el estudio va primero.
20~10. Oración de 被
La oraci6n de 被臼 una de las oraciones m缸 usuales para expresar la pasividad del
sujeto.
En chino , se puede expresar la pasividad de dos formas distintas: usando
preposici6n 0 sin ella. Sin preposici侃, la pasividad se entiende pór elsignificado ,
o por la 16gica. Por ejemplo:
门开了 .ψ La puerta se abri6.
Mén kãi le.
EI sujeωde una oraci6n pasiva es, en general , una cosa; es incapaz de rea1izar
por sí sola la acci6n designada por el predicado.
翻译做完了 La traduαi6n se ha terminado.
Fãnyì zuòwán le.
El sujeto que recibe la acci6n puede ser una persona , siempre y cuando no
exista posibilidad de confundirlo conel agente. Por ejemplo:
那个孩子救上来了,救他的却牺牲了.
Nàgè háizi jiùshànglái 怡. jiùtãde què xish邑ng le.
Aquel niño fue salvado vivo , pero muri6 el que 10 salv6.
Sin embargo, suelen oírse oraciones de 被 en que el sujeto r四ibe una acción
en sentido favorable. Por ejemplo:
刘先生被选为系主任. El señor Liu fue elegido como decano.
Li ù xiãnsheng bèi xuänwéi xìzhür,甜1.
Así pues , podemos decir que las características de la oración de 被 son las
siguientes:
Gramática china Materials 183
那罪m 以前被关过三年.
Nà zuìfàn yTqián b色i guãnguo sãnnián.
Aquel delincuente ha sido anteriormente encarcelado tres años.
《红楼梦》已被译成西班牙文。
<< Hónglóumèng 掉 yT bèi yìchéng xïbãnyáwén.
ElSueiìo del Pabellón RoiQ ya ha sido traducido al español.
雨天时间,敌人被消灭了一半。
Li ãngtiãn shíjiãn , dírén bèi xiãomièle yïbàn.
En dos días , la tropa enemiga fue reducida a la mitad.
三点一刻,他被送进了医院。 A
las tres y cuarto. fue hospitalizado.
Sãndiãn yïkè , tã bèi sòngjìnle yïyuàn.
王老师接过杂志翻了几页说。
Wáng lãoshïji岳guo z缸hì fãnle jTy岳 shuõ.
EI maestro Wang recibi6 la revista, hoje6 unas páginas y dijo.
b. EI verbo poSterior indica el fin con que se realiza la acci6n designada porel
verbo anterior.
这时候你起来干什么? l, Para qué te levantas a estas horas?
Zhè shíhou nT qTl ái gàn shénme?
他到机场接朋友了。 El
ha ido al aeropuerto a recibir a un amigo.
Tã dào jïchãng jië péngyou le.
e. El primer verbo es 有 O 没有, yel segundo verbo se aplica al 0均eto del prime町
ro.
那里有不少土地可以开垦。 Allí hay mucha tierra que se puede explotar.
1、làli Y凸u bùshão tU dì k总yT kãik甜).
b. EI primer verbo expresa una actitud 0 sentimiento sobre 10 que tiene 0 hace el
objeto
原谅他年纪小,没经验。 Perd6nale por su corta edad y su falta de experiencia.
Yuánliàng tã niánjì xião , méi jïngyàn.
186 Materials Xu Ze nghui , Mi nkang Zh ou
我家有一只羊病倒了。 En
mi casa hay una oveja que ha caído enferma.
W凸 jiã yõu yïzhïyáng bìngdão le.
En chino , hay oraciones que tienen como sujeto una palabra que expresa la
fecha.
Gramática clùoa Materials 1 87
这篇翻译是在大家帮助下完成的。
Zhèpiãn fãnyì shì zài dàjiã bãngzhùxià wánchéng de.
Esta traducción se ha terminado con 1a ayuda de tOOos.
Para subrayar qui白1 0 qué realiza la acción , también se usa la oración que
empieza por <<是.... .的>>.
是谁把信投进邮筒的? l. Quién fue e1 que metió 1a carta en el buzón?
Shì shuí bãxìn t创jìn yóutõng de?
你睡不着,那是愁的.
NT shuìbùzháo , nàshì chóu de.
El hecho de que no puedas dormir bien se debe a la preocupación.
农村的情况是会有变化的。
Nóngcúnde qíngkuàng shì huìy凸u biànhuà de.
La situaCÎón en las zonas rurales sí experimentará cambios.
摘一个瓜解渴是不算偷的。
Zhãi yïgèguã ji邑k邑 shì bùsuàn tõu de.
Ll evarse un melón p缸a saciar la sed no se considera un robo.
练习二十 国 ercicios 20
Analícense las siguientes oraciones y díganse de qué tipos de predicados son las
ßl1 smas:
这部小说不难,一星期内我可以看完。
Zhèbù xi益oshuõ bùnán , yïxïngqïn包i wö k色yT kànwán.
Como esta novela no es difíCil , podré terminar de leerla en una semana.
b. Con la partícula P巴 ba
Se pone P~ al final de la oraci6n y con esta interrogaci6n , el hablante quiere
comprobar su suposici6n 0 cálculo sobre algo. Son frecuentes tanto la forma
afirmativa como la negativa
这是你孙子吧? i, Es éste tu nieto , no?
Zhè shì nT sünzi ba?
Este .tipo de oraciones interrogativas requieren una respuesta igual que las
oraciones interrogativas con 吗.
你爸爸什么时候去中国? l,CU缸do
irá a China tu padre?
NT bàba shénme shíhou qù Zhõnggu ó-?
,
• ì-:.
(3) El objeto se repite; uno se coloca detrás del yerbo afirmativo , y el otro , detr缸
del negativo
你吃米饭不吃米饭? "Comes arroz 0 no?
NT chï mìlàn bùchï mìlàn?
Gramática clùna Materials 197
b. Otras estructuras
(1) Cuando el predicado lleva 了, que indica una acci6n terminada 0 pasada, la
parte negativa es 没有
火车进站了没有? l, Ha entrado el tren en la estaci6n 0 no?
Hu 凸ch邑 jìnzhànle méiyöu?
(2) Cuando el hablante quiere confirmar su suposici侃, usa la forma 是不是 shì
bùshì antepuesta al predicado 0 , incluso , al sujeto
你们是不是想去台湾? Ustedes quieren ir a Taiwán. l, No es cierto?
NTmen shì bùshì xi垣ng qù Táiwãn?
您喜欢喝红葡萄酒,还是喜欢喝臼葡萄酒?
Nín xTh uan h邑 hóng pútá叫iU, háishì xTh uan hë bái pútáo jiù?
l, Qué prefiere usted , vino tinto 0 vino blanco?
你想学物理,还是学地质,还是学建筑?
NT xiãng xué wùlT, háishì xué dìzhì , háishì xué jiànzhù?
l Qué quieres estudiar, física , geología 0 缸quitectura?
这工作有什么难做 l, Qué
tiene de difíci1 este trab碍。?
Zhè gõngzuò yõu shénme nán zuò!
我们都是老朋友了,你送礼作什么?
W凸men dδushì lãopéngyoule , nT sòng lT zuò shénme?
Si somos viejos amigos , l, para qué me ofreces un regalo?
。) Acentúa la negación
要是累病了,你还能干活不能干活?
Yàoshì lèi bìngle , nT hái néng gànhuó bùnéng gànhuó?
Si caes enfermo de cansancio , l.Podrás trabajar 0 no?
2 1. 3. Ora cÎ ón exhortativas
Con este término nos referimos a las oraciones en que se expresa el ruego 0
mandato.
劳先生,请您谈谈对中国的印象。
Láo xiãnsheng , qTng nín tántan duì Zhôngguóde yìnxiàng~
Señor Lao , por favor. cuente su impresión sobre China.
2 1. 4. 1. Exclamaciones
Véase los ejemplos en el capítulo 13 <<Exclamaciones异.
202 Materials Xu Ze nghui , Mi nkang 刀lOU
练习二十一 Ejercicios 21
Tradúzcanse al español las siguientes oraciones:
22. Oraciones
compues伽 Una oraci6n compuesta tiene dos 0 más oraciones simples , sin que ninguna de ellas
sea parte de otra. Las siguientes oraciones son oraciones simples , porque la segun-
da oraci6n forma parte de la primera. Veámoslas:
教育儿童,是父母的一个重要任务。
Jiàoyù értóng , shì fùmude yïgè zhòngyào rènwù.
Educar a los niños constituye una tarea importante para los padres.
我们全体老师希望,你们能灵活运用理论知识。
quán tT lãoshï xïwàng , nTm~n néng línghuó
W凸men yùnyòng lì1 ùn zhïsh i.
Todos los maestros deseamos que podáis aplicar hábilmente los conocimientos
te6ricos.
22.1.1. De yuxtaposición
Tiene a su vez tres tipos.
a. Yuxtaposici6n
Las oraciones componentes describen personas , cosas 0 circunstancias que suceden
al mismo tiempo; Ejemplos:
我们读课文,背生词,做练习。
Wõmen dú kèwén ,民i shëngcí, zuò liànx í.
Leemos el texto , recitamos de memoria palabras nuevas y hacemos ejercicios.
欢迦的群众一边跳舞,一边唱歌。
Huãnyíngde qúnzhòng yïbiãn tiàowu , yïbiãn chànggë.
La multitud que da la bienvenida danza y canta a la vez.
b. Contraste
河东是工业区,河西是商业区。
Hédδng shì gõngyèqü , héxï shì shãngyèqü.
Al este del río hay un polígono industrial , y al oes旬, una zona comercial.
c. Generalizar-particularizar
En este caso , 0 la primera oraci6n dice algo en sentido general y las siguientes 10
204 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zh ou
你做饭,你擦桌子,我扫地,谁也另Ij闲着。
NT zuòfàn , nT cã zhuõzi , W凸 sãodì , shuí Y邑 bié xiánzhe.
Tú prepara la comida y limpia la mesa y yo barreré el suelo; así nadie se queda
parado.
22. 1. 2. De sucesión
Las oraciones que las componen , indican el orden en que se producen hechos
sucesivos. 同emplos:
她轻轻推开门,悄悄地进了房间。
Tã qïngqïng tuïkãi mén , qiãoqiãode jìnle fángjiãn.
El1 a empuj6 la puerta con suavidad y entr6 en el cuarto silenciosamente.
Suelen usarse 先 xiãn ,首先 sh 凸uxiãn ,随后 suíhòu ,然后 ránhòu , etc. para
indicar el orden de las acciones.
你先去,我随后就到 Ve tú primero , yo llegaré en seguida.
NT xiãn qù , wõ suíhòu jiù dào.
22.1.3. De gradación
a. Las componentes deesta oraci6n compuesta expresan una serie de ideas en
progresi侃侃 su significado , Las conjunciones usuales son 不但 bùdàn ,不仅
bùjTn , para la primera oraci6n, y los adverbios 也帅,还 hái ,更 gè吨,甚至
shènzhì y las conjunciones 而且 érqi益,并 bìng para la segunda. El uso de tales
palabras de enlace puede afectar a todas las oraciones componentes:
他不但会说汉语,而且说得很流利。
Tã bùdàn huì shuõ Hànyü , érqi益 shuõde h 邑n liúlì.
El no s610 habla chino , sino que 10 habla con mucha fluidez.
针灸不仅在中国普遍应用,而且在外国也颇受欢迎。
Zh邑njiü bùjTn zài Zhõngguó pùbiàn yìngyòng , érqi邑 zài wàiguó Y邑 põshòu
huãnyíng.
La acupuntura no s610 se aplica ampliamente en China, sino que tambi臼 es bien
acogida en el extranjero.
我珍惜彼得罗这件礼物,更珍惜他对我的友谊。
W凸 zh邑nxï BTdéluó zhèjiàn ITwù , gèng zhënxï tã duì w凸de yõuyì.
Aprecio este regalo que me di6 Pedro y aún m缸 su amistad hacia mí.
或者我们去,或者他们来,都行。
Huòzh邑 w凸men q心, huòzh邑 tãmen lái , dõu xíng.
o n080tros vamos allí , 0 ellos vienen aq时, es igual.
要么买,要么不买,不要犹豫。 o 10 compras 0 no 10 con1 pras , pero no dudes más.
Yàome mãi , yàome bùmãi , bùyào yóuyù.
Por 108 ejemplos anteriores vemos que en las oracionès afirmativas se usan 1 部
conjunciones 或 huò ,或者 huòzh 毡,要么 yàome, etc. , y en las interrogativas ,是
"还是...... ? shì ...... háishì?
Si se expresa la alternativa de dos rea1idades , se usan las conjunciones 不是
.....就是....… bùshì …… jiùshì ..
近几天,他不是咳嗽,就是发烧,身体不好。
Jìn jTti ãn , tã bùshì késou , jiùshì fãshão , sh 邑ntT bùhão.
Hace unos días que no se encuentra muy bien: si no tose, tiene fiebre.
由于流血过多,病人在半路就死了。
Yóuyú liúxu色 guòduõ , bìngrén zài bànlù jiù sT le.
Debido a la excesiva pérdida de sangre, el paciente muri6 a medio camino.
206 Materials Xu Zenghui , Mi nkang Zh ou
中饭他没吃,晚饭吃了三大碗。
Zhõngfàn tã méic町, w益nfàn chTIe sãndàwãn.
Como no almor币, para cenar comió tres tazones de arroz bien llenos.
b.Con 既然……就...... jìrán ...... jiù , también se forma una oración compuesta de
subordinación causal 咀consecutiva. La oración principal expresa una deducción
su时eqva seg臼 la causa indicada en la subordinada con 既然.
既然你病了,就应该去医院。 Ya que estás enfermo , debes ir al hospital.
Jìrán nT bìng le , jiù yïnggãiqù yïyuàn.
既然他已经认错了,你就不要批评他了。
Jìrán tã yijïng rèncuòle , nT jiù bùyào pïpíng tã le.
Ya que él ha reconocido su error, no le critiques.
今天她唱得不错,不过应该唱得更好。
Jïntiãn tã chàngde bùcuò , bùguò yïnggãi chàngde 9色ng hão.
Hoy ella ha cantado bien , aunque aún tenía que haber cantado mejor.
如果星期日下雨,我们就不去雪山了。
Rúgu 凸 xïngqïrì xiàyu , w凸men jiù bùqù Xu岳shãn le.
Si este domingo llueve , no iremos a Sierra Nevada.
要是我父亲还没去世,那么他也会支持你现在所做的一切。
Yàoshì wö fùqin hái méi qùs时, nàme tã y吕huì zhïchí nT xiànzài suõ zuòde
ylqle.
Si mi padre no hubiera muerto , también apoyarfa 10 que estás haciendo ahora.
为了写完这本书,他辞掉了大学的工作。
Wèile xi邑wán zhèb邑nshü , tã cídiàole dàxu创e gõngzuò.
Para poder terminar este libro , renunció a su trabajo en la universidad.
从朋友家里出来,已经半夜十二点了。
Cóng péngyoU jiãli chülái , yìjïng bànyè shíèr diàn le.
Cuando salía de casa de mi amigo , ya eran las doce de la noche.
当燕子飞来的时候,就是春天了.
Oãng yànzi fãilái de shíhou , jiùshì chüntiãn le.
Cuando las golondrinas vuelven , ya es primavera.
a. Relaciones concesivas
La mayoría de oraciones de este tipo llevan adverbios como enlace.
(1) Con 也
我死也不投降 Aunque me muera , no me rendiré.
W凸 sT Y径协的uxiáng.
Con 就 jiù
(3)
欠帐就得还钱 Ya que contrajo una deuda , tendrá que pagar el dinero.
Qiàn zhàng jiù d邑i huán qián.
b. Relaciones adversativas
(1) Con 又 yòu
想买又没钱。 Quería comprar , pero le faltaba dinero.
Xiãng m注i yòu m岳 i qián.
Con 还 hái
(2)
我穿着皮衣还觉得冷 Ya llevo puesta la zamarra , pero aún siento frío.
W凸出 uãnzhe píyï hái juéde I 吕ng.
c. Relaciones conòicionales
(1) Con 不......不...... bù …… bù .......
东西不好不要 Si las cosas 00 80p buenas no las queremos.
Dõngxi bù hão bùyào.
Con 非......不...... f邑 i
(2) ...... bù ..
当车间主任,非你不可 Si 00 eres tú , oadie será cap缸 de ser jefe del taller.
Dãng chëjiãn zhürèn , fëi nT bùkι
(4) Con 也 y昌
他没有困难也不来求咱们了。
Tä méiy凸u kùnnan y岳 bùlái qiú zánmen le.
Si no hubiera tenido problemas, no habría venido a pedírnoslo.
练习二十二 Eiercicios 22
Analícense las siguientes oraciones compuestas:
1. 父亲种地,母亲养猪,她上学念书。
2. 老李北上天津,老:X1J 南下广州。
3. 他走了几步,停住了,抬头看着远方。
4. 她会说汉语,而且会说日语,甚至会说阿拉伯语。
5. 或者踢足球,或者打篮球,每天都得玩一小时。
6. 你不看报不听新闻,因此不了解世界大事。
7. 要是老李,他一定会去参加比赛。
8. 他读完一本小说,天还没亮。
9. 为了生活,病了也得干哪!
10. 你答应了,就非去不可。
1 1.她话到舌尖又咽了回去。
12. 明天二点天安门见,不见不散啊!
13. 他非坐飞机不去上海.
14. 他不信任你,还告诉你这秘密?