Está en la página 1de 2

CPI Aurelio M.

Rey García (Cuntis) Curso 2007-08

LINGUAS PENINSULARES: A FABLA

NOME Aragonés, Fabla


ONDE É QUE Nos vales pirenaicos do norte de Aragón
SE FALA?
FAMILIA Románica
FALANTES 50.000
ESTATUS Non oficial
HISTORIA: até o séc. XIV avanza ao ritmo da “reconquista” cara
ao sul mais a partir de entón a progresiva dependencia política de
Castela (definitiva tras os Decretos de Nueva Planta de Felipe V)
foi progresivamente desprazado polo español. Hoxe en día, sen
cobertura legal nin apoio institucional, padece un proceso de
hibridación co español.
- Consello d’a Fabla Aragonesa: http://www.consello.org/
- Fabláns Federazión: http://www.fablans.org/tiki-index.php

Mallacan: “Zierzo” (Zierzo, 2005) País cierzo.


O mal orache nos dixa por fin O mal tempo déixanos por fin,
Soi combenziu, lo sol plegará estou convencido, o sol chegará,
Ya somos dispiertos d’a modorra xa sacudimos a modorra,
Cal prenzipiar a zangarriar. hai que comezar a dar pasos.
Parixe que güei as boiras marchan luen d’astí Parece que hoxe as nubes marchan lonxe de aquí,
Anque dizen que bi abrá pedregada aínda que din que haberá sarabia,
Nusatros si que somos a pior tronada nós si somos a peor tormenta,
Y l’airera zereña que no s’atura pas!!! e o aire forte que non para.
Tornamos á beyer-nos güei astí Volvemos vernos hoxe aquí,
Todas y toz en o mesmo puesto todas e todos no mesmo lugar,
Siempre bi ha una carrera que plenar, sempre hai unha rúa que encher,
Y muitas bocas que callar. e moitas bocas que calar.
Anque nos fagan mal os piez d’espeduquiar Aínda que nos doan os pés de patexar,
Sapez que encara queda una costera. sabede que aínda queda unha costa,
Agora si que no podemos trepuzar. agora si que non podemos ,
Lo que baxemos dimpués caldrá puyar-lo. o que baixemos haberáo que subir despois.
Somos o zierzo Somos o cierzo,
Y no dixamos de bufar. e non deixamos de soprar,
Airera somos vento somos,
Que tot lo mete á bolar… que todo o fai voar.
Antis de plegar a primabera Antes de chegar a primavera,
As murallas de fierro ban cayer os valos de ferro caíron,
As mentiras que ya no s’amagan as mentiras que xa non se agochan,
Como as flors tornan á crexer. como as flores volven medrar.
Y en plegar o estiu, a ixuquera afogará os mons. E ao chegar o vran, a seca afogará os montes,
Garra bateauguas resistirá. ningún paraugas resistirá,
A pedregada qe gomecaremos a sarabia que trousaremos,
Tot se torna en mallacán. todo se converte en mallacán.

Info: http://www.mallacan.org

Lingua Galega e Literatura - 4º ESO Román Cerqueiro Landín


CPI Aurelio M. Rey García (Cuntis) Curso 2007-08

LINGUASPENINSULARES: O ASTURIANO
NOME Asturiano, astur-leonés.
ONDE SE Centro e leste de Asturies, León
FALA?
FAMILIA Románica
FALANTES 550.000 (100.000 lingua inicial)
ESTATUS Non oficial, Lei de uso e protección do
asturiano (1998), Plan de Normalización
Social do Asturiano 2005-2007.
HISTORIA: a súa tradición literaria é até o séc. XX
escasa, a partir da Transición dáse o chamado
Surdimientu. Existe unha Academia de la Llingua
Asturiana dende 1981.
http://www.academiadelallingua.com/
http://www.asturies.com/asturianu/

Pero si un día nun vuelve,


que voi facer, si un día nun vuelve.
Si la mina traidora
me lu roba yá pa siempre.

Cuando vuelva esnalaré... (retrouso)


Dixebra: “Mañana fría”
Glaya un país (2000)
Mañana fría, soledá, Esnalar: voar, desaparecer.
la casa vacia, Entamar: comezar.
ella *entama'l día, Llarime: bágoa.
el relevu ya debió entrar.
Nun hai que pensar piensa,
mientres guarda la so ropa, Máis información:
él ellí abaxo http://www.dixebra.com/
y yo equi tan sola. http://es.wikipedia.org/wiki/Dixebra

Cuando vualva *esnalaré, esnalaré,


mientres tanto la espera ye amarga.
Cuando vualva esnalaré, esnalaré,
otru día mas que-y gano a la montaña.
Nun hai que pensar, piensa,
cuanta rabia, cuántu dolor,
cuánta resignación.
Y nun quiero llorar, nun quiero,
que ya toi farta, que ya se que les *llarimes
nun ganen batalla.
Cuando vuelva esnalare... (retrouso)
Hai que ganar el xornal,
hai que vivir, y ye lo qu'hai
hai que lluchar, hai que siguir
mirando p'alantre.

Lingua Galega e Literatura - 4º ESO Román Cerqueiro Landín

También podría gustarte