Vulgata Clementina

Cooperatorum Veritatis Societas
Excerpta ex Documenta Catholica Omnia
1
1/1834
1. Genesis
2. Exodus
3. Leviticus
4. Numeri
5. Deuteronomium
6. Josue
7. Judicum
8. Ruth
9. Regum I
10. Regum II
11. Regum III
12. Regum IV
13. Paralipomenon I
14. Paralipomenon II
15. Esdr
16. Nehemi
17. Tobi
18. Judith
19. Esther
20. Job
21. Psalmi
22. Proverbia
23. Ecclesiastes
24. Canticum Canticorum
25. Sapientia
26. Ecclesiasticus
27. Isaias
28. Jeremias
29. Lamentationes
30. Baruch
31. Ezechiel
32. Daniel
33. Osee
2/1834
34. Jol
35. Amos
36. Abdias
37. Jonas
38. Micha
39. Nahum
40. Habacuc
41. Sophonias
42. Aggus
43. Zacharias
44. Malachias
45. Machaborum I
46. Machaborum II
47. Matthus
48. Marcus
49. Lucas
50. Joannes
51. Actus Apostolorum
52. ad Romanos
53. ad Corinthios I
54. ad Corinthios II
55. ad Galatas
56. ad Ephesios
57. ad Philippenses
58. ad Colossenses
59. ad Thessalonicenses I
60. ad Thessalonicenses II
61. ad Timotheum I
62. ad Timotheum II
63. ad Titum
64. ad Philemonem
65. ad Hebros
66. Jacobi
3/1834
67. Petri I
68. Petri II
69. Joannis I
70. Joannis II
71. Joannis III
72. Jud
73. Apocalypsis
Ex Concilio Tridentino, sess. 4 (8 aprilis 1546)
Decretum de canonicis Scripturis
Sacrosancta cumenica et generalis Tridentina Synodus, in Spiritu
Sancto legitime congregata, prsidentibus in ea eisdem tribus Apostolic
Sedis legatis, hoc sibi perpetuo ante oculos proponens, ut, sublatis
erroribus, puritas ipsa Evangelii in Ecclesia conservetur : quod promissum
ante per prophetas in Scripturis sanctis, Dominus noster Jesus Christus, Dei
Filius, proprio ore primum promulgavit, deinde per suos apostolos,
tamquam fontem omnis et salutaris veritatis et morum disciplin, omni
creatur prdicari jussit : perspiciensque hanc veritatem et disciplinam
contineri in libris scriptis et sine scripto traditionibus, qu ab ipsius Christi
ore ab apostolis accept, aut ab ipsis apostolis Spiritu Sancto dictante,
quasi per manus tradit, ad nos usque pervenerunt : orthodoxorum Patrum
exempla secuta, omnes libros tam Veteris quam Novi Testamenti, cum
utriusque unus Deus sit auctor, nec non traditiones ipsas, tum ad fidem, tum
ad mores pertinentes, tamquam vel oretenus a Christo, vel a Spiritu Sancto
dictatas, et continua successione in Ecclesia catholica conservatas, pari
pietatis affectu ac reverentia suscipit ac veneratur.
Sacrorum vero librorum indicem huic decreto ascribendum censuit,
ne cui dubitatio suboriri possit, quinam sint, qui ab ipsa Synodo
suscipiuntur. Sunt vero infrascripti :
Testamenti Veteris : quinque Moysi, id est Genesis, Exodus,
Leviticus, Numeri, Deuteronomium ; Josue, Judicum, Ruth, quatuor
Regum, duo Paralipomenon, Esdr primus et secundus, qui dicitur
Nehemias, Tobias, Judith, Esther, Job, Psalterium Davidicum centum
quinquaginta psalmorum, Parabol, Ecclesiastes, Canticum Canticorum,
Sapientia, Ecclesiasticus, Isaias, Jeremias cum Baruch, Ezechiel, Daniel,
duodecim prophet minores, id est : Osee, Jol, Amos, Abdias, Jonas,
4/1834
Michas, Nahum, Habacuc, Sophonias, Aggus, Zacharias, Malachias ;

duo Machaborum, primus et secundus.
Testamenti Novi : quatuor Evangelia, secundum Matthum,
Marcum, Lucam, Joannem ; Actus Apostolorum a Luca Evangelista
conscripti ; quatuordecim epistol Pauli Apostoli : ad Romanos, du ad
Corinthios, ad Galatas, ad Ephesios, ad Philippenses, ad Colossenses, du
ad Thessalonicenses, du ad Timotheum, ad Titum, ad Philemonem, ad
Hebros ; Petri Apostoli du ; Joannis Apostoli tres ; Jacobi Apostoli una ;
Jud Apostoli una et Apocalypsis Joannis Apostoli.
Si quis autem libros ipsos integros cum omnibus suis partibus, prout
in Ecclesia catholica legi consueverunt, et in veteri Vulgata latina editione
habentur, pro sacris et canonicis non susceperit, et traditiones prdictas
sciens et prudens contempserit, anathema sit.
Decretum de editione et usu sacrorum librorum
Insuper eadem sacrosancta Synodus, considerans non parum utilitatis
accedere posse Ecclesi Dei, si ex omnibus latinis editionibus, qu
circumferuntur sacrorum librorum, qu nam pro authentica habenda sit,
innotescat : statuit et declarat, ut hc ipsa vetus et Vulgata editio, qu
longo tot sculorum usu in ipsa Ecclesia probata est, in publicis
lectionibus, disputationibus, prdicationibus et expositionibus pro
authentica habeatur, ut nemo illam rejicere quovis prtextu audeat vel
prsumat.
Prterea ad corcenda petulantia ingenia decernit, ut nemo, su
prudenti innixus, in rebus fidei et morum ad dificationem doctrin
christian pertinentium, sacram Scripturam ad suos sensus contorquens,
contra eum sensum, quem tenuit et tenet sancta mater Ecclesia, cujus est
judicare de vero sensu et interpretatione Scripturarum sanctarum, aut etiam
contra unanimen consensum Patrum, ipsam Scripturam sacram interpretari
audeat, etiamsi hujusmodi interpretationes nullo umquam tempore in lucem
edend forent. Qui contravenerint, per Ordinarios declarentur, et pnis a
jure statutis puniantur.
Sed et impressoribus modum in hac parte, ut par est, imponere
volens, qui jam sine modo, hoc est putantes sibi licere, quidquid libet, sine
licentia superiorum ecclesiasticorum, ipsos sacr Scriptur libros, et super
illis annotationes et expositiones quorumlibet indifferenter, spe tacito,
spe etiam ementito prelo, et quod gravius est, sine nomine auctoris
imprimunt, alibi etiam impressos libros hujusmodi temere venales habent :
decernit et statuit, ut posthac sacra Scriptura, potissimum vero hc ipsa
5/1834
vetus et Vulgata editio, quam emendatissime imprimatur, nullique liceat

imprimere, vel imprimi facere, quosvis libros de rebus sacris sine nomine
auctoris, neque illos in futurum vendere, aut etiam apud se retinere, nisi
primum examinati probatique fuerint ab Ordinario, sub pna anathematis
et pecuni in canone Concilii novissimi Lateranensis apposita. Et si
regulares fuerint, ultra examinationem et probationem hujusmodi, licentiam
quoque a suis superioribus impetrare teneantur, recognitis per eos libris,
juxta formam suarum ordinationum. Qui autem scripto eos communicant,
vel evulgant, nisi antea examinati probatique fuerint, eisdem pnis
subjaceant, quibus impressores. Et qui eos habuerint vel legerint, nisi
prodiderint auctorem, pro auctoribus habeantur. Ipsa vero hujusmodi
librorum probatio in scriptis detur, atque ideo in fronte libri vel scripti vel
impressi authentice appareat ; idque totum, hoc est, et probatio et examen,
gratis fiat, ut probanda probentur et reprobentur improbanda.
Post hc temeritatem illam reprimere volens, qua ad profana quque
convertuntur et torquentur verba et sententi sacr Scriptur, ad scurrilia
scilicet, fabulosa, vana, adulationes, detractiones, superstitiones, impias et
diabolicas incantationes, divinationes, sortes, libellos etiam famosos,
mandat et prcipit, ad tollendam hujusmodi irreverentiam et contemptum,
et ne de cetero quisquam quomodolibet verba Scriptur sacr ad hc et
similia audeat usurpare, ut omnes hujus generis homines, temeratores et
violatores verbi Dei, juris et arbitrii pnis per Episcopos corceantur.
Clemens Papa VIII ad perpetuam rei memoriam
Cum sacrorum Bibliorum Vulgat editionis textus summis laboribus
ac vigiliis restitutus, et quam accuratissime mendis expurgatus, benedicente
Domino, ex nostra typographia Vaticana in lucem prodeat ; Nos, ut in
posterum idem textus incorruptus, ut decet, conservetur, opportune
providere volentes, auctoritate apostolica, tenore prsentium districtius
inhibemus, ne intra decem annos a data prsentium numerandos, tam citra
quam ultra montes, alibi quam in nostra Vaticana typographia, a quoquam
imprimatur. Elapso autem pr fato decennio, eam cautionem adhiberi
prcipimus, ut nemo hanc sanctarum Scripturarum editionem typis
mandare prsumat, nisi habito prius exemplari in typographia Vaticana
excuso : cujus exemplaris forma, ne minima quidem particula de textu
mutata, addita, vel ab eo detracta, nisi aliquid occurrat, quod typographic
incuri manifeste ascribendum sit, inviolabiliter observetur.
Si quis vero typographus in quibuscumque regnis, civitatibus,
provinciis, et locis tam nostr et S. R. E. ditioni in temporalibus subjectis,
quam non subjectis, hanc eamdem sacrarum Scripturarum editionem intra
6/1834
decennium pr dictum quoquo modo, elapso autem decennio, aliter quam

juxta hujusmodi exemplar, ut prfertur, imprimere, vendere, venales
habere, aut alias edere vel evulgare : aut si quis bibliopola a se vel ab aliis
quibusvis, post datam prsentium, hujus editionis impressos libros, seu
imprimendos a prfato restituto et correcto textu in aliquo discrepantes, seu
ab alio, quam a typographo Vaticano, intra decennium excusos, pariter
vendere, venales proponere, vel evulgare prsumpserit, ultra amissionem
omnium librorum, et alias arbitrio nostro infligendas pnas temporales,
etiam majoris excommunicationis sententiam eo ipso incurrat : a qua nisi a
Romano Pontifice, prterquam in mortis articulo constitutus, absolvi non
possit.
Mandamus itaque universis et singulis, Patriarchis, Archiepiscopis,
Episcopis, ceterisque Ecclesiarum et locorum, etiam regularium Prlatis, ut
pr sentes litteras in suis quisque Ecclesiis et jurisdictionibus ab omnibus
inviolate perpetuo observari curent ac faciant. Contradictores per censuras
ecclesiasticas, aliaque opportuna juris et facti remedia, appellatione
postposita, compescendo, invocato etiam ad hoc, si opus fuerit, auxilio
brachii scularis ; non obstantibus constitutionibus, et ordinationibus
apostolicis, ac in generalibus, provincialibus, vel synodalibus Conciliis
editis generalibus, vel specialibus, ac quarumcumque Ecclesiarum,
Ordinum, Congregationum, Collegiorum atque Universitatum, etiam
studiorum generalium juramento, confirmatione apostolica, vel quavis
firmitate alia roboratis, statutis, et consuetudinibus, ac privilegiis, indultis,
ac litteris apostolicis in contrarium quomodocumque emanatis, et
emanandis : quibus omnibus ad hunc effectum latissime derogamus, ac
derogatum esse decernimus. Volumus autem, ut prsentium trans sumptis
etiam in ipsis voluminibus impressis eadem, in judicio et extra, fides
ubique adhibeatur, qu ipsis prsentibus adhiberetur, si forent exhibit,
vel ostens.
Datum Rom, apud Sanctum Petrum sub Annulo Piscatoris, die IX
novembris MDXCII, Pont. Nostri anno I.
M. Vestrius Barbianus
Prfatio ad lectorem (ex editione vaticana anni 1592)
In multis magnisque beneficiis, qu per sacram Tridentinam
Synodum Ecclesi su Deus contulit, id in primis numerandum videtur,
quod inter tot latinas editiones divinarum Scripturarum, solam veterem ac
Vulgatam, qu longo tot sculorum usu in Ecclesia probata fuerat,
gravissimo Decreto authenticam declaravit. Nam, ut illud omittamus, quod
7/1834
ex recentibus editionibus non pauc ad hreses hujus temporis

confirmandas licenter detort videbantur : ipsa certe tanta versionum
varietas, atque diversitas magnam in Ecclesia Dei confusionem parere
potuisset. Jam enim hac nostra tate illud fere evenisse constat, quod
sanctus Hieronymus tempore suo accidisse testatus est, tot scilicet fuisse
exemplaria, quot codices ; cum unusquisque pro arbitrio suo adderet, vel
detraheret.
Hujus autem veteris ac Vulgat editionis tanta semper fuit auctoritas,
tamque excellens prstantia, ut eam ceteris omnibus latinis editionibus
longe anteferendam esse, apud quos judices in dubium revocari non
posset. Qui namque in ea libri continentur (ut a majoribus nostris quasi per
manus traditum nobis est) partim ex sancti Hieronymi translatione, vel
emendatione suscepti sunt ; partim retenti ex antiquissima quadam editione
latina, quam sanctus Hieronymus communem et Vulgatam, sanctus
Augustinus Italam, sanctus Gregorius Veterem translationem appellat.
Ac de Veteris quidem hujus, sive Ital editionis sinceritate atque pr
stantia prclarum sancti Augustini testimonium exstat in secundo libro De
doctrina christiana, ubi latinis omnibus editionibus, qu tunc plurim
circumferebantur, Italam prferendam censuit, quod esset, ut ipse loquitur,
verborum tenacior cum perspicuitate sententi. De sancto vero Hieronymo
multa exstant veterum Patrum egregia testimonia : eum enim sanctus
Augustinus hominem doctissimum, ac trium linguarum peritissimum vocat,
atque ejus translationem ipsorum quoque hebrorum testimonio veracem
esse confirmat. Eumdem sanctus Gregorius ita prdicat, ut ejus
translationem, quam novam appellat, ex hebro eloquio cuncta verius
transfudisse dicat : atque idcirco dignissimam esse, cui fides in omnibus
habeatur. Sanctus autem Isidorus non uno in loco Hieronymianam
versionem ceteris omnibus anteponit, eamque ab ecclesiis christianis
communiter recipi ac probari affirmat, quod sit in verbis clarior, et veracior
in sententiis. Sophronius quoque, vir eruditissimus, sancti Hieronymi
translationem non latinis modo, sed etiam grcis valde probari
animadvertens, tanti eam fecit, ut psalterium et prophetas ex Hieronymi
versione in grcum eleganti sermone transtulerit. Porro qui secuti sunt, viri
doctissimi, Remigius, Beda, Rabanus, Haymo, Anselmus, Petrus Damiani,
Richardus, Hugo, Bernardus, Rupertus, Petrus Lombardus, Alexander,
Albertus, Thomas, Bonaventura, ceterique omnes, qui his nongentis annis
in Ecclesia floruerunt, sancti Hieronymi versione ita sunt usi, ut ceter,
qu pene innumerabiles erant, quasi laps de manibus theologorum,
penitus obsoleverint. Quare non immerito catholica Ecclesia sanctum
Hieronymum doctorem maximum, atque ad Scripturas sacras
interpretandas divinitus excitatum ita celebrat, ut jam difficile non sit
8/1834
illorum omnium damnare judicium, qui vel tam eximii doctoris

lucubrationibus non acquiescunt, vel etiam meliora, aut certe paria prstare
se posse confidunt.
Ceterum ne tam fidelis translatio, tamque in omnes partes Ecclesi
utilis, vel injuria temporum, vel impressorum incuria, vel temere
emendantium audacia, ulla ex parte corrumperetur, eadem sacrosancta
Synodus Tridentina illud Decreto suo sapienter adjecit, ut hc ipsa vetus ac
Vulgata editio emendatissime, quoad fieri posset, imprimeretur : neque ulli
liceret eam sine facultate et approbatione superiorum excudere. Quo
Decreto simul typographorum temeritati ac licenti modum imposuit, et
pastorum Ecclesi in tanto bono quam diligentissime retinendo, et
conservando, vigilantiam, atque industriam excitavit.
Et quamvis insignium Academiarum Theologi in editione Vulgata
pristino suo nitori restituenda magna cum laude laboraverint ; quia tamen in
tanta re nulla potest esse nimia diligentia, et codices manuscripti complures
et vetustiores Summi Pontificis jussu conquisiti, atque in Urbem advecti
erant ; et demum, quoniam executio generalium Conciliorum, et ipsa
Scripturarum integritas ac puritas ad curam Apostolic Sedis potissimum
pertinere cognoscitur ; ideo Pius IV Pontifex Maximus pro sua in omnes
Ecclesi partes incredibili vigilantia, lectissimis aliquot sanct roman
Ecclesi Cardinalibus, aliisque tum Sacrarum litterarum, tum variarum
linguarum peritissimis viris, eam provinciam demandavit, ut Vulgatam
editionem latinam, adhibitis antiquissimis codicibus manuscriptis, inspectis
quoque hebraicis, grcisque bibliorum fontibus ; consultis denique veterum
Patrum commentariis, accuratissime castigarent. Quod itidem institutum
Pius V prosecutus est. Verum conventum illum ob varias, gravissimasque
Sedis Apostolic occupationes jamdudum intermissum, Sixtus V divina
providentia ad summum Sacerdotium evocatus, ardentissimo studio
revocavit, et opus tandem confectum typis mandari jussit. Quod cum jam
esset excusum, et ut in lucem emitteretur, idem Pontifex operam daret,
animadvertens non pauca in sacra Biblia prli vitio irrepsisse, qu iterata
diligentia indigere viderentur, totum opus sub incudem revocandum censuit
atque decrevit. Id vero cum morte prventus pr stare non potuisset,
Gregorius XIV qui, post Urbani VII duodecim dierum Pontificatum, Sixto
successerat, ejus animi intentionem executus perficere aggressus est,
amplissimis aliquot Cardinalibus, aliisque doctissimis viris ad hoc iterum
deputatis. Sed eo quoque, et qui illi successit, Innocentio IX brevissimo
tempore de hac luce subtractis ; tandem sub initium Pontificatus
Clementis VIII qui nunc Ecclesi univers gubernacula tenet, opus, in
quod Sixtus V intenderat, Deo bene juvante perfectum est.
9/1834
Accipe igitur, christiane lector, eodem Clemente Summo Pontifice

annuente, ex Vaticana typographia veterem ac Vulgatam sacr Scriptur
editionem, quanta fieri potuit diligentia castigatam : quam quidem sicut
omnibus numeris absolutam, pro humana imbecillitate affirmare difficile
est, ita ceteris omnibus, qu ad hanc usque diem prodierunt,
emendatiorem, purioremque esse, minime dubitandum. Et vero quamvis in
hac Bibliorum recognitione in codicibus manuscriptis, hebris, grcisque
fontibus, et ipsis veterum Patrum commentariis conferendis non mediocre
studium adhibitum fuerit ; in hac tamen pervulgata lectione sicut nonnulla
consulto mutata, ita etiam alia, qu mutanda videbantur, consulto immutata
relicta sunt ; tum quod ita faciendum esse ad offensionem populorum
vitandam sanctus Hieronymus non semel admonuit : tum quod facile fieri
posse credendum est, ut majores nostri, qui ex hebris, et grcis latina
fecerunt, copiam meliorum, et emendatiorum librorum habuerint, quam ii,
qui post illorum tatem ad nos pervenerunt, qui fortasse tam longo tempore
identidem describendo minus puri, atque integri evaserunt ; tum denique
quia sacr Congregationi amplissimorum Cardinalium, aliisque
eruditissimis viris ad hoc opus a Sede Apostolica delectis propositum non
fuit, novam aliquam editionem cudere, vel antiquum interpretem ulla ex
parte corrigere, vel emendare ; sed ipsam veterem, ac Vulgatam editionem
latinam a mendis veterum librariorum, necnon pravarum emendationum
erroribus repurgatam, su pristin integritati, ac puritati, quoad ejus fieri
potuit, restituere ; eaque restituta, ut quam emendatissime imprimeretur
juxta Concilii cumenici Decretum pro viribus operam dare.
Porro in hac editione nihil non canonicum, nihil ascititium, nihil
extraneum apponere visum est : atque ea causa fuit, cur liber tertius et
quartus Esdr inscripti, quos inter canonicos libros sacra Tridentina
Synodus non annumeravit, ipsa etiam Manass regis Oratio, qu neque
hebraice, neque grce quidem exstat, neque in manuscriptis antiquioribus
invenitur, neque pars est ullius canonici libri, extra canonic Scriptur
seriem posita sint : et null ad marginem concordanti (qu posthac inibi
apponi non prohibentur), null not, null vari lectiones, null denique
prfationes, nulla argumenta ad librorum initia conspiciantur.
Sed sicut Apostolica Sedes industriam eorum non damnat, qui
concordantias locorum, varias lectiones, prfationes sancti Hieronymi, et
alia id genus in aliis editionibus inseruerunt ; ita quoque non prohibet, quin
alio genere caracteris in hac ipsa Vaticana editione ejusmodi adjumenta pro
studiosorum commoditate, atque utilitate in posterum adjiciantur ; ita
tamen, ut lectiones vari ad marginem ipsius textus minime annotentur.
10/1834
RESPONSA ET DECLARATIONES PONTIFICIAE COMMISSIONIS DE

RE BIBLICA
ClRCA CITATIONES
IMPLICITAS
IN SACRA SCRIPTURA
CONTENTAS (Acta Sanctae Sedis 37 [1904-1905] p. 666 ). (13 februarii
1905)
Cum ad normam directivam habendam pro studiosis Sacrae Scripturae
proposita fuerit Commissioni Pontificiae de Re Biblica sequens quaestio,
videlicet :
Utrum ad enodandas difficultates quae occurrunt in nonnullis S. Scripturae
textibus, qui facta historica referre videntur, liceat Exegetae catholico
asserere agi in his de citatione tacita vel implicita documenti ab auctore non
inspirato conscripti, cuius adserta omnia auctor inspiratus minime
adprobare aut sua facere intendit, quaeque ideo ab errore immunia haberi
non possunt?
Praedicta Commissio respondendum censuit:
Negative, excepto casu in quo, salvis sensu ac iudicio Ecclesiae, solidis
argumentis probetur: 1. Hagiographum alterius dicta vel documenta revera
citare; et 2. eadem nec probare, nec sua facere, ita ut iure censeatur non
proprio nomine loqui.
DE NARRATIONIBUS SPECIETENUS TANTUM HISTORICIS IN S.
SCRIPTURAE LIBRIS, QUI PRO HISTORICIS HABENTUR (Acta
Sanctae Sedis 38 [1905-1906] p. 124 s.).
(23 iunii 1905.)
Proposito sequenti dubio Consilium Pontificium pro studiis de Re Biblica
provehendis respondendum censuit prout sequitur:
Dubium: Utrum admitti possit tamquam principium rectae exegeseos
sententia quae tenet S. Scripturae libros qui pro historicis habentur, sive
totaliter sive ex parte, non historiam proprie dictam et obiective veram
quandoque narrare, sed speciem tantum historiae prae se ferre ad aliquid
significandum a proprie litterali seu historica verborum significatione
alienum?
Resp. Negative. excepto tamen casu, non facile nec temere admittendo, in
quo, Ecclesiae sensu non refragante ciusque salvo iudicio, solidis
argumentis probetur Hagiographum voluisse non veram et proprie dictam
11/1834
historiam tradere, sed sub specie et forma historiae parabolam, allegoriam,

vel sensum aliquem a proprie litterali seu historica verborum significatione
remotum proponere.
DE MOSAICA AUTHENTIA PENTATEUCHl (Acta Sanctae Sedis 39
[1906] p. 377 s.).
(27 iunii 1906. )
Propositis sequentibus dubiis Consilium Pontificium pro studiis de Re
Biblica provehendis respondendum censuit prout sequitur :
I.
Utrum argumenta a criticis congesta ad impugnandam authentiam
mosaicam sacrorum librorum, qui Pcntateuchi nomine designantur, tanti
sint ponderis,
ut posthabitis quampluribus testimoniis utriusque
Testamenti collective sumptis, perpetua consensione populi iudaici,
Ecclcsiae quoque constanti traditione necnon indiciis internis quae ex ipso
textu eruuntur, ius tribuant afiirmandi hos libros non Moysen habere
auctorem, sed ex fontibus maxima ex parte aetate mosaica posterioribus
fuisse confectos?
Resp.
Negative.
II. Utrum mosaica authentia Pentateuchi talem necessario postulet

redactionem totius operis, ut prorsus tenendum sit Moysen omnia et singula
manu sua scripsisse vel ammanuensibus dictasse; an etiam eorum
hypothesis permitti possit qui existimant eum opus ipsum a se sub divinae
inspirationis afflatu conceptum alteri vel pluribus scribendum commisisse,
ita taraen ut sensa sua fideliter redderent, nihil contra suam voluntatem
scriberent, nihil omitterent; ac tandem opus hac ratione confectum, ab
eodem Moyse principe inspiratoque auctore probat cum ipsiusmet nomine
vulgaretur?
Resp.
Negative ad primam partem, affirmative ad secundam.
III. Utrum absque praeiudicio mosaicae authentiae Pentateuchi concedi

possit Moysen ad suum conficiendum opus fontes adhibuisse, scripta
videlicet documenta vel orales traditiones, ex quibus, secundum peculiarem
scopum sibi propositum et sub divinae inspirationis afflatu, nonnulla
hauserit eaque ad verbum vel quoad sententiam, contracta vel amplificata
ipsi operi in-seruerit?
Resp.
Affirmative.
12/1834
IV.
Utrum, salva substantialiter mosaica authentia et integritate
Pentateuchi, admitti possit tam longo saeculorum decursu nonnullas ei
modificationes obvenisse, uti: additamenta post Moysi mortem vel ab
auctore inspirato apposita, vel glossas et explicationes textui interiectas;
vocabula quaedam et formas e sermone antiquato in sermonem recentiorem
translatas; mendosas demum lectiones vitio ammanuensium adscribendas,
de quibus fas sit ad normas artis criticae disquirere et iudicare?
Resp. Affirmative, salvo Ecclesiae iudicio.
DE AUCTORE ET VERITATE HISTORICA
QUARTI EVANGELII (ACTA SANCTAE SEDIS 40 [1907] P. 383 S.).
maii 1907.)
(29
Propositis sequentibus dubiis Commissio Pontificia de Re Biblica sequenti

modo respondit:
Dubium I: Utrum ex constanti, universali ac sollemni Ecclesiae traditione
iam a saeculo II decurrente, prout maxime eruitur: a) ex SS. Patrum,
scriptorum ecclesiasticorum, immo etiam haereticorum, testimoniis et
allusionibus, quae, cum ab Apostolorum discipulis vel primis successoribus
derivasse oportuerit, necessario nexu cum ipsa libri origine cohaerent; b) ex
recepto semper et ubique nomine auctoris quarti Evangelii in canone et
catalogis sacrorum librorum; c) ex eorumdem librorum vetustissimis
manuscriptis codicibus et in varia idiomata versionibus; d) ex publico usu
liturgico inde ab Ecclesiae primordiis toto orbe obtinente; praescin-dendo
ab argumcnto theologico, tam solido argumento historico demonstretur
Iohannem Apostolum et non alium quarti Evangelii auctorem esse
agnoscendum, ut rationes a criticis in oppositum adductae hanc traditionem
nullatenus infirment?
Resp. Affirmative.
Dubium II. Utrum etiam rationes internae quae eruuntur ex textu quarti
Evangelii seiunctim considerato, ex scribentis testimonio et Evangelii
ipsius cum prima epistula lohannis Apostoli manifesta cognatione
censendae sint confirmare traditionem quae eidem Apostolo quartum
Evangelium indubitanter attribuit? Et utrum difficultates quae ex
"collatione ipsius Evangelii cum aliis tribus desumuntur, habita prae oculis
diversitate temporis, scopi et auditorum pro quibus vel contra quos auctor
scripsit, solvi rationabiliter possint, prout SS. Patres et exegetae catholici
passim praestiterunt?
Resp. Affirmative ad utramque partem.
13/1834
Dubium III. Utrum, non obstante praxi quae a primis temporibus in

universa Ecclesia constantissime viguit, arguendi ex quarto Evangetio
tanquam ex documento proprie historico, considerata nihilominus indole
peculiari eiusclem Evangelii et intentione auctoris manifesta illustrandi et
vindicandi Christi divinitatem ex ipsis factis et sermonibus Domini, dici
possit facta narrata in quarto Evangelio esse totaliter vel ex parte conficta
ad hoc ut sint allegoriae vel symbola doctrinalia, sermones vero Domini
non proprie et vere esse ipsius Domini sermones, sed compositiones
theologicas scriptoris, licet in ore Do-mini positas?
Resp. Negative.
DE LIBRI ISAIAE INDOLE ET AUCTORE (Acta Sanctae Sedis 41
[1908] p. 613 s.).
(28 iunii 1908.)
Propositis sequentibus dubiis Commissio Pontificia de Re Biblica sequenti
modo respondit:
Dubium I. Utrum doceri possit, vaticinia quae leguntur in libro Isaiaeet
passim in Scripturis, non esse veri nominis vaticinia, sed vel narrationes
post eventum confictas, vel, si ante eventum praenuntiatum quidpiam
agnosci opus sit, id prophetam non ex supernaturali Dei futurorum praescii
revelatione, sed ex his quae iam contigerunt, felici quadam sagacitate et
naturali ingenii acumine, coniiciendo praenuntiasse?
Resp. Negative.
Dubium II. Utrum sententia quae tenet, Isaiam ceterosque prophetas
vaticinia non edidisse nisi de his quae in continenti vel post non grande
temporis spatium eventura erant, conciliari possit cum vaticiniis, imprimis
messia-nicis et eschatologicis, ab eisdem prophetis de longinquo certo
editis, necnon cum communi SS. Patrum sententia concorditer adserentium,
prophetas ea quoque praedixisse, quae post multa saecula essent implenda?
Resp. Negative.
Dubium III. Utrum admitti possit, prophetas non modo tanquam correctores
pravitatis humanae divinique verbi in profectum audientium praecones,
verum etiam tamquam praenuntios eventuum futurorum, constanter alloqui
debuisse auditores non quidem futuros, sed praesentes et sibi aequales, ita
ut ab ipsis plane intellegi potuerint; proindeque secundam partem libri
14/1834
Isaiae (cap. 40-66), in qua vates non Iudaeos Isaiae aequales, at Iudaeos in
exsilio babylonico lugentes veluti inter ipsos vivens alloquitur et solatur,
non posse ipsum Isaiam iamdiu emortuum auctorem babere, sed oportere
eam ignoto cuidam vati inter exsules viventi assignare?
Resp. Negative.
Dubium IV. Utrum, ad impugnandam identitatem auctoris libri Isaiae,
argumenttun philologicum, ex lingua stiloque desumptum, tale sit
censcndum, ut virum gravem, criticae artis et hebraicae linguae peritum,
cogat in eodem libro pluralitatem auctorum agnoscere?
Resp. Negative.
Dubium V. Utrum solida prostent argumenta, etiam cumulative sumpta, ad
evincendum Isaiae librum non ipsi soli Isaiae, sed duobus, immo pluribus
auctoribus esse tribuendum?
Resp. Negative.
DE CHARACTERE HISTORICO TRIUM PRIORUM CAPITUM
GENESEOS (Acta Apostolicae Sedis 1 [1909] p. 567-569). (30 iunii
1909.)
I. Utrum varia systemata exegetica, quae ad excludendum sensum
litteralem historicum trium priorum capitum libri Geneseos excogitata et
scientiae fuco propugnata sunt, solido fundamento fulciantur?
Resp. Negative.
II.
Utrum non obstantibus indole et forma historica libri Geneseos,
peculiari trium priorum capitum inter se et cum sequentibus capittibus
nexu, multiplici testimonio Scripturarum tum Veteris tum Novi Testamenti,
unanimi fere sanctorum Patrum sententia ac traditionali sensu, quem, ab
israelitico etiam populo transmissum, semper tenuit Ecclesia, doceri possit,
praedicta tria capita Geneseos continere non rerum vere gestarum
narrationes, quae scilicet obiectivae realitati et historicae veritati
respondeant; sed vel fabulosa ex veterum populorum mythologiis et
cosmogoniis deprompta et ab auctore sacro, expurgato quovis polytheismi
errore, doctrinae monotheisticae accommodata; vel allegorias et symbola,
fundamento obiectivae realitatis destituta, sub historiae specie ad religiosas
et philosophicas veritates inculcandas proposita; vel tandem legendas ex
15/1834
parte historicas et ex parte ficticias ad animorum instructionem et

aedificationem libere compositas?
Resp. Negative ad utramque partem.
III. Utrum speciatim sensus litteralis historicus vocari in dubium possit,
ubi agitur de factis in eisdem capitibus enarratis, quae christianae religionis
fundamenta attingunt: uti sunt, inter cetera, rerum universarum creatio a
Deo facta in initio temporis; pcculiaris creatio hominis; formatio primae
mulieris ex primo homine; generis humani unitas; originalis protoparentum
felicitas in statu iustitiae, integritatis et immortalitatis; praeceptum a Deo
homini datum ad eius oboedientiam probandam: divini praecepti, diabolo
sub serpentis specie suasore, transgressio; protoparentum deiectio ab illo
primaevo innocentiae statu; nec non Reparatoris futuri promissio?
Resp. Ncgative.
IV.
Utrum in interpretandis illis horum capitum locis, quos Patres et
Doctores diverso modo intellexerunt. quin certi quidpiam definitique
tradiderint, liceat, salvo Ecclesiae iudicio servataque fidei analogia, eam
quam quisque prudenter probaverit, sequi tuerique sententiam?
Resp. Affirmative.
V. Utrum omnia et singula, verba videlicet et phrases, quae in praedictis
capitibus occurrunt, semper et necessario accipienda sint sensu proprio, ita
ut ab eo discedere nunquam liceat, etiam cum locutiones ipsae manifeste
appareant improprie seu metaphorice vel anthropomorphice usurpatae, et
sensum proprium vel ratio tenere prohibeat vel necessitas cogat dimittere?
Resp. Negative.
VI.
Utrum. praesupposito litterali et historico sensu, nonnullorum
locorum eorumdem capitum interpretatio allegorica et prophettca,
praefulgente sanctorum Patrum et Ecclesiae ipsius exemplo, adhiberi
sapienter et utiliter possit?
Resp. Affirmative.
VII. Utrum, cum in conscribendo primo Geneseos capite non fuerit sacri
auctoris mens intimam adspectabilium rerum constitutionem ordinemque
creationis completum scientifico more docere, sed potius suae genti tradere
notitiam popularem, prout communis sermo ferebat per ea tempora,
16/1834
sensibus et captui hominum accom-modatam, sit in horum interpretatione

adamussim semperque investiganda scientifici sermonis proprietas?
Resp. Negative.
VIII.
Utrum in illa sex dierum denominatione atque distinctione, de
quibus in Geneseos capite primo, sumi possit vox yom (dies) sive sensu
proprio pro die naturali, siye sensu improprio pro quodam temporis spatio,
deque huiusmodi quaestione libere inter exegetas disceptare liceat?
Resp. Affirmative.
DE
AUCTORIBUS
ET
DE
TEMPORE
COMPOSITIONIS
PSALMORUM (Acta Apostolicae Sedis 2 [1910] p. 354). (1 maii 1910.)
I.
Utrum appellationes Psalmi David, Hymni David, Liber Psalmorum
David, Psalterium Davidicum, in antiquis collectionibus et in Conciliis
ipsis usurpatae ad dcsignandum Veteris Testamenti librum 150 Psalmorum,
sicut etiam plurium Patrum et Doctorum sententia, qui te-nuerunt omnes
prorsus Psalterii psalmos uni David esse adscribendos, tantam vim habeant,
ut Psalterii totius unicus auctor David haberi debeat?
Resp. Negative.
II. Utrum ex concordantia textus hebraici cum graeco textu alexandrino
aliisque vetustis versionibus argui iure possit, titulos psalmorum hebraico
textui praefixos antiquiores esse versione sic dicta LXX virorum; ac
proinde si non directe ab auctoribus ipsis psalmorum, a vetusta saltem
iudaica traditione derivasse?
Resp.
Affirmative.
III. Utrum praedicti psalmorum tituli, iudaicae traditionis testes, quando

nulla ratio gravis est contra eorum genuinitatem, prudenter possint in
dubium revocari?
Resp. Negative.
IV.
Utrum, si considerentur Sacrae Scripturas haud infrequentia
testimonia circa naturalem Davidis peritiam, Spiritus Sancti charismate
illustratam in componendis carminibus religiosis, institutiones ab ipso
conditae de cantu psalmorum liturgico attributiones psalmorum ipsi factae
tum in Veteri Testamento, tum in Novo, tum in ipsis inscriptionibus, quae
psalmis ab antiquo praefixae sunt; insuper cpnsensus ludaeorum, Patrum et
17/1834
Doctorum Ecclesiae, prudenter denegari possit, praecipuum Psalterii

carminum Davidem esse auctorem, vel contra af-firmari pauca dumtaxat
eidem regio psalti carmina esse tribuenda?
V. Utrum in specie denegari possit davidica origo eorum psalmorum qui
in Veteri vel Novo Testamento diserte sub Davidis nomine citantur, inter
quos prae ceteris recensendi veniunt Ps 2 Quare fremuerunt gentes : Ps 15
Conserva me, Domine; Ps 17 Diligam te, Domine, fortitudo mea; Ps 31
Beati quorum remissae sunt iniquitates; Ps 68 Salvum me fac, Deus; Ps
109 Dixit Dominus Domino meo?
Resp. Negative.
VI.
Utrum sententia eorum admitti possit qui tenent inter Psalterii
psalmos nonnullos esse sive Davidis sive aliorum auctorum, qui propter
rationes liturgicas et musicales, oscitantiam ammanuensium aliasve
incompertas causas in plures fuerint divisi vel in unum coniuncti; itemque
alios esse psalmos, uti Miserere mei, Deus, qui ut melius aptarentur
circumstantiis historicis vel sollemnitatibus populi iudaici, leviter fuerint
retractati vel modificati, subtractione aut additione unius alteriusve
versiculi, salva tamen totius textus sacri inspiratione?
VII. Utrum sententia eorum inter recentiores scriptorum, qui indiciis
dumtaxat internis innixi vel minus recta sacri textus interpretatione
demonstrari conati sunt non paucos esse psalmos post tempora Esdrae et
Nehemiae, quin-immo aevo Machabaeorum, compositos, probabiliter
sustineri possit?
Resp. Negative.
VIII. Utrum ex multiplici sacrorum librorum Novi Tcstamenti testimonio et
unanimi Patrum consensu, fatentibus etiam iudaicae gentis scriptoribus,
plures agnoscendi sint psalmi prophetici et messianici, qui futuri
Liberatoris adventum, regnum, sacerdotium, passionem, mortem et
resurrectionem vaticinati sunt; ac proinde reiicienda prorsus eorum
sententia sit, qui indolem psalmorum propheticam ac messianicam
pervertentes, eadem de Christo oracula ad futuram tantum sortem populi
electi praenuntiandara coarctant?
18/1834

DE AUCTORE, DE TEMPORE COMPOSITIONIS ET DE HISTORICA
VERITATE EVANGELII SECUNDUM MATTHAEUM (Acta
Apostolicae Sedis 3 [1911] p. 294-296). (19 iunii 1911.)
Propositis sequentibus dubiis Pontificia Commissio de Re Biblica ita
respondendum decrevit:
I.
Utrum, attento universali a primis saeculis constanti Ecclesiae
consensu, quem luculenter ostendunt diserta Patrum testimonia, codicum
Evangeliorum inscriptiones, sacrorum librorum versiones vel antiquissimae
et catalogi a Sanctis Patribus, ab ecclesiasticis scriptoribus, a Summis
Pontificibus et Conciliis traditi, ac tandem usus liturgicus Ecclesiae
orientalis et occidentalis, affirmari certo possit et debeat Matthaeum,
Christi Apostolum, revera Evangelii sub eius nomine vulgati esse
auctorem?
Resp. Affirmative.
II.
Utrum traditionis suffragio satis fulciri censenda sit sententia quae
tenet Matthaeum et ceteros Evangelistas in scribendo praecessisse, et
primum Evangelium patrio sermone a Iudaeis palaestinensibus tunc usitato,
quibus opus illud erat directum, conscripsisse ?
III.
Utrum redactio huius originalis textus differri possit ultra tempus
eversionis lerusalem, ita ut vaticinia quae de eadem eversione ibi leguntur,
scripta fuerint post eventum; aut, quod allegari solet Irenaei testimonium
(Adv. haer., 1.3 c.3 n.2), incertae et controversae interpretationis, tanti
ponderis sit existimandum, ut cogat reiicere eorum sententiam qui
congruentius traditioni censent eamdem redactionem etiam ante Pauli in
Urbem adventum fuisse confectam?
IV. Utrum sustinert vel probabiliter possit illa modernorum quorumdam
opinio, iuxta quam Matthaeus non proprie et stricte Evangelium
composuisset, quale nobis est traditum, sed tantummodo collectionem
aliquam dictorum seu sermonum Christi, quibus tamquam fontibus usus
esset alius auctor anonymus, quem Evan-gelii ipsius redactorem faciunt?
19/1834
Resp.
Negative.
V.
Utrum ex eo quod Patres et ecclesiastici scriptores omnes, immo
Ecclesia ipsa iam a suis incunabulis unice usi sunt, tamquam canonico,
graeco textu Evangelii sub Matthaei nomine cogniti, ne iis quidem
exceptis, qui Matthaeum Apostolum patrio scripsisse sermone expresse
tradiderunt, certo probari possit ipsum Evange-lium graecum identicum
esse quoad substantiam cum Evangelio illo, patrio sermone ab eodem
Apostolo exarato?
Resp.
Affirmative.
VI.
Utrum ex eo quod auctor primi Evangelii scopum prosequitur
praecipue dogmaticum et apologeticum, demonstrandi nempe Iudaeis
Iesum esse Messiam a prophetis praenuntiatum et a Davidica stirpe
progenitum, et quod insuper in disponendis factis et dictis quae enarrat et
refert, non semper ordinem chronologicum te-net, deduci inde liceat ea non
esse ut vera recipienda; aut etiam affirmari possit narrationes gestorum et
sermonum Christi, quae in ipso Evangelio leguntur, alterationem quamdam
et adaptationem sub influxu prophetiarum Veteris Testamenti et adultioris
Ecclesiae status subiisse, ac proinde historicae veritati haud esse
conformes?
Resp.
Negative ad utramque partem.
VII.
Utrum speciatim solido fundamcnto destitutae censeri iure
debeant opiniones eorum, qui in dubium evocant authenticitatem
historicam duorum priorum capitum, in quibus genealogia et infantia
Christi narrantur, sicut et quarumdam in re dogmatica magni momenti
sententiarum, uti sunt illae quae respiciunt primatum Petri (Mt 16,17-19),
formam baptizandi cum universali missione praedicandi Apostolis traditam
(Mt 28,19-20), professionem fidei Apostolorum in divinitatem Christi (Mt
14,33), et alia huiusmodi, quae apud Matthaeum peculiari modo enuntiata
occurrunt?
Resp. Affirmative.
VERITATE
EVANGELIORUM
SECUNDUM
MARCUM
ET
SECUNDUM LUCAM (ACTA APOSTOLICAE SEDIS 4 [1912] P. 463-465).
(26 iunii 1912.)
20/1834

I. Utrum luculentum traditionis suffragium inde ab Ecciesiae primordiis
mire consentiens ac multiplici argumento firmatum, nimirum disertis
Sanctorum Patrum et scriptorum ecclesiasticorum testimoniis, citationibus
et allusionibus in eorumdem scriptis occurrentibus, veterum haereticorum
usu, versionibus librorum Novi Testamenti, codicibus manuscriptis antiquissimis et pene universis, atque etiam internis rationibus ex ipso
sacrorum librorum textu desumptis, certo affirmare cogat Marcum, Petri
discipulum et interpretem, Lucam vero medicum, Pauli adiutorem et
comitem, revera Evangeliorum quae ipsis respective attribuuntur, esse
auctores ?
Resp.
Affirmative.
II.
Utrum rationes, quibus nonnulli critici demonstrare nituntur
postremos duodecim versus Evangelii Marci (Mc 16,9-20) non esse ab ipso
Marco conscriptos, sed ab aliena manu appositos, tales sint, quae ius
tribuant affirmandi eos non esse ut inspiratos et canonicos reci-piendos; vel
saltem demonstrent versuum eorumdem Marcum non esse auctorem?
III.
Utrum pariter dubitare liceat de inspiratione et canonicitate
narrationum Lucae de infantia Christi (Lc 1-2) aut de apparitione angeli
Iesum confortantis et de sudore sanguineo (Lc 22,43 s.); vel solidis saltem
rationibus ostendi possit quod placuit antiquis haereticis et quibusdam
etiam recentioribus criticis ar-ridet easdem narrationes ad genuinum
Lucae Evangelium non pertinere?
Resp.
IV.
Utrum rarissima illa et prorsus singularia documenta, in quibus
Canticum Magnificat non Beatae Virgini Mariae, sed Elisabeth tribuitur,
ullo modo praevalere possint ac debeant contra testimonium concors
omnium fere codicum tum graeci textus originalis tum versionum, necnon
contra interpretationem quam plane exigunt non minus contextus quam
ipsius Virginis animus et constans Ecclesiae traditio?
Resp. Negative.
21/1834
V. Utrum, quoad ordinem chronologicum Evangeliorum, ab ea sententia

recedere fas sit, quae, antiquissimo aeque ac constanti traditionis testimonio
roborata, post Matthaeum, qui omnium primus Evangelium suum patrio
sermone conscripsit, Marcum ordine secundum et Lucam tertium scripsisse
testatur; aut huic sententiae adversari vicissim censenda sit eorum opinio,
quae asserit Evangelium secundum et tertium ante graecam primi Evangelii
versionem esse compositum?
VI. Utrum tempus compositionis Evangeliorum Marci et Lucae usque ad
urbem Ierusalem eversam differre liceat; vel, eo quod apud Lucam
prophetia Domini circa huius urbis eversionem magis determinata videatur,
ipsius saltem Evangelium obsidione iam inchoata fuisse conscriptum,
sustineri possit?
VII. Utrum affirmari debeat Evangelium Lucae
praecessisse librum
Actuum Apostolorum (Act 1,1 s.); et cum hic liber, eodem Luca auctore,
ad finem captivttatis romanae Apostoli fuerit absolutus (Act 28, 30 s.),
eiusdem Evangelium non post hoc tempus fuisse compositum ?
Resp. Affirmative.
VIII. Utrum, prae oculis habitis tum traditionis testimoniis,
tum
argumentis internis, quoad fontes quibus uterque Evangelista in
conscribendo Evangclio usus est, in dubium vocari prudenter queat
sententia quae tenet Marcum iuxta praedicationem Petri, Lucam
autem iuxta praedicationem Pauli scripsisse; simulque asserit iisdem
Evangelistis praesto fuisse alios quoque fontes fide dignos sive orales sive
etiam iam scriptis consignatos?
Resp. Negative.
IX. Utrum dicta et gesta, quae a Marco iuxta Petri praedicationem
accurate
et quasi graphice enarrantur; et a Luca, assecuto omnia a
principio diligenter per testes fide plane dignos, quippe qui ab initio ipsi
viderunt et ministri fuerunt sermonis (Lc 1,2 s.), sincerissime exponun-tur,
plenam sibi eam fidem historicam iure vindicent, quam eisdem semper
praestitit Ecclesia; an e contrario eadem facta et gesta censenda sint
historica veritate, saltem ex parte, destituta, sive quod scriptores non fuerint
testes oculares, sive quod apud utrumque Evangelistam defectus ordinis ac
22/1834
discrepantia in successione factorum haud raro deprehendantur, sive quod,

cum tardius venerint et scripserint, necessario conceptiones menti Christi et
Apostolorum extraneas aut facta plus minusve iam imaginatione populi
inquinata referre debuerint, sive demum quod dogmaticis ideis
praeconceptis, quisque pro suo scopo, indulserint?
Resp. Affirmative ad primam partem, negative ad alteram.
DE QUAESTIONE SYNOPTICA SIVE DE MUTUIS RELATIONIBUS
INTER TRIA PRIORA EVANGELIA (Acta Apostolicae Sedis 4 [1913]
p. 465). (26 iunii I912.)
Propositis pariter sequentibus dubiis Pontificia Commissio de Re Biblica
ita respondendum decrevit:
I. Utrum, servatis quae iuxta praecedenter statuta omnino servanda sunt,
praesertim de authenticitate et integritate trium Evangeliorum Matthaei,
Marci et Lucae, de identitate substantiali Eyangelii graeci Matthaei cum
eius originali primitivo, necnon de ordine temporum quo eadem scripta
fuerunt, ad explicandum eorum ad
invicem similitudines aut
dissimilitudines, inter tot varias oppositasque auctorum sententias, liceat
exegetis libere disputare et ad hypotheses traditionis sive scriptae sive
oralis vel etiam dependentiae unius a praecedenti seu a praecedentibus
appellare?
Resp. Affirmative.
II. Utrum ea quae superius statuta sunt, ii servare censeri debeant, qui,
nullo fulti traditionis testimonio nec historico argumento, facile
amplectuntur hypothesim vulgo duorum fontium nuncupatam, quae
cotrapsitionem Evanglii graeci Matthaei et Evangelii Lucae ex eorum
potisstmum dependentia ab Evangelio Marci et a collectione sic dicta
sermonum Domini contendit explicare; ac proinde eam libere propugnare
valeant?
Resp.

VERITATE LIBRI ACTUUM APOSTOLORUM (ACTA APOSTOLICAE
SEDIS 5 [1913] P. 291-292). (12 iunii 1913.)
23/1834
I. Utrum perspecta potissimum Ecclesiae universae traditione usque ad

primaevos ecclesiasticos scriptores assurgente, attentisque internis
rationibus libri Actuum sive in se sive in sua ad tertium Evangelium
relatione considerati et praesertim mutua utriusque prologi affinitate et connexione (Lc 1,1-4; Act 1,1 s.), uti certum tenendum sit volumen,
quod titulo Actus Apostolorum praenotatur, Lucam Evangelistam habere
auctorem?
Resp. Affirmative.
II.
Utrum criticis rationibus desumptis tum ex lingua et stilo, tum ex
enarrandi modo, tum ex unitate scopi et doctrinae, demonstrari possit
librum Actuum Apostolorum uni dumtaxat auctori tribui debere; ac proinde
eam recentiorum scriptorum sententiam, quae tenet Lucam non esse libri
auctorem unicum, sed diversos esse agnoscendos eiusdem libri auctores
quovis fundamento esse destitutam?
III. Utrum, m specie, pericopae in Actis conspicuae, in quibus, abrupto
usu tertiae personae, inducitur prima pluralis (Wirstcke), unitatem
compositionis et authenticitatem infirment; vel potius historice et
philologice consideratae eam confirmare dicendae sint?
Resp. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam.
IV.
Utrum ex eo quod liber ipse, vix mentione facta biennii primae
romanae Pauli captivitatis, abrupte clauditur, inferri liceat auctorem
volumen alterum deperditum conscripsisse, aut conscribere intendisse, ac
proinde tempus compositionis libri Actuum longe possit post eamdem
captivitatem differri; vel potius iure et me-rito retinendum sit Lucam sub
finem primae captivitatis romanae Apostoli Pauli librum absolvisse?
Resp. Negative ad primam partem, affirmative ad secundam.
V.
Utrum, si simul considerentur tum frequens ac facile commercium
quod procul dubio habult Lucas cum primis et praccipuis ecclesiae
palaestinensis fundatoribus nec non cum Paulo gentium Apostolo, cuius et
in evangelica praedicatione adiutor et in itineribus comes fuit, tum solita
eius industria et diligentia in exquirendis testibus rebusquc suis oculis
observandis; tum denique plerumque evidens et mirabilis consensus libri
Actuum cum ipsis Pauli epistulis et cum sincerioribus historiae
monumentis; certo teneri debeat Lucam fontes omni fide dignos prae
24/1834
manibus habuisse eosque accurate, probe et fideliter adhibuisse, adeo ut

plenam auctoritatem historicam sibi iure vindicet?
Resp. Affirmative.
VI.
Utrum difficultates, quae passim obiici solent tum ex factis
supernaturalibus a Luca narratis; tum ex relatione quorumdam sermonum,
qui, cum sint compendiose traditi, censentur conficti et circumstantiis
adaptati; tum ex non-nullis locis ab historia sive profana sive biblica
apparenter saltem dissentientibus; tum demum ex narrationibus quibusdam
quae sive cum ipso Actuum auctore sive cum aliis auctoribus sacris
pugnare videntur; tales sint, ut auctoritatem Actuum historicam in dubium
revocare vel saltem aliquo modo minuere possint?
Resp. Negative.
DE AUCTORE, DE INTEGRITATE ET DE COMPOSITIONIS
TEMPORE EPISTULARUM PASTORALIUM PAULI APOSTOLI (Acta
Apostolicae Sedis 5 [1913] p. 292-293). (l2 iunii 1913).
Propositis pariter sequentibus dubiis Pontificia Commissio de Re Biblica
ita respondendum decrevit:
I.
Utrum prae oculis habita Ecclesiae traditione inde a primordiis
universaliter firmiterque perseverante, prout multimodis ecclesiastica
monumenta vetusta testantur, teneri certo debeat epistulas quae pastorales
dicuntur, nempe ad Timotheum utramque et aliam ad Titum, non obstante
quorumdam haereticorum ausu, qui eas, utpote suo dogmati contrarias, de
numero paulinarum, nulla reddita causa, eraserunt, ab ipso Apostolo Paulo
fuisse conscriptas et inter genuinas et canonicas perpetuo recensitas?
Resp. Affirmative.
II.
Utrum hypothesis sic dicta fragmentaria a quibusdam recentioribus
criticis invecta et varie proposita, qui nulla ceteroquin probabili ratione,
immo inter se pugnantes, contendunt epistulas pastorales posteriori tempore
ex fragmentis epistularum sive ex epistulis paulinis deperditis ab ignotis
auctoribus fuisse contextas et notabiliter auctas, perspicuo et firmissimo
traditionis testimonio aliquod vel leve praeiudicium inferre possit?
Resp. Negative.
III. Utrum difficultates quae multifariam obiici solent sive ex stilo et
lingua auctoris, sive ex erroribus praesertim gnosticorum, qui uti iam tunc
serpentes describuntur, sive ex statu ecclesiasticae hierarchiae, quae iam
25/1834
evoluta supponitur, aliaeque huiuscemodi in contrarium rationes,

sententiam, quae genuinitatem epistularum pastoralium ratam certamque
habet, quo-modolibet infirment?
Resp. Negative.
IV. Utrum, cum non minus ex historicis rationibus quam ex ecclesiastica
traditione, SS. Patrum orientalium et occidentalium testimoniis consona,
necnon ex indiciis ipsis, quae tum ex abrupta conclusione libri Actuum tum
ex paulinis epistulis Romae conscriptis et praesertim ex secunda ad
Timotheum facile eruuntur, uti certa haberi debeat sententia de duplici
romana captivitate Apostoli Pauli; tuto affirmari possit epistulas pastorales
conscriptas esse in illo temporis spatio quod intercedit inter liberationem a
prima captivitate et mortem Apostoli?
Resp. Affirmative.
DE AUCTORE ET DE MODO COMPOSITIONIS EPISTULAE AD
HEBRAEOS (Acta Apostolicae Sedis 6 [1914] p. 417 s.). (24 iunii 1914.)
I. Utrum dubiis, quae primis saeculis, ob haereticorum imprimis abusum,
aliquorum in Occidente animos tenuere circa divinam inspirationem ac
paulinam originem epistulae ad Hebraeos, tanta via tribuenda sit, ut, attenta
perpetua, unanimi ac constanti orientalium Patrum affirmatione, cui post
saeculum IV totius occidentalis Ecclesiae plenus accessit consensus;
perpensis quoque Summorum Pontificum sacrorumque Conciliorum,
tridentini praesertim, actis, necnon perpetuo Ecclesiae universalis usu,
haesitare liceat, eam non solum inter canonicasquod de fide definitum
estverum etiam inter genuinas Apostoli Pauli epistulas certo recensere?
Resp.
Negative.
II. Utrum argumenta, quae desumi solent sive ex insolita nominis Pauli
absentia et consueti exordii salutationisque omissione in epistula ad
Hebraeos, sive ex eiusdem linguae graecae puritate, dictionis ac stili
elegantia et perfectione, sive ex modo quo in ea Vetus Testamentum
allegatur et ex eo arguitur, sive ex dif-ferentiis quibusdam, quae inter huius
ceterarumque Pauli epistularum doctrinam existere praetenduntur,
aliquomodo eiusdem paulinam originem infirmare valeant; an potius
perfecta doctrinae ac sententiarum consensio, admonitionum et
exhortationum similitudo, necnon locutionum ac ipsorum verborum
26/1834
concordia a nonnullis quoque acatholicis celebrata, quae inter eam et

reliqua Apostoli gentium scripta observantur, eamdem paulinam originem
commonstrent atque confirment?
Resp. Negative ad primam partem, affirmative ad alteram.
III. Utrum Paulus Apostolus ita huius epistulae auctor censendus sit, ut
necessario afirrmari debeat, ipsum eam totam non solum Spiritu Sancto
inspirante concepisse et expressisse, verum etiam ea forma donasse qua
prostat?
Resp. Negative, salvo ulteriori Ecclesiae iudicio.
DE PAROUSIA SEU DE SECUNDO ADVENTU D. N. IESU CHRISTI
IN EPISTOLIS S. PAULI APOSTOLI (ACTA APOSTOLICAE SEDIS 7 [1915]
P. 357 S.) (18 iunii 1915.)
I.
Utrum ad solvendas difficultates quae in epistolis sancti Pauli
aliorumque Apostolorum occurrunt, ubi de parousia ut aiunt, seu de
secundo adventu D. N. lesu Christi, sermo est, exegetae catholico
permissum sit adserere, Apostolos, licet sub inspiratione Spiritus Sancti
nul-lum doceant errorern, proprips nihilominus hu-manos sensus
exprimere, quibus error vel deceptio subesse possit?
Resp. Negative.
II.
Utrum, prae oculis habitis genuina muneris apostolici notione et
indubia sancti Pauli fidelitate erga doctrinam Magistri, dogmate item
catholico de inspiratione et inerrantia Sacrarum Scripturarum, quo omne id,
quod hagiographus asserit. enuntiat, insinuat, retineri debet assertum
enuntiatum, insinuatum a Spiritu Sancto, perpensis quoque textibus
epistolarum Apostoli, in se consideratis, modo loquendi ipsius Domini
apprime consonis, affirmare pporteat, Apostolum Paulum in scriptis suis
nihil omnino dixisse, quod non perfecte concordet cum illa temporis
parousiae ignorantia, quam ipse Christus hominum esse proclamavit?
Resp.
Affirmative.
II. Utrum, attenta locution graeca emeis oi zontes oi perileipomenoi,

perpensa quoque expositione Patrum, imprimis sancti loannis Chrysostomi,
tum in patrio idiomate, tum in epistolis paulinis versatissimi, liceat
27/1834
tamquam longius petitam et solido fundamento destitutam reiicere

interpretationem in scholis catholicis traditionalem (ab ipsis quoque
novatoribus saeculi XVI retentam), quae verba sancti Pauli in I Thess., IV,
15-17, explicat quin ullo modo involvat affirmationem parousiae tam
proximae ut Apostolus seipsum suosque lectores adnumeret fidelibus illis,
qui superstites futuri sunt obviam Christo?
Resp. Negative.
DECLARATIO DE ADDITIONE VARIARUM LECTIONUM IN
EDITIONIBUS VERSIONIS VULGATAE N. ET V. T. (Acta Apostolicae
Sedis 14 [1922] p. 27). (17 novembris 1921.)
In Praefatione ad lectorem editionis Clementinae versionis Vulgatae
Sacrarum Scripturarum legitur: Porro in hac editione nihil non
canonicum..., nullae ad marginem concordantiae (quae post hac inibi
apponi non prohibentur), nullae notae, nullae variae lectiones, nullae
denique praefationes... Sed sicut Apostolica Sedes industriam eorum non
damnat, qui concordias locorum, varias lectiones, praefationes S.
Hieronymi et alia id genus in aliis editionibus inseruerunt; ita quoque non
prohibet, quin alio genere characteris, in hac ipsa Vaticana editione
eiusmodi adiumenta pro studiosorum commoditate atque utilitate in
posterum adiiciantur; ita tamen, ut lectiones variae ad marginem ipsius
textus minime adnotentur.
Cum autem sint, qui putent ultimis hisce verbis prohiberi additionem
variarum lcctionum non solum in margine laterali, verum etiam in inferiore
seu ad calcem textus, quaesitum est a Pontificia Commissione Biblica:
utrum liceat in editionibus versionis Vulgatae tam Novi quam Veteris
Testamenti lectiones varias aliave huiusmodi studiosorum adiumenta ad
calcem textus adiicere?
Re examinata, Ppntificia Commissio Biblica respondit: Affirmative.
DE
FALSA DUORUM TEXTUUM INTERPRETATIONE (Acta
Apostolicae Sedis 25 [1933] p. 344). (l iulii 1933.)
Propositis sequentibus dubiis Pontifida Commissio de Re Biblica ita
l. Utrum viro catholico fas sit, maxime data interpretatione authentica
Principum Apostolorum (Act., II 24-33; XIII, 35-37), verba Psalmi XV, 1011: Non derelinques anlmam meam in inferno, nec dabis sanctum tuum
28/1834
videre corruptionem. Notos mihi fecisti vias vitae, sic interpretari quasi
auctor sacer non sit locutus de resurrectione Domini Nostri lesu Christi?
Resp. Negative.
II. Utrum asserere liceat verba lesu Christi quae leguntur apud. S.
Matthaeum, XVI, 26: Qitid prodest homini, si mundum universum lucretur,
animae vero suae detrimentum patiatur? Aut quam dabit homo
commutationem pro anima sua?, et pariter ea quae habentur apud S.
Lucam, IX, 25: Quid enim proficit homo si lucretur universum mundum, se
autem ipsum perdat et detrimentum sui faciat? sensu litterali non respicere
aeternam salutem animae, sed solam vitam temporalem hominis, non
obstantibus ipsorum verborum tenore eorumque contextu, nec non unanimi
interpretatione catholica?
Resp. Negative.
Liber Genesis
Cap. 1 In principio creavit Deus clum et terram. 2 Terra autem
erat inanis et vacua, et tenebr erant super faciem abyssi : et spiritus Dei
ferebatur super aquas. 3 Dixitque Deus : Fiat lux. Et facta est lux. 4 Et vidit
Deus lucem quod esset bona : et divisit lucem a tenebris. 5 Appellavitque
lucem Diem, et tenebras Noctem : factumque est vespere et mane, dies
unus. 6 Dixit quoque Deus : Fiat firmamentum in medio aquarum : et
dividat aquas ab aquis. 7 Et fecit Deus firmamentum, divisitque aquas, qu
erant sub firmamento, ab his, qu erant super firmamentum. Et factum est
ita. 8 Vocavitque Deus firmamentum, Clum : et factum est vespere et
mane, dies secundus. 9 Dixit vero Deus : Congregentur aqu, qu sub clo
sunt, in locum unum : et appareat arida. Et factum est ita. 10 Et vocavit
Deus aridam Terram, congregationesque aquarum appellavit Maria. Et vidit
Deus quod esset bonum. 11 Et ait : Germinet terra herbam virentem, et
facientem semen, et lignum pomiferum faciens fructum juxta genus suum,
cujus semen in semetipso sit super terram. Et factum est ita. 12 Et protulit
terra herbam virentem, et facientem semen juxta genus suum, lignumque
faciens fructum, et habens unumquodque sementem secundum speciem
suam. Et vidit Deus quod esset bonum. 13 Et factum est vespere et mane,
dies tertius. 14 Dixit autem Deus : Fiant luminaria in firmamento cli, et
dividant diem ac noctem, et sint in signa et tempora, et dies et annos : 15 ut
luceant in firmamento cli, et illuminent terram. Et factum est ita.
16
Fecitque Deus duo luminaria magna : luminare majus, ut presset diei :
et luminare minus, ut presset nocti : et stellas. 17 Et posuit eas in
firmamento cli, ut lucerent super terram, 18 et pressent diei ac nocti, et
dividerent lucem ac tenebras. Et vidit Deus quod esset bonum. 19 Et factum
est vespere et mane, dies quartus. 20 Dixit etiam Deus : Producant aqu
1
29/1834
reptile anim viventis, et volatile super terram sub firmamento cli.

21
Creavitque Deus cete grandia, et omnem animam viventem atque
motabilem, quam produxerant aqu in species suas, et omne volatile
secundum genus suum. Et vidit Deus quod esset bonum. 22 Benedixitque
eis, dicens : Crescite, et multiplicamini, et replete aquas maris : avesque
multiplicentur super terram. 23 Et factum est vespere et mane, dies quintus.
24
Dixit quoque Deus : Producat terra animam viventem in genere suo,
jumenta, et reptilia, et bestias terr secundum species suas. Factumque est
ita. 25 Et fecit Deus bestias terr juxta species suas, et jumenta, et omne
reptile terr in genere suo.
Et vidit Deus quod esset bonum, 26 et ait : Faciamus hominem ad imaginem
et similitudinem nostram : et prsit piscibus maris, et volatilibus cli, et
bestiis, universque terr, omnique reptili, quod movetur in terra. 27 Et
creavit Deus hominem ad imaginem suam : ad imaginem Dei creavit illum,
masculum et feminam creavit eos. 28 Benedixitque illis Deus, et ait :
Crescite et multiplicamini, et replete terram, et subjicite eam, et
dominamini piscibus maris, et volatilibus cli, et universis animantibus,
qu moventur super terram. 29 Dixitque Deus : Ecce dedi vobis omnem
herbam afferentem semen super terram, et universa ligna qu habent in
semetipsis sementem generis sui, ut sint vobis in escam : 30 et cunctis
animantibus terr, omnique volucri cli, et universis qu moventur in
terra, et in quibus est anima vivens, ut habeant ad vescendum. Et factum est
ita. 31 Viditque Deus cuncta qu fecerat, et erant valde bona. Et factum est
vespere et mane, dies sextus.
Cap. 2 1 Igitur perfecti sunt cli et terra, et omnis ornatus eorum.
2
Complevitque Deus die septimo opus suum quod fecerat : et requievit die
septimo ab universo opere quod patrarat. 3 Et benedixit diei septimo, et
sanctificavit illum, quia in ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit
Deus ut faceret.
4
Ist sunt generationes cli et terr, quando creata sunt, in die quo fecit
Dominus Deus clum et terram, 5 et omne virgultum agri antequam orietur
in terra, omnemque herbam regionis priusquam germinaret : non enim
pluerat Dominus Deus super terram, et homo non erat qui operaretur
terram : 6 sed fons ascendebat e terra, irrigans universam superficiem terr.
7
Formavit igitur Dominus Deus hominem de limo terr, et inspiravit in
faciem ejus spiraculum vit, et factus est homo in animam viventem.
8
Plantaverat autem Dominus Deus paradisum voluptatis a principio, in quo
posuit hominem quem formaverat. 9 Produxitque Dominus Deus de humo
omne lignum pulchrum visu, et ad vescendum suave lignum etiam vit in
medio paradisi, lignumque scienti boni et mali. 10 Et fluvius egrediebatur
30/1834
de loco voluptatis ad irrigandum paradisum, qui inde dividitur in quatuor

capita. 11 Nomen uni Phison : ipse est qui circuit omnem terram Hevilath,
ubi nascitur aurum : 12 et aurum terr illius optimum est ; ibi invenitur
bdellium, et lapis onychinus. 13 Et nomen fluvii secundi Gehon ; ipse est
qui circumit omnem terram thiopi. 14 Nomen vero fluminis tertii,
Tigris : ipse vadit contra Assyrios. Fluvius autem quartus, ipse est
Euphrates. 15 Tulit ergo Dominus Deus hominem, et posuit eum in paradiso
voluptatis, ut operaretur, et custodiret illum : 16 prcepitque ei, dicens : Ex
omni ligno paradisi comede ; 17 de ligno autem scienti boni et mali ne
comedas : in quocumque enim die comederis ex eo, morte morieris. 18 Dixit
quoque Dominus Deus : Non est bonum esse hominem solum : faciamus ei
adjutorium simile sibi. 19 Formatis igitur Dominus Deus de humo cunctis
animantibus terr, et universis volatilibus cli, adduxit ea ad Adam, ut
videret quid vocaret ea : omne enim quod vocavit Adam anim viventis,
ipsum est nomen ejus. 20 Appellavitque Adam nominibus suis cuncta
animantia, et universa volatilia cli, et omnes bestias terr : Ad vero non
inveniebatur adjutor similis ejus. 21 Immisit ergo Dominus Deus soporem in
Adam : cumque obdormisset, tulit unam de costis ejus, et replevit carnem
pro ea. 22 Et dificavit Dominus Deus costam, quam tulerat de Adam, in
mulierem : et adduxit eam ad Adam. 23 Dixitque Adam : Hoc nunc os ex
ossibus meis, et caro de carne mea : hc vocabitur Virago, quoniam de viro
sumpta est. 24 Quam ob rem relinquet homo patrem suum, et matrem, et
adhrebit uxori su : et erunt duo in carne una. 25 Erat autem uterque
nudus, Adam scilicet et uxor ejus : et non erubescebant.
Cap. 3 1 Sed et serpens erat callidior cunctis animantibus terr qu
fecerat Dominus Deus. Qui dixit ad mulierem : Cur prcepit vobis Deus ut
non comederetis de omni ligno paradisi ? 2 Cui respondit mulier : De fructu
lignorum, qu sunt in paradiso, vescimur : 3 de fructu vero ligni quod est in
medio paradisi, prcepit nobis Deus ne comederemus, et ne tangeremus
illud, ne forte moriamur. 4 Dixit autem serpens ad mulierem : Nequaquam
morte moriemini. 5 Scit enim Deus quod in quocumque die comederitis ex
eo, aperientur oculi vestri, et eritis sicut dii, scientes bonum et malum.
6
Vidit igitur mulier quod bonum esset lignum ad vescendum, et pulchrum
oculis, aspectuque delectabile : et tulit de fructu illius, et comedit : deditque
viro suo, qui comedit. 7 Et aperti sunt oculi amborum ; cumque
cognovissent se esse nudos, consuerunt folia ficus, et fecerunt sibi
perizomata. 8 Et cum audissent vocem Domini Dei deambulantis in
paradiso ad auram post meridiem, abscondit se Adam et uxor ejus a facie
Domini Dei in medio ligni paradisi. 9 Vocavitque Dominus Deus Adam, et
dixit ei : Ubi es ? 10 Qui ait : Vocem tuam audivi in paradiso, et timui, eo
quod nudus essem, et abscondi me. 11 Cui dixit : Quis enim indicavit tibi
quod nudus esses, nisi quod ex ligno de quo prceperam tibi ne comederes,
31/1834
comedisti ? 12 Dixitque Adam : Mulier, quam dedisti mihi sociam, dedit

mihi de ligno, et comedi. 13 Et dixit Dominus Deus ad mulierem : Quare
hoc fecisti ? Qu respondit : Serpens decepit me, et comedi.
14
Et ait Dominus Deus ad serpentem :

Quia fecisti hoc,
maledictus es inter omnia animantia, et bestias terr :
super pectus tuum gradieris, et terram comedes cunctis diebus vit tu.
15
Inimicitias ponam inter te et mulierem,
et semen tuum et semen illius :
ipsa conteret caput tuum,
et tu insidiaberis calcaneo ejus.
16
Mulieri quoque dixit : Multiplicabo rumnas tuas, et conceptus tuos : in
dolore paries filios, et sub viri potestate eris, et ipse dominabitur tui. 17 Ad
vero dixit : Quia audisti vocem uxoris tu, et comedisti de ligno, ex quo
prceperam tibi ne comederes, maledicta terra in opere tuo : in laboribus
comedes ex ea cunctis diebus vit tu. 18 Spinas et tribulos germinabit tibi,
et comedes herbam terr. 19 In sudore vultus tui vesceris pane, donec
revertaris in terram de qua sumptus es : quia pulvis es et in pulverem
reverteris. 20 Et vocavit Adam nomen uxoris su, Heva : eo quod mater
esset cunctorum viventium. 21 Fecit quoque Dominus Deus Ad et uxori
ejus tunicas pelliceas, et induit eos : 22 et ait : Ecce Adam quasi unus ex
nobis factus est, sciens bonum et malum : nunc ergo ne forte mittat manum
suam, et sumat etiam de ligno vit, et comedat, et vivat in ternum. 23 Et
emisit eum Dominus Deus de paradiso voluptatis, ut operaretur terram de
qua sumptus est. 24 Ejecitque Adam : et collocavit ante paradisum
voluptatis cherubim, et flammeum gladium, atque versatilem, ad
custodiendam viam ligni vit.
Cap. 4 1 Adam vero cognovit uxorem suam Hevam, qu concepit et
peperit Cain, dicens : Possedi hominem per Deum. 2 Rursumque peperit
fratrem ejus Abel. Fuit autem Abel pastor ovium, et Cain agricola.
3
Factum est autem post multos dies ut offerret Cain de fructibus terr
munera Domino. 4 Abel quoque obtulit de primogenitis gregis sui, et de
adipibus eorum : et respexit Dominus ad Abel, et ad munera ejus. 5 Ad Cain
vero, et ad munera illius non respexit : iratusque est Cain vehementer, et
concidit vultus ejus. 6 Dixitque Dominus ad eum : Quare iratus es ? et cur
concidit facies tua ? 7 nonne si bene egeris, recipies : sin autem male, statim
in foribus peccatum aderit ? sed sub te erit appetitus ejus, et tu dominaberis
illius. 8 Dixitque Cain ad Abel fratrem suum : Egrediamur foras. Cumque
essent in agro, consurrexit Cain adversus fratrem suum Abel, et interfecit
eum. 9 Et ait Dominus ad Cain : Ubi est Abel frater tuus ? Qui respondit :
Nescio : num custos fratris mei sum ego ? 10 Dixitque ad eum : Quid
32/1834
fecisti ? vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra. 11 Nunc igitur

maledictus eris super terram, qu aperuit os suum, et suscepit sanguinem
fratris tui de manu tua. 12 Cum operatus fueris eam, non dabit tibi fructus
suos : vagus et profugus eris super terram. 13 Dixitque Cain ad Dominum :
Major est iniquitas mea, quam ut veniam merear. 14 Ecce ejicis me hodie a
facie terr, et a facie tua abscondar, et ero vagus et profugus in terra :
omnis igitur qui invenerit me, occidet me. 15 Dixitque ei Dominus :
Nequaquam ita fiet : sed omnis qui occiderit Cain, septuplum punietur.
Posuitque Dominus Cain signum, ut non interficeret eum omnis qui
invenisset eum. 16 Egressusque Cain a facie Domini, habitavit profugus in
terra ad orientalem plagam Eden.
17
Cognovit autem Cain uxorem suam, qu concepit, et peperit Henoch : et

dificavit civitatem, vocavitque nomen ejus ex nomine filii sui, Henoch.
18
Porro Henoch genuit Irad, et Irad genuit Mavial, et Mavial genuit
Mathusal, et Mathusal genuit Lamech. 19 Qui accepit duas uxores, nomen
uni Ada, et nomen alteri Sella. 20 Genuitque Ada Jabel, qui fuit pater
habitantium in tentoriis, atque pastorum. 21 Et nomen fratris ejus Jubal :
ipse fuit pater canentium cithara et organo. 22 Sella quoque genuit
Tubalcain, qui fuit malleator et faber in cuncta opera ris et ferri. Soror
vero Tubalcain, Noma. 23 Dixitque Lamech uxoribus suis Ad et Sell :
Audite vocem meam, uxores Lamech ;
auscultate sermonem meum :
quoniam occidi virum in vulnus meum,
et adolescentulum in livorem meum.
24
Septuplum ultio dabitur de Cain :
de Lamech vero septuagies septies.
25
Cognovit quoque adhuc Adam uxorem suam : et peperit filium,

vocavitque nomen ejus Seth, dicens : Posuit mihi Deus semen aliud pro
Abel, quem occidit Cain. 26 Sed et Seth natus est filius, quem vocavit
Enos : iste cpit invocare nomen Domini.
Cap. 5 1 Hic est liber generationis Adam. In die qua creavit Deus
hominem, ad similitudinem Dei fecit illum. 2 Masculum et feminam creavit
eos, et benedixit illis : et vocavit nomen eorum Adam, in die quo creati
sunt. 3 Vixit autem Adam centum triginta annis : et genuit ad imaginem et
similitudinem suam, vocavitque nomen ejus Seth. 4 Et facti sunt dies
Adam, postquam genuit Seth, octingenti anni : genuitque filios et filias. 5 Et
factum est omne tempus quod vixit Adam, anni nongenti triginta, et
mortuus est. 6 Vixit quoque Seth centum quinque annis, et genuit Enos.
7
Vixitque Seth, postquam genuit Enos, octingentis septem annis, genuitque
33/1834
filios et filias. 8 Et facti sunt omnes dies Seth nongentorum duodecim

annorum, et mortuus est. 9 Vixit vero Enos nonaginta annis, et genuit
Cainan. 10 Post cujus ortum vixit octingentis quindecim annis, et genuit
filios et filias. 11 Factique sunt omnes dies Enos nongenti quinque anni, et
mortuus est. 12 Vixit quoque Cainan septuaginta annis, et genuit Malaleel.
13
Et vixit Cainan, postquam genuit Malaleel, octingentis quadraginta annis,
genuitque filios et filias. 14 Et facti sunt omnes dies Cainan nongenti decem
anni, et mortuus est. 15 Vixit autem Malaleel sexaginta quinque annis, et
genuit Jared. 16 Et vixit Malaleel, postquam genuit Jared, octingentis
triginta annis, et genuit filios et filias. 17 Et facti sunt omnes dies Malaleel
octingenti nonaginta quinque anni, et mortuus est. 18 Vixitque Jared centum
sexaginta duobus annis, et genuit Henoch. 19 Et vixit Jared, postquam
genuit Henoch, octingentis annis, et genuit filios et filias. 20 Et facti sunt
omnes dies Jared nongenti sexaginta duo anni, et mortuus est. 21 Porro
Henoch vixit sexaginta quinque annis, et genuit Mathusalam. 22 Et
ambulavit Henoch cum Deo : et vixit, postquam genuit Mathusalam,
trecentis annis, et genuit filios et filias. 23 Et facti sunt omnes dies Henoch
trecenti sexaginta quinque anni. 24 Ambulavitque cum Deo, et non
apparuit : quia tulit eum Deus. 25 Vixit quoque Mathusala centum octoginta
septem annis, et genuit Lamech. 26 Et vixit Mathusala, postquam genuit
Lamech, septingentis octoginta duobus annis, et genuit filios et filias. 27 Et
facti sunt omnes dies Mathusala nongenti sexaginta novem anni, et mortuus
est. 28 Vixit autem Lamech centum octoginta duobus annis, et genuit
filium : 29 vocavitque nomen ejus No, dicens : Iste consolabitur nos ab
operibus et laboribus manuum nostrarum in terra, cui maledixit Dominus.
30
Vixitque Lamech, postquam genuit No, quingentis nonaginta quinque
annis, et genuit filios et filias. 31 Et facti sunt omnes dies Lamech
septingenti septuaginta septem anni, et mortuus est. No vero cum
quingentorum esset annorum, genuit Sem, Cham et Japheth.
Cap. 6 1 Cumque cpissent homines multiplicari super terram, et
filias procreassent, 2 videntes filii Dei filias hominum quod essent pulchr,
acceperunt sibi uxores ex omnibus, quas elegerant. 3 Dixitque Deus : Non
permanebit spiritus meus in homine in ternum, quia caro est : eruntque
dies illius centum viginti annorum. 4 Gigantes autem erant super terram in
diebus illis : postquam enim ingressi sunt filii Dei ad filias hominum,
illque genuerunt, isti sunt potentes a sculo viri famosi. 5 Videns autem
Deus quod multa malitia hominum esset in terra, et cuncta cogitatio cordis
intenta esset ad malum omni tempore, 6 pnituit eum quod hominum
fecisset in terra. Et tactus dolore cordis intrinsecus, 7 Delebo, inquit,
hominem, quem creavi, a facie terr, ab homine usque ad animantia, a
reptili usque ad volucres cli : pnitet enim me fecisse eos.
34/1834
No vero invenit gratiam coram Domino. 9 H sunt generationes No :

No vir justus atque perfectus fuit in generationibus suis ; cum Deo
ambulavit. 10 Et genuit tres filios, Sem, Cham et Japheth. 11 Corrupta est
autem terra coram Deo, et repleta est iniquitate. 12 Cumque vidisset Deus
terram esse corruptam (omnis quippe caro corruperat viam suam super
terram), 13 dixit ad No : Finis univers carnis venit coram me : repleta est
terra iniquitate a facie eorum, et ego disperdam eos cum terra. 14 Fac tibi
arcam de lignis lvigatis ; mansiunculas in arca facies, et bitumine linies
intrinsecus et extrinsecus. 15 Et sic facies eam : trecentorum cubitorum erit
longitudo arc, quinquaginta cubitorum latitudo, et triginta cubitorum
altitudo illius. 16 Fenestram in arca facies, et in cubito consummabis
summitatem ejus : ostium autem arc pones ex latere ; deorsum, cnacula
et tristega facies in ea.
17
Ecce ego adducam aquas diluvii super terram, ut interficiam omnem
carnem, in qua spiritus vit est subter clum : universa qu in terra sunt,
consumentur. 18 Ponamque fdus meum tecum : et ingredieris arcam tu et
filii tui, uxor tua, et uxores filiorum tuorum tecum. 19 Et ex cunctis
animantibus univers carnis bina induces in arcam, ut vivant tecum :
masculini sexus et feminini. 20 De volucribus juxta genus suum, et de
jumentis in genere suo, et ex omni reptili terr secundum genus suum :
bina de omnibus ingredientur tecum, ut possint vivere. 21 Tolles igitur
tecum ex omnibus escis, qu mandi possunt, et comportabis apud te : et
erunt tam tibi, quam illis in cibum. 22 Fecit igitur No omnia qu
prceperat illi Deus.
Cap. 7 1 Dixitque Dominus ad eum : Ingredere tu et omnis domus
tua in arcam : te enim vidi justum coram me in generatione hac. 2 Ex
omnibus animantibus mundis tolle septena et septena, masculum et
feminam : de animantibus vero immundis duo et duo, masculum et
feminam. 3 Sed et de volatilibus cli septena et septena, masculum et
feminam : ut salvetur semen super faciem univers terr. 4 Adhuc enim, et
post dies septem ego pluam super terram quadraginta diebus et quadraginta
noctibus : et delebo omnem substantiam, quam feci, de superficie terr.
5
Fecit ergo No omnia qu mandaverat ei Dominus. 6 Eratque
sexcentorum annorum quando diluvii aqu inundaverunt super terram. 7 Et
ingressus est No et filii ejus, uxor ejus et uxores filiorum ejus cum eo in
arcam propter aquas diluvii. 8 De animantibus quoque mundis et immundis,
et de volucribus, et ex omni quod movetur super terram, 9 duo et duo
ingressa sunt ad No in arcam, masculus et femina, sicut prceperat
Dominus No. 10 Cumque transissent septem dies, aqu diluvii
inundaverunt super terram. 11 Anno sexcentesimo vit No, mense
secundo, septimodecimo die mensis, rupti sunt omnes fontes abyssi
magn, et cataract cli apert sunt : 12 et facta est pluvia super terram
35/1834
quadraginta diebus et quadraginta noctibus. 13 In articulo diei illius

ingressus est No, et Sem, et Cham, et Japheth filii ejus ; uxor illius, et tres
uxores filiorum ejus cum eis in arcam : 14 ipsi et omne animal secundum
genus suum, universaque jumenta in genere suo, et omne quod movetur
super terram in genere suo, cunctumque volatile secundum genus suum,
univers aves, omnesque volucres, 15 ingress sunt ad No in arcam, bina
et bina ex omni carne, in qua erat spiritus vit. 16 Et qu ingressa sunt,
masculus et femina ex omni carne introierunt, sicut prceperat ei Deus : et
inclusit eum Dominus deforis.
17
Factumque est diluvium quadraginta diebus super terram : et

multiplicat sunt aqu, et elevaverunt arcam in sublime a terra.
18
Vehementer enim inundaverunt, et omnia repleverunt in superficie
terr : porro arca ferebatur super aquas. 19 Et aqu prvaluerunt nimis
super terram : opertique sunt omnes montes excelsi sub universo clo.
20
Quindecim cubitis altior fuit aqua super montes, quos operuerat.
21
Consumptaque est omnis caro qu movebatur super terram, volucrum,
animantium, bestiarum, omniumque reptilium, qu reptant super terram :
universi homines, 22 et cuncta, in quibus spiraculum vit est in terra,
mortua sunt. 23 Et delevit omnem substantiam qu erat super terram, ab
homine usque ad pecus, tam reptile quam volucres cli : et deleta sunt de
terra. Remansit autem solus No, et qui cum eo erant in arca.
24
Obtinueruntque aqu terram centum quinquaginta diebus.
Cap. 8 1 Recordatus autem Deus No, cunctorumque animantium, et
omnium jumentorum, qu erant cum eo in arca, adduxit spiritum super
terram, et imminut sunt aqu. 2 Et clausi sunt fontes abyssi, et cataract
cli : et prohibit sunt pluvi de clo. 3 Reversque sunt aqu de terra
euntes et redeuntes : et cperunt minui post centum quinquaginta dies.
4
Requievitque arca mense septimo, vigesimo septimo die mensis, super
montes Armeni. 5 At vero aqu ibant et decrescebant usque ad decimum
mensem : decimo enim mense, primo die mensis, apparuerunt cacumina
montium. 6 Cumque transissent quadraginta dies, aperiens No fenestram
arc, quam fecerat, dimisit corvum, 7 qui egrediebatur, et non revertebatur,
donec siccarentur aqu super terram. 8 Emisit quoque columbam post eum,
ut videret si jam cessassent aqu super faciem terr. 9 Qu cum non
invenisset ubi requiesceret pes ejus, reversa est ad eum in arcam : aqu
enim erant super universam terram : extenditque manum, et apprehensam
intulit in arcam. 10 Expectatis autem ultra septem diebus aliis, rursum
dimisit columbam ex arca. 11 At illa venit ad eum ad vesperam, portans
ramum oliv virentibus foliis in ore suo : intellexit ergo No quod
cessassent aqu super terram. 12 Expectavitque nihilominus septem alios
dies : et emisit columbam, qu non est reversa ultra ad eum. 13 Igitur
36/1834
sexcentesimo primo anno, primo mense, prima die mensis, imminut sunt
aqu super terram : et aperiens No tectum arc, aspexit, viditque quod
exsiccata esset superficies terr. 14 Mense secundo, septimo et vigesimo die
mensis arefacta est terra.
15
Locutus est autem Deus ad No, dicens : 16 Egredere de arca, tu et uxor

tua, filii tui et uxores filiorum tuorum tecum. 17 Cuncta animantia, qu sunt
apud te, ex omni carne, tam in volatilibus quam in bestiis et universis
reptilibus, qu reptant super terram, educ tecum, et ingredimini super
terram : crescite et multiplicamini super eam. 18 Egressus est ergo No, et
filii ejus : uxor illius, et uxores filiorum ejus cum eo. 19 Sed et omnia
animantia, jumenta, et reptilia qu reptant super terram, secundum genus
suum, egressa sunt de arca. 20 dificavit autem No altare Domino : et
tollens de cunctis pecoribus et volucribus mundis, obtulit holocausta super
altare. 21 Odoratusque est Dominus odorem suavitatis, et ait : Nequaquam
ultra maledicam terr propter homines : sensus enim et cogitatio humani
cordis in malum prona sunt ab adolescentia sua : non igitur ultra percutiam
omnem animam viventem sicut feci. 22 Cunctis diebus terr, sementis et
messis, frigus et stus, stas et hiems, nox et dies non requiescent.
Cap. 9 1 Benedixitque Deus No et filiis ejus. Et dixit ad eos :
Crescite, et multiplicamini, et replete terram. 2 Et terror vester ac tremor sit
super cuncta animalia terr, et super omnes volucres cli, cum universis
qu moventur super terram : omnes pisces maris manui vestr traditi sunt.
3
Et omne, quod movetur et vivit, erit vobis in cibum : quasi olera virentia
tradidi vobis omnia. 4 Excepto, quod carnem cum sanguine non comedetis.
5
Sanguinem enim animarum vestrarum requiram de manu cunctarum
bestiarum : et de manu hominis, de manu viri, et fratris ejus requiram
animam hominis. 6 Quicumque effuderit humanum sanguinem, fundetur
sanguis illius : ad imaginem quippe Dei factus est homo. 7 Vos autem
crescite et multiplicamini, et ingredimini super terram, et implete eam.
8
Hc quoque dixit Deus ad No, et ad filios ejus cum eo : 9 Ecce ego

statuam pactum meum vobiscum, et cum semine vestro post vos : 10 et ad
omnem animam viventem, qu est vobiscum, tam in volucribus quam in
jumentis et pecudibus terr cunctis, qu egressa sunt de arca, et universis
bestiis terr. 11 Statuam pactum meum vobiscum, et nequaquam ultra
interficietur omnis caro aquis diluvii, neque erit deinceps diluvium
dissipans terram. 12 Dixitque Deus : Hoc signum fderis quod do inter me
et vos, et ad omnem animam viventem, qu est vobiscum in generationes
sempiternas : 13 arcum meum ponam in nubibus, et erit signum fderis
inter me et inter terram. 14 Cumque obduxero nubibus clum, apparebit
arcus meus in nubibus : 15 et recordabor fderis mei vobiscum, et cum
37/1834
omni anima vivente qu carnem vegetat : et non erunt ultra aqu diluvii ad
delendum universam carnem. 16 Eritque arcus in nubibus, et videbo illum,
et recordabor fderis sempiterni quod pactum est inter Deum et omnem
animam viventem univers carnis qu est super terram. 17 Dixitque Deus
ad No : Hoc erit signum fderis, quod constitui inter me et omnem
carnem super terram.
18
Erant ergo filii No, qui egressi sunt de arca, Sem, Cham et Japheth :
porro Cham ipse est pater Chanaan. 19 Tres isti filii sunt No : et ab his
disseminatum est omne genus hominum super universam terram.
20
Cpitque No vir agricola exercere terram, et plantavit vineam.
21
Bibensque vinum inebriatus est, et nudatus in tabernaculo suo. 22 Quod
cum vidisset Cham, pater Chanaan, verenda scilicet patris sui esse nudata,
nuntiavit duobus fratribus suis foras. 23 At vero Sem et Japheth pallium
imposuerunt humeris suis, et incedentes retrorsum, operuerunt verenda
patris sui : faciesque eorum avers erant, et patris virilia non viderunt.
24
Evigilans autem No ex vino, cum didicisset qu fecerat ei filius suus
minor, 25 ait :
Maledictus Chanaan,
servus servorum erit fratribus suis.
26
Dixitque :
Benedictus Dominus Deus Sem,
sit Chanaan servus ejus.
27
Dilatet Deus Japheth, et habitet in tabernaculis Sem,
sitque Chanaan servus ejus.
28
Vixit autem No post diluvium trecentis quinquaginta annis. 29 Et impleti
sunt omnes dies ejus nongentorum quinquaginta annorum : et mortuus est.
Cap. 10 1 H sunt generationes filiorum No, Sem, Cham et
Japheth : natique sunt eis filii post diluvium. 2 Filii Japheth : Gomer, et
Magog, et Madai, et Javan, et Thubal, et Mosoch, et Thiras. 3 Porro filii
Gomer : Ascenez et Riphath et Thogorma. 4 Filii autem Javan : Elisa et
Tharsis, Cetthim et Dodanim. 5 Ab his divis sunt insul gentium in
regionibus suis, unusquisque secundum linguam suam et familias suas in
nationibus suis.
6
Filii autem Cham : Chus, et Mesraim, et Phuth, et Chanaan. 7 Filii Chus :

Saba, et Hevila, et Sabatha, et Regma, et Sabatacha. Filii Regma : Saba et
Dadan. 8 Porro Chus genuit Nemrod : ipse cpit esse potens in terra, 9 et
erat robustus venator coram Domino. Ob hoc exivit proverbium : Quasi
Nemrod robustus venator coram Domino. 10 Fuit autem principium regni
ejus Babylon, et Arach et Achad, et Chalanne, in terra Sennaar. 11 De terra
illa egressus est Assur, et dificavit Niniven, et plateas civitatis, et Chale.
38/1834
12
Resen quoque inter Niniven et Chale : hc est civitas magna. 13 At vero

Mesraim genuit Ludim, et Anamim et Laabim, Nephthuim, 14 et Phetrusim,
et Chasluim : de quibus egressi sunt Philisthiim et Caphtorim. 15 Chanaan
autem genuit Sidonem primogenitum suum. Hethum, 16 et Jebusum, et
Amorrhum, Gergesum, 17 Hevum, et Aracum : Sinum, 18 et
Aradium, Samarum, et Amathum : et post hc disseminati sunt populi
Chananorum. 19 Factique sunt termini Chanaan venientibus a Sidone
Geraram usque Gazam, donec ingrediaris Sodomam et Gomorrham, et
Adamam, et Seboim usque Lesa. 20 Hi sunt filii Cham in cognationibus, et
linguis, et generationibus, terrisque et gentibus suis.
21
De Sem quoque nati sunt, patre omnium filiorum Heber, fratre Japheth
majore. 22 Filii Sem : lam, et Assur, et Arphaxad, et Lud, et Aram. 23 Filii
Aram : Us, et Hul, et Gether, et Mes. 24 At vero Arphaxad genuit Sale, de
quo ortus est Heber. 25 Natique sunt Heber filii duo : nomen uni Phaleg, eo
quod in diebus ejus divisa sit terra : et nomen fratris ejus Jectan. 26 Qui
Jectan genuit Elmodad, et Saleph, et Asarmoth, Jare, 27 et Aduram, et Uzal,
et Decla, 28 et Ebal, et Abimal, Saba, 29 et Ophir, et Hevila, et Jobab :
omnes isti, filii Jectan. 30 Et facta est habitatio eorum de Messa pergentibus
usque Sephar montem orientalem. 31 Isti filii Sem secundum cognationes, et
linguas, et regiones in gentibus suis. 32 H famili No juxta populos et
nationes suas. Ab his divis sunt gentes in terra post diluvium.
Cap. 11 1 Erat autem terra labii unius, et sermonum eorumdem.
2
Cumque proficiscerentur de oriente, invenerunt campum in terra Senaar,
et habitaverunt in eo. 3 Dixitque alter ad proximum suum : Venite, faciamus
lateres, et coquamus eos igni. Habueruntque lateres pro saxis, et bitumen
pro cmento : 4 et dixerunt : Venite, faciamus nobis civitatem et turrim,
cujus culmen pertingat ad clum : et celebremus nomen nostrum antequam
dividamur in universas terras. 5 Descendit autem Dominus ut videret
civitatem et turrim, quam dificabant filii Adam, 6 et dixit : Ecce, unus est
populus, et unum labium omnibus : cperuntque hoc facere, nec desistent a
cogitationibus suis, donec eas opere compleant. 7 Venite igitur,
descendamus, et confundamus ibi linguam eorum, ut non audiat
unusquisque vocem proximi sui. 8 Atque ita divisit eos Dominus ex illo
loco in universas terras, et cessaverunt dificare civitatem. 9 Et idcirco
vocatum est nomen ejus Babel, quia ibi confusum est labium univers
terr : et inde dispersit eos Dominus super faciem cunctarum regionum.
10
H sunt generationes Sem : Sem erat centum annorum quando genuit

Arphaxad, biennio post diluvium. 11 Vixitque Sem, postquam genuit
Arphaxad, quingentis annis : et genuit filios et filias. 12 Porro Arphaxad
vixit triginta quinque annis, et genuit Sale. 13 Vixitque Arphaxad, postquam
39/1834
genuit Sale, trecentis tribus annis : et genuit filios et filias. 14 Sale quoque
vixit triginta annis, et genuit Heber. 15 Vixitque Sale, postquam genuit
Heber, quadringentis tribus annis : et genuit filios et filias. 16 Vixit autem
Heber triginta quatuor annis, et genuit Phaleg. 17 Et vixit Heber postquam
genuit Phaleg, quadringentis triginta annis : et genuit filios et filias. 18 Vixit
quoque Phaleg triginta annis, et genuit Reu. 19 Vixitque Phaleg, postquam
genuit Reu, ducentis novem annis : et genuit filios et filias. 20 Vixit autem
Reu triginta duobus annis, et genuit Sarug. 21 Vixit quoque Reu, postquam
genuit Sarug, ducentis septem annis : et genuit filios et filias. 22 Vixit vero
Sarug triginta annis, et genuit Nachor. 23 Vixitque Sarug, postquam genuit
Nachor, ducentis annis : et genuit filios et filias. 24 Vixit autem Nachor
viginti novem annis, et genuit Thare. 25 Vixitque Nachor, postquam genuit
Thare, centum decem et novem annis : et genuit filios et filias. 26 Vixitque
Thare septuaginta annis, et genuit Abram, et Nachor, et Aran.
27
H sunt autem generationes Thare : Thare genuit Abram, Nachor et

Aran. Porro Aran genuit Lot. 28 Mortuusque est Aran ante Thare patrem
suum, in terra nativitatis su, in Ur Chaldorum. 29 Duxerunt autem
Abram et Nachor uxores : nomen uxoris Abram, Sarai : et nomen uxoris
Nachor, Melcha filia Aran, patris Melch, et patris Jesch. 30 Erat autem
Sarai sterilis, nec habebat liberos. 31 Tulit itaque Thare Abram filium suum,
et Lot filium Aran, filium filii sui, et Sarai nurum suam, uxorem Abram
filii sui, et eduxit eos de Ur Chaldorum, ut irent in terram Chanaan :
veneruntque usque Haran, et habitaverunt ibi. 32 Et facti sunt dies Thare
ducentorum quinque annorum, et mortuus est in Haran.
Cap. 12 1 Dixit autem Dominus ad Abram : Egredere de terra tua, et
de cognatione tua, et de domo patris tui, et veni in terram quam monstrabo
tibi. 2 Faciamque te in gentem magnam, et benedicam tibi, et magnificabo
nomen tuum, erisque benedictus. 3 Benedicam benedicentibus tibi, et
maledicam maledicentibus tibi, atque in te benedicentur univers
cognationes terr. 4 Egressus est itaque Abram sicut prceperat ei
Dominus, et ivit cum eo Lot : septuaginta quinque annorum erat Abram
cum egrederetur de Haran. 5 Tulitque Sarai uxorem suam, et Lot filium
fratris sui, universamque substantiam quam possederant, et animas quas
fecerant in Haran : et egressi sunt ut irent in terram Chanaan. Cumque
venissent in eam, 6 pertransivit Abram terram usque ad locum Sichem,
usque ad convallem illustrem : Chananus autem tunc erat in terra.
7
Apparuit autem Dominus Abram, et dixit ei : Semini tuo dabo terram
hanc. Qui dificavit ibi altare Domino, qui apparuerat ei. 8 Et inde
transgrediens ad montem, qui erat contra orientem Bethel, tetendit ibi
tabernaculum suum, ab occidente habens Bethel, et ab oriente Hai :
dificavit quoque ibi altare Domino, et invocavit nomen ejus. 9 Perrexitque
40/1834
Abram vadens, et ultra progrediens ad meridiem.

10
Facta est autem fames in terra : descenditque Abram in gyptum, ut

peregrinaretur ibi : prvaluerat enim fames in terra. 11 Cumque prope esset
ut ingrederetur gyptum, dixit Sarai uxori su : Novi quod pulchra sis
mulier : 12 et quod cum viderint te gyptii, dicturi sunt : Uxor ipsius est : et
interficient me, et te reservabunt. 13 Dic ergo, obsecro te, quod soror mea
sis : ut bene sit mihi propter te, et vivat anima mea ob gratiam tui. 14 Cum
itaque ingressus esset Abram gyptum, viderunt gyptii mulierem quod
esset pulchra nimis. 15 Et nuntiaverunt principes Pharaoni, et laudaverunt
eam apud illum : et sublata est mulier in domum Pharaonis. 16 Abram vero
bene usi sunt propter illam : fueruntque ei oves et boves et asini, et servi et
famul, et asin et cameli. 17 Flagellavit autem Dominus Pharaonem plagis
maximis, et domum ejus, propter Sarai uxorem Abram. 18 Vocavitque
Pharao Abram, et dixit ei : Quidnam est hoc quod fecisti mihi ? quare non
indicasti quod uxor tua esset ? 19 quam ob causam dixisti esse sororem
tuam, ut tollerem eam mihi in uxorem ? Nunc igitur ecce conjux tua, accipe
eam, et vade. 20 Prcepitque Pharao super Abram viris : et deduxerunt eum,
et uxorem illius, et omnia qu habebat.
Cap. 13 1 Ascendit ergo Abram de gypto, ipse et uxor ejus, et
omnia qu habebat, et Lot cum eo, ad australem plagam. 2 Erat autem dives
valde in possessione auri et argenti. 3 Reversusque est per iter, quo venerat,
a meridie in Bethel, usque ad locum ubi prius fixerat tabernaculum inter
Bethel et Hai, 4 in loco altaris quod fecerat prius : et invocavit ibi nomen
Domini. 5 Sed et Lot qui erat cum Abram, fuerunt greges ovium, et
armenta, et tabernacula. 6 Nec poterat eos capere terra, ut habitarent simul :
erat quippe substantia eorum multa, et nequibant habitare communiter.
7
Unde et facta est rixa inter pastores gregum Abram et Lot. Eo autem
tempore Chananus et Pherezus habitabant in terra illa. 8 Dixit ergo
Abram ad Lot : Ne quso sit jurgium inter me et te, et inter pastores meos
et pastores tuos : fratres enim sumus. 9 Ecce universa terra coram te est :
recede a me, obsecro : si ad sinistram ieris, ego dexteram tenebo : si tu
dexteram elegeris, ego ad sinistram pergam. 10 Elevatis itaque Lot oculis,
vidit omnem circa regionem Jordanis, qu universa irrigabatur antequam
subverteret Dominus Sodomam et Gomorrham, sicut paradisus Domini, et
sicut gyptus venientibus in Segor. 11 Elegitque sibi Lot regionem circa
Jordanem, et recessit ab oriente : divisique sunt alterutrum a fratre suo.
12
Abram habitavit in terra Chanaan ; Lot vero moratus est in oppidis, qu
erant circa Jordanem, et habitavit in Sodomis. 13 Homines autem Sodomit
pessimi erant, et peccatores coram Domino nimis.
14
Dixitque Dominus ad Abram, postquam divisus est ab eo Lot : Leva
41/1834
oculos tuos et vide a loco, in quo nunc es, ad aquilonem et meridiem, ad

orientem et occidentem. 15 Omnem terram, quam conspicis, tibi dabo, et
semini tuo usque in sempiternum. 16 Faciamque semen tuum sicut pulverem
terr : si quis potest hominum numerare pulverem terr, semen quoque
tuum numerare poterit. 17 Surge, et perambula terram in longitudine et in
latitudine sua : quia tibi daturus sum eam. 18 Movens igitur tabernaculum
suum Abram, venit, et habitavit juxta convallem Mambre, qu est in
Hebron : dificavitque ibi altare Domino.
Cap. 14 1 Factum est autem in illo tempore, ut Amraphel rex Senaar,
et Arioch rex Ponti, et Chodorlahomor rex Elamitarum, et Thadal rex
gentium 2 inirent bellum contra Bara regem Sodomorum, et contra Bersa
regem Gomorrh, et contra Sennaab regem Adam, et contra Semeber
regem Seboim, contraque regem Bal, ipsa est Segor. 3 Omnes hi
convenerunt in vallem Silvestrem, qu nunc est mare salis. 4 Duodecim
enim annis servierunt Chodorlahomor, et tertiodecimo anno recesserunt ab
eo. 5 Igitur quartodecimo anno venit Chodorlahomor, et reges qui erant cum
eo : percusseruntque Raphaim in Astarothcarnaim, et Zuzim cum eis, et
Emim in Save Cariathaim, 6 et Chorros in montibus Seir, usque ad
Campestria Pharan, qu est in solitudine. 7 Reversique sunt, et venerunt ad
fontem Misphat, ipsa est Cades : et percusserunt omnem regionem
Amalecitarum, et Amorrhum, qui habitabat in Asasonthamar. 8 Et egressi
sunt rex Sodomorum, et rex Gomorrh, rexque Adam, et rex Seboim,
necnon et rex Bal, qu est Segor : et direxerunt aciem contra eos in valle
Silvestri : 9 scilicet adversus Chodorlahomor regem Elamitarum, et Thadal
regem Gentium, et Amraphel regem Sennaar, et Arioch regem Ponti :
quatuor reges adversus quinque. 10 Vallis autem Silvestris habebat puteos
multos bituminis. Itaque rex Sodomorum, et Gomorrh, terga verterunt,
cecideruntque ibi : et qui remanserant, fugerunt ad montem. 11 Tulerunt
autem omnem substantiam Sodomorum et Gomorrh, et universa qu ad
cibum pertinent, et abierunt : 12 necnon et Lot, et substantiam ejus, filium
fratris Abram, qui habitabat in Sodomis.
13
Et ecce unus, qui evaserat, nuntiavit Abram Hebro, qui habitabat in

convalle Mambre Amorrhi, fratris Escol, et fratris Aner : hi enim
pepigerant fdus cum Abram. 14 Quod cum audisset Abram, captum
videlicet Lot fratrem suum, numeravit expeditos vernaculos suos trecentos
decem et octo : et persecutus est usque Dan. 15 Et divisis sociis, irruit super
eos nocte : percussitque eos, et persecutus est eos usque Hoba, qu est ad
lvam Damasci. 16 Reduxitque omnem substantiam, et Lot fratrem suum
cum substantia illius, mulieres quoque et populum. 17 Egressus est autem
rex Sodomorum in occursum ejus postquam reversus est a cde
Chodorlahomor, et regum qui cum eo erant in valle Save, qu est vallis
42/1834
regis.
18
At vero Melchisedech rex Salem, proferens panem et vinum, erat enim

sacerdos Dei altissimi, 19 benedixit ei, et ait : Benedictus Abram Deo
excelso, qui creavit clum et terram : 20 et benedictus Deus excelsus, quo
protegente, hostes in manibus tuis sunt. Et dedit ei decimas ex omnibus.
21
Dixit autem rex Sodomorum ad Abram : Da mihi animas, cetera tolle
tibi. 22 Qui respondit ei : Levo manum meam ad Dominum Deum excelsum
possessorem cli et terr, 23 quod a filo subtegminis usque ad corigiam
calig, non accipiam ex omnibus qu tua sunt, ne dicas : Ego ditavi
Abram : 24 exceptis his, qu comederunt juvenes, et partibus virorum, qui
venerunt mecum, Aner, Escol et Mambre : isti accipient partes suas.
Cap. 15 1 His itaque transactis, factus est sermo Domini ad Abram
per visionem dicens : Noli timere, Abram : ego protector tuus sum, et
merces tua magna nimis. 2 Dixitque Abram : Domine Deus, quid dabis
mihi ? ego vadam absque liberis, et filius procuratoris domus me iste
Damascus Eliezer. 3 Addiditque Abram : Mihi autem non dedisti semen, et
ecce vernaculus meus, hres meus erit. 4 Statimque sermo Domini factus
est ad eum, dicens : Non erit hic hres tuus, sed qui egredietur de utero tuo,
ipsum habebis hredem. 5 Eduxitque eum foras, et ait illi : Suscipe clum,
et numera stellas, si potes. Et dixit ei : Sic erit semen tuum. 6 Credidit
Abram Deo, et reputatum est illi ad justitiam. 7 Dixitque ad eum : Ego
Dominus qui eduxi te de Ur Chaldorum ut darem tibi terram istam, et
possideres eam. 8 At ille ait : Domine Deus, unde scire possum quod
possessurus sim eam ? 9 Et respondens Dominus : Sume, inquit, mihi
vaccam triennem, et capram trimam, et arietem annorum trium, turturem
quoque et columbam. 10 Qui tollens universa hc, divisit ea per medium, et
utrasque partes contra se altrinsecus posuit ; aves autem non divisit.
11
Descenderuntque volucres super cadavera, et abigebat eas Abram.
12
Cumque sol occumberet, sopor irruit super Abram, et horror magnus et
tenebrosus invasit eum. 13 Dictumque est ad eum : Scito prnoscens quod
peregrinum futurum sit semen tuum in terra non sua, et subjicient eos
servituti, et affligent quadringentis annis. 14 Verumtamen gentem, cui
servituri sunt, ego judicabo : et post hc egredientur cum magna substantia.
15
Tu autem ibis ad patres tuos in pace, sepultus in senectute bona.
16
Generatione autem quarta revertentur huc : necdum enim complet sunt
iniquitates Amorrhorum usque ad prsens tempus. 17 Cum ergo
occubuisset sol, facta est caligo tenebrosa, et apparuit clibanus fumans, et
lampas ignis transiens inter divisiones illas. 18 In illo die pepigit Dominus
fdus cum Abram, dicens : Semini tuo dabo terram hanc a fluvio gypti
usque ad fluvium magnum Euphraten, 19 Cinos, et Cenezos,
43/1834
Cedmonos, 20 et Hethos, et Pherezos, Raphaim quoque, 21 et

Amorrhos, et Chananos, et Gergesos, et Jebusos.
Cap. 16 1 Igitur Sarai, uxor Abram, non genuerat liberos : sed habens
ancillam gyptiam nomine Agar, 2 dixit marito suo : Ecce, conclusit me
Dominus, ne parerem. Ingredere ad ancillam meam, si forte saltem ex illa
suscipiam filios. Cumque ille acquiesceret deprecanti, 3 tulit Agar
gyptiam ancillam suam post annos decem quam habitare cperant in terra
Chanaan : et dedit eam viro suo uxorem. 4 Qui ingressus est ad eam. At illa
concepisse se videns, despexit dominam suam. 5 Dixitque Sarai ad Abram :
Inique agis contra me : ego dedi ancillam meam in sinum tuum, qu videns
quod conceperit, despectui me habet : judicet Dominus inter me et te. 6 Cui
respondens Abram : Ecce, ait, ancilla tua in manu tua est, utere ea ut libet.
Affligente igitur eam Sarai, fugam iniit. 7 Cumque invenisset eam angelus
Domini juxta fontem aqu in solitudine, qui est in via Sur in deserto, 8 dixit
ad illam : Agar ancilla Sarai, unde venis ? et quo vadis ? Qu respondit : A
facie Sarai domin me ego fugio. 9 Dixitque ei angelus Domini :
Revertere ad dominam tuam, et humiliare sub manu illius. 10 Et rursum :
Multiplicans, inquit, multiplicabo semen tuum, et non numerabitur pr
multitudine. 11 Ac deinceps : Ecce, ait, concepisti, et paries filium :
vocabisque nomen ejus Ismal, eo quod audierit Dominus afflictionem
tuam. 12 Hic erit ferus homo : manus ejus contra omnes, et manus omnium
contra eum : et e regione universorum fratrum suorum figet tabernacula.
13
Vocavit autem nomen Domini qui loquebatur ad eam : Tu Deus qui
vidisti me. Dixit enim : Profecto hic vidi posteriora videntis me.
14
Propterea appellavit puteum illum Puteum viventis et videntis me. Ipse
est inter Cades et Barad. 15 Peperitque Agar Abr filium : qui vocavit
nomen ejus Ismal. 16 Octoginta et sex annorum erat Abram quando peperit
ei Agar Ismalem.
Cap. 17 1 Postquam vero nonaginta et novem annorum esse cperat,
apparuit ei Dominus, dixitque ad eum : Ego Deus omnipotens : ambula
coram me, et esto perfectus. 2 Ponamque fdus meum inter me et te, et
multiplicabo te vehementer nimis. 3 Cecidit Abram pronus in faciem.
4
Dixitque ei Deus : Ego sum, et pactum meum tecum, erisque pater
multarum gentium. 5 Nec ultra vocabitur nomen tuum Abram, sed
appellaberis Abraham : quia patrem multarum gentium constitui te.
6
Faciamque te crescere vehementissime, et ponam te in gentibus, regesque
ex te egredientur. 7 Et statuam pactum meum inter me et te, et inter semen
tuum post te in generationibus suis, fdere sempiterno : ut sim Deus tuus,
et seminis tui post te. 8 Daboque tibi et semini tuo terram peregrinationis
tu, omnem terram Chanaan in possessionem ternam, eroque Deus
eorum.
44/1834
Dixit iterum Deus ad Abraham : Et tu ergo custodies pactum meum, et

semen tuum post te in generationibus suis. 10 Hoc est pactum meum quod
observabitis inter me et vos, et semen tuum post te : circumcidetur ex vobis
omne masculinum : 11 et circumcidetis carnem prputii vestri, ut sit in
signum fderis inter me et vos. 12 Infans octo dierum circumcidetur in
vobis, omne masculinum in generationibus vestris : tam vernaculus, quam
emptitius circumcidetur, et quicumque non fuerit de stirpe vestra : 13 eritque
pactum meum in carne vestra in fdus ternum. 14 Masculus, cujus
prputii caro circumcisa non fuerit, delebitur anima illa de populo suo :
quia pactum meum irritum fecit.
15
Dixit quoque Deus ad Abraham : Sarai uxorem tuam non vocabis Sarai,
sed Saram. 16 Et benedicam ei, et ex illa dabo tibi filium cui benedicturus
sum : eritque in nationes, et reges populorum orientur ex eo. 17 Cecidit
Abraham in faciem suam, et risit, dicens in corde suo : Putasne centenario
nascetur filius ? et Sara nonagenaria pariet ? 18 Dixitque ad Deum : Utinam
Ismal vivat coram te. 19 Et ait Deus ad Abraham : Sara uxor tua pariet tibi
filium, vocabisque nomen ejus Isaac, et constituam pactum meum illi in
fdus sempiternum, et semini ejus post eum. 20 Super Ismal quoque
exaudivi te : ecce, benedicam ei, et augebo, et multiplicabo eum valde :
duodecim duces generabit, et faciam illum in gentem magnam. 21 Pactum
vero meum statuam ad Isaac, quem pariet tibi Sara tempore isto in anno
altero. 22 Cumque finitus esset sermo loquentis cum eo, ascendit Deus ab
Abraham.
23
Tulit autem Abraham Ismal filium suum, et omnes vernaculos domus

su, universosque quos emerat, cunctos mares ex omnibus viris domus
su : et circumcidit carnem prputii eorum statim in ipsa die, sicut
prceperat ei Deus. 24 Abraham nonaginta et novem erat annorum quando
circumcidit carnem prputii sui. 25 Et Ismal filius tredecim annos
impleverat tempore circumcisionis su. 26 Eadem die circumcisus est
Abraham et Ismal filius ejus : 27 et omnes viri domus illius, tam vernaculi,
quam emptitii et alienigen pariter circumcisi sunt.
Cap. 18 1 Apparuit autem ei Dominus in convalle Mambre sedenti in
ostio tabernaculi sui in ipso fervore diei. 2 Cumque elevasset oculos,
apparuerunt ei tres viri stantes prope eum : quos cum vidisset, cucurrit in
occursum eorum de ostio tabernaculi, et adoravit in terram. 3 Et dixit :
Domine, si inveni gratiam in oculis tuis, ne transeas servum tuum : 4 sed
afferam pauxillum aqu, et lavate pedes vestros, et requiescite sub arbore.
5
Ponamque buccellam panis, et confortate cor vestrum : postea transibitis :
idcirco enim declinastis ad servum vestrum. Qui dixerunt : Fac ut locutus
45/1834
es. 6 Festinavit Abraham in tabernaculum ad Saram, dixitque ei : Accelera,

tria sata simil commisce, et fac subcinericios panes. 7 Ipse vero ad
armentum cucurrit, et tulit inde vitulum tenerrimum et optimum, deditque
puero : qui festinavit et coxit illum. 8 Tulit quoque butyrum et lac, et
vitulum quem coxerat, et posuit coram eis : ipse vero stabat juxta eos sub
arbore.
9
Cumque comedissent, dixerunt ad eum : Ubi est Sara uxor tua ? Ille
respondit : Ecce in tabernaculo est. 10 Cui dixit : Revertens veniam ad te
tempore isto, vita comite, et habebit filium Sara uxor tua. Quo audito, Sara
risit post ostium tabernaculi. 11 Erant autem ambo senes, provectque
tatis, et desierant Sar fieri muliebria. 12 Qu risit occulte dicens :
Postquam consenui, et dominus meus vetulus est, voluptati operam dabo ?
13
Dixit autem Dominus ad Abraham : Quare risit Sara, dicens : Num vere
paritura sum anus ? 14 Numquid Deo quidquam est difficile ? juxta
condictum revertar ad te hoc eodem tempore, vita comite, et habebit Sara
filium. 15 Negabit Sara, dicens : Non risi, timore perterrita. Dominus
autem : Non est, inquit, ita : sed risisti.
16
Cum ergo surrexissent inde viri, direxerunt oculos contra Sodomam : et

Abraham simul gradiebatur, deducens eos. 17 Dixitque Dominus : Num
celare potero Abraham qu gesturus sum : 18 cum futurus sit in gentem
magnam, ac robustissimam, et benedicend sint in illo omnes nationes
terr ? 19 Scio enim quod prcepturus sit filiis suis, et domui su post se ut
custodiant viam Domini, et faciant judicium et justitiam : ut adducat
Dominus propter Abraham omnia qu locutus est ad eum. 20 Dixit itaque
Dominus : Clamor Sodomorum et Gomorrh multiplicatus est, et peccatum
eorum aggravatum est nimis. 21 Descendam, et videbo utrum clamorem qui
venit ad me, opere compleverint ; an non est ita, ut sciam.
22
Converteruntque se inde, et abierunt Sodomam : Abraham vero adhuc
stabat coram Domino. 23 Et appropinquans ait : Numquid perdes justum
cum impio ? 24 si fuerint quinquaginta justi in civitate, peribunt simul ? et
non parces loco illi propter quinquaginta justos, si fuerint in eo ? 25 Absit a
te ut rem hanc facias, et occidas justum cum impio, fiatque justus sicut
impius, non est hoc tuum : qui judicas omnem terram, nequaquam facies
judicium hoc. 26 Dixitque Dominus ad eum : Si invenero Sodomis
quinquaginta justos in medio civitatis, dimittam omni loco propter eos.
27
Respondensque Abraham, ait : Quia semel cpi, loquar ad Dominum
meum, cum sim pulvis et cinis. 28 Quid si minus quinquaginta justis
quinque fuerint ? delebis, propter quadraginta quinque, universam urbem ?
Et ait : Non delebo, si invenero ibi quadraginta quinque. 29 Rursumque
locutus est ad eum : Sin autem quadraginta ibi inventi fuerint, quid facies ?
Ait : Non percutiam propter quadraginta. 30 Ne quso, inquit, indigneris,
46/1834
Domine, si loquar : quid si ibi inventi fuerint triginta ? Respondit : Non

faciam, si invenero ibi triginta. 31 Quia semel, ait, cpi loquar ad Dominum
meum : quid si ibi inventi fuerint viginti ? Ait : Non interficiam propter
viginti. 32 Obsecro, inquit, ne irascaris, Domine, si loquar adhuc semel :
quid si inventi fuerint ibi decem ? Et dixit : Non delebo propter decem.
33
Abiitque Dominus, postquam cessavit loqui ad Abraham : et ille reversus
est in locum suum.
Cap. 19 1 Veneruntque duo angeli Sodomam vespere, et sedente Lot
in foribus civitatis. Qui cum vidisset eos, surrexit, et ivit obviam eis :
adoravitque pronus in terram, 2 et dixit : Obsecro, domini, declinate in
domum pueri vestri, et manete ibi : lavate pedes vestros, et mane
proficiscemini in viam vestram. Qui dixerunt : Minime, sed in platea
manebimus. 3 Compulit illos oppido ut diverterent ad eum : ingressisque
domum illius fecit convivium, et coxit azyma, et comederunt. 4 Prius autem
quam irent cubitum, viri civitatis vallaverunt domum a puero usque ad
senem, omnis populus simul. 5 Vocaveruntque Lot, et dixerunt ei : Ubi sunt
viri qui introierunt ad te nocte ? educ illos huc, ut cognoscamus eos.
6
Egressus ad eos Lot, post tergum occludens ostium, ait : 7 Nolite, quso,
fratres mei, nolite malum hoc facere. 8 Habeo duas filias, qu necdum
cognoverunt virum : educam eas ad vos, et abutimini eis sicut vobis
placuerit, dummodo viris istis nihil mali faciatis, quia ingressi sunt sub
umbra culminis mei. 9 At illi dixerunt : Recede illuc. Et rursus : Ingressus
es, inquiunt, ut advena ; numquid ut judices ? te ergo ipsum magis quam
hos affligemus. Vimque faciebant Lot vehementissime : jamque prope erat
ut effringerent fores. 10 Et ecce miserunt manum viri, et introduxerunt ad se
Lot, clauseruntque ostium : 11 et eos, qui foris erant, percusserunt ccitate a
minimo usque ad maximum, ita ut ostium invenire non possent. 12 Dixerunt
autem ad Lot : Habes hic quempiam tuorum ? generum, aut filios, aut filias,
omnes, qui tui sunt, educ de urbe hac : 13 delebimus enim locum istum, eo
quod increverit clamor eorum coram Domino, qui misit nos ut perdamus
illos. 14 Egressus itaque Lot, locutus est ad generos suos qui accepturi erant
filias ejus, et dixit : Surgite, egredimini de loco isto : quia delebit Dominus
civitatem hanc. Et visus est eis quasi ludens loqui.
15
Cumque esset mane, cogebant eum angeli, dicentes : Surge, tolle uxorem
tuam, et duas filias quas habes : ne et tu pariter pereas in scelere civitatis.
16
Dissimulante illo, apprehenderunt manum ejus, et manum uxoris, ac
duarum filiarum ejus, eo quod parceret Dominus illi. 17 Eduxeruntque eum,
et posuerunt extra civitatem : ibique locuti sunt ad eum, dicentes : Salva
animam tuam : noli respicere post tergum, nec stes in omni circa regione :
sed in monte salvum te fac, ne et tu simul pereas. 18 Dixitque Lot ad eos :
Quso, domine mi, 19 quia invenit servus tuus gratiam coram te, et
47/1834
magnificasti misericordiam tuam quam fecisti mecum, ut salvares animam

meam, nec possum in monte salvari, ne forte apprehendat me malum, et
moriar : 20 est civitas hc juxta, ad quam possum fugere, parva, et salvabor
in ea : numquid non modica est, et vivet anima mea ? 21 Dixitque ad eum :
Ecce etiam in hoc suscepi preces tuas, ut non subvertam urbem pro qua
locutus es. 22 Festina, et salvare ibi : quia non potero facere quidquam
donec ingrediaris illuc. Idcirco vocatum est nomen urbis illius Segor. 23 Sol
egressus est super terram, et Lot ingressus est Segor. 24 Igitur Dominus
pluit super Sodomam et Gomorrham sulphur et ignem a Domino de clo :
25
et subvertit civitates has, et omnem circa regionem, universos habitatores
urbium, et cuncta terr virentia. 26 Respiciensque uxor ejus post se, versa
est in statuam salis. 27 Abraham autem consurgens mane, ubi steterat prius
cum Domino, 28 intuitus est Sodomam et Gomorrham, et universam terram
regionis illius : viditque ascendentem favillam de terra quasi fornacis
fumum. 29 Cum enim subverteret Deus civitates regionis illius, recordatus
Abrah, liberavit Lot de subversione urbium in quibus habitaverat.
30
Ascenditque Lot de Segor, et mansit in monte, du quoque fili ejus

cum eo (timuerat enim manere in Segor) et mansit in spelunca ipse, et du
fili ejus cum eo. 31 Dixitque major ad minorem : Pater noster senex est, et
nullus virorum remansit in terra, qui possit ingredi ad nos juxta morem
univers terr. 32 Veni, inebriemus eum vino, dormiamusque cum eo, ut
servare possimus ex patre nostro semen. 33 Dederunt itaque patri suo bibere
vinum nocte illa. Et ingressa est major, dormivitque cum patre ; at ille non
sensit, nec quando accubuit filia, nec quando surrexit. 34 Altera quoque die
dixit major ad minorem : Ecce dormivi heri cum patre meo, demus ei
bibere vinum etiam hac nocte, et dormies cum eo, ut salvemus semen de
patre nostro. 35 Dederunt etiam et illa nocte patri suo bibere vinum,
ingressaque minor filia, dormivit cum eo : et ne tunc quidem sensit quando
concubuerit, vel quando illa surrexerit. 36 Conceperunt ergo du fili Lot
de patre suo. 37 Peperitque major filium, et vocavit nomen ejus Moab : ipse
est pater Moabitarum usque in prsentem diem. 38 Minor quoque peperit
filium, et vocavit nomen ejus Ammon, id est, Filius populi mei : ipse est
pater Ammonitarum usque hodie.
Cap. 20 1 Profectus inde Abraham in terram australem, habitavit
inter Cades et Sur : et peregrinatus est in Geraris. 2 Dixitque de Sara uxore
suo : Soror mea est. Misit ergo Abimelech rex Gerar, et tulit eam. 3 Venit
autem Deus ad Abimelech per somnium nocte, et ait illi : En morieris
propter mulierem quam tulisti : habet enim virum. 4 Abimelech vero non
tetigerat eam, et ait : Domine, num gentem ignorantem et justam
interficies ? 5 nonne ipse dixit mihi : Soror mea est : et ipsa ait : Frater
meus est ? In simplicitate cordis mei, et munditia manuum mearum feci
48/1834
hoc. 6 Dixitque ad eum Deus : Et ego scio quod simplici corde feceris : et
ideo custodivi te ne peccares in me, et non dimisi ut tangeres eam. 7 Nunc
ergo redde viro suo uxorem, quia propheta est : et orabit pro te, et vives : si
autem nolueris reddere, scito quod morte morieris tu, et omnia qu tua
sunt. 8 Statimque de nocte consurgens Abimelech, vocavit omnes servos
suos : et locutus est universa verba hc in auribus eorum, timueruntque
omnes viri valde. 9 Vocavit autem Abimelech etiam Abraham, et dixit ei :
Quid fecisti nobis ? quid peccavimus in te, quia induxisti super me et super
regnum meum peccatum grande ? qu non debuisti facere, fecisti nobis.
10
Rursumque expostulans, ait : Quid vidisti, ut hoc faceres ? 11 Respondit
Abraham : Cogitavi mecum, dicens : Forsitan non est timor Dei in loco
isto : et interficient me propter uxorem meam : 12 alias autem et vere soror
mea est, filia patris mei, et non filia matris me, et duxi eam in uxorem.
13
Postquam autem eduxit me Deus de domo patris mei, dixi ad eam : Hanc
misericordiam facies mecum : in omni loco, ad quem ingrediemur, dices
quod frater tuus sim. 14 Tulit igitur Abimelech oves et boves, et servos et
ancillas, et dedit Abraham : reddiditque illi Saram uxorem suam, 15 et ait :
Terra coram vobis est, ubicumque tibi placuerit habita. 16 Sar autem dixit :
Ecce mille argenteos dedi fratri tuo, hoc erit tibi in velamen oculorum ad
omnes qui tecum sunt, et quocumque perrexeris : mementoque te
deprehensam. 17 Orante autem Abraham, sanavit Deus Abimelech et
uxorem, ancillasque ejus, et pepererunt : 18 concluserat enim Dominus
omnem vulvam domus Abimelech propter Saram uxorem Abrah.
Cap. 21 1 Visitavit autem Dominus Saram, sicut promiserat : et
implevit qu locutus est. 2 Concepitque et peperit filium in senectute sua,
tempore quo prdixerat ei Deus. 3 Vocavitque Abraham nomen filii sui,
quem genuit ei Sara, Isaac : 4 et circumcidit eum octavo die, sicut
prceperat ei Deus, 5 cum centum esset annorum : hac quippe tate patris,
natus est Isaac. 6 Dixitque Sara : Risum fecit mihi Deus : quicumque
audierit, corridebit mihi. 7 Rursumque ait : Quis auditurus crederet
Abraham quod Sara lactaret filium, quem peperit et jam seni ? 8 Crevit
igitur puer, et ablactatus est : fecitque Abraham grande convivium in die
ablactationis ejus.
9
Cumque vidisset Sara filium Agar gypti ludentem cum Isaac filio suo,
dixit ad Abraham : 10 Ejice ancillam hanc, et filium ejus : non enim erit
hres filius ancill cum filio meo Isaac. 11 Dure accepit hoc Abraham pro
filio suo. 12 Cui dixit Deus : Non tibi videatur asperum super puero, et super
ancilla tua : omnia qu dixerit tibi Sara, audi vocem ejus : quia in Isaac
vocabitur tibi semen. 13 Sed et filium ancill faciam in gentem magnam,
quia semen tuum est. 14 Surrexit itaque Abraham mane, et tollens panem et
utrem aqu, imposuit scapul ejus, tradiditque puerum, et dimisit eam.
49/1834
Qu cum abiisset, errabat in solitudine Bersabee. 15 Cumque consumpta

esset aqua in utre, abjecit puerum subter unam arborum, qu ibi erant. 16 Et
abiit, seditque e regione procul quantum potest arcus jacere : dixit enim :
Non videbo morientem puerum : et sedens contra, levavit vocem suam et
flevit. 17 Exaudivit autem Deus vocem pueri : vocavitque angelus Dei Agar
de clo, dicens : Quid agis Agar ? noli timere : exaudivit enim Deus vocem
pueri de loco in quo est. 18 Surge, tolle puerum, et tene manum illius : quia
in gentem magnam faciam eum. 19 Aperuitque oculos ejus Deus : qu
videns puteum aqu, abiit, et implevit utrem, deditque puero bibere. 20 Et
fuit cum eo : qui crevit, et moratus est in solitudine, factusque est juvenis
sagittarius. 21 Habitavitque in deserto Pharan, et accepit illi mater sua
uxorem de terra gypti.
22
Eodem tempore dixit Abimelech, et Phicol princeps exercitus ejus, ad

Abraham : Deus tecum est in universis qu agis. 23 Jura ergo per Deum, ne
noceas mihi, et posteris meis, stirpique me : sed juxta misericordiam,
quam feci tibi, facies mihi, et terr in qua versatus es advena. 24 Dixitque
Abraham : Ego jurabo. 25 Et increpavit Abimelech propter puteum aqu
quem vi abstulerunt servi ejus. 26 Responditque Abimelech : Nescivi quis
fecerit hanc rem : sed et tu non indicasti mihi, et ego non audivi prter
hodie. 27 Tulit itaque Abraham oves et boves, et dedit Abimelech :
percusseruntque ambo fdus. 28 Et statuit Abraham septem agnas gregis
seorsum. 29 Cui dixit Abimelech : Quid sibi volunt septem agn ist, quas
stare fecisti seorsum ? 30 At ille : Septem, inquit, agnas accipies de manu
mea : ut sint mihi in testimonium, quoniam ego fodi puteum istum.
31
Idcirco vocatus est locus ille Bersabee : quia ibi uterque juravit. 32 Et
inierunt fdus pro puteo juramenti. 33 Surrexit autem Abimelech, et Phicol
princeps exercitus ejus, reversique sunt in terram Palstinorum. Abraham
vero plantavit nemus in Bersabee, et invocavit ibi nomen Domini Dei
terni. 34 Et fuit colonus terr Palstinorum diebus multis.
Cap. 22 1 Qu postquam gesta sunt, tentavit Deus Abraham, et dixit
ad eum : Abraham, Abraham. At ille respondit : Adsum. 2 Ait illi : Tolle
filium tuum unigenitum, quem diligis, Isaac, et vade in terram visionis,
atque ibi offeres eum in holocaustum super unum montium quem
monstravero tibi. 3 Igitur Abraham de nocte consurgens, stravit asinum
suum, ducens secum duos juvenes, et Isaac filium suum : cumque
concidisset ligna in holocaustum, abiit ad locum quem prceperat ei Deus.
4
Die autem tertio, elevatis oculis, vidit locum procul : 5 dixitque ad pueros
suos : Expectate hic cum asino : ego et puer illuc usque properantes,
postquam adoraverimus, revertemur ad vos. 6 Tulit quoque ligna holocausti,
et imposuit super Isaac filium suum : ipse vero portabat in manibus ignem
et gladium. Cumque duo pergerent simul, 7 dixit Isaac patri suo : Pater mi.
50/1834
At ille respondit : Quid vis, fili ? Ecce, inquit, ignis et ligna : ubi est
victima holocausti ? 8 Dixit autem Abraham : Deus providebit sibi
victimam holocausti, fili mi. Pergebant ergo pariter. 9 Et venerunt ad locum
quem ostenderat ei Deus, in quo dificavit altare, et desuper ligna
composuit ; cumque alligasset Isaac filium suum, posuit eum in altare super
struem lignorum. 10 Extenditque manum, et arripuit gladium, ut immolaret
filium suum. 11 Et ecce angelus Domini de clo clamavit, dicens :
Abraham, Abraham. Qui respondit : Adsum. 12 Dixitque ei : Non extendas
manum tuam super puerum, neque facias illi quidquam : nunc cognovi
quod times Deum, et non pepercisti unigenito filio tuo propter me.
13
Levavit Abraham oculos suos, viditque post tergum arietem inter vepres
hrentem cornibus, quem assumens obtulit holocaustum pro filio.
14
Appellavitque nomen loci illius, Dominus videt. Unde usque hodie
dicitur : In monte Dominus videbit.
15
Vocavit autem angelus Domini Abraham secundo de clo, dicens : 16 Per

memetipsum juravi, dicit Dominus : quia fecisti hanc rem, et non pepercisti
filio tuo unigenito propter me : 17 benedicam tibi, et multiplicabo semen
tuum sicut stellas cli, et velut arenam qu est in littore maris : possidebit
semen tuum portas inimicorum suorum, 18 et benedicentur in semine tuo
omnes gentes terr, quia obedisti voci me. 19 Reversus est Abraham ad
pueros suos, abieruntque Bersabee simul, et habitavit ibi.
20
His ita gestis, nuntiatum est Abrah quod Melcha quoque genuisset filios
Nachor fratri suo : 21 Hus primogenitum, et Buz fratrem ejus, et Camuel
patrem Syrorum, 22 et Cased, et Azau, Pheldas quoque et Jedlaph, 23 ac
Bathuel, de quo nata est Rebecca : octo istos genuit Melcha, Nachor fratri
Abrah. 24 Concubina vero illius, nomine Roma, peperit Tabee, et Gaham,
et Thahas, et Maacha.
Cap. 23 1 Vixit autem Sara centum viginti septem annis. 2 Et mortua
est in civitate Arbee, qu est Hebron, in terra Chanaan : venitque Abraham
ut plangeret et fleret eam. 3 Cumque surrexisset ab officio funeris, locutus
est ad filios Heth, dicens : 4 Advena sum et peregrinus apud vos : date mihi
jus sepulchri vobiscum, ut sepeliam mortuum meum. 5 Responderunt filii
Heth, dicentes : 6 Audi nos, domine : princeps Dei es apud nos : in electis
sepulchris nostris sepeli mortuum tuum, nullusque te prohibere poterit quin
in monumento ejus sepelias mortuum tuum. 7 Surrexit Abraham, et adoravit
populum terr, filios videlicet Heth : 8 dixitque ad eos : Si placet anim
vestr ut sepeliam mortuum meum, audite me, et intercedite pro me apud
Ephron filium Seor : 9 ut det mihi speluncam duplicem, quam habet in
extrema parte agri sui : pecunia digna tradat eam mihi coram vobis in
possessionem sepulchri. 10 Habitabat autem Ephron in medio filiorum Heth.
51/1834
Responditque Ephron ad Abraham, cunctis audientibus qui ingrediebantur

portam civitatis illius, dicens : 11 Nequaquam ita fiat, domine mi, sed tu
magis ausculta quod loquor. Agrum trado tibi, et speluncam qu in eo est,
prsentibus filiis populi mei ; sepeli mortuum tuum. 12 Adoravit Abraham
coram populo terr. 13 Et locutus est ad Ephron circumstante plebe : Quso
ut audias me : dabo pecuniam pro agro : suscipe eam, et sic sepeliam
mortuum meum in eo. 14 Responditque Ephron : 15 Domine mi, audi me :
terra, quam postulas, quadringentis siclis argenti valet : istud est pretium
inter me et te : sed quantum est hoc ? sepeli mortuum tuum. 16 Quod cum
audisset Abraham, appendit pecuniam, quam Ephron postulaverat,
audientibus filiis Heth, quadringentos siclos argenti probat monet
public. 17 Confirmatusque est ager quondam Ephronis, in quo erat
spelunca duplex, respiciens Mambre, tam ipse, quam spelunca, et omnes
arbores ejus in cunctis terminis ejus per circuitum, 18 Abrah in
possessionem, videntibus filiis Heth, et cunctis qui intrabant portam
civitatis illius. 19 Atque ita sepelivit Abraham Saram uxorem suam in
spelunca agri duplici, qu respiciebat Mambre. Hc est Hebron in terra
Chanaan. 20 Et confirmatus est ager, et antrum quod erat in eo, Abrah in
possessionem monumenti a filiis Heth.
Cap. 24 1 Erat autem Abraham senex, dierumque multorum : et
Dominus in cunctis benedixerat ei. 2 Dixitque ad servum seniorem domus
su, qui prerat omnibus qu habebat : Pone manum tuam subter femur
meum, 3 ut adjurem te per Dominum Deum cli et terr, ut non accipias
uxorem filio meo de filiabus Chananorum, inter quos habito : 4 sed ad
terram et cognationem meam proficiscaris et inde accipias uxorem filio
meo Isaac. 5 Respondit servus : Si noluerit mulier venire mecum in terram
hanc, numquid reducere debeo filium tuum ad locum, de quo egressus es ?
6
Dixitque Abraham : Cave nequando reducas filium meum illuc.
7
Dominus Deus cli, qui tulit me de domo patris mei, et de terra nativitatis
me, qui locutus est mihi, et juravit mihi, dicens : Semini tuo dabo terram
hanc : ipse mittet angelum suum coram te, et accipies inde uxorem filio
meo : 8 sin autem mulier noluerit sequi te, non teneberis juramento : filium
meum tantum ne reducas illuc. 9 Posuit ergo servus manum sub femore
Abraham domini sui, et juravit illi super sermone hoc. 10 Tulitque decem
camelos de grege domini sui, et abiit, ex omnibus bonis ejus portans secum,
profectusque perrexit in Mesopotamiam ad urbem Nachor. 11 Cumque
camelos fecisset accumbere extra oppidum juxta puteum aqu vespere,
tempore quo solent mulieres egredi ad hauriendam aquam, dixit :
12
Domine Deus domini mei Abraham, occurre, obsecro, mihi hodie, et fac
misericordiam cum domino meo Abraham. 13 Ecce ego sto prope fontem
aqu, et fili habitatorum hujus civitatis egredientur ad hauriendam
aquam. 14 Igitur puella, cui ego dixero : Inclina hydriam tuam ut bibam : et
52/1834
illa responderit : Bibe, quin et camelis tuis dabo potum : ipsa est quam
prparasti servo tuo Isaac : et per hoc intelligam quod feceris
misericordiam cum domino meo. 15 Necdum intra se verba compleverat, et
ecce Rebecca egrediebatur, filia Bathuel, filii Melch uxoris Nachor fratris
Abraham, habens hydriam in scapula sua : 16 puella decora nimis, virgoque
pulcherrima, et incognita viro : descenderat autem ad fontem, et impleverat
hydriam, ac revertebatur. 17 Occurritque ei servus, et ait : Pauxillum aqu
mihi ad bibendum prbe de hydria tua. 18 Qu respondit : Bibe, domine
mi : celeriterque deposuit hydriam super ulnam suam, et dedit ei potum.
19
Cumque ille bibisset, adjecit : Quin et camelis tuis hauriam aquam, donec
cuncti bibant. 20 Effundensque hydriam in canalibus, recurrit ad puteum ut
hauriret aquam : et haustam omnibus camelis dedit. 21 Ipse autem
contemplabatur eam tacitus, scire volens utrum prosperum iter suum
fecisset Dominus, an non. 22 Postquam autem biberunt cameli, protulit vir
inaures aureas, appendentes siclos duos, et armillas totidem pondo siclorum
decem. 23 Dixitque ad eam : Cujus es filia ? indica mihi, est in domo patris
tui locus ad manendum ? 24 Qu respondit : Filia sum Bathuelis, filii
Melch, quem peperit ipsi Nachor. 25 Et addidit, dicens : Palearum quoque
et fni plurimum est apud nos, et locus spatiosus ad manendum.
26
Inclinavit se homo, et adoravit Dominum, 27 dicens : Benedictus
Dominus Deus domini mei Abraham, qui non abstulit misericordiam et
veritatem suam a domino meo, et recto itinere me perduxit in domum
fratris domini mei.
28
Cucurrit itaque puella, et nuntiavit in domum matris su omnia qu

audierat. 29 Habebat autem Rebecca fratrem nomine Laban, qui festinus
egressus est ad hominem, ubi erat fons. 30 Cumque vidisset inaures et
armillas in manibus sororis su, et audisset cuncta verba referentis : Hc
locutus est mihi homo : venit ad virum qui stabat juxta camelos, et prope
fontem aqu : 31 dixitque ad eum : Ingredere, benedicte Domini : cur foris
stas ? prparavi domum, et locum camelis. 32 Et introduxit eum in
hospitium : ac destravit camelos, deditque paleas et fnum, et aquam ad
lavandos pedes ejus, et virorum qui venerant cum eo. 33 Et appositus est in
conspectu ejus panis. Qui ait : Non comedam, donec loquar sermones
meos. Respondit ei : Loquere. 34 At ille : Servus, inquit, Abraham sum :
35
et Dominus benedixit domino meo valde, magnificatusque est : et dedit
ei oves et boves, argentum et aurum, servos et ancillas, camelos et asinos.
36
Et peperit Sara uxor domini mei filium domino meo in senectute sua,
deditque illi omnia qu habuerat. 37 Et adjuravit me dominus meus, dicens :
Non accipies uxorem filio meo de filiabus Chananorum, in quorum terra
habito : 38 sed ad domum patris mei perges, et de cognatione mea accipies
uxorem filio meo. 39 Ego vero respondi domino meo : Quid si noluerit
venire mecum mulier ? 40 Dominus, ait, in cujus conspectu ambulo, mittet
53/1834
angelum suum tecum, et diriget viam tuam : accipiesque uxorem filio meo
de cognatione mea, et de domo patris mei. 41 Innocens eris a maledictione
mea, cum veneris ad propinquos meos, et non dederint tibi. 42 Veni ergo
hodie ad fontem aqu, et dixi : Domine Deus domini mei Abraham, si
direxisti viam meam, in qua nunc ambulo, 43 ecce sto juxta fontem aqu, et
virgo, qu egredietur ad hauriendam aquam, audierit a me : Da mihi
pauxillum aqu ad bibendum ex hydria tua : 44 et dixerit mihi : Et tu bibe,
et camelis tuis hauriam : ipsa est mulier, quam prparavit Dominus filio
domini mei. 45 Dumque hc tacitus mecum volverem, apparuit Rebecca
veniens cum hydria, quam portabat in scapula : descenditque ad fontem, et
hausit aquam. Et aio ad eam : Da mihi paululum bibere. 46 Qu festinans
deposuit hydriam de humero, et dixit mihi : Et tu bibe, et camelis tuis
tribuam potum. Bibi, et adaquavit camelos. 47 Interrogavique eam, et dixi :
Cujus es filia ? Qu respondit : Filia Bathuelis sum, filii Nachor, quem
peperit ei Melcha. Suspendi itaque inaures ad ornandam faciem ejus, et
armillas posui in manibus ejus. 48 Pronusque adoravi Dominum, benedicens
Domino Deo domini mei Abraham, qui perduxit me recto itinere, ut
sumerem filiam fratris domini mei filio ejus. 49 Quam ob rem si facitis
misericordiam et veritatem cum domino meo, indicate mihi : sin autem
aliud placet, et hoc dicite mihi, ut vadam ad dextram, sive ad sinistram.
50
Responderuntque Laban et Bathuel : A Domino egressus est sermo : non

possumus extra placitum ejus quidquam aliud loqui tecum. 51 En Rebecca
coram te est, tolle eam, et proficiscere, et sit uxor filii domini tui, sicut
locutus est Dominus. 52 Quod cum audisset puer Abraham, procidens
adoravit in terram Dominum. 53 Prolatisque vasis argenteis, et aureis, ac
vestibus, dedit ea Rebecca pro munere : fratribus quoque ejus et matri dona
obtulit. 54 Inito convivio, vescentes pariter et bibentes manserunt ibi.
Surgens autem mane, locutus est puer : Dimitte me, ut vadam ad dominum
meum. 55 Responderuntque fratres ejus et mater : Maneat puella saltem
decem dies apud nos, et postea proficiscetur. 56 Nolite, ait, me retinere, quia
Dominus direxit viam meam : dimittite me ut pergam ad dominum meum.
57
Et dixerunt : Vocemus puellam, et quramus ipsius voluntatem.
58
Cumque vocata venisset, sciscitati sunt : Vis ire cum homine isto ? Qu
ait : Vadam. 59 Dimiserunt ergo eam, et nutricem illius, servumque
Abraham, et comites ejus, 60 imprecantes prospera sorori su, atque
dicentes : Soror nostra es, crescas in mille millia, et possideat semen tuum
portas inimicorum suorum. 61 Igitur Rebecca et puell illius, ascensis
camelis, secut sunt virum : qui festinus revertebatur ad dominum suum.
62
Eo autem tempore deambulabat Isaac per viam qu ducit ad puteum,
cujus nomen est Viventis et videntis : habitabat enim in terra australi : 63 et
egressus fuerat ad meditandum in agro, inclinata jam die : cumque
elevasset oculos, vidit camelos venientes procul. 64 Rebecca quoque,
54/1834
conspecto Isaac, descendit de camelo, 65 et ait ad puerum : Quis est ille

homo qui venit per agrum in occursum nobis ? Dixitque ei : Ipse est
dominus meus. At illa tollens cito pallium, operuit se. 66 Servus autem
cuncta, qu gesserat, narravit Isaac. 67 Qui introduxit eam in tabernaculum
Sar matris su, et accepit eam uxorem : et in tantum dilexit eam, ut
dolorem, qui ex morte matris ejus acciderat, temperaret.
Cap. 25 1 Abraham vero aliam duxit uxorem nomine Ceturam :
2
qu peperit ei Zamran et Jecsan, et Madam, et Madian, et Jesboc, et Sue.
3
Jecsan quoque genuit Saba et Dadan. Filii Dadan fuerunt Assurim, et
Latusim, et Loomin. 4 At vero ex Madian ortus est Epha, et Opher, et
Henoch, et Abida, et Eldaa : omnes hi filii Cetur. 5 Deditque Abraham
cuncta qu possederat, Isaac : 6 filiis autem concubinarum largitus est
munera, et separavit eos ab Isaac filio suo, dum adhuc ipse viveret, ad
plagam orientalem. 7 Fuerunt autem dies vit Abrah, centum septuaginta
quinque anni. 8 Et deficiens mortuus est in senectute bona, provectque
tatis et plenus dierum : congregatusque est ad populum suum. 9 Et
sepelierunt eum Isaac et Ismal filii sui in spelunca duplici, qu sita est in
agro Ephron filii Seor Hethi, e regione Mambre, 10 quem emerat a filiis
Heth : ibi sepultus est ipse, et Sara uxor ejus. 11 Et post obitum illius
benedixit Deus Isaac filio ejus, qui habitabat juxta puteum nomine Viventis
et videntis.
12
H sunt generationes Ismal filii Abrah, quem peperit ei Agar

gyptia, famula Sar : et 13 hc nomina filiorum ejus in vocabulis et
generationibus suis. Primogenitus Ismalis Nabaioth, deinde Cedar, et
Adbeel, et Mabsam, 14 Masma quoque, et Duma, et Massa, 15 Hadar, et
Thema, et Jethur, et Naphis, et Cedma. 16 Isti sunt filii Ismalis : et hc
nomina per castella et oppida eorum, duodecim principes tribuum suarum.
17
Et facti sunt anni vit Ismalis centum triginta septem, deficiensque
mortuus est, et appositus ad populum suum. 18 Habitavit autem ab Hevila
usque Sur, qu respicit gyptum intrountibus Assyrios ; coram cunctis
fratribus suis obiit.
19
H quoque sunt generationes Isaac filii Abraham : Abraham genuit

Isaac : 20 qui cum quadraginta esset annorum, duxit uxorem Rebeccam
filiam Bathuelis Syri de Mesopotamia, sororem Laban. 21 Deprecatusque
est Isaac Dominum pro uxore sua, eo quod esset sterilis : qui exaudivit
eum, et dedit conceptum Rebecc. 22 Sed collidebantur in utero ejus
parvuli ; qu ait : Si sic mihi futurum erat, quid necesse fuit concipere ?
perrexitque ut consuleret Dominum. 23 Qui respondens ait :
Du gentes sunt in utero tuo,
et duo populi ex ventre tuo dividentur,
55/1834
populusque populum superabit,

et major serviet minori.
24
Jam tempus pariendi advenerat, et ecce gemini in utero ejus reperti sunt.
25
Qui prior egressus est, rufus erat, et totus in morem pellis hispidus :
vocatumque est nomen ejus Esau. Protinus alter egrediens, plantam fratris
tenebat manu : et idcirco appellavit eum Jacob. 26 Sexagenarius erat Isaac
quando nati sunt ei parvuli. 27 Quibus adultis, factus est Esau vir gnarus
venandi, et homo agricola : Jacob autem vir simplex habitabat in
tabernaculis. 28 Isaac amabat Esau, eo quod de venationibus illius
vesceretur : et Rebecca diligebat Jacob. 29 Coxit autem Jacob pulmentum :
ad quem cum venisset Esau de agro lassus, 30 ait : Da mihi de coctione hac
rufa, quia oppido lassus sum. Quam ob causam vocatum est nomen ejus
Edom. 31 Cui dixit Jacob : Vende mihi primogenita tua. 32 Ille respondit :
En morior, quid mihi proderunt primogenita ? 33 Ait Jacob : Jura ergo mihi.
Juravit ei Esau et vendidit primogenita. 34 Et sic, accepto pane et lentis
edulio, comedit et bibit, et abiit, parvipendens quod primogenita
vendidisset.
Cap. 26 1 Orta autem fame super terram post eam sterilitatem, qu
acciderat in diebus Abraham, abiit Isaac ad Abimelech regem
Palstinorum in Gerara. 2 Apparuitque ei Dominus, et ait : Ne descendas in
gyptum, sed quiesce in terra quam dixero tibi, 3 et peregrinare in ea :
eroque tecum, et benedicam tibi : tibi enim et semini tuo dabo universas
regiones has, complens juramentum quod spopondi Abraham patri tuo. 4 Et
multiplicabo semen tuum sicut stellas cli : daboque posteris tuis universas
regiones has : et benedicentur in semine tuo omnes gentes terr, 5 eo quod
obedierit Abraham voci me, et custodierit prcepta et mandata mea, et
cremonias legesque servaverit. 6 Mansit itaque Isaac in Geraris.
7
Qui cum interrogaretur a viris loci illius super uxore sua, respondit : Soror
mea est : timuerat enim confiteri quod sibi esset sociata conjugio, reputans
ne forte interficerent eum propter illius pulchritudinem. 8 Cumque
pertransissent dies plurimi, et ibidem moraretur, prospiciens Abimelech rex
Palstinorum per fenestram, vidit eum jocantem cum Rebecca uxore sua.
9
Et accersito eo, ait : Perspicuum est quod uxor tua sit : cur mentitus es
eam sororem tuam esse ? Respondit : Timui ne morerer propter eam.
10
Dixitque Abimelech : Quare imposuisti nobis ? potuit coire quispiam de
populo cum uxore tua, et induxeras super nos grande peccatum.
Prcepitque omni populo, dicens : 11 Qui tetigerit hominis hujus uxorem,
morte morietur.
12
Sevit autem Isaac in terra illa, et invenit in ipso anno centuplum :

benedixitque ei Dominus. 13 Et locupletatus est homo, et ibat proficiens
56/1834
atque succrescens, donec magnus vehementer effectus est : 14 habuit

quoque possessiones ovium et armentorum, et famili plurimum. Ob hoc
invidentes ei Palstini, 15 omnes puteos, quos foderant servi patris illius
Abraham, illo tempore obstruxerunt, implentes humo : 16 in tantum, ut ipse
Abimelech diceret ad Isaac : Recede a nobis, quoniam potentior nobis
factus es valde. 17 Et ille discedens, ut veniret ad torrentem Gerar,
habitaretque ibi, 18 rursum fodit alios puteos, quos foderant servi patris sui
Abraham, et quos, illo mortuo, olim obstruxerant Philisthiim :
appellavitque eos eisdem nominibus quibus ante pater vocaverat.
19
Foderuntque in torrente, et repererunt aquam vivam. 20 Sed et ibi jurgium
fuit pastorum Gerar adversus pastores Isaac, dicentium : Nostra est aqua,
quam ob rem nomen putei ex eo, quod acciderat, vocavit Calumniam.
21
Foderunt autem et alium : et pro illo quoque rixati sunt, appellavitque
eum Inimicitias. 22 Profectus inde fodit alium puteum, pro quo non
contenderunt : itaque vocavit nomen ejus Latitudo, dicens : Nunc dilatavit
nos Dominus, et fecit crescere super terram.
23
Ascendit autem ex illo loco in Bersabee, 24 ubi apparuit ei Dominus in

ipsa nocte, dicens : Ego sum Deus Abraham patris tui : noli timere, quia
ego tecum sum : benedicam tibi, et multiplicabo semen tuum propter
servum meum Abraham. 25 Itaque dificavit ibi altare : et invocato nomine
Domini, extendit tabernaculum, prcepitque servis suis ut foderunt
puteum. 26 Ad quem locum cum venissent de Geraris Abimelech, et
Ochozath amicus illius, et Phicol dux militum, 27 locutus est eis Isaac :
Quid venistis ad me, hominem quem odistis, et expulistis a vobis ? 28 Qui
responderunt : Vidimus tecum esse Dominum, et idcirco nos diximus : Sit
juramentum inter nos, et ineamus fdus, 29 ut non facias nobis quidquam
mali, sicut et nos nihil tuorum attigimus, nec fecimus quod te lderet : sed
cum pace dimisimus auctum benedictione Domini. 30 Fecit ergo eis
convivium, et post cibum et potum 31 surgentes mane, juraverunt sibi
mutuo : dimisitque eos Isaac pacifice in locum suum. 32 Ecce autem
venerunt in ipso die servi Isaac annuntiantes ei de puteo, quem foderant,
atque dicentes : Invenimus aquam. 33 Unde appellavit eum Abundantiam :
et nomen urbi impositum est Bersabee, usque in prsentem diem. 34 Esau
vero quadragenarius duxit uxores, Judith filiam Beeri Hethi, et Basemath
filiam Elon ejusdem loci : 35 qu amb offenderant animum Isaac et
Rebecc.
Cap. 27 1 Senuit autem Isaac, et caligaverunt oculi ejus, et videre
non poterat : vocavitque Esau filium suum majorem, et dixit ei : Fili mi ?
Qui respondit : Adsum. 2 Cui pater : Vides, inquit, quod senuerim, et
ignorem diem mortis me. 3 Sume arma tua, pharetram, et arcum, et
egredere foras : cumque venatu aliquid apprehenderis, 4 fac mihi inde
57/1834
pulmentum sicut velle me nosti, et affer ut comedam : et benedicat tibi

anima mea antequam moriar. 5 Quod cum audisset Rebecca, et ille abiisset
in agrum ut jussionem patris impleret, 6 dixit filio suo Jacob : Audivi
patrem tuum loquentem cum Esau fratre tuo, et dicentem ei : 7 Affer mihi
de venatione tua, et fac cibos ut comedam, et benedicam tibi coram
Domino antequam moriar. 8 Nunc ergo, fili mi, acquiesce consiliis meis :
9
et pergens ad gregem, affer mihi duos hdos optimos, ut faciam ex eis
escas patri tuo, quibus libenter vescitur : 10 quas cum intuleris, et comederit,
benedicat tibi priusquam moriatur. 11 Cui ille respondit : Nosti quod Esau
frater meus homo pilosus sit, et ego lenis : 12 si attrectaverit me pater meus,
et senserit, timeo ne putet me sibi voluisse illudere, et inducam super me
maledictionem pro benedictione. 13 Ad quem mater : In me sit, ait, ista
maledictio, fili mi : tantum audi vocem meam, et pergens, affer qu dixi.
14
Abiit, et attulit, deditque matri. Paravit illa cibos, sicut velle noverat
patrem illius. 15 Et vestibus Esau valde bonis, quas apud se habebat domi,
induit eum : 16 pelliculasque hdorum circumdedit manibus, et colli nuda
protexit : 17 deditque pulmentum, et panes, quos coxerat, tradidit. 18 Quibus
illatis, dixit : Pater mi ? At ille respondit : Audio. Quis es tu, fili mi ?
19
Dixitque Jacob : Ego sum primogenitus tuus Esau : feci sicut prcepisti
mihi : surge, sede, et comede de venatione mea, ut benedicat mihi anima
tua. 20 Rursumque Isaac ad filium suum : Quomodo, inquit, tam cito
invenire potuisti, fili mi ? Qui respondit : Voluntas Dei fuit ut cito
occurreret mihi quod volebam. 21 Dixitque Isaac : Accede huc, ut tangam
te, fili mi, et probem utrum tu sis filius meus Esau, an non. 22 Accessit ille
ad patrem, et palpato eo, dixit Isaac : Vox quidem, vox Jacob est : sed
manus, manus sunt Esau. 23 Et non cognovit eum, quia pilos manus
similitudinem majoris expresserant. Benedicens ergo illi, 24 ait : Tu es filius
meus Esau ? Respondit : Ego sum. 25 At ille : Affer mihi, inquit, cibos de
venatione tua, fili mi, ut benedicat tibi anima mea. Quos cum oblatos
comedisset, obtulit ei etiam vinum. Quo hausto, 26 dixit ad eum : Accede ad
me, et da mihi osculum, fili mi. 27 Accessit, et osculatus est eum. Statimque
ut sensit vestimentorum illius fragrantiam, benedicens illi, ait :
Ecce odor filii mei
sicut odor agri pleni,
cui benedixit Dominus.
28
Det tibi Deus de rore cli
et de pinguedine terr
abundantiam frumenti et vini.
29
Et serviant tibi populi,
et adorent te tribus :
esto dominus fratrum tuorum,
et incurventur ante te filii matris tu :
58/1834
qui maledixerit tibi, sit ille maledictus,

et qui benedixerit tibi, benedictionibus repleatur.
30
Vix Isaac sermonem impleverat, et egresso Jacob foras, venit Esau,

coctosque de venatione cibos intulit patri, dicens : Surge, pater mi, et
comede de venatione filii tui, ut benedicat mihi anima tua. 32 Dixitque illi
Isaac : Quis enim es tu ? Qui respondit : Ego sum filius tuus primogenitus
Esau. 33 Expavit Isaac stupore vehementi : et ultra quam credi potest
admirans, ait : Quis igitur ille est qui dudum captam venationem attulit
mihi, et comedi ex omnibus priusquam tu venires ; benedixique ei, et erit
benedictus ? 34 Auditis Esau sermonibus patris, irrugiit clamore magno : et
consternatus, ait : Benedic etiam et mihi, pater mi. 35 Qui ait : Venit
germanus tuus fraudulenter, et accepit benedictionem tuam. 36 At ille
subjunxit : Juste vocatum est nomen ejus Jacob : supplantavit enim me en
altera vice : primogenita mea ante tulit, et nunc secundo surripuit
benedictionem meam. Rursumque ad patrem : Numquid non reservasti, ait,
et mihi benedictionem ? 37 Respondit Isaac : Dominum tuum illum
constitui, et omnes fratres ejus servituti illius subjugavi ; frumento et vino
stabilivi eum : et tibi post hc, fili mi, ultra quid faciam ? 38 Cui Esau :
Num unam, inquit, tantum benedictionem habes, pater ? mihi quoque
obsecro ut benedicas. Cumque ejulatu magno fleret, 39 motus Isaac, dixit ad
eum :
In pinguedine terr,
et in rore cli desuper, 40 erit benedictio tua.
Vives in gladio, et fratri tuo servies :
tempusque veniet, cum excutias et solvas jugum ejus de cervicibus tuis.
31
41
Oderat ergo semper Esau Jacob pro benedictione qua benedixerat ei

pater : dixitque in corde suo : Venient dies luctus patris mei, et occidam
Jacob fratrem meum. 42 Nuntiata sunt hc Rebecc : qu mittens et vocans
Jacob filium suum, dixit ad eum : Ecce Esau frater tuus minatur ut occidat
te. 43 Nunc ergo, fili mi, audi vocem meam, et consurgens fuge ad Laban
fratrem meum in Haran : 44 habitabisque cum eo dies paucos, donec
requiescat furor fratris tui, 45 et cesset indignatio ejus, obliviscaturque
eorum qu fecisti in eum : postea mittam, et adducam te inde huc : cur
utroque orbabor filio in uno die ? 46 Dixitque Rebecca ad Isaac : Tdet me
vit me propter filias Heth : si acceperit Jacob uxorem de stirpe hujus
terr, nolo vivere.
Cap. 28 1 Vocavit itaque Isaac Jacob, et benedixit eum, prcepitque
ei dicens : Noli accipere conjugem de genere Chanaan : 2 sed vade, et
59/1834
proficiscere in Mesopotamiam Syri, ad domum Bathuel patris matris tu,

et accipe tibi inde uxorem de filiabus Laban avunculi tui. 3 Deus autem
omnipotens benedicat tibi, et crescere te faciat, atque multiplicet, ut sis in
turbas populorum. 4 Et det tibi benedictiones Abrah, et semini tuo post te :
ut possideas terram peregrinationis tu, quam pollicitus est avo tuo.
5
Cumque dimisisset eum Isaac, profectus venit in Mesopotamiam Syri ad
Laban filium Bathuel Syri, fratrem Rebecc matris su. 6 Videns autem
Esau quod benedixisset pater suus Jacob, et misisset eum in Mesopotamiam
Syri, ut inde uxorem duceret ; et quod post benedictionem prcepisset ei,
dicens : Non accipies uxorem de filiabus Chanaan : 7 quodque obediens
Jacob parentibus suis isset in Syriam : 8 probans quoque quod non libenter
aspiceret filias Chanaan pater suus : 9 ivit ad Ismalem, et duxit uxorem
absque iis, quas prius habebat, Maheleth filiam Ismal filii Abraham,
sororem Nabaioth.
10
Igitur egressus Jacob de Bersabee, pergebat Haran. 11 Cumque venisset

ad quemdam locum, et vellet in eo requiescere post solis occubitum, tulit
de lapidibus qui jacebant, et supponens capiti suo, dormivit in eodem loco.
12
Viditque in somnis scalam stantem super terram, et cacumen illius
tangens clum : angelos quoque Dei ascendentes et descendentes per eam,
13
et Dominum innixum scal dicentem sibi : Ego sum Dominus Deus
Abraham patris tui, et Deus Isaac : terram, in qua dormis, tibi dabo et
semini tuo. 14 Eritque semen tuum quasi pulvis terr : dilataberis ad
occidentem, et orientem, et septentrionem, et meridiem : et benedicentur in
te et in semine tuo cunct tribus terr. 15 Et ero custos tuus quocumque
perrexeris, et reducam te in terram hanc : nec dimittam nisi complevero
universa qu dixi. 16 Cumque evigilasset Jacob de somno, ait : Vere
Dominus est in loco isto, et ego nesciebam. 17 Pavensque, Quam terribilis
est, inquit, locus iste ! non est hic aliud nisi domus Dei, et porta cli.
18
Surgens ergo Jacob mane, tulit lapidem quem supposuerat capiti suo, et
erexit in titulum, fundens oleum desuper. 19 Appellavitque nomen urbis
Bethel, qu prius Luza vocabatur. 20 Vovit etiam votum, dicens : Si fuerit
Deus mecum, et custodierit me in via, per quam ego ambulo, et dederit
mihi panem ad vescendum, et vestimentum ad induendum, 21 reversusque
fuero prospere ad domum patris mei : erit mihi Dominus in Deum, 22 et
lapis iste, quem erexi in titulum, vocabitur Domus Dei : cunctorumque qu
dederis mihi, decimas offeram tibi.
Cap. 29 1 Profectus ergo Jacob venit in terram orientalem. 2 Et vidit
puteum in agro, tres quoque greges ovium accubantes juxta eum : nam ex
illo adaquabantur pecora, et os ejus grandi lapide claudebatur. 3 Morisque
erat ut cunctis ovibus congregatis devolverent lapidem, et refectis gregibus
rursum super os putei ponerent. 4 Dixitque ad pastores : Fratres, unde
60/1834
estis ? Qui responderunt : De Haran. 5 Quos interrogans, Numquid, ait,

nostis Laban filium Nachor ? Dixerunt : Novimus. 6 Sanusne est ? inquit.
Valet, inquiunt : et ecce Rachel filia ejus venit cum grege suo. 7 Dixitque
Jacob : Adhuc multum diei superest, nec est tempus ut reducantur ad caulas
greges : date ante potum ovibus, et sic eas ad pastum reducite. 8 Qui
responderunt : Non possumus, donec omnia pecora congregentur, et
amoveamus lapidem de ore putei, ut adaquemus greges. 9 Adhuc
loquebantur, et ecce Rachel veniebat cum ovibus patris sui : nam gregem
ipsa pascebat. 10 Quam cum vidisset Jacob, et sciret consobrinam suam,
ovesque Laban avunculi sui, amovit lapidem quo puteus claudebatur. 11 Et
adaquato grege, osculatus est eam : et elevata voce flevit, 12 et indicavit ei
quod frater esset patris sui, et filius Rebecc : at illa festinans nuntiavit
patri suo. 13 Qui cum audisset venisse Jacob filium sororis su, cucurrit
obviam ei : complexusque eum, et in oscula ruens, duxit in domum suam.
Auditis autem causis itineris, 14 respondit : Os meum es, et caro mea. Et
postquam impleti sunt dies mensis unius, 15 dixit ei : Num quia frater meus
es, gratis servies mihi ? dic quid mercedis accipias.
16
Habebat vero duas filias : nomen majoris Lia, minor vero appellabatur
Rachel. 17 Sed Lia lippis erat oculis : Rachel decora facie, et venusto
aspectu. 18 Quam diligens Jacob, ait : Serviam tibi pro Rachel filia tua
minore, septem annis. 19 Respondit Laban : Melius est ut tibi eam dem
quam alteri viro : mane apud me. 20 Servivit ergo Jacob pro Rachel septem
annis : et videbantur illi pauci dies pr amoris magnitudine. 21 Dixitque ad
Laban : Da mihi uxorem meam : quia jam tempus impletum est, ut
ingrediar ad illam. 22 Qui vocatis multis amicorum turbis ad convivium,
fecit nuptias. 23 Et vespere Liam filiam suam introduxit ad eum, 24 dans
ancillam fili, Zelpham nomine. Ad quam cum ex more Jacob fuisset
ingressus, facto mane vidit Liam : 25 et dixit ad socerum suum : Quid est
quod facere voluisti ? nonne pro Rachel servivi tibi ? quare imposuisti
mihi ? 26 Respondit Laban : Non est in loco nostro consuetudinis, ut
minores ante tradamus ad nuptias. 27 Imple hebdomadam dierum hujus
copul : et hanc quoque dabo tibi pro opere quo serviturus es mihi septem
annis aliis. 28 Acquievit placito : et hebdomada transacta, Rachel duxit
uxorem : 29 cui pater servam Balam tradiderat. 30 Tandemque potitus optatis
nuptiis, amorem sequentis priori prtulit, serviens apud eum septem annis
aliis.
31
Videns autem Dominus quod despiceret Liam, aperuit vulvam ejus,

sorore sterili permanente. 32 Qu conceptum genuit filium, vocavitque
nomen ejus Ruben, dicens : Vidit Dominus humilitatem meam : nunc
amabit me vir meus. 33 Rursumque concepit et peperit filium, et ait :
Quoniam audivit me Dominus haberi contemptui, dedit etiam istum mihi ;
61/1834
vocavitque nomen ejus Simeon. 34 Concepitque tertio, et genuit alium

filium : dixitque : Nunc quoque copulabitur mihi maritus meus : eo quod
pepererim ei tres filios : et idcirco appellavit nomen ejus Levi. 35 Quarto
concepit, et peperit filium, et ait : Modo confitebor Domino, et ob hoc
vocavit eum Judam : cessavitque parere.
Cap. 30 1 Cernens autem Rachel quod infecunda esset, invidit sorori
su, et ait marito suo : Da mihi liberos, alioquin moriar. 2 Cui iratus
respondit Jacob : Num pro Deo ego sum, qui privavit te fructu ventris tui ?
3
At illa : Habeo, inquit, famulam Balam : ingredere ad illam, ut pariat
super genua mea, et habeam ex illa filios. 4 Deditque illi Balam in
conjugium : qu, 5 ingresso ad se viro, concepit, et peperit filium.
6
Dixitque Rachel : Judicavit mihi Dominus, et exaudivit vocem meam,
dans mihi filium, et idcirco appellavit nomen ejus Dan. 7 Rursumque Bala
concipiens, peperit alterum, 8 pro quo ait Rachel : Comparavit me Deus
cum sorore mea, et invalui : vocavitque eum Nephthali. 9 Sentiens Lia quod
parere desiisset, Zelpham ancillam suam marito tradidit. 10 Qua post
conceptum edente filium, 11 dixit : Feliciter, et idcirco vocavit nomen ejus
Gad. 12 Peperit quoque Zelpha alterum. 13 Dixitque Lia : Hoc pro
beatitudine mea : beatam quippe me dicent mulieres : propterea appellavit
eum Aser. 14 Egressus autem Ruben tempore messis tritice in agrum,
reperit mandragoras, quas matri Li detulit. Dixitque Rachel : Da mihi
partem de mandragoris filii tui. 15 Illa respondit : Parumne tibi videtur quod
prripueris maritum mihi, nisi etiam mandragoras filii mei tuleris ? Ait
Rachel : Dormiat tecum hac nocte pro mandragoris filii tui. 16 Redeuntique
ad vesperam Jacob de agro, egressa est in occursum ejus Lia, et Ad me,
inquit, intrabis : quia mercede conduxi te pro mandragoris filii mei.
Dormivitque cum ea nocte illa. 17 Et exaudivit Deus preces ejus,
concepitque et peperit filium quintum, 18 et ait : Dedit Deus mercedem
mihi, quia dedi ancillam meam viro meo : appellavitque nomen ejus
Issachar. 19 Rursum Lia concipiens, peperit sextum filium, 20 et ait : Dotavit
me Deus dote bona : etiam hac vice mecum erit maritus meus, eo quod
genuerim ei sex filios : et idcirco appellavit nomen ejus Zabulon. 21 Post
quem peperit filiam, nomine Dinam. 22 Recordatus quoque Dominus
Rachelis, exaudivit eam, et aperuit vulvam ejus. 23 Qu concepit, et peperit
filium, dicens : Abstulit Deus opprobrium meum. 24 Et vocavit nomen ejus
Joseph, dicens : Addat mihi Dominus filium alterum. 25 Nato autem Joseph,
dixit Jacob socero suo : Dimitte me ut revertar in patriam, et ad terram
meam. 26 Da mihi uxores, et liberos meos, pro quibus servivi tibi, ut
abeam : tu nosti servitutem qua servivi tibi.
27
Ait illi Laban : Inveniam gratiam in conspectu tuo, experimento didici,

quia benedixerit mihi Deus propter te : 28 constitue mercedem tuam quam
62/1834
dem tibi. 29 At ille respondit : Tu nosti quomodo servierim tibi, et quanta in

manibus meis fuerit possessio tua. 30 Modicum habuisti antequam venirem
ad te, et nunc dives effectus es : benedixitque tibi Dominus ad introitum
meum. Justum est igitur ut aliquando provideam etiam domui me.
31
Dixitque Laban : Quid tibi dabo ? At ille ait : Nihil volo : sed si feceris
quod postulo, iterum pascam, et custodiam pecora tua. 32 Gyra omnes
greges tuos, et separa cunctas oves varias, et sparso vellere ; quodcumque
furvum, et maculosum, variumque fuerit, tam in ovibus quam in capris, erit
merces mea. 33 Respondebitque mihi cras justitia mea, quando placiti
tempus advenerit coram te : et omnia qu non fuerint varia, et maculosa, et
furva, tam in ovibus quam in capris, furti me arguent. 34 Dixitque Laban :
Gratum habeo quod petis. 35 Et separavit in die illa capras, et oves, et
hircos, et arietes varios, atque maculosos : cunctum autem gregem
unicolorem, id est albi et nigri velleris, tradidit in manu filiorum suorum.
36
Et posuit spatium itineris trium dierum inter se et generum, qui pascebat
reliquos greges ejus. 37 Tollens ergo Jacob virgas populeas virides, et
amygdalinas, et ex platanis, ex parte decorticavit eas : detractisque
corticibus, in his, qu spoliata fuerant, candor apparuit : illa vero qu
integra fuerant, viridia permanserunt : atque in hunc modum color effectus
est varius. 38 Posuitque eas in canalibus, ubi effundebatur aqua : ut cum
venissent greges ad bibendum, ante oculos haberent virgas, et in aspectu
earum conciperent. 39 Factumque est ut in ipso calore coitus, oves
intuerentur virgas, et parerent maculosa, et varia, et diverso colore respersa.
40
Divisitque gregem Jacob, et posuit virgas in canalibus ante oculos
arietum : erant autem alba et nigra quque, Laban ; cetera vero, Jacob,
separatis inter se gregibus. 41 Igitur quando primo tempore ascendebantur
oves, ponebat Jacob virgas in canalibus aquarum ante oculos arietum et
ovium, ut in earum contemplatione conciperent : 42 quando vero serotina
admissura erat, et conceptus extremus, non ponebat eas. Factaque sunt ea
qu erant serotina, Laban : et qu primi temporis, Jacob. 43 Ditatusque est
homo ultra modum, et habuit greges multos, ancillas et servos, camelos et
asinos.
Cap. 31 1 Postquam autem audivit verba filiorum Laban dicentium :
Tulit Jacob omnia qu fuerunt patris nostri, et de illius facultate ditatus,
factus est inclytus : 2 animadvertit quoque faciem Laban, quod non esset
erga se sicut heri et nudiustertius, 3 maxime dicente sibi Domino :
Revertere in terram patrum tuorum, et ad generationem tuam, eroque
tecum. 4 Misit, et vocavit Rachel et Liam in agrum, ubi pascebat greges,
5
dixitque eis : Video faciem patris vestri quod non sit erga me sicut heri et
nudiustertius : Deus autem patris mei fuit mecum. 6 Et ips nostis quod
totis viribus meis servierim patri vestro. 7 Sed et pater vester circumvenit
me et mutavit mercedem meam decem vicibus : et tamen non dimisit eum
63/1834
Deus ut noceret mihi. 8 Si quando dixit : Vari erunt mercedes tu :

pariebant omnes oves varios ftus ; quando vero e contrario, ait : Alba
quque accipies pro mercede : omnes greges alba pepererunt. 9 Tulitque
Deus substantiam patris vestri, et dedit mihi. 10 Postquam enim conceptus
ovium tempus advenerat, levavi oculos meos, et vidi in somnis ascendentes
mares super feminas, varios et maculosos, et diversorum colorum.
11
Dixitque angelus Dei ad me in somnis : Jacob ? Et ego respondi : Adsum.
12
Qui ait : Leva oculos tuos, et vide universos masculos ascendentes super
feminas, varios, maculosos, atque respersos. Vidi enim omnia qu fecit tibi
Laban. 13 Ego sum Deus Bethel, ubi unxisti lapidem, et votum vovisti mihi.
Nunc ergo surge, et egredere de terra hac, revertens in terram nativitatis
tu. 14 Responderuntque Rachel et Lia : Numquid habemus residui
quidquam in facultatibus et hreditate domus patris nostri ? 15 nonne quasi
alienas reputavit nos, et vendidit, comeditque pretium nostrum ? 16 Sed
Deus tulit opes patris nostri, et eas tradidit nobis, ac filiis nostris : unde
omnia qu prcepit tibi Deus, fac. 17 Surrexit itaque Jacob, et impositis
liberis ac conjugibus suis super camelos, abiit. 18 Tulitque omnem
substantiam suam, et greges, et quidquid in Mesopotamia acquisierat,
pergens ad Isaac patrem suum in terram Chanaan.
19
Eo tempore ierat Laban ad tondendas oves, et Rachel furata est idola

patris sui. 20 Noluitque Jacob confiteri socero suo quod fugeret. 21 Cumque
abiisset tam ipse quam omnia qu juris sui erant, et amne transmisso
pergeret contra montem Galaad, 22 nuntiatum est Laban die tertio quod
fugeret Jacob. 23 Qui, assumptis fratribus suis, persecutus est eum diebus
septem : et comprehendit eum in monte Galaad. 24 Viditque in somnis
dicentem sibi Deum : Cave ne quidquam aspere loquaris contra Jacob.
25
Jamque Jacob extenderat in monte tabernaculum : cumque ille
consecutus fuisset eum cum fratribus suis, in eodem monte Galaad fixit
tentorium. 26 Et dixit ad Jacob : Quare ita egisti, ut clam me abigeres filias
meas quasi captivas gladio ? 27 cur ignorante me fugere voluisti, nec
indicare mihi, ut prosequerer te cum gaudio, et canticis, et tympanis, et
citharis ? 28 Non es passus ut oscularer filios meos et filias : stulte operatus
es : et nunc quidem 29 valet manus mea reddere tibi malum : sed Deus
patris vestri heri dixit mihi : Cave ne loquaris contra Jacob quidquam
durius. 30 Esto, ad tuos ire cupiebas, et desiderio erat tibi domus patris tui :
cur furatus es deos meos ? 31 Respondit Jacob : Quod inscio te profectus
sum, timui ne violenter auferres filias tuas. 32 Quod autem furti me arguis :
apud quemcumque inveneris deos tuos, necetur coram fratribus nostris :
scrutare, quidquid tuorum apud me inveneris, et aufer. Hc dicens,
ignorabat quod Rachel furata esset idola. 33 Ingressus itaque Laban
tabernaculum Jacob, et Li, et utriusque famul, non invenit. Cumque
intrasset tentorium Rachelis, 34 illa festinans abscondit idola subter
64/1834
stramenta cameli, et sedit desuper : scrutantique omne tentorium, et nihil

invenienti, 35 ait : Ne irascatur dominus meus quod coram te assurgere
nequeo : quia juxta consuetudinem feminarum nunc accidit mihi : sic
delusa sollicitudo qurentis est. 36 Tumensque Jacob, cum jurgio ait :
Quam ob culpam meam, et ob quod peccatum meum sic exarsisti post me,
37
et scrutatus es omnem supellectilem meam ? quid invenisti de cuncta
substantia domus tu ? pone hic coram fratribus meis, et fratribus tuis, et
judicent inter me et te. 38 Idcirco viginti annis fui tecum ? oves tu et capr
steriles non fuerunt, arietes gregis tui non comedi : 39 nec captum a bestia
ostendi tibi, ego damnum omne reddebam : quidquid furto peribat, a me
exigebas : 40 die noctuque stu urebar, et gelu, fugiebatque somnus ab
oculis meis. 41 Sicque per viginti annos in domo tua servivi tibi,
quatuordecim pro filiabus, et sex pro gregibus tuis : immutasti quoque
mercedem meam decem vicibus. 42 Nisi Deus patris mei Abraham, et timor
Isaac affuisset mihi, forsitan modo nudum me dimisisses : afflictionem
meam et laborem manuum mearum respexit Deus, et arguit te heri.
43
Respondit ei Laban : Fili me et filii, et greges tui, et omnia qu

cernis, mea sunt : quid possum facere filiis et nepotibus meis ? 44 Veni
ergo, et ineamus fdus, ut sit in testimonium inter me et te. 45 Tulit itaque
Jacob lapidem, et erexit illum in titulum : 46 dixitque fratribus suis : Afferte
lapides. Qui congregantes fecerunt tumulum, comederuntque super eum :
47
quem vocavit Laban Tumulum testis : et Jacob, Acervum testimonii,
uterque juxta proprietatem lingu su. 48 Dixitque Laban : Tumulus iste
erit testis inter me et te hodie, et idcirco appellatum est nomen ejus Galaad,
id est, Tumulus testis. 49 Intueatur et judicet Dominus inter nos quando
recesserimus a nobis, 50 si afflixeris filias meas, et si introduxeris alias
uxores super eas : nullus sermonis nostri testis est absque Deo, qui prsens
respicit. 51 Dixitque rursus ad Jacob : En tumulus hic, et lapis quem erexi
inter me et te, 52 testis erit : tumulus, inquam, iste et lapis sint in
testimonium, si aut ego transiero illum pergens ad te, aut tu prterieris,
malum mihi cogitans. 53 Deus Abraham, et Deus Nachor, judicet inter nos,
Deus patris eorum. Juravit ergo Jacob per timorem patris sui Isaac :
54
immolatisque victimis in monte, vocavit fratres suos ut ederent panem.
Qui cum comedissent, manserunt ibi : 55 Laban vero de nocte consurgens,
osculatus est filios, et filias suas, et benedixit illis : reversusque est in
locum suum.
Cap. 32 1 Jacob quoque abiit itinere quo cperat : fueruntque ei
obviam angeli Dei. 2 Quos cum vidisset, ait : Castra Dei sunt hc : et
appellavit nomen loci illius Mahanaim, id est, Castra. 3 Misit autem et
nuntios ante se ad Esau fratrem suum in terram Seir, in regionem Edom :
4
prcepitque eis, dicens : Sic loquimini domino meo Esau : Hc dicit
65/1834
frater tuus Jacob : Apud Laban peregrinatus sum, et fui usque in prsentem
diem. 5 Habeo boves, et asinos, et oves, et servos, et ancillas : mittoque
nunc legationem ad dominum meum, ut inveniam gratiam in conspectu tuo.
6
Reversique sunt nuntii ad Jacob, dicentes : Venimus ad Esau fratrem
tuum, et ecce properat tibi in occursum cum quadringentis viris. 7 Timuit
Jacob valde : et perterritus divisit populum qui secum erat, greges quoque
et oves, et boves, et camelos, in duas turmas, 8 dicens : Si venerit Esau ad
unam turmam, et percusserit eam, alia turma, qu relicta est, salvabitur.
9
Dixitque Jacob : Deus patris mei Abraham, et Deus patris mei Isaac :
Domine qui dixisti mihi : Revertere in terram tuam, et in locum nativitatis
tu, et benefaciam tibi : 10 minor sum cunctis miserationibus tuis, et
veritate tua quam explevisti servo tuo. In baculo meo transivi Jordanem
istum : et nunc cum duabus turmis regredior. 11 Erue me de manu fratris
mei Esau, quia valde eum timeo : ne forte veniens percutiat matrem cum
filiis. 12 Tu locutus es quod benefaceres mihi, et dilatares semen meum
sicut arenam maris, qu pr multitudine numerari non potest. 13 Cumque
dormisset ibi nocte illa, separavit de his qu habebat, munera Esau fratri
suo, 14 capras ducentas, hircos viginti, oves ducentas, et arietes viginti,
15
camelos ftas cum pullis suis triginta, vaccas quadraginta, et tauros
viginti, asinas viginti et pullos earum decem. 16 Et misit per manus
servorum suorum singulos seorsum greges, dixitque pueris suis :
Antecedite me, et sit spatium inter gregem et gregem. 17 Et prcepit priori,
dicens : Si obvium habueris fratrem meum Esau, et interrogaverit te : Cujus
es ? aut, Quo vadis ? aut, Cujus sunt ista qu sequeris ? 18 respondebis :
Servi tui Jacob, munera misit domino meo Esau, ipse quoque post nos
venit. 19 Similiter dedit mandata secundo, et tertio, et cunctis qui
sequebantur greges, dicens : Iisdem verbis loquimini ad Esau cum
inveneritis eum. 20 Et addetis : Ipse quoque servus tuus Jacob iter nostrum
insequitur. Dixit enim : Placabo illum muneribus qu prcedunt, et postea
videbo illum : forsitan propitiabitur mihi. 21 Prcesserunt itaque munera
ante eum, ipse vero mansit nocte illa in castris.
22
Cumque mature surrexisset, tulit duas uxores suas, et totidem famulas

cum undecim filiis, et transivit vadum Jaboc. 23 Traductisque omnibus qu
ad se pertinebant, 24 mansit solus : et ecce vir luctabatur cum eo usque
mane. 25 Qui cum videret quod eum superare non posset, tetigit nervum
femoris ejus, et statim emarcuit. 26 Dixitque ad eum : Dimitte me : jam
enim ascendit aurora. Respondit : Non dimittam te, nisi benedixeris mihi.
27
Ait ergo : Quod nomen est tibi ? Respondit : Jacob. 28 At ille :
Nequaquam, inquit, Jacob appellabitur nomen tuum, sed Isral : quoniam si
contra Deum fortis fuisti, quanto magis contra homines prvalebis ?
29
Interrogavit eum Jacob : Dic mihi, quo appellaris nomine ? Respondit :
Cur quris nomen meum ? Et benedixit ei in eodem loco. 30 Vocavitque
66/1834
Jacob nomen loci illius Phanuel, dicens : Vidi Deum facie ad faciem, et
salva facta est anima mea. 31 Ortusque est ei statim sol, postquam
transgressus est Phanuel : ipse vero claudicabat pede. 32 Quam ob causam
non comedunt nervum filii Isral, qui emarcuit in femore Jacob, usque in
prsentem diem : eo quod tetigerit nervum femoris ejus, et obstupuerit.
Cap. 33 1 Elevans autem Jacob oculos suos, vidit venientem Esau, et
cum eo quadringentos viros : divisitque filios Li et Rachel, ambarumque
famularum : 2 et posuit utramque ancillam, et liberos earum, in principio :
Liam vero, et filios ejus, in secundo loco : Rachel autem et Joseph
novissimos. 3 Et ipse progrediens adoravit pronus in terram septies, donec
appropinquaret frater ejus. 4 Currens itaque Esau obviam fratri suo,
amplexatus est eum : stringensque collum ejus, et osculans flevit.
5
Levatisque oculis, vidit mulieres et parvulos earum, et ait : Quid sibi
volunt isti ? et si ad te pertinent ? Respondit : Parvuli sunt quos donavit
mihi Deus servo tuo. 6 Et appropinquantes ancill et filii earum, incurvati
sunt. 7 Accessit quoque Lia cum pueris suis : et cum similiter adorassent,
extremi Joseph et Rachel adoraverunt. 8 Dixitque Esau : Qunam sunt ist
turm quas obviam habui ? Respondit : Ut invenirem gratiam coram
domino meo. 9 At ille ait : Habeo plurima, frater mi, sint tua tibi.
10
Dixitque Jacob : Noli ita, obsecro : sed si inveni gratiam in oculis tuis,
accipe munusculum de manibus meis. Sic enim vidi faciem tuam, quasi
viderim vultum Dei : esto mihi propitius, 11 et suscipe benedictionem quam
attuli tibi, et quam donavit mihi Deus tribuens omnia. Vix fratre
compellente, suscipiens, 12 ait : Gradiamur simul, eroque socius itineris tui.
13
Dixitque Jacob : Nosti, domine mi, quod parvulos habeam teneros, et
oves, et boves ftas mecum : quas si plus in ambulando fecero laborare,
morientur una die cuncti greges. 14 Prcedat dominus meus ante servum
suum : et ego sequar paulatim vestigia ejus, sicut videro parvulos meos
posse, donec veniam ad dominum meum in Seir. 15 Respondit Esau : Oro
te, ut de populo qui mecum est, saltem socri remaneant vi tu. Non est,
inquit, necesse : hoc uno tantum indigeo, ut inveniam gratiam in conspectu
tuo, domine mi. 16 Reversus est itaque illo die Esau itinere quo venerat in
Seir. 17 Et Jacob venit in Socoth : ubi dificata domo et fixis tentoriis
appellavit nomen loci illius Socoth, id est, Tabernacula. 18 Transivitque in
Salem urbem Sichimorum, qu est in terra Chanaan, postquam reversus est
de Mesopotamia Syri : et habitavit juxta oppidum. 19 Emitque partem
agri, in qua fixerat tabernacula, a filiis Hemor patris Sichem centum agnis.
20
Et erecto ibi altari, invocavit super illud fortissimum Deum Isral.
Cap. 34 1 Egressa est autem Dina filia Li ut videret mulieres
regionis illius. 2 Quam cum vidisset Sichem filius Hemor Hevi, princeps
terr illius, adamavit eam : et rapuit, et dormivit cum illa, vi opprimens
virginem. 3 Et conglutinata est anima ejus cum ea, tristemque delinivit
67/1834
blanditiis. 4 Et pergens ad Hemor patrem suum : Accipe, inquit, mihi

puellam hanc conjugem. 5 Quod cum audisset Jacob absentibus filiis, et in
pastu pecorum occupatis, siluit donec redirent.
6
Egresso autem Hemor patre Sichem ut loqueretur ad Jacob, 7 ecce filii

ejus veniebant de agro : auditoque quod acciderat, irati sunt valde, eo quod
fdam rem operatus esset in Isral et, violata filia Jacob, rem illicitam
perpetrasset. 8 Locutus est itaque Hemor ad eos : Sichem filii mei adhsit
anima fili vestr : date eam illi uxorem : 9 et jungamus vicissim
connubia : filias vestras tradite nobis, et filias nostras accipite, 10 et habitate
nobiscum : terra in potestate vestra est : exercete, negotiamini, et possidete
eam. 11 Sed et Sichem ad patrem et ad fratres ejus ait : Inveniam gratiam
coram vobis : et qucumque statueritis, dabo : 12 augete dotem, et munera
postulate, et libenter tribuam quod petieritis : tantum date mihi puellam
hanc uxorem. 13 Responderunt filii Jacob Sichem et patri ejus in dolo,
svientes ob stuprum sororis : 14 Non possumus facere quod petitis, nec
dare sororem nostram homini incircumciso : quod illicitum et nefarium est
apud nos. 15 Sed in hoc valebimus fderari, si volueritis esse similes nostri,
et circumcidatur in vobis omne masculini sexus ; 16 tunc dabimus et
accipiemus mutuo filias vestras ac nostras : et habitabimus vobiscum,
erimusque unus populus. 17 Si autem circumcidi nolueritis, tollemus filiam
nostram, et recedemus. 18 Placuit oblatio eorum Hemor, et Sichem filio
ejus, 19 nec distulit adolescens quin statim quod petebatur expleret : amabat
enim puellam valde, et ipse erat inclytus in omni domo patris sui.
20
Ingressique portam urbis, locuti sunt ad populum : 21 Viri isti pacifici
sunt, et volunt habitare nobiscum : negotientur in terra, et exerceant eam,
qu spatiosa et lata cultoribus indiget : filias eorum accipiemus uxores, et
nostras illis dabimus. 22 Unum est quo differtur tantum bonum : si
circumcidamus masculos nostros, ritum gentis imitantes. 23 Et substantia
eorum, et pecora, et cuncta qu possident, nostra erunt : tantum in hoc
acquiescamus, et habitantes simul, unum efficiemus populum.
24
Assensique sunt omnes, circumcisis cunctis maribus.
25
Et ecce, die tertio, quando gravissimus vulnerum dolor est : arreptis duo
filii Jacob, Simeon et Levi fratres Din, gladiis, ingressi sunt urbem
confidenter : interfectisque omnibus masculis, 26 Hemor et Sichem pariter
necaverunt, tollentes Dinam de domo Sichem sororem suam. 27 Quibus
egressis, irruerunt super occisos ceteri filii Jacob : et depopulati sunt urbem
in ultionem stupri. 28 Oves eorum, et armenta, et asinos, cunctaque
vastantes qu in domibus et in agris erant, 29 parvulos quoque eorum et
uxores duxerunt captivas. 30 Quibus patratis audacter, Jacob dixit ad
Simeon et Levi : Turbastis me, et odiosum fecistis me Chananis, et
Pherezis habitatoribus terr hujus : nos pauci sumus ; illi congregati
68/1834
percutient me, et delebor ego, et domus mea. 31 Responderunt : Numquid ut

scorto abuti debuere sorore nostra ?
Cap. 35 1 Interea locutus est Deus ad Jacob : Surge, et ascende
Bethel, et habita ibi, facque altare Deo qui apparuit tibi quando fugiebas
Esau fratrem tuum. 2 Jacob vero convocata omni domo sua, ait : Abjicite
deos alienos qui in medio vestri sunt, et mundamini, ac mutate vestimenta
vestra. 3 Surgite, et ascendamus in Bethel, ut faciamus ibi altare Deo : qui
exaudivit me in die tribulationis me, et socius fuit itineris mei. 4 Dederunt
ergo ei omnes deos alienos quos habebant, et inaures qu erant in auribus
eorum : at ille infodit ea subter terebinthum, qu est post urbem Sichem.
5
Cumque profecti essent, terror Dei invasit omnes per circuitum civitates,
et non sunt ausi persequi recedentes. 6 Venit igitur Jacob Luzam, qu est in
terra Chanaan, cognomento Bethel : ipse et omnis populus cum eo.
7
dificavitque ibi altare, et appellavit nomen loci illius, Domus Dei : ibi
enim apparuit ei Deus cum fugeret fratrem suum. 8 Eodem tempore mortua
est Debora nutrix Rebecc, et sepulta est ad radices Bethel subter
quercum : vocatumque est nomen loci illius, Quercus fletus. 9 Apparuit
autem iterum Deus Jacob postquam reversus est de Mespotamia Syri,
benedixitque ei 10 dicens : Non vocaberis ultra Jacob, sed Isral erit nomen
tuum. Et appellavit eum Isral, 11 dixitque ei : Ego Deus omnipotens :
cresce, et multiplicare : gentes et populi nationum ex te erunt, reges de
lumbis tuis egredientur, 12 terramque quam dedi Abraham et Isaac, dabo
tibi et semini tuo post te. 13 Et recessit ab eo. 14 Ille vero erexit titulum
lapideum in loco quo locutus fuerat ei Deus : libans super eum libamina, et
effundens oleum : 15 vocansque nomen loci illius Bethel.
16
Egressus autem inde, venit verno tempore ad terram qu ducit

Ephratam : in qua cum parturiret Rachel, 17 ob difficultatem partus
periclitari cpit. Dixitque ei obstetrix : Noli timere, quia et hunc habebis
filium. 18 Egrediente autem anima pr dolore, et imminente jam morte,
vocavit nomen filii sui Benomi, id est, Filius doloris mei : pater vero
appellavit eum Benjamin, id est, Filius dextr. 19 Mortua est ergo Rachel,
et sepulta est in via qu ducit Ephratam, hc est Bethlehem. 20 Erexitque
Jacob titulum super sepulchrum ejus : hic est titulus monumenti Rachel,
usque in prsentem diem. 21 Egressus inde, fixit tabernaculum trans
Turrem gregis. 22 Cumque habitaret in illa regione, abiit Ruben, et dormivit
cum Bala concubina patris sui : quod illum minime latuit. Erant autem filii
Jacob duodecim. 23 Filii Li : primogenitus Ruben, et Simeon, et Levi, et
Judas, et Issachar, et Zabulon. 24 Filii Rachel : Joseph et Benjamin. 25 Filii
Bal ancill Rachelis : Dan et Nephthali. 26 Filii Zelph ancill Li : Gad
et Aser : hi sunt filii Jacob, qui nati sunt ei in Mesopotamia Syri.
69/1834
27
Venit etiam ad Isaac patrem suum in Mambre, civitatem Arbee, hc est

Hebron, in qua peregrinatus est Abraham et Isaac. 28 Et completi sunt dies
Isaac centum octoginta annorum. 29 Consumptusque tate mortuus est : et
appositus est populo suo senex et plenus dierum : et sepelierunt eum Esau
et Jacob filii sui.
Cap. 36 1 H sunt autem generationes Esau, ipse est Edom. 2 Esau
accepit uxores de filiabus Chanaan : Ada filiam Elon Hethi, et Oolibama
filiam An fili Sebeon Hevi : 3 Basemath quoque filiam Ismal sororem
Nabaioth. 4 Peperit autem Ada Eliphaz : Basemath genuit Rahuel :
5
Oolibama genuit Jehus et Ihelon et Core. Hi filii Esau qui nati sunt ei in
terra Chanaan. 6 Tulit autem Esau uxores suas et filios et filias, et omnem
animam domus su, et substantiam, et pecora, et cuncta qu habere poterat
in terra Chanaan : et abiit in alteram regionem, recessitque a fratre suo
Jacob. 7 Divites enim erant valde, et simul habitare non poterant : nec
sustinebat eos terra peregrinationis eorum pr multitudine gregum.
8
Habitavitque Esau in monte Seir, ipse est Edom. 9 H autem sunt
generationes Esau patris Edom in monte Seir, 10 et hc nomina filiorum
ejus : Eliphaz filius Ada uxoris Esau : Rahuel quoque filius Basemath
uxoris ejus. 11 Fueruntque Eliphaz filii : Theman, Omar, Sepho, et Gatham,
et Cenez. 12 Erat autem Thamna concubina Eliphaz filii Esau : qu peperit
ei Amalech. Hi sunt filii Ada uxoris Esau. 13 Filii autem Rahuel : Nahath et
Zara, Samma et Meza : hi filii Basemath uxoris Esau. 14 Isti quoque erant
filii Oolibama fili An fili Sebeon, uxoris Esau, quos genuit ei, Jehus et
Ihelon et Core. 15 Hi duces filiorum Esau : filii Eliphaz primogeniti Esau :
dux Theman, dux Omra, dux Sepho, dux Cenez, 16 dux Core, dux Gathan,
dux Amalech. Hi filii Eliphaz in terra Edom, et hi filii Ada. 17 Hi quoque
filii Rahuel filii Esau : dux Nahath, dux Zara, dux Samma, dux Meza : hi
autem duces Rahuel in terra Edom : isti filii Basemath uxoris Esau. 18 Hi
autem filii Oolibama uxoris Esau : dux Jehus, dux Ihelon, dux Core : hi
duces Oolibama fili An uxoris Esau. 19 Isti sunt filii Esau, et hi duces
eorum : ipse est Edom. 20 Isti sunt filii Seir Horri, habitatores terr :
Lotan, et Sobal, et Sebeon, et Ana, 21 et Dison, et Eser, et Disan : hi duces
Horri, filii Seir in terra Edom. 22 Facti sunt autem filii Lotan : Hori et
Heman. Erat autem soror Lotan, Thamna. 23 Et isti filii Sobal : Alvan et
Manahat et Ebal, et Sepho et Onam. 24 Et hi filii Sebeon : Aja et Ana. Iste
est Ana qui invenit aquas calidas in solitudine, cum pasceret asinos Sebeon
patris sui : 25 habuitque filium Dison, et filiam Oolibama. 26 Et isti filii
Dison : Hamdan, et Eseban, et Jethram, et Charan. 27 Hi quoque filii Eser :
Balaan, et Zavan, et Acan. 28 Habuit autem filios Disan : Hus et Aram. 29 Hi
duces Horrorum : dux Lotan, dux Sobal, dux Sebeon, dux Ana, 30 dux
Dison, dux Eser, dux Disan : isti duces Horrorum qui imperaverunt in
terra Seir. 31 Reges autem qui regnaverunt in terra Edom antequam haberent
70/1834
regem filii Isral, fuerunt hi : 32 Bela filius Beor, nomenque urbis ejus
Denaba. 33 Mortuus est autem Bela, et regnavit pro eo Jobab filius Zar de
Bosra. 34 Cumque mortuus esset Jobab, regnavit pro eo Husam de terra
Themanorum. 35 Hoc quoque mortuo, regnavit pro eo Adad filius Badad,
qui percussit Madian in regione Moab : et nomen urbis ejus Avith.
36
Cumque mortuus esset Adad, regnavit pro eo Semla de Masreca. 37 Hoc
quoque mortuo regnavit pro eo Saul de fluvio Rohoboth. 38 Cumque et hic
obiisset, successit in regnum Balanan filius Achobor. 39 Isto quoque mortuo
regnavit pro eo Adar, nomenque urbis ejus Phau : et appellabatur uxor ejus
Meetabel, filia Matred fili Mezaab. 40 Hc ergo nomina ducum Esau in
cognationibus, et locis, et vocabulis suis : dux Thamna, dux Alva, dux
Jetheth, 41 dux Oolibama, dux Ela, dux Phinon, 42 dux Cenez, dux Theman,
dux Mabsar, 43 dux Magdiel, dux Hiram : hi duces Edom habitantes in terra
imperii sui, ipse est Esau pater Idumorum.
Cap. 37 1 Habitavit autem Jacob in terra Chanaan, in qua pater suus
peregrinatus est. 2 Et h sunt generationes ejus : Joseph cum sedecim esset
annorum, pascebat gregem cum fratribus suis adhuc puer : et erat cum filiis
Bal et Zelph uxorum patris sui : accusavitque fratres suos apud patrem
crimine pessimo. 3 Isral autem diligebat Joseph super omnes filios suos, eo
quod in senectute genuisset eum : fecitque ei tunicam polymitam.
4
Videntes autem fratres ejus quod a patre plus cunctis filiis amaretur,
oderant eum, nec poterant ei quidquam pacifice loqui. 5 Accidit quoque ut
visum somnium referret fratribus suis : qu causa majoris odii seminarium
fuit. 6 Dixitque ad eos : Audite somnium meum quod vidi : 7 putabam nos
ligare manipulos in agro : et quasi consurgere manipulum meum, et stare,
vestrosque manipulos circumstantes adorare manipulum meum.
8
Responderunt fratres ejus : Numquid rex noster eris ? aut subjiciemur
ditioni tu ? Hc ergo causa somniorum atque sermonum, invidi et odii
fomitem ministravit. 9 Aliud quoque vidit somnium, quod narrans fratribus,
ait : Vidi per somnium, quasi solem, et lunam, et stellas undecim adorare
me. 10 Quod cum patri suo, et fratribus retulisset, increpavit eum pater suus,
et dixit : Quid sibi vult hoc somnium quod vidisti ? num ego et mater tua, et
fratres tui adorabimus te super terram ? 11 Invidebant ei igitur fratres sui :
pater vero rem tacitus considerabat.
12
Cumque fratres illius in pascendis gregibus patris morarentur in Sichem,

dixit ad eum Isral : Fratres tui pascunt oves in Sichimis : veni, mittam te
ad eos. Quo respondente, 14 Prsto sum, ait ei : Vade, et vide si cuncta
prospera sint erga fratres tuos, et pecora : et renuntia mihi quid agatur.
Missus de valle Hebron, venit in Sichem : 15 invenitque eum vir errantem in
agro, et interrogavit quid qureret. 16 At ille respondit : Fratres meos
quro : indica mihi ubi pascant greges. 17 Dixitque ei vir : Recesserunt de
13
71/1834
loco isto : audivi autem eos dicentes : Eamus in Dothain. Perrexit ergo
Joseph post fratres suos, et invenit eos in Dothain. 18 Qui cum vidissent
eum procul, antequam accederet ad eos, cogitaverunt illum occidere : 19 et
mutuo loquebantur : Ecce somniator venit : 20 venite, occidamus eum, et
mittamus in cisternam veterem : dicemusque : Fera pessima devoravit
eum : et tunc apparebit quid illi prosint somnia sua. 21 Audiens autem hoc
Ruben, nitebatur liberare eum de manibus eorum, et dicebat : 22 Non
interficiatis animam ejus, nec effundatis sanguinem : sed projicite eum in
cisternam hanc, qu est in solitudine, manusque vestras servate innoxias :
hoc autem dicebat, volens eripere eum de manibus eorum, et reddere patri
suo. 23 Confestim igitur ut pervenit ad fratres suos, nudaverunt eum tunica
talari et polymita : 24 miseruntque eum in cisternam veterem, qu non
habebat aquam. 25 Et sedentes ut comederent panem, viderunt Ismalitas
viatores venire de Galaad, et camelos eorum portantes aromata, et resinam,
et stacten in gyptum. 26 Dixit ergo Judas fratribus suis : Quid nobis
prodest si occiderimus fratrem nostrum, et celaverimus sanguinem ipsius ?
27
melius est ut venundetur Ismalitis, et manus nostr non polluantur :
frater enim et caro nostra est. Acquieverunt fratres sermonibus illius. 28 Et
prtereuntibus Madianitis negotiatoribus, extrahentes eum de cisterna,
vendiderunt eum Ismalitis, viginti argenteis : qui duxerunt eum in
gyptum. 29 Reversusque Ruben ad cisternam, non invenit puerum : 30 et
scissis vestibus pergens ad fratres suos, ait : Puer non comparet, et ego quo
ibo ? 31 Tulerunt autem tunicam ejus, et in sanguine hdi, quem occiderant,
tinxerunt : 32 mittentes qui ferrent ad patrem, et dicerent : Hanc invenimus :
vide utrum tunica filii tui sit, an non. 33 Quam cum agnovisset pater, ait :
Tunica filii mei est : fera pessima comedit eum, bestia devoravit Joseph.
34
Scissisque vestibus, indutus est cilicio, lugens filium suum multo
tempore. 35 Congregatis autem cunctis liberis ejus ut lenirent dolorem
patris, noluit consolationem accipere, sed ait : Descendam ad filium meum
lugens in infernum. Et illo perseverante in fletu, 36 Madianit vendiderunt
Joseph in gypto Putiphari eunucho Pharaonis, magistro militum.
Cap. 38 1 Eodem tempore, descendens Judas a fratribus suis, divertit
ad virum Odollamitem, nomine Hiram. 2 Viditque ibi filiam hominis
Chanani, vocabulo Sue : et accepta uxore, ingressus est ad eam. 3 Qu
concepit, et peperit filium, et vocavit nomen ejus Her. 4 Rursumque
concepto ftu, natum filium vocavit Onan. 5 Tertium quoque peperit :
quem appellavit Sela ; quo nato, parere ultra cessavit. 6 Dedit autem Judas
uxorem primogenito suo Her, nomine Thamar. 7 Fuit quoque Her
primogenitus Jud nequam in conspectu Domini : et ab eo occisus est.
8
Dixit ergo Judas ad Onan filium suum : Ingredere uxorem fratris tui, et
sociare illi, ut suscites semen fratri tuo. 9 Ille sciens non sibi nasci filios,
introiens ad uxorem fratris sui, semen fundebat in terram, ne liberi fratris
72/1834
nomine nascerentur. 10 Et idcirco percussit eum Dominus, quod rem

detestabilem faceret. 11 Quam ob rem dixit Judas Thamar nurui su : Esto
vidua in domo patris tui, donec crescat Sela filius meus : timebat enim ne et
ipse moreretur, sicut fratres ejus. Qu abiit, et habitavit in domo patris sui.
12
Evolutis autem multis diebus, mortua est filia Sue uxor Jud : qui, post
luctum consolatione suscepta, ascendebat ad tonsores ovium suarum, ipse
et Hiras opilio gregis Odollamites, in Thamnas. 13 Nuntiatumque est
Thamar quod socer illius ascenderet in Thamnas ad tondendas oves.
14
Qu, depositis viduitatis vestibus, assumpsit theristrum : et mutato
habitu, sedit in bivio itineris, quod ducit Thamnam : eo quod crevisset Sela,
et non eum accepisset maritum. 15 Quam cum vidisset Judas, suspicatus est
esse meretricem : operuerat enim vultum suum, ne agnosceretur.
16
Ingrediensque ad eam, ait : Dimitte me ut coam tecum : nesciebat enim
quod nurus sua esset. Qua respondente : Quid dabis mihi ut fruaris
concubitu meo ? 17 dixit : Mittam tibi hdum de gregibus. Rursumque illa
dicente : Patiar quod vis, si dederis mihi arrhabonem, donec mittas quod
polliceris. 18 Ait Judas : Quid tibi vis pro arrhabone dari ? Respondit :
Annulum tuum, et armillam, et baculum quem manu tenes. Ad unum igitur
coitum mulier concepit, 19 et surgens abiit : depositoque habitu quem
sumpserat, induta est viduitatis vestibus. 20 Misit autem Judas hdum per
pastorem suum Odollamitem, ut reciperet pignus quod dederat mulieri : qui
cum non invenisset eam, 21 interrogavit homines loci illius : Ubi est mulier
qu sedebat in bivio ? Respondentibus cunctis : Non fuit in loco ista
meretrix. 22 Reversus est ad Judam, et dixit ei : Non inveni eam : sed et
homines loci illius dixerunt mihi, numquam sedisse ibi scortum. 23 Ait
Judas : Habeat sibi, certe mendacii arguere nos non potest, ego misi hdum
quem promiseram : et tu non invenisti eam. 24 Ecce autem post tres menses
nuntiaverunt Jud, dicentes : Fornicata est Thamar nurus tua, et videtur
uterus illius intumescere. Dixitque Judas : Producite eam ut comburatur.
25
Qu cum duceretur ad pnam, misit ad socerum suum, dicens : De viro,
cujus hc sunt, concepi : cognosce cujus sit annulus, et armilla, et baculus.
26
Qui, agnitis muneribus, ait : Justior me est : quia non tradidi eam Sela
filio meo. Attamen ultra non cognovit eam. 27 Instante autem partu,
apparuerunt gemini in utero : atque in ipsa effusione infantium unus
protulit manum, in qua obstetrix ligavit coccinum, dicens : 28 Iste egredietur
prior. 29 Illo vero retrahente manum, egressus est alter : dixitque mulier :
Quare divisa est propter te maceria ? et ob hanc causam, vocavit nomen
ejus Phares. 30 Postea egressus est frater ejus, in cujus manu erat coccinum :
quem appellavit Zara.
Cap. 39 1 Igitur Joseph ductus est in gyptum, emitque eum
Putiphar eunuchus Pharaonis, princeps exercitus, vir gyptius, de manu
Ismalitarum, a quibus perductus erat. 2 Fuitque Dominus cum eo, et erat
73/1834
vir in cunctis prospere agens : habitavitque in domo domini sui, 3 qui

optime noverat Dominum esse cum eo, et omnia, qu gerebat, ab eo dirigi
in manu illius. 4 Invenitque Joseph gratiam coram domino suo, et
ministrabat ei : a quo prpositus omnibus gubernabat creditam sibi
domum, et universa qu ei tradita fuerant : 5 benedixitque Dominus domui
gyptii propter Joseph, et multiplicavit tam in dibus quam in agris
cunctam ejus substantiam : 6 nec quidquam aliud noverat, nisi panem quo
vescebatur. Erat autem Joseph pulchra facie, et decorus aspectu. 7 Post
multos itaque dies injecit domina sua oculos suos in Joseph, et ait : Dormi
mecum. 8 Qui nequaquam acquiescens operi nefario, dixit ad eam : Ecce
dominus meus, omnibus mihi traditis, ignorat quid habeat in domo sua :
9
nec quidquam est quod non in mea sit potestate, vel non tradiderit mihi,
prter te, qu uxor ejus es : quomodo ergo possum hoc malum facere, et
peccare in Deum meum ? 10 Hujuscemodi verbis per singulos dies, et
mulier molesta erat adolescenti : et ille recusabat stuprum. 11 Accidit autem
quadam die ut intraret Joseph domum, et operis quippiam absque arbitris
faceret : 12 et illa, apprehensa lacinia vestimenti ejus, diceret : Dormi
mecum. Qui relicto in manu ejus pallio fugit, et egressus est foras.
13
Cumque vidisset mulier vestem in manibus suis, et se esse contemptam,
14
vocavit ad se homines domus su, et ait ad eos : En introduxit virum
hebrum, ut illuderet nobis : ingressus est ad me, ut coiret mecum :
cumque ego succlamassem, 15 et audisset vocem meam, reliquit pallium
quod tenebam, et fugit foras. 16 In argumentum ergo fidei retentum pallium
ostendit marito revertenti domum, 17 et ait : Ingressus est ad me servus
hebrus quem adduxisti, ut illuderet mihi : 18 cumque audisset me clamare,
reliquit pallium quod tenebam, et fugit foras. 19 His auditis dominus, et
nimium credulus verbis conjugis, iratus est valde : 20 tradiditque Joseph in
carcerem, ubi vincti regis custodiebantur, et erat ibi clausus.
21
Fuit autem Dominus cum Joseph, et misertus illius dedit ei gratiam in

conspectu principis carceris. 22 Qui tradidit in manu illius universos vinctos
qui in custodia tenebantur : et quidquid fiebat, sub ipso erat. 23 Nec noverat
aliquid, cunctis ei creditis : Dominus enim erat cum illo, et omnia opera
ejus dirigebat.
Cap. 40 1 His ita gestis, accidit ut peccarent duo eunuchi, pincerna
regis gypti, et pistor, domino suo. 2 Iratusque contra eos Pharao (nam
alter pincernis prerat, alter pistoribus), 3 misit eos in carcerem principis
militum, in quo erat vinctus et Joseph. 4 At custos carceris tradidit eos
Joseph, qui et ministrabat eis : aliquantulum temporis fluxerat, et illi in
custodia tenebantur. 5 Videruntque ambo somnium nocte una, juxta
interpretationem congruam sibi : 6 ad quos cum introisset Joseph mane, et
vidisset eos tristes, 7 sciscitatus est eos, dicens : Cur tristior est hodie solito
74/1834
facies vestra ? 8 Qui responderunt : Somnium vidimus, et non est qui

interpretetur nobis. Dixitque ad eos Joseph : Numquid non Dei est
interpretatio ? referte mihi quid videritis. 9 Narravit prior, prpositus
pincernarum, somnium suum : Videbam coram me vitem, 10 in qua erant
tres propagines, crescere paulatim in gemmas, et post flores uvas
maturescere : 11 calicemque Pharaonis in manu mea : tuli ergo uvas, et
expressi in calicem quem tenebam, et tradidi poculum Pharaoni.
12
Respondit Joseph : Hc est interpretatio somnii : tres propagines, tres
adhuc dies sunt : 13 post quos recordabitur Pharao ministerii tui, et restituet
te in gradum pristinum : dabisque ei calicem juxta officium tuum, sicut ante
facere consueveras. 14 Tantum memento mei, cum bene tibi fuerit, et facias
mecum misericordiam : ut suggeras Pharaoni ut educat me de isto carcere :
15
quia furto sublatus sum de terra Hebrorum, et hic innocens in lacum
missus sum. 16 Videns pistorum magister quod prudenter somnium
dissolvisset, ait : Et ego vidi somnium : quod tria canistra farin haberem
super caput meum : 17 et in uno canistro quod erat excelsius, portare me
omnes cibos qui fiunt arte pistoria, avesque comedere ex eo. 18 Respondit
Joseph : Hc est interpretatio somnii : tria canistra, tres adhuc dies sunt :
19
post quos auferet Pharao caput tuum, ac suspendet te in cruce, et
lacerabunt volucres carnes tuas. 20 Exinde dies tertius natalitius Pharaonis
erat : qui faciens grande convivium pueris suis, recordatus est inter epulas
magistri pincernarum, et pistorum principis. 21 Restituitque alterum in
locum suum, ut porrigeret ei poculum : 22 alterum suspendit in patibulo, ut
conjectoris veritas probaretur. 23 Et tamen succedentibus prosperis,
prpositus pincernarum oblitus est interpretis sui.
Cap. 41 1 Post duos annos vidit Pharao somnium. Putabat se stare
super fluvium, 2 de quo ascendebant septem boves, pulchr et crass
nimis : et pascebantur in locis palustribus. 3 Ali quoque septem
emergebant de flumine, fd confectque macie : et pascebantur in ipsa
amnis ripa in locis virentibus : 4 devoraveruntque eas, quarum mira species
et habitudo corporum erat. Expergefactus Pharao, 5 rursum dormivit, et
vidit alterum somnium : septem spic pullulabant in culmo uno plen
atque formos : 6 ali quoque totidem spic tenues, et percuss uredine
oriebantur, 7 devorantes omnium priorum pulchritudinem. Evigilans Pharao
post quietem, 8 et facto mane, pavore perterritus, misit ad omnes
conjectores gypti, cunctosque sapientes, et accersitis narravit somnium,
nec erat qui interpretaretur. 9 Tunc demum reminiscens pincernarum
magister, ait : Confiteor peccatum meum : 10 iratus rex servis suis, me et
magistrum pistorum retrudi jussit in carcerem principis militum : 11 ubi una
nocte uterque vidimus somnium prsagum futurorum. 12 Erat ibi puer
hebrus, ejusdem ducis militum famulus : cui narrantes somnia,
13
audivimus quidquid postea rei probavit eventus ; ego enim redditus sum
75/1834
officio meo, et ille suspensus est in cruce. 14 Protinus ad regis imperium

eductum de carcere Joseph totonderunt : ac veste mutata obtulerunt ei.
15
Cui ille ait : Vidi somnia, nec est qui edisserat : qu audivi te
sapientissime conjicere. 16 Respondit Joseph : Absque me Deus respondebit
prospera Pharaoni. 17 Narravit ergo Pharao quod viderat : Putabam me stare
super ripam fluminis, 18 et septem boves de amne conscendere, pulchras
nimis, et obesis carnibus : qu in pastu paludis virecta carpebant. 19 Et
ecce, has sequebantur ali septem boves, in tantum deformes et macilent,
ut numquam tales in terra gypti viderim : 20 qu, devoratis et consumptis
prioribus, 21 nullum saturitatis dedere vestigium : sed simili macie et
squalore torpebant. Evigilans, rursus sopore depressus, 22 vidi somnium.
Septem spic pullulabant in culmo uno plen atque pulcherrim. 23 Ali
quoque septem tenues et percuss uredine, oriebantur e stipula : 24 qu
priorum pulchritudinem devoraverunt. Narravi conjectoribus somnium, et
nemo est qui edisserat. 25 Respondit Joseph : Somnium regis unum est :
qu facturus est Deus, ostendit Pharaoni. 26 Septem boves pulchr, et
septem spic plen, septem ubertatis anni sunt : eamdemque vim somnii
comprehendunt. 27 Septem quoque boves tenues atque macilent, qu
ascenderunt post eas, et septem spic tenues, et vento urente percuss,
septem anni ventur sunt famis. 28 Qui hoc ordine complebuntur : 29 ecce
septem anni venient fertilitatis magn in universa terra gypti, 30 quos
sequentur septem anni alii tant sterilitatis, ut oblivioni tradatur cuncta
retro abundantia : consumptura est enim fames omnem terram, 31 et
ubertatis magnitudinem perditura est inopi magnitudo. 32 Quod autem
vidisti secundo ad eamdem rem pertinens somnium : firmitatis indicium
est, eo quod fiat sermo Dei, et velocius impleatur. 33 Nunc ergo provideat
rex virum sapientem et industrium, et prficiat eum terr gypti : 34 qui
constituat prpositos per cunctas regiones : et quintam partem fructuum
per septem annos fertilitatis, 35 qui jam nunc futuri sunt, congreget in
horrea : et omne frumentum sub Pharaonis potestate condatur, serveturque
in urbibus. 36 Et prparetur futur septem annorum fami, qu oppressura
est gyptum, et non consumetur terra inopia. 37 Placuit Pharaoni consilium
et cunctis ministris ejus : 38 locutusque est ad eos : Num invenire poterimus
talem virum, qui spiritu Dei plenus sit ? 39 Dixit ergo ad Joseph : Quia
ostendit tibi Deus omnia qu locutus es, numquid sapientiorem et
consimilem tui invenire potero ?
40
Tu eris super domum meam, et ad tui oris imperium cunctus populus

obediet : uno tantum regni solio te prcedam. 41 Dixitque rursus Pharao ad
Joseph : Ecce, constitui te super universam terram gypti. 42 Tulitque
annulum de manu sua, et dedit eum in manu ejus : vestivitque eum stola
byssina, et collo torquem auream circumposuit. 43 Fecitque eum ascendere
super currum suum secundum, clamante prcone, ut omnes coram eo genu
76/1834
flecterent, et prpositum esse scirent univers terr gypti. 44 Dixit

quoque rex ad Joseph : Ego sum Pharao : absque tuo imperio non movebit
quisquam manum aut pedem in omni terra gypti. 45 Vertitque nomen
ejus, et vocavit eum, lingua gyptiaca, Salvatorem mundi. Deditque illi
uxorem Aseneth filiam Putiphare sacerdotis Heliopoleos. Egressus est
itaque Joseph ad terram gypti 46 (triginta autem annorum erat quando
stetit in conspectu regis Pharaonis), et circuivit omnes regiones gypti.
47
Venitque fertilitas septem annorum : et in manipulos redact segetes
congregat sunt in horrea gypti. 48 Omnis etiam frugum abundantia in
singulis urbibus condita est. 49 Tantaque fuit abundantia tritici, ut aren
maris coquaretur, et copia mensuram excederet. 50 Nati sunt autem Joseph
filii duo antequam veniret fames : quos peperit ei Aseneth filia Putiphare
sacerdotis Heliopoleos. 51 Vocavitque nomen primogeniti Manasses,
dicens : Oblivisci me fecit Deus omnium laborum meorum, et domus patris
mei. 52 Nomen quoque secundi appellavit Ephraim, dicens : Crescere me
fecit Deus in terra paupertatis me. 53 Igitur transactis septem ubertatis
annis, qui fuerant in gypto, 54 cperunt venire septem anni inopi, quos
prdixerat Joseph : et in universo orbe fames prvaluit, in cuncta autem
terra gypti panis erat. 55 Qua esuriente, clamavit populus ad Pharaonem,
alimenta petens. Quibus ille respondit : Ite ad Joseph : et quidquid ipse
vobis dixerit, facite. 56 Crescebat autem quotidie fames in omni terra :
aperuitque Joseph universa horrea, et vendebat gyptiis : nam et illos
oppresserat fames. 57 Omnesque provinci veniebant in gyptum, ut
emerent escas, et malum inopi temperarent.
Cap. 42 1 Audiens autem Jacob quod alimenta venderentur in
gypto, dixit filiis suis : Quare negligitis ? 2 audivi quod triticum
venundetur in gypto : descendite, et emite nobis necessaria, ut possimus
vivere, et non consumamur inopia. 3 Descendentes igitur fratres Joseph
decem, ut emerent frumenta in gypto, 4 Benjamin domi retento a Jacob,
qui dixerat fratribus ejus : Ne forte in itinere quidquam patiatur mali :
5
ingressi sunt terram gypti cum aliis qui pergebant ad emendum. Erat
autem fames in terra Chanaan. 6 Et Joseph erat princeps in terra gypti,
atque ad ejus nutum frumenta populis vendebantur. Cumque adorassent
eum fratres sui, 7 et agnovisset eos, quasi ad alienos durius loquebatur,
interrogans eos : Unde venistis ? Qui responderunt : De terra Chanaan, ut
emamus victui necessaria. 8 Et tamen fratres ipse cognoscens, non est
cognitus ab eis. 9 Recordatusque somniorum, qu aliquando viderat, ait ad
eos : Exploratores estis : ut videatis infirmiora terr venistis. 10 Qui
dixerunt : Non est ita, domine, sed servi tui venerunt ut emerent cibos.
11
Omnes filii unius viri sumus : pacifici venimus, nec quidquam famuli tui
machinantur mali. 12 Quibus ille respondit : Aliter est : immunita terr
hujus considerare venistis. 13 At illi : Duodecim, inquiunt, servi tui, fratres
77/1834
sumus, filii viri unius in terra Chanaan : minimus cum patre nostro est,
alius non est super. 14 Hoc est, ait, quod locutus sum : exploratores estis.
15
Jam nunc experimentum vestri capiam : per salutem Pharaonis non
egrediemini hinc, donec veniat frater vester minimus. 16 Mittite ex vobis
unum, et adducat eum : vos autem eritis in vinculis, donec probentur qu
dixistis utrum vera an falsa sint : alioquin per salutem Pharaonis
exploratores estis. 17 Tradidit ergo illos custodi tribus diebus. 18 Die autem
tertio eductis de carcere, ait : Facite qu dixi, et vivetis : Deum enim timeo.
19
Si pacifici estis, frater vester unus ligetur in carcere : vos autem abite, et
ferte frumenta qu emistis, in domos vestras, 20 et fratrem vestrum
minimum ad me adducite, ut possim vestros probare sermones, et non
moriamini. Fecerunt ut dixerat, 21 et locuti sunt ad invicem : Merito hc
patimur, quia peccavimus in fratrem nostrum, videntes angustiam anim
illius, dum deprecaretur nos, et non audivimus : idcirco venit super nos ista
tribulatio. 22 E quibus unus Ruben, ait : Numquid non dixi vobis : Nolite
peccare in puerum : et non audistis me ? en sanguis ejus exquiritur.
23
Nesciebant autem quod intelligeret Joseph, eo quod per interpretem
loqueretur ad eos. 24 Avertitque se parumper, et flevit : et reversus locutus
est ad eos.
25
Tollensque Simeon, et ligans illis prsentibus, jussit ministris ut

implerent eorum saccos tritico, et reponerent pecunias singulorum in
sacculis suis, datis supra cibariis in viam : qui fecerunt ita. 26 At illi
portantes frumenta in asinis suis, profecti sunt. 27 Apertoque unus sacco, ut
daret jumento pabulum in diversorio, contemplatus pecuniam in ore
sacculi, 28 dixit fratribus suis : Reddita est mihi pecunia, en habetur in
sacco. Et obstupefacti, turbatique, mutuo dixerunt : Quidnam est hoc quod
fecit nobis Deus ? 29 Veneruntque ad Jacob patrem suum in terram
Chanaan, et narraverunt ei omnia qu accidissent sibi, dicentes : 30 Locutus
est nobis dominus terr dure, et putavit nos exploratores esse provinci.
31
Cui respondimus : Pacifici sumus, nec ullas molimur insidias.
32
Duodecim fratres uno patre geniti sumus : unus non est super, minimus
cum patre nostro est in terra Chanaan. 33 Qui ait nobis : Sic probabo quod
pacifici sitis : fratrem vestrum unum dimittite apud me, et cibaria domibus
vestris necessaria sumite, et abite, 34 fratremque vestrum minimum adducite
ad me, ut sciam quod non sitis exploratores : et istum, qui tenetur in
vinculis, recipere possitis : ac deinceps qu vultis, emendi habeatis
licentiam. 35 His dictis, cum frumenta effunderent, singuli repererunt in ore
saccorum ligatas pecunias, exterritisque simul omnibus, 36 dixit pater
Jacob : Absque liberis me esse fecistis : Joseph non est super, Simeon
tenetur in vinculis, et Benjamin auferetis : in me hc omnia mala
reciderunt. 37 Cui respondit Ruben : Duos filios meos interfice, si non
reduxero illum tibi : trade illum in manu mea, et ego eum tibi restituam.
78/1834
38
At ille : Non descendet, inquit, filius meus vobiscum : frater ejus mortuus
est, et ipse solus remansit : si quid ei adversi acciderit in terra ad quam
pergitis, deducetis canos meos cum dolore ad inferos.
Cap. 43 1 Interim fames omnem terram vehementer premebat.

2
Consumptisque cibis quos ex gypto detulerant, dixit Jacob ad filios
suos : Revertimini, et emite nobis pauxillum escarum. 3 Respondit Judas :
Denuntiavit nobis vir ille sub attestatione jurisjurandi, dicens : Non
videbitis faciem meam, nisi fratrem vestrum minimum adduxeritis
vobiscum. 4 Si ergo vis eum mittere nobiscum, pergemus pariter, et
ememus tibi necessaria : 5 sin autem non vis, non ibimus : vir enim, ut spe
diximus, denuntiavit nobis, dicens : Non videbitis faciem meam absque
fratre vestro minimo. 6 Dixit eis Isral : In meam hoc fecistis miseriam, ut
indicaretis ei et alium habere vos fratrem. 7 At illi responderunt :
Interrogavit nos homo per ordinem nostram progeniem : si pater viveret : si
haberemus fratrem : et nos respondimus ei consequenter juxta id quod
fuerat sciscitatus : numquid scire poteramus quod dicturus esset : Adducite
fratrem vestrum vobiscum ? 8 Judas quoque dixit patri suo : Mitte puerum
mecum, ut proficiscamur, et possimus vivere : ne moriamur nos et parvuli
nostri. 9 Ego suscipio puerum : de manu mea require illum : nisi reduxero,
et reddidero eum tibi, ero peccati reus in te omni tempore. 10 Si non
intercessisset dilatio, jam vice alter venissemus. 11 Igitur Isral pater eorum
dixit ad eos : Si sic necesse est, facite quod vultis : sumite de optimis terr
fructibus in vasis vestris, et deferte viro munera, modicum resin, et mellis,
et storacis, stactes, et terebinthi, et amygdalarum. 12 Pecuniam quoque
duplicem ferte vobiscum : et illam, quam invenistis in sacculis, reportate,
ne forte errore factum sit : 13 sed et fratrem vestrum tollite, et ite ad virum.
14
Deus autem meus omnipotens faciat vobis eum placabilem : et remittat
vobiscum fratrem vestrum quem tenet, et hunc Benjamin : ego autem quasi
orbatus absque liberis ero.
15
Tulerunt ergo viri munera, et pecuniam duplicem, et Benjamin :

descenderuntque in gyptum, et steterunt coram Joseph. 16 Quos cum ille
vidisset et Benjamin simul, prcepit dispensatori domus su, dicens :
Introduc viros domum, et occide victimas, et instrue convivium : quoniam
mecum sunt comesturi meridie. 17 Fecit ille quod sibi fuerat imperatum, et
introduxit viros domum. 18 Ibique exterriti, dixerunt mutuo : Propter
pecuniam, quam retulimus prius in saccis nostris, introducti sumus : ut
devolvat in nos calumniam, et violenter subjiciat servituti et nos, et asinos
nostros. 19 Quam ob rem in ipsis foribus accedentes ad dispensatorem
domus, 20 locuti sunt : Oramus, domine, ut audias nos. Jam ante
descendimus ut emeremus escas : 21 quibus emptis, cum venissemus ad
diversorium, aperuimus saccos nostros, et invenimus pecuniam in ore
79/1834
saccorum : quam nunc eodem pondere reportavimus. 22 Sed et aliud

attulimus argentum, ut emamus qu nobis necessaria sunt : non est in
nostra conscientia quis posuerit eam in marsupiis nostris. 23 At ille
respondit : Pax vobiscum, nolite timere : Deus vester, et Deus patris vestri,
dedit vobis thesauros in saccis vestris : nam pecuniam, quam dedistis mihi,
probatam ego habeo. Eduxitque ad eos Simeon. 24 Et introductis domum,
attulit aquam, et laverunt pedes suos, deditque pabulum asinis eorum. 25 Illi
vero parabant munera, donec ingrederetur Joseph meridie : audierant enim
quod ibi comesturi essent panem. 26 Igitur ingressus est Joseph domum
suam, obtuleruntque ei munera, tenentes in manibus suis : et adoraverunt
proni in terram. 27 At ille, clementer resalutatis eis, interrogavit eos, dicens :
Salvusne est pater vester senex, de quo dixeratis mihi ? adhuc vivit ? 28 Qui
responderunt : Sospes est servus tuus pater noster, adhuc vivit. Et incurvati,
adoraverunt eum. 29 Attollens autem Joseph oculos, vidit Benjamin fratrem
suum uterinum, et ait : Iste est frater vester parvulus, de quo dixeratis
mihi ? Et rursum : Deus, inquit, misereatur tui, fili mi. 30 Festinavitque,
quia commota fuerant viscera ejus super fratre suo, et erumpebant
lacrim : et introiens cubiculum flevit. 31 Rursumque lota facie egressus,
continuit se, et ait : Ponite panes. 32 Quibus appositis, seorsum Joseph, et
seorsum fratribus, gyptiis quoque qui vescebantur simul, seorsum
(illicitum est enim gyptiis comedere cum Hebris, et profanum putant
hujuscemodi convivium) 33 sederunt coram eo, primogenitus juxta
primogenita sua, et minimus juxta tatem suam. Et mirabantur nimis,
34
sumptis partibus quas ab eo acceperant : majorque pars venit Benjamin,
ita ut quinque partibus excederet. Biberuntque et inebriati sunt cum eo.
Cap. 44 1 Prcepit autem Joseph dispensatori domus su, dicens :
Imple saccos eorum frumento, quantum possunt capere : et pone pecuniam
singulorum in summitate sacci. 2 Scyphum autem meum argenteum, et
pretium quod dedit tritici, pone in ore sacci junioris. Factumque est ita. 3 Et
orto mane, dimissi sunt cum asinis suis. 4 Jamque urbem exierant, et
processerant paululum : tunc Joseph accersito dispensatore domus, Surge,
inquit, et persequere viros : et apprehensis dicito : Quare reddidistis malum
pro bono ? 5 scyphus, quem furati estis, ipse est in quo bibit dominus meus,
et in quo augurari solet : pessimam rem fecistis. 6 Fecit ille ut jusserat : et
apprehensis per ordinem locutus est. 7 Qui responderunt : Quare sic loquitur
dominus noster, ut servi tui tantum flagitii commiserint ? 8 pecuniam, quam
invenimus in summitate saccorum, reportavimus ad te de terra Chanaan : et
quomodo consequens est ut furati simus de domo domini tui aurum vel
argentum ? 9 apud quemcumque fuerit inventum servorum tuorum quod
quris, moriatur, et nos erimus servi domini nostri. 10 Qui dixit eis : Fiat
juxta vestram sententiam : apud quemcumque fuerit inventus, ipse sit
servus meus, vos autem eritis innoxii. 11 Itaque festinato deponentes in
80/1834
terram saccos, aperuerunt singuli. 12 Quos scrutatus, incipiens a majore

usque ad minimum, invenit scyphum in sacco Benjamin. 13 At illi, scissis
vestibus, oneratisque rursum asinis, reversi sunt in oppidum. 14 Primusque
Judas cum fratribus ingressus est ad Joseph (necdum enim de loco abierat)
omnesque ante eum pariter in terram corruerunt. 15 Quibus ille ait : Cur sic
agere voluistis ? an ignoratis quod non sit similis mei in augurandi
scientia ? 16 Cui Judas : Quid respondebimus, inquit, domino meo ? vel
quid loquemur, aut juste poterimus obtendere ? Deus invenit iniquitatem
servorum tuorum : en omnes servi sumus domini mei, et nos, et apud quem
inventus est scyphus. 17 Respondit Joseph : Absit a me ut sic agam : qui
furatus est scyphum, ipse sit servus meus : vos autem abite liberi ad patrem
vestrum. 18 Accedens autem propius Judas, confidenter ait : Oro, domini
mi, loquatur servus tuus verbum in auribus tuis, et ne irascaris famulo tuo :
tu es enim post Pharaonem 19 dominus meus. Interrogasti prius servos tuos :
Habetis patrem aut fratrem ? 20 et nos respondimus tibi domino meo : Est
nobis pater senex, et puer parvulus, qui in senectute illius natus est : cujus
uterinus frater mortuus est : et ipsum solum habet mater sua, pater vero
tenere diliget eum. 21 Dixistique servis tuis : Adducite eum ad me, et ponam
oculos meos super illum. 22 Suggessimus domino meo : Non potest puer
relinquere patrem suum : si enim illum dimiserit, morietur. 23 Et dixisti
servis tuis : Nisi venerit frater vester minimus vobiscum, non videbitis
amplius faciem meam. 24 Cum ergo ascendissemus ad famulum tuum
patrem nostrum, narravimus ei omnia qu locutus est dominus meus. 25 Et
dixit pater noster : Revertimini, et emite nobis parum tritici. 26 Cui
diximus : Ire non possumus : si frater noster minimus descenderit
nobiscum, proficiscemur simul : alioquin illo absente, non audemus videre
faciem viri. 27 Ad qu ille respondit : Vos scitis quod duos genuerit mihi
uxor mea. 28 Egressus est unus, et dixistis : Bestia devoravit eum : et
hucusque non comparet. 29 Si tuleritis et istum, et aliquid ei in via
contigerit, deducetis canos meos cum mrore ad inferos. 30 Igitur si
intravero ad servum tuum patrem nostrum, et puer defuerit (cum anima
illius ex hujus anima pendeat), 31 videritque eum non esse nobiscum,
morietur, et deducent famuli tui canos ejus cum dolore ad inferos. 32 Ego
proprie servus tuus sim qui in meam hunc recepi fidem, et spopondi
dicens : Nisi reduxero eum, peccati reus ero in patrem meum omni
tempore. 33 Manebo itaque servus tuus pro puero in ministerio domini mei,
et puer ascendat cum fratribus suis. 34 Non enim possum redire ad patrem
meum, absente puero : ne calamitatis, qu oppressura est patrem meum,
testis assistam.
Cap. 45 1 Non se poterat ultra cohibere Joseph multis coram
astantibus : unde prcepit ut egrederentur cuncti foras, et nullus interesset
alienus agnitioni mutu. 2 Elevavitque vocem cum fletu, quam audierunt
81/1834
gyptii, omnisque domus Pharaonis. 3 Et dixit fratribus suis : Ego sum

Joseph : adhuc pater meus vivit ? Non poterant respondere fratres nimio
terrore perterriti. 4 Ad quos ille clementer : Accedite, inquit, ad me. Et cum
accessissent prope : Ego sum, ait, Joseph, frater vester, quem vendidistis in
gyptum. 5 Nolite pavere, neque vobis durum esse videatur quod
vendidistis me in his regionibus : pro salute enim vestra misit me Deus ante
vos in gyptum. 6 Biennium est enim quod cpit fames esse in terra : et
adhuc quinque anni restant, quibus nec arari poterit, nec meti.
7
Prmisitque me Deus ut reservemini super terram, et escas ad vivendum
habere possitis. 8 Non vestro consilio, sed Dei voluntate huc missum sum :
qui fecit me quasi patrem Pharaonis, et dominum univers domus ejus, ac
principem in omni terra gypti. 9 Festinate, et ascendite ad patrem meum,
et dicetis ei : Hc mandat filius tuus Joseph : Deus fecit me dominum
univers terr gypti : descende ad me, ne moreris, 10 et habitabis in terra
Gessen : erisque juxta me tu, et filii tui, et filii filiorum tuorum, oves tu, et
armenta tua, et universa qu possides : 11 ibique te pascam (adhuc enim
quinque anni residui sunt famis) ne et tu pereas, et domus tua, et omnia
qu possides. 12 En oculi vestri, et oculi fratris mei Benjamin, vident quod
os meum loquatur ad vos. 13 Nuntiate patri meo universam gloriam meam,
et cuncta qu vidistis in gypto : festinate, et adducite eum ad me.
14
Cumque amplexatus recidisset in collum Benjamin fratris sui, flevit : illo
quoque similiter flente super collum ejus. 15 Osculatusque est Joseph omnes
fratres suos, et ploravit super singulos : post qu ausi sunt loqui ad eum.
16
Auditumque est, et celebri sermone vulgatum in aula regis : Venerunt
fratres Joseph : et gavisus est Pharao, atque omnis familia ejus. 17 Dixitque
ad Joseph ut imperaret fratribus suis, dicens : Onerantes jumenta, ite in
terram Chanaan, 18 et tollite inde patrem vestrum et cognationem, et venite
ad me : et ego dabo vobis omnia bona gypti, ut comedatis medullam
terr. 19 Prcipe etiam ut tollant plaustra de terra gypti, ad subvectionem
parvulorum suorum ac conjugum : et dicito : Tollite patrem vestrum, et
properate quantocius venientes. 20 Nec dimittatis quidquam de supellectili
vestra : quia omnes opes gypti vestr erunt.
21
Feceruntque filii Isral ut eis mandatum fuerat. Quibus dedit Joseph

plaustra, secundum Pharaonis imperium, et cibaria in itinere. 22 Singulis
quoque proferri jussit binas stolas : Benjamin vero dedit trecentos
argenteos cum quinque stolis optimis : 23 tantumdem pecuni et vestium
mittens patri suo, addens et asinos decem, qui subveherent ex omnibus
divitiis gypti, et totidem asinas, triticum in itinere, panesque portantes.
24
Dimisit ergo fratres suos, et proficiscentibus ait : Ne irascamini in via.
25
Qui ascendentes ex gypto, venerunt in terram Chanaan ad patrem suum
Jacob. 26 Et nuntiaverunt ei, dicentes : Joseph filius tuus vivit : et ipse
dominatur in omni terra gypti. Quo audito Jacob, quasi de gravi somno
82/1834
evigilans, tamen non credebat eis. 27 Illi e contra referebant omnem

ordinem rei. Cumque vidisset plaustra et universa qu miserat, revixit
spiritus ejus, 28 et ait : Sufficit mihi si adhuc Joseph filius meus vivit :
vadam, et videbo illum antequam moriar.
Cap. 46 1 Profectusque Isral cum omnibus qu habebat, venit ad
Puteum juramenti : et mactatis ibi victimis Deo patris sui Isaac, 2 audivit
eum per visionem noctis vocantem se, et dicentem sibi : Jacob, Jacob. Cui
respondit : Ecce adsum. 3 Ait illi Deus : Ego sum fortissimus Deus patris
tui : noli timere, descende in gyptum, quia in gentem magnam faciam te
ibi. 4 Ego descendam tecum illuc, et ego inde adducam te revertentem :
Joseph quoque ponet manus suas super oculos tuos. 5 Surrexit autem Jacob
a Puteo juramenti : tuleruntque eum filii cum parvulis et uxoribus suis in
plaustris qu miserat Pharao ad portandum senem, 6 et omnia qu
possederat in terra Chanaan : venitque in gyptum cum omni semine suo,
7
filii ejus, et nepotes, fili, et cuncta simul progenies. 8 Hc sunt autem
nomina filiorum Isral, qui ingressi sunt in gyptum, ipse cum liberis suis.
Primogenitus Ruben. 9 Filii Ruben : Henoch et Phallu et Hesron et Charmi.
10
Filii Simeon : Jamuel et Jamin et Ahod, et Jachin et Sohar, et Saul filius
Chanaanitidis. 11 Filii Levi : Gerson et Caath et Merari. 12 Filii Juda : Her et
Onan et Sela et Phares et Zara ; mortui sunt autem Her et Onan in terra
Chanaan. Natique sunt filii Phares : Hesron et Hamul. 13 Filii Issachar :
Thola et Phua et Job et Semron. 14 Filii Zabulon : Sared et Elon et Jahelel.
15
Hi filii Li quos genuit in Mesopotamia Syri cum Dina filia sua :
omnes anim filiorum ejus et filiarum, triginta tres. 16 Filii Gad : Sephion
et Haggi et Suni et Esebon et Heri et Arodi et Areli. 17 Filii Aser : Jamne et
Jesua et Jessui et Beria, Sara quoque soror eorum. Filii Beria : Heber et
Melchiel. 18 Hi filii Zelph, quam dedit Laban Li fili su : et hos genuit
Jacob sedecim animas. 19 Filii Rachel uxoris Jacob : Joseph et Benjamin.
20
Natique sunt Joseph filii in terra gypti, quos genuit ei Aseneth filia
Putiphare sacerdotis Heliopoleos : Manasses et Ephraim. 21 Filii Benjamin :
Bela et Bechor et Asbel et Gera et Naaman et Echi et Ros et Mophim et
Ophim et Ared. 22 Hi filii Rachel quos genuit Jacob : omnes anim,
quatuordecim. 23 Filii Dan : Husim. 24 Filii Nephthali : Jasiel et Guni et
Jeser et Sallem. 25 Hi filii Bal, quam dedit Laban Racheli fili su : et
hos genuit Jacob : omnes anim, septem. 26 Cunct anim, qu ingress
sunt cum Jacob in gyptum, et egress sunt de femore illius, absque
uxoribus filiorum ejus, sexaginta sex. 27 Filii autem Joseph, qui nati sunt ei
in terra gypti, anim du. Omnes anim domus Jacob, qu ingress
sunt in gyptum, fuere septuaginta.
28
Misit autem Judam ante se ad Joseph, ut nuntiaret ei, et occurreret in

Gessen. 29 Quo cum pervenisset, juncto Joseph curro suo, ascendit obviam
83/1834
patri suo ad eumdem locum : vidensque eum, irruit super collum ejus, et
inter amplexus flevit. 30 Dixitque pater ad Joseph : Jam ltus moriar, quia
vidi faciem tuam, et superstitem te relinquo. 31 At ille locutus est ad fratres
suos, et ad omnem domum patris sui : Ascendam, et nuntiabo Pharaoni,
dicamque ei : Fratres mei, et domus patris mei, qui erant in terra Chanaan,
venerunt ad me : 32 et sunt viri pastores ovium, curamque habent alendorum
gregum : pecora sua, et armenta, et omnia qu habere potuerunt,
adduxerunt secum. 33 Cumque vocaverit vos, et dixerit : Quod est opus
vestrum ? 34 respondebitis : Viri pastores sumus servi tui, ab infantia nostra
usque in prsens, et nos et patres nostri. Hc autem dicetis, ut habitare
possitis in terra Gessen : quia detestantur gyptii omnes pastores ovium.
Cap. 47 1 Ingressus ergo Joseph nuntiavit Pharaoni, dicens : Pater
meus et fratres, oves eorum et armenta, et cuncta qu possident, venerunt
de terra Chanaan : et ecce consistunt in terra Gessen. 2 Extremos quoque
fratrum suorum quinque viros constituit coram rege : 3 quos ille
interrogavit : Quid habetis operis ? Responderunt : Pastores ovium sumus
servi tui, et nos et patres nostri. 4 Ad peregrinandum in terra tua venimus :
quoniam non est herba gregibus servorum tuorum, ingravescente fame in
terra Chanaan : petimusque ut esse nos jubeas servos tuos in terra Gessen.
5
Dixit itaque rex ad Joseph : Pater tuus et fratres tui venerunt ad te. 6 Terra
gypti in conspectu tuo est : in optimo loco fac eos habitare, et trade eis
terram Gessen. Quod si nosti in eis esse viros industrios, constitue illos
magistros pecorum meorum. 7 Post hc introduxit Joseph patrem suum ad
regem, et statuit eum coram eo : qui benedicens illi, 8 et interrogatus ab eo :
Quot sunt dies annorum vit tu ? 9 respondit : Dies peregrinationis me
centum triginta annorum sunt, parvi et mali, et non pervenerunt usque ad
dies patrum meorum quibus peregrinati sunt. 10 Et benedicto rege, egressus
est foras. 11 Joseph vero patri et fratribus suis dedit possessionem in
gypto in optimo terr loco, Ramesses, ut prceperat Pharao. 12 Et alebat
eos, omnemque domum patris sui, prbens cibaria singulis.
13
In toto enim orbe panis deerat, et oppresserat fames terram, maxime

gypti et Chanaan. 14 E quibus omnem pecuniam congregavit pro
venditione frumenti, et intulit eam in rarium regis. 15 Cumque defecisset
emptoribus pretium, venit cuncta gyptus ad Joseph, dicens : Da nobis
panes : quare morimur coram te, deficiente pecunia ? 16 Quibus ille
respondit : Adducite pecora vestra, et dabo vobis pro eis cibos, si pretium
non habetis. 17 Qu cum adduxissent, dedit eis alimenta pro equis, et
ovibus, et bobus, et asinis : sustentavitque eos illo anno pro commutatione
pecorum. 18 Venerunt quoque anno secundo, et dixerunt ei : Non celabimus
dominum nostrum quod deficiente pecunia, pecora simul defecerunt : nec
clam te est, quod absque corporibus et terra nihil habeamus. 19 Cur ergo
84/1834
moriemur te vidente ? et nos et terra nostra tui erimus : eme nos in

servitutem regiam, et prbe semina, ne pereunte cultore redigatur terra in
solitudinem. 20 Emit igitur Joseph omnem terram gypti, vendentibus
singulis possessiones suas pr magnitudine famis. Subjecitque eam
Pharaoni, 21 et cunctos populos ejus a novissimis terminis gypti usque ad
extremos fines ejus, 22 prter terram sacerdotum, qu a rege tradita fuerat
eis : quibus et statuta cibaria ex horreis publicis prbebantur, et idcirco non
sunt compulsi vendere possessiones suas. 23 Dixit ergo Joseph ad populos :
En ut cernitis, et vos et terram vestram Pharao possidet : accipite semina, et
serite agros, 24 ut fruges habere possitis. Quintam partem regi dabitis :
quatuor reliquas permitto vobis in sementem, et in cibum familiis et liberis
vestris. 25 Qui responderunt : Salus nostra in manu tua est : respiciat nos
tantum dominus noster, et lti serviemus regi. 26 Ex eo tempore usque in
prsentem diem, in universa terra gypti regibus quinta pars solvitur, et
factum est quasi in legem, absque terra sacerdotali, qu libera ab hac
conditione fuit.
27
Habitavit ergo Isral in gypto, id est, in terra Gessen, et possedit eam :

auctusque est, et multiplicatus nimis. 28 Et vixit in ea decem et septem
annis : factique sunt omnes dies vit illius, centum quadraginta septem
annorum. 29 Cumque appropinquare cerneret diem mortis su, vocavit
filium suum Joseph, et dixit ad eum : Si inveni gratiam in conspectu tuo,
pone manum tuam sub femore meo : et facies mihi misericordiam et
veritatem, ut non sepelias me in gypto : 30 sed dormiam cum patribus
meis, et auferas me de terra hac, condasque in sepulchro majorum meorum.
Cui respondit Joseph : Ego faciam quod jussisti. 31 Et ille : Jura ergo,
inquit, mihi. Quo jurante, adoravit Isral Deum, conversus ad lectuli caput.
Cap. 48 1 His ita transactis, nuntiatum est Joseph quod grotaret
pater suus : qui, assumptis duobus filiis Manasse et Ephraim, ire perrexit.
2
Dictumque est seni : Ecce filius tuus Joseph venit ad te. Qui confortatus
sedit in lectulo. 3 Et ingresso ad se ait : Deus omnipotens apparuit mihi in
Luza, qu est in terra Chanaan : benedixitque mihi, 4 et ait : Ego te augebo
et multiplicabo, et faciam te in turbas populorum : daboque tibi terram
hanc, et semini tuo post te in possessionem sempiternam. 5 Duo ergo filii
tui, qui nati sunt tibi in terra gypti antequam huc venirem ad te, mei
erunt : Ephraim et Manasses, sicut Ruben et Simeon reputabuntur mihi.
6
Reliquos autem quos genueris post eos, tui erunt, et nomine fratrum
suorum vocabuntur in possessionibus suis. 7 Mihi enim, quando veniebam
de Mesopotamia, mortua est Rachel in terra Chanaan in ipso itinere,
eratque vernum tempus : et ingrediebar Ephratam, et sepelivi eam juxta
viam Ephrat, qu alio nomine appellatur Bethlehem. 8 Videns autem
filios ejus dixit ad eum : Qui sunt isti ? 9 Respondit : Filii mei sunt, quos
85/1834
donavit mihi Deus in hoc loco. Adduc, inquit, eos ad me, ut benedicam
illis. 10 Oculi enim Isral caligabant pr nimia senectute, et clare videre non
poterat. Applicitosque ad se, deosculatus et circumplexus eos, 11 dixit ad
filium suum : Non sum fraudatus aspectu tuo : insuper ostendit mihi Deus
semen tuum. 12 Cumque tulisset eos Joseph de gremio patris, adoravit
pronus in terram. 13 Et posuit Ephraim ad dexteram suam, id est, ad
sinistram Isral : Manassen vero in sinistra sua, ad dexteram scilicet patris,
applicuitque ambos ad eum. 14 Qui extendens manum dexteram, posuit
super caput Ephraim minoris fratris : sinistram autem super caput Manasse
qui major natu erat, commutans manus. 15 Benedixitque Jacob filiis Joseph,
et ait : Deus, in cujus conspectu ambulaverunt patres mei Abraham, et
Isaac ; Deus qui pascit me ab adolescentia mea usque in prsentem diem :
16
angelus, qui eruit me de cunctis malis, benedicat pueris istis : et
invocetur super eos nomen meum, nomina quoque patrum meorum
Abraham et Isaac, et crescant in multitudinem super terram. 17 Videns
autem Joseph quod posuisset pater suus dexteram manum super caput
Ephraim, graviter accepit : et apprehensam manum patris levare conatus est
de capite Ephraim, et transferre super caput Manasse. 18 Dixitque ad
patrem : Non ita convenit, pater : quia hic est primogenitus, pone dexteram
tuam super caput ejus. 19 Qui renuens, ait : Scio, fili mi, scio : et iste
quidem erit in populos, et multiplicabitur : sed frater ejus minor, major erit
illo : et semen illius crescet in gentes. 20 Benedixitque eis in tempore illo,
dicens : In te benedicetur Isral, atque dicetur : Faciat tibi Deus sicut
Ephraim, et sicut Manasse. Constituitque Ephraim ante Manassen. 21 Et ait
ad Joseph filium suum : En ego morior, et erit Deus vobiscum, reducetque
vos ad terram patrum vestrorum. 22 Do tibi partem unam extra fratres tuos,
quam tuli de manu Amorrhi in gladio et arcu meo.
Cap. 49 1 Vocavit autem Jacob filios suos, et ait eis : Congregamini,
ut annuntiem qu ventura sunt vobis in diebus novissimis.
2
Congregamini, et audite, filii Jacob,
audite Isral patrem vestrum :
3
Ruben, primogenitus meus,
tu fortitudo mea, et principium doloris mei ;
prior in donis, major in imperio.
4
Effusus es sicut aqua, non crescas : quia ascendisti cubile patris tui,
et maculasti stratum ejus.
5
Simeon et Levi fratres
vasa iniquitatis bellantia.
6
In consilium eorum non veniat anima mea,
et in ctu illorum non sit gloria mea :
quia in furore suo occiderunt virum,
et in voluntate sua suffoderunt murum.
86/1834
Maledictus furor eorum, quia pertinax :

et indignatio eorum, quia dura :
dividam eos in Jacob,
et dispergam eos in Isral.
8
Juda, te laudabunt fratres tui :
manus tua in cervicibus inimicorum tuorum,
adorabunt te filii patris tui.
9
Catulus leonis Juda :
ad prdam, fili mi, ascendisti :
requiescens accubuisti ut leo,
et quasi lena : quis suscitabit eum ?
10
Non auferetur sceptrum de Juda,
et dux de femore ejus,
donec veniat qui mittendus est,
et ipse erit expectatio gentium.
11
Ligans ad vineam pullum suum,
et ad vitem, o fili mi, asinam suam,
lavabit in vino stolam suam
et in sanguine uv pallium suum.
12
Pulchriores sunt oculi ejus vino,
et dentes ejus lacte candidiores.
13
Zabulon in littore maris habitabit,
et in statione navium
pertingens usque ad Sidonem.
14
Issachar asinus fortis
accubans inter terminos.
15
Vidit requiem, quod esset bona
et terram, quod optima :
et supposuit humerum suum ad portandum,
factusque est tributis serviens.
16
Dan judicabit populum suum
sicut et alia tribus in Isral.
17
Fiat Dan coluber in via,
cerastes in semita,
mordens ungulas equi,
ut cadat ascensor ejus retro.
18
Salutare tuum expectabo, Domine.
19
Gad, accinctus prliabatur ante eum :
et ipse accingetur retrorsum.
20
Aser, pinguis panis ejus,
et prbebit delicias regibus.
21
Nephthali, cervus emissus,
et dans eloquia pulchritudinis.
87/1834
22
Filius accrescens Joseph, filius accrescens et decorus aspectu :

fili discurrerunt super murum.
23
Sed exasperaverunt eum et jurgati sunt,
invideruntque illi habentes jacula.
24
Sedit in forti arcus ejus,
et dissoluta sunt vincula brachiorum et manuum illius
per manus potentis Jacob :
inde pastor egressus est, lapis Isral.
25
Deus patris tui erit adjutor tuus,
et omnipotens benedicet tibi
benedictionibus cli desuper, benedictionibus abyssi jacentis deorsum,
benedictionibus uberum et vulv.
26
Benedictiones patris tui confortat sunt benedictionibus patrum ejus,
donec veniret desiderium collium ternorum :
fiant in capite Joseph,
et in vertice Nazari inter fratres suos.
27
Benjamin lupus rapax,
mane comedat prdam,
et vespere dividet spolia.
28
Omnes hi in tribubus Isral duodecim : hc locutus est eis pater suus,
benedixitque singulis benedictionibus propriis.
29
Et prcepit eis, dicens : Ego congregor ad populum meum : sepelite me

cum patribus meis in spelunca duplici qu est in agro Ephron Hethi,
30
contra Mambre in terra Chanaan, quam emit Abraham cum agro ab
Ephron Hetho in possessionem sepulchri. 31 Ibi sepelierunt eum, et Saram
uxorem ejus : ibi sepultus est Isaac cum Rebecca conjuge sua : ibi et Lia
condita jacet. 32 Finitisque mandatis quibus filios instruebat, collegit pedes
suos super lectulum, et obiit : appositusque est ad populum suum.
Cap. 50 1 Quod cernens Joseph, ruit super faciem patris, flens et
deosculans eum. 2 Prcepitque servis suis medicis ut aromatibus condirent
patrem. 3 Quibus jussa explentibus, transierunt quadraginta dies : iste
quippe mos erat cadaverum conditorum : flevitque eum gyptus
septuaginta diebus. 4 Et expleto planctus tempore, locutus est Joseph ad
familiam Pharaonis : Si inveni gratiam in conspectu vestro, loquimini in
auribus Pharaonis : 5 eo quod pater meus adjuraverit me dicens : En
morior : in sepulchro meo, quod fodi mihi in terra Chanaan, sepelies me.
Ascendam igitur, et sepeliam patrem meum, ac revertar. 6 Dixitque ei
Pharao : Ascende, et sepeli patrem tuum sicut adjuratus es. 7 Quo
ascendente, ierunt cum eo omnes senes domus Pharaonis, cunctique
majores natu terr gypti : 8 domus Joseph cum fratribus suis, absque
parvulis, et gregibus atque armentis, qu dereliquerant in terra Gessen.
88/1834
Habuit quoque in comitatu currus et equites : et facta est turba non

modica. 10 Veneruntque ad Aream Atad, qu sita est trans Jordanem : ubi
celebrantes exequias planctu magno atque vehementi impleverunt septem
dies. 11 Quod cum vidissent habitatores terr Chanaan, dixerunt : Planctus
magnus est iste gyptiis. Et idcirco vocatum est nomen loci illius, Planctus
gypti. 12 Fecerunt ergo filii Jacob sicut prceperat eis : 13 et portantes
eum in terram Chanaan, sepelierunt eum in spelunca duplici, quam emerat
Abraham cum agro in possessionem sepulchri ab Ephron Hetho, contra
faciem Mambre. 14 Reversusque est Joseph in gyptum cum fratribus suis,
et omni comitatu, sepulto patre.
15
Quo mortuo, timentes fratres ejus, et mutuo colloquentes : Ne forte

memor sit injuri quam passus est, et reddat nobis omne malum quod
fecimus, 16 mandaverunt ei dicentes : Pater tuus prcepit nobis antequam
moreretur, 17 ut hc tibi verbis illius diceremus : Obsecro ut obliviscaris
sceleris fratrum tuorum, et peccati atque maliti quam exercuerunt in te :
nos quoque oramus ut servis Dei patris tui dimittas iniquitatem hanc.
Quibus auditis flevit Joseph. 18 Veneruntque ad eum fratres sui : et proni
adorantes in terram, dixerunt : Servi tui sumus. 19 Quibus ille respondit :
Nolite timere : num Dei possumus resistere voluntati ? 20 Vos cogitastis de
me malum : sed Deus vertit illud in bonum, ut exaltaret me, sicut in
prsentiarum cernitis, et salvos faceret multos populos. 21 Nolite timere :
ego pascam vos et parvulos vestros : consolatusque est eos, et blande ac
leniter est locutus. 22 Et habitavit in gypto cum omni domo patris sui :
vixitque centum decem annis. Et vidit Ephraim filios usque ad tertiam
generationem. Filii quoque Machir filii Manasse nati sunt in genibus
Joseph. 23 Quibus transactis, locutus est fratribus suis : Post mortem meam
Deus visitabit vos, et ascendere vos faciet de terra ista ad terram quam
juravit Abraham, Isaac et Jacob. 24 Cumque adjurasset eos atque dixisset :
Deus visitabit vos, asportate ossa mea vobiscum de loco isto : 25 mortuus
est, expletis centum decem vit su annis. Et conditus aromatibus,
repositus est in loculo in gypto.
Liber Exodus
Cap. 1 1 Hc sunt nomina filiorum Isral qui ingressi sunt in
gyptum cum Jacob : singuli cum domibus suis introierunt : 2 Ruben,
Simeon, Levi, Judas, 3 Issachar, Zabulon et Benjamin, 4 Dan et Nephthali,
Gad et Aser. 5 Erant igitur omnes anim eorum qui egressi sunt de femore
Jacob, septuaginta : Joseph autem in gypto erat. 6 Quo mortuo, et
universis fratribus ejus, omnique cognatione illa, 7 filii Isral creverunt, et
89/1834
quasi germinantes multiplicati sunt : ac roborati nimis, impleverunt terram.

8
Surrexit interea rex novus super gyptum, qui ignorabat Joseph. 9 Et ait
ad populum suum : Ecce, populus filiorum Isral multus, et fortior nobis
est. 10 Venite, sapienter opprimamus eum, ne forte multiplicetur : et si
ingruerit contra nos bellum, addatur inimicis nostris, expugnatisque nobis
egrediatur de terra. 11 Prposuit itaque eis magistros operum, ut affligerent
eos oneribus : dificaveruntque urbes tabernaculorum Pharaoni, Phithom et
Ramesses. 12 Quantoque opprimebant eos, tanto magis multiplicabantur, et
crescebant : 13 oderantque filios Isral gyptii, et affligebant illudentes eis,
14
atque ad amaritudinem perducebant vitam eorum operibus duris luti et
lateris, omnique famulatu, quo in terr operibus premebantur. 15 Dixit
autem rex gypti obstetricibus Hebrorum, quarum una vocabatur
Sephora, altera Phua, 16 prcipiens eis : Quando obstetricabitis Hebras, et
partus tempus advenerit : si masculus fuerit, interficite eum : si femina,
reservate. 17 Timuerunt autem obstetrices Deum, et non fecerunt juxta
prceptum regis gypti, sed conservabant mares. 18 Quibus ad se
accersitis, rex ait : Quidnam est hoc quod facere voluistis, ut pueros
servaretis ? 19 Qu responderunt : Non sunt Hebre sicut gypti
mulieres : ips enim obstetricandi habent scientiam, et priusquam
veniamus ad eas, pariunt. 20 Bene ergo fecit Deus obstetricibus : et crevit
populus, confortatusque est nimis. 21 Et quia timuerunt obstetrices Deum,
dificavit eis domos. 22 Prcepit ergo Pharao omni populo suo, dicens :
Quidquid masculini sexus natum fuerit, in flumen projicite : quidquid
feminini, reservate.
Cap. 2 1 Egressus est post hc vir de domo Levi : et accepit uxorem
stirpis su. 2 Qu concepit, et peperit filium : et videns eum elegantem,
abscondit tribus mensibus. 3 Cumque jam celare non posset, sumpsit
fiscellam scirpeam, et linivit eam bitumine ac pice : posuitque intus
infantulum, et exposuit eum in carecto rip fluminis, 4 stante procul sorore
ejus, et considerante eventum rei. 5 Ecce autem descendebat filia Pharaonis
ut lavaretur in flumine : et puell ejus gradiebantur per crepidinem alvei.
Qu cum vidisset fiscellam in papyrione, misit unam e famulabus suis : et
allatam 6 aperiens, cernensque in ea parvulum vagientem, miserta ejus, ait :
De infantibus Hebrorum est hic. 7 Cui soror pueri : Vis, inquit, ut vadam,
et vocem tibi mulierem hebram, qu nutrire possit infantulum ?
8
Respondit : Vade. Perrexit puella et vocavit matrem suam. 9 Ad quam
locuta filia Pharaonis : Accipe, ait, puerum istum, et nutri mihi : ego dabo
tibi mercedem tuam. Suscepit mulier, et nutrivit puerum : adultumque
tradidit fili Pharaonis. 10 Quem illa adoptavit in locum filii, vocavitque
nomen ejus Moyses, dicens : Quia de aqua tuli eum.
90/1834
11
In diebus illis postquam creverat Moyses, egressus est ad fratres suos :

viditque afflictionem eorum, et virum gyptium percutientem quemdam de
Hebris fratribus suis. 12 Cumque circumspexisset huc atque illuc, et
nullum adesse vidisset, percussum gyptium abscondit sabulo. 13 Et
egressus die altero conspexit duos Hebros rixantes : dixitque ei qui
faciebat injuriam : Quare percutis proximum tuum ? 14 Qui respondit : Quis
te constituit principem et judicem super nos ? num occidere me tu vis, sicut
heri occidisti gyptium ? Timuit Moyses, et ait : Quomodo palam factum
est verbum istud ?
15
Audivitque Pharao sermonem hunc, et qurebat occidere Moysen : qui

fugiens de conspectu ejus, moratus est in terra Madian, et sedit juxta
puteum. 16 Erant autem sacerdoti Madian septem fili, qu venerunt ad
hauriendam aquam : et impletis canalibus adaquare cupiebant greges patris
sui. 17 Supervenere pastores, et ejecerunt eas : surrexitque Moyses, et
defensis puellis, adaquavit oves earum. 18 Qu cum revertissent ad Raguel
patrem suum, dixit ad eas : Cur velocius venistis solito ? 19 Responderunt :
Vir gyptius liberavit nos de manu pastorum : insuper et hausit aquam
nobiscum, potumque dedit ovibus. 20 At ille : Ubi est ? inquit : quare
dimisistis hominem ? vocate eum ut comedat panem. 21 Juravit ergo
Moyses quod habitaret cum eo. Accepitque Sephoram filiam ejus uxorem :
22
qu peperit ei filium, quem vocavit Gersam, dicens : Advena fui in terra
aliena. Alterum vero peperit, quem vocavit Eliezer, dicens : Deus enim
patris mei adjutor meus eripuit me de manu Pharaonis.
23
Post multum vero tempore mortuus est rex gypti : et ingemiscentes filii
Isral, propter opera vociferati sunt : ascenditque clamor eorum ad Deum
ab operibus. 24 Et audivit gemitum eorum, ac recordatus est fderis quod
pepigit cum Abraham, Isaac et Jacob. 25 Et respexit Dominus filios Isral et
cognovit eos.
Cap. 3 1 Moyses autem pascebat oves Jethro soceri sui sacerdotis
Madian : cumque minasset gregem ad interiora deserti, venit ad montem
Dei Horeb. 2 Apparuitque ei Dominus in flamma ignis de medio rubi : et
videbat quod rubus arderet, et non combureretur. 3 Dixit ergo Moyses :
Vadam, et videbo visionem hanc magnam, quare non comburatur rubus.
4
Cernens autem Dominus quod pergeret ad videndum, vocavit eum de
medio rubi, et ait : Moyses, Moyses. Qui respondit : Adsum. 5 At ille : Ne
appropies, inquit, huc : solve calceamentum de pedibus tuis : locus enim, in
quo stas, terra sancta est. 6 Et ait : Ego sum Deus patris tui, Deus Abraham,
Deus Isaac et Deus Jacob. Abscondit Moyses faciem suam : non enim
audebat aspicere contra Deum. 7 Cui ait Dominus : Vidi afflictionem populi
mei in gypto, et clamorem ejus audivi propter duritiam eorum qui
91/1834
prsunt operibus : 8 et sciens dolorem ejus, descendi ut liberem eum de

manibus gyptiorum, et educam de terra illa in terram bonam, et
spatiosam, in terram qu fluit lacte et melle, ad loca Chanani et Hethi,
et Amorrhi, et Pherezi, et Hevi, et Jebusi. 9 Clamor ergo filiorum
Isral venit ad me : vidique afflictionem eorum, qua ab gyptiis
opprimuntur. 10 Sed veni, et mittam te ad Pharaonem, ut educas populum
meum, filios Isral, de gypto.
11
Dixitque Moyses ad Deum : Quis sum ego ut vadam ad Pharaonem, et

educam filios Isral de gypto ? 12 Qui dixit ei : Ego ero tecum : et hoc
habebis signum, quod miserim te : cum eduxeris populum meum de
gypto, immolabis Deo super montem istum. 13 Ait Moyses ad Deum :
Ecce ego vadam ad filios Isral, et dicam eis : Deus patrum vestrorum misit
me ad vos. Si dixerint mihi : Quod est nomen ejus ? quid dicam eis ?
14
Dixit Deus ad Moysen : Ego sum qui sum. Ait : Sic dices filiis Isral :
Qui est, misit me ad vos. 15 Dixitque iterum Deus ad Moysen : Hc dices
filiis Isral : Dominus Deus patrum vestrorum, Deus Abraham, Deus Isaac
et Deus Jacob, misit me ad vos : hoc nomen mihi est in ternum, et hoc
memoriale meum in generationem et generationem. 16 Vade, et congrega
seniores Isral, et dices ad eos : Dominus Deus patrum vestrorum apparuit
mihi, Deus Abraham, Deus Isaac et Deus Jacob, dicens : Visitans visitavi
vos : et vidi omnia qu acciderunt vobis in gypto. 17 Et dixi ut educam
vos de afflictione gypti in terram Chanani, et Hethi, et Amorrhi, et
Pherezi, et Hevi, et Jebusi, ad terram fluentem lacte et melle. 18 Et
audient vocem tuam : ingredierisque tu, et seniores Isral, ad regem
gypti, et dices ad eum : Dominus Deus Hebrorum vocavit nos : ibimus
viam trium dierum in solitudinem, ut immolemus Domino Deo nostro.
19
Sed ego scio quod non dimittet vos rex gypti ut eatis nisi per manum
validam. 20 Extendam enim manum meam, et percutiam gyptum in
cunctis mirabilibus meis, qu facturus sum in medio eorum : post hc
dimittet vos. 21 Daboque gratiam populo huic coram gyptiis : et cum
egrediemini, non exibitis vacui : 22 sed postulabit mulier a vicina sua et ab
hospita sua, vasa argentea et aurea, ac vestes : ponetisque eas super filios et
filias vestras, et spoliabitis gyptum.
Cap. 4 1 Respondens Moyses ait : Non credent mihi, neque audient
vocem meam, sed dicent : Non apparuit tibi Dominus. 2 Dixit ergo ad eum :
Quid est quod tenes in manu tua ? Respondit : Virga. 3 Dixitque Dominus :
Projice eam in terram. Projecit, et versa est in colubrum, ita ut fugeret
Moyses. 4 Dixitque Dominus : Extende manum tuam, et apprehende
caudam ejus. Extendit, et tenuit, versaque est in virgam. 5 Ut credant,
inquit, quod apparuerit tibi Dominus Deus patrum suorum, Deus Abraham,
Deus Isaac et Deus Jacob. 6 Dixitque Dominus rursum : Mitte manum tuam
92/1834
in sinum tuum. Quam cum misisset in sinum, protulit leprosam instar nivis.
7
Retrahe, ait, manum tuam in sinum tuum. Retraxit, et protulit iterum, et
erat similis carni reliqu. 8 Si non crediderint, inquit, tibi, neque audierint
sermonem signi prioris, credent verbo signi sequentis. 9 Quod si nec duobus
quidem his signis crediderint, neque audierint vocem tuam : sume aquam
fluminis, et effunde eam super aridam, et quidquid hauseris de fluvio,
vertetur in sanguinem.
10
Ait Moyses : Obsecro, Domine, non sum eloquens ab heri et

nudiustertius : et ex quo locutus es ad servum tuum, impeditioris et
tardioris lingu sum. 11 Dixit Dominus ad eum : Quis fecit os hominis ? aut
quis fabricatus est mutum et surdum, videntem et ccum ? nonne ego ?
12
Perge, igitur, et ego ero in ore tuo : doceboque te quid loquaris. 13 At
ille : Obsecro, inquit, Domine, mitte quem missurus es. 14 Iratus Dominus
in Moysen, ait : Aaron frater tuus Levites, scio quod eloquens sit : ecce ipse
egreditur in occursum tuum, vidensque te ltabitur corde. 15 Loquere ad
eum, et pone verba mea in ore ejus : et ego ero in ore tuo, et in ore illius, et
ostendam vobis quid agere debeatis. 16 Ipse loquetur pro te ad populum, et
erit os tuum : tu autem eris ei in his qu ad Deum pertinent. 17 Virgam
quoque hanc sume in manu tua, in qua facturus es signa. 18 Abiit Moyses, et
reversus est ad Jethro socerum suum, dixitque ei : Vadam et revertar ad
fratres meos in gyptum, ut videam si adhuc vivant. Cui ait Jethro : Vade
in pace.
19
Dixit ergo Dominus ad Moysen in Madian : Vade, et revertere in

gyptum, mortui sunt enim omnes qui qurebant animam tuam. 20 Tulit
ergo Moyses uxorem suam, et filios suos, et imposuit eos super asinum :
reversusque est in gyptum, portans virgam Dei in manu sua. 21 Dixitque
ei Dominus revertenti in gyptum : Vide ut omnia ostenta qu posui in
manu tua, facias coram Pharaone : ego indurabo cor ejus, et non dimittet
populum. 22 Dicesque ad eum : Hc dicit Dominus : Filius meus
primogenitus Isral. 23 Dixi tibi : Dimitte filium meum ut serviat mihi ; et
noluisti dimittere eum : ecce ego interficiam filium tuum primogenitum.
24
Cumque esset in itinere, in diversorio occurrit ei Dominus, et volebat
occidere eum. 25 Tulit idcirco Sephora acutissimam petram, et circumcidit
prputium filii sui, tetigitque pedes ejus, et ait : Sponsus sanguinum tu
mihi es. 26 Et dimisit eum postquam dixerat : Sponsus sanguinum ob
circumcisionem. 27 Dixit autem Dominus ad Aaron : Vade in occursum
Moysi in desertum. Qui perrexit obviam ei in montem Dei, et osculatus est
eum. 28 Narravitque Moyses Aaron omnia verba Domini quibus miserat
eum, et signa qu mandaverat. 29 Veneruntque simul, et congregaverunt
cunctos seniores filiorum Isral. 30 Locutusque est Aaron omnia verba qu
dixerat Dominus ad Moysen : et fecit signa coram populo, 31 et credidit
93/1834
populus. Audieruntque quod visitasset Dominus filios Isral, et respexisset

afflictionem illorum : et proni adoraverunt.
Cap. 5 1 Post hc ingressi sunt Moyses et Aaron, et dixerunt
Pharaoni : Hc dicit Dominus Deus Isral : Dimitte populum meum ut
sacrificet mihi in deserto. 2 At ille respondit : Quis est Dominus, ut audiam
vocem ejus, et dimittam Isral ? nescio Dominum, et Isral non dimittam.
3
Dixeruntque : Deus Hebrorum vocavit nos, ut eamus viam trium dierum
in solitudinem, et sacrificemus Domino Deo nostro : ne forte accidat nobis
pestis aut gladius. 4 Ait ad eos rex gypti : Quare Moyses et Aaron
sollicitatis populum ab operibus suis ? ite ad onera vestra.
5
Dixitque Pharao : Multus est populus terr : videtis quod turba

succreverit : quanto magis si dederitis eis requiem ab operibus ? 6 Prcepit
ergo in die illo prfectis operum et exactoribus populi, dicens :
7
Nequaquam ultra dabitis paleas populo ad conficiendos lateres, sicut
prius : sed ipsi vadant, et colligant stipulas. 8 Et mensuram laterum, quam
prius faciebant, imponetis super eos, nec minuetis quidquam : vacant enim,
et idcirco vociferantur, dicentes : Eamus, et sacrificemus Deo nostro.
9
Opprimantur operibus, et expleant ea : ut non acquiescant verbis
mendacibus. 10 Igitur egressi prfecti operum et exactores ad populum,
dixerunt : Sic dicit Pharao : Non do vobis paleas : 11 ite, et colligite sicubi
invenire poteritis, nec minuetur quidquam de opere vestro. 12 Dispersusque
est populus per omnem terram gypti ad colligendas paleas. 13 Prfecti
quoque operum instabant, dicentes : Complete opus vestrum quotidie, ut
prius facere solebatis quando dabantur vobis pale. 14 Flagellatique sunt
qui prerant operibus filiorum Isral, ab exactoribus Pharaonis, dicentibus :
Quare non impletis mensuram laterum sicut prius, nec heri, nec hodie ?
15
Veneruntque prpositi filiorum Isral, et vociferati sunt ad Pharaonem
dicentes : Cur ita agis contra servos tuos ? 16 pale non dantur nobis, et
lateres similiter imperantur : en famuli tui flagellis cdimur, et injuste
agitur contra populum tuum. 17 Qui ait : Vacatis otio, et idcirco dicitis :
Eamus, et sacrificemus Domino. 18 Ite ergo, et operamini : pale non
dabuntur vobis, et reddetis consuetum numerum laterum. 19 Videbantque se
prpositi filiorum Isral in malo, eo quod diceretur eis : Non minuetur
quidquam de lateribus per singulos dies. 20 Occurreruntque Moysi et Aaron,
qui stabant ex adverso, egredientibus a Pharaone : 21 et dixerunt ad eos :
Videat Dominus et judicet, quoniam ftere fecistis odorem nostrum coram
Pharaone et servis ejus, et prbuistis ei gladium, ut occideret nos.
22
Reversusque est Moyses ad Dominum, et ait : Domine, cur afflixisti
populum istum ? quare misisti me ? 23 ex eo enim quo ingressus sum ad
Pharaonem ut loquerer in nomine tuo, afflixit populum tuum : et non
liberasti eos.
94/1834
Cap. 6 1 Dixitque Dominus ad Moysen : Nunc videbis qu facturus

sim Pharaoni : per manum enim fortem dimittet eos, et in manu robusta
ejiciet illos de terra sua. 2 Locutusque est Dominus ad Moysen dicens : Ego
Dominus 3 qui apparui Abraham, Isaac et Jacob in Deo omnipotente : et
nomen meum Adonai non indicavi eis. 4 Pepigique fdus cum eis, ut darem
eis terram Chanaan, terram peregrinationis eorum, in qua fuerunt adven.
5
Ego audivi gemitum filiorum Isral, quo gyptii oppresserunt eos : et
recordatus sum pacti mei. 6 Ideo dic filiis Isral : Ego Dominus qui educam
vos de ergastulo gyptiorum, et eruam de servitute, ac redimam in brachio
excelso et judiciis magnis. 7 Et assumam vos mihi in populum, et ero vester
Deus : et scietis quod ego sum Dominus Deus vester qui eduxerim vos de
ergastulo gyptiorum, 8 et induxerim in terram, super quam levavi manum
meam ut darem eam Abraham, Isaac et Jacob : daboque illam vobis
possidendam. Ego Dominus.
9
Narravit ergo Moyses omnia filiis Isral : qui non acquieverunt ei propter
angustiam spiritus, et opus durissimum. 10 Locutusque est Dominus ad
Moysen, dicens : 11 Ingredere, et loquere ad Pharaonem regem gypti, ut
dimittat filios Isral de terra sua. 12 Respondit Moyses coram Domino :
Ecce filii Isral non audiunt me : et quomodo audiet Pharao, prsertim cum
incircumcisus sim labiis ? 13 Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron,
et dedit mandatum ad filios Isral, et ad Pharaonem regem gypti ut
educerent filios Isral de terra gypti.
14
Isti sunt principes domorum per familias suas. Filii Ruben primogeniti
Isralis : Henoch et Phallu, Hesron et Charmi : 15 h cognationes Ruben.
Filii Simeon : Jamuel, et Jamin, et Ahod, et Jachin, et Soar, et Saul filius
Chananitidis : h progenies Simeon. 16 Et hc nomina filiorum Levi per
cognationes suas : Gerson, et Caath, et Merari. Anni autem vit Levi
fuerunt centum triginta septem. 17 Filii Gerson : Lobni et Semei, per
cognationes suas. 18 Filii Caath : Amram, et Isaar, et Hebron, et Oziel ; anni
quoque vit Caath, centum triginta tres. 19 Filii Merari : Moholi et Musi :
h cognationes Levi per familias suas. 20 Accepit autem Amram uxorem
Jochabed patruelem suam : qu peperit ei Aaron et Moysen. Fueruntque
anni vit Amram, centum triginta septem. 21 Filii quoque Isaar : Core, et
Nepheg, et Zechri. 22 Filii quoque Oziel : Misal, et Elisaphan, et Sethri.
23
Accepit autem Aaron uxorem Elisabeth filiam Aminadab, sororem
Nahason, qu peperit ei Nadab, et Abiu, et Eleazar, et Ithamar. 24 Filii
quoque Core : Aser, et Elcana, et Abiasaph : h sunt cognationes
Coritarum. 25 At vero Eleazar filius Aaron accepit uxorem de filiabus
Phutiel : qu peperit ei Phinees. Hi sunt principes familiarum Leviticarum
per cognationes suas. 26 Iste est Aaron et Moyses, quibus prcepit Dominus
95/1834
ut educerent filios Isral de terra gypti per turmas suas. 27 Hi sunt, qui
loquuntur ad Pharaonem regem gypti, ut educant filios Isral de gypto :
iste est Moyses et Aaron, 28 in die qua locutus est Dominus ad Moysen, in
terra gypti.
29
Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens : Ego Dominus : loquere ad

Pharaonem regem gypti, omnia qu ego loquor tibi. 30 Et ait Moyses
coram Domino : En incircumcisus labiis sum, quomodo audiet me Pharao ?
Cap. 7 1 Dixitque Dominus ad Moysen : Ecce constitui te Deum
Pharaonis : et Aaron frater tuus erit propheta tuus. 2 Tu loqueris ei omnia
qu mando tibi : et ille loquetur ad Pharaonem, ut dimittat filios Isral de
terra sua. 3 Sed ego indurabo cor ejus, et multiplicabo signa et ostenta mea
in terra gypti, 4 et non audiet vos : immittamque manum meam super
gyptum, et educam exercitum et populum meum filios Isral de terra
gypti per judicia maxima. 5 Et scient gyptii quia ego sum Dominus qui
extenderim manum meam super gyptum, et eduxerim filios Isral de
medio eorum. 6 Fecit itaque Moyses et Aaron sicut prceperat Dominus :
ita egerunt. 7 Erat autem Moyses octoginta annorum, et Aaron octoginta
trium, quando locuti sunt ad Pharaonem.
8
Dixitque Dominus ad Moysen et Aaron : 9 Cum dixerit vobis Pharao,

Ostendite signa : dices ad Aaron : Tolle virgam tuam, et projice eam coram
Pharaone, ac vertetur in colubrum. 10 Ingressi itaque Moyses et Aaron ad
Pharaonem, fecerunt sicut prceperat Dominus : tulitque Aaron virgam
coram Pharaone et servis ejus, qu versa est in colubrum. 11 Vocavit autem
Pharao sapientes et maleficos : et fecerunt etiam ipsi per incantationes
gyptiacas et arcana qudam similiter. 12 Projeceruntque singuli virgas
suas, qu vers sunt in dracones : sed devoravit virga Aaron virgas eorum.
13
Induratumque est cor Pharaonis, et non audivit eos, sicut prceperat
Dominus.
14
Dixit autem Dominus ad Moysen : Ingravatum est cor Pharaonis : non

vult dimittere populum. 15 Vade ad eum mane, ecce egredietur ad aquas : et
stabis in occursum ejus super ripam fluminis : et virgam qu conversa est
in draconem, tolles in manu tua. 16 Dicesque ad eum : Dominus Deus
Hebrorum misit me ad te, dicens : Dimitte populum meum ut sacrificet
mihi in deserto : et usque ad prsens audire noluisti. 17 Hc igitur dicit
Dominus : In hoc scies quod sim Dominus : ecce percutiam virga, qu in
manu mea est, aquam fluminis, et vertetur in sanguinem. 18 Pisces quoque,
qui sunt in fluvio, morientur, et computrescent aqu, et affligentur gyptii
bibentes aquam fluminis. 19 Dixit quoque Dominus ad Moysen : Dic ad
Aaron : Tolle virgam tuam, et extende manum tuam super aquas gypti, et
96/1834
super fluvios eorum, et rivos ac paludes, et omnes lacus aquarum, ut

vertantur in sanguinem : et sit cruor in omni terra gypti, tam in ligneis
vasis quam in saxeis. 20 Feceruntque Moyses et Aaron sicut prceperat
Dominus : et elevans virgam percussit aquam fluminis coram Pharaone et
servis ejus : qu versa est in sanguinem. 21 Et pisces, qui erant in flumine,
mortui sunt : computruitque fluvius, et non poterant gyptii bibere aquam
fluminis, et fuit sanguis in tota terra gypti. 22 Feceruntque similiter
malefici gyptiorum incantationibus suis : et induratum est cor Pharaonis,
nec audivit eos, sicut prceperat Dominus. 23 Avertitque se, et ingressus est
domum suam, nec apposuit cor etiam hac vice. 24 Foderunt autem omnes
gyptii per circuitum fluminis aquam ut biberent : non enim poterant
bibere de aqua fluminis. 25 Impletique sunt septem dies, postquam percussit
Dominus fluvium.
Cap. 8 1 Dixit quoque Dominus ad Moysen : Ingredere ad
Pharaonem, et dices ad eum : Hc dicit Dominus : Dimitte populum
meum, ut sacrificet mihi : 2 sin autem nolueris dimittere, ecce ego
percutiam omnes terminos tuos ranis, 3 et ebulliet fluvius ranas : qu
ascendent, et ingredientur domum tuam, et cubiculum lectuli tui, et super
stratum tuum, et in domos servorum tuorum, et in populum tuum, et in
furnos tuos, et in reliquias ciborum tuorum : 4 et ad te, et ad populum tuum,
et ad omnes servos tuos intrabunt ran. 5 Dixitque Dominus ad Moysen :
Dic ad Aaron : Extende manum tuam super fluvios ac super rivos et
paludes, et educ ranas super terram gypti. 6 Et extendit Aaron manum
super aquas gypti, et ascenderunt ran, operueruntque terram gypti.
7
Fecerunt autem et malefici per incantationes suas similiter, eduxeruntque
ranas super terram gypti. 8 Vocavit autem Pharao Moysen et Aaron, et
dixit eis : Orate Dominum ut auferat ranas a me et a populo meo, et
dimittam populum ut sacrificet Domino. 9 Dixitque Moyses ad Pharaonem :
Constitue mihi quando deprecer pro te, et pro servis tuis, et pro populo tuo,
ut abigantur ran a te, et a domo tua, et a servis tuis, et a populo tuo : et
tantum in flumine remaneant. 10 Qui respondit : Cras. At ille : Juxta, inquit,
verbum tuum faciam : ut scias quoniam non est sicut Dominus Deus noster.
11
Et recedent ran a te, et a domo tua, et a servis tuis, et a populo tuo : et
tantum in flumine remanebunt. 12 Egressique sunt Moyses et Aaron a
Pharaone : et clamavit Moyses ad Dominum pro sponsione ranarum quam
condixerat Pharaoni. 13 Fecitque Dominus juxta verbum Moysi : et mortu
sunt ran de domibus, et de villis, et de agris. 14 Congregaveruntque eas in
immensos aggeres, et computruit terra. 15 Videns autem Pharao quod data
esset requies, ingravavit cor suum, et non audivit eos, sicut prceperat
Dominus.
16
Dixitque Dominus ad Moysen : Loquere ad Aaron : Extende virgam
97/1834
tuam, et percute pulverem terr : et sint sciniphes in universa terra gypti.

17
Feceruntque ita. Et extendit Aaron manum, virgam tenens : percussitque
pulverem terr, et facti sunt sciniphes in hominibus, et in jumentis : omnis
pulvis terr versus est in sciniphes per totam terram gypti. 18 Feceruntque
similiter malefici incantationibus suis, ut educerent sciniphes, et non
potuerunt : erantque sciniphes tam in hominibus quam in jumentis. 19 Et
dixerunt malefici ad Pharaonem : Digitus Dei est hic ; induratumque est cor
Pharaonis, et non audivit eos sicut prceperat Dominus.
20
Dixit quoque Dominus ad Moysen : Consurge diluculo, et sta coram

Pharaone : egredietur enim ad aquas : et dices ad eum : Hc dicit
Dominus : Dimitte populum meum ut sacrificet mihi. 21 Quod si non
dimiseris eum, ecce ego immittam in te, et in servos tuos, et in populum
tuum, et in domos tuas, omne genus muscarum : et implebuntur domus
gyptiorum muscis diversi generis, et universa terra in qua fuerint.
22
Faciamque mirabilem in die illa terram Gessen, in qua populus meus est,
ut non sint ibi musc : et scias quoniam ego Dominus in medio terr.
23
Ponamque divisionem inter populum meum et populum tuum : cras erit
signum istud. 24 Fecitque Dominus ita. Et venit musca gravissima in domos
Pharaonis et servorum ejus, et in omnem terram gypti : corruptaque est
terra ab hujuscemodi muscis. 25 Vocavitque Pharao Moysen et Aaron, et ait
eis : Ite et sacrificate Deo vestro in terra hac. 26 Et ait Moyses : Non potest
ita fieri : abominationes enim gyptiorum immolabimus Domino Deo
nostro : quod si mactaverimus ea qu colunt gyptii coram eis, lapidibus
nos obruent. 27 Viam trium dierum pergemus in solitudinem : et
sacrificabimus Domino Deo nostro, sicut prcepit nobis. 28 Dixitque
Pharao : Ego dimittam vos ut sacrificetis Domino Deo vestro in deserto :
verumtamen longius ne abeatis, rogate pro me. 29 At ait Moyses : Egressus
a te, orabo Dominum : et recedet musca a Pharaone, et a servis suis, et a
populo ejus cras : verumtamen noli ultra fallere, ut non dimittas populum
sacrificare Domino. 30 Egressusque Moyses a Pharaone, oravit Dominum.
31
Qui fecit juxta verbum illius, et abstulit muscas a Pharaone, et a servis
suis, et a populo ejus : non superfuit ne una quidem. 32 Et ingravatum est
cor Pharaonis, ita ut nec hac quidem vice dimitteret populum.
Cap. 9 1 Dixit autem Dominus ad Moysen : Ingredere ad Pharaonem,
et loquere ad eum : Hc dicit Dominus Deus Hebrorum : Dimitte
populum meum ut sacrificet mihi. 2 Quod si adhuc renuis, et retines eos,
3
ecce manus mea erit super agros tuos, et super equos, et asinos, et
camelos, et boves, et oves, pestis valde gravis. 4 Et faciet Dominus mirabile
inter possessiones Isral et possessiones gyptiorum, ut nihil omnino
pereat ex eis qu pertinent ad filios Isral. 5 Constituitque Dominus
tempus, dicens : Cras faciet Dominus verbum istud in terra. 6 Fecit ergo
98/1834
Dominus verbum hoc altera die : mortuaque sunt omnia animantia

gyptiorum ; de animalibus vero filiorum Isral, nihil omnino periit. 7 Et
misit Pharao ad videndum : nec erat quidquam mortuum de his qu
possidebat Isral. Ingravatumque est cor Pharaonis, et non dimisit
populum.
8
Et dixit Dominus ad Moysen et Aaron : Tollite plenas manus cineris de

camino, et spargat illum Moyses in clum coram Pharaone. 9 Sitque pulvis
super omnem terram gypti : erunt enim in hominibus et jumentis ulcera,
et vesic turgentes in universa terra gypti. 10 Tuleruntque cinerem de
camino, et steterunt coram Pharaone, et sparsit illum Moyses in clum :
factaque sunt ulcera vesicarum turgentium in hominibus et jumentis : 11 nec
poterant malefici stare coram Moyse propter ulcera qu in illis erant, et in
omni terra gypti. 12 Induravitque Dominus cor Pharaonis, et non audivit
eos, sicut locutus est Dominus ad Moysen.
13
Dixitque Dominus ad Moysen : Mane consurge, et sta coram Pharaone,

et dices ad eum : Hc dicit Dominus Deus Hebrorum : Dimitte populum
meum ut sacrificet mihi. 14 Quia in hac vice mittam omnes plagas meas
super cor tuum, et super servos tuos, et super populum tuum : ut scias quod
non sit similis mei in omni terra. 15 Nunc enim extendens manum percutiam
te, et populum tuum peste, peribisque de terra. 16 Idcirco autem posui te, ut
ostendam in te fortitudinem meam, et narretur nomen meum in omni terra.
17
Adhuc retines populum meum, et non vis dimittere eum ? 18 En pluam
cras hac ipsa hora grandinem multam nimis, qualis non fuit in gypto a die
qua fundata est, usque in prsens tempus. 19 Mitte ergo jam nunc, et
congrega jumenta tua, et omnia qu habes in agro : homines enim, et
jumenta, et universa qu inventa fuerint foris, nec congregata de agris,
cecideritque super ea grando, morientur. 20 Qui timuit verbum Domini de
servis Pharaonis, facit confugere servos suos et jumenta in domos : 21 qui
autem neglexit sermonem Domini, dimisit servos suos et jumenta in agris.
22
Et dixit Dominus ad Moysen : Extende manum tuam in clum, ut fiat
grando in universa terra gypti super homines, et super jumenta, et super
omnem herbam agri in terra gypti. 23 Extenditque Moyses virgam in
clum, et Dominus dedit tonitrua, et grandinem, ac discurrentia fulgura
super terram : pluitque Dominus grandinem super terram gypti. 24 Et
grando et ignis mista pariter ferebantur : tantque fuit magnitudinis, quanta
ante numquam apparuit in universa terra gypti ex quo gens illa condita
est. 25 Et percussit grando in omni terra gypti cuncta qu fuerunt in agris,
ab homine usque ad jumentum : cunctamque herbam agri percussit grando,
et omne lignum regionis confregit. 26 Tantum in terra Gessen, ubi erant filii
Isral, grando non cecidit. 27 Misitque Pharao, et vocavit Moysen et Aaron,
dicens ad eos : Peccavi etiam nunc : Dominus justus ; ego et populus meus,
99/1834
impii. 28 Orate Dominum ut desinant tonitrua Dei, et grando : ut dimittam

vos, et nequaquam hic ultra maneatis. 29 Ait Moyses : Cum egressus fuero
de urbe, extendam palmas meas ad Dominum, et cessabunt tonitrua, et
grando non erit, ut scias quia Domini est terra : 30 novi autem quod et tu et
servi tui necdum timeatis Dominum Deum. 31 Linum ergo et hordeum
lsum est, eo quod hordeum esset virens, et linum jam folliculos
germinaret : 32 triticum autem et far non sunt lsa, quia serotina erant.
33
Egressusque Moyses a Pharaone ex urbe, tetendit manus ad Dominum :
et cessaverunt tonitrua et grando, nec ultra stillavit pluvia super terram.
34
Videns autem Pharao quod cessasset pluvia, et grando, et tonitrua, auxit
peccatum : 35 et ingravatum est cor ejus, et servorum illius, et induratum
nimis : nec dimisit filios Isral, sicut prceperat Dominus per manum
Moysi.
Cap. 10 1 Et dixit Dominus ad Moysen : Ingredere ad Pharaonem :
ego enim induravi cor ejus, et servorum illius, ut faciam signa mea hc in
eo : 2 et narres in auribus filii tui, et nepotum tuorum, quoties contriverim
gyptios, et signa mea fecerim in eis : et sciatis quia ego Dominus.
3
Introierunt ergo Moyses et Aaron ad Pharaonem, et dixerunt ei : Hc dicit
Dominus Deus Hebrorum : Usquequo non vis subjici mihi ? dimitte
populum meum, ut sacrificet mihi. 4 Sin autem resistis, et non vis dimittere
eum : ecce ego inducam cras locustam in fines tuos : 5 qu operiat
superficiem terr, ne quidquam ejus appareat, sed comedatur quod
residuum fuerit grandini : corrodet enim omnia ligna qu germinant in
agris. 6 Et implebunt domos tuas, et servorum tuorum, et omnium
gyptiorum, quantam non viderunt patres tui, et avi, ex quo orti sunt super
terram, usque in prsentem diem. Avertitque se, et egressus est a Pharaone.
7
Dixerunt autem servi Pharaonis ad eum : Usquequo patiemur hoc
scandalum ? dimitte homines, ut sacrificent Domino Deo suo ; nonne vides
quod perierit gyptus ? 8 Revocaveruntque Moysen et Aaron ad
Pharaonem : qui dixit eis : Ite, sacrificate Domino Deo vestro : quinam sunt
qui ituri sunt ? 9 Ait Moyses : Cum parvulis nostris, et senioribus pergemus,
cum filiis et filiabus, cum ovibus et armentis : est enim solemnitas Domini
Dei nostri. 10 Et respondit Pharao : Sic Dominus sit vobiscum, quomodo
ego dimittam vos, et parvulos vestros, cui dubium est quod pessime
cogitetis ? 11 non fiet ita, sed ite tantum viri, et sacrificate Domino : hoc
enim et ipsi petistis. Statimque ejecti sunt de conspectu Pharaonis. 12 Dixit
autem Dominus ad Moysen : Extende manum tuam super terram gypti ad
locustam, ut ascendat super eam, et devoret omnem herbam qu residua
fuerit grandini. 13 Et extendit Moyses virgam super terram gypti : et
Dominus induxit ventum urentem tota die illa et nocte : et mane facto,
ventus urens levavit locustas. 14 Qu ascenderunt super universam terram
gypti : et sederunt in cunctis finibus gyptiorum innumerabiles, quales
100/1834
ante illud tempus non fuerant, nec postea futur sunt. 15 Operueruntque
universam superficiem terr, vastantes omnia. Devorata est igitur herba
terr, et quidquid pomorum in arboribus fuit, qu grando dimiserat :
nihilque omnino virens relictum est in lignis et in herbis terr, in cuncta
gypto. 16 Quam ob rem festinus Pharao vocavit Moysen et Aaron, et dixit
eis : Peccavi in Dominum Deum vestrum, et in vos. 17 Sed nunc dimittite
peccatum mihi etiam hac vice, et rogate Dominum Deum vestrum, ut
auferat a me mortem istam. 18 Egressusque Moyses de conspectu Pharaonis,
oravit Dominum. 19 Qui flare fecit ventum ab occidente vehementissimum,
et arreptam locustam projecit in mare Rubrum : non remansit ne una
quidem in cunctis finibus gypti. 20 Et induravit Dominus cor Pharaonis,
nec dimisit filios Isral.
21
Dixit autem Dominus ad Moysen : Extende manum tuam in clum : et

sint tenebr super terram gypti tam dens, ut palpari queant.
22
Extenditque Moyses manum in clum : et fact sunt tenebr horribiles
in universa terra gypti tribus diebus. 23 Nemo vidit fratrem suum, nec
movit se de loco in quo erat : ubicumque autem habitabant filii Isral, lux
erat. 24 Vocavitque Pharao Moysen et Aaron, et dixit eis : Ite, sacrificate
Domino : oves tantum vestr et armenta remaneant, parvuli vestri eant
vobiscum. 25 Ait Moyses : Hostias quoque et holocausta dabis nobis, qu
offeramus Domino Deo nostro. 26 Cuncti greges pergent nobiscum ; non
remanebit ex eis ungula : qu necessaria sunt in cultum Domini Dei nostri :
prsertim cum ignoremus quid debeat immolari, donec ad ipsum locum
perveniamus. 27 Induravit autem Dominus cor Pharaonis, et noluit dimittere
eos. 28 Dixitque Pharao ad Moysen : Recede a me, et cave ne ultra videas
faciem meam : quocumque die apparueris mihi, morieris. 29 Respondit
Moyses : Ita fiet ut locutus es : non videbo ultra faciem tuam.
Cap. 11 1 Et dixit Dominus ad Moysen : Adhuc una plaga tangam
Pharaonem et gyptum, et post hc dimittet vos, et exire compellet.
2
Dices ergo omni plebi ut postulet vir ab amico suo, et mulier a vicina sua,
vasa argentea et aurea. 3 Dabit autem Dominus gratiam populo suo coram
gyptiis. Fuitque Moyses vir magnus valde in terra gypti coram servis
Pharaonis et omni populo. 4 Et ait : Hc dicit Dominus : Media nocte
egrediar in gyptum : 5 et morietur omne primogenitum in terra
gyptiorum, a primogenito Pharaonis, qui sedet in solio ejus, usque ad
primogenitum ancill qu est ad molam, et omnia primogenita
jumentorum. 6 Eritque clamor magnus in universa terra gypti, qualis nec
ante fuit, nec postea futurus est. 7 Apud omnes autem filios Isral non
mutiet canis ab homine usque ad pecus : ut sciatis quanto miraculo dividat
Dominus gyptios et Isral. 8 Descendentque omnes servi tui isti ad me, et
adorabunt me, dicentes : Egredere tu, et omnis populus qui subjectus est
101/1834
tibi : post hc egrediemur. 9 Et exivit a Pharaone iratus nimis. Dixit autem

Dominus ad Moysen : Non audiet vos Pharao ut multa signa fiant in terra
gypti. 10 Moyses autem et Aaron fecerunt omnia ostenta, qu scripta
sunt, coram Pharaone. Et induravit Dominus cor Pharaonis, nec dimisit
filios Isral de terra sua.
Cap. 12 1 Dixit quoque Dominus ad Moysen et Aaron in terra
gypti : 2 Mensis iste, vobis principium mensium : primus erit in mensibus
anni. 3 Loquimini ad universum ctum filiorum Isral, et dicite eis :
Decima die mensis hujus tollat unusquisque agnum per familias et domos
suas. 4 Sin autem minor est numerus ut sufficere possit ad vescendum
agnum, assumet vicinum suum qui junctus est domui su, juxta numerum
animarum qu sufficere possunt ad esum agni. 5 Erit autem agnus absque
macula, masculus, anniculus : juxta quem ritum tolletis et hdum. 6 Et
servabitis eum usque ad quartamdecimam diem mensis hujus :
immolabitque eum universa multitudo filiorum Isral ad vesperam. 7 Et
sument de sanguine ejus, ac ponent super utrumque postem, et in
superliminaribus domorum, in quibus comedent illum. 8 Et edent carnes
nocte illa assas igni, et azymos panes cum lactucis agrestibus. 9 Non
comedetis ex eo crudum quid, nec coctum aqua, sed tantum assum igni :
caput cum pedibus ejus et intestinis vorabitis. 10 Nec remanebit quidquam
ex eo usque mane ; si quid residuum fuerit, igne comburetis. 11 Sic autem
comedetis illum : renes vestros accingetis, et calceamenta habebitis in
pedibus, tenentes baculos in manibus, et comedetis festinanter : est enim
Phase (id est, transitus) Domini.
12
Et transibo per terram gypti nocte illa, percutiamque omne

primogenitum in terra gypti ab homine usque ad pecus : et in cunctis diis
gypti faciam judicia. Ego Dominus. 13 Erit autem sanguis vobis in
signum in dibus in quibus eritis : et videbo sanguinem, et transibo vos :
nec erit in vobis plaga disperdens quando percussero terram gypti.
14
Habebitis autem hunc diem in monimentum : et celebrabitis eam
solemnem Domino in generationibus vestris cultu sempiterno. 15 Septem
diebus azyma comedetis : in die primo non erit fermentum in domibus
vestris : quicumque comederit fermentatum, peribit anima illa de Isral, a
primo die usque ad diem septimum. 16 Dies prima erit sancta atque
solemnis, et dies septima eadem festivitate venerabilis : nihil operis facietis
in eis, exceptis his, qu ad vescendum pertinent. 17 Et observabitis azyma :
in eadem enim ipsa die educam exercitum vestrum de terra gypti, et
custodietis diem istum in generationes vestras ritu perpetuo. 18 Primo
mense, quartadecima die mensis ad vesperam, comedetis azyma usque ad
diem vigesimam primam ejusdem mensis ad vesperam. 19 Septem diebus
fermentum non invenietur in domibus vestris : qui comederit fermentatum,
102/1834
peribit anima ejus de ctu Isral, tam de advenis quam de indigenis terr.
20
Omne fermentatum non comedetis : in cunctis habitaculis vestris edetis
azyma. 21 Vocavit autem Moyses omnes seniores filiorum Isral, et dixit ad
eos : Ite tollentes animal per familias vestras, et immolate Phase.
22
Fasciculumque hyssopi tingite in sanguine qui est in limine, et aspergite
ex eo superliminare, et utrumque postem : nullus vestrum egrediatur ostium
domus su usque mane. 23 Transibit enim Dominus percutiens gyptios :
cumque viderit sanguinem in superliminari, et in utroque poste, transcendet
ostium domus, et non sinet percussorem ingredi domos vestras et ldere.
24
Custodi verbum istud legitimum tibi et filiis tuis usque in ternum.
25
Cumque introieritis terram, quam Dominus daturus est vobis ut pollicitus
est, observabitis cremonias istas. 26 Et cum dixerint vobis filii vestri : Qu
est ista religio ? 27 Dicetis eis : Victima transitus Domini est, quando
transivit super domos filiorum Isral in gypto, percutiens gyptios, et
domos nostras liberans. Incurvatusque populus adoravit. 28 Et egressi filii
Isral fecerunt sicut prceperat Dominus Moysi et Aaron.
29
Factum est autem in noctis medio, percussit Dominus omne

primogenitum in terra gypti, a primogenito Pharaonis, qui in solio ejus
sedebat, usque ad primogenitum captiv qu erat in carcere, et omne
primogenitum jumentorum. 30 Surrexitque Pharao nocte, et omnes servi
ejus, cunctaque gyptus : et ortus est clamor magnus in gypto : neque
enim erat domus in qua non jaceret mortuus.
31
Vocatisque Pharao Moyse et Aaron nocte, ait : Surgite et egredimini a

populo meo, vos et filii Isral : ite, immolate Domino sicut dicitis. 32 Oves
vestras et armenta assumite ut petieratis, et abeuntes benedicite mihi.
33
Urgebantque gyptii populum de terra exire velociter, dicentes : Omnes
moriemur. 34 Tulit igitur populus conspersam farinam antequam
fermentaretur : et ligans in palliis, posuit super humeros suos.
35
Feceruntque filii Isral sicut prceperat Moyses : et petierunt ab
gyptiis vasa argentea et aurea, vestemque plurimam. 36 Dominus autem
dedit gratiam populo coram gyptiis ut commodarent eis : et spoliaverunt
gyptios.
37
Profectique sunt filii Isral de Ramesse in Socoth, sexcenta fere millia

peditum virorum, absque parvulis. 38 Sed et vulgus promiscuum
innumerabile ascendit cum eis, oves et armenta et animantia diversi generis
multa nimis. 39 Coxeruntque farinam, quam dudum de gypto conspersam
tulerant : et fecerunt subcinericios panes azymos : neque enim poterant
fermentari, cogentibus exire gyptiis, et nullam facere sinentibus moram :
nec pulmenti quidquam occurrerat prparare. 40 Habitatio autem filiorum
Isral qua manserunt in gypto, fuit quadringentorum triginta annorum.
103/1834
41
Quibus expletis, eadem die egressus est omnis exercitus Domini de terra
gypti. 42 Nox ista est observabilis Domini, quando eduxit eos de terra
gypti : hanc observare debent omnes filii Isral in generationibus suis.
43
Dixitque Dominus ad Moysen et Aaron : Hc est religio Phase : omnis

alienigena non comedet ex eo. 44 Omnis autem servus emptitius
circumcidetur, et sic comedet. 45 Advena et mercenarius non edent ex eo.
46
In una domo comedetur, nec efferetis de carnibus ejus foras, nec os illius
confringetis. 47 Omnis ctus filiorum Isral faciet illud. 48 Quod si quis
peregrinorum in vestram voluerit transire coloniam, et facere Phase
Domini, circumcidetur prius omne masculinum ejus, et tunc rite celebrabit :
eritque sicut indigena terr : si quis autem circumcisus non fuerit, non
vescetur ex eo. 49 Eadem lex erit indigen et colono qui peregrinatur apud
vos. 50 Feceruntque omnes filii Isral sicut prceperat Dominus Moysi et
Aaron. 51 Et eadem die eduxit Dominus filios Isral de terra gypti per
turmas suas.
Cap. 13 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Sanctifica
mihi omne primogenitum quod aperit vulvam in filiis Isral, tam de
hominibus quam de jumentis : mea sunt enim omnia. 3 Et ait Moyses ad
populum : Mementote diei hujus in qua egressi estis de gypto et de domo
servitutis, quoniam in manu forti eduxit vos Dominus de loco isto : ut non
comedatis fermentatum panem. 4 Hodie egredimini mense novarum
frugum. 5 Cumque introduxerit te Dominus in terram Chanani, et Hethi,
et Amorrhi, et Hevi, et Jebusi, quam juravit patribus tuis ut daret tibi,
terram fluentem lacte et melle, celebrabis hunc morem sacrorum mense
isto. 6 Septem diebus vesceris azymis : et in die septimo erit solemnitas
Domini. 7 Azyma comedetis septem diebus : non apparebit apud te aliquid
fermentatum, nec in cunctis finibus tuis. 8 Narrabisque filio tuo in die illo,
dicens : Hoc est quod fecit mihi Dominus quando egressus sum de gypto.
9
Et erit quasi signum in manu tua, et quasi monimentum ante oculos tuos :
et ut lex Domini semper sit in ore tuo, in manu enim forti eduxit te
Dominus de gypto. 10 Custodies hujuscemodi cultum statuto tempore a
diebus in dies. 11 Cumque introduxerit te Dominus in terram Chanani,
sicut juravit tibi et patribus tuis, et dederit tibi eam : 12 separabis omne quod
aperit vulvam Domino, et quod primitivum est in pecoribus tuis : quidquid
habueris masculini sexus, consecrabis Domino. 13 Primogenitum asini
mutabis ove : quod si non redemeris, interficies. Omne autem
primogenitum hominis de filiis tuis, pretio redimes. 14 Cumque
interrogaverit te filius tuus cras, dicens : Quid est hoc ? respondebis ei : In
manu forti eduxit nos Dominus de terra gypti, de domo servitutis. 15 Nam
cum induratus esset Pharao, et nollet nos dimittere, occidit Dominus omne
primogenitum in terra gypti, a primogenito hominis usque ad
104/1834
primogenitum jumentorum : idcirco immolo Domino omne quod aperit

vulvam masculini sexus, et omnia primogenita filiorum meorum redimo.
16
Erit igitur quasi signum in manu tua, et quasi appensum quid, ob
recordationem, inter oculos tuos : eo quod in manu forti eduxit nos
Dominus de gypto.
17
Igitur cum emisisset Pharao populum, non eos duxit Deus per viam terr
Philisthiim qu vicina est : reputans ne forte pniteret eum, si vidisset
adversum se bella consurgere, et reverteretur in gyptum. 18 Sed
circumduxit per viam deserti, qu est juxta mare Rubrum : et armati
ascenderunt filii Isral de terra gypti. 19 Tulit quoque Moyses ossa Joseph
secum : eo quod adjurasset filios Isral, dicens : Visitabit vos Deus ; efferte
ossa mea hinc vobiscum. 20 Profectique de Socoth castrametati sunt in
Etham, in extremis finibus solitudinis. 21 Dominus autem prcedebat eos ad
ostendendam viam per diem in columna nubis, et per noctem in columna
ignis : ut dux esset itineris utroque tempore. 22 Numquam defuit columna
nubis per diem, nec columna ignis per noctem, coram populo.
Cap. 14 1 Locutus est autem Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere
filiis Isral : Reversi castrametentur e regione Phihahiroth, qu est inter
Magdalum et mare contra Beelsephon : in conspectu ejus castra ponetis
super mare. 3 Dicturusque est Pharao super filiis Isral : Coarctati sunt in
terra ; conclusit eos desertum. 4 Et indurabo cor ejus, ac persequetur vos : et
glorificabor in Pharaone, et in omni exercitu ejus ; scientque gyptii quia
ego sum Dominus. Feceruntque ita.
5
Et nuntiatum est regi gyptiorum quod fugisset populus : immutatumque

est cor Pharaonis et servorum ejus super populo, et dixerunt : Quid
voluimus facere ut dimitteremus Isral, ne serviret nobis ? 6 Junxit ergo
currum, et omnem populum suum assumpsit secum. 7 Tulitque sexcentos
currus electos, et quidquid in gypto curruum fuit : et duces totius
exercitus. 8 Induravitque Dominus cor Pharaonis regis gypti, et
persecutus est filios Isral : at illi egressi sunt in manu excelsa. 9 Cumque
persequerentur gyptii vestigia prcedentium, repererunt eos in castris
super mare : omnis equitatus et currus Pharaonis, et universus exercitus,
erant in Phihahiroth contra Beelsephon. 10 Cumque appropinquasset
Pharao, levantes filii Isral oculos, viderunt gyptios post se, et timuerunt
valde : clamaveruntque ad Dominum, 11 et dixerunt ad Moysen : Forsitan
non erant sepulchra in gypto, ideo tulisti nos ut moreremur in solitudine :
quid hoc facere voluisti, ut educeres nos ex gypto ? 12 nonne iste est
sermo, quem loquebamur ad te in gypto, dicentes : Recede a nobis, ut
serviamus gyptiis ? multo enim melius erat servire eis, quam mori in
solitudine. 13 Et ait Moyses ad populum : Nolite timere : state, et videte
105/1834
magnalia Domini qu facturus est hodie : gyptios enim, quos nunc

videtis, nequaquam ultra videbitis usque in sempiternum. 14 Dominus
pugnabit pro vobis, et vos tacebitis. 15 Dixitque Dominus ad Moysen : Quid
clamas ad me ? loquere filiis Isral ut proficiscantur. 16 Tu autem eleva
virgam tuam, et extende manum tuam super mare, et divide illud : ut
gradiantur filii Isral in medio mari per siccum. 17 Ego autem indurabo cor
gyptiorum ut persequantur vos : et glorificabor in Pharaone, et in omni
exercitu ejus, et in curribus et in equitibus illius. 18 Et scient gyptii quia
ego sum Dominus cum glorificatus fuero in Pharaone, et in curribus atque
in equitibus ejus. 19 Tollensque se angelus Dei, qui prcedebat castra Isral,
abiit post eos : et cum eo pariter columna nubis, priora dimittens, post
tergum 20 stetit, inter castra gyptiorum et castra Isral : et erat nubes
tenebrosa, et illuminans noctem, ita ut ad se invicem toto noctis tempore
accedere non valerent. 21 Cumque extendisset Moyses manum super mare,
abstulit illud Dominus flante vento vehementi et urente tota nocte, et vertit
in siccum : divisaque est aqua. 22 Et ingressi sunt filii Isral per medium
sicci maris : erat enim aqua quasi murus a dextra eorum et lva.
23
Persequentesque gyptii ingressi sunt post eos, et omnis equitatus
Pharaonis, currus ejus et equites per medium maris. 24 Jamque advenerat
vigilia matutina, et ecce respiciens Dominus super castra gyptiorum per
columnam ignis et nubis, interfecit exercitum eorum, 25 et subvertit rotas
curruum, ferebanturque in profundum. Dixerunt ergo gyptii : Fugiamus
Isralem : Dominus enim pugnat pro eis contra nos. 26 Et ait Dominus ad
Moysen : Extende manum tuam super mare, ut revertantur aqu ad
gyptios super currus et equites eorum. 27 Cumque extendisset Moyses
manum contra mare, reversum est primo diluculo ad priorem locum :
fugientibusque gyptiis occurrerunt aqu, et involvit eos Dominus in
mediis fluctibus. 28 Reversque sunt aqu, et operuerunt currus et equites
cuncti exercitus Pharaonis, qui sequentes ingressi fuerant mare : nec unus
quidem superfuit ex eis. 29 Filii autem Isral perrexerunt per medium sicci
maris, et aqu eis erant quasi pro muro a dextris et a sinistris :
30
liberavitque Dominus in die illa Isral de manu gyptiorum. 31 Et
viderunt gyptios mortuos super littus maris, et manum magnam quam
exercuerat Dominus contra eos : timuitque populus Dominum, et
crediderunt Domino, et Moysi servo ejus.
Cap. 15 1 Tunc cecinit Moyses et filii Isral carmen hoc Domino, et
dixerunt :
Cantemus Domino : gloriose enim magnificatus est,
equum et ascensorem dejecit in mare.
2
Fortitudo mea, et laus mea Dominus,
et factus est mihi in salutem :
iste Deus meus, et glorificabo eum :
106/1834
Deus patris mei, et exaltabo eum.

3
Dominus quasi vir pugnator,
Omnipotens nomen ejus,
4
currus Pharaonis et exercitum ejus projecit in mare :
electi principes ejus submersi sunt in mari Rubro.
5
Abyssi operuerunt eos ;
descenderunt in profundum quasi lapis.
6
Dextera tua, Domine, magnificata est in fortitudine :
dextera tua, Domine, percussit inimicum.
7
Et in multitudine glori tu deposuisti adversarios tuos :
misisti iram tuam, qu devoravit eos sicut stipulam.
8
Et in spiritu furoris tui congregat sunt aqu :
stetit unda fluens, congregata sunt abyssi in medio mari.
9
Dixit inimicus : Persequar et comprehendam,
dividam spolia, implebitur anima mea :
evaginabo gladium meum, interficiet eos manus mea.
10
Flavit spiritus tuus, et operuit eos mare :
submersi sunt quasi plumbum in aquis vehementibus.
11
Quis similis tui in fortibus, Domine ?
quis similis tui, magnificus in sanctitate,
terribilis atque laudabilis, faciens mirabilia ?
12
Extendisti manum tuam, et devoravit eos terra.
13
Dux fuisti in misericordia tua populo quem redemisti :
et portasti eum in fortitudine tua, ad habitaculum sanctum tuum.
14
Ascenderunt populi, et irati sunt :
dolores obtinuerunt habitatores Philisthiim.
15
Tunc conturbati sunt principes Edom,
robustos Moab obtinuit tremor :
obriguerunt omnes habitatores Chanaan.
16
Irruat super eos formido et pavor, in magnitudine brachii tui :
fiant immobiles quasi lapis,
donec pertranseat populus tuus, Domine,
donec pertranseat populus tuus iste, quem possedisti.
17
Introduces eos, et plantabis in monte hreditatis tu,
firmissimo habitaculo tuo quod operatus es, Domine :
sanctuarium tuum, Domine, quod firmaverunt manus tu.
18
Dominus regnabit in ternum et ultra.
19
Ingressus est enim eques Pharao
cum curribus et equitibus ejus in mare :
et reduxit super eos Dominus
aquas maris :
filii autem Isral ambulaverunt per siccum in medio ejus.
107/1834
20
Sumpsit ergo Maria prophetissa, soror Aaron, tympanum in manu sua :

egressque sunt omnes mulieres post eam cum tympanis et choris,
21
quibus prcinebat, dicens :
Cantemus Domino, gloriose enim magnificatus est :
equum et ascensorem ejus dejecit in mare.
22
Tulit autem Moyses Isral de mari Rubro, et egressi sunt in desertum

Sur : ambulaveruntque tribus diebus per solitudinem, et non inveniebant
aquam. 23 Et venerunt in Mara, nec poterant bibere aquas de Mara, eo quod
essent amar : unde et congruum loco nomen imposuit, vocans illum Mara,
id est, amaritudinem. 24 Et murmuravit populus contra Moysen, dicens :
Quid bibemus ? 25 At ille clamavit ad Dominum, qui ostendit ei lignum :
quod cum misisset in aquas, in dulcedinem vers sunt : ibi constituit ei
prcepta, atque judicia, et ibi tentavit eum, 26 dicens : Si audieris vocem
Domini Dei tui, et quod rectum est coram eo feceris, et obedieris mandatis
ejus, custodierisque omnia prcepta illius, cunctum languorem, quem posui
in gypto, non inducam super te : ego enim Dominus sanator tuus.
27
Venerunt autem in Elim filii Isral, ubi erant duodecim fontes aquarum,
et septuaginta palm : et castrametati sunt juxta aquas.
Cap. 16 1 Profectique sunt de Elim, et venit omnis multitudo
filiorum Isral in desertum Sin, quod est inter Elim et Sinai, quintodecimo
die mensis secundi, postquam egressi sunt de terra gypti. 2 Et murmuravit
omnis congregatio filiorum Isral contra Moysen et Aaron in solitudine.
3
Dixeruntque filii Isral ad eos : Utinam mortui essemus per manum
Domini in terra gypti, quando sedebamus super ollas carnium, et
comedebamus panem in saturitate : cur eduxistis nos in desertum istud, ut
occideretis omnem multitudinem fame ? 4 Dixit autem Dominus ad
Moysen : Ecce ego pluam vobis panes de clo : egrediatur populus, et
colligat qu sufficiunt per singulos dies : ut tentem eum utrum ambulet in
lege mea, an non. 5 Die autem sexto parent quod inferant : et sit duplum
quam colligere solebant per singulos dies. 6 Dixeruntque Moyses et Aaron
ad omnes filios Isral : Vespere scietis quod Dominus eduxerit vos de terra
gypti, 7 et mane videbitis gloriam Domini : audivit enim murmur vestrum
contra Dominum : nos vero quid sumus, quia mussitastis contra nos ? 8 Et
ait Moyses : Dabit vobis Dominus vespere carnes edere, et mane panes in
saturitate : eo quod audierit murmurationes vestras quibus murmurati estis
contra eum : nos enim quid sumus ? nec contra nos est murmur vestrum,
sed contra Dominum. 9 Dixit quoque Moyses ad Aaron : Dic univers
congregationi filiorum Isral : Accedite coram Domino : audivit enim
murmur vestrum. 10 Cumque loqueretur Aaron ad omnem ctum filiorum
Isral, respexerunt ad solitudinem : et ecce gloria Domini apparuit in nube.
108/1834
11
Locutus est autem Dominus ad Moysen, dicens : 12 Audivi

murmurationes filiorum Isral. Loquere ad eos : Vespere comedetis carnes,
et mane saturabimini panibus : scietisque quod ego sum Dominus Deus
vester. 13 Factum est ergo vespere, et ascendens coturnix, cooperuit castra :
mane quoque ros jacuit per circuitum castrorum. 14 Cumque operuisset
superficiem terr, apparuit in solitudine minutum, et quasi pilo tusum in
similitudinem pruin super terram. 15 Quod cum vidissent filii Isral,
dixerunt ad invicem : Manhu ? quod significat : Quid est hoc ? ignorabant
enim quid esset. Quibus ait Moyses : Iste est panis quem Dominus dedit
vobis ad vescendum. 16 Hic est sermo, quem prcepit Dominus : Colligat
unusquisque ex eo quantum sufficit ad vescendum : gomor per singula
capita, juxta numerum animarum vestrarum qu habitant in tabernaculo sic
tolletis. 17 Feceruntque ita filii Isral : et collegerunt, alius plus, alius minus.
18
Et mensi sunt ad mensuram gomor : nec qui plus collegerat, habuit
amplius : nec qui minus paraverat, reperit minus : sed singuli juxta id quod
edere poterant, congregaverunt. 19 Dixitque Moyses ad eos : Nullus
relinquat ex eo in mane. 20 Qui non audierunt eum, sed dimiserunt quidam
ex eis usque mane, et scatere cpit vermibus, atque computruit : et iratus
est contra eos Moyses.
21
Colligebant autem mane singuli, quantum sufficere poterat ad

vescendum : cumque incaluisset sol, liquefiebat. 22 In die autem sexta
collegerunt cibos duplices, id est, duo gomor per singulos homines :
venerunt autem omnes principes multitudinis, et narraverunt Moysi. 23 Qui
ait eis : Hoc est quod locutus est Dominus : Requies sabbati sanctificata est
Domino cras : quodcumque operandum est, facite, et qu coquenda sunt
coquite : quidquid autem reliquum fuerit, reponite usque in mane.
24
Feceruntque ita ut prceperat Moyses, et non computruit, neque vermis
inventus est in eo. 25 Dixitque Moyses : Comedite illud hodie, quia
sabbatum est Domini : non invenietur hodie in agro. 26 Sex diebus
colligite : in die autem septimo sabbatum est Domini, idcirco non
invenietur. 27 Venitque septima dies : et egressi de populo ut colligerent,
non invenerunt. 28 Dixit autem Dominus ad Moysen : Usquequo non vultis
custodire mandata mea et legem meam ? 29 videte quod Dominus dederit
vobis sabbatum, et propter hoc die sexta tribuit vobis cibos duplices :
maneat unusquisque apud semetipsum ; nullus egrediatur de loco suo die
septimo. 30 Et sabbatizavit populus die septimo. 31 Appellavitque domus
Isral nomen ejus Man : quod erat quasi semen coriandri album, gustusque
ejus quasi simil cum melle. 32 Dixit autem Moyses : Iste est sermo, quem
prcepit Dominus : Imple gomor ex eo, et custodiatur in futuras retro
generationes : ut noverint panem, quo alui vos in solitudine, quando educti
estis de terra gypti. 33 Dixitque Moyses ad Aaron : Sume vas unum, et
mitte ibi man, quantum potest capere gomor, et repone coram Domino ad
109/1834
servandum in generationes vestras, 34 sicut prcepit Dominus Moysi.

Posuitque illud Aaron in tabernaculo reservandum. 35 Filii autem Isral
comederunt man quadraginta annis, donec venirent in terram habitabilem :
hoc cibo aliti sunt, usquequo tangerent fines terr Chanaan. 36 Gomor
autem decima pars est ephi.
Cap. 17 1 Igitur profecta omnis multitudo filiorum Isral de deserto
Sin per mansiones suas, juxta sermonem Domini, castrametati sunt in
Raphidim, ubi non erat aqua ad bibendum populo. 2 Qui jurgatus contra
Moysen, ait : Da nobis aquam, ut bibamus. Quibus respondit Moyses :
Quid jurgamini contra me ? cur tentatis Dominum ? 3 Sitivit ergo ibi
populus pr aqu penuria, et murmuravit contra Moysen, dicens : Cur
fecisti nos exire de gypto, ut occideres nos, et liberos nostros, ac jumenta
siti ? 4 Clamavit autem Moyses ad Dominum, dicens : Quid faciam populo
huic ? adhuc paululum, et lapidabit me. 5 Et ait Dominus ad Moysen :
Antecede populum, et sume tecum de senioribus Isral : et virgam qua
percussisti fluvium, tolle in manu tua, et vade. 6 En ego stabo ibi coram te,
supra petram Horeb : percutiesque petram, et exibit ex ea aqua, ut bibat
populus. Fecit Moyses ita coram senioribus Isral : 7 et vocavit nomen loci
illius, Tentatio, propter jurgium filiorum Isral, et quia tentaverunt
Dominum, dicentes : Estne Dominus in nobis, an non ?
8
Venit autem Amalec, et pugnabat contra Isral in Raphidim. 9 Dixitque

Moyses ad Josue : Elige viros : et egressus, pugna contra Amalec : cras ego
stabo in vertice collis, habens virgam Dei in manu mea. 10 Fecit Josue ut
locutus erat Moyses, et pugnavit contra Amalec : Moyses autem et Aaron et
Hur ascenderunt super verticem collis. 11 Cumque levaret Moyses manus,
vincebat Isral : sin autem paululum remisisset, superabat Amalec.
12
Manus autem Moysi erant graves : sumentes igitur lapidem, posuerunt
subter eum, in quo sedit : Aaron autem et Hur sustentabant manus ejus ex
utraque parte. Et factum est ut manus illius non lassarentur usque ad
occasum solis. 13 Fugavitque Josue Amalec, et populum ejus in ore gladii.
14
Dixit autem Dominus ad Moysen : Scribe hoc ob monimentum in libro,
et trade auribus Josue : delebo enim memoriam Amalec sub clo.
15
dificavitque Moyses altare : et vocavit nomen ejus, Dominus exaltatio
mea, dicens : 16 Quia manus solii Domini, et bellum Domini erit contra
Amalec, a generatione in generationem.
Cap. 18 1 Cumque audisset Jethro, sacerdos Madian, cognatus
Moysi, omnia qu fecerat Deus Moysi, et Israli populo suo, et quod
eduxisset Dominus Isral de gypto, 2 tulit Sephoram uxorem Moysi quam
remiserat, 3 et duos filios ejus : quorum unus vocabatur Gersam, dicente
patre : Advena fui in terra aliena ; 4 alter vero Eliezer : Deus enim, ait,
110/1834
patris mei adjutor meus, et eruit me de gladio Pharaonis. 5 Venit ergo Jethro
cognatus Moysi, et filii ejus, et uxor ejus ad Moysen in desertum, ubi erat
castrametatus juxta montem Dei. 6 Et mandavit Moysi, dicens : Ego Jethro
cognatus tuus venio ad te, et uxor tua, et duo filii cum ea. 7 Qui egressus in
occursum cognati sui, adoravit, et osculatus est eum : salutaveruntque se
mutuo verbis pacificis. Cumque intrasset tabernaculum, 8 narravit Moyses
cognato suo cuncta qu fecerat Dominus Pharaoni et gyptiis propter
Isral : universumque laborem, qui accidisset eis in itinere, et quod
liberaverat eos Dominus. 9 Ltatusque est Jethro super omnibus bonis, qu
fecerat Dominus Israli, eo quod eruisset eum de manu gyptiorum. 10 Et
ait : Benedictus Dominus, qui liberavit vos de manu gyptiorum, et de
manu Pharaonis ; qui eruit populum suum de manu gypti. 11 Nunc
cognovi, quia magnus Dominus super omnes deos : eo quod superbe
egerint contra illos. 12 Obtulit ergo Jethro cognatus Moysi holocausta et
hostias Deo : veneruntque Aaron et omnes seniores Isral, ut comederent
panem cum eo coram Deo.
13
Altera autem die sedit Moyses ut judicaret populum, qui assistebat Moysi
a mane usque ad vesperam. 14 Quod cum vidisset cognatus ejus, omnia
scilicet qu agebat in populo, ait : Quid est hoc quod facis in plebe ? cur
solus sedes, et omnis populus prstolatur de mane usque ad vesperam ?
15
Cui respondit Moyses : Venit ad me populus qurens sententiam Dei :
16
cumque acciderit eis aliqua disceptatio, veniunt ad me ut judicem inter
eos, et ostendam prcepta Dei, et leges ejus. 17 At ille : Non bonam, inquit,
rem facis. 18 Stulto labore consumeris et tu, et populus iste qui tecum est :
ultra vires tuas est negotium ; solus illud non poteris sustinere. 19 Sed audi
verba mea atque consilia, et erit Deus tecum. Esto tu populo in his qu ad
Deum pertinent, ut referas qu dicuntur ad eum : 20 ostendasque populo
cremonias et ritum colendi, viamque per quam ingredi debeant, et opus
quod facere debeant. 21 Provide autem de omni plebe viros potentes, et
timentes Deum, in quibus sit veritas, et qui oderint avaritiam, et constitue
ex eis tribunos, et centuriones, et quinquagenarios, et decanos, 22 qui
judicent populum omni tempore : quidquid autem majus fuerit, referant ad
te, et ipsi minora tantummodo judicent : leviusque sit tibi, partito in alios
onere. 23 Si hoc feceris, implebis imperium Dei, et prcepta ejus poteris
sustentare : et omnis hic populus revertetur ad loca sua cum pace. 24 Quibus
auditis, Moyses fecit omnia qu ille suggesserat. 25 Et electis viris strenuis
de cuncto Isral, constituit eos principes populi, tribunos, et centuriones, et
quinquagenarios, et decanos. 26 Qui judicabant plebem omni tempore :
quidquid autem gravius erat, referebant ad eum, faciliora tantummodo
judicantes. 27 Dimisitque cognatum suum : qui reversus abiit in terram
suam.
111/1834
Cap. 19 1 Mense tertio egressionis Isral de terra gypti, in die hac

venerunt in solitudinem Sinai. 2 Nam profecti de Raphidim, et pervenientes
usque in desertum Sinai, castrametati sunt in eodem loco, ibique Isral fixit
tentoria e regione montis.
3
Moyses autem ascendit ad Deum : vocavitque eum Dominus de monte, et

ait : Hc dices domui Jacob, et annuntiabis filiis Isral : 4 Vos ipsi vidistis
qu fecerim gyptiis, quomodo portaverim vos super alas aquilarum, et
assumpserim mihi. 5 Si ergo audieritis vocem meam, et custodieritis pactum
meum, eritis mihi in peculium de cunctis populis : mea est enim omnis
terra : 6 et vos eritis mihi in regnum sacerdotale, et gens sancta. Hc sunt
verba qu loqueris ad filios Isral. 7 Venit Moyses : et convocatis
majoribus natu populi, exposuit omnes sermones quos mandaverat
Dominus. 8 Responditque omnis populus simul : Cuncta qu locutus est
Dominus, faciemus. Cumque retulisset Moyses verba populi ad Dominum,
9
ait ei Dominus : Jam nunc veniam ad te in caligine nubis, ut audiat me
populus loquentem ad te, et credat tibi in perpetuum. Nuntiavit ergo
Moyses verba populi ad Dominum.
10
Qui dixit ei : Vade ad populum, et sanctifica illos hodie, et cras,

laventque vestimenta sua. 11 Et sint parati in diem tertium : in die enim
tertia descendet Dominus coram omni plebe super montem Sinai.
12
Constituesque terminos populo per circuitum, et dices ad eos : Cavete ne
ascendatis in montem, nec tangatis fines illius : omnis qui tetigerit montem,
morte morietur. 13 Manus non tanget eum, sed lapidibus opprimetur, aut
confodietur jaculis : sive jumentum fuerit, sive homo, non vivet : cum
cperit clangere buccina, tunc ascendant in montem. 14 Descenditque
Moyses de monte ad populum, et sanctificavit eum. Cumque lavissent
vestimenta sua, 15 ait ad eos : Estote parati in diem tertium, et ne
appropinquetis uxoribus vestris.
16
Jamque advenerat tertius dies, et mane inclaruerat : et ecce cperunt

audiri tonitrua, ac micare fulgura, et nubes densissima operire montem,
clangorque buccin vehementius perstrepebat : et timuit populus qui erat in
castris. 17 Cumque eduxisset eos Moyses in occursum Dei de loco
castrorum, steterunt ad radices montis. 18 Totus autem mons Sinai fumabat,
eo quod descendisset Dominus super eum in igne : et ascenderet fumus ex
eo quasi de fornace, eratque omnis mons terribilis. 19 Et sonitus buccin
paulatim crescebat in majus, et prolixius tendebatur : Moyses loquebatur, et
Deus respondebat ei. 20 Descenditque Dominus super montem Sinai in ipso
montis vertice, et vocavit Moysen in cacumen ejus. Quo cum ascendisset,
21
dixit ad eum : Descende, et contestare populum : ne forte velit
transcendere terminos ad videndum Dominum, et pereat ex eis plurima
112/1834
multitudo. 22 Sacerdotes quoque qui accedunt ad Dominum, sanctificentur,

ne percutiat eos. 23 Dixitque Moyses ad Dominum : Non poterit vulgus
ascendere in montem Sinai : tu enim testificatus es, et jussisti, dicens : Pone
terminos circa montem, et sanctifica illum. 24 Cui ait Dominus : Vade,
descende : ascendesque tu, et Aaron tecum : sacerdotes autem et populus ne
transeant terminos, nec ascendant ad Dominum, ne forte interficiat illos.
25
Descenditque Moyses ad populum, et omnia narravit eis.
Cap. 20 1 Locutusque est Dominus cunctos sermones hos : 2 Ego
sum Dominus Deus tuus, qui eduxi te de terra gypti, de domo servitutis.
3
Non habebis deos alienos coram me. 4 Non facies tibi sculptile, neque
omnem similitudinem qu est in clo desuper, et qu in terra deorsum,
nec eorum qu sunt in aquis sub terra. 5 Non adorabis ea, neque coles : ego
sum Dominus Deus tuus fortis, zelotes, visitans iniquitatem patrum in
filios, in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me : 6 et
faciens misericordiam in millia his qui diligunt me, et custodiunt prcepta
mea. 7 Non assumes nomen Domini Dei tui in vanum : nec enim habebit
insontem Dominus eum qui assumpserit nomen Domini Dei sui frustra.
8
Memento ut diem sabbati sanctifices. 9 Sex diebus operaberis, et facies
omnia opera tua. 10 Septimo autem die sabbatum Domini Dei tui est : non
facies omne opus in eo, tu, et filius tuus et filia tua, servus tuus et ancilla
tua, jumentum tuum, et advena qui est intra portas tuas. 11 Sex enim diebus
fecit Dominus clum et terram, et mare, et omnia qu in eis sunt, et
requievit in die septimo : idcirco benedixit Dominus diei sabbati, et
sanctificavit eum. 12 Honora patrem tuum et matrem tuam, ut sis longvus
super terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi. 13 Non occides. 14 Non
mchaberis. 15 Non furtum facies. 16 Non loqueris contra proximum tuum
falsum testimonium. 17 Non concupisces domum proximi tui, nec
desiderabis uxorem ejus, non servum, non ancillam, non bovem, non
asinum, nec omnia qu illius sunt.
18
Cunctus autem populus videbat voces et lampades, et sonitum buccin,

montemque fumantem : et perterriti ac pavore concussi, steterunt procul,
19
dicentes Moysi : Loquere tu nobis, et audiemus : non loquatur nobis
Dominus, ne forte moriamur. 20 Et ait Moyses ad populum : Nolite timere :
ut enim probaret vos venit Deus, et ut terror illius esset in vobis, et non
peccaretis. 21 Stetitque populus de longe. Moyses autem accessit ad
caliginem in qua erat Deus.
22
Dixit prterea Dominus ad Moysen : Hc dices filiis Isral : Vos vidistis

quod de clo locutus sim vobis. 23 Non facietis deos argenteos, nec deos
aureos facietis vobis. 24 Altare de terra facietis mihi, et offeretis super eo
holocausta et pacifica vestra, oves vestras et boves in omni loco in quo
113/1834
memoria fuerit nominis mei : veniam ad te, et benedicam tibi. 25 Quod si

altare lapideum feceris mihi, non dificabis illud de sectis lapidibus : si
enim levaveris cultrum super eo, polluetur. 26 Non ascendes per gradus ad
altare meum, ne reveletur turpitudo tua.
Cap. 21 1 Hc sunt judicia qu propones eis. 2 Si emeris servum
hebrum, sex annis serviet tibi : in septimo egredietur liber gratis. 3 Cum
quali veste intraverit, cum tali exeat : si habens uxorem, et uxor egredietur
simul. 4 Sin autem dominus dederit illi uxorem, et pepererit filios et filias :
mulier et liberi ejus erunt domini sui, ipse vero exibit cum vestitu suo.
5
Quod si dixerit servus : Diligo dominum meum et uxorem ac liberos ; non
egrediar liber : 6 offeret eum dominus diis, et applicabitur ad ostium et
postes, perforabitque aurem ejus subula : et erit ei servus in sculum. 7 Si
quis vendiderit filiam suam in famulam, non egredietur sicut ancill exire
consueverunt. 8 Si displicuerit oculis domini sui cui tradita fuerat, dimittet
eam : populo autem alieno vendendi non habebit potestatem, si spreverit
eam. 9 Sin autem filio suo desponderit eam, juxta morem filiarum faciet illi.
10
Quod si alteram ei acceperit, providebit puell nuptias, et vestimenta, et
pretium pudiciti non negabit. 11 Si tria ista non fecerit, egredietur gratis
absque pecunia.
12
Qui percusserit hominem volens occidere, morte moriatur. 13 Qui autem

non est insidiatus, sed Deus illum tradidit in manus ejus, constituam tibi
locum in quem fugere debeat. 14 Si quis per industriam occiderit proximum
suum, et per insidias : ab altari meo evelles eum, ut moriatur. 15 Qui
percusserit patrem suum aut matrem, morte moriatur. 16 Qui furatus fuerit
hominem, et vendiderit eum, convictus nox, morte moriatur. 17 Qui
maledixerit patri suo, vel matri, morte moriatur.
18
Si rixati fuerint viri, et percusserit alter proximum suum lapide vel

pugno, et ille mortuus non fuerit, sed jacuerit in lectulo : 19 si surrexerit, et
ambulaverit foris super baculum suum, innocens erit qui percusserit, ita
tamen ut operas ejus et impensas in medicos restituat. 20 Qui percusserit
servum suum, vel ancillam virga, et mortui fuerint in manibus ejus,
criminis reus erit. 21 Sin autem uno die vel duobus supervixerit, non
subjacebit pn, quia pecunia illius est. 22 Si rixati fuerint viri, et
percusserit quis mulierem prgnantem, et abortivum quidem fecerit, sed
ipsa vixerit : subjacebit damno quantum maritus mulieris expetierit, et
arbitri judicaverint. 23 Sin autem mors ejus fuerit subsecuta, reddet animam
pro anima, 24 oculum pro oculo, dentem pro dente, manum pro manu,
pedem pro pede, 25 adustionem pro adustione, vulnus pro vulnere, livorem
pro livore. 26 Si percusserit quispiam oculum servi sui aut ancill, et luscos
eos fecerit, dimittet eos liberos pro oculo quem eruit. 27 Dentem quoque si
114/1834
excusserit servo vel ancill su, similiter dimittet eos liberos.

28
Si bos cornu percusserit virum aut mulierem, et mortui fuerint, lapidibus

obruetur : et non comedentur carnes ejus, dominus quoque bovis innocens
erit. 29 Quod si bos cornupeta fuerit ab heri et nudiustertius, et contestati
sunt dominum ejus, nec recluserit eum, occideritque virum aut mulierem :
et bos lapidibus obruetur, et dominum ejus occident. 30 Quod si pretium
fuerit ei impositum, dabit pro anima sua quidquid fuerit postulatus.
31
Filium quoque et filiam si cornu percusserit, simili sententi subjacebit.
32
Si servum ancillamque invaserit, triginta siclos argenti domino dabit, bos
vero lapidibus opprimetur. 33 Si quis aperuerit cisternam, et foderit, et non
operuerit eam, cecideritque bos aut asinus in eam, 34 reddet dominus
cistern pretium jumentorum : quod autem mortuum est, ipsius erit. 35 Si
bos alienus bovem alterius vulneraverit, et ille mortuus fuerit : vendent
bovem vivum, et divident pretium, cadaver autem mortui inter se
dispertient. 36 Sin autem sciebat quod bos cornupeta esset ab heri et
nudiustertius, et non custodivit eum dominus suus : reddet bovem pro bove,
et cadaver integrum accipiet.
Cap. 22 1 Si quis furatus fuerit bovem aut ovem, et occiderit vel
vendiderit : quinque boves pro uno bove restituet, et quatuor oves pro una
ove. 2 Si effringens fur domum sive suffodiens fuerit inventus, et accepto
vulnere mortuus fuerit, percussor non erit reus sanguinis. 3 Quod si orto
sole hoc fecerit, homicidium perpetravit, et ipse morietur. Si non habuerit
quod pro furto reddat, ipse venundabitur. 4 Si inventum fuerit apud eum
quod furatus est, vivens : sive bos, sive asinus, sive ovis, duplum restituet.
5
Si lserit quispiam agrum vel vineam, et dimiserit jumentum suum ut

depascatur aliena : quidquid optimum habuerit in agro suo, vel in vinea, pro
damni stimatione restituet. 6 Si egressus ignis invenerit spinas, et
comprehenderit acervos frugum, sive stantes segetes in agris, reddet
damnum qui ignem succenderit. 7 Si quis commendaverit amico pecuniam
aut vas in custodiam, et ab eo, qui susceperat, furto ablata fuerint : si
invenitur fur, duplum reddet : 8 si latet fur, dominus domus applicabitur ad
deos, et jurabit quod non extenderit manum in rem proximi sui, 9 ad
perpetrandam fraudem, tam in bove quam in asino, et ove ac vestimento, et
quidquid damnum inferre potest : ad deos utriusque causa perveniet, et si
illi judicaverit, duplum restituet proximo suo. 10 Si quis commendaverit
proximo suo asinum, bovem, ovem, et omne jumentum ad custodiam, et
mortuum fuerit, aut debilitatum, vel captum ab hostibus, nullusque hoc
viderit : 11 jusjurandum erit in medio, quod non extenderit manum ad rem
proximi sui : suscipietque dominus juramentum, et ille reddere non cogetur.
12
Quod si furto ablatum fuerit, restituet damnum domino ; 13 si comestum a
115/1834
bestia, deferat ad eum quod occisum est, et non restituet. 14 Qui a proximo
suo quidquam horum mutuo postulaverit, et debilitatum aut mortuum fuerit
domino non prsente, reddere compelletur. 15 Quod si imprsentiarum
dominus fuerit, non restituet, maxime si conductum venerat pro mercede
operis sui.
16
Si seduxerit quis virginem necdum desponsatam, dormieritque cum ea :

dotabit eam, et habebit eam uxorem. 17 Si pater virginis dare noluerit,
reddet pecuniam juxta modum dotis, quam virgines accipere consueverunt.
18
Maleficos non patieris vivere. 19 Qui coierit cum jumento, morte
moriatur. 20 Qui immolat diis, occidetur, prterquam Domino soli.
21
Advenam non contristabis, neque affliges eum : adven enim et ipsi

fuistis in terra gypti. 22 Vidu et pupillo non nocebitis. 23 Si lseritis eos,
vociferabuntur ad me, et ego audiam clamorem eorum : 24 et indignabitur
furor meus, percutiamque vos gladio, et erunt uxores vestr vidu, et filii
vestri pupilli. 25 Si pecuniam mutuam dederis populo meo pauperi qui
habitat tecum, non urgebis eum quasi exactor, nec usuris opprimes. 26 Si
pignus a proximo tuo acceperis vestimentum, ante solis occasum reddes ei.
27
Ipsum enim est solum, quo operitur, indumentum carnis ejus, nec habet
aliud in quo dormiat : si clamaverit ad me, exaudiam eum, quia misericors
sum. 28 Diis non detrahes, et principi populi tui non maledices.
29
Decimas tuas et primitias tuas non tardabis reddere : primogenitum

filiorum tuorum dabis mihi. 30 De bobus quoque, et ovibus similiter facies :
septem diebus sit cum matre sua, die octava reddes illum mihi. 31 Viri
sancti eritis mihi : carnem, qu a bestiis fuerit prgustata, non comedetis,
sed projicietis canibus.
Cap. 23 1 Non suscipies vocem mendacii, nec junges manum tuam ut
pro impio dicas falsum testimonium. 2 Non sequeris turbam ad faciendum
malum : nec in judicio, plurimorum acquiesces sententi, ut a vero devies.
3
Pauperis quoque non misereberis in judicio. 4 Si occurreris bovi inimici
tui, aut asino erranti, reduc ad eum. 5 Si videris asinum odientis te jacere
sub onere, non pertransibis, sed sublevabis cum eo. 6 Non declinabis in
judicium pauperis. 7 Mendacium fugies. Insontem et justum non occides :
quia aversor impium. 8 Nec accipies munera, qu etiam exccant
prudentes, et subvertunt verba justorum. 9 Peregrino molestus non eris.
Scitis enim advenarum animas : quia et ipsi peregrini fuistis in terra
gypti.
10
Sex annis seminabis terram tuam, et congregabis fruges ejus : 11 anno

autem septimo dimittes eam, et requiescere facies, ut comedant pauperes
116/1834
populi tui : et quidquid reliquum fuerit, edant besti agri : ita facies in
vinea et in oliveto tuo. 12 Sex diebus operaberis : septimo die cessabis, ut
requiescat bos et asinus tuus, et refrigeretur filius ancill tu, et advena.
13
Omnia qu dixi vobis, custodite. Et per nomen externorum deorum non
jurabitis, neque audietur ex ore vestro.
14
Tribus vicibus per singulos annos mihi festa celebrabitis. 15 Solemnitatem

azymorum custodies. Septem diebus comedes azyma, sicut prcepi tibi,
tempore mensis novorum, quando egressus es de gypto : non apparebis in
conspectu meo vacuus. 16 Et solemnitatem messis primitivorum operis tui,
qucumque seminaveris in agro : solemnitatem quoque in exitu anni,
quando congregaveris omnes fruges tuas de agro. 17 Ter in anno apparebit
omne masculinum tuum coram Domino Deo tuo. 18 Non immolabis super
fermento sanguinem victim me, nec remanebit adeps solemnitatis me
usque mane. 19 Primitias frugum terr tu deferes in domum Domini Dei
tui. Non coques hdum in lacte matris su.
20
Ecce ego mittam angelum meum, qui prcedat te, et custodiat in via, et
introducat in locum quem paravi. 21 Observa eum, et audi vocem ejus, nec
contemnendum putes : quia non dimittet cum peccaveris, et est nomen
meum in illo. 22 Quod si audieris vocem ejus, et feceris omnia qu loquor,
inimicus ero inimicis tuis, et affligam affligentes te.
23
Prcedetque te angelus meus, et introducet te ad Amorrhum, et

Hethum, et Pherezum, Chananumque, et Hevum, et Jebusum, quos
ego conteram. 24 Non adorabis deos eorum, nec coles eos : non facies opera
eorum, sed destrues eos, et confringes statuas eorum. 25 Servietisque
Domino Deo vestro, ut benedicam panibus tuis et aquis, et auferam
infirmitatem de medio tui. 26 Non erit infcunda, nec sterilis in terra tua :
numerum dierum tuorum implebo. 27 Terrorem meum mittam in prcursum
tuum, et occidam omnem populum, ad quem ingredieris : cunctorumque
inimicorum tuorum coram te terga vertam : 28 emittens crabrones prius, qui
fugabunt Hevum, et Chananum, et Hethum, antequam introas. 29 Non
ejiciam eos a facie tua anno uno : ne terra in solitudinem redigatur, et
crescant contra te besti. 30 Paulatim expellam eos de conspectu tuo, donec
augearis, et possideas terram. 31 Ponam autem terminos tuos a mari Rubro
usque ad mare Palstinorum, et a deserto usque ad fluvium : tradam in
manibus vestris habitatores terr, et ejiciam eos de conspectu vestro.
32
Non inibis cum eis fdus, nec cum diis eorum. 33 Non habitent in terra
tua, ne forte peccare te faciant in me, si servieris diis eorum : quod tibi
certe erit in scandalum.
117/1834
Cap. 24 1 Moysi quoque dixit : Ascende ad Dominum tu, et Aaron,

Nadab et Abiu, et septuaginta senes ex Isral, et adorabitis procul.
2
Solusque Moyses ascendet ad Dominum, et illi non appropinquabunt : nec
populus ascendet cum eo. 3 Venit ergo Moyses et narravit plebi omnia
verba Domini, atque judicia : responditque omnis populus una voce :
Omnia verba Domini, qu locutus est, faciemus. 4 Scripsit autem Moyses
universos sermones Domini : et mane consurgens, dificavit altare ad
radices montis, et duodecim titulos per duodecim tribus Isral. 5 Misitque
juvenes de filiis Isral, et obtulerunt holocausta, immolaveruntque victimas
pacificas Domino, vitulos. 6 Tulit itaque Moyses dimidiam partem
sanguinis, et misit in crateras : partem autem residuam fudit super altare.
7
Assumensque volumen fderis, legit audiente populo : qui dixerunt :
Omnia qu locutus est Dominus, faciemus, et erimus obedientes. 8 Ille vero
sumptum sanguinem respersit in populum, et ait : Hic est sanguis fderis
quod pepigit Dominus vobiscum super cunctis sermonibus his.
9
Ascenderuntque Moyses et Aaron, Nadab et Abiu, et septuaginta de

senioribus Isral : 10 et viderunt Deum Isral : et sub pedibus ejus quasi
opus lapidis sapphirini, et quasi clum, cum serenum est. 11 Nec super eos
qui procul recesserant de filiis Isral, misit manum suam, videruntque
Deum, et comederunt, ac biberunt. 12 Dixit autem Dominus ad Moysen :
Ascende ad me in montem, et esto ibi : daboque tibi tabulas lapideas, et
legem, ac mandata qu scripsi : ut doceas eos. 13 Surrexerunt Moyses et
Josue minister ejus : ascendensque Moyses in montem Dei, 14 senioribus
ait : Expectate hic donec revertamur ad vos. Habetis Aaron et Hur
vobiscum : si quid natum fuerit qustionis, referetis ad eos. 15 Cumque
ascendisset Moyses, operuit nubes montem, 16 et habitavit gloria Domini
super Sinai, tegens illum nube sex diebus : septimo autem die vocavit eum
de medio caliginis. 17 Erat autem species glori Domini quasi ignis ardens
super verticem montis in conspectu filiorum Isral. 18 Ingressusque Moyses
medium nebul, ascendit in montem : et fuit ibi quadraginta diebus, et
quadraginta noctibus.
Cap. 25 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere
filiis Isral, ut tollant mihi primitias : ab omni homine qui offeret ultroneus,
accipietis eas. 3 Hc sunt autem qu accipere debeatis : aurum, et
argentum, et s, 4 hyacinthum et purpuram, coccumque bis tinctum, et
byssum, pilos caprarum, 5 et pelles arietum rubricatas, pellesque janthinas,
et ligna setim : 6 oleum ad luminaria concinnanda : aromata in unguentum,
et thymiamata boni odoris : 7 lapides onychinos, et gemmas ad ornandum
ephod, ac rationale. 8 Facientque mihi sanctuarium, et habitabo in medio
eorum : 9 juxta omnem similitudinem tabernaculi quod ostendam tibi, et
omnium vasorum in cultum ejus.
118/1834
Sicque facietis illud : 10 arcam de lignis setim compingite, cujus longitudo

habeat duos et semis cubitos : latitudo, cubitum et dimidium : altitudo,
cubitum similiter ac semissem. 11 Et deaurabis eam auro mundissimo intus
et foris : faciesque supra, coronam auream per circuitum : 12 et quatuor
circulos aureos, quos pones per quatuor arc angulos : duo circuli sint in
latere uno, et duo in altero. 13 Facies quoque vectes de lignis setim, et
operies eos auro. 14 Inducesque per circulos qui sunt in arc lateribus, ut
portetur in eis : 15 qui semper erunt in circulis, nec umquam extrahentur ab
eis. 16 Ponesque in arca testificationem quam dabo tibi. 17 Facies et
propitiatorium de auro mundissimo : duos cubitos et dimidium tenebit
longitudo ejus, et cubitum ac semissem latitudo. 18 Duos quoque cherubim
aureos et productiles facies, ex utraque parte oraculi. 19 Cherub unus sit in
latere uno, et alter in altero. 20 Utrumque latus propitiatorii tegant
expandentes alas, et operientes oraculum, respiciantque se mutuo versis
vultibus in propitiatorium quo operienda est arca, 21 in qua pones
testimonium quod dabo tibi. 22 Inde prcipiam, et loquar ad te supra
propitiatorium, ac de medio duorum cherubim, qui erunt super arcam
testimonii, cuncta qu mandabo per te filiis Isral.
23
Facies et mensam de lignis setim, habentem duos cubitos longitudinis, et

in latitudine cubitum, et in altitudine cubitum et semissem. 24 Et inaurabis
eam auro purissimo : faciesque illi labium aureum per circuitum, 25 et ipsi
labio coronam interrasilem altam quatuor digitis : et super illam, alteram
coronam aureolam. 26 Quatuor quoque circulos aureos prparabis, et pones
eis in quatuor angulis ejusdem mens per singulos pedes. 27 Subter
coronam erunt circuli aurei, ut mittantur vectes per eos, et possit mensa
portari. 28 Ipsos quoque vectes facies de lignis setim, et circumdabis auro ad
subvehendam mensam. 29 Parabis et acetabula, ac phialas, thuribula, et
cyathos, in quibus offerenda sunt libamina, ex auro purissimo. 30 Et pones
super mensam panes propositionis in conspectu meo semper.
31
Facies et candelabrum ductile de auro mundissimo, hastile ejus, et

calamos, scyphos, et sphrulas, ac lilia ex ipso procedentia. 32 Sex calami
egredientur de lateribus, tres ex uno latere, et tres ex altero. 33 Tres scyphi
quasi in nucis modum per calamos singulos, sphrulaque simul, et lilium :
et tres similiter scyphi instar nucis in calamo altero, sphrulaque simul et
lilium. Hoc erit opus sex calamorum, qui producendi sunt de hastili : 34 in
ipso autem candelabro erunt quatuor scyphi in nucis modum, sphrulque
per singulos, et lilia. 35 Sphrul sub duobus calamis per tria loca, qui
simul sex fiunt procedentes de hastili uno. 36 Et sphrul igitur et calami
ex ipso erunt, universa ductilia de auro purissimo. 37 Facies et lucernas
septem, et pones eas super candelabrum, ut luceant ex adverso.
119/1834
38
Emunctoria quoque, et ubi qu emuncta sunt extinguantur, fiant de auro

purissimo. 39 Omne pondus candelabri cum universis vasis suis habebit
talentum auri purissimi. 40 Inspice, et fac secundum exemplar quod tibi in
monte monstratum est.
Cap. 26 1 Tabernaculum vero ita facies : decem cortinas de bysso
retorta, et hyacintho, ac purpura, coccoque bis tincto, variatas opere
plumario facies. 2 Longitudo cortin unius habebit viginti octo cubitos :
latitudo, quatuor cubitorum erit. Unius mensur fient universa tentoria.
3
Quinque cortin sibi jungentur mutuo, et ali quinque nexu simili
cohrebunt. 4 Ansulas hyacinthinas in lateribus ac summitatibus facies
cortinarum, ut possint invicem copulari. 5 Quinquagenas ansulas cortina
habebit in utraque parte, ita insertas ut ansa contra ansam veniat, et altera
alteri possit aptari. 6 Facies et quinquaginta circulos aureos quibus
cortinarum vela jungenda sunt, ut unum tabernaculum fiat. 7 Facies et saga
cilicina undecim, ad operiendum tectum tabernaculi. 8 Longitudo sagi unius
habebit triginta cubitos, et latitudo, quatuor : qua erit mensura sagorum
omnium. 9 E quibus quinque junges seorsum, et sex sibi mutuo copulabis,
ita ut sextum sagum in fronte tecti duplices. 10 Facies et quinquaginta ansas
in ora sagi unius, ut conjungi cum altero queat, et quinquaginta ansas in ora
sagi alterius, ut cum altero copuletur. 11 Facies et quinquaginta fibulas
neas quibus jungantur ans, ut unum ex omnibus operimentum fiat.
12
Quod autem superfuerit in sagis qu parantur tecto, id est unum sagum
quod amplius est, ex medietate ejus operies posteriora tabernaculi. 13 Et
cubitus ex una parte pendebit, et alter ex altera qui plus est in sagorum
longitudine, utrumque latus tabernaculi protegens. 14 Facies et operimentum
aliud tecto de pellibus arietum rubricatis : et super hoc rursum aliud
operimentum de janthinis pellibus. 15 Facies et tabulas stantes tabernaculi
de lignis setim, 16 qu singul denos cubitos in longitudine habeant, et in
latitudine singulos ac semissem. 17 In lateribus tabul, du incastratur
fient, quibus tabula alteri tabul connectatur : atque in hunc modum
cunct tabul parabuntur. 18 Quarum viginti erunt in latere meridiano quod
vergit ad austrum. 19 Quibus quadraginta bases argenteas fundes, ut bin
bases singulis tabulis per duos angulos subjiciantur. 20 In latere quoque
secundo tabernaculi quod vergit ad aquilonem, viginti tabul erunt,
21
quadraginta habentes bases argenteas, bin bases singulis tabulis
supponentur. 22 Ad occidentalem vero plagam tabernaculi facies sex
tabulas, 23 et rursum alias duas qu in angulis erigantur post tergum
tabernaculi. 24 Eruntque conjunct a deorsum usque sursum, et una omnes
compago retinebit. Duabus quoque tabulis qu in angulis ponend sunt,
similis junctura servabitur. 25 Et erunt simul tabul octo, bases earum
argente sedecim, duabus basibus per unam tabulam supputatis. 26 Facies
et vectes de lignis setim quinque ad continendas tabulas in uno latere
120/1834
tabernaculi, 27 et quinque alios in altero, et ejusdem numeri ad

occidentalem plagam : 28 qui mittentur per medias tabulas a summo usque
ad summum. 29 Ipsas quoque tabulas deaurabis, et fundes in eis annulos
aureos per quos vectes tabulata contineant : quos operies laminis aureis.
30
Et eriges tabernaculum juxta exemplar quod tibi in monte monstratum
est.
31
Facies et velum de hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et bysso

retorta, opere plumario et pulchra varietate contextum : 32 quod appendes
ante quatuor columnas de lignis setim, qu ips quidem deaurat erunt, et
habebunt capita aurea, sed bases argenteas. 33 Inseretur autem velum per
circulos, intra quod pones arcam testimonii, quo et sanctuarium, et
sanctuarii sanctuaria dividentur. 34 Pones et propitiatorium super arcam
testimonii in Sancto sanctorum, 35 mensamque extra velum, et contra
mensam candelabrum in latere tabernaculi meridiano : mensa enim stabit in
parte aquilonis. 36 Facies et tentorium in introitu tabernaculi de hyacintho,
et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta, opere plumarii. 37 Et
quinque columnas deaurabis lignorum setim, ante quas ducetur tentorium :
quarum erunt capita aurea, et bases ne.
Cap. 27 1 Facies et altare de lignis setim, quod habebit quinque
cubitus in longitudine, et totidem in latitudine, id est, quadrum, et tres
cubitos in altitudine. 2 Cornua autem per quatuor angulos ex ipso erunt : et
operies illud re. 3 Faciesque in usus ejus lebetes ad suscipiendos cineres,
et forcipes atque fuscinulas, et ignium receptacula ; omnia vasa ex re
fabricabis. 4 Craticulamque in modum retis neam : per cujus quatuor
angulos erunt quatuor annuli nei. 5 Quos pones subter arulam altaris :
eritque craticula usque ad altaris medium. 6 Facies et vectes altaris de lignis
setim duos, quos operies laminis neis : 7 et induces per circulos, eruntque
ex utroque latere altaris ad portandum. 8 Non solidum, sed inane et cavum
intrinsecus facies illud, sicut tibi in monte monstratum est.
9
Facies et atrium tabernaculi, in cujus australi plaga contra meridiem erunt

tentoria de bysso retorta : centum cubitos unum latus tenebit in longitudine.
10
Et columnas viginti cum basibus totidem neis, qu capita cum
claturis suis habebunt argentea. 11 Similiter et in latere aquilonis per
longum erunt tentoria centum cubitorum, column viginti, et bases ne
ejusdem numeri, et capita earum cum claturis suis argentea. 12 In
latitudine vero atrii, quod respicit ad occidentem, erunt tentoria per
quinquaginta cubitos, et column decem, basesque totidem. 13 In ea quoque
atrii latitudine, qu respicit ad orientem, quinquaginta cubiti erunt. 14 In
quibus quindecim cubitorum tentoria lateri uno deputabuntur, columnque
tres et bases totidem : 15 et in latere altero erunt tentoria cubitos obtinentia
121/1834
quindecim, column tres, et bases totidem. 16 In introitu vero atrii fiet

tentorium cubitorum viginti ex hyacintho et purpura, coccoque bis tincto, et
bysso retorta, opere plumarii : columnas habebit quatuor, cum basibus
totidem. 17 Omnes column atrii per circuitum vestit erunt argenteis
laminis, capitibus argenteis, et basibus neis. 18 In longitudine occupabit
atrium cubitos centum, in latitudine quinquaginta, altitudo quinque
cubitorum erit : fietque de bysso retorta, et habebit bases neas. 19 Cuncta
vasa tabernaculi in omnes usus et cremonias, tam paxillos ejus quam atrii,
ex re facies. 20 Prcipe filiis Isral ut afferant tibi oleum de arboribus
olivarum purissimum, piloque contusum, ut ardeat lucerna semper 21 in
tabernaculo testimonii, extra velum quod oppansum est testimonio. Et
collocabunt eam Aaron et filii ejus, ut usque mane luceat coram Domino.
Perpetuus erit cultus per successiones eorum a filiis Isral.
Cap. 28 1 Applica quoque ad te Aaron fratrem tuum cum filiis suis
de medio filiorum Isral, ut sacerdotio fungantur mihi : Aaron, Nadab, et
Abiu, Eleazar, et Ithamar. 2 Faciesque vestem sanctam Aaron fratri tuo in
gloriam et decorem. 3 Et loqueris cunctis sapientibus corde quos replevi
spiritu prudenti, ut faciant vestes Aaron, in quibus sanctificatus ministret
mihi. 4 Hc autem erunt vestimenta qu faciet : rationale et superhumerale,
tunicam et lineam strictam, cidarim et balteum. Facient vestimenta sancta
fratri tuo Aaron et filiis ejus, ut sacerdotio fungantur mihi. 5 Accipientque
aurum, et hyacinthum, et purpuram, coccumque bis tinctum, et byssum.
6
Facient autem superhumerale de auro et hyacintho et purpura, coccoque

bis tincto, et bysso retorta, opere polymito. 7 Duas oras junctas habebit in
utroque latere summitatum, ut in unum redeant. 8 Ipsa quoque textura et
cuncta operis varietas erit ex auro et hyacintho, et purpura, coccoque bis
tincto, et bysso retorta. 9 Sumesque duos lapides onychinos, et sculpes in
eis nomina filiorum Isral : 10 sex nomina in lapide uno, et sex reliqua in
altero, juxta ordinem nativitatis eorum. 11 Opere sculptoris et clatura
gemmarii, sculpes eos nominibus filiorum Isral, inclusos auro atque
circumdatos : 12 et pones in utroque latere superhumeralis, memoriale filiis
Isral. Portabitque Aaron nomina eorum coram Domino super utrumque
humerum, ob recordationem. 13 Facies et uncinos ex auro, 14 et duas
catenulas ex auro purissimo sibi invicem cohrentes, quas inseres uncinis.
15
Rationale quoque judicii facies opere polymito juxta texturam

superhumeralis, ex auro, hyacintho, et purpura, coccoque bis tincto, et
bysso retorta. 16 Quadrangulum erit et duplex : mensuram palmi habebit
tam in longitudine quam in latitudine. 17 Ponesque in eo quatuor ordines
lapidum : in primo versu erit lapis sardius, et topazius, et smaragdus : 18 in
secundo carbunculus, sapphirus, et jaspis : 19 in tertio ligurius, achates, et
122/1834
amethystus : 20 in quarto chrysolithus, onychinus, et beryllus. Inclusi auro

erunt per ordines suos. 21 Habebuntque nomina filiorum Isral : duodecim
nominibus clabuntur, singuli lapides nominibus singulorum per duodecim
tribus. 22 Facies in rationali catenas sibi invicem cohrentes ex auro
purissimo, 23 et duos annulos aureos, quos pones in utraque rationalis
summitate : 24 catenasque aureas junges annulis, qui sunt in marginibus
ejus, 25 et ipsarum catenarum extrema duobus copulabis uncinis in utroque
latere superhumeralis quod rationale respicit. 26 Facies et duos annulos
aureos, quos pones in summitatibus rationalis, in oris, qu e regione sunt
superhumeralis, et posteriora ejus aspiciunt. 27 Necnon et alios duos
annulos aureos, qui ponendi sunt in utroque latere superhumeralis deorsum,
quod respicit contra faciem junctur inferioris, ut aptari possit cum
superhumerali, 28 et stringatur rationale annulis suis cum annulis
superhumeralis vitta hyacinthina, ut maneat junctura fabrefacta, et a se
invicem rationale et superhumerale nequeant separari. 29 Portabitque Aaron
nomina filiorum Isral in rationali judicii super pectus suum, quando
ingredietur Sanctuarium, memoriale coram Domino in ternum. 30 Pones
autem in rationali judicii Doctrinam et Veritatem, qu erunt in pectore
Aaron, quando ingredietur coram Domino : et gestabit judicium filiorum
Isral in pectore suo, in conspectu Domini semper.
31
Facies et tunicam superhumeralis totam hyacinthinam, 32 in cujus medio

supra erit capitium, et ora per gyrum ejus textilis, sicut fieri solet in
extremis vestium partibus, ne facile rumpatur. 33 Deorsum vero, ad pedes
ejusdem tunic, per circuitum, quasi mala punica facies, ex hyacintho, et
purpura, et cocco bis tincto, mistis in medio tintinnabulis, 34 ita ut
tintinnabulum sit aureum et malum punicum : rursumque tintinnabulum
aliud aureum et malum punicum. 35 Et vestietur ea Aaron in officio
ministerii, ut audiatur sonitus quando ingreditur et egreditur sanctuarium in
conspectu Domini, et non moriatur.
36
Facies et laminam de auro purissimo, in qua sculpes opere clatoris,

Sanctum Domino. 37 Ligabisque eam vitta hyacinthina, et erit super tiaram,
38
imminens fronti pontificis. Portabitque Aaron iniquitates eorum, qu
obtulerunt et sanctificaverunt filii Isral, in cunctis muneribus et donariis
suis. Erit autem lamina semper in fronte ejus, ut placatus sit eis Dominus.
39
Stringesque tunicam bysso, et tiaram byssinam facies, et balteum opere
plumarii.
40
Porro filiis Aaron tunicas lineas parabis et balteos ac tiaras in gloriam et

decorem : 41 vestiesque his omnibus Aaron fratrem tuum et filios ejus cum
eo. Et cunctorum consecrabis manus, sanctificabisque illos, ut sacerdotio
fungantur mihi. 42 Facies et feminalia linea, ut operiant carnem turpitudinis
123/1834
su, a renibus usque ad femora : 43 et utentur eis Aaron et filii ejus quando
ingredientur tabernaculum testimonii, vel quando appropinquant ad altare
ut ministrent in sanctuario, ne iniquitatis rei moriantur. Legitimum
sempiternum erit Aaron, et semini ejus post eum.
Cap. 29 1 Sed et hoc facies, ut mihi in sacerdotio consecrentur. Tolle
vitulum de armento, et arietes duos immaculatos, 2 panesque azymos, et
crustulam absque fermento, qu conspersa sit oleo, lagana quoque azyma
oleo lita : de simila triticea cuncta facies. 3 Et posita in canistro offeres :
vitulum autem et duos arietes. 4 Et Aaron ac filios ejus applicabis ad ostium
tabernaculi testimonii. Cumque laveris patrem cum filiis suis aqua, 5 indues
Aaron vestimentis suis, id est, linea et tunica, et superhumerali et rationali,
quod constringes balteo. 6 Et pones tiaram in capite ejus, et laminam
sanctam super tiaram, 7 et oleum unctionis fundes super caput ejus : atque
hoc ritu consecrabitur. 8 Filios quoque illius applicabis, et indues tunicis
lineis, cingesque balteo, 9 Aaron scilicet et liberos ejus, et impones eis
mitras : eruntque sacerdotes mihi religione perpetua. Postquam initiaveris
manus eorum, 10 applicabis et vitulum coram tabernaculo testimonii.
Imponentque Aaron et filii ejus manus super caput illius, 11 et mactabis
eum in conspectu Domini, juxta ostium tabernaculi testimonii.
12
Sumptumque de sanguine vituli, pones super cornua altaris digito tuo,
reliquum autem sanguinem fundes juxta basim ejus. 13 Sumes et adipem
totum qui operit intestina, et reticulum jecoris, ac duos renes, et adipem qui
super eos est, et offeres incensum super altare : 14 carnes vero vituli et
corium et fimum combures foris extra castra, eo quod pro peccato sit.
15
Unum quoque arietem sumes, super cujus caput ponent Aaron et filii ejus
manus. 16 Quem cum mactaveris, tolles de sanguine ejus, et fundes circa
altare. 17 Ipsum autem arietem secabis in frustra : lotaque intestina ejus ac
pedes, pones super concisas carnes, et super caput illius. 18 Et offeres totum
arietem in incensum super altare : oblatio est Domino, odor suavissimus
victim Domini.
19
Tolles quoque arietem alterum, super cujus caput Aaron et filii ejus
ponent manus. 20 Quem cum immolaveris, sumes de sanguine ejus, et pones
super extremum auricul dextr Aaron et filiorum ejus, et super pollices
manus eorum ac pedis dextri, fundesque sanguinem super altare per
circuitum. 21 Cumque tuleris de sanguine qui est super altare, et de oleo
unctionis, asperges Aaron et vestes ejus, filios et vestimenta eorum.
Consecratisque ipsis et vestibus, 22 tolles adipem de ariete, et caudam et
arvinam, qu operit vitalia, ac reticulum jecoris, et duos renes, atque
adipem, qui super eos est, armumque dextrum, eo quod sit aries
consecrationis : 23 tortamque panis unius, crustulam conspersam oleo,
124/1834
laganum de canistro azymorum, quod positum est in conspectu Domini :

24
ponesque omnia super manus Aaron et filiorum ejus, et sanctificabis eos
elevans coram Domino. 25 Suscipiesque universa de manibus eorum : et
incendes super altare in holocaustum, odorem suavissimum in conspectu
Domini, quia oblatio ejus est. 26 Sumes quoque pectusculum de ariete, quo
initiatus est Aaron, sanctificabisque illud elevatum coram Domino, et cedet
in partem tuam. 27 Sanctificabisque et pectusculum consecratum, et armum
quem de ariete separasti, 28 quo initiatus est Aaron et filii ejus, cedentque in
partem Aaron et filiorum ejus jure perpetuo a filiis Isral : quia primitiva
sunt et initia de victimis eorum pacificis qu offerunt Domino.
29
Vestem autem sanctam, qua utetur Aaron, habebunt filii ejus post eum, ut
ungantur in ea, et consecrantur manus eorum. 30 Septem diebus utetur illa
qui pontifex pro eo fuerit constitutus de filiis ejus, et qui ingredietur
tabernaculum testimonii ut ministret in sanctuario.
31
Arietem autem consecrationis tolles, et coques carnes ejus in loco

sancto : 32 quibus vescetur Aaron et filii ejus. Panes quoque, qui sunt in
canistro, in vestibulo tabernaculi testimonii comedent, 33 ut sit placabile
sacrificium, et sanctificentur offerentium manus. Alienigena non vescetur
ex eis, quia sancti sunt. 34 Quod si remanserit de carnibus consecratis, sive
de panibus usque mane, combures reliquias igni : non comedentur, quia
sanctificata sunt.
35
Omnia, qu prcepi tibi, facies super Aaron et filiis ejus. Septem diebus
consecrabis manus eorum : 36 et vitulum pro peccato offeres per singulos
dies ad expiandum. Mundabisque altare cum immolaveris expiationis
hostiam, et unges illud in sanctificationem. 37 Septem diebus expiabis
altare, et sanctificabis, et erit Sanctum sanctorum : omnis, qui tetigerit illud,
sanctificabitur.
38
Hoc est quod facies in altari : agnos anniculos duos per singulos dies
jugiter, 39 unum agnum mane, et alterum vespere, 40 decimam partem
simil conspers oleo tuso, quod habeat mensuram quartam partem hin, et
vinum ad libandum ejusdem mensur in agno uno. 41 Alterum vero agnum
offeres ad vesperam juxta ritum matutin oblationis, et juxta ea qu
diximus, in odorem suavitatis : 42 sacrificium est Domino, oblatione
perpetua in generationes vestras, ad ostium tabernaculi testimonii coram
Domino, ubi constituam ut loquar ad te. 43 Ibique prcipiam filiis Isral, et
sanctificabitur altare in gloria mea. 44 Sanctificabo et tabernaculum
testimonii cum altari, et Aaron cum filiis suis, ut sacerdotio fungantur mihi.
45
Et habitabo in medio filiorum Isral, eroque eis Deus, 46 et scient quia
125/1834
ego Dominus Deus eorum, qui eduxi eos de terra gypti, ut manerem inter
illos, ego Dominus Deus ipsorum.
Cap. 30 1 Facies quoque altare ad adolendum thymiama, de lignis
setim, 2 habens cubitum longitudinis, et alterum latitudinis, id est,
quadrangulum, et duos cubitos in altitudine. Cornua ex ipso procedent.
3
Vestiesque illud auro purissimo, tam craticulam ejus, quam parietes per
circuitum, et cornua. Faciesque ei coronam aureolam per gyrum, 4 et duos
annulos aureos sub corona per singula latera, ut mittantur in eos vectes, et
altare portetur. 5 Ipsos quoque vectes facies de lignis setim, et inaurabis.
6
Ponesque altare contra velum, quod ante arcum pendet testimonii coram
propitiatorio quo tegitur testimonium, ubi loquar tibi. 7 Et adolebit
incensum super eo Aaron, suave fragrans, mane. Quando componet
lucernas, incendet illud : 8 et quando collocabit eas ad vesperum, uret
thymiama sempiternum coram Domino in generationes vestras. 9 Non
offeretis super eo thymiama compositionis alterius, nec oblationem, et
victimam, nec libabitis libamina. 10 Et deprecabitur Aaron super cornua
ejus semel per annum, in sanguine quod oblatum est pro peccato, et
placabit super eo in generationibus vestris. Sanctum sanctorum erit
Domino.
11
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 12 Quando tuleris summam

filiorum Isral juxta numerum, dabunt singuli pretium pro animabus suis
Domino, et non erit plaga in eis, cum fuerint recensiti. 13 Hoc autem dabit
omnis qui transit ad nomen, dimidium sicli juxta mensuram templi (siclus
viginti obolos habet) ; media pars sicli offeretur Domino. 14 Qui habetur in
numero, a viginti annis et supra, dabit pretium. 15 Dives non addet ad
medium sicli, et pauper nihil minuet. 16 Susceptamque pecuniam, qu
collata est a filiis Isral, trades in usus tabernaculi testimonii, ut sit
monimentum eorum coram Domino, et propitietur animabus eorum.
17
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 18 Facies et labrum neum

cum basi sua ad lavandum : ponesque illud inter tabernaculum testimonii et
altare. Et missa aqua, 19 lavabunt in ea Aaron et filii ejus manus suas ac
pedes, 20 quando ingressuri sunt tabernaculum testimonii, et quando
accessuri sunt ad altare, ut offerant in eo thymiama Domino, 21 ne forte
moriantur ; legitimum sempiternum erit ipsi, et semini ejus per
successiones.
22
Locutusque est Dominus ad Moysen, 23 dicens : Sume tibi aromata,

prim myrrh et elect quingentos siclos, et cinnamomi medium, id est,
ducentos quinquaginta siclos, calami similiter ducentos quinquaginta,
24
casi autem quingentos siclos, in pondere sanctuarii, olei de olivetis
126/1834
mensuram hin : 25 faciesque unctionis oleum sanctum, unguentum

compositum opere unguentarii, 26 et unges ex eo tabernaculum testimonii,
et arcam testamenti, 27 mensamque cum vasis suis, et candelabrum, et
utensilia ejus, altaria thymiamatis, 28 et holocausti, et universam
supellectilem qu ad cultum eorum pertinet. 29 Sanctificabisque omnia, et
erunt Sancta sanctorum ; qui tetigerit ea, sanctificabitur. 30 Aaron et filios
ejus unges, sanctificabisque eos, ut sacerdotio fungantur mihi. 31 Filiis
quoque Isral dices : Hoc oleum unctionis sanctum erit mihi in
generationes vestras. 32 Caro hominis non ungetur ex eo, et juxta
compositionem ejus non facietis aliud, quia sanctificatum est, et sanctum
erit vobis. 33 Homo quicumque tale composuerit, et dederit ex eo alieno,
exterminabitur de populo suo. 34 Dixitque Dominus ad Moysen : Sume tibi
aromata, stacten et onycha, galbanum boni odoris, et thus lucidissimum ;
qualis ponderis erunt omnia : 35 faciesque thymiama compositum opere
unguentarii, mistum diligenter, et purum, et sanctificatione dignissimum.
36
Cumque in tenuissimum pulverem universa contuderis, pones ex eo
coram tabernaculo testimonii, in quo loco apparebo tibi. Sanctum
sanctorum erit vobis thymiama. 37 Talem compositionem non facietis in
usus vestros, quia sanctum est Domino. 38 Homo quicumque fecerit simile,
ut odore illius perfruatur, peribit de populis suis.
Cap. 31 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Ecce,
vocavi ex nomine Beseleel filium Uri filii Hur de tribu Juda, 3 et implevi
spiritu Dei, sapientia, et intelligentia et scientia in omni opere, 4 ad
excogitandum quidquid fabrefieri potest ex auro, et argento, et re,
5
marmore, et gemmis, et diversitate lignorum. 6 Dedique ei socium Ooliab
filium Achisamech de tribu Dan. Et in corde omnis eruditi posui
sapientiam : ut faciant cuncta qu prcepi tibi, 7 tabernaculum fderis, et
arcam testimonii, et propitiatorium, quod super eam est, et cuncta vasa
tabernaculi, 8 mensamque et vasa ejus, candelabrum purissimum cum vasis
suis, et altaris thymiamatis, 9 et holocausti, et omnia vasa eorum, labrum
cum basi sua, 10 vestes sanctas in ministerio Aaron sacerdoti, et filiis ejus,
ut fungantur officio suo in sacris : 11 oleum unctionis, et thymiama
aromatum in sanctuario, omnia qu prcepi tibi, facient.
12
Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 13 Loquere filiis Isral, et

dices ad eos : Videte ut sabbatum meum custodiatis : quia signum est inter
me et vos in generationibus vestris : ut sciatis quia ego Dominus, qui
sanctifico vos. 14 Custodite sabbatum meum, sanctum est enim vobis : qui
polluerit illud, morte morietur ; qui fecerit in eo opus, peribit anima illius
de medio populi sui. 15 Sex diebus facietis opus : in die septimo sabbatum
est, requies sancta Domino ; omnis qui fecerit opus in hac die, morietur.
16
Custodiant filii Isral sabbatum, et celebrent illud in generationibus suis.
127/1834
Pactum est sempiternum 17 inter me et filios Isral, signumque perpetuum ;

sex enim diebus fecit Dominus clum et terram, et in septimo ab opere
cessavit. 18 Deditque Dominus Moysi, completis hujuscemodi sermonibus
in monte Sinai, duas tabulas testimonii lapideas, scriptas digito Dei.
Cap. 32 1 Videns autem populus quod moram faceret descendendi de
monte Moyses, congregatus adversus Aaron, dixit : Surge, fac nobis deos,
qui nos prcedant : Moysi enim huic viro, qui nos eduxit de terra gypti,
ignoramus quid acciderit. 2 Dixitque ad eos Aaron : Tollite inaures aureas
de uxorum, filiorumque et filiarum vestrarum auribus, et afferte ad me.
3
Fecitque populus qu jusserat, deferens inaures ad Aaron. 4 Quas cum ille
accepisset, formavit opere fusorio, et fecit ex eis vitulum conflatilem :
dixeruntque : Hi sunt dii tui Isral, qui te eduxerunt de terra gypti. 5 Quod
cum vidisset Aaron, dificavit altare coram eo, et prconis voce clamavit
dicens : Cras solemnitas Domini est. 6 Surgentesque mane, obtulerunt
holocausta, et hostias pacificas, et sedit populus manducare, et bibere, et
surrexerunt ludere.
7
Locutus est autem Dominus ad Moysen, dicens : Vade, descende :

peccavit populus tuus, quem eduxisti de terra gypti. 8 Recesserunt cito de
via, quam ostendisti eis : feceruntque sibi vitulum conflatilem, et
adoraverunt, atque immolantes ei hostias, dixerunt : Isti sunt dii tui Isral,
qui te eduxerunt de terra gypti. 9 Rursumque ait Dominus ad Moysen :
Cerno quod populus iste dur cervicis sit : 10 dimitte me, ut irascatur furor
meus contra eos, et deleam eos, faciamque te in gentem magnam.
11
Moyses autem orabat Dominum Deum suum, dicens : Cur, Domine,
irascitur furor tuus contra populum tuum, quem eduxisti de terra gypti, in
fortitudine magna, et in manu robusta ? 12 Ne quso dicant gyptii :
Callide eduxit eos, ut interficeret in montibus, et deleret e terra : quiescat
ira tua, et esto placabilis super nequitia populi tui. 13 Recordare Abraham,
Isaac, et Isral servorum tuorum, quibus jurasti per temetipsum, dicens :
Multiplicabo semen vestrum sicut stellas cli ; et universam terram hanc,
de qua locutus sum, dabo semini vestro, et possidebitis eam semper.
14
Placatusque est Dominus ne faceret malum quod locutus fuerat adversus
populum suum.
15
Et reversus est Moyses de monte, portans duas tabulas testimonii in

manu sua, scriptas ex utraque parte, 16 et factas opere Dei : scriptura
quoque Dei erat sculpta in tabulis. 17 Audiens autem Josue tumultum populi
vociferantis, dixit ad Moysen : Ululatus pugn auditur in castris. 18 Qui
respondit : Non est clamor adhortantium ad pugnam, neque vociferatio
compellentium ad fugam : sed vocem cantantium ego audio. 19 Cumque
appropinquasset ad castra, vidit vitulum, et choros : iratusque valde,
128/1834
projecit de manu tabulas, et confregit eas ad radicem montis :

20
arripiensque vitulum quem fecerant, combussit, et contrivit usque ad
pulverem, quem sparsit in aquam, et dedit ex eo potum filiis Isral.
21
Dixitque ad Aaron : Quid tibi fecit hic populus, ut induceres super eum
peccatum maximum ? 22 Cui ille respondit : Ne indignetur dominus meus :
tu enim nosti populum istum, quod pronus sit ad malum : 23 dixerunt mihi :
Fac nobis deos, qui nos prcedant : huic enim Moysi, qui nos eduxit de
terra gypti, nescimus quid acciderit. 24 Quibus ego dixi : Quis vestrum
habet aurum ? Tulerunt, et dederunt mihi : et projeci illud in ignem,
egressusque est hic vitulus.
25
Videns ergo Moyses populum quod esset nudatus (spoliaverat enim eum
Aaron propter ignominiam sordis, et inter hostes nudum constituerat), 26 et
stans in porta castrorum, ait : Si quis est Domini, jungatur mihi.
Congregatique sunt ad eum omnes filii Levi : 27 quibus ait : Hc dicit
Dominus Deus Isral : Ponat vir gladium super femur suum : ite, et redite
de porta usque ad portam per medium castrorum, et occidat unusquisque
fratrem, et amicum, et proximum suum. 28 Feceruntque filii Levi juxta
sermonem Moysi, cecideruntque in die illa quasi viginti tria millia
hominum. 29 Et ait Moyses : Consecrastis manus vestras hodie Domino,
unusquisque in filio, et in fratre suo, ut detur vobis benedictio. 30 Facto
autem altero die, locutus est Moyses ad populum : Peccastis peccatum
maximum : ascendam ad Dominum, si quomodo quivero eum deprecari pro
scelere vestro. 31 Reversusque ad Dominum, ait : Obsecro, peccavit populus
iste peccatum maximum, feceruntque sibi deos aureos : aut dimitte eis hanc
noxam, 32 aut si non facis, dele me de libro tuo quem scripsisti. 33 Cui
respondit Dominus : Qui peccaverit mihi, delebo eum de libro meo : 34 tu
autem vade, et duc populum istum quo locutus sum tibi : angelus meus
prcedet te. Ego autem in die ultionis visitabo et hoc peccatum eorum.
35
Percussit ergo Dominus populum pro reatu vituli, quem fecerat Aaron.
Cap. 33 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : Vade,
ascende de loco isto tu, et populus tuus quem eduxisti de terra gypti, in
terram quam juravi Abraham, Isaac et Jacob, dicens : Semini tuo dabo
eam : 2 et mittam prcursorem tui angelum, ut ejiciam Chananum, et
Amorrhum, et Hethum, et Pherezum, et Hevum, et Jebusum, 3 et
intres in terram fluentem lacte et melle. Non enim ascendam tecum, quia
populus dur cervicis es : ne forte disperdam te in via. 4 Audiensque
populus sermonem hunc pessimum, luxit : et nullus ex more indutus est
cultu suo. 5 Dixitque Dominus ad Moysen : Loquere filiis Isral : Populus
dur cervicis es : semel ascendam in medio tui, et delebo te. Jam nunc
depone ornatum tuum, ut sciam quid faciam tibi. 6 Deposuerunt ergo filii
Isral ornatum suum a monte Horeb.
129/1834
Moyses quoque tollens tabernaculum, tetendit extra castra procul,

vocavitque nomen ejus, Tabernaculum fderis. Et omnis populus, qui
habebat aliquam qustionem, egrediebatur ad tabernaculum fderis, extra
castra. 8 Cumque egrederetur Moyses ad tabernaculum, surgebat universa
plebs, et stabat unusquisque in ostio papilionis sui, aspiciebantque tergum
Moysi, donec ingrederetur tentorium. 9 Ingresso autem illo tabernaculum
fderis, descendebat columna nubis, et stabat ad ostium, loquebaturque
cum Moyse, 10 cernentibus universis quod columna nubis staret ad ostium
tabernaculi. Stabantque ipsi, et adorabant per fores tabernaculorum suorum.
11
Loquebatur autem Dominus ad Moysen facie ad faciem, sicut solet loqui
homo ad amicum suum. Cumque ille reverteretur in castra, minister ejus
Josue filius Nun, puer, non recedebat de tabernaculo.
12
Dixit autem Moyses ad Dominum : Prcipis ut educam populum istum :

et non indicas mihi quem missurus es mecum, prsertim cum dixeris :
Novi te ex nomine, et invenisti gratiam coram me. 13 Si ergo inveni gratiam
in conspectu tuo, ostende mihi faciem tuam, ut sciam te, et inveniam
gratiam ante oculos tuos : respice populum tuum gentem hanc. 14 Dixitque
Dominus : Facies mea prcedet te, et requiem dabo tibi. 15 Et ait Moyses :
Si non tu ipse prcedas, ne educas nos de loco isto. 16 In quo enim scire
poterimus ego et populus tuus invenisse nos gratiam in conspectu tuo, nisi
ambulaveris nobiscum, ut glorificemur ab omnibus populis qui habitant
super terram ? 17 Dixit autem Dominus ad Moysen : Et verbum istud, quod
locutus es, faciam : invenisti enim gratiam coram me, et teipsum novi ex
nomine.
18
Qui ait : Ostende mihi gloriam tuam. 19 Respondit : Ego ostendam omne
bonum tibi, et vocabo in nomine Domini coram te : et miserebor cui
voluero, et clemens ero in quem mihi placuerit. 20 Rursumque ait : Non
poteris videre faciem meam : non enim videbit me homo et vivet. 21 Et
iterum : Ecce, inquit, est locus apud me, et stabis supra petram. 22 Cumque
transibit gloria mea, ponam te in foramine petr, et protegam dextera mea,
donec transeam : 23 tollamque manum meam, et videbis posteriora mea :
faciem autem meam videre non poteris.
Cap. 34 1 Ac deinceps : Prcide, ait, tibi duas tabulas lapideas instar
priorum, et scribam super eas verba, qu habuerunt tabul quas fregisti.
2
Esto paratus mane, ut ascendas statim in montem Sinai, stabisque mecum
super verticem montis. 3 Nullus ascendat tecum, nec videatur quispiam per
totum montem : boves quoque et oves non pascantur e contra. 4 Excidit
ergo duas tabulas lapideas, quales antea fuerant : et de nocte consurgens
ascendit in montem Sinai, sicut prceperat ei Dominus, portans secum
130/1834
tabulas. 5 Cumque descendisset Dominus per nubem, stetit Moyses cum eo,
invocans nomen Domini. 6 Quo transeunte coram eo, ait : Dominator
Domine Deus, misericors et clemens, patiens et mult miserationis, ac
verax, 7 qui custodis misericordiam in millia ; qui aufers iniquitatem, et
scelera, atque peccata, nullusque apud te per se innocens est ; qui reddis
iniquitatem patrum filiis, ac nepotibus in tertiam et quartam progeniem.
8
Festinusque Moyses, curvatus est pronus in terram, et adorans 9 ait : Si
inveni gratiam in conspectu tuo, Domine, obsecro ut gradiaris nobiscum
(populus enim dur cervicis est) et auferas iniquitates nostras atque
peccata, nosque possideas.
10
Respondit Dominus : Ego inibo pactum videntibus cunctis : signa faciam

qu numquam visa sunt super terram, nec in ullis gentibus, ut cernat
populus iste, in cujus es medio, opus Domini terribile quod facturus sum.
11
Observa cuncta qu hodie mando tibi : ego ipse ejiciam ante faciem
tuam Amorrhum, et Chananum, et Hethum, Pherezum quoque, et
Hevum, et Jebusum. 12 Cave ne umquam cum habitatoribus terr illius
jungas amicitias, qu sint tibi in ruinam : 13 sed aras eorum destrue,
confringe statuas, lucosque succide : 14 noli adorare deum alienum.
Dominus zelotes nomen ejus ; Deus est mulator. 15 Ne ineas pactum cum
hominibus illarum regionum : ne, cum fornicati fuerint cum diis suis, et
adoraverint simulacra eorum, vocet te quispiam ut comedas de immolatis.
16
Nec uxorem de filiabus eorum accipies filiis tuis : ne, postquam ips
fuerint fornicat, fornicari faciant et filios tuos in deos suos. 17 Deos
conflatiles non facies tibi. 18 Solemnitatem azymorum custodies. Septem
diebus vesceris azymis, sicut prcepi tibi, in tempore mensis novorum :
mense enim verni temporis egressus es de gypto. 19 Omne quod aperit
vulvam generis masculini, meum erit. De cunctis animantibus, tam de
bobus, quam de ovibus, meum erit. 20 Primogenitum asini redimes ove : sin
autem nec pretium pro eo dederis, occidetur. Primogenitum filiorum
tuorum redimes : nec apparebis in conspectu meo vacuus. 21 Sex diebus
operaberis ; die septimo cessabis arare et metere. 22 Solemnitatem
hebdomadarum facies tibi in primitiis frugum messis tu tritice, et
solemnitatem, quando redeunte anni tempore cuncta conduntur. 23 Tribus
temporibus anni apparebit omne masculinum tuum in conspectu
omnipotentis Domini Dei Isral. 24 Cum enim tulero gentes a facie tua, et
dilatavero terminos tuos, nullus insidiabitur terr tu, ascendente te, et
apparente in conspectu Domini Dei tui ter in anno. 25 Non immolabis super
fermento sanguinem hosti me : neque residebit mane de victima
solemnitatis Phase. 26 Primitias frugum terr tu offeres in domo Domini
Dei tui. Non coques hdum in lacte matris su. 27 Dixitque Dominus ad
Moysen : Scribe tibi verba hc, quibus et tecum et cum Isral pepigi
fdus.
131/1834
28
Fuit ergo ibi cum Domino quadraginta dies et quadraginta noctes : panem
non comedit, et aquam non bibit, et scripsit in tabulis verba fderis decem.
29
Cumque descenderet Moyses de monte Sinai, tenebat duas tabulas
testimonii, et ignorabat quod cornuta esset facies sua ex consortio sermonis
Domini. 30 Videntes autem Aaron et filii Isral cornutam Moysi faciem,
timuerunt prope accedere. 31 Vocatique ab eo, reversi sunt tam Aaron,
quam principes synagog. Et postquam locutus est ad eos, 32 venerunt ad
eum etiam omnes filii Isral : quibus prcepit cuncta qu audierat a
Domino in monte Sinai. 33 Impletisque sermonibus, posuit velamen super
faciem suam. 34 Quod ingressus ad Dominum, et loquens cum eo, auferebat
donec exiret, et tunc loquebatur ad filios Isral omnia qu sibi fuerant
imperata. 35 Qui videbant faciem egredientis Moysi esse cornutam, sed
operiebat ille rursus faciem suam, siquando loquebatur ad eos.
Cap. 35 1 Igitur congregata omni turba filiorum Isral, dixit ad eos :
Hc sunt qu jussit Dominus fieri. 2 Sex diebus facietis opus : septimus
dies erit vobis sanctus, sabbatum, et requies Domini : qui fecerit opus in eo,
occidetur. 3 Non succendetis ignem in omnibus habitaculis vestris per diem
sabbati. 4 Et ait Moyses ad omnem catervam filiorum Isral : Iste est sermo
quem prcepit Dominus, dicens : 5 Separate apud vos primitias Domino.
Omnis voluntarius et prono animo offerat eas Domino : aurum et argentum,
et s, 6 hyacinthum et purpuram, coccumque bis tinctum, et byssum, pilos
caprarum, 7 pellesque arietum rubricatas, et janthinas, ligna setim, 8 et
oleum ad luminaria concinnanda, et ut conficiatur unguentum, et thymiama
suavissimum, 9 lapides onychinos, et gemmas ad ornatum superhumeralis
et rationalis. 10 Quisque vestrum sapiens est, veniat, et faciat quod Dominus
imperavit : 11 tabernaculum scilicet, et tectum ejus, atque operimentum,
annulos, et tabulata cum vectibus, paxillos, et bases : 12 arcam et vectes,
propitiatorium, et velum, quod ante illud oppanditur : 13 mensam cum
vectibus et vasis, et propositionis panibus : 14 candelabrum ad luminaria
sustentanda, vasa illius et lucernas, et oleum ad nutrimenta ignium :
15
altare thymiamatis, et vectes, et oleum unctionis et thymiama ex
aromatibus : tentorium ad ostium tabernaculi : 16 altare holocausti, et
craticulam ejus neam cum vectibus et vasis suis : labrum et basim ejus :
17
cortinas atrii cum columnis et basibus, tentorium in foribus vestibuli,
18
paxillos tabernaculi et atrii cum funiculis suis : 19 vestimenta, quorum
usus est in ministerio sanctuarii, vestes Aaron pontificis ac filiorum ejus, ut
sacerdotio fungantur mihi. 20 Egressaque omnis multitudo filiorum Isral de
conspectu Moysi, 21 obtulerunt mente promptissima atque devota primitias
Domino, ad faciendum opus tabernaculi testimonii. Quidquid ad cultum et
ad vestes sanctas necessarium erat, 22 viri cum mulieribus prbuerunt,
armillas et inaures, annulos et dextralia : omne vas aureum in donaria
132/1834
Domini separatum est. 23 Si quis habebat hyacinthum, et purpuram,

coccumque bis tinctum, byssum et pilos caprarum, pelles arietum
rubricatas, et janthinas, 24 argenti, risque metalla, obtulerunt Domino,
lignaque setim in varios usus. 25 Sed et mulieres doct, qu neverant,
dederunt hyacinthum, purpuram, et vermiculum, ac byssum, 26 et pilos
caprarum, sponte propria cuncta tribuentes. 27 Principes vero obtulerunt
lapides onychinos, et gemmas ad superhumerale et rationale, 28 aromataque
et oleum ad luminaria concinnanda, et ad prparandum unguentum, ac
thymiama odoris suavissimi componendum. 29 Omnes viri et mulieres
mente devota obtulerunt donaria, ut fierent opera, qu jusserat Dominus
per manum Moysi. Cuncti filii Isral voluntaria Domino dedicaverunt.
30
Dixitque Moyses ad filios Isral : Ecce, vocavit Dominus ex nomine

Beseleel filium Uri, filii Hur de tribu Juda, 31 implevitque eum spiritu Dei,
sapientia et intelligentia, et scientia et omni doctrina, 32 ad excogitandum, et
faciendum opus in auro, et argento, et re, 33 sculpendisque lapidibus, et
opere carpentario, quidquid fabre adinveniri potest, 34 dedit in corde ejus :
Ooliab quoque filium Achisamech de tribu Dan : 35 ambos erudivit
sapientia, ut faciant opera abietarii, polymitarii, ac plumarii, de hyacintho
ac purpura, coccoque bis tincto, et bysso, et texant omnia, ac nova quque
reperiant.
Cap. 36 1 Fecit ergo Beseleel, et Ooliab, et omnis vir sapiens, quibus
dedit Dominus sapientiam et intellectum, ut scirent fabre operari qu in
usus sanctuarii necessaria sunt, et qu prcepit Dominus. 2 Cumque
vocasset eos Moyses et omnem eruditum virum, cui dederat Dominus
sapientiam, et qui sponte sua obtulerant se ad faciendum opus, 3 tradidit eis
universa donaria filiorum Isral. Qui cum instarent operi, quotidie mane
vota populus offerebat. 4 Unde artifices venire compulsi, 5 dixerunt Moysi :
Plus offert populus quam necessarium est. 6 Jussit ergo Moyses prconis
voce cantari : Nec vir, nec mulier quidquam offerat ultra in opere
sanctuarii. Sicque cessatum est a muneribus offerendis, 7 eo quod oblata
sufficerent et superabundarent.
8
Feceruntque omnes corde sapientes ad explendum opus tabernaculi,

cortinas decem de bysso retorta, et hyacintho, et purpura, coccoque bis
tincto, opere vario, et arte polymita : 9 quarum una habebat in longitudine
viginti octo cubitos, et in latitudine quatuor ; una mensura erat omnium
cortinarum. 10 Conjunxitque cortinas quinque, alteram alteri, et alias
quinque sibi invicem copulavit. 11 Fecit et ansas hyacinthinas in ora cortin
unius ex utroque latere, et in ora cortin alterius similiter, 12 ut contra se
invicem venirent ans, et mutuo jungerentur. 13 Unde et quinquaginta fudit
circulos aureos, qui morderent cortinarum ansas, et fieret unum
133/1834
tabernaculum. 14 Fecit et saga undecim de pilis caprarum ad operiendum

tectum tabernaculi : 15 unum sagum in longitudine habebat cubitos triginta,
et in latitudine cubitos quatuor : unius mensur erant omnia saga :
16
quorum quinque junxit seorsum, et sex alia separatim. 17 Fecitque ansas
quinquaginta in ora sagi unius, et quinquaginta in ora sagi alterius, ut sibi
invicem jungerentur. 18 Et fibulas neas quinquaginta, quibus necteretur
tectum, ut unum pallium ex omnibus sagis fieret. 19 Fecit et opertorium
tabernaculi de pellibus arietum rubricatis : aliudque desuper velamentum de
pellibus janthinis. 20 Fecit et tabulas tabernaculi de lignis setim stantes.
21
Decem cubitorum erat longitudo tabul unius : et unum ac semis
cubitum latitudo retinebat. 22 Bin incastratur erant per singulas tabulas,
ut altera alteri jungeretur. Sic fecit in omnibus tabernaculi tabulis. 23 E
quibus viginti ad plagam meridianam erant contra austrum, 24 cum
quadraginta basibus argenteis. Du bases sub una tabula ponebantur ex
utraque parte angulorum, ubi incastratur laterum in angulis terminantur.
25
Ad plagam quoque tabernaculi, qu respicit ad aquilonem, fecit viginti
tabulas, 26 cum quadraginta basibus argenteis, duas bases per singulas
tabulas. 27 Contra occidentem vero, id est, ad eam partem tabernaculi qu
mare respicit, fecit sex tabulas, 28 et duas alias per singulos angulos
tabernaculi retro : 29 qu junct erant a deorsum usque sursum, et in unam
compaginem pariter ferebantur. Ita fecit ex utraque parte per angulos : 30 ut
octo essent simul tabul, et haberent bases argenteas sedecim, binas
scilicet bases sub singulis tabulis. 31 Fecit et vectes de lignis setim, quinque
ad continendas tabulas unius lateris tabernaculi, 32 et quinque alios ad
alterius lateris coaptandas tabulas : et extra hos, quinque alios vectes ad
occidentalem plagam tabernaculi contra mare. 33 Fecit quoque vectem
alium, qui per medias tabulas ab angulo usque ad angulum perveniret.
34
Ipsa autem tabulata deauravit, fusis basibus earum argenteis. Et circulos
eorum fecit aureos, per quos vectes induci possent : quos et ipsos laminis
aureis operuit. 35 Fecit et velum de hyacintho, et purpura, vermiculo, ac
bysso retorta, opere polymitario, varium atque distinctum : 36 et quatuor
columnas de lignis setim, quas cum capitibus deauravit, fusis basibus
earum argenteis. 37 Fecit et tentorium in introitu tabernaculi ex hyacintho,
purpura, vermiculo, byssoque retorta, opere plumarii : 38 et columnas
quinque cum capitibus suis, quas operuit auro, basesque earum fudit neas.
Cap. 37 1 Fecit autem Beseleel et arcam de lignis setim, habentem
duos semis cubitos in longitudine, et cubitum ac semissem in latitudine,
altitudo quoque unius cubiti fuit et dimidii : vestivitque eam auro purissimo
intus ac foris. 2 Et fecit illi coronam auream per gyrum, 3 conflans quatuor
annulos aureos per quatuor angulos ejus : duos annulos in latere uno, et
duos in altero. 4 Vectes quoque fecit de lignis setim, quos vestivit auro, 5 et
quos misit in annulos, qui erant in lateribus arc ad portandum eam. 6 Fecit
134/1834
et propitiatorium, id est, oraculum, de auro mundissimo, duorum cubitorum

et dimidii in longitudine, et cubiti ac semis in latitudine. 7 Duos etiam
cherubim ex auro ductili, quos posuit ex utraque parte propitiatorii :
8
cherub unum in summitate unius partis, et cherub alterum in summitate
partis alterius : duos cherubim in singulis summitatibus propitiatorii,
9
extendentes alas, et tegentes propitiatorium, seque mutuo et illud
respicientes.
10
Fecit et mensam de lignis setim in longitudine duorum cubitorum, et in

latitudine unius cubiti, qu habebat in altitudine cubitum ac semissem.
11
Circumdeditque eam auro mundissimo, et fecit illi labium aureum per
gyrum, 12 ipsique labio coronam auream interrasilem quatuor digitorum, et
super eamdem, alteram coronam auream. 13 Fudit et quatuor circulos
aureos, quos posuit in quatuor angulis per singulos pedes mens 14 contra
coronam : misitque in eos vectes, ut possit mensa portari. 15 Ipsos quoque
vectes fecit de lignis setim, et circumdedit eos auro. 16 Et vasa ad diversos
usus mens, acetabula, phialas, et cyathos, et thuribula, ex auro puro, in
quibus offerenda sunt libamina.
17
Fecit et candelabrum ductile de auro mundissimo, de cujus vecte calami,

scyphi, sphrulque, ac lilia procedebant : 18 sex in utroque latere, tres
calami ex parte una, et tres ex altera : 19 tres scyphi in nucis modum per
calamos singulos, sphrulque simul et lilia : et tres scyphi instar nucis in
calamo altero, sphrulque simul et lilia. quum erat opus sex
calamorum, qui procedebant de stipite candelabri. 20 In ipso autem vecte
erant quatuor scyphi in nucis modum, sphrulque per singulos simul et
lilia : 21 et sphrul sub duobus calamis per loca tria, qui simul sex fiunt
calami procedentes de vecte uno. 22 Et sphrul igitur, et calami ex ipso
erant, universa ductilia ex auro purissimo. 23 Fecit et lucernas septem cum
emunctoriis suis, et vasa ubi ea, qu emuncta sunt, extinguantur, de auro
mundissimo. 24 Talentum auri appendebat candelabrum cum omnibus vasis
suis.
25
Fecit et altare thymiamatis de lignis setim, per quadrum singulos habens

cubitos, et in altitudine duos : e cujus angulis procedebant cornua.
26
Vestivitque illud auro purissimo cum craticula ac parietibus et cornibus.
27
Fecitque ei coronam aureolam per gyrum, et duos annulos aureos sub
corona per singula latera, ut mittantur in eos vectes, et possit altare portari.
28
Ipsos autem vectes fecit de lignis setim, et operuit laminis aureis.
29
Composuit et oleum ad sanctificationis unguentum, et thymiama de
aromatibus mundissimis opere pigmentarii.
135/1834
Cap. 38 1 Fecit et altare holocausti de lignis setim, quinque

cubitorum per quadrum, et trium in altitudine : 2 cujus cornua de angulis
procedebant, operuitque illum laminis neis. 3 Et in usus ejus paravit ex
re vasa diversa, lebetes, forcipes, fuscinulas, uncinos, et ignium
receptacula. 4 Craticulamque ejus in modum retis fecit neam, et subter
eam in altaris medio arulam, 5 fusis quatuor annulis per totidem retiaculi
summitates, ad immittendos vectes ad portandum : 6 quos et ipsos fecit de
lignis setim, et operuit laminis neis : 7 induxitque in circulos, qui in
lateribus altaris eminebant. Ipsum autem altare non erat solidum, sed
cavum ex tabulis, et intus vacuum.
8
Fecit et labrum neum cum basi sua de speculis mulierum, qu

excubabant in ostio tabernaculi. 9 Fecit et atrium, in cujus australi plaga
erant tentoria de bysso retorta, cubitorum centum, 10 column ne viginti
cum basibus suis, capita columnarum, et tota operis clatura, argentea.
11
que ad septentrionalem plagam tentoria column, basesque et capita
columnarum ejusdem mensur, et operis ac metalli, erant. 12 In ea vero
plaga, qu ad occidentem respicit, fuerunt tentoria cubitorum quinquaginta,
column decem cum basibus suis ne, et capita columnarum, et tota
operis clatura, argentea. 13 Porro contra orientem quinquaginta cubitorum
paravit tentoria : 14 e quibus, quindecim cubitos columnarum trium, cum
basibus suis, unum tenebat latus : 15 et in parte altera (quia inter utraque
introitum tabernaculi fecit) quindecim que cubitorum erant tentoria,
columnque tres, et bases totidem. 16 Cuncta atrii tentoria byssus retorta
texuerat. 17 Bases columnarum fuere ne, capita autem earum cum
cunctis claturis suis argentea : sed et ipsas columnas atrii vestivit argento.
18
Et in introitu ejus opere plumario fecit tentorium ex hyacintho, purpura,
vermiculo, ac bysso retorta, quod habebat viginti cubitos in longitudine,
altitudo vero quinque cubitorum erat juxta mensuram, quam cuncta atrii
tentoria habebant. 19 Column autem in ingressu fuere quatuor cum basibus
neis, capitaque earum et clatur argente. 20 Paxillos quoque
tabernaculi et atrii per gyrum fecit neos.
21
Hc sunt instrumenta tabernaculi testimonii, qu enumerata sunt juxta

prceptum Moysi in cremoniis Levitarum per manum Ithamar filii Aaron
sacerdotis : 22 qu Beseleel filius Uri filii Hur de tribu Juda, Domino per
Moysen jubente, compleverat, 23 juncto sibi socio Ooliab filio Achisamech
de tribu Dan : qui et ipse artifex lignorum egregius fuit, et polymitarius
atque plumarius ex hyacintho, purpura, vermiculo et bysso. 24 Omne aurum
quod expensum est in opere sanctuarii, et quod oblatum est in donariis,
viginti novem talentorum fuit, et septingentorum triginta siclorum ad
mensuram sanctuarii. 25 Oblatum est autem ab his qui transierunt ad
numerum a viginti annis et supra, de sexcentis tribus millibus et quingentis
136/1834
quinquaginta armatorum. 26 Fuerunt prterea centum talenta argenti e

quibus conflat sunt bases sanctuarii, et introitus, ubi velum pendet.
27
Centum bases fact sunt de talentis centum, singulis talentis per bases
singulas supputatis. 28 De mille autem septingentis et septuaginta quinque,
fecit capita columnarum, quas et ipsas vestivit argento. 29 ris quoque
oblata sunt talenta septuaginta duo millia, et quadringenti supra sicli, 30 ex
quibus fus sunt bases in introitu tabernaculi testimonii, et altare neum
cum craticula sua, omniaque vasa qu ad usum ejus pertinent, 31 et bases
atrii tam in circuitu quam in ingressu ejus, et paxilli tabernaculi atque atrii
per gyrum.
Cap. 39 1 De hyacintho vero et purpura, vermiculo ac bysso, fecit
vestes, quibus indueretur Aaron quando ministrabat in sanctis, sicut
prcepit Dominus Moysi. 2 Fecit igitur superhumerale de auro, hyacintho,
et purpura, coccoque bis tincto, et bysso retorta, 3 opere polymitario :
inciditque bracteas aureas, et extenuavit in fila, ut possent torqueri cum
priorum colorum subtegmine, 4 duasque oras sibi invicem copulatas in
utroque latere summitatum, 5 et balteum ex eisdem coloribus, sicut
prceperat Dominus Moysi. 6 Paravit et duos lapides onychinos, astrictos
et inclusos auro, et sculptos arte gemmaria nominibus filiorum Isral :
7
posuitque eos in lateribus superhumeralis in monimentum filiorum Isral,
sicut prceperat Dominus Moysi. 8 Fecit et rationale opere polymito juxta
opus superhumeralis, ex auro, hyacintho, purpura, coccoque bis tincto, et
bysso retorta : 9 quadrangulum, duplex, mensur palmi. 10 Et posuit in eo
gemmarum ordines quatuor. In primo versu erat sardius, topazius,
smaragdus. 11 In secundo, carbunculus, sapphirus, et jaspis. 12 In tertio,
ligurius, achates, et amethystus. 13 In quarto, chrysolithus, onychinus, et
beryllus, circumdati et inclusi auro per ordines suos. 14 Ipsique lapides
duodecim sculpti erant nominibus duodecim tribuum Isral, singuli per
nomina singulorum. 15 Fecerunt in rationali et catenulas sibi invicem
cohrentes, de auro purissimo : 16 et duos uncinos, totidemque annulos
aureos. Porro annulos posuerunt in utroque latere rationalis, 17 e quibus
penderent du caten aure, quas inseruerunt uncinis, qui in
superhumeralis angulis eminebant. 18 Hc et ante et retro ita conveniebant
sibi, ut superhumerale et rationale mutuo necterentur, 19 stricta ad balteum
et annulis fortius copulata, quos jungebat vitta hyacinthina, ne laxa fluerent,
et a se invicem moverentur, sicut prcepit Dominus Moysi. 20 Feceruntque
quoque tunicam superhumeralis totam hyacinthinam, 21 et capitium in
superiori parte contra medium, oramque per gyrum capitii textilem :
22
deorsum autem ad pedes mala punica ex hyacintho, purpura, vermiculo,
ac bysso retorta : 23 et tintinnabula de auro purissimo, qu posuerunt inter
malogranata, in extrema parte tunic per gyrum : 24 tintinnabulum autem
aureum, et malum punicum, quibus ornatus incedebat pontifex quando
137/1834
ministerio fungebatur, sicut prceperat Dominus Moysi. 25 Fecerunt et

tunicas byssinas opere textili Aaron et filiis ejus : 26 et mitras cum coronulis
suis ex bysso : 27 feminalia quoque linea, byssina : 28 cingulum vero de
bysso retorta, hyacintho, purpura, ac vermiculo bis tincto, arte plumaria,
sicut prceperat Dominus Moysi. 29 Fecerunt et laminam sacr
venerationis de auro purissimo, scripseruntque in ea opere gemmario,
Sanctum Domini : 30 et strinxerunt eam cum mitra vitta hyacinthina, sicut
prceperat Dominus Moysi.
31
Perfectum est igitur omne opus tabernaculi et tecti testimonii :

feceruntque filii Isral cuncta qu prceperat Dominus Moysi. 32 Et
obtulerunt tabernaculum et tectum et universam supellectilem, annulos,
tabulas, vectes, columnas ac bases, 33 opertorium de pellibus arietum
rubricatis, et aliud operimentum de janthinis pellibus, 34 velum ; arcam,
vectes, propitiatorium, 35 mensam cum vasis suis et propositionis panibus ;
36
candelabrum, lucernas, et utensilia earum cum oleo ; 37 altare aureum, et
unguentum, et thymiama ex aromatibus, 38 et tentorium in introitu
tabernaculi ; 39 altare neum, retiaculum, vectes, et vasa ejus omnia ;
labrum cum basi sua ; tentoria atrii, et columnas cum basibus suis ;
40
tentorium in introitu atrii, funiculosque illius et paxillos. Nihil ex vasis
defuit, qu in ministerium tabernaculi, et in tectum fderis jussa sunt fieri.
41
Vestes quoque, quibus sacerdotes utuntur in sanctuario, Aaron scilicet et
filii ejus, 42 obtulerunt filii Isral, sicut prceperat Dominus. 43 Qu
postquam Moyses cuncta vidit completa, benedixit eis.
Cap. 40 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Mense
primo, prima die mensis, eriges tabernaculum testimonii, 3 et pones in eo
arcam, dimittesque ante illam velum : 4 et illata mensa, pones super eam
qu rite prcepta sunt. Candelabrum stabit cum lucernis suis, 5 et altare
aureum, in quo adoletur incensum, coram arca testimonii. Tentorium in
introitu tabernaculi pones, 6 et ante illud altare holocausti : 7 labrum inter
altare et tabernaculum, quod implebis aqua. 8 Circumdabisque atrium
tentoriis, et ingressum ejus. 9 Et assumpto unctionis oleo unges
tabernaculum cum vasis suis, ut sanctificentur : 10 altare holocausti et
omnia vasa ejus, 11 labrum cum basi sua : omnia unctionis oleo consecrabis,
ut sint Sancta sanctorum. 12 Applicabisque Aaron et filios ejus ad fores
tabernaculi testimonii, et lotos aqua 13 indues sanctis vestibus, ut ministrent
mihi, et unctio eorum in sacerdotium sempiternum proficiat. 14 Fecitque
Moyses omnia qu prceperat Dominus. 15 Igitur mense primo anni
secundi, prima die mensis, collocatum est tabernaculum. 16 Erexitque
Moyses illud, et posuit tabulas ac bases et vectes, statuitque columnas, 17 et
expandit tectum super tabernaculum, imposito desuper operimento, sicut
Dominus imperaverat. 18 Posuit et testimonium in arca, subditis infra
138/1834
vectibus, et oraculum desuper. 19 Cumque intulisset arcam in tabernaculum,

appendit ante eam velum ut expleret Domini jussionem. 20 Posuit et
mensam in tabernaculo testimonii ad plagam septentrionalem extra velum,
21
ordinatis coram propositionis panibus, sicut prceperat Dominus Moysi.
22
Posuit et candelabrum in tabernaculo testimonii e regione mens in parte
australi, 23 locatis per ordinem lucernis, juxta prceptum Domini. 24 Posuit
et altare aureum sub tecto testimonii contra velum, 25 et adolevit super eo
incensum aromatum, sicut jusserat Dominus Moysi. 26 Posuit et tentorium
in introitu tabernaculi testimonii, 27 et altare holocausti in vestibulo
testimonii, offerens in eo holocaustum, et sacrificia, ut Dominus
imperaverat. 28 Labrum quoque statuit inter tabernaculum testimonii et
altare, implens illud aqua. 29 Laveruntque Moyses et Aaron ac filii ejus
manus suas et pedes, 30 cum ingrederentur tectum fderis, et accederent ad
altare, sicut prceperat Dominus Moysi. 31 Erexit et atrium per gyrum
tabernaculi et altaris, ducto in introitu ejus tentorio.
Postquam omnia perfecta sunt, 32 operuit nubes tabernaculum testimonii, et
gloria Domini implevit illud. 33 Nec poterat Moyses ingredi tectum fderis,
nube operiente omnia, et majestate Domini coruscante, quia cuncta nubes
operuerat. 34 Siquando nubes tabernaculum deserebat, proficiscebantur filii
Isral per turmas suas : 35 si pendebat desuper, manebant in eodem loco.
36
Nubes quippe Domini incubabat per diem tabernaculo, et ignis in nocte,
videntibus cunctis populis Isral per cunctas mansiones suas.
Liber Leviticus
Cap. 1 1 Vocavit autem Moysen, et locutus est ei Dominus de
tabernaculo testimonii, dicens : 2 Loquere filiis Isral, et dices ad eos :
Homo, qui obtulerit ex vobis hostiam Domino de pecoribus, id est, de
bobus et ovibus offerens victimas, 3 si holocaustum fuerit ejus oblatio, ac
de armento : masculum immaculatum offeret ad ostium tabernaculi
testimonii, ad placandum sibi Dominum : 4 ponetque manum super caput
hosti, et acceptabilis erit, atque in expiationem ejus proficiens.
5
Immolabitque vitulum coram Domino, et offerent filii Aaron sacerdotes
sanguinem ejus, fundentes per altaris circuitum, quod est ante ostium
tabernaculi : 6 detractaque pelle hosti, artus in frusta concident. 7 Et
subjicient in altari ignem, strue lignorum ante composita : 8 et membra qu
sunt csa, desuper ordinantes, caput videlicet, et cuncta qu adhrent
jecori, 9 intestinis et pedibus lotis aqua : adolebitque ea sacerdos super
altare in holocaustum et suavem odorem Domino. 10 Quod si de pecoribus
oblatio est, de ovibus sive de capris holocaustum, masculum absque macula
139/1834
offeret : 11 immolabitque ad latus altaris, quod respicit ad aquilonem, coram

Domino : sanguinem vero illius fundent super altare filii Aaron per
circuitum : 12 dividentque membra, caput, et omnia qu adhrent jecori, et
ponent super ligna, quibus subjiciendus est ignis : 13 intestina vero et pedes
lavabunt aqua. Et oblata omnia adolebit sacerdos super altare in
holocaustum et odorem suavissimum Domino. 14 Si autem de avibus,
holocausti oblatio fuerit Domino, de turturibus, aut pullis columb,
15
offeret eam sacerdos ad altare : et retorto ad collum capite, ac rupto
vulneris loco, decurrere faciet sanguinem super crepidinem altaris :
16
vesiculam vero gutturis, et plumas projiciet prope altare ad orientalem
plagam, in loco in quo cineres effundi solent, 17 confringetque ascellas ejus,
et non secabit, neque ferro dividet eam, et adolebit super altare, lignis igne
supposito. Holocaustum est et oblatio suavissimi odoris Domino.
Cap. 2 1 Anima cum obtulerit oblationem sacrificii Domino, simila
erit ejus oblatio ; fundetque super eam oleum, et ponet thus, 2 ac deferet ad
filios Aaron sacerdotes : quorum unus tollet pugillum plenum simil et
olei, ac totum thus, et ponet memoriale super altare in odorem suavissimum
Domino. 3 Quod autem reliquum fuerit de sacrificio, erit Aaron et filiorum
ejus, Sanctum sanctorum de oblationibus Domini. 4 Cum autem obtuleris
sacrificium coctum in clibano : de simila, panes scilicet absque fermento,
conspersos oleo, et lagana azyma oleo lita. 5 Si oblatio tua fuerit de
sartagine, simil conspers oleo et absque fermento, 6 divides eam
minutatim, et fundes super eam oleum. 7 Sin autem de craticula fuerit
sacrificium, que simila oleo conspergetur : 8 quam offerens Domino,
trades manibus sacerdotis. 9 Qui cum obtulerit eam, tollet memoriale de
sacrificio, et adolebit super altare in odorem suavitatis Domino :
10
quidquid autem reliquum est, erit Aaron, et filiorum ejus, Sanctum
sanctorum de oblationibus Domini. 11 Omnis oblatio qu offeretur
Domino, absque fermento fiet, nec quidquam fermenti ac mellis adolebitur
in sacrificio Domino. 12 Primitias tantum eorum offeretis ac munera : super
altare vero non imponentur in odorem suavitatis. 13 Quidquid obtuleris
sacrificii, sale condies, nec auferes sal fderis Dei tui de sacrificio tuo : in
omni oblatione tua offeres sal. 14 Si autem obtuleris munus primarum
frugum tuarum Domino de spicis adhuc virentibus, torrebis igni, et
confringes in morem farris, et sic offeres primitias tuas Domino, 15 fundens
supra oleum, et thus imponens, quia oblatio Domini est : 16 de qua adolebit
sacerdos in memoriam muneris partem farris fracti, et olei, ac totum thus.
Cap. 3 1 Quod si hostia pacificorum fuerit ejus oblatio, et de bobus
voluerit offerre, marem sive feminam, immaculata offeret coram Domino.
2
Ponetque manum super caput victim su, qu immolabitur in introitu
tabernaculi testimonii, fundentque filii Aaron sacerdotes sanguinem per
140/1834
altaris circuitum. 3 Et offerent de hostia pacificorum in oblationem Domino,

adipem qui operit vitalia, et quidquid pinguedinis est intrinsecus : 4 duos
renes cum adipe quo teguntur ilia, et reticulum jecoris cum renunculis.
5
Adolebuntque ea super altare in holocaustum, lignis igne supposito, in
oblationem suavissimi odoris Domino. 6 Si vero de ovibus fuerit ejus
oblatio et pacificorum hostia, sive masculum obtulerit, sive feminam,
immaculata erunt. 7 Si agnum obtulerit coram Domino, 8 ponet manum
suam super caput victim su : qu immolabitur in vestibulo tabernaculi
testimonii : fundentque filii Aaron sanguinem ejus per circuitum altaris.
9
Et offerent de pacificorum hostia sacrificium Domino : adipem et caudam
totam 10 cum renibus, et pinguedinem qu operit ventrem atque universa
vitalia, et utrumque renunculum cum adipe qui est juxta ilia, reticulumque
jecoris cum renunculis. 11 Et adolebit ea sacerdos super altare in pabulum
ignis et oblationis Domini. 12 Si capra fuerit ejus oblatio, et obtulerit eam
Domino, 13 ponet manum suam super caput ejus : immolabitque eam in
introitu tabernaculi testimonii, et fundent filii Aaron sanguinem ejus per
altaris circuitum. 14 Tollentque ex ea in pastum ignis dominici, adipem qui
operit ventrem, et qui tegit universa vitalia : 15 duos renunculos cum
reticulo, quod est super eos juxta ilia, et arvinam jecoris cum renunculis :
16
adolebitque ea super altare sacerdos in alimoniam ignis, et suavissimi
odoris. Omnis adeps, Domini erit 17 jure perpetuo in generationibus, et
cunctis habitaculis vestris : nec sanguinem nec adipem omnino comedetis.
filiis Isral : Anima, qu peccaverit per ignorantiam, et de universis
mandatis Domini, qu prcepit ut non fierent, quippiam fecerit : 3 si
sacerdos, qui unctus est, peccaverit, delinquere faciens populum, offeret
pro peccato suo vitulum immaculatum Domino : 4 et adducet illum ad
ostium tabernaculi testimonii coram Domino, ponetque manum super caput
ejus, et immolabit eum Domino. 5 Hauriet quoque de sanguine vituli,
inferens illum in tabernaculum testimonii. 6 Cumque intinxerit digitum in
sanguine, asperget eo septies coram Domino contra velum sanctuarii.
7
Ponetque de eodem sanguine super cornua altaris thymiamatis gratissimi
Domino, quod est in tabernaculo testimonii : omnem autem reliquum
sanguinem fundet in basim altaris holocausti in introitu tabernaculi. 8 Et
adipem vituli auferet pro peccato, tam eum qui vitalia operit quam omnia
qu intrinsecus sunt : 9 duos renunculos et reticulum quod est super eos
juxta ilia, et adipem jecoris cum renunculis, 10 sicut aufertur de vitulo
hosti pacificorum : et adolebit ea super altare holocausti. 11 Pellem vero et
omnes carnes, cum capite et pedibus et intestinis et fimo, 12 et reliquo
corpore, efferet extra castra in locum mundum, ubi cineres effundi solent :
incendetque ea super lignorum struem, qu in loco effusorum cinerum
cremabuntur.
141/1834
13
Quod si omnis turba Isral ignoraverit, et per imperitiam fecerit quod

contra mandatum Domini est, 14 et postea intellexerit peccatum suum,
offeret pro peccato suo vitulum, adducetque eum ad ostium tabernaculi.
15
Et ponent seniores populi manus super caput ejus coram Domino.
Immolatoque vitulo in conspectu Domini, 16 inferet sacerdos, qui unctus
est, de sanguine ejus in tabernaculum testimonii, 17 tincto digito aspergens
septies contra velum. 18 Ponetque de eodem sanguine in cornibus altaris,
quod est coram Domino in tabernaculo testimonii : reliquum autem
sanguinem fundet juxta basim altaris holocaustorum, quod est in ostio
tabernaculi testimonii. 19 Omnemque ejus adipem tollet, et adolebit super
altare : 20 sic faciens et de hoc vitulo quomodo fecit et prius : et rogante pro
eis sacerdote, propitius erit eis Dominus. 21 Ipsum autem vitulum efferet
extra castra, atque comburet sicut et priorem vitulum : quia est pro peccato
multitudinis.
22
Si peccaverit princeps, et fecerit unum e pluribus per ignorantiam, quod

Domini lege prohibetur : 23 et postea intellexerit peccatum suum, offeret
hostiam Domino, hircum de capris immaculatum. 24 Ponetque manum suam
super caput ejus : cumque immolaverit eum loco ubi solet mactari
holocaustum coram Domino, quia pro peccato est, 25 tinget sacerdos
digitum in sanguine hosti pro peccato, tangens cornua altaris holocausti,
et reliquum fundens ad basim ejus. 26 Adipem vero adolebit supra, sicut in
victimis pacificorum fieri solet : rogabitque pro eo sacerdos, et pro peccato
ejus, et dimittetur ei.
27
Quod si peccaverit anima per ignorantiam, de populo terr, ut faciat

quidquam de his, qu Domini lege prohibentur, atque delinquat, 28 et
cognoverit peccatum suum, offeret capram immaculatam. 29 Ponetque
manum super caput hosti qu pro peccato est, et immolabit eam in loco
holocausti. 30 Tolletque sacerdos de sanguine in digito suo : et tangens
cornua altaris holocausti, reliquum fundet ad basim ejus. 31 Omnem autem
adipem auferens, sicut auferri solet de victimis pacificorum, adolebit super
altare in odorem suavitatis Domino : rogabitque pro eo, et dimittetur ei.
32
Sin autem de pecoribus obtulerit victimam pro peccato, ovem scilicet
immaculatam : 33 ponet manum super caput ejus, et immolabit eam in loco
ubi solent cdi holocaustorum hosti. 34 Sumetque sacerdos de sanguine
ejus digito suo, et tangens cornua altaris holocausti, reliquum fundet ad
basim ejus. 35 Omnem quoque adipem auferens, sicut auferri solet adeps
arietis, qui immolatur pro pacificis, cremabit super altare in incensum
Domini : rogabitque pro eo, et pro peccato ejus, et dimittetur ei.
142/1834
Cap. 5 1 Si peccaverit anima, et audierit vocem jurantis, testisque

fuerit quod aut ipse vidit, aut conscius est : nisi indicaverit, portabit
iniquitatem suam. 2 Anima qu tetigerit aliquid immundum, sive quod
occisum a bestia est, aut per se mortuum, aut quodlibet aliud reptile : et
oblita fuerit immunditi su, rea est, et deliquit : 3 et si tetigerit quidquam
de immunditia hominis juxta omnem impuritatem, qua pollui solet,
oblitaque cognoverit postea, subjacebit delicto.
4
Anima, qu juraverit, et protulerit labiis suis, ut vel male quid faceret, vel
bene, et idipsum juramento et sermone firmaverit, oblitaque postea
intellexerit delictum suum, 5 agat pnitentiam pro peccato, 6 et offerat de
gregibus agnam sive capram, orabitque pro ea sacerdos et pro peccato ejus.
7
Sin autem non potuerit offerre pecus, offerat duos turtures, vel duos pullos
columbarum Domino, unum pro peccato, et alterum in holocaustum,
8
dabitque eos sacerdoti : qui primum offerens pro peccato, retorquebit
caput ejus ad pennulas, ita ut collo hreat, et non penitus abrumpatur. 9 Et
asperget de sanguine ejus parietem altaris ; quidquid autem reliquum fuerit,
faciet distillare ad fundamentum ejus, quia pro peccato est. 10 Alterum vero
adolebit in holocaustum, ut fieri solet : rogabitque pro eo sacerdos et pro
peccato ejus, et dimittetur ei. 11 Quod si non quiverit manus ejus duos
offerre turtures, aut duos pullos columbarum, offeret pro peccato suo
simil partem ephi decimam : non mittet in eam oleum, nec thuris aliquid
imponet, quia pro peccato est. 12 Tradetque eam sacerdoti : qui plenum ex
ea pugillum hauriens, cremabit super altare in monimentum ejus qui
obtulerit, 13 rogans pro illo et expians : reliquam vero partem ipse habebit in
munere.
14
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 15 Anima si prvaricans

cremonias, per errorem, in his qu Domino sunt sanctificata, peccaverit,
offeret pro delicto suo arietem immaculatum de gregibus, qui emi potest
duobus siclis, juxta pondus sanctuarii : 16 ipsumque quod intulit damni
restituet, et quintam partem ponet supra, tradens sacerdoti, qui rogabit pro
eo offerens arietem, et dimittetur ei. 17 Anima si peccaverit per ignorantiam,
feceritque unum ex his qu Domini lege prohibentur, et peccati rea
intellexerit iniquitatem suam, 18 offeret arietem immaculatum de gregibus
sacerdoti, juxta mensuram stimationemque peccati : qui orabit pro eo,
quia nesciens fecerit : et dimittetur ei, 19 quia per errorem deliquit in
Dominum.
Cap. 6 1 Locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Anima qu
peccaverit, et contempto Domino, negaverit proximo suo depositum quod
fidei ejus creditum fuerat, vel vi aliquid extorserit, aut calumniam fecerit,
3
sive rem perditam invenerit, et inficians insuper pejeraverit, et quodlibet
143/1834
aliud ex pluribus fecerit, in quibus solent peccare homines, 4 convicta

delicti, 5 reddet omnia, qu per fraudem voluit obtinere, integra, et quintam
insuper partem domino cui damnum intulerat. 6 Pro peccato autem suo
offeret arietem immaculatum de grege, et dabit eum sacerdoti, juxta
stimationem mensuramque delicti : 7 qui rogabit pro eo coram Domino, et
dimittetur illi pro singulis qu faciendo peccavit.
8
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 9 Prcipe Aaron et filiis

ejus : Hc est lex holocausti : cremabitur in altari tota nocte usque mane :
ignis ex eodem altari erit. 10 Vestietur tunica sacerdos et feminalibus lineis :
tolletque cineres, quos vorans ignis exussit, et ponens juxta altare,
11
spoliabitur prioribus vestimentis, indutusque aliis, efferret eos extra
castra, et in loco mundissimo usque ad favillam consumi faciet. 12 Ignis
autem in altari semper ardebit, quem nutriet sacerdos subjiciens ligna mane
per singulos dies, et imposito holocausto, desuper adolebit adipes
pacificorum. 13 Ignis est iste perpetuus, qui numquam deficiet in altari.
14
Hc est lex sacrificii et libamentorum, qu offerent filii Aaron coram
Domino, et coram altari. 15 Tollet sacerdos pugillum simil, qu conspersa
est oleo, et totum thus, quod super similam positum est : adolebitque illud
in altari in monimentum odoris suavissimi Domino : 16 reliquam autem
partem simil comedet Aaron cum filiis suis, absque fermento : et comedet
in loco sancto atrii tabernaculi. 17 Ideo autem non fermentabitur, quia pars
ejus in Domini offertur incensum. Sanctum sanctorum erit, sicut pro
peccato atque delicto. 18 Mares tantum stirpis Aaron comedent illud.
Legitimum ac sempiternum erit in generationibus vestris de sacrificiis
Domini : omnis qui tetigerit illa, sanctificabitur. 19 Locutusque est Dominus
ad Moysen, dicens : 20 Hc est oblatio Aaron, et filiorum ejus, quam
offerre debent Domino in die unctionis su. Decimam partem ephi offerent
simil in sacrificio sempiterno, medium ejus mane, et medium ejus
vespere : 21 qu in sartagine oleo conspersa frigetur. Offeret autem eam
calidam in odorem suavissimum Domino 22 sacerdos, qui jure patri
successerit, et tota cremabitur in altari. 23 Omne enim sacrificium
sacerdotum igne consumetur, nec quisquam comedet ex eo.
24
Locutus est autem Dominus ad Moysen, dicens : 25 Loquere Aaron et

filiis ejus : Ista est lex hosti pro peccato : in loco ubi offertur
holocaustum, immolabitur coram Domino. Sanctum sanctorum est.
26
Sacerdos, qui offert, comedet eam in loco sancto, in atrio tabernaculi.
27
Quidquid tetigerit carnes ejus, sanctificabitur. Si de sanguine illius vestis
fuerit aspersa, lavabitur in loco sancto. 28 Vas autem fictile, in quo cocta
est, confringetur ; quod si vas neum fuerit, defricabitur, et lavabitur aqua.
29
Omnis masculus de genere sacerdotali vescetur de carnibus ejus, quia
Sanctum sanctorum est. 30 Hostia enim qu cditur pro peccato, cujus
144/1834
sanguis infertur in tabernaculum testimonii ad expiandum in sanctuario,

non comedetur, sed comburetur igni.
Cap. 7 1 Hc quoque lex hosti pro delicto, Sancta sanctorum est :
2
idcirco ubi immolabitur holocaustum, mactabitur et victima pro delicto :
sanguis ejus per gyrum altaris fundetur. 3 Offerent ex ea caudam et adipem
qui operit vitalia : 4 duos renunculos, et pinguedinem qu juxta ilia est,
reticulumque jecoris cum renunculis. 5 Et adolebit ea sacerdos super altare :
incensum est Domini pro delicto. 6 Omnis masculus de sacerdotali genere,
in loco sancto vescetur his carnibus, quia Sanctum sanctorum est. 7 Sicut
pro peccato offertur hostia, ita et pro delicto : utriusque hosti lex una erit :
ad sacerdotem, qui eam obtulerit, pertinebit. 8 Sacerdos qui offert
holocausti victimam, habebit pellem ejus. 9 Et omne sacrificium simil,
quod coquitur in clibano, et quidquid in craticula, vel in sartagine
prparatur, ejus erit sacerdotis a quo offertur : 10 sive oleo conspersa, sive
arida fuerint, cunctis filiis Aaron mensura qua per singulos dividetur.
11
Hc est lex hosti pacificorum qu offertur Domino. 12 Si pro gratiarum

actione oblatio fuerit, offerent panes absque fermento conspersos oleo, et
lagana azyma uncta oleo, coctamque similam, et collyridas olei admistione
conspersas : 13 panes quoque fermentatos cum hostia gratiarum, qu
immolatur pro pacificis : 14 ex quibus unus pro primitiis offeretur Domino,
et erit sacerdotis qui fundet hosti sanguinem, 15 cujus carnes eadem
comedentur die, nec remanebit ex eis quidquam usque mane. 16 Si voto, vel
sponte quispiam obtulerit hostiam, eadem similiter edetur die : sed et si
quid in crastinum remanserit, vesci licitum est : 17 quidquid autem tertius
invenerit dies, ignis absumet. 18 Si quis de carnibus victim pacificorum
die tertio comederit, irrita fiet oblatio, nec proderit offerenti : quin potius
qucumque anima tali se edulio contaminaverit, prvaricationis rea erit.
19
Caro, qu aliquid tetigerit immundum, non comedetur, sed comburetur
igni : qui fuerit mundus, vescetur ex ea. 20 Anima polluta qu ederit de
carnibus hosti pacificorum, qu oblata est Domino, peribit de populis
suis. 21 Et qu tetigerit immunditiam hominis, vel jumenti, sive omnis rei
qu polluere potest, et comederit de hujuscemodi carnibus, interibit de
populis suis.
22
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 23 Loquere filiis Isral :

Adipem ovis, et bovis, et capr non comedetis. 24 Adipem cadaveris
morticini, et ejus animalis, quod a bestia captum est, habebitis in varios
usus. 25 Si quis adipem, qui offerri debet in incensum Domini, comederit,
peribit de populo suo. 26 Sanguinem quoque omnis animalis non sumetis in
cibo, tam de avibus quam de pecoribus. 27 Omnis anima, qu ederit
sanguinem, peribit de populis suis.
145/1834
28
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 29 Loquere filiis Isral,

dicens : Qui offert victimam pacificorum Domino, offerat simul et
sacrificium, id est, libamenta ejus. 30 Tenebit manibus adipem hosti, et
pectusculum : cumque ambo oblata Domino consecraverit, tradet sacerdoti,
31
qui adolebit adipem super altare, pectusculum autem erit Aaron et
filiorum ejus. 32 Armus quoque dexter de pacificorum hostiis cedet in
primitias sacerdotis. 33 Qui obtulerit sanguinem et adipem filiorum Aaron,
ipse habebit et armum dextrum in portione sua. 34 Pectusculum enim
elevationis, et armum separationis, tuli a filiis Isral de hostiis eorum
pacificis, et dedi Aaron sacerdoti, et filiis ejus, lege perpetua, ab omni
populo Isral. 35 Hc est unctio Aaron et filiorum ejus in cremoniis
Domini die qua obtulit eos Moyses, ut sacerdotio fungerentur, 36 et qu
prcepit eis dari Dominus a filiis Isral religione perpetua in
generationibus suis. 37 Ista est lex holocausti, et sacrificii pro peccato atque
delicto, et pro consecratione et pacificorum victimis, 38 quam constituit
Dominus Moysi in monte Sinai, quando mandabit filiis Isral ut offerrent
oblationes suas Domino in deserto Sinai.
Cap. 8 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Tolle Aaron
cum filiis suis, vestes eorum, et unctionis oleum, vitulum pro peccato, duos
arietes, canistrum cum azymis : 3 et congregabis omnem ctum ad ostium
tabernaculi. 4 Fecit Moyses ut Dominus imperaverat. Congregataque omni
turba ante fores tabernaculi, 5 ait : Iste est sermo, quem jussit Dominus
fieri. 6 Statimque obtulit Aaron et filios ejus. Cumque lavisset eos, 7 vestivit
pontificem subucula linea, accingens eum balteo, et induens eum tunica
hyacinthina, et desuper humerale imposuit, 8 quod astringens cingulo
aptavit rationali, in quo erat Doctrina et Veritas. 9 Cidari quoque texit
caput : et super eam, contra frontem, posuit laminam auream consecratam
in sanctificatione, sicut prceperat ei Dominus. 10 Tulit et unctionis oleum,
quo linivit tabernaculum cum omni supellectili sua. 11 Cumque sanctificans
aspersisset altare septem vicibus, unxit illud, et omnia vasa ejus, labrumque
cum basi sua sanctificavit oleo. 12 Quod fundens super caput Aaron, unxit
eum, et consecravit : 13 filios quoque ejus oblatos vestivit tunicis lineis, et
cinxit balteis, imposuitque mitras, ut jusserat Dominus.
14
Obtulit et vitulum pro peccato : cumque super caput ejus posuisset Aaron
et filii ejus manus suas, 15 immolavit eum, hauriens sanguinem, et tincto
digito, tetigit cornua altaris per gyrum : quo expiato et sanctificato, fudit
reliquum sanguinem ad fundamenta ejus. 16 Adipem vero qui erat super
vitalia, et reticulum jecoris, duosque renunculos, cum arvinulis suis,
adolevit super altare : 17 vitulum cum pelle, et carnibus, et fimo, cremans
extra castra, sicut prceperat Dominus. 18 Obtulit et arietem in
146/1834
holocaustum : super cujus caput cum imposuissent Aaron et filii ejus

manus suas, 19 immolavit eum, et fudit sanguinem ejus per circuitum
altaris. 20 Ipsumque arietem in frusta concidens, caput ejus, et artus, et
adipem adolevit igni, 21 lotis prius intestinis et pedibus : totumque simul
arietem incendit super altare, eo quod esset holocaustum suavissimi odoris
Domino, sicut prceperat ei. 22 Obtulit et arietem secundum in
consecratione sacerdotum, posueruntque super caput ejus Aaron et filii ejus
manus suas : 23 quem cum immolasset Moyses, sumens de sanguine ejus,
tetigit extremum auricul dextr Aaron, et pollicem manus ejus dextr,
similiter et pedis. 24 Obtulit et filios Aaron : cumque de sanguine arietis
immolati tetigisset extremum auricul singulorum dextr, et pollices
manus ac pedis dextri, reliquum fudit super altare per circuitum : 25 adipem
vero, et caudam, omnemque pinguedinem qu operit intestina,
reticulumque jecoris, et duos renes cum adipibus suis et armo dextro
separavit.
26
Tollens autem de canistro azymorum, quod erat coram Domino, panem

absque fermento, et collyridam conspersam oleo, laganumque, posuit super
adipes, et armum dextrum, 27 tradens simul omnia Aaron et filiis ejus. Qui
postquam levaverunt ea coram Domino, 28 rursum suscepta de manibus
eorum, adolevit super altare holocausti, eo quod consecrationis esset
oblatio, in odorem suavitatis, sacrificii Domino. 29 Tulitque pectusculum,
elevans illud coram Domino, de ariete consecrationis in partem suam, sicut
prceperat ei Dominus.
30
Assumensque unguentum, et sanguinem qui erat in altari, aspersit super

Aaron et vestimenta ejus, et super filios illius ac vestes eorum. 31 Cumque
sanctificasset eos in vestitu suo, prcepit eis, dicens : Coquite carnes ante
fores tabernaculi, et ibi comedite eas ; panes quoque consecrationis edite,
qui positi sunt in canistro, sicut prcepit mihi Dominus, dicens : Aaron et
filii ejus comedent eos : 32 quidquid autem reliquum fuerit de carne et
panibus, ignis absumet. 33 De ostio quoque tabernaculi non exibitis septem
diebus, usque ad diem quo complebitur tempus consecrationis vestr ;
septem enim diebus finitur consecratio : 34 sicut et imprsentiarum factum
est, ut ritus sacrificii compleretur. 35 Die ac nocte manebitis in tabernaculo
observantes custodias Domini, ne moriamini : sic enim mihi prceptum
est. 36 Feceruntque Aaron et filii ejus cuncta qu locutus est Dominus per
manum Moysi.
Cap. 9 1 Facto autem octavo die, vocavit Moyses Aaron, et filios
ejus, ac majores natu Isral, dixitque ad Aaron : 2 Tolle de armento vitulum
pro peccato, et arietem in holocaustum, utrumque immaculatum, et offer
illos coram Domino. 3 Et ad filios Isral loqueris : Tollite hircum pro
147/1834
peccato, et vitulum, atque agnum, anniculos, et sine macula in

holocaustum, 4 bovem et arietem pro pacificis : et immolate eos coram
Domino, in sacrificio singulorum similam conspersam oleo offerentes :
hodie enim Dominus apparebit vobis. 5 Tulerunt ergo cuncta qu jusserat
Moyses ad ostium tabernaculi : ubi cum omnis multitudo astaret, 6 ait
Moyses : Iste est sermo, quem prcepit Dominus : facite, et apparebit vobis
gloria ejus. 7 Et dixit ad Aaron : Accede ad altare, et immola pro peccato
tuo : offer holocaustum, et deprecare pro te et pro populo : cumque
mactaveris hostiam populi, ora pro eo, sicut prcepit Dominus.
8
Statimque Aaron accedens ad altare, immolavit vitulum pro peccato suo :

cujus sanguinem obtulerunt ei filii sui : in quo tingens digitum, tetigit
cornua altaris, et fudit residuum ad basim ejus. 10 Adipemque, et
renunculos, ac reticulum jecoris, qu sunt pro peccato, adolevit super
altare, sicut prceperat Dominus Moysi : 11 carnes vero et pellem ejus extra
castra combussit igni. 12 Immolavit et holocausti victimam : obtuleruntque
ei filii sui sanguinem ejus, quem fudit per altaris circuitum. 13 Ipsam etiam
hostiam in frusta concisam, cum capite et membris singulis obtulerunt ;
qu omnia super altare cremavit igni, 14 lotis aqua prius intestinis et
pedibus.
9
15
Et pro peccato populi offerens, mactavit hircum : expiatoque altari,

fecit holocaustum, 17 addens in sacrificio libamenta, qu pariter
offeruntur, et adolens ea super altare, absque cremoniis holocausti
matutini. 18 Immolavit et bovem atque arietem, hostias pacificas populi :
obtuleruntque ei filii sui sanguinem, quem fudit super altare in circuitum.
19
Adipem autem bovis, et caudam arietis, renunculosque cum adipibus
suis, et reticulum jecoris, 20 posuerunt super pectora : cumque cremati
essent adipes super altare, 21 pectora eorum, et armos dextros separavit
Aaron, elevans coram Domino, sicut prceperat Moyses.
16
22
Et extendens manus ad populum, benedixit ei. Sicque completis hostiis

pro peccato, et holocaustis, et pacificis, descendit. 23 Ingressi autem Moyses
et Aaron in tabernaculum testimonii, et deinceps egressi, benedixerunt
populo. Apparuitque gloria Domini omni multitudini : 24 et ecce egressus
ignis a Domino, devoravit holocaustum, et adipes qui erant super altare.
Quod cum vidissent turb, laudaverunt Dominum, ruentes in facies suas.
Cap. 10 1 Arreptisque Nadab et Abiu filii Aaron thuribulis,
posuerunt ignem, et incensum desuper, offerentes coram Domino ignem
alienum : quod eis prceptum non erat. 2 Egressusque ignis a Domino,
devoravit eos, et mortui sunt coram Domino. 3 Dixitque Moyses ad Aaron :
Hoc est quod locutus est Dominus : Sanctificabor in iis qui appropinquant
148/1834
mihi, et in conspectu omnis populi glorificabor. Quod audiens tacuit Aaron.

4
Vocatis autem Moyses Misale et Elisaphan filiis Oziel, patrui Aaron, ait
ad eos : Ite, et tollite fratres vestros de conspectu sanctuarii, et asportate
extra castra. 5 Confestimque pergentes, tulerunt eos sicut jacebant, vestitos
lineis tunicis, et ejecerunt foras, ut sibi fuerat imperatum. 6 Locutusque est
Moyses ad Aaron, et ad Eleazar, et Ithamar, filios ejus : Capita vestra nolite
nudare, et vestimenta nolite scindere, ne forte moriamini, et super omnem
ctum oriatur indignatio. Fratres vestri, et omnis domus Isral, plangant
incendium quod Dominus suscitavit : 7 vos autem non egrediemini fores
tabernaculi, alioquin peribitis : oleum quippe sanct unctionis est super
vos. Qui fecerunt omnia juxta prceptum Moysi. 8 Dixit quoque Dominus
ad Aaron : 9 Vinum, et omne quod inebriare potest, non bibetis tu et filii tui,
quando intratis in tabernaculum testimonii, ne moriamini : quia prceptum
sempiternum est in generationes vestras : 10 et ut habeatis scientiam
discernendi inter sanctum et profanum, inter pollutum et mundum ;
11
doceatisque filios Isral omnia legitima mea qu locutus est Dominus ad
eos per manum Moysi.
12
Locutusque est Moyses ad Aaron, et ad Eleazar, et Ithamar, filios ejus,

qui erant residui : Tollite sacrificium, quod remansit de oblatione Domini,
et comedite illud absque fermento juxta altare, quia Sanctum sanctorum est.
13
Comedetis autem in loco sancto : quod datum est tibi et filiis tuis de
oblationibus Domini, sicut prceptum est mihi. 14 Pectusculum quoque
quod oblatum est, et armum qui separatus est, edetis in loco mundissimo tu
et filii tui, et fili tu tecum : tibi enim ac liberis tuis reposita sunt de
hostiis salutaribus filiorum Isral : 15 eo quod armum et pectus, et adipes
qui cremantur in altari, elevaverunt coram Domino, et pertineant ad te, et
ad filios tuos, lege perpetua, sicut prcepit Dominus. 16 Inter hc, hircum,
qui oblatus fuerat pro peccato, cum qureret Moyses, exustum reperit :
iratusque contra Eleazar et Ithamar filios Aaron, qui remanserant, ait :
17
Cur non comedistis hostiam pro peccato in loco sancto, qu Sancta
sanctorum est, et data vobis ut portetis iniquitatem multitudinis, et rogetis
pro ea in conspectu Domini, 18 prsertim cum de sanguine illius non sit
illatum intra sancta, et comedere debueritis eam in Sanctuario, sicut
prceptum est mihi ? 19 Respondit Aaron : Oblata est hodie victima pro
peccato, et holocaustum coram Domino : mihi autem accidit quod vides ;
quomodo potui comedere eam, aut placere Domino in cremoniis mente
lugubri ? 20 Quod cum audisset Moyses, recepit satisfactionem.
Cap. 11 1 Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron, dicens :
2
Dicite filiis Isral : Hc sunt animalia qu comedere debetis de cunctis
animantibus terr : 3 omne quod habet divisam ungulam, et ruminat in
pecoribus, comedetis. 4 Quidquid autem ruminat quidem, et habet ungulam,
149/1834
sed non dividit eam, sicut camelus et cetera, non comedetis illud, et inter
immunda reputabitis. 5 Chrogryllus qui ruminat, ungulamque non dividit,
immundus est. 6 Lepus quoque : nam et ipse ruminat, sed ungulam non
dividit. 7 Et sus : qui cum ungulam dividat, non ruminat. 8 Horum carnibus
non vescemini, nec cadavera contingetis, quia immunda sunt vobis.
9
Hc sunt qu gignuntur in aquis, et vesci licitum est : omne quod habet

pinnulas et squamas, tam in mari quam in fluminibus et stagnis, comedetis.
10
Quidquid autem pinnulas et squamas non habet, eorum qu in aquis
moventur et vivunt, abominabile vobis, 11 execrandumque erit : carnes
eorum non comedetis, et morticina vitabitis. 12 Cuncta qu non habent
pinnulas et squamas in aquis, polluta erunt.
13
Hc sunt qu de avibus comedere non debetis, et vitanda sunt vobis :

aquilam, et gryphem, et halietum, 14 et milvum ac vulturem juxta genus
suum, 15 et omne corvini generis in similitudinem suam, 16 struthionem, et
noctuam, et larum, et accipitrem juxta genus suum : 17 bubonem, et
mergulum, et ibin, 18 et cygnum, et onocrotalum, et porphyrionem,
19
herodionem, et charadrion juxta genus suum, upupam quoque, et
vespertilionem.
20
Omne de volucribus quod graditur super quatuor pedes, abominabile erit

vobis. 21 Quidquid autem ambulat quidem super quatuor pedes, sed habet
longiora retro crura, per qu salit super terram, 22 comedere debetis, ut est
bruchus in genere suo, et attacus atque ophiomachus, ac locusta, singula
juxta genus suum. 23 Quidquid autem ex volucribus quatuor tantum habet
pedes, execrabile erit vobis : 24 et quicumque morticina eorum tetigerit,
polluetur, et erit immundus usque ad vesperum : 25 et si necesse fuerit ut
portet quippiam horum mortuum, lavabit vestimenta sua, et immundus erit
usque ad occasum solis. 26 Omne animal quod habet quidem ungulam, sed
non dividit eam, nec ruminat, immundum erit : et qui tetigerit illud,
contaminabitur. 27 Quod ambulat super manus ex cunctis animantibus, qu
incedunt quadrupedia, immundum erit : qui tetigerit morticina eorum,
polluetur usque ad vesperum. 28 Et qui portaverit hujuscemodi cadavera,
lavabit vestimenta sua, et immundus erit usque ad vesperum : quia omnia
hc immunda sunt vobis. 29 Hc quoque inter polluta reputabuntur de his
qu moventur in terra, mustela et mus et crocodilus, singula juxta genus
suum, 30 mygale, et chamleon, et stellio, et lacerta, et talpa.
31
Omnia hc immunda sunt. Qui tetigerit morticina eorum, immundus erit

usque ad vesperum : 32 et super quod ceciderit quidquam de morticinis
eorum, polluetur, tam vas ligneum et vestimentum, quam pelles et cilicia :
et in quocumque fit opus, tingentur aqua, et polluta erunt usque ad
150/1834
vesperum, et sic postea mundabuntur. 33 Vas autem fictile, in quod horum

quidquam intro cecidit, polluetur, et idcirco frangendum est. 34 Omnis
cibus, quem comedetis, si fusa fuerit super eum aqua, immundus erit : et
omne liquens quod bibitur de universo vase, immundum erit. 35 Et quidquid
de morticinis hujuscemodi ceciderit super illud, immundum erit : sive
clibani, sive chytropodes, destruentur, et immundi erunt. 36 Fontes vero et
cistern, et omnis aquarum congregatio munda erit. Qui morticinum eorum
tetigerit, polluetur. 37 Si ceciderit super sementem, non polluet eam. 38 Si
autem quispiam aqua sementem perfuderit, et postea morticinis tacta fuerit,
illico polluetur. 39 Si mortuum fuerit animal, quod licet vobis comedere, qui
cadaver ejus tetigerit, immundus erit usque ad vesperum : 40 et qui
comederit ex eo quippiam, sive portaverit, lavabit vestimenta sua, et
immundus erit usque ad vesperum. 41 Omne quod reptat super terram,
abominabile erit, nec assumetur in cibum. 42 Quidquid super pectus
quadrupes graditur, et multos habet pedes, sive per humum trahitur, non
comedetis, quia abominabile est. 43 Nolite contaminare animas vestras, nec
tangatis quidquam eorum, ne immundi sitis. 44 Ego enim sum Dominus
Deus vester : sancti estote, quia ego sanctus sum. Ne polluatis animas
vestras in omni reptili quod movetur super terram. 45 Ego enim sum
Dominus, qui eduxi vos de terra gypti, ut essem vobis in Deum. Sancti
eritis, quia ego sanctus sum. 46 Ista est lex animantium ac volucrum, et
omnis anim viventis, qu movetur in aqua, et reptat in terra, 47 ut
differentias noveritis mundi et immundi, et sciatis quid comedere et quid
respuere debeatis.
filiis Isral, et dices ad eos : Mulier, si suscepto semine pepererit
masculum, immunda erit septem diebus juxta dies separationis menstru.
3
Et die octavo circumcidetur infantulus : 4 ipsa vero triginta tribus diebus
manebit in sanguine purificationis su. Omne sanctum non tanget, nec
ingredietur in sanctuarium, donec impleantur dies purificationis su. 5 Sin
autem feminam pepererit, immunda erit duabus hebdomadibus juxta ritum
fluxus menstrui, et sexaginta sex diebus manebit in sanguine purificationis
su. 6 Cumque expleti fuerint dies purificationis su, pro filio sive pro
filia, deferet agnum anniculum in holocaustum, et pullum columb sive
turturem pro peccato, ad ostium tabernaculi testimonii, et tradet sacerdoti,
7
qui offeret illa coram Domino, et orabit pro ea, et sic mundabitur a
profluvio sanguinis sui : ista est lex parientis masculum aut feminam.
8
Quod si non invenerit manus ejus, nec potuerit offerre agnum, sumet duos
turtures vel duos pullos columbarum, unum in holocaustum, et alterum pro
peccato : orabitque pro ea sacerdos, et sic mundabitur.
151/1834
Cap. 13 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, et Aaron, dicens :

2
Homo, in cujus cute et carne ortus fuerit diversus color, sive pustula, aut
quasi lucens quippiam, id est, plaga lepr, adducetur ad Aaron sacerdotem,
vel ad unum quemlibet filiorum ejus. 3 Qui cum viderit lepram in cute, et
pilos in album mutatos colorem, ipsamque speciem lepr humiliorem cute
et carne reliqua : plaga lepr est, et ad arbitrium ejus separabitur.
4
Sin autem lucens candor fuerit in cute, nec humilior carne reliqua, et pili
coloris pristini, recludet eum sacerdos septem diebus : 5 et considerabit die
septimo : et si quidem lepra ultra non creverit, nec transierit in cute priores
terminos, rursum recludet eum septem diebus aliis. 6 Et die septimo
contemplabitur : si obscurior fuerit lepra, et non creverit in cute, mundabit
eum, quia scabies est : lavabitque homo vestimenta sua, et mundus erit.
7
Quod si postquam a sacerdote visus est, et redditus munditi, iterum lepra
creverit : adducetur ad eum, 8 et immunditi condemnabitur.
9
Plaga lepr si fuerit in homine, adducetur ad sacerdotem, 10 et videbit

eum. Cumque color albus in cute fuerit, et capillorum mutaverit aspectum,
ipsa quoque caro viva apparuerit : 11 lepra vetustissima judicabitur, atque
inolita cuti. Contaminabit itaque eum sacerdos, et non recludet, quia
perspicu immunditi est. 12 Sin autem effloruerit discurrens lepra in cute,
et operuerit omnem cutem a capite usque ad pedes, quidquid sub aspectum
oculorum cadit, 13 considerabit eum sacerdos, et teneri lepra mundissima
judicabit : eo quod omnis in candorem versa sit, et idcirco homo mundus
erit. 14 Quando vero caro vivens in eo apparuerit, 15 tunc sacerdotis judicio
polluetur, et inter immundos reputabitur : caro enim viva, si lepra
aspergitur, immunda est. 16 Quod si rursum versa fuerit in alborem, et
totum hominem operuerit, 17 considerabit eum sacerdos, et mundum esse
decernet.
18
Caro autem et cutis in qua ulcus natum est, et sanatum, 19 et in loco

ulceris cicatrix alba apparuerit, sive subrufa, adducetur homo ad
sacerdotem. 20 Qui cum viderit locum lepr humiliorem carne reliqua, et
pilos versos in candorem, contaminabit eum : plaga enim lepr orta est in
ulcere. 21 Quod si pilus coloris est pristini, et cicatrix subobscura, et vicina
carne non est humilior, recludet eum septem diebus : 22 et si quidem
creverit, adjudicabit eum lepr ; 23 sin autem steterit in loco suo, ulceris est
cicatrix, et homo mundus erit.
24
Caro autem et cutis, quam ignis exusserit, et sanata albam sive rufam
habuerit cicatricem, 25 considerabit eam sacerdos : et ecce versa est in
alborem, et locus ejus reliqua cute est humilior, contaminabit eum, quia
plaga lepr in cicatrice orta est. 26 Quod si pilorum color non fuerit
152/1834
immutatus, nec humilior plaga carne reliqua, et ipsa lepr species fuerit
subobscura, recludet eum septem diebus, 27 et die septimo contemplabitur :
si creverit in cute lepra, contaminabit eum. 28 Sin autem in loco suo candor
steterit non satis clarus, plaga combustionis est, et idcirco mundabitur, quia
cicatrix est combustur.
29
Vir, sive mulier, in cujus capite vel barba germinaverit lepra, videbit eos
sacerdos. 30 Et si quidem humilior fuerit locus carne reliqua, et capillus
flavus, solitoque subtilior, contaminabit eos, quia lepra capitis ac barb est.
31
Sin autem viderit locum macul qualem vicin carni, et capillum
nigrum : recludet eum septem diebus, 32 et die septimo intuebitur. Si non
creverit macula, et capillus sui coloris est, et locus plag carni reliqu
qualis : 33 radetur homo absque loco macul, et includetur septem diebus
aliis. 34 Si die septimo visa fuerit stetisse plaga in loco suo, nec humilior
carne reliqua, mundabit eum : lotisque vestibus suis, mundus erit. 35 Sin
autem post emundationem rursus creverit macula in cute, 36 non quret
amplius utrum capillus in flavum colorem sit immutatus, quia aperte
immundus est. 37 Porro si steterit macula, et capilli nigri fuerint, noverit
hominem sanatum esse, et confidenter eum pronuntiet mundum.
38
Vir, sive mulier, in cujus cute candor apparuerit, 39 intuebitur eos

sacerdos. Si deprehenderit subobscurum alborem lucere in cute, sciat non
esse lepram, sed maculam coloris candidi, et hominem mundum.
40
Vir, de cujus capite capilli fluunt, calvus et mundus est : 41 et si a fronte

ceciderint pili, recalvaster et mundus est. 42 Sin autem in calvitio sive in
recalvatione albus vel rufus color fuerit exortus, 43 et hoc sacerdos viderit,
condemnabit eum haud dubi lepr, qu orta est in calvitio. 44 Quicumque
ergo maculatus fuerit lepra, et separatus est ad arbitrium sacerdotis,
45
habebit vestimenta dissuta, caput nudum, os veste contectum,
contaminatum ac sordidum se clamabit. 46 Omni tempore quo leprosus est
et immundus, solus habitabit extra castra.
47
Vestis lanea sive linea, qu lepram habuerit, 48 in stamine atque

subtegmine, aut certe pellis, vel quidquid ex pelle confectum est, 49 si alba
vel rufa macula fuerit infecta, lepra reputabitur, ostendeturque sacerdoti :
50
qui consideratam recludet septem diebus : 51 et die septimo rursus
aspiciens, si deprehenderit crevisse, lepra perseverans est : pollutum
judicabit vestimentum, et omne in quo fuerit inventa : 52 et idcirco
comburetur flammis. 53 Quod si eam viderit non crevisse, 54 prcipiet, et
lavabunt id in quo lepra est, recludetque illud septem diebus aliis. 55 Et cum
viderit faciem quidem pristinam non reversam, nec tamen crevisse lepram,
immundum judicabit, et igne comburet, eo quod infusa sit in superficie
153/1834
vestimenti, vel per totum, lepra. 56 Sin autem obscurior fuerit locus lepr,
postquam vestis est lota, abrumpet eum, et a solido dividet. 57 Quod si ultra
apparuerit in his locis, qu prius immaculata erant, lepra volatilis et vaga,
debet igne comburi. 58 Si cessaverit, lavabit aqua ea, qu pura sunt,
secundo, et munda erunt. 59 Ista est lex lepr vestimenti lanei et linei,
staminis, atque subtegminis, omnisque supellectilis pellice, quomodo
mundari debeat, vel contaminari.
Cap. 14 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Hic est
ritus leprosi, quando mundandus est. Adducetur ad sacerdotem : 3 qui
egressus de castris, cum invenerit lepram esse mundatam, 4 prcipiet ei, qui
purificatur, ut offerat duos passeres vivos pro se, quibus vesci licitum est, et
lignum cedrinum, vermiculumque et hyssopum. 5 Et unum ex passeribus
immolari jubebit in vase fictili super aquas viventes : 6 alium autem vivum
cum ligno cedrino, et cocco et hyssopo, tinget in sanguine passeris
immolati, 7 quo asperget illum, qui mundandus est, septies, ut jure
purgetur : et dimittet passerem vivum, ut in agrum avolet. 8 Cumque laverit
homo vestimenta sua, radet omnes pilos corporis, et lavabitur aqua :
purificatusque ingredietur castra, ita dumtaxat ut maneat extra
tabernaculum suum septem diebus, 9 et die septimo radet capillos capitis,
barbamque et supercilia, ac totius corporis pilos. Et lotis rursum vestibus et
corpore, 10 die octavo assumet duos agnos immaculatos, et ovem anniculam
absque macula, et tres decimas simil in sacrificium, qu conspersa sit
oleo, et seorsum olei sextarium. 11 Cumque sacerdos purificans hominem,
statuerit eum, et hc omnia coram Domino in ostio tabernaculi testimonii,
12
tollet agnum et offeret eum pro delicto, oleique sextarium : et oblatis ante
Dominum omnibus, 13 immolabit agnum, ubi solet immolari hostia pro
peccato, et holocaustum, id est, in loco sancto. Sicut enim pro peccato, ita
et pro delicto ad sacerdotem pertinet hostia : Sancta sanctorum est.
14
Assumensque sacerdos de sanguine hosti, qu immolata est pro delicto,
ponet super extremum auricul dextr ejus qui mundatur, et super pollices
manus dextr et pedis : 15 et de olei sextario mittet in manum suam
sinistram, 16 tingetque digitum dextrum in eo, et asperget coram Domino
septies. 17 Quod autem reliquum est olei in lva manu, fundet super
extremum auricul dextr ejus qui mundatur, et super pollices manus ac
pedis dextri, et super sanguinem qui effusus est pro delicto, 18 et super
caput ejus. 19 Rogabitque pro eo coram Domino, et faciet sacrificium pro
peccato : tunc immolabit holocaustum, 20 et ponet illud in altari cum
libamentis suis, et homo rite mundabitur.
21
Quod si pauper est, et non potest manus ejus invenire qu dicta sunt pro
delicto, assumet agnum ad oblationem, ut roget pro eo sacerdos,
decimamque partem simil conspers oleo in sacrificium, et olei
154/1834
sextarium, 22 duosque turtures sive duos pullos columb, quorum unus sit
pro peccato, et alter in holocaustum : 23 offeretque ea die octavo
purificationis su sacerdoti, ad ostium tabernaculi testimonii coram
Domino. 24 Qui suscipiens agnum pro delicto et sextarium olei, levabit
simul : 25 immolatoque agno, de sanguine ejus ponet super extremum
auricul dextr illius qui mundatur, et super pollices manus ejus ac pedis
dextri : 26 olei vero partem mittet in manum suam sinistram, 27 in quo
tingens digitum dextr manus asperget septies coram Domino :
28
tangetque extremum dextr auricul illius qui mundatur, et pollices
manus ac pedis dextri, in loco sanguinis qui effusus est pro delicto :
29
reliquam autem partem olei, qu est in sinistra manu, mittet super caput
purificati, ut placet pro eo Dominum : 30 et turturem sive pullum columb
offeret, 31 unum pro delicto, et alterum in holocaustum cum libamentis suis.
32
Hoc est sacrificium leprosi, qui habere non potest omnia in
emundationem sui.
33
Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron, dicens : 34 Cum ingressi

fueritis terram Chanaan, quam ego dabo vobis in possessionem, si fuerit
plaga lepr in dibus, 35 ibit cujus est domus, nuntians sacerdoti, et dicet :
Quasi plaga lepr videtur mihi esse in domo mea. 36 At ille prcipiet ut
efferant universa de domo, priusquam ingrediatur eam, et videat utrum
leprosa sit, ne immunda fiant omnia qu in domo sunt. Intrabitque postea
ut consideret lepram domus : 37 et cum viderit in parietibus illius quasi
valliculas pallore sive rubore deformes, et humiliores superficie reliqua,
38
egredietur ostium domus, et statim claudet illam septem diebus.
39
Reversusque die septimo, considerabit eam : si invenerit crevisse lepram,
40
jubebit erui lapides in quibus lepra est, et projici eos extra civitatem in
locum immundum : 41 domum autem ipsam radi intrinsecus per circuitum,
et spargi pulverem rasur extra urbem in locum immundum, 42 lapidesque
alios reponi pro his qui ablati fuerint, et luto alio liniri domum. 43 Sin autem
postquam eruti sunt lapides, et pulvis erasus, et alia terra lita, 44 ingressus
sacerdos viderit reversam lepram, et parietes respersos maculis, lepra est
perseverans, et immunda domus : 45 quam statim destruent, et lapides ejus
ac ligna, atque universum pulverem projicient extra oppidum in locum
immundum. 46 Qui intraverit domum quando clausa est, immundus erit
usque ad vesperum : 47 et qui dormierit in ea, et comederit quippiam,
lavabit vestimenta sua.
48
Quod si introiens sacerdos viderit lepram non crevisse in domo,

postquam denuo lita fuerit, purificabit eam reddita sanitate : 49 et in
purificationem ejus sumet duos passeres, lignumque cedrinum, et
vermiculum atque hyssopum : 50 et immolato uno passere in vase fictili
super aquas vivas, 51 tollet lignum cedrinum, et hyssopum, et coccum, et
155/1834
passerem vivum, et tinget omnia in sanguine passeris immolati, atque in

aquis viventibus, et asperget domum septies, 52 purificabitque eam tam in
sanguine passeris quam in aquis viventibus, et in passere vivo, lignoque
cedrino et hyssopo atque vermiculo. 53 Cumque dimiserit passerem avolare
in agrum libere, orabit pro domo, et jure mundabitur. 54 Ista est lex omnis
lepr et percussur, 55 lepr vestium et domorum, 56 cicatricis et
erumpentium papularum, lucentis macul, et in varias species, coloribus
immutatis, 57 ut possit sciri quo tempore mundum quid, vel immundum sit.
2
Loquimini filiis Isral, et dicite eis : Vir, qui patitur fluxum seminis,
immundus erit. 3 Et tunc judicabitur huic vitio subjacere, cum per singula
momenta adhserit carni ejus, atque concreverit fdus humor. 4 Omne
stratum, in quo dormierit, immundum erit, et ubicumque sederit. 5 Si quis
hominum tetigerit lectum ejus, lavabit vestimenta sua, et ipse lotus aqua,
immundus erit usque ad vesperum. 6 Si sederit ubi ille sederat, et ipse
lavabit vestimenta sua : et lotus aqua, immundus erit usque ad vesperum.
7
Qui tetigerit carnem ejus, lavabit vestimenta sua : et ipse lotus aqua,
immundus erit usque ad vesperum. 8 Si salivam hujuscemodi homo jecerit
super eum qui mundus est, lavabit vestimenta sua : et lotus aqua,
immundus erit usque ad vesperum. 9 Sagma, super quo sederit, immundum
erit : 10 et quidquid sub eo fuerit, qui fluxum seminis patitur, pollutum erit
usque ad vesperum. Qui portaverit horum aliquid, lavabit vestimenta sua :
et ipse lotus aqua, immundus erit usque ad vesperum. 11 Omnis, quem
tetigerit qui talis est, non lotis ante manibus, lavabit vestimenta sua, et lotus
aqua, immundus erit usque ad vesperum. 12 Vas fictile quod tetigerit
confringetur : vas autem ligneum lavabitur aqua.
13
Si sanatus fuerit qui hujuscemodi sustinet passionem, numerabit septem

dies post emundationem sui, et lotis vestibus et toto corpore in aquis
viventibus, erit mundus. 14 Die autem octavo sumet duos turtures, aut duos
pullos columb, et veniet in conspectum Domini ad ostium tabernaculi
testimonii, dabitque eos sacerdoti : 15 qui faciet unum pro peccato et
alterum in holocaustum : rogabitque pro eo coram Domino, ut emundetur a
fluxi seminis sui. 16 Vir de quo egreditur semen coitus, lavabit aqua omne
corpus suum : et immundus erit usque ad vesperum. 17 Vestem et pellem,
quam habuerit, lavabit aqua, et immunda erit usque ad vesperum. 18 Mulier,
cum qua coierit, lavabitur aqua, et immunda erit usque ad vesperum.
19
Mulier, qu redeunte mense patitur fluxum sanguinis, septem diebus

separabitur. 20 Omnis qui tetigerit eam, immundus erit usque ad vesperum :
21
et in quo dormierit vel sederit diebus separationis su, polluetur. 22 Qui
tetigerit lectum ejus, lavabit vestimenta sua : et ipse lotus aqua, immundus
156/1834
erit usque ad vesperum. 23 Omne vas, super quo illa sederit, quisquis
attigerit, lavabit vestimenta sua : et ipse lotus aqua, pollutus erit usque ad
vesperum. 24 Si coierit cum ea vir tempore sanguinis menstrualis,
immundus erit septem diebus : et omne stratum, in quo dormierit, polluetur.
25
Mulier, qu patitur multis diebus fluxum sanguinis non in tempore
menstruali, vel qu post menstruum sanguinem fluere non cessat, quamdiu
subjacet huic passioni, immunda erit quasi sit in tempore menstruo.
26
Omne stratum, in quo dormierit, et vas in quo sederit, pollutum erit.
27
Quicumque tetigerit ea, lavabit vestimenta sua : et ipse lotus aqua,
immundus erit usque ad vesperam. 28 Si steterit sanguis, et fluere cessaverit,
numerabit septem dies purificationis su : 29 et die octavo offeret pro se
sacerdoti duos turtures, aut duos pullos columbarum, ad ostium tabernaculi
testimonii : 30 qui unum faciet pro peccato, et alterum in holocaustum,
rogabitque pro ea coram Domino, et pro fluxu immunditi ejus.
31
Docebitis ergo filios Isral ut caveant immunditiam, et non moriantur in
sordibus suis, cum polluerint tabernaculum meum quod est inter eos. 32 Ista
est lex ejus, qui patitur fluxum seminis, et qui polluitur coitu, 33 et qu
menstruis temporibus separatur, vel qu jugi fluit sanguine, et hominis qui
dormierit cum ea.
Cap. 16 1 Locutusque est Dominus ad Moysen post mortem duorum
filiorum Aaron, quando offerentes ignem alienum interfecti sunt : 2 et
prcepit ei, dicens : Loquere ad Aaron fratrem tuum, ne omni tempore
ingrediatur sanctuarium, quod est intra velum coram propitiatorio quo
tegitur arca, ut non moriatur (quia in nube apparebo super oraculum), 3 nisi
hc ante fecerit : vitulum pro peccato offeret, et arietem in holocaustum.
4
Tunica linea vestietur, feminalibus lineis verenda celabit : accingetur zona
linea, cidarim lineam imponet capiti : hc enim vestimenta sunt sancta :
quibus cunctis, cum lotus fuerit, induetur. 5 Suscipietque ab universa
multitudine filiorum Isral duos hircos pro peccato, et unum arietem in
holocaustum. 6 Cumque obtulerit vitulum, et oraverit pro se et pro domo
sua, 7 duos hircos stare faciet coram Domino in ostio tabernaculi
testimonii : 8 mittensque super utrumque sortem, unam Domino, alteram
capro emissario : 9 cujus exierit sors Domino, offeret illum pro peccato :
10
cujus autem in caprum emissarium, statuet eum vivum coram Domino, ut
fundat preces super eo, et emittat eum in solitudinem.
11
His rite celebratis, offeret vitulum, et rogans pro se, et pro domo sua,
immolabit eum : 12 assumptoque thuribulo, quod de prunis altaris
impleverit, et hauriens manu compositum thymiama in incensum, ultra
velum intrabit in sancta : 13 ut, positis super ignem aromatibus, nebula
eorum et vapor operiat oraculum quod est supra testimonium, et non
moriatur. 14 Tollet quoque de sanguine vituli, et asperget digito septies
157/1834
contra propitiatorium ad orientem.

15
Cumque mactaverit hircum pro peccato populi, inferet sanguinem ejus

intra velum, sicut prceptum est de sanguine vituli, ut aspergat e regione
oraculi, 16 et expiet sanctuarium ab immunditiis filiorum Isral, et a
prvaricationibus eorum, cunctisque peccatis. Juxta hunc ritum faciet
tabernaculo testimonii, quod fixum est inter eos, in medio sordium
habitationis eorum. 17 Nullus hominum sit in tabernaculo, quando pontifex
sanctuarium ingreditur, ut roget pro se, et pro domo sua, et pro universo
ctu Isral, donec egrediatur. 18 Cum autem exierit ad altare quod coram
Domino est, oret pro se, et sumptum sanguinem vituli atque hirci fundat
super cornua ejus per gyrum : 19 aspergensque digito septies, expiet, et
sanctificet illud ab immunditiis filiorum Isral.
20
Postquam emundaverit sanctuarium, et tabernaculum, et altare, tunc

offerat hircum viventem : 21 et posita utraque manu super caput ejus,
confiteatur omnes iniquitates filiorum Isral, et universa delicta atque
peccata eorum : qu imprecans capiti ejus, emittet illum per hominem
paratum, in desertum. 22 Cumque portaverit hircus omnes iniquitates eorum
in terram solitariam, et dimissus fuerit in deserto, 23 revertetur Aaron in
tabernaculum testimonii, et depositis vestibus, quibus prius indutus erat,
cum intraret sanctuarium, relictisque ibi, 24 lavabit carnem suam in loco
sancto, indueturque vestibus suis. Et postquam egressus obtulerit
holocaustum suum, ac plebis, rogabit tam pro se quam pro populo : 25 et
adipem, qui oblatus est pro peccatis, adolebit super altare. 26 Ille vero, qui
dimiserit caprum emissarium, lavabit vestimenta sua, et corpus aqua, et sic
ingredietur in castra. 27 Vitulum autem, et hircum, qui pro peccato fuerant
immolati, et quorum sanguis illatus est in sanctuarium, ut expiatio
compleretur, asportabunt foras castra, et comburent igni tam pelles quam
carnes eorum, ac fimum : 28 et quicumque combusserit ea, lavabit
vestimenta sua et carnem aqua, et sic ingredietur in castra.
29
Eritque vobis hoc legitimum sempiternum : mense septimo, decima die

mensis, affligetis animas vestras, nullumque opus facietis, sive indigena,
sive advena qui peregrinatur inter vos. 30 In hac die expiatio erit vestri,
atque mundatio ab omnibus peccatis vestris : coram Domino mundabimini.
31
Sabbatum enim requietionis est, et affligetis animas vestras religione
perpetua. 32 Expiabit autem sacerdos, qui unctus fuerit, et cujus manus
initiat sunt ut sacerdotio fungatur pro patre suo : indueturque stola linea et
vestibus sanctis, 33 et expiabit sanctuarium et tabernaculum testimonii atque
altare, sacerdotes quoque et universum populum. 34 Eritque vobis hoc
legitimum sempiternum, ut oretis pro filiis Isral, et pro cunctis peccatis
eorum semel in anno. Fecit igitur sicut prceperat Dominus Moysi.
158/1834
Cap. 17 1 Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere

Aaron et filiis ejus, et cunctis filiis Isral, dicens ad eos : Iste est sermo
quem mandavit Dominus, dicens : 3 Homo quilibet de domo Isral, si
occiderit bovem aut ovem, sive capram, in castris vel extra castra, 4 et non
obtulerit ad ostium tabernaculi oblationem Domino, sanguinis reus erit :
quasi si sanguinem fuderit, sic peribit de medio populi sui. 5 Ideo sacerdoti
offerre debent filii Isral hostias suas, quas occident in agro, ut
sanctificentur Domino ante ostium tabernaculi testimonii, et immolent eas
hostias pacificas Domino. 6 Fundetque sacerdos sanguinem super altare
Domini ad ostium tabernaculi testimonii, et adolebit adipem in odorem
suavitatis Domino : 7 et nequaquam ultra immolabunt hostias suas
dmonibus, cum quibus fornicati sunt. Legitimum sempiternum erit illis et
posteris eorum. 8 Et ad ipsos dices : Homo de domo Isral, et de advenis
qui peregrinantur apud vos, qui obtulerit holocaustum sive victimam, 9 et
ad ostium tabernaculi testimonii non adduxerit eam, ut offeratur Domino,
interibit de populo suo.
10
Homo quilibet de domo Isral et de advenis qui peregrinantur inter eos, si

comederit sanguinem, obfirmabo faciem meam contra animam illius, et
disperdam eam de populo suo, 11 quia anima carnis in sanguine est : et ego
dedi illum vobis, ut super altare in eo expietis pro animabus vestris, et
sanguis pro anim piaculo sit. 12 Idcirco dixi filiis Isral : Omnis anima ex
vobis non comedet sanguinem, nec ex advenis qui peregrinantur apud vos.
13
Homo quicumque de filiis Isral, et de advenis qui peregrinantur apud
vos, si venatione atque aucupio ceperit feram, vel avem, quibus vesci
licitum est, fundat sanguinem ejus, et operiat illum terra. 14 Anima enim
omnis carnis in sanguine est : unde dixi filiis Isral : Sanguinem univers
carnis non comedetis, quia anima carnis in sanguine est : et quicumque
comederit illum, interibit. 15 Anima, qu comederit morticinum, vel
captum a bestia, tam de indigenis, quam de advenis, lavabit vestimenta sua
et semetipsum aqua, et contaminatus erit usque ad vesperum : et hoc ordine
mundus fiet. 16 Quod si non laverit vestimenta sua et corpus, portabit
iniquitatem suam.
Cap. 18 1 Locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere filiis
Isral, et dices ad eos : Ego Dominus Deus vester : 3 juxta consuetudinem
terr gypti, in qua habitastis, non facietis : et juxta morem regionis
Chanaan, ad quam ego introducturus sum vos, non agetis, nec in legitimis
eorum ambulabitis. 4 Facietis judicia mea, et prcepta mea servabitis, et
ambulabitis in eis. Ego Dominus Deus vester. 5 Custodite leges meas atque
judicia, qu faciens homo, vivet in eis. Ego Dominus. 6 Omnis homo ad
proximam sanguinis sui non accedet, ut revelet turpitudinem ejus. Ego
159/1834
Dominus. 7 Turpitudinem patris tui et turpitudinem matris tu non

discooperies : mater tua est : non revelabis turpitudinem ejus.
8
Turpitudinem uxoris patris tui non discooperies : turpitudo enim patris tui
est. 9 Turpitudinem sororis tu ex patre sive ex matre, qu domi vel foris
genita est, non revelabis. 10 Turpitudinem fili filii tui vel neptis ex filia
non revelabis : quia turpitudo tua est. 11 Turpitudinem fili uxoris patris tui,
quam peperit patri tuo, et est soror tua, non revelabis. 12 Turpitudinem
sororis patris tui non discooperies : quia caro est patris tui. 13 Turpitudinem
sororis matris tu non revelabis, eo quod caro sit matris tu.
14
Turpitudinem patrui tui non revelabis, nec accedes ad uxorem ejus, qu
tibi affinitate conjungitur. 15 Turpitudinem nurus tu non revelabis, quia
uxor filii tui est : nec discooperies ignominiam ejus. 16 Turpitudinem uxoris
fratris tui non revelabis : quia turpitudo fratris tui est. 17 Turpitudinem
uxoris tu et fili ejus non revelabis. Filiam filii ejus, et filiam fili illius
non sumes, ut reveles ignominiam ejus : quia caro illius sunt, et talis coitus
incestus est. 18 Sororem uxoris tu in pellicatum illius non accipies, nec
revelabis turpitudinem ejus adhuc illa vivente.
19
Ad mulierem qu patitur menstrua non accedes, nec revelabis fditatem

ejus. 20 Cum uxore proximi tui non coibis, nec seminis commistione
maculaberis. 21 De semine tuo non dabis ut consecretur idolo Moloch, nec
pollues nomen Dei tui. Ego Dominus. 22 Cum masculo non commiscearis
coitu femineo, quia abominatio est. 23 Cum omni pecore non coibis, nec
maculaberis cum eo. Mulier non succumbet jumento, nec miscebitur ei,
quia scelus est. 24 Nec polluamini in omnibus his quibus contaminat sunt
univers gentes, quas ego ejiciam ante conspectum vestrum, 25 et quibus
polluta est terra : cujus ego scelera visitabo, ut evomat habitatores suos.
26
Custodite legitima mea atque judicia, et non faciatis ex omnibus
abominationibus istis, tam indigena quam colonus qui peregrinantur apud
vos. 27 Omnes enim execrationes istas fecerunt accol terr qui fuerunt
ante vos, et polluerunt eam. 28 Cavete ergo ne et vos similiter evomat, cum
paria feceritis, sicut evomuit gentem, qu fuit ante vos. 29 Omnis anima,
qu fecerit de abominationibus his quippiam, peribit de medio populi sui.
30
Custodite mandata mea. Nolite facere qu fecerunt hi qui fuerunt ante
vos, et ne polluamini in eis. Ego Dominus Deus vester.
Cap. 19 1 Locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere ad
omnem ctum filiorum Isral, et dices ad eos : Sancti estote, quia ego
sanctus sum, Dominus Deus vester. 3 Unusquisque patrem suum, et matrem
suam timeat. Sabbata mea custodite. Ego Dominus Deus vester. 4 Nolite
converti ad idola, nec deos conflatiles faciatis vobis. Ego Dominus Deus
vester. 5 Si immolaveritis hostiam pacificorum Domino, ut sit placabilis,
6
eo die quo fuerit immolata, comedetis eam, et die altero : quidquid autem
160/1834
residuum fuerit in diem tertium, igne comburetis. 7 Si quis post biduum

comederit ex ea, profanus erit, et impietatis reus : 8 portabitque iniquitatem
suam, quia sanctum Domini polluit, et peribit anima illa de populo suo.
9
Cumque messueris segetes terr tu, non tondebis usque ad solum

superficiem terr, nec remanentes spicas colliges, 10 neque in vinea tua
racemos et grana decidentia congregabis : sed pauperibus et peregrinis
carpenda dimittes. Ego Dominus Deus vester. 11 Non facietis furtum. Non
mentiemini, nec decipiet unusquisque proximum suum. 12 Non perjurabis in
nomine meo, nec pollues nomen Dei tui. Ego Dominus. 13 Non facies
calumniam proximo tuo nec vi opprimes eum. Non morabitur opus
mercenarii tui apud te usque mane. 14 Non maledices surdo, nec coram
cco pones offendiculum : sed timebis Dominum Deum tuum, quia ego
sum Dominus. 15 Non facies quod iniquum est, nec injuste judicabis. Non
consideres personam pauperis, nec honores vultum potentis. Juste judica
proximo tuo. 16 Non eris criminator, nec susurro in populo. Non stabis
contra sanguinem proximi tui. Ego Dominus. 17 Non oderis fratrem tuum in
corde tuo, sed publice argue eum, ne habeas super illo peccatum. 18 Non
quras ultionem, nec memor eris injuri civium tuorum. Diliges amicum
tuum sicut teipsum. Ego Dominus.
19
Leges meas custodite. Jumentum tuum non facies coire cum alterius
generis animantibus. Agrum tuum non seres diverso semine. Veste, qu ex
duobus texta est, non indueris. 20 Homo, si dormierit cum muliere coitu
seminis, qu sit ancilla etiam nubilis, et tamen pretio non redempta, nec
libertate donata : vapulabunt ambo, et non morientur, quia non fuit libera.
21
Pro delicto autem suo offeret Domino ad ostium tabernaculi testimonii
arietem : 22 orabitque pro eo sacerdos, et pro peccato ejus coram Domino,
et repropitiabitur ei, dimitteturque peccatum. 23 Quando ingressi fueritis
terram, et plantaveritis in ea ligna pomifera, auferetis prputia eorum :
poma, qu germinant, immunda erunt vobis, nec edetis ex eis. 24 Quarto
autem anno omnis fructus eorum sanctificabitur, laudabilis Domino.
25
Quinto autem anno comedetis fructus, congregantes poma, qu
proferunt. Ego Dominus Deus vester. 26 Non comedetis cum sanguine. Non
augurabimini, nec observabitis somnia. 27 Neque in rotundum attondebitis
comam, nec radetis barbam. 28 Et super mortuo non incidetis carnem
vestram, neque figuras aliquas aut stigmata facietis vobis. Ego Dominus.
29
Ne prostituas filiam tuam, ne contaminetur terra et impleatur piaculo.
30
Sabbata mea custodite, et sanctuarium meum metuite. Ego Dominus.
31
Non declinetis ad magos, nec ab ariolis aliquid sciscitemini, ut
polluamini per eos. Ego Dominus Deus vester. 32 Coram cano capite
consurge, et honora personam senis : et time Dominum Deum tuum. Ego
sum Dominus.
161/1834
33
Si habitaverit advena in terra vestra, et moratus fuerit inter vos, non

exprobretis ei : 34 sed sit inter vos quasi indigena, et diligetis eum quasi
vosmetipsos : fuistis enim et vos adven in terra gypti. Ego Dominus
Deus vester.
35
Nolite facere iniquum aliquid in judicio, in regula, in pondere, in

mensura. 36 Statera justa, et qua sint pondera, justus modius, quusque
sextarius. Ego Dominus Deus vester, qui eduxi vos de terra gypti.
37
Custodite omnia prcepta mea, et universa judicia, et facite ea. Ego
Dominus.
Cap. 20 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Hc
loqueris filiis Isral : Homo de filiis Isral, et de advenis qui habitant in
Isral, si quis dederit de semine suo idolo Moloch, morte moriatur :
populus terr lapidabit eum. 3 Et ego ponam faciem meam contra illum :
succidamque eum de medio populi sui, eo quod dederit de semine suo
Moloch, et contaminaverit sanctuarium meum, ac polluerit nomen sanctum
meum. 4 Quod si negligens populus terr, et quasi parvipendens imperium
meum, dimiserit hominem qui dedit de semine suo Moloch, nec voluerit
eum occidere : 5 ponam faciem meam super hominem illum, et super
cognationem ejus, succidamque et ipsum, et omnes qui consenserunt ei ut
fornicarentur cum Moloch, de medio populi sui. 6 Anima, qu declinaverit
ad magos et ariolos, et fornicata fuerit cum eis, ponam faciem meam contra
eam, et interficiam illam de medio populi sui. 7 Sanctificamini et estote
sancti, quia ego sum Dominus Deus vester. 8 Custodite prcepta mea, et
facite ea : ego Dominus qui sanctifico vos. 9 Qui maledixerit patri suo, aut
matri, morte moriatur : patri matrique maledixit : sanguis ejus sit super
eum.
10
Si mchatus quis fuerit cum uxore alterius, et adulterium perpetraverit

cum conjuge proximi sui, morte moriantur et mchus et adultera. 11 Qui
dormierit cum noverca sua, et revelaverit ignominiam patris sui, morte
moriantur ambo : sanguis eorum sit super eos. 12 Si quis dormierit cum nuru
sua, uterque moriatur, quia scelus operati sunt : sanguis eorum sit super
eos. 13 Qui dormierit cum masculo coitu femineo, uterque operatus est
nefas : morte moriantur : sit sanguis eorum super eos. 14 Qui supra uxorem
filiam, duxerit matrem ejus, scelus operatus est : vivus ardebit cum eis, nec
permanebit tantum nefas in medio vestri. 15 Qui cum jumento et pecore
coierit, morte moriatur : pecus quoque occidite. 16 Mulier, qu succubuerit
cuilibet jumento, simul interficietur cum eo : sanguis eorum sit super eos.
17
Qui acceperit sororem suam filiam patris sui, vel filiam matris su, et
viderit turpitudinem ejus, illaque conspexerit fratris ignominiam, nefariam
162/1834
rem operati sunt : occidentur in conspectu populi sui, eo quod turpitudinem

suam mutuo revelaverint, et portabunt iniquitatem suam. 18 Qui coierit cum
muliere in fluxu menstruo, et revelaverit turpitudinem ejus, ipsaque
aperuerit fontem sanguinis sui, interficientur ambo de medio populi sui.
19
Turpitudinem materter et amit tu non discooperies : qui hoc fecerit,
ignominiam carnis su nudavit ; portabunt ambo iniquitatem suam. 20 Qui
coierit cum uxore patrui vel avunculi sui, et revelaverit ignominiam
cognationis su, portabunt ambo peccatum suum : absque liberis
morientur. 21 Qui duxerit uxorem fratris sui, rem facit illicitam :
turpitudinem fratris sui revelavit : absque liberis erunt.
22
Custodite leges meas, atque judicia, et facite ea : ne et vos evomat terra

quam intraturi estis et habitaturi. 23 Nolite ambulare in legitimis nationum,
quas ego expulsurus sum ante vos. Omnia enim hc fecerunt, et
abominatus sum eas. 24 Vobis autem loquor. Possidete terram eorum, quam
dabo vobis in hreditatem, terram fluentem lacte et melle. Ego Dominus
Deus vester, qui separavi vos a ceteris populis. 25 Separate ergo et vos
jumentum mundum ab immundo, et avem mundam ab immunda : ne
polluatis animas vestras in pecore, et avibus, et cunctis qu moventur in
terra, et qu vobis ostendi esse polluta. 26 Eritis mihi sancti, quia sanctus
sum ego Dominus, et separavi vos a ceteris populis, ut essetis mei. 27 Vir,
sive mulier, in quibus pythonicus, vel divinationis fuerit spiritus, morte
moriantur : lapidibus obruent eos : sanguis eorum sit super illos.
Cap. 21 1 Dixit quoque Dominus ad Moysen : Loquere ad sacerdotes
filios Aaron, et dices ad eos : Ne contaminetur sacerdos in mortibus civium
suorum, 2 nisi tantum in consanguineis, ac propinquis, id est, super patre et
matre, et filio, et filia, fratre quoque, 3 et sorore virgine qu non est nupta
viro : 4 sed nec in principe populi sui contaminabitur. 5 Non radent caput,
nec barbam, neque in carnibus suis facient incisuras. 6 Sancti erunt Deo
suo, et non polluent nomen ejus : incensum enim Domini, et panes Dei sui
offerunt, et ideo sancti erunt. 7 Scortum et vile prostibulum non ducent
uxorem, nec eam qu repudiata est a marito : quia consecrati sunt Deo suo,
8
et panes propositionis offerunt. Sint ergo sancti, quia et ego sanctus sum,
Dominus qui sanctifico eos. 9 Sacerdotis filia si deprehensa fuerit in stupro,
et violaverit nomen patris sui, flammis exuretur.
10
Pontifex, id est, sacerdos maximus inter fratres suos, super cujus caput
fusum est unctionis oleum, et cujus manus in sacerdotio consecrat sunt,
vestitusque est sanctis vestibus, caput suum non discooperiet, vestimenta
non scindet : 11 et ad omnem mortuum non ingredietur omnino : super patre
quoque suo et matre non contaminabitur. 12 Nec egredietur de sanctis, ne
polluat sanctuarium Domini, quia oleum sanct unctionis Dei sui super
163/1834
eum est. Ego Dominus. 13 Virginem ducet uxorem : 14 viduam autem et

repudiatam, et sordidam, atque meretricem non accipiet, sed puellam de
populo suo : 15 ne commisceat stirpem generis sui vulgo gentis su : quia
ego Dominus, qui sanctifico eum. 16 Locutusque est Dominus ad Moysen,
dicens : 17 Loquere ad Aaron : Homo de semine tuo per familias qui
habuerit maculam, non offeret panes Deo suo, 18 nec accedet ad
ministerium ejus : si ccus fuerit, si claudus, si parvo vel grandi, vel torto
naso, 19 si fracto pede, si manu, 20 si gibbus, si lippus, si albuginem habens
in oculo, si jugem scabiem, si impetiginem in corpore, vel herniosus.
21
Omnis qui habuerit maculam de semine Aaron sacerdotis, non accedet
offerre hostias Domino, nec panes Deo suo : 22 vescetur tamen panibus qui
offeruntur in sanctuario, 23 ita dumtaxat, ut intra velum non ingrediatur, nec
accedat ad altare, quia maculam habet, et contaminare non debet
sanctuarium meum. Ego Dominus qui sanctifico eos. 24 Locutus est ergo
Moyses ad Aaron, et ad filios ejus, et ad omnem Isral cuncta qu fuerant
sibi imperata.
Cap. 22 1 Locutus quoque est Dominus ad Moysen, dicens :
2
Loquere ad Aaron et ad filios ejus, ut caveant ab his qu consecrata sunt
filiorum Isral, et non contaminent nomen sanctificatorum mihi, qu ipsi
offerunt. Ego Dominus. 3 Dic ad eos, et ad posteros eorum : Omnis homo
qui accesserit de stirpe vestra ad ea qu consecrata sunt, et qu obtulerunt
filii Isral Domino, in quo est immunditia, peribit coram Domino. Ego sum
Dominus. 4 Homo de semine Aaron, qui fuerit leprosus, aut patiens fluxum
seminis, non vescetur de his qu sanctificata sunt mihi, donec sanetur. Qui
tetigerit immundum super mortuo, et ex quo egreditur semen quasi coitus,
5
et qui tangit reptile, et quodlibet immundum cujus tactus est sordidus,
6
immundus erit usque ad vesperum, et non vescetur his qu sanctificata
sunt : sed cum laverit carnem suam aqua, 7 et occubuerit sol, tunc mundatus
vescetur de sanctificatis, quia cibus illius est. 8 Morticinum et captum a
bestia non comedent, nec polluentur in eis. Ego sum Dominus. 9 Custodiant
prcepta mea, ut non subjaceant peccato, et moriantur in sanctuario, cum
polluerint illud. Ego Dominus qui sanctifico eos. 10 Omnis alienigena non
comedet de sanctificatis ; inquilinus sacerdotis et mercenarius non
vescentur ex eis. 11 Quem autem sacerdos emerit, et qui vernaculus domus
ejus fuerit, his comedent ex eis. 12 Si filia sacerdotis cuilibet ex populo
nupta fuerit, de his qu sanctificata sunt, et de primitiis non vescetur. 13 Sin
autem vidua, vel repudiata, et absque liberis reversa fuerit ad domum patris
sui : sicut puella consueverat, aletur cibis patris sui. Omnis alienigena
comedendi ex eis non habet potestatem. 14 Qui comederit de sanctificatis
per ignorantiam, addet quintam partem cum eo quod comedit, et dabit
sacerdoti in sanctuarium. 15 Nec contaminabunt sanctificata filiorum Isral,
qu offerunt Domino : 16 ne forte sustineant iniquitatem delicti sui, cum
164/1834
sanctificata comederint. Ego Dominus qui sanctifico eos.

17
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 18 Loquere ad Aaron et

filios ejus, et ad omnes filios Isral, dicesque ad eos : Homo de domo
Isral, et de advenis qui habitant apud vos, qui obtulerit oblationem suam,
vel vota solvens, vel sponte offerens, quidquid illud obtulerit in
holocaustum Domini, 19 ut offeratur per vos, masculus immaculatus erit ex
bobus, et ovibus, et ex capris : 20 si maculam habuerit, non offeretis, neque
erit acceptabile. 21 Homo qui obtulerit victimam pacificorum Domino, vel
vota solvens, vel sponte offerens, tam de bobus quam de ovibus,
immaculatum offeret ut acceptabile sit : omnis macula non erit in eo. 22 Si
ccum fuerit, si fractum, si cicatricem habens, si papulas, aut scabiem, aut
impetiginem : non offeretis ea Domino, nec adolebitis ex eis super altare
Domini. 23 Bovem et ovem, aure et cauda amputatis, voluntarie offerre
potes, votum autem ex eis solvi non potest. 24 Omne animal, quod vel
contritis, vel tusis, vel sectis ablatisque testiculis est, non offeretis Domino,
et in terra vestra hoc omnino ne faciatis. 25 De manu alienigen non
offeretis panes Deo vestro, et quidquid aliud dare voluerit, quia corrupta, et
maculata sunt omnia : non suscipietis ea. 26 Locutusque est Dominus ad
Moysen, dicens : 27 Bos, ovis et capra, cum genita fuerint, septem diebus
erunt sub ubere matris su : die autem octavo, et deinceps, offerri poterunt
Domino. 28 Sive illa bos, sive ovis, non immolabuntur una die cum ftibus
suis. 29 Si immolaveritis hostiam pro gratiarum actione Domino, ut possit
esse placabilis, 30 eodem die comedetis eam : non remanebit quidquam in
mane alterius diei. Ego Dominus. 31 Custodite mandata mea, et facite ea.
Ego Dominus. 32 Ne polluatis nomen meum sanctum, ut sanctificer in
medio filiorum Isral. Ego Dominus qui sanctifico vos, 33 et eduxi de terra
gypti, ut essem vobis in Deum. Ego Dominus.
filiis Isral, et dices ad eos : H sunt feri Domini, quas vocabitis sanctas.
3
Sex diebus facietis opus : dies septimus, quia sabbati requies est,
vocabitur sanctus : omne opus non facietis in eo : sabbatum Domini est in
cunctis habitationibus vestris. 4 H sunt ergo feri Domini sanct, quas
celebrare debetis temporibus suis.
5
Mense primo, quartadecima die mensis ad vesperum, Phase Domini est :

et quintadecima die mensis hujus, solemnitas azymorum Domini est.
Septem diebus azyma comedetis. 7 Dies primus erit vobis celeberrimus,
sanctusque : omne opus servile non facietis in eo, 8 sed offeretis sacrificium
in igne Domino septem diebus. Dies autem septimus erit celebrior et
sanctior : nullumque servile opus facietis in eo. 9 Locutusque est Dominus
ad Moysen, dicens : 10 Loquere filiis Isral, et dices ad eos : Cum ingressi
6
165/1834
fueritis terram, quam ego dabo vobis, et messueritis segetem, feretis

manipulos spicarum, primitias messis vestr, ad sacerdotem : 11 qui
elevabit fasciculum coram Domino, ut acceptabile sit pro vobis, altero die
sabbati, et sanctificabit illum. 12 Atque in eodem die quo manipulus
consecratur, cdetur agnus immaculatus anniculus in holocaustum Domini.
13
Et libamenta offerentur cum eo, du decim simil conspers oleo in
incensum Domini, odoremque suavissimum : liba quoque vini, quarta pars
hin. 14 Panem, et polentam, et pultes non comedetis ex segete, usque ad
diem qua offeretis ex ea Deo vestro. Prceptum est sempiternum in
generationibus, cunctisque habitaculis vestris.
15
Numerabitis ergo ab altero die sabbati, in quo obtulistis manipulum

primitiarum, septem hebdomadas plenas, 16 usque ad alteram diem
expletionis hebdomad septim, id est, quinquaginta dies : et sic offeretis
sacrificium novum Domino 17 ex omnibus habitaculis vestris, panes
primitiarum duos de duabus decimis simil fermentat, quos coquetis in
primitias Domini. 18 Offeretisque cum panibus septem agnos immaculatos
anniculos, et vitulum de armento unum, et arietes duos, et erunt in
holocaustum cum libamentis suis, in odorem suavissimum Domini.
19
Facietis et hircum pro peccato, duosque agnos anniculos hostias
pacificorum. 20 Cumque elevaverit eos sacerdos cum panibus primitiarum
coram Domino, cedent in usum ejus. 21 Et vocabitis hunc diem
celeberrimum, atque sanctissimum : omne opus servile non facietis in eo.
Legitimum sempiternum erit in cunctis habitaculis, et generationibus
vestris. 22 Postquam autem messueritis segetem terr vestr, nec secabitis
eam usque ad solum, nec remanentes spicas colligetis : sed pauperibus et
peregrinis dimittetis eas. Ego sum Dominus Deus vester.
23
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 24 Loquere filiis Isral :

Mense septimo, prima die mensis, erit vobis sabbatum, memoriale,
clangentibus tubis, et vocabitur sanctum : 25 omne opus servile non facietis
in eo, et offeretis holocaustum Domino.
26
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 27 Decimo die mensis hujus

septimi, dies expiationum erit celeberrimus, et vocabitur sanctus :
affligetisque animas vestras in eo, et offeretis holocaustum Domino.
28
Omne opus servile non facietis in tempore diei hujus : quia dies
propitiationis est, ut propitietur vobis Dominus Deus vester. 29 Omnis
anima, qu afflicta non fuerit die hac, peribit de populis suis : 30 et qu
operis quippiam fecerit, delebo eam de populo suo. 31 Nihil ergo operis
facietis in eo : legitimum sempiternum erit vobis in cunctis generationibus,
et habitationibus vestris. 32 Sabbatum requietionis est, et affligetis animas
vestras die nono mensis : a vespera usque ad vesperam celebrabitis sabbata
166/1834
vestra.
33
Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 34 Loquere filiis Isral : A

quintodecimo die mensis hujus septimi, erunt feri tabernaculorum septem
diebus Domino. 35 Dies primus vocabitur celeberrimus atque sanctissimus :
omne opus servile non facietis in eo. 36 Et septem diebus offeretis
holocausta Domino. Dies quoque octavus erit celeberrimus, atque
sanctissimus, et offeretis holocaustum Domino : est enim ctus atque
collect : omne opus servile non facietis in eo. 37 H sunt feri Domini,
quas vocabitis celeberrimas atque sanctissimas, offeretisque in eis
oblationes Domino, holocausta et libamenta juxta ritum uniuscujusque
diei : 38 exceptis sabbatis Domini, donisque vestris, et qu offeretis ex
voto, vel qu sponte tribuetis Domino. 39 A quintodecimo ergo die mensis
septimi, quando congregaveritis omnes fructus terr vestr, celebrabitis
ferias Domini septem diebus : die primo et die octavo erit sabbatum, id est,
requies. 40 Sumetisque vobis die primo fructus arboris pulcherrim,
spatulasque palmarum, et ramos ligni densarum frondium, et salices de
torrente, et ltabimini coram Domino Deo vestro. 41 Celebrabitisque
solemnitatem ejus septem diebus per annum : legitimum sempiternum erit
in generationibus vestris. Mense septimo festa celebrabitis, 42 et habitabitis
in umbraculis septem diebus : omnis, qui de genere est Isral, manebit in
tabernaculis, 43 ut discant posteri vestri quod in tabernaculis habitare
fecerim filios Isral, cum educerem eos de terra gypti. Ego Dominus
Deus vester. 44 Locutusque est Moyses super solemnitatibus Domini ad
filios Isral.
Cap. 24 1 Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Prcipe filiis
Isral, ut afferant tibi oleum de olivis purissimum, ac lucidum, ad
concinnandas lucernas jugiter, 3 extra velum testimonii in tabernaculo
fderis. Ponetque eas Aaron a vespere usque ad mane coram Domino,
cultu rituque perpetuo in generationibus vestris. 4 Super candelabrum
mundissimum ponentur semper in conspectu Domini. 5 Accipies quoque
similam, et coques ex ea duodecim panes, qui singuli habebunt duas
decimas : 6 quorum senos altrinsecus super mensam purissimam coram
Domino statues : 7 et pones super eos thus lucidissimum, ut sit panis in
monimentum oblationis Domini. 8 Per singula sabbata mutabuntur coram
Domino suscepti a filiis Isral fdere sempiterno : 9 eruntque Aaron et
filiorum ejus, ut comedant eos in loco sancto : quia Sanctum sanctorum est
de sacrificiis Domini jure perpetuo.
10
Ecce autem egressus filius mulieris Isralitidis, quem pepererat de viro

gyptio inter filios Isral, jurgatus est in castris cum viro Isralita.
11
Cumque blasphemasset nomen, et maledixisset ei, adductus est ad
167/1834
Moysen. (Vocabatur autem mater ejus Salumith, filia Dabri de tribu Dan.)
12
Miseruntque eum in carcerem, donec nossent quid juberet Dominus.
13
Qui locutus est ad Moysen, 14 dicens : Educ blasphemum extra castra, et
ponant omnes qui audierunt, manus suas super caput ejus, et lapidet eum
populus universus. 15 Et ad filios Isral loqueris : Homo, qui maledixerit
Deo suo, portabit peccatum suum ; 16 et qui blasphemaverit nomen Domini,
morte moriatur : lapidibus opprimet eum omnis multitudo, sive ille civis,
sive peregrinus fuerit. Qui blasphemaverit nomen Domini, morte moriatur.
17
Qui percusserit, et occiderit hominem, morte moriatur. 18 Qui percusserit

animal, reddet vicarium, id est, animam pro anima. 19 Qui irrogaverit
maculam cuilibet civium suorum, sicut fecit, sic fiet ei : 20 fracturam pro
fractura, oculum pro oculo, dentem pro dente restituet : qualem inflixerit
maculam, talem sustinere cogetur. 21 Qui percusserit jumentum, reddet
aliud. Qui percusserit hominem, punietur. 22 quum judicium sit inter vos,
sive peregrinus, sive civis peccaverit : quia ego sum Dominus Deus vester.
23
Locutusque est Moyses ad filios Isral : et eduxerunt eum, qui
blasphemaverat, extra castra, ac lapidibus oppresserunt. Feceruntque filii
Isral sicut prceperat Dominus Moysi.
Cap. 25 1 Locutusque est Dominus ad Moysen in monte Sinai,
dicens : 2 Loquere filiis Isral, et dices ad eos : Quando ingressi fueritis
terram quam ego dabo vobis, sabbatizes sabbatum Domino. 3 Sex annis
seres agrum tuum, et sex annis putabis vineam tuam, colligesque fructus
ejus : 4 septimo autem anno sabbatum erit terr, requietionis Domini :
agrum non seres, et vineam non putabis. 5 Qu sponte gignet humus, non
metes : et uvas primitiarum tuarum non colliges quasi vindemiam : annus
enim requietionis terr est : 6 sed erunt vobis in cibum, tibi et servo tuo,
ancill et mercenario tuo, et adven qui peregrinantur apud te : 7 jumentis
tuis et pecoribus, omnia qu nascuntur prbebunt cibum.
8
Numerabis quoque tibi septem hebdomadas annorum, id est, septies

septem, qu simul faciunt annos quadraginta novem : 9 et clanges buccina
mense septimo, decima die mensis, propitiationis tempore, in universa terra
vestra. 10 Sanctificabisque annum quinquagesimum, et vocabis
remissionem cunctis habitatoribus terr tu : ipse est enim jubilus.
Revertetur homo ad possessionem suam, et unusquisque rediet ad familiam
pristinam : 11 quia jubilus est, et quinquagesimus annus. Non seretis
neque metetis sponte in agro nascentia, et primitias vindemi non
colligetis, 12 ob sanctificationem jubili : sed statim oblata comedetis.
13
Anno jubili, redient omnes ad possessiones suas. 14 Quando vendes

quippiam civi tuo, vel emes ab eo, ne contristes fratrem tuum, sed juxta
168/1834
numerum annorum jubili emes ab eo, 15 et juxta supputationem frugum

vendet tibi. 16 Quanto plures anni remanserint post jubilum, tanto crescet
et pretium : et quanto minus temporis numeraveris, tanto minoris et emptio
constabit : tempus enim frugum vendet tibi. 17 Nolite affligere contribules
vestros, sed timeat unusquisque Deum suum, quia ego Dominus Deus
vester. 18 Facite prcepta mea, et judicia custodite, et implete ea : ut
habitare possitis in terra absque ullo pavore, 19 et gignat vobis humus
fructus suos, quibus vescamini usque ad saturitatem, nullius impetum
formidantes. 20 Quod si dixeritis : Quid comedemus anno septimo, si non
severimus, neque collegerimus fruges nostras ? 21 dabo benedictionem
meam vobis anno sexto, et faciet fructus trium annorum : 22 seretisque anno
octavo, et comedetis veteres fruges usque ad nonum annum : donec nova
nascantur, edetis vetera. 23 Terra quoque non vendetur in perpetuum, quia
mea est, et vos adven et coloni mei estis : 24 unde cuncta regio
possessionis vestr sub redemptionis conditione vendetur. 25 Si attenuatus
frater tuus vendiderit possessiunculam suam, et voluerit propinquus ejus,
potest redimere quod ille vendiderat. 26 Sin autem non habuerit proximum,
et ipse pretium ad redimendum potuerit invenire, 27 computabuntur fructus
ex eo tempore quo vendidit : et quod reliquum est, reddet emptori, sicque
recipiet possessionem suam. 28 Quod si non invenerit manus ejus ut reddat
pretium, habebit emptor quod emerat, usque ad annum jubilum. In ipso
enim omnis venditio redibit ad dominum et ad possessorem pristinum.
29
Qui vendiderit domum intra urbis muros, habebit licentiam redimendi,
donec unus impleatur annus. 30 Si non redemerit, et anni circulus fuerit
evolutus, emptor possidebit eam, et posteri ejus in perpetuum, et redimi
non poterit, etiam in jubilo. 31 Sin autem in villa domus, qu muros non
habet, agrorum jure vendetur : si ante redempta non fuerit, in jubilo
revertetur ad dominum. 32 des Levitarum qu in urbibus sunt, semper
possunt redimi : 33 si redempt non fuerint, in jubilo revertentur ad
dominos, quia domus urbium Levitarum pro possessionibus sunt inter filios
Isral. 34 Suburbana autem eorum non veneant, quia possessio sempiterna
est.
35
Si attenuatus fuerit frater tuus, et infirmus manu, et susceperis eum quasi

advenam et peregrinum, et vixerit tecum, 36 ne accipias usuras ab eo, nec
amplius quam dedisti : time Deum tuum, ut vivere possit frater tuus apud
te. 37 Pecuniam tuam non dabis ei ad usuram, et frugum superabundantiam
non exiges. 38 Ego Dominus Deus vester, qui eduxi vos de terra gypti, ut
darem vobis terram Chanaan, et essem vester Deus.
39
Si paupertate compulsus vendiderit se tibi frater tuus, non eum opprimes

servitute famulorum, 40 sed quasi mercenarius et colonus erit : usque ad
annum jubilum operabitur apud te, 41 et postea egredietur cum liberis suis,
169/1834
et revertetur ad cognationem, ad possessionem patrum suorum. 42 Mei enim

servi sunt, et ego eduxi eos de terra gypti : non veneant conditione
servorum : 43 ne affligas eum per potentiam, sed metuito Deum tuum.
44
Servus et ancilla sint vobis de nationibus qu in circuitu vestro sunt :
45
et de advenis qui peregrinantur apud vos, vel qui ex his nati fuerint in
terra vestra, hos habebitis famulos : 46 et hreditario jure transmittetis ad
posteros, ac possidebitis in ternum : fratres autem vestros filios Isral ne
opprimatis per potentiam. 47 Si invaluerit apud vos manus adven atque
peregrini, et attenuatus frater tuus vendiderit se ei, aut cuiquam de stirpe
ejus : 48 post venditionem potest redimi. Qui voluerit ex fratribus suis,
redimet eum, 49 et patruus, et patruelis, et consanguineus, et affinis. Sin
autem et ipse potuerit, redimet se, 50 supputatis dumtaxat annis a tempore
venditionis su usque ad annum jubilum : et pecunia, qua venditus fuerat,
juxta annorum numerum, et rationem mercenarii supputata. 51 Si plures
fuerint anni qui remanent usque ad jubilum, secundum hos reddet et
pretium : 52 si pauci, ponet rationem cum eo juxta annorum numerum, et
reddet emptori quod reliquum est annorum, 53 quibus ante servivit
mercedibus imputatis : non affliget eum violenter in conspectu tuo. 54 Quod
si per hc redimi non potuerit, anno jubilo egredietur cum liberis suis.
55
Mei enim sunt servi filii Isral, quos eduxi de terra gypti.
Cap. 26 1 Ego Dominus Deus vester : non facietis vobis idolum, et
sculptile, nec titulos erigetis, nec insignem lapidem ponetis in terra vestra,
ut adoretis eum. Ego enim sum Dominus Deus vester. 2 Custodite sabbata
mea, et pavete ad sanctuarium meum. Ego Dominus. 3 Si in prceptis meis
ambulaveritis, et mandata mea custodieritis, et feceritis ea, dabo vobis
pluvias temporibus suis, 4 et terra gignet germen suum, et pomis arbores
replebuntur. 5 Apprehendet messium tritura vindemiam, et vindemia
occupabit sementem : et comedetis panem vestrum in saturitate, et absque
pavore habitabitis in terra vestra. 6 Dabo pacem in finibus vestris :
dormietis, et non erit qui exterreat. Auferam malas bestias, et gladius non
transibit terminos vestros. 7 Persequemini inimicos vestros, et corruent
coram vobis. 8 Persequentur quinque de vestris centum alienos, et centum
de vobis decem millia : cadent inimici vestri gladio in conspectu vestro.
9
Respiciam vos, et crescere faciam : multiplicabimini, et firmabo pactum
meum vobiscum. 10 Comedetis vetustissima veterum, et vetera novis
supervenientibus projicietis. 11 Ponam tabernaculum meum in medio vestri,
et non abjiciet vos anima mea. 12 Ambulabo inter vos, et ero Deus vester,
vosque eritis populus meus. 13 Ego Dominus Deus vester, qui eduxi vos de
terra gyptiorum, ne serviretis eis : et qui confregi catenas cervicum
vestrarum, ut incederetis erecti.
14
Quod si non audieritis me, nec feceritis omnia mandata mea, 15 si
170/1834
spreveritis leges meas, et judicia mea contempseritis, ut non faciatis ea qu

a me constituta sunt, et ad irritum perducatis pactum meum : 16 ego quoque
hc faciam vobis : visitabo vos velociter in egestate, et ardore, qui
conficiat oculos vestros, et consumat animas vestras. Frustra seretis
sementem, qu ab hostibus devorabitur. 17 Ponam faciem meam contra vos,
et corruetis coram hostibus vestris, et subjiciemini his qui oderunt vos :
fugietis, nemine persequente. 18 Sin autem nec sic obedieritis mihi, addam
correptiones vestras septuplum propter peccata vestra, 19 et conteram
superbiam duriti vestr. Daboque vobis clum desuper sicut ferrum, et
terram neam. 20 Consumetur incassum labor vester, non proferet terra
germen, nec arbores poma prbebunt. 21 Si ambulaveritis ex adverso mihi,
nec volueritis audire me, addam plagas vestras in septuplum propter
peccata vestra : 22 immittamque in vos bestias agri, qu consumant vos, et
pecora vestra, et ad paucitatem cuncta redigant, desertque fiant vi
vestr. 23 Quod si nec sic volueritis recipere disciplinam, sed ambulaveritis
ex adverso mihi : 24 ego quoque contra vos adversus incedam, et percutiam
vos septies propter peccata vestra, 25 inducamque super vos gladium
ultorem fderis mei. Cumque confugeritis in urbes, mittam pestilentiam in
medio vestri, et trademini in manibus hostium, 26 postquam confregero
baculum panis vestri : ita ut decem mulieres in uno clibano coquant panes,
et reddant eos ad pondus : et comedetis, et non saturabimini.
27
Sin autem nec per hc audieritis me, sed ambulaveritis contra me : 28 et

ego incedam adversus vos in furore contrario, et corripiam vos septem
plagis propter peccata vestra : 29 ita ut comedatis carnes filiorum vestrorum
et filiarum vestrarum. 30 Destruam excelsa vestra, et simulacra confringam.
Cadetis inter ruinas idolorum vestrorum, et abominabitur vos anima mea,
31
in tantum ut urbes vestras redigam in solitudinem, et deserta faciam
sanctuaria vestra, nec recipiam ultra odorem suavissimum.
32
Disperdamque terram vestram, et stupebunt super ea inimici vestri, cum
habitatores illius fuerint. 33 Vos autem dispergam in gentes, et evaginabo
post vos gladium, eritque terra vestra deserta, et civitates vestr dirut.
34
Tunc placebunt terr sabbata sua cunctis diebus solitudinis su : quando
fueritis 35 in terra hostili, sabbatizabit, et requiescet in sabbatis solitudinis
su, eo quod non requieverit in sabbatis vestris quando habitabatis in ea.
36
Et qui de vobis remanserint, dabo pavorem in cordibus eorum in
regionibus hostium, terrebit eos sonitus folii volantis, et ita fugient quasi
gladium : cadent, nullo persequente, 37 et corruent singuli super fratres
suos, quasi bella fugientes, nemo vestrum inimicis audebit resistere.
38
Peribitis inter gentes, et hostilis vos terra consumet. 39 Quod si et de iis
aliqui remanserint, tabescent in iniquitatibus suis, in terra inimicorum
suorum, et propter peccata patrum suorum et sua affligentur : 40 donec
confiteantur iniquitates suas, et majorum suorum, quibus prvaricati sunt
171/1834
in me, et ambulaverunt ex adverso mihi. 41 Ambulabo igitur et ego contra

eos, et inducam illos in terram hostilem, donec erubescat incircumcisa
mens eorum : tunc orabunt pro impietatibus suis.
42
Et recordabor fderis mei, quod pepigi cum Jacob, et Isaac, et Abraham.

Terr quoque memor ero : 43 qu cum relicta fuerit ab eis, complacebit sibi
in sabbatis suis, patiens solitudinem propter illos. Ipsi vero rogabunt pro
peccatis suis, eo quod abjecerint judicia mea, et leges meas despexerint.
44
Et tamen etiam cum essent in terra hostili, non penitus abjeci eos, neque
sic despexi ut consumerentur, et irritum facerent pactum meum cum eis.
Ego enim sum Dominus Deus eorum, 45 et recordabor fderis mei pristini,
quando eduxi eos de terra gypti in conspectu gentium, ut essem Deus
eorum. Ego Dominus.
Hc sunt judicia atque prcepta et leges quas dedit Dominus inter se et
filios Isral in monte Sinai per manum Moysi.
filiis Isral, et dices ad eos : Homo qui votum fecerit, et spoponderit Deo
animam suam, sub stimatione dabit pretium. 3 Si fuerit masculus a
vigesimo anno usque ad sexagesimum annum, dabit quinquaginta siclos
argenti ad mensuram sanctuarii : 4 si mulier, triginta. 5 A quinto autem anno
usque ad vigesimum, masculus dabit viginti siclos : femina, decem. 6 Ab
uno mense usque ad annum quintum, pro masculo dabuntur quinque sicli :
pro femina, tres. 7 Sexagenarius et ultra masculus dabit quindecim siclos :
femina, decem. 8 Si pauper fuerit, et stimationem reddere non valebit,
stabit coram sacerdote : et quantum ille stimaverit, et viderit eum posse
reddere, tantum dabit.
9
Animal autem, quod immolari potest Domino, si quis voverit, sanctum

erit, 10 et mutari non poterit, id est, nec melius malo, nec pejus bono : quod
si mutaverit, et ipsum quod mutatum est, et illud pro quo mutatum est,
consecratum erit Domino. 11 Animal immundum, quod immolari Domino
non potest, si quis voverit, adducetur ante sacerdotem : 12 qui judicans
utrum bonum an malum sit, statuet pretium. 13 Quod si dare voluerit is qui
offert, addet supra stimationem quintam partem.
14
Homo si voverit domum suam, et sanctificaverit Domino, considerabit

eam sacerdos utrum bona an mala sit, et juxta pretium, quod ab eo fuerit
constitutum, venundabitur : 15 sin autem ille qui voverat, voluerit redimere
eam, dabit quintam partem stimationis supra, et habebit domum. 16 Quod
si agrum possessionis su voverit, et consecraverit Domino, juxta
mensuram sementis stimabitur pretium : si triginta modiis hordei seritur
172/1834
terra, quinquaginta siclis venundetur argenti. 17 Si statim ab anno incipientis

jubili voverit agrum, quanto valere potest, tanto stimabitur. 18 Sin autem
post aliquantum temporis, supputabit sacerdos pecuniam juxta annorum,
qui reliqui sunt, numerum usque ad jubilum, et detrahetur ex pretio.
19
Quod si voluerit redimere agrum ille qui voverat, addet quintam partem
stimat pecuni, et possidebit eum. 20 Sin autem noluerit redimere, sed
alteri cuilibet fuerit venundatus, ultra eum qui voverat redimere non poterit.
21
Quia cum jubili venerit dies, sanctificatus erit Domino, et possessio
consecrata ad jus pertinet sacerdotum. 22 Si ager emptus est, et non de
possessione majorum sanctificatus fuerit Domino, 23 supputabit sacerdos
juxta annorum numerum usque ad jubilum, pretium : et dabit ille qui
voverat eum, Domino. 24 In jubilo autem revertetur ad priorem dominum,
qui vendiderat eum, et habuerat in sorte possessionis su. 25 Omnis
stimatio siclo sanctuarii ponderabitur. Siclus viginti obolos habet.
26
Primogenita, qu ad Dominum pertinent, nemo sanctificare poterit et

vovere : sive bos, sive ovis fuerit, Domini sunt. 27 Quod si immundum est
animal, redimet qui obtulit, juxta stimationem tuam, et addet quintam
partem pretii : si redimere noluerit, vendetur alteri quantocumque a te fuerit
stimatum. 28 Omne quod Domino consecratur, sive homo fuerit, sive
animal, sive ager, non vendetur, nec redimi poterit. Quidquid semel fuerit
consecratum, Sanctum sanctorum erit Domino : 29 et omnis consecratio,
qu offertur ab homine, non redimetur, sed morte morietur.
30
Omnes decim terr, sive de frugibus, sive de pomis arborum, Domini

sunt, et illi sanctificantur. 31 Si quis autem voluerit redimere decimas suas,
addet quintam partem earum. 32 Omnium decimarum bovis et ovis et capr,
qu sub pastoris virga transeunt, quidquid decimum venerit, sanctificabitur
Domino. 33 Non eligetur nec bonum nec malum, nec altero commutabitur,
si quis mutaverit : et quod mutatum est, et pro quo mutatum est,
sanctificabitur Domino, et non redimetur.
34
Hc sunt prcepta, qu mandavit Dominus Moysi ad filios Isral in

monte Sinai.
Liber Numeri
Cap. 1 1 Locutusque est Dominus ad Moysen in deserto Sinai in
tabernaculo fderis, prima die mensis secundi, anno altero egressionis
eorum ex gypto, dicens : 2 Tollite summam univers congregationis
filiorum Isral per cognationes et domos suas, et nomina singulorum,
173/1834
quidquid sexus est masculini 3 a vigesimo anno et supra, omnium virorum

fortium ex Isral, et numerabitis eos per turmas suas, tu et Aaron.
4
Eruntque vobiscum principes tribuum ac domorum in cognationibus suis,
5
quorum ista sunt nomina : de Ruben, Elisur, filius Sedeur ; 6 de Simeon,
Salamiel filius Surisaddai ; 7 de Juda, Nahasson filius Aminadab ; 8 de
Issachar, Nathanal filius Suar ; 9 de Zabulon, Eliab filius Helon ;
10
filiorum autem Joseph, de Ephraim, Elisama filius Ammiud ; de
Manasse, Gamaliel filius Phadassur ; 11 de Benjamin, Abidan filius
Gedeonis ; 12 de Dan, Ahiezer filius Ammisaddai ; 13 de Aser, Phegiel filius
Ochran ; 14 de Gad, Eliasaph filius Duel ; 15 de Nephthali, Ahira filius Enan.
16
Hi nobilissimi principes multitudinis per tribus et cognationes suas, et
capita exercitus Isral, 17 quos tulerunt Moyses et Aaron cum omni vulgi
multitudine : 18 et congregaverunt primo die mensis secundi, recensentes
eos per cognationes, et domos, ac familias, et capita, et nomina singulorum
a vigesimo anno et supra, 19 sicut prceperat Dominus Moysi. Numeratique
sunt in deserto Sinai.
20
De Ruben primogenito Isralis per generationes et familias ac domos

suas, et nomina capitum singulorum, omne quod sexus est masculini a
vigesimo anno et supra, procedentium ad bellum, 21 quadraginta sex millia
quingenti. 22 De filiis Simeon per generationes et familias ac domos
cognationum suarum recensiti sunt per nomina et capita singulorum, omne
quod sexus est masculini a vigesimo anno et supra, procedentium ad
bellum, 23 quinquaginta novem millia trecenti. 24 De filiis Gad per
generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per
nomina singulorum a viginti annis et supra, omnes qui ad bella procederent,
25
quadraginta quinque millia sexcenti quinquaginta. 26 De filiis Juda per
generationes et familias ac domos cognationum suarum, per nomina
singulorum a vigesimo anno et supra, omnes qui poterant ad bella
procedere, 27 recensiti sunt septuaginta quatuor millia sexcenti. 28 De filiis
Issachar, per generationes et familias ac domos cognationum suarum, per
nomina singulorum a vigesimo anno et supra, omnes qui ad bella
procederent, 29 recensiti sunt quinquaginta quatuor millia quadringenti.
30
De filiis Zabulon per generationes et familias ac domos cognationum
suarum recensiti sunt per nomina singulorum a vigesimo anno et supra,
omnes qui poterant ad bella procedere, 31 quinquaginta septem millia
quadringenti. 32 De filiis Joseph, filiorum Ephraim per generationes et
familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt per nomina
singulorum a vigesimo anno et supra, omnes qui poterant ad bella
procedere, 33 quadraginta millia quingenti. 34 Porro filiorum Manasse per
nomina singulorum a viginti annis et supra, omnes qui poterant ad bella
procedere, 35 triginta duo millia ducenti. 36 De filiis Benjamin per
174/1834
generationes et familias ac domos cognationum suarum recensiti sunt

nominibus singulorum a vigesimo anno et supra, omnes qui poterant ad
bella procedere, 37 triginta quinque millia quadringenti. 38 De filiis Dan per
bella procedere, 39 sexaginta duo millia septingenti. 40 De filiis Aser per
nomina singulorum a vigesimo anno et supra, omnes qui poterant ad bella
procedere, 41 quadraginta millia et mille quingenti. 42 De filiis Nephthali per
bella procedere, 43 quinquaginta tria millia quadringenti.
44
Hi sunt, quos numeraverunt Moyses et Aaron, et duodecim principes

Isral, singulos per domos cognationum suarum. 45 Fueruntque omnis
numerus filiorum Isral per domos et familias suas a vigesimo anno et
supra, qui poterant ad bella procedere, 46 sexcenta tria millia virorum
quingenti quinquaginta.
47
Levit autem in tribu familiarum suarum non sunt numerati cum eis.
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 49 Tribum Levi noli
numerare, neque pones summam eorum cum filiis Isral : 50 sed constitue
eos super tabernaculum testimonii et cuncta vasa ejus, et quidquid ad
cremonias pertinet. Ipsi portabunt tabernaculum et omnia utensilia ejus :
et erunt in ministerio, ac per gyrum tabernaculi metabuntur. 51 Cum
proficiscendum fuerit, deponent Levit tabernaculum ; cum
castrametandum, erigent. Quisquis externorum accesserit, occidetur.
52
Metabuntur autem castra filii Isral unusquisque per turmas et cuneos
atque exercitum suum. 53 Porro Levit per gyrum tabernaculi figent
tentoria, ne fiat indignatio super multitudinem filiorum Isral, et
excubabunt in custodiis tabernaculi testimonii. 54 Fecerunt ergo filii Isral
juxta omnia qu prceperat Dominus Moysi.
48

2
Singuli per turmas, signa, atque vexilla, et domos cognationum suarum,
castrametabuntur filii Isral, per gyrum tabernaculi fderis. 3 Ad orientem
Judas figet tentoria per turmas exercitus sui : eritque princeps filiorum ejus
Nahasson filius Aminadab. 4 Et omnis de stirpe ejus summa pugnantium,
septuaginta quatuor millia sexcenti. 5 Juxta eum castrametati sunt de tribu
Issachar, quorum princeps fuit Nathanal filius Suar. 6 Et omnis numerus
pugnatorum ejus quinquaginta quatuor millia quadringenti. 7 In tribu
Zabulon princeps fuit Eliab filius Helon. 8 Omnis de stirpe ejus exercitus
pugnatorum, quinquaginta septem millia quadringenti. 9 Universi qui in
175/1834
castris Jud enumerati sunt, fuerunt centum octoginta sex millia

quadringenti : et per turmas suas primi egredientur.
10
In castris filiorum Ruben ad meridianam plagam erit princeps Elisur

filius Sedeur. 11 Et cunctus exercitus pugnatorum ejus qui numerati sunt,
quadraginta sex millia quingenti. 12 Juxta eum castrametati sunt de tribu
Simeon : quorum princeps fuit Salamiel filius Surisaddai. 13 Et cunctus
exercitus pugnatorum ejus qui numerati sunt, quinquaginta novem millia
trecenti. 14 In tribu Gad princeps fuit Eliasaph filius Duel. 15 Et cunctus
exercitus pugnatorum ejus, qui numerati sunt, quadraginta quinque millia
sexcenti quinquaginta. 16 Omnes qui recensiti sunt in castris Ruben, centum
quinquaginta millia et mille quadringenti quinquaginta per turmas suas : in
secundo loco proficiscentur. 17 Levabitur autem tabernaculum testimonii
per officia Levitarum, et turmas eorum : quomodo erigetur, ita et
deponetur. Singuli per loca et ordines suos proficiscentur.
18
Ad occidentalem plagam erunt castra filiorum Ephraim, quorum princeps

fuit Elisama filius Ammiud. 19 Cunctus exercitus pugnatorum ejus, qui
numerati sunt, quadraginta millia quingenti. 20 Et cum eis tribus filiorum
Manasse, quorum princeps fuit Gamaliel filius Phadassur. 21 Cunctusque
exercitus pugnatorum ejus, qui numerati sunt, triginta duo millia ducenti.
22
In tribu filiorum Benjamin princeps fuit Abidan filius Gedeonis. 23 Et
cunctus exercitus pugnatorum ejus, qui recensiti sunt, triginta quinque
millia quadringenti. 24 Omnes qui numerati sunt in castris Ephraim, centum
octo millia centum per turmas suas : tertii proficiscentur.
25
Ad aquilonis partem castrametati sunt filii Dan : quorum princeps fuit

Ahiezer filius Ammisaddai. 26 Cunctus exercitus pugnatorum ejus, qui
numerati sunt, sexaginta duo millia septingenti. 27 Juxta eum fixere tentoria
de tribu Aser : quorum princeps fuit Phegiel filius Ochran. 28 Cunctus
exercitus pugnatorum ejus, qui numerati sunt, quadraginta millia et mille
quingenti. 29 De tribu filiorum Nephthali princeps fuit Ahira filius Enan.
30
Cunctus exercitus pugnatorum ejus, quinquaginta tria millia
quadringenti. 31 Omnes qui numerati sunt in castris Dan, fuerunt centum
quinquaginta septem millia sexcenti : et novissimi proficiscentur.
32
Hic numerus filiorum Isral, per domos cognationum suarum et turmas

divisi exercitus, sexcenta tria millia quingenti quinquaginta. 33 Levit
autem non sunt numerati inter filios Isral : sic enim prceperat Dominus
Moysi. 34 Feceruntque filii Isral juxta omnia qu mandaverat Dominus.
Castrametati sunt per turmas suas, et profecti per familias ac domos patrum
suorum.
176/1834
Cap. 3 1 H sunt generationes Aaron et Moysi in die qua locutus est

Dominus ad Moysen in monte Sinai. 2 Et hc nomina filiorum Aaron :
primogenitus ejus Nadab, deinde Abiu, et Eleazar, et Ithamar. 3 Hc
nomina filiorum Aaron sacerdotum qui uncti sunt, et quorum replet et
consecrat manus ut sacerdotio fungerentur. 4 Mortui sunt enim Nadab et
Abiu cum offerrent ignem alienum in conspectu Domini in deserto Sinai,
absque liberis : functique sunt sacerdotio Eleazar et Ithamar coram Aaron
patre suo. 5 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 6 Applica tribum
Levi, et fac stare in conspectu Aaron sacerdotis ut ministrent ei, et
excubent, 7 et observent quidquid ad cultum pertinet multitudinis coram
tabernaculo testimonii, 8 et custodiant vasa tabernaculi, servientes in
ministerio ejus. 9 Dabisque dono Levitas 10 Aaron et filiis ejus, quibus
traditi sunt a filiis Isral. Aaron autem et filios ejus constitues super cultum
sacerdotii. Externus, qui ad ministrandum accesserit, morietur.
11
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 12 Ego tuli Levitas a filiis
Isral pro omni primogenito, qui aperit vulvam in filiis Isral, eruntque
Levit mei. 13 Meum est enim omne primogenitum : ex quo percussi
primogenitos in terra gypti, sanctificavi mihi quidquid primum nascitur
in Isral : ab homine usque ad pecus, mei sunt. Ego Dominus.
14
Locutusque est Dominus ad Moysen in deserto Sinai, dicens : 15 Numera
filios Levi per domos patrum suorum et familias, omnem masculum ab uno
mense et supra. 16 Numeravit Moyses, ut prceperat Dominus, 17 et inventi
sunt filii Levi per nomina sua, Gerson et Caath et Merari. 18 Filii Gerson :
Lebni et Semei. 19 Filii Caath : Amram et Jesaar, Hebron et Oziel. 20 Filii
Merari : Moholi et Musi. 21 De Gerson fuere famili du, Lebnitica, et
Semeitica : 22 quarum numeratus est populus sexus masculini ab uno mense
et supra, septem millia quingenti. 23 Hi post tabernaculum metabuntur ad
occidentem, 24 sub principe Eliasaph filio Lal. 25 Et habebunt excubias in
tabernaculo fderis, 26 ipsum tabernaculum et operimentum ejus, tentorium
quod trahitur ante fores tecti fderis, et cortinas atrii : tentorium quoque
quod appenditur in introitu atrii tabernaculi, et quidquid ad ritum altaris
pertinet, funes tabernaculi et omnia utensilia ejus. 27 Cognatio Caath
habebit populos Amramitas et Jesaaritas et Hebronitas et Ozielitas. H sunt
famili Caathitarum recensit per nomina sua. 28 Omnes generis masculini
ab uno mense et supra, octo millia sexcenti habebunt excubias sanctuarii,
29
et castrametabuntur ad meridianam plagam. 30 Princepsque eorum erit
Elisaphan filius Oziel : 31 et custodient arcam, mensamque et candelabrum,
altaria et vasa sanctuarii, in quibus ministratur, et velum, cunctamque
hujuscemodi supellectilem. 32 Princeps autem principum Levitarum Eleazar
filius Aaron sacerdotis, erit super excubitores custodi sanctuarii. 33 At
vero de Merari erunt populi Moholit et Musit recensiti per nomina sua :
34
omnes generis masculini ab uno mense et supra, sex millia ducenti.
35
Princeps eorum Suriel filius Abihaiel : in plaga septentrionali
177/1834
castrametabuntur. 36 Erunt sub custodia eorum tabul tabernaculi et vectes,

et column ac bases earum, et omnia qu ad cultum hujuscemodi
pertinent : 37 columnque atrii per circuitum cum basibus suis, et paxilli
cum funibus. 38 Castrametabuntur ante tabernaculum fderis, id est, ad
orientalem plagam, Moyses et Aaron cum filiis suis, habentes custodiam
sanctuarii in medio filiorum Isral. Quisquis alienus accesserit, morietur.
39
Omnes Levit, quos numeraverunt Moyses et Aaron juxta prceptum
Domini per familias suas in genere masculino a mense uno et supra, fuerunt
viginti duo millia.
40
Et ait Dominus ad Moysen : Numera primogenitos sexus masculini de

filiis Isral ab uno mense et supra, et habebis summam eorum. 41 Tollesque
Levitas mihi pro omni primogenito filiorum Isral : ego sum Dominus : et
pecora eorum pro universis primogenitis pecorum filiorum Isral.
42
Recensuit Moyses, sicut prceperat Dominus, primogenitos filiorum
Isral : 43 et fuerunt masculi per nomina sua, a mense uno et supra, viginti
duo millia ducenti septuaginta tres. 44 Locutusque est Dominus ad Moysen,
dicens : 45 Tolle Levitas pro primogenitis filiorum Isral, et pecora
Levitarum pro pecoribus eorum, eruntque Levit mei. Ego sum Dominus.
46
In pretio autem ducentorum septuaginta trium, qui excedunt numerum
Levitarum de primogenitis filiorum Isral, 47 accipies quinque siclos per
singula capita ad mensuram sanctuarii (siclus habet viginti obolos) :
48
dabisque pecuniam Aaron et filiis ejus pretium eorum qui supra sunt.
49
Tulit igitur Moyses pecuniam eorum, qui fuerant amplius, et quos
redemerant a Levitis, 50 pro primogenitis filiorum Isral, mille trecentorum
sexaginta quinque siclorum juxta pondus sanctuarii : 51 et dedit eam Aaron
et filiis ejus juxta verbum quod prceperat sibi Dominus.
2
Tolle summam filiorum Caath de medio Levitarum per domos et familias
suas, 3 a trigesimo anno et supra, usque ad quinquagesimum annum,
omnium qui ingrediuntur ut stent et ministrent in tabernaculo fderis. 4 Hic
est cultus filiorum Caath : tabernaculum fderis, et Sanctum sanctorum
5
ingredientur Aaron et filii ejus, quando movenda sunt castra, et deponent
velum quod pendet ante fores, involventque eo arcam testimonii, 6 et
operient rursum velamine janthinarum pellium, extendentque desuper
pallium totum hyacinthinum, et inducent vectes. 7 Mensam quoque
propositionis involvent hyacinthino pallio, et ponent cum ea thuribula et
mortariola, cyathos et crateras ad liba fundenda : panes semper in ea erunt :
8
extendentque desuper pallium coccineum, quod rursum operient
velamento janthinarum pellium, et inducent vectes. 9 Sument et pallium
hyacinthinum, quo operient candelabrum cum lucernis et forcipibus suis et
emunctoriis et cunctis vasis olei, qu ad concinnandas lucernas necessaria
178/1834
sunt : 10 et super omnia ponent operimentum janthinarum pellium, et

inducent vectes. 11 Necnon et altare aureum involvent hyacinthino
vestimento, et extendent desuper operimentum janthinarum pellium,
inducentque vectes. 12 Omnia vasa, quibus ministratur in sanctuario,
involvent hyacinthino pallio, et extendent desuper operimentum
janthinarum pellium, inducentque vectes. 13 Sed et altare mundabunt cinere,
et involvent illud purpureo vestimento, 14 ponentque cum eo omnia vasa,
quibus in ministerio ejus utuntur, id est, ignium receptacula, fuscinulas ac
tridentes, uncinos et batilla. Cuncta vasa altaris operient simul velamine
janthinarum pellium, et inducent vectes. 15 Cumque involverint Aaron et
filii ejus sanctuarium et omnia vasa ejus in commotione castrorum, tunc
intrabunt filii Caath ut portent involuta : et non tangent vasa sanctuarii, ne
moriantur. Ista sunt onera filiorum Caath in tabernaculo fderis : 16 super
quos erit Eleazar filius Aaron sacerdotis, ad cujus curam pertinet oleum ad
concinnandas lucernas, et compositionis incensum, et sacrificium, quod
semper offertur, et oleum unctionis, et quidquid ad cultum tabernaculi
pertinet, omniumque vasorum, qu in sanctuario sunt. 17 Locutusque est
Dominus ad Moysen et Aaron, dicens : 18 Nolite perdere populum Caath de
medio Levitarum : 19 sed hoc facite eis, ut vivant, et non moriantur, si
tetigerint Sancta sanctorum. Aaron et filii ejus intrabunt, ipsique disponent
opera singulorum, et divident quid portare quis debeat. 20 Alii nulla
curiositate videant qu sunt in sanctuario priusquam involvantur, alioquin
morientur. 21 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 22 Tolle
summam etiam filiorum Gerson per domos ac familias et cognationes suas,
23
a triginta annis et supra, usque ad annos quinquaginta. Numera omnes
qui ingrediuntur et ministrant in tabernaculo fderis. 24 Hoc est officium
famili Gersonitarum, 25 ut portent cortinas tabernaculi et tectum fderis,
operimentum aliud, et super omnia velamen janthinum tentoriumque quod
pendet in introitu tabernaculi fderis, 26 cortinas atrii, et velum in introitu
quod est ante tabernaculum. Omnia qu ad altare pertinent, funiculos, et
vasa ministerii, 27 jubente Aaron et filiis ejus, portabunt filii Gerson : et
scient singuli cui debeant oneri mancipari. 28 Hic est cultus famili
Gersonitarum in tabernaculo fderis, eruntque sub manu Ithamar filii
Aaron sacerdotis. 29 Filios quoque Merari per familias et domos patrum
suorum recensebis, 30 a triginta annis et supra, usque ad annos
quinquaginta, omnes qui ingrediuntur ad officium ministerii sui et cultum
fderis testimonii. 31 Hc sunt onera eorum : portabunt tabulas tabernaculi
et vectes ejus, columnas ac bases earum, 32 columnas quoque atrii per
circuitum cum basibus et paxillis et funibus suis. Omnia vasa et
supellectilem ad numerum accipient, sicque portabunt. 33 Hoc est officium
famili Meraritarum et ministerium in tabernaculo fderis : eruntque sub
manu Ithamar filii Aaron sacerdotis. 34 Recensuerunt igitur Moyses et
Aaron et principes synagog filios Caath per cognationes et domos patrum
179/1834
suorum, 35 a triginta annis et supra, usque ad annum quinquagesimum,

omnes qui ingrediuntur ad ministerium tabernaculi fderis : 36 et inventi
sunt duo millia septingenti quinquaginta. 37 Hic est numerus populi Caath
qui intrant tabernaculum fderis : hos numeravit Moyses et Aaron juxta
sermonem Domini per manum Moysi. 38 Numerati sunt et filii Gerson per
cognationes et domos patrum suorum, 39 a triginta annos et supra, usque ad
quinquagesimum annum, omnes qui ingrediuntur ut ministrent in
tabernaculo fderis : 40 et inventi sunt duo millia sexcenti triginta. 41 Hic
est populus Gersonitarum, quos numeraverunt Moyses et Aaron juxta
verbum Domini. 42 Numerati sunt et filii Merari per cognationes et domos
patrum suorum, 43 a triginta annis et supra, usque ad annum
quinquagesimum, omnes qui ingrediuntur ad explendos ritus tabernaculi
fderis : 44 et inventi sunt tria millia ducenti. 45 Hic est numerus filiorum
Merari, quos recensuerunt Moyses et Aaron juxta imperium Domini per
manum Moysi. 46 Omnes qui recensiti sunt de Levitis, et quos recenseri
fecit ad nomen Moyses et Aaron, et principes Isral per cognationes et
domos patrum suorum, 47 a triginta annis et supra, usque ad annum
quinquagesimum, ingredientes ad ministerium tabernaculi, et onera
portanda, 48 fuerunt simul octo millia quingenti octoginta. 49 Juxta verbum
Domini recensuit eos Moyses, unumquemque juxta officium et onera sua,
sicut prceperat ei Dominus.
Cap. 5 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Prcipe
filiis Isral, ut ejiciant de castris omnem leprosum, et qui semine fluit,
pollutusque est super mortuo : 3 tam masculum quam feminam ejicite de
castris, ne contaminent ea cum habitaverint vobiscum. 4 Feceruntque ita
filii Isral, et ejecerunt eos extra castra, sicut locutus erat Dominus Moysi.
5
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 6 Loquere ad filios Isral :
Vir, sive mulier, cum fecerint ex omnibus peccatis, qu solent hominibus
accidere, et per negligentiam transgressi fuerint mandatum Domini, atque
deliquerint, 7 confitebuntur peccatum suum, et reddent ipsum caput,
quintamque partem desuper, ei in quem peccaverint. 8 Sin autem non fuerit
qui recipiat, dabunt Domino, et erit sacerdotis, excepto ariete, qui offertur
pro expiatione, ut sit placabilis hostia. 9 Omnes quoque primiti, quas
offerunt filii Isral, ad sacerdotem pertinent : 10 et quidquid in sanctuarium
offertur a singulis, et traditur manibus sacerdotis, ipsius erit.
11
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 12 Loquere ad filios Isral,

et dices ad eos : Vir cujus uxor erraverit, maritumque contemnens
13
dormierit cum altero viro, et hoc maritus deprehendere non quiverit, sed
latet adulterium, et testibus argui non potest, quia non est inventa in stupro :
14
si spiritus zelotypi concitaverit virum contra uxorem suam, qu vel
polluta est, vel falsa suspicione appetitur : 15 adducet eam ad sacerdotem, et
180/1834
offeret oblationem pro illa, decimam partem sati farin hordeace : non
fundet super eam oleum, nec imponet thus : quia sacrificium zelotypi est,
et oblatio investigans adulterium. 16 Offeret igitur eam sacerdos, et statuet
coram Domino, 17 assumetque aquam sanctam in vase fictili, et pauxillum
terr de pavimento tabernaculi mittet in eam. 18 Cumque steterit mulier in
conspectu Domini, discooperiet caput ejus, et ponet super manus illius
sacrificium recordationis, et oblationem zelotypi : ipse autem tenebit
aquas amarissimas, in quibus cum execratione maledicta congessit.
19
Adjurabitque eam, et dicet : Si non dormivit vir alienus tecum, et si non
polluta es deserto mariti thoro, non te nocebunt aqu ist amarissim, in
quas maledicta congessi. 20 Sin autem declinasti a viro tuo, atque polluta es,
et concubuisti cum altero viro : 21 his maledictionibus subjacebis : det te
Dominus in maledictionem, exemplumque cunctorum in populo suo :
putrescere faciat femur tuum, et tumens uterus tuus disrumpatur.
22
Ingrediantur aqu maledict in ventrem tuum, et utero tumescente
putrescat femur. Et respondebit mulier : Amen, amen. 23 Scribetque
sacerdos in libello ista maledicta, et delebit ea aquis amarissimis, in quas
maledicta congessit, 24 et dabit ei bibere. Quas cum exhauserit, 25 tollet
sacerdos de manu ejus sacrificium zelotypi, et elevabit illud coram
Domino, imponetque illud super altare, ita dumtaxat ut prius : 26 pugillum
sacrificii tollat de eo, quod offertur, et incendat super altare : et sic potum
det mulieri aquas amarissimas. 27 Quas cum biberit, si polluta est, et
contempto viro adulterii rea, pertransibunt eam aqu maledictionis, et
inflato ventre, computrescet femur : eritque mulier in maledictionem, et in
exemplum omni populo. 28 Quod si polluta non fuerit, erit innoxia, et faciet
liberos. 29 Ista est lex zelotypi. Si declinaverit mulier a viro suo, et si
polluta fuerit, 30 maritusque zelotypi spiritu concitatus adduxerit eam in
conspectu Domini, et fecerit ei sacerdos juxta omnia qu scripta sunt :
31
maritus absque culpa erit, et illa recipiet iniquitatem suam.
Cap. 6 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere ad
filios Isral, et dices ad eos : Vir, sive mulier, cum fecerint votum ut
sanctificentur, et se voluerint Domino consecrare : 3 a vino, et omni quod
inebriare potest, abstinebunt. Acetum ex vino, et ex qualibet alia potione, et
quidquid de uva exprimitur, non bibent : uvas recentes siccasque non
comedent 4 cunctis diebus quibus ex voto Domino consecrantur : quidquid
ex vinea esse potest, ab uva passa usque ad acinum non comedent. 5 Omni
tempore separationis su novacula non transibit per caput ejus usque ad
completum diem, quo Domino consecratur. Sanctus erit, crescente csarie
capitis ejus. 6 Omni tempore consecrationis su, super mortuum non
ingredietur, 7 nec super patris quidem et matris et fratris sororisque funere
contaminabitur, quia consecratio Dei sui super caput ejus est. 8 Omnibus
diebus separationis su sanctus erit Domino. 9 Sin autem mortuus fuerit
181/1834
subito quispiam coram eo, polluetur caput consecrationis ejus : quod radet
illico in eadem die purgationis su, et rursum septima. 10 In octava autem
die offeret duos turtures, vel duos pullos columb sacerdoti in introitu
fderis testimonii. 11 Facietque sacerdos unum pro peccato, et alterum in
holocaustum, et deprecabitur pro eo, quia peccavit super mortuo :
sanctificabitque caput ejus in die illo : 12 et consecrabit Domino dies
separationis illius, offerens agnum anniculum pro peccato : ita tamen ut
dies priores irriti fiant, quoniam polluta est sanctificatio ejus. 13 Ista est lex
consecrationis. Cum dies, quos ex voto decreverat, complebuntur, adducet
eum ad ostium tabernaculi fderis, 14 et offeret oblationes ejus Domino,
agnum anniculum immaculatum in holocaustum, et ovem anniculam
immaculatam pro peccato, et arietem immaculatum, hostiam pacificam,
15
canistrum quoque panum azymorum qui conspersi sint oleo, et lagana
absque fermento uncta oleo, ac libamina singulorum : 16 qu offeret
sacerdos coram Domino, et faciet tam pro peccato, quam in holocaustum.
17
Arietem vero immolabit hostiam pacificam Domino, offerens simul
canistrum azymorum, et libamenta qu ex more debentur. 18 Tunc radetur
nazarus ante ostium tabernaculi fderis csarie consecrationis su :
tolletque capillos ejus, et ponet super ignem, qui est suppositus sacrificio
pacificorum : 19 et armum coctum arietis, tortamque absque fermento unam
de canistro, et laganum azymum unum, et tradet in manus nazari,
postquam rasum fuerit caput ejus. 20 Susceptaque rursum ab eo, elevabit in
conspectu Domini : et sanctificata sacerdotis erunt, sicut pectusculum, quod
separari jussum est, et femur. Post hc, potest bibere nazarus vinum.
21
Ista est lex nazari, cum voverit oblationem suam Domino tempore
consecrationis su, exceptis his, qu invenerit manus ejus : juxta quod
mente devoverat, ita faciet ad perfectionem sanctificationis su.
22
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 23 Loquere Aaron et filiis

ejus : Sic benedicetis filiis Isral, et dicetis eis : 24 Benedicat tibi Dominus,
et custodiat te. 25 Ostendat Dominus faciem suam tibi, et misereatur tui.
26
Convertat Dominus vultum suum ad te, et det tibi pacem.
27
Invocabuntque nomen meum super filios Isral, et ego benedicam eis.
Cap. 7 1 Factum est autem in die qua complevit Moyses
tabernaculum, et erexit illud, unxitque et sanctificavit cum omnibus vasis
suis, altare similiter et omnia vasa ejus : 2 obtulerunt principes Isral et
capita familiarum, qui erant per singulas tribus, prfectique eorum, qui
numerati fuerant, 3 munera coram Domino sex plaustra tecta cum duodecim
bobus. Unum plaustrum obtulere duo duces, et unum bovem singuli,
obtuleruntque ea in conspectu tabernaculi. 4 Ait autem Dominus ad
Moysen : 5 Suscipe ab eis ut serviant in ministerio tabernaculi, et trades ea
Levitis juxta ordinem ministerii sui. 6 Itaque cum suscepisset Moyses
182/1834
plaustra et boves, tradidit eos Levitis. 7 Duo plaustra et quatuor boves dedit
filiis Gerson, juxta id quod habebant necessarium. 8 Quatuor alia plaustra et
octo boves dedit filiis Merari secundum officia et cultum suum, sub manu
Ithamar filii Aaron sacerdotis. 9 Filiis autem Caath non dedit plaustra et
boves : quia in sanctuario serviunt, et onera propriis portant humeris.
10
Igitur obtulerunt duces in dedicationem altaris, die qua unctum est,

oblationem suam ante altare. 11 Dixitque Dominus ad Moysen : Singuli
duces per singulos dies offerant munera in dedicationem altaris. 12 Primo
die obtulit oblationem suam Nahasson filius Aminadab de tribu Juda :
13
fueruntque in ea acetabulum argenteum pondo centum triginta siclorum,
phiala argentea habens septuaginta siclos, juxta pondus sanctuarii,
utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificium : 14 mortariolum ex
decem siclis aureis plenum incenso : 15 bovem de armento, et arietem, et
agnum anniculum in holocaustum : 16 hircumque pro peccato : 17 et in
sacrificio pacificorum boves duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos
anniculos quinque. Hc est oblatio Nahasson filii Aminadab. 18 Secundo
die obtulit Nathanal filius Suar, dux de tribu Issachar, 19 acetabulum
argenteum appendens centum triginta siclos, phialam argenteam habentem
septuaginta siclos, juxta pondus sanctuarii, utrumque plenum simila
conspersa oleo in sacrificium : 20 mortariolum aureum habens decem siclos
plenum incenso : 21 bovem de armento, et arietem, et agnum anniculum in
holocaustum : 22 hircumque pro peccato : 23 et in sacrificio pacificorum
boves duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc
fuit oblatio Nathanal filii Suar. 24 Tertio die princeps filiorum Zabulon,
Eliab filius Helon, 25 obtulit acetabulum argenteum appendens centum
triginta siclos, phialam argenteam habentem septuaginta siclos, ad pondus
sanctuarii, utrumque plenum similia conspersa oleo in sacrificium :
26
mortariolum aureum appendens decem siclos, plenum incenso : 27 bovem
de armento, et arietem, et agnum anniculum in holocaustum : 28 hircumque
pro peccato : 29 et in sacrificio pacificorum boves duos, arietes quinque,
hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc est oblatio Eliab filii Helon.
30
Die quarto princeps filiorum Ruben, Elisur filius Sedeur, 31 obtulit
acetabulum argenteum appendens centum triginta siclos, phialam
argenteam habentem septuaginta siclos, ad pondus sanctuarii, utrumque
plenum simila conspersa oleo in sacrificum : 32 mortariolum aureum
appendens decem siclos, plenum incenso : 33 bovem de armento, et arietem,
et agnum anniculum in holocaustum : 34 hircumque pro peccato : 35 et in
hostias pacificorum boves duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos
anniculos quinque. Hc fuit oblatio Elisur filii Sedeur. 36 Die quinto
princeps filiorum Simeon, Salamiel filius Surisaddai, 37 obtulit acetabulum
septuaginta siclos, ad pondus sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa
183/1834
oleo in sacrificum : 38 mortariolum aureum appendens decem siclos,

holocaustum : 40 hircumque pro peccato : 41 et in hostias pacificorum boves
duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit
oblatio Salamiel filii Surisaddai. 42 Die sexto princeps filiorum Gad,
Eliasaph filius Duel, 43 obtulit acetabulum argenteum appendens centum
sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificum :
44
pro peccato : 47 et in hostias pacificorum boves duos, arietes quinque,
hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit oblatio Eliasaph filii
Duel. 48 Die septimo princeps filiorum Ephraim, Elisama filius Ammiud,
49
obtulit acetabulum argenteum appendens centum triginta siclos, phialam
plenum simila conspersa oleo in sacrificum : 50 mortariolum aureum
anniculos quinque. Hc fuit oblatio Elisama filii Ammiud. 54 Die octavo,
princeps filiorum Manasse, Gamaliel filius Phadassur, 55 obtulit acetabulum
septuaginta siclos, ad pondus sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa
oleo in sacrificum : 56 mortariolum aureum appendens decem siclos,
holocaustum : 58 hircumque pro peccato : 59 et in hostias pacificorum boves
duos, arietes quinque, hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit
oblatio Gamaliel filii Phadassur. 60 Die nono princeps filiorum Benjamin,
Abidan filius Gedeonis, 61 obtulit acetabulum argenteum appendens centum
sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificum : 62 et
hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit oblatio Abidan filii
Gedeonis. 66 Die decimo princeps filiorum Dan, Ahiezer filius
Ammisaddai, 67 obtulit acetabulum argenteum appendens centum triginta
siclos, phialam argenteam habentem septuaginta siclos, ad pondus
sanctuarii, utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificum :
68
hircos quinque, agnos anniculos quinque. Hc fuit oblatio Ahiezer filii
184/1834
Ammisaddai. 72 Die undecimo princeps filiorum Aser, Phegiel filius

Ochran, 73 obtulit acetabulum argenteum appendens centum triginta siclos,
phialam argenteam habentem septuaginta siclos, ad pondus sanctuarii,
utrumque plenum simila conspersa oleo in sacrificum : 74 mortariolum
aureum appendens decem siclos, plenum incenso : 75 bovem de armento, et
arietem, et agnum anniculum in holocaustum : 76 hircumque pro peccato :
77
et in hostias pacificorum boves duos, arietes quinque, hircos quinque,
agnos anniculos quinque. Hc fuit oblatio Phegiel filii Ochran. 78 Die
duodecimo princeps filiorum Nephthali, Ahira filius Enan, 79 obtulit
acetabulum argenteum appendens centum triginta siclos, phialam
plenum simila oleo conspersa in sacrificum : 80 mortariolum aureum
anniculos quinque. Hc fuit oblatio Ahira filii Enan.
84
Hc in dedicatione altaris oblata sunt a principibus Isral, in die qua

consecratum est : acetabula argentea duodecim : phial argente
duodecim : mortariola aurea duodecim : 85 ita ut centum triginta siclos
argenti haberet unum acetabulum, et septuaginta siclos haberet una phiala :
id est, in commune vasorum omnium ex argento sicli duo millia
quadringenti, pondere sanctuarii : 86 mortariola aurea duodecim plena
incenso, denos siclos appendentia pondere sanctuarii : id est, simul auri
sicli centum viginti : 87 boves de armento in holocaustum duodecim, arietes
duodecim, agni anniculi duodecim, et libamenta eorum : hirci duodecim
pro peccato. 88 In hostias pacificorum, boves viginti quatuor, arietes
sexaginta, hirci sexaginta, agni anniculi sexaginta. Hc oblata sunt in
dedicatione altaris, quando unctum est. 89 Cumque ingrederetur Moyses
tabernaculum fderis, ut consuleret oraculum, audiebat vocem loquentis ad
se de propitiatorio quod erat super arcam testimonii inter duos cherubim,
unde et loquebatur ei.
Aaron, et dices ad eum : Cum posueris septem lucernas, candelabrum in
australi parte erigatur. Hoc igitur prcipe ut lucern contra boream e
regione respiciant ad mensam panum propositionis, contra eam partem,
quam candelabrum respicit, lucere debebunt. 3 Fecitque Aaron, et imposuit
lucernas super candelabrum, ut prceperat Dominus Moysi. 4 Hc autem
erat factura candelabri, ex auro ductili, tam medius stipes, quam cuncta
qu ex utroque calamorum latere nascebantur : juxta exemplum quod
ostendit Dominus Moysi, ita operatus est candelabrum.
185/1834
Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 6 Tolle Levitas de medio

filiorum Isral, et purificabis eos 7 juxta hunc ritum : aspergantur aqua
lustrationis, et radant omnes pilos carnis su. Cumque laverint vestimenta
sua, et mundati fuerint, 8 tollent bovem de armentis, et libamentum ejus
similam oleo conspersam : bovem autem alterum de armento tu accipies
pro peccato : 9 et applicabis Levitas coram tabernaculo fderis, convocata
omni multitudine filiorum Isral. 10 Cumque Levit fuerint coram Domino,
ponent filii Isral manus suas super eos. 11 Et offeret Aaron Levitas, munus
in conspectu Domini a filiis Isral, ut serviant in ministerio ejus. 12 Levit
quoque ponent manus suas super capita boum, e quibus unum facies pro
peccato, et alterum in holocaustum Domini, ut depreceris pro eis.
13
Statuesque Levitas in conspectu Aaron et filiorum ejus, et consecrabis
oblatos Domino, 14 ac separabis de medio filiorum Isral, ut sint mei. 15 Et
postea ingredientur tabernaculum fderis, ut serviant mihi. Sicque
purificabis et consecrabis eos in oblationem Domini : quoniam dono donati
sunt mihi a filiis Isral. 16 Pro primogenitis qu aperiunt omnem vulvam in
Isral, accepi eos. 17 Mea sunt enim omnia primogenita filiorum Isral, tam
ex hominibus quam ex jumentis. Ex die quo percussi omne primogenitum
in terra gypti, sanctificavi eos mihi : 18 et tuli Levitas pro cunctis
primogenitis filiorum Isral, 19 tradidique eos dono Aaron et filiis ejus de
medio populi, ut serviant mihi pro Isral in tabernaculo fderis, et orent
pro eis ne sit in populo plaga, si ausi fuerint accedere ad sanctuarium.
20
Feceruntque Moyses et Aaron et omnis multitudo filiorum Isral super
Levitas qu prceperat Dominus Moysi : 21 purificatique sunt, et laverunt
vestimenta sua. Elevavitque eos Aaron in conspectu Domini, et oravit pro
eis, 22 ut purificati ingrederentur ad officia sua in tabernaculum fderis
coram Aaron et filiis ejus. Sicut prceperat Dominus Moysi de Levitis, ita
factum est. 23 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 24 Hc est lex
Levitarum : a viginti quinque annis et supra, ingredientur ut ministrent in
tabernaculo fderis. 25 Cumque quinquagesimum annum tatis
impleverint, servire cessabunt, 26 eruntque ministri fratrum suorum in
tabernaculo fderis, ut custodiant qu sibi fuerunt commendata : opera
autem ipsa non faciant. Sic dispones Levitis in custodiis suis.
Cap. 9 1 Locutus est Dominus ad Moysen in deserto Sinai anno
secundo, postquam egressi sunt de terra gypti, mense primo, dicens :
2
Faciant filii Isral Phase in tempore suo, 3 quartadecima die mensis hujus
ad vesperam, juxta omnes cremonias et justificationes ejus. 4 Prcepitque
Moyses filiis Isral ut facerent Phase. 5 Qui fecerunt tempore suo,
quartadecima die mensis ad vesperam, in monte Sinai. Juxta omnia qu
mandaverat Dominus Moysi, fecerunt filii Isral. 6 Ecce autem quidam
immundi super anima hominis, qui non poterant facere Phase in die illo,
accedentes ad Moysen et Aaron, 7 dixerunt eis : Immundi sumus super
186/1834
anima hominis : quare fraudamur ut non valeamus oblationem offerre

Domino in tempore suo inter filios Isral ? 8 Quibus respondit Moyses :
State ut consulam quid prcipiat Dominus de vobis. 9 Locutusque est
Dominus ad Moysen, dicens : 10 Loquere filiis Isral : Homo, qui fuerit
immundus super anima, sive in via procul in gente vestra, faciat Phase
Domino 11 in mense secundo, quartadecima die mensis ad vesperam. Cum
azymis et lactucis agrestibus comedent illud : 12 non relinquent ex eo
quippiam usque mane, et os ejus non confringent : omnem ritum Phase
observabunt. 13 Si quis autem et mundus est, et in itinere non fuit, et tamen
non fecit Phase, exterminabitur anima illa de populis suis, quia sacrificium
Domino non obtulit tempore suo : peccatum suum ipse portabit.
14
Peregrinus quoque et advena si fuerint apud vos, facient Phase Domino
juxta cremonias et justificationes ejus. Prceptum idem erit apud vos tam
adven quam indigen.
15
Igitur die qua erectum est tabernaculum, operuit illud nubes. A vespere
autem super tentorium erat quasi species ignis usque mane. 16 Sic fiebat
jugiter : per diem operiebat illud nubes, et per noctem quasi species ignis.
17
Cumque ablata fuisset nubes, qu tabernaculum protegebat, tunc
proficiscebantur filii Isral : et in loco ubi stetisset nubes, ibi
castrametabantur. 18 Ad imperium Domini proficiscebantur, et ad imperium
illius figebant tabernaculum. Cunctis diebus quibus stabat nubes super
tabernaculum, manebant in eodem loco : 19 et si evenisset ut multo tempore
maneret super illud, erant filii Isral in excubiis Domini, et non
proficiscebantur 20 quot diebus fuisset nubes super tabernaculum. Ad
imperium Domini erigebant tentoria, et ad imperium illius deponebant. 21 Si
fuisset nubes a vespere usque mane, et statim diluculo tabernaculum
reliquisset, proficiscebantur : et si post diem et noctem recessisset,
dissipabant tentoria. 22 Si vero biduo aut uno mense vel longiori tempore
fuisset super tabernaculum, manebant filii Isral in eodem loco, et non
proficiscebantur : statim autem ut recessisset, movebant castra. 23 Per
verbum Domini figebant tentoria, et per verbum illius proficiscebantur :
erantque in excubiis Domini juxta imperium ejus per manum Moysi.
Cap. 10 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Fac tibi
duas tubas argenteas ductiles, quibus convocare possis multitudinem
quando movenda sunt castra. 3 Cumque increpueris tubis, congregabitur ad
te omnis turba ad ostium tabernaculi fderis. 4 Si semel clangueris, venient
ad te principes, et capita multitudinis Isral. 5 Si autem prolixior atque
concisus clangor increpuerit, movebunt castra primi qui sunt ad orientalem
plagam. 6 In secundo autem sonitu et pari ululatu tub, levabunt tentoria
qui habitant ad meridiem ; et juxta hunc modum reliqui facient, ululantibus
tubis in profectionem. 7 Quando autem congregandus est populus, simplex
187/1834
tubarum clangor erit, et non concise ululabunt. 8 Filii autem Aaron

sacerdotes clangent tubis : eritque hoc legitimum sempiternum in
generationibus vestris. 9 Si exieritis ad bellum de terra vestra contra hostes
qui dimicant adversum vos, clangetis ululantibus tubis, et erit recordatio
vestri coram Domino Deo vestro, ut eruamini de manibus inimicorum
vestrorum. 10 Siquando habebitis epulum, et dies festos, et calendas, canetis
tubis super holocaustis, et pacificis victimis, ut sint vobis in recordationem
Dei vestri. Ego Dominus Deus vester.
11
Anno secundo, mense secundo, vigesima die mensis, elevata est nubes de
tabernaculo fderis : 12 profectique sunt filii Isral per turmas suas de
deserto Sinai, et recubuit nubes in solitudine Pharan. 13 Moveruntque castra
primi juxta imperium Domini in manu Moysi. 14 Filii Juda per turmas suas :
quorum princeps erat Nahasson filius Aminadab. 15 In tribu filiorum
Issachar fuit princeps Nathanal filius Suar. 16 In tribu Zabulon erat
princeps Eliab filius Helon. 17 Depositumque est tabernaculum, quod
portantes egressi sunt filii Gerson et Merari. 18 Profectique sunt et filii
Ruben, per turmas et ordinem suum : quorum princeps erat Helisur filius
Sedeur. 19 In tribu autem filiorum Simeon, princeps fuit Salamiel filius
Surisaddai. 20 Porro in tribu Gad erat princeps Eliasaph filius Duel.
21
Profectique sunt et Caathit portantes sanctuarium. Tamdiu
tabernaculum portabatur, donec venirent ad erectionis locum. 22 Moverunt
castra et filii Ephraim per turmas suas, in quorum exercitu princeps erat
Elisama filius Ammiud. 23 In tribu autem filiorum Manasse princeps fuit
Gamaliel filius Phadassur. 24 Et in tribu Benjamin erat dux Abidan filius
Gedeonis. 25 Novissimi castrorum omnium profecti sunt filii Dan per
turmas suas, in quorum exercitu princeps fuit Ahiezer filius Ammisaddai.
26
In tribu autem filiorum Aser erat princeps Phegiel filius Ochran. 27 Et in
tribu filiorum Nephthali princeps fuit Ahira filius Enan. 28 Hc sunt castra,
et profectiones filiorum Isral per turmas suas quando egrediebantur.
29
Dixitque Moyses Hobab filio Raguel Madianit, cognato suo :

Proficiscimur ad locum quem Dominus daturus est nobis : veni nobiscum,
ut benefaciamus tibi, quia Dominus bona promisit Israli. 30 Cui ille
respondit : Non vadam tecum, sed revertar in terram meam, in qua natus
sum. 31 Et ille : Noli, inquit, nos relinquere : tu enim nosti in quibus locis
per desertum castra ponere debeamus, et eris ductor noster. 32 Cumque
nobiscum veneris, quidquid optimum fuerit ex opibus, quas nobis traditurus
est Dominus, dabimus tibi. 33 Profecti sunt ergo de monte Domini viam
trium dierum, arcaque fderis Domini prcedebat eos, per dies tres
providens castrorum locum. 34 Nubes quoque Domini super eos erat per
diem cum incederent. 35 Cumque elevaretur arca, dicebat Moyses : Surge,
Domine, et dissipentur inimici tui, et fugiant qui oderunt te, a facie tua.
188/1834
36
Cum autem deponeretur, aiebat : Revertere, Domine, ad multitudinem

exercitus Isral.
Cap. 11 1 Interea ortum est murmur populi, quasi dolentium pro
labore, contra Dominum. Quod cum audisset Dominus, iratus est. Et
accensus in eos ignis Domini, devoravit extremam castrorum partem.
2
Cumque clamasset populus ad Moysen, oravit Moyses ad Dominum, et
absorptus est ignis. 3 Vocavitque nomen loci illius, Incensio : eo quod
incensus fuisset contra eos ignis Domini. 4 Vulgus quippe promiscuum,
quod ascenderat cum eis, flagravit desiderio, sedens et flens, junctis sibi
pariter filiis Isral, et ait : Quis dabit nobis ad vescendum carnes ?
5
recordamur piscium quos comedebamus in gypto gratis : in mentem
nobis veniunt cucumeres, et pepones, porrique, et cpe, et allia. 6 Anima
nostra arida est : nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi man. 7 Erat autem
man quasi semen coriandri, coloris bdellii. 8 Circuibatque populus, et
colligens illud, frangebat mola, sive terebat in mortario, coquens in olla, et
faciens ex eo tortulas saporis quasi panis oleati. 9 Cumque descenderet
nocte super castra ros, descendebat pariter et man.
10
Audivit ergo Moyses flentem populum per familias, singulos per ostia
tentorii sui. Iratusque est furor Domini valde : sed et Moysi intoleranda res
visa est, 11 et ait ad Dominum : Cur afflixisti servum tuum ? quare non
invenio gratiam coram te ? et cur imposuisti pondus universi populi hujus
super me ? 12 Numquid ego concepi omnem hanc multitudinem, vel genui
eam, ut dicas mihi : Porta eos in sinu tuo sicut portare solet nutrix
infantulum, et defer in terram, pro qua jurasti patribus eorum ? 13 Unde
mihi carnes ut dem tant multitudini ? flent contra me, dicentes : Da nobis
carnes ut comedamus. 14 Non possum solus sustinere omnem hunc
populum, quia gravis est mihi. 15 Sin aliter tibi videtur, obsecro ut
interficias me, et inveniam gratiam in oculis tuis, ne tantis afficiar malis.
16
Et dixit Dominus ad Moysen : Congrega mihi septuaginta viros de

senibus Isral, quos tu nosti quod senes populi sint ac magistri : et duces
eos ad ostium tabernaculi fderis, faciesque ibi stare tecum, 17 ut
descendam et loquar tibi : et auferam de spiritu tuo, tradamque eis, ut
sustentent tecum onus populi, et non tu solus graveris. 18 Populo quoque
dices : Sanctificamini (cras comedetis carnes : ego enim audivi vos dicere :
Quis dabit nobis escas carnium ? bene nobis erat in gypto), ut det vobis
Dominus carnes, et comedatis : 19 non uno die, nec duobus, vel quinque aut
decem, nec viginti quidem, 20 sed usque ad mensem dierum, donec exeat
per nares vestras, et vertatur in nauseam, eo quod repuleritis Dominum, qui
in medio vestri est, et fleveritis coram eo, dicentes : Quare egressi sumus ex
gypto ? 21 Et ait Moyses : Sexcenta millia peditum hujus populi sunt : et
189/1834
tu dicis : Dabo eis esum carnium mense integro ? 22 numquid ovium et

boum multitudo cdetur, ut possit sufficere ad cibum ? vel omnes pisces
maris in unum congregabuntur, ut eos satient ? 23 Cui respondit Dominus :
Numquid manus Domini invalida est ? jam nunc videbis utrum meus sermo
opere compleatur. 24 Venit igitur Moyses, et narravit populo verba Domini,
congregans septuaginta viros de senibus Isral, quos stare fecit circa
tabernaculum. 25 Descenditque Dominus per nubem, et locutus est ad eum,
auferens de spiritu qui erat in Moyse, et dans septuaginta viris. Cumque
requievisset in eis spiritus, prophetaverunt, nec ultra cessaverunt.
26
Remanserat autem in castris duo viri, quorum unus vocabatur Eldad, et
alter Medad, super quos requievit spiritus. Nam et ipsi descripti fuerant, et
non exierant ad tabernaculum. 27 Cumque prophetarent in castris, cucurrit
puer, et nuntiavit Moysi, dicens : Eldad et Medad prophetant in castris.
28
Statim Josue filius Nun, minister Moysi, et electus e pluribus, ait :
Domine mi Moyses, prohibe eos. 29 At ille : Quid, inquit mularis pro me ?
quis tribuat ut omnis populus prophetet, et det eis Dominus spiritum suum ?
30
Reversusque est Moyses, et majores natu Isral in castra.
31
Ventus autem egrediens a Domino, arreptans trans mare coturnices

detulit, et demisit in castra itinere quantum uno die confici potest, ex omni
parte castrorum per circuitum, volabantque in are duobus cubitis altitudine
super terram. 32 Surgens ergo populus toto die illo, et nocte, ac die altero,
congregavit coturnicum : qui parum, decem coros : et siccaverunt eas per
gyrum castrorum. 33 Adhuc carnes erant in dentibus eorum, nec defecerat
hujuscemodi cibus : et ecce furor Domini concitatus in populum, percussit
eum plaga magna nimis. 34 Vocatusque est ille locus, Sepulchra
concupiscenti : ibi enim sepelierunt populum qui desideraverat. Egressi
autem de Sepulchris concupiscenti, venerunt in Haseroth, et manserunt
ibi.
Cap. 12 1 Locutaque est Maria et Aaron contra Moysen propter
uxorem ejus thiopissam, 2 et dixerunt : Num per solum Moysen locutus
est Dominus ? nonne et nobis similiter est locutus ? Quod cum audisset
Dominus 3 (erat enim Moyses vir mitissimus super omnes homines qui
morabantur in terra), 4 statim locutus est ad eum, et ad Aaron et Mariam :
Egredimini vos tantum tres ad tabernaculum fderis. Cumque fuissent
egressi, 5 descendit Dominus in columna nubis, et stetit in introitu
tabernaculi, vocans Aaron et Mariam. Qui cum issent, 6 dixit ad eos :
Audite sermones meos : si quis fuerit inter vos propheta Domini, in visione
apparebo ei, vel per somnium loquar ad illum. 7 At non talis servus meus
Moyses, qui in omni domo mea fidelissimus est : 8 ore enim ad os loquor
ei : et palam, et non per nigmata et figuras Dominum videt. Quare ergo
non timuistis detrahere servo meo Moysi ?
190/1834
Iratusque contra eos, abiit : 10 nubes quoque recessit qu erat super

tabernaculum : et ecce Maria apparuit candens lepra quasi nix. Cumque
respexisset eam Aaron, et vidisset perfusam lepra, 11 ait ad Moysen :
Obsecro, domine mi, ne imponas nobis hoc peccatum quod stulte
commisimus, 12 ne fiat hc quasi mortua, et ut abortivum quod projicitur de
vulva matris su : ecce jam medium carnis ejus devoratum est a lepra.
13
Clamavitque Moyses ad Dominum, dicens : Deus, obsecro, sana eam.
14
Cui respondit Dominus : Si pater ejus spuisset in faciem illius, nonne
debuerat saltem septem diebus rubore suffundi ? separetur septem diebus
extra castra, et postea revocabitur. 15 Exclusa est itaque Maria extra castra
septem diebus : et populus non est motus de loco illo, donec revocata est
Maria.
Cap. 13 1 Profectusque est populus de Haseroth, fixis tentoriis in
deserto Pharan. 2 Ibique locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 3 Mitte
viros, qui considerent terram Chanaan, quam daturus sum filiis Isral,
singulos de singulis tribubus, ex principibus. 4 Fecit Moyses quod Dominus
imperaverat, de deserto Pharan mittens principes viros, quorum ista sunt
nomina. 5 De tribu Ruben, Sammua filium Zechur. 6 De tribu Simeon,
Saphat filium Huri. 7 De tribu Juda, Caleb filium Jephone. 8 De tribu
Issachar, Igal filium Joseph. 9 De tribu Ephraim, Osee filium Nun. 10 De
tribu Benjamin, Phalti filium Raphu. 11 De tribu Zabulon, Geddiel filium
Sodi. 12 De tribu Joseph, sceptri Manasse, Gaddi filium Susi. 13 De tribu
Dan, Ammiel filium Gemalli. 14 De tribu Aser, Sthur filium Michal. 15 De
tribu Nephthali, Nahabi filium Vapsi. 16 De tribu Gad, Guel filium Machi.
17
Hc sunt nomina virorum, quos misit Moyses ad considerandam terram :
vocavitque Osee filium Nun, Josue.
18
Misit ergo eos Moyses ad considerandam terram Chanaan, et dixit ad

eos : Ascendite per meridianam plagam. Cumque veneritis ad montes,
19
considerate terram, qualis sit : et populum qui habitator est ejus, utrum
fortis sit an infirmus : si pauci numero an plures : 20 ipsa terra, bona an
mala : urbes quales, murat an absque muris : 21 humus, pinguis an sterilis,
nemorosa an absque arboribus. Confortamini, et afferte nobis de fructibus
terr. Erat autem tempus quando jam prcoqu uv vesci possunt.
22
Cumque ascendissent, exploraverunt terram a deserto Sin, usque Rohob
intrantibus Emath. 23 Ascenderuntque ad meridiem, et venerunt in Hebron,
ubi erant Achiman et Sisai et Tholmai filii Enac : nam Hebron septem annis
ante Tanim urbem gypti condita est. 24 Pergentesque usque ad Torrentem
botri, absciderunt palmitem cum uva sua, quem portaverunt in vecte duo
viri. De malis quoque granatis et de ficis loci illius tulerunt : 25 qui
appellatus est Nehelescol, id est Torrens botri, eo quod botrum portassent
191/1834
inde filii Isral.

26
Reversique exploratores terr post quadraginta dies, omni regione

circuita, 27 venerunt ad Moysen et Aaron et ad omnem ctum filiorum
Isral in desertum Pharan, quod est in Cades. Locutique eis et omni
multitudini ostenderunt fructus terr : 28 et narraverunt, dicentes : Venimus
in terram, ad quam misisti nos, qu revera fluit lacte et melle, ut ex his
fructibus cognosci potest : 29 sed cultores fortissimos habet, et urbes
grandes atque muratas. Stirpem Enac vidimus ibi. 30 Amalec habitat in
meridie, Hethus et Jebusus et Amorrhus in montanis : Chananus vero
moratur juxta mare et circa fluenta Jordanis. 31 Inter hc Caleb compescens
murmur populi, qui oriebatur contra Moysen, ait : Ascendamus, et
possideamus terram, quoniam poterimus obtinere eam. 32 Alii vero, qui
fuerant cum eo, dicebant : Nequaquam ad hunc populum valemus
ascendere, quia fortior nobis est. 33 Detraxeruntque terr, quam
inspexerant, apud filios Isral, dicentes : Terra, quam lustravimus, devorat
habitatores suos : populus, quem aspeximus, procer statur est. 34 Ibi
vidimus monstra qudam filiorum Enac de genere giganteo : quibus
comparati, quasi locust videbamur.
Cap. 14 1 Igitur vociferans omnis turba flevit nocte illa, 2 et
murmurati sunt contra Moysen et Aaron cuncti filii Isral, dicentes :
3
Utinam mortui essemus in gypto : et in hac vasta solitudine utinam
pereamus, et non inducat nos Dominus in terram istam, ne cadamus gladio,
et uxores ac liberi nostri ducantur captivi. Nonne melius est reverti in
gyptum ? 4 Dixeruntque alter ad alterum : Constituamus nobis ducem, et
revertamur in gyptum. 5 Quo audito, Moyses et Aaron ceciderunt proni in
terram coram omni multitudine filiorum Isral. 6 At vero Josue filius Nun et
Caleb filius Jephone, qui et ipsi lustraverant terram, sciderunt vestimenta
sua, 7 et ad omnem multitudinem filiorum Isral locuti sunt : Terra, quam
circuivimus, valde bona est. 8 Si propitius fuerit Dominus, inducet nos in
eam, et tradet humum lacte et melle manantem. 9 Nolite rebelles esse contra
Dominum : neque timeatis populum terr hujus, quia sicut panem ita eos
possumus devorare. Recessit ab eis omne prsidium : Dominus nobiscum
est, nolite metuere. 10 Cumque clamaret omnis multitudo, et lapidibus eos
vellet opprimere, apparuit gloria Domini super tectum fderis cunctis filiis
Isral.
11
Et dixit Dominus ad Moysen : Usquequo detrahet mihi populus iste ?

quousque non credent mihi, in omnibus signis qu feci coram eis ?
12
Feriam igitur eos pestilentia, atque consumam : te autem faciam
principem super gentem magnam, et fortiorem quam hc est. 13 Et ait
Moyses ad Dominum : Ut audiant gyptii, de quorum medio eduxisti
192/1834
populum istum, 14 et habitatores terr hujus, qui audierunt quod tu,

Domine, in populo isto sis, et facie videaris ad faciem, et nubes tua protegat
illos, et in columna nubis prcedas eos per diem, et in columna ignis per
noctem : 15 quod occideris tantam multitudinem quasi unum hominem, et
dicant : 16 Non poterat introducere populum in terram pro qua juraverat :
idcirco occidit eos in solitudine ? 17 Magnificetur ergo fortitudo Domini
sicut jurasti, dicens : 18 Dominus patiens et mult misericordi, auferens
iniquitatem et scelera, nullumque innoxium derelinquens, qui visitas
peccata patrum in filios in tertiam et quartam generationem. 19 Dimitte,
obsecro, peccatum populi hujus secundum magnitudinem misericordi
tu, sicut propitius fuisti egredientibus de gypto usque ad locum istum.
20
Dixitque Dominus : Dimisi juxta verbum tuum. 21 Vivo ego : et
implebitur gloria Domini universa terra. 22 Attamen omnes homines qui
viderunt majestatem meam, et signa qu feci in gypto et in solitudine, et
tentaverunt me jam per decem vices, nec obedierunt voci me, 23 non
videbunt terram pro qua juravi patribus eorum, nec quisquam ex illis qui
detraxit mihi, intuebitur eam. 24 Servum meum Caleb, qui plenus alio
spiritu secutus est me, inducam in terram hanc, quam circuivit ; et semen
ejus possidebit eam. 25 Quoniam Amalecites et Chananus habitant in
vallibus. Cras movete castra, et revertimini in solitudinem per viam maris
Rubri. 26 Locutusque est Dominus ad Moysen et Aaron, dicens :
27
Usquequo multitudo hc pessima murmurat contra me ? querelas
filiorum Isral audivi. 28 Dic ergo eis : Vivo ego, ait Dominus : sicut locuti
estis audiente me, sic faciam vobis. 29 In solitudine hac jacebunt cadavera
vestra. Omnes qui numerati estis a viginti annis et supra, et murmurastis
contra me, 30 non intrabitis terram, super quam levavi manum meam ut
habitare vos facerem, prter Caleb filium Jephone, et Josue filium Nun.
31
Parvulos autem vestros, de quibus dixistis quod prd hostibus forent,
introducam, ut videant terram, qu vobis displicuit. 32 Vestra cadavera
jacebunt in solitudine. 33 Filii vestri erunt vagi in deserto annis quadraginta,
et portabunt fornicationem vestram, donec consumantur cadavera patrum in
deserto, 34 juxta numerum quadraginta dierum, quibus considerastis
terram : annus pro die imputabitur. Et quadraginta annis recipietis
iniquitates vestras, et scietis ultionem meam : 35 quoniam sicut locutus sum,
ita faciam omni multitudini huic pessim, qu consurrexit adversum me :
in solitudine hac deficiet, et morietur. 36 Igitur omnes viri, quos miserat
Moyses ad contemplandam terram, et qui reversi murmurare fecerant
contra eum omnem multitudinem, detrahentes terr quod esset mala,
37
mortui sunt atque percussi in conspectu Domini. 38 Josue autem filius
Nun, et Caleb filius Jephone, vixerunt ex omnibus qui perrexerant ad
considerandam terram.
39
Locutusque est Moyses universa verba hc ad omnes filios Isral, et
193/1834
luxit populus nimis. 40 Et ecce mane primo surgentes ascenderunt verticem

montis, atque dixerunt : Parati sumus ascendere ad locum, de quo Dominus
locutus est : quia peccavimus. 41 Quibus Moyses : Cur, inquit,
transgredimini verbum Domini, quod vobis non cedet in prosperum ?
42
nolite ascendere : non enim est Dominus vobiscum : ne corruatis coram
inimicis vestris. 43 Amalecites et Chananus ante vos sunt, quorum gladio
corruetis, eo quod nolueritis acquiescere Domino : nec erit Dominus
vobiscum. 44 At illi contenebrati ascenderunt in verticem montis. Arca
autem testamenti Domini et Moyses non recesserunt de castris.
45
Descenditque Amalecites et Chananus, qui habitabat in monte : et
percutiens eos atque concidens, persecutus est eos usque Horma.
Cap. 15 1 Locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere ad
filios Isral, et dices ad eos : Cum ingressi fueritis terram habitationis
vestr, quam ego dabo vobis, 3 et feceritis oblationem Domino in
holocaustum, aut victimam, vota solventes, vel sponte offerentes munera,
aut in solemnitatibus vestris adolentes odorem suavitatis Domino, de bobus
sive de ovibus : 4 offeret quicumque immolaverit victimam, sacrificium
simil, decimam partem ephi, conspers oleo, quod mensuram habebit
quartam partem hin : 5 et vinum ad liba fundenda ejusdem mensur dabit in
holocaustum sive in victimam. Per agnos singulos 6 et arietes erit
sacrificium simil duarum decimarum, qu conspersa sit oleo terti partis
hin : 7 et vinum ad libamentum terti partis ejusdem mensur offeret in
odorem suavitatis Domino. 8 Quando vero de bobus feceris holocaustum
aut hostiam, ut impleas votum vel pacificas victimas, 9 dabis per singulos
boves simil tres decimas conspers oleo, quod habeat medium mensur
hin : 10 et vinum ad liba fundenda ejusdem mensur in oblationem
suavissimi odoris Domino. 11 Sic facies 12 per singulos boves et arietis et
agnos et hdos. 13 Tam indigen quam peregrini 14 eodem ritu offerent
sacrificia. 15 Unum prceptum erit atque judicium tam vobis quam advenis
terr.
16
Locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 17 Loquere filiis Isral, et dices

ad eos : 18 Cum veneritis in terram, quam dabo vobis, 19 et comederitis de
panibus regionis illius, separabitis primitias Domino 20 de cibis vestris.
Sicut de areis primitias separatis, 21 ita et de pulmentis dabitis primitiva
Domino.
22
Quod si per ignorantiam prterieritis quidquam horum, qu locutus est

Dominus ad Moysen, 23 et mandavit per eum ad vos, a die qua cpit jubere
et ultra, 24 oblitaque fuerit facere multitudo : offeret vitulum de armento,
holocaustum in odorem suavissimum Domino, et sacrificum ejus ac liba, ut
cremoni postulant, hircumque pro peccato : 25 et rogabit sacerdos pro
194/1834
omni multitudine filiorum Isral, et dimittetur eis, quoniam non sponte

peccaverunt, nihilominus offerentes incensum Domino pro se et pro
peccato atque errore suo : 26 et dimittetur univers plebi filiorum Isral, et
advenis qui peregrinantur inter eos : quoniam culpa est omnis populi per
ignorantiam. 27 Quod si anima una nesciens peccaverit, offeret capram
anniculam pro peccato suo : 28 et deprecabitur pro ea sacerdos, quod inscia
peccaverit coram Domino : impetrabitque ei veniam, et dimittetur illi.
29
Tam indigenis quam advenis una lex erit omnium, qui peccaverint
ignorantes. 30 Anima vero, qu per superbiam aliquid commiserit, sive
civis sit ille, sive peregrinus (quoniam adversus Dominum rebellis fuit),
peribit de populo suo : 31 verbum enim Domini contempsit, et prceptum
illius fecit irritum : idcirco delebitur, et portabit iniquitatem suam.
32
Factum est autem, cum essent filii Isral in solitudine, et invenissent

hominem colligentem ligna in die sabbati, 33 obtulerunt eum Moysi et
Aaron et univers multitudini. 34 Qui recluserunt eum in carcerem,
nescientes quid super eo facere deberent. 35 Dixitque Dominus ad Moysen :
Morte moriatur homo iste : obruat eum lapidibus omnis turba extra castra.
36
Cumque eduxissent eum foras, obruerunt lapidibus, et mortuus est, sicut
prceperat Dominus.
37
Dixit quoque Dominus ad Moysen : 38 Loquere filiis Isral, et dices ad

eos ut faciant sibi fimbrias per angulos palliorum, ponentes in eis vittas
hyacinthinas : 39 quas cum viderint, recordentur omnium mandatorum
Domini, nec sequantur cogitationes suas et oculos per res varias
fornicantes, 40 sed magis memores prceptorum Domini faciant ea, sintque
sancti Deo suo. 41 Ego Dominus Deus vester, qui eduxi vos de terra gypti,
ut essem Deus vester.
Cap. 16 1 Ecce autem Core filius Isaar, filii Caath, filii Levi, et
Dathan atque Abiron filii Eliab, Hon quoque filius Pheleth de filiis Ruben,
2
surrexerunt contra Moysen, aliique filiorum Isral ducenti quinquaginta
viri proceres synagog, et qui tempore concilii per nomina vocabantur.
3
Cumque stetissent adversum Moysen et Aaron, dixerunt : Sufficiat vobis,
quia omnis multitudo sanctorum est, et in ipsis est Dominus : cur elevamini
super populum Domini ? 4 Quod cum audisset Moyses, cecidit pronus in
faciem : 5 locutusque ad Core et ad omnem multitudinem : Mane, inquit,
notum faciet Dominus qui ad se pertineant, et sanctos applicabit sibi : et
quos elegerit, appropinquabunt ei. 6 Hoc igitur facite : tollat unusquisque
thuribula sua, tu Core, et omne concilium tuum : 7 et hausto cras igne,
ponite desuper thymiama coram Domino : et quemcumque elegerit, ipse
erit sanctus : multum erigimini filii Levi. 8 Dixitque rursum ad Core :
Audite, filii Levi : 9 num parum vobis est quod separavit vos Deus Isral ab
195/1834
omni populo, et junxit sibi, ut serviretis ei in cultu tabernaculi, et staretis

coram frequentia populi, et ministraretis ei ? 10 idcirco ad se fecit accedere
te et omnes fratres tuos filios Levi, ut vobis etiam sacerdotium vindicetis,
11
et omnis globus tuus stet contra Dominum ? quid est enim Aaron ut
murmuretis contra eum ?
12
Misit ergo Moyses ut vocaret Dathan et Abiron filios Eliab. Qui

responderunt : Non venimus. 13 Numquid parum est tibi quod eduxisti nos
de terra, qu lacte et melle manabat, ut occideres in deserto, nisi et
dominatus fueris nostri ? 14 Revera induxisti nos in terram, qu fluit rivis
lactis et mellis, et dedisti nobis possessiones agrorum et vinearum : an et
oculos nostros vis eruere ? non venimus. 15 Iratusque Moyses valde, ait ad
Dominum : Ne respicias sacrificia eorum : tu scis quod ne asellum quidem
umquam acceperim ab eis, nec afflixerim quempiam eorum.
16
Dixitque ad Core : Tu, et omnis congregatio tua, state seorsum coram

Domino, et Aaron die crastino separatim. 17 Tollite singuli thuribula vestra,
et ponite super ea incensum, offerentes Domino ducenta quinquaginta
thuribula : Aaron quoque teneat thuribulum suum. 18 Quod cum fecissent,
stantibus Moyses et Aaron, 19 et coacervassent adversum eos omnem
multitudinem ad ostium tabernaculi, apparuit cunctis gloria Domini.
20
Locutusque Dominus ad Moysen et Aaron, ait : 21 Separamini de medio
congregationis hujus, ut eos repente disperdam. 22 Qui ceciderunt proni in
faciem, atque dixerunt : Fortissime Deus spirituum univers carnis, num
uno peccante, contra omnes ira tua desviet ? 23 Et ait Dominus ad
Moysen : 24 Prcipe universo populo ut separetur a tabernaculis Core et
Dathan et Abiron.
25
Surrexitque Moyses, et abiit ad Dathan et Abiron : et sequentibus eum

senioribus Isral, 26 dixit ad turbam : Recedite a tabernaculis hominum
impiorum, et nolite tangere qu ad eos pertinent, ne involvamini in
peccatis eorum. 27 Cumque recessissent a tentoriis eorum per circuitum,
Dathan et Abiron egressi stabant in introitu papilionum suorum cum
uxoribus et liberis, omnique frequentia. 28 Et ait Moyses : In hoc scietis
quod Dominus miserit me ut facerem universa qu cernitis, et non ex
proprio ea corde protulerim : 29 si consueta hominum morte interierint, et
visitaverit eos plaga, qua et ceteri visitari solent, non misit me Dominus :
30
sin autem novam rem fecerit Dominus, ut aperiens terra os suum
deglutiat eos et omnia qu ad illos pertinent, descenderintque viventes in
infernum, scietis quod blasphemaverint Dominum.
31
32
Confestim igitur ut cessavit loqui, dirupta est terra sub pedibus eorum :
et aperiens os suum, devoravit illos cum tabernaculis suis et universa
196/1834
substantia eorum, 33 descenderuntque vivi in infernum operti humo, et

perierunt de medio multitudinis. 34 At vero omnis Isral, qui stabat per
gyrum, fugit ad clamorem pereuntium, dicens : Ne forte et nos terra
deglutiat. 35 Sed et ignis egressus a Domino interfecit ducentos
quinquaginta viros, qui offerebant incensum. 36 Locutusque est Dominus ad
Moysen, dicens : 37 Prcipe Eleazaro filio Aaron sacerdoti ut tollat
thuribula qu jacent in incendio, et ignem huc illucque dispergat : quoniam
sanctificata sunt 38 in mortibus peccatorum : producatque ea in laminas, et
affigat altari, eo quod oblatum sit in eis incensum Domino, et sanctificata
sint, ut cernant ea pro signo et monimento filii Isral. 39 Tulit ergo Eleazar
sacerdos thuribula nea, in quibus obtulerant hi quos incendium devoravit,
et produxit ea in laminas, affigens altari : 40 ut haberent postea filii Isral,
quibus commonerentur ne quis accedat alienigena, et qui non est de semine
Aaron ad offerendum incensum Domino, ne patiatur sicut passus est Core,
et omnis congregatio ejus, loquente Domino ad Moysen.
41
Murmuravit autem omnis multitudo filiorum Isral sequenti die contra

Moysen et Aaron, dicens : Vos interfecistis populum Domini. 42 Cumque
oriretur seditio, et tumultus incresceret, 43 Moyses et Aaron fugerunt ad
tabernaculum fderis. Quod, postquam ingressi sunt, operuit nubes, et
apparuit gloria Domini. 44 Dixitque Dominus ad Moysen : 45 Recedite de
medio hujus multitudinis, etiam nunc delebo eos. Cumque jacerent in terra,
46
dixit Moyses ad Aaron : Tolle thuribulum, et hausto igne de altari, mitte
incensum desuper, pergens cito ad populum, ut roges pro eis : jam enim
egressa est ira a Domino, et plaga desvit. 47 Quod cum fecisset Aaron, et
cucurrisset ad mediam multitudinem, quam jam vastabat incendium, obtulit
thymiama : 48 et stans inter mortuos ac viventes, pro populo deprecatus est,
et plaga cessavit. 49 Fuerunt autem qui percussi sunt, quatuordecim millia
hominum, et septingenti, absque his qui perierant in seditione Core.
50
Reversusque est Aaron ad Moysen ad ostium tabernaculi fderis
postquam quievit interitus.
Cap. 17 1 Et locutus est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Loquere ad
filios Isral, et accipe ab eis virgas singulas per cognationes suas, a cunctis
principibus tribuum, virgas duodecim, et uniuscujusque nomen
superscribes virg su. 3 Nomen autem Aaron erit in tribu Levi, et una
virga cunctas seorsum familias continebit : 4 ponesque eas in tabernaculo
fderis coram testimonio, ubi loquar ad te. 5 Quem ex his elegero,
germinabit virga ejus : et cohibebo a me querimonias filiorum Isral,
quibus contra vos murmurant. 6 Locutusque est Moyses ad filios Isral : et
dederunt ei omnes principes virgas per singulas tribus : fueruntque virg
duodecim absque virga Aaron. 7 Quas cum posuisset Moyses coram
Domino in tabernaculo testimonii, 8 sequenti die regressus invenit
197/1834
germinasse virgam Aaron in domo Levi : et turgentibus gemmis eruperant

flores, qui, foliis dilatatis, in amygdalas deformati sunt. 9 Protulit ergo
Moyses omnes virgas de conspectu Domini ad cunctos filios Isral :
videruntque, et receperunt singuli virgas suas. 10 Dixitque Dominus ad
Moysen : Refer virgam Aaron in tabernaculum testimonii, ut servetur ibi in
signum rebellium filiorum Isral, et quiescant querel eorum a me, ne
moriantur. 11 Fecitque Moyses sicut prceperat Dominus. 12 Dixerunt
autem filii Isral ad Moysen : Ecce consumpti sumus, omnes perivimus.
13
Quicumque accedit ad tabernaculum Domini, moritur. Num usque ad
internecionem cuncti delendi sumus ?
Cap. 18 1 Dixitque Dominus ad Aaron : Tu, et filii tui, et domus
patris tui tecum, portabitis iniquitatem sanctuarii : et tu et filii tui simul
sustinebitis peccata sacerdotii vestri. 2 Sed et fratres tuos de tribu Levi, et
sceptrum patris tui sume tecum, prstoque sint, et ministrent tibi : tu autem
et filii tui ministrabitis in tabernaculo testimonii. 3 Excubabuntque Levit
ad prcepta tua, et ad cuncta opera tabernaculi : ita dumtaxat ut ad vasa
sanctuarii et ad altare non accedant, ne et illi moriantur, et vos pereatis
simul. 4 Sint autem tecum, et excubent in custodiis tabernaculi, et in
omnibus cremoniis ejus. Alienigena non miscebitur vobis. 5 Excubate in
custodia sanctuarii, et in ministerio altaris : ne oriatur indignatio super
filios Isral. 6 Ego dedi vobis fratres vestros Levitas de medio filiorum
Isral, et tradidi donum Domino, ut serviant in ministeriis tabernaculi ejus.
7
Tu autem et filii tui custodite sacerdotium vestrum : et omnia qu ad
cultum altaris pertinent, et intra velum sunt, per sacerdotes
administrabuntur : si quis externus accesserit, occidetur.
8
Locutusque est Dominus ad Aaron : Ecce dedi tibi custodiam primitiarum

mearum. Omnia qu sanctificantur a filiis Isral, tradidi tibi et filiis tuis
pro officio sacerdotali legitima sempiterna. 9 Hc ergo accipies de his, qu
sanctificantur et oblata sunt Domino. Omnis oblatio, et sacrificium, et
quidquid pro peccato atque delicto redditur mihi, et cedit in Sancta
sanctorum, tuum erit, et filiorum tuorum. 10 In sanctuario comedes illud :
mares tantum edent ex eo, quia consecratum est tibi. 11 Primitias autem,
quas voverint et obtulerint filii Isral, tibi dedi, et filiis tuis, ac filiabus tuis,
jure perpetuo : qui mundus est in domo tua, vescetur eis. 12 Omnem
medullam olei, et vini, ac frumenti, quidquid offerunt primitiarum Domino,
tibi dedi. 13 Universa frugum initia, quas gignit humus, et Domino
deportantur, cedent in usus tuos : qui mundus est in domo tua, vescetur eis.
14
Omne quod ex voto reddiderint filii Isral, tuum erit. 15 Quidquid primum
erumpit e vulva cunct carnis, quam offerunt Domino, sive ex hominibus,
sive de pecoribus fuerit, tui juris erit : ita dumtaxat ut pro hominis
primogenito pretium accipias, et omne animal quod immundum est redimi
198/1834
facias, 16 cujus redemptio erit post unum mensem, siclis argenti quinque,
pondere sanctuarii. Siclus viginti obolos habet. 17 Primogenitum autem
bovis, et ovis, et capr, non facies redimi, quia sanctificata sunt Domino.
Sanguinem tantum eorum fundes super altare, et adipes adolebis in
suavissimum odorem Domino. 18 Carnes vero in usum tuum cedent, sicut
pectusculum consecratum, et armus dexter : tua erunt. 19 Omnes primitias
sanctuarii, quas offerunt filii Isral Domino, tibi dedi, et filiis, ac filiabus
tuis, jure perpetuo. Pactum salis est sempiternum coram Domino, tibi ac
filiis tuis.
20
Dixitque Dominus ad Aaron : In terra eorum nihil possidebitis, nec

habebitis partem inter eos : ego pars et hreditas tua in medio filiorum
Isral. 21 Filiis autem Levi dedi omnes decimas Isralis in possessionem,
pro ministerio, quo serviunt mihi in tabernaculo fderis : 22 ut non accedant
ultra filii Isral ad tabernaculum, nec committant peccatum mortiferum,
23
solis filiis Levi mihi in tabernaculo servientibus, et portantibus peccata
populi. Legitimum sempiternum erit in generationibus vestris. Nihil aliud
possidebunt, 24 decimarum oblatione contenti, quas in usus eorum et
necessaria separavi.
25
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 26 Prcipe Levitis, atque

denuntia : Cum acceperitis a filiis Isral decimas, quas dedi vobis, primitias
earum offerte Domino, id est, decimam partem decim, 27 ut reputetur
vobis in oblationem primitivorum, tam de areis quam de torcularibus : 28 et
universis quorum accipitis primitias, offerte Domino, et date Aaron
sacerdoti. 29 Omnia qu offeretis ex decimis, et in donaria Domini
separabitis, optima et electa erunt. 30 Dicesque ad eos : Si prclara et
meliora quque obtuleritis ex decimis, reputabitur vobis quasi de area, et
torculari dederitis primitias : 31 et comedetis eas in omnibus locis vestris,
tam vos quam famili vestr : quia pretium est pro ministerio, quo servitis
in tabernaculo testimonii. 32 Et non peccabitis super hoc, egregia vobis et
pinguia reservantes, ne polluatis oblationes filiorum Isral, et moriamini.
2
Ista est religio victim, quam constituit Dominus. Prcipe filiis Isral, ut
adducant ad te vaccam rufam tatis integr, in qua nulla sit macula, nec
portaverit jugum : 3 tradetisque eam Eleazaro sacerdoti, qui eductam extra
castra, immolabit in conspectu omnium : 4 et tingens digitum in sanguine
ejus, asperget contra fores tabernaculi septem vicibus, 5 comburetque eam
cunctis videntibus, tam pelle et carnibus ejus quam sanguine et fimo
flamm traditis. 6 Lignum quoque cedrinum, et hyssopum, coccumque bis
tinctum sacerdos mittet in flammam, qu vaccam vorat. 7 Et tunc demum,
lotis vestibus et corpore suo, ingredietur in castra, commaculatusque erit
199/1834
usque ad vesperum. 8 Sed et ille qui combusserit eam, lavabit vestimenta

sua et corpus, et immundus erit usque ad vesperum. 9 Colliget autem vir
mundus cineres vacc, et effundet eos extra castra in loco purissimo, ut
sint multitudini filiorum Isral in custodiam, et in aquam aspersionis : quia
pro peccato vacca combusta est. 10 Cumque laverit qui vacc portaverat
cineres vestimenta sua, immundus erit usque ad vesperum. Habebunt hoc
filii Isral, et adven qui habitant inter eos, sanctum jure perpetuo.
11
Qui tetigerit cadaver hominis, et propter hoc septem diebus fuerit

immundus, 12 aspergetur ex hac aqua die tertio et septimo, et sic
mundabitur. Si die tertio aspersus non fuerit, septimo non poterit emundari.
13
Omnis qui tetigerit human anim morticinum, et aspersus hac
commistione non fuerit, polluet tabernaculum Domini et peribit ex Isral :
quia aqua expiationis non est aspersus, immundus erit, et manebit spurcitia
ejus super eum. 14 Ista est lex hominis qui moritur in tabernaculo : omnes
qui ingrediuntur tentorium illius, et universa vasa qu ibi sunt, polluta
erunt septem diebus. 15 Vas, quod non habuerit operculum nec ligaturam
desuper, immundum erit. 16 Si quis in agro tetigerit cadaver occisi hominis,
aut per se mortui, sive os illius, vel sepulchrum, immundus erit septem
diebus. 17 Tollentque de cineribus combustionis atque peccati, et mittent
aquas vivas super eos in vas : 18 in quibus cum homo mundus tinxerit
hyssopum, asperget ex eo omne tentorium, et cunctam supellectilem, et
homines hujuscemodi contagione pollutos : 19 atque hoc modo mundus
lustrabit immundum tertio et septimo die : expiatusque die septimo, lavabit
et se et vestimenta sua, et immundus erit usque ad vesperum. 20 Si quis hoc
ritu non fuerit expiatus, peribit anima illius de medio ecclesi : quia
sanctuarium Domini polluit, et non est aqua lustrationis aspersus. 21 Erit
hoc prceptum legitimum sempiternum. Ipse quoque qui aspergit aquas,
lavabit vestimenta sua. Omnis qui tetigerit aquas expiationis, immundus
erit usque ad vesperum. 22 Quidquid tetigerit immundus, immundum faciet :
et anima, qu horum quippiam tetigerit, immunda erit usque ad vesperum.
Cap. 20 1 Veneruntque filii Isral et omnis multitudo in desertum
Sin, mense primo, et mansit populus in Cades. Mortuaque est ibi Maria, et
sepulta in eodem loco. 2 Cumque indigeret aqua populus, convenerunt
adversum Moysen et Aaron : 3 et versi in seditionem, dixerunt : Utinam
periissemus inter fratres nostros coram Domino. 4 Cur eduxistis ecclesiam
Domini in solitudinem, ut et nos et nostra jumenta moriamur ? 5 quare nos
fecistis ascendere de gypto, et adduxistis in locum istum pessimum, qui
seri non potest, qui nec ficum gignit, nec vineas, nec malogranata, insuper
et aquam non habet ad bibendum ? 6 Ingressusque Moyses et Aaron,
dimissa multitudine, tabernaculum fderis, corruerunt proni in terram,
clamaveruntque ad Dominum, atque dixerunt : Domine Deus, audi
200/1834
clamorem hujus populi, et aperi eis thesaurum tuum fontem aqu viv, ut
satiati, cesset murmuratio eorum. Et apparuit gloria Domini super eos.
7
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 8 Tolle virgam, et congrega

populum, tu et Aaron frater tuus, et loquimini ad petram coram eis, et illa
dabit aquas. Cumque eduxeris aquam de petra, bibet omnis multitudo et
jumenta ejus. 9 Tulit igitur Moyses virgam, qu erat in conspectu Domini,
sicut prceperat ei, 10 congregata multitudine ante petram : dixitque eis :
Audite, rebelles et increduli : num de petra hac vobis aquam poterimus
ejicere ? 11 Cumque elevasset Moyses manum, percutiens virga bis silicem,
egress sunt aqu largissim, ita ut populus biberet et jumenta. 12 Dixitque
Dominus ad Moysen et Aaron : Quia non credidistis mihi, ut sanctificaretis
me coram filiis Isral, non introducetis hos populos in terram, quam dabo
eis. 13 Hc est aqua contradictionis, ubi jurgati sunt filii Isral contra
Dominum, et sanctificatus est in eis.
14
Misit interea nuntios Moyses de Cades ad regem Edom, qui dicerent :

Hc mandat frater tuus Isral : Nosti omnem laborem qui apprehendit nos,
15
quomodo descenderint patres nostri in gyptum, et habitaverimus ibi
multo tempore, afflixerintque nos gyptii, et patres nostros : 16 et quomodo
clamaverimus ad Dominum, et exaudierit nos, miseritque angelum, qui
eduxerit nos de gypto. Ecce in urbe Cades, qu est in extremis finibus
tuis, positi, 17 obsecramus ut nobis transire liceat per terram tuam. Non
ibimus per agros, nec per vineas ; non bibemus aquas de puteis tuis : sed
gradiemur via publica, nec ad dexteram nec ad sinistram declinantes, donec
transeamus terminos tuos. 18 Cui respondit Edom : Non transibis per me,
alioquin armatus occurram tibi. 19 Dixeruntque filii Isral : Per tritam
gradiemur viam : et si biberimus aquas tuas, nos et pecora nostra, dabimus
quod justum est : nulla erit in pretio difficultas, tantum velociter
transeamus. 20 At ille respondit : Non transibis. Statimque egressus est
obvius, cum infinita multitudo, et manu forti, 21 nec voluit acquiescere
deprecanti, ut concederet transitum per fines suos. Quam ob rem divertit ab
eo Isral.
22
Cumque castra movissent de Cades, venerunt in montem Hor, qui est in

finibus terr Edom : 23 ubi locutus est Dominus ad Moysen : 24 Pergat,
inquit, Aaron ad populos suos : non enim intrabit terram, quam dedi filiis
Isral, eo quod incredulus fuerit ori meo, ad aquas contradictionis. 25 Tolle
Aaron et filium ejus cum eo, et duces eos in montem Hor. 26 Cumque
nudaveris patrem veste sua, indues ea Eleazarum filium ejus : Aaron
colligetur, et morietur ibi. 27 Fecit Moyses ut prceperat Dominus : et
ascenderunt in montem Hor coram omni multitudine. 28 Cumque Aaron
spoliasset vestibus suis, induit eis Eleazarum filium ejus. 29 Illo mortuo in
201/1834
montis supercilio, descendit cum Eleazaro. 30 Omnis autem multitudo

videns occubuisse Aaron, flevit super eo triginta diebus per cunctas
familias suas.
Cap. 21 1 Quod cum audisset Chananus rex Arad, qui habitabat ad
meridiem, venisse scilicet Isral per exploratorum viam, pugnavit contra
illum, et victor existens, duxit ex eo prdam. 2 At Isral voto se Domino
obligans, ait : Si tradideris populum istum in manu mea, delebo urbes ejus.
3
Exaudivitque Dominus preces Isral, et tradidit Chananum, quem ille
interfecit subversis urbibus ejus : et vocavit nomen loci illius Horma, id est,
anathema.
4
Profecti sunt autem et de monte Hor, per viam qu ducit ad mare

Rubrum, ut circumirent terram Edom. Et tdere cpit populum itineris ac
laboris : 5 locutusque contra Deum et Moysen, ait : Cur eduxisti nos de
gypto, ut moreremur in solitudine ? deest panis, non sunt aqu : anima
nostra jam nauseat super cibo isto levissimo. 6 Quam ob rem misit Dominus
in populum ignitos serpentes, ad quorum plagas et mortes plurimorum,
7
venerunt ad Moysen, atque dixerunt : Peccavimus, quia locuti sumus
contra Dominum et te : ora ut tollat a nobis serpentes. Oravitque Moyses
pro populo, 8 et locutus est Dominus ad eum : Fac serpentem neum, et
pone eum pro signo : qui percussus aspexerit eum, vivet. 9 Fecit ergo
Moyses serpentem neum, et posuit eum pro signo : quem cum percussi
aspicerent, sanabantur.
10
Profectique filii Isral castrametati sunt in Oboth. 11 Unde egressi fixere

tentoria in Jeabarim, in solitudine qu respicit Moab contra orientalem
plagam. 12 Et inde moventes, venerunt ad torrentem Zared. 13 Quem
relinquentes castrametati sunt contra Arnon, qu est in deserto, et prominet
in finibus Amorrhi. Siquidem Arnon terminus est Moab, dividens
Moabitas et Amorrhos. 14 Unde dicitur in libro bellorum Domini :
Sicut fecit in mari Rubro,
sic faciet in torrentibus Arnon.
15
Scopuli torrentium inclinati sunt, ut requiescerent in Ar,
et recumberent in finibus Moabitarum.
16
Ex eo loco apparuit puteus, super quo locutus est Dominus ad Moysen :
Congrega populum, et dabo ei aquam. 17 Tunc cecinit Isral carmen istud :
Ascendat puteus.
Concinebant :
18
Puteus, quem foderunt principes
et paraverunt duces multitudinis
in datore legis, et in baculis suis.
202/1834
De solitudine, Matthana. 19 De Matthana in Nahaliel : de Nahaliel in

Bamoth. 20 De Bamoth, vallis est in regione Moab, in vertice Phasga, quod
respicit contra desertum.
21
Misit autem Isral nuntios ad Sehon regem Amorrhorum, dicens :

Obsecro ut transire mihi liceat per terram tuam : non declinabimus in
agros et vineas ; non bibemus aquas ex puteis : via regia gradiemur, donec
transeamus terminos tuos. 23 Qui concedere noluit ut transiret Isral per
fines suos : quin potius exercitu congregato, egressus est obviam in
desertum, et venit in Jasa, pugnavitque contra eum. 24 A quo percussus est
in ore gladii, et possessa est terra ejus ab Arnon usque Jeboc, et filios
Ammon : quia forti prsidio tenebantur termini Ammonitarum. 25 Tulit
ergo Isral omnes civitates ejus, et habitavit in urbibus Amorrhi, in
Hesebon scilicet, et viculis ejus. 26 Urbs Hesebon fuit Sehon regis
Amorrhi, qui pugnavit contra regem Moab : et tulit omnem terram, qu
ditionis illius fuerat usque Arnon. 27 Idcirco dicitur in proverbio :
Venite in Hesebon : dificetur, et construatur civitas Sehon :
28
ignis egressus est de Hesebon, flamma de oppido Sehon,
et devoravit Ar Moabitarum, et habitatores excelsorum Arnon.
29
V tibi Moab ; peristi popule Chamos.
Dedit filios ejus in fugam, et filias in captivitatem regi Amorrhorum
Sehon.
30
Jugum ipsorum disperiit ad Hesebon usque Dibon :
lassi pervenerunt in Nophe, et usque Medaba.
31
Habitavit itaque Isral in terra Amorrhi.
22
32
Misitque Moyses qui explorarent Jazer : cujus ceperunt viculos, et

possederunt habitatores. 33 Verteruntque se, et ascenderunt per viam Basan,
et occurrit eis Og, rex Basan, cum omni populo suo, pugnaturus in Edrai.
34
Dixitque Dominus ad Moysen : Ne timeas eum, quia in manu tua tradidi
illum, et omnem populum ac terram ejus : faciesque illi sicut fecisti Sehon,
regi Amorrhorum habitatori Hesebon. 35 Percusserunt igitur et hunc cum
filiis suis, universumque populum ejus usque ad internecionem, et
possederunt terram illius.
Cap. 22 1 Profectique castrametati sunt in campestribus Moab, ubi
trans Jordanem Jericho sita est. 2 Videns autem Balac filius Sephor omnia
qu fecerat Isral Amorrho, 3 et quod pertimuissent eum Moabit, et
impetum ejus ferre non possent, 4 dixit ad majores natu Madian : Ita delebit
hic populus omnes, qui in nostris finibus commorantur, quomodo solet bos
herbas usque ad radices carpere. Ipse erat eo tempore rex in Moab. 5 Misit
ergo nuntios ad Balaam filium Beor ariolum, qui habitabat super flumen
terr filiorum Ammon, ut vocarent eum, et dicerent : Ecce egressus est
203/1834
populus ex gypto, qui operuit superficiem terr, sedens contra me. 6 Veni
igitur, et maledic populo huic, quia fortior me est : si quomodo possim
percutere et ejicere eum de terra mea. Novi enim quod benedictus sit cui
benedixeris, et maledictus in quem maledicta congesseris. 7 Perrexeruntque
seniores Moab, et majores natu Madian, habentes divinationis pretium in
manibus. Cumque venissent ad Balaam, et narrassent ei omnia verba Balac,
8
ille respondit : Manete hic nocte, et respondebo quidquid mihi dixerit
Dominus. Manentibus illis apud Balaam, venit Deus, et ait ad eum : 9 Quid
sibi volunt homines isti apud te ? 10 Respondit : Balac filius Sephor rex
Moabitarum misit ad me, 11 dicens : Ecce populus qui egressus est de
gypto, operuit superficiem terr : veni, et maledic ei, si quomodo possim
pugnans abigere eum. 12 Dixitque Deus ad Balaam : Noli ire cum eis, neque
maledicas populo : quia benedictus est. 13 Qui mane consurgens dixit ad
principes : Ite in terram vestram, quia prohibuit me Dominus venire
vobiscum. 14 Reversi principes dixerunt ad Balac : Noluit Balaam venire
nobiscum.
15
Rursum ille multo plures et nobiliores quam ante miserat, misit. 16 Qui
cum venissent ad Balaam, dixerunt : Sic dicit Balac filius Sephor : Ne
cuncteris venire ad me : 17 paratus sum honorare te, et quidquid volueris,
dabo tibi : veni, et maledic populo isti. 18 Respondit Balaam : Si dederit
mihi Balac plenam domum suam argenti et auri, non potero immutare
verbum Domini Dei mei, ut vel plus, vel minus loquar. 19 Obsecro ut hic
maneatis etiam hac nocte, et scire queam quid mihi rursum respondeat
Dominus. 20 Venit ergo Deus ad Balaam nocte, et ait ei : Si vocare te
venerunt homines isti, surge, et vade cum eis : ita dumtaxat, ut quod tibi
prcepero, facias. 21 Surrexit Balaam mane, et strata asina sua profectus est
cum eis.
22
Et iratus est Deus. Stetitque angelus Domini in via contra Balaam, qui
insidebat asin, et duos pueros habebat secum. 23 Cernens asina angelum
stantem in via, evaginato gladio, avertit se de itinere, et ibat per agrum.
Quam cum verberaret Balaam, et vellet ad semitam reducere, 24 stetit
angelus in angustiis duarum maceriarum, quibus vine cingebantur.
25
Quem videns asina, junxit se parieti, et attrivit sedentis pedem. At ille
iterum verberabat eam : 26 et nihilominus angelus ad locum angustum
transiens, ubi nec ad dexteram, nec ad sinistram poterat deviare, obvius
stetit. 27 Cumque vidisset asina stantem angelum, concidit sub pedibus
sedentis : qui iratus, vehementius cdebat fuste latera ejus. 28 Aperuitque
Dominus os asin, et locuta est : Quid feci tibi ? cur percutis me ecce jam
tertio ? 29 Respondit Balaam : Quia commeruisti, et illusisti mihi : utinam
haberem gladium, ut te percuterem ! 30 Dixit asina : Nonne animal tuum
sum, cui semper sedere consuevisti usque in prsentem diem ? dic quid
204/1834
simile umquam fecerim tibi. At ille ait : Numquam. 31 Protinus aperuit

Dominus oculos Balaam, et vidit angelum stantem in via, evaginato gladio,
adoravitque eum pronus in terram. 32 Cui angelus : Cur, inquit, tertio
verberas asinam tuam ? ego veni ut adversarer tibi, quia perversa est via
tua, mihique contraria : 33 et nisi asina declinasset de via, dans locum
resistenti, te occidissem, et illa viveret.
34
Dixit Balaam : Peccavi, nesciens quod tu stares contra me : et nunc si

displicet tibi ut vadam, revertar. 35 Ait angelus : Vade cum istis, et cave ne
aliud quam prcepero tibi loquaris. Ivit igitur cum principibus. 36 Quod
cum audisset Balac, egressus est in occursum ejus in oppido Moabitarum,
quod situm est in extremis finibus Arnon. 37 Dixitque ad Balaam : Misi
nuntios ut vocarent te : cur non statim venisti ad me ? an quia mercedem
adventui tuo reddere nequeo ? 38 Cui ille respondit : Ecce adsum : numquid
loqui potero aliud, nisi quod Deus posuerit in ore meo ? 39 Perrexerunt ergo
simul, et venerunt in urbem, qu in extremis regni ejus finibus erat.
40
Cumque occidisset Balac boves et oves, misit ad Balaam, et principes qui
cum eo erant, munera. 41 Mane autem facto, duxit eum ad excelsa Baal, et
intuitus est extremam partem populi.
Cap. 23 1 Dixitque Balaam ad Balac : difica mihi hic septem aras,
et para totidem vitulos, ejusdemque numeri arietes. 2 Cumque fecisset juxta
sermonem Balaam, imposuerunt simul vitulum et arietem super aram.
3
Dixitque Balaam ad Balac : Sta paulisper juxta holocaustum tuum, donec
vadam, si forte occurrat mihi Dominus, et quodcumque imperaverit, loquar
tibi. 4 Cumque abiisset velociter, occurrit illi Deus. Locutusque ad eum
Balaam : Septem, inquit, aras erexi, et imposui vitulum et arietem desuper.
5
Dominus autem posuit verbum in ore ejus, et ait : Revertere ad Balac, et
hc loqueris. 6 Reversus invenit stantem Balac juxta holocaustum suum, et
omnes principes Moabitarum : 7 assumptaque parabola sua, dixit :
De Aram adduxit me Balac
rex Moabitarum, de montibus orientis :
Veni, inquit, et maledic Jacob ;
propera, et detestare Isral.
8
Quomodo maledicam, cui non maledixit Deus ?
qua ratione detester, quem Dominus non detestatur ?
9
De summis silicibus videbo eum,
et de collibus considerabo illum.
Populus solus habitabit,
et inter gentes non reputabitur.
10
Quis dinumerare possit pulverem Jacob,
et nosse numerum stirpis Isral ?
205/1834
Moriatur anima mea morte justorum,

et fiant novissima mea horum similia.
11
Dixitque Balac ad Balaam : Quid est hoc quod agis ? ut malediceres

inimicis meis vocavi te, et tu e contrario benedicis eis. 12 Cui ille respondit :
Num aliud possum loqui, nisi quod jusserit Dominus ? 13 Dixit ergo Balac :
Veni mecum in alterum locum unde partem Isral videas, et totum videre
non possis : inde maledicito ei. 14 Cumque duxisset eum in locum
sublimem, super verticem montis Phasga, dificavit Balaam septem aras,
et impositis supra vitulo atque ariete, 15 dixit ad Balac : Sta hic juxta
holocaustum tuum, donec ego obvius pergam. 16 Cui cum Dominus
occurrisset, posuissetque verbum in ore ejus, ait : Revertere ad Balac, et
hc loqueris ei. 17 Reversus invenit eum stantem juxta holocaustum suum,
et principes Moabitarum cum eo. Ad quem Balac : Quid, inquit, locutus est
Dominus ? 18 At ille, assumpta parabola sua, ait :
Sta, Balac, et ausculta ; audi, fili Sephor :
19
non est Deus quasi homo, ut mentiatur,
nec ut filius hominis, ut mutetur.
Dixit ergo, et non faciet ?
locutus est, et non implebit ?
20
Ad benedicendum adductus sum :
benedictionem prohibere non valeo.
21
Non est idolum in Jacob,
nec videtur simulacrum in Isral.
Dominus Deus ejus cum eo est,
et clangor victori regis in illo.
22
Deus eduxit illum de gypto,
cujus fortitudo similis est rhinocerotis.
23
Non est augurium in Jacob,
nec divinatio in Isral :
temporibus suis dicetur Jacob et Israli quid operatus sit Deus.
24
Ecce populus ut lena consurget,
et quasi leo erigetur :
non accubabit donec devoret prdam,
et occisorum sanguinem bibat.
25
Dixitque Balac ad Balaam : Nec maledicas ei, nec benedicas. 26 Et ille

ait : Nonne dixi tibi quod quidquid mihi Deus imperaret, hoc facerem ?
27
Et ait Balac ad eum : Veni, et ducam te ad alium locum : si forte placeat
Deo ut inde maledicas eis. 28 Cumque duxisset eum super verticem montis
Phogor, qui respicit solitudinem, 29 dixit ei Balaam : difica mihi hic
206/1834
septem aras, et para totidem vitulos, ejusdemque numeri arietes. 30 Fecit

Balac ut Balaam dixerat : imposuitque vitulos et arietes per singulas aras.
Cap. 24 1 Cumque vidisset Balaam quod placeret Domino ut
benediceret Israli, nequaquam abiit ut ante perrexerat, ut augurium
qureret : sed dirigens contra desertum vultum suum, 2 et elevans oculos,
vidit Isral in tentoriis commorantem per tribus suas : et irruente in se
spiritu Dei, 3 assumpta parabola, ait :
Dixit Balaam filius Beor :
dixit homo, cujus obturatus est oculus :
4
dixit auditor sermonum Dei,
qui visionem Omnipotentis intuitus est,
qui cadit, et sic aperiuntur oculi ejus :
5
Quam pulchra tabernacula tua, Jacob,
et tentoria tua, Isral !
6
ut valles nemoros,
ut horti juxta fluvios irrigui,
ut tabernacula qu fixit Dominus,
quasi cedri prope aquas.
7
Fluet aqua de situla ejus,
et semen illius erit in aquas multas.
Tolletur propter Agag, rex ejus,
et auferetur regnum illius.
8
Deus eduxit illum de gypto,
cujus fortitudo similis est rhinocerotis.
Devorabunt gentes hostes illius,
ossaque eorum confringent, et perforabunt sagittis.
9
Accubans dormivit ut leo,
et quasi lena, quam suscitare nullus audebit.
Qui benedixerit tibi, erit et ipse benedictus :
qui maledixerit, in maledictione reputabitur.
10
Iratusque Balac contra Balaam, complosis manibus ait : Ad

maledicendum inimicis meis vocavi te, quibus e contrario tertio
benedixisti : 11 revertere ad locum tuum. Decreveram quidem magnifice
honorare te, sed Dominus privavit te honore disposito. 12 Respondit Balaam
ad Balac : Nonne nuntiis tuis, quos misisti ad me, dixi : 13 Si dederit mihi
Balac plenam domum suam argenti et auri, non potero prterire sermonem
Domini Dei mei, ut vel boni quid vel mali proferam ex corde meo : sed
quidquid Dominus dixerit, hoc loquar ? 14 verumtamen pergens ad populum
meum, dabo consilium, quid populus tuus populo huic faciat extremo
tempore. 15 Sumpta igitur parabola, rursum ait :
207/1834
Dixit Balaam filius Beor :

dixit homo, cujus obturatus est oculus :
16
dixit auditor sermonum Dei,
qui novit doctrinam Altissimi,
et visiones Omnipotentis videt,
qui cadens apertos habet oculos :
17
Videbo eum, sed non modo :
intuebor illum, sed non prope.
Orietur stella ex Jacob,
et consurget virga de Isral :
et percutiet duces Moab,
vastabitque omnes filios Seth.
18
Et erit Iduma possessio ejus :
hreditas Seir cedet inimicis suis :
Isral vero fortiter aget.
19
De Jacob erit qui dominetur,
et perdat reliquias civitatis.
20
Cumque vidisset Amalec, assumens parabolam, ait :
Principium gentium Amalec,
cujus extrema perdentur.
21
Vidit quoque Cinum : et assumpta parabola, ait :
Robustum quidem est habitaculum tuum :
sed si in petra posueris nidum tuum,
22
et fueris electus de stirpe Cin,
quamdiu poteris permanere ? Assur enim capiet te.
23
Assumptaque parabola iterum locutus est :
Heu ! quis victurus est,
quando ista faciet Deus ?
24
Venient in trieribus de Italia :
superabunt Assyrios, vastabuntque Hebros, et ad extremum etiam ipsi
peribunt.
25
Surrexitque Balaam, et reversus est in locum suum : Balac quoque via,
qua venerat, rediit.
Cap. 25 1 Morabatur autem eo tempore Isral in Settim, et fornicatus
est populus cum filiabus Moab, 2 qu vocaverunt eos ad sacrificia sua. At
ille comederunt et adoraverunt deos earum. 3 Initiatusque est Isral
Beelphegor : et iratus Dominus, 4 ait ad Moysen : Tolle cunctos principes
populi, et suspende eos contra solem in patibulis, ut avertatur furor meus ab
Isral. 5 Dixitque Moyses ad judices Isral : Occidat unusquisque proximos
suos, qui initiati sunt Beelphegor. 6 Et ecce unus de filiis Isral intravit
coram fratribus suis ad scortum Madianitidem, vidente Moyse, et omni
turba filiorum Isral, qui flebant ante fores tabernaculi.
208/1834
Quod cum vidisset Phinees filius Eleazari filii Aaron sacerdotis, surrexit
de medio multitudinis, et arrepto pugione, 8 ingressus est post virum
Isralitem in lupanar, et perfodit ambos simul, virum scilicet et mulierem in
locis genitalibus. Cessavitque plaga a filiis Isral : 9 et occisi sunt viginti
quatuor millia hominum. 10 Dixitque Dominus ad Moysen : 11 Phinees filius
Eleazari filii Aaron sacerdotis avertit iram meam a filiis Isral : quia zelo
meo commotus est contra eos, ut non ipse delerem filios Isral in zelo meo.
12
Idcirco loquere ad eum : Ecce do ei pacem fderis mei, 13 et erit tam ipsi
quam semini ejus pactum sacerdotii sempiternum : quia zelatus est pro Deo
suo, et expiavit scelus filiorum Isral. 14 Erat autem nomen viri Isralit,
qui occisus est cum Madianitide, Zambri filius Salu, dux de cognatione et
tribu Simeonis. 15 Porro mulier Madianitis, qu pariter interfecta est,
vocabatur Cozbi filia Sur principis nobilissimi Madianitarum.
16
Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 17 Hostes vos sentiant
Madianit, et percutite eos : 18 quia et ipsi hostiliter egerunt contra vos, et
decepere insidiis per idolum Phogor, et Cozbi filiam ducis Madian sororem
suam, qu percussa est in die plag pro sacrilegio Phogor.
Cap. 26 1 Postquam noxiorum sanguis effusus est, dixit Dominus ad
Moysen et Eleazarum filium Aaron sacerdotem : 2 Numerate omnem
summam filiorum Isral a viginti annis et supra, per domos et cognationes
suas, cunctos qui possunt ad bella procedere. 3 Locuti sunt itaque Moyses et
Eleazar sacerdos, in campestribus Moab super Jordanem contra Jericho, ad
eos qui erant 4 a viginti annis et supra, sicut Dominus imperaverat, quorum
iste est numerus. 5 Ruben primogenitus Isral : hujus filius, Henoch, a quo
familia Henochitarum : et Phallu, a quo familia Phalluitarum : 6 et Hesron,
a quo familia Hesronitarum : et Charmi, a quo familia Charmitarum. 7 H
sunt famili de stirpe Ruben : quarum numerus inventus est quadraginta
tria millia, et septingenti triginta. 8 Filius Phallu, Eliab : 9 hujus filii,
Namuel et Dathan et Abiron : isti sunt Dathan et Abiron principes populi,
qui surrexerunt contra Moysen et Aaron in seditione Core, quando adversus
Dominum rebellaverunt : 10 et aperiens terra os suum devoravit Core,
morientibus plurimis, quando combussit ignis ducentos quinquaginta viros.
Et factum est grande miraculum, 11 ut, Core pereunte, filii illius non
perirent. 12 Filii Simeon per cognationes suas : Namuel, ab hoc familia
Namuelitarum : Jamin, ab hoc familia Jaminitarum : Jachin, ab hoc familia
Jachinitarum : 13 Zare, ab hoc familia Zareitarum : Saul, ab hoc familia
Saulitarum. 14 H sunt famili de stirpe Simeon, quarum omnis numerus
fuit viginti duo millia ducenti. 15 Filii Gad per cognationes suas : Sephon,
ab hoc familia Sephonitarum : Aggi, ab hoc familia Aggitarum : Suni, ab
hoc familia Sunitarum : 16 Ozni, ab hoc familia Oznitarum : Her, ab hoc
familia Heritarum : 17 Arod, ab hoc familia Aroditarum : Ariel, ab hoc
209/1834
familia Arielitarum. 18 Ist sunt famili Gad, quarum omnis numerus fuit
quadraginta millia quingenti. 19 Filii Juda, Her et Onan, qui ambo mortui
sunt in terra Chanaan. 20 Fueruntque filii Juda per cognationes suas : Sela, a
quo familia Selaitarum : Phares, a quo familia Pharesitarum : Zare, a quo
familia Zareitarum. 21 Porro filii Phares : Hesron, a quo familia
Hesronitarum : et Hamul, a quo familia Hamulitarum. 22 Ist sunt famili
Juda, quarum omnis numerus fuit septuaginta sex millia quingenti. 23 Filii
Issachar per cognationes suas : Thola, a quo familia Tholaitarum : Phua, a
quo familia Phuaitarum : 24 Jasub, a quo familia Jasubitarum : Semran, a
quo familia Semranitarum. 25 H sunt cognationes Issachar, quarum
numerus fuit sexaginta quatuor millia trecenti. 26 Filii Zabulon per
cognationes suas : Sared, a quo familia Sareditarum : Elon, a quo familia
Elonitarum : Jalel, a quo familia Jalelitarum. 27 H sunt cognationes
Zabulon, quarum numerus fuit sexaginta millia quingenti. 28 Filii Joseph
per cognationes suas, Manasse et Ephraim. 29 De Manasse ortus est Machir,
a quo familia Machiritarum. Machir genuit Galaad, a quo familia
Galaaditarum. 30 Galaad habuit filios : Jezer, a quo familia Jezeritarum : et
Helec, a quo familia Helecitarum : 31 et Asriel, a quo familia Asrielitarum :
et Sechem, a quo familia Sechemitarum : 32 et Semida, a quo familia
Semidaitarum : et Hepher, a quo familia Hepheritarum. 33 Fuit autem
Hepher pater Salphaad, qui filios non habebat, sed tantum filias : quarum
ista sunt nomina : Maala, et Noa, et Hegla, et Melcha, et Thersa. 34 H sunt
famili Manasse, et numerus earum quinquaginta duo millia septingenti.
35
Filii autem Ephraim per cognationes suas fuerunt hi : Suthala, a quo
familia Suthalaitarum : Becher, a quo familia Becheritarum : Thehen, a quo
familia Thehenitarum. 36 Porro filius Suthala fuit Heran, a quo familia
Heranitarum. 37 H sunt cognationes filiorum Ephraim : quarum numerus
fuit triginta duo millia quingenti. 38 Isti sunt filii Joseph per familias suas.
Filii Benjamin in cognationibus suis : Bela, a quo familia Belaitarum :
Asbel, a quo familia Asbelitarum : Ahiram, a quo familia Ahiramitarum :
39
Supham, a quo familia Suphamitarum : Hupham, a quo familia
Huphamitarum. 40 Filii Bela : Hered, et Noman. De Hered, familia
Hereditarum : de Noman, familia Nomanitarum. 41 Hi sunt filii Benjamin
per cognationes suas : quorum numerus fuit quadraginta quinque millia
sexcenti. 42 Filii Dan per cognationes suas : Suham, a quo familia
Suhamitarum. H sunt cognationes Dan per familias suas. 43 Omnes fuere
Suhamit, quorum numerus erat sexaginta quatuor millia quadringenti.
44
Filii Aser per cognationes suas : Jemna, a quo familia Jemnaitarum :
Jessui, a quo familia Jessuitarum : Brie, a quo familia Brieitarum. 45 Filii
Brie : Heber, a quo familia Heberitarum : et Melchiel, a quo familia
Melchielitarum. 46 Nomen autem fili Aser fuit Sara. 47 H cognationes
filiorum Aser, et numerus eorum quinquaginta tria millia quadringenti.
48
Filii Nephthali per cognationes suas : Jesiel, a quo familia Jesielitarum :
210/1834
Guni, a quo familia Gunitarum : 49 Jeser, a quo familia Jeseritarum :

Sellem, a quo familia Sellemitarum. 50 H sunt cognationes filiorum
Nephthali per familias suas : quorum numerus quadraginta quinque millia
quadringenti. 51 Ista est summa filiorum Isral, qui recensiti sunt, sexcenta
millia, et mille septingenti triginta. 52 Locutusque est Dominus ad Moysen,
dicens : 53 Istis dividetur terra juxta numerum vocabulorum in possessiones
suas. 54 Pluribus majorem partem dabis, et paucioribus minorem : singulis,
sicut nunc recensiti sunt, tradetur possessio : 55 ita dumtaxat ut sors terram
tribubus dividat et familiis. 56 Quidquid sorte contigerit, hoc vel plures
accipiant, vel pauciores.
57
Hic quoque est numerus filiorum Levi per familias suas : Gerson, a quo
familia Gersonitarum : Caath, a quo familia Caathitarum : Merari, a quo
familia Meraritarum. 58 H sunt famili Levi : familia Lobni, familia
Hebroni, familia Moholi, familia Musi, familia Core. At vero Caath genuit
Amram : 59 qui habuit uxorem Jochabed filiam Levi, qu nata est ei in
gypto. Hc genuit Amram viro suo filios, Aaron, et Moysen, et Mariam
sororem eorum. 60 De Aaron orti sunt Nadab et Abiu, et Eleazar et Ithamar :
61
quorum Nadab et Abiu mortui sunt, cum obtulissent ignem alienum
coram Domino. 62 Fueruntque omnes qui numerati sunt, viginti tria millia
generis masculini ab uno mense et supra : quia non sunt recensiti inter filios
Isral, nec eis cum ceteris data possessio est. 63 Hic est numerus filiorum
Isral, qui descripti sunt a Moyse et Eleazaro sacerdote, in campestribus
Moab supra Jordanem contra Jericho : 64 inter quos, nullus fuit eorum qui
ante numerati sunt a Moyse et Aaron in deserto Sinai : 65 prdixerat enim
Dominus quod omnes morerentur in solitudine. Nullusque remansit ex eis,
nisi Caleb filius Jephone, et Josue filius Nun.
Cap. 27 1 Accesserunt autem fili Salphaad, filii Hepher, filii
Galaad, filii Machir, filii Manasse, qui fuit filius Joseph : quarum sunt
nomina, Maala, et Noa, et Hegla, et Melcha, et Thersa. 2 Steteruntque
coram Moyse et Eleazaro sacerdote et cunctis principibus populi ad ostium
tabernaculi fderis, atque dixerunt : 3 Pater noster mortuus est in deserto,
nec fuit in seditione, qu concitata est contra Dominum sub Core, sed in
peccato suo mortuus est : hic non habuit mares filios. Cur tollitur nomen
illius de familia sua, quia non habuit filium ? date nobis possessionem inter
cognatos patris nostri. 4 Retulitque Moyses causam earum ad judicium
Domini. 5 Qui dixit ad eum : 6 Justam rem postulant fili Salphaad : da eis
possessionem inter cognatos patris sui, et ei in hreditatem succedant. 7 Ad
filios autem Isral loqueris hc : 8 Homo cum mortuus fuerit absque filio,
ad filiam ejus transibit hreditas. 9 Si filiam non habuerit, habebit
successores fratres suos. 10 Quod si et fratres non fuerint, dabitis
hreditatem fratribus patris ejus. 11 Sin autem nec patruos habuerit, dabitur
211/1834
hreditas his qui ei proximi sunt. Eritque hoc filiis Isral sanctum lege
perpetua, sicut prcepit Dominus Moysi.
12
Dixit quoque Dominus ad Moysen : Ascende in montem istum Abarim,

et contemplare inde terram, quam daturus sum filiis Isral. 13 Cumque
videris eam, ibis et tu ad populum tuum, sicut ivit frater tuus Aaron : 14 quia
offendistis me in deserto Sin in contradictione multitudinis, nec sanctificare
me voluistis coram ea super aquas. H sunt aqu contradictionis in Cades
deserti Sin. 15 Cui respondit Moyses : 16 Provideat Dominus Deus spirituum
omnis carnis hominem, qui sit super multitudinem hanc : 17 et possit exire
et intrare ante eos, et educere eos vel introducere : ne sit populus Domini
sicut oves absque pastore. 18 Dixitque Dominus ad eum : Tolle Josue filium
Nun, virum in quo est spiritus, et pone manum tuam super eum. 19 Qui
stabit coram Eleazaro sacerdote et omni multitudine : 20 et dabis ei
prcepta cunctis videntibus, et partem glori tu, ut audiat eum omnis
synagoga filiorum Isral. 21 Pro hoc, si quid agendum erit, Eleazar sacerdos
consulet Dominum. Ad verbum ejus egredietur et ingredietur ipse, et
omnes filii Isral cum eo, et cetera multitudo. 22 Fecit Moyses ut prceperat
Dominus : cumque tulisset Josue, statuit eum coram Eleazaro sacerdote et
omni frequentia populi. 23 Et impositis capiti ejus manibus, cuncta
replicavit qu mandaverat Dominus.
Cap. 28 1 Dixit quoque Dominus ad Moysen : 2 Prcipe filiis Isral,
et dices ad eos : Oblationem meam et panes, et incensum odoris suavissimi
offerte per tempora sua. 3 Hc sunt sacrificia qu offerre debetis : agnos
anniculos immaculatos duos quotidie in holocaustum sempiternum : 4 unum
offeretis mane, et alterum ad vesperum : 5 decimam partem ephi simil,
qu conspersa sit oleo purissimo, et habeat quartam partem hin.
6
Holocaustum juge est quod obtulistis in monte Sinai in odorem
suavissimum incensi Domini. 7 Et libabitis vini quartam partem hin per
agnos singulos in sanctuario Domini. 8 Alterumque agnum similiter
offeretis ad vesperam juxta omnem ritum sacrificii matutini, et
libamentorum ejus, oblationem suavissimi odoris Domino. 9 Die autem
sabbati offeretis duos agnos anniculos immaculatos, et duas decimas simil
oleo conspers in sacrificio, et liba : 10 qu rite funduntur per singula
sabbata in holocaustum sempiternum. 11 In calendis autem offeretis
holocaustum Domino, vitulos de armento duos, arietem unum, agnos
anniculos septem immaculatos, 12 et tres decimas simil oleo conspers in
sacrificio per singulos vitulos : et duas decimas simil oleo conspers per
singulos arietes : 13 et decimam decim simil ex oleo in sacrificio per
agnos singulos : holocaustum suavissimi odoris atque incensi est Domino.
14
Libamenta autem vini, qu per singulas fundenda sunt victimas, ista
erunt : media pars hin per singulos vitulos, tertia per arietem, quarta per
212/1834
agnum. Hoc erit holocaustum per omnes menses, qui sibi anno vertente
succedunt. 15 Hircus quoque offeretur Domino pro peccatis in holocaustum
sempiternum cum libamentis suis. 16 Mense autem primo, quartadecima die
mensis, Phase Domini erit, 17 et quintadecima die solemnitas : septem
diebus vescentur azymis. 18 Quarum dies prima venerabilis et sancta erit :
omne opus servile non facietis in ea. 19 Offeretisque incensum holocaustum
Domino, vitulos de armento duos, arietem unum, agnos anniculos
immaculatos septem : 20 et sacrificia singulorum ex simila qu conspersa
sit oleo, tres decimas per singulos vitulos, et duas decimas per arietem, 21 et
decimam decim per agnos singulos, id est, per septem agnos. 22 Et hircum
pro peccato unum, ut expietur pro vobis, 23 prter holocaustum matutinum,
quod semper offeretis. 24 Ita facietis per singulos dies septem dierum in
fomitem ignis, et in odorem suavissimum Domino, qui surget de
holocausto, et de libationibus singulorum. 25 Dies quoque septimus
celeberrimus et sanctus erit vobis : omne opus servile non facietis in eo.
26
Dies etiam primitivorum, quando offeretis novas fruges Domino, expletis
hebdomadibus, venerabilis et sancta erit : omne opus servile non facietis in
ea. 27 Offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino, vitulos
de armento duos, arietem unum, et agnos anniculos immaculatos septem :
28
atque in sacrificiis eorum, simil oleo conspers tres decimas per
singulos vitulos, per arietes duas, 29 per agnos decimam decim, qui simul
sunt agni septem. Hircum quoque, 30 qui mactatur pro expiatione : prter
holocaustum sempiternum et liba ejus. 31 Immaculata offeretis omnia cum
libationibus suis.
Cap. 29 1 Mensis etiam septimi prima dies venerabilis et sancta erit
vobis. Omne opus servile non facietis in ea, quia dies clangoris est et
tubarum. 2 Offeretisque holocaustum in odorem suavissimum Domino,
vitulum de armento unum, arietem unum, et agnos anniculos immaculatos
septem : 3 et in sacrificiis eorum, simil oleo conspers tres decimas per
singulos vitulos, duas decimas per arietem, 4 unam decimam per agnum,
qui simul sunt agni septem : 5 et hircum pro peccato, qui offertur in
expiationem populi, 6 prter holocaustum calendarum cum sacrificiis suis,
et holocaustum sempiternum cum libationibus solitis : eisdem cremoniis
offeretis in odorem suavissimum incensum Domino. 7 Decima quoque dies
mensis hujus septimi erit vobis sancta atque venerabilis, et affligetis animas
vestras : omne opus servile non facietis in ea. 8 Offeretisque holocaustum
Domino in odorem suavissimum, vitulum de armento unum, arietem unum,
agnos anniculos immaculatos septem : 9 et in sacrificiis eorum simil oleo
conspers tres decimas per singulos vitulos, duas decimas per arietem,
10
decimam decim per agnos singulos, qui sunt simul agni septem : 11 et
hircum pro peccato, absque his qu offerri pro delicto solent in
expiationem, et holocaustum sempiternum, cum sacrificio et libaminibus
213/1834
eorum. 12 Quintadecima vero die mensis septimi, qu vobis sancta erit

atque venerabilis, omne opus servile non facietis in ea, sed celebrabitis
solemnitatem Domino septem diebus. 13 Offeretisque holocaustum in
odorem suavissimum Domino, vitulos de armento tredecim, arietes duos,
agnos anniculos immaculatos quatuordecim : 14 et in libamentis eorum,
simil oleo conspers tres decimas per vitulos singulos, qui sunt simul
vituli tredecim, et duas decimas arieti uno, id est, simul arietibus duobus,
15
et decimam decim agnis singulis, qui sunt simul agni quatuordecim :
16
et hircum pro peccato, absque holocausto sempiterno, et sacrificio, et
libamine ejus. 17 In die altero offeretis vitulos de armento duodecim, arietes
duos, agnos anniculos immaculatos quatuordecim : 18 sacrificiaque et
libamina singulorum, per vitulos, et arietes, et agnos rite celebrabitis : 19 et
hircum pro peccato, absque holocausto sempiterno, sacrificioque et
libamine ejus. 20 Die tertio offeretis vitulos undecim, arietes duos, agnos
anniculos immaculatos quatuordecim : 21 sacrificiaque et libamina
singulorum, per vitulos, et arietes, et agnos rite celebrabitis : 22 et hircum
pro peccato, absque holocausto sempiterno, sacrificioque et libamine ejus.
23
Die quarto offeretis vitulos decem, arietes duos, agnos anniculos
immaculatos quatuordecim : 24 sacrificiaque et libamina singulorum, per
vitulos, et arietes, et agnos rite celebrabitis : 25 et hircum pro peccato,
absque holocausto sempiterno, sacrificioque ejus et libamine. 26 Die quinto
offeretis vitulos novem, arietes duos, agnos anniculos immaculatos
quatuordecim : 27 sacrificiaque et libamina singulorum, per vitulos, et
arietes, et agnos rite celebrabitis : 28 et hircum pro peccato, absque
holocausto sempiterno, sacrificioque ejus et libamine. 29 Die sexto offeretis
vitulos octo, arietes duos, agnos anniculos immaculatos quatuordecim :
30
sacrificiaque et libamina singulorum, per vitulos, et arietes, et agnos rite
celebrabitis : 31 et hircum pro peccato, absque holocausto sempiterno,
sacrificioque ejus et libamine. 32 Die septimo offeretis vitulos septem, et
arietes duos, agnos anniculos immaculatos quatuordecim : 33 sacrificiaque
et libamina singulorum, per vitulos, et arietes, et agnos rite celebrabitis :
34
et hircum pro peccato, absque holocausto sempiterno, sacrificioque ejus
et libamine. 35 Die octavo, qui est celeberrimus, omne opus servile non
facietis, 36 offerentes holocaustum in odorem suavissimum Domino,
vitulum unum, arietem unum, agnos anniculos immaculatos septem :
37
sacrificiaque et libamina singulorum, per vitulos, et arietes, et agnos rite
celebrabitis : 38 et hircum pro peccato, absque holocausto sempiterno,
sacrificioque ejus et libamine. 39 Hc offeretis Domino in solemnitatibus
vestris : prter vota et oblationes spontaneas in holocausto, in sacrificio, in
libamine, et in hostiis pacificis.
Cap. 30 1 Narravitque Moyses filiis Isral omnia qu ei Dominus
imperarat. 2 Et locutus est ad principes tribuum filiorum Isral : Iste est
214/1834
sermo quem prcepit Dominus : 3 Si quis virorum votum Domino voverit,

aut se constrinxerit juramento : non faciet irritum verbum suum, sed omne
quod promisit, implebit. 4 Mulier si quippiam voverit, et se constrinxerit
juramento, qu est in domo patris sui, et in tate adhuc puellari : si
cognoverit pater votum quod pollicita est, et juramentum quo obligavit
animam suam, et tacuerit, voti rea erit : 5 quidquid pollicita est, et juravit,
opere complebit. 6 Sin autem statim ut audierit, contradixerit pater : et vota
et juramenta ejus irrita erunt, nec obnoxia tenebitur sponsioni, eo quod
contradixerit pater. 7 Si maritum habuerit, et voverit aliquid, et semel de ore
ejus verbum egrediens animam ejus obligaverit juramento : 8 quo die
audierit vir, et non contradixerit, voti rea erit, reddetque quodcumque
promiserat. 9 Sin autem audiens statim contradixerit, et irritas fecerit
pollicitationes ejus, verbaque quibus obstrinxerat animam suam, propitius
erit ei Dominus. 10 Vidua et repudiata quidquid voverint, reddent. 11 Uxor in
domo viri cum se voto constrinxerit et juramento, 12 si audierit vir, et
tacuerit, nec contradixerit sponsioni, reddet quodcumque promiserat. 13 Sin
autem extemplo contradixerit, non tenebitur promissionis rea : quia maritus
contradixit, et Dominus ei propitius erit. 14 Si voverit, et juramento se
constrinxerit, ut per jejunium, vel ceterarum rerum abstinentiam affligat
animam suam, in arbitrio viri erit ut faciat, sive non faciat. 15 Quod si
audiens vir tacuerit, et in alteram diem distulerit sententiam, quidquid
voverat atque promiserat, reddet : quia statim ut audivit, tacuit. 16 Sin autem
contradixerit postquam rescivit, portabit ipse iniquitatem ejus. 17 Ist sunt
leges, quas constituit Dominus Moysi inter virum et uxorem, inter patrem
et filiam, qu in puellari adhuc tate est, vel qu manet in parentis domo.
Cap. 31 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Ulciscere
prius filios Isral de Madianitis, et sic colligeris ad populum tuum.
3
Statimque Moyses : Armate, inquit, ex vobis viros ad pugnam, qui possint
ultionem Domini expetere de Madianitis. 4 Mille viri de singulis tribubus
eligantur ex Isral qui mittantur ad bellum. 5 Dederuntque millenos de
singulis tribubus, id est, duodecim millia expeditorum ad pugnam : 6 quos
misit Moyses cum Phinees filio Eleazari sacerdotis, vasa quoque sancta, et
tubas ad clangendum tradidit ei. 7 Cumque pugnassent contra Madianitas
atque vicissent, omnes mares occiderunt, 8 et reges eorum, Evi, et Recem,
et Sur, et Hur, et Rebe, quinque principes gentis : Balaam quoque filium
Beor interfecerunt gladio. 9 Ceperuntque mulieres eorum, et parvulos,
omniaque pecora, et cunctam supellectilem : quidquid habere potuerant
depopulati sunt : 10 tam urbes quam viculos et castella flamma consumpsit.
11
Et tulerunt prdam, et universa qu ceperant tam ex hominibus quam ex
jumentis, 12 et adduxerunt ad Moysen, et Eleazarum sacerdotem, et ad
omnem multitudinem filiorum Isral : reliqua autem utensilia portaverunt
ad castra in campestribus Moab juxta Jordanem contra Jericho.
215/1834
13
Egressi sunt autem Moyses et Eleazar sacerdos, et omnes principes

synagog, in occursum eorum extra castra. 14 Iratusque Moyses principibus
exercitus, tribunis, et centurionibus qui venerant de bello, 15 ait : Cur
feminas reservastis ? 16 nonne ist sunt, qu deceperunt filios Isral ad
suggestionem Balaam, et prvaricari vos fecerunt in Domino super peccato
Phogor, unde et percussus est populus ? 17 ergo cunctos interficite quidquid
est generis masculinis, etiam in parvulis : et mulieres, qu noverunt viros
in coitu, jugulate : 18 puellas autem et omnes feminas virgines reservate
vobis : 19 et manete extra castra septem diebus. Qui occiderit hominem, vel
occisum tetigerit, lustrabitur die tertio et septimo. 20 Et de omni prda, sive
vestimentum fuerit, sive vas, et aliquid in utensilia prparatum, de
caprarum pellibus, et pilis, et ligno, expiabitur.
21
Eleazar quoque sacerdos ad viros exercitus, qui pugnaverunt, sic locutus

est : Hoc est prceptum legis, quod mandavit Dominus Moysi : 22 aurum,
et argentum, et s, et ferrum, et plumbum, et stannum, 23 et omne, quod
potest transire per flammas, igne purgabitur : quidquid autem ignem non
potest sustinere, aqua expiationis sanctificabitur : 24 et lavabitis vestimenta
vestra die septimo, et purificati postea castra intrabitis. 25 Dixit quoque
Dominus ad Moysen : 26 Tollite summam eorum qu capta sunt, ab homine
usque ad pecus, tu et Eleazar sacerdos et principes vulgi : 27 dividesque ex
quo prdam inter eos qui pugnaverunt egressique sunt ad bellum, et inter
omnem reliquam multitudinem. 28 Et separabis partem Domino ab his qui
pugnaverunt et fuerunt in bello, unam animam de quingentis, tam ex
hominibus quam ex bobus et asinis et ovibus, 29 et dabis eam Eleazaro
sacerdoti, quia primiti Domini sunt. 30 Ex media quoque parte filiorum
Isral accipies quinquagesimum caput hominum, et boum, et asinorum, et
ovium, cunctorum animantium, et dabis ea Levitis, qui excubant in
custodiis tabernaculi Domini.
31
Feceruntque Moyses et Eleazar sicut prceperat Dominus. 32 Fuit autem

prda, quam exercitus ceperat, ovium sexcenta septuaginta quinque millia,
33
boum septuaginta duo millia, 34 asinorum sexaginta millia et mille :
35
anim hominum sexus feminei, qu non cognoverant viros, triginta duo
millia. 36 Dataque est media pars his qui in prlio fuerant, ovium trecenta
triginta septem millia quingent : 37 e quibus in partem Domini supputat
sunt oves sexcent septuaginta quinque : 38 et de bobus triginta sex
millibus, boves septuaginta et duo : 39 de asinis triginta millibus quingentis,
asini sexaginta unus : 40 de animabus hominum sedecim millibus, cesserunt
in partem Domini triginta du anim. 41 Tradiditque Moyses numerum
primitiarum Domini Eleazaro sacerdoti, sicut fuerat ei imperatum, 42 ex
media parte filiorum Isral, quam separaverat his qui in prlio fuerant.
216/1834
43
De media vero parte, qu contigerat reliqu multitudini, id est, de

ovibus trecentis triginta septem millibus quingentis, 44 et de bobus triginta
sex millibus, 45 et de asinis triginta millibus quingentis, 46 et de hominibus
sedecim millibus, 47 tulit Moyses quinquagesimum caput, et dedit Levitis,
qui excubabant in tabernaculo Domini, sicut prceperat Dominus.
48
Cumque accessissent principes exercitus ad Moysen, et tribuni,

centurionesque, dixerunt : 49 Nos servi tui recensuimus numerum
pugnatorum, quos habuimus sub manu nostra : et ne unus quidem defuit.
50
Ob hanc causam offerimus in donariis Domini singuli quod in prda auri
potuimus invenire, periscelides et armillas, annulos et dextralia, ac
murnulas, ut depreceris pro nobis Dominum. 51 Susceperuntque Moyses
et Eleazar sacerdos omne aurum in diversis speciebus, 52 pondo sedecim
millia septingentos quinquaginta siclos, a tribunis et centurionibus.
53
Unusquisque enim quod in prda rapuerat, suum erat. 54 Et susceptum
intulerunt in tabernaculum testimonii, in monimentum filiorum Isral
coram Domino.
Cap. 32 1 Filii autem Ruben et Gad habebant pecora multa, et erat
illis in jumentis infinita substantia. Cumque vidissent Jazer et Galaad aptas
animalibus alendis terras, 2 venerunt ad Moysen, et ad Elezarum
sacerdotem, et principes multitudinis, atque dixerunt : 3 Ataroth, et Dibon,
et Jazer, et Nemra, Hesebon, et Eleale, et Saban, et Nebo, et Beon, 4 terra,
quam percussit Dominus in conspectu filiorum Isral, regio uberrima est ad
pastum animalium : et nos servi tui habemus jumenta plurima,
5
precamurque si invenimus gratiam coram te, ut des nobis famulis tuis eam
in possessionem, nec facias nos transire Jordanem. 6 Quibus respondit
Moyses : Numquid fratres vestri ibunt ad pugnam, et vos hic sedebitis ?
7
cur subvertitis mentes filiorum Isral, ne transire audeant in locum, quem
eis daturus est Dominus ? 8 Nonne ita egerunt patres vestri, quando misi de
Cadesbarne ad explorandam terram ? 9 cumque venissent usque ad Vallem
botri, lustrata omni regione, subverterunt cor filiorum Isral, ut non
intrarent fines, quos eis Dominus dedit. 10 Qui iratus juravit, dicens : 11 Si
videbunt homines isti, qui ascenderunt ex gypto a viginti annis et supra,
terram, quam sub juramento pollicitus sum Abraham, Isaac, et Jacob : et
noluerunt sequi me, 12 prter Caleb filium Jephone Cenezum, et Josue
filium Nun : isti impleverunt voluntatem meam. 13 Iratusque Dominus
adversum Isral, circumduxit eum per desertum quadraginta annis, donec
consumeretur universa generatio, qu fecerat malum in conspectu ejus.
14
Et ecce, inquit, vos surrexistis pro patribus vestris, incrementa et alumni
hominum peccatorum, ut augeretis furorem Domini contra Isral. 15 Quod
si nolueritis sequi eum, in solitudine populum derelinquet, et vos causa
eritis necis omnium. 16 At illi prope accedentes, dixerunt : Caulas ovium
217/1834
fabricabimus, et stabula jumentorum, parvulis quoque nostris urbes

munitas : 17 nos autem ipsi armati et accincti pergemus ad prlium ante
filios Isral, donec introducamus eos ad loca sua. Parvuli nostri, et quidquid
habere possumus, erunt in urbibus muratis, propter habitatorum insidias.
18
Non revertemur in domos nostras, usque dum possideant filii Isral
hreditatem suam : 19 nec quidquam quremus trans Jordanem, quia jam
habemus nostram possessionem in orientali ejus plaga.
20
Quibus Moyses ait : Si facitis quod promittitis, expediti pergite coram

Domino ad pugnam : 21 et omnis vir bellator armatus Jordanem transeat,
donec subvertat Dominus inimicos suos, 22 et subjiciatur ei omnis terra :
tunc eritis inculpabiles apud Dominum et apud Isral, et obtinebitis
regiones, quas vultis, coram Domino. 23 Sin autem quod dicitis, non
feceritis, nulli dubium est quin peccetis in Deum : et scitote quoniam
peccatum vestrum apprehendet vos. 24 dificate ergo urbes parvulis
vestris, et caulas, et stabula ovibus ac jumentis : et quod polliciti estis,
implete. 25 Dixeruntque filii Gad et Ruben ad Moysen : Servi tui sumus :
faciemus quod jubet dominus noster. 26 Parvulos nostros, et mulieres, et
pecora, ac jumenta relinquemus in urbibus Galaad : 27 nos autem famuli tui
omnes expediti pergemus ad bellum, sicut tu, domine, loqueris. 28 Prcepit
ergo Moyses Eleazaro sacerdoti, et Josue filio Nun, et principibus
familiarum per tribus Isral, et dixit ad eos : 29 Si transierint filii Gad et filii
Ruben vobiscum Jordanem omnes armati ad bellum coram Domino, et
vobis fuerit terra subjecta, date eis Galaad in possessionem. 30 Sin autem
noluerint transire armati vobiscum in terram Chanaan, inter vos habitandi
accipiant loca. 31 Responderuntque filii Gad et filii Ruben : Sicut locutus
est Dominus servis suis, ita faciemus : 32 ipsi armati pergemus coram
Domino in terram Chanaan, et possessionem jam suscepisse nos confitemur
trans Jordanem.
33
Dedit itaque Moyses filiis Gad et Ruben, et dimidi tribui Manasse filii
Joseph, regnum Sehon regis Amorrhi, et regnum Og regis Basan, et
terram eorum cum urbibus suis per circuitum. 34 Igitur exstruxerunt filii
Gad, Dibon, et Ataroth, et Aror, 35 et Etroth, et Sophan, et Jazer, et Jegbaa,
36
et Bethnemra, et Betharan, urbes munitas, et caulas pecoribus suis.
37
Filii vero Ruben dificaverunt Hesebon, et Eleale, et Cariathaim, 38 et
Nabo, et Baalmeon versis nominibus, Sabama quoque : imponentes
vocabula urbibus, quas exstruxerunt. 39 Porro filii Machir filii Manasse,
perrexerunt in Galaad, et vastaverunt eam interfecto Amorrho habitatore
ejus. 40 Dedit ergo Moyses terram Galaad Machir filio Manasse, qui
habitavit in ea. 41 Jair autem filius Manasse abiit, et occupavit vicos ejus,
quos appellavit Havoth Jair, id est, Villas Jair. 42 Nobe quoque perrexit, et
218/1834
apprehendit Chanath cum viculis suis : vocavitque eam ex nomine suo

Nobe.
Cap. 33 1 H sunt mansiones filiorum Isral, qui egressi sunt de
gypto per turmas suas in manu Moysi et Aaron, 2 quas descripsit Moyses
juxta castrorum loca, qu Domini jussione mutabant. 3 Profecti igitur de
Ramesse mense primo, quintadecima die mensis primi, altera die Phase,
filii Isral in manu excelsa, videntibus cunctis gyptiis, 4 et sepelientibus
primogenitos, quos percusserat Dominus (nam et in diis eorum exercuerat
ultionem), 5 castrametati sunt in Soccoth. 6 Et de Soccoth venerunt in
Etham, qu est in extremis finibus solitudinis. 7 Inde egressi venerunt
contra Phihahiroth, qu respicit Beelsephon, et castrametati sunt ante
Magdalum. 8 Profectique de Phihahiroth, transierunt per medium mare in
solitudinem : et ambulantes tribus diebus per desertum Etham, castrametati
sunt in Mara. 9 Profectique de Mara, venerunt in Elim, ubi erant duodecim
fontes aquarum, et palm septuaginta : ibique castrametati sunt. 10 Sed et
inde egressi, fixerunt tentoria super mare Rubrum. Profectique de mari
Rubro, 11 castrametati sunt in deserto Sin. 12 Unde egressi, venerunt in
Daphca. 13 Profectique de Daphca, castrametati sunt in Alus. 14 Egressique
de Alus, in Raphidim fixere tentoria, ubi populo defuit aqua ad bibendum.
15
Profectique de Raphidim, castrametati sunt in deserto Sinai. 16 Sed et de
solitudine Sinai egressi, venerunt ad sepulchra concupiscenti.
17
Profectique de sepulchris concupiscenti, castrametati sunt in Haseroth.
18
Et de Haseroth venerunt in Rethma. 19 Profectique de Rethma,
castrametati sunt in Remmomphares. 20 Unde egressi venerunt in Lebna.
21
De Lebna castrametati sunt in Ressa. 22 Egressique de Ressa, venerunt in
Ceelatha. 23 Unde profecti, castrametati sunt in monte Sepher. 24 Egressi de
monte Sepher, venerunt in Arada. 25 Inde proficiscentes, castrametati sunt
in Maceloth. 26 Profectique de Maceloth, venerunt in Thahath. 27 De
Thahath, castrametati sunt in Thare. 28 Unde egressi, fixere tentoria in
Methca. 29 Et de Methca, castrametati sunt in Hesmona. 30 Profectique de
Hesmona, venerunt in Moseroth. 31 Et de Moseroth, castrametati sunt in
Benejaacan. 32 Profectique de Benejaacan, venerunt in montem Gadgad.
33
Unde profecti, castrametati sunt in Jetebatha. 34 Et de Jetebatha venerunt
in Hebrona. 35 Egressique de Hebrona, castrametati sunt in Asiongaber.
36
Inde profecti, venerunt in desertum Sin, hc est Cades. 37 Egressique de
Cades, castrametati sunt in monte Hor, in extremis finibus terr Edom.
38
Ascenditque Aaron sacerdos in montem Hor jubente Domino : et ibi
mortuus est anno quadragesimo egressionis filiorum Isral ex gypto,
mense quinto, prima die mensis, 39 cum esset annorum centum viginti
trium. 40 Audivitque Chananus rex Arad, qui habitabat ad meridiem, in
terram Chanaan venisse filios Isral. 41 Et profecti de monte Hor,
castrametati sunt in Salmona. 42 Unde egressi, venerunt in Phunon.
219/1834
43
Profectique de Phunon, castrametati sunt in Oboth. 44 Et de Oboth

venerunt in Ijeabarim, qu est in finibus Moabitarum. 45 Profectique de
Ijeabarim, fixere tentoria in Dibongad. 46 Unde egressi, castrametati sunt in
Helmondeblathaim. 47 Egressique de Helmondeblathaim, venerunt ad
montes Abarim contra Nabo. 48 Profectique de montibus Abarim,
transierunt ad campestria Moab, supra Jordanem, contra Jericho. 49 Ibique
castrametati sunt de Bethsimoth usque ad Abelsatim in planioribus locis
Moabitarum.
50
Ubi locutus est Dominus ad Moysen : 51 Prcipe filiis Isral, et dic ad

eos : Quando transieritis Jordanem, intrantes terram Chanaan, 52 disperdite
cunctos habitatores terr illius : confringite titulos, et statuas comminuite,
atque omnia excelsa vastate, 53 mundantes terram, et habitantes in ea. Ego
enim dedi vobis illam in possessionem, 54 quam dividetis vobis sorte.
Pluribus dabitis latiorem, et paucis angustiorem. Singulis ut sors ceciderit,
ita tribuetur hreditas. Per tribus et familias possessio dividetur. 55 Sin
autem nolueritis interficere habitatores terr : qui remanserint, erunt vobis
quasi clavi in oculis, et lance in lateribus, et adversabuntur vobis in terra
habitationis vestr : 56 et quidquid illis cogitaveram facere, vobis faciam.
Cap. 34 1 Locutusque est Dominus ad Moysen, dicens : 2 Prcipe
filiis Isral, et dices ad eos : Cum ingressi fueritis terram Chanaan, et in
possessionem vobis sorte ceciderit, his finibus terminabitur. 3 Pars
meridiana incipiet a solitudine Sin, qu est juxta Edom : et habebit
terminos contra orientem mare salsissimum. 4 Qui circuibunt australem
plagam per ascensum Scorpionis, ita ut transeant in Senna, et perveniant a
meridie usque ad Cadesbarne, unde egredientur confinia ad villam nomine
Adar, et tendent usque ad Asemona. 5 Ibitque per gyrum terminus ab
Asemona usque ad torrentem gypti, et maris magni littore finietur.
6
Plaga autem occidentalis a mari magno incipiet, et ipso fine claudetur.
7
Porro ad septentrionalem plagam a mari magno termini incipient,
pervenientes usque ad montem altissimum, 8 a quo venient in Emath usque
ad terminos Sedada : 9 ibuntque confinia usque ad Zephrona, et villam
Enan. Hi erunt termini in parte aquilonis. 10 Inde metabuntur fines contra
orientalem plagam de villa Enan usque Sephama, 11 et de Sephama
descendent termini in Rebla contra fontem Daphnim : inde pervenient
contra orientem ad mare Cenereth, 12 et tendent usque ad Jordanem, et ad
ultimum salsissimo claudentur mari. Hanc habebitis terram per fines suos
in circuitu.
13
Prcepitque Moyses filiis Isral, dicens : Hc erit terra, quam

possidebitis sorte, et quam jussit Dominus dari novem tribubus, et dimidi
tribui. 14 Tribus enim filiorum Ruben per familias suas, et tribus filiorum
220/1834
Gad juxta cognationum numerum, media quoque tribus Manasse, 15 id est,

du semis tribus, acceperunt partem suam trans Jordanem contra Jericho ad
orientalem plagam. 16 Et ait Dominus ad Moysen : 17 Hc sunt nomina
virorum qui terram vobis divident, Eleazar sacerdos, et Josue filius Nun,
18
et singuli principes de tribubus singulis, 19 quorum ista sunt vocabula. De
tribu Juda, Caleb filius Jephone. 20 De tribu Simeon, Samuel filius
Ammiud. 21 De tribu Benjamin, Elidad filius Chaselon. 22 De tribu filiorum
Dan, Bocci filius Jogli. 23 Filiorum Joseph de tribu Manasse, Hanniel filius
Ephod. 24 De tribu Ephraim, Camuel filius Sephthan. 25 De tribu Zabulon,
Elisaphan filius Pharnach. 26 De tribu Issachar, dux Phaltiel filius Ozan.
27
De tribu Aser, Ahiud filius Salomi. 28 De tribu Nephthali, Phedal filius
Ammiud. 29 Hi sunt, quibus prcepit Dominus ut dividerent filiis Isral
terram Chanaan.
Cap. 35 1 Hc quoque locutus est Dominus ad Moysen in campes
tribus Moab supra Jordanem, contra Jericho : 2 Prcipe filiis Isral ut dent
Levitis de possessionibus suis 3 urbes ad habitandum, et suburbana earum
per circuitum : ut ipsi in oppidis maneant, et suburbana sint pecoribus ac
jumentis : 4 qu a muris civitatum forinsecus, per circuitum, mille passuum
spatio tendentur. 5 Contra orientem duo millia erunt cubiti, et contra
meridiem similiter erunt duo millia : ad mare quoque, quod respicit ad
occidentem, eadem mensura erit, et septentrionalis plaga quali termino
finietur, eruntque urbes in medio, et foris suburbana. 6 De ipsis autem
oppidis, qu Levitis dabitis, sex erunt in fugitivorum auxilia separata, ut
fugiat ad ea qui fuderit sanguinem : et exceptis his, alia quadraginta duo
oppida, 7 id est, simul quadraginta octo cum suburbanis suis. 8 Ipsque
urbes, qu dabuntur de possessionibus filiorum Isral, ab his qui plus
habent, plures auferentur : et qui minus, pauciores : singuli juxta mensuram
hreditatis su dabunt oppida Levitis.
9
Ait Dominus ad Moysen : 10 Loquere filiis Isral, et dices ad eos : Quando

transgressi fueritis Jordanem in terram Chanaan, 11 decernite qu urbes
esse debeant in prsidia fugitivorum, qui nolentes sanguinem fuderint :
12
in quibus cum fuerit profugus, cognatus occisi non poterit eum occidere,
donec stet in conspectu multitudinis, et causa illius judicetur. 13 De ipsis
autem urbibus, qu ad fugitivorum subsidia separantur, 14 tres erunt trans
Jordanem, et tres in terra Chanaan, 15 tam filiis Isral quam advenis atque
peregrinis, ut confugiat ad eas qui nolens sanguinem fuderit. 16 Si quis ferro
percusserit, et mortuus fuerit qui percussus est, reus erit homicidii, et ipse
morietur. 17 Si lapidem jecerit, et ictus occubuerit, similiter punietur. 18 Si
ligno percussus interierit, percussoris sanguine vindicabitur. 19 Propinquus
occisi, homicidam interficiet : statim ut apprehenderit eum, interficiet. 20 Si
per odium quis hominem impulerit, vel jecerit quippiam in eum per
221/1834
insidias : 21 aut cum esset inimicus, manu percusserit, et ille mortuus fuerit :
percussor homicidii reus erit : cognatus occisi statim ut invenerit eum,
jugulabit. 22 Quod si fortuitu, et absque odio 23 et inimicitiis quidquam
horum fecerit, 24 et hoc audiente populo fuerit comprobatum, atque inter
percussorem et propinquum sanguinis qustio ventilata : 25 liberabitur
innocens de ultoris manu, et reducetur per sententiam in urbem, ad quam
confugerat, manebitque ibi, donec sacerdos magnus, qui oleo sancto unctus
est, moriatur. 26 Si interfector extra fines urbium, qu exulibus deputat
sunt, 27 fuerit inventus, et percussus ab eo qui ultor est sanguinis : absque
noxa erit qui eum occiderit. 28 Debuerat enim profugus usque ad mortem
pontificis in urbe residere. Postquam autem ille obierit, homicida revertetur
in terram suam. 29 Hc sempiterna erunt, et legitima in cunctis
habitationibus vestris.
30
Homicida sub testibus punietur : ad unius testimonium nullus

condemnabitur. 31 Non accipietis pretium ab eo qui reus est sanguinis,
statim et ipse morietur. 32 Exules et profugi ante mortem pontificis nullo
modo in urbes suas reverti poterunt, 33 ne polluatis terram habitationis
vestr, qu insontium cruore maculatur : nec aliter expiari potest, nisi per
ejus sanguinem, qui alterius sanguinem fuderit. 34 Atque ita emundabitur
vestra possessio me commorante vobiscum. Ego enim sum Dominus qui
habito inter filios Isral.
Cap. 36 1 Accesserunt autem et principes familiarum Galaad filii
Machir filii Manasse, de stirpe filiorum Joseph : locutique sunt Moysi
coram principibus Isral, atque dixerunt : 2 Tibi domino nostro prcepit
Dominus ut terram sorte divideres filiis Isral, et ut filiabus Salphaad fratris
nostri dares possessionem debitam patri : 3 quas si alterius tribus homines
uxores acceperint, sequetur possessio sua, et translata ad aliam tribum, de
nostra hreditate minuetur. 4 Atque ita fiet, ut cum jubilus, id est,
quinquagesimus annus remissionis advenerit, confundatur sortium
distributio, et aliorum possessio ad alios transeat. 5 Respondit Moyses filiis
Isral, et Domino prcipiente ait : Recte tribus filiorum Joseph locuta est.
6
Et hc lex super filiabus Salphaad a Domino promulgata est : nubant
quibus volunt, tantum ut su tribus hominibus : 7 ne commisceatur
possessio filiorum Isral de tribu in tribum. Omnes enim viri ducent uxores
de tribu et cognatione sua : 8 et cunct femin de eadem tribu maritos
accipient : ut hreditas permaneat in familiis, 9 nec sibi misceantur tribus,
sed ita maneant 10 ut a Domino separat sunt. Feceruntque fili Salphaad
ut fuerat imperatum : 11 et nupserunt Maala, et Thersa, et Hegla, et Melcha,
et Noa, filiis patrui sui 12 de familia Manasse, qui fuit filius Joseph : et
possessio, qu illis fuerat attributa, mansit in tribu et familia patris earum.
13
Hc sunt mandata atque judicia, qu mandavit Dominus per manum
222/1834
Moysi ad filios Isral, in campestribus Moab supra Jordanem contra

Jericho.
Liber Deuteronomii
Cap. 1 1 Hc sunt verba qu locutus est Moyses ad omnem Isral
trans Jordanem in solitudine campestri, contra mare Rubrum, inter Pharan
et Tophel et Laban et Haseroth, ubi auri est plurimum : 2 undecim diebus de
Horeb per viam montis Seir usque ad Cadesbarne. 3 Quadragesimo anno,
undecimo mense, prima die mensis, locutus est Moyses ad filios Isral
omnia qu prceperat illi Dominus, ut diceret eis, 4 postquam percussit
Sehon regem Amorrhorum, qui habitabat in Hesebon, et Og regem Basan,
qui mansit in Astaroth, et in Edrai, 5 trans Jordanem in terra Moab.
Cpitque Moyses explanare legem, et dicere :
6
Dominus Deus noster locutus est ad nos in Horeb, dicens : Sufficit vobis
quod in hoc monte mansistis : 7 revertimini, et venite ad montem
Amorrhorum, et ad cetera qu ei proxima sunt campestria atque montana
et humiliora loca contra meridiem, et juxta littus maris, terram
Chananorum, et Libani usque ad flumen magnum Euphraten. 8 En, inquit,
tradidi vobis : ingredimini et possidete eam, super qua juravit Dominus
patribus vestris Abraham, Isaac, et Jacob, ut daret illam eis, et semini
eorum post eos.
Dixique vobis illo in tempore : 10 Non possum solus sustinere vos : quia
Dominus Deus vester multiplicavit vos, et estis hodie sicut stell cli,
plurimi. 11 (Dominus Deus patrum vestrorum addat ad hunc numerum
multa millia, et benedicat vobis sicut locutus est.) 12 Non valeo solus
negotia vestra sustinere, et pondus ac jurgia. 13 Date ex vobis viros
sapientes et gnaros, et quorum conversatio sit probata in tribubus vestris, ut
ponam eos vobis principes. 14 Tunc respondistis mihi : Bona res est, quam
vis facere. 15 Tulique de tribubus vestris viros sapientes et nobiles, et
constitui eos principes, tribunos, et centuriones, et quinquagenarios ac
decanos, qui docerent vos singula. 16 Prcepique eis, dicens : Audite illos,
et quod justum est judicate : sive civis sit ille, sive peregrinus. 17 Nulla erit
distantia personarum : ita parvum audietis ut magnum, nec accipietis
cujusquam personam, quia Dei judicium est. Quod si difficile vobis visum
aliquid fuerit, referte ad me, et ego audiam. 18 Prcepique omnia qu
facere deberetis.
19
Profecti autem de Horeb, transivimus per eremum terribilem et
223/1834
maximam, quam vidistis, per viam montis Amorrhi, sicut prceperat

Dominus Deus noster nobis. Cumque venissemus in Cadesbarne, 20 dixi
vobis : Venistis ad montem Amorrhi, quem Dominus Deus noster daturus
est nobis : 21 vide terram, quam Dominus Deus tuus dat tibi : ascende et
posside eam, sicut locutus est Dominus Deus noster patribus tuis : noli
timere, nec quidquam paveas. 22 Et accessistis ad me omnes, atque dixistis :
Mittamus viros qui considerent terram : et renuntient per quod iter
debeamus ascendere, et ad quas pergere civitates. 23 Cumque mihi sermo
placuisset, misi ex vobis duodecim viros, singulos de tribubus suis. 24 Qui
cum perrexissent, et ascendissent in montana, venerunt usque ad Vallem
botri : et considerata terra, 25 sumentes de fructibus ejus, ut ostenderent
ubertatem, attulerunt ad nos, atque dixerunt : Bona est terra, quam
Dominus Deus noster daturus est nobis.
26
Et noluistis ascendere, sed increduli ad sermonem Domini Dei nostri,

murmurastis in tabernaculis vestris, atque dixistis : Odit nos Dominus, et
idcirco eduxit nos de terra gypti, ut traderet nos in manu Amorrhi,
atque deleret. 28 Quo ascendemus ? nuntii terruerunt cor nostrum, dicentes :
Maxima multitudo est, et nobis statura procerior ; urbes magn, et ad
clum usque munit : filios Enacim vidimus ibi. 29 Et dixi vobis : Nolite
metuere, nec timeatis eos : 30 Dominus Deus, qui ductor est vester, pro
vobis ipse pugnabit, sicut fecit in gypto cunctis videntibus. 31 Et in
solitudine (ipse vidisti) portavit te Dominus Deus tuus, ut solet homo
gestare parvulum filium suum, in omni via per quam ambulastis, donec
veniretis ad locum istum. 32 Et nec sic quidem credidistis Domino Deo
vestro, 33 qui prcessit vos in via, et metatus est locum in quo tentoria
figere deberetis, nocte ostendens vobis iter per ignem, et die per columnam
nubis.
27
34
Cumque audisset Dominus vocem sermonum vestrorum, iratus juravit, et

ait : 35 Non videbit quispiam de hominibus generationis hujus pessim
terram bonam, quam sub juramento pollicitus sum patribus vestris,
36
prter Caleb filium Jephone : ipse enim videbit eam, et ipsi dabo terram,
quam calcavit, et filiis ejus, quia secutus est Dominum. 37 Nec miranda
indignatio in populum, cum mihi quoque iratus Dominus propter vos
dixerit : Nec tu ingredieris illuc : 38 sed Josue filius Nun minister tuus, ipse
intrabit pro te. Hunc exhortare et robora, et ipse sorte terram dividet Israli.
39
Parvuli vestri, de quibus dixistis quod captivi ducerentur, et filii qui
hodie boni ac mali ignorant distantiam, ipsi ingredientur : et ipsis dabo
terram, et possidebunt eam. 40 Vos autem revertimini, et abite in
solitudinem per viam maris Rubri.
41
Et respondistis mihi : Peccavimus Domino : ascendemus et pugnabimus,
224/1834
sicut prcepit Dominus Deus noster. Cumque instructi armis pergeretis in

montem, 42 ait mihi Dominus : Dic ad eos : Nolite ascendere, neque
pugnetis : non enim sum vobiscum : ne cadatis coram inimicis vestris.
43
Locutus sum, et non audistis : sed adversantes imperio Domini, et
tumentes superbia, ascendistis in montem. 44 Itaque egressus Amorrhus,
qui habitabat in montibus, et obviam veniens, persecutus est vos, sicut
solent apes persequi : et cecidit de Seir usque Horma. 45 Cumque reversi
ploraretis coram Domino, non audivit vos, nec voci vestr voluit
acquiescere. 46 Sedistis ergo in Cadesbarne multo tempore.
Cap. 2 1 Profectique inde, venimus in solitudinem, qu ducit ad
mare Rubrum, sicut mihi dixerat Dominus : et circuivimus montem Seir
longo tempore. 2 Dixitque Dominus ad me : 3 Sufficit vobis circuire
montem istum : ite contra aquilonem : 4 et populo prcipe, dicens :
Transibitis per terminos fratrum vestrorum filiorum Esau, qui habitant in
Seir, et timebunt vos. 5 Videte ergo diligenter ne moveamini contra eos.
Neque enim dabo vobis de terra eorum quantum potest unius pedis calcare
vestigium, quia in possessionem Esau dedi montem Seir. 6 Cibos emetis ab
eis pecunia, et comedetis : aquam emptam haurietis, et bibetis. 7 Dominus
Deus tuus benedixit tibi in omni opere manuum tuarum : novit iter tuum,
quomodo transieris solitudinem hanc magnam, per quadraginta annos
habitans tecum Dominus Deus tuus, et nihil tibi defuit. 8 Cumque
transissemus fratres nostros filios Esau, qui habitabant in Seir, per viam
campestrem de Elath, et de Asiongaber, venimus ad iter quod ducit in
desertum Moab.
9
Dixitque Dominus ad me : Non pugnes contra Moabitas, nec ineas

adversus eos prlium : non enim dabo tibi quidquam de terra eorum, quia
filiis Loth tradidi Ar in possessionem. 10 Emim primi fuerunt habitatores
ejus, populus magnus, et validus, et tam excelsus ut de Enacim stirpe,
11
quasi gigantes crederentur, et essent similes filiorum Enacim. Denique
Moabit appellant eos Emim. 12 In Seir autem prius habitaverunt Horrhi :
quibus expulsis atque deletis, habitaverunt filii Esau, sicut fecit Isral in
terra possessionis su, quam dedit illi Dominus. 13 Surgentes ergo ut
transiremus torrentem Zared, venimus ad eum. 14 Tempus autem, quo
ambulavimus de Cadesbarne usque ad transitum torrentis Zared, triginta et
octo annorum fuit : donec consumeretur omnis generatio hominum
bellatorum de castris, sicut juraverat Dominus : 15 cujus manus fuit
adversum eos, ut interirent de castrorum medio.
16
Postquam autem universi ceciderunt pugnatores, 17 locutus est Dominus

ad me, dicens : 18 Tu transibis hodie terminos Moab, urbem nomine Ar :
19
et accedens in vicina filiorum Ammon, cave ne pugnes contra eos, nec
225/1834
movearis ad prlium : non enim dabo tibi de terra filiorum Ammon, quia
filiis Loth dedi eam in possessionem. 20 Terra gigantum reputata est : et in
ipsa olim habitaverunt gigantes, quos Ammonit vocant Zomzommim,
21
populus magnus, et multus, et procer longitudinis, sicut Enacim, quos
delevit Dominus a facie eorum : et fecit illos habitare pro eis, 22 sicut
fecerat filiis Esau, qui habitant in Seir, delens Horrhos, et terram eorum
illis tradens, quam possident usque in prsens. 23 Hevos quoque, qui
habitabant in Haserim usque Gazan, Cappadoces expulerunt : qui egressi de
Cappadocia deleverunt eos, et habitaverunt pro illis. 24 Surgite, et transite
torrentem Arnon : ecce tradidi in manu tua Sehon regem Hesebon
Amorrhum, et terram ejus incipe possidere, et committe adversus eum
prlium. 25 Hodie incipiam mittere terrorem atque formidinem tuam in
populos, qui habitant sub omni clo : ut audito nomine tuo paveant, et in
morem parturientium contremiscant, et dolore teneantur.
26
Misi ergo nuntios de solitudine Cademoth ad Sehon regem Hesebon

verbis pacificis, dicens : 27 Transibimus per terram tuam : publica
gradiemur via ; non declinabimus neque ad dexteram, neque ad sinistram.
28
Alimenta pretio vende nobis, ut vescamur : aquam pecunia tribue, et sic
bibemus. Tantum est ut nobis concedas transitum, 29 sicut fecerunt filii
Esau, qui habitant in Seir, et Moabit, qui morantur in Ar : donec
veniamus ad Jordanem, et transeamus ad terram, quam Dominus Deus
noster daturus est nobis. 30 Noluitque Sehon rex Hesebon dare nobis
transitum : quia induraverat Dominus Deus tuus spiritum ejus, et
obfirmaverat cor illius, ut traderetur in manus tuas, sicut nunc vides.
31
Dixitque Dominus ad me : Ecce cpi tibi tradere Sehon, et terram ejus :
incipe possidere eam. 32 Egressusque est Sehon obviam nobis cum omni
populo suo ad prlium in Jasa. 33 Et tradidit eum Dominus Deus noster
nobis : percussimusque eum cum filiis suis et omni populo suo.
34
Cunctasque urbes in tempore illo cepimus, interfectis habitatoribus
earum, viris ac mulieribus et parvulis : non reliquimus in eis quidquam,
35
absque jumentis, qu in partem venere prdantium : et spoliis urbium,
quas cepimus 36 ab Aror, qu est super ripam torrentis Arnon, oppido
quod in valle situm est, usque Galaad. Non fuit vicus et civitas, qu nostras
effugeret manus : omnes tradidit Dominus Deus noster nobis, 37 absque
terra filiorum Ammon, ad quam non accessimus : et cunctis qu adjacent
torrenti Jeboc, et urbibus montanis, universisque locis, a quibus nos
prohibuit Dominus Deus noster.
Cap. 3 1 Itaque conversi ascendimus per iter Basan : egressusque est
Og rex Basan in occursum nobis cum populo suo ad bellandum in Edrai.
2
Dixitque Dominus ad me : Ne timeas eum : quia in manu tua traditus est
cum omni populo ac terra sua : faciesque ei sicut fecisti Sehon regi
226/1834
Amorrhorum, qui habitavit in Hesebon. 3 Tradidit ergo Dominus Deus

noster in manibus nostris etiam Og regem Basan, et universum populum
ejus : percussimusque eos usque ad internecionem, 4 vastantes cunctas
civitates illius uno tempore. Non fuit oppidum, quod nos effugeret :
sexaginta urbes, omnem regionem Argob regni Og in Basan. 5 Cunct
urbes erant munit muris altissimis, portisque et vectibus, absque oppidis
innumeris, qu non habebant muros. 6 Et delevimus eos, sicut feceramus
Sehon regi Hesebon, disperdentes omnem civitatem, virosque ac mulieres
et parvulos : 7 jumenta autem et spolia urbium diripuimus. 8 Tulimusque
illo in tempore terram de manu duorum regum Amorrhorum, qui erant
trans Jordanem : a torrente Arnon usque ad montem Hernon, 9 quem
Sidonii Sarion vocant, et Amorrhi Sanir : 10 omnes civitates, qu sit
sunt in planitie, et universam terram Galaad et Basan usque ad Selcha, et
Edrai civitates regni Og in Basan. 11 Solus quippe Og rex Basan restiterat
de stirpe gigantum. Monstratur lectus ejus ferreus, qui est in Rabbath
filiorum Ammon, novem cubitos habens longitudinis, et quatuor latitudinis
ad mensuram cubiti virilis manus.
12
Terramque possedimus tempore illo ab Aror, qu est super ripam

torrentis Arnon, usque ad mediam partem montis Galaad : et civitates illius
dedi Ruben et Gad. 13 Reliquam autem partem Galaad, et omnem Basan
regni Og, tradidi medi tribui Manasse, omnem regionem Argob :
cunctaque Basan vocatur Terra gigantum. 14 Jair filius Manasse possedit
omnem regionem Argob usque ad terminos Gessuri et Machati. Vocavitque
ex nomine suo Basan, Havoth Jair, id est, Villas Jair, usque in prsentem
diem. 15 Machir quoque dedi Galaad. 16 Et tribubus Ruben et Gad dedi de
terra Galaad usque ad torrentem Arnon medium torrentis, et confinium
usque ad torrentem Jeboc, qui est terminus filiorum Ammon : 17 et
planitiem solitudinis, atque Jordanem, et terminos Cenereth usque ad mare
deserti, quod est salsissimum, ad radices montis Phasga contra orientem.
18
Prcepique vobis in tempore illo, dicens : Dominus Deus vester dat
vobis terram hanc in hreditatem : expediti prcedite fratres vestros filios
Isral omnes viri robusti, 19 absque uxoribus, et parvulis, atque jumentis.
Novi enim quod plura habeatis pecora, et in urbibus remanere debebunt,
quas tradidi vobis, 20 donec requiem tribuat Dominus fratribus vestris, sicut
vobis tribuit : et possideant ipsi etiam terram, quam daturus est eis trans
Jordanem : tunc revertetur unusquisque in possessionem suam, quam dedi
vobis.
21
Josue quoque in tempore illo prcepi, dicens : Oculi tui viderunt qu

fecit Dominus Deus vester duobus his regibus : sic faciet omnibus regnis,
ad qu transiturus es. 22 Ne timeas eos : Dominus enim Deus vester
pugnabit pro vobis. 23 Precatusque sum Dominum in tempore illo, dicens :
227/1834
24
Domine Deus, tu cpisti ostendere servo tuo magnitudinem tuam,

manumque fortissimam : neque enim est alius deus vel in clo, vel in terra,
qui possit facere opera tua, et comparari fortitudini tu. 25 Transibo igitur,
et videbo terram hanc optimam trans Jordanem, et montem istum egregium,
et Libanum. 26 Iratusque est Dominus mihi propter vos, nec exaudivit me,
sed dixit mihi : Sufficit tibi : nequaquam ultra loquaris de hac re ad me.
27
Ascende cacumen Phasg, et oculos tuos circumfer ad occidentem, et ad
aquilonem, austrumque et orientem, et aspice ; nec enim transibis Jordanem
istum. 28 Prcipe Josue, et corrobora eum atque conforta : quia ipse
prcedet populum istum, et dividet eis terram quam visurus es.
29
Mansimusque in valle contra fanum Phogor.
Cap. 4 1 Et nunc, Isral, audi prcepta et judicia, qu ego doceo te :
ut faciens ea, vivas, et ingrediens possideas terram, quam Dominus Deus
patrum vestrorum daturus est vobis. 2 Non addetis ad verbum, quod vobis
loquor, nec auferetis ex eo : custodite mandata Domini Dei vestri, qu ego
prcipio vobis. 3 Oculi vestri viderunt omnia qu fecit Dominus contra
Beelphegor, quomodo contriverit omnes cultores ejus de medio vestri.
4
Vos autem qui adhretis Domino Deo vestro, vivitis universi usque in
prsentem diem. 5 Scitis quod docuerim vos prcepta atque justitias, sicut
mandavit mihi Dominus Deus meus : sic facietis ea in terra, quam
possessuri estis : 6 et observabitis et implebitis opere. Hc est enim vestra
sapientia, et intellectus coram populis, ut audientes universa prcepta hc,
dicant : En populus sapiens et intelligens, gens magna. 7 Nec est alia natio
tam grandis, qu habeat deos appropinquantes sibi, sicut Deus noster adest
cunctis obsecrationibus nostris. 8 Qu est enim alia gens sic inclyta, ut
habeat cremonias, justaque judicia, et universam legem, quam ego
proponam hodie ante oculos vestros ?
9
Custodi igitur temetipsum, et animam tuam sollicite. Ne obliviscaris

verborum, qu viderunt oculi tui, et ne excidant de corde tuo cunctis
diebus vit tu. Docebis ea filios ac nepotes tuos, 10 a die in quo stetisti
coram Domino Deo tuo in Horeb, quando Dominus locutus est mihi,
dicens : Congrega ad me populum, ut audiant sermones meos, et discant
timere me omni tempore quo vivunt in terra, doceantque filios suos. 11 Et
accessistis ad radices montis, qui ardebat usque ad clum : erantque in eo
tenebr, et nubes, et caligo. 12 Locutusque est Dominus ad vos de medio
ignis. Vocem verborum ejus audistis, et formam penitus non vidistis. 13 Et
ostendit vobis pactum suum, quod prcepit ut faceretis, et decem verba,
qu scripsit in duabus tabulis lapideis. 14 Mihique mandavit in illo tempore
ut docerem vos cremonias et judicia, qu facere deberetis in terra, quam
possessuri estis. 15 Custodite igitur sollicite animas vestras. Non vidistis
aliquam similitudinem in die, qua locutus est vobis Dominus in Horeb de
228/1834
medio ignis : 16 ne forte decepti faciatis vobis sculptam similitudinem, aut

imaginem masculi vel femin : 17 similitudinem omnium jumentorum, qu
sunt super terram, vel avium sub clo volantium, 18 atque reptilium, qu
moventur in terra, sive piscium qui sub terra morantur in aquis : 19 ne forte
elevatis oculis ad clum, videas solem et lunam, et omnia astra cli, et
errore deceptus adores ea, et colas qu creavit Dominus Deus tuus in
ministerium cunctis gentibus, qu sub clo sunt. 20 Vos autem tulit
Dominus, et eduxit de fornace ferrea gypti, ut haberet populum
hreditarium, sicut est in prsenti die.
21
Iratusque est Dominus contra me propter sermones vestros, et juravit ut

non transirem Jordanem, nec ingrederer terram optimam, quam daturus est
vobis. 22 Ecce morior in hac humo ; non transibo Jordanem : vos transibitis,
et possidebitis terram egregiam. 23 Cave nequando obliviscaris pacti
Domini Dei tui, quod pepigit tecum, et facias tibi sculptam similitudinem
eorum, qu fieri Dominus prohibuit : 24 quia Dominus Deus tuus ignis
consumens est, Deus mulator. 25 Si genueritis filios ac nepotes, et morati
fueritis in terra, deceptique feceritis vobis aliquam similitudinem, patrantes
malum coram Domino Deo vestro, ut eum ad iracundiam provocetis :
26
testes invoco hodie clum et terram, cito perituros vos esse de terra,
quam transito Jordane possessuri estis : non habitabitis in ea longo
tempore, sed delebit vos Dominus, 27 atque disperget in omnes gentes, et
remanebitis pauci in nationibus, ad quas vos ducturus est Dominus.
28
Ibique servietis diis, qui hominum manu fabricati sunt, ligno et lapidi qui
non vident, nec audiunt, nec comedunt, nec odorantur. 29 Cumque qusieris
ibi Dominum Deum tuum, invenies eum : si tamen toto corde qusieris, et
tota tribulatione anim tu. 30 Postquam te invenerint omnia qu prdicta
sunt, novissimo tempore reverteris ad Dominum Deum tuum, et audies
vocem ejus. 31 Quia Deus misericors Dominus Deus tuus est : non dimittet
te, nec omnino delebit, neque obliviscetur pacti, in quo juravit patribus tuis.
32
Interroga de diebus antiquis, qui fuerunt ante te ex die quo creavit Deus
hominem super terram, a summo clo usque ad summum ejus, si facta est
aliquando hujuscemodi res, aut umquam cognitum est, 33 ut audiret populus
vocem Dei loquentis de medio ignis, sicut tu audisti, et vixisti : 34 si fecit
Deus ut ingrederetur, et tolleret sibi gentem de medio nationum, per
tentationes, signa atque portenta, per pugnam et robustam manum,
extentumque brachium, et horribiles visiones juxta omnia qu fecit pro
vobis Dominus Deus vester in gypto, videntibus oculis tuis : 35 ut scires
quoniam Dominus ipse est Deus, et non est alius prter eum. 36 De clo te
fecit audire vocem suam, ut doceret te, et in terra ostendit tibi ignem suum
maximum, et audisti verba illius de medio ignis : 37 quia dilexit patres tuos,
et elegit semen eorum post eos. Eduxitque te prcedens in virtute sua
229/1834
magna ex gypto, 38 ut deleret nationes maximas et fortiores te in introitu

tuo : et introduceret te, daretque tibi terram earum in possessionem, sicut
cernis in prsenti die. 39 Scito ergo hodie, et cogitato in corde tuo quod
Dominus ipse sit Deus in clo sursum, et in terra deorsum, et non sit alius.
40
Custodi prcepta ejus atque mandata, qu ego prcipio tibi : ut bene sit
tibi, et filiis tuis post te, et permaneas multo tempore super terram, quam
Dominus Deus tuus daturus est tibi.
41
Tunc separavit Moyses tres civitates trans Jordanem ad orientalem

plagam, 42 ut confugiat ad eas qui occiderit nolens proximum suum, nec
sibi fuerit inimicus ante unum et alterum diem, et ad harum aliquam urbium
possit evadere : 43 Bosor in solitudine, qu sita est in terra campestri de
tribu Ruben : et Ramoth in Galaad, qu est in tribu Gad : et Golan in
Basan, qu est in tribu Manasse.
44
Ista est lex, quam proposuit Moyses coram filiis Isral : 45 et hc

testimonia et cremoni atque judicia, qu locutus est ad filios Isral,
quando egressi sunt de gypto, 46 trans Jordanem in valle contra fanum
Phogor in terra Sehon regis Amorrhi, qui habitavit in Hesebon, quem
percussit Moyses. Filii quoque Isral egressi ex gypto 47 possederunt
terram ejus, et terram Og regis Basan, duorum regum Amorrhorum, qui
erant trans Jordanem ad solis ortum : 48 ab Aror, qu sita est super ripam
torrentis Arnon, usque ad montem Sion, qui est et Hermon, 49 omnem
planitiem trans Jordanem ad orientalem plagam, usque ad mare solitudinis,
et usque ad radices montis Phasga.
Cap. 5 1 Vocavitque Moyses omnem Isralem, et dixit ad eum :
Audi, Isral, cremonias atque judicia, qu ego loquor in auribus vestris
hodie : discite ea, et opere complete. 2 Dominus Deus noster pepigit
nobiscum fdus in Horeb. 3 Non cum patribus nostris iniit pactum, sed
nobiscum qui in prsentiarum sumus, et vivimus. 4 Facie ad faciem locutus
est nobis in monte de medio ignis. 5 Ego sequester et medius fui inter
Dominum et vos in tempore illo, ut annuntiarem vobis verba ejus : timuistis
enim ignem, et non ascendistis in montem. Et ait : 6 Ego Dominus Deus
tuus, qui eduxi te de terra gypti, de domo servitutis. 7 Non habebis deos
alienos in conspectu meo. 8 Non facies tibi sculptile, nec similitudinem
omnium, qu in clo sunt desuper, et qu in terra deorsum, et qu
versantur in aquis sub terra. 9 Non adorabis ea, et non coles. Ego enim sum
Dominus Deus tuus : Deus mulator, reddens iniquitatem patrum super
filios in tertiam et quartam generationem his qui oderunt me : 10 et faciens
misericordiam in multa millia diligentibus me, et custodientibus prcepta
mea. 11 Non usurpabis nomen Domini Dei tui frustra : quia non erit
impunitus qui super re vana nomen ejus assumpserit. 12 Observa diem
230/1834
sabbati, ut sanctifices eum, sicut prcepit tibi Dominus Deus tuus. 13 Sex
diebus operaberis, et facies omnia opera tua. 14 Septimus dies sabbati est, id
est, requies Domini Dei tui. Non facies in eo quidquam operis tu, et filius
tuus, et filia, servus et ancilla, et bos, et asinus, et omne jumentum tuum, et
peregrinus qui est intra portas tuas : ut requiescat servus tuus, et ancilla tua,
sicut et tu. 15 Memento quod et ipse servieris in gypto, et eduxerit te inde
Dominus Deus tuus in manu forti, et brachio extento. Idcirco prcepit tibi
ut observares diem sabbati. 16 Honora patrem tuum et matrem, sicut
prcepit tibi Dominus Deus tuus, ut longo vivas tempore, et bene sit tibi in
terra, quam Dominus Deus tuus daturus est tibi. 17 Non occides, 18 neque
mchaberis, 19 furtumque non facies : 20 nec loqueris contra proximum
tuum falsum testimonium. 21 Non concupisces uxorem proximi tui : non
domum, non agrum, non servum, non ancillam, non bovem, non asinum, et
universa qu illius sunt. 22 Hc verba locutus est Dominus ad omnem
multitudinem vestram in monte de medio ignis et nubis, et caliginis, voce
magna, nihil addens amplius : et scripsit ea in duabus tabulis lapideis, quas
tradidit mihi.
23
Vos autem postquam audistis vocem de medio tenebrarum, et montem

ardere vidistis, accessistis ad me omnes principes tribuum et majores natu,
atque dixistis : 24 Ecce ostendit nobis Dominus Deus noster majestatem et
magnitudinem suam : vocem ejus audivimus de medio ignis, et probavimus
hodie, quod loquente Deo cum homine, vixerit homo. 25 Cur ergo
moriemur, et devorabit nos ignis hic maximus ? si enim audierimus ultra
vocem Domini Dei nostri, moriemur. 26 Quid est omnis caro, ut audiat
vocem Dei viventis, qui de medio ignis loquitur sicut nos audivimus, et
possit vivere ? 27 Tu magis accede : et audi cuncta qu dixerit Dominus
Deus noster tibi : loquerisque ad nos, et nos audientes faciemus ea.
28
Quod cum audisset Dominus, ait ad me : Audivi vocem verborum populi

hujus qu locuti sunt tibi : bene omnia sunt locuti. 29 Quis det talem eos
habere mentem, ut timeant me, et custodiant universa mandata mea in omni
tempore, ut bene sit eis et filiis eorum in sempiternum ? 30 Vade et dic eis :
Revertimini in tentoria vestra. 31 Tu vero hic sta mecum, et loquar tibi
omnia mandata mea, et cremonias atque judicia : qu docebis eos, ut
faciant ea in terra, quam dabo illis in possessionem. 32 Custodite igitur et
facite qu prcepit Dominus Deus vobis : non declinabitis neque ad
dexteram, neque ad sinistram : 33 sed per viam, quam prcepit Dominus
Deus vester, ambulabitis, ut vivatis, et bene sit vobis, et protelentur dies in
terra possessionis vestr.
Cap. 6 1 Hc sunt prcepta, et cremoni, atque judicia, qu
mandavit Dominus Deus vester ut docerem vos, et faciatis ea in terra, ad
231/1834
quam transgredimini possidendam : 2 ut timeas Dominum Deum tuum, et

custodias omnia mandata et prcepta ejus, qu ego prcipio tibi, et filiis,
ac nepotibus tuis, cunctis diebus vit tu, ut prolongentur dies tui. 3 Audi,
Isral, et observa ut facias qu prcepit tibi Dominus, et bene sit tibi, et
multipliceris amplius, sicut pollicitus est Dominus Deus patrum tuorum tibi
terram lacte et melle manantem. 4 Audi, Isral : Dominus Deus noster,
Dominus unus est. 5 Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex
tota anima tua, et ex tota fortitudine tua. 6 Eruntque verba hc, qu ego
prcipio tibi hodie, in corde tuo : 7 et narrabis ea filiis tuis, et meditaberis
in eis sedens in domo tua, et ambulans in itinere, dormiens atque
consurgens. 8 Et ligabis ea quasi signum in manu tua, eruntque et
movebuntur inter oculos tuos, 9 scribesque ea in limine, et ostiis domus
tu.
10
Cumque introduxerit te Dominus Deus tuus in terram, pro qua juravit

patribus tuis Abraham, Isaac, et Jacob, et dederit tibi civitates magnas et
optimas, quas non dificasti, 11 domos plenas cunctarum opum, quas non
exstruxisti, cisternas, quas non fodisti, vineta et oliveta, qu non plantasti,
12
et comederis, et saturatus fueris : 13 cave diligenter ne obliviscaris
Domini, qui eduxit te de terra gypti, de domo servitutis. Dominum Deum
tuum timebis, et illi soli servies, ac per nomen illius jurabis. 14 Non ibitis
post deos alienos cunctarum gentium, qu in circuitu vestro sunt :
15
quoniam Deus mulator Dominus Deus tuus in medio tui : nequando
irascatur furor Domini Dei tui contra te, et auferat te de superficie terr.
16
Non tentabis Dominum Deum tuum, sicut tentasti in loco tentationis.
17
Custodi prcepta Domini Dei tui, ac testimonia et cremonias, quas
prcepit tibi : 18 et fac quod placitum est et bonum in conspectu Domini, ut
bene sit tibi : et ingressus possideas terram optimam, de qua juravit
Dominus patribus tuis, 19 ut deleret omnes inimicos tuos coram te, sicut
locutus est.
20
Cumque interrogaverit te filius tuus cras, dicens : Quid sibi volunt

testimonia hc, et cremoni, atque judicia, qu prcepit Dominus Deus
noster nobis ? 21 dices ei : Servi eramus Pharaonis in gypto, et eduxit nos
Dominus de gypto in manu forti : 22 fecitque signa atque prodigia magna
et pessima in gypto contra Pharaonem, et omnem domum illius in
conspectu nostro, 23 et eduxit nos inde, ut introductis daret terram, super
qua juravit patribus nostris. 24 Prcepitque nobis Dominus ut faciamus
omnia legitima hc, et timeamus Dominum Deum nostrum, ut bene sit
nobis cunctis diebus vit nostr, sicut est hodie. 25 Eritque nostri
misericors, si custodierimus et fecerimus omnia prcepta ejus coram
Domino Deo nostro, sicut mandavit nobis.
232/1834
Cap. 7 1 Cum introduxerit te Dominus Deus tuus in terram, quam

possessurus ingredieris, et deleverit gentes multas coram te, Hethum, et
Gergezum, et Amorrhum, Chananum, et Pherezum, et Hevum, et
Jebusum, septem gentes multo majoris numeri quam tu es, et robustiores
te : 2 tradideritque eas Dominus Deus tuus tibi, percuties eas usque ad
internecionem. Non inibis cum eis fdus, nec misereberis earum, 3 neque
sociabis cum eis conjugia. Filiam tuam non dabis filio ejus, nec filiam illius
accipies filio tuo : 4 quia seducet filium tuum, ne sequatur me, et ut magis
serviat diis alienis : irasceturque furor Domini, et delebit te cito. 5 Quin
potius hc facietis eis : aras eorum subvertite, et confringite statuas,
lucosque succidite, et sculptilia comburite : 6 quia populus sanctus es
Domino Deo tuo.
Te elegit Dominus Deus tuus, ut sis ei populus peculiaris de cunctis
populis, qui sunt super terram. 7 Non quia cunctas gentes numero
vincebatis, vobis junctus est Dominus, et elegit vos, cum omnibus sitis
populis pauciores : 8 sed quia dilexit vos Dominus, et custodivit
juramentum, quod juravit patribus vestris : eduxitque vos in manu forti, et
redemit de domo servitutis, de manu Pharaonis regis gypti. 9 Et scies,
quia Dominus Deus tuus, ipse est Deus fortis et fidelis, custodiens pactum
et misericordiam diligentibus se, et his qui custodiunt prcepta ejus in
mille generationes : 10 et reddens odientibus se statim, ita ut disperdat eos,
et ultra non differat, protinus eis restituens quod merentur. 11 Custodi ergo
prcepta et cremonias atque judicia, qu ego mando tibi hodie ut facias.
12
Si postquam audieris hc judicia, custodieris ea, et feceris, custodiet et

Dominus Deus tuus pactum tibi, et misericordiam quam juravit patribus
tuis : 13 et diliget te, ac multiplicabit, benedicetque fructui ventris tui, et
fructui terr tu, frumento tuo, atque vindemi, oleo, et armentis, gregibus
ovium tuarum super terram, pro qua juravit patribus tuis ut daret eam tibi.
14
Benedictus eris inter omnes populos. Non erit apud te sterilis utriusque
sexus, tam in hominibus quam in gregibus tuis. 15 Auferet Dominus a te
omnem languorem : et infirmitates gypti pessimas, quas novisti, non
inferet tibi, sed cunctis hostibus tuis. 16 Devorabis omnes populos, quos
Dominus Deus tuus daturus est tibi. Non parcet eis oculus tuus, nec servies
diis eorum, ne sint in ruinam tui.
17
Si dixeris in corde tuo : Plures sunt gentes ist quam ego : quomodo
potero delere eas ? 18 noli metuere, sed recordare qu fecerit Dominus
Deus tuus Pharaoni, et cunctis gyptiis, 19 plagas maximas, quas viderunt
oculi tui, et signa atque portenta, manumque robustam, et extentum
brachium, ut educeret te Dominus Deus tuus : sic faciet cunctis populis,
quos metuis. 20 Insuper et crabrones mittet Dominus Deus tuus in eos,
233/1834
donec deleat omnes atque disperdat qui te fugerint, et latere potuerint.

21
Non timebis eos, quia Dominus Deus tuus in medio tui est, Deus magnus
et terribilis : 22 ipse consumet nationes has in conspectu tuo paulatim atque
per partes. Non poteris eas delere pariter : ne forte multiplicentur contra te
besti terr. 23 Dabitque eos Dominus Deus tuus in conspectu tuo : et
interficiet illos, donec penitus deleantur. 24 Tradetque reges eorum in manus
tuas, et disperdes nomina eorum sub clo : nullus poterit resistere tibi,
donec conteras eos. 25 Sculptilia eorum igne combures : non concupisces
argentum et aurum, de quibus facta sunt, neque assumes ex eis tibi
quidquam, ne offendas, propterea quia abominatio est Domini tui : 26 nec
inferes quippiam ex idolo in domum tuam, ne fias anathema, sicut et illud
est. Quasi spurcitiam detestaberis, et velut inquinamentum ac sordes
abominationi habebis, quia anathema est.
Cap. 8 1 Omne mandatum, quod ego prcipio tibi hodie, cave
diligenter ut facias, ut possitis vivere, et multiplicemini, ingressique
possideatis terram, pro qua juravit Dominus patribus vestris. 2 Et
recordaberis cuncti itineris, per quod adduxit te Dominus Deus tuus
quadraginta annis per desertum, ut affligeret te, atque tentaret, et nota
fierent qu in tuo animo versabantur, utrum custodires mandata illius, an
non. 3 Afflixit te penuria, et dedit tibi cibum manna, quod ignorabas tu et
patres tui : ut ostenderet tibi quod non in solo pane vivat homo, sed in omni
verbo quod egreditur de ore Dei. 4 Vestimentum tuum, quo operiebaris,
nequaquam vetustate defecit, et pes tuus non est subtritus, en
quadragesimus annus est : 5 ut recogites in corde tuo, quia sicut erudit
filium suum homo, sic Dominus Deus tuus erudivit te, 6 ut custodias
mandata Domini Dei tui, et ambules in viis ejus, et timeas eum. 7 Dominus
enim Deus tuus introducet te in terram bonam, terram rivorum,
aquarumque et fontium, in cujus campis et montibus erumpunt fluviorum
abyssi : 8 terram frumenti, hordei ac vinearum, in qua ficus, et malogranata,
et oliveta nascuntur : terram olei ac mellis, 9 ubi absque ulla penuria
comedes panem tuum, et rerum omnium abundantia perfrueris : cujus
lapides ferrum sunt, et de montibus ejus ris metalla fodiuntur : 10 ut cum
comederis, et satiatus fueris, benedicas Domino Deo tuo pro terra optima,
quam dedit tibi.
11
Observa, et cave nequando obliviscaris Domini Dei tui, et negligas

mandata ejus atque judicia et cremonias, quas ego prcipio tibi hodie :
12
ne postquam comederis et satiatus fueris, domos pulchras dificaveris, et
habitaveris in eis, 13 habuerisque armenta boum, et ovium greges, argenti et
auri, cunctarumque rerum copiam, 14 elevetur cor tuum, et non reminiscaris
Domini Dei tui, qui eduxit te de terra gypti, de domo servitutis, 15 et
ductor tuus fuit in solitudine magna atque terribili, in qua erat serpens flatu
234/1834
adurens, et scorpio, ac dipsas, et null omnino aqu : qui eduxit rivos de

petra durissima, 16 et cibavit te manna in solitudine, quod nescierunt patres
tui. Et postquam afflixit ac probavit, ad extremum misertus est tui, 17 ne
diceres in corde tuo : Fortitudo mea, et robur manus me, hc mihi omnia
prstiterunt : 18 sed recorderis Domini Dei tui, quod ipse vires tibi
prbuerit, ut impleret pactum suum, super quo juravit patribus tuis, sicut
prsens indicat dies. 19 Sin autem oblitus Domini Dei tui, secutus fueris
deos alienos, coluerisque illos et adoraveris : ecce nunc prdico tibi quod
omnino dispereas. 20 Sicut gentes, quas delevit Dominus in introitu tuo, ita
et vos peribitis, si inobedientes fueritis voci Domini Dei vestri.
Cap. 9 1 Audi, Isral : tu transgredieris hodie Jordanem, ut possideas
nationes maximas et fortiores te, civitates ingentes, et ad clum usque
muratas, 2 populum magnum atque sublimem, filios Enacim, quos ipse
vidisti et audisti, quibus nullus potest ex adverso resistere. 3 Scies ergo
hodie quod Dominus Deus tuus ipse transibit ante te, ignis devorans atque
consumens, qui conterat eos, et deleat atque disperdat ante faciem tuam
velociter, sicut locutus est tibi : 4 ne dicas in corde tuo, cum deleverit eos
Dominus Deus tuus in conspectu tuo : Propter justitiam meam introduxit
me Dominus ut terram hanc possiderem, cum propter impietates suas ist
delet sint nationes. 5 Neque enim propter justitias tuas, et quitatem
cordis tui ingredieris, ut possideas terras earum : sed quia ill egerunt
impie, introunte te delet sunt : et ut compleret verbum suum Dominus,
quod sub juramento pollicitus est patribus tuis, Abraham, Isaac, et Jacob.
6
Scito ergo quod non propter justitias tuas Dominus Deus tuus dederit tibi
terram hanc optimam in possessionem, cum durissim cervicis sis populus.
7
Memento, et ne obliviscaris, quomodo ad iracundiam provocaveris

Dominum Deum tuum in solitudine. Ex eo die, quo egressus es ex gypto
usque ad locum istum, semper adversum Dominum contendisti. 8 Nam et in
Horeb provocasti eum, et iratus delere te voluit, 9 quando ascendi in
montem, ut acciperem tabulas lapideas, tabulas pacti quod pepigit
vobiscum Dominus : et perseveravi in monte quadraginta diebus ac
noctibus, panem non comedens, et aquam non bibens. 10 Deditque mihi
Dominus duas tabulas lapideas scriptas digito Dei, et continentes omnia
verba qu vobis locutus est in monte de medio ignis, quando concio populi
congregata est. 11 Cumque transissent quadraginta dies, et totidem noctes,
dedit mihi Dominus duas tabulas lapideas, tabulas fderis, 12 dixitque
mihi : Surge, et descende hinc cito : quia populus tuus, quem eduxisti de
gypto, deseruerunt velociter viam, quam demonstrasti eis, feceruntque
sibi conflatile. 13 Rursumque ait Dominus ad me : Cerno quod populus iste
dur cervicis sit : 14 dimitte me ut conteram eum, et deleam nomen ejus de
sub clo, et constituam te super gentem, qu hac major et fortior sit.
235/1834
15
Cumque de monte ardente descenderem, et duas tabulas fderis utraque

tenerem manu, 16 vidissemque vos peccasse Domino Deo vestro, et fecisse
vobis vitulum conflatilem, ac deseruisse velociter viam ejus, quam vobis
ostenderat : 17 projeci tabulas de manibus meis, confregique eas in
conspectu vestro. 18 Et procidi ante Dominum sicut prius, quadraginta
diebus et noctibus panem non comedens, et aquam non bibens, propter
omnia peccata vestra qu gessistis contra Dominum, et eum ad iracundiam
provocastis : 19 timui enim indignationem et iram illius, qua adversum vos
concitatus, delere vos voluit. Et exaudivit me Dominus etiam hac vice.
20
Adversum Aaron quoque vehementer iratus, voluit eum conterere, et pro
illo similiter deprecatus sum. 21 Peccatum autem vestrum quod feceratis, id
est, vitulum, arripiens, igne combussi, et in frusta comminuens, omninoque
in pulverem redigens, projeci in torrentem, qui de monte descendit. 22 In
incendio quoque, et in tentatione, et in Sepulchris concupiscenti
provocastis Dominum : 23 et quando misit vos de Cadesbarne, dicens :
Ascendite, et possidete terram, quam dedi vobis, et contempsistis imperium
Domini Dei vestri, et non credidistis ei, neque vocem ejus audire voluistis :
24
sed semper fuistis rebelles a die qua nosse vos cpi. 25 Et jacui coram
Domino quadraginta diebus ac noctibus, quibus eum suppliciter
deprecabar, ne deleret vos ut fuerat comminatus : 26 et orans dixi : Domine
Deus, ne disperdas populum tuum, et hreditatem tuam, quam redemisti in
magnitudine tua, quos eduxisti de gypto in manu forti. 27 Recordare
servorum tuorum Abraham, Isaac, et Jacob : ne aspicias duritiam populi
hujus, et impietatem atque peccatum : 28 ne forte dicant habitatores terr,
de qua eduxisti nos : Non poterat Dominus introducere eos in terram, quam
pollicitus est eis, et oderat illos : idcirco eduxit, ut interficeret eos in
solitudine : 29 qui sunt populus tuus et hreditas tua, quos eduxisti in
fortitudine tua magna, et in brachio tuo extento.
Cap. 10 1 In tempore illo dixit Dominus ad me : Dola tibi duas
tabulas lapideas, sicut priores fuerunt, et ascende ad me in montem :
faciesque arcam ligneam, 2 et scribam in tabulis verba qu fuerunt in his
qui ante confregisti : ponesque eas in arca. 3 Feci igitur arcam de lignis
setim. Cumque dolassem duas tabulas lapideas instar priorum, ascendi in
montem, habens eas in manibus. 4 Scripsitque in tabulis, juxta id quod prius
scripserat, verba decem, qu locutus est Dominus ad vos in monte de
medio ignis, quando populus congregatus est : et dedit eas mihi.
5
Reversusque de monte, descendi, et posui tabulas in arcam, quam
feceram, qu hucusque ibi sunt, sicut mihi prcepit Dominus. 6 Filii autem
Isral moverunt castra ex Beroth filiorum Jacan in Mosera, ubi Aaron
mortuus ac sepultus est, pro quo sacerdotio functus est Eleazar filius ejus.
7
Inde venerunt in Gadgad : de quo loco profecti, castrametati sunt in
236/1834
Jetebatha, in terra aquarum atque torrentium.

8
Eo tempore separavit tribum Levi, ut portaret arcam fderis Domini, et

staret coram eo in ministerio, ac benediceret in nomine illius usque in
prsentem diem. 9 Quam ob rem non habuit Levi partem, neque
possessionem cum fratribus suis : quia ipse Dominus possessio ejus est,
sicut promisit ei Dominus Deus tuus. 10 Ego autem steti in monte, sicut
prius, quadraginta diebus ac noctibus : exaudivitque me Dominus etiam hac
vice, et te perdere noluit. 11 Dixitque mihi : Vade, et prcede populum, ut
ingrediatur, et possideat terram, quam juravi patribus eorum ut traderem
eis.
12
Et nunc Isral, quid Dominus Deus tuus petit a te, nisi ut timeas
Dominum Deum tuum, et ambules in viis ejus, et diligas eum, ac servias
Domino Deo tuo in toto corde tuo, et in tota anima tua : 13 custodiasque
mandata Domini, et cremonias ejus, quas ego hodie prcipio tibi, ut bene
sit tibi ? 14 En Domini Dei tui clum est, et clum cli, terra, et omnia qu
in ea sunt : 15 et tamen patribus tuis conglutinatus est Dominus, et amavit
eos, elegitque semen eorum post eos, id est, vos, de cunctis gentibus, sicut
hodie comprobatur. 16 Circumcidite igitur prputium cordis vestri, et
cervicem vestram ne induretis amplius : 17 quia Dominus Deus vester ipse
est Deus deorum, et Dominus dominantium, Deus magnus, et potens, et
terribilis, qui personam non accipit, nec munera. 18 Facit judicium pupillo et
vidu ; amat peregrinum, et dat ei victum atque vestitum. 19 Et vos ergo
amate peregrinos, quia et ipsi fuistis adven in terra gypti. 20 Dominum
Deum tuum timebis, et ei soli servies : ipsi adhrebis, jurabisque in nomine
illius. 21 Ipse est laus tua, et Deus tuus, qui fecit tibi hc magnalia et
terribilia, qu viderunt oculi tui. 22 In septuaginta animabus descenderunt
patres tui in gyptum, et ecce nunc multiplicavit te Dominus Deus tuus
sicut astra cli.
Cap. 11 1 Ama itaque Dominum Deum tuum, et observa prcepta
ejus et cremonias, judicia atque mandata, omni tempore. 2 Cognoscite
hodie qu ignorant filii vestri, qui non viderunt disciplinam Domini Dei
vestri, magnalia ejus et robustam manum, extentumque brachium, 3 signa et
opera qu fecit in medio gypti Pharaoni regi, et univers terr ejus,
4
omnique exercitui gyptiorum, et equis ac curribus : quomodo operuerint
eos aqu maris Rubri, cum vos persequerentur, et deleverit eos Dominus
usque in prsentem diem : 5 vobisque qu fecerit in solitudine donec
veniretis ad hunc locum : 6 et Dathan atque Abiron filiis Eliab, qui fuit
filius Ruben : quos aperto ore suo terra absorbuit, cum domibus et
tabernaculis, et universa substantia eorum, quam habebant in medio Isral.
237/1834
Oculi vestri viderunt opera Domini magna qu fecit, 8 ut custodiatis

universa mandata illius, qu ego hodie prcipio vobis, et possitis introire,
et possidere terram, ad quam ingredimini, 9 multoque in ea vivatis
tempore : quam sub juramento pollicitus est Dominus patribus vestris, et
semini eorum, lacte et melle manantem. 10 Terra enim, ad quam ingrederis
possidendam, non est sicut terra gypti, de qua existi, ubi jacto semine in
hortorum morem aqu ducuntur irrigu : 11 sed montuosa est et campestris,
de clo expectans pluvias, 12 quam Dominus Deus tuus semper invisit, et
oculi illius in ea sunt a principio anni usque ad finem ejus. 13 Si ergo
obedieritis mandatis meis, qu ego hodie prcipio vobis, ut diligatis
Dominum Deum vestrum, et serviatis ei in toto corde vestro, et in tota
anima vestra : 14 dabit pluviam terr vestr temporaneam et serotinam, ut
colligatis frumentum, et vinum, et oleum, 15 fnumque ex agris ad
pascenda jumenta, et ut ipsi comedatis ac saturemini. 16 Cavete ne forte
decipiatur cor vestrum, et recedatis a Domino, serviatisque diis alienis, et
adoretis eos : 17 iratusque Dominus claudat clum, et pluvi non
descendant, nec terra det germen suum, pereatisque velociter de terra
optima, quam Dominus daturus est vobis. 18 Ponite hc verba mea in
cordibus et in animis vestris, et suspendite ea pro signo in manibus, et inter
oculos vestros collocate. 19 Docete filios vestros ut illa meditentur : quando
sederis in domo tua, et ambulaveris in via, et accubueris atque surrexeris.
20
Scribes ea super postes et januas domus tu, 21 ut multiplicentur dies tui,
et filiorum tuorum in terra, quam juravit Dominus patribus tuis, ut daret eis
quamdiu clum imminet terr.
22
Si enim custodieritis mandata qu ego prcipio vobis, et feceritis ea, ut

diligatis Dominum Deum vestrum, et ambuletis in omnibus viis ejus,
adhrentes ei, 23 disperdet Dominus omnes gentes istas ante faciem
vestram, et possidebitis eas, qu majores et fortiores vobis sunt. 24 Omnis
locus, quem calcaverit pes vester, vester erit. A deserto, et a Libano, a
flumine magno Euphrate usque ad mare occidentale erunt termini vestri.
25
Nullus stabit contra vos : terrorem vestrum et formidinem dabit Dominus
Deus vester super omnem terram quam calcaturi estis, sicut locutus est
vobis. 26 En propono in conspectu vestro hodie benedictionem et
maledictionem : 27 benedictionem, si obedieritis mandatis Domini Dei
vestri, qu ego hodie prcipio vobis : 28 maledictionem, si non obedieritis
mandatis Domini Dei vestri, sed recesseritis de via, quam ego nunc ostendo
vobis, et ambulaveritis post deos alienos, quos ignoratis. 29 Cum vero
introduxerit te Dominus Deus tuus in terram, ad quam pergis habitandam,
pones benedictionem super montem Garizim, maledictionem super montem
Hebal : 30 qui sunt trans Jordanem, post viam qu vergit ad solis occubitum
in terra Chanani, qui habitat in campestribus contra Galgalam, qu est
juxta vallem tendentem et intrantem procul. 31 Vos enim transibitis
238/1834
Jordanem, ut possideatis terram quam Dominus Deus vester daturus est

vobis, ut habeatis et possideatis illam. 32 Videte ergo ut impleatis
cremonias atque judicia, qu ego hodie ponam in conspectu vestro.
Cap. 12 1 Hc sunt prcepta atque judicia, qu facere debetis in
terra, quam Dominus Deus patrum tuorum daturus est tibi, ut possideas
eam cunctis diebus, quibus super humum gradieris. 2 Subvertite omnia loca,
in quibus coluerunt gentes, quas possessuri estis, deos suos super montes
excelsos, et colles, et subter omne lignum frondosum. 3 Dissipate aras
eorum, et confringite statuas : lucos igne comburite, et idola comminuite :
disperdite nomina eorum de locis illis. 4 Non facietis ita Domino Deo
vestro : 5 sed ad locum, quem elegerit Dominus Deus vester de cunctis
tribubus vestris, ut ponat nomen suum ibi, et habitet in eo, venietis : 6 et
offeretis in loco illo holocausta et victimas vestras, decimas et primitias
manuum vestrarum, et vota atque donaria, primogenita boum et ovium. 7 Et
comedetis ibi in conspectu Domini Dei vestri : ac ltabimini in cunctis, ad
qu miseritis manum vos et domus vestr, in quibus benedixerit vobis
Dominus Deus vester. 8 Non facietis ibi qu nos hic facimus hodie, singuli
quod sibi rectum videtur : 9 neque enim usque in prsens tempus venistis
ad requiem, et possessionem, quam Dominus Deus vester daturus est vobis.
10
Transibitis Jordanem, et habitabitis in terra, quam Dominus Deus vester
daturus est vobis, ut requiescatis a cunctis hostibus per circuitum : et
absque ullo timore habitetis 11 in loco, quem elegerit Dominus Deus vester,
ut sit nomen ejus in eo : illuc omnia, qu prcipio, conferetis, holocausta,
et hostias, ac decimas, et primitias manuum vestrarum : et quidquid
prcipuum est in muneribus, qu vovebitis Domino. 12 Ibi epulabimini
coram Domino Deo vestro, vos et filii ac fili vestr, famuli et famul,
atque Levites qui in urbibus vestris commoratur : neque enim habet aliam
partem et possessionem inter vos. 13 Cave ne offeras holocausta tua in omni
loco, quem videris : 14 sed in eo, quem elegerit Dominus, in una tribuum
tuarum offeres hostias, et facies qucumque prcipio tibi.
15
Sin autem comedere volueris, et te esus carnium delectaverit, occide,

comede juxta benedictionem Domini Dei tui, quam dedit tibi in urbibus
tuis : sive immundum fuerit, hoc est, maculatum et debile : sive mundum,
hoc est, integrum et sine macula, quod offerri licet, sicut capream et
cervum, comedes : 16 absque esu dumtaxat sanguinis, quem super terram
quasi aquam effundes. 17 Non poteris comedere in oppidis tuis decimam
frumenti, et vini, et olei tui, primogenita armentorum et pecorum, et omnia
qu voveris, et sponte offerre volueris, et primitias manuum tuarum : 18 sed
coram Domino Deo tuo comedes ea in loco, quem elegerit Dominus Deus
tuus, tu et filius tuus, et filia tua, et servus et famula, atque Levites qui
manet in urbibus tuis : et ltaberis et reficieris coram Domino Deo tuo in
239/1834
cunctis ad qu extenderis manum tuam. 19 Cave ne derelinquas Levitem in

omni tempore quo versaris in terra. 20 Quando dilataverit Dominus Deus
tuus terminos tuos, sicut locutus est tibi, et volueris vesci carnibus, quas
desiderat anima tua : 21 locus autem, quem elegerit Dominus Deus tuus ut
sit nomen ejus ibi, si procul fuerit, occides de armentis et pecoribus, qu
habueris, sicut prcepi tibi, et comedes in oppidis tuis, ut tibi placet.
22
Sicut comeditur caprea et cervus, ita vesceris eis : et mundus et
immundus in commune vescentur. 23 Hoc solum cave, ne sanguinem
comedas : sanguis enim eorum pro anima est, et idcirco non debes animam
comedere cum carnibus : 24 sed super terram fundes quasi aquam, 25 ut bene
sit tibi et filiis tuis post te, cum feceris quod placet in conspectu Domini.
26
Qu autem sanctificaveris, et voveris Domino, tolles, et venies ad locum,
quem elegerit Dominus : 27 et offeres oblationes tuas carnem et sanguinem
super altare Domini Dei tui : sanguinem hostiarum fundes in altari ;
carnibus autem ipse vesceris. 28 Observa et audi omnia qu ego prcipio
tibi, ut bene sit tibi et filiis tuis post te in sempiternum, cum feceris quod
bonum est et placitum in conspectu Domini Dei tui. 29 Quando disperdiderit
Dominus Deus tuus ante faciem tuam gentes, ad quas ingredieris
possidendas, et possederis eas, atque habitaveris in terra earum : 30 cave ne
imiteris eas, postquam te fuerint introunte subvers, et requiras
cremonias earum, dicens : Sicut coluerunt gentes ist deos suos, ita et
ego colam. 31 Non facies similiter Domino Deo tuo. Omnes enim
abominationes, quas aversatur Dominus, fecerunt diis suis, offerentes filios
et filias, et comburentes igni. 32 Quod prcipio tibi, hoc tantum facito
Domino : nec addas quidquam, nec minuas.
Cap. 13 1 Si surrexerit in medio tui prophetes, aut qui somnium
vidisse se dicat, et prdixerit signum atque portentum, 2 et evenerit quod
locutus est, et dixerit tibi : Eamus, et sequamur deos alienos quos ignoras,
et serviamus eis : 3 non audies verba prophet illius aut somniatoris : quia
tentat vos Dominus Deus vester, ut palam fiat utrum diligatis eum an non,
in toto corde, et in tota anima vestra. 4 Dominum Deum vestrum sequimini,
et ipsum timete, et mandata illius custodite, et audite vocem ejus : ipsi
servietis, et ipsi adhrebitis. 5 Propheta autem ille aut fictor somniorum
interficietur : quia locutus est ut vos averteret a Domino Deo vestro, qui
eduxit vos de terra gypti, et redemit vos de domo servitutis : ut errare te
faceret de via, quam tibi prcepit Dominus Deus tuus : et auferes malum
de medio tui. 6 Si tibi voluerit persuadere frater tuus filius matris tu, aut
filius tuus vel filia, sive uxor qu est in sinu tuo, aut amicus, quem diligis
ut animam tuam, clam dicens : Eamus, et serviamus diis alienis, quos
ignoras tu, et patres tui, 7 cunctarum in circuitu gentium, qu juxta vel
procul sunt, ab initio usque ad finem terr, 8 non acquiescas ei, nec audias,
neque parcat ei oculus tuus ut miserearis et occultes eum, 9 sed statim
240/1834
interficies : sit primum manus tua super eum, et postea omnis populus
mittat manum. 10 Lapidibus obrutus necabitur : quia voluit te abstrahere a
Domino Deo tuo, qui eduxit te de terra gypti, de domo servitutis : 11 ut
omnis Isral audiens timeat, et nequaquam ultra faciat quippiam hujus rei
simile.
12
Si audieris in una urbium tuarum, quas Dominus Deus tuus dabit tibi ad
habitandum, dicentes aliquos : 13 Egressi sunt filii Belial de medio tui, et
averterunt habitatores urbis su, atque dixerunt : Eamus, et serviamus diis
alienis quos ignoratis : 14 quare sollicite et diligenter, rei veritate perspecta,
si inveneris certum esse quod dicitur, et abominationem hanc opere
perpetratam, 15 statim percuties habitatores urbis illius in ore gladii, et
delebis eam ac omnia qu in illa sunt, usque ad pecora. 16 Quidquid etiam
supellectilis fuerit, congregabis in medio platearum ejus, et cum ipsa
civitate succendes, ita ut universa consumas Domino Deo tuo, et sit
tumulus sempiternus. Non dificabitur amplius, 17 et non adhrebit de illo
anathemate quidquam in manu tua : ut avertatur Dominus ab ira furoris sui,
et misereatur tui, multiplicetque te sicut juravit patribus tuis, 18 quando
audieris vocem Domini Dei tui custodiens omnia prcepta ejus, qu ego
prcipio tibi hodie, ut facias quod placitum est in conspectu Domini Dei
tui.
Cap. 14 1 Filii estote Domini Dei vestri : non vos incidetis, nec
facietis calvitium super mortuo : 2 quoniam populus sanctus es Domino
Deo tuo, et te elegit ut sis ei in populum peculiarem de cunctis gentibus,
qu sunt super terram. 3 Ne comedatis qu immunda sunt. 4 Hoc est animal
quod comedere debetis : bovem, et ovem, et capram, 5 cervum et capream,
bubalum, tragelaphum, pygargum, orygem, camelopardalum. 6 Omne
animal, quod in duas partes findit ungulam, et ruminat, comedetis. 7 De his
autem, qu ruminant, et ungulam non findunt, comedere non debetis, ut
camelum, leporem, chrogryllum : hc, quia ruminant et non dividunt
ungulam, immunda erunt vobis. 8 Sus quoque, quoniam dividat ungulam et
non ruminat, immunda erit. Carnibus eorum non vescemini, et cadavera
non tangetis. 9 Hc comedetis ex omnibus qu morantur in aquis : qu
habent pinnulas et squamas, comedite : 10 qu absque pinnulis et squamis
sunt, ne comedatis, quia immunda sunt. 11 Omnes aves mundas comedite.
12
Immundas ne comedatis : aquilam scilicet, et gryphem, et halietum,
13
ixion et vulturem ac milvum juxta genus suum : 14 et omne corvini
generis, 15 et struthionem, ac noctuam, et larum, atque accipitrem juxta
genus suum : 16 herodium ac cygnum, et ibin, 17 ac mergulum,
porphyrionem, et nycticoracem, 18 onocrotalum, et charadrium, singula in
genere suo : upupam quoque et vespertilionem. 19 Et omne quod reptat et
pennulas habet, immundum erit, et non comedetur. 20 Omne quod mundum
241/1834
est, comedite. 21 Quidquid autem morticinum est, ne vescamini ex eo.

Peregrino, qui intra portas tuas est, da ut comedat, aut vende ei : quia tu
populus sanctus Domini Dei tui es. Non coques hdum in lacte matris su.
22
Decimam partem separabis de cunctis fructibus tuis qui nascuntur in terra

per annos singulos, 23 et comedes in conspectu Domini Dei tui in loco quem
elegerit, ut in eo nomen illius invocetur, decimam frumenti tui, et vini, et
olei, et primogenita de armentis et ovibus tuis : ut discas timere Dominum
Deum tuum omni tempore. 24 Cum autem longior fuerit via, et locus quem
elegerit Dominus Deus tuus, tibique benedixerit, nec potueris ad eum hc
cuncta portare, 25 vendes omnia, et in pretium rediges, portabisque manu
tua, et proficisceris ad locum quem elegerit Dominus Deus tuus : 26 et emes
ex eadem pecunia quidquid tibi placuerit, sive ex armentis, sive ex ovibus,
vinum quoque et siceram, et omne quod desiderat anima tua : et comedes
coram Domino Deo tuo, et epulaberis tu et domus tua : 27 et Levites qui
intra portas tuas est, cave ne derelinquas eum, quia non habet aliam partem
in possessione tua. 28 Anno tertio separabis aliam decimam ex omnibus qu
nascuntur tibi eo tempore, et repones intra januas tuas. 29 Venietque Levites
qui aliam non habet partem nec possessionem tecum, et peregrinus ac
pupillus et vidua, qui intra portas tuas sunt, et comedent et saturabuntur : ut
benedicat tibi Dominus Deus tuus in cunctis operibus manuum tuarum qu
feceris.
Cap. 15 1 Septimo anno facies remissionem, 2 qu hoc ordine
celebrabitur. Cui debetur aliquid ab amico vel proximo ac fratre suo,
repetere non poterit, quia annus remissionis est Domini. 3 A peregrino et
advena exiges : civem et propinquum repetendi non habebis potestatem.
4
Et omnino indigens et mendicus non erit inter vos : ut benedicat tibi
Dominus Deus tuus in terra, quam traditurus est tibi in possessionem. 5 Si
tamen audieris vocem Domini Dei tui, et custodieris universa qu jussit, et
qu ego hodie prcipio tibi, benedicet tibi, ut pollicitus est. 6 Fnerabis
gentibus multis, et ipse a nullo accipies mutuum. Dominaberis nationibus
plurimis, et tui nemo dominabitur.
7
Si unus de fratribus tuis, qui morantur intra portas civitatis tu in terra

quam Dominus Deus tuus daturus est tibi, ad paupertatem venerit, non
obdurabis cor tuum, nec contrahes manum, 8 sed aperies eam pauperi, et
dabis mutuum, quo eum indigere perspexeris. 9 Cave ne forte subrepat tibi
impia cogitatio, et dicas in corde tuo : Appropinquat septimus annus
remissionis : et avertas oculos tuos a paupere fratre tuo, nolens ei quod
postulat mutuum commodare : ne clamet contra te ad Dominum, et fiat tibi
in peccatum. 10 Sed dabis ei : nec ages quippiam callide in ejus
necessitatibus sublevandis, ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni
242/1834
tempore, et in cunctis ad qu manum miseris. 11 Non deerunt pauperes in

terra habitationis tu : idcirco ego prcipio tibi, ut aperias manum fratri
tuo egeno et pauperi, qui tecum versatur in terra.
12
Cum tibi venditus fuerit frater tuus Hebrus aut Hebra, et sex annis
servierit tibi, in septimo anno dimittes eum liberum : 13 et quem libertate
donaveris, nequaquam vacuum abire patieris : 14 sed dabis viaticum de
gregibus, et de area, et torculari tuo, quibus Dominus Deus tuus benedixerit
tibi. 15 Memento quod et ipse servieris in terra gypti, et liberaverit te
Dominus Deus tuus, et idcirco ego nunc prcipio tibi. 16 Sin autem dixerit :
Nolo egredi : eo quod diligat te, et domum tuam, et bene sibi apud te esse
sentiat : 17 assumes subulam, et perforabis aurem ejus in janua domus tu,
et serviet tibi usque in ternum. Ancill quoque similiter facies. 18 Non
avertas ab eis oculos tuos, quando dimiseris eos liberos, quoniam juxta
mercedem mercenarii per sex annos servivit tibi : ut benedicat tibi Dominus
Deus tuus in cunctis operibus qu agis.
19
De primogenitis, qu nascuntur in armentis, et in ovibus tuis, quidquid

est sexus masculini, sanctificabis Domino Deo tuo. Non operaberis in
primogenito bovis, et non tondebis primogenita ovium. 20 In conspectu
Domini Dei tui comedes ea per annos singulos in loco quem elegerit
Dominus, tu et domus tua. 21 Sin autem habuerit maculam, vel claudum
fuerit, vel ccum, aut in aliqua parte deforme vel debile, non immolabitur
Domino Deo tuo : 22 sed intra portas urbis tu comedes illud : tam mundus
quam immundus similiter vescentur eis, quasi caprea et cervo. 23 Hoc
solum observabis, ut sanguinem eorum non comedas, sed effundes in
terram quasi aquam.
Cap. 16 1 Observa mensem novarum frugum, et verni primum
temporis, ut facias Phase Domino Deo tuo : quoniam in isto mense eduxit
te Dominus Deus tuus de gypto nocte. 2 Immolabisque Phase Domino
Deo tuo de ovibus, et de bobus, in loco quem elegerit Dominus Deus tuus,
ut habitet nomen ejus ibi. 3 Non comedes in eo panem fermentatum :
septem diebus comedes absque fermento afflictionis panem, quoniam in
pavore egressus es de gypto : ut memineris diei egressionis tu de
gypto, omnibus diebus vit tu. 4 Non apparebit fermentum in omnibus
terminis tuis septem diebus, et non remanebit de carnibus ejus, quod
immolatum est vespere in die primo, usque mane. 5 Non poteris immolare
Phase in qualibet urbium tuarum, quas Dominus Deus tuus daturus est tibi,
6
sed in loco quem elegerit Dominus Deus tuus, ut habitet nomen ejus ibi :
immolabis Phase vespere ad solis occasum, quando egressus es de gypto.
7
Et coques, et comedes in loco quem elegerit Dominus Deus tuus,
maneque consurgens vades in tabernacula tua. 8 Sex diebus comedes
243/1834
azyma : et in die septima, quia collecta est Domini Dei tui, non facies opus.
9
Septem hebdomadas numerabis tibi ab ea die qua falcem in segetem

miseris. 10 Et celebraris diem festum hebdomadarum Domino Deo tuo,
oblationem spontaneam manus tu, quam offeres juxta benedictionem
Domini Dei tui : 11 et epulaberis coram Domino Deo tuo, tu, filius tuus et
filia tua, servus tuus et ancilla tua, et Levites qui est intra portas tuas,
advena ac pupillus et vidua, qui morantur vobiscum : in loco quem elegerit
Dominus Deus tuus, ut habitet nomen ejus ibi. 12 Et recordaberis quoniam
servus fueris in gypto : custodiesque ac facies qu prcepta sunt.
13
Solemnitatem quoque tabernaculorum celebrabis per septem dies,

quando collegeris de area et torculari fruges tuas : 14 et epulaberis in
festivitate tua, tu, filius tuus et filia, servus tuus et ancilla, Levites quoque
et advena, pupillus et vidua qui intra portas tuas sunt. 15 Septem diebus
Domino Deo tuo festa celebrabis in loco quem elegerit Dominus :
benedicetque tibi Dominus Deus tuus in cunctis frugibus tuis, et in omni
opere manuum tuarum, erisque in ltitia. 16 Tribus vicibus per annum
apparebit omne masculinum tuum in conspectu Domini Dei tui in loco
quem elegerit : in solemnitate azymorum, in solemnitate hebdomadarum, et
in solemnitate tabernaculorum. Non apparebit ante Dominum vacuus :
17
sed offeret unusquisque secundum quod habuerit juxta benedictionem
Domini Dei sui, quam dederit ei.
18
Judices et magistros constitues in omnibus portis tuis, quas Dominus

Deus tuus dederit tibi, per singulas tribus tuas : ut judicent populum justo
judicio, 19 nec in alteram partem declinent. Non accipies personam, nec
munera : quia munera exccant oculos sapientum, et mutant verba
justorum. 20 Juste quod justum est persequeris : ut vivas, et possideas
terram, quam Dominus Deus tuus dederit tibi.
21
22
Non plantabis lucum, et omnem arborem juxta altare Domini Dei tui.
Nec facies tibi, neque constitues statuam : qu odit Dominus Deus tuus.
Cap. 17 1 Non immolabis Domino Deo tuo ovem, et bovem, in quo

est macula, aut quippiam vitii : quia abominatio est Domino Deo tuo.
2
Cum reperti fuerint apud te intra unam portarum tuarum, quas Dominus
Deus tuus dabit tibi, vir aut mulier qui faciant malum in conspectu Domini
Dei tui, et transgrediantur pactum illius, 3 ut vadant et servant diis alienis, et
adorent eos, solem et lunam, et omnem militiam cli, qu non prcepi :
4
et hoc tibi fuerit nuntiatum, audiensque inquisieris diligenter et verum
esse repereris, et abominatio facta est in Isral : 5 educes virum ac
mulierem, qui rem sceleratissimam perpetrarunt, ad portas civitatis tu, et
244/1834
lapidibus obruentur. 6 In ore duorum aut trium testium peribit qui

interficietur. Nemo occidatur, uno contra se dicente testimonium. 7 Manus
testium prima interficiet eum, et manus reliqui populi extrema mittetur : ut
auferas malum de medio tui.
8
Si difficile et ambiguum apud te judicium esse perspexeris inter

sanguinem et sanguinem, causam et causam, lepram et lepram : et judicum
intra portas tuas videris verba variari : surge, et ascende ad locum, quem
elegerit Dominus Deus tuus. 9 Veniesque ad sacerdotes Levitici generis, et
ad judicem qui fuerit illo tempore : quresque ab eis, qui indicabunt tibi
judicii veritatem. 10 Et facies quodcumque dixerint qui prsunt loco quem
elegerit Dominus, et docuerint te 11 juxta legem ejus, sequerisque
sententiam eorum, nec declinabis ad dexteram neque ad sinistram. 12 Qui
autem superbierit, nolens obedire sacerdotis imperio, qui eo tempore
ministrat Domino Deo tuo, et decreto judicis, morietur homo ille, et auferes
malum de Isral : 13 cunctusque populus audiens timebit, ut nullus deinceps
intumescat superbia.
14
Cum ingressus fueris terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi, et
possederis eam, habitaverisque in illa, et dixeris : Constituam super me
regem, sicut habent omnes per circuitum nationes : 15 eum constitues, quem
Dominus Deus tuus elegerit de numero fratrum tuorum. Non poteris
alterius gentis hominem regem facere, qui non sit frater tuus. 16 Cumque
fuerit constitutus, non multiplicabit sibi equos, nec reducet populum in
gyptum, equitatus numero sublevatus, prsertim cum Dominus
prceperit vobis ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini.
17
Non habebit uxores plurimas, qu alliciant animum ejus, neque argenti
et auri immensa pondera. 18 Postquam autem sederit in solio regni sui,
describet sibi Deuteronomium legis hujus in volumine, accipiens exemplar
a sacerdotibus Levitic tribus, 19 et habebit secum, legetque illud omnibus
diebus vit su, ut discat timere Dominum Deum suum, et custodire verba
et cremonias ejus, qu in lege prcepta sunt. 20 Nec elevetur cor ejus in
superbiam super fratres suos, neque declinet in partem dexteram vel
sinistram, ut longo tempore regnet ipse et filii ejus super Isral.
Cap. 18 1 Non habebunt sacerdotes et Levit, et omnes qui de eadem
tribu sunt, partem et hreditatem cum reliquo Isral, quia sacrificia
Domini, et oblationes ejus comedent, 2 et nihil aliud accipient de
possessione fratrum suorum : Dominus enim ipse est hreditas eorum,
sicut locutus est illis. 3 Hoc erit judicium sacerdotum a populo, et ab his qui
offerunt victimas : sive bovem, sive ovem immolaverint, dabunt sacerdoti
armum ac ventriculum : 4 primitias frumenti, vini, et olei, et lanarum
partem ex ovium tonsione. 5 Ipsum enim elegit Dominus Deus tuus de
245/1834
cunctis tribubus tuis, ut stet, et ministret nomini Domini, ipse, et filii ejus in
sempiternum. 6 Si exierit Levites ex una urbium tuarum ex omni Isral in
qua habitat, et voluerit venire, desiderans locum quem elegerit Dominus,
7
ministrabit in nomine Domini Dei sui, sicut omnes fratres ejus Levit, qui
stabunt eo tempore coram Domino. 8 Partem ciborum eamdem accipiet,
quam et ceteri : excepto eo, quod in urbe sua ex paterna ei successione
debetur.
9
Quando ingressus fueris terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi, cave
ne imitari velis abominationes illarum gentium. 10 Nec inveniatur in te qui
lustret filium suum, aut filiam, ducens per ignem : aut qui ariolos
sciscitetur, et observet somnia atque auguria, nec sit maleficus, 11 nec
incantator, nec qui pythones consulat, nec divinos, aut qurat a mortuis
veritatem. 12 Omnia enim hc abominatur Dominus, et propter istiusmodi
scelera delebit eos in introitu tuo. 13 Perfectus eris, et absque macula cum
Domino Deo tuo. 14 Gentes ist, quarum possidebis terram, augures et
divinos audiunt : tu autem a Domino Deo tuo aliter institutus es.
15
Prophetam de gente tua et de fratribus tuis, sicut me, suscitabit tibi
Dominus Deus tuus : ipsum audies, 16 ut petisti a Domino Deo tuo in
Horeb, quando concio congregata est, atque dixisti : Ultra non audiam
vocem Domini Dei mei, et ignem hunc maximum amplius non videbo, ne
moriar. 17 Et ait Dominus mihi : Bene omnia sunt locuti. 18 Prophetam
suscitabo eis de medio fratrum suorum similem tui : et ponam verba mea in
ore ejus, loqueturque ad eos omnia qu prcepero illi. 19 Qui autem verba
ejus, qu loquetur in nomine meo, audire noluerit, ego ultor existam.
20
Propheta autem qui arrogantia depravatus voluerit loqui in nomine meo,
qu ego non prcepi illi ut diceret, aut ex nomine alienorum deorum,
interficietur. 21 Quod si tacita cogitatione responderis : Quomodo possum
intelligere verbum, quod Dominus non est locutus ? 22 hoc habebis signum :
quod in nomine Domini propheta ille prdixerit, et non evenerit : hoc
Dominus non est locutus, sed per tumorem animi sui propheta confinxit : et
idcirco non timebis eum.
Cap. 19 1 Cum disperdiderit Dominus Deus tuus gentes, quarum tibi
traditurus est terram, et possederis eam, habitaverisque in urbibus ejus et in
dibus : 2 tres civitates separabis tibi in medio terr, quam Dominus Deus
tuus dabit tibi in possessionem, 3 sternens diligenter viam : et in tres
qualiter partes totam terr tu provinciam divides : ut habeat e vicino qui
propter homicidium profugus est, quo possit evadere. 4 Hc erit lex
homicid fugientis, cujus vita servanda est : qui percusserit proximum
suum nesciens, et qui heri et nudiustertius nullum contra eum odium
habuisse comprobatur : 5 sed abiisse cum eo simpliciter in silvam ad ligna
cdenda, et in succisione lignorum securis fugerit manu, ferrumque lapsum
246/1834
de manubrio amicum ejus percusserit, et occiderit : hic ad unam

supradictarum urbium confugiet, et vivet : 6 ne forsitan proximus ejus,
cujus effusus est sanguis, dolore stimulatus, persequatur, et apprehendat
eum si longior via fuerit, et percutiat animam ejus, qui non est reus mortis :
quia nullum contra eum, qui occisus est, odium prius habuisse monstratur.
7
Idcirco prcipio tibi, ut tres civitates qualis inter se spatii dividas. 8 Cum
autem dilataverit Dominus Deus tuus terminos tuos, sicut juravit patribus
tuis, et dederit tibi cunctam terram, quam eis pollicitus est 9 (si tamen
custodieris mandata ejus, et feceris, qu hodie prcipio tibi, ut diligas
Dominum Deum tuum, et ambules in viis ejus omni tempore), addes tibi
tres alias civitates, et supradictarum trium urbium numerum duplicabis :
10
ut non effundatur sanguis innoxius in medio terr, quam Dominus Deus
tuus dabit tibi possidendam, ne sis sanguinis reus. 11 Si quis autem, odio
habens proximum suum, insidiatus fuerit vit ejus, surgensque percusserit
illum, et mortuus fuerit, fugeritque ad unam de supradictis urbibus,
12
mittent seniores civitatis illius, et arripient eum de loco effugii,
tradentque in manu proximi, cujus sanguis effusus est, et morietur. 13 Non
miseraberis ejus, et auferes innoxium sanguinem de Isral, ut bene sit tibi.
14
Non assumes, et transferes terminos proximi tui, quos fixerunt priores in
possessione tua, quam Dominus Deus tuus dabit tibi in terra quam
acceperis possidendam.
15
Non stabit testis unus contra aliquem, quidquid illud peccati, et facinoris
fuerit : sed in ore duorum aut trium testium stabit omne verbum. 16 Si
steterit testis mendax contra hominem, accusans eum prvaricationis,
17
stabunt ambo, quorum causa est, ante Dominum in conspectu sacerdotum
et judicum qui fuerint in diebus illis. 18 Cumque diligentissime
perscrutantes, invenerint falsum testem dixisse contra fratrem suum
mendacium, 19 reddent ei sicut fratri suo facere cogitavit, et auferes malum
de medio tui : 20 ut audientes ceteri timorem habeant, et nequaquam talia
audeant facere. 21 Non misereberis ejus, sed animam pro anima, oculum pro
oculo, dentem pro dente, manum pro manu, pedem pro pede exiges.
Cap. 20 1 Si exieris ad bellum contra hostes tuos, et videris equitatus
et currus, et majorem quam tu habeas adversarii exercitus multitudinem,
non timebis eos : quia Dominus Deus tuus tecum est, qui eduxit te de terra
gypti. 2 Appropinquante autem jam prlio, stabit sacerdos ante aciem, et
sic loquetur ad populum : 3 Audi, Isral : vos hodie contra inimicos vestros
pugnam committitis : non pertimescat cor vestrum, nolite metuere, nolite
cedere, nec formidetis eos : 4 quia Dominus Deus vester in medio vestri est,
et pro vobis contra adversarios dimicabit, ut eruat vos de periculo. 5 Duces
quoque per singulas turmas audiente exercitu proclamabunt : Quis est
homo qui dificavit domum novam, et non dedicavit eam ? vadat, et
247/1834
revertatur in domum suam, ne forte moriatur in bello, et alius dedicet eam.

6
Quis est homo qui plantavit vineam, et necdum fecit eam esse
communem, de qua vesci omnibus liceat ? vadat, et revertatur in domum
suam, ne forte moriatur in bello, et alius homo ejus fungatur officio. 7 Quis
est homo, qui despondit uxorem, et non accepit eam ? vadat, et revertatur in
domum suam, ne forte moriatur in bello, et alius homo accipiat eam. 8 His
dictis addent reliqua, et loquentur ad populum : Quis est homo
formidolosus, et corde pavido ? vadat, et revertatur in domum suam, ne
pavere faciat corda fratrum suorum, sicut ipse timore perterritus est.
9
Cumque siluerint duces exercitus, et finem loquendi fecerint, unusquisque
suos ad bellandum cuneos prparabit.
10
Siquando accesseris ad expugnandam civitatem, offeres ei primum

pacem. 11 Si receperit, et aperuerit tibi portas, cunctus populus, qui in ea
est, salvabitur, et serviet tibi sub tributo. 12 Sin autem fdus inire noluerit,
et cperit contra te bellum, oppugnabis eam. 13 Cumque tradiderit Dominus
Deus tuus illam in manu tua, percuties omne quod in ea generis masculini
est, in ore gladii, 14 absque mulieribus et infantibus, jumentis et ceteris qu
in civitate sunt. Omnem prdam exercitui divides, et comedes de spoliis
hostium tuorum, qu Dominus Deus tuus dederit tibi. 15 Sic facies cunctis
civitatibus, qu a te procul valde sunt, et non sunt de his urbibus, quas in
possessionem accepturus es. 16 De his autem civitatibus, qu dabuntur tibi,
nullum omnino permittes vivere : 17 sed interficies in ore gladii, Hethum
videlicet, et Amorrhum, et Chananum, Pherezum, et Hevum, et
Jebusum, sicut prcepit tibi Dominus Deus tuus : 18 ne forte doceant vos
facere cunctas abominationes, quas ipsi operati sunt diis suis, et peccetis in
Dominum Deum vestrum. 19 Quando obsederis civitatem multo tempore, et
munitionibus circumdederis ut expugnes eam, non succides arbores, de
quibus vesci potest, nec securibus per circuitum debes vastare regionem :
quoniam lignum est, et non homo, nec potest bellantium contra te augere
numerum. 20 Si qua autem ligna non sunt pomifera, sed agrestia, et in
ceteros apta usus, succide, et instrue machinas, donec capias civitatem, qu
contra te dimicat.
Cap. 21 1 Quando inventum fuerit in terra, quam Dominus Deus tuus
daturus est tibi, hominis cadaver occisi, et ignorabitur cdis reus,
2
egredientur majores natu, et judices tui, et metientur a loco cadaveris
singularum per circuitum spatia civitatum : 3 et quam viciniorem ceteris
esse perspexerint, seniores civitatis illius tollent vitulam de armento, qu
non traxit jugum, nec terram scidit vomere, 4 et ducent eam ad vallem
asperam atque saxosam, qu numquam arata est, nec sementem recepit : et
cdent in ea cervices vitul : 5 accedentque sacerdotes filii Levi, quos
elegerit Dominus Deus tuus ut ministrent ei, et benedicant in nomine ejus,
248/1834
et ad verbum eorum omne negotium, et quidquid mundum, vel immundum

est, judicetur. 6 Et venient majores natu civitatis illius ad interfectum,
lavabuntque manus suas super vitulam, qu in valle percussa est, 7 et
dicent : Manus nostr non effuderunt sanguinem hunc, nec oculi viderunt :
8
propitius esto populo tuo Isral, quem redemisti, Domine, et ne reputes
sanguinem innocentem in medio populi tui Isral. Et auferetur ab eis reatus
sanguinis : 9 tu autem alienus eris ab innocentis cruore, qui fusus est, cum
feceris quod prcepit Dominus.
10
Si egressus fueris ad pugnam contra inimicos tuos, et tradiderit eos

Dominus Deus tuus in manu tua, captivosque duxeris, 11 et videris in
numero captivorum mulierem pulchram, et adamaveris eam, voluerisque
habere uxorem, 12 introduces eam in domum tuam : qu radet csariem, et
circumcidet ungues, 13 et deponet vestem, in qua capta est : sedensque in
domo tua, flebit patrem et matrem suam uno mense : et postea intrabis ad
eam, dormiesque cum illa, et erit uxor tua. 14 Si autem postea non sederit
animo tuo, dimittes eam liberam, nec vendere poteris pecunia, nec
opprimere per potentiam : quia humiliasti eam.
15
Si habuerit homo uxores duas, unam dilectam, et alteram odiosam,

genuerintque ex eo liberos, et fuerit filius odios primogenitus,
16
volueritque substantiam inter filios suos dividere, non poterit filium
dilect facere primogenitum, et prferre filio odios : 17 sed filium odios
agnoscet primogenitum, dabitque ei de his qu habuerit cuncta duplicia :
iste est enim principium liberorum ejus, et huic debentur primogenita.
18
Si genuerit homo filium contumacem et protervum, qui non audiat patris

aut matris imperium, et corcitus obedire contempserit : 19 apprehendent
eum, et ducent ad seniores civitatis illius, et ad portam judicii, 20 dicentque
ad eos : Filius noster iste protervus et contumax est : monita nostra audire
contemnit, comessationibus vacat, et luxuri atque conviviis : 21 lapidibus
eum obruet populus civitatis, et morietur, ut auferatis malum de medio
vestri, et universus Isral audiens pertimescat.
22
Quando peccaverit homo quod morte plectendum est, et adjudicatus

morti appensus fuerit in patibulo : 23 non permanebit cadaver ejus in ligno,
sed in eadem die sepelietur : quia maledictus a Deo est qui pendet in ligno :
et nequaquam contaminabis terram tuam, quam Dominus Deus tuus dederit
tibi in possessionem.
Cap. 22 1 Non videbis bovem fratris tui, aut ovem errantem, et
prteribis : sed reduces fratri tuo, 2 etiamsi non est propinquus frater tuus,
nec nosti eum : duces in domum tuam, et erunt apud te quamdiu qurat ea
249/1834
frater tuus, et recipiat. 3 Similiter facies de asino, et de vestimento, et de

omni re fratris tui, qu perierit : si inveneris eam, ne negligas quasi
alienam. 4 Si videris asinum fratris tui aut bovem cecidisse in via, non
despicies, sed sublevabis cum eo.
5
Non induetur mulier veste virili, nec vir utetur veste feminea :
abominabilis enim apud Deum est qui facit hc. 6 Si ambulans per viam, in
arbore vel in terra nidum avis inveneris, et matrem pullis vel ovis desuper
incubantem : non tenebis eam cum filiis, 7 sed abire patieris, captos tenens
filios : ut bene sit tibi, et longo vivas tempore. 8 Cum dificaveris domum
novam, facies murum tecti per circuitum : ne effundatur sanguis in domo
tua, et sis reus labente alio, et in prceps ruente. 9 Non seres vineam tuam
altero semine : ne et sementis quam sevisti, et qu nascuntur ex vinea,
pariter sanctificentur. 10 Non arabis in bove simul et asino. 11 Non indueris
vestimento, quod ex lana linoque contextum est. 12 Funiculos in fimbriis
facies per quatuor angulos pallii tui, quo operieris.
13
Si duxerit vir uxorem, et postea odio habuerit eam, 14 qusieritque

occasiones quibus dimittat eam, objiciens ei nomen pessimum, et dixerit :
Uxorem hanc accepi, et ingressus ad eam non inveni virginem : 15 tollent
eam pater et mater ejus, et ferent secum signa virginitatis ejus ad seniores
urbis qui in porta sunt : 16 et dicet pater : Filiam meam dedi huic uxorem :
quam quia odit, 17 imponit ei nomen pessimum, ut dicat : Non inveni filiam
tuam virginem : et ecce hc sunt signa virginitatis fili me. Expandent
vestimentum coram senioribus civitatis : 18 apprehendentque senes urbis
illius virum, et verberabunt illum, 19 condemnantes insuper centum siclis
argenti, quos dabit patri puell, quoniam diffamavit nomen pessimum
super virginem Isral : habebitque eam uxorem, et non poterit dimittere
eam omnibus diebus vit su. 20 Quod si verum est quod objicit, et non est
in puella inventa virginitas, 21 ejicient eam extra fores domus patris sui, et
lapidibus obruent viri civitatis illius, et morietur : quoniam fecit nefas in
Isral, ut fornicaretur in domo patris sui : et auferes malum de medio tui.
22
Si dormierit vir cum uxore alterius, uterque morietur, id est, adulter et
adultera : et auferes malum de Isral.
23
Si puellam virginem desponderit vir, et invenerit eam aliquis in civitate,

et concubuerit cum ea, 24 educes utrumque ad portam civitatis illius, et
lapidibus obruentur : puella, quia non clamavit, cum esset in civitate : vir,
quia humiliavit uxorem proximi sui : et auferes malum de medio tui. 25 Sin
autem in agro repererit vir puellam, qu desponsata est, et apprehendens
concubuerit cum ea, ipse morietur solus : 26 puella nihil patietur, nec est rea
mortis : quoniam sicut latro consurgit contra fratrem suum, et occidit
animam ejus, ita et puella perpessa est. 27 Sola erat in agro : clamavit, et
250/1834
nullus affuit qui liberaret eam. 28 Si invenerit vir puellam virginem, qu

non habet sponsum, et apprehendens concubuerit cum illa, et res ad
judicium venerit : 29 dabit qui dormivit cum ea, patri puell quinquaginta
siclos argenti, et habebit eam uxorem, quia humiliavit illam : non poterit
dimittere eam cunctis diebus vit su. 30 Non accipiet homo uxorem patris
sui, nec revelabit operimentum ejus.
Cap. 23 1 Non intravit eunuchus, attritis vel amputatis testiculis et
abscisso veretro, ecclesiam Domini. 2 Non ingredietur mamzer, hoc est, de
scorto natus, in ecclesiam Domini, usque ad decimam generationem.
3
Ammonites et Moabites etiam post decimam generationem non intrabunt
ecclesiam Domini in ternum : 4 quia noluerunt vobis occurrere cum pane
et aqua in via quando egressi estis de gypto : et quia conduxerunt contra
te Balaam filium Beor de Mesopotamia Syri, ut malediceret tibi : 5 et
noluit Dominus Deus tuus audire Balaam, vertitque maledictionem ejus in
benedictionem tuam, eo quod diligeret te. 6 Non facies cum eis pacem, nec
quras eis bona cunctis diebus vit tu in sempiternum. 7 Non
abominaberis Idumum, quia frater tuus est : nec gyptium, quia advena
fuisti in terra ejus. 8 Qui nati fuerint ex eis, tertia generatione intrabunt in
ecclesiam Domini.
9
Quando egressus fueris adversus hostes tuos in pugnam, custodies te ab

omni re mala. 10 Si fuerit inter vos homo, qui nocturno pollutus sit somnio,
egredietur extra castra, 11 et non revertetur, priusquam ad vesperam lavetur
aqua : et post solis occasum regredietur in castra. 12 Habebis locum extra
castra, ad quem egrediaris ad requisita natur, 13 gerens paxillum in balteo :
cumque sederis, fodies per circuitum, et egesta humo operies 14 quo
revelatus es : Dominus enim Deus tuus ambulat in medio castrorum, ut
eruat te, et tradat tibi inimicos tuos : et sint castra tua sancta, et nihil in eis
appareat fditatis, ne derelinquat te.
15
Non trades servum domino suo, qui ad te confugerit. 16 Habitabit tecum

in loco, qui ei placuerit, et in una urbium tuarum requiescet : ne contristes
eum. 17 Non erit meretrix de filiabus Isral, nec scortator de filiis Isral.
18
Non offeres mercedem prostibuli, nec pretium canis in domo Domini Dei
tui, quidquid illud est quod voveris : quia abominatio est utrumque apud
Dominum Deum tuum. 19 Non fnerabis fratri tuo ad usuram pecuniam,
nec fruges, nec quamlibet aliam rem : 20 sed alieno. Fratri autem tuo absque
usura id quo indiget, commodabis : ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in
omni opere tuo in terra, ad quam ingredieris possidendam. 21 Cum votum
voveris Domino Deo tuo, non tardabis reddere : quia requiret illud
Dominus Deus tuus, et si moratus fueris, reputabitur tibi in peccatum. 22 Si
nolueris polliceri, absque peccato eris. 23 Quod autem semel egressum est
251/1834
de labiis tuis, observabis, et facies sicut promisisti Domino Deo tuo, et

propria voluntate et ore tuo locutus es. 24 Ingressus vineam proximi tui,
comede uvas, quantum tibi placuerit : foras autem ne efferas tecum. 25 Si
intraveris in segetem amici tui, franges spicas, et manu conteres : falce
autem non metes.
Cap. 24 1 Si acceperit homo uxorem, et habuerit eam, et non
invenerit gratiam ante oculos ejus propter aliquam fditatem : scribet
libellum repudii, et dabit in manu illius, et dimittet eam de domo sua.
2
Cumque egressa alterum maritum duxerit, 3 et ille quoque oderit eam,
dederitque ei libellum repudii, et dimiserit de domo sua, vel certe mortuus
fuerit : 4 non poterit prior maritus recipere eam in uxorem : quia polluta est,
et abominabilis facta est coram Domino : ne peccare facias terram tuam,
quam Dominus Deus tuus tradiderit tibi possidendam.
5
Cum acceperit homo nuper uxorem, non procedet ad bellum, nec ei

quippiam necessitatis injungetur public, sed vacabit absque culpa domi
su, ut uno anno ltetur cum uxore sua. 6 Non accipies loco pignoris
inferiorem, et superiorem molam : quia animam suam opposuit tibi. 7 Si
deprehensus fuerit homo sollicitans fratrem suum de filiis Isral, et vendito
eo acceperit pretium, interficietur, et auferes malum de medio tui.
8
Observa diligenter ne incurras plagam lepr, sed facies qucumque
docuerint te sacerdotes Levitici generis, juxta id quod prcepi eis, et imple
sollicite. 9 Mementote qu fecerit Dominus Deus vester Mari in via cum
egrederemini de gypto. 10 Cum repetes a proximo tuo rem aliquam, quam
debet tibi, non ingredieris domum ejus ut pignus auferas : 11 sed stabis
foris, et ille tibi proferet quod habuerit. 12 Sin autem pauper est, non
pernoctabit apud te pignus, 13 sed statim reddes ei ante solis occasum : ut
dormiens in vestimento suo, benedicat tibi, et habeas justitiam coram
Domino Deo tuo. 14 Non negabis mercedem indigentis, et pauperis fratris
tui, sive adven, qui tecum moratur in terra, et intra portas tuas est : 15 sed
eadem die reddes ei pretium laboris sui ante solis occasum, quia pauper est,
et ex eo sustentat animam suam : ne clamet contra te ad Dominum, et
reputetur tibi in peccatum. 16 Non occidentur patres pro filiis, neque filii pro
patribus, sed unusquisque pro peccato suo morietur.
17
Non pervertes judicium adven et pupilli, nec auferes pignoris loco

vidu vestimentum. 18 Memento quod servieris in gypto, et eruerit te
Dominus Deus tuus inde. Idcirco prcipio tibi ut facias hanc rem.
19
Quando messueris segetem in agro tuo, et oblitus manipulum reliqueris,
non reverteris, ut tollas illum : sed advenam, et pupillum, et viduam auferre
patieris, ut benedicat tibi Dominus Deus tuus in omni opere manuum
tuarum. 20 Si fruges collegeris olivarum, quidquid remanserit in arboribus,
252/1834
non reverteris ut colligas : sed relinques adven, pupillo, ac vidu. 21 Si

vindemiaveris vineam tuam, non colliges remanentes racemos : sed cedent
in usus adven, pupilli, ac vidu. 22 Memento quod et tu servieris in
gypto, et idcirco prcipio tibi ut facias hanc rem.
Cap. 25 1 Si fuerit causa inter aliquos, et interpellaverint judices :
quem justum esse perspexerint, illi justiti palmam dabunt : quem impium,
condemnabunt impietatis. 2 Sin autem eum, qui peccavit, dignum viderint
plagis : prosternent, et coram se facient verberari. Pro mensura peccati erit
et plagarum modus : 3 ita dumtaxat, ut quadragenarium numerum non
excedant : ne fde laceratus ante oculos tuos abeat frater tuus. 4 Non
ligabis os bovis terentis in area fruges tuas.
5
Quando habitaverint fratres simul, et unus ex eis absque liberis mortuus

fuerit, uxor defuncti non nubet alteri : sed accipiet eam frater ejus, et
suscitabit semen fratris sui : 6 et primogenitum ex ea filium nomine illius
appellabit, ut non deleatur nomen ejus ex Isral. 7 Sin autem noluerit
accipere uxorem fratris sui, qu ei lege debetur, perget mulier ad portam
civitatis, et interpellabit majores natu, dicetque : Non vult frater viri mei
suscitare nomen fratris sui in Isral, nec me in conjugem sumere.
8
Statimque accersiri eum facient, et interrogabunt. Si responderit : Nolo
eam uxorem accipere : 9 accedet mulier ad eum coram senioribus, et tollet
calceamentum de pede ejus, spuetque in faciem illius, et dicet : Sic fiet
homini, qui non dificat domum fratris sui. 10 Et vocabitur nomen illius in
Isral, Domus discalceati.
11
Si habuerint inter se jurgium viri duo, et unus contra alterum rixari

cperit, volensque uxor alterius eruere virum suum de manu fortioris,
miseritque manum, et apprehenderit verenda ejus : 12 abscides manum
illius, nec flecteris super eam ulla misericordia.
13
Non habebis in sacculo diversa pondera, majus et minus : 14 nec erit in

domo tua modius major, et minor. 15 Pondus habebis justum et verum, et
modius qualis et verus erit tibi : ut multo vivas tempore super terram,
quam Dominus Deus tuus dederit tibi. 16 Abominatur enim Dominus tuus
eum qui facit hc, et aversatur omnem injustitiam.
17
Memento qu fecerit tibi Amalec in via quando egrediebaris ex gypto :

quomodo occurrerit tibi, et extremos agminis tui, qui lassi residebant,
ceciderit, quando tu eras fame et labore confectus : et non timuerit Deum.
19
Cum ergo Dominus Deus tuus dederit tibi requiem, et subjecerit cunctas
per circuitum nationes in terra, quam tibi pollicitus est : delebis nomen ejus
sub clo. Cave ne obliviscaris.
18
253/1834
Cap. 26 1 Cumque intraveris terram, quam Dominus Deus tuus tibi

daturus est possidendam, et obtinueris eam, atque habitaveris in ea : 2 tolles
de cunctis frugibus tuis primitias, et pones in cartallo, pergesque ad locum
quem Dominus Deus tuus elegerit, ut ibi invocetur nomen ejus :
3
accedesque ad sacerdotem, qui fuerit in diebus illis, et dices ad eum :
Profiteor hodie coram Domino Deo tuo, quod ingressus sum in terram, pro
qua juravit patribus nostris, ut daret eam nobis. 4 Suscipiensque sacerdos
cartallum de manu tua, ponet ante altare Domini Dei tui : 5 et loqueris in
conspectu Domini Dei tui : Syrus persequebatur patrem meum, qui
descendit in gyptum, et ibi peregrinatus est in paucissimo numero :
crevitque in gentem magnam ac robustam et infinit multitudinis.
6
Afflixeruntque nos gyptii, et persecuti sunt, imponentes onera
gravissima : 7 et clamavimus ad Dominum Deum patrum nostrorum : qui
exaudivit nos, et respexit humilitatem nostram, et laborem, atque
angustiam : 8 et eduxit nos de gypto in manu forti, et brachio extento, in
ingenti pavore, in signis atque portentis : 9 et introduxit ad locum istum, et
tradidit nobis terram lacte et melle manantem. 10 Et idcirco nunc offero
primitias frugum terr, quam Dominus dedit mihi. Et dimittes eas in
conspectu Domini Dei tui, et adorato Domino Deo tuo. 11 Et epulaberis in
omnibus bonis, qu Dominus Deus tuus dederit tibi et domui tu, tu et
Levites, et advena qui tecum est.
12
Quando compleveris decimam cunctarum frugum tuarum, anno

decimarum tertio, dabis Levit, et adven, et pupillo et vidu, ut
comedant intra portas tuas, et saturentur : 13 loquerisque in conspectu
Domini Deo tui : Abstuli quod sanctificatum est de domo mea, et dedi illud
Levit et adven, et pupillo ac vidu, sicut jussisti mihi : non prterivi
mandata tua, nec sum oblitus imperii tui. 14 Non comedi ex eis in luctu
meo, nec separavi ea in qualibet immunditia, nec expendi ex his quidquam
in re funebri. Obedivi voci Domini Dei mei, et feci omnia sicut prcepisti
mihi. 15 Respice de sanctuario tuo, et de excelso clorum habitaculo, et
benedic populo tuo Isral, et terr, quam dedisti nobis, sicut jurasti patribus
nostris, terr lacte et melle mananti.
16
Hodie Dominus Deus tuus prcepit tibi ut facias mandata hc atque

judicia : et custodias et impleas ex toto corde tuo, et ex tota anima tua.
17
Dominum elegisti hodie, ut sit tibi Deus, et ambules in viis ejus, et
custodias cremonias illius, et mandata atque judicia, et obedias ejus
imperio. 18 Et Dominus elegit te hodie ut sis ei populus peculiaris, sicut
locutus est tibi, et custodias omnia prcepta illius : 19 et faciat te
excelsiorem cunctis gentibus quas creavit, in laudem, et nomen, et gloriam
suam : ut sis populus sanctus Domini Dei tui, sicut locutus est.
254/1834
Cap. 27 1 Prcepit autem Moyses et seniores Isral populo,

dicentes : Custodite omne mandatum quod prcipio vobis hodie. 2 Cumque
transieritis Jordanem in terram, quam Dominus Deus tuus dabit tibi, eriges
ingentes lapides, et calce lvigabis eos, 3 ut possis in eis scribere omnia
verba legis hujus, Jordane transmisso : ut introas terram, quam Dominus
Deus tuus dabit tibi, terram lacte et melle manantem, sicut juravit patribus
tuis. 4 Quando ergo transieritis Jordanem, erigite lapides, quos ego hodie
prcipio vobis in monte Hebal, et lvigabis eos calce : 5 et dificabis ibi
altare Domino Deo tuo de lapidibus, quos ferrum non tetigit, 6 et de saxis
informibus et impolitis : et offeres super eo holocausta Domino Deo tuo,
7
et immolabis hostias pacificas, comedesque ibi, et epulaberis coram
Domino Deo tuo. 8 Et scribes super lapides omnia verba legis hujus plane et
lucide. 9 Dixeruntque Moyses et sacerdotes Levitici generis ad omnem
Isralem : Attende, et audi, Isral : hodie factus es populus Domini Dei tui :
10
audies vocem ejus, et facies mandata atque justitias, quas ego prcipio
tibi.
11
Prcepitque Moyses populo in die illo, dicens : 12 Hi stabunt ad

benedicendum populo super montem Garizim, Jordane transmisso :
Simeon, Levi, Judas, Issachar, Joseph, et Benjamin. 13 Et e regione isti
stabunt ad maledicendum in monte Hebal : Ruben, Gad, et Aser, et
Zabulon, Dan, et Nephthali. 14 Et pronuntiabunt Levit, dicentque ad
omnes viros Isral excelsa voce : 15 Maledictus homo qui facit sculptile et
conflatile, abominationem Domini, opus manuum artificum, ponetque illud
in abscondito : et respondebit omnis populus, et dicet : Amen. 16 Maledictus
qui non honorat patrem suum, et matrem : et dicet omnis populus : Amen.
17
Maledictus qui transfert terminos proximi sui : et dicet omnis populus :
Amen. 18 Maledictus qui errare facit ccum in itinere : et dicet omnis
populus : Amen. 19 Maledictus qui pervertit judicium adven, pupilli et
vidu : et dicet omnis populus : Amen. 20 Maledictus qui dormit cum uxore
patris sui, et revelat operimentum lectuli ejus : et dicet omnis populus :
Amen. 21 Maledictus qui dormit cum omni jumento : et dicet omnis
populus : Amen. 22 Maledictus qui dormit cum sorore sua, filia patris sui,
vel matris su : et dicet omnis populus : Amen. 23 Maledictus qui dormit
cum socru sua : et dicet omnis populus : Amen. 24 Maledictus qui clam
percusserit proximum suum : et dicet omnis populus : Amen. 25 Maledictus
qui accipit munera, ut percutiat animam sanguinis innocentis : et dicet
omnis populus : Amen. 26 Maledictus qui non permanet in sermonibus legis
hujus, nec eos opere perficit : et dicet omnis populus : Amen.
Cap. 28 1 Si autem audieris vocem Domini Dei tui, ut facias atque
custodias omnia mandata ejus, qu ego prcipio tibi hodie, faciet te
255/1834
Dominus Deus tuus excelsiorem cunctis gentibus, qu versantur in terra.

2
Venientque super te univers benedictiones ist, et apprehendent te : si
tamen prcepta ejus audieris. 3 Benedictus tu in civitate, et benedictus in
agro. 4 Benedictus fructus ventris tui, et fructus terr tu, fructusque
jumentorum tuorum, greges armentorum tuorum, et caul ovium tuarum.
5
Benedicta horrea tua, et benedict reliqui tu. 6 Benedictus eris tu
ingrediens et egrediens. 7 Dabit Dominus inimicos tuos, qui consurgunt
adversum te, corruentes in conspectu tuo : per unam viam venient contra te,
et per septem fugient a facie tua. 8 Emittet Dominus benedictionem super
cellaria tua, et super omnia opera manuum tuarum : benedicetque tibi in
terra, quam acceperis. 9 Suscitabit te Dominus sibi in populum sanctum,
sicut juravit tibi : si custodieris mandata Domini Dei tui, et ambulaveris in
viis ejus. 10 Videbuntque omnes terrarum populi quod nomen Domini
invocatum sit super te, et timebunt te. 11 Abundare te faciet Dominus
omnibus bonis, fructu uteri tui, et fructu jumentorum tuorum, fructu terr
tu, quam juravit Dominus patribus tuis ut daret tibi. 12 Aperiet Dominus
thesaurum suum optimum, clum, ut tribuat pluviam terr tu in tempore
suo : benedicetque cunctis operibus manuum tuarum. Et fnerabis gentibus
multis, et ipse a nullo fnus accipies. 13 Constituet te Dominus in caput, et
non in caudam : et eris semper supra, et non subter : si tamen audieris
mandata Domini Dei tui qu ego prcipio tibi hodie, et custodieris et
feceris, 14 ac non declinaveris ab eis nec ad dexteram, nec ad sinistram, nec
secutus fueris deos alienos, neque colueris eos.
15
Quod si audire nolueris vocem Domini Dei tui, ut custodias, et facias

omnia mandata ejus et cremonias, quas ego prcipio tibi hodie, venient
super te omnes maledictiones ist, et apprehendent te. 16 Maledictus eris in
civitate, maledictus in agro. 17 Maledictum horreum tuum, et maledict
reliqui tu. 18 Maledictus fructus ventris tui, et fructus terr tu, armenta
boum tuorum, et greges ovium tuarum. 19 Maledictus eris ingrediens, et
maledictus egrediens. 20 Mittet Dominus super te famem et esuriem, et
increpationem in omnia opera tua, qu tu facies : donec conterat te, et
perdat velociter, propter adinventiones tuas pessimas in quibus reliquisti
me. 21 Adjungat tibi Dominus pestilentiam, donec consumat te de terra ad
quam ingredieris possidendam.
22
Percutiat te Dominus egestate, febri et frigore, ardore et stu, et are

corrupto ac rubigine, et persequatur donec pereas. 23 Sit clum, quod supra
te est, neum : et terra, quam calcas, ferrea. 24 Det Dominus imbrem terr
tu pulverem, et de clo descendat super te cinis, donec conteraris.
25
Tradat te Dominus corruentem ante hostes tuos : per unam viam
egrediaris contra eos, et per septem fugias, et dispergaris per omnia regna
terr, 26 sitque cadaver tuum in escam cunctis volatilibus cli, et bestiis
256/1834
terr, et non sit qui abigat. 27 Percutiat te Dominus ulcere gypti, et

partem corporis, per quam stercora egeruntur, scabie quoque et prurigine :
ita ut curari nequeas. 28 Percutiat te Dominus amentia et ccitate ac furore
mentis, 29 et palpes in meridie sicut palpare solet ccus in tenebris, et non
dirigas vias tuas. Omnique tempore calumniam sustineas, et opprimaris
violentia, nec habeas qui liberet te. 30 Uxorem accipias, et alius dormiat
cum ea. Domum difices, et non habites in ea. Plantes vineam, et non
vindemies eam. 31 Bos tuus immoletur coram te, et non comedas ex eo.
Asinus tuus rapiatur in conspectu tuo, et non reddatur tibi. Oves tu dentur
inimicis tuis, et non sit qui te adjuvet. 32 Filii tui et fili tu tradantur alteri
populo, videntibus oculis tuis, et deficientibus ad conspectum eorum tota
die, et non sit fortitudo in manu tua. 33 Fructus terr tu, et omnes labores
tuos, comedat populus quem ignoras : et sis semper calumniam sustinens,
et oppressus cunctis diebus, 34 et stupens ad terrorem eorum qu videbunt
oculi tui. 35 Percutiat te Dominus ulcere pessimo in genibus et in suris,
sanarique non possis a planta pedis usque ad verticem tuum. 36 Ducet te
Dominus, et regem tuum, quem constitueris super te, in gentem, quam
ignoras tu et patres tui : et servies ibi diis alienis, ligno et lapidi. 37 Et eris
perditus in proverbium ac fabulam omnibus populis, ad quos te introduxerit
Dominus. 38 Sementem multam jacies in terram, et modicum congregabis :
quia locust devorabunt omnia. 39 Vineam plantabis, et fodies : et vinum
non bibes, nec colliges ex ea quippiam : quoniam vastabitur vermibus.
40
Olivas habebis in omnibus terminis tuis, et non ungeris oleo : quia
defluent, et peribunt. 41 Filios generabis et filias, et non frueris eis :
quoniam ducentur in captivitatem. 42 Omnes arbores tuas et fruges terr
tu rubigo consumet. 43 Advena, qui tecum versatur in terra, ascendet super
te, eritque sublimior : tu autem descendes, et eris inferior. 44 Ipse fnerabit
tibi, et tu non fnerabis ei. Ipse erit in caput, et tu eris in caudam. 45 Et
venient super te omnes maledictiones ist, et persequentes apprehendent te,
donec intereas : quia non audisti vocem Domini Dei tui, nec servasti
mandata ejus et cremonias, quas prcepit tibi. 46 Et erunt in te signa atque
prodigia, et in semine tuo usque in sempiternum : 47 eo quod non servieris
Domino Deo tuo in gaudio, cordisque ltitia, propter rerum omnium
abundantiam. 48 Servies inimico tuo, quem immittet tibi Dominus, in fame,
et siti, et nuditate, et omni penuria : et ponet jugum ferreum super cervicem
tuam, donec te conterat.
49
Adducet Dominus super te gentem de longinquo, et de extremis terr

finibus in similitudinem aquil volantis cum impetu, cujus linguam
intelligere non possis : 50 gentem procacissimam, qu non deferat seni, nec
misereatur parvuli, 51 et devoret fructum jumentorum tuorum, ac fruges
terr tu : donec intereas, et non relinquat tibi triticum, vinum, et oleum,
armenta boum, et greges ovium : donec te disperdat, 52 et conterat in
257/1834
cunctis urbibus tuis, et destruantur muri tui firmi atque sublimes, in quibus
habebas fiduciam in omni terra tua. Obsideberis intra portas tuas in omni
terra tua, quam dabit tibi Dominus Deus tuus : 53 et comedes fructum uteri
tui, et carnes filiorum tuorum et filiarum tuarum, quas dederit tibi Dominus
Deus tuus, in angustia et vastitate qua opprimet te hostis tuus. 54 Homo
delicatus in te, et luxuriosus valde, invidebit fratri suo, et uxori, qu cubat
in sinu suo, 55 ne det eis de carnibus filiorum suorum, quas comedet : eo
quod nihil aliud habeat in obsidione et penuria, qua vastaverint te inimici
tui intra omnes portas tuas. 56 Tenera mulier et delicata, qu super terram
ingredi non valebat, nec pedis vestigium figere, propter mollitiem et
teneritudinem nimiam, invidebit viro suo, qui cubat in sinu ejus, super filii
et fili carnibus, 57 et illuvie secundarum, qu egrediuntur de medio
feminum ejus, et super liberis qui eadem hora nati sunt. Comedent enim
eos clam propter rerum omnium penuriam in obsidione et vastitate, qua
opprimet te inimicus tuus intra portas tuas. 58 Nisi custodieris et feceris
omnia verba legis hujus, qu scripta sunt in hoc volumine, et timueris
nomen ejus gloriosum et terribile, hoc est, Dominum Deum tuum :
59
augebit Dominus plagas tuas, et plagas seminis tui, plagas magnas et
perseverantes, infirmitates pessimas et perpetuas : 60 et convertet in te
omnes afflictiones gypti, quas timuisti, et adhrebunt tibi. 61 Insuper et
universos languores, et plagas, qu non sunt script in volumine legis
hujus, inducet Dominus super te, donec te conterat : 62 et remanebitis pauci
numero, qui prius eratis sicut astra cli pr multitudine, quoniam non
audisti vocem Domini Dei tui. 63 Et sicut ante ltatus est Dominus super
vos, bene vobis faciens, vosque multiplicans : sic ltabitur disperdens vos
atque subvertens, ut auferamini de terra, ad quam ingredieris possidendam.
64
Disperget te Dominus in omnes populos, a summitate terr usque ad

terminos ejus : et servies ibi diis alienis, quos et tu ignoras et patres tui,
lignis et lapidibus. 65 In gentibus quoque illis non quiesces, neque erit
requies vestigio pedis tui. Dabit enim tibi Dominus ibi cor pavidum, et
deficientes oculos, et animam consumptam mrore : 66 et erit vita tua quasi
pendens ante te. Timebis nocte et die, et non credes vit tu. 67 Mane
dices : Quis mihi det vesperum ? et vespere : Quis mihi det mane ? propter
cordis tui formidinem, qua terreberis, et propter ea, qu tuis videbis oculis.
68
Reducet te Dominus classibus in gyptum per viam de qua dixit tibi ut
eam amplius non videres. Ibi venderis inimicis tuis in servos et ancillas, et
non erit qui emat.
Cap. 29 1 Hc sunt verba fderis quod prcepit Dominus Moysi ut
feriret cum filiis Isral in terra Moab : prter illud fdus, quod cum eis
pepigit in Horeb.
258/1834
Vocavitque Moyses omnem Isral, et dixit ad eos : Vos vidistis universa,

qu fecit Dominus coram vobis in terra gypti Pharaoni, et omnibus
servis ejus, universque terr illius, 3 tentationes magnas, quas viderunt
oculi tui, signa illa, portentaque ingentia, 4 et non dedit vobis Dominus cor
intelligens, et oculos videntes, et aures qu possunt audire, usque in
prsentem diem. 5 Adduxit vos quadraginta annis per desertum : non sunt
attrita vestimenta vestra, nec calceamenta pedum vestrorum vetustate
consumpta sunt. 6 Panem non comedistis, vinum et siceram non bibistis : ut
sciretis quia ego sum Dominus Deus vester. 7 Et venistis ad hunc locum :
egressusque est Sehon rex Hesebon, et Og rex Basan, occurrentes nobis ad
pugnam. Et percussimus eos, 8 et tulimus terram eorum, ac tradidimus
possidendam Ruben et Gad, et dimidi tribui Manasse. 9 Custodite ergo
verba pacti hujus, et implete ea : ut intelligatis universa qu facitis.
10
Vos statis hodie cuncti coram Domino Deo vestro, principes vestri, et
tribus, ac majores natu, atque doctores, omnis populus Isral, 11 liberi et
uxores vestr, et advena qui tecum moratur in castris, exceptis lignorum
csoribus, et his qui comportant aquas : 12 ut transeas in fdere Domini
Dei tui, et in jurejurando quod hodie Dominus Deus tuus percutit tecum :
13
ut suscitet te sibi in populum, et ipse sit Deus tuus sicut locutus est tibi, et
sicut juravit patribus tuis, Abraham, Isaac, et Jacob. 14 Nec vobis solis ego
hoc fdus ferio, et hc juramenta confirmo, 15 sed cunctis prsentibus et
absentibus. 16 Vos enim nostis quomodo habitaverimus in terra gypti, et
quomodo transierimus per medium nationum, quas transeuntes 17 vidistis
abominationes et sordes, id est, idola eorum, lignum et lapidem, argentum
et aurum, qu colebant.
18
Ne forte sit inter vos vir aut mulier, familia aut tribus, cujus cor aversum
est hodie a Domino Deo nostro, ut vadat et serviat diis illarum gentium : et
sit inter vos radix germinans fel et amaritudinem. 19 Cumque audierit verba
juramenti hujus, benedicat sibi in corde suo, dicens : Pax erit mihi, et
ambulabo in pravitate cordis mei : et absumat ebria sitientem, 20 et
Dominus non ignoscat ei : sed tunc quam maxime furor ejus fumet, et zelus
contra hominem illum, et sedeant super eum omnia maledicta, qu scripta
sunt in hoc volumine : et deleat Dominus nomen ejus sub clo, 21 et
consumat eum in perditionem ex omnibus tribubus Isral, juxta
maledictiones, qu in libro legis hujus ac fderis continentur.
22
Dicetque sequens generatio, et filii qui nascentur deinceps, et peregrini

qui de longe venerint, videntes plagas terr illius, et infirmitates, quibus
eam afflixerit Dominus, 23 sulphure, et salis ardore comburens, ita ut ultra
non seratur, nec virens quippiam germinet, in exemplum subversionis
Sodom et Gomorrh, Adam et Seboim, quas subvertit Dominus in ira et
259/1834
furore suo. 24 Et dicent omnes gentes : Quare sic fecit Dominus terr huic ?
qu est hc ira furoris ejus immensa ? 25 Et respondebunt : Quia
dereliquerunt pactum Domini, quod pepigit cum patribus eorum, quando
eduxit eos de terra gypti : 26 et servierunt diis alienis, et adoraverunt eos,
quos nesciebant, et quibus non fuerant attributi : 27 idcirco iratus est furor
Domini contra terram istam, ut induceret super eam omnia maledicta, qu
in hoc volumine scripta sunt : 28 et ejecit eos de terra sua in ira et in furore,
et in indignatione maxima, projecitque in terram alienam, sicut hodie
comprobatur. 29 Abscondita, Domino Deo nostro ; qu manifesta sunt,
nobis et filiis nostris usque in sempiternum, ut faciamus universa verba
legis hujus.
Cap. 30 1 Cum ergo venerint super te omnes sermones isti,
benedictio sive maledictio, quam proposui in conspectu tuo : et ductus
pnitudine cordis tui in universis gentibus, in quas disperserit te Dominus
Deus tuus, 2 et reversus fueris ad eum, et obedieris ejus imperiis, sicut ego
hodie prcipio tibi, cum filiis tuis, in toto corde tuo, et in tota anima tua :
3
reducet Dominus Deus tuus captivitatem tuam, ac miserebitur tui, et
rursum congregabit te de cunctis populis, in quos te ante dispersit. 4 Si ad
cardines cli fueris dissipatus, inde te retrahet Dominus Deus tuus, 5 et
assumet, atque introducet in terram, quam possederunt patres tui, et
obtinebis eam : et benedicens tibi, majoris numeri te esse faciat quam
fuerunt patres tui. 6 Circumcidet Dominus Deus tuus cor tuum, et cor
seminis tui, ut diligas Dominum Deum tuum in toto corde tuo, et in tota
anima tua, ut possis vivere. 7 Omnes autem maledictiones has convertet
super inimicos tuos, et eos qui oderunt te et persequuntur. 8 Tu autem
reverteris, et audies vocem Domini Dei tui, faciesque universa mandata
qu ego prcipio tibi hodie : 9 et abundare te faciet Dominus Deus tuus in
cunctis operibus manuum tuarum, in sobole uteri tui, et in fructu
jumentorum tuorum, in ubertate terr tu, et in rerum omnium largitate.
Revertetur enim Dominus, ut gaudeat super te in omnibus bonis, sicut
gavisus est in patribus tuis : 10 si tamen audieris vocem Domini Dei tui, et
custodieris prcepta ejus et cremonias, qu in hac lege conscripta sunt :
et revertaris ad Dominum Deum tuum in toto corde tuo, et in tota anima
tua.
11
Mandatum hoc, quod ego prcipio tibi hodie, non supra te est, neque
procul positum, 12 nec in clo situm, ut possis dicere : Quis nostrum valet
ad clum ascendere, ut deferat illud ad nos, et audiamus atque opere
compleamus ? 13 neque trans mare positum : ut causeris, et dicas : Quis ex
nobis poterit transfretare mare, et illud ad nos usque deferre, ut possimus
audire et facere quod prceptum est ? 14 sed juxta te est sermo valde, in ore
tuo, et in corde tuo, ut facias illum. 15 Considera quod hodie proposuerim in
260/1834
conspectu tuo, vitam et bonum, et e contrario mortem et malum : 16 ut

diligas Dominum Deum tuum, et ambules in viis ejus, et custodias mandata
illius ac cremonias atque judicia : et vivas, atque multiplicet te,
benedicatque tibi in terra, ad quam ingredieris possidendam. 17 Si autem
aversum fuerit cor tuum, et audire nolueris, atque errore deceptus
adoraveris deos alienos, et servieris eis : 18 prdico tibi hodie quod pereas,
et parvo tempore moreris in terra, ad quam, Jordane transmisso, ingredieris
possidendam. 19 Testes invoco hodie clum et terram, quod proposuerim
vobis vitam et mortem, benedictionem et maledictionem. Elige ergo vitam,
ut et tu vivas, et semen tuum : 20 et diligas Dominum Deum tuum, atque
obedias voci ejus, et illi adhreas (ipse est enim vita tua, et longitudo
dierum tuorum), ut habites in terra, pro qua juravit Dominus patribus tuis,
Abraham, Isaac, et Jacob, ut daret eam illis.
Cap. 31 1 Abiit itaque Moyses, et locutus est omnia verba hc ad
universum Isral, 2 et dixit ad eos : Centum viginti annorum sum hodie ;
non possum ultra egredi et ingredi, prsertim cum et Dominus dixerit
mihi : Non transibis Jordanem istum. 3 Dominus ergo Deus tuus transibit
ante te : ipse delebit omnes gentes has in conspectu tuo, et possidebis eas :
et Josue iste transibit ante te, sicut locutus est Dominus. 4 Facietque
Dominus eis sicut fecit Sehon et Og regibus Amorrhorum, et terr eorum,
delebitque eos. 5 Cum ergo et hos tradiderit vobis, similiter facietis eis,
sicut prcepi vobis. 6 Viriliter agite, et confortamini : nolite timere, nec
paveatis ad conspectum eorum : quia Dominus Deus tuus ipse est ductor
tuus, et non dimittet, nec derelinquet te.
7
Vocavitque Moyses Josue, et dixit ei coram omni Isral : Confortare, et

esto robustus : tu enim introduces populum istum in terram, quam daturum
se patribus eorum juravit Dominus, et tu eam sorte divides. 8 Et Dominus
qui ductor est vester, ipse erit tecum : non dimittet, nec derelinquet te : noli
timere, nec paveas.
9
Scripsit itaque Moyses legem hanc, et tradidit eam sacerdotibus filiis

Levi, qui portabant arcam fderis Domini, et cunctis senioribus Isral.
10
Prcepitque eis, dicens : Post septem annos, anno remissionis, in
solemnitate tabernaculorum, 11 convenientibus cunctis ex Isral, ut
appareant in conspectu Domini Dei tui in loco quem elegerit Dominus,
leges verba legis hujus coram omni Isral, audientibus eis, 12 et in unum
omni populo congregato, tam viris quam mulieribus, parvulis, et advenis,
qui sunt intra portas tuas : ut audientes discant, et timeant Dominum Deum
vestrum, et custodiant, impleantque omnes sermones legis hujus. 13 Filii
quoque eorum qui nunc ignorant, ut audire possint, et timeant Dominum
Deum suum cunctis diebus quibus versantur in terra, ad quam vos, Jordane
261/1834
transmisso, pergitis obtinendam.

14
Et ait Dominus ad Moysen : Ecce prope sunt dies mortis tu : voca

Josue, et state in tabernaculo testimonii, ut prcipiam ei. Abierunt ergo
Moyses et Josue, et steterunt in tabernaculo testimonii : 15 apparuitque
Dominus ibi in columna nubis, qu stetit in introitu tabernaculi. 16 Dixitque
Dominus ad Moysen : Ecce tu dormies cum patribus tuis, et populus iste
consurgens fornicabitur post deos alienos in terra, ad quam ingreditur ut
habitet in ea : ibi derelinquet me, et irritum faciet fdus, quod pepigi cum
eo. 17 Et irascetur furor meus contra eum in die illo : et derelinquam eum, et
abscondam faciem meam ab eo, et erit in devorationem : invenient eum
omnia mala et afflictiones, ita ut dicat in illo die : Vere quia non est Deus
mecum, invenerunt me hc mala. 18 Ego autem abscondam, et celabo
faciem meam in die illo propter omnia mala, qu fecit, quia secutus est
deos alienos.
19
Nunc itaque scribite vobis canticum istud, et docete filios Isral : ut

memoriter teneant, et ore decantent, et sit mihi carmen istud pro testimonio
inter filios Isral. 20 Introducam enim eum in terram, pro qua juravi patribus
ejus, lacte et melle manantem. Cumque comederint, et saturati, crassique
fuerint, avertentur ad deos alienos, et servient eis : detrahentque mihi, et
irritum facient pactum meum. 21 Postquam invenerint eum mala multa et
afflictiones, respondebit ei canticum istud pro testimonio, quod nulla
delebit oblivio ex ore seminis sui. Scio enim cogitationes ejus, qu facturus
sit hodie, antequam introducam eum in terram, quam ei pollicitus sum.
22
Scripsit ergo Moyses canticum, et docuit filios Isral. 23 Prcepitque
Dominus Josue filio Nun, et ait : Confortare, et esto robustus : tu enim
introduces filios Isral in terram, quam pollicitus sum, et ego ero tecum.
24
Postquam ergo scripsit Moyses verba legis hujus in volumine, atque

complevit, 25 prcepit Levitis, qui portabant arcam fderis Domini,
dicens : 26 Tollite librum istum, et ponite eum in latere arc fderis
Domini Dei vestri : ut sit ibi contra te in testimonium. 27 Ego enim scio
contentionem tuam, et cervicem tuam durissimam. Adhuc vivente me et
ingrediente vobiscum, semper contentiose egistis contra Dominum : quanto
magis cum mortuus fuero ? 28 Congregate ad me omnes majores natu per
tribus vestras, atque doctores, et loquar audientibus eis sermones istos, et
invocabo contra eos clum et terram. 29 Novi enim quod post mortem
meam inique agetis, et declinabitis cito de via, quam prcepi vobis : et
occurrent vobis mala in extremo tempore, quando feceritis malum in
conspectu Domini, ut irritetis eum per opera manuum vestrarum.
262/1834
30
Locutus est ergo Moyses, audiente universo ctu Isral, verba carminis
hujus, et ad finem usque complevit.
Cap. 32
Audite, cli, qu loquor :
audiat terra verba oris mei.
2
Concrescat ut pluvia doctrina mea,
fluat ut ros eloquium meum,
quasi imber super herbam,
et quasi still super gramina.
3
Quia nomen Domini invocabo :
date magnificentiam Deo nostro.
1
Dei perfecta sunt opera,

et omnes vi ejus judicia :
Deus fidelis, et absque ulla iniquitate,
justus et rectus.
5
Peccaverunt ei, et non filii ejus in sordibus :
generatio prava atque perversa.
6
Hccine reddis Domino,
popule stulte et insipiens ?
numquid non ipse est pater tuus,
qui possedit te, et fecit, et creavit te ?
7
Memento dierum antiquorum, cogita generationes singulas :
interroga patrem tuum,
et annuntiabit tibi :
majores tuos, et dicent tibi.
8
Quando dividebat Altissimus gentes,
quando separabat filios Adam,
constituit terminos populorum
juxta numerum filiorum Isral.
9
Pars autem Domini, populus ejus :
Jacob funiculus hreditatis ejus.
10
Invenit eum in terra deserta,
in loco horroris, et vast solitudinis :
circumduxit eum, et docuit :
et custodivit quasi pupillam oculi sui.
11
Sicut aquila provocans ad volandum pullos suos,
et super eos volitans,
expandit alas suas, et assumpsit eum,
atque portavit in humeris suis.
12
Dominus solus dux ejus fuit,
263/1834
et non erat cum eo deus alienus :

13
constituit eum super excelsam terram,
ut comederet fructus agrorum :
ut sugeret mel de petra,
oleumque de saxo durissimo ;
14
butyrum de armento, et lac de ovibus
cum adipe agnorum,
et arietum filiorum Basan : et hircos
cum medulla tritici,
et sanguinem uv biberet meracissimum.
15
Incrassatus est dilectus, et recalcitravit :

incrassatus, impinguatus, dilatatus,
dereliquit Deum factorem suum,
et recessit a Deo salutari suo.
16
Provocaverunt eum in diis alienis,
et in abominationibus ad iracundiam concitaverunt.
17
Immolaverunt dmoniis et non Deo,
diis quos ignorabant :
novi recentesque venerunt,
quos non coluerunt patres eorum :
18
Deum qui te genuit dereliquisti,
et oblitus es Domini creatoris tui.
19
Vidit Dominus, et ad iracundiam concitatus est :

quia provocaverunt eum filii sui et fili.
20
Et ait : Abscondam faciem meam ab eis,
et considerabo novissima eorum :
generatio enim perversa est,
et infideles filii.
21
Ipsi me provocaverunt in eo qui non erat Deus,
et irritaverunt in vanitatibus suis :
et ego provocabo eos in eo qui non est populus,
et in gente stulta irritabo illos.
22
Ignis succensus est in furore meo,
et ardebit usque ad inferni novissima :
devorabitque terram cum germine suo,
et montium fundamenta comburet.
23
Congregabo super eos mala,
et sagittas meas complebo in eis.
24
Consumentur fame,
264/1834
et devorabunt eos aves morsu amarissimo :

dentes bestiarum immittam in eos,
cum furore trahentium super terram, atque serpentium.
25
Foris vastabit eos gladius,
et intus pavor,
juvenem simul ac virginem,
lactentem cum homine sene.
26
Dixi : Ubinam sunt ?

cessare faciam ex hominibus memoriam eorum.
27
Sed propter iram inimicorum distuli :
ne forte superbirent hostes eorum,
et dicerent : Manus nostra excelsa,
et non Dominus, fecit hc omnia.
28
Gens absque consilio est,
et sine prudentia.
29
Utinam saperent, et intelligerent,
ac novissima providerent.
30
Quomodo persequatur unus mille,
et duo fugent decem millia ?
nonne ideo, quia Deus suus vendidit eos,
et Dominus conclusit illos ?
31
Non enim est Deus noster ut dii eorum :
et inimici nostri sunt judices.
32
De vinea Sodomorum, vinea eorum,
et de suburbanis Gomorrh :
uva eorum, uva fellis,
et botri amarissimi.
33
Fel draconum vinum eorum,
et venenum aspidum insanabile.
34
Nonne hc condita sunt apud me,
et signata in thesauris meis ?
35
Mea est ultio, et ego retribuam in tempore,
ut labatur pes eorum :
juxta est dies perditionis,
et adesse festinant tempora.
36
Judicabit Dominus populum suum,
et in servis suis miserebitur :
videbit quod infirmata sit manus,
et clausi quoque defecerunt,
residuique consumpti sunt.
265/1834
37
Et dicet : Ubi sunt dii eorum,

in quibus habebant fiduciam ?
38
de quorum victimis comedebant adipes,
et bibebant vinum libaminum :
surgant, et opitulentur vobis,
et in necessitate vos protegant.
39
Videte quod ego sim solus,
et non sit alius deus prter me :
ego occidam, et ego vivere faciam :
percutiam, et ego sanabo,
et non est qui de manu mea possit eruere.
40
Levabo ad clum manum meam,
et dicam : Vivo ego in ternum.
41
Si acuero ut fulgur gladium meum,
et arripuerit judicium manus mea :
reddam ultionem hostibus meis,
et his qui oderunt me retribuam.
42
Inebriabo sagittas meas sanguine,
et gladius meus devorabit carnes ;
de cruore occisorum, de captivitate,
nudati inimicorum capitis.
43
Laudate, gentes, populum ejus,
quia sanguinem servorum suorum ulciscetur :
et vindictam retribuet in hostes eorum,
et propitius erit terr populi sui.
44
Venit ergo Moyses, et locutus est omnia verba cantici hujus in auribus
populi, ipse et Josue filius Nun. 45 Complevitque omnes sermones istos,
loquens ad universum Isral, 46 et dixit ad eos : Ponite corda vestra in
omnia verba, qu ego testificor vobis hodie : ut mandetis ea filiis vestris
custodire et facere, et implere universa qu scripta sunt legis hujus : 47 quia
non incassum prcepta sunt vobis, sed ut singuli in eis viverent : qu
facientes longo perseveretis tempore in terra, ad quam, Jordane transmisso,
ingredimini possidendam. 48 Locutusque est Dominus ad Moysen in eadem
die, dicens : 49 Ascende in montem istum Abarim, id est, transitum, in
montem Nebo, qui est in terra Moab contra Jericho : et vide terram
Chanaan, quam ego tradam filiis Isral obtinendam, et morere in monte.
50
Quem conscendens jungeris populis tuis, sicut mortuus est Aaron frater
tuus in monte Hor, et appositus populis suis : 51 quia prvaricati estis
contra me in medio filiorum Isral ad aquas contradictionis in Cades deserti
Sin : et non sanctificastis me inter filios Isral. 52 E contra videbis terram, et
non ingredieris in eam, quam ego dabo filiis Isral.
266/1834
Cap. 33 1 Hc est benedictio, qua benedixit Moyses, homo Dei, filiis

Isral ante mortem suam. 2 Et ait :
Dominus de Sinai venit,
et de Seir ortus est nobis :
apparuit de monte Pharan,
et cum eo sanctorum millia.
In dextera ejus ignea lex.
3
Dilexit populos,
omnes sancti in manu illius sunt :
et qui appropinquant pedibus ejus,
accipient de doctrina illius.
4
Legem prcepit nobis Moyses,
hreditatem multitudinis Jacob.
5
Erit apud rectissimum rex,
congregatis principibus populi cum tribubus Isral.
6
Vivat Ruben, et non moriatur,
et sit parvus in numero.
7
Hc est Jud benedictio :
Audi, Domine, vocem Jud,
et ad populum suum introduc eum :
manus ejus pugnabunt pro eo,
et adjutor illius contra adversarios ejus erit.
8
Levi quoque ait :
Perfectio tua, et doctrina tua viro sancto tuo,
quem probasti in tentatione,
et judicasti ad aquas contradictionis.
9
Qui dixit patri suo et matri su : Nescio vos :
et fratribus suis : Ignoro vos :
et nescierunt filios suos.
Hi custodierunt eloquium tuum,
et pactum tuum servaverunt.
10
Judicia tua, o Jacob,
et legem tuam, o Isral :
ponent thymiama in furore tuo,
et holocaustum super altare tuum.
11
Benedic, Domine, fortitudini ejus :
et opera manuum illius suscipe.
Percute dorsa inimicorum ejus :
et qui oderunt eum, non consurgant.
12
Et Benjamin ait :
267/1834
Amantissimus Domini habitabit confidenter in eo :

quasi in thalamo tota die morabitur,
et inter humeros illius requiescet.
13
Joseph quoque ait :
De benedictione Domini terra ejus,
de pomis cli, et rore, atque abysso subjacente.
14
De pomis fructuum solis ac lun,
15
de vertice antiquorum montium,
de pomis collium ternorum :
16
et de frugibus terr, et de plenitudine ejus.
Benedictio illius qui apparuit in rubo,
veniat super caput Joseph,
et super verticem nazari inter fratres suos.
17
Quasi primogeniti tauri pulchritudo ejus,
cornua rhinocerotis cornua illius :
in ipsis ventilabit gentes usque ad terminos terr.
H sunt multitudines Ephraim :
et hc millia Manasse.
18
Et Zabulon ait :
Ltare, Zabulon, in exitu tuo,
et Issachar in tabernaculis tuis.
19
Populos vocabunt ad montem :
ibi immolabunt victimas justiti.
Qui inundationem maris quasi lac sugent,
et thesauros absconditos arenarum.
20
Et Gad ait :
Benedictus in latitudine Gad :
quasi leo requievit,
cepitque brachium et verticem.
21
Et vidit principatum suum,
quod in parte sua doctor esset repositus :
qui fuit cum principibus populi,
et fecit justitias Domini,
et judicium suum cum Isral.
22
Dan quoque ait :
Dan catulus leonis, fluet largiter de Basan.
23
Et Nephthali dixit :
Nephthali abundantia perfruetur,
et plenus erit benedictionibus Domini :
mare et meridiem possidebit.
24
Aser quoque ait :
Benedictus in filiis Aser,
sit placens fratribus suis,
268/1834
et tingat in oleo pedem suum :

25
ferrum et s calceamentum ejus.
Sicut dies juventutis tu, ita et senectus tua.
26
Non est deus alius ut Deus rectissimi,
ascensor cli, auxiliator tuus.
Magnificentia ejus discurrunt nubes,
27
habitaculum ejus sursum,
et subter brachia sempiterna
ejiciet a facie tua inimicum,
dicetque : Conterere.
28
Habitabit Isral confidenter, et solus.
Oculus Jacob in terra frumenti et vini,
clique caligabunt rore.
29
Beatus es tu, Isral :
quis similis tui, popule, qui salvaris in Domino ?
Scutum auxilii tui,
et gladius glori tu :
negabunt te inimici tui,
et tu eorum colla calcabis.
Cap. 34 1 Ascendit ergo Moyses de campestribus Moab super
montem Nebo, in verticem Phasga contra Jericho : ostenditque ei Dominus
omnem terram Galaad usque Dan, 2 et universum Nephthali, terramque
Ephraim et Manasse, et omnem terram Juda usque ad mare novissimum,
3
et australem partem, et latitudinem campi Jericho civitatis palmarum
usque Segor. 4 Dixitque Dominus ad eum : Hc est terra, pro qua juravi
Abraham, Isaac, et Jacob, dicens : Semini tuo dabo eam. Vidisti eam oculis
tuis, et non transibis ad illam. 5 Mortuusque est ibi Moyses servus Domini,
in terra Moab, jubente Domino : 6 et sepelivit eum in valle terr Moab
contra Phogor : et non cognovit homo sepulchrum ejus usque in prsentem
diem. 7 Moyses centum et viginti annorum erat quando mortuus est : non
caligavit oculus ejus, nec dentes illius moti sunt. 8 Fleveruntque eum filii
Isral in campestribus Moab triginta diebus : et completi sunt dies planctus
lugentium Moysen. 9 Josue vero filius Nun repletus est spiritu sapienti,
quia Moyses posuit super eum manus suas. Et obedierunt ei filii Isral,
feceruntque sicut prcepit Dominus Moysi. 10 Et non surrexit ultra
propheta in Isral sicut Moyses, quem nosset Dominus facie ad faciem,
11
in omnibus signis atque portentis, qu misit per eum, ut faceret in terra
gypti Pharaoni, et omnibus servis ejus, universque terr illius, 12 et
cunctam manum robustam, magnaque mirabilia, qu fecit Moyses coram
universo Isral.
269/1834
Liber Josue
Cap. 1 1 Et factum est post mortem Moysi servi Domini, ut
loqueretur Dominus ad Josue filium Nun, ministrum Moysi, et diceret ei :
2
Moyses servus meus mortuus est : surge, et transi Jordanem istum tu, et
omnis populus tecum, in terram quam ego dabo filiis Isral. 3 Omnem
locum, quem calcaverit vestigium pedis vestri, vobis tradam, sicut locutus
sum Moysi. 4 A deserto et Libano usque ad fluvium magnum Euphraten,
omnis terra Hethorum usque ad mare magnum contra solis occasum erit
terminus vester. 5 Nullus poterit vobis resistere cunctis diebus vit tu :
sicut fui cum Moyse, ita ero tecum : non dimittam, nec derelinquam te.
6
Confortare, et esto robustus : tu enim sorte divides populo huic terram,
pro qua juravi patribus suis, ut traderem eam illis. 7 Confortare igitur, et
esto robustus valde, ut custodias, et facias omnem legem, quam prcepit
tibi Moyses servus meus : ne declines ab ea ad dexteram vel ad sinistram,
ut intelligas cuncta qu agis. 8 Non recedat volumen legis hujus ab ore tuo :
sed meditaberis in eo diebus ac noctibus, ut custodias et facias omnia qu
scripta sunt in eo : tunc diriges viam tuam, et intelliges eam. 9 Ecce
prcipio tibi : confortare, et esto robustus. Noli metuere, et noli timere :
quoniam tecum est Dominus Deus tuus in omnibus ad qucumque
perrexeris.
10
Prcepitque Josue principibus populi, dicens : Transite per medium

castrorum, et imperate populo, ac dicite : 11 Prparate vobis cibaria :
quoniam post diem tertium transibitis Jordanem, et intrabitis ad
possidendam terram quam Dominus Deus vester daturus est vobis.
12
Rubenitis quoque et Gaditis, et dimidi tribui Manasse, ait :
13
Mementote sermonis, quem prcepit vobis Moyses famulus Domini,
dicens : Dominus Deus vester dedit vobis requiem, et omnem terram.
14
Uxores vestr, et filii, ac jumenta manebunt in terra, quam tradidit vobis
Moyses trans Jordanem : vos autem transite armati ante fratres vestros,
omnes fortes manu, et pugnate pro eis, 15 donec det Dominus requiem
fratribus vestris sicut et vobis dedit, et possideant ipsi quoque terram quam
Dominus Deus vester daturus est eis : et sic revertimini in terram
possessionis vestr, et habitabitis in ea, quam vobis dedit Moyses famulus
Domini trans Jordanem contra solis ortum.
16
Responderuntque ad Josue, atque dixerunt : Omnia qu prcepisti nobis,

faciemus : et quocumque miseris, ibimus. 17 Sicut obedivimus in cunctis
Moysi, ita obediemus et tibi : tantum sit Dominus Deus tuus tecum, sicut
fuit cum Moyse. 18 Qui contradixerit ori tuo, et non obedierit cunctis
270/1834
sermonibus, quos prceperis ei, moriatur. Tu tantum confortare, et viriliter

age.
Cap. 2 1 Misit igitur Josue filius Nun de Setim duos viros
exploratores in abscondito : et dixit eis : Ite, et considerate terram,
urbemque Jericho. Qui pergentes ingressi sunt domum mulieris meretricis,
nomine Rahab, et quieverunt apud eam. 2 Nuntiatumque est regi Jericho, et
dictum : Ecce viri ingressi sunt huc per noctem de filiis Isral, ut
explorarent terram. 3 Misitque rex Jericho ad Rahab, dicens : Educ viros,
qui venerunt ad te, et ingressi sunt domum tuam : exploratores quippe sunt,
et omnem terram considerare venerunt. 4 Tollensque mulier viros,
abscondit, et ait : Fateor, venerunt ad me, sed nesciebam unde essent :
5
cumque porta clauderetur in tenebris, et illi pariter exierunt ; nescio quo
abierunt : persequimini cito, et comprehendetis eos. 6 Ipsa autem fecit
ascendere viros in solarium domus su, operuitque eos stipula lini, qu ibi
erat. 7 Hi autem, qui missi fuerant, secuti sunt eos per viam, qu ducit ad
vadum Jordanis : illisque egressis statim porta clausa est.
8
Necdum obdormierant qui latebant, et ecce mulier ascendit ad eos, et ait :

Novi quod Dominus tradiderit vobis terram : etenim irruit in nos terror
vester, et elanguerunt omnes habitatores terr. 10 Audivimus quod
siccaverit Dominus aquas maris Rubri ad vestrum introitum, quando
egressi estis ex gypto : et qu feceritis duobus Amorrhorum regibus,
qui erant trans Jordanem, Sehon et Og, quos interfecistis. 11 Et hc
audientes pertimuimus, et elanguit cor nostrum, nec remansit in nobis
spiritus ad introitum vestrum : Dominus enim Deus vester ipse est Deus in
clo sursum et in terra deorsum. 12 Nunc ergo jurate mihi per Dominum, ut
quomodo ego misericordiam feci vobiscum, ita et vos faciatis cum domo
patris mei : detisque mihi verum signum, 13 ut salvetis patrem meum et
matrem, et fratres ac sorores meas, et omnia qu illorum sunt, et eruatis
animas nostras a morte. 14 Qui responderunt ei : Anima nostra sit pro vobis
in mortem, si tamen non prodideris nos : cumque tradiderit nobis Dominus
terram, faciemus in te misericordiam et veritatem. 15 Demisit ergo eos per
funem de fenestra : domus enim ejus hrebat muro. 16 Dixitque ad eos : Ad
montana conscendite, ne forte occurrant vobis revertentes : ibique latitate
tribus diebus, donec redeant, et sic ibitis per viam vestram. 17 Qui dixerunt
ad eam : Innoxii erimus a juramento hoc, quo adjurasti nos : 18 si
ingredientibus nobis terram, signum fuerit funiculus iste coccineus, et
ligaveris eum in fenestra, per quam demisisti nos : et patrem tuum ac
matrem, fratresque et omnem cognationem tuam congregaveris in domum
tuam. 19 Qui ostium domus tu egressus fuerit, sanguis ipsius erit in caput
ejus, et nos erimus alieni. Cunctorum autem sanguis, qui tecum in domo
fuerint, redundabit in caput nostrum, si eos aliquis tetigerit. 20 Quod si nos
9
271/1834
prodere volueris, et sermonem istum proferre in medium, erimus mundi ab

hoc juramento, quo adjurasti nos. 21 Et illa respondit : Sicut locuti estis, ita
fiat : dimittensque eos ut pergerent, appendit funiculum coccineum in
fenestra.
22
Illi vero ambulantes pervenerunt ad montana, et manserunt ibi tres dies,

donec reverterentur qui fuerant persecuti : qurentes enim per omnem
viam, non repererunt eos. 23 Quibus urbem ingressis, reversi sunt, et
descenderunt exploratores de monte : et, transmisso Jordane, venerunt ad
Josue filium Nun, narraveruntque ei omnia qu acciderant sibi, 24 atque
dixerunt : Tradidit Dominus omnem terram hanc in manus nostras, et
timore prostrati sunt cuncti habitatores ejus.
Cap. 3 1 Igitur Josue de nocte consurgens movit castra :
egredientesque de Setim, venerunt ad Jordanem ipse et omnes filii Isral, et
morati sunt ibi tres dies. 2 Quibus evolutis transierunt prcones per
castrorum medium, 3 et clamare cperunt : Quando videritis arcam fderis
Domini Dei vestri, et sacerdotes stirpis Levitic portantes eam, vos quoque
consurgite, et sequimini prcedentes : 4 sitque inter vos et arcam spatium
cubitorum duum millium : ut procul videre possitis, et nosse per quam viam
ingrediamini : quia prius non ambulastis per eam : et cavete ne
appropinquetis ad arcam. 5 Dixitque Josue ad populum : Sanctificamini :
cras enim faciet Dominus inter vos mirabilia. 6 Et ait ad sacerdotes : Tollite
arcam fderis, et prcedite populum. Qui jussa complentes, tulerunt, et
ambulaverunt ante eos. 7 Dixitque Dominus ad Josue : Hodie incipiam
exaltare te coram omni Isral : ut sciant quod sicut cum Moyse fui, ita et
tecum sim. 8 Tu autem prcipe sacerdotibus, qui portant arcam fderis, et
dic eis : Cum ingressi fueritis partem aqu Jordanis, state in ea. 9 Dixitque
Josue ad filios Isral : Accedite huc, et audite verbum Domini Dei vestri.
10
Et rursum : In hoc, inquit, scietis quod Dominus Deus vivens in medio
vestri est, et disperdet in conspectu vestro Chananum et Hethum,
Hevum et Pherezum, Gergesum quoque et Jebusum, et Amorrhum.
11
Ecce arca fderis Domini omnis terr antecedet vos per Jordanem.
12
Parate duodecim viros de tribubus Isral, singulos per singulas tribus.
13
Et cum posuerint vestigia pedum suorum sacerdotes qui portant arcam
Domini Dei univers terr in aquis Jordanis, aqu qu inferiores sunt,
decurrent atque deficient : qu autem desuper veniunt, in una mole
consistent.
14
Igitur egressus est populus de tabernaculis suis, ut transiret Jordanem : et

sacerdotes, qui portabant arcam fderis, pergebant ante eum.
15
Ingressisque eis Jordanem, et pedibus eorum in parte aqu tinctis
(Jordanis autem ripas alvei sui tempore messis impleverat), 16 steterunt
272/1834
aqu descendentes in loco uno, et ad instar montis intumescentes

apparebant procul, ab urbe qu vocatur Adom usque ad locum Sarthan :
qu autem inferiores erant, in mare Solitudinis (quod nunc vocatur
Mortuum) descenderunt, usquequo omnino deficerent. 17 Populus autem
incedebat contra Jericho : et sacerdotes qui portabant arcam fderis
Domini, stabant super siccam humum in medio Jordanis accincti, omnisque
populus per arentem alveum transibat.
Cap. 4 1 Quibus transgressis, dixit Dominus ad Josue : 2 Elige
duodecim viros singulos per singulas tribus : 3 et prcipe eis ut tollant de
medio Jordanis alveo, ubi steterunt pedes sacerdotum, duodecim
durissimos lapides, quos ponetis in loco castrorum, ubi fixeritis hac nocte
tentoria. 4 Vocavitque Josue duodecim viros, quos elegerat de filiis Isral,
singulos de singulis tribubus, 5 et ait ad eos : Ite ante arcam Domini Dei
vestri ad Jordanis medium, et portate inde singuli singulos lapides in
humeris vestris, juxta numerum filiorum Isral, 6 ut sit signum inter vos : et
quando interrogaverint vos filii vestri cras, dicentes : Quid sibi volunt isti
lapides ? 7 respondebitis eis : Defecerunt aqu Jordanis ante arcam fderis
Domini, cum transiret eum : idcirco positi sunt lapides isti in monimentum
filiorum Isral usque in ternum. 8 Fecerunt ergo filii Isral sicut prcepit
eis Josue, portantes de medio Jordanis alveo duodecim lapides, ut Dominus
ei imperarat, juxta numerum filiorum Isral, usque ad locum in quo
castrametati sunt, ibique posuerunt eos. 9 Alios quoque duodecim lapides
posuit Josue in medio Jordanis alveo, ubi steterunt sacerdotes qui portabant
arcam fderis : et sunt ibi usque in prsentem diem.
10
Sacerdotes autem qui portabant arcam, stabant in Jordanis medio, donec

omnia complerentur, qu Josue, ut loqueretur ad populum, prceperat
Dominus, et dixerat ei Moyses. Festinavitque populus, et transiit.
11
Cumque transissent omnes, transivit et arca Domini, sacerdotesque
pergebant ante populum. 12 Filii quoque Ruben, et Gad, et dimidia tribus
Manasse, armati prcedebant filios Isral, sicut eis prceperat Moyses :
13
et quadraginta pugnatorum millia per turmas, et cuneos, incedebant per
plana atque campestria urbis Jericho. 14 In die illo magnificavit Dominus
Josue coram omni Isral, ut timerent eum, sicut timuerant Moysen, dum
adviveret. 15 Dixitque ad eum : 16 Prcipe sacerdotibus, qui portant arcam
fderis, ut ascendant de Jordane. 17 Qui prcepit eis, dicens : Ascendite de
Jordane. 18 Cumque ascendissent portantes arcam fderis Domini, et
siccam humum calcare cpissent, revers sunt aqu in alveum suum, et
fluebant sicut ante consueverant.
19
Populus autem ascendit de Jordane decimo die mensis primi, et

castrametati sunt in Galgalis contra orientalem plagam urbis Jericho.
273/1834
20
Duodecim quoque lapides, quos de Jordanis alveo sumpserant, posuit

Josue in Galgalis, 21 et dixit ad filios Isral : Quando interrogaverint filii
vestri cras patres suos, et dixerint eis : Quid sibi volunt lapides isti ?
22
docebitis eos, atque dicetis : Per arentem alveum transivit Isral
Jordanem istum, 23 siccante Domino Deo vestro aquas ejus in conspectu
vestro, donec transiretis, 24 sicut fecerat prius in mari Rubro, quod siccavit
donec transiremus : 25 ut discant omnes terrarum populi fortissimam
Domini manum, ut et vos timeatis Dominum Deum vestrum omni tempore.
Cap. 5 1 Postquam ergo audierunt omnes reges Amorrhorum, qui
habitabant trans Jordanem ad occidentalem plagam, et cuncti reges
Chanaan, qui propinqua possidebant magni maris loca, quod siccasset
Dominus fluenta Jordanis coram filiis Isral donec transirent, dissolutum
est cor eorum, et non remansit in eis spiritus, timentium introitum filiorum
Isral.
2
Eo tempore ait Dominus ad Josue : Fac tibi cultros lapideos, et circumcide

secundo filios Isral. 3 Fecit quod jusserat Dominus, et circumcidit filios
Isral in colle prputiorum. 4 Hc autem causa est secund
circumcisionis : omnis populus, qui egressus est de gypto generis
masculini, universi bellatores viri, mortui sunt in deserto per longissimos
vi circuitus, 5 qui omnes circumcisi erant. Populus autem qui natus est in
deserto, 6 per quadraginta annos itineris latissim solitudinis incircumcisus
fuit : donec consumerentur qui non audierant vocem Domini, et quibus ante
juraverat ut non ostenderet eis terram lacte et melle manantem. 7 Horum
filii in locum successerunt patrum, et circumcisi sunt a Josue : quia sicut
nati fuerant, in prputio erant, nec eos in via aliquis circumciderat.
8
Postquam autem omnes circumcisi sunt, manserunt in eodem castrorum
loco, donec sanarentur. 9 Dixitque Dominus ad Josue : Hodie abstuli
opprobrium gypti a vobis. Vocatumque est nomen loci illius Galgala,
usque in prsentem diem.
10
Manseruntque filii Isral in Galgalis, et fecerunt Phase quartadecima die

mensis ad vesperum in campestribus Jericho : 11 et comederunt de frugibus
terr die altero, azymos panes, et polentam ejusdem anni. 12 Defecitque
manna postquam comederunt de frugibus terr, nec usi sunt ultra cibo illo
filii Isral, sed comederunt de frugibus prsentis anni terr Chanaan.
13
Cum autem esset Josue in agro urbis Jericho, levavit oculos, et vidit
virum stantem contra se, evaginatum tenentem gladium : perrexitque ad
eum, et ait : Noster es, an adversariorum ? 14 Qui respondit : Nequaquam :
sed sum princeps exercitus Domini, et nunc venio. 15 Cecidit Josue pronus
in terram, et adorans ait : Quid dominus meus loquitur ad servum suum ?
274/1834
16
Solve, inquit, calceamentum tuum de pedibus tuis : locus enim, in quo

stas, sanctus est. Fecitque Josue ut sibi fuerat imperatum.
Cap. 6 1 Jericho autem clausa erat atque munita, timore filiorum
Isral, et nullus egredi audebat aut ingredi. 2 Dixitque Dominus ad Josue :
Ecce dedi in manu tua Jericho, et regem ejus, omnesque fortes viros.
3
Circuite urbem cuncti bellatores semel per diem : sic facietis sex diebus.
4
Septimo autem die, sacerdotes tollant septem buccinas, quarum usus est in
jubilo, et prcedant arcam fderis : septiesque circuibitis civitatem, et
sacerdotes clangent buccinis. 5 Cumque insonuerit vox tub longior atque
concisior, et in auribus vestris increpuerit, conclamabit omnis populus
vociferatione maxima, et muri funditus corruent civitatis, ingredienturque
singuli per locum contra quem steterint. 6 Vocavit ergo Josue filius Nun
sacerdotes, et dixit ad eos : Tollite arcam fderis : et septem alii sacerdotes
tollant septem jubilorum buccinas, et incedant ante arcam Domini. 7 Ad
populum quoque ait : Ite, et circuite civitatem, armati, prcedentes arcam
Domini.
8
Cumque Josue verba finisset, et septem sacerdotes septem buccinis

clangerent ante arcam fderis Domini, 9 omnisque prcederet armatus
exercitus, reliquum vulgus arcam sequebatur, ac buccinis omnia
concrepabant. 10 Prceperat autem Josue populo, dicens : Non clamabitis,
nec audietur vox vestra, neque ullus sermo ex ore vestro egredietur, donec
veniat dies in quo dicam vobis : Clamate, et vociferamini. 11 Circuivit ergo
arca Domini civitatem semel per diem, et reversa in castra mansit ibi.
12
Igitur Josue de nocte consurgente, tulerunt sacerdotes arcam Domini,
13
et septem ex eis septem buccinas, quarum in jubilo usus est :
prcedebantque arcam Domini ambulantes atque clangentes : et armatus
populus ibat ante eos, vulgus autem reliquum sequebatur arcam, et buccinis
personabat. 14 Circuieruntque civitatem secundo die semel, et reversi sunt
in castra. Sic fecerunt sex diebus.
15
Dies autem septimo, diluculo consurgentes, circuierunt urbem, sicut

dispositum erat, septies. 16 Cumque septimo circuitu clangerent buccinis
sacerdotes, dixit Josue ad omnem Isral : Vociferamini : tradidit enim vobis
Dominus civitatem. 17 Sitque civitas hc anathema, et omnia qu in ea
sunt, Domino : sola Rahab meretrix vivat, cum universis qui cum ea in
domo sunt : abscondit enim nuntios quos direximus. 18 Vos autem cavete ne
de his, qu prcepta sunt, quippiam contingatis, et sitis prvaricationis rei,
et omnia castra Isral sub peccato sint atque turbentur. 19 Quidquid autem
auri et argenti fuerit, et vasorum neorum ac ferri, Domino consecretur,
repositum in thesauris ejus. 20 Igitur omni populo vociferante, et
clangentibus tubis, postquam in aures multitudinis vox sonitusque
275/1834
increpuit, muri illico corruerunt : et ascendit unusquisque per locum qui

contra se erat : ceperuntque civitatem, 21 et interfecerunt omnia qu erant
in ea, a viro usque ad mulierem, ab infante usque ad senem. Boves quoque
et oves et asinos in ore gladii percusserunt.
22
Duobus autem viris, qui exploratores missi fuerant, dixit Josue :

Ingredimini domum mulieris meretricis, et producite eam, et omnia qu
illius sunt, sicut illi juramento firmastis. 23 Ingressique juvenes eduxerunt
Rahab, et parentes ejus, fratres quoque, et cunctam supellectilem ac
cognationem illius, et extra castra Isral manere fecerunt. 24 Urbem autem,
et omnia qu erant in ea, succenderunt, absque auro et argento, et vasis
neis, ac ferro, qu in rarium Domini consecrarunt. 25 Rahab vero
meretricem, et domum patris ejus, et omnia qu habebat, fecit Josue
vivere, et habitaverunt in medio Isral, usque in prsentem diem : eo quod
absconderit nuntios, quos miserat ut explorarent Jericho. In tempore illo,
imprecatus est Josue, dicens : 26 Maledictus vir coram Domino, qui
suscitaverit et dificaverit civitatem Jericho. In primogenito suo
fundamenta illius jaciat, et in novissimo liberorum ponat portas ejus. 27 Fuit
ergo Dominus cum Josue, et nomen ejus vulgatum est in omni terra.
Cap. 7 1 Filii autem Isral prvaricati sunt mandatum, et
usurpaverunt de anathemate. Nam Achan filius Charmi filii Zabdi filii Zare
de tribu Juda tulit aliquid de anathemate : iratusque est Dominus contra
filios Isral. 2 Cumque mitteret Josue de Jericho viros contra Hai, qu est
juxta Bethaven, ad orientalem plagam oppidi Bethel, dixit eis : Ascendite,
et explorate terram. Qui prcepta complentes exploraverunt Hai. 3 Et
reversi dixerunt ei : Non ascendat omnis populus, sed duo vel tria millia
virorum pergant, et deleant civitatem : quare omnis populus frustra
vexabitur contra hostes paucissimos ? 4 Ascenderunt ergo tria millia
pugnatorum. Qui statim terga vertentes, 5 percussi sunt a viris urbis Hai, et
corruerunt ex eis triginta sex homines : persecutique sunt eos adversarii de
porta usque ad Sabarim, et ceciderunt per prona fugientes : pertimuitque
cor populi, et instar aqu liquefactum est.
6
Josue vero scidit vestimenta sua, et pronus cecidit in terram coram arca
Domini usque ad vesperam, tam ipse quam omnes senes Isral :
miseruntque pulverem super capita sua, 7 et dixit Josue : Heu Domine
Deus, quid voluisti traducere populum istum Jordanem fluvium, ut traderes
nos in manus Amorrhi, et perderes ? utinam ut cpimus, mansissemus
trans Jordanem. 8 Mi Domine Deus, quid dicam, videns Isralem hostibus
suis terga vertentem ? 9 Audient Chanani, et omnes habitatores terr, et
pariter conglobati circumdabunt nos, atque delebunt nomen nostrum de
terra : et quid facies magno nomini tuo ?
276/1834
10
Dixitque Dominus ad Josue : Surge : cur jaces pronus in terra ?

Peccavit Isral, et prvaricatus est pactum meum : tuleruntque de
anathemate, et furati sunt atque mentiti, et absconderunt inter vasa sua.
12
Nec poterit Isral stare ante hostes suos, eosque fugiet : quia pollutus est
anathemate. Non ero ultra vobiscum, donec conteratis eum qui hujus
sceleris reus est. 13 Surge, sanctifica populum, et dic eis : Sanctificamini in
crastinum : hc enim dicit Dominus Deus Isral : Anathema in medio tui
est, Isral : non poteris stare coram hostibus tuis, donec deleatur ex te qui
hoc contaminatus est scelere. 14 Accedetisque mane singuli per tribus
vestras : et quamcumque tribum sors invenerit, accedet per cognationes
suas, et cognatio per domos, domusque per viros. 15 Et quicumque ille in
hoc facinore fuerit deprehensus, comburetur igni cum omni substantia sua :
quoniam prvaricatus est pactum Domini, et fecit nefas in Isral.
11
16
Surgens itaque Josue mane, applicuit Isral per tribus suas, et inventa est
tribus Juda. 17 Qu cum juxta familias suas esset oblata, inventa est familia
Zare. Illam quoque per domos offerens, reperit Zabdi : 18 cujus domum in
singulos dividens viros, invenit Achan filium Charmi filii Zabdi filii Zare
de tribu Juda. 19 Et ait Josue ad Achan : Fili mi, da gloriam Domino Deo
Isral, et confitere, atque indica mihi quid feceris, ne abscondas.
20
Responditque Achan Josue, et dixit ei : Vere ego peccavi Domino Deo
Isral, et sic et sic feci. 21 Vidi enim inter spolia pallium coccineum valde
bonum, et ducentos siclos argenti, regulamque auream quinquaginta
siclorum : et concupiscens abstuli, et abscondi in terra contra medium
tabernaculi mei, argentumque fossa humo operui. 22 Misit ergo Josue
ministros : qui currentes ad tabernaculum illius, repererunt cuncta
abscondita in eodem loco, et argentum simul. 23 Auferentesque de tentorio,
tulerunt ea ad Josue, et ad omnes filios Isral, projeceruntque ante
Dominum. 24 Tollens itaque Josue Achan filium Zare, argentumque et
pallium, et auream regulam, filios quoque et filias ejus, boves et asinos et
oves, ipsumque tabernaculum, et cunctam supellectilem (et omnis Isral
cum eo), duxerunt eos ad vallem Achor : 25 ubi dixit Josue : Quia turbasti
nos, exturbet te Dominus in die hac. Lapidavitque eum omnis Isral : et
cuncta qu illius erant, igne consumpta sunt. 26 Congregaveruntque super
eum acervum magnum lapidum, qui permanet usque in prsentem diem. Et
aversus est furor Domini ab eis. Vocatumque est nomen loci illius, vallis
Achor, usque hodie.
Cap. 8 1 Dixit autem Dominus ad Josue : Ne timeas, neque
formides : tolle tecum omnem multitudinem pugnatorum, et consurgens
ascende in oppidum Hai. Ecce tradidi in manu tua regem ejus et populum,
urbemque et terram. 2 Faciesque urbi Hai, et regi ejus, sicut fecisti Jericho,
277/1834
et regi illius : prdam vero, et omnia animantia diripietis vobis : pone

insidias urbi post eam. 3 Surrexitque Josue, et omnis exercitus bellatorum
cum eo, ut ascenderent in Hai : et electa triginta millia virorum fortium
misit nocte, 4 prcepitque eis, dicens : Ponite insidias post civitatem, nec
longius recedatis : et eritis omnes parati. 5 Ego autem, et reliqua multitudo,
qu mecum est, accedemus ex adverso contra urbem. Cumque exierint
contra nos, sicut ante fecimus, fugiemus, et terga vertemus, 6 donec
persequentes ab urbe longius protrahantur : putabunt enim nos fugere sicut
prius. 7 Nobis ergo fugientibus, et illis persequentibus, consurgetis de
insidiis, et vastabitis civitatem : tradetque eam Dominus Deus vester in
manus vestras. 8 Cumque ceperitis, succendite eam, et sic omnia facietis, ut
jussi.
9
Dimisitque eos, et perrexerunt ad locum insidiarum, sederuntque inter

Bethel et Hai, ad occidentalem plagam urbis Hai : Josue autem nocte illa in
medio mansit populi, 10 surgensque diluculo recensuit socios, et ascendit
cum senioribus in fronte exercitus, vallatus auxilio pugnatorum. 11 Cumque
venissent et ascendissent ex adverso civitatis, steterunt ad septentrionalem
urbis plagam, inter quam et eos erat vallis media. 12 Quinque autem millia
viros elegerat, et posuerat in insidiis inter Bethel et Hai ex occidentali parte
ejusdem civitatis : 13 omnis vero reliquus exercitus ad aquilonem aciem
dirigebat, ita ut novissimi illius multitudinis occidentalem plagam urbis
attingerent. Abiit ergo Josue nocte illa, et stetit in vallis medio.
14
Quod cum vidisset rex Hai, festinavit mane, et egressus est cum omni
exercitu civitatis, direxitque aciem contra desertum, ignorans quod post
tergum laterent insidi. 15 Josue vero et omnis Isral cesserunt loco,
simulantes metum, et fugientes per solitudinis viam. 16 At illi vociferantes
pariter, et se mutuo cohortantes, persecuti sunt eos. Cumque recessissent a
civitate, 17 et ne unus quidem in urbe Hai et Bethel remansisset qui non
persequeretur Isral (sicut eruperant aperta oppida relinquentes), 18 dixit
Dominus ad Josue : Leva clypeum, qui in manu tua est, contra urbem Hai,
quoniam tibi tradam eam. 19 Cumque elevasset clypeum ex adverso
civitatis, insidi, qu latebant, surrexerunt confestim : et pergentes ad
civitatem, ceperunt, et succenderunt eam. 20 Viri autem civitatis, qui
persequebantur Josue, respicientes et videntes fumum urbis ad clum
usque conscendere, non potuerunt ultra huc illucque diffugere : prsertim
cum hi qui simulaverant fugam, et tendebant ad solitudinem, contra
persequentes fortissime restitissent. 21 Vidensque Josue et omnis Isral
quod capta esset civitas, et fumus urbis ascenderet, reversus percussit viros
Hai. 22 Siquidem et illi qui ceperant et succenderant civitatem, egressi ex
urbe contra suos, medios hostium ferire cperunt. Cum ergo ex utraque
parte adversarii cderentur, ita ut nullus de tanta multitudine salvaretur,
278/1834
23
regem quoque urbis Hai apprehenderunt viventem, et obtulerunt Josue.
24
Igitur omnibus interfectis, qui Isralem ad deserta tendentem fuerant

persecuti, et in eodem loco gladio corruentibus, reversi filii Isral
percusserunt civitatem. 25 Erant autem qui in eodem die conciderant a viro
usque ad mulierem, duodecim millia hominum, omnes urbis Hai. 26 Josue
vero non contraxit manum, quam in sublime porrexerat, tenens clypeum
donec interficerentur omnes habitatores Hai. 27 Jumenta autem et prdam
civitatis diviserunt sibi filii Isral, sicut prceperat Dominus Josue. 28 Qui
succendit urbem, et fecit eam tumulum sempiternum : 29 regem quoque ejus
suspendit in patibulo usque ad vesperam et solis occasum. Prcepitque
Josue, et deposuerunt cadaver ejus de cruce : projeceruntque in ipso introitu
civitatis, congesto super eum magno acervo lapidum, qui permanet usque
in prsentem diem.
30
Tunc dificavit Josue altare Domino Deo Isral in monte Hebal, 31 sicut
prceperat Moyses famulus Domini filiis Isral, et scriptum est in
volumine legis Moysi : altare vero de lapidibus impolitis, quos ferrum non
tetigit : et obtulit super eo holocausta Domino, immolavitque pacificas
victimas. 32 Et scripsit super lapides Deuteronomium legis Moysi, quod ille
digesserat coram filiis Isral. 33 Omnis autem populus, et majores natu,
ducesque ac judices, stabant ex utraque parte arc, in conspectu
sacerdotum qui portabant arcam fderis Domini, ut advena, ita et indigena.
Media pars eorum juxta montem Garizim, et media juxta montem Hebal,
sicut prceperat Moyses famulus Domini. Et primum quidem benedixit
populo Isral. 34 Post hc legit omnia verba benedictionis et maledictionis,
et cuncta qu scripta erant in legis volumine. 35 Nihil ex his qu Moyses
jusserat, reliquit intactum, sed universa replicavit coram omni multitudine
Isral, mulieribus ac parvulis, et advenis qui inter eos morabantur.
Cap. 9 1 Quibus auditis, cuncti reges trans Jordanem, qui versabantur
in montanis et campestribus, in maritimis ac littore magni maris, hi quoque
qui habitabant juxta Libanum, Hethus et Amorrhus, Chananus,
Pherezus, et Hevus, et Jebusus, 2 congregati sunt pariter, ut pugnarent
contra Josue et Isral uno animo, eademque sententia.
3
At hi qui habitabant in Gabaon, audientes cuncta qu fecerat Josue

Jericho, et Hai, 4 et callide cogitantes, tulerunt sibi cibaria, saccos veteres
asinis imponentes, et utres vinarios scissos atque consutos,
5
calceamentaque perantiqua qu ad indicium vetustatis pittaciis consuta
erant, induti veteribus vestimentis : panes quoque, quos portabant ob
viaticum, duri erant, et in frustra comminuti : 6 perrexeruntque ad Josue,
qui tunc morabatur in castris Galgal, et dixerunt ei, atque simul omni
Israli : De terra longinqua venimus, pacem vobiscum facere cupientes.
279/1834
Responderuntque viri Isral ad eos, atque dixerunt : 7 Ne forte in terra, qu

nobis sorte debetur, habitetis, et non possimus fdus inire vobiscum. 8 At
illi ad Josue : Servi, inquiunt, tui sumus. Quibus Josue ait : Quinam estis
vos ? et unde venistis ? 9 Responderunt : De terra longinqua valde venerunt
servi tui in nomine Domini Dei tui. Audivimus enim famam potenti ejus,
cuncta qu fecit in gypto, 10 et duobus regibus Amorrhorum qui fuerunt
trans Jordanem, Sehon regi Hesebon, et Og regi Basan, qui erat in
Astaroth : 11 dixeruntque nobis seniores, et omnes habitatores terr nostr :
Tollite in manibus cibaria ob longissimam viam, et occurrite eis, et dicite :
Servi vestri sumus : fdus inite nobiscum. 12 En panes quando egressi
sumus de domibus nostris, ut veniremus ad vos, calidos sumpsimus ; nunc
sicci facti sunt, et vetustate nimia comminuti. 13 Utres vini novos
implevimus ; nunc rupti sunt et soluti. Vestes et calceamenta quibus
induimur, et qu habemus in pedibus, ob longitudinem longioris vi trita
sunt, et pene consumpta. 14 Susceperunt igitur de cibariis eorum, et os
Domini non interrogaverunt. 15 Fecitque Josue cum eis pacem, et inito
fdere pollicitus est quod non occiderentur : principes quoque multitudinis
juraverunt eis.
16
Post dies autem tres initi fderis, audierunt quod in vicino habitarent, et
inter eos futuri essent. 17 Moveruntque castra filii Isral, et venerunt in
civitates eorum die tertio, quarum hc vocabula sunt : Gabaon, et Caphira,
et Beroth, et Cariathiarim. 18 Et non percusserunt eos, eo quod jurassent eis
principes multitudinis in nomine Domini Dei Isral. Murmuravit itaque
omne vulgus contra principes. 19 Qui responderunt eis : Juravimus illis in
nomine Domini Dei Isral, et idcirco non possumus eos contingere. 20 Sed
hoc faciemus eis : reserventur quidem ut vivant, ne contra nos ira Domini
concitetur, si pejeraverimus : 21 sed sic vivant, ut in usus univers
multitudinis ligna cdant, aquasque comportent. Quibus hc loquentibus,
22
vocavit Gabaonitas Josue, et dixit eis : Cur nos decipere fraude voluistis,
ut diceretis : Procul valde habitamus a vobis, cum in medio nostri sitis ?
23
itaque sub maledictione eritis, et non deficiet de stirpe vestra ligna
cdens, aquasque comportans in domum Dei mei. 24 Qui responderunt :
Nuntiatum est nobis servis tuis, quod promisisset Dominus Deus tuus
Moysi servo suo ut traderet vobis omnem terram, et disperderet cunctos
habitatores ejus. Timuimus igitur valde, et providimus animabus nostris,
vestro terrore compulsi, et hoc consilium inivimus. 25 Nunc autem in manu
tua sumus : quod tibi bonum et rectum videtur, fac nobis. 26 Fecit ergo
Josue ut dixerat, et liberavit eos de manu filiorum Isral, ut non
occiderentur. 27 Decrevitque in illo die eos esse in ministerio cuncti populi,
et altaris Domini, cdentes ligna, et aquas comportantes, usque in prsens
tempus, in loco quem Dominus elegisset.
280/1834
Cap. 10 1 Qu cum audisset Adonisedec rex Jerusalem, quod scilicet

cepisset Josue Hai, et subvertisset eam (sicut enim fecerat Jericho et regi
ejus, sic fecit Hai et regi illius), et quod transfugissent Gabaonit ad Isral,
et essent fderati eorum, 2 timuit valde. Urbs enim magna erat Gabaon, et
una civitatum regalium, et major oppido Hai, omnesque bellatores ejus
fortissimi. 3 Misit ergo Adonisedec rex Jerusalem ad Oham regem Hebron,
et ad Pharam regem Jerimoth, ad Japhia quoque regem Lachis, et ad Dabir
regem Eglon, dicens : 4 Ad me ascendite, et ferte prsidium, ut
expugnemus Gabaon, quare transfugerit ad Josue, et ad filios Isral.
5
Congregati igitur ascenderunt quinque reges Amorrhorum : rex
Jerusalem, rex Hebron, rex Jerimoth, rex Lachis, rex Eglon, simul cum
exercitibus suis : et castrametati sunt circa Gabaon, oppugnantes eam.
6
Habitatores autem Gabaon urbis obsess miserunt ad Josue, qui tunc

morabatur in castris apud Galgalam, et dixerunt ei : Ne retrahas manus tuas
ab auxilio servorum tuorum : ascende cito, et libera nos, ferque prsidium :
convenerunt enim adversum nos omnes reges Amorrhorum, qui habitant
in montanis. 7 Ascenditque Josue de Galgalis, et omnis exercitus bellatorum
cum eo, viri fortissimi. 8 Dixitque Dominus ad Josue : Ne timeas eos : in
manus enim tuas tradidi illos : nullus ex eis tibi resistere poterit. 9 Irruit
itaque Josue super eos repente, tota nocte ascendens de Galgalis. 10 Et
conturbavit eos Dominus a facie Isral : contrivitque plaga magna in
Gabaon, ac persecutus est eos per viam ascensus Bethoron, et percussit
usque Azeca et Maceda. 11 Cumque fugerent filios Isral, et essent in
descensu Bethoron, Dominus misit super eos lapides magnos de clo usque
ad Azeca : et mortui sunt multo plures lapidibus grandinis, quam quos
gladio percusserant filii Isral. 12 Tunc locutus est Josue Domino, in die qua
tradidit Amorrhum in conspectu filiorum Isral, dixitque coram eis :
Sol, contra Gabaon ne movearis,
et luna contra vallem Ajalon.
13
Steteruntque sol et luna,
donec ulcisceretur se gens de inimicis suis.
Nonne scriptum est hoc in libro justorum ? Stetit itaque sol in medio cli,
et non festinavit occumbere spatio unius diei. 14 Non fuit antea nec postea
tam longa dies, obediente Domino voci hominis, et pugnante pro Isral.
15
Reversusque est Josue cum omni Isral in castra Galgal.
16
Fugerant enim quinque reges et se absconderant in spelunca urbis

Maceda. 17 Nuntiatumque est Josue quod inventi essent quinque reges
latentes in spelunca urbis Maceda. 18 Qui prcepit sociis, et ait : Volvite
saxa ingentia ad os spelunc, et ponite viros industrios, qui clausos
custodiant : 19 vos autem nolite stare, sed persequimini hostes, et extremos
quosque fugientium cdite : nec dimittatis eos urbium suarum intrare
281/1834
prsidia, quos tradidit Dominus Deus in manus vestras. 20 Csis ergo

adversariis plaga magna, et usque ad internecionem pene consumptis, hi
qui Isral effugere potuerunt, ingressi sunt civitates munitas.
21
Reversusque est omnis exercitus ad Josue in Maceda, ubi tunc erant
castra, sani et integro numero : nullusque contra filios Isral mutire ausus
est. 22 Prcepitque Josue, dicens : Aperite os spelunc, et producite ad me
quinque reges, qui in ea latitant. 23 Feceruntque ministri ut sibi fuerat
imperatum : et eduxerunt ad eum quinque reges de spelunca, regem
Jerusalem, regem Hebron, regem Jerimoth, regem Lachis, regem Eglon.
24
Cumque educti essent ad eum, vocavit omnes viros Isral, et ait ad
principes exercitus qui secum erant : Ite, et ponite pedes super colla regum
istorum. Qui cum perrexissent, et subjectorum colla pedibus calcarent,
25
rursum ait ad eos : Nolite timere, nec paveatis : confortamini, et estote
robusti : sic enim faciet Dominus cunctis hostibus vestris, adversum quos
dimicatis. 26 Percussitque Josue, et interfecit eos, atque suspendit super
quinque stipites : fueruntque suspensi usque ad vesperum. 27 Cumque
occumberet sol, prcepit sociis ut deponerent eos de patibulis. Qui
depositos projecerunt in speluncam in qua latuerant, et posuerunt super os
ejus saxa ingentia, qu permanent usque in prsens.
28
Eodem quoque die, Macedam cepit Josue, et percussit eam in ore gladii,
regemque illius interfecit, et omnes habitatores ejus : non dimisit in ea
saltem parvas reliquias. Fecitque regi Maceda sicut fecerat regi Jericho.
29
Transivit autem cum omni Isral de Maceda in Lebna, et pugnabat contra
eam : 30 quam tradidit Dominus cum rege suo in manus Isral :
percusseruntque urbem in ore gladii, et omnes habitatores ejus : non
dimiserunt in ea ullas reliquias. Feceruntque regi Lebna sicut fecerant regi
Jericho. 31 De Lebna transivit in Lachis cum omni Isral : et exercitu per
gyrum disposito, oppugnabat eam. 32 Tradiditque Dominus Lachis in manus
Isral, et cepit eam die altero, atque percussit in ore gladii, omnemque
animam qu fuerat in ea, sicut fecerat Lebna. 33 Eo tempore ascendit
Horam rex Gazer, ut auxiliaretur Lachis : quem percussit Josue cum omni
populo ejus usque ad internecionem. 34 Transivitque de Lachis in Eglon, et
circumdedit, 35 atque expugnavit eam eadem die : percussitque in ore gladii
omnes animas qu erant in ea, juxta omnia qu fecerat Lachis. 36 Ascendit
quoque cum omni Isral de Eglon in Hebron, et pugnavit contra eam :
37
cepit eam, et percussit in ore gladii, regem quoque ejus, et omnia oppida
regionis illius, universasque animas qu in ea fuerant commorat : non
reliquit in ea ullas reliquias : sicut fecerat Eglon, sic fecit et Hebron, cuncta
qu in ea reperit consumens gladio. 38 Inde reversus in Dabir, 39 cepit eam
atque vastavit : regem quoque ejus atque omnia per circuitum oppida
percussit in ore gladii : non dimisit in ea ullas reliquias : sicut fecerat
Hebron et Lebna et regibus earum, sic fecit Dabir et regi illius. 40 Percussit
282/1834
itaque Josue omnem terram montanam et meridianam atque campestrem, et

Asedoth, cum regibus suis : non dimisit in ea ullas reliquias, sed omne
quod spirare poterat interfecit, sicut prceperat ei Dominus Deus Isral,
41
a Cadesbarne usque Gazam. Omnem terram Gosen usque Gabaon,
42
universosque reges, et regiones eorum uno impetu cepit atque vastavit :
Dominus enim Deus Isral pugnavit pro eo. 43 Reversusque est cum omni
Isral ad locum castrorum in Galgala.
Cap. 11 1 Qu cum audisset Jabin rex Asor, misit ad Jobab regem
Madon, et ad regem Semeron, atque ad regem Achsaph : 2 ad reges quoque
aquilonis, qui habitabant in montanis et in planitie contra meridiem
Ceneroth, in campestribus quoque et in regionibus Dor juxta mare :
3
Chananum quoque ab oriente et occidente, et Amorrhum atque
Hethum ac Pherezum et Jebusum in montanis : Hevum quoque qui
habitabat ad radices Hermon in terra Maspha. 4 Egressique sunt omnes cum
turmis suis, populus multus nimis sicut arena qu est in littore maris, equi
quoque et currus immens multitudinis. 5 Conveneruntque omnes reges isti
in unum ad aquas Merom, ut pugnarent contra Isral.
6
Dixitque Dominus ad Josue : Ne timeas eos : cras enim hac eadem hora
ego tradam omnes istos vulnerandos in conspectu Isral : equos eorum
subnervabis, et currus igne combures. 7 Venitque Josue, et omnis exercitus
cum eo, adversus illos ad aquas Merom subito, et irruerunt super eos,
8
tradiditque illos Dominus in manus Isral. Qui percusserunt eos, et
persecuti sunt usque ad Sidonem magnam, et aquas Maserephoth,
campumque Masphe, qui est ad orientalem illius partem. Ita percussit
omnes, ut nullas dimitteret ex eis reliquias : 9 fecitque sicut prceperat ei
Dominus : equos eorum subnervavit, currusque combussit igni.
10
Reversusque statim cepit Asor, et regem ejus percussit gladio. Asor enim
antiquitus inter omnia regna hc principatum tenebat. 11 Percussitque
omnes animas qu ibidem morabantur : non dimisit in ea ullas reliquias,
sed usque ad internecionem universa vastavit, ipsamque urbem peremit
incendio. 12 Et omnes per circuitum civitates, regesque earum, cepit,
percussit atque delevit, sicut prceperat ei Moyses famulus Domini.
13
Absque urbibus, qu erant in collibus et in tumulis sit, ceteras
succendit Isral : unam tantum Asor munitissimam flamma consumpsit.
14
Omnemque prdam istarum urbium ac jumenta diviserunt sibi filii
Isral, cunctis hominibus interfectis. 15 Sicut prceperat Dominus Moysi
servo suo, ita prcepit Moyses Josue, et ille universa complevit : non
prteriit de universis mandatis, nec unum quidem verbum quod jusserat
Dominus Moysi. 16 Cepit itaque Josue omnem terram montanam et
meridianam, terramque Gosen, et planitiem, et occidentalem plagam,
montemque Isral, et campestria ejus, 17 et partem montis, qu ascendit
283/1834
Seir usque Baalgad, per planitiem Libani subter montem Hermon : omnes
reges eorum cepit, percussit, et occidit. 18 Multo tempore pugnavit Josue
contra reges istos. 19 Non fuit civitas qu se traderet filiis Isral, prter
Hevum, qui habitabat in Gabaon : omnes enim bellando cepit. 20 Domini
enim sententia fuerat, ut indurarentur corda eorum, et pugnarent contra
Isral, et caderent, et non mererentur ullam clementiam, ac perirent, sicut
prceperat Dominus Moysi. 21 In illo tempore venit Josue, et interfecit
Enacim de montanis, Hebron, et Dabir, et Anab, et de omni monte Juda et
Isral, urbesque eorum delevit. 22 Non reliquit ullum de stirpe Enacim, in
terra filiorum Isral : absque civitatibus Gaza, et Geth, et Azoto, in quibus
solis relicti sunt. 23 Cepit ergo Josue omnem terram, sicut locutus est
Dominus ad Moysen, et tradidit eam in possessionem filiis Isral secundum
partes et tribus suas : quievitque terra a prliis.
Cap. 12 1 Hi sunt reges, quos percusserunt filii Isral, et possederunt
terram eorum trans Jordanem ad solis ortum, a torrente Arnon usque ad
montem Hermon, et omnem orientalem plagam, qu respicit solitudinem.
2
Sehon rex Amorrhorum, qui habitavit in Hesebon, dominatus est ab
Aror, qu sita est super ripam torrentis Arnon, et medi partis in valle,
dimidique Galaad, usque ad torrentem Jaboc, qui est terminus filiorum
Ammon. 3 Et a solitudine usque ad mare Ceneroth contra orientem, et
usque ad mare deserti, quod est mare salsissimum, ad orientalem plagam
per viam qu ducit Bethsimoth : et ab australi parte, qu subjacet Asedoth,
Phasga. 4 Terminus Og regis Basan, de reliquiis Raphaim, qui habitavit in
Astaroth, et in Edrai, et dominatus est in monte Hermon, et in Salecha,
atque in universa Basan, usque ad terminos 5 Gessuri, et Machati, et
dimidi partis Galaad : terminos Sehon regis Hesebon. 6 Moyses famulus
Domini et filii Isral percusserunt eos, tradiditque terram eorum Moyses in
possessionem Rubenitis, et Gaditis, et dimidi tribui Manasse. 7 Hi sunt
reges terr, quos percussit Josue et filii Isral trans Jordanem ad
occidentalem plagam, a Baalgad in campo Libani, usque ad montem cujus
pars ascendit in Seir : tradiditque eam Josue in possessionem tribubus
Isral, singulis partes suas, 8 tam in montanis quam in planis atque
campestribus. In Asedoth, et in solitudine, ac in meridie, Hethus fuit et
Amorrhus, Chananus, et Pherezus, Hevus et Jebusus. 9 Rex Jericho
unus : rex Hai, qu est ex latere Bethel, unus : 10 rex Jerusalem unus, rex
Hebron unus, 11 rex Jerimoth unus, rex Lachis unus, 12 rex Eglon unus, rex
Gazer unus, 13 rex Dabir unus, rex Gader unus, 14 rex Herma unus, rex
Hered unus, 15 rex Lebna unus, rex Odullam unus, 16 rex Maceda unus, rex
Bethel unus, 17 rex Taphua unus, rex Opher unus, 18 rex Aphec unus, rex
Saron unus, 19 rex Madon unus, rex Asor unus, 20 rex Semeron unus, rex
Achsaph unus, 21 rex Thenac unus, rex Mageddo unus, 22 rex Cades unus,
284/1834
rex Jachanan Carmeli unus, 23 rex Dor et provinci Dor unus, rex gentium
Galgal unus, 24 rex Thersa unus : omnes reges triginta unus.
Cap. 13 1 Josue senex provectque tatis erat, et dixit Dominus ad
eum : Senuisti, et longvus es, terraque latissima derelicta est, qu necdum
sorte divisa est : 2 omnis videlicet Galila, Philisthiim, et universa Gessuri.
3
A fluvio turbido, qui irrigat gyptum, usque ad terminos Accaron contra
aquilonem : terra Chanaan, qu in quinque regulos Philisthiim dividitur,
Gazos, et Azotios, Ascalonitas, Gethos, et Accaronitas. 4 Ad meridiem
vero sunt Hevi, omnis terra Chanaan, et Maara Sidoniorum, usque
Apheca et terminos Amorrhi, 5 ejusque confinia. Libani quoque regio
contra orientem, a Baalgad sub monte Hermon, donec ingrediaris Emath ;
6
omnium qui habitant in monte a Libano usque ad aquas Maserephoth,
universique Sidonii. Ego sum qui delebo eos a facie filiorum Isral. Veniat
ergo in partem hreditatis Isral, sicut prcepi tibi. 7 Et nunc divide terram
in possessionem novem tribubus, et dimidi tribui Manasse, 8 cum qua
Ruben et Gad possederunt terram, quam tradidit eis Moyses famulus
Domini trans fluenta Jordanis, ad orientalem plagam. 9 Ab Aror, qu sita
est in ripa torrentis Arnon, et in vallis medio, universaque campestria
Medaba, usque Dibon, 10 et cunctas civitates Sehon regis Amorrhi, qui
regnavit in Hesebon, usque ad terminos filiorum Ammon, 11 et Galaad, ac
terminum Gessuri et Machati, et omnem montem Hermon, et universam
Basan, usque ad Salecha, 12 omne regnum Og in Basan, qui regnavit in
Astaroth et Edrai, ipse fuit de reliquiis Raphaim : percussitque eos Moyses,
atque delevit. 13 Nolueruntque disperdere filii Isral Gessuri et Machati : et
habitaverunt in medio Isral usque in prsentem diem. 14 Tribui autem Levi
non dedit possessionem : sed sacrificia et victim Domini Dei Isral, ipsa
est ejus hreditas, sicut locutus est illi.
15
Dedit ergo Moyses possessionem tribui filiorum Ruben juxta cognationes

suas. 16 Fuitque terminus eorum ab Aror, qu sita est in ripa torrentis
Arnon, et in valle ejusdem torrentis media : universam planitiem, qu ducit
Medaba, 17 et Hesebon, cunctosque viculos earum, qui sunt in
campestribus : Dibon quoque et Bamothbaal, et oppidum Baalmaon, 18 et
Jassa, et Cedimoth, et Mephaath, 19 et Cariathaim, et Sabama, et Sarathasar
in monte convallis. 20 Bethphogor et Asedoth, Phasga et Bethiesimoth, 21 et
omnes urbes campestres, universaque regna Sehon regis Amorrhi, qui
regnavit in Hesebon, quem percussit Moyses cum principibus Madian :
Hevum, et Recem, et Sur, et Hur, et Rebe duces Sehon habitatores terr.
22
Et Balaam filium Beor ariolum occiderunt filii Isral gladio cum ceteris
interfectis. 23 Factusque est terminus filiorum Ruben Jordanis fluvius. Hc
est possessio Rubenitarum per cognationes suas urbium et viculorum.
24
Deditque Moyses tribui Gad et filiis ejus per cognationes suas
285/1834
possessionem, cujus hc divisio est. 25 Terminus Jaser, et omnes civitates

Galaad, et dimidiam partem terr filiorum Ammon, usque ad Aror, qu
est contra Rabba, 26 et ab Hesebon usque Ramoth, Masphe et Betonim : et a
Manaim usque ad terminos Dabir. 27 In valle quoque Betharan, et
Bethnemra, et Socoth, et Saphon reliquam partem regni Sehon regis
Hesebon : hujus quoque finis, Jordanis est, usque ad extremam partem
maris Cenereth trans Jordanem ad orientalem plagam. 28 Hc est possessio
filiorum Gad per familias suas, civitates et vill earum.
29
Dedit et dimidi tribui Manasse, filiisque ejus juxta cognationes suas,

possessionem, 30 cujus hoc principium est : a Manaim universam Basan, et
cuncta regna Og regis Basan, omnesque vicos Jair, qui sunt in Basan,
sexaginta oppida : 31 et dimidiam partem Galaad, et Astaroth, et Edrai,
urbes regni Og in Basan : filiis Machir, filii Manasse, dimidi parti
filiorum Machir juxta cognationes suas. 32 Hanc possessionem divisit
Moyses in campestribus Moab trans Jordanem contra Jericho ad orientalem
plagam. 33 Tribui autem Levi non dedit possessionem : quoniam Dominus
Deus Isral ipse est possessio ejus, ut locutus est illi.
Cap. 14 1 Hoc est quod possederunt filii Isral in terra Chanaan,
quam dederunt eis Eleazar sacerdos, et Josue filius Nun, et principes
familiarum per tribus Isral : 2 sorte omnia dividentes, sicut prceperat
Dominus in manu Moysi, novem tribubus, et dimidi tribui. 3 Duabus enim
tribubus, et dimidi, dederat Moyses trans Jordanem possessionem :
absque Levitis, qui nihil terr acceperunt inter fratres suos : 4 sed in eorum
successerunt locum filii Joseph in duas divisi tribus, Manasse et Ephraim :
nec acceperunt Levit aliam in terra partem, nisi urbes ad habitandum, et
suburbana earum ad alenda jumenta et pecora sua. 5 Sicut prceperat
Dominus Moysi, ita fecerunt filii Isral, et diviserunt terram.
6
Accesserunt itaque filii Juda ad Josue in Galgala, locutusque est ad eum

Caleb filius Jephone Cenezus : Nosti quid locutus sit Dominus ad Moysen
hominem Dei de me et te in Cadesbarne. 7 Quadraginta annorum eram
quando misit me Moyses famulus Domini de Cadesbarne, ut considerarem
terram, nuntiavique ei quod mihi verum videbatur. 8 Fratres autem mei, qui
ascenderant mecum, dissolverunt cor populi : et nihilominus ego secutus
sum Dominum Deum meum. 9 Juravitque Moyses in die illo, dicens : Terra,
quam calcavit pes tuus, erit possessio tua, et filiorum tuorum in ternum :
quia secutus es Dominum Deum meum. 10 Concessit ergo Dominus vitam
mihi, sicut pollicitus est, usque in prsentem diem. Quadraginta et quinque
anni sunt, ex quo locutus est Dominus verbum istud ad Moysen, quando
ambulabat Isral per solitudinem : hodie octoginta quinque annorum sum,
11
sic valens ut eo valebam tempore quando ad explorandum missus sum :
286/1834
illius in me temporis fortitudo usque hodie perseverat, tam ad bellandum

quam ad gradiendum. 12 Da ergo mihi montem istum, quem pollicitus est
Dominus, te quoque audiente, in quo Enacim sunt, et urbes magn atque
munit : si forte sit Dominus mecum, et potuero delere eos, sicut promisit
mihi. 13 Benedixitque ei Josue, et tradidit ei Hebron in possessionem :
14
atque ex eo fuit Hebron Caleb filio Jephone Cenezo usque in
prsentem diem, quia secutus est Dominum Deum Isral. 15 Nomen
Hebron ante vocabatur Cariath Arbe : Adam maximus ibi inter Enacim
situs est : et terra cessavit a prliis.
Cap. 15 1 Igitur sors filiorum Jud per cognationes suas ista fuit : a
termino Edom, desertum Sin, contra meridiem, et usque ad extremam
partem australis plag. 2 Initium ejus a summitate maris salsissimi, et a
lingua ejus, qu respicit meridiem. 3 Egrediturque contra ascensum
Scorpionis, et pertransit in Sina : ascenditque in Cadesbarne, et pervenit in
Esron, ascendens ad Addar, et circuiens Carcaa, 4 atque inde pertransiens in
Asemona, et perveniens ad torrentem gypti : eruntque termini ejus mare
magnum. Hic erit finis meridian plag. 5 Ab oriente vero erit initium,
mare salsissimum usque ad extrema Jordanis : et ea qu respiciunt ad
aquilonem, a lingua maris usque ad eumdem Jordanis fluvium.
6
Ascenditque terminus in Beth Hagla, et transit ab aquilone in Beth Araba,
ascendens ad lapidem Bon filii Ruben : 7 et tendens usque ad terminos
Debera de valle Achor, contra aquilonem respiciens Galgala, qu est ex
adverso ascensionis Adommim, ab australi parte torrentis : transitque
aquas, qu vocantur fons solis : et erunt exitus ejus ad fontem Rogel.
8
Ascenditque per convallem filii Ennom ex latere Jebusi ad meridiem,
hc est Jerusalem : et inde se erigens ad verticem montis, qui est contra
Geennom ad occidentem in summitate vallis Raphaim contra aquilonem :
9
pertransitque a vertice montis usque ad fontem aqu Nephtoa : et pervenit
usque ad vicos montis Ephron : inclinaturque in Baala, qu est
Cariathiarim, id est, urbs silvarum. 10 Et circuit de Baala contra occidentem,
usque ad montem Seir : transitque juxta latus montis Jarim ad aquilonem in
Cheslon : et descendit in Bethsames, transitque in Thamna. 11 Et pervenit
contra aquilonem partis Accaron ex latere : inclinaturque Sechrona, et
transit montem Baala : pervenitque in Jebneel, et magni maris contra
occidentem fine concluditur. 12 Hi sunt termini filiorum Juda per circuitum
in cognationibus suis.
13
Caleb vero filio Jephone dedit partem in medio filiorum Juda, sicut
prceperat ei Dominus : Cariath Arbe patris Enac, ipsa est Hebron.
14
Delevitque ex ea Caleb tres filios Enac, Sesai et Ahiman et Tholmai de
stirpe Enac. 15 Atque inde conscendens venit ad habitatores Dabir, qu
prius vocabatur Cariath Sepher, id est, civitas litterarum. 16 Dixitque Caleb :
287/1834
Qui percusserit Cariath Sepher, et ceperit eam, dabo ei Axam filiam meam
uxorem. 17 Cepitque eam Othoniel filius Cenez frater Caleb junior :
deditque ei Axam filiam suam uxorem. 18 Qu, cum pergerent simul, suasa
est a viro suo ut peteret a patre suo agrum. Suspiravitque ut sedebat in
asino : cui Caleb : Quid habes ? inquit. 19 At illa respondit : Da mihi
benedictionem : terram australem et arentem dedisti mihi ; junge et
irriguam. Dedit itaque ei Caleb irriguum superius et inferius.
20
Hc est possessio tribus filiorum Juda per cognationes suas. 21 Erantque

civitates ab extremis partibus filiorum Juda juxta terminos Edom a
meridie : Cabseel et Eder et Jagur, 22 et Cyna et Dimona et Adada, 23 et
Cades et Asor et Jethnam, 24 Ziph et Telem et Baloth, 25 Asor nova et
Carioth, Hesron, hc est Asor ; 26 Amam, Sama, et Molada, 27 et Asergadda
et Hassemon et Bethphelet, 28 et Hasersual et Bersabee et Baziothia, 29 et
Baala et Jim et Esem, 30 et Eltholad et Cesil et Harma, 31 et Siceleg et
Medemena et Sensenna, 32 Lebaoth et Selim et An et Remon. Omnes
civitates viginti novem, et vill earum. 33 In campestribus vero : Estaol et
Sarea et Asena, 34 et Zano et ngannim et Taphua et Enaim, 35 et Jerimoth
et Adullam, Socho et Azeca, 36 et Saraim et Adithaim et Gedera et
Gederothaim : urbes quatuordecim, et vill earum. 37 Sanan et Hadassa et
Magdalgad, 38 Delean et Masepha et Jecthel, 39 Lachis et Bascath et Eglon,
40
Chebbon et Leheman et Cethlis, 41 et Gideroth et Bethdagon et Naama et
Maceda : civitates sedecim, et vill earum. 42 Labana et Ether et Asan,
43
Jephtha et Esna et Nesib, 44 et Ceila et Achzib et Maresa : civitates
novem, et vill earum. 45 Accaron cum vicis et villulis suis. 46 Ab Accaron
usque ad mare : omnia qu vergunt ad Azotum et viculos ejus. 47 Azotus
cum vicis et villulis suis. Gaza cum vicis et villulis suis, usque ad torrentem
gypti, et mare magnum terminus ejus. 48 Et in monte : Samir et Jether et
Socoth 49 et Danna et Cariathsenna, hc est Dabir : 50 Anab et Istemo et
Anim, 51 Gosen et Olon et Gilo : civitates undecim et vill earum. 52 Arab
et Ruma et Esaan, 53 et Janum et Beththaphua et Apheca, 54 Athmatha, et
Cariath Arbe, hc est Hebron, et Sior : civitates novem, et vill earum.
55
Maon et Carmel et Ziph et Jota, 56 Jezral et Jucadam et Zano,
57
Accain, Gabaa et Thamna : civitates decem et vill earum. 58 Halhul, et
Besur, et Gedor, 59 Mareth, et Bethanoth, et Eltecon : civitates sex et vill
earum. 60 Cariathbaal, hc est Cariathiarim urbs silvarum, et Arebba :
civitates du, et vill earum. 61 In deserto Betharaba, Meddin, et Sachacha,
62
et Nebsan, et civitas salis, et Engaddi : civitates sex, et vill earum.
63
Jebusum autem habitatorem Jerusalem non potuerunt filii Juda delere :
habitavitque Jebusus cum filiis Juda in Jerusalem usque in prsentem
diem.
288/1834
Cap. 16 1 Cecidit quoque sors filiorum Joseph ab Jordane contra

Jericho et aquas ejus ab oriente : solitudo qu ascendit de Jericho ad
montem Bethel : 2 et egreditur de Bethel Luza : transitque terminum Archi,
Ataroth : 3 et descendit ad occidentem juxta terminum Jephleti, usque ad
terminos Beth-horon inferioris, et Gazer : finiunturque regiones ejus mari
magno : 4 possederuntque filii Joseph, Manasses et Ephraim.
5
Et factus est terminus filiorum Ephraim per cognationes suas : et

possessio eorum contra orientem Ataroth Addar usque Beth-horon
superiorem. 6 Egrediunturque confinia in mare : Machmethath vero
aquilonem respicit, et circuit terminos contra orientem in Thanathselo : et
pertransit ab oriente Jano. 7 Descenditque de Jano in Ataroth et
Naaratha : et pervenit in Jericho, egrediturque ad Jordanem. 8 De Taphua
pertransit contra mare in vallem arundineti, suntque egressus ejus in mare
salsissimum. Hc est possessio tribus filiorum Ephraim per familias suas.
9
Urbesque separat sunt filiis Ephraim in medio possessionis filiorum
Manasse, et vill earum. 10 Et non interfecerunt filii Ephraim Chananum,
qui habitabat in Gazer : habitavitque Chananus in medio Ephraim usque
in diem hanc tributarius.
Cap. 17 1 Cecidit autem sors tribui Manasse (ipse enim est
primogenitus Joseph) : Machir primogenito Manasse patri Galaad, qui fuit
vir pugnator, habuitque possessionem Galaad et Basan : 2 et reliquis
filiorum Manasse juxta familias suas, filiis Abiezer, et filiis Helec, et filiis
Esriel, et filiis Sechem, et filiis Hepher, et filiis Semida. Isti sunt filii
Manasse filii Joseph, mares, per cognationes suas.
3
Salphaad vero filio Hepher filii Galaad filii Machir filii Manasse non
erant filii, sed sol fili : quarum ista sunt nomina : Maala et Noa et Hegla
et Melcha et Thersa. 4 Veneruntque in conspectu Eleazari sacerdotis, et
Josue filii Nun, et principum, dicentes : Dominus prcepit per manum
Moysi, ut daretur nobis possessio in medio fratrum nostrorum. Deditque eis
juxta imperium Domini possessionem in medio fratrum patris earum. 5 Et
ceciderunt funiculi Manasse, decem, absque terra Galaad et Basan trans
Jordanem. 6 Fili enim Manasse possederunt hreditatem in medio
filiorum ejus. Terra autem Galaad cecidit in sortem filiorum Manasse qui
reliqui erant. 7 Fuitque terminus Manasse ab Aser, Machmethath qu
respicit Sichem : et egreditur ad dexteram juxta habitatores fontis Taphu.
8
Etenim in sorte Manasse ceciderat terra Taphu, qu est juxta terminos
Manasse filiorum Ephraim. 9 Descenditque terminus vallis arundineti in
meridiem torrentis civitatum Ephraim, qu in medio sunt urbium
Manasse : terminus Manasse ab aquilone torrentis, et exitus ejus pergit ad
mare : 10 ita ut possessio Ephraim sit ab austro, et ab aquilone Manasse, et
289/1834
utramque claudat mare, et conjungantur sibi in tribu Aser ab aquilone, et in

tribu Issachar ab oriente. 11 Fuitque hreditas Manasse in Issachar et in
Aser, Bethsan et viculi ejus, et Jeblaam cum viculis suis, et habitatores Dor
cum oppidis suis, habitatores quoque Endor cum viculis suis : similiterque
habitatores Thenac cum viculis suis, et habitatores Mageddo cum viculis
suis, et tertia pars urbis Nopheth. 12 Nec potuerunt filii Manasse has
civitates subvertere, sed cpit Chananus habitare in terra sua.
13
Postquam autem convaluerunt filii Isral, subjecerunt Chananos, et
fecerunt sibi tributarios, nec interfecerunt eos.
14
Locutique sunt filii Joseph ad Josue, et dixerunt : Quare dedisti mihi

possessionem sortis et funiculi unius, cum sim tant multitudinis, et
benedixerit mihi Dominus ? 15 Ad quos Josue ait : Si populus multus es,
ascende in silvam, et succide tibi spatia in terra Pherezi et Raphaim : quia
angusta est tibi possessio montis Ephraim. 16 Cui responderunt filii Joseph :
Non poterimus ad montana conscendere, cum ferreis curribus utantur
Chanani, qui habitant in terra campestri, in qua sit sunt Bethsan cum
viculis suis, et Jezral mediam possidens vallem. 17 Dixitque Josue ad
domum Joseph, Ephraim et Manasse : Populus multus es, et magn
fortitudinis : non habebis sortem unam, 18 sed transibis ad montem, et
succides tibi, atque purgabis ad habitandum spatia : et poteris ultra
procedere cum subverteris Chananum, quem dicis ferreos habere currus,
et esse fortissimum.
Cap. 18 1 Congregatique sunt omnes filii Isral in Silo, ibique
fixerunt tabernaculum testimonii, et fuit eis terra subjecta. 2 Remanserant
autem filiorum Isral septem tribus, qu necdum acceperant possessiones
suas. 3 Ad quos Josue ait : Usquequo marcetis ignavia, et non intratis ad
possidendam terram, quam Dominus Deus patrum vestrorum dedit vobis ?
4
Eligite de singulis tribubus ternos viros, ut mittam eos, et pergant atque
circumeant terram, et describant eam juxta numerum uniuscujusque
multitudinis : referantque ad me quod descripserint. 5 Dividite vobis terram
in septem partes : Judas sit in terminis suis ab australi plaga, et domus
Joseph ab aquilone. 6 Mediam inter hos terram in septem partes describite :
et huc venietis ad me, ut coram Domino Deo vestro mittam vobis hic
sortem : 7 quia non est inter vos pars Levitarum, sed sacerdotium Domini
est eorum hreditas. Gad autem et Ruben, et dimidia tribus Manasse, jam
acceperant possessiones suas trans Jordanem ad orientalem plagam, quas
dedit eis Moyses famulus Domini. 8 Cumque surrexissent viri, ut pergerent
ad describendam terram, prcepit eis Josue, dicens : Circuite terram, et
describite eam, ac revertimini ad me : ut hic coram Domino, in Silo, mittam
vobis sortem. 9 Itaque perrexerunt : et lustrantes eam, in septem partes
diviserunt, scribentes in volumine. Reversique sunt ad Josue in castra Silo.
290/1834
10
Qui misit sortes coram Domino in Silo, divisitque terram filiis Isral in
septem partes.
11
Et ascendit sors prima filiorum Benjamin per familias suas, ut

possiderent terram inter filios Juda et filios Joseph. 12 Fuitque terminus
eorum contra aquilonem a Jordane : pergens juxta latus Jericho
septentrionalis plag, et inde contra occidentem ad montana conscendens
et perveniens ad solitudinem Bethaven, 13 atque pertransiens juxta Luzam
ad meridiem, ipsa est Bethel : descenditque in Ataroth Addar, in montem
qui est ad meridiem Beth-horon inferioris : 14 et inclinatur circuiens contra
mare ad meridiem montis qui respicit Beth-horon contra Africum : suntque
exitus ejus in Cariath-baal, qu vocatur et Cariathiarim, urbem filiorum
Juda. Hc est plaga contra mare, ad occidentem. 15 A meridie autem ex
parte Cariathiarim egreditur terminus contra mare, et pervenit usque ad
fontem aquarum Nephtoa. 16 Descenditque in partem montis, qui respicit
vallem filiorum Ennom : et est contra septentrionalem plagam in extrema
parte vallis Raphaim. Descenditque in Geennom (id est, vallem Ennom)
juxta latus Jebusi ad austrum : et pervenit ad fontem Rogel, 17 transiens ad
aquilonem, et egrediens ad Ensemes, id est, fontem solis : 18 et pertransit
usque ad tumulos, qui sunt e regione ascensus Adommim : descenditque ad
Abenbon, id est, lapidem Bon filii Ruben : et pertransit ex latere
aquilonis ad campestria : descenditque in planitiem, 19 et prtergreditur
contra aquilonem Beth Hagla : suntque exitus ejus contra linguam maris
salsissimi ab aquilone in fine Jordanis ad australem plagam : 20 qui est
terminus illius ab oriente. Hc est possessio filiorum Benjamin per
terminos suos in circuitu, et familias suas.
21
Fueruntque civitates ejus, Jericho et Beth Hagla et vallis Casis, 22 Beth

Araba et Samaraim et Bethel 23 et Avim et Aphara et Ophera, 24 villa
Emona et Ophni et Gabee : civitates duodecim, et vill earum. 25 Gabaon et
Rama et Beroth, 26 et Mesphe et Caphara, et Amosa 27 et Recem, Jarephel et
Tharela, 28 et Sela, Eleph, et Jebus, qu est Jerusalem, Gabaath et Cariath :
civitates quatuordecim, et vill earum. Hc est possessio filiorum
Benjamin juxta familias suas.
Cap. 19 1 Et egressa est sors secunda filiorum Simeon per
cognationes suas : fuitque hreditas 2 eorum in medio possessionis filiorum
Juda : Bersabee et Sabee et Molada 3 et Hasersual, Bala et Asem 4 et
Eltholad, Bethul et Harma 5 et Siceleg et Bethmarchaboth et Hasersusa 6 et
Bethlebaoth et Sarohen : civitates tredecim, et vill earum. 7 Ain et
Remmon et Athar et Asan : civitates quatuor, et vill earum : 8 omnes
viculi per circuitum urbium istarum usque ad Baalath Beer Ramath contra
australem plagam. Hc est hreditas filiorum Simeon juxta cognationes
291/1834
suas, 9 in possessione et funiculo filiorum Juda : quia major erat, et idcirco

filii Simeon possederunt in medio hreditatis eorum.
10
Ceciditque sors tertia filiorum Zabulon per cognationes suas : factus est
terminus possessionis eorum usque Sarid. 11 Ascenditque de mari et
Merala, et pervenit in Debbaseth, usque ad torrentem qui est contra
Jeconam. 12 Et revertitur de Sared contra orientem in fines Ceseleththabor :
et egreditur ad Dabereth, ascenditque contra Japhie. 13 Et inde pertransit
usque ad orientalem plagam Gethepher et Thacasin : et egreditur in
Remmon, Amthar et Noa. 14 Et circuit ad aquilonem Hanathon : suntque
egressus ejus vallis Jephthal, 15 et Cateth et Naalol et Semeron et Jerala et
Bethlehem : civitates duodecim, et vill earum. 16 Hc est hreditas tribus
filiorum Zabulon per cognationes suas, urbes et viculi earum.
17
Issachar egressa est sors quarta per cognationes suas : 18 fuitque ejus
hreditas Jezral et Casaloth et Sunem 19 et Hapharaim et Seon, et
Anaharath 20 et Rabboth et Cesion, Abes, 21 et Rameth, et Engannim, et
Enhadda et Bethpheses. 22 Et pervenit terminus ejus usque Thabor et
Sehesima et Bethsames, eruntque exitus ejus Jordanis : civitates sedecim, et
vill earum. 23 Hc est possessio filiorum Issachar per cognationes suas,
urbes et viculi earum.
24
Ceciditque sors quinta tribui filiorum Aser per cognationes suas :

fuitque terminus eorum Halcath et Chali et Beten et Axaph 26 et Elmelech
et Amaad et Messal : et pervenit usque ad Carmelum maris et Sihor et
Labanath, 27 ac revertitur contra orientem Bethdagon : et pertransit usque
Zabulon et vallem Jephthal contra aquilonem in Bethemec et Nehiel.
Egrediturque ad lvam Cabul, 28 et Abran et Rohob et Hamon et Cana,
usque ad Sidonem magnam. 29 Revertiturque in Horma usque ad civitatem
munitissimam Tyrum, et usque Hosa : eruntque exitus ejus in mare de
funiculo Achziba : 30 et Amma et Aphec et Rohob : civitates viginti du, et
vill earum. 31 Hc est possessio filiorum Aser per cognationes suas,
urbesque et viculi earum.
25
32
Filiorum Nephthali sexta sors cecidit per familias suas : 33 et cpit

terminus de Heleph et Elon in Saananim, et Adami, qu est Neceb, et
Jebnal usque Lecum : et egressus eorum usque ad Jordanem :
34
revertiturque terminus contra occidentem in Azanotthabor, atque inde
egreditur in Hucuca, et pertransit in Zabulon contra meridiem, et in Aser
contra occidentem, et in Juda ad Jordanem contra ortum solis : 35 civitates
munitissim, Assedim, Ser, et Emath, et Reccath et Cenereth, 36 et Edema
et Arama, Asor 37 et Cedes et Edrai, Enhasor, 38 et Jeron et Magdalel,
Horem et Bethanath et Bethsames : civitates decem et novem, et vill
292/1834
earum. 39 Hc est possessio tribus filiorum Nephthali per cognationes suas,

urbes et viculi earum.
40
Tribui filiorum Dan per familias suas egressa est sors septima : 41 et fuit
terminus possessionis ejus Sara et Esthaol, et Hirsemes, id est, civitas solis.
42
Selebin et Ajalon et Jethela, 43 Elon et Themna et Acron, 44 Elthece,
Gebbethon et Balaath, 45 et Jud et Bane et Barach et Gethremmon : 46 et
Mejarcon et Arecon, cum termino qui respicit Joppen, 47 et ipso fine
concluditur. Ascenderuntque filii Dan, et pugnaverunt contra Lesem,
ceperuntque eam : et percusserunt eam in ore gladii, et possederunt, et
habitaverunt in ea, vocantes nomen ejus Lesem Dan, ex nomine Dan patris
sui. 48 Hc est possessio tribus filiorum Dan, per cognationes suas, urbes et
viculi earum.
49
Cumque complesset sorte dividere terram singulis per tribus suas,

dederunt filii Isral possessionem Josue filio Nun in medio sui, 50 juxta
prceptum Domini, urbem quam postulavit Thamnath Saraa in monte
Ephraim : et dificavit civitatem, habitavitque in ea. 51 H sunt
possessiones, quas sorte diviserunt Eleazar sacerdos, et Josue filius Nun, et
principes familiarum ac tribuum filiorum Isral in Silo, coram Domino ad
ostium tabernaculi testimonii : partitique sunt terram.
Cap. 20 1 Et locutus est Dominus ad Josue, dicens : Loquere filiis
Isral, et dic eis : 2 Separate urbes fugitivorum, de quibus locutus sum ad
vos per manum Moysi : 3 ut confugiat ad eas quicumque animam
percusserit nescius, et possit evadere iram proximi, qui ultor est sanguinis :
4
cum ad unam harum confugerit civitatum, stabit ante portam civitatis, et
loquetur senioribus urbis illius ea qu se comprobent innocentem : sicque
suscipient eum, et dabunt ei locum ad habitandum. 5 Cumque ultor
sanguinis eum fuerit persecutus, non tradent in manus ejus : quia ignorans
percussit proximum ejus, nec ante biduum triduumve ejus probatur
inimicus. 6 Et habitabit in civitate illa, donec stet ante judicium, causam
reddens facti sui, et moriatur sacerdos magnus, qui fuerit in illo tempore :
tunc revertetur homicida, et ingredietur civitatem et domum suam de qua
fugerat. 7 Decreveruntque Cedes in Galila montis Nephthali, et Sichem in
monte Ephraim, et Cariatharbe, ipsa est Hebron in monte Juda. 8 Et trans
Jordanem contra orientalem plagam Jericho, statuerunt Bosor, qu sita est
in campestri solitudine de tribu Ruben, et Ramoth in Galaad de tribu Gad,
et Gaulon in Basan de tribu Manasse. 9 H civitates constitut sunt cunctis
filiis Isral, et advenis qui habitabant inter eos, ut fugeret ad eas qui
animam nescius percussisset, et non moreretur in manu proximi, effusum
sanguinem vindicare cupientis, donec staret ante populum expositurus
causam suam.
293/1834
Cap. 21 1 Accesseruntque principes familiarum Levi ad Eleazarum

sacerdotem, et Josue filium Nun, et ad duces cognationum per singulas
tribus filiorum Isral : 2 locutique sunt ad eos in Silo terr Chanaan, atque
dixerunt : Dominus prcepit per manum Moysi, ut darentur nobis urbes ad
habitandum, et suburbana earum ad alenda jumenta. 3 Dederuntque filii
Isral de possessionibus suis juxta imperium Domini, civitates et suburbana
earum. 4 Egressaque est sors in familiam Caath filiorum Aaron sacerdotis,
de tribubus Juda, et Simeon, et Benjamin, civitates tredecim : 5 et reliquis
filiorum Caath, id est Levitis, qui superfuerant, de tribubus Ephraim, et
Dan, et dimidia tribu Manasse, civitates decem. 6 Porro filii Gerson egressa
est sors, ut acciperent de tribubus Issachar et Aser et Nephthali, dimidiaque
tribu Manasse in Basan, civitates numero tredecim. 7 Et filiis Merari per
cognationes suas de tribubus Ruben et Gad et Zabulon urbes duodecim.
8
Dederuntque filii Isral Levitis civitates et suburbana earum, sicut
prcepit Dominus per manum Moysi, singulis sorte tribuentes. 9 De
tribubus filiorum Juda et Simeon dedit Josue civitates, quarum ista sunt
nomina, 10 filiis Aaron per familias Caath Levitici generis (prima enim sors
illis egressa est), 11 Cariatharbe patris Enac, qu vocatur Hebron, in monte
Juda, et suburbana ejus per circuitum. 12 Agros vero et villas ejus dederat
Caleb filio Jephone ad possidendum. 13 Dedit ergo filiis Aaron sacerdotis
Hebron confugii civitatem, ac suburbana ejus : et Lobnam cum suburbanis
suis : 14 et Jether, et Esthemo, 15 et Holon, et Dabir, 16 et Ain, et Jeta, et
Bethsames, cum suburbanis suis : civitates novem de tribubus, ut dictum
est, duabus. 17 De tribu autem filiorum Benjamin, Gabaon, et Gab, 18 et
Anathoth et Almon, cum suburbanis suis : civitates quatuor. 19 Omnes
simul civitates filiorum Aaron sacerdotis, tredecim, cum suburbanis suis.
20
Reliquis vero per familias filiorum Caath Levitici generis, hc est data
possessio. 21 De tribu Ephraim urbes confugii, Sichem cum suburbanis suis
in monte Ephraim, et Gazer 22 et Cibsaim et Beth-horon, cum suburbanis
suis, civitates quatuor. 23 De tribu quoque Dan, Eltheco et Gabathon, 24 et
Ajalon et Gethremmon, cum suburbanis suis, civitates quatuor. 25 Porro de
dimidia tribu Manasse, Thanach et Gethremmon, cum suburbanis suis,
civitates du. 26 Omnes civitates decem, et suburbana earum, dat sunt
filiis Caath inferioris gradus. 27 Filiis quoque Gerson Levitici generis dedit
de dimidia tribu Manasse confugii civitates, Gaulon in Basan, et Bosram,
cum suburbanis suis, civitates duas. 28 Porro de tribu Issachar, Cesion, et
Dabereth, 29 et Jaramoth, et Engannim, cum suburbanis suis, civitates
quatuor. 30 De tribu autem Aser, Masal et Abdon, 31 et Helcath, et Rohob,
cum suburbanis suis, civitates quatuor. 32 De tribu quoque Nephthali
civitates confugii, Cedes in Galila, et Hammoth Dor, et Carthan, cum
suburbanis suis, civitates tres. 33 Omnes urbes familiarum Gerson,
tredecim, cum suburbanis suis. 34 Filiis autem Merari Levitis inferioris
294/1834
gradus per familias suas data est de tribu Zabulon, Jecnam, et Cartha 35 et
Damna et Naalol, civitates quatuor cum suburbanis suis. 36 De tribu Ruben
ultra Jordanem contra Jericho civitates refugii, Bosor in solitudine, Misor et
Jaser et Jethson et Mephaath, civitates quatuor cum suburbanis suis. 37 De
tribu Gad civitates confugii, Ramoth in Galaad, et Manaim et Hesebon et
Jazer, civitates quatuor cum suburbanis suis. 38 Omnes urbes filiorum
Merari per familias et cognationes suas, duodecim. 39 Itaque civitates
univers Levitarum in medio possessionis filiorum Isral fuerunt
quadraginta octo 40 cum suburbanis suis, singul per familias distribut.
41
Deditque Dominus Deus Israli omnem terram, quam traditurum se

patribus eorum juraverat : et possederunt illam, atque habitaverunt in ea.
42
Dataque est ab eo pax in omnes per circuitum nationes : nullusque eis
hostium resistere ausus est, sed cuncti in eorum ditionem redacti sunt. 43 Ne
unum quidem verbum, quod illis prstiturum se esse promiserat, irritum
fuit, sed rebus expleta sunt omnia.
Cap. 22 1 Eodem tempore vocavit Josue Rubenitas, et Gaditas, et
dimidiam tribum Manasse, 2 dixitque ad eos : Fecistis omnia qu prcepit
vobis Moyses famulus Domini : mihi quoque in omnibus obedistis, 3 nec
reliquistis fratres vestros longo tempore, usque in prsentem diem,
custodientes imperium Domini Dei vestri. 4 Quia igitur dedit Dominus
Deus vester fratribus vestris quietem et pacem, sicut pollicitus est :
revertimini, et ite in tabernacula vestra, et in terram possessionis, quam
tradidit vobis Moyses famulus Domini trans Jordanem : 5 ita dumtaxat ut
custodiatis attente, et opere compleatis mandatum et legem quam prcepit
vobis Moyses famulus Domini, ut diligatis Dominum Deum vestrum, et
ambuletis in omnibus viis ejus, et observetis mandata illius, adhreatisque
ei, ac serviatis in omni corde, et in omni anima vestra. 6 Benedixitque eis
Josue, et dimisit eos. Qui reversi sunt in tabernacula sua. 7 Dimidi autem
tribui Manasse possessionem Moyses dederat in Basan : et idcirco medi,
qu superfuit, dedit Josue sortem inter ceteros fratres suos trans Jordanem
ad occidentalem plagam. Cumque dimitteret eos in tabernacula sua, et
benedixisset eis, 8 dixit ad eos : In multa substantia atque divitiis
revertimini ad sedes vestras, cum argento et auro, re ac ferro, et veste
multiplici : dividite prdam hostium cum fratribus vestris.
9
Reversique sunt, et abierunt filii Ruben, et filii Gad, et dimidia tribus

Manasse, a filiis Isral de Silo, qu sita est in Chanaan, ut intrarent Galaad
terram possessionis su, quam obtinuerant juxta imperium Domini in manu
Moysi. 10 Cumque venissent ad tumulos Jordanis in terram Chanaan,
dificaverunt juxta Jordanem altare infinit magnitudinis. 11 Quod cum
audissent filii Isral, et ad eos certi nuntii detulissent, dificasse filios
295/1834
Ruben, et Gad, et dimidi tribus Manasse, altare in terra Chanaan, super

Jordanis tumulos, contra filios Isral : 12 convenerunt omnes in Silo, ut
ascenderent, et dimicarent contra eos. 13 Et interim miserunt ad illos in
terram Galaad Phinees filium Eleazari sacerdotis, 14 et decem principes
cum eo, singulos de singulis tribubus. 15 Qui venerunt ad filios Ruben, et
Gad, et dimidi tribus Manasse in terram Galaad, dixeruntque ad eos :
16
Hc mandat omnis populus Domini : Qu est ista transgressio ? cur
reliquistis Dominum Deum Isral, dificantes altare sacrilegum, et a cultu
illius recedentes ? 17 an parum vobis est quod peccastis in Beelphegor, et
usque in prsentem diem macula hujus sceleris in nobis permanet,
multique de populo corruerunt ? 18 Et vos hodie reliquistis Dominum, et
cras in universum Isral ira ejus desviet. 19 Quod si putatis immundam
esse terram possessionis vestr, transite ad terram, in qua tabernaculum
Domini est, et habitate inter nos : tantum ut a Domino et a nostro consortio
non recedatis, dificato altari prter altare Domini Dei nostri. 20 Nonne
Achan filius Zare prteriit mandatum Domini, et super omnem populum
Isral ira ejus incubuit ? et ille erat unus homo, atque utinam solum
periisset in scelere suo.
21
Responderuntque filii Ruben et Gad, et dimidia tribus Manasse,

principibus legationis Isral : 22 Fortissimus Deus Dominus, fortissimus
Deus Dominus, ipse novit, et Isral simul intelliget : si prvaricationis
animo hoc altare construximus, non custodiat nos, sed puniat nos in
prsenti : 23 et si ea mente fecimus ut holocausta, et sacrificium, et
pacificas victimas super eo imponeremus, ipse qurat et judicet : 24 et non
ea magis cogitatione atque tractatu, ut diceremus : Cras dicent filii vestri
filiis nostris : Quid vobis et Domino Deo Isral ? 25 terminum posuit
Dominus inter nos et vos, o filii Ruben, et filii Gad, Jordanem fluvium, et
idcirco partem non habetis in Domino : et per hanc occasionem avertent
filii vestri filios nostros a timore Domini. Putavimus itaque melius, 26 et
diximus : Exstruamus nobis altare, non in holocausta, neque ad victimas
offerendas, 27 sed in testimonium inter nos et vos, et sobolem nostram
vestramque progeniem, ut serviamus Domino, et juris nostri sit offerre et
holocausta, et victimas, et pacificas hostias : et nequaquam dicant cras filii
vestri filiis nostris : Non est vobis pars in Domino. 28 Quod si voluerint
dicere, respondebunt eis : Ecce altare Domini, quod fecerunt patres nostri,
non in holocausta, neque in sacrificium, sed in testimonium nostrum ac
vestrum. 29 Absit a nobis hoc scelus, ut recedamus a Domino, et ejus
vestigia relinquamus, exstructo altari ad holocausta, et sacrificia, et
victimas offerendas, prter altare Domini Dei nostri, quod exstructum est
ante tabernaculum ejus.
30
Quibus auditis, Phinees sacerdos, et principes legationis Isral, qui erant
296/1834
cum eo, placati sunt : et verba filiorum Ruben, et Gad, et dimidi tribus
Manasse, libentissime susceperunt. 31 Dixtque Phinees filius Eleazari
sacerdos ad eos : Nunc scimus quod nobiscum sit Dominus, quoniam alieni
estis a prvaricatione hac, et liberastis filios Isral de manu Domini.
32
Reversusque est cum principibus a filiis Ruben et Gad de terra Galaad,
finium Chanaan, ad filios Isral, et retulit eis. 33 Placuitque sermo cunctis
audientibus. Et laudaverunt Deum filii Isral, et nequaquam ultra dixerunt,
ut ascenderent contra eos, atque pugnarent, et delerent terram possessionis
eorum. 34 Vocaveruntque filii Ruben, et filii Gad, altare quod exstruxerant,
Testimonium nostrum, quod Dominus ipse sit Deus.
Cap. 23 1 Evoluto autem multo tempore, postquam pacem dederat
Dominus Israli, subjectis in gyro nationibus universis, et Josue jam
longvo, et persenilis tatis, 2 vocavit Josue omnem Isralem, majoresque
natu, et principes ac duces, et magistros, dixitque ad eos : Ego senui, et
progressioris tatis sum : 3 vosque cernitis omnia, qu fecerit Dominus
Deus vester cunctis per circuitum nationibus, quomodo pro vobis ipse
pugnaverit : 4 et nunc quia vobis sorte divisit omnem terram, ab orientali
parte Jordanis usque ad mare magnum, multque adhuc supersunt
nationes : 5 Dominus Deus vester disperdet eas et auferet a facie vestra, et
possidebitis terram, sicut vobis pollicitus est. 6 Tantum confortamini, et
estote solliciti, ut custodiatis cuncta qu scripta sunt in volumine legis
Moysi : et non declinetis ab eis neque ad dexteram neque ad sinistram : 7 ne
postquam intraveritis ad gentes qu inter vos futur sunt, juretis in nomine
deorum earum, et serviatis eis, et adoretis illos : 8 sed adhreatis Domino
Deo vestro : quod fecistis usque in diem hanc. 9 Et tunc auferet Dominus
Deus in conspectu vestro gentes magnas et robustissimas, et nullus vobis
resistere poterit. 10 Unus e vobis persequetur hostium mille viros : quia
Dominus Deus vester pro vobis ipse pugnabit, sicut pollicitus est. 11 Hoc
tantum diligentissime prcavete : ut diligatis Dominum Deum vestrum.
12
Quod si volueritis gentium harum, qu inter vos habitant, erroribus
adhrere, et cum eis miscere connubia, atque amicitias copulare : 13 jam
nunc scitote quod Dominus Deus vester non eas deleat ante faciem
vestram, sed sint vobis in foveam ac laqueum, et offendiculum ex latere
vestro, et sudes in oculis vestris, donec vos auferat atque disperdat de terra
hac optima, quam tradidit vobis. 14 En ego hodie ingredior viam univers
terr, et toto animo cognoscetis quod de omnibus verbis, qu se Dominus
prstiturum vobis esse pollicitus est, unum non prterierit incassum.
15
Sicut ergo implevit opere quod promisit, et prospera cuncta venerunt : sic
adducet super vos quidquid malorum comminatus est, donec vos auferat
atque disperdat de terra hac optima, quam tradidit vobis, 16 eo quod
prterieritis pactum Domini Dei vestri, quod pepigit vobiscum, et
297/1834
servieritis diis alienis, ad adoraveritis eos : cito atque velociter consurget in

vos furor Domini, et auferemini ab hac terra optima, quam tradidit vobis.
Cap. 24 1 Congregavitque Josue omnes tribus Isral in Sichem, et
vocavit majores natu, ac principes, et judices, et magistros : steteruntque in
conspectu Domini, 2 et ad populum sic locutus est : Hc dicit Dominus
Deus Isral : Trans fluvium habitaverunt patres vestri ab initio, Thare pater
Abraham et Nachor : servieruntque diis alienis. 3 Tuli ergo patrem vestrum
Abraham de Mesopotami finibus, et adduxi eum in terram Chanaan,
multiplicavique semen ejus, 4 et dedi ei Isaac : illique rursum dedi Jacob et
Esau. E quibus, Esau dedi montem Seir ad possidendum : Jacob vero et filii
ejus descenderunt in gyptum. 5 Misique Moysen et Aaron, et percussi
gyptum multis signis atque portentis. 6 Eduxique vos et patres vestros de
gypto, et venistis ad mare : persecutique sunt gyptii patres vestros cum
curribus et equitatu, usque ad mare Rubrum. 7 Clamaverunt autem ad
Dominum filii Isral : qui posuit tenebras inter vos et gyptios, et adduxit
super eos mare, et operuit eos. Viderunt oculi vestri cuncta qu in gypto
fecerim, et habitastis in solitudine multo tempore : 8 et introduxi vos in
terram Amorrhi, qui habitabat trans Jordanem. Cumque pugnarent contra
vos, tradidi eos in manus vestras, et possedistis terram eorum, atque
interfecistis eos. 9 Surrexit autem Balac filius Sephor rex Moab, et pugnavit
contra Isralem. Misitque et vocavit Balaam filium Beor, ut malediceret
vobis : 10 et ego nolui audire eum, sed e contrario per illum benedixi vobis,
et liberavi vos de manu ejus. 11 Transistisque Jordanem, et venistis ad
Jericho. Pugnaveruntque contra vos viri civitatis ejus, Amorrhus et
Pherezus, et Chananus, et Hethus, et Gergezus, et Hevus, et
Jebusus : et tradidi illos in manus vestras. 12 Misique ante vos crabrones :
et ejeci eos de locis suis, duos reges Amorrhorum, non in gladio nec in
arcu tuo. 13 Dedique vobis terram, in qua non laborastis, et urbes quas non
dificastis, ut habitaretis in eis : vineas, et oliveta, qu non plantastis.
14
Nunc ergo timete Dominum, et servite ei perfecto corde atque verissimo :
et auferte deos quibus servierunt patres vestri in Mesopotamia et in
gypto, ac servite Domino. 15 Sin autem malum vobis videtur ut Domino
serviatis, optio vobis datur : eligite hodie quod placet, cui servire
potissimum debeatis : utrum diis, quibus servierunt patres vestri in
Mesopotamia, an diis Amorrhorum, in quorum terra habitatis : ego autem
et domus mea serviemus Domino.
16
Responditque populus, et ait : Absit a nobis ut relinquamus Dominum, et

serviamus diis alienis. 17 Dominus Deus noster, ipse eduxit nos et patres
nostros de terra gypti, de domo servitutis : fecitque videntibus nobis
signa ingentia, et custodivit nos in omni via per quam ambulavimus, et in
cunctis populis per quos transivimus. 18 Et ejecit universas gentes,
298/1834
Amorrhum habitatorem terr quam nos intravimus. Serviemus igitur

Domino, quia ipse est Deus noster. 19 Dixitque Josue ad populum : Non
poteritis servire Domino : Deus enim sanctus et fortis mulator est, nec
ignoscet sceleribus vestris atque peccatis. 20 Si dimiseritis Dominum, et
servieritis diis alienis, convertet se, et affliget vos atque subvertet,
postquam vobis prstiterit bona. 21 Dixitque populus ad Josue :
Nequaquam ita ut loqueris erit, sed Domino serviemus. 22 Et Josue ad
populum : Testes, inquit, vos estis, quia ipsi elegeritis vobis Dominum ut
serviatis ei. Responderuntque : Testes. 23 Nunc ergo, ait, auferte deos
alienos de medio vestri, et inclinate corda vestra ad Dominum Deum Isral.
24
Dixitque populus ad Josue : Domino Deo nostro serviemus, et obedientes
erimus prceptis ejus.
25
Percussit ergo Josue in die illo fdus, et proposuit populo prcepta atque
judicia in Sichem. 26 Scripsit quoque omnia verba hc in volumine legis
Domini : et tulit lapidem pergrandem, posuitque eum subter quercum, qu
erat in sanctuario Domini : 27 et dixit ad omnem populum : En lapis iste erit
vobis in testimonium, quod audierit omnia verba Domini, qu locutus est
vobis : ne forte postea negare velitis, et mentiri Domino Deo vestro.
28
Dimisitque populum, singulos in possessionem suam.
29
Et post hc mortuus est Josue filius Nun servus Domini, centum et

decem annorum : 30 sepelieruntque eum in finibus possessionis su in
Thamnathsare, qu est sita in monte Ephraim, a septentrionali parte montis
Gaas. 31 Servivitque Isral Domino cunctis diebus Josue et seniorum, qui
longo vixerunt tempore post Josue, et qui noverunt omnia opera Domini
qu fecerat in Isral.
32
Ossa quoque Joseph, qu tulerant filii Isral de gypto, sepelierunt in

Sichem, in parte agri quem emerat Jacob a filiis Hemor patris Sichem,
centum novellis ovibus, et fuit in possessionem filiorum Joseph. 33 Eleazar
quoque filius Aaron mortuus est : et sepelierunt eum in Gabaath Phinees
filii ejus, qu data est ei in monte Ephraim.
Liber Judicum
Cap. 1 1 Post mortem Josue, consuluerunt filii Isral Dominum,
dicentes : Quis ascendet ante nos contra Chananum, et erit dux belli ?
2
Dixitque Dominus : Judas ascendet : ecce tradidi terram in manus ejus.
3
Et ait Judas Simeoni fratri suo : Ascende mecum in sortem meam, et
pugna contra Chananum, ut et ego pergam tecum in sortem tuam. Et abiit
299/1834
cum eo Simeon.
4
Ascenditque Judas, et tradidit Dominus Chananum ac Pherezum in

manus eorum : et percusserunt in Bezec decem millia virorum.
5
Inveneruntque Adonibezec in Bezec, et pugnaverunt contra eum, ac
percusserunt Chananum et Pherezum. 6 Fugit autem Adonibezec : quem
persecuti comprehenderunt, csis summitatibus manuum ejus ac pedum.
7
Dixitque Adonibezec : Septuaginta reges amputatis manuum ac pedum
summitatibus colligebant sub mensa mea ciborum reliquias : sicut feci, ita
reddidit mihi Deus. Adduxeruntque eum in Jerusalem, et ibi mortuus est.
8
Oppugnantes ergo filii Juda Jerusalem, ceperunt eam, et percusserunt in
ore gladii, tradentes cunctam incendio civitatem. 9 Et postea descendentes
pugnaverunt contra Chananum, qui habitabat in montanis, et ad
meridiem, et in campestribus. 10 Pergensque Judas contra Chananum, qui
habitabat in Hebron (cujus nomen fuit antiquitus Cariath Arbe), percussit
Sesai, et Ahiman, et Tholmai : 11 atque inde profectus abiit ad habitatores
Dabir, cujus nomen vetus erat Cariath Sepher, id est, civitas litterarum.
12
Dixitque Caleb : Qui percusserit Cariath Sepher, et vastaverit eam, dabo

ei Axam filiam meam uxorem. 13 Cumque cepisset eam Othoniel filius
Cenez frater Caleb minor, dedit ei Axam filiam suam conjugem. 14 Quam
pergentem in itinere monuit vir suus ut peteret a patre suo agrum. Qu cum
suspirasset sedens in asino, dixit ei Caleb : Quid habes ? 15 At illa
respondit : Da mihi benedictionem, quia terram arentem dedisti mihi : da et
irriguam aquis. Dedit ergo ei Caleb irriguum superius, et irriguum inferius.
16
Filii autem Cini cognati Moysi ascenderunt de civitate palmarum cum
filiis Juda, in desertum sortis ejus, quod est ad meridiem Arad, et
habitaverunt cum eo. 17 Abiit autem Judas cum Simeone fratre suo, et
percusserunt simul Chananum qui habitabat in Sephaath, et interfecerunt
eum. Vocatumque est nomen urbis, Horma, id est, anathema. 18 Cepitque
Judas Gazam cum finibus suis, et Ascalonem, atque Accaron cum terminis
suis. 19 Fuitque Dominus cum Juda, et montana possedit : nec potuit delere
habitatores vallis, quia falcatis curribus abundabant. 20 Dederuntque Caleb
Hebron, sicut dixerat Moyses, qui delevit ex ea tres filios Enac.
21
Jebusum autem habitatorem Jerusalem non deleverunt filii Benjamin :
habitavitque Jebusus cum filiis Benjamin in Jerusalem, usque in
prsentem diem.
22
Domus quoque Joseph ascendit in Bethel, fuitque Dominus cum eis.

Nam cum obsiderent urbem, qu prius Luza vocabatur, 24 viderunt
hominem egredientem de civitate, dixeruntque ad eum : Ostende nobis
introitum civitatis, et faciemus tecum misericordiam. 25 Qui cum
ostendisset eis, percusserunt urbem in ore gladii : hominem autem illum, et
23
300/1834
omnem cognationem ejus, dimiserunt. 26 Qui dimissus, abiit in terram

Hetthim, et dificavit ibi civitatem, vocavitque eam Luzam : qu ita
appellatur usque in prsentem diem. 27 Manasses quoque non delevit
Bethsan, et Thanac cum viculis suis, et habitatores Dor, et Jeblaam, et
Mageddo cum viculis suis, cpitque Chananus habitare cum eis.
28
Postquam autem confortatus est Isral, fecit eos tributarios, et delere
noluit. 29 Ephraim etiam non interfecit Chananum, qui habitabat in Gazer,
sed habitavit cum eo. 30 Zabulon non delevit habitatores Cetron, et Naalol :
sed habitavit Chananus in medio ejus, factusque est ei tributarius. 31 Aser
quoque non delevit habitatores Accho, et Sidonis, Ahalab, et Achazib, et
Helba, et Aphec, et Rohob : 32 habitavitque in medio Chanani habitatoris
illius terr, nec interfecit eum. 33 Nephthali quoque non delevit habitatores
Bethsames, et Bethanath : et habitavit inter Chananum habitatorem terr,
fueruntque ei Bethsamit et Bethanit tributarii. 34 Arctavitque
Amorrhus filios Dan in monte, nec dedit eis locum ut ad planiora
descenderent : 35 habitavitque in monte Hares, quod interpretatur testaceo,
in Ajalon et Salebim. Et aggravata est manus domus Joseph, factusque est
ei tributarius. 36 Fuit autem terminus Amorrhi ab ascensu Scorpionis,
petra, et superiora loca.
Cap. 2 1 Ascenditque angelus Domini de Galgalis ad Locum
flentium, et ait : Eduxi vos de gypto, et introduxi in terram, pro qua
juravi patribus vestris : et pollicitus sum ut non facerem irritum pactum
meum vobiscum in sempiternum, 2 ita dumtaxat ut non feriretis fdus cum
habitatoribus terr hujus, sed aras eorum subverteretis : et noluistis audire
vocem meam : cur hoc fecistis ? 3 Quam ob rem nolui delere eos a facie
vestra : ut habeatis hostes, et dii eorum sint vobis in ruinam. 4 Cumque
loqueretur angelus Domini hc verba ad omnes filios Isral, elevaverunt
ipsi vocem suam, et fleverunt. 5 Et vocatum est nomen loci illius, Locus
flentium, sive lacrimarum : immolaveruntque ibi hostias Domini.
6
Dimisit ergo Josue populum, et abierunt filii Isral unusquisque in

possessionem suam, ut obtinerent eam : 7 servieruntque Domino cunctis
diebus ejus, et seniorum, qui longo post eum vixerunt tempore, et noverant
omnia opera Domini qu fecerat cum Isral. 8 Mortuus est autem Josue
filius Nun, famulus Domini, centum et decem annorum, 9 et sepelierunt
eum in finibus possessionis su in Thamnathsare in monte Ephraim, a
septentrionali plaga montis Gaas. 10 Omnisque illa generatio congregata est
ad patres suos : et surrexerunt alii, qui non noverant Dominum, et opera
qu fecerat cum Isral.
11
Feceruntque filii Isral malum in conspectu Domini, et servierunt

Baalim. 12 Ac dimiserunt Dominum Deum patrum suorum, qui eduxerat eos
301/1834
de terra gypti, et secuti sunt deos alienos, deosque populorum, qui

habitabant in circuitu eorum, et adoraverunt eos : et ad iracundiam
concitaverunt Dominum, 13 dimittentes eum, et servientes Baal et Astaroth.
14
Iratusque Dominus contra Isral, tradidit eos in manus diripientium : qui
ceperunt eos, et vendiderunt hostibus qui habitabant per gyrum : nec
potuerunt resistere adversariis suis, 15 sed quocumque pergere voluissent,
manus Domini super eos erat, sicut locutus est, et juravit eis, et vehementer
afflicti sunt.
16
Suscitavitque Dominus judices, qui liberarent eos de vastantium

manibus : sed nec eos audire voluerunt, 17 fornicantes cum diis alienis, et
adorantes eos. Cito deseruerunt viam, per quam ingressi fuerant patres
eorum : et audientes mandata Domini, omnia fecere contraria. 18 Cumque
Dominus judices suscitaret, in diebus eorum flectebatur misericordia, et
audiebat afflictorum gemitus, et liberabat eos de cde vastantium.
19
Postquam autem mortuus esset judex, revertebantur, et multo faciebant
pejora quam fecerant patres eorum, sequentes deos alienos, servientes eis,
et adorantes illos. Non dimiserunt adinventiones suas, et viam durissimam
per quam ambulare consueverunt. 20 Iratusque est furor Domini in Isral, et
ait : Quia irritum fecit gens ista pactum meum, quod pepigeram cum
patribus eorum, et vocem meam audire contempsit : 21 et ego non delebo
gentes, quas dimisit Josue, et mortuus est : 22 ut in ipsis experiar Isral,
utrum custodiant viam Domini, et ambulent in ea, sicut custodierunt patres
eorum, an non. 23 Dimisit ergo Dominus omnes nationes has, et cito
subvertere noluit, nec tradidit in manus Josue.
Cap. 3 1 H sunt gentes quas Dominus dereliquit, ut erudiret in eis
Isralem, et omnes qui non noverant bella Chananorum : 2 ut postea
discerent filii eorum certare cum hostibus, et habere consuetudinem
prliandi : 3 quinque satrapas Philisthinorum, omnemque Chananum, et
Sidonium, atque Hevum, qui habitabat in monte Libano, de monte Baal
Hermon usque ad introitum Emath. 4 Dimisitque eos, ut in ipsis experiretur
Isralem, utrum audiret mandata Domini qu prceperat patribus eorum
per manum Moysi, an non. 5 Itaque filii Isral habitaverunt in medio
Chanani, et Hethi, et Amorrhi, et Pherezi, et Hevi, et Jebusi : 6 et
duxerunt uxores filias eorum, ipsique filias suas filiis eorum tradiderunt, et
servierunt diis eorum.
7
Feceruntque malum in conspectu Domini, et obliti sunt Dei sui, servientes

Baalim et Astaroth. 8 Iratusque contra Isral Dominus, tradidit eos in manus
Chusan Rasathaim regis Mesopotami, servieruntque ei octo annis. 9 Et
clamaverunt ad Dominum, qui suscitavit eis salvatorem, et liberavit eos,
Othoniel videlicet filium Cenez, fratrem Caleb minorem : 10 fuitque in eo
302/1834
spiritus Domini, et judicavit Isral. Egressusque est ad pugnam, et tradidit

Dominus in manus ejus Chusan Rasathaim regem Syri, et oppressit eum.
11
Quievitque terra quadraginta annis, et mortuus est Othoniel filius Cenez.
12
Addiderunt autem filii Isral facere malum in conspectu Domini : qui

confortavit adversum eos Eglon regem Moab, quia fecerunt malum in
conspectu ejus. 13 Et copulavit ei filios Ammon, et Amalec : abiitque et
percussit Isral, atque possedit urbem palmarum. 14 Servieruntque filii
Isral Eglon regi Moab decem et octo annis. 15 Et postea clamaverunt ad
Dominum, qui suscitavit eis salvatorem vocabulo Aod, filium Gera, filii
Jemini, qui utraque manu pro dextera utebatur. Miseruntque filii Isral per
illum munera Eglon regi Moab. 16 Qui fecit sibi gladium ancipitem,
habentem in medio capulum longitudinis palm manus, et accinctus est eo
subter sagum in dextro femore. 17 Obtulitque munera Eglon regi Moab. Erat
autem Eglon crassus nimis. 18 Cumque obtulisset ei munera, prosecutus est
socios, qui cum eo venerant. 19 Et reversus de Galgalis, ubi erant idola,
dixit ad regem : Verbum secretum habeo ad te, o rex. Et ille imperavit
silentium : egressisque omnibus qui circa eum erant, 20 ingressus est Aod
ad eum : sedebat autem in stivo cnaculo solus : dixitque : Verbum Dei
habeo ad te. Qui statim surrexit de throno. 21 Extenditque Aod sinistram
manum, et tulit sicam de dextro femore suo, infixitque eam in ventre ejus
22
tam valide, ut capulus sequeretur ferrum in vulnere, ac pinguissimo adipe
stringeretur. Nec eduxit gladium, sed ita ut percusserat, reliquit in corpore :
statimque per secreta natur alvi stercora proruperunt. 23 Aod autem clausis
diligentissime ostiis cnaculi, et obfirmatis sera, 24 per posticum egressus
est. Servique regis ingressi viderunt clausas fores cnaculi, atque dixerunt :
Forsitan purgat alvum in stivo cubiculo. 25 Expectantesque diu donec
erubescerent, et videntes quod nullus aperiret, tulerunt clavem : et
aperientes invenerunt dominum suum in terra jacentem mortuum.
26
Aod autem, dum illi turbarentur, effugit, et pertransiit locum idolorum,

unde reversus fuerat. Venitque in Seirath : 27 et statim insonuit buccina in
monte Ephraim, descenderuntque cum eo filii Isral, ipso in fronte
gradiente. 28 Qui dixit ad eos : Sequimini me : tradidit enim Dominus
inimicos nostros Moabitas in manus nostras. Descenderuntque post eum, et
occupaverunt vada Jordanis qu transmittunt in Moab : et non dimiserunt
transire quemquam : 29 sed percusserunt Moabitas in tempore illo, circiter
decem millia, omnes robustos et fortes viros. Nullus eorum evadere potuit.
30
Humiliatusque est Moab in die illo sub manu Isral : et quievit terra
octoginta annis.
31
Post hunc fuit Samgar filius Anath, qui percussit de Philisthiim sexcentos
viros vomere : et ipse quoque defendit Isral.
303/1834
Cap. 4 1 Addideruntque filii Isral facere malum in conspectu

Domini post mortem Aod, 2 et tradidit illos Dominus in manus Jabin regis
Chanaan, qui regnavit in Asor : habuitque ducem exercitus sui nomine
Sisaram, ipse autem habitabat in Haroseth gentium. 3 Clamaveruntque filii
Isral ad Dominum : nongentos enim habebat falcatos currus, et per viginti
annos vehementer oppresserat eos. 4 Erat autem Debbora prophetis uxor
Lapidoth, qu judicabat populum in illo tempore. 5 Et sedebat sub palma,
qu nomine illius vocabatur, inter Rama et Bethel in monte Ephraim :
ascendebantque ad eam filii Isral in omne judicium. 6 Qu misit et vocavit
Barac filium Abinom de Cedes Nephthali : dixitque ad eum : Prcepit tibi
Dominus Deus Isral : Vade, et duc exercitum in montem Thabor, tollesque
tecum decem millia pugnatorum de filiis Nephthali, et de filiis Zabulon :
7
ego autem adducam ad te in loco torrentis Cison, Sisaram principem
exercitus Jabin, et currus ejus, atque omnem multitudinem, et tradam eos in
manu tua. 8 Dixitque ad eam Barac : Si venis mecum, vadam : si nolueris
venire mecum, non pergam. 9 Qu dixit ad eum : Ibo quidem tecum, sed in
hac vice victoria non reputabitur tibi, quia in manu mulieris tradetur Sisara.
Surrexit itaque Debbora, et perrexit cum Barac in Cedes. 10 Qui, accitis
Zabulon et Nephthali, ascendit cum decem millibus pugnatorum, habens
Debboram in comitatu suo. 11 Haber autem Cinus recesserat quondam a
ceteris Cinis fratribus suis, filiis Hobab cognati Moysi : et tetenderat
tabernacula usque ad vallem, qu vocatur Sennim, et erat juxta Cedes.
12
Nuntiatumque est Sisar quod ascendisset Barac filius Abinom in
montem Thabor : 13 et congregavit nongentos falcatos currus, et omnem
exercitum de Haroseth gentium ad torrentem Cison. 14 Dixitque Debbora ad
Barac : Surge, hc est enim dies, in qua tradidit Dominus Sisaram in
manus tuas : en ipse ductor est tuus. Descendit itaque Barac de monte
Thabor, et decem millia pugnatorum cum eo. 15 Perterruitque Dominus
Sisaram, et omnes currus ejus, universamque multitudinem in ore gladii ad
conspectum Barac : in tantum, ut Sisara de curru desiliens, pedibus fugeret,
16
et Barac persequeretur fugientes currus, et exercitum usque ad Haroseth
gentium, et omnis hostium multitudo usque ad internecionem caderet.
17
Sisara autem fugiens pervenit ad tentorium Jahel uxoris Haber Cini.

Erat enim pax inter Jabin regem Asor, et domum Haber Cini. 18 Egressa
igitur Jahel in occursum Sisar, dixit ad eum : Intra ad me, domine mi :
intra, ne timeas. Qui ingressus tabernaculum ejus, et opertus ab ea pallio,
19
dixit ad eam : Da mihi, obsecro, paululum aqu, quia sitio valde. Qu
aperuit utrem lactis, et dedit ei bibere, et operuit illum. 20 Dixitque Sisara ad
eam : Sta ante ostium tabernaculi : et cum venerit aliquis interrogans te, et
dicens : Numquid hic est aliquis ? respondebis : Nullus est. 21 Tulit itaque
Jahel uxor Haber clavum tabernaculi, assumens pariter et malleum : et
304/1834
ingressa abscondite et cum silentio, posuit supra tempus capitis ejus

clavum, percussumque malleo defixit in cerebrum usque ad terram : qui
soporem morti consocians defecit, et mortuus est. 22 Et ecce Barac sequens
Sisaram veniebat : egressaque Jahel in occursum ejus, dixit ei : Veni, et
ostendam tibi virum quem quris. Qui cum intrasset ad eam, vidit Sisaram
jacentem mortuum, et clavum infixum in tempore ejus. 23 Humiliavit ergo
Deus in die illo Jabin regem Chanaan coram filiis Isral : 24 qui crescebant
quotidie, et forti manu opprimebant Jabin regem Chanaan, donec delerent
eum.
Cap. 5 1 Cecineruntque Debbora et Barac filius Abinom in illo die,
dicentes :
2
Qui sponte obtulistis de Isral animas vestras ad periculum,
benedicite Domino.
3
Audite, reges ; auribus percipite, principes :
ego sum, ego sum, qu Domino canam,
psallam Domino Deo Isral.
4
Domine, cum exires de Seir,
et transires per regiones Edom,
terra mota est,
clique ac nubes distillaverunt aquis.
5
Montes fluxerunt a facie Domini,
et Sinai a facie Domini Dei Isral.
6
In diebus Samgar filii Anath,
in diebus Jahel quieverunt semit :
et qui ingrediebantur per eas,
ambulaverunt per calles devios.
7
Cessaverunt fortes in Isral, et quieverunt :
donec surgeret Debbora,
surgeret mater in Isral.
8
Nova bella elegit Dominus,
et portas hostium ipse subvertit :
clypeus et hasta si apparuerint
in quadraginta millibus Isral.
9
Cor meum diligit principes Isral :

qui propria voluntate obtulistis vos discrimini,
benedicite Domino.
10
Qui ascenditis super nitentes asinos,
et sedetis in judicio,
et ambulatis in via,
loquimini.
305/1834
11
Ubi collisi sunt currus,

et hostium suffocatus est exercitus,
ibi narrentur justiti Domini,
et clementia in fortes Isral :
tunc descendit populus Domini ad portas,
et obtinuit principatum.
12
Surge, surge Debbora ;
surge, surge, et loquere canticum :
surge Barac, et apprehende captivos tuos, fili Abinom.
13
Salvat sunt reliqui populi :
Dominus in fortibus dimicavit.
14
Ex Ephraim delevit eos in Amalec,
et post eum ex Benjamin in populos tuos, o Amalec :
de Machir principes descenderunt,
et de Zabulon qui exercitum ducerent ad bellandum.
15
Duces Issachar fuere cum Debbora,
et Barac vestigia sunt secuti,
qui quasi in prceps ac barathrum se discrimini dedit :
diviso contra se Ruben,
magnanimorum reperta est contentio.
16
Quare habitas inter duos terminos,
ut audias sibilos gregum ?
diviso contra se Ruben,
magnanimorum reperta est contentio.
17
Galaad trans Jordanem quiescebat,
et Dan vacabat navibus :
Aser habitabat in littore maris,
et in portubus morabatur.
18
Zabulon vero et Nephthali obtulerunt animas suas morti
in regione Merome.
19
Venerunt reges et pugnaverunt :

pugnaverunt reges Chanaan
in Thanach juxta aquas Mageddo,
et tamen nihil tulere prdantes.
20
De clo dimicatum est contra eos :
stell manentes in ordine et cursu suo,
adversus Sisaram pugnaverunt.
21
Torrens Cison traxit cadavera eorum,
torrens Cadumim, torrens Cison :
conculca, anima mea, robustos.
22
Ungul equorum ceciderunt, fugientibus impetu,
306/1834
et per prceps ruentibus fortissimis hostium.

23
Maledicite terr Meroz, dixit angelus Domini :
maledicite habitatoribus ejus,
quia non venerunt ad auxilium Domini,
in adjutorium fortissimorum ejus.
24
Benedicta inter mulieres Jahel uxor Haber Cini,

et benedicatur in tabernaculo suo.
25
Aquam petenti lac dedit,
et in phiala principum obtulit butyrum.
26
Sinistram manum misit ad clavum,
et dexteram ad fabrorum malleos.
Percussitque Sisaram qurens in capite vulneri locum,
et tempus valide perforans :
27
inter pedes ejus ruit ; defecit, et mortuus est :
volvebatur ante pedes ejus,
et jacebat exanimis et miserabilis.
28
Per fenestram respiciens, ululabat mater ejus :
et de cnaculo loquebatur :
Cur moratur regredi currus ejus ?
quare tardaverunt pedes quadrigarum illius ?
29
Una sapientior ceteris uxoribus ejus,
hc socrui verba respondit :
30
Forsitan nunc dividit spolia,
et pulcherrima feminarum eligitur ei :
vestes diversorum Sisar traduntur in prdam,
et supellex varia ad ornanda colla congeritur.
31
Sic pereant omnes inimici tui, Domine :
qui autem diligunt te, sicut sol in ortu suo splendet, ita rutilent.
32
Quievitque terra per quadraginta annos.
Cap. 6 1 Fecerunt autem filii Isral malum in conspectu Domini : qui
tradidit illos in manu Madian septem annis, 2 et oppressi sunt valde ab eis.
Feceruntque sibi antra et speluncas in montibus, et munitissima ad
repugnandum loca. 3 Cumque sevisset Isral, ascendebat Madian et
Amalec, ceterique orientalium nationum : 4 et apud eos figentes tentoria,
sicut erant in herbis cuncta vastabant usque ad introitum Gaz : nihilque
omnino ad vitam pertinens relinquebant in Isral, non oves, non boves, non
asinos. 5 Ipsi enim et universi greges eorum veniebant cum tabernaculis
suis, et instar locustarum universa complebant, innumera multitudo
hominum et camelorum, quidquid tetigerant devastantes. 6 Humiliatusque
est Isral valde in conspectu Madian. 7 Et clamavit ad Dominum postulans
307/1834
auxilium contra Madianitas. 8 Qui misit ad eos virum prophetam, et locutus

est : Hc dicit Dominus Deus Isral : Ego vos feci conscendere de gypto,
et eduxi vos de domo servitutis, 9 et liberavi de manu gyptiorum, et
omnium inimicorum qui affligebant vos : ejecique eos ad introitum
vestrum, et tradidi vobis terram eorum. 10 Et dixi : Ego Dominus Deus
vester : ne timeatis deos Amorrhorum, in quorum terra habitatis. Et
noluistis audire vocem meam.
11
Venit autem angelus Domini, et sedit sub quercu, qu erat in Ephra, et

pertinebat ad Joas patrem famili Ezri. Cumque Gedeon filius ejus
excuteret atque purgaret frumenta in torculari, ut fugeret Madian,
12
apparuit ei angelus Domini, et ait : Dominus tecum, virorum fortissime.
13
Dixitque ei Gedeon : Obsecro, mi domine, si Dominus nobiscum est, cur
apprehenderunt nos hc omnia ? ubi sunt mirabilia ejus, qu narraverunt
patres nostri, atque dixerunt : De gypto eduxit nos Dominus ? nunc
autem dereliquit nos Dominus, et tradidit in manu Madian. 14 Respexitque
ad eum Dominus, et ait : Vade in hac fortitudine tua, et liberabis Isral de
manu Madian : scito quod miserim te. 15 Qui respondens ait : Obsecro, mi
domine, in quo liberabo Isral ? ecce familia mea infima est in Manasse, et
ego minimus in domo patris mei. 16 Dixitque ei Dominus : Ego ero tecum :
et percuties Madian quasi unum virum. 17 Et ille : Si inveni, inquit, gratiam
coram te, da mihi signum quod tu sis qui loqueris ad me : 18 nec recedas
hinc, donec revertar ad te, portans sacrificium, et offerens tibi. Qui
respondit : Ego prstolabor adventum tuum. 19 Ingressus est itaque
Gedeon, et coxit hdum, et de farin modio azymos panes : carnesque
ponens in canistro, et jus carnium mittens in ollam, tulit omnia sub quercu,
et obtulit ei. 20 Cui dixit angelus Domini : Tolle carnes et azymos panes, et
pone supra petram illam, et jus desuper funde. Cumque fecisset ita,
21
extendit angelus Domini summitatem virg, quam tenebat in manu, et
tetigit carnes et panes azymos : ascenditque ignis de petra, et carnes
azymosque panes consumpsit : angelus autem Domini evanuit ex oculis
ejus.
22
Vidensque Gedeon quod esset angelus Domini, ait : Heu mi Domine

Deus : quia vidi angelum Domini facie ad faciem. 23 Dixitque ei Dominus :
Pax tecum : ne timeas, non morieris. 24 dificavit ergo ibi Gedeon altare
Domino, vocavitque illud, Domini pax, usque in prsentem diem. Cumque
adhuc esset in Ephra, qu est famili Ezri, 25 nocte illa dixit Dominus ad
eum : Tolle taurum patris tui, et alterum taurum annorum septem,
destruesque aram Baal, qu est patris tui, et nemus, quod circa aram est,
succide. 26 Et dificabis ibi altare Domino Deo tuo in summitate petr
hujus, super quam ante sacrificium posuisti : tollesque taurum secundum, et
offeres holocaustum super struem lignorum, qu de nemore succideris.
308/1834
27
Assumptis ergo Gedeon decem viris de servis suis, fecit sicut prceperat
ei Dominus. Timens autem domum patris sui, et homines illius civitatis, per
diem noluit id facere, sed omnia nocte complevit. 28 Cumque surrexissent
viri oppidi ejus mane, viderunt destructam aram Baal, lucumque succisum,
et taurum alterum impositum super altare, quod tunc dificatum erat.
29
Dixeruntque ad invicem : Quis hoc fecit ? Cumque perquirerent
auctorem facti, dictum est : Gedeon filius Joas fecit hc omnia. 30 Et
dixerunt ad Joas : Produc filium tuum huc, ut moriatur : quia destruxit aram
Baal, et succidit nemus. 31 Quibus ille respondit : Numquid ultores estis
Baal, ut pugnetis pro eo ? qui adversarius est ejus, moriatur antequam lux
crastina veniat : si deus est, vindicet se de eo, qui suffodit aram ejus. 32 Ex
illo die vocatus est Gedeon Jerobaal, eo quod dixisset Joas : Ulciscatur se
de eo Baal, qui suffodit aram ejus.
33
Igitur omnis Madian, et Amalec, et orientales populi, congregati sunt

simul : et transeuntes Jordanem, castrametati sunt in valle Jezral.
34
Spiritus autem Domini induit Gedeon, qui clangens buccina convocavit
domum Abiezer, ut sequeretur se. 35 Misitque nuntios in universum
Manassen, qui et ipse secutus est eum : et alios nuntios in Aser et Zabulon
et Nephthali, qui occurrerunt ei. 36 Dixitque Gedeon ad Deum : Si salvum
facis per manum meam Isral, sicut locutus es, 37 ponam hoc vellus lan in
area : si ros in solo vellere fuerit, et in omni terra siccitas, sciam quod per
manum meam, sicut locutus es, liberabis Isral. 38 Factumque est ita. Et de
nocte consurgens expresso vellere, concham rore implevit. 39 Dixitque
rursus ad Deum : Ne irascatur furor tuus contra me si adhuc semel
tentavero, signum qurens in vellere. Oro ut solum vellus siccum sit, et
omnis terra rore madens. 40 Fecitque Deus nocte illa ut postulaverat : et fuit
siccitas in solo vellere, et ros in omni terra.
Cap. 7 1 Igitur Jerobaal qui et Gedeon, de nocte consurgens, et omnis
populus cum eo, venit ad fontem qui vocatur Harad. Erant autem castra
Madian in valle ad septentrionalem plagam collis excelsi. 2 Dixitque
Dominus ad Gedeon : Multus tecum est populus, nec tradetur Madian in
manus ejus : ne glorietur contra me Isral, et dicat : Meis viribus liberatus
sum. 3 Loquere ad populum, et cunctis audientibus prdica : Qui
formidolosus et timidus est, revertatur. Recesseruntque de monte Galaad, et
reversi sunt de populo viginti duo millia virorum, et tantum decem millia
remanserunt. 4 Dixitque Dominus ad Gedeon : Adhuc populus multus est :
duc eos ad aquas et ibi probabo illos : et de quo dixero tibi ut tecum vadat,
ipse pergat ; quem ire prohibuero, revertatur. 5 Cumque descendisset
populus ad aquas, dixit Dominus ad Gedeon : Qui lingua lambuerint aquas,
sicut solent canes lambere, separabis eos seorsum : qui autem curvatis
genibus biberint, in altera parte erunt. 6 Fuit itaque numerus eorum qui
309/1834
manu ad os projiciente lambuerunt aquas, trecenti viri : omnis autem

reliqua multitudo flexo poplite biberat. 7 Et ait Dominus ad Gedeon : In
trecentis viris qui lambuerunt aquas, liberabo vos, et tradam in manu tua
Madian : omnis autem reliqua multitudo revertatur in locum suum.
8
Sumptis itaque pro numero cibariis et tubis, omnem reliquam
multitudinem abire prcepit ad tabernacula sua : et ipse cum trecentis viris
se certamini dedit. Castra autem Madian erant subter in valle.
9
Eadem nocte dixit Dominus ad eum : Surge, et descende in castra : quia

tradidi eos in manu tua. 10 Sin autem solus ire formidas, descendat tecum
Phara puer tuus. 11 Et cum audieris quid loquantur, tunc confortabuntur
manus tu, et securior ad hostium castra descendes. Descendit ergo ipse et
Phara puer ejus in partem castrorum, ubi erant armatorum vigili.
12
Madian autem et Amalec, et omnes orientales populi, fusi jacebant in
valle, ut locustarum multitudo : cameli quoque innumerabiles erant, sicut
arena qu jacet in littore maris. 13 Cumque venisset Gedeon, narrabat
aliquis somnium proximo suo : et in hunc modum referebat quod viderat :
Vidi somnium, et videbatur mihi quasi subcinericius panis ex hordeo volvi,
et in castra Madian descendere : cumque pervenisset ad tabernaculum,
percussit illud, atque subvertit, et terr funditus coquavit. 14 Respondit is,
cui loquebatur : Non est hoc aliud, nisi gladius Gedeonis filii Joas viri
Isralit : tradidit enim Dominus in manus ejus Madian, et omnia castra
ejus. 15 Cumque audisset Gedeon somnium, et interpretationem ejus,
adoravit : et reversus est ad castra Isral, et ait : Surgite, tradidit enim
Dominus in manus nostras castra Madian. 16 Divisitque trecentos viros in
tres partes, et dedit tubas in manibus eorum, lagenasque vacuas, ac
lampades in medio lagenarum. 17 Et dixit ad eos : Quod me facere videritis,
hoc facite : ingrediar partem castrorum, et quod fecero, sectamini.
18
Quando personuerit tuba in manu mea, vos quoque per castrorum
circuitum clangite, et conclamate : Domino et Gedeoni.
19
Ingressusque est Gedeon, et trecenti viri qui erant cum eo, in partem
castrorum, incipientibus vigiliis noctis medi : et custodibus suscitatis,
cperunt buccinis clangere, et complodere inter se lagenas. 20 Cumque per
gyrum castrorum in tribus personarent locis, et hydrias confregissent,
tenuerunt sinistris manibus lampades, et dextris sonantes tubas,
clamaveruntque : Gladius Domini et Gedeonis : 21 stantes singuli in loco
suo per circuitum castrorum hostilium. Omnia itaque castra turbata sunt, et
vociferantes ululantesque fugerunt : 22 et nihilominus insistebant trecenti
viri buccinis personantes. Immisitque Dominus gladium omnibus castris, et
mutua se cde truncabant, 23 fugientes usque ad Bethsetta, et crepidinem
Abelmehula in Tebbath. Conclamantes autem viri Isral de Nephthali, et
Aser, et omni Manasse, persequebantur Madian. 24 Misitque Gedeon
310/1834
nuntios in omnem montem Ephraim, dicens : Descendite in occursum

Madian, et occupate aquas usque Bethbera atque Jordanem. Clamavitque
omnis Ephraim, et proccupavit aquas atque Jordanem usque Bethbera.
25
Apprehensosque duos viros Madian, Oreb et Zeb, interfecit Oreb in petra
Oreb, Zeb vero in torculari Zeb. Et persecuti sunt Madian, capita Oreb et
Zeb portantes ad Gedeon trans fluenta Jordanis.
Cap. 8 1 Dixeruntque ad eum viri Ephraim : Quid est hoc quod
facere voluisti, ut nos non vocares, cum ad pugnam pergeres contra
Madian ? jurgantes fortiter, et prope vim inferentes. 2 Quibus ille
respondit : Quod enim tale facere potui, quale vos fecistis ? nonne melior
est racemus Ephraim, vindemiis Abiezer ? 3 In manus vestras Dominus
tradidit principes Madian, Oreb et Zeb : quid tale facere potui, quale vos
fecistis ? Quod cum locutus esset, requievit spiritus eorum, quo tumebant
contra eum.
4
Cumque venisset Gedeon ad Jordanem, transivit eum cum trecentis viris,

qui secum erant : et pr lassitudine, fugientes persequi non poterant.
5
Dixitque ad viros Soccoth : Date, obsecro, panes populo qui mecum est,
quia valde defecerunt : ut possimus persequi Zebee et Salmana reges
Madian. 6 Responderunt principes Soccoth : Forsitan palm manuum
Zebee et Salmana in manu tua sunt, et idcirco postulas ut demus exercitui
tuo panes. 7 Quibus ille ait : Cum ergo tradiderit Dominus Zebee et
Salmana in manus meas, conteram carnes vestras cum spinis tribulisque
deserti. 8 Et inde conscendens, venit in Phanuel : locutusque est ad viros
loci illius similia. Cui et illi responderunt, sicut responderant viri Soccoth.
9
Dixit itaque et eis : Cum reversus fuero victor in pace, destruam turrim
hanc.
10
Zebee autem et Salmana requiescebant cum omni exercitu suo.

Quindecim enim millia viri remanserant ex omnibus turmis orientalium
populorum, csis centum viginti millibus bellatorum educentium gladium.
11
Ascendensque Gedeon per viam eorum, qui in tabernaculis morabantur,
ad orientalem partem Nobe et Jegbaa, percussit castra hostium, qui securi
erant, et nihil adversi suspicabantur. 12 Fugeruntque Zebee et Salmana,
quos persequens Gedeon comprehendit, turbato omni exercitu eorum.
13
Revertensque de bello ante solis ortum, 14 apprehendit puerum de viris
Soccoth : interrogavitque eum nomina principum et seniorum Soccoth, et
descripsit septuaginta septem viros. 15 Venitque ad Soccoth, et dixit eis : En
Zebee et Salmana, super quibus exprobrastis mihi, dicentes : Forsitan
manus Zebee et Salmana in manibus tuis sunt, et idcirco postulas ut demus
viris, qui lassi sunt et defecerunt, panes. 16 Tulit ergo seniores civitatis et
spinas deserti ac tribulos, et contrivit cum eis atque comminuit viros
311/1834
Soccoth. 17 Turrim quoque Phanuel subvertit, occisis habitatoribus civitatis.

18
Dixitque ad Zebee et Salmana : Quales fuerunt viri, quos occidistis in
Thabor ? Qui responderunt : Similes tui, et unus ex eis quasi filius regis.
19
Quibus ille respondit : Fratres mei fuerunt, filii matris me. Vivit
Dominus, quia si servassetis eos, non vos occiderem. 20 Dixitque Jether
primogenito suo : Surge, et interfice eos. Qui non eduxit gladium : timebat
enim, quia adhuc puer erat. 21 Dixeruntque Zebee et Salmana : Tu surge, et
irrue in nos : quia juxta tatem robur est hominis. Surrexit Gedeon, et
interfecit Zebee et Salmana : et tulit ornamenta ac bullas quibus colla
regalium camelorum decorari solent.
22
Dixeruntque omnes viri Isral ad Gedeon : Dominare nostri tu, et filius

tuus, et filius filii tui : quia liberasti nos de manu Madian. 23 Quibus ille ait :
Non dominabor vestri, nec dominabitur in vos filius meus, sed dominabitur
vobis Dominus. 24 Dixitque ad eos : Unam petitionem postulo a vobis : date
mihi inaures ex prda vestra. Inaures enim aureas Ismalit habere
consueverant. 25 Qui responderunt : Libentissime dabimus. Expandentesque
super terram pallium, projecerunt in eo inaures de prda : 26 et fuit pondus
postulatarum inaurium, mille septingenti auri sicli, absque ornamentis, et
monilibus, et veste purpurea, quibus reges Madian uti soliti erant, et prter
torques aureas camelorum. 27 Fecitque ex eo Gedeon ephod, et posuit illud
in civitate sua Ephra. Fornicatusque est omnis Isral in eo, et factum est
Gedeoni et omni domui ejus in ruinam. 28 Humiliatus est autem Madian
coram filiis Isral, nec potuerunt ultra cervices elevare : sed quievit terra
per quadraginta annos, quibus Gedeon prfuit.
29
Abiit itaque Jerobaal filius Joas, et habitavit in domo sua : 30 habuitque

septuaginta filios, qui egressi sunt de femore ejus : eo quod plures haberet
uxores. 31 Concubina autem illius, quam habebat in Sichem, genuit ei filium
nomine Abimelech. 32 Mortuusque est Gedeon filius Joas in senectute bona,
et sepultus est in sepulchro Joas patris sui in Ephra de familia Ezri.
33
Postquam autem mortuus est Gedeon, aversi sunt filii Isral, et fornicati
sunt cum Baalim. Percusseruntque cum Baal fdus, ut esset eis in deum :
34
nec recordati sunt Domini Dei sui, qui eruit eos de manibus inimicorum
suorum omnium per circuitum : 35 nec fecerunt misericordiam cum domo
Jerobaal Gedeon, juxta omnia bona qu fecerat Israli.
Cap. 9 1 Abiit autem Abimelech filius Jerobaal in Sichem ad fratres
matris su, et locutus est ad eos, et ad omnem cognationem domus patris
matris su, dicens : 2 Loquimini ad omnes viros Sichem : Quid vobis est
melius, ut dominentur vestri septuaginta viri omnes filii Jerobaal, an ut
dominetur unus vir ? simulque considerate quod os vestrum et caro vestra
sum. 3 Locutique sunt fratres matris ejus de eo ad omnes viros Sichem
312/1834
universos sermones istos, et inclinaverunt cor eorum post Abimelech,

dicentes : Frater noster est. 4 Dederuntque illi septuaginta pondo argenti de
fano Baalberit. Qui conduxit sibi ex eo viros inopes et vagos, secutique
sunt eum. 5 Et venit in domum patris sui in Ephra, et occidit fratres suos
filios Jerobaal, septuaginta viros super lapidem unum : remansitque
Joatham filius Jerobaal minimus, et absconditus est.
6
Congregati sunt autem omnes viri Sichem, et univers famili urbis

Mello : abieruntque et constituerunt regem Abimelech, juxta quercum qu
stabat in Sichem. 7 Quod cum nuntiatum esset Joatham, ivit, et stetit in
vertice montis Garizim : elevataque voce, clamavit, et dixit : Audite me,
viri Sichem ; ita audiat vos Deus. 8 Ierunt ligna, ut ungerent super se
regem : dixeruntque oliv : Impera nobis. 9 Qu respondit : Numquid
possum deserere pinguedinem meam, qua et dii utuntur et homines, et
venire ut inter ligna promovear ? 10 Dixeruntque ligna ad arborem ficum :
Veni, et super nos regnum accipe. 11 Qu respondit eis : Numquid possum
deserere dulcedinem meam, fructusque suavissimos, et ire ut inter cetera
ligna promovear ? 12 Locutaque sunt ligna ad vitem : Veni, et impera nobis.
13
Qu respondit eis : Numquid possum deserere vinum meum, quod
ltificat Deum et homines, et inter ligna cetera promoveri ? 14 Dixeruntque
omnia ligna ad rhamnum : Veni, et impera super nos. 15 Qu respondit eis :
Si vere me regem vobis constituitis, venite, et sub umbra mea requiescite :
si autem non vultis, egrediatur ignis de rhamno, et devoret cedros Libani.
16
Nunc igitur, si recte et absque peccato constituistis super vos regem
Abimelech, et bene egistis cum Jerobaal, et cum domo ejus, et reddidistis
vicem beneficiis ejus, qui pugnavit pro vobis, 17 et animam suam dedit
periculis, ut erueret vos de manu Madian, 18 qui nunc surrexistis contra
domum patris mei, et interfecistis filios ejus septuaginta viros super unum
lapidem, et constituistis regem Abimelech filium ancill ejus super
habitatores Sichem, eo quod frater vester sit : 19 si ergo recte et absque vitio
egistis cum Jerobaal et domo ejus, hodie ltamini in Abimelech, et ille
ltetur in vobis. 20 Sin autem perverse : egrediatur ignis ex eo, et consumat
habitatores Sichem, et oppidum Mello : egrediaturque ignis de viris
Sichem, et de oppido Mello, et devoret Abimelech. 21 Qu cum dixisset,
fugit, et abiit in Bera : habitavitque ibi ob metum Abimelech fratris sui.
22
Regnavit itaque Abimelech super Isral tribus annis. 23 Misitque

Dominus spiritum pessimum inter Abimelech et habitatores Sichem : qui
cperunt eum detestari, 24 et scelus interfectionis septuaginta filiorum
Jerobaal, et effusionem sanguinis eorum conferre in Abimelech fratrem
suum, et in ceteros Sichimorum principes, qui eum adjuverant.
25
Posueruntque insidias adversus eum in summitate montium : et dum
illius prstolabantur adventum, exercebant latrocinia, agentes prdas de
313/1834
prtereuntibus : nuntiatumque est Abimelech. 26 Venit autem Gaal filius

Obed cum fratribus suis, et transivit in Sichimam. Ad cujus adventum
erecti habitatores Sichem, 27 egressi sunt in agros, vastantes vineas,
uvasque calcantes : et factis cantantium choris, ingressi sunt fanum dei sui,
et inter epulas et pocula maledicebant Abimelech, 28 clamante Gaal filio
Obed : Quis est Abimelech, et qu est Sichem, ut serviamus ei ? numquid
non est filius Jerobaal, et constituit principem Zebul servum suum super
viros Emor patris Sichem ? cur ergo serviemus ei ? 29 utinam daret aliquis
populum istum sub manu mea, ut auferrem de medio Abimelech.
Dictumque est Abimelech : Congrega exercitus multitudinem, et veni.
30
Zebul enim princeps civitatis, auditis sermonibus Gaal filii Obed, iratus
est valde, 31 et misit clam ad Abimelech nuntios, dicens : Ecce Gaal filius
Obed venit in Sichimam cum fratribus suis, et oppugnat adversum te
civitatem. 32 Surge itaque nocte cum populo qui tecum est, et latita in agro :
33
et primo mane, oriente sole, irrue super civitatem. Illo autem egrediente
adversum te cum populo suo, fac ei quod potueris.
34
Surrexit itaque Abimelech cum omni exercitu suo nocte, et tetendit

insidias juxta Sichimam in quatuor locis. 35 Egressusque est Gaal filius
Obed, et stetit in introitu port civitatis. Surrexit autem Abimelech, et
omnis exercitus cum eo, de insidiarum loco. 36 Cumque vidisset populum
Gaal, dixit ad Zebul : Ecce de montibus multitudo descendit. Cui ille
respondit : Umbras montium vides quasi capita hominum, et hoc errore
deciperis. 37 Rursumque Gaal ait : Ecce populus de umbilico terr
descendit, et unus cuneus venit per viam qu respicit quercum. 38 Cui dixit
Zebul : Ubi est nunc os tuum, quo loquebaris : Quis est Abimelech ut
serviamus ei ? nonne hic populus est, quem despiciebas ? egredere, et
pugna contra eum. 39 Abiit ergo Gaal, spectante Sichimorum populo, et
pugnavit contra Abimelech, 40 qui persecutus est eum fugientem, et in
urbem compulit : cecideruntque ex parte ejus plurimi, usque ad portam
civitatis. 41 Et Abimelech sedit in Ruma : Zebul autem Gaal et socios ejus
expulit de urbe, nec in ea passus est commorari. 42 Sequenti ergo die,
egressus est populus in campum. Quod cum nuntiatum esset Abimelech,
43
tulit exercitum suum, et divisit in tres turmas, tendens insidias in agris.
Vidensque quod egrederetur populus de civitate, surrexit, et irruit in eos
44
cum cuneo suo, oppugnans et obsidens civitatem : du autem turm
palantes per campum adversarios persequebantur. 45 Porro Abimelech omni
die illo oppugnabat urbem : quam cepit, interfectis habitatoribus ejus,
ipsaque destructa, ita ut sal in ea dispergeret.
46
Quod cum audissent qui habitabant in turre Sichimorum, ingressi sunt

fanum dei sui Berith, ubi fdus cum eo pepigerant, et ex eo locus nomen
acceperat : qui erat munitus valde. 47 Abimelech quoque audiens viros turris
314/1834
Sichimorum pariter conglobatos, 48 ascendit in montem Selmon cum omni

populo suo : et arrepta securi, prcidit arboris ramum, impositumque
ferens humero, dixit ad socios : Quod me videtis facere, cito facite. 49 Igitur
certatim ramos de arboribus prcidentes, sequebantur ducem. Qui
circumdantes prsidium, succenderunt : atque ita factum est, ut fumo et
igne mille homines necarentur, viri pariter et mulieres, habitatorum turris
Sichem.
50
Abimelech autem inde proficiscens venit ad oppidum Thebes, quod

circumdans obsidebat exercitu. 51 Erat autem turris excelsa in media
civitate, ad quam confugerant simul viri ac mulieres, et omnes principes
civitatis, clausa firmissime janua, et super turris tectum stantes per
propugnacula. 52 Accedensque Abimelech juxta turrim, pugnabat fortiter :
et appropinquans ostio, ignem supponere nitebatur : 53 et ecce una mulier
fragmen mol desuper jaciens, illisit capiti Abimelech, et confregit
cerebrum ejus. 54 Qui vocavit cito armigerum suum, et ait ad eum : Evagina
gladium tuum, et percute me, ne forte dicatur quod a femina interfectus
sim. Qui jussa perficiens, interfecit eum. 55 Illoque mortuo, omnes qui cum
eo erant de Isral, reversi sunt in sedes suas : 56 et reddidit Deus malum
quod fecerat Abimelech contra patrem suum, interfectis septuaginta
fratribus suis. 57 Sichimitis quoque quod operati erant, retributum est, et
venit super eos maledictio Joatham filii Jerobaal.
Cap. 10 1 Post Abimelech surrexit dux in Isral Thola filius Phua
patrui Abimelech, vir de Issachar, qui habitavit in Samir montis Ephraim :
2
et judicavit Isralem viginti et tribus annis, mortuusque est, ac sepultus in
Samir. 3 Huic successit Jair Galaadites, qui judicavit Isral per viginti et
duos annos, 4 habens triginta filios sedentes super triginta pullos asinarum,
et principes triginta civitatum, qu ex nomine ejus sunt appellat Havoth
Jair, id est, oppida Jair, usque in prsentem diem, in terra Galaad.
5
Mortuusque est Jair, ac sepultus in loco cui est vocabulum Camon.
6
Filii autem Isral peccatis veteribus jungentes nova, fecerunt malum in

conspectu Domini, et servierunt idolis, Baalim et Astaroth, et diis Syri ac
Sidonis et Moab et filiorum Ammon et Philisthiim : dimiseruntque
Dominum, et non coluerunt eum. 7 Contra quos Dominus iratus, tradidit eos
in manus Philisthiim et filiorum Ammon. 8 Afflictique sunt, et vehementer
oppressi per annos decem et octo, omnes qui habitabant trans Jordanem in
terra Amorrhi, qui est in Galaad : 9 in tantum ut filii Ammon, Jordane
transmisso, vastarent Judam et Benjamin et Ephraim : afflictusque est Isral
nimis. 10 Et clamantes ad Dominum, dixerunt : Peccavimus tibi, quia
dereliquimus Dominum Deum nostrum, et servivimus Baalim. 11 Quibus
locutus est Dominus : Numquid non gyptii et Amorrhi, filiique Ammon
315/1834
et Philisthiim, 12 Sidonii quoque et Amalec et Chanaan oppresserunt vos, et

clamastis ad me, et erui vos de manu eorum ? 13 Et tamen reliquistis me, et
coluistis deos alienos : idcirco non addam ut ultra vos liberem : 14 ite, et
invocate deos quos elegistis : ipsi vos liberent in tempore angusti.
15
Dixeruntque filii Isral ad Dominum : Peccavimus, redde tu nobis
quidquid tibi placet : tantum nunc libera nos. 16 Qu dicentes, omnia de
finibus suis alienorum deorum idola projecerunt, et servierunt Domino
Deo : qui doluit super miseriis eorum. 17 Itaque filii Ammon conclamantes
in Galaad fixere tentoria, contra quos congregati filii Isral in Maspha
castrametati sunt. 18 Dixeruntque principes Galaad singuli ad proximos
suos : Qui primus ex nobis contra filios Ammon cperit dimicare, erit dux
populi Galaad.
Cap. 11 1 Fuit illo tempore Jephte Galaadites vir fortissimus atque
pugnator, filius mulieris meretricis, qui natus est de Galaad. 2 Habuit autem
Galaad uxorem, de qua suscepit filios : qui postquam creverant, ejecerunt
Jephte, dicentes : Hres in domo patris nostri esse non poteris, quia de
altera matre natus es. 3 Quos ille fugiens atque devitans, habitavit in terra
Tob : congregatique sunt ad eum viri inopes, et latrocinantes, et quasi
principem sequebantur. 4 In illis diebus pugnabant filii Ammon contra
Isral. 5 Quibus acriter instantibus perrexerunt majores natu de Galaad, ut
tollerent in auxilium sui Jephte de terra Tob : 6 dixeruntque ad eum : Veni
et esto princeps noster, et pugna contra filios Ammon. 7 Quibus ille
respondit : Nonne vos estis, qui odistis me, et ejecistis de domo patris mei ?
et nunc venistis ad me necessitate compulsi. 8 Dixeruntque principes
Galaad ad Jephte : Ob hanc igitur causam nunc ad te venimus, ut
proficiscaris nobiscum, et pugnes contra filios Ammon, sisque dux omnium
qui habitant in Galaad. 9 Jephte quoque dixit eis : Si vere venistis ad me, ut
pugnem pro vobis contra filios Ammon, tradideritque eos Dominus in
manus meas, ego ero vester princeps ? 10 Qui responderunt ei : Dominus,
qui hc audit, ipse mediator ac testis est quod nostra promissa faciemus.
11
Abiit itaque Jephte cum principibus Galaad, fecitque eum omnis populus
principem sui. Locutusque est Jephte omnes sermones suos coram Domino
in Maspha.
12
Et misit nuntios ad regem filiorum Ammon, qui ex persona sua dicerent :

Quid mihi et tibi est, quia venisti contra me, ut vastares terram meam ?
13
Quibus ille respondit : Quia tulit Isral terram meam, quando ascendit de
gypto, a finibus Arnon usque Jaboc atque Jordanem : nunc ergo cum
pace redde mihi eam. 14 Per quos rursum mandavit Jephte, et imperavit eis
ut dicerent regi Ammon : 15 Hc dicit Jephte : Non tulit Isral terram
Moab, nec terram filiorum Ammon : 16 sed quando de gypto
conscenderunt, ambulavit per solitudinem usque ad mare Rubrum, et venit
316/1834
in Cades. 17 Misitque nuntios ad regem Edom, dicens : Dimitte me ut

transeam per terram tuam. Qui noluit acquiescere precibus ejus. Misit
quoque ad regem Moab, qui et ipse transitum prbere contempsit. Mansit
itaque in Cades, 18 et circuivit ex latere terram Edom et terram Moab :
venitque contra orientalem plagam terr Moab, et castrametatus est trans
Arnon : nec voluit intrare terminos Moab. (Arnon quippe confinium est
terr Moab.) 19 Misit itaque Isral nuntios ad Sehon regem Amorrhorum,
qui habitabat in Hesebon, et dixerunt ei : Dimitte ut transeam per terram
tuam usque ad fluvium. 20 Qui et ipse Isral verba despiciens, non dimisit
eum transire per terminos suos : sed infinita multitudine congregata,
egressus est contra eum in Jasa, et fortiter resistebat. 21 Tradiditque eum
Dominus in manus Isral cum omni exercitu suo : qui percussit eum, et
possedit omnem terram Amorrhi habitatoris regionis illius, 22 et universos
fines ejus, de Arnon usque Jaboc, et de solitudine usque ad Jordanem.
23
Dominus ergo Deus Isral subvertit Amorrhum, pugnante contra illum
populo suo Isral, et tu nunc vis possidere terram ejus ? 24 nonne ea qu
possidet Chamos deus tuus, tibi jure debentur ? qu autem Dominus Deus
noster victor obtinuit, in nostram cedent possessionem : 25 nisi forte melior
es Balac filio Sephor rege Moab ; aut docere potes, quod jurgatus sit contra
Isral, et pugnaverit contra eum, 26 quando habitavit in Hesebon et viculis
ejus, et in Aror et villis illius, vel in cunctis civitatibus juxta Jordanem, per
trecentos annos. Quare tanto tempore nihil super hac repetitione tentastis ?
27
Igitur non ego pecco in te, sed tu contra me male agis, indicens mihi
bella non justa. Judicet Dominus arbiter hujus diei inter Isral, et inter filios
Ammon. 28 Noluitque acquiescere rex filiorum Ammon verbis Jephte, qu
per nuntios mandaverat.
29
Factus est ergo super Jephte spiritus Domini, et circuiens Galaad et

Manasse, Maspha quoque Galaad, et inde transiens ad filios Ammon,
30
votum vovit Domino, dicens : Si tradideris filios Ammon in manus meas,
31
quicumque primus fuerit egressus de foribus domus me, mihique
occurrerit revertenti cum pace a filiis Ammon, eum holocaustum offeram
Domino. 32 Transivitque Jephte ad filios Ammon, ut pugnaret contra eos :
quos tradidit Dominus in manus ejus. 33 Percussitque ab Aror usque dum
venias in Mennith, viginti civitates, et usque ad Abel, qu est vineis
consita, plaga magna nimis : humiliatique sunt filii Ammon a filiis Isral.
34
Revertente autem Jephte in Maspha domum suam, occurrit ei unigenita

filia sua cum tympanis et choris : non enim habebat alios liberos. 35 Qua
visa, scidit vestimenta sua, et ait : Heu me, filia mea ! decepisti me, et ipsa
decepta es : aperui enim os meum ad Dominum, et aliud facere non potero.
36
Cui illa respondit : Pater mi, si aperuisti os tuum ad Dominum, fac mihi
quodcumque pollicitus es, concessa tibi ultione atque victoria de hostibus
317/1834
tuis. 37 Dixitque ad patrem : Hoc solum mihi prsta quod deprecor : dimitte
me ut duobus mensibus circumeam montes, et plangam virginitatem meam
cum sodalibus meis. 38 Cui ille respondit : Vade. Et dimisit eam duobus
mensibus. Cumque abiisset cum sociis ac sodalibus suis, flebat virginitatem
suam in montibus. 39 Expletisque duobus mensibus, reversa est ad patrem
suum, et fecit ei sicut voverat, qu ignorabat virum. Exinde mos increbruit
in Isral, et consuetudo servata est, 40 ut post anni circulum conveniant in
unum fili Isral, et plangant filiam Jephte Galaadit diebus quatuor.
Cap. 12 1 Ecce autem in Ephraim orta est seditio : nam transeuntes
contra aquilonem, dixerunt ad Jephte : Quare vadens ad pugnam contra
filios Ammon, vocare nos noluisti, ut pergeremus tecum ? igitur
incendemus domum tuam. 2 Quibus ille respondit : Disceptatio erat mihi et
populo meo contra filios Ammon vehemens : vocavique vos, ut prberetis
mihi auxilium, et facere noluistis. 3 Quod cernens, posui animam meam in
manibus meis, transivique ad filios Ammon, et tradidit eos Dominus in
manus meas. Quid commerui, ut adversum me consurgatis in prlium ?
4
Vocatis itaque ad se cunctis viris Galaad, pugnabat contra Ephraim :
percusseruntque viri Galaad Ephraim, quia dixerat : Fugitivus est Galaad de
Ephraim, et habitat in medio Ephraim et Manasse. 5 Occupaveruntque
Galaadit vada Jordanis, per qu Ephraim reversurus erat. Cumque
venisset ad ea de Ephraim numero, fugiens, atque dixisset : Obsecro ut me
transire permittatis : dicebant ei Galaadit : Numquid Ephrathus es ? quo
dicente : Non sum : 6 interrogabant eum : Dic ergo Scibboleth, quod
interpretatur Spica. Qui respondebat : Sibboleth : eadem littera spicam
exprimere non valens. Statimque apprehensum jugulabant in ipso Jordanis
transitu. Et ceciderunt in illo tempore de Ephraim quadraginta duo millia.
7
Judicavit itaque Jephte Galaadites Isral sex annis : et mortuus est, ac

sepultus in civitate sua Galaad.
8
Post hunc judicavit Isral Abesan de Bethlehem : 9 qui habuit triginta

filios, et totidem filias, quas emittens foras, maritis dedit, et ejusdem
numeri filiis suis accepit uxores, introducens in domum suam. Qui septem
annis judicavit Isral : 10 mortuusque est, ac sepultus in Bethlehem. 11 Cui
successit Ahialon Zabulonites : et judicavit Isral decem annis :
12
mortuusque est, ac sepultus in Zabulon. 13 Post hunc judicavit Isral
Abdon filius Illel Pharathonites : 14 qui habuit quadraginta filios, et triginta
ex eis nepotes, ascendentes super septuaginta pullos asinarum. Et judicavit
Isral octo annis : 15 mortuusque est, ac sepultus in Pharathon terr
Ephraim, in monte Amalec.
318/1834
Cap. 13 1 Rursumque filii Isral fecerunt malum in conspectu

Domini : qui tradidit eos in manus Philisthinorum quadraginta annis. 2 Erat
autem quidam vir de Saraa, et de stirpe Dan, nomine Manue, habens
uxorem sterilem. 3 Cui apparuit angelus Domini, et dixit ad eam : Sterilis es
et absque liberis : sed concipies, et paries filium. 4 Cave ergo ne bibas
vinum ac siceram, nec immundum quidquam comedas : 5 quia concipies, et
paries filium, cujus non tanget caput novacula : erit enim nazarus Dei ab
infantia sua et ex matris utero, et ipse incipiet liberare Isral de manu
Philisthinorum. 6 Qu cum venisset ad maritum suum, dixit ei : Vir Dei
venit ad me, habens vultum angelicum, terribilis nimis. Quem cum
interrogassem quis esset, et unde venisset, et quo nomine vocaretur, noluit
mihi dicere : 7 sed hoc respondit : Ecce concipies et paries filium : cave ne
vinum bibas, nec siceram, et ne aliquo vescaris immundo : erit enim puer
nazarus Dei ab infantia sua, ex utero matris su usque ad diem mortis
su. 8 Oravit itaque Manue Dominum, et ait : Obsecro, Domine, ut vir Dei,
quem misisti, veniat iterum, et doceat nos quid debeamus facere de puero,
qui nasciturus est. 9 Exaudivitque Dominus deprecantem Manue, et
apparuit rursum angelus Dei uxori ejus sedenti in agro : Manue autem
maritus ejus non erat cum ea. Qu cum vidisset angelum, 10 festinavit, et
cucurrit ad virum suum : nuntiavitque ei, dicens : Ecce apparuit mihi vir,
quem ante videram. 11 Qui surrexit, et secutus est uxorem suam :
veniensque ad virum, dixit ei : Tu es qui locutus es mulieri ? Et ille
respondit : Ego sum. 12 Cui Manue : Quando, inquit, sermo tuus fuerit
expletus, quid vis ut faciat puer ? aut a quo se observare debebit ?
13
Dixitque angelus Domini ad Manue : Ab omnibus, qu locutus sum

uxori tu, abstineat se, 14 et quidquid ex vinea nascitur, non comedat :
vinum et siceram non bibat ; nullo vescatur immundo : et quod ei prcepi,
impleat atque custodiat. 15 Dixitque Manue ad angelum Domini : Obsecro
te ut acquiescas precibus meis, et faciamus tibi hdum de capris. 16 Cui
respondit angelus : Si me cogis, non comedam panes tuos : si autem vis
holocaustum facere, offer illud Domino. Et nesciebat Manue quod angelus
Domini esset. 17 Dixitque ad eum : Quod est tibi nomen, ut, si sermo tuus
fuerit expletus, honoremus te ? 18 Cui ille respondit : Cur quris nomen
meum, quod est mirabile ? 19 Tulit itaque Manue hdum de capris, et
libamenta, et posuit super petram, offerens Domino, qui facit mirabilia :
ipse autem et uxor ejus intuebantur. 20 Cumque ascenderet flamma altaris in
clum, angelus Domini pariter in flamma ascendit. Quod cum vidissent
Manue et uxor ejus, proni ceciderunt in terram, 21 et ultra eis non apparuit
angelus Domini. Statimque intellexit Manue angelum Domini esse, 22 et
dixit ad uxorem suam : Morte moriemur, quia vidimus Deum. 23 Cui
respondit mulier : Si Dominus nos vellet occidere, de manibus nostris
holocaustum et libamenta non suscepisset, nec ostendisset nobis hc
319/1834
omnia, neque ea qu sunt ventura dixisset.

24
Peperit itaque filium, et vocavit nomen ejus Samson. Crevitque puer, et

benedixit ei Dominus. 25 Cpitque spiritus Domini esse cum eo in castris
Dan inter Saraa et Esthaol.
Cap. 14 1 Descendit ergo Samson in Thamnatha : vidensque ibi
mulierem de filiabus Philisthiim, 2 ascendit, et nuntiavit patri suo et matri
su, dicens : Vidi mulierem in Thamnatha de filiabus Philisthinorum :
quam quso ut mihi accipiatis uxorem. 3 Cui dixerunt pater et mater sua :
Numquid non est mulier in filiabus fratrum tuorum, et in omni populo meo,
quia vis accipere uxorem de Philisthiim, qui incircumcisi sunt ? Dixitque
Samson ad patrem suum : Hanc mihi accipe : quia placuit oculis meis.
4
Parentes autem ejus nesciebant quod res a Domino fieret, et qureret
occasionem contra Philisthiim : eo enim tempore Philisthiim dominabantur
Israli. 5 Descendit itaque Samson cum patre suo et matre in Thamnatha.
Cumque venissent ad vineas oppidi, apparuit catulus leonis svus, et
rugiens, et occurrit ei. 6 Irruit autem spiritus Domini in Samson, et
dilaceravit leonem, quasi hdum in frustra discerpens, nihil omnino habens
in manu : et hoc patri et matri noluit indicare. 7 Descenditque, et locutus est
mulieri qu placuerat oculis ejus. 8 Et post aliquot dies revertens ut
acciperet eam, declinavit ut videret cadaver leonis, et ecce examen apum in
ore leonis erat ac favus mellis. 9 Quem cum sumpsisset in manibus
comedebat in via : veniensque ad patrem suum et matrem, dedit eis partem,
qui et ipsi comederunt : nec tamen eis voluit indicare quod mel de corpore
leonis assumpserat.
10
Descendit itaque pater ejus ad mulierem, et fecit filio suo Samson

convivium : sic enim juvenes facere consueverant. 11 Cum ergo cives loci
illius vidissent eum, dederunt ei sodales triginta ut essent cum eo. 12 Quibus
locutus est Samson : Proponam vobis problema : quod si solveritis mihi
intra septem dies convivii, dabo vobis triginta sindones, et totidem tunicas :
13
sin autem non potueritis solvere, vos dabitis mihi triginta sindones, et
ejusdem numeri tunicas. Qui responderunt ei : Propone problema, ut
audiamus. 14 Dixitque eis :
De comedente exivit cibus,
et de forti egressa est dulcedo.
Nec potuerunt per tres dies propositionem solvere. 15 Cumque adesset dies
septimus, dixerunt ad uxorem Samson : Blandire viro tuo et suade ei ut
indicet tibi quid significet problema : quod si facere nolueris, incendemus
te, et domum patris tui : an idcirco vocastis nos ad nuptias ut spoliaretis ?
16
Qu fundebat apud Samson lacrimas, et qurebatur, dicens : Odisti me,
et non diligis : idcirco problema, quod proposuisti filiis populi mei, non vis
320/1834
mihi exponere. At ille respondit : Patri meo et matri nolui dicere : et tibi
indicare potero ? 17 Septem igitur diebus convivii flebat ante eum :
tandemque die septimo cum ei esset molesta, exposuit. Qu statim
indicavit civibus suis. 18 Et illi dixerunt ei die septimo ante solis
occubitum :
Quid dulcius melle,
et quid fortius leone ?
Qui ait ad eos :
Si non arassetis in vitula mea,
non invenissetis propositionem meam.
19
Irruit itaque in eum spiritus Domini, descenditque Ascalonem, et

percussit ibi triginta viros : quorum ablatas vestes dedit iis qui problema
solverant. Iratusque nimis ascendit in domum patris sui : 20 uxor autem ejus
accepit maritum unum de amicis ejus et pronubis.
Cap. 15 1 Post aliquantulum autem temporis, cum dies tritice
messis instarent, venit Samson, invisere volens uxorem suam, et attulit ei
hdum de capris. Cumque cubiculum ejus solito vellet intrare, prohibuit
eum pater illius, dicens : 2 Putavi quod odisses eam, et ideo tradidi illam
amico tuo : sed habet sororem, qu junior et pulchrior illa est : sit tibi pro
ea uxor. 3 Cui Samson respondit : Ab hac die non erit culpa in me contra
Philisthos : faciam enim vobis mala. 4 Perrexitque et cepit trecentas
vulpes, caudasque earum junxit ad caudas, et faces ligavit in medio : 5 quas
igne succendens, dimisit ut huc illucque discurrerent. Qu statim
perrexerunt in segetes Philisthinorum. Quibus succensis, et comportat jam
fruges, et adhuc stantes in stipula, concremat sunt, in tantum ut vineas
quoque et oliveta flamma consumeret. 6 Dixeruntque Philisthiim : Quis
fecit hanc rem ? Quibus dictum est : Samson gener Thamnathi : quia tulit
uxorem ejus, et alteri tradidit, hc operatus est. Ascenderuntque
Philisthiim, et combusserunt tam mulierem quam patrem ejus. 7 Quibus ait
Samson : Licet hc feceritis, tamen adhuc ex vobis expetam ultionem, et
tunc quiescam. 8 Percussitque eos ingenti plaga, ita ut stupentes suram
femori imponerent. Et descendens habitavit in spelunca petr Etam. 9 Igitur
ascendentes Philisthiim in terram Juda, castrametati sunt in loco, qui postea
vocatus est Lechi, id est, Maxilla, ubi eorum effusus est exercitus.
10
Dixeruntque ad eos de tribu Juda : Cur ascendistis adversum nos ? Qui
responderunt : Ut ligemus Samson venimus, et reddamus ei qu in nos
operatus est.
11
Descenderunt ergo tria millia virorum de Juda ad specum silicis Etam,

dixeruntque ad Samson : Nescis quod Philisthiim imperent nobis ? quare
321/1834
hoc facere voluisti ? Quibus ille ait : Sicut fecerunt mihi, sic feci eis.
12
Ligare, inquiunt, te venimus, et tradere in manus Philisthinorum. Quibus
Samson : Jurate, ait, et spondete mihi quod non occidatis me. 13 Dixerunt :
Non te occidemus, sed vinctum trademus. Ligaveruntque eum duobus novis
funibus, et tulerunt eum de petra Etam. 14 Qui cum venisset ad locum
Maxill, et Philisthiim vociferantes occurrissent ei, irruit spiritus Domini
in eum : et sicut solent ad odorem ignis lina consumi, ita vincula, quibus
ligatus erat, dissipata sunt et soluta. 15 Inventamque maxillam, id est,
mandibulam asini, qu jacebat, arripiens interfecit in ea mille viros, 16 et
ait :
In maxilla asini,
in mandibula pulli asinarum,
delevi eos,
et percussi mille viros.
17
Cumque hc verba canens complesset, projecit mandibulam de manu, et
vocavit nomen loci illius Ramathlechi, quod interpretatur, Elevatio
maxill. 18 Sitiensque valde, clamavit ad Dominum, et ait : Tu dedisti in
manu servi tui salutem hanc maximam atque victoriam : en siti morior,
incidamque in manus incircumcisorum. 19 Aperuit itaque Dominus
molarem dentem in maxilla asini, et egress sunt ex eo aqu. Quibus
haustis, refocillavit spiritum, et vires recepit. Idcirco appellatum est nomen
loci illius, Fons invocantis de maxilla, usque in prsentem diem.
20
Judicavitque Isral in diebus Philisthiim viginti annis.
Cap. 16 1 Abiit quoque in Gazam, et vidit ibi mulierem meretricem,
ingressusque est ad eam. 2 Quod cum audissent Philisthiim, et
percrebruisset apud eos intrasse urbem Samson, circumdederunt eum,
positis in porta civitatis custodibus : et ibi tota nocte cum silentio
prstolantes, ut facto mane exeuntem occiderent. 3 Dormivit autem Samson
usque ad medium noctem : et inde consurgens, apprehendit ambas port
fores cum postibus suis et sera, impositasque humeris suis portavit ad
verticem montis, qui respicit Hebron.
4
Post hc amavit mulierem, qu habitabat in valle Sorec, et vocabatur

Dalila. 5 Veneruntque ad eam principes Philisthinorum, atque dixerunt :
Decipe eum, et disce ab illo, in quo habeat tantam fortitudinem, et
quomodo eam superare valeamus, et vinctum affligere : quod si feceris,
dabimus tibi singuli mille et centum argenteos. 6 Locuta est ergo Dalila ad
Samson : Dic mihi, obsecro, in quo sit tua maxima fortitudo, et quid sit quo
ligatus erumpere nequeas ? 7 Cui respondit Samson : Si septem nerviceis
funibus necdum siccis, et adhuc humentibus, ligatus fuero, infirmus ero ut
ceteri homines. 8 Attuleruntque ad eam satrap Philisthinorum septem
funes, ut dixerat : quibus vinxit eam, 9 latentibus apud se insidiis, et in
322/1834
cubiculo finem rei expectantibus : clamavitque ad eum : Philisthiim super

te, Samson. Qui rupit vincula, quomodo si rumpat quis filum de stupp
tortum putamine, cum odorem ignis acceperit : et non est cognitum in quo
esset fortitudo ejus. 10 Dixitque ad eum Dalila : Ecce illusisti mihi, et
falsum locutus es : saltem nunc indica mihi quo ligari debeas. 11 Cui ille
respondit : Si ligatus fuero novis funibus, qui numquam fuerunt in opere,
infirmus ero, et aliorum hominum similis. 12 Quibus rursum Dalila vinxit
eum, et clamavit : Philisthiim super te, Samson : in cubiculo insidiis
prparatis. Qui ita rupit vincula quasi fila telarum. 13 Dixitque Dalila
rursum ad eum : Usquequo decipis me, et falsum loqueris ? ostende quo
vinciri debeas. Cui respondit Samson : Si septem crines capitis mei cum
licio plexueris, et clavum his circumligatum terr fixeris, infirmus ero.
14
Quod cum fecisset Dalila, dixit ad eum : Philisthiim super te, Samson.
Qui consurgens de somno extraxit clavum cum crinibus et licio.
15
Dixitque ad eum Dalila : Quomodo dicis quod amas me, cum animus
tuus non sit mecum ? Per tres vices mentitus es mihi, et noluisti dicere in
quo sit maxima fortitudo tua. 16 Cumque molesta esset ei, et per multos dies
jugiter adhreret, spatium ad quietem non tribuens, defecit anima ejus, et
ad mortem usque lassata est. 17 Tunc aperiens veritatem rei, dixit ad eam :
Ferrum numquam ascendit super caput meum, quia nazarus, id est,
consecratus Deo, sum de utero matris me : si rasum fuerit caput meum,
recedet a me fortitudo mea, et deficiam, eroque sicut ceteri homines.
18
Vidensque illa quod confessus ei esset omnem animum suum, misit ad
principes Philisthinorum ac mandavit : Ascende adhuc semel, quia nunc
mihi aperuit cor suum. Qui ascenderunt assumpta pecunia, quam
promiserant. 19 At illa dormire eum fecit super genua sua, et in sinu suo
reclinare caput. Vocavitque tonsorem, et rasit septem crines ejus, et cpit
abigere eum, et a se repellere : statim enim ab eo fortitudo discessit.
20
Dixitque : Philisthiim super te, Samson. Qui de somno consurgens, dixit
in animo suo : Egrediar sicut ante feci, et me excutiam : nesciens quod
recessisset ab eo Dominus. 21 Quem cum apprehendissent Philisthiim,
statim eruerunt oculos ejus, et duxerunt Gazam vinctum catenis, et clausum
in carcere molere fecerunt.
22
Jamque capilli ejus renasci cperunt. 23 Principes Philisthinorum

convenerunt in unum ut immolarent hostias magnificas Dagon deo suo, et
epularentur, dicentes : Tradidit deus noster inimicum nostrum Samson in
manus nostras. 24 Quod etiam populus videns, laudabat deum suum,
eademque dicebat : Tradidit deus noster adversarium nostrum in manus
nostras, qui delevit terram nostram, et occidit plurimos. 25 Ltantesque per
convivia, sumptis jam epulis, prceperunt ut vocaretur Samson, et ante eos
luderet. Qui adductus de carcere ludebat ante eos, feceruntque eum stare
323/1834
inter duas columnas. 26 Qui dixit puero regenti gressus suos : Dimitte me, ut
tangam columnas, quibus omnis imminet domus, et recliner super eas, et
paululum requiescam. 27 Domus autem erat plena virorum ac mulierum, et
erant ibi omnes principes Philisthinorum, ac de tecto et solario circiter tria
millia utriusque sexus spectantes ludentem Samson. 28 At ille invocato
Domino ait : Domine Deus, memento mei, et redde mihi nunc fortitudinem
pristinam, Deus meus, ut ulciscar me de hostibus meis, et pro amissione
duorum luminum unam ultionem recipiam. 29 Et apprehendens ambas
columnas quibus innitebatur domus, alteramque earum dextera et alteram
lva tenens, 30 ait : Moriatur anima mea cum Philisthiim. Concussisque
fortiter columnis, cecidit domus super omnes principes, et ceteram
multitudinem qu ibi erat : multoque plures interfecit moriens, quam ante
vivus occiderat. 31 Descendentes autem fratres ejus et universa cognatio,
tulerunt corpus ejus, et sepelierunt inter Saraa et Esthaol in sepulchro patris
sui Manue : judicavitque Isral viginti annis.
Cap. 17 1 Fuit eo tempore vir quidam de monte Ephraim nomine
Michas, 2 qui dixit matri su : Mille et centum argenteos, quos separaveras
tibi, et super quibus me audiente juraveras, ecce ego habeo, et apud me
sunt. Cui illa respondit : Benedictus filius meus Domino. 3 Reddidit ergo
eos matri su, qu dixerat ei : Consecravi et vovi hoc argentum Domino,
ut de manu mea suscipiat filius meus, et faciat sculptile atque conflatile : et
nunc trado illud tibi. 4 Reddidit igitur eos matri su : qu tulit ducentos
argenteos, et dedit eos argentario, ut faceret ex eis sculptile atque conflatile,
quod fuit in domo Mich. 5 Qui diculam quoque in ea deo separavit, et
fecit ephod, et theraphim, id est, vestem sacerdotalem, et idola :
implevitque unius filiorum suorum manum, et factus est ei sacerdos. 6 In
diebus illis non erat rex in Isral, sed unusquisque quod sibi rectum
videbatur, hoc faciebat.
7
Fuit quoque alter adolescens de Bethlehem Juda, ex cognatione ejus :

eratque ipse Levites, et habitabat ibi. 8 Egressusque de civitate Bethlehem,
peregrinari voluit ubicumque sibi commodum reperisset. Cumque venisset
in montem Ephraim, iter faciens, et declinasset parumper in domum
Mich, 9 interrogatus est ab eo unde venisset. Qui respondit : Levita sum
de Bethlehem Juda, et vado ut habitem ubi potuero, et utile mihi esse
perspexero. 10 Dixitque Michas : Mane apud me, et esto mihi parens ac
sacerdos : daboque tibi per annos singulos decem argenteos, ac vestem
duplicem, et qu ad victum sunt necessaria. 11 Acquievit, et mansit apud
hominem, fuitque illi quasi unus de filiis. 12 Implevitque Michas manum
ejus, et habuit puerum sacerdotem apud se : 13 Nunc scio, dicens, quod
benefaciet mihi Deus habenti Levitici generis sacerdotem.
324/1834
Cap. 18 1 In diebus illis non erat rex in Isral, et tribus Dan qurebat
possessionem sibi, ut habitaret in ea : usque ad illum enim diem inter
ceteras tribus sortem non acceperat. 2 Miserunt ergo filii Dan stirpis et
famili su quinque viros fortissimos de Saraa et Esthaol, ut explorarent
terram, et diligenter inspicerent : dixeruntque eis : Ite, et considerate
terram. Qui cum pergentes venissent in montem Ephraim, et intrassent
domum Mich, requieverunt ibi : 3 et agnoscentes vocem adolescentis
Levit, utentesque illius diversorio, dixerunt ad eum : Quis te huc adducit ?
quid hic agis ? quam ob causam huc venire voluisti ? 4 Qui respondit eis :
Hc et hc prstitit mihi Michas, et me mercede conduxit, ut sim ei
sacerdos. 5 Rogaverunt autem eum ut consuleret Dominum ut scire possent
an prospero itinere pergerent, et res haberet effectum. 6 Qui respondit eis :
Ite in pace : Dominus respicit viam vestram, et iter quo pergitis. 7 Euntes
igitur quinque viri venerunt Lais : videruntque populum habitantem in ea
absque ullo timore, juxta consuetudinem Sidoniorum, securum et quietum,
nullo ei penitus resistente, magnarumque opum, et procul a Sidone atque a
cunctis hominibus separatum.
8
Reversique ad fratres suos in Saraa et Esthaol, et quid egissent

sciscitantibus responderunt : 9 Surgite, ascendamus ad eos : vidimus enim
terram valde opulentam et uberem. Nolite negligere, nolite cessare : eamus,
et possideamus eam : nullus erit labor. 10 Intrabimus ad securos, in
regionem latissimam, tradetque nobis Dominus locum, in quo nullius rei est
penuria eorum qu gignuntur in terra. 11 Profecti igitur sunt de cognatione
Dan, id est, de Saraa et Esthaol, sexcenti viri accincti armis bellicis,
12
ascendentesque manserunt in Cariathiarim Jud : qui locus ex eo
tempore Castrorum Dan nomen accepit, et est post tergum Cariathiarim.
13
Inde transierunt in montem Ephraim. Cumque venissent ad domum
Mich, 14 dixerunt quinque viri, qui prius missi fuerant ad considerandam
terram Lais, ceteris fratribus suis : Nostis quod in domibus istis sit ephod,
et theraphim, et sculptile, atque conflatile : videte quid vobis placeat.
15
Et cum paululum declinassent, ingressi sunt domum adolescentis Levit,

qui erat in domo Mich : salutaveruntque eum verbis pacificis. 16 Sexcenti
autem viri ita ut erant armati, stabant ante ostium. 17 At illi, qui ingressi
fuerant domum juvenis, sculptile, et ephod, et theraphim, atque conflatile
tollere nitebantur, et sacerdos stabat ante ostium, sexcentis viris fortissimis
haud procul expectantibus. 18 Tulerunt igitur qui intraverant sculptile,
ephod, et idola, atque conflatile. Quibus dixit sacerdos : Quid facitis ?
19
Cui responderunt : Tace et pone digitum super os tuum : venique
nobiscum, ut habeamus te patrem, ac sacerdotem. Quid tibi melius est, ut
sis sacerdos in domo unius viri, an in una tribu et familia in Isral ? 20 Quod
cum audisset, acquievit sermonibus eorum, et tulit ephod, et idola, ac
325/1834
sculptile, et profectus est cum eis. 21 Qui cum pergerent, et ante se ire
fecissent parvulos ac jumenta, et omne quod erat pretiosum, 22 et jam a
domo Mich essent procul, viri qui habitabant in dibus Mich
conclamantes secuti sunt, 23 et post tergum clamare cperunt. Qui cum
respexissent, dixerunt ad Micham : Quid tibi vis ? cur clamas ? 24 Qui
respondit : Deos meos, quos mihi feci, tulistis, et sacerdotem, et omnia qu
habeo, et dicitis : Quid tibi est ? 25 Dixeruntque ei filii Dan : Cave ne ultra
loquaris ad nos, et veniant ad te viri animo concitati, et ipse cum omni
domo tua pereas. 26 Et sic cpto itinere perrexerunt. Videns autem Michas
quod fortiores se essent, reversus est in domum suam.
27
Sexcenti autem viri tulerunt sacerdotem, et qu supra diximus :

veneruntque in Lais ad populum quiescentem atque securum, et
percusserunt eos in ore gladii : urbemque incendio tradiderunt, 28 nullo
penitus ferente prsidium, eo quod procul habitarent a Sidone, et cum nullo
hominum haberent quidquam societatis ac negotii. Erat autem civitas sita in
regione Rohob : quam rursum exstruentes habitaverunt in ea, 29 vocato
nomine civitatis Dan, juxta vocabulum patris sui, quem genuerat Isral,
qu prius Lais dicebatur. 30 Posueruntque sibi sculptile, et Jonathan filium
Gersam filii Moysi ac filios ejus sacerdotes in tribu Dan, usque ad diem
captivitatis su. 31 Mansitque apud eos idolum Mich omni tempore quo
fuit domus Dei in Silo. In diebus illis non erat rex in Isral.
Cap. 19 1 Fuit quidam vir Levites habitans in latere montis Ephraim,
qui accepit uxorem de Bethlehem Juda : 2 qu reliquit eum, et reversa est
in domum patris sui in Bethlehem, mansitque apud eum quatuor mensibus.
3
Secutusque est eam vir suus, volens reconciliari ei, atque blandiri, et
secum reducere, habens in comitatu puerum et duos asinos : qu suscepit
eum, et introduxit in domum patris sui. Quod cum audisset socer ejus,
eumque vidisset, occurrit ei ltus, 4 et amplexatus est hominem. Mansitque
gener in domo soceri tribus diebus, comedens cum eo et bibens familiariter.
5
Die autem quarto de nocte consurgens, proficisci voluit : quem tenuit
socer, et ait ad eum : Gusta prius pauxillum panis, et conforta stomachum,
et sic proficisceris. 6 Sederuntque simul, ac comederunt et biberunt.
Dixitque pater puell ad generum suum : Quso te ut hodie hic maneas,
pariterque ltemur. 7 At ille consurgens, cpit velle proficisci. Et
nihilominus obnixe eum socer tenuit, et apud se fecit manere. 8 Mane autem
facto, parabat Levites iter. Cui socer rursum : Oro te, inquit, ut paululum
cibi capias, et assumptis viribus donec increscat dies, postea proficiscaris.
Comederunt ergo simul. 9 Surrexitque adolescens, ut pergeret cum uxore
sua et puero. Cui rursum locutus est socer : Considera quod dies ad
occasum declivior sit, et propinquat ad vesperum : mane apud me etiam
hodie, et duc ltum diem, et cras proficisceris ut vadas in domum tuam.
326/1834
10
Noluit gener acquiescere sermonibus ejus : sed statim perrexit, et venit

contra Jebus, qu altero nomine vocatur Jerusalem, ducens secum duos
asinos onustos, et concubinam.
11
Jamque erant juxta Jebus, et dies mutabatur in noctem : dixitque puer ad

dominum suum : Veni, obsecro : declinemus ad urbem Jebusorum, et
maneamus in ea. 12 Cui respondit dominus : Non ingrediar oppidum gentis
alien, qu non est de filiis Isral : sed transibo usque Gabaa, 13 et cum
illuc pervenero, manebimus in ea, aut certe in urbe Rama. 14 Transierunt
ergo Jebus, et cptum carpebant iter, occubuitque eis sol juxta Gabaa, qu
est in tribu Benjamin : 15 diverteruntque ad eam, ut manerent ibi. Quo cum
intrassent, sedebant in platea civitatis, et nullus eos recipere voluit hospitio.
16
Et ecce, apparuit homo senex, revertens de agro et de opere suo vesperi,
qui et ipse de monte erat Ephraim, et peregrinus habitabat in Gabaa :
homines autem regionis illius erant filii Jemini. 17 Elevatisque oculis, vidit
senex sedentem hominem cum sarcinulis suis in platea civitatis, et dixit ad
eum : Unde venis ? et quo vadis ? 18 Qui respondit ei : Profecti sumus de
Bethlehem Juda, et pergimus ad locum nostrum, qui est in latere montis
Ephraim, unde ieramus in Bethlehem : et nunc vadimus ad domum Dei,
nullusque sub tectum suum nos vult recipere, 19 habentes paleas et fnum
in asinorum pabulum, et panem ac vinum in meos et ancill tu usus, et
pueri qui mecum est : nulla re indigemus nisi hospitio. 20 Cui respondit
senex : Pax tecum sit, ego prbebo omnia qu necessaria sunt : tantum,
quso, ne in platea maneas. 21 Introduxitque eum in domum suam, et
pabulum asinis prbuit : ac postquam laverunt pedes suos, recepit eos in
convivium.
22
Illis epulantibus, et post laborem itineris cibo et potu reficientibus

corpora, venerunt viri civitatis illius, filii Belial (id est, absque jugo), et
circumdantes domum senis, fores pulsare cperunt, clamantes ad dominum
domus atque dicentes : Educ virum, qui ingressus est domum tuam, ut
abutamur eo. 23 Egressusque est ad eos senex, et ait : Nolite, fratres, nolite
facere malum hoc, quia ingressus est homo hospitium meum : et cessate ab
hac stultitia. 24 Habeo filiam virginem, et hic homo habet concubinam :
educam eas ad vos, ut humilietis eas, et vestram libidinem compleatis :
tantum, obsecro, ne scelus hoc contra naturam operemini in virum.
25
Nolebant acquiescere sermonibus illius : quod cernens homo, eduxit ad
eos concubinam suam, et eis tradidit illudendam : qua cum tota nocte abusi
essent, dimiserunt eam mane. 26 At mulier, recedentibus tenebris, venit ad
ostium domus, ubi manebat dominus suus, et ibi corruit. 27 Mane facto,
surrexit homo, et aperuit ostium, ut cptam expleret viam : et ecce
concubina ejus jacebat ante ostium sparsis in limine manibus. 28 Cui ille,
putans eam quiescere, loquebatur : Surge, et ambulemus. Qua nihil
327/1834
respondente, intelligens quod erat mortua, tulit eam, et imposuit asino,

reversusque est in domum suam. 29 Quam cum esset ingressus, arripuit
gladium, et cadaver uxoris cum ossibus suis in duodecim partes ac frustra
concidens, misit in omnes terminos Isral. 30 Quod cum vidissent singuli,
conclamabant : Numquam res talis facta est in Isral, ex eo die quo
ascenderunt patres nostri de gypto usque in prsens tempus : ferte
sententiam, et in commune decernite quid facto opus sit.
Cap. 20 1 Egressi itaque sunt omnes filii Isral, et pariter congregati,
quasi vir unus, de Dan usque Bersabee, et terra Galaad, ad Dominum in
Maspha. 2 Omnesque anguli populorum, et cunct tribus Isral in
ecclesiam populi Dei convenerunt, quadringenta millia peditum
pugnatorum. 3 (Nec latuit filios Benjamin quod ascendissent filii Isral in
Maspha.) Interrogatusque Levita, maritus mulieris interfect, quomodo
tantum scelus perpetratum esset, 4 respondit : Veni in Gabaa Benjamin cum
uxore mea, illucque diverti : 5 et ecce homines civitatis illius
circumdederunt nocte domum in qua manebam, volentes me occidere, et
uxorem meam incredibili furore libidinis vexantes, denique mortua est.
6
Quam arreptam, in frustra concidi, misique partes in omnes terminos
possessionis vestr : quia numquam tantum nefas, et tam grande piaculum,
factum est in Isral. 7 Adestis, omnes filii Isral : decernite quid facere
debeatis. 8 Stansque omnis populus, quasi unius hominis sermone
respondit : Non recedemus in tabernacula nostra, nec suam quisquam
intrabit domum : 9 sed hoc contra Gabaa in commune faciamus. 10 Decem
viri eligantur e centum ex omnibus tribubus Isral, et centum de mille, et
mille de decem millibus, ut comportent exercitui cibaria, et possimus
pugnare contra Gabaa Benjamin, et reddere ei pro scelere, quod meretur.
11
Convenitque universus Isral ad civitatem, quasi homo unus eadem
mente, unoque consilio.
12
Et miserunt nuntios ad omnem tribum Benjamin, qui dicerent : Cur

tantum nefas in vobis repertum est ? 13 Tradite homines de Gabaa, qui hoc
flagitium perpetrarunt, ut moriantur, et auferatur malum de Isral. Qui
noluerunt fratrum suorum filiorum Isral audire mandatum : 14 sed ex
cunctis urbibus, qu sortis su erant, convenerunt in Gabaa, ut illis ferrent
auxilium, et contra universum populum Isral dimicarent. 15 Inventique
sunt viginti quinque millia de Benjamin educentium gladium, prter
habitatores Gabaa, 16 qui septingenti erant viri fortissimi, ita sinistra ut
dextra prliantes : et sic fundis lapides ad certum jacientes, ut capillum
quoque possent percutere, et nequaquam in alteram partem ictus lapidis
deferretur. 17 Virorum quoque Isral, absque filiis Benjamin, inventa sunt
quadringenta millia educentium gladium, et paratorum ad pugnam.
328/1834
18
Qui surgentes venerunt in domum Dei, hoc est, in Silo : consulueruntque

Deum, atque dixerunt : Quis erit in exercitu nostro princeps certaminis
contra filios Benjamin ? Quibus respondit Dominus : Judas sit dux vester.
19
Statimque filii Isral surgentes mane, castrametati sunt juxta Gabaa : 20 et
inde procedentes ad pugnam contra Benjamin, urbem oppugnare cperunt.
21
Egressique filii Benjamin de Gabaa, occiderunt de filiis Isral die illo
viginti duo millia virorum. 22 Rursum filii Isral et fortitudine et numero
confidentes, in eodem loco in quo prius certaverant, aciem direxerunt :
23
ita tamen ut prius ascenderent et flerent coram Domino usque ad noctem,
consulerentque eum, et dicerent : Debeo ultra procedere ad dimicandum
contra filios Benjamin fratres meos, an non ? Quibus ille respondit :
Ascendite ad eos, et inite certamen. 24 Cumque filii Isral altera die contra
filios Benjamin ad prlium processissent, 25 eruperunt filii Benjamin de
portis Gabaa : et occurrentes eis tanta in illos cde bacchati sunt, ut decem
et octo millia virorum educentium gladium prosternerent.
26
Quam ob rem omnes filii Isral venerunt in domum Dei, et sedentes

flebant coram Domino : jejunaveruntque die illo usque ad vesperam, et
obtulerunt ei holocausta, atque pacificas victimas, 27 et super statu suo
interrogaverunt. Eo tempore ibi erat arca fderis Dei, 28 et Phinees filius
Eleazari filii Aaron prpositus domus. Consuluerunt igitur Dominum,
atque dixerunt : Exire ultra debemus ad pugnam contra filios Benjamin
fratres nostros, an quiescere ? Quibus ait Dominus : Ascendite : cras enim
tradam eos in manus vestras. 29 Posueruntque filii Isral insidias per
circuitum urbis Gabaa : 30 et tertia vice, sicut semel et bis, contra Benjamin
exercitum produxerunt. 31 Sed et filii Benjamin audacter eruperunt de
civitate, et fugientes adversarios longius persecuti sunt, ita ut vulnerarent
ex eis sicut primo die et secundo, et cderent per duas semitas vertentes
terga, quarum una ferebatur in Bethel et altera in Gabaa, atque
prosternerent triginta circiter viros : 32 putaverunt enim solito eos more
cedere. Qui fugam arte simulantes inierunt consilium ut abstraherent eos de
civitate, et quasi fugientes ad supradictas semitas perducerent. 33 Omnes
itaque filii Isral surgentes de sedibus suis, tetenderunt aciem in loco qui
vocatur Baalthamar. Insidi quoque, qu circa urbem erant, paulatim se
aperire cperunt, 34 et ab occidentali urbis parte procedere. Sed et alia
decem millia virorum de universo Isral, habitatores urbis ad certamina
provocabant. Ingravatumque est bellum contra filios Benjamin : et non
intellexerunt quod ex omni parte illis instaret interitus. 35 Percussitque eos
Dominus in conspectu filiorum Isral, et interfecerunt ex eis in illo die
viginti quinque millia, et centum viros, omnes bellatores et educentes
gladium.
36
Filii autem Benjamin cum se inferiores esse vidissent, cperunt fugere.
329/1834
Quod cernentes filii Isral, dederunt eis ad fugiendum locum, ut ad

prparatas insidias devenirent, quas juxta urbem posuerant. 37 Qui cum
repente de latibulis surrexissent, et Benjamin terga cdentibus daret,
ingressi sunt civitatem, et percusserunt eam in ore gladii. 38 Signum autem
dederant filii Isral his quos in insidiis collocaverant, ut postquam urbem
cepissent, ignem accenderent : ut ascendente in altum fumo, captam urbem
demonstrarent. 39 Quod cum cernerent filii Isral in ipso certamine positi
(putaverunt enim filii Benjamin eos fugere, et instantius persequebantur,
csis de exercitu eorum triginta viris), 40 et viderent quasi columnam fumi
de civitate conscendere : Benjamin quoque aspiciens retro, cum captam
cerneret civitatem, et flammas in sublime ferri : 41 qui prius simulaverant
fugam, versa facie fortius resistebant. Quod cum vidissent filii Benjamin, in
fugam versi sunt, 42 et ad viam deserti ire cperunt, illuc quoque eos
adversariis persequentibus : sed et hi qui urbem succenderant, occurrerunt
eis. 43 Atque ita factum est, ut ex utraque parte ab hostibus cderentur, nec
erat ulla requies morientium. Ceciderunt, atque prostrati sunt ad orientalem
plagam urbis Gabaa. 44 Fuerunt autem qui in eodem loco interfecti sunt,
decem et octo millia virorum, omnes robustissimi pugnatores.
45
Quod cum vidissent qui remanserant de Benjamin, fugerunt in

solitudinem : et pergebant ad petram, cujus vocabulum est Remmon. In illa
quoque fuga palantes, et in diversa tendentes, occiderunt quinque millia
virorum. Et cum ultra tenderent, persecuti sunt eos, et interfecerunt etiam
alia duo millia. 46 Et sic factum est, ut omnes qui ceciderant de Benjamin in
diversis locis essent viginti quinque millia pugnatores ad bella
promptissimi. 47 Remanserunt itaque de omni numero Benjamin, qui
evadere et fugere in solitudinem potuerunt, sexcenti viri : sederuntque in
petra Remmon mensibus quatuor. 48 Regressi autem filii Isral, omnes
reliquias civitatis a viris usque ad jumenta gladio percusserunt, cunctasque
urbes et viculos Benjamin vorax flamma consumpsit.
Cap. 21 1 Juraverunt quoque filii Isral in Maspha, et dixerunt :
Nullus nostrum dabit filiis Benjamin de filiabus suis uxorem.
2
Veneruntque omnes ad domum Dei in Silo, et in conspectu ejus sedentes
usque ad vesperam, levaverunt vocem, et magno ululatu cperunt flere,
dicentes : 3 Quare, Domine Deus Isral, factum est hoc malum in populo
tuo, ut hodie una tribus auferretur ex nobis ? 4 Altera autem die diluculo
consurgentes, exstruxerunt altare : obtuleruntque ibi holocausta, et
pacificas victimas, et dixerunt : 5 Quis non ascendit in exercitu Domini de
universis tribubus Isral ? grandi enim juramento se constrinxerant, cum
essent in Maspha, interfici eos qui defuissent. 6 Ductique pnitentia filii
Isral super fratre suo Benjamin, cperunt dicere : Ablata est tribus una de
Isral : 7 unde uxores accipient ? omnes enim in commune juravimus, non
330/1834
daturos nos his filias nostras. 8 Idcirco dixerunt : Quis est de universis
tribubus Isral, qui non ascendit ad Dominum in Maspha ? Et ecce inventi
sunt habitatores Jabes Galaad in illo exercitu non fuisse. 9 (Eo quoque
tempore cum essent in Silo, nullus ex eis ibi repertus est.)
10
Miserunt itaque decem millia viros robustissimos, et prceperunt eis :

Ite, et percutite habitatores Jabes Galaad in ore gladii, tam uxores quam
parvulos eorum. 11 Et hoc erit quod observare debebitis : omne generis
masculini, et mulieres qu cognoverunt viros, interficite ; virgines autem
reservate. 12 Inventque sunt de Jabes Galaad quadringent virgines, qu
nescierunt viri thorum : et adduxerunt eas ad castra in Silo, in terram
Chanaan. 13 Miseruntque nuntios ad filios Benjamin, qui erant in petra
Remmon, et prceperunt eis, ut eos susciperent in pace. 14 Veneruntque
filii Benjamin in illo tempore, et dat sunt eis uxores de filiabus Jabes
Galaad : alias autem non repererunt, quas simili modo traderent.
15
Universusque Isral valde doluit, et egit pnitentiam super interfectione
unius tribus ex Isral.
16
Dixeruntque majores natu : Quid faciemus reliquis, qui non acceperunt

uxores ? omnes in Benjamin femin conciderunt, 17 et magna nobis cura,
ingentique studio providendum est, ne una tribus deleatur ex Isral. 18 Filias
enim nostras eis dare non possumus, constricti juramento et maledictione
qua diximus : Maledictus qui dederit de filiabus suis uxorem Benjamin.
19
Ceperuntque consilium, atque dixerunt : Ecce solemnitas Domini est in
Silo anniversaria, qu sita est ad septentrionem urbis Bethel, et ad
orientalem plagam vi, qu de Bethel tendit ad Sichimam, et ad meridiem
oppidi Lebona. 20 Prceperuntque filiis Benjamin, atque dixerunt : Ite, ad
latitate in vineis. 21 Cumque videritis filias Silo ad ducendos choros ex
more procedere, exite repente de vineis, et rapite ex eis singuli uxores
singulas, et pergite in terram Benjamin. 22 Cumque venerint patres earum,
ac fratres, et adversum vos queri cperint atque jurgari, dicemus eis :
Miseremini eorum : non enim rapuerunt eas jure bellantium atque
victorum : sed rogantibus ut acciperent, non dedistis, et a vestra parte
peccatum est. 23 Feceruntque filii Benjamin ut sibi fuerat imperatum : et
juxta numerum suum, rapuerunt sibi de his qu ducebant choros, uxores
singulas : abieruntque in possessionem suam dificantes urbes, et
habitantes in eis. 24 Filii quoque Isral reversi sunt per tribus et familias in
tabernacula sua. In diebus illis non erat rex in Isral : sed unusquisque quod
sibi rectum videbatur, hoc faciebat.
331/1834
Liber Ruth
Cap. 1 1 In diebus unius judicis, quando judices prerant, facta est
fames in terra. Abiitque homo de Bethlehem Juda, ut peregrinaretur in
regione Moabitide cum uxore sua ac duobus liberis. 2 Ipse vocabatur
Elimelech, et uxor ejus Nomi : et duo filii, alter Mahalon, et alter Chelion,
Ephrathi de Bethlehem Juda. Ingressique regionem Moabitidem,
morabantur ibi. 3 Et mortuus est Elimelech maritus Nomi : remansitque
ipsa cum filiis. 4 Qui acceperunt uxores Moabitidas, quarum una vocabatur
Orpha, altera vero Ruth. Manseruntque ibi decem annis, 5 et ambo mortui
sunt, Mahalon videlicet et Chelion : remansitque mulier orbata duobus
liberis ac marito. 6 Et surrexit ut in patriam pergeret cum utraque nuru sua
de regione Moabitide : audierat enim quod respexisset Dominus populum
suum, et dedisset eis escas.
7
Egressa est itaque de loco peregrinationis su, cum utraque nuru : et jam
in via revertendi posita in terram Juda, 8 dixit ad eas : Ite in domum matris
vestr : faciat vobiscum Dominus misericordiam, sicut fecistis cum
mortuis, et mecum. 9 Det vobis invenire requiem in domibus virorum quos
sortitur estis. Et osculata est eas. Qu elevata voce flere cperunt, 10 et
dicere : Tecum pergemus ad populum tuum. 11 Quibus illa respondit :
Revertimini, fili me, cur venitis mecum ? num ultra habeo filios in utero
meo, ut viros ex me sperare possitis ? 12 Revertimini, fili me, et abite :
jam enim senectute confecta sum, nec apta vinculo conjugali : etiamsi
possem hac nocte concipere, et parere filios, 13 si eos expectare velitis
donec crescant, et annos pubertatis impleant, ante eritis vetul quam
nubatis. Nolite, quso, fili me : quia vestra angustia magis me premit, et
egressa est manus Domini contra me. 14 Elevata igitur voce, rursum flere
cperunt : Orpha osculata est socrum, ac reversa est ; Ruth adhsit socrui
su : 15 cui dixit Nomi : En reversa est cognata tua ad populum suum, et
ad deos suos, vade cum ea. 16 Qu respondit : Ne adverseris mihi ut
relinquam te et abeam : quocumque enim perrexeris, pergam, et ubi morata
fueris, et ego pariter morabor. Populus tuus populus meus, et Deus tuus
Deus meus. 17 Qu te terra morientem susceperit, in ea moriar : ibique
locum accipiam sepultur. Hc mihi faciat Dominus, et hc addat, si non
sola mors me et te separaverit.
18
Videns ergo Nomi quod obstinato animo Ruth decrevisset secum

pergere, adversari noluit, nec ad suos ultra reditum persuadere :
19
profectque sunt simul, et venerunt in Bethlehem. Quibus urbem
ingressis, velox apud cunctos fama percrebruit : dicebantque mulieres :
Hc est illa Nomi. 20 Quibus ait : Ne vocetis me Nomi (id est, pulchram),
sed vocate me Mara (id est, amaram), quia amaritudine valde replevit me
332/1834
Omnipotens. 21 Egressa sum plena, et vacuam reduxit me Dominus. Cur

ergo vocatis me Nomi, quam Dominus humiliavit, et afflixit Omnipotens ?
22
Venit ergo Nomi cum Ruth Moabitide nuru sua, de terra peregrinationis
su : ac reversa est in Bethlehem, quando primum hordea metebantur.
Cap. 2 1 Erat autem viro Elimelech consanguineus, homo potens, et
magnarum opum, nomine Booz. 2 Dixitque Ruth Moabitis ad socrum
suam : Si jubes, vadam in agrum, et colligam spicas qu fugerint manus
metentium, ubicumque clementis in me patrisfamilias reperero gratiam. Cui
illa respondit : Vade, filia mea. 3 Abiit itaque et colligebat spicas post terga
metentium. Accidit autem ut ager ille haberet dominum nomine Booz, qui
erat de cognatione Elimelech. 4 Et ecce, ipse veniebat de Bethlehem,
dixitque messoribus : Dominus vobiscum. Qui responderunt ei : Benedicat
tibi Dominus. 5 Dixitque Booz juveni, qui messoribus prerat : Cujus est
hc puella ? 6 Cui respondit : Hc est Moabitis, qu venit cum Nomi, de
regione Moabitide, 7 et rogavit ut spicas colligeret remanentes, sequens
messorum vestigia : et de mane usque nunc stat in agro, et ne ad
momentum quidem domum reversa est. 8 Et ait Booz ad Ruth : Audi, filia,
ne vadas in alterum agrum ad colligendum, nec recedas ab hoc loco : sed
jungere puellis meis, 9 et ubi messuerint, sequere. Mandavi enim pueris
meis, ut nemo molestus sit tibi : sed etiam si sitieris, vade ad sarcinulas, et
bibe aquas, de quibus et pueri bibunt. 10 Qu cadens in faciem suam et
adorans super terram, dixit ad eum : Unde mihi hoc, ut invenirem gratiam
ante oculos tuos, et nosse me dignareris peregrinam mulierem ? 11 Cui ille
respondit : Nuntiata sunt mihi omnia qu feceris socrui tu post mortem
viri tui : et quod reliqueris parentes tuos, et terram in qua nata es, et veneris
ad populum, quem antea nesciebas. 12 Reddat tibi Dominus pro opere tuo,
et plenam mercedem recipias a Domino Deo Isral, ad quem venisti, et sub
cujus confugisti alas. 13 Qu ait : Inveni gratiam apud oculos tuos, domine
mi, qui consolatus es me, et locutus es ad cor ancill tu, qu non sum
similis unius puellarum tuarum. 14 Dixitque ad eam Booz : Quando hora
vescendi fuerit, veni huc, et comede panem, et intinge buccellam tuam in
aceto. Sedit itaque ad messorum latus, et congessit polentam sibi,
comeditque et saturata est, et tulit reliquias. 15 Atque inde surrexit, ut spicas
ex more colligeret. Prcepit autem Booz pueris suis, dicens : Etiamsi
vobiscum metere voluerit, ne prohibeatis eam : 16 et de vestris quoque
manipulis projicite de industria, et remanere permittite, ut absque rubore
colligat, et colligentem nemo corripiat. 17 Collegit ergo in agro usque ad
vesperam : et qu collegerat virga cdens et excutiens, invenit hordei
quasi ephi mensuram, id est, tres modios. 18 Quos portans reversa est in
civitatem, et ostendit socrui su : insuper protulit, et dedit ei de reliquiis
cibi sui, quo saturata fuerat. 19 Dixitque ei socrus sua : Ubi hodie collegisti,
et ubi fecisti opus ? sit benedictus qui misertus est tui. Indicavitque ei apud
333/1834
quem fuisset operata : et nomen dixit viri, quod Booz vocaretur. 20 Cui
respondit Nomi : Benedictus sit a Domino : quoniam eamdem gratiam,
quam prbuerat vivis, servavit et mortuis. Rursumque ait : Propinquus
noster est homo. 21 Et ait Ruth : Hoc quoque, inquit, prcepit mihi, ut
tamdiu messoribus ejus jungerer, donec omnes segetes meterentur. 22 Cui
dixit socrus : Melius est, filia mea, ut cum puellis ejus exeas ad metendum,
ne in alieno agro quispiam resistat tibi. 23 Juncta est itaque puellis Booz : et
tamdiu cum eis messuit, donec hordea et triticum in horreis conderentur.
Cap. 3 1 Postquam autem reversa est ad socrum suam, audivit ab ea :
Filia mea, quram tibi requiem, et providebo ut bene sit tibi. 2 Booz iste,
cujus puellis in agro juncta es, propinquus noster est, et hac nocte aream
hordei ventilat. 3 Lavare igitur, et ungere, et induere cultioribus vestimentis,
et descende in aream : non te videat homo, donec esum potumque finierit.
4
Quando autem ierit ad dormiendum, nota locum in quo dormiat :
veniesque et discooperies pallium, quo operitur a parte pedum, et projicies
te, et ibi jacebis : ipse autem dicet quid agere debeas. 5 Qu respondit :
Quidquid prceperis, faciam. 6 Descenditque in aream, et fecit omnia qu
sibi imperaverat socrus.
7
Cumque comedisset Booz, et bibisset, et factus esset hilarior, issetque ad

dormiendum juxta acervum manipulorum, venit abscondite, et discooperto
pallio, a pedibus ejus se projecit. 8 Et ecce, nocte jam media expavit homo,
et conturbatus est : viditque mulierem jacentem ad pedes suos, 9 et ait illi :
Qu es ? Illaque respondit : Ego sum Ruth ancilla tua : expande pallium
tuum super famulam tuam, quia propinquus es. 10 Et ille : Benedicta, inquit,
es a Domino, filia, et priorem misericordiam posteriore superasti : quia non
est secuta juvenes, pauperes sive divites. 11 Noli ergo metuere, sed quidquid
dixeris mihi, faciam tibi. Scit enim omnis populus, qui habitat intra portas
urbis me, mulierem te esse virtutis. 12 Nec abnuo me propinquum, sed est
alius me propinquior. 13 Quiesce hac nocte : et facto mane, si te voluerit
propinquitatis jure retinere, bene res acta est : sin autem ille noluerit, ego te
absque ulla dubitatione suscipiam, vivit Dominus. Dormi usque mane.
14
Dormivit itaque ad pedes ejus, usque ad noctis abscessum. Surrexit
itaque antequam homines se cognoscerent mutuo, et dixit Booz : Cave ne
quis noverit quod huc veneris. 15 Et rursum : Expande, inquit, pallium
tuum, quo operiris, et tene utraque manu. Qua extendente, et tenente,
mensus est sex modios hordei, et posuit super eam. Qu portans ingressa
est civitatem, 16 et venit ad socrum suam. Qu dixit ei : Quid egisti, filia ?
Narravitque ei omnia, qu sibi fecisset homo. 17 Et ait : Ecce sex modios
hordei dedit mihi, et ait : Nolo vacuam te reverti ad socrum tuam.
18
Dixitque Nomi : Expecta, filia, donec videamus quem res exitum
habeat : neque enim cessabit homo, nisi compleverit quod locutus est.
334/1834
Cap. 4 1 Ascendit ergo Booz ad portam, et sedit ibi. Cumque vidisset

propinquum prterire, de quo prius sermo habitus est, dixit ad eum :
Declina paulisper, et sede hic : vocans eum nomine suo. Qui divertit, et
sedit. 2 Tollens autem Booz decem viros de senioribus civitatis, dixit ad
eos : Sedete hic. 3 Quibus sedentibus, locutus est ad propinquum : Partem
agri fratris nostri Elimelech vendet Nomi, qu reversa est de regione
Moabitide : 4 quod audire te volui, et tibi dicere coram cunctis sedentibus,
et majoribus natu de populo meo. Si vis possidere jure propinquitatis, eme,
et posside : sin autem displicet tibi, hoc ipsum indica mihi, ut sciam quid
facere debeam : nullus enim est propinquus, excepto te, qui prior es, et me,
qui secundus sum. At ille respondit : Ego agrum emam. 5 Cui dixit Booz :
Quando emeris agrum de manu mulieris, Ruth quoque Moabitidem, qu
uxor defuncti fuit, debes accipere : ut suscites nomen propinqui tui in
hreditate sua. 6 Qui respondit : Cedo juri propinquitatis : neque enim
posteritatem famili me delere debeo : tu meo utere privilegio, quo me
libenter carere profiteor. 7 Hic autem erat mos antiquitus in Isral inter
propinquos, ut siquando alter alteri suo juri cedebat, ut esset firma
concessio, solvebat homo calceamentum suum, et dabat proximo suo : hoc
erat testimonium cessionis in Isral. 8 Dixit ergo propinquo suo Booz :
Tolle calceamentum tuum. Quod statim solvit de pede suo. 9 At ille
majoribus natu, et universo populo : Testes vos, inquit, estis hodie, quod
possederim omnis qu fuerunt Elimelech, et Chelion, et Mahalon, tradente
Nomi ; 10 et Ruth Moabitidem, uxorem Mahalon, in conjugium
sumpserim, ut suscitem nomen defuncti in hreditate sua, ne vocabulum
ejus de familia sua ac fratribus et populo deleatur. Vos, inquam, hujus rei
testes estis. 11 Respondit omnis populus, qui erat in porta, et majores natu :
Nos testes sumus : faciat Dominus hanc mulierem, qu ingreditur domum
tuam, sicut Rachel et Liam, qu dificaverunt domum Isral : ut sit
exemplum virtutis in Ephratha, et habeat celebre nomen in Bethlehem :
12
fiatque domus tua sicut domus Phares, quem Thamar peperit Jud, de
semine quod tibi dederit Dominus ex hac puella.
13
Tulit itaque Booz Ruth, et accepit uxorem : ingressusque est ad eam, et

dedit illi Dominus ut conciperet, et pareret filium. 14 Dixeruntque mulieres
ad Nomi : Benedictus Dominus, qui non est passus ut deficeret successor
famili tu, et vocaretur nomen ejus in Isral : 15 et habeas qui consoletur
animam tuam, et enutriat senectutem : de nuru enim tua natus est, qu te
diligit, et multo tibi melior est, quam si septem haberes filios.
16
Susceptumque Nomi puerum posuit in sinu suo, et nutricis ac gerul
fungebatur officio. 17 Vicin autem mulieris congratulantes ei, et dicentes :
Natus est filius Nomi : vocaverunt nomen ejus Obed : hic est pater Isai,
patris David. 18 H sunt generationes Phares : Phares genuit Esron, 19 Esron
335/1834
genuit Aram, Aram genuit Aminadab, 20 Aminadab genuit Nahasson,

Nahasson genuit Salmon, 21 Salmon genuit Booz, Booz genuit Obed,
22
Obed genuit Isai, Isai genuit David.
Liber Primus Regum

Cap. 1 1 Fuit vir unus de Ramathaimsophim, de monte Ephraim, et
nomen ejus Elcana, filius Jeroham, filii Eliu, filii Thohu, filii Suph,
Ephrathus : 2 et habuit duas uxores, nomen uni Anna, et nomen secund
Phenenna. Fueruntque Phenenn filii : Ann autem non erant liberi. 3 Et
ascendebat vir ille de civitate sua statutis diebus, ut adoraret et sacrificaret
Domino exercituum in Silo. Erant autem ibi duo filii Heli, Ophni et
Phinees, sacerdotes Domini. 4 Venit ergo dies, et immolavit Elcana,
deditque Phenenn uxori su, et cunctis filiis ejus et filiabus, partes :
5
Ann autem dedit partem unam tristis, quia Annam diligebat. Dominus
autem concluserat vulvam ejus. 6 Affligebat quoque eam mula ejus, et
vehementer angebat, in tantum ut exprobraret quod Dominus conclusisset
vulvam ejus : 7 sicque faciebat per singulos annos : cum redeunte tempore
ascenderent ad templum Domini, et sic provocabat eam : porro illa flebat,
et non capiebat cibum. 8 Dixit ergo ei Elcana vir suus : Anna, cur fles ? et
quare non comedis ? et quam ob rem affligitur cor tuum ? numquid non ego
melior tibi sum, quam decem filii ?
9
Surrexit autem Anna postquam comederat et biberat in Silo. Et Heli

sacerdote sedente super sellam ante postes templi Domini, 10 cum esset
Anna amaro animo, oravit ad Dominum, flens largiter, 11 et votum vovit,
dicens : Domine exercituum, si respiciens videris afflictionem famul tu,
et recordatus mei fueris, nec oblitus ancill tu, dederisque serv tu
sexum virilem : dabo eum Domino omnibus diebus vit ejus, et novacula
non ascendet super caput ejus.
12
Factum est autem, cum illa multiplicaret preces coram Domino, ut Heli
observaret os ejus. 13 Porro Anna loquebatur in corde suo, tantumque labia
illius movebantur, et vox penitus non audiebatur. stimavit ergo eam Heli
temulentam, 14 dixitque ei : Usquequo ebria eris ? digere paulisper vinum,
quo mades. 15 Respondens Anna : Nequaquam, inquit, domine mi : nam
mulier infelix nimis ego sum : vinumque et omne quod inebriare potest,
non bibi, sed effudi animam meam in conspectu Domini. 16 Ne reputes
ancillam tuam quasi unam de filiabus Belial : quia ex multitudine doloris et
mroris mei locuta sum usque in prsens. 17 Tunc Heli ait ei : Vade in
pace : et Deus Isral det tibi petitionem tuam quam rogasti eum. 18 Et illa
336/1834
dixit : Utinam inveniat ancilla tua gratiam in oculis tuis. Et abiit mulier in
viam suam, et comedit, vultusque illius non sunt amplius in diversa mutati.
19
Et surrexerunt mane, et adoraverunt coram Domino : reversique sunt, et
venerunt in domum suam Ramatha.
Cognovit autem Elcana Annam uxorem suam : et recordatus est ejus
Dominus. 20 Et factum est post circulum dierum, concepit Anna, et peperit
filium : vocavitque nomen ejus Samuel, eo quod a Domino postulasset
eum. 21 Ascendit autem vir ejus Elcana, et omnis domus ejus, ut immolaret
Domino hostiam solemnem, et votum suum. 22 Et Anna non ascendit : dixit
enim viro suo : Non vadam donec ablactetur infans, et ducam eum, ut
appareat ante conspectum Domini, et maneat ibi jugiter. 23 Et ait ei Elcana
vir suus : Fac quod bonum tibi videtur, et mane donec ablactes eum :
precorque ut impleat Dominus verbum suum. Mansit ergo mulier, et
lactavit filium suum, donec amoveret eum a lacte.
24
Et adduxit eum secum, postquam ablactaverat, in vitulis tribus, et tribus

modiis farin, et amphora vini, et adduxit eum ad domum Domini in Silo.
Puer autem erat adhuc infantulus : 25 et immolaverunt vitulum, et obtulerunt
puerum Heli. 26 Et ait Anna : Obsecro mi domine, vivit anima tua, domine :
ego sum illa mulier, qu steti coram te hic orans Dominum. 27 Pro puero
isto oravi, et dedit mihi Dominus petitionem meam quam postulavi eum.
28
Idcirco et ego commodavi eum Domino cunctis diebus quibus fuerit
commodatus Domino. Et adoraverunt ibi Dominum.
Et oravit Anna, et ait :
Cap. 2
Exultavit cor meum in Domino,
et exaltatum est cornu meum in Deo meo ;
dilatatum est os meum super inimicos meos :
quia ltata sum in salutari tuo.
2
Non est sanctus, ut est Dominus,
neque enim est alius extra te,
et non est fortis sicut Deus noster.
3
Nolite multiplicare loqui sublimia gloriantes ;
recedant vetera de ore vestro :
quia Deus scientiarum Dominus est,
et ipsi prparantur cogitationes.
4
Arcus fortium superatus est,
et infirmi accincti sunt robore.
5
Repleti prius, pro panibus se locaverunt :
et famelici saturati sunt,
1
337/1834
donec sterilis peperit plurimos :

et qu multos habebat filios, infirmata est.
6
Dominus mortificat et vivificat ;
deducit ad inferos et reducit.
7
Dominus pauperem facit et ditat,
humiliat et sublevat.
8
Suscitat de pulvere egenum,
et de stercore elevat pauperem :
ut sedeat cum principibus,
et solium glori teneat.
Domini enim sunt cardines terr,
et posuit super eos orbem.
9
Pedes sanctorum suorum servabit,
et impii in tenebris conticescent :
quia non in fortitudine sua roborabitur vir.
10
Dominum formidabunt adversarii ejus :
et super ipsos in clis tonabit.
Dominus judicabit fines terr,
et dabit imperium regi suo,
et sublimabit cornu christi sui.
11
Et abiit Elcana Ramatha, in domum suam : puer autem erat minister in
conspectu Domini ante faciem Heli sacerdotis.
12
Porro filii Heli, filii Belial, nescientes Dominum, 13 neque officium

sacerdotum ad populum : sed quicumque immolasset victimam, veniebat
puer sacerdotis, dum coquerentur carnes, et habebat fuscinulam tridentem
in manu sua, 14 et mittebat eam in lebetem, vel in caldariam, aut in ollam,
sive in cacabum : et omne quod levabat fuscinula, tollebat sacerdos sibi :
sic faciebant universo Israli venientium in Silo. 15 Etiam antequam
adolerent adipem, veniebat puer sacerdotis, et dicebat immolanti : Da mihi
carnem, ut coquam sacerdoti : non enim accipiam a te carnem coctam, sed
crudam. 16 Dicebatque illi immolans : Incendatur primum juxta morem
hodie adeps, et tolle tibi quantumcumque desiderat anima tua. Qui
respondens aiebat ei : Nequaquam : nunc enim dabis, alioquin tollam vi.
17
Erat ergo peccatum puerorum grande nimis coram Domino : quia
retrahebant homines a sacrificio Domini.
18
Samuel autem ministrabat ante faciem Domini, puer accinctus ephod

lineo. 19 Et tunicam parvam faciebat ei mater sua, quam afferebat statutis
diebus, ascendens cum viro suo, ut immolaret hostiam solemnem. 20 Et
benedixit Heli Elcan et uxori ejus : dixitque ei : Reddat tibi Dominus
semen de muliere hac, pro fnore quod commodasti Domino. Et abierunt
in locum suum. 21 Visitavit ergo Dominus Annam, et concepit, et peperit
338/1834
tres filios, et duas filias : et magnificatus est puer Samuel apud Dominum.
22
Heli autem erat senex valde, et audivit omnia qu faciebant filii sui
universo Israli, et quomodo dormiebant cum mulieribus qu observabant
ad ostium tabernaculi : 23 et dixit eis : Quare facitis res hujuscemodi quas
ego audio, res pessimas, ab omni populo ? 24 Nolite, filii mei : non enim est
bona fama quam ego audio, ut transgredi faciatis populum Domini. 25 Si
peccaverit vir in virum, placari ei potest Deus : si autem in Dominum
peccaverit vir, quis orabit pro eo ? Et non audierunt vocem patris sui : quia
voluit Dominus occidere eos. 26 Puer autem Samuel proficiebat atque
crescebat, et placebat tam Domino quam hominibus.
27
Venit autem vir Dei ad Heli, et ait ad eum : Hc dicit Dominus :

Numquid non aperte revelatus sum domui patris tui, cum essent in gypto
in domo Pharaonis ? 28 Et elegi eum ex omnibus tribubus Isral mihi in
sacerdotem, ut ascenderet ad altare meum, et adoleret mihi incensum, et
portaret ephod coram me : et dedi domui patris tui omnia de sacrificiis
filiorum Isral. 29 Quare calce abjecistis victimam meam, et munera mea
qu prcepi ut offerrentur in templo : et magis honorasti filios tuos quam
me, ut comederetis primitias omnis sacrificii Isral populi mei ?
30
Propterea ait Dominus Deus Isral : Loquens locutus sum, ut domus tua,
et domus patris tui, ministraret in conspectu meo usque in sempiternum.
Nunc autem dicit Dominus : Absit hoc a me : sed quicumque glorificaverit
me, glorificabo eum : qui autem contemnunt me, erunt ignobiles. 31 Ecce
dies veniunt, et prcidam brachium tuum, et brachium domus patris tui, ut
non sit senex in domo tua. 32 Et videbis mulum tuum in templo, in
universis prosperis Isral : et non erit senex in domo tua omnibus diebus.
33
Verumtamen non auferam penitus virum ex te ab altari meo : sed ut
deficiant oculi tui, et tabescat anima tua : et pars magna domus tu
morietur cum ad virilem tatem venerit. 34 Hoc autem erit tibi signum,
quod venturum est duobus filiis tuis, Ophni et Phinees : in die uno
morientur ambo. 35 Et suscitabo mihi sacerdotem fidelem, qui juxta cor
meum et animam meam faciet : et dificabo ei domum fidelem, et
ambulabit coram christo meo cunctis diebus. 36 Futurum est autem, ut
quicumque remanserit in domo tua, veniat ut oretur pro eo, et offerat
nummum argenteum, et tortam panis, dicatque : Dimitte me, obsecro, ad
unam partem sacerdotalem, ut comedam buccellam panis.
Cap. 3 1 Puer autem Samuel ministrabat Domino coram Heli, et
sermo Domini erat pretiosus in diebus illis : non erat visio manifesta.
2
Factum est ergo in die quadam, Heli jacebat in loco suo, et oculi ejus
caligaverant, nec poterat videre : 3 lucerna Dei antequam extingueretur,
Samuel dormiebat in templo Domini, ubi erat arca Dei. 4 Et vocavit
339/1834
Dominus Samuel. Qui respondens, ait : Ecce ego. 5 Et cucurrit ad Heli, et

dixit : Ecce ego : vocasti enim me. Qui dixit : Non vocavi : revertere, et
dormi. Et abiit, et dormivit. 6 Et adjecit Dominus rursum vocare Samuelem.
Consurgensque Samuel, abiit ad Heli, et dixit : Ecce ego, quia vocasti me.
Qui respondit : Non vocavi te, fili mi : revertere et dormi. 7 Porro Samuel
necdum sciebat Dominum, neque revelatus fuerat ei sermo Domini. 8 Et
adjecit Dominus, et vocavit adhuc Samuelem tertio. Qui consurgens abiit
ad Heli, 9 et ait : Ecce ego, quia vocasti me. Intellexit ergo Heli quia
Dominus vocaret puerum : et ait ad Samuelem : Vade, et dormi : et si
deinceps vocaverit te, dices : Loquere, Domine, quia audit servus tuus.
Abiit ergo Samuel, et dormivit in loco suo. 10 Et venit Dominus, et stetit : et
vocavit, sicut vocaverat secundo : Samuel, Samuel. Et ait Samuel :
Loquere, Domine, quia audit servus tuus. 11 Et dixit Dominus ad
Samuelem : Ecce ego facio verbum in Isral, quod quicumque audierit,
tinnient amb aures ejus. 12 In die illa suscitabo adversum Heli omnia qu
locutus sum super domum ejus : incipiam, et complebo. 13 Prdixi enim ei
quod judicaturus essem domum ejus in ternum propter iniquitatem, eo
quod noverat indigne agere filios suos, et non corripuerit eos. 14 Idcirco
juravi domui Heli quod non expietur iniquitas domus ejus victimis et
muneribus usque in ternum.
15
Dormivit autem Samuel usque mane, aperuitque ostia domus Domini. Et

Samuel timebat indicare visionem Heli. 16 Vocavit ergo Heli Samuelem, et
dixit : Samuel fili mi ? Qui respondens ait : Prsto sum. 17 Et interrogavit
eum : Quis est sermo, quem locutus est Dominus ad te ? oro te ne celaveris
me : hc faciat tibi Deus, et hc addat, si absconderis a me sermonem ex
omnibus verbis qu dicta sunt tibi. 18 Indicavit itaque ei Samuel universos
sermones, et non abscondit ab eo. Et ille respondit : Dominus est : quod
bonum est in oculis suis faciat.
19
Crevit autem Samuel, et Dominus erat cum eo, et non cecidit ex omnibus
verbis ejus in terram. 20 Et cognovit universus Isral, a Dan usque
Bersabee, quod fidelis Samuel propheta esset Domini. 21 Et addidit
Dominus ut appareret in Silo, quoniam revelatus fuerat Dominus Samueli
in Silo juxta verbum Domini. Et evenit sermo Samuelis universo Israli.
Cap. 4 1 Et factum est in diebus illis, convenerunt Philisthiim in
pugnam : et egressus est Isral obviam Philisthiim in prlium, et
castrametatus est juxta lapidem Adjutorii. Porro Philisthiim venerunt in
Aphec, 2 et instruxerunt aciem contra Isral. Inito autem certamine, terga
vertit Isral Philisthis : et csa sunt in illo certamine passim per agros,
quasi quatuor millia virorum. 3 Et reversus est populus ad castra :
dixeruntque majores natu de Isral : Quare percussit nos Dominus hodie
340/1834
coram Philisthiim ? afferamus ad nos de Silo arcam fderis Domini, et

veniat in medium nostri, ut salvet nos de manu inimicorum nostrorum.
4
Misit ergo populus in Silo, et tulerunt inde arcam fderis Domini
exercituum sedentis super cherubim : erantque duo filii Heli cum arca
fderis Dei, Ophni et Phinees. 5 Cumque venisset arca fderis Domini in
castra, vociferatus est omnis Isral clamore grandi, et personuit terra. 6 Et
audierunt Philisthiim vocem clamoris, dixeruntque : Qunam est hc vox
clamoris magni in castris Hebrorum ? Et cognoverunt quod arca Domini
venisset in castra. 7 Timueruntque Philisthiim, dicentes : Venit Deus in
castra. Et ingemuerunt, dicentes : 8 V nobis : non enim fuit tanta exultatio
heri et nudiustertius : v nobis. Quis nos salvabit de manu deorum
sublimium istorum ? hi sunt dii, qui percusserunt gyptum omni plaga in
deserto. 9 Confortamini, et estote viri, Philisthiim, ne serviatis Hebris,
sicut et illi servierunt vobis : confortamini, et bellate. 10 Pugnaverunt ergo
Philisthiim, et csus est Isral, et fugit unusquisque in tabernaculum suum :
et facta est plaga magna nimis, et ceciderunt de Isral triginta millia
peditum. 11 Et arca Dei capta est : duo quoque filii Heli mortui sunt, Ophni
et Phinees.
12
Currens autem vir de Benjamin ex acie, venit in Silo in die illa, scissa
veste, et conspersus pulvere caput. 13 Cumque ille venisset, Heli sedebat
super sellam contra viam spectans. Erat enim cor ejus pavens pro arca Dei.
Vir autem ille postquam ingressus est, nuntiavit urbi : et ululavit omnis
civitas. 14 Et audivit Heli sonitum clamoris, dixitque : Quis est hic sonitus
tumultus hujus ? At ille festinavit, et venit, et nuntiavit Heli. 15 Heli autem
erat nonaginta et octo annorum, et oculi ejus caligaverant, et videre non
poterat. 16 Et dixit ad Heli : Ego sum qui veni de prlio, et ego qui de acie
fugi hodie. Cui ille ait : Quid actum est, fili mi ? 17 Respondens autem ille
qui nuntiabat : Fugit, inquit, Isral coram Philisthiim, et ruina magna facta
est in populo : insuper et duo filii tui mortui sunt, Ophni et Phinees, et arca
Dei capta est. 18 Cumque ille nominasset arcam Dei, cecidit de sella
retrorsum juxta ostium, et fractis cervicibus mortuus est. Senex enim erat
vir et grandvus : et ipse judicavit Isral quadraginta annis. 19 Nurus autem
ejus, uxor Phinees, prgnans erat, vicinaque partui : et audito nuntio quod
capta esset arca Dei, et mortuus esset socer suus et vir suus, incurvavit se et
peperit : irruerant enim in eam dolores subiti. 20 In ipso autem momento
mortis ejus, dixerunt ei qu stabant circa eam : Ne timeas, quia filium
peperisti. Qu non respondit eis, neque animadvertit. 21 Et vocabit puerum
Ichabod, dicens : Translata est gloria de Isral, quia capta est arca Dei, et
pro socero suo et pro viro suo ; 22 et ait : Translata est gloria ab Isral, eo
quod capta esset arca Dei.
341/1834
Cap. 5 1 Philisthiim autem tulerunt arcam Dei, et asportaverunt eam

a lapide Adjutorii in Azotum. 2 Tuleruntque Philisthiim arcam Dei, et
intulerunt eam in templum Dagon, et statuerunt eam juxta Dagon.
3
Cumque surrexissent diluculo Azotii altera die, ecce Dagon jacebat
pronus in terra ante arcam Domini : et tulerunt Dagon, et restituerunt eum
in locum suum. 4 Rursumque mane die altera consurgentes, invenerunt
Dagon jacentem super faciem suam in terra coram arca Domini : caput
autem Dagon, et du palm manuum ejus absciss erant super limen :
5
porro Dagon solus truncus remanserat in loco suo. Propter hanc causam
non calcant sacerdotes Dagon, et omnes qui ingrediuntur templum ejus,
super limen Dagon in Azoto, usque in hodiernum diem. 6 Aggravata est
autem manus Domini super Azotios, et demolitus est eos : et percussit in
secretiori parte natium Azotum, et fines ejus. Et ebullierunt vill et agri in
medio regionis illius, et nati sunt mures et facta est confusio mortis magn
in civitate. 7 Videntes autem viri Azotii hujuscemodi plagam, dixerunt :
Non maneat arca Dei Isral apud nos : quoniam dura est manus ejus super
nos, et super Dagon deum nostrum. 8 Et mittentes congregaverunt omnes
satrapas Philisthinorum ad se, et dixerunt : Quid faciemus de arca Dei
Isral ? Responderuntque Gethi : Circumducatur arca Dei Isral. Et
circumduxerunt arcam Dei Isral. 9 Illis autem circumducentibus eam,
fiebat manus Domini per singulas civitates interfectionis magn nimis : et
percutiebat viros uniuscujusque urbis, a parvo usque ad majorem, et
computrescebant prominentes extales eorum. Inieruntque Gethi
consilium, et fecerunt sibi sedes pelliceas. 10 Miserunt ergo arcam Dei in
Accaron. Cumque venisset arca Dei in Accaron, exclamaverunt
Accaronit, dicentes : Adduxerunt ad nos arcam Dei Isral ut interficiat
nos et populum nostrum. 11 Miserunt itaque et congregaverunt omnes
satrapas Philisthinorum : qui dixerunt : Dimittite arcam Dei Isral, et
revertatur in locum suum, et non interficiat nos cum populo nostro.
12
Fiebat enim pavor mortis in singulis urbibus, et gravissima valde manus
Dei. Viri quoque qui mortui non fuerant, percutiebantur in secretiori parte
natium : et ascendebat ululatus uniuscujusque civitatis in clum.
Cap. 6 1 Fuit ergo arca Domini in regione Philisthinorum septem
mensibus. 2 Et vocaverunt Philisthiim sacerdotes et divinos, dicentes : Quid
faciemus de arca Domini ? indicate nobis quomodo remittamus eam in
locum suum. Qui dixerunt : 3 Si remittitis arcam Dei Isral, nolite dimittere
eam vacuam, sed quod debetis, reddite ei pro peccato, et tunc curabimini :
et scietis quare non recedat manus ejus a vobis. 4 Qui dixerunt : Quid est
quod pro delicto reddere debeamus ei ? Responderuntque illi : 5 Juxta
numerum provinciarum Philisthinorum quinque anos aureos facietis, et
quinque mures aureos : quia plaga una fuit omnibus vobis, et satrapis
vestris. Facietisque similitudines anorum vestrorum, et similitudines
342/1834
murium, qui demoliti sunt terram : et dabitis Deo Isral gloriam, si forte
relevet manum suam a vobis, et a diis vestris, et a terra vestra. 6 Quare
aggravatis corda vestra, sicut aggravavit gyptus et Pharao cor suum ?
nonne postquam percussus est, tunc dimisit eos, et abierunt ? 7 Nunc ergo
arripite et facite plaustrum novum unum : et duas vaccas ftas, quibus non
est impositum jugum, jungite in plaustro, et recludite vitulos earum domi.
8
Tolletisque arcam Domini, et ponetis in plaustro, et vasa aurea qu
exsolvistis ei pro delicto, ponetis in capsellam ad latus ejus : et dimittite
eam ut vadat. 9 Et aspicietis : et si quidem per viam finium suorum
ascenderit contra Bethsames, ipse fecit nobis hoc malum grande : sin
autem, minime : sciemus quia nequaquam manus ejus tetigit nos, sed casu
accidit.
10
Fecerunt ergo illi hoc modo : et tollentes duas vaccas qu lactabant

vitulos, junxerunt ad plaustrum, vitulosque earum concluserunt domi. 11 Et
posuerunt arcam Dei super plaustrum, et capsellam qu habebat mures
aureos et similitudines anorum. 12 Ibant autem in directum vacc per viam
qu ducit Bethsames, et itinere uno gradiebantur, pergentes et mugientes :
et non declinabant neque ad dextram neque ad sinistram : sed et satrap
Philisthiim sequebantur usque ad terminos Bethsames. 13 Porro Bethsamit
metebant triticum in valle : et elevantes oculos suos, viderunt arcam, et
gavisi sunt cum vidissent. 14 Et plaustrum venit in agrum Josue
Bethsamit, et stetit ibi. Erat autem ibi lapis magnus, et conciderunt ligna
plaustri, vaccasque imposuerunt super ea holocaustum Domino. 15 Levit
autem deposuerunt arcam Dei, et capsellam qu erat juxta eam, in qua
erant vasa aurea, et posuerunt super lapidem grandem. Viri autem
Bethsamit obtulerunt holocausta, et immolaverunt victimas in die illa
Domino. 16 Et quinque satrap Philisthinorum viderunt, et reversi sunt in
Accaron in die illa. 17 Hi sunt autem ani aurei quos reddiderunt Philisthiim
pro delicto, Domino : Azotus unum, Gaza unum, Ascalon unum, Geth
unum, Accaron unum : 18 et mures aureos secundum numerum urbium
Philisthiim, quinque provinciarum, ab urbe murata usque ad villam qu
erat absque muro, et usque ad Abelmagnum, super quem posuerunt arcam
Domini, qu erat usque in illum diem in agro Josue Bethsamitis.
19
Percussit autem de viris Bethsamitibus, eo quod vidissent arcam

Domini : et percussit de populo septuaginta viros, et quinquaginta millia
plebis. Luxitque populus, eo quod Dominus percussisset plebem plaga
magna. 20 Et dixerunt viri Bethsamit : Quis poterit stare in conspectu
Domini Dei sancti hujus ? et ad quem ascendet a nobis ? 21 Miseruntque
nuntios ad habitatores Cariathiarim, dicentes : Reduxerunt Philisthiim
arcam Domini : descendite, et reducite eam ad vos.
343/1834
Cap. 7 1 Venerunt ergo viri Cariathiarim, et reduxerunt arcam

Domini, et intulerunt eam in domum Abinadab in Gabaa : Eleazarum
autem filium ejus sanctificaverunt, ut custodiret arcam Domini.
2
Et factum est, ex qua die mansit arca Domini in Cariathiarim, multiplicati

sunt dies (erat quippe jam annus vigesimus), et requievit omnis domus
Isral post Dominum. 3 Ait autem Samuel ad universam domum Isral,
dicens : Si in toto corde vestro revertimini ad Dominum, auferte deos
alienos de medio vestri, Baalim et Astaroth : et prparate corda vestra
Domino, et servite ei soli, et eruet vos de manu Philisthiim. 4 Abstulerunt
ergo filii Isral Baalim et Astaroth, et servierunt Domino soli. 5 Dixit autem
Samuel : Congregate universum Isral in Masphath, ut orem pro vobis
Dominum. 6 Et convenerunt in Masphath : hauseruntque aquam, et
effuderunt in conspectu Domini : et jejunaverunt in die illa atque dixerunt
ibi : Peccavimus Domino. Judicavitque Samuel filios Isral in Masphath.
7
Et audierunt Philisthiim quod congregati essent filii Isral in Masphath, et
ascenderunt satrap Philisthinorum ad Isral. Quod cum audissent filii
Isral, timuerunt a facie Philisthinorum. 8 Dixeruntque ad Samuelem : Ne
cesses pro nobis clamare ad Dominum Deum nostrum, ut salvet nos de
manu Philisthinorum. 9 Tulit autem Samuel agnum lactentem unum, et
obtulit illum holocaustum integrum Domino : et clamavit Samuel ad
Dominum pro Isral, et exaudivit eum Dominus.
10
Factum est autem, cum Samuel offerret holocaustum, Philisthiim iniere

prlium contra Isral : intonuit autem Dominus fragore magno in die illa
super Philisthiim, et exterruit eos, et csi sunt a facie Isral. 11 Egressique
viri Isral de Masphath, persecuti sunt Philisthos, et percusserunt eos
usque ad locum qui erat subter Bethchar. 12 Tulit autem Samuel lapidem
unum, et posuit eum inter Masphath et inter Sen : et vocavit nomen loci
illius, Lapis adjutorii. Dixitque : Hucusque auxiliatus est nobis Dominus.
13
Et humiliati sunt Philisthiim, nec apposuerunt ultra ut venirent in
terminos Isral. Facta est itaque manus Domini super Philisthos cunctis
diebus Samuelis. 14 Et reddit sunt urbes quas tulerant Philisthiim ab Isral,
Israli, ab Accaron usque Geth, et terminos suos : liberavitque Isral de
manu Philisthinorum, eratque pax inter Isral et Amorrhum. 15 Judicabat
quoque Samuel Isralem cunctis diebus vit su : 16 et ibat per singulos
annos circuiens Bethel et Galgala et Masphath, et judicabat Isralem in
supradictis locis. 17 Revertebaturque in Ramatha : ibi enim erat domus ejus,
et ibi judicabat Isralem : dificavit etiam ibi altare Domino.
Cap. 8 1 Factum est autem cum senuisset Samuel, posuit filios suos
judices Isral. 2 Fuitque nomen filii ejus primogeniti Jol : et nomen
secundi Abia, judicum in Bersabee. 3 Et non ambulaverunt filii illius in viis
344/1834
ejus : sed declinaverunt post avaritiam, acceperuntque munera, et

perverterunt judicium. 4 Congregati ergo universi majores natu Isral,
venerunt ad Samuelem in Ramatha. 5 Dixeruntque ei : Ecce tu senuisti, et
filii tui non ambulant in viis tuis : constitue nobis regem, ut judicet nos,
sicut et univers habent nationes. 6 Displicuit sermo in oculis Samuelis, eo
quod dixissent : Da nobis regem, ut judicet nos. Et oravit Samuel ad
Dominum. 7 Dixit autem Dominus ad Samuelem : Audi vocem populi in
omnibus qu loquuntur tibi : non enim te abjecerunt, sed me, ne regnem
super eos. 8 Juxta omnia opera sua qu fecerunt, a die qua eduxi eos de
gypto usque ad diem hanc : sicut dereliquerunt me, et servierunt diis
alienis, sic faciunt etiam tibi. 9 Nunc ergo vocem eorum audi : verumtamen
contestare eos, et prdic eis jus regis, qui regnaturus est super eos.
10
Dixit itaque Samuel omnia verba Domini ad populum, qui petierat a se

regem. 11 Et ait : Hoc erit jus regis, qui imperaturus est vobis : filios vestros
tollet, et ponet in curribus suis : facietque sibi equites et prcursores
quadrigarum suarum, 12 et constituet sibi tribunos, et centuriones, et
aratores agrorum suorum, et messores segetum, et fabros armorum et
curruum suorum. 13 Filias quoque vestras faciet sibi unguentarias, et
focarias, et panificas. 14 Agros quoque vestros, et vineas, et oliveta optima
tollet, et dabit servis suis. 15 Sed et segetes vestras et vinearum reditus
addecimabit, ut det eunuchis et famulis suis. 16 Servos etiam vestros, et
ancillas, et juvenes optimos, et asinos, auferet, et ponet in opere suo.
17
Greges quoque vestros addecimabit, vosque eritis ei servi. 18 Et
clamabitis in die illa a facie regis vestri, quem elegistis vobis : et non
exaudiet vos Dominus in die illa, quia petistis vobis regem. 19 Noluit autem
populus audire vocem Samuelis, sed dixerunt : Nequaquam : rex enim erit
super nos, 20 et erimus nos quoque sicut omnes gentes : et judicabit nos rex
noster, et egredietur ante nos, et pugnabit bella nostra pro nobis. 21 Et
audivit Samuel omnia verba populi, et locutus est ea in auribus Domini.
22
Dixit autem Dominus ad Samuelem : Audi vocem eorum, et constitue
super eos regem. Et ait Samuel ad viros Isral : Vadat unusquisque in
civitatem suam.
Cap. 9 1 Et erat vir de Benjamin nomine Cis, filius Abiel, filii Seror,
filii Bechorath, filii Aphia, filii viri Jemini, fortis robore. 2 Et erat ei filius
vocabulo Saul, electus et bonus : et non erat vir de filiis Isral melior illo :
ab humero et sursum eminebat super omnem populum. 3 Perierant autem
asin Cis patris Saul : et dixit Cis ad Saul filium suum : Tolle tecum unum
de pueris, et consurgens vade, et qure asinas. Qui cum transissent per
montem Ephraim 4 et per terram Salisa, et non invenissent, transierunt
etiam per terram Salim, et non erant : sed et per terram Jemini, et minime
repererunt. 5 Cum autem venissent in terram Suph, dixit Saul ad puerum qui
345/1834
erat cum eo : Veni et revertamur, ne forte dimiserit pater meus asinas, et

sollicitus sit pro nobis. 6 Qui ait ei : Ecce vir Dei est in civitate hac, vir
nobilis : omne quod loquitur, sine ambiguitate venit. Nunc ergo eamus
illuc, si forte indicet nobis de via nostra, propter quam venimus. 7 Dixitque
Saul ad puerum suum : Ecce ibimus : quid feremus ad virum Dei ? panis
defecit in sitarciis nostris, et sportulam non habemus ut demus homini Dei,
nec quidquam aliud. 8 Rursum puer respondit Sauli, et ait : Ecce inventa est
in manu mea quarta pars stateris argenti : demus homini Dei, ut indicet
nobis viam nostram. 9 (Olim in Isral sic loquebatur unusquisque vadens
consulere Deum : Venite, et eamus ad videntem. Qui enim propheta dicitur
hodie, vocabatur olim videns.) 10 Et dixit Saul ad puerum suum : Optimus
sermo tuus. Veni, eamus. Et ierunt in civitatem in qua erat vir Dei.
11
Cumque ascenderent clivum civitatis, invenerunt puellas egredientes ad
hauriendam aquam, et dixerunt eis : Num hic est videns ? 12 Qu
respondentes, dixerunt illis : Hic est : ecce ante te, festina nunc : hodie
enim venit in civitatem, quia sacrificium est hodie populi in excelso.
13
Ingredientes urbem, statim invenietis eum antequam ascendat excelsum
ad vescendum, neque enim comesurus est populus donec ille veniat : quia
ipse benedicit hosti, et deinceps comedunt qui vocati sunt. Nunc ergo
conscendite, quia hodie reperietis eum.
14
Et ascenderunt in civitatem. Cumque illi ambularent in medio urbis,

apparuit Samuel egrediens obviam eis, ut ascenderet in excelsum.
15
Dominus autem revelaverat auriculam Samuelis ante unam diem quam
veniret Saul, dicens : 16 Hac ipsa hora qu nunc est, cras mittam virum ad
te de terra Benjaminm, et unges eum ducem super populum meum Isral :
et salvabit populum meum de manu Philisthinorum, quia respexi populum
meum : venit enim clamor eorum ad me. 17 Cumque aspexisset Samuel
Saulem, Dominus dixit ei : Ecce vir quem dixeram tibi : iste dominabitur
populo meo. 18 Accessit autem Saul ad Samuelem in medio port, et ait :
Indica, oro, mihi, ubi est domus videntis. 19 Et respondit Samuel Sauli,
dicens : Ego sum videns : ascende ante me in excelsum, ut comedatis
mecum hodie, et dimittam te mane : et omnia qu sunt in corde tuo
indicabo tibi. 20 Et de asinis quas nudiustertius perdidisti, ne sollicitus sis,
quia invent sunt. Et cujus erunt optima quque Isral ? nonne tibi et omni
domui patris tui ? 21 Respondens autem Saul, ait : Numquid non filius
Jemini ego sum de minima tribu Isral, et cognatio mea novissima inter
omnes familias de tribu Benjamin ? quare ergo locutus est mihi sermonem
istum ? 22 Assumens itaque Samuel Saulem et puerum ejus, introduxit eos
in triclinium, et dedit eis locum in capite eorum qui fuerant invitati : erant
enim quasi triginta viri. 23 Dixitque Samuel coco : Da partem quam dedi
tibi, et prcepi ut reponeres seorsum apud te. 24 Levavit autem cocus
armum, et posuit ante Saul. Dixitque Samuel : Ecce quod remansit : pone
346/1834
ante te, et comede, quia de industria servatum est tibi quando populum
vocavi. Et comedit Saul cum Samuele in die illa. 25 Et descenderunt de
excelso in oppidum, et locutus est cum Saule in solario : stravitque Saul in
solario, et dormivit.
26
Cumque mane surrexissent, et jam elucesceret, vocavit Samuel Saulem in

solario, dicens : Surge, et dimittam te. Et surrexit Saul : egressique sunt
ambo, ipse videlicet, et Samuel. 27 Cumque descenderent in extrema parte
civitatis, Samuel dixit ad Saul : Dic puero ut antecedat nos et transeat : tu
autem subsiste paulisper, ut indicem tibi verbum Domini.
Cap. 10 1 Tulit autem Samuel lenticulam olei, et effudit super caput
ejus : et deosculatus est eum, et ait : Ecce unxit te Dominus super
hreditatem suam in principem, et liberabis populum suum de manibus
inimicorum ejus qui in circuitu ejus sunt. Et hoc tibi signum, quia unxit te
Deus in principem.
2
Cum abieris hodie a me, invenies duos viros juxta sepulchrum Rachel in
finibus Benjamin, in meridie : dicentque tibi : Invent sunt asin ad quas
ieras perquirendas : et intermissis pater tuus asinis, sollicitus est pro vobis,
et dicit : Quid faciam de filio meo ? 3 Cumque abieris inde, et ultra
transieris, et veneris ad quercum Thabor, invenient te ibi tres viri
ascendentes ad Deum in Bethel, unus portans tres hdos, et alius tres tortas
panis, et alius portans lagenam vini. 4 Cumque te salutaverint, dabunt tibi
duos panes, et accipies de manu eorum. 5 Post hc venies in collem Dei,
ubi est statio Philisthinorum : et cum ingressus fueris ibi urbem, obvium
habebis gregem prophetarum descendentium de excelso, et ante eos
psalterium, et tympanum, et tibiam, et citharam, ipsosque prophetantes. 6 Et
insiliet in te spiritus Domini, et prophetabis cum eis, et mutaberis in virum
alium. 7 Quando ergo evenerint signa hc omnia tibi, fac qucumque
invenerit manus tua, quia Dominus tecum est. 8 Et descendes ante me in
Galgala (ego quippe descendam ad te), ut offeras oblationem, et immoles
victimas pacificas : septem diebus expectabis, donec veniam ad te, et
ostendam tibi quid facias. 9 Itaque cum avertisset humerum suum ut abiret a
Samuele, immutavit ei Deus cor aliud, et venerunt omnia signa hc in die
illa. 10 Veneruntque ad prdictum collem, et ecce cuneus prophetarum
obvius ei : et insiluit super eum spiritus Domini, et prophetavit in medio
eorum. 11 Videntes autem omnes qui noverant eum heri et nudiustertius
quod esset cum prophetis, et prophetaret, dixerunt ad invicem : Qunam
res accidit filio Cis ? num et Saul inter prophetas ? 12 Responditque alius ad
alterum, dicens : Et quis pater eorum ? Propterea versum est in
proverbium : Num et Saul inter prophetas ? 13 Cessavit autem prophetare, et
venit ad excelsum. 14 Dixitque patruus Saul ad eum, et ad puerum ejus :
347/1834
Quo abistis ? Qui responderunt : Qurere asinas : quas cum non

reperissemus, venimus ad Samuelem. 15 Et dixit ei patruus suus : Indica
mihi quid dixerit tibi Samuel. 16 Et ait Saul ad patruum suum : Indicavit
nobis quia invent essent asin. De sermone autem regni non indicavit ei
quem locutus fuerat ei Samuel.
17
Et convocavit Samuel populum ad Dominum in Maspha : 18 et ait ad

filios Isral : Hc dicit Dominus Deus Isral : Ego eduxi Isral de gypto,
et erui vos de manu gyptiorum, et de manu omnium regum qui
affligebant vos. 19 Vos autem hodie projecistis Deum vestrum, qui solus
salvavit vos de universis malis et tribulationibus vestris : et dixistis :
Nequaquam : sed regem constitue super nos. Nunc ergo state coram
Domino per tribus vestras, et per familias. 20 Et applicuit Samuel omnes
tribus Isral, et cecidit sors tribus Benjamin. 21 Et applicuit tribum
Benjamin et cognationes ejus, et cecidit cognatio Metri : et pervenit usque
ad Saul filium Cis. Qusierunt ergo eum, et non est inventus. 22 Et
consuluerunt post hc Dominum utrumnam venturus esset illuc.
Responditque Dominus : Ecce absconditus est domi. 23 Cucurrerunt itaque
et tulerunt eum inde : stetitque in medio populi, et altior fuit universo
populo ab humero et sursum. 24 Et ait Samuel ad omnem populum : Certe
videtis quem elegit Dominus, quoniam non sit similis illi in omni populo.
Et clamavit omnis populus, et ait : Vivat rex. 25 Locutus est autem Samuel
ad populum legem regni, et scripsit in libro, et reposuit coram Domino : et
dimisit Samuel omnem populum, singulos in domum suam. 26 Sed et Saul
abiit in domum suam in Gabaa : et abiit cum eo pars exercitus, quorum
tetigerat Deus corda. 27 Filii vero Belial dixerunt : Num salvare nos poterit
iste ? Et despexerunt eum, et non attulerunt ei munera : ille vero
dissimulabat se audire.
Cap. 11 1 Et factum est quasi post mensem, ascendit Naas
Ammonites, et pugnare cpit adversum Jabes Galaad. Dixeruntque omnes
viri Jabes ad Naas : Habeto nos fderatos, et serviemus tibi. 2 Et respondit
ad eos Naas Ammonites : In hoc feriam vobiscum fdus, ut eruam omnium
vestrum oculos dextros, ponamque vos opprobrium in universo Isral. 3 Et
dixerunt ad eum seniores Jabes : Concede nobis septem dies, ut mittamus
nuntios ad universos terminos Isral, et si non fuerit qui defendat nos,
egrediemur ad te. 4 Venerunt ergo nuntii in Gabaa Saulis : et locuti sunt
verba hc, audiente populo : et levavit omnis populus vocem suam, et
flevit.
5
Et ecce Saul veniebat, sequens boves de agro, et ait : Quid habet populus
quod plorat ? Et narraverunt ei verba virorum Jabes. 6 Et insilivit spiritus
Domini in Saul cum audisset verba hc, et iratus est furor ejus nimis. 7 Et
348/1834
assumens utrumque bovem, concidit in frustra, misitque in omnes terminos

Isral per manum nuntiorum, dicens : Quicumque non exierit, et secutus
fuerit Saul et Samuel, sic fiet bobus ejus. Invasit ergo timor Domini
populum, et egressi sunt quasi vir unus. 8 Et recensuit eos in Bezech :
fueruntque filiorum Isral trecenta millia, virorum autem Juda triginta
millia. 9 Et dixerunt nuntiis qui venerant : Sic dicetis viris qui sunt in Jabes
Galaad : Cras erit vobis salus, cum incaluerit sol. Venerunt ergo nuntii, et
annuntiaverunt viris Jabes : qui ltati sunt. 10 Et dixerunt : Mane exibimus
ad vos : et facietis nobis omne quod placuerit vobis.
11
Et factum est, cum dies crastinus venisset, constituit Saul populum in tres
partes : et ingressus est media castra in vigilia matutina, et percussit
Ammon usque dum incalesceret dies : reliqui autem dispersi sunt, ita ut non
relinquerentur in eis duo pariter. 12 Et ait populus ad Samuelem : Quis est
iste qui dixit : Saul num regnabit super nos ? Date viros, et interficiemus
eos. 13 Et ait Saul : Non occidetur quisquam in die hac, quia hodie fecit
Dominus salutem in Isral. 14 Dixit autem Samuel ad populum : Venite, et
eamus in Galgala, et innovemus ibi regnum. 15 Et perrexit omnis populus in
Galgala, et fecerunt ibi regem Saul coram Domino in Galgala, et
immolaverunt ibi victimas pacificas coram Domino. Et ltatus est ibi Saul,
et cuncti viri Isral nimis.
Cap. 12 1 Dixit autem Samuel ad universum Isral : Ecce audivi
vocem vestram juxta omnia qu locuti estis ad me, et constitui super vos
regem. 2 Et nunc rex graditur ante vos : ego autem senui, et incanui : porro
filii mei vobiscum sunt : itaque conversatus coram vobis ab adolescentia
mea usque ad hanc diem, ecce prsto sum. 3 Loquimini de me coram
Domino, et coram christo ejus, utrum bovem cujusquam tulerim, aut
asinum : si quempiam calumniatus sum, si oppressi aliquem, si de manu
cujusquam munus accepi : et contemnam illud hodie, restituamque vobis.
4
Et dixerunt : Non es calumniatus nos, neque oppressisti, neque tulisti de
manu alicujus quippiam. 5 Dixitque ad eos : Testis est Dominus adversum
vos, et testis christus ejus in die hac, quia non inveneritis in manu mea
quippiam. Et dixerunt : Testis.
6
Et ait Samuel ad populum : Dominus, qui fecit Moysen et Aaron, et

eduxit patres nostros de terra gypti. 7 Nunc ergo state, ut judicio
contendam adversum vos coram Domino de omnibus misericordiis Domini
quas fecit vobiscum et cum patribus vestris : 8 quomodo Jacob ingressus est
in gyptum, et clamaverunt patres vestri ad Dominum : et misit Dominus
Moysen et Aaron, et eduxit patres vestros de gypto, et collocavit eos in
loco hoc. 9 Qui obliti sunt Domini Dei sui, et tradidit eos in manu Sisar
magistri militi Hasor, et in manu Philisthinorum, et in manu regis Moab :
349/1834
et pugnaverunt adversum eos. 10 Postea autem clamaverunt ad Dominum, et

dixerunt : Peccavimus, quia dereliquimus Dominum, et servivimus Baalim
et Astaroth : nunc ergo erue nos de manu inimicorum nostrorum, et
serviemus tibi. 11 Et misit Dominus Jerobaal, et Badan, et Jephte, et
Samuel, et eruit vos de manu inimicorum vestrorum per circuitum, et
habitastis confidenter. 12 Videntes autem quod Naas rex filiorum Ammon
venisset adversum vos, dixistis mihi : Nequaquam, sed rex imperabit
nobis : cum Dominus Deus vester regnaret in vobis. 13 Nunc ergo prsto est
rex vester, quem elegistis et petistis : ecce dedit vobis Dominus regem. 14 Si
timueritis Dominum, et servieritis ei, et audieritis vocem ejus, et non
exasperaveritis os Domini, eritis et vos, et rex qui imperat vobis, sequentes
Dominum Deum vestrum : 15 si autem non audieritis vocem Domini, sed
exasperaveritis sermones ejus, erit manus Domini super vos, et super patres
vestros. 16 Sed et nunc state, et videte rem istam grandem quam facturus est
Dominus in conspectu vestro. 17 Numquid non messis tritici est hodie ?
invocabo Dominum, et dabit voces et pluvias : et scietis, et videbitis, quia
grande malum feceritis vobis in conspectu Domini, petentes super vos
regem. 18 Et clamavit Samuel ad Dominum, et dedit Dominus voces et
pluvias in illa die.
19
Et timuit omnis populus nimis Dominum et Samuelem, et dixit universus

populus ad Samuelem : Ora pro servis tuis ad Dominum Deum tuum, ut
non moriamur : addidimus enim universis peccatis nostris malum, ut
peteremus nobis regem. 20 Dixit autem Samuel ad populum : Nolite timere :
vos fecistis universum malum hoc, verumtamen nolite recedere a tergo
Domini, sed servite Domino in omni corde vestro. 21 Et nolite declinare
post vana, qu non proderunt vobis, neque eruent vos, quia vana sunt. 22 Et
non derelinquet Dominus populum suum propter nomen suum magnum :
quia juravit Dominus facere vos sibi populum. 23 Absit autem a me hoc
peccatum in Dominum, ut cessem orare pro vobis, et docebo vos viam
bonam et rectam. 24 Igitur timete Dominum, et servite ei in veritate, et ex
toto corde vestro : vidistis enim magnifica qu in vobis gesserit. 25 Quod si
perseveraveritis in malitia, et vos et rex vester pariter peribitis.
Cap. 13 1 Filius unius anni erat Saul cum regnare cpisset : duobus
autem annis regnavit super Isral. 2 Et elegit sibi Saul tria millia de Isral :
et erant cum Saul duo millia in Machmas, et in monte Bethel : mille autem
cum Jonatha in Gabaa Benjamin : porro ceterum populum remisit
unumquemque in tabernacula sua. 3 Et percussit Jonathas stationem
Philisthinorum qu erat in Gabaa. Quod cum audissent Philisthiim, Saul
cecinit buccina in omni terra, dicens : Audiant Hebri. 4 Et universus Isral
audivit hujuscemodi famam : Percussit Saul stationem Philisthinorum, et
erexit se Isral adversus Philisthiim. Clamavit ergo populus post Saul in
350/1834
Galgala. 5 Et Philisthiim congregati sunt ad prliandum contra Isral,

triginta millia curruum, et sex millia equitum, et reliquum vulgus, sicut
arena qu est in littore maris plurima. Et ascendentes castrametati sunt in
Machmas ad orientem Bethaven. 6 Quod cum vidissent viri Isral se in
arcto positos (afflictus enim erat populus), absconderunt se in speluncis, et
in abditis, in petris quoque, et in antris, et in cisternis. 7 Hebri autem
transierunt Jordanem in terram Gad et Galaad.
Cumque adhuc esset Saul in Galgala, universus populus perterritus est qui
sequebatur eum. 8 Et expectavit septem diebus juxta placitum Samuelis, et
non venit Samuel in Galgala, dilapsusque est populus ab eo. 9 Ait ergo
Saul : Afferte mihi holocaustum et pacifica. Et obtulit holocaustum.
10
Cumque complesset offerens holocaustum, ecce Samuel veniebat : et
egressus est Saul obviam ei ut salutaret eum. 11 Locutusque est ad eum
Samuel : Quid fecisti ? Respondit Saul : Quia vidi quod populus dilaberetur
a me, et tu non veneras juxta placitos dies, porro Philisthiim congregati
fuerant in Machmas, 12 dixi : Nunc descendent Philisthiim ad me in
Galgala, et faciem Domini non placavi. Necessitate compulsus, obtuli
holocaustum. 13 Dixitque Samuel ad Saul : Stulte egisti, nec custodisti
mandata Domini Dei tui qu prcepit tibi. Quod si non fecisses, jam nunc
prparasset Dominus regnum tuum super Isral in sempiternum : 14 sed
nequaquam regnum tuum ultra consurget. Qusivit Dominus sibi virum
juxta cor suum : et prcepit ei Dominus ut esset dux super populum suum,
eo quod non servaveris qu prcepit Dominus.
15
Surrexit autem Samuel, et ascendit de Galgalis in Gabaa Benjamin. Et

reliqui populi ascenderunt post Saul obviam populo, qui expugnabant eos
venientes de Galgala in Gabaa, in colle Benjamin. Et recensuit Saul
populum qui inventi fuerant cum eo, quasi sexcentos viros. 16 Et Saul et
Jonathas filius ejus, populusque qui inventus fuerat cum eis, erat in Gabaa
Benjamin : porro Philisthiim consederant in Machmas. 17 Et egressi sunt ad
prdandum de castris Philisthinorum tres cunei. Unus cuneus pergebat
contra viam Ephra ad terram Sual : 18 porro alius ingrediebatur per viam
Beth-horon : tertius autem verterat se ad iter termini imminentis valli
Seboim contra desertum. 19 Porro faber ferrarius non inveniebatur in omni
terra Isral : caverant enim Philisthiim, ne forte facerent Hebri gladium
aut lanceam. 20 Descendebat ergo omnis Isral ad Philisthiim, ut exacueret
unusquisque vomerem suum, et ligonem, et securim, et sarculum. 21 Retus
itaque erant acies vomerum, et ligonum, et tridentum, et securium, usque ad
stimulum corrigendum. 22 Cumque venisset dies prlii, non est inventus
ensis et lancea in manu totius populi qui erat cum Saule et Jonatha, excepto
Saul et Jonatha filio ejus. 23 Egressa est autem statio Philisthiim, ut
transcenderet in Machmas.
351/1834
Cap. 14 1 Et accidit quadam die ut diceret Jonathas filius Saul ad

adolescentem armigerum suum : Veni, et transeamus ad stationem
Philisthinorum, qu est trans locum illum. Patri autem suo hoc ipsum non
indicavit. 2 Porro Saul morabatur in extrema parte Gabaa sub malogranato,
qu erat in Magron : et erat populus cum eo quasi sexcentorum virorum.
3
Et Achias filius Achitob fratris Ichabod filii Phinees, qui ortus fuerat ex
Heli sacerdote Domini in Silo, portabat ephod. Sed et populus ignorabat
quo isset Jonathas. 4 Erant autem inter ascensus per quos nitebatur Jonathas
transire ad stationem Philisthinorum, eminentes petr ex utraque parte, et
quasi in modum dentium scopuli hinc et inde prrupti : nomen uni Boses,
et nomen alteri Sene : 5 unus scopulus prominens ad aquilonem ex adverso
Machmas, et alter ad meridiem contra Gabaa. 6 Dixit autem Jonathas ad
adolescentem armigerum suum : Veni, transeamus ad stationem
incircumcisorum horum, si forte faciat Dominus pro nobis : quia non est
Domino difficile salvare, vel in multis, vel in paucis. 7 Dixitque ei armiger
suus : Fac omnia qu placent animo tuo : perge quo cupis, et ero tecum
ubicumque volueris. 8 Et ait Jonathas : Ecce nos transimus ad viros istos.
Cumque apparuerimus eis, 9 si taliter locuti fuerint ad nos : Manete donec
veniamus ad vos : stemus in loco nostro, nec ascendamus ad eos. 10 Si
autem dixerint : Ascendite ad nos : ascendamus, quia tradidit eos Dominus
in manibus nostris : hoc erit nobis signum. 11 Apparuit igitur uterque
stationi Philisthinorum : dixeruntque Philisthiim : En Hebri egrediuntur
de cavernis in quibus absconditi fuerant. 12 Et locuti sunt viri de statione ad
Jonathan et ad armigerum ejus, dixeruntque : Ascendite ad nos, et
ostendemus vobis rem. Et ait Jonathas ad armigerum suum : Ascendamus :
sequere me : tradidit enim Dominus eos in manus Isral. 13 Ascendit autem
Jonathas manibus et pedibus reptans, et armiger ejus post eum. Itaque alii
cadebant ante Jonathan, alios armiger ejus interficiebat sequens eum. 14 Et
facta est plaga prima qua percussit Jonathas et armiger ejus, quasi viginti
virorum in media parte jugeri quam par boum in die arare consuevit. 15 Et
factum est miraculum in castris per agros : sed et omnis populus stationis
eorum qui ierant ad prdandum, obstupuit, et conturbata est terra : et
accidit quasi miraculum a Deo. 16 Et respexerunt speculatores Saul qui
erant in Gabaa Benjamin, et ecce multitudo prostrata, et huc illucque
diffugiens. 17 Et ait Saul populo qui erat cum eo : Requirite, et videte quis
abierit ex nobis. Cumque requisissent, repertum est non adesse Jonathan et
armigerum ejus. 18 Et ait Saul ad Achiam : Applica arcam Dei. (Erat enim
ibi arca Dei in die illa cum filiis Isral.) 19 Cumque loqueretur Saul ad
sacerdotem, tumultus magnus exortus est in castris Philisthinorum :
crescebatque paulatim, et clarius resonabat. Et ait Saul ad sacerdotem :
Contrahe manum tuam.
352/1834
20
Conclamavit ergo Saul, et omnis populus qui erat cum eo, et venerunt
usque ad locum certaminis : et ecce versus fuerat gladius uniuscujusque ad
proximum suum, et cdes magna nimis. 21 Sed et Hebri qui fuerant cum
Philisthiim heri et nudiustertius, ascenderantque cum eis in castris, reversi
sunt ut essent cum Isral qui erant cum Saul et Jonatha. 22 Omnes quoque
Isralit qui se absconderant in monte Ephraim, audientes quod fugissent
Philisthi, sociaverunt se cum suis in prlio. Et erant cum Saul quasi
decem millia virorum. 23 Et salvavit Dominus in die illa Isral : pugna
autem pervenit usque ad Bethaven. 24 Et viri Isral sociati sunt sibi in die
illa : adjuravit autem Saul populum, dicens : Maledictus vir qui comederit
panem usque ad vesperam, donec ulciscar de inimicis meis. Et non
manducavit universus populus panem : 25 omneque terr vulgus venit in
saltum, in quo erat mel super faciem agri. 26 Ingressus est itaque populus
saltum, et apparuit fluens mel, nullusque applicuit manum ad os suum :
timebat enim populus juramentum.
27
Porro Jonathas non audierat cum adjuraret pater ejus populum :

extenditque summitatem virg quam habebat in manu, et intinxit in favum
mellis : et convertit manum suam ad os suum, et illuminati sunt oculi ejus.
28
Respondensque unus de populo, ait : Jurejurando constrinxit pater tuus
populum, dicens : Maledictus vir qui comederit panem hodie. (Defecerat
autem populus.) 29 Dixitque Jonathas : Turbavit pater meus terram : vidistis
ipsi quia illuminati sunt oculi mei, eo quod gustaverim paululum de melle
isto : 30 quanto magis si comedisset populus de prda inimicorum suorum,
quam reperit ? nonne major plaga facta fuisset in Philisthiim ?
31
Percusserunt ergo in die illa Philisthos a Machmis usque in Ajalon.
Defatigatus est autem populus nimis : 32 et versus ad prdam tulit oves, et
boves, et vitulos, et mactaverunt in terra : comeditque populus cum
sanguine. 33 Nuntiaverunt autem Sauli dicentes quod populus peccasset
Domino, comedens cum sanguine. Qui ait : Prvaricati estis : volvite ad
me jam nunc saxum grande. 34 Et dixit Saul : Dispergimini in vulgus, et
dicite eis ut adducat ad me unusquisque bovem suum et arietem, et occidite
super istud, et vescimini, et non peccabitis Domino comedentes cum
sanguine. Adduxit itaque omnis populus unusquisque bovem in manu sua
usque ad noctem : et occiderunt ibi. 35 dificavit autem Saul altare
Domino, tuncque primum cpit dificare altare Domino.
36
Et dixit Saul : Irruamus super Philisthos nocte, et vastemus eos usque

dum illucescat mane, nec relinquamus ex eis virum. Dixitque populus :
Omne quod bonum videtur in oculis tuis, fac. Et ait sacerdos : Accedamus
huc ad Deum. 37 Et consuluit Saul Dominum : Num persequar Philisthiim ?
si trades eos in manus Isral ? Et non respondit ei in die illa. 38 Dixitque
353/1834
Saul : Applicate huc universos angulos populi : et scitote, et videte per

quem acciderit peccatum hoc hodie. 39 Vivit Dominus salvator Isral, quia
si per Jonathan filium meum factum est, absque retractione morietur. Ad
quod nullus contradixit ei de omni populo. 40 Et ait ad universum Isral :
Separamini vos in partem unam, et ego cum Jonatha filio meo ero in parte
altera. Responditque populus ad Saul : Quod bonum videtur in oculis tuis,
fac.
41
Et dixit Saul ad Dominum Deum Isral : Domine Deus Isral, da

indicium : quid est quod non responderis servo tuo hodie ? si in me, aut in
Jonatha filio meo, est iniquitas hc, da ostensionem : aut si hc iniquitas
est in populo tuo, da sanctitatem. Et deprehensus est Jonathas et Saul :
populus autem exivit. 42 Et ait Saul : Mittite sortem inter me et inter
Jonathan filium meum. Et captus est Jonathas. 43 Dixit autem Saul ad
Jonathan : Indica mihi quid feceris. Et indicavit ei Jonathas, et ait : Gustans
gustavi in summitate virg qu erat in manu mea, paululum mellis, et ecce
ego morior. 44 Et ait Saul : Hc faciat mihi Deus, et hc addat, quia morte
morieris, Jonatha. 45 Dixitque populus ad Saul : Ergone Jonathas morietur,
qui fecit salutem hanc magnam in Isral ? hoc nefas est : vivit Dominus, si
ceciderit capillus de capite ejus in terram, quia cum Deo operatus est hodie.
Liberavit ergo populus Jonathan, ut non moreretur. 46 Recessitque Saul, nec
persecutus est Philisthiim : porro Philisthiim abierunt in loca sua.
47
Et Saul, confirmato regno super Isral, pugnabat per circuitum adversum

omnes inimicos ejus, contra Moab, et filios Ammon, et Edom, et reges
Soba, et Philisthos : et quocumque se verterat, superabat.
48
Congregatoque exercitu, percussit Amalec, et eruit Isral de manu
vastatorum ejus. 49 Fuerunt autem filii Saul, Jonathas, et Jessui, et
Melchisua : et nomina duarum filiarum ejus, nomen primogenit Merob, et
nomen minoris Michol. 50 Et nomen uxoris Saul Achinoam filia Achimaas :
et nomen principis militi ejus Abner filius Ner, patruelis Saul. 51 Porro Cis
fuit pater Saul, et Ner pater Abner, filius Abiel. 52 Erat autem bellum potens
adversum Philisthos omnibus diebus Saul. Nam quemcumque viderat
Saul virum fortem, et aptum ad prlium, sociabat eum sibi.
Cap. 15 1 Et dixit Samuel ad Saul : Me misit Dominus ut ungerem te
in regem super populum ejus Isral : nunc ergo audi vocem Domini. 2 Hc
dicit Dominus exercituum : Recensui qucumque fecit Amalec Israli :
quomodo restitit ei in via cum ascenderet de gypto. 3 Nunc ergo vade, et
percute Amalec, et demolire universa ejus : non parcas ei, et non
concupiscas ex rebus ipsius aliquid, sed interfice a viro usque ad mulierem,
et parvulum atque lactentem, bovem et ovem, camelum et asinum.
4
Prcepit itaque Saul populo, et recensuit eos quasi agnos : ducenta millia
354/1834
peditum, et decem millia virorum Juda. 5 Cumque venisset Saul usque ad

civitatem Amalec, tetendit insidias in torrente. 6 Dixitque Saul Cino :
Abite, recedite, atque descendite ab Amalec, ne forte involvam te cum eo :
tu enim fecisti misericordiam cum omnibus filiis Isral, cum ascenderent de
gypto. Et recessit Cinus de medio Amalec. 7 Percussitque Saul Amalec
ab Hevila donec venias ad Sur, qu est e regione gypti. 8 Et apprehendit
Agag regem Amalec vivum : omne autem vulgus interfecit in ore gladii.
9
Et pepercit Saul et populus Agag, et optimis gregibus ovium et
armentorum, et vestibus et arietibus, et universis qu pulchra erant, nec
voluerunt disperdere ea : quidquid vero vile fuit et reprobum, hoc demoliti
sunt.
10
Factum est autem verbum Domini ad Samuel, dicens : 11 Pnitet me

quod constituerim Saul regem : quia dereliquit me, et verba mea opere non
implevit. Contristatusque est Samuel, et clamavit ad Dominum tota nocte.
12
Cumque de nocte surrexisset Samuel ut iret ad Saul mane, nuntiatum est
Samueli eo quod venisset Saul in Carmelum, et erexisset sibi fornicem
triumphalem, et reversus transisset, descendissetque in Galgala. Venit ergo
Samuel ad Saul, et Saul offerebat holocaustum Domino de initiis prdarum
qu attulerat ex Amalec. 13 Et cum venisset Samuel ad Saul, dixit ei Saul :
Benedictus tu Domino : implevi verbum Domini. 14 Dixitque Samuel : Et
qu est hc vox gregum, qu resonat in auribus meis, et armentorum,
quam ego audio ? 15 Et ait Saul : De Amalec adduxerunt ea : pepercit enim
populus melioribus ovibus et armentis ut immolarentur Domino Deo tuo,
reliqua vero occidimus. 16 Ait autem Samuel ad Saul : Sine me, et indicabo
tibi qu locutus sit Dominus ad me nocte. Dixitque ei : Loquere. 17 Et ait
Samuel : Nonne cum parvulus esses in oculis tuis, caput in tribubus Isral
factus es ? unxitque te Dominus in regem super Isral, 18 et misit te
Dominus in viam, et ait : Vade, et interfice peccatores Amalec, et pugnabis
contra eos usque ad internecionem eorum ? 19 Quare ergo non audisti
vocem Domini : sed versus ad prdam es, et fecisti malum in oculis
Domini ? 20 Et ait Saul ad Samuelem : Immo audivi vocem Domini, et
ambulavi in via per quam misit me Dominus, et adduxi Agag regem
Amalec, et Amalec interfeci. 21 Tulit autem de prda populus oves et
boves, primitias eorum qu csa sunt, ut immolet Domino Deo suo in
Galgalis.
22
Et ait Samuel : Numquid vult Dominus holocausta et victimas, et non

potius ut obediatur voci Domini ? melior est enim obedientia quam
victim, et auscultare magis quam offerre adipem arietum. 23 Quoniam
quasi peccatum ariolandi est, repugnare : et quasi scelus idololatri, nolle
acquiescere. Pro eo ergo quod abjecisti sermonem Domini, abjecit te
Dominus ne sis rex. 24 Dixitque Saul ad Samuelem : Peccavi, quia
355/1834
prvaricatus sum sermonem Domini et verba tua, timens populum, et

obediens voci eorum. 25 Sed nunc porta, quso, peccatum meum, et
revertere mecum, ut adorem Dominum. 26 Et ait Samuel ad Saul : Non
revertar tecum, quia projecisti sermonem Domini, et projecit te Dominus ne
sis rex super Isral. 27 Et conversus est Samuel ut abiret : ille autem
apprehendit summitatem pallii ejus, qu et scissa est. 28 Et ait ad eum
Samuel : Scidit Dominus regnum Isral a te hodie, et tradidit illud proximo
tuo meliori te. 29 Porro triumphator in Isral non parcet, et pnitudine non
flectetur : neque enim homo est ut agat pnitentiam. 30 At ille ait :
Peccavi : sed nunc honora me coram senioribus populi mei et coram Isral,
et revertere mecum, ut adorem Dominum Deum tuum. 31 Reversus ergo
Samuel secutus est Saulem : et adoravit Saul Dominum.
32
Dixitque Samuel : Adducite ad me Agag regem Amalec. Et oblatus est ei

Agag, pinguissimus et tremens. Et dixit Agag : Siccine separat amara
mors ? 33 Et ait Samuel : Sicut fecit absque liberis mulieres gladius tuus, sic
absque liberis erit inter mulieres mater tua. Et in frustra concidit eum
Samuel coram Domino in Galgalis. 34 Abiit autem Samuel in Ramatha :
Saul vero ascendit in domum suam in Gabaa. 35 Et non vidit Samuel ultra
Saul usque ad diem mortis su : verumtamen lugebat Samuel Saulem,
quoniam Dominum pnitebat quod constituisset eum regem super Isral.
Cap. 16 1 Dixitque Dominus ad Samuelem : Usquequo tu luges Saul,
cum ego projecerim eum ne regnet super Isral ? Imple cornu tuum oleo, et
veni, ut mittam te ad Isai Bethlehemitem : providi enim in filiis ejus mihi
regem. 2 Et ait Samuel : Quomodo vadam ? audiet enim Saul, et interficiet
me. Et ait Dominus : Vitulum de armento tolles in manu tua, et dices : Ad
immolandum Domino veni. 3 Et vocabis Isai ad victimam, et ego ostendam
tibi quid facias, et unges quemcumque monstravero tibi. 4 Fecit ergo
Samuel sicut locutus est ei Dominus. Venitque in Bethlehem, et admirati
sunt seniores civitatis occurrentes ei : dixeruntque : Pacificusne est
ingressus tuus ? 5 Et ait : Pacificus : ad immolandum Domino veni :
sanctificamini, et venite mecum ut immolem. Sanctificavit ergo Isai et
filios ejus, et vocavit eos ad sacrificium.
6
Cumque ingressi essent, vidit Eliab, et ait : Num coram Domino est
christus ejus ? 7 Et dixit Dominus ad Samuelem : Ne respicias vultum ejus,
neque altitudinem statur ejus : quoniam abjeci eum, nec juxta intuitum
hominis ego judico : homo enim videt ea qu parent, Dominus autem
intuetur cor. 8 Et vocavit Isai Abinadab, et adduxit eum coram Samuele.
Qui dixit : Nec hunc elegit Dominus. 9 Adduxit autem Isai Samma, de quo
ait : Etiam hunc non elegit Dominus. 10 Adduxit itaque Isai septem filios
suos coram Samuele : et ait Samuel ad Isai : Non elegit Dominus ex istis.
356/1834
11
Dixitque Samuel ad Isai : Numquid jam completi sunt filii ? Qui

respondit : Adhuc reliquus est parvulus, et pascit oves. Et ait Samuel ad
Isai : Mitte, et adduc eum : nec enim discumbemus priusquam huc ille
veniat. 12 Misit ergo, et adduxit eum. Erat autem rufus, et pulcher aspectu,
decoraque facie : et ait Dominus : Surge, unge eum : ipse est enim. 13 Tulit
ergo Samuel cornu olei, et unxit eum in medio fratrum ejus : et directus est
spiritus Domini a die illa in David, et deinceps. Surgensque Samuel abiit in
Ramatha.
14
Spiritus autem Domini recessit a Saul, et exagitabat eum spiritus nequam

a Domino. 15 Dixeruntque servi Saul ad eum : Ecce spiritus Dei malus
exagitat te. 16 Jubeat dominus noster, et servi tui qui coram te sunt qurent
hominem scientem psallere cithara, ut quando arripuerit te spiritus Domini
malus, psallat manu sua, et levius feras. 17 Et ait Saul ad servos suos :
Providete ergo mihi aliquem bene psallentem, et adducite eum ad me. 18 Et
respondens unus de pueris, ait : Ecce vidi filium Isai Bethlehemitem
scientem psallere, et fortissimum robore, et virum bellicosum, et prudentem
in verbis, et virum pulchrum : et Dominus est cum eo. 19 Misit ergo Saul
nuntios ad Isai, dicens : Mitte ad me David filium tuum, qui est in pascuis.
20
Tulit itaque Isai asinum plenum panibus, et lagenam vini, et hdum de
capris unum, et misit per manum David filii sui Sauli. 21 Et venit David ad
Saul, et stetit coram eo : at ille dilexit eum nimis, et factus est ejus armiger.
22
Misitque Saul ad Isai, dicens : Stet David in conspectu meo : invenit
enim gratiam in oculis meis. 23 Igitur quandocumque spiritus Domini malus
arripiebat Saul, David tollebat citharam, et percutiebat manu sua, et
refocillabatur Saul, et levius habebat : recedebat enim ab eo spiritus malus.
Cap. 17 1 Congregantes autem Philisthiim agmina sua in prlium,
convenerunt in Socho Jud : et castrametati sunt inter Socho et Azeca in
finibus Dommim. 2 Porro Saul et filii Isral congregati venerunt in Vallem
terebinthi, et direxerunt aciem ad pugnandum contra Philisthiim. 3 Et
Philisthiim stabant super montem ex parte hac, et Isral stabat supra
montem ex altera parte : vallisque erat inter eos. 4 Et egressus est vir
spurius de castris Philisthinorum nomine Goliath, de Geth, altitudinis sex
cubitorum et palmi : 5 et cassis rea super caput ejus, et lorica squamata
induebatur. Porro pondus loric ejus, quinque millia siclorum ris erat :
6
et ocreas reas habebat in cruribus, et clypeus reus tegebat humeros
ejus. 7 Hastile autem hast ejus erat quasi liciatorium texentium : ipsum
autem ferrum hast ejus sexcentos siclos habebat ferri : et armiger ejus
antecedebat eum. 8 Stansque clamabat adversum phalangas Isral, et
dicebat eis : Quare venistis parati ad prlium ? numquid ego non sum
Philisthus, et vos servi Saul ? eligite ex vobis virum, et descendat ad
singulare certamen. 9 Si quiverit pugnare mecum, et percusserit me, erimus
357/1834
vobis servi : si autem ego prvaluero, et percussero eum, vos servi eritis, et
servietis nobis. 10 Et aiebat Philisthus : Ego exprobravi agminibus Isral
hodie : date mihi virum, et ineat mecum singulare certamen. 11 Audiens
autem Saul et omnes Isralit sermones Philisthi hujuscemodi, stupebant,
et metuebant nimis.
12
David autem erat filius viri Ephrathi, de quo supra dictum est, de
Bethlehem Juda, cui nomen erat Isai, qui habebat octo filios, et erat vir in
diebus Saul senex, et grandvus inter viros. 13 Abierunt autem tres filii ejus
majores post Saul in prlium : et nomina trium filiorum ejus qui
perrexerunt ad bellum, Eliab primogenitus, et secundus Abinadab,
tertiusque Samma. 14 David autem erat minimus. Tribus ergo majoribus
secutis Saulem, 15 abiit David, et reversus est a Saul ut pasceret gregem
patris sui in Bethlehem. 16 Procedebat vero Philisthus mane et vespere, et
stabat quadraginta diebus. 17 Dixit autem Isai ad David filium suum :
Accipe fratribus tuis ephi polent, et decem panes istos, et curre in castra
ad fratres tuos, 18 et decem formellas casei has deferes ad tribunum : et
fratres tuos visitabis, si recte agant : et cum quibus ordinati sunt, disce.
19
Saul autem, et illi, et omnes filii Isral, in Valle terebinthi pugnabant
adversum Philisthiim. 20 Surrexit itaque David mane, et commendavit
gregem custodi : et onustus abiit, sicut prceperat ei Isai. Et venit ad locum
Magala, et ad exercitum, qui egressus ad pugnam vociferatus erat in
certamine. 21 Direxerat enim aciem Isral, sed et Philisthiim ex adverso
fuerant prparati. 22 Derelinquens ergo David vasa qu attulerat sub manu
custodis ad sarcinas, cucurrit ad locum certaminis, et interrogabat si omnia
recte agerentur erga fratres suos. 23 Cumque adhuc ille loqueretur eis,
apparuit vir ille spurius ascendens, Goliath nomine, Philisthus de Geth, de
castris Philisthinorum : et loquente eo hc eadem verba audivit David.
24
Omnes autem Isralit, cum vidissent virum, fugerunt a facie ejus,
timentes eum valde.
25
Et dixit unus quispiam de Isral : Num vidistis virum hunc, qui ascendit ?
ad exprobrandum enim Israli ascendit. Virum ergo qui percusserit eum,
ditabit rex divitiis magnis, et filiam suam dabit ei, et domum patris ejus
faciet absque tributo in Isral. 26 Et ait David ad viros qui stabant secum,
dicens : Quid dabitur viro qui percusserit Philisthum hunc, et tulerit
opprobrium de Isral ? quis enim est hic Philisthus incircumcisus, qui
exprobravit acies Dei viventis ? 27 Referebat autem ei populus eumdem
sermonem, dicens : Hc dabuntur viro qui percusserit eum. 28 Quod cum
audisset Eliab frater ejus major, loquente eo cum aliis, iratus est contra
David, et ait : Quare venisti, et quare dereliquisti pauculas oves illas in
deserto ? Ego novi superbiam tuam, et nequitiam cordis tui : quia ut videres
prlium, descendisti. 29 Et dixit David : Quid feci ? numquid non verbum
358/1834
est ? 30 Et declinavit paululum ab eo ad alium : dixitque eumdem

sermonem. Et respondit ei populus verbum sicut prius.
31
Audita sunt autem verba qu locutus est David, et annuntiata in

conspectu Saul. 32 Ad quem cum fuisset adductus, locutus est ei : Non
concidat cor cujusquam in eo : ego servus tuus vadam, et pugnabo adversus
Philisthum. 33 Et ait Saul ad David : Non vales resistere Philistho isti,
nec pugnare adversus eum, quia puer es : hic autem vir bellator est ab
adolescentia sua. 34 Dixitque David ad Saul : Pascebat servus tuus patris sui
gregem, et veniebat leo vel ursus, et tollebat arietem de medio gregis : 35 et
persequebar eos, et percutiebam, eruebamque de ore eorum : et illi
consurgebant adversum me, et apprehendebam mentum eorum, et
suffocabam, interficiebamque eos. 36 Nam et leonem et ursum interfeci ego
servus tuus : erit igitur et Philisthus hic incircumcisus quasi unus ex eis.
Nunc vadam, et auferam opprobrium populi : quoniam quis est iste
Philisthus incircumcisus, qui ausus est maledicere exercitui Dei viventis ?
37
Et ait David : Dominus qui eripuit me de manu leonis, et de manu ursi,
ipse me liberabit de manu Philisthi hujus. Dixit autem Saul ad David :
Vade, et Dominus tecum sit. 38 Et induit Saul David vestimentis suis, et
imposuit galeam ream super caput ejus, et vestivit eum lorica.
39
Accinctus ergo David gladio ejus super vestem suam, cpit tentare si
armatus posset incedere : non enim habebat consuetudinem. Dixitque
David ad Saul : Non possum sic incedere, quia non usum habeo.
Et deposuit ea, 40 et tulit baculum suum, quem semper habebat in manibus :
et elegit sibi quinque limpidissimos lapides de torrente, et misit eos in
peram pastoralem quam habebat secum, et fundam manu tulit : et processit
adversum Philisthum. 41 Ibat autem Philisthus incedens, et
appropinquans adversum David, et armiger ejus ante eum. 42 Cumque
inspexisset Philisthus, et vidisset David, despexit eum. Erat enim
adolescens, rufus, et pulcher aspectu. 43 Et dixit Philisthus ad David :
Numquid ego canis sum, quod tu venis ad me cum baculo ? Et maledixit
Philisthus David in diis suis : 44 dixitque ad David : Veni ad me, et dabo
carnes tuas volatilibus cli et bestiis terr. 45 Dixit autem David ad
Philisthum : Tu venis ad me cum gladio, et hasta, et clypeo : ego autem
venio ad te in nomine Domini exercituum, Dei agminum Isral quibus
exprobrasti 46 hodie, et dabit te Dominus in manu mea, et percutiam te, et
auferam caput tuum a te : et dabo cadavera castrorum Philisthiim hodie
volatilibus cli, et bestiis terr, ut sciat omnis terra quia est Deus in Isral,
47
et noverit universa ecclesia hc, quia non in gladio nec in hasta salvat
Dominus : ipsius enim est bellum, et tradet vos in manus nostras. 48 Cum
ergo surrexisset Philisthus, et veniret, et appropinquaret contra David,
festinavit David et cucurrit ad pugnam ex adverso Philisthi. 49 Et misit
359/1834
manum suam in peram, tulitque unum lapidem, et funda jecit, et

circumducens percussit Philisthum in fronte : et infixus est lapis in fronte
ejus, et cecidit in faciem suam super terram. 50 Prvaluitque David
adversum Philisthum in funda et lapide, percussumque Philisthum
interfecit. Cumque gladium non haberet in manu David, 51 cucurrit, et stetit
super Philisthum, et tulit gladium ejus, et eduxit eum de vagina sua : et
interfecit eum, prciditque caput ejus. Videntes autem Philisthiim quod
mortuus esset fortissimus eorum, fugerunt. 52 Et consurgentes viri Isral et
Juda vociferati sunt, et persecuti sunt Philisthos usque dum venirent in
vallem, et usque ad portas Accaron : cecideruntque vulnerati de Philisthiim
in via Saraim, et usque ad Geth, et usque ad Accaron. 53 Et revertentes filii
Isral postquam persecuti fuerant Philisthos, invaserunt castra eorum.
54
Assumens autem David caput Philisthi, attulit illud in Jerusalem : arma
vero ejus posuit in tabernaculo suo.
55
Eo autem tempore quo viderat Saul David egredientem contra

Philisthum, ait ad Abner principem militi : De qua stirpe descendit hic
adolescens, Abner ? Dixitque Abner : Vivit anima tua, rex, si novi. 56 Et ait
rex : Interroga tu, cujus filius sit iste puer. 57 Cumque regressus esset
David, percusso Philistho, tulit eum Abner, et introduxit coram Saule,
caput Philisthi habentem in manu. 58 Et ait ad eum Saul : De qua progenie
es, o adolescens ? Dixitque David : Filius servi tui Isai Bethlehemit ego
sum.
Cap. 18 1 Et factum est cum complesset loqui ad Saul, anima
Jonath conglutinata est anim David, et dilexit eum Jonathas quasi
animam suam. 2 Tulitque eum Saul in die illa, et non concessit ei ut
reverteretur in domum patris sui. 3 Inierunt autem David et Jonathas
fdus : diligebat enim eum quasi animam suam. 4 Nam expoliavit se
Jonathas tunica qua erat indutus, et dedit eam David, et reliqua vestimenta
sua, usque ad gladium et arcum suum, et usque ad balteum. 5 Egrediebatur
quoque David ad omnia qucumque misisset eum Saul, et prudenter se
agebat : posuitque eum Saul super viros belli, et acceptus erat in oculis
universi populi, maximeque in conspectu famulorum Saul.
6
Porro cum reverteretur percusso Philistho David, egress sunt mulieres

de universis urbibus Isral, cantantes, chorosque ducentes in occursum Saul
regis, in tympanis ltiti, et in sistris. 7 Et prcinebant mulieres, ludentes,
atque dicentes :
Percussit Saul mille,
et David decem millia.
8
Iratus est autem Saul nimis, et displicuit in oculis ejus sermo iste :
dixitque : Dederunt David decem millia, et mihi mille dederunt : quid ei
360/1834
superest, nisi solum regnum ? 9 Non rectis ergo oculis Saul aspiciebat
David a die illa et deinceps. 10 Post diem autem alteram, invasit spiritus Dei
malus Saul, et prophetabat in medio domus su : David autem psallebat
manu sua, sicut per singulos dies. Tenebatque Saul lanceam, 11 et misit
eam, putans quod configere posset David cum pariete : et declinavit David
a facie ejus secundo. 12 Et timuit Saul David, eo quod Dominus esset cum
eo, et a se recessisset. 13 Amovit ergo eum Saul a se, et fecit eum tribunum
super mille viros : et egrediebatur, et intrabat in conspectu populi. 14 In
omnibus quoque viis suis David prudenter agebat, et Dominus erat cum eo.
15
Vidit itaque Saul quod prudens esset nimis, et cpit cavere eum.
16
Omnis autem Isral et Juda diligebat David : ipse enim ingrediebatur et
egrediebatur ante eos.
17
Dixitque Saul ad David : Ecce filia mea major Merob : ipsam dabo tibi
uxorem : tantummodo esto vir fortis, et prliare bella Domini. Saul autem
reputabat, dicens : Non sit manus mea in eum, sed sit super eum manus
Philisthinorum. 18 Ait autem David ad Saul : Quis ego sum, aut qu est vita
mea, aut cognatio patris mei in Isral, ut fiam gener regis ? 19 Factum est
autem tempus cum deberet dari Merob filia Saul David, data est Hadrieli
Molathit uxor. 20 Dilexit autem David Michol filia Saul altera. Et
nuntiatum est Saul, et placuit ei. 21 Dixitque Saul : Dabo eam illi, ut fiat ei
in scandalum, et sit super eum manus Philisthinorum. Dixitque Saul ad
David : In duabus rebus gener meus eris hodie. 22 Et mandavit Saul servis
suis : Loquimini ad David clam me, dicentes : Ecce places regi, et omnes
servi ejus diligunt te : nunc ergo esto gener regis. 23 Et locuti sunt servi Saul
in auribus David omnia verba hc. Et ait David : Num parum videtur
vobis, generum esse regis ? ego autem sum vir pauper et tenuis. 24 Et
renuntiaverunt servi Saul dicentes : Hujuscemodi verba locutus est David.
25
Dixit autem Saul : Sic loquimini ad David : Non habet rex sponsalia
necesse, nisi tantum centum prputia Philisthinorum, ut fiat ultio de
inimicis regis. Porro Saul cogitabat tradere David in manus Philisthinorum.
26
Cumque renuntiassent servi ejus David verba qu dixerat Saul, placuit
sermo in oculis David, ut fieret gener regis. 27 Et post paucos dies surgens
David, abiit cum viris qui sub eo erant. Et percussit ex Philisthiim ducentos
viros, et attulit eorum prputia et annumeravit ea regi, ut esset gener ejus.
Dedit itaque Saul ei Michol filiam suam uxorem. 28 Et vidit Saul, et
intellexit quod Dominus esset cum David. Michol autem filia Saul diligebat
eum. 29 Et Saul magis cpit timere David : factusque est Saul inimicus
David cunctis diebus. 30 Et egressi sunt principes Philisthinorum. A
principio autem egressionis eorum, prudentius se gerebat David quam
omnes servi Saul, et celebre factum est nomen ejus nimis.
361/1834
Cap. 19 1 Locutus est autem Saul ad Jonathan filium suum, et ad

omnes servos suos, ut occiderent David. Porro Jonathas filius Saul diligebat
David valde : 2 et indicavit Jonathas David, dicens : Qurit Saul pater meus
occidere te : quapropter observa te, quso, mane : et manebis clam, et
absconderis. 3 Ego autem egrediens stabo juxta patrem meum in agro,
ubicumque fueris : et ego loquar de te ad patrem meum, et quodcumque
videro, nuntiabo tibi. 4 Locutus est ergo Jonathas de David bona ad Saul
patrem suum : dixitque ad eum : Ne pecces rex in servum tuum David, quia
non peccavit tibi, et opera ejus bona sunt tibi valde. 5 Et posuit animam
suam in manu sua, et percussit Philisthum, et fecit Dominus salutem
magnam universo Israli : vidisti, et ltatus es. Quare ergo peccas in
sanguine innoxio, interficiens David, qui est absque culpa ? 6 Quod cum
audisset Saul, placatus voce Jonath, juravit : Vivit Dominus, quia non
occidetur. 7 Vocavit itaque Jonathas David, et indicavit ei omnia verba
hc : et introduxit Jonathas David ad Saul, et fuit ante eum sicut fuerat heri
et nudiustertius. 8 Motum est autem rursum bellum : et egressus David,
pugnavit adversum Philisthiim : percussitque eos plaga magna, et fugerunt
a facie ejus. 9 Et factus est spiritus Domini malus in Saul : sedebat autem in
domo sua, et tenebat lanceam : porro David psallebat manu sua.
10
Nisusque est Saul configere David lancea in pariete, et declinavit David a
facie Saul : lancea autem casso vulnere perlata est in parietem, et David
fugit, et salvatus est nocte illa.
11
Misit ergo Saul satellites suos in domum David, ut custodirent eum, et

interficeretur mane. Quod cum annuntiasset David Michol uxor sua,
dicens : Nisi salvaveris te nocte hac, cras morieris : 12 deposuit eum per
fenestram. Porro ille abiit et aufugit, atque salvatus est. 13 Tulit autem
Michol statuam, et posuit eam super lectum, et pellem pilosam caprarum
posuit ad caput ejus, et operuit eam vestimentis. 14 Misit autem Saul
apparitores, qui raperent David : et responsum est quod grotaret.
15
Rursumque misit Saul nuntios ut viderent David, dicens : Afferte eum ad
me in lecto, ut occidatur. 16 Cumque venissent nuntii, inventum est
simulacrum super lectum, et pellis caprarum ad caput ejus. 17 Dixitque Saul
ad Michol : Quare sic illusisti mihi, et dimisisti inimicum meum ut
fugeret ? Et respondit Michol ad Saul : Quia ipse locutus est mihi : Dimitte
me, alioquin interficiam te.
18
David autem fugiens salvatus est, et venit ad Samuel in Ramatha, et

nuntiavit ei omnia qu fecerat sibi Saul : et abierunt ipse et Samuel, et
morati sunt in Najoth. 19 Nuntiatum est autem Sauli a dicentibus : Ecce
David in Najoth in Ramatha. 20 Misit ergo Saul lictores, ut raperent David :
qui cum vidissent cuneum prophetarum vaticinantium, et Samuelem
stantem super eos, factus est etiam spiritus Domini in illis, et prophetare
362/1834
cperunt etiam ipsi. 21 Quod cum nuntiatum esset Sauli, misit et alios
nuntios : prophetaverunt autem et illi. Et rursum misit Saul tertios nuntios :
qui et ipsi prophetaverunt. Et iratus iracundia Saul, 22 abiit etiam ipse in
Ramatha, et venit usque ad cisternam magnam qu est in Socho, et
interrogavit, et dixit : In quo loco sunt Samuel et David ? Dictumque est
ei : Ecce in Najoth sunt in Ramatha. 23 Et abiit in Najoth in Ramatha, et
factus est etiam super eum spiritus Domini, et ambulabat ingrediens, et
prophetabat usque dum veniret in Najoth in Ramatha. 24 Et expoliavit etiam
ipse se vestimentis suis, et prophetavit cum ceteris coram Samuele, et
cecidit nudus tota die illa et nocte. Unde et exivit proverbium : Num et Saul
inter prophetas ?
Cap. 20 1 Fugit autem David de Najoth, qu est in Ramatha,
veniensque locutus est coram Jonatha : Quid feci ? qu est iniquitas mea,
et quod peccatum meum in patrem tuum, quia qurit animam meam ? 2 Qui
dixit ei : Absit, non morieris : neque enim faciet pater meus quidquam
grande vel parvum, nisi prius indicaverit mihi : hunc ergo celavit me pater
meus sermonem tantummodo ? nequaquam erit istud. 3 Et juravit rursum
Davidi. Et ille ait : Scit profecto pater tuus quia inveni gratiam in oculis
tuis, et dicet : Nesciat hoc Jonathas, ne forte tristetur. Quinimmo vivit
Dominus, et vivit anima tua, quia uno tantum (ut ita dicam) gradu ego
morsque dividimur. 4 Et ait Jonathas ad David : Quodcumque dixerit mihi
anima tua, faciam tibi. 5 Dixit autem David ad Jonathan : Ecce calend
sunt crastino, et ego ex more sedere soleo juxta regem ad vescendum :
dimitte ergo me ut abscondar in agro usque ad vesperam diei terti. 6 Si
respiciens requisierit me pater tuus, respondebis ei : Rogavit me David ut
iret celeriter in Bethlehem civitatem suam, quia victim solemnes ibi sunt
universis contribulibus suis. 7 Si dixerit : Bene : pax erit servo tuo. Si autem
fuerit iratus, scito quia completa est malitia ejus. 8 Fac ergo misericordiam
in servum tuum, quia fdus Domini me famulum tuum tecum inire fecisti :
si autem est iniquitas aliqua in me, tu me interfice, et ad patrem tuum ne
introducas me. 9 Et ait Jonathas : Absit hoc a te : neque enim fieri potest, ut
si certe cognovero completam esse patris mei malitiam contra te, non
annuntiem tibi. 10 Responditque David ad Jonathan : Quis renuntiabit mihi,
si quid forte responderit tibi pater tuus dure de me ?
11
Et ait Jonathas ad David : Veni, et egrediamur foras in agrum. Cumque

exissent ambo in agrum, 12 ait Jonathas ad David : Domine Deus Isral, si
investigavero sententiam patris mei crastino vel perendie, et aliquid boni
fuerit super David, et non statim misero ad te, et notum tibi fecero, 13 hc
faciat Dominus Jonath, et hc addat. Si autem perseveraverit patris mei
malitia adversum te, revelabo aurem tuam, et dimittam te, ut vadas in pace,
et sit Dominus tecum, sicut fuit cum patre meo. 14 Et si vixero, facies mihi
363/1834
misericordiam Domini : si vero mortuus fuero, 15 non auferes

misericordiam tuam a domo mea usque in sempiternum, quando
eradicaverit Dominus inimicos David, unumquemque de terra : auferat
Jonathan de domo sua, et requirat Dominus de manu inimicorum David.
16
Pepigit ergo Jonathas fdus cum domo David : et requisivit Dominus de
manu inimicorum David. 17 Et addidit Jonathas dejerare David, eo quod
diligeret illum : sicut enim animam suam, ita diligebat eum. 18 Dixitque ad
eum Jonathas : Cras calend sunt, et requireris : 19 requiretur enim sessio
tua usque perendie. Descendes ergo festinus, et venies in locum ubi
celandus es in die qua operari licet, et sedebis juxta lapidem cui nomen est
Ezel. 20 Et ego tres sagittas mittam juxta eum, et jaciam quasi exercens me
ad signum. 21 Mittam quoque et puerum, dicens ei : Vade, et affer mihi
sagittas. 22 Si dixero puero : Ecce sagitt intra te sunt, tolle eas : tu veni ad
me, quia pax tibi est, et nihil est mali, vivit Dominus. Si autem sic locutus
fuero puero : Ecce sagitt ultra te sunt : vade in pace, quia dimisit te
Dominus. 23 De verbo autem quod locuti sumus ego et tu, sit Dominus inter
me et te usque in sempiternum.
24
Absconditus est ergo David in agro, et venerunt calend, et sedit rex ad

comedendum panem. 25 Cumque sedisset rex super cathedram suam
(secundum consuetudinem) qu erat juxta parietem, surrexit Jonathas, et
sedit Abner ex latere Saul : vacuusque apparuit locus David. 26 Et non est
locutus Saul quidquam in die illa : cogitabat enim quod forte evenisset ei,
ut non esset mundus, nec purificatus. 27 Cumque illuxisset dies secunda
post calendas, rursus apparuit vacuus locus David. Dixitque Saul ad
Jonathan filium suum : Cur non venit filius Isai nec heri nec hodie ad
vescendum ? 28 Responditque Jonathas Sauli : Rogavit me obnixe ut iret in
Bethlehem, 29 et ait : Dimitte me, quoniam sacrificium solemne est in
civitate, unus de fratribus meis accersivit me : nunc ergo si inveni gratiam
in oculis tuis, vadam cito, et videbo fratres meos. Ob hanc causam non
venit ad mensam regis. 30 Iratus autem Saul adversum Jonathan, dixit ei :
Fili mulieris virum ultro rapientis, numquid ignoro quia diligis filium Isai
in confusionem tuam, et in confusionem ignominios matris tu ?
31
Omnibus enim diebus quibus filius Isai vixerit super terram, non
stabilieris tu, neque regnum tuum. Itaque jam nunc mitte, et adduc eum ad
me : quia filius mortis est. 32 Respondens autem Jonathas Sauli patri suo,
ait : Quare morietur ? quid fecit ? 33 Et arripuit Saul lanceam ut percuteret
eum. Et intellexit Jonathas quod definitum esset a patre suo, ut interficeret
David. 34 Surrexit ergo Jonathas a mensa in ira furoris, et non comedit in
die calendarum secunda panem. Contristatus est enim super David, eo quod
confudisset eum pater suus. 35 Cumque illuxisset mane, venit Jonathas in
agrum juxta placitum David, et puer parvulus cum eo. 36 Et ait ad puerum
suum : Vade, et affer mihi sagittas quas ego jacio. Cumque puer
364/1834
cucurrisset, jecit aliam sagittam trans puerum. 37 Venit itaque puer ad

locum jaculi quod miserat Jonathas : et clamavit Jonathas post tergum
pueri, et ait : Ecce ibi est sagitta porro ultra te. 38 Clamavitque iterum
Jonathas post tergum pueri, dicens : Festina velociter, ne steteris. Collegit
autem puer Jonath sagittas, et attulit ad dominum suum : 39 et quid
ageretur, penitus ignorabat, tantummodo enim Jonathas et David rem
noverant. 40 Dedit ergo Jonathas arma sua puero, et dixit ei : Vade, et defer
in civitatem. 41 Cumque abiisset puer, surrexit David de loco qui vergebat
ad austrum, et cadens pronus in terram, adoravit tertio : et osculantes se
alterutrum, fleverunt pariter, David autem amplius. 42 Dixit ergo Jonathas
ad David : Vade in pace : qucumque juravimus ambo in nomine Domini,
dicentes : Dominus sit inter me et te, et inter semen meum et semen tuum
usque in sempiternum. 43 Et surrexit David, et abiit : sed et Jonathas
ingressus est civitatem.
Cap. 21 1 Venit autem David in Nobe ad Achimelech sacerdotem : et
obstupuit Achimelech, eo quod venisset David. Et dixit ei : Quare tu solus,
et nullus est tecum ? 2 Et ait David ad Achimelech sacerdotem : Rex
prcepit mihi sermonem, et dixit : Nemo sciat rem propter quam missus es
a me, et cujusmodi prcepta tibi dederim : nam et pueris condixi in illum et
illum locum. 3 Nunc ergo si quid habes ad manum, vel quinque panes, da
mihi, aut quidquid inveneris. 4 Et respondens sacerdos ad David, ait illi :
Non habeo laicos panes ad manum, sed tantum panem sanctum : si mundi
sunt pueri, maxime a mulieribus ? 5 Et respondit David sacerdoti, et dixit
ei : Equidem, si de mulieribus agitur : continuimus nos ab heri et
nudiustertius quando egrediebamur, et fuerunt vasa puerorum sancta. Porro
via hc polluta est, sed et ipsa hodie sanctificabitur in vasis. 6 Dedit ergo ei
sacerdos sanctificatum panem : neque enim erat ibi panis, nisi tantum panes
propositionis, qui sublati fuerant a facie Domini, ut ponerentur panes calidi.
7
Erat autem ibi vir quidam de servis Saul in die illa, intus in tabernaculo
Domini : et nomen ejus Dog Idumus, potentissimus pastorum Saul.
8
Dixit autem David ad Achimelech : Si habes hic ad manum hastam aut
gladium ? quia gladium meum et arma mea non tuli mecum : sermo enim
regis urgebat. 9 Et dixit sacerdos : Ecce hic gladius Goliath Philisthi,
quem percussisti in Valle terebinthi : est involutus pallio post ephod : si
istum vis tollere, tolle : neque enim hic est alius absque eo. Et ait David :
Non est huic alter similis : da mihi eum.
10
Surrexit itaque David, et fugit in die illa a facie Saul : et venit ad Achis
regem Geth. 11 Dixeruntque servi Achis ad eum cum vidissent David :
Numquid non iste est David rex terr ? nonne huic cantabant per choros,
dicentes :
365/1834
Percussit Saul mille,

et David decem millia ?
12
Posuit autem David sermones istos in corde suo, et extimuit valde a facie
Achis regis Geth. 13 Et immutavit os suum coram eis, et collabebatur inter
manus eorum : et impingebat in ostia port, defluebantque saliv ejus in
barbam. 14 Et ait Achis ad servos suos : Vidistis hominem insanum : quare
adduxistis eum ad me ? 15 an desunt nobis furiosi, quod introduxistis istum,
ut fureret me prsente ? hiccine ingredietur domum meam ?
Cap. 22 1 Abiit ergo David inde, et fugit in speluncam Odollam.
Quod cum audissent fratres ejus, et omnis domus patris ejus, descenderunt
ad eum illuc. 2 Et convenerunt ad eum omnes qui erant in angustia
constituti, et oppressi re alieno, et amaro animo : et factus est eorum
princeps, fueruntque cum eo quasi quadringenti viri. 3 Et profectus est
David inde in Maspha, qu est Moab : et dixit ad regem Moab : Maneat,
oro, pater meus et mater mea vobiscum, donec sciam quid faciat mihi Deus.
4
Et reliquit eos ante faciem regis Moab : manseruntque apud eum cunctis
diebus quibus David fuit in prsidio. 5 Dixitque Gad propheta ad David :
Noli manere in prsidio : proficiscere, et vade in terram Juda. Et profectus
est David, et venit in saltum Haret. 6 Et audivit Saul quod apparuisset
David, et viri qui erant cum eo. Saul autem cum maneret in Gabaa, et esset
in nemore quod est in Rama, hastam manu tenens, cunctique servi ejus
circumstarent eum, 7 ait ad servos suos qui assistebant ei : Audite nunc, filii
Jemini : numquid omnibus vobis dabit filius Isai agros et vineas, et
universos vos faciet tribunos et centuriones ? 8 quoniam conjurastis omnes
adversum me, et non est qui mihi renuntiet, maxime cum et filius meus
fdus inierit cum filio Isai. Non est qui vicem meam doleat ex vobis, nec
qui annuntiet mihi : eo quod suscitaverit filius meus servum meum
adversum me, insidiantem mihi usque hodie.
9
Respondens autem Dog Idumus, qui assistebat, et erat primus inter

servos Saul : Vidi, inquit, filium Isai in Nobe apud Achimelech filium
Achitob sacerdotem. 10 Qui consuluit pro eo Dominum, et cibaria dedit ei :
sed et gladium Goliath Philisthi dedit illi. 11 Misit ergo rex ad
accersendum Achimelech sacerdotem filium Achitob, et omnem domum
patris ejus, sacerdotum qui erant in Nobe, qui universi venerunt ad regem.
12
Et ait Saul ad Achimelech : Audi, fili Achitob. Qui respondit : Prsto
sum, domine. 13 Dixitque ad eum Saul : Quare conjurastis adversum me, tu
et filius Isai, et dedisti ei panes et gladium, et consuluisti pro eo Deum, ut
consurgeret adversum me, insidiator usque hodie permanens ?
14
Respondensque Achimelech regi, ait : Et quis in omnibus servis tuis sicut
David, fidelis, et gener regis, et pergens ad imperium tuum, et gloriosus in
domo tua ? 15 num hodie cpi pro eo consulere Deum ? absit hoc a me : ne
366/1834
suspicetur rex adversus servum suum rem hujuscemodi, in universa domo

patris mei : non enim scivit servus tuus quidquam super hoc negotio, vel
modicum vel grande. 16 Dixitque rex : Morte morieris Achimelech, tu et
omnis domus patris tui. 17 Et ait rex emissariis qui circumstabant eum :
Convertimini, et interficite sacerdotes Domini, nam manus eorum cum
David est : scientes quod fugisset, et non indicaverunt mihi. Noluerunt
autem servi regis extendere manus suas in sacerdotes Domini. 18 Et ait rex
ad Dog : Convertere tu, et irrue in sacerdotes. Conversusque Dog
Idumus, irruit in sacerdotes, et trucidavit in die illa octoginta quinque
viros vestitos ephod lineo. 19 Nobe autem civitatem sacerdotum percussit in
ore gladii, viros et mulieres, et parvulos et lactentes, bovemque, et asinum,
et ovem in ore gladii. 20 Evadens autem unus filius Achimelech filii
Achitob, cujus nomen erat Abiathar, fugit ad David, 21 et annuntiavit ei
quod occidisset Saul sacerdotes Domini. 22 Et ait David ad Abiathar :
Sciebam in die illa quod cum ibi esset Dog Idumus, procul dubio
annuntiaret Sauli : ego sum reus omnium animarum patris tui. 23 Mane
mecum : ne timeas : si quis qusierit animam meam, quret et animam
tuam, mecumque servaberis.
Cap. 23 1 Et annuntiaverunt David, dicentes : Ecce Philisthiim
oppugnant Ceilam et diripiunt areas. 2 Consuluit ergo David Dominum,
dicens : Num vadam, et percutiam Philisthos istos ? Et ait Dominus ad
David : Vade, et percuties Philisthos, et Ceilam salvabis. 3 Et dixerunt viri
qui erant cum David ad eum : Ecce nos hic in Juda consistentes timemus :
quanto magis si ierimus in Ceilam adversum agmina Philisthinorum ?
4
Rursum ergo David consuluit Dominum. Qui respondens, ait ei : Surge, et
vade in Ceilam : ego enim tradam Philisthos in manu tua. 5 Abiit ergo
David et viri ejus in Ceilam, et pugnavit adversum Philisthos : et abegit
jumenta eorum, et percussit eos plaga magna : et salvavit David habitatores
Ceil. 6 Porro eo tempore quo fugiebat Abiathar filius Achimelech ad
David in Ceilam, ephod secum habens descenderat.
7
Nuntiatum est autem Sauli quod venisset David in Ceilam : et ait Saul :
Tradidit eum Deus in manus meas, conclususque est introgressus urbem, in
qua port et ser sunt. 8 Et prcepit Saul omni populo ut ad pugnam
descenderet in Ceilam, et obsideret David et viros ejus. 9 Quod cum David
rescisset quia prpararet ei Saul clam malum, dixit ad Abiathar
sacerdotem : Applica ephod. 10 Et ait David : Domine Deus Isral, audivit
famam servus tuus, quod disponat Saul venire in Ceilam, ut evertat urbem
propter me : 11 si tradent me viri Ceil in manus ejus ? et si descendet Saul,
sicut audivit servus tuus ? Domine Deus Isral, indica servo tuo. Et ait
Dominus : Descendet. 12 Dixitque David : Si tradent me viri Ceil, et viros
qui sunt mecum, in manus Saul ? Et dixit Dominus : Tradent. 13 Surrexit
367/1834
ergo David et viri ejus quasi sexcenti, et egressi de Ceila, huc atque illuc
vagabantur incerti : nuntiatumque est Sauli quod fugisset David de Ceila, et
salvatus esset : quam ob rem dissimulavit exire. 14 Morabatur autem David
in deserto in locis firmissimis, mansitque in monte solitudinis Ziph, in
monte opaco : qurebat eum tamen Saul cunctis diebus, et non tradidit eum
Deus in manus ejus. 15 Et vidit David quod egressus esset Saul ut qureret
animam ejus. Porro David erat in deserto Ziph in silva. 16 Et surrexit
Jonathas filius Saul, et abiit ad David in silvam, et confortavit manus ejus
in Deo : dixitque ei : 17 Ne timeas : neque enim inveniet te manus Saul
patris mei, et tu regnabis super Isral, et ego ero tibi secundus : sed et Saul
pater meus scit hoc. 18 Percussit ergo uterque fdus coram Domino :
mansitque David in silva, Jonathas autem reversus est in domum suam.
19
Ascenderunt autem Ziphi ad Saul in Gabaa, dicentes : Nonne ecce

David latitat apud nos in locis tutissimis silv, in colle Hachila, qu est ad
dexteram deserti ? 20 Nunc ergo, sicut desideravit anima tua ut descenderes,
descende : nostrum autem erit ut tradamus eum in manus regis. 21 Dixitque
Saul : Benedicti vos a Domino, quia doluistis vicem meam. 22 Abite ergo,
oro, et diligentius prparate, et curiosius agite, et considerate locum ubi sit
pes ejus, vel quis viderit eum ibi : recogitat enim de me, quod callide
insidier ei. 23 Considerate, et videte omnia latibula ejus in quibus
absconditur : et revertimini ad me ad rem certam, ut vadam vobiscum.
Quod si etiam in terram se abstruserit, perscrutabor eum in cunctis millibus
Juda.
24
At illi surgentes abierunt in Ziph ante Saul : David autem et viri ejus
erant in deserto Maon, in campestribus ad dexteram Jesimon. 25 Ivit ergo
Saul et socii ejus ad qurendum eum. Et nuntiatum est David : statimque
descendit ad petram, et versabatur in deserto Maon : quod cum audisset
Saul, persecutus est David in deserto Maon. 26 Et ibat Saul ad latus montis
ex parte una : David autem et viri ejus erant in latere montis ex parte altera.
Porro David desperabat se posse evadere a facie Saul : itaque Saul et viri
ejus in modum coron cingebant David et viros ejus, ut caperent eos. 27 Et
nuntius venit ad Saul, dicens : Festina, et veni, quoniam infuderunt se
Philisthiim super terram. 28 Reversus est ergo Saul desistens persequi
David, et perrexit in occursum Philisthinorum : propter hoc vocaverunt
locum illum, Petram dividentem.
Cap. 24 1 Ascendit ergo David inde : et habitavit in locis tutissimis
Engaddi. 2 Cumque reversus esset Saul, postquam persecutus est
Philisthos, nuntiaverunt ei, dicentes : Ecce David in deserto est Engaddi.
3
Assumens ergo Saul tria millia electorum virorum ex omni Isral, perrexit
ad investigandum David et viros ejus, etiam super abruptissimas petras,
368/1834
qu solis ibicibus pervi sunt. 4 Et venit ad caulas ovium, qu se

offerebant vianti : eratque ibi spelunca, quam ingressus est Saul ut purgaret
ventrem : porro David et viri ejus in interiore parte spelunc latebant. 5 Et
dixerunt servi David ad eum : Ecce dies de qua locutus est Dominus ad te :
Ego tradam tibi inimicum tuum, ut facias ei sicut placuerit in oculis tuis.
Surrexit ergo David, et prcidit oram chlamydis Saul silenter. 6 Post hc
percussit cor suum David, eo quod abscidisset oram chlamydis Saul.
7
Dixitque ad viros suos : Propitius sit mihi Dominus, ne faciam hanc rem
domino meo, christo Domini, ut mittam manum meam in eum : quia
christus Domini est. 8 Et confregit David viros suos sermonibus, et non
permisit eos ut consurgerent in Saul : porro Saul exsurgens de spelunca,
pergebat cpto itinere.
9
Surrexit autem et David post eum : et egressus de spelunca, clamavit post

tergum Saul, dicens : Domine mi rex. Et respexit Saul post se : et inclinans
se David pronus in terram adoravit, 10 dixitque ad Saul : Quare audis verba
hominum loquentium : David qurit malum adversum te ? 11 Ecce hodie
viderunt oculi tui quod tradiderit te Dominus in manu mea in spelunca : et
cogitavi ut occiderem te, sed pepercit tibi oculus meus : dixi enim : Non
extendam manum meam in dominum meum, quia christus Domini est.
12
Quin potius pater mi, vide, et cognosce oram chlamydis tu in manu
mea : quoniam cum prscinderem summitatem chlamydis tu, nolui
extendere manum meam in te : animadverte, et vide, quoniam non est in
manu mea malum, neque iniquitas, neque peccavi in te : tu autem insidiaris
anim me ut auferas eam. 13 Judicet Dominus inter me et te, et ulciscatur
me Dominus ex te : manus autem mea non sit in te. 14 Sicut et in proverbio
antiquo dicitur : Ab impiis egredietur impietas : manus ergo mea non sit in
te. 15 Quem persequeris, rex Isral ? quem persequeris ? canem mortuum
persequeris, et pulicem unum. 16 Sit Dominus judex, et judicet inter me et
te : et videat, et judicet causam meam, et eruat me de manu tua. 17 Cum
autem complesset David loquens sermones hujuscemodi ad Saul, dixit
Saul : Numquid vox hc tua est, fili mi David ? Et levavit Saul vocem
suam, et flevit : 18 dixitque ad David : Justior tu es quam ego : tu enim
tribuisti mihi bona, ego autem reddidi tibi mala. 19 Et tu indicasti hodie qu
feceris mihi bona : quomodo tradiderit me Dominus in manum tuam, et non
occideris me. 20 Quis enim cum invenerit inimicum suum, dimittet eum in
via bona ? sed Dominus reddat tibi vicissitudinem hanc pro eo quod hodie
operatus es in me. 21 Et nunc quia scio quod certissime regnaturus sis, et
habiturus in manu tua regnum Isral : 22 jura mihi in Domino, ne deleas
semen meum post me, neque auferas nomen meum de domo patris mei.
23
Et juravit David Sauli. Abiit ergo Saul in domum suam : et David et viri
ejus ascenderunt ad tutiora loca.
369/1834
Cap. 25 1 Mortuus est autem Samuel, et congregatus est universus

Isral, et planxerunt eum, et sepelierunt eum in domo sua in Ramatha.
Consurgensque David descendit in desertum Pharan. 2 Erat autem vir
quispiam in solitudine Maon, et possessio ejus in Carmelo, et homo ille
magnus nimis : erantque ei oves tria millia, et mille capr : et accidit ut
tonderetur grex ejus in Carmelo. 3 Nomen autem viri illius erat Nabal. Et
nomen uxoris ejus Abigail : eratque mulier illa prudentissima, et speciosa :
porro vir ejus durus, et pessimus, et malitiosus : erat autem de genere
Caleb. 4 Cum ergo audisset David in deserto quod tonderet Nabal gregem
suum, 5 misit decem juvenes, et dixit eis : Ascendite in Carmelum, et
venietis ad Nabal, et salutabitis eum ex nomine meo pacifice. 6 Et dicetis :
Sit fratribus meis et tibi pax, et domui tu pax, et omnibus, qucumque
habes, sit pax. 7 Audivi quod tonderent pastores tui, qui erant nobiscum in
deserto : numquam eis molesti fuimus, nec aliquando defuit quidquam eis
de grege, omni tempore quo fuerunt nobiscum in Carmelo. 8 Interroga
pueros tuos, et indicabunt tibi. Nunc ergo inveniant pueri tui gratiam in
oculis tuis : in die enim bona venimus : quodcumque invenerit manus tua,
da servis tuis, et filio tuo David. 9 Cumque venissent pueri David, locuti
sunt ad Nabal omnia verba hc ex nomine David : et siluerunt.
10
Respondens autem Nabal pueris David, ait : Quis est David ? et quis est
filius Isai ? hodie increverunt servi qui fugiunt dominos suos. 11 Tollam
ergo panes meos, et aquas meas, et carnes pecorum qu occidi tonsoribus
meis, et dabo viris quos nescio unde sint ?
12
Regressi sunt itaque pueri David per viam suam, et reversi venerunt, et
nuntiaverunt ei omnia verba qu dixerat. 13 Tunc ait David pueris suis :
Accingatur unusquisque gladio suo. Et accincti sunt singuli gladiis suis,
accinctusque est et David ense suo : et secuti sunt David quasi quadringenti
viri : porro ducenti remanserunt ad sarcinas. 14 Abigail autem uxori Nabal
nuntiavit unus de pueris suis, dicens : Ecce David misit nuntios de deserto,
ut benedicerent domino nostro : et aversatus est eos. 15 Homines isti boni
satis fuerant nobis, et non molesti : nec quidquam aliquando periit omni
tempore quo fuimus conversati cum eis in deserto : 16 pro muro erant nobis
tam in nocte quam in die, omnibus diebus quibus pavimus apud eos greges.
17
Quam ob rem considera, et recogita quid facias : quoniam completa est
malitia adversum virum tuum, et adversum domum tuam, et ipse est filius
Belial, ita ut nemo possit ei loqui. 18 Festinavit igitur Abigail, et tulit
ducentos panes, et duos utres vini, et quinque arietes coctos, et quinque sata
polent, et centum ligaturas uv pass, et ducentas massas caricarum, et
posuit super asinos : 19 dixitque pueris suis : Prcedite me : ecce ego post
tergum sequar vos : viro autem suo Nabal non indicavit. 20 Cum ergo
ascendisset asinum, et descenderet ad radices montis, David et viri ejus
descendebant in occursum ejus : quibus et illa occurrit. 21 Et ait David :
370/1834
Vere frustra servavi omnia qu hujus erant in deserto, et non periit

quidquam de cunctis qu ad eum pertinebant : et reddidit mihi malum pro
bono. 22 Hc faciat Deus inimicis David, et hc addat, si reliquero de
omnibus qu ad ipsum pertinent usque mane mingentem ad parietem.
23
Cum autem vidisset Abigail David, festinavit, et descendit de asino, et

procidit coram David super faciem suam, et adoravit super terram, 24 et
cecidit ad pedes ejus, et dixit : In me sit, domine mi, hc iniquitas :
loquatur, obsecro, ancilla tua in auribus tuis, et audi verba famul tu.
25
Ne ponat, oro, dominus meus rex cor suum super virum istum iniquum
Nabal : quoniam secundum nomen suum stultus est, et stultitia est cum eo :
ego autem ancilla tua non vidi pueros tuos, domine mi, quos misisti.
26
Nunc ergo, domine mi, vivit Dominus, et vivit anima tua, qui prohibuit te
ne venires in sanguinem, et salvavit manum tuam tibi : et nunc fiant sicut
Nabal inimici tui, et qui qurunt domino meo malum. 27 Quapropter
suscipe benedictionem hanc, quam attulit ancilla tua tibi domino meo, et da
pueris qui sequuntur te dominum meum. 28 Aufer iniquitatem famul tu :
faciens enim faciet Dominus tibi domino meo domum fidelem, quia prlia
Domini, domine mi, tu prliaris : malitia ergo non inveniatur in te omnibus
diebus vit tu. 29 Si enim surrexerit aliquando homo persequens te, et
qurens animam tuam, erit anima domini mei custodita quasi in fasciculo
viventium apud Dominum Deum tuum : porro inimicorum tuorum anima
rotabitur, quasi in impetu et circulo fund. 30 Cum ergo fecerit Dominus
tibi domino meo omnia qu locutus est bona de te, et constituerit te ducem
super Isral, 31 non erit tibi hoc in singultum, et in scrupulum cordis
domino meo, quod effuderis sanguinem innoxium, aut ipse te ultus fueris :
et cum benefecerit Dominus domino meo, recordaberis ancill tu. 32 Et
ait David ad Abigail : Benedictus Dominus Deus Isral, qui misit hodie te
in occursum meum, et benedictum eloquium tuum, 33 et benedicta tu, qu
prohibuisti me hodie ne irem ad sanguinem, et ulciscerer me manu mea.
34
Alioquin vivit Dominus Deus Isral, qui prohibuit me ne malum facerem
tibi : nisi cito venisses in occursum mihi, non remansisset Nabal usque ad
lucem matutinam mingens ad parietem. 35 Suscepit ergo David de manu
ejus omnia qu attulerat ei, dixitque ei : Vade pacifice in domum tuam :
ecce audivi vocem tuam, et honoravi faciem tuam.
36
Venit autem Abigail ad Nabal : et ecce erat ei convivium in domo ejus

quasi convivium regis, et cor Nabal jucundum : erat enim ebrius nimis : et
non indicavit ei verbum pusillum aut grande usque mane. 37 Diluculo autem
cum digessisset vinum Nabal, indicavit ei uxor sua verba hc : et
emortuum est cor ejus intrinsecus, et factus est quasi lapis. 38 Cumque
pertransissent decem dies, percussit Dominus Nabal, et mortuus est.
39
Quod cum audisset David mortuum Nabal, ait : Benedictus Dominus, qui
371/1834
judicavit causam opprobrii mei de manu Nabal, et servum suum custodivit

a malo, et malitiam Nabal reddidit Dominus in caput ejus. Misit ergo
David, et locutus est ad Abigail, ut sumeret eam sibi in uxorem. 40 Et
venerunt pueri David ad Abigail in Carmelum, et locuti sunt ad eam,
dicentes : David misit nos ad te, ut accipiat te sibi in uxorem. 41 Qu
consurgens, adoravit prona in terram, et ait : Ecce famula tua sit in
ancillam, ut lavet pedes servorum domini mei. 42 Et festinavit, et surrexit
Abigail, et ascendit super asinum, et quinque puell ierunt cum ea,
pedissequ ejus, et secuta est nuntios David : et facta est illi uxor. 43 Sed et
Achinoam accepit David de Jezral : et fuit utraque uxor ejus. 44 Saul autem
dedit Michol filiam suam, uxorem David, Phalti filio Lais, qui erat de
Gallim.
Cap. 26 1 Et venerunt Ziphi ad Saul in Gabaa, dicentes : Ecce
David absconditus est in colle Hachila, qu est ex adverso solitudinis. 2 Et
surrexit Saul, et descendit in desertum Ziph, et cum eo tria millia virorum
de electis Isral, ut qureret David in deserto Ziph. 3 Et castrametatus est
Saul in Gabaa Hachila, qu erat ex adverso solitudinis in via : David autem
habitabat in deserto. Videns autem quod venisset Saul post se in desertum,
4
misit exploratores, et didicit quod illuc venisset certissime. 5 Et surrexit
David clam, et venit ad locum ubi erat Saul : cumque vidisset locum in quo
dormiebat Saul, et Abner filius Ner, princeps militi ejus, et Saulem
dormientem in tentorio, et reliquum vulgus per circuitum ejus, 6 ait David
ad Achimelech Hethum, et Abisai filium Sarvi fratrem Joab, dicens :
Quis descendet mecum ad Saul in castra ? Dixitque Abisai : Ego
descendam tecum.
7
Venerunt ergo David et Abisai ad populum nocte, et invenerunt Saul

jacentem et dormientem in tentorio, et hastam fixam in terra ad caput ejus :
Abner autem et populum dormientes in circuitu ejus. 8 Dixitque Abisai ad
David : Conclusit Deus inimicum tuum hodie in manus tuas : nunc ergo
perfodiam eum lancea in terra semel, et secundo opus non erit. 9 Et dixit
David ad Abisai : Ne interficias eum : quis enim extendet manum suam in
christum Domini, et innocens erit ? 10 Et dixit David : Vivit Dominus, quia
nisi Dominus percusserit eum, aut dies ejus venerit ut moriatur, aut in
prlium descendens perierit : 11 propitius sit mihi Dominus ne extendam
manum meam in christum Domini. Nunc igitur tolle hastam qu est ad
caput ejus, et scyphum aqu, et abeamus. 12 Tulit igitur David hastam, et
scyphum aqu qui erat ad caput Saul, et abierunt : et non erat quisquam qui
videret, et intelligeret, et evigilaret, sed omnes dormiebant, quia sopor
Domini irruerat super eos. 13 Cumque transisset David ex adverso, et
stetisset in vertice montis de longe, et esset grande intervallum inter eos,
14
clamavit David ad populum, et ad Abner filium Ner, dicens : Nonne
372/1834
respondebis, Abner ? Et respondens Abner, ait : Quis es tu, qui clamas, et

inquietas regem ? 15 Et ait David ad Abner : Numquid non vir tu es ? et quis
alius similis tui in Isral ? quare ergo non custodisti dominum tuum
regem ? ingressus est enim unus de turba ut interficeret regem dominum
tuum. 16 Non est bonum hoc, quod fecisti : vivit Dominus, quoniam filii
mortis estis vos, qui non custodistis dominum vestrum, christum Domini :
nunc ergo vide ubi sit hasta regis, et ubi sit scyphus aqu qui erat ad caput
ejus.
17
Cognovit autem Saul vocem David, et dixit : Numquid vox hc tua, fili
mi David ? Et ait David : Vox mea, domine mi rex. 18 Et ait : Quam ob
causam dominus meus persequitur servum suum ? quid feci ? aut quod est
malum in manu mea ? 19 Nunc ergo audi, oro, domine mi rex, verba servi
tui : si Dominus incitat te adversum me, odoretur sacrificium : si autem filii
hominum, maledicti sunt in conspectu Domini qui ejecerunt me hodie ut
non habitem in hreditate Domini, dicentes : Vade, servi diis alienis. 20 Et
nunc non effundatur sanguis meus in terram coram Domino : quia egressus
est rex Isral ut qurat pulicem unum, sicut persequitur perdix in montibus.
21
Et ait Saul : Peccavi : revertere, fili mi David : nequaquam enim ultra tibi
malefaciam, eo quod pretiosa fuerit anima mea in oculis tuis hodie : apparet
enim quod stulte egerim, et ignoraverim multa nimis. 22 Et respondens
David, ait : Ecce hasta regis : transeat unus de pueris regis, et tollat eam.
23
Dominus autem retribuet unicuique secundum justitiam suam et fidem :
tradidit enim te Dominus hodie in manum meam, et nolui extendere
manum meam in christum Domini. 24 Et sicut magnificata est anima tua
hodie in oculis meis, sic magnificetur anima mea in oculis Domini, et
liberet me de omni angustia. 25 Ait ergo Saul ad David : Benedictus tu, fili
mi David : et quidem faciens facies, et potens poteris. Abiit autem David in
viam suam, et Saul reversus est in locum suum.
Cap. 27 1 Et ait David in corde suo : Aliquando incidam una die in
manus Saul : nonne melius est ut fugiam, et salver in terra Philisthinorum,
ut desperet Saul, cessetque me qurere in cunctis finibus Isral ? fugiam
ergo manus ejus. 2 Et surrexit David, et abiit ipse, et sexcenti viri cum eo,
ad Achis filium Maoch regem Geth. 3 Et habitavit David cum Achis in
Geth, ipse et viri ejus : vir et domus ejus : et David, et du uxores ejus,
Achinoam Jezrahelitis, et Abigail uxor Nabal Carmeli. 4 Et nuntiatum est
Sauli quod fugisset David in Geth, et non addidit ultra qurere eum. 5 Dixit
autem David ad Achis : Si inveni gratiam in oculis tuis, detur mihi locus in
una urbium regionis hujus, ut habitem ibi : cur enim manet servus tuus in
civitate regis tecum ? 6 Dedit itaque ei Achis in die illa Siceleg : propter
quam causam facta est Siceleg regum Juda usque in diem hanc. 7 Fuit
autem numerus dierum quibus habitavit David in regione Philisthinorum,
373/1834
quatuor mensium.
8
Et ascendit David et viri ejus, et agebant prdas de Gessuri, et de Gerzi,

et de Amalecitis : hi enim pagi habitabantur in terra antiquitus, euntibus Sur
usque ad terram gypti. 9 Et percutiebat David omnem terram, nec
relinquebat viventem virum et mulierem : tollensque oves, et boves, et
asinos, et camelos, et vestes, revertebatur, et veniebat ad Achis. 10 Dicebat
autem ei Achis : In quem irruisti hodie ? Respondebat David : Contra
meridiem Jud, et contra meridiem Jerameel, et contra meridiem Ceni.
11
Virum et mulierem non vivificabat David, nec adducebat in Geth,
dicens : Ne forte loquantur adversum nos : Hc fecit David : et hoc erat
decretum illi omnibus diebus quibus habitavit in regione Philisthinorum.
12
Credidit ergo Achis David, dicens : Multa mala operatus est contra
populum suum Isral : erit igitur mihi servus sempiternus.
Cap. 28 1 Factum est autem in diebus illis, congregaverunt
Philisthiim agmina sua, ut prpararentur ad bellum contra Isral : dixitque
Achis ad David : Sciens nunc scito quoniam mecum egredieris in castris, tu
et viri tui. 2 Dixitque David ad Achis : Nunc scies qu facturus est servus
tuus. Et ait Achis ad David : Et ego custodem capitis mei ponam te cunctis
diebus. 3 Samuel autem mortuus est, planxitque eum omnis Isral, et
sepelierunt eum in Ramatha urbe sua. Et Saul abstulit magos et hariolos de
terra. 4 Congregatique sunt Philisthiim, et venerunt, et castrametati sunt in
Sunam : congregavit autem et Saul universum Isral, et venit in Gelbo.
5
Et vidit Saul castra Philisthiim, et timuit, et expavit cor ejus nimis.
6
Consuluitque Dominum, et non respondit ei neque per somnia, neque per

sacerdotes, neque per prophetas. 7 Dixitque Saul servis suis : Qurite mihi
mulierem habentem pythonem, et vadam ad eam, et sciscitabor per illam.
Et dixerunt servi ejus ad eum : Est mulier pythonem habens in Endor.
8
Mutavit ergo habitum suum, vestitusque est aliis vestimentis, et abiit ipse,
et duo viri cum eo : veneruntque ad mulierem nocte, et ait illi : Divina mihi
in pythone, et suscita mihi quem dixero tibi. 9 Et ait mulier ad eum : Ecce,
tu nosti quanta fecerit Saul, et quomodo eraserit magos et hariolos de terra :
quare ergo insidiaris anim me, ut occidar ? 10 Et juravit ei Saul in
Domino, dicens : Vivit Dominus, quia non eveniet tibi quidquam mali
propter hanc rem. 11 Dixitque ei mulier : Quem suscitabo tibi ? Qui ait :
Samuelem mihi suscita. 12 Cum autem vidisset mulier Samuelem,
exclamavit voce magna, et dixit ad Saul : Quare imposuisti mihi ? tu es
enim Saul. 13 Dixitque ei rex : Noli timere : quid vidisti ? Et ait mulier ad
Saul : Deos vidi ascendentes de terra. 14 Dixitque ei : Qualis est forma
ejus ? Qu ait : Vir senex ascendit, et ipse amictus est pallio. Et intellexit
Saul quod Samuel esset, et inclinavit se super faciem suam in terra, et
374/1834
adoravit. 15 Dixit autem Samuel ad Saul : Quare inquietasti me ut

suscitarer ? Et ait Saul : Coarctor nimis : siquidem Philisthiim pugnant
adversum me, et Deus recessit a me, et exaudire me noluit neque in manu
prophetarum, neque per somnia : vocavi ergo te, ut ostenderes mihi quid
faciam. 16 Et ait Samuel : Quid interrogas me, cum Dominus recesserit a te,
et transierit ad mulum tuum ? 17 Faciet enim tibi Dominus sicut locutus
est in manu mea, et scindet regnum tuum de manu tua et dabit illud
proximo tuo David : 18 quia non obedisti voci Domini, neque fecisti iram
furoris ejus in Amalec : idcirco quod pateris, fecit tibi Dominus hodie. 19 Et
dabit Dominus etiam Isral tecum in manus Philisthiim : cras autem tu et
filii tui mecum eritis : sed et castra Isral tradet Dominus in manus
Philisthiim. 20 Statimque Saul cecidit porrectus in terram : extimuerat enim
verba Samuelis, et robur non erat in eo, quia non comederat panem tota die
illa. 21 Ingressa est itaque mulier illa ad Saul (conturbatus enim erat valde),
dixitque ad eum : Ecce obedivit ancilla tua voci tu, et posui animam
meam in manu mea : et audivi sermones tuos, quos locutus es ad me.
22
Nunc igitur audi et tu vocem ancill tu, et ponam coram te buccellam
panis, ut comedens convalescas, et possis iter agere. 23 Qui renuit, et ait :
Non comedam. Cogerunt autem eum servi sui et mulier, et tandem audita
voce eorum surrexit de terra, et sedit super lectum. 24 Mulier autem illa
habebat vitulum pascualem in domo, et festinavit, et occidit eum :
tollensque farinam, miscuit eam, et coxit azyma, 25 et posuit ante Saul et
ante servos ejus. Qui cum comedissent, surrexerunt, et ambulaverunt per
totam noctem illam.
Cap. 29 1 Congregata sunt ergo Philisthiim universa agmina in
Aphec : sed et Isral castrametatus est super fontem qui erat in Jezrahel.
2
Et satrap quidem Philisthiim incedebant in centuriis et millibus : David
autem et viri ejus erant in novissimo agmine cum Achis. 3 Dixeruntque
principes Philisthiim ad Achis : Quid sibi volunt Hebri isti ? Et ait Achis
ad principes Philisthiim : Num ignoratis David, qui fuit servus Saul regis
Isral, et est apud me multis diebus, vel annis, et non inveni in eo quidquam
ex die qua transfugit ad me usque ad diem hanc ? 4 Irati sunt autem
adversus eum principes Philisthiim, et dixerunt ei : Revertatur vir iste, et
sedeat in loco suo in quo constituisti eum, et non descendat nobiscum in
prlium, ne fiat nobis adversarius, cum prliari cperimus : quomodo
enim aliter poterit placare dominum suum, nisi in capitibus nostris ?
5
Nonne iste est David, cui cantabant in choris, dicentes :
Percussit Saul in millibus suis,
et David in decem millibus suis ?
6
Vocavit ergo Achis David, et ait ei : Vivit Dominus, quia rectus es tu, et
bonus in conspectu meo : et exitus tuus, et introitus tuus mecum est in
castris : et non inveni in te quidquam mali ex die qua venisti ad me usque
375/1834
in diem hanc : sed satrapis non places. 7 Revertere ergo, et vade in pace, et
non offendas oculos satraparum Philisthiim. 8 Dixitque David ad Achis :
Quid enim feci, et quid invenisti in me servo tuo, a die qua fui in conspectu
tuo usque in diem hanc, ut non veniam et pugnem contra inimicos domini
mei regis ? 9 Respondens autem Achis, locutus est ad David : Scio quia
bonus es tu in oculis meis, sicut angelus Dei : sed principes Philisthinorum
dixerunt : Non ascendet nobiscum in prlium. 10 Igitur consurge mane tu,
et servi domini tui qui venerunt tecum : et cum de nocte surrexeritis, et
cperit dilucescere, pergite. 11 Surrexit itaque de nocte David, ipse et viri
ejus, ut proficiscerentur mane, et reverterentur ad terram Philisthiim :
Philisthiim autem ascenderunt in Jezrahel.
Cap. 30 1 Cumque venissent David et viri ejus in Siceleg die tertia,
Amalecit impetum fecerant ex parte australi in Siceleg, et percusserant
Siceleg, et succenderant eam igni. 2 Et captivas duxerant mulieres ex ea, a
minimo usque ad magnum : et non interfecerant quemquam, sed secum
duxerant, et pergebant itinere suo. 3 Cum ergo venissent David et viri ejus
ad civitatem, et invenissent eam succensam igni, et uxores suas, et filios
suos et filias, ductas esse captivas, 4 levaverunt David et populus qui erat
cum eo voces suas, et planxerunt donec deficerent in eis lacrim.
5
Siquidem et du uxores David captiv duct fuerant, Achinoam
Jezrahelites, et Abigail uxor Nabal Carmeli. 6 Et contristatus est David
valde : volebat enim eum populus lapidare, quia amara erat anima
uniuscujusque viri super filiis suis et filiabus : confortatus est autem David
in Domino Deo suo.
7
Et ait ad Abiathar sacerdotem filium Achimelech : Applica ad me ephod.

Et applicavit Abiathar ephod ad David. 8 Et consuluit David Dominum,
dicens : Persequar latrunculos hos, et comprehendam eos, an non ?
Dixitque ei Dominus : Persequere : absque dubio enim comprehendes eos,
et excuties prdam. 9 Abiit ergo David, ipse et sexcenti viri qui erant cum
eo, et venerunt usque ad torrentem Besor : et lassi quidam substiterunt.
10
Persecutus est autem David ipse, et quadringenti viri : substiterant enim
ducenti, qui lassi transire non poterant torrentem Besor. 11 Et invenerunt
virum gyptium in agro, et adduxerunt eum ad David : dederuntque ei
panem ut comederet, et biberet aquam, 12 sed et fragmen mass caricarum,
et duas ligaturas uv pass. Qu cum comedisset, reversus est spiritus
ejus, et refocillatus est : non enim comederat panem, neque biberat aquam,
tribus diebus et tribus noctibus. 13 Dixit itaque ei David : Cujus es tu ? vel
unde ? et quo pergis ? Qui ait : Puer gyptius ego sum, servus viri
Amalecit : dereliquit autem me dominus meus, quia grotare cpi
nudiustertius. 14 Siquidem nos erupimus ad australem plagam Cerethi, et
contra Judam, et ad meridiem Caleb, et Siceleg succendimus igni.
376/1834
15
Dixitque ei David : Potes me ducere ad cuneum istum ? Qui ait : Jura

mihi per Deum quod non occidas me, et non tradas me in manus domini
mei, et ego ducam te ad cuneum istum. Et juravit ei David. 16 Qui cum
duxisset eum, ecce illi discumbebant super faciem univers terr
comedentes et bibentes, et quasi festum celebrantes diem, pro cuncta prda
et spoliis qu ceperant de terra Philisthiim et de terra Juda. 17 Et percussit
eos David a vespere usque ad vesperam alterius diei, et non evasit ex eis
quisquam, nisi quadringenti viri adolescentes, qui ascenderant camelos et
fugerant. 18 Eruit ergo David omnia qu tulerant Amalecit, et duas uxores
suas eruit. 19 Nec defuit quidquam a parvo usque ad magnum, tam de filiis
quam de filiabus, et de spoliis, et qucumque rapuerant : omnia reduxit
David. 20 Et tulit universos greges et armenta, et minavit ante faciem suam :
dixeruntque : Hc est prda David.
21
Venit autem David ad ducentos viros qui lassi substiterant, nec sequi
potuerant David, et residere eos jusserat in torrente Besor : qui egressi sunt
obviam David et populo qui erat cum eo. Accedens autem David ad
populum, salutavit eos pacifice. 22 Respondensque omnis vir pessimus et
iniquus de viris qui ierant cum David, dixit : Quia non venerunt nobiscum,
non dabimus eis quidquam de prda quam eruimus : sed sufficiat
unicuique uxor sua et filii : quos cum acceperint, recedant. 23 Dixit autem
David : Non sic facietis, fratres mei, de his qu tradidit nobis Dominus, et
custodivit nos, et dedit latrunculos qui eruperant adversum nos, in manus
nostras : 24 nec audiet vos quisquam super sermone hoc : qua enim pars
erit descendentis ad prlium, et remanentis ad sarcinas, et similiter
divident. 25 Et factum est hoc ex die illa et deinceps, constitutum et
prfinitum, et quasi lex in Isral usque in diem hanc. 26 Venit ergo David in
Siceleg, et misit dona de prda senioribus Juda proximis suis, dicens :
Accipite benedictionem de prda hostium Domini : 27 his qui erant in
Bethel, et qui in Ramoth ad meridiem, et qui in Jether, 28 et qui in Aror, et
qui in Sephamoth, et qui in Esthamo, 29 et qui in Rachal, et qui in urbibus
Jerameel, et qui in urbibus Ceni, 30 et qui in Arama, et qui in lacu Asan, et
qui in Athach, 31 et qui in Hebron, et reliquis qui erant in his locis in quibus
commoratus fuerat David, ipse et viri ejus.
Cap. 31 1 Philisthiim autem pugnabant adversum Isral : et fugerunt
viri Isral ante faciem Philisthiim, et ceciderunt interfecti in monte Gelbo.
2
Irrueruntque Philisthiim in Saul et in filios ejus, et percusserunt Jonathan,
et Abinadab, et Melchisua filios Saul : 3 totumque pondus prlii versum est
in Saul, et consecuti sunt eum viri sagittarii, et vulneratus est vehementer a
sagittariis. 4 Dixitque Saul ad armigerum suum : Evagina gladium tuum, et
percute me : ne forte veniant incircumcisi isti, et interficiant me, illudentes
mihi. Et noluit armiger ejus : fuerat enim nimio terrore perterritus. Arripuit
377/1834
itaque Saul gladium, et irruit super eum. 5 Quod cum vidisset armiger ejus,
videlicet quod mortuus esset Saul, irruit etiam ipse super gladium suum, et
mortuus est cum eo. 6 Mortuus est ergo Saul, et tres filii ejus, et armiger
illius, et universi viri ejus in die illa pariter. 7 Videntes autem viri Isral qui
erant trans vallem et trans Jordanem, quod fugissent viri Isralit, et quod
mortuus esset Saul et filii ejus, reliquerunt civitates suas, et fugerunt :
veneruntque Philisthiim, et habitaverunt ibi. 8 Facta autem die altera,
venerunt Philisthiim ut spoliarent interfectos, et invenerunt Saul et tres
filios ejus jacentes in monte Gelbo. 9 Et prciderunt caput Saul, et
spoliaverunt eum armis : et miserunt in terram Philisthinorum per
circuitum, ut annuntiaretur in templo idolorum, et in populis. 10 Et
posuerunt arma ejus in templo Astaroth, corpus vero ejus suspenderunt in
muro Bethsan. 11 Quod cum audissent habitatores Jabes Galaad,
qucumque fecerant Philisthiim Saul, 12 surrexerunt omnes viri fortissimi,
et ambulaverunt tota nocte, et tulerunt cadaver Saul, et cadavera filiorum
ejus, de muro Bethsan : veneruntque Jabes Galaad, et combusserunt ea ibi :
13
et tulerunt ossa eorum, et sepelierunt in nemore Jabes, et jejunaverunt
septem diebus.
Liber Secundus Regum

Cap. 1 1 Factum est autem, postquam mortuus est Saul, ut David
reverteretur a cde Amalec, et maneret in Siceleg duos dies. 2 In die autem
tertia apparuit homo veniens de castris Saul veste conscissa, et pulvere
conspersus caput : et ut venit ad David, cecidit super faciem suam, et
adoravit. 3 Dixitque ad eum David : Unde venis ? Qui ait ad eum : De
castris Isral fugi. 4 Et dixit ad eum David : Quod est verbum quod factum
est ? indica mihi. Qui ait : Fugit populus ex prlio, et multi corruentes e
populo mortui sunt : sed et Saul et Jonathas filius ejus interierunt.
5
Dixitque David ad adolescentem qui nuntiabat ei : Unde scis quia mortuus
est Saul, et Jonathas filius ejus ? 6 Et ait adolescens qui nuntiabat ei : Casu
veni in montem Gelbo, et Saul incumbebat super hastam suam : porro
currus et equites appropinquabant ei, 7 et conversus post tergum suum,
vidensque me, vocavit. Cui cum respondissem : Adsum : 8 dixit mihi :
Quisnam es tu ? Et aio ad eum : Amalecites ego sum. 9 Et locutus est mihi :
Sta super me, et interfice me : quoniam tenent me angusti, et adhuc tota
anima mea in me est. 10 Stansque super eum, occidi illum : sciebam enim
quod vivere non poterat post ruinam : et tuli diadema quod erat in capite
ejus, et armillam de brachio illius, et attuli ad te dominum meum huc.
11
Apprehendens autem David, vestimenta sua scidit, omnesque viri qui
378/1834
erant cum eo, 12 et planxerunt, et fleverunt, et jejunaverunt usque ad

vesperam super Saul, et super Jonathan filium ejus, et super populum
Domini, et super domum Isral, eo quod corruissent gladio. 13 Dixitque
David ad juvenem qui nuntiaverat ei : Unde es tu ? Qui respondit : Filius
hominis adven Amalecit ego sum. 14 Et ait ad eum David : Quare non
timuisti mittere manum tuam ut occideres christum Domini ? 15 Vocansque
David unum de pueris suis, ait : Accedens irrue in eum. Qui percussit
illum, et mortuus est. 16 Et ait ad eum David : Sanguis tuus super caput
tuum : os enim tuum locutum est adversum te, dicens : Ego interfeci
christum Domini.
17
Planxit autem David planctum hujuscemodi super Saul, et super Jonathan

filium ejus 18 (et prcepit ut docerent filios Juda arcum, sicut scriptum est
in libro justorum), et ait :
Considera, Isral, pro his qui mortui sunt,
super excelsa tua vulnerati.
19
Inclyti Isral super montes tuos interfecti sunt :
quomodo ceciderunt fortes ?
20
Nolite annuntiare in Geth,
neque annuntietis in compitis Ascalonis :
ne forte ltentur fili Philisthiim ;
ne exultent fili incircumcisorum.
21
Montes Gelbo, nec ros, nec pluvia veniant super vos,

neque sint agri primitiarum :
quia ibi abjectus est clypeus fortium :
clypeus Saul, quasi non esset unctus oleo.
22
A sanguine interfectorum, ab adipe fortium,

sagitta Jonath numquam rediit retrorsum,
et gladius Saul non est reversus inanis.
23
Saul et Jonathas amabiles, et decori in vita sua,
in morte quoque non sunt divisi :
aquilis velociores, leonibus fortiores.
24
Fili Isral, super Saul flete,

qui vestiebat vos coccino in deliciis,
qui prbebat ornamenta aurea cultui vestro.
379/1834
25
Quomodo ceciderunt fortes in prlio ?

Jonathas in excelsis tuis occisus est ?
26
Doleo super te, frater mi Jonatha,
decore nimis, et amabilis super amorem mulierum.
Sicut mater unicum amat filium suum,
ita ego te diligebam.
27
Quomodo ceciderunt robusti,
et perierunt arma bellica ?
Cap. 2 1 Igitur post hc consuluit David Dominum, dicens : Num
ascendam in unam de civitatibus Juda ? Et ait Dominus ad eum : Ascende.
Dixitque David : Quo ascendam ? Et respondit ei : In Hebron. 2 Ascendit
ergo David, et du uxores ejus, Achinoam Jezralites, et Abigail uxor
Nabal Carmeli : 3 sed et viros, qui erant cum eo, duxit David singulos cum
domo sua : et manserunt in oppidis Hebron. 4 Veneruntque viri Juda, et
unxerunt ibi David ut regnaret super domum Juda. Et nuntiatum est David
quod viri Jabes Galaad sepelissent Saul. 5 Misit ergo David nuntios ad viros
Jabes Galaad, dixitque ad eos : Benedicti vos Domino, qui fecistis
misericordiam hanc cum domino vestro Saul, et sepelistis eum. 6 Et nunc
retribuet vobis quidem Dominus misericordiam et veritatem : sed et ego
reddam gratiam, eo quod fecistis verbum istud. 7 Confortentur manus
vestr, et estote filii fortitudinis : licet enim mortuus sit dominus vester
Saul, tamen me unxit domus Juda in regem sibi.
8
Abner autem filius Ner, princeps exercitus Saul, tulit Isboseth filium Saul,
et circumduxit eum per castra, 9 regemque constituit super Galaad, et super
Gessuri, et super Jezral, et super Ephraim, et super Benjamin, et super
Isral universum. 10 Quadraginta annorum erat Isboseth filius Saul cum
regnare cpisset super Isral, et duobus annis regnavit : sola autem domus
Juda sequebatur David. 11 Et fuit numerus dierum quos commoratus est
David imperans in Hebron super domum Juda, septem annorum et sex
mensium.
12
Egressusque est Abner filius Ner, et pueri Isboseth filii Saul, de castris in
Gabaon. 13 Porro Joab filius Sarvi, et pueri David, egressi sunt, et
occurrerunt eis juxta piscinam Gabaon. Et cum in unum convenissent, e
regione sederunt : hi ex una parte piscin, et illi ex altera. 14 Dixitque
Abner ad Joab : Surgant pueri, et ludant coram nobis. Et respondit Joab :
Surgant. 15 Surrexerunt ergo, et transierunt numero duodecim de Benjamin,
ex parte Isboseth filii Saul, et duodecim de pueris David. 16 Apprehensoque
unusquisque capite comparis sui, defixit gladium in latus contrarii, et
ceciderunt simul : vocatumque est nomen loci illius : Ager robustorum, in
Gabaon. 17 Et ortum est bellum durum satis in die illa : fugatusque est
380/1834
Abner et viri Isral a pueris David.

18
Erant autem ibi tres filii Sarvi, Joab, et Abisai, et Asal : porro Asal
cursor velocissimus fuit, quasi unus de capreis qu morantur in silvis.
19
Persequebatur autem Asal Abner, et non declinavit ad dextram neque ad
sinistram omittens persequi Abner. 20 Respexit itaque Abner post tergum
suum, et ait : Tune es Asal ? Qui respondit : Ego sum. 21 Dixitque ei
Abner : Vade ad dexteram, sive ad sinistram, et apprehende unum de
adolescentibus, et tolle tibi spolia ejus. Noluit autem Asal omittere quin
urgeret eum. 22 Rursumque locutus est Abner ad Asal : Recede, noli me
sequi, ne compellar confodere te in terram, et levare non potero faciem
meam ad Joab fratrem tuum. 23 Qui audire contempsit, et noluit declinare :
percussit ergo eum Abner aversa hasta in inguine, et transfodit, et mortuus
est in eodem loco : omnesque qui transibant per locum illum, in quo
ceciderat Asal et mortuus erat, subsistebant. 24 Persequentibus autem Joab
et Abisai fugientem Abner, sol occubuit : et venerunt usque ad collem
aquductus, qui est ex adverso vallis itineris deserti in Gabaon.
25
Congregatique sunt filii Benjamin ad Abner : et conglobati in unum
cuneum, steterunt in summitate tumuli unius. 26 Et exclamavit Abner ad
Joab, et ait : Num usque ad internecionem tuus mucro desviet ? an
ignoras quod periculosa sit desperatio ? usquequo non dicis populo ut
omittat persequi fratres suos ? 27 Et ait Joab : Vivit Dominus, si locutus
fuisses, mane recessisset populus persequens fratrem suum. 28 Insonuit ergo
Joab buccina, et stetit omnis exercitus, nec persecuti sunt ultra Isral, neque
iniere certamen. 29 Abner autem et viri ejus abierunt per campestria, tota
nocte illa : et transierunt Jordanem, et lustrata omni Beth-horon, venerunt
ad castra. 30 Porro Joab reversus, omisso Abner, congregavit omnem
populum : et defuerunt de pueris David decem et novem viri, excepto
Asale. 31 Servi autem David percusserunt de Benjamin, et de viris qui
erant cum Abner, trecentos sexaginta, qui et mortui sunt. 32 Tuleruntque
Asal, et sepelierunt eum in sepulchro patris sui in Bethlehem : et
ambulaverunt tota nocte Joab et viri qui erant cum eo, et in ipso crepusculo
pervenerunt in Hebron.
Cap. 3 1 Facta est ergo longa concertatio inter domum Saul et inter
domum David : David proficiscens, et semper seipso robustior, domus
autem Saul decrescens quotidie. 2 Natique sunt filii David in Hebron :
fuitque primogenitus ejus Amnon, de Achinoam Jezralitide. 3 Et post eum
Cheleab, de Abigail uxore Nabal Carmeli : porro tertius Absalom, filius
Maacha fili Tholmai regis Gessur. 4 Quartus autem Adonias, filius
Haggith : et quintus Saphathia, filius Abital. 5 Sextus quoque Jethraam, de
Egla uxore David : hi nati sunt David in Hebron. 6 Cum ergo esset prlium
inter domum Saul et domum David, Abner filius Ner regebat domum Saul.
381/1834
Fuerat autem Sauli concubina nomine Respha, filia Aja. Dixitque Isboseth
ad Abner : 8 Quare ingressus es ad concubinam patris mei ? Qui iratus
nimis propter verba Isboseth, ait : Numquid caput canis ego sum adversum
Judam hodie, qui fecerim misericordiam super domum Saul patris tui, et
super fratres et proximos ejus, et non tradidi te in manus David, et tu
requisisti in me quod argueres pro muliere hodie ? 9 Hc faciat Deus
Abner, et hc addat ei, nisi quomodo juravit Dominus David, sic faciam
cum eo, 10 ut transferatur regnum de domo Saul, et elevetur thronus David
super Isral et super Judam, a Dan usque Bersabee. 11 Et non potuit
respondere ei quidquam, quia metuebat illum. 12 Misit ergo Abner nuntios
ad David pro se dicentes : Cujus est terra ? et ut loquerentur : Fac mecum
amicitias, et erit manus mea tecum, et reducam ad te universum Isral.
13
Qui ait : Optime : ego faciam tecum amicitias : sed unam rem peto a te,
dicens : Non videbis faciem meam antequam adduxeris Michol filiam
Saul : et sic venies, et videbis me. 14 Misit autem David nuntios ad Isboseth
filium Saul, dicens : Redde uxorem meam Michol, quam despondi mihi
centum prputiis Philisthiim. 15 Misit ergo Isboseth, et tulit eam a viro suo
Phaltiel filio Lais. 16 Sequebaturque eam vir suus, plorans usque Bahurim :
et dixit ad eum Abner : Vade, et revertere. Qui reversus est. 17 Sermonem
quoque intulit Abner ad seniores Isral, dicens : Tam heri quam
nudiustertius qurebatis David ut regnaret super vos. 18 Nunc ergo facite :
quoniam Dominus locutus est ad David, dicens : In manu servi mei David
salvabo populum meum Isral de manu Philisthiim, et omnium inimicorum
ejus. 19 Locutus est autem Abner etiam ad Benjamin. Et abiit ut loqueretur
ad David in Hebron omnia qu placuerant Israli et universo Benjamin.
20
Venitque ad David in Hebron cum viginti viris : et fecit David Abner, et
viris ejus qui venerant cum eo, convivium. 21 Et dixit Abner ad David :
Surgam, ut congregem ad te dominum meum regem omnem Isral, et
ineam tecum fdus, et imperes omnibus, sicut desiderat anima tua. Cum
ergo deduxisset David Abner, et ille isset in pace, 22 statim pueri David et
Joab venerunt, csis latronibus, cum prda magna nimis : Abner autem
non erat cum David in Hebron, quia jam dimiserat eum, et profectus fuerat
in pace. 23 Et Joab, et omnis exercitus qui erat cum eo, postea venerunt :
nuntiatum est itaque Joab a narrantibus : Venit Abner filius Ner ad regem,
et dimisit eum, et abiit in pace.
24
Et ingressus est Joab ad regem, et ait : Quid fecisti ? Ecce venit Abner ad
te : quare dimisisti eum, et abiit et recessit ? 25 ignoras Abner filium Ner,
quoniam ad hoc venit ad te ut deciperet te, et sciret exitum tuum et
introitum tuum, et nosset omnia qu agis ? 26 Egressus itaque Joab a David,
misit nuntios post Abner, et reduxit eum a cisterna Sira, ignorante David.
27
Cumque rediisset Abner in Hebron, seorsum adduxit eum Joab ad
382/1834
medium port ut loqueretur ei, in dolo : et percussit illum ibi in inguine, et

mortuus est in ultionem sanguinis Asal fratris ejus. 28 Quod cum audisset
David rem jam gestam, ait : Mundus ego sum, et regnum meum apud
Dominum usque in sempiternum, a sanguine Abner filii Ner : 29 et veniat
super caput Joab, et super omnem domum patris ejus : nec deficiat de domo
Joab fluxum seminis sustinens, et leprosus, et tenens fusum, et cadens
gladio, et indigens pane. 30 Igitur Joab et Abisai frater ejus interfecerunt
Abner, eo quod occidisset Asal fratrem eorum in Gabaon in prlio.
31
Dixit autem David ad Joab, et ad omnem populum qui erat cum eo :

Scindite vestimenta vestra, et accingimini saccis, et plangite ante exequias
Abner. Porro rex David sequebatur feretrum. 32 Cumque sepelissent Abner
in Hebron, levavit rex David vocem suam, et flevit super tumulum Abner :
flevit autem et omnis populus. 33 Plangensque rex, et lugens Abner, ait :
Nequaquam ut mori solent ignavi, mortuus est Abner.
34
Manus tu ligat non sunt,
et pedes tui non sunt compedibus aggravati :
sed sicut solent cadere coram filiis iniquitatis, sic corruisti.
Congeminansque omnis populus flevit super eum. 35 Cumque venisset
universa multitudo cibum capere cum David, clara adhuc die juravit David,
dicens : Hc faciat mihi Deus, et hc addat, si ante occasum solis
gustavero panem vel aliud quidquam. 36 Omnisque populus audivit, et
placuerunt eis cuncta qu fecit rex in conspectu totius populi. 37 Et
cognovit omne vulgus et universus Isral in die illa, quoniam non actum
fuisset a rege ut occideretur Abner filius Ner. 38 Dixit quoque rex ad servos
suos : Num ignoratis quoniam princeps et maximus cecidit hodie in Isral ?
39
Ego autem adhuc delicatus, et unctus rex : porro viri isti filii Sarvi duri
sunt mihi : retribuat Dominus facienti malum juxta malitiam suam.
Cap. 4 1 Audivit autem Isboseth filius Saul quod cecidisset Abner in
Hebron : et dissolut sunt manus ejus, omnisque Isral perturbatus est.
2
Duo autem viri principes latronum erant filio Saul, nomen uni Baana, et
nomen alteri Rechab, filii Remmon Berothit de filiis Benjamin : siquidem
et Beroth reputata est in Benjamin. 3 Et fugerunt Berothit in Gethaim,
fueruntque ibi adven usque ad tempus illud. 4 Erat autem Jonath filio
Saul filius debilis pedibus : quinquennis enim fuit, quando venit nuntius de
Saul et Jonatha ex Jezrahel. Tollens itaque eum nutrix sua, fugit : cumque
festinaret ut fugeret, cecidit, et claudus effectus est : habuitque vocabulum
Miphiboseth. 5 Venientes igitur filii Remmon Berothit, Rechab et Baana,
ingressi sunt fervente die domum Isboseth : qui dormiebat super stratum
suum meridie. Et ostiaria domus purgans triticum, obdormivit. 6 Ingressi
sunt autem domum latenter assumentes spicas tritici, et percusserunt eum in
inguine Rechab, et Baana frater ejus, et fugerunt. 7 Cum autem ingressi
383/1834
fuissent domum, ille dormiebat super lectum suum in conclavi, et

percutientes interfecerunt eum : sublatoque capite ejus, abierunt per viam
deserti tota nocte, 8 et attulerunt caput Isboseth ad David in Hebron :
dixeruntque ad regem : Ecce caput Isboseth filii Saul inimici tui, qui
qurebat animam tuam : et dedit Dominus domino meo regi ultionem
hodie de Saul, et de semine ejus.
9
Respondens autem David Rechab, et Baana fratri ejus, filiis Remmon

Berothit, dixit ad eos : Vivit Dominus, qui eruit animam meam de omni
angustia, 10 quoniam eum qui annuntiaverat mihi, et dixerat : Mortuus est
Saul : qui putabat se prospera nuntiare, tenui, et occidi eum in Siceleg, cui
oportebat mercedem dare pro nuntio. 11 Quanto magis nunc cum homines
impii interfecerunt virum innoxium in domo sua, super lectum suum, non
quram sanguinem ejus de manu vestra, et auferam vos de terra ?
12
Prcepit itaque David pueris suis, et interfecerunt eos : prcidentesque
manus et pedes eorum, suspenderunt eos super piscinam in Hebron : caput
autem Isboseth tulerunt, et sepelierunt in sepulchro Abner in Hebron.
Cap. 5 1 Et venerunt univers tribus Isral ad David in Hebron,
dicentes : Ecce nos os tuum et caro tua sumus. 2 Sed et heri et nudiustertius
cum esset Saul rex super nos, tu eras educens et reducens Isral : dixit
autem Dominus ad te : Tu pasces populum meum Isral, et tu eris dux
super Isral. 3 Venerunt quoque et seniores Isral ad regem in Hebron, et
percussit cum eis rex David fdus in Hebron coram Domino : unxeruntque
David in regem super Isral. 4 Filius triginta annorum erat David cum
regnare cpisset, et quadraginta annis regnavit. 5 In Hebron regnavit super
Judam septem annis et sex mensibus : in Jerusalem autem regnavit triginta
tribus annis super omnem Isral et Judam.
6
Et abiit rex, et omnes viri qui erant cum eo, in Jerusalem, ad Jebusum
habitatorem terr : dictumque est David ab eis : Non ingredieris huc, nisi
abstuleris ccos et claudos dicentes : Non ingredietur David huc. 7 Cepit
autem David arcem Sion : hc est civitas David. 8 Proposuerat enim David
in die illa prmium, qui percussisset Jebusum, et tetigisset domatum
fistulas, et abstulisset ccos et claudos odientes animam David. Idcirco
dicitur in proverbio : Ccus et claudus non intrabunt in templum.
9
Habitavit autem David in arce, et vocavit eam civitatem David : et
dificavit per gyrum a Mello et intrinsecus. 10 Et ingrediebatur proficiens
atque succrescens, et Dominus Deus exercituum erat cum eo. 11 Misit
quoque Hiram rex Tyri nuntios ad David, et ligna cedrina, et artifices
lignorum, artificesque lapidum ad parietes : et dificaverunt domum
David. 12 Et cognovit David quoniam confirmasset eum Dominus regem
super Isral, et quoniam exaltasset regnum ejus super populum suum Isral.
384/1834
13
Accepit ergo David adhuc concubinas et uxores de Jerusalem, postquam

venerat de Hebron : natique sunt David et alii filii et fili : 14 et hc
nomina eorum, qui nati sunt ei in Jerusalem : Samua, et Sobab, et Nathan,
et Salomon, 15 et Jebahar, et Elisua, et Nepheg, 16 et Japhia, et Elisama, et
Elioda, et Eliphaleth.
17
Audierunt ergo Philisthiim quod unxissent David in regem super Isral,

et ascenderunt universi ut qurerent David : quod cum audisset David,
descendit in prsidium. 18 Philisthiim autem venientes diffusi sunt in valle
Raphaim. 19 Et consuluit David Dominum, dicens : Si ascendam ad
Philisthiim ? et si dabis eos in manu mea ? Et dixit Dominus ad David :
Ascende, quia tradens dabo Philisthiim in manu tua. 20 Venit ergo David in
Baal Pharasim : et percussit eos ibi, et dixit : Divisit Dominus inimicos
meos coram me, sicut dividuntur aqu. Propterea vocatum est nomen loci
illius, Baal Pharasim. 21 Et reliquerunt ibi sculptilia sua, qu tulit David et
viri ejus. 22 Et addiderunt adhuc Philisthiim ut ascenderent, et diffusi sunt in
valle Raphaim. 23 Consuluit autem David Dominum : Si ascendam contra
Philisthos, et tradas eos in manus meas ? Qui respondit : Non ascendas
contra eos, sed gyra post tergum eorum, et venies ad eos ex adverso
pyrorum. 24 Et cum audieris sonitum gradientis in cacumine pyrorum, tunc
inibis prlium : quia tunc egredietur Dominus ante faciem tuam, ut
percutiat castra Philisthiim. 25 Fecit itaque David sicut prceperat ei
Dominus, et percussit Philisthiim de Gabaa usque dum venias Gezer.
Cap. 6 1 Congregavit autem rursum David omnes electos ex Isral,
triginta millia. 2 Surrexitque David, et abiit, et universus populus qui erat
cum eo de viris Juda, ut adducerent arcam Dei, super quam invocatum est
nomen Domini exercituum, sedentis in cherubim super eam. 3 Et
imposuerunt arcam Dei super plaustrum novum : tuleruntque eam de domo
Abinadab, qui erat in Gabaa : Oza autem et Ahio, filii Abinadab, minabant
plaustrum novum. 4 Cumque tulissent eam de domo Abinadab, qui erat in
Gabaa, custodiens arcam Dei Ahio prcedebat arcam. 5 David autem et
omnis Isral ludebant coram Domino in omnibus lignis fabrefactis, et
citharis et lyris et tympanis et sistris et cymbalis. 6 Postquam autem
venerunt ad aream Nachon, extendit Oza manum ad arcam Dei, et tenuit
eam : quoniam calcitrabant boves, et declinaverunt eam. 7 Iratusque est
indignatione Dominus contra Ozam, et percussit eum super temeritate : qui
mortuus est ibi juxta arcam Dei. 8 Contristatus est autem David, eo quod
percussisset Dominus Ozam, et vocatum est nomen loci illius : Percussio
Oz, usque in diem hanc. 9 Et extimuit David Dominum in die illa, dicens :
Quomodo ingredietur ad me arca Domini ? 10 Et noluit divertere ad se
arcam Domini in civitatem David : sed divertit eam in domum Obededom
Gethi. 11 Et habitavit arca Domini in domo Obededom Gethi tribus
385/1834
mensibus : et benedixit Dominus Obededom, et omnem domum ejus.

12
Nuntiatumque est regi David quod benedixisset Dominus Obededom, et

omnia ejus, propter arcam Dei. Abiit ergo David, et adduxit arcam Dei de
domo Obededom in civitatem David cum gaudio : et erant cum David
septem chori, et victima vituli. 13 Cumque transcendissent qui portabant
arcam Domini sex passus, immolabat bovem et arietem, 14 et David saltabat
totis viribus ante Dominum : porro David erat accinctus ephod lineo. 15 Et
David et omnis domus Isral ducebant arcam testamenti Domini in jubilo,
et in clangore buccin. 16 Cumque intrasset arca Domini in civitatem
David, Michol filia Saul, prospiciens per fenestram, vidit regem David
subsilientem atque saltantem coram Domino : et despexit eum in corde suo.
17
Et introduxerunt arcam Domini, et imposuerunt eam in loco suo in medio
tabernaculi, quod tetenderat ei David : et obtulit David holocausta et
pacifica coram Domino. 18 Cumque complesset offerens holocausta et
pacifica, benedixit populo in nomine Domini exercituum. 19 Et partitus est
univers multitudini Isral tam viro quam mulieri singulis collyridam panis
unam, et assaturam bubul carnis unam, et similam frixam oleo : et abiit
omnis populus, unusquisque in domum suam.
20
Reversusque est David ut benediceret domui su : et egressa Michol filia

Saul in occursum David, ait : Quam gloriosus fuit hodie rex Isral
discooperiens se ante ancillas servorum suorum, et nudatus est, quasi si
nudetur unus de scurris. 21 Dixitque David ad Michol : Ante Dominum, qui
elegit me potius quam patrem tuum et quam omnem domum ejus, et
prcepit mihi ut essem dux super populum Domini in Isral 22 et Judam, et
vilior fiam plus quam factus sum : et ero humilis in oculis meis, et cum
ancillis de quibus locuta es, gloriosior apparebo. 23 Igitur Michol fili Saul
non est natus filius usque in diem mortis su.
Cap. 7 1 Factum est autem cum sedisset rex in domo sua, et Dominus
dedisset ei requiem undique ab universis inimicis suis, 2 dixit ad Nathan
prophetam : Videsne quod ego habitem in domo cedrina, et arca Dei posita
sit in medio pellium ? 3 Dixitque Nathan ad regem : Omne quod est in
corde tuo, vade, fac : quia Dominus tecum est. 4 Factum est autem in illa
nocte : et ecce sermo Domini ad Nathan, dicens : 5 Vade, et loquere ad
servum meum David : Hc dicit Dominus : Numquid tu dificabis mihi
domum ad habitandum ? 6 Neque enim habitavi in domo ex die illa, qua
eduxi filios Isral de terra gypti, usque in diem hanc : sed ambulabam in
tabernaculo, et in tentorio. 7 Per cuncta loca qu transivi cum omnibus filiis
Isral, numquid loquens locutus sum ad unam de tribubus Isral, cui
prcepi ut pasceret populum meum Isral, dicens : Quare non dificastis
mihi domum cedrinam ?
386/1834
Et nunc hc dices servo meo David : Hc dicit Dominus exercituum :

Ego tuli te de pascuis sequentem greges, ut esses dux super populum meum
Isral : 9 et fui tecum in omnibus ubicumque ambulasti, et interfeci
universos inimicos tuos a facie tua : fecique tibi nomen grande, juxta
nomen magnorum qui sunt in terra. 10 Et ponam locum populo meo Isral,
et plantabo eum, et habitabit sub eo, et non turbabitur amplius : nec addent
filii iniquitatis ut affligant eum sicut prius, 11 ex die qua constitui judices
super populum meum Isral : et requiem dabo tibi ab omnibus inimicis
tuis : prdicitque tibi Dominus quod domum faciat tibi Dominus.
12
Cumque completi fuerint dies tui, et dormieris cum patribus tuis,
suscitabo semen tuum post te, quod egredietur de utero tuo, et firmabo
regnum ejus. 13 Ipse dificabit domum nomini meo, et stabiliam thronum
regni ejus usque in sempiternum. 14 Ego ero ei in patrem, et ipse erit mihi in
filium : qui si inique aliquid gesserit, arguam eum in virga virorum, et in
plagis filiorum hominum. 15 Misericordiam autem meam non auferam ab
eo, sicut abstuli a Saul, quem amovi a facie mea. 16 Et fidelis erit domus
tua, et regnum tuum usque in ternum ante faciem tuam, et thronus tuus
erit firmus jugiter. 17 Secundum omnia verba hc, et juxta universam
visionem istam, sic locutus est Nathan ad David.
18
Ingressus est autem rex David, et sedit coram Domino, et dixit : Quis ego
sum, Domine Deus, et qu domus mea, quia adduxisti me hucusque ?
19
Sed et hoc parum visum est in conspectu tuo, Domine Deus, nisi
loquereris etiam de domo servi tui in longinquum : ista est enim lex Adam,
Domine Deus. 20 Quid ergo addere poterit adhuc David, ut loquatur ad te ?
tu enim scis servum tuum, Domine Deus. 21 Propter verbum tuum, et
secundum cor tuum, fecisti omnia magnalia hc, ita ut notum faceres servo
tuo. 22 Idcirco magnificatus es, Domine Deus, quia non est similis tui,
neque est deus extra te, in omnibus qu audivimus auribus nostris. 23 Qu
est autem ut populus tuus Isral gens in terra, propter quam ivit Deus ut
redimeret eam sibi in populum, et poneret sibi nomen, faceretque eis
magnalia et horribilia super terram a facie populi tui quem redemisti tibi ex
gypto, gentem, et deum ejus. 24 Firmasti enim tibi populum tuum Isral in
populum sempiternum : et tu, Domine Deus, factus es eis in Deum. 25 Nunc
ergo Domine Deus, verbum quod locutus es super servum tuum, et super
domum ejus, suscita in sempiternum : et fac sicut locutus es, 26 ut
magnificetur nomen tuum usque in sempiternum, atque dicatur : Dominus
exercituum, Deus super Isral. Et domus servi tui David erit stabilita coram
Domino, 27 quia tu, Domine exercituum Deus Isral, revelasti aurem servi
tui, dicens : Domum dificabo tibi : propterea invenit servus tuus cor suum
ut oraret te oratione hac. 28 Nunc ergo Domine Deus, tu es Deus, et verba
tua erunt vera : locutus es enim ad servum tuum bona hc. 29 Incipe ergo,
387/1834
et benedic domui servi tui, ut sit in sempiternum coram te : quia tu, Domine
Deus, locutus es, et benedictione tua benedicetur domus servi tui in
sempiternum.
Cap. 8 1 Factum est autem post hc, percussit David Philisthiim, et
humiliavit eos, et tulit David frenum tributi de manu Philisthiim. 2 Et
percussit Moab, et mensus est eos funiculo, coquans terr : mensus est
autem duos funiculos, unum ad occidendum, et unum ad vivificandum :
factusque est Moab David serviens sub tributo. 3 Et percussit David
Adarezer filium Rohob regem Soba, quando profectus est ut dominaretur
super flumen Euphraten. 4 Et captis David ex parte ejus mille septingentis
equitibus, et viginti millibus peditum, subnervavit omnes jugales curruum :
dereliquit autem ex eis centum currus. 5 Venit quoque Syria Damasci, ut
prsidium ferret Adarezer regi Soba : et percussit David de Syria viginti
duo millia virorum. 6 Et posuit David prsidium in Syria Damasci :
factaque est Syria David serviens sub tributo : servavitque Dominus David
in omnibus ad qucumque profectus est. 7 Et tulit David arma aurea qu
habebant servi Adarezer, et detulit ea in Jerusalem. 8 Et de Bete et de
Beroth, civitatibus Adarezer, tulit rex David s multum nimis. 9 Audivit
autem Thou rex Emath quod percussisset David omne robur Adarezer, 10 et
misit Thou Joram filium suum ad regem David, ut salutaret eum
congratulans, et gratias ageret : eo quod expugnasset Adarezer, et
percussisset eum. Hostis quippe erat Thou Adarezer, et in manu ejus erant
vasa aurea, et vasa argentea, et vasa rea : 11 qu et ipsa sanctificavit rex
David Domino cum argento et auro qu sanctificaverat de universis
gentibus quas subegerat, 12 de Syria, et Moab, et filiis Ammon, et
Philisthiim, et Amalec, et de manubiis Adarezer filii Rohob regis Soba.
13
Fecit quoque sibi David nomen cum reverteretur capta Syria in valle
Salinarum, csis decem et octo millibus : 14 et posuit in Iduma custodes,
statuitque prsidium : et facta est universa Iduma serviens David, et
servavit Dominus David in omnibus ad qucumque profectus est. 15 Et
regnavit David super omnem Isral : faciebat quoque David judicium et
justitiam omni populo suo. 16 Joab autem filius Sarvi erat super
exercitum : porro Josaphat filius Ahilud erat a commentariis : 17 et Sadoc
filius Achitob, et Achimelech filius Abiathar, erant sacerdotes : et Saraias,
scriba : 18 Banaias autem filius Jojad super Cerethi et Phelethi : filii autem
David sacerdotes erant.
Cap. 9 1 Et dixit David : Putasne est aliquis qui remanserit de domo
Saul, ut faciam cum eo misericordiam propter Jonathan ? 2 Erat autem de
domo Saul servus nomine Siba : quem cum vocasset rex ad se, dixit ei :
Tune es Siba ? Et ille respondit : Ego sum servus tuus. 3 Et ait rex :
Numquid superest aliquis de domo Saul, ut faciam cum eo misericordiam
388/1834
Dei ? Dixitque Siba regi : Superest filius Jonath, debilis pedibus. 4 Ubi,
inquit, est ? Et Siba ad regem : Ecce, ait, in domo est Machir filii Ammiel,
in Lodabar. 5 Misit ergo rex David, et tulit eum de domo Machir filii
Ammiel, de Lodabar. 6 Cum autem venisset Miphiboseth filius Jonath filii
Saul ad David, corruit in faciem suam, et adoravit. Dixitque David :
Miphiboseth ? Qui respondit : Adsum servus tuus. 7 Et ait ei David : Ne
timeas, quia faciens faciam in te misericordiam propter Jonathan patrem
tuum, et restituam tibi omnes agros Saul patris tui : et tu comedes panem in
mensa mea semper. 8 Qui adorans eum, dixit : Quis ego sum servus tuus,
quoniam respexisti super canem mortuum similem mei ? 9 Vocavit itaque
rex Sibam puerum Saul, et dixit ei : Omnia qucumque fuerunt Saul, et
universam domum ejus, dedi filio domini tui. 10 Operare igitur ei terram tu,
et filii tui, et servi tui, et inferes filio domini tui cibos ut alatur :
Miphiboseth autem filius domini tui comedet semper panem super mensam
meam. Erant autem Sib quindecim filii, et viginti servi. 11 Dixitque Siba
ad regem : Sicut jussisti, domine mi rex, servo tuo, sic faciet servus tuus :
et Miphiboseth comedet super mensam meam, quasi unus de filiis regis.
12
Habebat autem Miphiboseth filium parvulum nomine Micha : omnis vero
cognatio domus Sib serviebat Miphiboseth. 13 Porro Miphiboseth
habitabat in Jerusalem, quia de mensa regis jugiter vescebatur : et erat
claudus utroque pede.
Cap. 10 1 Factum est autem post hc ut moreretur rex filiorum
Ammon, et regnavit Hanon filius ejus pro eo. 2 Dixitque David : Faciam
misericordiam cum Hanon filio Naas, sicut fecit pater ejus mecum
misericordiam. Misit ergo David, consolans eum per servos suos super
patris interitu. Cum autem venissent servi David in terram filiorum
Ammon, 3 dixerunt principes filiorum Ammon ad Hanon dominum suum :
Putas quod propter honorem patris tui miserit David ad te consolatores, et
non ideo ut investigaret, et exploraret civitatem, et everteret eam, misit
David servos suos ad te ? 4 Tulit itaque Hanon servos David, rasitque
dimidiam partem barb eorum et prscidit vestes eorum medias usque ad
nates, et dimisit eos. 5 Quod cum nuntiatum esset David, misit in occursum
eorum : erant enim viri confusi turpiter valde, et mandavit eis David :
Manete in Jericho donec crescat barba vestra, et tunc revertimini.
6
Videntes autem filii Ammon quod injuriam fecissent David, miserunt, et

conduxerunt mercede Syrum Rohob, et Syrum Soba, viginti millia peditum,
et a rege Maacha mille viros, et ab Istob duodecim millia virorum. 7 Quod
cum audisset David, misit Joab et omnem exercitum bellatorum. 8 Egressi
sunt ergo filii Ammon, et direxerunt aciem ante ipsum introitum port :
Syrus autem Soba, et Rohob, et Istob, et Maacha, seorsum erant in campo.
9
Videns igitur Joab quod prparatum esset adversum se prlium et ex
389/1834
adverso et post tergum, elegit ex omnibus electis Isral, et instruxit aciem

contra Syrum : 10 reliquam autem partem populi tradidit Abisai fratri suo,
qui direxit aciem adversus filios Ammon. 11 Et ait Joab : Si prvaluerint
adversum me Syri, eris mihi in adjutorium : si autem filii Ammon
prvaluerint adversum te, auxiliabor tibi. 12 Esto vir fortis, et pugnemus pro
populo nostro et civitate Dei nostri : Dominus autem faciet quod bonum est
in conspectu suo. 13 Iniit itaque Joab, et populus qui erat cum eo, certamen
contra Syros : qui statim fugerunt a facie ejus. 14 Filii autem Ammon
videntes quia fugissent Syri, fugerunt et ipsi a facie Abisai, et ingressi sunt
civitatem : reversusque est Joab a filiis Ammon, et venit Jerusalem.
15
Videntes igitur Syri quoniam corruissent coram Isral, congregati sunt
pariter. 16 Misitque Adarezer, et eduxit Syros qui erant trans fluvium, et
adduxit eorum exercitum : Sobach autem, magister militi Adarezer, erat
princeps eorum. 17 Quod cum nuntiatum esset David, contraxit omnem
Isralem, et transivit Jordanem, venitque in Helam : et direxerunt aciem
Syri ex adverso David, et pugnaverunt contra eum. 18 Fugeruntque Syri a
facie Isral, et occidit David de Syris septingentos currus, et quadraginta
millia equitum : et Sobach principem militi percussit, qui statim mortuus
est. 19 Videntes autem universi reges qui erant in prsidio Adarezer, se
victos esse ab Isral, expaverunt, et fugerunt quinquaginta et octo millia
coram Isral. Et fecerunt pacem cum Isral, et servierunt eis : timueruntque
Syri auxilium prbere ultra filiis Ammon.
Cap. 11 1 Factum est autem, vertente anno, eo tempore quo solent
reges ad bella procedere, misit David Joab, et servos suos cum eo, et
universum Isral, et vastaverunt filios Ammon, et obsederunt Rabba :
David autem remansit in Jerusalem. 2 Dum hc agerentur, accidit ut
surgeret David de strato suo post meridiem, et deambularet in solario
domus regi : viditque mulierem se lavantem ex adverso super solarium
suum : erat autem mulier pulchra valde. 3 Misit ergo rex, et requisivit qu
esset mulier. Nuntiatumque est ei quod ipsa esset Bethsabee filia Eliam,
uxor Uri Hethi. 4 Missis itaque David nuntiis, tulit eam : qu cum
ingressa esset ad illum, dormivit cum ea : statimque sanctificata est ab
immunditia sua, 5 et reversa est domum suam concepto ftu. Mittensque
nuntiavit David, et ait : Concepi. 6 Misit autem David ad Joab, dicens :
Mitte ad me Uriam Hethum. Misitque Joab Uriam ad David. 7 Et venit
Urias ad David. Qusivitque David quam recte ageret Joab et populus, et
quomodo administraretur bellum. 8 Et dixit David ad Uriam : Vade in
domum tuam, et lava pedes tuos. Et egressus est Urias de domo regis,
secutusque est eum cibus regius. 9 Dormivit autem Urias ante portam
domus regi cum aliis servis domini sui, et non descendit ad domum suam.
10
Nuntiatumque est David a dicentibus : Non ivit Urias in domum suam. Et
ait David ad Uriam : Numquid non de via venisti ? quare non descendisti in
390/1834
domum tuam ? 11 Et ait Urias ad David : Arca Dei et Isral et Juda habitant
in papilionibus, et dominus meus Joab et servi domini mei super faciem
terr manent : et ego ingrediar domum meam, ut comedam et bibam, et
dormiam cum uxore mea ? Per salutem tuam, et per salutem anim tu,
non faciam rem hanc. 12 Ait ergo David ad Uriam : Mane hic etiam hodie,
et cras dimittam te. Mansit Urias in Jerusalem in die illa et altera : 13 et
vocavit eum David ut comederet coram se et biberet, et inebriavit eum : qui
egressus vespere, dormivit in strato suo cum servis domini sui, et in
domum suam non descendit.
14
Factum est ergo mane, et scripsit David epistolam ad Joab : misitque per
manum Uri, 15 scribens in epistola : Ponite Uriam ex adverso belli, ubi
fortissimum est prlium : et derelinquite eum, ut percussus intereat.
16
Igitur cum Joab obsideret urbem, posuit Uriam in loco ubi sciebat viros
esse fortissimos. 17 Egressique viri de civitate, bellabant adversum Joab, et
ceciderunt de populo servorum David, et mortuus est etiam Urias Hethus.
18
Misit itaque Joab, et nuntiavit David omnia verba prlii : 19 prcepitque
nuntio, dicens : Cum compleveris universos sermones belli ad regem, 20 si
eum videris indignari, et dixerit : Quare accessistis ad murum, ut
prliaremini ? an ignorabatis quod multa desuper ex muro tela mittantur ?
21
Quis percussit Abimelech filium Jerobaal ? nonne mulier misit super
eum fragmen mol de muro, et interfecit eum in Thebes ? quare juxta
murum accessistis ? dices : Etiam servus tuus Urias Hethus occubuit.
22
Abiit ergo nuntius, et venit, et narravit David omnia qu ei prceperat
Joab. 23 Et dixit nuntius ad David : Prvaluerunt adversum nos viri, et
egressi sunt ad nos in agrum : nos autem facto impetu persecuti eos sumus
usque ad portam civitatis. 24 Et direxerunt jacula sagittarii ad servos tuos ex
muro desuper, mortuique sunt de servis regis : quin etiam servus tuus Urias
Hethus mortuus est. 25 Et dixit David ad nuntium : Hc dices Joab : Non
te frangat ista res : varius enim eventus est belli, nunc hunc, et nunc illum
consumit gladius : conforta bellatores tuos adversus urbem ut destruas eam,
et exhortare eos. 26 Audivit autem uxor Uri quod mortuus esset Urias vir
suus, et planxit eum. 27 Transacto autem luctu, misit David, et introduxit
eam in domum suam, et facta est ei uxor, peperitque ei filium : et displicuit
verbum hoc quod fecerat David, coram Domino.
Cap. 12 1 Misit ergo Dominus Nathan ad David : qui cum venisset
ad eum, dixit ei : Duo viri erant in civitate una, unus dives, et alter pauper.
2
Dives habebat oves et boves plurimos valde. 3 Pauper autem nihil habebat
omnino, prter ovem unam parvulam quam emerat et nutrierat, et qu
creverat apud eum cum filiis ejus simul, de pane illius comedens, et de
calice ejus bibens, et in sinu illius dormiens : eratque illi sicut filia. 4 Cum
autem peregrinus quidam venisset ad divitem, parcens ille sumere de
391/1834
ovibus et de bobus suis, ut exhiberet convivium peregrino illi qui venerat

ad se, tulit ovem viri pauperis, et prparavit cibos homini qui venerat ad se.
5
Iratus autem indignatione David adversus hominem illum nimis, dixit ad
Nathan : Vivit Dominus, quoniam filius mortis est vir qui fecit hoc. 6 Ovem
reddet in quadruplum, eo quod fecerit verbum istud, et non pepercerit.
7
Dixit autem Nathan ad David : Tu es ille vir. Hc dicit Dominus Deus
Isral : Ego unxi te in regem super Isral, et ego erui te de manu Saul, 8 et
dedi tibi domum domini tui, et uxores domini tui in sinu tuo, dedique tibi
domum Isral et Juda : et si parva sunt ista, adjiciam tibi multo majora.
9
Quare ergo contempsisti verbum Domini, ut faceres malum in conspectu
meo ? Uriam Hethum percussisti gladio, et uxorem illius accepisti in
uxorem tibi, et interfecisti eum gladio filiorum Ammon. 10 Quam ob rem
non recedet gladius de domo tua usque in sempiternum, eo quod despexeris
me, et tuleris uxorem Uri Hethi ut esset uxor tua. 11 Itaque hc dicit
Dominus : Ecce ego suscitabo super te malum de domo tua, et tollam
uxores tuas in oculis tuis, et dabo proximo tuo : et dormiet cum uxoribus
tuis in oculis solis hujus. 12 Tu enim fecisti abscondite : ego autem faciam
verbum istud in conspectu omnis Isral, et in conspectu solis.
13
Et dixit David ad Nathan : Peccavi Domino. Dixitque Nathan ad David :

Dominus quoque transtulit peccatum tuum : non morieris. 14 Verumtamen
quoniam blasphemare fecisti inimicos Domini, propter verbum hoc, filius
qui natus est tibi, morte morietur. 15 Et reversus est Nathan in domum
suam. Percussit quoque Dominus parvulum quem pepererat uxor Uri
David, et desperatus est. 16 Deprecatusque est David Dominum pro
parvulo : et jejunavit David jejunio, et ingressus seorsum, jacuit super
terram. 17 Venerunt autem seniores domus ejus, cogentes eum ut surgeret
de terra : qui noluit, nec comedit cum eis cibum. 18 Accidit autem die
septima ut moreretur infans : timueruntque servi David nuntiare ei quod
mortuus esset parvulus : dixerunt enim : Ecce cum parvulus adhuc viveret,
loquebamur ad eum, et non audiebat vocem nostram : quanto magis si
dixerimus : Mortuus est puer, se affliget ? 19 Cum ergo David vidisset
servos suos mussitantes, intellexit quod mortuus esset infantulus : dixitque
ad servos suos : Num mortuus est puer ? Qui responderunt ei : Mortuus est.
20
Surrexit ergo David de terra, et lotus unctusque est : cumque mutasset

vestem, ingressus est domum Domini : et adoravit, et venit in domum
suam, petivitque ut ponerent ei panem, et comedit. 21 Dixerunt autem ei
servi sui : Quis est sermo quem fecisti ? propter infantem, cum adhuc
viveret, jejunasti et flebas : mortuo autem puero, surrexisti, et comedisti
panem. 22 Qui ait : Propter infantem, dum adhuc viveret, jejunavi et flevi :
dicebam enim : Quis scit si forte donet eum mihi Dominus, et vivat infans ?
23
Nunc autem quia mortuus est, quare jejunem ? numquid potero revocare
392/1834
eum amplius ? ego vadam magis ad eum : ille vero non revertetur ad me.
24
Et consolatus est David Bethsabee uxorem suam, ingressusque ad eam
dormivit cum ea : qu genuit filium, et vocavit nomen ejus Salomon : et
Dominus dilexit eum. 25 Misitque in manu Nathan prophet, et vocavit
nomen ejus, Amabilis Domino, eo quod diligeret eum Dominus.
26
Igitur pugnabat Joab contra Rabbath filiorum Ammon, et expugnabat

urbem regiam. 27 Misitque Joab nuntios ad David, dicens : Dimicavi
adversum Rabbath, et capienda est Urbs aquarum. 28 Nunc igitur congrega
reliquam partem populi, et obside civitatem, et cape eam : ne cum a me
vastata fuerit urbs, nomini meo ascribatur victoria. 29 Congregavit itaque
David omnem populum, et profectus est adversum Rabbath : cumque
dimicasset, cepit eam. 30 Et tulit diadema regis eorum de capite ejus, pondo
auri talentum, habens gemmas pretiosissimas : et impositum est super caput
David. Sed et prdam civitatis asportavit multam valde : 31 populum
quoque ejus adducens serravit, et circumegit super eos ferrata carpenta :
divisitque cultris, et traduxit in typo laterum : sic fecit universis civitatibus
filiorum Ammon. Et reversus est David et omnis exercitus in Jerusalem.
Cap. 13 1 Factum est autem post hc ut Absalom filii David sororem
speciosissimam, vocabulo Thamar, adamaret Amnon filius David, 2 et
deperiret eam valde, ita ut propter amorem ejus grotaret : quia cum esset
virgo, difficile ei videbatur ut quippiam inhoneste ageret cum ea. 3 Erat
autem Amnon amicus nomine Jonadab, filius Semmaa fratris David, vir
prudens valde. 4 Qui dixit ad eum : Quare sic attenuaris macie, fili regis,
per singulos dies ? cur non indicas mihi ? Dixitque ei Amnon : Thamar
sororem fratris mei Absalom amo. 5 Cui respondit Jonadab : Cuba super
lectum tuum, et languorem simula : cumque venerit pater tuus ut visitet te,
dic ei : Veniat, oro, Thamar soror mea, ut det mihi cibum, et faciat
pulmentum, ut comedam de manu ejus. 6 Accubuit itaque Amnon, et quasi
grotare cpit : cumque venisset rex ad visitandum eum, ait Amnon ad
regem : Veniat, obsecro, Thamar soror mea, ut faciat in oculis meis duas
sorbitiunculas, et cibum capiam de manu ejus. 7 Misit ergo David ad
Thamar domum, dicens : Veni in domum Amnon fratris tui, et fac ei
pulmentum. 8 Venitque Thamar in domum Amnon fratris sui : ille autem
jacebat. Qu tollens farinam commiscuit, et liquefaciens, in oculis ejus
coxit sorbitiunculas. 9 Tollensque quod coxerat, effudit, et posuit coram eo,
et noluit comedere : dixitque Amnon : Ejicite universos a me. Cumque
ejecissent omnes, 10 dixit Amnon ad Thamar : Infer cibum in conclave, ut
vescar de manu tua. Tulit ergo Thamar sorbitiunculas quas fecerat, et intulit
ad Amnon fratrem suum in conclave. 11 Cumque obtulisset ei cibum,
apprehendit eam, et ait : Veni, cuba mecum, soror mea. 12 Qu respondit
ei : Noli frater mi, noli opprimere me : neque enim hoc fas est in Isral :
393/1834
noli facere stultitiam hanc. 13 Ego enim ferre non potero opprobrium meum,
et tu eris quasi unus de insipientibus in Isral : quin potius loquere ad
regem, et non negabit me tibi. 14 Noluit autem acquiescere precibus ejus,
sed prvalens viribus oppressit eam, et cubavit cum ea.
15
Et exosam eam habuit Amnon odio magno nimis : ita ut majus esset
odium quo oderat eam, amore quo ante dilexerat. Dixitque ei Amnon :
Surge, et vade. 16 Qu respondit ei : Majus est hoc malum quod nunc agis
adversum me, quam quod ante fecisti, expellens me. Et noluit audire eam :
17
sed vocato puero qui ministrabat ei, dixit : Ejice hanc a me foras, et
claude ostium post eam. 18 Qu induta erat talari tunica : hujuscemodi enim
fili regis virgines vestibus utebantur. Ejecit itaque eam minister illius
foras : clausitque fores post eam. 19 Qu aspergens cinerem capiti suo,
scissa talari tunica, impositisque manibus super caput suum, ibat
ingrediens, et clamans. 20 Dixit autem ei Absalom frater suus : Numquid
Amnon frater tuus concubuit tecum ? sed nunc soror, tace : frater tuus est :
neque affligas cor tuum pro hac re. Mansit itaque Thamar contabescens in
domo Absalom fratris sui. 21 Cum autem audisset rex David verba hc,
contristatus est valde : et noluit contristare spiritum Amnon filii sui,
quoniam diligebat eum, quia primogenitus erat ei. 22 Porro non est locutus
Absalom ad Amnon nec malum nec bonum : oderat enim Absalom Amnon,
eo quod violasset Thamar sororem suam.
23
Factum est autem post tempus biennii ut tonderentur oves Absalom in

Baalhasor, qu est juxta Ephraim : et vocavit Absalom omnes filios regis,
24
venitque ad regem, et ait ad eum : Ecce tondentur oves servi tui : veniat,
oro, rex cum servis suis ad servum suum. 25 Dixitque rex ad Absalom : Noli
fili mi, noli rogare ut veniamus omnes et gravemus te. Cum autem cogeret
eum, et noluisset ire, benedixit ei. 26 Et ait Absalom : Si non vis venire,
veniat, obsecro, nobiscum saltem Amnon frater meus. Dixitque ad eum
rex : Non est necesse ut vadat tecum. 27 Cogit itaque Absalom eum, et
dimisit cum eo Amnon et universos filios regis. Feceratque Absalom
convivium quasi convivium regis. 28 Prceperat autem Absalom pueris
suis, dicens : Observate cum temulentus fuerit Amnon vino, et dixero
vobis : Percutite eum, et interficite : nolite timere : ego enim sum qui
prcipio vobis : roboramini, et estote viri fortes. 29 Fecerunt ergo pueri
Absalom adversum Amnon sicut prceperat eis Absalom. Surgentesque
omnes filii regis ascenderunt singuli mulas suas, et fugerunt.
30
Cumque adhuc pergerent in itinere, fama pervenit ad David, dicens :

Percussit Absalom omnes filios regis, et non remansit ex eis saltem unus.
31
Surrexit itaque rex, et scidit vestimenta sua, et cecidit super terram : et
omnes servi illius qui assistebant ei, sciderunt vestimenta sua.
394/1834
32
Respondens autem Jonadab filius Semmaa fratris David, dixit : Ne

stimet dominus meus rex quod omnes pueri filii regis occisi sint : Amnon
solus mortuus est, quoniam in ore Absalom erat positus ex die qua
oppressit Thamar sororem ejus. 33 Nunc ergo ne ponat dominus meus rex
super cor suum verbum istud, dicens : Omnes filii regis occisi sunt :
quoniam Amnon solus mortuus est. 34 Fugit autem Absalom. Et elevavit
puer speculator oculos suos, et aspexit : et ecce populus multus veniebat
per iter devium ex latere montis. 35 Dixit autem Jonadab ad regem : Ecce
filii regis adsunt : juxta verbum servi tui, sic factum est. 36 Cumque
cessasset loqui, apparuerunt et filii regis : et intrantes levaverunt vocem
suam, et fleverunt : sed et rex et omnes servi ejus fleverunt ploratu magno
nimis. 37 Porro Absalom fugiens abiit ad Tholomai filium Ammiud regem
Gessur. Luxit ergo David filium suum cunctis diebus. 38 Absalom autem
cum fugisset, et venisset in Gessur, fuit ibi tribus annis. 39 Cessavitque rex
David persequi Absalom, eo quod consolatus esset super Amnon interitu.
Cap. 14 1 Intelligens autem Joab filius Sarvi quod cor regis versum
esset ad Absalom, 2 misit Thecuam, et tulit inde mulierem sapientem :
dixitque ad eam : Lugere te simula, et induere veste lugubri, et ne ungaris
oleo, ut sis quasi mulier jam plurimo tempore lugens mortuum : 3 et
ingredieris ad regem, et loqueris ad eum sermones hujuscemodi. Posuit
autem Joab verba in ore ejus. 4 Itaque cum ingressa fuisset mulier Thecuitis
ad regem, cecidit coram eo super terram, et adoravit, et dixit : Serva me,
rex. 5 Et ait ad eam rex : Quid caus habes ? Qu respondit : Heu, mulier
vidua ego sum : mortuus est enim vir meus. 6 Et ancill tu erant duo filii :
qui rixati sunt adversum se in agro, nullusque erat qui eos prohibere
posset : et percussit alter alterum, et interfecit eum. 7 Et ecce consurgens
universa cognatio adversum ancillam tuam, dicit : Trade eum qui percussit
fratrem suum, ut occidamus eum pro anima fratris sui quem interfecit, et
deleamus hredem : et qurunt extinguere scintillam meam qu relicta est,
ut non supersit viro meo nomen, et reliqui super terram. 8 Et ait rex ad
mulierem : Vade in domum tuam, et ego jubebo pro te. 9 Dixitque mulier
Thecuitis ad regem : In me, domine mi rex, sit iniquitas, et in domum patris
mei : rex autem et thronus ejus sit innocens. 10 Et ait rex : Qui contradixerit
tibi, adduc eum ad me, et ultra non addet ut tangat te. 11 Qu ait :
Recordetur rex Domini Dei sui, ut non multiplicentur proximi sanguinis ad
ulciscendum, et nequaquam interficiant filium meum. Qui ait : Vivit
Dominus, quia non cadet de capillis filii tui super terram. 12 Dixit ergo
mulier : Loquatur ancilla tua ad dominum meum regem verbum. Et ait :
Loquere. 13 Dixitque mulier : Quare cogitasti hujuscemodi rem contra
populum Dei, et locutus est rex verbum istud, ut peccet, et non reducat
ejectum suum ? 14 Omnes morimur, et quasi aqu dilabimur in terram, qu
non revertuntur : nec vult Deus perire animam, sed retractat cogitans ne
395/1834
penitus pereat qui abjectus est. 15 Nunc igitur veni, ut loquar ad dominum
meum regem verbum hoc, prsente populo. Et dixit ancilla tua : Loquar ad
regem, si quomodo faciat rex verbum ancill su. 16 Et audivit rex, ut
liberaret ancillam suam de manu omnium qui volebant de hreditate Dei
delere me, et filium meum simul. 17 Dicat ergo ancilla tua, ut fiat verbum
domini mei regis sicut sacrificium. Sicut enim angelus Dei, sic est dominus
meus rex, ut nec benedictione, nec maledictione moveatur : unde et
Dominus Deus tuus est tecum. 18 Et respondens rex, dixit ad mulierem : Ne
abscondas a me verbum quod te interrogo. Dixitque ei mulier : Loquere,
domine mi rex. 19 Et ait rex : Numquid manus Joab tecum est in omnibus
istis ? Respondit mulier, et ait : Per salutem anim tu, domine mi rex, nec
ad sinistram, nec ad dexteram est ex omnibus his qu locutus est dominus
meus rex : servus enim tuus Joab, ipse prcepit mihi, et ipse posuit in os
ancill tu omnia verba hc. 20 Ut verterem figuram sermonis hujus,
servus tuus Joab prcepit istud : tu autem, domine mi rex, sapiens es, sicut
habet sapientiam angelus Dei, ut intelligas omnia super terram.
21
Et ait rex ad Joab : Ecce placatus feci verbum tuum : vade ergo, et revoca
puerum Absalom. 22 Cadensque Joab super faciem suam in terram,
adoravit, et benedixit regi : et dixit Joab : Hodie intellexit servus tuus quia
inveni gratiam in oculis tuis, domine mi rex : fecisti enim sermonem servi
tui. 23 Surrexit ergo Joab et abiit in Gessur, et adduxit Absalom in
Jerusalem. 24 Dixit autem rex : Revertatur in domum suam, et faciem meam
non videat. Reversus est itaque Absalom in domum suam, et faciem regis
non vidit. 25 Porro sicut Absalom, vir non erat pulcher in omni Isral, et
decorus nimis : a vestigio pedis usque ad verticem non erat in eo ulla
macula. 26 Et quando tondebat capillum (semel autem in anno tondebatur,
quia gravabat eum csaries), ponderabat capillos capitis sui ducentis siclis,
pondere publico. 27 Nati sunt autem Absalom filii tres, et filia una nomine
Thamar, elegantis form.
28
Mansitque Absalom in Jerusalem duobus annis, et faciem regis non vidit.

Misit itaque ad Joab, ut mitteret eum ad regem : qui noluit venire ad eum.
Cumque secundo misisset, et ille noluisset venire ad eum, 30 dixit servis
suis : Scitis agrum Joab juxta agrum meum, habentem messem hordei : ite
igitur, et succendite eum igni. Succenderunt ergo servi Absalom segetem
igni. Et venientes servi Joab, scissis vestibus suis, dixerunt : Succenderunt
servi Absalom partem agri igni. 31 Surrexitque Joab, et venit ad Absalom in
domum ejus, et dixit : Quare succenderunt servi tui segetem meam igni ?
32
Et respondit Absalom ad Joab : Misi ad te obsecrans ut venires ad me, et
mitterem te ad regem, et diceres ei : Quare veni de Gessur ? melius mihi
erat ibi esse : obsecro ergo ut videam faciem regis : quod si memor est
iniquitatis me, interficiat me. 33 Ingressus itaque Joab ad regem, nuntiavit
29
396/1834
ei omnia : vocatusque est Absalom, et intravit ad regem, et adoravit super

faciem terr coram eo : osculatusque est rex Absalom.
Cap. 15 1 Igitur post hc fecit sibi Absalom currus, et equites, et
quinquaginta viros qui prcederent eum. 2 Et mane consurgens Absalom,
stabat juxta introitum port, et omnem virum qui habebat negotium ut
veniret ad regis judicium, vocabat Absalom ad se, et dicebat : De qua
civitate es tu ? Qui respondens aiebat : Ex una tribu Isral ego sum servus
tuus. 3 Respondebatque ei Absalom : Videntur mihi sermones tui boni et
justi, sed non est qui te audiat constitutus a rege. Dicebatque Absalom :
4
Quis me constituat judicem super terram, ut ad me veniant omnes qui
habent negotium, et juste judicem ? 5 Sed et cum accederet ad eum homo ut
salutaret illum, extendebat manum suam, et apprehendens osculabatur eum.
6
Faciebatque hoc omni Isral venienti ad judicium ut audiretur a rege, et
sollicitabat corda virorum Isral.
7
Post quadraginta autem annos, dixit Absalom ad regem David : Vadam, et

reddam vota mea qu vovi Domino in Hebron. 8 Vovens enim vovit servus
tuus cum esset in Gessur Syri, dicens : Si reduxerit me Dominus in
Jerusalem, sacrificabo Domino. 9 Dixitque ei rex David : Vade in pace. Et
surrexit, et abiit in Hebron. 10 Misit autem Absalom exploratores in
universas tribus Isral, dicens : Statim ut audieritis clangorem buccin,
dicite : Regnavit Absalom in Hebron. 11 Porro cum Absalom ierunt ducenti
viri de Jerusalem vocati, euntes simplici corde, et causam penitus
ignorantes. 12 Accersivit quoque Absalom Achitophel Gilonitem
consiliarium David, de civitate sua Gilo. Cumque immolaret victimas, facta
est conjuratio valida, populusque concurrens augebatur cum Absalom.
13
Venit igitur nuntius ad David, dicens : Toto corde universus Isral
sequitur Absalom. 14 Et ait David servis suis qui erant cum eo in
Jerusalem : Surgite, fugiamus : neque enim erit nobis effugium a facie
Absalom : festinate egredi, ne forte veniens occupet nos, et impellat super
nos ruinam, et percutiat civitatem in ore gladii. 15 Dixeruntque servi regis
ad eum : Omnia qucumque prceperit dominus noster rex, libenter
exequemur servi tui.
16
Egressus est ergo rex et universa domus ejus pedibus suis : et dereliquit
rex decem mulieres concubinas ad custodiendam domum. 17 Egressusque
rex et omnis Isral pedibus suis, stetit procul a domo : 18 et universi servi
ejus ambulabant juxta eum, et legiones Cerethi, et Phelethi, et omnes
Gethi, pugnatores validi, sexcenti viri qui secuti eum fuerant de Geth
pedites, prcedebant regem. 19 Dixit autem rex ad Ethai Gethum : Cur
venis nobiscum ? revertere, et habita cum rege, quia peregrinus es, et
egressus es de loco tuo. 20 Heri venisti, et hodie compelleris nobiscum
397/1834
egredi ? ego autem vadam quo iturus sum : revertere, et reduc tecum fratres
tuos, et Dominus faciet tecum misericordiam et veritatem, quia ostendisti
gratiam et fidem. 21 Et respondit Ethai regi dicens : Vivit Dominus, et vivit
dominus meus rex, quoniam in quocumque loco fueris, domine mi rex, sive
in morte, sive in vita, ibi erit servus tuus. 22 Et ait David Ethai : Veni, et
transi. Et transivit Ethai Gethus, et omnes viri qui cum eo erant, et reliqua
multitudo. 23 Omnesque flebant voce magna, et universus populus
transibat : rex quoque transgrediebatur torrentem Cedron, et cunctus
populus incedebat contra viam qu respicit ad desertum. 24 Venit autem et
Sadoc sacerdos, et universi Levit cum eo, portantes arcam fderis Dei : et
deposuerunt arcam Dei. Et ascendit Abiathar, donec expletus esset omnis
populus qui egressus fuerat de civitate. 25 Et dixit rex ad Sadoc : Reporta
arcam Dei in urbem : si invenero gratiam in oculis Domini, reducet me, et
ostendet mihi eam, et tabernaculum suum. 26 Si autem dixerit mihi : Non
places : prsto sum : faciat quod bonum est coram se. 27 Et dixit rex ad
Sadoc sacerdotem : O videns, revertere in civitatem in pace : et Achimaas
filius tuus, et Jonathas filius Abiathar, duo filii vestri, sint vobiscum.
28
Ecce ego abscondar in campestribus deserti, donec veniat sermo a vobis
indicans mihi. 29 Reportaverunt ergo Sadoc et Abiathar arcam Dei in
Jerusalem, et manserunt ibi. 30 Porro David ascendebat clivum Olivarum,
scandens et flens, nudis pedibus incedens, et operto capite : sed et omnis
populus qui erat cum eo, operto capite ascendebat plorans. 31 Nuntiatum est
autem David quod et Achitophel esset in conjuratione cum Absalom :
dixitque David : Infatua, quso, Domine, consilium Achitophel. 32 Cumque
ascenderet David summitatem montis in quo adoraturus erat Dominum,
ecce occurrit ei Chusai Arachites, scissa veste, et terra pleno capite. 33 Et
dixit ei David : Si veneris mecum, eris mihi oneri : 34 si autem in civitatem
revertaris, et dixeris Absalom : Servus tuus sum, rex : sicut fui servus patris
tui, sic ero servus tuus : dissipabis consilium Achitophel. 35 Habes autem
tecum Sadoc et Abiathar sacerdotes : et omne verbum quodcumque
audieris de domo regis, indicabis Sadoc et Abiathar sacerdotibus. 36 Sunt
autem cum eis duo filii eorum Achimaas filius Sadoc, et Jonathas filius
Abiathar : et mittetis per eos ad me omne verbum quod audieritis.
37
Veniente ergo Chusai amico David in civitatem, Absalom quoque
ingressus est Jerusalem.
Cap. 16 1 Cumque David transisset paululum montis verticem,
apparuit Siba puer Miphiboseth in occursum ejus, cum duobus asinis, qui
onerati erant ducentis panibus, et centum alligaturis uv pass, et centum
massis palatharum, et utre vini. 2 Et dixit rex Sib : Quid sibi volunt hc ?
Responditque Siba : Asini, domesticis regis ut sedeant : panes et palath ad
vescendum pueris tuis : vinum autem ut bibat siquis defecerit in deserto.
3
Et ait rex : Ubi est filius domini tui ? Responditque Siba regi : Remansit
398/1834
in Jerusalem, dicens : Hodie restituet mihi domus Isral regnum patris mei.
4
Et ait rex Sib : Tua sint omnia qu fuerunt Miphiboseth. Dixitque Siba :
Oro ut inveniam gratiam coram te, domine mi rex.
5
Venit ergo rex David usque Bahurim : et ecce egrediebatur inde vir de
cognatione domus Saul, nomine Semei, filius Gera : procedebatque
egrediens, et maledicebat, 6 mittebatque lapides contra David et contra
universos servos regis David : omnis autem populus, et universi bellatores,
a dextro et a sinistro latere regis incedebant. 7 Ita autem loquebatur Semei
cum malediceret regi : Egredere, egredere, vir sanguinum, et vir Belial.
8
Reddidit tibi Dominus universum sanguinem domus Saul : quoniam
invasisti regnum pro eo, et dedit Dominus regnum in manu Absalom filii
tui : et ecce premunt te mala tua, quoniam vir sanguinum es. 9 Dixit autem
Abisai filius Sarvi regi : Quare maledicit canis hic mortuus domino meo
regi ? vadam, et amputabo caput ejus. 10 Et ait rex : Quid mihi et vobis est,
filii Sarvi ? dimittite eum, ut maledicat : Dominus enim prcepit ei ut
malediceret David : et quis est qui audeat dicere quare sic fecerit ? 11 Et ait
rex Abisai, et universis servis suis : Ecce filius meus qui egressus est de
utero meo, qurit animam meam : quanto magis nunc filius Jemini ?
Dimittite eum ut maledicat juxta prceptum Domini : 12 si forte respiciat
Dominus afflictionem meam, et reddat mihi Dominus bonum pro
maledictione hac hodierna. 13 Ambulabat itaque David et socii ejus per
viam cum eo. Semei autem per jugum montis ex latere contra illum
gradiebatur, maledicens, et mittens lapides adversum eum, terramque
spargens. 14 Venit itaque rex, et universus populus cum eo lassus, et
refocillati sunt ibi.
15
Absalom autem et omnis populus ejus ingressi sunt Jerusalem, sed et

Achitophel cum eo. 16 Cum autem venisset Chusai Arachites amicus David
ad Absalom, locutus est ad eum : Salve rex, salve rex. 17 Ad quem
Absalom : Hc est, inquit, gratia tua ad amicum tuum ? quare non ivisti
cum amico tuo ? 18 Responditque Chusai ad Absalom : Nequaquam : quia
illius ero, quem elegit Dominus, et omnis hic populus, et universus Isral :
et cum eo manebo. 19 Sed ut et hoc inferam, cui ego serviturus sum ? nonne
filio regis ? Sicut parui patri tuo, ita parebo et tibi. 20 Dixit autem Absalom
ad Achitophel : Inite consilium quid agere debeamus. 21 Et ait Achitophel
ad Absalom : Ingredere ad concubinas patris tui, quas dimisit ad
custodiendam domum : ut cum audierit omnis Isral quod fdaveris patrem
tuum, roborentur tecum manus eorum. 22 Tetenderunt ergo Absalom
tabernaculum in solario, ingressusque est ad concubinas patris sui coram
universo Isral. 23 Consilium autem Achitophel quod dabat in diebus illis,
quasi si quis consuleret Deum : sic erat omne consilium Achitophel, et cum
esset cum David, et cum esset cum Absalom.
399/1834
Cap. 17 1 Dixit ergo Achitophel ad Absalom : Eligam mihi

duodecim millia virorum, et consurgens persequar David hac nocte. 2 Et
irruens super eum (quippe qui lassus est, et solutis manibus), percutiam
eum : cumque fugerit omnis populus qui cum eo est, percutiam regem
desolatum. 3 Et reducam universum populum, quomodo unus homo reverti
solet : unum enim virum tu quris : et omnis populus erit in pace.
4
Placuitque sermo ejus Absalom, et cunctis majoribus natu Isral. 5 Ait
autem Absalom : Vocate Chusai Arachiten, et audiamus quid etiam ipse
dicat. 6 Cumque venisset Chusai ad Absalom, ait Absalom ad eum :
Hujuscemodi sermonem locutus est Achitophel : facere debemus an non ?
quod das consilium ? 7 Et dixit Chusai ad Absalom : Non est bonum
consilium quod dedit Achitophel hac vice. 8 Et rursum intulit Chusai : Tu
nosti patrem tuum, et viros qui cum eo sunt, esse fortissimos et amaro
animo, veluti si ursa raptis catulis in saltu sviat : sed et pater tuus vir
bellator est, nec morabitur cum populo. 9 Forsitan nunc latitat in foveis, aut
in uno, quo voluerit, loco : et cum ceciderit unus quilibet in principio,
audiet quicumque audierit, et dicet : Facta est plaga in populo qui
sequebatur Absalom. 10 Et fortissimus quisque, cujus cor est quasi leonis,
pavore solvetur : scit enim omnis populus Isral fortem esse patrem tuum,
et robustos omnes qui cum eo sunt. 11 Sed hoc mihi videtur rectum esse
consilium. Congregetur ad te universus Isral, a Dan usque Bersabee, quasi
arena maris innumerabilis : et tu eris in medio eorum. 12 Et irruemus super
eum in quocumque loco inventus fuerit, et operiemus eum, sicut cadere
solet ros super terram : et non relinquemus de viris qui cum eo sunt, ne
unum quidem. 13 Quod si urbem aliquam fuerit ingressus, circumdabit
omnis Isral civitati illi funes, et trahemus eam in torrentem, ut non
reperiatur ne calculus quidem ex ea.
14
Dixitque Absalom, et omnes viri Isral : Melius est consilium Chusai

Arachit, consilio Achitophel : Domini autem nutu dissipatum est
consilium Achitophel utile, ut induceret Dominus super Absalom malum.
15
Et ait Chusai Sadoc et Abiathar sacerdotibus : Hoc et hoc modo
consilium dedit Achitophel Absalom et senioribus Isral : et ego tale et tale
dedi consilium. 16 Nunc ergo mittite cito, et nuntiate David, dicentes : Ne
moreris nocte hac in campestribus deserti, sed absque dilatione
transgredere : ne forte absorbeatur rex, et omnis populus qui cum eo est.
17
Jonathas autem et Achimaas stabant juxta fontem Rogel : abiit ancilla et
nuntiavit eis. Et illi profecti sunt, ut referrent ad regem David nuntium :
non enim poterant videri, aut introire civitatem. 18 Vidit autem eos quidam
puer, et indicavit Absalom : illi vero concito gradu ingressi sunt domum
cujusdam viri in Bahurim, qui habebat puteum in vestibulo suo : et
descenderunt in eum. 19 Tulit autem mulier, et expandit velamen super os
400/1834
putei, quasi siccans ptisanas : et sic latuit res. 20 Cumque venissent servi
Absalom in domum, ad mulierem dixerunt : Ubi est Achimaas et Jonathas ?
Et respondit eis mulier : Transierunt festinanter, gustata paululum aqua. At
hi qui qurebant, cum non reperissent, reversi sunt in Jerusalem.
21
Cumque abiissent, ascenderunt illi de puteo, et pergentes nuntiaverunt
regi David, et dixerunt : Surgite, et transite cito fluvium : quoniam
hujuscemodi dedit consilium contra vos Achitophel. 22 Surrexit ergo David,
et omnis populus qui cum eo erat, et transierunt Jordanem, donec
dilucesceret : et ne unus quidem residuus fuit, qui non transisset fluvium.
23
Porro Achitophel videns quod non fuisset factum consilium suum, stravit
asinum suum, surrexitque, et abiit in domum suam et in civitatem suam : et
disposita domo sua, suspendio interiit, et sepultus est in sepulchro patris
sui.
24
David autem venit in castra, et Absalom transivit Jordanem, ipse et

omnes viri Isral cum eo. 25 Amasam vero constituit Absalom pro Joab
super exercitum : Amasa autem erat filius viri qui vocabatur Jetra de
Jezrali, qui ingressus est ad Abigail filiam Naas, sororem Sarvi, qu fuit
mater Joab. 26 Et castrametatus est Isral cum Absalom in terra Galaad.
27
Cumque venisset David in castra, Sobi filius Naas de Rabbath filiorum
Ammon, et Machir filius Ammihel de Lodabar, et Berzellai Galaadites de
Rogelim, 28 obtulerunt ei stratoria, et tapetia, et vasa fictilia, frumentum, et
hordeum, et farinam, et polentam, et fabam, et lentem, et frixum cicer, 29 et
mel, et butyrum, oves, et pingues vitulos : dederuntque David, et populo
qui cum eo erat, ad vescendum : suspicati enim sunt populum fame et siti
fatigari in deserto.
Cap. 18 1 Igitur considerato David populo suo, constituit super eos
tribunos et centuriones, 2 et dedit populi tertiam partem sub manu Joab, et
tertiam partem sub manu Abisai filii Sarvi fratris Joab, et tertiam partem
sub manu Ethai, qui erat de Geth. Dixitque rex ad populum : Egrediar et
ego vobiscum. 3 Et respondit populus : Non exibis : sive enim fugerimus,
non magnopere ad eos de nobis pertinebit : sive media pars ceciderit e
nobis, non satis curabunt, quia tu unus pro decem millibus computaris :
melius est igitur ut sis nobis in urbe prsidio. 4 Ad quos rex ait : Quod
vobis videtur rectum, hoc faciam. Stetit ergo rex juxta portam :
egrediebaturque populus per turmas suas centeni et milleni. 5 Et prcepit
rex Joab, et Abisai, et Ethai, dicens : Servate mihi puerum Absalom. Et
omnis populus audiebat prcipientem regem cunctis principibus pro
Absalom.
6
Itaque egressus est populus in campum contra Isral, et factum est

prlium in saltu Ephraim. 7 Et csus est ibi populus Isral ab exercitu
401/1834
David, factaque est plaga magna in die illa, viginti millium. 8 Fuit autem ibi
prlium dispersum super faciem omnis terr, et multo plures erant quos
saltus consumpserat de populo, quam hi quos voraverat gladius in die illa.
9
Accidit autem ut occurreret Absalom servis David, sedens mulo : cumque
ingressus fuisset mulus subter condensam quercum et magnam, adhsit
caput ejus quercui : et illo suspenso inter clum et terram, mulus cui
insederat, pertransivit. 10 Vidit autem hoc quispiam, et nuntiavit Joab,
dicens : Vidi Absalom pendere de quercu. 11 Et ait Joab viro qui nuntiaverat
ei : Si vidisti, quare non confodisti eum cum terra, et ego dedissem tibi
decem argenti siclos, et unum balteum ? 12 Qui dixit ad Joab : Si
appenderes in manibus meis mille argenteos, nequaquam mitterem manum
meam in filium regis : audientibus enim nobis prcepit rex tibi, et Abisai,
et Ethai, dicens : Custodite mihi puerum Absalom. 13 Sed etsi fecissem
contra animam meam audacter, nequaquam hoc regem latere potuisset, et
tu stares ex adverso ? 14 Et ait Joab : Non sicut tu vis, sed aggrediar eum
coram te. Tulit ergo tres lanceas in manu sua, et infixit eas in corde
Absalom : cumque adhuc palpitaret hrens in quercu, 15 cucurrerunt decem
juvenes armigeri Joab, et percutientes interfecerunt eum. 16 Cecinit autem
Joab buccina, et retinuit populum, ne persequeretur fugientem Isral,
volens parcere multitudini. 17 Et tulerunt Absalom, et projecerunt eum in
saltu, in foveam grandem, et comportaverunt super eum acervum lapidum
magnum nimis : omnis autem Isral fugit in tabernacula sua. 18 Porro
Absalom erexerat sibi, cum adhuc viveret, titulum qui est in Valle regis :
dixerat enim : Non habeo filium, et hoc erit monimentum nominis mei.
Vocavitque titulum nomine suo, et appellatur Manus Absalom, usque ad
hanc diem.
19
Achimaas autem filius Sadoc, ait : Curram, et nuntiabo regi quia

judicium fecerit ei Dominus de manu inimicorum ejus. 20 Ad quem Joab
dixit : Non eris nuntius in hac die, sed nuntiabis in alia : hodie nolo te
nuntiare : filius enim regis est mortuus. 21 Et ait Joab Chusi : Vade, et
nuntia regi qu vidisti. Adoravit Chusi Joab, et cucurrit. 22 Rursus autem
Achimaas filius Sadoc dixit ad Joab : Quid impedit si etiam ego curram
post Chusi ? Dixitque ei Joab : Quid vis currere, fili mi ? non eris boni
nuntii bajulus. 23 Qui respondit : Quid enim si cucurrero ? Et ait ei : Curre.
Currens ergo Achimaas per viam compendii, transivit Chusi. 24 David
autem sedebat inter duas portas : speculator vero, qui erat in fastigio port
super murum, elevans oculos, vidit hominem currentem solum. 25 Et
exclamans indicavit regi : dixitque rex : Si solus est, bonus est nuntius in
ore ejus. Properante autem illo, et accedente propius, 26 vidit speculator
hominem alterum currentem, et vociferans in culmine, ait : Apparet mihi
alter homo currens solus. Dixitque rex : Et iste bonus est nuntius.
27
Speculator autem : Contemplor, ait, cursum prioris, quasi cursum
402/1834
Achimaas filii Sadoc. Et ait rex : Vir bonus est, et nuntium portans bonum
venit. 28 Clamans autem Achimaas, dixit ad regem : Salve rex. Et adorans
regem coram eo pronus in terram, ait : Benedictus Dominus Deus tuus, qui
conclusit homines qui levaverunt manus suas contra dominum meum
regem. 29 Et ait rex : Estne pax puero Absalom ? Dixitque Achimaas : Vidi
tumultum magnum cum mitteret Joab servus tuus, o rex, me servum tuum :
nescio aliud. 30 Ad quem rex : Transi, ait, et sta hic. Cumque ille transisset,
et staret, 31 apparuit Chusi : et veniens ait : Bonum apporto nuntium,
domine mi rex : judicavit enim pro te Dominus hodie de manu omnium qui
surrexerunt contra te.
32
Dixit autem rex ad Chusi : Estne pax puero Absalom ? Cui respondens
Chusi : Fiant, inquit, sicut puer, inimici domini mei regis, et universi qui
consurgunt adversus eum in malum. 33 Contristatus itaque rex, ascendit
cnaculum port, et flevit. Et sic loquebatur, vadens : Fili mi Absalom,
Absalom fili mi : quis mihi tribuat ut ego moriar pro te, Absalom fili mi,
fili mi Absalom ?
Cap. 19 1 Nuntiatum est autem Joab quod rex fleret et lugeret filium
suum, 2 et versa est victoria in luctum in die illa omni populo : audivit enim
populus in die illa dici : Dolet rex super filio suo. 3 Et declinavit populus in
die illa ingredi civitatem, quomodo declinare solet populus versus et
fugiens de prlio. 4 Porro rex operuit caput suum, et clamabat voce magna :
Fili mi Absalom, Absalom fili mi, fili mi. 5 Ingressus ergo Joab ad regem in
domum, dixit : Confudisti hodie vultus omnium servorum tuorum, qui
salvam fecerunt animam tuam, et animam filiorum tuorum et filiarum
tuarum, et animam uxorum tuarum, et animam concubinarum tuarum.
6
Diligis odientes te, et odio habes diligentes te : et ostendisti hodie quia
non curas de ducibus tuis et de servis tuis : et vere cognovi modo, quia si
Absalom viveret, et omnes nos occubuissemus, tunc placeret tibi. 7 Nunc
igitur surge, et procede, et alloquens satisfac servis tuis : juro enim tibi per
Dominum quod si non exieris, ne unus quidem remansurus sit tecum nocte
hac : et pejus erit hoc tibi quam omnia mala qu venerunt super te ab
adolescentia tua usque in prsens.
8
Surrexit ergo rex et sedit in porta : et omni populo nuntiatum est quod rex
sederet in porta. Venitque universa multitudo coram rege : Isral autem
fugit in tabernacula sua. 9 Omnis quoque populus certabat in cunctis
tribubus Isral, dicens : Rex liberavit nos de manu inimicorum nostrorum ;
ipse salvavit nos de manu Philisthinorum : et nunc fugit de terra propter
Absalom. 10 Absalom autem, quem unximus super nos, mortuus est in
bello : usquequo siletis, et non reducitis regem ? 11 Rex vero David misit ad
Sadoc et Abiathar sacerdotes, dicens : Loquimini ad majores natu Juda,
403/1834
dicentes : Cur venitis novissimi ad reducendum regem in domum suam ?

(Sermo autem omnis Isral pervenerat ad regem in domo ejus.) 12 Fratres
mei vos, os meum, et caro mea vos, quare novissimi reducitis regem ? 13 Et
Amas dicite : Nonne os meum, et caro mea es ? hc faciat mihi Deus, et
hc addat, si non magister militi fueris coram me omni tempore pro Joab.
14
Et inclinavit cor omnium virorum Juda quasi viri unius : miseruntque ad

regem, dicentes : Revertere tu, et omnes servi tui. 15 Et reversus est rex, et
venit usque ad Jordanem : et omnis Juda venit usque in Galgalam ut
occurreret regi, et traduceret eum Jordanem. 16 Festinavit autem Semei
filius Gera filii Jemini de Bahurim, et descendit cum viris Juda in occursum
regis David, 17 cum mille viris de Benjamin, et Siba puer de domo Saul : et
quindecim filii ejus, ac viginti servi erant cum eo : et irrumpentes
Jordanem, ante regem 18 transierunt vada, ut traducerent domum regis, et
facerent juxta jussionem ejus : Semei autem filius Gera prostratus coram
rege, cum jam transisset Jordanem, 19 dixit ad eum : Ne reputes mihi,
domine mi, iniquitatem, neque memineris injuriarum servi tui in die qua
egressus es, domine mi rex, de Jerusalem, neque ponas, rex, in corde tuo.
20
Agnosco enim servus tuus peccatum meum : et idcirco hodie primus veni
de omni domo Joseph, descendique in occursum domini mei regis.
21
Respondens vero Abisai filius Sarvi, dixit : Numquid pro his verbis non
occidetur Semei, quia maledixit christo Domini ? 22 Et ait David : Quid
mihi et vobis, filii Sarvi ? cur efficimini mihi hodie in satan ? ergone
hodie interficietur vir in Isral ? an ignoro hodie me factum regem super
Isral ? 23 Et ait rex Semei : Non morieris. Juravitque ei.
24
Miphiboseth quoque filius Saul descendit in occursum regis, illotis

pedibus et intonsa barba : vestesque suas non laverat a die qua egressus
fuerat rex, usque ad diem reversionis ejus in pace. 25 Cumque Jerusalem
occurrisset regi, dixit ei rex : Quare non venisti mecum, Miphiboseth ? 26 Et
respondens ait : Domine mi rex, servus meus contempsit me : dixique ei
ego famulus tuus ut sterneret mihi asinum, et ascendens abirem cum rege :
claudus enim sum servus tuus. 27 Insuper et accusavit me servum tuum ad
te dominum meum regem : tu autem, domine mi rex, sicut angelus Dei es :
fac quod placitum est tibi. 28 Neque enim fuit domus patris mei, nisi morti
obnoxia domino meo regi : tu autem posuisti me servum tuum inter
convivas mens tu : quid ergo habeo just querel ? aut quid possum
ultra vociferari ad regem ? 29 Ait ergo ei rex : Quid ultra loqueris ? fixum
est quod locutus sum : tu et Siba dividite possessiones. 30 Responditque
Miphiboseth regi : Etiam cuncta accipiat, postquam reversus est dominus
meus rex pacifice in domum suam.
31
Berzellai quoque Galaadites, descendens de Rogelim, traduxit regem
404/1834
Jordanem, paratus etiam ultra fluvium prosequi eum. 32 Erat autem

Berzellai Galaadites senex valde, id est, octogenarius, et ipse prbuit
alimenta regi cum moraretur in castris : fuit quippe vir dives nimis. 33 Dixit
itaque rex ad Berzellai : Veni mecum, ut requiescas securus mecum in
Jerusalem. 34 Et ait Berzellai ad regem : Quot sunt dies annorum vit me,
ut ascendam cum rege in Jerusalem ? 35 Octogenarius sum hodie : numquid
vigent sensus mei ad discernendum suave aut amarum ? aut delectare potest
servum tuum cibus et potus ? vel audire possum ultra vocem cantorum
atque cantatricum ? quare servus tuus sit oneri domino meo regi ?
36
Paululum procedam famulus tuus ab Jordane tecum : non indigeo hac
vicissitudine, 37 sed obsecro ut revertar servus tuus, et moriar in civitate
mea, et sepeliar juxta sepulchrum patris mei et matris me. Est autem
servus tuus Chamaam : ipse vadat tecum, domine mi rex, et fac ei quidquid
tibi bonum videtur. 38 Dixit itaque ei rex : Mecum transeat Chamaam, et
ego faciam ei quidquid tibi placuerit : et omne quod petieris a me,
impetrabis. 39 Cumque transisset universus populus et rex Jordanem,
osculatus est rex Berzellai, et benedixit ei : et ille reversus est in locum
suum. 40 Transivit ergo rex in Galgalam, et Chamaam cum eo.
Omnis autem populus Juda traduxerat regem, et media tantum pars adfuerat
de populo Isral. 41 Itaque omnes viri Isral concurrentes ad regem dixerunt
ei : Quare te furati sunt fratres nostri viri Juda, et traduxerunt regem et
domum ejus Jordanem, omnesque viros David cum eo ? 42 Et respondit
omnis vir Juda ad viros Isral : Quia mihi propior est rex : cur irasceris
super hac re ? numquid comedimus aliquid ex rege, aut munera nobis data
sunt ? 43 Et respondit vir Isral ad viros Juda, et ait : Decem partibus major
ego sum apud regem, magisque ad me pertinet David quam ad te : cur
fecisti mihi injuriam, et non mihi nuntiatum est priori, ut reducerem regem
meum ? Durius autem responderunt viri Juda viris Isral.
Cap. 20 1 Accidit quoque ut ibi esset vir Belial, nomine Seba, filius
Bochri, vir Jemineus : et cecinit buccina, et ait : Non est nobis pars in
David, neque hreditas in filio Isai : revertere in tabernacula tua, Isral.
2
Et separatus est omnis Isral a David, secutusque est Seba filium Bochri :
viri autem Juda adhserunt regi suo a Jordane usque Jerusalem. 3 Cumque
venisset rex in domum suam in Jerusalem, tulit decem mulieres concubinas
quas dereliquerat ad custodiendam domum, et tradidit eas in custodiam,
alimenta eis prbens : et non est ingressus ad eas, sed erant claus usque in
diem mortis su in viduitate viventes. 4 Dixit autem rex Amas : Convoca
mihi omnes viros Juda in diem tertium, et tu adesto prsens. 5 Abiit ergo
Amasa ut convocaret Judam, et moratus est extra placitum quod ei
constituerat rex. 6 Ait autem David ad Abisai : Nunc magis afflicturus est
nos Seba filius Bochri quam Absalom : tolle igitur servos domini tui, et
405/1834
persequere eum, ne forte inveniat civitates munitas, et effugiat nos.

7
Egressi sunt ergo cum eo viri Joab, Cerethi quoque et Phelethi : et omnes
robusti exierunt de Jerusalem ad persequendum Seba filium Bochri.
8
Cumque illi essent juxta lapidem grandem qui est in Gabaon, Amasa
veniens occurrit eis. Porro Joab vestitus erat tunica stricta ad mensuram
habitus sui, et desuper accinctus gladio dependente usque ad ilia, in vagina,
qui fabricatus levi motu egredi poterat, et percutere. 9 Dixit itaque Joab ad
Amasam : Salve mi frater. Et tenuit manu dextera mentum Amas, quasi
osculans eum. 10 Porro Amasa non observavit gladium quem habebat Joab :
qui percussit eum in latere, et effudit intestina ejus in terram, nec secundum
vulnus apposuit : et mortuus est. Joab autem, et Abisai frater ejus, persecuti
sunt Seba filium Bochri. 11 Interea quidam viri, cum stetissent juxta cadaver
Amas, de sociis Joab, dixerunt : Ecce qui esse voluit pro Joab comes
David. 12 Amasa autem conspersus sanguine jacebat in media via. Vidit hoc
quidam vir, quod subsisteret omnis populus ad videndum eum, et amovit
Amasam de via in agrum, operuitque eum vestimento, ne subsisterent
transeuntes propter eum.
13
Amoto ergo illo de via, transibat omnis vir sequens Joab ad

persequendum Seba filium Bochri. 14 Porro ille transierat per omnes tribus
Isral in Abelam et Bethmaacha : omnesque viri electi congregati fuerant
ad eum. 15 Venerunt itaque, et oppugnabant eum in Abela et in
Bethmaacha, et circumdederunt munitionibus civitatem, et obsessa est
urbs : omnis autem turba qu erat cum Joab, moliebatur destruere muros.
16
Et exclamavit mulier sapiens de civitate : Audite, audite : dicite Joab :
Appropinqua huc, et loquar tecum. 17 Qui cum accessisset ad eam, ait illi :
Tu es Joab ? Et ille respondit : Ego. Ad quem sic locuta est : Audi
sermones ancill tu. Qui respondit : Audio. 18 Rursumque illa : Sermo,
inquit, dicebatur in veteri proverbio : Qui interrogant, interrogent in Abela :
et sic perficiebant. 19 Nonne ego sum qu respondeo veritatem in Isral, et
tu quris subvertere civitatem et evertere matrem in Isral ? quare
prcipitas hreditatem Domini ? 20 Respondensque Joab, ait : Absit, absit
hoc a me : non prcipito, neque demolior. 21 Non sic se habet res, sed
homo de monte Ephraim, Seba filius Bochri cognomine, levavit manum
suam contra regem David : tradite illum solum, et recedemus a civitate. Et
ait mulier ad Joab : Ecce caput ejus mittetur ad te per murum. 22 Ingressa
est ergo ad omnem populum, et locuta est eis sapienter : qui abscissum
caput Seba filii Bochri projecerunt ad Joab. Et ille cecinit tuba, et
recesserunt ab urbe, unusquisque in tabernacula sua : Joab autem reversus
est Jerusalem ad regem. 23 Fuit ergo Joab super omnem exercitum Isral :
Banaias autem filius Jojad super Cerethos et Phelethos : 24 Aduram
vero super tributa : porro Josaphat filius Ahilud, a commentariis : 25 Siva
406/1834
autem, scriba : Sadoc vero et Abiathar, sacerdotes. 26 Ira autem Jairites erat
sacerdos David.
Cap. 21 1 Facta est quoque fames in diebus David tribus annis
jugiter : et consuluit David oraculum Domini. Dixitque Dominus : Propter
Saul, et domum ejus sanguinum, quia occidit Gabaonitas. 2 Vocatis ergo
Gabaonitis rex, dixit ad eos (porro Gabaonit non erant de filiis Isral, sed
reliqui Amorrhorum : filii quippe Isral juraverant eis, et voluit Saul
percutere eos zelo, quasi pro filiis Isral et Juda), 3 dixit ergo David ad
Gabaonitas : Quid faciam vobis ? et quod erit vestri piaculum, ut
benedicatis hreditati Domini ? 4 Dixeruntque ei Gabaonit : Non est
nobis super argento et auro qustio, sed contra Saul, et contra domum
ejus : neque volumus ut interficiatur homo de Isral. Ad quos rex ait : Quid
ergo vultis ut faciam vobis ? 5 Qui dixerunt regi : Virum qui attrivit nos et
oppressit inique, ita delere debemus, ut ne unus quidem residuus sit de
stirpe ejus in cunctis finibus Isral. 6 Dentur nobis septem viri de filiis ejus,
ut crucifigamus eos Domino in Gabaa Saul, quondam electi Domini. Et ait
rex : Ego dabo. 7 Pepercitque rex Miphiboseth filio Jonath filii Saul,
propter jusjurandum Domini quod fuerat inter David et inter Jonathan
filium Saul. 8 Tulit itaque rex duos filios Respha fili Aja quos peperit
Sauli, Armoni, et Miphiboseth : et quinque filios Michol fili Saul quos
genuerat Hadrieli filio Berzellai, qui fuit de Molathi, 9 et dedit eos in manus
Gabaonitarum : qui crucifixerunt eos in monte coram Domino : et
ceciderunt hi septem simul occisi in diebus messis primis, incipiente
messione hordei. 10 Tollens autem Respha filia Aja cilicium, substravit sibi
supra petram ab initio messis, donec stillaret aqua super eos de clo : et
non dimisit aves lacerare eos per diem, neque bestias per noctem. 11 Et
nuntiata sunt David qu fecerat Respha filia Aja, concubina Saul. 12 Et
abiit David, et tulit ossa Saul, et ossa Jonath filii ejus, a viris Jabes
Galaad, qui furati fuerant ea de platea Bethsan in qua suspenderant eos
Philisthiim cum interfecissent Saul in Gelbo : 13 et asportavit inde ossa
Saul, et ossa Jonath filii ejus : et colligentes ossa eorum qui affixi fuerant,
14
sepelierunt ea cum ossibus Saul et Jonath filii ejus in terra Benjamin, in
latere, in sepulchro Cis patris ejus : feceruntque omnia qu prceperat rex,
et repropitiatus est Deus terr post hc.
15
Factum est autem rursum prlium Philisthinorum adversum Isral, et

descendit David, et servi ejus cum eo, et pugnabant contra Philisthiim.
Deficiente autem David, 16 Jesbibenob, qui fuit de genere Arapha, cujus
ferrum hast trecentas uncias appendebat, et accinctus erat ense novo,
nisus est percutere David. 17 Prsidioque ei fuit Abisai filius Sarvi, et
percussum Philisthum interfecit. Tunc juraverunt viri David, dicentes :
Jam non egredieris nobiscum in bellum, ne extinguas lucernam Isral.
407/1834
18
Secundum quoque bellum fuit in Gob contra Philisthos : tunc percussit

Sobochai et Husati, Saph de stirpe Arapha de genere gigantum. 19 Tertium
quoque fuit bellum in Gob contra Philisthos, in quo percussit Adeodatus
filius Saltus polymitarius Bethlehemites Goliath Gethum, cujus hastile
hast erat quasi liciatorium texentium. 20 Quartum bellum fuit in Geth : in
quo vir fuit excelsus, qui senos in manibus pedibusque habebat digitos, id
est, viginti quatuor : et erat de origine Arapha. 21 Et blasphemavit Isral :
percussit autem eum Jonathan filius Samaa fratris David. 22 Hi quatuor nati
sunt de Arapha in Geth, et ceciderunt in manu David et servorum ejus.
Cap. 22 1 Locutus est autem David Domino verba carminis hujus in
die qua liberavit eum Dominus de manu omnium inimicorum suorum, et de
manu Saul. 2 Et ait :
Dominus petra mea, et robur meum, et salvator meus.
3
Deus fortis meus : sperabo in eum ;
scutum meum, et cornu salutis me :
elevator meus, et refugium meum ;
salvator meus : de iniquitate liberabis me.
4
Laudabilem invocabo Dominum,
et ab inimicis meis salvus ero.
5
Quia circumdederunt me contritiones mortis :
torrentes Belial terruerunt me.
6
Funes inferni circumdederunt me :
prvenerunt me laquei mortis.
7
In tribulatione mea invocabo Dominum,
et ad Deum meum clamabo :
et exaudiet de templo suo vocem meam,
et clamor meus veniet ad aures ejus.
8
Commota est et contremuit terra ;
fundamenta montium concussa sunt, et conquassata :
quoniam iratus est eis.
9
Ascendit fumus de naribus ejus,
et ignis de ore ejus vorabit :
carbones succensi sunt ab eo.
10
Inclinavit clos, et descendit :
et caligo sub pedibus ejus.
11
Et ascendit super cherubim, et volavit :
et lapsus est super pennas venti.
12
Posuit tenebras in circuitu suo latibulum,
cribrans aquas de nubibus clorum.
13
Pr fulgore in conspectu ejus,
succensi sunt carbones ignis.
14
Tonabit de clo Dominus,
408/1834
et excelsus dabit vocem suam.

15
Misit sagittas et dissipavit eos ;
fulgur, et consumpsit eos.
16
Et apparuerunt effusiones maris,
et revelata sunt fundamenta orbis
ab increpatione Domini,
ab inspiratione spiritus furoris ejus.
17
Misit de excelso, et assumpsit me,
et extraxit me de aquis multis.
18
Liberavit me ab inimico meo potentissimo,
et ab his qui oderant me :
quoniam robustiores me erant.
19
Prvenit me in die afflictionis me,
et factus est Dominus firmamentum meum.
20
Et eduxit me in latitudinem :
liberavit me, quia complacui ei.
21
Retribuet mihi Dominus secundum justitiam meam :
et secundum munditiam manuum mearum reddet mihi.
22
Quia custodivi vias Domini,
et non egi impie a Deo meo.
23
Omnia enim judicia ejus in conspectu meo,
et prcepta ejus non amovi a me.
24
Et ero perfectus cum eo,
et custodiam me ab iniquitate mea.
25
Et restituet mihi Dominus secundum justitiam meam,
et secundum munditiam manuum mearum in conspectu oculorum suorum.
26
Cum sancto sanctus eris,
et cum robusto perfectus.
27
Cum electo electus eris,
et cum perverso perverteris.
28
Et populum pauperem salvum facies :
oculisque tuis excelsos humiliabis.
29
Quia tu lucerna mea, Domine,
et tu, Domine, illuminabis tenebras meas.
30
In te enim curram accinctus :
in Deo meo transiliam murum.
31
Deus, immaculata via ejus ;
eloquium Domini igne examinatum :
scutum est omnium sperantium in se.
32
Quis est Deus prter Dominum,
et quis fortis prter Deum nostrum ?
33
Deus qui accinxit me fortitudine,
et complanavit perfectam viam meam.
409/1834
34
Coquans pedes meos cervis,

et super excelsa mea statuens me ;
35
docens manus meas ad prlium,
et componens quasi arcum reum brachia mea.
36
Dedisti mihi clypeum salutis tu,
et mansuetudo tua multiplicavit me.
37
Dilatabis gressus meos subtus me,
et non deficient tali mei.
38
Persequar inimicos meos, et conteram,
et non convertar donec consumam eos.
39
Consumam eos et confringam, ut non consurgant :
cadent sub pedibus meis.
40
Accinxisti me fortitudine ad prlium :
incurvasti resistentes mihi subtus me.
41
Inimicos meos dedisti mihi dorsum ;
odientes me, et disperdam eos.
42
Clamabunt, et non erit qui salvet ;
ad Dominum, et non exaudiet eos.
43
Delebo eos ut pulverem terr ;
quasi lutum platearum comminuam eos atque confringam.
44
Salvabis me a contradictionibus populi mei ;
custodies me in caput gentium :
populus quem ignoro serviet mihi.
45
Filii alieni resistent mihi ;
auditu auris obedient mihi.
46
Filii alieni defluxerunt,
et contrahentur in angustiis suis.
47
Vivit Dominus, et benedictus Deus meus,
et exaltabitur Deus fortis salutis me.
48
Deus qui das vindictas mihi,
et dejicis populos sub me.
49
Qui educis me ab inimicis meis,
et a resistentibus mihi elevas me :
a viro iniquo liberabis me.
50
Propterea confitebor tibi, Domine, in gentibus,
et nomini tuo cantabo :
51
magnificans salutes regis sui,
et faciens misericordiam christo suo David,
et semini ejus in sempiternum.
Cap. 23 1 Hc autem sunt verba David novissima. Dixit David filius
Isai :
410/1834
Dixit vir, cui constitutum est de christo Dei Jacob,

egregius psaltes Isral :
2
Spiritus Domini locutus est per me,
et sermo ejus per linguam meam.
3
Dixit Deus Isral mihi,
locutus est fortis Isral :
Dominator hominum,
justus dominator in timore Dei,
4
sicut lux auror, oriente sole,
mane absque nubibus rutilat :
et sicut pluviis germinat herba de terra.
5
Nec tanta est domus mea apud Deum,
ut pactum ternum iniret mecum,
firmum in omnibus atque munitum.
Cuncta enim salus mea, et omnis voluntas,
nec est quidquam ex ea quod non germinet.
6
Prvaricatores autem quasi spin evellentur universi,
qu non tolluntur manibus.
7
Et si quis tangere voluerit eas,
armabitur ferro et ligno lanceato,
igneque succens comburentur usque ad nihilum.
8
Hc nomina fortium David. Sedens in cathedra sapientissimus princeps

inter tres, ipse est quasi tenerrimus ligni vermiculus, qui octingentos
interfecit impetu uno. 9 Post hunc, Eleazar filius patrui ejus Ahohites inter
tres fortes, qui erant cum David quando exprobraverunt Philisthiim, et
congregati sunt illuc in prlium. 10 Cumque ascendissent viri Isral, ipse
stetit et percussit Philisthos donec deficeret manus ejus, et obrigesceret
cum gladio : fecitque Dominus salutem magnam in die illa : et populus qui
fugerat, reversus est ad csorum spolia detrahenda. 11 Et post hunc, Semma
filius Age de Arari. Et congregati sunt Philisthiim in statione : erat quippe
ibi ager lente plenus. Cumque fugisset populus a facie Philisthiim, 12 stetit
ille in medio agri, et tuitus est eum, percussitque Philisthos : et fecit
Dominus salutem magnam.
13
Necnon et ante descenderant tres qui erant principes inter triginta, et

venerant tempore messis ad David in speluncam Odollam : castra autem
Philisthinorum erant posita in Valle gigantum. 14 Et David erat in prsidio :
porro statio Philisthinorum tunc erat in Bethlehem. 15 Desideravit ergo
David, et ait : O si quis mihi daret potum aqu de cisterna qu est in
Bethlehem juxta portam ! 16 Irruperunt ergo tres fortes castra
Philisthinorum, et hauserunt aquam de cisterna Bethlehem, qu erat juxta
411/1834
portam, et attulerunt ad David : at ille noluit bibere, sed libavit eam

Domino, 17 dicens : Propitius sit mihi Dominus, ne faciam hoc : num
sanguinem hominum istorum qui profecti sunt, et animarum periculum
bibam ? Noluit ergo bibere. Hc fecerunt tres robustissimi. 18 Abisai
quoque frater Joab filius Sarvi, princeps erat de tribus : ipse est qui
levavit hastam suam contra trecentos, quos interfecit : nominatus in tribus,
19
et inter tres nobilior, eratque eorum princeps, sed usque ad tres primos
non pervenerat. 20 Et Banaias filius Jojad viri fortissimi, magnorum
operum, de Cabseel. Ipse percussit duos leones Moab, et ipse descendit, et
percussit leonem in media cisterna in diebus nivis. 21 Ipse quoque interfecit
virum gyptium, virum dignum spectaculo, habentem in manu hastam :
itaque cum descendisset ad eum in virga, vi extorsit hastam de manu
gyptii, et interfecit eum hasta sua. 22 Hc fecit Banaias filius Jojad.
23
Et ipse nominatus inter tres robustos, qui erant inter triginta nobiliores :
verumtamen usque ad tres non pervenerat : fecitque eum sibi David
auricularium, a secreto.
24
Asal frater Joab inter triginta, Elehanan filius patrui ejus de Bethlehem,
Semma de Harodi, Elica de Harodi, 26 Heles de Phalti, Hira filius Acces
de Thecua, 27 Abiezer de Anathoth, Mobonnai de Husati, 28 Selmon
Ahohites, Maharai Netophathites, 29 Heled filius Baana, et ipse
Netophathites, Ithai filius Ribai de Gabaath filiorum Benjamin, 30 Banaia
Pharathonites, Heddai de torrente Gaas, 31 Abialbon Arbathites, Azmaveth
de Beromi, 32 Eliaba de Salaboni. Filii Jassen, Jonathan, 33 Semma de Orori,
Ajam filius Sarar Arorites, 34 Eliphelet filius Aasbai filii Machati, Eliam
filius Achitophel Gelonites, 35 Hesrai de Carmelo, Pharai de Arbi, 36 Igaal
filius Nathan de Soba, Bonni de Gadi, 37 Selec de Ammoni, Naharai
Berothites armiger Joab filii Sarvi, 38 Ira Jethrites, Gareb et ipse Jethrites,
39
Urias Hethus : omnes triginta septem.
25
Cap. 24 1 Et addidit furor Domini irasci contra Isral, commovitque

David in eis dicentem : Vade, numera Isral et Judam. 2 Dixitque rex ad
Joab principem exercitus sui : Perambula omnes tribus Isral a Dan usque
Bersabee, et numerate populum, ut sciam numerum ejus. 3 Dixitque Joab
regi : Adaugeat Dominus Deus tuus ad populum tuum, quantus nunc est,
iterumque centuplicet in conspectu domini mei regis : sed quid sibi
dominus meus rex vult in re hujuscemodi ? 4 Obtinuit autem sermo regis
verba Joab et principum exercitus : egressusque est Joab et princeps
militum a facie regis, ut numerarent populum Isral. 5 Cumque
pertransissent Jordanem, venerunt in Aror ad dexteram urbis, qu est in
valle Gad : 6 et per Jazer transierunt in Galaad, et in terram inferiorem
Hodsi, et venerunt in Dan silvestria. Circumeuntesque juxta Sidonem,
7
transierunt prope mnia Tyri, et omnem terram Hevi et Chanani,
412/1834
veneruntque ad meridiem Juda in Bersabee : 8 et lustrata universa terra,

affuerunt post novem menses et viginti dies in Jerusalem. 9 Dedit ergo Joab
numerum descriptionis populi regi, et inventa sunt de Isral octingenta
millia virorum fortium qui educerent gladium, et de Juda quingenta millia
pugnatorum.
10
Percussit autem cor David eum, postquam numeratus est populus : et

dixit David ad Dominum : Peccavi valde in hoc facto : sed precor, Domine,
ut transferas iniquitatem servi tui, quia stulte egi nimis. 11 Surrexit itaque
David mane, et sermo Domini factus est ad Gad prophetam et videntem
David, dicens : 12 Vade, et loquere ad David : Hc dicit Dominus : Trium
tibi datur optio : elige unum quod volueris ex his, ut faciam tibi. 13 Cumque
venisset Gad ad David, nuntiavit ei, dicens : Aut septem annis veniet tibi
fames in terra tua : aut tribus mensibus fugies adversarios tuos, et ille te
persequentur : aut certe tribus diebus erit pestilentia in terra tua. Nunc ergo
delibera, et vide quem respondeam ei qui me misit sermonem. 14 Dixit
autem David ad Gad : Coarctor nimis : sed melius est ut incidam in manus
Domini (mult enim misericordi ejus sunt) quam in manus hominum.
15
Immisitque Dominus pestilentiam in Isral, de mane usque ad tempus

constitutum, et mortui sunt ex populo a Dan usque ad Bersabee septuaginta
millia virorum. 16 Cumque extendisset manum suam angelus Domini super
Jerusalem ut disperderet eam, misertus est Dominus super afflictione, et ait
angelo percutienti populum : Sufficit : nunc contine manum tuam. Erat
autem angelus Domini juxta aream Areuna Jebusi. 17 Dixitque David ad
Dominum cum vidisset angelum cdentem populum : Ego sum qui
peccavi, ego inique egi : isti qui oves sunt, quid fecerunt ? vertatur,
obsecro, manus tua contra me, et contra domum patris mei.
18
Venit autem Gad ad David in die illa, et dixit ei : Ascende, et constitue

altare Domino in area Areuna Jebusi. 19 Et ascendit David juxta
sermonem Gad, quem prceperat ei Dominus. 20 Conspiciensque Areuna,
animadvertit regem et servos ejus transire ad se : 21 et egressus adoravit
regem prono vultu in terram, et ait : Quid caus est ut veniat dominus meus
rex ad servum suum ? Cui David ait : Ut emam a te aream, et dificem
altare Domino, et cesset interfectio qu grassatur in populo. 22 Et ait
Areuna ad David : Accipiat, et offerat dominus meus rex sicut placet ei :
habes boves in holocaustum, et plaustrum, et juga boum in usum lignorum.
23
Omnia dedit Areuna rex regi : dixitque Areuna ad regem : Dominus Deus
tuus suscipiat votum tuum. 24 Cui respondens rex, ait : Nequaquam ut vis,
sed emam pretio a te, et non offeram Domino Deo meo holocausta gratuita.
Emit ergo David aream, et boves, argenti siclis quinquaginta : 25 et
413/1834
dificavit ibi David altare Domino, et obtulit holocausta et pacifica : et

propitiatus est Dominus terr, et cohibita est plaga ab Isral.
Liber Tertius Regum

Cap. 1 1 Et rex David senuerat, habebatque tatis plurimos dies :
cumque operiretur vestibus, non calefiebat. 2 Dixerunt ergo ei servi sui :
Quramus domino nostro regi adolescentulam virginem, et stet coram rege,
et foveat eum, dormiatque in sinu suo, et calefaciat dominum nostrum
regem. 3 Qusierunt igitur adolescentulam speciosam in omnibus finibus
Isral, et invenerunt Abisag Sunamitidem, et adduxerunt eam ad regem.
4
Erat autem puella pulchra nimis, dormiebatque cum rege, et ministrabat
ei : rex vero non cognovit eam.
5
Adonias autem filius Haggith elevabatur, dicens : Ego regnabo. Fecitque

sibi currus et equites, et quinquaginta viros qui currerent ante eum. 6 Nec
corripuit eum pater suus aliquando, dicens : Quare hoc fecisti ? Erat autem
et ipse pulcher valde, secundus natu post Absalom. 7 Et sermo ei cum Joab
filio Sarvi, et cum Abiathar sacerdote, qui adjuvabant partes Adoni.
8
Sadoc vero sacerdos, et Banaias filius Jojad, et Nathan propheta, et
Semei et Rei, et robur exercitus David, non erat cum Adonia. 9 Immolatis
ergo Adonias arietibus et vitulis, et universis pinguibus, juxta lapidem
Zoheleth, qui erat vicinus fonti Rogel, vocavit universos fratres suos filios
regis, et omnes viros Juda servos regis. 10 Nathan autem prophetam, et
Banaiam, et robustos quosque, et Salomonem fratrem suum non vocavit.
11
Dixit itaque Nathan ad Bethsabee matrem Salomonis : Num audisti quod

regnaverit Adonias filius Haggith, et dominus noster David hoc ignorat ?
12
Nunc ergo veni, accipe consilium a me, et salva animam tuam, filiique
tui Salomonis. 13 Vade, et ingredere ad regem David, et dic ei : Nonne tu,
domine mi rex, jurasti mihi ancill tu, dicens : Salomon filius tuus
regnabit post me, et ipse sedebit in solio meo ? quare ergo regnat Adonias ?
14
Et adhuc ibi te loquente cum rege, ego veniam post te, et complebo
sermones tuos. 15 Ingressa est itaque Bethsabee ad regem in cubiculum : rex
autem senuerat nimis, et Abisag Sunamitis ministrabat ei. 16 Inclinavit se
Bethsabee, et adoravit regem. Ad quam rex : Quid tibi, inquit, vis ? 17 Qu
respondens, ait : Domine mi, tu jurasti per Dominum Deum tuum ancill
tu : Salomon filius tuus regnabit post me, et ipse sedebit in solio meo.
18
Et ecce nunc Adonias regnat, te, domine mi rex, ignorante. 19 Mactavit
boves, et pinguia quque, et arietes plurimos, et vocavit omnes filios regis,
Abiathar quoque sacerdotem, et Joab principem militi : Salomonem
414/1834
autem servum tuum non vocavit. 20 Verumtamen, domine mi rex, in te oculi

respiciunt totius Isral, ut indices eis quis sedere debeat in solio tuo,
domine mi rex, post te. 21 Eritque, cum dormierit dominus meus rex cum
patribus suis, erimus ego et filius meus Salomon peccatores.
22
Adhuc illa loquente cum rege, Nathan propheta venit. 23 Et nuntiaverunt

regi, dicentes : Adest Nathan propheta. Cumque introisset in conspectu
regis, et adorasset eum pronus in terram, 24 dixit Nathan : Domine mi rex,
tu dixisti : Adonias regnet post me, et ipse sedeat super thronum meum ?
25
Quia descendit hodie, et immolavit boves, et pinguia, et arietes plurimos,
et vocavit universos filios regis et principes exercitus, Abiathar quoque
sacerdotem, illisque vescentibus et bibentibus coram eo, et dicentibus :
Vivat rex Adonias : 26 me servum tuum, et Sadoc sacerdotem, et Banaiam
filium Jojad, et Salomonem famulum tuum non vocavit. 27 Numquid a
domino meo rege exivit hoc verbum, et mihi non indicasti servo tuo quis
sessurus esset super thronum domini mei regis post eum ? 28 Et respondit
rex David, dicens : Vocate ad me Bethsabee. Qu cum fuisset ingressa
coram rege, et stetisset ante eum, 29 juravit rex, et ait : Vivit Dominus, qui
eruit animam meam de omni angustia, 30 quia sicut juravi tibi per Dominum
Deum Isral, dicens : Salomon filius tuus regnabit post me, et ipse sedebit
super solium meum pro me : sic faciam hodie. 31 Summissoque Bethsabee
in terram vultu, adoravit regem, dicens : Vivat dominus meus David in
ternum.
32
Dixit quoque rex David : Vocate mihi Sadoc sacerdotem, et Nathan

prophetam, et Banaiam filium Jojad. Qui cum ingressi fuissent coram
rege, 33 dixit ad eos : Tollite vobiscum servos domini vestri, et imponite
Salomonem filium meum super mulam meam, et ducite eum in Gihon. 34 Et
ungat eum ibi Sadoc sacerdos et Nathan propheta in regem super Isral : et
canetis buccina, atque dicetis : Vivat rex Salomon. 35 Et ascendetis post
eum, et veniet, et sedebit super solium meum, et ipse regnabit pro me :
illique prcipiam ut sit dux super Isral et super Judam. 36 Et respondit
Banaias filius Jojad regi, dicens : Amen : sic loquatur Dominus Deus
domini mei regis. 37 Quomodo fuit Dominus cum domino meo rege, sic sit
cum Salomone, et sublimius faciat solium ejus a solio domini mei regis
David. 38 Descendit ergo Sadoc sacerdos, et Nathan propheta, et Banaias
filius Jojad, et Cerethi, et Phelethi : et imposuerunt Salomonem super
mulam regis David, et adduxerunt eum in Gihon. 39 Sumpsitque Sadoc
sacerdos cornu olei de tabernaculo, et unxit Salomonem : et cecinerunt
buccina, et dixit omnis populus : Vivat rex Salomon. 40 Et ascendit universa
multitudo post eum, et populus canentium tibiis, et ltantium gaudio
magno : et insonuit terra a clamore eorum.
415/1834
41
Audivit autem Adonias, et omnes qui invitati fuerant ab eo : jamque

convivium finitum erat : sed et Joab, audita voce tub, ait : Quid sibi vult
clamor civitatis tumultuantis ? 42 Adhuc illo loquente, Jonathas filius
Abiathar sacerdotis venit : cui dixit Adonias : Ingredere, quia vir fortis es,
et bona nuntians. 43 Responditque Jonathas Adoni : Nequaquam :
dominus enim noster rex David regem constituit Salomonem : 44 misitque
cum eo Sadoc sacerdotem, et Nathan prophetam, et Banaiam filium Jojad,
et Cerethi, et Phelethi, et imposuerunt eum super mulam regis.
45
Unxeruntque eum Sadoc sacerdos et Nathan propheta regem in Gihon : et
ascenderunt inde ltantes, et insonuit civitas : hc est vox quam audistis.
46
Sed et Salomon sedet super solium regni. 47 Et ingressi servi regis
benedixerunt domino nostro regi David, dicentes : Amplificet Deus nomen
Salomonis super nomen tuum, et magnificet thronus ejus super thronum
tuum. Et adoravit rex in lectulo suo : 48 et locutus est : Benedictus Dominus
Deus Isral, qui dedit hodie sedentem in solio meo, videntibus oculis meis.
49
Territi sunt ergo, et surrexerunt omnes qui invitati fuerant ab Adonia, et

ivit unusquisque in viam suam. 50 Adonias autem timens Salomonem,
surrexit, et abiit, tenuitque cornu altaris. 51 Et nuntiaverunt Salomoni,
dicentes : Ecce Adonias timens regem Salomonem, tenuit cornu altaris,
dicens : Juret mihi rex Salomon hodie, quod non interficiat servum suum
gladio. 52 Dixitque Salomon : Si fuerit vir bonus, non cadet ne unus quidem
capillus ejus in terram : sin autem malum inventum fuerit in eo, morietur.
53
Misit ergo rex Salomon, et eduxit eum ab altari : et ingressus adoravit
regem Salomonem : dixitque ei Salomon : Vade in domum tuam.
Cap. 2 1 Appropinquaverunt autem dies David ut moreretur :
prcepitque Salomoni filio suo, dicens : 2 Ego ingredior viam univers
terr : confortare, et esto vir. 3 Et observa custodias Domini Dei tui, ut
ambules in viis ejus : ut custodias cremonias ejus, et prcepta ejus, et
judicia, et testimonia, sicut scriptum est in lege Moysi : ut intelligas
universa qu facis, et quocumque te verteris : 4 ut confirmet Dominus
sermones suos quos locutus est de me, dicens : Si custodierint filii tui vias
suas, et ambulaverint coram me in veritate, in omni corde suo et in omni
anima sua, non auferetur tibi vir de solio Isral. 5 Tu quoque nosti qu
fecerit mihi Joab filius Sarvi, qu fecerit duobus principibus exercitus
Isral, Abner filio Ner, et Amas filio Jether : quos occidit, et effudit
sanguinem belli in pace, et posuit cruorem prlii in balteo suo qui erat
circa lumbos ejus, et in calceamento suo quod erat in pedibus ejus. 6 Facies
ergo juxta sapientiam tuam, et non deduces canitiem ejus pacifice ad
inferos. 7 Sed et filiis Berzellai Galaaditis reddes gratiam, eruntque
comedentes in mensa tua : occurrerunt enim mihi quando fugiebam a facie
Absalom fratris tui. 8 Habes quoque apud te Semei filium Gera filii Jemini
416/1834
de Bahurim, qui maledixit mihi maledictione pessima quando ibam ad

castra : sed quia descendit mihi in occursum cum transirem Jordanem, et
juravi ei per Dominum, dicens : Non te interficiam gladio : 9 tu noli pati
eum esse innoxium. Vir autem sapiens es, ut scias qu facies ei :
deducesque canos ejus cum sanguine ad inferos. 10 Dormivit igitur David
cum patribus suis, et sepultus est in civitate David. 11 Dies autem quibus
regnavit David super Isral, quadraginta anni sunt : in Hebron regnavit
septem annis ; in Jerusalem, triginta tribus.
12
Salomon autem sedit super thronum David patris sui, et firmatum est
regnum ejus nimis. 13 Et ingressus est Adonias filius Haggith ad Bethsabee
matrem Salomonis. Qu dixit ei : Pacificusne est ingressus tuus ? Qui
respondit : Pacificus. 14 Addiditque : Sermo mihi est ad te. Cui ait :
Loquere. Et ille : 15 Tu, inquit, nosti, quia meum erat regnum, et me
prposuerat omnis Isral sibi in regem : sed translatum est regnum, et
factum est fratris mei : a Domino enim constitutum est ei. 16 Nunc ergo
petitionem unam precor a te : ne confundas faciem meam. Qu dixit ad
eum : Loquere. 17 Et ille ait : Precor ut dicas Salomoni regi (neque enim
negare tibi quidquam potest) ut det mihi Abisag Sunamitidem uxorem. 18 Et
ait Bethsabee : Bene : ego loquar pro te regi. 19 Venit ergo Bethsabee ad
regem Salomonem ut loqueretur ei pro Adonia : et surrexit rex in occursum
ejus, adoravitque eam, et sedit super thronum suum : positusque est thronus
matri regis, qu sedit ad dexteram ejus. 20 Dixitque ei : Petitionem unam
parvulam ego deprecor a te : ne confundas faciem meam. Et dixit ei rex :
Pete, mater mea : neque enim fas est ut avertam faciem tuam. 21 Qu ait :
Detur Abisag Sunamitis Adoni fratri tuo uxor. 22 Responditque rex
Salomon, et dixit matri su : Quare postulas Abisag Sunamitidem
Adoni ? postula ei et regnum : ipse est enim frater meus major me, et
habet Abiathar sacerdotem, et Joab filium Sarvi. 23 Juravit itaque rex
Salomon per Dominum, dicens : Hc faciat mihi Deus, et hc addat, quia
contra animam suam locutus est Adonias verbum hoc. 24 Et nunc vivit
Dominus, qui firmavit me, et collocavit me super solium David patris mei,
et qui fecit mihi domum, sicut locutus est, quia hodie occidetur Adonias.
25
Misitque rex Salomon per manum Banai filii Jojad, qui interfecit
eum, et mortuus est. 26 Abiathar quoque sacerdoti dixit rex : Vade in
Anathoth ad agrum tuum : equidem vir mortis es : sed hodie te non
interficiam, quia portasti arcam Domini Dei coram David patre meo, et
sustinuisti laborem in omnibus in quibus laboravit pater meus. 27 Ejecit
ergo Salomon Abiathar ut non esset sacerdos Domini, ut impleretur sermo
Domini quem locutus est super domum Heli in Silo.
28
Venit autem nuntius ad Joab, quod Joab declinasset post Adoniam, et

post Salomonem non declinasset : fugit ergo Joab in tabernaculum Domini,
417/1834
et apprehendit cornu altaris. 29 Nuntiatumque est regi Salomoni quod

fugisset Joab in tabernaculum Domini, et esset juxta altare : misitque
Salomon Banaiam filium Jojad, dicens : Vade, interfice eum. 30 Et venit
Banaias ad tabernaculum Domini, et dixit ei : Hc dicit rex : Egredere. Qui
ait : Non egrediar, sed hic moriar. Renuntiavit Banaias regi sermonem,
dicens : Hc locutus est Joab, et hc respondit mihi. 31 Dixitque ei rex :
Fac sicut locutus est, et interfice eum, et sepeli : et amovebis sanguinem
innocentem qui effusus est a Joab, a me, et a domo patris mei. 32 Et reddet
Dominus sanguinem ejus super caput ejus, quia interfecit duos viros justos,
melioresque se : et occidit eos gladio, patre meo David ignorante, Abner
filium Ner principem militi Isral, et Amasam filium Jether principem
exercitus Juda : 33 et revertetur sanguis illorum in caput Joab, et in caput
seminis ejus in sempiternum. David autem et semini ejus, et domui, et
throno illius, sit pax usque in ternum a Domino. 34 Ascendit itaque
Banaias filius Jojad, et aggressus eum interfecit : sepultusque est in domo
sua in deserto. 35 Et constituit rex Banaiam filium Jojad pro eo super
exercitum, et Sadoc sacerdotem posuit pro Abiathar.
36
Misit quoque rex, et vocavit Semei : dixitque ei : difica tibi domum in

Jerusalem, et habita ibi : et non egredieris inde huc atque illuc.
37
Quacumque autem die egressus fueris, et transieris torrentem Cedron,
scito te interficiendum : sanguis tuus erit super caput tuum. 38 Dixitque
Semei regi : Bonus sermo : sicut locutus est dominus meus rex, sic faciet
servus tuus. Habitavit itaque Semei in Jerusalem diebus multis. 39 Factum
est autem post annos tres ut fugerent servi Semei ad Achis filium Maacha
regem Geth : nuntiatumque est Semei quod servi ejus issent in Geth. 40 Et
surrexit Semei, et stravit asinum suum, ivitque ad Achis in Geth ad
requirendum servos suos, et adduxit eos de Geth. 41 Nuntiatum est autem
Salomoni quod isset Semei in Geth de Jerusalem, et rediisset. 42 Et mittens
vocavit eum, dixitque illi : Nonne testificatus sum tibi per Dominum, et
prdixi tibi : Quacumque die egressus ieris huc et illuc, scito te esse
moriturum : et respondisti mihi : Bonus sermo, quem audivi ? 43 quare ergo
non custodisti jusjurandum Domini, et prceptum quod prceperam tibi ?
44
Dixitque rex ad Semei : Tu nosti omne malum cujus tibi conscium est cor
tuum, quod fecisti David patri meo : reddidit Dominus malitiam tuam in
caput tuum : 45 et rex Salomon benedictus, et thronus David erit stabilis
coram Domino usque in sempiternum. 46 Jussit itaque rex Banai filio
Jojad, qui egressus, percussit eum, et mortuus est.
Cap. 3 1 Confirmatum est igitur regnum in manu Salomonis, et
affinitate conjunctus est Pharaoni regi gypti : accepit namque filiam ejus,
et adduxit in civitatem David, donec compleret dificans domum suam, et
domum Domini, et murum Jerusalem per circuitum. 2 Attamen populus
418/1834
immolabat in excelsis : non enim dificatum erat templum nomini Domini

usque in diem illum. 3 Dilexit autem Salomon Dominum, ambulans in
prceptis David patris sui, excepto quod in excelsis immolabat, et
accendebat thymiama. 4 Abiit itaque in Gabaon, ut immolaret ibi : illud
quippe erat excelsum maximum : mille hostias in holocaustum obtulit
Salomon super altare illud in Gabaon. 5 Apparuit autem Dominus Salomoni
per somnium nocte, dicens : Postula quod vis ut dem tibi. 6 Et ait Salomon :
Tu fecisti cum servo tuo David patre meo misericordiam magnam, sicut
ambulavit in conspectu tuo in veritate et justitia, et recto corde tecum :
custodisti ei misericordiam tuam grandem, et dedisti ei filium sedentem
super thronum ejus, sicut est hodie. 7 Et nunc Domine Deus, tu regnare
fecisti servum tuum pro David patre meo : ego autem sum puer parvulus, et
ignorans egressum et introitum meum. 8 Et servus tuus in medio est populi
quem elegisti, populi infiniti, qui numerari et supputari non potest pr
multitudine. 9 Dabis ergo servo tuo cor docile, ut populum tuum judicare
possit, et discernere inter bonum et malum. Quis enim poterit judicare
populum istum, populum tuum hunc multum ?
10
Placuit ergo sermo coram Domino, quod Salomon postulasset

hujuscemodi rem. 11 Et dixit Dominus Salomoni : Quia postulasti verbum
hoc, et non petisti tibi dies multos, nec divitias, aut animas inimicorum
tuorum, sed postulasti tibi sapientiam ad discernendum judicium : 12 ecce
feci tibi secundum sermones tuos, et dedi tibi cor sapiens et intelligens, in
tantum ut nullus ante te similis tui fuerit, nec post te surrecturus sit. 13 Sed
et hc qu non postulasti, dedi tibi : divitias scilicet, et gloriam, ut nemo
fuerit similis tui in regibus cunctis retro diebus. 14 Si autem ambulaveris in
viis meis, et custodieris prcepta mea et mandata mea, sicut ambulavit
pater tuus, longos faciam dies tuos. 15 Igitur evigilavit Salomon, et intellexit
quod esset somnium : cumque venisset Jerusalem, stetit coram arca fderis
Domini, et obtulit holocausta, et fecit victimas pacificas, et grande
convivium universis famulis suis.
16
Tunc venerunt du mulieres meretrices ad regem, steteruntque coram

eo : 17 quarum una ait : Obsecro, mi domine : ego et mulier hc
habitabamus in domo una, et peperi apud eam in cubiculo. 18 Tertia autem
die postquam ego peperi, peperit et hc : et eramus simul, nullusque alius
nobiscum in domo, exceptis nobis duabus. 19 Mortuus est autem filius
mulieris hujus nocte : dormiens quippe oppressit eum. 20 Et consurgens
intempest noctis silentio, tulit filium meum de latere meo, ancill tu
dormientis, et collocavit in sinu suo : suum autem filium, qui erat mortuus,
posuit in sinu meo. 21 Cumque surrexissem mane ut darem lac filio meo,
apparuit mortuus : quem diligentius intuens clara luce, deprehendi non esse
meum quem genueram. 22 Responditque altera mulier : Non est ita ut dicis,
419/1834
sed filius tuus mortuus est, meus autem vivit. E contrario illa dicebat :
Mentiris : filius quippe meus vivit, et filius tuus mortuus est. Atque in hunc
modum contendebant coram rege. 23 Tunc rex ait : Hc dicit : Filius meus
vivit, et filius tuus mortuus est : et ista respondit : Non, sed filius tuus
mortuus est, meus autem vivit. 24 Dixit ergo rex : Afferte mihi gladium.
Cumque attulissent gladium coram rege, 25 Dividite, inquit, infantem vivum
in duas partes, et date dimidiam partem uni, et dimidiam partem alteri.
26
Dixit autem mulier, cujus filius erat vivus, ad regem (commota sunt
quippe viscera ejus super filio suo) : Obsecro, domine, date illi infantem
vivum, et nolite interficere eum. E contrario illa dicebat : Nec mihi nec tibi
sit, sed dividatur. 27 Respondit rex, et ait : Date huic infantem vivum, et non
occidatur : hc est enim mater ejus. 28 Audivit itaque omnis Isral judicium
quod judicasset rex, et timuerunt regem, videntes sapientiam Dei esse in eo
ad faciendum judicium.
Cap. 4 1 Erat autem rex Salomon regnans super omnem Isral : 2 et
hi principes quos habebat : Azarias filius Sadoc sacerdotis : 3 Elihoreph et
Ahia filii Sisa scrib : Josaphat filius Ahilud a commentariis : 4 Banaias
filius Jojad super exercitum : Sadoc autem et Abiathar sacerdotes :
5
Azarias filius Nathan super eos qui assistebant regi : Zabud filius Nathan
sacerdos, amicus regis : 6 et Ahisar prpositus domus : et Adoniram filius
Abda super tributa. 7 Habebat autem Salomon duodecim prfectos super
omnem Isral, qui prbebant annonam regi et domui ejus : per singulos
enim menses in anno, singuli necessaria ministrabant. 8 Et hc nomina
eorum : Benhur in monte Ephraim. 9 Bendecar in Macces, et in Salebim, et
in Bethsames, et in Elon, et in Bethanan. 10 Benhesed in Aruboth : ipsius
erat Socho, et omnis terra Epher. 11 Benabinadab, cujus omnis Nephath
Dor : Tapheth filiam Salomonis habebat uxorem. 12 Bana filius Ahilud
regebat Thanac et Mageddo, et universam Bethsan, qu est juxta Sarthana
subter Jezrahel, a Bethsan usque Abelmehula e regione Jecmaan.
13
Bengaber in Ramoth Galaad : habebat Avothjair filii Manasse in Galaad :
ipse prerat in omni regione Argob, qu est in Basan, sexaginta civitatibus
magnis atque muratis qu habebant seras reas. 14 Ahinadab filius Addo
prerat in Manaim. 15 Achimaas in Nephthali : sed et ipse habebat
Basemath filiam Salomonis in conjugio. 16 Baana filius Husi in Aser, et in
Baloth. 17 Josaphat filius Pharue in Issachar. 18 Semei filius Ela in
Benjamin. 19 Gaber filius Uri in terra Galaad, in terra Sehon regis
Amorrhi et Og regis Basan, super omnia qu erant in illa terra.
20
Juda et Isral innumerabiles, sicut arena maris in multitudine :

comedentes, et bibentes, atque ltantes. 21 Salomon autem erat in ditione
sua, habens omnia regna a flumine terr Philisthiim usque ad terminum
gypti : offerentium sibi munera, et servientium ei cunctis diebus vit
420/1834
ejus. 22 Erat autem cibus Salomonis per dies singulos triginta cori simil, et
sexaginta cori farin, 23 decem boves pingues, et viginti boves pascuales, et
centum arietes, excepta venatione cervorum, caprearum, atque bubalorum,
et avium altilium. 24 Ipse enim obtinebat omnem regionem qu erat trans
flumen, a Thaphsa usque ad Gazan, et cunctos reges illarum regionum : et
habebat pacem ex omni parte in circuitu. 25 Habitabatque Juda et Isral
absque timore ullo, unusquisque sub vite sua et sub ficu sua, a Dan usque
Bersabee, cunctis diebus Salomonis. 26 Et habebat Salomon quadraginta
millia prsepia equorum currilium, et duodecim millia equestrium.
27
Nutriebantque eos supradicti regis prfecti : sed et necessaria mens
regis Salomonis cum ingenti cura prbebant in tempore suo. 28 Hordeum
quoque, et paleas equorum et jumentorum, deferebant in locum ubi erat
rex, juxta constitutum sibi.
29
Dedit quoque Deus sapientiam Salomoni, et prudentiam multam nimis, et

latitudinem cordis quasi arenam qu est in littore maris. 30 Et prcedebat
sapientia Salomonis sapientiam omnium Orientalium et gyptiorum, 31 et
erat sapientior cunctis hominibus : sapientior Ethan Ezrahita, et Heman, et
Chalcol, et Dorda filiis Mahol : et erat nominatus in universis gentibus per
circuitum. 32 Locutus est quoque Salomon tria millia parabolas : et fuerunt
carmina ejus quinque et mille. 33 Et disputavit super lignis a cedro qu est
in Libano, usque ad hyssopum qu egreditur de pariete : et disseruit de
jumentis, et volucribus, et reptilibus, et piscibus. 34 Et veniebant de cunctis
populis ad audiendam sapientiam Salomonis, et ab universis regibus terr
qui audiebant sapientiam ejus.
Cap. 5 1 Misit quoque Hiram rex Tyri servos suos ad Salomonem :
audivit enim quod ipsum unxissent regem pro patre ejus : quia amicus
fuerat Hiram David omni tempore. 2 Misit autem Salomon ad Hiram,
dicens : 3 Tu scis voluntatem David patris mei, et quia non potuerit
dificare domum nomini Domini Dei sui propter bella imminentia per
circuitum, donec daret Dominus eos sub vestigio pedum ejus. 4 Nunc autem
requiem dedit Dominus Deus meus mihi per circuitum, et non est satan,
neque occursus malus. 5 Quam ob rem cogito dificare templum nomini
Domini Dei mei, sicut locutus est Dominus David patri meo, dicens : Filius
tuus, quem dabo pro te super solium tuum, ipse dificabit domum nomini
meo. 6 Prcipe igitur ut prcidant mihi servi tui cedros de Libano, et servi
mei sint cum servis tuis : mercedem autem servorum tuorum dabo tibi
quamcumque petieris : scis enim quomodo non est in populo meo vir qui
noverit ligna cdere sicut Sidonii. 7 Cum ergo audisset Hiram verba
Salomonis, ltatus est valde, et ait : Benedictus Dominus Deus hodie, qui
dedit David filium sapientissimum super populum hunc plurimum. 8 Et
misit Hiram ad Salomonem, dicens : Audivi qucumque mandasti mihi :
421/1834
ego faciam omnem voluntatem tuam in lignis cedrinis et abiegnis. 9 Servi

mei deponent ea de Libano ad mare, et ego componam ea in ratibus in mari
usque ad locum quem significaveris mihi : et applicabo ea ibi, et tu tolles
ea : prbebisque necessaria mihi, ut detur cibus domui me. 10 Itaque
Hiram dabat Salomoni ligna cedrina, et ligna abiegna, juxta omnem
voluntatem ejus. 11 Salomon autem prbebat Hiram coros tritici viginti
millia in cibum domui ejus, et viginti coros purissimi olei : hc tribuebat
Salomon Hiram per singulos annos. 12 Dedit quoque Dominus sapientiam
Salomoni, sicut locutus est ei : et erat pax inter Hiram et Salomonem, et
percusserunt ambo fdus.
13
Elegitque rex Salomon operarios de omni Isral, et erat indictio triginta

millia virorum. 14 Mittebatque eos in Libanum, decem millia per menses
singulos vicissim, ita ut duobus mensibus essent in domibus suis : et
Adoniram erat super hujuscemodi indictione. 15 Fueruntque Salomoni
septuaginta millia eorum qui onera portabant, et octoginta millia
latomorum in monte, 16 absque prpositis qui prerant singulis operibus,
numero trium millium et trecentorum, prcipientium populo et his qui
faciebant opus. 17 Prcepitque rex ut tollerent lapides grandes, lapides
pretiosos in fundamentum templi, et quadrarent eos : 18 quos dolaverunt
cmentarii Salomonis et cmentarii Hiram : porro Giblii prparaverunt
ligna et lapides ad dificandam domum.
Cap. 6 1 Factum est ergo quadringentesimo et octogesimo anno
egressionis filiorum Isral de terra gypti, in anno quarto, mense Zio (ipse
est mensis secundus), regni Salomonis super Isral, dificari cpit domus
Domino. 2 Domus autem quam dificabat rex Salomon Domino, habebat
sexaginta cubitos in longitudine, et viginti cubitos in latitudine, et triginta
cubitos in altitudine. 3 Et porticus erat ante templum viginti cubitorum
longitudinis, juxta mensuram latitudinis templi : et habebat decem cubitos
latitudinis ante faciem templi. 4 Fecitque in templo fenestras obliquas. 5 Et
dificavit super parietem templi tabulata per gyrum, in parietibus domus
per circuitum templi et oraculi, et fecit latera in circuitu. 6 Tabulatum quod
subter erat, quinque cubitos habebat latitudinis, et medium tabulatum sex
cubitorum latitudinis, et tertium tabulatum septem habens cubitos
latitudinis. Trabes autem posuit in domo per circuitum forinsecus, ut non
hrerent muris templi. 7 Domus autem cum dificaretur, de lapidibus
dolatis atque perfectis dificata est : et malleus, et securis, et omne
ferramentum non sunt audita in domo cum dificaretur. 8 Ostium lateris
medii in parte erat domus dextr : et per cochleam ascendebant in medium
cnaculum, et a medio in tertium. 9 Et dificavit domum, et consummavit
eam : texit quoque domum laquearibus cedrinis. 10 Et dificavit tabulatum
super omnem domum quinque cubitis altitudinis, et operuit domum lignis
422/1834
cedrinis. 11 Et factus est sermo Domini ad Salomonem, dicens : 12 Domus

hc, quam dificas, si ambulaveris in prceptis meis, et judicia mea
feceris, et custodieris omnia mandata mea, gradiens per ea, firmabo
sermonem meum tibi, quem locutus sum ad David patrem tuum : 13 et
habitabo in medio filiorum Isral, et non derelinquam populum meum
Isral.
14
Igitur dificavit Salomon domum, et consummavit eam. 15 Et dificavit

parietes domus intrinsecus tabulatis cedrinis : a pavimento domus usque ad
summitatem parietum, et usque ad laquearia, operuit lignis cedrinis
intrinsecus : et texit pavimentum domus tabulis abiegnis. 16 dificavitque
viginti cubitorum ad posteriorem partem templi tabulata cedrina, a
pavimento usque ad superiora : et fecit interiorem domum oraculi in
Sanctum sanctorum. 17 Porro quadraginta cubitorum erat ipsum templum
pro foribus oraculi. 18 Et cedro omnis domus intrinsecus vestiebatur, habens
tornaturas et juncturas suas fabrefactas, et claturas eminentes : omnia
cedrinis tabulis vestiebantur : nec omnino lapis apparere poterat in pariete.
19
Oraculum autem in medio domus, in interiori parte fecerat, ut poneret ibi
arcam fderis Domini. 20 Porro oraculum habebat viginti cubitos
longitudinis, et viginti cubitos latitudinis, et viginti cubitos altitudinis : et
operuit illud atque vestivit auro purissimo : sed et altare vestivit cedro.
21
Domum quoque ante oraculum operuit auro purissimo, et affixit laminas
clavis aureis. 22 Nihilque erat in templo quod non auro tegeretur : sed et
totum altare oraculi texit auro. 23 Et fecit in oraculo duos cherubim de lignis
olivarum, decem cubitorum altitudinis. 24 Quinque cubitorum ala cherub
una, et quinque cubitorum ala cherub altera : id est, decem cubitos
habentes, a summitate al unius usque ad al alterius summitatem.
25
Decem quoque cubitorum erat cherub secundus : in mensura pari, et opus
unum erat in duobus cherubim, 26 id est, altitudinem habebat unus cherub
decem cubitorum, et similiter cherub secundus. 27 Posuitque cherubim in
medio templi interioris : extendebant autem alas suas cherubim, et tangebat
ala una parietem, et ala cherub secundi tangebat parietem alterum : al
autem alter in media parte templi se invicem contingebant. 28 Texit
quoque cherubim auro. 29 Et omnes parietes templi per circuitum sculpsit
variis claturis et torno : et fecit in eis cherubim, et palmas, et picturas
varias, quasi prominentes de pariete, et egredientes. 30 Sed et pavimentum
domus texit auro intrinsecus et extrinsecus. 31 Et in ingressu oraculi fecit
ostiola de lignis olivarum, postesque angulorum quinque. 32 Et duo ostia de
lignis olivarum : et sculpsit in eis picturam cherubim, et palmarum species,
et anaglypha valde prominentia : et texit ea auro, et operuit tam cherubim
quam palmas, et cetera, auro. 33 Fecitque in introitu templi postes de lignis
olivarum quadrangulatos, 34 et duo ostia de lignis abiegnis altrinsecus : et
utrumque ostium duplex erat, et se invicem tenens aperiebatur. 35 Et
423/1834
sculpsit cherubim, et palmas, et claturas valde eminentes : operuitque

omnia laminis aureis opere quadro ad regulam. 36 Et dificavit atrium
interius tribus ordinibus lapidum politorum, et uno ordine lignorum cedri.
37
Anno quarto fundata est domus Domini in mense Zio : 38 et in anno
undecimo, mense Bul (ipse est mensis octavus), perfecta est domus in omni
opere suo, et in universis utensilibus suis : dificavitque eam annis septem.
Cap. 7 1 Domum autem suam dificavit Salomon tredecim annis, et
ad perfectum usque perduxit. 2 dificavit quoque domum saltus Libani
centum cubitorum longitudinis, et quinquaginta cubitorum latitudinis, et
triginta cubitorum altitudinis : et quatuor deambulacra inter columnas
cedrinas : ligna quippe cedrina exciderat in columnas. 3 Et tabulatis cedrinis
vestivit totam cameram, qu quadraginta quinque columnis sustentabatur.
Unus autem ordo habebat columnas quindecim 4 contra se invicem positas,
5
et e regione se respicientes, quali spatio inter columnas, et super
columnas quadrangulata ligna in cunctis qualia. 6 Et porticum
columnarum fecit quinquaginta cubitorum longitudinis, et triginta
cubitorum latitudinis : et alteram porticum in facie majoris porticus : et
columnas, et epistylia super columnas. 7 Porticum quoque solii, in qua
tribunal est, fecit : et texit lignis cedrinis a pavimento usque ad
summitatem. 8 Et domuncula, in qua sedebatur ad judicandum, erat in
media porticu simili opere. Domum quoque fecit fili Pharaonis (quam
uxorem duxerat Salomon) tali opere, quali et hanc porticum. 9 Omnia
lapidibus pretiosis, qui ad normam quamdam atque mensuram tam
intrinsecus quam extrinsecus serrati erant : a fundamento usque ad
summitatem parietum, et extrinsecus usque ad atrium majus. 10 Fundamenta
autem de lapidibus pretiosis, lapidibus magnis, decem sive octo cubitorum.
11
Et desuper lapides pretiosi qualis mensur secti erant, similiterque de
cedro. 12 Et atrium majus rotundum trium ordinum de lapidibus sectis, et
unius ordinis de dolata cedro : necnon et in atrio domus Domini interiori, et
in porticu domus.
13
Misit quoque rex Salomon, et tulit Hiram de Tyro, 14 filium mulieris

vidu de tribu Nephthali, patre Tyrio, artificem rarium, et plenum
sapientia, et intelligentia, et doctrina, ad faciendum omne opus ex re. Qui
cum venisset ad regem Salomonem, fecit omne opus ejus. 15 Et finxit duas
columnas reas, decem et octo cubitorum altitudinis columnam unam : et
linea duodecim cubitorum ambiebat columnam utramque. 16 Duo quoque
capitella fecit, qu ponerentur super capita columnarum, fusilia ex re :
quinque cubitorum altitudinis capitellum unum, et quinque cubitorum
altitudinis capitellum alterum : 17 et quasi in modum retis, et catenarum sibi
invicem miro opere contextarum. Utrumque capitellum columnarum fusile
erat : septena versuum retiacula in capitello uno, et septena retiacula in
424/1834
capitello altero. 18 Et perfecit columnas, et duos ordines per circuitum

retiaculorum singulorum, ut tegerent capitella qu erant super summitatem,
malogranatorum : eodem modo fecit et capitello secundo. 19 Capitella
autem qu erant super capita columnarum, quasi opere lilii fabricata erant
in porticu quatuor cubitorum. 20 Et rursum alia capitella in summitate
columnarum desuper juxta mensuram column contra retiacula :
malogranatorum autem ducenti ordines erant in circuitu capitelli secundi.
21
Et statuit duas columnas in porticu templi : cumque statuisset columnam
dexteram, vocavit eam nomine Jachin : similiter erexit columnam
secundam, et vocavit nomen ejus Booz. 22 Et super capita columnarum
opus in modum lilii posuit : perfectumque est opus columnarum. 23 Fecit
quoque mare fusile decem cubitorum a labio usque ad labium, rotundum in
circuitu : quinque cubitorum altitudo ejus, et resticula triginta cubitorum
cingebat illud per circuitum. 24 Et sculptura subter labium circuibat illud
decem cubitis ambiens mare : duo ordines sculpturarum striatarum erant
fusiles. 25 Et stabat super duodecim boves, e quibus tres respiciebant ad
aquilonem, et tres ad occidentem, et tres ad meridiem, et tres ad orientem :
et mare super eos desuper erat : quorum posteriora universa intrinsecus
latitabant. 26 Grossitudo autem luteris, trium unciarum erat : labiumque ejus
quasi labium calicis, et folium repandi lilii : duo millia batos capiebat. 27 Et
fecit decem bases neas, quatuor cubitorum longitudinis bases singulas, et
quatuor cubitorum latitudinis, et trium cubitorum altitudinis. 28 Et ipsum
opus basium, interrasile erat : et sculptur inter juncturas. 29 Et inter
coronulas et plectas, leones et boves et cherubim, et in juncturis similiter
desuper : et subter leones et boves, quasi lora ex re dependentia. 30 Et
quatuor rot per bases singulas, et axes rei : et per quatuor partes quasi
humeruli subter luterem fusiles, contra se invicem respectantes. 31 Os
quoque luteris intrinsecus erat in capitis summitate : et quod forinsecus
apparebat, unius cubiti erat totum rotundum, pariterque habebat unum
cubitum et dimidium : in angulis autem columnarum vari clatur erant :
et media intercolumnia, quadrata non rotunda. 32 Quatuor quoque rot qu
per quatuor angulos basis erant, cohrebant sibi subter basim : una rota
habebat altitudinis cubitum et semis. 33 Tales autem rot erant quales solent
in curru fieri : et axes earum, et radii, et canthi, et modioli, omnia fusilia.
34
Nam et humeruli illi quatuor per singulos angulos basis unius, ex ipsa
basi fusiles et conjuncti erant. 35 In summitate autem basis erat qudam
rotunditas dimidii cubiti, ita fabrefacta ut luter desuper posset imponi,
habens claturas suas, variasque sculpturas ex semetipsa. 36 Sculpsit
quoque in tabulatis illis qu erant ex re, et in angulis, cherubim, et leones,
et palmas, quasi in similitudinem hominis stantis, ut non clata, sed
apposita per circuitum viderentur. 37 In hunc modum fecit decem bases,
fusura una, et mensura, sculpturaque consimili. 38 Fecit quoque decem
luteres neos : quadraginta batos capiebat luter unus, eratque quatuor
425/1834
cubitorum : singulos quoque luteres per singulas, id est, decem bases,

posuit. 39 Et constituit decem bases, quinque ad dexteram partem templi, et
quinque ad sinistram : mare autem posuit ad dexteram partem templi contra
orientem ad meridiem. 40 Fecit ergo Hiram lebetes, et scutras, et hamulas, et
perfecit omne opus regis Salomonis in templo Domini. 41 Columnas duas,
et funiculos capitellorum super capitella columnarum duos : et retiacula
duo, ut operirent duos funiculos qui erant super capita columnarum. 42 Et
malogranata quadringenta in duobus retiaculis : duos versus
malogranatorum in retiaculis singulis, ad operiendos funiculos capitellorum
qui erant super capita columnarum. 43 Et bases decem, et luteres decem
super bases. 44 Et mare unum, et boves duodecim subter mare. 45 Et lebetes,
et scutras, et hamulas, omnia vasa qu fecit Hiram regi Salomoni in domo
Domini, de auricalco erant. 46 In campestri regione Jordanis fudit ea rex in
argillosa terra, inter Sochoth et Sarthan. 47 Et posuit Salomon omnia vasa :
propter multitudinem autem nimiam non erat pondus ris.
48
Fecitque Salomon omnia vasa in domo Domini : altare aureum, et

mensam super quam ponerentur panes propositionis, auream : 49 et
candelabra aurea, quinque ad dexteram, et quinque ad sinistram contra
oraculum, ex auro puro : et quasi lilii flores, et lucernas desuper aureas : et
forcipes aureos, 50 et hydrias, et fuscinulas, et phialas, et mortariola, et
thuribula, de auro purissimo : et cardines ostiorum domus interioris Sancti
sanctorum, et ostiorum domus templi, ex auro erant. 51 Et perfecit omne
opus quod faciebat Salomon in domo Domini, et intulit qu sanctificaverat
David pater suus, argentum, et aurum, et vasa, reposuitque in thesauris
domus Domini.
Cap. 8 1 Tunc congregati sunt omnes majores natu Isral cum
principibus tribuum, et duces familiarum filiorum Isral, ad regem
Salomonem in Jerusalem, ut deferrent arcam fderis Domini de civitate
David, id est, de Sion. 2 Convenitque ad regem Salomonem universus Isral
in mense Ethanim, in solemni die : ipse est mensis septimus. 3 Veneruntque
cuncti senes de Isral, et tulerunt arcam sacerdotes, 4 et portaverunt arcam
Domini, et tabernaculum fderis, et omnia vasa sanctuarii qu erant in
tabernaculo : et ferebant ea sacerdotes et Levit. 5 Rex autem Salomon, et
omnis multitudo Isral qu convenerat ad eum, gradiebatur cum illo ante
arcam, et immolabant oves et boves absque stimatione et numero. 6 Et
intulerunt sacerdotes arcam fderis Domini in locum suum, in oraculum
templi, in Sanctum sanctorum, subter alas cherubim. 7 Siquidem cherubim
expandebant alas super locum arc, et protegebant arcam, et vectes ejus
desuper. 8 Cumque eminerent vectes, et apparerent summitates eorum foris
sanctuarium ante oraculum, non apparebant ultra extrinsecus, qui et fuerunt
ibi usque in prsentem diem. 9 In arca autem non erat aliud nisi du tabul
426/1834
lapide quas posuerat in ea Moyses in Horeb, quando pepigit Dominus

fdus cum filiis Isral, cum egrederentur de terra gypti. 10 Factum est
autem cum exissent sacerdotes de sanctuario, nebula implevit domum
Domini, 11 et non poterant sacerdotes stare et ministrare propter nebulam :
impleverat enim gloria Domini domum Domini. 12 Tunc ait Salomon :
Dominus dixit ut habitaret in nebula. 13 dificans dificavi domum in
habitaculum tuum : firmissimum solium tuum in sempiternum.
14
Convertitque rex faciem suam, et benedixit omni ecclesi Isral : omnia
enim ecclesia Isral stabat. 15 Et ait Salomon : Benedictus Dominus Deus
Isral, qui locutus est ore suo ad David patrem meum, et in manibus ejus
perfecit, dicens : 16 A die qua eduxi populum meum Isral de gypto, non
elegi civitatem de universis tribubus Isral, ut dificaretur domus, et esset
nomen meum ibi : sed elegi David ut esset super populum meum Isral.
17
Voluitque David pater meus dificare domum nomini Domini Dei
Isral : 18 et ait Dominus ad David patrem meum : Quod cogitasti in corde
tuo dificare domum nomini meo, bene fecisti, hoc ipsum mente tractans.
19
Verumtamen tu non dificabis mihi domum, sed filius tuus, qui
egredietur de renibus tuis, ipse dificabit domum nomini meo.
20
Confirmavit Dominus sermonem suum quem locutus est : stetique pro
David patre meo, et sedi super thronum Isral, sicut locutus est Dominus :
et dificavi domum nomini Domini Dei Isral. 21 Et constitui ibi locum
arc in qua fdus Domini est, quod percussit cum patribus nostris quando
egressi sunt de terra gypti.
22
Stetit autem Salomon ante altare Domini in conspectu ecclesi Isral, et

expandit manus suas in clum, 23 et ait : Domine Deus Isral, non est
similis tui deus in clo desuper, et super terram deorsum : qui custodis
pactum et misericordiam servis tuis qui ambulant coram te in toto corde
suo. 24 Qui custodisti servo tuo David patri meo qu locutus es ei : ore
locutus es, et manibus perfecisti, ut hc dies probat. 25 Nunc igitur Domine
Deus Isral, conserva famulo tuo David patri meo qu locutus es ei,
dicens : Non auferetur de te vir coram me, qui sedeat super thronum Isral :
ita tamen si custodierint filii tui viam suam, ut ambulent coram me sicut tu
ambulasti in conspectu meo. 26 Et nunc Domine Deus Isral, firmentur
verba tua qu locutus es servo tuo David patri meo. 27 Ergone putandum
est quod vere Deus habitet super terram ? si enim clum, et cli clorum,
te capere non possunt, quanto magis domus hc, quam dificavi ? 28 Sed
respice ad orationem servi tui, et ad preces ejus, Domine Deus meus : audi
hymnum et orationem quam servus tuus orat coram te hodie : 29 ut sint
oculi tui aperti super domum hanc nocte ac die : super domum, de qua
dixisti : Erit nomen meum ibi : ut exaudias orationem quam orat in loco
isto ad te servus tuus : 30 ut exaudias deprecationem servi tui et populi tui
Isral, quodcumque oraverint in loco isto, et exaudies in loco habitaculi tui
427/1834
in clo : et cum exaudieris, propitius eris.

31
Si peccaverit homo in proximum suum, et habuerit aliquod juramentum

quo teneatur astrictus, et venerit propter juramentum coram altari tuo in
domum tuam, 32 tu exaudies in clo : et facies, et judicabis servos tuos,
condemnans impium, et reddens viam suam super caput ejus, justificansque
justum, et retribuens ei secundum justitiam suam. 33 Si fugerit populus tuus
Isral inimicos suos (quia peccaturus est tibi), et agentes pnitentiam, et
confitentes nomini tuo, venerint, et oraverint, et deprecati te fuerint in
domo hac : 34 exaudi in clo, et dimitte peccatum populi tui Isral, et
reduces eos in terram quam dedisti patribus eorum. 35 Si clausum fuerit
clum, et non pluerit propter peccata eorum, et orantes in loco isto,
pnitentiam egerint nomini tuo, et a peccatis suis conversi fuerint propter
afflictionem suam : 36 exaudi eos in clo, et dimitte peccata servorum
tuorum, et populi tui Isral : et ostende eis viam bonam per quam ambulent,
et da pluviam super terram tuam, quam dedisti populo tuo in possessionem.
37
Fames si oborta fuerit in terra, aut pestilentia, aut corruptus ar, aut
rugo, aut locusta, vel rubigo, et afflixerit eum inimicus ejus portas
obsidens : omnis plaga, universa infirmitas, 38 cuncta devotatio, et
imprecatio qu acciderit omni homini de populo tuo Isral : si quis
cognoverit plagam cordis sui, et expanderit manus suas in domo hac, 39 tu
exaudies in clo in loco habitationis tu, et repropitiaberis, et facies ut des
unicuique secundum omnes vias suas, sicut videris cor ejus (quia tu nosti
solus cor omnium filiorum hominum), 40 ut timeant te cunctis diebus quibus
vivunt super faciem terr quam dedisti patribus nostris.
41
Insuper et alienigena, qui non est de populo tuo Isral, cum venerit de
terra longinqua propter nomen tuum (audietur enim nomen tuum magnum,
et manus tua fortis, et brachium tuum 42 extentum ubique), cum venerit
ergo, et oraverit in hoc loco, 43 tu exaudies in clo, in firmamento
habitaculi tui, et facies omnia pro quibus invocaverit te alienigena : ut
discant universi populi terrarum nomen tuum timere, sicut populus tuus
Isral, et probent quia nomen tuum invocatum est super domum hanc quam
dificavi. 44 Si egressus fuerit populus tuus ad bellum contra inimicos suos
per viam, quocumque miseris eos, orabunt te contra viam civitatis quam
elegisti, et contra domum quam dificavi nomini tuo, 45 et exaudies in clo
orationes eorum et preces eorum, et facies judicium eorum.
46
Quod si peccaverint tibi (non est enim homo qui non peccet) et iratus
tradideris eos inimicis suis, et captivi ducti fuerint in terram inimicorum
longe vel prope, 47 et egerint pnitentiam in corde suo in loco captivitatis,
et conversi deprecati te fuerint in captivitate sua, dicentes : Peccavimus :
inique egimus, impie gessimus : 48 et reversi fuerint ad te in universo corde
428/1834
suo et tota anima sua in terra inimicorum suorum, ad quam captivi ducti
fuerint : et oraverint te contra viam terr su, quam dedisti patribus eorum,
et civitatis quam elegisti, et templi quod dificavi nomini tuo : 49 exaudies
in clo, in firmamento solii tui, orationes eorum et preces eorum, et facies
judicium eorum : 50 et propitiaberis populo tuo qui peccavit tibi, et omnibus
iniquitatibus eorum quibus prvaricati sunt in te : et dabis misericordiam
coram eis qui eos captivos habuerint, ut misereantur eis. 51 Populus enim
tuus est, et hreditas tua, quos eduxisti de terra gypti, de medio fornacis
ferre. 52 Ut sint oculi tui aperti ad deprecationem servi tui, et populi tui
Isral, et exaudias eos in universis pro quibus invocaverint te. 53 Tu enim
separasti eos tibi in hreditatem de universis populis terr, sicut locutus es
per Moysen servum tuum quando eduxisti patres nostros de gypto,
Domine Deus.
54
Factum est autem, cum complesset Salomon orans Dominum omnem

orationem et deprecationem hanc, surrexit de conspectu altaris Domini :
utrumque enim genu in terram fixerat, et manus expanderat in clum.
55
Stetit ergo, et benedixit omni ecclesi Isral voce magna, dicens :
56
Benedictus Dominus, qui dedit requiem populo suo Isral, juxta omnia
qu locutus est : non cecidit ne unus quidem sermo ex omnibus bonis qu
locutus est per Moysen servum suum. 57 Sit Dominus Deus noster
nobiscum, sicut fuit cum patribus nostris, non derelinquens nos, neque
projiciens. 58 Sed inclinet corda nostra ad se, ut ambulemus in universis viis
ejus, et custodiamus mandata ejus, et cremonias ejus, et judicia
qucumque mandavit patribus nostris. 59 Et sint sermones mei isti, quibus
deprecatus sum coram Domino, appropinquantes Domino Deo nostro die
ac nocte, ut faciat judicium servo suo, et populo suo Isral per singulos
dies : 60 ut sciant omnes populi terr quia Dominus ipse est Deus, et non est
ultra absque eo. 61 Sit quoque cor nostrum perfectum cum Domino Deo
nostro, ut ambulemus in decretis ejus, et custodiamus mandata ejus, sicut et
hodie.
62
Igitur rex, et omnis Isral cum eo, immolabant victimas coram Domino.
Mactavitque Salomon hostias pacificas, quas immolavit Domino, boum
viginti duo millia, et ovium centum viginti millia : et dedicaverunt templum
Domini rex et filii Isral. 64 In die illa sanctificavit rex medium atrii quod
erat ante domum Domini : fecit quippe holocaustum ibi, et sacrificium, et
adipem pacificorum : quoniam altare reum quod erat coram Domino,
minus erat, et capere non poterat holocaustum, et sacrificium, et adipem
pacificorum. 65 Fecit ergo Salomon in tempore illo festivitatem celebrem, et
omnis Isral cum eo, multitudo magna ab introitu Emath usque ad rivum
gypti, coram Domino Deo nostro, septem diebus et septem diebus, id est,
quatuordecim diebus. 66 Et in die octava dimisit populos : qui benedicentes
63
429/1834
regi, profecti sunt in tabernacula sua ltantes, et alacri corde super omnibus
bonis qu fecerat Dominus David servo suo, et Isral populo suo.
Cap. 9 1 Factum est autem cum perfecisset Salomon dificium
domus Domini, et dificium regis, et omne quod optaverat et voluerat
facere, 2 apparuit ei Dominus secundo, sicut apparuerat ei in Gabaon.
3
Dixitque Dominus ad eum : Exaudivi orationem tuam et deprecationem
tuam, quam deprecatus es coram me : sanctificavi domum hanc quam
dificasti, ut ponerem nomen meum ibi in sempiternum, et erunt oculi mei
et cor meum ibi cunctis diebus. 4 Tu quoque si ambulaveris coram me sicut
ambulavit pater tuus, in simplicitate cordis et in quitate, et feceris omnia
qu prcepi tibi, et legitima mea et judicia mea servaveris, 5 ponam
thronum regni tui super Isral in sempiternum, sicut locutus sum David
patri tuo, dicens : Non auferetur vir de genere tuo de solio Isral. 6 Si autem
aversione aversi fueritis vos et filii vestri, non sequentes me, nec
custodientes mandata mea et cremonias meas quas proposui vobis, sed
abieritis et colueritis deos alienos, et adoraveritis eos : 7 auferam Isral de
superficie terr quam dedi eis, et templum quod sanctificavi nomini meo,
projiciam a conspectu meo : eritque Isral in proverbium, et in fabulam
cunctis populis. 8 Et domus hc erit in exemplum : omnis qui transierit per
eam, stupebit, et sibilabit, et dicet : Quare fecit Dominus sic terr huic, et
domui huic ? 9 Et respondebunt : Quia dereliquerunt Dominum Deum
suum, qui eduxit patres eorum de terra gypti, et secuti sunt deos alienos,
et adoraverunt eos, et coluerunt eos : idcirco induxit Dominus super eos
omne malum hoc.
10
Expletis autem annis viginti postquam dificaverat Salomon duas

domos, id est, domum Domini, et domum regis 11 (Hiram rege Tyri
prbente Salomoni ligna cedrina et abiegna, et aurum juxta omne quod
opus habuerat), tunc dedit Salomon Hiram viginti oppida in terra Galil.
12
Et egressus est Hiram de Tyro ut videret oppida qu dederat ei Salomon,
et non placuerunt ei. 13 Et ait : Hccine sunt civitates quas dedisti mihi,
frater ? Et appellavit eas terram Chabul, usque in diem hanc. 14 Misit
quoque Hiram ad regem Salomonem centum viginti talenta auri. 15 Hc est
summa expensarum quam obtulit rex Salomon ad dificandam domum
Domini et domum suam, et Mello, et murum Jerusalem, et Heser, et
Mageddo, et Gazer. 16 Pharao rex gypti ascendit, et cepit Gazar,
succenditque eam igni, et Chananum, qui habitabat in civitate, interfecit :
et dedit eam in dotem fili su uxori Salomonis. 17 dificavit ergo
Salomon Gazer, et Bethoron inferiorem, 18 et Balaath, et Palmiram in terra
solitudinis. 19 Et omnes vicos qui ad se pertinebant et erant absque muro,
munivit, et civitates curruum et civitates equitum, et quodcumque ei placuit
ut dificaret in Jerusalem, et in Libano, et in omni terra potestatis su.
430/1834
20
Universum populum qui remanserat de Amorrhis, et Hethis, et

Pherezis, et Hevis, et Jebusis, qui non sunt de filiis Isral : 21 horum
filios qui remanserant in terra, quos scilicet non potuerant filii Isral
exterminare, fecit Salomon tributarios usque in diem hanc. 22 De filiis
autem Isral non constituit Salomon servire quemquam, sed erant viri
bellatores, et ministri ejus, et principes, et duces, et prfecti curruum et
equorum. 23 Erant autem principes super omnia opera Salomonis prpositi
quingenti quinquaginta, qui habebant subjectum populum, et statutis
operibus imperabant. 24 Filia autem Pharaonis ascendit de civitate David in
domum suam, quam dificaverat ei Salomon : tunc dificavit Mello.
25
Offerebat quoque Salomon, tribus vicibus per annos singulos, holocausta
et pacificas victimas super altare quod dificaverat Domino, et adolebat
thymiama coram Domino : perfectumque est templum. 26 Classem quoque
fecit rex Salomon in Asiongaber, qu est juxta Ailath in littore maris
Rubri, in terra Idum. 27 Misitque Hiram in classe illa servos suos viros
nauticos et gnaros maris, cum servis Salomonis. 28 Qui cum venissent in
Ophir, sumptum inde aurum quadringentorum viginti talentorum,
detulerunt ad regem Salomonem.
Cap. 10 1 Sed et regina Saba, audita fama Salomonis in nomine
Domini, venit tentare eum in nigmatibus. 2 Et ingressa Jerusalem multo
cum comitatu et divitiis, camelis portantibus aromata, et aurum infinitum
nimis, et gemmas pretiosas, venit ad regem Salomonem, et locuta est ei
universa qu habebat in corde suo. 3 Et docuit eam Salomon omnia verba
qu proposuerat : non fuit sermo qui regem posset latere, et non
responderet ei. 4 Videns autem regina Saba omnem sapientiam Salomonis,
et domum quam dificaverat, 5 et cibos mens ejus, et habitacula
servorum, et ordines ministrantium, vestesque eorum, et pincernas, et
holocausta qu offerebat in domo Domini : non habebat ultra spiritum.
6
Dixitque ad regem : Verus est sermo quem audivi in terra mea 7 super
sermonibus tuis, et super sapientia tua : et non credebam narrantibus mihi,
donec ipsa veni, et vidi oculis meis, et probavi quod media pars mihi
nuntiata non fuerit : major est sapientia et opera tua, quam rumor quem
audivi. 8 Beati viri tui, et beati servi tui, qui stant coram te semper, et
audiunt sapientiam tuam. 9 Sit Dominus Deus tuus benedictus, cui
complacuisti, et posuit te super thronum Isral, eo quod dilexerit Dominus
Isral in sempiternum, et constituit te regem ut faceres judicium et
justitiam. 10 Dedit ergo regi centum viginti talenta auri, et aromata multa
nimis, et gemmas pretiosas : non sunt allata ultra aromata tam multa, quam
ea qu dedit regina Saba regi Salomoni.
11
(Sed et classis Hiram, qu portabat aurum de Ophir, attulit ex Ophir

ligna thyina multa nimis, et gemmas pretiosas. 12 Fecitque rex de lignis
431/1834
thyinis fulcra domus Domini et domus regi, et citharas lyrasque

cantoribus : non sunt allata hujuscemodi ligna thyina, neque visa usque in
prsentem diem.) 13 Rex autem Salomon dedit regin Saba omnia qu
voluit et petivit ab eo, exceptis his qu ultro obtulerat ei munere regio.
Qu reversa est, et abiit in terram suam cum servis suis. 14 Erat autem
pondus auri quod afferebatur Salomoni per annos singulos, sexcentorum
sexaginta sex talentorum auri, 15 excepto eo quod afferebant viri qui super
vectigalia erant, et negotiatores, universique scruta vendentes, et omnes
reges Arabi, ducesque terr. 16 Fecit quoque rex Salomon ducenta scuta
de auro purissimo : sexcentos auri siclos dedit in laminas scuti unius. 17 Et
trecentas peltas ex auro probato : trecent min auri unam peltam
vestiebant : posuitque eas rex in domo saltus Libani. 18 Fecit etiam rex
Salomon thronum de ebore grandem : et vestivit eum auro fulvo nimis,
19
qui habebat sex gradus : et summitas throni rotunda erat in parte
posteriori : et du manus hinc atque inde tenentes sedile : et duo leones
stabant juxta manus singulas. 20 Et duodecim leunculi stantes super sex
gradus hinc atque inde : non est factum tale opus in universis regnis. 21 Sed
et omnia vasa quibus potabat rex Salomon, erant aurea : et universa
supellex domus saltus Libani de auro purissimo : non erat argentum, nec
alicujus pretii putabatur in diebus Salomonis, 22 quia classis regis per mare
cum classe Hiram semel per tres annos ibat in Tharsis, deferens inde
aurum, et argentum, et dentes elephantorum, et simias, et pavos.
23
Magnificatus est ergo rex Salomon super omnes reges terr divitiis et
sapientia. 24 Et universa terra desiderabat vultum Salomonis, ut audiret
sapientiam ejus, quam dederat Deus in corde ejus. 25 Et singuli deferebant
ei munera, vasa argentea et aurea, vestes et arma bellica, aromata quoque,
et equos et mulos per annos singulos. 26 Congregavitque Salomon currus et
equites, et facti sunt ei mille quadringenti currus, et duodecim millia
equitum : et disposuit eos per civitates munitas, et cum rege in Jerusalem.
27
Fecitque ut tanta esset abundantia argenti in Jerusalem, quanta et
lapidum : et cedrorum prbuit multitudinem quasi sycomoros qu
nascuntur in campestribus. 28 Et educebantur equi Salomoni de gypto, et
de Coa. Negotiatores enim regis emebant de Coa, et statuto pretio
perducebant. 29 Egrediebatur autem quadriga ex gypto sexcentis siclis
argenti, et equus centum quinquaginta. Atque in hunc modum cuncti reges
Hethorum et Syri equos venundabant.
Cap. 11 1 Rex autem Salomon adamavit mulieres alienigenas multas,
filiam quoque Pharaonis, et Moabitidas, et Ammonitidas, Idumas, et
Sidonias, et Hethas : 2 de gentibus super quibus dixit Dominus filiis
Isral : Non ingrediemini ad eas, neque de illis ingredientur ad vestras :
certissime enim avertent corda vestra ut sequamini deos earum. His itaque
432/1834
copulatus est Salomon ardentissimo amore. 3 Fueruntque ei uxores quasi

regin septingent, et concubin trecent : et averterunt mulieres cor ejus.
4
Cumque jam esset senex, depravatum est cor ejus per mulieres, ut
sequeretur deos alienos : nec erat cor ejus perfectum cum Domino Deo suo,
sicut cor David patris ejus. 5 Sed colebat Salomon Astarthen deam
Sidoniorum, et Moloch idolum Ammonitarum. 6 Fecitque Salomon quod
non placuerat coram Domino, et non adimplevit ut sequeretur Dominum
sicut David pater ejus. 7 Tunc dificavit Salomon fanum Chamos idolo
Moab in monte qui est contra Jerusalem, et Moloch idolo filiorum Ammon.
8
Atque in hunc modum fecit universis uxoribus suis alienigenis, qu
adolebant thura, et immolabant diis suis. 9 Igitur iratus est Dominus
Salomoni, quod aversa esset mens ejus a Domino Deo Isral, qui
apparuerat ei secundo, 10 et prceperat de verbo hoc ne sequeretur deos
alienos : et non custodivit qu mandavit ei Dominus. 11 Dixit itaque
Dominus Salomoni : Quia habuisti hoc apud te, et non custodisti pactum
meum, et prcepta mea qu mandavi tibi, disrumpens scindam regnum
tuum, et dabo illud servo tuo. 12 Verumtamen in diebus tuis non faciam
propter David patrem tuum : de manu filii tui scindam illud, 13 nec totum
regnum auferam, sed tribum unam dabo filio tuo propter David servum
meum, et Jerusalem, quam elegi.
14
Suscitavit autem Dominus adversarium Salomoni Adad Idumum de

semine regio, qui erat in Edom. 15 Cum enim esset David in Iduma, et
ascendisset Joab princeps militi ad sepeliendum eos qui fuerant interfecti,
et occidisset omnem masculinum in Iduma 16 (sex enim mensibus ibi
moratus est Joab, et omnis Isral, donec interimeret omne masculinum in
Iduma), 17 fugit Adad ipse, et viri Idumi de servis patris ejus cum eo, ut
ingrederetur gyptum : erat autem Adad puer parvulus. 18 Cumque
surrexissent de Madian, venerunt in Pharan, tuleruntque secum viros de
Pharan, et introierunt gyptum ad Pharaonem regem gypti : qui dedit ei
domum, et cibos constituit, et terram delegavit. 19 Et invenit Adad gratiam
coram Pharaone valde, in tantum ut daret ei uxorem sororem uxoris su
germanam Taphnes regin. 20 Genuitque ei soror Taphnes Genubath
filium, et nutrivit eum Taphnes in domo Pharaonis : eratque Genubath
habitans apud Pharaonem cum filiis ejus. 21 Cumque audisset Adad in
gypto dormisse David cum patribus suis, et mortuum esse Joab
principem militi, dixit Pharaoni : Dimitte me, ut vadam in terram meam.
22
Dixitque ei Pharao : Qua enim re apud me indiges, ut quras ire ad
terram tuam ? At ille respondit : Nulla : sed obsecro te ut dimittas me.
23
Suscitavit quoque ei Deus adversarium Razon filium Eliada, qui fugerat

Adarezer regem Soba dominum suum : 24 et congregavit contra eum viros,
et factus est princeps latronum cum interficeret eos David : abieruntque
433/1834
Damascum, et habitaverunt ibi, et constituerunt eum regem in Damasco :

25
eratque adversarius Israli cunctis diebus Salomonis : et hoc est malum
Adad, et odium contra Isral : regnavitque in Syria. 26 Jeroboam quoque
filius Nabat, Ephrathus, de Sareda, servus Salomonis, cujus mater erat
nomine Sarva, mulier vidua, levavit manum contra regem. 27 Et hc est
causa rebellionis adversus eum, quia Salomon dificavit Mello, et
coquavit voraginem civitatis David patris sui. 28 Erat autem Jeroboam vir
fortis et potens : vidensque Salomon adolescentem bon indolis et
industrium, constituerat eum prfectum super tributa univers domus
Joseph.
29
Factum est igitur in tempore illo, ut Jeroboam egrederetur de Jerusalem,

et inveniret eum Ahias Silonites propheta in via, opertus pallio novo : erant
autem duo tantum in agro. 30 Apprehendensque Ahias pallium suum novum
quo coopertus erat, scidit in duodecim partes. 31 Et ait ad Jeroboam : Tolle
tibi decem scissuras : hc enim dicit Dominus Deus Isral : Ecce ego
scindam regnum de manu Salomonis, et dabo tibi decem tribus. 32 Porro
una tribus remanebit ei propter servum meum David, et Jerusalem
civitatem, quam elegi ex omnibus tribubus Isral : 33 eo quod dereliquerit
me, et adoraverit Astarthen deam Sidoniorum, et Chamos deum Moab, et
Moloch deum filiorum Ammon : et non ambulaverit in viis meis, ut faceret
justitiam coram me, et prcepta mea et judicia, sicut David pater ejus.
34
Nec auferam omne regnum de manu ejus, sed ducem ponam eum cunctis
diebus vit su, propter David servum meum quem elegi, qui custodivit
mandata mea et prcepta mea. 35 Auferam autem regnum de manu filii
ejus, et dabo tibi decem tribus : 36 filio autem ejus dabo tribum unam, ut
remaneat lucerna David servo meo cunctis diebus coram me in Jerusalem
civitate, quam elegi ut esset nomen meum ibi. 37 Te autem assumam, et
regnabis super omnia qu desiderat anima tua, erisque rex super Isral.
38
Si igitur audieris omnia qu prcepero tibi, et ambulaveris in viis meis,
et feceris quod rectum est coram me, custodiens mandata mea et prcepta
mea, sicut fecit David servus meus : ero tecum, et dificabo tibi domum
fidelem, quomodo dificavi David domum : et tradam tibi Isral : 39 et
affligam semen David super hoc, verumtamen non cunctis diebus. 40 Voluit
ergo Salomon interficere Jeroboam : qui surrexit, et aufugit in gyptum ad
Sesac regem gypti, et fuit in gypto usque ad mortem Salomonis.
41
Reliquum autem verborum Salomonis, et omnia qu fecit, et sapientia

ejus, ecce universa scripta sunt in libro verborum dierum Salomonis.
42
Dies autem quos regnavit Salomon in Jerusalem super omnem Isral,
quadraginta anni sunt. 43 Dormivitque Salomon cum patribus suis, et
sepultus est in civitate David patris sui : regnavitque Roboam filius ejus pro
eo.
434/1834
Cap. 12 1 Venit autem Roboam in Sichem : illuc enim congregatus

erat omnis Isral ad constituendum eum regem. 2 At vero Jeroboam filius
Nabat, cum adhuc esset in gypto profugus a facie regis Salomonis, audita
morte ejus, reversus est de gypto. 3 Miseruntque et vocaverunt eum :
venit ergo Jeroboam, et omnis multitudo Isral, et locuti sunt ad Roboam,
dicentes : 4 Pater tuus durissimum jugum imposuit nobis : tu itaque nunc
imminue paululum de imperio patris tui durissimo, et de jugo gravissimo
quod imposuit nobis, et serviemus tibi. 5 Qui ait eis : Ite usque ad tertium
diem, et revertimini ad me. Cumque abiisset populus, 6 iniit consilium rex
Roboam cum senioribus qui assistebant coram Salomone patre ejus cum
adhuc viveret, et ait : Quod datis mihi consilium, ut respondeam populo
huic ? 7 Qui dixerunt ei : Si hodie obedieris populo huic, et servieris, et
petitioni eorum cesseris, locutusque fueris ad eos verba lenia, erunt tibi
servi cunctis diebus. 8 Qui dereliquit consilium senum, quod dederant ei, et
adhibuit adolescentes, qui nutriti fuerant cum eo, et assistebant illi,
9
dixitque ad eos : Quod mihi datis consilium, ut respondeam populo huic,
qui dixerunt mihi : Levius fac jugum quod imposuit pater tuus super nos ?
10
Et dixerunt ei juvenes qui nutriti fuerant cum eo : Sic loqueris populo
huic, qui locuti sunt ad te, dicentes : Pater tuus aggravavit jugum nostrum :
tu releva nos. Sic loqueris ad eos : Minimus digitus meus grossior est dorso
patris mei. 11 Et nunc pater meus posuit super vos jugum grave, ego autem
addam super jugum vestrum : pater meus cecidit vos flagellis, ego autem
cdam vos scorpionibus. 12 Venit ergo Jeroboam et omnis populus ad
Roboam die tertia, sicut locutus fuerat rex, dicens : Revertimini ad me die
tertia. 13 Responditque rex populo dura, derelicto consilio seniorum quod ei
dederant, 14 et locutus est eis secundum consilium juvenum, dicens : Pater
meus aggravavit jugum vestrum, ego autem addam jugo vestro : pater meus
cecidit vos flagellis, ego autem cdam vos scorpionibus. 15 Et non
acquievit rex populo : quoniam aversatus fuerat eum Dominus, ut suscitaret
verbum suum quod locutus fuerat in manu Ahi Silonit, ad Jeroboam
filium Nabat.
16
Videns itaque populus quod noluisset eos audire rex, respondit ei dicens :
Qu nobis pars in David ? vel qu hreditas in filio Isai ? vade in
tabernacula tua, Isral : nunc vide domum tuam, David. Et abiit Isral in
tabernacula sua. 17 Super filios autem Isral, quicumque habitabant in
civitatibus Juda, regnavit Roboam. 18 Misit ergo rex Roboam Aduram, qui
erat super tributa : et lapidavit eum omnis Isral, et mortuus est. Porro rex
Roboam festinus ascendit currum, et fugit in Jerusalem : 19 recessitque
Isral a domo David usque in prsentem diem. 20 Factum est autem cum
audisset omnis Isral quod reversus esset Jeroboam, miserunt, et
vocaverunt eum congregato ctu, et constituerunt eum regem super
435/1834
omnem Isral : nec secutus est quisquam domum David prter tribum Juda
solam. 21 Venit autem Roboam Jerusalem, et congregavit universam
domum Juda, et tribum Benjamin, centum octoginta millia electorum
virorum bellatorum, ut pugnarent contra domum Isral, et reducerent
regnum Roboam filio Salomonis. 22 Factus est autem sermo Domini ad
Semeiam virum Dei, dicens : 23 Loquere ad Roboam filium Salomonis
regem Juda, et ad omnem domum Juda, et Benjamin, et reliquos de populo,
dicens : 24 Hc dicit Dominus : Non ascendetis, neque bellabitis contra
fratres vestros filios Isral : revertatur vir in domum suam : a me enim
factum est verbum hoc. Audierunt sermonem Domini, et reversi sunt de
itinere, sicut eis prceperat Dominus.
25
dificavit autem Jeroboam Sichem in monte Ephraim, et habitavit ibi :

et egressus inde dificavit Phanuel. 26 Dixitque Jeroboam in corde suo :
Nunc revertetur regnum ad domum David, 27 si ascenderit populus iste ut
faciat sacrificia in domo Domini in Jerusalem : et convertetur cor populi
hujus ad dominum suum Roboam regem Juda, interficientque me, et
revertentur ad eum. 28 Et excogitato consilio fecit duos vitulos aureos, et
dixit eis : Nolite ultra ascendere in Jerusalem : ecce dii tui Isral, qui te
eduxerunt de terra gypti. 29 Posuitque unum in Bethel, et alterum in Dan :
30
et factum est verbum hoc in peccatum : ibat enim populus ad adorandum
vitulum usque in Dan. 31 Et fecit fana in excelsis, et sacerdotes de extremis
populi, qui non erant de filiis Levi. 32 Constituitque diem solemnem in
mense octavo, quintadecima die mensis, in similitudinem solemnitatis qu
celebrabatur in Juda. Et ascendens altare, similiter fecit in Bethel, ut
immolaret vitulis quos fabricatus fuerat : constituitque in Bethel sacerdotes
excelsorum qu fecerat. 33 Et ascendit super altare quod exstruxerat in
Bethel, quintadecima die mensis octavi, quem finxerat de corde suo : et
fecit solemnitatem filiis Isral, et ascendit super altare, ut adoleret
incensum.
Cap. 13 1 Et ecce vir Dei venit de Juda in sermone Domini in Bethel,
Jeroboam stante super altare, et thus jaciente. 2 Et exclamavit contra altare
in sermone Domini, et ait : Altare, altare, hc dicit Dominus : Ecce filius
nascetur domui David, Josias nomine, et immolabit super te sacerdotes
excelsorum, qui nunc in te thura succendunt : et ossa hominum super te
incendet. 3 Deditque in illa die signum, dicens : Hoc erit signum quod
locutus est Dominus : ecce altare scindetur, et effundetur cinis qui in eo est.
4
Cumque audisset rex sermonem hominis Dei quem inclamaverat contra
altare in Bethel, extendit manum suam de altari, dicens : Apprehendite
eum. Et exaruit manus ejus quam extenderat contra eum, nec valuit
retrahere eam ad se. 5 Altare quoque scissum est, et effusus est cinis de
altari, juxta signum quod prdixerat vir Dei in sermone Domini. 6 Et ait rex
436/1834
ad virum Dei : Deprecare faciem Domini Dei tui, et ora pro me, ut
restituatur manus mea mihi. Oravitque vir Dei faciem Domini, et reversa
est manus regis ad eum, et facta est sicut prius fuerat. 7 Locutus est autem
rex ad virum Dei : Veni mecum domum ut prandeas, et dabo tibi munera.
8
Responditque vir Dei ad regem : Si dederis mihi mediam partem domus
tu, non veniam tecum, nec comedam panem, neque bibam aquam in loco
isto : 9 sic enim mandatum est mihi in sermone Domini prcipientis : Non
comedes panem, neque bibes aquam, nec reverteris per viam qua venisti.
10
Abiit ergo per aliam viam, et non est reversus per iter quo venerat in
Bethel.
11
Prophetes autem quidam senex habitabat in Bethel : ad quem venerunt

filii sui, et narraverunt ei omnia opera qu fecerat vir Dei illa die in
Bethel : et verba qu locutus fuerat ad regem, narraverunt patri suo. 12 Et
dixit eis pater eorum : Per quam viam abiit ? Ostenderunt ei filii sui viam
per quam abierat vir Dei, qui venerat de Juda. 13 Et ait filiis suis : Sternite
mihi asinum. Qui cum stravissent, ascendit, 14 et abiit post virum Dei, et
invenit eum sedentem subtus terebinthum : et ait illi : Tune es vir Dei qui
venisti de Juda ? Respondit ille : Ego sum. 15 Dixitque ad eum : Veni
mecum domum, ut comedas panem. 16 Qui ait : Non possum reverti, neque
venire tecum : nec comedam panem, neque bibam aquam in loco isto,
17
quia locutus est Dominus ad me in sermone Domini, dicens : Non
comedes panem, et non bibes aquam ibi, nec reverteris per viam qua ieris.
18
Qui ait illi : Et ego propheta sum similis tui : et angelus locutus est mihi
in sermone Domini, dicens : Reduc eum tecum in domum tuam, ut comedat
panem, et bibat aquam. Fefellit eum, 19 et reduxit secum : comedit ergo
panem in domo ejus, et bibit aquam. 20 Cumque sederent ad mensam, factus
est sermo Domini ad prophetam qui reduxerat eum. 21 Et exclamavit ad
virum Dei qui venerat de Juda, dicens : Hc dicit Dominus : Quia non
obediens fuisti ori Domini, et non custodisti mandatum quod prcepit tibi
Dominus Deus tuus, 22 et reversus es, et comedisti panem, et bibisti aquam
in loco in quo prcepit tibi ne comederes panem neque biberes aquam, non
inferetur cadaver tuum in sepulchrum patrum tuorum.
23
Cumque comedisset et bibisset, stravit asinum suum prophet quem

reduxerat. 24 Qui cum abiisset, invenit eum leo in via, et occidit, et erat
cadaver ejus projectum in itinere : asinus autem stabat juxta illum, et leo
stabat juxta cadaver. 25 Et ecce viri transeuntes viderunt cadaver projectum
in via, et leonem stantem juxta cadaver. Et venerunt, et divulgaverunt in
civitate in qua prophetes ille senex habitabat. 26 Quod cum audisset
propheta ille qui reduxerat eum, ait : Vir Dei est, qui inobediens fuit ori
Domini, et tradidit eum Dominus leoni, et confregit eum, et occidit juxta
verbum Domini quod locutus est ei. 27 Dixitque ad filios suos : Sternite
437/1834
mihi asinum. Qui cum stravissent, 28 et ille abiisset, invenit cadaver ejus
projectum in via, et asinum et leonem stantes juxta cadaver : non comedit
leo de cadavere, nec lsit asinum. 29 Tulit ergo prophetes cadaver viri Dei,
et posuit illud super asinum, et reversus intulit in civitatem prophet senis
ut plangeret eum. 30 Et posuit cadaver ejus in sepulchro suo, et planxerunt
eum : Heu, heu mi frater ! 31 Cumque planxissent eum, dixit ad filios suos :
Cum mortuus fuero, sepelite me in sepulchro in quo vir Dei sepultus est :
juxta ossa ejus ponite ossa mea. 32 Profecto enim veniet sermo quem
prdixit in sermone Domini contra altare quod est in Bethel, et contra
omnia fana excelsorum qu sunt in urbibus Samari.
33
Post verba hc non est reversus Jeroboam de via sua pessima, sed e
contrario fecit de novissimis populi sacerdotes excelsorum : quicumque
volebat, implebat manum suam, et fiebat sacerdos excelsorum. 34 Et propter
hanc causam peccavit domus Jeroboam, et eversa est, et deleta de
superficie terr.
Cap. 14 1 In tempore illo grotavit Abia filius Jeroboam. 2 Dixitque
Jeroboam uxori su : Surge, et commuta habitum, ne cognoscaris quod sis
uxor Jeroboam, et vade in Silo, ubi est Ahias propheta, qui locutus est mihi
quod regnaturus essem super populum hunc. 3 Tolle quoque in manu tua
decem panes, et crustulam, et vas mellis, et vade ad illum : ipse enim
indicabit tibi quid eventurum sit puero huic. 4 Fecit ut dixerat, uxor
Jeroboam : et consurgens abiit in Silo, et venit in domum Ahi : at ille non
poterat videre, quia caligaverant oculi ejus pr senectute. 5 Dixit autem
Dominus ad Ahiam : Ecce uxor Jeroboam ingreditur ut consulat te super
filio suo qui grotat : hc et hc loqueris ei. Cum ergo illa intraret, et
dissimularet se esse qu erat, 6 audivit Ahias sonitum pedum ejus
intrountis per ostium, et ait : Ingredere, uxor Jeroboam : quare aliam te
esse simulas ? ego autem missus sum ad te durus nuntius. 7 Vade, et dic
Jeroboam : Hc dicit Dominus Deus Isral : Quia exaltavi te de medio
populi, et dedi te ducem super populum meum Isral, 8 et scidi regnum
domus David, et dedi illud tibi, et non fuisti sicut servus meus David, qui
custodivit mandata mea, et secutus est me in toto corde suo, faciens quod
placitum esset in conspectu meo : 9 sed operatus es mala super omnes qui
fuerunt ante te, et fecisti tibi deos alienos et conflatiles, ut me ad
iracundiam provocares, me autem projecisti post corpus tuum : 10 idcirco
ecce ego inducam mala super domum Jeroboam, et percutiam de Jeroboam
mingentem ad parietem, et clausum, et novissimum in Isral : et mundabo
reliquias domus Jeroboam, sicut mundari solet fimus usque ad purum.
11
Qui mortui fuerint de Jeroboam in civitate, comedent eos canes : qui
autem mortui fuerint in agro, vorabunt eos aves cli : quia Dominus
locutus est. 12 Tu igitur surge, et vade in domum tuam : et in ipso introitu
438/1834
pedum tuorum in urbem, morietur puer, 13 et planget eum omnis Isral, et

sepeliet : iste enim solus inferetur de Jeroboam in sepulchrum, quia
inventus est super eo sermo bonus a Domino Deo Isral in domo Jeroboam.
14
Constituet autem sibi Dominus regem super Isral, qui percutiet domum
Jeroboam in hac die, et in hoc tempore : 15 et percutiet Dominus Deus
Isral, sicut moveri solet arundo in aqua : et evellet Isral de terra bona hac,
quam dedit patribus eorum, et ventilabit eos trans flumen : quia fecerunt
sibi lucos, ut irritarent Dominum. 16 Et tradet Dominus Isral propter
peccata Jeroboam, qui peccavit, et peccare fecit Isral. 17 Surrexit itaque
uxor Jeroboam, et abiit, et venit in Thersa : cumque illa ingrederetur limen
domus, puer mortuus est, 18 et sepelierunt eum. Et planxit eum omnis Isral
juxta sermonem Domini, quem locutus est in manu servi sui Ahi
prophet.
19
Reliqua autem verborum Jeroboam, quomodo pugnaverit, et quomodo

regnaverit, ecce scripta sunt in libro verborum dierum regum Isral. 20 Dies
autem quibus regnavit Jeroboam, viginti duo anni sunt : et dormivit cum
patribus suis, regnavitque Nadab filius ejus pro eo.
21
Porro Roboam filius Salomonis regnavit in Juda. Quadraginta et unius

anni erat Roboam cum regnare cpisset : decem et septem annos regnavit
in Jerusalem civitate, quam elegit Dominus ut poneret nomen suum ibi, ex
omnibus tribubus Isral. Nomen autem matris ejus Naama Ammanitis. 22 Et
fecit Judas malum coram Domino, et irritaverunt eum super omnibus qu
fecerant patres eorum in peccatis suis qu peccaverunt. 23 dificaverunt
enim et ipsi sibi aras, et statuas, et lucos super omnem collem excelsum, et
subter omnem arborem frondosam : 24 sed et effeminati fuerunt in terra,
feceruntque omnes abominationes gentium quas attrivit Dominus ante
faciem filiorum Isral. 25 In quinto autem anno regni Roboam, ascendit
Sesac rex gypti in Jerusalem, 26 et tulit thesauros domus Domini, et
thesauros regios, et universa diripuit : scuta quoque aurea, qu fecerat
Salomon : 27 pro quibus fecit rex Roboam scuta rea, et tradidit ea in
manum ducum scutariorum, et eorum qui excubabant ante ostium domus
regis. 28 Cumque ingrederetur rex in domum Domini, portabant ea qui
preundi habebant officium : et postea reportabant ad armamentarium
scutariorum. 29 Reliqua autem sermonum Roboam, et omnia qu fecit, ecce
scripta sunt in libro sermonum dierum regum Juda. 30 Fuitque bellum inter
Roboam et Jeroboam cunctis diebus. 31 Dormivitque Roboam cum patribus
suis, et sepultus est cum eis in civitate David : nomen autem matris ejus
Naama Ammanitis : et regnavit Abiam filius ejus pro eo.
Cap. 15 1 Igitur in octavodecimo anno regni Jeroboam filii Nabat,
regnavit Abiam super Judam. 2 Tribus annis regnavit in Jerusalem : nomen
439/1834
matris ejus Maacha filia Abessalom. 3 Ambulavitque in omnibus peccatis

patris sui, qu fecerat ante eum : nec erat cor ejus perfectum cum Domino
Deo suo, sicut cor David patris ejus. 4 Sed propter David dedit ei Dominus
Deus suus lucernam in Jerusalem, ut suscitaret filium ejus post eum, et
statueret Jerusalem : 5 eo quod fecisset David rectum in oculis Domini, et
non declinasset ab omnibus qu prceperat ei cunctis diebus vit su,
excepto sermone Uri Hethi. 6 Attamen bellum fuit inter Roboam et
Jeroboam omni tempore vit ejus. 7 Reliqua autem sermonum Abiam, et
omnia qu fecit, nonne hc scripta sunt in libro verborum dierum regum
Juda ? Fuitque prlium inter Abiam et inter Jeroboam. 8 Et dormivit Abiam
cum patribus suis, et sepelierunt eum in civitate David, regnavitque Asa
filius ejus pro eo.
9
In anno ergo vigesimo Jeroboam regis Isral regnavit Asa rex Juda, 10 et
quadraginta et uno anno regnavit in Jerusalem. Nomen matris ejus Maacha
filia Abessalom. 11 Et fecit Asa rectum ante conspectum Domini, sicut
David pater ejus : 12 et abstulit effeminatos de terra, purgavitque universas
sordes idolorum qu fecerant patres ejus. 13 Insuper et Maacham matrem
suam amovit, ne esset princeps in sacris Priapi, et in luco ejus quem
consecraverat : subvertitque specum ejus, et confregit simulacrum
turpissimum, et combussit in torrente Cedron : 14 excelsa autem non
abstulit. Verumtamen cor Asa perfectum erat cum Domino cunctis diebus
suis : 15 et intulit ea qu sanctificaverat pater suus, et voverat, in domum
Domini, argentum, et aurum, et vasa.
16
Bellum autem erat inter Asa, et Baasa regem Isral cunctis diebus eorum.
Ascendit quoque Baasa rex Isral in Judam, et dificavit Rama, ut non
posset quispiam egredi vel ingredi de parte Asa regis Juda. 18 Tollens itaque
Asa omne argentum et aurum quod remanserat in thesauris domus Domini,
et in thesauris domus regi, et dedit illud in manus servorum suorum : et
misit ad Benadad filium Tabremon filii Hezion, regem Syri, qui habitabat
in Damasco, dicens : 19 Fdus est inter me et te, et inter patrem meum et
patrem tuum : ideo misi tibi munera, argentum et aurum : et peto ut venias,
et irritum facias fdus quod habes cum Baasa rege Isral, et recedat a me.
20
Acquiescens Benadad regi Asa, misit principes exercitus sui in civitates
Isral, et percusserunt Ahion, et Dan, et Abeldomum Maacha, et universam
Cenneroth, omnem scilicet terram Nephthali. 21 Quod cum audisset Baasa,
intermisit dificare Rama, et reversus est in Thersa. 22 Rex autem Asa
nuntium misit in omnem Judam, dicens : Nemo sit excusatus. Et tulerunt
lapides de Rama, et ligna ejus, quibus dificaverat Baasa, et exstruxit de
eis rex Asa Gabaa Benjamin, et Maspha. 23 Reliqua autem omnium
sermonum Asa, et univers fortitudines ejus, et cuncta qu fecit, et
civitates quas exstruxit, nonne hc scripta sunt in libro verborum dierum
17
440/1834
regum Juda ? Verumtamen in tempore senectutis su doluit pedes. 24 Et

dormivit cum patribus suis, et sepultus est cum eis in civitate David patris
sui. Regnavitque Josaphat filius ejus pro eo.
25
Nadab vero filius Jeroboam regnavit super Isral anno secundo Asa regis
Juda : regnavitque super Isral duobus annis. 26 Et fecit quod malum est in
conspectu Domini, et ambulavit in viis patris sui, et in peccatis ejus quibus
peccare fecit Isral. 27 Insidiatus est autem ei Baasa filius Ahi de domo
Issachar, et percussit eum in Gebbethon, qu est urbs Philisthinorum :
siquidem Nadab et omnis Isral obsidebant Gebbethon. 28 Interfecit ergo
illum Baasa in anno tertio Asa regis Juda, et regnavit pro eo. 29 Cumque
regnasset, percussit omnem domum Jeroboam : non dimisit ne unam
quidem animam de semine ejus donec deleret eum, juxta verbum Domini
quod locutus fuerat in manu servi sui Ahi Silonitis, 30 propter peccata
Jeroboam, qu peccaverat, et quibus peccare fecerat Isral : et propter
delictum quo irritaverat Dominum Deum Isral. 31 Reliqua autem
sermonum Nadab, et omnia qu operatus est, nonne hc scripta sunt in
libro verborum dierum regum Isral ? 32 Fuitque bellum inter Asa, et Baasa
regem Isral, cunctis diebus eorum.
33
Anno tertio Asa regis Juda, regnavit Baasa filius Ahi super omnem
Isral in Thersa, viginti quatuor annis. 34 Et fecit malum coram Domino,
ambulavitque in via Jeroboam, et in peccatis ejus quibus peccare fecit
Isral.
Cap. 16 1 Factus est autem sermo Domini ad Jehu filium Hanani
contra Baasa, dicens : 2 Pro eo quod exaltavi te de pulvere, et posui te
ducem super populum meum Isral, tu autem ambulasti in via Jeroboam, et
peccare fecisti populum meum Isral, ut me irritares in peccatis eorum :
3
ecce ego demetam posteriora Baasa, et posteriora domus ejus, et faciam
domum tuam sicut domum Jeroboam filii Nabat. 4 Qui mortuus fuerit de
Baasa in civitate, comedent eum canes : et qui mortuus fuerit ex eo in
regione, comedent eum volucres cli. 5 Reliqua autem sermonum Baasa, et
qucumque fecit, et prlia ejus, nonne hc scripta sunt in libro verborum
dierum regum Isral ? 6 Dormivit ergo Baasa cum patribus suis,
sepultusque est in Thersa : et regnavit Ela filius ejus pro eo. 7 Cum autem in
manu Jehu filii Hanani prophet verbum Domini factum esset contra
Baasa, et contra domum ejus, et contra omne malum quod fecerat coram
Domino, ad irritandum eum in operibus manuum suarum, ut fieret sicut
domus Jeroboam : ob hanc causam occidit eum, hoc est, Jehu filium
Hanani prophetam.
8
Anno vigesimo sexto Asa regis Juda, regnavit Ela filius Baasa super Isral
441/1834
in Thersa, duobus annis. 9 Et rebellavit contra eum servus suus Zambri, dux
medi partis equitum : erat autem Ela in Thersa bibens, et temulentus in
domo Arsa prfecti Thersa. 10 Irruens ergo Zambri, percussit et occidit
eum, anno vigesimo septimo Asa regis Juda, et regnavit pro eo. 11 Cumque
regnasset, et sedisset super solium ejus, percussit omnem domum Baasa, et
non dereliquit ex ea mingentem ad parietem : et propinquos et amicos ejus.
12
Delevitque Zambri omnem domum Baasa, juxta verbum Domini quod
locutus fuerat ad Baasa in manu Jehu prophet, 13 propter universa peccata
Baasa, et peccata Ela filii ejus, qui peccaverunt, et peccare fecerunt Isral,
provocantes Dominum Deum Isral in vanitatibus suis. 14 Reliqua autem
sermonum Ela, et omnia qu fecit, nonne hc scripta sunt in libro
verborum dierum regum Isral ?
15
Anno vigesimo septimo Asa regis Juda, regnavit Zambri septem diebus
in Thersa : porro exercitus obsidebat Gebbethon urbem Philisthinorum.
16
Cumque audisset rebellasse Zambri, et occidisse regem, fecit sibi regem
omnis Isral Amri, qui erat princeps militi super Isral in die illa in
castris. 17 Ascendit ergo Amri, et omnis Isral cum eo, de Gebbethon, et
obsidebant Thersa. 18 Videns autem Zambri quod expugnanda esset civitas,
ingressus est palatium, et succendit se cum domo regia : et mortuus est 19 in
peccatis suis qu peccaverat, faciens malum coram Domino, et ambulans
in via Jeroboam, et in peccato ejus, quo fecit peccare Isral. 20 Reliqua
autem sermonum Zambri, et insidiarum ejus, et tyrannidis, nonne hc
scripta sunt in libro verborum dierum regum Isral ? 21 Tunc divisus est
populus Isral in duas partes : media pars populi sequebatur Thebni filium
Gineth, ut constitueret eum regem : et media pars Amri. 22 Prvaluit autem
populus qui erat cum Amri, populo qui sequebatur Thebni filium Gineth :
mortuusque est Thebni, et regnavit Amri.
23
Anno trigesimo primo Asa regis Juda, regnavit Amri super Isral,
duodecim annis : in Thersa regnavit sex annis. 24 Emitque montem Samari
a Somer duobus talentis argenti : et dificavit eum, et vocavit nomen
civitatis quam exstruxerat, nomine Semer domini montis, Samariam.
25
Fecit autem Amri malum in conspectu Domini, et operatus est nequiter,
super omnes qui fuerunt ante eum. 26 Ambulavitque in omni via Jeroboam
filii Nabat, et in peccatis ejus quibus peccare fecerat Isral, ut irritaret
Dominum Deum Isral in vanitatibus suis. 27 Reliqua autem sermonum
Amri, et prlia ejus qu gessit, nonne hc scripta sunt in libro verborum
dierum regum Isral ? 28 Dormivitque Amri cum patribus suis, et sepultus
est in Samaria : regnavitque Achab filius ejus pro eo.
29
Achab vero filius Amri regnavit super Isral anno trigesimo octavo Asa
regis Juda. Et regnavit Achab filius Amri super Isral in Samaria viginti et
442/1834
duobus annis. 30 Et fecit Achab filius Amri malum in conspectu Domini

super omnes qui fuerunt ante eum. 31 Nec suffecit ei ut ambularet in
peccatis Jeroboam filii Nabat : insuper duxit uxorem Jezabel filiam Ethbaal
regis Sidoniorum. Et abiit, et servivit Baal, et adoravit eum. 32 Et posuit
aram Baal in templo Baal, quod dificaverat in Samaria, 33 et plantavit
lucum : et addidit Achab in opere suo, irritans Dominum Deum Isral super
omnes reges Isral qui fuerunt ante eum. 34 In diebus ejus dificavit Hiel de
Bethel Jericho : in Abiram primitivo suo fundavit eam, et in Segub
novissimo suo posuit portas ejus, juxta verbum Domini quod locutus fuerat
in manu Josue filii Nun.
Cap. 17 1 Et dixit Elias Thesbites de habitatoribus Galaad ad Achab :
Vivit Dominus Deus Isral, in cujus conspectu sto, si erit annis his ros et
pluvia, nisi juxta oris mei verba. 2 Et factum est verbum Domini ad eum,
dicens : 3 Recede hinc, et vade contra orientem, et abscondere in torrente
Carith, qui est contra Jordanem, 4 et ibi de torrente bibes : corvisque
prcepi ut pascant te ibi. 5 Abiit ergo, et fecit juxta verbum Domini :
cumque abiisset, sedit in torrente Carith, qui est contra Jordanem. 6 Corvi
quoque deferebant ei panem et carnes mane, similiter panem et carnes
vesperi, et bibebat de torrente. 7 Post dies autem siccatus est torrens : non
enim pluerat super terram.
8
Factus est ergo sermo Domini ad eum, dicens : 9 Surge, et vade in

Sarephta Sidoniorum, et manebis ibi : prcepi enim ibi mulieri vidu ut
pascat te. 10 Surrexit, et abiit in Sarephta. Cumque venisset ad portam
civitatis, apparuit ei mulier vidua colligens ligna, et vocavit eam, dixitque
ei : Da mihi paululum aqu in vase ut bibam. 11 Cumque illa pergeret ut
afferret, clamavit post tergum ejus, dicens : Affer mihi, obsecro, et
buccellam panis in manu tua. 12 Qu respondit : Vivit Dominus Deus tuus,
quia non habeo panem, nisi quantum pugillus capere potest farin in
hydria, et paululum olei in lecytho : en colligo duo ligna ut ingrediar et
faciam illum mihi et filio meo, ut comedamus, et moriamur. 13 Ad quam
Elias ait : Noli timere, sed vade, et fac sicut dixisti : verumtamen mihi
primum fac de ipsa farinula subcinericium panem parvulum, et affer ad
me : tibi autem et filio tuo facies postea. 14 Hc autem dicit Dominus Deus
Isral : Hydria farin non deficiet, nec lecythus olei minuetur, usque ad
diem in qua Dominus daturus est pluviam super faciem terr. 15 Qu abiit,
et fecit juxta verbum Eli : et comedit ipse, et illa, et domus ejus : et ex illa
die 16 hydria farin non defecit, et lecythus olei non est imminutus, juxta
verbum Domini quod locutus fuerat in manu Eli. 17 Factum est autem post
hc, grotavit filius mulieris matrisfamilias, et erat languor fortissimus, ita
ut non remaneret in eo halitus. 18 Dixit ergo ad Eliam : Quid mihi et tibi, vir
Dei ? ingressus es ad me, ut rememorarentur iniquitates me, et interficeres
443/1834
filium meum ? 19 Et ait ad eam Elias : Da mihi filium tuum. Tulitque eum
de sinu ejus, et portavit in cnaculum ubi ipse manebat, et posuit super
lectulum suum. 20 Et clamavit ad Dominum, et dixit : Domine Deus meus,
etiam ne viduam apud quam ego utcumque sustentor, afflixisti ut
interficeres filium ejus ? 21 Et expandit se, atque mensus est super puerum
tribus vicibus, et clamavit ad Dominum, et ait : Domine Deus meus,
revertatur, obsecro, anima pueri hujus in viscera ejus. 22 Et exaudivit
Dominus vocem Eli : et reversa est anima pueri intra eum, et revixit.
23
Tulitque Elias puerum, et deposuit eum de cnaculo in inferiorem
domum, et tradidit matri su, et ait illi : En vivit filius tuus. 24 Dixitque
mulier ad Eliam : Nunc in isto cognovi quoniam vir Dei es tu, et verbum
Domini in ore tuo verum est.
Cap. 18 1 Post dies multos factum est verbum Domini ad Eliam, in
anno tertio, dicens : Vade, et ostende te Achab, ut dem pluviam super
faciem terr. 2 Ivit ergo Elias, ut ostenderet se Achab : erat autem fames
vehemens in Samaria. 3 Vocavitque Achab Abdiam dispensatorem domus
su : Abdias autem timebat Dominum valde. 4 Nam cum interficeret
Jezabel prophetas Domini, tulit ille centum prophetas, et abscondit eos
quinquagenos et quinquagenos in speluncis, et pavit eos pane et aqua.
5
Dixit ergo Achab ad Abdiam : Vade in terram ad universos fontes
aquarum, et in cunctas valles, si forte possimus invenire herbam, et salvare
equos et mulos, et non penitus jumenta intereant. 6 Diviseruntque sibi
regiones ut circuirent eas : Achab ibat per viam unam, et Abdias per viam
alteram seorsum. 7 Cumque esset Abdias in via, Elias occurrit ei : qui cum
cognovisset eum, cecidit super faciem suam, et ait : Num tu es, domine mi,
Elias ? 8 Cui ille respondit : Ego. Vade, et dic domino tuo : Adest Elias. 9 Et
ille : Quid peccavi, inquit, quoniam tradis me servum tuum in manu Achab,
ut interficiat me ? 10 Vivit Dominus Deus tuus, quia non est gens aut
regnum quo non miserit dominus meus te requirens : et respondentibus
cunctis : Non est hic : adjuravit regna singula et gentes, eo quod minime
reperireris. 11 Et nunc tu dicis mihi : Vade, et dic domino tuo : Adest Elias.
12
Cumque recessero a te, spiritus Domini asportabit te in locum quem ego
ignoro : et ingressus nuntiabo Achab, et non inveniens te, interficiet me :
servus autem tuus timet Dominum ab infantia sua. 13 Numquid non
indicatum est tibi domino meo quid fecerim cum interficeret Jezabel
prophetas Domini, quod absconderim de prophetis Domini centum viros,
quinquagenos et quinquagenos, in speluncis, et paverim eos pane et aqua ?
14
et nunc tu dicis : Vade, et dic domino tuo : Adest Elias : ut interficiat
me ? 15 Et dixit Elias : Vivit Dominus exercituum, ante cujus vultum sto,
quia hodie apparebo ei. 16 Abiit ergo Abdias in occursum Achab, et
indicavit ei : venitque Achab in occursum Eli. 17 Et cum vidisset eum, ait :
Tune es ille, qui conturbas Isral ? 18 Et ille ait : Non ego turbavi Isral, sed
444/1834
tu, et domus patris tui, qui dereliquistis mandata Domini, et secuti estis
Baalim.
19
Verumtamen nunc mitte, et congrega ad me universum Isral in monte

Carmeli, et prophetas Baal quadringentos quinquaginta, prophetasque
lucorum quadringentos, qui comedunt de mensa Jezabel. 20 Misit Achab ad
omnes filios Isral, et congregavit prophetas in monte Carmeli. 21 Accedens
autem Elias ad omnem populum, ait : Usquequo claudicatis in duas partes ?
si Dominus est Deus, sequimini eum : si autem Baal, sequimini illum. Et
non respondit ei populus verbum. 22 Et ait rursus Elias ad populum : Ego
remansi propheta Domini solus : prophet autem Baal quadringenti et
quinquaginta viri sunt. 23 Dentur nobis duo boves, et illi eligant sibi bovem
unum, et in frustra cdentes ponant super ligna, ignem autem non
supponant : et ego faciam bovem alterum, et imponam super ligna, ignem
autem non supponam. 24 Invocate nomina deorum vestrorum, et ego
invocabo nomen Domini mei : et Deus qui exaudierit per ignem, ipse sit
Deus. Respondens omnis populus ait : Optima propositio. 25 Dixit ergo
Elias prophetis Baal : Eligite vobis bovem unum, et facite primi, quia vos
plures estis : et invocate nomina deorum vestrorum, ignemque non
supponatis. 26 Qui cum tulissent bovem quem dederat eis, fecerunt : et
invocabant nomen Baal de mane usque ad meridiem, dicentes : Baal,
exaudi nos. Et non erat vox, nec qui responderet : transiliebantque altare
quod fecerant. 27 Cumque esset jam meridies, illudebat illis Elias, dicens :
Clamate voce majore : deus enim est, et forsitan loquitur, aut in diversorio
est, aut in itinere, aut certe dormit, ut excitetur. 28 Clamabant ergo voce
magna, et incidebant se juxta ritum suum cultris et lanceolis, donec
perfunderentur sanguine. 29 Postquam autem transiit meridies, et illis
prophetantibus venerat tempus quo sacrificium offerri solet, nec audiebatur
vox, nec aliquis respondebat, nec attendebat orantes, 30 dixit Elias omni
populo : Venite ad me.
Et accedente ad se populo, curavit altare Domini quod destructum fuerat.
31
Et tulit duodecim lapides juxta numerum tribuum filiorum Jacob, ad
quem factus est sermo Domini, dicens : Isral erit nomen tuum. 32 Et
dificavit de lapidibus altare in nomine Domini : fecitque aquductum,
quasi per duas aratiunculas in circuitu altaris, 33 et composuit ligna :
divisitque per membra bovem, et posuit super ligna, 34 et ait : Implete
quatuor hydrias aqua, et fundite super holocaustum et super ligna.
Rursumque dixit : Etiam secundo hoc facite. Qui cum fecissent secundo,
ait : Etiam tertio idipsum facite. Feceruntque tertio, 35 et currebant aqu
circum altare, et fossa aquductus repleta est. 36 Cumque jam tempus esset
ut offerretur holocaustum, accedens Elias propheta ait : Domine Deus
Abraham, et Isaac, et Isral, ostende hodie quia tu es Deus Isral, et ego
445/1834
servus tuus, et juxta prceptum tuum feci omnia verba hc. 37 Exaudi me,
Domine, exaudi me : ut discat populus iste quia tu es Dominus Deus, et tu
convertisti cor eorum iterum. 38 Cecidit autem ignis Domini, et voravit
holocaustum, et ligna, et lapides, pulverem quoque, et aquam qu erat in
aquductu lambens. 39 Quod cum vidisset omnis populus, cecidit in faciem
suam, et ait : Dominus ipse est Deus, Dominus ipse est Deus. 40 Dixitque
Elias ad eos : Apprehendite prophetas Baal, et ne unus quidem effugiat ex
eis. Quos cum apprehendissent, duxit eos Elias ad torrentem Cison, et
interfecit eos ibi.
41
Et ait Elias ad Achab : Ascende, comede, et bibe, quia sonus mult

pluvi est. 42 Ascendit Achab ut comederet et biberet : Elias autem ascendit
in verticem Carmeli, et pronus in terram posuit faciem suam inter genua
sua, 43 et dixit ad puerum suum : Ascende, et prospice contra mare. Qui
cum ascendisset, et contemplatus esset, ait : Non est quidquam. Et rursum
ait illi : Revertere septem vicibus. 44 In septima autem vice, ecce nubecula
parva quasi vestigium hominis ascendebat de mari. Qui ait : Ascende, et dic
Achab : Junge currum tuum et descende, ne occupet te pluvia. 45 Cumque
se verteret huc atque illuc, ecce cli contenebrati sunt, et nubes, et ventus,
et facta est pluvia grandis. Ascendens itaque Achab, abiit in Jezrahel : 46 et
manus Domini facta est super Eliam, accinctisque lumbis currebat ante
Achab, donec veniret in Jezrahel.
Cap. 19 1 Nuntiavit autem Achab Jezabel omnia qu fecerat Elias, et
quomodo occidisset universos prophetas gladio. 2 Misitque Jezabel nuntium
ad Eliam, dicens : Hc mihi faciant dii, et hc addant, nisi hac hora cras
posuero animam tuam sicut animam unius ex illis. 3 Timuit ergo Elias, et
surgens abiit quocumque eum ferebat voluntas : venitque in Bersabee Juda,
et dimisit ibi puerum suum, 4 et perrexit in desertum, viam unius diei.
Cumque venisset, et sederet subter unam juniperum, petivit anim su ut
moreretur, et ait : Sufficit mihi, Domine : tolle animam meam : neque enim
melior sum quam patres mei. 5 Projecitque se, et obdormivit in umbra
juniperi : et ecce angelus Domini tetigit eum, et dixit illi : Surge, et
comede. 6 Respexit, et ecce ad caput suum subcinericius panis, et vas
aqu : comedit ergo, et bibit, et rursum obdormivit. 7 Reversusque est
angelus Domini secundo, et tetigit eum, dixitque illi : Surge, comede :
grandis enim tibi restat via. 8 Qui cum surrexisset, comedit et bibit, et
ambulavit in fortitudine cibi illius quadraginta diebus et quadraginta
noctibus usque ad montem Dei Horeb.
9
Cumque venisset illuc, mansit in spelunca : et ecce sermo Domini ad eum,

dixitque illi : Quid hic agis, Elia ? 10 At ille respondit : Zelo zelatus sum pro
Domino Deo exercituum, quia dereliquerunt pactum tuum filii Isral :
446/1834
altaria tua destruxerunt, prophetas tuos occiderunt gladio, derelictus sum

ego solus, et qurunt animam meam ut auferant eam. 11 Et ait ei : Egredere,
et sta in monte coram Domino : et ecce Dominus transit. Et spiritus grandis
et fortis subvertens montes, et conterens petras, ante Dominum : non in
spiritu Dominus. Et post spiritum commotio : non in commotione
Dominus. 12 Et post commotionem ignis : non in igne Dominus. Et post
ignem sibilus aur tenuis. 13 Quod cum audisset Elias, operuit vultum suum
pallio, et egressus stetit in ostio spelunc. Et ecce vox ad eum dicens :
Quid hic agis, Elia ? Et ille respondit : 14 Zelo zelatus sum pro Domino Deo
exercituum, quia dereliquerunt pactum tuum filii Isral : altaria tua
destruxerunt, prophetas tuos occiderunt gladio, derelictus sum ego solus, et
qurunt animam meam ut auferant eam. 15 Et ait Dominus ad eum : Vade,
et revertere in viam tuam per desertum in Damascum : cumque perveneris
illuc, unges Hazal regem super Syriam, 16 et Jehu filium Namsi unges
regem super Isral : Eliseum autem filium Saphat, qui est de Abelmehula,
unges prophetam pro te. 17 Et erit : quicumque fugerit gladium Hazal,
occidet eum Jehu : et quicumque fugerit gladium Jehu, interficiet eum
Eliseus. 18 Et derelinquam mihi in Isral septem millia virorum, quorum
genua non sunt incurvata ante Baal, et omne os quod non adoravit eum
osculans manus.
19
Profectus ergo inde Elias, reperit Eliseum filium Saphat, arantem in

duodecim jugis boum. Et ipse in duodecim jugis boum arantibus unus erat :
cumque venisset Elias ad eum, misit pallium suum super illum. 20 Qui
statim relictis bobus cucurrit post Eliam, et ait : Osculer, oro, patrem
meum, et matrem meam, et sic sequar te. Dixitque ei : Vade, et revertere :
quod enim meum erat, feci tibi. 21 Reversus autem ab eo, tulit par boum, et
mactavit illud, et in aratro boum coxit carnes, et dedit populo, et
comederunt : consurgensque abiit, et secutus est Eliam, et ministrabat ei.
Cap. 20 1 Porro Benadad rex Syri congregavit omnem exercitum
suum, et triginta duos reges secum, et equos, et currus : et ascendens
pugnabat contra Samariam, et obsidebat eam. 2 Mittensque nuntios ad
Achab regem Isral in civitatem, 3 ait : Hc dicit Benadad : Argentum
tuum, et aurum tuum meum est : et uxores tu, et filii tui optimi, mei sunt.
4
Responditque rex Isral : Juxta verbum tuum, domine mi rex, tuus sum
ego, et omnia mea. 5 Revertentesque nuntii, dixerunt : Hc dicit Benadad,
qui misit nos ad te : Argentum tuum, et aurum tuum, et uxores tuas, et filios
tuos, dabis mihi. 6 Cras igitur hac eadem hora mittam servos meos ad te, et
scrutabuntur domum tuam, et domum servorum tuorum : et omne quod eis
placuerit, ponent in manibus suis, et auferent. 7 Vocavit autem rex Isral
omnes seniores terr, et ait : Animadvertite, et videte quoniam insidietur
nobis : misit enim ad me pro uxoribus meis, et filiis, et pro argento et auro :
447/1834
et non abnui. 8 Dixeruntque omnes majores natu, et universus populus, ad

eum : Non audias, neque acquiescas illi. 9 Respondit itaque nuntiis
Benadad : Dicite domino meo regi : Omnia propter qu misisti ad me
servum tuum in initio, faciam : hanc autem rem facere non possum.
10
Reversique nuntii retulerunt ei. Qui remisit, et ait : Hc faciant mihi dii,
et hc addant, si suffecerit pulvis Samari pugillis omnis populi qui
sequitur me. 11 Et respondens rex Isral, ait : Dicite ei : Ne glorietur,
accinctus que ut discinctus. 12 Factum est autem cum audisset Benadad
verbum istud, bibebat ipse et reges in umbraculis : et ait servis suis :
Circumdate civitatem. Et circumdederunt eam.
13
Et ecce propheta unus accedens ad Achab regem Isral, ait ei : Hc dicit

Dominus : Certe vidisti omnem multitudinem hanc nimiam ? ecce ego
tradam eam in manu tua hodie, ut scias quia ego sum Dominus. 14 Et ait
Achab : Per quem ? Dixitque ei : Hc dicit Dominus : Per pedissequos
principum provinciarum. Et ait : Quis incipiet prliari ? Et ille dixit : Tu.
15
Recensuit ergo pueros principum provinciarum, et reperit numerum
ducentorum triginta duorum : et recensuit post eos populum, omnes filios
Isral, septem millia. 16 Et egressi sunt meridie. Benadad autem bibebat
temulentus in umbraculo suo, et reges triginta duo cum eo, qui ad auxilium
ejus venerant. 17 Egressi sunt autem pueri principum provinciarum in prima
fronte. Misit itaque Benadad : qui nuntiaverunt ei, dicentes : Viri egressi
sunt de Samaria. 18 Et ille ait : Sive pro pace veniunt, apprehendite eos
vivos : sive ut prlientur, vivos eos capite. 19 Egressi sunt ergo pueri
principum provinciarum, ac reliquus exercitus sequebatur : 20 et percussit
unusquisque virum qui contra se veniebat : fugeruntque Syri, et persecutus
est eos Isral. Fugit quoque Benadad rex Syri in equo cum equitibus suis.
21
Necnon egressus rex Isral percussit equos et currus, et percussit Syriam
plaga magna. 22 Accedens autem propheta ad regem Isral, dixit ei : Vade,
et confortare, et scito, et vide quid facias : sequenti enim anno rex Syri
ascendet contra te.
23
Servi vero regis Syri dixerunt ei : Dii montium sunt dii eorum, ideo
superaverunt nos : sed melius est ut pugnemus contra eos in campestribus,
et obtinebimus eos. 24 Tu ergo verbum hoc fac : amove reges singulos ab
exercitu tuo, et pone principes pro eis : 25 et instaura numerum militum qui
ceciderunt de tuis, et equos secundum equos pristinos, et currus secundum
currus quos ante habuisti : et pugnabimus contra eos in campestribus, et
videbis quod obtinebimus eos. Credidit consilio eorum, et fecit ita. 26 Igitur
postquam annus transierat, recensuit Benadad Syros, et ascendit in Aphec
ut pugnaret contra Isral. 27 Porro filii Isral recensiti sunt, et acceptis
cibariis profecti ex adverso, castraque metati sunt contra eos, quasi duo
parvi greges caprarum : Syri autem repleverunt terram. 28 (Et accedens unus
448/1834
vir Dei, dixit ad regem Isral : Hc dicit Dominus : Quia dixerunt Syri :
Deus montium est Dominus, et non est Deus vallium : dabo omnem
multitudinem hanc grandem in manu tua, et scietis quia ego sum Dominus.)
29
Dirigebantque septem diebus ex adverso hi atque illi acies, septima
autem die commissum est bellum : percusseruntque filii Isral de Syris
centum millia peditum in die una. 30 Fugerunt autem qui remanserant in
Aphec, in civitatem : et cecidit murus super viginti septem millia hominum
qui remanserant. Porro Benadad fugiens ingressus est civitatem, in
cubiculum quod erat intra cubiculum. 31 Dixeruntque ei servi sui : Ecce,
audivimus quod reges domus Isral clementes sint : ponamus itaque saccos
in lumbis nostris, et funiculos in capitibus nostris, et egrediamur ad regem
Isral : forsitan salvabit animas nostras. 32 Accinxerunt saccis lumbos suos,
et posuerunt funiculos in capitibus suis, veneruntque ad regem Isral, et
dixerunt ei : Servus tuus Benadad dicit : Vivat, oro te, anima mea. Et ille
ait : Si adhuc vivit, frater meus est. 33 Quod acceperunt viri pro omine : et
festinantes rapuerunt verbum ex ore ejus, atque dixerunt : Frater tuus
Benadad. Et dixit eis : Ite, et adducite eum ad me. Egressus est ergo ad eum
Benadad, et levavit eum in currum suum. 34 Qui dixit ei : Civitates quas
tulit pater meus a patre tuo, reddam : et plateas fac tibi in Damasco, sicut
fecit pater meus in Samaria, et ego fderatus recedam a te. Pepigit ergo
fdus, et dimisit eum.
35
Tunc vir quidam de filiis prophetarum dixit ad socium suum in sermone

Domini : Percute me. At ille noluit percutere. 36 Cui ait : Quia noluisti
audire vocem Domini, ecce recedes a me, et percutiet te leo. Cumque
paululum recessisset ab eo, invenit eum leo, atque percussit. 37 Sed alterum
inveniens virum, dixit ad eum : Percute me. Qui percussit eum, et
vulneravit. 38 Abiit ergo propheta, et occurrit regi in via, et mutavit
aspersione pulveris os et oculos suos. 39 Cumque rex transisset, clamavit ad
regem, et ait : Servus tuus egressus est ad prliandum cominus : cumque
fugisset vir unus, adduxit eum quidam ad me, et ait : Custodi virum istum :
qui si lapsus fuerit, erit anima tua pro anima ejus, aut talentum argenti
appendes. 40 Dum autem ego turbatus huc illucque me verterem, subito non
comparuit. Et ait rex Isral ad eum : Hoc est judicium tuum, quod ipse
decrevisti. 41 At ille statim abstersit pulverem de facie sua, et cognovit eum
rex Isral, quod esset de prophetis. 42 Qui ait ad eum : Hc dicit Dominus :
Quia dimisisti virum dignum morte de manu tua, erit anima tua pro anima
ejus, et populus tuus pro populo ejus. 43 Reversus est igitur rex Isral in
domum suam, audire contemnens, et furibundus venit in Samariam.
Cap. 21 1 Post verba autem hc, tempore illo vinea erat Naboth
Jezrahelit, qu erat in Jezrahel, juxta palatium Achab regis Samari.
2
Locutus est ergo Achab ad Naboth, dicens : Da mihi vineam tuam, ut
449/1834
faciam mihi hortum olerum, quia vicina est, et prope domum meam :
daboque tibi pro ea vineam meliorem, aut si commodius tibi putas, argenti
pretium, quanto digna est. 3 Cui respondit Naboth : Propitius sit mihi
Dominus, ne dem hreditatem patrum meorum tibi. 4 Venit ergo Achab in
domum suam indignans, et frendens super verbo quod locutus fuerat ad
eum Naboth Jezrahelites, dicens : Non dabo tibi hreditatem patrum
meorum. Et projiciens se in lectulum suum, avertit faciem suam ad
parietem, et non comedit panem. 5 Ingressa est autem ad eum Jezabel uxor
sua, dixitque ei : Quid est hoc, unde anima tua contristata est ? et quare non
comedis panem ? 6 Qui respondit ei : Locutus sum Naboth Jezrahelit, et
dixi ei : Da mihi vineam tuam, accepta pecunia : aut, si tibi placet, dabo tibi
vineam meliorem pro ea. Et ille ait : Non dabo tibi vineam meam. 7 Dixit
ergo ad eum Jezabel uxor ejus : Grandis auctoritatis es, et bene regis
regnum Isral. Surge, et comede panem, et quo animo esto : ego dabo tibi
vineam Naboth Jezrahelit.
8
Scripsit itaque litteras ex nomine Achab, et signavit eas annulo ejus, et

misit ad majores natu, et optimates, qui erant in civitate ejus, et habitabant
cum Naboth. 9 Litterarum autem hc erat sententia : Prdicate jejunium, et
sedere facite Naboth inter primos populi : 10 et submittite duos viros filios
Belial contra eum, et falsum testimonium dicant : Benedixit Deum et
regem : et educite eum, et lapidate, sicque moriatur. 11 Fecerunt ergo cives
ejus majores natu et optimates, qui habitabant cum eo in urbe, sicut
prceperat eis Jezabel, et sicut scriptum erat in litteris quas miserat ad eos :
12
prdicaverunt jejunium, et sedere fecerunt Naboth inter primos populi.
13
Et adductis duobus viris filiis diaboli, fecerunt eos sedere contra eum : at
illi, scilicet ut viri diabolici, dixerunt contra eum testimonium coram
multitudine : Benedixit Naboth Deum et regem : quam ob rem eduxerunt
eum extra civitatem, et lapidibus interfecerunt. 14 Miseruntque ad Jezabel,
dicentes : Lapidatus est Naboth, et mortuus est. 15 Factum est autem, cum
audisset Jezabel lapidatum Naboth et mortuum, locuta est ad Achab :
Surge, et posside vineam Naboth Jezrahelit, qui noluit tibi acquiescere, et
dare eam accepta pecunia : non enim vivit Naboth, sed mortuus est.
16
Quod cum audisset Achab, mortuum videlicet Naboth, surrexit, et
descendebat in vineam Naboth Jezrahelit, ut possideret eam.
17
Factum est igitur sermo Domini ad Eliam Thesbiten, dicens : 18 Surge, et

descende in occursum Achab regis Isral, qui est in Samaria : ecce ad
vineam Naboth descendit, ut possideat eam. 19 Et loqueris ad eum, dicens :
Hc dicit Dominus : Occidisti, insuper et possedisti. Et post hc addes :
Hc dicit Dominus : In loco hoc, in quo linxerunt canes sanguinem
Naboth, lambent quoque sanguinem tuum. 20 Et ait Achab ad Eliam : Num
invenisti me inimicum tibi ? Qui dixit : Inveni, eo quod venundatus sis, ut
450/1834
faceres malum in conspectu Domini. 21 Ecce ego inducam super te malum,

et demetam posteriora tua, et interficiam de Achab mingentem ad parietem,
et clausum et ultimum in Isral. 22 Et dabo domum tuam sicut domum
Jeroboam filii Nabat, et sicut domum Baasa filii Ahia : quia egisti ut me ad
iracundiam provocares, et peccare fecisti Isral. 23 Sed et de Jezabel locutus
est Dominus, dicens : Canes comedent Jezabel in agro Jezrahel. 24 Si
mortuus fuerit Achab in civitate, comedent eum canes : si autem mortuus
fuerit in agro, comedent eum volucres cli. 25 Igitur non fuit alter talis sicut
Achab, qui venundatus est ut faceret malum in conspectu Domini :
concitavit enim eum Jezabel uxor sua, 26 et abominabilis factus est, in
tantum ut sequeretur idola qu fecerant Amorrhi, quos consumpsit
Dominus a facie filiorum Isral. 27 Itaque cum audisset Achab sermones
istos, scidit vestimenta sua, et operuit cilicio carnem suam, jejunavitque et
dormivit in sacco, et ambulavit demisso capite. 28 Et factus est sermo
Domini ad Eliam Thesbiten, dicens : 29 Nonne vidisti humiliatum Achab
coram me ? quia igitur humiliatus est mei causa, non inducam malum in
diebus ejus, sed in diebus filii sui inferam malum domui ejus.
Cap. 22 1 Transierunt igitur tres anni absque bello inter Syriam et
Isral. 2 In anno autem tertio, descendit Josaphat rex Juda ad regem Isral.
3
(Dixitque rex Isral ad servos suos : Ignoratis quod nostra sit Ramoth
Galaad, et negligimus tollere eam de manu regis Syri ?) 4 Et ait ad
Josaphat : Veniesne mecum ad prliandum in Ramoth Galaad ? 5 Dixitque
Josaphat ad regem Isral : Sicut ego sum, ita et tu : populus meus et
populus tuus unum sunt : et equites mei, equites tui. Dixitque Josaphat ad
regem Isral : Qure, oro te, hodie sermonem Domini. 6 Congregavit ergo
rex Isral prophetas, quadringentos circiter viros, et ait ad eos : Ire debeo in
Ramoth Galaad ad bellandum, an quiescere ? Qui responderunt : Ascende,
et dabit eam Dominus in manu regis. 7 Dixit autem Josaphat : Non est hic
propheta Domini quispiam, ut interrogemus per eum ? 8 Et ait rex Isral ad
Josaphat : Remansit vir unus per quem possumus interrogare Dominum :
sed ego odi eum, quia non prophetat mihi bonum, sed malum : Michas
filius Jemla. Cui Josaphat ait : Ne loquaris ita, rex. 9 Vocavit ergo rex Isral
eunuchum quemdam, et dixit ei : Festina adducere Micham filium Jemla.
10
Rex autem Isral, et Josaphat rex Juda, sedebant unusquisque in solio

suo, vestiti cultu regio, in area juxta ostium port Samari : et universi
prophet prophetabant in conspectu eorum. 11 Fecit quoque sibi Sedecias
filius Chanaana cornua ferrea, et ait : Hc dicit Dominus : His ventilabis
Syriam, donec deleas eam. 12 Omnesque prophet similiter prophetabant,
dicentes : Ascende in Ramoth Galaad, et vade prospere, et tradet Dominus
in manus regis. 13 Nuntius vero qui ierat ut vocaret Micham, locutus est
ad eum, dicens : Ecce sermones prophetarum ore uno regi bona prdicant :
451/1834
sit ergo sermo tuus similis eorum, et loquere bona. 14 Cui Michas ait :
Vivit Dominus, quia quodcumque dixerit mihi Dominus, hoc loquar.
15
Venit itaque ad regem, et ait illi rex : Micha, ire debemus in Ramoth
Galaad ad prliandum, an cessare ? Cui ille respondit : Ascende, et vade
prospere, et tradet eam Dominus in manus regis. 16 Dixit autem rex ad
eum : Iterum atque iterum adjuro te, ut non loquaris mihi nisi quod verum
est, in nomine Domini. 17 Et ille ait : Vidi cunctum Isral dispersum in
montibus, quasi oves non habentes pastorem. Et ait Dominus : Non habent
isti dominum : revertatur unusquisque in domum suam in pace. 18 (Dixit
ergo rex Isral ad Josaphat : Numquid non dixi tibi, quia non prophetat
mihi bonum, sed semper malum ?) 19 Ille vero addens, ait : Propterea audi
sermonem Domini : vidi Dominum sedentem super solium suum, et
omnem exercitum cli assistentem ei a dextris et a sinistris : 20 et ait
Dominus : Quis decipiet Achab regem Isral, ut ascendat, et cadat in
Ramoth Galaad ? Et dixit unus verba hujuscemodi, et alius aliter.
21
Egressus est autem spiritus, et stetit coram Domino, et ait : Ego decipiam
illum. Cui locutus est Dominus : In quo ? 22 Et ille ait : Egrediar, et ero
spiritus mendax in ore omnium prophetarum ejus. Et dixit Dominus :
Decipies, et prvalebis : egredere, et fac ita. 23 Nunc igitur ecce dedit
Dominus spiritum mendacii in ore omnium prophetarum tuorum, qui hic
sunt, et Dominus locutus est contra te malum. 24 Accessit autem Sedecias
filius Chanaana, et percussit Micham in maxillam, et dixit : Mene ergo
dimisit spiritus Domini, et locutus est tibi ? 25 Et ait Michas : Visurus es
in die illa quando ingredieris cubiculum intra cubiculum ut abscondaris.
26
Et ait rex Isral : Tollite Micham, et maneat apud Amon principem
civitatis, et apud Joas filium Amelech, 27 et dicite eis : Hc dicit rex :
Mittite virum istum in carcerem, et sustentate eum pane tribulationis, et
aqua angusti, donec revertar in pace. 28 Dixitque Michas : Si reversus
fueris in pace, non est locutus in me Dominus. Et ait : Audite, populi
omnes. 29 Ascendit itaque rex Isral, et Josaphat rex Juda, in Ramoth
Galaad. 30 Dixit itaque rex Isral ad Josaphat : Sume arma, et ingredere
prlium, et induere vestibus tuis. Porro rex Isral mutavit habitum suum, et
ingressus est bellum. 31 Rex autem Syri prceperat principibus curruum
triginta duobus, dicens : Non pugnabitis contra minorem et majorem
quempiam, nisi contra regem Isral solum. 32 Cum ergo vidissent principes
curruum Josaphat, suspicati sunt quod ipse esset rex Isral, et impetu facto
pugnabant contra eum : et exclamavit Josaphat. 33 Intellexeruntque
principes curruum quod non esset rex Isral, et cessaverunt ab eo. 34 Vir
autem quidam tetendit arcum, in incertum sagittam dirigens, et casu
percussit regem Isral inter pulmonem et stomachum. At ille dixit aurig
suo : Verte manum tuam, et ejice me de exercitu, quia graviter vulneratus
sum. 35 Commissum est ergo prlium in die illa, et rex Isral stabat in curru
suo contra Syros, et mortuus est vespere : fluebat autem sanguis plag in
452/1834
sinum currus, 36 et prco insonuit in universo exercitu antequam sol

occumberet, dicens : Unusquisque revertatur in civitatem, et in terram
suam. 37 Mortuus est autem rex, et perlatus est in Samariam :
sepelieruntque regem in Samaria, 38 et laverunt currum ejus in piscina
Samari : et linxerunt canes sanguinem ejus, et habenas laverunt, juxta
verbum Domini quod locutus fuerat. 39 Reliqua autem sermonum Achab, et
universa qu fecit, et domus eburnea quam dificavit, cunctarumque
urbium quas exstruxit, nonne hc scripta sunt in libro sermonum dierum
regum Isral ? 40 Dormivit ergo Achab cum patribus suis, et regnavit
Ochozias filius ejus pro eo.
41
Josaphat vero filius Asa regnare cperat super Judam anno quarto Achab
regis Isral. 42 Triginta quinque annorum erat cum regnare cpisset, et
viginti quinque annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Azuba filia
Salai. 43 Et ambulavit in omni via Asa patris sui, et non declinavit ex ea :
fecitque quod rectum erat in conspectu Domini. 44 Verumtamen excelsa
non abstulit : adhuc enim populus sacrificabat, et adolebat incensum in
excelsis. 45 Pacemque habuit Josaphat cum rege Isral. 46 Reliqua autem
verborum Josaphat, et opera ejus qu gessit, et prlia, nonne hc scripta
sunt in libro verborum dierum regum Juda ? 47 Sed et reliquias
effeminatorum qui remanserant in diebus Asa patris ejus, abstulit de terra.
48
Nec erat tunc rex constitutus in Edom. 49 Rex vero Josaphat fecerat
classes in mari, qu navigarent in Ophir propter aurum : et ire non
potuerunt, quia confract sunt in Asiongaber. 50 Tunc ait Ochozias filius
Achab ad Josaphat : Vadant servi mei cum servis tuis in navibus. Et noluit
Josaphat. 51 Dormivitque Josaphat cum patribus suis, et sepultus est cum eis
in civitate David patris sui : regnavitque Joram filius ejus pro eo.
52
Ochozias autem filius Achab regnare cperat super Isral in Samaria,

anno septimodecimo Josaphat regis Juda : regnavitque super Isral duobus
annis. 53 Et fecit malum in conspectu Domini, et ambulavit in via patris sui
et matris su, et in via Jeroboam filii Nabat, qui peccare fecit Isral.
54
Servivit quoque Baal, et adoravit eum, et irritavit Dominum Deum Isral,
juxta omnia qu fecerat pater ejus.
Liber Quartus Regum

Cap. 1 1 Prvaricatus est autem Moab in Isral, postquam mortuus
est Achab. 2 Ceciditque Ochozias per cancellos cnaculi sui, quod habebat
in Samaria, et grotavit : misitque nuntios, dicens ad eos : Ite, consulite
Beelzebub deum Accaron, utrum vivere queam de infirmitate mea hac.
453/1834
Angelus autem Domini locutus est ad Eliam Thesbiten, dicens : Surge, et

ascende in occursum nuntiorum regis Samari, et dices ad eos : Numquid
non est Deus in Isral, ut eatis ad consulendum Beelzebub deum Accaron ?
4
Quam ob rem hc dicit Dominus : De lectulo, super quem ascendisti, non
descendes, sed morte morieris. Et abiit Elias. 5 Reversique sunt nuntii ad
Ochoziam. Qui dixit eis : Quare reversi estis ? 6 At illi responderunt ei : Vir
occurrit nobis, et dixit ad nos : Ite, et revertimini ad regem qui misit vos, et
dicetis ei : Hc dicit Dominus : Numquid quia non erat Deus in Isral,
mittis ut consulatur Beelzebub deus Accaron ? idcirco de lectulo, super
quem ascendisti, non descendes, sed morte morieris. 7 Qui dixit eis : Cujus
figur et habitus est vir ille, qui occurrit vobis, et locutus est verba hc ?
8
At illi dixerunt : Vir pilosus, et zona pellicea accinctus renibus. Qui ait :
Elias Thesbites est.
9
Misitque ad eum quinquagenarium principem, et quinquaginta qui erant

sub eo. Qui ascendit ad eum : sedentique in vertice montis, ait : Homo Dei,
rex prcepit ut descendas. 10 Respondensque Elias, dixit quinquagenario :
Si homo Dei sum, descendat ignis de clo, et devoret te, et quinquaginta
tuos. Descendit itaque ignis de clo, et devoravit eum, et quinquaginta qui
erant cum eo. 11 Rursumque misit ad eum principem quinquagenarium
alterum, et quinquaginta cum eo. Qui locutus est illi : Homo Dei, hc dicit
rex : Festina, descende. 12 Respondens Elias, ait : Si homo Dei ego sum,
descendat ignis de clo, et devoret te, et quinquaginta tuos. Descendit ergo
ignis de clo, et devoravit illum, et quinquaginta ejus. 13 Iterum misit
principem quinquagenarium tertium, et quinquaginta qui erant cum eo. Qui
cum venisset, curvavit genua contra Eliam, et precatus est eum, et ait :
Homo Dei, noli despicere animam meam, et animas servorum tuorum qui
mecum sunt. 14 Ecce descendit ignis de clo, et devoravit duos principes
quinquagenarios primos, et quinquagenos qui cum eis erant : sed nunc
obsecro ut miserearis anim me. 15 Locutus est autem angelus Domini ad
Eliam, dicens : Descende cum eo : ne timeas. Surrexit igitur, et descendit
cum eo ad regem, 16 et locutus est ei : Hc dicit Dominus : Quia misisti
nuntios ad consulendum Beelzebub deum Accaron, quasi non esset Deus in
Isral a quo posses interrogare sermonem, ideo de lectulo super quem
ascendisti, non descendes, sed morte morieris. 17 Mortuus est ergo juxta
sermonem Domini quem locutus est Elias, et regnavit Joram frater ejus pro
eo, anno secundo Joram filii Josaphat regis Jud : non enim habebat filium.
18
Reliqua autem verborum Ochozi qu operatus est, nonne hc scripta
sunt in libro sermonum dierum regum Isral ?
Cap. 2 1 Factum est autem cum levare vellet Dominus Eliam per
turbinem in clum, ibant Elias et Eliseus de Galgalis. 2 Dixitque Elias ad
Eliseum : Sede hic, quia Dominus misit me usque in Bethel. Cui ait
454/1834
Eliseus : Vivit Dominus, et vivit anima tua, quia non derelinquam te.
Cumque descendissent Bethel, 3 egressi sunt filii prophetarum qui erant in
Bethel, ad Eliseum, et dixerunt ei : Numquid nosti quia hodie Dominus
tollet dominum tuum a te ? Qui respondit : Et ego novi : silete. 4 Dixit
autem Elias ad Eliseum : Sede hic, quia Dominus misit me in Jericho. Et
ille ait : Vivit Dominus, et vivit anima tua, quia non derelinquam te.
Cumque venissent Jericho, 5 accesserunt filii prophetarum qui erant in
Jericho, ad Eliseum, et dixerunt ei : Numquid nosti quia Dominus hodie
tollet dominum tuum a te ? Et ait : Ego novi : silete. 6 Dixit autem ei Elias :
Sede hic, quia Dominus misit me usque ad Jordanem. Qui ait : Vivit
Dominus, et vivit anima tua, quia non derelinquam te. Ierunt igitur ambo
pariter, 7 et quinquaginta viri de filiis prophetarum secuti sunt eos, qui et
steterunt e contra, longe : illi autem ambo stabant super Jordanem.
8
Tulitque Elias pallium suum, et involvit illud, et percussit aquas : qu
divis sunt in utramque partem, et transierunt ambo per siccum. 9 Cumque
transissent, Elias dixit ad Eliseum : Postula quod vis ut faciam tibi,
antequam tollar a te. Dixitque Eliseus : Obsecro ut fiat in me duplex
spiritus tuus. 10 Qui respondit : Rem difficilem postulasti : attamen si
videris me quando tollar a te, erit tibi quod petisti : si autem non videris,
non erit.
11
Cumque pergerent, et incedentes sermocinarentur, ecce currus igneus, et

equi ignei diviserunt utrumque : et ascendit Elias per turbinem in clum.
12
Eliseus autem videbat, et clamabat : Pater mi, pater mi, currus Isral, et
auriga ejus. Et non vidit eum amplius : apprehenditque vestimenta sua, et
scidit illa in duas partes. 13 Et levavit pallium Eli, quod ceciderat ei :
reversusque stetit super ripam Jordanis, 14 et pallio Eli, quod ceciderat ei,
percussit aquas, et non sunt divis : et dixit : Ubi est Deus Eli etiam
nunc ? Percussitque aquas, et divis sunt huc atque illuc, et transiit Eliseus.
15
Videntes autem filii prophetarum qui erant in Jericho e contra, dixerunt :
Requievit spiritus Eli super Eliseum. Et venientes in occursum ejus,
adoraverunt eum proni in terram, 16 dixeruntque illi : Ecce cum servis tuis
sunt quinquaginta viri fortes qui possunt ire, et qurere dominum tuum, ne
forte tulerit eum spiritus Domini, et projecerit eum in unum montium, aut
in unam vallium. Qui ait : Nolite mittere. 17 Cogeruntque eum donec
acquiesceret, et diceret : Mittite. Et miserunt quinquaginta viros : qui cum
qusissent tribus diebus, non invenerunt. 18 Et reversi sunt ad eum : at ille
habitabat in Jericho, et dixit eis : Numquid non dixi vobis : Nolite mittere ?
19
Dixerunt quoque viri civitatis ad Eliseum : Ecce habitatio civitatis hujus
optima est, sicut tu ipse, domine, perspicis : sed aqu pessim sunt, et terra
sterilis. 20 At ille ait : Afferte mihi vas novum, et mittite in illud sal. Quod
cum attulissent, 21 egressus ad fontem aquarum misit in illum sal, et ait :
Hc dicit Dominus : Sanavi aquas has, et non erit ultra in eis mors, neque
455/1834
sterilitas. 22 Sanat sunt ergo aqu usque in diem hanc, juxta verbum Elisei
quod locutus est. 23 Ascendit autem inde in Bethel : cumque ascenderet per
viam, pueri parvi egressi sunt de civitate, et illudebant ei, dicentes :
Ascende calve, ascende calve. 24 Qui cum respexisset, vidit eos, et
maledixit eis in nomine Domini : egressique sunt duo ursi de saltu, et
laceraverunt ex eis quadraginta duos pueros. 25 Abiit autem inde in montem
Carmeli, et inde reversus est in Samariam.
Cap. 3 1 Joram vero filius Achab regnavit super Isral in Samaria
anno decimooctavo Josaphat regis Jud : regnavitque duodecim annis. 2 Et
fecit malum coram Domino, sed non sicut pater suus et mater : tulit enim
statuas Baal quas fecerat pater ejus. 3 Verumtamen in peccatis Jeroboam
filii Nabat, qui peccare fecit Isral, adhsit, nec recessit ab eis. 4 Porro
Mesa rex Moab nutriebat pecora multa, et solvebat regi Isral centum
millia agnorum, et centum millia arietum cum velleribus suis. 5 Cumque
mortuus fuisset Achab, prvaricatus est fdus quod habebat cum rege
Isral. 6 Egressus est igitur rex Joram in die illa de Samaria, et recensuit
universum Isral. 7 Misitque ad Josaphat regem Juda, dicens : Rex Moab
recessit a me : veni mecum contra eum ad prlium. Qui respondit :
Ascendam : qui meus est, tuus est : populus meus, populus tuus, et equi
mei, equi tui. 8 Dixitque : Per quam viam ascendemus ? At ille respondit :
Per desertum Idum. 9 Perrexerunt igitur rex Isral, et rex Juda, et rex
Edom, et circuierunt per viam septem dierum, nec erat aqua exercitui et
jumentis qu sequebantur eos. 10 Dixitque rex Isral : Heu ! heu ! heu !
congregavit nos Dominus tres reges ut traderet in manus Moab. 11 Et ait
Josaphat : Estne hic propheta Domini, ut deprecemur Dominum per eum ?
Et respondit unus de servis regis Isral : Est hic Eliseus filius Saphat, qui
fundebat aquam super manus Eli. 12 Et ait Josaphat : Est apud eum sermo
Domini. Descenditque ad eum rex Isral, et Josaphat rex Juda, et rex Edom.
13
Dixit autem Eliseus ad regem Isral : Quid mihi et tibi est ? vade ad
prophetas patris tui et matris tu. Et ait illi rex Isral : Quare congregavit
Dominus tres reges hos ut traderet eos in manus Moab ? 14 Dixitque ad eum
Eliseus : Vivit Dominus exercituum, in cujus conspectu sto, quod si non
vultum Josaphat regis Jud erubescerem, non attendissem quidem te, nec
respexissem. 15 Nunc autem adducite mihi psaltem. Cumque caneret
psaltes, facta est super eum manus Domini, et ait : 16 Hc dicit Dominus :
Facite alveum torrentis hujus fossas et fossas. 17 Hc enim dicit Dominus :
Non videbitis ventum, neque pluviam : et alveus iste replebitur aquis, et
bibetis vos, et famili vestr, et jumenta vestra. 18 Parumque est hoc in
conspectu Domini : insuper tradet etiam Moab in manus vestras. 19 Et
percutietis omnem civitatem munitam, et omnem urbem electam, et
universum lignum fructiferum succidetis, cunctosque fontes aquarum
456/1834
obturabitis, et omnem agrum egregium operietis lapidibus. 20 Factum est

igitur mane, quando sacrificium offerri solet, et ecce aqu veniebant per
viam Edom, et repleta est terra aquis. 21 Universi autem Moabit audientes
quod ascendissent reges ut pugnarent adversum eos, convocaverunt omnes
qui accincti erant balteo desuper, et steterunt in terminis. 22 Primoque mane
surgentes, et orto jam sole ex adverso aquarum, viderunt Moabit e contra
aquas rubras quasi sanguinem, 23 dixeruntque : Sanguis gladii est :
pugnaverunt reges contra se, et csi sunt mutuo : nunc perge ad prdam,
Moab. 24 Perrexeruntque in castra Isral : porro consurgens Isral, percussit
Moab : at illi fugerunt coram eis. Venerunt igitur qui vicerant, et
percusserunt Moab, 25 et civitates destruxerunt : et omnem agrum optimum,
mittentes singuli lapides, repleverunt : et universos fontes aquarum
obturaverunt : et omnia ligna fructifera succiderunt, ita ut muri tantum
fictiles remanerent : et circumdata est civitas a fundibulariis, et magna ex
parte percussa. 26 Quod cum vidisset rex Moab, prvaluisse scilicet hostes,
tulit secum septingentos viros educentes gladium, ut irrumperent ad regem
Edom : et non potuerunt. 27 Arripiensque filium suum primogenitum, qui
regnaturus erat pro eo, obtulit holocaustum super murum : et facta est
indignatio magna in Isral, statimque recesserunt ab eo, et reversi sunt in
terram suam.
Cap. 4 1 Mulier autem qudam de uxoribus prophetarum clamabat
ad Eliseum, dicens : Servus tuus vir meus mortuus est, et tu nosti quia
servus tuus fuit timens Dominum : et ecce creditor venit ut tollat duos filios
meos ad serviendum sibi. 2 Cui dixit Eliseus : Quid vis ut faciam tibi ? dic
mihi, quid habes in domo tua ? At illa respondit : Non habeo ancilla tua
quidquam in domo mea, nisi parum olei quo ungar. 3 Cui ait : Vade, pete
mutuo ab omnibus vicinis tuis vasa vacua non pauca, 4 et ingredere, et
claude ostium tuum cum intrinsecus fueris tu, et filii tui : et mitte inde in
omnia vasa hc, et cum plena fuerint, tolles. 5 Ivit itaque mulier, et clausit
ostium super se, et super filios suos : illi offerebant vasa, et illa infundebat.
6
Cumque plena fuissent vasa, dixit ad filium suum : Affer mihi adhuc vas.
Et ille respondit : Non habeo. Stetitque oleum. 7 Venit autem illa, et
indicavit homini Dei. Et ille : Vade, inquit, vende oleum, et redde creditori
tuo : tu autem, et filii tui vivite de reliquo.
8
Facta est autem qudam dies, et transibat Eliseus per Sunam : erat autem
ibi mulier magna, qu tenuit eum ut comederet panem : cumque frequenter
inde transiret, divertebat ad eam ut comederet panem. 9 Qu dixit ad virum
suum : Animadverto quod vir Dei sanctus est iste, qui transit per nos
frequenter. 10 Faciamus ergo ei cnaculum parvum, et ponamus ei in eo
lectulum, et mensam, et sellam, et candelabrum, ut cum venerit ad nos,
maneat ibi. 11 Facta est ergo dies qudam, et veniens divertit in
457/1834
cnaculum, et requievit ibi. 12 Dixitque ad Giezi puerum suum : Voca

Sunamitidem istam. Qui cum vocasset eam, et illa stetisset coram eo,
13
dixit ad puerum suum : Loquere ad eam : Ecce, sedule in omnibus
ministrasti nobis : quid vis ut faciam tibi ? numquid habes negotium, et vis
ut loquar regi, sive principi militi ? Qu respondit : In medio populi mei
habito. 14 Et ait : Quid ergo vult ut faciam ei ? Dixitque Giezi : Ne quras :
filium enim non habet, et vir ejus senex est. 15 Prcepit itaque ut vocaret
eam : qu cum vocata fuisset, et stetisset ante ostium, 16 dixit ad eam : In
tempore isto, et in hac eadem hora, si vita comes fuerit, habebis in utero
filium. At illa respondit : Noli quso, domine mi vir Dei, noli mentiri
ancill tu. 17 Et concepit mulier, et peperit filium in tempore, et in hora
eadem, qua dixerat Eliseus.
18
Crevit autem puer : et cum esset qudam dies, et egressus isset ad

patrem suum, ad messores, 19 ait patri suo : Caput meum doleo, caput
meum doleo. At ille dixit puero : Tolle, et duc eum ad matrem suam. 20 Qui
cum tulisset, et duxisset eum ad matrem suam, posuit eum illa super genua
sua usque ad meridiem, et mortuus est. 21 Ascendit autem, et collocavit eum
super lectulum hominis Dei, et clausit ostium : et egressa, 22 vocavit virum
suum, et ait : Mitte mecum, obsecro, unum de pueris, et asinam, ut
excurram usque ad hominem Dei, et revertar. 23 Qui ait illi : Quam ob
causam vadis ad eum ? hodie non sunt calend, neque sabbatum. Qu
respondit : Vadam. 24 Stravitque asinam, et prcepit puero : Mina, et
propera : ne mihi moram facias in eundo : et hoc age quod prcipio tibi.
25
Profecta est igitur, et venit ad virum Dei in montem Carmeli : cumque
vidisset eam vir Dei e contra, ait ad Giezi puerum suum : Ecce Sunamitis
illa. 26 Vade ergo in occursum ejus, et dic ei : Recte ne agitur circa te, et
circa virum tuum, et circa filium tuum ? Qu respondit : Recte. 27 Cumque
venisset ad virum Dei in montem, apprehendit pedes ejus : et accessit Giezi
ut amoveret eam. Et ait homo Dei : Dimitte illam : anima enim ejus in
amaritudine est, et Dominus celavit a me, et non indicavit mihi. 28 Qu
dixit illi : Numquid petivi filium a domino meo ? numquid non dixi tibi :
Ne illudas me ? 29 Et ille ait ad Giezi : Accinge lumbos tuos, et tolle
baculum meum in manu tua, et vade. Si occurrerit tibi homo, non salutes
eum : et si salutaverit te quispiam, non respondeas illi : et pones baculum
meum super faciem pueri. 30 Porro mater pueri ait : Vivit Dominus, et vivit
anima tua, non dimittam te. Surrexit ergo, et secutus est eam. 31 Giezi
autem prcesserat ante eos, et posuerat baculum super faciem pueri, et non
erat vox, neque sensus : reversusque est in occursum ejus, et nuntiavit ei,
dicens : Non surrexit puer. 32 Ingressus est ergo Eliseus domum, et ecce
puer mortuus jacebat in lectulo ejus : 33 ingressusque clausit ostium super
se et super puerum, et oravit ad Dominum. 34 Et ascendit, et incubuit super
puerum : posuitque os suum super os ejus, et oculos suos super oculos ejus,
458/1834
et manus suas super manus ejus : et incurvavit se super eum, et calefacta est
caro pueri. 35 At ille reversus, deambulavit in domo, semel huc atque illuc :
et ascendit, et incubuit super eum : et oscitavit puer septies, aperuitque
oculos. 36 At ille vocavit Giezi, et dixit ei : Voca Sunamitidem hanc. Qu
vocata, ingressa est ad eum. Qui ait : Tolle filium tuum. 37 Venit illa, et
corruit ad pedes ejus, et adoravit super terram : tulitque filium suum, et
egressa est.
38
Et Eliseus reversus est in Galgala. Erat autem fames in terra, et filii

prophetarum habitabant coram eo. Dixitque uni de pueris suis : Pone ollam
grandem, et coque pulmentum filiis prophetarum. 39 Et egressus est unus in
agrum ut colligeret herbas agrestes : invenitque quasi vitem silvestrem, et
collegit ex ea colocynthidas agri, et implevit pallium suum, et reversus
concidit in ollam pulmenti : nesciebat enim quid esset. 40 Infuderunt ergo
sociis ut comederent : cumque gustassent de coctione, clamaverunt,
dicentes : Mors in olla, vir Dei. Et non potuerunt comedere. 41 At ille :
Afferte, inquit, farinam. Cumque tulissent, misit in ollam, et ait : Infunde
turb, ut comedant. Et non fuit amplius quidquam amaritudinis in olla.
42
Vir autem quidam venit de Baalsalisa deferens viro Dei panes
primitiarum, viginti panes hordeaceos, et frumentum novum in pera sua. At
ille dixit : Da populo, ut comedat. 43 Responditque ei minister ejus :
Quantum est hoc, ut apponam centum viris ? Rursum ille ait : Da populo, ut
comedat : hc enim dicit Dominus : Comedent, et supererit. 44 Posuit
itaque coram eis : qui comederunt, et superfuit juxta verbum Domini.
Cap. 5 1 Naaman princeps militi regis Syri erat vir magnus apud
dominum suum, et honoratus : per illum enim dedit Dominus salutem
Syri : erat autem vir fortis et dives, sed leprosus. 2 Porro de Syria egressi
fuerant latrunculi, et captivam duxerant de terra Isral puellam parvulam,
qu erat in obsequio uxoris Naaman : 3 qu ait ad dominam suam : Utinam
fuisset dominus meus ad prophetam qui est in Samaria, profecto curasset
eum a lepra quam habet. 4 Ingressus est itaque Naaman ad dominum suum,
et nuntiavit ei, dicens : Sic et sic locuta est puella de terra Isral. 5 Dixitque
ei rex Syri : Vade, et mittam litteras ad regem Isral. Qui cum profectus
esset, et tulisset secum decem talenta argenti, et sex millia aureos, et decem
mutatoria vestimentorum, 6 detulit litteras ad regem Isral in hc verba :
Cum acceperis epistolam hanc, scito quod miserim ad te Naaman servum
meum, ut cures eum a lepra sua. 7 Cumque legisset rex Isral litteras, scidit
vestimenta sua, et ait : Numquid deus ego sum, ut occidere possim et
vivificare, quia iste misit ad me ut curem hominem a lepra sua ?
animadvertite, et videte quod occasiones qurat adversum me. 8 Quod cum
audisset Eliseus vir Dei, scidisse videlicet regem Isral vestimenta sua,
misit ad eum, dicens : Quare scidisti vestimenta tua ? veniat ad me, et sciat
459/1834
esse prophetam in Isral. 9 Venit ergo Naaman cum equis et curribus, et

stetit ad ostium domus Elisei : 10 misitque ad eum Eliseus nuntium, dicens :
Vade, et lavare septies in Jordane, et recipiet sanitatem caro tua, atque
mundaberis. 11 Iratus Naaman recedebat, dicens : Putabam quod
egrederetur ad me, et stans invocaret nomen Domini Dei sui, et tangeret
manu sua locum lepr, et curaret me. 12 Numquid non meliores sunt Abana
et Pharphar fluvii Damasci, omnibus aquis Isral, ut laver in eis, et
munder ? Cum ergo vertisset se, et abiret indignans, 13 accesserunt ad eum
servi sui, et locuti sunt ei : Pater, etsi rem grandem dixisset tibi propheta,
certe facere debueras : quanto magis quia nunc dixit tibi : Lavare, et
mundaberis ? 14 Descendit, et lavit in Jordane septies juxta sermonem viri
Dei : et restituta est caro ejus sicut caro pueri parvuli, et mundatus est.
15
Reversusque ad virum Dei cum universo comitatu suo, venit, et stetit
coram eo, et ait : Vere scio quod non sit alius deus in universa terra, nisi
tantum in Isral. Obsecro itaque ut accipias benedictionem a servo tuo.
16
At ille respondit : Vivit Dominus, ante quem sto, quia non accipiam.
Cumque vim faceret, penitus non acquievit. 17 Dixitque Naaman : Ut vis :
sed, obsecro, concede mihi servo tuo ut tollam onus duorum burdonum de
terra : non enim faciet ultra servus tuus holocaustum aut victimam diis
alienis, nisi Domino. 18 Hoc autem solum est, de quo depreceris Dominum
pro servo tuo, quando ingredietur dominus meus templum Remmon ut
adoret : et illo innitente super manum meam, si adoravero in templo
Remmon, adorante eo in eodem loco, ut ignoscat mihi Dominus servo tuo
pro hac re. 19 Qui dixit ei : Vade in pace. Abiit ergo ab eo electo terr
tempore.
20
Dixitque Giezi puer viri Dei : Pepercit dominus meus Naaman Syro isti,
ut non acciperet ab eo qu attulit : vivit Dominus, quia curram post eum, et
accipiam ab eo aliquid. 21 Et secutus est Giezi post tergum Naaman : quem
cum vidisset ille currentem ad se, desiliit de curru in occursum ejus, et ait :
Rectene sunt omnia ? 22 Et ille ait : Recte. Dominus meus misit me ad te
dicens : Modo venerunt ad me duo adolescentes de monte Ephraim, ex filiis
prophetarum : da eis talentum argenti, et vestes mutatorias duplices.
23
Dixitque Naaman : Melius est ut accipias duo talenta. Et cogit eum,
ligavitque duo talenta argenti in duobus saccis, et duplicia vestimenta, et
imposuit duobus pueris suis, qui et portaverunt coram eo. 24 Cumque
venisset jam vesperi, tulit de manu eorum, et reposuit in domo, dimisitque
viros, et abierunt. 25 Ipse autem ingressus, stetit coram domino suo. Et dixit
Eliseus : Unde venis, Giezi ? Qui respondit : Non ivit servus tuus quoquam.
26
At ille ait : Nonne cor meum in prsenti erat, quando reversus est homo
de curru suo in occursum tui ? nunc igitur accepisti argentum, et accepisti
vestes ut emas oliveta, et vineas, et oves, et boves, et servos, et ancillas.
460/1834
27
Sed et lepra Naaman adhrebit tibi, et semini tuo usque in sempiternum.

Et egressus est ab eo leprosus quasi nix.
Cap. 6 1 Dixerunt autem filii prophetarum ad Eliseum : Ecce locus in
quo habitamus coram te, angustus est nobis. 2 Eamus usque ad Jordanem, et
tollant singuli de silva materias singulas, ut dificemus nobis ibi locum ad
habitandum. Qui dixit : Ite. 3 Et ait unus ex illis : Veni ergo et tu cum servis
tuis. Respondit : Ego veniam. 4 Et abiit cum eis. Cumque venissent ad
Jordanem, cdebant ligna. 5 Accidit autem ut cum unus materiam
succidisset, caderet ferrum securis in aquam : exclamavitque ille, et ait :
Heu ! heu ! heu ! domine mi : et hoc ipsum mutuo acceperam. 6 Dixit
autem homo Dei : Ubi cecidit ? At ille monstravit ei locum. Prcidit ergo
lignum, et misit illuc : natavitque ferrum, 7 et ait : Tolle. Qui extendit
manum, et tulit illud.
8
Rex autem Syri pugnabat contra Isral, consiliumque iniit cum servis
suis, dicens : In loco illo et illo ponamus insidias. 9 Misit itaque vir Dei ad
regem Isral, dicens : Cave ne transeas in locum illum : quia ibi Syri in
insidiis sunt. 10 Misit itaque rex Isral ad locum quem dixerat ei vir Dei, et
proccupavit eum, et observavit se ibi non semel neque bis.
11
Conturbatumque est cor regis Syri pro hac re : et convocatis servis suis,
ait : Quare non indicatis mihi quis proditor mei sit apud regem Isral ?
12
Dixitque unus servorum ejus : Nequaquam, domine mi rex, sed Eliseus
propheta qui est in Isral, indicat regi Isral omnia verba qucumque
locutus fueris in conclavi tuo. 13 Dixitque eis : Ite, et videte ubi sit, ut
mittam, et capiam eum. Annuntiaveruntque ei, dicentes : Ecce in Dothan.
14
Misit ergo illuc equos et currus, et robur exercitus : qui cum venissent
nocte, circumdederunt civitatem. 15 Consurgens autem diluculo minister
viri Dei, egressus vidit exercitum in circuitu civitatis, et equos et currus :
nuntiavitque ei, dicens : Heu ! heu ! heu ! domine mi : quid faciemus ?
16
At ille respondit : Noli timere : plures enim nobiscum sunt, quam cum
illis. 17 Cumque orasset Eliseus, ait : Domine, aperi oculos hujus, ut videat.
Et aperuit Dominus oculos pueri, et vidit : et ecce mons plenus equorum et
curruum igneorum in circuitu Elisei. 18 Hostes vero descenderunt ad eum :
porro Eliseus oravit ad Dominum, dicens : Percute, obsecro, gentem hanc
ccitate. Percussitque eos Dominus ne viderent, juxta verbum Elisei.
19
Dixit autem ad eos Eliseus : Non est hc via, neque ista est civitas :
sequimini me, et ostendam vobis virum quem quritis. Duxit ergo eos in
Samariam : 20 cumque ingressi fuissent in Samariam, dixit Eliseus :
Domine, aperi oculos istorum, ut videant. Aperuitque Dominus oculos
eorum, et viderunt se esse in medio Samari. 21 Dixitque rex Isral ad
Eliseum, cum vidisset eos : Numquid percutiam eos, pater mi ? 22 At ille
ait : Non percuties : neque enim cepisti eos gladio et arcu tuo, ut percutias :
461/1834
sed pone panem et aquam coram eis, ut comedant et bibant, et vadant ad

dominum suum. 23 Appositaque est eis ciborum magna prparatio, et
comederunt et biberunt, et dimisit eos, abieruntque ad dominum suum, et
ultra non venerunt latrones Syri in terram Isral.
24
Factum est autem post hc, congregavit Benadad rex Syri universum
exercitum suum, et ascendit, et obsidebat Samariam. 25 Factaque est fames
magna in Samaria : et tamdiu obsessa est, donec venundaretur caput asini
octoginta argenteis, et quarta pars cabi stercoris columbarum quinque
argenteis. 26 Cumque rex Isral transiret per murum, mulier qudam
exclamavit ad eum, dicens : Salva me, domine mi rex. 27 Qui ait : Non te
salvat Dominus : unde te possum salvare ? de area, vel de torculari ?
Dixitque ad eam rex : Quid tibi vis ? Qu respondit : 28 Mulier ista dixit
mihi : Da filium tuum, ut comedamus eum hodie, et filium meum
comedemus cras. 29 Coximus ergo filium meum, et comedimus. Dixique ei
die altera : Da filium tuum, ut comedamus eum. Qu abscondit filium
suum. 30 Quod cum audisset rex, scidit vestimenta sua, et transibat per
murum. Viditque omnis populus cilicium quo vestitus erat ad carnem
intrinsecus. 31 Et ait rex : Hc mihi faciat Deus, et hc addat, si steterit
caput Elisei filii Saphat super ipsum hodie. 32 Eliseus autem sedebat in
domo sua, et senes sedebant cum eo. Prmisit itaque virum : et antequam
veniret nuntius ille, dixit ad senes : Numquid scitis quod miserit filius
homicid hic, ut prcidatur caput meum ? videte ergo : cum venerit
nuntius, claudite ostium, et non sinatis eum introire : ecce enim sonitus
pedum domini ejus post eum est. 33 Adhuc illo loquente eis, apparuit
nuntius qui veniebat ad eum. Et ait : Ecce, tantum malum a Domino est :
quid amplius expectabo a Domino ?
Cap. 7 1 Dixit autem Eliseus : Audite verbum Domini : Hc dicit
Dominus : In tempore hoc cras modius simil uno statere erit, et duo modii
hordei statere uno, in porta Samari. 2 Respondens unus de ducibus, super
cujus manum rex incumbebat, homini Dei, ait : Si Dominus fecerit etiam
cataractas in clo, numquid poterit esse quod loqueris ? Qui ait : Videbis
oculis tuis, et inde non comedes. 3 Quatuor ergo viri erant leprosi juxta
introitum port : qui dixerunt ad invicem : Quid hic esse volumus donec
moriamur ? 4 sive ingredi voluerimus civitatem, fame moriemur : sive
manserimus hic, moriendum nobis est : venite ergo, et transfugiamus ad
castra Syri : si pepercerint nobis, vivemus : si autem occidere voluerint,
nihilominus moriemur. 5 Surrexerunt ergo vesperi, ut venirent ad castra
Syri. Cumque venissent ad principium castrorum Syri, nullum ibidem
repererunt. 6 Siquidem Dominus sonitum audiri fecerat in castris Syri,
curruum, et equorum, et exercitus plurimi : dixeruntque ad invicem : Ecce
mercede conduxit adversum nos rex Isral reges Hethorum et
462/1834
gyptiorum, et venerunt super nos. 7 Surrexerunt ergo, et fugerunt in

tenebris, et dereliquerunt tentoria sua, et equos et asinos, in castris,
fugeruntque animas tantum suas salvare cupientes. 8 Igitur cum venissent
leprosi illi ad principium castrorum, ingressi sunt unum tabernaculum, et
comederunt et biberunt : tuleruntque inde argentum, et aurum, et vestes, et
abierunt, et absconderunt : et rursum reversi sunt ad aliud tabernaculum, et
inde similiter auferentes absconderunt. 9 Dixeruntque ad invicem : Non
recte facimus : hc enim dies boni nuntii est. Si tacuerimus et noluerimus
nuntiare usque mane, sceleris arguemur : venite, eamus, et nuntiemus in
aula regis. 10 Cumque venissent ad portam civitatis, narraverunt eis,
dicentes : Ivimus ad castra Syri, et nullum ibidem reperimus hominem,
nisi equos et asinos alligatos, et fixa tentoria. 11 Ierunt ergo portarii, et
nuntiaverunt in palatio regis intrinsecus. 12 Qui surrexit nocte, et ait ad
servos suos : Dico vobis quid fecerint nobis Syri : sciunt quia fame
laboramus, et idcirco egressi sunt de castris, et latitant in agris, dicentes :
Cum egressi fuerint de civitate, capiemus eos vivos, et tunc civitatem
ingredi poterimus. 13 Respondit autem unus servorum ejus : Tollamus
quinque equos qui remanserunt in urbe (quia ipsi tantum sunt in universa
multitudine Isral, alii enim consumpti sunt), et mittentes, explorare
poterimus. 14 Adduxerunt ergo duos equos, misitque rex in castra Syrorum,
dicens : Ite, et videte. 15 Qui abierunt post eos usque ad Jordanem : ecce
autem omnis via plena erat vestibus et vasis qu projecerant Syri cum
turbarentur : reversique nuntii indicaverunt regi. 16 Et egressus populus
diripuit castra Syri : factusque est modius simil statere uno, et duo modii
hordei statere uno, juxta verbum Domini. 17 Porro rex ducem illum, in cujus
manu incumbebat, constituit ad portam : quem conculcavit turba in introitu
port, et mortuus est, juxta quod locutus fuerat vir Dei, quando descenderat
rex ad eum. 18 Factumque est secundum sermonem viri Dei quem dixerat
regi, quando ait : Duo modii hordei statere uno erunt, et modius simil
statere uno, hoc eodem tempore cras in porta Samari : 19 quando
responderat dux ille viro Dei, et dixerat : Etiamsi Dominus fecerit
cataractas in clo, numquid poterit fieri quod loqueris ? Et dixit ei :
Videbis oculis tuis, et inde non comedes. 20 Evenit ergo ei sicut prdictum
fuerat, et conculcavit eum populus in porta, et mortuus est.
Cap. 8 1 Eliseus autem locutus est ad mulierem cujus vivere fecerat
filium, dicens : Surge, vade tu et domus tua, et peregrinare ubicumque
repereris : vocavit enim Dominus famem, et veniet super terram septem
annis. 2 Qu surrexit, et fecit juxta verbum hominis Dei : et vadens cum
domo sua, peregrinata est in terra Philisthiim diebus multis. 3 Cumque finiti
essent anni septem, reversa est mulier de terra Philisthiim : et egressa est ut
interpellaret regem pro domo sua, et pro agris suis. 4 Rex autem loquebatur
cum Giezi puero viri Dei, dicens : Narra mihi omnia magnalia qu fecit
463/1834
Eliseus. 5 Cumque ille narraret regi quomodo mortuum suscitasset, apparuit

mulier cujus vivificaverat filium, clamans ad regem pro domo sua, et pro
agris suis. Dixitque Giezi : Domine mi rex, hc est mulier, et hic est filius
ejus quem suscitavit Eliseus. 6 Et interrogavit rex mulierem : qu narravit
ei. Deditque ei rex eunuchum unum, dicens : Restitue ei omnia qu sua
sunt, et universos reditus agrorum, a die qua reliquit terram usque ad
prsens.
7
Venit quoque Eliseus Damascum, et Benadad rex Syri grotabat :

nuntiaveruntque ei, dicentes : Venit vir Dei huc. 8 Et ait rex ad Hazal :
Tolle tecum munera, et vade in occursum viri Dei, et consule Dominum per
eum, dicens : Si evadere potero de infirmitate mea hac ? 9 Ivit igitur Hazal
in occursum ejus, habens secum munera, et omnia bona Damasci, onera
quadraginta camelorum. Cumque stetisset coram eo, ait : Filius tuus
Benadad rex Syri misit me ad te, dicens : Si sanari potero de infirmitate
mea hac ? 10 Dixitque ei Eliseus : Vade, dic ei : Sanaberis : porro ostendit
mihi Dominus quia morte morietur. 11 Stetique cum eo, et conturbatus est
usque ad suffusionem vultus : flevitque vir Dei. 12 Cui Hazal ait : Quare
dominus meus flet ? At ille dixit : Quia scio qu facturus sis filiis Isral
mala. Civitates eorum munitas igne succendes, et juvenes eorum interficies
gladio, et parvulos eorum elides, et prgnantes divides. 13 Dixitque
Hazal : Quid enim sum servus tuus canis, ut faciam rem istam magnam ?
Et ait Eliseus : Ostendit mihi Dominus te regem Syri fore. 14 Qui cum
recessisset ab Eliseo, venit ad dominum suum. Qui ait ei : Quid dixit tibi
Eliseus ? At ille respondit : Dixit mihi : Recipies sanitatem. 15 Cumque
venisset dies altera, tulit stragulum, et infudit aquam, et expandit super
faciem ejus : quo mortuo, regnavit Hazal pro eo.
16
Anno quinto Joram filii Achab regis Isral, et Josaphat regis Juda,
regnavit Joram filius Josaphat rex Juda. 17 Triginta duorum annorum erat
cum regnare cpisset, et octo annis regnavit in Jerusalem. 18 Ambulavitque
in viis regum Isral, sicut ambulaverat domus Achab : filia enim Achab erat
uxor ejus : et fecit quod malum est in conspectu Domini. 19 Noluit autem
Dominus disperdere Judam, propter David servum suum, sicut promiserat
ei, ut daret illi lucernam, et filiis ejus cunctis diebus. 20 In diebus ejus
recessit Edom ne esset sub Juda, et constituit sibi regem. 21 Venitque Joram
Seira, et omnes currus cum eo : et surrexit nocte, percussitque Idumos qui
eum circumdederant, et principes curruum : populus autem fugit in
tabernacula sua. 22 Recessit ergo Edom ne esset sub Juda, usque ad diem
hanc. Tunc recessit et Lobna in tempore illo. 23 Reliqua autem sermonum
Joram, et universa qu fecit, nonne hc scripta sunt in libro verborum
dierum regum Juda ? 24 Et dormivit Joram cum patribus suis, sepultusque
est cum eis in civitate David, et regnavit Ochozias filius ejus pro eo.
464/1834
25
Anno duodecimo Joram filii Achab regis Isral regnavit Ochozias filius
Joram regis Jud. 26 Viginti duorum annorum erat Ochozias cum regnare
cpisset, et uno anno regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Athalia
filia Amri regis Isral. 27 Et ambulavit in viis domus Achab : et fecit quod
malum est coram Domino, sicut domus Achab : gener enim domus Achab
fuit. 28 Abiit quoque cum Joram filio Achab ad prliandum contra Hazal
regem Syri in Ramoth Galaad, et vulneraverunt Syri Joram. 29 Qui
reversus est ut curaretur in Jezrahel, quia vulneraverant eum Syri in
Ramoth prliantem contra Hazal regem Syri. Porro Ochozias filius
Joram rex Juda descendit invisere Joram filium Achab in Jezrahel, quia
grotabat ibi.
Cap. 9 1 Eliseus autem prophetes vocavit unum de filiis
prophetarum, et ait illi : Accinge lumbos tuos, et tolle lenticulam olei hanc
in manu tua, et vade in Ramoth Galaad. 2 Cumque veneris illuc, videbis
Jehu filium Josaphat filii Namsi : et ingressus suscitabis eum de medio
fratrum suorum, et introduces in interius cubiculum. 3 Tenensque
lenticulam olei, fundes super caput ejus, et dices : Hc dicit Dominus :
Unxi te regem super Isral. Aperiesque ostium, et fugies, et non ibi
subsistes. 4 Abiit ergo adolescens puer prophet in Ramoth Galaad, 5 et
ingressus est illuc : ecce autem principes exercitus sedebant : et ait :
Verbum mihi ad te, o princeps. Dixitque Jehu : Ad quem ex omnibus
nobis ? At ille dixit : Ad te, o princeps. 6 Et surrexit, et ingressus est
cubiculum : at ille fudit oleum super caput ejus, et ait : Hc dicit Dominus
Deus Isral : Unxi te regem super populum Domini Isral, 7 et percuties
domum Achab domini tui, et ulciscar sanguinem servorum meorum
prophetarum, et sanguinem omnium servorum Domini de manu Jezabel.
8
Perdamque omnem domum Achab : et interficiam de Achab mingentem
ad parietem, et clausum et novissimum in Isral. 9 Et dabo domum Achab
sicut domum Jeroboam filii Nabat, et sicut domum Baasa filii Ahia.
10
Jezabel quoque comedent canes in agro Jezrahel, nec erit qui sepeliat
eam. Aperuitque ostium, et fugit. 11 Jehu autem egressus est ad servos
domini sui : qui dixerunt ei : Rectene sunt omnia ? quid venit insanus iste
ad te ? Qui ait eis : Nostis hominem, et quid locutus sit. 12 At ille
responderunt : Falsum est, sed magis narra nobis. Qui ait eis : Hc et hc
locutus est mihi, et ait : Hc dicit Dominus : Unxi te regem super Isral.
13
Festinaverunt itaque, et unusquisque tollens pallium suum posuerunt sub
pedibus ejus in similitudinem tribunalis, et cecinerunt tuba, atque dixerunt :
Regnavit Jehu.
14
Conjuravit ergo Jehu filius Josaphat filii Namsi contra Joram : porro
Joram obsederat Ramoth Galaad, ipse et omnis Isral contra Hazal regem
465/1834
Syri : 15 et reversus fuerat ut curaretur in Jezrahel propter vulnera, quia

percusserant eum Syri prliantem contra Hazal regem Syri. Dixitque
Jehu : Si placet vobis, nemo egrediatur profugus de civitate, ne vadat, et
nuntiet in Jezrahel. 16 Et ascendit, et profectus est in Jezrahel : Joram enim
grotabat ibi, et Ochozias rex Juda descenderat ad visitandum Joram.
17
Igitur speculator qui stabat super turrim Jezrahel, vidit globum Jehu
venientis, et ait : Video ego globum. Dixitque Joram : Tolle currum, et
mitte in occursum eorum, et dicat vadens : Rectene sunt omnia ? 18 Abiit
ergo qui ascenderat currum, in occursum ejus, et ait : Hc dicit rex :
Pacatane sunt omnia ? Dixitque Jehu : Quid tibi et paci ? transi, et sequere
me. Nuntiavit quoque speculator, dicens : Venit nuntius ad eos, et non
revertitur. 19 Misit etiam currum equorum secundum : venitque ad eos, et
ait : Hc dicit rex : Numquid pax est ? Et ait Jehu : Quid tibi et paci ?
transi, et sequere me. 20 Nuntiavit autem speculator, dicens : Venit usque ad
eos, et non revertitur : est autem incessus quasi incessus Jehu filii Namsi,
prceps enim graditur. 21 Et ait Joram : Junge currum. Junxeruntque
currum ejus, et egressus est Joram rex Isral, et Ochozias rex Juda, singuli
in curribus suis, egressique sunt in occursum Jehu, et invenerunt eum in
agro Naboth Jezrahelit. 22 Cumque vidisset Joram Jehu, dixit : Pax est,
Jehu ? At ille respondit : Qu pax ? adhuc fornicationes Jezabel matris tu,
et veneficia ejus multa, vigent. 23 Convertit autem Joram manum suam, et
fugiens ait ad Ochoziam : Insidi, Ochozia. 24 Porro Jehu tetendit arcum
manu, et percussit Joram inter scapulas : et egressa est sagitta per cor ejus,
statimque corruit in curru suo. 25 Dixitque Jehu ad Badacer ducem : Tolle,
projice eum in agro Naboth Jezrahelit : memini enim quando ego et tu
sedentes in curru sequebamur Achab patrem hujus, quod Dominus onus
hoc levaverit super eum, dicens : 26 Si non pro sanguine Naboth, et pro
sanguine filiorum ejus, quem vidi heri, ait Dominus, reddam tibi in agro
isto, dicit Dominus. Nunc ergo tolle, et projice eum in agrum juxta verbum
Domini.
27
Ochozias autem rex Juda videns hoc, fugit per viam domus horti :
persecutusque est eum Jehu, et ait : Etiam hunc percutite in curru suo. Et
percusserunt eum in ascensu Gaver, qui est juxta Jeblaam : qui fugit in
Mageddo, et mortuus est ibi. 28 Et imposuerunt eum servi ejus super currum
suum, et tulerunt in Jerusalem : sepelieruntque eum in sepulchro cum
patribus suis in civitate David.
29
Anno undecimo Joram filii Achab, regnavit Ochozias super Judam,

venitque Jehu in Jezrahel. Porro Jezabel, introitu ejus audito, depinxit
oculos suos stibio, et ornavit caput suum, et respexit per fenestram
31
ingredientem Jehu per portam, et ait : Numquid pax potest esse Zambri,
qui interfecit dominum suum ? 32 Levavitque Jehu faciem suam ad
30
466/1834
fenestram, et ait : Qu est ista ? et inclinaverunt se ad eum duo vel tres

eunuchi. 33 At ille dixit eis : Prcipitate eam deorsum : et prcipitaverunt
eam, aspersusque est sanguine paries, et equorum ungul conculcaverunt
eam. 34 Cumque introgressus esset ut comederet biberetque, ait : Ite, et
videte maledictam illam, et sepelite eam : quia filia regis est. 35 Cumque
issent ut sepelirent eam, non invenerunt nisi calvariam, et pedes, et summas
manus. 36 Reversique nuntiaverunt ei. Et ait Jehu : Sermo Domini est, quem
locutus est per servum suum Eliam Thesbiten, dicens : In agro Jezrahel
comedent canes carnes Jezabel, 37 et erunt carnes Jezabel sicut stercus super
faciem terr in agro Jezrahel, ita ut prtereuntes dicant : Hccine est illa
Jezabel ?
Cap. 10 1 Erant autem Achab septuaginta filii in Samaria : scripsit
ergo Jehu litteras, et misit in Samariam, ad optimates civitatis, et ad
majores natu, et ad nutritios Achab, dicens : 2 Statim ut acceperitis litteras
has, qui habetis filios domini vestri, et currus, et equos, et civitates firmas,
et arma, 3 eligite meliorem, et eum qui vobis placuerit de filiis domini
vestri, et eum ponite super solium patris sui, et pugnate pro domo domini
vestri. 4 Timuerunt illi vehementer, et dixerunt : Ecce duo reges non
potuerunt stare coram eo, et quomodo nos valebimus resistere ? 5 Miserunt
ergo prpositi domus, et prfecti civitatis, et majores natu, et nutritii, ad
Jehu, dicentes : Servi tui sumus : qucumque jusseris faciemus, nec
constituemus nobis regem : qucumque tibi placent, fac. 6 Rescripsit autem
eis litteras secundo, dicens : Si mei estis, et obeditis mihi, tollite capita
filiorum domini vestri, et venite ad me hac eadem hora cras in Jezrahel.
Porro filii regis, septuaginta viri, apud optimates civitates nutriebantur.
7
Cumque venissent litteras ad eos, tulerunt filios regis, et occiderunt
septuaginta viros, et posuerunt capita eorum in cophinis, et miserunt ad
eum in Jezrahel. 8 Venit autem nuntius, et indicavit ei, dicens : Attulerunt
capita filiorum regis. Qui respondit : Ponite ea ad duos acervos juxta
introitum port usque mane. 9 Cumque diluxisset, egressus est, et stans
dixit ad omnem populum : Justi estis : si ego conjuravi contra dominum
meum et interfeci eum, quis percussit omnes hos ? 10 videte ergo nunc
quoniam non cecidit de sermonibus Domini in terram, quos locutus est
Dominus super domum Achab : et Dominus fecit quod locutus est in manu
servi sui Eli. 11 Percussit igitur Jehu omnes qui reliqui erant de domo
Achab in Jezrahel, et universos optimates ejus, et notos, et sacerdotes,
donec non remanerent ex eo reliqui.
12
Et surrexit, et venit in Samariam : cumque venisset ad Cameram

pastorum in via, 13 invenit fratres Ochozi regis Juda : dixitque ad eos :
Quinam estis vos ? Qui responderunt : Fratres Ochozi sumus, et
descendimus ad salutandos filios regis, et filios regin. 14 Qui ait :
467/1834
Comprehendite eos vivos. Quos cum comprehendissent vivos, jugulaverunt

eos in cisterna juxta Cameram, quadraginta duos viros : et non reliquit ex
eis quemquam. 15 Cumque abiisset inde, invenit Jonadab filium Rechab in
occursum sibi, et benedixit ei. Et ait ad eum : Numquid est cor tuum
rectum, sicut cor meum cum corde tuo ? Et ait Jonadab : Est. Si est, inquit,
da manum tuam. Qui dedit ei manum suam. At ille levavit eum ad se in
currum : 16 dixitque ad eum : Veni mecum, et vide zelum meum pro
Domino. Et impositum in curru suo 17 duxit in Samariam. Et percussit
omnes qui reliqui fuerant de Achab in Samaria usque ad unum, juxta
verbum Domini quod locutus est per Eliam.
18
Congregavit ergo Jehu omnem populum, et dixit ad eos : Achab coluit

Baal parum, ego autem colam eum amplius. 19 Nunc igitur omnes prophetas
Baal, et universos servos ejus, et cunctos sacerdotes ipsius vocate ad me :
nullus sit qui non veniat : sacrificium enim grande est mihi Baal :
quicumque defuerit, non vivet. Porro Jehu faciebat hoc insidiose, ut
disperderet cultores Baal. 20 Et dixit : Sanctificate diem solemnem Baal.
Vocavitque, 21 et misit in universos terminos Isral, et venerunt cuncti servi
Baal : non fuit residuus ne unus quidem qui non veniret. Et ingressi sunt
templum Baal : et repleta est domus Baal, a summo usque ad summum.
22
Dixitque his qui erant super vestes : Proferte vestimenta universis servis
Baal. Et protulerunt eis vestes. 23 Ingressusque Jehu, et Jonadab filius
Rechab, templum Baal, ait cultoribus Baal : Perquirite, et videte, ne quis
forte vobiscum sit de servis Domini, sed ut sint servi Baal soli. 24 Ingressi
sunt igitur ut facerent victimas et holocausta : Jehu autem prparaverat sibi
foris octoginta viros, et dixerat eis : Quicumque fugerit de hominibus his,
quos ego adduxero in manus vestras, anima ejus erit pro anima illius.
25
Factum est autem, cum completum esset holocaustum, prcepit Jehu
militibus et ducibus suis : Ingredimini, et percutite eos : nullus evadat.
Percusseruntque eos in ore gladii, et projecerunt milites et duces : et ierunt
in civitatem templi Baal, 26 et protulerunt statuam de fano Baal, et
combusserunt, 27 et comminuerunt eam. Destruxerunt quoque dem Baal,
et fecerunt pro ea latrinas usque in diem hanc.
28
Delevit itaque Jehu Baal de Isral : 29 verumtamen a peccatis Jeroboam

filii Nabat, qui peccare fecit Isral, non recessit, nec dereliquit vitulos
aureos qui erant in Bethel et in Dan. 30 Dixit autem Dominus ad Jehu : Quia
studiose egisti quod rectum erat, et placebat in oculis meis, et omnia qu
erant in corde meo fecisti contra domum Achab : filii tui usque ad quartam
generationem sedebunt super thronum Isral. 31 Porro Jehu non custodivit
ut ambularet in lege Domini Dei Isral in toto corde suo : non enim recessit
a peccatis Jeroboam, qui peccare fecerat Isral. 32 In diebus illis cpit
Dominus tdere super Isral : percussitque eos Hazal in universis finibus
468/1834
Isral, 33 a Jordane contra orientalem plagam, omnem terram Galaad, et

Gad, et Ruben, et Manasse, ab Aror, qu est super torrentem Arnon, et
Galaad, et Basan. 34 Reliqua autem verborum Jehu, et universa qu fecit, et
fortitudo ejus, nonne hc scripta sunt in libro verborum dierum regum
Isral ? 35 Et dormivit Jehu cum patribus suis, sepelieruntque eum in
Samaria : et regnavit Joachaz filius ejus pro eo. 36 Dies autem quos regnavit
Jehu super Isral, viginti et octo anni sunt in Samaria.
Cap. 11 1 Athalia vero mater Ochozi, videns mortuum filium suum,
surrexit, et interfecit omne semen regium. 2 Tollens autem Josaba filia regis
Joram, soror Ochozi, Joas filium Ochozi, furata est eum de medio
filiorum regis qui interficiebantur, et nutricem ejus de triclinio : et
abscondit eum a facie Athali ut non interficeretur. 3 Eratque cum ea sex
annis clam in domo Domini : porro Athalia regnavit super terram.
4
Anno autem septimo misit Jojada, et assumens centuriones et milites,

introduxit ad se in templum Domini, pepigitque cum eis fdus : et adjurans
eos in domo Domini, ostendit eis filium regis : 5 et prcepit illis, dicens :
Iste est sermo, quem facere debetis : 6 tertia pars vestrum introat sabbato,
et observet excubias domus regis. Tertia autem pars sit ad portam Sur, et
tertia pars sit ad portam qu est post habitaculum scutariorum : et
custodietis excubias domus Messa. 7 Du vero partes e vobis, omnes
egredientes sabbato, custodiant excubias domus Domini circa regem. 8 Et
vallabitis eum, habentes arma in manibus vestris : si quis autem ingressus
fuerit septum templi, interficiatur : eritisque cum rege introunte et
egrediente. 9 Et fecerunt centuriones juxta omnia qu prceperat eis Jojada
sacerdos : et assumentes singuli viros suos qui ingrediebantur sabbato, cum
his qui egrediebantur sabbato, venerunt ad Jojadam sacerdotem. 10 Qui
dedit eis hastas et arma regis David, qu erant in domo Domini. 11 Et
steterunt singuli habentes arma in manu sua, a parte templi dextera usque
ad partem sinistram altaris et dis, circum regem. 12 Produxitque filium
regis, et posuit super eum diadema et testimonium : feceruntque eum
regem, et unxerunt : et plaudentes manu, dixerunt : Vivat rex. 13 Audivit
autem Athalia vocem populi currentis : et ingressa ad turbas in templum
Domini, 14 vidit regem stantem super tribunal juxta morem, et cantores, et
tubas prope eum, omnemque populum terr ltantem, et canentem tubis :
et scidit vestimenta sua, clamavitque : Conjuratio, conjuratio. 15 Prcepit
autem Jojada centurionibus qui erant super exercitum, et ait eis : Educite
eam extra septa templi, et quicumque eam secutus fuerit, feriatur gladio.
Dixerat enim sacerdos : Non occidatur in templo Domini.
16
Imposueruntque ei manus, et impegerunt eam per viam introitus
equorum, juxta palatium, et interfecta est ibi. 17 Pepigit ergo Jojada fdus
inter Dominum, et inter regem, et inter populum, ut esset populus Domini :
469/1834
et inter regem et populum. 18 Ingressusque est omnis populus terr

templum Baal, et destruxerunt aras ejus, et imagines contriverunt valide :
Mathan quoque sacerdotem Baal occiderunt coram altari. Et posuit
sacerdos custodias in domo Domini. 19 Tulitque centuriones, et Cerethi et
Phelethi legiones, et omnem populum terr, deduxeruntque regem de domo
Domini : et venerunt per viam port scutariorum in palatium, et sedit super
thronum regum. 20 Ltatusque est omnis populus terr, et civitas
conquievit : Athalia autem occisa est gladio in domo regis. 21 Septemque
annorum erat Joas, cum regnare cpisset.
Cap. 12 1 Anno septimo Jehu, regnavit Joas : et quadraginta annis
regnavit in Jerusalem. Nomen matris ejus Sebia de Bersabee. 2 Fecitque
Joas rectum coram Domino cunctis diebus quibus docuit eum Jojada
sacerdos. 3 Verumtamen excelsa non abstulit : adhuc enim populus
immolabat, et adolebat in excelsis incensum.
4
Dixitque Joas ad sacerdotes : Omnem pecuniam sanctorum, qu illata

fuerit in templum Domini a prtereuntibus, qu offertur pro pretio anim,
et quam sponte et arbitrio cordis sui inferunt in templum Domini :
5
accipiant illam sacerdotes juxta ordinem suum, et instaurent sartatecta
domus, si quid necessarium viderint instauratione. 6 Igitur usque ad
vigesimum tertium annum regis Joas, non instauraverunt sacerdotes
sartatecta templi. 7 Vocavitque rex Joas Jojadam pontificem et sacerdotes,
dicens eis : Quare sartatecta non instauratis templi ? nolite ergo amplius
accipere pecuniam juxta ordinem vestrum, sed ad instaurationem templi
reddite eam. 8 Prohibitique sunt sacerdotes ultra accipere pecuniam a
populo, et instaurare sartatecta domus. 9 Et tulit Jojada pontifex
gazophylacium unum, aperuitque foramen desuper, et posuit illud juxta
altare ad dexteram ingredientium domum Domini : mittebantque in eo
sacerdotes qui custodiebant ostia, omnem pecuniam qu deferebatur ad
templum Domini. 10 Cumque viderent nimiam pecuniam esse in
gazophylacio, ascendebat scriba regis, et pontifex, effundebantque et
numerabant pecuniam qu inveniebatur in domo Domini : 11 et dabant eam
juxta numerum atque mensuram in manu eorum qui prerant cmentariis
domus Domini : qui impendebant eam in fabris lignorum et in cmentariis,
iis qui operabantur in domo Domini, 12 et sartatecta faciebant : et in iis qui
cdebant saxa, et ut emerent ligna, et lapides, qui excidebantur, ita ut
impleretur instauratio domus Domini in universis qu indigebant expensa
ad muniendam domum. 13 Verumtamen non fiebant ex eadem pecunia
hydri templi Domini, et fuscinul, et thuribula, et tub, et omne vas
aureum et argenteum, de pecunia qu inferebatur in templum Domini. 14 Iis
enim qui faciebant opus, dabatur ut instauraretur templum Domini : 15 et
non fiebat ratio iis hominibus qui accipiebant pecuniam ut distribuerent
470/1834
eam artificibus, sed in fide tractabant eam. 16 Pecuniam vero pro delicto, et
pecuniam pro peccatis non inferebant in templum Domini, quia sacerdotum
erat.
17
Tunc ascendit Hazal rex Syri, et pugnabat contra Geth, cepitque eam :
et direxit faciem suam ut ascenderet in Jerusalem. 18 Quam ob rem tulit
Joas rex Juda omnia sanctificata qu consecraverant Josaphat, et Joram, et
Ochozias, patres ejus reges Juda, et qu ipse obtulerat : et universum
argentum quod inveniri potuit in thesauris templi Domini et in palatio
regis : misitque Hazali regi Syri, et recessit ab Jerusalem. 19 Reliqua
autem sermonum Joas, et universa qu fecit, nonne hc scripta sunt in
libro verborum dierum regum Juda ? 20 Surrexerunt autem servi ejus, et
conjuraverunt inter se, percusseruntque Joas in domo Mello in descensu
Sella. 21 Josachar namque filius Semaath, et Jozabad filius Somer servi
ejus, percusserunt eum, et mortuus est : et sepelierunt eum cum patribus
suis in civitate David : regnavitque Amasias filius ejus pro eo.
Cap. 13 1 Anno vigesimo tertio Joas filii Ochozi regis Juda,
regnavit Joachaz filius Jehu super Isral in Samaria decem et septem annis.
2
Et fecit malum coram Domino, secutusque est peccata Jeroboam filii
Nabat, qui peccare fecit Isral, et non declinavit ab eis. 3 Iratusque est furor
Domini contra Isral, et tradidit eos in manu Hazal regis Syri, et in manu
Benadad filii Hazal, cunctis diebus. 4 Deprecatus est autem Joachaz
faciem Domini, et audivit eum Dominus : vidit enim angustiam Isral, quia
attriverat eos rex Syri : 5 et dedit Dominus salvatorem Israli, et liberatus
est de manu regis Syri : habitaveruntque filii Isral in tabernaculis suis
sicut heri et nudiustertius. 6 Verumtamen non recesserunt a peccatis domus
Jeroboam, qui peccare fecit Isral, sed in ipsis ambulaverunt : siquidem et
lucus permansit in Samaria. 7 Et non sunt derelicti Joachaz de populo nisi
quinquaginta equites, et decem currus, et decem millia peditum :
interfecerat enim eos rex Syri, et redegerat quasi pulverem in tritura are.
8
Reliqua autem sermonum Joachaz, et universa qu fecit, et fortitudo ejus,
nonne hc scripta sunt in libro sermonum dierum regum Isral ?
9
Dormivitque Joachaz cum patribus suis, et sepelierunt eum in Samaria :
regnavitque Joas filius ejus pro eo. 10 Anno trigesimo septimo Joas regis
Juda, regnavit Joas filius Joachaz super Isral in Samaria sedecim annis.
11
Et fecit quod malum est in conspectu Domini : non declinavit ab
omnibus peccatis Jeroboam filii Nabat, qui peccare fecit Isral, sed in ipsis
ambulavit. 12 Reliqua autem sermonum Joas, et universa qu fecit, et
fortitudo ejus, quomodo pugnaverit contra Amasiam regem Juda, nonne
hc scripta sunt in libro sermonum dierum regum Isral ? 13 Et dormivit
Joas cum patribus suis : Jeroboam autem sedit super solium ejus. Porro
Joas sepultus est in Samaria cum regibus Isral.
471/1834
14
Eliseus autem grotabat infirmitate, qua et mortuus est : descenditque ad

eum Joas rex Isral, et flebat coram eo, dicebatque : Pater mi, pater mi,
currus Isral et auriga ejus. 15 Et ait illi Eliseus : Affer arcum et sagittas.
Cumque attulisset ad eum arcum et sagittas, 16 dixit ad regem Isral : Pone
manum tuam super arcum. Et cum posuisset ille manum suam, superposuit
Eliseus manus suas manibus regis, 17 et ait : Aperi fenestram orientalem.
Cumque aperuisset, dixit Eliseus : Jace sagittam. Et jecit. Et ait Eliseus :
Sagitta salutis Domini, et sagitta salutis contra Syriam : percutiesque
Syriam in Aphec, donec consumas eam. 18 Et ait : Tolle sagittas. Qui cum
tulisset, rursum dixit ei : Percute jaculo terram. Et cum percussisset tribus
vicibus, et stetisset, 19 iratus est vir Dei contra eum, et ait : Si percussisses
quinquies, aut sexies, sive septies, percussisses Syriam usque ad
consumptionem : nunc autem tribus vicibus percuties eam. 20 Mortuus est
ergo Eliseus, et sepelierunt eum. Latrunculi autem de Moab venerunt in
terram in ipso anno. 21 Quidam autem sepelientes hominem, viderunt
latrunculos, et projecerunt cadaver in sepulchro Elisei. Quod cum tetigisset
ossa Elisei, revixit homo, et stetit super pedes suos.
22
Igitur Hazal rex Syri afflixit Isral cunctis diebus Joachaz : 23 et

misertus est Dominus eorum, et reversus est ad eos propter pactum suum,
quod habebat cum Abraham, et Isaac, et Jacob : et noluit disperdere eos,
neque projicere penitus usque in prsens tempus. 24 Mortuus est autem
Hazal rex Syri, et regnavit Benadad filius ejus pro eo. 25 Porro Joas filius
Joachaz tulit urbes de manu Benadad filii Hazal, quas tulerat de manu
Joachaz patris sui jure prlii : tribus vicibus percussit eum Joas, et reddidit
civitates Isral.
Cap. 14 1 In anno secundo Joas filii Joachaz regis Isral, regnavit
Amasias filius Joas regis Juda. 2 Viginti quinque annorum erat cum regnare
cpisset : viginti autem et novem annis regnavit in Jerusalem. Nomen
matris ejus Joadan de Jerusalem. 3 Et fecit rectum coram Domino,
verumtamen non ut David pater ejus. Juxta omnia qu fecit Joas pater
suus, fecit : 4 nisi hoc tantum, quod excelsa non abstulit : adhuc enim
populus immolabat, et adolebat incensum in excelsis. 5 Cumque obtinuisset
regnum, percussit servos suos, qui interfecerant regem patrem suum :
6
filios autem eorum qui occiderant, non occidit, juxta quod scriptum est in
libro legis Moysi, sicut prcepit Dominus, dicens : Non morientur patres
pro filiis, neque filii morientur pro patribus : sed unusquisque in peccato
suo morietur. 7 Ipse percussit Edom in valle Salinarum decem millia, et
apprehendit petram in prlio, vocavitque nomen ejus Jectehel usque in
prsentem diem.
472/1834
Tunc misit Amasias nuntios ad Joas filium Joachaz filii Jehu regis Isral,
dicens : Veni, et videamus nos. 9 Remisitque Joas rex Isral ad Amasiam
regem Juda, dicens : Carduus Libani misit ad cedrum qu est in Libano,
dicens : Da filiam tuam filio meo uxorem. Transieruntque besti saltus
qu sunt in Libano, et conculcaverunt carduum. 10 Percutiens invaluisti
super Edom, et sublevavit te cor tuum : contentus esto gloria, et sede in
domo tua : quare provocas malum, ut cadas tu et Judas tecum ? 11 Et non
acquievit Amasias. Ascenditque Joas rex Isral, et viderunt se, ipse et
Amasias rex Juda, in Bethsames oppido Jud. 12 Percussusque est Juda
coram Isral, et fugerunt unusquisque in tabernacula sua. 13 Amasiam vero
regem Juda, filium Joas filii Ochozi, cepit Joas rex Isral in Bethsames, et
adduxit eum in Jerusalem : et interrupit murum Jerusalem, a porta Ephraim
usque ad portam anguli, quadringentis cubitis. 14 Tulitque omne aurum et
argentum, et universa vasa qu inventa sunt in domo Domini et in thesauris
regis, et obsides, et reversus est in Samariam.
15
Reliqua autem verborum Joas qu fecit, et fortitudo ejus qua pugnavit

contra Amasiam regem Juda, nonne hc scripta sunt in libro sermonum
dierum regum Isral ? 16 Dormivitque Joas cum patribus suis, et sepultus
est in Samaria cum regibus Isral, et regnavit Jeroboam filius ejus pro eo.
17
Vixit autem Amasias filius Joas rex Juda postquam mortuus est Joas
filius Joachaz regis Isral, quindecim annis. 18 Reliqua autem sermonum
Amasi, nonne hc scripta sunt in libro sermonum dierum regum Juda ?
19
Factaque est contra eum conjuratio in Jerusalem : at ille fugit in Lachis.
Miseruntque post eum in Lachis, et interfecerunt eum ibi : 20 et
asportaverunt in equis, sepultusque est in Jerusalem cum patribus suis in
civitate David. 21 Tulit autem universus populus Jud Azariam annos
natum sedecim, et constituerunt eum regem pro patre ejus Amasia. 22 Ipse
dificavit lath, et restituit eam Jud, postquam dormivit rex cum
patribus suis.
23
Anno quintodecimo Amasi filii Joas regis Juda, regnavit Jeroboam

filius Joas regis Isral in Samaria, quadraginta et uno anno. 24 Et fecit quod
malum est coram Domino : non recessit ab omnibus peccatis Jeroboam filii
Nabat, qui peccare fecit Isral. 25 Ipse restituit terminos Isral ab introitu
Emath usque ad mare solitudinis, juxta sermonem Domini Dei Isral quem
locutus est per servum suum Jonam filium Amathi prophetam, qui erat de
Geth, qu est in Opher. 26 Vidit enim Dominus afflictionem Isral amaram
nimis, et quod consumpti essent usque ad clausos carcere et extremos, et
non esset qui auxiliaretur Israli. 27 Nec locutus est Dominus ut deleret
nomen Isral de sub clo, sed salvavit eos in manu Jeroboam filii Joas.
28
Reliqua autem sermonum Jeroboam, et universa qu fecit, et fortitudo
ejus qua prliatus est, et quomodo restituit Damascum et Emath Jud in
473/1834
Isral, nonne hc scripta sunt in libro sermonum dierum regum Isral ?

29
Dormivitque Jeroboam cum patribus suis regibus Isral, et regnavit
Zacharias filius ejus pro eo.
Cap. 15 1 Anno vigesimo septimo Jeroboam regis Isral, regnavit
Azarias filius Amasi regis Juda. 2 Sedecim annorum erat cum regnare
cpisset, et quinquaginta duobus annis regnavit in Jerusalem : nomen
matris ejus Jechelia de Jerusalem. 3 Fecitque quod erat placitum coram
Domino, juxta omnia qu fecit Amasias pater ejus. 4 Verumtamen excelsa
non est demolitus : adhuc populus sacrificabat, et adolebat incensum in
excelsis. 5 Percussit autem Dominus regem, et fuit leprosus usque in diem
mortis su, et habitabat in domo libera seorsum : Joatham vero filius regis
gubernabat palatium, et judicabit populum terr. 6 Reliqua autem
sermonum Azari, et universa qu fecit, nonne hc scripta sunt in libro
verborum dierum regum Juda ? 7 Et dormivit Azarias cum patribus suis :
sepelieruntque eum cum majoribus suis in civitate David, et regnavit
Joatham filius ejus pro eo.
8
Anno trigesimo octavo Azari regis Juda, regnavit Zacharias filius

Jeroboam super Isral in Samaria sex mensibus. 9 Et fecit quod malum est
coram Domino, sicut fecerant patres ejus : non recessit a peccatis Jeroboam
filii Nabat, qui peccare fecit Isral. 10 Conjuravit autem contra eum Sellum
filius Jabes : percussitque eum palam, et interfecit, regnavitque pro eo.
11
Reliqua autem verborum Zachari, nonne hc scripta sunt in libro
sermonum dierum regum Isral ? 12 Iste est sermo Domini quem locutus est
ad Jehu, dicens : Filii tui usque ad quartam generationem sedebunt super
thronum Isral. Factumque est ita.
13
Sellum filius Jabes regnavit trigesimo novo anno Azari regis Juda :
regnavit autem uno mense in Samaria. 14 Et ascendit Manahem filius Gadi
de Thersa, venitque in Samariam, et percussit Sellum filium Jabes in
Samaria, et interfecit eum : regnavitque pro eo. 15 Reliqua autem verborum
Sellum, et conjuratio ejus, per quam tetendit insidias, nonne hc scripta
sunt in libro sermonum dierum regum Isral ? 16 Tunc percussit Manahem
Thapsam, et omnes qui erant in ea, et terminos ejus de Thersa : noluerant
enim aperire ei : et interfecit omnes prgnantes ejus, et scidit eas.
17
Anno trigesimo nono Azari regis Juda, regnavit Manahem filius Gadi
super Isral decem annis in Samaria. 18 Fecitque quod erat malum coram
Domino : non recessit a peccatis Jeroboam filii Nabat, qui peccare fecit
Isral, cunctis diebus ejus. 19 Veniebat Phul rex Assyriorum in terram, et
dabat Manahem Phul mille talenta argenti, ut esset ei in auxilium, et
firmaret regnum ejus. 20 Indixitque Manahem argentum super Isral cunctis
474/1834
potentibus et divitibus, ut daret regi Assyriorum quinquaginta siclos argenti

per singulos : reversusque est rex Assyriorum, et non est moratus in terra.
21
Reliqua autem sermonum Manahem, et universa qu fecit, nonne hc
scripta sunt in libro sermonum dierum regum Isral ? 22 Et dormivit
Manahem cum patribus suis : regnavitque Phaceia filius ejus pro eo.
23
Anno quinquagesimo Azari regis Juda, regnavit Phaceia filius

Manahem super Isral in Samaria biennio. 24 Et fecit quod erat malum
coram Domino : non recessit a peccatis Jeroboam filii Nabat, qui peccare
fecit Isral. 25 Conjuravit autem adversus eum Phacee filius Romeli, dux
ejus, et percussit eum in Samaria in turre domus regi, juxta Argob et juxta
Arie, et cum eo quinquaginta viros de filiis Galaaditarum : et interfecit
eum, regnavitque pro eo. 26 Reliqua autem sermonum Phaceia, et universa
qu fecit, nonne hc scripta sunt in libro sermonum dierum regum Isral ?
27
Anno quinquagesimo secundo Azari regis Juda, regnavit Phacee filius

Romeli super Isral in Samaria viginti annis. 28 Et fecit quod erat malum
coram Domino : non recessit a peccatis Jeroboam filii Nabat, qui peccare
fecit Isral. 29 In diebus Phacee regis Isral, venit Theglathphalasar rex
Assur, et cepit Ajon, et Abel-Domum, Maacha et Jano, et Cedes, et Asor,
et Galaad, et Galilam, et universam terram Nephthali : et transtulit eos in
Assyrios. 30 Conjuravit autem et tetendit insidias Osee filius Ela contra
Phacee filium Romeli, et percussit eum, et interfecit : regnavitque pro eo
vigesimo anno Joatham filii Ozi. 31 Reliqua autem sermonum Phacee, et
universa qu fecit, nonne hc scripta sunt in libro sermonum dierum
regum Isral ?
32
Anno secundo Phacee filii Romeli regis Isral, regnavit Joatham filius
Ozi regis Juda. 33 Viginti quinque annorum erat cum regnare cpisset, et
sedecim annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Jerusa filia Sadoc.
34
Fecitque quod erat placitum coram Domino : juxta omnia qu fecerat
Ozias pater suus, operatus est. 35 Verumtamen excelsa non abstulit : adhuc
populus immolabat, et adolebat incensum in excelsis. Ipse dificavit
portam domus Domini sublimissimam. 36 Reliqua autem sermonum
Joatham, et universa qu fecit, nonne hc scripta sunt in libro verborum
dierum regum Juda ? 37 In diebus illis cpit Dominus mittere in Judam
Rasin regem Syri, et Phacee filium Romeli. 38 Et dormivit Joatham cum
patribus suis, sepultusque est cum eis in civitate David patris sui : et
regnavit Achaz filius ejus pro eo.
Cap. 16 1 Anno decimoseptimo Phacee filii Romeli, regnavit
Achaz filius Joatham regis Juda. 2 Viginti annorum erat Achaz cum regnare
cpisset, et sedecim annis regnavit in Jerusalem. Non fecit quod erat
475/1834
placitum in conspectu Domini Dei sui sicut David pater ejus, 3 sed
ambulavit in via regum Isral : insuper et filium suum consecravit,
transferens per ignem secundum idola gentium, qu dissipavit Dominus
coram filiis Isral. 4 Immolabat quoque victimas, et adolebat incensum in
excelsis, et in collibus, et sub omni ligno frondoso.
5
Tunc ascendit Rasin rex Syri, et Phacee filius Romeli rex Isral, in
Jerusalem ad prliandum : cumque obsiderent Achaz, non valuerunt
superare eum. 6 In tempore illo restituit Rasin rex Syri, Ailam Syri, et
ejecit Judos de Aila : et Idumi venerunt in Ailam, et habitaverunt ibi
usque in diem hanc.
7
Misit autem Achaz nuntios ad Theglathphalasar regem Assyriorum,

dicens : Servus tuus, et filius tuus ego sum : ascende, et salvum me fac de
manu regis Syri, et de manu regis Isral, qui consurrexerunt adversum
me. 8 Et cum collegisset argentum et aurum quod inveniri potuit in domo
Domini et in thesauris regis, misit regi Assyriorum munera. 9 Qui et
acquievit voluntati ejus : ascendit enim rex Assyriorum in Damascum, et
vastavit eam, et transtulit habitatores ejus Cyrenen : Rasin autem interfecit.
10
Perrexitque rex Achaz in occursum Theglathphalasar regis Assyriorum in
Damascum : cumque vidisset altare Damasci, misit rex Achaz ad Uriam
sacerdotem exemplar ejus, et similitudinem juxta omne opus ejus.
11
Exstruxitque Urias sacerdos altare : juxta omnia qu prceperat rex
Achaz de Damasco, ita fecit sacerdos Urias donec veniret rex Achaz de
Damasco. 12 Cumque venisset rex de Damasco, vidit altare, et veneratus est
illud : ascenditque et immolavit holocausta et sacrificium suum, 13 et libavit
libamina, et fudit sanguinem pacificorum qu obtulerat super altare.
14
Porro altare reum quod erat coram Domino, transtulit de facie templi, et
de loco altaris, et de loco templi Domini : posuitque illud ex latere altaris
ad aquilonem. 15 Prcepit quoque rex Achaz Uri sacerdoti, dicens : Super
altare majus offer holocaustum matutinum, et sacrificium vespertinum, et
holocaustum regis, et sacrificium ejus, et holocaustum universi populi
terr, et sacrificia eorum, et libamina eorum : et omnem sanguinem
holocausti, et universum sanguinem victim super illud effundes : altare
vero reum erit paratum ad voluntatem meam. 16 Fecit igitur Urias
sacerdos juxta omnia qu prceperat rex Achaz. 17 Tulit autem rex Achaz
clatas bases, et luterem qui erat desuper : et mare deposuit de bobus reis
qui sustentabant illud, et posuit super pavimentum stratum lapide.
18
Musach quoque sabbati quod dificaverat in templo : et ingressum regis
exterius convertit in templum Domini propter regem Assyriorum.
19
Reliqua autem verborum Achaz qu fecit, nonne hc scripta sunt in
libro sermonum dierum regum Juda ? 20 Dormivitque Achaz cum patribus
476/1834
suis, et sepultus est cum eis in civitate David : et regnavit Ezechias filius
ejus pro eo.
Cap. 17 1 Anno duodecimo Achaz regis Juda, regnavit Osee filius
Ela in Samaria super Isral novem annis. 2 Fecitque malum coram Domino,
sed non sicut reges Isral qui ante eum fuerant. 3 Contra hunc ascendit
Salmanasar rex Assyriorum, et factus est ei Osee servus, reddebatque illi
tributa. 4 Cumque deprehendisset rex Assyriorum Osee, quod rebellare
nitens misisset nuntios ad Sua regem gypti ne prstaret tributa regi
Assyriorum sicut singulis annis solitus erat, obsedit eum, et vinctum misit
in carcerem. 5 Pervagatusque est omnem terram : et ascendens Samariam,
obsedit eam tribus annis. 6 Anno autem nono Osee, cepit rex Assyriorum
Samariam, et transtulit Isral in Assyrios : posuitque eos in Hala et in
Habor juxta fluvium Gozan, in civitatibus Medorum.
7
Factum est enim, cum peccassent filii Isral Domino Deo suo, qui
eduxerat eos de terra gypti, de manu Pharaonis regis gypti, coluerunt
deos alienos. 8 Et ambulaverunt juxta ritum gentium quas consumpserat
Dominus in conspectu filiorum Isral et regum Isral, quia similiter
fecerant. 9 Et offenderunt filii Isral verbis non rectis Dominum Deum
suum : et dificaverunt sibi excelsa in cunctis urbibus suis, a turre
custodum usque ad civitatem munitam. 10 Feceruntque sibi statuas et lucos
in omni colle sublimi, et subter omne lignum nemorosum : 11 et adolebant
ibi incensum super aras in morem gentium quas transtulerat Dominus a
facie eorum : feceruntque verba pessima irritantes Dominum. 12 Et
coluerunt immunditias de quibus prcepit eis Dominus ne facerent verbum
hoc. 13 Et testificatus est Dominus in Isral et in Juda per manum omnium
prophetarum et videntium, dicens : Revertimini a viis vestris pessimis, et
custodite prcepta mea et cremonias, juxta omnem legem quam prcepi
patribus vestris, et sicut misi ad vos in manu servorum meorum
prophetarum. 14 Qui non audierunt, sed induraverunt cervicem suam juxta
cervicem patrum suorum, qui noluerunt obedire Domino Deo suo. 15 Et
abjecerunt legitima ejus, et pactum quod pepigit cum patribus eorum, et
testificationes quibus contestatus est eos : secutique sunt vanitates, et vane
egerunt : et secuti sunt gentes qu erant per circuitum eorum, super quibus
prceperat Dominus eis ut non facerent sicut et ill faciebant. 16 Et
dereliquerunt omnia prcepta Domini Dei sui : feceruntque sibi conflatiles
duos vitulos, et lucos, et adoraverunt universam militiam cli :
servieruntque Baal, 17 et consecraverunt filios suos et filias suas per ignem :
et divinationibus inserviebant, et auguriis : et tradiderunt se ut facerent
malum coram Domino, ut irritarent eum. 18 Iratusque est Dominus
vehementer Israli, et abstulit eos a conspectu suo, et non remansit nisi
tribus Juda tantummodo. 19 Sed nec ipse Juda custodivit mandata Domini
477/1834
Dei sui : verum ambulavit in erroribus Isral, quos operatus fuerat.

20
Projecitque Dominus omne semen Isral, et afflixit eos, et tradidit eos in
manu diripientium, donec projiceret eos a facie sua : 21 ex eo jam tempore
quo scissus est Isral a domo David, et constituerunt sibi regem Jeroboam
filium Nabat : separavit enim Jeroboam Isral a Domino, et peccare eos
fecit peccatum magnum. 22 Et ambulaverunt filii Isral in universis peccatis
Jeroboam qu fecerat : et non recesserunt ab eis, 23 usquequo Dominus
auferret Isral a facie sua, sicut locutus fuerat in manu omnium servorum
suorum prophetarum : translatusque est Isral de terra sua in Assyrios,
usque in diem hanc.
24
Adduxit autem rex Assyriorum de Babylone, et de Cutha, et de Avah, et

de Emath, et de Sepharvaim : et collocavit eos in civitatibus Samari pro
filiis Isral : qui possederunt Samariam, et habitaverunt in urbibus ejus.
25
Cumque ibi habitare cpissent, non timebant Dominum : et immisit in
eos Dominus leones, qui interficiebant eos. 26 Nuntiatumque est regi
Assyriorum, et dictum : Gentes quas transtulisti, et habitare fecisti in
civitatibus Samari, ignorant legitima Dei terr : et immisit in eos
Dominus leones, et ecce interficiunt eos, eo quod ignorent ritum Dei terr.
27
Prcepit autem rex Assyriorum, dicens : Ducite illuc unum de
sacerdotibus quos inde captivos adduxistis, et vadat, et habitet cum eis : et
doceat eos legitima Dei terr. 28 Igitur cum venisset unus de sacerdotibus
his qui captivi ducti fuerant de Samaria, habitavit in Bethel, et docebat eos
quomodo colerent Dominum. 29 Et unaquque gens fabricata est deum
suum : posueruntque eos in fanis excelsis qu fecerant Samarit, gens et
gens in urbibus suis, in quibus habitabat. 30 Viri enim Babylonii fecerunt
Sochothbenoth : viri autem Cuthi fecerunt Nergel : et viri de Emath
fecerunt Asima. 31 Porro Hevi fecerunt Nebahaz et Tharthac. Hi autem
qui erant de Sepharvaim, comburebant filios suos igni, Adramelech et
Anamelech diis Sepharvaim, 32 et nihilominus colebant Dominum. Fecerunt
autem sibi de novissimis sacerdotes excelsorum, et ponebant eos in fanis
sublimibus. 33 Et cum Dominum colerent, diis quoque suis serviebant juxta
consuetudinem gentium, de quibus translati fuerant Samariam. 34 Usque in
prsentem diem morem sequuntur antiquum : non timent Dominum, neque
custodiunt cremonias ejus, judicia, et legem, et mandatum, quod
prceperat Dominus filiis Jacob, quem cognominavit Isral : 35 et
percusserat cum eis pactum, et mandaverat eis, dicens : Nolite timere deos
alienos, et non adoretis eos, neque colatis eos, et non immoletis eis : 36 sed
Dominum Deum vestrum, qui eduxit vos de terra gypti in fortitudine
magna et in brachio extento, ipsum timete, et illum adorate, et ipsi
immolate. 37 Cremonias quoque, et judicia, et legem, et mandatum, quod
scripsit vobis, custodite ut faciatis cunctis diebus : et non timeatis deos
alienos. 38 Et pactum quod percussit vobiscum, nolite oblivisci : nec colatis
478/1834
deos alienos, 39 sed Dominum Deum vestrum timete, et ipse eruet vos de
manu omnium inimicorum vestrorum. 40 Illi vero non audierunt, sed juxta
consuetudinem suam pristinam perpetrabant. 41 Fuerunt igitur gentes ist
timentes quidem Dominum, sed nihilominus et idolis suis servientes : nam
et filii eorum, et nepotes, sicut fecerunt patres sui, ita faciunt usque in
prsentem diem.
Cap. 18 1 Anno tertio Osee filii Ela regis Isral, regnavit Ezechias
filius Achaz regis Juda. 2 Viginti quinque annorum erat cum regnare
cpisset, et viginti novem annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus
Abi filia Zachari. 3 Fecitque quod erat bonum coram Domino, juxta
omnia qu fecerat David pater ejus. 4 Ipse dissipavit excelsa, et contrivit
statuas, et succidit lucos, confregitque serpentem neum quem fecerat
Moyses : siquidem usque ad illud tempus filii Isral adolebant ei
incensum : vocavitque nomen ejus Nohestan. 5 In Domino Deo Isral
speravit : itaque post eum non fuit similis ei de cunctis regibus Juda, sed
neque in his qui ante eum fuerunt : 6 et adhsit Domino, et non recessit a
vestigiis ejus, fecitque mandata ejus, qu prceperat Dominus Moysi.
7
Unde et erat Dominus cum eo, et in cunctis ad qu procedebat, sapienter
se agebat. Rebellavit quoque contra regem Assyriorum, et non servivit ei.
8
Ipse percussit Philisthos usque ad Gazam, et omnes terminos eorum, a
turre custodum usque ad civitatem munitam. 9 Anno quarto regis Ezechi,
qui erat annus septimus Osee filii Ela regis Isral, ascendit Salmanasar rex
Assyriorum in Samariam, et oppugnavit eam, 10 et cepit. Nam post annos
tres, anno sexto Ezechi, id est nono anno Osee regis Isral, capta est
Samaria : 11 et transtulit rex Assyriorum Isral in Assyrios, collocavitque
eos in Hala et in Habor fluviis Gozan in civitatibus Medorum : 12 quia non
audierunt vocem Domini Dei sui, sed prtergressi sunt pactum ejus : omnia
qu prceperat Moyses servus Domini non audierunt, neque fecerunt.
13
Anno quartodecimo regis Ezechi, ascendit Sennacherib rex Assyriorum

ad universas civitates Juda munitas, et cepit eas. 14 Tunc misit Ezechias rex
Juda nuntios ad regem Assyriorum in Lachis, dicens : Peccavi : recede a
me, et omne quod imposueris mihi, feram. Indixit itaque rex Assyriorum
Ezechi regi Jud trecenta talenta argenti, et triginta talenta auri.
15
Deditque Ezechias omne argentum quod repertum fuerat in domo
Domini et in thesauris regis. 16 In tempore illo confregit Ezechias valvas
templi Domini, et laminas auri quas ipse affixerat, et dedit eas regi
Assyriorum. 17 Misit autem rex Assyriorum Tharthan, et Rabsaris, et
Rabsacen de Lachis ad regem Ezechiam cum manu valida Jerusalem : qui
cum ascendissent, venerunt Jerusalem, et steterunt juxta aquductum
piscin superioris, qu est in via Agrifullonis. 18 Vocaveruntque regem :
egressus est autem ad eos Eliacim filius Helci prpositus domus, et
479/1834
Sobna scriba, et Joahe filius Asaph a commentariis. 19 Dixitque ad eos

Rabsaces : Loquimini Ezechi : Hc dicit rex magnus, rex Assyriorum :
Qu est ista fiducia, qua niteris ? 20 forsitan inisti consilium, ut prpares te
ad prlium. In quo confidis, ut audeas rebellare ? 21 an speras in baculo
arundineo atque confracto gypto, super quem, si incubuerit homo,
comminutus ingredietur manum ejus, et perforabit eam ? sic est Pharao rex
gypti omnibus qui confidunt in se. 22 Quod si dixeritis mihi : In Domino
Deo nostro habemus fiduciam : nonne iste est, cujus abstulit Ezechias
excelsa et altaria, et prcepit Jud et Jerusalem : Ante altare hoc adorabitis
in Jerusalem ? 23 Nunc igitur transite ad dominum meum regem
Assyriorum, et dabo vobis duo millia equorum, et videte an habere valeatis
ascensores eorum. 24 Et quomodo potestis resistere ante unum satrapam de
servis domini mei minimis ? an fiduciam habes in gypto propter currus et
equites ? 25 Numquid sine Domini voluntate ascendi ad locum istum, ut
demolirer eum ? Dominus dixit mihi : Ascende ad terram hanc, et demolire
eam. 26 Dixerunt autem Eliacim filius Helci, et Sobna, et Joahe Rabsaci :
Precamur ut loquaris nobis servis tuis syriace : siquidem intelligimus hanc
linguam : et non loquaris nobis judaice, audiente populo qui est super
murum. 27 Responditque eis Rabsaces, dicens : Numquid ad dominum
tuum, et ad te misit me dominus meus, ut loquerer sermones hos, et non
potius ad viros qui sedent super murum, ut comedant stercora sua, et bibant
urinam suam vobiscum ? 28 Stetit itaque Rabsaces, et exclamavit voce
magna judaice, et ait : Audite verba regis magni, regis Assyriorum. 29 Hc
dicit rex : Non vos seducat Ezechias : non enim poterit eruere vos de manu
mea : 30 neque fiduciam vobis tribuat super Dominum, dicens : Eruens
liberabit nos Dominus, et non tradetur civitas hc in manu regis
Assyriorum. 31 Nolite audire Ezechiam. Hc enim dicit rex Assyriorum :
Facite mecum quod vobis est utile, et egredimini ad me : et comedet
unusquisque de vinea sua, et de ficu sua : et bibetis aquas de cisternis
vestris, 32 donec veniam, et transferam vos in terram qu similis est terr
vestr, in terram fructiferam, et fertilem vini, terram panis et vinearum,
terram olivarum et olei ac mellis : et vivetis, et non moriemini. Nolite
audire Ezechiam, qui vos decipit, dicens : Dominus liberabit nos.
33
Numquid liberaverunt dii gentium terram suam de manu regis
Assyriorum ? 34 ubi est deus Emath, et Arphad ? ubi est deus Sepharvaim,
Ana, et Ava ? numquid liberaverunt Samariam de manu mea ? 35 Quinam
illi sunt in universis diis terrarum, qui eruerunt regionem suam de manu
mea, ut possit eruere Dominus Jerusalem de manu mea ? 36 Tacuit itaque
populus, et non respondit ei quidquam : siquidem prceptum regis
acceperant ut non responderent ei. 37 Venitque Eliacim filius Helci,
prpositus domus, et Sobna scriba, et Joahe filius Asaph a commentariis ad
Ezechiam scissis vestibus, et nuntiaverunt ei verba Rabsacis.
480/1834
Cap. 19 1 Qu cum audisset Ezechias rex, scidit vestimenta sua, et

opertus est sacco, ingressusque est domum Domini. 2 Et misit Eliacim
prpositum domus, et Sobnam scribam, et senes de sacerdotibus, opertos
saccis, ad Isaiam prophetam filium Amos. 3 Qui dixerunt : Hc dicit
Ezechias : Dies tribulationis, et increpationis, et blasphemi dies iste :
venerunt filii usque ad partum, et vires non habet parturiens. 4 Si forte
audiat Dominus Deus tuus universa verba Rabsacis, quem misit rex
Assyriorum dominus suus ut exprobraret Deum viventem et argueret
verbis, qu audivit Dominus Deus tuus : et fac orationem pro reliquiis qu
repert sunt. 5 Venerunt ergo servi regis Ezechi ad Isaiam. 6 Dixitque eis
Isaias : Hc dicetis domino vestro : Hc dicit Dominus : Noli timere a
facie sermonum quos audisti, quibus blasphemaverunt pueri regis
Assyriorum me. 7 Ecce ego immittam ei spiritum, et audiet nuntium, et
revertetur in terram suam, et dejiciam eum gladio in terra sua.
8
Reversus est ergo Rabsaces, et invenit regem Assyriorum expugnantem

Lobnam : audierat enim quod recessisset de Lachis. 9 Cumque audisset de
Tharaca rege thiopi, dicentes : Ecce egressus est ut pugnet adversum
te : et iret contra eum, misit nuntios ad Ezechiam, dicens : 10 Hc dicite
Ezechi regi Juda : Non te seducat Deus tuus in quo habes fiduciam, neque
dicas : Non tradetur Jerusalem in manus regis Assyriorum. 11 Tu enim ipse
audisti qu fecerunt reges Assyriorum universis terris, quomodo
vastaverunt eas : num ergo solus poteris liberari ? 12 Numquid liberaverunt
dii gentium singulos quos vastaverunt patres mei, Gozan videlicet, et
Haran, et Reseph, et filios Eden qui erant in Thelassar ? 13 ubi est rex
Emath, et rex Arphad, et rex civitatis Sepharvaim, Ana, et Ava ? 14 Itaque
cum accepisset Ezechias litteras de manu nuntiorum, et legisset eas,
ascendit in domum Domini, et expandit eas coram Domino, 15 et oravit in
conspectu ejus, dicens : Domine Deus Isral, qui sedes super cherubim, tu
es Deus solus regum omnium terr : tu fecisti clum et terram. 16 Inclina
aurem tuam, et audi : aperi, Domine, oculos tuos, et vide : audi omnia
verba Sennacherib, qui misit ut exprobraret nobis Deum viventem. 17 Vere,
Domine, dissipaverunt reges Assyriorum gentes, et terras omnium. 18 Et
miserunt deos eorum in ignem : non enim erant dii, sed opera manuum
hominum, ex ligno et lapide : et perdiderunt eos. 19 Nunc igitur Domine
Deus noster, salvos nos fac de manu ejus, ut sciant omnia regna terr quia
tu es Dominus Deus solus. 20 Misit autem Isaias filius Amos ad Ezechiam,
dicens : Hc dicit Dominus Deus Isral : Qu deprecatus es me super
Sennacherib rege Assyriorum, audivi.
21
Iste est sermo, quem locutus est Dominus de eo :

Sprevit te, et subsannavit te, virgo filia Sion :
post tergum tuum caput movit, filia Jerusalem.
481/1834
22
Cui exprobrasti, et quem blasphemasti ?

contra quem exaltasti vocem tuam, et elevasti in excelsum oculos tuos ?
Contra Sanctum Isral.
23
Per manum servorum tuorum exprobrasti Domino, et dixisti :
In multitudine curruum meorum ascendi excelsa montium in summitate
Libani,
et succidi sublimes cedros ejus, et electas abietes illius.
Et ingressus sum usque ad terminos ejus,
et saltum Carmeli ejus 24 ego succidi.
Et bibi aquas alienas, et siccavi vestigiis pedum meorum omnes aquas
clausas.
25
Numquid non audisti quid ab initio fecerim ?
ex diebus antiquis plasmavi illud, et nunc adduxi :
eruntque in ruinam collium pugnantium civitates munit.
26
Et qui sedent in eis, humiles manu, contremuerunt et confusi sunt :
facti sunt velut fnum agri, et virens herba tectorum,
qu arefacta est antequam veniret ad maturitatem.
27
Habitaculum tuum, et egressum tuum, et introitum tuum, et viam tuam
ego prscivi,
et furorem tuum contra me.
28
Insanisti in me, et superbia tua ascendit in aures meas :
ponam itaque circulum in naribus tuis, et camum in labiis tuis,
et reducam te in viam per quam venisti.
29
Tibi autem, Ezechia, hoc erit signum :
comede hoc anno qu repereris :
in secundo autem anno, qu sponte nascuntur :
porro in tertio anno seminate et metite :
plantate vineas, et comedite fructum earum.
30
Et quodcumque reliquum fuerit de domo Juda, mittet radicem deorsum,
et faciet fructum sursum.
31
De Jerusalem quippe egredientur reliqui,
et quod salvetur de monte Sion :
zelus Domini exercituum faciet hoc.
32
Quam ob rem hc dicit Dominus de rege Assyriorum :
Non ingredietur urbem hanc, nec mittet in eam sagittam,
nec occupabit eam clypeus, nec circumdabit eam munitio.
33
Per viam qua venit, revertetur :
et civitatem hanc non ingredietur, dicit Dominus.
34
Protegamque urbem hanc, et salvabo eam propter me,
et propter David servum meum.
35
Factum est igitur in nocte illa, venit angelus Domini, et percussit in
482/1834
castris Assyriorum centum octoginta quinque millia. Cumque diluculo

surrexisset, vidit omnia corpora mortuorum : et recedens abiit, 36 et
reversus est Sennacherib rex Assyriorum, et mansit in Ninive. 37 Cumque
adoraret in templo Nesroch deum suum, Adramelech et Sarasar filii ejus
percusserunt eum gladio, fugeruntque in terram Armeniorum : et regnavit
Asarhaddon filius ejus pro eo.
Cap. 20 1 In diebus illis grotavit Ezechias usque ad mortem : et
venit ad eum Isaias filius Amos propheta, dixitque ei : Hc dicit Dominus
Deus : Prcipe domui tu : morieris enim tu, et non vives. 2 Qui convertit
faciem suam ad parietem, et oravit Dominum, dicens : 3 Obsecro, Domine :
memento, quso, quomodo ambulaverim coram te in veritate, et in corde
perfecto, et quod placitum est coram te fecerim. Flevit itaque Ezechias fletu
magno. 4 Et antequam egrederetur Isaias mediam partem atrii, factus est
sermo Domini ad eum, dicens : 5 Revertere, et dic Ezechi duci populi
mei : Hc dicit Dominus Deus David patris tui : Audivi orationem tuam, et
vidi lacrimas tuas, et ecce sanavi te : die tertio ascendes templum Domini.
6
Et addam diebus tuis quindecim annos : sed et de manu regis Assyriorum
liberabo te, et civitatem hanc : et protegam urbem istam propter me, et
propter David servum meum. 7 Dixitque Isaias : Afferte massam ficorum.
Quam cum attulissent, et posuissent super ulcus ejus, curatus est. 8 Dixerat
autem Ezechias ad Isaiam : Quod erit signum, quia Dominus me sanabit, et
quia ascensurus sum die tertia templum Domini ? 9 Cui ait Isaias : Hoc erit
signum a Domino quod facturus sit Dominus sermonem quem locutus est :
vis ut ascendat umbra decem lineis, an ut revertatur totidem gradibus ? 10 Et
ait Ezechias : Facile est umbram crescere decem lineis : nec hoc volo ut
fiat, sed ut revertatur retrorsum decem gradibus. 11 Invocavit itaque Isaias
propheta Dominum, et reduxit umbram per lineas quibus jam descenderat
in horologio Achaz, retrorsum decem gradibus.
12
In tempore illo misit Berodach Baladan, filius Baladan, rex

Babyloniorum, litteras et munera ad Ezechiam : audierat enim quod
grotasset Ezechias. 13 Ltatus est autem in adventu eorum Ezechias, et
ostendit eis domum aromatum, et aurum et argentum, et pigmenta varia,
unguenta quoque, et domum vasorum suorum, et omnia qu habere poterat
in thesauris suis. Non fuit quod non monstraret eis Ezechias in domo sua, et
in omni potestate sua. 14 Venit autem Isaias propheta ad regem Ezechiam,
dixitque ei : Quid dixerunt viri isti ? aut unde venerunt ad te ? Cui ait
Ezechias : De terra longinqua venerunt ad me, de Babylone. 15 At ille
respondit : Quid viderunt in domo tua ? Ait Ezechias : Omnia qucumque
sunt in domo mea, viderunt : nihil est quod non monstraverim eis in
thesauris meis. 16 Dixit itaque Isaias Ezechi : Audi sermonem Domini :
17
Ecce dies venient, et auferentur omnia qu sunt in domo tua, et qu
483/1834
condiderunt patres tui usque in diem hanc, in Babylonem : non remanebit

quidquam, ait Dominus. 18 Sed et de filiis tuis qui egredientur ex te, quos
generabis, tollentur, et erunt eunuchi in palatio regis Babylonis. 19 Dixit
Ezechias ad Isaiam : Bonus sermo Domini quem locutus es : sit pax et
veritas in diebus meis.
20
Reliqua autem sermonum Ezechi, et omnis fortitudo ejus, et quomodo

fecerit piscinam et aquductum, et introduxerit aquas in civitatem, nonne
hc scripta sunt in libro sermonum dierum regum Juda ? 21 Dormivitque
Ezechias cum patribus suis, et regnavit Manasses filius ejus pro eo.
Cap. 21 1 Duodecim annorum erat Manasses cum regnare cpisset,
et quinquaginta quinque annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus
Haphsiba. 2 Fecitque malum in conspectu Domini, juxta idola gentium quas
delevit Dominus a facie filiorum Isral. 3 Conversusque est, et dificavit
excelsa qu dissipaverat Ezechias pater ejus : et erexit aras Baal, et fecit
lucos sicut fecerat Achab rex Isral, et adoravit omnem militiam cli, et
coluit eam. 4 Exstruxitque aras in domo Domini, de qua dixit Dominus : In
Jerusalem ponam nomen meum. 5 Et exstruxit altaria univers militi cli
in duobus atriis templi Domini. 6 Et traduxit filium suum per ignem : et
ariolatus est, et observavit auguria, et fecit pythones, et aruspices
multiplicavit, ut faceret malum coram Domino, et irritaret eum. 7 Posuit
quoque idolum luci quem fecerat, in templo Domini, super quod locutus est
Dominus ad David, et ad Salomonem filium ejus : In templo hoc, et in
Jerusalem quam elegi de cunctis tribubus Isral, ponam nomen meum in
sempiternum. 8 Et ultra non faciam commoveri pedem Isral de terra quam
dedi patribus eorum : si tamen custodierint opere omnia qu prcepi eis, et
universam legem quam mandavit eis servus meus Moyses. 9 Illi vero non
audierunt : sed seducti sunt a Manasse, ut facerent malum super gentes
quas contrivit Dominus a facie filiorum Isral. 10 Locutusque est Dominus
in manu servorum suorum prophetarum, dicens : 11 Quia fecit Manasses rex
Juda abominationes istas pessimas, super omnia qu fecerunt Amorrhi
ante eum, et peccare fecit etiam Judam in immunditiis suis : 12 propterea
hc dicit Dominus Deus Isral : Ecce ego inducam mala super Jerusalem et
Judam, ut quicumque audierit, tinniant amb aures ejus. 13 Et extendam
super Jerusalem funiculum Samari, et pondus domus Achab : et delebo
Jerusalem, sicut deleri solent tabul : et delens vertam, et ducam crebrius
stylum super faciem ejus. 14 Dimittam vero reliquias hreditatis me, et
tradam eas in manus inimicorum ejus, eruntque in vastitatem, et in rapinam
cunctis adversariis suis : 15 eo quod fecerint malum coram me, et
perseveraverint irritantes me, ex die qua egressi sunt patres eorum ex
gypto usque ad hanc diem. 16 Insuper et sanguinem innoxium fudit
Manasses multum nimis, donec impleret Jerusalem usque ad os : absque
484/1834
peccatis suis quibus peccare fecit Judam, ut faceret malum coram Domino.
17
Reliqua autem sermonum Manasse, ut universa qu fecit, et peccatum
ejus quod peccavit, nonne hc scripta sunt in libro sermonum dierum
regum Juda ? 18 Dormivitque Manasses cum patribus suis, et sepultus est in
horto domus su, in horto Oza : et regnavit Amon filius ejus pro eo.
19
Viginti duorum annorum erat Amon cum regnare cpisset : duobus

quoque annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Messalemeth filia
Harus de Jeteba. 20 Fecitque malum in conspectu Domini, sicut fecerat
Manasses pater ejus. 21 Et ambulavit in omni via per quam ambulaverat
pater ejus, servivitque immunditiis quibus servierat pater ejus, et adoravit
eas : 22 et dereliquit Dominum Deum patrum suorum, et non ambulavit in
via Domini. 23 Tetenderuntque ei insidias servi sui, et interfecerunt regem
in domo sua. 24 Percussit autem populus terr omnes qui conjuraverant
contra regem Amon, et constituerunt sibi regem Josiam filium ejus pro eo.
25
Reliqua autem sermonum Amon qu fecit, nonne hc scripta sunt in
libro sermonum dierum regum Juda ? 26 Sepelieruntque eum in sepulchro
suo, in horto Oza : et regnavit Josias filius ejus pro eo.
Cap. 22 1 Octo annorum erat Josias cum regnare cpisset : triginta et
uno anno regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Idida filia Hadaia de
Besecath. 2 Fecitque quod placitum erat coram Domino, et ambulavit per
omnes vias David patris sui : non declinavit ad dexteram, sive ad sinistram.
3
Anno autem octavodecimo regis Josi, misit rex Saphan filium Aslia filii
Messulam scribam templi Domini, dicens ei : 4 Vade ad Helciam
sacerdotem magnum, ut confletur pecunia qu illata est in templum
Domini, quam collegerunt janitores templi a populo : 5 deturque fabris per
prpositos domus Domini, qui et distribuant eam his qui operantur in
templo Domini, ad instauranda sartatecta templi : 6 tignariis videlicet et
cmentariis, et iis qui interrupta componunt : et ut emantur ligna, et lapides
de lapicidinis, ad instaurandum templum Domini. 7 Verumtamen non
supputetur eis argentum quod accipiunt, sed in potestate habeant, et in fide.
8
Dixit autem Helcias pontifex ad Saphan scribam : Librum legis reperi in

domo Domini. Deditque Helcias volumen Saphan, qui et legit illud. 9 Venit
quoque Saphan scriba ad regem, et renuntiavit ei quod prceperat, et ait :
Conflaverunt servi tui pecuniam qu reperta est in domo Domini, et
dederunt ut distribueretur fabris a prfectis operum templi Domini.
10
Narravit quoque Saphan scriba regi, dicens : Librum dedit mihi Helcias
sacerdos. Quem cum legisset Saphan coram rege, 11 et audisset rex verba
libri legis Domini, scidit vestimenta sua. 12 Et prcepit Helci sacerdoti, et
Ahicam filio Saphan, et Achobor filio Micha, et Saphan scrib, et Asai
servo regis, dicens : 13 Ite et consulite Dominum super me, et super populo,
485/1834
et super omni Juda, de verbis voluminis istius, quod inventum est : magna
enim ira Domini succensa est contra nos, quia non audierunt patres nostri
verba libri hujus, ut facerent omne quod scriptum est nobis. 14 Ierunt itaque
Helcias sacerdos, et Ahicam, et Achobor, et Sapham, et Asaia, ad Holdam
prophetidem, uxorem Sellum filii Thecu filii Araas custodis vestium, qu
habitabat in Jerusalem in Secunda : locutique sunt ad eam. 15 Et illa
respondit eis : Hc dicit Dominus Deus Isral : Dicite viro qui misit vos ad
me : 16 Hc dicit Dominus : Ecce ego adducam mala super locum istum, et
super habitatores ejus, omnia verba legis qu legit rex Juda : 17 quia
dereliquerunt me, et sacrificaverunt diis alienis, irritantes me in cunctis
operibus manuum suarum : et succendetur indignatio mea in loco hoc, et
non extinguetur. 18 Regi autem Juda, qui misit vos ut consuleretis
Dominum, sic dicetis : Hc dicit Dominus Deus Isral : Pro eo quod
audisti verba voluminis, 19 et perterritum est cor tuum, et humiliatus es
coram Domino, auditis sermonibus contra locum istum et habitatores ejus,
quod videlicet fierent in stuporem et in maledictum : et scidisti vestimenta
tua, et flevisti coram me, et ego audivi, ait Dominus : 20 idcirco colligam te
ad patres tuos, et colligeris ad sepulchrum tuum in pace, ut non videant
oculi tui omnia mala qu inducturus sum super locum istum.
Cap. 23 1 Et renuntiaverunt regi quod dixerat. Qui misit : et
congregati sunt ad eum omnes senes Juda et Jerusalem. 2 Ascenditque rex
templum Domini, et omnes viri Juda, universique qui habitabant in
Jerusalem cum eo sacerdotes et prophet, et omnis populus a parvo usque
ad magnum : legitque, cunctis audientibus, omnia verba libri fderis, qui
inventus est in domo Domini. 3 Stetitque rex super gradum : et fdus
percussit coram Domino, ut ambularent post Dominum, et custodirent
prcepta ejus, et testimonia, et cremonias in omni corde, et in tota anima,
et suscitarent verba fderis hujus, qu scripta erant in libro illo :
acquievitque populus pacto. 4 Et prcepit rex Helci pontifici, et
sacerdotibus secundi ordinis, et janitoribus, ut projicerent de templo
Domini omnia vasa qu facta fuerant Baal, et in luco, et univers militi
cli : et combussit ea foris Jerusalem in convalle Cedron, et tulit pulverem
eorum in Bethel. 5 Et delevit aruspices quos posuerant reges Juda ad
sacrificandum in excelsis per civitates Juda, et in circuitu Jerusalem : et eos
qui adolebant incensum Baal, et soli, et lun, et duodecim signis, et omni
militi cli. 6 Et efferri fecit lucum de domo Domini foras Jerusalem in
convalle Cedron, et combussit eum ibi, et redegit in pulverem, et projecit
super sepulchra vulgi. 7 Destruxit quoque diculas effeminatorum qu
erant in domo Domini, pro quibus mulieres texebant quasi domunculas
luci. 8 Congregavitque omnes sacerdotes de civitatibus Juda, et
contaminavit excelsa ubi sacrificabant sacerdotes de Gabaa usque
Bersabee, et destruxit aras portarum in introitu ostii Josue principis
486/1834
civitatis, quod erat ad sinistram port civitatis. 9 Verumtamen non

ascendebant sacerdotes excelsorum ad altare Domini in Jerusalem : sed
tantum comedebant azyma in medio fratrum suorum. 10 Contaminavit
quoque Topheth, quod est in convalle filii Ennom, ut nemo consecraret
filium suum aut filiam per ignem, Moloch. 11 Abstulit quoque equos quos
dederant reges Juda soli in introitu templi Domini juxta exedram
Nathanmelech eunuchi, qui erat in Pharurim : currus autem solis combussit
igni. 12 Altaria quoque qu erant super tecta cnaculi Achaz, qu fecerant
reges Juda, et altaria qu fecerat Manasses in duobus atriis templi Domini,
destruxit rex, et cucurrit inde, et dispersit cinerem eorum in torrentem
Cedron. 13 Excelsa quoque, qu erant in Jerusalem ad dexteram partem
montis offensionis, qu dificaverat Salomon rex Isral Astaroth idolo
Sidoniorum, et Chamos offensioni Moab, et Melchom abominationi
filiorum Ammon, polluit rex. 14 Et contrivit statuas, et succidit lucos :
replevitque loca eorum ossibus mortuorum. 15 Insuper et altare quod erat in
Bethel, et excelsum quod fecerat Jeroboam filius Nabat, qui peccare fecit
Isral : et altare illud, et excelsum destruxit, atque combussit, et comminuit
in pulverem, succenditque etiam lucum. 16 Et conversus Josias, vidit ibi
sepulchra qu erant in monte : misitque et tulit ossa de sepulchris, et
combussit ea super altare, et polluit illud juxta verbum Domini quod
locutus est vir Dei, qui prdixerat verba hc. 17 Et ait : Quis est titulus ille,
quem video ? Responderuntque ei cives urbis illius : Sepulchrum est
hominis Dei, qui venit de Juda, et prdixit verba hc, qu fecisti super
altare Bethel. 18 Et ait : Dimitte eum : nemo commoveat ossa ejus. Et
intacta manserunt ossa illius cum ossibus prophet qui venerat de Samaria.
19
Insuper et omnia fana excelsorum qu erant in civitatibus Samari, qu
fecerant reges Isral ad irritandum Dominum, abstulit Josias : et fecit eis
secundum omnia opera qu fecerat in Bethel. 20 Et occidit universos
sacerdotes excelsorum qui erant ibi super altaria, et combussit ossa humana
super ea : reversusque est Jerusalem. 21 Et prcepit omni populo, dicens :
Facite Phase Domino Deo vestro, secundum quod scriptum est in libro
fderis hujus. 22 Nec enim factum est Phase tale a diebus judicum qui
judicaverunt Isral, et omnium dierum regum Isral et regum Juda, 23 sicut
in octavodecimo anno regis Josi factum est Phase istud Domino in
Jerusalem. 24 Sed et pythones, et ariolos, et figuras idolorum, et
immunditias, et abominationes, qu fuerant in terra Juda et Jerusalem,
abstulit Josias : ut statueret verba legis qu scripta sunt in libro quem
invenit Helcias sacerdos in templo Domini. 25 Similis illi non fuit ante eum
rex, qui reverteretur ad Dominum in omni corde suo, et in tota anima sua,
et in universa virtute sua juxta omnem legem Moysi : neque post eum
surrexit similis illi. 26 Verumtamen non est aversus Dominus ab ira furoris
sui magni quo iratus est furor ejus contra Judam propter irritationes quibus
provocaverat eum Manasses. 27 Dixit itaque Dominus : Etiam Judam
487/1834
auferam a facie mea, sicut abstuli Isral : et projiciam civitatem hanc quam
elegi Jerusalem, et domum de qua dixi : Erit nomen meum ibi.
28
Reliqua autem sermonum Josi, et universa qu fecit, nonne hc scripta

sunt in libro verborum dierum regum Juda ? 29 In diebus ejus ascendit
Pharao Nechao rex gypti contra regem Assyriorum ad flumen Euphraten,
et abiit Josias rex in occursum ejus : et occisus est in Mageddo cum vidisset
eum. 30 Et portaverunt eum servi sui mortuum de Mageddo : et pertulerunt
in Jerusalem, et sepelierunt eum in sepulchro suo. Tulitque populus terr
Joachaz filium Josi : et unxerunt eum, et constituerunt eum regem pro
patre suo.
31
Viginti trium annorum erat Joachaz cum regnare cpisset, et tribus

mensibus regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Amital filia Jeremi de
Lobna. 32 Et fecit malum coram Domino, juxta omnia qu fecerant patres
ejus. 33 Vinxitque eum Pharao Nechao in Rebla, qu est in terra Emath, ne
regnaret in Jerusalem : et imposuit mulctam terr centum talentis argenti,
et talento auri.
34
Regemque constituit Pharao Nechao Eliacim filium Josi pro Josia patre
ejus : vertitque nomen ejus Joakim. Porro Joachaz tulit, et duxit in
gyptum, et mortuus est ibi. 35 Argentum autem et aurum dedit Joakim
Pharaoni, cum indixisset terr per singulos, ut conferretur juxta prceptum
Pharaonis : et unumquemque juxta vires suas exegit, tam argentum quam
aurum, de populo terr, ut daret Pharaoni Nechao. 36 Viginti quinque
annorum erat Joakim cum regnare cpisset, et undecim annis regnavit in
Jerusalem : nomen matris ejus Zebida filia Phadaia de Ruma. 37 Et fecit
malum coram Domino juxta omnia qu fecerant patres ejus.
Cap. 24 1 In diebus ejus ascendit Nabuchodonosor rex Babylonis, et
factus est ei Joakim servus tribus annis : et rursum rebellavit contra eum.
2
Immisitque ei Dominus latrunculos Chaldorum, et latrunculos Syri, et
latrunculos Moab, et latrunculos filiorum Ammon : et immisit eos in Judam
ut disperderent eum, juxta verbum Domini quod locutus fuerat per servos
suos prophetas. 3 Factum est autem hoc per verbum Domini contra Judam,
ut auferret eum coram se propter peccata Manasse universa qu fecit, 4 et
propter sanguinem innoxium quem effudit, et implevit Jerusalem cruore
innocentium : et ob hanc rem noluit Dominus propitiari. 5 Reliqua autem
sermonum Joakim, et universa qu fecit, nonne hc scripta sunt in libro
sermonum dierum regum Juda ? Et dormivit Joakim cum patribus suis : 6 et
regnavit Joachin filius ejus pro eo. 7 Et ultra non addidit rex gypti ut
egrederetur de terra sua : tulerat enim rex Babylonis, a rivo gypti usque
ad fluvium Euphraten, omnia qu fuerant regis gypti.
488/1834
Decem et octo annorum erat Joachin cum regnare cpisset, et tribus

mensibus regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Nohesta filia Elnathan
de Jerusalem. 9 Et fecit malum coram Domino, juxta omnia qu fecerat
pater ejus. 10 In tempore illo ascenderunt servi Nabuchodonosor regis
Babylonis in Jerusalem, et circumdata est urbs munitionibus. 11 Venitque
Nabuchodonosor rex Babylonis ad civitatem cum servis suis ut
oppugnarent eam. 12 Egressusque est Joachin rex Juda ad regem Babylonis,
ipse et mater ejus, et servi ejus, et principes ejus, et eunuchi ejus : et
suscepit eum rex Babylonis anno octavo regni sui. 13 Et protulit inde omnes
thesauros domus Domini, et thesauros domus regi : et concidit universa
vasa aurea qu fecerat Salomon rex Isral in templo Domini juxta verbum
Domini.
14
Et transtulit omnem Jerusalem, et universos principes, et omnes fortes

exercitus, decem millia, in captivitatem, et omnem artificem et clusorem :
nihilque relictum est, exceptis pauperibus populi terr. 15 Transtulit quoque
Joachin in Babylonem, et matrem regis, et uxores regis, et eunuchos ejus :
et judices terr duxit in captivitatem de Jerusalem in Babylonem. 16 Et
omnes viros robustos, septem millia, et artifices, et clusores mille, omnes
viros fortes et bellatores : duxitque eos rex Babylonis captivos in
Babylonem. 17 Et constituit Matthaniam patruum ejus pro eo : imposuitque
nomen ei Sedeciam.
18
Vigesimum et primum annum tatis habebat Sedecias cum regnare

cpisset, et undecim annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus erat
Amital filia Jeremi de Lobna. 19 Et fecit malum coram Domino, juxta
omnia qu fecerat Joakim. 20 Irascebatur enim Dominus contra Jerusalem
et contra Judam, donec projiceret eos a facie sua : recessitque Sedecias a
rege Babylonis.
Cap. 25 1 Factum est autem anno nono regni ejus, mense decimo,
decima die mensis, venit Nabuchodonosor rex Babylonis, ipse et omnis
exercitus ejus, in Jerusalem, et circumdederunt eam : et exstruxerunt in
circuitu ejus munitiones. 2 Et clausa est civitas atque vallata usque ad
undecimum annum regis Sedeci, 3 nona die mensis : prvaluitque fames
in civitate, nec erat panis populo terr. 4 Et interrupta est civitas : et omnes
viri bellatores nocte fugerunt per viam port qu est inter duplicem murum
ad hortum regis. Porro Chaldi obsidebant in circuitu civitatem. Fugit
itaque Sedecias per viam qu ducit ad campestria solitudinis. 5 Et
persecutus est exercitus Chaldorum regem, comprehenditque eum in
planitie Jericho : et omnes bellatores qui erant cum eo, dispersi sunt, et
reliquerunt eum. 6 Apprehensum ergo regem duxerunt ad regem Babylonis
489/1834
in Reblatha : qui locutus est cum eo judicium. 7 Filios autem Sedeci

occidit coram eo, et oculos ejus effodit, vinxitque eum catenis, et adduxit in
Babylonem.
8
Mense quinto, septima die mensis, ipse est annus nonusdecimus regis
Babylonis, venit Nabuzardan princeps exercitus, servus regis Babylonis, in
Jerusalem. 9 Et succendit domum Domini, et domum regis : et domos
Jerusalem, omnemque domum combussit igni. 10 Et muros Jerusalem in
circuitu destruxit omnis exercitus Chaldorum, qui erat cum principe
militum. 11 Reliquam autem populi partem qu remanserat in civitate, et
perfugas qui transfugerant ad regem Babylonis, et reliquum vulgus
transtulit Nabuzardan princeps militi. 12 Et de pauperibus terr reliquit
vinitores et agricolas. 13 Columnas autem reas qu erant in templo
Domini, et bases, et mare reum quod erat in domo Domini, confregerunt
Chaldi, et transtulerunt s omne in Babylonem. 14 Ollas quoque reas, et
trullas, et tridentes, et scyphos, et mortariola, et omnia vasa rea, in quibus
ministrabant, tulerunt. 15 Necnon et thuribula, et phialas : qu aurea, aurea,
et qu argentea, argentea tulit princeps militi, 16 id est, columnas duas,
mare unum, et bases quas fecerat Salomon in templo Domini : non erat
pondus ris omnium vasorum. 17 Decem et octo cubitos altitudinis habebat
columna una : et capitellum reum super se altitudinis trium cubitorum : et
retiaculum, et malogranata super capitellum column, omnia rea :
similem et columna secunda habebat ornatum. 18 Tulit quoque princeps
militi Saraiam sacerdotem primum, et Sophoniam sacerdotem secundum,
et tres janitores. 19 Et de civitate eunuchum unum, qui erat prfectus super
bellatores viros : et quinque viros de his qui steterant coram rege, quos
reperit in civitate : et Sopher principem exercitus, qui probabat tyrones de
populo terr : et sexaginta viros e vulgo, qui inventi fuerant in civitate.
20
Quos tollens Nabuzardan princeps militum, duxit ad regem Babylonis in
Reblatha. 21 Percussitque eos rex Babylonis, et interfecit eos in Reblatha in
terra Emath : et translatus est Juda de terra sua.
22
Populo autem qui relictus erat in terra Juda, quem dimiserat

Nabuchodonosor rex Babylonis, prfecit Godoliam filium Ahicam filii
Saphan. 23 Quod cum audissent omnes duces militum, ipsi et viri qui erant
cum eis, videlicet quod constituisset rex Babylonis Godoliam, venerunt ad
Godoliam in Maspha, Ismahel filius Nathani, et Johanan filius Caree, et
Saraia filius Thanehumeth Netophathites, et Jezonias filius Maachathi, ipsi
et socii eorum. 24 Juravitque Godolias ipsis et sociis eorum, dicens : Nolite
timere servire Chaldis : manete in terra, et servite regi Babylonis, et bene
erit vobis. 25 Factum est autem in mense septimo, venit Ismahel filius
Nathani filii Elisama de semine regio, et decem viri cum eo :
percusseruntque Godoliam, qui et mortuus est : sed et Judos et Chaldos
490/1834
qui erant cum eo in Maspha.

26
Consurgensque omnis populus a parvo usque ad magnum, et principes

militum, venerunt in gyptum timentes Chaldos. 27 Factum est vero in
anno trigesimo septimo transmigrationis Joachin regis Juda, mense
duodecimo, vigesima septima die mensis : sublevavit Evilmerodach rex
Babylonis, anno quo regnare cperat, caput Joachin regis Juda de carcere.
28
Et locutus est ei benigne, et posuit thronum ejus super thronum regum
qui erant cum eo in Babylone. 29 Et mutavit vestes ejus quas habuerat in
carcere, et comedebat panem semper in conspectu ejus cunctis diebus vit
su. 30 Annonam quoque constituit ei sine intermissione, qu et dabatur ei
a rege per singulos dies omnibus diebus vit su.
Liber Primus Paralipomenon

Cap. 1 1 Adam, Seth, Enos, 2 Cainan, Malaleel, Jared, 3 Henoch,
Mathusale, Lamech, 4 No, Sem, Cham, et Japtheth. 5 Filii Japheth :
Gomer, et Magog, et Madai, et Javan, Thubal, Mosoch, Thiras. 6 Porro filii
Gomer : Ascenez, et Riphath, et Thogorma. 7 Filii autem Javan : Elisa et
Tharsis, Cethim et Dodanim. 8 Filii Cham : Chus, et Mesraim, et Phut, et
Chanaan. 9 Filii autem Chus : Saba, et Hevila, Sabatha, et Regma, et
Sabathacha. Porro filii Regma : Saba, et Dadan. 10 Chus autem genuit
Nemrod : iste cpit esse potens in terra. 11 Mesraim vero genuit Ludim, et
Anamim, et Laabim, et Nephtuim, 12 Phetrusim quoque, et Casluim : de
quibus egressi sunt Philisthiim, et Caphtorim. 13 Chanaan vero genuit
Sidonem primogenitum suum, Hethum quoque, 14 et Jebusum, et
Amorrhum, et Gergesum, 15 Hevumque et Aracum, et Sinum.
16
Aradium quoque, et Samarum, et Hamathum. 17 Filii Sem : lam, et
Assur, et Arphaxad, et Lud, et Aram, et Hus, et Hul, et Gether, et Mosoch.
18
Arphaxad autem genuit Sale, qui et ipse genuit Heber. 19 Porro Heber nati
sunt duo filii : nomen uni Phaleg, quia in diebus ejus divisa est terra ; et
nomen fratris ejus Jectan. 20 Jectan autem genuit Elmodad, et Saleph, et
Asarmoth, et Jare, 21 Adoram quoque, et Huzal, et Decla, 22 Hebal etiam, et
Abimal, et Saba, necnon 23 et Ophir, et Hevila, et Jobab : omnes isti filii
Jectan. 24 Sem, Arphaxad, Sale, 25 Heber, Phaleg, Ragau, 26 Serug, Nachor,
Thare, 27 Abram : iste est Abraham.
28
Filii autem Abraham, Isaac et Ismahel. 29 Et h generationes eorum.

Primogenitus Ismahelis, Nabaioth, et Cedar, et Adbeel, et Mabsam, 30 et
Masma, et Duma, Massa, Hadad, et Thema, 31 Jetur, Naphis, Cedma : hi
sunt filii Ismahelis. 32 Filii autem Cetur concubin Abraham, quos
491/1834
genuit : Zamran, Jecsan, Madan, Madian, Jesboc, et Sue. Porro filii Jecsan :
Saba, et Dadan. Filii autem Dadan : Assurim, et Latussim, et Laomim.
33
Filii autem Madian : Epha, et Epher, et Henoch, et Abida, et Eldaa :
omnes hi filii Cetur. 34 Genuit autem Abraham Isaac : cujus fuerunt filii
Esau, et Isral. 35 Filii Esau : Eliphaz, Rahuel, Jehus, Ihelom, et Core.
36
Filii Eliphaz : Theman, Omar, Sephi, Gathan, Cenez, Thamna, Amalec.
37
Filii Rahuel : Nahath, Zara, Samma, Meza. 38 Filii Seir : Lotan, Sobal,
Sebeon, Ana, Dison, Eser, Disan. 39 Filii Lotan : Hori, Homam. Soror
autem Lotan fuit Thamna. 40 Filii Sobal : Alian, et Manahath, et Ebal, Sephi
et Onam. Filii Sebeon : Aja et Ana. Filii Ana : Dison. 41 Filii Dison :
Hamram, et Heseban, et Jethran, et Charan. 42 Filii Eser : Balaan, et Zavan,
et Jacan. Filii Disan : Hus et Aran.
43
Isti sunt reges qui imperaverunt in terra Edom, antequam esset rex super
filios Isral. Bale filius Beor : et nomen civitatis ejus, Denaba. 44 Mortuus
est autem Bale, et regnavit pro eo Jobab filius Zare de Bosra. 45 Cumque et
Jobab fuisset mortuus, regnavit pro eo Husam de terra Themanorum.
46
Obiit quoque et Husam, et regnavit pro eo Adad filius Badad, qui
percussit Madian in terra Moab : et nomen civitatis ejus Avith. 47 Cumque
et Adad fuisset mortuus, regnavit pro eo Semla de Masreca. 48 Sed et Semla
mortuus est, et regnavit pro eo Saul de Rohoboth, qu juxta amnem sita
est. 49 Mortuo quoque Saul, regnavit pro eo Balanan filius Achobor. 50 Sed
et hic mortuus est, et regnavit pro eo Adad : cujus urbis nomen fuit Phau, et
appellata est uxor ejus Meetabel filia Matred fili Mezaab.
51
Adad autem mortuo, duces pro regibus in Edom esse cperunt : dux
Thamna, dux Alva, dux Jetheth, 52 dux Oolibama, dux Ela, dux Phinon,
53
dux Cenez, dux Theman, dux Mabsar, 54 dux Magdiel, dux Hiram : hi
duces Edom.
Cap. 2 1 Filii autem Isral : Ruben, Simeon, Levi, Juda, Issachar, et
Zabulon, 2 Dan, Joseph, Benjamin, Nephthali, Gad, et Aser.
3
Filii Juda : Her, Onan, et Sela : hi tres nati sunt ei de filia Sue
Chananitide. Fuit autem Her primogenitus Juda malus coram Domino, et
occidit eum. 4 Thamar autem nurus ejus peperit ei Phares et Zara : omnes
ergo filii Juda, quinque. 5 Filii autem Phares : Hesron et Hamul. 6 Filii
quoque Zar : Zamri, et Ethan, et Eman, Chalchal quoque, et Dara, simul
quinque. 7 Filii Charmi : Achar, qui turbavit Isral, et peccavit in furto
anathematis. 8 Filii Ethan : Azarias. 9 Filii autem Hesron qui nati sunt ei :
Jerameel, et Ram, et Calubi. 10 Porro Ram genuit Aminadab. Aminadab
autem genuit Nahasson, principem filiorum Juda. 11 Nahasson quoque
genuit Salma, de quo ortus est Booz. 12 Booz vero genuit Obed, qui et ipse
492/1834
genuit Isai. 13 Isai autem genuit primogenitum Eliab, secundum Abinadab,

tertium Simmaa, 14 quartum Nathanal, quintum Raddai, 15 sextum Asom,
septimum David. 16 Quorum sorores fuerunt Sarvia et Abigail. Filii
Sarvi : Abisai, Joab, et Asal, tres. 17 Abigail autem genuit Amasa, cujus
pater fuit Jether Ismahelites. 18 Caleb vero filius Hesron accepit uxorem
nomine Azuba, de qua genuit Jerioth : fueruntque filii ejus Jaser, et Sobab,
et Ardon. 19 Cumque mortua fuisset Azuba, accepit uxorem Caleb
Ephratha, qu peperit ei Hur. 20 Porro Hur genuit Uri, et Uri genuit
Bezeleel. 21 Post hc ingressus est Hesron ad filiam Machir patris Galaad,
et accepit eam cum esset annorum sexaginta : qu peperit ei Segub. 22 Sed
et Segub genuit Jair, et possedit viginti tres civitates in terra Galaad.
23
Cepitque Gessur et Aram oppida Jair, et Canath, et viculos ejus sexaginta
civitatum : omnes isti filii Machir patris Galaad. 24 Cum autem mortuus
esset Hesron, ingressus est Caleb ad Ephratha. Habuit quoque Hesron
uxorem Abia, qu peperit ei Assur patrem Thecu.
25
Nati sunt autem filii Jerameel primogeniti Hesron, Ram primogenitus

ejus, et Buna, et Aram, et Asom, et Achia. 26 Duxit quoque uxorem alteram
Jerameel, nomine Atara, qu fuit mater Onam. 27 Sed et filii Ram
primogeniti Jerameel fuerunt Moos, Jamin, et Achar. 28 Onam autem habuit
filios Semei et Jada. Filii autem Semei : Nadab et Abisur. 29 Nomen vero
uxoris Abisur, Abihail, qu peperit ei Ahobban et Molid. 30 Filii autem
Nadab fuerunt Saled et Apphaim. Mortuus est autem Saled absque liberis.
31
Filius vero Apphaim, Jesi : qui Jesi genuit Sesan. Porro Sesan genuit
Oholai. 32 Filii autem Jada fratris Semei : Jether, et Jonathan. Sed et Jether
mortuus est absque liberis. 33 Porro Jonathan genuit Phaleth, et Ziza. Isti
fuerunt filii Jerameel. 34 Sesan autem non habuit filios, sed filias : et
servum gyptium nomine Jeraa. 35 Deditque ei filiam suam uxorem : qu
peperit ei Ethei. 36 Ethei autem genuit Nathan, et Nathan genuit Zabad.
37
Zabad quoque genuit Ophlal, et Ophlal genuit Obed. 38 Obed genuit Jehu,
Jehu genuit Azariam, 39 Azarias genuit Helles, et Helles genuit Elasa.
40
Elasa genuit Sisamoi, Sisamoi genuit Sellum, 41 Sellum genuit Icamiam,
Icamia autem genuit Elisama.
42
Filii autem Caleb fratris Jerameel : Mesa primogenitus ejus ; ipse est
pater Ziph : et filii Maresa patris Hebron. 43 Porro filii Hebron, Core, et
Taphua, et Recem, et Samma. 44 Samma autem genuit Raham, patrem
Jercaam, et Recem genuit Sammai. 45 Filius Sammai, Maon : et Maon pater
Bethsur. 46 Epha autem concubina Caleb peperit Haran, et Mosa, et Gezez.
Porro Haran genuit Gezez. 47 Filii autem Jahaddai, Regom, et Joathan, et
Gesan, et Phalet, et Epha, et Saaph. 48 Concubina Caleb Maacha, peperit
Saber, et Tharana. 49 Genuit autem Saaph pater Madmena Sue, patrem
Machbena et patrem Gabaa. Filia vero Caleb fuit Achsa. 50 Hi erant filii
493/1834
Caleb, filii Hur primogeniti Ephratha, Sobal pater Cariathiarim. 51 Salma

pater Bethlehem, Hariph pater Bethgader. 52 Fuerunt autem filii Sobal patris
Cariathiarim, qui videbat dimidium requietionum. 53 Et de cognatione
Cariathiarim, Jethrei, et Aphuthei, et Semathei, et Maserei. Ex his egressi
sunt Sarait, et Esthaolit. 54 Filii Salma, Bethlehem, et Netophathi,
coron domus Joab, et dimidium requietionis Sarai : 55 cognationes quoque
scribarum habitantium in Jabes, canentes atque resonantes, et in
tabernaculis commorantes. Hi sunt Cini, qui venerunt de Calore patris
domus Rechab.
Cap. 3 1 David vero hos habuit filios, qui ei nati sunt in Hebron :
primogenitum Amnon ex Achinoam Jezrahelitide, secundum Daniel de
Abigail Carmelitide, 2 tertium Absalom filium Maacha fili Tholmai regis
Gessur, quartum Adoniam filium Aggith, 3 quintum Saphathiam ex Abital,
sextum Jethraham de Egla uxore sua. 4 Sex ergo nati sunt ei in Hebron, ubi
regnavit septem annis et sex mensibus. Triginta autem et tribus annis
regnavit in Jerusalem. 5 Porro in Jerusalem nati sunt ei filii, Simmaa, et
Sobab, et Nathan, et Salomon, quatuor de Bethsabee filia Ammiel : 6 Jebaar
quoque et Elisama, 7 et Eliphaleth, et Noge, et Nepheg, et Japhia, 8 necnon
Elisama, et Eliada, et Elipheleth, novem : 9 omnes hi, filii David absque
filiis concubinarum : habueruntque sororem Thamar. 10 Filius autem
Salomonis, Roboam : cujus Abia filius genuit Asa. De hoc quoque natus est
Josaphat, 11 pater Joram : qui Joram genuit Ochoziam, ex quo ortus est
Joas : 12 et hujus Amasias filius genuit Azariam. Porro Azari filius
Joatham 13 procreavit Achaz patrem Ezechi, de quo natus est Manasses.
14
Sed et Manasses genuit Amon patrem Josi. 15 Filii autem Josi
fuerunt : primogenitus Johanan, secundus Joakim, tertius Sedecias, quartus
Sellum. 16 De Joakim natus est Jechonias, et Sedecias. 17 Filii Jechoni
fuerunt : Asir, Salathiel, 18 Melchiram, Phadaia, Senneser, et Jecemia,
Sama, et Nadabia. 19 De Phadaia orti sunt Zorobabel et Semei. Zorobabel
genuit Mosollam, Hananiam, et Salomith sororem eorum : 20 Hasaban
quoque, et Ohol, et Barachian, et Hasadian, Josabhesed, quinque. 21 Filius
autem Hanani, Phaltias pater Jesei, cujus filius Raphaia : hujus quoque
filius, Arnan, de quo natus est Obdia, cujus filius fuit Sechenias. 22 Filius
Secheni, Semeia : cujus filii Hattus, et Jegaal, et Baria, et Naaria, et
Saphat, sex numero. 23 Filius Naari, Elionai, et Ezechias, et Ezricam,
tres. 24 Filii Elionai, Oduia, et Eliasub, et Pheleia, et Accub, et Johanan, et
Dalaia, et Anani, septem.
Cap. 4 1 Filii Juda : Phares, Hesron, et Charmi, et Hur, et Sobal.
2
Raia vero filius Sobal genuit Jahath, de quo nati sunt Ahumai, et Laad :
h cognationes Sarathi. 3 Ista quoque stirps Etam : Jezrahel, et Jesema, et
Jedebos. Nomen quoque sororis eorum, Asalelphuni. 4 Phanuel autem pater
494/1834
Gedor, et Ezer pater Hosa : isti sunt filii Hur primogeniti Ephratha patris
Bethlehem. 5 Assur vero patri Thecu erant du uxores, Halaa et Naara.
6
Peperit autem ei Naara, Oozam, et Hepher, et Themani, et Ahasthari : isti
sunt filii Naara. 7 Porro filii Halaa, Sereth, Isaar et Ethnan. 8 Cos autem
genuit Anob, et Soboba, et cognationem Aharehel filii Arum. 9 Fuit autem
Jabes inclytus pr fratribus suis, et mater ejus vocavit nomen illius Jabes,
dicens : Quia peperi eum in dolore. 10 Invocavit vero Jabes Deum Isral,
dicens : Si benedicens benedixeris mihi, et dilataveris terminos meos, et
fuerit manus tua mecum, et feceris me a malitia non opprimi. Et prstitit
Deus qu precatus est.
11
Caleb autem frater Sua genuit Mahir, qui fuit pater Esthon. 12 Porro
Esthon genuit Bethrapha, et Phesse, et Tehinna patrem urbis Naas : hi sunt
viri Recha. 13 Filii autem Cenez, Othoniel, et Saraia. Porro filii Othoniel,
Hathath, et Maonathi. 14 Maonathi genuit Ophra, Saraia autem genuit Joab
patrem Vallis artificum : ibi quippe artifices erant. 15 Filii vero Caleb filii
Jephone, Hir, et Ela, et Naham. Filii quoque Ela : Cenez. 16 Filii quoque
Jaleleel : Ziph, et Zipha, Thiria, et Asral. 17 Et filii Ezra, Jether, et Mered,
et Epher, et Jalon, genuitque Mariam, et Sammai, et Jesba patrem Esthamo.
18
Uxor quoque ejus Judaia, peperit Jared patrem Gedor, et Heber patrem
Socho, et Icuthiel patrem Zano : hi autem filii Bethi fili Pharaonis,
quam accepit Mered. 19 Et filii uxoris Odai sororis Naham patris Ceila,
Garmi, et Esthamo, qui fuit de Machathi. 20 Filii quoque Simon, Amnon, et
Rinna filius Hanan, et Thilon. Et filii Jesi, Zoheth, et Benzoheth. 21 Filii
Sela, filii Juda : Her pater Lecha, et Laada pater Maresa, et cognationes
domus operantium byssum in domo juramenti. 22 Et qui stare fecit solem,
virique Mendacii, et Securus, et Incendens, qui principes fuerunt in Moab,
et qui reversi sunt in Lahem : hc autem verba vetera. 23 Hi sunt figuli
habitantes in plantationibus et in sepibus, apud regem in operibus ejus :
commoratique sunt ibi.
24
Filii Simeon : Namuel et Jamin, Jarib, Zara, Saul. 25 Sellum filius ejus,
Mapsam filius ejus, Masma filius ejus. 26 Filii Masma : Hamuel filius ejus,
Zachur filius ejus, Semei filius ejus. 27 Filii Semei sedecim, et fili sex :
fratres autem ejus non habuerunt filios multos, et universa cognatio non
potuit adquare summam filiorum Juda. 28 Habitaverunt autem in
Bersabee, et Molada, et Hasarsuhal, 29 et in Bala, et in Asom, et in Tholad,
30
et in Bathuel, et in Horma, et in Siceleg, 31 et in Bethmarchaboth, et in
Hasarsusim, et in Bethberai, et in Saarim : h civitates eorum usque ad
regem David. 32 Vill quoque eorum : Etam, et An, Remmon, et Thochen,
et Asan, civitates quinque. 33 Et universi viculi eorum per circuitum
civitatum istarum usque ad Baal : hc est habitatio eorum, et sedium
distributio. 34 Mosobab quoque et Jemlech, et Josa filius Amasi, 35 et Jol,
495/1834
et Jehu filius Josabi filii Sarai filii Asiel, 36 et Elionai, et Jacoba, et

Isuhaia, et Asaia, et Adiel, et Ismiel, et Banaia, 37 Ziza quoque filius Sephei
filii Allon filii Idaia filii Semri filii Samaia. 38 Isti sunt nominati principes
in cognationibus suis, et in domo affinitatum suarum multiplicati sunt
vehementer. 39 Et profecti sunt ut ingrederentur in Gador usque ad orientem
vallis, et ut qurerent pascua gregibus suis. 40 Inveneruntque pascuas
uberes, et valde bonas, et terram latissimam et quietam et fertilem, in qua
ante habitaverant de stirpe Cham. 41 Hi ergo venerunt, quos supra
descripsimus nominatim, in diebus Ezechi regis Juda : et percusserunt
tabernacula eorum, et habitatores qui inventi fuerant ibi, et deleverunt eos
usque in prsentem diem : habitaveruntque pro eis, quoniam uberrimas
pascuas ibidem repererunt. 42 De filiis quoque Simeon abierunt in montem
Seir viri quingenti, habentes principes Phalthiam et Naariam et Raphaiam
et Oziel filios Jesi : 43 et percusserunt reliquias, qu evadere potuerant,
Amalecitarum, et habitaverunt ibi pro eis usque ad diem hanc.
Cap. 5 1 Filii quoque Ruben primogeniti Isral. (Ipse quippe fuit
primogenitus ejus : sed cum violasset thorum patris sui, data sunt
primogenita ejus filiis Joseph filii Isral, et non est ille reputatus in
primogenitum. 2 Porro Judas, qui erat fortissimus inter fratres suos, de
stirpe ejus principes germinati sunt : primogenita autem reputata sunt
Joseph.) 3 Filii ergo Ruben primogeniti Isral : Enoch, et Phallu, Esron, et
Carmi. 4 Filii Jol : Samia filius ejus, Gog filius ejus, Semei filius ejus,
5
Micha filius ejus, Reia filius ejus, Baal filius ejus, 6 Beera filius ejus,
quem captivum duxit Thelgathphalnasar rex Assyriorum, et fuit princeps in
tribu Ruben. 7 Fratres autem ejus, et universa cognatio ejus, quando
numerabantur per familias suas, habuerunt principes Jehiel, et Zachariam.
8
Porro Bala filius Azaz filii Samma filii Jol, ipse habitavit in Aror usque
ad Nebo, et Beelmeon. 9 Contra orientalem quoque plagam habitavit usque
ad introitum eremi, et flumen Euphraten. Multum quippe jumentorum
numerum possidebant in terra Galaad. 10 In diebus autem Saul prliati sunt
contra Agareos, et interfecerunt illos, habitaveruntque pro eis in
tabernaculis eorum, in omni plaga qu respicit ad orientem Galaad.
11
Filii vero Gad e regione eorum habitaverunt in terra Basan usque Selcha :
Jol in capite, et Saphan secundus : Janai autem et Saphat in Basan.
13
Fratres vero eorum secundum domos cognationum suarum, Michal, et
Mosollam, et Sebe, et Jorai, et Jachan, et Zie, et Heber, septem. 14 Hi filii
Abihail, filii Huri, filii Jara, filii Galaad, filii Michal, filii Jesesi, filii
Jeddo, filii Buz. 15 Fratres quoque, filii Abdiel filii Guni, princeps domus in
familiis suis. 16 Et habitaverunt in Galaad, et in Basan, et in viculis ejus, et
in cunctis suburbanis Saron, usque ad terminos. 17 Omnes hi numerati sunt
in diebus Joathan regis Juda, et in diebus Jeroboam regis Isral. 18 Filii
12
496/1834
Ruben, et Gad, et dimidi tribus Manasse, viri bellatores, scuta portantes et

gladios, et tendentes arcum, eruditique ad prlia, quadraginta quatuor
millia et septingenti sexaginta, procedentes ad pugnam. 19 Dimicaverunt
contra Agareos : Ituri vero, et Naphis, et Nodab 20 prbuerunt eis
auxilium. Traditique sunt in manus eorum Agarei, et universi qui fuerant
cum eis, quia Deum invocaverunt cum prliarentur : et exaudivit eos, eo
quod credidissent in eum. 21 Ceperuntque omnia qu possederant,
camelorum quinquaginta millia, et ovium ducenta quinquaginta millia, et
asinos duo millia, et animas hominum centum millia. 22 Vulnerati autem
multi corruerunt : fuit enim bellum Domini. Habitaveruntque pro eis usque
ad transmigrationem.
23
Filii quoque dimidi tribus Manasse possederunt terram a finibus Basan

usque Baal, Hermon, et Sanir, et montem Hermon : ingens quippe numerus
erat. 24 Et hi fuerunt principes domus cognationis eorum : Epher, et Jesi, et
Eliel, et Ezriel, et Jeremia, et Odoia, et Jediel, viri fortissimi et potentes, et
nominati duces in familiis suis. 25 Reliquerunt autem Deum patrum suorum,
et fornicati sunt post deos populorum terr, quos abstulit Deus coram eis.
26
Et suscitavit Deus Isral spiritum Phul regis Assyriorum, et spiritum
Thelgathphalnasar regis Assur : et transtulit Ruben, et Gad, et dimidiam
tribum Manasse, et adduxit eos in Lahela, et in Habor, et Ara, et fluvium
Gozan, usque ad diem hanc.
Cap. 6 1 Filii Levi : Gerson, Caath, et Merari. 2 Filii Caath : Amram,
Isaar, Hebron, et Oziel. 3 Filii Amram : Aaron, Moyses, et Maria. Filii
Aaron : Nadab et Abiu, Eleazar, et Ithamar. 4 Eleazar genuit Phinees, et
Phinees genuit Abisue. 5 Abisue vero genuit Bocci, et Bocci genuit Ozi.
6
Ozi genuit Zaraiam, et Zaraias genuit Meraioth. 7 Porro Meraioth genuit
Amariam, et Amarias genuit Achitob. 8 Achitob genuit Sadoc, et Sadoc
genuit Achimaas, 9 Achimaas genuit Azariam, Azarias genuit Johanan,
10
Johanan genuit Azariam : ipse est qui sacerdotio functus est in domo
quam dificavit Salomon in Jerusalem. 11 Genuit autem Azarias Amariam,
et Amarias genuit Achitob, 12 Achitob genuit Sadoc, et Sadoc genuit
Sellum, 13 Sellum genuit Helciam, et Helcias genuit Azariam, 14 Azarias
genuit Saraiam, et Saraias genuit Josedec. 15 Porro Josedec egressus est,
quando transtulit Dominus Judam et Jerusalem per manus
Nabuchodonosor. 16 Filii ergo Levi : Gersom, Caath, et Merari. 17 Et hc
nomina filiorum Gersom : Lobni, et Semei. 18 Filii Caath : Amram, et Isaar,
et Hebron, et Oziel. 19 Filii Merari : Moholi et Musi. H autem cognationes
Levi secundum familias eorum. 20 Gersom : Lobni filius ejus, Jahath filius
ejus, Zamma filius ejus, 21 Joah filius ejus, Addo filius ejus, Zara filius ejus,
Jethrai filius ejus. 22 Filii Caath : Aminadab filius ejus, Core filius ejus,
Asir filius ejus, 23 Elcana filius ejus, Abiasaph filius ejus, Asir filius ejus,
24
Thahath filius ejus, Uriel filius ejus, Ozias filius ejus, Saul filius ejus.
497/1834
25
Filii Elcana, Amasai et Achimoth 26 et Elcana. Filii Elcana : Sophai filius

ejus, Nahath filius ejus, 27 Eliab filius ejus, Jeroham filius ejus, Elcana
filius ejus. 28 Filii Samuel : primogenitus Vasseni, et Abia. 29 Filii autem
Merari, Moholi : Lobni filius ejus, Semei filius ejus, Oza filius ejus,
30
Sammaa filius ejus, Haggia filius ejus, Asaia filius ejus. 31 Isti sunt quos
constituit David super cantores domus Domini, ex quo collocata est arca :
32
et ministrabant coram tabernaculo testimonii, canentes donec dificaret
Salomon domum Domini in Jerusalem : stabant autem juxta ordinem suum
in ministerio. 33 Hi vero sunt qui assistebant cum filiis suis, de filiis Caath,
Hemam cantor filius Johel, filii Samuel, 34 filii Elcana, filii Jeroham, filii
Eliel, filii Thohu, 35 filii Suph, filii Elcana, filii Mahath, filii Amasai, 36 filii
Elcana, filii Johel, filii Azari, filii Sophoni, 37 filii Thahath, filii Asir,
filii Abiasaph, filii Core, 38 filii Isaar, filii Caath, filii Levi, filii Isral. 39 Et
frater ejus Asaph, qui stabat a dextris ejus, Asaph filius Barachi, filii
Samaa, 40 filii Michal, filii Basai, filii Melchi, 41 filii Athanai, filii Zara,
filii Adaia, 42 filii Ethan, filii Zamma, filii Semei, 43 filii Jeth, filii Gersom,
filii Levi. 44 Filii autem Merari fratres eorum, ad sinistram, Ethan filius
Cusi, filii Abdi, filii Maloch, 45 filii Hasabi, filii Amasi, filii Helci,
46
filii Amasai, filii Boni, filii Somer, 47 filii Moholi, filii Musi, filii Merari,
filii Levi. 48 Fratres quoque eorum Levit, qui ordinati sunt in cunctum
ministerium tabernaculi domus Domini. 49 Aaron vero et filii ejus adolebant
incensum super altare holocausti, et super altare thymiamatis, in omne opus
Sancti sanctorum : et ut precarentur pro Isral juxta omnia qu prceperat
Moyses servus Dei. 50 Hi sunt autem filii Aaron : Eleazar filius ejus,
Phinees filius ejus, Abisue filius ejus, 51 Bocci filius ejus, Ozi filius ejus,
Zarahia filius ejus, 52 Meraioth filius ejus, Amarias filius ejus, Achitob
filius ejus, 53 Sadoc filius ejus, Achimaas filius ejus.
54
Et hc habitacula eorum per vicos atque confinia, filiorum scilicet

Aaron, juxta cognationes Caathitarum : ipsis enim sorte contigerant.
55
Dederunt igitur eis Hebron in terra Juda, et suburbana ejus per
circuitum : 56 agros autem civitatis, et villas, Caleb filio Jephone. 57 Porro
filiis Aaron dederunt civitates ad confugiendum Hebron, et Lobna, et
suburbana ejus, 58 Jether quoque, et Esthemo cum suburbanis suis, sed et
Helon, et Dabir cum suburbanis suis, 59 Asan quoque, et Bethsemes, et
suburbana earum. 60 De tribu autem Benjamin, Gabee et suburbana ejus, et
Almath cum suburbanis suis, Anathoth quoque cum suburbanis suis :
omnes civitates, tredecim, per cognationes suas. 61 Filiis autem Caath
residuis de cognatione sua dederunt ex dimidia tribu Manasse in
possessionem urbes decem. 62 Porro filiis Gersom per cognationes suas de
tribu Issachar, et de tribu Aser, et de tribu Nephthali, et de tribu Manasse in
Basan, urbes tredecim. 63 Filiis autem Merari per cognationes suas de tribu
Ruben, et de tribu Gad, et de tribu Zabulon, dederunt sorte civitates
498/1834
duodecim. 64 Dederunt quoque filii Isral Levitis civitates, et suburbana

earum : 65 dederuntque per sortem, ex tribu filiorum Juda, et ex tribu
filiorum Simeon, et ex tribu filiorum Benjamin urbes has, quas vocaverunt
nominibus suis, 66 et his, qui erant de cognatione filiorum Caath, fueruntque
civitates in terminis eorum de tribu Ephraim. 67 Dederunt ergo eis urbes ad
confugiendum, Sichem cum suburbanis suis in monte Ephraim, et Gazer
cum suburbanis suis, 68 Jecmaam quoque cum suburbanis suis, et Bethoron
similiter, 69 necnon et Helon cum suburbanis suis, et Gethremmon in
eumdem modum. 70 Porro ex dimidia tribu Manasse, Aner et suburbana
ejus, Balaam et suburbana ejus : his videlicet, qui de cognatione filiorum
Caath reliqui erant. 71 Filiis autem Gersom de cognatione dimidi tribus
Manasse, Gaulon in Basan, et suburbana ejus, et Astaroth cum suburbanis
suis. 72 De tribu Issachar, Cedes et suburbanis suis, et Dabereth cum
suburbanis suis, 73 Ramoth quoque et suburbana ejus, et Anem cum
suburbanis suis. 74 De tribu vero Aser : Masal cum suburbanis suis, et
Abdon similiter, 75 Hucac quoque et suburbana ejus, et Rohob cum
suburbanis suis. 76 Porro de tribu Nephthali, Cedes in Galila et suburbana
ejus, Hamon cum suburbanis suis, et Cariathaim et suburbana ejus. 77 Filiis
autem Merari residuis : de tribu Zabulon, Remmono et suburbana ejus, et
Thabor cum suburbanis sus : 78 trans Jordanem quoque ex adverso Jericho
contra orientem Jordanis, de tribu Ruben, Bosor in solitudine cum
suburbanis suis, et Jassa cum suburbanis suis, 79 Cademoth quoque et
suburbana ejus, et Mephaat cum suburbanis suis. 80 Necnon et de tribu Gad,
Ramoth in Galaad et suburbana ejus, et Manaim cum suburbanis suis, 81 sed
et Hesebon cum suburbanis suis, et Jezer cum suburbanis suis.
Cap. 7 1 Porro filii Issachar : Thola, et Phua, Jasub, et Simeron,
quatuor. 2 Filii Thola : Ozi, et Raphaia, et Jeriel, et Jemai, et Jebsem, et
Samuel, principes per domos cognationum suarum. De stirpe Thola viri
fortissimi numerati sunt in diebus David, viginti duo millia sexcenti. 3 Filii
Ozi : Izrahia, de quo nati sunt Michal, et Obadia, et Jol, et Jesia, quinque
omnes principes. 4 Cumque eis per familias et populos suos, accincti ad
prlium, viri fortissimi, triginta sex millia : multas enim habuerunt uxores,
et filios. 5 Fratres quoque eorum per omnem cognationem Issachar
robustissimi ad pugnandum, octoginta septem millia numerati sunt.
6
Filii Benjamin : Bela, et Bechor, et Jadihel, tres. 7 Filii Bela : Esbon, et

Ozi, et Oziel, et Jerimoth, et Urai, quinque principes familiarum, et ad
pugnandum robustissimi : numerus autem eorum, viginti duo millia et
triginta quatuor. 8 Porro filii Bechor : Zamira, et Joas, et Eliezer, et
Elionai, et Amri, et Jerimoth, et Abia, et Anathoth, et Almath : omnes hi
filii Bechor. 9 Numerati sunt autem per familias suas principes
cognationum suarum ad bella fortissimi, viginti millia et ducenti. 10 Porro
499/1834
filii Jadihel : Balan. Filii autem Balan : Jehus, et Benjamin, et Aod, et

Chanana, et Zethan, et Tharsis, et Ahisahar : 11 omnes hi filii Jadihel,
principes cognationum suarum viri fortissimi, decem et septem millia et
ducenti ad prlium procedentes. 12 Sepham quoque et Hapham filii Hir : et
Hasim filii Aher.
13
Filii autem Nephthali : Jaziel, et Guni, et Jeser, et Sellum, filii Bala.
14
Porro filius Manasse, Esriel : concubinaque ejus Syra peperit Machir

patrem Galaad. 15 Machir autem accepit uxores filiis suis Happhim, et
Saphan : et habuit sororem nomine Maacha : nomen autem secundi,
Salphaad, natque sunt Salphaad fili. 16 Et peperit Maacha uxor Machir
filium, vocavitque nomen ejus Phares : porro nomen fratris ejus, Sares : et
filii ejus, Ulam, et Recen. 17 Filius autem Ulam, Badan : hi sunt filii
Galaad, filii Machir, filii Manasse. 18 Soror autem ejus Regina peperit
Virum decorum, et Abiezer, et Mohola. 19 Erant autem filii Semida, Ahin,
et Sechem, et Leci, et Aniam.
20
Filii autem Ephraim : Suthala, Bared filius ejus, Thahath filius ejus,
Elada filius ejus, Thahath filius ejus, hujus filius Zabad, 21 et hujus filius
Suthula, et hujus filius Ezer et Elad : occiderunt autem eos viri Geth
indigen, quia descenderant ut invaderent possessiones eorum. 22 Luxit
igitur Ephraim pater eorum multis diebus, et venerunt fratres ejus ut
consolarentur eum. 23 Ingressusque est ad uxorem suam : qu concepit, et
peperit filium, et vocavit nomen ejus Beria, eo quod in malis domus ejus
ortus esset : 24 filia autem ejus fuit Sara, qu dificavit Bethoron
inferiorem et superiorem, et Ozensara. 25 Porro filius ejus Rapha, et
Reseph, et Thale, de quo natus est Thaan, 26 qui genuit Laadan : hujus
quoque filius Ammiud, qui genuit Elisama, 27 de quo ortus est Nun, qui
habuit filium Josue. 28 Possessio autem eorum et habitatio, Bethel cum
filiabus suis, et contra orientem Noran, ad occidentalem plagam Gazer et
fili ejus, Sichem quoque cum filiabus suis, usque ad Aza cum filiabus
ejus. 29 Juxta filios quoque Manasse, Bethsan et filias ejus, Thanach et filias
ejus, Mageddo et filias ejus, Dor et filias ejus : in his habitaverunt filii
Joseph, filii Isral.
30
Filii Aser : Jemna, et Jesua, et Jessui, et Baria, et Sara soror eorum.

Filii autem Baria : Heber, et Melchiel : ipse est pater Barsaith. 32 Heber
autem genuit Jephlat, et Somer, et Hotham, et Suaa sororem eorum. 33 Filii
Jephlat : Phosech, et Chamaal, et Asoth : hi filii Jephlat. 34 Porro filii
Somer : Ahi, et Roaga, et Haba, et Aram. 35 Filii autem Helem fratris ejus :
Supha, et Jemna, et Selles, et Amal. 36 Filii Supha : Sue, Harnapher, et
Sual, et Beri, et Jamra, 37 Bosor, et Hod, et Samma, et Salusa, et Jethran, et
31
500/1834
Bera. 38 Filii Jether : Jephone, et Phaspha, et Ara. 39 Filii autem Olla : Aree,
et Haniel, et Resia. 40 Omnes hi filii Aser, principes cognationum, electi
atque fortissimi duces ducum : numerus autem eorum tatis qu apta esset
ad bellum, viginti sex millia.
Cap. 8 1 Benjamin autem genuit Bale primogenitum suum, Asbel
secundum, Ahara tertium, 2 Nohaa quartum, et Rapha quintum.
3
Fueruntque filii Bale : Addar, et Gera, et Abiud, 4 Abisue quoque et
Naaman, et Aho, 5 sed et Gera, et Sephuphan, et Huram. 6 Hi sunt filii
Ahod, principes cognationum habitantium in Gabaa, qui translati sunt in
Manahath. 7 Naaman autem, et Achia, et Gera, ipse transtulit eos, et genuit
Osa, et Ahiud. 8 Porro Saharaim genuit in regione Moab, postquam dimisit
Husim et Bara uxores suas. 9 Genuit autem de Hodes uxore sua Jobab, et
Sebia, et Mosa, et Molchom, 10 Jehus quoque, et Sechia, et Marma : hi sunt
filii ejus principes in familiis suis. 11 Mehusim vero genuit Abitob et
Elphaal. 12 Porro filii Elphaal : Heber, et Misaam, et Samad : hic dificavit
Ono, et Lod, et filias ejus. 13 Baria autem et Sama principes cognationum
habitantium in Ajalon : hi fugaverunt habitatores Geth. 14 Et Ahio, et Sesac,
et Jerimoth, 15 et Zabadia, et Arod, et Heder, 16 Michal quoque, et Jespha,
et Joha filii Baria. 17 Et Zabadia, et Mosollam, et Hezeci, et Heber, 18 et
Jesamari, et Jezlia, et Jobab filii Elphaal, 19 et Jacim, et Zechri, et Zabdi,
20
et Elionai, et Selethai, et Eliel, 21 et Adaia, et Baraia, et Samarath, filii
Semei. 22 Et Jespham, et Heber, et Eliel, 23 et Abdon, et Zechri, et Hanan,
24
et Hanania, et lam, et Anathothia, 25 et Jephdaia, et Phanuel, filii Sesac.
26
Et Samsari, et Sohoria, et Otholia, 27 et Jersia, et Elia, et Zechri, filii
Jeroham. 28 Hi patriarch, et cognationum principes, qui habitaverunt in
Jerusalem. 29 In Gabaon autem habitaverunt Abigabaon, et nomen uxoris
ejus Maacha : 30 filiusque ejus primogenitus Abdon, et Sur, et Cis, et Baal,
et Nadab, 31 Gedor quoque, et Ahio, et Zacher, et Macelloth : 32 et
Macelloth genuit Samaa : habitaveruntque ex adverso fratrum suorum in
Jerusalem cum fratribus suis.
33
Ner autem genuit Cis, et Cis genuit Saul. Porro Saul genuit Jonathan, et
Melchisua, et Abinadab, et Esbaal. 34 Filius autem Jonathan, Meribbaal : et
Meribbaal genuit Micha. 35 Filii Micha, Phithon, et Melech, et Tharaa, et
Ahaz. 36 Et Ahaz genuit Joada, et Joada genuit Alamath, et Azmoth, et
Zamri : porro Zamri genuit Mosa, 37 et Mosa genuit Banaa, cujus filius fuit
Rapha, de quo ortus est Elasa, qui genuit Asel. 38 Porro Asel sex filii
fuerunt his nominibus : Ezricam, Bocru, Ismahel, Saria, Obdia, et Hanan :
omnes hi filii Asel. 39 Filii autem Esec fratris ejus, Ulam primogenitus, et
Jehus secundus, et Eliphalet tertius. 40 Fueruntque filii Ulam viri
robustissimi, et magno robore tendentes arcum : et multos habentes filios
ac nepotes, usque ad centum quinquaginta. Omnes hi filii Benjamin.
501/1834
Cap. 9 1 Universus ergo Isral dinumeratus est, et summa eorum

scripta est in libro regum Isral et Juda : translatique sunt in Babylonem
propter delictum suum. 2 Qui autem habitaverunt primi in possessionibus et
in urbibus suis : Isral, et sacerdotes, et Levit, et Nathini. 3 Commorati
sunt in Jerusalem de filiis Juda, et de filiis Benjamin, de filiis quoque
Ephraim, et Manasse. 4 Othei filius Ammiud, filii Amri, filii Omrai, filii
Bonni, de filiis Phares filii Juda. 5 Et de Siloni : Asaia primogenitus, et filii
ejus. 6 De filiis autem Zara, Jehuel, et fratres eorum, sexcenti nonaginta.
7
Porro de filiis Benjamin : Salo filius Mosollam, filii Oduia, filii Asana,
8
et Jobania filius Jeroham, et Ela filius Ozi, filii Mochori, et Mosollam
filius Saphati, filii Rahuel, filii Jebani, 9 et fratres eorum per familias
suas, nongenti quinquaginta sex. Omnes hi principes cognationum per
domos patrum suorum.
10
De sacerdotibus autem : Jedaia, Jojarib, et Jachin : 11 Azarias quoque

filius Helci, filii Mosollam, filii Sadoc, filii Maraioth, filii Achitob,
pontifex domus Dei. 12 Porro Adaias filius Jeroham, filii Phassur, filii
Melchi, et Maasai filius Adiel filii Jezra, filii Mosollam, filii
Mosollamith, filii Emmer. 13 Fratres quoque eorum principes per familias
suas, mille septingenti sexaginta, fortissimi robore ad faciendum opus
ministerii in domo Dei.
14
De Levitis autem : Semeia filius Hassub filii Ezricam, filii Hasebia de

filiis Merari. 15 Bacbacar quoque carpentarius, et Galal, et Mathania filius
Micha, filii Zechri, filii Asaph : 16 et Obdia filius Semei, filii Galal, filii
Idithun : et Barachia filius Asa, filii Elcana, qui habitavit in atriis
Netophati. 17 Janitores autem : Sellum, et Accub, et Telmon, et Ahimam : et
frater eorum Sellum princeps, 18 usque ad illud tempus, in porta regis ad
orientem, observabant per vices suas de filiis Levi. 19 Sellum vero filius
Core filii Abiasaph, filii Core, cum fratribus suis, et domo patris sui, hi sunt
Corit super opera ministerii, custodes vestibulorum tabernaculi : et
famili eorum per vices castrorum Domini custodientes introitum.
20
Phinees autem filius Eleazari erat dux eorum coram Domino. 21 Porro
Zacharias filius Mosollamia, janitor port tabernaculi testimonii. 22 Omnes
hi electi in ostiarios per portas, ducenti duodecim : et descripti in villis
propriis, quos constituerunt David, et Samuel videns, in fide sua, 23 tam
ipsos quam filios eorum, in ostiis domus Domini et in tabernaculo vicibus
suis. 24 Per quatuor ventos erant ostiarii : id est, ad orientem, et ad
occidentem, et ad aquilonem, et ad austrum. 25 Fratres autem eorum in
viculis morabantur, et veniebant in sabbatis suis de tempore usque ad
tempus. 26 His quatuor Levitis creditus erat omnis numerus janitorum, et
erant super exedras et thesauros domus Domini. 27 Per gyrum quoque
502/1834
templi Domini morabantur in custodiis suis : ut cum tempus fuisset, ipsi

mane aperirent fores.
28
De horum genere erant et super vasa ministerii : ad numerum enim et

inferebantur vasa, et efferebantur. 29 De ipsis et qui credita habebant
utensilia sanctuarii, prerant simil, et vino, et oleo, et thuri, et
aromatibus. 30 Filii autem sacerdotum unguenta ex aromatibus conficiebant.
31
Et Mathathias Levites primogenitus Sellum Corit, prfectus erat eorum
qu in sartagine frigebantur. 32 Porro de filiis Caath fratribus eorum, super
panes erant propositionis, ut semper novos per singula sabbata prpararent.
33
Hi sunt principes cantorum per familias Levitarum, qui in exedris
morabantur, ut die ac nocte jugiter suo ministerio deservirent. 34 Capita
Levitarum, per familias suas principes, manserunt in Jerusalem. 35 In
Gabaon autem commorati sunt pater Gabaon Jehiel, et nomen uxoris ejus
Maacha. 36 Filius primogenitus ejus Abdon, et Sur, et Cis, et Baal, et Ner, et
Nadab, 37 Gedor quoque, et Ahio, et Zacharias, et Macelloth. 38 Porro
Macelloth genuit Samaan : isti habitaverunt e regione fratrum suorum in
Jerusalem cum fratribus suis.
39
Ner autem genuit Cis, et Cis genuit Saul, et Saul genuit Jonathan, et
Melchisua, et Abinadab, et Esbaal. 40 Filius autem Jonathan, Meribbaal : et
Meribbaal genuit Micha. 41 Porro filii Micha, Phithon, et Melech, et Tharaa,
et Ahaz. 42 Ahaz autem genuit Jara, et Jara genuit Alamath, et Azmoth, et
Zamri. Zamri autem genuit Mosa. 43 Mosa vero genuit Banaa, cujus filius
Raphaia, genuit Elasa, de quo ortus est Asel. 44 Porro Asel sex filios habuit,
his nominibus : Ezricam, Bocru, Ismahel, Saria, Obdia, Hanan : hi sunt filii
Asel.
Cap. 10 1 Philisthiim autem pugnabant contra Isral, fugeruntque viri
Isral Palsthinos, et ceciderunt vulnerati in monte Gelbo. 2 Cumque
appropinquassent Philisthi, persequentes Saul et filios ejus, percusserunt
Jonathan, et Abinadab, et Melchisua filios Saul. 3 Et aggravatum est
prlium contra Saul, inveneruntque eum sagittarii, et vulneraverunt jaculis.
4
Et dixit Saul ad armigerum suum : Evagina gladium tuum, et interfice me,
ne forte veniant incircumcisi isti, et illudant mihi. Noluit autem armiger
ejus hoc facere, timore perterritus : arripuit ergo Saul ensem, et irruit in
eum. 5 Quod cum vidisset armiger ejus, videlicet mortuum esse Saul, irruit
etiam ipse in gladium suum, et mortuus est. 6 Interiit ergo Saul : et tres filii
ejus, et omnis domus illius pariter concidit. 7 Quod cum vidissent viri Isral
qui habitabant in campestribus, fugerunt : et Saul ac filiis ejus mortuis,
dereliquerunt urbes suas, et huc illucque dispersi sunt : veneruntque
Philisthiim, et habitaverunt in eis. 8 Die igitur altero detrahentes Philisthiim
spolia csorum, invenerunt Saul et filios ejus jacentes in monte Gelbo.
503/1834
Cumque spoliassent eum, et amputassent caput, armisque nudassent,

miserunt in terram suam, ut circumferretur, et ostenderetur idolorum
templis, et populis : 10 arma autem ejus consecraverunt in fano dei sui, et
caput affixerunt in templo Dagon. 11 Hoc cum audissent viri Jabes Galaad,
omnia scilicet qu Philisthiim fecerant super Saul, 12 consurrexerunt
singuli virorum fortium, et tulerunt cadavera Saul et filiorum ejus :
attuleruntque ea in Jabes, et sepelierunt ossa eorum subter quercum, qu
erat in Jabes, et jejunaverunt septem diebus. 13 Mortuus est ergo Saul
propter iniquitates suas, eo quod prvaricatus sit mandatum Domini quod
prceperat, et non custodierit illud : sed insuper etiam pythonissam
consuluerit, 14 nec speraverit in Domino : propter quod interfecit eum, et
transtulit regnum ejus ad David filium Isai.
Cap. 11 1 Congregatus est igitur omnis Isral ad David in Hebron,
dicens : Os tuum sumus, et caro tua. 2 Heri quoque et nudiustertius cum
adhuc regnaret Saul, tu eras qui educebas et introducebas Isral : tibi enim
dixit Dominus Deus tuus : Tu pasces populum meum Isral, et tu eris
princeps super eum. 3 Venerunt ergo omnes majores natu Isral ad regem in
Hebron, et iniit David cum eis fdus coram Domino : unxeruntque eum
regem super Isral, juxta sermonem Domini quem locutus est in manu
Samuel.
4
Abiit quoque David et omnis Isral in Jerusalem : hc est Jebus, ubi erant
Jebusi habitatores terr. 5 Dixeruntque qui habitabant in Jebus ad David :
Non ingredieris huc. Porro David cepit arcem Sion, qu est civitas David,
6
dixitque : Omnis qui percusserit Jebusum in primis, erit princeps et dux.
Ascendit igitur primus Joab filius Sarvi, et factus est princeps. 7 Habitavit
autem David in arce, et idcirco appellata est civitas David. 8 dificavitque
urbem in circuitu a Mello usque ad gyrum ; Joab autem reliqua urbis
exstruxit. 9 Proficiebatque David vadens et crescens, et Dominus
exercituum erat cum eo.
10
Hi principes virorum fortium David, qui adjuverunt eum ut rex fieret

super omnem Isral, juxta verbum Domini quod locutus est ad Isral. 11 Et
iste numerus robustorum David : Jesbaam filius Hachamoni princeps inter
triginta : iste levavit hastam suam super trecentos vulneratos una vice. 12 Et
post eum Eleazar filius patrui ejus Ahohites, qui erat inter tres potentes.
13
Iste fuit cum David in Phesdomim, quando Philisthiim congregati sunt ad
locum illum in prlium : et erat ager regionis illius plenus hordeo,
fugeratque populus a facie Philisthinorum. 14 Hi steterunt in medio agri, et
defenderunt eum : cumque percussissent Philisthos, dedit Dominus
salutem magnam populo suo. 15 Descenderunt autem tres de triginta
principibus ad petram, in qua erat David, ad speluncam Odollam, quando
504/1834
Philisthiim fuerant castrametati in valle Raphaim. 16 Porro David erat in

prsidio, et statio Philisthinorum in Bethlehem. 17 Desideravit igitur David,
et dixit : O si quis daret mihi aquam de cisterna Bethlehem, qu est in
porta ! 18 Tres ergo isti per media castra Philisthinorum perrexerunt, et
hauserunt aquam de cisterna Bethlehem qu erat in porta, et attulerunt ad
David ut biberet. Qui noluit, sed magis libavit illam Domino, 19 dicens :
Absit ut in conspectu Dei mei hoc faciam, et sanguinem istorum virorum
bibam : quia in periculo animarum suarum attulerunt mihi aquam. Et ob
hanc causam noluit bibere : hc fecerunt tres robustissimi. 20 Abisai
quoque frater Joab ipse erat princeps trium, et ipse levavit hastam suam
contra trecentos vulneratos, et ipse erat inter tres nominatissimus, 21 et inter
tres secundos inclytus, et princeps eorum : verumtamen usque ad tres
primos non pervenerat. 22 Banaias filius Jojad viri robustissimi, qui multa
opera perpetrarat, de Cabseel : ipse percussit duos ariel Moab, et ipse
descendit et interfecit leonem in media cisterna tempore nivis. 23 Et ipse
percussit virum gyptium, cujus statura erat quinque cubitorum, et habebat
lanceam ut liciatorium texentium : descendit igitur ad eum cum virga, et
rapuit hastam quam tenebat manu, et interfecit eum hasta sua. 24 Hc fecit
Banaias filius Jojad, qui erat inter tres robustos nominatissimus, 25 inter
triginta primus, verumtamen ad tres usque non pervenerat : posuit autem
eum David ad auriculam suam.
26
Porro fortissimi viri in exercitu, Asahel frater Joab, et Elchanan filius

patrui ejus de Bethlehem, 27 Sammoth Arorites, Helles Pharonites, 28 Ira
filius Acces Thecuites, Abiezer Anathothites, 29 Sobbochai Husathites, Ilai
Ahohites, 30 Maharai Netophathites, Heled filius Baana Netophathites,
31
Ethai filius Ribai de Gabaath filiorum Benjamin, Banaia Pharatonites,
32
Hurai de torrente Gaas, Abiel Arbathites, Azmoth Bauramites, Eliaba
Salabonites. 33 Filii Assem Gezonites, Jonathan filius Sage Ararites,
34
Ahiam filius Sachar Ararites, 35 Eliphal filius Ur, 36 Hepher
Mecherathites, Ahia Phelonites, 37 Hesro Carmelites, Naarai filius Asbai,
38
Jol frater Nathan, Mibahar filius Agarai, 39 Selec Ammonites, Naharai
Berothites armiger Joab filii Sarvi, 40 Ira Jethrus, Gareb Jethrus,
41
Urias Hethus, Zabad filius Oholi, 42 Adina filius Siza Rubenites
princeps Rubenitarum, et cum eo triginta : 43 Hanan filius Maacha, et
Josaphat Mathanites, 44 Ozia Astarothites, Samma, et Jehiel filii Hotham
Arorites, 45 Jedihel filius Samri, et Joha frater ejus Thosaites, 46 Eliel
Mahumites, et Jeribai, et Josaia filii Elnam, et Jethma Moabites, Eliel, et
Obed, et Jasiel de Masobia.
Cap. 12 1 Hi quoque venerunt ad David in Siceleg, cum adhuc
fugeret Saul filium Cis, qui erant fortissimi et egregii pugnatores,
2
tendentes arcum, et utraque manu fundis saxa jacientes, et dirigentes
505/1834
sagittas, de fratribus Saul ex Benjamin. 3 Princeps Ahiecer, et Joas filii

Samaa Gabaathites, et Jaziel, et Phallet filii Azmoth, et Baracha, et Jehu
Anathotites. 4 Samaias quoque Gabaonites fortissimus inter triginta et super
triginta. Jeremias, et Jeheziel, et Johanan, et Jezabad Gaderothites. 5 Et
Eluzai, et Jerimuth, et Baalia, et Samaria, et Saphatia Haruphites. 6 Elcana,
et Jesia, et Azareel, et Jozer, et Jesbaam de Carehim : 7 Jola quoque, et
Zabadia filii Jeroham de Gedor.
8
Sed et de Gaddi transfugerunt ad David cum lateret in deserto, viri

robustissimi, et pugnatores optimi, tenentes clypeum et hastam : facies
eorum quasi facies leonis, et veloces quasi capre in montibus : 9 Ezer
princeps, Obdias secundus, Eliab tertius, 10 Masmana quartus, Jeremias
quintus, 11 Ethi sextus, Eliel septimus, 12 Johanan octavus, Elzebad nonus,
13
Jeremias decimus, Machbanai undecimus. 14 Hi de filiis Gad principes
exercitus : novissimus centum militibus prerat, et maximus mille. 15 Isti
sunt qui transierunt Jordanem mense primo, quando inundare consuevit
super ripas suas : et omnes fugaverunt qui morabantur in vallibus ad
orientalem plagam et occidentalem.
16
Venerunt autem et de Benjamin et de Juda ad prsidium in quo

morabatur David. 17 Egressusque est David obviam eis, et ait : Si pacifice
venistis ad me ut auxiliemini mihi, cor meum jungatur vobis : si autem
insidiamini mihi pro adversariis meis, cum ego iniquitatem in manibus non
habeam, videat Deus patrum nostrorum, et judicet. 18 Spiritus vero induit
Amasai principem inter triginta, et ait : Tui sumus, o David, et tecum, fili
Isai. Pax, pax tibi, et pax adjutoribus tuis : te enim adjuvat Deus tuus.
Suscepit ergo eos David, et constituit principes turm.
19
Porro de Manasse transfugerunt ad David, quando veniebat cum

Philisthiim adversus Saul ut pugnaret : et non dimicavit cum eis, quia inito
consilio remiserunt eum principes Philisthinorum, dicentes : Periculo
capitis nostri revertetur ad dominum suum Saul. 20 Quando igitur reversus
est in Siceleg, transfugerunt ad eum de Manasse, Ednas, et Jozabad, et
Jedihel, et Michal, et Ednas, et Jozabad, et Eliu, et Salathi, principes
millium in Manasse. 21 Hi prbuerunt auxilium David adversus
latrunculos : omnes enim erant viri fortissimi, et facti sunt principes in
exercitu. 22 Sed et per singulos dies veniebant ad David ad auxiliandum ei,
usque dum fieret grandis numerus, quasi exercitus Dei.
23
Iste quoque est numerus principum exercitus qui venerunt ad David cum
esset in Hebron, ut transferrent regnum Saul ad eum, juxta verbum Domini.
24
Filii Juda portantes clypeum et hastam, sex millia octingenti expediti ad
prlium. 25 De filiis Simeon virorum fortissimorum ad pugnandum, septem
506/1834
millia centum. 26 De filiis Levi, quatuor millia sexcenti. 27 Jojoda quoque

princeps de stirpe Aaron, et cum eo tria millia septingenti. 28 Sadoc etiam
puer egregi indolis, et domus patris ejus, principes viginti duo. 29 De filiis
autem Benjamin fratribus Saul, tria millia : magna enim pars eorum adhuc
sequebatur domum Saul. 30 Porro de filiis Ephraim viginti millia octingenti,
fortissimi robore, viri nominati in cognationibus suis. 31 Et ex dimidia tribu
Manasse, decem et octo millia, singuli per nomina sua, venerunt ut
constituerent regem David. 32 De filiis quoque Issachar viri eruditi, qui
noverant singula tempora ad prcipiendum quid facere deberet Isral,
principes ducenti : omnis autem reliqua tribus eorum consilium sequebatur.
33
Porro de Zabulon qui egrediebantur ad prlium, et stabant in acie
instructi armis bellicis, quinquaginta millia venerunt in auxilium, non in
corde duplici. 34 Et de Nephthali, principes mille, et cum eis instructi
clypeo et hasta, triginta et septem millia. 35 De Dan etiam prparati ad
prlium, viginti octo millia sexcenti. 36 Et de Aser egredientes ad pugnam,
et in acie provocantes, quadraginta millia. 37 Trans Jordanem autem de filiis
Ruben, et de Gad, et dimidia parte tribus Manasse, instructi armis bellicis,
centum viginti millia. 38 Omnes isti viri bellatores expediti ad pugnandum,
corde perfecto venerunt in Hebron, ut constituerent regem David super
universum Isral : sed et omnes reliqui ex Isral uno corde erant, ut rex
fieret David. 39 Fueruntque ibi apud David tribus diebus comedentes et
bibentes : prparaverant enim eis fratres sui. 40 Sed et qui juxta eos erant,
usque ad Issachar, et Zabulon, et Nephthali, afferebant panes in asinis, et
camelis, et mulis, et bobus ad vescendum : farinam, palathas, uvam
passam, vinum, oleum, boves, arietes ad omnem copiam : gaudium quippe
erat in Isral.
Cap. 13 1 Iniit autem consilium David cum tribunis, et centurionibus,
et universis principibus, 2 et ait ad omnem ctum Isral : Si placet vobis, et
a Domino Deo nostro egreditur sermo quem loquor, mittamus ad fratres
nostros reliquos in universas regiones Isral, et ad sacerdotes et Levitas qui
habitant in suburbanis urbium, ut congregentur ad nos, 3 et reducamus
arcam Dei nostri ad nos : non enim requisivimus eam in diebus Saul. 4 Et
respondit universa multitudo ut ita fieret : placuerat enim sermo omni
populo. 5 Congregavit ergo David cunctum Isral, a Sihor gypti usque
dum ingrediaris Emath, ut adduceret arcam Dei de Cariathiarim. 6 Et
ascendit David, et omnis vir Isral, ad collem Cariathiarim, qui est in Juda,
ut afferret inde arcam Domini Dei sedentis super cherubim, ubi invocatum
est nomen ejus. 7 Imposueruntque arcam Dei super plaustrum novum, de
domo Abinadab : Oza autem, et frater ejus minabant plaustrum. 8 Porro
David, et universus Isral, ludebant coram Deo omni virtute in canticis, et
in citharis, et psalteriis, et tympanis, et cymbalis, et tubis. 9 Cum autem
pervenisset ad aream Chidon, tetendit Oza manum suam, ut sustentaret
507/1834
arcam : bos quippe lasciviens paululum inclinaverat eam. 10 Iratus est

itaque Dominus contra Ozam, et percussit eum, eo quod tetigisset arcam :
et mortuus est ibi coram Domino. 11 Contristatusque est David, eo quod
divisisset Dominus Ozam : vocavitque locum illum Divisio Oz, usque in
prsentem diem. 12 Et timuit Deum tunc temporis, dicens : Quomodo
possum ad me introducere arcam Dei ? 13 et ob hanc causam non adduxit
eam ad se, hoc est, in civitatem David, sed avertit in domum Obededom
Gethi. 14 Mansit ergo arca Dei in domo Obededom tribus mensibus : et
benedixit Dominus domui ejus, et omnibus qu habebat.
Cap. 14 1 Misit quoque Hiram rex Tyri nuntios ad David, et ligna
cedrina, et artifices parietum, lignorumque, ut dificarent ei domum.
2
Cognovitque David quod confirmasset eum Dominus in regem super
Isral, et sublevatum esset regnum suum super populum ejus Isral.
3
Accepit quoque David alias uxores in Jerusalem, genuitque filios et filias.
4
Et hc nomina eorum, qui nati sunt ei in Jerusalem : Samua, et Sobab,
Nathan, et Salomon, 5 Jebahar, et Elisua, et Eliphalet, 6 Noga quoque, et
Napheg, et Japhia, 7 Elisama, et Baaliada, et Eliphalet.
8
Audientes autem Philisthiim eo quod unctus esset David regem super

universum Isral, ascenderunt omnes ut qurerent eum : quod cum audisset
David, egressus est obviam eis. 9 Porro Philisthiim venientes, diffusi sunt in
valle Raphaim. 10 Consuluitque David Dominum, dicens : Si ascendam ad
Philisthos, et si trades eos in manu mea ? Et dixit ei Dominus : Ascende,
et tradam eos in manu tua. 11 Cumque illi ascendissent in Baalpharasim,
percussit eos ibi David, et dixit : Divisit Deus inimicos meos per manum
meam, sicut dividuntur aqu : et idcirco vocatum est nomen illius loci
Baalpharasim. 12 Dereliqueruntque ibi deos suos, quos David jussit exuri.
13
Alia etiam vice Philisthiim irruerunt, et diffusi sunt in valle.
14
Consuluitque rursum David Deum, et dixit ei Deus : Non ascendas post
eos : recede ab eis, et venies contra illos ex adverso pyrorum. 15 Cumque
audieris sonitum gradientis in cacumine pyrorum, tunc egredieris ad
bellum : egressus est enim Deus ante te, ut percutiat castra Philisthiim.
16
Fecit ergo David sicut prceperat ei Deus, et percussit castra
Philisthinorum, de Gabaon usque Gazera. 17 Divulgatumque est nomen
David in universis regionibus, et Dominus dedit pavorem ejus super omnes
gentes.
Cap. 15 1 Fecit quoque sibi domos in civitate David : et dificavit
locum arc Dei, tetenditque ei tabernaculum. 2 Tunc dixit David : Illicitum
est ut a quocumque portetur arca Dei nisi a Levitis, quos elegit Dominus ad
portandum eam, et ad ministrandum sibi usque in ternum.
3
Congregavitque universum Isral in Jerusalem, ut afferretur arca Dei in
508/1834
locum suum, quem prparaverat ei : 4 necnon et filios Aaron, et Levitas.

5
De filiis Caath, Uriel princeps fuit, et fratres ejus centum viginti. 6 De
filiis Merari, Asaia princeps : et fratres ejus ducenti viginti. 7 De filiis
Gersom, Jol princeps : et fratres ejus centum triginta. 8 De filiis Elisaphan,
Semeias princeps : et fratres ejus ducenti. 9 De filiis Hebron, Eliel
princeps : et fratres ejus octoginta. 10 De filiis Oziel, Aminadab princeps :
et fratres ejus centum duodecim. 11 Vocavitque David Sadoc et Abiathar
sacerdotes, et Levitas, Uriel, Asaiam, Jol, Semeiam, Eliel, et Aminadab :
12
et dixit ad eos : Vos, qui estis principes familiarum Leviticarum,
sanctificamini cum fratribus vestris, et afferte arcam Domini Dei Isral ad
locum qui ei prparatus est : 13 ne ut a principio, quia non eratis prsentes,
percussit nos Dominus ; sic et nunc fiat, illicitum quid nobis agentibus.
14
Sanctificati sunt ergo sacerdotes et Levit ut portarent arcam Domini
Dei Isral. 15 Et tulerunt filii Levi arcam Dei, sicut prceperat Moyses juxta
verbum Domini, humeris suis in vectibus. 16 Dixitque David principibus
Levitarum, ut constituerent de fratribus suis cantores in organis musicorum,
nablis videlicet, et lyris, et cymbalis, ut resonaret in excelsis sonitus ltiti.
17
Constitueruntque Levitas : Heman filium Jol, et de fratribus ejus Asaph
filium Barachi : de filiis vero Merari, fratribus eorum : Ethan filium
Casai. 18 Et cum eis fratres eorum : in secundo ordine, Zachariam, et Ben,
et Jaziel, et Semiramoth, et Jahiel, et Ani, Eliab, et Banaiam, et Maasiam,
et Mathathiam, et Eliphalu, et Maceniam, et Obededom, et Jehiel, janitores.
19
Porro cantores, Heman, Asaph, et Ethan, in cymbalis neis concrepantes.
20
Zacharias autem, et Oziel, et Semiramoth, et Jahiel, et Ani, et Eliab, et
Maasias, et Banaias in nablis arcana cantabant. 21 Porro Mathathias, et
Eliphalu, et Macenias, et Obededom, et Jehiel, et Ozaziu, in citharis pro
octava canebant epinicion. 22 Chonenias autem princeps Levitarum,
propheti prerat, ad prcinendam melodiam : erat quippe valde sapiens.
23
Et Barachias, et Elcana, janitores arc. 24 Porro Sebenias, et Josaphat, et
Nathanal, et Amasai, et Zacharias, et Banaias, et Eliezer sacerdotes,
clangebant tubis coram arca Dei : et Obededom et Jehias erant janitores
arc.
25
Igitur David, et omnes majores natu Isral, et tribuni, ierunt ad

deportandam arcam fderis Domini de domo Obededom cum ltitia.
26
Cumque adjuvisset Deus Levitas qui portabant arcam fderis Domini,
immolabantur septem tauri, et septem arietes. 27 Porro David erat indutus
stola byssina, et universi Levit qui portabant arcam, cantoresque, et
Chonenias princeps propheti inter cantores : David autem etiam indutus
erat ephod lineo. 28 Universusque Isral deducebant arcam fderis Domini
in jubilo, et sonitu buccin, et tubis, et cymbalis, et nablis, et citharis
concrepantes. 29 Cumque pervenisset arca fderis Domini usque ad
509/1834
civitatem David, Michol filia Saul prospiciens per fenestram vidit regem
David saltantem atque ludentem, et despexit eum in corde suo.
Cap. 16 1 Attulerunt igitur arcam Dei, et constituerunt eam in medio
tabernaculi quod tetenderat ei David : et obtulerunt holocausta et pacifica
coram Deo. 2 Cumque complesset David offerens holocausta et pacifica,
benedixit populo in nomine Domini. 3 Et divisit universis per singulos, a
viro usque ad mulierem, tortam panis, et partem ass carnis bubal, et
frixam oleo similam.
4
Constituitque coram arca Domini de Levitis, qui ministrarent, et

recordarentur operum ejus, et glorificarent atque laudarent Dominum Deum
Isral : 5 Asaph principem, et secundum ejus Zachariam : porro Jahiel, et
Semiramoth, et Jehiel, et Mathathiam, et Eliab, et Banaiam, et Obededom :
Jehiel super organa psalterii et lyras : Asaph autem ut cymbalis personaret :
6
Banaiam vero et Jaziel sacerdotes canere tuba jugiter coram arca fderis
Domini.
7
In illo die fecit David principem ad confitendum Domino Asaph et fratres

ejus :
8
Confitemini Domino, et invocate nomen ejus :
notas facite in populis adinventiones ejus.
9
Cantate ei, et psallite ei,
et narrate omnia mirabilia ejus.
10
Laudate nomen sanctum ejus :
ltetur cor qurentium Dominum.
11
Qurite Dominum, et virtutem ejus :
qurite faciem ejus semper.
12
Recordamini mirabilium ejus qu fecit ;
signorum illius, et judiciorum oris ejus,
13
semen Isral servi ejus,
filii Jacob electi ejus.
14
Ipse Dominus Deus noster :
in universa terra judicia ejus.
15
Recordamini in sempiternum pacti ejus :
sermonis quem prcepit in mille generationes,
16
quem pepigit cum Abraham,
et juramenti illius cum Isaac.
17
Et constituit illud Jacob in prceptum,
et Isral in pactum sempiternum,
18
dicens : Tibi dabo terram Chanaan,
funiculum hreditatis vestr :
19
cum essent pauci numero,
510/1834
parvi et coloni ejus.

20
Et transierunt de gente in gentem,
et de regno ad populum alterum.
21
Non dimisit quemquam calumniari eos,
sed increpavit pro eis reges.
22
Nolite tangere christos meos,
et in prophetis meis nolite malignari.
23
Cantate Domino omnis terra ;
annuntiate ex die in diem salutare ejus :
24
narrate in gentibus gloriam ejus ;
in cunctis populis mirabilia ejus.
25
Quia magnus Dominus, et laudabilis nimis,
et horribilis super omnes deos.
26
Omnes enim dii populorum idola :
Dominus autem clos fecit.
27
Confessio et magnificentia coram eo :
fortitudo et gaudium in loco ejus.
28
Afferte Domino, famili populorum :
afferte Domino gloriam et imperium.
29
Date Domino gloriam ;
nomini ejus levate sacrificium,
et venite in conspectu ejus :
et adorate Dominum in decore sancto.
30
Commoveatur a facie ejus omnis terra :
ipse enim fundavit orbem immobilem.
31
Ltentur cli, et exultet terra,
et dicant in nationibus : Dominus regnavit.
32
Tonet mare et plenitudo ejus ;
exultent agri, et omnia qu in eis sunt.
33
Tunc laudabunt ligna saltus coram Domino :
quia venit judicare terram.
34
Confitemini Domino, quoniam bonus :
quoniam in ternum misericordia ejus.
35
Et dicite : Salva nos, Deus salvator noster,
et congrega nos, et erue de gentibus :
ut confiteamur nomini sancto tuo,
et exultemus in carminibus tuis.
36
Benedictus Dominus Deus Isral,
ab terno usque in ternum.
Et dicat omnis populo : Amen, et hymnum Domino. 37 Reliquit itaque ibi
coram arca fderis Domini Asaph et fratres ejus, ut ministrarent in
conspectu arc jugiter per singulos dies, et vices suas. 38 Porro Obededom,
et fratres ejus sexaginta octo : et Obededom filium Idithun, et Hosa,
511/1834
constituit janitores ; 39 Sadoc autem sacerdotem, et fratres ejus sacerdotes,

coram tabernaculo Domini in excelso quod erat in Gabaon, 40 ut offerrent
holocausta Domino super altare holocautomatis jugiter, mane et vespere,
juxta omnia qu scripta sunt in lege Domini, quam prcepit Israli. 41 Et
post eum Heman, et Idithun, et reliquos electos, unumquemque vocabulo
suo ad confitendum Domino, quoniam in ternum misericordia ejus.
42
Heman quoque et Idithun canentes tuba, et quatientes cymbala et omnia
musicorum organa ad canendum Deo : filios autem Idithun fecit esse
portarios. 43 Reversusque est omnis populus in domum suam : et David, ut
benediceret etiam domui su.
Cap. 17 1 Cum autem habitaret David in domo sua, dixit ad Nathan
prophetam : Ecce ego habito in domo cedrina : arca autem fderis Domini
sub pellibus est. 2 Et ait Nathan ad David : Omnia qu in corde tuo sunt,
fac : Deus enim tecum est. 3 Igitur nocte illa factus est sermo Dei ad
Nathan, dicens : 4 Vade, et loquere David servo meo : Hc dicit Dominus :
Non dificabis tu mihi domum ad habitandum. 5 Neque enim mansi in
domo ex eo tempore quo eduxi Isral usque ad diem hanc : sed fui semper
mutans loca tabernaculi, et in tentorio 6 manens cum omni Isral. Numquid
locutus sum saltem uni judicum Isral, quibus prceperam ut pascerent
populum meum, et dixi : Quare non dificastis mihi domum cedrinam ?
7
Nunc itaque sic loqueris ad servum meum David : Hc dicit Dominus
exercituum : Ego tuli te, cum in pascuis sequereris gregem, ut esses dux
populi mei Isral : 8 et fui tecum quocumque perrexisti, et interfeci omnes
inimicos tuos coram te, fecique tibi nomen quasi unius magnorum qui
celebrantur in terra. 9 Et dedi locum populo meo Isral : plantabitur, et
habitabit in eo, et ultra non commovebitur : nec filii iniquitatis atterent eos,
sicut a principio, 10 ex diebus quibus dedi judices populo meo Isral, et
humiliavi universos inimicos tuos. Annuntio ergo tibi, quod dificaturus sit
tibi Dominus domum. 11 Cumque impleveris dies tuos ut vadas ad patres
tuos, suscitabo semen tuum post te, quod erit de filiis tuis : et stabiliam
regnum ejus. 12 Ipse dificabit mihi domum, et firmabo solium ejus usque
in ternum. 13 Ego ero ei in patrem, et ipse erit mihi in filium : et
misericordiam meam non auferam ab eo, sicut abstuli ab eo qui ante te fuit.
14
Et statuam eum in domo mea, et in regno meo usque in sempiternum : et
thronus ejus erit firmissimus in perpetuum. 15 Juxta omnia verba hc, et
juxta universam visionem istam, sic locutus est Nathan ad David.
16
Cumque venisset rex David, et sedisset coram Domino, dixit : Quis ego
sum, Domine Deus, et qu domus mea, ut prstares mihi talia ? 17 sed et
hoc parum visum est in conspectu tuo, ideoque locutus es super domum
servi tui etiam in futurum : et fecisti me spectabilem super omnes homines,
Domine Deus. 18 Quid ultra addere potest David, cum ita glorificaveris
512/1834
servum tuum, et cognoveris eum ? 19 Domine, propter famulum tuum juxta

cor tuum fecisti omnem magnificentiam hanc, et nota esse voluisti universa
magnalia. 20 Domine, non est similis tui, et non est alius deus absque te, ex
omnibus quos audivimus auribus nostris. 21 Quis enim est alius, ut populus
tuus Isral, gens una in terra, ad quam perrexit Deus ut liberaret et faceret
populum sibi, et magnitudine sua atque terroribus ejiceret nationes a facie
ejus, quem de gypto liberarat ? 22 Et posuisti populum tuum Isral tibi in
populum usque in ternum, et tu, Domine, factus es Deus ejus. 23 Nunc
igitur Domine, sermo quem locutus es famulo tuo et super domum ejus
confirmetur in perpetuum, et fac sicut locutus es. 24 Permaneatque et
magnificetur nomen tuum usque in sempiternum, et dicatur : Dominus
exercituum Deus Isral, et domus David servi ejus permanens coram eo.
25
Tu enim, Domine Deus meus, revelasti auriculam servi tui, ut dificares
ei domum : et idcirco invenit servus tuus fiduciam, ut oret coram te.
26
Nunc ergo Domine, tu es Deus, et locutus es ad servum tuum tanta
beneficia. 27 Et cpisti benedicere domui servi tui, ut sit semper coram te :
te enim, Domine, benedicente, benedicta erit in perpetuum.
Cap. 18 1 Factum est autem post hc, ut percuteret David
Philisthiim, et humiliaret eos, et tolleret Geth et filias ejus de manu
Philisthiim, 2 percuteretque Moab, et fierent Moabit servi David,
offerentes ei munera. 3 Eo tempore percussit David etiam Adarezer regem
Soba regionis Hemath, quando perrexit ut dilataret imperium suum usque
ad flumen Euphraten. 4 Cepit ergo David mille quadrigas ejus, et septem
millia equitum, ac viginti millia virorum peditum, subnervavitque omnes
equos curruum, exceptis centum quadrigis, quas reservavit sibi.
5
Supervenit autem et Syrus Damascenus, ut auxilium prberet Adarezer
regi Soba : sed et hujus percussit David viginti duo millia virorum. 6 Et
posuit milites in Damasco, ut Syria quoque serviret sibi, et offerret munera.
Adjuvitque eum Dominus in cunctis ad qu perrexerat. 7 Tulit quoque
David pharetras aureas, quas habuerant servi Adarezer, et attulit eas in
Jerusalem. 8 Necnon de Thebath et Chun urbibus Adarezer ris plurimum,
de quo fecit Salomon mare neum, et columnas, et vasa nea.
9
Quod cum audisset Thou rex Hemath, percussisse videlicet David omnem
exercitum Adarezer regis Soba, 10 misit Adoram filium suum ad regem
David, ut postularet ab eo pacem, et congratularetur ei quod percussisset et
expugnasset Adarezer : adversarius quippe erat Thou Adarezer. 11 Sed et
omnia vasa aurea, et argentea, et nea consecravit David rex Domino, cum
argento et auro quod tulerat ex universis gentibus, tam de Iduma, et
Moab, et filiis Ammon, quam de Philisthiim et Amalec. 12 Abisai vero
filius Sarvi percussit Edom in valle Salinarum, decem et octo millia : 13 et
constituit in Edom prsidium, ut serviret Iduma David : salvavitque
513/1834
Dominus David in cunctis ad qu perrexerat. 14 Regnavit ergo David super

universum Isral, et faciebat judicium atque justitiam cuncto populo suo.
15
Porro Joab filius Sarvi erat super exercitum, et Josaphat filius Ahilud a
commentariis : 16 Sadoc autem filius Achitob, et Ahimelech filius Abiathar,
sacerdotes : et Susa, scriba : 17 Banaias quoque filius Jojad super legiones
Cerethi et Phelethi : porro filii David, primi ad manum regis.
Cap. 19 1 Accidit autem ut moreretur Naas rex filiorum Ammon, et
regnaret filius ejus pro eo. 2 Dixitque David : Faciam misericordiam cum
Hanon filio Naas : prstitit enim mihi pater ejus gratiam. Misitque David
nuntios ad consolandum eum super morte patris sui. Qui cum pervenissent
in terram filiorum Ammon ut consolarentur Hanon, 3 dixerunt principes
filiorum Ammon ad Hanon : Tu forsitan putas, quod David honoris causa
in patrem tuum miserit qui consolentur te : nec animadvertis quod ut
explorent, et investigent, et scrutentur terram tuam, venerint ad te servi
ejus. 4 Igitur Hanon pueros David decalvavit, et rasit, et prcidit tunicas
eorum a natibus usque ad pedes, et dimisit eos. 5 Qui cum abiissent, et hoc
mandassent David, misit in occursum eorum (grandem enim contumeliam
sustinuerant) et prcepit ut manerent in Jericho, donec cresceret barba
eorum, et tunc reverterentur. 6 Videntes autem filii Ammon quod injuriam
fecissent David, tam Hanon quam reliquus populus, miserunt mille talenta
argenti, ut conducerent sibi de Mesopotamia, et de Syria Maacha, et de
Soba currus et equites. 7 Conduxeruntque triginta duo millia curruum, et
regem Maacha cum populo ejus. Qui cum venissent, castrametati sunt e
regione Medaba. Filii quoque Ammon congregati de urbibus suis venerunt
ad bellum. 8 Quod cum audisset David, misit Joab, et omnem exercitum
virorum fortium : 9 egressique filii Ammon, direxerunt aciem juxta portam
civitatis ; reges autem, qui ad auxilium ejus venerant, separatim in agro
steterunt.
10
Igitur Joab, intelligens bellum ex adverso et post tergum contra se fieri,

elegit viros fortissimos de universo Isral, et perrexit contra Syrum.
11
Reliquam autem partem populi dedit sub manu Abisai fratris sui : et
perrexerunt contra filios Ammon. 12 Dixitque : Si vicerit me Syrus, auxilio
eris mihi : si autem superaverint te filii Ammon, ero tibi in prsidium.
13
Confortare, et agamus viriliter pro populo nostro, et pro urbibus Dei
nostri : Dominus autem, quod in conspectu suo bonum est, faciet.
14
Perrexit ergo Joab et populus qui cum eo erat, contra Syrum ad prlium :
et fugavit eos. 15 Porro filii Ammon videntes quod fugisset Syrus, ipsi
quoque fugerunt Abisai fratrem ejus, et ingressi sunt civitatem :
reversusque est etiam Joab in Jerusalem. 16 Videns autem Syrus quod
cecidisset coram Isral, misit nuntios, et adduxit Syrum, qui erat trans
fluvium : Sophach autem princeps militi Adarezer erat dux eorum.
514/1834
17
Quod cum nuntiatum esset David, congregavit universum Isral, et

transivit Jordanem, irruitque in eos et direxit ex adverso aciem, illis contra
pugnantibus. 18 Fugit autem Syrus Isral, et interfecit David de Syris
septem millia curruum, et quadraginta millia peditum, et Sophach exercitus
principem. 19 Videntes autem servi Adarezer se ab Isral esse superatos,
transfugerunt ad David, et servierunt ei : noluitque ultra Syria auxilium
prbere filiis Ammon.
Cap. 20 1 Factum est autem post anni circulum, eo tempore quo
solent reges ad bella procedere, congregavit Joab exercitum, et robur
militi, et vastavit terram filiorum Ammon : perrexitque et obsedit Rabba.
Porro David manebat in Jerusalem, quando Joab percussit Rabba et
destruxit eam. 2 Tulit autem David coronam Melchom de capite ejus, et
invenit in ea auri pondo talentum, et pretiosissimas gemmas, fecitque sibi
inde diadema : manubias quoque urbis plurimas tulit ; 3 populum autem,
qui erat in ea, eduxit, et fecit super eos tribulas, et trahas, et ferrata carpenta
transire, ita ut dissecarentur et contererentur. Sic fecit David cunctis
urbibus filiorum Ammon : et reversus est cum omni populo suo in
Jerusalem. 4 Post hc initum est bellum in Gazer adversum Philisthos, in
quo percussit Sobochai Husathites, Saphai de genere Raphaim, et
humiliavit eos. 5 Aliud quoque bellum gestum est adversus Philisthos, in
quo percussit Adeodatus filius Saltus Bethlehemites fratrem Goliath
Gethi, cujus hast lignum erat quasi liciatorium texentium. 6 Sed et aliud
bellum accidit in Geth, in quo fuit homo longissimus, senos habens digitos,
id est, simul viginti quatuor : qui et ipse de Rapha fuerat stirpe generatus.
7
Hic blasphemavit Isral : et percussit eum Jonathan filius Samaa fratris
David. Hi sunt filii Rapha in Geth, qui ceciderunt in manu David et
servorum ejus.
Cap. 21 1 Consurrexit autem Satan contra Isral, et concitavit David
ut numeraret Isral. 2 Dixitque David ad Joab et ad principes populi : Ite, et
numerate Isral a Bersabee usque Dan : et afferte mihi numerum ut sciam.
3
Responditque Joab : Augeat Dominus populum suum centuplum quam
sunt : nonne, domine mi rex, omnes servi tui sunt ? quare hoc qurit
dominus meus, quod in peccatum reputetur Israli ? 4 Sed sermo regis
magis prvaluit : egressusque est Joab, et circuivit universum Isral : et
reversus est Jerusalem, 5 deditque David numerum eorum quos circuierat :
et inventus est omnis numerus Isral, mille millia et centum millia virorum
educentium gladium : de Juda autem quadringenta septuaginta millia
bellatorum. 6 Nam Levi et Benjamin non numeravit : eo quod Joab invitus
exsequeretur regis imperium. 7 Displicuit autem Deo quod jussum erat : et
percussit Isral. 8 Dixitque David ad Deum : Peccavi nimis ut hoc facerem :
obsecro, aufer iniquitatem servi tui, quia insipienter egi. 9 Et locutus est
515/1834
Dominus ad Gad videntem David, dicens : 10 Vade, et loquere ad David, et

dic ei : Hc dicit Dominus : Trium tibi optionem do : unum, quod volueris,
elige, et faciam tibi. 11 Cumque venisset Gad ad David, dixit ei : Hc dicit
Doinus : Elige, quod volueris : 12 aut tribus annis famem ; aut tribus
mensibus te fugere hostes tuos, et gladium eorum non posse evadere ; aut
tribus diebus gladium Domini, et pestilentiam versari in terra, et angelum
Domini interficere in universis finibus Isral : nunc igitur vide quid
respondeam ei qui misit me. 13 Et dixit David ad Gad : Ex omni parte me
angusti premunt : sed melius mihi est ut incidam in manus Domini, quia
mult sunt miserationes ejus, quam in manus hominum.
14
Misit ergo Dominus pestilentiam in Isral : et ceciderunt de Isral

septuaginta millia virorum. 15 Misit quoque angelum in Jerusalem ut
percuteret eam : cumque percuteretur, vidit Dominus, et misertus est super
magnitudine mali : et imperavit angelo qui percutiebat : Sufficit, jam cesset
manus tua. Porro angelus Domini stabat juxta aream Ornan Jebusi.
16
Levansque David oculos suos, vidit angelum Domini stantem inter
clum et terram, et evaginatum gladium in manu ejus, et versum contra
Jerusalem : et ceciderunt tam ipse quam majores natu, vestiti ciliciis, proni
in terram. 17 Dixitque David ad Deum : Nonne ego sum, qui jussi ut
numeraretur populus ? ego, qui peccavi ? ego, qui malum feci ? iste grex,
quid commeruit ? Domine Deus meus, vertatur, obsecro, manus tua in me,
et in domum patris mei : populus autem tuus non percutiatur. 18 Angelus
autem Domini prcepit Gad ut diceret Davidi ut ascenderet, exstrueretque
altare Domino Deo in area Ornan Jebusi. 19 Ascendit ergo David juxta
sermonem Gad, quem locutus ei fuerat ex nomine Domini. 20 Porro Ornan
cum suspexisset et vidisset angelum, quatuorque filii ejus cum eo,
absconderunt se : nam eo tempore terebat in area triticum. 21 Igitur cum
veniret David ad Ornan, conspexit eum Ornan, et processit ei obviam de
area, et adoravit eum pronus in terram. 22 Dixitque ei David : Da mihi
locum are tu, ut dificem in ea altare Domino : ita ut quantum valet
argenti accipias, et cesset plaga a populo. 23 Dixit autem Ornan ad David :
Tolle, et faciat dominus meus rex quodcumque ei placet : sed et boves do in
holocaustum, et tribulas in ligna, et triticum in sacrificium : omnia libens
prbebo. 24 Dixitque ei rex David : Nequaquam ita fiet, sed argentum dabo
quantum valet : neque enim tibi auferre debeo, et sic offerre Domino
holocausta gratuita. 25 Dedit ergo David Ornan pro loco siclos auri
justissimi ponderis sexcentos. 26 Et dificavit ibi altare Domino, obtulitque
holocausta et pacifica, et invocavit Dominum ; et exaudivit eum in igne de
clo super altare holocausti. 27 Prcepitque Dominus angelo, et convertit
gladium suum in vaginam. 28 Protinus ergo David, videns quod exaudisset
eum Dominus in area Ornan Jebusi, immolavit ibi victimas.
29
Tabernaculum autem Domini, quod fecerat Moyses in deserto, et altare
516/1834
holocaustorum, ea tempestate erat in excelso Gabaon. 30 Et non prvaluit

David ire ad altare ut ibi obsecraret Deum : nimio enim fuerat in timore
perterritus, videns gladium angeli Domini.
Cap. 22 1 Dixitque David : Hc est domus Dei, et hoc altare in
holocaustum Israli. 2 Et prcepit ut congregarentur omnes proselyti de
terra Isral, et constituit ex eis latomos ad cdendos lapides et poliendos, ut
dificaretur domus Dei. 3 Ferrum quoque plurimum ad clavos januarum, et
ad commissuras atque juncturas, prparavit David : et ris pondus
innumerabile. 4 Ligna quoque cedrina non poterant stimari, qu Sidonii et
Tyrii deportaverant ad David. 5 Et dixit David : Solomon filius meus puer
parvulus est et delicatus : domus autem, quam dificari volo Domino, talis
esse debet ut in cunctis regionibus nominetur : prparabo ergo ei
necessaria. Et ob hanc causam ante mortem suam omnes prparavit
impensas.
6
Vocavitque Salomonem filium suum, et prcepit ei ut dificaret domum

Domino Deo Isral. 7 Dixitque David ad Salomonem : Fili mi, voluntatis
me fuit ut dificarem domum nomini Domini Dei mei : 8 sed factus est
sermo Domini ad me, dicens : Multum sanguinem effudisti, et plurima
bella bellasti : non poteris dificare domum nomini meo, tanto effuso
sanguine coram me : 9 filius qui nascetur tibi, erit vir quietissimus : faciam
enim eum requiescere ab omnibus inimicis suis per circuitum : et ob hanc
causam Pacificus vocabitur : et pacem et otium dabo in Isral cunctis
diebus ejus. 10 Ipse dificabit domum nomini meo, et ipse erit mihi in
filium, et ego ero illi in patrem : firmaboque solium regni ejus super Isral
in ternum. 11 Nunc ergo fili mi, sit Dominus tecum, et prosperare, et
difica domum Domino Deo tuo sicut locutus est de te. 12 Det quoque
Dominus prudentiam et sensum ut regere possis Isral, et custodire legem
Domini Dei tui. 13 Tunc enim proficere poteris, si custodieris mandata et
judicia qu prcepit Dominus Moysi ut doceret Isral. Confortare, et
viriliter age : ne timeas, neque paveas. 14 Ecce ego in paupertate mea
prparavi impensas domus Domini, auri talenta centum millia, et argenti
mille millia talentorum : ris vero et ferri non est pondus, vincitur enim
numerus magnitudine ; ligna et lapides prparavi ad universa impendia.
15
Habes quoque plurimos artifices, latomos, et cmentarios, artificesque
lignorum, et omnium artium ad faciendum opus prudentissimos, 16 in auro
et argento et re et ferro, cujus non est numerus. Surge igitur et fac, et erit
Dominus tecum.
17
Prcepit quoque David cunctis principibus Isral ut adjuvarent

Salomonem filium suum : 18 Cernitis, inquiens, quod Dominus Deus vester
vobiscum sit, et dederit vobis requiem per circuitum, et tradiderit omnes
517/1834
inimicos vestros in manus vestras, et subjecta sit terra coram Domino, et

coram populo ejus. 19 Prbete igitur corda vestra et animas vestras, ut
quratis Dominum Deum vestrum : et consurgite, et dificate sanctuarium
Domino Deo, ut introducatur arca fderis Domini, et vasa Domino
consecrata, in domum qu dificatur nomini Domini.
Cap. 23 1 Igitur David, senex et plenus dierum, regem constituit
Salomonem filium suum super Isral. 2 Et congregavit omnes principes
Isral, et sacerdotes atque Levitas. 3 Numeratique sunt Levit a triginta
annis et supra : et inventa sunt triginta octo millia virorum. 4 Ex his electi
sunt, et distributi in ministerium domus Domini, viginti quatuor millia :
prpositorum autem et judicum, sex millia. 5 Porro quatuor millia janitores,
et totidem psalt, canentes Domino in organis qu fecerat ad canendum.
6
Et distribuit eos David per vices filiorum Levi, Gerson videlicet, et Caath,
et Merari. 7 Filii Gerson : Leedan, et Semei. 8 Filii Leedan : princeps Jahiel,
et Zethan, et Jol, tres. 9 Filii Semei : Salomith, et Hosiel, et Aran, tres : isti
principes familiarum Leedan. 10 Porro filii Semei : Leheth, et Ziza, et Jaus,
et Baria : isti filii Semei, quatuor. 11 Erat autem Leheth prior, Ziza
secundus : porro Jaus et Baria non habuerunt plurimos filios, et idcirco in
una familia, unaque domo computati sunt. 12 Filii Caath : Amram, et Isaar,
Hebron, et Oziel, quatuor. 13 Filii Amram : Aaron et Moyses. Separatusque
est Aaron ut ministraret in Sancto sanctorum, ipse et filii ejus in
sempiternum, et adoleret incensum Domino secundum ritum suum, ac
benediceret nomini ejus in perpetuum. 14 Moysi quoque hominis Dei filii
annumerati sunt in tribu Levi. 15 Filii Moysi : Gersom et Eliezer. 16 Filii
Gersom : Subuel primus. 17 Fuerunt autem filii Eliezer : Rohobia primus :
et non erant Eliezer filii alii. Porro filii Rohobia multiplicati sunt nimis.
18
Filii Isaar : Salomith primus. 19 Filii Hebron : Jeriau primus, Amarias
secundus, Jahaziel tertius, Jecmaam quartus. 20 Filii Oziel : Micha primus,
Jesia secundus. 21 Filii Merari : Moholi, et Musi. Filii Moholi : Eleazar et
Cis. 22 Mortuus est autem Eleazar, et non habuit filios, sed filias :
acceperuntque eas filii Cis fratres earum. 23 Filii Musi : Moholi, et Eder, et
Jerimoth, tres. 24 Hi filii Levi in cognationibus et familiis suis, principes per
vices, et numerum capitum singulorum qui faciebant opera ministerii
domus Domini, a viginti annis et supra. 25 Dixit enim David : Requiem
dedit Dominus Deus Isral populo suo, et habitationem Jerusalem usque in
ternum. 26 Nec erit officii Levitarum ut ultra portent tabernaculum et
omnia vasa ejus ad ministrandum. 27 Juxta prcepta quoque David
novissima, supputabitur numerus filiorum Levi a viginti annis et supra.
28
Et erunt sub manu filiorum Aaron in cultum domus Domini, in vestibulis,
et in exedris, et in loco purificationis, et in sanctuario, et in universis
operibus ministerii templi Domini. 29 Sacerdotes autem, super panes
propositionis, et ad simil sacrificium, et ad lagana azyma, et sartaginem,
518/1834
et ad torrendum, et super omne pondus atque mensuram. 30 Levit vero ut

stent mane ad confitendum et canendum Domino : similiterque ad
vesperam, 31 tam in oblatione holocaustorum Domini, quam in sabbatis et
calendis et solemnitatibus reliquis juxta numerum et cremonias
uniuscujusque rei, jugiter coram Domino. 32 Et custodiant observationes
tabernaculi fderis, et ritum sanctuarii, et observationem filiorum Aaron
fratrum suorum, ut ministrent in domo Domini.
Cap. 24 1 Porro filiis Aaron h partitiones erant. Filii Aaron :
Nadab, et Abiu, et Eleazar, et Ithamar. 2 Mortui sunt autem Nadab et Abiu
ante patrem suum absque liberis : sacerdotioque functus est Eleazar, et
Ithamar. 3 Et divisit eos David, id est, Sadoc de filiis Eleazari, et Ahimelech
de filiis Ithamar, secundum vices suas et ministerium. 4 Inventique sunt
multo plures filii Eleazar in principibus viris, quam filii Ithamar. Divisit
autem eis, hoc est, filiis Eleazar, principes per familias sedecim : et filiis
Ithamar per familias et domos suas octo. 5 Porro divisit utrasque inter se
familias sortibus : erant enim principes sanctuarii, et principes Dei, tam de
filiis Eleazar quam de filiis Ithamar. 6 Descripsitque eos Semeias filius
Nathanal scriba Levites, coram rege et principibus, et Sadoc sacerdote, et
Ahimelech filio Abiathar, principibus quoque familiarum sacerdotalium, et
Leviticarum : unam domum, qu ceteris prerat, Eleazar : et alteram
domum, qu sub se habebat ceteros, Ithamar. 7 Exivit autem sors prima
Jojarib, secunda Jedei, 8 tertia Harim, quarta Seorim, 9 quinta Melchia,
sexta Maiman, 10 septima Accos, octava Abia, 11 nona Jesua, decima
Sechenia, 12 undecima Eliasib, duodecima Jacim, 13 tertiadecima Hoppha,
decimaquarta Isbaab, 14 decimaquinta Belga, decimasexta Emmer,
15
decimaseptima Hezir, decimaoctava Aphses, 16 decimanona Pheteia,
vigesima Hezechiel, 17 vigesima prima Jachin, vigesima secunda Gamul,
18
vigesima tertia Dalaiau, vigesima quarta Maaziau. 19 H vices eorum
secundum ministeria sua, ut ingrediantur domum Domini, et juxta ritum
suum sub manu Aaron patris eorum, sicut prceperat Dominus Deus Isral.
20
Porro filiorum Levi qui reliqui fuerant, de filiis Amram erat Subal, et de
filiis Subal, Jehedeia. 21 De filiis quoque Rohobi, princeps Jesias.
22
Isaari vero filius Salemoth, filiusque Salemoth Jahath : 23 filiusque ejus
Jeriau primus, Amarias secundus, Jahaziel tertius, Jecmaan quartus.
24
Filius Oziel, Micha : filius Micha, Samir. 25 Frater Micha, Jesia :
filiusque Jesi, Zacharias. 26 Filii Merari : Moholi, et Musi. Filius Oziau :
Benno. 27 Filius quoque Merari : Oziau, et Soam, et Zachur, et Hebri.
28
Porro Moholi filius, Eleazar, qui non habebat liberos. 29 Filius vero Cis,
Jerameel. 30 Filii Musi : Moholi, Eder et Jerimoth : isti filii Levi secundum
domos familiarum suarum. 31 Miseruntque et ipsi sortes contra fratres suos
filios Aaron coram David rege, et Sadoc, et Ahimelech, et principibus
519/1834
familiarum sacerdotalium et Leviticarum, tam majores quam minores :

omnes sors qualiter dividebat.
Cap. 25 1 Igitur David et magistratus exercitus segregaverunt in
ministerium filios Asaph, et Heman, et Idithun, qui prophetarent in citharis,
et psalteriis, et cymbalis secundum numerum suum, dedicato sibi officio
servientes. 2 De filiis Asaph : Zachur, et Joseph, et Nathania, et Asarela,
filii Asaph : sub manu Asaph prophetantis juxta regem. 3 Porro Idithun :
filii Idithun, Godolias, Sori, Jeseias, et Hasabias, et Mathathias, sex, sub
manu patris sui Idithun, qui in cithara prophetabat super confitentes et
laudantes Dominum. 4 Heman quoque : filii Heman, Bocciau, Mathaniau,
Oziel, Subuel, et Jerimoth, Hananias, Hanani, Eliatha, Geddelthi, et
Romemthiezer, et Jesbacassa, Mellothi, Othir, Mahazioth : 5 omnes isti filii
Heman videntis regis in sermonibus Dei, ut exaltaret cornu : deditque Deus
Heman filios quatuordecim, et filias tres. 6 Universi sub manu patris sui ad
cantandum in templo Domini distributi erant, in cymbalis, et psalteriis, et
citharis, in ministeria domus Domini juxta regem : Asaph videlicet, et
Idithun, et Heman. 7 Fuit autem numerus eorum cum fratribus suis, qui
erudiebant canticum Domini, cuncti doctores, ducenti octoginta octo.
8
Miseruntque sortes per vices suas, ex quo tam major quam minor,
doctus pariter et indoctus. 9 Egressaque est sors prima Joseph, qui erat de
Asaph. Secunda Godoli, ipsi et filiis ejus, et fratribus ejus duodecim.
10
Tertia Zachur, filiis et fratribus ejus duodecim. 11 Quarta Isari, filiis et
fratribus ejus duodecim. 12 Quinta Nathani, filiis et fratribus ejus
duodecim. 13 Sexta Bocciau, filiis et fratribus ejus duodecim. 14 Septima
Isreela, filiis et fratribus ejus duodecim. 15 Octava Jesai, filiis et fratribus
ejus duodecim. 16 Nona Mathani, filiis et fratribus ejus duodecim.
17
Decima Semei, filiis et fratribus ejus duodecim. 18 Undecima Azareel,
filiis et fratribus ejus duodecim. 19 Duodecima Hasabi, filiis et fratribus
ejus duodecim. 20 Tertiadecima Subal, filiis et fratribus ejus duodecim.
21
Quartadecima Mathathi, filiis et fratribus ejus duodecim.
22
Quintadecima Jerimoth, filiis et fratribus ejus duodecim. 23 Sextadecima
Hanani, filiis et fratribus ejus duodecim. 24 Septimadecima Jesbacass,
filiis et fratribus ejus duodecim. 25 Octavadecima Hanani, filiis et fratribus
ejus duodecim. 26 Nonadecima Mellothi, filiis et fratribus ejus duodecim.
27
Vigesima Eliatha, filiis et fratribus ejus duodecim. 28 Vigesima prima
Othir, filiis et fratribus ejus duodecim. 29 Vigesima secunda Geddelthi, filiis
et fratribus ejus duodecim. 30 Vigesima tertia Mahazioth, filiis et fratribus
ejus duodecim. 31 Vigesima quarta Romemthiezer, filiis et fratribus ejus
duodecim.
Cap. 26 1 Divisiones autem janitorum : de Coritis Meselemia, filius
Core, de filiis Asaph. 2 Filii Meselemi : Zacharias primogenitus, Jadihel
520/1834
secundus, Zabadias tertius, Jathanal quartus, 3 lam quintus, Johanan

sextus, Elionai septimus. 4 Filii autem Obededom : Semeias primogenitus,
Jozabad secundus, Joaha tertius, Sachar quartus, Nathanal quintus,
5
Ammiel sextus, Issachar septimus, Phollathi octavus : quia benedixit illi
Dominus. 6 Semei autem filio ejus nati sunt filii, prfecti familiarum
suarum : erant enim viri fortissimi. 7 Filii ergo Semei : Othni, et Raphal,
et Obed, Elzabad, fratres ejus viri fortissimi : Eliu quoque et Samachias.
8
Omnes hi, de filiis Obededom : ipsi, et filii et fratres eorum, fortissimi ad
ministrandum, sexaginta duo de Obededom. 9 Porro Meselemi filii, et
fratres eorum robustissimi, decem et octo. 10 De Hosa autem, id est, de filiis
Merari : Semri princeps (non enim habuerat primogenitum, et idcirco
posuerat eum pater ejus in principem), 11 Helcias secundus, Tabelias tertius,
Zacharias quartus : omnes hi filii et fratres Hosa, tredecim. 12 Hi divisi sunt
in janitores, ut semper principes custodiarum, sicut et fratres eorum
ministrarent in domo Domini. 13 Miss sunt ergo sortes ex quo, et parvis
et magnis, per familias suas in unamquamque portarum. 14 Cecidit ergo sors
orientalis, Selemi. Porro Zachari filio ejus, viro prudentissimo et
erudito, sortito obtigit plaga septentrionalis. 15 Obededom vero et filiis ejus
ad austrum : in qua parte domus erat seniorum concilium. 16 Sephim et
Hosa ad occidentem, juxta portam, qu ducit ad viam ascensionis :
custodia contra custodiam. 17 Ad orientem vero Levit sex : et ad
aquilonem, quatuor per diem : atque ad meridiem similiter in die quatuor :
et ubi erat concilium bini et bini. 18 In cellulis quoque janitorum ad
occidentem quatuor in via, binique per cellulas. 19 H sunt divisiones
janitorum filiorum Core et Merari.
20
Porro Achias erat super thesauros domus Dei, et vasa sanctorum. 21 Filii
Ledan, filii Gersonni : de Ledan principes familiarum Ledan, et Gersonni,
Jehieli. 22 Filii Jehieli : Zathan, et Jol fratres ejus super thesauros domus
Domini. 23 Amramitis, et Isaaritis, et Hebronitis, et Ozihelitis. 24 Subal
autem filius Gersom filii Moysi, prpositus thesauris. 25 Fratres quoque
ejus Eliezer, cujus filius Rahabia, et hujus filius Isaias, et hujus filius
Joram, hujus quoque filius Zechri, et hujus filius Selemith. 26 Ipse Selemith,
et fratres ejus, super thesauros sanctorum qu sanctificavit David rex, et
principes familiarum, et tribuni, et centuriones, et duces exercitus, 27 de
bellis et manubiis prliorum, qu consecraverant ad instaurationem et
supellectilem templi Domini. 28 Hc autem universa sanctificavit Samuel
videns, et Saul filius Cis, et Abner filius Ner, et Joab filius Sarvi : omnes
qui sanctificaverant ea per manum Selemith et fratrum ejus. 29 Isaaritis vero
prerat Chonenias, et filii ejus ad opera forinsecus super Isral ad
docendum et judicandum eos. 30 Porro de Hebronitis Hasabias, et fratres
ejus viri fortissimi, mille septingenti prerant Israli trans Jordanem contra
occidentem, in cunctis operibus Domini, et in ministerium regis.
521/1834
31
Hebronitarum autem princeps fuit Jeria secundum familias et

cognationes eorum. Quadragesimo anno regni David recensiti sunt, et
inventi sunt viri fortissimi in Jazer Galaad, 32 fratresque ejus robustioris
tatis, duo millia septingenti principes familiarum. Prposuit autem eos
David rex Rubenitis, et Gadditis, et dimidi tribui Manasse, in omne
ministerium Dei et regis.
Cap. 27 1 Filii autem Isral secundum numerum suum, principes
familiarum, tribuni, et centuriones, et prfecti, qui ministrabant regi juxta
turmas suas, ingredientes et egredientes per singulos menses in anno,
viginti quatuor millibus singuli prerant. 2 Prim turm in primo mense
Jesboam prerat filius Zabdiel, et sub eo viginti quatuor millia ; 3 de filiis
Phares, princeps cunctorum principum in exercitu mense primo. 4 Secundi
mensis habebat turmam Dudia Ahohites, et post se alter nomine Macelloth,
qui regebat partem exercitus viginti quatuor millium. 5 Dux quoque turm
terti in mense tertio erat Banaias filius Jojad sacerdos : et in divisione
sua viginti quatuor millia. 6 Ipse est Banaias fortissimus inter triginta, et
super triginta : prerat autem turm ipsius Amizabad filius ejus. 7 Quartus,
mense quarto, Asahel frater Joab, et Zabadias filius ejus post eum : et in
turma ejus viginti quatuor millia. 8 Quintus, mense quinto, princeps
Samaoth Jezerites : et in turma ejus viginti quatuor millia. 9 Sextus, mense
sexto, Hira filius Acces Thecuites : et in turma ejus viginti quatuor millia.
10
Septimus, mense septimo, Helles Phallonites de filiis Ephraim : et in
turma ejus viginti quatuor millia. 11 Octavus, mense octavo, Sobochai
Husathites de stirpe Zarahi : et in turma ejus viginti quatuor millia.
12
Nonus, mense nono, Abiezer Anathothites de filiis Jemini : et in turma
ejus viginti quatuor millia. 13 Decimus, mense decimo, Marai, et ipse
Netophathites de stirpe Zarai : et in turma ejus viginti quatuor millia.
14
Undecimus, mense undecimo, Banaias Pharathonites de filiis Ephraim :
et in turma ejus viginti quatuor millia. 15 Duodecimus, mense duodecimo,
Holdai Netophathites, de stirpe Gothoniel : et in turma ejus viginti quatuor
millia. 16 Porro tribubus prerant Isral, Rubenitis, dux Eliezer filius
Zechri : Simeonitis, dux Saphatias filius Maacha : 17 Levitis, Hasabias filius
Camuel : Aaronitis, Sadoc : 18 Juda, Eliu frater David : Issachar, Amri filius
Michal. 19 Zabulonitis, Jesmaias filius Abdi : Nephthalitibus, Jerimoth
filius Ozriel : 20 filiis Ephraim, Osee filius Ozaziu : dimidi tribui Manasse,
Jol filius Phadai : 21 et dimidi tribui Manasse in Galaad, Jaddo filius
Zachari : Benjamin autem, Jasiel filius Abner : 22 Dan vero, Ezrihel filius
Jeroham : hi principes filiorum Isral. 23 Noluit autem David numerare eos
a viginti annis inferius : quia dixerat Dominus ut multiplicaret Isral quasi
stellas cli. 24 Joab filius Sarvi cperat numerare, nec complevit : quia
super hoc ira irruerat in Isral, et idcirco numerus eorum qui fuerant
recensiti, non est relatus in fastos regis David.
522/1834
25
Super thesauros autem regis fuit Azmoth filius Adiel : his autem
thesauris, qui erant in urbibus, et in vicis, et in turribus, prsidebat
Jonathan filius Ozi. 26 Operi autem rustico, et agricolis qui exercebant
terram, prerat Ezri filius Chelub : 27 vinearumque cultoribus, Semeias
Romathites : cellis autem vinariis, Zabdias Aphonites. 28 Nam super oliveta
et ficeta qu erant in campestribus, Balanam Gederites : super apothecas
autem olei, Joas. 29 Porro armentis qu pascebantur in Saron, prpositus
fuit Setrai Saronites : et super boves in vallibus, Saphat filius Adli : 30 super
camelos vero, Ubil Ismahelites : et super asinos, Jadias Meronathites :
31
super oves quoque, Jaziz Agareus : omnes hi, principes substanti regis
David. 32 Jonathan autem patruus David, consiliarius, vir prudens et
litteratus : ipse et Jahiel filius Hachamoni erant cum filiis regis.
33
Achitophel etiam consiliarius regis, et Chusai Arachites amicus regis.
34
Post Achitophel fuit Jojada filius Banai, et Abiathar. Princeps autem
exercitus regis erat Joab.
Cap. 28 1 Convocavit igitur David omnes principes Isral, duces
tribuum, et prpositos turmarum, qui ministrabant regi : tribunos quoque et
centuriones, et qui prerant substanti et possessionibus regis, filiosque
suos cum eunuchis, et potentes et robustissimos quosque in exercitu
Jerusalem. 2 Cumque surrexisset rex, et stetisset, ait : Audite me, fratres
mei et populus meus : cogitavi ut dificarem domum, in qua requiesceret
arca fderis Domini, et scabellum pedum Dei nostri : et ad dificandum,
omnia prparavi. 3 Deus autem dixit mihi : Non dificabis domum nomini
meo, eo quod sis vir bellator, et sanguinem fuderis. 4 Sed elegit Dominus
Deus Isral me de universa domo patris mei, ut essem rex super Isral in
sempiternum : de Juda enim elegit principes : porro de domo Juda, domum
patris mei, et de filiis patris mei placuit ei ut me eligeret regem super
cunctum Isral. 5 Sed et de filiis meis (filios enim mihi multos dedit
Dominus) elegit Salomonem filium meum ut sederet in throno regni
Domini super Isral, 6 dixitque mihi : Salomon filius tuus dificabit
domum meam, et atria mea : ipsum enim elegi mihi in filium, et ego ero ei
in patrem. 7 Et firmabo regnum ejus usque in ternum, si perseveraverit
facere prcepta mea et judicia, sicut et hodie. 8 Nunc ergo coram universo
ctu Isral audiente Deo nostro, custodite, et perquirite cuncta mandata
Domini Dei nostri : ut possideatis terram bonam, et relinquatis eam filiis
vestris post vos usque in sempiternum. 9 Tu autem, Salomon fili mi, scito
Deum patris tui, et servito ei corde perfecto, animo voluntario : omnia enim
corda scrutatur Dominus, et universas mentium cogitationes intelligit. Si
qusieris eum, invenies : si autem dereliqueris eum, projiciet te in
ternum. 10 Nunc ergo quia elegit te Dominus ut dificares domum
sanctuarii, confortare, et perfice.
523/1834
11
Dedit autem David Salomoni filio suo descriptionem porticus, et templi,

et cellariorum, et cnaculi, et cubiculorum in adytis, et domus
propitiationis, 12 necnon et omnium qu cogitaverat atriorum et exedrarum
per circuitum in thesauros domus Domini, et in thesauros sanctorum,
13
divisionumque sacerdotalium et Leviticarum, in omnia opera domus
Domini, et in universa vasa ministerii templi Domini. 14 Aurum in pondere
per singula vasa ministerii. Argenti quoque pondus pro vasorum et operum
diversitate. 15 Sed et in candelabra aurea, et ad lucernas eorum, aurum pro
mensura uniuscujusque candelabri et lucernarum. Similiter et in candelabra
argentea, et in lucernas eorum, pro diversitate mensur, pondus argenti
tradidit. 16 Aurum quoque dedit in mensas propositionis pro diversitate
mensarum : similiter et argentum in alias mensas argenteas. 17 Ad
fuscinulas quoque, et phialas, et thuribula ex auro purissimo, et leunculos
aureos pro qualitate mensur pondus distribuit in leunculum et leunculum.
Similiter et in leones argenteos diversum argenti pondus separavit. 18 Altari
autem, in quo adoletur incensum, aurum purissimum dedit : ut ex ipso
fieret similitudo quadrig cherubim extendentium alas, et velantium arcam
fderis Domini. 19 Omnia, inquit, venerunt scripta manu Domini ad me, ut
intelligerem universa opera exemplaris.
20
Dixit quoque David Salomoni filio suo : Viriliter age, et confortare, et

fac : ne timeas, et ne paveas : Dominus enim Deus meus tecum erit, et non
dimittet te nec derelinquet, donec perficias omne opus ministerii domus
Domini. 21 Ecce divisiones sacerdotum et Levitarum : in omne ministerium
domus Domini assistunt tibi, et parati sunt, et noverunt tam principes quam
populus facere omnia prcepta tua.
Cap. 29 1 Locutusque est David rex ad omnem ecclesiam :
Salomonem filium meum unum elegit Deus, adhuc puerum et tenellum :
opus namque grande est, neque enim homini prparatur habitatio, sed Deo.
2
Ego autem totis viribus meis prparavi impensas domus Dei mei. Aurum
ad vasa aurea, et argentum in argentea, s in nea, ferrum in ferrea, ligna
ad lignea : et lapides onychinos, et quasi stibinos, et diversorum colorum,
omnemque pretiosum lapidem, et marmor Parium abundantissime : 3 et
super hc qu obtuli in domum Dei mei de peculio meo aurum et
argentum, do in templum Dei mei, exceptis his qu prparavi in dem
sanctam. 4 Tria millia talenta auri de auro Ophir, et septem millia
talentorum argenti probatissimi ad deaurandos parietes templi. 5 Et
ubicumque opus est aurum de auro, et ubicumque opus est argentum de
argento, opera fiant per manus artificum : et si quis sponte offert, impleat
manum suam hodie, et offerat quod voluerit Domino. 6 Polliciti sunt itaque
principes familiarum, et proceres tribuum Isral, tribuni quoque, et
524/1834
centuriones, et principes possessionum regis. 7 Dederuntque in opera

domus Dei auri talenta quinque millia, et solidos decem millia : argenti
talenta decem millia, et ris talenta decem et octo millia : ferri quoque
centum millia talentorum. 8 Et apud quemcumque inventi sunt lapides,
dederunt in thesauros domus Domini per manum Jahiel Gersonitis.
9
Ltatusque est populus cum vota sponte promitterent, quia corde toto
offerebant ea Domino : sed et David rex ltatus est gaudio magno. 10 Et
benedixit Domino coram universa multitudine, et ait : Benedictus es,
Domine Deus Isral patris nostri, ab terno in ternum. 11 Tua est,
Domine, magnificentia, et potentia, et gloria, atque victoria : et tibi laus :
cuncta enim qu in clo sunt et in terra, tua sunt : tuum, Domine, regnum,
et tu es super omnes principes. 12 Tu diviti, et tua est gloria : tu
dominaris omnium. In manu tua virtus et potentia : in manu tua magnitudo,
et imperium omnium. 13 Nunc igitur Deus noster, confitemur tibi, et
laudamus nomen tuum inclytum. 14 Quis ego, et quis populus meus, ut
possimus hc tibi universa promittere ? Tua sunt omnia : et qu de manu
tua accepimus, dedimus tibi. 15 Peregrini enim sumus coram te, et adven,
sicut omnes patres nostri. Dies nostri quasi umbra super terram, et nulla est
mora. 16 Domine Deus noster, omnis hc copia quam paravimus ut
dificaretur domus nomini sancto tuo, de manu tua est, et tua sunt omnia.
17
Scio, Deus meus, quod probes corda, et simplicitatem diligas, unde et
ego in simplicitate cordis mei ltus obtuli universa hc : et populum tuum
qui hic repertus est, vidi cum ingenti gaudio tibi offerre donaria. 18 Domine
Deus Abraham, et Isaac, et Isral patrum nostrorum, custodi in ternum
hanc voluntatem cordis eorum, et semper in venerationem tui mens ista
permaneat. 19 Salomoni quoque filio meo da cor perfectum, ut custodiat
mandata tua, testimonia tua, et cremonias tuas, et faciat universa : et
dificet dem, cujus impensas paravi. 20 Prcepit autem David univers
ecclesi : Benedicite Domino Deo nostro. Et benedixit omnis ecclesia
Domino Deo patrum suorum : et inclinaverunt se, et adoraverunt Deum, et
deinde regem. 21 Immolaveruntque victimas Domino : et obtulerunt
holocausta die sequenti, tauros mille, arietes mille, agnos mille cum
libaminibus suis, et universo ritu abundantissime in omnem Isral. 22 Et
comederunt, et biberunt coram Domino in die illo cum grandi ltitia. Et
unxerunt secundo Salomonem filium David. Unxerunt autem eum Domino
in principem, et Sadoc in pontificem. 23 Seditque Salomon super solium
Domini in regem pro David patre suo, et cunctis placuit : et paruit illi
omnis Isral. 24 Sed et universi principes, et potentes, et cuncti filii regis
David dederunt manum, et subjecti fuerunt Salomoni regi. 25 Magnificavit
ergo Dominus Salomonem super omnem Isral : et dedit illi gloriam regni,
qualem nullus habuit ante eum rex Isral. 26 Igitur David filius Isai regnavit
super universum Isral. 27 Et dies quibus regnavit super Isral, fuerunt
525/1834
quadraginta anni : in Hebron regnavit septem annis, et in Jerusalem annis

triginta tribus. 28 Et mortuus est in senectute bona, plenus dierum, et
divitiis, et gloria : et regnavit Salomon filius ejus pro eo.
29
Gesta autem David regis priora et novissima scripta sunt in libro

Samuelis videntis, et in libro Nathan prophet, atque in volumine Gad
videntis : 30 universique regni ejus, et fortitudinis, et temporum qu
transierunt sub eo, sive in Isral, sive in cunctis regnis terrarum.
Liber Secundus Paralipomenon

Cap. 1 1 Confortatus est ergo Salomon filius David in regno suo, et
Dominus Deus ejus erat cum eo, et magnificavit eum in excelsum.
2
Prcepitque Salomon universo Israli, tribunis, et centurionibus, et
ducibus, et judicibus omnis Isral, et principibus familiarum : 3 et abiit cum
universa multitudine in excelsum Gabaon, ubi erat tabernaculum fderis
Dei, quod fecit Moyses famulus Dei in solitudine. 4 Arcam autem Dei
adduxerat David de Cariathiarim in locum quem prparaverat ei, et ubi
fixerat illi tabernaculum, hoc est, in Jerusalem. 5 Altare quoque neum
quod fabricatus fuerat Beseleel filius Uri filii Hur, ibi erat coram
tabernaculo Domini : quod et requisivit Salomon, et omnis ecclesia.
6
Ascenditque Salomon ad altare neum, coram tabernaculo fderis
Domini, et obtulit in eo mille hostias. 7 Ecce autem in ipsa nocte apparuit ei
Deus, dicens : Postula quod vis, ut dem tibi. 8 Dixitque Salomon Deo : Tu
fecisti cum David patre meo misericordiam magnam, et constituisti me
regem pro eo. 9 Nunc ergo Domine Deus, impleatur sermo tuus quem
pollicitus es David patri meo : tu enim me fecisti regem super populum
tuum multum, qui tam innumerabilis est quam pulvis terr. 10 Da mihi
sapientiam et intelligentiam, ut ingrediar et egrediar coram populo tuo :
quis enim potest hunc populum tuum digne, qui tam grandis est, judicare ?
11
Dixit autem Deus ad Salomonem : Quia hoc magis placuit cordi tuo, et
non postulasti divitias, et substantiam, et gloriam, neque animas eorum qui
te oderant, sed nec dies vit plurimos : petisti autem sapientiam et
scientiam, ut judicare possis populum meum super quem constitui te
regem : 12 sapientia et scientia data sunt tibi : divitias autem et substantiam
et gloriam dabo tibi, ita ut nullus in regibus nec ante te nec post te fuerit
similis tui. 13 Venit ergo Salomon ab excelso Gabaon in Jerusalem coram
tabernaculo fderis, et regnavit super Isral. 14 Congregavitque sibi currus
et equites, et facti sunt ei mille quadringenti currus, et duodecim millia
equitum : et fecit eos esse in urbibus quadrigarum, et cum rege in
526/1834
Jerusalem. 15 Prbuitque rex argentum et aurum in Jerusalem quasi lapides,

et cedros quasi sycomoros qu nascuntur in campestribus multitudine
magna. 16 Adducebantur autem ei equi de gypto et de Coa a
negotiatoribus regis, qui ibant et emebant pretio, 17 quadrigam equorum
sexcentis argenteis, et equum centum quinquaginta : similiter de universis
regnis Hethorum, et a regibus Syri emptio celebrabatur.
Cap. 2 1 Decrevit autem Salomon dificare domum nomini Domini,
et palatium sibi. 2 Et numeravit septuaginta millia virorum portantium
humeris, et octoginta millia qui cderent lapides in montibus,
prpositosque eorum tria millia sexcentos. 3 Misit quoque ad Hiram regem
Tyri, dicens : Sicut egisti cum David patre meo, et misisti ei ligna cedrina
ut dificaret sibi domum, in qua et habitavit : 4 sic fac mecum ut dificem
domum nomini Domini Dei mei, ut consecrem eam ad adolendum
incensum coram illo, et fumiganda aromata, et ad propositionem panum
sempiternam, et ad holocautomata mane, et vespere, sabbatis quoque, et
neomeniis, et solemnitatibus Domini Dei nostri in sempiternum, qu
mandata sunt Israli. 5 Domus enim quam dificare cupio, magna est :
magnus est enim Deus noster super omnes deos. 6 Quis ergo poterit
prvalere, ut dificet ei dignam domum ? si clum, et cli clorum,
capere eum nequeunt, quantus ego sum, ut possim dificare ei domum ?
sed ad hoc tantum, ut adoleatur incensum coram illo. 7 Mitte ergo mihi
virum eruditum, qui noverit operari in auro, et argento, re, et ferro,
purpura, coccino, et hyacintho : et qui sciat sculpere claturas cum his
artificibus quos mecum habeo in Juda, et Jerusalem, quos prparavit
David pater meus. 8 Sed et ligna cedrina mitte mihi, et arceuthina, et pinea
de Libano : scio enim quod servi tui noverint cdere ligna de Libano : et
erunt servi mei cum servis tuis, 9 ut parentur mihi ligna plurima. Domus
enim quam cupio dificare, magna est nimis, et inclyta. 10 Prterea
operariis qui csuri sunt ligna, servis tuis, dabo in cibaria tritici coros
viginti millia, et hordei coros totidem, et vini viginti millia metretas, olei
quoque sata viginti millia.
11
Dixit autem Hiram rex Tyri per litteras quas miserat Salomoni : Quia
dilexit Dominus populum suum, idcirco te regnare fecit super eum. 12 Et
addidit, dicens : Benedictus Dominus Deus Isral, qui fecit clum et
terram : qui dedit David regi filium sapientem et eruditum et sensatum
atque prudentem, ut dificaret domum Domino, et palatium sibi. 13 Misi
ergo tibi virum prudentem et scientissimum Hiram patrem meum, 14 filium
mulieris de filiabus Dan, cujus pater fuit Tyrius, qui novit operari in auro,
et argento, re, et ferro, et marmore, et lignis, in purpura quoque, et
hyacintho, et bysso, et coccino : et qui scit clare omnem sculpturam, et
adinvenire prudenter quodcumque in opere necessarium est cum artificibus
527/1834
tuis, et cum artificibus domini mei David patris tui. 15 Triticum ergo, et
hordeum, et oleum, et vinum, qu pollicitus es, domine mi, mitte servis
tuis. 16 Nos autem cdemus ligna de Libano, quot necessaria habueris, et
applicabimus ea ratibus per mare in Joppe : tuum autem erit transferre ea in
Jerusalem. 17 Numeravit igitur Salomon omnes viros proselytos qui erant in
terra Isral, post dinumerationem quam dinumeravit David pater ejus, et
inventi sunt centum quinquaginta millia, et tria millia sexcenti. 18 Fecitque
ex eis septuaginta millia qui humeris onera portarent, et octoginta millia qui
lapides in montibus cderent : tria autem millia et sexcentos prpositos
operum populi.
Cap. 3 1 Et cpit Salomon dificare domum Domini in Jerusalem in
monte Moria, qui demonstratus fuerat David patri ejus, in loco quem
paraverat David in area Ornan Jebusi. 2 Cpit autem dificare mense
secundo, anno quarto regni sui. 3 Et hc sunt fundamenta qu jecit
Salomon, ut dificaret domum Dei : longitudinis cubitos in mensura prima
sexaginta, latitudinis cubitos viginti. 4 Porticum vero ante frontem, qu
tendebatur in longum juxta mensuram latitudinis domus, cubitorum
viginti : porro altitudo centum viginti cubitorum erat : et deauravit eam
intrinsecus auro mundissimo. 5 Domum quoque majorem texit tabulis
ligneis abiegnis, et laminas auri obrizi affixit per totum : sculpsitque in ea
palmas, et quasi catenulas se invicem complectentes. 6 Stravit quoque
pavimentum templi pretiosissimo marmore, decore multo. 7 Porro aurum
erat probatissimum, de cujus laminis texit domum, et trabes ejus, et postes,
et parietes, et ostia : et clavit cherubim in parietibus. 8 Fecit quoque
domum Sancti sanctorum : longitudinem juxta latitudinem domus
cubitorum viginti : et latitudinem similiter viginti cubitorum : et laminis
aureis texit eam, quasi talentis sexcentis. 9 Sed et clavos fecit aureos, ita ut
singuli clavi siclos quinquagenos appenderent : cnacula quoque texit
auro. 10 Fecit etiam in domo Sancti sanctorum cherubim duos, opere
statuario : et texit eos auro. 11 Al cherubim viginti cubitis extendebantur,
ita ut una ala haberet cubitos quinque et tangeret parietem domus : et altera
quinque cubitos habens, alam tangeret alterius cherub. 12 Similiter cherub
alterius ala, quinque habebat cubitos, et tangebat parietem : et ala ejus
altera quinque cubitorum, alam cherub alterius contingebat. 13 Igitur al
utriusque cherubim expans erant et extendebantur per cubitos viginti : ipsi
autem stabant erectis pedibus, et facies eorum erant vers ad exteriorem
domum. 14 Fecit quoque velum ex hyacintho, purpura, cocco, et bysso : et
intexuit ei cherubim. 15 Ante fores etiam templi duas columnas, qu
triginta et quinque cubitos habebant altitudinis : porro capita earum,
quinque cubitorum. 16 Necnon et quasi catenulas in oraculo, et superposuit
eas capitibus columnarum : malogranata etiam centum, qu catenulis
interposuit. 17 Ipsas quoque columnas posuit in vestibulo templi, unam a
528/1834
dextris, et alteram a sinistris : eam qu a dextris erat, vocavit Jachin : et

qu ad lvam, Booz.
Cap. 4 1 Fecit quoque altare neum viginti cubitorum longitudinis,
et viginti cubitorum latitudinis, et decem cubitorum altitudinis. 2 Mare
etiam fusile decem cubitis a labio usque ad labium, rotundum per
circuitum : quinque cubitos habebat altitudinis, et funiculus triginta
cubitorum ambiebat gyrum ejus. 3 Similitudo quoque boum erat subter
illud, et decem cubitis qudam extrinsecus clatur, quasi duobus
versibus alvum maris circuibant. Boves autem erant fusiles : 4 et ipsum
mare super duodecim boves impositum erat, quorum tres respiciebant ad
aquilonem, et alii tres ad occidentem : porro tres alii meridiem, et tres qui
reliqui erant, orientem, habentes mare superpositum : posteriora autem
boum erant intrinsecus sub mari. 5 Porro vastitas ejus habebat mensuram
palmi, et labium illius erat quasi labium calicis, vel repandi lilii :
capiebatque tria millia metretas. 6 Fecit quoque conchas decem : et posuit
quinque a dextris, et quinque a sinistris, ut lavarent in eis omnia qu in
holocaustum oblaturi erant : porro in mari sacerdotes lavabantur. 7 Fecit
autem et candelabra aurea decem secundum speciem qua jussa erant fieri :
et posuit ea in templo, quinque a dextris, et quinque a sinistris. 8 Necnon et
mensas decem : et posuit eas in templo, quinque a dextris, et quinque a
sinistris : phialas quoque aureas centum. 9 Fecit etiam atrium sacerdotum,
et basilicam grandem : et ostia in basilica, qu texit re. 10 Porro mare
posuit in latere dextro contra orientem ad meridiem. 11 Fecit autem Hiram
lebetes, et creagras, et phialas : et complevit omne opus regis in domo Dei :
12
hoc est, columnas duas, et epistylia, et capita, et quasi qudam retiacula,
qu capita tegerent super epistylia. 13 Malogranata quoque quadringenta, et
retiacula duo ita ut bini ordines malogranatorum singulis retiaculis
jungerentur, qu protegerent epistylia, et capita columnarum. 14 Bases
etiam fecit, et conchas, quas superposuit basibus : 15 mare unum, boves
quoque duodecim sub mari, 16 et lebetes, et creagras, et phialas. Omnia vasa
fecit Salomoni Hiram pater ejus in domo Domini ex re mundissimo. 17 In
regione Jordanis, fudit ea rex in argillosa terra inter Sochot et Saredatha.
18
Erat autem multitudo vasorum innumerabilis, ita ut ignoraretur pondus
ris. 19 Fecitque Salomon omnia vasa domus Dei, et altare aureum, et
mensas, et super eas panes propositionis : 20 candelabra quoque cum
lucernis suis ut lucerent ante oraculum juxta ritum ex auro purissimo : 21 et
florentia qudam, et lucernas, et forcipes aureos : omnia de auro
mundissimo facta sunt. 22 Thymiateria quoque, et thuribula, et phialas, et
mortariola ex auro purissimo. Et ostia clavit templi interioris, id est, in
Sancta sanctorum : et ostia templi forinsecus aurea. Sicque completum est
omne opus quod fecit Salomon in domo Domini.
529/1834
Cap. 5 1 Intulit igitur Salomon omnia qu voverat David pater suus :

argentum, et aurum, et universa vasa posuit in thesauris domus Dei. 2 Post
qu congregavit majores natu Isral, et cunctos principes tribuum, et capita
familiarum de filiis Isral in Jerusalem, ut adducerent arcam fderis
Domini de civitate David, qu est Sion. 3 Venerunt itaque ad regem omnes
viri Isral in die solemni mensis septimi. 4 Cumque venissent cuncti
seniorum Isral, portaverunt Levit arcam, 5 et intulerunt eam, et omnem
paraturam tabernaculi. Porro vasa sanctuarii, qu erant in tabernaculo,
portaverunt sacerdotes cum Levitis. 6 Rex autem Salomon, et universus
ctus Isral, et omnes qui fuerunt congregati ante arcam, immolabant
arietes et boves absque ullo numero : tanta enim erat multitudo victimarum.
7
Et intulerunt sacerdotes arcam fderis Domini in locum suum, id est, ad
oraculum templi, in Sancta sanctorum subter alas cherubim : 8 ita ut
cherubim expanderent alas suas super locum in quo posita erat arca, et
ipsam arcam tegerent cum vectibus suis. 9 Vectium autem quibus
portabatur arca, quia paululum longiores erant, capita parebant ante
oraculum : si vero quis paululum fuisset extrinsecus, eos videre non
poterat. Fuit itaque arca ibi usque in prsentem diem. 10 Nihilque erat aliud
in arca, nisi du tabul quas posuerat Moyses in Horeb, quando legem
dedit Dominus filiis Isral egredientibus ex gypto. 11 Egressis autem
sacerdotibus de sanctuario (omnes enim sacerdotes qui ibi potuerant
inveniri, sanctificati sunt : nec adhuc in illo tempore vices et ministeriorum
ordo inter eos divisus erat), 12 tam Levit quam cantores, id est, et qui sub
Asaph erant, et qui sub Eman, et qui sub Idithun, filii et fratres eorum
vestiti byssinis, cymbalis, et psalteriis, et citharis concrepabant, stantes ad
orientalem plagam altaris : et cum eis sacerdotes centum viginti canentes
tubis. 13 Igitur cunctis pariter, et tubis, et voce, et cymbalis, et organis, et
diversi generis musicorum concinentibus, et vocem in sublime tollentibus,
longe sonitus audiebatur, ita ut cum Dominum laudare cpissent et dicere :
Confitemini Domino quoniam bonus, quoniam in ternum misericordia
ejus : impleretur domus Dei nube, 14 nec possent sacerdotes stare et
ministrare propter caliginem. Compleverat enim gloria Domini domum
Dei.
Cap. 6 1 Tunc Salomon ait : Dominus pollicitus est ut habitaret in
caligine : 2 ego autem dificavi domum nomini ejus, ut habitaret ibi in
perpetuum. 3 Et convertit rex faciem suam, et benedixit univers
multitudini Isral (nam omnis turba stabat intenta), et ait : 4 Benedictus
Dominus Deus Isral, qui quod locutus est David patri meo, opere
complevit, dicens : 5 A die qua eduxi populum meum de terra gypti, non
elegi civitatem de cunctis tribubus Isral ut dificaretur in ea domus
nomini meo, neque elegi quemquam alium virum ut esset dux in populo
Isral : 6 sed elegi Jerusalem ut sit nomen meum in ea, et elegi David ut
530/1834
constituerem eum super populum meum Isral. 7 Cumque fuisset voluntatis

David patris mei ut dificaret domum nomini Domini Dei Isral, 8 dixit
Dominus ad eum : Quia hc fuit voluntas tua, ut dificares domum nomini
meo, bene quidem fecisti hujuscemodi habere voluntatem : 9 sed non tu
dificabis domum : verum filius tuus, qui egredietur de lumbis tuis, ipse
dificabit domum nomini meo. 10 Complevit ergo Dominus sermonem
suum quem locutus fuerat : et ego surrexi pro David patre meo, et sedi
super thronum Isral, sicut locutus est Dominus : et dificavi domum
nomini Domini Dei Isral. 11 Et posui in ea arcam in qua est pactum
Domini quod pepigit cum filiis Isral.
12
Stetit ergo coram altari Domini ex adverso univers multitudinis Isral,

et extendit manus suas. 13 Siquidem fecerat Salomon basim neam, et
posuerat eam in medio basilic, habentem quinque cubitos longitudinis, et
quinque cubitos latitudinis, et tres cubitos altitudinis : stetitque super eam,
et deinceps flexis genibus contra universam multitudinem Isral, et palmis
in clum levatis, 14 ait : Domine Deus Isral, non est similis tui deus in
clo et in terra : qui custodis pactum et misericordiam cum servis tuis qui
ambulant coram te in toto corde suo : 15 qui prstitisti servo tuo David patri
meo qucumque locutus fueras ei : et qu ore promiseras, opere complesti,
sicut et prsens tempus probat. 16 Nunc ergo Domine Deus Isral, imple
servo tuo patri meo David qucumque locutus es, dicens : Non deficiet ex
te vir coram me, qui sedeat super thronum Isral : ita tamen si custodierint
filii tui vias suas, et ambulaverint in lege mea, sicut et tu ambulasti coram
me. 17 Et nunc Domine Deus Isral, firmetur sermo tuus quem locutus es
servo tuo David. 18 Ergone credibile est ut habitet Deus cum hominibus
super terram ? si clum et cli clorum non te capiunt, quanto magis
domus ista quam dificavi ? 19 Sed ad hoc tantum facta est, ut respicias
orationem servi tui, et obsecrationem ejus, Domine Deus meus, et audias
preces quas fundit famulus tuus coram te : 20 ut aperias oculos tuos super
domum istam diebus ac noctibus, super locum in quo pollicitus es ut
invocaretur nomen tuum, 21 et exaudires orationem quam servus tuus orat in
eo : et exaudias preces famuli tui, et populi tui Isral. Quicumque oraverit
in loco isto, exaudi de habitaculo tuo, id est, de clis, et propitiare.
22
Si peccaverit quispiam in proximum suum, et jurare contra eum paratus

venerit, seque maledicto constrinxerit coram altari in domo ista : 23 tu
audies de clo, et facies judicium servorum tuorum, ita ut reddas iniquo
viam suam in caput proprium, et ulciscaris justum, retribuens ei secundum
justitiam suam. 24 Si superatus fuerit populus tuus Isral ab inimicis
(peccabunt enim tibi), et conversi egerint pnitentiam, et obsecraverint
nomen tuum, et fuerint deprecati in loco isto, 25 tu exaudies de clo : et
propitiare peccato populi tui Isral, et reduc eos in terram quam dedisti eis,
531/1834
et patribus eorum. 26 Si clauso clo pluvia non fluxerit propter peccata

populi, et deprecati te fuerint in loco isto, et confessi nomini tuo, et
conversi a peccatis suis, cum eos afflixeris, 27 exaudi de clo, Domine, et
dimitte peccata servis tuis et populi tui Isral, et doce eos viam bonam, per
quam ingrediantur : et da pluviam terr quam dedisti populo tuo ad
possidendum. 28 Fames si orta fuerit in terra, et pestilentia, rugo, et
aurugo, et locusta, et bruchus : et hostes, vastatis regionibus, portas
obsederint civitatis, omnisque plaga et infirmitas presserit : 29 si quis de
populo tuo Isral fuerit deprecatus, cognoscens plagam et infirmitatem
suam, et expanderit manus suas in domo hac, 30 tu exaudies de clo, de
sublimi scilicet habitaculo tuo : et propitiare, et redde unicuique secundum
vias suas, quas nosti eum habere in corde suo (tu enim solus nosti corda
filiorum hominum) : 31 ut timeant te, et ambulent in viis tuis cunctis diebus
quibus vivunt super faciem terr quam dedisti patribus nostris. 32 Externum
quoque, qui non est de populo tuo Isral, si venerit de terra longinqua
propter nomen tuum magnum, et propter manum tuam robustam, et
brachium tuum extentum, et adoraverit in loco isto, 33 tu exaudies de clo
firmissimo habitaculo tuo, et facies cuncta pro quibus invocaverit te ille
peregrinus : ut sciant omnes populi terr nomen tuum, et timeant te sicut
populus tuus Isral, et cognoscant quia nomen tuum invocatum est super
domum hanc quam dificavi. 34 Si egressus fuerit populus tuus ad bellum
contra adversarios suos per viam in qua miseris eos, adorabunt te contra
viam in qua civitas hc est, quam elegisti, et domus quam dificavi nomini
tuo, 35 tu exaudies de clo preces eorum, et obsecrationem : et ulciscaris.
36
Si autem peccaverint tibi (neque enim est homo qui non peccet), et iratus
fueris eis, et tradideris hostibus, et captivos duxerint eos in terram
longinquam, vel certe qu juxta est, 37 et conversi in corde suo in terra ad
quam captivi ducti fuerant, egerint pnitentiam, et deprecati te fuerint in
terra captivitatis su, dicentes : Peccavimus : inique fecimus, injuste
egimus : 38 et reversi fuerint ad te in toto corde suo, et in tota anima sua, in
terra captivitatis su ad quam ducti sunt, adorabunt te contra viam terr
su, quam dedisti patribus eorum, et urbis quam elegisti, et domus quam
dificavi nomini tuo : 39 tu exaudies de clo, hoc est, de firmo habitaculo
tuo, preces eorum : et facias judicium, et dimittas populo tuo, quamvis
peccatori : 40 tu es enim Deus meus : aperiantur, quso, oculi tui, et aures
tu intent sint ad orationem qu fit in loco isto. 41 Nunc igitur consurge,
Domine Deus, in requiem tuam, tu et arca fortitudinis tu : sacerdotes tui,
Domine Deus, induantur salutem, et sancti tui ltentur in bonis. 42 Domine
Deus, ne averteris faciem christi tui : memento misericordiarum David
servi tui.
532/1834
Cap. 7 1 Cumque complesset Salomon fundens preces, ignis

descendit de clo, et devoravit holocausta et victimas : et majestas Domini
implevit domum. 2 Nec poterant sacerdotes ingredi templum Domini, eo
quod implesset majestas Domini templum Domini. 3 Sed et omnes filii
Isral videbant descendentem ignem, et gloriam Domini super domum : et
corruentes proni in terram super pavimentum stratum lapide, adoraverunt,
et laudaverunt Dominum, quoniam bonus, quoniam in sculum
misericordia ejus. 4 Rex autem et omnis populus immolabant victimas
coram Domino. 5 Mactavit igitur rex Salomon hostias, boum viginti duo
millia, arietum centum viginti millia : et dedicavit domum Dei rex, et
universus populus. 6 Sacerdotes autem stabant in officiis suis, et Levit in
organis carminum Domini, qu fecit David rex ad laudandum Dominum :
Quoniam in ternum misericordia ejus, hymnos David canentes per manus
suas : porro sacerdotes canebant tubis ante eos, cunctusque Isral stabat.
7
Sanctificavit quoque Salomon medium atrii ante templum Domini :
obtulerat enim ibi holocausta et adipes pacificorum : quia altare neum
quod fecerat, non poterat sustinere holocausta et sacrificia et adipes. 8 Fecit
ergo Salomon solemnitatem in tempore illo septem diebus, et omnis Isral
cum eo, ecclesia magna valde, ab introitu Emath usque ad torrentem
gypti. 9 Fecitque die octavo collectam, eo quod dedicasset altare septem
diebus, et solemnitatem celebrasset diebus septem. 10 Igitur in die vigesimo
tertio mensis septimi, dimisit populos ad tabernacula sua, ltantes atque
gaudentes super bono quod fecerat Dominus Davidi, et Salomoni, et Israli
populo suo. 11 Complevitque Salomon domum Domini, et domum regis, et
omnia qu disposuerat in corde suo ut faceret in domo Domini, et in domo
sua, et prosperatus est.
12
Apparuit autem ei Dominus nocte, et ait : Audivi orationem tuam, et

elegi locum istum mihi in domum sacrificii. 13 Si clausero clum, et pluvia
non fluxerit, et mandavero et prcepero locust ut devoret terram, et
misero pestilentiam in populum meum : 14 conversus autem populus meus,
super quos invocatum est nomen meum, deprecatus me fuerit, et exquisierit
faciem meam, et egerit pnitentiam a viis suis pessimis : et ego exaudiam
de clo, et propitius ero peccatis eorum, et sanabo terram eorum. 15 Oculi
quoque mei erunt aperti, et aures me erect ad orationem ejus, qui in loco
isto oraverit. 16 Elegi enim, et sanctificavi locum istum, ut sit nomen meum
ibi in sempiternum, et permaneant oculi mei et cor meum ibi cunctis
diebus. 17 Tu quoque si ambulaveris coram me, sicut ambulaverit David
pater tuus, et feceris juxta omnia qu prcepi tibi, et justitias meas
judiciaque servaveris : 18 suscitabo thronum regni tui, sicut pollicitus sum
David patri tuo, dicens : Non auferetur de stirpe tua vir qui sit princeps in
Isral. 19 Si autem aversi fueritis, et dereliqueritis justitias meas, et prcepta
mea qu proposui vobis, et abeuntes servieritis diis alienis, et adoraveritis
533/1834
eos, 20 evellam vos de terra mea quam dedi vobis : et domum hanc, quam
sanctificavi nomini meo, projiciam a facie mea, et tradam eam in
parabolam, et in exemplum cunctis populis. 21 Et domus ista erit in
proverbium universis transeuntibus, et dicent stupentes : Quare fecit
Dominus sic terr huic, et domui huic ? 22 Respondebuntque : Quia
dereliquerunt Dominum Deum patrum suorum, qui eduxit eos de terra
gypti, et apprehenderunt deos alienos, et adoraverunt eos, et coluerunt :
idcirco venerunt super eos universa hc mala.
Cap. 8 1 Expletis autem viginti annis postquam dificavit Salomon
domum Domini et domum suam, 2 civitates quas dederat Hiram Salomoni,
dificavit, et habitare ibi fecit filios Isral. 3 Abiit quoque in Emath Suba,
et obtinuit eam. 4 Et dificavit Palmyram in deserto, et alias civitates
munitissimas dificavit in Emath. 5 Exstruxitque Bethoron superiorem, et
Bethoron inferiorem, civitates muratas habentes portas et vectes et seras :
6
Balaath etiam et omnes urbes firmissimas qu fuerunt Salomonis,
cunctasque urbes quadrigarum, et urbes equitum. Omnia qucumque voluit
Salomon atque disposuit, dificavit in Jerusalem, et in Libano, et in
universa terra potestatis su. 7 Omnem populum qui derelictus fuerat de
Hethis, et Amorrhis, et Pherezis, et Hevis, et Jebusis, qui non erant
de stirpe Isral, 8 de filiis eorum, et de posteris, quos non interfecerant filii
Isral, subjugavit Salomon in tributarios, usque in diem hanc. 9 Porro de
filiis Isral non posuit ut servirent operibus regis : ipsi enim erant viri
bellatores, et duces primi, et principes quadrigarum et equitum ejus.
10
Omnes autem principes exercitus regis Salomonis fuerunt ducenti
quinquaginta, qui erudiebant populum. 11 Filiam vero Pharaonis transtulit
de civitate David in domum quam dificaverat ei. Dixit enim rex : Non
habitabit uxor mea in domo David regis Isral, eo quod sanctificata sit :
quia ingressa est in eam arca Domini. 12 Tunc obtulit Salomon holocausta
Domino super altare Domini, quod exstruxerat ante porticum, 13 ut per
singulos dies offerretur in eo juxta prceptum Moysi in sabbatis et in
calendis, et in festis diebus, ter per annum, id est, in solemnitate azymorum,
et in solemnitatem hebdomadarum, et in solemnitate tabernaculorum. 14 Et
constituit juxta dispositionem David patris sui officia sacerdotum in
ministeriis suis, et Levitas in ordine suo, ut laudarent et ministrarent coram
sacerdotibus juxta ritum uniuscujusque diei, et janitores in divisionibus suis
per portam et portam : sic enim prceperat David homo Dei. 15 Nec
prtergressi sunt de mandatis regis tam sacerdotes quam Levit, ex
omnibus qu prceperat, et in custodiis thesaurorum. 16 Omnes impensas
prparatas habuit Salomon ex eo die quo fundavit domum Domini usque in
diem quo perfecit eam. 17 Tunc abiit Salomon in Asiongaber, et in Ailath ad
oram maris Rubri, qu est in terra Edom. 18 Misit autem ei Hiram per
manus servorum suorum naves, et nautas gnaros maris, et abierunt cum
534/1834
servis Salomonis in Ophir, tuleruntque inde quadringenta quinquaginta

talenta auri, et attulerunt ad regem Salomonem.
Cap. 9 1 Regina quoque Saba, cum audisset famam Salomonis, venit
ut tentaret eum in nigmatibus in Jerusalem, cum magnis opibus et
camelis, qui portabant aromata, et auri plurimum, gemmasque pretiosas.
Cumque venisset ad Salomonem, locuta est ei qucumque erant in corde
suo. 2 Et exposuit ei Salomon omnia qu proposuerat : nec quidquam fuit,
quod non perspicuum ei fecerit. 3 Qu postquam vidit, sapientiam scilicet
Salomonis, et domum quam dificaverat, 4 necnon et cibaria mens ejus,
et habitacula servorum, et officia ministrorum ejus, et vestimenta eorum,
pincernas quoque et vestes eorum, et victimas quas immolabat in domo
Domini : non erat pr stupore ultra in ea spiritus. 5 Dixitque ad regem :
Verus est sermo quem audieram in terra mea de virtutibus et sapientia tua.
6
Non credebam narrantibus donec ipsa venissem, et vidissent oculi mei, et
probassem vix medietatem sapienti tu mihi fuisse narratam : vicisti
famam virtutibus tuis. 7 Beati viri tui, et beati servi tui, qui assistunt coram
te omni tempore, et audiunt sapientiam tuam. 8 Sit Dominus Deus tuus
benedictus, qui voluit te ordinare super thronum suum, regem Domini Dei
tui. Quia diligit Deus Isral, et vult servare eum in ternum, idcirco posuit
te super eum regem ut facias judicia atque justitiam. 9 Dedit autem regi
centum viginti talenta auri, et aromata multa nimis, et gemmas
pretiosissimas : non fuerunt aromata talia, ut hc qu dedit regina Saba
regi Salomoni.
10
Sed et servi Hiram cum servis Salomonis attulerunt aurum de Ophir, et

ligna thyina, et gemmas pretiosissimas : 11 de quibus fecit rex, de lignis
scilicet thyinis, gradus in domo Domini, et in domo regia, citharas quoque,
et psalteria cantoribus : numquam visa sunt in terra Juda ligna talia. 12 Rex
autem Salomon dedit regin Saba cuncta qu voluit, et qu postulavit, et
multo plura quam attulerat ad eum : qu reversa abiit in terram suam cum
servis suis. 13 Erat autem pondus auri quod afferebatur Salomoni per
singulos annos, sexcenta sexaginta sex talenta auri, 14 excepta ea summa
quam legati diversarum gentium et negotiatores afferre consueverant,
omnesque reges Arabi, et satrap terrarum, qui comportabant aurum et
argentum Salomoni. 15 Fecit igitur rex Salomon ducentas hastas aureas de
summa sexcentorum aureorum, qui in singulis hastis expendebantur :
16
trecenta quoque scuta aurea trecentorum aureorum, quibus tegebantur
singula scuta : posuitque ea rex in armentario, quod erat consitum nemore.
17
Fecit quoque rex solium eburneum grande, et vestivit illud auro
mundissimo. 18 Sex quoque gradus, quibus ascendebatur ad solium, et
scabellum aureum, et brachiola duo altrinsecus, et duos leones stantes juxta
brachiola, 19 sed et alios duodecim leunculos stantes super sex gradus ex
535/1834
utraque parte : non fuit tale solium in universis regnis. 20 Omnia quoque
vasa convivii regis erant aurea, et vasa domus saltus Libani ex auro
purissimo. Argentum enim in diebus illis pro nihilo reputabatur.
21
Siquidem naves regis ibant in Tharsis cum servis Hiram, semel in annis
tribus : et deferebant inde aurum, et argentum, et ebur, et simias, et pavos.
22
Magnificatus est igitur Salomon super omnes reges terr pr divitiis et
gloria. 23 Omnesque reges terrarum desiderabant videre faciem Salomonis,
ut audirent sapientiam quam dederat Deus in corde ejus : 24 et deferebant ei
munera, vasa argentea et aurea, et vestes, et arma, et aromata, equos, et
mulos, per singulos annos. 25 Habuit quoque Salomon quadraginta millia
equorum in stabulis, et curruum equitumque duodecim millia :
constituitque eos in urbibus quadrigarum, et ubi erat rex in Jerusalem.
26
Exercuit etiam potestatem super cunctos reges a flumine Euphrate usque
ad terram Philisthinorum, et usque ad terminos gypti. 27 Tantamque
copiam prbuit argenti in Jerusalem quasi lapidum : et cedrorum tantam
multitudinem velut sycomororum qu gignuntur in campestribus.
28
Adducebantur autem ei equi de gypto, cunctisque regionibus.
29
Reliqua autem operum Salomonis priorum et novissimorum scripta sunt

in verbis Nathan prophet, et in libris Ahi Silonitis, in visione quoque
Addo videntis contra Jeroboam filium Nabat. 30 Regnavit autem Salomon
in Jerusalem super omnem Isral quadraginta annis. 31 Dormivitque cum
patribus suis, et sepelierunt eum in civitate David : regnavitque Roboam
filius ejus pro eo.
Cap. 10 1 Profectus est autem Roboam in Sichem : illuc enim
cunctus Isral convenerat ut constituerent eum regem. 2 Quod cum audisset
Jeroboam filius Nabat, qui erat in gypto (fugerat quippe illuc ante
Salomonem), statim reversus est. 3 Vocaveruntque eum, et venit cum
universo Isral : et locuti sunt ad Roboam, dicentes : 4 Pater tuus durissimo
jugo nos pressit : tu leviora impera patre tuo, qui nobis imposuit gravem
servitutem, et paululum de onere subleva, ut serviamus tibi. 5 Qui ait : Post
tres dies revertimini ad me. Cumque abiisset populus, 6 iniit consilium cum
senibus qui steterant coram patre ejus Salomone dum adhuc viveret,
dicens : Quid datis consilii ut respondeam populo ? 7 Qui dixerunt ei : Si
placueris populo huic, et leniveris eos verbis clementibus, servient tibi
omni tempore. 8 At ille reliquit consilium senum, et cum juvenibus tractare
cpit, qui cum eo nutriti fuerant, et erant in comitatu illius. 9 Dixitque ad
eos : Quid vobis videtur ? vel respondere quid debeo populo huic, qui dixit
mihi : Subleva jugum quod imposuit nobis pater tuus ? 10 At illi
responderunt ut juvenes, et nutriti cum eo in deliciis, atque dixerunt : Sic
loqueris populo qui dixit tibi : Pater tuus aggravavit jugum nostrum, tu
subleva : et sic respondebis ei : Minimus digitus meus grossior est lumbis
536/1834
patris mei. 11 Pater meus imposuit vobis grave jugum, et ego majus pondus
apponam ; pater meus cecidit vos flagellis, ego vero cdam vos
scorpionibus. 12 Venit ergo Jeroboam et universus populus ad Roboam die
tertio, sicut prceperat eis. 13 Responditque rex dura, derelicto consilio
seniorum : 14 locutusque est juxta juvenum voluntatem : Pater meus grave
vobis imposuit jugum, quod ego gravius faciam ; pater meus cecidit vos
flagellis, ego vero cdam vos scorpionibus. 15 Et non acquievit populi
precibus : erat enim voluntatis Dei ut compleretur sermo ejus quem locutus
fuerat per manum Ahi Silonitis ad Jeroboam filium Nabat. 16 Populus
autem universus rege duriora dicente, sic locutus est ad eum : Non est nobis
pars in David, neque hreditas in filio Isai. Revertere in tabernacula tua,
Isral ; tu autem pasce domum tuam David. Et abiit Isral in tabernacula
sua. 17 Super filios autem Isral qui habitabant in civitatibus Juda, regnavit
Roboam. 18 Misitque rex Roboam Aduram, qui prerat tributis, et
lapidaverunt eum filii Isral, et mortuus est : porro rex Roboam currum
festinavit ascendere, et fugit in Jerusalem. 19 Recessitque Isral a domo
David, usque ad diem hanc.
Cap. 11 1 Venit autem Roboam in Jerusalem, et convocavit
universam domum Juda et Benjamin, centum octoginta millia electorum
atque bellantium, ut dimicaret contra Isral, et converteret ad se regnum
suum. 2 Factusque est sermo Domini ad Semeiam hominem Dei, dicens :
3
Loquere ad Roboam filium Salomonis regem Juda, et ad universum Isral,
qui est in Juda et Benjamin : 4 Hc dicit Dominus : Non ascendetis, neque
pugnabitis contra fratres vestros : revertatur unusquisque in domum suam,
quia mea hoc gestum est voluntate. Qui cum audissent sermonem Domini,
reversi sunt, nec perrexerunt contra Jeroboam.
5
Habitavit autem Roboam in Jerusalem, et dificavit civitates muratas in

Juda. 6 Exstruxitque Bethlehem, et Etam, et Thecue, 7 Bethsur quoque, et
Socho, et Odollam, 8 necnon et Geth, et Maresa, et Ziph, 9 sed et Aduram,
et Lachis, et Azeca, 10 Saraa quoque, et Ajalon, et Hebron, qu erant in
Juda et Benjamin, civitates munitissimas. 11 Cumque clausisset eas muris,
posuit in eis principes, ciborumque horrea, hoc est, olei, et vini. 12 Sed et in
singulis urbibus fecit armamentarium scutorum et hastarum, firmavitque
eas summa diligentia, et imperavit super Judam et Benjamin.
13
Sacerdotes autem et Levit qui erant in universo Isral, venerunt ad eum

de cunctis sedibus suis, 14 relinquentes suburbana et possessiones suas, et
transeuntes ad Judam et Jerusalem : eo quod abjecisset eos Jeroboam et
posteri ejus, ne sacerdotio Domini fungerentur. 15 Qui constituit sibi
sacerdotes excelsorum, et dmoniorum, vitulorumque quos fecerat. 16 Sed
et de cunctis tribubus Isral, quicumque dederant cor suum ut qurerent
537/1834
Dominum Deum Isral, venerunt in Jerusalem ad immolandum victimas

suas coram Domino Deo patrum suorum. 17 Et roboraverunt regnum Juda,
et confirmaverunt Roboam filium Salomonis per tres annos : ambulaverunt
enim in viis David et Salomonis, annis tantum tribus.
18
Duxit autem Roboam uxorem Mahalath filiam Jerimoth filii David :

Abihail quoque filiam Eliab filii Isai, 19 qu peperit ei filios Jehus, et
Somoriam, et Zoom. 20 Post hanc quoque accepit Maacha filiam Absalom,
qu peperit ei Abia, et Ethai, et Ziza, et Salomith. 21 Amavit autem
Roboam Maacha filiam Absalom super omnes uxores suas et concubinas :
nam uxores decem et octo duxerat, concubinas autem sexaginta : et genuit
viginti octo filios, et sexaginta filias. 22 Constituit vero in capite Abiam
filium Maacha ducem super omnes fratres suos : ipsum enim regem facere
cogitabat, 23 quia sapientior fuit, et potentior super omnes filios ejus, et in
cunctis finibus Juda et Benjamin, et in universis civitatibus muratis :
prbuitque eis escas plurimas, et multas petivit uxores.
Cap. 12 1 Cumque roboratum fuisset regnum Roboam et
confortatum, dereliquit legem Domini, et omnis Isral cum eo. 2 Anno
autem quinto regni Roboam, ascendit Sesac rex gypti in Jerusalem (quia
peccaverant Domino) 3 cum mille ducentis curribus, et sexaginta millibus
equitum : nec erat numerus vulgi quod venerat cum eo ex gypto, Libyes
scilicet, et Troglodyt, et thiopes. 4 Cepitque civitates munitissimas in
Juda, et venit usque in Jerusalem. 5 Semeias autem propheta ingressus est
ad Roboam, et principes Juda qui congregati fuerant in Jerusalem, fugientes
Sesac : dixitque ad eos : Hc dicit Dominus : Vos reliquistis me, et ego
reliqui vos in manu Sesac. 6 Consternatique principes Isral et rex,
dixerunt : Justus est Dominus. 7 Cumque vidisset Dominus quod humiliati
essent, factus est sermo Domini ad Semeiam, dicens : Quia humiliati sunt,
non disperdam eos, daboque eis pauxillum auxilii, et non stillabit furor
meus super Jerusalem per manum Sesac. 8 Verumtamen servient ei, ut
sciant distantiam servitutis me, et servitutis regni terrarum. 9 Recessit
itaque Sesac rex gypti ab Jerusalem, sublatis thesauris domus Domini et
domus regis : omniaque secum tulit, et clypeos aureos quos fecerat
Salomon : 10 pro quibus fecit rex neos, et tradidit illos principibus
scutariorum, qui custodiebant vestibulum palatii. 11 Cumque introiret rex
domum Domini, veniebant scutarii et tollebant eos, iterumque referebant
eos ad armamentarium suum. 12 Verumtamen quia humiliati sunt, aversa est
ab eis ira Domini, nec deleti sunt penitus : siquidem et in Juda inventa sunt
opera bona. 13 Confortatus est ergo rex Roboam in Jerusalem, atque
regnavit : quadraginta autem et unius anni erat cum regnare cpisset, et
decem et septem annis regnavit in Jerusalem, urbe quam elegit Dominus ut
confirmaret nomen suum ibi, de cunctis tribubus Isral : nomen autem
538/1834
matris ejus Naama Ammanitis. 14 Fecit autem malum, et non prparavit cor
suum ut qureret Dominum.
15
Opera vero Roboam prima et novissima scripta sunt in libris Semei

prophet, et Addo videntis, et diligenter exposita : pugnaveruntque
adversum se Roboam et Jeroboam cunctis diebus. 16 Et dormivit Roboam
cum patribus suis, sepultusque est in civitate David : et regnavit Abia filius
ejus pro eo.
Cap. 13 1 Anno octavodecimo regis Jeroboam, regnavit Abia super
Judam. 2 Tribus annis regnavit in Jerusalem, nomenque matris ejus Michaia
filia Uriel de Gabaa : et erat bellum inter Abiam et Jeroboam. 3 Cumque
iniisset Abia certamen, et haberet bellicosissimos viros, et electorum
quadringenta millia : Jeroboam instruxit econtra aciem octingenta millia
virorum, qui et ipsi electi erant, et ad bella fortissimi.
4
Stetit ergo Abia super montem Semeron, qui erat in Ephraim, et ait :
Audi, Jeroboam, et omnis Isral. 5 Num ignoratis quod Dominus Deus
Isral dederit regnum David super Isral in sempiternum, ipsi et filiis ejus
in pactum salis ? 6 Et surrexit Jeroboam filius Nabat, servus Salomonis filii
David, et rebellavit contra dominum suum. 7 Congregatique sunt ad eum
viri vanissimi, et filii Belial, et prvaluerunt contra Roboam filium
Salomonis : porro Roboam erat rudis, et corde pavido, nec potuit resistere
eis. 8 Nunc ergo vos dicitis quod resistere possitis regno Domini, quod
possidet per filios David, habetisque grandem populi multitudinem, atque
vitulos aureos quos fecit vobis Jeroboam in deos. 9 Et ejecistis sacerdotes
Domini, filios Aaron, atque Levitas, et fecistis vobis sacerdotes sicut omnes
populi terrarum : quicumque venerit, et initiaverit manum suam in tauro de
bobus, et in arietibus septem, fit sacerdos eorum qui non sunt dii. 10 Noster
autem Dominus, Deus est, quem non relinquimus, sacerdotesque ministrant
Domino, de filiis Aaron, et Levit sunt in ordine suo : 11 holocausta quoque
offerunt Domino per singulos dies mane et vespere, et thymiama juxta legis
prcepta confectum, et proponuntur panes in mensa mundissima, estque
apud nos candelabrum aureum, et lucern ejus, ut accendantur semper ad
vesperam : nos quippe custodimus prcepta Domini Dei nostri, quem vos
reliquistis. 12 Ergo in exercitu nostro dux Deus est, et sacerdotes ejus, qui
clangunt tubis, et resonant contra vos : filii Isral, nolite pugnare contra
Dominum Deum patrum vestrorum, quia non vobis expedit.
13
Hc illo loquente, Jeroboam retro moliebatur insidias. Cumque ex

adverso hostium staret, ignorantem Judam suo ambiebat exercitu.
14
Respiciensque Judas, vidit instare bellum ex adverso et post tergum, et
clamavit ad Dominum, ac sacerdotes tubis canere cperunt. 15 Omnesque
539/1834
viri Juda vociferati sunt : et ecce illis clamantibus, perterruit Deus

Jeroboam, et omnem Isral qui stabat ex adverso Abia et Juda.
16
Fugeruntque filii Isral Judam, et tradidit eos Deus in manu eorum.
17
Percussit ergo eos Abia et populus ejus plaga magna : et corruerunt
vulnerati ex Isral quingenta millia virorum fortium. 18 Humiliatique sunt
filii Isral in tempore illo, et vehementissime confortati filii Juda, eo quod
sperassent in Domino Deo patrum suorum. 19 Persecutus est autem Abia
fugientem Jeroboam, et cepit civitates ejus, Bethel et filias ejus, et Jesana
cum filiabus suis, Ephron quoque et filias ejus : 20 nec valuit ultra resistere
Jeroboam in diebus Abia : quem percussit Dominus, et mortuus est.
21
Igitur Abia, confortato imperio suo, accepit uxores quatuordecim :
procreavitque viginti duos filios, et sedecim filias. 22 Reliqua autem
sermonum Abia, viarumque et operum ejus, scripta sunt diligentissime in
libro Addo prophet.
Cap. 14 1 Dormivit autem Abia cum patribus suis, et sepelierunt eum
in civitate David : regnavitque Asa filius ejus pro eo, in cujus diebus
quievit terra annis decem. 2 Fecit autem Asa quod bonum et placitum erat
in conspectu Dei sui, et subvertit altaria peregrini cultus, et excelsa. 3 Et
confregit statuas, lucosque succidit : 4 et prcepit Jud ut qureret
Dominum Deum patrum suorum, et faceret legem, et universa mandata :
5
et abstulit de cunctis urbibus Juda aras et fana, et regnavit in pace.
6
dificavit quoque urbes munitas in Juda, quia quietus erat, et nulla
temporibus ejus bella surrexerant, pacem Domino largiente. 7 Dixit autem
Jud : dificemus civitates istas, et vallemus muris, et roboremus turribus,
et portis, et seris, donec a bellis quieta sunt omnia, eo quod qusierimus
Dominum Deum patrum nostrorum, et dederit nobis pacem per gyrum.
dificaverunt igitur, et nullum in exstruendo impedimentum fuit. 8 Habuit
autem Asa in exercitu suo portantium scuta et hastas de Juda trecenta
millia, de Benjamin vero scutariorum et sagittariorum ducenta octoginta
millia : omnes isti viri fortissimi.
9
Egressus est autem contra eos Zara thiops cum exercitu suo, decies
centena millia, et curribus trecentis : et venit usque Maresa. 10 Porro Asa
perrexit obviam ei, et instruxit aciem ad bellum in valle Sephata, qu est
juxta Maresa : 11 et invocavit Dominum Deum, et ait : Domine, non est
apud te ulla distantia, utrum in paucis auxilieris, an in pluribus. Adjuva nos,
Domine Deus noster : in te enim, et in tuo nomine habentes fiduciam,
venimus contra hanc multitudinem. Domine, Deus noster tu es : non
prvaleat contra te homo. 12 Exterruit itaque Dominus thiopes coram Asa
et Juda : fugeruntque thiopes. 13 Et persecutus est eos Asa, et populus qui
cum eo erat, usque Gerara : et ruerunt thiopes usque ad internecionem,
quia Domino cdente contriti sunt, et exercitu illius prliante. Tulerunt
540/1834
ergo spolia multa, 14 et percusserunt civitates omnes per circuitum Gerar :

grandis quippe cunctos terror invaserat : et diripuerunt urbes, et multam
prdam asportaverunt. 15 Sed et caulas ovium destruentes, tulerunt
pecorum infinitam multitudinem, et camelorum : reversique sunt in
Jerusalem.
Cap. 15 1 Azarias autem filius Oded, facto in se spiritu Dei,
2
egressus est in occursum Asa, et dixit ei : Audite me, Asa, et omnis Juda
et Benjamin : Dominus vobiscum, quia fuistis cum eo. Si qusieritis eum,
invenietis : si autem dereliqueritis eum, derelinquet vos. 3 Transibant autem
multi dies in Isral absque Deo vero, et absque sacerdote doctore, et absque
lege. 4 Cumque reversi fuerint in angustia sua ad Dominum Deum Isral, et
qusierint eum, reperient eum. 5 In tempore illo, non erit pax egredienti et
ingredienti, sed terrores undique in cunctis habitatoribus terrarum :
6
pugnavit enim gens contra gentem, et civitas contra civitatem, quia
Dominus conturbabit eos in omni angustia. 7 Vos ergo confortamini, et non
dissolvantur manus vestr : erit enim merces operi vestro. 8 Quod cum
audisset Asa, verba scilicet, et prophetiam Azari filii Oded prophet,
confortatus est, et abstulit idola de omni terra Juda et de Benjamin, et ex
urbibus quas ceperat, montis Ephraim : et dedicavit altare Domini quod erat
ante porticum Domini. 9 Congregavitque universum Judam et Benjamin, et
advenas cum eis de Ephraim, et de Manasse, et de Simeon : plures enim ad
eum confugerant ex Isral, videntes quod Dominus Deus illius esset cum
eo. 10 Cumque venissent in Jerusalem mense tertio, anno decimoquinto
regni Asa, 11 immolaverunt Domino in die illa de manubiis et prda quam
adduxerant, boves septingentos, et arietes septem millia. 12 Et intravit ex
more ad corroborandum fdus ut qurerent Dominum Deum patrum
suorum in toto corde, et in tota anima sua. 13 Si quis autem, inquit, non
qusierit Dominum Deum Isral, moriatur, a minimo usque ad maximum,
a viro usque ad mulierem. 14 Juraveruntque Domino voce magna in jubilo,
et in clangore tub, et in sonitu buccinarum, 15 omnes qui erant in Juda,
cum execratione : in omni enim corde suo juraverunt, et in tota voluntate
qusierunt eum, et invenerunt : prstititque eis Dominus requiem per
circuitum. 16 Sed et Maacham matrem Asa regis ex augusto deposuit
imperio, eo quod fecisset in luco simulacrum Priapi : quod omne contrivit,
et in frustra comminuens combussit in torrente Cedron. 17 Excelsa autem
derelicta sunt in Isral : attamen cor Asa erat perfectum cunctis diebus ejus,
18
eaque qu voverat pater suus, et ipse, intulit in domum Domini,
argentum, et aurum, vasorumque diversam supellectilem. 19 Bellum vero
non fuit usque ad trigesimum quintum annum regni Asa.
Cap. 16 1 Anno autem trigesimo sexto regni ejus, ascendit Baasa rex
Isral in Judam, et muro circumdabat Rama, ut nullus tute posset egredi et
541/1834
ingredi de regno Asa. 2 Protulit ergo Asa argentum et aurum de thesauris

domus Domini, et de thesauris regis, misitque ad Benadad regem Syri,
qui habitabat in Damasco, dicens : 3 Fdus inter me et te est ; pater quoque
meus et pater tuus habuere concordiam : quam ob rem misi tibi argentum et
aurum, ut rupto fdere quod habes cum Baasa rege Isral, facias eum a me
recedere. 4 Quo comperto, Benadad misit principes exercituum suorum ad
urbes Isral : qui percusserunt Ahion, et Dan, et Abelmaim, et universas
urbes Nephthali muratas. 5 Quod cum audisset Baasa, desiit dificare
Rama, et intermisit opus suum. 6 Porro Asa rex assumpsit universum
Judam, et tulerunt lapides de Rama, et ligna qu dificationi prparaverat
Baasa, dificavitque ex eis Gabaa et Maspha. 7 In tempore illo venit
Hanani propheta ad Asa regem Juda, et dixit ei : Quia habuisti fiduciam in
rege Syri, et non in Domino Deo tuo, idcirco evasit Syri regis exercitus
de manu tua. 8 Nonne thiopes et Libyes multo plures erant quadrigis, et
equitibus, et multitudine nimia, quos cum Domino credidisses, tradidit in
manu tua ? 9 Oculi enim Domini contemplantur universam terram, et
prbent fortitudinem his qui corde perfecto credunt in eum. Stulte igitur
egisti, et propter hoc ex prsenti tempore adversum te bella consurgent.
10
Iratusque Asa adversus videntem, jussit eum mitti in nervum : valde
quippe super hoc fuerat indignatus : et interfecit de populo in tempore illo
plurimos.
11
Opera autem Asa prima et novissima scripta sunt in libro regum Juda et
Isral. 12 grotavit etiam Asa anno trigesimo nono regni sui, dolore pedum
vehementissimo, et nec in infirmitate sua qusivit Dominum, sed magis in
medicorum arte confisus est. 13 Dormivitque cum patribus suis, et mortuus
est anno quadragesimo primo regni sui. 14 Et sepelierunt eum in sepulchro
suo quod foderat sibi in civitate David : posueruntque eum super lectum
suum plenum aromatibus et unguentibus meretriciis, qu erant
pigmentariorum arte confecta, et combusserunt super eum ambitione nimia.
Cap. 17 1 Regnavit autem Josaphat filius ejus pro eo, et invaluit
contra Isral. 2 Constituitque militum numeros in cunctis urbibus Juda qu
erant vallat muris. Prsidiaque disposuit in terra Juda, et in civitatibus
Ephraim quas ceperat Asa pater ejus. 3 Et fuit Dominus cum Josaphat, quia
ambulavit in viis David patris sui primis : et non speravit in Baalim, 4 sed
in Deo patris sui : et perrexit in prceptis illius, et non juxta peccata Isral.
5
Confirmavitque Dominus regnum in manu ejus, et dedit omnis Juda
munera Josaphat : factque sunt ei infinit diviti, et multa gloria.
6
Cumque sumpsisset cor ejus audaciam propter vias Domini, etiam excelsa
et lucos de Juda abstulit. 7 Tertio autem anno regni sui misit de principibus
suis Benhail, et Obdiam, et Zachariam, et Nathanal, et Micham, ut
docerent in civitatibus Juda : 8 et cum eis Levitas Semeiam, et Nathaniam,
542/1834
et Zabadiam, Asal quoque, et Semiramoth, et Jonathan, Adoniamque et

Thobiam, et Thobadoniam Levitas, et cum eis Elisama, et Joran
sacerdotes : 9 docebantque populum in Juda, habentes librum legis Domini,
et circuibant cunctas urbes Juda, atque erudiebant populum. 10 Itaque factus
est pavor Domini super omnia regna terrarum qu erant per gyrum Juda,
nec audebant bellare contra Josaphat. 11 Sed et Philisthi Josaphat munera
deferebant, et vectigal argenti : Arabes quoque adducebant pecora, arietum
septem millia septingenta, et hircorum totidem. 12 Crevit ergo Josaphat, et
magnificatus est usque in sublime : atque dificavit in Juda domos ad
instar turrium, urbesque muratas. 13 Et multa opera paravit in urbibus Juda :
viri quoque bellatores et robusti erant in Jerusalem, 14 quorum iste numerus
per domos atque familias singulorum : in Juda principes exercitus, Ednas
dux, et cum eo robustissimi viri trecenta millia. 15 Post hunc Johanan
princeps, et cum eo ducenta octoginta millia. 16 Post istum quoque Amasias
filius Zechri, consecratus Domino, et cum eo ducenta millia virorum
fortium. 17 Hunc sequebatur robustus ad prlia Eliada, et cum eo tenentium
arcum et clypeum ducenta millia. 18 Post istum etiam Jozabad, et cum eo
centum octoginta millia expeditorum militum. 19 Hi omnes erant ad manum
regis, exceptis aliis quos posuerat in urbibus muratis in universo Juda.
Cap. 18 1 Fuit ergo Josaphat dives et inclytus multum, et affinitate
conjunctus est Achab. 2 Descenditque post annos ad eum in Samariam : ad
cujus adventum mactavit Achab arietes et boves plurimos, ipsi, et populo
qui venerat cum eo : persuasitque illi ut ascenderet in Ramoth Galaad.
3
Dixitque Achab rex Isral ad Josaphat regem Juda : Veni mecum in
Ramoth Galaad. Cui ille respondit : Ut ego, et tu : sicut populus tuus, sic et
populus meus : tecumque erimus in bello. 4 Dixitque Josaphat ad regem
Isral : Consule, obsecro, imprsentiarum sermonem Domini.
5
Congregavit igitur rex Isral prophetarum quadringentos viros, et dixit ad
eos : In Ramoth Galaad ad bellandum ire debemus, an quiescere ? At illi :
Ascende, inquiunt, et tradet Deus in manu regis. 6 Dixitque Josaphat :
Numquid non est hic prophetes Domini, ut ab illo etiam requiramus ? 7 Et
ait rex Isral ad Josaphat : Est vir unus a quo possumus qurere Domini
voluntatem : sed ego odi eum, quia non prophetat mihi bonum, sed malum
omni tempore : est autem Michas filius Jemla. Dixitque Josaphat : Ne
loquaris, rex, hoc modo. 8 Vocavit ergo rex Isral unum de eunuchis, et
dixit ei : Voca cito Micham filium Jemla.
9
Porro rex Isral, et Josaphat rex Juda, uterque sedebant in solio suo, vestiti
cultu regio : sedebant autem in area juxta portam Samari, omnesque
prophet vaticinabantur coram eis. 10 Sedecias vero filius Chanaana fecit
sibi cornua ferrea, et ait : Hc dicit Dominus : His ventilabis Syriam, donec
conteras eam. 11 Omnesque prophet similiter prophetabant, atque
543/1834
dicebant : Ascende in Ramoth Galaad, et prosperaberis, et tradet eos

Dominus in manu regis. 12 Nuntius autem qui ierat ad vocandum Micham,
ait illi : En verba omnium prophetarum uno ore bona regi annuntiant :
quso ergo te ut et sermo tuus ab eis non dissentiat, loquarisque prospera.
13
Cui respondit Michas : Vivit Dominus, quia quodcumque dixerit mihi
Deus meus, hoc loquar. 14 Venit ergo ad regem. Cui rex ait : Micha, ire
debemus in Ramoth Galaad ad bellandum, an quiescere ? Cui ille
respondit : Ascendite : cuncta enim prospera evenient, et tradentur hostes in
manus vestras. 15 Dixitque rex : Iterum atque iterum te adjuro, ut mihi non
loquaris, nisi quod verum est in nomine Domini. 16 At ille ait : Vidi
universum Isral dispersum in montibus, sicut oves absque pastore : et dixit
Dominus : Non habent isti dominos : revertatur unusquisque in domum
suam in pace.
17
Et ait rex Isral ad Josaphat : Nonne dixi tibi quod non prophetaret iste
mihi quidquam boni, sed ea qu mala sunt ? 18 At ille : Idcirco, ait, audite
verbum Domini : vidi Dominum sedentem in solio suo, et omnem
exercitum cli assistentem ei a dextris et a sinistris. 19 Et dixit Dominus :
Quis decipiet Achab regem Isral ut ascendat et corruat in Ramoth
Galaad ? Cumque diceret unus hoc modo, et alter alio, 20 processit spiritus,
et stetit coram Domino, et ait : Ego decipiam eum. Cui Dominus : In quo,
inquit, decipies ? 21 At ille respondit : Egrediar, et ero spiritus mendax in
ore omnium prophetarum ejus. Dixitque Dominus : Decipies, et
prvalebis : egredere, et fac ita. 22 Nunc igitur, ecce Dominus dedit
spiritum mendacii in ore omnium prophetarum tuorum, et Dominus locutus
est de te mala. 23 Accessit autem Sedecias filius Chanaana, et percussit
Mich maxillam, et ait : Per quam viam transivit spiritus Domini a me, ut
loqueretur tibi ? 24 Dixitque Michas : Tu ipse videbis in die illo, quando
ingressus fueris cubiculum de cubiculo ut abscondaris. 25 Prcepit autem
rex Isral, dicens : Tollite Micham, et ducite eum ad Amon principem
civitatis, et ad Joas filium Amelech. 26 Et dicetis : Hc dicit rex : Mittite
hunc in carcerem, et date ei panis modicum, et aqu pauxillum, donec
revertar in pace. 27 Dixitque Michas : Si reversus fueris in pace, non est
locutus Dominus in me. Et ait : Audite, omnes populi.
28
Igitur ascenderunt rex Isral et Josaphat rex Juda in Ramoth Galaad.

Dixitque rex Isral ad Josaphat : Mutabo habitum, et sic ad pugnam
vadam : tu autem induere vestibus tuis. Mutatoque rex Isral habitu, venit
ad bellum. 30 Rex autem Syri prceperat ducibus equitatus sui, dicens :
Ne pugnetis contra minimum aut contra maximum, nisi contra solum regem
Isral. 31 Itaque cum vidissent principes equitatus Josaphat, dixerunt : Rex
Isral est iste. Et circumdederunt eum dimicantes : at ille clamavit ad
Dominum, et auxiliatus est ei, atque avertit eos ab illo. 32 Cum enim
29
544/1834
vidissent duces equitatus quod non esset rex Isral, reliquerunt eum.
33
Accidit autem ut unus e populo sagittam in incertum jaceret, et percuteret
regem Isral inter cervicem et scapulas. At ille aurig suo ait : Converte
manum tuam, et educ me de acie, quia vulneratus sum. 34 Et finita est
pugna in die illo : porro rex Isral stabat in curru suo contra Syros usque ad
vesperam, et mortuus est occidente sole.
Cap. 19 1 Reversus est autem Josaphat rex Juda in domum suam
pacifice in Jerusalem. 2 Cui occurrit Jehu filius Henani videns, et ait ad
eum : Impio prbes auxilium, et his qui oderunt Dominum amicitia
jungeris, et idcirco iram quidem Domini merebaris : 3 sed bona opera
inventa sunt in te, eo quod abstuleris lucos de terra Juda, et prparaveris
cor tuum ut requireres Dominum Deum patrum tuorum.
4
Habitavit ergo Josaphat in Jerusalem, rursumque egressus est ad populum

de Bersabee usque ad montem Ephraim, et revocavit eos ad Dominum
Deum patrum suorum. 5 Constituitque judices terr in cunctis civitatibus
Juda munitis per singula loca, 6 et prcipiens judicibus : Videte, ait, quid
faciatis : non enim hominis exercetis judicium, sed Domini : et
quodcumque judicaveritis, in vos redundabit. 7 Sit timor Domini vobiscum,
et cum diligentia cuncta facite : non est enim apud Dominum Deum
nostrum iniquitas, nec personarum acceptio, nec cupido munerum. 8 In
Jerusalem quoque constituit Josaphat Levitas, et sacerdotes, et principes
familiarum ex Isral, ut judicium et causam Domini judicarent
habitatoribus ejus. 9 Prcepitque eis, dicens : Sic agetis in timore Domini
fideliter et corde perfecto. 10 Omnem causam qu venerit ad vos fratrum
vestrorum, qui habitant in urbibus suis inter cognationem et cognationem,
ubicumque qustio est de lege, de mandato, de cremoniis, de
justificationibus : ostendite eis, ut non peccent in Dominum, et ne veniat ira
super vos et super fratres vestros : sic ergo agentes non peccabitis.
11
Amarias autem sacerdos et pontifex vester in his qu ad Deum pertinent,
prsidebit : porro Zabadias filius Ismahel, qui est dux in domo Juda, super
ea opera erit qu ad regis officium pertinent : habetisque magistros Levitas
coram vobis. Confortamini, et agite diligenter, et erit Dominus vobiscum in
bonis.
Cap. 20 1 Post hc congregati sunt filii Moab et filii Ammon, et cum
eis de Ammonitis, ad Josaphat, ut pugnarent contra eum. 2 Veneruntque
nuntii, et indicaverunt Josaphat, dicentes : Venit contra te multitudo magna
de his locis qu trans mare sunt, et de Syria : et ecce consistunt in
Asasonthamar, qu est Engaddi. 3 Josaphat autem timore perterritus, totum
se contulit ad rogandum Dominum, et prdicavit jejunium universo Juda.
4
Congregatusque est Judas ad deprecandum Dominum : sed et omnes de
545/1834
urbibus suis venerunt ad obsecrandum eum. 5 Cumque stetisset Josaphat in

medio ctu Juda et Jerusalem, in domo Domini ante atrium novum, 6 ait :
Domine Deus patrum nostrorum, tu es Deus in clo, et dominaris cunctis
regnis gentium : in manu tua est fortitudo et potentia, nec quisquam tibi
potest resistere. 7 Nonne tu, Deus noster, interfecisti omnes habitatores
terr hujus coram populo tuo Isral, et dedisti eam semini Abraham amici
tui in sempiternum ? 8 Habitaveruntque in ea, et exstruxerunt in illa
sanctuarium nomini tuo, dicentes : 9 Si irruerint super nos mala, gladius
judicii, pestilentia, et fames, stabimus coram domo hac in conspectu tuo, in
qua invocatum est nomen tuum : et clamabimus ad te in tribulationibus
nostris, et exaudies, salvosque facies. 10 Nunc igitur, ecce filii Ammon, et
Moab, et mons Seir, per quos non concessisti Isral ut transirent quando
egrediebantur de gypto, sed declinaverunt ab eis, et non interfecerunt
illos, 11 e contrario agunt, et nituntur ejicere nos de possessione quam
tradidisti nobis. 12 Deus noster, ergo non judicabis eos ? in nobis quidem
non est tanta fortitudo, ut possimus huic multitudini resistere, qu irruit
super nos. Sed cum ignoremus quid agere debeamus, hoc solum habemus
residui, ut oculos nostros dirigamus ad te.
13
Omnis vero Juda stabat coram Domino cum parvulis, et uxoribus, et

liberis suis. 14 Erat autem Jahaziel filius Zachari filii Banai filii Jehiel
filii Mathani, Levites de filiis Asaph, super quem factus est spiritus
Domini, in medio turb, 15 et ait : Attendite, omnis Juda, et qui habitatis
Jerusalem, et tu, rex Josaphat : hc dicit Dominus vobis : Nolite timere,
nec paveatis hanc multitudinem : non est enim vestra pugna, sed Dei.
16
Cras descendetis contra eos : ascensuri enim sunt per clivum nomine Sis,
et invenietis illos in summitate torrentis qui est contra solitudinem Jeruel.
17
Non eritis vos qui dimicabitis, sed tantummodo confidenter state, et
videbitis auxilium Domini super vos, o Juda et Jerusalem : nolite timere,
nec paveatis : cras egrediemini contra eos, et Dominus erit vobiscum.
18
Josaphat ergo, et Juda, et omnes habitatores Jerusalem ceciderunt proni
in terram coram Domino, et adoraverunt eum. 19 Porro Levit de filiis
Caath et de filiis Core laudabant Dominum Deum Isral voce magna in
excelsum.
20
Cumque mane surrexissent, egressi sunt per desertum Thecue :

profectisque eis, stans Josaphat in medio eorum, dixit : Audite me, viri
Juda, et omnes habitatores Jerusalem : credite in Domino Deo vestro, et
securi eritis : credite prophetis ejus, et cuncta evenient prospera.
21
Deditque consilium populo, et statuit cantores Domini ut laudarent eum
in turmis suis, et antecederent exercitum, ac voce consona dicerent :
Confitemini Domino quoniam in ternum misericordia ejus. 22 Cumque
cpissent laudes canere, vertit Dominus insidias eorum in semetipsos,
546/1834
filiorum scilicet Ammon, et Moab, et montis Seir, qui egressi fuerant ut

pugnarent contra Judam : et percussi sunt. 23 Namque filii Ammon et Moab
consurrexerunt adversum habitatores montis Seir, ut interficerent et
delerent eos : cumque hoc opere perpetrassent, etiam in semetipsos versi,
mutuis concidere vulneribus. 24 Porro Juda, cum venisset ad speculam qu
respicit solitudinem, vidit procul omnem late regionem plenam
cadaveribus, nec superesse quemquam qui necem potuisset evadere.
25
Venit ergo Josaphat, et omnis populus cum eo, ad detrahenda spolia
mortuorum : inveneruntque inter cadavera variam supellectilem, vestes
quoque, et vasa pretiosissima, et diripuerunt ita ut omnia portare non
possent, nec per tres dies spolia auferre pr prd magnitudine. 26 Die
autem quarto congregati sunt in Valle benedictionis : etenim quoniam ibi
benedixerant Domino, vocaverunt locum illum Vallis benedictionis usque
in prsentem diem. 27 Reversusque est omnis vir Juda, et habitatores
Jerusalem, et Josaphat ante eos, in Jerusalem cum ltitia magna, eo quod
dedisset eis Dominus gaudium de inimicis suis. 28 Ingressique sunt in
Jerusalem cum psalteriis, et citharis, et tubis in domum Domini. 29 Irruit
autem pavor Domini super universa regna terrarum cum audissent quod
pugnasset Dominus contra inimicos Isral. 30 Quievitque regnum Josaphat,
et prbuit ei Deus pacem per circuitum.
31
Regnavit igitur Josaphat super Judam, et erat triginta quinque annorum

cum regnare cpisset : viginti autem et quinque annis regnavit in
Jerusalem, et nomen matris ejus Azuba filia Selahi. 32 Et ambulavit in via
patris suis Asa, nec declinavit ab ea, faciens qu placita erant coram
Domino. 33 Verumtamen excelsa non abstulit, et adhuc populus non
direxerat cor suum ad Dominum Deum patrum suorum. 34 Reliqua autem
gestorum Josaphat priorum et novissimorum scripta sunt in verbis Jehu filii
Hanani, qu digessit in libros regum Isral. 35 Post hc iniit amicitias
Josaphat rex Juda cum Ochozia rege Isral, cujus opera fuerunt impiissima.
36
Et particeps fuit ut facerent naves qu irent in Tharsis : feceruntque
classem in Asiongaber. 37 Prophetavit autem Eliezer filius Dodau de
Maresa ad Josaphat, dicens : Quia habuisti fdus cum Ochozia, percussit
Dominus opera tua, contritque sunt naves, nec potuerunt ire in Tharsis.
Cap. 21 1 Dormivit autem Josaphat cum patribus suis, et sepultus est
cum eis in civitate David : regnavitque Joram filius ejus pro eo. 2 Qui
habuit fratres filios Josaphat, Azariam, et Jahiel, et Zachariam, et Azariam,
et Michal, et Saphatiam : omnes hi filii Josaphat regis Juda. 3 Deditque eis
pater suus multa munera argenti et auri, et pensitationes, cum civitatibus
munitissimis in Juda : regnum autem tradidit Joram, eo quod esset
primogenitus. 4 Surrexit ergo Joram super regnum patris sui : cumque se
confirmasset, occidit omnes fratres suos gladio, et quosdam de principibus
547/1834
Isral. 5 Triginta duorum annorum erat Joram cum regnare cpisset, et octo
annis regnavit in Jerusalem. 6 Ambulavitque in viis regum Isral, sicut
egerat domus Achab : filia quippe Achab erat uxor ejus : et fecit malum in
conspectu Domini. 7 Noluit autem Dominus disperdere domum David
propter pactum quod inierat cum eo : et quia promiserat ut daret ei
lucernam, et filiis ejus omni tempore. 8 In diebus illis rebellavit Edom, ne
esset subditus Jud, et constituit sibi regem. 9 Cumque transisset Joram
cum principibus suis, et cuncto equitatu qui erat secum, surrexit nocte, et
percussit Edom, qui se circumdederat, et omnes duces equitatus ejus.
10
Attamen rebellavit Edom, ne esset sub ditione Juda usque ad hanc diem :
eo tempore et Lobna recessit ne esset sub manu illius. Dereliquerat enim
Dominum Deum patrum suorum : 11 insuper et excelsa fabricatus est in
urbibus Juda, et fornicari fecit habitatores Jerusalem, et prvaricari Judam.
12
Allat sunt autem ei litter ab Elia propheta, in quibus scriptum erat :

Hc dicit Dominus Deus David patris tui : Quoniam non ambulasti in viis
Josaphat patris tui, et in viis Asa regis Juda, 13 sed incessisti per iter regum
Isral, et fornicari fecisti Judam et habitatores Jerusalem, imitatus
fornicationem domus Achab, insuper et fratres tuos, domum patris tui,
meliores te, occidisti : 14 ecce Dominus percutiet te plaga magna cum
populo tuo, et filiis, et uxoribus tuis, universaque substantia tua. 15 Tu
autem grotabis pessimo languore uteri tui, donec egrediantur vitalia tua
paulatim per singulos dies. 16 Suscitavit ergo Dominus contra Joram
spiritum Philisthinorum, et Arabum qui confines sunt thiopibus : 17 et
ascenderunt in terram Juda, et vastaverunt eam, diripueruntque cunctam
substantiam qu inventa est in domo regis, insuper et filios ejus, et uxores :
nec remansit ei filius, nisi Joachaz, qui minimus natu erat. 18 Et super hc
omnia percussit eum Dominus alvi languore insanabili. 19 Cumque diei
succederet dies, et temporum spatia volverentur, duorum annorum expletus
est circulus : et sic longa consumptus tabe, ita ut egereret etiam viscera sua,
languore pariter, et vita caruit. Mortuusque est in infirmitate pessima, et
non fecit ei populus secundum morem combustionis exequias, sicut fecerat
majoribus ejus. 20 Triginta duorum annorum fuit cum regnare cpisset, et
octo annis regnavit in Jerusalem. Ambulavitque non recte, et sepelierunt
eum in civitate David, verumtamen non in sepulchro regum.
Cap. 22 1 Constituerunt autem habitatores Jerusalem Ochoziam
filium ejus minimum regem pro eo : omnes enim majores natu, qui ante
eum fuerant, interfecerant latrones Arabum qui irruerant in castra :
regnavitque Ochozias filius Joram regis Juda. 2 Quadraginta duorum
annorum erat Ochozias cum regnare cpisset, et uno anno regnavit in
Jerusalem : et nomen matris ejus Athalia filia Amri. 3 Sed et ipse ingressus
est per vias domus Achab : mater enim ejus impulit eum ut impie ageret.
548/1834
Fecit igitur malum in conspectu Domini, sicut domus Achab : ipsi enim
fuerunt ei consiliarii post mortem patris sui, in interitum ejus :
5
ambulavitque in consiliis eorum. Et perrexit cum Joram filio Achab rege
Isral in bellum contra Hazal regem Syri in Ramoth Galaad :
vulneraveruntque Syri Joram. 6 Qui reversus est ut curaretur in Jezrahel :
multas enim plagas acceperat in supradicto certamine. Igitur Ochozias
filius Joram rex Juda descendit ut inviseret Joram filium Achab in Jezrahel
grotantem. 7 Voluntatis quippe fuit Dei adversus Ochoziam, ut veniret ad
Joram : et cum venisset, et egrederetur cum eo adversum Jehu filium
Namsi, quem unxit Dominus ut deleret domum Achab. 8 Cum ergo
everteret Jehu domum Achab, invenit principes Juda, et filios fratrum
Ochozi, qui ministrabant ei, et interfecit illos. 9 Ipsum quoque perquirens
Ochoziam, comprehendit latitantem in Samaria : adductumque ad se,
occidit : et sepelierunt eum, eo quod esset filius Josaphat, qui qusierat
Dominum in toto corde suo.
Nec erat ultra spes aliqua ut de stirpe quis regnaret Ochozi : 10 siquidem
Athalia mater ejus, videns quod mortuus esset filius suus, surrexit, et
interfecit omnem stirpem regiam domus Joram. 11 Porro Josabeth filia regis
tulit Joas filium Ochozi, et furata est eum de medio filiorum regis, cum
interficerentur : absconditque eum cum nutrice sua in cubiculo lectulorum :
Josabeth autem, qu absconderat eum, erat filia regis Joram, uxor Jojad
pontificis, soror Ochozi : et idcirco Athalia non interfecit eum. 12 Fuit
ergo cum eis in domo Dei absconditus sex annis, quibus regnavit Athalia
super terram.
Cap. 23 1 Anno autem septimo, confortatus Jojada, assumpsit
centuriones, Azariam videlicet filium Jeroham, et Ismahel filium Johanan,
Azariam quoque filium Obed, et Maasiam filium Adai, et Elisaphat filium
Zechri : et iniit cum eis fdus. 2 Qui circumeuntes Judam, congregaverunt
Levitas de cunctis urbibus Juda, et principes familiarum Isral, veneruntque
in Jerusalem. 3 Iniit ergo omnis multitudo pactum in domo Dei cum rege,
dixitque ad eos Jojada : Ecce filius regis regnabit, sicut locutus est
Dominus super filios David. 4 Iste est ergo sermo quem facietis : 5 tertia
pars vestrum qui veniunt ad sabbatum, sacerdotum, et Levitarum, et
janitorum erit in portis : tertia vero pars ad domum regis : et tertia ad
portam qu appellatur Fundamenti : omne vero reliquum vulgus sit in atriis
domus Domini. 6 Nec quispiam alius ingrediatur domum Domini, nisi
sacerdotes, et qui ministrant de Levitis : ipsi tantummodo ingrediantur, quia
sanctificati sunt : et omne reliquum vulgus observet custodias Domini.
7
Levit autem circumdent regem, habentes singuli arma sua (et siquis alius
ingressus fuerit templum, interficiatur), sintque cum rege et intrante et
egrediente.
549/1834
Fecerunt ergo Levit, et universus Juda, juxta omnia qu prceperat

Jojada pontifex : et assumpserunt singuli viros qui sub se erant, et
veniebant per ordinem sabbati, cum his qui impleverant sabbatum et
egressuri erant : siquidem Jojada pontifex non dimiserat abire turmas qu
sibi per singulas hebdomadas succedere consueverant. 9 Deditque Jojada
sacerdos centurionibus lanceas, clypeosque et peltas regis David, quas
consecraverat in domo Domini. 10 Constituitque omnem populum
tenentium pugiones a parte templi dextra, usque ad partem templi
sinistram, coram altari et templo, per circuitum regis. 11 Et eduxerunt filium
regis, et imposuerunt ei diadema et testimonium, dederuntque in manu ejus
tenendam legem, et constituerunt eum regem : unxit quoque illum Jojada
pontifex, et filii ejus : imprecatique sunt ei, atque dixerunt : Vivat rex.
12
Quod cum audisset Athalia, vocem scilicet currentium atque laudantium
regem, ingressa est ad populum in templum Domini. 13 Cumque vidisset
regem stantem super gradum in introitu, et principes, turmasque circa eum,
omnemque populum terr gaudentem, atque clangentem tubis, et diversi
generis organis concinentem, vocemque laudantium, scidit vestimenta sua,
et ait : Insidi, insidi. 14 Egressus autem Jojada pontifex ad centuriones et
principes exercitus, dixit eis : Educite illam extra septa templi, et
interficiatur foris gladio. Prcepitque sacerdos ne occideretur in domo
Domini, 15 et imposuerunt cervicibus ejus manus : cumque intrasset portam
equorum domus regis, interfecerunt eam ibi.
16
Pepigit autem Jojada fdus inter se, universumque populum, et regem, ut

esset populus Domini. 17 Itaque ingressus est omnis populus domum Baal,
et destruxerunt eam, et altaria ac simulacra illius confregerunt : Mathan
quoque sacerdotem Baal interfecerunt ante aras. 18 Constituit autem Jojada
prpositos in domo Domini sub manibus sacerdotum et Levitarum quos
distribuit David in domo Domini, ut offerrent holocausta Domino, sicut
scriptum est in lege Moysi, in gaudio et canticis, juxta dispositionem
David. 19 Constituit quoque janitores in portis domus Domini, ut non
ingrederetur eam immundus in omni re. 20 Assumpsitque centuriones, et
fortissimos viros, ac principes populi, et omne vulgus terr, et fecerunt
descendere regem de domo Domini, et introire per medium port
superioris in domum regis, et collocaverunt eum in solio regali.
21
Ltatusque est omnis populus terr, et urbs quievit : porro Athalia
interfecta est gladio.
Cap. 24 1 Septem annorum erat Joas cum regnare cpisset, et
quadraginta annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Sebia de
Bersabee. 2 Fecitque quod bonum est coram Domino cunctis diebus Jojad
sacerdotis. 3 Accepit autem ei Jojada uxores duas, e quibus genuit filios et
550/1834
filias.
4
Post qu placuit Joas ut instauraret domum Domini. 5 Congregavitque

sacerdotes et Levitas, et dixit eis : Egredimini ad civitates Juda, et colligite
de universo Isral pecuniam ad sartatecta templi Dei vestri per singulos
annos, festinatoque hoc facite. Porro Levit egere negligentius.
6
Vocavitque rex Jojadam principem, et dixit ei : Quare tibi non fuit cur,
ut cogeres Levitas inferre de Juda et de Jerusalem pecuniam qu constituta
est a Moyse servo Domini, ut inferret eam omnis multitudo Isral in
tabernaculum testimonii ? 7 Athalia enim impiissima, et filii ejus,
destruxerunt domum Dei, et de universis qu sanctificata fuerant in templo
Domini, ornaverunt fanum Baalim. 8 Prcepit ergo rex, et fecerunt arcam :
posueruntque eam juxta portam domus Domini forinsecus. 9 Et prdicatum
est in Juda et Jerusalem ut deferrent singuli pretium Domino, quod
constituit Moyses servus Dei super omnem Isral in deserto. 10 Ltatique
sunt cuncti principes, et omnis populus, et ingressi contulerunt in arcam
Domini, atque miserunt ita ut impleretur. 11 Cumque tempus esset ut
deferrent arcam coram rege per manus Levitarum (videbant enim multam
pecuniam), ingrediebatur scriba regis, et quem primus sacerdos
constituerat, effundebantque pecuniam qu erat in arca, porro arcam
reportabant ad locum suum : sicque faciebant per singulos dies. Et
congregata est infinita pecunia, 12 quam dederunt rex et Jojada his qui
prerant operibus domus Domini : at illi conducebant ex ea csores
lapidum, et artifices operum singulorum ut instaurarent domum Domini :
fabros quoque ferri et ris, ut quod cadere cperat, fulciretur.
13
Egeruntque hi qui operabantur industrie, et obducebatur parietum cicatrix
per manus eorum, ac suscitaverunt domum Domini in statum pristinum, et
firmiter eam stare fecerunt. 14 Cumque complessent omnia opera,
detulerunt coram rege et Jojada reliquam partem pecuni : de qua facta
sunt vasa templi in ministerium, et ad holocausta, phial quoque, et cetera
vasa aurea et argentea : offerebantur holocausta in domo Domini jugiter
cunctis diebus Jojad. 15 Senuit autem Jojada plenus dierum, et mortuus est
cum esset centum triginta annorum : 16 sepelieruntque eum in civitate
David cum regibus, eo quod fecisset bonum cum Isral, et cum domo ejus.
17
Postquam autem obiit Jojada, ingressi sunt principes Juda, et adoraverunt

regem : qui delinitus obsequiis eorum, acquievit eis. 18 Et dereliquerunt
templum Domini Dei patrum suorum, servieruntque lucis et sculptilibus : et
facta est ira contra Judam et Jerusalem propter hoc peccatum.
19
Mittebatque eis prophetas ut reverterentur ad Dominum, quos
protestantes illi audire nolebant. 20 Spiritus itaque Dei induit Zachariam
filium Jojad sacerdotem, et stetit in conspectu populi, et dixit eis : Hc
dicit Dominus Deus : Quare transgredimini prceptum Domini, quod vobis
551/1834
non proderit, et dereliquistis Dominum ut derelinqueret vos ? 21 Qui

congregati adversus eum, miserunt lapides juxta regis imperium in atrio
domus Domini. 22 Et non est recordatus Joas rex misericordi quam fecerat
Jojada pater illius secum, sed interfecit filium ejus. Qui cum moreretur, ait :
Videat Dominus, et requirat. 23 Cumque evolutus esset annus, ascendit
contra eum exercitus Syri : venitque in Judam et Jerusalem, et interfecit
cunctos principes populi, atque universam prdam miserunt regi in
Damascum. 24 Et certe cum permodicus venisset numerus Syrorum, tradidit
Dominus in manibus eorum infinitam multitudinem, eo quod dereliquissent
Dominum Deum patrum suorum : in Joas quoque ignominiosa exercuere
judicia. 25 Et abeuntes dimiserunt eum in languoribus magnis : surrexerunt
autem contra eum servi sui in ultionem sanguinis filii Jojad sacerdotis, et
occiderunt eum in lectulo suo, et mortuus est : sepelieruntque eum in
civitate David, sed non in sepulchris regum. 26 Insidiati vero sunt ei Zabad
filius Semaath Ammanitidis, et Jozabad filius Semmarith Moabitidis.
27
Porro filii ejus, ac summa pecuni qu adunata fuerat sub eo, et
instauratio domus Dei, scripta sunt diligentius in libro regum : regnavit
autem Amasias filius ejus pro eo.
Cap. 25 1 Viginti quinque annorum erat Amasias cum regnare
cpisset, et viginti novem annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus
Joadan de Jerusalem. 2 Fecitque bonum in conspectu Domini, verumtamen
non in corde perfecto. 3 Cumque roboratum sibi videret imperium, jugulavit
servos qui occiderant regem patrem suum, 4 sed filios eorum non interfecit,
sicut scriptum est in libro legis Moysi, ubi prcepit Dominus, dicens : Non
occidentur patres pro filiis, neque filii pro patribus suis, sed unusquisque in
suo peccato morietur. 5 Congregavit igitur Amasias Judam, et constituit eos
per familias, tribunosque et centuriones in universo Juda et Benjamin : et
recensuit a viginti annis supra, invenitque trecenta millia juvenum qui
egrederentur ad pugnam, et tenerent hastam et clypeum : 6 mercede quoque
conduxit de Isral centum millia robustorum, centum talentis argenti.
7
Venit autem homo Dei ad illum, et ait : O rex, ne egrediatur tecum
exercitus Isral : non est enim Dominus cum Isral, et cunctis filiis
Ephraim : 8 quod si putas in robore exercitus bella consistere, superari te
faciet Deus ab hostibus : Dei quippe est et adjuvare, et in fugam convertere.
9
Dixitque Amasias ad hominem Dei : Quid ergo fiet de centum talentis,
qu dedi militibus Isral ? Et respondit ei homo Dei : Habet Dominus unde
tibi dare possit multo his plura. 10 Separavit itaque Amasias exercitum qui
venerat ad eum ex Ephraim, ut reverteretur in locum suum : at illi contra
Judam vehementer irati, reversi sunt in regionem suam.
11
Porro Amasias confidenter eduxit populum suum, et abiit in vallem

Salinarum, percussitque filios Seir decem millia : 12 et alia decem millia
552/1834
virorum ceperunt filii Juda, et adduxerunt ad prruptum cujusdam petr,

prcipitaveruntque eos de summo in prceps : qui universi crepuerunt.
13
At ille exercitus quem remiserat Amasias ne secum iret ad prlium,
diffusus est in civitatibus Juda, a Samaria usque ad Bethoron, et interfectis
tribus millibus, diripuit prdam magnam. 14 Amasias vero post cdem
Idumorum, et allatos deos filiorum Seir, statuit illos in deos sibi, et
adorabat eos, et illis adolebat incensum. 15 Quam ob rem iratus Dominus
contra Amasiam misit ad illum prophetam, qui diceret ei : Cur adorasti
deos qui non liberaverunt populum suum de manu tua ? 16 Cumque hc ille
loqueretur, respondit ei : Num consiliarius regis es ? quiesce, ne interficiam
te. Discedensque propheta : Scio, inquit, quod cogitaverit Deus occidere te
quia fecisti hoc malum, et insuper non acquievisti consilio meo.
17
Igitur Amasias rex Juda inito pessimo consilio, misit ad Joas filium
Joachaz filii Jehu regem Isral, dicens : Veni, videamus nos mutuo. 18 At
ille remisit nuntios, dicens : Carduus qui est in Libano misit ad cedrum
Libani, dicens : Da filiam tuam filio meo uxorem : et ecce besti qu erant
in silva Libani, transierunt, et conculcaverunt carduum. 19 Dixisti : Percussi
Edom, et idcirco erigitur cor tuum in superbiam : sede in domo tua : cur
malum adversum te provocas, ut cadas et tu, et Juda tecum ? 20 Noluit
audire Amasias, eo quod Domini esset voluntas ut traderetur in manus
hostium propter deos Edom. 21 Ascendit igitur Joas rex Isral, et mutuos
sibi prbuere conspectus : Amasias autem rex Juda erat in Bethsames
Juda : 22 corruitque Juda coram Isral, et fugit in tabernacula sua. 23 Porro
Amasiam regem Juda, filium Joas filii Joachaz, cepit Joas rex Isral in
Bethsames, et adduxit in Jerusalem : destruxitque murum ejus a porta
Ephraim usque ad portam anguli quadringentis cubitis. 24 Omne quoque
aurum et argentum, et universa vasa qu repererat in domo Dei, et apud
Obededom in thesauris etiam domus regi, necnon et filios obsidum,
reduxit in Samariam. 25 Vixit autem Amasias filius Joas rex Juda, postquam
mortuus est Joas filius Joachaz rex Isral, quindecim annis. 26 Reliqua
autem sermonum Amasi priorum et novissimorum scripta sunt in libro
regum Juda et Isral. 27 Qui postquam recessit a Domino, tetenderunt ei
insidias in Jerusalem. Cumque fugisset in Lachis, miserunt, et interfecerunt
eum ibi. 28 Reportantesque super equos, sepelierunt eum cum patribus suis
in civitate David.
Cap. 26 1 Omnis autem populus Juda filium ejus Oziam, annorum
sedecim, constituit regem pro Amasia patre suo. 2 Ipse dificavit Ailath, et
restituit eam ditioni Juda, postquam dormivit rex cum patribus suis.
3
Sedecim annorum erat Ozias cum regnare cpisset, et quinquaginta
duobus annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Jechelia de
Jerusalem. 4 Fecitque quod erat rectum in oculis Domini, juxta omnia qu
553/1834
fecerat Amasias pater ejus. 5 Et exquisivit Dominum in diebus Zachari

intelligentis et videntis Deum : cumque requireret Dominum, direxit eum in
omnibus. 6 Denique egressus est, et pugnavit contra Philisthiim, et destruxit
murum Geth, et murum Jabni, murumque Azoti : dificavit quoque
oppida in Azoto et in Philisthiim. 7 Et adjuvit eum Deus contra Philisthiim,
et contra Arabes qui habitabant in Gurbaal, et contra Ammonitas.
8
Appendebantque Ammonit munera Ozi : et divulgatum est nomen ejus
usque ad introitum gypti propter crebras victorias. 9 dificavitque Ozias
turres in Jerusalem super portam anguli, et super portam vallis, et reliquas
in eodem muri latere, firmavitque eas. 10 Exstruxit etiam turres in
solitudine, et effodit cisternas plurimas, eo quod haberet multa pecora tam
in campestribus quam in eremi vastitate : vineas quoque habuit et vinitores,
in montibus et in Carmelo : erat quippe homo agricultur deditus. 11 Fuit
autem exercitus bellatorum ejus, qui procedebant ad prlia sub manu Jehiel
scrib, Maasique doctoris, et sub manu Hanani, qui erat de ducibus
regis. 12 Omnisque numerus principum per familias, virorum fortium
duorum millium sexcentorum. 13 Et sub eis universus exercitus trecentorum
et septem millium quingentorum, qui erant apti ad bella, et pro rege contra
adversarios dimicabant. 14 Prparavit quoque eis Ozias, id est, cuncto
exercitui, clypeos, et hastas, et galeas, et loricas, arcusque et fundas ad
jaciendos lapides. 15 Et fecit in Jerusalem diversi generis machinas, quas in
turribus collocavit et in angulis murorum, ut mitterent sagittas, et saxa
grandia : egressumque est nomen ejus procul, eo quod auxiliaretur ei
Dominus, et corroborasset illum.
16
Sed cum roboratus esset, elevatum est cor ejus in interitum suum, et
neglexit Dominum Deum suum : ingressusque templum Domini, adolere
voluit incensum super altare thymiamatis. 17 Statimque ingressus post eum
Azarias sacerdos, et cum eo sacerdotes Domini octoginta, viri fortissimi,
18
restiterunt regi, atque dixerunt : Non est tui officii, Ozia, ut adoleas
incensum Domino, sed sacerdotum, hoc est, filiorum Aaron, qui consecrati
sunt ad hujuscemodi ministerium : egredere de sanctuario, ne
contempseris : quia non reputabitur tibi in gloriam hoc a Domino Deo.
19
Iratusque Ozias, tenens in manu thuribulum ut adoleret incensum,
minabatur sacerdotibus. Statimque orta est lepra in fronte ejus coram
sacerdotibus, in domo Domini super altare thymiamatis. 20 Cumque
respexisset eum Azarias pontifex, et omnes reliqui sacerdotes, viderunt
lepram in fronte ejus, et festinato expulerunt eum. Sed et ipse perterritus,
acceleravit egredi, eo quod sensisset illico plagam Domini. 21 Fuit igitur
Ozias rex leprosus usque ad diem mortis su, et habitavit in domo separata
plenus lepra, ob quam ejectus fuerat de domo Domini. Porro Joatham filius
ejus rexit domum regis, et judicabat populum terr. 22 Reliqua autem
sermonum Ozi priorum et novissimorum scripsit Isaias filius Amos
554/1834
propheta. 23 Dormivitque Ozias cum patribus suis, et sepelierunt eum in

agro regalium sepulchrorum, eo quod esset leprosus : regnavitque Joatham
filius ejus pro eo.
Cap. 27 1 Viginti quinque annorum erat Joatham cum regnare
cpisset, et sedecim annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus Jerusa
filia Sadoc. 2 Fecitque quod rectum erat coram Domino, juxta omnia qu
fecerat Ozias pater suus, excepto quod non est ingressus templum Domini :
et adhuc populus delinquebat. 3 Ipse dificavit portam domus Domini
excelsam, et in muro Ophel multa construxit. 4 Urbes quoque dificavit in
montibus Juda, et in saltibus castella et turres. 5 Ipse pugnavit contra regem
filiorum Ammon, et vicit eos, dederuntque ei filii Ammon in tempore illo
centum talenta argenti, et decem millia coros tritici, ac totidem coros
hordei : hc ei prbuerunt filii Ammon in anno secundo et tertio.
6
Corroboratusque est Joatham, eo quod direxisset vias suas coram Domino
Deo suo. 7 Reliqua autem sermonum Joatham, et omnes pugn ejus et
opera, scripta sunt in libro regum Isral et Juda. 8 Viginti quinque annorum
erat cum regnare cpisset, et sedecim annis regnavit in Jerusalem.
9
Dormivitque Joatham cum patribus suis, et sepelierunt eum in civitate
David : et regnavit Achaz filius ejus pro eo.
Cap. 28 1 Viginti annorum erat Achaz cum regnare cpisset, et
sedecim annis regnavit in Jerusalem. Non fecit rectum in conspectu Domini
sicut David pater ejus, 2 sed ambulavit in viis regum Isral, insuper et
statuas fudit Baalim. 3 Ipse est qui adolevit incensum in valle Benennom, et
lustravit filios suos in igne juxta ritum gentium quas interfecit Dominus in
adventu filiorum Isral. 4 Sacrificabat quoque, et thymiama succendebat in
excelsis, et in collibus, et sub omni ligno frondoso. 5 Tradiditque eum
Dominus Deus ejus in manu regis Syri, qui percussit eum, magnamque
prdam cepit de ejus imperio, et adduxit in Damascum : manibus quoque
regis Isral traditus est, et percussus plaga grandi. 6 Occiditque Phacee
filius Romeli, de Juda centum viginti millia in die uno, omnes viros
bellatores : eo quod reliquissent Dominum Deum patrum suorum. 7 Eodem
tempore occidit Zechri, vir potens ex Ephraim, Maasiam filium regis, et
Ezricam ducem domus ejus, Elcanam quoque secundum a rege.
8
Ceperuntque filii Isral de fratribus suis ducenta millia mulierum,
puerorum, et puellarum, et infinitam prdam : pertuleruntque eam in
Samariam. 9 Ea tempestate erat ibi propheta Domini, nomine Oded : qui
egressus obviam exercitui venienti in Samariam, dixit eis : Ecce iratus
Dominus Deus patrum vestrorum contra Juda, tradidit eos in manibus
vestris, et occidistis eos atrociter, ita ut ad clum pertingeret vestra
crudelitas. 10 Insuper filios Juda et Jerusalem vultis vobis subjicere in
servos et ancillas : quod nequaquam facto opus est : peccastis enim super
555/1834
hoc Domino Deo vestro. 11 Sed audite consilium meum, et reducite

captivos quos adduxistis de fratribus vestris, quia magnus furor Domini
imminet vobis. 12 Steterunt itaque viri de principibus filiorum Ephraim,
Azarias filius Johanan, Barachias filius Mosollamoth, Ezechias filius
Sellum, et Amasa filius Adali, contra eos qui veniebant de prlio, 13 et
dixerunt eis : Non introducetis huc captivos, ne peccemus Domino. Quare
vultis adjicere super peccata nostra, et vetera cumulare delicta ? grande
quippe peccatum est, et ira furoris Domini imminet super Isral.
14
Dimiseruntque viri bellatores prdam, et universa qu ceperant, coram
principibus, et omni multitudine. 15 Steteruntque viri quos supra
memoravimus, et apprehendentes captivos, omnesque qui nudi erant,
vestierunt de spoliis : cumque vestissent eos, et calceassent, et refecissent
cibo ac potu, unxissentque propter laborem, et adhibuissent eis curam :
quicumque ambulare non poterant, et erant imbecillo corpore, imposuerunt
eos jumentis, et adduxerunt Jericho civitatem palmarum ad fratres eorum,
ipsique reversi sunt in Samariam.
16
Tempore illo misit rex Achaz ad regem Assyriorum, postulans auxilium.

Veneruntque Idumi, et percusserunt multos ex Juda, et ceperunt
prdam magnam. 18 Philisthiim quoque diffusi sunt per urbes campestres,
et ad meridiem Juda : ceperuntque Bethsames, et Ajalon, et Gaderoth,
Socho quoque, et Thamnan, et Gamzo, cum viculis suis, et habitaverunt in
eis. 19 Humiliaverat enim Dominus Judam propter Achaz regem Juda, eo
quod nudasset eum auxilio, et contemptui habuisset Dominum.
20
Adduxitque contra eum Thelgathphalnasar regem Assyriorum, qui et
afflixit eum, et nullo resistente vastavit. 21 Igitur Achaz, spoliata domo
Domini, et domo regum ac principum, dedit regi Assyriorum munera, et
tamen nihil ei profuit. 22 Insuper et tempore angusti su auxit
contemptum in Dominum, ipse per se rex Achaz, 23 immolavit diis Damasci
victimas percussoribus suis, et dixit : Dii regum Syri auxiliantur eis, quos
ego placabo hostiis, et aderunt mihi : cum e contrario ipsi fuerint ruin ei,
et universo Isral. 24 Direptis itaque Achaz omnibus vasis domus Dei, atque
confractis, clausit januas templi Dei, et fecit sibi altaria in universis angulis
Jerusalem. 25 In omnibus quoque urbibus Juda exstruxit aras ad cremandum
thus, atque ad iracundiam provocavit Dominum Deum patrum suorum.
26
Reliqua autem sermonum ejus, et omnium operum suorum priorum et
novissimorum, scripta sunt in libro regum Juda et Isral. 27 Dormivitque
Achaz cum patribus suis, et sepelierunt eum in civitate Jerusalem : neque
enim receperunt eum in sepulchra regum Isral. Regnavitque Ezechias
filius ejus pro eo.
17
Cap. 29 1 Igitur Ezechias regnare cpit, cum viginti quinque esset

annorum, et viginti novem annis regnavit in Jerusalem : nomen matris ejus
556/1834
Abia filia Zachari. 2 Fecitque quod erat placitum in conspectu Domini,

juxta omnia qu fecerat David pater ejus. 3 Ipse, anno et mense primo regni
sui, aperuit valvas domus Domini, et instauravit eas. 4 Adduxitque
sacerdotes atque Levitas, et congregavit eos in plateam orientalem.
5
Dixitque ad eos : Audite me, Levit, et sanctificamini : mundate domum
Domini Dei patrum vestrorum, et auferte omnem immunditiam de
sanctuario. 6 Peccaverunt patres nostri, et fecerunt malum in conspectu
Domini Dei nostri, derelinquentes eum : averterunt facies suas a
tabernaculo Domini, et prbuerunt dorsum. 7 Clauserunt ostia qu erant in
porticu, et extinxerunt lucernas, incensumque non adoleverunt, et
holocausta non obtulerunt in sanctuario Deo Isral. 8 Concitatus est itaque
furor Domini super Judam et Jerusalem, tradiditque eos in commotionem,
et in interitum, et in sibilum, sicut ipsi cernitis oculis vestris. 9 En
corruerunt patres nostri gladiis : filii nostri, et fili nostr, et conjuges
captiv duct sunt propter hoc scelus. 10 Nunc ergo placet mihi ut ineamus
fdus cum Domino Deo Isral, et avertet a nobis furorem ir su. 11 Filii
mei, nolite negligere : vos elegit Dominus ut stetis coram eo, et ministretis
illi, colatisque eum, et cremetis ei incensum.
12
Surrexerunt ergo Levit : Mahath filius Amasai, et Jol filius Azari de

filiis Caath : porro de filiis Merari, Cis filius Abdi, et Azarias filius Jalaleel.
De filiis autem Gersom, Joah filius Zemma, et Eden filius Joah. 13 At vero
de filiis Elisaphan, Samri, et Jahiel. De filiis quoque Asaph, Zacharias, et
Mathanias : 14 necnon de filiis Heman, Jahiel, et Semei : sed et de filiis
Idithun, Semeias, et Oziel. 15 Congregaveruntque fratres suos, et sanctificati
sunt, et ingressi sunt juxta mandatum regis et imperium Domini, ut
expiarent domum Dei. 16 Sacerdotes quoque ingressi templum Domini ut
sanctificarent illud, extulerunt omnem immunditiam quam intro repererant
in vestibulo domus Domini : quam tulerunt Levit, et asportaverunt ad
torrentem Cedron foras. 17 Cperunt autem prima die mensis primi
mundare, et in die octavo ejusdem mensis ingressi sunt porticum templi
Domini, expiaveruntque templum diebus octo, et in die sextadecima mensis
ejusdem, quod cperant, impleverunt. 18 Ingressi quoque sunt ad Ezechiam
regem, et dixerunt ei : Sanctificavimus omnem domum Domini, et altare
holocausti, vasaque ejus, necnon et mensam propositionis cum omnibus
vasis suis, 19 cunctamque templi supellectilem, quam polluerat rex Achaz in
regno suo, postquam prvaricatus est : et ecce exposita sunt omnia coram
altare Domini.
20
Consurgensque diluculo Ezechias rex, adunavit omnes principes civitatis,

et ascendit in domum Domini : 21 obtuleruntque simul tauros septem, et
arietes septem, agnos septem, et hircos septem pro peccato, pro regno, pro
sanctuario, pro Juda : dixitque sacerdotibus filiis Aaron, ut offerrent super
557/1834
altare Domini. 22 Mactaverunt igitur tauros, et susceperunt sanguinem

sacerdotes, et fuderunt illum super altare : mactaverunt etiam arietes, et
illorum sanguinem super altare fuderunt, immolaveruntque agnos, et
fuderunt super altare sanguinem. 23 Applicuerunt hircos pro peccato coram
rege, et universa multitudine, imposueruntque manus suas super eos : 24 et
immolaverunt illos sacerdotes, et asperserunt sanguinem eorum coram
altare pro piaculo universi Isralis : pro omni quippe Isral prceperat rex
ut holocaustum fieret, et pro peccato. 25 Constituit quoque Levitas in domo
Domini cum cymbalis, et psalteriis, et citharis secundum dispositionem
David regis, et Gad videntis, et Nathan prophet : siquidem Domini
prceptum fuit per manum prophetarum ejus. 26 Steteruntque Levit
tenentes organa David, et sacerdotes tubas. 27 Et jussit Ezechias ut offerrent
holocausta super altare : cumque offerrentur holocausta, cperunt laudes
canere Domino, et clangere tubis, atque in diversis organis qu David rex
Isral prparaverat, concrepare. 28 Omni autem turba adorante, cantores, et
ii qui tenebant tubas, erant in officio suo donec compleretur holocaustum.
29
Cumque finita esset oblatio, incurvatus est rex, et omnes qui erant cum
eo, et adoraverunt. 30 Prcepitque Ezechias et principes Levitis, ut
laudarent Dominum sermonibus David, et Asaph videntis : qui laudaverunt
eum magna ltitia, et incurvato genu adoraverunt.
31
Ezechias autem etiam hc addidit : Implestis manus vestras Domino :

accedite, et offerte victimas et laudes in domo Domini. Obtulit ergo
universa multitudo hostias, et laudes, et holocausta, mente devota. 32 Porro
numerus holocaustorum qu obtulit multitudo, hic fuit : tauros septuaginta,
arietes centum, agnos ducentos. 33 Sanctificaveruntque Domino boves
sexcentos, et oves tria millia. 34 Sacerdotes vero pauci erant, nec poterant
sufficere ut pelles holocaustorum detraherent : unde et Levit fratres
eorum adjuverunt eos, donec impleretur opus, et sanctificarentur antistites :
Levit quippe faciliori ritu sanctificantur quam sacerdotes. 35 Fuerunt ergo
holocausta plurima, adipes pacificorum, et libamina holocaustorum : et
completus est cultus domus Domini. 36 Ltatusque est Ezechias et omnis
populus, eo quod ministerium Domini esset expletum : de repente quippe
hoc fieri placuerat.
Cap. 30 1 Misit quoque Ezechias ad omnem Isral et Judam :
scripsitque epistolas ad Ephraim et Manassen ut venirent ad domum
Domini in Jerusalem, et facerent Phase Domino Deo Isral. 2 Inito ergo
consilio regis et principum, et universi ctus Jerusalem, decreverunt ut
facerent Phase mense secundo. 3 Non enim potuerant facere in tempore suo,
quia sacerdotes qui possent sufficere, sanctificati non fuerant, et populus
nondum congregatus fuerat in Jerusalem. 4 Placuitque sermo regi, et omni
multitudini. 5 Et decreverunt ut mitterent nuntios in universum Isral, de
558/1834
Bersabee usque Dan, ut venirent, et facerent Phase Domino Deo Isral in

Jerusalem : multi enim non fecerant sicut lege prscriptum est.
6
Perrexeruntque cursores cum epistolis ex regis imperio, et principum ejus,

in universum Isral et Judam, juxta id quod rex jusserat, prdicantes : Filii
Isral, revertimini ad Dominum Deum Abraham, et Isaac, et Isral : et
revertetur ad reliquias qu effugerunt manum regis Assyriorum. 7 Nolite
fieri sicut patres vestri et fratres, qui recesserunt a Domino Deo patrum
suorum, qui tradidit eos in interitum, ut ipsi cernitis. 8 Nolite indurare
cervices vestras, sicut patres vestri : tradite manus Domino, et venite ad
sanctuarium ejus quod sanctificavit in ternum : servite Domino Deo
patrum vestrorum, et avertetur a vobis ira furoris ejus. 9 Si enim vos reversi
fueritis ad Dominum, fratres vestri et filii habebunt misericordiam coram
dominis suis, qui illos duxerunt captivos, et revertentur in terram hanc :
pius enim et clemens est Dominus Deus vester, et non avertet faciem suam
a vobis, si reversi fueritis ad eum. 10 Igitur cursores pergebant velociter de
civitate in civitatem per terram Ephraim et Manasse usque ad Zabulon, illis
irridentibus et subsannantibus eos. 11 Attamen quidam viri ex Aser, et
Manasse, et Zabulon acquiescentes consilio, venerunt Jerusalem. 12 In Juda
vero facta est manus Domini ut daret eis cor unum, ut facerent juxta
prceptum regis et principum verbum Domini. 13 Congregatique sunt in
Jerusalem populi multi ut facerent solemnitatem azymorum, in mense
secundo : 14 et surgentes destruxerunt altaria qu erant in Jerusalem, atque
universa in quibus idolis adolebatur incensum, subvertentes, projecerunt in
torrentem Cedron.
15
Immolaverunt autem Phase quartadecima die mensis secundi. Sacerdotes

quoque atque Levit tandem sanctificati, obtulerunt holocausta in domo
Domini : 16 steteruntque in ordine suo juxta dispositionem et legem Moysi
hominis Dei : sacerdotes vero suscipiebant effundendum sanguinem de
manibus Levitarum, 17 eo quod multa turba sanctificata non esset : et
idcirco immolarent Levit Phase his qui non occurrerant sanctificari
Domino. 18 Magna etiam pars populi de Ephraim, et Manasse, et Issachar,
et Zabulon, qu sanctificata non fuerat, comedit Phase non juxta quod
scriptum est : et oravit pro eis Ezechias, dicens : Dominus bonus
propitiabitur 19 cunctis, qui in toto corde requirunt Dominum Deum patrum
suorum : et non imputabit eis quod minus sanctificati sunt. 20 Quem
exaudivit Dominus, et placatus est populo. 21 Feceruntque filii Isral, qui
inventi sunt in Jerusalem, solemnitatem azymorum septem diebus in ltitia
magna, laudantes Dominum per singulos dies : Levit quoque et sacerdotes
per organa qu suo officio congruebant. 22 Et locutus est Ezechias ad cor
omnium Levitarum qui habebant intelligentiam bonam super Domino : et
comederunt septem diebus solemnitatis, immolantes victimas pacificorum,
559/1834
et laudantes Dominum Deum patrum suorum. 23 Placuitque univers

multitudini ut celebrarent etiam alios dies septem : quod et fecerunt cum
ingenti gaudio. 24 Ezechias enim rex Juda prbuerat multitudini mille
tauros, et septem millia ovium : principes vero dederant populo tauros
mille, et oves decem millia : sanctificata est ergo sacerdotum plurima
multitudo. 25 Et hilaritate perfusa omnis turba Juda, tam sacerdotum et
Levitarum, quam univers frequenti qu venerat ex Isral : proselytorum
quoque de terra Isral, et habitantium in Juda. 26 Factaque est grandis
celebritas in Jerusalem, qualis a diebus Salomonis filii David regis Isral in
ea urbe non fuerat. 27 Surrexerunt autem sacerdotes atque Levit
benedicentes populo : et exaudita est vox eorum, pervenitque oratio in
habitaculum sanctum cli.
Cap. 31 1 Cumque hc fuissent rite celebrata, egressus est omnis
Isral qui inventus fuerat in urbibus Juda, et fregerunt simulacra,
succideruntque lucos, demoliti sunt excelsa, et altaria destruxerunt, non
solum de universo Juda et Benjamin, sed et de Ephraim quoque et
Manasse, donec penitus everterent : reversique sunt omnes filii Isral in
possessiones et civitates suas. 2 Ezechias autem constituit turmas
sacerdotales et Leviticas per divisiones suas, unumquemque in officio
proprio, tam sacerdotum videlicet quam Levitarum, ad holocausta et
pacifica, ut ministrarent et confiterentur, canerentque in portis castrorum
Domini. 3 Pars autem regis erat, ut de propria ejus substantia offerretur
holocaustum, mane semper et vespere : sabbatis quoque, et calendis, et
solemnitatibus ceteris, sicut scriptum est in lege Moysi. 4 Prcepit etiam
populo habitantium Jerusalem ut darent partes sacerdotibus et Levitis, ut
possent vacare legi Domini. 5 Quod cum percrebruisset in auribus
multitudinis, plurimas obtulere primitias filii Isral frumenti, vini, et olei :
mellis quoque, et omnium qu gignit humus, decimas obtulerunt. 6 Sed et
filii Isral et Juda qui habitabant in urbibus Juda, obtulerunt decimas boum
et ovium, decimasque sanctorum qu voverant Domino Deo suo : atque
universa portantes, fecerunt acervos plurimos. 7 Mense tertio cperunt
acervorum jacere fundamenta, et mense septimo compleverunt eos.
8
Cumque ingressi fuissent Ezechias et principes ejus, viderunt acervos, et
benedixerunt Domino ac populo Isral. 9 Interrogavitque Ezechias
sacerdotes et Levitas, cur ita jacerent acervi. 10 Respondit illi Azarias
sacerdos primus de stirpe Sadoc, dicens : Ex quo cperunt offerri primiti
in domo Domini, comedimus, et saturati sumus, et remanserunt plurima, eo
quod benedixerit Dominus populo suo : reliquarum autem copia est ista,
quam cernis. 11 Prcepit igitur Ezechias ut prpararent horrea in domo
Domini. Quod cum fecissent, 12 intulerunt tam primitias quam decimas, et
qucumque voverant, fideliter. Fuit autem prfectus eorum Chonenias
Levita, et Semei frater ejus secundus, 13 post quem Jahiel, et Azarias, et
560/1834
Nahath, et Asal, et Jerimoth, Jozabad quoque, et Eliel, et Jesmachias, et

Mahath, et Banaias, prpositi sub manibus Choneni et Semei fratris ejus,
ex imperio Ezechi regis et Azari pontificis domus Dei, ad quos omnia
pertinebant. 14 Core vero filius Jemna Levites, et janitor orientalis port,
prpositus erat iis qu sponte offerebantur Domino, primitiisque et
consecratis in Sancta sanctorum. 15 Et sub cura ejus Eden, et Benjamin,
Jesue, et Semeias, Amarias quoque, et Sechenias in civitatibus sacerdotum,
ut fideliter distribuerent fratribus suis partes, minoribus atque majoribus :
16
exceptis maribus ab annis tribus et supra, cunctis qui ingrediebantur
templum Domini, et quidquid per singulos dies conducebat in ministerio,
atque observationibus juxta divisiones suas, 17 sacerdotibus per familias, et
Levitis a vigesimo anno et supra, per ordines et turmas suas, 18 universque
multitudini tam uxoribus quam liberis eorum utriusque sexus, fideliter cibi
de his qu sanctificata fuerant, prbebantur. 19 Sed et filiorum Aaron per
agros, et suburbana urbium singularum, dispositi erant viri, qui partes
distribuerent universo sexui masculino de sacerdotibus et Levitis. 20 Fecit
ergo Ezechias universa qu diximus in omni Juda : operatusque est bonum
et rectum, et verum coram Domino Deo suo, 21 in universa cultura
ministerii domus Domini, juxta legem et cremonias, volens requirere
Deum suum in toto corde suo : fecitque, et prosperatus est.
Cap. 32 1 Post qu et hujuscemodi veritatem, venit Sennacherib rex
Assyriorum, et ingressus Judam, obsedit civitates munitas, volens eas
capere. 2 Quod cum vidisset Ezechias, venisse scilicet Sennacherib, et
totum belli impetum verti contra Jerusalem, 3 inito cum principibus
consilio, virisque fortissimis, ut obturarent capita fontium qui erant extra
urbem : et hoc omnium decernente sententia, 4 congregavit plurimam
multitudinem, et obturaverunt cunctos fontes, et rivum qui fluebat in medio
terr, dicentes : Ne veniant reges Assyriorum, et inveniant aquarum
abundantiam. 5 dificavit quoque, agens industrie, omnem murum qui
fuerat dissipatus, et exstruxit turres desuper, et forinsecus alterum murum :
instauravitque Mello in civitate David, et fecit universi generis armaturam
et clypeos : 6 constituitque principes bellatorum in exercitu, et convocavit
universos in platea port civitatis, ac locutus est ad cor eorum, dicens :
7
Viriliter agite, et confortamini : nolite timere, nec paveatis regem
Assyriorum, et universam multitudinem qu est cum eo : multo enim
plures nobiscum sunt, quam cum illo. 8 Cum illo enim est brachium
carneum : nobiscum Dominus Deus noster, qui auxiliator est noster,
pugnatque pro nobis. Confortatusque est populus hujuscemodi verbis
Ezechi regis Juda.
9
Qu postquam gesta sunt, misit Sennacherib rex Assyriorum servos suos

in Jerusalem (ipse enim cum universo exercitu obsidebat Lachis) ad
561/1834
Ezechiam regem Juda, et ad omnem populum qui erat in urbe, dicens :

10
Hc dicit Sennacherib rex Assyriorum : In quo habentes fiduciam sedetis
obsessi in Jerusalem ? 11 num Ezechias decipit vos, ut tradat morti in fame
et siti, affirmans quod Dominus Deus vester liberet vos de manu regis
Assyriorum ? 12 Numquid non iste est Ezechias, qui destruxit excelsa illius,
et altaria, et prcepit Juda et Jerusalem, dicens : Coram altari uno
adorabitis, et in ipso comburetis incensum ? 13 an ignoratis qu ego
fecerim, et patres mei, cunctis terrarum populis ? numquid prvaluerunt dii
gentium, omniumque terrarum, liberare regionem suam de manu mea ?
14
Quis est de universis diis gentium, quas vastaverunt patres mei, qui
potuerit eruere populum suum de manu mea, ut possit etiam Deus vester
eruere vos de hac manu ? 15 non vos ergo decipiat Ezechias, nec vana
persuasione deludat, neque credatis ei. Si enim nullus potuit deus
cunctarum gentium atque regnorum liberare populum suum de manu mea,
et de manu patrum meorum, consequenter nec Deus vester poterit eruere
vos de manu mea. 16 Sed et alia multa locuti sunt servi ejus contra
Dominum Deum, et contra Ezechiam servum ejus. 17 Epistolas quoque
scripsit plenas blasphemi in Dominum Deum Isral, et locutus est
adversus eum : Sicut dii gentium ceterarum non potuerunt liberare populum
suum de manu mea, sic et Deus Ezechi eruere non poterit populum suum
de manu ista. 18 Insuper et clamore magno, lingua judaica, contra populum
qui sedebat in muris Jerusalem, personabat, ut terreret eos, et caperet
civitatem. 19 Locutusque est contra Deum Jerusalem, sicut adversum deos
populorum terr, opera manuum hominum. 20 Oraverunt igitur Ezechias
rex, et Isaias filius Amos prophetes, adversum hanc blasphemiam, ac
vociferati sunt usque in clum. 21 Et misit Dominus angelum, qui percussit
omnem virum robustum, et bellatorem, et principem exercitus regis
Assyriorum : reversusque est cum ignominia in terram suam. Cumque
ingressus esset domum dei sui, filii qui egressi fuerant de utero ejus
interfecerunt eum gladio. 22 Salvavitque Dominus Ezechiam et habitatores
Jerusalem de manu Sennacherib regis Assyriorum, et de manu omnium, et
prstitit eis quietem per circuitum. 23 Multi etiam deferebant hostias et
sacrificia Domino in Jerusalem, et munera Ezechi regi Juda : qui exaltatus
est post hc coram cunctis gentibus.
24
In diebus illis grotavit Ezechias usque ad mortem, et oravit Dominum :

exaudivitque eum, et dedit ei signum. 25 Sed non juxta beneficia qu
acceperat, retribuit, quia elevatum est cor ejus : et facta est contra eum ira,
et contra Judam et Jerusalem. 26 Humiliatusque est postea, eo quod
exaltatum fuisset cor ejus, tam ipse quam habitatores Jerusalem : et idcirco
non venit super eos ira Domini in diebus Ezechi. 27 Fuit autem Ezechias
dives, et inclytus valde, et thesauros sibi plurimos congregavit argenti, et
auri, et lapidis pretiosi, aromatum, et armorum universi generis, et vasorum
562/1834
magni pretii. 28 Apothecas quoque frumenti, vini, et olei, et prsepia

omnium jumentorum, caulasque pecorum, 29 et urbes dificavit sibi :
habebat quippe greges ovium et armentorum innumerabiles, eo quod
dedisset ei Dominus substantiam multam nimis. 30 Ipse est Ezechias, qui
obturavit superiorem fontem aquarum Gihon, et avertit eas subter ad
occidentem urbis David : in omnibus operibus suis fecit prospere qu
voluit. 31 Attamen in legatione principum Babylonis, qui missi fuerant ad
eum ut interrogarent de portento quod acciderat super terram, dereliquit
eum Deus ut tentaretur, et nota fierent omnia qu erant in corde ejus.
32
Reliqua autem sermonum Ezechi, et misericordiarum ejus, scripta sunt
in visione Isai filii Amos prophet, et in libro regum Juda et Isral.
33
Dormivitque Ezechias cum patribus suis, et sepelierunt eum super
sepulchra filiorum David : et celebravit ejus exequias universus Juda, et
omnes habitatores Jerusalem : regnavitque Manasses filius ejus pro eo.
Cap. 33 1 Duodecim annorum erat Manasses cum regnare cpisset,
et quinquaginta quinque annis regnavit in Jerusalem. 2 Fecit autem malum
coram Domino, juxta abominationes gentium quas subvertit Dominus
coram filiis Isral : 3 et conversus instauravit excelsa qu demolitus fuerat
Ezechias pater ejus : construxitque aras Baalim, et fecit lucos, et adoravit
omnem militiam cli, et coluit eam. 4 dificavit quoque altaria in domo
Domini, de qua dixerat Dominus : In Jerusalem erit nomen meum in
ternum. 5 dificavit autem ea cuncto exercitui cli in duobus atriis
domus Domini. 6 Transireque fecit filios suos per ignem in valle
Benennom : observabat somnia, sectabatur auguria, maleficis artibus
inserviebat, habebat secum magos et incantatores, multaque mala operatus
est coram Domino ut irritaret eum. 7 Sculptile quoque et conflatile signum
posuit in domo Dei, de qua locutus est Deus ad David, et ad Salomonem
filium ejus, dicens : In domo hac, et in Jerusalem quam elegi de cunctis
tribubus Isral, ponam nomen meum in sempiternum. 8 Et moveri non
faciam pedem Isral de terra quam tradidi patribus eorum : ita dumtaxat si
custodierint facere qu prcepi eis, cunctamque legem, et cremonias
atque judicia, per manum Moysi. 9 Igitur Manasses seduxit Judam, et
habitatores Jerusalem, ut facerent malum super omnes gentes quas
subverterat Dominus a facie filiorum Isral. 10 Locutusque est Dominus ad
eum, et ad populum illius, et attendere noluerunt. 11 Idcirco superinduxit eis
principes exercitus regis Assyriorum : ceperuntque Manassen, et vinctum
catenis atque compedibus duxerunt in Babylonem.
12
Qui postquam coangustatus est, oravit Dominum Deum suum : et egit

pnitentiam valde coram Deo patrum suorum. 13 Deprecatusque est eum, et
obsecravit intente : et exaudivit orationem ejus, reduxitque eum Jerusalem
in regnum suum, et cognovit Manasses quod Dominus ipse esset Deus.
563/1834
14
Post hc dificavit murum extra civitatem David ad occidentem Gihon

in convalle, ab introitu port piscium per circuitum usque ad Ophel, et
exaltavit illum vehementer : constituitque principes exercitus in cunctis
civitatibus Juda munitis : 15 et abstulit deos alienos, et simulacrum de domo
Domini : aras quoque, quas fecerat in monte domus Domini et in
Jerusalem : et projecit omnia extra urbem. 16 Porro instauravit altare
Domini, et immolavit super illud victimas, et pacifica, et laudem :
prcepitque Jud ut serviret Domino Deo Isral. 17 Attamen adhuc populus
immolabat in excelsis Domino Deo suo. 18 Reliqua autem gestorum
Manasse, et obsecratio ejus ad Deum suum, verba quoque videntium qui
loquebantur ad eum in nomine Domini Dei Isral, continentur in
sermonibus regum Isral. 19 Oratio quoque ejus et exauditio, et cuncta
peccata atque contemptus, loca etiam in quibus dificavit excelsa, et fecit
lucos et statuas antequam ageret pnitentiam, scripta sunt in sermonibus
Hozai. 20 Dormivit ergo Manasses cum patribus suis, et sepelierunt eum in
domo sua : regnavitque pro eo filius ejus Amon.
21
Viginti duorum annorum erat Amon cum regnare cpisset, et duobus

annis regnavit in Jerusalem. 22 Fecitque malum in conspectu Domini, sicut
fecerat Manasses pater ejus : et cunctis idolis qu Manasses fuerat
fabricatus, immolavit atque servivit. 23 Et non est reveritus faciem Domini,
sicut reveritus est Manasses pater ejus, et multo majora deliquit. 24 Cumque
conjurassent adversus eum servi sui, interfecerunt eum in domo sua.
25
Porro reliqua populi multitudo, csis iis qui Amon percusserant,
constituit regem Josiam filium ejus pro eo.
Cap. 34 1 Octo annorum erat Josias cum regnare cpisset, et triginta
et uno anno regnavit in Jerusalem. 2 Fecitque quod erat rectum in conspectu
Domini, et ambulavit in viis David patris sui : non declinavit neque ad
dextram, neque ad sinistram. 3 Octavo autem anno regni sui, cum adhuc
esset puer, cpit qurere Deum patris sui David : et duodecimo anno
postquam regnare cperat, mundavit Judam et Jerusalem ab excelsis, et
lucis, simulacrisque et sculptilibus. 4 Destruxeruntque coram eo aras
Baalim, et simulacra qu superposita fuerant, demoliti sunt : lucos etiam et
sculptilia succidit atque comminuit, et super tumulos eorum qui eis
immolare consueverant, fragmenta dispersit. 5 Ossa prterea sacerdotum
combussit in altaribus idolorum, mundavitque Judam et Jerusalem. 6 Sed et
in urbibus Manasse, et Ephraim, et Simeon, usque Nephthali, cuncta
subvertit. 7 Cumque altaria dissipasset, et lucos et sculptilia contrivisset in
frustra, cunctaque delubra demolitus esset de universa terra Isral, reversus
est in Jerusalem. 8 Igitur anno octavodecimo regni sui, mundata jam terra et
templo Domini, misit Saphan filium Eseli, et Maasiam principem
civitatis, et Joha filium Joachaz a commentariis, ut instaurarent domum
564/1834
Domini Dei sui. 9 Qui venerunt ad Helciam sacerdotem magnum :

acceptamque ab eo pecuniam qu illata fuerat in domum Domini, et quam
congregaverant Levit, et janitores de Manasse, et Ephraim, et universis
reliquiis Isral, ab omni quoque Juda, et Benjamin, et habitatoribus
Jerusalem, 10 tradiderunt in manibus eorum qui prerant operariis in domo
Domini, ut instaurarent templum, et infirma quque sarcirent. 11 At illi
dederunt eam artificibus et cmentariis, ut emerent lapides de lapicidinis,
et ligna ad commissuras dificii, et ad contignationem domorum quas
destruxerant reges Juda. 12 Qui fideliter cuncta faciebant. Erant autem
prpositi operantium Jahath et Abdias de filiis Merari, Zacharias et
Mosollam de filiis Caath, qui urgebant opus : omnes Levit scientes
organis canere. 13 Super eos vero qui ad diversos usus onera portabant,
erant scrib, et magistri de Levitis, janitores.
14
Cumque efferrent pecuniam qu illata fuerat in templum Domini, reperit

Helcias sacerdos librum legis Domini per manum Moysi. 15 Et ait ad
Saphan scribam : Librum legis inveni in domo Domini : et tradidit ei. 16 At
ille intulit volumen ad regem, et nuntiavit ei, dicens : Omnia qu dedisti in
manu servorum tuorum, ecce complentur. 17 Argentum quod repertum est
in domo Domini, conflaverunt, datumque est prfectis artificum, et diversa
opera fabricantium. 18 Prterea tradidit mihi Helcias sacerdos hunc librum.
Quem cum rege prsente recitasset, 19 audissetque ille verba legis, scidit
vestimenta sua : 20 et prcepit Helci, et Ahicam filio Saphan, et Abdon
filio Micha, Saphan quoque scrib, et Asa servo regis, dicens : 21 Ite, et
orate Dominum pro me, et pro reliquiis Isral et Juda, super universis
sermonibus libri istius, qui repertus est : magnus enim furor Domini
stillavit super nos, eo quod non custodierint patres nostri verba Domini ut
facerent omnia qu scripta sunt in isto volumine. 22 Abiit ergo Helcias, et
hi qui simul a rege missi fuerant, ad Oldam prophetidem, uxorem Sellum
filii Thecuath filii Hasra custodis vestium, qu habitabat in Jerusalem in
Secunda : et locuti sunt ei verba qu supra narravimus. 23 At illa respondit
eis : Hc dicit Dominus Deus Isral : Dicite viro qui misit vos ad me :
24
Hc dicit Dominus : Ecce ego inducam mala super locum istum et super
habitatores ejus, cunctaque maledicta qu scripta sunt in libro hoc, quem
legerunt coram rege Juda. 25 Quia dereliquerunt me, et sacrificaverunt diis
alienis, ut me ad iracundiam provocarent in cunctis operibus manuum
suarum, idcirco stillabit furor meus super locum istum, et non extinguetur.
26
Ad regem autem Juda, qui misit vos pro Domino deprecando, sic
loquimini : Hc dicit Dominus Deus Isral : Quoniam audisti verba
voluminis, 27 atque emollitum est cor tuum, et humiliatus es in conspectu
Dei super his qu dicta sunt contra locum hunc et habitatores Jerusalem,
reveritusque faciem meam scidisti vestimenta tua, et flevisti coram me :
ego quoque exaudivi te, dicit Dominus. 28 Jam enim colligam te ad patres
565/1834
tuos, et infereris in sepulchrum tuum in pace : nec videbunt oculi tui omne
malum quod ego inducturus sum super locum istum, et super habitatores
ejus. Retulerunt itaque regi cuncta qu dixerat.
29
At ille convocatis universis majoribus natu Juda et Jerusalem, 30 ascendit

in domum Domini, unaque omnes viri Juda et habitatores Jerusalem,
sacerdotes et Levit, et cunctus populus a minimo usque ad maximum.
Quibus audientibus in domo Domini, legit rex omnia verba voluminis : 31 et
stans in tribunali suo, percussit fdus coram Domino ut ambularet post
eum, et custodiret prcepta, et testimonia, et justificationes ejus in toto
corde suo, et in tota anima sua, faceretque qu scripta sunt in volumine
illo, quod legerat. 32 Adjuravit quoque super hoc omnes qui reperti fuerant
in Jerusalem et Benjamin : et fecerunt habitatores Jerusalem juxta pactum
Domini Dei patrum suorum. 33 Abstulit ergo Josias cunctas abominationes
de universis regionibus filiorum Isral : et fecit omnes qui residui erant in
Isral, servire Domino Deo suo. Cunctis diebus ejus non recesserunt a
Domino Deo patrum suorum.
Cap. 35 1 Fecit autem Josias in Jerusalem Phase Domino, quod
immolatum est quartadecima die mensis primi : 2 et constituit sacerdotes in
officiis suis, hortatusque est eos ut ministrarent in domo Domini : 3 Levitis
quoque, ad quorum eruditionem omnis Isral sanctificabatur Domino,
locutus est : Ponite arcam in sanctuario templi, quod dificavit Salomon
filius David rex Isral, nequaquam enim eam ultra portabitis : nunc autem
ministrate Domino Deo vestro, et populo ejus Isral. 4 Et prparate vos per
domos et cognationes vestras in divisionibus singulorum, sicut prcepit
David rex Isral, et descripsit Salomon filius ejus. 5 Et ministrate in
sanctuario per familias turmasque Leviticas, 6 et sanctificati immolate
Phase : fratres etiam vestros, ut possint juxta verba qu locutus est
Dominus in manu Moysi facere, prparate. 7 Dedit prterea Josias omni
populo qui ibi fuerat inventus in solemnitate Phase, agnos et hdos de
gregibus et reliqui pecoris triginta millia, boum quoque tria millia : hc de
regis universa substantia. 8 Duces quoque ejus sponte quod voverant,
obtulerunt, tam populo quam sacerdotibus et Levitis. Porro Helcias, et
Zacharias, et Jahiel principes domus Domini dederunt sacerdotibus ad
faciendum Phase pecora commixtim duo millia sexcenta, et boves
trecentos. 9 Chonenias autem, et Semeias, etiam Nathanal fratres ejus,
necnon Hasabias, et Jehiel, et Jozabad principes Levitarum, dederunt
ceteris Levitis ad celebrandum Phase quinque millia pecorum, et boves
quingentos. 10 Prparatumque est ministerium, et steterunt sacerdotes in
officio suo : Levit quoque in turmis, juxta regis imperium. 11 Et
immolatum est Phase : asperseruntque sacerdotes manu sua sanguinem, et
Levit detraxerunt pelles holocaustorum : 12 et separaverunt ea ut darent
566/1834
per domos et familias singulorum, et offerrentur Domino, sicut scriptum est

in libro Moysi : de bobus quoque fecerunt similiter. 13 Et assaverunt Phase
super ignem, juxta quod in lege scriptum est : pacificas vero hostias
coxerunt in lebetibus, et cacabis, et ollis, et festinato distribuerunt univers
plebi : 14 sibi autem et sacerdotibus postea paraverunt, nam in oblatione
holocaustorum et adipum usque ad noctem sacerdotes fuerunt occupati,
unde Levit sibi et sacerdotibus filiis Aaron paraverunt novissimis.
15
Porro cantores filii Asaph stabant in ordine suo, juxta prceptum David,
et Asaph, et Heman, et Idithun prophetarum regis : janitores vero per portas
singulas observabant, ita ut nec puncto quidem discederent a ministerio :
quam ob rem et fratres eorum Levit paraverunt eis cibos. 16 Omnis igitur
cultura Domini rite completa est in die illa, ut facerent Phase, et offerrent
holocausta super altare Domini, juxta prceptum regis Josi.
17
Feceruntque filii Isral, qui reperti fuerant ibi, Phase in tempore illo, et
solemnitatem azymorum septem diebus. 18 Non fuit Phase simile huic in
Isral a diebus Samuelis prophet : sed nec quisquam de cunctis regibus
Isral fecit Phase sicut Josias, sacerdotibus, et Levitis, et omni Jud et
Isral qui repertus fuerat, et habitantibus in Jerusalem. 19 Octavodecimo
anno regni Josi hoc Phase celebratum est.
20
Postquam instauraverat Josias templum, ascendit Nechao rex gypti ad

pugnandum in Charcamis juxta Euphraten : et processit in occursum ejus
Josias. 21 At ille, missis ad eum nuntiis, ait : Quid mihi et tibi est, rex Juda ?
non adversum te hodie venio, sed contra aliam pugno domum, ad quam me
Deus festinato ire prcepit : desine adversum Deum facere, qui mecum est,
ne interficiat te. 22 Noluit Josias reverti, sed prparavit contra eum bellum,
nec acquievit sermonibus Nechao ex ore Dei : verum perrexit ut dimicaret
in campo Mageddo. 23 Ibique vulneratus a sagittariis, dixit pueris suis :
Educite me de prlio, quia oppido vulneratus sum. 24 Qui transtulerunt eum
de curru in alterum currum, qui sequebatur eum more regio, et
asportaverunt eum in Jerusalem : mortuusque est, et sepultus in mausoleo
patrum suorum, et universus Juda et Jerusalem luxerunt eum. 25 Jeremias
maxime : cujus omnes cantores atque cantatrices, usque in prsentem
diem, lamentationes super Josiam replicant, et quasi lex obtinuit in Isral :
Ecce scriptum fertur in lamentationibus. 26 Reliqua autem sermonum Josi,
et misericordiarum ejus, qu lege prcepta sunt Domini, 27 opera quoque
illius prima et novissima, scripta sunt in libro regum Juda et Isral.
Cap. 36 1 Tulit ergo populus terr Joachaz filium Josi, et constituit
regem pro patre suo in Jerusalem. 2 Viginti trium annorum erat Joachaz
cum regnare cpisset, et tribus mensibus regnavit in Jerusalem. 3 Amovit
autem eum rex gypti cum venisset in Jerusalem, et condemnavit terram
centum talentis argenti, et talento auri. 4 Constituitque pro eo regem
567/1834
Eliakim fratrem ejus super Judam et Jerusalem, et vertit nomen ejus

Joakim : ipsum vero Joachaz tulit secum, et abduxit in gyptum.
5
Viginti quinque annorum erat Joakim cum regnare cpisset, et undecim

annis regnavit in Jerusalem : fecitque malum coram Domino Deo suo.
6
Contra hunc ascendit Nabuchodonosor rex Chaldorum, et vinctum
catenis duxit in Babylonem. 7 Ad quam et vasa Domini transtulit, et posuit
ea in templo suo. 8 Reliqua autem verborum Joakim, et abominationum ejus
quas operatus est, et qu inventa sunt in eo, continentur in libro regum
Juda et Isral. Regnavit autem Joachin filius ejus pro eo.
9
Octo annorum erat Joachin cum regnare cpisset, et tribus mensibus ac

decem diebus regnavit in Jerusalem : fecitque malum in conspectu Domini.
10
Cumque anni circulus volveretur, misit Nabuchodonosor rex, qui
adduxerunt eum in Babylonem, asportatis simul pretiosissimis vasis domus
Domini. Regem vero constituit Sedeciam patruum ejus super Judam et
Jerusalem.
11
Viginti et unius anni erat Sedecias cum regnare cpisset, et undecim

annis regnavit in Jerusalem : 12 fecitque malum in oculis Domini Dei sui,
nec erubuit faciem Jeremi prophet, loquentis ad se ex ore Domini. 13 A
rege quoque Nabuchodonosor recessit, qui adjuraverat eum per Deum : et
induravit cervicem suam et cor ut non reverteretur ad Dominum Deum
Isral. 14 Sed et universi principes sacerdotum et populus prvaricati sunt
inique juxta universas abominationes gentium, et polluerunt domum
Domini quam sanctificaverat sibi in Jerusalem. 15 Mittebat autem Dominus
Deus patrum suorum ad illos per manum nuntiorum suorum de nocte
consurgens, et quotidie commonens : eo quod parceret populo et habitaculo
suo. 16 At illi subsannabant nuntios Dei, et parvipendebant sermones ejus,
illudebantque prophetis, donec ascenderet furor Domini in populum ejus, et
esset nulla curatio. 17 Adduxit enim super eos regem Chaldorum, et
interfecit juvenes eorum gladio in domo sanctuarii sui : non est misertus
adolescentis, et virginis, et senis, nec decrepiti quidem, sed omnes tradidit
in manibus ejus. 18 Universaque vasa domus Domini, tam majora quam
minora, et thesauros templi, et regis, et principum, transtulit in Babylonem.
19
Incenderunt hostes domum Dei, destruxeruntque murum Jerusalem :
universas turres combusserunt, et quidquid pretiosum fuerat, demoliti sunt.
20
Si quis evaserat gladium, ductus in Babylonem servivit regi et filiis ejus,
donec imperaret rex Persarum, 21 et compleretur sermo Domini ex ore
Jeremi, et celebraret terra sabbata sua : cunctis enim diebus desolationis
egit sabbatum usque dum complerentur septuaginta anni.
22
Anno autem primo Cyri regis Persarum, ad explendum sermonem
568/1834
Domini quem locutus fuerat per os Jeremi, suscitavit Dominus spiritum

Cyri regis Persarum : qui jussit prdicari in universo regno suo, etiam per
scripturam, dicens : 23 Hc dicit Cyrus rex Persarum : Omnia regna terr
dedit mihi Dominus Deus cli, et ipse prcepit mihi ut dificarem ei
domum in Jerusalem, qu est in Juda : quis ex vobis est in omni populo
ejus ? sit Dominus Deis suus cum eo, et ascendat.
Liber Esdr
Cap. 1 1 In anno primo Cyri regis Persarum, ut compleretur verbum
Domini ex ore Jeremi, suscitavit Dominus spiritum Cyri regis Persarum :
et traduxit vocem in omni regno suo, etiam per scripturam, dicens : 2 Hc
dicit Cyrus rex Persarum : Omnia regna terr dedit mihi Dominus Deus
cli, et ipse prcepit mihi ut dificarem ei domum in Jerusalem, qu est
in Juda. 3 Quis est in vobis de universo populo ejus ? Sit Deus illius cum
ipso. Ascendat in Jerusalem, qu est in Juda, et dificet domum Domini
Dei Isral : ipse est Deus qui est in Jerusalem. 4 Et omnes reliqui in cunctis
locis ubicumque habitant, adjuvent eum viri de loco suo argento et auro, et
substantia, et pecoribus, excepto quod voluntarie offerunt templo Dei, quod
est in Jerusalem.
5
Et surrexerunt principes patrum de Juda et Benjamin, et sacerdotes, et

Levit, et omnis cujus Deus suscitavit spiritum, ut ascenderent ad
dificandum templum Domini, quod erat in Jerusalem. 6 Universique qui
erant in circuitu, adjuverunt manus eorum in vasis argenteis et aureis, in
substantia et jumentis, in supellectili, exceptis his qu sponte obtulerant.
7
Rex quoque Cyrus protulit vasa templi Domini, qu tulerat
Nabuchodonosor de Jerusalem, et posuerat ea in templo dei sui. 8 Protulit
autem ea Cyrus rex Persarum per manum Mithridatis filii Gazabar, et
annumeravit ea Sassabasar principi Juda. 9 Et hic est numerus eorum :
phial aure triginta, phial argente mille, cultri viginti novem, scyphi
aurei triginta, 10 scyphi argentei secundi quadringenti decem, vasa alia
mille. 11 Omnia vasa aurea et argentea quinque millia quadringenta :
universa tulit Sassabasar cum his qui ascendebant de transmigratione
Babylonis in Jerusalem.
Cap. 2 1 Hi sunt autem provinci filii, qui ascenderunt de captivitate,
quam transtulerat Nabuchodonosor rex Babylonis in Babylonem, et reversi
sunt in Jerusalem et Judam, unusquisque in civitatem suam. 2 Qui venerunt
cum Zorobabel, Josue, Nehemia, Saraia, Rahelaia, Mardochai, Belsan,
Mesphar, Beguai, Rehum, Baana. Numerus virorum populi Isral : 3 filii
569/1834
Pharos duo millia centum septuaginta duo. 4 Filii Sephatia, trecenti

septuaginta duo. 5 Filii Area, septingenti septuaginta quinque. 6 Filii
Phahath Moab, filiorum Josue : Joab, duo millia octingenti duodecim.
7
Filii lam, mille ducenti quinquaginta quatuor. 8 Filii Zethua, nongenti
quadraginta quinque. 9 Filii Zachai, septingenti sexaginta. 10 Filii Bani,
sexcenti quadraginta duo. 11 Filii Bebai, sexcenti viginti tres. 12 Filii Azgad,
mille ducenti viginti duo. 13 Filii Adonicam, sexcenti sexaginta sex. 14 Filii
Beguai, duo millia quinquaginta sex. 15 Filii Adin, quadringenti
quinquaginta quatuor. 16 Filii Ather, qui erant ex Ezechia, nonaginta octo.
17
Filii Besai, trecenti viginti tres. 18 Filii Jora, centum duodecim. 19 Filii
Hasum, ducenti viginti tres. 20 Filii Gebbar, nonaginta quinque. 21 Filii
Bethlehem, centum viginti tres. 22 Viri Netupha, quinquaginta sex. 23 Viri
Anathoth, centum viginti octo. 24 Filii Azmaveth, quadraginta duo. 25 Filii
Cariathiarim, Cephira et Beroth, septingenti quadraginta tres. 26 Filii Rama
et Gabaa, sexcenti viginti unus. 27 Viri Machmas, centum viginti duo.
28
Viri Bethel et Hai, ducenti viginti tres. 29 Filii Nebo, quinquaginta duo.
30
Filii Megbis, centum quinquaginta sex. 31 Filii lam alterius, mille
ducenti quinquaginta quatuor. 32 Filii Harim, trecenti viginti. 33 Filii Lod
Hadid, et Ono, septingenti viginti quinque. 34 Filii Jericho, trecenti
quadraginta quinque. 35 Filii Senaa, tria millia sexcenti triginta.
36
Sacerdotes : filii Jadaia in domo Josue, nongenti septuaginta tres. 37 Filii

Emmer, mille quinquaginta duo. 38 Filii Pheshur, mille ducenti quadraginta
septem. 39 Filii Harim, mille decem et septem. 40 Levit : filii Josue et
Cedmihel filiorum Odovi, septuaginta quatuor. 41 Cantores : filii Asaph,
centum viginti octo. 42 Filii janitorum : filii Sellum, filii Ater, filii Telmon,
filii Accub, filii Hatitha, filii Sobai : universi centum triginta novem.
43
Nathini : filii Siha, filii Hasupha, filii Tabbaoth, 44 filii Ceros, filii Siaa,
filii Phadon, 45 filii Lebana, filii Hagaba, filii Accub, 46 filii Hagab, filii
Semlai, filii Hanan, 47 filii Gaddel, filii Gaher, filii Raaia, 48 filii Rasin, filii
Necoda, filii Gazam, 49 filii Aza, filii Phasea, filii Besee, 50 filii Asena, filii
Munim, filii Nephusim, 51 filii Bacbuc, filii Hacupha, filii Harhur, 52 filii
Besluth, filii Mahida, filii Harsa, 53 filii Bercos, filii Sisara, filii Thema,
54
filii Nasia, filii Hatipha, 55 filii servorum Salomonis, filii Sotai, filii
Sophereth, filii Pharuda, 56 filii Jala, filii Dercon, filii Geddel, 57 filii
Saphatia, filii Hatil, filii Phochereth, qui erant de Asebaim, filii Ami :
58
omnes Nathini, et filii servorum Salomonis, trecenti nonaginta duo.
59
Et hi qui ascenderunt de Thelmala, Thelharsa, Cherub, et Adon, et Emer :

et non potuerunt indicare domum patrum suorum et semen suum, utrum ex
Isral essent. 60 Filii Dalaia, filii Tobia, filii Necoda, sexcenti quinquaginta
duo.
570/1834
61
Et de filiis sacerdotum : filii Hobia, filii Accos, filii Berzellai, qui accepit
de filiabus Berzellai Galaaditis, uxorem, et vocatus est nomine eorum : 62 hi
qusierunt scripturam genealogi su, et non invenerunt, et ejecti sunt de
sacerdotio. 63 Et dixit Athersatha eis ut non comederent de Sancto
sanctorum, donec surgeret sacerdos doctus atque perfectus.
64
Omnis multitudo quasi unus, quadraginta duo millia trecenti sexaginta :

exceptis servis eorum, et ancillis, qui erant septem millia trecenti triginta
septem : et in ipsis cantores atque cantatrices ducenti. 66 Equi eorum
septingenti triginta sex, muli eorum, ducenti quadraginta quinque, 67 cameli
eorum, quadringenti triginta quinque, asini eorum, sex millia septingenti
viginti. 68 Et de principibus patrum, cum ingrederentur templum Domini,
quod est in Jerusalem, sponte obtulerunt in domum Dei ad exstruendam
eam in loco suo. 69 Secundum vires suas dederunt impensas operis, auri
solidos sexaginta millia et mille, argenti mnas quinque millia, et vestes
sacerdotales centum. 70 Habitaverunt ergo sacerdotes, et Levit, et de
populo, et cantores, et janitores, et Nathini, in urbibus suis, universusque
Isral in civitatibus suis.
65
Cap. 3 1 Jamque venerat mensis septimus, et erant filii Isral in

civitatibus suis : congregatus est ergo populus quasi vir unus in Jerusalem.
2
Et surrexit Josue filius Josedec, et fratres ejus sacerdotes, et Zorobabel
filius Salathiel, et fratres ejus, et dificaverunt altare Dei Isral ut offerrent
in eo holocautomata, sicut scriptum est in lege Moysi viri Dei.
3
Collocaverunt autem altare Dei super bases suas, deterrentibus eos per
circuitum populis terrarum : et obtulerunt super illud holocaustum Domino
mane et vespere. 4 Feceruntque solemnitatem tabernaculorum, sicut
scriptum est, et holocaustum diebus singulis per ordinem secundum
prceptum opus diei in die suo. 5 Et post hc holocaustum juge, tam in
calendis quam in universis solemnitatibus Domini qu erant consecrat, et
in omnibus in quibus ultro offerebatur munus Domino. 6 A primo die
mensis septimi cperunt offerre holocaustum Domino : porro templum Dei
nondum fundatum erat. 7 Dederunt autem pecunias latomis et cmentariis :
cibum quoque, et potum, et oleum Sidoniis Tyriisque, ut deferrent ligna
cedrina de Libano ad mare Joppe, juxta quod prceperat Cyrus rex
Persarum eis.
8
Anno autem secundo adventus eorum ad templum Dei in Jerusalem,

mense secundo, cperunt Zorobabel filius Salathiel, et Josue filius Josedec,
et reliqui de fratribus eorum sacerdotes, et Levit, et omnes qui venerant
de captivitate in Jerusalem, et constituerunt Levitas a viginti annis et supra,
ut urgerent opus Domini. 9 Stetitque Josue et filii ejus et fratres ejus,
571/1834
Cedmihel et filii ejus, et filii Juda, quasi vir unus, ut instarent super eos qui
faciebant opus in templo Dei : filii Henadad, et filii eorum, et fratres eorum
Levit. 10 Fundato igitur a cmentariis templo Domini, steterunt sacerdotes
in ornatu suo cum tubis, et Levit filii Asaph in cymbalis, ut laudarent
Deum per manus David regis Isral. 11 Et concinebant in hymnis, et
confessione Domino : Quoniam bonus, quoniam in ternum misericordia
ejus super Isral. Omnis quoque populus vociferabatur clamore magno in
laudando Dominum, eo quod fundatum esset templum Domini. 12 Plurimi
etiam de sacerdotibus et Levitis, et principes patrum, et seniores, qui
viderant templum prius cum fundatum esset, et hoc templum, in oculis
eorum, flebant voce magna : et multi vociferantes in ltitia, elevabant
vocem. 13 Nec poterat quisquam agnoscere vocem clamoris ltantium, et
vocem fletus populi : commistim enim populus vociferabatur clamore
magno, et vox audiebatur procul.
Cap. 4 1 Audierunt autem hostes Jud et Benjamin, quia filii
captivitatis dificarent templum Domino Deo Isral : 2 et accedentes ad
Zorobabel, et ad principes patrum, dixerunt eis : dificemus vobiscum,
quia ita ut vos, qurimus Deum vestrum : ecce nos immolavimus victimas
a diebus Asor Haddan regis Assur, qui adduxit nos huc. 3 Et dixit eis
Zorobabel, et Josue, et reliqui principes patrum Isral : Non est vobis et
nobis ut dificemus domum Deo nostro, sed nos ipsi soli dificabimus
Domino Deo nostro, sicut prcepit nobis Cyrus rex Persarum. 4 Factum est
igitur ut populus terr impediret manus populi Jud, et turbaret eos in
dificando. 5 Conduxerunt autem adversus eos consiliatores, ut destruerent
consilium eorum omnibus diebus Cyri regis Persarum, et usque ad regnum
Darii regis Persarum.
6
In regno autem Assueri, in principio regni ejus, scripserunt accusationem

adversus habitatores Jud et Jerusalem. 7 Et in diebus Artaxerxis scripsit
Beselam, Mithridates, et Thabeel, et reliqui qui erant in consilio eorum, ad
Artaxerxem regem Persarum : epistola autem accusationis scripta erat
syriace, et legebatur sermone syro. 8 Reum Beelteem, et Samsai scriba,
scripserunt epistolam unam de Jerusalem Artaxerxi regi, hujuscemodi :
9
Reum Beelteem, et Samsai scriba, et reliqui consiliatores eorum, Dini, et
Apharsathachi, Terphali, Apharsi, Erchui, Babylonii, Susanechi,
Dievi, et lamit, 10 et ceteri de gentibus, quas transtulit Asenaphar
magnus et gloriosus, et habitare eas fecit in civitatibus Samari, et in
reliquis regionibus trans flumen in pace 11 (hoc est exemplar epistol,
quam miserunt ad eum), Artaxerxi regi, servi tui, viri qui sunt trans
fluvium, salutem dicunt. 12 Notum sit regi quia Judi, qui ascenderunt a te
ad nos, venerunt in Jerusalem civitatem rebellem et pessimam, quam
dificant exstruentes muros ejus, et parietes componentes. 13 Nunc igitur
572/1834
notum sit regi, quia si civitas illa dificata fuerit, et muri ejus instaurati,
tributum, et vectigal, et annuos reditus non dabunt, et usque ad reges hc
noxa perveniet. 14 Nos autem memores salis, quod in palatio comedimus, et
quia lsiones regis videre nefas ducimus, idcirco misimus et nuntiavimus
regi, 15 ut recenseas in libris historiarum patrum tuorum, et invenies
scriptum in commentariis : et scies quoniam urbs illa, urbs rebellis est, et
nocens regibus et provinciis, et bella concitantur in ea ex diebus antiquis :
quam ob rem et civitas ipsa destructa est. 16 Nuntiamus nos regi, quoniam si
civitas illa dificata fuerit, et muri ipsius instaurati, possessionem trans
fluvium non habebis.
17
Verbum misit rex ad Reum Beelteem, et Samsai scribam, et ad reliquos,

qui erant in consilio eorum habitatores Samari, et ceteris trans fluvium,
salutem dicens et pacem. 18 Accusatio, quam misistis ad nos, manifeste
lecta est coram me, 19 et a me prceptum est : et recensuerunt,
inveneruntque quoniam civitas illa a diebus antiquis adversum reges
rebellat, et seditiones, et prlia concitantur in ea : 20 nam et reges fortissimi
fuerunt in Jerusalem, qui et dominati sunt omni regioni qu trans fluvium
est : tributum quoque et vectigal, et reditus accipiebant. 21 Nunc ergo audite
sententiam : prohibeatis viros illos, ut urbs illa non dificetur donec si forte
a me jussum fuerit. 22 Videte ne negligenter hoc impleatis, et paulatim
crescat malum contra reges.
23
Itaque exemplum edicti Artaxerxis regis lectum est coram Reum

Beelteem, et Samsai scriba, et consiliariis eorum : et abierunt festini in
Jerusalem ad Judos, et prohibuerunt eos in brachio et robore. 24 Tunc
intermissum est opus domus Domini in Jerusalem, et non fiebat usque ad
annum secundum regni Darii regis Persarum.
Cap. 5 1 Prophetaverunt autem Aggus propheta, et Zacharias filius
Addo, prophetantes ad Judos qui erant in Juda et Jerusalem, in nomine
Dei Isral. 2 Tunc surrexerunt Zorobabel filius Salathiel, et Josue filius
Josedec, et cperunt dificare templum Dei in Jerusalem, et cum eis
prophet Dei adjuvantes eos. 3 In ipso autem tempore venit ad eos
Thathanai, qui erat dux trans flumen, et Stharbuzanai, et consiliarii eorum :
sicque dixerunt eis : Quis dedit vobis consilium ut domum hanc
dificaretis, et muros ejus instauraretis ? 4 Ad quod respondimus eis, qu
essent nomina hominum auctorum dificationis illius. 5 Oculus autem Dei
eorum factus est super senes Judorum, et non potuerunt inhibere eos.
Placuitque ut res ad Darium referretur, et tunc satisfacerent adversus
accusationem illam.
6
Exemplar epistol, quam misit Thathanai dux regionis trans flumen, et
573/1834
Stharbuzanai, et consiliatores ejus Arphasachi, qui erant trans flumen, ad

Darium regem. 7 Sermo, quem miserant ei, sic scriptus erat : Dario regi pax
omnis. 8 Notum sit regi, isse nos ad Judam provinciam, ad domum Dei
magni, qu dificatur lapide impolito, et ligna ponuntur in parietibus :
opusque illud diligenter exstruitur, et crescit in manibus eorum.
9
Interrogavimus ergo senes illos, et ita diximus eis : Quis dedit vobis
potestatem ut domum hanc dificaretis, et muros hos instauraretis ? 10 Sed
et nomina eorum qusivimus ab eis, ut nuntiaremus tibi : scripsimusque
nomina eorum virorum, qui sunt principes in eis. 11 Hujuscemodi autem
sermonem responderunt nobis dicentes : Nos sumus servi Dei cli et terr,
et dificamus templum, quod erat exstructum ante hos annos multos,
quodque rex Isral magnus dificaverat, et exstruxerat. 12 Postquam autem
ad iracundiam provocaverunt patres nostri Deum cli, tradidit eos in manus
Nabuchodonosor regis Babylonis Chaldi, domum quoque hanc destruxit,
et populum ejus transtulit in Babylonem. 13 Anno autem primo Cyri regis
Babylonis, Cyrus rex proposuit edictum ut domus Dei hc dificaretur.
14
Nam et vasa templi Dei aurea et argentea, qu Nabuchodonosor tulerat
de templo, quod erat in Jerusalem, et asportaverat ea in templum
Babylonis, protulit Cyrus rex de templo Babylonis, et data sunt Sassabasar
vocabulo, quem et principem constituit, 15 dixitque ei : Hc vasa tolle, et
vade, et pone ea in templo, quod est in Jerusalem, et domus Dei dificetur
in loco suo. 16 Tunc itaque Sassabasar ille venit et posuit fundamenta templi
Dei in Jerusalem, et ex eo tempore usque nunc dificatur, et necdum
completum est. 17 Nunc ergo si videtur regi bonum, recenseat in bibliotheca
regis, qu est in Babylone, utrumnam a Cyro rege jussum fuerit ut
dificaretur domus Dei in Jerusalem, et voluntatem regis super hac re
mittat ad nos.
Cap. 6 1 Tunc Darius rex prcepit : et recensuerunt in bibliotheca
librorum, qui erant repositi in Babylone. 2 Et inventum est in Ecbatanis,
quod est castrum in Medena provincia, volumen unum : talisque scriptus
erat in eo commentarius : 3 Anno primo Cyri regis, Cyrus rex decrevit ut
domus Dei dificaretur, qu est in Jerusalem, in loco ubi immolent
hostias, et ut ponant fundamenta supportantia altitudinem cubitorum
sexaginta, et latitudinem cubitorum sexaginta, 4 ordines de lapidibus
impolitis tres, et sic ordines de lignis novis : sumptus autem de domo regis
dabuntur. 5 Sed et vasa templi Dei aurea et argentea, qu Nabuchodonosor
tulerat de templo Jerusalem, et attulerat ea in Babylonem, reddantur, et
referantur in templum in Jerusalem in locum suum, qu et posita sunt in
templo Dei. 6 Nunc ergo Thathanai dux regionis, qu est trans flumen,
Stharbuzanai, et consiliarii vestri Apharsachi, qui estis trans flumen,
procul recedite ab illis, 7 et dimittite fieri templum Dei illud a duce
Judorum, et a senioribus eorum, ut domum Dei illam dificent in loco
574/1834
suo. 8 Sed et a me prceptum est quid oporteat fieri a presbyteris Judorum

illis ut dificetur domus Dei, scilicet ut de arca regis, id est, de tributis qu
dantur de regione trans flumen, studiose sumptus dentur viris illis, ne
impediatur opus. 9 Quod si necesse fuerit, et vitulos, et agnos, et hdos in
holocaustum Deo cli, frumentum, sal, vinum, et oleum, secundum ritum
sacerdotum, qui sunt in Jerusalem, detur eis per singulos dies, ne sit in
aliquo querimonia. 10 Et offerant oblationes Deo cli, orentque pro vita
regis, et filiorum ejus. 11 A me ergo positum est decretum : ut omnis homo
qui hanc mutaverit jussionem, tollatur lignum de domum ipsius, et erigatur,
et configatur in eo, domus autem ejus publicetur. 12 Deus autem, qui
habitare fecit nomen suum ibi, dissipet omnia regna, et populum qui
extenderit manum suam ut repugnet, et dissipet domum Dei illam, qu est
in Jerusalem. Ego Darius statui decretum, quod studiose impleri volo.
13
Igitur Thathanai dux regionis trans flumen, et Stharbuzanai, et consiliarii

ejus, secundum quod prceperat Darius rex, sic diligenter executi sunt.
14
Seniores autem Judorum dificabant, et prosperabantur juxta
prophetiam Aggi prophet, et Zachari filii Addo : et dificaverunt et
construxerunt, jubente Deo Isral, et jubente Cyro, et Dario, et Artaxerxe
regibus Persarum : 15 et compleverunt domum Dei istam, usque ad diem
tertium mensis Adar, qui est annus sextus regni Darii regis. 16 Fecerunt
autem filii Isral sacerdotes et Levit, et reliqui filiorum transmigrationis,
dedicationem domus Dei in gaudio. 17 Et obtulerunt in dedicationem domus
Dei, vitulos centum, arietes ducentos, agnos quadringentos, hircos
caprarum pro peccato totius Isral duodecim, juxta numerum tribuum
Isral. 18 Et statuerunt sacerdotes in ordinibus suis, et Levitas in vicibus
suis, super opera Dei in Jerusalem, sicut scriptum est in libro Moysi.
19
Fecerunt autem filii Isral transmigrationis Pascha, quartadecima die

mensis primi. 20 Purificati enim fuerant sacerdotes et Levit quasi unus :
omnes mundi ad immolandum Pascha universis filiis transmigrationis, et
fratribus suis sacerdotibus, et sibi. 21 Et comederunt filii Isral, qui reversi
fuerant de transmigratione, et omnes qui se separaverant a coinquinatione
gentium terr ad eos, ut qurerent Dominum Deum Isral. 22 Et fecerunt
solemnitatem azymorum septem diebus in ltitia, quoniam ltificaverat
eos Dominus, et converterat cor regis Assur ad eos, ut adjuvaret manus
eorum in opere domus Domini Dei Isral.
Cap. 7 1 Post hc autem verba in regno Artaxerxis regis Persarum,
Esdras filius Sarai, filii Azari, filii Helci, 2 filii Sellum, filii Sadoc, filii
Achitob, 3 filii Amari, filii Azari, filii Maraioth, 4 filii Zarahi, filii Ozi,
filii Bocci, 5 filii Abisue, filii Phinees, filii Eleazar, filii Aaron sacerdotis ab
initio. 6 Ipse Esdras ascendit de Babylone, et ipse scriba velox in lege
575/1834
Moysi, quam Dominus Deus dedit Isral : et dedit ei rex secundum manum
Domini Dei ejus super eum, omnem petitionem ejus. 7 Et ascenderunt de
filiis Isral, et de filiis sacerdotum, et de filiis Levitarum, et de cantoribus,
et de janitoribus, et de Nathinis, in Jerusalem, anno septimo Artaxerxis
regis. 8 Et venerunt in Jerusalem mense quinto, ipse est annus septimus
regis. 9 Quia in primo die mensis primi cpit ascendere de Babylone, et in
primo die mensis quinti venit in Jerusalem, juxta manum Dei sui bonam
super se. 10 Esdras enim paravit cor suum, ut investigaret legem Domini, et
faceret et doceret in Isral prceptum et judicium.
11
Hoc est autem exemplar epistol edicti, quod dedit rex Artaxerxes Esdr
sacerdoti, scrib erudito in sermonibus et prceptis Domini, et cremoniis
ejus in Isral. 12 Artaxerxes rex regum Esdr sacerdoti scrib legis Dei
cli doctissimo, salutem. 13 A me decretum est, ut cuicumque placuerit in
regno meo de populo Isral, et de sacerdotibus ejus, et de Levitis, ire in
Jerusalem, tecum vadat. 14 A facie enim regis, et septem consiliatorum ejus,
missus es, ut visites Judam et Jerusalem in lege Dei tui, qu est in manu
tua : 15 et ut feras argentum et aurum quod rex, et consiliatores ejus, sponte
obtulerunt Deo Isral, cujus in Jerusalem tabernaculum est. 16 Et omne
argentum et aurum quodcumque inveneris in universa provincia Babylonis,
et populus offerre voluerit, et de sacerdotibus qu sponte obtulerint domui
Dei sui, qu est in Jerusalem, 17 libere accipe, et studiose eme de hac
pecunia vitulos, arietes, agnos, et sacrificia, et libamina eorum, et offer ea
super altare templi Dei vestri, quod est in Jerusalem. 18 Sed et si quid tibi et
fratribus tuis placuerit de reliquo argento et auro ut faciatis, juxta
voluntatem Dei vestri facite. 19 Vasa quoque, qu dantur tibi in
ministerium domus Dei tui, trade in conspectu Dei in Jerusalem. 20 Sed et
cetera, quibus opus fuerit in domum Dei tui, quantumcumque necesse est ut
expendas, dabitur de thesauro, et de fisco regis, 21 et a me. Ego Artaxerxes
rex, statui atque decrevi omnibus custodibus arc public, qui sunt trans
flumen, ut quodcumque petierit a vobis Esdras sacerdos, scriba legis Dei
cli, absque mora detis, 22 usque ad argenti talenta centum, et usque ad
frumenti coros centum, et usque ad vini batos centum, et usque ad batos
olei centum, sal vero absque mensura. 23 Omne quod ad ritum Dei cli
pertinet, tribuatur diligenter in domo Dei cli : ne forte irascatur contra
regnum regis, et filiorum ejus. 24 Vobis quoque notum facimus de universis
sacerdotibus, et Levitis, et cantoribus, et janitoribus, Nathinis, et ministris
domus Dei hujus, ut vectigal, et tributum, et annonas non habeatis
potestatem imponendi super eos. 25 Tu autem Esdra, secundum sapientiam
Dei tui, qu est in manu tua, constitue judices et prsides, ut judicent omni
populo qui est trans flumen, his videlicet qui noverunt legem Dei tui : sed
et imperitos docete libere. 26 Et omnis qui non fecerit legem Dei tui, et
legem regis, diligenter, judicium erit de eo sive in mortem, sive in exilium,
576/1834
sive in condemnationem substanti ejus, vel certe in carcerem.

27
Benedictus Dominus Deus patrum nostrorum, qui dedit hoc in corde

regis ut glorificaret domum Domini qu est in Jerusalem, 28 et in me
inclinavit misericordiam suam coram rege et consiliatoribus ejus, et
universis principibus regis potentibus : et ego confortatus manu Domini
Dei mei, qu erat in me, congregavi de Isral principes qui ascenderent
mecum.
Cap. 8 1 Hi sunt ergo principes familiarum, et genealogia eorum, qui
ascenderunt mecum in regno Artaxerxis regis de Babylone. 2 De filiis
Phinees, Gersom. De filiis Ithamar, Daniel. De filiis David, Hattus. 3 De
filiis Secheni, filiis Pharos, Zacharias : et cum eo numerati sunt viri
centum quinquaginta. 4 De filiis Phahath Moab, Elionai filius Zarehe, et
cum eo ducenti viri. 5 De filiis Secheni, filius Ezechiel, et cum eo trecenti
viri. 6 De filiis Adan, Abed filius Jonathan, et cum eo quinquaginta viri.
7
De filiis Alam, Isaias filius Athali, et cum eo septuaginta viri. 8 De filiis
Saphati, Zebedia filius Michal, et cum eo octoginta viri. 9 De filiis Joab,
Obedia filius Jahiel, et cum eo ducenti decem et octo viri. 10 De filiis
Selomith, filius Josphi, et cum eo centum sexaginta viri. 11 De filiis Bebai,
Zacharias filius Bebai, et cum eo viginti octo viri. 12 De filiis Azgad,
Johanan filius Eccetan, et cum eo centum et decem viri. 13 De filiis
Adonicam, qui erant novissimi : et hc nomina eorum : Elipheleth, et
Jehiel, et Samaias, et cum eis sexaginta viri. 14 De filii Begui, Uthai et
Zachur, et cum eis septuaginta viri.
15
Congregavi autem eos ad fluvium qui decurrit ad Ahava, et mansimus ibi

tribus diebus : qusivique in populo et in sacerdotibus de filiis Levi, et non
inveni ibi. 16 Itaque misi Eliezer, et Ariel, et Semeiam, et Elnathan, et Jarib,
et alterum Elnathan, et Nathan, et Zachariam, et Mosollam principes : et
Jojarib, et Elnathan sapientes. 17 Et misi eos ad Eddo, qui est primus in
Chasphi loco, et posui in ore eorum verba, qu loquerentur ad Eddo, et
fratres ejus Nathinos in loco Chasphi, ut adducerent nobis ministros
domus Dei nostri. 18 Et adduxerunt nobis per manum Dei nostri bonam
super nos, virum doctissimum de filiis Moholi filii Levi, filii Isral, et
Sarabiam et filios ejus et fratres ejus decem et octo, 19 et Hasabiam, et cum
eo Isaiam de filiis Merari, fratresque ejus, et filios ejus viginti : 20 et de
Nathinis, quos dederat David et principes ad ministeria Levitarum,
Nathinos ducentos viginti : omnes hi suis nominibus vocabantur. 21 Et
prdicavi ibi jejunium juxta fluvium Ahava, ut affligeremur coram
Domino Deo nostro, et peteremus ab eo viam rectam nobis et filiis nostris,
universque substanti nostr. 22 Erubui enim petere a rege auxilium et
equites, qui defenderent nos ab inimico in via : quia dixeramus regi :
577/1834
Manus Dei nostri est super omnes qui qurunt eum in bonitate : et
imperium ejus, et fortitudo ejus, et furor, super omnes qui derelinquunt
eum. 23 Jejunavimus autem, et rogavimus Deum nostrum per hoc : et evenit
nobis prospere. 24 Et separavi de principibus sacerdotum duodecim,
Sarabiam, et Hasabiam, et cum eis de fratribus eorum decem :
25
appendique eis argentum et aurum, et vasa consecrata domus Dei nostri,
qu obtulerat rex et consiliatores ejus, et principes ejus, universusque
Isral eorum qui inventi fuerant : 26 et appendi in manibus eorum argenti
talenta sexcenta quinquaginta, et vasa argentea centum, auri centum
talenta : 27 et crateres aureos viginti, qui habebant solidos millenos, et vasa
ris fulgentis optimi duo, pulchra ut aurum. 28 Et dixi eis : Vos sancti
Domini, et vasa sancta, et argentum et aurum, quod sponte oblatum est
Domino Deo patrum nostrorum : 29 vigilate et custodite, donec appendatis
coram principibus sacerdotum, et Levitarum, et ducibus familiarum Isral
in Jerusalem, in thesaurum domus Domini. 30 Susceperunt autem sacerdotes
et Levit pondus argenti, et auri, et vasorum, ut deferrent Jerusalem in
domum Dei nostri. 31 Promovimus ergo a flumine Ahava duodecimo die
mensis primi ut pergeremus Jerusalem : et manus Dei nostri fuit super nos,
et liberavit nos de manu inimici et insidiatoris in via.
32
Et venimus Jerusalem, et mansimus ibi tribus diebus. 33 Die autem quarta

appensum est argentum, et aurum, et vasa in domo Dei nostri per manum
Meremoth filii Uri sacerdotis, et cum eo Eleazar filius Phinees, cumque
eis Jozabed filius Josue, et Noadaia filius Bennoi Levit, 34 juxta numerum
et pondus omnium : descriptumque est omne pondus in tempore illo. 35 Sed
et qui venerant de captivitate filii transmigrationis, obtulerunt
holocautomata Deo Isral, vitulos duodecim pro omni populo Isral, arietes
nonaginta sex, agnos septuaginta septem, hircos pro peccato duodecim :
omnia in holocaustum Domino. 36 Dederunt autem edicta regis satrapis qui
erant de conspectu regis, et ducibus trans flumen, et elevaverunt populum
et domum Dei.
Cap. 9 1 Postquam autem hc completa sunt, accesserunt ad me
principes, dicentes : Non est separatus populus Isral, sacerdotes et Levit,
a populis terrarum et abominationibus eorum : Chanani videlicet, et
Hethi, et Pherezi, et Jebusi, et Ammonitarum, et Moabitarum, et
gyptiorum, et Amorrhorum : 2 tulerunt enim de filiabus eorum sibi et
filiis suis, et commiscuerunt semen sanctum cum populis terrarum : manus
etiam principum et magistratuum fuit in transgressione hac prima.
3
Cumque audissem sermonem istum, scidi pallium meum et tunicam, et
evelli capillos capitis mei et barb, et sedi mrens. 4 Convenerunt autem
ad me omnes qui timebant verbum Dei Isral, pro transgressione eorum qui
de captivitate venerant, et ego sedebam tristis usque ad sacrificium
578/1834
vespertinum : 5 et in sacrificio vespertino, surrexi de afflictione mea, et

scisso pallio et tunica, curvavi genua mea, et expandi manus meas ad
Dominum Deum meum.
6
Et dixi : Deus meus, confundor et erubesco levare faciem meam ad te :

quoniam iniquitates nostr multiplicat sunt super caput nostrum, et
delicta nostra creverunt usque ad clum, 7 a diebus patrum nostrorum : sed
et nos ipsi peccavimus graviter usque ad diem hanc, et in iniquitatibus
nostris traditi sumus ipsi, et reges nostri, et sacerdotes nostri, in manum
regum terrarum, et in gladium, et in captivitatem, et in rapinam, et in
confusionem vultus, sicut et die hac. 8 Et nunc quasi parum et ad
momentum facta est deprecatio nostra apud Dominum Deum nostrum, ut
dimitterentur nobis reliqui, et daretur nobis paxillus in loco sancto ejus, et
illuminaret oculos nostros Deus noster, et daret nobis vitam modicam in
servitute nostra : 9 quia servi sumus, et in servitute nostra non dereliquit nos
Deus noster, sed inclinavit super nos misericordiam coram rege Persarum,
ut daret nobis vitam, et sublimaret domum Dei nostri, et exstrueret
solitudines ejus, et daret nobis sepem in Juda et Jerusalem.
10
Et nunc quid dicemus, Deus noster, post hc ? Quia dereliquimus

mandata tua, 11 qu prcepisti in manu servorum tuorum prophetarum,
dicens : Terra, ad quam vos ingredimini ut possideatis eam, terra immunda
est juxta immunditiam populorum, ceterarumque terrarum,
abominationibus eorum qui repleverunt eam ab ore usque ad os in
coinquinatione sua. 12 Nunc ergo filias vestras ne detis filiis eorum, et filias
eorum ne accipiatis filiis vestris, et non quratis pacem eorum et
prosperitatem eorum usque in ternum : ut confortemini, et comedatis qu
bona sunt terr, et hredes habeatis filios vestros usque in sculum. 13 Et
post omnia qu venerunt super nos in operibus nostris pessimis, et in
delicto nostro magno, quia tu, Deus noster, liberasti nos de iniquitate
nostra, et dedisti nobis salutem sicut est hodie, 14 ut non converteremur, et
irrita faceremus mandata tua, neque matrimonia jungeremus cum populis
abominationum istarum. Numquid iratus es nobis usque ad
consummationem, ne dimitteres nobis reliquias ad salutem ? 15 Domine
Deus Isral, justus es tu : quoniam derelicti sumus, qui salvaremur sicut die
hac. Ecce coram te sumus in delicto nostro : non enim stari potest coram te
super hoc.
Cap. 10 1 Sic ergo orante Esdra, et implorante eo et flente, et jacente
ante templum Dei, collectus est ad eum de Isral ctus grandis nimis
virorum et mulierum et puerorum, et flevit populus fletu multo. 2 Et
respondit Sechenias filius Jehiel de filiis lam, et dixit Esdr : Nos
prvaricati sumus in Deum nostrum, et duximus uxores alienigenas de
579/1834
populis terr : et nunc, si est pnitentia in Isral super hoc, 3 percutiamus

fdus cum Domino Deo nostro, ut projiciamus universas uxores, et eos qui
de his nati sunt, juxta voluntatem Domini, et eorum qui timent prceptum
Domini Dei nostri : secundum legem fiat. 4 Surge, tuum est decernere,
nosque erimus tecum : confortare, et fac. 5 Surrexit ergo Esdras, et adjuravit
principes sacerdotum et Levitarum, et omnem Isral, ut facerent secundum
verbum hoc : et juraverunt. 6 Et surrexit Esdras ante domum Dei, et abiit ad
cubiculum Johanan filii Eliasib, et ingressus est illuc : panem non comedit,
et aquam non bibit : lugebat enim transgressionem eorum, qui venerant de
captivitate. 7 Et missa est vox in Juda et in Jerusalem omnibus filiis
transmigrationis, ut congregarentur in Jerusalem : 8 et omnis qui non
venerit in tribus diebus juxta consilium principum et seniorum, auferetur
universa substantia ejus, et ipse abjicietur de ctu transmigrationis.
9
Convenerunt igitur omnes viri Juda et Benjamin in Jerusalem tribus
diebus : ipse est mensis nonus, vigesimo die mensis : et sedit omnis
populus in platea domus Dei, trementes pro peccato, et pluviis.
10
Et surrexit Esdras sacerdos, et dixit ad eos : Vos transgressi estis, et

duxistis uxores alienigenas, ut adderetis super delictum Isral. 11 Et nunc
date confessionem Domino Deo patrum vestrorum, et facite placitum ejus,
et separamini a populis terr, et ab uxoribus alienigenis. 12 Et respondit
universa multitudo, dixitque voce magna : Juxta verbum tuum ad nos, sic
fiat. 13 Verumtamen quia populus multus est, et tempus pluvi, et non
sustinemus stare foris, et opus non est diei unius vel duorum (vehementer
quippe peccavimus in sermone isto), 14 constituantur principes in universa
multitudine : et omnes in civitatibus nostris qui duxerunt uxores alienigenas
veniant in temporibus statutis, et cum his seniores per civitatem et
civitatem, et judices ejus, donec avertatur ira Dei nostri a nobis super
peccato hoc. 15 Igitur Jonathan filius Azahel, et Jaasia filius Thecue,
steterunt super hoc, et Messollam et Sebethai Levites adjuverunt eos :
16
feceruntque sic filii transmigrationis. Et abierunt Esdras sacerdos, et viri
principes familiarum, in domos patrum suorum, et omnes per nomina sua,
et sederunt in die primo mensis decimi ut qurerent rem. 17 Et consummati
sunt omnes viri, qui duxerant uxores alienigenas, usque ad diem primam
mensis primi.
18
Et inventi sunt de filiis sacerdotum qui duxerant uxores alienigenas. De

filiis Josue filii Josedec, et fratres ejus, Maasia, et Eliezer, et Jarib, et
Godolia. 19 Et dederunt manus suas ut ejicerent uxores suas, et pro delicto
suo arietem de ovibus offerrent. 20 Et de filiis Emmer, Hanani, et Zebedia.
21
Et de filiis Harim, Maasia, et Elia, et Semeia, et Jehiel, et Ozias. 22 Et de
filiis Pheshur, Elionai, Maasia, Ismal, Nathanal, Jozabed, et Elasa. 23 Et
de filiis Levitarum, Jozabed, et Semei, et Celaia, ipse est Calita, Phataia,
580/1834
Juda, et Eliezer. 24 Et de cantoribus, Eliasib. Et de janitoribus, Sellum, et

Telem, et Uri. 25 Et ex Isral, de filiis Pharos, Remeia, et Jesia, et Melchia,
et Miamin, et Eliezer, et Melchia, et Banea. 26 Et de filiis lam, Mathania,
Zacharias, et Jehiel, et Abdi, et Jerimoth, et Elia. 27 Et de filiis Zethua,
Elionai, Eliasib, Mathania, et Jerimuth, et Zabad, et Aziza. 28 Et de filiis
Bebai, Johanan, Hanania, Zabbai, Athalai. 29 Et de filiis Bani, Mosollam, et
Melluch, et Adaia, Jasub, et Saal, et Ramoth. 30 Et de filiis Phahath Moab,
Edna, et Chalal, Banaias, et Maasias, Mathanias, Beseleel, Bennui, et
Manasse. 31 Et de filiis Herem, Eliezer, Josue, Melchias, Semeias, Simeon,
32
Benjamin, Maloch, Samarias. 33 Et de filiis Hasom, Mathanai, Mathatha,
Zabad, Eliphelet, Jermai, Manasse, Semei. 34 De filiis Bani, Maadi,
Amram, et Vel, 35 Baneas, et Badaias, Cheliau, 36 Vania, Marimuth, et
Eliasib, 37 Mathanias, Mathanai, et Jasi, 38 et Bani, et Bennui, Semei, 39 et
Salmias, et Nathan, et Adaias, 40 et Mechnedebai, Sisai, Sarai, 41 Ezrel, et
Selemiau, Semeria, 42 Sellum, Amaria, Joseph. 43 De filiis Nebo, Jehiel,
Mathathias, Zabad, Zabina, Jeddu, et Jol, et Banaia. 44 Omnes hi
acceperant uxores alienigenas, et fuerunt ex eis mulieres, qu pepererant
filios.
Liber Nehemi
Cap. 1 1 Verba Nehemi filii Helchi. Et factum est in mense
Casleu, anno vigesimo, et ego eram in Susis castro. 2 Et venit Hanani, unus
de fratribus meis, ipse et viri ex Juda : et interrogavi eos de Judis qui
remanserant, et supererant de captivitate, et Jerusalem. 3 Et dixerunt mihi :
Qui remanserunt, et relicti sunt de captivitate ibi in provincia, in afflictione
magna sunt, et in opprobrio : et murus Jerusalem dissipatus est, et port
ejus combust sunt igni. 4 Cumque audissem verba hujuscemodi, sedi, et
flevi, et luxi diebus multis : jejunabam, et orabam ante faciem Dei cli :
5
et dixi : Quso, Domine Deus cli fortis, magne atque terribilis, qui
custodis pactum et misericordiam cum his qui te diligunt, et custodiunt
mandata tua : 6 fiant aures tu auscultantes, et oculi tui aperti, ut audias
orationem servi tui, quam ego oro coram te hodie nocte et die pro filiis
Isral servis tuis : et confiteor pro peccatis filiorum Isral, quibus
peccaverunt tibi : ego et domus patris mei peccavimus, 7 vanitate seducti
sumus, et non custodivimus mandatum tuum, et cremonias, et judicia qu
prcepisti Moysi famulo tuo. 8 Memento verbi quod mandasti Moysi servo
tuo, dicens : Cum transgressi fueritis, ego dispergam vos in populos : 9 et si
revertamini ad me, et custodiatis prcepta mea, et faciatis ea : etiamsi
abducti fueritis ad extrema cli, inde congregabo vos, et reducam in locum
quem elegi ut habitaret nomen meum ibi. 10 Et ipsi servi tui, et populus
581/1834
tuus, quos redemisti in fortitudine tua magna, et in manu tua valida.

11
Obsecro, Domine, sit auris tua attendens ad orationem servi tui, et ad
orationem servorum tuorum, qui volunt timere nomen tuum : et dirige
servum tuum hodie, et da ei misericordiam ante virum hunc. Ego enim
eram pincerna regis.
Cap. 2 1 Factum est autem in mense Nisan, anno vigesimo
Artaxerxis regis : et vinum erat ante eum, et levavi vinum, et dedi regi : et
eram quasi languidus ante faciem ejus. 2 Dixitque mihi rex : Quare vultus
tuus tristis est, cum te grotum non videam ? non est hoc frustra, sed
malum nescio quod in corde tuo est. Et timui valde, ac nimis : 3 et dixi
regi : Rex, in ternum vive : quare non mreat vultus meus, quia civitas
domus sepulchrorum patris mei deserta est, et port ejus combust sunt
igni ? 4 Et ait mihi rex : Pro qua re postulas ? Et oravi Deum cli, 5 et dixi
ad regem : Si videtur regi bonum, et si placet servus tuus ante faciem tuam,
ut mittas me in Judam ad civitatem sepulchri patris mei, et dificabo
eam. 6 Dixitque mihi rex, et regina qu sedebat juxta eum : Usque ad quod
tempus erit iter tuum, et quando reverteris ? Et placuit ante vultum regis, et
misit me : et constitui ei tempus. 7 Et dixi regi : Si regi videtur bonum,
epistolas det mihi ad duces regionis trans flumen, ut traducant me, donec
veniam in Judam : 8 et epistolam ad Asaph custodem saltus regis, ut det
mihi ligna, ut tegere possim portas turris domus, et muros civitatis, et
domum quam ingressus fuero. Et dedit mihi rex juxta manum Dei mei
bonam mecum. 9 Et veni ad duces regionis trans flumen, dedique eis
epistolas regis. Miserat autem rex mecum principes militum, et equites.
10
Et audierunt Sanaballat Horonites, et Tobias servus Ammanites : et
contristati sunt afflictione magna, quod venisset homo qui qureret
prosperitatem filiorum Isral.
11
Et veni Jerusalem, et eram ibi tribus diebus. 12 Et surrexi nocte ego, et

viri pauci mecum, et non indicavi cuiquam quid Deus dedisset in corde
meo ut facerem in Jerusalem : et jumentum non erat mecum, nisi animal
cui sedebam. 13 Et egressus sum per portam vallis nocte, et ante fontem
draconis, et ad portam stercoris, et considerabam murum Jerusalem
dissipatum, et portas ejus consumptas igni. 14 Et transivi ad portam fontis,
et ad aquductum regis, et non erat locus jumento cui sedebam ut transiret.
15
Et ascendi per torrentem nocte, et considerabam murum, et reversus veni
ad portam vallis, et redii. 16 Magistratus autem nesciebant quo abiissem, aut
quid ego facerem : sed et Judis, et sacerdotibus, et optimatibus, et
magistratibus, et reliquis qui faciebant opus, usque ad id loci nihil
indicaveram. 17 Et dixi eis : Vos nostis afflictionem in qua sumus : quia
Jerusalem deserta est, et port ejus consumpt sunt igni : venite, et
dificemus muros Jerusalem, et non simus ultra opprobrium. 18 Et indicavi
582/1834
eis manum Dei mei, quod esset bona mecum, et verba regis qu locutus
esset mihi, et aio : Surgamus, et dificemus. Et confortat sunt manus
eorum in bono. 19 Audierunt autem Sanaballat Horonites, et Tobias servus
Ammanites, et Gosem Arabs, et subsannaverunt nos, et despexerunt,
dixeruntque : Qu est hc res quam facitis ? numquid contra regem vos
rebellatis ? 20 Et reddidi eis sermonem, dixique ad eos : Deus cli ipse nos
juvat, et nos servi ejus sumus : surgamus et dificemus : vobis autem non
est pars, et justitia, et memoria in Jerusalem.
Cap. 3 1 Et surrexit Eliasib sacerdos magnus, et fratres ejus
sacerdotes, et dificaverunt portam gregis : ipsi sanctificaverunt eam, et
statuerunt valvas ejus, et usque ad turrim centum cubitorum
sanctificaverunt eam, usque ad turrim Hananeel. 2 Et juxta eum
dificaverunt viri Jericho : et juxta eum dificavit Zachur filius Amri.
3
Portam autem piscium dificaverunt filii Asnaa : ipsi texerunt eam, et

statuerunt valvas ejus, et seras, et vectes. Et juxta eos dificavit Marimuth
filius Uri, filii Accus. 4 Et juxta eum dificavit Mosollam filius Barachi,
filii Mesezebel : et juxta eos dificavit Sadoc filius Baana. 5 Et juxta eos
dificaverunt Thecueni : optimates autem eorum non supposuerunt colla
sua in opere Domini sui.
6
Et portam veterem dificaverunt Jojada filius Phasea, et Mosollam filius

Besodia : ipsi texerunt eam, et statuerunt valvas ejus, et seras, et vectes. 7 Et
juxta eos dificaverunt Meltias Gabaonites, et Jadon Meronathites, viri de
Gabaon et Maspha, pro duce qui erat in regione trans flumen. 8 Et juxta
eum dificavit Eziel filius Araia aurifex : et juxta eum dificavit Ananias
filius pigmentarii : et dimiserunt Jerusalem usque ad murum plate latioris.
9
Et juxta eum dificavit Raphaia filius Hur, princeps vici Jerusalem. 10 Et
juxta eum dificavit Jedaia filius Haromaph contra domum suam : et juxta
eum dificavit Hattus filius Haseboni. 11 Mediam partem vici dificavit
Melchias filius Herem, et Hasub filius Phahath Moab, et turrim furnorum.
12
Et juxta eum dificavit Sellum filius Alohes, princeps medi partis vici
Jerusalem, ipse et fili ejus. 13 Et portam vallis dificavit Hanun, et
habitatores Zano : ipsi dificaverunt eam, et statuerunt valvas ejus, et
seras, et vectes, et mille cubitos in muro usque ad portam sterquilinii. 14 Et
portam sterquilinii dificavit Melchias filius Rechab, princeps vici
Bethacharam : ipse dificavit eam, et statuit valvas ejus, et seras, et vectes.
15
Et portam fontis dificavit Sellum filius Cholhoza, princeps pagi
Maspha : ipse dificavit eam, et texit, et statuit valvas ejus, et seras, et
vectes, et muros piscin Silo in hortum regis, et usque ad gradus qui
descendunt de civitate David.
583/1834
16
Post eum dificavit Nehemias filius Azboc, princeps dimidi partis vici
Bethsur, usque contra sepulchrum David, et usque ad piscinam qu grandi
opere constructa est, et usque ad domum fortium. 17 Post eum dificaverunt
Levit, Rehum filius Benni : post eum dificavit Hasebias princeps
dimidi partis vici Ceil in vico suo. 18 Post eum dificaverunt fratres
eorum : Bavai filius Enadad, princeps dimidi partis Ceil : 19 et dificavit
juxta eum Azer filius Josue, princeps Maspha, mensuram secundam, contra
ascensum firmissimi anguli. 20 Post eum in monte dificavit Baruch filius
Zachai mensuram secundam, ab angulo usque ad portam domus Eliasib
sacerdotis magni. 21 Post eum dificavit Merimuth filius Uri filii Haccus,
mensuram secundam, a porta domus Eliasib, donec extenderetur domus
Eliasib. 22 Et post eum dificaverunt sacerdotes, viri de campestribus
Jordanis. 23 Post eum dificavit Benjamin et Hasub contra domum suam :
et post eum dificavit Azarias filius Maasi filii Anani contra domum
suam. 24 Post eum dificavit Bennui filius Henadad mensuram secundam, a
domo Azari usque ad flexuram, et usque ad angulum. 25 Phalel filius Ozi
contra flexuram, et turrim qu eminet de domo regis excelsa, id est, in atrio
carceris : post eum Phadaia filius Pharos.
26
Nathini autem habitabant in Ophel usque contra portam aquarum ad

orientem, et turrim qu prominebat. 27 Post eum dificaverunt Thecueni
mensuram secundam e regione, a turre magna et eminente usque ad murum
templi. 28 Sursum autem a porta equorum dificaverunt sacerdotes,
unusquisque contra domum suam. 29 Post eos dificavit Sadoc filius
Emmer contra domum suam. Et post eum dificavit Semaia filius
Secheni, custos port orientalis. 30 Post eum dificavit Hanania filius
Selemi, et Hanun filius Seleph sextus, mensuram secundam : post eum
dificavit Mosollam filius Barachi, contra gazophylacium suum. Post
eum dificavit Melchias filius aurificis usque ad domum Nathinorum, et
scruta vendentium contra portam judicialem, et usque ad cnaculum
anguli. 31 Et inter cnaculum anguli in porta gregis, dificaverunt aurifices
et negotiatores.
Cap. 4 1 Factum est autem, cum audisset Sanaballat quod
dificaremus murum, iratus est valde : et motus nimis subsannavit Judos,
2
et dixit coram fratribus suis, et frequentia Samaritanorum : Quid Judi
faciunt imbecilles ? num dimittent eos gentes ? num sacrificabunt, et
complebunt in una die ? numquid dificare poterunt lapides de acervis
pulveris, qui combusti sunt ? 3 Sed et Tobias Ammanites, proximus ejus,
ait : dificent : si ascenderit vulpes, transiliet murum eorum lapideum.
4
Audi, Deus noster, quia facti sumus despectui : converte opprobrium
super caput eorum, et da eos in despectionem in terra captivitatis. 5 Ne
operias iniquitatem eorum, et peccatum eorum coram facie tua non
584/1834
deleatur, quia irriserunt dificantes. 6 Itaque dificavimus murum, et

conjunximus totum usque ad partem dimidiam : et provocatum est cor
populi ad operandum. 7 Factum est autem, cum audisset Sanaballat, et
Tobias, et Arabes, et Ammanit, et Azotii, quod obducta esset cicatrix
muri Jerusalem, et quod cpissent interrupta concludi, irati sunt nimis. 8 Et
congregati sunt omnes pariter ut venirent, et pugnarent contra Jerusalem, et
molirentur insidias. 9 Et oravimus Deum nostrum, et posuimus custodes
super murum die ac nocte contra eos. 10 Dixit autem Judas : Debilitata est
fortitudo portantis, et humus nimia est, et nos non poterimus dificare
murum. 11 Et dixerunt hostes nostri : Nesciant, et ignorent donec veniamus
in medium eorum, et interficiamus eos, et cessare faciamus opus. 12 Factum
est autem venientibus Judis qui habitabant juxta eos, et dicentibus nobis
per decem vices, ex omnibus locis quibus venerant ad nos, 13 statui in loco
post murum per circuitum populum in ordinem cum gladiis suis, et lanceis,
et arcubus. 14 Et perspexi atque surrexi : et aio ad optimates et magistratus,
et ad reliquam partem vulgi : Nolite timere a facie eorum : Domini magni
et terribilis mementote, et pugnate pro fratribus vestris, filiis vestris, et
filiabus vestris, et uxoribus vestris, et domibus vestris. 15 Factum est autem,
cum audissent inimici nostri nuntiatum esse nobis, dissipavit Deus
consilium eorum. Et reversi sumus omnes ad muros, unusquisque ad opus
suum. 16 Et factum est a die illa, media pars juvenum eorum faciebat opus,
et media parata erat ad bellum : et lance, et scuta, et arcus, et loric, et
principes post eos in omni domo Juda. 17 dificantium in muro, et
portantium onera, et imponentium : una manu sua faciebat opus, et altera
tenebat gladium : 18 dificentium enim unusquisque gladio erat accinctus
renes. Et dificabant, et clangebant buccina juxta me. 19 Et dixi ad
optimates, et ad magistratus, et ad reliquam partem vulgi : Opus grande est
et latum, et nos separati sumus in muro procul alter ab altero : 20 in loco
quocumque audieritis clangorem tub, illuc concurrite ad nos : Deus noster
pugnabit pro nobis. 21 Et nos ipsi faciamus opus, et media pars nostrum
teneat lanceas ab ascensu auror donec egrediantur astra. 22 In tempore
quoque illo dixi populo : Unusquisque cum puero suo maneat in medio
Jerusalem, et sint nobis vices per noctem et diem ad operandum. 23 Ego
autem et fratres mei, et pueri mei, et custodes, qui erant post me, non
deponebamus vestimenta nostra : unusquisque tantum nudabatur ad
baptismum.
Cap. 5 1 Et factus est clamor populi et uxorum ejus magnus adversus
fratres suos Judos. 2 Et erant qui dicerent : Filii nostri et fili nostr
mult sunt nimis : accipiamus pro pretio eorum frumentum, et comedamus,
et vivamus. 3 Et erant qui dicerent : Agros nostros, et vineas, et domus
nostras opponamus, et accipiamus frumentum in fame. 4 Et alii dicebant :
Mutuo sumamus pecunias in tributa regis, demusque agros nostros et
585/1834
vineas : 5 et nunc sicut carnes fratrum nostrorum, sic carnes nostr sunt : et
sicut filii eorum, ita et filii nostri : ecce nos subjugamus filios nostros et
filias nostras in servitutem, et de filiabus nostris sunt famul, nec habemus
unde possint redimi : et agros nostros et vineas nostras alii possident. 6 Et
iratus sum nimis cum audissem clamorem eorum secundum verba hc :
7
cogitavitque cor meum mecum, et increpavi optimates et magistratus, et
dixi eis : Usurasne singuli a fratribus vestris exigitis ? Et congregavi
adversum eos concionem magnam, 8 et dixi eis : Nos, ut scitis, redemimus
fratres nostros Judos, qui venditi fuerant gentibus secundum
possibilitatem nostram : et vos igitur vendetis fratres vestros, et redimemus
eos ? Et siluerunt, nec invenerunt quid responderent. 9 Dixique ad eos : Non
est bona res quam facitis : quare non in timore Dei nostri ambulastis, ne
exprobretur nobis a gentibus inimicis nostris ? 10 Et ego, et fratres mei, et
pueri mei commodavimus plurimis pecuniam et frumentum. Non
repetamus in commune istud : s alienum concedamus quod debetur nobis.
11
Reddite eis hodie agros suos, et vineas suas, et oliveta sua, et domos
suas : quin potius et centesimum pecuni, frumenti, vini et olei, quam
exigere soletis ab eis, date pro illis. 12 Et dixerunt : Reddemus, et ab eis
nihil quremus : sicque faciemus ut loqueris. Et vocavi sacerdotes, et
adjuravi eos ut facerent juxta quod dixeram. 13 Insuper excussi sinum
meum, et dixi : Sic excutiat Deus omnem virum qui non compleverit
verbum istud, de domo sua, et de laboribus suis : sic excutiatur, et vacuus
fiat. Et dixit universa multitudo : Amen : et laudaverunt Deum. Fecit ergo
populus sicut erat dictum.
14
A die autem illa, qua prceperat rex mihi ut essem dux in terra Juda, ab
anno vigesimo usque ad annum trigesimum secundum Artaxerxis regis per
annos duodecim, ego et fratres mei annonas qu ducibus debebantur non
comedimus. 15 Duces autem primi, qui fuerant ante me, gravaverunt
populum, et acceperunt ab eis in pane, et vino, et pecunia, quotidie siclos
quadraginta : sed et ministri eorum depresserunt populum. Ego autem non
feci ita propter timorem Dei : 16 quin potius in opere muri dificavi, et
agrum non emi, et omnes pueri mei congregati ad opus erant. 17 Judi
quoque et magistratus centum quinquaginta viri, et qui veniebant ad nos de
gentibus qu in circuitu nostro sunt, in mensa mea erant. 18 Parabatur
autem mihi per dies singulos bos unus, arietes sex electi, exceptis
volatilibus, et inter dies decem vina diversa, et alia multa tribuebam :
insuper et annonas ducatus mei non qusivi : valde enim attenuatus erat
populus. 19 Memento mei, Deus meus, in bonum, secundum omnia qu feci
populo huic.
Cap. 6 1 Factum est autem, cum audisset Sanaballat, et Tobias, et
Gossem Arabs, et ceteri inimici nostri, quod dificassem ego murum, et
non esset in ipso residua interruptio (usque ad tempus autem illud valvas
586/1834
non posueram in portis), 2 miserunt Sanaballat et Gossem ad me, dicentes :

Veni, et percutiamus fdus pariter in viculis in campo Ono. Ipsi autem
cogitabant ut facerent mihi malum. 3 Misi ergo ad eos nuntios, dicens :
Opus grande ego facio, et non possum descendere, ne forte negligatur cum
venero, et descendero ad vos. 4 Miserunt autem ad me secundum verbum
hoc per quatuor vices : et respondi eis juxta sermonem priorem. 5 Et misit
ad me Sanaballat juxta verbum prius quinta vice puerum suum, et
epistolam habebat in manu sua scriptam hoc modo : 6 In gentibus auditum
est, et Gossem dixit, quod tu et Judi cogitetis rebellare, et propterea
difices murum, et levare te velis super eos regem : propter quam causam
7
et prophetas posueris, qui prdicent de te in Jerusalem, dicentes : Rex in
Juda est. Auditurus est rex verba hc : idcirco nunc veni, ut ineamus
consilium pariter. 8 Et misi ad eos, dicens : Non est factum secundum verba
hc, qu tu loqueris : de corde enim tuo tu componis hc. 9 Omnes enim
hi terrebant nos, cogitantes quod cessarent manus nostr ab opere, et
quiesceremus : quam ob causam magis confortavi manus meas.
10
Et ingressus sum domum Semai filii Dalai filii Metabeel secreto. Qui
ait : Tractemus nobiscum in domo Dei in medio templi, et claudamus
portas dis : quia venturi sunt ut interficiant te, et nocte venturi sunt ad
occidendum te. 11 Et dixi : Num quisquam similis mei fugit ? et quis ut ego
ingredietur templum, et vivet ? non ingrediar. 12 Et intellexi quod Deus non
misisset eum, sed quasi vaticinans locutus esset ad me, et Tobias et
Sanaballat conduxissent eum. 13 Acceperat enim pretium, ut territus
facerem, et peccarem, et haberent malum quod exprobrarent mihi.
14
Memento mei, Domine, pro Tobia et Sanaballat, juxta opera eorum talia :
sed et Noadi prophet, et ceterorum prophetarum, qui terrebant me.
15
Completus est autem murus vigesimo quinto die mensis Elul,

quinquaginta duobus diebus. 16 Factum est ergo cum audissent omnes
inimici nostri, ut timerent univers gentes qu erant in circuitu nostro, et
conciderent intra semetipsos, et scirent quod a Deo factum esset opus hoc.
17
Sed et in diebus illis mult optimatum Judorum epistol mittebantur
ad Tobiam, et a Tobia veniebant ad eos. 18 Multi enim erant in Juda
habentes juramentum ejus, quia gener erat Secheni filii Area, et Johanan
filius ejus acceperat filiam Mosollam filii Barachi : 19 sed et laudabant
eum coram me, et verba mea nuntiabant ei : et Tobias mittebat epistolas ut
terreret me.
Cap. 7 1 Postquam autem dificatus est murus, et posui valvas, et
recensui janitores, et cantores, et Levitas, 2 prcepi Hanani fratri meo, et
Hanani principi domus de Jerusalem (ipse enim quasi vir verax et timens
Deum plus ceteris videbatur), 3 et dixi eis : Non aperiantur port Jerusalem
587/1834
usque ad calorem solis. Cumque adhuc assisterent, claus port sunt, et

oppilat : et posui custodes de habitatoribus Jerusalem, singulos per vices
suas, et unumquemque contra domum suam. 4 Civitas autem erat lata nimis
et grandis, et populus parvus in medio ejus, et non erant domus dificat.
5
Deus autem dedit in corde meo, et congregavi optimates, et magistratus,
et vulgus, ut recenserem eos : et inveni librum census eorum qui
ascenderant primum, et inventum est scriptum in eo. 6 Isti filii provinci,
qui ascenderunt de captivitate migrantium, quos transtulerat
Nabuchodonosor rex Babylonis, et reversi sunt in Jerusalem et in Judam,
unusquisque in civitatem suam. 7 Qui venerunt cum Zorobabel, Josue,
Nehemias, Azarias, Raamias, Nahamani, Mardochus, Belsam,
Mespharath, Begoai, Nahum, Baana.
Numerus virorum populi Isral : 8 filii Pharos, duo millia centum
septuaginta duo : 9 filii Saphatia, trecenti septuaginta duo : 10 filii Area,
sexcenti quinquaginta duo : 11 filii Phahathmoab filiorum Josue et Joab, duo
millia octingenti decem et octo : 12 filii lam, mille ducenti quinquaginta
quatuor : 13 filii Zethua, octingenti quadraginta quinque : 14 filii Zachai,
septingenti sexaginta : 15 filii Bannui, sexcenti quadraginta octo : 16 filii
Bebai, sexcenti viginti octo : 17 filii Azgad, duo millia trecenti viginti duo :
18
filii Adonicam, sexcenti sexaginta septem : 19 filii Beguai, duo millia
sexaginta septem : 20 filii Adin, sexcenti quinquaginta quinque : 21 filii Ater,
filii Hezeci, nonaginta octo : 22 filii Hasem, trecenti viginti octo : 23 filii
Besai, trecenti viginti quatuor : 24 filii Hareph, centum duodecim : 25 filii
Gabaon, nonaginta quinque : 26 filii Bethlehem et Netupha, centum
octoginta octo. 27 Viri Anathoth, centum viginti octo. 28 Viri Bethazmoth,
quadraginta duo. 29 Viri Cariathiarim, Cephira, et Beroth, septingenti
quadraginta tres. 30 Viri Rama et Geba, sexcenti viginti unus. 31 Viri
Machmas, centum viginti duo. 32 Viri Bethel et Hai, centum viginti tres.
33
Viri Nebo alterius, quinquaginta duo. 34 Viri lam alterius, mille ducenti
quinquaginta quatuor. 35 Filii Harem, trecenti viginti. 36 Filii Jericho,
trecenti quadraginta quinque. 37 Filii Lod Hadid et Ono, septingenti viginti
unus. 38 Filii Senaa, tria millia nongenti triginta. 39 Sacerdotes : filii Idaia in
domo Josue, nongenti septuaginta tres. 40 Filii Emmer, mille quinquaginta
duo. 41 Filii Phashur, mille ducenti quadraginta septem. 42 Filii Arem, mille
decem et septem. Levit : 43 filii Josue et Cedmihel filiorum 44 Odui,
septuaginta quatuor. Cantores : 45 filii Asaph, centum quadraginta octo.
46
Janitores : filii Sellum, filii Ater, filii Telmon, filii Accub, filii Hatita,
filii Sobai : centum triginta octo. 47 Nathini : filii Soha, filii Hasupha, filii
Tebbaoth, 48 filii Ceros, filii Siaa, filii Phadon, filii Lebana, filii Hagaba,
filii Selmai, 49 filii Hanan, filii Geddel, filii Gaher, 50 filii Raaia, filii Rasin,
filii Necoda, 51 filii Gezem, filii Aza, filii Phasea, 52 filii Besai, filii Munim,
filii Nephussim, 53 filii Bacbuc, filii Hacupha, filii Harhur, 54 filii Besloth,
588/1834
filii Mahida, filii Harsa, 55 filii Bercos, filii Sisara, filii Thema, 56 filii Nasia,
filii Hatipha, 57 filii servorum Salomonis, filii Sothai, filii Sophereth, filii
Pharida, 58 filii Jahala, filii Darcon, filii Jeddel, 59 filii Saphatia, filii Hatil,
filii Phochereth, qui erat ortus ex Sabaim filio Amon. 60 Omnes Nathini,
et filii servorum Salomonis, trecenti nonaginta duo. 61 Hi sunt autem qui
ascenderunt de Thelmela, Thelharsa, Cherub, Addon, et Emmer : et non
potuerunt indicare domum patrum suorum, et semen suum, utrum ex Isral
essent, 62 filii Dalaia, filii Tobia, filii Necoda, sexcenti quadraginta duo.
63
Et de sacerdotibus, filii Habia, filii Accos, filii Berzellai, qui accepit de
filiabus Berzellai Galaaditis uxorem, et vocatus est nomine eorum. 64 Hi
qusierunt scripturam suam in censu, et non invenerunt : et ejecti sunt de
sacerdotio. 65 Dixitque Athersatha eis ut non manducarent de Sanctis
sanctorum, donec staret sacerdos doctus et eruditus. 66 Omnis multitudo
quasi vir unus quadraginta duo millia trecenti sexaginta, 67 absque servis et
ancillis eorum, qui erant septem millia trecenti triginta septem, et inter eos
cantores et cantatrices, ducenti quadraginta quinque. 68 Equi eorum,
septingenti triginta sex : muli eorum, ducenti quadraginta quinque :
69
cameli eorum, quadringenti triginta quinque : asini, sex millia septingenti
viginti.
70
Nonnulli autem de principibus familiarum dederunt in opus. Athersatha

dedit in thesaurum auri drachmas mille, phialas quinquaginta, tunicas
sacerdotales quingentas triginta. 71 Et de principibus familiarum dederunt in
thesaurum operis, auri drachmas viginti millia, et argenti mnas duo millia
ducentas. 72 Et quod dedit reliquus populus, auri drachmas viginti millia, et
argenti mnas duo millia, et tunicas sacerdotales sexaginta septem.
73
Habitaverunt autem sacerdotes, et Levit, et janitores, et cantores, et
reliquum vulgus, et Nathini, et omnis Isral, in civitatibus suis.
Cap. 8 1 Et venerat mensis septimus : filii autem Isral erant in
civitatibus suis. Congregatusque est omnis populus quasi vir unus ad
plateam qu est ante portam aquarum : et dixerunt Esdr scrib ut afferret
librum legis Moysi, quam prceperat Dominus Israli. 2 Attulit ergo Esdras
sacerdos legem coram multitudine virorum et mulierum, cunctisque qui
poterant intelligere, in die prima mensis septimi. 3 Et legit in eo aperte in
platea qu erat ante portam aquarum, de mane usque ad mediam diem, in
conspectu virorum et mulierum, et sapientium : et aures omnis populi erant
erect ad librum. 4 Stetit autem Esdras scriba super gradum ligneum, quem
fecerat ad loquendum : et steterunt juxta eum Mathathias, et Semeia, et
Ania, et Uria, et Helcia, et Maasia, ad dexteram ejus : et ad sinistram,
Phadaia, Misal, et Melchia, et Hasum, et Hasbadana, Zacharia, et
Mosollam. 5 Et aperuit Esdras librum coram omni populo : super
universum quippe populum eminebat : et cum aperuisset eum, stetit omnis
populus. 6 Et benedixit Esdras Domino Deo magno : et respondit omnis
589/1834
populus : Amen, amen, elevans manus suas : et incurvati sunt, et

adoraverunt Deum proni in terram. 7 Porro Josue, et Bani, et Serebia,
Jamin, Accub, Septhai, Odia, Maasia, Celita, Azarias, Jozabed, Hanan,
Phalaia, Levit, silentium faciebant in populo ad audiendam legem :
populus autem stabat in gradu suo. 8 Et legerunt in libro legis Dei distincte,
et aperte ad intelligendum : et intellexerunt cum legeretur. 9 Dixit autem
Nehemias (ipse est Athersatha) et Esdras sacerdos et scriba, et Levit
interpretantes universo populo : Dies sanctificatus est Domino Deo nostro :
nolite lugere, et nolite flere. Flebat enim omnis populus cum audiret verba
legis. 10 Et dixit eis : Ite, comedite pinguia, et bibite mulsum, et mittite
partes his qui non prparaverunt sibi, quia sanctus dies Domini est : et
nolite contristari : gaudium etenim Domini est fortitudo nostra. 11 Levit
autem silentium faciebant in omni populo, dicentes : Tacete, quia dies
sanctus est, et nolite dolere. 12 Abiit itaque omnis populus ut comederet, et
biberet, et mitteret partes, et faceret ltitiam magnam : quia intellexerant
verba qu docuerat eos. 13 Et in die secundo congregati sunt principes
familiarum universi populi, sacerdotes et Levit, ad Esdram scribam, ut
interpretaretur eis verba legis. 14 Et invenerunt scriptum in lege prcepisse
Dominum in manu Moysi ut habitent filii Isral in tabernaculis in die
solemni, mense septimo : 15 et ut prdicent, et divulgent vocem in universis
urbibus suis, et in Jerusalem, dicentes : Egredimini in montem, et afferte
frondes oliv, et frondes ligni pulcherrimi, frondes myrti, et ramos
palmarum, et frondes ligni nemorosi, ut fiant tabernacula, sicut scriptum
est.
16
Et egressus est populus, et attulerunt. Feceruntque sibi tabernacula

unusquisque in domate suo : et in atriis suis, et in atriis domus Dei, et in
platea port aquarum, et in platea port Ephraim. 17 Fecit ergo universa
ecclesia eorum qui redierant de captivitate, tabernacula, et habitaverunt in
tabernaculis : non enim fecerant a diebus Josue filii Nun taliter filii Isral
usque ad diem illum. Et fuit ltitia magna nimis. 18 Legit autem in libro
legis Dei per dies singulos, a die primo usque ad diem novissimum. Et
fecerunt solemnitatem septem diebus, et in die octavo collectam juxta
ritum.
Cap. 9 1 In die autem vigesimo quarto mensis hujus, convenerunt
filii Isral in jejunio et in saccis, et humus super eos. 2 Et separatum est
semen filiorum Isral ab omni filio alienigena : et steterunt, et confitebantur
peccata sua, et iniquitates patrum suorum. 3 Et consurrexerunt ad standum :
et legerunt in volumine legis Domini Dei sui, quater in die, et quater
confitebantur, et adorabant Dominum Deum suum. 4 Surrexerunt autem
super gradum Levitarum Josue, et Bani, et Cedmihel, Sabania, Bonni,
Sarebias, Bani, et Chanani : et clamaverunt voce magna ad Dominum
590/1834
Deum suum. 5 Et dixerunt Levit Josue, et Cedmihel, Bonni, Hasebnia,

Serebia, Odaia, Sebnia, Phathathia : Surgite, benedicite Domino Deo vestro
ab terno usque in ternum : et benedicant nomini glori tu excelso in
omni benedictione et laude. 6 Tu ipse, Domine, solus, tu fecisti clum, et
clum clorum, et omnem exercitum eorum : terram, et universa qu in ea
sunt : maria, et omnia qu in eis sunt : et tu vivificas omnia hc, et
exercitus cli te adorat. 7 Tu ipse, Domine Deus, qui elegisti Abram, et
eduxisti eum de igne Chaldorum, et posuisti nomen ejus Abraham : 8 et
invenisti cor ejus fidele coram te, et percussisti cum eo fdus ut dares ei
terram Chanani, Hethi, et Amorrhi, et Pherezi, et Jebusi, et
Gergesi, ut dares semini ejus : et implesti verba tua, quoniam justus es.
9
Et vidisti afflictionem patrum nostrorum in gypto, clamoremque eorum

audisti super mare Rubrum. 10 Et dedisti signa atque portenta in Pharaone,
et in universis servis ejus, et in omni populo terr illius : cognovisti enim
quia superbe egerant contra eos : et fecisti tibi nomen, sicut et in hac die.
11
Et mare divisisti ante eos, et transierunt per medium maris in sicco :
persecutores autem eorum projecisti in profundum, quasi lapidem in aquas
validas. 12 Et in columna nubis ductor eorum fuisti per diem, et in columna
ignis per noctem, ut appareret eis via per quam ingrediebantur. 13 Ad
montem quoque Sinai descendisti, et locutus es cum eis de clo, et dedisti
eis judicia recta, et legem veritatis, cremonias, et prcepta bona : 14 et
sabbatum sanctificatum tuum ostendisti eis : et mandata, et cremonias, et
legem prcepisti eis in manu Moysi servi tui. 15 Panem quoque de clo
dedisti eis in fame eorum, et aquam de petra eduxisti eis sitientibus, et
dixisti eis ut ingrederentur et possiderent terram, super quam levasti
manum tuam ut traderes eis.
16
Ipsi vero et patres nostri superbe egerunt, et induraverunt cervices suas,

et non audierunt mandata tua. 17 Et noluerunt audire, et non sunt recordati
mirabilium tuorum qu feceras eis. Et induraverunt cervices suas, et
dederunt caput ut converterentur ad servitutem suam, quasi per
contentionem. Tu autem, Deus propitius, clemens, et misericors,
longanimis, et mult miserationis, non dereliquisti eos, 18 et quidem cum
fecissent sibi vitulum conflatilem, et dixissent : Iste est deus tuus, qui
eduxit te de gypto : feceruntque blasphemias magnas : 19 tu autem in
misericordiis tuis multis non dimisisti eos in deserto : columna nubis non
recessit ab eis per diem ut duceret eos in viam, et columna ignis per noctem
ut ostenderet eis iter per quod ingrederentur. 20 Et spiritum tuum bonum
dedisti, qui doceret eos : et manna tuum non prohibuisti ab ore eorum, et
aquam dedisti eis in siti. 21 Quadraginta annis pavisti eos in deserto,
nihilque eis defuit : vestimenta eorum non inveteraverunt, et pedes eorum
non sunt attriti. 22 Et dedisti eis regna, et populos, et partitus es eis sortes :
591/1834
et possederunt terram Sehon, et terram regis Hesebon, et terram Og regis

Basan. 23 Et multiplicasti filios eorum sicut stellas cli, et adduxisti eos ad
terram de qua dixeras patribus eorum ut ingrederentur et possiderent. 24 Et
venerunt filii, et possederunt terram, et humiliasti coram eis habitatores
terr Chananos, et dedisti eos in manu eorum, et reges eorum, et populos
terr, ut facerent eis sicut placebant illis. 25 Ceperunt itaque urbes munitas
et humum pinguem, et possederunt domos plenas cunctis bonis : cisternas
ab aliis fabricatas, vineas, et oliveta, et ligna pomifera multa : et
comederunt, et saturati sunt, et impinguati sunt, et abundaverunt deliciis in
bonitate tua magna.
26
Provocaverunt autem te ad iracundiam, et recesserunt a te, et projecerunt

legem tuam post terga sua : et prophetas tuos occiderunt, qui contestabantur
eos ut reverterentur ad te : feceruntque blasphemias grandes. 27 Et dedisti
eos in manu hostium suorum, et afflixerunt eos. Et in tempore tribulationis
su clamaverunt ad te, et tu de clo audisti, et secundum miserationes tuas
multas dedisti eis salvatores, qui salvarent eos de manu hostium suorum.
28
Cumque requievissent, reversi sunt ut facerent malum in conspectu tuo,
et dereliquisti eos in manu inimicorum suorum, et possederunt eos.
Conversique sunt, et clamaverunt ad te : tu autem de clo exaudisti, et
liberasti eos in misericordiis tuis, multis temporibus. 29 Et contestatus es
eos ut reverterentur ad legem tuam. Ipsi vero superbe egerunt, et non
audierunt mandata tua, et in judiciis tuis peccaverunt, qu faciet homo, et
vivet in eis : et dederunt humerum recedentem, et cervicem suam
induraverunt, nec audierunt. 30 Et protraxisti super eos annos multos, et
contestatus es eos in spiritu tuo per manum prophetarum tuorum : et non
audierunt, et tradidisti eos in manu populorum terrarum. 31 In misericordiis
autem tuis plurimis non fecisti eos in consumptionem, nec dereliquisti eos :
quoniam Deus miserationum et clemens es tu.
32
Nunc itaque Deus noster magne, fortis et terribilis, custodiens pactum et

misericordiam, ne avertas a facie tua omnem laborem, qui invenit nos,
reges nostros, et principes nostros, et sacerdotes nostros, et prophetas
nostros, et patres nostros, et omnem populum tuum a diebus regis Assur
usque in diem hanc. 33 Et tu justus es in omnibus qu venerunt super nos :
quia veritatem fecisti, nos autem impie egimus. 34 Reges nostri, principes
nostri, sacerdotes nostri et patres nostri non fecerunt legem tuam, et non
attenderunt mandata tua, et testimonia tua qu testificatus es in eis. 35 Et
ipsi in regnis suis, et in bonitate tua multa quam dederas eis, et in terra
latissima et pingui quam tradideras in conspectu eorum, non servierunt tibi,
nec reversi sunt a studiis suis pessimis. 36 Ecce nos ipsi hodie servi sumus :
et terra quam dedisti patribus nostris ut comederent panem ejus, et qu
bona sunt ejus, et nos ipsi servi sumus in ea. 37 Et fruges ejus multiplicantur
592/1834
regibus quos posuisti super nos propter peccata nostra : et corporibus

nostris dominantur, et jumentis nostris secundum voluntatem suam : et in
tribulatione magna sumus. 38 Super omnibus ergo his nos ipsi percutimus
fdus, et scribimus : et signant principes nostri, Levit nostri, et sacerdotes
nostri.
Cap. 10 1 Signatores autem fuerunt Nehemias, Athersatha filius
Hachelai, et Sedecias, 2 Saraias, Azarias, Jeremias, 3 Pheshur, Amarias,
Melchias, 4 Hattus, Sebenia, Melluch, 5 Harem, Merimuth, Obdias,
6
Daniel, Genthon, Baruch, 7 Mosollam, Abia, Miamin, 8 Maazia, Belgai,
Semeia : hi sacerdotes. 9 Porro Levit, Josue filius Azani, Bennui de filiis
Henadad, Cedmihel, 10 et fratres eorum, Sebenia, Odaia, Celita, Phalaia,
Hanan, 11 Micha, Rohob, Hasebia, 12 Zachur, Serebia, Sabania, 13 Odaia,
Bani, Baninu. 14 Capita populi, Pharos, Phahathmoab, lam, Zethu, Bani,
15
Bonni, Azgad, Bebai, 16 Adonia, Begoai, Adin, 17 Ater, Hezecia, Azur,
18
Odaia, Hasum, Besai, 19 Hareph, Anathoth, Nebai, 20 Megphias,
Mosollam, Hazir, 21 Mesizabel, Sadoc, Jeddua, 22 Pheltia, Hanan, Anaia,
23
Osee, Hanania, Hasub, 24 Alohes, Phalea, Sobec, 25 Rehum, Hasebna,
Maasia, 26 Echaia, Hanan, Anan, 27 Melluch, Haran, Baana.
28
Et reliqui de populo, sacerdotes, Levit, janitores, et cantores, Nathini,

et omnes qui se separaverunt de populis terrarum ad legem Dei, uxores
eorum, filii eorum, et fili eorum, 29 omnes qui poterant sapere spondentes
pro fratribus suis, optimates eorum, et qui veniebant ad pollicendum et
jurandum ut ambularent in lege Dei, quam dederat in manu Moysi servi
Dei : ut facerent et custodirent universa mandata Domini Dei nostri, et
judicia ejus et cremonias ejus : 30 et ut non daremus filias nostras populo
terr, et filias eorum non acciperemus filiis nostris. 31 Populi quoque terr,
qui important venalia, et omnia ad usum, per diem sabbati ut vendant, non
accipiemus ab eis in sabbato et in die sanctificato. Et dimittemus annum
septimum, et exactionem univers manus. 32 Et statuemus super nos
prcepta, ut demus tertiam partem sicli per annum ad opus domus Dei
nostri, 33 ad panes propositionis, et ad sacrificium sempiternum, et in
holocaustum sempiternum in sabbatis, in calendis, in solemnitatibus, et in
sanctificatis, et pro peccato : ut exoretur pro Isral, et in omnem usum
domus Dei nostri. 34 Sortes ergo misimus super oblationem lignorum inter
sacerdotes, et Levitas, et populum, ut inferrentur in domum Dei nostri per
domos patrum nostrorum, per tempora, a temporibus anni usque ad annum :
ut arderent super altare Domini Dei nostri, sicut scriptum est in lege
Moysi : 35 et ut afferremus primogenita terr nostr, et primitiva universi
fructus omnis ligni, ab anno in annum, in domo Domini : 36 et primitiva
filiorum nostrorum et pecorum nostrorum, sicut scriptum est in lege, et
primitiva boum nostrorum et ovium nostrarum, ut offerrentur in domo Dei
593/1834
nostri, sacerdotibus qui ministrant in domo Dei nostri : 37 et primitias

ciborum nostrorum, et libaminum nostrorum, et poma omnis ligni,
vindemi quoque et olei, afferemus sacerdotibus ad gazophylacium Dei
nostri, et decimam partem terr nostr Levitis. Ipsi Levit decimas
accipient ex omnibus civitatibus operum nostrorum. 38 Erit autem sacerdos
filius Aaron cum Levitis in decimis Levitarum, et Levit offerent decimam
partem decim su in domo Dei nostri ad gazophylacium in domum
thesauri. 39 Ad gazophylacium enim deportabunt filii Isral, et filii Levi,
primitias frumenti, vini, et olei : et ibi erunt vasa sanctificata, et sacerdotes,
et cantores, et janitores, et ministri : et non dimittemus domum Dei nostri.
Cap. 11 1 Habitaverunt autem principes populi in Jerusalem : reliqua
vero plebs misit sortem, ut tollerent unam partem de decem qui habitaturi
essent in Jerusalem civitate sancta, novem vero partes in civitatibus.
2
Benedixit autem populus omnibus viris qui se sponte obtulerant ut
habitarent in Jerusalem. 3 Hi sunt itaque principes provinci qui
habitaverunt in Jerusalem, et in civitatibus Juda. Habitavit autem
unusquisque in possessione sua, in urbibus suis, Isral, sacerdotes, Levit,
Nathini, et filii servorum Salomonis. 4 Et in Jerusalem habitaverunt de
filiis Juda, et de filiis Benjamin : de filiis Juda, Athaias filius Aziam, filii
Zachari, filii Amari, filii Saphati, filii Melaleel : de filiis Phares,
5
Maasia filius Baruch, filius Cholhoza, filius Hazia, filius Adaia, filius
Jojarib, filius Zachari, filius Silonitis : 6 omnes hi filii Phares, qui
habitaverunt in Jerusalem, quadringenti sexaginta octo viri fortes. 7 Hi sunt
autem filii Benjamin : Sellum filius Mosollam, filius Jod, filius Phadaia,
filius Colaia, filius Masia, filius Etheel, filius Isaia, 8 et post eum Gebbai,
Sellai, nongenti viginti octo, 9 et Jol filius Zechri prpositus eorum, et
Judas filius Senua super civitatem secundus. 10 Et de sacerdotibus, Idaia
filius Joarib, Jachin, 11 Saraia filius Helci, filius Mosollam, filius Sadoc,
filius Meraioth, filius Achitob princeps domus Dei, 12 et fratres eorum
facientes opera templi : octingenti viginti duo. Et Adaia filius Jeroham,
filius Phelelia, filius Amsi, filius Zachari, filius Pheshur, filius Melchi,
13
et fratres ejus principes patrum : ducenti quadraginta duo. Et Amassai
filius Azreel, filius Ahazi, filius Mosollamoth, filius Emmer, 14 et fratres
eorum potentes nimis : centum viginti octo, et prpositus eorum Zabdiel
filius potentium. 15 Et de Levitis, Semeia filius Hasub, filius Azaricam,
filius Hasabia, filius Boni, 16 et Sabathai et Jozabed, super omnia opera qu
erant forinsecus in domo Dei, a principibus Levitarum. 17 Et Mathania filius
Micha, filius Zebedei, filius Asaph, princeps ad laudandum et ad
confitendum in oratione, et Becbecia secundus de fratribus ejus, et Abda
filius Samua, filius Galal, filius Idithun : 18 omnes Levit in civitate sancta
ducenti octoginta quatuor. 19 Et janitores, Accub, Telmon, et fratres eorum,
qui custodiebant ostia : centum septuaginta duo. 20 Et reliqui ex Isral
594/1834
sacerdotes et Levit in universis civitatibus Juda, unusquisque in

possessione sua. 21 Et Nathini, qui habitabant in Ophel, et Siaha, et
Gaspha de Nathinis. 22 Et episcopus Levitarum in Jerusalem, Azzi filius
Bani, filius Hasabi, filius Mathani, filius Mich. De filiis Asaph,
cantores in ministerio domus Dei. 23 Prceptum quippe regis super eos erat,
et ordo in cantoribus per dies singulos, 24 et Phathahia filius Mesezebel, de
filiis Zara filii Juda in manu regis, juxta omne verbum populi, 25 et in
domibus per omnes regiones eorum. De filiis Juda habitaverunt in
Cariatharbe et in filiabus ejus : et in Dibon, et in filiabus ejus : et in
Cabseel, et in viculis ejus : 26 et in Jesue, et in Molada, et in Bethphaleth,
27
et in Hasersual, et in Bersabee, et in filiabus ejus, 28 et in Siceleg, et in
Mochona, et in filiabus ejus, 29 et in Remmon, et in Saraa, et in Jerimuth,
30
Zanoa, Odollam, et in villis earum, Lachis et regionibus ejus, et Azeca, et
filiabus ejus. Et manserunt in Bersabee usque ad vallem Ennom. 31 Filii
autem Benjamin, a Geba, Mechmas, et Hai, et Bethel, et filiabus ejus
32
Anathoth, Nob, Anania, 33 Asor, Rama, Gethaim, 34 Hadid, Seboim, et
Neballat, Lod, 35 et Ono valle artificum. 36 Et de Levitis portiones Jud et
Benjamin.
Cap. 12 1 Hi sunt autem sacerdotes et Levit, qui ascenderunt cum
Zorobabel filio Salathiel, et Josue : Saraia, Jeremias, Esdras, 2 Amaria,
Melluch, Hattus, 3 Sebenias, Rheum, Merimuth, 4 Addo, Genthon, Abia,
5
Miamin, Madia, Belga, 6 Semeia, et Jojarib, Idaia, Sellum, Amoc, Helcias,
7
Idaia. Isti principes sacerdotum, et fratres eorum in diebus Josue. 8 Porro
Levit, Jesua, Bennui, Cedmihel, Sarebia, Juda, Mathanias, super hymnos
ipsi et fratres eorum : 9 et Becbecia atque Hanni, et fratres eorum,
unusquisque in officio suo. 10 Josue autem genuit Joacim, et Joacim genuit
Eliasib, et Eliasib genuit Jojada, 11 et Jojada genuit Jonathan, et Jonathan
genuit Jeddoa. 12 In diebus autem Joacim erant sacerdotes et principes
familiarum : Sarai, Maraia : Jeremi, Hanania : 13 Esdr, Mosollam :
Amari, Johanan : 14 Milicho, Jonathan : Sebeni, Joseph : 15 Haram,
Edna : Maraioth, Helci : 16 Adai, Zacharia : Genthon, Mosollam : 17 Abi,
Zechri : Miamin et Moadi, Phelti : 18 Belg, Sammua : Semai,
Jonathan : 19 Jojarib, Mathanai : Jodai, Azzi : 20 Sellai, Celai : Amoc,
Heber : 21 Helci, Hasebia : Idai, Nathanal. 22 Levit in diebus Eliasib,
et Jojada, et Johanan, et Jeddoa, scripti principes familiarum, et sacerdotes
in regno Darii Pers. 23 Filii Levi principes familiarum, scripti in libro
verborum dierum, et usque ad dies Jonathan, filii Eliasib. 24 Et principes
Levitarum, Hasebia, Serebia, et Josue filius Cedmihel : et fratres eorum per
vices suas, ut laudarent et confiterentur juxta prceptum David viri Dei, et
observarent que per ordinem. 25 Mathania, et Becbecia, Obedia,
Mosollam, Telmon, Accub, custodes portarum et vestibulorum ante portas.
26
Hi in diebus Joacim filii Josue, filii Josedec, et in diebus Nehemi ducis,
595/1834
et Esdr sacerdotis scribque.

27
In dedicatione autem muri Jerusalem, requisierunt Levitas de omnibus

locis suis ut adducerent eos in Jerusalem, et facerent dedicationem et
ltitiam in actione gratiarum, et cantico, et in cymbalis, psalteriis, et
citharis. 28 Congregati sunt autem filii cantorum de campestribus circa
Jerusalem, et de villis Nethuphathi, 29 et de domo Galgal, et de regionibus
Geba et Azmaveth : quoniam villas dificaverunt sibi cantores in circuitu
Jerusalem. 30 Et mundati sunt sacerdotes et Levit, et mundaverunt
populum, et portas, et murum. 31 Ascendere autem feci principes Juda super
murum, et statui duos magnos choros laudantium. Et ierunt ad dexteram
super murum ad portam sterquilinii. 32 Et ivit post eos Osaias, et media pars
principum Juda, 33 et Azarias, Esdras, et Mosollam, Judas, et Benjamin, et
Semeia, et Jeremias. 34 Et de filiis sacerdotum in tubis, Zacharias filius
Jonathan, filius Semei, filius Mathani, filius Michai, filius Zechur,
filius Asaph, 35 et fratres ejus Semeia, et Azareel, Malalai, Galalai, Maai,
Nathanal, et Judas, et Hanani, in vasis cantici David viri Dei : et Esdras
scriba ante eos in porta fontis. 36 Et contra eos ascenderunt in gradibus
civitatis David in ascensu muri super domum David, et usque ad portam
aquarum ad orientem. 37 Et chorus secundus gratias referentium ibat ex
adverso, et ego post eum, et media pars populi super murum, et super
turrim furnorum, et usque ad murum latissimum, 38 et super portam
Ephraim, et super portam antiquam, et super portam piscium et turrim
Hananeel, et turrim Emath, et usque ad portam gregis : et steterunt in porta
custodi, 39 steteruntque duo chori laudantium in domo Dei, et ego, et
dimidia pars magistratuum mecum. 40 Et sacerdotes, Eliachim, Maasia,
Miamin, Michea, Elionai, Zacharia, Hanania in tubis, 41 et Maasia, et
Semeia, et Eleazar, et Azzi, et Johanan, et Melchia, et lam, et Ezer. Et
clare cecinerunt cantores, et Jezraia prpositus : 42 et immolaverunt in die
illa victimas magnas, et ltati sunt : Deus enim ltificaverat eos ltitia
magna : sed et uxores eorum et liberi gavisi sunt, et audita est ltitia
Jerusalem procul.
43
Recensuerunt quoque in die illa viros super gazophylacia thesauri ad

libamina, et ad primitias, et ad decimas, ut introferrent per eos principes
civitatis in decore gratiarum actionis, sacerdotes et Levitas : quia ltificatus
est Juda in sacerdotibus et Levitis adstantibus. 44 Et custodierunt
observationem Dei sui, et observationem expiationis, et cantores, et
janitores juxta prceptum David, et Salomonis filii ejus, 45 quia in diebus
David et Asaph ab exordio erant principes constituti cantorum in carmine
laudantium et confitentium Deo. 46 Et omnis Isral in diebus Zorobabel et
in diebus Nehemi, dabant partes cantoribus et janitoribus per dies
singulos, et sanctificabant Levitas, et Levit sanctificabant filios Aaron.
596/1834
Cap. 13 1 In die autem illo, lectum est in volumine Moysi, audiente

populo : et inventum est scriptum in eo, quod non debeant introire
Ammonites et Moabites in ecclesiam Dei usque in ternum : 2 eo quod non
occurrerint filiis Isral cum pane et aqua, et conduxerint adversum eos
Balaam ad maledicendum eis : et convertit Deus noster maledictionem in
benedictionem. 3 Factum est autem, cum audissent legem, separaverunt
omnem alienigenam ab Isral.
4
Et super hoc erat Eliasib sacerdos, qui fuerat prpositus in gazophylacio

domus Dei nostri, et proximus Tobi. 5 Fecit ergo sibi gazophylacium
grande, et ibi erant ante eum reponentes munera, et thus, et vasa, et
decimam frumenti, vini, et olei, partes Levitarum, et cantorum, et
janitorum, et primitias sacerdotales. 6 In omnibus autem his non fui in
Jerusalem, quia anno trigesimo secundo Artaxerxis regis Babylonis veni ad
regem, et in fine dierum rogavi regem. 7 Et veni in Jerusalem, et intellexi
malum quod fecerat Eliasib Tobi, ut faceret ei thesaurum in vestibulis
domus Dei. 8 Et malum mihi visum est valde. Et projeci vasa domus Tobi
foras de gazophylacio : 9 prcepique et emundaverunt gazophylacia : et
retuli ibi vasa domus Dei, sacrificium, et thus. 10 Et cognovi quod partes
Levitarum non fuissent dat, et fugisset unusquisque in regionem suam de
Levitis, et cantoribus, et de his qui ministrabant : 11 et egi causam adversus
magistratus, et dixi : Quare dereliquimus domum Dei ? et congregavi eos,
et feci stare in stationibus suis. 12 Et omnis Juda apportabat decimam
frumenti, vini, et olei, in horrea. 13 Et constituimus super horrea Selemiam
sacerdotem, et Sadoc scribam, et Phadaiam de Levitis, et juxta eos Hanan
filium Zachur, filium Mathani : quoniam fideles comprobati sunt, et ipsis
credit sunt partes fratrum suorum. 14 Memento mei, Deus meus, pro hoc,
et ne deleas miserationes meas quas feci in domo Dei mei, et in cremoniis
ejus.
15
In diebus illis vidi in Juda calcantes torcularia in sabbato, portantes

acervos, et onerantes super asinos vinum, et uvas, et ficus, et omne onus, et
inferentes in Jerusalem, die sabbati. Et contestatus sum ut in die qua
vendere liceret, venderent. 16 Et Tyrii habitaverunt in ea, inferentes pisces,
et omnia venalia : et vendebant in sabbatis filiis Juda in Jerusalem. 17 Et
objurgavi optimates Juda, et dixi eis : Qu est hc res mala quam vos
facitis, et profanatis diem sabbati ? 18 numquid non hc fecerunt patres
nostri, et adduxit Deus noster super nos omne malum hoc, et super
civitatem hanc ? et vos additis iracundiam super Isral violando sabbatum.
19
Factum est autem, cum quievissent port Jerusalem in die sabbati, dixi :
et clauserunt januas, et prcepi ut non aperirent eas usque post sabbatum :
et de pueris meis constitui super portas, ut nullus inferret onus in die
597/1834
sabbati. 20 Et manserunt negotiatores, et vendentes universa venalia, foris

Jerusalem semel et bis. 21 Et contestatus sum eos, et dixi eis : Quare
manetis ex adverso muri ? si secundo hoc feceritis, manum mittam in vos.
Itaque ex tempore illo non venerunt in sabbato. 22 Dixi quoque Levitis ut
mundarentur, et venirent ad custodiendas portas, et sanctificandam diem
sabbati : et pro hoc ergo memento mei, Deus meus, et parce mihi secundum
multitudinem miserationum tuarum.
23
Sed et in diebus illis vidi Judos ducentes uxores Azotidas,

Ammonitidas, et Moabitidas. 24 Et filii eorum ex media parte loquebantur
azotice, et nesciebant loqui judaice, et loquebantur juxta linguam populi et
populi. 25 Et objurgavi eos, et maledixi. Et cecidi ex eis viros, et decalvavi
eos, et adjuravi in Deo ut non darent filias suas filiis eorum, et non
acciperent de filiabus eorum filiis suis et sibimetipsis, dicens : 26 Numquid
non in hujuscemodi re peccavit Salomon rex Isral ? et certe in gentibus
multis non erat rex similis ei, et dilectus Deo suo erat, et posuit eum Deus
regem super omnem Isral : et ipsum ergo duxerunt ad peccatum mulieres
alienigen. 27 Numquid et nos inobedientes faciemus omne malum grande
hoc ut prvaricemur in Deo nostro, et ducamus uxores peregrinas ?
28
De filiis autem Jojada filii Eliasib sacerdotis magni, gener erat Sanaballat
Horonites, quem fugavi a me. 29 Recordare, Domine Deus meus, adversum
eos qui polluunt sacerdotium, jusque sacerdotale et Leviticum. 30 Igitur
mundavi eos ab omnibus alienigenis, et constitui ordines sacerdotum et
Levitarum, unumquemque in ministerio suo : 31 et in oblatione lignorum in
temporibus constitutis, et in primitivis : memento mei, Deus meus, in
bonum. Amen.
Liber Tobi
Cap. 1 1 Tobias ex tribu et civitate Nephthali (qu est in superioribus
Galil supra Naasson, post viam qu ducit ad occidentem, in sinistro
habens civitatem Sephet) 2 cum captus esset in diebus Salmanasar regis
Assyriorum, in captivitate tamen positus, viam veritatis non deseruit, 3 ita
ut omnia qu habere poterat, quotidie concaptivis fratribus, qui erant ex
ejus genere, impertiret. 4 Cumque esset junior omnibus in tribu Nephthali,
nihil tamen puerile gessit in opere. 5 Denique, cum irent omnes ad vitulos
aureos quos Jeroboam fecerat rex Isral, hic solus fugiebat consortia
omnium. 6 Sed pergebat in Jerusalem ad templum Domini, et ibi adorabat
Dominum Deum Isral, omnia primitiva sua et decimas suas fideliter
offerens, 7 ita ut in tertio anno proselytis et advenis ministraret omnem
decimationem. 8 Hc et his similia secundum legem Dei puerulus
observabat. 9 Cum vero factus esset vir, accepit uxorem Annam de tribu
598/1834
sua, genuitque ex ea filium, nomen suum imponens ei : 10 quem ab infantia

timere Deum docuit, et abstinere ab omni peccato. 11 Igitur, cum per
captivitatem devenisset cum uxore sua et filio in civitatem Niniven cum
omni tribu sua 12 (cum omnes ederent ex cibis gentilium), iste custodivit
animam suam, et numquam contaminatus est in escis eorum. 13 Et quoniam
memor fuit Domini in toto corde suo, dedit illi Deus gratiam in conspectu
Salmanasar regis, 14 et dedit illi potestatem quocumque vellet ire, habens
libertatem qucumque facere voluisset. 15 Pergebat ergo ad omnes qui
erant in captivitate, et monita salutis dabat eis. 16 Cum autem venisset in
Rages civitatem Medorum, et ex his quibus honoratus fuerat a rege,
habuisset decem talenta argenti : 17 et cum in multa turba generis sui
Gabelum egentem videret, qui erat ex tribu ejus, sub chirographo dedit illi
memoratum pondus argenti. 18 Post multum vero temporis, mortuo
Salmanasar rege, cum regnaret Sennacherib filius ejus pro eo, et filios
Isral exosos haberet in conspectu suo, 19 Tobias quotidie pergebat per
omnem cognationem suam, et consolabatur eos, dividebatque unicuique,
prout poterat, de facultatibus suis : 20 esurientes alebat, nudisque vestimenta
prbebat, et mortuis atque occisis sepulturam sollicitus exhibebat.
21
Denique cum reversus esset rex Sennacherib, fugiens a Juda plagam
quam circa eum fecerat Deus propter blasphemiam suam, et iratus multos
occideret ex filiis Isral, Tobias sepeliebat corpora eorum. 22 At ubi
nuntiatum est regi, jussit eum occidi, et tulit omnem substantiam ejus.
23
Tobias vero cum filio suo et cum uxore suo fugiens, nudus latuit, quia
multi diligebant eum. 24 Post dies vero quadraginta quinque occiderunt
regem filii ipsius, 25 et reversus est Tobias in domum suam, omnisque
facultas ejus restituta est ei.
Cap. 2 1 Post hc vero, cum esset dies festus Domini, et factum esset
prandium bonum in domo Tobi, 2 dixit filio suo : Vade, et adduc aliquos
de tribu nostra, timentes Deum, ut epulentur nobiscum. 3 Cumque abiisset,
reversus nuntiavit ei unum ex filiis Isral jugulatum jacere in platea.
Statimque exiliens de accubitu suo, relinquens prandium, jejunus pervenit
ad corpus : 4 tollensque illud portavit ad domum suam occulte, ut dum sol
occubuisset, caute sepeliret eum. 5 Cumque occultasset corpus, manducavit
panem cum luctu et tremore, 6 memorans illum sermonem, quem dixit
Dominus per Amos prophetam : Dies festi vestri convertentur in
lamentationem et luctum. 7 Cum vero sol occubuisset, abiit, et sepelivit
eum. 8 Arguebant autem eum omnes proximi ejus, dicentes : Jam hujus rei
causa interfici jussus es, et vix effugisti mortis imperium, et iterum sepelis
mortuos ? 9 Sed Tobias plus timens Deum quam regem, rapiebat corpora
occisorum, et occultabat in domo sua, et mediis noctibus sepeliebat ea.
10
Contigit autem ut quadam die fatigatus a sepultura, veniens in domum
599/1834
suam, jactasset se juxta parietem, et obdormisset, 11 et ex nido hirundinum

dormienti illi calida stercora inciderent super oculos ejus, fieretque ccus.
12
Hanc autem tentationem ideo permisit Dominus evenire illi, ut posteris
daretur exemplum patienti ejus, sicut et sancti Job. 13 Nam cum ab
infantia sua semper Deum timuerit, et mandata ejus custodierit, non est
contristatus contra Deum quod plaga ccitatis evenerit ei, 14 sed immobilis
in Dei timore permansit, agens gratias Deo omnibus diebus vit su.
15
Nam sicut beato Job insultabant reges, ita isti parentes et cognati ejus
irridebant vitam ejus, dicentes : 16 Ubi est spes tua, pro qua eleemosynas et
sepulturas faciebas ? 17 Tobias vero increpabat eos, dicens : Nolite ita
loqui : 18 quoniam filii sanctorum sumus, et vitam illam expectamus, quam
Deus daturus est his qui fidem suam numquam mutant ab eo. 19 Anna vero
uxor ejus ibat ad opus textrinum quotidie, et de labore manuum suarum
victum quem consequi poterat, deferebat. 20 Unde factum est ut hdum
caprarum accipiens detulisset domi : 21 cujus cum vocem balantis vir ejus
audisset, dixit : Videte, ne forte furtivus sit : reddite eum dominis suis, quia
non licet nobis aut edere ex furto aliquid, aut contingere. 22 Ad hc uxor
ejus irata respondit : Manifeste vana facta est spes tua, et eleemosyn tu
modo apparuerunt. 23 Atque his et aliis hujuscemodi verbis exprobrabat ei.
Cap. 3 1 Tunc Tobias ingemuit, et cpit orare cum lacrimis,
2
dicens :
Justus es, Domine, et omnia judicia tua justa sunt,
et omnes vi tu, misericordia, et veritas, et judicium.
3
Et nunc Domine, memor esto mei,
et ne vindictam sumas de peccatis meis,
neque reminiscaris delicta mea, vel parentum meorum.
4
Quoniam non obedivimus prceptis tuis,
ideo traditi sumus in direptionem,
et captivitatem, et mortem,
et in fabulam, et in improperium omnibus nationibus
in quibus dispersisti nos.
5
Et nunc Domine, magna judicia tua,
quia non egimus secundum prcepta tua,
et non ambulavimus sinceriter coram te.
6
Et nunc Domine, secundum voluntatem tuam fac mecum,
et prcipe in pace recipi spiritum meum :
expedit enim mihi mori magis quam vivere.
7
Eadem itaque die, contigit ut Sara filia Raguelis in Rages civitate

Medorum et ipsa audiret improperium ab una ex ancillis patris sui,
8
quoniam tradita fuerat septem viris, et dmonium nomine Asmodus
600/1834
occiderat eos, mox ut ingressi fuissent ad eam. 9 Ergo cum pro culpa sua
increparet puellam, respondit ei, dicens : Amplius ex te non videamus
filium aut filiam super terram, interfectrix virorum tuorum. 10 Numquid et
occidere me vis, sicut jam occidisti septem viros ? Ad hanc vocem perrexit
in superius cubiculum domus su : et tribus diebus, et tribus noctibus non
manducavit, neque bibit : 11 sed in oratione persistens cum lacrimis
deprecabatur Deum, ut ab isto improperio liberaret eam. 12 Factum est
autem die tertia, dum compleret orationem, benedicens Dominum 13 dixit :
Benedictum est nomen tuum, Deus patrum nostrorum : qui cum iratus
fueris, misericordiam facies, et in tempore tribulationis peccata dimittis his
qui invocant te. 14 Ad te, Domine, faciem meam converto ; ad te oculos
meos dirigo. 15 Peto, Domine, ut de vinculo improperii hujus absolvas me,
aut certe desuper terram eripias me. 16 Tu scis, Domine, quia numquam
concupivi virum, et mundam servavi animam meam ab omni
concupiscentia. 17 Numquam cum ludentibus miscui me, neque cum his qui
in levitate ambulant, participem me prbui. 18 Virum autem cum timore
tuo, non cum libidine mea, consensi suscipere. 19 Et, aut ego indigna fui
illis, aut illi forsitan me non fuerunt digni, quia forsitan viro alii conservasti
me. 20 Non est enim in hominis potestate consilium tuum. 21 Hoc autem pro
certo habet omnis qui te colit : quod vita ejus, si in probatione fuerit,
coronabitur ; si autem in tribulatione fuerit, liberabitur ; et si in correptione
fuerit, ad misericordiam tuam venire licebit. 22 Non enim delectaris in
perditionibus nostris : quia post tempestatem tranquillum facis, et post
lacrimationem et fletum, exultationem infundis. 23 Sit nomen tuum, Deus
Isral, benedictum in scula. 24 In illo tempore exaudit sunt preces
amborum in conspectu glori summi Dei : 25 et missus est angelus Domini
sanctus Raphal ut curaret eos ambos, quorum uno tempore sunt orationes
in conspectu Domini recitat.
Cap. 4 1 Igitur cum Tobias putaret orationem suam exaudiri ut mori
potuisset, vocavit ad se Tobiam filium suum, 2 dixitque ei : Audi, fili mi,
verba oris mei, et ea in corde tuo quasi fundamentum construe. 3 Cum
acceperit Deus animam meam, corpus meum sepeli : et honorem habebis
matri tu omnibus diebus vit ejus : 4 memor enim esse debes, qu et
quanta pericula passa sit propter te in utero suo. 5 Cum autem et ipsa
compleverit tempus vit su, sepelias eam circa me. 6 Omnibus autem
diebus vit tu in mente habeto Deum : et cave ne aliquando peccato
consentias, et prtermittas prcepta Domini Dei nostri. 7 Ex substantia tua
fac eleemosynam, et noli avertere faciem tuam ab ullo paupere : ita enim
fiet ut nec a te avertatur facies Domini. 8 Quomodo potueris, ita esto
misericors. 9 Si multum tibi fuerit, abundanter tribue : si exiguum tibi
fuerit, etiam exiguum libenter impertiri stude. 10 Prmium enim bonum tibi
thesaurizas in die necessitatis : 11 quoniam eleemosyna ab omni peccato et a
601/1834
morte liberat, et non patietur animam ire in tenebras. 12 Fiducia magna erit
coram summo Deo, eleemosyna omnibus facientibus eam. 13 Attende tibi,
fili mi, ab omni fornicatione, et prter uxorem tuam numquam patiaris
crimen scire. 14 Superbiam numquam in tuo sensu aut in tuo verbo dominari
permittas : in ipsa enim initium sumpsit omnis perditio. 15 Quicumque tibi
aliquid operatus fuerit, statim ei mercedem restitue, et merces mercenarii
tui apud te omnino non remaneat. 16 Quod ab alio oderis fieri tibi, vide ne
tu aliquando alteri facias. 17 Panem tuum cum esurientibus et egenis
comede, et de vestimentis tuis nudos tege. 18 Panem tuum et vinum tuum
super sepulturam justi constitue, et noli ex eo manducare et bibere cum
peccatoribus. 19 Consilium semper a sapiente perquire. 20 Omni tempore
benedic Deum : et pete ab eo ut vias tuas dirigat, et omnia consilia tua in
ipso permaneant. 21 Indico etiam tibi, fili mi, dedisse me decem talenta
argenti, dum adhuc infantulus esses, Gabelo, in Rages civitate Medorum, et
chirographum ejus apud me habeo : 22 et ideo perquire quomodo ad eum
pervenias, et recipias ab eo supra memoratum pondus argenti, et restituas ei
chirographum suum. 23 Noli timere, fili mi : pauperem quidem vitam
gerimus, sed multa bona habebimus si timuerimus Deum, et recesserimus
ab omni peccato, et fecerimus bene.
Cap. 5 1 Tunc respondit Tobias patri suo, et dixit : Omnia
qucumque prcepisti mihi faciam, pater. 2 Quomodo autem pecuniam
hanc requiram, ignoro : ille me nescit, et ego eum ignoro : quod signum
dabo ei ? sed neque viam per quam pergatur illuc aliquando cognovi.
3
Tunc pater suus respondit illi, et dixit : Chirographum quidem illius penes
me habeo : quod dum illi ostenderis, statim restituet. 4 Sed perge nunc, et
inquire tibi aliquem fidelem virum, qui eat tecum salva mercede sua, ut
dum adhuc vivo, recipias eam. 5 Tunc egressus Tobias, invenit juvenem
splendidum stantem prcinctum, et quasi paratum ad ambulandum. 6 Et
ignorans quod angelus Dei esset, salutavit eum, et dixit : Unde te habemus,
bone juvenis ? 7 At ille respondit : Ex filiis Isral. Et Tobias dixit ei : Nosti
viam qu ducit in regionem Medorum ? 8 Cui respondit : Novi : et omnia
itinera ejus frequenter ambulavi, et mansi apud Gabelum fratrem nostrum,
qui moratur in Rages civitate Medorum, qu posita est in monte Ecbatanis.
9
Cui Tobias ait : Sustine me obsecro, donec hc ipsa nuntiem patri meo.
10
Tunc ingressus Tobias, indicavit universa hc patri suo. Super qu
admiratus pater, rogavit ut introiret ad eum. 11 Ingressus itaque salutavit
eum, et dixit : Gaudium tibi sit semper. 12 Et ait Tobias : Quale gaudium
mihi erit, qui in tenebris sedeo, et lumen cli non video ? 13 Cui ait
juvenis : Forti animo esto : in proximo est ut a Deo cureris. 14 Dixit itaque
illi Tobias : Numquid poteris perducere filium meum ad Gabelum in Rages
civitatem Medorum ? et cum redieris, restituam tibi mercedem tuam. 15 Et
dixit ei angelus : Ego ducam, et reducam eum ad te. 16 Cui Tobias
602/1834
respondit : Rogo te, indica mihi de qua domo aut de qua tribu es tu. 17 Cui
Raphal angelus dixit : Genus quris mercenarii, an ipsum mercenarium
qui cum filio tuo eat ? 18 sed ne forte sollicitum te reddam, ego sum Azarias
Anani magni filius. 19 Et Tobias respondit : Ex magno genere es tu. Sed
peto ne irascaris quod voluerim cognoscere genus tuum. 20 Dixit autem illi
angelus : Ego sanum ducam, et sanum tibi reducam filium tuum.
21
Respondens autem Tobias, ait : Bene ambuletis, et sit Deus in itinere
vestro, et angelus ejus comitetur vobiscum.
22
Tunc paratis omnibus qu erant in via portanda, fecit Tobias vale patri
suo et matri su, et ambulaverunt ambo simul. 23 Cumque profecti essent,
cpit mater ejus flere, et dicere : Baculum senectutis nostr tulisti, et
transmisisti a nobis. 24 Numquam fuisset ipsa pecunia, pro qua misisti eum :
25
sufficiebat enim nobis paupertas nostra, ut divitias computaremus hoc,
quod videbamus filium nostrum. 26 Dixitque ei Tobias : Noli flere : salvus
perveniet filius noster, et salvus revertetur ad nos, et oculi tui videbunt
illum. 27 Credo enim quod angelus Dei bonus comitetur ei, et bene disponat
omnia qu circa eum geruntur, ita ut cum gaudio revertatur ad nos. 28 Ad
hanc vocem cessavit mater ejus flere, et tacuit.
Cap. 6 1 Profectus est autem Tobias, et canis secutus est eum, et
mansit prima mansione juxta fluvium Tigris. 2 Et exivit ut lavaret pedes
suos, et ecce piscis immanis exivit ad devorandum eum. 3 Quem
expavescens Tobias clamavit voce magna, dicens : Domine, invadit me.
4
Et dixit ei angelus : Apprehende branchiam ejus, et trahe eum ad te. Quod
cum fecisset, attraxit eum in siccum, et palpitare cpit ante pedes ejus.
5
Tunc dixit ei angelus : Exentera hunc piscem, et cor ejus, et fel, et jecur
repone tibi : sunt enim hc necessaria ad medicamenta utiliter. 6 Quod cum
fecisset, assavit carnes ejus, et secum tulerunt in via : cetera salierunt, qu
sufficerent eis, quousque pervenirent in Rages civitatem Medorum. 7 Tunc
interrogavit Tobias angelum, et dixit ei : Obsecro te, Azaria frater, ut dicas
mihi quod remedium habebunt ista, qu de pisce servare jussisti ? 8 Et
respondens angelus, dixit ei : Cordis ejus particulam si super carbones
ponas, fumus ejus extricat omne genus dmoniorum sive a viro, sive a
muliere, ita ut ultra non accedat ad eos. 9 Et fel valet ad ungendos oculos in
quibus fuerit albugo, et sanabuntur.
10
Et dixit ei Tobias : Ubi vis ut maneamus ? 11 Respondensque angelus,

ait : Est hic Raguel nomine, vir propinquus de tribu tua, et hic habet filiam
nomine Saram, sed neque masculum neque feminam ullam habet aliam
prter eam. 12 Tibi debetur omnis substantia ejus, et oportet eam te accipere
conjugem. 13 Pete ergo eam a patre ejus, et dabit tibi eam in uxorem.
14
Tunc respondit Tobias, et dixit : Audio quia tradita est septem viris, et
603/1834
mortui sunt : sed et hoc audivi, quia dmonium occidit illos. 15 Timeo ergo,
ne forte et mihi hc eveniant : et cum sim unicus parentibus meis,
deponam senectutem illorum cum tristitia ad inferos. 16 Tunc angelus
Raphal dixit ei : Audi me, et ostendam tibi qui sunt, quibus prvalere
potest dmonium. 17 Hi namque qui conjugium ita suscipiunt, ut Deum a se
et a sua mente excludant, et su libidini ita vacent sicut equus et mulus
quibus non est intellectus : habet potestatem dmonium super eos. 18 Tu
autem cum acceperis eam, ingressus cubiculum, per tres dies continens esto
ab ea, et nihil aliud nisi orationibus vacabis cum ea. 19 Ipsa autem nocte,
incenso jecore piscis, fugabitur dmonium. 20 Secunda vero nocte in
copulatione sanctorum patriarcharum admitteris. 21 Tertia autem nocte,
benedictionem consequeris, ut filii ex vobis procreentur incolumes.
22
Transacta autem tertia nocte, accipies virginem cum timore Domini,
amore filiorum magis quam libidine ductus, ut in semine Abrah
benedictionem in filiis consequaris.
Cap. 7 1 Ingressi sunt autem ad Raguelem, et suscepit eos Raguel
cum gaudio. 2 Intuensque Tobiam Raguel, dixit Ann uxori su : Quam
similis est juvenis iste consobrino meo ! 3 Et cum hc dixisset, ait : Unde
estis juvenes fratres nostri ? At illi dixerunt : Ex tribu Nephthali sumus, ex
captivitate Ninive. 4 Dixitque illis Raguel : Nostis Tobiam fratrem meum ?
Qui dixerunt : Novimus. 5 Cumque multa bona loqueretur de eo, dixit
angelus ad Raguelem : Tobias, de quo interrogas, pater istius est. 6 Et misit
se Raguel, et cum lacrimis osculatus est eum, et plorans supra collum ejus
7
dixit : Benedictio sit tibi, fili mi, quia boni et optimi viri filius es. 8 Et
Anna uxor ejus, et Sara ipsorum filia, lacrimat sunt. 9 Postquam autem
locuti sunt, prcepit Raguel occidi arietem, et parari convivium. Cumque
hortaretur eos discumbere ad prandium, 10 Tobias dixit : Hic ego hodie non
manducabo neque bibam, nisi prius petitionem meam confirmes, et
promittas mihi dare Saram filiam tuam. 11 Quo audito verbo Raguel
expavit, sciens quid evenerit illis septem viris qui ingressi sunt ad eam : et
timere cpit ne forte et hunc similiter contingeret. Et cum nutaret, et non
daret petenti ullum responsum, 12 dixit ei angelus : Noli timere dare eam
isti, quoniam huic timenti Deum debetur conjux filia tua : propterea alius
non potuit habere illam. 13 Tunc dixit Raguel : Non dubito quod Deus
preces et lacrimas meas in conspectu suo admiserit. 14 Et credo quoniam
ideo fecit vos venire ad me, ut ista conjungeretur cognationi su secundum
legem Moysi : et nunc noli dubium gerere quod tibi eam tradam. 15 Et
apprehendens dexteram fili su, dexter Tobi tradidit, dicens : Deus
Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob vobiscum sit, et ipse conjungat vos,
impleatque benedictionem suam in vobis. 16 Et accepta carta, fecerunt
conscriptionem conjugii. 17 Et post hc epulati sunt, benedicentes Deum.
18
Vocavitque Raguel ad se Annam uxorem suam, et prcepit ei ut
604/1834
prpararet alterum cubiculum. 19 Et introduxit illuc Saram filiam suam, et

lacrimata est. 20 Dixitque ei : Forti animo esto, filia mea : Dominus cli det
tibi gaudium pro tdio quod perpessa es.
Cap. 8 1 Postquam vero cnaverunt, introduxerunt juvenem ad eam.
2
Recordatus itaque Tobias sermonum angeli, protulit de cassidili suo
partem jecoris, posuitque eam super carbones vivos. 3 Tunc Raphal
angelus apprehendit dmonium, et religavit illud in deserto superioris
gypti. 4 Tunc hortatus est virginem Tobias, dixitque ei : Sara, exsurge, et
deprecemur Deum hodie, et cras, et secundum cras : quia his tribus
noctibus Deo jungimur ; tertia autem transacta nocte, in nostro erimus
conjugio. 5 Filii quippe sanctorum sumus, et non possumus ita conjungi
sicut gentes qu ignorant Deum. 6 Surgentes autem pariter, instanter
orabant ambo simul, ut sanitas daretur eis. 7 Dixitque Tobias : Domine
Deus patrum nostrorum, benedicant te cli et terr, mareque et fontes, et
flumina, et omnes creatur tu qu in eis sunt. 8 Tu fecisti Adam de limo
terr, dedistique ei adjutorium Hevam. 9 Et nunc Domine, tu scis quia non
luxuri causa accipio sororem meam conjugem, sed sola posteritatis
dilectione, in qua benedicatur nomen tuum in scula sculorum. 10 Dixit
quoque Sara : Miserere nobis Domine, miserere nobis, et consenescamus
ambo pariter sani. 11 Et factum est circa pullorum cantum, accersiri jussit
Raguel servos suos, et abierunt cum eo pariter ut foderent sepulchrum.
12
Dicebat enim : Ne forte simili modo evenerit ei, quo et ceteris illis
septem viris qui sunt ingressi ad eam. 13 Cumque parassent fossam,
reversus Raguel ad uxorem suam, dixit ei : 14 Mitte unam de ancillis tuis, et
videat si mortuus est, ut sepeliam eum antequam illucescat dies. 15 At illa
misit unam ex ancillis suis. Qu ingressa cubiculum, reperit eos salvos et
incolumes, secum pariter dormientes. 16 Et reversa nuntiavit bonum
nuntium : et benedixerunt Dominum, Raguel videlicet et Anna uxor ejus,
17
et dixerunt : Benedicimus te, Domine Deus Isral, quia non contigit
quemadmodum putabamus. 18 Fecisti enim nobiscum misericordiam tuam,
et exclusisti a nobis inimicum persequentem nos. 19 Misertus es autem
duobus unicis. Fac eos, Domine, plenius benedicere te, et sacrificium tibi
laudis tu et su sanitatis offerre, ut cognoscat universitas gentium quia tu
es Deus solus in universa terra. 20 Statimque prcepit servis suis Raguel ut
replerent fossam quam fecerant priusquam elucesceret. 21 Uxori autem su
dixit ut instrueret convivium, et prpararet omnia qu in cibos erant iter
agentibus necessaria. 22 Duas quoque pingues vaccas, et quatuor arietes,
occidi fecit, et parari epulas omnibus vicinis suis, cunctisque amicis. 23 Et
adjuravit Raguel Tobiam ut duas hebdomadas moraretur apud se. 24 De
omnibus autem qu possidebat Raguel, dimidiam partem dedit Tobi, et
fecit scripturam, ut pars dimidia qu supererat, post obitum eorum Tobi
dominio deveniret.
605/1834
Cap. 9 1 Tunc vocavit Tobias angelum ad se, quem quidem hominem

existimabat, dixitque ei : Azaria frater, peto ut auscultes verba mea. 2 Si
meipsum tradam tibi servum, non ero condignus providenti tu : 3 tamen
obsecro te ut assumas tibi animalia sive servitia, et vadas ad Gabelum in
Rages civitatem Medorum, reddasque ei chirographum suum, et recipias ab
eo pecuniam, et roges eum venire ad nuptias meas. 4 Scis enim ipse
quoniam numerat pater meus dies, et si tardavero una die plus, contristatur
anima ejus. 5 Et certe vides quomodo adjuravit me Raguel, cujus
adjuramentum spernere non possum. 6 Tunc Raphal assumens quatuor ex
servis Raguelis, et duos camelos, in Rages civitatem Medorum perrexit : et
inveniens Gabelum, reddidit ei chirographum suum, et recepit ab eo
omnem pecuniam. 7 Indicavitque ei de Tobia filio Tobi omnia qu gesta
sunt, fecitque eum secum venire ad nuptias. 8 Cumque ingressus esset
domum Raguelis, invenit Tobiam discumbentem : et exiliens, osculati sunt
se invicem : et flevit Gabelus, benedixitque Deum, 9 et dixit : Benedicat te
Deus Isral, quia filius es optimi viri et justi, et timentis Deum, et
eleemosynas facientis : 10 et dicatur benedictio super uxorem tuam, et super
parentes vestros, 11 et videatis filios vestros, et filios filiorum vestrorum,
usque in tertiam et quartam generationem : et sit semen vestrum
benedictum a Deo Isral, qui regnat in scula sculorum. 12 Cumque
omnes dixissent : Amen : accesserunt ad convivium : sed et cum timore
Domini nuptiarum convivium exercebant.
Cap. 10 1 Cum vero moras faceret Tobias, causa nuptiarum, sollicitus
erat pater ejus Tobias, dicens : Putas quare moratur filius meus, aut quare
detentus est ibi ? 2 Putasne Gabelus mortuus est, et nemo reddet illi
pecuniam ? 3 Cpit autem contristari nimis ipse, et Anna uxor ejus cum
eo : et cperunt ambo simul flere, eo quod die statuto minime reverteretur
filius eorum ad eos. 4 Flebat igitur mater ejus irremediabilibus lacrimis,
atque dicebat : Heu, heu me, fili mi ! ut quid te misimus peregrinari, lumen
oculorum nostrorum, baculum senectutis nostr, solatium vit nostr,
spem posteritatis nostr ? 5 omnia simul in te uno habentes, te non
debuimus dimittere a nobis. 6 Cui dicebat Tobias : Tace, et noli turbari :
sanus est filius noster : satis fidelis est vir ille, cum quo misimus eum. 7 Illa
autem nullo modo consolari poterat, sed quotidie exiliens circumspiciebat,
et circuibat vias omnes per quas spes remeandi videbatur, ut procul videret
eum, si fieri posset, venientem. 8 At vero Raguel dicebat ad generum
suum : Mane hic, et ego mittam nuntium salutis de te ad Tobiam patrem
tuum. 9 Cui Tobias ait : Ego novi quia pater meus et mater mea modo dies
computant, et cruciatur spiritus eorum in ipsis. 10 Cumque verbis multis
rogaret Raguel Tobiam, et ille eum nulla ratione vellet audire, tradidit ei
Saram, et dimidiam partem omnis substanti su in pueris, in puellis, in
606/1834
pecudibus, in camelis, et in vaccis, et in pecunia multa : et salvum atque

gaudentem dimisit eum a se, 11 dicens : Angelus Domini sanctus sit in
itinere vestro, perducatque vos incolumes, et inveniatis omnia recte circa
parentes vestros, et videant oculi mei filios vestros priusquam moriar. 12 Et
apprehendentes parentes filiam suam, osculati sunt eam : et dimiserunt ire,
13
monentes eam honorare soceros, diligere maritum, regere familiam,
gubernare domum, et seipsam irreprehensibilem exhibere.
Cap. 11 1 Cumque reverterentur, pervenerunt ad Charan, qu est in
medio itinere contra Niniven, undecimo die. 2 Dixitque angelus : Tobia
frater, scis quemadmodum reliquisti patrem tuum. 3 Si placet itaque tibi,
prcedamus, et lento gradu sequantur iter nostrum famili, simul cum
conjuge tua, et cum animalibus. 4 Cumque hoc placuisset ut irent, dixit
Raphal ad Tobiam : Tolle tecum ex felle piscis : erit enim necessarium.
Tulit itaque Tobias ex felle illo, et abierunt. 5 Anna autem sedebat secus
viam quotidie in supercilio montis, unde respicere poterat de longinquo.
6
Et dum ex eodem loco specularetur adventum ejus, vidit a longe, et illico
agnovit venientem filium suum : currensque nuntiavit viro suo, dicens :
Ecce venit filius tuus. 7 Dixitque Raphal ad Tobiam : At ubi introieris
domum tuam, statim adora Dominum Deum tuum : et gratias agens ei,
accede ad patrem tuum, et osculare eum. 8 Statimque lini super oculos ejus
ex felle isto piscis, quod portas tecum : scias enim quoniam mox aperientur
oculi ejus, et videbit pater tuus lumen cli, et in aspectu tuo gaudebit.
9
Tunc prcucurrit canis, qui simul fuerat in via : et quasi nuntius
adveniens, blandimento su caud gaudebat. 10 Et consurgens ccus pater
ejus, cpit offendens pedibus currere : et data manu puero, occurrit obviam
filio suo. 11 Et suscipiens osculatus est eum cum uxore sua, et cperunt
ambo flere pr gaudio. 12 Cumque adorassent Deum, et gratias egissent,
consederunt.
13
Tunc sumens Tobias de felle piscis, linivit oculos patris sui. 14 Et

sustinuit quasi dimidiam fere horam : et cpit albugo ex oculis ejus, quasi
membrana ovi, egredi. 15 Quam apprehendens Tobias, traxit ab oculis ejus :
statimque visum recepit. 16 Et glorificabant Deum, ipse videlicet et uxor
ejus, et omnes qui sciebant eum. 17 Dicebatque Tobias : Benedico te,
Domine Deus Isral, quia tu castigasti me, et tu salvasti me : et ecce ego
video Tobiam filium meum. 18 Ingressa est etiam post septem dies Sara
uxor filii ejus et omnis familia sana, et pecora, et cameli, et pecunia multa
uxoris ; sed et illa pecunia, quam receperat a Gabelo. 19 Et narravit
parentibus suis omnia beneficia Dei, qu fecisset circa eum per hominem
qui eum duxerat. 20 Veneruntque Achior et Nabath consobrini Tobi
gaudentes ad Tobiam, et congratulantes ei de omnibus bonis qu circa
607/1834
illum ostenderat Deus. 21 Et per septem dies epulantes, omnes cum gaudio
magno gavisi sunt.
Cap. 12 1 Tunc vocavit ad se Tobias filium suum, dixitque ei : Quid
possumus dare viro isti sancto, qui venit tecum ? 2 Respondens Tobias,
dixit patri suo : Pater, quam mercedem dabimus ei ? aut quid dignum
poterit esse beneficiis ejus ? 3 Me duxit et reduxit sanum, pecuniam a
Gabelo ipse recepit, uxorem ipse me habere fecit, et dmonium ab ea ipse
compescuit : gaudium parentibus ejus fecit, meipsum a devoratione piscis
eripuit, te quoque videre fecit lumen cli, et bonis omnibus per eum repleti
sumus. Quid illi ad hc poterimus dignum dare ? 4 Sed peto te, pater mi, ut
roges eum, si forte dignabitur medietatem de omnibus qu allata sunt, sibi
assumere. 5 Et vocantes eum, pater scilicet et filius, tulerunt eum in
partem : et rogare cperunt ut dignaretur dimidiam partem omnium qu
attulerant acceptam habere.
6
Tunc dixit eis occulte : Benedicite Deum cli, et coram omnibus

viventibus confitemini ei, quia fecit vobiscum misericordiam suam.
7
Etenim sacramentum regis abscondere bonum est : opera autem Dei
revelare et confiteri honorificum est. 8 Bona est oratio cum jejunio, et
eleemosyna magis quam thesauros auri recondere : 9 quoniam eleemosyna a
morte liberat, et ipsa est qu purgat peccata, et facit invenire misericordiam
et viam ternam. 10 Qui autem faciunt peccatum et iniquitatem, hostes sunt
anim su. 11 Manifesto ergo vobis veritatem, et non abscondam a vobis
occultum sermonem. 12 Quando orabas cum lacrimis, et sepeliebas mortuos,
et derelinquebas prandium tuum, et mortuos abscondebas per diem in domo
tua, et nocte sepeliebas eos, ego obtuli orationem tuam Domino. 13 Et quia
acceptus eras Deo, necesse fuit ut tentatio probaret te. 14 Et nunc misit me
Dominus ut curarem te, et Saram uxorem filii tui a dmonio liberarem.
15
Ego enim sum Raphal angelus, unus ex septem qui adstamus ante
Dominum. 16 Cumque hc audissent, turbati sunt, et trementes ceciderunt
super terram in faciem suam. 17 Dixitque eis angelus : Pax vobis : nolite
timere. 18 Etenim cum essem vobiscum, per voluntatem Dei eram : ipsum
benedicite, et cantate illi. 19 Videbar quidem vobiscum manducare et
bibere : sed ego cibo invisibili, et potu qui ab hominibus videri non potest,
utor. 20 Tempus est ergo ut revertar ad eum qui me misit : vos autem
benedicite Deum, et narrate omnia mirabilia ejus. 21 Et cum hc dixisset,
ab aspectu eorum ablatus est, et ultra eum videre non potuerunt. 22 Tunc
prostrati per horas tres in faciem, benedixerunt Deum : et exsurgentes
narraverunt omnia mirabilia ejus.
Cap. 13 1 Aperiens autem Tobias senior os suum, benedixit
Dominum, et dixit :
608/1834
Magnus es, Domine, in ternum,

et in omnia scula regnum tuum :
2
quoniam tu flagellas, et salvas ;
deducis ad inferos, et reducis :
et non est qui effugiat manum tuam.
3
Confitemini Domino, filii Isral,
et in conspectu gentium laudate eum :
4
quoniam ideo dispersit vos inter gentes qu ignorant eum,
ut vos enarretis mirabilia ejus,
et faciatis scire eos
quia non est alius deus omnipotens prter eum.
5
Ipse castigavit nos propter iniquitates nostras,
et ipse salvabit nos propter misericordiam suam.
6
Aspicite ergo qu fecit nobiscum,
et cum timore et tremore confitemini illi :
regemque sculorum exaltate in operibus vestris.
7
Ego autem in terra captivitatis me confitebor illi :
quoniam ostendit majestatem suam in gentem peccatricem.
8
Convertimini itaque peccatores,
et facite justitiam coram Deo,
credentes quod faciat vobiscum misericordiam suam.
9
Ego autem et anima mea in eo ltabimur.
10
Benedicite Dominum omnes electi ejus :
agite dies ltiti, et confitemini illi.
11
Jerusalem civitas Dei,
castigavit te Dominus in operibus manuum tuarum.
12
Confitere Domino in bonis tuis,
et benedic Deum sculorum :
ut redificet in te tabernaculum suum,
et revocet ad te omnes captivos,
et gaudeas in omnia scula sculorum.
13
Luce splendida fulgebis,
et omnes fines terr adorabunt te.
14
Nationes ex longinquo ad te venient,
et munera deferentes adorabunt in te Dominum,
et terram tuam in sanctificationem habebunt :
15
nomen enim magnum invocabunt in te.
16
Maledicti erunt qui contempserint te,
et condemnati erunt omnes qui blasphemaverint te :
benedictique erunt qui dificaverint te.
17
Tu autem ltaberis in filiis tuis,
quoniam omnes benedicentur,
et congregabuntur ad Dominum.
609/1834
18
Beati omnes qui diligunt te,

et qui gaudent super pace tua.
19
Anima mea, benedic Dominum,
quoniam liberavit Jerusalem civitatem suam
a cunctis tribulationibus ejus
Dominus Deus noster.
20
Beatus ero si fuerint reliqui seminis mei
ad videndam claritatem Jerusalem.
21
Port Jerusalem ex sapphiro et smaragdo dificabuntur,
et ex lapide pretioso omnis circuitus murorum ejus.
22
Ex lapide candido et mundo omnes plate ejus sternentur,
et per vicos ejus alleluja cantabitur.
23
Benedictus Dominus, qui exaltavit eam,
et sit regnum ejus in scula sculorum super eam. Amen.
Cap. 14 1 Et consummati sunt sermones Tobi. Et postquam
illuminatus est Tobias, vixit annis quadraginta duobus, et vidit filios
nepotum suorum. 2 Completis itaque annis centum duobus, sepultus est
honorifice in Ninive. 3 Quinquaginta namque et sex annorum lumen
oculorum amisit, sexagenarius vero recepit. 4 Reliquum vero vit su in
gaudio fuit, et cum bono profectu timoris Dei perrexit in pace. 5 In hora
autem mortis su vocavit ad se Tobiam filium suum, et septem juvenes
filios ejus nepotes suos, dixitque eis : 6 Prope erit interitus Ninive : non
enim excidit verbum Domini : et fratres nostri, qui dispersi sunt a terra
Isral, revertentur ad eam. 7 Omnis autem deserta terra ejus replebitur, et
domus Dei, qu in ea incensa est, iterum redificabitur : ibique revertentur
omnes timentes Deum, 8 et relinquent gentes idola sua, et venient in
Jerusalem, et inhabitabunt in ea : 9 et gaudebunt in ea omnes reges terr,
adorantes regem Isral. 10 Audite ergo, filii mei, patrem vestrum : servite
Domino in veritate, et inquirite ut faciatis qu placita sunt illi : 11 et filiis
vestris mandate ut faciant justitias et eleemosynas, ut sint memores Dei, et
benedicant eum in omni tempore in veritate, et in tota virtute sua. 12 Nunc
ergo filii, audite me, et nolite manere hic : sed quacumque die sepelieritis
matrem vestram circa me in uno sepulchro, ex eo dirigite gressus vestros ut
exeatis hinc : 13 video enim quia iniquitas ejus finem dabit ei. 14 Factum est
autem post obitum matris su, Tobias abscessit ex Ninive cum uxore sua,
et filiis, et filiorum filiis, et reversus est ad soceros suos : 15 invenitque eos
incolumes in senectute bona : et curam eorum gessit, et ipse clausit oculos
eorum : et omnem hreditatem domus Raguelis ipse percepit : viditque
quintam generationem, filios filiorum suorum. 16 Et completis annis
nonaginta novem in timore Domini, cum gaudio sepelierunt eum. 17 Omnis
autem cognatio ejus et omnis generatio ejus in bona vita et in sancta
610/1834
conversatione permansit, ita ut accepti essent tam Deo quam hominibus, et

cunctis habitantibus in terra.
Liber Judith
Cap. 1 1 Arphaxad itaque, rex Medorum, subjugaverat multas gentes
imperio suo, et ipse dificavit civitatem potentissimam, quam appellavit
Ecbatanis, 2 ex lapidibus quadratis et sectis : fecit muros ejus in altitudinem
cubitorum septuaginta, et in latitudinem cubitorum triginta : turres vero
ejus posuit in altitudinem cubitorum centum. 3 Per quadrum vero earum
latus utrumque vicenorum pedum spatio tendebatur, posuitque portas ejus
in altitudinem turrium : 4 et gloriabatur quasi potens in potentia exercitus
sui, et in gloria quadrigarum suarum.
5
Anno igitur duodecimo regni sui, Nabuchodonosor rex Assyriorum, qui

regnabat in Ninive civitate magna, pugnavit contra Arphaxad, et obtinuit
eum 6 in campo magno qui appellatur Ragau, circa Euphraten, et Tigrin, et
Jadason, in campo Erioch regis Elicorum. 7 Tunc exaltatum est regnum
Nabuchodonosor, et cor ejus elevatum est : et misit ad omnes qui
habitabant in Cilicia, et Damasco, et Libano, 8 et ad gentes qu sunt in
Carmelo et Cedar, et inhabitantes Galilam in campo magno Esdrelon, 9 et
ad omnes qui erant in Samaria, et trans flumen Jordanem usque ad
Jerusalem, et omnem terram Jesse quousque perveniatur ad terminos
thiopi. 10 Ad hos omnes misit nuntios Nabuchodonosor rex
Assyriorum : 11 qui omnes uno animo contradixerunt, et remiserunt eos
vacuos, et sine honore abjecerunt. 12 Tunc indignatus Nabuchodonosor rex
adversus omnem terram illam, juravit per thronum et regnum suum quod
defenderet se de omnibus regionibus his.
Cap. 2 1 Anno tertiodecimo Nabuchodonosor regis, vigesima et
secunda die mensis primi, factum est verbum in domo Nabuchodonosor
regis Assyriorum ut defenderet se. 2 Vocavitque omnes majores natu,
omnesque duces et bellatores suos, et habuit cum eis mysterium consilii
sui : 3 dixitque cogitationem suam in eo esse, ut omnem terram suo
subjugaret imperio. 4 Quod dictum cum placuisset omnibus, vocavit
Nabuchodonosor rex Holofernem principem militi su, 5 et dixit ei :
Egredere adversus omne regnum occidentis, et contra eos prcipue, qui
contempserunt imperium eum. 6 Non parcet oculus tuus ulli regno,
omnemque urbem munitam subjugabis mihi. 7 Tunc Holofernes vocavit
duces et magistratus virtutis Assyriorum, et dinumeravit viros in
expeditionem sicut prcepit ei rex, centum viginti millia peditum
611/1834
pugnatorum, et equitum sagittariorum duodecim millia. 8 Omnemque

expeditionem suam fecit prire in multitudine innumerabilium camelorum,
cum his qu exercitibus sufficerent copiose, boum quoque armenta,
gregesque ovium, quorum non erat numerus. 9 Frumentum ex omni Syria in
transitu suo parari constituit. 10 Aurum vero et argentum de domo regis
assumpsit multum nimis. 11 Et profectus est ipse, et omnis exercitus cum
quadrigis, et equitibus, et sagittariis : qui cooperuerunt faciem terr sicut
locust. 12 Cumque pertransisset fines Assyriorum, venit ad magnos
montes Ange, qui sunt a sinistro Cilici : ascenditque omnia castella
eorum, et obtinuit omnem munitionem. 13 Effregit autem civitatem
opinatissimam Melothi, prdavitque omnes filios Tharsis et filios Ismal
qui erant contra faciem deserti, et ad austrum terr Cellon. 14 Et transivit
Euphraten, et venit in Mesopotamiam : et fregit omnes civitates excelsas
qu erant ibi, a torrente Mambre usquequo perveniatur ad mare : 15 et
occupavit terminos ejus, a Cilicia usque ad fines Japheth qui sunt ad
austrum. 16 Abduxitque omnes filios Madian, et prdavit omnem
locupletationem eorum, omnesque resistentes sibi occidit in ore gladii. 17 Et
post hc descendit in campos Damasci in diebus messis, et succendit
omnia sata, omnesque arbores, et vineas fecit incidi : 18 et cecidit timor
illius super omnes inhabitantes terram.
Cap. 3 1 Tunc miserunt legatos suos universarum urbium ac
provinciarum reges ac principes, Syri scilicet Mesopotami, et Syri
Sobal, et Liby, atque Cilici : qui venientes ad Holofernem, dixerunt :
2
Desinat indignatio tua circa nos : melius est enim ut viventes serviamus
Nabuchodonosor regi magno, et subditi simus tibi, quam morientes cum
interitu nostro ipsi servitutis nostr damna patiamur. 3 Omnis civitas
nostra, omnisque possessio, omnes montes, et colles, et campi, et armenta
boum, gregesque ovium, et caprarum, equorumque et camelorum, et
univers facultates nostr atque famili, in conspectu tuo sunt : 4 sint
omnia nostra sub lege tua. 5 Nos, et filii nostri, servi tui sumus. 6 Veni nobis
pacificus dominus, et utere servitio nostro, sicut placuerit tibi. 7 Tunc
descendit de montibus cum equitibus in virtute magna, et obtinuit omnem
civitatem, et omnem inhabitantem terram. 8 De universis autem urbibus
assumpsit sibi auxiliarios viros fortes, et electos ad bellum. 9 Tantusque
metus provinciis illis incubuit, ut universarum urbium habitatores principes
et honorati simul cum populis exirent obviam venienti, 10 excipientes eum
cum coronis et lampadibus, ducentes choros in tympanis et tibiis. 11 Nec
ista tamen facientes, ferocitatem ejus pectoris mitigare potuerunt : 12 nam et
civitates eorum destruxit, et lucos eorum excidit. 13 Prceperat enim illi
Nabuchodonosor rex, ut omnes deos terr exterminaret, videlicet ut ipse
solus diceretur deus ab his nationibus qu potuissent Holofernis potentia
subjugari. 14 Pertransiens autem Syriam Sobal, et omnem Apameam,
612/1834
omnemque Mesopotamiam, venit ad Idumos in terram Gabaa,

15
accepitque civitates eorum, et sedit ibi per triginta dies, in quibus diebus
adunari prcepit universum exercitum virtutis su.
Cap. 4 1 Tunc audientes hc filii Isral qui habitabant in terra Juda,
timuerunt valde a facie ejus. 2 Tremor et horror invasit sensus eorum, ne
hoc faceret Jerusalem et templo Domini, quod fecerat ceteris civitatibus et
templis earum. 3 Et miserunt in omnem Samariam per circuitum usque
Jericho, et proccupaverunt omnes vertices montium : 4 et muris
circumdederunt vicos suos, et congregaverunt frumenta in prparationem
pugn. 5 Sacerdos etiam Eliachim scripsit ad universos qui erant contra
Esdrelon, qu est contra faciem campi magni juxta Dothain, et universos
per quos vi transitus esse poterat, 6 ut obtinerent ascensus montium, per
quos via esse poterat ad Jerusalem, et illic custodirent ubi angustum iter
esse poterat inter montes. 7 Et fecerunt filii Isral secundum quod
constituerat eis sacerdos Domini Eliachim. 8 Et clamavit omnis populus ad
Dominum instantia magna, et humiliaverunt animas suas in jejuniis et
orationibus, ipsi et mulieres eorum. 9 Et induerunt se sacerdotes ciliciis, et
infantes prostraverunt contra faciem templi Domini, et altare Domini
operuerunt cilicio : 10 et clamaverunt ad Dominum Deum Isral unanimiter
ne darentur in prdam infantes eorum, et uxores eorum in divisionem, et
civitates eorum in exterminium, et sancta eorum in pollutionem, et fierent
opprobrium gentibus. 11 Tunc Eliachim sacerdos Domini magnus circuivit
omnem Isral, allocutusque est eos, 12 dicens : Scitote quoniam exaudiet
Dominus preces vestras, si manentes permanseritis in jejuniis et orationibus
in conspectu Domini. 13 Memores estote Moysi servi Domini, qui Amalec
confidentem in virtute sua, et in potentia sua, et in exercitu suo, et in
clypeis suis, et in curribus suis, et in equitibus suis, non ferro pugnando,
sed precibus sanctis orando dejecit : 14 sic erunt universi hostes Isral, si
perseveraveritis in hoc opere quod cpistis. 15 Ad hanc igitur
exhortationem ejus deprecantes Dominum, permanebant in conspectu
Domini, 16 ita ut etiam hi qui offerebant Domino holocausta, prcincti
ciliciis offerrent sacrificia Domino, et erat cinis super capita eorum. 17 Et ex
toto corde suo omnes orabant Deum, ut visitaret populum suum Isral.
Cap. 5 1 Nuntiatumque est Holoferni principi militi Assyriorum,
quod filii Isral prpararent se ad resistendum, ac montium itinera
conclusissent : 2 et furore nimio exarsit in iracundia magna, vocavitque
omnes principes Moab et duces Ammon, 3 et dixit eis : Dicite mihi quis sit
populus iste, qui montana obsidet : aut qu, et quales, et quant sint
civitates eorum : qu etiam sit virtus eorum, aut qu sit multitudo eorum,
vel quis rex militi illorum : 4 et quare pr omnibus qui habitant in oriente,
isti contempserunt nos, et non exierunt obviam nobis ut susciperent nos
613/1834
cum pace ?
5
Tunc Achior dux omnium filiorum Ammon respondens, ait : Si digneris

audire, domine mi, dicam veritatem in conspectu tuo de populo isto qui in
montanis habitat, et non egredietur verbum falsum ex ore meo. 6 Populus
iste ex progenie Chaldorum est. 7 Hic primum in Mesopotamia habitavit,
quoniam noluerunt sequi deos patrum suorum, qui erant in terra
Chaldorum. 8 Deserentes itaque cremonias patrum suorum, qu in
multitudine deorum erant, 9 unum Deum cli coluerunt, qui et prcepit eis
ut exirent inde et habitarent in Charan. Cumque operuisset omnem terram
fames, descenderunt in gyptum, illicque per quadringentos annos sic
multiplicati sunt, ut dinumerari eorum non posset exercitus. 10 Cumque
gravaret eos rex gypti, atque in dificationibus urbium suarum in luto et
latere subjugasset eos, clamaverunt ad Dominum suum, et percussit totam
terram gypti plagis variis. 11 Cumque ejecissent eos gyptii a se, et
cessasset plaga ab eis, et iterum eos vellent capere, et ad suum servitium
revocare, 12 fugientibus his, Deus cli mare aperuit, ita ut hinc inde aqu
quasi murus solidarentur, et isti pede sicco fundum maris perambulando
transirent. 13 In quo loco dum innumerabilis exercitus gyptiorum eos
persequeretur, ita aquis coopertus est, ut non remaneret vel unus, qui
factum posteris nuntiaret. 14 Egressi vero mare Rubrum, deserta Sina
montis occupaverunt, in quibus numquam homo habitare potuit, vel filius
hominis requievit. 15 Illic fontes amari obdulcati sunt eis ad bibendum, et
per annos quadraginta annonam de clo consecuti sunt. 16 Ubicumque
ingressi sunt sine arcu et sagitta, et absque scuto et gladio, Deus eorum
pugnavit pro eis, et vicit. 17 Et non fuit qui insultaret populo isti, nisi
quando recessit a cultu Domini Dei sui. 18 Quotiescumque autem prter
ipsum Deum suum, alterum coluerunt, dati sunt in prdam, et in gladium,
et in opprobrium. 19 Quotiescumque autem pnituerunt se recessisse a
cultura Dei sui, dedit eis Deus cli virtutem resistendi. 20 Denique
Chananum regem, et Jebusum, et Pherezum, et Hethum, et Hevum,
et Amorrhum, et omnes potentes in Hesebon prostraverunt, et terras
eorum et civitates eorum ipsi possederunt : 21 et usque dum non peccarent
in conspectu Dei sui, erant cum illis bona : Deus enim illorum odit
iniquitatem. 22 Nam et ante hos annos cum recessissent a via quam dederat
illis Deus ut ambularent in ea, exterminati sunt prliis a multis nationibus,
et plurimi eorum captivi abducti sunt in terram non suam. 23 Nuper autem
reversi ad Dominum Deum suum, ex dispersione qua dispersi fuerant,
adunati sunt, et ascenderunt montana hc omnia, et iterum possident
Jerusalem, ubi sunt sancta eorum. 24 Nunc ergo mi domine, perquire si est
aliqua iniquitas eorum in conspectu Dei eorum : ascendamus ad illos,
quoniam tradens tradet illos Deus eorum tibi, et subjugati erunt sub jugo
potenti tu. 25 Si vero non est offensio populi hujus coram Deo suo, non
614/1834
poterimus resistere illis, quoniam Deus eorum defendet illos : et erimus in

opprobrium univers terr.
26
Et factum est, cum cessasset loqui Achior verba hc, irati sunt omnes
magnates Holofernis, et cogitabant interficere eum, dicentes ad alterutrum :
27
Quis est iste, qui filios Isral posse dicat resistere regi Nabuchodonosor
et exercitibus ejus, homines inermes, et sine virtute, et sine peritia artis
pugn ? 28 Ut ergo agnoscat Achior quoniam fallit nos, ascendamus in
montana : et cum capti fuerint potentes eorum, tunc cum eisdem gladio
transverberabitur : 29 ut sciat omnis gens quoniam Nabuchodonosor deus
terr est, et prter ipsum alius non est.
Cap. 6 1 Factum est autem cum cessassent loqui, indignatus
Holofernes vehementer, dixit ad Achior : 2 Quoniam prophetasti nobis,
dicens quod gens Isral defendatur a Deo suo, ut ostendam tibi quoniam
non est deus nisi Nabuchodonosor, 3 cum percusserimus eos omnes, sicut
hominem unum, tunc et ipse cum illis Assyriorum gladio interibis, et omnis
Isral tecum perditione disperiet : 4 et probabis quoniam Nabuchodonosor
dominus sit univers terr : tuncque gladius militi me transiet per latera
tua, et confixus cades inter vulneratos Isral, et non respirabis ultra, donec
extermineris cum illis. 5 Porro autem si prophetiam tuam veram existimas,
non concidat vultus tuus : et pallor qui faciem tuam obtinet abscedat a te, si
verba mea hc putas impleri non posse. 6 Ut autem noveris quia simul cum
illis hc experieris, ecce ex hac hora illorum populo sociaberis, ut, dum
dignas mei gladii pnas exceperint, ipse simul ultioni subjaceas. 7 Tunc
Holofernes prcepit servis suis ut comprehenderent Achior, et perducerent
eum in Bethuliam, et traderent eum in manus filiorum Isral. 8 Et
accipientes eum servi Holofernis, profecti sunt per campestria : sed cum
appropinquassent ad montana, exierunt contra eos fundibularii. 9 Illi autem
divertentes a latere montis, ligaverunt Achior ad arborem manibus et
pedibus, et sic vinctum restibus dimiserunt eum, et reversi sunt ad
dominum suum. 10 Porro filii Isral descendentes de Bethulia, venerunt ad
eum : quem solventes, duxerunt ad Bethuliam, atque in medium populi
illum statuentes, percunctati sunt quid rerum esset quod illum vinctum
Assyrii reliquissent.
11
In diebus illis erant illic principes Ozias filius Micha de tribu Simeon, et
Charmi, qui et Gothoniel. 12 In medio itaque seniorum, et in conspectu
omnium, Achior dixit omnia qu locutus ipse fuerat ab Holoferne
interrogatus : et qualiter populus Holofernis voluisset propter hoc verbum
interficere eum, 13 et quemadmodum ipse Holofernes iratus jusserit eum
Isralitis hac de causa tradi, ut dum vicerit filios Isral, tunc et ipsum
Achior diversis jubeat interire suppliciis, propter hoc quod dixisset : Deus
615/1834
cli defensor eorum est. 14 Cumque Achior universa hc exposuisset,

omnis populus cecidit in faciem, adorantes Dominum, et communi
lamentatione et fletu unanimes preces suas Domino effuderunt, 15 dicentes :
Domine Deus cli et terr, intuere superbiam eorum, et respice ad nostram
humilitatem, et faciem sanctorum tuorum attende, et ostende quoniam non
derelinquis prsumentes de te : et prsumentes de se, et de sua virtute
gloriantes, humilias. 16 Finito itaque fletu, et per totam diem oratione
populorum completa, consolati sunt Achior, 17 dicentes : Deus patrum
nostrorum, cujus tu virtutem prdicasti, ipse tibi hanc dabit vicissitudinem,
ut eorum magis tu interitum videas. 18 Cum vero Dominus Deus noster
dederit hanc libertatem servis suis, sit et tecum Deus in medio nostri : ut
sicut placuerit tibi, ita cum tuis omnibus converseris nobiscum. 19 Tunc
Ozias, finito consilio, suscepit eum in domum suam, et fecit ei cnam
magnam. 20 Et vocatis omnibus presbyteris, simul expleto jejunio
refecerunt. 21 Postea vero convocatus est omnis populus, et per totam
noctem intra ecclesiam oraverunt, petentes auxilium a Deo Isral.
Cap. 7 1 Holofernes autem altera die prcepit exercitibus suis ut
ascenderent contra Bethuliam. 2 Erant autem pedites bellatorum centum
viginti millia, et equites viginti duo millia, prter prparationes virorum
illorum quos occupaverat captivitas, et abducti fuerant de provinciis et
urbibus univers juventutis. 3 Omnes paraverunt se pariter ad pugnam
contra filios Isral, et venerunt per crepidinem montis usque ad apicem, qui
respicit super Dothain, a loco qui dicitur Belma usque ad Chelmon, qui est
contra Esdrelon. 4 Filii autem Isral, ut viderunt multitudinem illorum,
prostraverunt se super terram, mittentes cinerem super capita sua, unanimes
orantes ut Deus Isral misericordiam suam ostenderet super populum suum.
5
Et assumentes arma sua bellica, sederunt per loca qu ad angusti itineris
tramitem dirigunt inter montosa, et erant custodientes ea tota die et nocte.
6
Porro Holofernes, dum circuit per gyrum, reperit quod fons qui influebat,
aquductum illorum a parte australi extra civitatem dirigeret : et incidi
prcepit aquductum illorum. 7 Erant tamen non longe a muris fontes, ex
quibus furtim videbantur haurire aquam ad refocillandum potius quam ad
potandum. 8 Sed filii Ammon et Moab accesserunt ad Holofernem,
dicentes : Filii Isral non in lancea nec in sagitta confidunt, sed montes
defendunt illos, et muniunt illos colles in prcipitio constituti. 9 Ut ergo
sine congressione pugn possis superare eos, pone custodes fontium, ut
non hauriant aquam ex eis, et sine gladio interficies eos, vel certe fatigati
tradent civitatem suam, quam putant in montibus positam superari non
posse. 10 Et placuerunt verba hc coram Holoferne et coram satellitibus
ejus, et constituit per gyrum centenarios per singulos fontes. 11 Cumque ista
custodia per dies viginti fuisset expleta, defecerunt cistern et collectiones
616/1834
aquarum omnibus habitantibus Bethuliam, ita ut non esset intra civitatem

unde satiarentur vel una die, quoniam ad mensuram dabatur populis aqua
quotidie.
12
Tunc ad Oziam congregati omnes viri feminque, juvenes et parvuli,

omnes simul una voce 13 dixerunt : Judicet Deus inter nos et te, quoniam
fecisti in nos mala, nolens loqui pacifice cum Assyriis, et propter hoc
vendidit nos Deus in manibus eorum. 14 Et ideo non est qui adjuvet, cum
prosternamur ante oculos eorum in siti, et perditione magna. 15 Et nunc
congregate universos qui in civitate sunt, ut sponte tradamus nos omnes
populo Holofernis. 16 Melius est enim ut captivi benedicamus Dominum
viventes, quam moriamur, et simus opprobrium omni carni, cum viderimus
uxores nostras et infantes nostros mori ante oculos nostros. 17 Contestamur
hodie clum et terram, et Deum patrum nostrorum, qui ulciscitur nos
secundum peccata nostra, ut jam tradatis civitatem in manu militi
Holofernis, et sit finis noster brevis in ore gladii, qui longior efficitur in
ariditate sitis. 18 Et cum hc dixissent, factus est fletus et ululatus magnus
in ecclesia ab omnibus, et per multas horas una voce clamaverunt ad Deum,
dicentes : 19 Peccavimus cum patribus nostris : injuste egimus, iniquitatem
fecimus. 20 Tu, quia pius es, miserere nostri, aut in tuo flagello vindica
iniquitates nostras, et noli tradere confitentes te populo qui ignorat te, 21 ut
non dicant inter gentes : Ubi est Deus eorum ? 22 Et cum fatigati ex his
clamoribus et his fletibus lassati siluissent, 23 exsurgens Ozias infusus
lacrimis, dixit : quo animo estote, fratres, et hos quinque dies expectemus
a Domino misericordiam. 24 Forsitan enim indignationem suam abscindet,
et dabit gloriam nomini suo. 25 Si autem transactis quinque diebus non
venerit adjutorium, faciemus hc verba qu locuti estis.
Cap. 8 1 Et factum est cum audisset hc verba Judith vidua, qu erat
filia Merari filii Idox filii Joseph filii Ozi filii Elai filii Jamnor filii
Gedeon filii Raphaim filii Achitob filii Melchi filii Enan filii Nathani
filii Salathiel filii Simeon filii Ruben, 2 et vir ejus fuit Manasses, qui
mortuus est in diebus messis hordeace : 3 instabat enim super alligantes
manipulos in campo, et venit stus super caput ejus, et mortuus est in
Bethulia civitate sua, et sepultus est illic cum patribus suis. 4 Erat autem
Judith relicta ejus vidua jam annis tribus et mensibus sex. 5 Et in
superioribus domus su fecit sibi secretum cubiculum, in quo cum puellis
suis clausa morabatur, 6 et habens super lumbos suos cilicium, jejunabat
omnibus diebus vit su, prter sabbata et neomenias et festa domus
Isral. 7 Erat autem eleganti aspectu nimis, cui vir suus reliquerat divitias
multas, et familiam copiosam, ac possessiones armentis boum, et gregibus
ovium plenas. 8 Et erat hc in omnibus famosissima, quoniam timebat
Dominum valde, nec erat qui loqueretur de illa verbum malum.
617/1834
Hc itaque cum audisset quoniam Ozias promisisset quod transacto

quinto die traderet civitatem, misit ad presbyteros Chabri et Charmi. 10 Et
venerunt ad illam, et dixit illis : Quod est hoc verbum, in quo consensit
Ozias, ut tradat civitatem Assyriis si intra quinque dies non venerit vobis
adjutorium ? 11 et qui estis vos, qui tentatis Dominum ? 12 non est iste
sermo qui misericordiam provocet, sed potius qui iram excitet, et furorem
accendat. 13 Posuistis vos tempus miserationis Domini, et in arbitrium
vestrum, diem constituistis ei. 14 Sed quia patiens Dominus est, in hoc ipso
pniteamus, et indulgentiam ejus fusis lacrimis postulemus : 15 non enim
quasi homo sic Deus comminabitur, neque sicut filius hominis ad
iracundiam inflammabitur. 16 Et ideo humiliemus illi animas nostras, et in
spiritu constituti humiliato, servientes illi 17 dicamus flentes Domino, ut
secundum voluntatem suam sic faciat nobiscum misericordiam suam : ut
sicut conturbatum est cor nostrum in superbia eorum, ita etiam de nostra
humilitate gloriemur : 18 quoniam non sumus secuti peccata patrum
nostrorum, qui dereliquerunt Deum suum, et adoraverunt deos alienos,
19
pro quo scelere dati sunt in gladium, et in rapinam, et in confusionem
inimicis suis : nos autem alterum deum nescimus prter ipsum.
20
Expectemus humiles consolationem ejus, et exquiret sanguinem nostrum
de afflictionibus inimicorum nostrorum, et humiliabit omnes gentes,
qucumque insurgunt contra nos, et faciet illas sine honore Dominus Deus
noster. 21 Et nunc fratres, quoniam vos estis presbyteri in populo Dei, et ex
vobis pendet anima illorum, ad eloquium vestrum corda eorum erigite, ut
memores sint quia tentati sunt patres nostri, ut probarentur si vere colerent
Deum suum. 22 Memores esse debent quomodo pater noster Abraham
tentatus est, et per multas tribulationes probatus, Dei amicus effectus est.
23
Sic Isaac, sic Jacob, sic Moyses, et omnes qui placuerunt Deo, per multas
tribulationes transierunt fideles. 24 Illi autem qui tentationes non
susceperunt cum timore Domini, et impatientiam suam et improperium
murmurationis su contra Dominum protulerunt, 25 exterminati sunt ab
exterminatore, et a serpentibus perierunt. 26 Et nos ergo non ulciscamur nos
pro his qu patimur, 27 sed reputantes peccatis nostris hc ipsa supplicia
minora esse flagella Domini, quibus quasi servi corripimur ad
emendationem, et non ad perditionem nostram evenisse credamus.
28
Et dixerunt illi Ozias et presbyteri : Omnia qu locuta es, vera sunt, et

non est in sermonibus tuis ulla reprehensio. 29 Nunc ergo ora pro nobis,
quoniam mulier sancta es, et timens Deum. 30 Et dixit illis Judith : Sicut
quod potui loqui, Dei esse cognoscitis, 31 ita quod facere disposui, probate
si ex Deo est, et orate ut firmum faciat Deus consilium meum. 32 Stabitis
vos ad portam nocte ista, et ego exeam cum abra mea : et orate, ut sicut
dixistis, in diebus quinque respiciat Dominus populum suum Isral. 33 Vos
618/1834
autem nolo ut scrutemini actum meum, et usque dum renuntiem vobis, nihil
aliud fiat, nisi oratio pro me ad Dominum Deum nostrum. 34 Et dixit ad eam
Ozias princeps Juda : Vade in pace, et Dominus sit tecum in ultionem
inimicorum nostrorum. Et revertentes abierunt.
Cap. 9 1 Quibus ascendentibus, Judith ingressa est oratorium suum :
et induens se cilicio, posuit cinerem super caput suum : et prosternens se
Domino, clamabat ad Dominum, dicens : 2 Domine Deus patris mei
Simeon, qui dedisti illi gladium in defensionem alienigenarum, qui
violatores extiterunt in coinquinatione sua, et denudaverunt femur virginis
in confusionem : 3 et dedisti mulieres illorum in prdam, et filias illorum in
captivitatem : et omnem prdam in divisionem servis tuis, qui zelaverunt
zelum tuum : subveni, quso te, Domine Deus meus, mihi vidu. 4 Tu
enim fecisti priora, et illa post illa cogitasti : et hoc factum est quod ipse
voluisti. 5 Omnes enim vi tu parat sunt, et tua judicia in tua providentia
posuisti. 6 Respice castra Assyriorum nunc, sicut tunc castra gyptiorum
videre dignatus es, quando post servos tuos armati currebant, confidentes in
quadrigis, et in equitatu suo, et in multitudine bellatorum. 7 Sed aspexisti
super castra eorum, et tenebr fatigaverunt eos. 8 Tenuit pedes eorum
abyssus, et aqu operuerunt eos. 9 Sic fiant et isti, Domine, qui confidunt in
multitudine sua, et in curribus suis, et in contis, et in scutis, et in sagittis
suis, et in lanceis gloriantur, 10 et nesciunt quia tu ipse es Deus noster, qui
conteris bella ab initio, et Dominus nomen est tibi. 11 Erige brachium tuum
sicut ab initio, et allide virtutem illorum in virtute tua : cadat virtus eorum
in iracundia tua, qui promittunt se violare sancta tua, et polluere
tabernaculum nominis tui, et dejicere gladio suo cornu altaris tui. 12 Fac,
Domine, ut gladio proprio ejus superbia amputetur : 13 capiatur laqueo
oculorum suorum in me, et percuties eum ex labiis caritatis me. 14 Da
mihi in animo constantiam ut contemnam illum, et virtutem, ut evertam
illum. 15 Erit enim hoc memoriale nominis tui, cum manus femin dejecerit
eum. 16 Non enim in multitudine est virtus tua, Domine, neque in equorum
viribus voluntas tua est, nec superbi ab initio placuerunt tibi : sed humilium
et mansuetorum semper tibi placuit deprecatio. 17 Deus clorum, creator
aquarum, et Dominus totius creatur, exaudi me miseram deprecantem, et
de tua misericordia prsumentem. 18 Memento, Domine, testamenti tui, et
da verbum in ore meo, et in corde meo consilium corrobora, ut domus tua
in sanctificatione tua permaneat : 19 et omnes gentes agnoscant quia tu es
Deus, et non est alius prter te.
Cap. 10 1 Factum est autem, cum cessasset clamare ad Dominum,
surrexit de loco in quo jacuerat prostrata ad Dominum. 2 Vocavitque abram
suam, et descendens in domum suam, abstulit a se cilicium, et exuit se
vestimentis viduitatis su, 3 et lavit corpus suum, et unxit se myro optimo,
619/1834
et discriminavit crinem capitis sui, et imposuit mitram super caput suum, et

induit se vestimentis jucunditatis su, induitque sandalia pedibus suis,
assumpsitque dextraliola, et lilia, et inaures, et annulos, et omnibus
ornamentis suis ornavit se. 4 Cui etiam Dominus contulit splendorem :
quoniam omnis ista compositio non ex libidine, sed ex virtute pendebat : et
ideo Dominus hanc in illam pulchritudinem ampliavit, ut incomparabili
decore omnium oculis appareret. 5 Imposuit itaque abr su ascoperam
vini, et vas olei, et polentam, et palathas, et panes, et caseum, et profecta
est. 6 Cumque venissent ad portam civitatis, invenerunt expectantem Oziam
et presbyteros civitatis. 7 Qui cum vidissent eam, stupentes mirati sunt
nimis pulchritudinem ejus. 8 Nihil tamen interrogantes eam, dimiserunt
transire, dicentes : Deus patrum nostrorum det tibi gratiam, et omne
consilium tui cordis sua virtute corroboret, ut glorietur super te Jerusalem,
et sit nomen tuum in numero sanctorum et justorum. 9 Et dixerunt hi qui
illic erant omnes una voce : Fiat, fiat. 10 Judith vero orans Dominum,
transivit per portas, ipsa et abra ejus.
11
Factum est autem cum descenderet montem, circa ortum diei, occurrerunt
ei exploratores Assyriorum, et tenuerunt eam, dicentes : Unde venis ? aut
quo vadis ? 12 Qu respondit : Filia sum Hebrorum, ideo ego fugi a facie
eorum, quoniam futurum agnovi quod dentur vobis in deprdationem, pro
eo quod contemnentes vos, noluerunt ultro tradere seipsos ut invenirent
misericordiam in conspectu vestro. 13 Hac de causa cogitavi mecum,
dicens : Vadam ad faciem principis Holofernis, ut indicem illi secreta
illorum, et ostendam illi quo aditu possit obtinere eos, ita ut non cadat vir
unus de exercitu ejus. 14 Et cum audissent viri illi verba ejus, considerabant
faciem ejus, et erat in oculis eorum stupor, quoniam pulchritudinem ejus
mirabantur nimis. 15 Et dixerunt ad eam : Conservasti animam tuam, eo
quod tale reperisti consilium, ut descenderes ad dominum nostrum. 16 Hoc
autem scias, quoniam cum steteris in conspectu ejus, bene tibi faciet, et eris
gratissima in corde ejus. Duxeruntque illam ad tabernaculum Holofernis,
annuntiantes eam. 17 Cumque intrasset ante faciem ejus, statim captus est in
suis oculis Holofernes. 18 Dixeruntque ad eum satellites ejus : Quis
contemnat populum Hebrorum, qui tam decoras mulieres habent, ut non
pro his merito pugnare contra eos debeamus ?
19
Videns itaque Judith Holofernem sedentem in conopeo, quod erat ex

purpura, et auro, et smaragdo, et lapidibus pretiosis intextum, 20 et cum in
faciem ejus intendisset, adoravit eum, prosternens se super terram. Et
elevaverunt eam servi Holofernis, jubente domino suo.
Cap. 11 1 Tunc Holofernes dixit ei : quo animo esto, et noli pavere
in corde tuo : quoniam ego numquam nocui viro qui voluit servire
620/1834
Nabuchodonosor regi : 2 populus autem tuus, si non contempsisset me, non

levassem lanceam meam super eum. 3 Nunc autem dic mihi, qua ex causa
recessisti ab illis, et placuit tibi ut venires ad nos ? 4 Et dixit illi Judith :
Sume verba ancill tu, quoniam si secutus fueris verba ancill tu,
perfectam rem faciet Dominus tecum. 5 Vivit enim Nabuchodonosor rex
terr, et vivit virtus ejus, qu est in te ad correptionem omnium animarum
errantium : quoniam non solum homines serviunt illi per te, sed et besti
agri obtemperant illi. 6 Nuntiatur enim animi tui industria universis
gentibus, et indicatum est omni sculo quoniam tu solus bonus et potens es
in omni regno ejus : et disciplina tua omnibus provinciis prdicatur. 7 Nec
hoc latet, quod locutus est Achior, nec illud ignoratur, quod ei jusseris
evenire. 8 Constat enim Deum nostrum sic peccatis offensum, ut
mandaverit per prophetas suos ad populum quod tradat eum pro peccatis
suis. 9 Et quoniam sciunt se offendisse Deum suum filii Isral, tremor tuus
super ipsos est. 10 Insuper etiam fames invasit eos, et ab ariditate aqu jam
inter mortuos computantur. 11 Denique hoc ordinant, ut interficient pecora
sua, et bibant sanguinem eorum : 12 et sancta Domini Dei sui, qu prcepit
Deus non contingi, in frumento, vino, et oleo, hc cogitaverunt impendere,
et volunt consumere qu nec manibus deberent contingere : ergo quoniam
hc faciunt, certum est quod in perditionem dabuntur. 13 Quod ego ancilla
tua cognoscens, fugi ab illis, et misit me Dominus hc ipsa nuntiare tibi.
14
Ego enim ancilla tua Deum colo, etiam nunc apud te : et exiet ancilla tua,
et orabo Deum, 15 et dicet mihi quando eis reddat peccatum suum, et
veniens nuntiabo tibi, ita ut ego adducam te per mediam Jerusalem, et
habebis omnem populum Isral, sicut oves quibus non est pastor, et non
latrabit vel unus canis contra te : 16 quoniam hc mihi dicta sunt per
providentiam Dei, 17 et quoniam iratus est illis Deus, hc ipsa missa sum
nuntiare tibi. 18 Placuerunt autem omnia verba hc coram Holoferne, et
coram pueris ejus, et mirabantur sapientiam ejus, et dicebant alter ad
alterum : 19 Non est talis mulier super terram in aspectu, in pulchritudine, et
in sensu verborum. 20 Et dixit ad illam Holofernes : Benefecit Deus, qui
misit te ante populum, ut des illum tu in manibus nostris : 21 et quoniam
bona est promissio tua, si fecerit mihi hoc Deus tuus, erit et Deus meus, et
tu in domo Nabuchodonosor magna eris, et nomen tuum nominabitur in
universa terra.
Cap. 12 1 Tunc jussit eam introire ubi repositi erant thesauri ejus, et
jussit illic manere eam, et constituit quid daretur illi de convivio suo. 2 Cui
respondit Judith, et dixit : Nunc non potero manducare ex his qu mihi
prcipis tribui, ne veniat super me offensio : ex his autem qu mihi detuli,
manducabo. 3 Cui Holofernes ait : Si defecerint tibi ista, qu tecum
detulisti, quid faciemus tibi ? 4 Et dixit Judith : Vivit anima tua, domine
meus, quoniam non expendet omnia hc ancilla tua, donec faciat Deus in
621/1834
manu mea hc qu cogitavi. Et induxerunt illam servi ejus in

tabernaculum quod prceperat. 5 Et petiit dum introiret, ut daretur ei copia
nocte et ante lucem egrediendi foras ad orationem, et deprecandi
Dominum. 6 Et prcepit cubiculariis suis ut sicut placeret illi, exiret et
introiret ad adorandum Deum suum per triduum : 7 et exibat noctibus in
vallem Bethuli, et baptizabat se in fonte aqu. 8 Et ut ascendebat, orabat
Dominum Deum Isral ut dirigeret viam ejus ad liberationem populi sui.
9
Et introiens, munda manebat in tabernaculo usque dum acciperet escam
suam in vespere. 10 Et factum est, in quarto die Holofernes fecit cnam
servis suis, et dixit ad Vagao eunuchum suum : Vade, et suade Hebram
illam ut sponte consentiat habitare mecum. 11 Fdum est enim apud
Assyrios, si femina irrideat virum agendo ut immunis ab eo transeat.
12
Tunc introivit Vagao ad Judith, et dixit : Non vereatur bona puella

introire ad dominum meum, ut honorificetur ante faciem ejus, ut manducet
cum eo, et bibat vinum in jucunditate. 13 Cui Judith respondit : Qu ego
sum, ut contradicam domino meo ? 14 omne quod erit ante oculos ejus
bonum et optimum, faciam. Quidquid autem illi placuerit, hoc mihi erit
optimum omnibus diebus vit me. 15 Et surrexit, et ornavit se vestimento
suo, et ingressa stetit ante faciem ejus. 16 Cor autem Holofernes concussum
est : erat enim ardens in concupiscentia ejus. 17 Et dixit ad eam Holofernes :
Bibe nunc, et accumbe in jucunditate, quoniam invenisti gratiam coram me.
18
Et dixit Judith : Bibam, domine, quoniam magnificata est anima mea
hodie pr omnibus diebus meis. 19 Et accepit, et manducavit et bibit coram
ipso ea qu paraverat illi ancilla ejus. 20 Et jucundus factus est Holofernes
ad eam, bibitque vinum multum nimis, quantum numquam biberat in vita
sua.
Cap. 13 1 Ut autem sero factum est, festinaverunt servi illius ad
hospitia sua, et conclusit Vagao ostia cubiculi, et abiit. 2 Erant autem omnes
fatigati a vino, 3 eratque Judith sola in cubiculo. 4 Porro Holofernes jacebat
in lecto, nimia ebrietate sopitus. 5 Dixitque Judith puell su ut staret foris
ante cubiculum, et observaret. 6 Stetitque Judith ante lectum, orans cum
lacrimis, et labiorum motu in silentio, 7 dicens : Confirma me, Domine
Deus Isral, et respice in hac hora ad opera manuum mearum, ut, sicut
promisisti, Jerusalem civitatem tuam erigas : et hoc quod credens per te
posse fieri cogitavi, perficiam. 8 Et cum hc dixisset, accessit ad columnam
qu erat ad caput lectuli ejus, et pugionem ejus, qui in ea ligatus pendebat,
exsolvit. 9 Cumque evaginasset illum, apprehendit comam capitis ejus, et
ait : Confirma me, Domine Deus, in hac hora. 10 Et percussit bis in
cervicem ejus, et abscidit caput ejus, et abstulit conopeum ejus a columnis,
et evolvit corpus ejus truncum. 11 Et post pusillum exivit, et tradidit caput
Holofernis ancill su, et jussit ut mitteret illud in peram suam. 12 Et
exierunt du, secundum consuetudinem suam, quasi ad orationem, et
622/1834
transierunt castra, et gyrantes vallem, venerunt ad portam civitatis. 13 Et

dixit Judith a longe custodibus murorum : Aperite portas, quoniam
nobiscum est Deus, qui fecit virtutem in Isral.
14
Et factum est cum audissent viri vocem ejus, vocaverunt presbyteros

civitatis. 15 Et concurrerunt ad eam omnes, a minimo usque ad maximum :
quoniam sperabant eam jam non esse venturam. 16 Et accendentes
luminaria, congyraverunt circa eam universi : illa autem ascendens in
eminentiorem locum, jussit fieri silentium. Cumque omnes tacuissent,
17
dixit Judith : Laudate Dominum Deum nostrum, qui non deseruit
sperantes in se, 18 et in me ancilla sua adimplevit misericordiam suam,
quam promisit domui Isral : et interfecit in manu mea hostem populi sui
hac nocte. 19 Et proferens de pera caput Holofernis, ostendit illis, dicens :
Ecce caput Holofernis principis militi Assyriorum, et ecce conopeum
illius, in quo recumbebat in ebrietate sua, ubi per manum femin percussit
illum Dominus Deus noster. 20 Vivit autem ipse Dominus, quoniam
custodivit me angelus ejus et hinc euntem, et ibi commorantem, et inde huc
revertentem, et non permisit me Dominus ancillam suam coinquinari, sed
sine pollutione peccati revocavit me vobis gaudentem in victoria sua, in
evasione mea, et in liberatione vestra. 21 Confitemini illi omnes, quoniam
bonus, quoniam in sculum misericordia ejus. 22 Universi autem adorantes
Dominum, dixerunt ad eam : Benedixit te Dominus in virtute sua, quia per
te ad nihilum redegit inimicos nostros. 23 Porro Ozias princeps populi Isral
dixit ad eam : Benedicta es tu, filia, a Domino Deo excelso pr omnibus
mulieribus super terram. 24 Benedictus Dominus, qui creavit clum et
terram, qui te direxit in vulnera capitis principis inimicorum nostrorum :
25
quia hodie nomen tuum ita magnificavit, ut non recedat laus tua de ore
hominum qui memores fuerint virtutis Domini in ternum, pro quibus non
pepercisti anim tu propter angustias et tribulationem generis tui, sed
subvenisti ruin ante conspectum Dei nostri. 26 Et dixit omnis populus :
Fiat, fiat.
27
Porro Achior vocatus venit, et dixit ei Judith : Deus Isral, cui tu

testimonium dedisti quod ulciscatur se de inimicis suis, ipse caput omnium
incredulorum incidit hac nocte in manu mea. 28 Et ut probes quia ita est,
ecce caput Holofernis, qui in contemptu superbi su Deum Isral
contempsit, et tibi interitum minabatur, dicens : Cum captus fuerit populus
Isral, gladio perforari prcipiam latera tua. 29 Videns autem Achior caput
Holofernis, angustiatus pr pavore cecidit in faciem suam super terram, et
stuavit anima ejus. 30 Postea vero quam resumpto spiritu recreatus est,
procidit ad pedes ejus, et adoravit eam, et dixit : 31 Benedicta tu a Deo tuo
in omni tabernaculo Jacob, quoniam in omni gente qu audierit nomen
tuum, magnificabitur super te Deus Isral.
623/1834
Cap. 14 1 Dixit autem Judith ad omnem populum : Audite me,

fratres : suspendite caput hoc super muros nostros : 2 et erit, cum exierit sol,
accipiat unusquisque arma sua, et exite cum impetu, non ut descendatis
deorsum, sed quasi impetum facientes. 3 Tunc exploratores necesse erit ut
fugiant ad principem suum excitandum ad pugnam. 4 Cumque duces eorum
cucurrerint ad tabernaculum Holofernis, et invenerint eum truncum in suo
sanguine volutatum, decidet super eos timor. 5 Cumque cognoveritis fugere
eos, ite post illos securi, quoniam Dominus conteret eos sub pedibus
vestris. 6 Tunc Achior, videns virtutem quam fecit Deus Isral, relicto
gentilitatis ritu, credidit Deo, et circumcidit carnem prputii sui, et
appositus est ad populum Isral, et omnis successio generis ejus usque in
hodiernum diem.
7
Mox autem ut ortus est dies, suspenderunt super muros caput Holofernis,
accepitque unusquisque vir arma sua, et egressi sunt cum grandi strepitu et
ululatu. 8 Quod videntes exploratores, ad tabernaculum Holofernis
cucurrerunt. 9 Porro hi qui in tabernaculo erant, venientes, et ante
ingressum cubiculi perstrepentes, excitandi gratia, inquietudinem arte
moliebantur, ut non ab excitantibus, sed a sonantibus Holofernes evigilaret.
10
Nullus enim audebat cubiculum virtutis Assyriorum pulsando aut
intrando aperire. 11 Sed cum venissent ejus duces ac tribuni, et universi
majores exercitus regis Assyriorum, dixerunt cubiculariis : 12 Intrate, et
excitate illum, quoniam egressi mures de cavernis suis, ausi sunt provocare
nos ad prlium. 13 Tunc ingressus Vagao cubiculum ejus, stetit ante
cortinam, et plausum fecit manibus suis : suspicabatur enim illum cum
Judith dormire. 14 Sed cum nullum motum jacentis sensu aurium caperet,
accessit proximans ad cortinam, et elevans eam, vidensque cadaver absque
capite Holofernis in suo sanguine tabefactum jacere super terram,
exclamavit voce magna cum fletu, et scidit vestimenta sua. 15 Et ingressus
tabernaculum Judith, non invenit eam, et exiliit foras ad populum, 16 et
dixit : Una mulier hebra fecit confusionem in domo regis
Nabuchodonosor : ecce enim Holofernes jacet in terra, et caput ejus non est
in illo. 17 Quod cum audissent principes virtutis Assyriorum, sciderunt
omnes vestimenta sua, et intolerabilis timor et tremor cecidit super eos, et
turbati sunt animi eorum valde. 18 Et factus est clamor incomparabilis in
medio castrorum eorum.
Cap. 15 1 Cumque omnis exercitus decollatum Holofernem audisset,
fugit mens et consilium ab eis, et solo tremore et metu agitati, fug
prsidium sumunt, 2 ita ut nullus loqueretur cum proximo suo, sed
inclinato capite, relictis omnibus, evadere festinabant Hebros, quos
armatos super se venire audiebant, fugientes per vias camporum et semitas
collium. 3 Videntes itaque filii Isral fugientes, secuti sunt illos.
624/1834
Descenderuntque clangentes tubis, et ululantes post ipsos. 4 Et quoniam

Assyrii non adunati, in fugam ibant prcipites : filii autem Isral uno
agmine persequentes debilitabant omnes quos invenire potuissent. 5 Misit
itaque Ozias nuntios per omnes civitates et regiones Isral. 6 Omnis itaque
regio, omnisque urbs electam juventutem armatam misit post eos, et
persecuti sunt eos in ore gladii, quousque pervenirent ad extremitatem
finium suorum. 7 Reliqui autem qui erant in Bethulia, ingressi sunt castra
Assyriorum, et prdam quam fugientes Assyrii reliquerant, abstulerunt, et
onustati sunt valde. 8 Hi vero qui victores reversi sunt ad Bethuliam, omnia
qu erant illorum attulerunt secum, ita ut non esset numerus in pecoribus et
jumentis et universis mobilibus eorum, ut a minimo usque ad maximum
omnes divites fierent de prdationibus eorum.
9
Joacim autem summus pontifex de Jerusalem venit in Bethuliam cum

universis presbyteris suis ut videret Judith. 10 Qu cum exisset ad illum,
benedixerunt eam omnes una voce, dicentes : Tu gloria Jerusalem ; tu
ltitia Isral ; tu honorificentia populi nostri : 11 quia fecisti viriliter, et
confortatum est cor tuum, eo quod castitatem amaveris, et post virum tuum,
alterum nescieris : ideo et manus Domini confortavit te, et ideo eris
benedicta in ternum. 12 Et dixit omnis populus : Fiat, fiat. 13 Per dies
autem triginta, vix collecta sunt spolia Assyriorum a populo Isral. 14 Porro
autem universa qu Holofernis peculiaria fuisse probata sunt, dederunt
Judith in auro, et argento, et vestibus, et gemmis, et omni supellectili : et
tradita sunt omnia illi a populo. 15 Et omnes populi gaudebant cum
mulieribus, et virginibus, et juvenibus, in organis et citharis.
Cap. 16 1 Tunc cantavit canticum hoc Domino Judith, dicens :
2
Incipite Domino in tympanis ;
cantate Domino in cymbalis ;
modulamini illi psalmum novum :
exaltate, et invocate nomen ejus.
3
Dominus conterens bella,
Dominus nomen est illi.
4
Qui posuit castra sua in medio populi sui,
ut eriperet nos de manu omnium inimicorum nostrorum.
5
Venit Assur ex montibus ab aquilone
in multitudine fortitudinis su :
cujus multitudo obturavit torrentes,
et equi eorum cooperuerunt valles.
6
Dixit se incensurum fines meos,
et juvenes meos occisurum gladio ;
infantes meos dare in prdam,
et virgines in captivitatem.
625/1834
Dominus autem omnipotens nocuit eum,

et tradidit eum in manus femin, et confodit eum.
8
Non enim cecidit potens eorum a juvenibus,
nec filii Titan percusserunt eum,
nec excelsi gigantes opposuerunt se illi :
sed Judith filia Merari in specie faciei su dissolvit eum.
9
Exuit enim se vestimento viduitatis,
et induit se vestimento ltiti
in exultatione filiorum Isral.
10
Unxit faciem suam unguento,
et colligavit cincinnos suos mitra ;
accepit stolam novem ad decipiendum illum.
11
Sandalia ejus rapuerunt oculos ejus ;
pulchritudo ejus captivam fecit animam ejus :
amputavit pugione cervicem ejus.
12
Horruerunt Pers constantiam ejus,
et Medi audaciam ejus.
13
Tunc ululaverunt castra Assyriorum,
quando apparuerunt humiles mei, arescentes in siti.
14
Filii puellarum compunxerunt eos,
et sicut pueros fugientes occiderunt eos :
perierunt in prlio a facie Domini Dei mei.
15
Hymnum cantemus Domino ;
hymnum novum cantemus Deo nostro.
16
Adonai Domine, magnus es tu,
et prclarus in virtute tua :
et quem superare nemo potest.
17
Tibi serviat omnis creatura tua,
quia dixisti, et facta sunt ;
misisti spiritum tuum, et creata sunt :
et non est qui resistat voci tu.
18
Montes a fundamentis movebuntur cum aquis ;
petr, sicut cera, liquescent ante faciem tuam.
19
Qui autem timent te,
magni erunt apud te per omnia.
20
V genti insurgenti super genus meum :
Dominus enim omnipotens vindicabit in eis ;
in die judicii visitabit illos.
21
Dabit enim ignem et vermes in carnes eorum,
ut urantur et sentiant usque in sempiternum.
22
Et factum est post hc, omnis populus post victoriam venit in Jerusalem
626/1834
adorare Dominum : et mox ut purificati sunt, obtulerunt omnes holocausta,

et vota, et repromissiones suas. 23 Porro Judith universa vasa bellica
Holofernis, qu dedit illi populus, et conopeum quod ipsa sustulerat de
cubili ipsius, obtulit in anathema oblivionis. 24 Erat autem populus jucundus
secundum faciem sanctorum : et per tres menses gaudium hujus victori
celebratum est cum Judith. 25 Post dies autem illos, unusquisque rediit in
domum suam : et Judith magna facta est in Bethulia, et prclarior erat
univers terr Isral. 26 Erat enim virtuti castitas adjuncta, ita ut non
cognosceret virum omnibus diebus vit su, ex quo defunctus est
Manasses vir ejus. 27 Erat autem, diebus festis, procedens cum magna
gloria. 28 Mansit autem in domo viri sui annos centum quinque, et dimisit
abram suam liberam : et defuncta est ac sepulta cum viro suo in Bethulia.
29
Luxitque illam omnis populus diebus septem. 30 In omni autem spatio
vit ejus non fuit qui perturbaret Isral, et post mortem ejus annis multis.
31
Dies autem victori hujus festivitatis ab Hebris in numero sanctorum
dierum accipitur, et colitur a Judis ex illo tempore usque in prsentem
diem.
Liber Esther
Cap. 1 1 In diebus Assueri, qui regnavit ab India usque thiopiam
super centum viginti septem provincias, 2 quando sedit in solio regni sui,
Susan civitas regni ejus exordium fuit. 3 Tertio igitur anno imperii sui fecit
grande convivium cunctis principibus et pueris suis, fortissimis Persarum,
et Medorum inclytis, et prfectis provinciarum coram se, 4 ut ostenderet
divitias glori regni sui, ac magnitudinem atque jactantiam potenti su,
multo tempore, centum videlicet et octoginta diebus. 5 Cumque implerentur
dies convivii, invitavit omnem populum, qui inventus est in Susan, a
maximo usque ad minimum : et jussit septem diebus convivium prparari
in vestibulo horti, et nemoris quod regio cultu et manu consitum erat. 6 Et
pendebant ex omni parte tentoria rii coloris et carbasini ac hyacinthini,
sustentata funibus byssinis atque purpureis, qui eburneis circulis inserti
erant, et columnis marmoreis fulciebantur. Lectuli quoque aurei et argentei,
super pavimentum smaragdino et pario stratum lapide, dispositi erant :
quod mira varietate pictura decorabat. 7 Bibebant autem qui invitati erant
aureis poculis, et aliis atque aliis vasis cibi inferebantur. Vinum quoque, ut
magnificentia regia dignum erat, abundans, et prcipuum ponebatur. 8 Nec
erat qui nolentes cogeret ad bibendum, sed sicut rex statuerat, prponens
mensis singulos de principibus suis ut sumeret unusquisque quod vellet.
9
Vasthi quoque regina fecit convivium feminarum in palatio, ubi rex
Assuerus manere consueverat.
627/1834
10
Itaque die septimo, cum rex esset hilarior, et post nimiam potationem
incaluisset mero, prcepit Maumam, et Bazatha, et Harbona, et Bagatha, et
Abgatha, et Zethar, et Charchas, septem eunuchis qui in conspectu ejus
ministrabant, 11 ut introducerent reginam Vasthi coram rege, posito super
caput ejus diademate, ut ostenderet cunctis populis et principibus
pulchritudinem illius : erat enim pulchra valde. 12 Qu renuit, et ad regis
imperium quod per eunuchos mandaverat, venire contempsit. Unde iratus
rex, et nimio furore succensus, 13 interrogavit sapientes, qui ex more regio
semper ei aderant, et illorum faciebat cuncta consilio, scientium leges, ac
jura majorum 14 (erant autem primi et proximi, Charsena, et Sethar, et
Admatha, et Tharsis, et Mares, et Marsana, et Mamuchan, septem duces
Persarum, atque Medorum, qui videbant faciem regis, et primi post eum
residere soliti erant) : 15 cui sententi Vasthi regina subjaceret, qu Assueri
regis imperium, quod per eunuchos mandaverat, facere noluisset.
16
Responditque Mamuchan, audiente rege atque principibus : Non solum
regem lsit regina Vasthi, sed et omnes populos et principes qui sunt in
cunctis provinciis regis Assueri. 17 Egredietur enim sermo regin ad omnes
mulieres, ut contemnant viros suos, et dicant : Rex Assuerus jussit ut regina
Vasthi intraret ad eum, et illa noluit. 18 Atque hoc exemplo omnes
principum conjuges Persarum atque Medorum parvipendent imperia
maritorum : unde regis justa est indignatio. 19 Si tibi placet, egrediatur
edictum a facie tua, et scribatur juxta legem Persarum atque Medorum,
quam prteriri illicitum est, ut nequaquam ultra Vasthi ingrediatur ad
regem, sed regnum illius altera, qu melior est illa, accipiat. 20 Et hoc in
omne (quod latissimum est) provinciarum tuarum divulgetur imperium, et
cunct uxores, tam majorum quam minorum, deferant maritis suis
honorem. 21 Placuit consilium ejus regi et principibus : fecitque rex juxta
consilium Mamuchan, 22 et misit epistolas ad universas provincias regni
sui, ut quque gens audire et legere poterat, diversis linguis et litteris, esse
viros principes ac majores in domibus suis : et hoc per cunctos populos
divulgari.
Cap. 2 1 His ita gestis, postquam regis Assueri indignatio
deferbuerat, recordatus est Vasthi, et qu fecisset, vel qu passa esset :
2
dixeruntque pueri regis ac ministri ejus : Qurantur regi puell virgines
ac specios, 3 et mittantur qui considerent per universas provincias puellas
speciosas et virgines : et adducant eas ad civitatem Susan, et tradant eas in
domum feminarum sub manu Egei eunuchi, qui est prpositus et custos
mulierum regiarum : et accipiant mundum muliebrem, et cetera ad usus
necessaria. 4 Et qucumque inter omnes oculis regis placuerit, ipsa regnet
pro Vasthi. Placuit sermo regi : et ita, ut suggesserant, jussit fieri. 5 Erat vir
Judus in Susan civitate, vocabulo Mardochus filius Jair, filii Semei, filii
628/1834
Cis, de stirpe Jemini, 6 qui translatus fuerat de Jerusalem eo tempore quo

Jechoniam regem Juda Nabuchodonosor rex Babylonis transtulerat, 7 qui
fuit nutritius fili fratris sui Ediss, qu altero nomine vocabatur Esther, et
utrumque parentem amiserat : pulchra nimis, et decora facie. Mortuisque
patre ejus ac matre, Mardochus sibi eam adoptavit in filiam. 8 Cumque
percrebruisset regis imperium, et juxta mandatum illius mult pulchr
virgines adducerentur Susan, et Egeo traderentur eunucho, Esther quoque
inter ceteras puellas ei tradita est, ut servaretur in numero feminarum.
9
Qu placuit ei, et invenit gratiam in conspectu illius. Et prcepit
eunucho, ut acceleraret mundum muliebrem, et traderet ei partes suas, et
septem puellas speciosissimas de domo regis, et tam ipsam quam
pedissequas ejus ornaret atque excoleret. 10 Qu noluit indicare ei populum
et patriam suam : Mardochus enim prceperat ei, ut de hac re omnino
reticeret : 11 qui deambulabat quotidie ante vestibulum domus, in qua
elect virgines servabantur, curam agens salutis Esther, et scire volens quid
ei accideret.
12
Cum autem venisset tempus singularum per ordinem puellarum ut

intrarent ad regem, expletis omnibus qu ad cultum muliebrem pertinebant,
mensis duodecimus vertebatur : ita dumtaxat, ut sex mensibus oleo
ungerentur myrrhino, et aliis sex quibusdam pigmentis et aromatibus
uterentur. 13 Ingredientesque ad regem, quidquid postulassent ad ornatum
pertinens, accipiebant : et ut eis placuerat, composit de triclinio
feminarum ad regis cubiculum transibant. 14 Et qu intraverat vespere,
egrediebatur mane, atque inde in secundas des deducebatur, qu sub
manu Susagazi eunuchi erant, qui concubinis regis prsidebat : nec habebat
potestatem ad regem ultra redeundi, nisi voluisset rex, et eam venire
jussisset ex nomine. 15 Evoluto autem tempore per ordinem, instabat dies
quo Esther filia Abihail fratris Mardochi, quam sibi adoptaverat in filiam,
deberet intrare ad regem. Qu non qusivit muliebrem cultum, sed
qucumque voluit Egeus eunuchus custos virginum, hc ei ad ornatum
dedit. Erat enim formosa valde, et incredibili pulchritudine : omnium oculis
gratiosa et amabilis videbatur. 16 Ducta est itaque ad cubiculum regis
Assueri mense decimo, qui vocatur Tebeth, septimo anno regni ejus. 17 Et
adamavit eam rex plus quam omnes mulieres, habuitque gratiam et
misericordiam coram eo super omnes mulieres : et posuit diadema regni in
capite ejus, fecitque eam regnare in loco Vasthi. 18 Et jussit convivium
prparari permagnificum cunctis principibus et servis suis pro
conjunctione et nuptiis Esther. Et dedit requiem universis provinciis, ac
dona largitus est juxta magnificentiam principalem. 19 Cumque secundo
qurerentur virgines et congregarentur, Mardochus manebat ad januam
regis : 20 necdum prodiderat Esther patriam et populum suum, juxta
mandatum ejus. Quidquid enim ille prcipiebat, observabat Esther : et ita
629/1834
cuncta faciebat ut eo tempore solita erat, quo eam parvulam nutriebat.

21
Eo igitur tempore, quo Mardochus ad regis januam morabatur, irati sunt

Bagathan et Thares duo eunuchi regis, qui janitores erant, et in primo
palatii limine prsidebant : volueruntque insurgere in regem, et occidere
eum. 22 Quod Mardochum non latuit, statimque nuntiavit regin Esther :
et illa regi ex nomine Mardochi, qui ad se rem detulerat. 23 Qusitum est,
et inventum : et appensus est uterque eorum in patibulo. Mandatumque est
historiis, et annalibus traditum coram rege.
Cap. 3 1 Post hc rex Assuerus exaltavit Aman filium Amadathi, qui
erat de stirpe Agag : et posuit solium ejus super omnes principes quos
habebat. 2 Cunctique servi regis, qui in foribus palatii versabantur,
flectebant genua, et adorabant Aman : sic enim prceperat eis imperator :
solus Mardochus non flectebat genu, neque adorabat eum. 3 Cui dixerunt
pueri regis, qui ad fores palatii prsidebant : Cur prter ceteros non
observas mandatum regis ? 4 Cumque hoc crebrius dicerent, et ille nollet
audire, nuntiaverunt Aman, scire cupientes utrum perseveraret in sententia :
dixerat enim eis se esse Judum. 5 Quod cum audisset Aman, et
experimento probasset quod Mardochus non flecteret sibi genu, nec se
adoraret, iratus est valde, 6 et pro nihilo duxit in unum Mardochum
mittere manus suas : audierat enim quod esset gentis Jud ; magisque
voluit omnem Judorum, qui erant in regno Assueri, perdere nationem.
7
Mense primo (cujus vocabulum est Nisan), anno duodecimo regni

Assueri, missa est sors in urnam, qu hebraice dicitur phur, coram Aman,
quo die et quo mense gens Judorum deberet interfici : et exivit mensis
duodecimus, qui vocatur Adar. 8 Dixitque Aman regi Assuero : Est populus
per omnes provincias regni tui dispersus, et a se mutuo separatus, novis
utens legibus et cremoniis, insuper et regis scita contemnens : et optime
nosti quod non expediat regno tuo ut insolescat per licentiam. 9 Si tibi
placet, decerne, ut pereat, et decem millia talentorum appendam arcariis
gaz tu. 10 Tulit ergo rex annulum, quo utebatur, de manu sua, et dedit
eum Aman filio Amadathi de progenie Agag, hosti Judorum, 11 dixitque
ad eum : Argentum, quod tu polliceris, tuum sit ; de populo age quod tibi
placet. 12 Vocatique sunt scrib regis mense primo Nisan, tertiadecima die
ejusdem mensis : et scriptum est, ut jusserat Aman, ad omnes satrapas
regis, et judices provinciarum, diversarumque gentium, ut quque gens
legere poterat et audire pro varietate linguarum ex nomine regis Assueri : et
litter signat ipsius annulo 13 miss sunt per cursores regis ad universas
provincias, ut occiderent atque delerent omnes Judos, a puero usque ad
senem, parvulos et mulieres, uno die, hoc est tertiodecimo mensis
duodecimi, qui vocatur Adar ; et bona eorum diriperent. 14 Summa autem
630/1834
epistolarum hc fuit, ut omnes provinci scirent, et pararent se ad

prdictam diem. 15 Festinabant cursores, qui missi erant, regis imperium
explere. Statimque in Susan pependit edictum, rege et Aman celebrante
convivium, et cunctis Judis, qui in urbe erant, flentibus.
Cap. 4 1 Qu cum audisset Mardochus, scidit vestimenta sua, et
indutus est sacco, spargens cinerem capiti : et in platea medi civitatis voce
magna clamabat, ostendens amaritudinem animi sui, 2 et hoc ejulatu usque
ad fores palatii gradiens. Non enim erat licitum indutum sacco aulam regis
intrare. 3 In omnibus quoque provinciis, oppidis, ac locis, ad qu crudele
regis dogma pervenerat, planctus ingens erat apud Judos, jejunium,
ululatus, et fletus, sacco et cinere multis pro strato utentibus. 4 Ingress
autem sunt puell Esther et eunuchi, nuntiaveruntque ei. Quod audiens
consternata est, et vestem misit, ut ablato sacco induerent eum : quam
accipere noluit. 5 Accitoque Athach eunucho, quem rex ministrum ei
dederat, prcepit ei ut iret ad Mardochum, et disceret ab eo cur hoc
faceret. 6 Egressusque Athach, ivit ad Mardochum stantem in platea
civitatis, ante ostium palatii : 7 qui indicavit ei omnia qu acciderant :
quomodo Aman promisisset ut in thesauros regis pro Judorum nece
inferret argentum. 8 Exemplar quoque edicti, quod pendebat in Susan, dedit
ei, ut regin ostenderet, et moneret eam ut intraret ad regem et deprecaretur
eum pro populo suo.
9
Regressus Athach, nuntiavit Esther omnia qu Mardochus dixerat.

Qu respondit ei, et jussit ut diceret Mardocho : 11 Omnes servi regis,
et cunct, qu sub ditione ejus sunt, norunt provinci, quod sive vir, sive
mulier non vocatus, interius atrium regis intraverit, absque ulla cunctatione
statim interficiatur : nisi forte rex auream virgam ad eum tetenderit pro
signo clementi, atque ita possit vivere. Ego igitur quomodo ad regem
intrare potero, qu triginta jam diebus non sum vocata ad eum ? 12 Quod
cum audisset Mardochus, 13 rursum mandavit Esther, dicens : Ne putes
quod animam tuam tantum liberes, quia in domo regis es pr cunctis
Judis : 14 si enim nunc silueris, per aliam occasionem liberabuntur Judi :
et tu, et domus patris tui, peribitis. Et quis novit utrum idcirco ad regnum
veneris, ut in tali tempore parareris ? 15 Rursumque Esther hc Mardocho
verba mandavit : 16 Vade, et congrega omnes Judos quos in Susan
repereris, et orate pro me. Non comedatis et non bibatis tribus diebus et
tribus noctibus : et ego cum ancillis meis similiter jejunabo, et tunc
ingrediar ad regem contra legem faciens, non vocata, tradensque me morti
et periculo. 17 Ivit itaque Mardochus, et fecit omnia qu ei Esther
prceperat.
10
631/1834
Cap. 5 1 Die autem tertio induta est Esther regalibus vestimentis, et

stetit in atrio domus regi, quod erat interius, contra basilicam regis : at ille
sedebat super solium suum in consistorio palatii contra ostium domus.
2
Cumque vidisset Esther reginam stantem, placuit oculis ejus, et extendit
contra eam virgam auream, quam tenebat manu : qu accedens, osculata
est summitatem virg ejus. 3 Dixitque ad eam rex : Quid vis, Esther
regina ? qu est petitio tua ? etiam si dimidiam partem regni petieris,
dabitur tibi. 4 At illa respondit : Si regi placet, obsecro ut venias ad me
hodie, et Aman tecum, ad convivium quod paravi. 5 Statimque rex : Vocate,
inquit, cito Aman ut Esther obediat voluntati. Venerunt itaque rex et Aman
ad convivium, quod eis regina paraverat. 6 Dixitque ei rex, postquam vinum
biberat abundanter : Quid petis ut detur tibi ? et pro qua re postulas ? etiam
si dimidiam partem regni mei petieris, impetrabis. 7 Cui respondit Esther :
Petitio mea, et preces sunt ist : 8 si inveni in conspectu regis gratiam, et si
regi placet ut det mihi quod postulo, et meam impleat petitionem : veniat
rex et Aman ad convivium quod paravi eis, et cras aperiam regi voluntatem
meam.
9
Egressus est itaque illo die Aman ltus et alacer. Cumque vidisset
Mardochum sedentem ante fores palatii, et non solum non assurrexisse
sibi, sed nec motum quidem de loco sessionis su, indignatus est valde :
10
et dissimulata ira reversus in domum suam, convocavit ad se amicos
suos, et Zares uxorem suam, 11 et exposuit illis magnitudinem divitiarum
suarum, filiorumque turbam, et quanta eum gloria super omnes principes et
servos suos rex elevasset. 12 Et post hc ait : Regina quoque Esther nullum
alium vocavit ad convivium cum rege prter me : apud quam etiam cras
cum rege pransurus sum. 13 Et cum hc omnia habeam, nihil me habere
puto, quamdiu videro Mardochum Judum sedentem ante fores regias.
14
Responderuntque ei Zares uxor ejus, et ceteri amici : Jube parari
excelsam trabem, habentem altitudinis quinquaginta cubitos, et dic mane
regi ut appendatur super eam Mardochus, et sic ibis cum rege ltus ad
convivium. Placuit ei consilium, et jussit excelsam parari crucem.
Cap. 6 1 Noctem illam duxit rex insomnem, jussitque sibi afferri
historias et annales priorum temporum. Qu cum illo prsente legerentur,
2
ventum est ad illum locum ubi scriptum erat quomodo nuntiasset
Mardochus insidias Bagathan et Thares eunuchorum, regem Assuerum
jugulare cupientium. 3 Quod cum audisset rex, ait : Quid pro hac fide
honoris ac prmii Mardochus consecutus est ? Dixerunt ei servi illius ac
ministri : Nihil omnino mercedis accepit. 4 Statimque rex : Quis est, inquit,
in atrio ? Aman quippe interius atrium domus regi intraverat, ut
suggereret regi, et juberet Mardochum affigi patibulo, quod ei fuerat
prparatum. 5 Responderunt pueri : Aman stat in atrio. Dixitque rex :
632/1834
Ingrediatur. 6 Cumque esset ingressus, ait illi : Quid debet fieri viro, quem
rex honorare desiderat ? Cogitans autem in corde suo Aman, et reputans
quod nullum alium rex, nisi se, vellet honorare, 7 respondit : Homo, quem
rex honorare cupit, 8 debet indui vestibus regiis, et imponi super equum, qui
de sella regis est, et accipere regium diadema super caput suum : 9 et
primus de regiis principibus ac tyrannis teneat equum ejus, et per plateam
civitatis incedens clamet, et dicat : Sic honorabitur, quemcumque voluerit
rex honorare. 10 Dixitque ei rex : Festina, et sumpta stola et equo, fac, ut
locutus es, Mardocho Judo, qui sedet ante fores palatii. Cave ne
quidquam de his, qu locutus es, prtermittas. 11 Tulit itaque Aman stolam
et equum, indutumque Mardochum in platea civitatis, et impositum equo
prcedebat, atque clamabat : Hoc honore condignus est, quemcumque rex
voluerit honorare. 12 Reversusque est Mardochus ad januam palatii : et
Aman festinavit ire in domum suam, lugens et operto capite : 13 narravitque
Zares uxori su, et amicis, omnia qu evenissent sibi. Cui responderunt
sapientes quos habebat in consilio, et uxor ejus : Si de semine Judorum
est Mardochus, ante quem cadere cpisti, non poteris ei resistere, sed
cades in conspectu ejus. 14 Adhuc illis loquentibus, venerunt eunuchi regis,
et cito eum ad convivium, quod regina paraverat, pergere compulerunt.
Cap. 7 1 Intravit itaque rex et Aman, ut biberent cum regina.
2
Dixitque ei rex etiam secunda die, postquam vino incaluerat : Qu est
petitio tua, Esther, ut detur tibi ? et quid vis fieri ? etiam si dimidiam
partem regni mei petieris, impetrabis. 3 Ad quem illa respondit : Si inveni
gratiam in oculis tuis o rex, et si tibi placet, dona mihi animam meam pro
qua rogo, et populum meum pro quo obsecro. 4 Traditi enim sumus ego et
populus meus, ut conteramur, jugulemur, et pereamus. Atque utinam in
servos et famulas venderemur : esset tolerabile malum, et gemens tacerem :
nunc autem hostis noster est, cujus crudelitas redundat in regem.
5
Respondensque rex Assuerus, ait : Quis est iste, et cujus potenti, ut hc
audeat facere ? 6 Dixitque Esther : Hostis et inimicus noster pessimus iste
est Aman. Quod ille audiens, illico obstupuit, vultum regis ac regin ferre
non sustinens. 7 Rex autem iratus surrexit, et de loco convivii intravit in
hortum arboribus consitum. Aman quoque surrexit ut rogaret Esther
reginam pro anima sua : intellexit enim a rege sibi paratum malum. 8 Qui
cum reversus esset de horto nemoribus consito, et intrasset convivii locum,
reperit Aman super lectulum corruisse in quo jacebat Esther, et ait : Etiam
reginam vult opprimere, me prsente, in domo mea. Necdum verbum de
ore regis exierat, et statim operuerunt faciem ejus. 9 Dixitque Harbona,
unus de eunuchis, qui stabant in ministerio regis : En lignum quod
paraverat Mardocho, qui locutus est pro rege, stat in domo Aman, habens
altitudinis quinquaginta cubitos. Cui dixit rex : Appendite eum in eo.
633/1834
10
Suspensus est itaque Aman in patibulo quod paraverat Mardocho : et

regis ira quievit.
Cap. 8 1 Die illo dedit rex Assuerus Esther regin domum Aman
adversarii Judorum, et Mardochus ingressus est ante faciem regis.
Confessa est enim ei Esther quod esset patruus suus. 2 Tulitque rex
annulum, quem ab Aman recipi jusserat, et tradidit Mardocho. Esther
autem constituit Mardochum super domum suam. 3 Nec his contenta,
procidit ad pedes regis, flevitque, et locuta ad eum oravit ut malitiam Aman
Agagit, et machinationes ejus pessimas quas excogitaverat contra Judos,
juberet irritas fieri. 4 At ille ex more sceptrum aureum protendit manu, quo
signum clementi monstrabatur : illaque consurgens stetit ante eum, 5 et
ait : Si placet regi, et si inveni gratiam in oculis ejus, et deprecatio mea non
ei videtur esse contraria, obsecro ut novis epistolis, veteres Aman litter,
insidiatoris et hostis Judorum, quibus eos in cunctis regis provinciis perire
prceperat, corrigantur. 6 Quomodo enim potero sustinere necem et
interfectionem populi mei ? 7 Responditque rex Assuerus Esther regin, et
Mardocho Judo : Domum Aman concessi Esther, et ipsum jussi affigi
cruci, quia ausus est manum mittere in Judos. 8 Scribite ergo Judis, sicut
vobis placet, regis nomine, signantes litteras annulo meo. Hc enim
consuetudo erat, ut epistolis, qu ex regis nomine mittebantur et illius
annulo signat erant, nemo auderet contradicere. 9 Accitisque scribis et
librariis regis (erat autem tempus tertii mensis, qui appellatur Siban)
vigesima et tertia die illius script sunt epistol, ut Mardochus voluerat,
ad Judos, et ad principes, procuratoresque et judices, qui centum viginti
septem provinciis ab India usque ad thiopiam prsidebant : provinci
atque provinci, populo et populo juxta linguas et litteras suas, et Judis,
prout legere poterant et audire.
10
Ipsque epistol, qu regis nomine mittebantur, annulo ipsius

obsignat sunt, et miss per veredarios : qui per omnes provincias
discurrentes, veteres litteras novis nuntiis prvenirent. 11 Quibus imperavit
rex, ut convenirent Judos per singulas civitates, et in unum prciperent
congregari ut starent pro animabus suis, et omnes inimicos suos cum
conjugibus ac liberis et universis domibus, interficerent atque delerent, et
spolia eorum diriperent. 12 Et constituta est per omnes provincias una
ultionis dies, id est tertiadecima mensis duodecimi Adar. 13 Summaque
epistol hc fuit, ut in omnibus terris ac populis qui regis Assueri
subjacebant imperio, notum fieret paratos esse Judos ad capiendam
vindictam de hostibus suis. 14 Egressique sunt veredarii celeres nuntia
perferentes, et edictum regis pependit in Susan. 15 Mardochus autem de
palatio et de conspectu regis egrediens, fulgebat vestibus regiis,
hyacinthinis videlicet et riis, coronam auream portans in capite, et
634/1834
amictus serico pallio atque purpureo. Omnisque civitas exultavit atque

ltata est. 16 Judis autem nova lux oriri visa est, gaudium, honor, et
tripudium. 17 Apud omnes populos, urbes, atque provincias, quocumque
regis jussa veniebant, mira exultatio, epul atque convivia, et festus dies :
in tantum ut plures alterius gentis et sect eorum religioni et cremoniis
jungerentur. Grandis enim cunctos judaici nominis terror invaserat.
Cap. 9 1 Igitur duodecimi mensis, quem Adar vocari ante jam
diximus, tertiadecima die, quando cunctis Judis interfectio parabatur, et
hostes eorum inhiabant sanguini, versa vice Judi superiores esse
cperunt, et se de adversariis vindicare. 2 Congregatique sunt per singulas
civitates, oppida, et loca, ut extenderent manum contra inimicos, et
persecutores suos. Nullusque ausus est resistere, eo quod omnes populos
magnitudinis eorum formido penetrarat. 3 Nam et provinciarum judices, et
duces, et procuratores, omnisque dignitas qu singulis locis ac operibus
prerat, extollebant Judos timore Mardochi, 4 quem principem esse
palatii, et plurimum posse cognoverant : fama quoque nominis ejus
crescebat quotidie, et per cunctorum ora volitabat. 5 Itaque percusserunt
Judi inimicos suos plaga magna, et occiderunt eos, reddentes eis quod sibi
paraverant facere : 6 in tantum ut etiam in Susan quingentos viros
interficerent, extra decem filios Aman Agagit hostis Judorum : quorum
ista sunt nomina : 7 Pharsandatha, et Delphon, et Esphatha, 8 et Phoratha, et
Adalia, et Aridatha, 9 et Phermesta, et Arisai, et Aridai, et Jezatha. 10 Quos
cum occidissent, prdas de substantiis eorum tangere noluerunt.
11
Statimque numerus eorum, qui occisi erant in Susan, ad regem relatus
est. 12 Qui dixit regin : In urbe Susan interfecerunt Judi quingentos
viros, et alios decem filios Aman : quantam putas eos exercere cdem in
universis provinciis ? quid ultra postulas, et quid vis ut fieri jubeam ? 13 Cui
illa respondit : Si regi placet, detur potestas Judis, ut sicut fecerunt hodie
in Susan, sic et cras faciant, et decem filii Aman in patibulis suspendantur.
14
Prcepitque rex ut ita fieret. Statimque in Susan pependit edictum, et
decem filii Aman suspensi sunt. 15 Congregatis Judis quartadecima die
mensis Adar, interfecti sunt in Susan trecenti viri : nec eorum ab illis
direpta substantia est. 16 Sed et per omnes provincias qu ditioni regis
subjacebant, pro animabus suis steterunt Judi, interfectis hostibus ac
persecutoribus suis : in tantum ut septuaginta quinque millia occisorum
implerentur, et nullus de substantiis eorum quidquam contingeret. 17 Dies
autem tertiusdecimus mensis Adar primus apud omnes interfectionis fuit, et
quartadecima die cdere desierunt. Quem constituerunt esse solemnem, ut
in eo omni tempore deinceps vacarent epulis, gaudio, atque conviviis. 18 At
hi, qui in urbe Susan cdem exercuerant, tertiodecimo et quartodecimo die
ejusdem mensis in cde versati sunt : quintodecimo autem die percutere
desierunt. Et idcirco eumdem diem constituerunt solemnem epularum atque
635/1834
ltiti. 19 Hi vero Judi, qui in oppidis non muratis ac villis morabantur,

quartumdecimum diem mensis Adar conviviorum et gaudii decreverunt, ita
ut exultent in eo, et mittant sibi mutuo partes epularum et ciborum.
20
Scripsit itaque Mardochus omnia hc, et litteris comprehensa misit ad

Judos qui in omnibus regis provinciis morabantur, tam in vicino positis,
quam procul, 21 ut quartamdecimam et quintamdecimam diem mensis Adar
pro festis susciperent, et revertente semper anno solemni celebrarent
honore : 22 quia in ipsis diebus se ulti sunt Judi de inimicis suis, et luctus
atque tristitia in hilaritatem gaudiumque conversa sunt, essentque dies isti
epularum atque ltiti, et mitterent sibi invicem ciborum partes, et
pauperibus munuscula largirentur. 23 Susceperuntque Judi in solemnem
ritum cuncta qu eo tempore facere cperant, et qu Mardochus litteris
facienda mandaverat. 24 Aman enim, filius Amadathi stirpis Agag, hostis et
adversarius Judorum, cogitavit contra eos malum, ut occideret illos atque
deleret : et misit phur, quod nostra lingua vertitur in sortem. 25 Et postea
ingressa est Esther ad regem, obsecrans ut conatus ejus litteris regis irriti
fierent, et malum quod contra Judos cogitaverat, reverteretur in caput
ejus. Denique et ipsum et filios ejus affixerunt cruci, 26 atque ex illo
tempore dies isti appellati sunt phurim, id est sortium : eo quod phur, id est
sors, in urnam missa fuerit. Et cuncta qu gesta sunt, epistol, id est, libri
hujus volumine, continentur : 27 quque sustinuerunt, et qu deinceps
immutata sunt, susceperunt Judi super se et semen suum, et super cunctos
qui religioni eorum voluerunt copulari, ut nulli liceat duos hos dies absque
solemnitate transigere, quos scriptura testatur, et certa expetunt tempora,
annis sibi jugiter succedentibus. 28 Isti sunt dies, quos nulla umquam delebit
oblivio, et per singulas generationes cunct in toto orbe provinci
celebrabunt : nec est ulla civitas, in qua dies phurim, id est sortium, non
observentur a Judis, et ab eorum progenie, qu his cremoniis obligata
est. 29 Scripseruntque Esther regina filia Abihail, et Mardochus Judus,
etiam secundam epistolam, ut omni studio dies ista solemnis sanciretur in
posterum : 30 et miserunt ad omnes Judos qui in centum viginti septem
provinciis regis Assueri versabantur, ut haberent pacem, et susciperent
veritatem, 31 observantes dies sortium, et suo tempore cum gaudio
celebrarent : sicut constituerant Mardochus et Esther, et illi observanda
susceperunt a se, et a semine suo, jejunia, et clamores, et sortium dies, 32 et
omnia qu libri hujus, qui vocatur Esther, historia continentur.
Cap. 10 1 Rex vero Assuerus omnem terram et cunctas maris insulas
fecit tributarias : 2 cujus fortitudo et imperium, et dignitas atque sublimitas,
qua exaltavit Mardochum, scripta sunt in libris Medorum, atque
Persarum : 3 et quomodo Mardochus judaici generis secundus a rege
Assuero fuerit, et magnus apud Judos, et acceptabilis plebi fratrum
636/1834
suorum, qurens bona populo suo, et loquens ea qu ad pacem seminis sui

pertinerent.
4
Dixitque Mardochus : A Deo facta sunt ista. 5 Recordatus sum somnii

quod videram, hc eadem significantis : nec eorum quidquam irritum fuit.
6
Parvus fons, qui crevit in fluvium, et in lucem solemque conversus est, et
in aquas plurimas redundavit : Esther est quam rex accepit uxorem, et
voluit esse reginam. 7 Duo autem dracones : ego sum, et Aman. 8 Gentes,
qu convenerant : hi sunt, qui conati sunt delere nomen Judorum. 9 Gens
autem mea Isral est, qu clamavit ad Dominum, et salvum fecit Dominus
populum suum : liberavitque nos ab omnibus malis, et fecit signa magna
atque portenta inter gentes : 10 et duas sortes esse prcepit, unam populi
Dei, et alteram cunctarum gentium. 11 Venitque utraque sors in statutum ex
illo jam tempore diem coram Deo universis gentibus : 12 et recordatus est
Dominus populi sui, ac misertus est hreditatis su. 13 Et observabuntur
dies isti in mense Adar quartadecima et quintadecima die ejusdem mensis,
cum omni studio et gaudio, in unum ctum populi congregati, in cunctas
deinceps generationes populi Isral.
Cap. 11 1 Anno quarto regnantibus Ptolemo et Cleopatra, attulerunt
Dosithus, qui se sacerdotem et Levitici generis ferebat, et Ptolemus
filius ejus, hanc epistolam phurim, quam dixerunt interpretatum esse
Lysimachum Ptolemi filium in Jerusalem. 2 Anno secundo, regnante
Artaxerxe maximo, prima die mensis Nisan, vidit somnium Mardochus
filius Jairi, filii Semei, filii Cis, de tribu Benjamin : 3 homo Judus, qui
habitabat in urbe Susis, vir magnus, et inter primos aul regi. 4 Erat
autem de eo numero captivorum, quos transtulerat Nabuchodonosor rex
Babylonis de Jerusalem cum Jechonia rege Juda. 5 Et hoc ejus somnium
fuit : apparuerunt voces, et tumultus, et tonitrua, et terrmotus, et
conturbatio super terram : 6 et ecce duo dracones magni, paratique contra se
in prlium. 7 Ad quorum clamorem cunct concitat sunt nationes, ut
pugnarent contra gentem justorum. 8 Fuitque dies illa tenebrarum et
discriminis, tribulationis et angusti, et ingens formido super terram.
9
Conturbataque est gens justorum timentium mala sua, et prparata ad
mortem. 10 Clamaveruntque ad Deum : et illis vociferantibus, fons parvus
creavit in fluvium maximum, et in aquas plurimas redundavit. 11 Lux et sol
ortus est, et humiles exaltati sunt, et devoraverunt inclytos. 12 Quod cum
vidisset Mardochus, et surrexisset de strato, cogitabat quid Deus facere
vellet : et fixum habebat in animo, scire cupiens quid significaret somnium.
Cap. 12 1 Morabatur autem eo tempore in aula regis cum Bagatha et
Thara eunuchis regis, qui janitores erant palatii. 2 Cumque intellexisset
cogitationes eorum, et curas diligentius pervidisset, didicit quod conarentur
637/1834
in regem Artaxerxem manus mittere, et nuntiavit super eo regi. 3 Qui de

utroque, habita qustione, confessos jussit duci ad mortem. 4 Rex autem
quod gestum erat, scripsit in commentariis : sed et Mardochus rei
memoriam litteris tradidit. 5 Prcepitque ei rex, ut in aula palatii moraretur,
datis ei pro delatione muneribus. 6 Aman vero filius Amadathi Bugus erat
gloriosissimus coram rege, et voluit nocere Mardocho et populo ejus pro
duobus eunuchis regis qui fuerant interfecti. Et diripuerunt bona, vel
substantias eorum. Epistol autem hoc exemplar fuit.
Cap. 13 1 Rex maximus Artaxerxes ab India usque thiopiam,
centum viginti septem provinciarum principibus et ducibus qui ejus imperio
subjecti sunt, salutem. 2 Cum plurimis gentibus imperarem, et universum
orbem me ditioni subjugassem, volui nequaquam abuti potenti
magnitudine, sed clementia et lenitate gubernare subjectos, ut absque ullo
terrore vitam silentio transigentes, optata cunctis mortalibus pace
fruerentur. 3 Qurente autem me a consiliariis meis quomodo posset hoc
impleri, unus qui sapientia et fide ceteros prcellebat, et erat post regem
secundus, Aman nomine, 4 indicavit mihi in toto orbe terrarum populum
esse dispersum, qui novis uteretur legibus, et, contra omnium gentium
consuetudinem faciens, regum jussa contemneret, et universarum
concordiam nationum sua dissensione violaret. 5 Quod cum didicissemus,
videntes unam gentem rebellem adversus omne hominum genus perversis
uti legibus, nostrisque jussionibus contraire, et turbare subjectarum nobis
provinciarum pacem atque concordiam, 6 jussimus ut quoscumque Aman,
qui omnibus provinciis prpositus est et secundus a rege, et quem patris
loco colimus, monstraverit, cum conjugibus ac liberis deleantur ab inimicis
suis, nullusque eorum misereatur, quartadecima die duodecimi mensis Adar
anni prsentis : 7 ut nefarii homines uno die ad inferos descendentes,
reddant imperio nostro pacem, quam turbaverant. Pergensque Mardochus,
fecit omnia qu ei mandaverat Esther.
8
Mardochus autem deprecatus est Dominum, memor omnium operum

ejus, 9 et dixit : Domine, Domine rex omnipotens, in ditione enim tua
cuncta sunt posita, et non est qui possit tu resistere voluntati, si decreveris
salvare Isral. 10 Tu fecisti clum et terram, et quidquid cli ambitu
continetur. 11 Dominus omnium es, nec est qui resistat majestati tu.
12
Cuncta nosti, et scis quia non pro superbia et contumelia, et aliqua glori
cupiditate, fecerim hoc, ut non adorarem Aman superbissimum 13 (libenter
enim pro salute Isral etiam vestigia pedum ejus deosculari paratus essem),
14
sed timui ne honorem Dei mei transferrem ad hominem, et ne quemquam
adorarem, excepto Deo meo. 15 Et nunc, Domine rex, Deus Abraham,
miserere populi tui, quia volunt nos inimici nostri perdere, et hreditatem
tuam delere. 16 Ne despicias partem tuam, quam redemisti tibi de gypto.
638/1834
17
Exaudi deprecationem meam, et propitius esto sorti et funiculo tuo, et

converte luctum nostrum in gaudium, ut viventes laudemus nomen tuum,
Domine : et ne claudas ora te canentium. 18 Omnis quoque Isral pari mente
et obsecratione clamavit ad Dominum, eo quod eis certa mors impenderet.
Cap. 14 1 Esther quoque regina confugit ad Dominum, pavens
periculum quod imminebat. 2 Cumque deposuisset vestes regias, fletibus et
luctui apta indumenta suscepit, et pro unguentis variis, cinere et stercore
implevit caput, et corpus suum humiliavit jejuniis : omniaque loca, in
quibus antea ltari consueverat, crinium laceratione complevit. 3 Et
deprecabatur Dominum Deum Isral, dicens : Domine mi, qui rex noster es
solus, adjuva me solitariam, et cujus prter te nullus est auxiliator alius.
4
Periculum meum in manibus meis est. 5 Audivi a patre meo quod tu,
Domine, tulisses Isral de cunctis gentibus, et patres nostros ex omnibus
retro majoribus suis, ut possideres hreditatem sempiternam, fecistique eis
sicut locutus es. 6 Peccavimus in conspectu tuo, et idcirco tradidisti nos in
manus inimicorum nostrorum : 7 coluimus enim deos eorum. Justus es
Domine : 8 et nunc non eis sufficit, quod durissima nos opprimunt servitute,
sed robur manuum suarum, idolorum potenti deputantes, 9 volunt tua
mutare promissa, et delere hreditatem tuam, et claudere ora laudantium te,
atque extinguere gloriam templi et altaris tui, 10 ut aperiant ora gentium, et
laudent idolorum fortitudinem, et prdicent carnalem regem in
sempiternum. 11 Ne tradas, Domine, sceptrum tuum his, qui non sunt, ne
rideant ad ruinam nostram : sed converte consilium eorum super eos, et
eum qui in nos cpit svire, disperde. 12 Memento, Domine, et ostende te
nobis in tempore tribulationis nostr, et da mihi fiduciam, Domine rex
deorum, et univers potestatis : 13 tribue sermonem compositum in ore meo
in conspectu leonis, et transfer cor illius in odium hostis nostri, ut et ipse
pereat, et ceteri qui ei consentiunt. 14 Nos autem libera manu tua, et adjuva
me, nullum aliud auxilium habentem nisi te, Domine, qui habes omnium
scientiam, 15 et nosti quia oderim gloriam iniquorum, et detester cubile
incircumcisorum, et omnis alienigen. 16 Tu scis necessitatem meam, quod
abominer signum superbi et glori me, quod est super caput meum in
diebus ostentationis me, et detester illud quasi pannum menstruat, et
non portem in diebus silentii mei, 17 et quod non comederim in mensa
Aman, nec mihi placuerit convivium regis, et non biberim vinum
libaminum : 18 et numquam ltata sit ancilla tua, ex quo huc translata sum
usque in prsentem diem, nisi in te, Domine Deus Abraham. 19 Deus fortis
super omnes, exaudi vocem eorum qui nullam aliam spem habent, et libera
nos de manu iniquorum, et erue me a timore meo.
Cap. 15 1 Et mandavit ei (haud dubium quin esset Mardochus) ut
ingrederetur ad regem, et rogaret pro populo suo et pro patria sua.
639/1834
Memorare, inquit, dierum humilitatis tu, quomodo nutrita sis in manu

mea, quia Aman secundus a rege locutus est contra nos in mortem : 3 et tu
invoca Dominum, et loquere regi pro nobis, et libera nos de morte.
4
Die autem tertio deposuit vestimenta ornatus sui, et circumdata est gloria
sua. 5 Cumque regio fulgeret habitu, et invocasset omnium rectorem et
salvatorem Deum, assumpsit duas famulas, 6 et super unam quidem
innitebatur, quasi pr deliciis et nimia teneritudine corpus suum ferre non
sustinens : 7 altera autem famularum sequebatur dominam, defluentia in
humum indumenta sustentans. 8 Ipsa autem roseo colore vultum perfusa, et
gratis ac nitentibus oculis, tristem celabat animum, et nimio timore
contractum. 9 Ingressa igitur cuncta per ordinem ostia, stetit contra regem,
ubi ille residebat super solium regni sui, indutus vestibus regiis, auroque
fulgens, et pretiosis lapidibus : eratque terribilis aspectu. 10 Cumque
elevasset faciem, et ardentibus oculis furorem pectoris indicasset, regina
corruit, et in pallorem colore mutato, lassum super ancillulam reclinavit
caput. 11 Convertitque Deus spiritum regis in mansuetudinem, et festinus ac
metuens exilivit de solio, et sustentans eam ulnis suis donec rediret ad se,
his verbis blandiebatur : 12 Quid habes, Esther ? ego sum frater tuus : noli
metuere. 13 Non morieris : non enim pro te, sed pro omnibus hc lex
constituta est. 14 Accede igitur, et tange sceptrum. 15 Cumque illa reticeret,
tulit auream virgam, et posuit super collum ejus, et osculatus est eam, et
ait : Cur mihi non loqueris ? 16 Qu respondit : Vidi te, domine, quasi
angelum Dei, et conturbatum est cor meum pr timore glori tu. 17 Valde
enim mirabilis es, domine, et facies tua plena est gratiarum. 18 Cumque
loqueretur, rursus corruit, et pene exanimata est. 19 Rex autem turbabatur, et
omnes ministri ejus consolabantur eam.
Cap. 16 1 Rex magnus Artaxerxes ab India usque thiopiam,
centum viginti septem provinciarum ducibus ac principibus qui nostr
jussioni obediunt, salutem dicit. 2 Multi bonitate principum et honore, qui
in eos collatus est, abusi sunt in superbiam : 3 et non solum subjectos
regibus nituntur opprimere, sed datam sibi gloriam non ferentes, in ipsos
qui dederunt, moliuntur insidias. 4 Nec contenti sunt gratias non agere
beneficiis, et humanitatis in se jura violare, sed Dei quoque cuncta
cernentis arbitrantur se posse fugere sententiam. 5 Et in tantum vesani
proruperunt, ut eos qui credita sibi officia diligenter observant, et ita cuncta
agunt ut omnium laude digni sint, mendaciorum cuniculis conentur
subvertere, 6 dum aures principum simplices, et ex sua natura alios
stimantes, callida fraude decipiunt. 7 Qu res et ex veteribus probatur
historiis, et ex his qu geruntur quotidie, quomodo malis quorumdam
suggestionibus regum studia depraventur. 8 Unde providendum est paci
omnium provinciarum. 9 Nec putare debetis, si diversa jubeamus, ex animi
640/1834
nostri venire levitate, sed pro qualitate et necessitate temporum, ut

reipublic poscit utilitas, ferre sententiam.
10
Et ut manifestius quod dicimus intelligatis, Aman filius Amadathi, et

animo et gente Macedo, alienusque a Persarum sanguine, et pietatem
nostram sua crudelitate commaculans, peregrinus a nobis susceptus est :
11
et tantam in se expertus humanitatem, ut pater noster vocaretur, et
adoraretur ab omnibus post regem secundus : 12 qui in tantum arroganti
tumorem sublatus est, ut regno privare nos niteretur et spiritu. 13 Nam
Mardochum, cujus fide et beneficiis vivimus, et consortem regni nostri
Esther cum omni gente sua, novis quibusdam atque inauditis machinis
expetivit in mortem : 14 hoc cogitans ut illis interfectis, insidiaretur nostr
solitudini, et regnum Persarum transferret in Macedonas. 15 Nos autem a
pessimo mortalium Judos neci destinatos, in nulla penitus culpa
reperimus, sed e contrario justis utentes legibus, 16 et filios altissimi et
maximi semperque viventis Dei, cujus beneficio et patribus nostris et nobis
regnum est traditum, et usque hodie custoditur. 17 Unde eas litteras, quas
sub nomine nostro ille direxerat, sciatis esse irritas. 18 Pro quo scelere ante
portas hujus urbis, id est, Susan, et ipse qui machinatus est, et omnis
cognatio ejus pendet in patibulis : non nobis, sed Deo reddente ei quod
meruit. 19 Hoc autem edictum, quod nunc mittimus, in cunctis urbibus
proponatur, ut liceat Judis uti legibus suis. 20 Quibus debetis esse
adminiculo, ut eos qui se ad necem eorum paraverant, possint interficere
tertiadecima die mensis duodecimi, qui vocatur Adar. 21 Hanc enim diem,
Deus omnipotens, mroris et luctus, eis vertit in gaudium. 22 Unde et vos
inter ceteros festos dies, hanc habetote diem, et celebrate eam cum omni
ltitia, ut et in posterum cognoscatur, 23 omnes qui fideliter Persis
obediunt, dignam pro fide recipere mercedem ; qui autem insidiantur regno
eorum, perire pro scelere. 24 Omnis autem provincia et civitas qu noluerit
solemnitatis hujus esse particeps, gladio et igne pereat, et sic deleatur, ut
non solum hominibus, sed etiam bestiis invia sit in sempiternum, pro
exemplo contemptus et inobedienti.
Liber Job
Cap. 1 1 Vir erat in terra Hus, nomine Job : et erat vir ille simplex, et
rectus, ac timens Deum, et recedens a malo. 2 Natique sunt ei septem filii,
et tres fili. 3 Et fuit possessio ejus septem millia ovium, et tria millia
camelorum, quingenta quoque juga boum, et quingent asin, ac familia
multa nimis : eratque vir ille magnus inter omnes orientales. 4 Et ibant filii
ejus, et faciebant convivium per domos, unusquisque in die suo. Et
641/1834
mittentes vocabant tres sorores suas, ut comederent et biberent cum eis.

5
Cumque in orbem transissent dies convivii, mittebat ad eos Job, et
sanctificabat illos : consurgensque diluculo, offerebat holocausta pro
singulis. Dicebat enim : Ne forte peccaverint filii mei, et benedixerint Deo
in cordibus suis. Sic faciebat Job cunctis diebus.
6
Quadam autem die, cum venissent filii Dei ut assisterent coram Domino,
affuit inter eos etiam Satan. 7 Cui dixit Dominus : Unde venis ? Qui
respondens, ait : Circuivi terram, et perambulavi eam. 8 Dixitque Dominus
ad eum : Numquid considerasti servum meum Job, quod non sit ei similis
in terra, homo simplex et rectus, ac timens Deum, et recedens a malo ?
9
Cui respondens Satan, ait : Numquid Job frustra timet Deum ? 10 nonne tu
vallasti eum, ac domum ejus, universamque substantiam per circuitum ;
operibus manuum ejus benedixisti, et possessio ejus crevit in terra ? 11 sed
extende paululum manum tuam et tange cuncta qu possidet, nisi in faciem
benedixerit tibi. 12 Dixit ergo Dominus ad Satan : Ecce universa qu habet
in manu tua sunt : tantum in eum ne extendas manum tuam. Egressusque
est Satan a facie Domini. 13 Cum autem quadam die filii et fili ejus
comederent et biberent vinum in domo fratris sui primogeniti, 14 nuntius
venit ad Job, qui diceret : Boves arabant, et asin pascebantur juxta eos :
15
et irruerunt Sabi, tuleruntque omnia, et pueros percusserunt gladio : et
evasi ego solus, ut nuntiarem tibi. 16 Cumque adhuc ille loqueretur, venit
alter, et dixit : Ignis Dei cecidit e clo, et tactas oves puerosque
consumpsit : et effugi ego solus, ut nuntiarem tibi. 17 Sed et illo adhuc
loquente, venit alius, et dixit : Chaldi fecerunt tres turmas, et invaserunt
camelos, et tulerunt eos, necnon et pueros percusserunt gladio : et ego fugi
solus, ut nuntiarem tibi. 18 Adhuc loquebatur ille, et ecce alius intravit, et
dixit : Filiis tuis et filiabus vescentibus et bibentibus vinum in domo fratris
sui primogeniti, 19 repente ventus vehemens irruit a regione deserti, et
concussit quatuor angulos domus : qu corruens oppressit liberos tuos, et
mortui sunt : et effugi ego solus, ut nuntiarem tibi. 20 Tunc surrexit Job, et
scidit vestimenta sua : et tonso capite corruens in terram, adoravit, 21 et
dixit : Nudus egressus sum de utero matris me, et nudus revertar illuc.
Dominus dedit, Dominus abstulit ; sicut Domino placuit, ita factum est. Sit
nomen Domini benedictum. 22 In omnibus his non peccavit Job labiis suis,
neque stultum quid contra Deum locutus est.
Cap. 2 1 Factum est autem, cum quadam die venissent filii Dei, et
starent coram Domino, venisset quoque Satan inter eos, et staret in
conspectu ejus, 2 ut diceret Dominus ad Satan : Unde venis ? Qui
respondens ait : Circuivi terram, et perambulavi eam. 3 Et dixit Dominus ad
Satan : Numquid considerasti servum meum Job, quod non sit ei similis in
terra, vir simplex et rectus, ac timens Deum, et recedens a malo, et adhuc
642/1834
retinens innocentiam ? tu autem commovisti me adversus eum, ut

affligerem eum frustra. 4 Cui respondens Satan, ait : Pellem pro pelle, et
cuncta qu habet homo dabit pro anima sua ; 5 alioquin mitte manum tuam,
et tange os ejus et carnem, et tunc videbis quod in faciem benedicat tibi.
6
Dixit ergo Dominus ad Satan : Ecce in manu tua est : verumtamen
animam illius serva. 7 Egressus igitur Satan a facie Domini, percussit Job
ulcere pessimo, a planta pedis usque ad verticem ejus ; 8 qui testa saniem
radebat, sedens in sterquilinio. 9 Dixit autem illi uxor sua : Adhuc tu
permanes in simplicitate tua ? Benedic Deo, et morere. 10 Qui ait ad illam :
Quasi una de stultis mulieribus locuta es : si bona suscepimus de manu Dei,
mala quare non suscipiamus ? In omnibus his non peccavit Job labiis suis.
11
Igitur audientes tres amici Job omne malum quod accidisset ei, venerunt
singuli de loco suo, Eliphaz Themanites, et Baldad Suhites, et Sophar
Naamathites. Condixerant enim ut pariter venientes visitarent eum, et
consolarentur. 12 Cumque elevassent procul oculos suos, non cognoverunt
eum, et exclamantes ploraverunt, scissisque vestibus sparserunt pulverem
super caput suum in clum. 13 Et sederunt cum eo in terra septem diebus et
septem noctibus : et nemo loquebatur ei verbum : videbant enim dolorem
esse vehementem.
Cap. 3 1 Post hc aperuit Job os suum, et maledixit diei suo, 2 et
locutus est :
3
Pereat dies in qua natus sum,
et nox in qua dictum est : Conceptus est homo.
4
Dies ille vertatur in tenebras :
non requirat eum Deus desuper,
et non illustretur lumine.
5
Obscurent eum tenebr et umbra mortis ;
occupet eum caligo,
et involvatur amaritudine.
6
Noctem illam tenebrosus turbo possideat ;
non computetur in diebus anni,
nec numeretur in mensibus.
7
Sit nox illa solitaria,
nec laude digna.
8
Maledicant ei qui maledicunt diei,
qui parati sunt suscitare Leviathan.
9
Obtenebrentur stell caligine ejus ;
expectet lucem, et non videat,
nec ortum surgentis auror.
10
Quia non conclusit ostia ventris qui portavit me,
nec abstulit mala ab oculis meis.
643/1834
11
Quare non in vulva mortuus sum ?

egressus ex utero non statim perii ?
12
Quare exceptus genibus ?
cur lactatus uberibus ?
13
Nunc enim dormiens silerem,
et somno meo requiescerem
14
cum regibus et consulibus terr,
qui dificant sibi solitudines ;
15
aut cum principibus qui possident aurum,
et replent domos suas argento ;
16
aut sicut abortivum absconditum non subsisterem,
vel qui concepti non viderunt lucem.
17
Ibi impii cessaverunt a tumultu,
et ibi requieverunt fessi robore.
18
Et quondam vincti pariter sine molestia,
non audierunt vocem exactoris.
19
Parvus et magnus ibi sunt,
et servus liber a domino suo.
20
Quare misero data est lux,
et vita his qui in amaritudine anim sunt :
21
qui expectant mortem, et non venit,
quasi effodientes thesaurum ;
22
gaudentque vehementer
cum invenerint sepulchrum ?
23
viro cujus abscondita est via
et circumdedit eum Deus tenebris ?
24
Antequam comedam, suspiro ;
et tamquam inundantes aqu, sic rugitus meus :
25
quia timor quem timebam evenit mihi,
et quod verebar accidit.
26
Nonne dissimulavi ? nonne silui ? nonne quievi ?
et venit super me indignatio.
Cap. 4 1 Respondens autem Eliphaz Themanites, dixit :
2
Si cperimus loqui tibi, forsitan moleste accipies ;
sed conceptum sermonem tenere quis poterit ?
3
Ecce docuisti multos,
et manus lassas roborasti ;
4
vacillantes confirmaverunt sermones tui,
et genua trementia confortasti.
5
Nunc autem venit super te plaga, et defecisti ;
tetigit te, et conturbatus es.
6
Ubi est timor tuus, fortitudo tua,
644/1834
patientia tua, et perfectio viarum tuarum ?

7
Recordare, obsecro te, quis umquam innocens periit ?
aut quando recti deleti sunt ?
8
Quin potius vidi eos qui operantur iniquitatem,
et seminant dolores, et metunt eos,
9
flante Deo perisse,
et spiritu ir ejus esse consumptos.
10
Rugitus leonis, et vox len,
et dentes catulorum leonum contriti sunt.
11
Tigris periit, eo quod non haberet prdam,
et catuli leonis dissipati sunt.
12
Porro ad me dictum est verbum absconditum,
et quasi furtive suscepit auris mea venas susurri ejus.
13
In horrore visionis nocturn,
quando solet sopor occupare homines,
14
pavor tenuit me, et tremor,
et omnia ossa mea perterrita sunt ;
15
et cum spiritus, me prsente, transiret,
inhorruerunt pili carnis me.
16
Stetit quidam, cujus non agnoscebam vultum,
imago coram oculis meis,
et vocem quasi aur lenis audivi.
17
Numquid homo, Dei comparatione, justificabitur ?
aut factore suo purior erit vir ?
18
Ecce qui serviunt ei, non sunt stabiles,
et in angelis suis reperit pravitatem ;
19
quanto magis hi qui habitant domos luteas,
qui terrenum habent fundamentum,
consumentur velut a tinea ?
20
De mane usque ad vesperam succidentur ;
et quia nullus intelligit, in ternum peribunt.
21
Qui autem reliqui fuerint, auferentur ex eis ;
morientur, et non in sapientia.
Cap. 5
Voca ergo, si est qui tibi respondeat,
et ad aliquem sanctorum convertere.
2
Vere stultum interficit iracundia,
et parvulum occidit invidia.
3
Ego vidi stultum firma radice,
et maledixi pulchritudini ejus statim.
4
Longe fient filii ejus a salute,
et conterentur in porta,
1
645/1834
et non erit qui eruat.

5
Cujus messem famelicus comedet,
et ipsum rapiet armatus,
et bibent sitientes divitias ejus.
6
Nihil in terra sine causa fit,
et de humo non oritur dolor.
7
Homo nascitur ad laborem,
et avis ad volatum.
8
Quam ob rem ego deprecabor Dominum,
et ad Deum ponam eloquium meum :
9
qui facit magna et inscrutabilia,
et mirabilia absque numero ;
10
qui dat pluviam super faciem terr,
et irrigat aquis universa ;
11
qui ponit humiles in sublime,
et mrentes erigit sospitate ;
12
qui dissipat cogitationes malignorum,
ne possint implere manus eorum quod cperant ;
13
qui apprehendit sapientes in astutia eorum,
et consilium pravorum dissipat.
14
Per diem incurrent tenebras,
et quasi in nocte, sic palpabunt in meridie.
15
Porro salvum faciet egenum a gladio oris eorum,
et de manu violenti pauperem.
16
Et erit egeno spes ;
iniquitas autem contrahet os suum.
17
Beatus homo qui corripitur a Deo :
increpationem ergo Domini ne reprobes :
18
quia ipse vulnerat, et medetur ;
percutit, et manus ejus sanabunt.
19
In sex tribulationibus liberabit te,
et in septima non tangent te malum.
20
In fame eruet te de morte,
et in bello de manu gladii.
21
A flagello lingu absconderis,
et non timebis calamitatem cum venerit.
22
In vastitate et fame ridebis,
et bestias terr non formidabis.
23
Sed cum lapidibus regionum pactum tuum,
et besti terr pacific erunt tibi.
24
Et scies quod pacem habeat tabernaculum tuum ;
et visitans speciem tuam, non peccabis.
25
Scies quoque quoniam multiplex erit semen tuum,
646/1834
et progenies tua quasi herba terr.

26
Ingredieris in abundantia sepulchrum,
sicut infertur acervus tritici in tempore suo.
27
Ecce hoc, ut investigavimus, ita est :
quod auditum, mente pertracta.
Cap. 6 1 Respondens autem Job, dixit :
2
Utinam appenderentur peccata mea quibus iram merui,
et calamitas quam patior, in statera !
3
Quasi arena maris hc gravior appareret ;
unde et verba mea dolore sunt plena :
4
quia sagitt Domini in me sunt,
quarum indignatio ebibit spiritum meum ;
et terrores Domini militant contra me.
5
Numquid rugiet onager cum habuerit herbam ?
aut mugiet bos cum ante prsepe plenum steterit ?
6
aut poterit comedi insulsum, quod non est sale conditum ?
aut potest aliquis gustare quod gustatum affert mortem ?
7
Qu prius nolebat tangere anima mea,
nunc, pr angustia, cibi mei sunt.
8
Quis det ut veniat petitio mea,
et quod expecto tribuat mihi Deus ?
9
et qui cpit, ipse me conterat ;
solvat manum suam, et succidat me ?
10
Et hc mihi sit consolatio, ut affligens me dolore, non parcat,
nec contradicam sermonibus Sancti.
11
Qu est enim fortitudo mea, ut sustineam ?
aut quis finis meus, ut patienter agam ?
12
Nec fortitudo lapidum fortitudo mea,
nec caro mea nea est.
13
Ecce non est auxilium mihi in me,
et necessarii quoque mei recesserunt a me.
14
Qui tollit ab amico suo misericordiam,
timorem Domini derelinquit.
15
Fratres mei prterierunt me,
sicut torrens qui raptim transit in convallibus.
16
Qui timent pruinam,
irruet super eos nix.
17
Tempore quo fuerint dissipati, peribunt ;
et ut incaluerit, solventur de loco suo.
18
Involut sunt semit gressuum eorum ;
ambulabunt in vacuum, et peribunt.
19
Considerate semitas Thema, itinera Saba,
647/1834
et expectate paulisper.
20
Confusi sunt, quia speravi :
venerunt quoque usque ad me, et pudore cooperti sunt.
21
Nunc venistis ;
et modo videntes plagam meam, timetis.
22
Numquid dixi : Afferte mihi,
et de substantia vestra donate mihi ?
23
vel : Liberate me de manu hostis,
et de manu robustorum eruite me ?
24
Docete me, et ego tacebo :
et si quid forte ignoravi, instruite me.
25
Quare detraxistis sermonibus veritatis,
cum e vobis nullus sit qui possit arguere me ?
26
Ad increpandum tantum eloquia concinnatis,
et in ventum verba profertis.
27
Super pupillum irruitis,
et subvertere nitimini amicum vestrum.
28
Verumtamen quod cpistis explete :
prbete aurem, et videte an mentiar.
29
Respondete, obsecro, absque contentione ;
et loquentes id quod justum est, judicate.
30
Et non invenietis in lingua mea iniquitatem,
nec in faucibus meis stultitia personabit.
Cap. 7
Militia est vita hominis super terram,
et sicut dies mercenarii dies ejus.
2
Sicut servus desiderat umbram,
et sicut mercenarius prstolatur finem operis sui,
3
sic et ego habui menses vacuos,
et noctes laboriosas enumeravi mihi.
4
Si dormiero, dicam : Quando consurgam ?
et rursum expectabo vesperam,
et replebor doloribus usque ad tenebras.
5
Induta est caro mea putredine,
et sordibus pulveris cutis mea aruit et contracta est.
6
Dies mei velocius transierunt quam a texente tela succiditur,
et consumpti sunt absque ulla spe.
7
Memento quia ventus est vita mea,
et non revertetur oculus meus ut videat bona.
8
Nec aspiciet me visus hominis ;
oculi tui in me, et non subsistam.
9
Sicut consumitur nubes, et pertransit,
1
648/1834
sic qui descenderit ad inferos, non ascendet.

10
Nec revertetur ultra in domum suam,
neque cognoscet eum amplius locus ejus.
11
Quapropter et ego non parcam ori meo :
loquar in tribulatione spiritus mei ;
confabulabor cum amaritudine anim me.
12
Numquid mare ego sum, aut cetus,
quia circumdedisti me carcere ?
13
Si dixero : Consolabitur me lectulus meus,
et relevabor loquens mecum in strato meo :
14
terrebis me per somnia,
et per visiones horrore concuties.
15
Quam ob rem elegit suspendium anima mea,
et mortem ossa mea.
16
Desperavi : nequaquam ultra jam vivam :
parce mihi, nihil enim sunt dies mei.
17
Quid est homo, quia magnificas eum ?
aut quid apponis erga eum cor tuum ?
18
Visitas eum diluculo,
et subito probas illum.
19
Usquequo non parcis mihi,
nec dimittis me ut glutiam salivam meam ?
20
Peccavi ; quid faciam tibi, o custos hominum ?
quare posuisti me contrarium tibi,
et factus sum mihimetipsi gravis ?
21
Cur non tollis peccatum meum,
et quare non aufers iniquitatem meam ?
ecce nunc in pulvere dormiam,
et si mane me qusieris, non subsistam.
Cap. 8 1 Respondens autem Baldad Suhites, dixit :
2
Usquequo loqueris talia,
et spiritus multiplex sermones oris tui ?
3
Numquid Deus supplantat judicium ?
aut Omnipotens subvertit quod justum est ?
4
Etiam si filii tui peccaverunt ei,
et dimisit eos in manu iniquitatis su :
5
tu tamen si diluculo consurrexeris ad Deum,
et Omnipotentem fueris deprecatus ;
6
si mundus et rectus incesseris :
statim evigilabit ad te,
et pacatum reddet habitaculum justiti tu,
7
in tantum ut si priora tua fuerint parva,
649/1834
et novissima tua multiplicentur nimis.

8
Interroga enim generationem pristinam,
et diligenter investiga patrum memoriam
9
(hesterni quippe sumus, et ignoramus,
quoniam sicut umbra dies nostri sunt super terram),
10
et ipsi docebunt te, loquentur tibi,
et de corde suo proferent eloquia.
11
Numquid vivere potest scirpus absque humore ?
aut crescere carectum sine aqua ?
12
Cum adhuc sit in flore, nec carpatur manu,
ante omnes herbas arescit.
13
Sic vi omnium qui obliviscuntur Deum,
et spes hypocrit peribit.
14
Non ei placebit vecordia sua,
et sicut tela aranearum fiducia ejus.
15
Innitetur super domum suam, et non stabit ;
fulciet eam, et non consurget.
16
Humectus videtur antequam veniat sol,
et in ortu suo germen ejus egredietur.
17
Super acervum petrarum radices ejus densabuntur,
et inter lapides commorabitur.
18
Si absorbuerit eum de loco suo,
negabit eum, et dicet : Non novi te.
19
Hc est enim ltitia vi ejus,
ut rursum de terra alii germinentur.
20
Deus non projiciet simplicem,
nec porriget manum malignis,
21
donec impleatur risu os tuum,
et labia tua jubilo.
22
Qui oderunt te induentur confusione,
et tabernaculum impiorum non subsistet.
Cap. 9 1 Et respondens Job, ait :
2
Vere scio quod ita sit,
et quod non justificetur homo compositus Deo.
3
Si voluerit contendere cum eo,
non poterit ei respondere unum pro mille.
4
Sapiens corde est, et fortis robore :
quis restitit ei, et pacem habuit ?
5
Qui transtulit montes, et nescierunt
hi quos subvertit in furore suo.
6
Qui commovet terram de loco suo,
et column ejus concutiuntur.
650/1834
Qui prcipit soli, et non oritur,

et stellas claudit quasi sub signaculo.
8
Qui extendit clos solus,
et graditur super fluctus maris.
9
Qui facit Arcturum et Oriona,
et Hyadas et interiora austri.
10
Qui facit magna, et incomprehensibilia,
et mirabilia, quorum non est numerus.
11
Si venerit ad me, non videbo eum ;
si abierit, non intelligam.
12
Si repente interroget, quis respondebit ei ?
vel quis dicere potest : Cur ita facis ?
13
Deus, cujus ir nemo resistere potest,
et sub quo curvantur qui portant orbem.
14
Quantus ergo sum ego, ut respondeam ei,
et loquar verbis meis cum eo ?
15
qui etiam si habuero quippiam justum, non respondebo :
sed meum judicem deprecabor.
16
Et cum invocantem exaudierit me,
non credo quod audierit vocem meam.
17
In turbine enim conteret me,
et multiplicabit vulnera mea, etiam sine causa.
18
Non concedit requiescere spiritum meum,
et implet me amaritudinibus.
19
Si fortitudo quritur, robustissimus est ;
si quitas judicii, nemo audet pro me testimonium dicere.
20
Si justificare me voluero, os meum condemnabit me ;
si innocentem ostendero, pravum me comprobabit.
21
Etiam si simplex fuero, hoc ipsum ignorabit anima mea,
et tdebit me vit me.
22
Unum est quod locutus sum :
et innocentem et impium ipse consumit.
23
Si flagellat, occidat semel,
et non de pnis innocentum rideat.
24
Terra data est in manus impii ;
vultum judicum ejus operit.
Quod si non ille est, quis ergo est ?
25
Dies mei velociores fuerunt cursore ;
fugerunt, et non viderunt bonum.
26
Pertransierunt quasi naves poma portantes ;
sicut aquila volans ad escam.
27
Cum dixero : Nequaquam ita loquar :
commuto faciem meam, et dolore torqueor.
651/1834
28
Verebar omnia opera mea,

sciens quod non parceres delinquenti.
29
Si autem et sic impius sum,
quare frustra laboravi ?
30
Si lotus fuero quasi aquis nivis,
et fulserint velut mundissim manus me,
31
tamen sordibus intinges me,
et abominabuntur me vestimenta mea.
32
Neque enim viro qui similis mei est, respondebo ;
nec qui mecum in judicio ex quo possit audiri.
33
Non est qui utrumque valeat arguere,
et ponere manum suam in ambobus.
34
Auferat a me virgam suam,
et pavor ejus non me terreat.
35
Loquar, et non timebo eum ;
neque enim possum metuens respondere.
Cap. 10
Tdet animam meam vit me ;
dimittam adversum me eloquium meum :
loquar in amaritudine anim me.
2
Dicam Deo : Noli me condemnare ;
indica mihi cur me ita judices.
3
Numquid bonum tibi videtur, si calumnieris me,
et opprimas me opus manuum tuarum,
et consilium impiorum adjuves ?
4
Numquid oculi carnei tibi sunt ?
aut sicut videt homo, et tu videbis ?
5
Numquid sicut dies hominis dies tui,
et anni tui sicut humana sunt tempora,
6
ut quras iniquitatem meam,
et peccatum meum scruteris,
7
et scias quia nihil impium fecerim,
cum sit nemo qui de manu tua possit eruere ?
8
Manus tu fecerunt me,
et plasmaverunt me totum in circuitu :
et sic repente prcipitas me ?
9
Memento, quso, quod sicut lutum feceris me,
et in pulverem reduces me.
10
Nonne sicut lac mulsisti me,
et sicut caseum me coagulasti ?
11
Pelle et carnibus vestisti me ;
ossibus et nervis compegisti me.
1
652/1834
12
Vitam et misericordiam tribuisti mihi,

et visitatio tua custodivit spiritum meum.
13
Licet hc celes in corde tuo,
tamen scio quia universorum memineris.
14
Si peccavi, et ad horam pepercisti mihi,
cur ab iniquitate mea mundum me esse non pateris ?
15
Et si impius fuero, v mihi est ;
et si justus, non levabo caput,
saturatus afflictione et miseria.
16
Et propter superbiam quasi lenam capies me,
reversusque mirabiliter me crucias.
17
Instauras testes tuos contra me,
et multiplicas iram tuam adversum me,
et pn militant in me.
18
Quare de vulva eduxisti me ?
qui utinam consumptus essem, ne oculus me videret.
19
Fuissem quasi non essem,
de utero translatus ad tumulum.
20
Numquid non paucitas dierum meorum finietur brevi ?
dimitte ergo me, ut plangam paululum dolorem meum,
21
antequam vadam, et non revertar,
ad terram tenebrosam, et opertam mortis caligine :
22
terram miseri et tenebrarum,
ubi umbra mortis et nullus ordo,
sed sempiternus horror inhabitat.
Cap. 11 1 Respondens autem Sophar Naamathites, dixit :
2
Numquid qui multa loquitur, non et audiet ?
aut vir verbosus justificabitur ?
3
Tibi soli tacebunt homines ?
et cum ceteros irriseris, a nullo confutaberis ?
4
Dixisti enim : Purus est sermo meus,
et mundus sum in conspectu tuo.
5
Atque utinam Deus loqueretur tecum,
et aperiret labia sua tibi,
6
ut ostenderet tibi secreta sapienti,
et quod multiplex esset lex ejus :
et intelligeres quod multo minora exigaris ab eo
quam meretur iniquitas tua !
7
Forsitan vestigia Dei comprehendes,
et usque ad perfectum Omnipotentem reperies ?
8
Excelsior clo est, et quid facies ?
profundior inferno, et unde cognosces ?
9
Longior terra mensura ejus,
653/1834
et latior mari.
10
Si subverterit omnia, vel in unum coarctaverit,
quis contradicet ei ?
11
Ipse enim novit hominum vanitatem ;
et videns iniquitatem, nonne considerat ?
12
Vir vanus in superbiam erigitur,
et tamquam pullum onagri se liberum natum putat.
13
Tu autem firmasti cor tuum,
et expandisti ad eum manus tuas.
14
Si iniquitatem qu est in manu tua abstuleris a te,
et non manserit in tabernaculo tuo injustitia,
15
tunc levare poteris faciem tuam absque macula ;
et eris stabilis, et non timebis.
16
Miseri quoque oblivisceris,
et quasi aquarum qu prterierunt recordaberis.
17
Et quasi meridianus fulgor consurget tibi ad vesperam ;
et cum te consumptum putaveris, orieris ut lucifer.
18
Et habebis fiduciam, proposita tibi spe :
et defossus securus dormies.
19
Requiesces, et non erit qui te exterreat ;
et deprecabuntur faciem tuam plurimi.
20
Oculi autem impiorum deficient,
et effugium peribit ab eis :
et spes illorum abominatio anim.
2
Ergo vos estis soli homines,
et vobiscum morietur sapientia ?
3
Et mihi est cor sicut et vobis, nec inferior vestri sum ;
quis enim hc qu nostis ignorat ?
4
Qui deridetur ab amico suo, sicut ego,
invocabit Deum, et exaudiet eum :
deridetur enim justi simplicitas.
5
Lampas contempta apud cogitationes divitum
parata ad tempus statutum.
6
Abundant tabernacula prdonum,
et audacter provocant Deum,
cum ipse dederit omnia in manus eorum.
7
Nimirum interroga jumenta, et docebunt te ;
et volatilia cli, et indicabunt tibi.
8
Loquere terr, et respondebit tibi,
et narrabunt pisces maris.
654/1834
Quis ignorat quod omnia hc manus Domini fecerit ?

In cujus manu anima omnis viventis,
et spiritus univers carnis hominis.
11
Nonne auris verba dijudicat ?
et fauces comedentis, saporem ?
12
In antiquis est sapientia,
et in multo tempore prudentia.
13
Apud ipsum est sapientia et fortitudo ;
ipse habet consilium et intelligentiam.
14
Si destruxerit, nemo est qui dificet ;
si incluserit hominem, nullus est qui aperiat.
15
Si continuerit aquas, omnia siccabuntur ;
et si emiserit eas, subvertent terram.
16
Apud ipsum est fortitudo et sapientia ;
ipse novit et decipientem, et eum qui decipitur.
17
Adducit consiliarios in stultum finem,
et judices in stuporem.
18
Balteum regum dissolvit,
et prcingit fune renes eorum.
19
Ducit sacerdotes inglorios,
et optimates supplantat :
20
commutans labium veracium,
et doctrinam senum auferens.
21
Effundit despectionem super principes,
eos qui oppressi fuerant relevans.
22
Qui revelat profunda de tenebris,
et producit in lucem umbram mortis.
23
Qui multiplicat gentes, et perdit eas,
et subversas in integrum restituit.
24
Qui immutat cor principum populi terr,
et decipit eos ut frustra incedant per invium :
25
palpabunt quasi in tenebris, et non in luce,
et errare eos faciet quasi ebrios.
10
Cap. 13
Ecce omnia hc vidit oculus meus,
et audivit auris mea, et intellexi singula.
2
Secundum scientiam vestram et ego novi :
nec inferior vestri sum.
3
Sed tamen ad Omnipotentem loquar,
et disputare cum Deo cupio :
4
prius vos ostendens fabricatores mendacii,
et cultores perversorum dogmatum.
1
655/1834
Atque utinam taceretis,

ut putaremini esse sapientes.
6
Audite ergo correptionem meam,
et judicium labiorum meorum attendite.
7
Numquid Deus indiget vestro mendacio,
ut pro illo loquamini dolos ?
8
numquid faciem ejus accipitis,
et pro Deo judicare nitimini ?
9
aut placebit ei quem celare nihil potest ?
aut decipietur, ut homo, vestris fraudulentiis ?
10
Ipse vos arguet,
quoniam in abscondito faciem ejus accipitis.
11
Statim ut se commoverit, turbabit vos,
et terror ejus irruet super vos.
12
Memoria vestra comparabitur cineri,
et redigentur in lutum cervices vestr.
13
Tacete paulisper, ut loquar
quodcumque mihi mens suggesserit.
14
Quare lacero carnes meas dentibus meis,
et animam meam porto in manibus meis ?
15
Etiam si occiderit me, in ipso sperabo :
verumtamen vias meas in conspectu ejus arguam.
16
Et ipse erit salvator meus :
non enim veniet in conspectu ejus omnis hypocrita.
17
Audite sermonem meum,
et nigmata percipite auribus vestris.
18
Si fuero judicatus,
scio quod justus inveniar.
19
Quis est qui judicetur mecum ?
veniat : quare tacens consumor ?
20
Duo tantum ne facias mihi,
et tunc a facie tua non abscondar :
21
manum tuam longe fac a me,
et formido tua non me terreat.
22
Voca me, et ego respondebo tibi :
aut certe loquar, et tu responde mihi.
23
Quantas habeo iniquitates et peccata ?
scelera mea et delicta ostende mihi.
24
Cur faciem tuam abscondis,
et arbitraris me inimicum tuum ?
25
Contra folium, quod vento rapitur, ostendis potentiam tuam,
et stipulam siccam persequeris :
26
scribis enim contra me amaritudines,
656/1834
et consumere me vis peccatis adolescenti me.

27
Posuisti in nervo pedem meum,
et observasti omnes semitas meas,
et vestigia pedum meorum considerasti :
28
qui quasi putredo consumendus sum,
et quasi vestimentum quod comeditur a tinea.
Cap. 14
Homo natus de muliere, brevi vivens tempore,
repletur multis miseriis.
2
Qui quasi flos egreditur et conteritur,
et fugit velut umbra, et numquam in eodem statu permanet.
3
Et dignum ducis super hujuscemodi aperire oculos tuos,
et adducere eum tecum in judicium ?
4
Quis potest facere mundum de immundo conceptum semine ?
nonne tu qui solus es ?
5
Breves dies hominis sunt :
numerus mensium ejus apud te est :
constituisti terminos ejus, qui prteriri non poterunt.
6
Recede paululum ab eo, ut quiescat,
donec optata veniat, sicut mercenarii, dies ejus.
7
Lignum habet spem :
si prcisum fuerit, rursum virescit,
et rami ejus pullulant.
8
Si senuerit in terra radix ejus,
et in pulvere emortuus fuerit truncus illius,
9
ad odorem aqu germinabit,
et faciet comam, quasi cum primum plantatum est.
10
Homo vero cum mortuus fuerit, et nudatus,
atque consumptus, ubi, quso, est ?
11
Quomodo si recedant aqu de mari,
et fluvius vacuefactus arescat :
12
sic homo, cum dormierit, non resurget :
donec atteratur clum, non evigilabit,
nec consurget de somno suo.
13
Quis mihi hoc tribuat, ut in inferno protegas me,
et abscondas me donec pertranseat furor tuus,
et constituas mihi tempus in quo recorderis mei ?
14
Putasne mortuus homo rursum vivat ?
cunctis diebus quibus nunc milito, expecto
donec veniat immutatio mea.
15
Vocabis me, et ego respondebo tibi :
operi manuum tuarum porriges dexteram.
1
657/1834
16
Tu quidem gressus meos dinumerasti :

sed parce peccatis meis.
17
Signasti quasi in sacculo delicta mea,
sed curasti iniquitatem meam.
18
Mons cadens defluit,
et saxum transfertur de loco suo :
19
lapides excavant aqu,
et alluvione paulatim terra consumitur :
et hominem ergo similiter perdes.
20
Roborasti eum paululum, ut in perpetuum transiret :
immutabis faciem ejus, et emittes eum.
21
Sive nobiles fuerint filii ejus,
sive ignobiles, non intelliget.
22
Attamen caro ejus, dum vivet, dolebit,
et anima illius super semetipso lugebit.
2
Numquid sapiens respondebit quasi in ventum loquens,
et implebit ardore stomachum suum ?
3
Arguis verbis eum qui non est qualis tibi,
et loqueris quod tibi non expedit.
4
Quantum in te est, evacuasti timorem,
et tulisti preces coram Deo.
5
Docuit enim iniquitas tua os tuum,
et imitaris linguam blasphemantium.
6
Condemnabit te os tuum, et non ego :
et labia tua respondebunt tibi.
7
Numquid primus homo tu natus es,
et ante colles formatus ?
8
numquid consilium Dei audisti,
et inferior te erit ejus sapientia ?
9
Quid nosti quod ignoremus ?
quid intelligis quod nesciamus ?
10
Et senes et antiqui sunt in nobis,
multo vetustiores quam patres tui.
11
Numquid grande est ut consoletur te Deus ?
sed verba tua prava hoc prohibent.
12
Quid te elevat cor tuum,
et quasi magna cogitans attonitos habes oculos ?
13
Quid tumet contra Deum spiritus tuus,
ut proferas de ore tuo hujuscemodi sermones ?
14
Quid est homo ut immaculatus sit,
et ut justus appareat natus de muliere ?
658/1834
15
Ecce inter sanctos ejus nemo immutabilis,

et cli non sunt mundi in conspectu ejus.
16
Quanto magis abominabilis et inutilis homo,
qui bibit quasi aquam iniquitatem ?
17
Ostendam tibi : audi me :
quod vidi, narrabo tibi.
18
Sapientes confitentur,
et non abscondunt patres suos :
19
quibus solis data est terra,
et non transivit alienus per eos.
20
Cunctis diebus suis impius superbit,
et numerus annorum incertus est tyrannidis ejus.
21
Sonitus terroris semper in auribus illius :
et cum pax sit, ille semper insidias suspicatur.
22
Non credit quod reverti possit de tenebris ad lucem,
circumspectans undique gladium.
23
Cum se moverit ad qurendum panem,
novit quod paratus sit in manu ejus tenebrarum dies.
24
Terrebit eum tribulatio,
et angustia vallabit eum,
sicut regem qui prparatur ad prlium.
25
Tetendit enim adversus Deum manum suam,
et contra Omnipotentem roboratus est.
26
Cucurrit adversus eum erecto collo,
et pingui cervice armatus est.
27
Operuit faciem ejus crassitudo,
et de lateribus ejus arvina dependet.
28
Habitavit in civitatibus desolatis,
et in domibus desertis, qu in tumulos sunt redact.
29
Non ditabitur, nec perseverabit substantia ejus,
nec mittet in terra radicem suam.
30
Non recedet de tenebris :
ramos ejus arefaciet flamma,
et auferetur spiritu oris sui.
31
Non credet, frustra errore deceptus,
quod aliquo pretio redimendus sit.
32
Antequam dies ejus impleantur peribit,
et manus ejus arescent.
33
Ldetur quasi vinea in primo flore botrus ejus,
et quasi oliva projiciens florem suum.
34
Congregatio enim hypocrit sterilis,
et ignis devorabit tabernacula eorum qui munera libenter accipiunt.
659/1834
35
Concepit dolorem, et peperit iniquitatem,

et uterus ejus prparat dolos.
2
Audivi frequenter talia :
consolatores onerosi omnes vos estis.
3
Numquid habebunt finem verba ventosa ?
aut aliquid tibi molestum est, si loquaris ?
4
Poteram et ego similia vestri loqui,
atque utinam esset anima vestra pro anima mea :
5
consolarer et ego vos sermonibus,
et moverem caput meum super vos ;
6
roborarem vos ore meo,
et moverem labia mea, quasi parcens vobis.
7
Sed quid agam ? Si locutus fuero, non quiescet dolor meus,
et si tacuero, non recedet a me.
8
Nunc autem oppressit me dolor meus,
et in nihilum redacti sunt omnes artus mei.
9
Rug me testimonium dicunt contra me,
et suscitatur falsiloquus adversus faciem meam, contradicens mihi.
10
Collegit furorem suum in me,
et comminans mihi, infremuit contra me dentibus suis :
hostis meus terribilibus oculis me intuitus est.
11
Aperuerunt super me ora sua,
et exprobrantes percusserunt maxillam meam :
satiati sunt pnis meis.
12
Conclusit me Deus apud iniquum,
et manibus impiorum me tradidit.
13
Ego ille quondam opulentus, repente contritus sum :
tenuit cervicem meam, confregit me,
et posuit me sibi quasi in signum.
14
Circumdedit me lanceis suis ;
convulneravit lumbos meos :
non pepercit, et effudit in terra viscera mea.
15
Concidit me vulnere super vulnus :
irruit in me quasi gigas.
16
Saccum consui super cutem meam,
et operui cinere carnem meam.
17
Facies mea intumuit a fletu,
et palpebr me caligaverunt.
18
Hc passus sum absque iniquitate manus me,
cum haberem mundas ad Deum preces.
19
Terra, ne operias sanguinem meum,
660/1834
neque inveniat in te locum latendi clamor meus :

20
ecce enim in clo testis meus,
et conscius meus in excelsis.
21
Verbosi amici mei :
ad Deum stillat oculus meus :
22
atque utinam sic judicaretur vir cum Deo,
quomodo judicatur filius hominis cum collega suo.
23
Ecce enim breves anni transeunt,
et semitam per quam non revertar ambulo.
Cap. 17
Spiritus meus attenuabitur ;
dies mei breviabuntur :
et solum mihi superest sepulchrum.
2
Non peccavi,
et in amaritudinibus moratur oculus meus.
3
Libera me, Domine, et pone me juxta te,
et cujusvis manus pugnet contra me.
4
Cor eorum longe fecisti a disciplina :
propterea non exaltabuntur.
5
Prdam pollicetur sociis,
et oculi filiorum ejus deficient.
6
Posuit me quasi in proverbium vulgi,
et exemplum sum coram eis.
7
Caligavit ab indignatione oculus meus,
et membra mea quasi in nihilum redacta sunt.
8
Stupebunt justi super hoc,
et innocens contra hypocritam suscitabitur.
9
Et tenebit justus viam suam,
et mundis manibus addet fortitudinem.
10
Igitur omnes vos convertimini, et venite,
et non inveniam in vobis ullum sapientem.
11
Dies mei transierunt ;
cogitationes me dissipat sunt,
torquentes cor meum.
12
Noctem verterunt in diem,
et rursum post tenebras spero lucem.
13
Si sustinuero, infernus domus mea est,
et in tenebris stravi lectulum meum.
14
Putredini dixi : Pater meus es ;
Mater mea, et soror mea, vermibus.
15
Ubi est ergo nunc prstolatio mea ?
et patientiam meam quis considerat ?
1
661/1834
16
In profundissimum infernum descendent omnia mea :

putasne saltem ibi erit requies mihi ?
2
Usque ad quem finem verba jactabitis ?
intelligite prius, et sic loquamur.
3
Quare reputati sumus ut jumenta,
et sorduimus coram vobis ?
4
Qui perdis animam tuam in furore tuo,
numquid propter te derelinquetur terra,
et transferentur rupes de loco suo ?
5
Nonne lux impii extinguetur,
nec splendebit flamma ignis ejus ?
6
Lux obtenebrescet in tabernaculo illius,
et lucerna qu super eum est extinguetur.
7
Arctabuntur gressus virtutis ejus,
et prcipitabit eum consilium suum.
8
Immisit enim in rete pedes suos,
et in maculis ejus ambulat.
9
Tenebitur planta illius laqueo,
et exardescet contra eum sitis.
10
Abscondita est in terra pedica ejus,
et decipula illius super semitam.
11
Undique terrebunt eum formidines,
et involvent pedes ejus.
12
Attenuetur fame robur ejus,
et inedia invadat costas illius.
13
Devoret pulchritudinem cutis ejus ;
consumat brachia illius primogenita mors.
14
Avellatur de tabernaculo suo fiducia ejus,
et calcet super eum, quasi rex, interitus.
15
Habitent in tabernaculo illius socii ejus qui non est ;
aspergatur in tabernaculo ejus sulphur.
16
Deorsum radices ejus siccentur :
sursum autem atteratur messis ejus.
17
Memoria illius pereat de terra,
et non celebretur nomen ejus in plateis.
18
Expellet eum de luce in tenebras,
et de orbe transferet eum.
19
Non erit semen ejus, neque progenies in populo suo,
nec ull reliqui in regionibus ejus.
20
In die ejus stupebunt novissimi,
et primos invadet horror.
662/1834
21
Hc sunt ergo tabernacula iniqui,

et iste locus ejus qui ignorat Deum.
2
Usquequo affligitis animam meam,
et atteritis me sermonibus ?
3
En decies confunditis me,
et non erubescitis opprimentes me.
4
Nempe etsi ignoravi,
mecum erit ignorantia mea.
5
At vos contra me erigimini,
et arguitis me opprobriis meis.
6
Saltem nunc intelligite quia Deus non quo judicio afflixerit me,
et flagellis suis me cinxerit.
7
Ecce clamabo, vim patiens, et nemo audiet ;
vociferabor, et non est qui judicet.
8
Semitam meam circumsepsit, et transire non possum :
et in calle meo tenebras posuit.
9
Spoliavit me gloria mea,
et abstulit coronam de capite meo.
10
Destruxit me undique, et pereo :
et quasi evuls arbori abstulit spem meam.
11
Iratus est contra me furor ejus,
et sic me habuit quasi hostem suum.
12
Simul venerunt latrones ejus,
et fecerunt sibi viam per me,
et obsederunt in gyro tabernaculum meum.
13
Fratres meos longe fecit a me,
et noti mei quasi alieni recesserunt a me.
14
Dereliquerunt me propinqui mei,
et qui me noverant obliti sunt mei.
15
Inquilini domus me et ancill me sicut alienum habuerunt me,
et quasi peregrinus fui in oculis eorum.
16
Servum meum vocavi, et non respondit :
ore proprio deprecabar illum.
17
Halitum meum exhorruit uxor mea,
et orabam filios uteri mei.
18
Stulti quoque despiciebant me :
et cum ab eis recessissem, detrahebant mihi.
19
Abominati sunt me quondam consiliarii mei,
et quem maxime diligebam, aversatus est me.
20
Pelli me, consumptis carnibus, adhsit os meum,
et derelicta sunt tantummodo labia circa dentes meos.
663/1834
21
Miseremini mei, miseremini mei saltem vos, amici mei,

quia manus Domini tetigit me.
22
Quare persequimini me sicut Deus,
et carnibus meis saturamini ?
23
Quis mihi tribuat ut scribantur sermones mei ?
quis mihi det ut exarentur in libro
24
stylo ferreo et plumbi lamina,
vel celte sculpantur in silice ?
25
Scio enim quod redemptor meus vivit,
et in novissimo die de terra surrecturus sum :
26
et rursum circumdabor pelle mea,
et in carne mea videbo Deum meum :
27
quem visurus sum ego ipse,
et oculi mei conspecturi sunt, et non alius :
reposita est hc spes mea in sinu meo.
28
Quare ergo nunc dicitis : Persequamur eum,
et radicem verbi inveniamus contra eum ?
29
Fugite ergo a facie gladii,
quoniam ultor iniquitatum gladius est :
et scitote esse judicium.
Cap. 20 1 Respondens autem Sophar Naamathites, dixit :
2
Idcirco cogitationes me vari succedunt sibi,
et mens in diversa rapitur.
3
Doctrinam qua me arguis audiam,
et spiritus intelligenti me respondebit mihi.
4
Hoc scio a principio,
ex quo positus est homo super terram,
5
quod laus impiorum brevis sit,
et gaudium hypocrit ad instar puncti.
6
Si ascenderit usque ad clum superbia ejus,
et caput ejus nubes tetigerit,
7
quasi sterquilinium in fine perdetur,
et qui eum viderant, dicent : Ubi est ?
8
Velut somnium avolans non invenietur :
transiet sicut visio nocturna.
9
Oculus qui eum viderat non videbit,
neque ultra intuebitur eum locus suus.
10
Filii ejus atterentur egestate,
et manus illius reddent ei dolorem suum.
11
Ossa ejus implebuntur vitiis adolescenti ejus,
et cum eo in pulvere dormient.
12
Cum enim dulce fuerit in ore ejus malum,
664/1834
abscondet illud sub lingua sua.

13
Parcet illi, et non derelinquet illud,
et celabit in gutture suo.
14
Panis ejus in utero illius
vertetur in fel aspidum intrinsecus.
15
Divitias quas devoravit evomet,
et de ventre illius extrahet eas Deus.
16
Caput aspidum suget,
et occidet eum lingua viper.
17
(Non videat rivulos fluminis,
torrentes mellis et butyri.)
18
Luet qu fecit omnia, nec tamen consumetur :
juxta multitudinem adinventionum suarum, sic et sustinebit.
19
Quoniam confringens nudavit pauperes :
domum rapuit, et non dificavit eam.
20
Nec est satiatus venter ejus :
et cum habuerit qu concupierat, possidere non poterit.
21
Non remansit de cibo ejus,
et propterea nihil permanebit de bonis ejus.
22
Cum satiatus fuerit, arctabitur :
stuabit, et omnis dolor irruet super eum.
23
Utinam impleatur venter ejus,
ut emittat in eum iram furoris sui,
et pluat super illum bellum suum.
24
Fugiet arma ferrea,
et irruet in arcum reum.
25
Eductus, et egrediens de vagina sua,
et fulgurans in amaritudine sua :
vadent et venient super eum horribiles.
26
Omnes tenebr abscondit sunt in occultis ejus ;
devorabit eum ignis qui non succenditur :
affligetur relictus in tabernaculo suo.
27
Revelabunt cli iniquitatem ejus,
et terra consurget adversus eum.
28
Apertum erit germen domus illius :
detrahetur in die furoris Dei.
29
Hc est pars hominis impii a Deo,
et hreditas verborum ejus a Domino.
2
Audite, quso, sermones meos,
et agite pnitentiam.
3
Sustinete me, et ego loquar :
665/1834
et post mea, si videbitur, verba, ridete.

4
Numquid contra hominem disputatio mea est,
ut merito non debeam contristari ?
5
Attendite me et obstupescite,
et superponite digitum ori vestro.
6
Et ego, quando recordatus fuero, pertimesco,
et concutit carnem meam tremor.
7
Quare ergo impii vivunt,
sublevati sunt, confortatique divitiis ?
8
Semen eorum permanet coram eis :
propinquorum turba et nepotum in conspectu eorum.
9
Domus eorum secur sunt et pacat,
et non est virga Dei super illos.
10
Bos eorum concepit, et non abortivit :
vacca peperit, et non est privata ftu suo.
11
Egrediuntur quasi greges parvuli eorum,
et infantes eorum exultant lusibus.
12
Tenent tympanum et citharam,
et gaudent ad sonitum organi.
13
Ducunt in bonis dies suos,
et in puncto ad inferna descendunt.
14
Qui dixerunt Deo : Recede a nobis,
et scientiam viarum tuarum nolumus.
15
Quis est Omnipotens, ut serviamus ei ?
et quid nobis prodest si oraverimus illum ?
16
Verumtamen quia non sunt in manu eorum bona sua,
consilium impiorum longe sit a me.
17
Quoties lucerna impiorum extinguetur,
et superveniet eis inundatio,
et dolores dividet furoris sui ?
18
Erunt sicut pale ante faciem venti,
et sicut favilla quam turbo dispergit.
19
Deus servabit filiis illius dolorem patris,
et cum reddiderit, tunc sciet.
20
Videbunt oculi ejus interfectionem suam,
et de furore Omnipotentis bibet.
21
Quid enim ad eum pertinet de domo sua post se,
et si numerus mensium ejus dimidietur ?
22
Numquid Deus docebit quispiam scientiam,
qui excelsos judicat ?
23
Iste moritur robustus et sanus,
dives et felix :
24
viscera ejus plena sunt adipe,
666/1834
et medullis ossa illius irrigantur :

25
alius vero moritur in amaritudine anim
absque ullis opibus :
26
et tamen simul in pulvere dormient,
et vermes operient eos.
27
Certe novi cogitationes vestras,
et sententias contra me iniquas.
28
Dicitis enim : Ubi est domus principis ?
et ubi tabernacula impiorum ?
29
Interrogate quemlibet de viatoribus,
et hc eadem illum intelligere cognoscetis :
30
quia in diem perditionis servatur malus,
et ad diem furoris ducetur.
31
Quis arguet coram eo viam ejus ?
et qu fecit, quis reddet illi ?
32
Ipse ad sepulchra ducetur,
et in congerie mortuorum vigilabit.
33
Dulcis fuit glareis Cocyti,
et post se omnem hominem trahet,
et ante se innumerabiles.
34
Quomodo igitur consolamini me frustra,
cum responsio vestra repugnare ostensa sit veritati ?
2
Numquid Deo potest comparari homo,
etiam cum perfect fuerit scienti ?
3
Quid prodest Deo, si justus fueris ?
aut quid ei confers, si immaculata fuerit via tua ?
4
Numquid timens arguet te,
et veniet tecum in judicium,
5
et non propter malitiam tuam plurimam,
et infinitas iniquitates tuas ?
6
Abstulisti enim pignus fratrum tuorum sine causa,
et nudos spoliasti vestibus.
7
Aquam lasso non dedisti,
et esurienti subtraxisti panem.
8
In fortitudine brachii tui possidebas terram,
et potentissimus obtinebas eam.
9
Viduas dimisisti vacuas,
et lacertos pupillorum comminuisti.
10
Propterea circumdatus es laqueis,
et conturbat te formido subita.
11
Et putabas te tenebras non visurum,
667/1834
et impetu aquarum inundantium non oppressum iri ?

12
an non cogitas quod Deus excelsior clo sit,
et super stellarum verticem sublimetur ?
13
Et dicis : Quid enim novit Deus ?
et quasi per caliginem judicat.
14
Nubes latibulum ejus, nec nostra considerat,
et circa cardines cli perambulat.
15
Numquid semitam sculorum custodire cupis,
quam calcaverunt viri iniqui,
16
qui sublati sunt ante tempus suum,
et fluvius subvertit fundamentum eorum ?
17
Qui dicebant Deo : Recede a nobis :
et quasi nihil posset facere Omnipotens, stimabant eum,
18
cum ille implesset domos eorum bonis :
quorum sententia procul sit a me.
19
Videbunt justi, et ltabuntur,
et innocens subsannabit eos :
20
nonne succisa est erectio eorum ?
et reliquias eorum devoravit ignis ?
21
Acquiesce igitur ei, et habeto pacem,
et per hc habebis fructus optimos.
22
Suscipe ex ore illius legem,
et pone sermones ejus in corde tuo.
23
Si reversus fueris ad Omnipotentem, dificaberis,
et longe facies iniquitatem a tabernaculo tuo.
24
Dabit pro terra silicem,
et pro silice torrentes aureos.
25
Eritque Omnipotens contra hostes tuos,
et argentum coacervabitur tibi.
26
Tunc super Omnipotentem deliciis afflues,
et elevabis ad Deum faciem tuam.
27
Rogabis eum, et exaudiet te,
et vota tua reddes.
28
Decernes rem, et veniet tibi,
et in viis tuis splendebit lumen.
29
Qui enim humiliatus fuerit, erit in gloria,
et qui inclinaverit oculos, ipse salvabitur.
30
Salvabitur innocens :
salvabitur autem in munditia manuum suarum.
Cap. 23 1 Respondens autem Job, ait :
2
Nunc quoque in amaritudine est sermo meus,
et manus plag me aggravata est super gemitum meum.
668/1834
Quis mihi tribuat ut cognoscam et inveniam illum,

et veniam usque ad solium ejus ?
4
Ponam coram eo judicium,
et os meum replebo increpationibus :
5
ut sciam verba qu mihi respondeat,
et intelligam quid loquatur mihi.
6
Nolo multa fortitudine contendat mecum,
nec magnitudinis su mole me premat.
7
Proponat quitatem contra me,
et perveniat ad victoriam judicium meum.
8
Si ad orientem iero, non apparet ;
si ad occidentem, non intelligam eum.
9
Si ad sinistram, quid agam ? non apprehendam eum ;
si me vertam ad dexteram, non videbo illum.
10
Ipse vero scit viam meam,
et probavit me quasi aurum quod per ignem transit.
11
Vestigia ejus secutus est pes meus :
viam ejus custodivi, et non declinavi ex ea.
12
A mandatis labiorum ejus non recessi,
et in sinu meo abscondi verba oris ejus.
13
Ipse enim solus est, et nemo avertere potest cogitationem ejus :
et anima ejus quodcumque voluit, hoc fecit.
14
Cum expleverit in me voluntatem suam,
et alia multa similia prsto sunt ei.
15
Et idcirco a facie ejus turbatus sum,
et considerans eum, timore sollicitor.
16
Deus mollivit cor meum,
et Omnipotens conturbavit me.
17
Non enim perii propter imminentes tenebras,
nec faciem meam operuit caligo.
Cap. 24
Ab Omnipotente non sunt abscondita tempora :
qui autem noverunt eum,
ignorant dies illius.
2
Alii terminos transtulerunt ;
diripuerunt greges, et paverunt eos.
3
Asinum pupillorum abegerunt,
et abstulerunt pro pignore bovem vidu.
4
Subverterunt pauperum viam,
et oppresserunt pariter mansuetos terr.
5
Alii quasi onagri in deserto egrediuntur ad opus suum :
vigilantes ad prdam, prparant panem liberis.
1
669/1834
Agrum non suum demetunt,

et vineam ejus, quem vi oppresserint, vindemiant.
7
Nudos dimittunt homines, indumenta tollentes,
quibus non est operimentum in frigore :
8
quos imbres montium rigant,
et non habentes velamen, amplexantur lapides.
9
Vim fecerunt deprdantes pupillos,
et vulgum pauperem spoliaverunt.
10
Nudis et incedentibus absque vestitu,
et esurientibus tulerunt spicas.
11
Inter acervos eorum meridiati sunt,
qui calcatis torcularibus sitiunt.
12
De civitatibus fecerunt viros gemere,
et anima vulneratorum clamavit :
et Deus inultum abire non patitur.
13
Ipsi fuerunt rebelles lumini :
nescierunt vias ejus,
nec reversi sunt per semitas ejus.
14
Mane primo consurgit homicida ;
interficit egenum et pauperem :
per noctem vero erit quasi fur.
15
Oculus adulteri observat caliginem,
dicens : Non me videbit oculus :
et operiet vultum suum.
16
Perfodit in tenebris domos,
sicut in die condixerant sibi,
et ignoraverunt lucem.
17
Si subito apparuerit aurora, arbitrantur umbram mortis :
et sic in tenebris quasi in luce ambulant.
18
Levis est super faciem aqu :
maledicta sit pars ejus in terra,
nec ambulet per viam vinearum.
19
Ad nimium calorem transeat ab aquis nivium,
et usque ad inferos peccatum illius.
20
Obliviscatur ejus misericordia ; dulcedo illius vermes :
non sit in recordatione,
sed conteratur quasi lignum infructuosum.
21
Pavit enim sterilem qu non parit,
et vidu bene non fecit.
22
Detraxit fortes in fortitudine sua,
et cum steterit, non credet vit su.
23
Dedit ei Deus locum pnitenti,
et ille abutitur eo in superbiam :
670/1834
oculi autem ejus sunt in viis illius.

24
Elevati sunt ad modicum, et non subsistent :
et humiliabuntur sicut omnia, et auferentur,
et sicut summitates spicarum conterentur.
25
Quod si non est ita, quis me potest arguere esse mentitum,
et ponere ante Deum verba mea ?
2
Potestas et terror apud eum est,
qui facit concordiam in sublimibus suis.
3
Numquid est numerus militum ejus ?
et super quem non surget lumen illius ?
4
Numquid justificari potest homo comparatus Deo ?
aut apparere mundus natus de muliere ?
5
Ecce luna etiam non splendet,
et stell non sunt mund in conspectu ejus :
6
quanto magis homo putredo,
et filius hominis vermis ?
Cap. 26 1 Respondens autem Job dixit :
2
Cujus adjutor es ? numquid imbecillis ?
et sustentas brachium ejus qui non est fortis ?
3
Cui dedisti consilium ?
forsitan illi qui non habet sapientiam :
et prudentiam tuam ostendisti plurimam.
4
Quem docere voluisti ?
nonne eum qui fecit spiramentum ?
5
Ecce gigantes gemunt sub aquis,
et qui habitant cum eis.
6
Nudus est infernus coram illo,
et nullum est operimentum perditioni.
7
Qui extendit aquilonem super vacuum,
et appendit terram super nihilum.
8
Qui ligat aquas in nubibus suis,
ut non erumpant pariter deorsum.
9
Qui tenet vultum solii sui,
et expandit super illud nebulam suam.
10
Terminum circumdedit aquis,
usque dum finiantur lux et tenebr.
11
Column cli contremiscunt,
et pavent ad nutum ejus.
12
In fortitudine illius repente maria congregata sunt,
et prudentia ejus percussit superbum.
671/1834
13
Spiritus ejus ornavit clos,

et obstetricante manu ejus, eductus est coluber tortuosus.
14
Ecce hc ex parte dicta sunt viarum ejus :
et cum vix parvam stillam sermonis ejus audierimus,
quis poterit tonitruum magnitudinis illius intueri ?
Cap. 27 1 Addidit quoque Job, assumens parabolam suam, et dixit :
2
Vivit Deus, qui abstulit judicium meum,
et Omnipotens, qui ad amaritudinem adduxit animam meam.
3
Quia donec superest halitus in me,
et spiritus Dei in naribus meis,
4
non loquentur labia mea iniquitatem,
nec lingua mea meditabitur mendacium.
5
Absit a me ut justos vos esse judicem :
donec deficiam, non recedam ab innocentia mea.
6
Justificationem meam, quam cpi tenere, non deseram :
neque enim reprehendit me cor meum in omni vita mea.
7
Sit ut impius, inimicus meus,
et adversarius meus quasi iniquus.
8
Qu est enim spes hypocrit, si avare rapiat,
et non liberet Deus animam ejus ?
9
Numquid Deus audiet clamorem ejus,
cum venerit super eum angustia ?
10
aut poterit in Omnipotente delectari,
et invocare Deum omni tempore ?
11
Docebo vos per manum Dei qu Omnipotens habeat,
nec abscondam.
12
Ecce vos omnes nostis :
et quid sine causa vana loquimini ?
13
Hc est pars hominis impii apud Deum,
et hreditas violentorum, quam ob Omnipotente suscipient.
14
Si multiplicati fuerint filii ejus, in gladio erunt,
et nepotes ejus non saturabuntur pane :
15
qui reliqui fuerint ex eo sepelientur in interitu,
et vidu illius non plorabunt.
16
Si comportaverit quasi terram argentum,
et sicut lutum prparaverit vestimenta :
17
prparabit quidem, sed justus vestietur illis,
et argentum innocens dividet.
18
dificavit sicut tinea domum suam,
et sicut custos fecit umbraculum.
19
Dives, cum dormierit, nihil secum auferet :
aperiet oculos suos, et nihil inveniet.
672/1834
20
Apprehendet eum quasi aqua inopia :

nocte opprimet eum tempestas.
21
Tollet eum ventus urens, et auferet,
et velut turbo rapiet eum de loco suo.
22
Et mittet super eum, et non parcet :
de manu ejus fugiens fugiet.
23
Stringet super eum manus suas,
et sibilabit super illum, intuens locum ejus.
Cap. 28
Habet argentum venarum suarum principia,
et auro locus est in quo conflatur.
2
Ferrum de terra tollitur,
et lapis solutus calore in s vertitur.
3
Tempus posuit tenebris,
et universorum finem ipse considerat :
lapidem quoque caliginis et umbram mortis.
4
Dividit torrens a populo peregrinante
eos quos oblitus est pes egentis hominis, et invios.
5
Terra de qua oriebatur panis,
in loco suo igni subversa est.
6
Locus sapphiri lapides ejus,
et gleb illius aurum.
7
Semitam ignoravit avis,
nec intuitus est eam oculus vulturis.
8
Non calcaverunt eam filii institorum,
nec pertransivit per eam lena.
9
Ad silicem extendit manum suam :
subvertit a radicibus montes.
10
In petris rivos excidit,
et omne pretiosum vidit oculus ejus.
11
Profunda quoque fluviorum scrutatus est,
et abscondita in lucem produxit.
12
Sapientia vero ubi invenitur ?
et quis est locus intelligenti ?
13
Nescit homo pretium ejus,
nec invenitur in terra suaviter viventium.
14
Abyssus dicit : Non est in me,
et mare loquitur : Non est mecum.
15
Non dabitur aurum obrizum pro ea,
nec appendetur argentum in commutatione ejus.
16
Non conferetur tinctis Indi coloribus,
nec lapidi sardonycho pretiosissimo vel sapphiro.
1
673/1834
17
Non adquabitur ei aurum vel vitrum,

nec commutabuntur pro ea vasa auri.
18
Excelsa et eminentia non memorabuntur comparatione ejus :
trahitur autem sapientia de occultis.
19
Non adquabitur ei topazius de thiopia,
nec tinctur mundissim componetur.
20
Unde ergo sapientia venit ?
et quis est locus intelligenti ?
21
Abscondita est ab oculis omnium viventium :
volucres quoque cli latet.
22
Perditio et mors dixerunt :
Auribus nostris audivimus famam ejus.
23
Deus intelligit viam ejus,
et ipse novit locum illius.
24
Ipse enim fines mundi intuetur,
et omnia qu sub clo sunt respicit.
25
Qui fecit ventis pondus,
et aquas appendit in mensura.
26
Quando ponebat pluviis legem,
et viam procellis sonantibus :
27
tunc vidit illam et enarravit,
et prparavit, et investigavit.
28
Et dixit homini : Ecce timor Domini, ipsa est sapientia ;
et recedere a malo, intelligentia.
Cap. 29 1 Addidit quoque Job, assumens parabolam suam, et dixit :
2
Quis mihi tribuat ut sim juxta menses pristinos,
secundum dies quibus Deus custodiebat me ?
3
Quando splendebat lucerna ejus super caput meum,
et ad lumen ejus ambulabam in tenebris :
4
sicut fui in diebus adolescenti me,
quando secreto Deus erat in tabernaculo meo :
5
quando erat Omnipotens mecum,
et in circuitu meo pueri mei :
6
quando lavabam pedes meos butyro,
et petra fundebat mihi rivos olei :
7
quando procedebam ad portam civitatis,
et in platea parabant cathedram mihi.
8
Videbant me juvenes, et abscondebantur :
et senes assurgentes stabant.
9
Principes cessabant loqui,
et digitum superponebant ori suo.
10
Vocem suam cohibebant duces,
674/1834
et lingua eorum gutturi suo adhrebat.

11
Auris audiens beatificabat me,
et oculus videns testimonium reddebat mihi :
12
eo quod liberassem pauperem vociferantem,
et pupillum cui non esset adjutor.
13
Benedictio perituri super me veniebat,
et cor vidu consolatus sum.
14
Justitia indutus sum,
et vestivi me, sicut vestimento et diademate, judicio meo.
15
Oculus fui cco, et pes claudo.
16
Pater eram pauperum,
et causam quam nesciebam diligentissime investigabam.
17
Conterebam molas iniqui,
et de dentibus illius auferebam prdam.
18
Dicebamque : In nidulo meo moriar,
et sicut palma multiplicabo dies.
19
Radix mea aperta est secus aquas,
et ros morabitur in messione mea.
20
Gloria mea semper innovabitur,
et arcus meus in manu mea instaurabitur.
21
Qui me audiebant, expectabant sententiam,
et intenti tacebant ad consilium meum.
22
Verbis meis addere nihil audebant,
et super illos stillabat eloquium meum.
23
Expectabant me sicut pluviam,
et os suum aperiebant quasi ad imbrem serotinum.
24
Siquando ridebam ad eos, non credebant :
et lux vultus mei non cadebat in terram.
25
Si voluissem ire ad eos, sedebam primus :
cumque sederem quasi rex, circumstante exercitu,
eram tamen mrentium consolator.
Cap. 30
Nunc autem derident me juniores tempore,
quorum non dignabar patres ponere cum canibus gregis mei :
2
quorum virtus manuum mihi erat pro nihilo,
et vita ipsa putabantur indigni :
3
egestate et fame steriles, qui rodebant in solitudine,
squallentes calamitate et miseria.
4
Et mandebant herbas, et arborum cortices,
et radix juniperorum erat cibus eorum :
5
qui de convallibus ista rapientes,
cum singula reperissent, ad ea cum clamore currebant.
1
675/1834
In desertis habitabant torrentium,

et in cavernis terr, vel super glaream :
7
qui inter hujuscemodi ltabantur,
et esse sub sentibus delicias computabant :
8
filii stultorum et ignobilium,
et in terra penitus non parentes.
9
Nunc in eorum canticum versus sum,
et factus sum eis in proverbium.
10
Abominantur me, et longe fugiunt a me,
et faciem meam conspuere non verentur.
11
Pharetram enim suam aperuit, et afflixit me,
et frenum posuit in os meum.
12
Ad dexteram orientis calamitates me illico surrexerunt :
pedes meos subverterunt,
et oppresserunt quasi fluctibus semitis suis.
13
Dissipaverunt itinera mea ;
insidiati sunt mihi, et prvaluerunt :
et non fuit qui ferret auxilium.
14
Quasi rupto muro, et aperta janua, irruerunt super me,
et ad meas miserias devoluti sunt.
15
Redactus sum in nihilum :
abstulisti quasi ventus desiderium meum,
et velut nubes pertransiit salus mea.
16
Nunc autem in memetipso marcescit anima mea,
et possident me dies afflictionis.
17
Nocte os meum perforatur doloribus,
et qui me comedunt, non dormiunt.
18
In multitudine eorum consumitur vestimentum meum,
et quasi capito tunic succinxerunt me.
19
Comparatus sum luto,
et assimilatus sum favill et cineri.
20
Clamo ad te, et non exaudis me :
sto, et non respicis me.
21
Mutatus es mihi in crudelem,
et in duritia manus tu adversaris mihi.
22
Elevasti me, et quasi super ventum ponens ;
elisisti me valide.
23
Scio quia morti trades me,
ubi constituta est domus omni viventi.
24
Verumtamen non ad consumptionem eorum emittis manum tuam :
et si corruerint, ipse salvabis.
25
Flebam quondam super eo qui afflictus erat,
et compatiebatur anima mea pauperi.
676/1834
26
Expectabam bona, et venerunt mihi mala :

prstolabar lucem, et eruperunt tenebr.
27
Interiora mea efferbuerunt absque ulla requie :
prvenerunt me dies afflictionis.
28
Mrens incedebam sine furore ;
consurgens, in turba clamabam.
29
Frater fui draconum,
et socius struthionum.
30
Cutis mea denigrata est super me,
et ossa mea aruerunt pr caumate.
31
Versa est in luctum cithara mea,
et organum meum in vocem flentium.
Cap. 31
Pepigi fdus cum oculis meis,
ut ne cogitarem quidem de virgine.
2
Quam enim partem haberet in me Deus desuper,
et hreditatem Omnipotens de excelsis ?
3
Numquid non perditio est iniquo,
et alienatio operantibus injustitiam ?
4
Nonne ipse considerat vias meas,
et cunctos gressus meos dinumerat ?
5
Si ambulavi in vanitate,
et festinavit in dolo pes meus,
6
appendat me in statera justa,
et sciat Deus simplicitatem meam.
7
Si declinavit gressus meus de via,
et si secutum est oculos meos cor meum,
et si manibus meis adhsit macula,
8
seram, et alius comedat,
et progenies mea eradicetur.
9
Si deceptum est cor meum super muliere,
et si ad ostium amici mei insidiatus sum,
10
scortum alterius sit uxor mea,
et super illam incurventur alii.
11
Hoc enim nefas est,
et iniquitas maxima.
12
Ignis est usque ad perditionem devorans,
et omnia eradicans genimina.
13
Si contempsi subire judicium cum servo meo et ancilla mea,
cum disceptarent adversum me :
14
quid enim faciam cum surrexerit ad judicandum Deus ?
et cum qusierit, quid respondebo illi ?
1
677/1834
15
Numquid non in utero fecit me, qui et illum operatus est,

et formavit me in vulva unus ?
16
Si negavi quod volebant pauperibus,
et oculos vidu expectare feci ;
17
si comedi buccellam meam solus,
et non comedit pupillus ex ea
18
(quia ab infantia mea crevit mecum miseratio,
et de utero matris me egressa est mecum) ;
19
si despexi pereuntem, eo quod non habuerit indumentum,
et absque operimento pauperem ;
20
si non benedixerunt mihi latera ejus,
et de velleribus ovium mearum calefactus est ;
21
si levavi super pupillum manum meam,
etiam cum viderem me in porta superiorem :
22
humerus meus a junctura sua cadat,
et brachium meum cum suis ossibus confringatur.
23
Semper enim quasi tumentes super me fluctus timui Deum,
et pondus ejus ferre non potui.
24
Si putavi aurum robur meum,
et obrizo dixi : Fiducia mea ;
25
si ltatus sum super multis divitiis meis,
et quia plurima reperit manus mea ;
26
si vidi solem cum fulgeret,
et lunam incedentem clare,
27
et ltatum est in abscondito cor meum,
et osculatus sum manum meam ore meo :
28
qu est iniquitas maxima,
et negatio contra Deum altissimum.
29
Si gavisus sum ad ruinam ejus qui me oderat,
et exsultavi quod invenisset eum malum :
30
non enim dedi ad peccandum guttur meum,
ut expeterem maledicens animam ejus.
31
Si non dixerunt viri tabernaculi mei :
Quis det de carnibus ejus, ut saturemur ?
32
foris non mansit peregrinus :
ostium meum viatori patuit.
33
Si abscondi quasi homo peccatum meum,
et celavi in sinu meo iniquitatem meam ;
34
si expavi ad multitudinem nimiam,
et despectio propinquorum terruit me :
et non magis tacui, nec egressus sum ostium.
35
Quis mihi tribuat auditorem,
ut desiderium meum audiat Omnipotens,
678/1834
et librum scribat ipse qui judicat,

36
ut in humero meo portem illum,
et circumdem illum quasi coronam mihi ?
37
Per singulos gradus meos pronuntiabo illum,
et quasi principi offeram eum.
38
Si adversum me terra mea clamat,
et cum ipsa sulci ejus deflent :
39
si fructus ejus comedi absque pecunia,
et animam agricolarum ejus afflixi :
40
pro frumento oriatur mihi tribulus,
et pro hordeo spina.
Finita sunt verba Job.
Cap. 32 1 Omiserunt autem tres viri isti respondere Job, eo quod
justus sibi videretur. 2 Et iratus indignatusque est Eliu filius Barachel
Buzites, de cognatione Ram : iratus est autem adversum Job, eo quod
justum se esse diceret coram Deo. 3 Porro adversum amicos ejus indignatus
est, eo quod non invenissent responsionem rationabilem, sed tantummodo
condemnassent Job. 4 Igitur Eliu expectavit Job loquentem, eo quod
seniores essent qui loquebantur. 5 Cum autem vidisset quod tres respondere
non potuissent, iratus est vehementer. 6 Respondensque Eliu filius Barachel
Buzites, dixit :
Junior sum tempore, vos autem antiquiores :
idcirco, demisso capite,
veritus sum vobis indicare meam sententiam.
7
Sperabam enim quod tas prolixior loqueretur,
et annorum multitudo doceret sapientiam.
8
Sed, ut video, spiritus est in hominibus,
et inspiratio Omnipotentis dat intelligentiam.
9
Non sunt longvi sapientes,
nec senes intelligunt judicium.
10
Ideo dicam : Audite me :
ostendam vobis etiam ego meam sapientiam.
11
Expectavi enim sermones vestros ;
audivi prudentiam vestram,
donec disceptaremini sermonibus ;
12
et donec putabam vos aliquid dicere, considerabam :
sed, ut video, non est qui possit arguere Job,
et respondere ex vobis sermonibus ejus.
13
Ne forte dicatis : Invenimus sapientiam :
Deus projecit eum, non homo.
14
Nihil locutus est mihi :
et ego non secundum sermones vestros respondebo illi.
679/1834
15
Extimuerunt, nec responderunt ultra,

abstuleruntque a se eloquia.
16
Quoniam igitur expectavi, et non sunt locuti :
steterunt, nec ultra responderunt :
17
respondebo et ego partem meam,
et ostendam scientiam meam.
18
Plenus sum enim sermonibus,
et coarctat me spiritus uteri mei.
19
En venter meus quasi mustum absque spiraculo,
quod lagunculas novas disrumpit.
20
Loquar, et respirabo paululum :
aperiam labia mea, et respondebo.
21
Non accipiam personam viri,
et Deum homini non quabo.
22
Nescio enim quamdiu subsistam,
et si post modicum tollat me factor meus.
Cap. 33
Audi igitur, Job, eloquia mea,
et omnes sermones meos ausculta.
2
Ecce aperui os meum :
loquatur lingua mea in faucibus meis.
3
Simplici corde meo sermones mei,
et sententiam puram labia mea loquentur.
4
Spiritus Dei fecit me,
et spiraculum Omnipotentis vivificavit me.
5
Si potes, responde mihi,
et adversus faciem meam consiste.
6
Ecce, et me sicut et te fecit Deus,
et de eodem luto ego quoque formatus sum.
7
Verumtamen miraculum meum non te terreat,
et eloquentia mea non sit tibi gravis.
8
Dixisti ergo in auribus meis,
et vocem verborum tuorum audivi :
9
Mundus sum ego, et absque delicto :
immaculatus, et non est iniquitas in me.
10
Quia querelas in me reperit,
ideo arbitratus est me inimicum sibi.
11
Posuit in nervo pedes meos ;
custodivit omnes semitas meas.
12
Hoc est ergo in quo non es justificatus :
respondebo tibi, quia major sit Deus homine.
13
Adversus eum contendis,
1
680/1834
quod non ad omnia verba responderit tibi ?

14
Semel loquitur Deus,
et secundo idipsum non repetit.
15
Per somnium, in visione nocturna,
quando irruit sopor super homines,
et dormiunt in lectulo,
16
tunc aperit aures virorum,
et erudiens eos instruit disciplina,
17
ut avertat hominem ab his qu facit,
et liberet eum de superbia,
18
eruens animam ejus a corruptione,
et vitam illius ut non transeat in gladium.
19
Increpat quoque per dolorem in lectulo,
et omnia ossa ejus marcescere facit.
20
Abominabilis ei fit in vita sua panis,
et anim illius cibus ante desiderabilis.
21
Tabescet caro ejus,
et ossa, qu tecta fuerant, nudabuntur.
22
Appropinquavit corruptioni anima ejus,
et vita illius mortiferis.
23
Si fuerit pro eo angelus loquens,
unus de millibus, ut annuntiet hominis quitatem,
24
miserebitur ejus, et dicet :
Libera eum, ut non descendat in corruptionem :
inveni in quo ei propitier.
25
Consumpta est caro ejus a suppliciis :
revertatur ad dies adolescenti su.
26
Deprecabitur Deum, et placabilis ei erit :
et videbit faciem ejus in jubilo,
et reddet homini justitiam suam.
27
Respiciet homines, et dicet : Peccavi,
et vere deliqui, et ut eram dignus, non recepi.
28
Liberavit animam suam, ne pergeret in interitum,
sed vivens lucem videret.
29
Ecce hc omnia operatur Deus
tribus vicibus per singulos,
30
ut revocet animas eorum a corruptione,
et illuminet luce viventium.
31
Attende, Job, et audi me :
et tace, dum ego loquor.
32
Si autem habes quod loquaris, responde mihi :
loquere, volo enim te apparere justum.
681/1834
33
Quod si non habes, audi me :

tace, et docebo te sapientiam.
Cap. 34 1 Pronuntians itaque Eliu, etiam hc locutus est :
2
Audite, sapientes, verba mea :
et eruditi, auscultate me.
3
Auris enim verba probat,
et guttur escas gustu dijudicat.
4
Judicium eligamus nobis,
et inter nos videamus quid sit melius.
5
Quia dixit Job : Justus sum,
et Deus subvertit judicium meum.
6
In judicando enim me mendacium est :
violenta sagitta mea absque ullo peccato.
7
Quis est vir ut est Job,
qui bibit subsannationem quasi aquam :
8
qui graditur cum operantibus iniquitatem,
et ambulat cum viris impiis ?
9
Dixit enim : Non placebit vir Deo,
etiam si cucurrerit cum eo.
10
Ideo, viri cordati, audite me :
absit a Deo impietas,
et ab Omnipotente iniquitas.
11
Opus enim hominis reddet ei,
et juxta vias singulorum restituet eis.
12
Vere enim Deus non condemnabit frustra,
nec Omnipotens subvertet judicium.
13
Quem constituit alium super terram ?
aut quem posuit super orbem quem fabricatus est ?
14
Si direxerit ad eum cor suum,
spiritum illius et flatum ad se trahet.
15
Deficiet omnis caro simul,
et homo in cinerem revertetur.
16
Si habes ergo intellectum, audi quod dicitur,
et ausculta vocem eloquii mei :
17
numquid qui non amat judicium sanari potest ?
et quomodo tu eum qui justus est in tantum condemnas ?
18
Qui dicit regi : Apostata ;
qui vocat duces impios ;
19
qui non accipit personas principum,
nec cognovit tyrannum cum disceptaret contra pauperem :
opus enim manuum ejus sunt universi.
20
Subito morientur, et in media nocte turbabuntur populi :
682/1834
et pertransibunt, et auferent violentum absque manu.

21
Oculi enim ejus super vias hominum,
et omnes gressus eorum considerat.
22
Non sunt tenebr, et non est umbra mortis,
ut abscondantur ibi qui operantur iniquitatem,
23
neque enim ultra in hominis potestate est,
ut veniat ad Deum in judicium.
24
Conteret multos, et innumerabiles,
et stare faciet alios pro eis.
25
Novit enim opera eorum,
et idcirco inducet noctem, et conterentur.
26
Quasi impios percussit eos
in loco videntium :
27
qui quasi de industria recesserunt ab eo,
et omnes vias ejus intelligere noluerunt :
28
ut pervenire facerent ad eum clamorem egeni,
et audiret vocem pauperum.
29
Ipso enim concedente pacem, quis est qui condemnet ?
ex quo absconderit vultum, quis est qui contempletur eum,
et super gentes, et super omnes homines ?
30
Qui regnare facit hominem hypocritam
propter peccata populi.
31
Quia ergo ego locutus sum ad Deum,
te quoque non prohibebo.
32
Si erravi, tu doce me ;
si iniquitatem locutus sum, ultra non addam.
33
Numquid a te Deus expetit eam, quia displicuit tibi ?
tu enim cpisti loqui, et non ego :
quod si quid nosti melius, loquere.
34
Viri intelligentes loquantur mihi,
et vir sapiens audiat me.
35
Job autem stulte locutus est,
et verba illius non sonant disciplinam.
36
Pater mi, probetur Job usque ad finem :
ne desinas ab homine iniquitatis :
37
quia addit super peccata sua blasphemiam,
inter nos interim constringatur :
et tunc ad judicium provocet sermonibus suis Deum.
Cap. 35 1 Igitur Eliu hc rursum locutus est :
2
Numquid qua tibi videtur tua cogitatio,
ut diceres : Justior sum Deo ?
3
Dixisti enim : Non tibi placet quod rectum est :
683/1834
vel quid tibi proderit, si ego peccavero ?

4
Itaque ego respondebo sermonibus tuis,
et amicis tuis tecum.
5
Suspice clum, et intuere :
et contemplare thera quod altior te sit.
6
Si peccaveris, quid ei nocebis ?
et si multiplicat fuerint iniquitates tu, quid facies contra eum ?
7
Porro si juste egeris, quid donabis ei ?
aut quid de manu tua accipiet ?
8
Homini qui similis tui est, nocebit impietas tua :
et filium hominis adjuvabit justitia tua.
9
Propter multitudinem calumniatorum clamabunt,
et ejulabunt propter vim brachii tyrannorum.
10
Et non dixit : Ubi est Deus qui fecit me,
qui dedit carmina in nocte ;
11
qui docet nos super jumenta terr,
et super volucres cli erudit nos ?
12
Ibi clamabunt, et non exaudiet,
propter superbiam malorum.
13
Non ergo frustra audiet Deus,
et Omnipotens causas singulorum intuebitur.
14
Etiam cum dixeris : Non considerat :
judicare coram illo, et expecta eum.
15
Nunc enim non infert furorem suum,
nec ulciscitur scelus valde.
16
Ergo Job frustra aperit os suum,
et absque scientia verba multiplicat.
Cap. 36 1 Addens quoque Eliu, hc locutus est :
2
Sustine me paululum, et indicabo tibi :
adhuc enim habeo quod pro Deo loquar.
3
Repetam scientiam meam a principio,
et operatorem meum probabo justum.
4
Vere enim absque mendacio sermones mei,
et perfecta scientia probabitur tibi.
5
Deus potentes non abjicit,
cum et ipse sit potens :
6
sed non salvat impios,
et judicium pauperibus tribuit.
7
Non auferet a justo oculos suos :
et reges in solio collocat in perpetuum,
et illi eriguntur.
8
Et si fuerint in catenis,
684/1834
et vinciantur funibus paupertatis,

9
indicabit eis opera eorum,
et scelera eorum, quia violenti fuerunt.
10
Revelabit quoque aurem eorum, ut corripiat :
et loquetur, ut revertantur ab iniquitate.
11
Si audierint et observaverint, complebunt dies suos in bono,
et annos suos in gloria :
12
si autem non audierint,
transibunt per gladium,
et consumentur in stultitia.
13
Simulatores et callidi provocant iram Dei,
neque clamabunt cum vincti fuerint.
14
Morietur in tempestate anima eorum,
et vita eorum inter effeminatos.
15
Eripiet de angustia sua pauperem,
et revelabit in tribulatione aurem ejus.
16
Igitur salvabit te de ore angusto latissime,
et non habente fundamentum subter se :
requies autem mens tu erit plena pinguedine.
17
Causa tua quasi impii judicata est :
causam judiciumque recipies.
18
Non te ergo superet ira ut aliquem opprimas :
nec multitudo donorum inclinet te.
19
Depone magnitudinem tuam absque tribulatione,
et omnes robustos fortitudine.
20
Ne protrahas noctem,
ut ascendant populi pro eis.
21
Cave ne declines ad iniquitatem :
hanc enim cpisti sequi post miseriam.
22
Ecce Deus excelsus in fortitudine sua,
et nullus ei similis in legislatoribus.
23
Quis poterit scrutari vias ejus ?
aut quis potest ei dicere : Operatus es iniquitatem ?
24
Memento quod ignores opus ejus,
de quo cecinerunt viri.
25
Omnes homines vident eum :
unusquisque intuetur procul.
26
Ecce Deus magnus vincens scientiam nostram :
numerus annorum ejus instimabilis.
27
Qui aufert stillas pluvi,
et effundit imbres ad instar gurgitum,
28
qui de nubibus fluunt
qu prtexunt cuncta desuper.
685/1834
29
Si voluerit extendere nubes quasi tentorium suum,

et fulgurare lumine suo desuper,
cardines quoque maris operiet.
31
Per hc enim judicat populos,
et dat escas multis mortalibus.
32
In manibus abscondit lucem,
et prcepit ei ut rursus adveniat.
33
Annuntiat de ea amico suo, quod possessio ejus sit,
et ad eam possit ascendere.
30
Cap. 37
Super hoc expavit cor meum,
et emotum est de loco suo.
2
Audite auditionem in terrore vocis ejus,
et sonum de ore illius procedentem.
3
Subter omnes clos ipse considerat,
et lumen illius super terminos terr.
4
Post eum rugiet sonitus ;
tonabit voce magnitudinis su :
et non investigabitur, cum audita fuerit vox ejus.
5
Tonabit Deus in voce sua mirabiliter,
qui facit magna et inscrutabilia ;
6
qui prcipit nivi ut descendat in terram,
et hiemis pluviis, et imbri fortitudinis su ;
7
qui in manu omnium hominum signat,
ut noverint singuli opera sua.
8
Ingredietur bestia latibulum,
et in antro suo morabitur.
9
Ab interioribus egredietur tempestas,
et ab Arcturo frigus.
10
Flante Deo, concrescit gelu,
et rursum latissim funduntur aqu.
11
Frumentum desiderat nubes,
et nubes spargunt lumen suum.
12
Qu lustrant per circuitum,
quocumque eas voluntas gubernantis duxerit,
ad omne quod prceperit illis super faciem orbis terrarum :
13
sive in una tribu, sive in terra sua,
sive in quocumque loco misericordi su
eas jusserit inveniri.
14
Ausculta hc, Job :
sta, et considera mirabilia Dei.
15
Numquid scis quando prceperit Deus pluviis,
1
686/1834
ut ostenderent lucem nubium ejus ?

16
Numquid nosti semitas nubium magnas,
et perfectas scientias ?
17
Nonne vestimenta tua calida sunt,
cum perflata fuerit terra austro ?
18
Tu forsitan cum eo fabricatus es clos,
qui solidissimi quasi re fusi sunt.
19
Ostende nobis quid dicamus illi :
nos quippe involvimur tenebris.
20
Quis narrabit ei qu loquor ?
etiam si locutus fuerit homo, devorabitur.
21
At nunc non vident lucem :
subito ar cogetur in nubes,
et ventus transiens fugabit eas.
22
Ab aquilone aurum venit,
et ad Deum formidolosa laudatio.
23
Digne eum invenire non possumus :
magnus fortitudine, et judicio, et justitia :
et enarrari non potest.
24
Ideo timebunt eum viri,
et non audebunt contemplari omnes qui sibi videntur esse sapientes.
Cap. 38 1 Respondens autem Dominus Job de turbine, dixit :
2
Quis est iste involvens sententias
sermonibus imperitis ?
3
Accinge sicut vir lumbos tuos :
interrogabo te, et responde mihi.
4
Ubi eras quando ponebam fundamenta terr ?
indica mihi, si habes intelligentiam.
5
Quis posuit mensuras ejus, si nosti ?
vel quis tetendit super eam lineam ?
6
Super quo bases illius solidat sunt ?
aut quis demisit lapidem angularem ejus,
7
cum me laudarent simul astra matutina,
et jubilarent omnes filii Dei ?
8
Quis conclusit ostiis mare,
quando erumpebat quasi de vulva procedens ;
9
cum ponerem nubem vestimentum ejus,
et caligine illud quasi pannis infanti obvolverem ?
10
Circumdedi illud terminis meis,
et posui vectem et ostia,
11
et dixi : Usque huc venies, et non procedes amplius,
et hic confringes tumentes fluctus tuos.
687/1834
12
Numquid post ortum tuum prcepisti diluculo,

et ostendisti auror locum suum ?
13
Et tenuisti concutiens extrema terr,
et excussisti impios ex ea ?
14
Restituetur ut lutum signaculum,
et stabit sicut vestimentum :
15
auferetur ab impiis lux sua,
et brachium excelsum confringetur.
16
Numquid ingressus es profunda maris,
et in novissimis abyssi deambulasti ?
17
Numquid apert sunt tibi port mortis,
et ostia tenebrosa vidisti ?
18
Numquid considerasti latitudinem terr ?
indica mihi, si nosti, omnia :
19
in qua via lux habitet,
et tenebrarum quis locus sit :
20
ut ducas unumquodque ad terminos suos,
et intelligas semitas domus ejus.
21
Sciebas tunc quod nasciturus esses,
et numerum dierum tuorum noveras ?
22
Numquid ingressus es thesauros nivis,
aut thesauros grandinis aspexisti,
23
qu prparavi in tempus hostis,
in diem pugn et belli ?
24
Per quam viam spargitur lux,
dividitur stus super terram ?
25
Quis dedit vehementissimo imbri cursum,
et viam sonantis tonitrui,
26
ut plueret super terram absque homine in deserto,
ubi nullus mortalium commoratur ;
27
ut impleret inviam et desolatam,
et produceret herbas virentes ?
28
Quis est pluvi pater ?
vel quis genuit stillas roris ?
29
De cujus utero egressa est glacies ?
et gelu de clo quis genuit ?
30
In similitudinem lapidis aqu durantur,
et superficies abyssi constringitur.
31
Numquid conjungere valebis micantes stellas Pleiadas,
aut gyrum Arcturi poteris dissipare ?
32
Numquid producis luciferum in tempore suo,
et vesperum super filios terr consurgere facis ?
33
Numquid nosti ordinem cli,
688/1834
et pones rationem ejus in terra ?

34
Numquid elevabis in nebula vocem tuam,
et impetus aquarum operiet te ?
35
Numquid mittes fulgura, et ibunt,
et revertentia dicent tibi : Adsumus ?
36
Quis posuit in visceribus hominis sapientiam ?
vel quis dedit gallo intelligentiam ?
37
Quis enarrabit clorum rationem ?
et concentum cli quis dormire faciet ?
38
Quando fundebatur pulvis in terra,
et gleb compingebantur ?
39
Numquid capies len prdam,
et animam catulorum ejus implebis,
40
quando cubant in antris,
et in specubus insidiantur ?
41
Quis prparat corvo escam suam,
quando pulli ejus clamant ad Deum,
vagantes, eo quod non habeant cibos ?
Cap. 39
Numquid nosti tempus partus ibicum in petris,
vel parturientes cervas observasti ?
2
Dinumerasti menses conceptus earum,
et scisti tempus partus earum ?
3
Incurvantur ad ftum, et pariunt,
et rugitus emittunt.
4
Separantur filii earum, et pergunt ad pastum :
egrediuntur, et non revertuntur ad eas.
5
Quis dimisit onagrum liberum,
et vincula ejus quis solvit ?
6
cui dedi in solitudine domum,
et tabernacula ejus in terra salsuginis.
7
Contemnit multitudinem civitatis :
clamorem exactoris non audit.
8
Circumspicit montes pascu su,
et virentia quque perquirit.
9
Numquid volet rhinoceros servire tibi,
aut morabitur ad prsepe tuum ?
10
Numquid alligabis rhinocerota ad arandum loro tuo,
aut confringet glebas vallium post te ?
11
Numquid fiduciam habebis in magna fortitudine ejus,
et derelinques ei labores tuos ?
12
Numquid credes illi quod sementem reddat tibi,
1
689/1834
et aream tuam congreget ?

13
Penna struthionis similis est
pennis herodii et accipitris.
14
Quando derelinquit ova sua in terra,
tu forsitan in pulvere calefacies ea ?
15
Obliviscitur quod pes conculcet ea,
aut bestia agri conterat.
16
Duratur ad filios suos, quasi non sint sui :
frustra laboravit, nullo timore cogente.
17
Privavit enim eam Deus sapientia,
nec dedit illi intelligentiam.
18
Cum tempus fuerit, in altum alas erigit :
deridet equum et ascensorem ejus.
19
Numquid prbebis equo fortitudinem,
aut circumdabis collo ejus hinnitum ?
20
Numquid suscitabis eum quasi locustas ?
gloria narium ejus terror.
21
Terram ungula fodit ; exultat audacter :
in occursum pergit armatis.
22
Contemnit pavorem,
nec cedit gladio.
23
Super ipsum sonabit pharetra ;
vibrabit hasta et clypeus :
24
fervens et fremens sorbet terram,
nec reputat tub sonare clangorem.
25
Ubi audierit buccinam, dicit : Vah !
procul odoratur bellum :
exhortationem ducum, et ululatum exercitus.
26
Numquid per sapientiam tuam plumescit accipiter,
expandens alas suas ad austrum ?
27
Numquid ad prceptum tuum elevabitur aquila,
et in arduis ponet nidum suum ?
28
In petris manet,
et in prruptis silicibus commoratur,
atque inaccessis rupibus.
29
Inde contemplatur escam,
et de longe oculi ejus prospiciunt.
30
Pulli ejus lambent sanguinem :
et ubicumque cadaver fuerit, statim adest.
31
Et adjecit Dominus, et locutus est ad Job :
32
Numquid qui contendit cum Deo, tam facile conquiescit ?
utique qui arguit Deum, debet respondere ei.
33
Respondens autem Job Domino, dixit :
690/1834
34
Qui leviter locutus sum, respondere quid possum ?

manum meam ponam super os meum.
35
Unum locutus sum, quod utinam non dixissem :
et alterum, quibus ultra non addam.
Cap. 40 1 Respondens autem Dominus Job de turbine, dixit :
2
Accinge sicut vir lumbos tuos :
interrogabo te, et indica mihi.
3
Numquid irritum facies judicium meum,
et condemnabis me, ut tu justificeris ?
4
Et si habes brachium sicut Deus ?
et si voce simili tonas ?
5
Circumda tibi decorem, et in sublime erigere,
et esto gloriosus, et speciosis induere vestibus.
6
Disperge superbos in furore tuo,
et respiciens omnem arrogantem humilia.
7
Respice cunctos superbos, et confunde eos,
et contere impios in loco suo.
8
Absconde eos in pulvere simul,
et facies eorum demerge in foveam.
9
Et ego confitebor
quod salvare te possit dextera tua.
10
Ecce behemoth quem feci tecum,
fnum quasi bos comedet.
11
Fortitudo ejus in lumbis ejus,
et virtus illius in umbilico ventris ejus.
12
Stringit caudam suam quasi cedrum ;
nervi testiculorum ejus perplexi sunt.
13
Ossa ejus velut fistul ris ;
cartilago illius quasi lamin ferre.
14
Ipse est principium viarum Dei :
qui fecit eum applicabit gladium ejus.
15
Huic montes herbas ferunt :
omnes besti agri ludent ibi.
16
Sub umbra dormit in secreto calami,
et in locis humentibus.
17
Protegunt umbr umbram ejus :
circumdabunt eum salices torrentis.
18
Ecce absorbebit fluvium, et non mirabitur,
et habet fiduciam quod influat Jordanis in os ejus.
19
In oculis ejus quasi hamo capiet eum,
et in sudibus perforabit nares ejus.
20
An extrahere poteris Leviathan hamo,
691/1834
et fune ligabis linguam ejus ?

21
Numquid pones circulum in naribus ejus,
aut armilla perforabis maxillam ejus ?
22
Numquid multiplicabit ad te preces,
aut loquetur tibi mollia ?
23
Numquid feriet tecum pactum,
et accipies eum servum sempiternum ?
24
Numquid illudes ei quasi avi,
aut ligabis eum ancillis tuis ?
25
Concident eum amici ?
divident illum negotiatores ?
26
Numquid implebis sagenas pelle ejus,
et gurgustium piscium capite illius ?
27
Pone super eum manum tuam :
memento belli, nec ultra addas loqui.
28
Ecce spes ejus frustrabitur eum,
et videntibus cunctis prcipitabitur.
Cap. 41
Non quasi crudelis suscitabo eum :
quis enim resistere potest vultui meo ?
2
Quis ante dedit mihi, ut reddam ei ?
omnia qu sub clo sunt, mea sunt.
3
Non parcam ei, et verbis potentibus,
et ad deprecandum compositis.
4
Quis revelabit faciem indumenti ejus ?
et in medium oris ejus quis intrabit ?
5
Portas vultus ejus quis aperiet ?
per gyrum dentium ejus formido.
6
Corpus illius quasi scuta fusilia,
compactum squamis se prementibus.
7
Una uni conjungitur,
et ne spiraculum quidem incedit per eas.
8
Una alteri adhrebit,
et tenentes se nequaquam separabuntur.
9
Sternutatio ejus splendor ignis,
et oculi ejus ut palpebr diluculi.
10
De ore ejus lampades procedunt,
sicut td ignis accens.
11
De naribus ejus procedit fumus,
sicut oll succens atque ferventis.
12
Halitus ejus prunas ardere facit,
et flamma de ore ejus egreditur.
1
692/1834
13
In collo ejus morabitur fortitudo,

et faciem ejus prcedit egestas.
14
Membra carnium ejus cohrentia sibi :
mittet contra eum fulmina, et ad locum alium non ferentur.
15
Cor ejus indurabitur tamquam lapis,
et stringetur quasi malleatoris incus.
16
Cum sublatus fuerit, timebunt angeli,
et territi purgabuntur.
17
Cum apprehenderit eum gladius, subsistere non poterit,
neque hasta, neque thorax :
18
reputabit enim quasi paleas ferrum,
et quasi lignum putridum s.
19
Non fugabit eum vir sagittarius :
in stipulam versi sunt ei lapides fund.
20
Quasi stipulam stimabit malleum,
et deridebit vibrantem hastam.
21
Sub ipso erunt radii solis,
et sternet sibi aurum quasi lutum.
22
Fervescere faciet quasi ollam profundum mare,
et ponet quasi cum unguenta bulliunt.
23
Post eum lucebit semita :
stimabit abyssum quasi senescentem.
24
Non est super terram potestas qu comparetur ei,
qui factus est ut nullum timeret.
25
Omne sublime videt :
ipse est rex super universos filios superbi.
Cap. 42 1 Respondens autem Job Domino, dixit :
2
Scio quia omnia potes,
et nulla te latet cogitatio.
3
Quis est iste qui celat consilium absque scientia ?
ideo insipienter locutus sum,
et qu ultra modum excederent scientiam meam.
4
Audi, et ego loquar :
interrogabo te, et responde mihi.
5
Auditu auris audivi te :
nunc autem oculus meus videt te.
6
Idcirco ipse me reprehendo,
et ago pnitentiam in favilla et cinere.
7
Postquam autem locutus est Dominus verba hc ad Job, dixit ad Eliphaz

Themanitem : Iratus est furor meus in te, et in duos amicos tuos, quoniam
693/1834
non estis locuti coram me rectum, sicut servus meus Job. 8 Sumite ergo
vobis septem tauros et septem arietes, et ite ad servum meum Job, et offerte
holocaustum pro vobis : Job autem servus meus orabit pro vobis. Faciem
ejus suscipiam, ut non vobis imputetur stultitia : neque enim locuti estis ad
me recta, sicut servus meus Job. 9 Abierunt ergo Eliphaz Themanites, et
Baldad Suhites, et Sophar Naamathites, et fecerunt sicut locutus fuerat
Dominus ad eos : et suscepit Dominus faciem Job. 10 Dominus quoque
conversus est ad pnitentiam Job, cum oraret ille pro amicis suis : et
addidit Dominus omnia qucumque fuerant Job, duplicia. 11 Venerunt
autem ad eum omnes fratres sui, et univers sorores su, et cuncti qui
noverant eum prius, et comederunt cum eo panem in domo ejus : et
moverunt super eum caput, et consolati sunt eum super omni malo quod
intulerat Dominus super eum : et dederunt ei unusquisque ovem unam, et
inaurem auream unam. 12 Dominus autem benedixit novissimis Job magis
quam principio ejus : et facta sunt ei quatuordecim millia ovium, et sex
millia camelorum, et mille juga boum, et mille asin. 13 Et fuerunt ei
septem filii, et tres fili. 14 Et vocavit nomen unius Diem, et nomen
secund Cassiam, et nomen terti Cornustibii. 15 Non sunt autem invent
mulieres specios sicut fili Job in universa terra : deditque eis pater suus
hreditatem inter fratres earum. 16 Vixit autem Job post hc centum
quadraginta annis, et vidit filios suos, et filios filiorum suorum usque ad
quartam generationem : et mortuus est senex, et plenus dierum.
Liber Psalmorum
Ps. 1
Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum,
et in via peccatorum non stetit,
et in cathedra pestilenti non sedit ;
2
sed in lege Domini voluntas ejus,
et in lege ejus meditabitur die ac nocte.
3
Et erit tamquam lignum quod plantatum est secus decursus aquarum,
quod fructum suum dabit in tempore suo :
et folium ejus non defluet ;
et omnia qucumque faciet prosperabuntur.
4
Non sic impii, non sic ;
sed tamquam pulvis quem projicit ventus a facie terr.
5
Ideo non resurgent impii in judicio,
neque peccatores in concilio justorum :
1
694/1834
quoniam novit Dominus viam justorum,

et iter impiorum peribit.
Ps. 2
Quare fremuerunt gentes,
et populi meditati sunt inania ?
2
Astiterunt reges terr,
et principes convenerunt in unum
adversus Dominum, et adversus christum ejus.
3
Dirumpamus vincula eorum,
et projiciamus a nobis jugum ipsorum.
4
Qui habitat in clis irridebit eos,
et Dominus subsannabit eos.
5
Tunc loquetur ad eos in ira sua,
et in furore suo conturbabit eos.
6
Ego autem constitutus sum rex ab eo
super Sion, montem sanctum ejus,
prdicans prceptum ejus.
7
Dominus dixit ad me : Filius meus es tu ;
ego hodie genui te.
8
Postula a me, et dabo tibi gentes hreditatem tuam,
et possessionem tuam terminos terr.
9
Reges eos in virga ferrea,
et tamquam vas figuli confringes eos.
10
Et nunc, reges, intelligite ;
erudimini, qui judicatis terram.
11
Servite Domino in timore,
et exsultate ei cum tremore.
12
Apprehendite disciplinam, nequando irascatur Dominus,
et pereatis de via justa.
13
Cum exarserit in brevi ira ejus,
beati omnes qui confidunt in eo.
1
Ps. 3 1 Psalmus David, cum fugeret a facie Absalom filii sui.

2
Domine, quid multiplicati sunt qui tribulant me ?
Multi insurgunt adversum me ;
3
multi dicunt anim me :
Non est salus ipsi in Deo ejus.
4
Tu autem Domine, susceptor meus es,
gloria mea, et exaltans caput meum.
5
Voce mea ad Dominum clamavi ;
et exaudivit me de monte sancto suo.
6
Ego dormivi, et soporatus sum ;
695/1834
et exsurrexi, quia Dominus suscepit me.

7
Non timebo millia populi circumdantis me.
Exsurge, Domine ; salvum me fac, Deus meus.
8
Quoniam tu percussisti omnes adversantes mihi sine causa ;
dentes peccatorum contrivisti.
9
Domini est salus ;
et super populum tuum benedictio tua.
Ps. 4 1 In finem, in carminibus. Psalmus David.
2
Cum invocarem exaudivit me Deus justiti me,
in tribulatione dilatasti mihi.
Miserere mei, et exaudi orationem meam.
3
Filii hominum, usquequo gravi corde ?
ut quid diligitis vanitatem, et quritis mendacium ?
4
Et scitote quoniam mirificavit Dominus sanctum suum ;
Dominus exaudiet me cum clamavero ad eum.
5
Irascimini, et nolite peccare ;
qu dicitis in cordibus vestris, in cubilibus vestris compungimini.
6
Sacrificate sacrificium justiti, et sperate in Domino.
Multi dicunt : Quis ostendit nobis bona ?
7
Signatum est super nos lumen vultus tui, Domine :
dedisti ltitiam in corde meo.
8
A fructu frumenti, vini, et olei sui, multiplicati sunt.
9
In pace in idipsum dormiam, et requiescam ;
10
quoniam tu, Domine, singulariter in spe constituisti me.
Ps. 5 1 In finem, pro ea qu hreditatem consequitur. Psalmus
David.
2
Verba mea auribus percipe, Domine ;
intellige clamorem meum.
3
Intende voci orationis me,
rex meus et Deus meus.
4
Quoniam ad te orabo, Domine :
mane exaudies vocem meam.
5
Mane astabo tibi, et videbo
quoniam non Deus volens iniquitatem tu es.
6
Neque habitabit juxta te malignus,
neque permanebunt injusti ante oculos tuos.
7
Odisti omnes qui operantur iniquitatem ;
perdes omnes qui loquuntur mendacium.
Virum sanguinum et dolosum abominabitur Dominus.
8
Ego autem in multitudine misericordi tu
introibo in domum tuam ;
696/1834
adorabo ad templum sanctum tuum in timore tuo.

9
Domine, deduc me in justitia tua :
propter inimicos meos dirige in conspectu tuo viam meam.
10
Quoniam non est in ore eorum veritas ;
cor eorum vanum est.
11
Sepulchrum patens est guttur eorum ;
linguis suis dolose agebant :
judica illos, Deus.
Decidant a cogitationibus suis ;
secundum multitudinem impietatum eorum expelle eos,
quoniam irritaverunt te, Domine.
12
Et ltentur omnes qui sperant in te ;
in ternum exsultabunt, et habitabis in eis.
Et gloriabuntur in te omnes qui diligunt nomen tuum,
13
quoniam tu benedices justo.
Domine, ut scuto bon voluntatis tu coronasti nos.
Ps. 6 1 In finem, in carminibus. Psalmus David. Pro octava.
2
Domine, ne in furore tuo arguas me,
neque in ira tua corripias me.
3
Miserere mei, Domine, quoniam infirmus sum ;
sana me, Domine, quoniam conturbata sunt ossa mea.
4
Et anima mea turbata est valde ;
sed tu, Domine, usquequo ?
5
Convertere, Domine, et eripe animam meam ;
salvum me fac propter misericordiam tuam.
6
Quoniam non est in morte qui memor sit tui ;
in inferno autem quis confitebitur tibi ?
7
Laboravi in gemitu meo ;
lavabo per singulas noctes lectum meum :
lacrimis meis stratum meum rigabo.
8
Turbatus est a furore oculus meus ;
inveteravi inter omnes inimicos meos.
9
Discedite a me omnes qui operamini iniquitatem,
quoniam exaudivit Dominus vocem fletus mei.
10
Exaudivit Dominus deprecationem meam ;
Dominus orationem meam suscepit.
11
Erubescant, et conturbentur vehementer, omnes inimici mei ;
convertantur, et erubescant valde velociter.
Ps. 7 1 Psalmus David, quem cantavit Domino pro verbis Chusi, filii
Jemini.
697/1834
Domine Deus meus, in te speravi ;

salvum me fac ex omnibus persequentibus me, et libera me :
3
nequando rapiat ut leo animam meam,
dum non est qui redimat, neque qui salvum faciat.
4
Domine Deus meus, si feci istud,
si est iniquitas in manibus meis,
5
si reddidi retribuentibus mihi mala,
decidam merito ab inimicis meis inanis.
6
Persequatur inimicus animam meam, et comprehendat ;
et conculcet in terra vitam meam,
et gloriam meam in pulverem deducat.
7
Exsurge, Domine, in ira tua,
et exaltare in finibus inimicorum meorum :
et exsurge, Domine Deus meus, in prcepto quod mandasti,
8
et synagoga populorum circumdabit te :
et propter hanc in altum regredere :
9
Dominus judicat populos.
Judica me, Domine, secundum justitiam meam,
et secundum innocentiam meam super me.
10
Consumetur nequitia peccatorum, et diriges justum,
scrutans corda et renes, Deus.
11
Justum adjutorium meum a Domino,
qui salvos facit rectos corde.
12
Deus judex justus, fortis, et patiens ;
numquid irascitur per singulos dies ?
13
Nisi conversi fueritis, gladium suum vibrabit ;
arcum suum tetendit, et paravit illum.
14
Et in eo paravit vasa mortis,
sagittas suas ardentibus effecit.
15
Ecce parturiit injustitiam ;
concepit dolorem, et peperit iniquitatem.
16
Lacum aperuit, et effodit eum ;
et incidit in foveam quam fecit.
17
Convertetur dolor ejus in caput ejus,
et in verticem ipsius iniquitas ejus descendet.
18
Confitebor Domino secundum justitiam ejus,
et psallam nomini Domini altissimi.
Ps. 8 1 In finem, pro torcularibus. Psalmus David.
2
Domine, Dominus noster,
quam admirabile est nomen tuum in universa terra !
quoniam elevata est magnificentia tua super clos.
3
Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem propter inimicos tuos,
698/1834
ut destruas inimicum et ultorem.

4
Quoniam videbo clos tuos, opera digitorum tuorum,
lunam et stellas qu tu fundasti.
5
Quid est homo, quod memor es ejus ?
aut filius hominis, quoniam visitas eum ?
6
Minuisti eum paulominus ab angelis ;
gloria et honore coronasti eum ;
7
et constituisti eum super opera manuum tuarum.
8
Omnia subjecisti sub pedibus ejus,
oves et boves universas,
insuper et pecora campi,
9
volucres cli, et pisces maris
qui perambulant semitas maris.
10
Domine, Dominus noster,
quam admirabile est nomen tuum in universa terra !
Ps. 9 1 In finem, pro occultis filii. Psalmus David.
2
Confitebor tibi, Domine, in toto corde meo ;
narrabo omnia mirabilia tua.
3
Ltabor et exsultabo in te ;
psallam nomini tuo, Altissime.
4
In convertendo inimicum meum retrorsum ;
infirmabuntur, et peribunt a facie tua.
5
Quoniam fecisti judicium meum et causam meam ;
sedisti super thronum, qui judicas justitiam.
6
Increpasti gentes, et periit impius :
nomen eorum delesti in ternum, et in sculum sculi.
7
Inimici defecerunt frame in finem,
et civitates eorum destruxisti.
Periit memoria eorum cum sonitu ;
8
et Dominus in ternum permanet.
Paravit in judicio thronum suum,
9
et ipse judicabit orbem terr in quitate :
judicabit populos in justitia.
10
Et factus est Dominus refugium pauperi ;
adjutor in opportunitatibus, in tribulatione.
11
Et sperent in te qui noverunt nomen tuum,
quoniam non dereliquisti qurentes te, Domine.
12
Psallite Domino qui habitat in Sion ;
annuntiate inter gentes studia ejus :
13
quoniam requirens sanguinem eorum recordatus est ;
non est oblitus clamorem pauperum.
14
Miserere mei, Domine :
699/1834
vide humilitatem meam de inimicis meis,

15
qui exaltas me de portis mortis,
ut annuntiem omnes laudationes tuas in portis fili Sion :
16
exultabo in salutari tuo.
Infix sunt gentes in interitu quem fecerunt ;
in laqueo isto quem absconderunt
comprehensus est pes eorum.
17
Cognoscetur Dominus judicia faciens ;
in operibus manuum suarum comprehensus est peccator.
18
Convertantur peccatores in infernum,
omnes gentes qu obliviscuntur Deum.
19
Quoniam non in finem oblivio erit pauperis ;
patientia pauperum non peribit in finem.
20
Exsurge, Domine ; non confortetur homo :
judicentur gentes in conspectu tuo.
21
Constitue, Domine, legislatorem super eos,
ut sciant gentes quoniam homines sunt.
22
Ut quid, Domine, recessisti longe ;
despicis in opportunitatibus, in tribulatione ?
23
Dum superbit impius, incenditur pauper :
comprehenduntur in consiliis quibus cogitant.
24
Quoniam laudatur peccator in desideriis anim su,
et iniquus benedicitur.
25
Exacerbavit Dominum peccator :
secundum multitudinem ir su, non quret.
26
Non est Deus in conspectu ejus ;
inquinat sunt vi illius in omni tempore.
Auferuntur judicia tua a facie ejus ;
omnium inimicorum suorum dominabitur.
27
Dixit enim in corde suo : Non movebor
a generatione in generationem, sine malo.
28
Cujus maledictione os plenum est, et amaritudine, et dolo ;
sub lingua ejus labor et dolor.
29
Sedet in insidiis cum divitibus in occultis,
ut interficiat innocentem.
30
Oculi ejus in pauperem respiciunt ;
insidiatur in abscondito, quasi leo in spelunca sua.
Insidiatur ut rapiat pauperem ;
rapere pauperem dum attrahit eum.
31
In laqueo suo humiliabit eum ;
inclinabit se, et cadet cum dominatus fuerit pauperum.
32
Dixit enim in corde suo : Oblitus est Deus ;
avertit faciem suam, ne videat in finem.
700/1834
33
Exsurge, Domine Deus, exaltetur manus tua ;

ne obliviscaris pauperum.
34
Propter quid irritavit impius Deum ?
dixit enim in corde suo : Non requiret.
35
Vides, quoniam tu laborem et dolorem consideras,
ut tradas eos in manus tuas.
Tibi derelictus est pauper ;
orphano tu eris adjutor.
36
Contere brachium peccatoris et maligni ;
quretur peccatum illius, et non invenietur.
37
Dominus regnabit in ternum, et in sculum sculi ;
peribitis, gentes, de terra illius.
38
Desiderium pauperum exaudivit Dominus ;
prparationem cordis eorum audivit auris tua :
39
judicare pupillo et humili,
ut non apponat ultra magnificare se homo super terram.
Ps. 10 1 In finem. Psalmus David.
2
In Domino confido ; quomodo dicitis anim me :
Transmigra in montem sicut passer ?
3
Quoniam ecce peccatores intenderunt arcum ;
paraverunt sagittas suas in pharetra,
ut sagittent in obscuro rectos corde :
4
quoniam qu perfecisti destruxerunt ;
justus autem, quid fecit ?
5
Dominus in templo sancto suo ;
Dominus in clo sedes ejus.
Oculi ejus in pauperem respiciunt ;
palpebr ejus interrogant filios hominum.
6
Dominus interrogat justum et impium ;
qui autem diligit iniquitatem, odit animam suam.
7
Pluet super peccatores laqueos ;
ignis et sulphur, et spiritus procellarum, pars calicis eorum.
8
Quoniam justus Dominus, et justitias dilexit :
quitatem vidit vultus ejus.
Ps. 11 1 In finem, pro octava. Psalmus David.
2
Salvum me fac, Domine, quoniam defecit sanctus,
quoniam diminut sunt veritates a filiis hominum.
3
Vana locuti sunt unusquisque ad proximum suum ;
labia dolosa, in corde et corde locuti sunt.
4
Disperdat Dominus universa labia dolosa,
et linguam magniloquam.
701/1834
Qui dixerunt : Linguam nostram magnificabimus ;

labia nostra a nobis sunt.
Quis noster dominus est ?
6
Propter miseriam inopum, et gemitum pauperum,
nunc exsurgam, dicit Dominus.
Ponam in salutari ;
fiducialiter agam in eo.
7
Eloquia Domini, eloquia casta ; argentum igne examinatum,
probatum terr, purgatum septuplum.
8
Tu, Domine, servabis nos,
et custodies nos a generatione hac in ternum.
9
In circuitu impii ambulant :
secundum altitudinem tuam multiplicasti filios hominum.
Usquequo, Domine, oblivisceris me in finem ?
usquequo avertis faciem tuam a me ?
2
quamdiu ponam consilia in anima mea ;
dolorem in corde meo per diem ?
3
usquequo exaltabitur inimicus meus super me ?
4
Respice, et exaudi me, Domine Deus meus.
Illumina oculos meos, ne umquam obdormiam in morte ;
5
nequando dicat inimicus meus : Prvalui adversus eum.
Qui tribulant me exsultabunt si motus fuero ;
6
ego autem in misericordia tua speravi.
Exsultabit cor meum in salutari tuo.
Cantabo Domino qui bona tribuit mihi ;
et psallam nomini Domini altissimi.
Dixit insipiens in corde suo : Non est Deus.
Corrupti sunt, et abominabiles facti sunt in studiis suis ;
non est qui faciat bonum, non est usque ad unum.
2
Dominus de clo prospexit super filios hominum,
ut videat si est intelligens, aut requirens Deum.
3
Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt.
Non est qui faciat bonum, non est usque ad unum.
Sepulchrum patens est guttur eorum ;
linguis suis dolose agebant.
Venenum aspidum sub labiis eorum,
quorum os maledictione et amaritudine plenum est ;
veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem.
Contritio et infelicitas in viis eorum,
702/1834
et viam pacis non cognoverunt ;

non est timor Dei ante oculos eorum.
4
Nonne cognoscent omnes qui operantur iniquitatem,
qui devorant plebem meam sicut escam panis ?
5
Dominum non invocaverunt ;
illic trepidaverunt timore, ubi non erat timor.
6
Quoniam Dominus in generatione justa est :
consilium inopis confudistis,
quoniam Dominus spes ejus est.
7
Quis dabit ex Sion salutare Isral ?
Cum averterit Dominus captivitatem plebis su,
exsultabit Jacob, et ltabitur Isral.
Ps. 14 1 Psalmus David.
Domine, quis habitabit in tabernaculo tuo ?
aut quis requiescet in monte sancto tuo ?
2
Qui ingreditur sine macula,
et operatur justitiam ;
3
qui loquitur veritatem in corde suo :
qui non egit dolum in lingua sua,
nec fecit proximo suo malum,
et opprobrium non accepit adversus proximos suos.
4
Ad nihilum deductus est in conspectu ejus malignus ;
timentes autem Dominum glorificat.
Qui jurat proximo suo, et non decipit ;
5
qui pecuniam suam non dedit ad usuram,
et munera super innocentem non accepit :
qui facit hc non movebitur in ternum.
Ps. 15 1 Tituli inscriptio, ipsi David.
Conserva me, Domine, quoniam speravi in te.
2
Dixi Domino : Deus meus es tu,
quoniam bonorum meorum non eges.
3
Sanctis qui sunt in terra ejus,
mirificavit omnes voluntates meas in eis.
4
Multiplicat sunt infirmitates eorum :
postea acceleraverunt.
Non congregabo conventicula eorum de sanguinibus,
nec memor ero nominum eorum per labia mea.
5
Dominus pars hreditatis me, et calicis mei :
tu es qui restitues hreditatem meam mihi.
6
Funes ceciderunt mihi in prclaris ;
etenim hreditas mea prclara est mihi.
703/1834
Benedicam Dominum qui tribuit mihi intellectum ;

insuper et usque ad noctem increpuerunt me renes mei.
8
Providebam Dominum in conspectu meo semper :
quoniam a dextris est mihi, ne commovear.
9
Propter hoc ltatum est cor meum, et exsultavit lingua mea ;
insuper et caro mea requiescet in spe.
10
Quoniam non derelinques animam meam in inferno,
nec dabis sanctum tuum videre corruptionem.
Notas mihi fecisti vias vit ;
adimplebis me ltitia cum vultu tuo :
delectationes in dextera tua usque in finem.
Ps. 16 1 Oratio David.
Exaudi, Domine, justitiam meam ;
intende deprecationem meam.
Auribus percipe orationem meam,
non in labiis dolosis.
2
De vultu tuo judicium meum prodeat ;
oculi tui videant quitates.
3
Probasti cor meum, et visitasti nocte ;
igne me examinasti, et non est inventa in me iniquitas.
4
Ut non loquatur os meum opera hominum :
propter verba labiorum tuorum, ego custodivi vias duras.
5
Perfice gressus meos in semitis tuis,
ut non moveantur vestigia mea.
6
Ego clamavi, quoniam exaudisti me, Deus ;
inclina aurem tuam mihi, et exaudi verba mea.
7
Mirifica misericordias tuas,
qui salvos facis sperantes in te.
8
A resistentibus dexter tu custodi me
ut pupillam oculi.
Sub umbra alarum tuarum protege me
9
a facie impiorum qui me afflixerunt.
Inimici mei animam meam circumdederunt ;
10
adipem suum concluserunt :
os eorum locutum est superbiam.
11
Projicientes me nunc circumdederunt me ;
oculos suos statuerunt declinare in terram.
12
Susceperunt me sicut leo paratus ad prdam,
et sicut catulus leonis habitans in abditis.
13
Exsurge, Domine : prveni eum, et supplanta eum :
eripe animam meam ab impio ;
frameam tuam 14 ab inimicis manus tu.
704/1834
Domine, a paucis de terra divide eos in vita eorum ;

de absconditis tuis adimpletus est venter eorum.
Saturati sunt filiis,
et dimiserunt reliquias suas parvulis suis.
15
Ego autem in justitia apparebo conspectui tuo ;
satiabor cum apparuerit gloria tua.
Ps. 17 1 In finem. Puero Domini David, qui locutus est Domino
verba cantici hujus, in die qua eripuit eum Dominus de manu omnium
inimicorum ejus, et de manu Saul, et dixit :
2
Diligam te, Domine, fortitudo mea.
3
Dominus firmamentum meum, et refugium meum, et liberator meus.
Deus meus adjutor meus, et sperabo in eum ;
protector meus, et cornu salutis me, et susceptor meus.
4
Laudans invocabo Dominum,
et ab inimicis meis salvus ero.
5
Circumdederunt me dolores mortis,
et torrentes iniquitatis conturbaverunt me.
6
Dolores inferni circumdederunt me ;
proccupaverunt me laquei mortis.
7
In tribulatione mea invocavi Dominum,
et ad Deum meum clamavi :
et exaudivit de templo sancto suo vocem meam ;
et clamor meus in conspectu ejus introivit in aures ejus.
8
Commota est, et contremuit terra ;
fundamenta montium conturbata sunt, et commota sunt :
quoniam iratus est eis.
9
Ascendit fumus in ira ejus,
et ignis a facie ejus exarsit ;
carbones succensi sunt ab eo.
10
Inclinavit clos, et descendit,
et caligo sub pedibus ejus.
11
Et ascendit super cherubim, et volavit ;
volavit super pennas ventorum.
12
Et posuit tenebras latibulum suum ;
in circuitu ejus tabernaculum ejus,
tenebrosa aqua in nubibus aris.
13
Pr fulgore in conspectu ejus nubes transierunt ;
grando et carbones ignis.
14
Et intonuit de clo Dominus,
et Altissimus dedit vocem suam :
grando et carbones ignis.
15
Et misit sagittas suas, et dissipavit eos ;
705/1834
fulgura multiplicavit, et conturbavit eos.

16
Et apparuerunt fontes aquarum,
et revelata sunt fundamenta orbis terrarum,
ab increpatione tua, Domine,
ab inspiratione spiritus ir tu.
17
Misit de summo, et accepit me ;
et assumpsit me de aquis multis.
18
Eripuit me de inimicis meis fortissimis, et ab his qui oderunt me.
Quoniam confortati sunt super me ;
19
prvenerunt me in die afflictionis me :
et factus est Dominus protector meus.
20
Et eduxit me in latitudinem ;
salvum me fecit, quoniam voluit me,
21
et retribuet mihi Dominus secundum justitiam meam,
et secundum puritatem manuum mearum retribuet mihi :
22
quia custodivi vias Domini,
nec impie gessi a Deo meo ;
23
quoniam omnia judicia ejus in conspectu meo,
et justitias ejus non repuli a me.
24
Et ero immaculatus cum eo ;
et observabo me ab iniquitate mea.
25
Et retribuet mihi Dominus secundum justitiam meam,
et secundum puritatem manuum mearum in conspectu oculorum ejus.
26
Cum sancto sanctus eris,
et cum viro innocente innocens eris,
27
et cum electo electus eris,
et cum perverso perverteris.
28
Quoniam tu populum humilem salvum facies,
et oculos superborum humiliabis.
29
Quoniam tu illuminas lucernam meam, Domine ;
Deus meus, illumina tenebras meas.
30
Quoniam in te eripiar a tentatione ;
et in Deo meo transgrediar murum.
31
Deus meus, impolluta via ejus ;
eloquia Domini igne examinata :
protector est omnium sperantium in se.
32
Quoniam quis deus prter Dominum ?
aut quis deus prter Deum nostrum ?
33
Deus qui prcinxit me virtute,
et posuit immaculatam viam meam ;
34
qui perfecit pedes meos tamquam cervorum,
et super excelsa statuens me ;
35
qui docet manus meas ad prlium.
706/1834
Et posuisti, ut arcum reum, brachia mea,

36
et dedisti mihi protectionem salutis tu :
et dextera tua suscepit me,
et disciplina tua correxit me in finem,
et disciplina tua ipsa me docebit.
37
Dilatasti gressus meos subtus me,
et non sunt infirmata vestigia mea.
38
Persequar inimicos meos, et comprehendam illos ;
et non convertar donec deficiant.
39
Confringam illos, nec poterunt stare ;
cadent subtus pedes meos.
40
Et prcinxisti me virtute ad bellum,
et supplantasti insurgentes in me subtus me.
41
Et inimicos meos dedisti mihi dorsum,
et odientes me disperdidisti.
42
Clamaverunt, nec erat qui salvos faceret ;
ad Dominum, nec exaudivit eos.
43
Et comminuam eos ut pulverem ante faciem venti ;
ut lutum platearum delebo eos.
44
Eripies me de contradictionibus populi ;
constitues me in caput gentium.
45
Populus quem non cognovi servivit mihi ;
in auditu auris obedivit mihi.
46
Filii alieni mentiti sunt mihi,
filii alieni inveterati sunt,
et claudicaverunt a semitis suis.
47
Vivit Dominus, et benedictus Deus meus,
et exaltetur Deus salutis me.
48
Deus qui das vindictas mihi,
et subdis populos sub me ;
liberator meus de inimicis meis iracundis.
49
Et ab insurgentibus in me exaltabis me ;
a viro iniquo eripies me.
50
Propterea confitebor tibi in nationibus, Domine,
et nomini tuo psalmum dicam ;
51
magnificans salutes regis ejus,
et faciens misericordiam christo suo David,
et semini ejus usque in sculum.
2
Cli enarrant gloriam Dei,
et opera manuum ejus annuntiat firmamentum.
3
Dies diei eructat verbum,
707/1834
et nox nocti indicat scientiam.

4
Non sunt loquel, neque sermones,
quorum non audiantur voces eorum.
5
In omnem terram exivit sonus eorum,
et in fines orbis terr verba eorum.
6
In sole posuit tabernaculum suum ;
et ipse tamquam sponsus procedens de thalamo suo.
Exsultavit ut gigas ad currendam viam ;
7
a summo clo egressio ejus.
Et occursus ejus usque ad summum ejus ;
nec est qui se abscondat a calore ejus.
8
Lex Domini immaculata, convertens animas ;
testimonium Domini fidele, sapientiam prstans parvulis.
9
Justiti Domini rect, ltificantes corda ;
prceptum Domini lucidum, illuminans oculos.
10
Timor Domini sanctus, permanens in sculum sculi ;
judicia Domini vera, justificata in semetipsa,
11
desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum multum,
et dulciora super mel et favum.
12
Etenim servus tuus custodit ea ;
in custodiendis illis retributio multa.
13
Delicta quis intelligit ?
ab occultis meis munda me ;
14
et ab alienis parce servo tuo.
Si mei non fuerint dominati, tunc immaculatus ero,
et emundabor a delicto maximo.
15
Et erunt ut complaceant eloquia oris mei,
et meditatio cordis mei in conspectu tuo semper.
Domine, adjutor meus, et redemptor meus.
2
Exaudiat te Dominus in die tribulationis ;
protegat te nomen Dei Jacob.
3
Mittat tibi auxilium de sancto,
et de Sion tueatur te.
4
Memor sit omnis sacrificii tui,
et holocaustum tuum pingue fiat.
5
Tribuat tibi secundum cor tuum,
et omne consilium tuum confirmet.
6
Ltabimur in salutari tuo ;
et in nomine Dei nostri magnificabimur.
7
Impleat Dominus omnes petitiones tuas ;
nunc cognovi quoniam salvum fecit Dominus christum suum.
708/1834
Exaudiet illum de clo sancto suo,

in potentatibus salus dexter ejus.
8
Hi in curribus, et hi in equis ;
nos autem in nomine Domini Dei nostri invocabimus.
9
Ipsi obligati sunt, et ceciderunt ;
nos autem surreximus, et erecti sumus.
10
Domine, salvum fac regem,
et exaudi nos in die qua invocaverimus te.
2
Domine, in virtute tua ltabitur rex,
et super salutare tuum exsultabit vehementer.
3
Desiderium cordis ejus tribuisti ei,
et voluntate labiorum ejus non fraudasti eum.
4
Quoniam prvenisti eum in benedictionibus dulcedinis ;
posuisti in capite ejus coronam de lapide pretioso.
5
Vitam petiit a te, et tribuisti ei longitudinem dierum,
in sculum, et in sculum sculi.
6
Magna est gloria ejus in salutari tuo ;
gloriam et magnum decorem impones super eum.
7
Quoniam dabis eum in benedictionem in sculum sculi ;
ltificabis eum in gaudio cum vultu tuo.
8
Quoniam rex sperat in Domino,
et in misericordia Altissimi non commovebitur.
9
Inveniatur manus tua omnibus inimicis tuis ;
dextera tua inveniat omnes qui te oderunt.
10
Pones eos ut clibanum ignis in tempore vultus tui :
Dominus in ira sua conturbabit eos,
et devorabit eos ignis.
11
Fructum eorum de terra perdes,
et semen eorum a filiis hominum,
12
quoniam declinaverunt in te mala ;
cogitaverunt consilia qu non potuerunt stabilire.
13
Quoniam pones eos dorsum ;
in reliquiis tuis prparabis vultum eorum.
14
Exaltare, Domine, in virtute tua ;
cantabimus et psallemus virtutes tuas.
Ps. 21 1 In finem, pro susceptione matutina. Psalmus David.
2
Deus, Deus meus, respice in me : quare me dereliquisti ?
longe a salute mea verba delictorum meorum.
3
Deus meus, clamabo per diem, et non exaudies ;
et nocte, et non ad insipientiam mihi.
709/1834
Tu autem in sancto habitas, laus Isral.

In te speraverunt patres nostri ;
speraverunt, et liberasti eos.
6
Ad te clamaverunt, et salvi facti sunt ;
in te speraverunt, et non sunt confusi.
7
Ego autem sum vermis, et non homo ;
opprobrium hominum, et abjectio plebis.
8
Omnes videntes me deriserunt me ;
locuti sunt labiis, et moverunt caput.
9
Speravit in Domino, eripiat eum :
salvum faciat eum, quoniam vult eum.
10
Quoniam tu es qui extraxisti me de ventre,
spes mea ab uberibus matris me.
11
In te projectus sum ex utero ;
de ventre matris me Deus meus es tu :
12
ne discesseris a me,
quoniam tribulatio proxima est,
quoniam non est qui adjuvet.
13
Circumdederunt me vituli multi ;
tauri pingues obsederunt me.
14
Aperuerunt super me os suum,
sicut leo rapiens et rugiens.
15
Sicut aqua effusus sum,
et dispersa sunt omnia ossa mea :
factum est cor meum tamquam cera liquescens in medio ventris mei.
16
Aruit tamquam testa virtus mea,
et lingua mea adhsit faucibus meis :
et in pulverem mortis deduxisti me.
17
Quoniam circumdederunt me canes multi ;
concilium malignantium obsedit me.
Foderunt manus meas et pedes meos ;
18
dinumeraverunt omnia ossa mea.
Ipsi vero consideraverunt et inspexerunt me.
19
Diviserunt sibi vestimenta mea,
et super vestem meam miserunt sortem.
20
Tu autem, Domine, ne elongaveris auxilium tuum a me ;
ad defensionem meam conspice.
21
Erue a framea, Deus, animam meam,
et de manu canis unicam meam.
22
Salva me ex ore leonis,
et a cornibus unicornium humilitatem meam.
23
Narrabo nomen tuum fratribus meis ;
in medio ecclesi laudabo te.
5
710/1834
24
Qui timetis Dominum, laudate eum ;

universum semen Jacob, glorificate eum.
25
Timeat eum omne semen Isral,
quoniam non sprevit, neque despexit deprecationem pauperis,
nec avertit faciem suam a me :
et cum clamarem ad eum, exaudivit me.
26
Apud te laus mea in ecclesia magna ;
vota mea reddam in conspectu timentium eum.
27
Edent pauperes, et saturabuntur,
et laudabunt Dominum qui requirunt eum :
vivent corda eorum in sculum sculi.
28
Reminiscentur et convertentur ad Dominum universi fines terr ;
et adorabunt in conspectu ejus univers famili gentium :
29
quoniam Domini est regnum,
et ipse dominabitur gentium.
30
Manducaverunt et adoraverunt omnes pingues terr ;
in conspectu ejus cadent omnes qui descendunt in terram.
31
Et anima mea illi vivet ;
et semen meum serviet ipsi.
32
Annuntiabitur Domino generatio ventura ;
et annuntiabunt cli justitiam ejus
populo qui nascetur, quem fecit Dominus.
Dominus regit me, et nihil mihi deerit :
2
in loco pascu, ibi me collocavit.
Super aquam refectionis educavit me ;
3
animam meam convertit.
Deduxit me super semitas justiti
propter nomen suum.
4
Nam etsi ambulavero in medio umbr mortis,
non timebo mala, quoniam tu mecum es.
Virga tua, et baculus tuus,
ipsa me consolata sunt.
5
Parasti in conspectu meo mensam
adversus eos qui tribulant me ;
impinguasti in oleo caput meum :
et calix meus inebrians, quam prclarus est !
6
Et misericordia tua subsequetur me
omnibus diebus vit me ;
et ut inhabitem in domo Domini
in longitudinem dierum.
711/1834
Ps. 23 1 Prima sabbati. Psalmus David.

Domini est terra, et plenitudo ejus ;
orbis terrarum, et universi qui habitant in eo.
2
Quia ipse super maria fundavit eum,
et super flumina prparavit eum.
3
Quis ascendet in montem Domini ?
aut quis stabit in loco sancto ejus ?
4
Innocens manibus et mundo corde,
qui non accepit in vano animam suam,
nec juravit in dolo proximo suo :
5
hic accipiet benedictionem a Domino,
et misericordiam a Deo salutari suo.
6
Hc est generatio qurentium eum,
qurentium faciem Dei Jacob.
7
Attollite portas, principes, vestras,
et elevamini, port ternales,
et introibit rex glori.
8
Quis est iste rex glori ?
Dominus fortis et potens,
Dominus potens in prlio.
9
Attollite portas, principes, vestras,
et elevamini, port ternales,
et introibit rex glori.
10
Quis est iste rex glori ?
Dominus virtutum ipse est rex glori.
Ad te, Domine, levavi animam meam :
2
Deus meus, in te confido ; non erubescam.
3
Neque irrideant me inimici mei :
etenim universi qui sustinent te, non confundentur.
4
Confundantur omnes iniqua agentes supervacue.
Vias tuas, Domine, demonstra mihi,
et semitas tuas edoce me.
5
Dirige me in veritate tua, et doce me,
quia tu es Deus salvator meus,
et te sustinui tota die.
6
Reminiscere miserationum tuarum, Domine,
et misericordiarum tuarum qu a sculo sunt.
7
Delicta juventutis me, et ignorantias meas, ne memineris.
Secundum misericordiam tuam memento mei tu,
propter bonitatem tuam, Domine.
8
Dulcis et rectus Dominus ;
712/1834
propter hoc legem dabit delinquentibus in via.

9
Diriget mansuetos in judicio ;
docebit mites vias suas.
10
Univers vi Domini, misericordia et veritas,
requirentibus testamentum ejus et testimonia ejus.
11
Propter nomen tuum, Domine,
propitiaberis peccato meo ; multum est enim.
12
Quis est homo qui timet Dominum ?
legem statuit ei in via quam elegit.
13
Anima ejus in bonis demorabitur,
et semen ejus hreditabit terram.
14
Firmamentum est Dominus timentibus eum ;
et testamentum ipsius ut manifestetur illis.
15
Oculi mei semper ad Dominum,
quoniam ipse evellet de laqueo pedes meos.
16
Respice in me, et miserere mei,
quia unicus et pauper sum ego.
17
Tribulationes cordis mei multiplicat sunt :
de necessitatibus meis erue me.
18
Vide humilitatem meam et laborem meum,
et dimitte universa delicta mea.
19
Respice inimicos meos, quoniam multiplicati sunt,
et odio iniquo oderunt me.
20
Custodi animam meam, et erue me :
non erubescam, quoniam speravi in te.
21
Innocentes et recti adhserunt mihi,
quia sustinui te.
22
Libera, Deus, Isral
ex omnibus tribulationibus suis.
Judica me, Domine, quoniam ego in innocentia mea ingressus sum,
et in Domino sperans non infirmabor.
2
Proba me, Domine, et tenta me ;
ure renes meos et cor meum.
3
Quoniam misericordia tua ante oculos meos est,
et complacui in veritate tua.
4
Non sedi cum concilio vanitatis,
et cum iniqua gerentibus non introibo.
5
Odivi ecclesiam malignantium,
et cum impiis non sedebo.
6
Lavabo inter innocentes manus meas,
et circumdabo altare tuum, Domine :
713/1834
ut audiam vocem laudis,

et enarrem universa mirabilia tua.
8
Domine, dilexi decorem domus tu,
et locum habitationis glori tu.
9
Ne perdas cum impiis, Deus, animam meam,
et cum viris sanguinum vitam meam :
10
in quorum manibus iniquitates sunt ;
dextera eorum repleta est muneribus.
11
Ego autem in innocentia mea ingressus sum ;
redime me, et miserere mei.
12
Pes meus stetit in directo ;
in ecclesiis benedicam te, Domine.
Ps. 26 1 Psalmus David, priusquam liniretur.
Dominus illuminatio mea et salus mea : quem timebo ?
Dominus protector vit me :
a quo trepidabo ?
2
Dum appropiant super me nocentes ut edant carnes meas,
qui tribulant me inimici mei,
ipsi infirmati sunt et ceciderunt.
3
Si consistant adversum me castra, non timebit cor meum ;
si exsurgat adversum me prlium, in hoc ego sperabo.
4
Unam petii a Domino, hanc requiram,
ut inhabitem in domo Domini omnibus diebus vit me ;
ut videam voluptatem Domini, et visitem templum ejus.
5
Quoniam abscondit me in tabernaculo suo ;
in die malorum protexit me in abscondito tabernaculi sui.
6
In petra exaltavit me,
et nunc exaltavit caput meum super inimicos meos.
Circuivi, et immolavi in tabernaculo ejus hostiam vociferationis ;
cantabo, et psalmum dicam Domino.
7
Exaudi, Domine, vocem meam, qua clamavi ad te ;
miserere mei, et exaudi me.
8
Tibi dixit cor meum : Exquisivit te facies mea ;
faciem tuam, Domine, requiram.
9
Ne avertas faciem tuam a me ;
ne declines in ira a servo tuo.
Adjutor meus esto ; ne derelinquas me,
neque despicias me, Deus salutaris meus.
10
Quoniam pater meus et mater mea dereliquerunt me ;
Dominus autem assumpsit me.
11
Legem pone mihi, Domine, in via tua,
et dirige me in semitam rectam, propter inimicos meos.
714/1834
12
Ne tradideris me in animas tribulantium me,

quoniam insurrexerunt in me testes iniqui,
et mentita est iniquitas sibi.
13
Credo videre bona Domini in terra viventium.
14
Expecta Dominum, viriliter age :
et confortetur cor tuum, et sustine Dominum.
Ps. 27 1 Psalmus ipsi David.
Ad te, Domine, clamabo ; Deus meus, ne sileas a me :
nequando taceas a me, et assimilabor descendentibus in lacum.
2
Exaudi, Domine, vocem deprecationis me dum oro ad te ;
dum extollo manus meas ad templum sanctum tuum.
3
Ne simul trahas me cum peccatoribus,
et cum operantibus iniquitatem ne perdas me ;
qui loquuntur pacem cum proximo suo,
mala autem in cordibus eorum.
4
Da illis secundum opera eorum,
et secundum nequitiam adinventionum ipsorum.
Secundum opera manuum eorum tribue illis ;
redde retributionem eorum ipsis.
5
Quoniam non intellexerunt opera Domini,
et in opera manuum ejus destrues illos,
et non dificabis eos.
6
Benedictus Dominus,
quoniam exaudivit vocem deprecationis me.
7
Dominus adjutor meus et protector meus ;
in ipso speravit cor meum, et adjutus sum :
et refloruit caro mea,
et ex voluntate mea confitebor ei.
8
Dominus fortitudo plebis su,
et protector salvationum christi sui est.
9
Salvum fac populum tuum, Domine, et benedic hreditati tu ;
et rege eos, et extolle illos usque in ternum.
Ps. 28 1 Psalmus David, in consummatione tabernaculi.
Afferte Domino, filii Dei,
afferte Domino filios arietum.
2
Afferte Domino gloriam et honorem ;
afferte Domino gloriam nomini ejus ;
adorate Dominum in atrio sancto ejus.
3
Vox Domini super aquas ;
Deus majestatis intonuit :
Dominus super aquas multas.
715/1834
Vox Domini in virtute ;

vox Domini in magnificentia.
5
Vox Domini confringentis cedros,
et confringet Dominus cedros Libani :
6
et comminuet eas, tamquam vitulum Libani,
et dilectus quemadmodum filius unicornium.
7
Vox Domini intercidentis flammam ignis ;
8
vox Domini concutientis desertum :
et commovebit Dominus desertum Cades.
9
Vox Domini prparantis cervos :
et revelabit condensa,
et in templo ejus omnes dicent gloriam.
10
Dominus diluvium inhabitare facit,
et sedebit Dominus rex in ternum.
11
Dominus virtutem populo suo dabit ;
Dominus benedicet populo suo in pace.
Ps. 29 1 Psalmus cantici, in dedicatione domus David.
2
Exaltabo te, Domine, quoniam suscepisti me,
nec delectasti inimicos meos super me.
3
Domine Deus meus, clamavi ad te, et sanasti me.
4
Domine, eduxisti ab inferno animam meam ;
salvasti me a descendentibus in lacum.
5
Psallite Domino, sancti ejus ;
et confitemini memori sanctitatis ejus.
6
Quoniam ira in indignatione ejus,
et vita in voluntate ejus :
ad vesperum demorabitur fletus,
et ad matutinum ltitia.
7
Ego autem dixi in abundantia mea :
Non movebor in ternum.
8
Domine, in voluntate tua prstitisti decori meo virtutem ;
avertisti faciem tuam a me, et factus sum conturbatus.
9
Ad te, Domine, clamabo,
et ad Deum meum deprecabor.
10
Qu utilitas in sanguine meo,
dum descendo in corruptionem ?
numquid confitebitur tibi pulvis,
aut annuntiabit veritatem tuam ?
11
Audivit Dominus, et misertus est mei ;
Dominus factus est adjutor meus.
12
Convertisti planctum meum in gaudium mihi ;
conscidisti saccum meum, et circumdedisti me ltitia :
716/1834
13
ut cantet tibi gloria mea, et non compungar.

Domine Deus meus, in ternum confitebor tibi.
Ps. 30 1 In finem. Psalmus David, pro extasi.
2
In te, Domine, speravi ;
non confundar in ternum :
in justitia tua libera me.
3
Inclina ad me aurem tuam ;
accelera ut eruas me.
Esto mihi in Deum protectorem,
et in domum refugii, ut salvum me facias :
4
quoniam fortitudo mea et refugium meum es tu ;
et propter nomen tuum deduces me et enutries me.
5
Educes me de laqueo hoc quem absconderunt mihi,
quoniam tu es protector meus.
6
In manus tuas commendo spiritum meum ;
redemisti me, Domine Deus veritatis.
7
Odisti observantes vanitates supervacue ;
ego autem in Domino speravi.
8
Exsultabo, et ltabor in misericordia tua,
quoniam respexisti humilitatem meam ;
salvasti de necessitatibus animam meam.
9
Nec conclusisti me in manibus inimici :
statuisti in loco spatioso pedes meos.
10
Miserere mei, Domine, quoniam tribulor ;
conturbatus est in ira oculus meus, anima mea, et venter meus.
11
Quoniam defecit in dolore vita mea,
et anni mei in gemitibus.
Infirmata est in paupertate virtus mea,
et ossa mea conturbata sunt.
12
Super omnes inimicos meos factus sum opprobrium,
et vicinis meis valde, et timor notis meis ;
qui videbant me foras fugerunt a me.
13
Oblivioni datus sum, tamquam mortuus a corde ;
factus sum tamquam vas perditum :
14
quoniam audivi vituperationem multorum commorantium in circuitu.
In eo dum convenirent simul adversum me,
accipere animam meam consiliati sunt.
15
Ego autem in te speravi, Domine ;
dixi : Deus meus es tu ;
16
in manibus tuis sortes me :
eripe me de manu inimicorum meorum, et a persequentibus me.
17
Illustra faciem tuam super servum tuum ;
717/1834
salvum me fac in misericordia tua.

18
Domine, non confundar, quoniam invocavi te.
Erubescant impii, et deducantur in infernum ;
19
muta fiant labia dolosa,
qu loquuntur adversus justum iniquitatem,
in superbia, et in abusione.
20
Quam magna multitudo dulcedinis tu, Domine,
quam abscondisti timentibus te ;
perfecisti eis qui sperant in te in conspectu filiorum hominum !
21
Abscondes eos in abscondito faciei tu a conturbatione hominum ;
proteges eos in tabernaculo tuo, a contradictione linguarum.
22
Benedictus Dominus,
quoniam mirificavit misericordiam suam mihi in civitate munita.
23
Ego autem dixi in excessu mentis me :
Projectus sum a facie oculorum tuorum :
ideo exaudisti vocem orationis me, dum clamarem ad te.
24
Diligite Dominum, omnes sancti ejus,
quoniam veritatem requiret Dominus,
et retribuet abundanter facientibus superbiam.
25
Viriliter agite, et confortetur cor vestrum,
omnes qui speratis in Domino.
Ps. 31 1 Ipsi David intellectus.
Beati quorum remiss sunt iniquitates,
et quorum tecta sunt peccata.
2
Beatus vir cui non imputavit Dominus peccatum,
nec est in spiritu ejus dolus.
3
Quoniam tacui, inveteraverunt ossa mea,
dum clamarem tota die.
4
Quoniam die ac nocte gravata est super me manus tua,
conversus sum in rumna mea, dum configitur spina.
5
Delictum meum cognitum tibi feci,
et injustitiam meam non abscondi.
Dixi : Confitebor adversum me injustitiam meam Domino ;
et tu remisisti impietatem peccati mei.
6
Pro hac orabit ad te omnis sanctus
in tempore opportuno.
Verumtamen in diluvio aquarum multarum,
ad eum non approximabunt.
7
Tu es refugium meum a tribulatione qu circumdedit me ;
exsultatio mea, erue me a circumdantibus me.
8
Intellectum tibi dabo, et instruam te in via hac qua gradieris ;
firmabo super te oculos meos.
718/1834
Nolite fieri sicut equus et mulus,

quibus non est intellectus.
In camo et freno maxillas eorum constringe,
qui non approximant ad te.
10
Multa flagella peccatoris ;
sperantem autem in Domino misericordia circumdabit.
11
Ltamini in Domino, et exsultate, justi ;
et gloriamini, omnes recti corde.
Exsultate, justi, in Domino ;
rectos decet collaudatio.
2
Confitemini Domino in cithara ;
in psalterio decem chordarum psallite illi.
3
Cantate ei canticum novum ;
bene psallite ei in vociferatione.
4
Quia rectum est verbum Domini,
et omnia opera ejus in fide.
5
Diligit misericordiam et judicium ;
misericordia Domini plena est terra.
6
Verbo Domini cli firmati sunt,
et spiritu oris ejus omnis virtus eorum.
7
Congregans sicut in utre aquas maris ;
ponens in thesauris abyssos.
8
Timeat Dominum omnis terra ;
ab eo autem commoveantur omnes inhabitantes orbem.
9
Quoniam ipse dixit, et facta sunt ;
ipse mandavit et creata sunt.
10
Dominus dissipat consilia gentium ;
reprobat autem cogitationes populorum,
et reprobat consilia principum.
11
Consilium autem Domini in ternum manet ;
cogitationes cordis ejus in generatione et generationem.
12
Beata gens cujus est Dominus Deus ejus ;
populus quem elegit in hreditatem sibi.
13
De clo respexit Dominus ;
vidit omnes filios hominum.
14
De prparato habitaculo suo
respexit super omnes qui habitant terram :
15
qui finxit sigillatim corda eorum ;
qui intelligit omnia opera eorum.
16
Non salvatur rex per multam virtutem,
et gigas non salvabitur in multitudine virtutis su.
719/1834
17
Fallax equus ad salutem ;

in abundantia autem virtutis su non salvabitur.
18
Ecce oculi Domini super metuentes eum,
et in eis qui sperant super misericordia ejus :
19
ut eruat a morte animas eorum,
et alat eos in fame.
20
Anima nostra sustinet Dominum,
quoniam adjutor et protector noster est.
21
Quia in eo ltabitur cor nostrum,
et in nomine sancto ejus speravimus.
22
Fiat misericordia tua, Domine, super nos,
quemadmodum speravimus in te.
Ps. 33 1 Davidi, cum immutavit vultum suum coram Achimelech, et
dimisit eum, et abiit.
2
Benedicam Dominum in omni tempore ;
semper laus ejus in ore meo.
3
In Domino laudabitur anima mea :
audiant mansueti, et ltentur.
4
Magnificate Dominum mecum,
et exaltemus nomen ejus in idipsum.
5
Exquisivi Dominum, et exaudivit me ;
et ex omnibus tribulationibus meis eripuit me.
6
Accedite ad eum, et illuminamini ;
et facies vestr non confundentur.
7
Iste pauper clamavit, et Dominus exaudivit eum,
et de omnibus tribulationibus ejus salvavit eum.
8
Immittet angelus Domini in circuitu timentium eum,
et eripiet eos.
9
Gustate et videte quoniam suavis est Dominus ;
beatus vir qui sperat in eo.
10
Timete Dominum, omnes sancti ejus,
quoniam non est inopia timentibus eum.
11
Divites eguerunt, et esurierunt ;
inquirentes autem Dominum non minuentur omni bono.
12
Venite, filii ; audite me :
timorem Domini docebo vos.
13
Quis est homo qui vult vitam ;
diligit dies videre bonos ?
14
Prohibe linguam tuam a malo,
et labia tua ne loquantur dolum.
15
Diverte a malo, et fac bonum ;
inquire pacem, et persequere eam.
720/1834
16
Oculi Domini super justos,

et aures ejus in preces eorum.
17
Vultus autem Domini super facientes mala,
ut perdat de terra memoriam eorum.
18
Clamaverunt justi, et Dominus exaudivit eos ;
et ex omnibus tribulationibus eorum liberavit eos.
19
Juxta est Dominus iis qui tribulato sunt corde,
et humiles spiritu salvabit.
20
Mult tribulationes justorum ;
et de omnibus his liberabit eos Dominus.
21
Custodit Dominus omnia ossa eorum :
unum ex his non conteretur.
22
Mors peccatorum pessima ;
et qui oderunt justum delinquent.
23
Redimet Dominus animas servorum suorum,
et non delinquent omnes qui sperant in eo.
Ps. 34 1 Ipsi David.
Judica, Domine, nocentes me ;
expugna impugnantes me.
2
Apprehende arma et scutum,
et exsurge in adjutorium mihi.
3
Effunde frameam, et conclude adversus eos qui persequuntur me ;
dic anim me : Salus tua ego sum.
4
Confundantur et revereantur qurentes animam meam ;
avertantur retrorsum et confundantur cogitantes mihi mala.
5
Fiant tamquam pulvis ante faciem venti,
et angelus Domini coarctans eos.
6
Fiat via illorum tenebr et lubricum,
et angelus Domini persequens eos.
7
Quoniam gratis absconderunt mihi interitum laquei sui ; supervacue
exprobraverunt animam meam.
8
Veniat illi laqueus quem ignorat,
et captio quam abscondit apprehendat eum,
et in laqueum cadat in ipsum.
9
Anima autem mea exsultabit in Domino,
et delectabitur super salutari suo.
10
Omnia ossa mea dicent :
Domine, quis similis tibi ?
eripiens inopem de manu fortiorum ejus ;
egenum et pauperem a diripientibus eum.
11
Surgentes testes iniqui,
qu ignorabam interrogabant me.
721/1834
12
Retribuebant mihi mala pro bonis,

sterilitatem anim me.
13
Ego autem, cum mihi molesti essent, induebar cilicio ;
humiliabam in jejunio animam meam,
et oratio mea in sinu meo convertetur.
14
Quasi proximum et quasi fratrem nostrum sic complacebam ;
quasi lugens et contristatus sic humiliabar.
15
Et adversum me ltati sunt, et convenerunt ;
congregata sunt super me flagella, et ignoravi.
16
Dissipati sunt, nec compuncti ;
tentaverunt me, subsannaverunt me subsannatione ;
frenduerunt super me dentibus suis.
17
Domine, quando respicies ?
Restitue animam meam a malignitate eorum ;
a leonibus unicam meam.
18
Confitebor tibi in ecclesia magna ; in populo gravi laudabo te.
19
Non supergaudeant mihi qui adversantur mihi inique,
qui oderunt me gratis, et annuunt oculis.
20
Quoniam mihi quidem pacifice loquebantur ;
et in iracundia terr loquentes, dolos cogitabant.
21
Et dilataverunt super me os suum ;
dixerunt : Euge, euge ! viderunt oculi nostri.
22
Vidisti, Domine : ne sileas ;
Domine, ne discedas a me.
23
Exsurge et intende judicio meo, Deus meus ;
et Dominus meus, in causam meam.
24
Judica me secundum justitiam tuam, Domine Deus meus,
et non supergaudeant mihi.
25
Non dicant in cordibus suis : Euge, euge, anim nostr ;
nec dicant : Devoravimus eum.
26
Erubescant et revereantur simul qui gratulantur malis meis ;
induantur confusione et reverentia qui magna loquuntur super me.
27
Exsultent et ltentur qui volunt justitiam meam ;
et dicant semper : Magnificetur Dominus, qui volunt pacem servi ejus.
28
Et lingua mea meditabitur justitiam tuam ;
tota die laudem tuam.
Ps. 35 1 In finem. Servo Domini ipsi David.
2
Dixit injustus ut delinquat in semetipso :
non est timor Dei ante oculos ejus.
3
Quoniam dolose egit in conspectu ejus,
ut inveniatur iniquitas ejus ad odium.
4
Verba oris ejus iniquitas, et dolus ;
722/1834
noluit intelligere ut bene ageret.

5
Iniquitatem meditatus est in cubili suo ;
astitit omni vi non bon :
malitiam autem non odivit.
6
Domine, in clo misericordia tua,
et veritas tua usque ad nubes.
7
Justitia tua sicut montes Dei ;
judicia tua abyssus multa.
Homines et jumenta salvabis, Domine,
8
quemadmodum multiplicasti misericordiam tuam, Deus.
Filii autem hominum in tegmine alarum tuarum sperabunt.
9
Inebriabuntur ab ubertate domus tu,
et torrente voluptatis tu potabis eos :
10
quoniam apud te est fons vit,
et in lumine tuo videbimus lumen.
11
Prtende misericordiam tuam scientibus te,
et justitiam tuam his qui recto sunt corde.
12
Non veniat mihi pes superbi,
et manus peccatoris non moveat me.
13
Ibi ceciderunt qui operantur iniquitatem ;
expulsi sunt, nec potuerunt stare.
Noli mulari in malignantibus,
neque zelaveris facientes iniquitatem :
2
quoniam tamquam fnum velociter arescent,
et quemadmodum olera herbarum cito decident.
3
Spera in Domino, et fac bonitatem ;
et inhabita terram, et pasceris in divitiis ejus.
4
Delectare in Domino,
et dabit tibi petitiones cordis tui.
5
Revela Domino viam tuam,
et spera in eo, et ipse faciet.
6
Et educet quasi lumen justitiam tuam,
et judicium tuum tamquam meridiem.
7
Subditus esto Domino, et ora eum.
Noli mulari in eo qui prosperatur in via sua ;
in homine faciente injustitias.
8
Desine ab ira, et derelinque furorem ;
noli mulari ut maligneris.
9
Quoniam qui malignantur exterminabuntur ;
sustinentes autem Dominum, ipsi hreditabunt terram.
10
Et adhuc pusillum, et non erit peccator ;
723/1834
et qures locum ejus, et non invenies.

11
Mansueti autem hreditabunt terram,
et delectabuntur in multitudine pacis.
12
Observabit peccator justum,
et stridebit super eum dentibus suis.
13
Dominus autem irridebit eum,
quoniam prospicit quod veniet dies ejus.
14
Gladium evaginaverunt peccatores ;
intenderunt arcum suum :
ut dejiciant pauperem et inopem,
ut trucident rectos corde.
15
Gladius eorum intret in corda ipsorum,
et arcus eorum confringatur.
16
Melius est modicum justo,
super divitias peccatorum multas :
17
quoniam brachia peccatorum conterentur :
confirmat autem justos Dominus.
18
Novit Dominus dies immaculatorum,
et hreditas eorum in ternum erit.
19
Non confundentur in tempore malo,
et in diebus famis saturabuntur :
20
quia peccatores peribunt.
Inimici vero Domini mox ut honorificati fuerint et exaltati,
deficientes quemadmodum fumus deficient.
21
Mutuabitur peccator, et non solvet ;
justus autem miseretur et tribuet :
22
quia benedicentes ei hreditabunt terram ;
maledicentes autem ei disperibunt.
23
Apud Dominum gressus hominis dirigentur,
et viam ejus volet.
24
Cum ceciderit, non collidetur,
quia Dominus supponit manum suam.
25
Junior fui, etenim senui ;
et non vidi justum derelictum,
nec semen ejus qurens panem.
26
Tota die miseretur et commodat ;
et semen illius in benedictione erit.
27
Declina a malo, et fac bonum,
et inhabita in sculum sculi :
28
quia Dominus amat judicium,
et non derelinquet sanctos suos :
in ternum conservabuntur.
Injusti punientur,
724/1834
et semen impiorum peribit.

29
Justi autem hreditabunt terram,
et inhabitabunt in sculum sculi super eam.
30
Os justi meditabitur sapientiam,
et lingua ejus loquetur judicium.
31
Lex Dei ejus in corde ipsius,
et non supplantabuntur gressus ejus.
32
Considerat peccator justum,
et qurit mortificare eum.
33
Dominus autem non derelinquet eum in manibus ejus,
nec damnabit eum cum judicabitur illi.
34
Exspecta Dominum, et custodi viam ejus,
et exaltabit te ut hreditate capias terram :
cum perierint peccatores, videbis.
35
Vidi impium superexaltatum,
et elevatum sicut cedros Libani :
36
et transivi, et ecce non erat ;
et qusivi eum, et non est inventus locus ejus.
37
Custodi innocentiam, et vide quitatem,
quoniam sunt reliqui homini pacifico.
38
Injusti autem disperibunt simul ;
reliqui impiorum interibunt.
39
Salus autem justorum a Domino ;
et protector eorum in tempore tribulationis.
40
Et adjuvabit eos Dominus, et liberabit eos ;
et eruet eos a peccatoribus, et salvabit eos,
quia speraverunt in eo.
Ps. 37 1 Psalmus David, in rememorationem de sabbato.
2
Domine, ne in furore tuo arguas me,
neque in ira tua corripias me :
3
quoniam sagitt tu infix sunt mihi,
et confirmasti super me manum tuam.
4
Non est sanitas in carne mea, a facie ir tu ;
non est pax ossibus meis, a facie peccatorum meorum :
5
quoniam iniquitates me supergress sunt caput meum,
et sicut onus grave gravat sunt super me.
6
Putruerunt et corrupt sunt cicatrices me,
a facie insipienti me.
7
Miser factus sum et curvatus sum usque in finem ;
tota die contristatus ingrediebar.
8
Quoniam lumbi mei impleti sunt illusionibus,
et non est sanitas in carne mea.
725/1834
Afflictus sum, et humiliatus sum nimis ;

rugiebam a gemitu cordis mei.
10
Domine, ante te omne desiderium meum,
et gemitus meus a te non est absconditus.
11
Cor meum conturbatum est ;
dereliquit me virtus mea, et lumen oculorum meorum,
et ipsum non est mecum.
12
Amici mei et proximi mei adversum me appropinquaverunt, et steterunt ;
et qui juxta me erant, de longe steterunt :
et vim faciebant qui qurebant animam meam.
13
Et qui inquirebant mala mihi, locuti sunt vanitates,
et dolos tota die meditabantur.
14
Ego autem, tamquam surdus, non audiebam ;
et sicut mutus non aperiens os suum.
15
Et factus sum sicut homo non audiens,
et non habens in ore suo redargutiones.
16
Quoniam in te, Domine, speravi ;
tu exaudies me, Domine Deus meus.
17
Quia dixi : Nequando supergaudeant mihi inimici mei ;
et dum commoventur pedes mei, super me magna locuti sunt.
18
Quoniam ego in flagella paratus sum,
et dolor meus in conspectu meo semper.
19
Quoniam iniquitatem meam annuntiabo,
et cogitabo pro peccato meo.
20
Inimici autem mei vivunt, et confirmati sunt super me :
et multiplicati sunt qui oderunt me inique.
21
Qui retribuunt mala pro bonis detrahebant mihi,
quoniam sequebar bonitatem.
22
Ne derelinquas me, Domine Deus meus ;
ne discesseris a me.
23
Intende in adjutorium meum,
Domine Deus salutis me.
Ps. 38 1 In finem, ipsi Idithun. Canticum David.
2
Dixi : Custodiam vias meas :
ut non delinquam in lingua mea.
Posui ori meo custodiam,
cum consisteret peccator adversum me.
3
Obmutui, et humiliatus sum, et silui a bonis ;
et dolor meus renovatus est.
4
Concaluit cor meum intra me ;
et in meditatione mea exardescet ignis.
5
Locutus sum in lingua mea :
Notum fac mihi, Domine, finem meum,
726/1834
et numerum dierum meorum quis est,

ut sciam quid desit mihi.
6
Ecce mensurabiles posuisti dies meos,
et substantia mea tamquam nihilum ante te.
Verumtamen universa vanitas, omnis homo vivens.
7
Verumtamen in imagine pertransit homo ;
sed et frustra conturbatur :
thesaurizat, et ignorat cui congregabit ea.
8
Et nunc qu est exspectatio mea : nonne Dominus ?
et substantia mea apud te est.
9
Ab omnibus iniquitatibus meis erue me :
opprobrium insipienti dedisti me.
10
Obmutui, et non aperui os meum,
quoniam tu fecisti ;
11
amove a me plagas tuas.
12
A fortitudine manus tu ego defeci in increpationibus :
propter iniquitatem corripuisti hominem.
Et tabescere fecisti sicut araneam animam ejus :
verumtamen vane conturbatur omnis homo.
13
Exaudi orationem meam, Domine, et deprecationem meam ;
auribus percipe lacrimas meas.
Ne sileas, quoniam advena ego sum apud te,
et peregrinus sicut omnes patres mei.
14
Remitte mihi, ut refrigerer
priusquam abeam et amplius non ero.
Ps. 39 1 In finem. Psalmus ipsi David.
2
Exspectans exspectavi Dominum,
et intendit mihi.
3
Et exaudivit preces meas,
et eduxit me de lacu miseri et de luto fcis.
Et statuit super petram pedes meos,
et direxit gressus meos.
4
Et immisit in os meum canticum novum,
carmen Deo nostro.
Videbunt multi, et timebunt,
et sperabunt in Domino.
5
Beatus vir cujus est nomen Domini spes ejus,
et non respexit in vanitates et insanias falsas.
6
Multa fecisti tu, Domine Deus meus, mirabilia tua ;
et cogitationibus tuis non est qui similis sit tibi.
Annuntiavi et locutus sum :
multiplicati sunt super numerum.
727/1834
Sacrificium et oblationem noluisti ;

aures autem perfecisti mihi.
Holocaustum et pro peccato non postulasti ;
8
tunc dixi : Ecce venio.
In capite libri scriptum est de me,
9
ut facerem voluntatem tuam.
Deus meus, volui,
et legem tuam in medio cordis mei.
10
Annuntiavi justitiam tuam in ecclesia magna ;
ecce labia mea non prohibebo : Domine, tu scisti.
11
Justitiam tuam non abscondi in corde meo ;
veritatem tuam et salutare tuum dixi ;
non abscondi misericordiam tuam et veritatem tuam a concilio multo.
12
Tu autem, Domine, ne longe facias miserationes tuas a me ;
misericordia tua et veritas tua semper susceperunt me.
13
Quoniam circumdederunt me mala quorum non est numerus ;
comprehenderunt me iniquitates me, et non potui ut viderem.
Multiplicat sunt super capillos capitis mei,
et cor meum dereliquit me.
14
Complaceat tibi, Domine, ut eruas me ;
Domine, ad adjuvandum me respice.
15
Confundantur et revereantur simul,
qui qurunt animam meam ut auferant eam ;
convertantur retrorsum et revereantur,
qui volunt mihi mala.
16
Ferant confestim confusionem suam,
qui dicunt mihi : Euge, euge !
17
Exsultent et ltentur super te omnes qurentes te ;
et dicant semper : Magnificetur Dominus, qui diligunt salutare tuum.
18
Ego autem mendicus sum et pauper ;
Dominus sollicitus est mei.
Adjutor meus et protector meus tu es ;
Deus meus, ne tardaveris.
Ps. 40 1 In finem. Psalmus ipsi David.
2
Beatus qui intelligit super egenum et pauperem :
in die mala liberabit eum Dominus.
3
Dominus conservet eum, et vivificet eum,
et beatum faciat eum in terra,
et non tradat eum in animam inimicorum ejus.
4
Dominus opem ferat illi super lectum doloris ejus ;
universum stratum ejus versasti in infirmitate ejus.
5
Ego dixi : Domine, miserere mei ;
728/1834
sana animam meam, quia peccavi tibi.

6
Inimici mei dixerunt mala mihi :
Quando morietur, et peribit nomen ejus ?
7
Et si ingrediebatur ut videret, vana loquebatur ;
cor ejus congregavit iniquitatem sibi.
Egrediebatur foras et loquebatur.
8
In idipsum adversum me susurrabant omnes inimici mei ;
adversum me cogitabant mala mihi.
9
Verbum iniquum constituerunt adversum me :
Numquid qui dormit non adjiciet ut resurgat ?
10
Etenim homo pacis me in quo speravi,
qui edebat panes meos,
magnificavit super me supplantationem.
11
Tu autem, Domine, miserere mei,
et resuscita me ; et retribuam eis.
12
In hoc cognovi quoniam voluisti me,
quoniam non gaudebit inimicus meus super me.
13
Me autem propter innocentiam suscepisti ;
et confirmasti me in conspectu tuo in ternum.
14
Benedictus Dominus Deus Isral
a sculo et usque in sculum. Fiat, fiat.
Ps. 41 1 In finem. Intellectus filiis Core.
2
Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum,
ita desiderat anima mea ad te, Deus.
3
Sitivit anima mea ad Deum fortem, vivum ;
quando veniam, et apparebo ante faciem Dei ?
4
Fuerunt mihi lacrim me panes die ac nocte,
dum dicitur mihi quotidie : Ubi est Deus tuus ?
5
Hc recordatus sum, et effudi in me animam meam,
quoniam transibo in locum tabernaculi admirabilis, usque ad domum Dei,
in voce exsultationis et confessionis, sonus epulantis.
6
Quare tristis es, anima mea ?
et quare conturbas me ?
Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi,
salutare vultus mei,
7
et Deus meus.
Ad meipsum anima mea conturbata est :
propterea memor ero tui de terra Jordanis et Hermoniim a monte modico.
8
Abyssus abyssum invocat, in voce cataractarum tuarum ;
omnia excelsa tua, et fluctus tui super me transierunt.
9
In die mandavit Dominus misericordiam suam,
et nocte canticum ejus ;
729/1834
apud me oratio Deo vit me.

10
Dicam Deo : Susceptor meus es ;
quare oblitus es mei ?
et quare contristatus incedo, dum affligit me inimicus ?
11
Dum confringuntur ossa mea,
exprobraverunt mihi qui tribulant me inimici mei,
dum dicunt mihi per singulos dies : Ubi est Deus tuus ?
12
salutare vultus mei, et Deus meus.
Judica me, Deus, et discerne causam meam de gente non sancta :
ab homine iniquo et doloso erue me.
2
Quia tu es, Deus, fortitudo mea : quare me repulisti ?
et quare tristis incedo, dum affligit me inimicus ?
3
Emitte lucem tuam et veritatem tuam :
ipsa me deduxerunt, et adduxerunt
in montem sanctum tuum, et in tabernacula tua.
4
Et introibo ad altare Dei,
ad Deum qui ltificat juventutem meam.
Confitebor tibi in cithara, Deus, Deus meus.
5
salutare vultus mei, et Deus meus.
Ps. 43 1 In finem. Filiis Core ad intellectum.
2
Deus, auribus nostris audivimus,
patres nostri annuntiaverunt nobis,
opus quod operatus es in diebus eorum,
et in diebus antiquis.
3
Manus tua gentes disperdidit, et plantasti eos ;
afflixisti populos, et expulisti eos.
4
Nec enim in gladio suo possederunt terram,
et brachium eorum non salvavit eos :
sed dextera tua et brachium tuum,
et illuminatio vultus tui, quoniam complacuisti in eis.
5
Tu es ipse rex meus et Deus meus,
qui mandas salutes Jacob.
6
In te inimicos nostros ventilabimus cornu,
et in nomine tuo spernemus insurgentes in nobis.
730/1834
Non enim in arcu meo sperabo,

et gladius meus non salvabit me :
8
salvasti enim nos de affligentibus nos,
et odientes nos confudisti.
9
In Deo laudabimur tota die,
et in nomine tuo confitebimur in sculum.
10
Nunc autem repulisti et confudisti nos,
et non egredieris, Deus, in virtutibus nostris.
11
Avertisti nos retrorsum post inimicos nostros,
et qui oderunt nos diripiebant sibi.
12
Dedisti nos tamquam oves escarum,
et in gentibus dispersisti nos.
13
Vendidisti populum tuum sine pretio,
et non fuit multitudo in commutationibus eorum.
14
Posuisti nos opprobrium vicinis nostris ;
subsannationem et derisum his qui sunt in circuitu nostro.
15
Posuisti nos in similitudinem gentibus ;
commotionem capitis in populis.
16
Tota die verecundia mea contra me est,
et confusio faciei me cooperuit me :
17
a voce exprobrantis et obloquentis,
a facie inimici et persequentis.
18
Hc omnia venerunt super nos ; nec obliti sumus te,
et inique non egimus in testamento tuo.
19
Et non recessit retro cor nostrum ;
et declinasti semitas nostras a via tua :
20
quoniam humiliasti nos in loco afflictionis,
et cooperuit nos umbra mortis.
21
Si obliti sumus nomen Dei nostri,
et si expandimus manus nostras ad deum alienum,
22
nonne Deus requiret ista ?
ipse enim novit abscondita cordis.
Quoniam propter te mortificamur tota die ;
stimati sumus sicut oves occisionis.
23
Exsurge ; quare obdormis, Domine ?
exsurge, et ne repellas in finem.
24
Quare faciem tuam avertis ?
oblivisceris inopi nostr et tribulationis nostr ?
25
Quoniam humiliata est in pulvere anima nostra ;
conglutinatus est in terra venter noster.
26
Exsurge, Domine, adjuva nos,
et redime nos propter nomen tuum.
731/1834
Ps. 44 1 In finem, pro iis qui commutabuntur. Filiis Core, ad

intellectum. Canticum pro dilecto.
2
Eructavit cor meum verbum bonum :
dico ego opera mea regi.
Lingua mea calamus scrib
velociter scribentis.
3
Speciosus forma pr filiis hominum,
diffusa est gratia in labiis tuis :
propterea benedixit te Deus in ternum.
4
Accingere gladio tuo super femur tuum, potentissime.
5
Specie tua et pulchritudine tua
intende, prospere procede, et regna,
propter veritatem, et mansuetudinem, et justitiam ;
et deducet te mirabiliter dextera tua.
6
Sagitt tu acut :
populi sub te cadent,
in corda inimicorum regis.
7
Sedes tua, Deus, in sculum sculi ;
virga directionis virga regni tui.
8
Dilexisti justitiam, et odisti iniquitatem ;
propterea unxit te Deus, Deus tuus,
oleo ltiti, pr consortibus tuis.
9
Myrrha, et gutta, et casia a vestimentis tuis,
a domibus eburneis ; ex quibus delectaverunt te
10
fili regum in honore tuo.
Astitit regina a dextris tuis
in vestitu deaurato, circumdata varietate.
11
Audi, filia, et vide, et inclina aurem tuam ;
et obliviscere populum tuum, et domum patris tui.
12
Et concupiscet rex decorem tuum,
quoniam ipse est Dominus Deus tuus, et adorabunt eum.
13
Et fili Tyri in muneribus vultum tuum deprecabuntur ;
omnes divites plebis.
14
Omnis gloria ejus fili regis ab intus,
in fimbriis aureis,
15
circumamicta varietatibus.
Adducentur regi virgines post eam ;
proxim ejus afferentur tibi.
16
Afferentur in ltitia et exsultatione ;
adducentur in templum regis.
17
Pro patribus tuis nati sunt tibi filii ;
constitues eos principes super omnem terram.
732/1834
18
Memores erunt nominis tui in omni generatione et generationem :

propterea populi confitebuntur tibi in ternum, et in sculum sculi.
Ps. 45 1 In finem, filiis Core, pro arcanis. Psalmus.
2
Deus noster refugium et virtus ;
adjutor in tribulationibus qu invenerunt nos nimis.
3
Propterea non timebimus dum turbabitur terra,
et transferentur montes in cor maris.
4
Sonuerunt, et turbat sunt aqu eorum ;
conturbati sunt montes in fortitudine ejus.
5
Fluminis impetus ltificat civitatem Dei :
sanctificavit tabernaculum suum Altissimus.
6
Deus in medio ejus, non commovebitur ;
adjuvabit eam Deus mane diluculo.
7
Conturbat sunt gentes, et inclinata sunt regna :
dedit vocem suam, mota est terra.
8
Dominus virtutum nobiscum ;
susceptor noster Deus Jacob.
9
Venite, et videte opera Domini,
qu posuit prodigia super terram,
10
auferens bella usque ad finem terr.
Arcum conteret, et confringet arma,
et scuta comburet igni.
11
Vacate, et videte quoniam ego sum Deus ;
exaltabor in gentibus, et exaltabor in terra.
12
Dominus virtutum nobiscum ;
susceptor noster Deus Jacob.
46 1 In finem, pro filiis Core. Psalmus.
2
Omnes gentes, plaudite manibus ;
jubilate Deo in voce exsultationis :
3
quoniam Dominus excelsus, terribilis,
rex magnus super omnem terram.
4
Subjecit populos nobis,
et gentes sub pedibus nostris.
5
Elegit nobis hreditatem suam ;
speciem Jacob quam dilexit.
6
Ascendit Deus in jubilo,
et Dominus in voce tub.
7
Psallite Deo nostro, psallite ;
psallite regi nostro, psallite :
8
quoniam rex omnis terr Deus,
psallite sapienter.
9
Regnabit Deus super gentes ;
733/1834
Deus sedet super sedem sanctam suam.

10
Principes populorum congregati sunt cum Deo Abraham,
quoniam dii fortes terr vehementer elevati sunt.
Ps. 47 1 Psalmus cantici. Filiis Core, secunda sabbati.
2
Magnus Dominus et laudabilis nimis,
in civitate Dei nostri, in monte sancto ejus.
3
Fundatur exsultatione univers terr mons Sion ;
latera aquilonis, civitas regis magni.
4
Deus in domibus ejus cognoscetur
cum suscipiet eam.
5
Quoniam ecce reges terr congregati sunt ;
convenerunt in unum.
6
Ipsi videntes, sic admirati sunt,
conturbati sunt, commoti sunt.
7
Tremor apprehendit eos ;
ibi dolores ut parturientis :
8
in spiritu vehementi conteres naves Tharsis.
9
Sicut audivimus, sic vidimus,
in civitate Domini virtutum, in civitate Dei nostri :
Deus fundavit eam in ternum.
10
Suscepimus, Deus, misericordiam tuam
in medio templi tui.
11
Secundum nomen tuum, Deus,
sic et laus tua in fines terr ;
justitia plena est dextera tua.
12
Ltetur mons Sion,
et exsultent fili Jud,
propter judicia tua, Domine.
13
Circumdate Sion, et complectimini eam ;
narrate in turribus ejus.
14
Ponite corda vestra in virtute ejus,
et distribuite domos ejus, ut enarretis in progenie altera.
15
Quoniam hic est Deus,
Deus noster in ternum, et in sculum sculi :
ipse reget nos in scula.
Ps. 48 1 In finem, filiis Core. Psalmus.
2
Audite hc, omnes gentes ;
auribus percipite, omnes qui habitatis orbem :
3
quique terrigen et filii hominum,
simul in unum dives et pauper.
4
Os meum loquetur sapientiam,
734/1834
et meditatio cordis mei prudentiam.

5
Inclinabo in parabolam aurem meam ;
aperiam in psalterio propositionem meam.
6
Cur timebo in die mala ?
iniquitas calcanei mei circumdabit me.
7
Qui confidunt in virtute sua,
et in multitudine divitiarum suarum, gloriantur.
8
Frater non redimit, redimet homo :
non dabit Deo placationem suam,
9
et pretium redemptionis anim su.
Et laborabit in ternum ;
10
et vivet adhuc in finem.
11
Non videbit interitum,
cum viderit sapientes morientes :
simul insipiens et stultus peribunt.
Et relinquent alienis divitias suas,
12
et sepulchra eorum domus illorum in ternum ;
tabernacula eorum in progenie et progenie :
vocaverunt nomina sua in terris suis.
13
Et homo, cum in honore esset, non intellexit.
Comparatus est jumentis insipientibus,
et similis factus est illis.
14
Hc via illorum scandalum ipsis ;
et postea in ore suo complacebunt.
15
Sicut oves in inferno positi sunt :
mors depascet eos.
Et dominabuntur eorum justi in matutino ;
et auxilium eorum veterascet in inferno a gloria eorum.
16
Verumtamen Deus redimet animam meam de manu inferi,
cum acceperit me.
17
Ne timueris cum dives factus fuerit homo,
et cum multiplicata fuerit gloria domus ejus :
18
quoniam, cum interierit, non sumet omnia,
neque descendet cum eo gloria ejus.
19
Quia anima ejus in vita ipsius benedicetur ;
confitebitur tibi cum benefeceris ei.
20
Introibit usque in progenies patrum suorum ;
et usque in ternum non videbit lumen.
21
Homo, cum in honore esset, non intellexit.
Comparatus est jumentis insipientibus,
et similis factus est illis.
Ps. 49 1 Psalmus Asaph.
735/1834
Deus deorum Dominus locutus est,

et vocavit terram a solis ortu usque ad occasum.
2
Ex Sion species decoris ejus :
3
Deus manifeste veniet ;
Deus noster, et non silebit.
Ignis in conspectu ejus exardescet ;
et in circuitu ejus tempestas valida.
4
Advocabit clum desursum, et terram,
discernere populum suum.
5
Congregate illi sanctos ejus,
qui ordinant testamentum ejus super sacrificia.
6
Et annuntiabunt cli justitiam ejus,
quoniam Deus judex est.
7
Audi, populus meus, et loquar ;
Isral, et testificabor tibi :
Deus, Deus tuus ego sum.
8
Non in sacrificiis tuis arguam te ;
holocausta autem tua in conspectu meo sunt semper.
9
Non accipiam de domo tua vitulos,
neque de gregibus tuis hircos :
10
quoniam me sunt omnes fer silvarum,
jumenta in montibus, et boves.
11
Cognovi omnia volatilia cli,
et pulchritudo agri mecum est.
12
Si esuriero, non dicam tibi :
meus est enim orbis terr et plenitudo ejus.
13
Numquid manducabo carnes taurorum ?
aut sanguinem hircorum potabo ?
14
Immola Deo sacrificium laudis,
et redde Altissimo vota tua.
15
Et invoca me in die tribulationis :
eruam te, et honorificabis me.
16
Peccatori autem dixit Deus : Quare tu enarras justitias meas ?
et assumis testamentum meum per os tuum ?
17
Tu vero odisti disciplinam,
et projecisti sermones meos retrorsum.
18
Si videbas furem, currebas cum eo ;
et cum adulteris portionem tuam ponebas.
19
Os tuum abundavit malitia,
et lingua tua concinnabat dolos.
20
Sedens adversus fratrem tuum loquebaris,
et adversus filium matris tu ponebas scandalum.
21
Hc fecisti, et tacui.
736/1834
Existimasti inique quod ero tui similis :

arguam te, et statuam contra faciem tuam.
22
Intelligite hc, qui obliviscimini Deum,
nequando rapiat, et non sit qui eripiat.
23
Sacrificium laudis honorificabit me,
et illic iter quo ostendam illi salutare Dei.
Ps. 50 1 In finem. Psalmus David, 2 cum venit ad eum Nathan
propheta, quando intravit ad Bethsabee.
3
Miserere mei, Deus, secundum magnam misericordiam tuam ;
et secundum multitudinem miserationum tuarum, dele iniquitatem meam.
4
Amplius lava me ab iniquitate mea,
et a peccato meo munda me.
5
Quoniam iniquitatem meam ego cognosco,
et peccatum meum contra me est semper.
6
Tibi soli peccavi, et malum coram te feci ;
ut justificeris in sermonibus tuis,
et vincas cum judicaris.
7
Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum,
et in peccatis concepit me mater mea.
8
Ecce enim veritatem dilexisti ;
incerta et occulta sapienti tu manifestasti mihi.
9
Asperges me hyssopo, et mundabor ;
lavabis me, et super nivem dealbabor.
10
Auditui meo dabis gaudium et ltitiam,
et exsultabunt ossa humiliata.
11
Averte faciem tuam a peccatis meis,
et omnes iniquitates meas dele.
12
Cor mundum crea in me, Deus,
et spiritum rectum innova in visceribus meis.
13
Ne projicias me a facie tua,
et spiritum sanctum tuum ne auferas a me.
14
Redde mihi ltitiam salutaris tui,
et spiritu principali confirma me.
15
Docebo iniquos vias tuas,
et impii ad te convertentur.
16
Libera me de sanguinibus, Deus, Deus salutis me,
et exsultabit lingua mea justitiam tuam.
17
Domine, labia mea aperies,
et os meum annuntiabit laudem tuam.
18
Quoniam si voluisses sacrificium, dedissem utique ;
holocaustis non delectaberis.
19
Sacrificium Deo spiritus contribulatus ;
737/1834
cor contritum et humiliatum, Deus, non despicies.

20
Benigne fac, Domine, in bona voluntate tua Sion,
ut dificentur muri Jerusalem.
21
Tunc acceptabis sacrificium justiti, oblationes et holocausta ;
tunc imponent super altare tuum vitulos.
Ps. 51 1 In finem. Intellectus David, 2 cum venit Dog Idumus, et
nuntiavit Sauli : Venit David in domum Achimelech.
3
Quid gloriaris in malitia,
qui potens es in iniquitate ?
4
Tota die injustitiam cogitavit lingua tua ;
sicut novacula acuta fecisti dolum.
5
Dilexisti malitiam super benignitatem ;
iniquitatem magis quam loqui quitatem.
6
Dilexisti omnia verba prcipitationis ;
lingua dolosa.
7
Propterea Deus destruet te in finem ;
evellet te, et emigrabit te de tabernaculo tuo,
et radicem tuam de terra viventium.
8
Videbunt justi, et timebunt ;
et super eum ridebunt, et dicent :
9
Ecce homo qui non posuit Deum adjutorem suum ;
sed speravit in multitudine divitiarum suarum,
et prvaluit in vanitate sua.
10
Ego autem, sicut oliva fructifera in domo Dei ;
speravi in misericordia Dei, in ternum et in sculum sculi.
11
Confitebor tibi in sculum, quia fecisti ;
et exspectabo nomen tuum,
quoniam bonum est in conspectu sanctorum tuorum.
Ps. 52 1 In finem, pro Maleth intelligenti David.
Dixit insipiens in corde suo : Non est Deus.
2
Corrupti sunt, et abominabiles facti sunt in iniquitatibus ;
non est qui faciat bonum.
3
Deus de clo prospexit super filios hominum,
ut videat si est intelligens, aut requirens Deum.
4
Omnes declinaverunt ; simul inutiles facti sunt :
5
Nonne scient omnes qui operantur iniquitatem,
qui devorant plebem meam ut cibum panis ?
6
Deum non invocaverunt ;
illic trepidaverunt timore, ubi non erat timor.
Quoniam Deus dissipavit ossa eorum qui hominibus placent :
738/1834
confusi sunt, quoniam Deus sprevit eos.

7
Quis dabit ex Sion salutare Isral ?
cum converterit Deus captivitatem plebis su,
exsultabit Jacob, et ltabitur Isral.
Ps. 53 1 In finem, in carminibus. Intellectus David, 2 cum venissent
Ziphi, et dixissent ad Saul : Nonne David absconditus est apud nos ?
3
Deus, in nomine tuo salvum me fac,
et in virtute tua judica me.
4
Deus, exaudi orationem meam ;
auribus percipe verba oris mei.
5
Quoniam alieni insurrexerunt adversum me,
et fortes qusierunt animam meam,
et non proposuerunt Deum ante conspectum suum.
6
Ecce enim Deus adjuvat me,
et Dominus susceptor est anim me.
7
Averte mala inimicis meis ;
et in veritate tua disperde illos.
8
Voluntarie sacrificabo tibi,
et confitebor nomini tuo, Domine, quoniam bonum est.
9
Quoniam ex omni tribulatione eripuisti me,
et super inimicos meos despexit oculus meus.
Ps. 54 1 In finem, in carminibus. Intellectus David.
2
Exaudi, Deus, orationem meam,
et ne despexeris deprecationem meam :
3
intende mihi, et exaudi me.
Contristatus sum in exercitatione mea,
et conturbatus sum
4
a voce inimici, et a tribulatione peccatoris.
Quoniam declinaverunt in me iniquitates,
et in ira molesti erant mihi.
5
Cor meum conturbatum est in me,
et formido mortis cecidit super me.
6
Timor et tremor venerunt super me,
et contexerunt me tenebr.
7
Et dixi : Quis dabit mihi pennas sicut columb,
et volabo, et requiescam ?
8
Ecce elongavi fugiens,
et mansi in solitudine.
9
Exspectabam eum qui salvum me fecit
a pusillanimitate spiritus, et tempestate.
10
Prcipita, Domine ; divide linguas eorum :
quoniam vidi iniquitatem et contradictionem in civitate.
739/1834
11
Die ac nocte circumdabit eam super muros ejus iniquitas ;

et labor in medio ejus,
12
et injustitia :
et non defecit de plateis ejus usura et dolus.
13
Quoniam si inimicus meus maledixisset mihi,
sustinuissem utique.
Et si is qui oderat me super me magna locutus fuisset,
abscondissem me forsitan ab eo.
14
Tu vero homo unanimis,
dux meus, et notus meus :
15
qui simul mecum dulces capiebas cibos ;
in domo Dei ambulavimus cum consensu.
16
Veniat mors super illos,
et descendant in infernum viventes :
quoniam nequiti in habitaculis eorum, in medio eorum.
17
Ego autem ad Deum clamavi,
et Dominus salvabit me.
18
Vespere, et mane, et meridie, narrabo, et annuntiabo ;
et exaudiet vocem meam.
19
Redimet in pace animam meam ab his qui appropinquant mihi :
quoniam inter multos erant mecum.
20
Exaudiet Deus, et humiliabit illos,
qui est ante scula.
Non enim est illis commutatio,
et non timuerunt Deum.
21
Extendit manum suam in retribuendo ;
contaminaverunt testamentum ejus :
22
divisi sunt ab ira vultus ejus,
et appropinquavit cor illius.
Molliti sunt sermones ejus super oleum ;
et ipsi sunt jacula.
23
Jacta super Dominum curam tuam, et ipse te enutriet ;
non dabit in ternum fluctuationem justo.
24
Tu vero, Deus, deduces eos in puteum interitus.
Viri sanguinum et dolosi non dimidiabunt dies suos ;
ego autem sperabo in te, Domine.
Ps. 55 1 In finem, pro populo qui a sanctis longe factus est. David in
tituli inscriptionem, cum tenuerunt eum Allophyli in Geth.
2
Miserere mei, Deus, quoniam conculcavit me homo ;
tota die impugnans, tribulavit me.
3
Conculcaverunt me inimici mei tota die,
quoniam multi bellantes adversum me.
740/1834
Ab altitudine diei timebo :

ego vero in te sperabo.
5
In Deo laudabo sermones meos ;
in Deo speravi :
non timebo quid faciat mihi caro.
6
Tota die verba mea execrabantur ;
adversum me omnes cogitationes eorum in malum.
7
Inhabitabunt, et abscondent ;
ipsi calcaneum meum observabunt.
Sicut sustinuerunt animam meam,
8
pro nihilo salvos facies illos ;
in ira populos confringes.
9
Deus, vitam meam annuntiavi tibi ;
posuisti lacrimas meas in conspectu tuo,
sicut et in promissione tua :
10
tunc convertentur inimici mei retrorsum.
In quacumque die invocavero te,
ecce cognovi quoniam Deus meus es.
11
In Deo laudabo verbum ;
in Domino laudabo sermonem.
In Deo speravi :
non timebo quid faciat mihi homo.
12
In me sunt, Deus, vota tua,
qu reddam, laudationes tibi :
13
quoniam eripuisti animam meam de morte,
et pedes meos de lapsu,
ut placeam coram Deo in lumine viventium.
Ps. 56 1 In finem, ne disperdas. David in tituli inscriptionem, cum
fugeret a facie Saul in speluncam.
2
Miserere mei, Deus, miserere mei,
quoniam in te confidit anima mea.
Et in umbra alarum tuarum sperabo,
donec transeat iniquitas.
3
Clamabo ad Deum altissimum,
Deum qui benefecit mihi.
4
Misit de clo, et liberavit me ;
dedit in opprobrium conculcantes me.
Misit Deus misericordiam suam et veritatem suam,
5
et eripuit animam meam de medio catulorum leonum.
Dormivi conturbatus.
Filii hominum dentes eorum arma et sagitt,
et lingua eorum gladius acutus.
741/1834
Exaltare super clos, Deus,

et in omnem terram gloria tua.
7
Laqueum paraverunt pedibus meis,
et incurvaverunt animam meam.
Foderunt ante faciem meam foveam,
et inciderunt in eam. 8 Paratum cor meum, Deus, paratum cor meum ;
cantabo, et psalmum dicam.
9
Exsurge, gloria mea ;
exsurge, psalterium et cithara :
exsurgam diluculo.
10
Confitebor tibi in populis, Domine,
et psalmum dicam tibi in gentibus :
11
quoniam magnificata est usque ad clos misericordia tua,
et usque ad nubes veritas tua.
12
et super omnem terram gloria tua.
Ps. 57 1 In finem, ne disperdas. David in tituli inscriptionem.
2
Si vere utique justitiam loquimini,
recta judicate, filii hominum.
3
Etenim in corde iniquitates operamini ;
in terra injustitias manus vestr concinnant.
4
Alienati sunt peccatores a vulva ;
erraverunt ab utero :
locuti sunt falsa.
5
Furor illis secundum similitudinem serpentis,
sicut aspidis surd et obturantis aures suas,
6
qu non exaudiet vocem incantantium,
et venefici incantantis sapienter.
7
Deus conteret dentes eorum in ore ipsorum ;
molas leonum confringet Dominus.
8
Ad nihilum devenient tamquam aqua decurrens ;
intendit arcum suum donec infirmentur.
9
Sicut cera qu fluit auferentur ;
supercecidit ignis, et non viderunt solem.
10
Priusquam intelligerent spin vestr rhamnum,
sicut viventes sic in ira absorbet eos.
11
Ltabitur justus cum viderit vindictam ;
manus suas lavabit in sanguine peccatoris.
12
Et dicet homo : Si utique est fructus justo,
utique est Deus judicans eos in terra.
742/1834
Ps. 58 1 In finem, ne disperdas. David in tituli inscriptionem, quando

misit Saul et custodivit domum ejus ut eum interficeret.
2
Eripe me de inimicis meis, Deus meus,
et ab insurgentibus in me libera me.
3
Eripe me de operantibus iniquitatem,
et de viris sanguinum salva me.
4
Quia ecce ceperunt animam meam ;
irruerunt in me fortes.
5
Neque iniquitas mea, neque peccatum meum, Domine ;
sine iniquitate cucurri, et direxi.
6
Exsurge in occursum meum, et vide :
et tu, Domine Deus virtutum, Deus Isral,
intende ad visitandas omnes gentes :
non miserearis omnibus qui operantur iniquitatem.
7
Convertentur ad vesperam, et famem patientur ut canes :
et circuibunt civitatem.
8
Ecce loquentur in ore suo,
et gladius in labiis eorum : quoniam quis audivit ?
9
Et tu, Domine, deridebis eos ;
ad nihilum deduces omnes gentes.
10
Fortitudinem meam ad te custodiam,
quia, Deus, susceptor meus es :
11
Deus meus misericordia ejus prveniet me.
12
Deus ostendet mihi super inimicos meos :
ne occidas eos, nequando obliviscantur populi mei.
Disperge illos in virtute tua,
et depone eos, protector meus, Domine :
13
delictum oris eorum, sermonem labiorum ipsorum ;
et comprehendantur in superbia sua.
Et de execratione et mendacio annuntiabuntur 14 in consummatione :
in ira consummationis, et non erunt.
Et scient quia Deus dominabitur Jacob, et finium terr.
15
Convertentur ad vesperam, et famem patientur ut canes :
et circuibunt civitatem. 16 Ipsi dispergentur ad manducandum ;
si vero non fuerint saturati, et murmurabunt.
17
Ego autem cantabo fortitudinem tuam,
et exsultabo mane misericordiam tuam :
quia factus es susceptor meus,
et refugium meum in die tribulationis me.
18
Adjutor meus, tibi psallam,
quia Deus susceptor meus es ;
Deus meus, misericordia mea.
743/1834
Ps. 59 1 In finem, pro his qui immutabuntur, in tituli inscriptionem

ipsi David, in doctrinam, 2 cum succendit Mesopotamiam Syri et Sobal, et
convertit Joab, et percussit Idumam in valle Salinarum duodecim millia.
3
Deus, repulisti nos, et destruxisti nos ;
iratus es, et misertus es nobis.
4
Commovisti terram, et conturbasti eam ;
sana contritiones ejus, quia commota est.
5
Ostendisti populo tuo dura ;
potasti nos vino compunctionis.
6
Dedisti metuentibus te significationem,
ut fugiant a facie arcus ;
ut liberentur dilecti tui.
7
Salvum fac dextera tua, et exaudi me.
8
Deus locutus est in sancto suo :
ltabor, et partibor Sichimam ;
et convallem tabernaculorum metibor.
9
Meus est Galaad, et meus est Manasses ;
et Ephraim fortitudo capitis mei.
Juda rex meus ;
10
Moab olla spei me.
In Idumam extendam calceamentum meum :
mihi alienigen subditi sunt.
11
Quis deducet me in civitatem munitam ?
quis deducet me usque in Idumam ?
12
nonne tu, Deus, qui repulisti nos ?
et non egredieris, Deus, in virtutibus nostris ?
13
Da nobis auxilium de tribulatione,
quia vana salus hominis.
14
In Deo faciemus virtutem ;
et ipse ad nihilum deducet tribulantes nos.
Ps. 60 1 In finem. In hymnis David.
2
Exaudi, Deus, deprecationem meam ;
intende orationi me.
3
A finibus terr ad te clamavi, dum anxiaretur cor meum ;
in petra exaltasti me.
Deduxisti me, 4 quia factus es spes mea :
turris fortitudinis a facie inimici.
5
Inhabitabo in tabernaculo tuo in scula ;
protegar in velamento alarum tuarum.
6
Quoniam tu, Deus meus, exaudisti orationem meam ;
dedisti hreditatem timentibus nomen tuum.
7
Dies super dies regis adjicies ;
744/1834
annos ejus usque in diem generationis et generationis.

8
Permanet in ternum in conspectu Dei :
misericordiam et veritatem ejus quis requiret ?
9
Sic psalmum dicam nomini tuo in sculum sculi,
ut reddam vota mea de die in diem.
Ps. 61 1 In finem, pro Idithun. Psalmus David.
2
Nonne Deo subjecta erit anima mea ?
ab ipso enim salutare meum.
3
Nam et ipse Deus meus et salutaris meus ;
susceptor meus, non movebor amplius.
4
Quousque irruitis in hominem ?
interficitis universi vos,
tamquam parieti inclinato et maceri depuls.
5
Verumtamen pretium meum cogitaverunt repellere ;
cucurri in siti :
ore suo benedicebant,
et corde suo maledicebant.
6
Verumtamen Deo subjecta esto, anima mea,
quoniam ab ipso patientia mea :
7
quia ipse Deus meus et salvator meus,
adjutor meus, non emigrabo.
8
In Deo salutare meum et gloria mea ;
Deus auxilii mei, et spes mea in Deo est.
9
Sperate in eo, omnis congregatio populi ;
effundite coram illo corda vestra :
Deus adjutor noster in ternum.
10
Verumtamen vani filii hominum,
mendaces filii hominum in stateris,
ut decipiant ipsi de vanitate in idipsum.
11
Nolite sperare in iniquitate,
et rapinas nolite concupiscere ;
diviti si affluant, nolite cor apponere.
12
Semel locutus est Deus ;
duo hc audivi :
quia potestas Dei est, 13 et tibi, Domine, misericordia :
quia tu reddes unicuique juxta opera sua.
Ps. 62 1 Psalmus David, cum esset in deserto Idum.
2
Deus, Deus meus, ad te de luce vigilo.
Sitivit in te anima mea ; quam multipliciter tibi caro mea !
3
In terra deserta, et invia, et inaquosa,
sic in sancto apparui tibi,
745/1834
ut viderem virtutem tuam et gloriam tuam.

4
Quoniam melior est misericordia tua super vitas,
labia mea laudabunt te.
5
Sic benedicam te in vita mea,
et in nomine tuo levabo manus meas.
6
Sicut adipe et pinguedine repleatur anima mea,
et labiis exsultationis laudabit os meum.
7
Si memor fui tui super stratum meum,
in matutinis meditabor in te.
8
Quia fuisti adjutor meus,
et in velamento alarum tuarum exsultabo.
9
Adhsit anima mea post te ;
me suscepit dextera tua.
10
Ipsi vero in vanum qusierunt animam meam :
introibunt in inferiora terr ;
11
tradentur in manus gladii :
partes vulpium erunt.
12
Rex vero ltabitur in Deo ;
laudabuntur omnes qui jurant in eo :
quia obstructum est os loquentium iniqua.
2
Exaudi, Deus, orationem meam cum deprecor ;
a timore inimici eripe animam meam.
3
Protexisti me a conventu malignantium,
a multitudine operantium iniquitatem.
4
Quia exacuerunt ut gladium linguas suas ;
intenderunt arcum rem amaram,
5
ut sagittent in occultis immaculatum.
6
Subito sagittabunt eum, et non timebunt ;
firmaverunt sibi sermonem nequam.
Narraverunt ut absconderent laqueos ;
dixerunt : Quis videbit eos ?
7
Scrutati sunt iniquitates ;
defecerunt scrutantes scrutinio.
Accedet homo ad cor altum,
8
et exaltabitur Deus.
Sagitt parvulorum fact sunt plag eorum,
9
et infirmat sunt contra eos lingu eorum.
Conturbati sunt omnes qui videbant eos,
10
et timuit omnis homo.
Et annuntiaverunt opera Dei,
et facta ejus intellexerunt.
746/1834
11
Ltabitur justus in Domino, et sperabit in eo,

et laudabuntur omnes recti corde.
Ps. 64 1 In finem. Psalmus David, canticum Jeremi et Ezechielis

populo transmigrationis, cum inciperent exire.
2
Te decet hymnus, Deus, in Sion,
et tibi reddetur votum in Jerusalem.
3
Exaudi orationem meam ;
ad te omnis caro veniet.
4
Verba iniquorum prvaluerunt super nos,
et impietatibus nostris tu propitiaberis.
5
Beatus quem elegisti et assumpsisti :
inhabitabit in atriis tuis.
Replebimur in bonis domus tu ;
sanctum est templum tuum,
6
mirabile in quitate.
Exaudi nos, Deus, salutaris noster,
spes omnium finium terr, et in mari longe.
7
Prparans montes in virtute tua,
accinctus potentia ;
8
qui conturbas profundum maris,
sonum fluctuum ejus.
Turbabuntur gentes,
9
et timebunt qui habitant terminos a signis tuis ;
exitus matutini et vespere delectabis.
10
Visitasti terram, et inebriasti eam ;
multiplicasti locupletare eam.
Flumen Dei repletum est aquis ; parasti cibum illorum :
quoniam ita est prparatio ejus.
11
Rivos ejus inebria ;
multiplica genimina ejus :
in stillicidiis ejus ltabitur germinans.
12
Benedices coron anni benignitatis tu,
et campi tui replebuntur ubertate.
13
Pinguescent speciosa deserti,
et exsultatione colles accingentur.
14
Induti sunt arietes ovium,
et valles abundabunt frumento ;
clamabunt, etenim hymnum dicent.
Ps. 65 1 In finem. Canticum psalmi resurrectionis.
Jubilate Deo, omnis terra ;
2
psalmum dicite nomini ejus ;
747/1834
date gloriam laudi ejus.

3
Dicite Deo : Quam terribilia sunt opera tua, Domine !
in multitudine virtutis tu mentientur tibi inimici tui.
4
Omnis terra adoret te, et psallat tibi ;
psalmum dicat nomini tuo.
5
Venite, et videte opera Dei :
terribilis in consiliis super filios hominum.
6
Qui convertit mare in aridam ;
in flumine pertransibunt pede :
ibi ltabimur in ipso.
7
Qui dominatur in virtute sua in ternum ;
oculi ejus super gentes respiciunt :
qui exasperant non exaltentur in semetipsis.
8
Benedicite, gentes, Deum nostrum,
et auditam facite vocem laudis ejus :
9
qui posuit animam meam ad vitam,
et non dedit in commotionem pedes meos.
10
Quoniam probasti nos, Deus ;
igne nos examinasti, sicut examinatur argentum.
11
Induxisti nos in laqueum ;
posuisti tribulationes in dorso nostro ;
12
imposuisti homines super capita nostra.
Transivimus per ignem et aquam,
et eduxisti nos in refrigerium.
13
Introibo in domum tuam in holocaustis ;
reddam tibi vota mea 14 qu distinxerunt labia mea :
et locutum est os meum in tribulatione mea.
15
Holocausta medullata offeram tibi, cum incenso arietum ;
offeram tibi boves cum hircis.
16
Venite, audite, et narrabo, omnes qui timetis Deum,
quanta fecit anim me.
17
Ad ipsum ore meo clamavi,
et exaltavi sub lingua mea.
18
Iniquitatem si aspexi in corde meo,
non exaudiet Dominus.
19
Propterea exaudivit Deus,
et attendit voci deprecationis me.
20
Benedictus Deus, qui non amovit orationem meam,
et misericordiam suam a me.
Ps. 66 1 In finem, in hymnis. Psalmus cantici David.
2
Deus misereatur nostri, et benedicat nobis ;
illuminet vultum suum super nos, et misereatur nostri :
748/1834
ut cognoscamus in terra viam tuam,

in omnibus gentibus salutare tuum.
4
Confiteantur tibi populi, Deus :
confiteantur tibi populi omnes.
5
Ltentur et exsultent gentes,
quoniam judicas populos in quitate,
et gentes in terra dirigis.
6
Confiteantur tibi populi, Deus :
confiteantur tibi populi omnes.
7
Terra dedit fructum suum :
benedicat nos Deus, Deus noster !
8
Benedicat nos Deus,
et metuant eum omnes fines terr.
Ps. 67 1 In finem. Psalmus cantici ipsi David.
2
Exsurgat Deus, et dissipentur inimici ejus ;
et fugiant qui oderunt eum a facie ejus.
3
Sicut deficit fumus, deficiant ;
sicut fluit cera a facie ignis, sic pereant peccatores a facie Dei.
4
Et justi epulentur, et exsultent in conspectu Dei,
et delectentur in ltitia.
5
Cantate Deo ; psalmum dicite nomini ejus :
iter facite ei qui ascendit super occasum.
Dominus nomen illi ; exsultate in conspectu ejus.
Turbabuntur a facie ejus,
6
patris orphanorum, et judicis viduarum ;
Deus in loco sancto suo.
7
Deus qui inhabitare facit unius moris in domo ;
qui educit vinctos in fortitudine,
similiter eos qui exasperant, qui habitant in sepulchris.
8
Deus, cum egredereris in conspectu populi tui,
cum pertransires in deserto,
9
terra mota est, etenim cli distillaverunt,
a facie Dei Sinai, a facie Dei Isral.
10
Pluviam voluntariam segregabis, Deus, hreditati tu ;
et infirmata est, tu vero perfecisti eam.
11
Animalia tua habitabunt in ea ;
parasti in dulcedine tua pauperi, Deus.
12
Dominus dabit verbum evangelizantibus, virtute multa.
13
Rex virtutum dilecti, dilecti ;
et speciei domus dividere spolia.
14
Si dormiatis inter medios cleros,
penn columb deargentat,
749/1834
et posteriora dorsi ejus in pallore auri.

15
Dum discernit clestis reges super eam,
nive dealbabuntur in Selmon.
16
Mons Dei, mons pinguis :
mons coagulatus, mons pinguis.
17
Ut quid suspicamini, montes coagulatos ?
mons in quo beneplacitum est Deo habitare in eo ;
etenim Dominus habitabit in finem.
18
Currus Dei decem millibus multiplex, millia ltantium ;
Dominus in eis in Sina, in sancto.
19
Ascendisti in altum, cepisti captivitatem,
accepisti dona in hominibus ;
etenim non credentes inhabitare Dominum Deum.
20
Benedictus Dominus die quotidie :
prosperum iter faciet nobis Deus salutarium nostrorum.
21
Deus noster, Deus salvos faciendi ;
et Domini, Domini exitus mortis.
22
Verumtamen Deus confringet capita inimicorum suorum,
verticem capilli perambulantium in delictis suis.
23
Dixit Dominus : Ex Basan convertam,
convertam in profundum maris :
24
ut intingatur pes tuus in sanguine ;
lingua canum tuorum ex inimicis, ab ipso.
25
Viderunt ingressus tuos, Deus,
ingressus Dei mei, regis mei, qui est in sancto.
26
Prvenerunt principes conjuncti psallentibus,
in medio juvencularum tympanistriarum.
27
In ecclesiis benedicite Deo Domino de fontibus Isral.
28
Ibi Benjamin adolescentulus, in mentis excessu ;
principes Juda, duces eorum ;
principes Zabulon, principes Nephthali.
29
Manda, Deus, virtuti tu ;
confirma hoc, Deus, quod operatus es in nobis.
30
A templo tuo in Jerusalem,
tibi offerent reges munera.
31
Increpa feras arundinis ;
congregatio taurorum in vaccis populorum :
ut excludant eos qui probati sunt argento.
Dissipa gentes qu bella volunt.
32
Venient legati ex gypto ;
thiopia prveniet manus ejus Deo.
33
Regna terr, cantate Deo ;
psallite Domino ; psallite Deo.
750/1834
34
Qui ascendit super clum cli, ad orientem :

ecce dabit voci su vocem virtutis.
35
Date gloriam Deo super Isral ;
magnificentia ejus et virtus ejus in nubibus.
36
Mirabilis Deus in sanctis suis ;
Deus Isral ipse dabit virtutem et fortitudinem plebi su.
Benedictus Deus !
Ps. 68 1 In finem, pro iis qui commutabuntur. David.
2
Salvum me fac, Deus,
quoniam intraverunt aqu usque ad animam meam.
3
Infixus sum in limo profundi et non est substantia.
Veni in altitudinem maris, et tempestas demersit me.
4
Laboravi clamans, rauc fact sunt fauces me ;
defecerunt oculi mei, dum spero in Deum meum.
5
Multiplicati sunt super capillos capitis mei
qui oderunt me gratis.
Confortati sunt qui persecuti sunt me
inimici mei injuste ;
qu non rapui, tunc exsolvebam.
6
Deus, tu scis insipientiam meam ;
et delicta mea a te non sunt abscondita.
7
Non erubescant in me qui exspectant te, Domine, Domine virtutum ;
non confundantur super me qui qurunt te, Deus Isral.
8
Quoniam propter te sustinui opprobrium ;
operuit confusio faciem meam.
9
Extraneus factus sum fratribus meis,
et peregrinus filiis matris me.
10
Quoniam zelus domus tu comedit me,
et opprobria exprobrantium tibi ceciderunt super me.
11
Et operui in jejunio animam meam,
et factum est in opprobrium mihi.
12
Et posui vestimentum meum cilicium ;
et factus sum illis in parabolam.
13
Adversum me loquebantur qui sedebant in porta,
et in me psallebant qui bibebant vinum.
14
Ego vero orationem meam ad te, Domine ;
tempus beneplaciti, Deus.
In multitudine misericordi tu,
exaudi me in veritate salutis tu.
15
Eripe me de luto, ut non infigar ;
libera me ab iis qui oderunt me, et de profundis aquarum.
16
Non me demergat tempestas aqu,
751/1834
neque absorbeat me profundum,

neque urgeat super me puteus os suum.
17
Exaudi me, Domine, quoniam benigna est misericordia tua ;
secundum multitudinem miserationum tuarum respice in me.
18
Et ne avertas faciem tuam a puero tuo ;
quoniam tribulor, velociter exaudi me.
19
Intende anim me, et libera eam ;
propter inimicos meos, eripe me.
20
Tu scis improperium meum, et confusionem meam, et reverentiam
meam ;
21
in conspectu tuo sunt omnes qui tribulant me.
Improperium exspectavit cor meum et miseriam :
et sustinui qui simul contristaretur, et non fuit ;
et qui consolaretur, et non inveni.
22
Et dederunt in escam meam fel,
et in siti mea potaverunt me aceto.
23
Fiat mensa eorum coram ipsis in laqueum,
et in retributiones, et in scandalum.
24
Obscurentur oculi eorum, ne videant,
et dorsum eorum semper incurva.
25
Effunde super eos iram tuam,
et furor ir tu comprehendat eos.
26
Fiat habitatio eorum deserta,
et in tabernaculis eorum non sit qui inhabitet.
27
Quoniam quem tu percussisti persecuti sunt,
et super dolorem vulnerum meorum addiderunt.
28
Appone iniquitatem super iniquitatem eorum,
et non intrent in justitiam tuam.
29
Deleantur de libro viventium,
et cum justis non scribantur.
30
Ego sum pauper et dolens ;
salus tua, Deus, suscepit me.
31
Laudabo nomen Dei cum cantico,
et magnificabo eum in laude :
32
et placebit Deo super vitulum novellum,
cornua producentem et ungulas.
33
Videant pauperes, et ltentur ;
qurite Deum, et vivet anima vestra :
34
quoniam exaudivit pauperes Dominus,
et vinctos suos non despexit.
35
Laudent illum cli et terra ;
mare, et omnia reptilia in eis.
36
Quoniam Deus salvam faciet Sion,
752/1834
et dificabuntur civitates Juda,

et inhabitabunt ibi, et hreditate acquirent eam.
37
Et semen servorum ejus possidebit eam ;
et qui diligunt nomen ejus habitabunt in ea.
Ps. 69 1 In finem. Psalmus David in rememorationem, quod salvum
fecerit eum Dominus.
2
Deus, in adjutorium meum intende ;
Domine, ad adjuvandum me festina.
3
Confundantur, et revereantur, qui qurunt animam meam.
4
Avertantur retrorsum, et erubescant, qui volunt mihi mala ;
avertantur statim erubescentes qui dicunt mihi : Euge, euge !
5
Exsultent et ltentur in te omnes qui qurunt te ;
et dicant semper : Magnificetur Dominus, qui diligunt salutare tuum.
6
Ego vero egenus et pauper sum ;
Deus, adjuva me.
Adjutor meus et liberator meus es tu ;
Domine, ne moreris.
Ps. 70 1 Psalmus David, filiorum Jonadab, et priorum captivorum.
In te, Domine, speravi ; non confundar in ternum.
2
In justitia tua libera me, et eripe me :
inclina ad me aurem tuam, et salva me.
3
Esto mihi in Deum protectorem,
et in locum munitum, ut salvum me facias :
quoniam firmamentum meum et refugium meum es tu.
4
Deus meus, eripe me de manu peccatoris,
et de manu contra legem agentis, et iniqui :
5
quoniam tu es patientia mea, Domine ;
Domine, spes mea a juventute mea.
6
In te confirmatus sum ex utero ;
de ventre matris me tu es protector meus ;
in te cantatio mea semper.
7
Tamquam prodigium factus sum multis ;
et tu adjutor fortis.
8
Repleatur os meum laude,
ut cantem gloriam tuam,
tota die magnitudinem tuam.
9
Ne projicias me in tempore senectutis ;
cum defecerit virtus mea, ne derelinquas me.
10
Quia dixerunt inimici mei mihi,
et qui custodiebant animam meam consilium fecerunt in unum,
11
dicentes : Deus dereliquit eum :
753/1834
persequimini et comprehendite eum,

quia non est qui eripiat.
12
Deus, ne elongeris a me ;
Deus meus, in auxilium meum respice.
13
Confundantur et deficiant detrahentes anim me ;
operiantur confusione et pudore qui qurunt mala mihi.
14
Ego autem semper sperabo,
et adjiciam super omnem laudem tuam.
15
Os meum annuntiabit justitiam tuam,
tota die salutare tuum.
Quoniam non cognovi litteraturam,
16
introibo in potentias Domini ;
Domine, memorabor justiti tu solius.
17
Deus, docuisti me a juventute mea ;
et usque nunc pronuntiabo mirabilia tua.
18
Et usque in senectam et senium,
Deus, ne derelinquas me,
donec annuntiem brachium tuum generationi omni qu ventura est,
potentiam tuam, 19 et justitiam tuam, Deus, usque in altissima ;
qu fecisti magnalia, Deus : quis similis tibi ?
20
Quantas ostendisti mihi tribulationes multas et malas !
et conversus vivificasti me,
et de abyssis terr iterum reduxisti me.
21
Multiplicasti magnificentiam tuam ;
et conversus consolatus es me.
22
Nam et ego confitebor tibi in vasis psalmi veritatem tuam, Deus ;
psallam tibi in cithara, sanctus Isral.
23
Exsultabunt labia mea cum cantavero tibi ;
et anima mea quam redemisti.
24
Sed et lingua mea tota die meditabitur justitiam tuam,
cum confusi et reveriti fuerint qui qurunt mala mihi.
Ps. 71 1 Psalmus, in Salomonem.
2
Deus, judicium tuum regi da,
et justitiam tuam filio regis ;
judicare populum tuum in justitia,
et pauperes tuos in judicio.
3
Suscipiant montes pacem populo,
et colles justitiam.
4
Judicabit pauperes populi,
et salvos faciet filios pauperum,
et humiliabit calumniatorem.
5
Et permanebit cum sole, et ante lunam,
in generatione et generationem.
754/1834
Descendet sicut pluvia in vellus,

et sicut stillicidia stillantia super terram.
7
Orietur in diebus ejus justitia, et abundantia pacis,
donec auferatur luna.
8
Et dominabitur a mari usque ad mare,
et a flumine usque ad terminos orbis terrarum.
9
Coram illo procident thiopes,
et inimici ejus terram lingent.
10
Reges Tharsis et insul munera offerent ;
reges Arabum et Saba dona adducent :
11
et adorabunt eum omnes reges terr ;
omnes gentes servient ei.
12
Quia liberabit pauperem a potente,
et pauperem cui non erat adjutor.
13
Parcet pauperi et inopi,
et animas pauperum salvas faciet.
14
Ex usuris et iniquitate redimet animas eorum,
et honorabile nomen eorum coram illo.
15
Et vivet, et dabitur ei de auro Arabi ;
et adorabunt de ipso semper,
tota die benedicent ei.
16
Et erit firmamentum in terra in summis montium ;
superextolletur super Libanum fructus ejus,
et florebunt de civitate sicut fnum terr.
17
Sit nomen ejus benedictum in scula ;
ante solem permanet nomen ejus.
Et benedicentur in ipso omnes tribus terr ;
omnes gentes magnificabunt eum.
18
qui facit mirabilia solus.
19
Et benedictum nomen majestatis ejus in ternum,
et replebitur majestate ejus omnis terra. Fiat, fiat.
20
Defecerunt laudes David, filii Jesse.
Quam bonus Isral Deus,
his qui recto sunt corde !
2
Mei autem pene moti sunt pedes,
pene effusi sunt gressus mei :
3
quia zelavi super iniquos,
pacem peccatorum videns.
4
Quia non est respectus morti eorum,
et firmamentum in plaga eorum.
755/1834
In labore hominum non sunt,

et cum hominibus non flagellabuntur.
6
Ideo tenuit eos superbia ;
operti sunt iniquitate et impietate sua.
7
Prodiit quasi ex adipe iniquitas eorum ;
transierunt in affectum cordis.
8
Cogitaverunt et locuti sunt nequitiam ;
iniquitatem in excelso locuti sunt.
9
Posuerunt in clum os suum,
et lingua eorum transivit in terra.
10
Ideo convertetur populus meus hic,
et dies pleni invenientur in eis.
11
Et dixerunt : Quomodo scit Deus,
et si est scientia in excelso ?
12
Ecce ipsi peccatores, et abundantes in sculo
obtinuerunt divitias.
13
Et dixi : Ergo sine causa justificavi cor meum,
et lavi inter innocentes manus meas,
14
et fui flagellatus tota die,
et castigatio mea in matutinis.
15
Si dicebam : Narrabo sic ;
ecce nationem filiorum tuorum reprobavi.
16
Existimabam ut cognoscerem hoc ;
labor est ante me :
17
donec intrem in sanctuarium Dei,
et intelligam in novissimis eorum.
18
Verumtamen propter dolos posuisti eis ;
dejecisti eos dum allevarentur.
19
Quomodo facti sunt in desolationem ?
subito defecerunt : perierunt propter iniquitatem suam.
20
Velut somnium surgentium, Domine,
in civitate tua imaginem ipsorum ad nihilum rediges.
21
Quia inflammatum est cor meum,
et renes mei commutati sunt ;
22
et ego ad nihilum redactus sum, et nescivi :
23
ut jumentum factus sum apud te,
et ego semper tecum.
24
Tenuisti manum dexteram meam,
et in voluntate tua deduxisti me,
et cum gloria suscepisti me.
25
Quid enim mihi est in clo ?
et a te quid volui super terram ?
26
Defecit caro mea et cor meum ;
756/1834
Deus cordis mei, et pars mea, Deus in ternum.

27
Quia ecce qui elongant se a te peribunt ;
perdidisti omnes qui fornicantur abs te.
28
Mihi autem adhrere Deo bonum est ;
ponere in Domino Deo spem meam :
ut annuntiem omnes prdicationes tuas
in portis fili Sion.
Ps. 73 1 Intellectus Asaph.
Ut quid, Deus, repulisti in finem,
iratus est furor tuus super oves pascu tu ?
2
Memor esto congregationis tu,
quam possedisti ab initio.
Redemisti virgam hreditatis tu,
mons Sion, in quo habitasti in eo.
3
Leva manus tuas in superbias eorum in finem :
quanta malignatus est inimicus in sancto !
4
Et gloriati sunt qui oderunt te in medio solemnitatis tu ;
posuerunt signa sua, signa :
5
et non cognoverunt sicut in exitu super summum.
Quasi in silva lignorum securibus
6
exciderunt januas ejus in idipsum ;
in securi et ascia dejecerunt eam.
7
Incenderunt igni sanctuarium tuum ;
in terra polluerunt tabernaculum nominis tui.
8
Dixerunt in corde suo cognatio eorum simul :
Quiescere faciamus omnes dies festos Dei a terra.
9
Signa nostra non vidimus ;
jam non est propheta ;
et nos non cognoscet amplius.
10
Usquequo, Deus, improperabit inimicus ?
irritat adversarius nomen tuum in finem ?
11
Ut quid avertis manum tuam,
et dexteram tuam de medio sinu tuo in finem ?
12
Deus autem rex noster ante scula :
operatus est salutem in medio terr.
13
Tu confirmasti in virtute tua mare ;
contribulasti capita draconum in aquis.
14
Tu confregisti capita draconis ;
dedisti eum escam populis thiopum.
15
Tu dirupisti fontes et torrentes ;
tu siccasti fluvios Ethan.
16
Tuus est dies, et tua est nox ;
757/1834
tu fabricatus es auroram et solem.

17
Tu fecisti omnes terminos terr ;
statem et ver tu plasmasti ea.
18
Memor esto hujus : inimicus improperavit Domino,
et populus insipiens incitavit nomen tuum.
19
Ne tradas bestiis animas confitentes tibi,
et animas pauperum tuorum ne obliviscaris in finem.
20
Respice in testamentum tuum,
quia repleti sunt qui obscurati sunt terr domibus iniquitatum.
21
Ne avertatur humilis factus confusus ;
pauper et inops laudabunt nomen tuum.
22
Exsurge, Deus, judica causam tuam ;
memor esto improperiorum tuorum,
eorum qu ab insipiente sunt tota die.
23
Ne obliviscaris voces inimicorum tuorum :
superbia eorum qui te oderunt ascendit semper.
Ps. 74 1 In finem, ne corrumpas. Psalmus cantici Asaph.
2
Confitebimur tibi, Deus, confitebimur,
et invocabimus nomen tuum ;
narrabimus mirabilia tua.
3
Cum accepero tempus,
ego justitias judicabo.
4
Liquefacta est terra et omnes qui habitant in ea :
ego confirmavi columnas ejus.
5
Dixi iniquis : Nolite inique agere :
et delinquentibus : Nolite exaltare cornu :
6
nolite extollere in altum cornu vestrum ;
nolite loqui adversus Deum iniquitatem.
7
Quia neque ab oriente, neque ab occidente,
neque a desertis montibus :
8
quoniam Deus judex est.
Hunc humiliat, et hunc exaltat :
9
quia calix in manu Domini vini meri, plenus misto.
Et inclinavit ex hoc in hoc ;
verumtamen fx ejus non est exinanita :
bibent omnes peccatores terr.
10
Ego autem annuntiabo in sculum ;
cantabo Deo Jacob :
11
et omnia cornua peccatorum confringam,
et exaltabuntur cornua justi.
Ps. 75 1 In finem, in laudibus. Psalmus Asaph, canticum ad Assyrios.
758/1834
Notus in Juda Deus ;

in Isral magnum nomen ejus.
3
Et factus est in pace locus ejus,
et habitatio ejus in Sion.
4
Ibi confregit potentias arcuum,
scutum, gladium, et bellum.
5
Illuminans tu mirabiliter a montibus ternis ;
6
turbati sunt omnes insipientes corde.
Dormierunt somnum suum,
et nihil invenerunt omnes viri divitiarum in manibus suis.
7
Ab increpatione tua, Deus Jacob,
dormitaverunt qui ascenderunt equos.
8
Tu terribilis es ; et quis resistet tibi ?
ex tunc ira tua.
9
De clo auditum fecisti judicium :
terra tremuit et quievit 10 cum exsurgeret in judicium Deus,
ut salvos faceret omnes mansuetos terr.
11
Quoniam cogitatio hominis confitebitur tibi,
et reliqui cogitationis diem festum agent tibi.
12
Vovete et reddite Domino Deo vestro,
omnes qui in circuitu ejus affertis munera :
terribili, 13 et ei qui aufert spiritum principum :
terribili apud reges terr.
Ps. 76 1 In finem, pro Idithun. Psalmus Asaph.
2
Voce mea ad Dominum clamavi ;
voce mea ad Deum, et intendit mihi.
3
In die tribulationis me Deum exquisivi ;
manibus meis nocte contra eum, et non sum deceptus.
Renuit consolari anima mea ;
4
memor fui Dei, et delectatus sum,
et exercitatus sum, et defecit spiritus meus.
5
Anticipaverunt vigilias oculi mei ;
turbatus sum, et non sum locutus.
6
Cogitavi dies antiquos,
et annos ternos in mente habui.
7
Et meditatus sum nocte cum corde meo,
et exercitabar, et scopebam spiritum meum.
8
Numquid in ternum projiciet Deus ?
aut non apponet ut complacitior sit adhuc ?
9
aut in finem misericordiam suam abscindet,
a generatione in generationem ?
10
aut obliviscetur misereri Deus ?
759/1834
aut continebit in ira sua misericordias suas ?

11
Et dixi : Nunc cpi ;
hc mutatio dexter Excelsi.
12
Memor fui operum Domini,
quia memor ero ab initio mirabilium tuorum :
13
et meditabor in omnibus operibus tuis,
et in adinventionibus tuis exercebor.
14
Deus, in sancto via tua :
quis deus magnus sicut Deus noster ?
15
Tu es Deus qui facis mirabilia :
notam fecisti in populis virtutem tuam.
16
Redemisti in brachio tuo populum tuum,
filios Jacob et Joseph.
17
Viderunt te aqu, Deus ;
viderunt te aqu, et timuerunt :
et turbat sunt abyssi.
18
Multitudo sonitus aquarum ;
vocem dederunt nubes.
Etenim sagitt tu transeunt ;
19
vox tonitrui tui in rota.
Illuxerunt coruscationes tu orbi terr ;
commota est, et contremuit terra.
20
In mari via tua, et semit tu in aquis multis,
et vestigia tua non cognoscentur.
21
Deduxisti sicut oves populum tuum,
in manu Moysi et Aaron.
Ps. 77 1 Intellectus Asaph.
Attendite, popule meus, legem meam ;
inclinate aurem vestram in verba oris mei.
2
Aperiam in parabolis os meum ;
loquar propositiones ab initio.
3
Quanta audivimus, et cognovimus ea,
et patres nostri narraverunt nobis.
4
Non sunt occultata a filiis eorum in generatione altera,
narrantes laudes Domini et virtutes ejus,
et mirabilia ejus qu fecit.
5
Et suscitavit testimonium in Jacob,
et legem posuit in Isral,
quanta mandavit patribus nostris
nota facere ea filiis suis :
6
ut cognoscat generatio altera :
filii qui nascentur et exsurgent,
760/1834
et narrabunt filiis suis,

7
ut ponant in Deo spem suam,
et non obliviscantur operum Dei,
et mandata ejus exquirant :
8
ne fiant, sicut patres eorum,
generatio prava et exasperans ;
generatio qu non direxit cor suum,
et non est creditus cum Deo spiritus ejus.
9
Filii Ephrem, intendentes et mittentes arcum,
conversi sunt in die belli.
10
Non custodierunt testamentum Dei,
et in lege ejus noluerunt ambulare.
11
Et obliti sunt benefactorum ejus,
et mirabilium ejus qu ostendit eis.
12
Coram patribus eorum fecit mirabilia
in terra gypti, in campo Taneos.
13
Interrupit mare, et perduxit eos,
et statuit aquas quasi in utre :
14
et deduxit eos in nube diei,
et tota nocte in illuminatione ignis.
15
Interrupit petram in eremo,
et adaquavit eos velut in abysso multa.
16
Et eduxit aquam de petra,
et deduxit tamquam flumina aquas.
17
Et apposuerunt adhuc peccare ei ;
in iram excitaverunt Excelsum in inaquoso.
18
Et tentaverunt Deum in cordibus suis,
ut peterent escas animabus suis.
19
Et male locuti sunt de Deo ;
dixerunt : Numquid poterit Deus parare mensam in deserto ?
20
quoniam percussit petram, et fluxerunt aqu,
et torrentes inundaverunt.
Numquid et panem poterit dare,
aut parare mensam populo suo ?
21
Ideo audivit Dominus et distulit ;
et ignis accensus est in Jacob,
et ira ascendit in Isral :
22
quia non crediderunt in Deo,
nec speraverunt in salutari ejus.
23
Et mandavit nubibus desuper,
et januas cli aperuit.
24
Et pluit illis manna ad manducandum,
et panem cli dedit eis.
761/1834
25
Panem angelorum manducavit homo ;

cibaria misit eis in abundantia.
26
Transtulit austrum de clo,
et induxit in virtute sua africum.
27
Et pluit super eos sicut pulverem carnes,
et sicut arenam maris volatilia pennata.
28
Et ceciderunt in medio castrorum eorum,
circa tabernacula eorum.
29
Et manducaverunt, et saturati sunt nimis,
et desiderium eorum attulit eis :
30
non sunt fraudati a desiderio suo.
Adhuc esc eorum erant in ore ipsorum,
31
et ira Dei ascendit super eos :
et occidit pingues eorum,
et electos Isral impedivit.
32
In omnibus his peccaverunt adhuc,
et non crediderunt in mirabilibus ejus.
33
Et defecerunt in vanitate dies eorum,
et anni eorum cum festinatione.
34
Cum occideret eos, qurebant eum et revertebantur,
et diluculo veniebant ad eum.
35
Et rememorati sunt quia Deus adjutor est eorum,
et Deus excelsus redemptor eorum est.
36
Et dilexerunt eum in ore suo,
et lingua sua mentiti sunt ei ;
37
cor autem eorum non erat rectum cum eo,
nec fideles habiti sunt in testamento ejus.
38
Ipse autem est misericors,
et propitius fiet peccatis eorum,
et non disperdet eos.
Et abundavit ut averteret iram suam,
et non accendit omnem iram suam.
39
Et recordatus est quia caro sunt,
spiritus vadens et non rediens.
40
Quoties exacerbaverunt eum in deserto ;
in iram concitaverunt eum in inaquoso ?
41
Et conversi sunt, et tentaverunt Deum,
et sanctum Isral exacerbaverunt.
42
Non sunt recordati manus ejus,
die qua redemit eos de manu tribulantis :
43
sicut posuit in gypto signa sua,
et prodigia sua in campo Taneos ;
44
et convertit in sanguinem flumina eorum,
762/1834
et imbres eorum, ne biberent.

45
Misit in eos cnomyiam, et comedit eos,
et ranam, et disperdidit eos ;
46
et dedit rugini fructus eorum,
et labores eorum locust ;
47
et occidit in grandine vineas eorum,
et moros eorum in pruina ;
48
et tradidit grandini jumenta eorum,
et possessionem eorum igni ;
49
misit in eos iram indignationis su,
indignationem, et iram, et tribulationem,
immissiones per angelos malos.
50
Viam fecit semit ir su :
non pepercit a morte animabus eorum,
et jumenta eorum in morte conclusit :
51
et percussit omne primogenitum in terra gypti ;
primitias omnis laboris eorum in tabernaculis Cham :
52
et abstulit sicut oves populum suum,
et perduxit eos tamquam gregem in deserto :
53
et deduxit eos in spe, et non timuerunt,
et inimicos eorum operuit mare.
54
Et induxit eos in montem sanctificationis su,
montem quem acquisivit dextera ejus ;
et ejecit a facie eorum gentes,
et sorte divisit eis terram in funiculo distributionis ;
55
et habitare fecit in tabernaculis eorum tribus Isral.
56
Et tentaverunt, et exacerbaverunt Deum excelsum,
et testimonia ejus non custodierunt.
57
Et averterunt se, et non servaverunt pactum :
quemadmodum patres eorum, conversi sunt in arcum pravum.
58
In iram concitaverunt eum in collibus suis,
et in sculptilibus suis ad mulationem eum provocaverunt.
59
Audivit Deus, et sprevit,
et ad nihilum redegit valde Isral.
60
Et repulit tabernaculum Silo,
tabernaculum suum, ubi habitavit in hominibus.
61
Et tradidit in captivitatem virtutem eorum,
et pulchritudinem eorum in manus inimici.
62
Et conclusit in gladio populum suum,
et hreditatem suam sprevit.
63
Juvenes eorum comedit ignis,
et virgines eorum non sunt lamentat.
64
Sacerdotes eorum in gladio ceciderunt,
763/1834
et vidu eorum non plorabantur.

65
Et excitatus est tamquam dormiens Dominus,
tamquam potens crapulatus a vino.
66
Et percussit inimicos suos in posteriora ;
opprobrium sempiternum dedit illis.
67
Et repulit tabernaculum Joseph,
et tribum Ephraim non elegit :
68
sed elegit tribum Juda,
montem Sion, quem dilexit.
69
Et dificavit sicut unicornium sanctificium suum,
in terra quam fundavit in scula.
70
Et elegit David, servum suum,
et sustulit eum de gregibus ovium ;
de post ftantes accepit eum :
71
pascere Jacob servum suum,
et Isral hreditatem suam.
72
Et pavit eos in innocentia cordis sui,
et in intellectibus manuum suarum deduxit eos.
Deus, venerunt gentes in hreditatem tuam ;
polluerunt templum sanctum tuum ;
posuerunt Jerusalem in pomorum custodiam.
2
Posuerunt morticina servorum tuorum escas volatilibus cli ;
carnes sanctorum tuorum bestiis terr.
3
Effuderunt sanguinem eorum tamquam aquam in circuitu Jerusalem,
et non erat qui sepeliret.
4
Facti sumus opprobrium vicinis nostris ;
subsannatio et illusio his qui in circuitu nostro sunt.
5
Usquequo, Domine, irasceris in finem ?
accendetur velut ignis zelus tuus ?
6
Effunde iram tuam in gentes qu te non noverunt,
et in regna qu nomen tuum non invocaverunt :
7
quia comederunt Jacob,
et locum ejus desolaverunt.
8
Ne memineris iniquitatum nostrarum antiquarum ;
cito anticipent nos misericordi tu,
quia pauperes facti sumus nimis.
9
Adjuva nos, Deus salutaris noster,
et propter gloriam nominis tui, Domine, libera nos :
et propitius esto peccatis nostris, propter nomen tuum.
10
Ne forte dicant in gentibus : Ubi est Deus eorum ?
et innotescat in nationibus coram oculis nostris
764/1834
ultio sanguinis servorum tuorum qui effusus est.

11
Introat in conspectu tuo gemitus compeditorum ;
secundum magnitudinem brachii tui posside filios mortificatorum :
12
et redde vicinis nostris septuplum in sinu eorum ;
improperium ipsorum quod exprobraverunt tibi, Domine.
13
Nos autem populus tuus, et oves pascu tu,
confitebimur tibi in sculum ;
in generationem et generationem annuntiabimus laudem tuam.
Ps. 79 1 In finem, pro iis qui commutabuntur. Testimonium Asaph,
psalmus.
2
Qui regis Isral, intende ;
qui deducis velut ovem Joseph.
Qui sedes super cherubim, manifestare
3
coram Ephraim, Benjamin, et Manasse.
Excita potentiam tuam, et veni,
ut salvos facias nos.
4
Deus, converte nos, et ostende faciem tuam,
et salvi erimus.
5
Domine Deus virtutum,
quousque irasceris super orationem servi tui ?
6
cibabis nos pane lacrimarum,
et potum dabis nobis in lacrimis in mensura ?
7
Posuisti nos in contradictionem vicinis nostris,
et inimici nostri subsannaverunt nos.
8
Deus virtutum, converte nos, et ostende faciem tuam,
et salvi erimus.
9
Vineam de gypto transtulisti :
ejecisti gentes, et plantasti eam.
10
Dux itineris fuisti in conspectu ejus ;
plantasti radices ejus, et implevit terram.
11
Operuit montes umbra ejus,
et arbusta ejus cedros Dei.
12
Extendit palmites suos usque ad mare,
et usque ad flumen propagines ejus.
13
Ut quid destruxisti maceriam ejus,
et vindemiant eam omnes qui prtergrediuntur viam ?
14
Exterminavit eam aper de silva,
et singularis ferus depastus est eam.
15
Deus virtutum, convertere,
respice de clo, et vide,
et visita vineam istam :
16
et perfice eam quam plantavit dextera tua,
765/1834
et super filium hominis quem confirmasti tibi.

17
Incensa igni et suffossa,
ab increpatione vultus tui peribunt.
18
Fiat manus tua super virum dexter tu,
et super filium hominis quem confirmasti tibi.
19
Et non discedimus a te :
vivificabis nos, et nomen tuum invocabimus.
20
Domine Deus virtutum, converte nos, et ostende faciem tuam,
et salvi erimus.
Ps. 80 1 In finem, pro torcularibus. Psalmus ipsi Asaph.
2
Exsultate Deo adjutori nostro ;
jubilate Deo Jacob.
3
Sumite psalmum, et date tympanum ;
psalterium jucundum cum cithara.
4
Buccinate in neomenia tuba,
in insigni die solemnitatis vestr :
5
quia prceptum in Isral est,
et judicium Deo Jacob.
6
Testimonium in Joseph posuit illud,
cum exiret de terra gypti ;
linguam quam non noverat, audivit.
7
Divertit ab oneribus dorsum ejus ;
manus ejus in cophino servierunt.
8
In tribulatione invocasti me, et liberavi te.
Exaudivi te in abscondito tempestatis ;
probavi te apud aquam contradictionis.
9
Audi, populus meus, et contestabor te.
Isral, si audieris me,
10
non erit in te deus recens,
neque adorabis deum alienum.
11
Ego enim sum Dominus Deus tuus,
qui eduxi te de terra gypti.
Dilata os tuum, et implebo illud.
12
Et non audivit populus meus vocem meam,
et Isral non intendit mihi.
13
Et dimisi eos secundum desideria cordis eorum ;
ibunt in adinventionibus suis.
14
Si populus meus audisset me,
Isral si in viis meis ambulasset,
15
pro nihilo forsitan inimicos eorum humiliassem,
et super tribulantes eos misissem manum meam.
16
Inimici Domini mentiti sunt ei,
766/1834
et erit tempus eorum in scula.

17
Et cibavit eos ex adipe frumenti,
et de petra melle saturavit eos.
Deus stetit in synagoga deorum ;
in medio autem deos dijudicat.
2
Usquequo judicatis iniquitatem,
et facies peccatorum sumitis ?
3
Judicate egeno et pupillo ;
humilem et pauperem justificate.
4
Eripite pauperem,
et egenum de manu peccatoris liberate.
5
Nescierunt, neque intellexerunt ;
in tenebris ambulant :
movebuntur omnia fundamenta terr.
6
Ego dixi : Dii estis,
et filii Excelsi omnes.
7
Vos autem sicut homines moriemini,
et sicut unus de principibus cadetis.
8
Surge, Deus, judica terram,
quoniam tu hreditabis in omnibus gentibus.
Ps. 82 1 Canticum Psalmi Asaph.
2
Deus, quis similis erit tibi ?
ne taceas, neque compescaris, Deus :
3
quoniam ecce inimici tui sonuerunt,
et qui oderunt te extulerunt caput.
4
Super populum tuum malignaverunt consilium,
et cogitaverunt adversus sanctos tuos.
5
Dixerunt : Venite, et disperdamus eos de gente,
et non memoretur nomen Isral ultra.
6
Quoniam cogitaverunt unanimiter ;
simul adversum te testamentum disposuerunt :
7
tabernacula Idumorum et Ismahelit,
Moab et Agareni,
8
Gebal, et Ammon, et Amalec ;
alienigen cum habitantibus Tyrum.
9
Etenim Assur venit cum illis :
facti sunt in adjutorium filiis Lot.
10
Fac illis sicut Madian et Sisar,
sicut Jabin in torrente Cisson.
11
Disperierunt in Endor ;
767/1834
facti sunt ut stercus terr.

12
Pone principes eorum sicut Oreb,
et Zeb, et Zebee, et Salmana :
omnes principes eorum,
13
qui dixerunt : Hreditate possideamus sanctuarium Dei.
14
Deus meus, pone illos ut rotam,
et sicut stipulam ante faciem venti.
15
Sicut ignis qui comburit silvam,
et sicut flamma comburens montes,
16
ita persequeris illos in tempestate tua,
et in ira tua turbabis eos.
17
Imple facies eorum ignominia,
et qurent nomen tuum, Domine.
18
Erubescant, et conturbentur in sculum sculi,
et confundantur, et pereant.
19
Et cognoscant quia nomen tibi Dominus :
tu solus Altissimus in omni terra.
Ps. 83 1 In finem, pro torcularibus filiis Core. Psalmus.
2
Quam dilecta tabernacula tua, Domine virtutum !
3
Concupiscit, et deficit anima mea in atria Domini ;
cor meum et caro mea exsultaverunt in Deum vivum.
4
Etenim passer invenit sibi domum,
et turtur nidum sibi, ubi ponat pullos suos :
altaria tua, Domine virtutum,
rex meus, et Deus meus.
5
Beati qui habitant in domo tua, Domine ;
in scula sculorum laudabunt te.
6
Beatus vir cujus est auxilium abs te :
ascensiones in corde suo disposuit,
7
in valle lacrimarum, in loco quem posuit.
8
Etenim benedictionem dabit legislator ;
ibunt de virtute in virtutem :
videbitur Deus deorum in Sion.
9
Domine Deus virtutum, exaudi orationem meam ;
auribus percipe, Deus Jacob.
10
Protector noster, aspice, Deus,
et respice in faciem christi tui.
11
Quia melior est dies una in atriis tuis super millia ;
elegi abjectus esse in domo Dei mei
magis quam habitare in tabernaculis peccatorum.
12
Quia misericordiam et veritatem diligit Deus :
gratiam et gloriam dabit Dominus.
768/1834
13
Non privabit bonis eos qui ambulant in innocentia :

Domine virtutum, beatus homo qui sperat in te.
Ps. 84 1 In finem, filiis Core. Psalmus.
2
Benedixisti, Domine, terram tuam ;
avertisti captivitatem Jacob.
3
Remisisti iniquitatem plebis tu ;
operuisti omnia peccata eorum.
4
Mitigasti omnem iram tuam ;
avertisti ab ira indignationis tu.
5
Converte nos, Deus salutaris noster,
et averte iram tuam a nobis.
6
Numquid in ternum irasceris nobis ?
aut extendes iram tuam a generatione in generationem ?
7
Deus, tu conversus vivificabis nos,
et plebs tua ltabitur in te.
8
Ostende nobis, Domine, misericordiam tuam,
et salutare tuum da nobis.
9
Audiam quid loquatur in me Dominus Deus,
quoniam loquetur pacem in plebem suam,
et super sanctos suos,
et in eos qui convertuntur ad cor.
10
Verumtamen prope timentes eum salutare ipsius,
ut inhabitet gloria in terra nostra.
11
Misericordia et veritas obviaverunt sibi ;
justitia et pax osculat sunt.
12
Veritas de terra orta est,
et justitia de clo prospexit.
13
Etenim Dominus dabit benignitatem,
et terra nostra dabit fructum suum.
14
Justitia ante eum ambulabit,
et ponet in via gressus suos.
Ps. 85 1 Oratio ipsi David.
Inclina, Domine, aurem tuam et exaudi me,
quoniam inops et pauper sum ego.
2
Custodi animam meam, quoniam sanctus sum ;
salvum fac servum tuum, Deus meus, sperantem in te.
3
Miserere mei, Domine,
quoniam ad te clamavi tota die ;
4
ltifica animam servi tui,
quoniam ad te, Domine, animam meam levavi.
5
Quoniam tu, Domine, suavis et mitis,
769/1834
et mult misericordi omnibus invocantibus te.

6
Auribus percipe, Domine, orationem meam,
et intende voci deprecationis me.
7
In die tribulationis me clamavi ad te,
quia exaudisti me.
8
Non est similis tui in diis, Domine,
et non est secundum opera tua.
9
Omnes gentes quascumque fecisti venient,
et adorabunt coram te, Domine,
et glorificabunt nomen tuum.
10
Quoniam magnus es tu, et faciens mirabilia ;
tu es Deus solus.
11
Deduc me, Domine, in via tua, et ingrediar in veritate tua ;
ltetur cor meum, ut timeat nomen tuum.
12
Confitebor tibi, Domine Deus meus, in toto corde meo,
et glorificabo nomen tuum in ternum :
13
quia misericordia tua magna est super me,
et eruisti animam meam ex inferno inferiori.
14
Deus, iniqui insurrexerunt super me,
et synagoga potentium qusierunt animam meam :
et non proposuerunt te in conspectu suo.
15
Et tu, Domine Deus, miserator et misericors ;
patiens, et mult misericordi, et verax.
16
Respice in me, et miserere mei ;
da imperium tuum puero tuo,
et salvum fac filium ancill tu.
17
Fac mecum signum in bonum,
ut videant qui oderunt me, et confundantur :
quoniam tu, Domine, adjuvisti me, et consolatus es me.
Ps. 86 1 Filiis Core. Psalmus cantici.
Fundamenta ejus in montibus sanctis ;
2
diligit Dominus portas Sion super omnia tabernacula Jacob.
3
Gloriosa dicta sunt de te, civitas Dei !
4
Memor ero Rahab et Babylonis, scientium me ;
ecce alienigen, et Tyrus, et populus thiopum,
hi fuerunt illic.
5
Numquid Sion dicet : Homo et homo natus est in ea,
et ipse fundavit eam Altissimus ?
6
Dominus narrabit in scripturis populorum et principum,
horum qui fuerunt in ea.
7
Sicut ltantium omnium
habitatio est in te.
770/1834
Ps. 87 1 Canticum Psalmi, filiis Core, in finem, pro Maheleth ad

respondendum. Intellectus Eman Ezrahit.
2
Domine, Deus salutis me,
in die clamavi et nocte coram te.
3
Intret in conspectu tuo oratio mea,
inclina aurem tuam ad precem meam.
4
Quia repleta est malis anima mea,
et vita mea inferno appropinquavit.
5
stimatus sum cum descendentibus in lacum,
factus sum sicut homo sine adjutorio,
6
inter mortuos liber ;
sicut vulnerati dormientes in sepulchris,
quorum non es memor amplius,
et ipsi de manu tua repulsi sunt.
7
Posuerunt me in lacu inferiori,
in tenebrosis, et in umbra mortis.
8
Super me confirmatus est furor tuus,
et omnes fluctus tuos induxisti super me.
9
Longe fecisti notos meos a me ;
posuerunt me abominationem sibi.
Traditus sum, et non egrediebar ;
10
oculi mei languerunt pr inopia.
Clamavi ad te, Domine, tota die ;
expandi ad te manus meas.
11
Numquid mortuis facies mirabilia ?
aut medici suscitabunt, et confitebuntur tibi ?
12
Numquid narrabit aliquis in sepulchro misericordiam tuam,
et veritatem tuam in perditione ?
13
Numquid cognoscentur in tenebris mirabilia tua ?
et justitia tua in terra oblivionis ?
14
Et ego ad te, Domine, clamavi,
et mane oratio mea prveniet te.
15
Ut quid, Domine, repellis orationem meam ;
avertis faciem tuam a me ?
16
Pauper sum ego, et in laboribus a juventute mea ;
exaltatus autem, humiliatus sum et conturbatus.
17
In me transierunt ir tu,
et terrores tui conturbaverunt me :
18
circumdederunt me sicut aqua tota die ;
circumdederunt me simul.
19
Elongasti a me amicum et proximum,
et notos meos a miseria.
771/1834
Ps. 88 1 Intellectus Ethan Ezrahit.

2
Misericordias Domini in ternum cantabo ;
in generationem et generationem annuntiabo veritatem tuam in ore meo.
3
Quoniam dixisti : In ternum misericordia dificabitur in clis ;
prparabitur veritas tua in eis.
4
Disposui testamentum electis meis ;
juravi David servo meo :
5
Usque in ternum prparabo semen tuum,
et dificabo in generationem et generationem sedem tuam.
6
Confitebuntur cli mirabilia tua, Domine ;
etenim veritatem tuam in ecclesia sanctorum.
7
Quoniam quis in nubibus quabitur Domino ;
similis erit Deo in filiis Dei ?
8
Deus, qui glorificatur in consilio sanctorum,
magnus et terribilis super omnes qui in circuitu ejus sunt.
9
Domine Deus virtutum, quis similis tibi ?
potens es, Domine, et veritas tua in circuitu tuo.
10
Tu dominaris potestati maris ;
motum autem fluctuum ejus tu mitigas.
11
Tu humiliasti, sicut vulneratum, superbum ;
in brachio virtutis tu dispersisti inimicos tuos.
12
Tui sunt cli, et tua est terra :
orbem terr, et plenitudinem ejus tu fundasti ;
13
aquilonem et mare tu creasti.
Thabor et Hermon in nomine tuo exsultabunt :
14
tuum brachium cum potentia.
Firmetur manus tua, et exaltetur dextera tua :
15
justitia et judicium prparatio sedis tu :
misericordia et veritas prcedent faciem tuam.
16
Beatus populus qui scit jubilationem :
Domine, in lumine vultus tui ambulabunt,
17
et in nomine tuo exsultabunt tota die,
et in justitia tua exaltabuntur.
18
Quoniam gloria virtutis eorum tu es,
et in beneplacito tuo exaltabitur cornu nostrum.
19
Quia Domini est assumptio nostra,
et sancti Isral regis nostri.
20
Tunc locutus es in visione sanctis tuis,
et dixisti : Posui adjutorium in potente,
et exaltavi electum de plebe mea.
21
Inveni David, servum meum ;
oleo sancto meo unxi eum.
772/1834
22
Manus enim mea auxiliabitur ei,

et brachium meum confortabit eum.
23
Nihil proficiet inimicus in eo,
et filius iniquitatis non apponet nocere ei.
24
Et concidam a facie ipsius inimicos ejus,
et odientes eum in fugam convertam.
25
Et veritas mea et misericordia mea cum ipso,
et in nomine meo exaltabitur cornu ejus.
26
Et ponam in mari manum ejus,
et in fluminibus dexteram ejus.
27
Ipse invocabit me : Pater meus es tu,
Deus meus, et susceptor salutis me.
28
Et ego primogenitum ponam illum,
excelsum pr regibus terr.
29
In ternum servabo illi misericordiam meam,
et testamentum meum fidele ipsi.
30
Et ponam in sculum sculi semen ejus,
et thronum ejus sicut dies cli.
31
Si autem dereliquerint filii ejus legem meam,
et in judiciis meis non ambulaverint ;
32
si justitias meas profanaverint,
et mandata mea non custodierint :
33
visitabo in virga iniquitates eorum,
et in verberibus peccata eorum ;
34
misericordiam autem meam non dispergam ab eo,
neque nocebo in veritate mea,
35
neque profanabo testamentum meum :
et qu procedunt de labiis meis non faciam irrita.
36
Semel juravi in sancto meo, si David mentiar :
37
semen ejus in ternum manebit.
Et thronus ejus sicut sol in conspectu meo,
38
et sicut luna perfecta in ternum,
et testis in clo fidelis.
39
Tu vero repulisti et despexisti ;
distulisti christum tuum.
40
Evertisti testamentum servi tui ;
profanasti in terra sanctuarium ejus.
41
Destruxisti omnes sepes ejus ;
posuisti firmamentum ejus formidinem.
42
Diripuerunt eum omnes transeuntes viam ;
factus est opprobrium vicinis suis.
43
Exaltasti dexteram deprimentium eum ;
ltificasti omnes inimicos ejus.
773/1834
44
Avertisti adjutorium gladii ejus,

et non es auxiliatus ei in bello.
45
Destruxisti eum ab emundatione,
et sedem ejus in terram collisisti.
46
Minorasti dies temporis ejus ;
perfudisti eum confusione.
47
Usquequo, Domine, avertis in finem ?
exardescet sicut ignis ira tua ?
48
Memorare qu mea substantia :
numquid enim vane constituisti omnes filios hominum ?
49
Quis est homo qui vivet et non videbit mortem ?
eruet animam suam de manu inferi ?
50
Ubi sunt misericordi tu antiqu, Domine,
sicut jurasti David in veritate tua ?
51
Memor esto, Domine, opprobrii servorum tuorum,
quod continui in sinu meo, multarum gentium :
52
quod exprobraverunt inimici tui, Domine ;
quod exprobraverunt commutationem christi tui.
53
Benedictus Dominus in ternum. Fiat, fiat.
Ps. 89 1 Oratio Moysi, hominis Dei.
Domine, refugium factus es nobis
a generatione in generationem.
2
Priusquam montes fierent,
aut formaretur terra et orbis,
a sculo et usque in sculum tu es, Deus.
3
Ne avertas hominem in humilitatem :
et dixisti : Convertimini, filii hominum.
4
Quoniam mille anni ante oculos tuos
tamquam dies hesterna qu prteriit :
et custodia in nocte 5 qu pro nihilo habentur,
eorum anni erunt.
6
Mane sicut herba transeat ;
mane floreat, et transeat ;
vespere decidat, induret, et arescat.
7
Quia defecimus in ira tua,
et in furore tuo turbati sumus.
8
Posuisti iniquitates nostras in conspectu tuo ;
sculum nostrum in illuminatione vultus tui.
9
Quoniam omnes dies nostri defecerunt,
et in ira tua defecimus.
Anni nostri sicut aranea meditabuntur ;
10
dies annorum nostrorum in ipsis septuaginta anni.
774/1834
Si autem in potentatibus octoginta anni,

et amplius eorum labor et dolor ;
quoniam supervenit mansuetudo, et corripiemur.
11
Quis novit potestatem ir tu,
et pr timore tuo iram tuam 12 dinumerare ?
Dexteram tuam sic notam fac,
et eruditos corde in sapientia.
13
Convertere, Domine ; usquequo ?
et deprecabilis esto super servos tuos.
14
Repleti sumus mane misericordia tua ;
et exsultavimus, et delectati sumus omnibus diebus nostris.
15
Ltati sumus pro diebus quibus nos humiliasti ;
annis quibus vidimus mala.
16
Respice in servos tuos et in opera tua,
et dirige filios eorum.
17
Et sit splendor Domini Dei nostri super nos,
et opera manuum nostrarum dirige super nos,
et opus manuum nostrarum dirige.
Ps. 90 1 Laus cantici David.
Qui habitat in adjutorio Altissimi,
in protectione Dei cli commorabitur.
2
Dicet Domino : Susceptor meus es tu, et refugium meum ;
Deus meus, sperabo in eum.
3
Quoniam ipse liberavit me de laqueo venantium,
et a verbo aspero.
4
Scapulis suis obumbrabit tibi,
et sub pennis ejus sperabis.
5
Scuto circumdabit te veritas ejus :
non timebis a timore nocturno ;
6
a sagitta volante in die,
a negotio perambulante in tenebris,
ab incursu, et dmonio meridiano.
7
Cadent a latere tuo mille, et decem millia a dextris tuis ;
ad te autem non appropinquabit.
8
Verumtamen oculis tuis considerabis,
et retributionem peccatorum videbis.
9
Quoniam tu es, Domine, spes mea ;
Altissimum posuisti refugium tuum.
10
Non accedet ad te malum,
et flagellum non appropinquabit tabernaculo tuo.
11
Quoniam angelis suis mandavit de te,
ut custodiant te in omnibus viis tuis.
775/1834
12
In manibus portabunt te,

ne forte offendas ad lapidem pedem tuum.
13
Super aspidem et basiliscum ambulabis,
et conculcabis leonem et draconem.
14
Quoniam in me speravit, liberabo eum ;
protegam eum, quoniam cognovit nomen meum.
15
Clamabit ad me, et ego exaudiam eum ;
cum ipso sum in tribulatione :
eripiam eum, et glorificabo eum.
16
Longitudine dierum replebo eum,
et ostendam illi salutare meum.
Ps. 91 1 Psalmus cantici, in die sabbati.
2
Bonum est confiteri Domino,
et psallere nomini tuo, Altissime :
3
ad annuntiandum mane misericordiam tuam,
et veritatem tuam per noctem,
4
in decachordo, psalterio ;
cum cantico, in cithara.
5
Quia delectasti me, Domine, in factura tua ;
et in operibus manuum tuarum exsultabo.
6
Quam magnificata sunt opera tua, Domine !
nimis profund fact sunt cogitationes tu.
7
Vir insipiens non cognoscet,
et stultus non intelliget hc.
8
Cum exorti fuerint peccatores sicut fnum,
et apparuerint omnes qui operantur iniquitatem,
ut intereant in sculum sculi :
9
tu autem Altissimus in ternum, Domine.
10
Quoniam ecce inimici tui, Domine,
quoniam ecce inimici tui peribunt ;
et dispergentur omnes qui operantur iniquitatem.
11
Et exaltabitur sicut unicornis cornu meum,
et senectus mea in misericordia uberi.
12
Et despexit oculus meus inimicos meos,
et in insurgentibus in me malignantibus audiet auris mea.
13
Justus ut palma florebit ;
sicut cedrus Libani multiplicabitur.
14
Plantati in domo Domini,
in atriis domus Dei nostri florebunt.
15
Adhuc multiplicabuntur in senecta uberi,
et bene patientes erunt :
776/1834
16
ut annuntient quoniam rectus Dominus Deus noster,

et non est iniquitas in eo.
Ps. 92 1 Laus cantici ipsi David, in die ante sabbatum, quando
fundata est terra.
Dominus regnavit, decorem indutus est :
indutus est Dominus fortitudinem, et prcinxit se.
Etenim firmavit orbem terr, qui non commovebitur.
2
Parata sedes tua ex tunc ;
a sculo tu es.
3
Elevaverunt flumina, Domine,
elevaverunt flumina vocem suam ;
elevaverunt flumina fluctus suos,
4
a vocibus aquarum multarum.
Mirabiles elationes maris ;
mirabilis in altis Dominus.
5
Testimonia tua credibilia facta sunt nimis ;
domum tuam decet sanctitudo, Domine,
in longitudinem dierum.
Ps. 93 1 Psalmus ipsi David, quarta sabbati.
Deus ultionum Dominus ;
Deus ultionum libere egit.
2
Exaltare, qui judicas terram ;
redde retributionem superbis.
3
Usquequo peccatores, Domine,
usquequo peccatores gloriabuntur ;
4
effabuntur et loquentur iniquitatem ;
loquentur omnes qui operantur injustitiam ?
5
Populum tuum, Domine, humiliaverunt,
et hreditatem tuam vexaverunt.
6
Viduam et advenam interfecerunt,
et pupillos occiderunt.
7
Et dixerunt : Non videbit Dominus,
nec intelliget Deus Jacob.
8
Intelligite, insipientes in populo ;
et stulti, aliquando sapite.
9
Qui plantavit aurem non audiet ?
aut qui finxit oculum non considerat ?
10
Qui corripit gentes non arguet,
qui docet hominem scientiam ?
11
Dominus scit cogitationes hominum,
quoniam van sunt.
777/1834
12
Beatus homo quem tu erudieris, Domine,

et de lege tua docueris eum :
13
ut mitiges ei a diebus malis,
donec fodiatur peccatori fovea.
14
Quia non repellet Dominus plebem suam,
et hreditatem suam non derelinquet,
15
quoadusque justitia convertatur in judicium :
et qui juxta illam, omnes qui recto sunt corde.
16
Quis consurget mihi adversus malignantes ?
aut quis stabit mecum adversus operantes iniquitatem ?
17
Nisi quia Dominus adjuvit me,
paulominus habitasset in inferno anima mea.
18
Si dicebam : Motus est pes meus :
misericordia tua, Domine, adjuvabat me.
19
Secundum multitudinem dolorum meorum in corde meo,
consolationes tu ltificaverunt animam meam.
20
Numquid adhret tibi sedes iniquitatis,
qui fingis laborem in prcepto ?
21
Captabunt in animam justi,
et sanguinem innocentem condemnabunt.
22
Et factus est mihi Dominus in refugium,
et Deus meus in adjutorium spei me.
23
Et reddet illis iniquitatem ipsorum,
et in malitia eorum disperdet eos :
disperdet illos Dominus Deus noster.
Ps. 94 1 Laus cantici ipsi David.
Venite, exsultemus Domino ;
jubilemus Deo salutari nostro ;
2
proccupemus faciem ejus in confessione,
et in psalmis jubilemus ei :
3
quoniam Deus magnus Dominus,
et rex magnus super omnes deos.
4
Quia in manu ejus sunt omnes fines terr,
et altitudines montium ipsius sunt ;
5
quoniam ipsius est mare, et ipse fecit illud,
et siccam manus ejus formaverunt.
6
Venite, adoremus, et procidamus,
et ploremus ante Dominum qui fecit nos :
7
quia ipse est Dominus Deus noster,
et nos populus pascu ejus, et oves manus ejus.
8
Hodie si vocem ejus audieritis,
nolite obdurare corda vestra 9 sicut in irritatione,
778/1834
secundum diem tentationis in deserto,

ubi tentaverunt me patres vestri :
probaverunt me, et viderunt opera mea.
10
Quadraginta annis offensus fui generationi illi,
et dixi : Semper hi errant corde.
11
Et isti non cognoverunt vias meas :
ut juravi in ira mea :
Si introibunt in requiem meam.
Ps. 95 1 Canticum ipsi David, quando domus dificabatur post
captivitatem.
Cantate Domino canticum novum ;
cantate Domino omnis terra.
2
Cantate Domino, et benedicite nomini ejus ;
annuntiate de die in diem salutare ejus.
3
Annuntiate inter gentes gloriam ejus ;
in omnibus populis mirabilia ejus.
4
Quoniam magnus Dominus, et laudabilis nimis :
terribilis est super omnes deos.
5
Quoniam omnes dii gentium dmonia ;
Dominus autem clos fecit.
6
Confessio et pulchritudo in conspectu ejus ;
sanctimonia et magnificentia in sanctificatione ejus.
7
Afferte Domino, patri gentium,
afferte Domino gloriam et honorem ;
8
afferte Domino gloriam nomini ejus.
Tollite hostias, et introite in atria ejus ;
9
adorate Dominum in atrio sancto ejus.
Commoveatur a facie ejus universa terra ;
10
dicite in gentibus, quia Dominus regnavit.
Etenim correxit orbem terr, qui non commovebitur ;
judicabit populos in quitate.
11
Ltentur cli, et exsultet terra ;
commoveatur mare et plenitudo ejus ;
12
gaudebunt campi, et omnia qu in eis sunt.
Tunc exsultabunt omnia ligna silvarum
13
a facie Domini, quia venit,
quoniam venit judicare terram.
Judicabit orbem terr in quitate,
et populos in veritate sua.
Ps. 96 1 Huic David, quando terra ejus restituta est.
779/1834
Dominus regnavit : exsultet terra ;

ltentur insul mult.
2
Nubes et caligo in circuitu ejus ;
justitia et judicium correctio sedis ejus.
3
Ignis ante ipsum prcedet,
et inflammabit in circuitu inimicos ejus.
4
Illuxerunt fulgura ejus orbi terr ;
vidit, et commota est terra.
5
Montes sicut cera fluxerunt a facie Domini ;
a facie Domini omnis terra.
6
Annuntiaverunt cli justitiam ejus,
et viderunt omnes populi gloriam ejus.
7
Confundantur omnes qui adorant sculptilia,
et qui gloriantur in simulacris suis.
Adorate eum omnes angeli ejus.
8
Audivit, et ltata est Sion,
et exsultaverunt fili Jud
propter judicia tua, Domine.
9
Quoniam tu Dominus altissimus super omnem terram ;
nimis exaltatus es super omnes deos.
10
Qui diligitis Dominum, odite malum :
custodit Dominus animas sanctorum suorum ;
de manu peccatoris liberabit eos.
11
Lux orta est justo,
et rectis corde ltitia.
12
Ltamini, justi, in Domino,
et confitemini memori sanctificationis ejus.
Cantate Domino canticum novum,
quia mirabilia fecit.
Salvavit sibi dextera ejus,
et brachium sanctum ejus.
2
Notum fecit Dominus salutare suum ;
in conspectu gentium revelavit justitiam suam.
3
Recordatus est misericordi su,
et veritatis su domui Isral.
Viderunt omnes termini terr
salutare Dei nostri.
4
cantate, et exsultate, et psallite.
5
Psallite Domino in cithara ;
in cithara et voce psalmi ;
780/1834
in tubis ductilibus, et voce tub corne.

Jubilate in conspectu regis Domini :
7
moveatur mare, et plenitudo ejus ;
orbis terrarum, et qui habitant in eo.
8
Flumina plaudent manu ;
simul montes exsultabunt 9 a conspectu Domini :
quoniam venit judicare terram.
Judicabit orbem terrarum in justitia,
et populos in quitate.
Dominus regnavit : irascantur populi ;
qui sedet super cherubim : moveatur terra.
2
Dominus in Sion magnus,
et excelsus super omnes populos.
3
Confiteantur nomini tuo magno,
quoniam terribile et sanctum est,
4
et honor regis judicium diligit.
Tu parasti directiones ;
judicium et justitiam in Jacob tu fecisti.
5
Exaltate Dominum Deum nostrum,
et adorate scabellum pedum ejus,
quoniam sanctum est.
6
Moyses et Aaron in sacerdotibus ejus,
et Samuel inter eos qui invocant nomen ejus :
invocabant Dominum, et ipse exaudiebat eos ;
7
in columna nubis loquebatur ad eos.
Custodiebant testimonia ejus,
et prceptum quod dedit illis.
8
Domine Deus noster, tu exaudiebas eos ;
Deus, tu propitius fuisti eis,
et ulciscens in omnes adinventiones eorum.
9
Exaltate Dominum Deum nostrum,
et adorate in monte sancto ejus,
quoniam sanctus Dominus Deus noster.
Ps. 99 1 Psalmus in confessione.
2
servite Domino in ltitia.
Introite in conspectu ejus in exsultatione.
3
Scitote quoniam Dominus ipse est Deus ;
ipse fecit nos, et non ipsi nos :
populus ejus, et oves pascu ejus.
781/1834
Introite portas ejus in confessione ;

atria ejus in hymnis :
confitemini illi.
Laudate nomen ejus, 5 quoniam suavis est Dominus,
in ternum misericordia ejus,
et usque in generationem et generationem veritas ejus.
Misericordiam et judicium cantabo tibi, Domine ;
psallam, 2 et intelligam in via immaculata : quando venies ad me ?
Perambulabam in innocentia cordis mei, in medio domus me.
3
Non proponebam ante oculos meos rem injustam ;
facientes prvaricationes odivi ;
non adhsit mihi 4 cor pravum ;
declinantem a me malignum non cognoscebam.
5
Detrahentem secreto proximo suo, hunc persequebar :
superbo oculo, et insatiabili corde, cum hoc non edebam.
6
Oculi mei ad fideles terr, ut sedeant mecum ;
ambulans in via immaculata, hic mihi ministrabat.
7
Non habitabit in medio domus me qui facit superbiam ;
qui loquitur iniqua non direxit in conspectu oculorum meorum.
8
In matutino interficiebam omnes peccatores terr,
ut disperderem de civitate Domini omnes operantes iniquitatem.
Ps. 101 1 Oratio pauperis, cum anxius fuerit, et in conspectu Domini
effuderit precem suam.
2
Domine, exaudi orationem meam,
et clamor meus ad te veniat.
3
Non avertas faciem tuam a me :
in quacumque die tribulor, inclina ad me aurem tuam ;
in quacumque die invocavero te, velociter exaudi me.
4
Quia defecerunt sicut fumus dies mei,
et ossa mea sicut cremium aruerunt.
5
Percussus sum ut fnum, et aruit cor meum,
quia oblitus sum comedere panem meum.
6
A voce gemitus mei
adhsit os meum carni me.
7
Similis factus sum pellicano solitudinis ;
factus sum sicut nycticorax in domicilio.
8
Vigilavi, et factus sum sicut passer solitarius in tecto.
9
Tota die exprobrabant mihi inimici mei,
et qui laudabant me adversum me jurabant :
10
quia cinerem tamquam panem manducabam,
782/1834
et potum meum cum fletu miscebam,

11
a facie ir et indignationis tu :
quia elevans allisisti me.
12
Dies mei sicut umbra declinaverunt,
et ego sicut fnum arui.
13
Tu autem, Domine, in ternum permanes,
et memoriale tuum in generationem et generationem.
14
Tu exsurgens misereberis Sion,
quia tempus miserendi ejus, quia venit tempus :
15
quoniam placuerunt servis tuis lapides ejus,
et terr ejus miserebuntur.
16
Et timebunt gentes nomen tuum, Domine,
et omnes reges terr gloriam tuam :
17
quia dificavit Dominus Sion,
et videbitur in gloria sua.
18
Respexit in orationem humilium
et non sprevit precem eorum.
19
Scribantur hc in generatione altera,
et populus qui creabitur laudabit Dominum.
20
Quia prospexit de excelso sancto suo ;
Dominus de clo in terram aspexit :
21
ut audiret gemitus compeditorum ;
ut solveret filios interemptorum :
22
ut annuntient in Sion nomen Domini,
et laudem ejus in Jerusalem :
23
in conveniendo populos in unum, et reges,
ut serviant Domino.
24
Respondit ei in via virtutis su :
Paucitatem dierum meorum nuntia mihi :
25
ne revoces me in dimidio dierum meorum,
in generationem et generationem anni tui.
26
Initio tu, Domine, terram fundasti,
et opera manuum tuarum sunt cli.
27
Ipsi peribunt, tu autem permanes ;
et omnes sicut vestimentum veterascent.
Et sicut opertorium mutabis eos, et mutabuntur ;
28
tu autem idem ipse es, et anni tui non deficient.
29
Filii servorum tuorum habitabunt,
et semen eorum in sculum dirigetur.
Benedic, anima mea, Domino,
et omnia qu intra me sunt nomini sancto ejus.
783/1834
Benedic, anima mea, Domino,

et noli oblivisci omnes retributiones ejus.
3
Qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis ;
qui sanat omnes infirmitates tuas :
4
qui redimit de interitu vitam tuam ;
qui coronat te in misericordia et miserationibus :
5
qui replet in bonis desiderium tuum ;
renovabitur ut aquil juventus tua :
6
faciens misericordias Dominus,
et judicium omnibus injuriam patientibus.
7
Notas fecit vias suas Moysi ;
filiis Isral voluntates suas.
8
Miserator et misericors Dominus :
longanimis, et multum misericors.
9
Non in perpetuum irascetur,
neque in ternum comminabitur.
10
Non secundum peccata nostra fecit nobis,
neque secundum iniquitates nostras retribuit nobis.
11
Quoniam secundum altitudinem cli a terra,
corroboravit misericordiam suam super timentes se ;
12
quantum distat ortus ab occidente,
longe fecit a nobis iniquitates nostras.
13
Quomodo miseretur pater filiorum,
misertus est Dominus timentibus se.
14
Quoniam ipse cognovit figmentum nostrum ;
recordatus est quoniam pulvis sumus.
15
Homo, sicut fnum dies ejus ;
tamquam flos agri, sic efflorebit :
16
quoniam spiritus pertransibit in illo, et non subsistet,
et non cognoscet amplius locum suum.
17
Misericordia autem Domini ab terno,
et usque in ternum super timentes eum.
Et justitia illius in filios filiorum,
18
his qui servant testamentum ejus,
et memores sunt mandatorum ipsius ad faciendum ea.
19
Dominus in clo paravit sedem suam,
et regnum ipsius omnibus dominabitur.
20
Benedicite Domino, omnes angeli ejus :
potentes virtute, facientes verbum illius,
ad audiendam vocem sermonum ejus.
21
Benedicite Domino, omnes virtutes ejus ;
ministri ejus, qui facitis voluntatem ejus.
22
Benedicite Domino, omnia opera ejus :
784/1834
in omni loco dominationis ejus,

benedic, anima mea, Domino.
Benedic, anima mea, Domino :
Domine Deus meus, magnificatus es vehementer.
Confessionem et decorem induisti,
2
amictus lumine sicut vestimento.
Extendens clum sicut pellem,
3
qui tegis aquis superiora ejus :
qui ponis nubem ascensum tuum ;
qui ambulas super pennas ventorum :
4
qui facis angelos tuos spiritus,
et ministros tuos ignem urentem.
5
Qui fundasti terram super stabilitatem suam :
non inclinabitur in sculum sculi.
6
Abyssus sicut vestimentum amictus ejus ;
super montes stabunt aqu.
7
Ab increpatione tua fugient ;
a voce tonitrui tui formidabunt.
8
Ascendunt montes, et descendunt campi,
in locum quem fundasti eis.
9
Terminum posuisti quem non transgredientur,
neque convertentur operire terram.
10
Qui emittis fontes in convallibus ;
inter medium montium pertransibunt aqu.
11
Potabunt omnes besti agri ;
expectabunt onagri in siti sua.
12
Super ea volucres cli habitabunt ;
de medio petrarum dabunt voces.
13
Rigans montes de superioribus suis ;
de fructu operum tuorum satiabitur terra :
14
producens fnum jumentis,
et herbam servituti hominum,
ut educas panem de terra,
15
et vinum ltificet cor hominis :
ut exhilaret faciem in oleo,
et panis cor hominis confirmet.
16
Saturabuntur ligna campi,
et cedri Libani quas plantavit :
17
illic passeres nidificabunt :
herodii domus dux est eorum.
18
Montes excelsi cervis ;
785/1834
petra refugium herinaciis.

19
Fecit lunam in tempora ;
sol cognovit occasum suum.
20
Posuisti tenebras, et facta est nox ;
in ipsa pertransibunt omnes besti silv :
21
catuli leonum rugientes ut rapiant,
et qurant a Deo escam sibi.
22
Ortus est sol, et congregati sunt,
et in cubilibus suis collocabuntur.
23
Exibit homo ad opus suum,
et ad operationem suam usque ad vesperum.
24
Quam magnificata sunt opera tua, Domine !
omnia in sapientia fecisti ;
impleta est terra possessione tua.
25
Hoc mare magnum et spatiosum manibus ;
illic reptilia quorum non est numerus :
animalia pusilla cum magnis.
26
Illic naves pertransibunt ;
draco iste quem formasti ad illudendum ei.
27
Omnia a te expectant
ut des illis escam in tempore.
28
Dante te illis, colligent ;
aperiente te manum tuam, omnia implebuntur bonitate.
29
Avertente autem te faciem, turbabuntur ;
auferes spiritum eorum, et deficient,
et in pulverem suum revertentur.
30
Emittes spiritum tuum, et creabuntur,
et renovabis faciem terr.
31
Sit gloria Domini in sculum ;
ltabitur Dominus in operibus suis.
32
Qui respicit terram, et facit eam tremere ;
qui tangit montes, et fumigant.
33
Cantabo Domino in vita mea ;
psallam Deo meo quamdiu sum.
34
Jucundum sit ei eloquium meum ;
ego vero delectabor in Domino.
35
Deficiant peccatores a terra,
et iniqui, ita ut non sint.
Benedic, anima mea, Domino.
Ps. 104 1 Alleluja.
Confitemini Domino, et invocate nomen ejus ;
annuntiate inter gentes opera ejus.
786/1834
Cantate ei, et psallite ei ;

narrate omnia mirabilia ejus.
3
Laudamini in nomine sancto ejus ;
ltetur cor qurentium Dominum.
4
Qurite Dominum, et confirmamini ;
qurite faciem ejus semper.
5
Mementote mirabilium ejus qu fecit ;
prodigia ejus, et judicia oris ejus :
6
semen Abraham servi ejus ;
filii Jacob electi ejus.
7
Ipse Dominus Deus noster ;
in universa terra judicia ejus.
8
Memor fuit in sculum testamenti sui ;
verbi quod mandavit in mille generationes :
9
quod disposuit ad Abraham,
et juramenti sui ad Isaac :
10
et statuit illud Jacob in prceptum,
et Isral in testamentum ternum,
11
dicens : Tibi dabo terram Chanaan,
funiculum hreditatis vestr :
12
cum essent numero brevi,
paucissimi, et incol ejus.
13
Et pertransierunt de gente in gentem,
et de regno ad populum alterum.
14
Non reliquit hominem nocere eis :
et corripuit pro eis reges.
15
Nolite tangere christos meos,
et in prophetis meis nolite malignari.
16
Et vocavit famem super terram,
et omne firmamentum panis contrivit.
17
Misit ante eos virum :
in servum venundatus est, Joseph.
18
Humiliaverunt in compedibus pedes ejus ;
ferrum pertransiit animam ejus :
19
donec veniret verbum ejus.
Eloquium Domini inflammavit eum.
20
Misit rex, et solvit eum ;
princeps populorum, et dimisit eum.
21
Constituit eum dominum domus su,
et principem omnis possessionis su :
22
ut erudiret principes ejus sicut semetipsum,
et senes ejus prudentiam doceret.
23
Et intravit Isral in gyptum,
787/1834
et Jacob accola fuit in terra Cham.

24
Et auxit populum suum vehementer,
et firmavit eum super inimicos ejus.
25
Convertit cor eorum, ut odirent populum ejus,
et dolum facerent in servos ejus.
26
Misit Moysen servum suum ;
Aaron quem elegit ipsum.
27
Posuit in eis verba signorum suorum,
et prodigiorum in terra Cham.
28
Misit tenebras, et obscuravit ;
et non exacerbavit sermones suos.
29
Convertit aquas eorum in sanguinem,
et occidit pisces eorum.
30
Edidit terra eorum ranas
in penetralibus regum ipsorum.
31
Dixit, et venit cnomyia et ciniphes
in omnibus finibus eorum.
32
Posuit pluvias eorum grandinem :
ignem comburentem in terra ipsorum.
33
Et percussit vineas eorum, et ficulneas eorum,
et contrivit lignum finium eorum.
34
Dixit, et venit locusta,
et bruchus cujus non erat numerus :
35
et comedit omne fnum in terra eorum,
et comedit omnem fructum terr eorum.
36
Et percussit omne primogenitum in terra eorum,
primitias omnis laboris eorum.
37
Et eduxit eos cum argento et auro,
et non erat in tribubus eorum infirmus.
38
Ltata est gyptus in profectione eorum,
quia incubuit timor eorum super eos.
39
Expandit nubem in protectionem eorum,
et ignem ut luceret eis per noctem.
40
Petierunt, et venit coturnix,
et pane cli saturavit eos.
41
Dirupit petram, et fluxerunt aqu :
abierunt in sicco flumina.
42
Quoniam memor fuit verbi sancti sui,
quod habuit ad Abraham puerum suum.
43
Et eduxit populum suum in exsultatione,
et electos suos in ltitia.
44
Et dedit illis regiones gentium,
et labores populorum possederunt :
788/1834
45
ut custodiant justificationes ejus,

et legem ejus requirant.
Ps. 105 1 Alleluja.
Confitemini Domino, quoniam bonus,
quoniam in sculum misericordia ejus.
2
Quis loquetur potentias Domini ;
auditas faciet omnes laudes ejus ?
3
Beati qui custodiunt judicium,
et faciunt justitiam in omni tempore.
4
Memento nostri, Domine, in beneplacito populi tui ;
visita nos in salutari tuo :
5
ad videndum in bonitate electorum tuorum ;
ad ltandum in ltitia gentis tu :
ut lauderis cum hreditate tua.
6
Peccavimus cum patribus nostris :
injuste egimus ; iniquitatem fecimus.
7
Patres nostri in gypto non intellexerunt mirabilia tua ;
non fuerunt memores multitudinis misericordi tu.
Et irritaverunt ascendentes in mare, mare Rubrum ;
8
et salvavit eos propter nomen suum,
ut notam faceret potentiam suam.
9
Et increpuit mare Rubrum et exsiccatum est,
et deduxit eos in abyssis sicut in deserto.
10
Et salvavit eos de manu odientium,
et redemit eos de manu inimici.
11
Et operuit aqua tribulantes eos ;
unus ex eis non remansit.
12
Et crediderunt verbis ejus,
et laudaverunt laudem ejus.
13
Cito fecerunt ; obliti sunt operum ejus :
et non sustinuerunt consilium ejus.
14
Et concupierunt concupiscentiam in deserto,
et tentaverunt Deum in inaquoso.
15
Et dedit eis petitionem ipsorum,
et misit saturitatem in animas eorum.
16
Et irritaverunt Moysen in castris ;
Aaron, sanctum Domini.
17
Aperta est terra, et deglutivit Dathan,
et operuit super congregationem Abiron.
18
Et exarsit ignis in synagoga eorum :
flamma combussit peccatores.
19
Et fecerunt vitulum in Horeb,
789/1834
et adoraverunt sculptile.
20
Et mutaverunt gloriam suam
in similitudinem vituli comedentis fnum.
21
Obliti sunt Deum qui salvavit eos ;
qui fecit magnalia in gypto,
22
mirabilia in terra Cham,
terribilia in mari Rubro.
23
Et dixit ut disperderet eos,
si non Moyses, electus ejus,
stetisset in confractione in conspectu ejus,
ut averteret iram ejus, ne disperderet eos.
24
Et pro nihilo habuerunt terram desiderabilem ;
non crediderunt verbo ejus.
25
Et murmuraverunt in tabernaculis suis ;
non exaudierunt vocem Domini.
26
Et elevavit manum suam super eos
ut prosterneret eos in deserto :
27
et ut dejiceret semen eorum in nationibus,
et dispergeret eos in regionibus.
28
Et initiati sunt Beelphegor,
et comederunt sacrificia mortuorum.
29
Et irritaverunt eum in adinventionibus suis,
et multiplicata est in eis ruina.
30
Et stetit Phinees, et placavit,
et cessavit quassatio.
31
Et reputatum est ei in justitiam,
in generationem et generationem usque in sempiternum.
32
Et irritaverunt eum ad aquas contradictionis,
et vexatus est Moyses propter eos :
33
quia exacerbaverunt spiritum ejus,
et distinxit in labiis suis.
34
Non disperdiderunt gentes
quas dixit Dominus illis :
35
et commisti sunt inter gentes,
et didicerunt opera eorum ;
36
et servierunt sculptilibus eorum,
et factum est illis in scandalum.
37
Et immolaverunt filios suos et filias suas dmoniis.
38
Et effuderunt sanguinem innocentem,
sanguinem filiorum suorum et filiarum suarum,
quas sacrificaverunt sculptilibus Chanaan.
Et infecta est terra in sanguinibus,
39
et contaminata est in operibus eorum :
790/1834
et fornicati sunt in adinventionibus suis.

40
Et iratus est furore Dominus in populum suum,
et abominatus est hreditatem suam.
41
Et tradidit eos in manus gentium ;
et dominati sunt eorum qui oderunt eos.
42
Et tribulaverunt eos inimici eorum,
et humiliati sunt sub manibus eorum ;
43
spe liberavit eos.
Ipsi autem exacerbaverunt eum in consilio suo,
et humiliati sunt in iniquitatibus suis.
44
Et vidit cum tribularentur,
et audivit orationem eorum.
45
Et memor fuit testamenti sui,
et pnituit eum secundum multitudinem misericordi su :
46
et dedit eos in misericordias,
in conspectu omnium qui ceperant eos.
47
Salvos nos fac, Domine Deus noster,
et congrega nos de nationibus :
ut confiteamur nomini sancto tuo,
et gloriemur in laude tua.
48
Benedictus Dominus Deus Isral, a sculo et usque in sculum ;
et dicet omnis populus : Fiat, fiat.
Ps. 106 1 Alleluja.
2
Dicant qui redempti sunt a Domino,
quos redemit de manu inimici,
et de regionibus congregavit eos,
3
a solis ortu, et occasu, ab aquilone, et mari.
4
Erraverunt in solitudine, in inaquoso ;
viam civitatis habitaculi non invenerunt.
5
Esurientes et sitientes,
anima eorum in ipsis defecit.
6
Et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur,
et de necessitatibus eorum eripuit eos ;
7
et deduxit eos in viam rectam,
ut irent in civitatem habitationis.
8
Confiteantur Domino misericordi ejus,
et mirabilia ejus filiis hominum.
9
Quia satiavit animam inanem,
et animam esurientem satiavit bonis.
10
Sedentes in tenebris et umbra mortis ;
791/1834
vinctos in mendicitate et ferro.

11
Quia exacerbaverunt eloquia Dei,
et consilium Altissimi irritaverunt.
12
Et humiliatum est in laboribus cor eorum ;
infirmati sunt, nec fuit qui adjuvaret.
13
Et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur ;
et de necessitatibus eorum liberavit eos.
14
Et eduxit eos de tenebris et umbra mortis,
et vincula eorum dirupit.
15
16
Quia contrivit portas reas,
et vectes ferreos confregit.
17
Suscepit eos de via iniquitatis eorum ;
propter injustitias enim suas humiliati sunt.
18
Omnem escam abominata est anima eorum,
et appropinquaverunt usque ad portas mortis.
19
Et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur,
et de necessitatibus eorum liberavit eos.
20
Misit verbum suum, et sanavit eos,
et eripuit eos de interitionibus eorum.
21
22
Et sacrificent sacrificium laudis,
et annuntient opera ejus in exsultatione.
23
Qui descendunt mare in navibus,
facientes operationem in aquis multis :
24
ipsi viderunt opera Domini,
et mirabilia ejus in profundo.
25
Dixit, et stetit spiritus procell,
et exaltati sunt fluctus ejus.
26
Ascendunt usque ad clos, et descendunt usque ad abyssos ;
anima eorum in malis tabescebat.
27
Turbati sunt, et moti sunt sicut ebrius,
et omnis sapientia eorum devorata est.
28
Et clamaverunt ad Dominum cum tribularentur ;
et de necessitatibus eorum eduxit eos.
29
Et statuit procellam ejus in auram,
et siluerunt fluctus ejus.
30
Et ltati sunt quia siluerunt ;
et deduxit eos in portum voluntatis eorum.
31
792/1834
32
Et exaltent eum in ecclesia plebis,

et in cathedra seniorum laudent eum.
33
Posuit flumina in desertum,
et exitus aquarum in sitim ;
34
terram fructiferam in salsuginem,
a malitia inhabitantium in ea.
35
Posuit desertum in stagna aquarum,
et terram sine aqua in exitus aquarum.
36
Et collocavit illic esurientes,
et constituerunt civitatem habitationis :
37
et seminaverunt agros et plantaverunt vineas,
et fecerunt fructum nativitatis.
38
Et benedixit eis, et multiplicati sunt nimis ;
et jumenta eorum non minoravit.
39
Et pauci facti sunt et vexati sunt,
a tribulatione malorum et dolore.
40
Effusa est contemptio super principes :
et errare fecit eos in invio, et non in via.
41
Et adjuvit pauperem de inopia,
et posuit sicut oves familias.
42
Videbunt recti, et ltabuntur ;
et omnis iniquitas oppilabit os suum.
43
Quis sapiens, et custodiet hc,
et intelliget misericordias Domini ?
Ps. 107 1 Canticum Psalmi, ipsi David.
2
Paratum cor meum, Deus, paratum cor meum ;
cantabo, et psallam in gloria mea.
3
Exsurge, gloria mea ; exsurge, psalterium et cithara ;
exsurgam diluculo.
4
Confitebor tibi in populis, Domine,
et psallam tibi in nationibus :
5
quia magna est super clos misericordia tua,
et usque ad nubes veritas tua.
6
et super omnem terram gloria tua :
7
ut liberentur dilecti tui.
Salvum fac dextera tua, et exaudi me.
8
Deus locutus est in sancto suo :
Exsultabo, et dividam Sichimam ;
et convallem tabernaculorum dimetiar.
9
Meus est Galaad, et meus est Manasses,
et Ephraim susceptio capitis mei.
793/1834
Juda rex meus ; 10 Moab lebes spei me :

in Idumam extendam calceamentum meum ;
mihi alienigen amici facti sunt.
11
Quis deducet me in civitatem munitam ?
quis deducet me usque in Idumam ?
12
nonne tu, Deus, qui repulisti nos ?
et non exibis, Deus, in virtutibus nostris ?
13
Da nobis auxilium de tribulatione,
quia vana salus hominis.
14
In Deo faciemus virtutem ;
et ipse ad nihilum deducet inimicos nostros.
2
Deus, laudem meam ne tacueris,
quia os peccatoris et os dolosi super me apertum est.
3
Locuti sunt adversum me lingua dolosa,
et sermonibus odii circumdederunt me :
et expugnaverunt me gratis.
4
Pro eo ut me diligerent, detrahebant mihi ;
ego autem orabam.
5
Et posuerunt adversum me mala pro bonis,
et odium pro dilectione mea.
6
Constitue super eum peccatorem,
et diabolus stet a dextris ejus.
7
Cum judicatur, exeat condemnatus ;
et oratio ejus fiat in peccatum.
8
Fiant dies ejus pauci,
et episcopatum ejus accipiat alter.
9
Fiant filii ejus orphani,
et uxor ejus vidua.
10
Nutantes transferantur filii ejus et mendicent,
et ejiciantur de habitationibus suis.
11
Scrutetur fnerator omnem substantiam ejus,
et diripiant alieni labores ejus.
12
Non sit illi adjutor,
nec sit qui misereatur pupillis ejus.
13
Fiant nati ejus in interitum ;
in generatione una deleatur nomen ejus.
14
In memoriam redeat iniquitas patrum ejus in conspectu Domini,
et peccatum matris ejus non deleatur.
15
Fiant contra Dominum semper,
et dispereat de terra memoria eorum :
16
pro eo quod non est recordatus facere misericordiam,
794/1834
17
et persecutus est hominem inopem et mendicum,

et compunctum corde, mortificare.
18
Et dilexit maledictionem, et veniet ei ;
et noluit benedictionem, et elongabitur ab eo.
Et induit maledictionem sicut vestimentum ;
et intravit sicut aqua in interiora ejus,
et sicut oleum in ossibus ejus.
19
Fiat ei sicut vestimentum quo operitur,
et sicut zona qua semper prcingitur.
20
Hoc opus eorum qui detrahunt mihi apud Dominum,
et qui loquuntur mala adversus animam meam.
21
Et tu, Domine, Domine, fac mecum propter nomen tuum,
quia suavis est misericordia tua.
22
Libera me, quia egenus et pauper ego sum,
et cor meum conturbatum est intra me.
23
Sicut umbra cum declinat ablatus sum,
et excussus sum sicut locust.
24
Genua mea infirmata sunt a jejunio,
et caro mea immutata est propter oleum.
25
Et ego factus sum opprobrium illis ;
viderunt me, et moverunt capita sua.
26
Adjuva me, Domine Deus meus ;
salvum me fac secundum misericordiam tuam.
27
Et sciant quia manus tua hc,
et tu, Domine, fecisti eam.
28
Maledicent illi, et tu benedices :
qui insurgunt in me confundantur ;
servus autem tuus ltabitur.
29
Induantur qui detrahunt mihi pudore,
et operiantur sicut diploide confusione sua.
30
Confitebor Domino nimis in ore meo,
et in medio multorum laudabo eum :
31
quia astitit a dextris pauperis,
ut salvam faceret a persequentibus animam meam.
Dixit Dominus Domino meo :
Sede a dextris meis,
donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum.
2
Virgam virtutis tu emittet Dominus ex Sion :
dominare in medio inimicorum tuorum.
3
Tecum principium in die virtutis tu
in splendoribus sanctorum :
795/1834
ex utero, ante luciferum, genui te.

4
Juravit Dominus, et non pnitebit eum :
Tu es sacerdos in ternum
secundum ordinem Melchisedech.
5
Dominus a dextris tuis ;
confregit in die ir su reges.
6
Judicabit in nationibus, implebit ruinas ;
conquassabit capita in terra multorum.
7
De torrente in via bibet ;
propterea exaltabit caput.
Ps. 110 1 Alleluja.
Confitebor tibi, Domine, in toto corde meo,
in consilio justorum, et congregatione.
2
Magna opera Domini :
exquisita in omnes voluntates ejus.
3
Confessio et magnificentia opus ejus,
et justitia ejus manet in sculum sculi.
4
Memoriam fecit mirabilium suorum,
misericors et miserator Dominus.
5
Escam dedit timentibus se ;
memor erit in sculum testamenti sui.
6
Virtutem operum suorum annuntiabit populo suo,
7
ut det illis hreditatem gentium.
Opera manuum ejus veritas et judicium.
8
Fidelia omnia mandata ejus,
confirmata in sculum sculi,
facta in veritate et quitate.
9
Redemptionem misit populo suo ;
mandavit in ternum testamentum suum.
Sanctum et terribile nomen ejus.
10
Initium sapienti timor Domini ;
intellectus bonus omnibus facientibus eum :
laudatio ejus manet in sculum sculi.
Ps. 111 1 Alleluja, reversionis Aggi et Zachari.
Beatus vir qui timet Dominum :
in mandatis ejus volet nimis.
2
Potens in terra erit semen ejus ;
generatio rectorum benedicetur.
3
Gloria et diviti in domo ejus,
et justitia ejus manet in sculum sculi.
4
Exortum est in tenebris lumen rectis :
796/1834
misericors, et miserator, et justus.

5
Jucundus homo qui miseretur et commodat ;
disponet sermones suos in judicio :
6
quia in ternum non commovebitur.
7
In memoria terna erit justus ;
ab auditione mala non timebit.
Paratum cor ejus sperare in Domino,
8
confirmatum est cor ejus ;
non commovebitur donec despiciat inimicos suos.
9
Dispersit, dedit pauperibus ;
justitia ejus manet in sculum sculi :
cornu ejus exaltabitur in gloria.
10
Peccator videbit, et irascetur ;
dentibus suis fremet et tabescet :
desiderium peccatorum peribit.
Ps. 112 1 Alleluja.
Laudate, pueri, Dominum ;
laudate nomen Domini.
2
Sit nomen Domini benedictum
ex hoc nunc et usque in sculum.
3
A solis ortu usque ad occasum
laudabile nomen Domini.
4
Excelsus super omnes gentes Dominus,
et super clos gloria ejus.
5
Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat,
6
et humilia respicit in clo et in terra ?
7
Suscitans a terra inopem,
et de stercore erigens pauperem :
8
ut collocet eum cum principibus,
cum principibus populi sui.
9
Qui habitare facit sterilem in domo,
matrem filiorum ltantem.
Ps. 113 1 Alleluja.
In exitu Isral de gypto,
domus Jacob de populo barbaro,
2
facta est Juda sanctificatio ejus ;
Isral potestas ejus.
3
Mare vidit, et fugit ;
Jordanis conversus est retrorsum.
4
Montes exsultaverunt ut arietes,
et colles sicut agni ovium.
797/1834
Quid est tibi, mare, quod fugisti ?

et tu, Jordanis, quia conversus es retrorsum ?
6
montes, exsultastis sicut arietes ?
et colles, sicut agni ovium ?
7
A facie Domini mota est terra,
a facie Dei Jacob :
8
qui convertit petram in stagna aquarum,
et rupem in fontes aquarum.
9
Non nobis, Domine, non nobis,
sed nomini tuo da gloriam :
10
super misericordia tua et veritate tua ;
nequando dicant gentes :
Ubi est Deus eorum ?
11
Deus autem noster in clo ;
omnia qucumque voluit fecit.
12
Simulacra gentium argentum et aurum,
opera manuum hominum.
13
Os habent, et non loquentur ;
oculos habent, et non videbunt.
14
Aures habent, et non audient ;
nares habent, et non odorabunt.
15
Manus habent, et non palpabunt ;
pedes habent, et non ambulabunt ;
non clamabunt in gutture suo.
16
Similes illis fiant qui faciunt ea,
et omnes qui confidunt in eis.
17
Domus Isral speravit in Domino ;
adjutor eorum et protector eorum est.
18
Domus Aaron speravit in Domino ;
adjutor eorum et protector eorum est.
19
Qui timent Dominum speraverunt in Domino ; adjutor eorum et protector
eorum est.
20
Dominus memor fuit nostri,
et benedixit nobis.
Benedixit domui Isral ;
benedixit domui Aaron.
21
Benedixit omnibus qui timent Dominum,
pusillis cum majoribus.
22
Adjiciat Dominus super vos,
super vos et super filios vestros.
23
Benedicti vos a Domino,
qui fecit clum et terram.
24
Clum cli Domino ;
798/1834
terram autem dedit filiis hominum.

25
Non mortui laudabunt te, Domine,
neque omnes qui descendunt in infernum :
26
sed nos qui vivimus, benedicimus Domino,
Ps. 114 1 Alleluja.
Dilexi, quoniam exaudiet Dominus
vocem orationis me.
2
Quia inclinavit aurem suam mihi,
et in diebus meis invocabo.
3
Circumdederunt me dolores mortis ;
et pericula inferni invenerunt me.
Tribulationem et dolorem inveni,
4
et nomen Domini invocavi :
o Domine, libera animam meam.
5
Misericors Dominus et justus,
et Deus noster miseretur.
6
Custodiens parvulos Dominus ;
humiliatus sum, et liberavit me.
7
Convertere, anima mea, in requiem tuam,
quia Dominus benefecit tibi :
8
quia eripuit animam meam de morte,
oculos meos a lacrimis,
pedes meos a lapsu.
9
Placebo Domino in regione vivorum.
Ps. 115 1 Alleluja.
Credidi, propter quod locutus sum ;
ego autem humiliatus sum nimis.
2
Ego dixi in excessu meo :
Omnis homo mendax.
3
Quid retribuam Domino
pro omnibus qu retribuit mihi ?
4
Calicem salutaris accipiam,
et nomen Domini invocabo.
5
Vota mea Domino reddam
coram omni populo ejus.
6
Pretiosa in conspectu Domini
mors sanctorum ejus.
7
O Domine, quia ego servus tuus ;
ego servus tuus, et filius ancill tu.
Dirupisti vincula mea :
799/1834
tibi sacrificabo hostiam laudis,

et nomen Domini invocabo.
9
Vota mea Domino reddam
in conspectu omnis populi ejus ;
10
in atriis domus Domini,
in medio tui, Jerusalem.
Ps. 116 1 Alleluja.
Laudate Dominum, omnes gentes ;
laudate eum, omnes populi.
2
Quoniam confirmata est super nos misericordia ejus,
et veritas Domini manet in ternum.
Ps. 117 1 Alleluja.
2
Dicat nunc Isral : Quoniam bonus,
3
Dicat nunc domus Aaron :
Quoniam in sculum misericordia ejus.
4
Dicant nunc qui timent Dominum :
Quoniam in sculum misericordia ejus.
5
De tribulatione invocavi Dominum,
et exaudivit me in latitudine Dominus.
6
Dominus mihi adjutor ;
non timebo quid faciat mihi homo.
7
Dominus mihi adjutor,
et ego despiciam inimicos meos.
8
Bonum est confidere in Domino,
quam confidere in homine.
9
Bonum est sperare in Domino,
quam sperare in principibus.
10
Omnes gentes circuierunt me,
et in nomine Domini, quia ultus sum in eos.
11
Circumdantes circumdederunt me,
12
Circumdederunt me sicut apes,
et exarserunt sicut ignis in spinis :
13
Impulsus eversus sum, ut caderem,
et Dominus suscepit me.
14
Fortitudo mea et laus mea Dominus,
et factus est mihi in salutem.
800/1834
15
Vox exsultationis et salutis

in tabernaculis justorum.
16
Dextera Domini fecit virtutem ;
dextera Domini exaltavit me :
dextera Domini fecit virtutem.
17
Non moriar, sed vivam,
et narrabo opera Domini.
18
Castigans castigavit me Dominus,
et morti non tradidit me.
19
Aperite mihi portas justiti :
ingressus in eas confitebor Domino.
20
Hc porta Domini :
justi intrabunt in eam.
21
Confitebor tibi quoniam exaudisti me,
et factus es mihi in salutem.
22
Lapidem quem reprobaverunt dificantes,
hic factus est in caput anguli.
23
A Domino factum est istud,
et est mirabile in oculis nostris.
24
Hc est dies quam fecit Dominus ;
exsultemus, et ltemur in ea.
25
O Domine, salvum me fac ;
o Domine, bene prosperare.
26
Benedictus qui venit in nomine Domini :
benediximus vobis de domo Domini.
27
Deus Dominus, et illuxit nobis.
Constituite diem solemnem in condensis,
usque ad cornu altaris.
28
Deus meus es tu, et confitebor tibi ;
Deus meus es tu, et exaltabo te.
Confitebor tibi quoniam exaudisti me,
et factus es mihi in salutem.
29
Ps. 118 1 Alleluja.
ALEPH. Beati immaculati in via,
qui ambulant in lege Domini.
2
Beati qui scrutantur testimonia ejus ;
in toto corde exquirunt eum.
3
Non enim qui operantur iniquitatem
in viis ejus ambulaverunt.
4
Tu mandasti mandata tua
801/1834
custodiri nimis.
5
Utinam dirigantur vi me
ad custodiendas justificationes tuas.
6
Tunc non confundar,
cum perspexero in omnibus mandatis tuis.
7
Confitebor tibi in directione cordis,
in eo quod didici judicia justiti tu.
8
Justificationes tuas custodiam ;
non me derelinquas usquequaque.
9
BETH. In quo corrigit adolescentior viam suam ?
in custodiendo sermones tuos.
10
In toto corde meo exquisivi te ;
ne repellas me a mandatis tuis.
11
In corde meo abscondi eloquia tua,
ut non peccem tibi.
12
Benedictus es, Domine ;
doce me justificationes tuas.
13
In labiis meis pronuntiavi omnia judicia oris tui.
14
In via testimoniorum tuorum delectatus sum,
sicut in omnibus divitiis.
15
In mandatis tuis exercebor,
et considerabo vias tuas.
16
In justificationibus tuis meditabor :
non obliviscar sermones tuos.
17
GHIMEL. Retribue servo tuo, vivifica me,
et custodiam sermones tuos.
18
Revela oculos meos,
et considerabo mirabilia de lege tua.
19
Incola ego sum in terra :
non abscondas a me mandata tua.
20
Concupivit anima mea
desiderare justificationes tuas in omni tempore.
21
Increpasti superbos ;
maledicti qui declinant a mandatis tuis.
22
Aufer a me opprobrium et contemptum,
quia testimonia tua exquisivi.
23
Etenim sederunt principes, et adversum me loquebantur ;
servus autem tuus exercebatur in justificationibus tuis.
24
Nam et testimonia tua meditatio mea est,
et consilium meum justificationes tu.
25
DALETH. Adhsit pavimento anima mea :
vivifica me secundum verbum tuum.
26
Vias meas enuntiavi, et exaudisti me ;
802/1834

27
Viam justificationum tuarum instrue me,
et exercebor in mirabilibus tuis.
28
Dormitavit anima mea pr tdio :
confirma me in verbis tuis.
29
Viam iniquitatis amove a me,
et de lege tua miserere mei.
30
Viam veritatis elegi ;
judicia tua non sum oblitus.
31
Adhsi testimoniis tuis, Domine ;
noli me confundere.
32
Viam mandatorum tuorum cucurri,
cum dilatasti cor meum.
33
HE. Legem pone mihi, Domine, viam justificationum tuarum,
et exquiram eam semper.
34
Da mihi intellectum, et scrutabor legem tuam,
et custodiam illam in toto corde meo.
35
Deduc me in semitam mandatorum tuorum,
quia ipsam volui.
36
Inclina cor meum in testimonia tua,
et non in avaritiam.
37
Averte oculos meos, ne videant vanitatem ;
in via tua vivifica me.
38
Statue servo tuo eloquium tuum
in timore tuo.
39
Amputa opprobrium meum quod suspicatus sum,
quia judicia tua jucunda.
40
Ecce concupivi mandata tua :
in quitate tua vivifica me.
41
VAU. Et veniat super me misericordia tua, Domine ;
salutare tuum secundum eloquium tuum.
42
Et respondebo exprobrantibus mihi verbum,
quia speravi in sermonibus tuis.
43
Et ne auferas de ore meo verbum veritatis usquequaque,
quia in judiciis tuis supersperavi.
44
Et custodiam legem tuam semper,
in sculum et in sculum sculi.
45
Et ambulabam in latitudine,
quia mandata tua exquisivi.
46
Et loquebar in testimoniis tuis in conspectu regum,
et non confundebar.
47
Et meditabar in mandatis tuis,
qu dilexi.
803/1834
48
Et levavi manus meas ad mandata tua, qu dilexi,

et exercebar in justificationibus tuis.
49
ZAIN. Memor esto verbi tui servo tuo,
in quo mihi spem dedisti.
50
Hc me consolata est in humilitate mea,
quia eloquium tuum vivificavit me.
51
Superbi inique agebant usquequaque ;
a lege autem tua non declinavi.
52
Memor fui judiciorum tuorum a sculo, Domine,
et consolatus sum.
53
Defectio tenuit me,
pro peccatoribus derelinquentibus legem tuam.
54
Cantabiles mihi erant justificationes tu
in loco peregrinationis me.
55
Memor fui nocte nominis tui, Domine,
et custodivi legem tuam.
56
Hc facta est mihi,
quia justificationes tuas exquisivi.
57
HETH. Portio mea, Domine,
dixi custodire legem tuam.
58
Deprecatus sum faciem tuam in toto corde meo ;
miserere mei secundum eloquium tuum.
59
Cogitavi vias meas,
et converti pedes meos in testimonia tua.
60
Paratus sum, et non sum turbatus,
ut custodiam mandata tua.
61
Funes peccatorum circumplexi sunt me,
et legem tuam non sum oblitus.
62
Media nocte surgebam ad confitendum tibi,
super judicia justificationis tu.
63
Particeps ego sum omnium timentium te,
et custodientium mandata tua.
64
Misericordia tua, Domine, plena est terra ;
justificationes tuas doce me.
65
TETH. Bonitatem fecisti cum servo tuo, Domine,
secundum verbum tuum.
66
Bonitatem, et disciplinam, et scientiam doce me,
quia mandatis tuis credidi.
67
Priusquam humiliarer ego deliqui :
propterea eloquium tuum custodivi.
68
Bonus es tu, et in bonitate tua
69
Multiplicata est super me iniquitas superborum ;
804/1834
ego autem in toto corde meo scrutabor mandata tua.

70
Coagulatum est sicut lac cor eorum ;
ego vero legem tuam meditatus sum.
71
Bonum mihi quia humiliasti me,
ut discam justificationes tuas.
72
Bonum mihi lex oris tui,
super millia auri et argenti.
73
JOD. Manus tu fecerunt me, et plasmaverunt me :
da mihi intellectum, et discam mandata tua.
74
Qui timent te videbunt me et ltabuntur,
quia in verba tua supersperavi.
75
Cognovi, Domine, quia quitas judicia tua,
et in veritate tua humiliasti me.
76
Fiat misericordia tua ut consoletur me,
secundum eloquium tuum servo tuo.
77
Veniant mihi miserationes tu, et vivam,
quia lex tua meditatio mea est.
78
Confundantur superbi, quia injuste iniquitatem fecerunt in me ;
ego autem exercebor in mandatis tuis.
79
Convertantur mihi timentes te,
et qui noverunt testimonia tua.
80
Fiat cor meum immaculatum in justificationibus tuis,
ut non confundar.
81
CAPH. Defecit in salutare tuum anima mea,
et in verbum tuum supersperavi.
82
Defecerunt oculi mei in eloquium tuum,
dicentes : Quando consolaberis me ?
83
Quia factus sum sicut uter in pruina ;
justificationes tuas non sum oblitus.
84
Quot sunt dies servi tui ?
quando facies de persequentibus me judicium ?
85
Narraverunt mihi iniqui fabulationes,
sed non ut lex tua.
86
Omnia mandata tua veritas :
inique persecuti sunt me, adjuva me.
87
Paulominus consummaverunt me in terra ;
ego autem non dereliqui mandata tua.
88
Secundum misericordiam tuam vivifica me,
et custodiam testimonia oris tui.
89
LAMED. In ternum, Domine,
verbum tuum permanet in clo.
90
In generationem et generationem veritas tua ;
fundasti terram, et permanet.
805/1834
91
Ordinatione tua perseverat dies,

quoniam omnia serviunt tibi.
92
Nisi quod lex tua meditatio mea est,
tunc forte periissem in humilitate mea.
93
In ternum non obliviscar justificationes tuas,
quia in ipsis vivificasti me.
94
Tuus sum ego ; salvum me fac :
quoniam justificationes tuas exquisivi.
95
Me exspectaverunt peccatores ut perderent me ;
testimonia tua intellexi.
96
Omnis consummationis vidi finem,
latum mandatum tuum nimis.
97
MEM. Quomodo dilexi legem tuam, Domine !
tota die meditatio mea est.
98
Super inimicos meos prudentem me fecisti mandato tuo,
quia in ternum mihi est.
99
Super omnes docentes me intellexi,
quia testimonia tua meditatio mea est.
100
Super senes intellexi,
quia mandata tua qusivi.
101
Ab omni via mala prohibui pedes meos,
ut custodiam verba tua.
102
A judiciis tuis non declinavi,
quia tu legem posuisti mihi.
103
Quam dulcia faucibus meis eloquia tua !
super mel ori meo.
104
A mandatis tuis intellexi ;
propterea odivi omnem viam iniquitatis.
105
NUN. Lucerna pedibus meis verbum tuum,
et lumen semitis meis.
106
Juravi et statui
custodire judicia justiti tu.
107
Humiliatus sum usquequaque, Domine ;
vivifica me secundum verbum tuum.
108
Voluntaria oris mei beneplacita fac, Domine,
et judicia tua doce me.
109
Anima mea in manibus meis semper,
et legem tuam non sum oblitus.
110
Posuerunt peccatores laqueum mihi,
et de mandatis tuis non erravi.
111
Hreditate acquisivi testimonia tua in ternum,
quia exsultatio cordis mei sunt.
112
Inclinavi cor meum ad faciendas justificationes tuas in ternum,
806/1834
propter retributionem.
113
SAMECH. Iniquos odio habui,
et legem tuam dilexi.
114
Adjutor et susceptor meus es tu,
et in verbum tuum supersperavi.
115
Declinate a me, maligni,
et scrutabor mandata Dei mei.
116
Suscipe me secundum eloquium tuum, et vivam,
et non confundas me ab exspectatione mea.
117
Adjuva me, et salvus ero,
et meditabor in justificationibus tuis semper.
118
Sprevisti omnes discedentes a judiciis tuis,
quia injusta cogitatio eorum.
119
Prvaricantes reputavi omnes peccatores terr ;
ideo dilexi testimonia tua.
120
Confige timore tuo carnes meas ;
a judiciis enim tuis timui.
121
AIN. Feci judicium et justitiam :
non tradas me calumniantibus me.
122
Suscipe servum tuum in bonum :
non calumnientur me superbi.
123
Oculi mei defecerunt in salutare tuum,
et in eloquium justiti tu.
124
Fac cum servo tuo secundum misericordiam tuam,
et justificationes tuas doce me.
125
Servus tuus sum ego : da mihi intellectum,
ut sciam testimonia tua.
126
Tempus faciendi, Domine :
dissipaverunt legem tuam.
127
Ideo dilexi mandata tua
super aurum et topazion.
128
Propterea ad omnia mandata tua dirigebar ;
omnem viam iniquam odio habui.
129
PHE. Mirabilia testimonia tua :
ideo scrutata est ea anima mea.
130
Declaratio sermonum tuorum illuminat,
et intellectum dat parvulis.
131
Os meum aperui, et attraxi spiritum :
quia mandata tua desiderabam.
132
Aspice in me, et miserere mei,
secundum judicium diligentium nomen tuum.
133
Gressus meos dirige secundum eloquium tuum,
et non dominetur mei omnis injustitia.
807/1834
134
Redime me a calumniis hominum

135
Faciem tuam illumina super servum tuum,
et doce me justificationes tuas.
136
Exitus aquarum deduxerunt oculi mei,
quia non custodierunt legem tuam.
137
SADE. Justus es, Domine,
et rectum judicium tuum.
138
Mandasti justitiam testimonia tua,
et veritatem tuam nimis.
139
Tabescere me fecit zelus meus,
quia obliti sunt verba tua inimici mei.
140
Ignitum eloquium tuum vehementer,
et servus tuus dilexit illud.
141
Adolescentulus sum ego et contemptus ;
justificationes tuas non sum oblitus.
142
Justitia tua, justitia in ternum,
et lex tua veritas.
143
Tribulatio et angustia invenerunt me ;
mandata tua meditatio mea est.
144
quitas testimonia tua in ternum :
intellectum da mihi, et vivam.
145
COPH. Clamavi in toto corde meo : exaudi me, Domine ;
justificationes tuas requiram.
146
Clamavi ad te ; salvum me fac :
147
Prveni in maturitate, et clamavi :
quia in verba tua supersperavi.
148
Prvenerunt oculi mei ad te diluculo,
ut meditarer eloquia tua.
149
Vocem meam audi secundum misericordiam tuam, Domine,
et secundum judicium tuum vivifica me.
150
Appropinquaverunt persequentes me iniquitati :
a lege autem tua longe facti sunt.
151
Prope es tu, Domine,
et omnes vi tu veritas.
152
Initio cognovi de testimoniis tuis,
quia in ternum fundasti ea.
153
RES. Vide humilitatem meam, et eripe me,
quia legem tuam non sum oblitus.
154
Judica judicium meum, et redime me :
propter eloquium tuum vivifica me.
155
Longe a peccatoribus salus,
808/1834
quia justificationes tuas non exquisierunt.

156
Misericordi tu mult, Domine ;
secundum judicium tuum vivifica me.
157
Multi qui persequuntur me, et tribulant me ;
a testimoniis tuis non declinavi.
158
Vidi prvaricantes et tabescebam,
quia eloquia tua non custodierunt.
159
Vide quoniam mandata tua dilexi, Domine :
in misericordia tua vivifica me.
160
Principium verborum tuorum veritas ;
in ternum omnia judicia justiti tu.
161
SIN. Principes persecuti sunt me gratis,
et a verbis tuis formidavit cor meum.
162
Ltabor ego super eloquia tua,
sicut qui invenit spolia multa.
163
Iniquitatem odio habui, et abominatus sum,
legem autem tuam dilexi.
164
Septies in die laudem dixi tibi,
super judicia justiti tu.
165
Pax multa diligentibus legem tuam,
et non est illis scandalum.
166
Exspectabam salutare tuum, Domine,
et mandata tua dilexi.
167
Custodivit anima mea testimonia tua,
et dilexit ea vehementer.
168
Servavi mandata tua et testimonia tua,
quia omnes vi me in conspectu tuo.
169
TAU. Appropinquet deprecatio mea in conspectu tuo, Domine ;
juxta eloquium tuum da mihi intellectum.
170
Intret postulatio mea in conspectu tuo ;
secundum eloquium tuum eripe me.
171
Eructabunt labia mea hymnum,
cum docueris me justificationes tuas.
172
Pronuntiabit lingua mea eloquium tuum,
quia omnia mandata tua quitas.
173
Fiat manus tua ut salvet me,
quoniam mandata tua elegi.
174
Concupivi salutare tuum, Domine,
et lex tua meditatio mea est.
175
Vivet anima mea, et laudabit te,
et judicia tua adjuvabunt me.
176
Erravi sicut ovis qu periit : qure servum tuum,
quia mandata tua non sum oblitus.
809/1834
Ps. 119 1 Canticum graduum.

Ad Dominum cum tribularer clamavi,
et exaudivit me.
2
Domine, libera animam meam a labiis iniquis
et a lingua dolosa.
3
Quid detur tibi, aut quid apponatur tibi
ad linguam dolosam ?
4
Sagitt potentis acut,
cum carbonibus desolatoriis.
5
Heu mihi, quia incolatus meus prolongatus est !
habitavi cum habitantibus Cedar ;
6
multum incola fuit anima mea.
7
Cum his qui oderunt pacem eram pacificus ;
cum loquebar illis, impugnabant me gratis.
Levavi oculos meos in montes,
unde veniet auxilium mihi.
2
Auxilium meum a Domino,
3
Non det in commotionem pedem tuum,
neque dormitet qui custodit te.
4
Ecce non dormitabit neque dormiet
qui custodit Isral.
5
Dominus custodit te ;
Dominus protectio tua super manum dexteram tuam.
6
Per diem sol non uret te,
neque luna per noctem.
7
Dominus custodit te ab omni malo ;
custodiat animam tuam Dominus.
8
Dominus custodiat introitum tuum et exitum tuum,
Ltatus sum in his qu dicta sunt mihi :
In domum Domini ibimus.
2
Stantes erant pedes nostri
in atriis tuis, Jerusalem.
3
Jerusalem, qu dificatur ut civitas,
cujus participatio ejus in idipsum.
4
Illuc enim ascenderunt tribus, tribus Domini :
testimonium Isral,
810/1834
ad confitendum nomini Domini.

5
Quia illic sederunt sedes in judicio,
sedes super domum David.
6
Rogate qu ad pacem sunt Jerusalem,
et abundantia diligentibus te.
7
Fiat pax in virtute tua,
et abundantia in turribus tuis.
8
Propter fratres meos et proximos meos,
loquebar pacem de te.
9
Propter domum Domini Dei nostri,
qusivi bona tibi.
Ad te levavi oculos meos,
qui habitas in clis.
2
Ecce sicut oculi servorum
in manibus dominorum suorum ;
sicut oculi ancill
in manibus domin su :
ita oculi nostri ad Dominum Deum nostrum,
donec misereatur nostri.
3
Miserere nostri, Domine, miserere nostri,
quia multum repleti sumus despectione ;
4
quia multum repleta est anima nostra
opprobrium abundantibus, et despectio superbis.
Nisi quia Dominus erat in nobis,
dicat nunc Isral,
2
nisi quia Dominus erat in nobis :
cum exsurgerent homines in nos,
3
forte vivos deglutissent nos ;
cum irasceretur furor eorum in nos,
4
forsitan aqua absorbuisset nos ;
5
torrentem pertransivit anima nostra ;
forsitan pertransisset anima nostra
aquam intolerabilem.
6
Benedictus Dominus, qui non dedit nos
in captionem dentibus eorum.
7
Anima nostra sicut passer erepta est
de laqueo venantium ;
laqueus contritus est,
et nos liberati sumus.
811/1834
Adjutorium nostrum in nomine Domini,

Qui confidunt in Domino, sicut mons Sion :
non commovebitur in ternum,
qui habitat 2 in Jerusalem.
Montes in circuitu ejus ;
et Dominus in circuitu populi sui,
3
Quia non relinquet Dominus virgam peccatorum
super sortem justorum :
ut non extendant justi
ad iniquitatem manus suas,
4
benefac, Domine, bonis,
et rectis corde.
5
Declinantes autem in obligationes,
adducet Dominus cum operantibus iniquitatem.
Pax super Isral !
In convertendo Dominus captivitatem Sion,
facti sumus sicut consolati.
2
Tunc repletum est gaudio os nostrum,
et lingua nostra exsultatione.
Tunc dicent inter gentes :
Magnificavit Dominus facere cum eis.
3
Magnificavit Dominus facere nobiscum ;
facti sumus ltantes.
4
Converte, Domine, captivitatem nostram,
sicut torrens in austro.
5
Qui seminant in lacrimis,
in exsultatione metent.
6
Euntes ibant et flebant,
mittentes semina sua.
Venientes autem venient cum exsultatione,
portantes manipulos suos.
Ps. 126 1 Canticum graduum Salomonis.
Nisi Dominus dificaverit domum,
in vanum laboraverunt qui dificant eam.
Nisi Dominus custodierit civitatem,
frustra vigilat qui custodit eam.
812/1834
Vanum est vobis ante lucem surgere :

surgite postquam sederitis,
qui manducatis panem doloris.
Cum dederit dilectis suis somnum,
3
ecce hreditas Domini, filii ;
merces, fructus ventris.
4
Sicut sagitt in manu potentis,
ita filii excussorum.
5
Beatus vir qui implevit desiderium suum ex ipsis :
non confundetur cum loquetur inimicis suis in porta.
Beati omnes qui timent Dominum,
qui ambulant in viis ejus.
2
Labores manuum tuarum quia manducabis :
beatus es, et bene tibi erit.
3
Uxor tua sicut vitis abundans
in lateribus domus tu ;
filii tui sicut novell olivarum
in circuitu mens tu.
4
Ecce sic benedicetur homo
qui timet Dominum.
5
Benedicat tibi Dominus ex Sion,
et videas bona Jerusalem omnibus diebus vit tu.
6
Et videas filios filiorum tuorum :
pacem super Isral.
Spe expugnaverunt me a juventute mea,
dicat nunc Isral ;
2
spe expugnaverunt me a juventute mea :
etenim non potuerunt mihi.
3
Supra dorsum meum fabricaverunt peccatores ;
prolongaverunt iniquitatem suam.
4
Dominus justus
concidit cervices peccatorum.
5
Confundantur, et convertantur retrorsum
omnes qui oderunt Sion.
6
Fiant sicut fnum tectorum,
quod priusquam evellatur exaruit :
7
de quo non implevit manum suam qui metit,
et sinum suum qui manipulos colligit.
8
Et non dixerunt qui prteribant :
813/1834
Benedictio Domini super vos.

Benediximus vobis in nomine Domini.
De profundis clamavi ad te, Domine ;
2
Domine, exaudi vocem meam.
Fiant aures tu intendentes in vocem deprecationis me.
3
Si iniquitates observaveris, Domine,
Domine, quis sustinebit ?
4
Quia apud te propitiatio est ;
et propter legem tuam sustinui te, Domine.
Sustinuit anima mea in verbo ejus :
5
speravit anima mea in Domino.
6
A custodia matutina usque ad noctem,
speret Isral in Domino.
7
Quia apud Dominum misericordia,
et copiosa apud eum redemptio.
8
Et ipse redimet Isral
ex omnibus iniquitatibus ejus.
Ps. 130 1 Canticum graduum David.
Domine, non est exaltatum cor meum,
neque elati sunt oculi mei,
neque ambulavi in magnis,
neque in mirabilibus super me.
2
Si non humiliter sentiebam,
sed exaltavi animam meam :
sicut ablactatus est super matre sua,
ita retributio in anima mea.
3
Speret Isral in Domino,
Memento, Domine, David,
et omnis mansuetudinis ejus :
2
sicut juravit Domino ;
votum vovit Deo Jacob :
3
Si introiero in tabernaculum domus me ;
si ascendero in lectum strati mei ;
4
si dedero somnum oculis meis,
et palpebris meis dormitationem,
5
et requiem temporibus meis,
donec inveniam locum Domino,
tabernaculum Deo Jacob.
814/1834
Ecce audivimus eam in Ephrata ;

invenimus eam in campis silv.
7
Introibimus in tabernaculum ejus ;
adorabimus in loco ubi steterunt pedes ejus.
8
Surge, Domine, in requiem tuam,
tu et arca sanctificationis tu.
9
Sacerdotes tui induantur justitiam,
et sancti tui exsultent.
10
Propter David servum tuum
non avertas faciem christi tui.
11
Juravit Dominus David veritatem,
et non frustrabitur eam :
De fructu ventris tui
ponam super sedem tuam.
12
Si custodierint filii tui testamentum meum,
et testimonia mea hc qu docebo eos,
et filii eorum usque in sculum
sedebunt super sedem tuam.
13
Quoniam elegit Dominus Sion :
elegit eam in habitationem sibi.
14
Hc requies mea in sculum sculi ;
hic habitabo, quoniam elegi eam.
15
Viduam ejus benedicens benedicam ;
pauperes ejus saturabo panibus.
16
Sacerdotes ejus induam salutari,
et sancti ejus exsultatione exsultabunt.
17
Illuc producam cornu David ;
paravi lucernam christo meo.
18
Inimicos ejus induam confusione ;
super ipsum autem efflorebit sanctificatio mea.
Ps. 132 1 Canticum graduum David.
Ecce quam bonum et quam jucundum,
habitare fratres in unum !
2
Sicut unguentum in capite,
quod descendit in barbam, barbam Aaron,
quod descendit in oram vestimenti ejus ;
3
sicut ros Hermon,
qui descendit in montem Sion.
Quoniam illic mandavit Dominus benedictionem,
et vitam usque in sculum.
815/1834
Ecce nunc benedicite Dominum, omnes servi Domini :

qui statis in domo Domini,
in atriis domus Dei nostri.
2
In noctibus extollite manus vestras in sancta,
et benedicite Dominum.
3
Benedicat te Dominus ex Sion,
Ps. 134 1 Alleluja.
Laudate nomen Domini ;
laudate, servi, Dominum :
2
qui statis in domo Domini,
in atriis domus Dei nostri.
3
Laudate Dominum, quia bonus Dominus ;
psallite nomini ejus, quoniam suave.
4
Quoniam Jacob elegit sibi Dominus ;
Isral in possessionem sibi.
5
Quia ego cognovi quod magnus est Dominus,
et Deus noster pr omnibus diis.
6
Omnia qucumque voluit Dominus fecit,
in clo, in terra, in mari et in omnibus abyssis.
7
Educens nubes ab extremo terr,
fulgura in pluviam fecit ;
qui producit ventos de thesauris suis.
8
Qui percussit primogenita gypti,
ab homine usque ad pecus.
9
Et misit signa et prodigia in medio tui, gypte :
in Pharaonem, et in omnes servos ejus.
10
Qui percussit gentes multas,
et occidit reges fortes :
11
Sehon, regem Amorrhorum, et Og, regem Basan,
et omnia regna Chanaan :
12
et dedit terram eorum hreditatem,
hreditatem Isral populo suo.
13
Domine, nomen tuum in ternum ;
Domine, memoriale tuum in generationem et generationem.
14
Quia judicabit Dominus populum suum,
et in servis suis deprecabitur.
15
Simulacra gentium argentum et aurum,
opera manuum hominum.
16
Os habent, et non loquentur ;
oculos habent, et non videbunt.
17
Aures habent, et non audient ;
816/1834
neque enim est spiritus in ore ipsorum.

18
Similes illis fiant qui faciunt ea,
et omnes qui confidunt in eis.
19
Domus Isral, benedicite Domino ;
domus Aaron, benedicite Domino.
20
Domus Levi, benedicite Domino ;
qui timetis Dominum, benedicite Domino.
21
Benedictus Dominus ex Sion,
qui habitat in Jerusalem.
Ps. 135 1 Alleluja.
2
Confitemini Deo deorum,
3
Confitemini Domino dominorum,
4
Qui facit mirabilia magna solus,
5
Qui fecit clos in intellectu,
6
Qui firmavit terram super aquas,
7
Qui fecit luminaria magna,
quoniam in ternum misericordia ejus :
8
solem in potestatem diei,
quoniam in ternum misericordia ejus ;
9
lunam et stellas in potestatem noctis,
10
Qui percussit gyptum cum primogenitis eorum,
11
Qui eduxit Isral de medio eorum,
quoniam in ternum misericordia ejus,
12
in manu potenti et brachio excelso,
13
Qui divisit mare Rubrum in divisiones,
14
et eduxit Isral per medium ejus,
15
et excussit Pharaonem et virtutem ejus in mari Rubro,
16
Qui traduxit populum suum per desertum,
817/1834
17
Qui percussit reges magnos,

18
et occidit reges fortes,
19
Sehon, regem Amorrhorum,
20
et Og, regem Basan,
21
et dedit terram eorum hreditatem,
22
hreditatem Isral, servo suo,
23
Quia in humilitate nostra memor fuit nostri,
24
et redemit nos ab inimicis nostris,
25
Qui dat escam omni carni,
26
Confitemini Deo cli,
Confitemini Domino dominorum,
Ps. 136 1 Psalmus David, Jeremi.
Super flumina Babylonis illic sedimus et flevimus,
cum recordaremur Sion.
2
In salicibus in medio ejus
suspendimus organa nostra :
3
quia illic interrogaverunt nos, qui captivos duxerunt nos,
verba cantionum ;
et qui abduxerunt nos :
Hymnum cantate nobis de canticis Sion.
4
Quomodo cantabimus canticum Domini
in terra aliena ?
5
Si oblitus fuero tui, Jerusalem,
oblivioni detur dextera mea.
6
Adhreat lingua mea faucibus meis,
si non meminero tui ;
si non proposuero Jerusalem
in principio ltiti me.
7
Memor esto, Domine, filiorum Edom,
in die Jerusalem :
qui dicunt : Exinanite, exinanite
818/1834
usque ad fundamentum in ea.

8
Filia Babylonis misera ! beatus qui retribuet tibi
retributionem tuam quam retribuisti nobis.
9
Beatus qui tenebit,
et allidet parvulos tuos ad petram.
Confitebor tibi, Domine, in toto corde meo,
quoniam audisti verba oris mei.
In conspectu angelorum psallam tibi ;
2
adorabo ad templum sanctum tuum,
et confitebor nomini tuo :
super misericordia tua et veritate tua ;
quoniam magnificasti super omne, nomen sanctum tuum.
3
In quacumque die invocavero te, exaudi me ;
multiplicabis in anima mea virtutem.
4
Confiteantur tibi, Domine, omnes reges terr,
quia audierunt omnia verba oris tui.
5
Et cantent in viis Domini,
quoniam magna est gloria Domini ;
6
quoniam excelsus Dominus, et humilia respicit,
et alta a longe cognoscit.
7
Si ambulavero in medio tribulationis, vivificabis me ;
et super iram inimicorum meorum extendisti manum tuam,
et salvum me fecit dextera tua.
8
Dominus retribuet pro me.
Domine, misericordia tua in sculum ;
opera manuum tuarum ne despicias.
Ps. 138 1 In finem, psalmus David.
Domine, probasti me, et cognovisti me ;
2
tu cognovisti sessionem meam et resurrectionem meam.
3
Intellexisti cogitationes meas de longe ;
semitam meam et funiculum meum investigasti :
4
et omnes vias meas prvidisti,
quia non est sermo in lingua mea.
5
Ecce, Domine, tu cognovisti omnia,
novissima et antiqua.
Tu formasti me, et posuisti super me manum tuam.
6
Mirabilis facta est scientia tua ex me ;
confortata est, et non potero ad eam.
7
Quo ibo a spiritu tuo ?
et quo a facie tua fugiam ?
8
Si ascendero in clum, tu illic es ;
819/1834
si descendero in infernum, ades.

9
Si sumpsero pennas meas diluculo,
et habitavero in extremis maris,
10
etenim illuc manus tua deducet me,
et tenebit me dextera tua.
11
Et dixi : Forsitan tenebr conculcabunt me ;
et nox illuminatio mea in deliciis meis.
12
Quia tenebr non obscurabuntur a te,
et nox sicut dies illuminabitur :
sicut tenebr ejus, ita et lumen ejus.
13
Quia tu possedisti renes meos ;
suscepisti me de utero matris me.
14
Confitebor tibi, quia terribiliter magnificatus es ;
mirabilia opera tua, et anima mea cognoscit nimis.
15
Non est occultatum os meum a te, quod fecisti in occulto ;
et substantia mea in inferioribus terr.
16
Imperfectum meum viderunt oculi tui,
et in libro tuo omnes scribentur.
Dies formabuntur, et nemo in eis.
17
Mihi autem nimis honorificati sunt amici tui, Deus ;
nimis confortatus est principatus eorum.
18
Dinumerabo eos, et super arenam multiplicabuntur.
Exsurrexi, et adhuc sum tecum.
19
Si occideris, Deus, peccatores,
viri sanguinum, declinate a me :
20
quia dicitis in cogitatione :
Accipient in vanitate civitates tuas.
21
Nonne qui oderunt te, Domine, oderam,
et super inimicos tuos tabescebam ?
22
Perfecto odio oderam illos,
et inimici facti sunt mihi.
23
Proba me, Deus, et scito cor meum ;
interroga me, et cognosce semitas meas.
24
Et vide si via iniquitatis in me est,
et deduc me in via terna.
2
Eripe me, Domine, ab homine malo ;
a viro iniquo eripe me.
3
Qui cogitaverunt iniquitates in corde,
tota die constituebant prlia.
4
Acuerunt linguas suas sicut serpentis ;
venenum aspidum sub labiis eorum.
820/1834
Custodi me, Domine, de manu peccatoris,

et ab hominibus iniquis eripe me.
Qui cogitaverunt supplantare gressus meos :
6
absconderunt superbi laqueum mihi.
Et funes extenderunt in laqueum ;
juxta iter, scandalum posuerunt mihi.
7
Dixi Domino : Deus meus es tu ;
exaudi, Domine, vocem deprecationis me.
8
Domine, Domine, virtus salutis me,
obumbrasti super caput meum in die belli.
9
Ne tradas me, Domine, a desiderio meo peccatori :
cogitaverunt contra me ;
ne derelinquas me, ne forte exaltentur.
10
Caput circuitus eorum :
labor labiorum ipsorum operiet eos.
11
Cadent super eos carbones ;
in ignem dejicies eos :
in miseriis non subsistent.
12
Vir linguosus non dirigetur in terra ;
virum injustum mala capient in interitu.
13
Cognovi quia faciet Dominus judicium inopis,
et vindictam pauperum.
14
Verumtamen justi confitebuntur nomini tuo,
et habitabunt recti cum vultu tuo.
Domine, clamavi ad te : exaudi me ;
intende voci me, cum clamavero ad te.
2
Dirigatur oratio mea sicut incensum in conspectu tuo ;
elevatio manuum mearum sacrificium vespertinum.
3
Pone, Domine, custodiam ori meo,
et ostium circumstanti labiis meis.
4
Non declines cor meum in verba maliti,
ad excusandas excusationes in peccatis ;
cum hominibus operantibus iniquitatem,
et non communicabo cum electis eorum.
5
Corripiet me justus in misericordia, et increpabit me :
oleum autem peccatoris non impinguet caput meum.
Quoniam adhuc et oratio mea in beneplacitis eorum :
6
absorpti sunt juncti petr judices eorum.
Audient verba mea, quoniam potuerunt.
7
Sicut crassitudo terr erupta est super terram,
dissipata sunt ossa nostra secus infernum.
821/1834
Quia ad te, Domine, Domine, oculi mei ;

in te speravi, non auferas animam meam.
9
Custodi me a laqueo quem statuerunt mihi,
et a scandalis operantium iniquitatem.
10
Cadent in retiaculo ejus peccatores :
singulariter sum ego, donec transeam.
Ps. 141 1 Intellectus David, cum esset in spelunca, oratio.
2
Voce mea ad Dominum clamavi,
voce mea ad Dominum deprecatus sum.
3
Effundo in conspectu ejus orationem meam,
et tribulationem meam ante ipsum pronuntio :
4
in deficiendo ex me spiritum meum,
et tu cognovisti semitas meas.
In via hac qua ambulabam
absconderunt laqueum mihi.
5
Considerabam ad dexteram, et videbam,
et non erat qui cognosceret me :
periit fuga a me,
et non est qui requirat animam meam.
6
Clamavi ad te, Domine ;
dixi : Tu es spes mea,
portio mea in terra viventium.
7
Intende ad deprecationem meam,
quia humiliatus sum nimis.
Libera me a persequentibus me,
quia confortati sunt super me.
8
Educ de custodia animam meam
ad confitendum nomini tuo ;
me exspectant justi donec retribuas mihi.
Ps. 142 1 Psalmus David, quando persequebatur eum Absalom filius
ejus.
Domine, exaudi orationem meam ;
auribus percipe obsecrationem meam in veritate tua ;
exaudi me in tua justitia.
2
Et non intres in judicium cum servo tuo,
quia non justificabitur in conspectu tuo omnis vivens.
3
Quia persecutus est inimicus animam meam ;
humiliavit in terra vitam meam ;
collocavit me in obscuris, sicut mortuos sculi.
4
Et anxiatus est super me spiritus meus ;
in me turbatum est cor meum.
822/1834
Memor fui dierum antiquorum ;

meditatus sum in omnibus operibus tuis :
in factis manuum tuarum meditabar.
6
Expandi manus meas ad te ;
anima mea sicut terra sine aqua tibi.
7
Velociter exaudi me, Domine ;
defecit spiritus meus.
Non avertas faciem tuam a me,
et similis ero descendentibus in lacum.
8
Auditam fac mihi mane misericordiam tuam,
quia in te speravi.
Notam fac mihi viam in qua ambulem,
quia ad te levavi animam meam.
9
Eripe me de inimicis meis, Domine :
ad te confugi.
10
Doce me facere voluntatem tuam,
quia Deus meus es tu.
Spiritus tuus bonus deducet me in terram rectam.
11
Propter nomen tuum, Domine, vivificabis me :
in quitate tua, educes de tribulatione animam meam,
12
et in misericordia tua disperdes inimicos meos,
et perdes omnes qui tribulant animam meam,
quoniam ego servus tuus sum.
Ps. 143 1 Psalmus David. Adversus Goliath.
Benedictus Dominus Deus meus,
qui docet manus meas ad prlium,
et digitos meos ad bellum.
2
Misericordia mea et refugium meum ;
susceptor meus et liberator meus ;
protector meus, et in ipso speravi,
qui subdit populum meum sub me.
3
Domine, quid est homo, quia innotuisti ei ?
aut filius hominis, quia reputas eum ?
4
Homo vanitati similis factus est ;
dies ejus sicut umbra prtereunt.
5
Domine, inclina clos tuos, et descende ;
tange montes, et fumigabunt.
6
Fulgura coruscationem, et dissipabis eos ;
emitte sagittas tuas, et conturbabis eos.
7
Emitte manum tuam de alto : eripe me,
et libera me de aquis multis,
de manu filiorum alienorum :
823/1834
quorum os locutum est vanitatem,

et dextera eorum dextera iniquitatis.
9
Deus, canticum novum cantabo tibi ;
in psalterio decachordo psallam tibi.
10
Qui das salutem regibus,
qui redemisti David servum tuum de gladio maligno,
11
eripe me, et erue me de manu filiorum alienorum,
quorum os locutum est vanitatem,
et dextera eorum dextera iniquitatis.
12
Quorum filii sicut novell plantationes in juventute sua ;
fili eorum composit,
circumornat ut similitudo templi.
13
Promptuaria eorum plena, eructantia ex hoc in illud ;
oves eorum ftos, abundantes in egressibus suis ;
14
boves eorum crass.
Non est ruina maceri, neque transitus,
neque clamor in plateis eorum.
15
Beatum dixerunt populum cui hc sunt ;
beatus populus cujus Dominus Deus ejus.
Ps. 144 1 Laudatio ipsi David.
Exaltabo te, Deus meus rex,
et benedicam nomini tuo in sculum, et in sculum sculi.
2
Per singulos dies benedicam tibi,
et laudabo nomen tuum in sculum, et in sculum sculi.
3
Magnus Dominus, et laudabilis nimis,
et magnitudinis ejus non est finis.
4
Generatio et generatio laudabit opera tua,
et potentiam tuam pronuntiabunt.
5
Magnificentiam glori sanctitatis tu loquentur,
et mirabilia tua narrabunt.
6
Et virtutem terribilium tuorum dicent,
et magnitudinem tuam narrabunt.
7
Memoriam abundanti suavitatis tu eructabunt,
et justitia tua exsultabunt.
8
Miserator et misericors Dominus :
patiens, et multum misericors.
9
Suavis Dominus universis,
et miserationes ejus super omnia opera ejus.
10
Confiteantur tibi, Domine, omnia opera tua,
et sancti tui benedicant tibi.
11
Gloriam regni tui dicent,
et potentiam tuam loquentur :
824/1834
12
ut notam faciant filiis hominum potentiam tuam,

et gloriam magnificenti regni tui.
13
Regnum tuum regnum omnium sculorum ;
et dominatio tua in omni generatione et generationem.
Fidelis Dominus in omnibus verbis suis,
et sanctus in omnibus operibus suis.
14
Allevat Dominus omnes qui corruunt,
et erigit omnes elisos.
15
Oculi omnium in te sperant, Domine,
et tu das escam illorum in tempore opportuno.
16
Aperis tu manum tuam,
et imples omne animal benedictione.
17
Justus Dominus in omnibus viis suis,
et sanctus in omnibus operibus suis.
18
Prope est Dominus omnibus invocantibus eum,
omnibus invocantibus eum in veritate.
19
Voluntatem timentium se faciet,
et deprecationem eorum exaudiet, et salvos faciet eos.
20
Custodit Dominus omnes diligentes se,
et omnes peccatores disperdet.
21
Laudationem Domini loquetur os meum ;
et benedicat omnis caro nomini sancto ejus in sculum, et in sculum
sculi.
Ps. 145 1 Alleluja, Aggi et Zachari.
2
Lauda, anima mea, Dominum.
Laudabo Dominum in vita mea ;
psallam Deo meo quamdiu fuero.
Nolite confidere in principibus,
3
in filiis hominum, in quibus non est salus.
4
Exibit spiritus ejus, et revertetur in terram suam ;
in illa die peribunt omnes cogitationes eorum.
5
Beatus cujus Deus Jacob adjutor ejus,
spes ejus in Domino Deo ipsius :
6
qui fecit clum et terram,
mare, et omnia qu in eis sunt.
7
Qui custodit veritatem in sculum ;
facit judicium injuriam patientibus ;
dat escam esurientibus.
Dominus solvit compeditos ;
8
Dominus illuminat ccos.
Dominus erigit elisos ;
Dominus diligit justos.
825/1834
Dominus custodit advenas,

pupillum et viduam suscipiet,
et vias peccatorum disperdet.
10
Regnabit Dominus in scula ;
Deus tuus, Sion, in generationem et generationem.
Ps. 146 1 Alleluja.
Laudate Dominum, quoniam bonus est psalmus ;
Deo nostro sit jucunda, decoraque laudatio.
2
dificans Jerusalem Dominus,
dispersiones Isralis congregabit :
3
qui sanat contritos corde,
et alligat contritiones eorum ;
4
qui numerat multitudinem stellarum,
et omnibus eis nomina vocat.
5
Magnus Dominus noster, et magna virtus ejus,
et sapienti ejus non est numerus.
6
Suscipiens mansuetos Dominus ;
humilians autem peccatores usque ad terram.
7
Prcinite Domino in confessione ;
psallite Deo nostro in cithara.
8
Qui operit clum nubibus,
et parat terr pluviam ;
qui producit in montibus fnum,
et herbam servituti hominum ;
9
qui dat jumentis escam ipsorum,
et pullis corvorum invocantibus eum.
10
Non in fortitudine equi voluntatem habebit,
nec in tibiis viri beneplacitum erit ei.
11
Beneplacitum est Domino super timentes eum,
et in eis qui sperant super misericordia ejus.
Ps. 147 1 Alleluja.
Lauda, Jerusalem, Dominum ;
lauda Deum tuum, Sion.
2
Quoniam confortavit seras portarum tuarum ;
benedixit filiis tuis in te.
3
Qui posuit fines tuos pacem,
et adipe frumenti satiat te.
4
Qui emittit eloquium suum terr :
velociter currit sermo ejus.
5
Qui dat nivem sicut lanam ;
nebulam sicut cinerem spargit.
826/1834
Mittit crystallum suam sicut buccellas :

ante faciem frigoris ejus quis sustinebit ?
7
Emittet verbum suum, et liquefaciet ea ;
flabit spiritus ejus, et fluent aqu.
8
Qui annuntiat verbum suum Jacob,
justitias et judicia sua Isral.
9
Non fecit taliter omni nationi,
et judicia sua non manifestavit eis.
Alleluja.
Ps. 148 1 Alleluja.
Laudate Dominum de clis ;
laudate eum in excelsis.
2
Laudate eum, omnes angeli ejus ;
laudate eum, omnes virtutes ejus.
3
Laudate eum, sol et luna ;
laudate eum, omnes stell et lumen.
4
Laudate eum, cli clorum ;
et aqu omnes qu super clos sunt,
5
laudent nomen Domini.
Quia ipse dixit, et facta sunt ;
ipse mandavit, et creata sunt.
6
Statuit ea in ternum, et in sculum sculi ;
prceptum posuit, et non prteribit.
7
Laudate Dominum de terra,
dracones et omnes abyssi ;
8
ignis, grando, nix, glacies, spiritus procellarum,
qu faciunt verbum ejus ;
9
montes, et omnes colles ;
ligna fructifera, et omnes cedri ;
10
besti, et universa pecora ;
serpentes, et volucres pennat ;
11
reges terr et omnes populi ;
principes et omnes judices terr ;
12
juvenes et virgines ; senes cum junioribus,
laudent nomen Domini :
13
quia exaltatum est nomen ejus solius.
14
Confessio ejus super clum et terram ;
et exaltavit cornu populi sui.
Hymnus omnibus sanctis ejus ;
filiis Isral, populo appropinquanti sibi.
Alleluja.
827/1834
Ps. 149 1 Alleluja.

Cantate Domino canticum novum ;
laus ejus in ecclesia sanctorum.
2
Ltetur Isral in eo qui fecit eum,
et filii Sion exsultent in rege suo.
3
Laudent nomen ejus in choro ;
in tympano et psalterio psallant ei.
4
Quia beneplacitum est Domino in populo suo,
et exaltabit mansuetos in salutem.
5
Exsultabunt sancti in gloria ;
ltabuntur in cubilibus suis.
6
Exaltationes Dei in gutture eorum,
et gladii ancipites in manibus eorum :
7
ad faciendam vindictam in nationibus,
increpationes in populis ;
8
ad alligandos reges eorum in compedibus,
et nobiles eorum in manicis ferreis ;
9
ut faciant in eis judicium conscriptum :
gloria hc est omnibus sanctis ejus.
Alleluja.
Ps. 150 1 Alleluja.
Laudate Dominum in sanctis ejus ;
laudate eum in firmamento virtutis ejus.
2
Laudate eum in virtutibus ejus ;
laudate eum secundum multitudinem magnitudinis ejus.
3
Laudate eum in sono tub ;
laudate eum in psalterio et cithara.
4
Laudate eum in tympano et choro ;
laudate eum in chordis et organo.
5
Laudate eum in cymbalis benesonantibus ;
laudate eum in cymbalis jubilationis.
6
Omnis spiritus laudet Dominum !
Alleluja.
Liber Proverbiorum
Cap. 1
Parabol Salomonis, filii David, regis Isral,
2
ad sciendam sapientiam et disciplinam ;
3
ad intelligenda verba prudenti,
1
828/1834
et suscipiendam eruditionem doctrin,

justitiam, et judicium, et quitatem :
4
ut detur parvulis astutia,
adolescenti scientia et intellectus.
5
Audiens sapiens, sapientior erit,
et intelligens gubernacula possidebit.
6
Animadvertet parabolam et interpretationem,
verba sapientum et nigmata eorum.
7
Timor Domini principium sapienti ;
sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt.
8
Audi, fili mi, disciplinam patris tui,

et ne dimittas legem matris tu :
9
ut addatur gratia capiti tuo,
et torques collo tuo.
10
Fili mi, si te lactaverint peccatores,
ne acquiescas eis.
11
Si dixerint : Veni nobiscum, insidiemur sanguini ;
abscondamus tendiculas contra insontem frustra ;
12
deglutiamus eum sicut infernus viventem,
et integrum quasi descendentem in lacum ;
13
omnem pretiosam substantiam reperiemus ;
implebimus domos nostras spoliis :
14
sortem mitte nobiscum,
marsupium unum sit omnium nostrum :
15
fili mi, ne ambules cum eis ;
prohibe pedem tuum a semitis eorum :
16
pedes enim illorum ad malum currunt,
et festinant ut effundant sanguinem.
17
Frustra autem jacitur rete
ante oculos pennatorum.
18
Ipsi quoque contra sanguinem suum insidiantur,
et moliuntur fraudes contra animas suas.
19
Sic semit omnis avari :
animas possidentium rapiunt.
20
Sapientia foris prdicat ;

in plateis dat vocem suam :
21
in capite turbarum clamitat ;
in foribus portarum urbis profert verba sua, dicens :
22
Usquequo, parvuli, diligitis infantiam,
829/1834
et stulti ea qu sibi sunt noxia cupient,

et imprudentes odibunt scientiam ?
23
convertimini ad correptionem meam.
En proferam vobis spiritum meum,
et ostendam vobis verba mea.
24
Quia vocavi, et renuistis ;
extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret :
25
despexistis omne consilium meum,
et increpationes meas neglexistis.
26
Ego quoque in interitu vestro ridebo,
et subsannabo cum vobis id quod timebatis advenerit.
27
Cum irruerit repentina calamitas,
et interitus quasi tempestas ingruerit ;
quando venerit super vos tribulatio et angustia :
28
tunc invocabunt me, et non exaudiam ;
mane consurgent, et non invenient me :
29
eo quod exosam habuerint disciplinam,
et timorem Domini non susceperint,
30
nec acquieverint consilio meo,
et detraxerint univers correptioni me.
31
Comedent igitur fructus vi su,
suisque consiliis saturabuntur.
32
Aversio parvulorum interficiet eos,
et prosperitas stultorum perdet illos.
33
Qui autem me audierit, absque terrore requiescet,
et abundantia perfruetur, timore malorum sublato.
Cap. 2
Fili mi, si susceperis sermones meos,
et mandata mea absconderis penes te :
2
ut audiat sapientiam auris tua,
inclina cor tuum ad cognoscendam prudentiam.
3
Si enim sapientiam invocaveris,
et inclinaveris cor tuum prudenti ;
4
si qusieris eam quasi pecuniam,
et sicut thesauros effoderis illam :
5
tunc intelliges timorem Domini,
et scientiam Dei invenies,
6
quia Dominus dat sapientiam,
et ex ore ejus prudentia et scientia.
7
Custodiet rectorum salutem,
et proteget gradientes simpliciter,
8
servans semitas justiti,
1
830/1834
et vias sanctorum custodiens.

9
Tunc intelliges justitiam, et judicium,
et quitatem, et omnem semitam bonam.
10
Si intraverit sapientia cor tuum,

et scientia anim tu placuerit,
11
consilium custodiet te,
et prudentia servabit te :
12
ut eruaris a via mala,
et ab homine qui perversa loquitur ;
13
qui relinquunt iter rectum,
et ambulant per vias tenebrosas ;
14
qui ltantur cum malefecerint,
et exsultant in rebus pessimis ;
15
quorum vi pervers sunt,
et infames gressus eorum.
16
Ut eruaris a muliere aliena,
et ab extranea qu mollit sermones suos,
17
et relinquit ducem pubertatis su,
18
et pacti Dei sui oblita est.
Inclinata est enim ad mortem domus ejus,
et ad inferos semit ipsius.
19
Omnes qui ingrediuntur ad eam non revertentur,
nec apprehendent semitas vit.
20
Ut ambules in via bona,
et calles justorum custodias :
21
qui enim recti sunt habitabunt in terra,
et simplices permanebunt in ea ;
22
impii vero de terra perdentur,
et qui inique agunt auferentur ex ea.
Cap. 3
Fili mi, ne obliviscaris legis me,
et prcepta mea cor tuum custodiat :
2
longitudinem enim dierum, et annos vit, et pacem,
apponent tibi.
3
Misericordia et veritas te non deserant ;
circumda eas gutturi tuo,
et describe in tabulis cordis tui :
4
et invenies gratiam, et disciplinam bonam,
coram Deo et hominibus.
5
Habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo,
1
831/1834
et ne innitaris prudenti tu.

6
In omnibus viis tuis cogita illum,
et ipse diriget gressus tuos.
7
Ne sis sapiens apud temetipsum ;
time Deum, et recede a malo :
8
sanitas quippe erit umbilico tuo,
et irrigatio ossium tuorum.
9
Honora Dominum de tua substantia,
et de primitiis omnium frugum tuarum da ei :
10
et implebuntur horrea tua saturitate,
et vino torcularia tua redundabunt.
11
Disciplinam Domini, fili mi, ne abjicias,

nec deficias cum ab eo corriperis :
12
quem enim diligit Dominus, corripit,
et quasi pater in filio complacet sibi.
13
Beatus homo qui invenit sapientiam,
et qui affluit prudentia.
14
Melior est acquisitio ejus negotiatione argenti,
et auri primi et purissimi fructus ejus.
15
Pretiosior est cunctis opibus,
et omnia qu desiderantur huic non valent comparari.
16
Longitudo dierum in dextera ejus,
et in sinistra illius diviti et gloria.
17
Vi ejus vi pulchr,
et omnes semit illius pacific.
18
Lignum vit est his qui apprehenderint eam,
et qui tenuerit eam beatus.
19
Dominus sapientia fundavit terram ;
stabilivit clos prudentia.
20
Sapientia illius eruperunt abyssi,
et nubes rore concrescunt.
21
Fili mi, ne effluant hc ab oculis tuis.

Custodi legem atque consilium,
22
et erit vita anim tu,
et gratia faucibus tuis.
23
Tunc ambulabis fiducialiter in via tua,
et pes tuus non impinget.
24
Si dormieris, non timebis ;
quiesces, et suavis erit somnus tuus.
832/1834
25
Ne paveas repentino terrore,

et irruentes tibi potentias impiorum.
26
Dominus enim erit in latere tuo,
et custodiet pedem tuum, ne capiaris.
27
Noli prohibere benefacere eum qui potest :

si vales, et ipse benefac.
28
Ne dicas amico tuo : Vade, et revertere : cras dabo tibi :
cum statim possis dare.
29
Ne moliaris amico tuo malum,
cum ille in te habeat fiduciam.
30
Ne contendas adversus hominem frustra,
cum ipse tibi nihil mali fecerit.
31
Ne muleris hominem injustum,
nec imiteris vias ejus :
32
quia abominatio Domini est omnis illusor,
et cum simplicibus sermocinatio ejus.
33
Egestas a Domino in domo impii ;
habitacula autem justorum benedicentur.
34
Ipse deludet illusores,
et mansuetis dabit gratiam.
35
Gloriam sapientes possidebunt ;
stultorum exaltatio ignominia.
Cap. 4
Audite, filii, disciplinam patris,
et attendite ut sciatis prudentiam.
2
Donum bonum tribuam vobis :
legem meam ne derelinquatis.
3
Nam et ego filius fui patris mei,
tenellus et unigenitus coram matre mea.
4
Et docebat me, atque dicebat :
Suscipiat verba mea cor tuum ;
custodi prcepta mea, et vives.
5
Posside sapientiam, posside prudentiam :
ne obliviscaris, neque declines a verbis oris mei.
6
Ne dimittas eam, et custodiet te :
dilige eam, et conservabit te.
7
Principium sapienti : posside sapientiam,
et in omni possessione tua acquire prudentiam.
8
Arripe illam, et exaltabit te ;
glorificaberis ab ea cum eam fueris amplexatus.
1
833/1834
Dabit capiti tuo augmenta gratiarum,

et corona inclyta proteget te.
10
Audi, fili mi, et suscipe verba mea,

ut multiplicentur tibi anni vit.
11
Viam sapienti monstrabo tibi ;
ducam te per semitas quitatis :
12
quas cum ingressus fueris, non arctabuntur gressus tui,
et currens non habebis offendiculum.
13
Tene disciplinam, ne dimittas eam ;
custodi illam, quia ipsa est vita tua.
14
Ne delecteris in semitis impiorum,
nec tibi placeat malorum via.
15
Fuge ab ea, nec transeas per illam ;
declina, et desere eam.
16
Non enim dormiunt nisi malefecerint,
et rapitur somnus ab eis nisi supplantaverint.
17
Comedunt panem impietatis,
et vinum iniquitatis bibunt.
18
Justorum autem semita quasi lux splendens procedit,
et crescit usque ad perfectam diem.
19
Via impiorum tenebrosa ;
nesciunt ubi corruant.
20
Fili mi, ausculta sermones meos,
et ad eloquia mea inclina aurem tuam.
21
Ne recedant ab oculis tuis :
custodi ea in medio cordis tui :
22
vita enim sunt invenientibus ea,
et univers carni sanitas.
23
Omni custodia serva cor tuum,
quia ex ipso vita procedit.
24
Remove a te os pravum,
et detrahentia labia sint procul a te.
25
Oculi tui recta videant,
et palpebr tu prcedant gressus tuos.
26
Dirige semitam pedibus tuis,
et omnes vi tu stabilientur.
27
Ne declines ad dexteram neque ad sinistram ;
averte pedem tuum a malo :
vias enim qu a dextris sunt novit Dominus :
pervers vero sunt qu a sinistris sunt.
834/1834
Ipse autem rectos faciet cursus tuos,

itinera autem tua in pace producet.
Cap. 5
1
Fili mi, attende ad sapientiam meam,
et prudenti me inclina aurem tuam :
2
ut custodias cogitationes, et disciplinam labia tua conservent.
Ne attendas fallaci mulieris ;
3
favus enim distillans labia meretricis,
et nitidius oleo guttur ejus :
4
novissima autem illius amara quasi absinthium,
et acuta quasi gladius biceps.
5
Pedes ejus descendunt in mortem,
et ad inferos gressus illius penetrant.
6
Per semitam vit non ambulant ;
vagi sunt gressus ejus et investigabiles.
7
Nunc ergo fili mi, audi me,
et ne recedas a verbis oris mei.
8
Longe fac ab ea viam tuam,
et ne appropinques foribus domus ejus.
9
Ne des alienis honorem tuum,
et annos tuos crudeli :
10
ne forte implentur extranei viribus tuis,
et labores tui sint in domo aliena,
11
et gemas in novissimis,
quando consumpseris carnes tuas et corpus tuum,
et dicas : 12 Cur detestatus sum disciplinam,
et increpationibus non acquievit cor meum,
13
nec audivi vocem docentium me,
et magistris non inclinavi aurem meam ?
14
pene fui in omni malo,
in medio ecclesi et synagog.
15
Bibe aquam de cisterna tua,
et fluenta putei tui ;
16
deriventur fontes tui foras,
et in plateis aquas tuas divide.
17
Habeto eas solus,
nec sint alieni participes tui.
18
Sit vena tua benedicta,
et ltare cum muliere adolescenti tu.
19
Cerva carissima, et gratissimus hinnulus :
ubera ejus inebrient te in omni tempore ;
in amore ejus delectare jugiter.
20
Quare seduceris, fili mi, ab aliena,
835/1834
et foveris in sinu alterius ?

21
Respicit Dominus vias hominis,
et omnes gressus ejus considerat.
22
Iniquitates suas capiunt impium,
et funibus peccatorum suorum constringitur.
23
Ipse morietur, quia non habuit disciplinam,
et in multitudine stultiti su decipietur.
Cap. 6
Fili mi, si spoponderis pro amico tuo,
defixisti apud extraneum manum tuam :
2
illaqueatus es verbis oris tui,
et captus propriis sermonibus.
3
Fac ergo quod dico, fili mi, et temetipsum libera,
quia incidisti in manum proximi tui.
Discurre, festina, suscita amicum tuum.
4
Ne dederis somnum oculis tuis,
nec dormitent palpebr tu.
5
Eruere quasi damula de manu,
et quasi avis de manu aucupis.
1
Vade ad formicam, o piger,

et considera vias ejus, et disce sapientiam.
7
Qu cum non habeat ducem,
nec prceptorem, nec principem,
8
parat in state cibum sibi,
et congregat in messe quod comedat.
9
Usquequo, piger, dormies ?
quando consurges e somno tuo ?
10
Paululum dormies, paululum dormitabis,
paululum conseres manus ut dormias ;
11
et veniet tibi quasi viator egestas,
et pauperies quasi vir armatus.
Si vero impiger fueris, veniet ut fons messis tua,
et egestas longe fugiet a te.
12
Homo apostata, vir inutilis, graditur ore perverso ;

annuit oculis, terit pede, digito loquitur,
14
pravo corde machinatur malum,
et omni tempore jurgia seminat.
13
836/1834
15
Huic extemplo veniet perditio sua,

et subito conteretur, nec habebit ultra medicinam.
16
Sex sunt qu odit Dominus,

et septimum detestatur anima ejus :
17
oculos sublimes, linguam mendacem,
manus effundentes innoxium sanguinem,
18
cor machinans cogitationes pessimas,
pedes veloces ad currendum in malum,
19
proferentem mendacia testem fallacem,
et eum qui seminat inter fratres discordias.
20
Conserva, fili mi, prcepta patris tui,

et ne dimittas legem matris tu.
21
Liga ea in corde tuo jugiter,
et circumda gutturi tuo.
22
Cum ambulaveris, gradiantur tecum ;
cum dormieris, custodiant te :
et evigilans loquere cum eis.
23
Quia mandatum lucerna est, et lex lux,
et via vit increpatio disciplin :
24
ut custodiant te a muliere mala,
et a blanda lingua extrane.
25
Non concupiscat pulchritudinem ejus cor tuum,
nec capiaris nutibus illius :
26
pretium enim scorti vix est unius panis,
mulier autem viri pretiosam animam capit.
27
Numquid potest homo abscondere ignem in sinu suo,
ut vestimenta illius non ardeant ?
28
aut ambulare super prunas,
ut non comburantur plant ejus ?
29
sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui,
non erit mundus cum tetigerit eam.
30
Non grandis est culpa cum quis furatus fuerit :
furatur enim ut esurientem impleat animam ;
31
deprehensus quoque reddet septuplum,
et omnem substantiam domus su tradet.
32
Qui autem adulter est,
propter cordis inopiam perdet animam suam ;
33
turpitudinem et ignominiam congregat sibi,
et opprobrium illius non delebitur :
837/1834
34
quia zelus et furor viri

non parcet in die vindict,
35
nec acquiescet cujusquam precibus,
nec suscipiet pro redemptione dona plurima.
Cap. 7
Fili mi, custodi sermones meos,
et prcepta mea reconde tibi.
Fili, 2 serva mandata mea, et vives ;
et legem meam quasi pupillam oculi tui :
3
liga eam in digitis tuis,
scribe illam in tabulis cordis tui.
4
Dic sapienti : Soror mea es,
et prudentiam voca amicam tuam :
5
ut custodiant te a muliere extranea,
et ab aliena qu verba sua dulcia facit.
6
De fenestra enim domus me
per cancellos prospexi,
7
et video parvulos ;
considero vecordem juvenem,
8
qui transit per plateam juxta angulum
et prope viam domus illius graditur :
9
in obscuro, advesperascente die,
in noctis tenebris et caligine.
10
Et ecce occurrit illi mulier ornatu meretricio,
prparata ad capiendas animas :
garrula et vaga,
11
quietis impatiens,
nec valens in domo consistere pedibus suis ;
12
nunc foris, nunc in plateis,
nunc juxta angulos insidians.
13
Apprehensumque deosculatur juvenem,
et procaci vultu blanditur, dicens :
14
Victimas pro salute vovi ;
hodie reddidi vota mea :
15
idcirco egressa sum in occursum tuum,
desiderans te videre, et reperi.
16
Intexui funibus lectulum meum ;
stravi tapetibus pictis ex gypto :
17
aspersi cubile meum myrrha,
et alo, et cinnamomo.
18
Veni, inebriemur uberibus,
et fruamur cupitis amplexibus donec illucescat dies.
1
838/1834
19
Non est enim vir in domo sua :

abiit via longissima :
20
sacculum pecuni secum tulit ;
in die plen lun reversurus est in domum suam.
21
Irretivit eum multis sermonibus,
et blanditiis labiorum protraxit illum.
22
Statim eam sequitur quasi bos ductus ad victimam,
et quasi agnus lasciviens,
et ignorans quod ad vincula stultus trahatur :
23
donec transfigat sagitta jecur ejus,
velut si avis festinet ad laqueum,
et nescit quod de periculo anim illius agitur.
24
Nunc ergo, fili mi, audi me,
et attende verbis oris mei.
25
Ne abstrahatur in viis illius mens tua,
neque decipiaris semitis ejus ;
26
multos enim vulneratos dejecit,
et fortissimi quique interfecti sunt ab ea.
27
Vi inferi domus ejus,
penetrantes in interiora mortis.
Cap. 8
Numquid non sapientia clamitat,
et prudentia dat vocem suam ?
2
In summis excelsisque verticibus supra viam,
in mediis semitis stans,
3
juxta portas civitatis,
in ipsis foribus loquitur, dicens :
4
O viri, ad vos clamito,
et vox mea ad filios hominum.
5
Intelligite, parvuli, astutiam,
et insipientes, animadvertite.
6
Audite, quoniam de rebus magnis locutura sum,
et aperientur labia mea ut recta prdicent.
7
Veritatem meditabitur guttur meum,
et labia mea detestabuntur impium.
8
Justi sunt omnes sermones mei :
non est in eis pravum quid, neque perversum ;
9
recti sunt intelligentibus,
et qui invenientibus scientiam.
10
Accipite disciplinam meam, et non pecuniam ;
doctrinam magis quam aurum eligite :
1
839/1834
11
melior est enim sapientia cunctis pretiosissimis,

et omne desiderabile ei non potest comparari.
12
Ego sapientia, habito in consilio,

et eruditis intersum cogitationibus.
13
Timor Domini odit malum :
arrogantiam, et superbiam,
et viam pravam, et os bilingue, detestor.
14
Meum est consilium et quitas ;
mea est prudentia, mea est fortitudo.
15
Per me reges regnant,
et legum conditores justa decernunt ;
16
per me principes imperant,
et potentes decernunt justitiam.
17
Ego diligentes me diligo,
et qui mane vigilant ad me, invenient me.
18
Mecum sunt diviti et gloria,
opes superb et justitia.
19
Melior est enim fructus meus auro et lapide pretioso,
et genimina me argento electo.
20
In viis justiti ambulo,
in medio semitarum judicii :
21
ut ditem diligentes me,
et thesauros eorum repleam.
22
Dominus possedit me in initio viarum suarum

antequam quidquam faceret a principio.
23
Ab terno ordinata sum,
et ex antiquis antequam terra fieret.
24
Nondum erant abyssi, et ego jam concepta eram :
necdum fontes aquarum eruperant,
25
necdum montes gravi mole constiterant :
ante colles ego parturiebar.
26
Adhuc terram non fecerat, et flumina,
et cardines orbis terr.
27
Quando prparabat clos, aderam ;
quando certa lege et gyro vallabat abyssos ;
28
quando thera firmabat sursum,
et librabat fontes aquarum ;
29
quando circumdabat mari terminum suum,
et legem ponebat aquis, ne transirent fines suos ;
840/1834
quando appendebat fundamenta terr :

30
cum eo eram, cuncta componens.
Et delectabar per singulos dies,
ludens coram eo omni tempore,
31
ludens in orbe terrarum ;
et delici me esse cum filiis hominum.
32
Nunc ergo, filii, audite me :
beati qui custodiunt vias meas.
33
Audite disciplinam, et estote sapientes,
et nolite abjicere eam.
34
Beatus homo qui audit me,
et qui vigilat ad fores meas quotidie,
et observat ad postes ostii mei.
35
Qui me invenerit, inveniet vitam,
et hauriet salutem a Domino.
36
Qui autem in me peccaverit, ldet animam suam ;
omnes qui me oderunt diligunt mortem.
Cap. 9
Sapientia dificavit sibi domum :
excidit columnas septem.
2
Immolavit victimas suas, miscuit vinum,
et proposuit mensam suam.
3
Misit ancillas suas ut vocarent
ad arcem et ad mnia civitatis.
4
Si quis est parvulus, veniat ad me.
Et insipientibus locuta est :
5
Venite, comedite panem meum,
et bibite vinum quod miscui vobis.
6
Relinquite infantiam, et vivite,
et ambulate per vias prudenti.
1
Qui erudit derisorem, ipse injuriam sibi facit,

et qui arguit impium, sibi maculam generat.
8
Noli arguere derisorem, ne oderit te :
argue sapientem, et diliget te.
9
Da sapienti occasionem, et addetur ei sapientia ;
doce justum, et festinabit accipere.
10
Principium sapienti timor Domini,
et scientia sanctorum prudentia.
11
Per me enim multiplicabuntur dies tui,
et addentur tibi anni vit.
841/1834
12
Si sapiens fueris, tibimetipsi eris ;

si autem illusor, solus portabis malum.
13
Mulier stulta et clamosa,

plenaque illecebris, et nihil omnino sciens,
14
sedit in foribus domus su,
super sellam in excelso urbis loco,
15
ut vocaret transeuntes per viam,
et pergentes itinere suo :
16
Qui est parvulus declinet ad me.
Et vecordi locuta est :
17
Aqu furtiv dulciores sunt,
et panis absconditus suavior.
18
Et ignoravit quod ibi sint gigantes,
et in profundis inferni conviv ejus.
Cap. 10
Filius sapiens ltificat patrem,
filius vero stultus mstitia est matris su.
2
Nil proderunt thesauri impietatis,
justitia vero liberabit a morte.
3
Non affliget Dominus fame animam justi,
et insidias impiorum subvertet.
4
Egestatem operata est manus remissa ;
manus autem fortium divitias parat.
Qui nititur mendaciis, hic pascit ventos ;
idem autem ipse sequitur aves volantes.
5
Qui congregat in messe, filius sapiens est ;
qui autem stertit state, filius confusionis.
6
Benedictio Domini super caput justi ;
os autem impiorum operit iniquitas.
7
Memoria justi cum laudibus,
et nomen impiorum putrescet.
8
Sapiens corde prcepta suscipit ;
stultus cditur labiis.
9
Qui ambulat simpliciter ambulat confidenter ;
qui autem depravat vias suas manifestus erit.
10
Qui annuit oculo dabit dolorem ;
et stultus labiis verberabitur.
1
842/1834
11
Vena vit os justi,

et os impiorum operit iniquitatem.
12
Odium suscitat rixas,
et universa delicta operit caritas.
13
In labiis sapientis invenitur sapientia,
et virga in dorso ejus qui indiget corde.
14
Sapientes abscondunt scientiam ;
os autem stulti confusioni proximum est.
15
Substantia divitis, urbs fortitudinis ejus ;
pavor pauperum egestas eorum.
16
Opus justi ad vitam,
fructus autem impii ad peccatum.
17
Via vit custodienti disciplinam ;
qui autem increpationes relinquit, errat.
18
Abscondunt odium labia mendacia ;
qui profert contumeliam, insipiens est.
19
In multiloquio non deerit peccatum,
qui autem moderatur labia sua prudentissimus est.
20
Argentum electum lingua justi ;
cor autem impiorum pro nihilo.
21
Labia justi erudiunt plurimos ;
qui autem indocti sunt in cordis egestate morientur.
22
Benedictio Domini divites facit,

nec sociabitur eis afflictio.
23
Quasi per risum stultus operatur scelus,
sapientia autem est viro prudentia.
24
Quod timet impius veniet super eum ;
desiderium suum justus dabitur.
25
Quasi tempestas transiens non erit impius ;
justus autem quasi fundamentum sempiternum.
26
Sicut acetum dentibus, et fumus oculis,
sic piger his qui miserunt eum.
27
Timor Domini apponet dies,
et anni impiorum breviabuntur.
28
Exspectatio justorum ltitia,
spes autem impiorum peribit.
29
Fortitudo simplicis via Domini,
et pavor his qui operantur malum.
30
Justus in ternum non commovebitur,
impii autem non habitabunt super terram.
31
Os justi parturiet sapientiam ;
843/1834
lingua pravorum peribit.

32
Labia justi considerant placita,
et os impiorum perversa.
Cap. 11
Statera dolosa abominatio est apud Dominum,
et pondus quum voluntas ejus.
2
Ubi fuerit superbia, ibi erit et contumelia ;
ubi autem est humilitas, ibi et sapientia.
3
Simplicitas justorum diriget eos,
et supplantatio perversorum vastabit illos.
4
Non proderunt diviti in die ultionis ;
justitia autem liberabit a morte.
5
Justitia simplicis diriget viam ejus,
et in impietate sua corruet impius.
6
Justitia rectorum liberabit eos,
et in insidiis suis capientur iniqui.
7
Mortuo homine impio, nulla erit ultra spes,
et exspectatio sollicitorum peribit.
8
Justus de angustia liberatus est,
et tradetur impius pro eo.
1
Simulator ore decipit amicum suum ;

justi autem liberabuntur scientia.
10
In bonis justorum exsultabit civitas,
et in perditione impiorum erit laudatio.
11
Benedictione justorum exaltabitur civitas,
et ore impiorum subvertetur.
12
Qui despicit amicum suum indigens corde est ;
vir autem prudens tacebit.
13
Qui ambulat fraudulenter, revelat arcana ;
qui autem fidelis est animi, celat amici commissum.
14
Ubi non est gubernator, populus corruet ;
salus autem, ubi multa consilia.
15
Affligetur malo qui fidem facit pro extraneo ;
qui autem cavet laqueos securus erit.
16
Mulier gratiosa inveniet gloriam,
et robusti habebunt divitias.
17
Benefacit anim su vir misericors ;

qui autem crudelis est, etiam propinquos abjicit.
844/1834
18
Impius facit opus instabile,

seminanti autem justitiam merces fidelis.
19
Clementia prparat vitam,
et sectatio malorum mortem.
20
Abominabile Domino cor pravum,
et voluntas ejus in iis qui simpliciter ambulant.
21
Manus in manu non erit innocens malus ;
semen autem justorum salvabitur.
22
Circulus aureus in naribus suis,
mulier pulchra et fatua.
23
Desiderium justorum omne bonum est ;
prstolatio impiorum furor.
24
Alii dividunt propria, et ditiores fiunt ;
alii rapiunt non sua, et semper in egestate sunt.
25
Anima qu benedicit impinguabitur,
et qui inebriat, ipse quoque inebriabitur.
26
Qui abscondit frumenta maledicetur in populis ;
benedictio autem super caput vendentium.
27
Bene consurgit diluculo qui qurit bona ;
qui autem investigator malorum est, opprimetur ab eis.
28
Qui confidit in divitiis suis corruet :
justi autem quasi virens folium germinabunt.
29
Qui conturbat domum suam possidebit ventos,
et qui stultus est serviet sapienti.
30
Fructus justi lignum vit,
et qui suscipit animas sapiens est.
31
Si justus in terra recipit,
quanto magis impius et peccator !
Cap. 12
Qui diligit disciplinam diligit scientiam ;
qui autem odit increpationes insipiens est.
2
Qui bonus est hauriet gratiam a Domino ;
qui autem confidit in cogitationibus suis impie agit.
3
Non roborabitur homo ex impietate,
et radix justorum non commovebitur.
4
Mulier diligens corona est viro suo ;
et putredo in ossibus ejus, qu confusione res dignas gerit.
5
Cogitationes justorum judicia,
et consilia impiorum fraudulenta.
6
Verba impiorum insidiantur sanguini ;
os justorum liberabit eos.
7
Verte impios, et non erunt ;
1
845/1834
domus autem justorum permanebit.

8
Doctrina sua noscetur vir ;
qui autem vanus et excors est patebit contemptui.
9
Melior est pauper et sufficiens sibi
quam gloriosus et indigens pane.
10
Novit justus jumentorum suorum animas ;
viscera autem impiorum crudelia.
11
Qui operatur terram suam satiabitur panibus ;
qui autem sectatur otium stultissimus est.
Qui suavis est in vini demorationibus,
in suis munitionibus relinquit contumeliam.
12
Desiderium impii munimentum est pessimorum ;
radix autem justorum proficiet.
13
Propter peccata labiorum ruina proximat malo ;

effugiet autem justus de angustia.
14
De fructu oris sui unusquisque replebitur bonis,
et juxta opera manuum suarum retribuetur ei.
15
Via stulti recta in oculis ejus ;
qui autem sapiens est audit consilia.
16
Fatuus statim indicat iram suam ;
qui autem dissimulat injuriam callidus est.
17
Qui quod novit loquitur, index justiti est ;
qui autem mentitur, testis est fraudulentus.
18
Est qui promittit, et quasi gladio pungitur conscienti :
lingua autem sapientium sanitas est.
19
Labium veritatis firmum erit in perpetuum ;
qui autem testis est repentinus, concinnat linguam mendacii.
20
Dolus in corde cogitantium mala ;
qui autem pacis ineunt consilia, sequitur eos gaudium.
21
Non contristabit justum quidquid ei acciderit :
impii autem replebuntur malo.
22
Abominatio est Domino labia mendacia ;
qui autem fideliter agunt placent ei.
23
Homo versatus celat scientiam,
et cor insipientium provocat stultitiam.
24
Manus fortium dominabitur ;

qu autem remissa est, tributis serviet.
25
Mror in corde viri humiliabit illum,
et sermone bono ltificabitur.
846/1834
26
Qui negligit damnum propter amicum, justus est ;

iter autem impiorum decipiet eos.
27
Non inveniet fraudulentus lucrum,
et substantia hominis erit auri pretium.
28
In semita justiti vita ;
iter autem devium ducit ad mortem.
Cap. 13
Filius sapiens doctrina patris ;
qui autem illusor est non audit cum arguitur.
2
De fructu oris sui homo satiabitur bonis :
anima autem prvaricatorum iniqua.
3
Qui custodit os suum custodit animam suam ;
qui autem inconsideratus est ad loquendum, sentiet mala.
4
Vult et non vult piger ;
anima autem operantium impinguabitur.
5
Verbum mendax justus detestabitur ;
impius autem confundit, et confundetur.
6
Justitia custodit innocentis viam,
impietas autem peccatorem supplantat.
1
Est quasi dives, cum nihil habeat,

et est quasi pauper, cum in multis divitiis sit.
8
Redemptio anim viri diviti su ;
qui autem pauper est, increpationem non sustinet.
9
Lux justorum ltificat :
lucerna autem impiorum extinguetur.
10
Inter superbos semper jurgia sunt ;
qui autem agunt omnia cum consilio, reguntur sapientia.
11
Substantia festinata minuetur ;
qu autem paulatim colligitur manu, multiplicabitur.
12
Spes qu differtur affligit animam ;
lignum vit desiderium veniens.
13
Qui detrahit alicui rei, ipse se in futurum obligat ;

qui autem timet prceptum, in pace versabitur.
Anim dolos errant in peccatis :
justi autem misericordes sunt, et miserantur.
14
Lex sapientis fons vit,
ut declinet a ruina mortis.
15
Doctrina bona dabit gratiam ;
847/1834
in itinere contemptorum vorago.

16
Astutus omnia agit cum consilio ;
qui autem fatuus est aperit stultitiam.
17
Nuntius impii cadet in malum ;
legatus autem fidelis, sanitas.
18
Egestas et ignominia ei qui deserit disciplinam ;
qui autem acquiescit arguenti glorificabitur.
19
Desiderium si compleatur delectat animam ;
detestantur stulti eos qui fugiunt mala.
20
Qui cum sapientibus graditur sapiens erit ;
amicus stultorum similis efficietur.
21
Peccatores persequitur malum,

et justis retribuentur bona.
22
Bonus reliquit hredes filios et nepotes,
et custoditur justo substantia peccatoris.
23
Multi cibi in novalibus patrum,
et aliis congregantur absque judicio.
24
Qui parcit virg odit filium suum ;
qui autem diligit illum instanter erudit.
25
Justus comedit et replet animam suam ;
venter autem impiorum insaturabilis.
Cap. 14
Sapiens mulier dificat domum suam ;
insipiens exstructam quoque manibus destruet.
2
Ambulans recto itinere, et timens Deum,
despicitur ab eo qui infami graditur via.
3
In ore stulti virga superbi ;
labia autem sapientium custodiunt eos.
4
Ubi non sunt boves, prsepe vacuum est ;
ubi autem plurim segetes, ibi manifesta est fortitudo bovis.
5
Testis fidelis non mentitur ;
profert autem mendacium dolosus testis.
6
Qurit derisor sapientiam, et non invenit ;
doctrina prudentium facilis.
7
Vade contra virum stultum,
et nescit labia prudenti.
8
Sapientia callidi est intelligere viam suam,
et imprudentia stultorum errans.
9
Stultus illudet peccatum,
et inter justos morabitur gratia.
1
848/1834
10
Cor quod novit amaritudinem anim su,

in gaudio ejus non miscebitur extraneus.
11
Domus impiorum delebitur :
tabernacula vero justorum germinabunt.
12
Est via qu videtur homini justa,
novissima autem ejus deducunt ad mortem.
13
Risus dolore miscebitur,
et extrema gaudii luctus occupat.
14
Viis suis replebitur stultus,
et super eum erit vir bonus.
15
Innocens credit omni verbo ;

astutus considerat gressus suos.
Filio doloso nihil erit boni ;
servo autem sapienti prosperi erunt actus,
et dirigetur via ejus.
16
Sapiens timet, et declinat a malo ;
stultus transilit, et confidit.
17
Impatiens operabitur stultitiam,
et vir versutus odiosus est.
18
Possidebunt parvuli stultitiam,
et exspectabunt astuti scientiam.
19
Jacebunt mali ante bonos,
et impii ante portas justorum.
20
Etiam proximo suo pauper odiosus erit :
amici vero divitum multi.
21
Qui despicit proximum suum peccat ;
qui autem miseretur pauperis beatus erit.
Qui credit in Domino misericordiam diligit.
22
Errant qui operantur malum ;
misericordia et veritas prparant bona.
23
In omni opere erit abundantia ;
ubi autem verba sunt plurima, ibi frequenter egestas.
24
Corona sapientium diviti eorum ;
fatuitas stultorum imprudentia.
25
Liberat animas testis fidelis,
et profert mendacia versipellis.
26
In timore Domini fiducia fortitudinis,

et filiis ejus erit spes.
27
Timor Domini fons vit,
849/1834
ut declinent a ruina mortis.

28
In multitudine populi dignitas regis,
et in paucitate plebis ignominia principis.
29
Qui patiens est multa gubernatur prudentia ;
qui autem impatiens est exaltat stultitiam suam.
30
Vita carnium sanitas cordis ;
putredo ossium invidia.
31
Qui calumniatur egentem exprobrat factori ejus ;
honorat autem eum qui miseretur pauperis.
32
In malitia sua expelletur impius :
sperat autem justus in morte sua.
33
In corde prudentis requiescit sapientia,
et indoctos quosque erudiet.
34
Justitia elevat gentem ;
miseros autem facit populos peccatum.
35
Acceptus est regi minister intelligens ;
iracundiam ejus inutilis sustinebit.
Cap. 15
Responsio mollis frangit iram ;
sermo durus suscitat furorem.
2
Lingua sapientium ornat scientiam ;
os fatuorum ebullit stultitiam.
3
In omni loco, oculi Domini
contemplantur bonos et malos.
4
Lingua placabilis lignum vit ;
qu autem immoderata est conteret spiritum.
5
Stultus irridet disciplinam patris sui ;
qui autem custodit increpationes astutior fiet.
In abundanti justitia virtus maxima est :
cogitationes autem impiorum eradicabuntur.
6
Domus justi plurima fortitudo,
et in fructibus impii conturbatio.
7
Labia sapientium disseminabunt scientiam ;
cor stultorum dissimile erit.
8
Victim impiorum abominabiles Domino ;
vota justorum placabilia.
9
Abominatio est Domino via impii ;
qui sequitur justitiam diligitur ab eo.
10
Doctrina mala deserenti viam vit ;
qui increpationes odit, morietur.
11
Infernus et perditio coram Domino ;
quanto magis corda filiorum hominum !
1
850/1834
12
Non amat pestilens eum qui se corripit,

nec ad sapientes graditur.
13
Cor gaudens exhilarat faciem ;

in mrore animi dejicitur spiritus.
14
Cor sapientis qurit doctrinam,
et os stultorum pascitur imperitia.
15
Omnes dies pauperis, mali ;
secura mens quasi juge convivium.
16
Melius est parum cum timore Domini,
quam thesauri magni et insatiabiles.
17
Melius est vocari ad olera cum caritate,
quam ad vitulum saginatum cum odio.
18
Vir iracundus provocat rixas ;
qui patiens est mitigat suscitatas.
19
Iter pigrorum quasi sepes spinarum ;
via justorum absque offendiculo.
20
Filius sapiens ltificat patrem,
et stultus homo despicit matrem suam.
21
Stultitia gaudium stulto,
et vir prudens dirigit gressus suos.
22
Dissipantur cogitationes ubi non est consilium ;
ubi vero sunt plures consiliarii, confirmantur.
23
Ltatur homo in sententia oris sui,
et sermo opportunus est optimus.
24
Semita vit super eruditum,
ut declinet de inferno novissimo.
25
Domum superborum demolietur Dominus,

et firmos faciet terminos vidu.
26
Abominatio Domini cogitationes mal,
et purus sermo pulcherrimus firmabitur ab eo.
27
Conturbat domum suam qui sectatur avaritiam ;
qui autem odit munera, vivet.
Per misericordiam et fidem purgantur peccata :
per timorem autem Domini declinat omnis a malo.
28
Mens justi meditatur obedientiam ;
os impiorum redundat malis.
29
Longe est Dominus ab impiis,
et orationes justorum exaudiet.
30
Lux oculorum ltificat animam ;
851/1834
fama bona impinguat ossa.

31
Auris qu audit increpationes vit
in medio sapientium commorabitur.
32
Qui abjicit disciplinam despicit animam suam ;
qui autem acquiescit increpationibus possessor est cordis.
33
Timor Domini disciplina sapienti,
et gloriam prcedit humilitas.
Cap. 16
Hominis est animam prparare,
et Domini gubernare linguam.
2
Omnes vi hominis patent oculis ejus ;
spirituum ponderator est Dominus.
3
Revela Domino opera tua,
et dirigentur cogitationes tu.
4
Universa propter semetipsum operatus est Dominus ;
impium quoque ad diem malum.
5
Abominatio Domini est omnis arrogans ;
etiamsi manus ad manum fuerit, non est innocens.
Initium vi bon facere justitiam ;
accepta est autem apud Deum magis quam immolare hostias.
6
Misericordia et veritate redimitur iniquitas,
et in timore Domini declinatur a malo.
7
Cum placuerint Domino vi hominis,
inimicos quoque ejus convertet ad pacem.
8
Melius est parum cum justitia
quam multi fructus cum iniquitate.
9
Cor hominis disponit viam suam,
sed Domini est dirigere gressus ejus.
1
10
Divinatio in labiis regis ;

in judicio non errabit os ejus.
11
Pondus et statera judicia Domini sunt,
et opera ejus omnes lapides sacculi.
12
Abominabiles regi qui agunt impie,
quoniam justitia firmatur solium.
13
Voluntas regum labia justa ;
qui recta loquitur diligetur.
14
Indignatio regis nuntii mortis,
et vir sapiens placabit eam.
15
In hilaritate vultus regis vita,
et clementia ejus quasi imber serotinus.
852/1834
16
Posside sapientiam, quia auro melior est,

et acquire prudentiam, quia pretiosior est argento.
17
Semita justorum declinat mala ;
custos anim su servat viam suam.
18
Contritionem prcedit superbia,
et ante ruinam exaltatur spiritus.
19
Melius est humiliari cum mitibus
quam dividere spolia cum superbis.
20
Eruditus in verbo reperiet bona,
et qui sperat in Domino beatus est.
21
Qui sapiens est corde appellabitur prudens,
et qui dulcis eloquio majora percipiet.
22
Fons vit eruditio possidentis ;
doctrina stultorum fatuitas.
23
Cor sapientis erudiet os ejus,

et labiis ejus addet gratiam.
24
Favus mellis composita verba ;
dulcedo anim sanitas ossium.
25
Est via qu videtur homini recta,
et novissima ejus ducunt ad mortem.
26
Anima laborantis laborat sibi,
quia compulit eum os suum.
27
Vir impius fodit malum,
et in labiis ejus ignis ardescit.
28
Homo perversus suscitat lites,
et verbosus separat principes.
29
Vir iniquus lactat amicum suum,
et ducit eum per viam non bonam.
30
Qui attonitis oculis cogitat prava,
mordens labia sua perficit malum.
31
Corona dignitatis senectus,
qu in viis justiti reperietur.
32
Melior est patiens viro forti,
et qui dominatur animo suo expugnatore urbium.
33
Sortes mittuntur in sinum,
sed a Domino temperantur.
Cap. 17
853/1834
Melior est buccella sicca cum gaudio

quam domus plena victimis cum jurgio.
2
Servus sapiens dominabitur filiis stultis,
et inter fratres hreditatem dividet.
3
Sicut igne probatur argentum et aurum camino,
ita corda probat Dominus.
4
Malus obedit lingu iniqu,
et fallax obtemperat labiis mendacibus.
5
Qui despicit pauperem exprobrat factori ejus,
et qui ruina ltatur alterius non erit impunitus.
6
Corona senum filii filiorum,
et gloria filiorum patres eorum.
7
Non decent stultum verba composita,
nec principem labium mentiens.
8
Gemma gratissima exspectatio prstolantis ;
quocumque se vertit, prudenter intelligit.
9
Qui celat delictum qurit amicitias ;
qui altero sermone repetit, separat fderatos.
10
Plus proficit correptio apud prudentem,
quam centum plag apud stultum.
11
Semper jurgia qurit malus :
angelus autem crudelis mittetur contra eum.
12
Expedit magis urs occurrere raptis ftibus,
quam fatuo confidenti in stultitia sua.
13
Qui reddit mala pro bonis,
non recedet malum de domo ejus.
14
Qui dimittit aquam caput est jurgiorum,
et antequam patiatur contumeliam judicium deserit.
15
Qui justificat impium, et qui condemnat justum,

abominabilis est uterque apud Deum.
16
Quid prodest stulto habere divitias,
cum sapientiam emere non possit ?
Qui altum facit domum suam qurit ruinam,
et qui evitat discere incidet in mala.
17
Omni tempore diligit qui amicus est,
et frater in angustiis comprobatur.
18
Stultus homo plaudet manibus,
cum spoponderit pro amico suo.
19
Qui meditatur discordias diligit rixas,
et qui exaltat ostium qurit ruinam.
20
Qui perversi cordis est non inveniet bonum,
854/1834
et qui vertit linguam incidet in malum.

21
Natus est stultus in ignominiam suam ;
sed nec pater in fatuo ltabitur.
22
Animus gaudens tatem floridam facit ;
spiritus tristis exsiccat ossa.
23
Munera de sinu impius accipit,
ut pervertat semitas judicii.
24
In facie prudentis lucet sapientia ;
oculi stultorum in finibus terr.
25
Ira patris filius stultus,
et dolor matris qu genuit eum.
26
Non est bonum damnum inferre justo,
nec percutere principem qui recta judicat.
27
Qui moderatur sermones suos doctus et prudens est,
et pretiosi spiritus vir eruditus.
28
Stultus quoque, si tacuerit, sapiens reputabitur,
et si compresserit labia sua, intelligens.
Cap. 18
Occasiones qurit qui vult recedere ab amico :
omni tempore erit exprobrabilis.
2
Non recipit stultus verba prudenti,
nisi ea dixeris qu versantur in corde ejus.
3
Impius, cum in profundum venerit peccatorum, contemnit ;
sed sequitur eum ignominia et opprobrium.
4
Aqua profunda verba ex ore viri,
et torrens redundans fons sapienti.
5
Accipere personam impii non est bonum,
ut declines a veritate judicii.
1
Labia stulti miscent se rixis,

et os ejus jurgia provocat.
7
Os stulti contritio ejus,
et labia ipsius ruina anim ejus.
8
Verba bilinguis quasi simplicia,
et ipsa perveniunt usque ad interiora ventris.
Pigrum dejicit timor ;
anim autem effeminatorum esurient.
9
Qui mollis et dissolutus est in opere suo
frater est sua opera dissipantis.
10
Turris fortissima nomen Domini ;
ad ipsum currit justus, et exaltabitur.
855/1834
11
Substantia divitis urbs roboris ejus,

et quasi murus validus circumdans eum.
12
Antequam conteratur, exaltatur cor hominis,
et antequam glorificetur, humiliatur.
13
Qui prius respondet quam audiat,
stultum se esse demonstrat, et confusione dignum.
14
Spiritus viri sustentat imbecillitatem suam ;
spiritum vero ad irascendum facilem quis poterit sustinere ?
15
Cor prudens possidebit scientiam,
et auris sapientium qurit doctrinam.
16
Donum hominis dilatat viam ejus,

et ante principes spatium ei facit.
17
Justus prior est accusator sui :
venit amicus ejus, et investigabit eum.
18
Contradictiones comprimit sors,
et inter potentes quoque dijudicat.
19
Frater qui adjuvatur a fratre quasi civitas firma,
et judicia quasi vectes urbium.
20
De fructu oris viri replebitur venter ejus,
et genimina labiorum ipsius saturabunt eum.
21
Mors et vita in manu lingu ;
qui diligunt eam comedent fructus ejus.
22
Qui invenit mulierem bonam invenit bonum,
et hauriet jucunditatem a Domino.
Qui expellit mulierem bonam expellit bonum ;
qui autem tenet adulteram stultus est et impius.
23
Cum obsecrationibus loquetur pauper,
et dives effabitur rigide.
24
Vir amabilis ad societatem
magis amicus erit quam frater.
Cap. 19
Melior est pauper qui ambulat in simplicitate sua
quam dives torquens labia sua, et insipiens.
2
Ubi non est scientia anim, non est bonum,
et qui festinus est pedibus offendet.
3
Stultitia hominis supplantat gressus ejus,
et contra Deum fervet animo suo.
4
Diviti addunt amicos plurimos ;
a paupere autem et hi quos habuit separantur.
5
Testis falsus non erit impunitus,
1
856/1834
et qui mendacia loquitur non effugiet.

6
Multi colunt personam potentis,
et amici sunt dona tribuentis.
7
Fratres hominis pauperis oderunt eum ;
insuper et amici procul recesserunt ab eo.
Qui tantum verba sectatur nihil habebit ;
8
qui autem possessor est mentis diligit animam suam,
et custos prudenti inveniet bona.
9
Falsus testis non erit impunitus,
et qui loquitur mendacia peribit.
10
Non decent stultum delici,
nec servum dominari principibus.
11
Doctrina viri per patientiam noscitur,
et gloria ejus est iniqua prtergredi.
12
Sicut fremitus leonis, ita et regis ira,
et sicut ros super herbam, ita et hilaritas ejus.
13
Dolor patris filius stultus,
et tecta jugiter perstillantia litigiosa mulier.
14
Domus et diviti dantur a parentibus ;
a Domino autem proprie uxor prudens.
15
Pigredo immittit soporem,
et anima dissoluta esuriet.
16
Qui custodit mandatum custodit animam suam ;
qui autem negligit viam suam mortificabitur.
17
Fneratur Domino qui miseretur pauperis,
et vicissitudinem suam reddet ei.
18
Erudi filium tuum ; ne desperes :
ad interfectionem autem ejus ne ponas animam tuam.
19
Qui impatiens est sustinebit damnum,
et cum rapuerit, aliud apponet.
20
Audi consilium, et suscipe disciplinam,
ut sis sapiens in novissimis tuis.
21
Mult cogitationes in corde viri ;
voluntas autem Domini permanebit.
22
Homo indigens misericors est,
et melior est pauper quam vir mendax.
23
Timor Domini ad vitam,
et in plenitudine commorabitur absque visitatione pessima.
857/1834
24
Abscondit piger manum suam sub ascella,

nec ad os suum applicat eam.
25
Pestilente flagellato stultus sapientior erit ;
si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.
26
Qui affligit patrem, et fugat matrem,
ignominiosus est et infelix.
27
Non cesses, fili, audire doctrinam,
nec ignores sermones scienti.
28
Testis iniquus deridet judicium,
et os impiorum devorat iniquitatem.
29
Parata sunt derisoribus judicia,
et mallei percutientes stultorum corporibus.
Cap. 20
Luxuriosa res vinum, et tumultuosa ebrietas :
quicumque his delectatur non erit sapiens.
2
Sicut rugitus leonis, ita et terror regis :
qui provocat eum peccat in animam suam.
3
Honor est homini qui separat se a contentionibus ;
omnes autem stulti miscentur contumeliis.
4
Propter frigus piger arare noluit ;
mendicabit ergo state, et non dabitur illi.
5
Sicut aqua profunda, sic consilium in corde viri ;
sed homo sapiens exhauriet illud.
6
Multi homines misericordes vocantur ;
virum autem fidelem quis inveniet ?
1
Justus qui ambulat in simplicitate sua

beatos post se filios derelinquet.
8
Rex qui sedet in solio judicii
dissipat omne malum intuitu suo.
9
Quis potest dicere : Mundum est cor meum ;
purus sum a peccato ?
10
Pondus et pondus, mensura et mensura :
utrumque abominabile est apud Deum.
11
Ex studiis suis intelligitur puer,
si munda et recta sint opera ejus.
12
Aurem audientem, et oculum videntem :
Dominus fecit utrumque.
13
Noli diligere somnum, ne te egestas opprimat :
aperi oculos tuos, et saturare panibus.
14
Malum est, malum est, dicit omnis emptor ;
858/1834
et cum recesserit, tunc gloriabitur.

15
Est aurum et multitudo gemmarum,
et vas pretiosum labia scienti.
16
Tolle vestimentum ejus qui fidejussor extitit alieni,

et pro extraneis aufer pignus ab eo.
17
Suavis est homini panis mendacii,
et postea implebitur os ejus calculo.
18
Cogitationes consiliis roborantur,
et gubernaculis tractanda sunt bella.
19
Ei qui revelat mysteria, et ambulat fraudulenter,
et dilatat labia sua, ne commiscearis.
20
Qui maledicit patri suo et matri,
extinguetur lucerna ejus in mediis tenebris :
21
hreditas ad quam festinatur in principio,
in novissimo benedictione carebit.
22
Ne dicas : Reddam malum :
exspecta Dominum, et liberabit te.
23
Abominatio est apud Dominum pondus et pondus ;
statera dolosa non est bona.
24
A Domino diriguntur gressus viri :
quis autem hominum intelligere potest viam suam ?
25
Ruina est homini devorare sanctos,
et post vota retractare.
26
Dissipat impios rex sapiens,

et incurvat super eos fornicem.
27
Lucerna Domini spiraculum hominis,
qu investigat omnia secreta ventris.
28
Misericordia et veritas custodiunt regem,
et roboratur clementia thronus ejus.
29
Exsultatio juvenum fortitudo eorum,
et dignitas senum canities.
30
Livor vulneris absterget mala,
et plag in secretioribus ventris.
Cap. 21
Sicut divisiones aquarum, ita cor regis in manu Domini :
quocumque voluerit, inclinabit illud.
2
Omnis via viri recta sibi videtur :
appendit autem corda Dominus.
1
859/1834
Facere misericordiam et judicium

magis placet Domino quam victim.
4
Exaltatio oculorum est dilatatio cordis ;
lucerna impiorum peccatum.
5
Cogitationes robusti semper in abundantia ;
omnis autem piger semper in egestate est.
6
Qui congregat thesauros lingua mendacii vanus et excors est,

et impingetur ad laqueos mortis.
7
Rapin impiorum detrahent eos,
quia noluerunt facere judicium.
8
Perversa via viri aliena est ;
qui autem mundus est, rectum opus ejus.
9
Melius est sedere in angulo domatis,
quam cum muliere litigiosa, et in domo communi.
10
Anima impii desiderat malum :
non miserebitur proximo suo.
11
Mulctato pestilente, sapientior erit parvulus,
et si sectetur sapientem, sumet scientiam.
12
Excogitat justus de domo impii,
ut detrahat impios a malo.
13
Qui obturat aurem suam ad clamorem pauperis,

et ipse clamabit, et non exaudietur.
14
Munus absconditum extinguit iras,
et donum in sinu indignationem maximam.
15
Gaudium justo est facere judicium,
et pavor operantibus iniquitatem.
16
Vir qui erraverit a via doctrin
in ctu gigantum commorabitur.
17
Qui diligit epulas in egestate erit ;
qui amat vinum et pinguia non ditabitur.
18
Pro justo datur impius,
et pro rectis iniquus.
19
Melius est habitare in terra deserta
quam cum muliere rixosa et iracunda.
20
Thesaurus desiderabilis, et oleum in habitaculo justi :
et imprudens homo dissipabit illud.
21
Qui sequitur justitiam et misericordiam
inveniet vitam, justitiam, et gloriam.
22
Civitatem fortium ascendit sapiens,
860/1834
et destruxit robur fiduci ejus.

23
Qui custodit os suum et linguam suam
custodit ab angustiis animam suam.
24
Superbus et arrogans vocatur indoctus,
qui in ira operatur superbiam.
25
Desideria occidunt pigrum :
noluerunt enim quidquam manus ejus operari.
26
Tota die concupiscit et desiderat ;
qui autem justus est, tribuet, et non cessabit.
27
Hosti impiorum abominabiles,
quia offeruntur ex scelere.
28
Testis mendax peribit ;
vir obediens loquetur victoriam.
29
Vir impius procaciter obfirmat vultum suum ;
qui autem rectus est corrigit viam suam.
30
Non est sapientia, non est prudentia,
non est consilium contra Dominum.
31
Equus paratur ad diem belli ;
Dominus autem salutem tribuit.
Cap. 22
1
Melius est nomen bonum quam diviti mult ;
super argentum et aurum gratia bona.
2
Dives et pauper obviaverunt sibi :
utriusque operator est Dominus.
3
Callidus vidit malum, et abscondit se ;
innocens pertransiit, et afflictus est damno.
4
Finis modesti timor Domini,
diviti, et gloria, et vita.
5
Arma et gladii in via perversi ;
custos autem anim su longe recedit ab eis.
6
Proverbium est : adolescens juxta viam suam ;
etiam cum senuerit, non recedet ab ea.
7
Dives pauperibus imperat,
et qui accipit mutuum servus est fnerantis.
8
Qui seminat iniquitatem metet mala,
et virga ir su consummabitur.
9
Qui pronus est ad misericordiam benedicetur :
de panibus enim suis dedit pauperi.
Victoriam et honorem acquiret qui dat munera ;
animam autem aufert accipientium.
10
Ejice derisorem, et exibit cum eo jurgium,
cessabuntque caus et contumeli.
11
Qui diligit cordis munditiam,
861/1834
propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem.

12
Oculi Domini custodiunt scientiam,
et supplantantur verba iniqui.
13
Dicit piger : Leo est foris ;
in medio platearum occidendus sum.
14
Fovea profunda os alien :
cui iratus est Dominus, incidet in eam.
15
Stultitia colligata est in corde pueri,
et virga disciplin fugabit eam.
16
Qui calumniatur pauperem ut augeat divitias suas,
dabit ipse ditiori, et egebit.
17
Inclina aurem tuam, et audi verba sapientium :

appone autem cor ad doctrinam meam,
18
qu pulchra erit tibi cum servaveris eam in ventre tuo,
et redundabit in labiis tuis :
19
ut sit in Domino fiducia tua,
unde et ostendi eam tibi hodie.
20
Ecce descripsi eam tibi tripliciter,
in cogitationibus et scientia :
21
ut ostenderem tibi firmitatem et eloquia veritatis,
respondere ex his illis qui miserunt te.
22
Non facias violentiam pauperi quia pauper est,
neque conteras egenum in porta :
23
quia judicabit Dominus causam ejus,
et configet eos qui confixerunt animam ejus.
24
Noli esse amicus homini iracundo,
neque ambules cum viro furioso :
25
ne forte discas semitas ejus,
et sumas scandalum anim tu.
26
Noli esse cum his qui defigunt manus suas,
et qui vades se offerunt pro debitis :
27
si enim non habes unde restituas,
quid caus est ut tollat operimentum de cubili tuo ?
28
Ne transgrediaris terminos antiquos,
quos posuerunt patres tui.
29
Vidisti virum velocem in opere suo ?
coram regibus stabit, nec erit ante ignobiles.
Cap. 23
Quando sederis ut comedas cum principe,
diligenter attende qu apposita sunt ante faciem tuam.
1
862/1834
Et statue cultrum in gutture tuo :

si tamen habes in potestate animam tuam.
3
Ne desideres de cibis ejus,
in quo est panis mendacii.
4
Noli laborare ut diteris,
sed prudenti tu pone modum.
5
Ne erigas oculos tuos ad opes quas non potes habere,
quia facient sibi pennas quasi aquil, et volabunt in clum.
6
Ne comedas cum homine invido,
et ne desideres cibos ejus :
7
quoniam in similitudinem arioli et conjectoris
stimat quod ignorat.
Comede et bibe, dicet tibi ;
et mens ejus non est tecum.
8
Cibos quos comederas evomes,
et perdes pulchros sermones tuos.
9
In auribus insipientium ne loquaris,
qui despicient doctrinam eloquii tui.
10
Ne attingas parvulorum terminos,
et agrum pupillorum ne introas :
11
propinquus enim illorum fortis est,
et ipse judicabit contra te causam illorum.
12
Ingrediatur ad doctrinam cor tuum,

et aures tu ad verba scienti.
13
Noli subtrahere a puero disciplinam :
si enim percusseris eum virga, non morietur.
14
Tu virga percuties eum,
et animam ejus de inferno liberabis.
15
Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus,
gaudebit tecum cor meum :
16
et exsultabunt renes mei,
cum locuta fuerint rectum labia tua.
17
Non muletur cor tuum peccatores,
sed in timore Domini esto tota die :
18
quia habebis spem in novissimo,
et prstolatio tua non auferetur.
19
Audi, fili mi, et esto sapiens,
et dirige in via animum tuum.
20
Noli esse in conviviis potatorum,
nec in comessationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt :
21
quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur,
863/1834
et vestietur pannis dormitatio.

22
Audi patrem tuum, qui genuit te,
et ne contemnas cum senuerit mater tua.
23
Veritatem eme, et noli vendere sapientiam,
et doctrinam, et intelligentiam.
24
Exsultat gaudio pater justi ;
qui sapientem genuit, ltabitur in eo.
25
Gaudeat pater tuus et mater tua,
et exsultet qu genuit te.
26
Prbe, fili mi, cor tuum mihi,
et oculi tui vias meas custodiant.
27
Fovea enim profunda est meretrix,
et puteus angustus aliena.
28
Insidiatur in via quasi latro,
et quos incautos viderit, interficiet.
29
Cui v ? cujus patri v ?

cui rix ? cui fove ?
cui sine causa vulnera ? cui suffusio oculorum ?
30
nonne his qui commorantur in vino,
et student calicibus epotandis ?
31
Ne intuearis vinum quando flavescit,
cum splenduerit in vitro color ejus :
ingreditur blande,
32
sed in novissimo mordebit ut coluber,
et sicut regulus venena diffundet.
33
Oculi tui videbunt extraneas,
et cor tuum loquetur perversa.
34
Et eris sicut dormiens in medio mari,
et quasi sopitus gubernator, amisso clavo.
35
Et dices : Verberaverunt me, sed non dolui ;
traxerunt me, et ego non sensi.
Quando evigilabo, et rursus vina reperiam ?
Cap. 24
Ne muleris viros malos,
nec desideres esse cum eis :
2
quia rapinas meditatur mens eorum,
et fraudes labia eorum loquuntur.
3
Sapientia dificabitur domus,
et prudentia roborabitur.
4
In doctrina replebuntur cellaria,
1
864/1834
universa substantia pretiosa et pulcherrima.

5
Vir sapiens fortis est,
et vir doctus robustus et validus :
6
quia cum dispositione initur bellum,
et erit salus ubi multa consilia sunt.
7
Excelsa stulto sapientia ;
in porta non aperiet os suum.
8
Qui cogitat mala facere stultus vocabitur :
9
cogitatio stulti peccatum est,
et abominatio hominum detractor.
10
Si desperaveris lassus in die angusti,
imminuetur fortitudo tua.
11
Erue eos qui ducuntur ad mortem,

et qui trahuntur ad interitum, liberare ne cesses.
12
Si dixeris : Vires non suppetunt ;
qui inspector est cordis ipse intelligit :
et servatorem anim tu nihil fallit,
reddetque homini juxta opera sua.
13
Comede, fili mi, mel, quia bonum est,
et favum dulcissimum gutturi tuo.
14
Sic et doctrina sapienti anim tu :
quam cum inveneris, habebis in novissimis spem,
et spes tua non peribit.
15
Ne insidieris, et quras impietatem in domo justi,
neque vastes requiem ejus.
16
Septies enim cadet justus, et resurget :
impii autem corruent in malum.
17
Cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas,
et in ruina ejus ne exsultet cor tuum :
18
ne forte videat Dominus, et displiceat ei,
et auferat ab eo iram suam.
19
Ne contendas cum pessimis,
nec muleris impios :
20
quoniam non habent futurorum spem mali,
et lucerna impiorum extinguetur.
21
Time Dominum, fili mi, et regem,
et cum detractoribus non commiscearis :
22
quoniam repente consurget perditio eorum,
et ruinam utriusque quis novit ?
865/1834
23
Hc quoque sapientibus.
Cognoscere personam in judicio non est bonum.
24
Qui dicunt impio : Justus es : maledicent eis populi,
et detestabuntur eos tribus.
25
Qui arguunt eum laudabuntur,
et super ipsos veniet benedictio.
26
Labia deosculabitur
qui recta verba respondet.
27
Prpara foris opus tuum,
et diligenter exerce agrum tuum,
ut postea difices domum tuam.
28
Ne sis testis frustra contra proximum tuum,
nec lactes quemquam labiis tuis.
29
Ne dicas : Quomodo fecit mihi, sic faciam ei ;
reddam unicuique secundum opus suum.
30
Per agrum hominis pigri transivi,

et per vineam viri stulti :
31
et ecce totum repleverant urtic,
et operuerant superficiem ejus spin,
et maceria lapidum destructa erat.
32
Quod cum vidissem, posui in corde meo,
et exemplo didici disciplinam.
33
Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis ;
pauxillum manus conseres ut quiescas :
34
et veniet tibi quasi cursor egestas,
et mendicitas quasi vir armatus.
Cap. 25 1 H quoque parabol Salomonis, quas transtulerunt viri
Ezechi regis Juda.
2
Gloria Dei est celare verbum,
et gloria regum investigare sermonem.
3
Clum sursum, et terra deorsum,
et cor regum inscrutabile.
4
Aufer rubiginem de argento,
et egredietur vas purissimum.
5
Aufer impietatem de vultu regis,
et firmabitur justitia thronus ejus.
6
Ne gloriosus appareas coram rege,
et in loco magnorum ne steteris.
866/1834
Melius est enim ut dicatur tibi : Ascende huc,

quam ut humilieris coram principe.
8
Qu viderunt oculi tui ne proferas in jurgio cito,

ne postea emendare non possis,
cum dehonestaveris amicum tuum.
9
Causam tuam tracta cum amico tuo,
et secretum extraneo ne reveles :
10
ne forte insultet tibi cum audierit,
et exprobrare non cesset.
Gratia et amicitia liberant :
quas tibi serva, ne exprobrabilis fias.
11
Mala aurea in lectis argenteis,
qui loquitur verbum in tempore suo.
12
Inauris aurea, et margaritum fulgens,
qui arguit sapientem et aurem obedientem.
13
Sicut frigus nivis in die messis,
ita legatus fidelis ei qui misit eum :
animam ipsius requiescere facit.
14
Nubes, et ventus, et pluvi non sequentes,
vir gloriosus et promissa non complens.
15
Patientia lenietur princeps,
et lingua mollis confringet duritiam.
16
Mel invenisti : comede quod sufficit tibi,

ne forte satiatus evomas illud.
17
Subtrahe pedem tuum de domo proximi tui,
nequando satiatus oderit te.
18
Jaculum, et gladius, et sagitta acuta,
homo qui loquitur contra proximum suum falsum testimonium.
19
Dens putridus, et pes lassus,
qui sperat super infideli in die angusti,
20
et amittit pallium in die frigoris.
Acetum in nitro,
qui cantat carmina cordi pessimo.
Sicut tinea vestimento, et vermis ligno,
ita tristitia viri nocet cordi.
21
Si esurierit inimicus tuus, ciba illum ;
si sitierit, da ei aquam bibere :
22
prunas enim congregabis super caput ejus,
et Dominus reddet tibi.
867/1834
23
Ventus aquilo dissipat pluvias,

et facies tristis linguam detrahentem.
24
Melius est sedere in angulo domatis
quam cum muliere litigiosa et in domo communi.
25
Aqua frigida anim sitienti,
et nuntius bonus de terra longinqua.
26
Fons turbatus pede et vena corrupta,
justus cadens coram impio.
27
Sicut qui mel multum comedit non est ei bonum,
sic qui scrutator est majestatis opprimetur a gloria.
28
Sicut urbs patens et absque murorum ambitu,
ita vir qui non potest in loquendo cohibere spiritum suum.
Cap. 26
Quomodo nix in state, et pluvi in messe,
sic indecens est stulto gloria.
2
Sicut avis ad alia transvolans, et passer quolibet vadens,
sic maledictum frustra prolatum in quempiam superveniet.
3
Flagellum equo, et camus asino,
et virga in dorso imprudentium.
4
Ne respondeas stulto juxta stultitiam suam,
ne efficiaris ei similis.
5
Responde stulto juxta stultitiam suam,
ne sibi sapiens esse videatur.
6
Claudus pedibus, et iniquitatem bibens,
qui mittit verba per nuntium stultum.
7
Quomodo pulchras frustra habet claudus tibias,
sic indecens est in ore stultorum parabola.
8
Sicut qui mittit lapidem in acervum Mercurii,
ita qui tribuit insipienti honorem.
9
Quomodo si spina nascatur in manu temulenti,
sic parabola in ore stultorum.
10
Judicium determinat causas,
et qui imponit stulto silentium iras mitigat.
11
Sicut canis qui revertitur ad vomitum suum,
sic imprudens qui iterat stultitiam suam.
12
Vidisti hominem sapientem sibi videri ?
magis illo spem habebit insipiens.
1
13
Dicit piger : Leo est in via,

et lena in itineribus.
14
Sicut ostium vertitur in cardine suo,
868/1834
ita piger in lectulo suo.

15
Abscondit piger manum sub ascella sua,
et laborat si ad os suum eam converterit.
16
Sapientior sibi piger videtur
septem viris loquentibus sententias.
17
Sicut qui apprehendit auribus canem,

sic qui transit impatiens et commiscetur rix alterius.
18
Sicut noxius est qui mittit sagittas et lanceas in mortem,
19
ita vir fraudulenter nocet amico suo,
et cum fuerit deprehensus dicit : Ludens feci.
20
Cum defecerint ligna extinguetur ignis,
et susurrone subtracto, jurgia conquiescent.
21
Sicut carbones ad prunas, et ligna ad ignem,
sic homo iracundus suscitat rixas.
22
Verba susurronis quasi simplicia,
et ipsa perveniunt ad intima ventris.
23
Quomodo si argento sordido ornare velis vas fictile,
sic labia tumentia cum pessimo corde sociata.
24
Labiis suis intelligitur inimicus,
cum in corde tractaverit dolos.
25
Quando submiserit vocem suam, ne credideris ei,
quoniam septem nequiti sunt in corde illius.
26
Qui operit odium fraudulenter,
revelabitur malitia ejus in consilio.
27
Qui fodit foveam incidet in eam,
et qui volvit lapidem revertetur ad eum.
28
Lingua fallax non amat veritatem,
et os lubricum operatur ruinas.
Cap. 27
Ne glorieris in crastinum,
ignorans quid superventura pariat dies.
2
Laudet te alienus, et non os tuum ;
extraneus, et non labia tua.
3
Grave est saxum, et onerosa arena,
sed ira stulti utroque gravior.
4
Ira non habet misericordiam nec erumpens furor,
et impetum concitati ferre quis poterit ?
5
Melior est manifesta correptio
quam amor absconditus.
6
Meliora sunt vulnera diligentis
1
869/1834
quam fraudulenta oscula odientis.

7
Anima saturata calcabit favum,
et anima esuriens etiam amarum pro dulci sumet.
8
Sicut avis transmigrans de nido suo,
sic vir qui derelinquit locum suum.
9
Unguento et variis odoribus delectatur cor,
et bonis amici consiliis anima dulcoratur.
10
Amicum tuum et amicum patris tui ne dimiseris,

et domum fratris tui ne ingrediaris in die afflictionis tu.
Melior est vicinus juxta
quam frater procul.
11
Stude sapienti, fili mi, et ltifica cor meum,
ut possis exprobranti respondere sermonem.
12
Astutus videns malum, absconditus est :
parvuli transeuntes sustinuerunt dispendia.
13
Tolle vestimentum ejus qui spopondit pro extraneo,
et pro alienis aufer ei pignus.
14
Qui benedicit proximo suo voce grandi,
de nocte consurgens maledicenti similis erit.
15
Tecta perstillantia in die frigoris
et litigiosa mulier comparantur.
16
Qui retinet eam quasi qui ventum teneat,
et oleum dexter su vocabit.
17
Ferrum ferro exacuitur,
et homo exacuit faciem amici sui.
18
Qui servat ficum comedet fructus ejus,
et qui custos est domini sui glorificabitur.
19
Quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium,
sic corda hominum manifesta sunt prudentibus.
20
Infernus et perditio numquam implentur :
similiter et oculi hominum insatiabiles.
21
Quomodo probatur in conflatorio argentum et in fornace aurum,
sic probatur homo ore laudantis.
Cor iniqui inquirit mala,
cor autem rectum inquirit scientiam.
22
Si contuderis stultum in pila
quasi ptisanas feriente desuper pilo,
non auferetur ab eo stultitia ejus.
870/1834
23
Diligenter agnosce vultum pecoris tui,

tuosque greges considera :
24
non enim habebis jugiter potestatem,
sed corona tribuetur in generationem et generationem.
25
Aperta sunt prata, et apparuerunt herb virentes,
et collecta sunt fna de montibus.
26
Agni ad vestimentum tuum,
et hdi ad agri pretium.
27
Sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos,
et in necessaria domus tu, et ad victum ancillis tuis.
Cap. 28
Fugit impius nemine persequente ;
justus autem, quasi leo confidens, absque terrore erit.
2
Propter peccata terr multi principes ejus ;
et propter hominis sapientiam, et horum scientiam qu dicuntur,
vita ducis longior erit.
3
Vir pauper calumnians pauperes
similis est imbri vehementi in quo paratur fames.
1
Qui derelinquunt legem laudant impium ;

qui custodiunt, succenduntur contra eum.
5
Viri mali non cogitant judicium ;
qui autem inquirunt Dominum animadvertunt omnia.
6
Melior est pauper ambulans in simplicitate sua
quam dives in pravis itineribus.
7
Qui custodit legem filius sapiens est ;
qui autem comessatores pascit confundit patrem suum.
8
Qui coacervat divitias usuris et fnore,
liberali in pauperes congregat eas.
9
Qui declinat aures suas ne audiat legem,
oratio ejus erit execrabilis.
10
Qui decipit justos in via mala, in interitu suo corruet,
et simplices possidebunt bona ejus.
11
Sapiens sibi videtur vir dives ;
pauper autem prudens scrutabitur eum.
12
In exsultatione justorum multa gloria est ;
regnantibus impiis, ruin hominum.
13
Qui abscondit scelera sua non dirigetur ;
qui autem confessus fuerit et reliquerit ea, misericordiam consequetur.
14
Beatus homo qui semper est pavidus ;
qui vero mentis est dur corruet in malum.
871/1834
15
Leo rugiens et ursus esuriens,

princeps impius super populum pauperem.
16
Dux indigens prudentia multos opprimet per calumniam ;
qui autem odit avaritiam, longi fient dies ejus.
17
Hominem qui calumniatur anim sanguinem,
si usque ad lacum fugerit, nemo sustinet.
18
Qui ambulat simpliciter salvus erit ;
qui perversis graditur viis concidet semel.
19
Qui operatur terram suam satiabitur panibus ;
qui autem sectatur otium replebitur egestate.
20
Vir fidelis multum laudabitur ;

qui autem festinat ditari non erit innocens.
21
Qui cognoscit in judicio faciem non bene facit ;
iste et pro buccella panis deserit veritatem.
22
Vir qui festinat ditari, et aliis invidet,
ignorat quod egestas superveniet ei.
23
Qui corripit hominem gratiam postea inveniet apud eum,
magis quam ille qui per lingu blandimenta decipit.
24
Qui subtrahit aliquid a patre suo et a matre,
et dicit hoc non esse peccatum,
particeps homicid est.
25
Qui se jactat et dilatat, jurgia concitat ;
qui vero sperat in Domino sanabitur.
26
Qui confidit in corde suo stultus est ;
qui autem graditur sapienter, ipse salvabitur.
27
Qui dat pauperi non indigebit ;
qui despicit deprecantem sustinebit penuriam.
28
Cum surrexerint impii, abscondentur homines ;
cum illi perierint, multiplicabuntur justi.
Cap. 29
1
Viro qui corripientem dura cervice contemnit,
repentinus ei superveniet interitus,
et eum sanitas non sequetur.
2
In multiplicatione justorum ltabitur vulgus ;
cum impii sumpserint principatum, gemet populus.
3
Vir qui amat sapientiam ltificat patrem suum ;
qui autem nutrit scorta perdet substantiam.
4
Rex justus erigit terram ;
vir avarus destruet eam.
5
Homo qui blandis fictisque sermonibus loquitur amico suo
rete expandit gressibus ejus.
872/1834
Peccantem virum iniquum involvet laqueus,

et justus laudabit atque gaudebit.
7
Novit justus causam pauperum ;
impius ignorat scientiam.
8
Homines pestilentes dissipant civitatem ;
sapientes vero avertunt furorem.
9
Vir sapiens si cum stulto contenderit,
sive irascatur, sive rideat, non inveniet requiem.
10
Viri sanguinum oderunt simplicem ;
justi autem qurunt animam ejus.
11
Totum spiritum suum profert stultus ;
sapiens differt, et reservat in posterum.
12
Princeps qui libenter audit verba mendacii,
omnes ministros habet impios.
13
Pauper et creditor obviaverunt sibi :
utriusque illuminator est Dominus.
14
Rex qui judicat in veritate pauperes,
thronus ejus in ternum firmabitur.
15
Virga atque correptio tribuit sapientiam ;

puer autem qui dimittitur voluntati su confundit matrem suam.
16
In multiplicatione impiorum multiplicabuntur scelera,
et justi ruinas eorum videbunt.
17
Erudi filium tuum, et refrigerabit te,
et dabit delicias anim tu.
18
Cum prophetia defecerit, dissipabitur populus ;
qui vero custodit legem beatus est.
19
Servus verbis non potest erudiri,
quia quod dicis intelligit, et respondere contemnit.
20
Vidisti hominem velocem ad loquendum ?
stultitia magis speranda est quam illius correptio.
21
Qui delicate a pueritia nutrit servum suum
postea sentiet eum contumacem.
22
Vir iracundus provocat rixas,

et qui ad indignandum facilis est erit ad peccandum proclivior.
23
Superbum sequitur humilitas,
et humilem spiritu suscipiet gloria.
24
Qui cum fure participat odit animam suam ;
adjurantem audit, et non indicat.
25
Qui timet hominem cito corruet ;
873/1834
qui sperat in Domino sublevabitur.

26
Multi requirunt faciem principis,
et judicium a Domino egreditur singulorum.
27
Abominantur justi virum impium,
et abominantur impii eos qui in recta sunt via.
Verbum custodiens filius
extra perditionem erit.
Cap. 30 1 Verba Congregantis, filii Vomentis. Visio quam locutus
est vir cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait :
2
Stultissimus sum virorum,
et sapientia hominum non est mecum.
3
Non didici sapientiam,
et non novi scientiam sanctorum.
4
Quis ascendit in clum, atque descendit ?
quis continuit spiritum in manibus suis ?
quis colligavit aquas quasi in vestimento ?
quis suscitavit omnes terminos terr ?
quod nomen est ejus, et quod nomen filii ejus, si nosti ?
5
Omnis sermo Dei ignitus :
clypeus est sperantibus in se.
6
Ne addas quidquam verbis illius,
et arguaris, inveniarisque mendax.
7
Duo rogavi te :
ne deneges mihi antequam moriar :
8
vanitatem et verba mendacia longe fac a me ;
mendicitatem et divitias ne dederis mihi :
tribue tantum victui meo necessaria,
9
ne forte satiatus illiciar ad negandum,
et dicam : Quis est Dominus ?
aut egestate compulsus, furer,
et perjurem nomen Dei mei.
10
Ne accuses servum ad dominum suum,
ne forte maledicat tibi, et corruas.
11
Generatio qu patri suo maledicit,

et qu matri su non benedicit ;
12
generatio qu sibi munda videtur,
et tamen non est lota a sordibus suis ;
13
generatio cujus excelsi sunt oculi,
et palpebr ejus in alta surrect ;
14
generatio qu pro dentibus gladios habet,
874/1834
et commandit molaribus suis,

ut comedat inopes de terra,
et pauperes ex hominibus.
15
Sanguisug du sunt fili,
dicentes : Affer, affer.
Tria sunt insaturabilia,
et quartum quod numquam dicit : Sufficit.
16
Infernus, et os vulv,
et terra qu non satiatur aqua :
ignis vero numquam dicit : Sufficit.
17
Oculum qui subsannat patrem,
et qui despicit partum matris su,
effodiant eum corvi de torrentibus,
et comedant eum filii aquil !
18
Tria sunt difficilia mihi,

et quartum penitus ignoro :
19
viam aquil in clo,
viam colubri super petram,
viam navis in medio mari,
et viam viri in adolescentia.
20
Talis est et via mulieris adulter,
qu comedit, et tergens os suum
dicit : Non sum operata malum.
21
Per tria movetur terra,
et quartum non potest sustinere :
22
per servum, cum regnaverit ;
per stultum, cum saturatus fuerit cibo ;
23
per odiosam mulierem, cum in matrimonio fuerit assumpta ;
et per ancillam, cum fuerit hres domin su.
24
Quatuor sunt minima terr,

et ipsa sunt sapientiora sapientibus :
25
formic, populus infirmus,
qui prparat in messe cibum sibi ;
26
lepusculus, plebs invalida,
qui collocat in petra cubile suum ;
27
regem locusta non habet,
et egreditur universa per turmas suas ;
28
stellio manibus nititur,
et moratur in dibus regis.
875/1834
29
Tria sunt qu bene gradiuntur,

et quartum quod incedit feliciter :
30
leo, fortissimus bestiarum,
ad nullius pavebit occursum ;
31
gallus succinctus lumbos ;
et aries ; nec est rex, qui resistat ei.
32
Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime ;
si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.
33
Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac exprimit butyrum ;
et qui vehementer emungit elicit sanguinem ;
et qui provocat iras producit discordias.
Cap. 31 1 Verba Lamuelis regis. Visio qua erudivit eum mater sua.
2
Quid, dilecte mi ? quid, dilecte uteri mei ?
quid, dilecte votorum meorum ?
3
Ne dederis mulieribus substantiam tuam,
et divitias tuas ad delendos reges.
4
Noli regibus, o Lamuel, noli regibus dare vinum,
quia nullum secretum est ubi regnat ebrietas ;
5
et ne forte bibant, et obliviscantur judiciorum,
et mutent causam filiorum pauperis.
6
Date siceram mrentibus,
et vinum his qui amaro sunt animo.
7
Bibant, et obliviscantur egestatis su,
et doloris sui non recordentur amplius.
8
Aperi os tuum muto,
et causis omnium filiorum qui pertranseunt.
9
Aperi os tuum, decerne quod justum est,
et judica inopem et pauperem.
10
Mulierem fortem quis inveniet ?

procul et de ultimis finibus pretium ejus.
11
Confidit in ea cor viri sui,
et spoliis non indigebit.
12
Reddet ei bonum, et non malum,
omnibus diebus vit su.
13
Qusivit lanam et linum,
et operata est consilia manuum suarum.
14
Facta est quasi navis institoris,
de longe portans panem suum.
15
Et de nocte surrexit,
deditque prdam domesticis suis,
876/1834
et cibaria ancillis suis.

16
Consideravit agrum, et emit eum ;
de fructu manuum suarum plantavit vineam.
17
Accinxit fortitudine lumbos suos,
et roboravit brachium suum.
18
Gustavit, et vidit quia bona est negotiatio ejus ;
non extinguetur in nocte lucerna ejus.
19
Manum suam misit ad fortia,
et digiti ejus apprehenderunt fusum.
20
Manum suam aperuit inopi,
et palmas suas extendit ad pauperem.
21
Non timebit domui su a frigoribus nivis ;
omnes enim domestici ejus vestiti sunt duplicibus.
22
Stragulatam vestem fecit sibi ;
byssus et purpura indumentum ejus.
23
Nobilis in portis vir ejus,
quando sederit cum senatoribus terr.
24
Sindonem fecit, et vendidit,
et cingulum tradidit Chanano.
25
Fortitudo et decor indumentum ejus,
et ridebit in die novissimo.
26
Os suum aperuit sapienti,
et lex clementi in lingua ejus.
27
Consideravit semitas domus su,
et panem otiosa non comedit.
28
Surrexerunt filii ejus, et beatissimam prdicaverunt ;
vir ejus, et laudavit eam.
29
Mult fili congregaverunt divitias ;
tu supergressa es universas.
30
Fallax gratia, et vana est pulchritudo :
mulier timens Dominum, ipsa laudabitur.
31
Date ei de fructu manuum suarum,
et laudent eam in portis opera ejus.
Liber Ecclesiastes
Cap. 1 1 Verba Ecclesiast, filii David, regis Jerusalem.
2
Vanitas vanitatum, dixit Ecclesiastes ;
vanitas vanitatum, et omnia vanitas.
3
Quid habet amplius homo
de universo labore suo quo laborat sub sole ?
877/1834
Generatio prterit, et generatio advenit ;

terra autem in ternum stat.
5
Oritur sol et occidit,
et ad locum suum revertitur ;
ibique renascens, 6 gyrat per meridiem, et flectitur ad aquilonem.
Lustrans universa in circuitu pergit spiritus,
et in circulos suos revertitur.
7
Omnia flumina intrant in mare,
et mare non redundat ;
ad locum unde exeunt flumina
revertuntur ut iterum fluant.
8
Cunct res difficiles ;
non potest eas homo explicare sermone.
Non saturatur oculus visu,
nec auris auditu impletur.
9
Quid est quod fuit ? Ipsum quod futurum est.
Quid est quod factum est ? Ipsum quod faciendum est.
10
Nihil sub sole novum,
nec valet quisquam dicere : Ecce hoc recens est :
jam enim prcessit in sculis qu fuerunt ante nos.
11
Non est priorum memoria ;
sed nec eorum quidem qu postea futura sunt
erit recordatio apud eos qui futuri sunt in novissimo.
12
Ego Ecclesiastes fui rex Isral in Jerusalem ;

et proposui in animo meo qurere et investigare sapienter
de omnibus qu fiunt sub sole.
Hanc occupationem pessimam
dedit Deus filiis hominum, ut occuparentur in ea.
14
Vidi cuncta qu fiunt sub sole,
et ecce universa vanitas et afflictio spiritus.
15
Perversi difficile corriguntur,
et stultorum infinitus est numerus.
16
Locutus sum in corde meo, dicens :
Ecce magnus effectus sum, et prcessi omnes sapientia
qui fuerunt ante me in Jerusalem ;
et mens mea contemplata est multa sapienter, et didici.
17
Dedique cor meum ut scirem prudentiam atque doctrinam,
erroresque et stultitiam ;
et agnovi quod in his quoque esset labor et afflictio spiritus :
13
878/1834
18
eo quod in multa sapientia multa sit indignatio ;

et qui addit scientiam, addit et laborem.
Cap. 2
Dixi ego in corde meo : Vadam,
et affluam deliciis, et fruar bonis ;
et vidi quod hoc quoque esset vanitas.
2
Risum reputavi errorem,
et gaudio dixi : Quid frustra deciperis ?
3
Cogitavi in corde meo abstrahere a vino carnem meam,
ut animam meam transferrem ad sapientiam,
devitaremque stultitiam,
donec viderem quid esset utile filiis hominum,
quo facto opus est sub sole numero dierum vit su.
4
Magnificavi opera mea,
dificavi mihi domos,
et plantavi vineas ;
5
feci hortos et pomaria,
et consevi ea cuncti generis arboribus ;
6
et exstruxi mihi piscinas aquarum,
ut irrigarem silvam lignorum germinantium.
7
Possedi servos et ancillas,
multamque familiam habui :
armenta quoque, et magnos ovium greges,
ultra omnes qui fuerunt ante me in Jerusalem ;
8
coacervavi mihi argentum et aurum,
et substantias regum ac provinciarum ;
feci mihi cantores et cantatrices,
et delicias filiorum hominum,
scyphos, et urceos in ministerio ad vina fundenda ;
9
et supergressus sum opibus
omnes qui ante me fuerunt in Jerusalem :
sapientia quoque perseveravit mecum.
10
Et omnia qu desideraverunt oculi mei
non negavi eis,
nec prohibui cor meum quin omni voluptate frueretur,
et oblectaret se in his qu prparaveram ;
et hanc ratus sum partem meam si uterer labore meo.
11
Cumque me convertissem ad universa opera qu fecerant manus me,
et ad labores in quibus frustra sudaveram,
vidi in omnibus vanitatem et afflictionem animi,
et nihil permanere sub sole.
1
879/1834
12
Transivi ad contemplandam sapientiam,

erroresque, et stultitiam.
(Quid est, inquam, homo,
ut sequi possit regem, factorem suum ?)
13
Et vidi quod tantum prcederet sapientia stultitiam,
quantum differt lux a tenebris.
14
Sapientis oculi in capite ejus ;
stultus in tenebris ambulat :
et didici quod unus utriusque esset interitus.
15
Et dixi in corde meo :
Si unus et stulti et meus occasus erit,
quid mihi prodest quod majorem sapienti dedi operam ?
Locutusque cum mente mea,
animadverti quod hoc quoque esset vanitas.
16
Non enim erit memoria sapientis similiter ut stulti in perpetuum,
et futura tempora oblivione cuncta pariter operient :
moritur doctus similiter ut indoctus.
17
Et idcirco tduit me vit me,
videntem mala universa esse sub sole,
et cuncta vanitatem et afflictionem spiritus.
18
Rursus detestatus sum omnem industriam meam,

qua sub sole studiosissime laboravi,
habiturus hredem post me,
19
quem ignoro utrum sapiens an stultus futurus sit,
et dominabitur in laboribus meis,
quibus desudavi et sollicitus fui :
et est quidquam tam vanum ?
20
Unde cessavi,
renuntiavitque cor meum ultra laborare sub sole.
21
Nam cum alius laboret in sapientia,
et doctrina, et sollicitudine,
homini otioso qusita dimittit ;
et hoc ergo vanitas et magnum malum.
22
Quid enim proderit homini de universo labore suo,
et afflictione spiritus,
qua sub sole cruciatus est ?
23
Cuncti dies ejus doloribus et rumnis pleni sunt,
nec per noctem mente requiescit.
Et hoc nonne vanitas est ?
24
Nonne melius est comedere et bibere,
et ostendere anim su bona de laboribus suis ?
880/1834
et hoc de manu Dei est.

25
Quis ita devorabit et deliciis affluet ut ego ?
26
Homini bono in conspectu suo
dedit Deus sapientiam, et scientiam, et ltitiam ;
peccatori autem dedit afflictionem et curam superfluam,
ut addat, et congreget,
et tradat ei qui placuit Deo ;
sed et hoc vanitas est, et cassa sollicitudo mentis.
Cap. 3
Omnia tempus habent,
et suis spatiis transeunt universa sub clo.
2
Tempus nascendi, et tempus moriendi ;
tempus plantandi, et tempus evellendi quod plantatum est.
3
Tempus occidendi, et tempus sanandi ;
tempus destruendi, et tempus dificandi.
4
Tempus flendi, et tempus ridendi ;
tempus plangendi, et tempus saltandi.
5
Tempus spargendi lapides, et tempus colligendi,
tempus amplexandi, et tempus longe fieri ab amplexibus.
6
Tempus acquirendi, et tempus perdendi ;
tempus custodiendi, et tempus abjiciendi.
7
Tempus scindendi, et tempus consuendi ;
tempus tacendi, et tempus loquendi.
8
Tempus dilectionis, et tempus odii ;
tempus belli, et tempus pacis.
1
Quid habet amplius homo de labore suo ?

Vidi afflictionem quam dedit Deus filiis hominum,
ut distendantur in ea.
11
Cuncta fecit bona in tempore suo,
et mundum tradidit disputationi eorum,
ut non inveniat homo opus
quod operatus est Deus ab initio usque ad finem.
12
Et cognovi quod non esset melius nisi ltari,
et facere bene in vita sua ;
13
omnis enim homo qui comedit et bibit,
et videt bonum de labore suo,
hoc donum Dei est.
14
Didici quod omnia opera qu fecit Deus perseverent in perpetuum ;
non possumus eis quidquam addere, nec auferre,
qu fecit Deus ut timeatur.
10
881/1834
15
Quod factum est, ipsum permanet ;

qu futura sunt jam fuerunt,
et Deus instaurat quod abiit.
16
Vidi sub sole in loco judicii impietatem,

et in loco justiti iniquitatem :
17
et dixi in corde meo :
Justum et impium judicabit Deus,
et tempus omnis rei tunc erit.
18
Dixi in corde meo de filiis hominum,
ut probaret eos Deus,
et ostenderet similes esse bestiis.
19
Idcirco unus interitus est hominis et jumentorum,
et qua utriusque conditio.
Sicut moritur homo,
sic et illa moriuntur.
Similiter spirant omnia,
et nihil habet homo jumento amplius :
cuncta subjacent vanitati,
20
et omnia pergunt ad unum locum.
De terra facta sunt,
et in terram pariter revertuntur.
21
Quis novit si spiritus filiorum Adam ascendat sursum,
et si spiritus jumentorum descendat deorsum ?
22
Et deprehendi nihil esse melius
quam ltari hominem in opere suo,
et hanc esse partem illius.
Quis enim eum adducet ut post se futura cognoscat ?
Cap. 4
Verti me ad alia, et vidi calumnias
qu sub sole geruntur,
et lacrimas innocentium,
et neminem consolatorem,
nec posse resistere eorum violenti,
cunctorum auxilio destitutos,
2
et laudavi magis mortuos quam viventes ;
3
et feliciorem utroque judicavi
qui necdum natus est,
nec vidit mala qu sub sole fiunt.
4
Rursum contemplatus sum omnes labores hominum,
et industrias animadverti patere invidi proximi ;
1
882/1834
et in hoc ergo vanitas et cura superflua est.

5
Stultus complicat manus suas,
et comedit carnes suas, dicens :
6
Melior est pugillus cum requie,
quam plena utraque manus cum labore et afflictione animi.
7
Considerans, reperi et aliam vanitatem sub sole.
8
Unus est, et secundum non habet,
non filium, non fratrem,
et tamen laborare non cessat,
nec satiantur oculi ejus divitiis ;
nec recogitat, dicens :
Cui laboro, et fraudo animam meam bonis ?
In hoc quoque vanitas est et afflictio pessima.
9
Melius est ergo duos esse simul quam unum ;

habent enim emolumentum societatis su.
10
Si unus ceciderit, ab altero fulcietur.
V soli, quia cum ceciderit, non habet sublevantem se.
11
Et si dormierint duo, fovebuntur mutuo ;
unus quomodo calefiet ?
12
Et si quispiam prvaluerit contra unum,
duo resistunt ei ;
funiculus triplex difficile rumpitur.
13
Melior est puer pauper et sapiens,
rege sene et stulto,
qui nescit prvidere in posterum.
14
Quod de carcere catenisque interdum quis egrediatur ad regnum ;
et alius, natus in regno, inopia consumatur.
15
Vidi cunctos viventes qui ambulant sub sole
cum adolescente secundo, qui consurget pro eo.
16
Infinitus numerus est populi
omnium qui fuerunt ante eum,
et qui postea futuri sunt non ltabuntur in eo ;
sed et hoc vanitas et afflictio spiritus.
17
Custodi pedem tuum ingrediens domum Dei,

et appropinqua ut audias.
Multo enim melior est obedientia quam stultorum victim,
qui nesciunt quid faciunt mali.
Cap. 5
883/1834
Ne temere quid loquaris,

neque cor tuum sit velox ad proferendum sermonem coram Deo.
Deus enim in clo, et tu super terram ;
idcirco sint pauci sermones tui.
2
Multas curas sequuntur somnia,
et in multis sermonibus invenietur stultitia.
3
Si quid vovisti Deo,
ne moreris reddere :
displicet enim ei infidelis et stulta promissio,
sed quodcumque voveris redde :
4
multoque melius est non vovere,
quam post votum promissa non reddere.
5
Ne dederis os tuum ut peccare facias carnem tuam,
neque dicas coram angelo :
Non est providentia :
ne forte iratus Deus contra sermones tuos
dissipet cuncta opera manuum tuarum.
6
Ubi multa sunt somnia,
plurim sunt vanitates, et sermones innumeri ;
tu vero Deum time.
7
Si videris calumnias egenorum, et violenta judicia,

et subverti justitiam in provincia,
non mireris super hoc negotio :
quia excelso excelsior est alius,
et super hos quoque eminentiores sunt alii ;
8
et insuper univers terr rex imperat servienti.
9
Avarus non implebitur pecunia,
et qui amat divitias fructum non capiet ex eis ;
et hoc ergo vanitas.
10
Ubi mult sunt opes,
multi et qui comedunt eas.
Et quid prodest possessori,
nisi quod cernit divitias oculis suis ?
11
Dulcis est somnus operanti,
sive parum sive multum comedat ;
saturitas autem divitis non sinit eum dormire.
12
Est et alia infirmitas pessima quam vidi sub sole :

diviti conservat in malum domini sui.
13
Pereunt enim in afflictione pessima :
884/1834
generavit filium qui in summa egestate erit.

14
Sicut egressus est nudus de utero matris su, sic revertetur,
et nihil auferet secum de labore suo.
15
Miserabilis prorsus infirmitas :
quomodo venit, sic revertetur.
Quid ergo prodest ei quod laboravit in ventum ?
16
cunctis diebus vit su comedit in tenebris,
et in curis multis, et in rumna atque tristitia.
17
Hoc itaque visum est mihi bonum,

ut comedat quis et bibat,
et fruatur ltitia ex labore suo
quo laboravit ipse sub sole,
numero dierum vit su
quos dedit ei Deus ;
et hc est pars illius.
18
Et omni homini cui dedit Deus divitias atque substantiam,
potestatemque ei tribuit ut comedat ex eis,
et fruatur parte sua, et ltetur de labore suo :
hoc est donum Dei.
19
Non enim satis recordabitur dierum vit su,
eo quod Deus occupet deliciis cor ejus.
Cap. 6
Est et aliud malum quod vidi sub sole,
et quidem frequens apud homines :
2
vir cui dedit Deus divitias,
et substantiam, et honorem,
et nihil deest anim su ex omnibus qu desiderat ;
nec tribuit ei potestatem Deus ut comedat ex eo,
sed homo extraneus vorabit illud :
hoc vanitas et miseria magna est.
3
Si genuerit quispiam centum liberos,
et vixerit multos annos,
et plures dies tatis habuerit,
et anima illius non utatur bonis substanti su,
sepulturaque careat :
de hoc ergo pronuntio quod melior illo sit abortivus.
4
Frustra enim venit,
et pergit ad tenebras,
et oblivione delebitur nomen ejus.
5
Non vidit solem,
1
885/1834
neque cognovit distantiam boni et mali.

6
Etiam si duobus millibus annis vixerit,
et non fuerit perfruitus bonis,
nonne ad unum locum properant omnia ?
7
Omnis labor hominis in ore ejus ;
sed anima ejus non implebitur.
8
Quid habet amplius sapiens a stulto ?
et quid pauper, nisi ut pergat illuc ubi est vita ?
9
Melius est videre quod cupias,
quam desiderare quod nescias.
Sed et hoc vanitas est, et prsumptio spiritus.
10
Qui futurus est, jam vocatum est nomen ejus ;
et scitur quod homo sit,
et non possit contra fortiorem se in judicio contendere.
11
Verba sunt plurima,
multamque in disputando habentia vanitatem.
Cap. 7
Quid necesse est homini majora se qurere,
cum ignoret quid conducat sibi in vita sua,
numero dierum peregrinationis su,
et tempore quod velut umbra prterit ?
aut quis ei poterit indicare
quod post eum futurum sub sole sit ?
2
Melius est nomen bonum quam unguenta pretiosa,
et dies mortis die nativitatis.
3
Melius est ire ad domum luctus
quam ad domum convivii ;
in illa enim finis cunctorum admonetur hominum,
et vivens cogitat quid futurum sit.
4
Melior est ira risu,
quia per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis.
5
Cor sapientium ubi tristitia est,
et cor stultorum ubi ltitia.
6
Melius est a sapiente corripi,
quam stultorum adulatione decipi ;
7
quia sicut sonitus spinarum ardentium sub olla,
sic risus stulti.
Sed et hoc vanitas.
8
Calumnia conturbat sapientem,
et perdet robur cordis illius.
9
Melior est finis orationis quam principium.
Melior est patiens arrogante.
1
886/1834
10
Ne sis velox ad irascendum,

quia ira in sinu stulti requiescit.
11
Ne dicas : Quid putas caus est
quod priora tempora meliora fuere quam nunc sunt ?
stulta enim est hujuscemodi interrogatio.
12
Utilior est sapientia cum divitiis,
et magis prodest videntibus solem.
13
Sicut enim protegit sapientia, sic protegit pecunia ;
hoc autem plus habet eruditio et sapientia,
quod vitam tribuunt possessori suo.
14
Considera opera Dei,
quod nemo possit corrigere quem ille despexerit.
15
In die bona fruere bonis,
et malam diem prcave ;
sicut enim hanc, sic et illam fecit Deus,
ut non inveniat homo contra eum justas querimonias.
16
Hc quoque vidi in diebus vanitatis me :
justus perit in justitia sua,
et impius multo vivit tempore in malitia sua.
17
Noli esse justus multum,
neque plus sapias quam necesse est,
ne obstupescas.
18
Ne impie agas multum,
et noli esse stultus,
ne moriaris in tempore non tuo.
19
Bonum est te sustentare justum :
sed et ab illo ne subtrahas manum tuam ;
quia qui timet Deum nihil negligit.
20
Sapientia confortavit sapientem
super decem principes civitatis ;
21
non est enim homo justus in terra
qui faciat bonum et non peccet.
22
Sed et cunctis sermonibus qui dicuntur
ne accomodes cor tuum,
ne forte audias servum tuum maledicentem tibi ;
23
scit enim conscientia tua
quia et tu crebro maledixisti aliis.
24
Cuncta tentavi in sapientia.
Dixi : Sapiens efficiar :
et ipsa longius recessit a me,
25
multo magis quam erat.
Et alta profunditas, quis inveniet eam ?
887/1834
26
Lustravi universa animo meo,

ut scirem et considerarem,
et qurerem sapientiam, et rationem,
et ut cognoscerem impietatem stulti,
et errorem imprudentium :
27
et inveni amariorem morte mulierem,
qu laqueus venatorum est,
et sagena cor ejus ;
vincula sunt manus illius.
Qui placet Deo effugiet illam ;
qui autem peccator est capietur ab illa.
28
Ecce hoc inveni, dixit Ecclesiastes,
unum et alterum ut invenirem rationem,
29
quam adhuc qurit anima mea,
et non inveni.
Virum de mille unum reperi ;
mulierem ex omnibus non inveni.
30
Solummodo hoc inveni,
quod fecerit Deus hominem rectum,
et ipse se infinitis miscuerit qustionibus.
Quis talis ut sapiens est ?
et quis cognovit solutionem verbi ?
Cap. 8
Sapientia hominis lucet in vultu ejus,
et potentissimus faciem illius commutabit.
2
Ego os regis observo,
et prcepta juramenti Dei.
3
Ne festines recedere a facie ejus,
neque permaneas in opere malo :
quia omne quod voluerit faciet.
4
Et sermo illius potestate plenus est,
nec dicere ei quisquam potest : Quare ita facis ?
5
Qui custodit prceptum non experietur quidquam mali.
Tempus et responsionem cor sapientis intelligit.
6
Omni negotio tempus est, et opportunitas :
et multa hominis afflictio,
7
quia ignorat prterita,
et futura nullo scire potest nuntio.
8
Non est in hominis potestate prohibere spiritum,
nec habet potestatem in die mortis :
nec sinitur quiescere ingruente bello,
neque salvabit impietas impium.
1
888/1834
Omnia hc consideravi,
et dedi cor meum in cunctis operibus qu fiunt sub sole.
Interdum dominatur homo homini in malum suum.
10
Vidi impios sepultos,
qui etiam cum adhuc viverent
in loco sancto erant,
et laudabantur in civitate
quasi justorum operum.
Sed et hoc vanitas est.
11
Etenim quia non profertur cito contra malos sententia,
absque timore ullo
filii hominum perpetrant mala.
12
Attamen peccator ex eo quod centies facit malum,
et per patientiam sustentatur ;
ego cognovi quod erit bonum timentibus Deum,
qui verentur faciem ejus.
13
Non sit bonum impio,
nec prolongentur dies ejus,
sed quasi umbra transeant qui non timent faciem Domini.
14
Est et alia vanitas qu fit super terram :
sunt justi quibus mala proveniunt
quasi opera egerint impiorum :
et sunt impii qui ita securi sunt
quasi justorum facta habeant.
Sed et hoc vanissimum judico.
15
Laudavi igitur ltitiam ;
quod non esset homini bonum sub sole,
nisi quod comederet, et biberet, atque gauderet,
et hoc solum secum auferret de labore suo,
in diebus vit su quos dedit ei Deus sub sole.
16
Et apposui cor meum ut scirem sapientiam,
et intelligerem distentionem qu versatur in terra.
Est homo qui diebus et noctibus somnum non capit oculis.
17
Et intellexi quod omnium operum Dei
nullam possit homo invenire rationem
eorum qu fiunt sub sole ;
et quanto plus laboraverit ad qurendum,
tanto minus inveniat :
etiam si dixerit sapiens se nosse, non poterit reperire.
Cap. 9
889/1834
Omnia hc tractavi in corde meo,

ut curiose intelligerem.
Sunt justi atque sapientes,
et opera eorum in manu Dei ;
et tamen nescit homo utrum amore an odio dignus sit.
2
Sed omnia in futurum servantur incerta,
eo quod universa que eveniant justo et impio,
bono et malo, mundo et immundo,
immolanti victimas et sacrificia contemnenti.
Sicut bonus, sic et peccator ;
ut perjurus, ita et ille qui verum dejerat.
3
Hoc est pessimum inter omnia qu sub sole fiunt :

quia eadem cunctis eveniunt.
Unde et corda filiorum hominum implentur malitia
et contemptu in vita sua,
et post hc ad inferos deducentur.
4
Nemo est qui semper vivat, et qui hujus rei habeat fiduciam ;
melior est canis vivus leone mortuo.
5
Viventes enim sciunt se esse morituros ;
mortui vero nihil noverunt amplius,
nec habent ultra mercedem,
quia oblivioni tradita est memoria eorum.
6
Amor quoque, et odium, et invidi simul perierunt ;
nec habent partem in hoc sculo,
et in opere quod sub sole geritur.
7
Vade ergo, et comede in ltitia panem tuum,
et bibe cum gaudio vinum tuum,
quia Deo placent opera tua.
8
Omni tempore sint vestimenta tua candida,
et oleum de capite tuo non deficiat.
9
Perfruere vinum cum uxore quam diligis,
cunctis diebus vit instabilitatis tu,
qui dati sunt tibi sub sole omni tempore vanitatis tu :
hc est enim pars in vita
et in labore tuo quo laboras sub sole.
10
Quodcumque facere potest manus tua,
instanter operare,
quia nec opus, nec ratio, nec sapientia, nec scientia
erunt apud inferos, quo tu properas.
890/1834
11
Verti me ad aliud, et vidi sub sole

nec velocium esse cursum,
nec fortium bellum,
nec sapientium panem,
nec doctorum divitias,
nec artificum gratiam ;
sed tempus casumque in omnibus.
12
Nescit homo finem suum ;
sed sicut pisces capiuntur hamo,
et sicut aves laqueo comprehenduntur,
sic capiuntur homines in tempore malo,
cum eis extemplo supervenerit.
13
Hanc quoque sub sole vidi sapientiam,
et probavi maximam :
14
civitas parva, et pauci in ea viri ;
venit contra eam rex magnus, et vallavit eam,
exstruxitque munitiones per gyrum, et perfecta est obsidio.
15
Inventusque est in ea vir pauper et sapiens,
et liberavit urbem per sapientiam suam ;
et nullus deinceps recordatus est hominis illius pauperis.
16
Et dicebam ego meliorem esse sapientiam fortitudine.
Quomodo ergo sapientia pauperis contempta est,
et verba ejus non sunt audita ?
17
Verba sapientium audiuntur in silentio,
plus quam clamor principis inter stultos.
18
Melior est sapientia quam arma bellica ;
et qui in uno peccaverit, multa bona perdet.
Cap. 10
Musc morientes perdunt suavitatem unguenti.
Pretiosior est sapientia et gloria,
parva et ad tempus stultitia.
2
Cor sapientis in dextera ejus,
et cor stulti in sinistra illius.
3
Sed et in via stultus ambulans,
cum ipse insipiens sit,
omnes stultos stimat.
4
Si spiritus potestatem habentis ascenderit super te,
locum tuum ne demiseris,
quia curatio faciet cessare peccata maxima.
1
891/1834
Est malum quod vidi sub sole,

quasi per errorem egrediens a facie principis :
6
positum stultum in dignitate sublimi,
et divites sedere deorsum.
7
Vidi servos in equis,
et principes ambulantes super terram quasi servos.
8
Qui fodit foveam incidet in eam,
et qui dissipat sepem mordebit eum coluber.
9
Qui transfert lapides affligetur in eis,
et qui scindit ligna vulnerabitur ab eis.
10
Si retusum fuerit ferrum,
et hoc non ut prius, sed hebetatum fuerit,
multo labore exacuetur,
et post industriam sequetur sapientia.
11
Si mordeat serpens in silentio,
nihil eo minus habet qui occulte detrahit.
12
Verba oris sapientis gratia,
et labia insipientis prcipitabunt eum ;
13
initium verborum ejus stultitia,
et novissimum oris illius error pessimus.
14
Stultus verba multiplicat.
Ignorat homo quid ante se fuerit ;
et quid post se futurum sit, quis ei poterit indicare ?
15
Labor stultorum affliget eos,
qui nesciunt in urbem pergere.
16
V tibi, terra, cujus rex puer est,

et cujus principes mane comedunt.
17
Beata terra cujus rex nobilis est,
et cujus principes vescuntur in tempore suo,
ad reficiendum, et non ad luxuriam.
18
In pigritiis humiliabitur contignatio,
et in infirmitate manuum perstillabit domus.
19
In risum faciunt panem et vinum
ut epulentur viventes ;
et pecuni obediunt omnia.
20
In cogitatione tua regi ne detrahas,
et in secreto cubiculi tui ne maledixeris diviti :
quia et aves cli portabunt vocem tuam,
et qui habet pennas annuntiabit sententiam.
Cap. 11
892/1834
Mitte panem tuum super transeuntes aquas,

quia post tempora multa invenies illum.
2
Da partem septem necnon et octo,
quia ignoras quid futurum sit mali super terram.
3
Si replet fuerint nubes,
imbrem super terram effundent.
Si ceciderit lignum ad austrum aut ad aquilonem,
in quocumque loco ceciderit, ibi erit.
4
Qui observat ventum non seminat ;
et qui considerat nubes numquam metet.
5
Quomodo ignoras qu sit via spiritus,
et qua ratione compingantur ossa in ventre prgnantis,
sic nescis opera Dei,
qui fabricator est omnium.
6
Mane semina semen tuum,
et vespere ne cesset manus tua :
quia nescis quid magis oriatur, hoc aut illud ;
et si utrumque simul, melius erit.
7
Dulce lumen,
et delectabile est oculis videre solem.
8
Si annis multis vixerit homo,
et in his omnibus ltatus fuerit,
meminisse debet tenebrosi temporis, et dierum multorum,
qui cum venerint, vanitatis arguentur prterita.
9
Ltare ergo, juvenis, in adolescentia tua,
et in bono sit cor tuum in diebus juventutis tu :
et ambula in viis cordis tui,
et in intuitu oculorum tuorum,
et scito quod pro omnibus his adducet te Deus in judicium.
10
Aufer iram a corde tuo,
et amove malitiam a carne tua :
adolescentia enim et voluptas vana sunt.
Cap. 12
Memento Creatoris tui in diebus juventutis tu,
antequam veniat tempus afflictionis,
et appropinquent anni de quibus dicas :
Non mihi placent ;
2
antequam tenebrescat sol, et lumen, et luna, et stell,
et revertantur nubes post pluviam ;
3
quando commovebuntur custodes domus,
1
893/1834
et nutabunt viri fortissimi,

et otios erunt molentes in minuto numero,
et tenebrescent videntes per foramina ;
4
et claudent ostia in platea,
in humilitate vocis molentis,
et consurgent ad vocem volucris,
et obsurdescent omnes fili carminis :
5
excelsa quoque timebunt, et formidabunt in via.
Florebit amygdalus, impinguabitur locusta,
et dissipabitur capparis,
quoniam ibit homo in domum ternitatis su,
et circuibunt in platea plangentes.
6
Antequam rumpatur funiculus argenteus,
et recurrat vitta aurea,
et conteratur hydria super fontem,
et confringatur rota super cisternam,
7
et revertatur pulvis in terram suam unde erat,
et spiritus redeat ad Deum, qui dedit illum.
8
Vanitas vanitatum, dixit Ecclesiastes,
et omnia vanitas.
9
Cumque esset sapientissimus Ecclesiastes,

docuit populum, et enarravit qu fecerat ;
et investigans composuit parabolas multas.
10
Qusivit verba utilia,
et conscripsit sermones rectissimos ac veritate plenos.
11
Verba sapientium sicut stimuli,
et quasi clavi in altum defixi,
qu per magistrorum consilium data sunt a pastore uno.
12
His amplius, fili mi, ne requiras.
Faciendi plures libros nullus est finis ;
frequensque meditatio, carnis afflictio est.
13
Finem loquendi pariter omnes audiamus.
Deum time, et mandata ejus observa :
hoc est enim omnis homo,
14
et cuncta qu fiunt adducet Deus in judicium
pro omni errato, sive bonum, sive malum illud sit.
Canticum Canticorum Salomonis
894/1834
Cap. 1
SPONSA. Osculetur me osculo oris sui ;
quia meliora sunt ubera tua vino,
2
fragrantia unguentis optimis.
Oleum effusum nomen tuum ;
ideo adolescentul dilexerunt te.
3
CHORUS ADOLESCENTULARUM. Trahe me, post te curremus
in odorem unguentorum tuorum.
Introduxit me rex in cellaria sua ;
exsultabimus et ltabimur in te,
memores uberum tuorum super vinum.
Recti diligunt te.
4
SPONSA. Nigra sum, sed formosa, fili Jerusalem,
sicut tabernacula Cedar, sicut pelles Salomonis.
5
Nolite me considerare quod fusca sim,
quia decoloravit me sol.
Filii matris me pugnaverunt contra me ;
posuerunt me custodem in vineis :
vineam meam non custodivi.
6
Indica mihi, quem diligit anima mea, ubi pascas,
ubi cubes in meridie,
ne vagari incipiam post greges sodalium tuorum.
7
SPONSUS. Si ignoras te, o pulcherrima inter mulieres,
egredere, et abi post vestigia gregum,
et pasce hdos tuos juxta tabernacula pastorum.
8
Equitatui meo in curribus Pharaonis
assimilavi te, amica mea.
9
Pulchr sunt gen tu sicut turturis ;
collum tuum sicut monilia.
10
Murenulas aureas faciemus tibi,
vermiculatas argento.
11
SPONSA. Dum esset rex in accubitu suo,
nardus mea dedit odorem suum.
12
Fasciculus myrrh dilectus meus mihi ;
inter ubera mea commorabitur.
13
Botrus cypri dilectus meus mihi
in vineis Engaddi.
14
SPONSUS. Ecce tu pulchra es, amica mea ! ecce tu pulchra es !
Oculi tui columbarum.
15
SPONSA. Ecce tu pulcher es, dilecte mi, et decorus !
Lectulus noster floridus.
16
Tigna domorum nostrarum cedrina,
laquearia nostra cypressina.
1
895/1834
Cap. 2
Ego flos campi,
et lilium convallium.
2
SPONSUS. Sicut lilium inter spinas,
sic amica mea inter filias.
3
SPONSA. Sicut malus inter ligna silvarum,
sic dilectus meus inter filios.
Sub umbra illius quem desideraveram sedi,
et fructus ejus dulcis gutturi meo.
4
Introduxit me in cellam vinariam ;
ordinavit in me caritatem.
5
Fulcite me floribus,
stipate me malis,
quia amore langueo.
6
Lva ejus sub capite meo,
et dextera illius amplexabitur me.
7
SPONSUS. Adjuro vos, fili Jerusalem,
per capreas cervosque camporum,
ne suscitetis, neque evigilare faciatis dilectam,
quoadusque ipsa velit.
8
SPONSA. Vox dilecti mei ; ecce iste venit,
saliens in montibus, transiliens colles.
9
Similis est dilectus meus capre,
hinnuloque cervorum.
En ipse stat post parietem nostrum,
respiciens per fenestras,
prospiciens per cancellos.
10
En dilectus meus loquitur mihi.
SPONSUS. Surge, propera, amica mea,
columba mea, formosa mea, et veni :
11
jam enim hiems transiit ;
imber abiit, et recessit.
12
Flores apparuerunt in terra nostra ;
tempus putationis advenit :
vox turturis audita est in terra nostra ;
13
ficus protulit grossos suos ;
vine florentes dederunt odorem suum.
Surge, amica mea, speciosa mea, et veni :
14
columba mea, in foraminibus petr, in caverna maceri,
ostende mihi faciem tuam,
sonet vox tua in auribus meis :
vox enim tua dulcis, et facies tua decora.
1
896/1834
15
SPONSA. Capite nobis vulpes parvulas

qu demoliuntur vineas :
nam vinea nostra floruit.
16
Dilectus meus mihi, et ego illi,
qui pascitur inter lilia,
17
donec aspiret dies, et inclinentur umbr.
Revertere ; similis esto, dilecte mi, capre,
hinnuloque cervorum super montes Bether.
Cap. 3
In lectulo meo, per noctes,
qusivi quem diligit anima mea :
qusivi illum, et non inveni.
2
Surgam, et circuibo civitatem :
per vicos et plateas
quram quem diligit anima mea :
qusivi illum, et non inveni.
3
Invenerunt me vigiles qui custodiunt civitatem :
Num quem diligit anima mea vidistis ?
4
Paululum cum pertransissem eos,
inveni quem diligit anima mea :
tenui eum, nec dimittam,
donec introducam illum in domum matris me,
et in cubiculum genetricis me.
5
per capreas cervosque camporum,
donec ipsa velit.
6
CHORUS. Qu est ista qu ascendit per desertum
sicut virgula fumi ex aromatibus myrrh,
et thuris, et universi pulveris pigmentarii ?
7
En lectulum Salomonis sexaginta fortes ambiunt
ex fortissimis Isral,
8
omnes tenentes gladios, et ad bella doctissimi :
uniuscujusque ensis super femur suum
propter timores nocturnos.
9
Ferculum fecit sibi rex Salomon
de lignis Libani ;
10
columnas ejus fecit argenteas,
reclinatorium aureum, ascensum purpureum ;
media caritate constravit,
propter filias Jerusalem.
11
Egredimini et videte, fili Sion,
1
897/1834
regem Salomonem in diademate quo coronavit illum mater sua

in die desponsationis illius,
et in die ltiti cordis ejus.
Cap. 4
SPONSUS. Quam pulchra es, amica mea ! quam pulchra es !
Oculi tui columbarum,
absque eo quod intrinsecus latet.
Capilli tui sicut greges caprarum
qu ascenderunt de monte Galaad.
2
Dentes tui sicut greges tonsarum
qu ascenderunt de lavacro ;
omnes gemellis ftibus,
et sterilis non est inter eas.
3
Sicut vitta coccinea labia tua,
et eloquium tuum dulce.
Sicut fragmen mali punici, ita gen tu,
absque eo quod intrinsecus latet.
4
Sicut turris David collum tuum,
qu dificata est cum propugnaculis ;
mille clypei pendant ex ea,
omnis armatura fortium.
5
Duo ubera tua sicut duo hinnuli,
capre gemelli, qui pascuntur in liliis.
6
Donec aspiret dies, et inclinentur umbr,
vadam ad montem myrrh, et ad collem thuris.
7
Tota pulchra es, amica mea,
et macula non est in te.
8
Veni de Libano, sponsa mea :
veni de Libano, veni, coronaberis :
de capite Amana, de vertice Sanir et Hermon,
de cubilibus leonum, de montibus pardorum.
9
Vulnerasti cor meum, soror mea, sponsa ;
vulnerasti cor meum in uno oculorum tuorum,
et in uno crine colli tui.
10
Quam pulchr sunt mamm tu, soror mea sponsa !
pulchriora sunt ubera tua vino,
et odor unguentorum tuorum super omnia aromata.
11
Favus distillans labia tua, sponsa ;
mel et lac sub lingua tua :
et odor vestimentorum tuorum sicut odor thuris.
12
Hortus conclusus soror mea, sponsa,
hortus conclusus, fons signatus.
1
898/1834
13
Emissiones tu paradisus malorum punicorum,

cum pomorum fructibus, cypri cum nardo.
14
Nardus et crocus, fistula et cinnamomum,
cum universis lignis Libani ;
myrrha et alo, cum omnibus primis unguentis.
15
Fons hortorum, puteus aquarum viventium,
qu fluunt impetu de Libano.
16
SPONSA. Surge, aquilo, et veni, auster :
perfla hortum meum, et fluant aromata illius.
Cap. 5
Veniat dilectus meus in hortum suum,
et comedat fructum pomorum suorum.
SPONSUS. Veni in hortum meum, soror mea, sponsa ;
messui myrrham meam cum aromatibus meis ;
comedi favum cum melle meo ;
bibi vinum meum cum lacte meo ;
comedite, amici, et bibite,
et inebriamini, carissimi.
2
SPONSA. Ego dormio, et cor meum vigilat.
Vox dilecti mei pulsantis :
SPONSUS. Aperi mihi, soror mea, amica mea,
columba mea, immaculata mea,
quia caput meum plenum est rore,
et cincinni mei guttis noctium.
3
SPONSA. Expoliavi me tunica mea : quomodo induar illa ?
lavi pedes meos : quomodo inquinabo illos ?
4
Dilectus meus misit manum suam per foramen,
et venter meus intremuit ad tactum ejus.
5
Surrexi ut aperirem dilecto meo ;
manus me stillaverunt myrrham,
et digiti mei pleni myrrha probatissima.
6
Pessulum ostii mei aperui dilecto meo,
at ille declinaverat, atque transierat.
Anima mea liquefacta est, ut locutus est ;
qusivi, et non inveni illum ;
vocavi, et non respondit mihi.
7
Invenerunt me custodes qui circumeunt civitatem ;
percusserunt me, et vulneraverunt me.
Tulerunt pallium meum mihi custodes murorum.
8
Adjuro vos, fili Jerusalem,
si inveneritis dilectum meum,
ut nuntietis ei quia amore langueo.
1
899/1834
CHORUS. Qualis est dilectus tuus ex dilecto, o pulcherrima mulierum ?

qualis est dilectus tuus ex dilecto, quia sic adjurasti nos ?
10
SPONSA. Dilectus meus candidus et rubicundus ;
electus ex millibus.
11
Caput ejus aurum optimum ;
com ejus sicut elat palmarum, nigr quasi corvus.
12
Oculi ejus sicut columb super rivulos aquarum,
qu lacte sunt lot, et resident juxta fluenta plenissima.
13
Gen illius sicut areol aromatum,
consit a pigmentariis.
Labia ejus lilia,
distillantia myrrham primam.
14
Manus illius tornatiles, aure,
plen hyacinthis.
Venter ejus eburneus,
distinctus sapphiris.
15
Crura illius column marmore
qu fundat sunt super bases aureas.
Species ejus ut Libani,
electus ut cedri.
16
Guttur illius suavissimum,
et totus desiderabilis.
Talis est dilectus meus,
et ipse est amicus meus, fili Jerusalem.
17
CHORUS. Quo abiit dilectus tuus, o pulcherrima mulierum ?
quo declinavit dilectus tuus ?
et quremus eum tecum.
Cap. 6
SPONSA. Dilectus meus descendit in hortum suum ad areolam
aromatum,
ut pascatur in hortis, et lilia colligat.
2
Ego dilecto meo, et dilectus meus mihi,
qui pascitur inter lilia.
3
SPONSUS. Pulchra es, amica mea ;
suavis, et decora sicut Jerusalem ;
terribilis ut castrorum acies ordinata.
4
Averte oculos tuos a me,
quia ipsi me avolare fecerunt.
Capilli tui sicut grex caprarum
qu apparuerunt de Galaad.
5
Dentes tui sicut grex ovium
qu ascenderunt de lavacro :
1
900/1834
omnes gemellis ftibus,

et sterilis non est in eis.
6
Sicut cortex mali punici, sic gen tu,
absque occultis tuis.
7
Sexaginta sunt regin, et octoginta concubin,
et adolescentularum non est numerus.
8
Una est columba mea, perfecta mea,
una est matris su, electa genetrici su.
Viderunt eam fili, et beatissimam prdicaverunt ;
regin et concubin, et laudaverunt eam.
9
Qu est ista qu progreditur quasi aurora consurgens,
pulchra ut luna, electa ut sol,
terribilis ut castrorum acies ordinata ?
10
SPONSA. Descendi in hortum nucum,
ut viderem poma convallium,
et inspicerem si floruisset vinea,
et germinassent mala punica.
11
Nescivi : anima mea conturbavit me,
propter quadrigas Aminadab.
12
CHORUS. Revertere, revertere, Sulamitis !
revertere, revertere ut intueamur te.
Cap. 7
SPONSA. Quid videbis in Sulamite, nisi choros castrorum ?
CHORUS. Quam pulchri sunt gressus tui in calceamentis, filia principis !
Junctur femorum tuorum sicut monilia
qu fabricata sunt manu artificis.
2
Umbilicus tuus crater tornatilis,
numquam indigens poculis.
Venter tuus sicut acervus tritici vallatus liliis.
3
Duo ubera tua sicut duo hinnuli,
gemelli capre.
4
Collum tuum sicut turris eburnea ;
oculi tui sicut piscin in Hesebon
qu sunt in porta fili multitudinis.
Nasus tuus sicut turris Libani,
qu respicit contra Damascum.
5
Caput tuum ut Carmelus ;
et com capitis tui sicut purpura regis
vincta canalibus.
6
SPONSUS. Quam pulchra es, et quam decora,
carissima, in deliciis !
7
Statura tua assimilata est palm,
1
901/1834
et ubera tua botris.

8
Dixi : Ascendam in palmam,
et apprehendam fructus ejus ;
et erunt ubera tua sicut botri vine,
et odor oris tui sicut malorum.
9
Guttur tuum sicut vinum optimum,
dignum dilecto meo ad potandum,
labiisque et dentibus illius ad ruminandum.
10
SPONSA. Ego dilecto meo,
et ad me conversio ejus.
11
Veni, dilecte mi, egrediamur in agrum,
commoremur in villis.
12
Mane surgamus ad vineas :
videamus si floruit vinea,
si flores fructus parturiunt,
si floruerunt mala punica ;
ibi dabo tibi ubera mea.
13
Mandragor dederunt odorem
in portis nostris omnia poma :
nova et vetera, dilecte mi, servavi tibi.
Cap. 8
Quis mihi det te fratrem meum,
sugentem ubera matris me,
ut inveniam te foris, et deosculer te,
et jam me nemo despiciat ?
2
Apprehendam te, et ducam in domum matris me :
ibi me docebis,
et dabo tibi poculum ex vino condito,
et mustum malorum granatorum meorum.
3
Lva ejus sub capite meo,
et dextera illius amplexabitur me.
4
donec ipsa velit.
5
CHORUS. Qu est ista qu ascendit de deserto, deliciis affluens,
innixa super dilectum suum ?
SPONSUS. Sub arbore malo suscitavi te ;
ibi corrupta est mater tua,
ibi violata est genitrix tua.
6
SPONSA. Pone me ut signaculum super cor tuum,
ut signaculum super brachium tuum,
quia fortis est ut mors dilectio,
1
902/1834
dura sicut infernus mulatio :

lampades ejus lampades ignis atque flammarum.
7
Aqu mult non potuerunt extinguere caritatem,
nec flumina obruent illam.
Si dederit homo omnem substantiam domus su pro dilectione,
quasi nihil despiciet eam.
8
CHORUS FRATRUM. Soror nostra parva,
et ubera non habet ;
quid faciemus sorori nostr
in die quando alloquenda est ?
9
Si murus est,
dificemus super eum propugnacula argentea ;
si ostium est, compingamus illud tabulis cedrinis.
10
SPONSA. Ego murus, et ubera mea sicut turris,
ex quo facta sum coram eo, quasi pacem reperiens.
11
CHORUS FRATRUM. Vinea fuit pacifico in ea qu habet populos :
tradidit eam custodibus ;
vir affert pro fructu ejus mille argenteos.
12
SPONSA. Vinea mea coram me est.
Mille tui pacifici,
et ducenti his qui custodiunt fructus ejus.
13
SPONSUS. Qu habitas in hortis, amici auscultant ;
fac me audire vocem tuam.
14
SPONSA. Fuge, dilecte mi, et assimilare capre,
hinnuloque cervorum super montes aromatum.
Liber Sapienti
Cap. 1
Diligite justitiam, qui judicatis terram.
Sentite de Domino in bonitate,
et in simplicitate cordis qurite illum :
2
quoniam invenitur ab his qui non tentant illum,
apparet autem eis qui fidem habent in illum.
3
Pervers enim cogitationes separant a Deo ;
probata autem virtus corripit insipientes.
4
Quoniam in malevolam animam non introibit sapientia,
nec habitabit in corpore subdito peccatis.
5
Spiritus enim sanctus disciplin effugiet fictum,
et auferet se a cogitationibus qu sunt sine intellectu,
et corripietur a superveniente iniquitate.
1
903/1834
Benignus est enim spiritus sapienti,

et non liberabit maledicum a labiis suis :
quoniam renum illius testis est Deus,
et cordis illius scrutator est verus,
et lingu ejus auditor.
7
Quoniam spiritus Domini replevit orbem terrarum,
et hoc quod continet omnia, scientiam habet vocis.
8
Propter hoc qui loquitur iniqua non potest latere,
nec prteriet illum corripiens judicium.
9
In cogitationibus enim impii interrogatio erit ;
sermonum autem illius auditio ad Deum veniet,
ad correptionem iniquitatum illius.
10
Quoniam auris zeli audit omnia,
et tumultus murmurationum non abscondetur.
11
Custodite ergo vos a murmuratione qu nihil prodest,
et a detractione parcite lingu :
quoniam sermo obscurus in vacuum non ibit,
os autem quod mentitur occidit animam.
12
Nolite zelare mortem in errore vit vestr,

neque acquiratis perditionem in operibus manuum vestrarum.
13
Quoniam Deus mortem non fecit,
nec ltatur in perditione vivorum.
14
Creavit enim ut essent omnia,
et sanabiles fecit nationes orbis terrarum :
et non est in illis medicamentum exterminii,
nec inferorum regnum in terra.
15
Justitia enim perpetua est, et immortalis.
16
Impii autem manibus et verbis accersierunt illam,
et stimantes illam amicam, defluxerunt ;
et sponsiones posuerunt ad illam,
quoniam digni sunt qui sint ex parte illius.
Cap. 2
Dixerunt enim cogitantes apud se non recte :
Exiguum et cum tdio est tempus vit nostr,
et non est refrigerium in fine hominis,
et non est qui agnitus sit reversus ab inferis.
2
Quia ex nihilo nati sumus,
et post hoc erimus tamquam non fuerimus.
Quoniam fumus flatus est in naribus nostris,
et sermo scintilla ad commovendum cor nostrum :
1
904/1834
qua extincta, cinis erit corpus nostrum,

et spiritus diffundetur tamquam mollis ar ;
et transibit vita nostra tamquam vestigium nubis,
et sicut nebula dissolvetur qu fugata est a radiis solis,
et a calore illius aggravata.
4
Et nomen nostrum oblivionem accipiet per tempus,
et nemo memoriam habebit operum nostrorum.
5
Umbr enim transitus est tempus nostrum,
et non est reversio finis nostri :
quoniam consignata est, et nemo revertitur.
6
Venite ergo, et fruamur bonis qu sunt,
et utamur creatura tamquam in juventute celeriter.
7
Vino pretioso et unguentis nos impleamus,
et non prtereat nos flos temporis.
8
Coronemus nos rosis antequam marcescant ;
nullum pratum sit quod non pertranseat luxuria nostra :
9
nemo nostrum exsors sit luxuri nostr.
Ubique relinquamus signa ltiti,
quoniam hc est pars nostra, et hc est sors.
10
Opprimamus pauperem justum, et non parcamus vidu,
nec veterani revereamur canos multi temporis :
11
sit autem fortitudo nostra lex justiti ;
quod enim infirmum est, inutile invenitur.
12
Circumveniamus ergo justum, quoniam inutilis est nobis,
et contrarius est operibus nostris,
et improperat nobis peccata legis,
et diffamat in nos peccata disciplin nostr.
13
Promittit se scientiam Dei habere,
et filium Dei se nominat.
14
Factus est nobis in traductionem cogitationum nostrarum.
15
Gravis est nobis etiam ad videndum,
quoniam dissimilis est aliis vita illius,
et immutat sunt vi ejus.
16
Tamquam nugaces stimati sumus ab illo,
et abstinet se a viis nostris tamquam ab immunditiis,
et prfert novissima justorum,
et gloriatur patrem se habere Deum.
17
Videamus ergo si sermones illius veri sint,
et tentemus qu ventura sunt illi,
et sciemus qu erunt novissima illius.
18
Si enim est verus filius Dei, suscipiet illum,
et liberabit eum de manibus contrariorum.
19
Contumelia et tormento interrogemus eum,
905/1834
ut sciamus reverentiam ejus,

et probemus patientiam illius.
20
Morte turpissima condemnemus eum ;
erit enim ei respectus ex sermonibus illius.
21
Hc cogitaverunt, et erraverunt :
exccavit enim illos malitia eorum.
22
Et nescierunt sacramenta Dei :
neque mercedem speraverunt justiti,
nec judicaverunt honorem animarum sanctarum.
23
Quoniam Deus creavit hominem inexterminabilem,
et ad imaginem similitudinis su fecit illum.
24
Invidia autem diaboli mors introivit in orbem terrarum :
25
imitantur autem illum qui sunt ex parte illius.
Cap. 3
Justorum autem anim in manu Dei sunt,
et non tangent illos tormentum mortis.
2
Visi sunt oculis insipientium mori,
et stimata est afflictio exitus illorum,
3
et quod a nobis est iter exterminium ;
illi autem sunt in pace :
4
etsi coram hominibus tormenta passi sunt,
spes illorum immortalitate plena est.
5
In paucis vexati sunt, in multis bene disponentur,
quoniam Deus tentavit eos,
et invenit illos dignos se.
6
Tamquam aurum in fornace probavit illos,
et quasi holocausti hostiam accepit illos,
et in tempore erit respectus illorum.
7
Fulgebunt justi
et tamquam scintill in arundineto discurrent.
8
Judicabunt nationes, et dominabuntur populis,
et regnabit Dominus illorum in perpetuum.
9
Qui confidunt in illo intelligent veritatem,
et fideles in dilectione acquiescent illi,
quoniam donum et pax est electis ejus.
10
Impii autem secundum qu cogitaverunt
correptionem habebunt :
qui neglexerunt justum,
et a Domino recesserunt.
11
Sapientiam enim et disciplinam qui abjicit infelix est :
et vacua est spes illorum,
et labores sine fructu,
1
906/1834
et inutilia opera eorum.

12
Mulieres eorum insensat sunt,
et nequissimi filii eorum.
13
Maledicta creatura eorum, quoniam felix est sterilis ;
et incoinquinata, qu nescivit thorum in delicto,
habebit fructum in respectione animarum sanctarum ;
14
et spado qui non operatus est per manus suas iniquitatem,
nec cogitavit adversus Deum nequissima :
dabitur enim illi fidei donum electum,
et sors in templo Dei acceptissima.
15
Bonorum enim laborum gloriosus est fructus,
et qu non concidat radix sapienti.
16
Filii autem adulterorum in inconsummatione erunt,
et ab iniquo thoro semen exterminabitur.
17
Et si quidem long vit erunt, in nihilum computabuntur,
et sine honore erit novissima senectus illorum :
18
et si celerius defuncti fuerint, non habebunt spem,
nec in die agnitionis allocutionem.
19
Nationis enim iniqu dir sunt consummationes.
Cap. 4
O quam pulchra est casta generatio, cum claritate !
immortalis est enim memoria illius,
quoniam et apud Deum nota est, et apud homines.
2
Cum prsens est, imitantur illam,
et desiderant eam cum se eduxerit ;
et in perpetuum coronata triumphat,
incoinquinatorum certaminum prmium vincens.
3
Multigena autem impiorum multitudo non erit utilis,
et spuria vitulamina non dabunt radices altas,
nec stabile firmamentum collocabunt.
4
Etsi in ramis in tempore germinaverint,
infirmiter posita, a vento commovebuntur,
et a nimietate ventorum eradicabuntur.
5
Confringentur enim rami inconsummati ;
et fructus illorum inutiles et acerbi ad manducandum,
et ad nihilum apti.
6
Ex iniquis enim somnis filii qui nascuntur,
testes sunt nequiti adversus parentes in interrogatione sua.
7
Justus autem si morte proccupatus fuerit,
in refrigerio erit ;
8
senectus enim venerabilis est non diuturna,
neque annorum numero computata :
1
907/1834
cani autem sunt sensus hominis,

9
et tas senectutis vita immaculata.
10
Placens Deo factus est dilectus,
et vivens inter peccatores translatus est.
11
Raptus est, ne malitia mutaret intellectum ejus,
aut ne fictio deciperet animam illius.
12
Fascinatio enim nugacitatis obscurat bona,
et inconstantia concupiscenti transvertit sensum sine malitia.
13
Consummatus in brevi,
explevit tempora multa ;
14
placita enim erat Deo anima illius :
propter hoc properavit educere illum de medio iniquitatum.
Populi autem videntes, et non intelligentes,
nec ponentes in prcordiis talia,
15
quoniam gratia Dei et misericordia est in sanctos ejus,
et respectus in electos illius.
16
Condemnat autem justus mortuus vivos impios,
et juventus celerius consummata longam vitam injusti.
17
Videbunt enim finem sapientis,
et non intelligent quid cogitaverit de illo Deus,
et quare munierit illum Dominus.
18
Videbunt, et contemnent eum ;
illos autem Dominus irridebit.
19
Et erunt post hc decidentes sine honore,
et in contumelia inter mortuos in perpetuum :
quoniam disrumpet illos inflatos sine voce,
et commovebit illos a fundamentis,
et usque ad supremum desolabuntur,
et erunt gementes, et memoria illorum peribit.
20
Venient in cogitatione peccatorum suorum timidi,
et traducent illos ex adverso iniquitates ipsorum.
Cap. 5
Tunc stabunt justi in magna constantia
adversus eos qui se angustiaverunt,
et qui abstulerunt labores eorum.
2
Videntes turbabuntur timore horribili,
et mirabuntur in subitatione insperat salutis ;
3
dicentes intra se, pnitentiam agentes,
et pr angustia spiritus gementes :
Hi sunt quos habuimus aliquando in derisum,
et in similitudinem improperii.
4
Nos insensati, vitam illorum stimabamus insaniam,
1
908/1834
et finem illorum sine honore ;

5
ecce quomodo computati sunt inter filios Dei,
et inter sanctos sors illorum est.
6
Ergo erravimus a via veritatis,
et justiti lumen non luxit nobis,
et sol intelligenti non est ortus nobis.
7
Lassati sumus in via iniquitatis et perditionis,
et ambulavimus vias difficiles :
viam autem Domini ignoravimus.
8
Quid nobis profuit superbia ?
aut divitiarum jactantia quid contulit nobis ?
9
Transierunt omnia illa tamquam umbra,
et tamquam nuntius percurrens,
10
et tamquam navis qu pertransit fluctuantem aquam,
cujus cum prterierit non est vestigium invenire,
neque semitam carin illius in fluctibus ;
11
aut tamquam avis qu transvolat in are,
cujus nullum invenitur argumentum itineris,
sed tantum sonitus alarum verberans levem ventum,
et scindens per vim itineris arem :
commotis alis transvolavit,
et post hoc nullum signum invenitur itineris illius ;
12
aut tamquam sagitta emissa in locum destinatum,
divisus ar continuo in se reclusus est,
ut ignoretur transitus illius :
13
sic et nos nati continuo desivimus esse ;
et virtutis quidem nullum signum valuimus ostendere,
in malignitate autem nostra consumpti sumus.
14
Talia dixerunt in inferno hi qui peccaverunt :
15
quoniam spes impii tamquam lanugo est qu a vento tollitur,
et tamquam spuma gracilis qu a procella dispergitur,
et tamquam fumus qui a vento diffusus est,
et tamquam memoria hospitis unius diei prtereuntis.
16
Justi autem in perpetuum vivent,
et apud Dominum est merces eorum,
et cogitatio illorum apud Altissimum.
17
Ideo accipient regnum decoris,
et diadema speciei de manu Domini :
quoniam dextera sua teget eos,
et brachio sancto suo defendet illos.
18
Accipiet armaturam zelus illius,
et armabit creaturam ad ultionem inimicorum.
19
Induet pro thorace justitiam,
909/1834
et accipiet pro galea judicium certum ;

20
sumet scutum inexpugnabile quitatem.
21
Acuet autem duram iram in lanceam,
et pugnabit cum illo orbis terrarum contra insensatos.
22
Ibunt directe emissiones fulgurum,
et tamquam a bene curvato arcu nubium exterminabuntur,
et ad certum locum insilient.
23
Et a petrosa ira plen mittentur grandines ;
excandescet in illos aqua maris,
et flumina concurrent duriter.
24
Contra illos stabit spiritus virtutis,
et tamquam turbo venti dividet illos ;
et ad eremum perducet omnem terram iniquitas illorum,
et malignitas evertet sedes potentium.
Cap. 6
Melior est sapientia quam vires,
et vir prudens quam fortis.
2
Audite ergo, reges, et intelligite ;
discite, judices finium terr.
3
Prbete aures, vos qui continetis multitudines,
et placetis vobis in turbis nationum.
4
Quoniam data est a Domino potestas vobis,
et virtus ab Altissimo :
qui interrogabit opera vestra, et cogitationes scrutabitur.
5
Quoniam cum essetis ministri regni illius,
non recte judicastis, nec custodistis legem justiti,
neque secundum voluntatem Dei ambulastis.
6
Horrende et cito apparebit vobis,
quoniam judicium durissimum his qui prsunt fiet.
7
Exiguo enim conceditur misericordia ;
potentes autem potenter tormenta patientur.
8
Non enim subtrahet personam cujusquam Deus,
nec verebitur magnitudinem ejus cujusquam,
quoniam pusillum et magnum ipse fecit,
et qualiter cura est illi de omnibus.
9
Fortioribus autem fortior instat cruciatio.
10
Ad vos ergo, reges, sunt hi sermones mei :
ut discatis sapientiam, et non excidatis.
11
Qui enim custodierint justa juste, justificabuntur ;
et qui didicerint ista, invenient quid respondeant.
12
Concupiscite ergo sermones meos ;
diligite illos, et habebitis disciplinam.
1
910/1834
13
Clara est, et qu numquam marcescit, sapientia :

et facile videtur ab his qui diligunt eam,
et invenitur ab his qui qurunt illam.
14
Proccupat qui se concupiscunt,
ut illis se prior ostendat.
15
Qui de luce vigilaverit ad illam non laborabit ;
assidentem enim illam foribus suis inveniet.
16
Cogitare ergo de illa sensus est consummatus,
et qui vigilaverit propter illam cito securus erit.
17
Quoniam dignos se ipsa circuit qurens,
et in viis ostendit se hilariter,
et in omni providentia occurrit illis.
18
Initium enim illius verissima est disciplin concupiscentia.
19
Cura ergo disciplin dilectio est,
et dilectio custodia legum illius est ;
custoditio autem legum consummatio incorruptionis est ;
20
incorruptio autem facit esse proximum Deo.
21
Concupiscentia itaque sapienti deducit ad regnum perpetuum.
22
Si ergo delectamini sedibus et sceptris, o reges populi,
diligite sapientiam, ut in perpetuum regnetis :
23
diligite lumen sapienti, omnes qui prestis populis.
24
Quid est autem sapientia, et quemadmodum facta sit, referam,

et non abscondam a vobis sacramenta Dei :
sed ab initio nativitatis investigabo,
et ponam in lucem scientiam illius,
et non prteribo veritatem.
25
Neque cum invidia tabescente iter habebo,
quoniam talis homo non erit particeps sapienti.
26
Multitudo autem sapientium sanitas est orbis terrarum,
et rex sapiens stabilimentum populi est.
27
Ergo accipite disciplinam per sermones meos,
et proderit vobis.
Cap. 7
Sum quidem et ego mortalis homo, similis omnibus,
et ex genere terreni illius qui prior factus est :
et in ventre matris figuratus sum caro ;
2
decem mensium tempore coagulatus sum in sanguine :
ex semine hominis, et delectamento somni conveniente.
3
Et ego natus accepi communem arem,
et in similiter factam decidi terram,
1
911/1834
et primam vocem similem omnibus emisi plorans.

4
In involumentis nutritus sum, et curis magnis :
5
nemo enim ex regibus aliud habuit nativitatis initium.
6
Unus ergo introitus est omnibus ad vitam,
et similis exitus.
7
Propter hoc optavi, et datus est mihi sensus ;
et invocavi, et venit in me spiritus sapienti :
8
et prposui illam regnis et sedibus,
et divitias nihil esse duxi in comparatione illius.
9
Nec comparavi illi lapidem pretiosum,
quoniam omne aurum in comparatione illius arena est exigua,
et tamquam lutum stimabitur argentum in conspectu illius.
10
Super salutem et speciem dilexi illam,
et proposui pro luce habere illam,
quoniam inextinguibile est lumen illius.
11
Venerunt autem mihi omnia bona pariter cum illa,
et innumerabilis honestas per manus illius ;
12
et ltatus sum in omnibus,
quoniam antecedebat me ista sapientia,
et ignorabam quoniam horum omnium mater est.
13
Quam sine fictione didici,
et sine invidia communico,
et honestatem illius non abscondo.
14
Infinitus enim thesaurus est hominibus ;
quo qui usi sunt, participes facti sunt amiciti Dei,
propter disciplin dona commendati.
15
Mihi autem dedit Deus dicere ex sententia,
et prsumere digna horum qu mihi dantur :
quoniam ipse sapienti dux est,
et sapientium emendator.
16
In manu enim illius et nos et sermones nostri,
et omnis sapientia, et operum scientia, et disciplina.
17
Ipse enim dedit mihi horum qu sunt scientiam veram,
ut sciam dispositionem orbis terrarum, et virtutes elementorum,
18
initium, et consummationem, et medietatem temporum,
vicissitudinum permutationes, et commutationes temporum,
19
anni cursus, et stellarum dispositiones,
20
naturas animalium, et iras bestiarum,
vim ventorum, et cogitationes hominum,
differentias virgultorum, et virtutes radicum.
21
Et qucumque sunt absconsa et improvisa didici :
omnium enim artifex docuit me sapientia.
912/1834
22
Est enim in illa spiritus intelligenti,

sanctus, unicus, multiplex, subtilis,
disertus, mobilis, incoinquinatus, certus,
suavis, amans bonum, acutus,
quem nihil vetat, benefaciens,
23
humanus, benignus, stabilis, certus, securus,
omnem habens virtutem, omnia prospiciens,
et qui capiat omnes spiritus,
intelligibilis, mundus, subtilis.
24
Omnibus enim mobilibus mobilior est sapientia :
attingit autem ubique propter suam munditiam.
25
Vapor est enim virtutis Dei,
et emanatio qudam est claritatis omnipotentis Dei sincera,
et ideo nihil inquinatum in eam incurrit :
26
candor est enim lucis tern,
et speculum sine macula Dei majestatis,
et imago bonitatis illius.
27
Et cum sit una, omnia potest ;
et in se permanens omnia innovat :
et per nationes in animas sanctas se transfert ;
amicos Dei et prophetas constituit.
28
Neminem enim diligit Deus,
nisi eum qui cum sapientia inhabitat.
29
Est enim hc speciosior sole,
et super omnem dispositionem stellarum :
luci comparata, invenitur prior.
30
Illi enim succedit nox ;
sapientiam autem non vincit malitia.
Cap. 8
Attingit ergo a fine usque ad finem fortiter,
et disponit omnia suaviter.
1
Hanc amavi, et exquisivi a juventute mea,

et qusivi sponsam mihi eam assumere,
et amator factus sum form illius.
3
Generositatem illius glorificat,
contubernium habens Dei ;
sed et omnium Dominus dilexit illam.
4
Doctrix enim est disciplin Dei,
et electrix operum illius.
5
Et si diviti appetuntur in vita,
913/1834
quid sapientia locupletius qu operatur omnia ?

6
Si autem sensus operatur,
quis horum qu sunt magis quam illa est artifex ?
7
Et si justitiam quis diligit,
labores hujus magnas habent virtutes :
sobrietatem enim et prudentiam docet,
et justitiam, et virtutem,
quibus utilius nihil est in vita hominibus.
8
Et si multitudinem scienti desiderat quis,
scit prterita, et de futuris stimat ;
scit versutias sermonum, et dissolutiones argumentorum ;
signa et monstra scit antequam fiant,
et eventus temporum et sculorum.
9
Proposui ergo hanc adducere mihi ad convivendum,
sciens quoniam mecum communicabit de bonis,
et erit allocutio cogitationis et tdii mei.
10
Habebo propter hanc claritatem ad turbas,
et honorem apud seniores juvenis ;
11
et acutus inveniar in judicio,
et in conspectu potentium admirabilis ero,
et facies principum mirabuntur me :
12
tacentem me sustinebunt,
et loquentem me respicient,
et sermocinante me plura, manus ori suo imponent.
13
Prterea habebo per hanc immortalitatem,
et memoriam ternam his qui post me futuri sunt relinquam.
14
Disponam populos,
et nationes mihi erunt subdit :
15
timebunt me audientes reges horrendi.
In multitudine videbor bonus,
et in bello fortis.
16
Intrans in domum meam, conquiescam cum illa :
non enim habet amaritudinem conversatio illius,
nec tdium convictus illius,
sed ltitiam et gaudium.
17
Hc cogitans apud me
et commemorans in corde meo,
quoniam immortalitas est in cognatione sapienti,
18
et in amicitia illius delectatio bona,
et in operibus manuum illius honestas sine defectione,
et in certamine loquel illius sapientia,
et prclaritas in communicatione sermonum ipsius :
circuibam qurens, ut mihi illam assumerem.
914/1834
19
Puer autem eram ingeniosus,

et sortitus sum animam bonam.
20
Et cum essem magis bonus,
veni ad corpus incoinquinatum.
21
Et ut scivi quoniam aliter non possem esse continens, nisi Deus det ;
et hoc ipsum erat sapienti, scire cujus esset hoc donum :
adii Dominum, et deprecatus sum illum,
et dixi ex totis prcordiis meis :
Cap. 9
Deus patrum meorum, et Domine misericordi,
qui fecisti omnia verbo tuo,
2
et sapientia tua constituisti hominem,
ut dominaretur creatur qu a te facta est,
3
ut disponat orbem terrarum in quitate et justitia,
et in directione cordis judicium judicet :
4
da mihi sedium tuarum assistricem sapientiam,
et noli me reprobare a pueris tuis :
5
quoniam servus tuus sum ego, et filius ancill tu ;
homo infirmus, et exigui temporis,
et minor ad intellectum judicii et legum.
6
Nam etsi quis erit consummatus inter filios hominum,
si ab illo abfuerit sapientia tua, in nihilum computabitur.
7
Tu elegisti me regem populo tuo,
et judicem filiorum tuorum et filiarum :
8
et dixisti me dificare templum in monte sancto tuo,
et in civitate habitationis tu altare :
similitudinem tabernaculi sancti tui quod prparasti ab initio.
9
Et tecum sapientia tua, qu novit opera tua,
qu et affuit tunc cum orbem terrarum faceres,
et sciebat quid esset placitum oculis tuis,
et quid directum in prceptis tuis.
10
Mitte illam de clis sanctis tuis,
et a sede magnitudinis tu,
ut mecum sit et mecum laboret,
ut sciam quid acceptum sit apud te :
11
scit enim illa omnia, et intelligit,
et deducet me in operibus meis sobrie,
et custodiet me in sua potentia.
12
Et erunt accepta opera mea,
et disponam populum tuum juste,
et ero dignus sedium patris mei.
13
Quis enim hominum poterit scire consilium Dei ?
1
915/1834
aut quis poterit cogitare quid velit Deus ?

14
Cogitationes enim mortalium timid,
et incert providenti nostr ;
15
corpus enim quod corrumpitur aggravat animam,
et terrena inhabitatio deprimit sensum multa cogitantem.
16
Et difficile stimamus qu in terra sunt,
et qu in prospectu sunt invenimus cum labore :
qu autem in clis sunt, quis investigabit ?
17
Sensum autem tuum, quis sciet, nisi tu dederis sapientiam,
et miseris spiritum sanctum tuum de altissimis,
18
et sic correct sint semit eorum qui sunt in terris,
et qu tibi placent didicerint homines ?
19
Nam per sapientiam sanati sunt
quicumque placuerunt tibi, Domine, a principio.
Cap. 10
1
Hc illum qui primus formatus est a Deo patre orbis terrarum,
cum solus esset creatus, custodivit,
2
et eduxit illum a delicto suo,
et dedit illi virtutem continendi omnia.
3
Ab hac ut recessit injustus in ira sua,
per iram homicidii fraterni deperiit.
4
Propter quem cum aqua deleret terram, sanavit iterum sapientia,
per contemptibile lignum justum gubernans.
5
Hc et in consensu nequiti, cum se nationes contulissent,
scivit justum, et conservavit sine querela Deo,
et in filii misericordia fortem custodivit.
6
Hc justum a pereuntibus impiis liberavit fugientem,
descendente igne in Pentapolim :
7
quibus in testimonium nequiti
fumigabunda constat deserta terra,
et incerto tempore fructus habentes arbores :
et incredibilis anim memoria stans figmentum salis.
8
Sapientiam enim prtereuntes,
non tantum in hoc lapsi sunt ut ignorarent bona,
sed et insipienti su reliquerunt hominibus memoriam,
ut in his qu peccaverunt nec latere potuissent.
9
Sapientia autem hos qui se observant
a doloribus liberavit.
10
Hc profugum ir fratris justum deduxit per vias rectas,
et ostendit illi regnum Dei,
et dedit illi scientiam sanctorum ;
honestavit illum in laboribus,
et complevit labores illius.
916/1834
11
In fraude circumvenientium illum affuit illi,

et honestum fecit illum.
12
Custodivit illum ab inimicis,
et a seductoribus tutavit illum :
et certamen forte dedit illi ut vinceret,
et sciret quoniam omnium potentior est sapientia.
13
Hc venditum justum non dereliquit,
sed a peccatoribus liberavit eum ;
descenditque cum illo in foveam,
14
et in vinculis non dereliquit illum,
donec afferret illi sceptrum regni,
et potentiam adversus eos qui eum deprimebant :
et mendaces ostendit qui maculaverunt illum,
et dedit illi claritatem ternam.
15
Hc populum justum et semen sine querela liberavit

a nationibus qu illum deprimebant.
16
Intravit in animam servi Dei,
et stetit contra reges horrendos in portentis et signis.
17
Et reddidit justis mercedem laborum suorum,
et deduxit illos in via mirabili :
et fuit illis in velamento diei,
et in luce stellarum per noctem ;
18
transtulit illos per mare Rubrum,
et transvexit illos per aquam nimiam.
19
Inimicos autem illorum demersit in mare,
et ab altitudine inferorum eduxit illos.
Ideo justi tulerunt spolia impiorum,
20
et decantaverunt, Domine, nomen sanctum tuum,
et victricem manum tuam laudaverunt pariter :
21
quoniam sapientia aperuit os mutorum,
et linguas infantium fecit disertas.
Cap. 11
Direxit opera eorum in manibus prophet sancti.
2
Iter fecerunt per deserta qu non habitabantur,
et in locis desertis fixerunt casas.
3
Steterunt contra hostes,
et de inimicis se vindicaverunt.
4
Sitierunt, et invocaverunt te,
et data est illis aqua de petra altissima,
et requies sitis de lapide duro.
1
917/1834
Per qu enim pnas passi sunt inimici illorum

a defectione potus sui,
et in eis cum abundarent filii Isral ltati sunt :
6
per hc, cum illis deessent, bene cum illis actum est.
7
Nam pro fonte quidem sempiterni fluminis,
humanum sanguinem dedisti injustis.
8
Qui cum minuerentur in traductione infantium occisorum,
dedisti illis abundantem aquam insperate,
9
ostendens per sitim qu tunc fuit,
quemadmodum tuos exaltares,
et adversarios illorum necares.
10
Cum enim tentati sunt,
et quidem cum misericordia disciplinam accipientes,
scierunt quemadmodum cum ira judicati impii tormenta paterentur.
11
Hos quidem tamquam pater monens probasti ;
illos autem tamquam durus rex interrogans condemnasti.
12
Absentes enim, et prsentes, similiter torquebantur.
13
Duplex enim illos acceperat tdium et gemitus,
cum memoria prteritorum.
14
Cum enim audirent per sua tormenta bene secum agi,
commemorati sunt Dominum, admirantes in finem exitus.
15
Quem enim in expositione prava projectum deriserunt,
in finem eventus mirati sunt,
non similiter justis sitientes.
16
Pro cogitationibus autem insensatis iniquitatis illorum,
quod quidam errantes colebant mutos serpentes
et bestias supervacuas,
immisisti illis multitudinem mutorum animalium in vindictam ;
17
ut scirent quia per qu peccat quis, per hc et torquetur.
18
Non enim impossibilis erat omnipotens manus tua,
qu creavit orbem terrarum ex materia invisa,
immittere illis multitudinem ursorum, aut audaces leones,
19
aut novi generis ira plenas ignotas bestias,
aut vaporem ignium spirantes,
aut fumi odorem proferentes,
aut horrendas ab oculis scintillas emittentes ;
20
quarum non solum lsura poterat illos exterminare,
sed et aspectus per timorem occidere.
21
Sed et sine his uno spiritu poterant occidi,
persecutionem passi ab ipsis factis suis,
et dispersi per spiritum virtutis tu :
918/1834
sed omnia in mensura, et numero et pondere disposuisti.

22
Multum enim valere, tibi soli supererat semper :
et virtuti brachii tui quis resistet ?
23
Quoniam tamquam momentum stater,
sic est ante te orbis terrarum,
et tamquam gutta roris antelucani qu descendit in terram.
24
Sed misereris omnium, quia omnia potes ;
et dissimulas peccata hominum, propter pnitentiam.
25
Diligis enim omnia qu sunt,
et nihil odisti eorum qu fecisti ;
nec enim odiens aliquid constituisti aut fecisti.
26
Quomodo autem posset aliquid permanere, nisi tu voluisses ?
aut quod a te vocatum non esset conservaretur ?
27
Parcis autem omnibus, quoniam tua sunt, Domine,
qui amas animas.
Cap. 12
O quam bonus et suavis est, Domine, spiritus tuus in omnibus !
2
Ideoque eos qui exerrant partibus corripis,
et de quibus peccant admones et alloqueris,
ut relicta malitia credant in te, Domine.
1
Illos enim antiquos inhabitatores terr sanct tu,

quos exhorruisti,
4
quoniam odibilia opera tibi faciebant
per medicamina et sacrificia injusta,
5
et filiorum suorum necatores sine misericordia,
et comestores viscerum hominum,
et devoratores sanguinis a medio sacramento tuo,
6
et auctores parentes animarum inauxiliatarum,
perdere voluisti per manus parentum nostrorum :
7
ut dignam perciperent peregrinationem puerorum Dei,
qu tibi omnium carior est terra.
8
Sed et his tamquam hominibus pepercisti,
et misisti antecessores exercitus tui vespas,
ut illos paulatim exterminarent.
9
Non quia impotens eras in bello subjicere impios justis,
aut bestiis svis, aut verbo duro simul exterminare :
10
sed partibus judicans,
dabas locum pnitenti,
non ignorans quoniam nequam est natio eorum,
et naturalis malitia ipsorum,
919/1834
et quoniam non poterat mutari cogitatio illorum in perpetuum.

11
Semen enim erat maledictum ab initio ;
nec timens aliquem, veniam dabas peccatis illorum.
12
Quis enim dicet tibi : Quid fecisti ?
aut quis stabit contra judicium tuum ?
aut quis in conspectu tuo veniet vindex iniquorum hominum ?
aut quis tibi imputabit, si perierint nationes quas tu fecisti ?
13
Non enim est alius deus quam tu,
cui cura est de omnibus,
ut ostendas quoniam non injuste judicas judicium.
14
Neque rex, neque tyrannus in conspectu tuo inquirent
de his quos perdidisti.
15
Cum ergo sis justus, juste omnia disponis ;
ipsum quoque qui non debet puniri, condemnare,
exterum stimas a tua virtute.
16
Virtus enim tua justiti initium est,
et ob hoc quod Dominus es,
omnibus te parcere facis.
17
Virtutem enim ostendis tu,
qui non crederis esse in virtute consummatus,
et horum qui te nesciunt audaciam traducis.
18
Tu autem dominator virtutis, cum tranquillitate judicas,
et cum magna reverentia disponis nos :
subest enim tibi, cum volueris posse.
19
Docuisti autem populum tuum per talia opera,

quoniam oportet justum esse et humanum ;
et bon spei fecisti filios tuos,
quoniam judicans das locum in peccatis pnitenti.
20
Si enim inimicos servorum tuorum, et debitos morti,
cum tanta cruciasti attentione,
dans tempus et locum per qu possent mutari a malitia :
21
cum quanta diligentia judicasti filios tuos,
quorum parentibus juramenta et conventiones dedisti bonarum
promissionum !
22
Cum ergo das nobis disciplinam,
inimicos nostros multipliciter flagellas,
ut bonitatem tuam cogitemus judicantes,
et cum de nobis judicatur, speremus misericordiam tuam.
23
Unde et illis qui in vita sua insensate et injuste vixerunt,
per hc qu coluerunt dedisti summa tormenta.
24
Etenim in erroris via diutius erraverunt,
920/1834
deos stimantes hc qu in animalibus sunt supervacua,

infantium insensatorum more viventes.
25
Propter hoc tamquam pueris insensatis judicium in derisum dedisti.
26
Qui autem ludibriis et increpationibus non sunt correcti,
dignum Dei judicium experti sunt.
27
In quibus enim patientes indignabantur
per hc quos putabant deos,
in ipsis cum exterminarentur videntes,
illum quem olim negabant se nosse, verum Deum agnoverunt ;
propter quod et finis condemnationis eorum venit super illos.
Cap. 13
Vani autem sunt omnes homines
in quibus non subest scientia Dei ;
et de his qu videntur bona,
non potuerunt intelligere eum qui est,
neque operibus attendentes agnoverunt quis esset artifex :
2
sed aut ignem, aut spiritum, aut citatum arem,
aut gyrum stellarum, aut nimiam aquam, aut solem et lunam,
rectores orbis terrarum deos putaverunt.
3
Quorum si specie delectati, deos putaverunt,
sciant quanto his dominator eorum speciosior est :
speciei enim generator hc omnia constituit.
4
Aut si virtutem et opera eorum mirati sunt,
intelligant ab illis quoniam qui hc fecit fortior est illis :
5
a magnitudine enim speciei et creatur
cognoscibiliter poterit creator horum videri.
6
Sed tamen adhuc in his minor est querela ;
et hi enim fortasse errant,
Deum qurentes, et volentes invenire.
7
Etenim cum in operibus illius conversentur inquirunt,
et persuasum habent quoniam bona sunt qu videntur.
8
Iterum autem nec his debet ignosci.
9
Si enim tantum potuerunt scire
ut possent stimare sculum,
quomodo hujus Dominum non facilius invenerunt ?
1
10
Infelices autem sunt,

et inter mortuos spes illorum est,
qui appellaverunt deos opera manuum hominum :
aurum et argentum, artis inventionem,
et similitudines animalium, aut lapidem inutilem,
921/1834
opus manus antiqu.

11
Aut si quis artifex faber de silva lignum rectum secuerit,
et hujus docte eradat omnem corticem,
et arte sua usus
diligenter fabricet vas utile in conversationem vit ;
12
reliquiis autem ejus operis
ad prparationem esc abutatur,
13
et reliquum horum quod ad nullos usus facit,
lignum curvum et vorticibus plenum
sculpat diligenter per vacuitatem suam,
et per scientiam su artis figuret illud,
et assimilet illud imagini hominis,
14
aut alicui ex animalibus illud comparet :
perliniens rubrica, et rubicundum faciens fuco colorem illius,
et omnem maculam qu in illo est perliniens ;
15
et faciat ei dignam habitationem,
et in pariete ponens illud,
et confirmans ferro 16 ne forte cadat,
prospiciens illi :
sciens quoniam non potest adjuvare se :
imago enim est, et opus est illi adjutorium.
17
Et de substantia sua, et de filiis suis,
et de nuptiis votum faciens inquirit :
non erubescit loqui cum illo qui sine anima est.
18
Et pro sanitate quidem infirmum deprecatur,
et pro vita rogat mortuum,
et in adjutorium inutilem invocat.
19
Et pro itinere petit ab eo qui ambulare non potest ;
et de acquirendo, et de operando,
et de omnium rerum eventu,
petit ab eo qui in omnibus est inutilis.
Cap. 14
Iterum alius navigare cogitans,
et per feros fluctus iter facere incipiens,
ligno portante se, fragilius lignum invocat.
2
Illud enim cupiditas acquirendi excogitavit,
et artifex sapientia fabricavit sua.
3
Tua autem, Pater, providentia gubernat :
quoniam dedisti et in mari viam,
et inter fluctus semitam firmissimam,
4
ostendens quoniam potens es ex omnibus salvare,
etiam si sine arte aliquis adeat mare.
1
922/1834
Sed ut non essent vacua sapienti tu opera,

propter hoc etiam et exiguo ligno credunt homines animas suas,
et transeuntes mare per ratem liberati sunt.
6
Sed et ab initio cum perirent superbi gigantes,
spes orbis terrarum ad ratem confugiens,
remisit sculo semen nativitatis qu manu tua erat gubernata.
7
Benedictum est enim lignum per quod fit justitia ;
8
per manus autem quod fit idolum,
maledictum est et ipsum, et qui fecit illud :
quia ille quidem operatus est,
illud autem cum esset fragile, deus cognominatus est.
9
Similiter autem odio sunt Deo impius et impietas ejus ;
10
etenim quod factum est, cum illo qui fecit tormenta patietur.
11
Propter hoc et in idolis nationum non erit respectus,
quoniam creatur Dei in odium fact sunt,
et in tentationem animabus hominum,
et in muscipulam pedibus insipientium.
12
Initium enim fornicationis est exquisitio idolorum,
et adinventio illorum corruptio vit est :
13
neque enim erant ab initio,
neque erunt in perpetuum.
14
Supervacuitas enim hominum hc advenit in orbem terrarum,
et ideo brevis illorum finis est inventus.
15
Acerbo enim luctu dolens pater,

cito sibi rapti filii fecit imaginem ;
et illum qui tunc quasi homo mortuus fuerat,
nunc tamquam deum colere cpit,
et constituit inter servos suos sacra et sacrificia.
16
Deinde interveniente tempore, convalescente iniqua consuetudine,
hic error tamquam lex custoditus est,
et tyrannorum imperio colebantur figmenta.
17
Et hos quos in palam homines honorare non poterant
propter hoc quod longe essent,
e longinquo figura eorum allata,
evidentem imaginem regis quem honorare volebant fecerunt,
ut illum qui aberat, tamquam prsentem colerent sua sollicitudine.
18
Provexit autem ad horum culturam
et hos qui ignorabant artificis eximia diligentia.
19
Ille enim, volens placere illi qui se assumpsit,
elaboravit arte sua ut similitudinem in melius figuraret.
20
Multitudo autem hominum, abducta per speciem operis,
923/1834
eum qui ante tempus tamquam homo honoratus fuerat,

nunc deum stimaverunt.
21
Et hc fuit vit human deceptio,
quoniam aut affectui aut regibus deservientes homines,
incommunicabile nomen lapidibus et lignis imposuerunt.
22
Et non suffecerat errasse eos circa Dei scientiam,

sed et in magno viventes inscienti bello,
tot et tam magna mala pacem appellant.
23
Aut enim filios suos sacrificantes,
aut obscura sacrificia facientes,
aut insani plenas vigilias habentes,
24
neque vitam, neque nuptias mundas jam custodiunt :
sed alius alium per invidiam occidit,
aut adulterans contristat,
25
et omnia commista sunt : sanguis, homicidium,
furtum et fictio, corruptio et infidelitas,
turbatio et perjurium, tumultus bonorum,
26
Dei immemoratio, animarum inquinatio,
nativitatis immutatio, nuptiarum inconstantia,
inordinatio mchi et impudiciti.
27
Infandorum enim idolorum cultura
omnis mali causa est, et initium et finis.
28
Aut enim dum ltantur insaniunt,
aut certe vaticinantur falsa,
aut vivunt injuste, aut pejerant cito.
29
Dum enim confidunt in idolis qu sine anima sunt,
male jurantes noceri se non sperant.
30
Utraque ergo illis evenient digne,
quoniam male senserunt de Deo, attendentes idolis,
et juraverunt injuste,
in dolo contemnentes justitiam.
31
Non enim juratorum virtus,
sed peccantium pna,
perambulat semper injustorum prvaricationem.
Cap. 15
Tu autem, Deus noster, suavis et verus es,
patiens, et in misericordia disponens omnia.
2
Etenim si peccaverimus, tui sumus,
scientes magnitudinem tuam ;
et si non peccaverimus,
1
924/1834
scimus quoniam apud te sumus computati.

3
Nosse enim te, consummata justitia est ;
et scire justitiam et virtutem tuam, radix est immortalitatis.
4
Non enim in errorem induxit nos
hominum mal artis excogitatio,
nec umbra pictur labor sine fructu,
effigies sculpta per varios colores :
5
cujus aspectus insensato dat concupiscentiam,
et diligit mortu imaginis effigiem sine anima.
6
Malorum amatores digni sunt qui spem habeant in talibus,
et qui faciunt illos, et qui diligunt, et qui colunt.
7
Sed et figulus mollem terram premens,

laboriose fingit ad usus nostros unumquodque vas ;
et de eodem luto fingit qu munda sunt in usum vasa,
et similiter qu his sunt contraria :
horum autem vasorum quis sit usus,
judex est figulus.
8
Et cum labore vano deum fingit de eodem luto
ille qui paulo ante de terra factus fuerat,
et post pusillum reducit se unde acceptus est,
repetitus anim debitum quam habebat.
9
Sed cura est illi non quia laboraturus est,
nec quoniam brevis illi vita est :
sed concertatur aurificibus et argentariis ;
sed et rarios imitatur,
et gloriam prfert, quoniam res supervacuas fingit.
10
Cinis est enim cor ejus,
et terra supervacua spes illius,
et luto vilior vita ejus :
11
quoniam ignoravit qui se finxit,
et qui inspiravit illi animam qu operatur,
et qui insufflavit ei spiritum vitalem.
12
Sed et stimaverunt ludum esse vitam nostram,
et conversationem vit compositam ad lucrum,
et oportere undecumque etiam ex malo acquirere.
13
Hic enim scit se super omnes delinquere,
qui ex terr materia fragilia vasa et sculptilia fingit.
14
Omnes enim insipientes,
et infelices supra modum anim superbi,
sunt inimici populi tui, et imperantes illi :
15
quoniam omnia idola nationum deos stimaverunt,
925/1834
quibus neque oculorum usus est ad videndum,

neque nares ad percipiendum spiritum,
neque aures ad audiendum,
neque digiti manuum ad tractandum,
sed et pedes eorum pigri ad ambulandum.
16
Homo enim fecit illos ;
et qui spiritum mutuatus est, is finxit illos.
Nemo enim sibi similem homo poterit deum fingere.
17
Cum enim sit mortalis, mortuum fingit manibus iniquis.
Melior enim est ipse his quos colit,
quia ipse quidem vixit, cum esset mortalis, illi autem numquam.
18
Sed et animalia miserrima colunt ;

insensata enim comparata his, illis sunt deteriora.
19
Sed nec aspectu aliquis ex his animalibus bona potest conspicere :
effugerunt autem Dei laudem et benedictionem ejus.
Cap. 16
Propter hc et per his similia passi sunt digne tormenta,
et per multitudinem bestiarum exterminati sunt.
2
Pro quibus tormentis bene disposuisti populum tuum,
quibus dedisti concupiscentiam delectamenti sui novum saporem,
escam parans eis ortygometram :
3
ut illi quidem, concupiscentes escam
propter ea qu illis ostensa et missa sunt,
etiam a necessaria concupiscentia averterentur.
Hi autem in brevi inopes facti, novam gustaverunt escam.
4
Oportebat enim illis sine excusatione quidem
supervenire interitum exercentibus tyrannidem ;
his autem tantum ostendere
quemadmodum inimici eorum exterminabantur.
5
Etenim cum illis supervenit sva bestiarum ira,
morsibus perversorum colubrorum exterminabantur.
6
Sed non in perpetuum ira tua permansit,
sed ad correptionem in brevi turbati sunt,
signum habentes salutis ad commemorationem mandati legis tu.
7
Qui enim conversus est,
non per hoc quod videbat sanabatur,
sed per te, omnium salvatorem.
8
In hoc autem ostendisti inimicis nostris
quia tu es qui liberas ab omni malo.
9
Illos enim locustarum et muscarum occiderunt morsus,
1
926/1834
et non est inventa sanitas anim illorum,

quia digni erant ab hujuscemodi exterminari.
10
Filios autem tuos nec draconum venenatorum vicerunt dentes :
misericordia enim tua adveniens sanabat illos.
11
In memoria enim sermonum tuorum examinabantur,
et velociter salvabantur :
ne in altam incidentes oblivionem
non possent tuo uti adjutorio.
12
Etenim neque herba, neque malagma sanavit eos :
sed tuus, Domine, sermo, qui sanat omnia.
13
Tu es enim, Domine, qui vit et mortis habes potestatem,
et deducis ad portas mortis, et reducis.
14
Homo autem occidit quidem per malitiam ;
et cum exierit spiritus, non revertetur,
nec revocabit animam qu recepta est.
15
Sed tuam manum effugere impossibile est.
16
Negantes enim te nosse impii,
per fortitudinem brachii tui flagellati sunt :
novis aquis, et grandinibus,
et pluviis persecutionem passi,
et per ignem consumpti.
17
Quod enim mirabile erat, in aqua, qu omnia extinguit,
plus ignis valebat :
vindex est enim orbis justorum.
18
Quodam enim tempore mansuetabatur ignis,
ne comburerentur qu ad impios missa erant animalia,
sed ut ipsi videntes scirent
quoniam Dei judicio patiuntur persecutionem.
19
Et quodam tempore in aqua
supra virtutem ignis exardescebat undique,
ut iniqu terr nationem exterminaret.
20
Pro quibus angelorum esca nutrivisti populum tuum,
et paratum panem de clo prstitisti illis sine labore,
omne delectamentum in se habentem,
et omnis saporis suavitatem.
21
Substantia enim tua dulcedinem tuam,
quam in filios habes, ostendebat ;
et deserviens uniuscujusque voluntati,
ad quod quisque volebat convertebatur.
22
Nix autem et glacies sustinebant vim ignis, et non tabescebant :
ut scirent quoniam fructus inimicorum exterminabat
ignis ardens in grandine et pluvia coruscans ;
23
hic autem iterum ut nutrirentur justi,
927/1834
etiam su virtutis oblitus est.

24
Creatura enim tibi factori deserviens,
exardescit in tormentum adversus injustos,
et lenior fit ad benefaciendum pro his qui in te confidunt.
25
Propter hoc et tunc in omnia transfigurata,
omnium nutrici grati tu deserviebat,
ad voluntatem eorum qui a te desiderabant :
26
ut scirent filii tui quos dilexisti, Domine,
quoniam non nativitatis fructus pascunt homines,
sed sermo tuus hos qui in te crediderint conservat.
27
Quod enim ab igne non poterat exterminari,
statim ab exiguo radio solis calefactum tabescebat :
28
ut notum omnibus esset
quoniam oportet prvenire solem ad benedictionem tuam,
et ad ortum lucis te adorare.
29
Ingrati enim spes tamquam hibernalis glacies tabescet,
et disperiet tamquam aqua supervacua.
Cap. 17
Magna sunt enim judicia tua, Domine,
et inenarrabilia verba tua :
propter hoc indisciplinat anim erraverunt.
2
Dum enim persuasum habent iniqui
posse dominari nationi sanct,
vinculis tenebrarum et long noctis compediti,
inclusi sub tectis,
fugitivi perpetu providenti jacuerunt.
3
Et dum putant se latere in obscuris peccatis,
tenebroso oblivionis velamento dispersi sunt,
paventes horrende,
et cum admiratione nimia perturbati.
4
Neque enim qu continebat illos spelunca sine timore custodiebat,
quoniam sonitus descendens perturbabat illos,
et person tristes illis apparentes pavorem illis prstabant.
5
Et ignis quidem nulla vis poterat illis lumen prbere,
nec siderum limpid flamm
illuminare poterant illam noctem horrendam.
6
Apparebat autem illis subitaneus ignis, timore plenus ;
et timore perculsi illius qu non videbatur faciei,
stimabant deteriora esse qu videbantur.
7
Et magic artis appositi erant derisus,
et sapienti glori correptio cum contumelia.
8
Illi enim qui promittebant
1
928/1834
timores et perturbationes expellere se ab anima languente,

hi cum derisu pleni timore languebant.
9
Nam etsi nihil illos ex monstris perturbabat,
transitu animalium et serpentium sibilatione commoti,
tremebundi peribant,
et arem quem nulla ratione quis effugere posset, negantes se videre.
10
Cum sit enim timida nequitia,
dat testimonium condemnationis :
semper enim prsumit sva,
perturbata conscientia :
11
nihil enim est timor nisi proditio cogitationis auxiliorum.
12
Et dum ab intus minor est exspectatio,
majorem computat inscientiam ejus caus,
de qua tormentum prstat.
13
Illi autem qui impotentem vere noctem,
et ab infimis et ab altissimis inferis supervenientem,
eumdem somnum dormientes,
14
aliquando monstrorum exagitabantur timore,
aliquando anim deficiebant traductione :
subitaneus enim illis et insperatus timor supervenerat.
15
Deinde si quisquam ex illis decidisset,
custodiebatur in carcere sine ferro reclusus.
16
Si enim rusticus quis erat, aut pastor,
aut agri laborum operarius proccupatus esset,
ineffugibilem sustinebat necessitatem ;
17
una enim catena tenebrarum omnes erant colligati.
Sive spiritus sibilans,
aut inter spissos arborum ramos avium sonus suavis,
aut vis aqu decurrentis nimium,
18
aut sonus validus prcipitatarum petrarum,
aut ludentium animalium cursus invisus,
aut mugientium valida bestiarum vox,
aut resonans de altissimis montibus echo :
deficientes faciebant illos pr timore.
19
Omnis enim orbis terrarum limpido illuminabatur lumine,
et non impeditis operibus continebatur.
20
Solis autem illis superposita erat gravis nox,
imago tenebrarum qu superventura illis erat :
ipsi ergo sibi erant graviores tenebris.
Cap. 18
Sanctis autem tuis maxima erat lux,
et horum quidem vocem audiebant, sed figuram non videbant.
1
929/1834
Et quia non et ipsi eadem passi erant, magnificabant te ;

2
et qui ante lsi erant, quia non ldebantur, gratias agebant,
et ut esset differentia, donum petebant.
3
Propter quod ignis ardentem columnam
ducem habuerunt ignot vi,
et solem sine lsura boni hospitii prstitisti.
4
Digni quidem illi carere luce,
et pati carcerem tenebrarum,
qui inclusos custodiebant filios tuos,
per quos incipiebat incorruptum legis lumen sculo dari.
5
Cum cogitarent justorum occidere infantes,

et uno exposito filio et liberato,
in traductionem illorum, multitudinem filiorum abstulisti,
et pariter illos perdidisti in aqua valida.
6
Illa enim nox ante cognita est a patribus nostris,
ut vere scientes quibus juramentis crediderunt,
animquiores essent.
7
Suscepta est autem a populo tuo sanitas quidem justorum,
injustorum autem exterminatio.
8
Sicut enim lsisti adversarios,
sic et nos provocans magnificasti.
9
Absconse enim sacrificabant justi pueri bonorum,
et justiti legem in concordia disposuerunt ;
similiter et bona et mala recepturos justos,
patrum jam decantantes laudes.
10
Resonabat autem inconveniens inimicorum vox,
et flebilis audiebatur planctus ploratorum infantium.
11
Simili autem pna servus cum domino afflictus est,
et popularis homo regi similia passus.
12
Similiter ergo omnes, uno nomine mortis,
mortuos habebant innumerabiles :
nec enim ad sepeliendum vivi sufficiebant,
quoniam uno momento qu erat prclarior
natio illorum exterminata est.
13
De omnibus enim non credentes, propter veneficia ;
tunc vero primum cum fuit exterminium primogenitorum,
spoponderunt populum Dei esse.
14
Cum enim quietum silentium contineret omnia,
et nox in suo cursu medium iter haberet,
15
omnipotens sermo tuus de clo, a regalibus sedibus,
durus debellator in mediam exterminii terram prosilivit,
930/1834
16
gladius acutus insimulatum imperium tuum portans :

et stans, replevit omnia morte,
et usque ad clum attingebat stans in terra.
17
Tunc continuo visus somniorum malorum turbaverunt illos,
et timores supervenerunt insperati.
18
Et alius alibi projectus semivivus,
propter quam moriebatur causam demonstrabat mortis.
19
Visiones enim qu illos turbaverunt hc prmonebant,
ne inscii quare mala patiebantur perirent.
20
Tetigit autem tunc et justos tentatio mortis,
et commotio in eremo facta est multitudinis :
sed non diu permansit ira tua.
21
Prosperans enim homo sine querela deprecari pro populis,
proferens servitutis su scutum,
orationem et per incensum deprecationem allegans,
restitit ir, et finem imposuit necessitati,
ostendens quoniam tuus est famulus.
22
Vicit autem turbas non in virtute corporis,
nec armatur potentia :
sed verbo illum qui se vexabat subjecit,
juramenta parentum et testamentum commemorans.
23
Cum enim jam acervatim cecidissent super alterutrum mortui,
interstitit, et amputavit impetum,
et divisit illam qu ad vivos ducebat viam.
24
In veste enim poderis quam habebat, totus erat orbis terrarum ;
et parentum magnalia in quatuor ordinibus lapidum erant sculpta,
et magnificentia tua in diademate capitis illius sculpta erat.
25
His autem cessit qui exterminabat, et hc extimuit :
erat enim sola tentatio ir sufficiens.
Cap. 19
Impiis autem usque in novissimum
sine misericordia ira supervenit.
Prsciebat enim et futura illorum :
2
quoniam cum ipsi permisissent ut se educerent,
et cum magna sollicitudine prmisissent illos,
consequebantur illos, pnitentia acti.
3
Adhuc enim inter manus habentes luctum,
et deplorantes ad monumenta mortuorum,
aliam sibi assumpserunt cogitationem inscienti,
et quos rogantes projecerant,
hos tamquam fugitivos persequebantur.
4
Ducebat enim illos ad hunc finem digna necessitas ;
1
931/1834
et horum qu acciderant commemorationem amittebant,

ut qu deerant tormentis repleret punitio :
5
et populus quidem tuus mirabiliter transiret,
illi autem novam mortem invenirent.
6
Omnis enim creatura ad suum genus ab initio refigurabatur,
deserviens tuis prceptis,
ut pueri tui custodirentur illsi.
7
Nam nubes castra eorum obumbrabat,
et ex aqua qu ante erat, terra arida apparuit,
et in mari Rubro via sine impedimento,
et campus germinans de profundo nimio :
8
per quem omnis natio transivit qu tegebatur tua manu,
videntes tua mirabilia et monstra.
9
Tamquam enim equi depaverunt escam,
et tamquam agni exsultaverunt,
magnificantes te, Domine, qui liberasti illos.
10
Memores enim erant adhuc eorum
qu in incolatu illorum facta fuerant :
quemadmodum pro natione animalium eduxit terra muscas,
et pro piscibus eructavit fluvius multitudinem ranarum.
11
Novissime autem viderunt novam creaturam avium,
cum, adducti concupiscentia, postulaverunt escas epulationis.
12
In allocutione enim desiderii ascendit illis de mari ortygometra :
et vexationes peccatoribus supervenerunt,
non sine illis qu ante facta erant argumentis per vim fulminum :
juste enim patiebantur secundum suas nequitias.
13
Etenim detestabiliorem inhospitalitatem instituerunt :

alii quidem ignotos non recipiebant advenas ;
alii autem bonos hospites in servitutem redigebant.
14
Et non solum hc, sed et alius quidam respectus illorum erat,
quoniam inviti recipiebant extraneos.
15
Qui autem cum ltitia receperunt hos
qui eisdem usi erant justitiis,
svissimis afflixerunt doloribus.
16
Percussi sunt autem ccitate :
sicut illi in foribus justi,
cum subitaneis cooperti essent tenebris,
unusquisque transitum ostii sui qurebat.
17
In se enim elementa dum convertuntur,
sicut in organo qualitatis sonus immutatur,
et omnia suum sonum custodiunt :
932/1834
unde stimari ex ipso visu certo potest.

18
Agrestia enim in aquatica convertebantur,
et qucumque erant natantia, in terram transibant.
19
Ignis in aqua valebat supra suam virtutem,
et aqua extinguentis natur obliviscebatur.
20
Flamm e contrario corruptibilium animalium
non vexaverunt carnes coambulantium,
nec dissolvebant illam, qu facile dissolvebatur sicut glacies, bonam
escam.
In omnibus enim magnificasti populum tuum, Domine,
et honorasti, et non despexisti,
in omni tempore et in omni loco assistens eis.
Ecclesiasticus Jesu, filii Sirach

Cap. 1 1 PROLOGUS. Multorum nobis et magnorum per legem, et
prophetas, aliosque qui secuti sunt illos, sapientia demonstrata est, in
quibus oportet laudare Isral doctrin et sapienti causa, quia non solum
ipsos loquentes necesse est esse peritos, sed etiam extraneos posse et
dicentes et scribentes doctissimos fieri. Avus meus Jesus, postquam se
amplius dedit ad diligentiam lectionis legis, et prophetarum, et aliorum
librorum qui nobis a parentibus nostris traditi sunt, voluit et ipse scribere
aliquid horum qu ad doctrinam et sapientiam pertinent, ut desiderantes
discere, et illorum periti facti, magis magisque attendant animo, et
confirmentur ad legitimam vitam. Hortor itaque venire vos cum
benevolentia, et attentiori studio lectionem facere, et veniam habere in illis,
in quibus videmur, sequentes imaginem sapienti, deficere in verborum
compositione. Nam deficiunt verba hebraica, quando fuerint translata ad
alteram linguam : non autem solum hc, sed et ipsa lex, et prophet,
ceteraque aliorum librorum non parvam habent differentiam quando inter
se dicuntur. Nam in octavo et trigesimo anno temporibus Ptolemi
Evergetis regis, postquam perveni in gyptum, et cum multum temporis
ibi fuissem, inveni ibi libros relictos, non parv neque contemnend
doctrin. Itaque bonum et necessarium putavi et ipse aliquam addere
diligentiam et laborem interpretandi librum istum : et multa vigilia attuli
doctrinam in spatio temporis, ad illa qu ad finem ducunt, librum istum
dare, et illis qui volunt animum intendere, et discere quemadmodum
oporteat instituere mores, qui secundum legem Domini proposuerint vitam
agere.
Omnis sapientia a Domino Deo est :
et cum illo fuit semper, et est ante vum.
933/1834
Arenam maris, et pluvi guttas,

et dies sculi, quis dinumeravit ?
altitudinem cli, et latitudinem terr,
et profundum abyssi, quis dimensus est ?
3
sapientiam Dei prcedentem omnia, quis investigavit ?
4
Prior omnium creata est sapientia,
et intellectus prudenti ab vo.
5
Fons sapienti verbum Dei in excelsis,
et ingressus illius mandata terna.
6
Radix sapienti cui revelata est ?
et astutias illius quis agnovit ?
7
disciplina sapienti cui revelata est et manifestata ?
et multiplicationem ingressus illius quis intellexit ?
8
Unus est altissimus, Creator omnipotens,
et rex potens et metuendus nimis,
sedens super thronum illius, et dominans Deus.
9
Ipse creavit illam in Spiritu Sancto,
et vidit, et dinumeravit, et mensus est :
10
et effudit illam super omnia opera sua,
et super omnem carnem, secundum datum suum,
et prbuit illam diligentibus se.
11
Timor Domini gloria, et gloriatio,

et ltitia, et corona exsultationis.
12
Timor Domini delectabit cor,
et dabit ltitiam, et gaudium, et longitudinem dierum.
13
Timenti Dominum bene erit in extremis,
et in die defunctionis su benedicetur.
14
Dilectio Dei honorabilis sapientia :
15
quibus autem apparuerit in visu diligunt eam in visione,
et in agnitione magnalium suorum.
16
Initium sapienti timor Domini :
et cum fidelibus in vulva concreatus est :
cum electis feminis graditur,
et cum justis et fidelibus agnoscitur.
17
Timor Domini scienti religiositas :
18
religiositas custodiet et justificabit cor ;
jucunditatem atque gaudium dabit.
19
Timenti Dominum bene erit,
et in diebus consummationis illius benedicetur.
20
Plenitudo sapienti est timere Deum,
et plenitudo a fructibus illius.
934/1834
21
Omnem domum illius implebit a generationibus,

et receptacula a thesauris illius.
22
Corona sapienti timor Domini,
replens pacem et salutis fructum :
23
et vidit, et dinumeravit eam :
utraque autem sunt dona Dei.
24
Scientiam et intellectum prudenti sapientia compartietur,
et gloriam tenentium se exaltat.
25
Radix sapienti est timere Dominum,
et rami illius longvi.
26
In thesauris sapienti intellectus et scienti religiositas :
execratio autem peccatoribus sapientia.
27
Timor Domini expellit peccatum :
28
nam qui sine timore est non poterit justificari :
iracundia enim animositatis illius subversio illius est.
29
Usque in tempus sustinebit patiens,
et postea redditio jucunditatis.
30
Bonus sensus usque in tempus abscondet verba illius,
et labia multorum enarrabunt sensum illius.
31
In thesauris sapienti significatio disciplin :
32
execratio autem peccatori cultura Dei.
33
Fili, concupiscens sapientiam, conserva justitiam,
et Deus prbebit illam tibi.
34
Sapientia enim et disciplina timor Domini :
et quod beneplacitum est illi,
35
fides et mansuetudo,
et adimplebit thesauros illius.
36
Ne sis incredibilis timori Domini,
et ne accesseris ad illum duplici corde.
37
Ne fueris hypocrita in conspectu hominum,
et non scandalizeris in labiis tuis.
38
Attende in illis, ne forte cadas,
et adducas anim tu inhonorationem :
39
et revelet Deus absconsa tua,
et in medio synagog elidat te :
40
quoniam accessisti maligne ad Dominum,
et cor tuum plenum est dolo et fallacia.
Cap. 2
Fili, accedens ad servitutem Dei
sta in justitia et timore,
et prpara animam tuam ad tentationem.
2
Deprime cor tuum, et sustine :
1
935/1834
inclina aurem tuam, et suscipe verba intellectus :

et ne festines in tempore obductionis.
3
Sustine sustentationes Dei :
conjungere Deo, et sustine,
ut crescat in novissimo vita tua.
4
Omne quod tibi applicitum fuerit accipe :
et in dolore sustine,
et in humilitate tua patientiam habe :
5
quoniam in igne probatur aurum et argentum,
homines vero receptibiles in camino humiliationis.
6
Crede Deo, et recuperabit te :
et dirige viam tuam, et spera in illum :
serva timorem illius, et in illo veterasce.
7
Metuentes Dominum, sustinete misericordiam ejus :

et non deflectatis ab illo, ne cadatis.
8
Qui timetis Dominum, credite illi,
et non evacuabitur merces vestra.
9
Qui timetis Dominum, sperate in illum,
et in oblectationem veniet vobis misericordia.
10
Qui timetis Dominum, diligite illum,
et illuminabuntur corda vestra.
11
Respicite, filii, nationes hominum :
et scitote quia nullus speravit in Domino et confusus est.
12
Quis enim permansit in mandatis ejus, et derelictus est ?
aut quis invocavit eum, et despexit illum ?
13
Quoniam pius et misericors est Deus,
et remittet in die tribulationis peccata,
et protector est omnibus exquirentibus se in veritate.
14
V duplici corde, et labiis scelestis,

et manibus malefacientibus,
et peccatori terram ingredienti duabus viis !
15
V dissolutis corde, qui non credunt Deo,
et ideo non protegentur ab eo !
16
V his qui perdiderunt sustinentiam,
et qui dereliquerunt vias rectas,
et diverterunt in vias pravas !
17
Et quid facient cum inspicere cperit Dominus ?
18
Qui timent Dominum non erunt incredibiles verbo illius :
et qui diligunt illum conservabunt viam illius.
936/1834
19
Qui timent Dominum inquirent qu beneplacita sunt ei,

et qui diligunt eum replebuntur lege ipsius.
20
Qui timent Dominum prparabunt corda sua,
et in conspectu illius sanctificabunt animas suas.
21
Qui timent Dominum custodiunt mandata illius,
et patientiam habebunt usque ad inspectionem illius,
22
dicentes : Si pnitentiam non egerimus,
incidemus in manus Domini, et non in manus hominum.
23
Secundum enim magnitudinem ipsius,
sic et misericordia illius cum ipso est.
Cap. 3
Filii sapienti ecclesia justorum,
et natio illorum obedientia et dilectio.
2
Judicium patris audite, filii,
et sic facite, ut salvi sitis.
3
Deus enim honoravit patrem in filiis :
et judicium matris exquirens, firmavit in filios.
4
Qui diligit Deum exorabit pro peccatis,
et continebit se ab illis,
et in oratione dierum exaudietur.
5
Et sicut qui thesaurizat,
ita et qui honorificat matrem suam.
6
Qui honorat patrem suum jucundabitur in filiis,
et in die orationis su exaudietur.
7
Qui honorat patrem suum vita vivet longiore,
et qui obedit patri refrigerabit matrem.
8
Qui timet Dominum honorat parentes,
et quasi dominis serviet his qui se genuerunt.
9
In opere, et sermone, et omni patientia, honora patrem tuum,
10
ut superveniat tibi benedictio ab eo,
et benedictio illius in novissimo maneat.
11
Benedictio patris firmat domos filiorum :
maledictio autem matris eradicat fundamenta.
12
Ne glorieris in contumelia patris tui :
non enim est tibi gloria ejus confusio.
13
Gloria enim hominis ex honore patris sui,
et dedecus filii pater sine honore.
14
Fili, suscipe senectam patris tui,
et non contristes eum in vita illius :
15
et si defecerit sensu, veniam da,
et ne spernas eum in virtute tua :
eleemosyna enim patris non erit in oblivione.
1
937/1834
16
Nam pro peccato matris restituetur tibi bonum :

et in justitia dificabitur tibi,
et in die tribulationis commemorabitur tui,
et sicut in sereno glacies, solventur peccata tua.
18
Quam mal fam est qui derelinquit patrem,
et est maledictus a Deo qui exasperat matrem !
17
19
Fili, in mansuetudine opera tua perfice,

et super hominum gloriam diligeris.
20
Quanto magnus es, humilia te in omnibus,
et coram Deo invenies gratiam :
21
quoniam magna potentia Dei solius,
et ab humilibus honoratur.
22
Altiora te ne qusieris,
et fortiora te ne scrutatus fueris :
sed qu prcepit tibi Deus, illa cogita semper,
et in pluribus operibus ejus ne fueris curiosus.
23
Non est enim tibi necessarium
ea, qu abscondita sunt, videre oculis tuis.
24
In supervacuis rebus noli scrutari multipliciter,
et in pluribus operibus ejus non eris curiosus.
25
Plurima enim super sensum hominum ostensa sunt tibi :
26
multos quoque supplantavit suspicio illorum,
et in vanitate detinuit sensus illorum.
27
Cor durum habebit male in novissimo,
et qui amat periculum in illo peribit.
28
Cor ingrediens duas vias non habebit successus,
et pravus corde in illis scandalizabitur.
29
Cor nequam gravabitur in doloribus,
et peccator adjiciet ad peccandum.
30
Synagog superborum non erit sanitas,
frutex enim peccati radicabitur in illis, et non intelligetur.
31
Cor sapientis intelligitur in sapientia,
et auris bona audiet cum omni concupiscentia sapientiam.
32
Sapiens cor et intelligibile abstinebit se a peccatis,
et in operibus justiti successus habebit.
33
Ignem ardentem exstinguit aqua,

et eleemosyna resistit peccatis :
34
et Deus prospector est ejus qui reddit gratiam :
938/1834
meminit ejus in posterum,

et in tempore casus sui inveniet firmamentum.
Cap. 4
Fili, eleemosynam pauperis ne defraudes,
et oculos tuos ne transvertas a paupere.
2
Animam esurientem ne despexeris,
et non exasperes pauperem in inopia sua.
3
Cor inopis ne afflixeris,
et non protrahas datum angustianti.
4
Rogationem contribulati ne abjicias,
et non avertas faciem tuam ab egeno.
5
Ab inope ne avertas oculos tuos propter iram :
et non relinquas qurentibus tibi retro maledicere.
6
Maledicentis enim tibi in amaritudine anim,
exaudietur deprecatio illius :
exaudiet autem eum qui fecit illum.
7
Congregationi pauperum affabilem te facito :
et presbytero humilia animam tuam,
et magnato humilia caput tuum.
8
Declina pauperi sine tristitia aurem tuam,
et redde debitum tuum,
et responde illi pacifica in mansuetudine.
9
Libera eum qui injuriam patitur de manu superbi,
et non acide feras in anima tua.
10
In judicando esto pupillis misericors ut pater,
et pro viro matri illorum :
11
et eris tu velut filius Altissimi obediens,
et miserebitur tui magis quam mater.
1
12
Sapientia filiis suis vitam inspirat :

et suscipit inquirentes se,
et pribit in via justiti.
13
Et qui illam diligit, diligit vitam,
et qui vigilaverint ad illam complectentur placorem ejus.
14
Qui tenuerint illam, vitam hreditabunt :
et quo introibit benedicet Deus.
15
Qui serviunt ei obsequentes erunt sancto :
et eos qui diligunt illam, diligit Deus.
16
Qui audit illam judicabit gentes :
et qui intuetur illam permanebit confidens.
17
Si crediderit ei, hreditabit illam,
939/1834
et erunt in confirmatione creatur illius :

18
quoniam in tentatione ambulat cum eo,
et in primis eligit eum.
19
Timorem, et metum, et probationem inducet super illum :
et cruciabit illum in tribulatione doctrin su,
donec tentet eum in cogitationibus suis,
et credat anim illius.
20
Et firmabit illum, et iter adducet directum ad illum,
et ltificabit illum :
21
et denudabit absconsa sua illi,
et thesaurizabit super illum scientiam et intellectum justiti.
22
Si autem oberraverit, derelinquet eum,
et tradet eum in manus inimici sui.
23
Fili, conserva tempus,

et devita a malo.
24
Pro anima tua ne confundaris dicere verum :
25
est enim confusio adducens peccatum,
et est confusio adducens gloriam et gratiam.
26
Ne accipias faciem adversus faciem tuam,
nec adversus animam tuam mendacium.
27
Ne reverearis proximum tuum in casu suo,
28
nec retineas verbum in tempore salutis.
Non abscondas sapientiam tuam in decore suo :
29
in lingua enim sapientia dignoscitur :
et sensus, et scientia, et doctrina in verbo sensati,
et firmamentum in operibus justiti.
30
Non contradicas verbo veritatis ullo modo,
et de mendacio ineruditionis tu confundere.
31
Non confundaris confiteri peccata tua,
et ne subjicias te omni homini pro peccato.
32
Noli resistere contra faciem potentis,
nec coneris contra ictum fluvii.
33
Pro justitia agonizare pro anima tua,
et usque ad mortem certa pro justitia :
et Deus expugnabit pro te inimicos tuos.
34
Noli citatus esse in lingua tua,
et inutilis, et remissus in operibus tuis.
35
Noli esse sicut leo in domo tua,
evertens domesticos tuos, et opprimens subjectos tibi.
36
Non sit porrecta manus tua ad accipiendum,
et ad dandum collecta.
940/1834
Cap. 5
Noli attendere ad possessiones iniquas,
et ne dixeris : Est mihi sufficiens vita :
nihil enim proderit in tempore vindict et obductionis.
2
Ne sequaris in fortitudine tua concupiscentiam cordis tui,
3
et ne dixeris : Quomodo potui ?
aut, Quis me subjiciet propter facta mea ?
Deus enim vindicans vindicabit.
4
Ne dixeris : Peccavi : et quid mihi accidit triste ?
Altissimus enim est patiens redditor.
5
De propitiatio peccato noli esse sine metu,
neque adjicias peccatum super peccatum.
6
Et ne dicas : Miseratio Domini magna est,
multitudinis peccatorum meorum miserebitur :
7
misericordia enim et ira ab illo cito proximant,
et in peccatores respicit ira illius.
8
Non tardes converti ad Dominum,
et ne differas de die in diem :
9
subito enim veniet ira illius,
et in tempore vindict disperdet te.
10
Noli anxius esse in divitiis injustis :
non enim proderunt tibi in die obductionis et vindict.
1
11
Non ventiles te in omnem ventum,

et non eas in omnem viam :
sic enim omnis peccator probatur in duplici lingua.
12
Esto firmus in via Domini,
et in veritate sensus tui et scientia :
et prosequatur te verbum pacis et justiti.
13
Esto mansuetus ad audiendum verbum, ut intelligas,
et cum sapientia proferas responsum verum.
14
Si est tibi intellectus, responde proximo :
sin autem, sit manus tua super os tuum,
ne capiaris in verbo indisciplinato, et confundaris.
15
Honor et gloria in sermone sensati :
lingua vero imprudentis subversio est ipsius.
16
Non appelleris susurro,
et lingua tua ne capiaris et confundaris :
17
super furem enim est confusio et pnitentia,
et denotatio pessima super bilinguem :
susurratori autem odium, et inimicitia, et contumelia.
941/1834
18
Justifica pusillum
et magnum similiter.
Cap. 6
Noli fieri pro amico inimicus proximo :
improperium enim et contumeliam malus hreditabit :
et omnis peccator invidus et bilinguis.
1
Non te extollas in cogitatione anim tu velut taurus,

ne forte elidatur virtus tua per stultitiam :
3
et folia tua comedat, et fructus tuos perdat,
et relinquaris velut lignum aridum in eremo.
4
Anima enim nequam disperdet qui se habet,
et in gaudium inimicis dat illum,
et deducet in sortem impiorum.
5
Verbum dulce multiplicat amicos et mitigat inimicos,

et lingua eucharis in bono homine abundat.
6
Multi pacifici sint tibi :
et consiliarius sit tibi unus de mille.
7
Si possides amicum, in tentatione posside eum,
et ne facile credas ei.
8
Est enim amicus secundum tempus suum,
et non permanebit in die tribulationis.
9
Et est amicus qui convertitur ad inimicitiam,
et est amicus qui odium et rixam et convitia denudabit.
10
Est autem amicus socius mens,
et non permanebit in die necessitatis.
11
Amicus si permanserit fixus, erit tibi quasi coqualis,
et in domesticis tuis fiducialiter aget.
12
Si humiliaverit se contra te,
et a facie tua absconderit se,
unanimem habebis amicitiam bonam.
13
Ab inimicis tuis separare,
et ab amicis tuis attende.
14
Amicus fidelis protectio fortis :
qui autem invenit illum, invenit thesaurum.
15
Amico fideli nulla est comparatio,
et non est digna ponderatio auri et argenti contra bonitatem fidei illius.
16
Amicus fidelis medicamentum vit et immortalitatis :
et qui metuunt Dominum, invenient illum.
942/1834
17
Qui timet Deum que habebit amicitiam bonam,

quoniam secundum illum erit amicus illius.
18
Fili, a juventute tua excipe doctrinam,

et usque ad canos invenies sapientiam.
19
Quasi is qui arat et seminat accede ad eam,
et sustine bonos fructus illius.
20
In opere enim ipsius exiguum laborabis,
et cito edes de generationibus illius.
21
Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus !
et non permanebit in illa excors.
22
Quasi lapidis virtus probatio erit in illis :
et non demorabuntur projicere illam.
23
Sapientia enim doctrin secundum nomen est ejus,
et non est multis manifestata :
quibus autem cognita est,
permanet usque ad conspectum Dei.
24
Audi, fili, et accipe consilium intellectus,
et ne abjicias consilium meum.
25
Injice pedem tuum in compedes illius,
et in torques illius collum tuum.
26
Subjice humerum tuum, et porta illam,
et ne acedieris vinculis ejus.
27
In omni animo tuo accede ad illam,
et in omni virtute tua conserva vias ejus.
28
Investiga illam, et manifestabitur tibi :
et continens factus, ne derelinquas eam :
29
in novissimis enim invenies requiem in ea,
et convertetur tibi in oblectationem.
30
Et erunt tibi compedes ejus in protectionem fortitudinis et bases virtutis,
et torques illius in stolam glori :
31
decor enim vit est in illa,
et vincula illius alligatura salutaris.
32
Stolam glori indues eam,
et coronam gratulationis superpones tibi.
33
Fili, si attenderis mihi, disces :
et si accommodaveris animum tuum, sapiens eris.
34
Si inclinaveris aurem tuam, excipies doctrinam :
et si dilexeris audire, sapiens eris.
35
In multitudine presbyterorum prudentium sta,
et sapienti illorum ex corde conjungere,
ut omnem narrationem Dei possis audire,
943/1834
et proverbia laudis non effugiant a te.

36
Et si videris sensatum, evigila ad eum,
et gradus ostiorum illius exterat pes tuus.
37
Cogitatum tuum habe in prceptis Dei,
et in mandatis illius maxime assiduus esto :
et ipse dabit tibi cor,
et concupiscentia sapienti dabitur tibi.
Cap. 7
Noli facere mala, et non te apprehendent :
2
discede ab iniquo, et deficient mala abs te.
3
Fili, non semines mala in sulcis injustiti,
et non metes ea in septuplum.
4
Noli qurere a Domino ducatum,
neque a rege cathedram honoris.
5
Non te justifices ante Deum,
quoniam agnitor cordis ipse est :
et penes regem noli velle videri sapiens.
6
Noli qurere fieri judex,
nisi valeas virtute irrumpere iniquitates :
ne forte extimescas faciem potentis,
et ponas scandalum in quitate tua.
7
Non pecces in multitudinem civitatis,
nec te immittas in populum :
8
neque alliges duplicia peccata,
nec enim in uno eris immunis.
9
Noli esse pusillanimis in animo tuo :
10
exorare et facere eleemosynam ne despicias.
11
Ne dicas : In multitudine munerum meorum respiciet Deus,
et offerente me Deo altissimo, munera mea suscipiet.
12
Non irrideas hominem in amaritudine anim :
est enim qui humiliat et exaltat circumspector Deus.
13
Noli amare mendacium adversus fratrem tuum,
neque in amicum similiter facias.
14
Noli velle mentiri omne mendacium :
assiduitas enim illius non est bona.
15
Noli verbosus esse in multitudine presbyterorum,
et non iteres verbum in oratione tua.
16
Non oderis laboriosa opera,
et rusticationem creatam ab Altissimo.
17
Non te reputes in multitudine indisciplinatorum.
18
Memento ir, quoniam non tardabit.
1
944/1834
19
Humilia valde spiritum tuum,

quoniam vindicta carnis impii ignis et vermis.
20
Noli prvaricari in amicum pecuniam differentem,

neque fratrem carissimum auro spreveris.
21
Noli discedere a muliere sensata et bona,
quam sortitus es in timore Domini :
gratia enim verecundi illius super aurum.
22
Non ldas servum in veritate operantem,
neque mercenarium dantem animam suam.
23
Servus sensatus sit tibi dilectus quasi anima tua :
non defraudes illum libertate,
neque inopem derelinquas illum.
24
Pecora tibi sunt, attende illis :
et si sunt utilia, perseverent apud te.
25
Filii tibi sunt ? erudi illos,
et curva illos a pueritia illorum.
26
Fili tibi sunt ? serva corpus illarum,
et non ostendas hilarem faciem tuam ad illas.
27
Trade filiam, et grande opus feceris :
et homini sensato da illam.
28
Mulier si est tibi secundum animam tuam, non projicias illam :
et odibili non credas te.
In toto corde tuo
29
honora patrem tuum,
et gemitus matris tu ne obliviscaris :
30
memento quoniam nisi per illos natus non fuisses :
et retribue illis, quomodo et illi tibi.
31
In tota anima tua time Dominum,

et sacerdotes illius sanctifica.
32
In omni virtute tua dilige eum qui te fecit,
et ministros ejus ne derelinquas.
33
Honora Deum ex tota anima tua,
et honorifica sacerdotes,
et propurga te cum brachiis.
34
Da illis partem, sicut mandatum est tibi, primitiarum et purgationis,
et de negligentia tua purga te cum paucis.
35
Datum brachiorum tuorum,
et sacrificium sanctificationis offeres Domino,
et initia sanctorum.
945/1834
36
Et pauperi porrige manum tuam,

ut perficiatur propitiatio et benedictio tua.
37
Gratia dati in conspectu omnis viventis,
et mortuo non prohibeas gratiam.
38
Non desis plorantibus in consolatione,
et cum lugentibus ambula.
39
Non te pigeat visitare infirmum :
ex his enim in dilectione firmaberis.
40
In omnibus operibus tuis memorare novissima tua,
et in ternum non peccabis.
Cap. 8
Non litiges cum homine potente,
ne forte incidas in manus illius.
2
Non contendas cum viro locuplete,
ne forte contra te constituat litem tibi :
3
multos enim perdidit aurum et argentum,
et usque ad cor regum extendit et convertit.
4
Non litiges cum homine linguato,
et non strues in ignem illius ligna.
5
Non communices homini indocto,
ne male de progenie tua loquatur.
6
Ne despicias hominem avertentem se a peccato,
neque improperes ei :
memento quoniam omnes in correptione sumus.
7
Ne spernas hominem in sua senectute,
etenim ex nobis senescunt.
8
Noli de mortuo inimico tuo gaudere :
sciens quoniam omnes morimur,
et in gaudium nolumus venire.
9
Ne despicias narrationem presbyterorum sapientium,
et in proverbiis eorum conversare :
10
ab ipsis enim disces sapientiam et doctrinam intellectus,
et servire magnatis sine querela.
11
Non te prtereat narratio seniorum,
ipsi enim didicerunt a patribus suis :
12
quoniam ab ipsis disces intellectum,
et in tempore necessitatis dare responsum.
13
Non incendas carbones peccatorum arguens eos,
et ne incendaris flamma ignis peccatorum illorum.
14
Ne contra faciem stes contumeliosi,
ne sedeat quasi insidiator ori tuo.
15
Noli fnerari homini fortiori te :
1
946/1834
quod si fneraveris, quasi perditum habe.

16
Non spondeas super virtutem tuam :
quod si spoponderis, quasi restituens cogita.
17
Non judices contra judicem,
quoniam secundum quod justum est judicat.
18
Cum audace non eas in via,
ne forte gravet mala sua in te :
ipse enim secundum voluntatem suam vadit,
et simul cum stultitia illius peries.
19
Cum iracundo non facias rixam,
et cum audace non eas in desertum :
quoniam quasi nihil est ante illum sanguis,
et ubi non est adjutorium, elidet te.
20
Cum fatuis consilium non habeas :
non enim poterunt diligere nisi qu eis placent.
21
Coram extraneo ne facias consilium :
nescis enim quid pariet.
22
Non omni homini cor tuum manifestes,
ne forte inferat tibi gratiam falsam, et convicietur tibi.
Cap. 9
Non zeles mulierem sinus tui,
ne ostendat super te malitiam doctrin nequam.
2
Non des mulieri potestatem anim tu,
ne ingrediatur in virtutem tuam, et confundaris.
3
Ne respicias mulierem multivolam,
ne forte incidas in laqueos illius.
4
Cum saltatrice ne assiduus sis,
nec audias illam, ne forte pereas in efficacia illius.
5
Virginem ne conspicias,
ne forte scandalizeris in decore illius.
6
Ne des fornicariis animam tuam in ullo,
ne perdas te et hreditatem tuam.
7
Noli circumspicere in vicis civitatis,
nec oberraveris in plateis illius.
8
Averte faciem tuam a muliere compta,
et ne circumspicias speciem alienam.
9
Propter speciem mulieris multi perierunt :
et ex hoc concupiscentia quasi ignis exardescit.
10
Omnis mulier qu est fornicaria,
quasi stercus in via conculcabitur.
11
Speciem mulieris alien multi admirati, reprobi facti sunt :
colloquium enim illius quasi ignis exardescit.
1
947/1834
12
Cum aliena muliere ne sedeas omnino,

nec accumbas cum ea super cubitum :
13
et non alterceris cum illa in vino,
ne forte declinet cor tuum in illam,
et sanguine tuo labaris in perditionem.
14
Ne derelinquas amicum antiquum :

novus enim non erit similis illi.
15
Vinum novum amicus novus :
veterascet, et cum suavitate bibes illud.
16
Non zeles gloriam et opes peccatoris :
non enim scis qu futura sit illius subversio.
17
Non placeat tibi injuria injustorum,
sciens quoniam usque ad inferos non placebit impius.
18
Longe abesto ab homine potestatem habente occidendi,
et non suspicaberis timorem mortis.
19
Et si accesseris ad illum, noli aliquid committere,
ne forte auferat vitam tuam.
20
Communionem mortis scito,
quoniam in medio laqueorum ingredieris,
et super dolentium arma ambulabis.
21
Secundum virtutem tuam cave te a proximo tuo,
et cum sapientibus et prudentibus tracta.
22
Viri justi sint tibi conviv,
et in timore Dei sit tibi gloriatio :
23
et in sensu sit tibi cogitatus Dei,
et omnis enarratio tua in prceptis Altissimi.
24
In manu artificum opera laudabuntur,
et princeps populi in sapientia sermonis sui,
in sensu vero seniorum verbum.
25
Terribilis est in civitate sua homo linguosus :
et temerarius in verbo suo odibilis erit.
Cap. 10
1
Judex sapiens judicabit populum suum,
et principatus sensati stabilis erit.
2
Secundum judicem populi, sic et ministri ejus :
et qualis rector est civitatis, tales et inhabitantes in ea.
3
Rex insipiens perdet populum suum :
et civitates inhabitabuntur per sensum potentium.
4
In manu Dei potestas terr :
et utilem rectorem suscitabit in tempus super illam.
948/1834
In manu Dei prosperitas hominis,

et super faciem scrib imponet honorem suum.
6
Omnis injuri proximi ne memineris,

et nihil agas in operibus injuri.
7
Odibilis coram Deo est et hominibus superbia,
et execrabilis omnis iniquitas gentium.
8
Regnum a gente in gentem transfertur propter injustitias,
et injurias, et contumelias, et diversos dolos.
9
Avaro autem nihil est scelestius.
Quid superbit terra et cinis ?
10
Nihil est iniquius quam amare pecuniam :
hic enim et animam suam venalem habet,
quoniam in vita sua projecit intima sua.
11
Omnis potentatus brevis vita ;
languor prolixior gravat medicum.
12
Brevem languorem prcidit medicus :
sic et rex hodie est, et cras morietur.
13
Cum enim morietur homo,
hreditabit serpentes, et bestias, et vermes.
14
Initium superbi hominis apostatare a Deo :
15
quoniam ab eo qui fecit illum recessit cor ejus,
quoniam initium omnis peccati est superbia.
Qui tenuerit illam adimplebitur maledictis,
et subvertet eum in finem.
16
Propterea exhonoravit Dominus conventus malorum,
et destruxit eos usque in finem.
17
Sedes ducum superborum destruxit Deus,
et sedere fecit mites pro eis.
18
Radices gentium superbarum arefecit Deus,
et plantavit humiles ex ipsis gentibus.
19
Terras gentium evertit Dominus,
et perdidit eas usque ad fundamentum.
20
Arefecit ex ipsis, et disperdidit eos,
et cessare fecit memoriam eorum a terra.
21
Memoria superborum perdidit Deus,
et reliquit memoriam humilium sensu.
22
Non est creata hominibus superbia,
neque iracundia nationi mulierum.
949/1834
23
Semen hominum honorabitur hoc, quod timet Deum :

semen autem hoc exhonorabitur, quod prterit mandata Domini.
24
In medio fratrum rector illorum in honore :
et qui timent Dominum erunt in oculis illius.
25
Gloria divitum, honoratorum, et pauperum,
timor Dei est.
26
Noli despicere hominem justum pauperem,
et noli magnificare virum peccatorem divitem.
27
Magnus, et judex, et potens est in honore :
et non est major illo qui timet Deum.
28
Servo sensato liberi servient :
et vir prudens et disciplinatus non murmurabit correptus,
et inscius non honorabitur.
29
Noli extollere te in faciendo opere tuo,
et noli cunctari in tempore angusti.
30
Melior est qui operatur et abundat in omnibus,
quam qui gloriatur et eget pane.
31
Fili, in mansuetudine serva animam tuam,
et da illi honorem secundum meritum suum.
32
Peccantem in animam suam quis justificabit ?
et quis honorificabit exhonorantem animam suam ?
33
Pauper gloriatur per disciplinam et timorem suum :
et est homo qui honorificatur propter substantiam suam.
34
Qui autem gloriatur in paupertate, quanto magis in substantia !
et qui gloriatur in substantia, paupertatem vereatur.
Cap. 11
Sapientia humiliati exaltabit caput illius,
et in medio magnatorum consedere illum faciet.
2
Non laudes virum in specie sua,
neque spernas hominem in visu suo.
3
Brevis in volatilibus est apis,
et initium dulcoris habet fructus illius.
4
In vestitu ne glorieris umquam,
nec in die honoris tui extollaris :
quoniam mirabilia opera Altissimi solius,
et gloriosa, et absconsa, et invisa opera illius.
5
Multi tyranni sederunt in throno :
et insuspicabilis portavit diadema.
6
Multi potentes oppressi sunt valide,
et gloriosi traditi sunt in manus alterorum.
7
Priusquam interroges, ne vituperes quemquam :
et cum interrogaveris, corripe juste.
1
950/1834
Priusquam audias, ne respondeas verbum :

et in medio sermonum ne adjicias loqui.
9
De ea re qu te non molestat, ne certeris :
et in judicio peccantium ne consistas.
10
Fili, ne in multis sint actus tui :
et si dives fueris, non eris immunis a delicto.
Si enim secutus fueris, non apprehendes :
et non effugies, si prcucurreris.
11
Est homo laborans et festinans, et dolens :
impius, et tanto magis non abundabit.
12
Est homo marcidus egens recuperatione,
plus deficiens virtute, et abundans paupertate :
13
et oculus Dei respexit illum in bono,
et erexit eum ab humilitate ipsius, et exaltavit caput ejus :
et mirati sunt in illo multi, et honoraverunt Deum.
14
Bona et mala, vita et mors,

paupertas et honestas, a Deo sunt :
15
sapientia, et disciplina, et scientia legis, apud Deum :
dilectio, et vi bonorum, apud ipsum.
16
Error et tenebr peccatoribus concreata sunt :
qui autem exsultant in malis consenescunt in malo.
17
Datio Dei permanet justis,
et profectus illius successus habebit in ternum.
18
Est qui locupletatur parce agendo,
et hc est pars mercedis illius.
19
In eo quod dicit : Inveni requiem mihi,
et nunc manducabo de bonis meis solus :
20
et nescit quod tempus prteriet, et mors appropinquet,
et relinquat omnia aliis, et morietur.
21
Sta in testamento tuo, et in illo colloquere,
et in opere mandatorum tuorum veterasce.
22
Ne manseris in operibus peccatorum :
confide autem in Deo, et mane in loco tuo.
23
Facile est enim in oculis Dei
subito honestare pauperem.
24
Benedictio Dei in mercedem justi festinat,
et in hora veloci processus illius fructificat.
25
Ne dicas : Quid est mihi opus ?
et qu erunt mihi ex hoc bona ?
951/1834
26
Ne dicas : Sufficiens mihi sum :

et quid ex hoc pessimabor ?
27
In die bonorum ne immemor sis malorum,
et in die malorum ne immemor sis bonorum :
28
quoniam facile est coram Deo in die obitus
retribuere unicuique secundum vias suas.
29
Malitia hor oblivionem facit luxuri magn,
et in fine hominis denudatio operum illius.
30
Ante mortem ne laudes hominem quemquam :
quoniam in filiis suis agnoscitur vir.
31
Non omnem hominem inducas in domum tuam :

mult enim sunt insidi dolosi.
32
Sicut enim eructant prcordia ftentium,
et sicut perdix inducitur in caveam, et ut caprea in laqueum :
sic et cor superborum,
et sicut prospector videns casum proximi sui.
33
Bona enim in mala convertens insidiatur,
et in electis imponet maculam.
34
A scintilla una augetur ignis,
et ab uno doloso augetur sanguis :
homo vero peccator sanguini insidiatur.
35
Attende tibi a pestifero, fabricat enim mala,
ne inducat super te subsannationem in perpetuum.
36
Admitte ad te alienigenam :
et subvertet te in turbine,
et abalienabit te a tuis propriis.
Cap. 12
Si benefeceris, scito cui feceris,
et erit gratia in bonis tuis multa.
2
Benefac justo, et invenies retributionem magnam :
et si non ab ipso, certe a Domino.
3
Non est enim ei bene qui assiduus est in malis,
et eleemosynas non danti :
quoniam et Altissimus odio habet peccatores,
et misertus est pnitentibus.
4
Da misericordi, et ne suscipias peccatorem :
et impiis et peccatoribus reddet vindictam,
custodiens eos in diem vindict.
5
Da bono, et non receperis peccatorem.
6
Benefac humili, et non dederis impio :
1
952/1834
prohibe panes illi dari, ne in ipsis potentior te sit :

7
nam duplicia mala invenies in omnibus bonis qucumque feceris illi,
quoniam et Altissimus odio habet peccatores,
et impiis reddet vindictam.
8
Non agnoscetur in bonis amicus,

et non abscondetur in malis inimicus.
9
In bonis viri, inimici illius in tristitia :
et in malitia illius, amicus agnitus est.
10
Non credas inimico tuo in ternum :
sicut enim ramentum ruginat nequitia illius :
11
et si humiliatus vadat curvus,
adjice animum tuum, et custodi te ab illo.
12
Non statuas illum penes te,
nec sedeat ad dexteram tuam,
ne forte conversus in locum tuum, inquirat cathedram tuam,
et in novissimo agnosces verba mea,
et in sermonibus meis stimuleris.
13
Quis miserebitur incantatori a serpente percusso,
et omnibus qui appropiant bestiis ?
et sic qui comitatur cum viro iniquo,
et obvolutus est in peccatis ejus.
14
Una hora tecum permanebit :
si autem declinaveris, non supportabit.
15
In labiis suis indulcat inimicus,
et in corde suo insidiatur ut subvertat te in foveam.
16
In oculis suis lacrimatur inimicus,
et si invenerit tempus, non satiabitur sanguine.
17
Et si incurrerint tibi mala,
invenies eum illic priorem.
18
In oculis suis lacrimatur inimicus,
et quasi adjuvans suffodiet plantas tuas.
19
Caput suum movebit, et plaudet manu,
et multa susurrans commutabit vultum suum.
Cap. 13
Qui tetigerit picem inquinabitur ab ea :
et qui communicaverit superbo induet superbiam.
2
Pondus super se tollat qui honestiori se communicat,
et ditiori te ne socius fueris.
3
Quid communicabit cacabus ad ollam ?
quando enim se colliserint, confringetur.
1
953/1834
Dives injuste egit, et fremet :

pauper autem lsus tacebit.
5
Si largitus fueris, assumet te :
et si non habueris, derelinquet te.
6
Si habes, convivet tecum, et evacuabit te :
et ipse non dolebit super te.
7
Si necessarius illi fueris, supplantabit te,
et subridens spem dabit, narrans tibi bona,
et dicet : Quid opus est tibi ?
8
Et confundet te in cibis suis,
donec te exinaniat bis et ter :
et in novissimo deridebit te,
et postea videns derelinquet te,
et caput suum movebit ad te.
9
Humiliare Deo, et exspecta manus ejus.
10
Attende ne seductus in stultitiam humilieris.
11
Noli esse humilis in sapientia tua,
ne humiliatus in stultitiam seducaris.
12
Advocatus a potentiore, discede :
ex hoc enim magis te advocabit.
13
Ne improbus sis, ne impingaris :
et ne longe sis ab eo, ne eas in oblivionem.
14
Ne retineas ex quo loqui cum illo,
nec credas multis verbis illius :
ex multa enim loquela tentabit te,
et subridens interrogabit te de absconditis tuis.
15
Immitis animus illius conservabit verba tua :
et non parcet de malitia, et de vinculis.
16
Cave tibi, et attende diligenter auditui tuo,
quoniam cum subversione tua ambulas :
17
audiens vero illa,
quasi in somnis vide, et vigilabis.
18
Omni vita tua dilige Deum,
et invoca illum in salute tua.
19
Omne animal diligit simile sibi,
sic et omnis homo proximum sibi.
20
Omnis caro ad similem sibi conjungetur,
et omnis homo simili sui sociabitur.
21
Si communicabit lupus agno aliquando,
sic peccator justo.
22
Qu communicatio sancto homini ad canem ?
aut qu pars diviti ad pauperem ?
23
Venatio leonis onager in eremo :
954/1834
sic et pascua divitum sunt pauperes.

24
Et sicut abominatio est superbo humilitas,
sic et execratio divitis pauper.
25
Dives commotus confirmatur ab amicis suis :
humilis autem cum ceciderit, expelletur et a notis.
26
Diviti decepto multi recuperatores :
locutus est superbia, et justificaverunt illum.
27
Humilis deceptus est, insuper et arguitur :
locutus est sensate, et non est datus ei locus.
28
Dives locutus est, et omnes tacuerunt,
et verbum illius usque ad nubes perducent.
29
Pauper locutus est, et dicunt : Quis est hic ?
et si offenderit, subvertent illum.
30
Bona est substantia cui non est peccatum in conscientia :

et nequissima paupertas in ore impii.
31
Cor hominis immutat faciem illius,
sive in bona, sive in mala.
32
Vestigium cordis boni et faciem bonam
difficile invenies, et cum labore.
Cap. 14
Beatus vir qui non est lapsus verbo ex ore suo,
et non est stimulatus in tristitia delicti.
2
Felix qui non habuit animi sui tristitiam,
et non excidit a spe sua.
3
Viro cupido et tenaci sine ratione est substantia :
et homini livido ad quid aurum ?
4
Qui acervat ex animo suo injuste, aliis congregat,
et in bonis illius alius luxuriabitur.
5
Qui sibi nequam est, cui alii bonus erit ?
et non jucundabitur in bonis suis.
6
Qui sibi invidet, nihil est illo nequius :
et hc redditio est maliti illius.
7
Et si bene fecerit, ignoranter et non volens facit :
et in novissimo manifestat malitiam suam.
8
Nequam est oculus lividi :
et avertens faciem suam, et despiciens animam suam.
9
Insatiabilis oculus cupidi in parte iniquitatis :
non satiabitur donec consumat arefaciens animam suam.
10
Oculus malus ad mala, et non saturabitur pane,
sed indigens et in tristitia erit super mensam suam.
1
955/1834
11
Fili, si habes, benefac tecum,

et Deo dignas oblationes offer.
12
Memor esto quoniam mors non tardat,
et testamentum inferorum, quia demonstratum est tibi :
testamentum enim hujus mundi morte morietur.
13
Ante mortem benefac amico tuo,
et secundum vires tuas exporrigens da pauperi.
14
Non defrauderis a die bono,
et particula boni doni non te prtereat.
15
Nonne aliis relinques dolores et labores tuos
in divisione sortis ?
16
Da et accipe,
et justifica animam tuam.
17
Ante obitum tuum operare justitiam,
quoniam non est apud inferos invenire cibum.
18
Omnis caro sicut fnum veterascet,
et sicut folium fructificans in arbore viridi.
19
Alia generantur, et alia dejiciuntur :
sic generatio carnis et sanguinis, alia finitur, et alia nascitur.
20
Omne opus corruptibile in fine deficiet,
et qui illud operatur ibit cum illo.
21
Et omne opus electum justificabitur,
et qui operatur illud honorabitur in illo.
22
Beatus vir qui in sapientia morabitur,

et qui in justitia sua meditabitur,
et in sensu cogitabit circumspectionem Dei :
23
qui excogitat vias illius in corde suo,
et in absconditis suis intelligens,
vadens post illam quasi investigator,
et in viis illius consistens :
24
qui respicit per fenestras illius,
et in januis illius audiens :
25
qui requiescit juxta domum illius,
et in parietibus illius figens palum,
statuet casulam suam ad manus illius,
et requiescent in casula illius bona per vum.
26
Statuet filios suos sub tegmine illius,
et sub ramis ejus morabitur.
27
Protegetur sub tegmine illius a fervore,
et in gloria ejus requiescet.
956/1834
Cap. 15
Qui timet Deum faciet bona,
et qui continens est justiti apprehendet illam :
2
et obviabit illi quasi mater honorificata,
et quasi mulier a virginitate suscipiet illum.
3
Cibabit illum pane vit et intellectus,
et aqua sapienti salutaris potabit illum :
et firmabitur in illo, et non flectetur :
4
et continebit illum, et non confundetur :
et exaltabit illum apud proximos suos,
5
et in medio ecclesi aperiet os ejus,
et adimplebit illum spiritu sapienti et intellectus,
et stola glori vestiet illum.
6
Jucunditatem et exsultationem thesaurizabit super illum,
et nomine terno hreditabit illum.
7
Homines stulti non apprehendent illam,
et homines sensati obviabunt illi.
Homines stulti non videbunt eam :
longe enim abest a superbia et dolo.
8
Viri mendaces non erunt illius memores :
et viri veraces invenientur in illa,
et successum habebunt usque ad inspectionem Dei.
9
Non est speciosa laus in ore peccatoris,
10
quoniam a Deo profecta est sapientia.
Sapienti enim Dei astabit laus,
et in ore fideli abundabit,
et Dominator dabit eam illi.
1
11
Non dixeris : Per Deum abest :

qu enim odit ne feceris.
12
Non dicas : Ille me implanavit :
non enim necessarii sunt ei homines impii.
13
Omne execramentum erroris odit Dominus,
et non erit amabile timentibus eum.
14
Deus ab initio constituit hominem,
et reliquit illum in manu consilii sui :
15
adjecit mandata et prcepta sua.
16
Si volueris mandata servare, conservabunt te,
et in perpetuum fidem placitam facere.
17
Apposuit tibi aquam et ignem,
ad quod volueris porrige manum tuam.
18
Ante hominem vita et mors, bonum et malum :
957/1834
quod placuerit ei dabitur illi :

19
quoniam multa sapientia Dei, et fortis in potentia,
videns omnes sine intermissione.
20
Oculi Domini ad timentes eum,
et ipse agnoscit omnem operam hominis.
21
Nemini mandavit impie agere,
et nemini dedit spatium peccandi :
22
non enim concupiscit multitudinem
filiorum infidelium et inutilium.
Cap. 16
Ne jucunderis in filiis impiis, si multiplicentur :
nec oblecteris super ipsos, si non est timor Dei in illis.
2
Non credas vit illorum,
et ne respexeris in labores eorum.
3
Melior est enim unus timens Deum,
quam mille filii impii :
4
et utile est mori sine filiis,
quam relinquere filios impios.
5
Ab uno sensato inhabitabitur patria :
tribus impiorum deseretur.
6
Multa talia vidit oculis meus,
et fortiora horum audivit auris mea.
7
In synagoga peccantium exardebit ignis,
et in gente incredibili exardescet ira.
8
Non exoraverunt pro peccatis suis antiqui gigantes,
qui destructi sunt confidentes su virtuti.
9
Et non pepercit peregrinationi Lot,
et execratus est eos pr superbia verbi illorum.
10
Non misertus est illis, gentem totam perdens,
et extollentem se in peccatis suis.
11
Et sicut sexcenta millia peditum,
qui congregati sunt in duritia cordis sui :
et si unus fuisset cervicatus,
mirum si fuisset immunis.
12
Misericordia enim et ira est cum illo :
potens exoratio, et effundens iram.
13
Secundum misericordiam suam,
sic correptio illius homines secundum opera sua judicat.
14
Non effugiet in rapina peccator,
et non retardabit sufferentia misericordiam facientis.
15
Omnis misericordia faciet locum unicuique,
1
958/1834
secundum meritum operum suorum,

et secundum intellectum peregrinationis ipsius.
16
Non dicas : A Deo abscondar :

et ex summo, quis mei memorabitur ?
17
in populo magno non agnoscar :
qu est enim anima mea in tam immensa creatura ?
18
Ecce clum et cli clorum,
abyssus, et universa terra, et qu in eis sunt,
in conspectu illius commovebuntur.
19
Montes simul, et colles, et fundamenta terr,
cum conspexerit illa Deus, tremore concutientur.
20
Et in omnibus his insensatum est cor,
et omne cor intelligitur ab illo.
21
Et vias illius quis intelligit,
et procellam quam nec oculus videbit hominis ?
22
Nam plurima illius opera sunt in absconsis :
sed opera justiti ejus quis enuntiabit, aut quis sustinebit ?
longe enim est testamentum a quibusdam,
et interrogatio omnium in consummatione est.
23
Qui minoratur corde cogitat inania,
et vir imprudens et errans cogitat stulta.
24
Audi me, fili, et disce disciplinam sensus,

et in verbis meis attende in corde tuo :
25
et dicam in quitate disciplinam,
et scrutabor enarrare sapientiam :
et in verbis meis attende in corde tuo,
et dico in quitate spiritus virtutes
quas posuit Deus in opera sua ab initio,
et in veritate enuntio scientiam ejus.
26
In judicio Dei opera ejus ab initio,
et ab institutione ipsorum distinxit partes illorum,
et initia eorum in gentibus suis.
27
Ornavit in ternum opera illorum :
nec esurierunt, nec laboraverunt,
et non destiterunt ab operibus suis.
28
Unusquisque proximum sibi non angustiabit in ternum :
29
non sis incredibilis verbo illius.
30
Post hc Deus in terram respexit,
et implevit illam bonis suis :
959/1834
31
anima omnis vitalis denuntiavit ante faciem ipsius,

et in ipsam iterum reversio illorum.
Cap. 17
Deus creavit de terra hominem,
et secundum imaginem suam fecit illum :
2
et iterum convertit illum in ipsam,
et secundum se vestivit illum virtute.
3
Numerum dierum et tempus dedit illi,
et dedit illi potestatem eorum qu sunt super terram.
4
Posuit timorem illius super omnem carnem,
et dominatus est bestiarum et volatilium.
5
Creavit ex ipso adjutorium simile sibi :
consilium, et linguam, et oculos, et aures,
et cor dedit illis excogitandi,
et disciplina intellectus replevit illos.
6
Creavit illis scientiam spiritus,
sensu implevit cor illorum,
et mala et bona ostendit illis.
7
Posuit oculum suum super corda illorum,
ostendere illis magnalia operum suorum :
8
ut nomen sanctificationis collaudent,
et gloriari in mirabilibus illius ;
ut magnalia enarrent operum ejus.
9
Addidit illis disciplinam,
et legem vit hreditavit illos.
10
Testamentum ternum constituit cum illis,
et justitiam et judicia sua ostendit illis.
11
Et magnalia honoris ejus vidit oculus illorum,
et honorem vocis audierunt aures illorum.
Et dixit illis : Attendite ab omni iniquo.
12
Et mandavit illis unicuique de proximo suo.
13
Vi illorum coram ipso sunt semper :
non sunt abscons ab oculis ipsius.
14
In unamquamque gentem prposuit rectorem :
15
et pars Dei Isral facta est manifesta.
16
Et omnia opera illorum velut sol in conspectu Dei :
et oculi ejus sine intermissione inspicientes in viis eorum.
17
Non sunt absconsa testamenta per iniquitatem illorum,
et omnes iniquitates eorum in conspectu Dei.
18
Eleemosyna viri quasi signaculum cum ipso,
et gratiam hominis quasi pupillam conservabit.
19
Et postea resurget,
1
960/1834
et retribuet illis retributionem, unicuique in caput ipsorum,

et convertet in interiores partes terr.
20
Pnitentibus autem dedit viam justiti,
et confirmavit deficientes sustinere,
et destinavit illis sortem veritatis.
21
Convertere ad Dominum, et relinque peccata tua :

precare ante faciem Domini, et minue offendicula.
23
Revertere ad Dominum, et avertere ab injustitia tua,
et nimis odito execrationem :
24
et cognosce justitias et judicia Dei,
et sta in sorte propositionis, et orationis altissimi Dei.
25
In partes vade sculi sancti,
cum vivis et dantibus confessionem Deo.
26
Non demoreris in errore impiorum :
ante mortem confitere :
a mortuo, quasi nihil, perit confessio.
27
Confiteberis vivens,
vivus et sanus confiteberis :
et laudabis Deum,
et gloriaberis in miserationibus illius.
28
Quam magna misericordia Domini,
et propitiatio illius convertentibus ad se !
29
Nec enim omnia possunt esse in hominibus,
quoniam non est immortalis filius hominis,
et in vanitate maliti placuerunt.
30
Quid lucidius sole ?
et hic deficiet ;
aut quid nequius quam quod excogitavit caro et sanguis ?
et hoc arguetur.
31
Virtutem altitudinis cli ipse conspicit :
et omnes homines terra et cinis.
22
Cap. 18
Qui vivet in ternum creavit omnia simul.
Deus solus justificabitur,
et manet invictus rex in ternum.
2
Quis sufficit enarrare opera illius ?
3
quis enim investigabit magnalia ejus ?
4
virtutem autem magnitudinis ejus quis enuntiabit ?
aut quis adjiciet enarrare misericordiam ejus ?
5
Non est minuere neque adjicere,
1
961/1834
nec est invenire magnalia Dei.

6
Cum consummaverit homo, tunc incipiet :
et cum quieverit, aporiabitur.
7
Quid est homo ? et qu est gratia illius ?
et quid bonum aut quid nequam illius ?
8
Numerus dierum hominum, ut multum centum anni,
quasi gutta aqu maris deputati sunt :
et sicut calculus aren, sic exigui anni in die vi.
9
Propter hoc patiens est Deus in illis,
et effundit super eos misericordiam suam.
10
Vidit prsumptionem cordis eorum, quoniam mala est :
et cognovit subversionem illorum, quoniam nequam est.
11
Ideo adimplevit propitiationem suam in illis,
et ostendit eis viam quitatis.
12
Miseratio hominis circa proximum suum :
misericordia autem Dei super omnem carnem.
13
Qui misericordiam habet, docet et erudit
quasi pastor gregem suum.
14
Miseretur excipientis doctrinam miserationis,
et qui festinat in judiciis ejus.
15
Fili, in bonis non des querelam,

et in omni dato non des tristitiam verbi mali.
16
Nonne ardorem refrigerabit ros ?
sic et verbum melius quam datum.
17
Nonne ecce verbum super datum bonum ?
sed utraque cum homine justificato.
18
Stultus acriter improperabit :
et datus indisciplinati tabescere facit oculos.
19
Ante judicium para justitiam tibi,
et antequam loquaris, disce.
20
Ante languorem adhibe medicinam :
et ante judicium interroga teipsum,
et in conspectu Dei invenies propitiationem.
21
Ante languorem humilia te,
et in tempore infirmitatis ostende conversationem tuam.
22
Non impediaris orare semper,
et ne verearis usque ad mortem justificari,
quoniam merces Dei manet in ternum.
23
Ante orationem prpara animam tuam,
et noli esse quasi homo qui tentat Deum.
24
Memento ir in die consummationis,
962/1834
et tempus retributionis in conversatione faciei.

25
Memento paupertatis in tempore abundanti,
et necessitatum paupertatis in die divitiarum.
26
A mane usque ad vesperam immutabitur tempus,
et hc omnia citata in oculis Dei.
27
Homo sapiens in omnibus metuet,
et in diebus delictorum attendet ab inertia.
28
Omnis astutus agnoscit sapientiam,
et invenienti eam dabit confessionem.
29
Sensati in verbis et ipsi sapienter egerunt,
et intellexerunt veritatem et justitiam,
et impleverunt proverbia et judicia.
30
Post concupiscentias tuas non eas,

et a voluntate tua avertere.
31
Si prstes anim tu concupiscentias ejus,
faciat te in gaudium inimicis tuis.
32
Ne oblecteris in turbis nec in modicis :
assidua enim est commissio illorum.
33
Ne fueris mediocris in contentione ex fnore,
et est tibi nihil in sacculo :
eris enim invidus vit tu.
Cap. 19
Operarius ebriosus non locupletabitur :
et qui spernit modica paulatim decidet.
2
Vinum et mulieres apostatare faciunt sapientes,
et arguent sensatos.
3
Et qui se jungit fornicariis erit nequam :
putredo et vermes hreditabunt illum :
et extolletur in exemplum majus,
et tolletur de numero anima ejus.
1
Qui credit cito levis corde est, et minorabitur :

et qui delinquit in animam suam, insuper habebitur.
5
Qui gaudet iniquitate, denotabitur :
et qui odit correptionem, minuetur vita :
et qui odit loquacitatem, extinguit malitiam.
6
Qui peccat in animam suam, pnitebit :
et qui jucundatur in malitia, denotabitur.
7
Ne iteres verbum nequam et durum,
963/1834
et non minoraberis.
8
Amico et inimico noli narrare sensum tuum :
et si est tibi delictum, noli denudare :
9
audiet enim te, et custodiet te,
et quasi defendens peccatum, odiet te,
et sic aderit tibi semper.
10
Audisti verbum adversus proximum tuum ?
commoriatur in te, fidens quoniam non te dirumpet.
11
A facie verbi parturit fatuus,
tamquam gemitus partus infantis.
12
Sagitta infixa femori carnis,
sic verbum in corde stulti.
13
Corripe amicum,
ne forte non intellexerit, et dicat : Non feci :
aut, si fecerit, ne iterum addat facere.
14
Corripe proximum, ne forte non dixerit :
et si dixerit, ne forte iteret.
15
Corripe amicum, spe enim fit commissio :
16
et non omni verbo credas.
Est qui labitur lingua, sed non ex animo :
17
quis est enim qui non deliquerit in lingua sua ?
Corripe proximum antequam commineris,
18
et da locum timori Altissimi :
quia omnis sapientia timor Dei, et in illa timere Deum,
et in omni sapientia dispositio legis.
19
Et non est sapientia nequiti disciplina,
et non est cogitatus peccatorum prudentia.
20
Est nequitia, et in ipsa execratio,
et est insipiens qui minuitur sapientia.
21
Melior est homo qui minuitur sapientia,
et deficiens sensu, in timore,
quam qui abundat sensu,
et transgreditur legem Altissimi.
22
Est solertia certa, et ipsa iniqua :
23
et est qui emittit verbum certum enarrans veritatem.
Est qui nequiter humiliat se,
et interiora ejus plena sunt dolo :
24
et est qui se nimium submittit a multa humilitate :
et est qui inclinat faciem suam,
et fingit se non videre quod ignoratum est :
25
et si ab imbecillitate virium vetetur peccare,
964/1834
si invenerit tempus malefaciendi, malefaciet.

26
Ex visu cognoscitur vir,
et ab occursu faciei cognoscitur sensatus.
27
Amictus corporis, et risus dentium,
et ingressus hominis, enuntiant de illo.
28
Est correptio mendax in ira contumeliosi,
et est judicium quod non probatur esse bonum :
et est tacens, et ipse est prudens.
Cap. 20
Quam bonum est arguere, quam irasci,
et confitentem in oratione non prohibere !
2
Concupiscentia spadonis devirginabit juvenculam :
3
sic qui facit per vim judicium iniquum.
4
Quam bonum est correptum manifestare pnitentiam !
sic enim effugies voluntarium peccatum.
5
Est tacens qui invenitur sapiens :
et est odibilis qui procax est ad loquendum.
6
Est tacens non habens sensum loquel :
et est tacens sciens tempus aptum.
7
Homo sapiens tacebit usque ad tempus :
lascivus autem et imprudens non servabunt tempus.
8
Qui multis utitur verbis ldet animam suam :
et qui potestatem sibi sumit injuste, odietur.
9
Est processio in malis viro indisciplinato,
et est inventio in detrimentum.
10
Est datum quod non est utile,
et est datum cujus retributio duplex.
11
Est propter gloriam minoratio,
et est qui ab humilitate levabit caput.
12
Est qui multa redimat modico pretio,
et restituens ea in septuplum.
13
Sapiens in verbis seipsum amabilem facit :
grati autem fatuorum effundentur.
14
Datus insipientis non erit utilis tibi :
oculi enim illius septemplices sunt.
15
Exigua dabit, et multa improperabit :
et apertio oris illius inflammatio est.
16
Hodie fneratur quis, et cras expetit :
odibilis est homo hujusmodi.
17
Fatuo non erit amicus,
et non erit gratia bonis illius :
18
qui enim edunt panem illius, fals lingu sunt.
1
965/1834
Quoties et quanti irridebunt eum !

19
neque enim quod habendum erat directo sensu distribuit ;
similiter et quod non erat habendum.
20
Lapsus fals lingu quasi qui in pavimento cadens :
sic casus malorum festinanter veniet.
21
Homo acharis quasi fabula vana,
in ore indisciplinatorum assidua erit.
22
Ex ore fatui reprobabitur parabola :
non enim dicit illam in tempore suo.
23
Est qui vetatur peccare pr inopia,

et in requie sua stimulabitur.
24
Est qui perdet animam suam pr confusione,
et ab imprudenti persona perdet eam :
person autem acceptione perdet se.
25
Est qui pr confusione promittit amico,
et lucratus est eum inimicum gratis.
26
Opprobrium nequam in homine mendacium :
et in ore indisciplinatorum assidue erit.
27
Potior fur quam assiduitas viri mendacis :
perditionem autem ambo hreditabunt.
28
Mores hominum mendacium sine honore,
et confusio illorum cum ipsis sine intermissione.
29
Sapiens in verbis producet seipsum,
et homo prudens placebit magnatis.
30
Qui operatur terram suam inaltabit acervum frugum,
et qui operatur justitiam, ipse exaltabitur :
qui vero placet magnatis effugiet iniquitatem.
31
Xenia et dona exccant oculos judicum,
et quasi mutus, in ore avertit correptiones eorum.
32
Sapientia absconsa, et thesaurus invisus,
qu utilitas in utrisque ?
33
Melior est qui celat insipientiam suam,
quam homo qui abscondit sapientiam suam.
Cap. 21
Fili, peccasti, non adjicias iterum :
sed et de pristinis deprecare, ut tibi dimittantur.
2
Quasi a facie colubri fuge peccata :
et si accesseris ad illa, suscipient te.
3
Dentes leonis dentes ejus,
interficientes animas hominum.
1
966/1834
Quasi rhompha bis acuta omnis iniquitas :

plag illius non est sanitas.
5
Objurgatio et injuri annullabunt substantiam,
et domus qu nimis locuples est annullabitur superbia :
sic substantia superbi eradicabitur.
6
Deprecatio pauperis ex ore usque ad aures ejus perveniet,
et judicium festinato adveniet illi.
7
Qui odit correptionem vestigium est peccatoris,
et qui timet Deum convertetur ad cor suum.
8
Notus a longe potens lingua audaci,
et sensatus scit labi se ab ipso.
9
Qui dificat domum suam impendiis alienis,
quasi qui colligat lapides suos in hieme.
10
Stupa collecta synagoga peccantium,
et consummatio illorum flamma ignis.
11
Via peccatorum complanata lapidibus :
et in fine illorum inferi, et tenebr, et pn.
12
Qui custodit justitiam, continebit sensum ejus.

Consummatio timoris Dei, sapientia et sensus.
14
Non erudietur
qui non est sapiens in bono.
15
Est autem sapientia qu abundat in malo,
et non est sensus ubi est amaritudo.
16
Scientia sapientis tamquam inundatio abundabit,
et consilium illius sicut fons vit permanet.
17
Cor fatui quasi vas confractum,
et omnem sapientiam non tenebit.
18
Verbum sapiens quodcumque audierit scius,
laudabit, et ad se adjiciet :
audivit luxuriosus, et displicebit illi,
et projiciet illud post dorsum suum.
19
Narratio fatui quasi sarcina in via :
nam in labiis sensati invenietur gratia.
20
Os prudentis quritur in ecclesia,
et verba illius cogitabunt in cordibus suis.
21
Tamquam domus exterminata, sic fatuo sapientia :
et scientia insensati inenarrabilia verba.
22
Compedes in pedibus, stulto doctrina :
et quasi vincula manuum super manum dextram.
23
Fatuus in risu exaltat vocem suam :
vir autem sapiens vix tacite ridebit.
13
967/1834
24
Ornamentum aureum prudenti doctrina,

et quasi brachiale in brachio dextro.
25
Pes fatui facilis in domum proximi :
et homo peritus confundetur a persona potentis.
26
Stultus a fenestra respiciet in domum :
vir autem eruditus foris stabit.
27
Stultitia hominis auscultare per ostium :
et prudens gravabitur contumelia.
28
Labia imprudentium stulta narrabunt ;
verba autem prudentium statera ponderabuntur.
29
In ore fatuorum cor illorum,
et in corde sapientium os illorum.
30
Dum maledicit impius diabolum,
maledicit ipse animam suam.
31
Susurro coinquinabit animam suam, et in omnibus odietur,
et qui cum eo manserit odiosus erit :
tacitus et sensatus honorabitur.
Cap. 22
In lapide luteo lapidatus est piger :
et omnes loquentur super aspernationem illius.
2
De stercore boum lapidatus est piger :
et omnis qui tetigerit eum excutiet manus.
1
Confusio patris est de filio indisciplinato :

filia autem in deminoratione fiet.
4
Filia prudens hreditas viro suo :
nam qu confundit, in contumeliam fit genitoris.
5
Patrem et virum confundit audax,
et ab impiis non minorabitur :
ab utrisque autem inhonorabitur.
6
Musica in luctu importuna narratio :
flagella et doctrina in omni tempore sapientia.
7
Qui docet fatuum,

quasi qui conglutinat testam.
8
Qui narrat verbum non audienti,
quasi qui excitat dormientem de gravi somno.
9
Cum dormiente loquitur qui enarrat stulto sapientiam :
et in fine narrationis dicit : Quis est hic ?
10
Supra mortuum plora, defecit enim lux ejus :
968/1834
et supra fatuum plora, defecit enim sensus.

11
Modicum plora super mortuum, quoniam requievit :
12
nequissimi enim nequissima vita super mortem fatui.
13
Luctus mortui septem dies :
fatui autem et impii omnes dies vit illorum.
14
Cum stulto ne multum loquaris,
et cum insensato ne abieris.
15
Serva te ab illo, ut non molestiam habeas,
et non coinquinaberis peccato illius.
16
Deflecte ab illo, et invenies requiem,
et non acediaberis in stultitia illius.
17
Super plumbum quid gravabitur ?
et quod illi aliud nomen quam fatuus ?
18
Arenam, et salem, et massam ferri facilius est ferre
quam hominem imprudentem, et fatuum, et impium.
19
Loramentum ligneum colligatum in fundamento dificii non dissolvetur,

sic et cor confirmatum in cogitatione consilii.
20
Cogitatus sensati in omni tempore metu non depravabitur.
21
Sicut pali in excelsis, et cmenta sine impensa posita,
contra faciem venti non permanebunt :
22
sic et cor timidum in cogitatione stulti
contra impetum timoris non resistet.
23
Sicut cor trepidum in cogitatione fatui omni tempore non metuet,
sic et qui in prceptis Dei permanet semper.
24
Pungens oculum deducit lacrimas,

et qui pungit cor profert sensum.
25
Mittens lapidem in volatilia, dejiciet illa :
sic et qui conviciatur amico, dissolvit amicitiam.
26
Ad amicum etsi produxeris gladium, non desperes :
est enim regressus.
Ad amicum 27 si aperueris os triste, non timeas :
est enim concordatio :
excepto convitio, et improperio, et superbia,
et mysterii revelatione, et plaga dolosa :
in his omnibus effugiet amicus.
28
Fidem posside cum amico in paupertate illius,
ut et in bonis illius lteris.
29
In tempore tribulationis illius permane illi fidelis,
ut et in hreditate illius cohres sis.
969/1834
30
Ante ignem camini vapor et fumus ignis inaltatur :

sic et ante sanguinem maledicta, et contumeli, et min.
31
Amicum salutare non confundar,
a facie illius non me abscondam :
et si mala mihi evenerint per illum, sustinebo.
32
Omnis qui audiet cavebit se ab eo.
33
Quis dabit ori meo custodiam,

et super labia mea signaculum certum,
ut non cadam ab ipsis,
et lingua mea perdat me ?
Cap. 23
Domine, pater et dominator vit me,
ne derelinquas me in consilio eorum,
nec sinas me cadere in illis.
2
Quis superponet in cogitatu meo flagella,
et in corde meo doctrinam sapienti,
ut ignorationibus eorum non parcant mihi,
et non appareant delicta eorum,
3
et ne adincrescant ignoranti me,
et multiplicentur delicta mea,
et peccata mea abundent,
et incidam in conspectu adversariorum meorum,
et gaudeat super me inimicus meus ?
4
Domine, pater et Deus vit me,
ne derelinquas me in cogitatu illorum.
5
Extollentiam oculorum meorum ne dederis mihi,
et omne desiderium averte a me.
6
Aufer a me ventris concupiscentias,
et concubitus concupiscenti ne apprehendant me,
et anim irreverenti et infrunit ne tradas me.
1
Doctrinam oris audite, filii :

et qui custodierit illam non periet labiis,
nec scandalizabitur in operibus nequissimis.
8
In vanitate sua apprehenditur peccator :
et superbus et maledicus scandalizabitur in illis.
9
Jurationi non assuescat os tuum :
multi enim casus in illa.
10
Nominatio vero Dei non sit assidua in ore tuo,
970/1834
et nominibus sanctorum non admiscearis,

quoniam non erit immunis ab eis.
11
Sicut enim servus interrogatus assidue a livore non minuitur,
sic omnis jurans et nominans in toto a peccato non purgabitur.
12
Vir multum jurans implebitur iniquitate,
et non discedet a domo illius plaga.
13
Et si frustraverit, delictum illius super ipsum erit :
et si dissimulaverit, delinquit dupliciter :
14
et si in vacuum juraverit, non justificabitur :
replebitur enim retributione domus illius.
15
Est et alia loquela contraria morti :
non inveniatur in hreditate Jacob.
16
Etenim a misericordibus omnia hc auferentur,
et in delictis non volutabuntur.
17
Indisciplinat loquel non assuescat os tuum :
est enim in illa verbum peccati.
18
Memento patris et matris tu :
in medio enim magnatorum consistis :
19
ne forte obliviscatur te Deus in conspectu illorum,
et assiduitate tua infatuatus, improperium patiaris,
et maluisses non nasci,
et diem nativitatis tu maledicas.
20
Homo assuetus in verbis improperii
in omnibus diebus suis non erudietur.
21
Duo genera abundant in peccatis,

et tertium adducit iram et perditionem.
22
Anima calida quasi ignis ardens,
non extinguetur donec aliquid glutiat :
23
et homo nequam in ore carnis su
non desinet donec incendat ignem.
24
Homini fornicario omnis panis dulcis :
non fatigabitur transgrediens usque ad finem.
25
Omnis homo qui transgreditur lectum suum,
contemnens in animam suam, et dicens : Quis me videt ?
26
Tenebr circumdant me, et parietes cooperiunt me,
et nemo circumspicit me : quem vereor ?
delictorum meorum non memorabitur Altissimus.
27
Et non intelligit quoniam omnia videt oculus illius,
quoniam expellit a se timorem Dei hujusmodi hominis timor,
et oculi hominum timentes illum :
28
et non cognovit quoniam oculi Domini
971/1834
multo plus lucidiores sunt super solem,

circumspicientes omnes vias hominum,
et profundum abyssi, et hominum corda,
intuentes in absconditas partes.
29
Domino enim Deo antequam crearentur omnia sunt agnita :
sic et post perfectum respicit omnia.
30
Hic in plateis civitatis vindicabitur,
et quasi pullus equinus fugabitur,
et ubi non speravit apprehendetur.
31
Et erit dedecus omnibus,
eo quod non intellexerit timorem Domini.
32
Sic et mulier omnis relinquens virum suum,
et statuens hreditatem ex alieno matrimonio :
33
primo enim in lege Altissimi incredibilis fuit :
secundo in virum suum deliquit :
tertio in adulterio fornicata est,
et ex alio viro filios statuit sibi.
34
Hc in ecclesiam adducetur,
et in filios ejus respicietur :
35
non tradent filii ejus radices,
et rami ejus non dabunt fructum :
36
derelinquet in maledictum memoriam ejus,
et dedecus illius non delebitur.
37
Et agnoscent qui derelicti sunt,
quoniam nihil melius est quam timor Dei,
et nihil dulcius quam respicere in mandatis Domini.
38
Gloria magna est sequi Dominum :
longitudo enim dierum assumetur ab eo.
Cap. 24
Sapientia laudabit animam suam,
et in Deo honorabitur,
et in medio populi sui gloriabitur,
2
et in ecclesiis Altissimi aperiet os suum,
et in conspectu virtutis illius gloriabitur,
3
et in medio populi sui exaltabitur,
et in plenitudine sancta admirabitur,
4
et in multitudine electorum habebit laudem,
et inter benedictos benedicetur, dicens :
5
Ego ex ore Altissimi prodivi,
primogenita ante omnem creaturam.
6
Ego feci in clis ut oriretur lumen indeficiens,
et sicut nebula texi omnem terram.
1
972/1834
Ego in altissimis habitavi,

et thronus meus in columna nubis.
8
Gyrum cli circuivi sola,
et profundum abyssi penetravi :
in fluctibus maris ambulavi.
9
Et in omni terra steti :
et in omni populo,
10
et in omni gente primatum habui :
11
et omnium excellentium et humilium corda virtute calcavi.
Et in his omnibus requiem qusivi,
et in hreditate Domini morabor.
12
Tunc prcepit, et dixit mihi Creator omnium :
et qui creavit me, requievit in tabernaculo meo.
13
Et dixit mihi : In Jacob inhabita,
et in Isral hreditare,
et in electis meis mitte radices.
14
Ab initio et ante scula creata sum,

et usque ad futurum sculum non desinam :
et in habitatione sancta coram ipso ministravi.
15
Et sic in Sion firmata sum,
et in civitate sanctificata similiter requievi,
et in Jerusalem potestas mea.
16
Et radicavi in populo honorificato,
et in parte Dei mei hreditas illius,
et in plenitudine sanctorum detentio mea.
17
Quasi cedrus exaltata sum in Libano,

et quasi cypressus in monte Sion :
18
quasi palma exaltata sum in Cades,
et quasi plantatio ros in Jericho :
19
quasi oliva speciosa in campis,
et quasi platanus exaltata sum juxta aquam in plateis.
20
Sicut cinnamomum et balsamum aromatizans odorem dedi ;
quasi myrrha electa dedi suavitatem odoris :
21
et quasi storax, et galbanus, et ungula, et gutta,
et quasi Libanus non incisus vaporavi habitationem meam,
et quasi balsamum non mistum odor meus.
22
Ego quasi terebinthus extendi ramos meos,
et rami mei honoris et grati.
23
Ego quasi vitis fructificavi suavitatem odoris :
973/1834
et flores mei fructus honoris et honestatis.

24
Ego mater pulchr dilectionis, et timoris,
et agnitionis, et sanct spei.
25
In me gratia omnis vi et veritatis :
in me omnis spes vit et virtutis.
26
Transite ad me, omnes qui concupiscitis me,
et a generationibus meis implemini :
27
spiritus enim meus super mel dulcis,
et hreditas mea super mel et favum.
28
Memoria mea in generatione sculorum.
29
Qui edunt me, adhuc esurient,
et qui bibunt me, adhuc sitient.
30
Qui audit me non confundetur,
et qui operantur in me non peccabunt :
31
qui elucidant me, vitam ternam habebunt.
32
Hc omnia liber vit,

et testamentum Altissimi, et agnitio veritatis.
33
Legem mandavit Moyses in prceptis justitiarum,
et hreditatem domui Jacob,
et Isral promissiones.
34
Posuit David, puero suo,
excitare regem ex ipso fortissimum,
et in throno honoris sedentem in sempiternum.
35
Qui implet quasi Phison sapientiam,
et sicut Tigris in diebus novorum :
36
qui adimplet quasi Euphrates sensum,
qui multiplicat quasi Jordanis in tempore messis :
37
qui mittit disciplinam sicut lucem,
et assistens quasi Gehon in die vindemi.
38
Qui perficit primus scire ipsam,
et infirmior non investigabit eam.
39
A mari enim abundavit cogitatio ejus,
et consilium illius ab abysso magna.
40
Ego sapientiam effudi flumina :
41
ego quasi trames aqu immens de fluvio :
ego quasi fluvii dioryx,
et sicut aquductus exivi de paradiso.
42
Dixi : Rigabo hortum meum plantationum,
et inebriabo prati mei fructum.
43
Et ecce factus est mihi trames abundans,
et fluvius meus appropinquavit ad mare :
974/1834
44
quoniam doctrinam quasi antelucanum illumino omnibus,

et enarrabo illam usque ad longinquum.
45
Penetrabo omnes inferiores partes terr,
et inspiciam omnes dormientes,
et illuminabo omnes sperantes in Domino.
46
Adhuc doctrinam quasi prophetiam effundam,
et relinquam illam qurentibus sapientiam,
et non desinam in progenies illorum usque in vum sanctum.
47
Videte quoniam non soli mihi laboravi,
sed omnibus exquirentibus veritatem.
Cap. 25
In tribus placitum est spiritui meo,
qu sunt probata coram Deo et hominibus :
2
concordia fratrum,
et amor proximorum,
et vir et mulier bene sibi consentientes.
3
Tres species odivit anima mea,
et aggravor valde anim illorum :
4
pauperem superbum, divitem mendacem,
senem fatuum et insensatum.
1
Qu in juventute tua non congregasti,

quomodo in senectute tua invenies ?
6
Quam speciosum canitiei judicium,
et presbyteris cognoscere consilium !
7
Quam speciosa veteranis sapientia,
et gloriosus intellectus et consilium !
8
Corona senum multa peritia,
et gloria illorum timor Dei.
9
Novem insuspicabilia cordis magnificavi :

et decimum dicam in lingua hominibus :
10
homo qui jucundatur in filiis,
vivens et videns subversionem inimicorum suorum.
11
Beatus qui habitat cum muliere sensata,
et qui lingua sua non est lapsus,
et qui non servivit indignis se.
12
Beatus qui invenit amicum verum,
et qui enarrat justitiam auri audienti.
13
Quam magnus qui invenit sapientiam et scientiam !
975/1834
sed non est super timentem Dominum.

14
Timor Dei super omnia se superposuit.
15
Beatus homo cui donatum est habere timorem Dei :
qui tenet illum, cui assimilabitur ?
16
Timor Dei initium dilectionis ejus :
fidei autem initium agglutinandum est ei.
17
Omnis plaga tristitia cordis est,

et omnis malitia nequitia mulieris.
18
Et omnem plagam, et non plagam videbit cordis :
19
et omnem nequitiam, et non nequitiam mulieris :
20
et omnem obductum, et non obductum odientium :
21
et omnem vindictam, et non vindictam inimicorum.
22
Non est caput nequius super caput colubri,
23
et non est ira super iram mulieris.
Commorari leoni et draconi placebit,
quam habitare cum muliere nequam.
24
Nequitia mulieris immutat faciem ejus :
et obccat vultum suum tamquam ursus,
et quasi saccum ostendit.
In medio proximorum ejus
25
ingemuit vir ejus,
et audiens suspiravit modicum.
26
Brevis omnis malitia super malitiam mulieris :
sors peccatorum cadat super illam.
27
Sicut ascensus arenosus in pedibus veterani,
sic mulier linguata homini quieto.
28
Ne respicias in mulieris speciem,
et non concupiscas mulierem in specie.
29
Mulieris ira, et irreverentia,
et confusio magna.
30
Mulier si primatum habeat,
contraria est viro suo.
31
Cor humile, et facies tristis,
et plaga cordis, mulier nequam.
32
Manus debiles et genua dissoluta,
mulier qu non beatificat virum suum.
33
A muliere initium factum est peccati,
et per illam omnes morimur.
34
Non des aqu tu exitum, nec modicum :
nec mulieri nequam veniam prodeundi.
35
Si non ambulaverit ad manum tuam,
976/1834
confundet te in conspectu inimicorum.

36
A carnibus tuis abscinde illam,
ne semper te abutatur.
Cap. 26
Mulieris bon beatus vir :
numerus enim annorum illius duplex.
2
Mulier fortis oblectat virum suum,
et annos vit illius in pace implebit.
3
Pars bona mulier bona,
in parte timentium Deum dabitur viro pro factis bonis :
4
divitis autem et pauperis cor bonum,
in omni tempore vultus illorum hilaris.
5
A tribus timuit cor meum,
et in quarto facies mea metuit :
6
delaturam civitatis, et collectionem populi :
7
calumniam mendacem super mortem omnia gravia :
8
dolor cordis et luctus, mulier zelotypa.
9
In muliere zelotypa flagellum lingu,
omnibus communicans.
10
Sicut boum jugum quod movetur, ita et mulier nequam :
qui tenet illam quasi qui apprehendit scorpionem.
11
Mulier ebriosa ira magna, et contumelia :
et turpitudo illius non tegetur.
12
Fornicatio mulieris in extollentia oculorum,
et in palpebris illius agnoscetur.
13
In filia non avertente se, firma custodiam,
ne inventa occasione utatur se.
14
Ab omni irreverentia oculorum ejus cave,
et ne mireris si te neglexerit.
15
Sicut viator sitiens ad fontem os aperiet,
et ab omni aqua proxima bibet,
et contra omnem palum sedebit,
et contra omnem sagittam aperiet pharetram donec deficiat.
16
Gratia mulieris sedul delectabit virum suum,
et ossa illius impinguabit.
17
Disciplina illius datum Dei est.
18
Mulier sensata et tacita,
non est immutatio erudit anim.
19
Gratia super gratiam
mulier sancta et pudorata.
20
Omnis autem ponderatio non est digna
continentis anim.
1
977/1834
21
Sicut sol oriens mundo in altissimis Dei,

sic mulieris bon species in ornamentum domus ejus.
22
Lucerna splendens super candelabrum sanctum,
et species faciei super tatem stabilem.
23
Column aure super bases argenteas,
et pedes firmi super plantas stabilis mulieris.
24
Fundamenta terna supra petram solidam,
et mandata Dei in corde mulieris sanct.
25
In duobus contristatum est cor meum,

et in tertio iracundia mihi advenit :
26
vir bellator deficiens per inopiam ;
et vir sensatus contemptus ;
27
et qui transgreditur a justitia ad peccatum :
Deus paravit eum ad rhompham.
28
Du species difficiles et periculos mihi apparuerunt :

difficile exuitur negotians a negligentia,
et non justificabitur caupo a peccatis labiorum.
Cap. 27
Propter inopiam multi deliquerunt :
et qui qurit locupletari avertit oculum suum.
2
Sicut in medio compaginis lapidum palus figitur,
sic et inter medium venditionis et emptionis angustiabitur peccatum :
3
conteretur cum delinquente delictum.
4
Si non in timore Domini tenueris te instanter,
cito subvertetur domus tua.
1
Sicut in percussura cribri remanebit pulvis,

sic aporia hominis in cogitatu illius.
6
Vasa figuli probat fornax,
et homines justos tentatio tribulationis.
7
Sicut rusticatio de ligno ostendit fructum illius,
sic verbum ex cogitatu cordis hominis.
8
Ante sermonem non laudes virum :
hc enim tentatio est hominum.
9
Si sequaris justitiam, apprehendes illam,
et indues quasi poderem honoris :
et inhabitabis cum ea, et proteget te in sempiternum,
978/1834
et in die agnitionis invenies firmamentum.

10
Volatilia ad sibi similia conveniunt :
et veritas ad eos qui operantur illam revertetur.
11
Leo venationi insidiatur semper :
sic peccata operantibus iniquitates.
12
Homo sanctus in sapientia manet sicut sol :
nam stultus sicut luna mutatur.
13
In medio insensatorum serva verbum tempori :
in medio autem cogitantium assiduus esto.
14
Narratio peccantium odiosa,
et risus illorum in deliciis peccati.
15
Loquela multum jurans horripilationem capiti statuet,
et irreverentia ipsius obturatio aurium.
16
Effusio sanguinis in rixa superborum,
et maledictio illorum auditus gravis.
17
Qui denudat arcana amici fidem perdit,
et non inveniet amicum ad animum suum.
18
Dilige proximum,
et conjungere fide cum illo.
19
Quod si denudaveris absconsa illius,
non persequeris post eum.
20
Sicut enim homo qui perdit amicum suum,
sic et qui perdit amicitiam proximi sui.
21
Et sicut qui dimittit avem de manu sua,
sic dereliquisti proximum tuum, et non eum capies.
22
Non illum sequaris, quoniam longe abest :
effugit enim quasi caprea de laqueo, quoniam vulnerata est anima ejus :
23
ultra eum non poteris colligare.
Et maledicti est concordatio :
24
denudare autem amici mysteria, desperatio est anim infelicis.
25
Annuens oculo fabricat iniqua,

et nemo eum abjiciet.
26
In conspectu oculorum tuorum condulcabit os suum,
et super sermones tuos admirabitur :
novissime autem pervertet os suum,
et in verbis tuis dabit scandalum.
27
Multa odivi, et non coquavi ei,
et Dominus odiet illum.
28
Qui in altum mittit lapidem, super caput ejus cadet :
et plaga dolosa dolosi dividet vulnera.
29
Et qui foveam fodit incidet in eam :
979/1834
et qui statuit lapidem proximo offendet in eo :

et qui laqueum alii ponit, peribit in illo.
30
Facienti nequissimum consilium, super ipsum devolvetur,
et non agnoscet unde adveniat illi.
31
Illusio et improperium superborum,
et vindicta sicut leo insidiabitur illi.
32
Laqueo peribunt qui oblectantur casu justorum,
dolor autem consumet illos antequam moriantur.
33
Ira et furor utraque execrabilia sunt,

et vir peccator continens erit illorum.
Cap. 28
Qui vindicari vult, a Domino inveniet vindictam,
et peccata illius servans servabit.
2
Relinque proximo tuo nocenti te,
et tunc deprecanti tibi peccata solventur.
3
Homo homini reservat iram,
et a Deo qurit medelam :
4
in hominem similem sibi non habet misericordiam,
et de peccatis suis deprecatur.
5
Ipse cum caro sit reservat iram,
et propitiationem petit a Deo :
quis exorabit pro delictis illius ?
6
Memento novissimorum, et desine inimicari :
7
tabitudo enim et mors imminent in mandatis ejus.
8
Memorare timorem Dei,
et non irascaris proximo.
9
Memorare testamentum Altissimi,
et despice ignorantiam proximi.
10
Abstine te a lite,
et minues peccata.
11
Homo enim iracundus incendit litem,
et vir peccator turbabit amicos,
et in medio pacem habentium immittet inimicitiam.
12
Secundum enim ligna silv sic ignis exardescit :
et secundum virtutem hominis sic iracundia illius erit,
et secundum substantiam suam exaltabit iram suam.
13
Certamen festinatum incendit ignem,
et lis festinans effundit sanguinem :
et lingua testificans adducit mortem.
14
Si sufflaveris in scintillam, quasi ignis exardebit :
1
980/1834
et si exspueris super illam, extinguetur :

utraque ex ore proficiscuntur.
15
Susurro et bilinguis maledictus,

multos enim turbabit pacem habentes.
16
Lingua tertia multos commovit,
et dispersit illos de gente in gentem.
17
Civitates muratas divitum destruxit,
et domus magnatorum effodit.
18
Virtutes populorum concidit,
et gentes fortes dissolvit.
19
Lingua tertia mulieres viratas ejecit,
et privavit illas laboribus suis.
20
Qui respicit illam non habebit requiem,
nec habebit amicum in quo requiescat.
21
Flagelli plaga livorem facit :
plaga autem lingu comminuet ossa.
22
Multi ceciderunt in ore gladii :
sed non sic quasi qui interierunt per linguam suam.
23
Beatus qui tectus est a lingua nequam,
qui in iracundiam illius non transivit,
et qui non attraxit jugum illius,
et in vinculis ejus non est ligatus :
24
jugum enim illius jugum ferreum est,
et vinculum illius vinculum reum est ;
25
mors illius mors nequissima :
et utilis potius infernus quam illa.
26
Perseverantia illius non permanebit,
sed obtinebit vias injustorum,
et in flamma sua non comburet justos.
27
Qui relinquunt Deum incident in illam,
et exardebit in illis, et non extinguetur,
et immittetur in illos quasi leo,
et quasi pardus ldet illos.
28
Sepi aures tuas spinis :
linguam nequam noli audire :
et ori tuo facito ostia et seras.
29
Aurum tuum et argentum tuum confla,
et verbis tuis facito stateram,
et frenos ori tuo rectos :
30
et attende ne forte labaris in lingua,
981/1834
et cadas in conspectu inimicorum insidiantium tibi,

et sit casus tuus insanabilis in mortem.
Cap. 29
Qui facit misericordiam fneratur proximo suo :
et qui prvalet manu mandata servat.
2
Fnerare proximo tuo in tempore necessitatis illius :
et iterum redde proximo in tempore suo.
3
Confirma verbum, et fideliter age cum illo :
et in omni tempore invenies quod tibi necessarium est.
4
Multi quasi inventionem stimaverunt fnus,
et prstiterunt molestiam his qui se adjuverunt.
5
Donec accipiant, osculantur manus dantis,
et in promissionibus humiliant vocem suam :
6
et in tempore redditionis postulabit tempus,
et loquetur verba tdii et murmurationum,
et tempus causabitur.
7
Si autem potuerit reddere, adversabitur :
solidi vix reddet dimidium,
et computabit illud quasi inventionem :
8
sin autem, fraudabit illum pecunia sua,
et possidebit illum inimicum gratis :
9
et convitia et maledicta reddet illi,
et pro honore et beneficio reddet illi contumeliam.
10
Multi non causa nequiti non fnerati sunt,
sed fraudari gratis timuerunt.
11
Verumtamen super humilem animo fortior esto,
et pro eleemosyna non trahas illum.
12
Propter mandatum assume pauperem,
et propter inopiam ejus ne dimittas eum vacuum.
13
Perde pecuniam propter fratrem et amicum tuum,
et non abscondas illam sub lapide in perditionem.
14
Pone thesaurum tuum in prceptis Altissimi,
et proderit tibi magis quam aurum.
15
Conclude eleemosynam in corde pauperis,
et hc pro te exorabit ab omni malo.
16
Super scutum potentis 17 et super lanceam
18
adversus inimicum tuum pugnabit.
1
19
Vir bonus fidem facit pro proximo suo :

et qui perdiderit confusionem derelinquet sibi.
20
Gratiam fidejussoris ne obliviscaris :
982/1834
dedit enim pro te animam suam.

21
Repromissorem fugit peccator et immundus.
22
Bona repromissoris sibi ascribit peccator :
et ingratus sensu derelinquet liberantem se.
23
Vir repromittit de proximo suo :
et cum perdiderit reverentiam, derelinquetur ab eo.
24
Repromissio nequissima multos perdidit dirigentes,
et commovit illos quasi fluctus maris.
25
Viros potentes gyrans migrare fecit,
et vagati sunt in gentibus alienis.
26
Peccator transgrediens mandatum Domini incidet in promissionem
nequam :
et qui conatur multa agere incidet in judicium.
27
Recupera proximum secundum virtutem tuam,
et attende tibi ne incidas.
28
Initium vit hominis, aqua et panis,

et vestimentum, et domus protegens turpitudinem.
29
Melior est victus pauperis sub tegmine asserum
quam epul splendid in peregre sine domicilio.
30
Minimum pro magno placeat tibi,
et improperium peregrinationis non audies.
31
Vita nequam hospitandi de domo in domum :
et ubi hospitabitur non fiducialiter aget, nec aperiet os.
32
Hospitabitur, et pascet, et potabit ingratos,
et ad hc amara audiet :
33
transi, hospes, et orna mensam,
et qu in manu habes ciba ceteros.
34
Exi a facie honoris amicorum meorum :
necessitudine domus me hospitio mihi factus est frater.
35
Gravia hc homini habenti sensum :
correptio domus, et improperium fneratoris.
Cap. 30
Qui diligit filium suum assiduat illi flagella,
ut ltetur in novissimo suo,
et non palpet proximorum ostia.
2
Qui docet filium suum laudabitur in illo,
et in medio domesticorum in illo gloriabitur.
3
Qui docet filium suum in zelum mittit inimicum,
et in medio amicorum gloriabitur in illo.
4
Mortuus est pater ejus, et quasi non est mortuus :
1
983/1834
similem enim reliquit sibi post se.

5
In vita sua vidit, et ltatus est in illo :
in obitu suo non est contristatus,
nec confusus est coram inimicis :
6
reliquit enim defensorem domus contra inimicos,
et amicis reddentem gratiam.
7
Pro animabus filiorum colligabit vulnera sua,
et super omnem vocem turbabuntur viscera ejus.
8
Equus indomitus evadit durus,
et filius remissus evadet prceps.
9
Lacta filium, et paventem te faciet :
lude cum eo, et contristabit te.
10
Non corrideas illi, ne doleas,
et in novissimo obstupescent dentes tui.
11
Non des illi potestatem in juventute,
et ne despicias cogitatus illius.
12
Curva cervicem ejus in juventute,
et tunde latera ejus dum infans est,
ne forte induret, et non credat tibi,
et erit tibi dolor anim.
13
Doce filium tuum, et operare in illo,
ne in turpitudinem illius offendas.
14
Melior est pauper sanus, et fortis viribus,

quam dives imbecillis et flagellatus malitia.
15
Salus anim in sanctitate justiti
melior est omni auro et argento :
et corpus validum quam census immensus.
16
Non est census super censum salutis corporis,
et non est oblectamentum super cordis gaudium.
17
Melior est mors quam vita amara,
et requies terna quam languor perseverans.
18
Bona abscondita in ore clauso,
quasi appositiones epularum circumposit sepulchro.
19
Quid proderit libatio idolo ?
nec enim manducabit, nec odorabit.
20
Sic qui effugatur a Domino,
portans mercedes iniquitatis :
21
videns oculis et ingemiscens,
sicut spado complectens virginem, et suspirans.
22
Tristitiam non des anim tu,
et non affligas temetipsum in consilio tuo.
984/1834
23
Jucunditas cordis, hc est vita hominis,

et thesaurus sine defectione sanctitatis :
et exsultatio viri est longvitas.
24
Miserere anim tu placens Deo, et contine :
congrega cor tuum in sanctitate ejus,
et tristitiam longe repelle a te.
25
Multos enim occidit tristitia,
et non est utilitas in illa.
26
Zelus et iracundia minuunt dies,
et ante tempus senectam adducet cogitatus.
27
Splendidum cor et bonum in epulis est :
epul enim illius diligenter fiunt.
Cap. 31
Vigilia honestatis tabefaciet carnes,
et cogitatus illius auferet somnum.
2
Cogitatus prscienti avertit sensum,
et infirmitas gravis sobriam facit animam.
3
Laboravit dives in congregatione substanti,
et in requie sua replebitur bonis suis.
4
Laboravit pauper in diminutione victus,
et in fine inops fit.
5
Qui aurum diligit non justificabitur,
et qui insequitur consumptionem replebitur ex ea.
6
Multi dati sunt in auri casus,
et facta est in specie ipsius perditio illorum.
7
Lignum offensionis est aurum sacrificantium :
v illis qui sectantur illud !
et omnis imprudens deperiet in illo.
8
Beatus dives qui inventus est sine macula,
et qui post aurum non abiit,
nec speravit in pecunia et thesauris.
9
Quis est hic ? et laudabimus eum :
fecit enim mirabilia in vita sua.
10
Qui probatus est in illo, et perfectus est, erit illi gloria terna :
qui potuit transgredi, et non est transgressus ;
facere mala, et non fecit.
11
Ideo stabilita sunt bona illius in Domino,
et eleemosynas illius enarrabit omnis ecclesia sanctorum.
1
12
Supra mensam magnam sedisti ?

non aperias super illam faucem tuam prior.
985/1834
13
Non dicas sic : Multa sunt, qu super illam sunt.

Memento quoniam malus est oculus nequam.
15
Nequius oculo quid creatum est ?
ideo ab omni facie sua lacrimabitur, cum viderit.
16
Ne extendas manum tuam prior,
et invidia contaminatus erubescas.
17
Ne comprimaris in convivio.
18
Intellige qu sunt proximi tui ex teipso.
19
Utere quasi homo frugi his qu tibi apponuntur :
ne, cum manducas multum, odio habearis.
20
Cessa prior causa disciplin :
et noli nimius esse, ne forte offendas.
21
Et si in medio multorum sedisti,
prior illis ne extendas manum tuam,
nec prior poscas bibere.
22
Quam sufficiens est homini eruditio vinum exiguum !
et in dormiendo non laborabis ab illo,
et non senties dolorem.
23
Vigilia, cholera et tortura viro infrunito,
24
somnus sanitatis in homine parco :
dormiet usque mane,
et anima illius cum ipso delectabitur.
25
Et si coactus fueris in edendo multum,
surge e medio, evome, et refrigerabit te,
et non adduces corpori tuo infirmitatem.
26
Audi me, fili, et ne spernas me,
et in novissimo invenies verba mea.
27
In omnibus operibus tuis esto velox,
et omnis infirmitas non occurret tibi.
28
Splendidum in panibus benedicent labia multorum,
et testimonium veritatis illius fidele.
29
Nequissimo in pane murmurabit civitas,
et testimonium nequiti illius verum est.
30
Diligentes in vino noli provocare :
multos enim exterminavit vinum.
31
Ignis probat ferrum durum :
sic vinum corda superborum arguet in ebrietate potatum.
32
qua vita hominibus vinum in sobrietate :
si bibas illud moderate, eris sobrius.
33
Qu vita est ei qui minuitur vino ?
34
Quid defraudat vitam ? mors.
35
Vinum in jucunditatem creatum est,
et non in ebrietatem ab initio.
14
986/1834
36
Exsultatio anim et cordis vinum moderate potatum.

Sanitas est anim et corpori sobrius potus.
38
Vinum multum potatum irritationem,
et iram, et ruinas multas facit.
39
Amaritudo anim
vinum multum potatum.
40
Ebrietatis animositas, imprudentis offensio,
minorans virtutem, et faciens vulnera.
41
In convivio vini non arguas proximum,
et non despicias eum in jucunditate illius.
42
Verba improperii non dicas illi,
et non premas illum repetendo.
37
Cap. 32
Rectorem te posuerunt ? noli extolli :
esto in illis quasi unus ex ipsis.
2
Curam illorum habe, et sic conside,
et omni cura tua explicita recumbe :
3
ut lteris propter illos,
et ornamentum grati accipias coronam,
et dignationem consequaris corrogationis.
4
Loquere major natu :
decet enim te
5
primum verbum diligenti scientia,
et non impedias musicam.
6
Ubi auditus non est, non effundas sermonem,
et importune noli extolli in sapientia tua.
7
Gemmula carbunculi in ornamento auri,
et comparatio musicorum in convivio vini.
8
Sicut in fabricatione auri signum est smaragdi,
sic numerus musicorum in jucundo et moderato vino.
9
Audi tacens,
et pro reverentia accedet tibi bona gratia.
10
Adolescens, loquere in tua causa vix.
11
Si bis interrogatus fueris,
habeat caput responsum tuum.
12
In multis esto quasi inscius,
et audi tacens simul et qurens.
13
In medio magnatorum non prsumas :
et ubi sunt senes non multum loquaris.
14
Ante grandinem pribit coruscatio :
et ante verecundiam pribit gratia,
et pro reverentia accedet tibi bona gratia.
1
987/1834
15
Et hora surgendi non te trices :

prcurre autem prior in domum tuam,
et illic avocare, et illic lude,
16
et age conceptiones tuas,
et non in delictis et verbo superbo :
17
et super his omnibus benedicito Dominum, qui fecit,
et inebriantem te ab omnibus bonis suis.
18
Qui timet Dominum excipiet doctrinam ejus :

et qui vigilaverint ad illum invenient benedictionem.
19
Qui qurit legem replebitur ab ea,
et qui insidiose agit scandalizabitur in ea.
20
Qui timent Dominum invenient judicium justum,
et justitias quasi lumen accendent.
21
Peccator homo vitabit correptionem,
et secundum voluntatem suam inveniet comparationem.
22
Vir consilii non disperdet intelligentiam :
alienus et superbus non pertimescet timorem :
23
etiam postquam fecit cum eo sine consilio,
et suis insectationibus arguetur.
24
Fili, sine consilio nihil facias,
et post factum non pnitebis.
25
In via ruin non eas, et non offendes in lapides :
nec credas te vi laborios, ne ponas anim tu scandalum.
26
Et a filiis tuis cave,
et a domesticis tuis attende.
27
In omni opere tuo crede ex fide anim tu,
hoc est enim conservatio mandatorum.
28
Qui credit Deo attendit mandatis :
et qui confidit in illo non minorabitur.
Cap. 33
Timenti Dominum non occurrent mala :
sed in tentatione Deus illum conservabit, et liberabit a malis.
Sapiens non odit mandata et justitias,
2
et non illidetur quasi in procella navis.
3
Homo sensatus credit legi Dei,
et lex illi fidelis.
1
Qui interrogationem manifestat parabit verbum,

et sic deprecatus exaudietur :
988/1834
et conservabit disciplinam, et tunc respondebit.

5
Prcordia fatui quasi rota carri,
et quasi axis versatilis cogitatus illius.
6
Equus emissarius, sic et amicus subsannator :
sub omni supra sedente hinnit.
7
Quare dies diem superat, et iterum lux lucem,

et annus annum a sole ?
8
A Domini scientia separati sunt,
facto sole, et prceptum custodiente.
9
Et immutavit tempora, et dies festos ipsorum,
et in illis dies festos celebraverunt ad horam.
10
Ex ipsis exaltavit et magnificavit Deus,
et ex ipsis posuit in numerum dierum :
et omnes homines de solo et ex terra unde creatus est Adam.
11
In multitudine disciplin Dominus separavit eos,
et immutavit vias eorum.
12
Ex ipsis benedixit et exaltavit,
et ex ipsis sanctificavit, et ad se applicavit,
et ex ipsis maledixit, et humiliavit,
et convertit illos a separatione ipsorum.
13
Quasi lutum figuli in manu ipsius,
plasmare illud et disponere.
14
Omnes vi ejus secundum dispositionem ejus :
sic homo in manu illius qui se fecit,
et reddet illi secundum judicium suum.
15
Contra malum bonum est, et contra mortem vita :
sic et contra virum justum peccator,
et sic intuere in omnia opera Altissimi,
duo et duo, et unum contra unum.
16
Et ego novissimus evigilavi,

et quasi qui colligit acinos post vindemiatores.
17
In benedictione Dei et ipse speravi,
et quasi qui vindemiat replevi torcular.
18
Respicite quoniam non mihi soli laboravi,
sed omnibus exquirentibus disciplinam.
19
Audite me, magnates et omnes populi :
et rectores ecclesi, auribus percipite.
989/1834
20
Filio et mulieri, fratri et amico,

non des potestatem super te in vita tua :
et non dederis alii possessionem tuam,
ne forte pniteat te, et depreceris pro illis.
21
Dum adhuc superes et aspiras,
non immutabit te omnis caro.
22
Melius est enim ut filii tui te rogent,
quam te respicere in manus filiorum tuorum.
23
In omnibus operibus tuis prcellens esto.
24
Ne dederis maculam in gloria tua.
In die consummationis dierum vit tu, et in tempore exitus tui,
distribue hreditatem tuam.
25
Cibaria, et virga, et onus asino :

panis, et disciplina, et opus servo.
26
Operatur in disciplina, et qurit requiescere :
laxa manus illi, et qurit libertatem.
27
Jugum et lorum curvant collum durum,
et servum inclinant operationes assidu.
28
Servo malevolo tortura et compedes :
mitte illum in operationem, ne vacet :
29
multam enim malitiam docuit otiositas.
30
In opera constitue eum :
sic enim condecet illum.
Quod si non obaudierit, curva illum compedibus,
et non amplifices super omnem carnem :
verum sine judicio nihil facias grave.
31
Si est tibi servus fidelis, sit tibi quasi anima tua :
quasi fratrem sic eum tracta,
quoniam in sanguine anim comparasti illum.
32
Si lseris eum injuste,
in fugam convertetur :
33
et si extollens discesserit,
quem quras et in qua via quras illum nescis.
Cap. 34
Vana spes et mendacium viro insensato :
et somnia extollunt imprudentes.
2
Quasi qui apprehendit umbram et persequitur ventum,
sic et qui attendit ad visa mendacia.
3
Hoc secundum hoc visio somniorum,
ante faciem hominis similitudo hominis.
1
990/1834
Ab immundo, quid mundabitur ?

et a mendace, quid verum dicetur ?
5
Divinatio erroris, et auguria mendacia,
et somnia malefacientium, vanitas est :
6
et sicut parturientis, cor tuum phantasias patitur.
Nisi ab Altissimo fuerit emissa visitatio,
ne dederis in illis cor tuum :
7
multos enim errare fecerunt somnia,
et exciderunt sperantes in illis.
8
Sine mendacio consummabitur verbum legis,
et sapientia in ore fidelis complanabitur.
9
Qui non est tentatus quid scit ?

vir in multis expertus cogitabit multa :
et qui multa didicit enarrabit intellectum.
10
Qui non est expertus pauca recognoscit :
qui autem in multis factus est, multiplicat malitiam.
11
Qui tentatus non est qualia scit ?
qui implanatus est abundabit nequitia.
12
Multa vidi errando,
et plurimas verborum consuetudines.
13
Aliquoties usque ad mortem periclitatus sum horum causa,
et liberatus sum gratia Dei.
14
Spiritus timentium Deum quritur,

et in respectu illius benedicetur.
15
Spes enim illorum in salvantem illos,
et oculi Dei in diligentes se.
16
Qui timet Dominum nihil trepidabit :
et non pavebit, quoniam ipse est spes ejus.
17
Timentis Dominum, beata est anima ejus.
18
Ad quem respicit, et quis est fortitudo ejus ?
19
Oculi Domini super timentes eum :
protector potenti, firmamentum virtutis,
tegimen ardoris, et umbraculum meridiani :
20
deprecatio offensionis, et adjutorium casus :
exaltans animam, et illuminans oculos,
dans sanitatem, et vitam, et benedictionem.
991/1834
21
Immolantis ex iniquo oblatio est maculata,

et non sunt beneplacit subsannationes injustorum.
22
Dominus solus sustinentibus se
in via veritatis et justiti.
23
Dona iniquorum non probat Altissimus,
nec respicit in oblationes iniquorum,
nec in multitudine sacrificiorum eorum propitiabitur peccatis.
24
Qui offert sacrificium ex substantia pauperum,
quasi qui victimat filium in conspectu patris sui.
25
Panis egentium vita pauperum est :
qui defraudat illum homo sanguinis est.
26
Qui aufert in sudore panem,
quasi qui occidit proximum suum.
27
Qui effundit sanguinem,
et qui fraudem facit mercenario, fratres sunt.
28
Unus dificans, et unus destruens :
quid prodest illis, nisi labor ?
29
Unus orans, et unus maledicens :
cujus vocem exaudiet Deus ?
30
Qui baptizatur a mortuo, et iterum tangit eum,
quid proficit lavatio illius ?
31
Sic homo qui jejunat in peccatis suis,
et iterum eadem faciens :
quid proficit humiliando se ?
orationem illius quis exaudiet ?
Cap. 35
Qui conservat legem
multiplicat oblationem.
2
Sacrificium salutare est attendere mandatis,
et discedere ab omni iniquitate.
3
Et propitiationem litare sacrificii super injustitias :
et deprecatio pro peccatis, recedere ab injustitia.
4
Retribuet gratiam qui offert similaginem :
et qui facit misericordiam offert sacrificium.
5
Beneplacitum est Domino recedere ab iniquitate :
et deprecatio pro peccatis recedere ab injustitia.
6
Non apparebis ante conspectum Domini vacuus :
7
hc enim omnia propter mandatum Dei fiunt.
8
Oblatio justi impinguat altare,
et odor suavitatis est in conspectu Altissimi.
9
Sacrificium justi acceptum est,
et memoriam ejus non obliviscetur Dominus.
1
992/1834
10
Bono animo gloriam redde Deo,

et non minuas primitias manuum tuarum.
11
In omni dato hilarem fac vultum tuum,
et in exsultatione sanctifica decimas tuas.
12
Da Altissimo secundum datum ejus,
et in bono oculo adinventionem facito manuum tuarum,
13
quoniam Dominus retribuens est,
et septies tantum reddet tibi.
14
Noli offerre munera prava,
non enim suscipiet illa.
15
Et noli inspicere sacrificum injustum,
quoniam Dominus judex est,
et non est apud illum gloria person.
16
Non accipiet Dominus personam in pauperem,
et deprecationem lsi exaudiet.
17
Non despiciet preces pupilli,
nec viduam, si effundat loquelam gemitus.
18
Nonne lacrim vidu ad maxillam descendunt,
et exclamatio ejus super deducentem eas ?
19
A maxilla enim ascendunt usque ad clum,
et Dominus exauditor non delectabitur in illis.
20
Qui adorat Deum in oblectatione suscipietur,
et deprecatio illius usque ad nubes propinquabit.
21
Oratio humiliantis se nubes penetrabit,

et donec propinquet non consolabitur,
et non discedet donec Altissimus aspiciat.
22
Et Dominus non elongabit :
et judicabit justos, et faciet judicium :
et Fortissimus non habebit in illis patientiam,
ut contribulet dorsum ipsorum :
23
et gentibus reddet vindictam,
donec tollat plenitudinem superborum,
et sceptra iniquorum contribulet :
24
donec reddat hominibus secundum actus suos,
et secundum opera Ad, et secundum prsumptionem illius :
25
donec judicet judicium plebis su,
et oblectabit justos misericordia sua.
26
Speciosa misericordia Dei in tempore tribulationis,
quasi nubes pluvi in tempore siccitatis.
Cap. 36
993/1834
Miserere nostri, Deus omnium, et respice nos,

et ostende nobis lucem miserationum tuarum :
2
et immitte timorem tuum super gentes qu non exquisierunt te,
ut cognoscant quia non est deus nisi tu,
et enarrent magnalia tua.
3
Alleva manum tuam super gentes alienas,
ut videant potentiam tuam.
4
Sicut enim in conspectu eorum sanctificatus es in nobis,
sic in conspectu nostro magnificaberis in eis :
5
ut cognoscant te, sicut et nos cognovimus
quoniam non est deus prter te, Domine.
6
Innova signa, et immuta mirabilia.
7
Glorifica manum et brachium dextrum.
8
Excita furorem, et effunde iram.
9
Tolle adversarium, et afflige inimicum.
10
Festina tempus, et memento finis,
ut enarrent mirabilia tua.
11
In ira flamm devoretur qui salvatur :
et qui pessimant plebem tuam inveniant perditionem.
12
Contere caput principum inimicorum,
dicentium : Non est alius prter nos.
13
Congrega omnes tribus Jacob,
ut cognoscant quia non est deus nisi tu,
et enarrent magnalia tua,
et hreditabis eos sicut ab initio.
14
Miserere plebi tu, super quam invocatum est nomen tuum,
et Isral quem coquasti primogenito tuo.
15
Miserere civitati sanctificationis tu,
Jerusalem, civitati requiei tu.
16
Reple Sion inenarrabilibus verbis tuis,
et gloria tua populum tuum.
17
Da testimonium his qui ab initio creatur tu sunt,
et suscita prdicationes quas locuti sunt in nomine tuo prophet priores.
18
Da mercedem sustinentibus te,
ut prophet tui fideles inveniantur :
et exaudi orationes servorum tuorum,
19
secundum benedictionem Aaron de populo tuo :
et dirige nos in viam justiti,
et sciant omnes qui habitant terram
quia tu es Deus conspector sculorum.
994/1834
20
Omnem escam manducabit venter :

et est cibus cibo melior.
21
Fauces contingunt cibum fer,
et cor sensatum verba mendacia.
22
Cor pravum dabit tristitiam,
et homo peritus resistet illi.
23
Omnem masculum excipiet mulier :
et est filia melior filia.
24
Species mulieris exhilarat faciem viri sui,
et super omnem concupiscentiam hominis superducit desiderium.
25
Si est lingua curationis,
est et mitigationis et misericordi :
non est vir illius secundum filios hominum.
26
Qui possidet mulierem bonam inchoat possessionem :
adjutorium secundum illum est, et columna ut requies.
27
Ubi non est sepes, diripietur possessio :
et ubi non est mulier, ingemiscit egens.
28
Quis credit ei qui non habet nidum,
et deflectens ubicumque obscuraverit,
quasi succinctus latro exiliens de civitate in civitatem ?
Cap. 37
Omnis amicus dicet : Et ego amicitiam copulavi :
sed est amicus solo nomine amicus.
Nonne tristitia inest usque ad mortem ?
2
sodalis autem et amicus ad inimicitiam convertentur.
3
O prsumptio nequissima, unde create es
cooperire aridam malitia et dolositate illius ?
4
Sodalis amico conjucundatur in oblectationibus,
et in tempore tribulationis adversarius erit.
5
Sodalis amico condolet causa ventris,
et contra hostem accipiet scutum.
6
Non obliviscaris amici tui in animo tuo,
et non immemor sis illius in opibus tuis.
7
Noli consiliari cum eo qui tibi insidiatur,
et a zelantibus te absconde consilium.
1
Omnis consiliarius prodit consilium,

sed est consiliarius in semetipso.
9
A consiliario serva animam tuam :
prius scito qu sit illius necessitas :
et ipse enim animo suo cogitabit :
995/1834
10
ne forte mittat sudem in terram,

et dicat tibi :
11
Bona est via tua :
et stet e contrario videre quid tibi eveniat.
12
Cum viro irreligioso tracta de sanctitate,
et cum injusto de justitia,
et cum muliere de ea qu mulatur,
cum timido de bello,
cum negotiatore de trajectione,
cum emptore de venditione,
cum viro livido de gratiis agendis,
13
cum impio de pietate,
cum inhonesto de honestate,
cum operario agrario de omni opere,
14
cum operario annuali de consummatione anni,
cum servo pigro de multa operatione.
Non attendas his in omni consilio :
15
sed cum viro sancto assiduus esto,
quemcumque cognoveris observantem timorem Dei :
16
cujus anima est secundum animam tuam,
et qui, cum titubaveris in tenebris, condolebit tibi.
17
Cor boni consilii statue tecum :
non est enim tibi aliud pluris illo.
18
Anima viri sancti enuntiat aliquando vera,
quam septem circumspectores sedentes in excelso ad speculandum.
19
Et in his omnibus deprecare Altissimum,
ut dirigat in veritate viam tuam.
20
Ante omnia opera verbum verax prcedat te,

et ante omnem actum consilium stabile.
21
Verbum nequam immutabit cor :
ex quo partes quatuor oriuntur :
bonum et malum, vita et mors :
et dominatrix illorum est assidua lingua.
Est vir astutus multorum eruditor,
et anim su inutilis est.
22
Vir peritus multos erudivit,
et anim su suavis est.
23
Qui sophistice loquitur odibilis est :
in omni re defraudabitur.
24
Non est illi data a Domino gratia,
omni enim sapientia defraudatus est.
996/1834
25
Est sapiens anim su sapiens,

et fructus sensus illius laudabilis.
26
Vir sapiens plebem suam erudit,
et fructus sensus illius fideles sunt.
27
Vir sapiens implebitur benedictionibus,
et videntes illum laudabunt.
28
Vita viri in numero dierum :
dies autem Isral innumerabiles sunt.
29
Sapiens in populo hreditabit honorem,
et nomen illius erit vivens in ternum.
30
Fili, in vita tua tenta animam tuam,

et si fuerit nequam non des illi potestatem :
31
non enim omnia omnibus expediunt,
et non omni anim omne genus placet.
32
Noli avidus esse in omni epulatione,
et non te effundas super omnem escam :
33
in multis enim escis erit infirmitas,
et aviditas appropinquabit usque ad choleram.
34
Propter crapulam multi obierunt :
qui autem abstinens est adjiciet vitam.
Cap. 38
Honora medicum propter necessitatem :
etenim illum creavit Altissimus.
2
A Deo est enim omnis medela,
et a rege accipiet donationem.
3
Disciplina medici exaltabit caput illius,
et in conspectu magnatorum collaudabitur.
4
Altissimus creavit de terra medicamenta,
et vir prudens non abhorrebit illa.
5
Nonne a ligno indulcata est aqua amara ?
6
Ad agnitionem hominum virtus illorum :
et dedit hominibus scientiam Altissimus,
honorari in mirabilibus suis.
7
In his curans mitigabit dolorem :
et unguentarius faciet pigmenta suavitatis,
et unctiones conficiet sanitatis :
et non consummabuntur opera ejus.
8
Pax enim Dei super faciem terr.
9
Fili, in tua infirmitate ne despicias teipsum :
sed ora Dominum, et ipse curabit te.
1
997/1834
10
Averte a delicto, et dirige manus,

et ab omni delicto munda cor tuum.
11
Da suavitatem et memoriam similaginis,
et impingua oblationem, et da locum medico :
12
etenim illum Dominus creavit, et non discedat a te,
quia opera ejus sunt necessaria.
13
Est enim tempus quando in manus illorum incurras :
14
ipsi vero Dominum deprecabuntur, ut dirigat requiem eorum,
et sanitatem, propter conversationem illorum.
15
Qui delinquit in conspectu ejus qui fecit eum,
incidet in manus medici.
16
Fili, in mortuum produc lacrimas,

et quasi dira passus incipe plorare :
et secundum judicium contege corpus illius,
et non despicias sepulturam illius.
17
Propter delaturam autem amare fer luctum illius uno die,
et consolare propter tristitiam :
18
et fac luctum secundum meritum ejus
uno die, vel duobus, propter detractionem :
19
a tristitia enim festinat mors, et cooperit virtutem,
et tristitia cordis flectit cervicem.
20
In abductione permanet tristitia,
et substantia inopis secundum cor ejus.
21
Ne dederis in tristitia cor tuum,
sed repelle eam a te, et memento novissimorum.
22
Noli oblivisci, neque enim est conversio :
et huic nihil proderis, et teipsum pessimabis.
23
Memor esto judicii mei : sic enim erit et tuum :
mihi heri, et tibi hodie.
24
In requie mortui requiescere fac memoriam ejus,
et consolare illum in exitu spiritus sui.
25
Sapientia scrib in tempore vacuitatis,

et qui minoratur actu sapientiam percipiet,
qua sapientia replebitur.
26
Qui tenet aratrum,
et qui gloriatur in jaculo, stimulo boves agitat,
et conversatur in operibus eorum,
et enarratio ejus in filiis taurorum.
27
Cor suum dabit ad versandos sulcos,
998/1834
et vigilia ejus in sagina vaccarum.

28
Sic omnis faber et architectus,
qui noctem tamquam diem transigit :
qui sculpit signacula sculptilia,
et assiduitas ejus variat picturam :
cor suum dabit in similitudinem pictur,
et vigilia sua perficiet opus.
29
Sic faber ferrarius sedens juxta incudem,
et considerans opus ferri :
vapor ignis uret carnes ejus,
et in calore fornacis concertatur.
30
Vox mallei innovat aurem ejus,
et contra similitudinem vasis oculus ejus.
31
Cor suum dabit in consummationem operum,
et vigilia sua ornabit in perfectionem.
32
Sic figulus sedens ad opus suum,
convertens pedibus suis rotam,
qui in sollicitudine positus est semper propter opus suum,
et in numero est omnis operatio ejus.
33
In brachio suo formabit lutum,
et ante pedes suos curvabit virtutem suam.
34
Cor suum dabit ut consummet linitionem,
et vigilia sua mundabit fornacem.
35
Omnes hi in manibus suis speraverunt,
et unusquisque in arte sua sapiens est.
36
Sine his omnibus non dificatur civitas,
37
et non inhabitabunt, nec inambulabunt,
et in ecclesiam non transilient.
38
Super sellam judicis non sedebunt,
et testamentum judicii non intelligent,
neque palam facient disciplinam et judicium,
et in parabolis non invenientur :
39
sed creaturam vi confirmabunt :
et deprecatio illorum in operatione artis,
accomodantes animam suam,
et conquirentes in lege Altissimi.
Cap. 39
Sapientiam omnium antiquorum exquiret sapiens,
et in prophetis vacabit.
2
Narrationem virorum nominatorum conservabit,
et in versutias parabolarum simul introibit.
3
Occulta proverbiorum exquiret,
1
999/1834
et in absconditis parabolarum conversabitur.

4
In medio magnatorum ministrabit,
et in conspectu prsidis apparebit.
5
In terram alienigenarum gentium pertransiet :
bona enim et mala in hominibus tentabit.
6
Cor suum tradet ad vigilandum diluculo ad Dominum, qui fecit illum,
et in conspectu Altissimi deprecabitur.
7
Aperiet os suum in oratione,
et pro delictis suis deprecabitur.
8
Si enim Dominus magnus voluerit,
spiritu intelligenti replebit illum :
9
et ipse tamquam imbres mittet eloquia sapienti su,
et in oratione confitebitur Domino :
10
et ipse diriget consilium ejus, et disciplinam,
et in absconditis suis consiliabitur.
11
Ipse palam faciet disciplinam doctrin su,
et in lege testamenti Domini gloriabitur.
12
Collaudabunt multi sapientiam ejus,
et usque in sculum non delebitur.
13
Non recedet memoria ejus,
et nomen ejus requiretur a generatione in generationem.
14
Sapientiam ejus enarrabunt gentes,
et laudem ejus enuntiabit ecclesia.
15
Si permanserit, nomen derelinquet plus quam mille :
et si requieverit, proderit illi.
16
Adhuc consiliabor ut enarrem :

ut furore enim repletus sum.
17
In voce dicit : Obaudite me, divini fructus,
et quasi rosa plantata super rivos aquarum fructificate.
18
Quasi Libanus odorem suavitatis habete.
19
Florete flores quasi lilium :
et date odorem, et frondete in gratiam :
et collaudate canticum, et benedicite Dominum in operibus suis.
20
Date nomini ejus magnificentiam,
et confitemini illi in voce labiorum vestrorum,
et in canticis labiorum, et citharis :
et sic dicetis in confessione :
21
Opera Domini universa bona valde.
22
In verbo ejus stetit aqua sicut congeries :
et in sermone oris illius sicut exceptoria aquarum :
23
quoniam in prcepto ipsius placor fit,
1000/1834
et non est minoratio in salute ipsius.

24
Opera omnis carnis coram illo,
et non est quidquam absconditum ab oculis ejus.
25
A sculo usque in sculum respicit,
et nihil est mirabile in conspectu ejus.
26
Non est dicere : Quid est hoc, aut quid est istud ?
omnia enim in tempore suo qurentur.
27
Benedictio illius quasi fluvius inundavit.
28
Quomodo cataclysmus aridam inebriavit,
sic ira ipsius gentes qu non exquisierunt eum hreditabit.
29
Quomodo convertit aquas in siccitatem, et siccata est terra,
et vi illius viis illorum direct sunt,
sic peccatoribus offensiones in ira ejus.
30
Bona bonis creata sunt ab initio :
sic nequissimis bona et mala.
31
Initium necessari rei vit hominum, aqua, ignis, et ferrum,
sal, lac, et panis similagineus, et mel,
et botrus uv, et oleum, et vestimentum.
32
Hc omnia sanctis in bona,
sic et impiis et peccatoribus in mala convertentur.
33
Sunt spiritus qui ad vindictam creati sunt,
et in furore suo confirmaverunt tormenta sua.
34
In tempore consummationis effundent virtutem,
et furorem ejus qui fecit illos placabunt.
35
Ignis, grando, fames, et mors,
omnia hc ad vindictam creata sunt :
36
bestiarum dentes, et scorpii, et serpentes,
et rhompha vindicans in exterminium impios.
37
In mandatis ejus epulabuntur :
et super terram in necessitatem prparabuntur,
et in temporibus suis non prterient verbum.
38
Propterea ab initio confirmatus sum, et consiliatus sum,
et cogitavi, et scripta dimisi.
39
Omnia opera Domini bona,
et omne opus hora sua subministrabit.
40
Non est dicere : Hoc illo nequius est :
omnia enim in tempore suo comprobabuntur.
41
Et nunc in omni corde et ore collaudate,
et benedicite nomen Domini.
Cap. 40
Occupatio magna creata est omnibus hominibus,
et jugum grave super filios Adam,
1
1001/1834
a die exitus de ventre matris eorum

usque in diem sepultur in matrem omnium.
2
Cogitationes eorum, et timores cordis,
adinventio exspectationis, et dies finitionis,
3
a residente super sedem gloriosam,
usque ad humiliatum in terra et cinere :
4
ab eo qui utitur hyacintho et portat coronam,
usque ad eum qui operitur lino crudo :
furor, zelus, tumultus, fluctuatio, et timor mortis,
iracundia perseverans, et contentio :
5
et in tempore refectionis in cubili,
somnus noctis immutat scientiam ejus.
6
Modicum tamquam nihil in requie,
et ab eo in somnis, quasi in die respectus.
7
Conturbatus est in visu cordis sui,
tamquam qui evaserit in die belli :
in tempore salutis su exsurrexit,
et admirans ad nullum timorem :
8
cum omni carne, ab homine usque ad pecus,
et super peccatores septuplum.
9
Ad hc mors, sanguis, contentio, et rhompha,
oppressiones, fames, et contritio, et flagella :
10
super iniquos creata sunt hc omnia :
et propter illos factus est cataclysmus.
11
Omnia qu de terra sunt in terram convertentur,

et omnes aqu in mare revertentur.
12
Omne munus et iniquitas delebitur,
et fides in sculum stabit.
13
Substanti injustorum sicut fluvius siccabuntur,
et sicut tonitruum magnum in pluvia personabunt.
14
In aperiendo manus suas ltabitur :
sic prvaricatores in consummatione tabescent.
15
Nepotes impiorum non multiplicabunt ramos :
et radices immund super cacumen petr sonant.
16
Super omnem aquam viriditas,
et ad oram fluminis ante omne fnum evelletur.
17
Gratia sicut paradisus in benedictionibus,

et misericordia in sculum permanet.
18
Vita sibi sufficientis operarii condulcabitur,
1002/1834
et in ea invenies thesaurum.
19
Filii et dificatio civitatis confirmabit nomen :
et super hc mulier immaculata computabitur.
20
Vinum et musica ltificant cor :
et super utraque dilectio sapienti.
21
Tibi et psalterium suavem faciunt melodiam :
et super utraque lingua suavis.
22
Gratiam et speciem desiderabit oculus tuus :
et super hc virides sationes.
23
Amicus et sodalis in tempore convenientes,
et super utrosque mulier cum viro.
24
Fratres in adjutorium in tempore tribulationis :
et super eos misericordia liberabit.
25
Aurum et argentum est constitutio pedum :
et super utrumque consilium beneplacitum.
26
Facultates et virtutes exaltant cor,
et super hc timor Domini.
27
Non est in timore Domini minoratio :
et non est in eo inquirere adjutorium.
28
Timor Domini sicut paradisus benedictionis,
et super omnem gloriam operuerunt illum.
29
Fili, in tempore vit tu ne indigeas :

melius est enim mori quam indigere.
30
Vir respiciens in mensam alienam,
non est vita ejus in cogitatione victus :
alit enim animam suam cibis alienis :
31
vir autem disciplinatus et eruditus custodiet se.
32
In ore imprudentis condulcabitur inopia,
et in ventre ejus ignis ardebit.
Cap. 41
O mors, quam amara est memoria tua
homini pacem habenti in substantiis suis :
2
viro quieto, et cujus vi direct sunt in omnibus,
et adhuc valenti accipere cibum !
3
O mors, bonum est judicium tuum homini indigenti,
et qui minoratur viribus,
4
defecto tate, et cui de omnibus cura est,
et incredibili, qui perdit patientiam !
5
Noli metuere judicium mortis :
memento qu ante te fuerunt,
1
1003/1834
et qu superventura sunt tibi :

hoc judicium a Domino omni carni.
6
Et quid superveniet tibi in beneplacito Altissimi ?
sive decem, sive centum, sive mille anni :
7
non est enim in inferno accusatio vit.
8
Filii abominationum fiunt filii peccatorum,

et qui conversantur secus domos impiorum.
9
Filiorum peccatorum periet hreditas,
et cum semine illorum assiduitas opprobrii.
10
De patre impio queruntur filii,
quoniam propter illum sunt in opprobrio.
11
V vobis, viri impii,
qui dereliquistis legem Domini Altissimi !
12
Et si nati fueritis, in maledictione nascemini :
et si mortui fueritis, in maledictione erit pars vestra.
13
Omnia qu de terra sunt in terram convertentur :
sic impii a maledicto in perditionem.
14
Luctus hominum in corpore ipsorum :
nomen autem impiorum delebitur.
15
Curam habe de bono nomine :
hoc enim magis permanebit tibi
quam mille thesauri pretiosi et magni.
16
Bon vit numerus dierum :
bonum autem nomen permanebit in vum.
17
Disciplinam in pace conservate, filii :

sapientia enim abscondita, et thesaurus invisus,
qu utilitas in utrisque ?
18
Melior est homo qui abscondit stultitiam suam,
quam homo qui abscondit sapientiam suam.
19
Verumtamen reveremini in his qu procedunt de ore meo :
20
non est enim bonum omnem reverentiam observare,
et non omnia omnibus bene placent in fide.
21
Erubescite a patre et a matre de fornicatione :
et a prsidente et a potente de mendacio :
22
a principe et a judice de delicto :
a synagoga et plebe de iniquitate :
23
a socio et amico de injustitia,
et de loco in quo habitas :
24
de furto, de veritate Dei, et testamento :
1004/1834
de discubitu in panibus, et ab obfuscatione dati et accepti :

25
a salutantibus de silentio,
a respectu mulieris fornicari,
et ab aversione vultus cognati.
26
Ne avertas faciem a proximo tuo,
et ab auferendo partem et non restituendo.
27
Ne respicias mulierem alieni viri,
et ne scruteris ancillam ejus,
neque steteris ad lectum ejus.
28
Ab amicis de sermonibus improperii :
et cum dederis, ne improperes.
Cap. 42
Non duplices sermonem auditus de revelatione sermonis absconditi :
et eris vere sine confusione,
et invenies gratiam in conspectu omnium hominum.
Ne pro his omnibus confundaris,
et ne accipias personam ut delinquas :
2
de lege Altissimi, et testamento,
et de judicio justificare impium,
3
de verbo sociorum et viatorum,
et de datione hreditatis amicorum,
4
de qualitate stater et ponderum,
de acquisitione multorum et paucorum,
5
de corruptione emptionis et negotiatorum,
et de multa disciplina filiorum,
et servo pessimo latus sanguinare.
6
Super mulierem nequam bonum est signum.
7
Ubi manus mult sunt, claude :
et quodcumque trades, numera et appende :
datum vero et acceptum omne describe.
8
De disciplina insensati et fatui,
et de senioribus qui judicantur ab adolescentibus :
et eris eruditus in omnibus,
et probabilis in conspectu omnium vivorum.
1
Filia patris abscondita est vigilia,

et sollicitudo ejus aufert somnum :
ne forte in adolescentia sua adulta efficiatur,
et cum viro commorata odibilis fiat :
10
nequando polluatur in virginitate sua,
et in paternis suis gravida inveniatur :
1005/1834
ne forte cum viro commorata transgrediatur,

aut certe sterilis efficiatur.
11
Super filiam luxuriosam confirma custodiam,
nequando faciat te in opprobrium venire inimicis,
a detractione in civitate, et objectione plebis,
et confundat te in multitudine populi.
12
Omni homini noli intendere in specie,
et in medio mulierum noli commorari :
13
de vestimentis enim procedit tinea,
et a muliere iniquitas viri.
14
Melior est enim iniquitas viri quam mulier benefaciens,
et mulier confundens in opprobrium.
15
Memor ero igitur operum Domini,

et qu vidi annuntiabo.
In sermonibus Domini opera ejus.
16
Sol illuminans per omnia respexit,
et gloria Domini plenum est opus ejus.
17
Nonne Dominus fecit sanctos enarrare omnia mirabilia sua,
qu confirmavit Dominus omnipotens stabiliri in gloria sua ?
18
Abyssum et cor hominum investigavit,
et in astutia eorum excogitavit.
19
Cognovit enim Dominus omnem scientiam,
et inspexit in signum vi,
annuntians qu prterierunt et qu superventura sunt,
revelans vestigia occultorum.
20
Non prterit illum omnis cogitatus,
et non abscondit se ab eo ullus sermo.
21
Magnalia sapienti su decoravit,
qui est ante sculum et usque in sculum :
neque adjectum est,
22
neque minuitur,
et non eget alicujus consilio.
23
Quam desiderabilia omnia opera ejus !
et tamquam scintilla qu est considerare !
24
Omnia hc vivunt, et manent in sculum,
et in omni necessitate omnia obaudiunt ei.
25
Omnia duplicia, unum contra unum,
et non fecit quidquam deesse.
26
Uniuscujusque confirmavit bona :
et quis satiabitur videns gloriam ejus ?
1006/1834
Cap. 43
Altitudinis firmamentum pulchritudo ejus est,
species cli in visione glori.
2
Sol in aspectu annuntians in exitu,
vas admirabile, opus Excelsi.
3
In meridiano exurit terram,
et in conspectu ardoris ejus quis poterit sustinere ?
fornacem custodiens in operibus ardoris :
4
tripliciter sol exurens montes,
radios igneos exsufflans,
et refulgens radiis suis obccat oculos.
5
Magnus Dominus qui fecit illum,
et in sermonibus ejus festinavit iter.
1
Et luna in omnibus in tempore suo,

ostensio temporis, et signum vi.
7
A luna signum diei festi :
luminare quod minuitur in consummatione.
8
Mensis secundum nomen ejus est,
crescens mirabiliter in consummatione.
9
Vas castrorum in excelsis,
in firmamento cli resplendens gloriose.
10
Species cli gloria stellarum :
mundum illuminans in excelsis Dominus.
11
In verbis Sancti stabunt ad judicium,
et non deficient in vigiliis suis.
12
Vide arcum, et benedic eum qui fecit illum :

valde speciosus est in splendore suo.
13
Gyravit clum in circuitu glori su :
manus Excelsi aperuerunt illum.
14
Imperio suo acceleravit nivem,
et accelerat coruscationes emittere judicii sui.
15
Propterea aperti sunt thesauri,
et evolaverunt nebul sicut aves.
16
In magnitudine sua posuit nubes,
et confracti sunt lapides grandinis.
17
In conspectu ejus commovebuntur montes,
et in voluntate ejus aspirabit notus.
18
Vox tonitrui ejus verberavit terram,
tempestas aquilonis, et congregatio spiritus :
1007/1834
19
et sicut avis deponens ad sedendum, aspergit nivem,

et sicut locusta demergens descensus ejus.
20
Pulchritudinem candoris ejus admirabitur oculus,
et super imbrem ejus expavescet cor.
21
Gelu sicut salem effundet super terram :
et dum gelaverit, fiet tamquam cacumina tribuli.
22
Frigidus ventus aquilo flavit,
et gelavit crystallus ab aqua :
super omnem congregationem aquarum requiescet,
et sicut lorica induet se aquis :
23
et devorabit montes, et exuret desertum,
et extinguet viride, sicut igne.
24
Medicina omnium in festinatione nebul :
et ros obvians ab ardore venienti humilem efficiet eum.
25
In sermone ejus siluit ventus,
et cogitatione sua placavit abyssum :
et plantavit in illa Dominus insulas.
26
Qui navigant mare enarrent pericula ejus,
et audientes auribus nostris admirabimur.
27
Illic prclara opera et mirabilia,
varia bestiarum genera, et omnium pecorum, et creatura belluarum.
28
Propter ipsum confirmatus est itineris finis,
et in sermone ejus composita sunt omnia.
29
Multa dicemus, et deficiemus in verbis :

consummatio autem sermonum ipse est in omnibus.
30
Gloriantes ad quid valebimus ?
ipse enim omnipotens super omnia opera sua.
31
Terribilis Dominus, et magnus vehementer,
et mirabilis potentia ipsius.
32
Glorificantes Dominum quantumcumque potueritis,
supervalebit enim adhuc : et admirabilis magnificentia ejus.
33
Benedicentes Dominum, exaltate illum quantum potestis :
major enim est omni laude.
34
Exaltantes eum, replemini virtute, ne laboretis,
non enim comprehendetis.
35
Quis videbit eum et enarrabit ?
et quis magnificabit eum sicut est ab initio ?
36
Multa abscondita sunt majora his :
pauca enim vidimus operum ejus.
37
Omnia autem Dominus fecit,
et pie agentibus dedit sapientiam.
1008/1834
Cap. 44
Laudemus viros gloriosos,
et parentes nostros in generatione sua.
2
Multam gloriam fecit Dominus :
magnificentia sua a sculo.
3
Dominantes in potestatibus suis,
homines magni virtute et prudentia sua prditi,
nuntiantes in prophetis dignitatem prophetarum :
4
et imperantes in prsenti populo,
et virtute prudenti populis sanctissima verba :
5
in peritia sua requirentes modos musicos,
et narrantes carmina Scripturarum :
6
homines divites in virtute,
pulchritudinis studium habentes,
pacificantes in domibus suis.
7
Omnes isti in generationibus gentis su gloriam adepti sunt,
et in diebus suis habentur in laudibus.
8
Qui de illis nati sunt reliquerunt nomen
narrandi laudes eorum.
9
Et sunt quorum non est memoria :
perierunt quasi qui non fuerint :
et nati sunt quasi non nati,
et filii ipsorum cum ipsis.
10
Sed illi viri misericordi sunt,
quorum pietates non defuerunt.
11
Cum semine eorum permanent bona :
12
hreditas sancta nepotes eorum,
et in testamentis stetit semen eorum :
13
et filii eorum propter illos usque in ternum manent :
semen eorum et gloria eorum non derelinquetur.
14
Corpora ipsorum in pace sepulta sunt,
et nomen eorum vivit in generationem et generationem.
15
Sapientiam ipsorum narrent populi,
et laudem eorum nuntiet ecclesia.
1
16
Enoch placuit Deo, et translatus est in paradisum,

ut det gentibus pnitentiam.
17
No inventus est perfectus, justus,
et in tempore iracundi factus est reconciliatio.
18
Ideo dimissum est reliquum terr,
cum factum est diluvium.
1009/1834
19
Testamenta sculi posita sunt apud illum,

ne deleri possit diluvio omnis caro.
20
Abraham magnus pater multitudinis gentium,

et non est inventus similis illi in gloria :
qui conservavit legem Excelsi,
et fuit in testamento cum illo.
21
In carne ejus stare fecit testamentum,
et in tentatione inventus est fidelis.
22
Ideo jurejurando dedit illi gloriam in gente sua,
crescere illum quasi terr cumulum,
23
et ut stellas exaltare semen ejus,
et hreditare illos a mari usque ad mare,
et a flumine usque ad terminos terr.
24
Et in Isaac eodem modo fecit,
propter Abraham patrem ejus.
25
Benedictionem omnium gentium dedit illi Dominus,
et testamentum confirmavit super caput Jacob.
26
Agnovit eum in benedictionibus suis,
et dedit illi hreditatem,
et divisit illi partem in tribubus duodecim.
27
Et conservavit illi homines misericordi,
invenientes gratiam in oculis omnis carnis.
Cap. 45
Dilectus Deo et hominibus Moyses,
cujus memoria in benedictione est.
2
Similem illum fecit in gloria sanctorum,
et magnificavit eum in timore inimicorum,
et in verbis suis monstra placavit.
3
Glorificavit illum in conspectu regum,
et jussit illi coram populo suo,
et ostendit illi gloriam suam.
4
In fide et lenitate ipsius sanctum fecit illum,
et elegit eum ex omni carne.
5
Audivit enim eum, et vocem ipsius,
et induxit illum in nubem.
6
Et dedit illi coram prcepta,
et legem vit et disciplin,
docere Jacob testamentum suum,
et judicia sua Isral.
1
1010/1834
Excelsum fecit Aaron fratrem ejus,

et similem sibi, de tribu Levi.
8
Statuit ei testamentum ternum,
et dedit illi sacerdotium gentis,
et beatificavit illum in gloria :
9
et circumcinxit eum zona glori,
et induit eum stolam glori,
et coronavit eum in vasis virtutis.
10
Circumpedes, et femoralia, et humerale posuit ei :
et cinxit illum tintinnabulis aureis plurimis in gyro :
11
dare sonitum in incessu suo,
auditum facere sonitum in templo
in memoriam filiis gentis su.
12
Stolam sanctam auro, et hyacintho, et purpura,
opus textile viri sapientis, judicio et veritate prditi :
13
torto cocco opus artificis
gemmis pretiosis figuratis in ligatura auri,
et opere lapidarii sculptis,
in memoriam secundum numerum tribuum Isral.
14
Corona aurea super mitram ejus
expressa signo sanctitatis, et gloria honoris :
opus virtutis, et desideria oculorum ornata.
15
Sic pulchra ante ipsum non fuerunt talia
usque ad originem.
16
Non est indutus illa alienigena aliquis,
sed tantum filii ipsius soli,
et nepotes ejus per omne tempus.
17
Sacrificia ipsius
consumpta sunt igne quotidie.
18
Complevit Moyses manus ejus,
et unxit illum oleo sancto.
19
Factum est illi in testamentum ternum,
et semini ejus, sicut dies cli,
fungi sacerdotio, et habere laudem,
et glorificare populum suum in nomine ejus.
20
Ipsum elegit ab omni vivente,
offerre sacrificium Deo, incensum, et bonum odorem,
in memoriam placare pro populo suo :
21
et dedit illi in prceptis suis potestatem,
in testamentis judiciorum :
docere Jacob testimonia,
et in lege sua lucem dare Isral.
22
Quia contra illum steterunt alieni,
1011/1834
et propter invidiam circumdederunt illum homines in deserto,

qui erant cum Dathan et Abiron,
et congregatio Core in iracundia.
23
Vidit Dominus Deus, et non placuit illi,
et consumpti sunt in impetu iracundi.
24
Fecit illis monstra,
et consumpsit illos in flamma ignis.
25
Et addidit Aaron gloriam,
et dedit illi hreditatem,
et primitias frugum terr divisit illi.
26
Panem ipsis in primis paravit in satietatem :
nam et sacrificia Domini edent,
qu dedit illi et semini ejus.
27
Ceterum in terra gentes non hreditabit,
et pars non est illi in gente :
ipse est enim pars ejus, et hreditas.
28
Phinees, filius Eleazari, tertius in gloria est,

imitando eum in timore Domini,
29
et stare in reverentia gentis :
in bonitate et alacritate anim su placuit Deo pro Isral.
30
Ideo statuit illi testamentum pacis,
principem sanctorum et gentis su,
ut sit illi et semini ejus sacerdotii dignitas in ternum.
31
Et testamentum David regi filio Jesse de tribu Juda,
hreditas ipsi et semini ejus :
ut daret sapientiam in cor nostrum,
judicare gentem suam in justitia,
ne abolerentur bona ipsorum :
et gloriam ipsorum in gentem eorum ternam fecit.
Cap. 46
Fortis in bello Jesus Nave, successor Moysi in prophetis,
qui fuit magnus secundum nomen suum,
2
maximus in salutem electorum Dei,
expugnare insurgentes hostes,
ut consequeretur hreditatem Isral.
3
Quam gloriam adeptus est in tollendo manus suas,
et jactando contra civitates rhomphas !
4
Quis ante illum sic restitit ?
nam hostes ipse Dominus perduxit.
5
An non in iracundia ejus impeditus est sol,
1
1012/1834
et una dies facta est quasi duo ?

6
Invocavit Altissimum potentem,
in oppugnando inimicos undique :
et audivit illum magnus et sanctus Deus,
in saxis grandinis virtutis valde fortis.
7
Impetum fecit contra gentem hostilem,
et in descensu perdidit contrarios :
8
ut cognoscant gentes potentiam ejus,
quia contra Deum pugnare non est facile.
Et secutus est a tergo potentis :
9
et in diebus Moysi misericordiam fecit,
ipse, et Caleb filius Jephone,
stare contra hostem, et prohibere gentem a peccatis,
et perfringere murmur maliti.
10
Et ipsi duo constituti a periculo liberati sunt
a numero sexcentorum millium peditum,
inducere illos in hreditatem,
in terram qu manat lac et mel.
11
Et dedit Dominus ipsi Caleb fortitudinem,
et usque in senectutem permansit illi virtus,
ut ascenderet in excelsum terr locum,
et semen ipsius obtinuit hreditatem,
12
ut viderent omnes filii Isral
quia bonum est obsequi sancto Deo.
13
Et judices singuli suo nomine, quorum non est corruptum cor,

qui non aversi sunt a Domino,
14
ut sit memoria illorum in benedictione,
et ossa eorum pullulent de loco suo :
15
et nomen eorum permaneat in ternum,
permanens ad filios illorum, sanctorum virorum gloria.
16
Dilectus a Domino Deo suo Samuel, propheta Domini,

renovavit imperium,
et unxit principes in gente sua.
17
In lege Domini congregationem judicavit,
et vidit Deus Jacob :
et in fide sua probatus est propheta,
18
et cognitus est in verbis suis fidelis,
quia vidit Deum lucis.
19
Et invocavit Dominum omnipotentem,
1013/1834
in oppugnando hostes circumstantes undique,

in oblatione agni inviolati.
20
Et intonuit de clo Dominus,
et in sonitu magno auditam fecit vocem suam :
21
et contrivit principes Tyriorum,
et omnes duces Philisthiim :
22
et ante tempus finis vit su et sculi,
testimonium prbuit in conspectu Domini et christi :
pecunias et usque ad calceamenta ab omni carne non accepit,
et non accusavit illum homo.
23
Et post hoc dormivit : et notum fecit regi,
et ostendit illi finem vit su :
et exaltavit vocem suam de terra in prophetia,
delere impietatem gentis.
Cap. 47
Post hc surrexit Nathan,
propheta in diebus David.
2
Et quasi adeps separatus a carne,
sic David a filiis Isral.
3
Cum leonibus lusit quasi cum agnis,
et in ursis similiter fecit sicut in agnis ovium, in juventute sua.
4
Numquid non occidit gigantem,
et abstulit opprobrium de gente ?
5
In tollendo manum,
saxo fund dejecit exsultationem Goli :
6
nam invocavit Dominum omnipotentem,
et dedit in dextera ejus tollere hominem fortem in bello,
et exaltare cornu gentis su.
7
Sic in decem millibus glorificavit eum :
et laudavit eum in benedictionibus Domini,
in offerendo illi coronam glori :
8
contrivit enim inimicos undique,
et extirpavit Philisthiim contrarios usque in hodiernum diem :
contrivit cornu ipsorum usque in ternum.
9
In omni opere dedit confessionem Sancto,
et Excelso in verbo glori.
10
De omni corde suo laudavit Dominum :
et dilexit Deum, qui fecit illum,
et dedit illi contra inimicos potentiam :
11
et stare fecit cantores contra altare,
et in sono eorum dulces fecit modos.
12
Et dedit in celebrationibus decus,
1
1014/1834
et ornavit tempora usque ad consummationem vit,

ut laudarent nomen sanctum Domini,
et amplificarent mane Dei sanctitatem.
13
Dominus purgavit peccata ipsius,
et exaltavit in ternum cornu ejus :
et dedit illi testamentum regni,
et sedem glori in Isral.
14
Post ipsum surrexit filius sensatus,

et propter illum dejecit omnem potentiam inimicorum.
15
Salomon imperavit in diebus pacis,
cui subjecit Deus omnes hostes,
ut conderet domum in nomine suo,
et pararet sanctitatem in sempiternum.
Quemadmodum eruditus es in juventute tua,
16
et impletus es, quasi flumen, sapientia,
et terram retexit anima tua.
17
Et replesti in comparationibus nigmata :
ad insulas longe divulgatum est nomen tuum,
et dilectus es in pace tua.
18
In cantilenis, et proverbiis,
et comparationibus, et interpretationibus, mirat sunt terr :
19
et in nomine Domini Dei,
cui est cognomen Deus Isral.
20
Collegisti quasi auricalcum aurum,
et ut plumbum complesti argentum :
21
et inclinasti femora tua mulieribus :
potestatem habuisti in corpore tuo.
22
Dedisti maculam in gloria tua,
et profanasti semen tuum,
inducere iracundiam ad liberos tuos,
et incitari stultitiam tuam :
23
ut faceres imperium bipartitum,
et ex Ephraim imperare imperium durum.
24
Deus autem non derelinquet misericordiam suam :
et non corrumpet, nec delebit opera sua,
neque perdet a stirpe nepotes electi sui,
et semen ejus qui diligit Dominum non corrumpet.
25
Dedit autem reliquum Jacob,
et David de ipsa stirpe.
26
Et finem habuit Salomon cum patribus suis.
1015/1834
27
Et dereliquit post se de semine suo, gentis stultitiam,

et imminutum a prudentia, Roboam,
qui avertit gentem consilio suo :
29
et Jeroboam filium Nabat, qui peccare fecit Isral,
et dedit viam peccandi Ephraim :
et plurima redundaverunt peccata ipsorum.
30
Valde averterunt illos a terra sua.
31
Et qusivit omnes nequitias,
usque dum perveniret ad illos defensio,
et ab omnibus peccatis liberavit eos.
28
Cap. 48
Et surrexit Elias propheta quasi ignis,
et verbum ipsius quasi facula ardebat.
2
Qui induxit in illos famem :
et irritantes illum invidia sua pauci facti sunt :
non enim poterant sustinere prcepta Domini.
3
Verbo Domini continuit clum,
et dejecit de clo ignem ter.
4
Sic amplificatus est Elias in mirabilibus suis.
Et quis potest similiter sic gloriari tibi ?
5
qui sustulisti mortuum ab inferis de sorte mortis,
in verbo Domini Dei :
6
qui dejecisti reges ad pernicem,
et confregisti facile potentiam ipsorum,
et gloriosos de lecto suo :
7
qui audis in Sina judicium,
et in Horeb judicia defensionis :
8
qui ungis reges ad pnitentiam,
et prophetas facis successores post te :
9
qui receptus es in turbine ignis,
in curru equorum igneorum :
10
qui scriptus es in judiciis temporum,
lenire iracundiam Domini,
conciliare cor patris ad filium,
et restituere tribus Jacob.
11
Beati sunt qui te viderunt,
et in amicitia tua decorati sunt.
12
Nam nos vita vivimus tantum :
post mortem autem non erit tale nomen nostrum.
1
1016/1834
13
Elias quidem in turbine tectus est,

et in Eliseo completus est spiritus ejus :
in diebus suis non pertimuit principem,
et potentia nemo vicit illum :
14
nec superavit illum verbum aliquod,
et mortuum prophetavit corpus ejus.
15
In vita sua fecit monstra,
et in morte mirabilia operatus est.
16
In omnibus istis non pnituit populus,

et non recesserunt a peccatis suis,
usque dum ejecti sunt de terra sua,
et dispersi sunt in omnem terram :
17
et relicta est gens perpauca,
et princeps in domo David.
18
Quidam ipsorum fecerunt quod placeret Deo :
alii autem multa commiserunt peccata.
19
Ezechias munivit civitatem suam,
et induxit in medium ipsius aquam :
et fodit ferro rupem,
et dificavit ad aquam puteum.
20
In diebus ipsius ascendit Sennacherib,
et misit Rabsacen, et sustulit manum suam contra illos :
et extulit manum suam in Sion,
et superbus factus est potentia sua.
21
Tunc mota sunt corda et manus ipsorum :
et doluerunt quasi parturientes mulieres.
22
Et invocaverunt Dominum misericordem,
et expandentes manus suas extulerunt ad clum :
et Sanctus, Dominus Deus, audivit cito vocem ipsorum.
23
Non est commemoratus peccatorum illorum,
neque dedit illos inimicis suis :
sed purgavit eos in manu Isai sancti prophet.
24
Dejecit castra Assyriorum,
et contrivit illos angelus Domini :
25
nam fecit Ezechias quod placuit Deo,
et fortiter ivit in via David patris sui,
quam mandavit illi Isaias, propheta magnus,
et fidelis in conspectu Dei.
26
In diebus ipsius retro rediit sol,
et addidit regi vitam.
27
Spiritu magno vidit ultima,
1017/1834
et consolatus est lugentes in Sion

usque in sempiternum.
28
Ostendit futura,
et abscondita antequam evenirent.
Cap. 49
Memoria Josi in compositionem odoris facta
opus pigmentarii.
2
In omni ore quasi mel indulcabitur ejus memoria,
et ut musica in convivio vini.
3
Ipse est directus divinitus in pnitentiam gentis,
et tulit abominationes impietatis.
4
Et gubernavit ad Dominum cor ipsius,
et in diebus peccatorum corroboravit pietatem.
1
Prter David et Ezechiam et Josiam,

omnes peccatum commiserunt :
6
nam reliquerunt legem Altissimi reges Juda,
et contempserunt timorem Dei.
7
Dederunt enim regnum suum aliis,
et gloriam suam alienigen genti.
8
Incenderunt electam sanctitatis civitatem,
et desertas fecerunt vias ipsius in manu Jeremi.
9
Nam male tractaverunt illum
qui a ventre matris consecratus est propheta,
evertere, et eruere, et perdere,
et iterum dificare, et renovare :
10
Ezechiel, qui vidit conspectum glori
quam ostendit illi in curru cherubim.
11
Nam commemoratus est inimicorum in imbre,
benefacere illis qui ostenderunt rectas vias.
12
Et duodecim prophetarum ossa pullulent de loco suo :
nam corroboraverunt Jacob,
et redemerunt se in fide virtutis.
13
Quomodo amplificemus Zorobabel ?

nam et ipse quasi signum in dextera manu :
14
sic et Jesum filium Josedec,
qui in diebus suis dificaverunt domum,
et exaltaverunt templum sanctum Domino,
paratum in gloriam sempiternam.
1018/1834
15
Et Nehemias in memoriam multi temporis,

qui erexit nobis muros eversos,
et stare fecit portas et seras,
qui erexit domos nostras.
16
Nemo natus est in terra qualis Henoch,

nam et ipse receptus est a terra :
17
neque ut Joseph, qui natus est homo princeps fratrum,
firmamentum gentis, rector fratrum, stabilimentum populi :
18
et ossa ipsius visitata sunt,
et post mortem prophetaverunt.
19
Seth et Sem apud homines gloriam adepti sunt,
et super omnem animam in origine Adam.
Cap. 50
Simon, Oni filius, sacerdos magnus,
qui in vita sua suffulsit domum,
et in diebus suis corroboravit templum.
2
Templi etiam altitudo ab ipso fundata est,
duplex dificatio, et excelsi parietes templi.
3
In diebus ipsius emanaverunt putei aquarum,
et quasi mare adimpleti sunt supra modum.
4
Qui curavit gentem suam,
et liberavit eam a perditione :
5
qui prvaluit amplificare civitatem,
qui adeptus est gloriam in conversatione gentis,
et ingressum domus et atrii amplificavit.
6
Quasi stella matutina in medio nebul,
et quasi luna plena, in diebus suis lucet :
7
et quasi sol refulgens,
sic ille effulsit in templo Dei.
8
Quasi arcus refulgens inter nebulas glori,
et quasi flos rosarum in diebus vernis,
et quasi lilia qu sunt in transitu aqu,
et quasi thus redolens in diebus statis :
9
quasi ignis effulgens,
et thus ardens in igne :
10
quasi vas auri solidum,
ornatum omni lapide pretioso :
11
quasi oliva pullulans, et cypressus in altitudinem se extollens,
in accipiendo ipsum stolam glori,
et vestiri eum in consummationem virtutis.
1
1019/1834
12
In ascensu altaris sancti

gloriam dedit sanctitatis amictum.
13
In accipiendo autem partes de manu sacerdotum,
et ipse stans juxta aram :
et circa illum corona fratrum :
quasi plantatio cedri in monte Libano,
14
sic circa illum steterunt quasi rami palm :
et omnes filii Aaron in gloria sua.
15
Oblatio autem Domini in manibus ipsorum
coram omni synagoga Isral :
et consummatione fungens in ara,
amplificare oblationem excelsi Regis,
16
porrexit manum suam in libatione,
et libavit de sanguine uv.
17
Effudit in fundamento altaris
odorem divinum excelso Principi.
18
Tunc exclamaverunt filii Aaron,
in tubis productilibus sonuerunt :
et auditam fecerunt vocem magnam in memoriam coram Deo.
19
Tunc omnis populus simul properaverunt,
et ceciderunt in faciem super terram,
adorare Dominum Deum suum,
et dare preces omnipotenti Deo excelso.
20
Et amplificaverunt psallentes in vocibus suis,
et in magna domo auctus est sonus suavitatis plenus.
21
Et rogavit populus Dominum excelsum in prece,
usque dum perfectus est honor Domini,
et munus suum perfecerunt.
22
Tunc descendens, manus suas extulit
in omne congregationem filiorum Isral,
dare gloriam Deo a labiis suis,
et in nomine ipsius gloriari :
23
et iteravit orationem suam,
volens ostendere virtutem Dei.
24
Et nunc orate Deum omnium, qui magna fecit in omni terra,
qui auxit dies nostros a ventre matris nostr,
et fecit nobiscum secundum suam misericordiam :
25
det nobis jucunditatem cordis,
et fieri pacem in diebus nostris in Isral per dies sempiternos :
26
credere Isral nobiscum esse Dei misericordiam,
ut liberet nos in diebus suis.
1020/1834
27
Duas gentes odit anima mea :

tertia autem non est gens quam oderim :
28
qui sedent in monte Seir, et Philisthiim,
et stultus populus qui habitat in Sichimis.
29
Doctrinam sapienti et disciplin scripsit in codice isto

Jesus, filius Sirach, Jerosolymita,
qui renovavit sapientiam de corde suo.
30
Beatus qui in istis versatur bonis :
qui ponit illa in corde suo, sapiens erit semper.
31
Si enim hc fecerit, ad omnia valebit, quia lux Dei vestigium ejus est.
Cap. 51 1 Oratio Jesu filii Sirach.
Confitebor tibi, Domine rex,
et collaudabo te Deum salvatorem meum.
2
Confitebor nomini tuo,
quoniam adjutor et protector factus es mihi,
3
et liberasti corpus meum a perditione :
a laqueo lingu iniqu, et a labiis operantium mendacium :
et in conspectu astantium factus es mihi adjutor.
4
Et liberasti me, secundum multitudinem misericordi nominis tui,
a rugientibus prparatis ad escam :
5
de manibus qurentium animam meam,
et de portis tribulationum qu circumdederunt me ;
6
a pressura flamm qu circumdedit me,
et in medio ignis non sum stuatus ;
7
de altitudine ventris inferi,
et a lingua coinquinata, et a verbo mendacii,
a rege iniquo, et a lingua injusta.
8
Laudabit usque ad mortem anima mea Dominum,
9
et vita mea appropinquans erat in inferno deorsum.
10
Circumdederunt me undique, et non erat qui adjuvaret :
respiciens eram ad adjutorium hominum, et non erat.
11
Memoratus sum misericordi tu Domine,
et operationis tu, qu a sculo sunt :
12
quoniam eruis sustinentes te, Domine,
et liberas eos de manibus gentium.
13
Exaltasti super terram habitationem meam,
et pro morte defluente deprecatus sum.
14
Invocavi Dominum patrem Domini mei,
ut non derelinquat me in die tribulationis me,
et in tempore superborum, sine adjutorio.
1021/1834
15
Laudabo nomen tuum assidue,

et collaudabo illud in confessione :
et exaudita est oratio mea,
16
et liberasti me de perditione,
et eripuisti me de tempore iniquo.
17
Propterea confitebor, et laudem dicam tibi,
et benedicam nomini Domini.
18
Cum adhuc junior essem, priusquam oberrarem,

qusivi sapientiam palam in oratione mea.
19
Ante templum postulabam pro illis,
et usque in novissimis inquiram eam :
et effloruit tamquam prcox uva.
20
Ltatum est cor meum in ea :
ambulavit pes meus iter rectum :
a juventute mea investigabam eam.
21
Inclinavi modico aurem meam,
et excepi illam.
22
Multam inveni in meipso sapientiam,
et multum profeci in ea.
23
Danti mihi sapientiam dabo gloriam :
24
consiliatus sum enim ut facerem illam.
Zelatus sum bonum, et non confundar.
25
Colluctata est anima mea in illa,
et in faciendo eam confirmatus sum.
26
Manus meas extendi in altum,
et insipientiam ejus luxi ;
27
animam meam direxi ad illam,
et in agnitione inveni eam.
28
Possedi cum ipsa cor ab initio :
propter hoc, non derelinquar.
29
Venter meus conturbatus est qurendo illam :
propterea bonam possidebo possessionem.
30
Dedit mihi Dominus linguam mercedem meam,
et in ipsa laudabo eum.
31
Appropiate ad me, indocti,
et congregate vos in domum disciplin.
32
Quid adhuc retardatis ? et quid dicitis in his ?
anim vestr sitiunt vehementer.
33
Aperui os meum, et locutus sum :
Comparate vobis sine argento,
34
et collum vestrum subjicite jugo :
1022/1834
et suscipiat anima vestra disciplinam :

in proximo est enim invenire eam.
35
Videte oculis vestris, quia modicum laboravi,
et inveni mihi multam requiem.
36
Assumite disciplinam in multo numero argenti,
et copiosum aurum possidete in ea.
37
Ltetur anima vestra in misericordia ejus,
et non confundemini in laude ipsius.
38
Operamini opus vestrum ante tempus,
et dabit vobis mercedem vestram in tempore suo.
Prophetia Isai
Cap. 1 1 Visio Isai, filii Amos, quam vidit super Judam et
Jerusalem, in diebus Ozi, Joathan, Achaz, et Ezechi, regum Juda.
2
Audite, cli, et auribus percipe, terra,

quoniam Dominus locutus est.
Filios enutrivi, et exaltavi ;
ipsi autem spreverunt me.
3
Cognovit bos possessorem suum,
et asinus prsepe domini sui ;
Isral autem me non cognovit,
et populus meus non intellexit.
4
V genti peccatrici,
populo gravi iniquitate,
semini nequam, filiis sceleratis !
dereliquerunt Dominum ;
blasphemaverunt Sanctum Isral ;
abalienati sunt retrorsum.
5
Super quo percutiam vos ultra, addentes prvaricationem ?
omne caput languidum,
et omne cor mrens.
6
A planta pedis usque ad verticem,
non est in eo sanitas ;
vulnus, et livor, et plaga tumens,
non est circumligata, nec curata medicamine,
neque fota oleo.
7
Terra vestra deserta ;
civitates vestr succens igni :
regionem vestram coram vobis alieni devorant,
1023/1834
et desolabitur sicut in vastitate hostili.

8
Et derelinquetur filia Sion
ut umbraculum in vinea,
et sicut tugurium in cucumerario,
et sicut civitas qu vastatur.
9
Nisi Dominus exercituum
reliquisset nobis semen,
quasi Sodoma fuissemus,
et quasi Gomorrha similes essemus.
10
Audite verbum Domini,
principes Sodomorum ;
percipite auribus legem Dei nostri,
populus Gomorrh.
11
Quo mihi multitudinem victimarum vestrarum ?
dicit Dominus.
Plenus sum :
holocausta arietum,
et adipem pinguium,
et sanguinem vitulorum et agnorum et hircorum,
nolui.
12
Cum veniretis ante conspectum meum,
quis qusivit hc de manibus vestris,
ut ambularetis in atriis meis ?
13
Ne offeratis ultra sacrificium frustra :
incensum abominatio est mihi.
Neomeniam et sabbatum, et festivitates alias, non feram ;
iniqui sunt ctus vestri.
14
Calendas vestras, et solemnitates vestras odivit anima mea :
facta sunt mihi molesta ; laboravi sustinens.
15
Et cum extenderitis manus vestras, avertam oculos meos a vobis,
et cum multiplicaveritis orationem, non exaudiam :
manus enim vestr sanguine plen sunt.
16
Lavamini, mundi estote ;
auferte malum cogitationum vestrarum
ab oculis meis :
quiescite agere perverse,
17
discite benefacere ;
qurite judicium, subvenite oppresso,
judicate pupillo, defendite viduam.
18
Et venite, et arguite me, dicit Dominus.

Si fuerint peccata vestra ut coccinum,
1024/1834
quasi nix dealbabuntur ;

et si fuerint rubra quasi vermiculus,
velut lana alba erunt.
19
Si volueritis, et audieritis me,
bona terr comeditis.
20
Quod si nolueritis, et me ad iracundiam provocaveritis,
gladius devorabit vos,
quia os Domini locutum est.
21
Quomodo facta est meretrix
civitas fidelis, plena judicii ?
justitia habitavit in ea,
nunc autem homicid.
22
Argentum tuum versum est in scoriam ;
vinum tuum mistum est aqua.
23
Principes tui infideles,
socii furum.
Omnes diligunt munera,
sequuntur retributiones.
Pupillo non judicant,
et causa vidu non ingreditur ad illos.
24
Propter hoc ait Dominus,
Deus exercituum, Fortis Isral :
Heu ! consolabor super hostibus meis,
et vindicabor de inimicis meis.
25
Et convertam manum meam ad te,
et excoquam ad puram scoriam tuam,
et auferam omne stannum tuum.
26
Et restituam judices tuos ut fuerunt prius,
et consiliarios tuos sicut antiquitus ;
post hc vocaberis civitas justi,
urbs fidelis.
27
Sion in judicio redimetur,
et reducent eam in justitia.
28
Et conteret scelestos, et peccatores simul ;
et qui dereliquerunt Dominum consumentur.
29
Confundentur enim ab idolis quibus sacrificaverunt,
et erubescetis super hortis quos elegeratis,
30
cum fueritis velut quercus defluentibus foliis,
et velut hortus absque aqua.
31
Et erit fortitudo vestra ut favilla stupp,
et opus vestrum quasi scintilla,
et succendetur utrumque simul,
et non erit qui extinguat.
1025/1834
Cap. 2 1 Verbum quod vidit Isaias, filius Amos, super Juda et

Jerusalem.
2
Et erit in novissimis diebus :
prparatus mons domus Domini
in vertice montium,
et elevabitur super colles ;
et fluent ad eum omnes gentes,
3
et ibunt populi multi, et dicent :
Venite, et ascendamus ad montem Domini,
et ad domum Dei Jacob ;
et docebit nos vias suas,
et ambulabimus in semitis ejus,
quia de Sion exibit lex,
et verbum Domini de Jerusalem.
4
Et judicabit gentes,
et arguet populos multos ;
et conflabunt gladios suos in vomeres,
et lanceas suas in falces.
Non levabit gens contra gentem gladium,
nec exercebuntur ultra ad prlium.
5
Domus Jacob, venite,
et ambulemus in lumine Domini.
6
Projecisti enim populum tuum,

domum Jacob,
quia repleti sunt ut olim,
et augeres habuerunt ut Philisthiim,
et pueris alienis adhserunt.
7
Repleta est terra argento et auro,
et non est finis thesaurorum ejus.
8
Et repleta est terra ejus equis,
et innumerabiles quadrig ejus.
Et repleta est terra ejus idolis ;
opus manuum suarum adoraverunt,
quod fecerunt digiti eorum.
9
Et incurvavit se homo,
et humiliatus est vir ;
ne ergo dimittas eis.
10
Ingredere in petram, et abscondere in fossa humo
a facie timoris Domini, et a gloria majestatis ejus.
11
Oculi sublimes hominis humiliati sunt,
1026/1834
et incurvabitur altitudo virorum ;

exaltabitur autem Dominus solus
in die illa.
12
Quia dies Domini exercituum
super omnem superbum, et excelsum,
et super omnem arrogantem,
et humiliabitur ;
13
et super omnes cedros Libani sublimes et erectas,
et super omnes quercus Basan,
14
et super omnes montes excelsos,
et super omnes colles elevatos,
15
et super omnem turrim excelsam,
et super omnem murum munitum,
16
et super omnes naves Tharsis,
et super omne quod visu pulchrum est,
17
et incurvabitur sublimitas hominum,
et humiliabitur altitudo virorum,
et elevabitur Dominus solus
in die illa ;
18
et idola penitus conterentur ;
19
et introibunt in speluncas petrarum,
et in voragines terr,
a facie formidinis Domini
et a gloria majestatis ejus,
cum surrexerit percutere terram.
20
In die illa projiciet homo
idola argenti sui, et simulacra auri sui,
qu fecerat sibi ut adoraret,
talpas et vespertiliones.
21
Et ingreditur scissuras petrarum
et in cavernas saxorum,
a facie formidinis Domini,
et a gloria majestatis ejus,
cum surrexerit percutere terram.
22
Quiescite ergo ab homine,
cujus spiritus in naribus ejus est,
quia excelsus reputatus est ipse.
Cap. 3
Ecce enim Dominator, Dominus exercituum,
auferet a Jerusalem et a Juda
validum et fortem,
omne robur panis, et omne robor aqu ;
1
1027/1834
fortem, et virum bellatorem,

judicem, et prophetam, et ariolum, et senem ;
3
principem super quinquaginta, et honorabilem vultu et consiliarium,
et sapientem de architectis, et prudentem eloquii mystici.
4
Et dabo pueros principes eorum,
et effeminati dominabuntur eis ;
5
et irruet populus, vir ad virum,
et unusquisque ad proximum suum ;
tumultuabitur puer contra senem,
et ignobilis contra nobilem.
6
Apprehendet enim vir fratrem suum,
domesticum patris sui :
Vestimentum tibi est, princeps esto noster,
ruina autem hc sub manu tua.
7
Respondebit in die illa, dicens :
Non sum medicus,
et in domo mea non est panis neque vestimentum :
nolite constituere me principem populi.
8
Ruit enim Jerusalem, et Judas concidit,
quia lingua eorum et adinventiones eorum contra Dominum,
ut provocarent oculos majestatis ejus.
9
Agnitio vultus eorum respondit eis ;
et peccatum suum quasi Sodoma prdicaverunt, nec absconderunt.
V anim eorum, quoniam reddita sunt eis mala !
10
Dicite justo quoniam bene,
quoniam fructum adinventionum suarum comedet.
11
V impio in malum !
retributio enim manuum ejus fiet ei.
12
Populum meum exactores sui spoliaverunt,
et mulieres dominat sunt eis.
Popule meus, qui te beatum dicunt, ipsi te decipiunt,
et viam gressuum tuorum dissipant.
13
Stat ad judicandum Dominus,
et stat ad judicandos populos.
14
Dominus ad judicium veniet
cum senibus populi sui, et principibus ejus ;
vos enim depasti estis vineam,
et rapina pauperis in domo vestra.
15
Quare atteritis populum meum,
et facies pauperum commolitis ?
dicit Dominus exercituum.
1028/1834
16
Et dixit Dominus :
Pro eo quod elevat sunt fili Sion,
et ambulaverunt extento collo,
et nutibus oculorum ibant,
et plaudebant, ambulabant pedibus suis,
et composito gradu incedebant ;
17
decalvabit Dominus verticem filiarum Sion,
et Dominus crimen earum nudabit.
18
In die illa auferet Dominus ornamentum calceamentum,
19
et lunulas, et torques,
et monilia, et armillas, et mitras,
20
et discriminalia, et periscelidas, et murenulas,
et olfactoriola, et inaures,
21
et annulos, et gemmas in fronte pendentes,
22
et mutatoria, et palliola,
et linteamina, et acus,
23
et specula, et sindones,
et vittas, et theristra.
24
Et erit pro suavi odore ftor,
et pro zona funiculus,
et pro crispanti crine calvitium,
et pro fascia pectorali cilicium.
25
Pulcherrimi quoque viri tui gladio cadent,
et fortes tui in prlio.
26
Et mrebunt atque lugebunt port ejus,
et desolata in terra sedebit.
Cap. 4
Et apprehendent septem mulieres virum unum in die illa, dicentes :
Panem nostrum comedemus,
et vestimentis nostris operiemur :
tantummodo invocetur nomen tuum super nos ;
aufer opprobrium nostrum.
2
In die illa,
erit germen Domini in magnificentia et gloria,
et fructus terr sublimis, et exsultatio
his qui salvati fuerint de Isral.
3
Et erit : omnis qui relictus fuerit in Sion,
et residuus in Jerusalem,
Sanctus vocabitur,
omnis qui scriptus est in vita in Jerusalem.
4
Si abluerit Dominus sordes filiarum Sion,
et sanguinem Jerusalem laverit de medio ejus,
1
1029/1834
in spiritu judicii, et spiritu ardoris.

5
Et creabit Dominus super omnem locum montis Sion,
et ubi invocatus est,
nubem per diem et fumum,
et splendorem ignis flammantis in nocte :
super omnem enim gloriam protectio.
6
Et tabernaculum erit in umbraculum,
diei ab stu,
et in securitatem et absconsionem
a turbine et a pluvia.
Cap. 5
Cantabo dilecto meo
canticum patruelis mei vine su.
Vinea facta est dilecto meo
in cornu filio olei.
2
Et sepivit eam, et lapides elegit ex illa,
et plantavit eam electam ;
et dificavit turrim in medio ejus,
et torcular exstruxit in ea ;
et exspectavit ut faceret uvas,
et fecit labruscas.
3
Nunc ergo, habitatores Jerusalem
et viri Juda,
judicate inter me
et vineam meam.
4
Quid est quod debui ultra facere vine me,
et non feci ei ?
an quod exspectavi ut faceret uvas,
et fecit labruscas ?
5
Et nunc ostendam vobis
quid ego faciam vine me :
auferam sepem ejus,
et erit in direptionem ;
diruam maceriam ejus,
et erit in conculcationem.
6
Et ponam eam desertam ;
non putabitur et non fodietur :
et ascendent vepres et spin,
et nubibus mandabo
ne pluant super eam imbrem.
7
Vinea enim Domini exercituum
domus Isral est ;
1
1030/1834
et vir Juda
germen ejus delectabile :
et exspectavi ut faceret judicium,
et ecce iniquitas ;
et justitiam, et ecce clamor.
8
V qui conjungitis domum ad domum,

et agrum agro copulatis
usque ad terminum loci !
Numquid habitabitis vos soli
in medio terr ?
9
In auribus meis sunt hc,
dicit Dominus exercituum ;
nisi domus mult desert fuerint,
grandes et pulchr, absque habitatore.
10
Decem enim jugera vinearum facient lagunculam unam,
et triginta modii sementis facient modios tres.
11
V qui consurgitis mane
ad ebrietatem sectandam,
et potandum usque ad vesperam,
ut vino stuetis !
12
Cithara, et lyra, et tympanum,
et tibia, et vinum in conviviis vestris ;
et opus Domini non respicitis,
nec opera manuum ejus consideratis.
13
Propterea captivus ductus est populus meus,
quia non habuit scientiam,
et nobiles ejus interierunt fame,
et multitudo ejus siti exaruit.
14
Propterea dilatavit infernus animam suam,
et aperuit os suum absque ullo termino ;
et descendent fortes ejus,
et populus ejus, et sublimes gloriosique ejus, ad eum.
15
Et incurvabitur homo, et humiliabitur vir,
et oculi sublimium deprimentur.
16
Et exaltabitur Dominus exercituum in judicio ;
et Deus sanctus sanctificabitur in justitia.
17
Et pascentur agni juxta ordinem suum,
et deserta in ubertatem versa adven comedent.
1031/1834
18
V qui trahitis iniquitatem

in funiculis vanitatis,
et quasi vinculum plaustri peccatum !
19
qui dicitis : Festinet,
et cito veniat opus ejus, ut videamus ;
et appropiet, et veniat
consilium sancti Isral,
et sciemus illud !
20
V qui dicitis malum bonum,
et bonum malum ;
ponentes tenebras lucem,
et lucem tenebras ;
ponentes amarum in dulce,
et dulce in amarum !
21
V qui sapientes estis in oculis vestris,
et coram vobismetipsis prudentes.
22
V qui potentes estis ad bibendum vinum,
et viri fortes ad miscendam ebrietatem !
23
qui justificatis impium pro muneribus,
et justitiam justi aufertis ab eo !
24
Propter hoc, sicut devorat stipulam lingua ignis,
et calor flamm exurit,
sic radix eorum quasi favilla erit,
et germen eorum ut pulvis ascendet ;
abjecerunt enim legem Domini exercituum,
et eloquium sancti Isral blasphemaverunt.
25
Ideo iratus est furor Domini in populum suum,
et extendit manum suam super eum, et percussit eum :
et conturbati sunt montes,
et facta sunt morticina eorum quasi stercus in medio platearum.
In his omnibus non est adversus furor ejus,
sed adhuc manus ejus extenta.
26
Et elevabit signum in nationibus procul,
et sibilabit ad eum de finibus terr :
et ecce festinus velociter veniet.
27
Non est deficiens neque laborans in eo ;
non dormitabit, neque dormiet ;
neque solvetur cingulum renum ejus,
nec rumpetur corrigia calceamenti ejus.
28
Sagitt ejus acut, et omnes arcus ejus extenti.
Ungul equorum ejus ut silex,
et rot ejus quasi impetus tempestatis.
29
Rugitus ejus ut leonis ;
1032/1834
rugiet ut catuli leonum :

et frendet, et tenebit prdam,
et amplexabitur, et non erit qui eruat.
30
Et sonabit super eum in die illa sicut sonitus maris :
aspiciemus in terram,
et ecce tenebr tribulationis,
et lux obtenebrata est in caligine ejus.
Cap. 6 1 In anno quo mortuus est rex Ozias, vidi Dominum sedentem
super solium excelsum et elevatum ; et ea qu sub ipso erant replebant
templum. 2 Seraphim stabant super illud : sex al uni, et sex al alteri ;
duabus velabant faciem ejus, et duabus velabant pedes ejus, et duabus
volabant. 3 Et clamabant alter ad alterum, et dicebant :
Sanctus, sanctus, sanctus Dominus, Deus exercituum ;
plena est omnis terra gloria ejus.
4
Et commota sunt superliminaria cardinum a voce clamantis, et domus
repleta est fumo. 5 Et dixi :
V mihi, quia tacui,
quia vir pollutus labiis ego sum,
et in medio populi polluta labia habentis ego habito,
et regem Dominum exercituum vidi oculis meis.
6
Et volavit ad me unus de seraphim, et in manu ejus calculus, quem forcipe
tulerat de altari, 7 et tetigit os meum, et dixit :
Ecce tetigit hoc labia tua,
et auferetur iniquitas tua, et peccatum tuum mundabitur.
8
Et audivi vocem Domini dicentis :
Quem mittam ?
et quis ibit nobis ?
Et dixi :
Ecce ego, mitte me.
9
Et dixit :
Vade, et dices populo huic :
Audite audientes, et nolite intelligere ;
et videte visionem, et nolite cognoscere.
10
Excca cor populi hujus,
et aures ejus aggrava,
et oculos ejus claude :
ne forte videat oculis suis,
et auribus suis audiat,
et corde suo intelligat,
et convertatur, et sanem eum.
11
Et dixi :
Usquequo, Domine ?
1033/1834
Et dixit :
Donec desolentur civitates absque habitatore,
et domus sine homine,
et terra relinquetur deserta.
12
Et longe faciet Dominus homines,
et multiplicabitur qu derelicta fuerat in medio terr.
13
Et adhuc in ea decimatio,
et convertetur, et erit in ostensionem
sicut terebinthus, et sicut quercus qu expandit ramos suos ;
semen sanctum erit id quod steterit in ea.
Cap. 7 1 Et factum est in diebus Achaz, filii Joathan, filii Ozi, regis
Juda, ascendit Rasin, rex Syri, et Phacee, filius Romeli, rex Isral, in
Jerusalem, ad prliandum contra eam : et non potuerunt 2 debellare eam. Et
nuntiaverunt domui David, dicentes : Requievit Syria super Ephraim. Et
commotum est cor ejus, et cor populi ejus, sicut moventur ligna silvarum a
facie venti. 3 Et dixit Dominus ad Isaiam : Egredere in occursum Achaz, tu
et qui derelictus est Jasub, filius tuus, ad extremum aquductus piscin
superioris in via agri Fullonis ; 4 et dices ad eum :
Vide ut sileas ; noli timere,
et cor tuum ne formidet
a duabus caudis titionum fumigantium istorum,
in ira furoris Rasin, regis Syri, et filii Romeli ;
5
eo quod consilium inierit contra te Syria in malum,
Ephraim, et filius Romeli, dicentes :
6
Ascendamus ad Judam,
et suscitemus eum, et avellamus eum ad nos,
et ponamus regem in medio ejus filium Tabeel.
7
Hc dicit Dominus Deus :
Non stabit, et non erit istud ;
8
sed caput Syri Damascus,
et caput Damasci Rasin ;
et adhuc sexaginta et quinque anni,
et desinet Ephraim esse populus ;
9
et caput Ephraim Samaria,
et caput Samari filius Romeli.
Si non credideritis, non permanebitis.
10
Et adjecit Dominus loqui ad Achaz, dicens : 11 Pete tibi signum a Domino
Deo tuo, in profundum inferni, sive in excelsum supra. 12 Et dixit Achaz :
Non petam, et non tentabo Dominum. 13 Et dixit :
Audite ergo, domus David.
Numquid parum vobis est molestos esse hominibus,
quia molesti estis et Deo meo ?
1034/1834
14
Propter hoc dabit Dominus ipse vobis signum :

ecce virgo concipiet, et pariet filium,
et vocabitur nomen ejus Emmanuel.
15
Butyrum et mel comedet,
ut sciat reprobare malum, et eligere bonum.
16
Quia antequam sciat puer reprobare malum et eligere bonum,
derelinquetur terra quam tu detestaris a facie duorum regum suorum.
17
Adducet Dominus super te, et super populum tuum,
et super domum patris tui,
dies qui non venerunt
a diebus separationis Ephraim a Juda,
cum rege Assyriorum.
18
Et erit in die illa : sibilabit Dominus
musc qu est in extremo fluminum gypti,
et api qu est in terra Assur ;
19
et venient, et requiescent omnes
in torrentibus vallium,
et in cavernis petrarum,
et in omnibus frutetis, et in universis foraminibus.
20
In die illa radet Dominus
in novacula conducta in his qui trans flumen sunt,
in rege Assyriorum,
caput et pilos pedum,
et barbam universam.
21
Et erit in die illa :
nutriet homo vaccam boum, et duas oves,
22
et pr ubertate lactis
comedet butyrum ;
butyrum enim et mel manducabit
omnis qui relictus fuerit in medio terr.
23
Et erit in die illa : omnis locus ubi fuerint
mille vites, mille argenteis,
in sinas et in vepres erunt.
24
Cum sagittis et arcu ingredientur illuc :
vepres enim et spin erunt in universa terra.
25
Et omnes montes qui in sarculo sarrientur,
non veniet illuc terror spinarum et veprium :
et erit in pascua bovis, et in conculcationem pecoris.
Cap. 8 1 Et dixit Dominus ad me : Sume tibi librum grandem, et
scribe in eo stylo hominis : Velociter spolia detrahe, cito prdare. 2 Et
adhibui mihi testes fideles, Uriam sacerdotem, et Zachariam, filium
Barachi : 3 et accessi ad prophetissam, et concepit, et peperit filium. Et
1035/1834
dixit Dominus ad me : Voca nomen ejus : Accelera spolia detrahere ;

Festina prdari : 4 quia antequam sciat puer vocare patrem suum et matrem
suam, auferetur fortitudo Damasci, et spolia Samari, coram rege
Assyriorum.
5
Et adjecit Dominus loqui ad me adhuc, dicens :

Pro eo quod abjecit populus iste
aquas Silo, qu vadunt cum silentio,
et assumpsit magis Rasin,
et filium Romeli :
7
propter hoc ecce Dominus adducet super eos
aquas fluminis fortes et multas,
regem Assyriorum, et omnem gloriam ejus,
et ascendet super omnes rivos ejus,
et fluet super universas ripas ejus ;
8
et ibit per Judam, inundans, et transiens :
usque ad collum veniet.
Et erit extensio alarum ejus
implens latitudinem terr tu, o Emmanuel !
9
Congregamini, populi, et vincimini ;
et audite, univers procul terr :
confortamini, et vincimini ;
accingite vos, et vincimini.
10
Inite consilium, et dissipabitur ;
loquimini verbum, et non fiet :
quia nobiscum Deus.
11
Hc enim ait Dominus ad me : Sicut in manu forti erudivit me,
ne irem in via populi hujus, dicens :
12
Non dicatis : Conjuratio ;
omnia enim qu loquitur populus iste, conjuratio est :
et timorem ejus ne timeatis, neque paveatis.
13
Dominum exercituum ipsum sanctificate ;
ipse pavor vester, et ipse terror vester :
14
et erit vobis in sanctificationem ;
in lapidem autem offensionis, et in petram scandali,
duabus domibus Isral ;
in laqueum et in ruinam habitantibus Jerusalem.
15
Et offendent ex eis plurimi,
et cadent, et conterentur,
et irretientur, et capientur.
16
Liga testimonium,
signa legem in discipulis meis.
17
Et exspectabo Dominum qui abscondit faciem suam
6
1036/1834
a domo Jacob, et prstolabor eum.

18
Ecce ego et pueri mei quos dedit mihi Dominus
in signum, et in portentum Isral
a Domino exercituum,
qui habitat in monte Sion :
19
et cum dixerint ad vos :
Qurite a pythonibus
et a divinis qui strident in incantationibus suis :
numquid non populus a Deo suo requiret,
pro vivis a mortuis ?
20
ad legem magis et ad testimonium.
Quod si non dixerint juxta verbum hoc,
non erit eis matutina lux.
21
Et transibit per eam, corruet, et esuriet ;
et cum esurierit, irascetur.
Et maledicet regi suo, et Deo suo,
et suscipiet sursum,
22
et ad terram intuebitur ;
et ecce tribulatio et tenebr,
dissolutio et angustia,
et caligo persequens,
et non poterit avolare de angustia sua.
Cap. 9
Primo tempore alleviata est
terra Zabulon et terra Nephthali :
et novissimo aggravata est via maris
trans Jordanem Galil gentium.
2
Populus qui ambulabat in tenebris,
vidit lucem magnam ;
habitantibus in regione umbr mortis,
lux orta est eis.
3
Multiplicasti gentem,
et non magnificasti ltitiam.
Ltabuntur coram te, sicut qui ltantur in messe ;
sicut exsultant victores capta prda, quando dividunt spolia.
4
Jugum enim oneris ejus,
et virgam humeri ejus,
et sceptrum exactoris ejus
superasti, sicut in die Madian.
5
Quia omnis violentia prdatio cum tumultu,
et vestimentum mistum sanguine,
erit in combustionem,
1
1037/1834
et cibus ignis.
6
Parvulus enim natus est nobis,
et filius datus est nobis,
et factus est principatus super humerum ejus :
et vocabitur nomen ejus,
Admirabilis, Consiliarius, Deus, Fortis,
Pater futuri sculi, Princeps pacis.
7
Multiplicabitur ejus imperium,
et pacis non erit finis ;
super solium David, et super regnum ejus sedebit,
ut confirmet illud et corroboret
in judicio et justitia,
amodo usque in sempiternum :
zelus Domini exercituum faciet hoc.
8
Verbum misit Dominus in Jacob,

et cecidit in Isral.
9
Et sciet omnis populus Ephraim,
et habitantes Samariam,
in superbia et magnitudine cordis dicentes :
10
Lateres ceciderunt, sed quadris lapidibus dificabimus ;
sycomoros succiderunt, sed cedros immutabimus.
11
Et elevabit Dominus hostes Rasin super eum,
et inimicos ejus in tumultum vertet.
12
Syriam ab oriente, et Philisthiim ab occidente ;
et devorabunt Isral toto ore.
In omnibus his non est aversus furor ejus,
13
Et populus non est reversus ad percutientem se,
et Dominum exercituum non inquisierunt.
14
Et disperdet Dominus ab Isral caput et caudam,
incurvantem et refrenantem, die una.
15
Longvus et honorabilis, ipse est caput ;
et propheta docens mendacium, ipse est cauda.
16
Et erunt qui beatificant populum istum, seducentes ;
et qui beatificantur, prcipitati.
17
Propter hoc super adolescentulis ejus non ltabitur Dominus,
et pupillorum ejus et viduarum non miserebitur :
quia omnis hypocrita est et nequam,
et universum os locutum est stultitiam ;
in omnibus his non est aversus furor ejus,
1038/1834
18
Succensa est enim quasi ignis impietas :

veprem et spinam vorabit,
et succendetur in densitate saltus,
et convolvetur superbia fumi.
19
In ira Domini exercituum conturbata est terra,
et erit populus quasi esca ignis ;
vir fratri suo non parcet.
20
Et declinabit ad dexteram, et esuriet ;
et comedet ad sinistram, et non saturabitur ;
unusquisque carnem brachii sui vorabit :
Manasses Ephraim, et Ephraim Manassen ;
simul ipsi contra Judam.
21
In omnibus his non est aversus furor ejus,
Cap. 10
V qui condunt leges iniquas,
et scribentes injustitiam scripserunt,
2
ut opprimerent in judicio pauperes,
et vim facerent caus humilium populi mei ;
ut essent vidu prda eorum,
et pupillos diriperent.
3
Quid facietis in die visitationis,
et calamitatis de longe venientis ?
ad cujus confugietis auxilium ?
et ubi derelinquetis gloriam vestram,
4
ne incurvemini sub vinculo,
et cum interfectis cadatis ?
Super omnibus his non est aversus furor ejus,
1
V Assur ! virga furoris mei et baculus ipse est ;

in manu eorum indignatio mea.
6
Ad gentem fallacem mittam eum,
et contra populum furoris mei mandabo illi,
ut auferat spolia, et diripiat prdam,
et ponat illum in conculcationem quasi lutum platearum.
7
Ipse autem non sic arbitrabitur,
et cor ejus non ita existimabit ;
sed ad conterendum erit cor ejus,
et ad internecionem gentium non paucarum.
8
Dicet enim : 9 Numquid non principes mei simul reges sunt ?
1039/1834
numquid non ut Charcamis, sic Calano ?

et ut Arphad, sic Emath ?
numquid non ut Damascus, sic Samaria ?
10
Quomodo invenit manus mea regna idoli,
sic et simulacra eorum de Jerusalem et de Samaria.
11
Numquid non sicut feci Samari et idolis ejus,
sic faciam Jerusalem et simulacris ejus ?
12
Et erit, cum impleverit Dominus
cuncta opera sua
in monte Sion et in Jerusalem,
visitabo super fructum magnifici cordis regis Assur,
et super gloriam altitudinis oculorum ejus.
13
Dixit enim : In fortitudine manus me feci,
et in sapientia mea intellexi ;
et abstuli terminos populorum,
et principes eorum deprdatus sum,
et detraxi quasi potens in sublimi residentes.
14
Et invenit quasi nidum manus mea
fortitudinem populorum ;
et sicut colliguntur ova qu derelicta sunt,
sic universam terram ego congregavi ;
et non fuit qui moveret pennam,
et aperiret os, et ganniret.
15
Numquid gloriabitur securis contra eum qui secat in ea ?
aut exaltabitur serra contra eum a quo trahitur ?
Quomodo si elevetur virga contra elevantem se,
et exaltetur baculus, qui utique lignum est.
16
Propter hoc mittet Dominator, Dominus exercituum,
in pinguibus ejus tenuitatem ;
et subtus gloriam ejus succensa ardebit
quasi combustio ignis.
17
Et erit lumen Isral in igne,
et Sanctus ejus in flamma ;
et succendetur, et devorabitur
spina ejus et vepres in die una.
18
Et gloria saltus ejus, et carmeli ejus,
ab anima usque ad carnem consumetur ;
et erit terrore profugus.
19
Et reliqui ligni saltus ejus pr paucitate numerabuntur,
et puer scribet eos.
1040/1834
20

non adjiciet residuum Isral,
et hi qui fugerint de domo Jacob,
inniti super eo qui percutit eos ;
sed innitetur super Dominum,
Sanctum Isral, in veritate.
21
Reliqui convertentur ; reliqui, inquam, Jacob
ad Deum fortem.
22
Si enim fuerit populus tuus, Isral, quasi arena maris,
reliqui convertentur ex eo ;
consummatio abbreviata
inundabit justitiam.
23
Consummationem enim et abbreviationem
Dominus Deus exercituum faciet in medio omnis terr.
24
Propter hoc, hc dicit Dominus Deus exercituum :
Noli timere, populus meus,
habitator Sion, ab Assur :
in virga percutiet te,
et baculum suum levabit super te,
in via gypti.
25
Adhuc enim paululum modicumque,
et consummabitur indignatio
et furor meus super scelus eorum.
26
Et suscitabit super eum Dominus exercituum flagellum,
juxta plagam Madian in petra Oreb :
et virgam suam super mare,
et levabit eam in via gypti.
27
auferetur onus ejus de humero tuo
et jugum ejus de collo tuo,
et computrescet jugum a facie olei.
28
Veniet in Ajath, transibit in Magron,

apud Machmas commendabit vasa sua.
29
Transierunt cursim,
Gaba sedes nostra ;
obstupuit Rama,
Gabaath Saulis fugit.
30
Hinni voce tua, filia Gallim,
attende Laisa, paupercula Anathoth.
31
Migravit Medemena ;
habitatores Gabim, confortamini.
1041/1834
32
Adhuc dies est ut in Nobe stetur ;

agitabit manum suam super montem fili Sion,
collem Jerusalem.
33
Ecce Dominator, Dominus exercituum,
confringet lagunculam in terrore ;
et excelsi statura succidentur,
et sublimes humiliabuntur.
34
Et subvertentur condensa saltus ferro ;
et Libanus cum excelsis cadet.
Cap. 11
Et egredietur virga de radice Jesse,
et flos de radice ejus ascendet.
2
Et requiescet super eum spiritus Domini :
spiritus sapienti et intellectus,
spiritus consilii et fortitudinis,
spiritus scienti et pietatis ;
3
et replebit eum spiritus timoris Domini.
Non secundum visionem oculorum judicabit,
neque secundum auditum aurium arguet ;
4
sed judicabit in justitia pauperes,
et arguet in quitate pro mansuetis terr ;
et percutiet terram virga oris sui,
et spiritu labiorum suorum interficiet impium.
5
Et erit justitia cingulum lumborum ejus,
et fides cinctorium renum ejus.
6
Habitabit lupus cum agno,
et pardus cum hdo accubabit ;
vitulus, et leo, et ovis, simul morabuntur,
et puer parvulus minabit eos.
7
Vitulus et ursus pascentur,
simul requiescent catuli eorum ;
et leo quasi bos comedet paleas.
8
Et delectabitur infans ab ubere super foramine aspidis ;
et in caverna reguli
qui ablactatus fuerit manum suam mittet.
9
Non nocebunt, et non occident
in universo monte sancto meo,
quia repleta est terra scientia Domini, sicut aqu maris operientes.
1
10
In die illa radix Jesse,

qui stat in signum populorum,
1042/1834
ipsum gentes deprecabuntur,

et erit sepulchrum ejus gloriosum.
11
Et erit in die illa : adjiciet Dominus secundo manum suam
ad possidendum residuum populi sui,
quod relinquetur ab Assyriis, et ab gypto,
et a Phetros, et ab thiopia, et ab lam, et a Sennaar,
et ab Emath, et ab insulis maris.
12
Et levabit signum in nationes,
et congregabit profugos Isral,
et dispersos Juda colliget
a quatuor plagis terr.
13
Et auferetur zelus Ephraim,
et hostes Juda peribunt ;
Ephraim non mulabitur Judam,
et Judas non pugnabit contra Ephraim.
14
Et volabunt in humeros Philisthiim per mare,
simul prdabuntur filios orientis ;
Iduma et Moab prceptum manus eorum,
et filii Ammon obedientes erunt.
15
Et desolabit Dominus linguam maris gypti,
et levabit manum suam super flumen in fortitudine spiritus sui ;
et percutiet eum in septem rivis,
ita ut transeant per eum calceati.
16
Et erit via residuo populo meo
qui relinquetur ab Assyriis,
sicut fuit Israli
in die illa qua ascendit de terra gypti.
Cap. 12
Et dices in die illa :
Confitebor tibi, Domine, quoniam iratus es mihi ;
conversus est furor tuus, et consolatus es me.
2
Ecce Deus salvator meus ;
fiducialiter agam, et non timebo :
quia fortitudo mea et laus mea Dominus,
et factus est mihi in salutem.
3
Haurietis aquas in gaudio de fontibus salvatoris.
4
Et dicetis in die illa :
Confitemini Domino et invocate nomen ejus ;
notas facite in populis adinventiones ejus ;
mementote quoniam excelsum est nomen ejus.
5
Cantate Domino, quoniam magnifice fecit ;
annuntiate hoc in universa terra.
1
1043/1834
Exsulta et lauda, habitatio Sion,

quia magnus in medio tui Sanctus Isral.
Cap. 13 1 Onus Babylonis, quod vidit Isaias, filius Amos.
2
Super montem caliginosum levate signum :
exaltate vocem,
levate manum,
et ingrediantur portas duces.
3
Ego mandavi sanctificatis meis,
et vocavi fortes meos in ira mea,
exsultantes in gloria mea.
4
Vox multitudinis in montibus,
quasi populorum frequentium ;
vox sonitus regum,
gentium congregatarum.
Dominus exercituum prcepit
militi belli,
5
venientibus de terra procul,
a summitate cli ;
Dominus, et vasa furoris ejus,
ut disperdat omnem terram.
6
Ululate, quia prope est dies Domini ;
quasi vastitas a Domino veniet.
7
Propter hoc omnes manus dissolventur,
et omne cor hominis contabescet,
8
et conteretur.
Torsiones et dolores tenebunt ;
quasi parturiens dolebunt :
unusquisque ad proximum suum stupebit,
facies combust vultus eorum.
9
Ecce dies Domini veniet,
crudelis, et indignationis plenus, et ir, furorisque,
ad ponendam terram in solitudinem,
et peccatores ejus conterendos de ea.
10
Quoniam stell cli, et splendor earum,
non expandent lumen suum ;
obtenebratus est sol in ortu suo,
et luna non splendebit in lumine suo.
11
Et visitabo super orbis mala,
et contra impios iniquitatem eorum ;
et quiescere faciam superbiam infidelium,
et arrogantiam fortium humiliabo.
12
Pretiosior erit vir auro,
1044/1834
et homo mundo obrizo.

13
Super hoc clum turbabo ;
et movebitur terra de loco suo,
propter indignationem Domini exercituum,
et propter diem ir furoris ejus.
14
Et erit quasi damula fugiens,
et quasi ovis, et non erit qui congreget.
Unusquisque ad populum suum convertetur,
et singuli ad terram suam fugient.
15
Omnis qui inventus fuerit occidetur,
et omnis qui supervenerit cadet in gladio ;
16
infantes eorum allidentur in oculis eorum,
diripientur domus eorum, et uxores eorum violabuntur.
17
Ecce ego suscitabo super eos Medos,
qui argentum non qurant,
nec aurum velint ;
18
sed sagittis parvulos interficient,
et lactantibus uteris non miserebuntur,
et super filios non parcet oculus eorum.
19
Et erit Babylon illa gloriosa in regnis,
inclyta superbia Chaldorum,
sicut subvertit Dominus Sodomam et Gomorrham.
20
Non habitabitur usque in finem,
et non fundabitur usque ad generationem et generationem ;
nec ponet tibi tentoria Arabs,
nec pastores requiescent ibi.
21
Sed requiescent ibi besti,
et replebuntur domus eorum draconibus,
et habitabunt ibi struthiones,
et pilosi saltabunt ibi ;
22
et respondebunt ibi ulul in dibus ejus,
et sirenes in delubris voluptatis.
Cap. 14
Prope est ut veniat tempus ejus,
et dies ejus non elongabuntur.
Miserebitur enim Dominus Jacob,
et eliget adhuc de Isral,
et requiescere eos faciet super humum suam ;
adjungetur advena ad eos,
et adhrebit domui Jacob.
2
Et tenebunt eos populi,
et adducent eos in locum suum ;
1
1045/1834
et possidebit eos domus Isral

super terram Domini
in servos et ancillas :
et erunt capientes eos qui se ceperant,
et subjicient exactores suos.
3
Et erit in die illa : cum requiem dederit tibi Deus

a labore tuo, et a concussione tua,
et a servitute dura qua ante servisti,
4
sumes parabolam istam
contra regem Babylonis, et dices :
Quomodo cessavit exactor ;
quievit tributum ?
5
Contrivit Dominus baculum impiorum,
virgam dominantium,
6
cdentem populos in indignatione
plaga insanabili,
subjicientem in furore gentes,
persequentem crudeliter.
7
Conquievit et siluit omnis terra,
gavisa est et exsultavit ;
8
abietes quoque ltat sunt super te,
et cedri Libani :
ex quo dormisti, non ascendet
qui succidat nos.
9
Infernus subter conturbatus est
in occursum adventus tui ;
suscitavit tibi gigantes.
Omnes principes terr
surrexerunt de soliis suis,
omnes principes nationum.
10
Universi respondebunt, et dicent tibi :
Et tu vulneratus es sicut et nos ;
nostri similis effectus es.
11
Detracta est ad inferos superbia tua,
concidit cadaver tuum ;
subter te sternetur tinea,
et operimentum tuum erunt vermes.
12
Quomodo cecidisti de clo,
Lucifer, qui mane oriebaris ?
corruisti in terram,
qui vulnerabas gentes ?
1046/1834
13
Qui dicebas in corde tuo :

In clum conscendam,
super astra Dei
exaltabo solium meum ;
sedebo in monte testamenti,
in lateribus aquilonis ;
14
ascendam super altitudinem nubium,
similis ero Altissimo ?
15
Verumtamen ad infernum detraheris,
in profundum laci.
16
Qui te viderint, ad te inclinabuntur,
teque prospicient :
Numquid iste est vir qui conturbavit terram,
qui concussit regna,
17
qui posuit orbem desertum,
et urbes ejus destruxit,
vinctis ejus non aperuit carcerem ?
18
Omnes reges gentium
universi dormierunt in gloria,
vir in domo sua ;
19
tu autem projectus es de sepulchro tuo,
quasi stirps inutilis pollutus,
et obvolutus cum his qui interfecti sunt gladio,
et descenderunt ad fundamenta laci,
quasi cadaver putridum.
20
Non habebis consortium, neque cum eis in sepultura ;
tu enim terram tuam disperdidisti,
tu populum tuum occidisti :
non vocabitur in ternum
semen pessimorum.
21
Prparate filios ejus occisioni,
in iniquitate patrum suorum :
non consurgent, nec hreditabunt terram,
neque implebunt faciem orbis civitatum.
22
Et consurgam super eos,
dicit Dominus exercituum ;
et perdam Babylonis nomen, et reliquias,
et germen, et progeniem, dicit Dominus ;
23
et ponam eam in possessionem ericii,
et in paludes aquarum,
et scopabo eam in scopa terens,
1047/1834
24
Juravit Dominus exercituum, dicens :

Si non, ut putavi, ita erit ;
et quomodo mente tractavi,
25
sic eveniet :
ut conteram Assyrium in terra mea,
et in montibus meis conculcem eum ;
et auferetur ab eis jugum ejus,
et onus illius ab humero eorum tolletur.
26
Hoc consilium quod cogitavi super omnem terram ;
et hc est manus extenta super universas gentes.
27
Dominus enim exercituum decrevit ; et quis poterit infirmare ?
et manus ejus extenta ; et quis avertet eam ?
28
In anno quo mortuus est rex Achaz, factum est onus istud :
Ne ltaris, Philistha omnis tu,
quoniam comminuta est virga percussoris tui ;
de radice enim colubri egredietur regulus,
et semen ejus absorbens volucrem.
30
Et pascentur primogeniti pauperum,
et pauperes fiducialiter requiescent ;
et interire faciam in fame radicem tuam,
et reliquias tuas interficiam.
31
Ulula, porta ; clama civitas ;
prostrata est Philistha omnis ;
ab aquilone enim fumus veniet,
et non est qui effugiet agmen ejus.
32
Et quid respondebitur nuntiis gentis ?
Quia Dominus fundavit Sion,
et in ipso sperabunt pauperes populi ejus.
29
Cap. 15 1 Onus Moab.

Quia nocte vastata est
Ar Moab, conticuit ;
quia nocte vastatus est
murus Moab, conticuit.
2
Ascendit domus,
et Dibon ad excelsa,
in planctum super Nabo ;
et super Medaba, Moab ululavit ;
in cunctis capitibus ejus calvitium,
et omnis barba radetur.
3
In triviis ejus accincti sunt sacco ;
1048/1834
super tecta ejus et in plateis ejus

omnis ululatus descendit in fletum.
4
Clamabit Hesebon et Eleale,
usque Jasa audita est vox eorum ;
super hoc expediti Moab ululabunt,
anima ejus ululabit sibi.
5
Cor meum ad Moab clamabit ;
vectes ejus usque ad Segor,
vitulam conternantem ;
per ascensum enim Luith
flens ascendet,
et in via Oronaim
clamorem contritionis levabunt.
6
Aqu enim Nemrim desert erunt,
quia aruit herba, defecit germen,
viror omnis interiit.
7
Secundum magnitudinem operis, et visitatio eorum :
ad torrentem Salicum ducent eos.
8
Quoniam circuivit clamor terminum Moab ;
usque ad Gallim ululatus ejus,
et usque ad puteum Elim clamor ejus.
9
Quia aqu Dibon replet sunt sanguine ;
ponam enim super Dibon additamenta ;
his qui fugerint de Moab leonem,
et reliquiis terr.
Cap. 16
Emitte agnum, Domine, dominatorem terr,
de petra deserti
ad montem fili Sion.
2
Et erit : sicut avis fugiens,
et pulli de nido avolantes,
sic erunt fili Moab
in transcensu Arnon.
3
Ini consilium,
coge concilium ;
pone quasi noctem umbram tuam
in meridie ;
absconde fugientes, et vagos ne prodas.
4
Habitabunt apud te profugi mei ;
Moab, esto latibulum eorum a facie vastatoris :
finitus est enim pulvis, consummatus est miser,
defecit qui conculcabat terram.
1
1049/1834
Et prparabitur in misericordia solium,

et sedebit super illud in veritate
in tabernaculo David,
judicans et qurens judicium,
et velociter reddens quod justum est.
6
Audivimus superbiam Moab :
superbus est valde ;
superbia ejus, et arrogantia ejus, et indignatio ejus
plus quam fortitudo ejus.
7
Idcirco ululabit Moab ad Moab ;
universus ululabit :
his qui ltantur super muros cocti lateris,
loquimini plagas suas.
8
Quoniam suburbana Hesebon deserta sunt,
et vineam Sabama
domini gentium exciderunt :
flagella ejus usque ad Jazer pervenerunt,
erraverunt in deserto ;
propagines ejus relict sunt,
transierunt mare.
9
Super hoc plorabo in fletu Jazer
vineam Sabama ;
inebriabo de lacrima mea,
Hesebon et Eleale,
quoniam super vindemiam tuam et super messem tuam
vox calcantium irruit.
10
Et auferetur ltitia et exsultatio de Carmelo,
et in vineis non exsultabit neque jubilabit.
Vinum in torculari non calcabit qui calcare consueverat ;
vocem calcantium abstuli.
11
Super hoc venter meus ad Moab
quasi cithara sonabit,
et viscera mea ad murum cocti lateris.
12
Et erit : cum apparuerit quod laboravit Moab
super excelsis suis,
ingredietur ad sancta sua ut obsecret,
et non valebit.
13
Hoc verbum quod locutus est Dominus ad Moab ex tunc. 14 Et nunc
locutus est Dominus, dicens : In tribus annis, quasi anni mercenarii,
auferetur gloria Moab super omni populo multo, et relinquetur parvus et
modicus, nequaquam multus.
Cap. 17 1 Onus Damasci.
1050/1834
Ecce Damascus desinet esse civitas,

et erit sicut acervus lapidum in ruina.
2
Derelict civitates Aror
gregibus erunt,
et requiescent ibi, et non erit qui exterreat.
3
Et cessabit adjutorium ab Ephraim,
et regnum a Damasco ;
et reliqui Syri
sicut gloria filiorum Isral erunt,
4
attenuabitur gloria Jacob,
et pinguedo carnis ejus marcescet.
5
Et erit sicut congregans in messe quod restiterit,
et brachium ejus spicas leget ;
et erit sicut qurens spicas
in valle Raphaim.
6
Et relinquetur in eo sicut racemus et sicut excussio ole
duarum vel trium olivarum in summitate rami,
sive quatuor aut quinque in cacuminibus ejus fructus ejus,
dicit Dominus Deus Isral.
7
In die illa inclinabitur homo ad
factorem suum,
et oculi ejus ad Sanctum Isral respicient ;
8
et non inclinabitur ad altaria qu fecerunt manus ejus ;
et qu operati sunt digiti ejus non respiciet
lucos et delubra.
9
In die illa erunt civitates fortitudinis ejus
derelict sicut aratra, et segetes
qu derelict sunt a facie filiorum Isral ;
et eris deserta.
10
Quia oblitus es Dei salvatoris tui,
et fortis adjutoris tui non es recordata :
propterea plantabis plantationem fidelem,
et germen alienum seminabis ;
11
in die plantationis tu labrusca,
et mane semen tuum florebit ;
ablata est messis in die hreditatis,
et dolebit graviter.
12
V multitudini populorum multorum,
ut multitudo maris sonantis ;
et tumultus turbarum,
sicut sonitus aquarum multarum.
1051/1834
13
Sonabunt populi sicut sonitus aquarum inundantium,

et increpabit eum, et fugiet procul ;
et rapietur sicut pulvis montium a facie venti,
et sicut turbo coram tempestate.
14
In tempore vespere, et ecce turbatio ;
in matutino, et non subsistet.
Hc est pars eorum qui vastaverunt nos,
et sors diripientium nos.
Cap. 18
V terr cymbalo alarum,
qu est trans flumina thiopi,
2
qui mittit in mare legatos,
et in vasis papyri super aquas.
Ite, angeli veloces,
ad gentem convulsam et dilaceratam ;
ad populum terribilem, post quem non est alius ;
ad gentem exspectantem et conculcatam,
cujus diripuerunt flumina terram ejus.
3
Omnes habitatores orbis, qui moramini in terra, cum elevatum fuerit
signum in montibus, videbitis,
et clangorem tub audietis.
4
Quia hc dicit Dominus ad me :
Quiescam et considerabo in loco meo,
sicut meridiana lux clara est,
et sicut nubes roris in die messis.
5
Ante messem enim totus effloruit,
et immatura perfectio germinabit ;
et prcidentur ramusculi ejus falcibus,
et qu derelicta fuerint abscindentur et excutientur.
6
Et relinquentur simul avibus montium
et bestiis terr ;
et state perpetua erunt super eum volucres,
et omnes besti terr super illum hiemabunt.
7
In tempore illo deferetur munus Domino exercituum
a populo divulso et dilacerato,
a populo terribili, post quem non fuit alius ;
a gente exspectante, exspectante et conculcata,
cujus diripuerunt flumina terram ejus ;
ad locum nominis Domini exercituum, montem Sion.
1
Cap. 19 1 Onus gypti.
1052/1834
Ecce Dominus ascendet super nubem levem,

et ingredietur gyptum,
et commovebuntur simulacra gypti a facie ejus,
et cor gypti tabescet in medio ejus,
2
et concurrere faciam gyptios adversus gyptios ;
et pugnabit vir contra fratrem suum, et vir contra amicum suum,
civitas adversus civitatem, regnum adversus regnum.
3
Et dirumpetur spiritus gypti in visceribus ejus,
et consilium ejus prcipitabo ;
et interrogabunt simulacra sua, et divinos suos,
et pythones, et ariolos.
4
Et tradam gyptum in manu dominorum crudelium,
et rex fortis dominabitur eorum,
ait Dominus Deus exercituum.
5
Et arescet aqua de mari,
et fluvius desolabitur atque siccabitur.
6
Et deficient flumina,
attenuabuntur et siccabuntur rivi aggerum,
calamus et juncus marcescet.
7
Nudabitur alveus rivi a fonte suo,
et omnis sementis irrigua
siccabitur, arescet, et non erit.
8
Et mrebunt piscatores,
et lugebunt omnes mittentes in flumen hamum ;
et expandentes rete super faciem aquarum emarcescent.
9
Confundentur qui operabantur linum,
pectentes et texentes subtilia.
10
Et erunt irrigua ejus flaccentia :
omnes qui faciebant lacunas ad capiendos pisces.
11
Stulti principes Taneos,
sapientes consiliarii Pharaonis
dederunt consilium insipiens.
Quomodo dicetis Pharaoni :
Filius sapientium ego,
filius regum antiquorum ?
12
Ubi nunc sunt sapientes tui ?
annuntient tibi, et indicent
quid cogitaverit Dominus exercituum super gyptum.
13
Stulti facti sunt principes Taneos,
emarcuerunt principes Mempheos ;
deceperunt gyptum, angulum populorum ejus.
14
Dominus miscuit in medio ejus spiritum vertiginis ;
et errare fecerunt gyptum in omni opere suo,
1053/1834
sicut errat ebrius et vomens.

15
Et non erit gypto opus
quod faciat caput et caudam,
incurvantem et refrenantem.
16
In die illa erit gyptus quasi mulieres ;
et stupebunt, et timebunt
a facie commotionis manus Domini exercituum,
quam ipse movebit super eam.
17
Et erit terra Juda
gypto in pavorem ;
omnis qui illius fuerit recordatus pavebit
a facie consilii Domini exercituum,
quod ipse cogitavit super eam.
18
In die illa erunt quinque civitates
in terra gypti
loquentes lingua Chanaan,
et jurantes per Dominum exercituum :
Civitas solis vocabitur una.
19
In die illa erit altare Domini
in medio terr gypti,
et titulus Domini juxta terminum ejus.
20
Erit in signum et in testimonium Domino exercituum
in terra gypti ;
clamabunt enim ad Dominum a facie tribulationis,
et mittet eis salvatorem
et propugnatorem qui liberet eos.
21
Et cognoscetur Dominus ab gypto,
et cognoscent gyptii Dominum
in die illa ;
et colent eum in hostiis et in muneribus ;
et vota vovebunt Domino, et solvent.
22
Et percutiet Dominus gyptum plaga,
et sanabit eam ;
et revertentur ad Dominum,
et placabitur eis, et sanabit eos.
23
In die illa erit via
de gypto in Assyrios ;
et intrabit Assyrius gyptum,
et gyptius in Assyrios,
et servient gyptii Assur.
24
In die illa erit Isral tertius
gyptio et Assyrio ;
benedictio in medio terr
1054/1834
25
cui benedixit Dominus exercituum, dicens :

Benedictus populus meus gypti,
et opus manuum mearum Assyrio ;
hreditas autem mea Isral.
Cap. 20 1 In anno quo ingressus est Thathan in Azotum, cum
misisset eum Sargon, rex Assyriorum, et pugnasset contra Azotum, et
cepisset eam : 2 in tempore illo locutus est Dominus in manu Isai, filii
Amos, dicens : Vade, et solve saccum de lumbis tuis, et calceamenta tua
tolle de pedibus tuis. Et fecit sic, vadens nudus et discalceatus. 3 Et dixit
Dominus :
Sicut ambulavit servus meus Isaias nudus et discalceatus,
trium annorum signum et portentum erit
super gyptum et super thiopiam ;
4
sic minabit rex Assyriorum captivitatem gypti,
et transmigrationem thiopi,
juvenum et senum, nudam et discalceatam, discoopertis natibus, ad
ignominiam gypti.
5
Et timebunt, et confundentur
ab thiopia spe sua,
et ab gypto gloria sua.
6
Et dicet habitator insul hujus in die illa :
Ecce hc erat spes nostra,
ad quos confugimus in auxilium, ut liberarent nos
a facie regis Assyriorum :
et quomodo effugere poterimus nos ?
Cap. 21 1 Onus deserti maris.
Sicut turbines ab africo veniunt,
de deserto venit,
de terra horribili.
2
Visio dura nuntiata est mihi :
qui incredulus est infideliter agit ;
et qui depopulator est vastat.
Ascende, lam ; obside, Mede ;
omnem gemitum ejus cessare feci.
3
Propterea repleti sunt lumbi mei dolore ;
angustia possedit me
sicut angustia parturientis ;
corrui cum audirem, conturbatus sum cum viderem.
4
Emarcuit cor meum ;
tenebr stupefecerunt me :
Babylon dilecta mea
1055/1834
posita est mihi in miraculum.

5
Pone mensam, contemplare in specula
comedentes et bibentes :
surgite, principes,
arripite clypeum.
6
Hc enim dixit mihi Dominus :
Vade, et pone speculatorem,
et quodcumque viderit annuntiet.
7
Et vidit currum duorum equitum,
ascensorem asini,
et ascensorem cameli ;
et contemplatus est diligenter multo intuitu.
8
Et clamavit leo :
Super speculam Domini ego sum,
stans jugiter per diem ;
et super custodiam meam ego sum,
stans totis noctibus.
9
Ecce iste venit ascensor
vir big equitum ;
et respondit, et dixit :
Cecidit, cecidit Babylon,
et omnia sculptilia deorum ejus
contrita sunt in terram.
10
Tritura mea et filii are me,
qu audivi a Domino exercituum,
Deo Isral,
annuntiavi vobis.
11
Onus Duma.
Ad me clamat ex Seir :
Custos, quid de nocte ?
custos, quid de nocte ?
12
Dixit custos :
Venit mane et nox ;
si quritis, qurite ;
convertimini, venite.
13
Onus in Arabia.
In saltu ad vesperam dormietis,
in semitis Dedanim.
14
Occurrentes sitienti ferte aquam,
1056/1834
qui habitatis terram austri ;

cum panibus occurrite fugienti.
15
A facie enim gladiorum fugerunt,
a facie gladii imminentis,
a facie arcus extenti,
a facie gravis prlii.
16
Quoniam hc dicit Dominus ad me :
Adhuc in uno anno, quasi in anno mercenarii,
et auferetur omnis gloria Cedar.
17
Et reliqui numeri sagittariorum fortium
de filiis Cedar imminuentur ;
Dominus enim Deus Isral locutus est.
Cap. 22 1 Onus vallis Visionis.
Quidnam quoque tibi est, quia ascendisti
et tu omnis in tecta ?
2
Clamoris plena, urbs frequens,
civitas exsultans ;
interfecti tui, non interfecti gladio,
nec mortui in bello.
3
Cuncti principes tui fugerunt simul
dureque ligati sunt ;
omnes qui inventi sunt vincti sunt pariter ;
procul fugerunt.
4
Propterea dixi : Recedite a me :
amare flebo ;
nolite incumbere ut consolemini me
super vastitate fili populi mei ;
5
dies enim interfectionis,
et conculcationis, et fletuum,
Domino Deo exercituum,
in valle Visionis,
scrutans murum,
et magnificus super montem.
6
Et lam sumpsit pharetram,
currum hominis equitis,
et parietem nudavit clypeus.
7
Et erunt elect valles tu plen quadrigarum,
et equites ponent sedes suas in porta.
8
Et revelabitur operimentum Jud,
et videbis in die illa
armamentarium domus saltus.
9
Et scissuras civitatis David videbitis,
1057/1834
quia multiplicat sunt ;

et congregastis aquas piscin inferioris,
10
et domos Jerusalem numerastis,
et destruxistis domos ad muniendum murum.
11
Et lacum fecistis inter duos muros
ad aquam piscin veteris ;
et non suspexistis ad eum qui fecerat eam,
et operatorem ejus de longe non vidistis.
12
Et vocabit Dominus Deus exercituum
in die illa
ad fletum, et ad planctum,
ad calvitium, et ad cingulum sacci ;
13
et ecce gaudium et ltitia,
occidere vitulos et jugulare arietes,
comedere carnes, et bibere vinum :
comedamus et bibamus,
cras enim moriemur.
14
Et revelata est in auribus meis vox Domini exercituum :
Si dimittetur iniquitas hc vobis donec moriamini,
dicit Dominus Deus exercituum.
15
Hc dicit Dominus Deus exercituum :

Vade, ingredere ad eum qui habitat in tabernaculo,
ad Sobnam, prpositum templi, et dices ad eum :
16
Quid tu hic, aut quasi quis hic ?
quia excidisti tibi hic sepulchrum,
excidisti in excelso memoriale diligenter,
in petra tabernaculum tibi.
17
Ecce Dominus asportari te faciet,
sicut asportatur gallus gallinaceus ;
et quasi amictum, sic sublevabit te.
18
Coronas coronabit te tribulatione ;
quasi pilam mittet te in terram latam et spatiosam ;
ibi morieris, et ibi erit currus glori tu,
ignominia domus domini tui.
19
Et expellam te de statione tua,
et de ministerio tuo deponam te.
20
vocabo servum meum Eliacim, filium Helci,
21
et induam illum tunica tua,
et cingulo tuo confortabo eum,
et potestatem tuam dabo in manu ejus ;
1058/1834
et erit quasi pater habitantibus Jerusalem

et domui Juda.
22
Et dabo clavem domus David
super humerum ejus ;
et aperiet, et non erit qui claudat ;
et claudet, et non erit qui aperiat.
23
Et figam illum paxillum in loco fideli,
et erit in solium glori domui patris ejus.
24
Et suspendent super eum omnem gloriam domus patris ejus ;
vasorum diversa genera,
omne vas parvulum,
a vasis craterarum usque ad omne vas musicorum.
25
In die illa, dicit Dominus exercituum,
auferetur paxillus qui fixus fuerat in loco fideli,
et frangetur, et cadet,
et peribit quod pependerat in eo,
quia Dominus locutus est.
Cap. 23 1 Onus Tyri.
Ululate, naves maris,
quia vastata est domus
unde venire consueverant :
de terra Cethim
revelatum est eis.
2
Tacete, qui habitatis in insula ;
negotiatores Sidonis, transfretantes mare, repleverunt te.
3
In aquis multis semen Nili ;
messis fluminis fruges ejus :
et facta est negotiatio gentium.
4
Erubesce, Sidon ; ait enim mare,
fortitudo maris, dicens :
Non parturivi, et non peperi,
et non enutrivi juvenes,
nec ad incrementum perduxi virgines.
5
Cum auditum fuerit in gypto,
dolebunt cum audierint de Tiro.
6
Transite maria, ululate,
qui habitatis in insula !
7
Numquid non vestra hc est, qu gloriabatur
a diebus pristinis in antiquitate sua ?
Ducent eam pedes sui
longe ad peregrinandum.
8
Quis cogitavit hoc
1059/1834
super Tyrum quondam coronatam,

cujus negotiatores principes,
institores ejus inclyti terr ?
9
Dominus exercituum cogitavit hoc,
ut detraheret superbiam omnis glori,
et ad ignominiam deduceret universos inclytos terr.
10
Transi terram tuam quasi flumen, filia maris !
non est cingulum ultra tibi.
11
Manum suam extendit super mare ;
conturbavit regna.
Dominus mandavit adversus Chanaan,
ut contereret fortes ejus ;
12
et dixit : Non adjicies ultra ut glorieris,
calumniam sustinens virgo filia Sidonis :
in Cethim consurgens transfreta :
ibi quoque non erit requies tibi.
13
Ecce terra Chaldorum, talis populus non fuit :
Assur fundavit eam ;
in captivitatem traduxerunt robustos ejus,
suffoderunt domos ejus,
posuerunt eam in ruinam.
14
Ululate, naves maris,
quia devastata est fortitudo vestra.
15
Et erit in die illa : in oblivione eris, o Tyre ! septuaginta annis, sicut dies
regis unius ; post septuaginta autem annos erit Tyro quasi canticum
meretricis :
16
Sume citharam, circui civitatem,
meretrix oblivioni tradita :
bene cane, frequenta canticum,
ut memoria tui sit.
17
Et erit post septuaginta annos :
visitabit Dominus Tyrum,
et reducet eam ad mercedes suas,
et rursum fornicabitur cum universis regnis terr
super faciem terr ;
18
et erunt negotiationes ejus et mercedes ejus sanctificat Domino :
non condentur neque reponentur,
quia his qui habitaverint coram Domino erit negotiatio ejus,
ut manducent in saturitatem, et vestiantur usque ad vetustatem.
Cap. 24
Ecce Dominus dissipabit terram :
et nudabit eam, et affliget faciem ejus,
1
1060/1834
et disperget habitatores ejus.

2
Et erit sicut populus, sic sacerdos ;
et sicut servus, sic dominus ejus ;
sicut ancilla, sic domina ejus ;
sicut emens, sic ille qui vendit ;
sicut fnerator, sic is qui mutuum accipit ;
sicut qui repetit, sic qui debet.
3
Dissipatione dissipabitur terra, et direptione prdabitur ;
Dominus enim locutus est verbum hoc.
4
Luxit, et defluxit terra, et infirmata est ;
defluxit orbis,
infirmata est altitudo populi terr.
5
Et terra infecta est ab habitatoribus suis,
quia transgressi sunt leges,
mutaverunt jus,
dissipaverunt fdus sempiternum.
6
Propter hoc maledictio vorabit terram,
et peccabunt habitatores ejus ;
ideoque insanient cultores ejus,
et relinquentur homines pauci.
7
Luxit vindemia, infirmata est vitis,
ingemuerunt omnes qui ltabantur corde ;
8
cessavit gaudium tympanorum,
quievit sonitus ltantium,
conticuit dulcedo cithar.
9
Cum cantico non bibent vinum ;
amara erit potio bibentibus illam.
10
Attrita est civitas vanitatis,
clausa est omnis domus, nullo introunte.
11
Clamor erit super vino in plateis,
deserta est omnia ltitia,
translatum est gaudium terr.
12
Relicta est in urbe solitudo,
et calamitas opprimet portas.
13
Quia hc erunt in medio terr
in medio populorum,
quomodo si pauc oliv qu remanserunt
excutiantur ex olea et racemi,
cum fuerit finita vindemia.
14
Hi levabunt vocem suam, atque laudabunt :

cum glorificatus fuerit Dominus, hinnient de mari.
1061/1834
15
Propter hoc in doctrinis glorificate Dominum ;

in insulis maris
nomen Domini Dei Isral.
16
A finibus terr laudes audivimus,
gloriam Justi.
Et dixi : Secretum meum mihi,
secretum meum mihi.
V mihi !
prvaricantes prvaricati sunt,
et prvaricatione transgressorum prvaricati sunt.
17
Formido, et fovea, et laqueus
super te, qui habitator es terr.
18
Et erit : qui fugerit a voce formidinis cadet in foveam ;
et qui se explicaverit de fovea tenebitur laqueo ;
quia cataract de excelsis apert sunt
et concutientur fundamenta terr.
19
Confractione confringetur terra,
contritione conteretur terra,
commotione commovebitur terra ;
20
agitatione agitabitur terra sicut ebrius,
et auferetur quasi tabernaculum unius noctis ;
et gravabit eam iniquitas sua,
et corruet, et non adjiciet ut resurgat.
21
Et erit : in die illa visitabit Dominus
super militiam cli in excelso,
et super reges terr qui sunt super terram ;
22
et congregabuntur in congregatione unius fascis in lacum,
et claudentur ibi in carcere,
et post multos dies visitabuntur.
23
Et erubescet luna, et confundetur sol,
cum regnaverit Dominus exercituum
in monte Sion et in Jerusalem
et in conspectu senum suorum fuerit glorificatus.
Cap. 25
Domine, Deus meus es tu ;
exaltabo te, et confitebor nomini tuo :
quoniam fecisti mirabilia,
cogitationes antiquas fideles. Amen.
2
Quia posuisti civitatem in tumulum,
urbem fortem in ruinam, domum alienorum :
ut non sit civitas,
et in sempiternum non dificetur.
1
1062/1834
Super hoc laudabit te populus fortis ;

civitas gentium robustarum timebit te :
4
quia factus es fortitudo pauperi,
fortitudo egeno in tribulatione sua,
spes a turbine,
umbraculum ab stu ;
spiritus enim robustorum
quasi turbo impellens parietem.
5
Sicut stus in siti,
tumultum alienorum humiliabis ;
et quasi calore sub nube torrente,
propaginem fortium marcescere facies.
6
Et faciet Dominus exercituum
omnibus populis in monte hoc
convivium pinguium,
convivium vindemi,
pinguium medullatorum,
vindemi defcat.
7
Et prcipitabit in monte isto
faciem vinculi colligati super omnes populos,
et telam quam orditus est super omnes nationes.
8
Prcipitabit mortem in sempiternum ;
et auferet Dominus Deus
lacrimam ab omni facie,
et opprobrium populi sui auferet
de universa terra :
9
Et dicet in die illa :

Ecce Deus noster iste ;
exspectavimus eum, et salvabit nos ;
iste Dominus, sustinuimus eum :
exsultabimus, et ltabimur in salutari ejus.
10
Quia requiescet manus Domini
in monte isto ;
et triturabitur Moab sub eo,
sicuti teruntur pale in plaustro.
11
Et extendet manus suas sub eo
sicut extendit natans ad natandum ;
et humiliabit gloriam ejus
cum allisione manuum ejus.
12
Et munimenta sublimium murorum tuorum
1063/1834
concident, et humiliabuntur,
et detrahentur in terram usque ad pulverem.
Cap. 26
In die illa cantabitur canticum istud in terra Juda :
Urbs fortitudinis nostr Sion ; salvator ponetur in ea
murus et antemurale.
2
Aperite portas, et ingrediatur gens justa,
custodiens veritatem.
3
Vetus error abiit : servabis pacem ;
pacem, quia in te speravimus.
4
Sperastis in Domino in sculis ternis ;
in Domino Deo forti in perpetuum.
5
Quia incurvabit habitantes in excelso ;
civitatem sublimem humiliabit :
humiliabit eam usque ad terram,
detrahet eam usque ad pulverem.
6
Conculcabit eam pes,
pedes pauperis, gressus egenorum.
7
Semita justi recta est,
rectus callis justi ad ambulandum.
8
Et in semita judiciorum tuorum, Domine, sustinuimus te :
nomen tuum et memoriale tuum in desiderio anim.
9
Anima mea desideravit te in nocte,
sed et spiritu meo in prcordiis meis de mane vigilabo ad te.
Cum feceris judicia tua in terra,
justitiam discent habitatores orbis.
10
Misereamur impio, et non discet justitiam ;
in terra sanctorum iniqua gessit,
et non videbit gloriam Domini.
11
Domine, exaltetur manus tua, et non videant ;
videant, et confundantur zelantes populi ;
et ignis hostes tuos devoret.
12
Domine, dabis pacem nobis :
omnia enim opera nostra
operatus es nobis.
13
Domine Deus noster, possederunt nos
domini absque te ;
tantum in te recordemur nominis tui.
14
Morientes non vivant,
gigantes non resurgant :
propterea visitasti et contrivisti eos,
et perdidisti omnem memoriam eorum.
1
1064/1834
15
Indulsisti genti, Domine,

indulsisti genti, numquid glorificatus es ?
elongasti omnes terminos terr.
16
Domine, in angustia requisierunt te,
in tribulatione murmuris doctrina tua eis.
17
Sicut qu concipit, cum appropinquaverit ad partum,
dolens clamat in doloribus suis,
sic facti sumus a facie tua, Domine.
18
Concepimus, et quasi parturivimus,
et peperimus spiritum.
Salutes non fecimus in terra ;
ideo non ceciderunt habitatores terr.
19
Vivent mortui tui,
interfecti mei resurgent.
Expergiscimini, et laudate,
qui habitatis in pulvere,
quia ros lucis ros tuus,
et terram gigantum detrahes in ruinam.
20
Vade, populus meus, intra in cubicula tua ;
claude ostia tua super te,
abscondere modicum ad momentum,
donec pertranseat indignatio.
21
Ecce enim Dominus egredietur de loco suo,
ut visitet iniquitatem habitatoris terr contra eum ;
et revelabit terra sanguinem suum, et non operiet ultra interfectos suos.
Cap. 27
In die illa visitabit Dominus
in gladio suo duro, et grandi, et forti,
super Leviathan, serpentem vectem,
et super Leviathan, serpentem tortuosum,
et occidet cetum qui in mari est.
2
In die illa vinea meri cantabit ei.
3
Ego Dominus qui servo eam ;
repente propinabo ei.
Ne forte visitetur contra eam,
nocte et die servo eam.
4
Indignatio non est mihi.
Quis dabit me spinam et veprem in prlio ?
gradiar super eam,
succendam eam pariter.
5
An potius tenebit fortitudinem meam ?
faciet pacem mihi,
1
1065/1834
pacem faciet mihi.

6
Qui ingrediuntur impetu ad Jacob,
florebit et germinabit Isral,
et implebunt faciem orbis semine.
7
Numquid juxta plagam percutientis se percussit eum ?
aut sicut occidit interfectos ejus, sic occisus est ?
8
In mensura contra mensuram,
cum abjecta fuerit, judicabis eam ;
meditatus est in spiritu suo duro
per diem stus.
9
Idcirco super hoc dimittetur iniquitas domui Jacob ;
et iste omnis fructus : ut auferatur peccatum ejus,
cum posuerit omnes lapides altaris
sicut lapides cineris allisos :
non stabunt luci et delubra.
10
Civitas enim munita desolata erit ;
speciosa relinquetur, et dimittetur quasi desertum ;
ibi pascetur vitulus,
et ibi accubabit, et consumet summitates ejus.
11
In siccitate messes illius conterentur.
Mulieres venientes, et docentes eam ;
non est enim populus sapiens :
propterea non miserebitur ejus qui fecit eum,
et qui formavit eum non parcet ei.
12
Et erit : in die illa
percutiet Dominus
ab alveo fluminis usque ad torrentem gypti ;
et vos congregabimini unus et unus, filii Isral.
13
Et erit : in die illa clangetur in tuba magna ;
et venient qui perditi fuerant de terra Assyriorum,
et qui ejecti erant in terra gypti,
et adorabunt Dominum
in monte sancto in Jerusalem.
Cap. 28
V coron superbi, ebriis Ephraim,
et flori decidenti, glori exsultationis ejus,
qui erant in vertice vallis pinguissim,
errantes a vino.
2
Ecce validus et fortis Dominus
sicut impetus grandinis ; turbo confringens,
sicut impetus aquarum multarum inundantium
et emissarum super terram spatiosam.
1
1066/1834
Pedibus conculcabitur
corona superbi ebriorum Ephraim.
4
Et erit flos decidens glori exsultationis ejus,
qui est super verticem vallis pinguium,
quasi temporaneum ante maturitatem autumni,
quod, cum aspexerit videns,
statim ut manu tenuerit, devorabit illud.
5
In die illa erit Dominus exercituum corona glori,
et sertum exsultationis residuo populi sui ;
6
et spiritus judicii sedenti super judicium,
et fortitudo revertentibus de bello ad portam.
7
Verum hi quoque pr vino nescierunt, et pr ebrietate erraverunt ;

sacerdos et propheta nescierunt pr ebrietate ;
absorpti sunt a vino, erraverunt in ebrietate,
nescierunt videntem, ignoraverunt judicium.
8
Omnes enim mens replet sunt vomitu sordiumque,
ita ut non esset ultra locus.
9
Quem docebit scientiam ?
et quem intelligere faciet auditum ?
Ablactatos a lacte,
avulsos ab uberibus.
10
Quia manda, remanda ; manda, remanda ;
exspecta, reexspecta ; exspecta, reexspecta ;
modicum ibi, modicum ibi.
11
In loquela enim labii,
et lingua altera
loquetur ad populum istum.
12
Cui dixit : Hc est requies mea,
reficite lassum ;
et hoc est meum refrigerium :
et noluerunt audire.
13
Et erit eis verbum Domini :
Manda, remanda ; manda, remanda ;
exspecta, reexspecta ; exspecta, reexspecta ;
modicum ibi, modicum ibi ;
ut vadant, et cadant retrorsum,
et conterantur, et illaqueentur, et capiantur.
14
Propter hoc audite verbum Domini, viri illusores,
qui dominamini super populum meum, qui est in Jerusalem.
15
Dixistis enim : Percussimus fdus cum morte,
et cum inferno fecimus pactum :
1067/1834
flagellum inundans cum transierit, non veniet super nos

quia posuimus mendacium spem nostram,
et mendacio protecti sumus.
16
Idcirco hc dicit Dominus Deus :
Ecce ego mittam in fundamentis Sion lapidem,
lapidem probatum,
angularem, pretiosum, in fundamento fundatum ;
qui crediderit, non festinet.
17
Et ponam in pondere judicium,
et justitiam in mensura ;
et subvertet grando spem mendacii,
et protectionem aqu inundabunt.
18
Et delebitur fdus vestrum cum morte,
et pactum vestrum cum inferno non stabit :
flagellum inundans cum transierit, eritis ei in conculcationem.
19
Quandocumque pertransierit, tollet vos,
quoniam in mane diluculo pertransibit in die et in nocte ;
et tantummodo sola vexatio intellectum dabit auditui.
20
Coangustatum est enim stratum, ita ut alter decidat ;
et pallium breve utrumque operire non potest.
21
Sicut enim in monte divisionum stabit Dominus ;
sicut in valle qu est in Gabaon irascetur,
ut faciat opus suum, alienum opus ejus :
ut operetur opus suum, peregrinum est opus ejus ab eo.
22
Et nunc nolite illudere,
ne forte constringantur vincula vestra ;
consummationem enim et abbreviationem audivi
a Domino Deo exercituum, super universam terram.
23
Auribus percipite, et audite vocem meam :

attendite, et audite eloquium meum.
24
Numquid tota die arabit arans ut serat ?
proscindet et sarriet humum suam ?
25
Nonne cum adquaverit faciem ejus,
seret gith et cyminum sparget ?
et ponet triticum per ordinem, et hordeum,
et milium, et viciam in finibus suis ?
26
Et erudiet illum in judicio ;
Deus suus docebit illum.
27
Non enim in serris triturabitur gith,
nec rota plaustri super cyminum circuibit ;
sed in virga excutietur gith,
1068/1834
et cyminum in baculo.
28
Panis autem comminuetur ;
verum non in perpetuum triturans triturabit illum,
neque vexabit eum rota plaustri,
neque ungulis suis comminuet eum.
29
Et hoc a Domino Deo exercituum exivit,
ut mirabile faceret consilium, et magnificaret justitiam.
Cap. 29
V Ariel, Ariel
civitas, quam expugnavit David !
additus est annus ad annum :
solemnitates evolut sunt.
2
Et circumvallabo Ariel,
et erit tristis et mrens,
et erit mihi quasi Ariel.
3
Et circumdabo quasi sphram in circuitu tuo,
et jaciam contra te aggerem,
et munimenta ponam in obsidionem tuam.
4
Humiliaberis, de terra loqueris,
et de humo audietur eloquium tuum ;
et erit quasi pythonis de terra vox tua,
et de humo eloquium tuum mussitabit.
5
Et erit sicut pulvis tenuis multitudo ventilantium te,
et sicut favilla pertransiens multitudo eorum qui contra te prvaluerunt ;
6
eritque repente confestim.
A Domino exercituum visitabitur
in tonitruo, et commotione terr, et voce magna
turbinis et tempestatis, et flamm ignis devorantis.
7
Et erit sicut somnium visionis nocturn
multitudo omnium gentium qu dimicaverunt contra Ariel,
et omnes qui militaverunt, et obsederunt,
et prvaluerunt adversus eam.
8
Et sicut somniat esuriens, et comedit,
cum autem fuerit expergefactus, vacua est anima ejus ;
et sicut somniat sitiens et bibit,
et postquam fuerit expergefactus, lassus adhuc sitit,
et anima ejus vacua est :
sic erit multitudo omnium gentium
qu dimicaverunt contra montem Sion.
9
Obstupescite et admiramini ;
fluctuate et vacillate ;
inebriamini, et non a vino ;
1
1069/1834
movemini, et non ab ebrietate.

10
Quoniam miscuit vobis Dominus
spiritum soporis ; claudet oculos vestros :
prophetas et principes vestros, qui vident visiones, operiet.
11
Et erit vobis visio omnium
sicut verba libri signati,
quem cum dederint scienti litteras,
dicent : Lege istum :
et respondebit : Non possum, signatus est enim.
12
Et dabitur liber nescienti litteras,
diceturque ei : Lege ;
et respondebit : Nescio litteras.
13
Et dixit Dominus : Eo quod appropinquat populus iste ore suo,
et labiis suis glorificat me,
cor autem ejus longe est a me,
et timuerunt me mandato hominum et doctrinis,
14
ideo ecce ego addam ut admirationem faciam
populo huic miraculo grandi et stupendo ;
peribit enim sapientia a sapientibus ejus,
et intellectus prudentium ejus abscondetur.
15
V qui profundi estis corde,
ut a Domino abscondatis consilium ;
quorum sunt in tenebris opera,
et dicunt : Quis videt nos ?
et quis novit nos ?
16
Perversa est hc vestra cogitatio ;
quasi si lutum contra figulum cogitet,
et dicat opus factori suo : Non fecisti me ;
et figmentum dicat fictori suo : Non intelligis.
17
Nonne adhuc in modico et in brevi
convertetur Libanus in carmel,
et carmel in saltum reputabitur ?
18
Et audient in die illa surdi verba libri,
et de tenebris et caligine oculi ccorum videbunt.
19
Et addent mites in Domino ltitiam,
et pauperes homines in Sancto Isral exsultabunt ;
20
quoniam defecit qui prvalebat, consummatus est illusor,
et succisi sunt omnes qui vigilabant super iniquitatem,
21
qui peccare faciebant homines in verbo,
et arguentem in porta supplantabant,
et declinaverunt frustra a justo.
22
Propter hoc, hc dicit Dominus ad domum Jacob,
qui redemit Abraham :
1070/1834
Non modo confundetur Jacob,

nec modo vultus ejus erubescet ;
23
sed cum viderit filios suos,
opera manuum mearum in medio sui
sanctificantes nomen meum,
et sanctificabunt Sanctum Jacob,
et Deum Isral prdicabunt ;
24
et scient errantes spiritu intellectum,
et mussitatores discent legem.
Cap. 30
V filii desertores, dicit Dominus,
ut faceretis consilium, et non ex me,
et ordiremini telam, et non per spiritum meum,
ut adderetis peccatum super peccatum ;
2
qui ambulatis ut descendatis in gyptum,
et os meum non interrogastis,
sperantes auxilium in fortitudine Pharaonis,
et habentes fiduciam in umbra gypti !
3
Et erit vobis fortitudo Pharaonis in confusionem,
et fiducia umbr gypti in ignominiam.
4
Erant enim in Tani principes tui,
et nuntii tui usque ad Hanes pervenerunt.
5
Omnes confusi sunt super populo qui eis prodesse non potuit :
non fuerunt in auxilium et in aliquam utilitatem,
sed in confusionem et in opprobrium.
6
Onus jumentorum austri.
In terra tribulationis et angusti
lena, et leo ex eis,
vipera et regulus volans ;
portantes super humeros jumentorum divitias suas,
et super gibbum camelorum thesauros suos,
ad populum qui eis prodesse non poterit.
7
gyptus enim frustra et vane auxiliabitur.
Ideo clamavi super hoc : Superbia tantum est, quiesce.
8
Nunc ergo ingressus, scribe ei super buxum,
et in libro diligenter exara illud,
et erit in die novissimo
in testimonium usque in ternum.
9
Populus enim ad iracundiam provocans est :
et filii mendaces,
filii nolentes
audire legem Dei ;
1
1071/1834
10
qui dicunt videntibus : Nolite videre,

et aspicientibus : Nolite aspicere nobis ea qu recta sunt ;
loquimini nobis placentia :
videte nobis errores.
11
Auferte a me viam ;
declinate a me semitam ;
cesset a facie nostra
Sanctus Isral.
12
Propterea hc dicit Sanctus Isral : Pro eo quod reprobastis verbum hoc,
et sperastis in calumnia et in tumultu,
et innixi estis super eo ;
13
propterea erit vobis iniquitas hc
sicut interruptio cadens,
et requisita in muro excelso,
quoniam subito, dum non speratur, veniet contritio ejus.
14
Et comminuetur sicut conteritur lagena figuli
contritione pervalida,
et non invenietur de fragmentis ejus testa
in qua portetur igniculus de incendio,
aut hauriatur parum aqu de fovea.
15
Quia hc dicit Dominus Deus, Sanctus Isral :
Si revertamini et quiescatis, salvi eritis ;
in silentio et in spe erit fortitudo vestra.
Et noluistis,
16
et dixistis : Nequaquam,
sed ad equos fugiemus :
ideo fugietis ;
et : Super veloces ascendemus :
ideo velociores erunt qui persequentur vos.
17
Mille homines a facie terroris unius ;
et a facie terroris quinque fugietis,
donec relinquamini
quasi malus navis in vertice montis,
et quasi signum super collem.
18
Propterea exspectat Dominus ut misereatur vestri ;
et ideo exaltabitur parcens vobis,
quia Deus judicii Dominus :
beati omnes qui exspectant eum !
19
Populus enim Sion habitabit in Jerusalem :
plorans nequaquam plorabis :
miserans miserebitur tui, ad vocem clamoris tui :
statim ut audierit, respondebit tibi.
20
Et dabit vobis Dominus
1072/1834
panem arctum, et aquam brevem ;

et non faciet avolare a te ultra doctorem tuum ;
et erunt oculi tui videntes prceptorem tuum.
21
Et aures tu audient verbum post tergum monentis :
Hc est via ; ambulate in ea,
et non declinetis neque ad dexteram, neque ad sinistram.
22
Et contaminabis laminas sculptilium argenti tui,
et vestimentum conflatilis auri tui,
et disperges ea sicut immunditiam menstruat.
Egredere, dices ei.
23
Et dabitur pluvia semini tuo,
ubicumque seminaveris in terra,
et panis frugum terr
erit uberrimus et pinguis ;
pascetur in possessione tua in die illo agnus spatiose,
24
et tauri tui, et pulli asinorum,
qui operantur terram,
commistum migma comedent
sicut in area ventilatum est.
25
Et erunt super omnem montem excelsum,
et super omnem collem elevatum,
rivi currentium aquarum,
in die interfectionis multorum,
cum ceciderint turres :
26
et erit lux lun sicut lux solis,
et lux solis erit septempliciter
sicut lux septem dierum,
in die qua alligaverit Dominus vulnus populi sui,
et percussuram plag ejus sanaverit.
27
Ecce nomen Domini venit de longinquo,
ardens furor ejus, et gravis ad portandum ;
labia ejus repleta sunt indignatione,
et lingua ejus quasi ignis devorans.
28
Spiritus ejus velut torrens
inundans usque ad medium colli,
ad perdendas gentes in nihilum,
et frenum erroris quod erat in maxillis populorum.
29
Canticum erit vobis
sicut nox sanctificat solemnitatis,
et ltitia cordis
sicut qui pergit cum tibia,
ut intret in montem Domini
ad Fortem Isral.
1073/1834
30
Et auditam faciet Dominus gloriam vocis su,

et terrorem brachii sui ostendet
in comminatione furoris, et flamma ignis devorantis :
allidet in turbine, et in lapide grandinis.
31
A voce enim Domini pavebit Assur
virga percussus.
32
Et erit transitus virg fundatus,
quam requiescere faciet Dominus super eum
in tympanis et citharis ;
et in bellis prcipuis expugnabit eos.
33
Prparata est enim ab heri Topheth,
a rege prparata,
profunda, et dilatata.
Nutrimenta ejus, ignis et ligna multa ;
flatus Domini sicut torrens sulphuris succendens eam.
Cap. 31
V qui descendunt in gyptum ad auxilium,
in equis sperantes,
et habentes fiduciam super quadrigis, quia mult sunt ;
et super equitibus, quia prvalidi nimis ;
et non sunt confisi super Sanctum Isral,
et Dominum non requisierunt !
2
Ipse autem sapiens adduxit malum,
et verba sua non abstulit ;
et consurget contra domum pessimorum,
et contra auxilium operantium iniquitatem.
3
gyptus homo, et non deus ;
et equi eorum caro, et non spiritus ;
et Dominus inclinabit manum suam,
et corruet auxiliator, et cadet cui prstatur auxilium,
simulque omnes consumentur.
4
Quia hc dicit Dominus ad me :
Quomodo si rugiat leo
et catulus leonis super prdam suam ;
et cum occurrerit ei multitudo pastorum,
a voce eorum non formidabit,
et a multitudine eorum non pavebit :
sic descendet Dominus exercituum ut prlietur
super montem Sion et super collem ejus.
5
Sicut aves volantes,
sic proteget Dominus exercituum Jerusalem,
protegens et liberans, transiens et salvans.
1
1074/1834
Convertimini, sicut in profundum recesseratis,

filii Isral.
7
In die enim illa abjiciet vir
idola argenti sui, et idola auri sui,
qu fecerunt vobis manus vestr in peccatum.
8
Et cadet Assur in gladio non viri,
et gladius non hominis vorabit eum :
et fugiet non a facie gladii,
et juvenes ejus vectigales erunt.
9
Et fortitudo ejus a terrore transibit,
et pavebunt fugientes principes ejus,
dixit Dominus : cujus ignis est in Sion
et caminus ejus in Jerusalem.
Cap. 32
Ecce in justitia regnabit rex,
et principes in judicio prerunt.
2
Et erit vir sicut qui absconditur a vento,
et celat se a tempestate ;
sicut rivi aquarum in siti,
et umbra petr prominentis in terra deserta.
3
Non caligabunt oculi videntium,
et aures audientium diligenter auscultabunt.
4
Et cor stultorum intelliget scientiam,
et lingua balborum velociter loquetur et plane.
5
Non vocabitur ultra is qui insipiens est, princeps,
neque fraudulentus appellabitur major ;
6
stultus enim fatua loquetur,
et cor ejus faciet iniquitatem,
ut perficiat simulationem,
et loquatur ad Dominum fraudulenter,
et vacuam faciat animam esurientis,
et potum sitienti auferat.
7
Fraudulenti vasa pessima sunt ;
ipse enim cogitationes concinnavit
ad perdendos mites in sermone mendacii,
cum loqueretur pauper judicium.
8
Princeps vero ea qu digna sunt principe cogitabit,
et ipse super duces stabit.
1
Mulieres opulent, surgite,

et audite vocem meam ;
1075/1834
fili confidentes,
percipite auribus eloquium meum.
10
Post dies enim et annum,
vos conturbabimini confidentes ;
consummata est enim vindemia,
collectio ultra non veniet.
11
Obstupescite, opulent ;
conturbamini, confidentes :
exuite vos et confundimini ;
accingite lumbos vestros.
12
Super ubera plangite,
super regione desiderabili,
super vinea fertili.
13
Super humum populi mei
spin et vepres ascendent :
quanto magis super omnes domos gaudii
civitatis exultantis !
14
Domus enim dimissa est,
multitudo urbis relicta est,
tenebr et palpatio
fact sunt super speluncas usque in ternum ;
gaudium onagrorum,
pascua gregum.
15
Donec effundatur super nos
spiritus de excelso,
et erit desertum in carmel,
et carmel in saltum reputabitur.
16
Et habitabit in solitudine judicium,
et justitia in carmel sedebit.
17
Et erit opus justiti pax,
et cultus justiti silentium,
et securitas usque in sempiternum.
18
Et sedebit populus meus in pulchritudine pacis,
et in tabernaculis fiduci,
et in requie opulenta.
19
Grando autem in descensione saltus,
et humilitate humiliabitur civitas.
20
Beati qui seminatis super omnes aquas,
immittentes pedem bovis et asini.
Cap. 33
V qui prdaris ! nonne et ipse prdaberis ?
et qui spernis, nonne et ipse sperneris ?
1
1076/1834
Cum consummaveris deprdationem, deprdaberis ;

cum fatigatus desieris contemnere, contemneris.
2
Domine, miserere nostri,
te enim exspectavimus ;
esto brachium nostrum in mane,
et salus nostra in tempore tribulationis.
3
A voce angeli fugerunt populi,
et ab exaltatione tua dispers sunt gentes.
4
Et congregabuntur spolia vestra sicut colligitur bruchus,
velut cum foss plen fuerint de eo.
5
Magnificatus est Dominus, quoniam habitavit in excelso ;
implevit Sion judicio et justitia.
6
Et erit fides in temporibus tuis :
diviti salutis sapientia et scientia ;
timor Domini ipse est thesaurus ejus.
7
Ecce videntes clamabunt foris ;
angeli pacis amare flebunt.
8
Dissipat sunt vi,
cessavit transiens per semitam :
irritum factum est pactum, projecit civitates,
non reputavit homines.
9
Luxit et elanguit terra ;
confusus est Libanus, et obsorduit :
et factus est Saron sicut desertum,
et concussa est Basan, et Carmelus.
10
Nunc consurgam, dicit Dominus ;
nunc exaltabor, nunc sublevabor.
11
Concipietis ardorem, parietis stipulam ;
spiritus vester ut ignis vorabit vos.
12
Et erunt populi quasi de incendio cinis ;
spin congregat igni comburentur.
13
Audite, qui longe estis, qu fecerim ;
et cognoscite, vicini, fortitudinem meam.
14
Conterriti sunt in Sion peccatores ;
possedit tremor hypocritas.
Quis poterit habitare de vobis cum igne devorante ?
quis habitabit ex vobis cum ardoribus sempiternis ?
15
Qui ambulat in justitiis et loquitur veritatem,
qui projicit avaritiam ex calumnia,
et excutit manus suas ab omni munere,
qui obturat aures suas ne audiat sanguinem,
et claudit oculos suos ne videat malum.
16
Iste in excelsis habitabit ;
1077/1834
munimenta saxorum sublimitas ejus :

panis ei datus est, aqu ejus fideles sunt.
17
Regem in decore suo videbunt oculi ejus,
cernent terram de longe.
18
Cor tuum meditabitur timorem :
ubi est litteratus ? ubi legis verba ponderans ?
ubi doctor parvulorum ?
19
Populum impudentem non videbis,
populum alti sermonis, ita ut non possis intelligere
disertitudinem lingu ejus, in quo nulla est sapientia.
20
Respice, Sion, civitatem solemnitatis nostr :
oculi tui videbunt Jerusalem,
habitationem opulentam,
tabernaculum quod nequaquam transferri poterit ;
nec auferentur clavi ejus in sempiternum,
et omnes funiculi ejus non rumpentur :
21
quia solummodo ibi magnificus est Dominus noster :
locus fluviorum rivi latissimi et patentes :
non transibit per eum navis remigum,
neque trieris magna transgredietur eum.
22
Dominus enim judex noster,
Dominus legifer noster,
Dominus rex noster,
ipse salvabit nos.
23
Laxati sunt funiculi tui,
et non prvalebunt ;
sic erit malus tuus
ut dilatare signum non queas.
Tunc dividentur spolia prdarum multarum ;
claudi diripient rapinam.
24
Nec dicet vicinus : Elangui ;
populus qui habitat in ea, auferetur ab eo iniquitas.
Cap. 34
Accedite, gentes, et audite ;
et populi, attendite :
audiat terra, et plenitudo ejus ;
orbis, et omne germen ejus.
2
Quia indignatio Domini super omnes gentes,
et furor super universam militiam eorum :
interfecit eos, et dedit eos in occisionem.
3
Interfecti eorum projicientur,
et de cadaveribus eorum ascendet ftor ;
1
1078/1834
tabescent montes a sanguine eorum.

4
Et tabescet omnis militia clorum,
et complicabuntur sicut liber cli :
et omnis militia eorum defluet,
sicut defluit folium de vinea et de ficu.
5
Quoniam inebriatus est in clo gladius meus ;
ecce super Idumam descendet,
et super populum interfectionis me, ad judicium.
6
Gladius Domini repletus est sanguine,
incrassatus est adipe,
de sanguine agnorum et hircorum,
de sanguine medullatorum arietum :
victima enim Domini in Bosra,
et interfectio magna in terra Edom.
7
Et descendent unicornes cum eis,
et tauri cum potentibus ;
inebriabitur terra eorum sanguine,
et humus eorum adipe pinguium.
8
Quia dies ultionis Domini,
annus retributionum judicii Sion.
9
Et convertentur torrentes ejus in picem,
et humus ejus in sulphur ;
et erit terra ejus in picem ardentem.
10
Nocte et die non extinguetur,
in sempiternum ascendet fumus ejus,
a generatione in generationem desolabitur,
in scula sculorum non erit transiens per eam.
11
Et possidebunt illam onocrotalus et ericius ;
ibis et corvus habitabunt in ea :
et extendetur super eam mensura, ut redigatur ad nihilum,
et perpendiculum in desolationem.
12
Nobiles ejus non erunt ibi ; regem potius invocabunt,
et omnes principes ejus erunt in nihilum.
13
Et orientur in domibus ejus spin et urtic,
et paliurus in munitionibus ejus ;
et erit cubile draconum,
et pascua struthionum.
14
Et occurrent dmonia onocentauris,
et pilosus clamabit alter ad alterum ;
ibi cubavit lamia,
et invenit sibi requiem.
15
Ibi habuit foveam ericius, et enutrivit catulos,
et circumfodit, et fovit in umbra ejus ;
1079/1834
illuc congregati sunt milvi, alter ad alterum.

16
Requirite diligenter in libro Domini, et legite :
Unum ex eis non defuit,
alter alterum non qusivit ;
quia quod ex ore meo procedit, ille mandavit,
et spiritus ejus ipse congregavit ea.
17
Et ipse misit eis sortem,
et manus ejus divisit eam illis in mensuram :
usque in ternum possidebunt eam ;
in generationem et generationem habitabunt in ea.
Cap. 35
1
Ltabitur deserta et invia,
et exsultabit solitudo,
et florebit quasi lilium.
2
Germinans germinabit, et exsultabit
ltabunda et laudans :
gloria Libani data est ei,
decor Carmeli et Saron ;
ipsi videbunt gloriam Domini,
et decorem Dei nostri.
3
Confortate manus dissolutas,
et genua debilia roborate.
4
Dicite pusillanimis :
Confortamini, et nolite timere :
ecce Deus vester ultionem adducet retributionis ;
Deus ipse veniet, et salvabit vos.
5
Tunc aperientur oculi ccorum,
et aures surdorum patebunt ;
6
tunc saliet sicut cervus claudus,
et aperta erit lingua mutorum :
quia sciss sunt in deserto aqu,
et torrentes in solitudine ;
7
et qu erat arida, erit in stagnum,
et sitiens in fontes aquarum.
In cubilibus, in quibus prius dracones habitabant,
orietur viror calami et junci.
8
Et erit ibi semita et via,
et via sancta vocabitur :
non transibit per eam pollutus,
et hc erit vobis directa via,
ita ut stulti non errent per eam.
9
Non erit ibi leo,
et mala bestia non ascendet per eam,
1080/1834
nec invenietur ibi ;

et ambulabunt qui liberati fuerint.
10
Et redempti a Domino convertentur,
et venient in Sion cum laude,
et ltitia sempiterna super caput eorum :
gaudium et ltitiam obtinebunt,
et fugiet dolor et gemitus.
Cap. 36 1 Et factum est in quartodecimo anno regis Ezechi,
ascendit Sennacherib, rex Assyriorum, super omnes civitates Juda munitas,
et cepit eas. 2 Et misit rex Assyriorum Rabsacen de Lachis in Jerusalem, ad
regem Ezechiam in manu gravi : et stetit in aquductu piscin superioris in
via Agri fullonis. 3 Et egressus est ad eum Eliacim, filius Helci, qui erat
super domum, et Sobna scriba, et Joahe filius Asaph, a commentariis. 4 Et
dixit ad eos Rabsaces : Dicite Ezechi : Hc dicit rex magnus, rex
Assyriorum : Qu est ista fiducia qua confidis ? 5 aut quo consilio vel
fortitudine rebellare disponis ? super quem habes fiduciam, quia recessisti a
me ? 6 Ecce confidis super baculum arundineum confractum istum, super
gyptum ; cui si innixus fuerit homo, intrabit in manum ejus, et perforabit
eam : sic Pharao, rex gypti, omnibus qui confidunt in eo. 7 Quod si
responderis mihi : In Domino Deo nostro confidimus ; nonne ipse est cujus
abstulit Ezechias excelsa et altaria, et dixit Jud et Jerusalem : Coram altari
isto adorabitis ? 8 Et nunc trade te domino meo, regi Assyriorum, et dabo
tibi duo millia equorum, nec poteris ex te prbere ascensores eorum : 9 et
quomodo sustinebis faciem judicis unius loci ex servis domini mei
minoribus ? Quod si confidis in gypto, in quadrigis et in equitibus, 10 et
nunc numquid sine Domino ascendi ad terram istam, ut disperderem eam ?
Dominus dixit ad me : Ascende super terram istam, et disperde eam.
11
Et dixit Eliacim, et Sobna, et Joahe, ad Rabsacen : Loquere ad servos

tuos syra lingua ; intelligimus enim ; ne loquaris ad nos judaice in auribus
populi qui est super murum. 12 Et dixit ad eos Rabsaces : Numquid ad
dominum tuum et ad te misit me dominus meus, ut loquerer omnia verba
ista ? et non potius ad viros qui sedent in muro, ut comedant stercora sua, et
bibant urinam pedum suorum vobiscum ? 13 Et stetit Rabsaces, et clamavit
voce magna judaice, et dixit : Audite verba regis magni, regis Assyriorum !
14
Hc dicit rex : Non seducat vos Ezechias, quia non poterit eruere vos.
15
Et non vobis tribuat fiduciam Ezechias super Domino, dicens : Eruens
liberabit nos Dominus : non dabitur civitas ista in manu regis Assyriorum.
16
Nolite audire Ezechiam ; hc enim dicit rex Assyriorum : Facite mecum
benedictionem, et egredimini ad me, et comedite unusquisque vineam
suam, et unusquisque ficum suam, et bibite unusquisque aquam cistern
su, 17 donec veniam, et tollam vos ad terram qu est ut terra vestra,
1081/1834
terram frumenti et vini, terram panum et vinearum. 18 Nec conturbet vos

Ezechias, dicens : Dominus liberabit nos. Numquid liberaverunt dii
gentium unusquisque terram suam de manu regis Assyriorum ? 19 Ubi est
deus Emath et Arphad ? ubi est deus Sepharvaim ? numquid liberaverunt
Samariam de manu mea ? 20 Quis est ex omnibus diis terrarum istarum qui
eruerit terram suam de manu mea, ut eruat Dominus Jerusalem de manu
mea ? 21 Et siluerunt, et non responderunt ei verbum. Mandaverat enim rex,
dicens : Ne respondeatis ei. 22 Et ingressus est Eliacim, filius Helci, qui
erat super domum, et Sobna scriba, et Joahe filius Asaph, a commentariis,
ad Ezechiam, scissis vestibus, et nuntiaverunt ei verba Rabsacis.
Cap. 37 1 Et factum est, cum audisset rex Ezechias, scidit vestimenta
sua, et obvolutus est sacco, et intravit in domum Domini. 2 Et misit
Eliacim, qui erat super domum, et Sobnam scribam, et seniores de
sacerdotibus, opertos saccis, ad Isaiam, filium Amos, prophetam, 3 et
dixerunt ad eum : Hc dicit Ezechias : Dies tribulationis, et correptionis, et
blasphemi, dies hc ; quia venerunt filii usque ad partum, et virtus non
est pariendi. 4 Si quomodo audiat Dominus Deus tuus verba Rabsacis,
quem misit rex Assyriorum dominus suus ad blasphemandum Deum
viventem et exprobrandum sermonibus quos audivit Dominus Deus tuus :
leva ergo orationem pro reliquiis qu repert sunt. 5 Et venerunt servi regis
Ezechi ad Isaiam. 6 Et dixit ad eos Isaias : Hc dicetis domino vestro :
Hc dicit Dominus : Ne timeas a facie verborum qu audisti, quibus
blasphemaverunt pueri regis Assyriorum me. 7 Ecce ego dabo ei spiritum,
et audiet nuntium, et revertetur ad terram suam, et corruere eum faciam
gladio in terra sua.
8
Reversus est autem Rabsaces, et invenit regem Assyriorum prliantem

adversus Lobnam : audierat enim quia profectus esset de Lachis. 9 Et
audivit de Tharaca rege thiopi, dicentes : Egressus est ut pugnet contra
te. Quod cum audisset, misit nuntios ad Ezechiam, dicens : 10 Hc dicetis
Ezechi regi Jud, loquentes : Non te decipiat Deus tuus in quo tu
confidis, dicens : Non dabitur Jerusalem in manu regis Assyriorum. 11 Ecce
tu audisti omnia qu fecerunt reges Assyriorum omnibus terris, quas
subverterunt : et tu poteris liberari ? 12 Numquid eruerunt eos dii gentium
quos subverterunt patres mei, Gozam, et Haram, et Reseph, et filios Eden
qui erant in Thalassar ? 13 Ubi est rex Emath, et rex Arphad, et rex urbis
Sepharvaim, Ana, et Ava ?
14
Et tulit Ezechias libros de manu nuntiorum, et legit eos, et ascendit in

domum Domini, et expandit eos Ezechias coram Domino : 15 et oravit
Ezechias ad Dominum, dicens : 16 Domine exercituum, Deus Isral, qui
sedes super cherubim, tu es Deus solus omnium regnorum terr : tu fecisti
1082/1834
clum et terram. 17 Inclina, Domine, aurem tuam, et audi ; aperi, Domine,

oculos tuos, et vide : et audi omnia verba Sennacherib, qu misit ad
blasphemandum Deum viventem. 18 Vere enim, Domine, desertas fecerunt
reges Assyriorum terras, et regiones earum, 19 et dederunt deos earum igni :
non enim erant dii, sed opera manuum hominum, lignum et lapis, et
comminuerunt eos. 20 Et nunc, Domine Deus noster, salva nos de manu
ejus, et cognoscant omnia regna terr quia tu es Dominus solus. 21 Et misit
Isaias, filius Amos, ad Ezechiam, dicens : Hc dicit Dominus Deus Isral :
Pro quibus rogasti me de Sennacherib, rege Assyriorum, 22 hoc est verbum
quod locutus est Dominus super eum :
Despexit te et subsannavit te,
virgo filia Sion ;
post te caput movit,
filia Jerusalem.
23
Cui exprobrasti ? et quem blasphemasti ?
et super quem exaltasti vocem,
et levasti altitudinem oculorum tuorum ?
ad Sanctum Isral.
24
In manu servorum tuorum exprobrasti Domino,
et dixisti : In multitudine quadrigarum mearum
ego ascendi altitudinem montium juga Libani ;
et succidam excelsa cedrorum ejus,
et electas abietes illius,
et introibo altitudinem summitatis ejus,
saltum Carmeli ejus.
25
Ego fodi, et bibi aquam,
et exsiccavi vestigio pedis mei
omnes rivos aggerum.
26
Numquid non audisti qu olim fecerim ei ?
Ex diebus antiquis ego plasmavi illud ;
et nunc adduxi,
et factum est in eradicationem collium compugnantium,
et civitatum munitarum.
27
Habitatores earum breviata manu
contremuerunt, et confusi sunt.
Facti sunt sicut fnum agri,
et gramen pascu,
et herba tectorum,
qu exaruit antequam maturesceret.
28
Habitationem tuam, et egressum tuum,
et introitum tuum cognovi,
et insaniam tuam contra me.
29
Cum fureres adversum me,
1083/1834
superbia tua ascendit in aures meas.

Ponam ergo circulum in naribus tuis,
et frenum in labiis tuis,
et reducam te in viam
per quem venisti.
30
Tibi autem hoc erit signum : comede hoc anno qu sponte nascuntur, et
in anno secundo pomis vescere ; in anno autem tertio seminate et metite, et
plantate vineas, et comedite fructum earum. 31 Et mittet id quod salvatum
fuerit de domo Juda, et quod reliquum est, radicem deorsum, et faciet
fructum sursum : 32 quia de Jerusalem exibunt reliqui, et salvatio de
monte Sion : zelus Domini exercituum faciet istud. 33 Propterea hc dicit
Dominus de rege Assyriorum :
Non intrabit civitatem hanc,
et non jaciet ibi sagittam,
et non occupabit eam clypeus,
et non mittet in circuitu ejus aggerem.
34
In via qua venit, per eam revertetur,
et civitatem hanc non ingredietur, dicit Dominus.
35
Et protegam civitatem istam, ut salvem eam
propter me, et propter David, servum meum.
36
Egressus est autem angelus Domini, et percussit in castris Assyriorum
centum octoginta quinque millia. Et surrexerunt mane, et ecce omnes
cadavera mortuorum. 37 Et egressus est, et abiit, et reversus est
Sennacherib, rex Assyriorum, et habitavit in Ninive. 38 Et factum est, cum
adoraret in templo Nesroch deum suum, Adramelech et Sarasar, filii ejus,
percusserunt eum gladio, fugeruntque in terram Ararat ; et regnavit
Asarhaddon, filius ejus, pro eo.
Cap. 38 1 In diebus illis grotavit Ezechias usque ad mortem ; et
introivit ad eum Isaias, filius Amos, propheta, et dixit ei : Hc dicit
Dominus : Dispone domui tu, quia morieris tu, et non vives. 2 Et convertit
Ezechias faciem suam ad parietem, et oravit ad Dominum, 3 et dixit :
Obsecro, Domine, memento, quso, quomodo ambulaverim coram te in
veritate et in corde perfecto, et quod bonum est in oculis tuis fecerim. Et
flevit Ezechias fletu magno. 4 Et factum est verbum Domini ad Isaiam,
dicens : 5 Vade, et dic Ezechi : Hc dicit Dominus Deus David patris tui :
Audivi orationem tuam, et vidi lacrimas tuas ; ecce ego adjiciam super dies
tuos quindecim annos, 6 et de manu regis Assyriorum eruam te, et civitatem
istam, et protegam eam. 7 Hoc autem tibi erit signum a Domino, quia faciet
Dominus verbum hoc quod locutus est : 8 ecce ego reverti faciam umbram
linearum per quas descenderat in horologio Achaz in sole, retrorsum decem
1084/1834
lineis. Et reversus est sol decem lineis per gradus quos descenderat.
9
Scriptura Ezechi, regis Juda, cum grotasset et convaluisset de

infirmitate sua.
10
Ego dixi in dimidio dierum meorum :
Vadam ad portas inferi ;
qusivi residuum annorum meorum.
11
Dixi : Non videbo Dominum Deum
in terra viventium ;
non aspiciam hominem ultra,
et habitatorem quietis.
12
Generatio mea ablata est, et convoluta est a me,
quasi tabernaculum pastorum.
Prcisa est velut a texente vita mea ;
dum adhuc ordirer, succidit me :
de mane usque ad vesperam finies me.
13
Sperabam usque ad mane ;
quasi leo, sic contrivit omnia ossa mea :
de mane usque ad vesperam finies me.
14
Sicut pullus hirundinis, sic clamabo ;
meditabor ut columba.
Attenuati sunt oculi mei, suspicientes in excelsum.
Domine, vim patior : responde pro me.
15
Quid dicam, aut quid respondebit mihi,
cum ipse fecerit ?
Recogitabo tibi omnes annos meos
in amaritudine anim me.
16
Domine, si sic vivitur,
et in talibus vita spiritus mei,
corripies me, et vivificabis me.
17
Ecce in pace amaritudo mea amarissima.
Tu autem eruisti animam meam
ut non periret ;
projecisti post tergum tuum
omnia peccata mea.
18
Quia non infernus confitebitur tibi,
neque mors laudabit te :
non exspectabunt qui descendunt in lacum
veritatem tuam.
19
Vivens, vivens ipse confitebitur tibi,
sicut et ego hodie ;
pater filiis notam faciet
veritatem tuam.
1085/1834
20
Domine, salvum me fac !

et psalmos nostros cantabimus
cunctis diebus vit nostr
in domo Domini.
21
Et jussit Isaias ut tollerent massam de ficis, et cataplasmarent super
vulnus, et sanaretur. 22 Et dixit Ezechias : Quod erit signum quia ascendam
in domum Domini ?
Cap. 39 1 In tempore illo misit Merodach Baladan, filius Baladan,
rex Babylonis, libros et munera ad Ezechiam : audierat enim quod
grotasset et convaluisset. 2 Ltatus est autem super eis Ezechias, et
ostendit eis cellam aromatum, et argenti, et auri, et odoramentorum, et
unguenti optimi, et omnes apothecas supellectilis su, et universa qu
inventa sunt in thesauris ejus. Non fuit verbum quod non ostenderet eis
Ezechias in domo sua, et in omni potestate sua. 3 Introivit autem Isaias
propheta ad Ezechiam regem, et dixit ei : Quid dixerunt viri isti, et unde
venerunt ad te ? Et dixit Ezechias : De terra longinqua venerunt ad me, de
Babylone. 4 Et dixit : Quid viderunt in domo tua ? Et dixit Ezechias :
Omnia qu in domo mea sunt viderunt ; non fuit res quam non ostenderim
eis in thesauris meis. 5 Et dixit Isaias ad Ezechiam : Audi verbum Domini
exercituum. 6 Ecce dies venient, et auferentur omnia qu in domo tua sunt,
et qu thesaurizaverunt patres tui usque ad diem hanc, in Babylonem ; non
relinquetur quidquam, dicit Dominus. 7 Et de filiis tuis, qui exibunt de te,
quos genueris, tollent, et erunt eunuchi in palatio regis Babylonis. 8 Et dixit
Ezechias ad Isaiam : Bonum verbum Domini, quod locutus est. Et dixit :
Fiat tantum pax et veritas in diebus meis !
Cap. 40
Consolamini, consolamini, popule meus,
dicit Deus vester.
2
Loquimini ad cor Jerusalem,
et advocate eam,
quoniam completa est malitia ejus,
dimissa est iniquitas illius :
suscepit de manu Domini duplicia
pro omnibus peccatis suis.
3
Vox clamantis in deserto :
Parate viam Domini,
rectas facite in solitudine semitas Dei nostri.
4
Omnis vallis exaltabitur,
et omnis mons et collis humiliabitur,
et erunt prava in directa,
et aspera in vias planas :
1
1086/1834
et revelabitur gloria Domini,

et videbit omnis caro pariter
quod os Domini locutum est.
6
Vox dicentis : Clama.
Et dixi : Quid clamabo ?
Omnis caro fnum,
et omnis gloria ejus quasi flos agri.
7
Exsiccatum est fnum, et cecidit flos,
quia spiritus Domini sufflavit in eo.
Vere fnum est populus :
8
exsiccatum est fnum, et cecidit flos ;
verbum autem Domini nostri manet in ternum.
9
Super montem excelsum ascende,
tu qui evangelizas Sion ;
exalta in fortitudine vocem tuam,
qui evangelizas Jerusalem :
exalta, noli timere.
Dic civitatibus Juda :
Ecce Deus vester :
10
ecce Dominus Deus in fortitudine veniet,
et brachium ejus dominabitur :
ecce merces ejus cum eo,
et opus illius coram illo.
11
Sicut pastor gregem suum pascet,
in brachio suo congregabit agnos,
et in sinu suo levabit ;
ftas ipse portabit.
12
Quis mensus est pugillo aquas,
et clos palmo ponderavit ?
quis appendit tribus digitis molem terr,
et liberavit in pondere montes,
et colles in statera ?
13
Quis adjuvit spiritum Domini ?
aut quis consiliarius ejus fuit, et ostendit illi ?
14
cum quo iniit consilium, et instruxit eum,
et docuit eum semitam justiti,
et erudivit eum scientiam,
et viam prudenti ostendit illi ?
15
Ecce gentes quasi stilla situl,
et quasi momentum stater reputat sunt ;
ecce insul quasi pulvis exiguus.
16
Et Libanus non sufficiet ad succendendum,
et animalia ejus non sufficient ad holocaustum.
1087/1834
17
Omnes gentes quasi non sint, sic sunt coram eo,

et quasi nihilum et inane reputat sunt ei.
18
Cui ergo similem fecisti Deum ?

aut quam imaginem ponetis ei ?
19
Numquid sculptile conflavit faber ?
aut aurifex auro figuravit illud,
et laminis argenteis argentarius ?
20
Forte lignum et imputribile elegit ;
artifex sapiens qurit
quomodo statuat simulacrum, quod non moveatur.
21
Numquid non scitis ? numquid non audistis ?
numquid non annuntiatum est vobis ab initio ?
numquid non intellexistis fundamenta terr ?
22
Qui sedet super gyrum terr,
et habitatores ejus sunt quasi locust ;
qui extendit velut nihilum clos,
et expandit eos sicut tabernaculum ad inhabitandum ;
23
qui dat secretorum scrutatores quasi non sint,
judices terr velut inane fecit.
24
Et quidem neque plantatus, neque satus,
neque radicatus in terra truncus eorum ;
repente flavit in eos, et aruerunt,
et turbo quasi stipulam auferet eos.
25
Et cui assimilastis me, et adquastis ?
dicit Sanctus.
26
Levate in excelsum oculos vestros, et videte
quis creavit hc :
qui educit in numero militiam eorum,
et omnes ex nomine vocat ;
pr multitudine fortitudinis et roboris, virtutisque ejus,
neque unum reliquum fuit.
27
Quare dicis, Jacob,
et loqueris, Isral :
Abscondita est via mea a Domino,
et a Deo meo judicium meum transivit ?
28
Numquid nescis, aut non audisti ?
Deus sempiternus Dominus,
qui creavit terminos terr :
non deficiet, neque laborabit,
nec est investigatio sapienti ejus.
29
Qui dat lasso virtutem,
1088/1834
et his qui non sunt, fortitudinem et robur multiplicat.

30
Deficient pueri, et laborabunt,
et juvenes in infirmitate cadent ;
31
qui autem sperant in Domino mutabunt fortitudinem,
assument pennas sicut aquil :
current et non laborabunt,
ambulabunt et non deficient.
Cap. 41
Taceant ad me insul,
et gentes mutent fortitudinem :
accedant, et tunc loquantur ;
simul ad judicium propinquemus.
2
Quis suscitavit ab oriente Justum,
vocavit eum ut sequeretur se ?
Dabit in conspectu ejus gentes,
et reges obtinebit :
dabit quasi pulverem gladio ejus,
sicut stipulam vento raptam arcui ejus.
3
Persequetur eos, transibit in pace :
semita in pedibus ejus non apparebit.
4
Quis hc operatus est, et fecit,
vocans generationes ab exordio ?
Ego Dominus :
primus et novissimus ego sum.
5
Viderunt insul, et timuerunt ;
extrema terr obstupuerunt :
appropinquaverunt, et accesserunt.
6
Unusquisque proximo suo auxiliabitur,
et fratri suo dicet : Confortare.
7
Confortavit faber rarius
percutiens malleo
eum, qui cudebat tunc temporis,
dicens : Glutino bonum est ;
et confortavit eum clavis, ut non moveretur.
1
Et tu, Isral, serve meus,

Jacob quem elegi,
semen Abraham amici mei :
9
in quo apprehendi te ab extremis terr,
et a longinquis ejus vocavi te,
et dixi tibi : Servus meus es tu :
1089/1834
elegi te, et non abjeci te.

10
Ne timeas, quia ego tecum sum ;
ne declines, quia ego Deus tuus :
confortavi te, et auxiliatus sum tibi,
et suscepit te dextera Justi mei.
11
Ecce confundentur et erubescent
omnes qui pugnant adversum te ;
erunt quasi non sint, et peribunt
viri qui contradicunt tibi.
12
Qures eos, et non invenies,
viros rebelles tuos ;
erunt quasi non sint, et veluti consumptio
homines bellantes adversum te.
13
Quia ego Dominus Deus tuus,
apprehendens manum tuam,
dicensque tibi : Ne timeas :
ego adjuvi te.
14
Noli timere, vermis Jacob,
qui mortui estis ex Isral :
ego auxiliatus sum tibi, dicit Dominus,
et redemptor tuus Sanctus Isral.
15
Ego posui te quasi plaustrum triturans novum,
habens rostra serrantia ;
triturabis montes, et comminues,
et colles quasi pulverem pones.
16
Ventilabis eos, et ventus tollet,
et turbo disperget eos ;
et tu exsultabis in Domino,
in Sancto Isral ltaberis.
17
Egeni et pauperes
qurunt aquas, et non sunt ;
lingua eorum siti aruit.
Ego Dominus exaudiam eos,
Deus Isral, non derelinquam eos.
18
Aperiam in supinis collibus flumina,
et in medio camporum fontes :
ponam desertum in stagna aquarum,
et terram inviam in rivos aquarum.
19
Dabo in solitudinem cedrum,
et spinam, et myrtum, et lignum oliv ;
ponam in deserto abietem,
ulmum, et buxum simul :
20
ut videant, et sciant,
1090/1834
et recogitent, et intelligant pariter,

quia manus Domini fecit hoc,
et Sanctus Isral creavit illud.
21
Prope facite judicium vestrum,
dicit Dominus ;
Afferte, si quid forte habetis,
dicit rex Jacob.
22
Accedant, et nuntient nobis
qucumque ventura sunt ;
priora qu fuerunt, nuntiate,
et ponemus cor nostrum,
et sciemus novissima eorum ;
et qu ventura sunt, indicate nobis.
23
Annuntiate qu ventura sunt in futurum,
et sciemus quia dii estis vos ;
bene quoque aut male, si potestis, facite,
et loquamur et videamus simul.
24
Ecce vos estis ex nihilo,
et opus vestrum ex eo quod non est :
abominatio est qui elegit vos.
25
Suscitavi ab aquilone, et veniet ab ortu solis :
vocabit nomen meum,
et adducet magistratus quasi lutum,
et velut plastes conculcans humum.
26
Quis annuntiavit ab exordio ut sciamus,
et a principio ut dicamus : Justus es ?
Non est neque annuntians, neque prdicens,
neque audiens sermones vestros.
27
Primus ad Sion dicet : Ecce adsunt,
et Jerusalem evangelistam dabo.
28
Et vidi,
et non erat neque ex istis quisquam
qui iniret consilium,
et interrogatus responderet verbum.
29
Ecce omnes injusti,
et vana opera eorum ;
ventus et inane simulacra eorum.
Cap. 42
Ecce servus meus, suscipiam eum ;
electus meus, complacuit sibi in illo anima mea :
dedi spiritum meum super eum :
judicium gentibus proferet.
1
1091/1834
Non clamabit, neque accipiet personam,

nec audietur vox ejus foris.
3
Calamum quassatum non conteret,
et linum fumigans non extinguet :
in veritate educet judicium.
4
Non erit tristis, neque turbulentus,
donec ponat in terra judicium ;
et legem ejus insul exspectabunt.
5
Hc dicit Dominus Deus,
creans clos, et extendens eos ;
formans terram, et qu germinant ex ea ;
dans flatum populo qui est super eam,
et spiritum calcantibus eam :
6
Ego Dominus vocavi te in justitia,
et apprehendi manum tuam,
et servavi te :
et dedi te in fdus populi,
in lucem gentium,
7
ut aperires oculos ccorum,
et educeres de conclusione vinctum,
de domo carceris sedentes in tenebris.
8
Ego Dominus,
hoc est nomen meum ;
gloriam meam alteri non dabo,
et laudem meam sculptilibus.
9
Qu prima fuerunt, ecce venerunt ;
nova quoque ego annuntio :
antequam oriantur,
audita vobis faciam.
10
Cantate Domino canticum novum,

laus ejus ab extremis terr,
qui descenditis in mare, et plenitudo ejus ;
insul, et habitatores earum.
11
Sublevetur desertum et civitates ejus.
In domibus habitabit Cedar :
laudate, habitatores petr ;
de vertice montium clamabunt.
12
Ponent Domino gloriam,
et laudem ejus in insulis nuntiabunt.
13
Dominus sicut fortis egredietur,
sicut vir prliator suscitabit zelum ;
1092/1834
vociferabitur, et clamabit :
super inimicos suos confortabitur.
14
Tacui semper,
silui, patiens fui :
sicut parturiens loquar ;
dissipabo, et absorbebo simul.
15
Desertos faciam montes et colles,
et omne gramen eorum exsiccabo ;
et ponam flumina in insulas,
et stagna arefaciam.
16
Et ducam ccos in viam quam nesciunt,
et in semitis quas ignoraverunt ambulare eos faciam ;
ponam tenebras coram eis in lucem,
et prava in recta ;
hc verba feci eis,
et non dereliqui eos.
17
Conversi sunt retrorsum, confundantur confusione,
qui confidunt in sculptili ;
qui dicunt conflatili :
Vos dii nostri.
18
Surdi, audite,
et cci, intuemini ad videndum.
19
Quis ccus, nisi servus meus ;
et surdus, nisi ad quem nuntios meos misi ?
quis ccus, nisi qui venundatus est ?
et quis ccus, nisi servus Domini ?
20
Qui vides multa, nonne custodies ?
qui apertas habes aures, nonne audies ?
21
Et Dominus voluit ut sanctificaret eum,
et magnificaret legem, et extolleret.
22
Ipse autem populus direptus, et vastatus ;
laqueus juvenum omnes,
et in domibus carcerum absconditi sunt ;
facti sunt in rapinam, nec est qui eruat ;
in direptionem, nec est qui dicat : Redde.
23
Quis est in vobis qui audiat hoc,
attendat, et auscultet futura ?
24
Quis dedit in direptionem Jacob,
et Isral vastantibus ?
nonne Dominus ipse, cui peccavimus ?
Et noluerunt in viis ejus ambulare,
1093/1834
et non audierunt legem ejus.

25
Et effudit super eum indignationem furoris sui,
et forte bellum ;
et combussit eum in circuitu, et non cognovit ;
et succendit eum, et non intellexit.
Cap. 43
Et nunc hc dicit Dominus
creans te, Jacob,
et formans te, Isral :
Noli timere, quia redemi te,
et vocavi te nomine tuo : meus es tu.
2
Cum transieris per aquas, tecum ero,
et flumina non operient te ;
cum ambulaveris in igne, non combureris, et flamma non ardebit in te.
3
Quia ego Dominus Deus tuus,
Sanctus Isral, salvator tuus,
dedi propitiationem tuam gyptum,
thopiam, et Saba, pro te.
4
Ex quo honorabilis factus es in oculis meis,
et gloriosus, ego dilexi te,
et dabo homines pro te,
et populos pro anima tua.
5
Noli timere, quia ego tecum sum ;
ab oriente adducam semen tuum,
et ab occidente congregabo te.
6
Dicam aquiloni : Da ;
et austro : Noli prohibere :
affer filios meos de longinquo,
et filias meas ab extremis terr.
7
Et omnem qui invocat nomen meum,
in gloriam meam creavi eum, formavi eum, et feci eum.
8
Educ foras populum ccum, et oculos habentem ;
surdum, et aures ei sunt.
9
Omnes gentes congregat sunt simul,
et collect sunt tribus.
Quis in vobis annuntiet istud,
et qu prima sunt audire nos faciet ?
Dent testes eorum, justificentur,
et audiant, et dicant : Vere.
10
Vos testes mei, dicit Dominus,
et servus meus quem elegi :
ut sciatis, et credatis mihi,
1
1094/1834
et intelligatis quia ego ipse sum ;

ante me non est formatus Deus,
et post me non erit.
11
Ego sum, ego sum Dominus,
et non est absque me salvator.
12
Ego annuntiavi, et salvavi ; auditum feci,
et non fuit in vobis alienus :
vos testes mei, dicit Dominus,
et ego Deus.
13
Et ab initio ego ipse,
et non est qui de manu mea eruat.
Operabor, et quis avertet illud ?
14
Hc dicit Dominus, redemptor vester,

Sanctus Isral :
Propter vos misi in Babylonem,
et detraxi vectes universos,
et Chaldos in navibus suis gloriantes.
15
Ego Dominus, Sanctus vester,
creans Isral, rex vester.
16
Hc dicit Dominus,
qui dedit in mari viam,
et in aquis torrentibus semitam ;
17
qui eduxit quadrigam et equum,
agmen et robustum :
simul obdormierunt, nec resurgent ;
contriti sunt quasi linum, et extincti sunt.
18
Ne memineritis priorum,
et antiqua ne intueamini.
19
Ecce ego facio nova,
et nunc orientur, utique cognoscetis ea :
ponam in deserto viam,
et in invio flumina.
20
Glorificabit me bestia agri,
dracones, et struthiones :
quia dedi in deserto aquas,
flumina in invio,
ut darem potum populo meo, electo meo.
21
Populum istum formavi mihi :
laudem meam narrabit.
1095/1834
22
Non me invocasti, Jacob,

nec laborasti in me, Isral.
23
Non obtulisti mihi arietem holocausti tui,
et victimis tuis non glorificasti me ;
non te servire feci in oblatione,
nec laborem tibi prbui in thure.
24
Non emisti mihi argento calamum,
et adipe victimarum tuarum non inebriasti me :
verumtamen servire me fecisti in peccatis tuis ;
prbuisti mihi laborem in iniquitatibus tuis.
25
Ego sum, ego sum ipse qui deleo iniquitates tuas propter me,
et peccatorum tuorum non recordabor.
26
Reduc me in memoriam, et judicemur simul :
narra si quid habes ut justificeris.
27
Pater tuus primus peccavit,
et interpretes tui prvaricati sunt in me :
28
et contaminavi principes sanctos ;
dedi ad internecionem Jacob,
et Isral in blasphemiam.
Cap. 44
Et nunc audi, Jacob, serve meus,
et Isral, quem elegi.
2
Hc dicit Dominus faciens et formans te,
ab utero auxiliator tuus :
Noli timere, serve meus Jacob,
et rectissime, quem elegi.
3
Effundam enim aquas super sitientem,
et fluenta super aridam ;
effundam spiritum meum super semen tuum,
et benedictionem meam super stirpem tuam :
4
et germinabunt inter herbas,
quasi salices juxta prterfluentes aquas.
5
Iste dicet : Domini ego sum ;
et ille vocabit in nomine Jacob ;
et hic scribet manu sua : Domino,
et in nomine Isral assimilabitur.
1
Hc dicit Dominus, rex Isral,

et redemptor ejus, Dominus exercituum :
Ego primus, et ego novissimus,
et absque me non est deus.
1096/1834
Quis similis mei ? vocet,

et annuntiet : et ordinem exponat mihi,
ex quo constitui populum antiquum ;
ventura et qu futura sunt annuntient eis.
8
Nolite timere, neque conturbemini :
ex tunc audire te feci,
et annuntiavi ; vos estis testes mei.
Numquid est Deus absque me,
et formator quem ego non noverim ?
9
Plast idoli omnes nihil sunt,
et amantissima eorum non proderunt eis.
Ipsi sunt testes eorum, quia non vident,
neque intelligunt, ut confundantur.
10
Quis formavit deum,
et sculptile conflavit ad nihil utile ?
11
Ecce omnes participes ejus confundentur,
fabri enim sunt ex hominibus ;
convenient omnes, stabunt
et pavebunt, et confundentur simul.
12
Faber ferrarius lima operatus est,
in prunis et in malleis formavit illud,
et operatus est in brachio fortitudinis su ;
esuriet et deficiet,
non bibet aquam et lassescet.
13
Artifex lignarius extendit normam,
formavit illud in runcina,
fecit illud in angularibus,
et in circino tornavit illud,
et fecit imaginem viri
quasi speciosum hominem
habitantem in domo ;
14
succidit cedros,
tulit ilicem, et quercum,
qu steterat inter ligna saltus ;
plantavit pinum, quam pluvia nutrivit :
15
et facta est hominibus in focum ;
sumpsit ex eis, et calefactus est ;
et succendit et coxit panes ;
de reliquo autem operatus est deum et adoravit ;
fecit sculptile, et curvatus est ante illud.
16
Medium ejus combussit igni,
et de medio ejus carnes comedit ;
coxit pulmentum, et saturatus est,
1097/1834
et calefactus est, et dixit : Vah !

calefactus sum, vidi focum ;
17
reliquum autem ejus deum fecit et sculptile sibi ;
curvatur ante illud, et adorat illud,
et obsecrat, dicens :
Libera me, quia deus meus es tu !
18
Nescierunt, neque intellexerunt ;
obliti enim sunt ne videant oculi eorum,
et ne intelligant corde suo.
19
Non recogitant in mente sua,
neque cognoscunt, neque sentiunt, ut dicant :
Medietatem ejus combussi igni,
et coxi super carbones ejus panes ;
coxi carnes et comedi,
et de reliquo ejus idolum faciam ?
ante truncum ligni procidam ?
20
Pars ejus cinis est ;
cor insipiens adoravit illud,
et non liberabit animam suam :
neque dicet : Forte mendacium est in dextera mea.
21
Memento horum Jacob,
et Isral, quoniam servus meus es tu.
Formavi te ; servus meus es tu,
Isral, ne obliviscaris mei.
22
Delevi ut nubem iniquitates tuas,
et quasi nebulam peccata tua :
revertere ad me, quoniam redemi te.
23
Laudate, cli, quoniam misericordiam fecit Dominus ;
jubilate, extrema terr ;
resonate, montes, laudationem,
saltus et omne lignum ejus,
quoniam redemit Dominus Jacob,
et Isral gloriabitur.
24
Hc dicit Dominus, redemptor tuus,

et formator tuus ex utero :
Ego sum Dominus, faciens omnia,
extendens clos solus,
stabiliens terram, et nullus mecum ;
25
irrita faciens signa divinorum,
et ariolos in furorem vertens ;
convertens sapientes retrorsum,
1098/1834
et scientiam eorum stultam faciens ;

26
suscitans verbum servi sui,
et consilium nuntiorum suorum complens ;
qui dico Jerusalem : Habitaberis,
et civitatibus Juda : dificabimini,
et deserta ejus suscitabo ;
27
qui dico profundo : Desolare,
et flumina tua arefaciam ;
28
qui dico Cyro : Pastor meus es,
et omnem voluntatem meam complebis ;
qui dico Jerusalem : dificaberis,
et templo : Fundaberis.
Cap. 45
Hc dicit Dominus christo meo Cyro,
cujus apprehendi dexteram,
ut subjiciam ante faciem ejus gentes,
et dorsa regum vertam,
et aperiam coram eo januas,
et port non claudentur :
2
Ego ante te ibo, et gloriosos terr humiliabo ;
portas reas conteram,
et vectes ferreos confringam :
3
et dabo tibi thesauros absconditos,
et arcana secretorum,
ut scias quia ego Dominus,
qui voco nomen tuum, Deus Isral,
4
propter servum meum Jacob,
et Isral, electum meum ;
et vocavi te nomine tuo :
assimilavi te, et non cognovisti me.
5
Ego Dominus, et non est amplius ;
extra me non est deus ;
accinxi te, et non cognovisti me :
6
ut sciant hi qui ab ortu solis et qui ab occidente,
quoniam absque me non est :
ego Dominus, et non est alter :
7
formans lucem et creans tenebras,
faciens pacem et creans malum :
ego Dominus faciens omnia hc.
8
Rorate, cli, desuper,
et nubes pluant justum ;
aperiatur terra, et germinet Salvatorem,
1
1099/1834
et justitia oriatur simul :

ego Dominus creavi eum.
9
V qui contradicit fictori suo,

testa de samiis terr !
Numquid dicet lutum figulo suo : Quid facis,
et opus tuum absque manibus est ?
10
V qui dicit patri : Quid generas ?
et mulieri : Quid parturis ?
11
Hc dicit Dominus,
Sanctus Isral, plastes ejus :
Ventura interrogate me ;
super filios meos et super opus manuum mearum mandate mihi.
12
Ego feci terram,
et hominem super eam creavi ego :
manus me tetenderunt clos,
et omni militi eorum mandavi.
13
Ego suscitavi eum ad justitiam,
et omnes vias ejus dirigam ;
ipse dificabit civitatem meam,
et captivitatem meam dimittet,
non in pretio neque in muneribus,
14
Hc dicit Dominus :
Labor gypti, et negotiatio thiopi,
et Sabaim viri sublimes
ad te transibunt, et tui erunt ;
post te ambulabunt,
vincti manicis pergent, et te adorabunt,
teque deprecabuntur.
Tantum in te est Deus,
et non est absque te deus.
15
Vere tu es Deus absconditus,
Deus Isral, salvator.
16
Confusi sunt, et erubuerunt omnes :
simul abierunt in confusionem fabricatores errorum.
17
Isral salvatus est in Domino salute terna ;
non confundemini, et non erubescetis usque in sculum sculi.
18
Quia hc dicit Dominus
creans clos,
1100/1834
ipse Deus formans terram

et faciens eam, ipse plastes ejus ;
non in vanum creavit eam :
ut habitaretur formavit eam :
Ego Dominus, et non est alius.
19
Non in abscondito locutus sum,
in loco terr tenebroso ;
non dixi semini Jacob frustra :
Qurite me :
ego Dominus loquens justitiam,
annuntians recta.
20
Congregamini, et venite, et accedite simul
qui salvati estis ex gentibus :
nescierunt qui levant lignum sculptur su,
et rogant deum non salvantem.
21
Annuntiate, et venite,
et consiliamini simul.
Quis auditum fecit hoc ab initio,
ex tunc prdixit illud ?
numquid non ego Dominus,
et non est ultra deus absque me ?
Deus justus, et salvans non est prter me.
22
Convertimini ad me, et salvi eritis,
omnes fines terr,
quia ego Deus, et non est alius.
23
In memetipso juravi ;
egredietur de ore meo justiti verbum,
et non revertetur :
quia mihi curvabitur omne genu,
et jurabit omnis lingua.
24
Ergo in Domino, dicet,
me sunt justiti et imperium ;
ad eum venient, et confundentur
omnes qui repugnant ei.
25
In Domino justificabitur, et laudabitur
omne semen Isral.
Cap. 46
Confractus est Bel, contritus est Nabo ;
facta sunt simulacra eorum bestiis et jumentis,
onera vestra gravi pondere
usque ad lassitudinem.
2
Contabuerunt, et contrita sunt simul ;
1
1101/1834
non potuerunt salvare portantem,

et anima eorum in captivitatem ibit.
3
Audite me, domus Jacob,
et omne residuum domus Isral ;
qui portamini a meo utero,
qui gestamini a mea vulva.
4
Usque ad senectam ego ipse,
et usque ad canos ego portabo ;
ego feci, et ego feram ;
ego portabo, et salvabo.
5
Cui assimilastis me, et adquastis,
et comparastis me, et fecistis similem ?
6
Qui confertis aurum de sacculo,
et argentum statera ponderatis,
conducentes aurificem ut faciat deum,
et procidunt, et adorant.
7
Portant illum in humeris gestantes,
et ponentes in loco suo,
et stabit, ac de loco suo non movebitur :
sed et cum clamaverint ad eum, non audiet ;
de tribulatione non salvabit eos.
8
Mementote istud, et confundamini ;
redite, prvaricatores, ad cor.
9
Recordamini prioris sculi,
quoniam ego sum Deus, et non est ultra deus,
nec est similis mei.
10
Annuntians ab exordio novissimum,
et ab initio qu necdum facta sunt,
dicens : Consilium meum stabit,
et omnis voluntas mea fiet.
11
Vocans ab oriente avem,
et de terra longinqua virum voluntatis me :
et locutus sum, et adducam illud ;
creavi et faciam illud.
12
Audite me, duro corde,
qui longe estis a justitia.
13
Prope feci justitiam meam, non elongabitur,
et salus mea non morabitur.
Dabo in Sion salutem,
et in Isral gloriam meam.
Cap. 47
1102/1834
Descende, sede in pulvere,

virgo filia Babylon :
sede in terra ; non est solium
fili Chaldorum,
quia ultra non vocaberis
mollis et tenera.
2
Tolle molam, et mole farinam ;
denuda turpitudinem tuam ;
discooperi humerum, revela crura,
transi flumina.
3
Revelabitur ignominia tua,
et videbitur opprobrium tuum ;
ultionem capiam, et non resistet mihi homo.
4
Redemptor noster, Dominus exercituum nomen illius,
Sanctus Isral.
5
Sede tacens, et intra in tenebras,
filia Chaldorum,
quia non vocaberis ultra
domina regnorum.
6
Iratus sum super populum meum :
contaminavi hreditatem meam,
et dedi eos in manu tua :
non posuisti eis misericordias ;
super senem aggravasti jugum tuum valde.
7
Et dixisti : In sempiternum ero domina.
Non posuisti hc super cor tuum,
neque recordata es novissimi tui.
8
Et nunc audi hc delicata,
et habitans confidenter,
qu dicis in corde tuo :
Ego sum, et non est prter me amplius ;
non sedebo vidua,
et ignorabo sterilitatem.
9
Venient tibi duo hc
subito in die una,
sterilitas et viduitas :
universa venerunt super te,
propter multitudinem maleficiorum tuorum,
et propter duritiam incantatorum tuorum vehementem.
10
Et fiduciam habuisti in malitia tua,
et dixisti : Non est qui videat me.
Sapientia tua et scientia tua,
hc decepit te.
1103/1834
Et dixisti in corde tuo :

Ego sum, et prter me non est altera.
11
Veniet super te malum,
et nescies ortum ejus ;
et irruet super te calamitas
quam non poteris expiare ;
veniet super te repente miseria
quam nescies.
12
Sta cum incantatoribus tuis
et cum multitudine maleficiorum tuorum,
in quibus laborasti ab adolescentia tua,
si forte quod prosit tibi,
aut si possis fieri fortior.
13
Defecisti in multitudine consiliorum tuorum.
Stent, et salvent te
augures cli,
qui contemplabantur sidera,
et supputabant menses,
ut ex eis annuntiarent ventura tibi.
14
Ecce facti sunt quasi stipula,
ignis combussit eos ;
non liberabunt animam suam
de manu flamm ;
non sunt prun quibus calefiant,
nec focus ut sedeant ad eum.
15
Sic facta sunt tibi in quibuscumque laboraveras :
negotiatores tui ab adolescentia tua,
unusquisque in via sua erraverunt ;
non est qui salvet te.
Cap. 48
Audite hc, domus Jacob,
qui vocamini nomine Isral,
et de aquis Juda existis ;
qui juratis in nomine Domini,
et Dei Isral recordamini
non in veritate neque in justitia.
2
De civitate enim sancta vocati sunt,
et super Deum Isral constabiliti sunt :
Dominus exercituum nomen ejus.
3
Priora ex tunc annuntiavi,
et ex ore meo exierunt, et audita feci ea :
repente operatus sum, et venerunt.
1
1104/1834
Scivi enim quia durus es tu,

et nervus ferreus cervix tua,
et frons tua rea.
5
Prdixi tibi ex tunc ;
antequam venirent, indicavi tibi,
ne forte diceres : Idola mea fecerunt hc,
et sculptilia mea et conflatilia mandaverunt ista.
6
Qu audisti, vide omnia ;
vos autem, num annuntiastis ?
Audita feci tibi nova ex tunc,
et conservata sunt qu nescis.
7
Nunc creata sunt et non ex tunc ;
et ante diem, et non audisti ea,
ne forte dicas : Ecce ego cognovi ea.
8
Neque audisti, neque cognovisti,
neque ex tunc aperta est auris tua :
scio enim quia prvaricans prvaricaberis,
et transgressorem ex utero vocavi te.
9
Propter nomen meum longe faciam furorem meum,
et laude mea infrenabo te,
ne intereas.
10
Ecce excoxi te, sed non quasi argentum ;
elegi te in camino paupertatis.
11
Propter me, propter me faciam,
ut non blasphemer ;
et gloriam meam alteri non dabo.
12
Audi me, Jacob,
et Isral, quem ego voco :
ego ipse, ego primus,
et ego novissimus.
13
Manus quoque mea fundavit terram,
et dextera mea mensa est clos ;
ego vocabo eos,
et stabunt simul.
14
Congregamini, omnes vos, et audite :
quis de eis annuntiavit hc ?
Dominus dilexit eum, faciet voluntatem suam in Babylone,
et brachium suum in Chaldis.
15
Ego, ego locutus sum, et vocavi eum ;
adduxi eum, et directa est via ejus.
16
Accedite ad me et audite hoc :
non a principio in abscondito locutus sum :
ex tempore antequam fieret, ibi eram :
1105/1834
et nunc Dominus Deus misit me,

et spiritus ejus.
17
Hc dicit Dominus, redemptor tuus,
Sanctus Isral :
Ego Dominus Deus tuus,
docens te utilia,
gubernans te in via qua ambulas.
18
Utinam attendisses mandata mea :
facta fuisset sicut flumen pax tua,
et justitia tua sicut gurgites maris :
19
et fuisset quasi arena semen tuum,
et stirps uteri tui ut lapilli ejus ;
non interisset et non fuisset attritum
nomen ejus a facie mea.
20
Egredimini de Babylone, fugite a Chaldis,
in voce exsultationis annuntiate :
auditum facite hoc,
et efferte illud usque ad extrema terr.
Dicite : Redemit Dominus
servum suum Jacob.
21
Non sitierunt in deserto, cum educeret eos :
aquam de petra produxit eis,
et scidit petram, et fluxerunt aqu.
22
Non est pax impiis, dicit Dominus.
Cap. 49
Audite, insul,
et attendite, populi de longe :
Dominus ab utero vocavit me ;
de ventre matris me recordatus est nominis mei.
2
Et posuit os meum quasi gladium acutum,
in umbra manus su protexit me,
et posuit me sicut sagittam electam :
in pharetra sua abscondit me.
3
Et dixit mihi : Servus meus es tu Isral,
quia in te gloriabor.
4
Et ego dixi : In vacuum laboravi ;
sine causa et vane fortitudinem meam consumpsi :
ergo judicium meum cum Domino,
et opus meum cum Deo meo.
5
Et nunc dicit Dominus,
formans me ex utero servum sibi,
ut reducam Jacob ad eum,
1
1106/1834
et Isral non congregabitur ;

et glorificatus sum in oculis Domini,
et Deus meus factus est fortitudo mea.
6
Et dixit : Parum est ut sis mihi servus
ad suscitandas tribus Jacob,
et fces Isral convertendas :
ecce dedi te in lucem gentium,
ut sis salus mea
usque ad extremum terr.
7
Hc dicit Dominus,
redemptor Isral, Sanctus ejus,
ad contemptibilem animam, ad abominatam gentem,
ad servum dominorum :
Reges videbunt,
et consurgent principes, et adorabunt
propter Dominum, quia fidelis est,
et Sanctum Isral qui elegit te.
8
Hc dicit Dominus :
In tempore placito exaudivi te,
et in die salutis auxiliatus sum tui :
et servavi te, et dedi te in fdus populi,
ut suscitares terram,
et possideres hreditates dissipatas ;
9
ut diceres his qui vincti sunt : Exite,
et his qui in tenebris : Revelamini.
Super vias pascentur,
et in omnibus planis pascua eorum.
10
Non esurient neque sitient,
et non percutiet eos stus et sol,
quia miserator eorum reget eos,
et ad fontes aquarum potabit eos.
11
Et ponam omnes montes meos in viam,
et semit me exaltabuntur.
12
Ecce isti de longe venient,
et ecce illi ab aquilone et mari,
et isti de terra australi.
13
Laudate, cli, et exsulta, terra ;
jubilate, montes, laudem,
quia consolatus est Dominus populum suum,
et pauperum suorum miserebitur.
1107/1834
14
Et dixit Sion : Dereliquit me Dominus,

et Dominus oblitus est mei.
15
Numquid oblivisci potest mulier infantem suum,
ut non misereatur filio uteri sui ?
Etsi illa oblita fuerit,
ego tamen non obliviscar tui.
16
Ecce in manibus meis descripsi te ;
muri tui coram oculis meis semper.
17
Venerunt structores tui ;
destruentes te et dissipantes a te exibunt.
18
Leva in circuitu oculos tuos, et vide :
omnes isti congregati sunt, venerunt tibi.
Vivo ego, dicit Dominus,
quia omnibus his velut ornamento vestieris,
et circumdabis tibi eos quasi sponsa ;
19
quia deserta tua, et solitudines tu,
et terra ruin tu,
nunc angusta erunt pr habitatoribus ;
et longe fugabuntur qui absorbebant te.
20
Adhuc dicent in auribus tuis
filii sterilitatis tu :
Angustus est mihi locus ;
fac spatium mihi ut habitem.
21
Et dices in corde tuo :
Quis genuit mihi istos ?
ego sterilis et non pariens,
transmigrata, et captiva ;
et istos quis enutrivit ?
ego destituta et sola ;
et isti ubi erant ?
22
Ecce levabo ad gentes manum meam,
et ad populos exaltabo signum meum :
et afferent filios tuos in ulnis,
et filias tuas super humeros portabunt.
23
Et erunt reges nutritii tui,
et regin nutrices tu ;
vultu in terram demisso adorabunt te,
et pulverem pedum tuorum lingent.
Et scies quia ego Dominus,
super quo non confundentur qui exspectant eum.
24
Numquid tolletur a forti prda ?
aut quod captum fuerit a robusto, salvum esse poterit ?
1108/1834
25
Quia hc dicit Dominus :

Equidem, et captivitas a forti tolletur,
et quod ablatum fuerit a robusto, salvabitur.
Eos vero qui judicaverunt te, ego judicabo,
et filios tuos ego salvabo.
26
Et cibabo hostes tuos carnibus suis,
et quasi musto, sanguine suo inebriabuntur,
et sciet omnis caro
quia ego Dominus salvans te,
et redemptor tuus fortis Jacob.
Cap. 50
Hc dicit Dominus :
Quis est hic liber repudii matris vestr,
quo dimisi eam ?
aut quis est creditor meus,
cui vendidi vos ?
Ecce in iniquitatibus vestris venditi estis,
et in sceleribus vestris dimisi matrem vestram.
2
Quia veni, et non erat vir ;
vocavi, et non erat qui audiret.
Numquid abbreviata et parvula facta est manus mea,
ut non possim redimere ?
aut non est in me virtus ad liberandum ?
Ecce in increpatione mea desertum faciam mare,
ponam flumina in siccum ;
computrescent pisces sine aqua,
et morientur in siti.
3
Induam clos tenebris,
et saccum ponam operimentum eorum.
1
Dominus dedit mihi

linguam eruditam,
ut sciam sustentare eum qui lassus est verbo.
Erigit mane,
mane erigit mihi aurem,
ut audiam quasi magistrum.
5
Dominus Deus aperuit mihi aurem,
ego autem non contradico :
retrorsum non abii.
6
Corpus meum dedi percutientibus,
et genas meas vellentibus ;
1109/1834
faciem meam non averti ab increpantibus

et conspuentibus in me.
7
Dominus Deus auxiliator meus,
ideo non sum confusus ;
ideo posui faciem meam ut petram durissimam,
et scio quoniam non confundar.
8
Juxta est qui justificat me ; quis contradicet mihi ?
Stemus simul ;
quis est adversarius meus ? accedat ad me.
9
Ecce Dominus Deus auxiliator meus ;
quis est qui condemnet me ?
Ecce omnes quasi vestimentum conterentur ;
tinea comedet eos.
10
Quis ex vobis timens Dominum,
audiens vocem servi sui ?
Qui ambulavit in tenebris,
et non est lumen ei,
speret in nomine Domini,
et innitatur super Deum suum.
11
Ecce vos omnes accendentes ignem,
accincti flammis :
ambulate in lumine ignis vestri,
et in flammis quas succendistis ;
de manu mea factum est hoc vobis :
in doloribus dormietis.
Cap. 51
Audite me, qui sequimini quod justum est,
et quritis Dominum ;
attendite ad petram unde excisi estis,
et ad cavernam laci de qua prcisi estis.
2
Attendite ad Abraham, patrem vestrum,
et ad Saram, qu peperit vos :
quia unum vocavi eum,
et benedixi ei, et multiplicavi eum.
3
Consolabitur ergo Dominus Sion,
et consolabitur omnes ruinas ejus :
et ponet desertum ejus quasi delicias,
et solitudinem ejus quasi hortum Domini.
Gaudium et ltitia invenietur in ea,
gratiarum actio et vox laudis.
4
Attendite ad me, popule meus,
et tribus mea, me audite :
1
1110/1834
quia lex a me exiet,

et judicium meum in lucem populorum requiescet.
5
Prope est justus meus, egressus est salvator meus,
et brachia mea populos judicabunt ;
me insul exspectabunt,
et brachium meum sustinebunt.
6
Levate in clum oculos vestros,
et videte sub terra deorsum :
quia cli sicut fumus liquescent,
et terra sicut vestimentum atteretur,
et habitatores ejus sicut hc interibunt :
salus autem mea in sempiternum erit,
et justitia mea non deficiet.
7
Audite me, qui scitis justum,
populus meus, lex mea in corde eorum :
nolite timere opprobrium hominum,
et blasphemias eorum ne metuatis :
8
sicut enim vestimentum, sic comedet eos vermis,
et sicut lanam, sic devorabit eos tinea :
salus autem mea in sempiternum erit,
et justitia mea in generationes generationum.
9
Consurge, consurge, induere fortitudinem,
brachium Domini !
consurge sicut in diebus antiquis,
in generationibus sculorum.
Numquid non tu percussisti superbum,
vulnerasti draconem ?
10
numquid non tu siccasti mare,
aquam abyssi vehementis ;
qui posuisti profundum maris viam,
ut transirent liberati ?
11
Et nunc qui redempti sunt a Domino, revertentur,
et venient in Sion laudantes,
et ltitia sempiterna super capita eorum :
gaudium et ltitiam tenebunt ;
fugiet dolor et gemitus.
12
Ego, ego ipse consolabor vos.
Quis tu, ut timeres ab homine mortali,
et a filio hominis qui quasi fnum ita arescet ?
13
Et oblitus es Domini, factoris tui,
qui tetendit clos et fundavit terram ;
et formidasti jugiter tota die
a facie furoris ejus qui te tribulabat,
1111/1834
et paraverat ad perdendum.
Ubi nunc est furor tribulantis ?
14
Cito veniet gradiens ad aperiendum ;
et non interficiet usque ad internecionem,
nec deficiet panis ejus.
15
Ego autem sum Dominus Deus tuus,
qui conturbo mare, et intumescunt fluctus ejus :
Dominus exercituum nomen meum.
16
Posui verba mea in ore tuo,
et in umbra manus me protexi te,
ut plantes clos, et fundes terram,
et dicas ad Sion : Populus meus es tu.
17
Elevare, elevare,
consurge, Jerusalem,
qu bibisti de manu Domini
calicem ir ejus ;
usque ad fundum calicis soporis bibisti,
et potasti usque ad fces.
18
Non est qui sustentet eam,
ex omnibus filiis quos genuit ;
et non est qui apprehendat manum ejus,
ex omnibus filiis quos enutrivit.
19
Duo sunt qu occurrerunt tibi ;
quis contristabitur super te ?
Vastitas, et contritio, et fames, et gladius ;
quis consolabitur te ?
20
Filii tui projecti sunt, dormierunt
in capite omnium viarum
sicut oryx illaqueatus,
pleni indignatione Domini,
increpatione Dei tui.
21
Idcirco audi hoc, paupercula,
et ebria non a vino.
22
Hc dicit dominator tuus Dominus,
et Deus tuus, qui pugnabit pro populo suo :
Ecce tuli de manu tua
calicem soporis,
fundum calicis indignationis me :
non adjicies ut bibas illum ultra.
23
Et ponam illum in manu eorum qui te humiliaverunt,
et dixerunt anim tu :
1112/1834
Incurvare, ut transeamus ;
et posuisti ut terram corpus tuum,
et quasi viam transeuntibus.
Cap. 52
Consurge, consurge, induere fortitudine tua, Sion !
induere vestimentis glori tu,
Jerusalem, civitas Sancti,
quia non adjiciet ultra ut pertranseat per te
incircumcisus et immundus.
2
Excutere de pulvere, consurge ;
sede, Jerusalem !
solve vincula colli tui,
captiva filia Sion.
3
Gratis venundati estis,
et sine argento redimemini.
4
Quia hc dicit Dominus Deus :
In gyptum descendit populus meus in principio, ut colonus esset ibi,
et Assur absque ulla causa calumniatus est eum.
5
Et nunc quid mihi est hic, dicit Dominus,
quoniam ablatus est populus meus gratis ?
Dominatores ejus inique agunt, dicit Dominus,
et jugiter tota die nomen meum blasphematur.
6
Propter hoc sciet populus meus nomen meum
in die illa :
quia ego ipse qui loquebar, ecce adsum.
1
Quam pulchri super montes pedes annuntiantis

et prdicantis pacem ;
annuntiantis bonum,
prdicantis salutem,
dicentis Sion :
Regnabit Deus tuus !
8
Vox speculatorum tuorum : levaverunt vocem,
simul laudabunt,
quia oculo ad oculum videbunt
cum converterit Dominus Sion.
9
Gaudete, et laudate simul,
deserta Jerusalem,
quia consolatus est Dominus populum suum ;
redemit Jerusalem.
1113/1834
10
Paravit Dominus brachium sanctum suum

in oculis omnium gentium ;
et videbunt omnes fines terr
salutare Dei nostri.
11
Recedite, recedite ; exite inde,
pollutum nolite tangere ;
exite de medio ejus ; mundamini,
qui fertis vasa Domini.
12
Quoniam non in tumultu exibitis,
nec in fuga properabitis ;
prcedet enim vos Dominus,
et congregabit vos Deus Isral.
13
Ecce intelliget servus meus,

exaltabitur et elevabitur, et sublimis erit valde.
14
Sicut obstupuerunt super te multi,
sic inglorius erit inter viros aspectus ejus,
et forma ejus inter filios hominum.
15
Iste asperget gentes multas ;
super ipsum continebunt reges os suum :
quia quibus non est narratum de eo viderunt,
et qui non audierunt contemplati sunt.
Cap. 53
Quis credidit auditui nostro ?
et brachium Domini cui revelatum est ?
2
Et ascendet sicut virgultum coram eo,
et sicut radix de terra sitienti.
Non est species ei, neque decor,
et vidimus eum,
et non erat aspectus, et desideravimus eum :
3
despectum, et novissimum virorum,
virum dolorum, et scientem infirmitatem,
et quasi absconditus vultus ejus et despectus,
unde nec reputavimus eum.
4
Vere languores nostros ipse tulit,
et dolores nostros ipse portavit ;
et nos putavimus eum quasi leprosum,
et percussum a Deo, et humiliatum.
5
Ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras ;
attritus est propter scelera nostra :
disciplina pacis nostr super eum,
1
1114/1834
et livore ejus sanati sumus.

6
Omnes nos quasi oves erravimus,
unusquisque in viam suam declinavit :
et posuit Dominus in eo
iniquitatem omnium nostrum.
7
Oblatus est quia ipse voluit,
et non aperuit os suum ;
sicut ovis ad occisionem ducetur,
et quasi agnus coram tondente se obmutescet,
et non aperiet os suum.
8
De angustia, et de judicio sublatus est.
Generationem ejus quis enarrabit ?
quia abscissus est de terra viventium :
propter scelus populi mei percussi eum.
9
Et dabit impios pro sepultura,
et divitem pro morte sua,
eo quod iniquitatem non fecerit,
neque dolus fuerit in ore ejus.
10
Et Dominus voluit conterere eum in infirmitate.
Si posuerit pro peccato animam suam,
videbit semen longvum,
et voluntas Domini in manu ejus dirigetur.
11
Pro eo quod laboravit anima ejus,
videbit et saturabitur.
In scientia sua justificabit
ipse justus servus meus multos,
et iniquitates eorum ipse portabit.
12
Ideo dispertiam ei plurimos,
et fortium dividet spolia,
pro eo quod tradidit in mortem animam suam,
et cum sceleratis reputatus est,
et ipse peccata multorum tulit,
et pro transgressoribus rogavit.
Cap. 54
Lauda, sterilis, qu non paris ;
decanta laudem, et hinni, qu non pariebas :
quoniam multi filii desert
magis quam ejus qu habet virum, dicit Dominus.
2
Dilata locum tentorii tui,
et pelles tabernaculorum tuorum extende :
ne parcas :
longos fac funiculos tuos,
1
1115/1834
et clavos tuos consolida.

3
Ad dexteram enim et ad lvam penetrabis,
et semen tuum gentes hreditabit,
et civitates desertas inhabitabit.
4
Noli timere, quia non confunderis,
neque erubesces ; non enim te pudebit,
quia confusionis adolescenti tu oblivisceris,
et opprobrii viduitatis tu non recordaberis amplius.
5
Quia dominabitur tui qui fecit te,
Dominus exercituum nomen ejus,
et redemptor tuus, Sanctus Isral :
Deus omnis terr vocabitur.
6
Quia et mulierem derelictam et mrentem spiritu
vocavit te Dominus,
et uxorem ab adolescentia abjectam,
dixit Deus tuus.
7
Ad punctum in modico dereliqui te,
et in miserationibus magnis congregabo te.
8
In momento indignationis abscondi
faciem meam parumper a te ;
et in misericordia sempiterna misertus sum tui,
dixit redemptor tuus, Dominus.
9
Sicut in diebus No istud mihi est,
cui juravi ne inducerem aquas No ultra super terram ;
sic juravi ut non irascar tibi,
et non increpem te.
10
Montes enim commovebuntur,
et colles contremiscent ;
misericordia autem mea non recedet a te,
et fdus pacis me non movebitur,
dixit miserator tuus Dominus.
11
Paupercula, tempestate convulsa absque ulla consolatione,
ecce ego sternam per ordinem lapides tuos,
et fundabo te in sapphiris :
12
et ponam jaspidem propugnacula tua,
et portas tuas in lapides sculptos,
et omnes terminos tuos in lapides desiderabiles ;
13
universos filios tuos doctos a Domino,
et multitudinem pacis filiis tuis.
14
Et in justitia fundaberis :
recede procul a calumnia, quia non timebis,
et a pavore, quia non appropinquabit tibi.
15
Ecce accola veniet qui non erat mecum,
1116/1834
advena quondam tuus adjungetur tibi.

16
Ecce ego creavi fabrum
sufflantem in igne prunas,
et proferentem vas in opus suum ;
et ego creavi interfectorem ad disperdendum.
17
Omne vas quod fictum est contra te, non dirigetur,
et omnem linguam resistentem tibi in judicio, judicabis.
Hc est hreditas servorum Domini,
et justitia eorum apud me, dicit Dominus.
Cap. 55
Omnes sitientes, venite ad aquas,
et qui non habetis argentum,
properate, emite, et comedite :
venite, emite absque argento
et absque ulla commutatione
vinum et lac.
2
Quare appenditis argentum non in panibus,
et laborem vestrum non in saturitate ?
Audite, audientes me, et comedite bonum,
et delectabitur in crassitudine anima vestra.
3
Inclinate aurem vestram, et venite ad me ;
audite, et vivet anima vestra,
et feriam vobiscum pactum sempiternum,
misericordias David fideles.
4
Ecce testem populis dedi eum,
ducem ac prceptorem gentibus.
5
Ecce gentem quam nesciebas vocabis,
et gentes qu te non cognoverunt ad te current,
propter Dominum Deum tuum,
et Sanctum Isral, quia glorificavit te.
6
Qurite Dominum dum inveniri potest ;
invocate eum dum prope est.
7
Derelinquat impius viam suam,
et vir iniquus cogitationes suas,
et revertatur ad Dominum, et miserebitur ejus ;
et ad Deum nostrum, quoniam multus est ad ignoscendum.
8
Non enim cogitationes me cogitationes vestr,
neque vi vestr vi me, dicit Dominus.
9
Quia sicut exaltantur cli a terra,
sic exaltat sunt vi me a viis vestris,
et cogitationes me a cogitationibus vestris.
10
Et quomodo descendit imber et nix de clo,
1
1117/1834
et illuc ultra non revertitur,

sed inebriat terram, et infundit eam,
et germinare eam facit,
et dat semen serenti,
et panem comedenti :
11
sic erit verbum meum quod egredietur de ore meo ;
non revertetur ad me vacuum,
sed faciet qucumque volui,
et prosperabitur in his ad qu misi illud.
12
Quia in ltitia egrediemini,
et in pace deducemini ;
montes et colles cantabunt coram vobis laudem,
et omnia ligna regionis plaudent manu.
13
Pro saliunca ascendet abies,
et pro urtica crescet myrtus ;
et erit Dominus nominatus
in signum ternum quod non auferetur.
Cap. 56
Hc dicit Dominus :
Custodite judicium, et facite justitiam,
quia juxta est salus mea ut veniat,
et justitia mea ut reveletur.
2
Beatus vir qui facit hoc,
et filius hominis qui apprehendet istud,
custodiens sabbatum ne polluat illud,
custodiens manus suas ne faciat omne malum.
3
Et non dicat filius adven qui adhret Domino, dicens :
Separatione dividet me Dominus a populo suo ;
et non dicat eunuchus :
Ecce ego lignum aridum.
4
Quia hc dicit Dominus eunuchis :
Qui custodierint sabbata mea,
et elegerint qu ego volui,
et tenuerint fdus meum,
5
dabo eis in domo mea et in muris meis
locum, et nomen
melius a filiis et filiabus :
nomen sempiternum dabo eis,
quod non peribit.
6
Et filios adven, qui adhrent Domino,
ut colant eum, et diligant nomen ejus,
ut sint ei in servos ;
1
1118/1834
omnem custodientem sabbatum ne polluat illud,

et tenentem fdus meum ;
7
adducam eos in montem sanctum meum,
et ltificabo eos in domo orationis me ;
holocausta eorum et victim eorum placebunt mihi super altari meo,
quia domus mea domus orationis vocabitur
cunctis populis.
8
Ait Dominus Deus,
qui congregat dispersos Isral :
Adhuc congregabo ad eum
congregatos ejus.
9
Omnes besti agri,

venite ad devorandum,
univers besti saltus.
10
Speculatores ejus cci omnes ;
nescierunt universi :
canes muti non valentes latrare,
videntes vana, dormientes,
et amantes somnia.
11
Et canes imprudentissimi
nescierunt saturitatem ;
ipsi pastores
ignoraverunt intelligentiam :
omnes in viam suam declinaverunt ;
unusquisque ad avaritiam suam, a summo usque ad novissimum.
12
Venite, sumamus vinum,
et impleamur ebrietate ;
et erit sicut hodie, sic et cras,
et multo amplius.
Cap. 57
Justus perit,
et non est qui recogitet in corde suo ;
et viri misericordi colliguntur,
quia non est qui intelligat :
a facie enim maliti collectus est justus.
2
Veniat pax ;
requiescat in cubili suo
qui ambulavit in directione sua.
3
Vos autem accedite huc,
filii auguratricis,
1
1119/1834
semen adulteri et fornicari.

4
Super quem lusistis ?
super quem dilatastis os,
et ejecistis linguam ?
Numquid non vos filii scelesti,
semen mendax,
5
qui consolamini in diis
subter omne lignum frondosum,
immolantes parvulos in torrentibus,
subter eminentes petras ?
6
In partibus torrentis pars tua ;
hc est sors tua :
et ipsis effudisti libamen,
obtulisti sacrificium.
Numquid super his non indignabor ?
7
Super montem excelsum et sublimem
posuisti cubile tuum,
et illuc ascendisti
ut immolares hostias.
8
Et post ostium, et retro postem,
posuisti memoriale tuum.
Quia juxta me discooperuisti,
et suscepisti adulterum, dilatasti cubile tuum,
et pepigisti cum eis fdus ;
dilexisti stratum eorum
manu aperta.
9
Et ornasti te regi unguento,
et multiplicasti pigmenta tua.
Misisti legatos tuos procul,
et humiliata es usque ad inferos.
10
In multitudine vi tu laborasti ;
non dixisti : Quiescam.
Vitam manus tu invenisti ;
propterea non rogasti.
11
Pro quo sollicita timuisti,
quia mentita es,
et mei non es recordata,
neque cogitasti in corde tuo ?
Quia ego tacens et quasi non videns,
et mei oblita es.
12
Ego annuntiabo justitiam tuam,
et opera tua non proderunt tibi.
13
Cum clamaveris, liberent te congregati tui,
1120/1834
et omnes eos auferet ventus,

tollet aura.
Qui autem fiduciam habet mei, hreditabit terram,
et possidebit montem sanctum meum.
14
Et dicam : Viam facite, prbete iter ; declinate de semita,
auferte offendicula de via populi mei.
15
Quia hc dicit Excelsus,
et Sublimis, habitans ternitatem, et sanctum nomen ejus :
in excelso et in sancto habitans,
et cum contrito et humili spiritu :
ut vivificet spiritum humilium,
et vivificet cor contritorum.
16
Non enim in sempiternum litigabo,
neque usque ad finem irascar,
quia spiritus a facie mea egredietur,
et flatus ego faciam.
17
Propter iniquitatem avariti ejus iratus sum, et percussi eum.
Abscondi a te faciem meam, et indignatus sum ;
et abiit vagus in via cordis sui.
18
Vias ejus vidi, et sanavi eum ;
et reduxi eum, et reddidi consolationes
ipsi, et lugentibus ejus.
19
Creavi fructum labiorum pacem ;
pacem ei qui longe est et qui prope,
dixit Dominus, et sanavi eum.
20
Impii autem quasi mare fervens,
quod quiescere non potest,
et redundant fluctus ejus in conculcationem et lutum.
21
Non est pax impiis, dicit Dominus Deus.
Cap. 58
Clama, ne cesses,
quasi tuba exalta vocem tuam,
et annuntia populo meo scelera eorum,
et domui Jacob peccata eorum.
2
Me etenim de die in diem qurunt,
et scire vias meas volunt,
quasi gens qu justitiam fecerit,
et judicium Dei sui non dereliquerit.
Rogant me judicia justiti ;
appropinquare Deo volunt.
1
1121/1834
Quare jejunavimus, et non aspexisti ;

humiliavimus animas nostras, et nescisti ?
Ecce in die jejunii vestri invenitur voluntas vestra,
et omnes debitores vestros repetitis.
4
Ecce ad lites et contentiones jejunatis,
et percutitis pugno impie.
Nolite jejunare sicut usque ad hanc diem,
ut audiatur in excelso clamor vester.
5
Numquid tale est jejunium quod elegi,
per diem affligere hominem animam suam ?
numquid contorquere quasi circulum caput suum,
et saccum et cinerem sternere ?
numquid istud vocabis jejunium,
et diem acceptabilem Domino ?
6
Nonne hoc est magis jejunium quod elegi ?

Dissolve colligationes impietatis,
solve fasciculos deprimentes,
dimitte eos qui confracti sunt liberos,
et omne opus dirumpe ;
7
frange esurienti panem tuum,
et egenos vagosque induc in domum tuam ;
cum videris nudum, operi eum,
et carnem tuam ne despexeris.
8
Tunc erumpet quasi mane lumen tuum ;
et sanitas tua citius orietur,
et anteibit faciem tuam justitia tua,
et gloria Domini colliget te.
9
Tunc invocabis, et Dominus exaudiet ;
clamabis, et dicet : Ecce adsum.
Si abstuleris de medio tui catenam,
et desieris extendere digitum et loqui quod non prodest ;
10
cum effuderis esurienti animam tuam,
et animam afflictam repleveris,
orietur in tenebris lux tua,
et tenebr tu erunt sicut meridies.
11
Et requiem tibi dabit Dominus semper,
et implebit splendoribus animam tuam,
et ossa tua liberabit ;
et eris quasi hortus irriguus,
et sicut fons aquarum
cujus non deficient aqu.
1122/1834
12
Et dificabuntur in te deserta sculorum,

fundamenta generationis et generationis suscitabis ;
et vocaberis dificator sepium,
avertens semitas in quietem.
13
Si averteris a sabbato pedem tuum
facere voluntatem tuam in die sancto meo,
et vocaveris sabbatum delicatum,
et sanctum Domini gloriosum,
et glorificaveris eum dum non facis vias tuas,
et non invenitur voluntas tua, ut loquaris sermonem :
14
tunc delectaberis super Domino,
et sustollam te super altitudines terr,
et cibabo te hreditate Jacob patris tui :
os enim Domini locutum est.
Cap. 59
Ecce non est abbreviata manus Domini, ut salvare nequeat,
neque aggravata est auris ejus, ut non exaudiat.
2
Sed iniquitates vestr diviserunt
inter vos et Deum vestrum ;
et peccata vestra absconderunt faciem ejus a vobis,
ne exaudiret.
3
Manus enim vestr pollut sunt sanguine,
et digiti vestri iniquitate ;
labia vestra locuta sunt mendacium,
et lingua vestra iniquitatem fatur.
4
Non est qui invocet justitiam,
neque est qui judicet vere :
sed confidunt in nihilo, et loquuntur vanitates ;
conceperunt laborem, et pepererunt iniquitatem.
5
Ova aspidum ruperunt,
et telas arane texuerunt.
Qui comederit de ovis eorum, morietur ;
et quod confotum est, erumpet in regulum.
6
Tel eorum non erunt in vestimentum,
neque operientur operibus suis ;
opera eorum opera inutilia,
et opus iniquitatis in manibus eorum.
7
Pedes eorum ad malum currunt,
et festinant ut effundant sanguinem innocentem ;
cogitationes eorum cogitationes inutiles :
vastitas et contritio in viis eorum.
8
Viam pacis nescierunt,
1
1123/1834
et non est judicium in gressibus eorum ;

semit eorum incurvat sunt eis :
omnis qui calcat in eis, ignorat pacem.
9
Propter hoc elongatum est judicium a nobis,
et non apprehendet nos justitia.
Exspectavimus lucem, et ecce tenebr ;
splendorem, et in tenebris ambulavimus.
10
Palpavimus sicut cci parietem,
et quasi absque oculis attrectavimus :
impegimus meridie quasi in tenebris ;
in caliginosis quasi mortui.
11
Rugiemus quasi ursi omnes,
et quasi columb meditantes gememus :
exspectavimus judicium, et non est ;
salutem, et elongata est a nobis.
12
Multiplicat sunt enim iniquitates nostr coram te,
et peccata nostra responderunt nobis,
quia scelera nostra nobiscum
et iniquitates nostras cognovimus.
13
Peccare et mentiri contra Dominum,
et aversi sumus ne iremus post tergum Dei nostri,
ut loqueremur calumniam et transgressionem ;
concepimus et locuti sumus de corde verba mendacii.
14
Et conversum est retrorsum judicium,
et justitia longe stetit,
quia corruit in platea veritas,
et quitas non potuit ingredi.
15
Et facta est veritas in oblivionem,
et qui recessit a malo, prd patuit.
Et vidit Dominus, et malum apparuit in oculis ejus,
quia non est judicium.
16
Et vidit quia non est vir,
et aporiatus est, quia non est qui occurrat ;
et salvavit sibi brachium suum,
et justitia ejus ipsa confirmavit eum.
17
Indutus est justitia ut lorica,
et galea salutis in capite ejus ;
indutus est vestimentis ultionis,
et opertus est quasi pallio zeli :
18
sicut ad vindictam quasi ad retributionem
indignationis hostibus suis,
et vicissitudinem inimicis suis ;
insulis vicem reddet.
1124/1834
19
Et timebunt qui ab occidente nomen Domini,

et qui ab ortu solis gloriam ejus,
cum venerit quasi fluvius violentus
quem spiritus Domini cogit ;
20
et venerit Sion redemptor,
et eis qui redeunt ab iniquitate in Jacob,
dicit Dominus.
21
Hoc fdus meum cum eis,
dicit Dominus :
spiritus meus qui est in te,
et verba mea qu posui in ore tuo,
non recedent de ore tuo,
et de ore seminis tui,
et de ore seminis seminis tui, dicit Dominus,
amodo et usque in sempiternum.
Cap. 60
Surge, illuminare, Jerusalem, quia venit lumen tuum,
et gloria Domini super te orta est.
2
Quia ecce tenebr operient terram,
et caligo populos ;
super te autem orietur Dominus,
et gloria ejus in te videbitur.
3
Et ambulabunt gentes in lumine tuo,
et reges in splendore ortus tui.
4
Leva in circuitu oculos tuos, et vide :
omnes isti congregati sunt, venerunt tibi ;
filii tui de longe venient
et fili tu de latere surgent.
5
Tunc videbis, et afflues ;
mirabitur et dilatabitur cor tuum :
quando conversa fuerit ad te multitudo maris ;
fortitudo gentium venerit tibi.
6
Inundatio camelorum operiet te,
dromedarii Madian et Epha ;
omnes de Saba venient,
aurum et thus deferentes,
et laudem Domino annuntiantes.
7
Omne pecus Cedar congregabitur tibi ;
arietes Nabaioth ministrabunt tibi :
offerentur super placabili altari meo,
et domum majestatis me glorificabo.
8
Qui sunt isti qui ut nubes volant,
1
1125/1834
et quasi columb ad fenestras suas ?

9
Me enim insul exspectant,
et naves maris in principio,
ut adducam filios tuos de longe ;
argentum eorum, et aurum eorum cum eis,
nomini Domini Dei tui,
et Sancto Isral, quia glorificavit te.
10
Et dificabunt filii peregrinorum muros tuos,
et reges eorum ministrabunt tibi ;
in indignatione enim mea percussi te,
et in reconciliatione mea misertus sum tui.
11
Et aperientur port tu jugiter ;
die ac nocte non claudentur,
ut afferatur ad te fortitudo gentium,
et reges earum adducantur.
12
Gens enim et regnum quod non servierit tibi peribit,
et gentes solitudine vastabuntur.
13
Gloria Libani ad te veniet,
abies, et buxus, et pinus simul
ad ornandum locum sanctificationis me ;
et locum pedum meorum glorificabo.
14
Et venient ad te curvi filii eorum qui humiliaverunt te,
et adorabunt vestigia pedum tuorum omnes qui detrahebant tibi :
et vocabunt te civitatem Domini,
Sion Sancti Isral.
15
Pro eo quod fuisti derelicta
et odio habita,
et non erat qui per te transiret :
ponam te in superbiam sculorum,
gaudium in generationem et generationem :
16
et suges lac gentium,
et mamilla regum lactaberis ;
et scies quia ego Dominus salvans te,
et redemptor tuus, Fortis Jacob.
17
Pro re afferam aurum,
et pro ferro afferam argentum,
et pro lignis s,
et pro lapidibus ferrum :
et ponam visitationem tuam pacem,
et prpositos tuos justitiam.
18
Non audietur ultra iniquitas in terra tua ;
vastitas et contritio in terminis tuis :
et occupabit salus muros tuos,
1126/1834
et portas tuas laudatio.

19
Non erit tibi amplius sol ad lucendum per diem,
nec splendor lun illuminabit te :
sed erit tibi Dominus in lucem sempiternam,
et Deus tuus in gloriam tuam.
20
Non occidet ultra sol tuus,
et luna tua non minuetur,
quia erit tibi Dominus in lucem sempiternam,
et complebuntur dies luctus tui.
21
Populus autem tuus omnes justi ;
in perpetuum hreditabunt terram :
germen plantationis me,
opus manus me ad glorificandum.
22
Minimus erit in mille,
et parvulus in gentem fortissimam.
Ego Dominus in tempore ejus
subito faciam istud.
Cap. 61
Spiritus Domini super me,
eo quod unxerit Dominus me ;
ad annuntiandum mansuetis misit me,
ut mederer contritis corde,
et prdicarem captivis indulgentiam,
et clausis apertionem ;
2
ut prdicarem annum placabilem Domino,
et diem ultionis Deo nostro ;
ut consolarer omnes lugentes,
3
ut ponerem lugentibus Sion,
et darem eis coronam pro cinere,
oleum gaudii pro luctu,
pallium laudis pro spiritu mroris ;
et vocabuntur in ea fortes justiti,
plantatio Domini ad glorificandum.
4
Et dificabunt deserta a sculo,
et ruinas antiquas erigent,
et instaurabunt civitates desertas,
dissipatas in generationem et generationem.
5
Et stabunt alieni, et pascent pecora vestra,
et filii peregrinorum agricol et vinitores vestri erunt.
6
Vos autem sacerdotes Domini vocabimini :
Ministri Dei nostri, dicetur vobis,
fortitudinem gentium comedetis,
1
1127/1834
et in gloria earum superbietis.

7
Pro confusione vestra duplici et rubore,
laudabunt partem suam ;
propter hoc in terra sua duplicia possidebunt,
ltitia sempiterna erit eis.
8
Quia ego Dominus diligens judicium,
et odio habens rapinam in holocausto ;
et dabo opus eorum in veritate,
et fdus perpetuum feriam eis.
9
Et scient in gentibus semen eorum,
et germen eorum in medio populorum ;
omnes qui viderint eos cognoscent illos,
quia isti sunt semen cui benedixit Dominus.
10
Gaudens gaudebo in Domino,
et exsultabit anima mea in Deo meo,
quia induit me vestimentis salutis,
et indumento justiti circumdedit me,
quasi sponsum decoratum corona,
et quasi sponsam ornatam monilibus suis.
11
Sicut enim terra profert germen suum,
et sicut hortus semen suum germinat,
sic Dominus Deus germinabit justitiam
et laudem coram universis gentibus.
Cap. 62
Propter Sion non tacebo,
et propter Jerusalem non quiescam,
donec egrediatur ut splendor justus ejus,
et salvator ejus ut lampas accendatur.
2
Et videbunt gentes justum tuum,
et cuncti reges inclytum tuum ;
et vocabitur tibi nomen novum,
quod os Domini nominabit.
3
Et eris corona glori in manu Domini,
et diadema regni in manu Dei tui.
4
Non vocaberis ultra Derelicta,
et terra tua non vocabitur amplius Desolata ;
sed vocaberis, Voluntas mea in ea,
et terra tua Inhabitata,
quia complacuit Domino in te,
et terra tua inhabitabitur.
5
Habitabit enim juvenis cum virgine,
et habitabunt in te filii tui ;
1
1128/1834
et gaudebit sponsus super sponsam,

et gaudebit super te Deus tuus.
6
Super muros tuos, Jerusalem, constitui custodes ;
tota die et tota nocte
in perpetuum non tacebunt.
Qui reminiscimini Domini, ne taceatis,
7
et ne detis silentium ei,
donec stabiliat et donec ponat Jerusalem
laudem in terra.
8
Juravit Dominus in dextera sua,
et in brachio fortitudinis su :
Si dedero triticum tuum ultra
cibum inimicis tuis ;
et si biberint filii alieni vinum tuum
in quo laborasti.
9
Quia qui congregant illud, comedent,
et laudabunt Dominum ;
et qui comportant illud, bibent
in atriis sanctis meis.
10
Transite, transite per portas,
prparate viam populo :
planum facite iter, eligite lapides,
et elevate signum ad populos.
11
Ecce Dominus auditum fecit
in extremis terr :
Dicite fili Sion :
Ecce Salvator tuus venit ;
ecce merces ejus cum eo,
et opus ejus coram illo.
12
Et vocabunt eos, Populus sanctus,
redempti a Domino ;
tu autem vocaberis, Qusita civitas,
et non Derelicta.
Cap. 63
Quis est iste, qui venit de Edom,
tinctis vestibus de Bosra ?
iste formosus in stola sua,
gradiens in multitudine fortitudinis su ?
Ego qui loquor justitiam,
et propugnator sum ad salvandum.
2
Quare ergo rubrum est indumentum tuum,
et vestimenta tua sicut calcantium in torculari ?
1
1129/1834
Torcular calcavi solus,

et de gentibus non est vir mecum ;
calcavi eos in furore meo,
et conculcavi eos in ira mea :
et aspersus est sanguis eorum super vestimenta mea,
et omnia indumenta mea inquinavi.
4
Dies enim ultionis in corde meo ;
annus redemptionis me venit.
5
Circumspexi, et non erat auxiliator ;
qusivi, et non fuit qui adjuvaret :
et salvavit mihi brachium meum,
et indignatio mea ipsa auxiliata est mihi.
6
Et conculcavi populos in furore meo,
et inebriavi eos in indignatione mea,
et detraxi in terram virtutem eorum.
7
Miserationum Domini recordabor ;

laudem Domini
super omnibus qu reddidit nobis Dominus,
et super multitudinem bonorum domui Isral,
qu largitus est eis secundum indulgentiam suam,
et secundum multitudinem misericordiarum suarum.
8
Et dixit : Verumtamen populus meus est,
filii non negantes ;
et factus est eis salvator.
9
In omni tribulatione eorum non est tribulatus,
et angelus faciei ejus salvavit eos :
in dilectione sua et in indulgentia sua
ipse redemit eos,
et portavit eos, et elevavit eos
cunctis diebus sculi.
10
Ipsi autem ad iracundiam provocaverunt,
et afflixerunt spiritum Sancti ejus :
et conversus est eis in inimicum,
et ipse debellavit eos.
11
Et recordatus est dierum sculi Moysi, et populi sui.
Ubi est qui eduxit eos de mari
cum pastoribus gregis sui ?
Ubi est qui posuit in medio ejus
spiritum Sancti sui ;
12
qui eduxit ad dexteram Moysen,
brachio majestatis su ;
1130/1834
qui scidit aquas ante eos,

ut faceret sibi nomen sempiternum ;
13
qui eduxit eos per abyssos,
quasi equum in deserto
non impingentem ?
14
Quasi animal in campo descendens,
spiritus Domini ductor ejus fuit.
Sic adduxisti populum tuum,
ut faceres tibi nomen glori.
15
Attende de clo, et vide
de habitaculo sancto tuo, et glori tu.
Ubi est zelus tuus, et fortitudo tua,
multitudo viscerum tuorum et miserationum tuarum ?
Super me continuerunt se.
16
Tu enim pater noster :
et Abraham nescivit nos,
et Isral ignoravit nos :
tu, Domine, pater noster,
redemptor noster, a sculo nomen tuum.
17
Quare errare nos fecisti, Domine, de viis tuis ;
indurasti cor nostrum ne timeremus te ?
Convertere propter servos tuos,
tribus hreditatis tu.
18
Quasi nihilum possederunt populum sanctum tuum :
hostes nostri conculcaverunt sanctificationem tuam.
19
Facti sumus quasi in principio, cum non dominareris nostri,
neque invocaretur nomen tuum super nos.
Cap. 64
Utinam dirumperes clos, et descenderes ;
a facie tua montes defluerent ;
2
sicut exustio ignis tabescerent,
aqu arderent igni :
ut notum fieret nomen tuum inimicis tuis ;
a facie tua gentes turbarentur.
3
Cum feceris mirabilia, non sustinebimus ;
descendisti, et a facie tua montes defluxerunt.
4
A sculo non audierunt, neque auribus perceperunt ;
oculus non vidit, Deus, absque te,
qu prparasti exspectantibus te.
5
Occurristi ltanti, et facienti justitiam ;
in viis tuis recordabuntur tui.
Ecce tu iratus es, et peccavimus ;
1
1131/1834
in ipsis fuimus semper, et salvabimur.

6
Et facti sumus ut immundus omnes nos,
et quasi pannus menstruat univers justiti nostr ;
et cecidimus quasi folium universi,
et iniquitates nostr quasi ventus abstulerunt nos.
7
Non est qui invocet nomen tuum ;
qui consurgat, et teneat te.
Abscondisti faciem tuam a nobis,
et allisisti nos in manu iniquitatis nostr.
8
Et nunc, Domine, pater noster es tu,
nos vero lutum ;
et fictor noster tu,
et opera manuum tuarum omnes nos.
9
Ne irascaris, Domine, satis,
et ne ultra memineris iniquitatis nostr ;
ecce, respice, populus tuus omnes nos.
10
Civitas Sancti tui facta est deserta,
Sion deserta facta est,
Jerusalem desolata est.
11
Domus sanctificationis nostr et glori nostr,
ubi laudaverunt te patres nostri,
facta est in exustionem ignis,
et omnia desiderabilia nostra versa sunt in ruinas.
12
Numquid super his continebis te, Domine ;
tacebis, et affliges nos vehementer ?
Cap. 65
Qusierunt me qui ante non interrogabant ;
invenerunt qui non qusierunt me.
Dixi : Ecce ego, ecce ego,
ad gentem qu non invocabat nomen meum.
2
Expandi manus meas tota die
ad populum incredulum,
qui graditur in via non bona
post cogitationes suas.
3
Populus qui ad iracundiam provocat me
ante faciem meam semper ;
qui immolant in hortis,
et sacrificant super lateres ;
4
qui habitant in sepulchris,
et in delubris idolorum dormiunt ;
qui comedunt carnem suillam,
et jus profanum in vasis eorum ;
1
1132/1834
qui dicunt : Recede a me,

non appropinques mihi, quia immundus es.
Isti fumus erunt in furore meo,
ignis ardens tota die.
6
Ecce scriptum est coram me :
Non tacebo, sed reddam,
et retribuam in sinum eorum.
7
Iniquitates vestras, et iniquitates patrum vestrorum simul,
dicit Dominus ;
qui sacrificaverunt super montes,
et super colles exprobraverunt mihi ;
et remetiar opus eorum primum
in sinu eorum.
8
Hc dicit Dominus :
Quomodo si inveniatur granum in botro,
et dicatur : Ne dissipes illud,
quoniam benedictio est :
sic faciam propter servos meos,
ut non disperdam totum.
9
Et educam de Jacob semen,
et de Juda possidentem montes meos ;
et hreditabunt eam electi mei,
et servi mei habitabunt ibi.
10
Et erunt campestria in caulas gregum,
et vallis Achor in cubile armentorum,
populo meo qui requisierunt me.
11
Et vos qui dereliquistis Dominum,
qui obliti estis montem sanctum meum,
qui ponitis fortun mensam,
et libatis super eam :
12
numerabo vos in gladio,
et omnes in cde corruetis :
pro eo quod vocavi, et non respondistis ;
locutus sum, et non audistis ;
et faciebatis malum in oculis meis,
et qu nolui elegistis.
13
Propter hoc hc dicit Dominus Deus :
Ecce servi mei comedent,
et vos esurietis ;
ecce servi mei bibent,
et vos sitietis ;
14
ecce servi mei ltabuntur,
et vos confundemini ;
1133/1834
ecce servi mei laudabunt pr exsultatione cordis,

et vos clamabitis pr dolore cordis,
et pr contritione spiritus ululabitis,
15
et dimittetis nomen vestrum in juramentum electis meis ;
et interficiet te Dominus Deus,
et servos suos vocabit nomine alio :
16
in quo qui benedictus est super terram
benedicetur in Deo, amen,
et qui jurat in terra
jurabit in Deo, amen :
quia oblivioni tradit sunt angusti priores,
et quia abscondit sunt ab oculis meis.
17
Ecce enim ego creo clos novos,
et terram novam ;
et non erunt in memoria priora,
et non ascendent super cor.
18
Sed gaudebitis et exsultabitis usque in sempiternum
in his qu ego creo :
quia ecce ego creo Jerusalem exsultationem,
et populum ejus gaudium.
19
Et exsultabo in Jerusalem,
et gaudebo in populo meo,
et non audietur in eo ultra
vox fletus et vox clamoris.
20
Non erit ibi amplius infans dierum,
et senex qui non impleat dies suos,
quoniam puer centum annorum morietur,
et peccator centum annorum maledictus erit.
21
Et dificabunt domos, et habitabunt ;
et plantabunt vineas, et comedent fructus earum.
22
Non dificabunt, et alius habitabit ;
non plantabunt, et alius comedet :
secundum enim dies ligni erunt dies populi mei,
et opera manuum eorum inveterabunt.
23
Electi mei non laborabunt frustra,
neque generabunt in conturbatione,
quia semen benedictorum Domini est,
et nepotes eorum cum eis.
24
Eritque antequam clament, ego exaudiam ;
adhuc illis loquentibus, ego audiam.
25
Lupus et agnus pascentur simul,
leo et bos comedent paleas,
et serpenti pulvis panis ejus.
1134/1834
Non nocebunt, neque occident

in omni monte sancto meo, dicit Dominus.
Cap. 66
Hc dicit Dominus : Clum sedes mea,
terra autem scabellum pedum meorum.
Qu est ista domus quam dificabitis mihi ?
et quis est iste locus quietis me ?
2
Omnia hc manus mea fecit,
et facta sunt universa ista,
dicit Dominus ;
ad quem autem respiciam, nisi ad pauperculum,
et contritum spiritu, et trementem sermones meos ?
3
Qui immolat bovem, quasi qui interficiat virum ;
qui mactat pecus, quasi qui excerebret canem ;
qui offert oblationem, quasi qui sanguinem suillum offerat ;
qui recordatur thuris, quasi qui benedicat idolo.
Hc omnia elegerunt in viis suis,
et in abominationibus suis anima eorum delectata est.
4
Unde et ego eligam illusiones eorum,
et qu timebant adducam eis ;
quia vocavi, et non erat qui responderet ;
locutus sum, et non audierunt ;
feceruntque malum in oculis meis,
et qu nolui elegerunt.
5
qui tremitis ad verbum ejus.
Dixerunt fratres vestri odientes vos,
et abjicientes propter nomen meum :
Glorificetur Dominus,
et videbimus in ltitia vestra ;
ipsi autem confundentur.
6
Vox populi de civitate,
vox de templo,
vox Domini
reddentis retributionem inimicis suis.
7
Antequam parturiret, peperit ;
antequam veniret partus ejus,
peperit masculum.
8
Quis audivit umquam tale ?
et quis vidit huic simile ?
numquid parturiet terra in die una,
aut parietur gens simul,
1
1135/1834
quia parturivit et peperit

Sion filios suos ?
9
Numquid ego qui alios parere facio, ipse non pariam ?
dicit Dominus.
Si ego, qui generationem ceteris tribuo, sterilis ero ?
ait Dominus Deus tuus.
10
Ltamini cum Jerusalem et exsultate in ea,
omnes qui diligitis eam ;
gaudete cum ea gaudio,
universi qui lugetis super eam :
11
ut sugatis et repleamini
ab ubere consolationis ejus ;
ut mulgeatis et deliciis affluatis
ab omnimoda gloria ejus.
12
Ecce ego declinabo super eam quasi fluvium pacis,
et quasi torrentem inundantem gloriam gentium,
quam sugetis :
ad ubera portabimini,
et super genua blandientur vobis.
13
Quomodo si cui mater blandiatur,
ita ego consolabor vos,
et in Jerusalem consolabimini.
14
Videbitis, et gaudebit cor vestrum,
et ossa vestra quasi herba germinabunt :
et cognoscetur manus Domini servis ejus,
et indignabitur inimicis suis.
15
Quia ecce Dominus in igne veniet,
et quasi turbo quadrig ejus,
reddere in indignatione furorem suum
et increpationem suam in flamma ignis :
16
quia in igne Dominus dijudicabit,
et in gladio suo ad omnem carnem ;
et multiplicabuntur interfecti a Domino,
17
qui sanctificabantur et mundos se putabant in hortis
post januam intrinsecus,
qui comedebant carnem suillam,
et abominationem et murem :
simul consumentur, dicit Dominus.
18
Ego autem opera eorum et cogitationes eorum
venio ut congregem,
cum omnibus gentibus et linguis :
et venient, et videbunt gloriam meam.
1136/1834
19
Et ponam in eis signum,

et mittam ex eis qui salvati fuerint, ad gentes
in mare, in Africam, et Lydiam, tendentes sagittam ;
in Italiam et Grciam,
ad insulas longe,
ad eos qui non audierunt de me,
et non viderunt gloriam meam.
Et annuntiabunt gloriam meam gentibus ;
20
et adducent omnes fratres vestros
de cunctis gentibus
donum Domino,
in equis, et in quadrigis, et in lecticis,
et in mulis, et in carrucis,
ad montem sanctum meum
Jerusalem, dicit Dominus :
quomodo si inferant filii Isral munus
in vase mundo in domum Domini.
21
Et assumam ex eis
in sacerdotes et Levitas, dicit Dominus.
22
Quia sicut cli novi et terra nova,
qu ego facio stare coram me, dicit Dominus,
sic stabit semen vestrum et nomen vestrum.
23
Et erit mensis ex mense,
et sabbatum ex sabbato :
veniet omnis caro ut adoret coram facie mea,
dicit Dominus.
24
Et egredientur, et videbunt cadavera
virorum qui prvaricati sunt in me ;
vermis eorum non morietur,
et ignis eorum non extinguetur :
et erunt usque ad satietatem visionis omni carni.
Prophetia Jeremi
Cap. 1 1 Verba Jeremi filii Helci, de sacerdotibus qui fuerunt in
Anathoth, in terra Benjamin. 2 Quod factum est verbum Domini ad eum in
diebus Josi filii Amon, regis Juda, in tertiodecimo anno regni ejus. 3 Et
factum est in diebus Joakim filii Josi, regis Juda, usque ad
consummationem undecimi anni Sedeci, filii Josi, regis Juda, usque ad
transmigrationem Jerusalem, in mense quinto.
1137/1834
Et factum est verbum Domini ad me, dicens :

Priusquam te formarem in utero, novi te,
et antequam exires de vulva, sanctificavi te,
et prophetam in gentibus dedi te.
6
Et dixi :
A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui,
quia puer ego sum.
7
Et dixit Dominus ad me :
Noli dicere : Puer sum :
quoniam ad omnia qu mittam te ibis,
et universa qucumque mandavero tibi loqueris.
8
Ne timeas a facie eorum,
quia tecum ego sum ut eruam te,
dicit Dominus.
9
Et misit Dominus manum suam, et tetigit os meum, et dixit Dominus ad
me :
Ecce dedi verba mea in ore tuo :
10
ecce constitui te hodie
super gentes et super regna,
ut evellas, et destruas,
et disperdas, et dissipes,
et difices, et plantes.
11
Quid tu vides, Jeremia ?
Et dixi :
Virgam vigilantem ego video.
12
Bene vidisti :
quia vigilabo ego super verbo meo,
ut faciam illud.
13
Et factum est verbum Domini secundo ad me, dicens :
Quid tu vides ?
Et dixi :
Ollam succensam ego video,
et faciem ejus a facie aquilonis.
14
Ab aquilone pandetur malum
super omnes habitatores terr :
15
quia ecce ego convocabo omnes cognationes regnorum aquilonis,
ait Dominus :
et venient, et ponent unusquisque solium suum
in introitu portarum Jerusalem,
5
1138/1834
et super omnes muros ejus in circuitu,

et super universas urbes Juda :
16
et loquar judicia mea cum eis
super omnem malitiam eorum qui dereliquerunt me,
et libaverunt diis alienis,
et adoraverunt opus manuum suarum.
17
Tu ergo, accinge lumbos tuos,
et surge, et loquere ad eos
omnia qu ego prcipio tibi.
Ne formides a facie eorum,
nec enim timere te faciam vultum eorum.
18
Ego quippe dedi te hodie in civitatem munitam,
et in columnam ferream,
et in murum reum,
super omnem terram,
regibus Juda, principibus ejus,
et sacerdotibus, et populo terr.
19
Et bellabunt adversum te,
et non prvalebunt,
quia ego tecum sum, ait Dominus, ut liberem te.
Cap. 2 1 Et factum est verbum Domini ad me, dicens :
2
Vade, et clama in auribus Jerusalem, dicens :
Hc dicit Dominus :
Recordatus sum tui, miserans adolescentiam tuam,
et caritatem desponsationis tu,
quando secuta es me in deserto,
in terra qu non seminatur.
3
Sanctus Isral Domino,
primiti frugum ejus :
omnes qui devorant eum delinquunt :
mala venient super eos,
dicit Dominus.
4
Audite verbum Domini, domus Jacob,
et omnes cognationes domus Isral.
5
Hc dicit Dominus :
Quid invenerunt patres vestri in me iniquitatis,
quia elongaverunt a me,
et ambulaverunt post vanitatem,
et vani facti sunt ?
6
Et non dixerunt : Ubi est Dominus
qui ascendere nos fecit de terra gypti ;
qui traduxit nos per desertum,
1139/1834
per terram inhabitabilem et inviam,

per terram sitis, et imaginem mortis,
per terram in qua non ambulavit vir,
neque habitavit homo ?
7
Et induxi vos in terram Carmeli,
ut comederetis fructum ejus et optima illius :
et ingressi contaminastis terram meam,
et hreditatem meam posuistis in abominationem.
8
Sacerdotes non dixerunt : Ubi est Dominus ?
et tenentes legem nescierunt me,
et pastores prvaricati sunt in me,
et prophet prophetaverunt in Baal,
et idola secuti sunt.
9
Propterea adhuc judicio contendam vobiscum, ait Dominus,
et cum filiis vestris disceptabo.
10
Transite ad insulas Cethim, et videte :
et in Cedar mittite, et considerate vehementer :
et videte si factum est hujuscemodi :
11
si mutavit gens deos suos,
et certe ipsi non sunt dii :
populus vero meus mutavit gloriam suam in idolum.
12
Obstupescite, cli, super hoc,
et port ejus, desolamini vehementer, dicit Dominus.
13
Duo enim mala fecit populus meus :
me dereliquerunt fontem aqu viv,
et foderunt sibi cisternas, cisternas dissipatas,
quia continere non valent aquas.
14
Numquid servus est Isral, aut vernaculus ?
quare ergo factus est in prdam ?
15
Super eum rugierunt leones,
et dederunt vocem suam :
posuerunt terram ejus in solitudinem.
Civitates ejus exust sunt,
et non est qui habitet in eis.
16
Filii quoque Mempheos et Taphnes
constupraverunt te usque ad verticem.
17
Numquid non istud factum est tibi,
quia dereliquisti Dominum Deum tuum
eo tempore quo ducebat te per viam ?
18
Et nunc quid tibi vis in via gypti,
ut bibas aquam turbidam ?
et quid tibi cum via Assyriorum,
ut bibas aquam fluminis ?
1140/1834
19
Arguet te malitia tua,

et aversio tua increpabit te.
Scito et vide quia malum et amarum est
reliquisse te Dominum Deum tuum,
et non esse timorem mei apud te,
20
A sculo confregisti jugum meum :
rupisti vincula mea,
et dixisti : Non serviam.
In omni enim colle sublimi,
et sub omni ligno frondoso,
tu prosternebaris meretrix.
21
Ego autem plantavi te vineam electam,
omne semen verum :
quomodo ergo conversa es mihi in pravum,
vinea aliena ?
22
Si laveris te nitro,
et multiplicaveris tibi herbam borith,
maculata es in iniquitate tua coram me,
dicit Dominus Deus.
23
Quomodo dicis : Non sum polluta ;
post Baalim non ambulavi ?
Vide vias tuas in convalle ;
scito quid feceris :
cursor levis explicans vias suas.
24
Onager assuetus in solitudine,
in desiderio anim su attraxit ventum amoris sui :
nullus avertet eam :
omnes qui qurunt eam non deficient :
in menstruis ejus invenient eam.
25
Prohibe pedem tuum a nuditate,
et guttur tuum a siti.
Et dixisti : Desperavi : nequaquam faciam :
adamavi quippe alienos,
et post eos ambulabo.
26
Quomodo confunditur fur quando deprehenditur,

sic confusi sunt domus Isral,
ipsi et reges eorum,
principes, et sacerdotes, et prophet eorum,
27
dicentes ligno : Pater meus es tu :
et lapidi : Tu me genuisti.
1141/1834
Verterunt ad me tergum et non faciem,

et in tempore afflictionis su dicent :
Surge, et libera nos.
28
Ubi sunt dii tui quos fecisti tibi ?
surgant, et liberent te in tempore afflictionis tu :
secundum numerum quippe civitatum tuarum erant dii tui, Juda.
29
Quid vultis mecum judicio contendere ?
omnes dereliquistis me, dicit Dominus.
30
Frustra percussi filios vestros :
disciplinam non receperunt.
Devoravit gladius vester prophetas vestros :
quasi leo vastator 31 generatio vestra.
Videte verbum Domini :
numquid solitudo factus sum Israli,
aut terra serotina ?
quare ergo dixit populus meus : Recessimus ;
non veniemus ultra ad te ?
32
Numquid obliviscetur virgo ornamenti sui,
aut sponsa fasci pectoralis su ?
populus vero meus oblitus est mei diebus innumeris.
33
Quid niteris bonam ostendere viam tuam
ad qurendam dilectionem,
qu insuper et malitias tuas docuisti vias tuas,
34
et in alis tuis inventus est sanguis animarum pauperum et innocentum ?
non in fossis inveni eos,
sed in omnibus qu supra memoravi.
35
Et dixisti : Absque peccato et innocens ego sum,
et propterea avertatur furor tuus a me.
Ecce ego judicio contendam tecum,
eo quod dixeris : Non peccavi.
36
Quam vilis facta es nimis, iterans vias tuas !
et ab gypto confunderis,
sicut confusa es ab Assur.
37
Nam et ab ista egredieris,
et manus tu erunt super caput tuum :
quoniam obtrivit Dominus confidentiam tuam,
et nihil habebis prosperum in ea.
Cap. 3
Vulgo dicitur : Si dimiserit vir uxorem suam,
et recedens ab eo duxerit virum alterum,
numquid revertetur ad eam ultra ?
numquid non polluta et contaminata erit mulier illa ?
1
1142/1834
Tu autem fornicata es cum amatoribus multis :

tamen revertere ad me, dicit Dominus,
et ego suscipiam te.
2
Leva oculos tuos in directum,
et vide ubi non prostrata sis.
In viis sedebas,
exspectans eos quasi latro in solitudine :
et polluisti terram in fornicationibus tuis, et in malitiis tuis.
3
Quam ob rem prohibit sunt still pluviarum,
et serotinus imber non fuit.
Frons mulieris meretricis facta est tibi ;
noluisti erubescere.
4
Ergo saltem amodo voca me :
Pater meus, dux virginitatis me tu es :
5
numquid irasceris in perpetuum,
aut perseverabis in finem ?
ecce locuta es, et fecisti mala, et potuisti.
6
Et dixit Dominus ad me in diebus Josi regis :

Numquid vidisti qu fecerit aversatrix Isral ?
Abiit sibimet super omnem montem excelsum,
et sub omni ligno frondoso,
et fornicata est ibi.
7
Et dixi, cum fecisset hc omnia :
Ad me revertere :
et non est reversa.
Et vidit prvaricatrix soror ejus Juda
8
quia pro eo quod mchata esset aversatrix Isral,
dimisissem eam,
et dedissem ei libellum repudii :
et non timuit prvaricatrix Juda soror ejus,
sed abiit, et fornicata est etiam ipsa :
9
et facilitate fornicationis su contaminavit terram,
et mchata est cum lapide et ligno :
10
et in omnibus his non est reversa ad me
prvaricatrix soror ejus Juda
in toto corde suo,
sed in mendacio, ait Dominus.
11
Et dixit Dominus ad me : Justificavit animam suam aversatrix Isral,
comparatione prvaricatricis Jud. 12 Vade, et clama sermones istos contra
aquilonem, et dices :
1143/1834
Revertere, aversatrix Isral, ait Dominus,

et non avertam faciem meam a vobis,
quia sanctus ego sum, dicit Dominus,
et non irascar in perpetuum.
13
Verumtamen scito iniquitatem tuam,
quia in Dominum Deum tuum prvaricata es,
et dispersisti vias tuas alienis sub omni ligno frondoso,
et vocem meam non audisti, ait Dominus.
14
Convertimini, filii revertentes, dicit Dominus,
quia ego vir vester :
et assumam vos unum de civitate,
et duos de cognatione,
et introducam vos in Sion.
15
Et dabo vobis pastores juxta cor meum,
et pascent vos scientia et doctrina.
16
Cumque multiplicati fueritis,
et creveritis in terra in diebus illis, ait Dominus,
non dicent ultra :
Arca testamenti Domini :
neque ascendet super cor, neque recordabuntur illius,
nec visitabitur, nec fiet ultra.
17
In tempore illo vocabunt Jerusalem solium Domini :
et congregabuntur ad eam omnes gentes
in nomine Domini in Jerusalem,
et non ambulabunt post pravitatem cordis sui pessimi.
18
In diebus illis ibit domus Juda ad domum Isral,
et venient simul de terra aquilonis
ad terram quam dedi patribus vestris.
19
Ego autem dixi :
Quomodo ponam te in filios,
et tribuam tibi terram desiderabilem,
hreditatem prclaram exercituum gentium ?
Et dixi : Patrem vocabis me,
et post me ingredi non cessabis.
20
Sed quomodo si contemnat mulier amatorem suum,
sic contempsit me domus Isral,
dicit Dominus.
21
Vox in viis audita est,
ploratus et ululatus filiorum Isral :
quoniam iniquam fecerunt viam suam ;
obliti sunt Domini Dei sui.
22
Convertimini, filii revertentes,
et sanabo aversiones vestras.
1144/1834
Ecce nos venimus ad te :

tu enim es Dominus Deus noster.
23
Vere mendaces erant colles,
et multitudo montium :
vere in Domino Deo nostro salus Isral.
24
Confusio comedit laborem patrum nostrorum ab adolescentia nostra :
greges eorum, et armenta eorum,
filios eorum, et filias eorum.
25
Dormiemus in confusione nostra,
et operiet nos ignominia nostra :
quoniam Domino Deo nostro peccavimus nos, et patres nostri,
ab adolescentia nostra usque ad diem hanc :
et non audivimus vocem Domini Dei nostri.
Cap. 4
Si reverteris, Isral, ait Dominus,
ad me convertere :
si abstuleris offendicula tua a facie mea,
non commoveberis.
2
Et jurabis : Vivit Dominus in veritate, et in judicio, et in justitia :
et benedicent eum gentes,
ipsumque laudabunt.
3
Hc enim dicit Dominus viro Juda et Jerusalem :
Novate vobis novale,
et nolite serere super spinas.
4
Circumcidimini Domino,
et auferte prputia cordium vestrorum,
viri Juda, et habitatores Jerusalem :
ne forte egrediatur ut ignis indignatio mea,
et succendatur, et non sit qui extinguat,
propter malitiam cogitationum vestrarum.
1
Annuntiate in Juda, et in Jerusalem auditum facite :

loquimini, et canite tuba in terra,
clamate fortiter, et dicite :
Congregamini, et ingrediamur civitates munitas.
6
Levate signum in Sion ;
confortamini, nolite stare :
quia malum ego adduco ab aquilone,
et contritionem magnam.
7
Ascendit leo de cubili suo,
et prdo gentium se levavit :
1145/1834
egressus est de loco suo ut ponat terram tuam in solitudinem :

civitates tu vastabuntur,
remanentes absque habitatore.
8
Super hoc accingite vos ciliciis ;
plangite, et ululate :
quia non est aversa ira furoris Domini a nobis.
9
Et erit in die illa, dicit Dominus :
peribit cor regis, et cor principum,
et obstupescent sacerdotes,
et prophet consternabuntur.
10
Et dixi :
Heu ! heu ! heu ! Domine Deus,
ergone decepisti populum istum et Jerusalem,
dicens : Pax erit vobis :
et ecce pervenit gladius usque ad animam ?
11
In tempore illo dicetur populo huic et Jerusalem :
Ventus urens in viis qu sunt in deserto vi fili populi mei,
non ad ventilandum et ad purgandum.
12
Spiritus plenus ex his veniet mihi,
et nunc ego loquar judicia mea cum eis.
13
Ecce quasi nubes ascendet,
et quasi tempestas currus ejus :
velociores aquilis equi illius.
V nobis, quoniam vastati sumus.
14
Lava a malitia cor tuum, Jerusalem, ut salva fias :
usquequo morabuntur in te cogitationes noxi ?
15
Vox enim annuntiantis a Dan,
et notum facientis idolum de monte Ephraim.
16
Dicite gentibus : Ecce auditum est in Jerusalem
custodes venire de terra longinqua,
et dare super civitates Juda vocem suam :
17
quasi custodes agrorum facti sunt super eam in gyro,
quia me ad iracundiam provocavit, dicit Dominus.
18
Vi tu et cogitationes tu fecerunt hc tibi :
ista malitia tua, quia amara,
quia tetigit cor tuum.
19
Ventrem meum, ventrem meum doleo ;
sensus cordis mei turbati sunt in me.
Non tacebo, quoniam vocem buccin audivit anima mea,
clamorem prlii.
20
Contritio super contritionem vocata est,
et vastata est omnis terra :
repente vastata sunt tabernacula mea ;
1146/1834
subito pelles me.

21
Usquequo videbo fugientem ;
audiam vocem buccin ?
22
Quia stultus populus meus me non cognovit :
filii insipientes sunt et vecordes :
sapientes sunt ut faciant mala,
bene autem facere nescierunt.
23
Aspexi terram, et ecce vacua erat et nihili ;
et clos, et non erat lux in eis.
24
Vidi montes, et ecce movebantur :
et omnes colles conturbati sunt.
25
Intuitus sum, et non erat homo :
et omne volatile cli recessit.
26
Aspexi, et ecce Carmelus desertus,
et omnes urbes ejus destruct sunt a facie Domini,
et a facie ir furoris ejus.
27
Hc enim dicit Dominus :
Deserta erit omnis terra,
sed tamen consummationem non faciam.
28
Lugebit terra, et mrebunt cli desuper,
eo quod locutus sum.
Cogitavi, et non pnituit me,
nec aversus sum ab eo.
29
A voce equitis et mittentis sagittam fugit omnis civitas :
ingressi sunt ardua, et ascenderunt rupes :
univers urbes derelict sunt,
et non habitat in eis homo.
30
Tu autem vastata, quid facies ?
cum vestieris te coccino,
cum ornata fueris monili aureo,
et pinxeris stibio oculos tuos,
frustra componeris :
contempserunt te amatores tui ;
animam tuam qurent.
31
Vocem enim quasi parturientis audivi,
angustias ut puerper :
vox fili Sion intermorientis,
expandentisque manus suas :
V mihi, quia defecit anima mea propter interfectos !
Cap. 5
Circuite vias Jerusalem,
et aspicite, et considerate,
1
1147/1834
et qurite in plateis ejus,

an inveniatis virum facientem judicium,
et qurentem fidem :
et propitius ero ei.
2
Quod si etiam : Vivit Dominus, dixerint,
et hoc falso jurabunt.
3
Domine, oculi tui respiciunt fidem :
percussisti eos, et non doluerunt ;
attrivisti eos, et renuerunt accipere disciplinam :
induraverunt facies suas supra petram,
et noluerunt reverti.
4
Ego autem dixi : Forsitan pauperes sunt et stulti,
ignorantes viam Domini,
judicium Dei sui.
5
Ibo igitur ad optimates, et loquar eis :
ipsi enim cognoverunt viam Domini,
judicium Dei sui :
et ecce magis hi simul confregerunt jugum ;
ruperunt vincula.
6
Idcirco percussit eos leo de silva ;
lupus ad vesperam vastavit eos :
pardus vigilans super civitates eorum :
omnis qui egressus fuerit ex eis capietur :
quia multiplicat sunt prvaricationes eorum ;
confortat sunt aversiones eorum.
7
Super quo propitius tibi esse potero ?
filii tui dereliquerunt me,
et jurant in his qui non sunt dii.
Saturavi eos, et mchati sunt,
et in domo meretricis luxuriabantur.
8
Equi amatores et emissarii facti sunt :
unusquisque ad uxorem proximi sui hinniebat.
9
Numquid super his non visitabo, dicit Dominus,
et in gente tali non ulciscetur anima mea ?
10
Ascendite muros ejus, et dissipate :
consummationem autem nolite facere :
auferte propagines ejus,
quia non sunt Domini.
11
Prvaricatione enim prvaricata est in me
domus Isral, et domus Juda, ait Dominus.
12
Negaverunt Dominum, et dixerunt :
Non est ipse : neque veniet super nos malum :
gladium et famem non videbimus.
1148/1834
13
Prophet fuerunt in ventum locuti,

et responsum non fuit in eis :
hc ergo evenient illis.
14
Hc dicit Dominus Deus exercituum :
Quia locuti estis verbum istud,
ecce ego do verba mea in ore tuo in ignem,
et populum istum in ligna,
et vorabit eos.
15
Ecce ego adducam super vos gentem de longinquo,
domus Isral, ait Dominus :
gentem robustam,
gentem antiquam,
gentem cujus ignorabis linguam,
nec intelliges quid loquatur.
16
Pharetra ejus quasi sepulchrum patens ;
universi fortes.
17
Et comedet segetes tuas et panem tuum ;
devorabit filios tuos et filias tuas ;
comedet gregem tuum et armenta tua ;
comedet vineam tuam et ficum tuam :
et conteret urbes munitas tuas,
in quibus tu habes fiduciam, gladio.
18
Verumtamen in diebus illis, ait Dominus,
non faciam vos in consummationem.
19
Quod si dixeritis :
Quare fecit nobis Dominus Deus noster hc omnia ?
dices ad eos :
Sicut dereliquistis me,
et servistis deo alieno in terra vestra,
sic servietis alienis in terra non vestra.
20
Annuntiate hoc domui Jacob,
et auditum facite in Juda, dicentes :
21
Audi, popule stulte, qui non habes cor :
qui habentes oculos, non videtis ;
et aures, et non auditis.
22
Me ergo non timebitis, ait Dominus,
et a facie mea non dolebitis ?
qui posui arenam terminum mari,
prceptum sempiternum quod non prteribit :
et commovebuntur, et non poterunt ;
et intumescent fluctus ejus, et non transibunt illud.
23
Populo autem huic factum est cor incredulum et exasperans :
recesserunt, et abierunt.
1149/1834
24
Et non dixerunt in corde suo :

Metuamus Dominum Deum nostrum,
qui dat nobis pluviam temporaneam et serotinam in tempore suo,
plenitudinem annu messis custodientem nobis.
25
Iniquitates vestr declinaverunt hc,
et peccata vestra prohibuerunt bonum a vobis :
26
quia inventi sunt in populo meo impii insidiantes quasi aucupes,
laqueos ponentes et pedicas ad capiendos viros.
27
Sicut decipula plena avibus,
sic domus eorum plen dolo :
ideo magnificati sunt et ditati.
28
Incrassati sunt et impinguati,
et prterierunt sermones meos pessime.
Causam vidu non judicaverunt,
causam pupilli non direxerunt,
et judicium pauperum non judicaverunt.
29
aut super gentem hujuscemodi non ulciscetur anima mea ?
30
Stupor et mirabilia facta sunt in terra :
31
prophet prophetabant mendacium,
et sacerdotes applaudebant manibus suis,
et populus meus dilexit talia.
Quid igitur fiet in novissimo ejus ?
Cap. 6
Confortamini, filii Benjamin, in medio Jerusalem :
et in Thecua clangite buccina,
et super Bethacarem levate vexillum,
quia malum visum est ab aquilone,
et contritio magna.
2
Specios et delicat assimilavi filiam Sion.
3
Ad eam venient pastores et greges eorum ;
fixerunt in ea tentoria in circuitu :
pascet unusquisque eos qui sub manu sua sunt.
4
Sanctificate super eam bellum :
consurgite, et ascendamus in meridie :
v nobis, quia declinavit dies ;
quia longiores fact sunt umbr vesperi !
5
Surgite, et ascendamus in nocte,
et dissipemus domus ejus.
6
Quia hc dicit Dominus exercituum :
Cdite lignum ejus,
et fundite circa Jerusalem aggerem.
1
1150/1834
Hc est civitas visitationis :

omnis calumnia in medio ejus.
7
Sicut frigidam fecit cisterna aquam suam,
sic frigidam fecit malitiam suam.
Iniquitas et vastitas audietur in ea,
coram me semper infirmitas et plaga.
8
Erudire, Jerusalem,
ne forte recedat anima mea a te ;
ne forte ponam te desertam,
terram inhabitabilem.
9
Hc dicit Dominus exercituum :
Usque ad racemum colligent quasi in vinea reliquias Isral.
Converte manum tuam quasi vindemiator ad cartallum.
10
Cui loquar, et quem contestabor ut audiat ?
ecce incircumcis aures eorum,
et audire non possunt :
ecce verbum Domini factum est eis in opprobrium,
et non suscipient illud.
11
Idcirco furore Domini plenus sum ;
laboravi sustinens.
Effunde super parvulum foris,
et super consilium juvenum simul :
vir enim cum muliere capietur ;
senex cum pleno dierum.
12
Et transibunt domus eorum ad alteros,
agri et uxores pariter,
quia extendam manum meam super habitantes terram, dicit Dominus :
13
a minore quippe usque ad majorem
omnes avariti student,
et a propheta usque ad sacerdotem
cuncti faciunt dolum.
14
Et curabant contritionem fili populi mei cum ignominia,
dicentes : Pax, pax !
et non erat pax.
15
Confusi sunt, quia abominationem fecerunt :
quin potius confusione non sunt confusi,
et erubescere nescierunt.
Quam ob rem cadent inter ruentes :
in tempore visitationis su corruent, dicit Dominus.
16
Hc dicit Dominus :
State super vias, et videte,
et interrogate de semitis antiquis qu sit via bona,
et ambulate in ea :
1151/1834
et invenietis refrigerium animabus vestris.

Et dixerunt : Non ambulabimus.
17
Et constitui super vos speculatores :
Audite vocem tub.
Et dixerunt : Non audiemus.
18
Ideo audite, gentes,
et cognosce, congregatio,
quanta ego faciam eis.
19
Audi, terra :
ecce ego adducam mala super populum istum,
fructum cogitationum ejus :
quia verba mea non audierunt,
et legem meam projecerunt.
20
Ut quid mihi thus de Saba affertis,
et calamum suave olentem de terra longinqua ?
Holocautomata vestra non sunt accepta,
et victim vestr non placuerunt mihi.
21
Propterea hc dicit Dominus :
Ecce ego dabo in populum istum ruinas :
et ruent in eis patres et filii simul ;
vicinus et proximus peribunt.
22
Hc dicit Dominus :
Ecce populus venit de terra aquilonis,
et gens magna consurget a finibus terr.
23
Sagittam et scutum arripiet :
crudelis est et non miserebitur.
Vox ejus quasi mare sonabit :
et super equos ascendent,
prparati quasi vir ad prlium
adversum te, filia Sion.
24
Audivimus famam ejus ;
dissolut sunt manus nostr :
tribulatio apprehendit nos,
dolores ut parturientem.
25
Nolite exire ad agros,
et in via ne ambuletis,
quoniam gladius inimici,
pavor in circuitu.
26
Filia populi mei, accingere cilicio,
et conspergere cinere :
luctum unigeniti fac tibi,
planctum amarum,
quia repente veniet vastator super nos.
1152/1834
27
Probatorem dedi te in populo meo robustum :

et scies, et probabis viam eorum.
28
Omnes isti principes declinantes,
ambulantes fraudulenter,
s et ferrum :
universi corrupti sunt.
29
Defecit sufflatorium ;
in igne consumptum est plumbum :
frustra conflavit conflator,
maliti enim eorum non sunt consumpt.
30
Argentum reprobum vocate eos,
quia Dominus projecit illos.
Cap. 7 1 Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino, dicens :
2
Sta in porta domus Domini, et prdica ibi verbum istud, et dic :
Audite verbum Domini, omnis Juda,
qui ingredimini per portas has ut adoretis Dominum.
3
Hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral :
Bonas facite vias vestras, et studia vestra,
et habitabo vobiscum in loco isto.
4
Nolite confidere in verbis mendacii, dicentes :
Templum Domini, templum Domini, templum Domini est !
5
Quoniam si bene direxeritis vias vestras, et studia vestra ;
si feceritis judicium inter virum et proximum ejus ;
6
adven, et pupillo, et vidu non feceritis calumniam,
nec sanguinem innocentem effuderitis in loco hoc,
et post deos alienos non ambulaveritis in malum vobismetipsis :
7
habitabo vobiscum in loco isto,
in terra quam dedi patribus vestris a sculo et usque in sculum.
8
Ecce vos confiditis vobis in sermonibus mendacii,
qui non proderunt vobis :
9
furari, occidere, adulterari,
jurare mendaciter, libare Baalim,
et ire post deos alienos quos ignoratis :
10
et venistis, et stetistis coram me
in domo hac, in qua invocatum est nomen meum,
et dixistis : Liberati sumus,
eo quod fecerimus omnes abominationes istas.
11
Numquid ergo spelunca latronum facta est domus ista,
in qua invocatum est nomen meum in oculis vestris ?
Ego, ego sum : ego vidi, dicit Dominus.
12
Ite ad locum meum in Silo,
ubi habitavit nomen meum a principio,
et videte qu fecerim ei propter malitiam populi mei Isral.
1153/1834
13
Et nunc, quia fecistis omnia opera hc, dicit Dominus,

et locutus sum ad vos mane consurgens, et loquens, et non audistis :
et vocavi vos, et non respondistis :
14
faciam domui huic, in qua invocatum est nomen meum,
et in qua vos habetis fiduciam,
et loco quem dedi vobis et patribus vestris,
sicut feci Silo :
15
et projiciam vos a facie mea
sicut projeci omnes fratres vestros,
universum semen Ephraim.
16
Tu ergo, noli orare pro populo hoc,
nec assumas pro eis laudem et orationem :
et non obsistas mihi,
quia non exaudiam te.
17
Nonne vides quid isti faciunt in civitatibus Juda,
et in plateis Jerusalem ?
18
Filii colligunt ligna,
et patres succendunt ignem,
et mulieres conspergunt adipem,
ut faciant placentas regin cli,
et libent diis alienis,
et me ad iracundiam provocent.
19
Numquid me ad iracundiam provocant ?
dicit Dominus ;
nonne semetipsos in confusionem vultus sui ?
20
Ideo hc dicit Dominus Deus :
Ecce furor meus et indignatio mea conflatur super locum istum,
super viros, et super jumenta,
et super lignum regionis, et super fruges terr :
et succendetur, et non extinguetur.
21
Holocautomata vestra addite victimis vestris,
et comedite carnes :
22
quia non sum locutus cum patribus vestris, et non prcepi eis,
in die qua eduxi eos de terra gypti,
de verbo holocautomatum et victimarum :
23
sed hoc verbum prcepi eis, dicens :
Audite vocem meam,
et ero vobis Deus,
et vos eritis mihi populus :
et ambulate in omni via quam mandavi vobis,
ut bene sit vobis.
24
Et non audierunt, nec inclinaverunt aurem suam :
1154/1834
sed abierunt in voluntatibus et in pravitate cordis sui mali :

factique sunt retrorsum, et non in ante,
25
a die qua egressi sunt patres eorum de terra gypti
usque ad diem hanc.
Et misi ad vos omnes servos meos prophetas per diem,
consurgens diluculo, et mittens :
26
et non audierunt me,
nec inclinaverunt aurem suam :
sed induraverunt cervicem suam,
et pejus operati sunt quam patres eorum.
27
Et loqueris ad eos omnia verba hc, et non audient te : et vocabis eos, et
non respondebunt tibi. 28 Et dices ad eos :
Hc est gens qu non audivit vocem Domini Dei sui,
nec recepit disciplinam ;
periit fides,
et ablata est de ore eorum.
29
Tonde capillum tuum, et projice,
et sume in directum planctum :
quia projecit Dominus et reliquit generationem furoris sui ;
30
quia fecerunt filii Juda malum in oculis meis, dicit Dominus.
Posuerunt offendicula sua in domo
in qua invocatum est nomen meum, ut polluerent eam :
31
et dificaverunt excelsa Topheth,
qu est in valle filii Ennom,
ut incenderent filios suos et filias suas igni,
qu non prcepi, nec cogitavi in corde meo.
32
Ideo ecce dies venient, dicit Dominus,
et non dicetur amplius Topheth, et vallis filii Ennom,
sed vallis interfectionis :
et sepelient in Topheth, eo quod non sit locus.
33
Et erit morticinum populi hujus in cibos volucribus cli et bestiis terr,
et non erit qui abigat.
34
Et quiescere faciam de urbibus Juda,
et de plateis Jerusalem,
vocem gaudii et vocem ltiti,
vocem sponsi et vocem spons :
in desolationem enim erit terra.
Cap. 8
In illo tempore, ait Dominus,
ejicient ossa regum Juda, et ossa principum ejus,
et ossa sacerdotum, et ossa prophetarum,
et ossa eorum qui habitaverunt Jerusalem,
1
1155/1834
de sepulchris suis :
2
et expandent ea ad solem, et lunam,
et omnem militiam cli,
qu dilexerunt, et quibus servierunt,
et post qu ambulaverunt,
et qu qusierunt, et adoraverunt.
Non colligentur, et non sepelientur :
in sterquilinium super faciem terr erunt.
3
Et eligent magis mortem quam vitam,
omnes qui residui fuerint de cognatione hac pessima,
in universis locis qu derelicta sunt,
ad qu ejeci eos, dicit Dominus exercituum.
4
Et dices ad eos :
Hc dicit Dominus :
Numquid qui cadit non resurget ?
et qui aversus est non revertetur ?
5
Quare ergo aversus est populus iste in Jerusalem
aversione contentiosa ?
Apprehenderunt mendacium,
et noluerunt reverti.
6
Attendi, et auscultavi :
nemo quod bonum est loquitur ;
nullus est qui agat pnitentiam super peccato suo,
dicens : Quid feci ?
Omnes conversi sunt ad cursum suum,
quasi equus impetu vadens ad prlium.
7
Milvus in clo cognovit tempus suum :
turtur, et hirundo, et ciconia custodierunt tempus adventus sui :
populus autem meus non cognovit judicium Domini.
8
Quomodo dicitis : Sapientes nos sumus,
et lex Domini nobiscum est ?
vere mendacium operatus est stylus mendax scribarum !
9
Confusi sunt sapientes ;
perterriti et capti sunt :
verbum enim Domini projecerunt,
et sapientia nulla est in eis.
10
Propterea dabo mulieres eorum exteris,
agros eorum hredibus,
quia a minimo usque ad maximum
omnes avaritiam sequuntur :
a propheta usque ad sacerdotem
1156/1834
cuncti faciunt mendacium.

11
Et sanabant contritionem fili populi mei ad ignominiam,
dicentes : Pax, pax !
cum non esset pax.
12
Confusi sunt, quia abominationem fecerunt :
quinimmo confusione non sunt confusi,
et erubescere nescierunt.
Idcirco cadent inter corruentes :
in tempore visitationis su corruent, dicit Dominus.
13
Congregans congregabo eos, ait Dominus.
Non est uva in vitibus, et non sunt ficus in ficulnea :
folium defluxit,
et dedi eis qu prtergressa sunt.
14
Quare sedemus ?
convenite, et ingrediamur civitatem munitam,
et sileamus ibi :
quia Dominus Deus noster silere nos fecit,
et potum dedit nobis aquam fellis :
peccavimus enim Domino.
15
Exspectavimus pacem, et non erat bonum :
tempus medel, et ecce formido.
16
A Dan auditus est fremitus equorum ejus ;
a voce hinnituum pugnatorum ejus commota est omnis terra :
et venerunt, et devoraverunt terram et plenitudinem ejus ;
urbem et habitatores ejus.
17
Quia ecce ego mittam vobis serpentes regulos,
quibus non est incantatio :
et mordebunt vos, ait Dominus.
18
Dolor meus super dolorem,
in me cor meum mrens.
19
Ecce vox clamoris fili populi mei de terra longinqua :
Numquid Dominus non est in Sion ?
aut rex ejus non est in ea ?
Quare ergo me ad iracundiam concitaverunt in sculptilibus suis,
et in vanitatibus alienis ?
20
Transiit messis, finita est stas,
et nos salvati non sumus.
21
Super contritione fili populi mei contritus sum, et contristatus :
stupor obtinuit me.
22
Numquid resina non est in Galaad ?
aut medicus non est ibi ?
quare igitur non est obducta cicatrix fili populi mei ?
1157/1834
Cap. 9
Quis dabit capiti meo aquam,
et oculis meis fontem lacrimarum,
et plorabo die ac nocte interfectos fili populi mei ?
2
Quis dabit me in solitudine diversorium viatorum,
et derelinquam populum meum,
et recedam ab eis ?
quia omnes adulteri sunt,
ctus prvaricatorum.
3
Et extenderunt linguam suam
quasi arcum mendacii et non veritatis :
confortati sunt in terra,
quia de malo ad malum egressi sunt,
et me non cognoverunt, dicit Dominus.
4
Unusquisque se a proximo suo custodiat,
et in omni fratre suo non habeat fiduciam :
quia omnis frater supplantans supplantabit,
et omnis amicus fraudulenter incedet.
5
Et vir fratrem suum deridebit,
et veritatem non loquentur :
docuerunt enim linguam suam loqui mendacium ;
ut inique agerent laboraverunt.
6
Habitatio tua in medio doli :
in dolo renuerunt scire me, dicit Dominus.
7
Propterea hc dicit Dominus exercituum :
Ecce ego conflabo, et probabo eos :
quid enim aliud faciam a facie fili populi mei ?
8
Sagitta vulnerans lingua eorum,
dolum locuta est.
In ore suo pacem cum amico suo loquitur,
et occulte ponit ei insidias.
9
aut in gente hujusmodi non ulciscetur anima mea ?
10
Super montes assumam fletum ac lamentum,
et super speciosa deserti planctum,
quoniam incensa sunt, eo quod non sit vir pertransiens,
et non audierunt vocem possidentis :
a volucre cli usque ad pecora transmigraverunt et recesserunt.
11
Et dabo Jerusalem in acervos aren,
et cubilia draconum :
et civitates Juda dabo in desolationem,
eo quod non sit habitator.
12
Quis est vir sapiens qui intelligat hoc,
1
1158/1834
et ad quem verbum oris Domini fiat, ut annuntiet istud,

quare perierit terra, et exusta sit quasi desertum,
eo quod non sit qui pertranseat ?
13
Et dixit Dominus :
Quia dereliquerunt legem meam quam dedi eis,
et non audierunt vocem meam,
et non ambulaverunt in ea,
14
et abierunt post pravitatem cordis sui,
et post Baalim, quod didicerunt a patribus suis :
15
idcirco hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral :
Ecce ego cibabo populum istum absinthio,
et potum dabo eis aquam fellis.
16
Et dispergam eos in gentibus
quas non noverunt ipsi et patres eorum,
et mittam post eos gladium,
donec consumantur.
17
Contemplamini, et vocate lamentatrices, et veniant :
et ad eas qu sapientes sunt mittite, et properent :
18
festinent, et assumant super nos lamentum :
deducant oculi nostri lacrimas,
et palpebr nostr defluant aquis.
19
Quia vox lamentationis audita est de Sion :
Quomodo vastati sumus,
et confusi vehementer ?
quia dereliquimus terram ;
quoniam dejecta sunt tabernacula nostra.
20
Audite ergo, mulieres, verbum Domini,
et assumant aures vestr sermonem oris ejus,
et docete filias vestras lamentum,
et unaquque proximam suam planctum :
21
quia ascendit mors per fenestras nostras ;
ingressa est domos nostras,
disperdere parvulos deforis,
juvenes de plateis.
22
Loquere :
Hc dicit Dominus :
Et cadet morticinum hominis
quasi stercus super faciem regionis,
et quasi fnum post tergum metentis,
et non est qui colligat.
23
Hc dicit Dominus :
Non glorietur sapiens in sapientia sua,
1159/1834
et non glorietur fortis in fortitudine sua,

et non glorietur dives in divitiis suis :
24
sed in hoc glorietur, qui gloriatur,
scire et nosse me,
quia ego sum Dominus qui facio misericordiam,
et judicium, et justitiam in terra :
hc enim placent mihi, ait Dominus.
25
Ecce dies veniunt, dicit Dominus,
et visitabo super omnem qui circumcisum habet prputium,
26
super gyptum, et super Juda, et super Edom,
et super filios Ammon, et super Moab ;
et super omnes qui attonsi sunt in comam,
habitantes in deserto :
quia omnes gentes habent prputium,
omnis autem domus Isral incircumcisi sunt corde.
Cap. 10
Audite verbum quod locutus est Dominus super vos, domus Isral.
2
Hc dicit Dominus :
Juxta vias gentium nolite discere,
et a signis cli nolite metuere, qu timent gentes,
3
quia leges populorum van sunt.
Quia lignum de saltu prcidit opus manus artificis in ascia :
4
argento et auro decoravit illud :
clavis et malleis compegit, ut non dissolvatur :
5
in similitudinem palm fabricata sunt,
et non loquentur :
portata tollentur,
quia incedere non valent.
Nolite ergo timere ea,
quia nec male possunt facere, nec bene.
6
Non est similis tui, Domine :
magnus es tu,
et magnum nomen tuum in fortitudine.
7
Quis non timebit te, o Rex gentium ?
tuum est enim decus :
inter cunctos sapientes gentium,
et in universis regnis eorum,
nullus est similis tui.
8
Pariter insipientes et fatui probabuntur :
doctrina vanitatis eorum lignum est.
9
Argentum involutum de Tharsis affertur,
et aurum de Ophaz :
1
1160/1834
opus artificis et manus rarii.

Hyacinthus et purpura indumentum eorum :
opus artificum universa hc.
10
Dominus autem Deus verus est,
ipse Deus vivens,
et rex sempiternus.
Ab indignatione ejus commovebitur terra,
et non sustinebunt gentes comminationem ejus.
11
Sic ergo dicetis eis :
Dii qui clos et terram non fecerunt,
pereant de terra et de his qu sub clo sunt !
12
Qui facit terram in fortitudine sua,
prparat orbem in sapientia sua,
et prudentia sua extendit clos :
13
ad vocem suam dat multitudinem aquarum in clo,
et elevat nebulas ab extremitatibus terr :
fulgura in pluviam facit,
et educit ventum de thesauris suis.
14
Stultus factus est omnis homo a scientia :
confusus est artifex omnis in sculptili,
quoniam falsum est quod conflavit,
et non est spiritus in eis.
15
Vana sunt, et opus risu dignum :
in tempore visitationis su peribunt.
16
Non est his similis pars Jacob :
qui enim formavit omnia, ipse est,
et Isral virga hreditatis ejus :
Dominus exercituum nomen illi.
17
Congrega de terra confusionem tuam,
qu habitas in obsidione :
18
quia hc dicit Dominus :
Ecce ego longe projiciam habitatores terr in hac vice,
et tribulabo eos ita ut inveniantur.
19
V mihi super contritione mea :
pessima plaga mea.
Ego autem dixi :
Plane hc infirmitas mea est, et portabo illam.
20
Tabernaculum meum vastatum est ;
omnes funiculi mei dirupti sunt :
filii mei exierunt a me, et non subsistunt.
Non est qui extendat ultra tentorium meum,
et erigat pelles meas.
21
Quia stulte egerunt pastores,
1161/1834
et Dominum non qusierunt :

propterea non intellexerunt,
et omnis grex eorum dispersus est.
22
Vox auditionis ecce venit,
et commotio magna de terra aquilonis :
ut ponat civitates Juda solitudinem,
et habitaculum draconum.
23
Scio, Domine,
quia non est hominis via ejus,
nec viri est ut ambulet,
et dirigat gressus suos.
24
Corripe me, Domine, verumtamen in judicio,
et non in furore tuo, ne forte ad nihilum redigas me.
25
Effunde indignationem tuam super gentes qu non cognoverunt te,
et super provincias qu nomen tuum non invocaverunt :
quia comederunt Jacob, et devoraverunt eum,
et consumpserunt illum, et decus ejus dissipaverunt.
Cap. 11 1 Verbum quod factum est a Domino ad Jeremiam, dicens :
2
Audite verba pacti hujus,
et loquimini ad viros Juda,
et ad habitatores Jerusalem,
3
et dices ad eos : Hc dicit Dominus Deus Isral :
Maledictus vir qui non audierit verba pacti hujus
4
quod prcepi patribus vestris,
in die qua eduxi eos de terra gypti,
de fornace ferrea, dicens :
Audite vocem meam, et facite omnia qu prcipio vobis,
et eritis mihi in populum,
et ego ero vobis in Deum :
5
ut suscitem juramentum quod juravi patribus vestris,
daturum me eis terram fluentem lacte et melle,
sicut est dies hc.
Et respondi, et dixi : Amen, Domine. 6 Et dixit Dominus ad me :
Vociferare omnia verba hc in civitatibus Juda,
et foris Jerusalem, dicens :
Audite verba pacti hujus, et facite illa,
7
quia contestans contestatus sum patres vestros,
in die qua eduxi eos de terra gypti, usque ad diem hanc :
mane consurgens contestatus sum,
et dixi : Audite vocem meam.
8
Et non audierunt, nec inclinaverunt aurem suam,
sed abierunt, unusquisque in pravitate cordis sui mali :
1162/1834
et induxi super eos omnia verba pacti hujus

quod prcepi ut facerent,
et non fecerunt.
9
Inventa est conjuratio in viris Juda et in habitatoribus Jerusalem.
10
Reversi sunt ad iniquitates patrum suorum priores,
qui noluerunt audire verba mea :
et hi ergo abierunt post deos alienos, ut servirent eis :
irritum fecerunt domus Isral et domus Juda pactum meum
quod pepigi cum patribus eorum.
11
Quam ob rem hc dicit Dominus :
Ecce ego inducam super eos mala
de quibus exire non poterunt :
et clamabunt ad me, et non exaudiam eos.
12
Et ibunt civitates Juda et habitatores Jerusalem,
et clamabunt ad deos quibus libant,
et non salvabunt eos in tempore afflictionis eorum.
13
Secundum numerum enim civitatum tuarum
erant dii tui, Juda :
et secundum numerum viarum Jerusalem,
posuisti aras confusionis,
aras ad libandum Baalim.
14
Tu ergo noli orare pro populo hoc,
et ne assumas pro eis laudem et orationem,
quia non exaudiam in tempore clamoris eorum ad me,
in tempore afflictionis eorum.
15
Quid est, quod dilectus meus in domo mea fecit scelera multa ?
numquid carnes sanct auferent a te malitias tuas,
in quibus gloriata es ?
16
Olivam uberem, pulchram, fructiferam, speciosam,
vocavit Dominus nomen tuum :
ad vocem loquel, grandis exarsit ignis in ea,
et combusta sunt fruteta ejus.
17
Et Dominus exercituum, qui plantavit te,
locutus est super te malum,
pro malis domus Isral, et domus Juda,
qu fecerunt sibi ad irritandum me,
libantes Baalim.
18
Tu autem, Domine, demonstrasti mihi, et cognovi :

tunc ostendisti mihi studia eorum.
19
Et ego quasi agnus mansuetus,
1163/1834
qui portatur ad victimam :

et non cognovi quia cogitaverunt super me consilia, dicentes :
Mittamus lignum in panem ejus,
et eradamus eum de terra viventium,
et nomen ejus non memoretur amplius.
20
Tu autem, Domine Sabaoth, qui judicas juste,
et probas renes et corda,
videam ultionem tuam ex eis :
tibi enim revelavi causam meam.
21
Propterea hc dicit Dominus ad viros Anathoth,
qui qurunt animam tuam, et dicunt :
Non prophetabis in nomine Domini,
et non morieris in manibus nostris :
22
propterea hc dicit Dominus exercituum :
Ecce ego visitabo super eos :
juvenes morientur in gladio ;
filii eorum et fili eorum morientur in fame.
23
Et reliqui non erunt ex eis :
inducam enim malum super viros Anathoth,
annum visitationis eorum.
Cap. 12
Justus quidem tu es, Domine, si disputem tecum :
verumtamen justa loquar ad te :
Quare via impiorum prosperatur ;
bene est omnibus qui prvaricantur et inique agunt ?
2
Plantasti eos, et radicem miserunt :
proficiunt, et faciunt fructum :
prope es tu ori eorum,
et longe a renibus eorum.
3
Et tu, Domine, nosti me, vidisti me,
et probasti cor meum tecum.
Congrega eos quasi gregem ad victimam,
et sanctifica eos in die occisionis.
4
Usquequo lugebit terra,
et herba omnis regionis siccabitur,
propter malitiam habitantium in ea ?
Consumptum est animal, et volucre,
quoniam dixerunt : Non videbit novissima nostra.
5
Si cum peditibus currens laborasti,
quomodo contendere poteris cum equis ?
cum autem in terra pacis securus fueris,
quid facies in superbia Jordanis ?
1
1164/1834
Nam et fratres tui, et domus patris tui,

etiam ipsi pugnaverunt adversum te,
et clamaverunt post te plena voce :
ne credas eis,
cum locuti fuerint tibi bona.
7
Reliqui domum meam ;

dimisi hreditatem meam :
dedi dilectam animam meam in manu inimicorum ejus.
8
Facta est mihi hreditas mea quasi leo in silva :
dedit contra me vocem, ideo odivi eam.
9
Numquid avis discolor hreditas mea mihi ?
numquid avis tincta per totum ?
Venite, congregamini, omnes besti terr :
properate ad devorandum.
10
Pastores multi demoliti sunt vineam meam,
conculcaverunt partem meam,
dederunt portionem meam desiderabilem in desertum solitudinis.
11
Posuerunt eam in dissipationem,
luxitque super me :
desolatione desolata est omnis terra,
quia nullus est qui recogitet corde.
12
Super omnes vias deserti venerunt vastatores,
quia gladius Domini devorabit :
ab extremo terr usque ad extremum ejus,
non est pax univers carni.
13
Seminaverunt triticum,
et spinas messuerunt :
hreditatem acceperunt,
et non eis proderit.
Confundemini a fructibus vestris
propter iram furoris Domini.
14
Hc dicit Dominus adversum omnes vicinos meos pessimos,
qui tangunt hreditatem quam distribui populo meo Isral :
Ecce ego evellam eos de terra sua,
et domum Juda evellam de medio eorum.
15
Et cum evulsero eos, convertar,
et miserebor eorum, et reducam eos :
virum ad hreditatem suam,
et virum in terram suam.
16
Et erit : si eruditi didicerint vias populi mei,
ut jurent in nomine meo : Vivit Dominus !
1165/1834
sicut docuerunt populum meum jurare in Baal,

dificabuntur in medio populi mei.
17
Quod si non audierint,
evellam gentem illam evulsione et perditione, ait Dominus.
Cap. 13 1 Hc dicit Dominus ad me : Vade, et posside tibi lumbare
lineum, et pones illud super lumbos tuos, et in aquam non inferes illud. 2 Et
possedi lumbare juxta verbum Domini, et posui circa lumbos meos. 3 Et
factus est sermo Domini ad me secundo, dicens : 4 Tolle lumbare quod
possedisti, quod est circa lumbos tuos : et surgens vade ad Euphraten, et
absconde ibi illud in foramine petr. 5 Et abii, et abscondi illud in
Euphrate, sicut prceperat mihi Dominus. 6 Et factum est post dies
plurimos, dixit Dominus ad me : Surge, vade ad Euphraten, et tolle inde
lumbare quod prcepi tibi ut absconderes illud ibi. 7 Et abii ad Euphraten,
et fodi, et tuli lumbare de loco ubi absconderam illud : et ecce computruerat
lumbare, ita ut nulli usui aptum esset. 8 Et factum est verbum Domini ad
me, dicens :
9
Hc dicit Dominus :
Sic putrescere faciam superbiam Juda,
et superbiam Jerusalem multam :
10
populum istum pessimum qui nolunt audire verba mea,
et ambulant in pravitate cordis sui,
abieruntque post deos alienos ut servirent eis et adorarent eos :
et erunt sicut lumbare istud,
quod nulli usui aptum est.
11
Sicut enim adhret lumbare ad lumbos viri,
sic agglutinavi mihi omnem domum Isral,
et omnem domum Juda, dicit Dominus,
ut essent mihi in populum,
et in nomen, et in laudem, et in gloriam :
et non audierunt.
12
Dices ergo ad eos sermonem istum :

Hc dicit Dominus Deus Isral :
Omnis laguncula implebitur vino.
Et dicent ad te :
Numquid ignoramus quia omnis laguncula implebitur vino ?
13
Et dices ad eos :
Hc dicit Dominus :
Ecce ego implebo omnes habitatores terr hujus,
et reges qui sedent de stirpe David super thronum ejus,
et sacerdotes, et prophetas,
1166/1834
et omnes habitatores Jerusalem, ebrietate.

14
Et dispergam eos virum a fratre suo,
et patres et filios pariter, ait Dominus.
Non parcam, et non concedam :
neque miserebor, ut non disperdam eos.
15
Audite, et auribus percipite :
nolite elevari, quia Dominus locutus est.
16
Date Domino Deo vestro gloriam
antequam contenebrescat,
et antequam offendant pedes vestri ad montes caliginosos :
exspectabitis lucem,
et ponet eam in umbram mortis, et in caliginem.
17
Quod si hoc non audieritis,
in abscondito plorabit anima mea a facie superbi :
plorans plorabit,
et deducet oculus meus lacrimam,
quia captus est grex Domini.
18
Dic regi et dominatrici :
Humiliamini, sedete,
quoniam descendit de capite vestro corona glori vestr.
19
Civitates austri claus sunt,
et non est qui aperiat :
translata est omnis Juda transmigratione perfecta.
20
Levate oculos vestros et videte,
qui venitis ab aquilone :
ubi est grex qui datus est tibi,
pecus inclytum tuum ?
21
Quid dices cum visitaverit te ?
tu enim docuisti eos adversum te,
et erudisti in caput tuum.
Numquid non dolores apprehendent te,
quasi mulierem parturientem ?
22
Quod si dixeris in corde tuo : Quare venerunt mihi hc ?
propter multitudinem iniquitatis tu
revelata sunt verecundiora tua,
pollut sunt plant tu.
23
Si mutare potest thiops pellem suam,
aut pardus varietates suas,
et vos poteritis benefacere,
cum didiceritis malum.
24
Et disseminabo eos quasi stipulam
qu vento raptatur in deserto.
25
Hc sors tua,
1167/1834
parsque mensur tu a me, dicit Dominus,

quia oblita es mei,
et confisa es in mendacio.
26
Unde et ego nudavi femora tua contra faciem tuam,
et apparuit ignominia tua :
27
adulteria tua, et hinnitus tuus,
scelus fornicationis tu :
super colles in agro vidi abominationes tuas.
V tibi, Jerusalem !
non mundaberis post me : usquequo adhuc ?
Cap. 14 1 Quod factum est verbum Domini ad Jeremiam, de
sermonibus siccitatis.
2
Luxit Juda, et port ejus corruerunt,
et obscurat sunt in terra,
et clamor Jerusalem ascendit.
3
Majores miserunt minores suos ad aquam :
venerunt ad hauriendum.
Non invenerunt aquam :
reportaverunt vasa sua vacua.
Confusi sunt, et afflicti,
et operuerunt capita sua.
4
Propter terr vastitatem,
quia non venit pluvia in terram,
confusi sunt agricol :
operuerunt capita sua.
5
Nam et cerva in agro peperit, et reliquit,
quia non erat herba.
6
Et onagri steterunt in rupibus ;
traxerunt ventum quasi dracones :
defecerunt oculi eorum,
quia non erat herba.
7
Si iniquitates nostr responderint nobis, Domine,
fac propter nomen tuum :
quoniam mult sunt aversiones nostr :
tibi peccavimus.
8
Exspectatio Isral,
salvator ejus in tempore tribulationis,
quare quasi colonus futurus es in terra,
et quasi viator declinans ad manendum ?
9
quare futurus es velut vir vagus,
ut fortis qui non potest salvare ?
Tu autem in nobis es, Domine,
1168/1834
et nomen tuum invocatum est super nos :

ne derelinquas nos.
10
Hc dicit Dominus populo huic,
qui dilexit movere pedes suos,
et non quievit,
et Domino non placuit :
Nunc recordabitur iniquitatum eorum,
et visitabit peccata eorum.
11
Noli orare pro populo isto in bonum.
12
Cum jejunaverint,
non exaudiam preces eorum,
et si obtulerint holocautomata et victimas,
non suscipiam ea :
quoniam gladio, et fame, et peste consumam eos.
13
Et dixi :
A, a, a, Domine Deus :
prophet dicunt eis :
Non videbitis gladium,
et fames non erit in vobis :
sed pacem veram dabit vobis in loco isto.
14
Et dicit Dominus ad me :
Falso prophet vaticinantur in nomine meo :
non misi eos, et non prcepi eis,
neque locutus sum ad eos.
Visionem mendacem, et divinationem,
et fraudulentiam, et seductionem cordis sui,
prophetant vobis.
15
Idcirco hc dicit Dominus
de prophetis qui prophetant in nomine meo,
quos ego non misi, dicentes :
Gladius et fames non erit in terra hac :
In gladio et fame consumentur prophet illi.
16
Et populi quibus prophetant
erunt projecti in viis Jerusalem
pr fame et gladio,
et non erit qui sepeliat eos :
ipsi et uxores eorum,
filii et fili eorum :
et effundam super eos malum suum.
17
Et dices ad eos verbum istud :
Deducant oculi mei lacrimam per noctem et diem,
et non taceant,
1169/1834
quoniam contritione magna

contrita est virgo filia populi mei,
plaga pessima vehementer.
18
Si egressus fuero ad agros,
ecce occisi gladio :
et si introiero in civitatem,
ecce attenuati fame.
Propheta quoque et sacerdos abierunt in terram quam ignorabant.
19
Numquid projiciens abjecisti Judam ?
aut Sion abominata est anima tua ?
quare ergo percussisti nos ita ut nulla sit sanitas ?
Exspectavimus pacem,
et non est bonum :
et tempus curationis,
et ecce turbatio.
20
Cognovimus, Domine, impietates nostras,
iniquitates patrum nostrorum,
quia peccavimus tibi.
21
Ne des nos in opprobrium, propter nomen tuum,
neque facias nobis contumeliam solii glori tu :
recordare, ne irritum facias fdus tuum nobiscum.
22
Numquid sunt in sculptilibus gentium qui pluant ?
aut cli possunt dare imbres ?
nonne tu es Dominus Deus noster, quem exspectavimus ?
tu enim fecisti omnia hc.
Cap. 15 1 Et dixit Dominus ad me :
Si steterit Moyses et Samuel coram me,
non est anima mea ad populum istum :
ejice illos a facie mea, et egrediantur.
2
Quod si dixerint ad te : Quo egrediemur ?
dices ad eos : Hc dicit Dominus :
Qui ad mortem, ad mortem,
et qui ad gladium, ad gladium,
et qui ad famem, ad famem,
et qui ad captivitatem, ad captivitatem.
3
Et visitabo super eos quatuor species, dicit Dominus :
gladium ad occisionem,
et canes ad lacerandum,
et volatilia cli et bestias terr
ad devorandum et dissipandum.
4
Et dabo eos in fervorem universis regnis terr,
propter Manassen filium Ezechi regis Juda,
1170/1834
super omnibus qu fecit in Jerusalem.

5
Quis enim miserebitur tui, Jerusalem,
aut quis contristabitur pro te ?
aut quis ibit ad rogandum pro pace tua ?
6
Tu reliquisti me, dicit Dominus ;
retrorsum abiisti :
et extendam manum meam super te, et interficiam te :
laboravi rogans.
7
Et dispergam eos ventilabro in portis terr :
interfeci et disperdidi populum meum,
et tamen a viis suis non sunt reversi.
8
Multiplicat sunt mihi vidu ejus super arenam maris :
induxi eis super matrem adolescentis vastatorem meridie :
misi super civitates repente terrorem.
9
Infirmata est qu peperit septem ;
defecit anima ejus :
occidit ei sol cum adhuc esset dies :
confusa est, et erubuit :
et residuos ejus in gladium dabo
in conspectu inimicorum eorum, ait Dominus.
10
V mihi, mater mea ! quare genuisti me,

virum rix, virum discordi in universa terra ?
Non fneravi, nec fneravit mihi quisquam :
omnes maledicunt mihi.
11
Dicit Dominus : Si non reliqui tu in bonum,
si non occurri tibi in tempore afflictionis,
et in tempore tribulationis adversus inimicum.
12
Numquid fderabitur ferrum ferro ab aquilone, et s ?
13
Divitias tuas et thesauros tuos in direptionem dabo gratis,
in omnibus peccatis tuis, et in omnibus terminis tuis.
14
Et adducam inimicos tuos de terra quam nescis,
quia ignis succensus est in furore meo :
super vos ardebit.
15
Tu scis, Domine : recordare mei, et visita me,
et tuere me ab his qui persequuntur me.
Noli in patientia tua suscipere me :
scito quoniam sustinui propter te opprobrium.
16
Inventi sunt sermones tui, et comedi eos :
et factum est mihi verbum tuum in gaudium
et in ltitiam cordis mei,
quoniam invocatum est nomen tuum super me,
1171/1834
Domine Deus exercituum.

17
Non sedi in concilio ludentium,
et gloriatus sum a facie manus tu :
solus sedebam, quoniam comminatione replesti me.
18
Quare factus est dolor meus perpetuus,
et plaga mea desperabilis renuit curari ?
facta est mihi quasi mendacium aquarum infidelium.
19
Propter hoc hc dicit Dominus :
Si converteris, convertam te,
et ante faciem meam stabis :
et si separaveris pretiosum a vili,
quasi os meum eris :
convertentur ipsi ad te,
et tu non converteris ad eos.
20
Et dabo te populo huic in murum reum fortem :
et bellabunt adversum te, et non prvalebunt,
quia ego tecum sum ut salvem te, et eruam te, dicit Dominus :
21
et liberabo te de manu pessimorum,
et redimam te de manu fortium.
Cap. 16 1 Et factum est verbum Domini ad me, dicens :
2
Non accipies uxorem,
et non erunt tibi filii et fili in loco isto.
3
Quia hc dicit Dominus
super filios et filias qui generantur in loco isto,
et super matres eorum, qu genuerunt eos,
et super patres eorum, de quorum stirpe sunt nati in terra hac :
4
Mortibus grotationum morientur :
non plangentur, et non sepelientur :
in sterquilinium super faciem terr erunt,
et gladio et fame consumentur :
et erit cadaver eorum in escam volatilibus cli et bestiis terr.
5
Hc enim dicit Dominus :
Ne ingrediaris domum convivii,
neque vadas ad plangendum,
neque consoleris eos,
quia abstuli pacem meam a populo isto, dicit Dominus,
misericordiam et miserationes.
6
Et morientur grandes et parvi in terra ista :
non sepelientur, neque plangentur,
et non se incident,
neque calvitium fiet pro eis.
7
Et non frangent inter eos lugenti panem
1172/1834
ad consolandum super mortuo,

et non dabunt eis potum calicis
ad consolandum super patre suo et matre.
8
Et domum convivii non ingrediaris,
ut sedeas cum eis, et comedas, et bibas.
9
Quia hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral :
Ecce ego auferam de loco isto,
in oculis vestris, et in diebus vestris,
vocem gaudii et vocem ltiti,
vocem sponsi et vocem spons.
10
Et cum annuntiaveris populo huic omnia verba hc,
et dixerint tibi :
Quare locutus est Dominus super nos omne malum grande istud ?
qu iniquitas nostra,
et quod peccatum nostrum,
quod peccavimus Domino Deo nostro ?
11
dices ad eos :
Quia dereliquerunt me patres vestri, ait Dominus,
et abierunt post deos alienos,
et servierunt eis, et adoraverunt eos,
et me dereliquerunt, et legem meam non custodierunt.
12
Sed et vos pejus operati estis quam patres vestri :
ecce enim ambulat unusquisque post pravitatem cordis sui mali,
ut me non audiat.
13
Et ejiciam vos de terra hac
in terram quam ignoratis,
vos et patres vestri :
et servietis ibi diis alienis, die ac nocte,
qui non dabunt vobis requiem.
14
Propterea ecce dies veniunt, dicit Dominus,
et non dicetur ultra :
Vivit Dominus qui eduxit filios Isral de terra gypti,
15
sed : Vivit Dominus qui eduxit filios Isral de terra aquilonis,
et de universis terris ad quas ejeci eos :
et reducam eos in terram suam,
quam dedi patribus eorum.
16
Ecce ego mittam piscatores multos, dicit Dominus,
et piscabuntur eos :
et post hc mittam eis multos venatores,
et venabuntur eos de omni monte,
et de omni colle, et de cavernis petrarum.
17
Quia oculi mei super omnes vias eorum :
non sunt abscondit a facie mea,
1173/1834
et non fuit occultata iniquitas eorum ab oculis meis.

18
Et reddam primum duplices iniquitates et peccata eorum,
quia contaminaverunt terram meam in morticinis idolorum suorum,
et abominationibus suis impleverunt hreditatem meam.
19
Domine, fortitudo mea, et robur meum,
et refugium meum in die tribulationis,
ad te gentes venient ab extremis terr, et dicent :
Vere mendacium possederunt patres nostri,
vanitatem qu eis non profuit.
20
Numquid faciet sibi homo deos,
et ipsi non sunt dii ?
21
Idcirco ecce ego ostendam eis per vicem hanc,
ostendam eis manum meam, et virtutem meam,
et scient quia nomen mihi Dominus.
Cap. 17
Peccatum Juda scriptum est stylo ferreo
in ungue adamantino,
exaratum super latitudinem cordis eorum,
et in cornibus ararum eorum.
2
Cum recordati fuerint filii eorum ararum suarum,
et lucorum suorum,
lignorumque frondentium,
in montibus excelsis,
3
sacrificantes in agro :
fortitudinem tuam, et omnes thesauros tuos in direptionem dabo ;
excelsa tua propter peccata in universis finibus tuis.
4
Et relinqueris sola ab hreditate tua, quam dedi tibi,
et servire te faciam inimicis tuis in terra quam ignoras :
quoniam ignem succendisti in furore meo :
usque in ternum ardebit.
1
Hc dicit Dominus :
Maledictus homo qui confidit in homine,
et ponit carnem brachium suum,
et a Domino recedit cor ejus.
6
Erit enim quasi myric in deserto,
et non videbit cum venerit bonum :
sed habitabit in siccitate in deserto,
in terra salsuginis et inhabitabili.
7
Benedictus vir qui confidit in Domino,
et erit Dominus fiducia ejus.
1174/1834
Et erit quasi lignum quod transplantatur super aquas,

quod ad humorem mittit radices suas,
et non timebit cum venerit stus :
et erit folium ejus viride,
et in tempore siccitatis non erit sollicitum,
nec aliquando desinet facere fructum.
9
Pravum est cor omnium, et inscrutabile :
quis cognoscet illud ?
10
Ego Dominus scrutans cor,
et probans renes :
qui do unicuique juxta viam suam,
et juxta fructum adinventionum suarum.
11
Perdix fovit qu non peperit :
fecit divitias, et non in judicio :
in dimidio dierum suorum derelinquet eas,
et in novissimo suo erit insipiens.
12
Solium glori altitudinis a principio,
locus sanctificationis nostr.
13
Exspectatio Isral, Domine,
omnes qui te derelinquunt confundentur :
recedentes a te, in terra scribentur,
quoniam dereliquerunt venam aquarum viventium Dominum.
14
Sana me, Domine, et sanabor :
salvum me fac, et salvus ero :
quoniam laus mea tu es.
15
Ecce ipsi dicunt ad me :
Ubi est verbum Domini ? veniat :
16
et ego non sum turbatus, te pastorem sequens :
et diem hominis non desideravi, tu scis :
quod egressum est de labiis meis, rectum in conspectu tuo fuit.
17
Non sis tu mihi formidini :
spes mea tu in die afflictionis.
18
Confundantur qui me persequuntur,
et non confundar ego :
paveant illi,
et non paveam ego :
induc super eos diem afflictionis,
et duplici contritione contere eos.
19
Hc dicit Dominus ad me : Vade, et sta in porta filiorum populi, per

quam ingrediuntur reges Juda, et egrediuntur, et in cunctis portis
Jerusalem : 20 et dices ad eos :
1175/1834

reges Juda, et omnis Juda,
cunctique habitatores Jerusalem,
qui ingredimini per portas istas.
21
Hc dicit Dominus :
Custodite animas vestras,
et nolite portare pondera in die sabbati,
nec inferatis per portas Jerusalem :
22
et nolite ejicere onera de domibus vestris in die sabbati,
et omne opus non facietis :
sanctificate diem sabbati,
sicut prcepi patribus vestris.
23
Et non audierunt, nec inclinaverunt aurem suam :
sed induraverunt cervicem suam, ne audirent me,
et ne acciperent disciplinam.
24
Et erit : si audieritis me, dicit Dominus,
ut non inferatis onera per portas civitatis hujus in die sabbati :
et si sanctificaveritis diem sabbati,
ne faciatis in eo omne opus :
25
ingredientur per portas civitatis hujus reges et principes,
sedentes super solium David,
et ascendentes in curribus et equis,
ipsi et principes eorum,
viri Juda, et habitatores Jerusalem :
et habitabitur civitas hc in sempiternum.
26
Et venient de civitatibus Juda,
et de circuitu Jerusalem,
et de terra Benjamin,
et de campestribus, et de montuosis, et ab austro,
portantes holocaustum, et victimam,
et sacrificium, et thus,
et inferent oblationem in domum Domini.
27
Si autem non audieritis me
ut sanctificetis diem sabbati,
et ne portetis onus,
et ne inferatis per portas Jerusalem in die sabbati,
succendam ignem in portis ejus,
et devorabit domos Jerusalem,
et non extinguetur.
Cap. 18 1 Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino, dicens :
2
Surge, et descende in domum figuli, et ibi audies verba mea. 3 Et descendi
in domum figuli, et ecce ipse faciebat opus super rotam. 4 Et dissipatum est
1176/1834
vas quod ipse faciebat e luto manibus suis : conversusque fecit illud vas
alterum, sicut placuerat in oculis ejus ut faceret. 5 Et factum est verbum
Domini ad me, dicens :
6
Numquid sicut figulus iste,
non potero vobis facere, domus Isral ? ait Dominus :
ecce sicut lutum in manu figuli,
sic vos in manu mea, domus Isral.
7
Repente loquar adversum gentem et adversus regnum,
ut eradicem, et destruam, et disperdam illud :
8
si pnitentiam egerit gens illa a malo suo
quod locutus sum adversus eam,
agam et ego pnitentiam super malo
quod cogitavi ut facerem ei.
9
Et subito loquar de gente et de regno,
ut dificem et plantem illud.
10
Si fecerit malum in oculis meis,
ut non audiat vocem meam,
pnitentiam agam super bono quod locutus sum ut facerem ei.
11
Nunc ergo dic viro Juda, et habitatoribus Jerusalem, dicens :
Hc dicit Dominus :
Ecce ego fingo contra vos malum,
et cogito contra vos cogitationem :
revertatur unusquisque a via sua mala,
et dirigite vias vestras et studia vestra.
12
Qui dixerunt : Desperavimus :
post cogitationes enim nostras ibimus,
et unusquisque pravitatem cordis sui mali faciemus.
13
Ideo hc dicit Dominus :
Interrogate gentes :
Quis audivit talia horribilia,
qu fecit nimis virgo Isral ?
14
Numquid deficiet de petra agri nix Libani ?
aut evelli possunt aqu erumpentes frigid, et defluentes ?
15
Quia oblitus est mei populus meus,
frustra libantes,
et impingentes in viis suis,
in semitis sculi,
ut ambularent per eas in itinere non trito,
16
ut fieret terra eorum in desolationem,
et in sibilum sempiternum :
omnis qui prterierit per eam obstupescet,
et movebit caput suum.
1177/1834
17
Sicut ventus urens dispergam eos coram inimico :

dorsum, et non faciem, ostendam eis in die perditionis eorum.
18
Et dixerunt :
Venite, et cogitemus contra Jeremiam cogitationes :
non enim peribit lex a sacerdote,
neque consilium a sapiente,
nec sermo a propheta :
venite, et percutiamus eum lingua,
et non attendamus ad universos sermones ejus.
19
Attende, Domine, ad me,
et audi vocem adversariorum meorum.
20
Numquid redditur pro bono malum,
quia foderunt foveam anim me ?
Recordare quod steterim in conspectu tuo
ut loquerer pro eis bonum,
et averterem indignationem tuam ab eis.
21
Propterea da filios eorum in famem,
et deduc eos in manus gladii :
fiant uxores eorum absque liberis, et vidu :
et viri earum interficiantur morte :
juvenes eorum confodiantur gladio in prlio :
22
audiatur clamor de domibus eorum :
adduces enim super eos latronem repente,
quia foderunt foveam ut caperent me,
et laqueos absconderunt pedibus meis.
23
Tu autem, Domine, scis omne consilium eorum
adversum me in mortem :
ne propitieris iniquitati eorum,
et peccatum eorum a facie tua non deleatur :
fiant corruentes in conspectu tuo ;
in tempore furoris tui abutere eis.
Cap. 19 1 Hc dicit Dominus : Vade, et accipe lagunculam figuli
testeam a senioribus populi et a senioribus sacerdotum, 2 et egredere ad
vallem filii Ennom, qu est juxta introitum port fictilis : et prdicabis ibi
verba qu ego loquar ad te. 3 Et dices :
reges Juda, et habitatores Jerusalem.
Ecce ego inducam afflictionem super locum istum,
ita ut omnis qui audierit illam, tinniant aures ejus,
1178/1834
eo quod dereliquerint me,

et alienum fecerint locum istum,
et libaverunt in eo diis alienis quos nescierunt,
ipsi et patres eorum, et reges Juda :
et repleverunt locum istum sanguine innocentum,
5
et dificaverunt excelsa Baalim,
ad comburendos filios suos igni in holocaustum Baalim :
qu non prcepi, nec locutus sum,
nec ascenderunt in cor meum.
6
et non vocabitur amplius locus iste Topheth,
et vallis filii Ennom,
sed vallis occisionis.
7
Et dissipabo consilium Juda et Jerusalem in loco isto,
et subvertam eos gladio in conspectu inimicorum suorum,
et in manu qurentium animas eorum :
et dabo cadavera eorum escam volatilibus cli et bestiis terr.
8
Et ponam civitatem hanc in stuporem, et in sibilum :
omnis qui prterierit per eam obstupescet,
et sibilabit super universa plaga ejus.
9
Et cibabo eos carnibus filiorum suorum et carnibus filiarum suarum :
et unusquisque carnem amici sui comedet in obsidione,
et in angustia in qua concludent eos inimici eorum,
et qui qurunt animas eorum.
10
Et conteres lagunculam in oculis virorum qui ibunt tecum, 11 et dices ad
eos :
Sic conteram populum istum, et civitatem istam,
sicut conteritur vas figuli,
quod non potest ultra instaurari :
et in Topheth sepelientur,
eo quod non sit alius locus ad sepeliendum.
12
Sic faciam loco huic, ait Dominus,
et habitatoribus ejus,
et ponam civitatem istam sicut Topheth.
13
Et erunt domus Jerusalem,
et domus regum Juda,
sicut locus Topheth, immund,
omnes domus in quarum domatibus sacrificaverunt omni militi cli,
et libaverunt libamina diis alienis.
14
Venit autem Jeremias de Topheth, quo miserat eum Dominus ad
1179/1834
prophetandum, et stetit in atrio domus Domini, et dixit ad omnem

populum : 15 Hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral : Ecce ego
inducam super civitatem hanc, et super omnes urbes ejus, universa mala
qu locutus sum adversum eam, quoniam induraverunt cervicem suam ut
non audirent sermones meos.
Cap. 20 1 Et audivit Phassur filius Emmer, sacerdos, qui constitutus
erat princeps in domo Domini, Jeremiam prophetantem sermones istos. 2 Et
percussit Phassur Jeremiam prophetam, et misit eum in nervum quod erat
in porta Benjamin superiori, in domo Domini. 3 Cumque illuxisset in
crastinum, eduxit Phassur Jeremiam de nervo, et dixit ad eum Jeremias :
Non Phassur vocavit Dominus nomen tuum, sed Pavorem undique. 4 Quia
hc dicit Dominus :
Ecce ego dabo te in pavorem,
te et omnes amicos tuos :
et corruent gladio inimicorum suorum,
et oculi tui videbunt :
et omnem Judam dabo in manum regis Babylonis,
et traducet eos in Babylonem,
et percutiet eos gladio.
5
Et dabo universam substantiam civitatis hujus,
et omnem laborem ejus, omneque pretium,
et cunctos thesauros regum Juda
dabo in manu inimicorum eorum :
et diripient eos, et tollent,
et ducent in Babylonem.
6
Tu autem, Phassur, et omnes habitatores domus tu,
ibitis in captivitatem :
et in Babylonem venies,
et ibi morieris, ibique sepelieris
tu, et omnes amici tui,
quibus prophetasti mendacium.
7
Seduxisti me, Domine, et seductus sum :

fortior me fuisti, et invaluisti :
factus sum in derisum tota die ;
omnes subsannant me.
8
Quia jam olim loquor,
vociferans iniquitatem, et vastitatem clamito :
et factus est mihi sermo Domini in opprobrium,
et in derisum tota die.
9
Et dixi : Non recordabor ejus,
1180/1834
neque loquar ultra in nomine illius :

et factus est in corde meo quasi ignis exstuans,
claususque in ossibus meis,
et defeci, ferre non sustinens.
10
Audivi enim contumelias multorum,
et terrorem in circuitu :
Persequimini, et persequamur eum,
ab omnibus viris qui erant pacifici mei,
et custodientes latus meum :
si quomodo decipiatur, et prvaleamus adversus eum,
et consequamur ultionem ex eo.
11
Dominus autem mecum est, quasi bellator fortis :
idcirco qui persequuntur me cadent,
et infirmi erunt :
confundentur vehementer,
quia non intellexerunt opprobrium sempiternum,
quod numquam delebitur.
12
Et tu, Domine exercituum, probator justi,
qui vides renes et cor,
videam, quso, ultionem tuam ex eis :
tibi enim revelavi causam meam.
13
Cantate Domino,
laudate Dominum,
quia liberavit animam pauperis de manu malorum.
14
Maledicta dies in qua natus sum !
dies in qua peperit me mater mea
non sit benedicta !
15
Maledictus vir qui annuntiavit patri meo,
dicens : Natus est tibi puer masculus,
et quasi gaudio ltificavit eum !
16
Sit homo ille ut sunt civitates qu subvertit Dominus,
et non pnituit eum :
audiat clamorem mane,
et ululatum in tempore meridiano,
17
qui non me interfecit a vulva,
ut fieret mihi mater mea sepulchrum,
et vulva ejus conceptus ternus !
18
Quare de vulva egressus sum,
ut viderem laborem et dolorem,
et consumerentur in confusione dies mei ?
Cap. 21 1 Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino, quando
misit ad eum rex Sedecias Phassur filium Melchi, et Sophoniam filium
1181/1834
Maasi sacerdotem, dicens : 2 Interroga pro nobis Dominum, quia

Nabuchodonosor, rex Babylonis, prliatur adversum nos : si forte faciat
Dominus nobiscum secundum omnia mirabilia sua, et recedat a nobis. 3 Et
dixit Jeremias ad eos : Sic dicetis Sedeci : 4 Hc dicit Dominus Deus
Isral : Ecce ego convertam vasa belli qu in manibus vestris sunt, et
quibus vos pugnatis adversum regem Babylonis et Chaldos qui obsident
vos in circuitu murorum : et congregabo ea in medio civitatis hujus. 5 Et
debellabo ego vos in manu extenta, et in brachio forti, et in furore, et in
indignatione, et in ira grandi. 6 Et percutiam habitatores civitatis hujus :
homines et besti pestilentia magna morientur. 7 Et post hc, ait Dominus,
dabo Sedeciam regem Juda, et servos ejus, et populum ejus, et qui derelicti
sunt in civitate hac a peste, et gladio, et fame, in manu Nabuchodonosor
regis Babylonis, et in manu inimicorum eorum, et in manu qurentium
animam eorum : et percutiet eos in ore gladii, et non flectetur, neque parcet,
nec miserebitur. 8 Et ad populum hunc dices : Hc dicit Dominus : Ecce
ego do coram vobis viam vit, et viam mortis. 9 Qui habitaverit in urbe hac
morietur gladio, et fame, et peste : qui autem egressus fuerit, et transfugerit
ad Chaldos qui obsident vos, vivet, et erit ei anima sua quasi spolium.
10
Posui enim faciem meam super civitatem hanc in malum, et non in
bonum, ait Dominus : in manu regis Babylonis dabitur, et exuret eam igni.
11
Et domui regis Juda :
Audite verba Domini,
12
domus David.
Hc dicit Dominus :
Judicate mane judicium,
et eruite vi oppressum de manu calumniantis,
ne forte egrediatur ut ignis indignatio mea,
et succendatur, et non sit qui extinguat,
propter malitiam studiorum vestrorum.
13
Ecce ego ad te, habitatricem vallis solid atque campestris,
ait Dominus :
qui dicitis : Quis percutiet nos ?
et quis ingredietur domos nostras ?
14
Et visitabo super vos juxta fructum studiorum vestrorum,
dicit Dominus :
et succendam ignem in saltu ejus,
et devorabit omnia in circuitu ejus.
Cap. 22 1 Hc dicit Dominus : Descende in domum regis Juda, et
loqueris ibi verbum hoc, 2 et dices :
Audi verbum Domini, rex Juda,
qui sedes super solium David :
tu et servi tui, et populus tuus,
1182/1834
qui ingredimini per portas istas.

3
Hc dicit Dominus :
Facite judicium et justitiam,
et liberate vi oppressum de manu calumniatoris :
et advenam, et pupillum, et viduam
nolite contristare, neque opprimatis inique,
et sanguinem innocentem ne effundatis in loco isto.
4
Si enim facientes feceritis verbum istud,
ingredientur per portas domus hujus
reges sedentes de genere David super thronum ejus,
et ascendentes currus et equos,
ipsi, et servi, et populus eorum.
5
Quod si non audieritis verba hc :
in memetipso juravi, dicit Dominus,
quia in solitudinem erit domus hc.
6
Quia hc dicit Dominus super domum regis Juda :
Galaad, tu mihi caput Libani,
si non posuero te solitudinem, urbes inhabitabiles !
7
Et sanctificabo super te, interficientem virum et arma ejus :
et succident electas cedros tuas,
et prcipitabunt in ignem.
8
Et pertransibunt gentes mult per civitatem hanc,
et dicet unusquisque proximo suo :
Quare fecit Dominus sic civitati huic grandi ?
9
Et respondebunt :
Eo quod dereliquerint pactum Domini Dei sui,
et adoraverint deos alienos, et servierint eis.
10
Nolite flere mortuum,
neque lugeatis super eum fletu :
plangite eum qui egreditur,
quia non revertetur ultra,
nec videbit terram nativitatis su.
11
Quia hc dicit Dominus ad Sellum,
filium Josi, regem Juda,
qui regnavit pro Josia patre suo,
qui egressus est de loco isto :
Non revertetur huc amplius,
12
sed in loco ad quem transtuli eum, ibi morietur,
et terram istam non videbit amplius.
13
V qui dificat domum suam in injustitia,
et cnacula sua non in judicio :
amicum suum opprimet frustra,
et mercedem ejus non reddet ei :
1183/1834
14
qui dicit : dificabo mihi domum latam,

et cnacula spatiosa :
qui aperit sibi fenestras et facit laquearia cedrina,
pingitque sinopide.
15
Numquid regnabis quoniam confers te cedro ?
pater tuus numquid non comedit et bibit,
et fecit judicium et justitiam tunc cum bene erat ei ?
16
Judicavit causam pauperis et egeni in bonum suum :
numquid non ideo quia cognovit me ? dicit Dominus.
17
Tui vero oculi et cor ad avaritiam,
et ad sanguinem innocentem fundendum,
et ad calumniam, et ad cursum mali operis.
18
Propterea hc dicit Dominus ad Joakim,
filium Josi, regem Juda :
Non plangent eum : V frater ! et v soror !
non concrepabunt ei : V domine ! et v inclyte !
19
Sepultura asini sepelietur,
putrefactus et projectus extra portas Jerusalem.
20
Ascende Libanum, et clama,

et in Basan da vocem tuam :
et clama ad transeuntes,
quia contriti sunt omnes amatores tui.
21
Locutus sum ad te in abundantia tua,
et dixisti : Non audiam :
hc est via tua ab adolescentia tua,
quia non audisti vocem meam.
22
Omnes pastores tuos pascet ventus,
et amatores tui in captivitatem ibunt :
et tunc confunderis,
et erubesces ab omni malitia tua.
23
Qu sedes in Libano,
et nidificas in cedris,
quomodo congemuisti cum venissent tibi dolores,
quasi dolores parturientis ?
24
Vivo ego, dicit Dominus,
quia si fuerit Jechonias filius Joakim regis Juda
annulus in manu dextera mea,
inde evellam eum,
25
et dabo te in manu qurentium animam tuam,
et in manu quorum tu formidas faciem,
et in manu Nabuchodonosor regis Babylonis,
1184/1834
et in manu Chaldorum :
26
et mittam te, et matrem tuam qu genuit te,
in terram alienam, in qua nati non estis,
ibique moriemini.
27
Et in terram ad quam ipsi levant animam suam ut revertantur illuc,
non revertentur.
28
Numquid vas fictile atque contritum
vir iste Jechonias ?
numquid vas absque omni voluptate ?
quare abjecti sunt ipse et semen ejus,
et projecti in terram quam ignoraverunt ?
29
Terra, terra, terra, audi sermonem Domini.
30
Hc dicit Dominus :
Scribe virum istum sterilem,
virum qui in diebus suis non prosperabitur :
nec enim erit de semine ejus vir
qui sedeat super solium David,
et potestatem habeat ultra in Juda.
Cap. 23
V pastoribus qui disperdunt et dilacerant
gregem pascu me ! dicit Dominus.
2
Ideo hc dicit Dominus Deus Isral
ad pastores qui pascunt populum meum :
Vos dispersistis gregem meum,
et ejecistis eos, et non visitastis eos :
ecce ego visitabo super vos
malitiam studiorum vestrorum, ait Dominus.
3
Et ego congregabo reliquias gregis mei
de omnibus terris ad quas ejecero eos illuc :
et convertam eos ad rura sua,
et crescent et multiplicabuntur.
4
Et suscitabo super eos pastores, et pascent eos :
non formidabunt ultra, et non pavebunt,
et nullus quretur ex numero, dicit Dominus.
1

et suscitabo David germen justum :
et regnabit rex, et sapiens erit,
et faciet judicium et justitiam in terra.
6
In diebus illis salvabitur Juda,
et Isral habitabit confidenter :
1185/1834
et hoc est nomen quod vocabunt eum :

Dominus justus noster.
7
Propter hoc ecce dies veniunt, dicit Dominus,
et non dicent ultra : Vivit Dominus,
qui eduxit filios Isral de terra gypti,
8
sed : Vivit Dominus,
qui eduxit et adduxit semen domus Isral de terra aquilonis,
et de cunctis terris ad quas ejeceram eos illuc,
et habitabunt in terra sua.
9
Ad prophetas :
Contritum est cor meum in medio mei ;
contremuerunt omnia ossa mea :
factus sum quasi vir ebrius,
et quasi homo madidus a vino,
a facie Domini,
et a facie verborum sanctorum ejus.
10
Quia adulteris repleta est terra,
quia a facie maledictionis luxit terra,
arefacta sunt arva deserti :
factus est cursus eorum malus,
et fortitudo eorum dissimilis.
11
Propheta namque et sacerdos polluti sunt,
et in domo mea inveni malum eorum, ait Dominus.
12
Idcirco via eorum erit quasi lubricum in tenebris :
impellentur enim, et corruent in ea :
afferam enim super eos mala,
annum visitationis eorum, ait Dominus.
13
Et in prophetis Samari vidi fatuitatem :
prophetabant in Baal,
et decipiebant populum meum Isral.
14
Et in prophetis Jerusalem vidi similitudinem adulterantium,
et iter mendacii :
et confortaverunt manus pessimorum,
ut non converteretur unusquisque a malitia sua :
facti sunt mihi omnes ut Sodoma,
et habitatores ejus quasi Gomorrha.
15
Propterea hc dicit Dominus exercituum ad prophetas :
Ecce ego cibabo eos absinthio,
et potabo eos felle :
a prophetis enim Jerusalem egressa est pollutio
super omnem terram.
1186/1834
16

Nolite audire verba prophetarum
qui prophetant vobis, et decipiunt vos :
visionem cordis sui loquuntur,
non de ore Domini.
17
Dicunt his qui blasphemant me :
Locutus est Dominus : Pax erit vobis :
et omni qui ambulat in pravitate cordis sui dixerunt :
Non veniet super vos malum.
18
Quis enim affuit in consilio Domini,
et vidit, et audivit sermonem ejus ?
quis consideravit verbum illius, et audivit ?
19
Ecce turbo Dominic indignationis egredietur,
et tempestas erumpens super caput impiorum veniet.
20
Non revertetur furor Domini,
usque dum faciat et usque dum compleat cogitationem cordis sui :
in novissimis diebus intelligetis consilium ejus.
21
Non mittebam prophetas,
et ipsi currebant :
non loquebar ad eos,
et ipsi prophetabant.
22
Si stetissent in consilio meo,
et nota fecissent verba mea populo meo,
avertissem utique eos a via sua mala,
et a cogitationibus suis pessimis.
23
Putasne Deus e vicino ego sum, dicit Dominus,
et non Deus de longe ?
24
Si occultabitur vir in absconditis,
et ego non videbo eum ? dicit Dominus.
Numquid non clum et terram ego impleo ? dicit Dominus.
25
Audivi qu dixerunt prophet
prophetantes in nomine meo mendacium,
atque dicentes : Somniavi, somniavi.
26
Usquequo istud est in corde prophetarum vaticinantium mendacium,
et prophetantium seductiones cordis sui ?
27
Qui volunt facere ut obliviscatur populus meus nominis mei,
propter somnia eorum qu narrat unusquisque ad proximum suum,
sicut obliti sunt patres eorum nominis mei propter Baal ?
28
Propheta qui habet somnium,
narret somnium :
et qui habet sermonem meum,
loquatur sermonem meum vere.
Quid paleis ad triticum ? dicit Dominus.
1187/1834
29
Numquid non verba mea sunt quasi ignis, dicit Dominus,

et quasi malleus conterens petram ?
30
Propterea ecce ego ad prophetas, ait Dominus,
qui furantur verba mea unusquisque a proximo suo.
31
Ecce ego ad prophetas, ait Dominus,
qui assumunt linguas suas, et aiunt : Dicit Dominus.
32
Ecce ego ad prophetas somniantes mendacium, ait Dominus,
qui narraverunt ea, et seduxerunt populum meum
in mendacio suo et in miraculis suis,
cum ego non misissem eos, nec mandassem eis :
qui nihil profuerunt populo huic, dicit Dominus.
33
Si igitur interrogaverit te populus iste,
vel propheta, aut sacerdos, dicens :
Quod est onus Domini ?
dices ad eos : Vos estis onus :
projiciam quippe vos, dicit Dominus.
34
Et propheta, et sacerdos, et populus
qui dicit : Onus Domini :
visitabo super virum illum et super domum ejus.
35
Hc dicetis unusquisque ad proximum,
et ad fratrem suum :
Quid respondit Dominus ?
et quid locutus est Dominus ?
36
Et onus Domini ultra non memorabitur :
quia onus erit unicuique sermo suus,
et pervertistis verba Dei viventis,
Domini exercituum, Dei nostri.
37
Hc dices ad prophetam :
Quid respondit tibi Dominus ?
et quid locutus est Dominus ?
38
Si autem onus Domini dixeritis,
propter hoc hc dicit Dominus :
Quia dixistis sermonem istum : Onus Domini,
et misi ad vos dicens : Nolite dicere : Onus Domini :
39
propterea ecce ego tollam vos portans,
et derelinquam vos,
et civitatem quam dedi vobis et patribus vestris,
a facie mea :
40
et dabo vos in opprobrium sempiternum,
et in ignominiam ternam,
qu numquam oblivione delebitur.
1188/1834
Cap. 24 1 Ostendit mihi Dominus : et ecce duo calathi pleni ficis,

positi ante templum Domini, postquam transtulit Nabuchodonosor rex
Babylonis Jechoniam filium Joakim, regem Juda, et principes ejus, et
fabrum, et inclusorem, de Jerusalem, et adduxit eos in Babylonem.
2
Calathus unus ficus bonas habebat nimis, ut solent ficus esse primi
temporis : et calathus unus ficus habebat malas nimis, qu comedi non
poterant eo quod essent mal. 3 Et dixit Dominus ad me : Quid tu vides,
Jeremia ? Et dixi : Ficus, ficus bonas, bonas valde : et malas, malas valde,
qu comedi non possunt eo quod sint mal. 4 Et factum est verbum
Domini ad me, dicens :
5
Hc dicit Dominus Deus Isral :
Sicut ficus h bon,
sic cognoscam transmigrationem Juda,
quam emisi de loco isto in terram Chaldorum, in bonum.
6
Et ponam oculos meos super eos ad placandum,
et reducam eos in terram hanc :
et dificabo eos, et non destruam :
et plantabo eos, et non evellam.
7
Et dabo eis cor ut sciant me,
quia ego sum Dominus :
et erunt mihi in populum,
et ego ero eis in Deum,
quia revertentur ad me in toto corde suo.
8
Et sicut ficus pessim qu comedi non possunt eo quod sint mal,
hc dicit Dominus :
Sic dabo Sedeciam regem Juda,
et principes ejus, et reliquos de Jerusalem,
qui remanserunt in urbe hac,
et qui habitant in terra gypti.
9
Et dabo eos in vexationem,
afflictionemque omnibus regnis terr,
in opprobrium, et in parabolam,
et in proverbium, et in maledictionem
in universis locis ad qu ejeci eos.
10
Et mittam in eis gladium, et famem, et pestem,
donec consumantur de terra quam dedi eis et patribus eorum.
Cap. 25 1 Verbum quod factum est ad Jeremiam, de omni populo
Juda, in anno quarto Joakim filii Josi regis Juda (ipse est annus primus
Nabuchodonosor regis Babylonis), 2 quod locutus est Jeremias propheta ad
omnem populum Juda, et ad universos habitatores Jerusalem, dicens : 3 A
tertiodecimo anno Josi filii Amon regis Juda, usque ad diem hanc, iste
tertius et vigesimus annus, factum est verbum Domini ad me, et locutus
sum ad vos, de nocte consurgens et loquens, et non audistis. 4 Et misit
1189/1834
Dominus ad vos omnes servos suos prophetas, consurgens diluculo,

mittensque : et non audistis, neque inclinastis aures vestras ut audiretis,
5
cum diceret : Revertimini unusquisque a via sua mala, et a pessimis
cogitationibus vestris, et habitabitis in terra quam dedit Dominus vobis et
patribus vestris, a sculo et usque in sculum : 6 et nolite ire post deos
alienos, ut serviatis eis, adoretisque eos : neque me ad iracundiam
provocetis in operibus manuum vestrarum, et non affligam vos. 7 Et non
audistis me, dicit Dominus, ut me ad iracundiam provocaretis in operibus
manuum vestrarum, in malum vestrum. 8 Propterea hc dicit Dominus
exercituum : Pro eo quod non audistis verba mea, 9 ecce ego mittam et
assumam universas cognationes aquilonis, ait Dominus, et
Nabuchodonosor regem Babylonis servum meum, et adducam eos super
terram istam, et super habitatores ejus, et super omnes nationes qu in
circuitu illius sunt : et interficiam eos, et ponam eos in stuporem et in
sibilum, et in solitudines sempiternas. 10 Perdamque ex eis vocem gaudii et
vocem ltiti, vocem sponsi et vocem spons, vocem mol et lumen
lucern. 11 Et erit universa terra hc in solitudinem, et in stuporem : et
servient omnes gentes ist regi Babylonis septuaginta annis. 12 Cumque
impleti fuerint septuaginta anni, visitabo super regem Babylonis et super
gentem illam, dicit Dominus, iniquitatem eorum, et super terram
Chaldorum, et ponam illam in solitudines sempiternas. 13 Et adducam
super terram illam omnia verba mea, qu locutus sum contra eam, omne
quod scriptum est in libro isto, qucumque prophetavit Jeremias adversum
omnes gentes : 14 quia servierunt eis, cum essent gentes mult, et reges
magni : et reddam eis secundum opera eorum, et secundum facta manuum
suarum.
15
Quia sic dicit Dominus exercituum, Deus Isral : Sume calicem vini
furoris hujus de manu mea, et propinabis de illo cunctis gentibus ad quas
ego mittam te. 16 Et bibent, et turbabuntur et insanient a facie gladii quem
ego mittam inter eos. 17 Et accepi calicem de manu Domini, et propinavi
cunctis gentibus ad quas misit me Dominus, 18 Jerusalem, et civitatibus
Juda, et regibus ejus, et principibus ejus, ut darem eos in solitudinem, et in
stuporem, et in sibilum, et in maledictionem, sicut est dies ista : 19 Pharaoni
regi gypti, et servis ejus, et principibus ejus, et omni populo ejus : 20 et
universis generaliter : cunctis regibus terr Ausitidis, et cunctis regibus
terr Philisthiim, et Ascaloni, et Gaz, et Accaron, et reliquiis Azoti : 21 et
Idum, et Moab, et filiis Ammon : 22 et cunctis regibus Tyri, et universis
regibus Sidonis, et regibus terr insularum qui sunt trans mare : 23 et
Dedan, et Thema, et Buz, et universis qui attonsi sunt in comam : 24 et
cunctis regibus Arabi, et cunctis regibus occidentis, qui habitant in
deserto : 25 et cunctis regibus Zambri, et cunctis regibus Elam, et cunctis
regibus Medorum : 26 cunctis quoque regibus aquilonis, de prope et de
1190/1834
longe, unicuique contra fratrem suum : et omnibus regnis terr qu super

faciem ejus sunt : et rex Sesach bibet post eos. 27 Et dices ad eos : Hc dicit
Dominus exercituum, Deus Isral : Bibite, et inebriamini, et vomite : et
cadite, neque surgatis a facie gladii quem ego mittam inter vos. 28 Cumque
noluerint accipere calicem de manu tua ut bibant, dices ad eos : Hc dicit
Dominus exercituum : Bibentes bibetis : 29 quia ecce in civitate in qua
invocatum est nomen meum ego incipiam affligere, et vos quasi innocentes
et immunes eritis ? non eritis immunes : gladium enim ego voco super
omnes habitatores terr, dicit Dominus exercituum. 30 Et tu prophetabis ad
eos omnia verba hc, et dices ad illos :
Dominus de excelso rugiet,
et de habitaculo sancto suo dabit vocem suam :
rugiens rugiet super decorem suum :
celeuma quasi calcantium concinetur
adversus omnes habitatores terr.
31
Pervenit sonitus usque ad extrema terr,
quia judicium Domino cum gentibus :
judicatur ipse cum omni carne.
Impios tradidi gladio, dicit Dominus.
32
Ecce afflictio egredietur de gente in gentem,
et turbo magnus egredietur a summitatibus terr.
33
Et erunt interfecti Domini in die illa,
a summo terr usque ad summum ejus :
non plangentur, et non colligentur, neque sepelientur :
in sterquilinium super faciem terr jacebunt.
34
Ululate, pastores, et clamate,
et aspergite vos cinere, optimates gregis :
quia completi sunt dies vestri ut interficiamini,
et dissipationes vestr :
et cadetis quasi vasa pretiosa.
35
Et peribit fuga a pastoribus,
et salvatio ab optimatibus gregis.
36
Vox clamoris pastorum, et ululatus optimatum gregis,
quia vastavit Dominus pascua eorum :
37
et conticuerunt arva pacis a facie ir furoris Domini.
38
Dereliquit quasi leo umbraculum suum,
quia facta est terra eorum in desolationem
a facie ir columb,
et a facie ir furoris Domini.
Cap. 26 1 In principio regni Joakim filii Josi regis Juda, factum est
verbum istud a Domino, dicens : 2 Hc dicit Dominus : Sta in atrio domus
1191/1834
Domini, et loqueris ad omnes civitates Juda, de quibus veniunt ut adorent

in domo Domini universos sermones quos ego mandavi tibi ut loquaris ad
eos : noli subtrahere verbum, 3 si forte audiant, et convertantur unusquisque
a via sua mala, et pniteat me mali quod cogito facere eis propter malitiam
studiorum eorum. 4 Et dices ad eos : Hc dicit Dominus : Si non audieritis
me, ut ambuletis in lege mea quam dedi vobis, 5 ut audiatis sermones
servorum meorum prophetarum quos ego misi ad vos, de nocte consurgens,
et dirigens, et non audistis : 6 dabo domum istam sicut Silo, et urbem hanc
dabo in maledictionem cunctis gentibus terr. 7 Et audierunt sacerdotes, et
prophet, et omnis populus, Jeremiam loquentem verba hc in domo
Domini. 8 Cumque complesset Jeremias, loquens omnia qu prceperat ei
Dominus ut loqueretur ad universum populum, apprehenderunt eum
sacerdotes, et prophet, et omnis populus, dicens : Morte moriatur. 9 Quare
prophetavit in nomine Domini, dicens : Sicut Silo erit domus hc, et urbs
ista desolabitur eo quod non sit habitator ? Et congregatus est omnis
populus adversus Jeremiam in domo Domini. 10 Et audierunt principes Juda
verba hc, et ascenderunt de domo regis in domum Domini, et sederunt in
introitu port domus Domini nov. 11 Et locuti sunt sacerdotes et prophet
ad principes, et ad omnem populum, dicentes : Judicium mortis est viro
huic, quia prophetavit adversus civitatem istam, sicut audistis auribus
vestris. 12 Et ait Jeremias ad omnes principes, et ad universum populum,
dicens : Dominus misit me ut prophetarem ad domum istam, et ad civitatem
hanc, omnia verba qu audistis. 13 Nunc ergo bonas facite vias vestras et
studia vestra, et audite vocem Domini Dei vestri, et pnitebit Dominum
mali quod locutus est adversum vos. 14 Ego autem ecce in manibus vestris
sum : facite mihi quod bonum et rectum est in oculis vestris.
15
Verumtamen scitote et cognoscite quod, si occideritis me, sanguinem
innocentem tradetis contra vosmetipsos, et contra civitatem istam, et
habitatores ejus : in veritate enim misit me Dominus ad vos, ut loquerer in
auribus vestris omnia verba hc. 16 Et dixerunt principes et omnis populus
ad sacerdotes et ad prophetas : Non est viro huic judicium mortis, quia in
nomine Domini Dei nostri locutus est ad nos. 17 Surrexerunt ergo viri de
senioribus terr, et dixerunt ad omnem ctum populi, loquentes :
18
Michas de Morasthi fuit propheta in diebus Ezechi regis Juda, et ait
ad omnem populum Juda, dicens :
Sion quasi ager arabitur,
et Jerusalem in acervum lapidum erit,
et mons domus in excelsa silvarum.
19
Numquid morte condemnavit eum Ezechias rex Juda, et omnis Juda ?
numquid non timuerunt Dominum, et deprecati sunt faciem Domini, et
pnituit Dominum mali quod locutus fuerat adversum eos ? Itaque nos
facimus malum grande contra animas nostras. 20 Fuit quoque vir prophetans
1192/1834
in nomine Domini, Urias filius Semei de Cariathiarim, et prophetavit

adversus civitatem istam, et adversus terram hanc, juxta omnia verba
Jeremi. 21 Et audivit rex Joakim, et omnes potentes et principes ejus,
verba hc, et qusivit rex interficere eum : et audivit Urias, et timuit,
fugitque, et ingressus est gyptum. 22 Et misit rex Joakim viros in
gyptum, Elnathan filium Achobor, et viros cum eo, in gyptum, 23 et
eduxerunt Uriam de gypto, et adduxerunt eum ad regem Joakim, et
percussit eum gladio, et projecit cadaver ejus in sepulchris vulgi ignobilis.
24
Igitur manus Ahicam filii Saphan fuit cum Jeremia, ut non traderetur in
manus populi, et interficerent eum.
Cap. 27 1 In principio regni Joakim filii Josi regis Juda, factum est
verbum istud ad Jeremiam a Domino, dicens : 2 Hc dicit Dominus ad me :
Fac tibi vincula et catenas, et pones eas in collo tuo, 3 et mittes eas ad
regem Edom, et ad regem Moab, et ad regem filiorum Ammon, et ad regem
Tyri, et ad regem Sidonis, in manu nuntiorum qui venerunt Jerusalem ad
Sedeciam regem Juda. 4 Et prcipies eis ut ad dominos suos loquantur :
Hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral : Hc dicetis ad dominos
vestros : 5 Ego feci terram, et homines, et jumenta qu sunt super faciem
terr, in fortitudine mea magna, et in brachio meo extento, et dedi eam ei
qui placuit in oculis meis. 6 Et nunc itaque ego dedi omnes terras istas in
manu Nabuchodonosor regis Babylonis servi mei : insuper et bestias agri
dedi ei, ut serviant illi : 7 et servient ei omnes gentes, et filio ejus, et filio
filii ejus, donec veniat tempus terr ejus et ipsius : et servient ei gentes
mult et reges magni. 8 Gens autem et regnum quod non servierit
Nabuchodonosor regi Babylonis, et quicumque non curvaverit collum suum
sub jugo regis Babylonis, in gladio, et in fame, et in peste visitabo super
gentem illam, ait Dominus, donec consumam eos in manu ejus. 9 Vos ergo
nolite audire prophetas vestros, et divinos, et somniatores, et augures, et
maleficos, qui dicunt vobis : Non servietis regi Babylonis : 10 quia
mendacium prophetant vobis, ut longe vos faciant de terra vestra, et ejiciant
vos, et pereatis. 11 Porro gens qu subjecerit cervicem suam sub jugo regis
Babylonis, et servierit ei, dimittam eam in terra sua, dicit Dominus, et colet
eam, et habitabit in ea. 12 Et ad Sedeciam regem Juda locutus sum
secundum omnia verba hc, dicens : Subjicite colla vestra sub jugo regis
Babylonis, et servite ei et populo ejus, et vivetis. 13 Quare moriemini, tu et
populus tuus, gladio, et fame, et peste, sicut locutus est Dominus ad gentem
qu servire noluerit regi Babylonis ? 14 Nolite audire verba prophetarum
dicentium vobis : Non servietis regi Babylonis : quia mendacium ipsi
loquuntur vobis : 15 quia non misi eos, ait Dominus, et ipsi prophetant in
nomine meo mendaciter, ut ejiciant vos, et pereatis, tam vos quam
prophet qui vaticinantur vobis. 16 Et ad sacerdotes, et ad populum istum,
locutus sum, dicens : Hc dicit Dominus : Nolite audire verba prophetarum
1193/1834
vestrorum, qui prophetant vobis, dicentes : Ecce vasa Domini revertentur

de Babylone nunc cito : mendacium enim prophetant vobis. 17 Nolite ergo
audire eos : sed servite regi Babylonis, ut vivatis : quare datur hc civitas
in solitudinem ? 18 Et si prophet sunt, et est verbum Domini in eis,
occurrant Domino exercituum, ut non veniant vasa qu derelicta fuerant in
domo Domini, et in domo regis Juda, et in Jerusalem, in Babylonem.
19
Quia hc dicit Dominus exercituum ad columnas, et ad mare, et ad
bases, et ad reliqua vasorum qu remanserunt in civitate hac, 20 qu non
tulit Nabuchodonosor rex Babylonis cum transferret Jechoniam filium
Joakim regem Juda de Jerusalem in Babylonem, et omnes optimates Juda et
Jerusalem : 21 quia hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral, ad vasa qu
derelicta sunt in domo Domini, et in domo regis Juda et Jerusalem : 22 In
Babylonem transferentur, et ibi erunt usque ad diem visitationis su, dicit
Dominus, et afferri faciam ea, et restitui in loco isto.
Cap. 28 1 Et factum est in anno illo, in principio regni Sedeci regis
Juda, in anno quarto, in mense quinto, dixit ad me Hananias filius Azur,
propheta de Gabaon, in domo Domini, coram sacerdotibus et omni populo,
dicens : 2 Hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral : Contrivi jugum
regis Babylonis. 3 Adhuc duo anni dierum, et ego referri faciam ad locum
istum omnia vasa domus Domini, qu tulit Nabuchodonosor rex Babylonis
de loco isto, et transtulit ea in Babylonem. 4 Et Jechoniam filium Joakim
regem Juda, et omnem transmigrationem Juda, qui ingressi sunt in
Babylonem, ego convertam ad locum istum, ait Dominus : conteram enim
jugum regis Babylonis. 5 Et dixit Jeremias propheta ad Hananiam
prophetam, in oculis sacerdotum, et in oculis omnis populi qui stabat in
domo Domini : 6 et ait Jeremias propheta : Amen ! sic faciat Dominus :
suscitet Dominus verba tua qu prophetasti, ut referantur vasa in domum
Domini, et omnis transmigratio de Babylone ad locum istum.
7
Verumtamen audi verbum hoc quod ego loquor in auribus tuis, et in
auribus universi populi : 8 prophet qui fuerunt ante me et ante te, ab initio,
et prophetaverunt super terras multas et super regna magna de prlio, et de
afflictione, et de fame : 9 propheta qui vaticinatus est pacem, cum venerit
verbum ejus, scietur propheta quem misit Dominus in veritate. 10 Et tulit
Hananias propheta catenam de collo Jeremi prophet, et confregit eam.
11
Et ait Hananias in conspectu omnis populi, dicens : Hc dicit Dominus :
Sic confringam jugum Nabuchodonosor regis Babylonis, post duos annos
dierum de collo omnium gentium. 12 Et abiit Jeremias propheta in viam
suam. Et factum est verbum Domini ad Jeremiam, postquam confregit
Hananias propheta catenam de collo Jeremi, dicens : 13 Vade, et dices
Hanani : Hc dicit Dominus : Catenas ligneas contrivisti, et facies pro eis
catenas ferreas. 14 Quia hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral : Jugum
ferreum posui super collum cunctarum gentium istarum, ut serviant
1194/1834
Nabuchodonosor regi Babylonis, et servient ei : insuper et bestias terr

dedi ei. 15 Et dixit Jeremias propheta ad Hananiam prophetam : Audi,
Hanania : non misit te Dominus, et tu confidere fecisti populum istum in
mendacio. 16 Idcirco hc dicit Dominus : Ecce ego mittam te a facie terr :
hoc anno morieris : adversum enim Dominum locutus es. 17 Et mortuus est
Hananias propheta in anno illo, mense septimo.
Cap. 29 1 Et hc sunt verba libri quem misit Jeremias propheta de
Jerusalem ad reliquias seniorum transmigrationis, et ad sacerdotes, et ad
prophetas, et ad omnem populum quem traduxerat Nabuchodonosor de
Jerusalem in Babylonem, 2 postquam egressus est Jechonias rex, et domina,
et eunuchi, et principes Juda et Jerusalem, et faber et inclusor, de
Jerusalem, 3 in manu Elasa filii Saphan, et Gamari filii Helci, quos misit
Sedecias rex Juda ad Nabuchodonosor regem Babylonis in Babylonem,
dicens : 4 Hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral, omni transmigrationi
quam transtuli de Jerusalem in Babylonem : 5 dificate domos, et
habitate : et plantate hortos, et comedite fructum eorum. 6 Accipite uxores,
et generate filios et filias : et date filiis vestris uxores, et filias vestras date
viris, et pariant filios et filias : et multiplicamini ibi, et nolite esse pauci
numero. 7 Et qurite pacem civitatis ad quam transmigrare vos feci, et orate
pro ea ad Dominum, quia in pace illius erit pax vobis. 8 Hc enim dicit
Dominus exercituum, Deus Isral : Non vos seducant prophet vestri qui
sunt in medio vestrum, et divini vestri, et ne attendatis ad somnia vestra
qu vos somniatis : 9 quia falso ipsi prophetant vobis in nomine meo, et
non misi eos, dicit Dominus. 10 Quia hc dicit Dominus : Cum cperint
impleri in Babylone septuaginta anni, visitabo vos, et suscitabo super vos
verbum meum bonum, ut reducam vos ad locum istum. 11 Ego enim scio
cogitationes quas ego cogito super vos, ait Dominus, cogitationes pacis et
non afflictionis, ut dem vobis finem et patientiam. 12 Et invocabitis me, et
ibitis : et orabitis me, et ego exaudiam vos. 13 Quretis me, et invenietis,
cum qusieritis me in toto corde vestro. 14 Et inveniar a vobis, ait
Dominus : et reducam captivitatem vestram, et congregabo vos de universis
gentibus et de cunctis locis ad qu expuli vos, dicit Dominus, et reverti vos
faciam de loco ad quem transmigrare vos feci. 15 Quia dixistis : Suscitavit
nobis Dominus prophetas in Babylone : 16 quia hc dicit Dominus ad
regem qui sedet super solium David, et ad omnem populum habitatorem
urbis hujus, ad fratres vestros qui non sunt egressi vobiscum in
transmigrationem : 17 hc dicit Dominus exercituum : Ecce mittam in eos
gladium, et famem, et pestem : et ponam eos quasi ficus malas, qu
comedi non possunt eo quod pessim sint : 18 et persequar eos in gladio, et
in fame, et in pestilentia : et dabo eos in vexationem universis regnis terr :
in maledictionem, et in stuporem, et in sibilum, et in opprobrium cunctis
gentibus ad quas ego ejeci eos, 19 eo quod non audierint verba mea, dicit
1195/1834
Dominus, qu misit ad eos per servos meos prophetas, de nocte consurgens

et mittens : et non audistis, dicit Dominus. 20 Vos ergo audite verbum
Domini, omnis transmigratio quam emisi de Jerusalem in Babylonem.
21
Hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral, ad Achab filium Coli, et
ad Sedeciam filium Maasi, qui prophetant vobis in nomine meo
mendaciter : Ecce ego tradam eos in manus Nabuchodonosor regis
Babylonis, et percutiet eos in oculis vestris : 22 et assumetur ex eis
maledictio omni transmigrationi Juda qu est in Babylone, dicentium :
Ponat te Dominus sicut Sedeciam et sicut Achab, quos frixit rex Babylonis
in igne : 23 pro eo quod fecerint stultitiam in Isral, et mchati sunt in
uxores amicorum suorum, et locuti sunt verbum in nomine meo
mendaciter, quod non mandavi eis. Ego sum judex et testis, dicit Dominus.
24
Et ad Semeiam Nehelamiten dices : 25 Hc dicit Dominus exercituum,
Deus Isral : Pro eo quod misisti in nomine tuo libros ad omnem populum
qui est in Jerusalem, et ad Sophoniam filium Maasi sacerdotem, et ad
universos sacerdotes, dicens : 26 Dominus dedit te sacerdotem pro Jojade
sacerdote, ut sis dux in domo Domini, super omnem virum arreptitium et
prophetantem, ut mittas eum in nervum et in carcerem : 27 et nunc quare
non increpasti Jeremiam Anathothiten, qui prophetat vobis ? 28 Quia super
hoc misit in Babylonem ad nos, dicens : Longum est : dificate domos, et
habitate : et plantate hortos, et comedite fructus eorum. 29 Legit ergo
Sophonias sacerdos librum istum in auribus Jeremi prophet. 30 Et factum
est verbum Domini ad Jeremiam, dicens : 31 Mitte ad omnem
transmigrationem, dicens : Hc dicit Dominus ad Semeiam Nehelamiten :
Pro eo quod prophetavit vobis Semeias, et ego non misi eum, et fecit vos
confidere in mendacio, 32 idcirco hc dicit Dominus : Ecce ego visitabo
super Semeiam Nehelamiten, et super semen ejus : non erit ei vir sedens in
medio populi hujus, et non videbit bonum quod ego faciam populo meo, ait
Dominus, quia prvaricationem locutus est adversus Dominum.
Cap. 30 1 Hoc verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino,
dicens : 2 Hc dicit Dominus Deus Isral, dicens : Scribe tibi omnia verba
qu locutus sum ad te, in libro. 3 Ecce enim dies veniunt, dicit Dominus, et
convertam conversionem populi mei Isral et Juda, ait Dominus : et
convertam eos ad terram quam dedi patribus eorum, et possidebunt eam.
4
Et hc verba qu locutus est Dominus ad Isral et ad Judam :
5
Quoniam hc dicit Dominus :
Vocem terroris audivimus :
formido, et non est pax.
6
Interrogate, et videte si generat masculus :
quare ergo vidi omnis viri manum
super lumbum suum, quasi parturientis,
et convers sunt univers facies in auruginem ?
1196/1834
V ! quia magna dies illa,

nec est similis ejus :
tempusque tribulationis est Jacob,
et ex ipso salvabitur.
8
Et erit in die illa, ait Dominus exercituum :
conteram jugum ejus de collo tuo,
et vincula ejus dirumpam,
et non dominabuntur ei amplius alieni :
9
sed servient Domino Deo suo,
et David regi suo,
quem suscitabo eis.
10
Tu ergo ne timeas, serve meus Jacob, ait Dominus,
neque paveas, Isral :
quia ecce ego salvabo te de terra longinqua,
et semen tuum de terra captivitatis eorum :
et revertetur Jacob, et quiescet,
et cunctis affluet bonis, et non erit quem formidet :
11
quoniam tecum ego sum, ait Dominus, ut salvem te.
Faciam enim consummationem in cunctis gentibus
in quibus dispersi te :
te autem non faciam in consummationem :
sed castigabo te in judicio,
ut non videaris tibi innoxius.
12
Insanabilis fractura tua ;
pessima plaga tua :
13
non est qui judicet judicium tuum ad alligandum :
curationum utilitas non est tibi.
14
Omnes amatores tui obliti sunt tui,
teque non qurent :
plaga enim inimici percussi te castigatione crudeli :
propter multitudinem iniquitatis tu dura facta sunt peccata tua.
15
Quid clamas super contritione tua ?
insanabilis est dolor tuus :
propter multitudinem iniquitatis tu,
et propter dura peccata tua,
feci hc tibi.
16
Propterea omnes qui comedunt te devorabuntur,
et universi hostes tui in captivitatem ducentur :
et qui te vastant vastabuntur,
cunctosque prdatores tuos dabo in prdam.
17
Obducam enim cicatricem tibi,
et a vulneribus tuis sanabo te, dicit Dominus.
1197/1834
Quia ejectam vocaverunt te, Sion :

hc est, qu non habebat requirentem.
18
Hc dicit Dominus :
Ecce ego convertam conversionem tabernaculorum Jacob,
et tectis ejus miserebor :
et dificabitur civitas in excelso suo,
et templum juxta ordinem suum fundabitur :
19
et egredietur de eis laus,
voxque ludentium.
Et multiplicabo eos, et non minuentur :
et glorificabo eos, et non attenuabuntur.
20
Et erunt filii ejus sicut a principio,
et ctus ejus coram me permanebit,
et visitabo adversum omnes qui tribulant eum.
21
Et erit dux ejus ex eo,
et princeps de medio ejus producetur :
et applicabo eum, et accedet ad me.
Quis enim iste est qui applicet cor suum
ut appropinquet mihi ? ait Dominus :
22
et eritis mihi in populum, et ego ero vobis in Deum.
23
Ecce turbo Domini, furor egrediens, procella ruens :
in capite impiorum conquiescet.
24
Non avertet iram indignationis Dominus,
donec faciat et compleat cogitationem cordis sui :
in novissimo dierum intelligetis ea.
Cap. 31
In tempore illo, dicit Dominus,
ero Deus universis cognationibus Isral,
et ipsi erunt mihi in populum.
2
Hc dicit Dominus :
Invenit gratiam in deserto populus qui remanserat a gladio :
vadet ad requiem suam Isral.
3
Longe Dominus apparuit mihi.
Et in caritate perpetua dilexi te :
ideo attraxi te, miserans.
4
Rursumque dificabo te, et dificaberis, virgo Isral :
adhuc ornaberis tympanis tuis,
et egredieris in choro ludentium.
5
Adhuc plantabis vineas in montibus Samari :
plantabunt plantantes,
et donec tempus veniat, non vindemiabunt.
6
Quia erit dies in qua clamabunt custodes in monte Ephraim :
1
1198/1834
Surgite, et ascendamus in Sion ad Dominum Deum nostrum.

7
Exsultate in ltitia, Jacob,
et hinnite contra caput gentium :
personate, et canite, et dicite :
Salva, Domine, populum tuum, reliquias Isral.
8
Ecce ego adducam eos de terra aquilonis,
et congregabo eos ab extremis terr :
inter quos erunt ccus et claudus,
prgnans et pariens simul,
ctus magnus revertentium huc.
9
In fletu venient,
et in misericordia reducam eos :
et adducam eos per torrentes aquarum in via recta,
et non impingent in ea,
quia factus sum Israli pater,
et Ephraim primogenitus meus est.
10
Audite verbum Domini, gentes,
et annuntiate in insulis qu procul sunt,
et dicite : Qui dispersit Isral congregabit eum,
et custodiet eum sicut pastor gregem suum.
11
Redemit enim Dominus Jacob,
et liberavit eum de manu potentioris.
12
Et venient, et laudabunt in monte Sion :
et confluent ad bona Domini,
super frumento, et vino, et oleo,
et ftu pecorum et armentorum :
eritque anima eorum quasi hortus irriguus,
et ultra non esurient.
13
Tunc ltabitur virgo in choro,
juvenes et senes simul :
et convertam luctum eorum in gaudium,
et consolabor eos, et ltificabo a dolore suo.
14
Et inebriabo animam sacerdotum pinguedine,
et populus meus bonis meis adimplebitur, ait Dominus.
15
Hc dicit Dominus :
Vox in excelso audita est lamentationis :
luctus, et fletus Rachel plorantis filios suos,
et nolentis consolari super eis,
quia non sunt.
16
Hc dicit Dominus :
Quiescat vox tua a ploratu,
et oculi tui a lacrimis,
1199/1834
quia est merces operi tuo, ait Dominus,

et revertentur de terra inimici :
17
et est spes novissimis tuis, ait Dominus,
et revertentur filii ad terminos suos.
18
Audiens audivi Ephraim transmigrantem :
Castigasti me, et eruditus sum,
quasi juvenculus indomitus :
converte me, et convertar,
quia tu Dominus Deus meus.
19
Postquam enim convertisti me, egi pnitentiam :
et postquam ostendisti mihi, percussi femur meum.
Confusus sum, et erubui,
quoniam sustinui opprobrium adolescenti me.
20
Si filius honorabilis mihi Ephraim,
si puer delicatus !
quia ex quo locutus sum de eo,
adhuc recordabor ejus.
Idcirco conturbata sunt viscera mea super eum :
miserans miserebor ejus, ait Dominus.
21
Statue tibi speculam ;
pone tibi amaritudines ;
dirige cor tuum in viam rectam in qua ambulasti :
revertere, virgo Isral,
revertere ad civitates tuas istas.
22
Usquequo deliciis dissolveris, filia vaga ?
quia creavit Dominus novum super terram :
femina circumdabit virum.
23
Adhuc dicent verbum istud
in terra Juda et in urbibus ejus,
cum convertero captivitatem eorum :
Benedicat tibi Dominus, pulchritudo justiti, mons sanctus :
24
et habitabunt in eo Judas et omnes civitates ejus simul,
agricol et minantes greges.
25
Quia inebriavi animam lassam,
et omnem animam esurientem saturavi.
26
Ideo quasi de somno suscitatus sum :
et vidi, et somnus meus dulcis mihi.
27
et seminabo domum Isral et domum Juda
semine hominum et semine jumentorum.
28
Et sicut vigilavi super eos
ut evellerem, et demolirer, et dissiparem,
1200/1834
et disperderem, et affligerem,
sic vigilabo super eos
ut dificem et plantem, ait Dominus.
29
In diebus illis non dicent ultra :
Patres comederunt uvam acerbam,
et dentes filiorum obstupuerunt.
30
Sed unusquisque in iniquitate sua morietur :
omnis homo qui comederit uvam acerbam,
obstupescent dentes ejus.
31
Ecce dies venient, dicit Dominus,
et feriam domui Isral et domui Juda fdus novum,
32
non secundum pactum quod pepigi cum patribus eorum
in die qua apprehendi manum eorum
ut educerem eos de terra gypti,
pactum quod irritum fecerunt :
et ego dominatus sum eorum, dicit Dominus.
33
Sed hoc erit pactum quod feriam cum domo Isral
post dies illos, dicit Dominus :
dabo legem meam in visceribus eorum,
et in corde eorum scribam eam,
et ero eis in Deum,
et ipsi erunt mihi in populum :
34
et non docebit ultra vir proximum suum
et vir fratrem suum,
dicens : Cognosce Dominum :
omnes enim cognoscent me,
a minimo eorum usque ad maximum, ait Dominus :
quia propitiabor iniquitati eorum,
et peccati eorum non memorabor amplius.
35
Hc dicit Dominus qui dat solem in lumine diei,
ordinem lun et stellarum in lumine noctis :
qui turbat mare, et sonant fluctus ejus :
Dominus exercituum nomen illi :
36
Si defecerint leges ist coram me, dicit Dominus,
tunc et semen Isral deficiet,
ut non sit gens coram me cunctis diebus.
37
Hc dicit Dominus :
Si mensurari potuerint cli sursum,
et investigari fundamenta terr deorsum,
et ego abjiciam universum semen Isral,
propter omnia qu fecerunt, dicit Dominus.
38
et dificabitur civitas Domino,
1201/1834
a turre Hananeel usque ad portam anguli.

39
Et exibit ultra norma mensur
in conspectu ejus super collem Gareb,
et circuibit Goatha,
40
et omnem vallem cadaverum, et cineris,
et universam regionem mortis
usque ad torrentem Cedron,
et usque ad angulum port equorum orientalis,
Sanctum Domini :
non evelletur, et non destruetur ultra in perpetuum.
Cap. 32 1 Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino, in anno
decimo Sedeci regis Juda, ipse est annus decimusoctavus
Nabuchodonosor. 2 Tunc exercitus regis Babylonis obsidebat Jerusalem, et
Jeremias propheta erat clausus in atrio carceris qui erat in domo regis Juda.
3
Clauserat enim eum Sedecias rex Juda, dicens : Quare vaticinaris, dicens :
Hc dicit Dominus : Ecce ego dabo civitatem istam in manus regis
Babylonis, et capiet eam : 4 et Sedecias rex Juda non effugiet de manu
Chaldorum, sed tradetur in manus regis Babylonis : et loquetur os ejus
cum ore illius, et oculi ejus oculos illius videbunt : 5 et in Babylonem ducet
Sedeciam, et ibi erit donec visitem eum, ait Dominus : si autem
dimicaveritis adversum Chaldos, nihil prosperum habebitis ? 6 Et dixit
Jeremias : Factum est verbum Domini ad me, dicens : 7 Ecce Hanameel
filius Sellum, patruelis tuus, veniet ad te, dicens : Eme tibi agrum meum
qui est in Anathoth, tibi enim competit ex propinquitate ut emas. 8 Et venit
ad me Hanameel filius patrui mei, secundum verbum Domini, ad
vestibulum carceris, et ait ad me : Posside agrum meum qui est in
Anathoth, in terra Benjamin, quia tibi competit hreditas, et tu propinquus
es ut possideas. Intellexi autem quod verbum Domini esset : 9 et emi agrum
ab Hanameel filio patrui mei, qui est in Anathoth, et appendi ei argentum :
septem stateres, et decem argenteos. 10 Et scripsi in libro, et signavi, et
adhibui testes, et appendi argentum in statera. 11 Et accepi librum
possessionis signatum, et stipulationes, et rata, et signa forinsecus : 12 et
dedi librum possessionis Baruch filio Neri filii Maasi, in oculis Hanameel
patruelis mei, in oculis testium qui scripti erant in libro emptionis, et in
oculis omnium Judorum qui sedebant in atrio carceris. 13 Et prcepi
Baruch coram eis, dicens : 14 Hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral :
Sume libros istos, librum emptionis hunc signatum, et librum hunc qui
apertus est, et pone illos in vase fictili, ut permanere possint diebus multis :
15
hc enim dicit Dominus exercituum, Deus Isral : Adhuc possidebuntur
domus, et agri, et vine in terra ista.
1202/1834
16
Et oravi ad Dominum, postquam tradidi librum possessionis Baruch filio

Neri, dicens :
17
Heu ! heu ! heu ! Domine Deus,
ecce tu fecisti clum et terram
in fortitudine tua magna, et in brachio tuo extento :
non erit tibi difficile omne verbum :
18
qui facis misericordiam in millibus,
et reddis iniquitatem patrum in sinum filiorum eorum post eos :
fortissime, magne, et potens,
Dominus exercituum nomen tibi.
19
Magnus consilio, et incomprehensibilis cogitatu :
cujus oculi aperti sunt super omnes vias filiorum Adam,
ut reddas unicuique secundum vias suas,
et secundum fructum adinventionum ejus.
20
Qui posuisti signa et portenta
in terra gypti usque ad diem hanc,
et in Isral, et in hominibus,
et fecisti tibi nomen sicut est dies hc.
21
Et eduxisti populum tuum Isral de terra gypti,
in signis et in portentis,
et in manu robusta et in brachio extento,
et in terrore magno :
22
et dedisti eis terram hanc,
quam jurasti patribus eorum ut dares eis,
terram fluentem lacte et melle.
23
Et ingressi sunt, et possederunt eam,
et non obedierunt voci tu,
et in lege tua non ambulaverunt :
omnia qu mandasti eis ut facerent non fecerunt,
et evenerunt eis omnia mala hc.
24
Ecce munitiones exstruct sunt adversum civitatem ut capiatur,
et urbs data est in manus Chaldorum
qui prliantur adversus eam,
a facie gladii, et famis, et pestilenti :
et qucumque locutus es, acciderunt,
ut tu ipse cernis.
25
Et tu dicis mihi, Domine Deus :
Eme agrum argento, et adhibe testes,
cum urbs data sit in manus Chaldorum ?
26
Et factum est verbum Domini ad Jeremiam, dicens :
1203/1834
27
Ecce ego Dominus Deus univers carnis :

numquid mihi difficile erit omne verbum ?
28
Ecce ego tradam civitatem istam in manus Chaldorum,
et in manus regis Babylonis,
et capient eam.
29
Et venient Chaldi prliantes adversum urbem hanc,
et succendent eam igni, et comburent eam,
et domos in quarum domatibus sacrificabant Baal,
et libabant diis alienis libamina ad irritandum me.
30
Erant enim filii Isral et filii Juda
jugiter facientes malum in oculis meis ab adolescentia sua :
filii Isral, qui usque nunc exacerbant me
in opere manuum suarum, dicit Dominus.
31
Quia in furore et in indignatione mea facta est mihi civitas hc,
a die qua dificaverunt eam
usque ad diem istam qua auferetur de conspectu meo,
32
propter malitiam filiorum Isral et filiorum Juda,
quam fecerunt ad iracundiam me provocantes,
ipsi et reges eorum,
principes eorum, et sacerdotes eorum, et prophet eorum,
viri Juda et habitatores Jerusalem.
33
Et verterunt ad me terga, et non facies,
cum docerem eos diluculo et erudirem,
et nollent audire, ut acciperent disciplinam.
34
Et posuerunt idola sua in domo in qua invocatum est nomen meum,
ut polluerent eam.
35
Et dificaverunt excelsa Baal
qu sunt in valle filii Ennom,
ut initiarent filios suos et filias suas Moloch,
quod non mandavi eis,
nec ascendit in cor meum ut facerent abominationem hanc :
et in peccatum deducerent Judam.
36
Et nunc propter ista,
hc dicit Dominus Deus Isral ad civitatem hanc,
de qua vos dicitis quod tradetur in manus regis Babylonis,
in gladio, et in fame, et in peste :
37
Ecce ego congregabo eos de universis terris ad quas ejeci eos
in furore meo, et in ira mea, et in indignatione grandi :
et reducam eos ad locum istum,
et habitare eos faciam confidenter :
38
et ego ero eis in Deum.
1204/1834
39
Et dabo eis cor unum, et viam unam,

ut timeant me universis diebus,
et bene sit eis, et filiis eorum post eos.
40
Et feriam eis pactum sempiternum,
et non desinam eis benefacere :
et timorem meum dabo in corde eorum,
ut non recedant a me.
41
Et ltabor super eis, cum bene eis fecero :
et plantabo eos in terra ista in veritate,
in toto corde meo et in tota anima mea.
42
Sicut adduxi super populum istum omne malum hoc grande,
sic adducam super eos
omne bonum quod ego loquor ad eos.
43
Et possidebuntur agri in terra ista,
de qua vos dicitis quod deserta sit,
eo quod non remanserit homo et jumentum,
et data sit in manus Chaldorum.
44
Agri ementur pecunia, et scribentur in libro,
et imprimetur signum, et testis adhibebitur,
in terra Benjamin et in circuitu Jerusalem,
in civitatibus Juda, et in civitatibus montanis,
et in civitatibus campestribus, et in civitatibus qu ad austrum sunt,
quia convertam captivitatem eorum, ait Dominus.
Cap. 33 1 Et factum est verbum Domini ad Jeremiam secundo, cum
adhuc clausus esset in atrio carceris, dicens :
2
Hc dicit Dominus, qui facturus est,
et formaturus illud, et paraturus :
Dominus nomen ejus :
3
Clama ad me, et exaudiam te,
et annuntiabo tibi grandia et firma qu nescis.
4
Quia hc dicit Dominus Deus Isral
ad domos urbis hujus,
et ad domos regis Juda, qu destruct sunt,
et ad munitiones, et ad gladium
5
venientium ut dimicent cum Chaldis,
et impleant eas cadaveribus hominum
quos percussi in furore meo et in indignatione mea,
abscondens faciem meam a civitate hac,
propter omnem malitiam eorum :
6
Ecce ego obducam eis cicatricem et sanitatem,
et curabo eos, et revelabo illis deprecationem pacis et veritatis.
1205/1834
Et convertam conversionem Juda et conversionem Jerusalem,

et dificabo eos sicut a principio.
8
Et emundabo illos ab omni iniquitate sua
in qua peccaverunt mihi,
et propitius ero cunctis iniquitatibus eorum,
in quibus dereliquerunt mihi et spreverunt me.
9
Et erit mihi in nomen, et in gaudium,
et in laudem, et in exsultationem
cunctis gentibus terr,
qu audierint omnia bona qu ego facturus sum eis :
et pavebunt et turbabuntur in universis bonis,
et in omni pace quam ego faciam eis.
10
Hc dicit Dominus :
Adhuc audietur in loco isto
quem vos dicitis esse desertum,
eo quod non sit homo nec jumentum
in civitatibus Juda, et foris Jerusalem,
qu desolat sunt, absque homine,
et absque habitatore, et absque pecore,
11
vox gaudii et vox ltiti,
vox sponsi et vox spons,
vox dicentium : Confitemini Domino exercituum,
quoniam bonus Dominus,
et portantium vota in domum Domini :
reducam enim conversionem terr
sicut a principio, dicit Dominus.
12
Adhuc erit in loco isto deserto,
absque homine et absque jumento,
et in cunctis civitatibus ejus,
habitaculum pastorum accubantium gregum.
13
In civitatibus montuosis,
et in civitatibus campestribus,
et in civitatibus qu ad austrum sunt,
et in terra Benjamin, et in circuitu Jerusalem,
et in civitatibus Juda,
adhuc transibunt greges ad manum numerantis, ait Dominus.
14

et suscitabo verbum bonum quod locutus sum
ad domum Isral et ad domum Juda.
1206/1834
15
In diebus illis et in tempore illo

germinare faciam David germen justiti,
et faciet judicium et justitiam in terra :
16
in diebus illis salvabitur Juda,
et Jerusalem habitabit confidenter :
et hoc est nomen quod vocabunt eum :
Dominus justus noster.
17
Non interibit de David vir qui sedeat super thronum domus Isral :
18
et de sacerdotibus et de Levitis non interibit vir a facie mea,
qui offerat holocautomata,
et incendat sacrificum,
et cdat victimas omnibus diebus.
19
20
Hc dicit Dominus :
Si irritum potest fieri pactum meum cum die,
et pactum meum cum nocte,
ut non sit dies et nox in tempore suo,
21
et pactum meum irritum esse poterit cum David servo meo,
ut non sit ex eo filius qui regnet in throno ejus,
et Levit et sacerdotes ministri mei.
22
Sicuti enumerari non possunt stell cli,
et metiri arena maris,
sic multiplicabo semen David servi mei,
et Levitas ministros meos.
23
24
Numquid non vidisti quid populus hic locutus sit, dicens :
Du cognationes quas elegerat Dominus abject sunt ?
et populum meum despexerunt,
eo quod non sit ultra gens coram eis.
25
Hc dicit Dominus :
Si pactum meum inter diem et noctem,
et leges clo et terr non posui,
26
equidem et semen Jacob et David servi mei projiciam,
ut non assumam de semine ejus
principes seminis Abraham, Isaac, et Jacob :
reducam enim conversionem eorum, et miserebor eis.
Cap. 34 1 Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino quando
Nabuchodonosor rex Babylonis, et omnis exercitus ejus, universaque regna
terr qu erant sub potestate manus ejus, et omnes populi, bellabant contra
Jerusalem, et contra omnes urbes ejus, dicens : 2 Hc dicit Dominus Deus
Isral : Vade, et loquere ad Sedeciam regem Juda, et dices ad eum : Hc
1207/1834
dicit Dominus : Ecce ego tradam civitatem hanc in manus regis Babylonis,
et succendet eam igni : 3 et tu non effugies de manu ejus, sed
comprehensione capieris, et in manu ejus traderis : et oculi tui oculos regis
Babylonis videbunt, et os ejus cum ore tuo loquetur, et Babylonem
introibis. 4 Attamen audi verbum Domini, Sedecia, rex Juda : Hc dicit
Dominus ad te : Non morieris in gladio, 5 sed in pace morieris : et
secundum combustiones patrum tuorum, regum priorum qui fuerunt ante te,
sic comburent te : et : V domine, plangent te : quia verbum ego locutus
sum, dicit Dominus. 6 Et locutus est Jeremias propheta ad Sedeciam regem
Juda universa verba hc in Jerusalem. 7 Et exercitus regis Babylonis
pugnabat contra Jerusalem, et contra omnes civitates Juda qu reliqu
erant, contra Lachis et contra Azecha : h enim supererant de civitatibus
Juda, urbes munit.
8
Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino, postquam percussit rex

Sedecias fdus cum omni populo in Jerusalem, prdicans 9 ut dimitteret
unusquisque servum suum et unusquisque ancillam suam, Hebrum et
Hebram, liberos, et nequaquam dominarentur eis, id est, in Judo et fratre
suo. 10 Audierunt ergo omnes principes et universus populus qui inierant
pactum ut dimitteret unusquisque servum suum et unusquisque ancillam
suam liberos, et ultra non dominarentur eis : audierunt igitur, et dimiserunt.
11
Et conversi sunt deinceps : et retraxerunt servos et ancillas suas quos
dimiserant liberos, et subjugaverunt in famulos et famulas. 12 Et factum est
verbum Domini ad Jeremiam a Domino, dicens : 13 Hc dicit Dominus
Deus Isral : Ego percussi fdus cum patribus vestris in die qua eduxi eos
de terra gypti, de domo servitutis, dicens : 14 Cum completi fuerint
septem anni, dimittat unusquisque fratrem suum Hebrum, qui venditus est
ei : et serviet tibi sex annis, et dimittes eum a te liberum : et non audierunt
patres vestri me, nec inclinaverunt aurem suam. 15 Et conversi estis vos
hodie, et fecistis quod rectum est in oculis meis, ut prdicaretis libertatem
unusquisque ad amicum suum : et inistis pactum in conspectu meo, in
domo in qua invocatum est nomen meum super eam : 16 et reversi estis, et
commaculastis nomen meum, et reduxistis unusquisque servum suum et
unusquisque ancillam suam quos dimiseratis ut essent liberi et su
potestatis, et subjugastis eos ut sint vobis servi et ancill. 17 Propterea hc
dicit Dominus : Vos non audistis me, ut prdicaretis libertatem
unusquisque fratri suo et unusquisque amico suo : ecce ego prdico vobis
libertatem, ait Dominus, ad gladium, ad pestem, et ad famem, et dabo vos
in commotionem cunctis regnis terr. 18 Et dabo viros qui prvaricantur
fdus meum, et non observaverunt verba fderis quibus assensi sunt in
conspectu meo, vitulum quem conciderunt in duas partes, et transierunt
inter divisiones ejus, 19 principes Juda et principes Jerusalem, eunuchi et
sacerdotes, et omnis populus terr, qui transierunt inter divisiones vituli :
1208/1834
20
et dabo eos in manus inimicorum suorum, et in manus qurentium

animam eorum, et erit morticinum eorum in escam volatilibus cli et
bestiis terr. 21 Et Sedeciam regem Juda, et principes ejus, dabo in manus
inimicorum suorum, et in manus qurentium animas eorum, et in manus
exercituum regis Babylonis, qui recesserunt a vobis. 22 Ecce ego prcipio,
dicit Dominus, et reducam eos in civitatem hanc, et prliabuntur adversus
eam, et capient eam, et incendent igni : et civitates Juda dabo in
solitudinem, eo quod non sit habitator.
Cap. 35 1 Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino in diebus
Joakim filii Josi regis Juda, dicens : 2 Vade ad domum Rechabitarum, et
loquere eis, et introduces eos in domum Domini, in unam exedram
thesaurorum, et dabis eis bibere vinum. 3 Et assumpsi Jezoniam filium
Jeremi filii Habsani, et fratres ejus, et omnes filios ejus, et universam
domum Rechabitarum, 4 et introduxi eos in domum Domini, ad
gazophylacium filiorum Hanan filii Jegedeli hominis Dei, quod erat juxta
gazophylacium principum, super thesaurum Maasi filii Sellum, qui erat
custos vestibuli : 5 et posui coram filiis domus Rechabitarum scyphos
plenos vino, et calices, et dixi ad eos : Bibite vinum. 6 Qui responderunt
Non bibemus vinum, quia Jonadab filius Rechab, pater noster, prcepit
nobis, dicens : Non bibetis vinum, vos et filii vestri, usque in sempiternum :
7
et domum non dificabitis, et sementem non seretis, et vineas non
plantabitis, nec habebitis : sed in tabernaculis habitabitis cunctis diebus
vestris, ut vivatis diebus multis super faciem terr in qua vos
peregrinamini. 8 Obedivimus ergo voci Jonadab filii Rechab, patris nostri,
in omnibus qu prcepit nobis, ita ut non biberemus vinum cunctis diebus
nostris, nos, et mulieres nostr, filii, et fili nostr, 9 et non dificaremus
domos ad habitandum : et vineam, et agrum, et sementem non habuimus :
10
sed habitavimus in tabernaculis, et obedientes fuimus juxta omnia qu
prcepit nobis Jonadab pater noster. 11 Cum autem ascendisset
Nabuchodonosor rex Babylonis ad terram nostram, diximus : Venite, et
ingrediamur Jerusalem a facie exercitus Chaldorum, et a facie exercitus
Syri : et mansimus in Jerusalem. 12 Et factum est verbum Domini ad
Jeremiam, dicens : 13 Hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral : Vade, et
dic viris Juda et habitatoribus Jerusalem : Numquid non recipietis
disciplinam, ut obediatis verbis meis ? dicit Dominus. 14 Prvaluerunt
sermones Jonadab filii Rechab quos prcepit filiis suis ut non biberent
vinum, et non biberunt usque ad diem hanc, quia obedierunt prcepto
patris sui : ego autem locutus sum ad vos, de mane consurgens et loquens,
et non obedistis mihi. 15 Misique ad vos omnes servos meos prophetas,
consurgens diluculo mittensque, et dicens : Convertimini unusquisque a via
sua pessima, et bona facite studia vestra : et nolite sequi deos alienos,
neque colatis eos, et habitabitis in terra quam dedi vobis et patribus vestris :
1209/1834
et non inclinastis aurem vestram, neque audistis me. 16 Firmaverunt igitur

filii Jonadab filii Rechab prceptum patris sui quod prceperat eis :
populus autem iste non obedivit mihi. 17 Idcirco hc dicit Dominus
exercituum, Deus Isral : Ecce ego adducam super Judam et super omnes
habitatores Jerusalem universam afflictionem quam locutus sum adversum
illos, eo quod locutus sum ad illos, et non audierunt ; vocavi illos, et non
responderunt mihi. 18 Domui autem Rechabitarum dixit Jeremias : Hc
dicit Dominus exercituum, Deus Isral : Pro eo quod obedistis prcepto
Jonadab patris vestri, et custodistis omnia mandata ejus, et fecistis universa
qu prcepit vobis, 19 propterea hc dicit Dominus exercituum, Deus
Isral : Non deficiet vir de stirpe Jonadab filii Rechab, stans in conspectu
meo cunctis diebus.
Cap. 36 1 Et factum est in anno quarto Joakim filii Josi regis Juda,
factum est verbum hoc ad Jeremiam a Domino, dicens : 2 Tolle volumen
libri, et scribes in eo omnia verba qu locutus sum tibi adversum Isral et
Judam, et adversum omnes gentes, a die qua locutus sum ad te ex diebus
Josi usque ad diem hanc : 3 si forte, audiente domo Juda universa mala
qu ego cogito facere eis, revertatur unusquisque a via sua pessima, et
propitius ero iniquitati et peccato eorum. 4 Vocavit ergo Jeremias Baruch
filium Neri : et scripsit Baruch ex ore Jeremi omnes sermones Domini
quos locutus est ad eum, in volumine libri : 5 et prcepit Jeremias Baruch,
dicens : Ego clausus sum, nec valeo ingredi domum Domini. 6 Ingredere
ergo tu, et lege de volumine in quo scripsisti ex ore meo verba Domini,
audiente populo in domo Domini, in die jejunii : insuper et audiente
universo Juda qui veniunt de civitatibus suis, leges eis, 7 si forte cadat
oratio eorum in conspectu Domini, et revertatur unusquisque a via sua
pessima : quoniam magnus furor et indignatio est quam locutus est
Dominus adversus populum hunc. 8 Et fecit Baruch filius Neri juxta
omnia qu prceperat ei Jeremias propheta, legens ex volumine sermones
Domini in domo Domini. 9 Factum est autem in anno quinto Joakim filii
Josi regis Juda, in mense nono : prdicaverunt jejunium in conspectu
Domini omni populo in Jerusalem, et univers multitudini qu confluxerat
de civitatibus Juda in Jerusalem. 10 Legitque Baruch ex volumine sermones
Jeremi in domo Domini, in gazophylacio Gamari filii Saphan scrib, in
vestibulo superiori, in introitu port nov domus Domini, audiente omni
populo. 11 Cumque audisset Michas filius Gamari filii Saphan omnes
sermones Domini ex libro, 12 descendit in domum regis, ad gazophylacium
scrib, et ecce ibi omnes principes sedebant : Elisama scriba, et Dalaias
filius Semei, et Elnathan filius Achobor, et Gamarias filius Saphan, et
Sedecias filius Hanani, et universi principes : 13 et nuntiavit eis Michas
omnia verba qu audivit, legente Baruch ex volumine in auribus populi.
14
Miserunt itaque omnes principes ad Baruch Judi filium Nathani filii
1210/1834
Selemi filii Chusi, dicentes : Volumen ex quo legisti, audiente populo,

sume in manu tua, et veni. Tulit ergo Baruch filius Neri volumen in manu
sua, et venit ad eos : 15 et dixerunt ad eum : Sede, et lege hc in auribus
nostris. Et legit Baruch in auribus eorum. 16 Igitur cum audissent omnia
verba, obstupuerunt unusquisque ad proximum suum, et dixerunt ad
Baruch : Nuntiare debemus regi omnes sermones istos. 17 Et
interrogaverunt eum, dicentes : Indica nobis quomodo scripsisti omnes
sermones istos ex ore ejus. 18 Dixit autem eis Baruch : Ex ore suo
loquebatur quasi legens ad me omnes sermones istos, et ego scribebam in
volumine atramento. 19 Et dixerunt principes ad Baruch : Vade, et
abscondere, tu et Jeremias, et nemo sciat ubi sitis. 20 Et ingressi sunt ad
regem in atrium : porro volumen commendaverunt in gazophylacio
Elisam scrib, et nuntiaverunt, audiente rege, omnes sermones.
21
Misitque rex Judi ut sumeret volumen : qui tollens illud de gazophylacio
Elisam scrib, legit, audiente rege et universis principibus qui stabant
circa regem. 22 Rex autem sedebat in domo hiemali, in mense nono, et
posita erat arula coram eo plena prunis. 23 Cumque legisset Judi tres
pagellas vel quatuor, scidit illud scalpello scrib, et projecit in ignem qui
erat super arulam, donec consumeretur omne volumen igni qui erat in arula.
24
Et non timuerunt, neque sciderunt vestimenta sua, rex et omnes servi ejus
qui audierunt universos sermones istos. 25 Verumtamen Elnathan, et
Dalaias, et Gamarias, contradixerunt regi, ne combureret librum : et non
audivit eos. 26 Et prcepit rex Jeremiel filio Amelech, et Sarai filio Ezriel,
et Selemi filio Abdeel, ut comprehenderent Baruch scribam, et Jeremiam
prophetam : abscondit autem eos Dominus.
27
Et factum est verbum Domini ad Jeremiam prophetam, postquam

combusserat rex volumen et sermones quos scripserat Baruch ex ore
Jeremi, dicens : 28 Rursum tolle volumen aliud, et scribe in eo omnes
sermones priores qui erant in primo volumine, quod combussit Joakim rex
Juda. 29 Et ad Joakim regem Juda dices : Hc dicit Dominus : Tu
combussisti volumen illud, dicens : Quare scripsisti in eo annuntians :
Festinus veniet rex Babylonis, et vastabit terram hanc, et cessare faciet ex
illa hominem et jumentum ? 30 Propterea hc dicit Dominus contra Joakim
regem Juda : Non erit ex eo qui sedeat super solium David : et cadaver ejus
projicietur ad stum per diem, et ad gelu per noctem. 31 Et visitabo contra
eum, et contra semen ejus, et contra servos ejus, iniquitates suas : et
adducam super eos, et super habitatores Jerusalem, et super viros Juda,
omne malum quod locutus sum ad eos, et non audierunt. 32 Jeremias autem
tulit volumen aliud, et dedit illud Baruch filio Neri scrib : qui scripsit in
eo ex ore Jeremi omnes sermones libri quem combusserat Joakim rex
Juda igni : et insuper additi sunt sermones multo plures quam antea fuerant.
1211/1834
Cap. 37 1 Et regnavit rex Sedecias filius Josi pro Jechonia filio

Joakim, quem constituit regem Nabuchodonosor rex Babylonis in terra
Juda : 2 et non obedivit ipse, et servi ejus, et populus terr, verbis Domini,
qu locutus est in manu Jeremi prophet. 3 Et misit rex Sedecias Juchal
filium Selemi, et Sophoniam filium Maasi, sacerdotem, ad Jeremiam
prophetam, dicens : Ora pro nobis Dominum Deum nostrum. 4 Jeremias
autem libere ambulabat in medio populi : non enim miserant eum in
custodiam carceris. Igitur exercitus Pharaonis egressus est de gypto, et
audientes Chaldi qui obsidebant Jerusalem, hujuscemodi nuntium,
recesserunt ab Jerusalem. 5 Et factum est verbum Domini ad Jeremiam
prophetam, dicens : 6 Hc dicit Dominus Deus Isral : Sic dicetis regi Juda,
qui misit vos ad me interrogandum : Ecce exercitus Pharaonis, qui egressus
est vobis in auxilium, revertetur in terram suam in gyptum : 7 et redient
Chaldi, et bellabunt contra civitatem hanc, et capient eam, et succendent
eam igni. 8 Hc dicit Dominus : Nolite decipere animas vestras, dicentes :
Euntes abibunt, et recedent a nobis Chaldi : quia non abibunt. 9 Sed etsi
percusseritis omnem exercitum Chaldorum qui prliantur adversum vos,
et derelicti fuerint ex eis aliqui vulnerati, singuli de tentorio suo consurgent,
et incendent civitatem hanc igni. 10 Ergo cum recessisset exercitus
Chaldorum ab Jerusalem, propter exercitum Pharaonis, 11 egressus est
Jeremias de Jerusalem ut iret in terram Benjamin, et divideret ibi
possessionem in conspectu civium. 12 Cumque pervenisset ad portam
Benjamin, erat ibi custos port per vices, nomine Jerias filius Selemi filii
Hanani : et apprehendit Jeremiam prophetam, dicens : Ad Chaldos
profugis. 13 Et respondit Jeremias : Falsum est : non fugio ad Chaldos. Et
non audivit eum, sed comprehendit Jerias Jeremiam, et adduxit eum ad
principes : 14 quam ob rem irati principes contra Jeremiam, csum eum
miserunt in carcerem qui erat in domo Jonathan scrib : ipse enim
prpositus erat super carcerem. 15 Itaque ingressus est Jeremias in domum
laci et in ergastulum : et sedit ibi Jeremias diebus multis. 16 Mittens autem
Sedecias rex, tulit eum : et interrogavit eum in domo sua abscondite, et
dixit : Putasne est sermo a Domino ? Et dixit Jeremias : Est : et ait : In
manus regis Babylonis traderis. 17 Et dixit Jeremias ad regem Sedeciam :
Quid peccavi tibi, et servis tuis, et populo tuo, quia misisti me in domum
carceris ? 18 ubi sunt prophet vestri, qui prophetabant vobis, et dicebant :
Non veniet rex Babylonis super vos, et super terram hanc ? 19 Nunc ergo
audi, obsecro, domine mi rex : valeat deprecatio mea in conspectu tuo, et
ne me remittas in domum Jonathan scrib, ne moriar ibi. 20 Prcepit ergo
rex Sedecias ut traderetur Jeremias in vestibulo carceris, et daretur ei torta
panis quotidie, excepto pulmento, donec consumerentur omnes panes de
civitate : et mansit Jeremias in vestibulo carceris.
1212/1834
Cap. 38 1 Audivit autem Saphatias filius Mathan, et Gedelias filius

Phassur, et Juchal filius Selemi, et Phassur filius Melchi, sermones quos
Jeremias loquebatur ad omnem populum, dicens : 2 Hc dicit Dominus :
Quicumque manserit in civitate hac, morietur gladio, et fame, et peste : qui
autem profugerit ad Chaldos, vivet, et erit anima ejus sospes et vivens.
3
Hc dicit Dominus : Tradendo tradetur civitas hc in manu exercitus
regis Babylonis, et capiet eam. 4 Et dixerunt principes regi : Rogamus ut
occidatur homo iste : de industria enim dissolvit manus virorum bellantium
qui remanserunt in civitate hac, et manus universi populi, loquens ad eos
juxta verba hc : siquidem homo iste non qurit pacem populo huic, sed
malum. 5 Et dixit rex Sedecias : Ecce ipse in manibus vestris est : nec enim
fas est regem vobis quidquam negare. 6 Tulerunt ergo Jeremiam, et
projecerunt eum in lacum Melchi filii Amelech, qui erat in vestibulo
carceris : et submiserunt Jeremiam funibus in lacum, in quo non erat aqua,
sed lutum : descendit itaque Jeremias in cnum. 7 Audivit autem
Abdemelech thiops, vir eunuchus, qui erat in domo regis, quod misissent
Jeremiam in lacum. Porro rex sedebat in porta Benjamin : 8 et egressus est
Abdemelech de domo regis, et locutus est ad regem, dicens : 9 Domine mi
rex, male fecerunt viri isti omnia qucumque perpetrarunt contra Jeremiam
prophetam, mittentes eum in lacum, ut moriatur ibi fame : non sunt enim
panes ultra in civitate. 10 Prcepit itaque rex Abdemelech thiopi, dicens :
Tolle tecum hinc triginta viros, et leva Jeremiam prophetam de lacu,
antequam moriatur. 11 Assumptis ergo Abdemelech secum viris, ingressus
est domum regis, qu erat sub cellario, et tulit inde veteres pannos, et
antiqua qu computruerant, et submisit ea ad Jeremiam in lacum per
funiculos. 12 Dixitque Abdemelech thiops ad Jeremiam : Pone veteres
pannos, et hc scissa et putrida, sub cubito manuum tuarum, et super funes.
Fecit ergo Jeremias sic, 13 et extraxerunt Jeremiam funibus, et eduxerunt
eum de lacu : mansit autem Jeremias in vestibulo carceris.
14
Et misit rex Sedecias, et tulit ad se Jeremiam prophetam ad ostium

tertium quod erat in domo Domini : et dixit rex ad Jeremiam : Interrogo
ego te sermonem, ne abscondas a me aliquid. 15 Dixit autem Jeremias ad
Sedeciam : Si annuntiavero tibi, numquid non interficies me ? et si
consilium dedero tibi, non me audies. 16 Juravit ergo rex Sedecias Jeremi
clam, dicens : Vivit Dominus, qui fecit nobis animam hanc, si occidero te,
et si tradidero te in manus virorum istorum qui qurunt animam tuam. 17 Et
dixit Jeremias ad Sedeciam : Hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral :
Si profectus exieris ad principes regis Babylonis, vivet anima tua, et civitas
hc non succendetur igni : et salvus eris tu, et domus tua. 18 Si autem non
exieris ad principes regis Babylonis, tradetur civitas hc in manus
Chaldorum, et succendent eam igni : et tu non effugies de manu eorum.
19
Et dixit rex Sedecias ad Jeremiam : Sollicitus sum propter Judos qui
1213/1834
transfugerunt ad Chaldos, ne forte tradar in manus eorum, et illudant

mihi. 20 Respondit autem Jeremias : Non te tradent. Audi, quso, vocem
Domini, quam ego loquor ad te, et bene tibi erit, et vivet anima tua. 21 Quod
si nolueris egredi, iste est sermo quem ostendit mihi Dominus : 22 ecce
omnes mulieres qu remanserunt in domo regis Juda educentur ad
principes regis Babylonis, et ips dicent : Seduxerunt te, et prvaluerunt
adversum te, viri pacifici tui : demerserunt in cno et in lubrico pedes tuos,
et recesserunt a te. 23 Et omnes uxores tu et filii tui educentur ad
Chaldos : et non effugies manus eorum, sed in manu regis Babylonis
capieris, et civitatem hanc comburet igni. 24 Dixit ergo Sedecias ad
Jeremiam : Nullus sciat verba hc, et non morieris. 25 Si autem audierint
principes quia locutus sum tecum, et venerint ad te, et dixerint tibi : Indica
nobis quid locutus sis cum rege : ne celes nos, et non te interficiemus : et
quid locutus est tecum rex : 26 dices ad eos : Prostravi ego preces meas
coram rege, ne me reduci juberet in domum Jonathan, et ibi morerer.
27
Venerunt ergo omnes principes ad Jeremiam, et interrogaverunt eum, et
locutus est eis juxta omnia verba qu prceperat ei rex : et cessaverunt ab
eo : nihil enim fuerat auditum. 28 Mansit vero Jeremias in vestibulo carceris
usque ad diem quo capta est Jerusalem : et factum est ut caperetur
Jerusalem.
Cap. 39 1 Anno nono Sedeci regis Juda, mense decimo, venit
Nabuchodonosor rex Babylonis, et omnis exercitus ejus, ad Jerusalem, et
obsidebant eam. 2 Undecimo autem anno Sedeci, mense quarto, quinta
mensis, aperta est civitas : 3 et ingressi sunt omnes principes regis
Babylonis, et sederunt in porta media : Neregel, Sereser, Semegarnabu,
Sarsachim, Rabsares, Neregel, Sereser, Rebmag, et omnes reliqui principes
regis Babylonis. 4 Cumque vidisset eos Sedecias rex Juda, et omnes viri
bellatores, fugerunt : et egressi sunt nocte de civitate per viam horti regis, et
per portam qu erat inter duos muros, et egressi sunt ad viam deserti.
5
Persecutus est autem eos exercitus Chaldorum, et comprehenderunt
Sedeciam in campo solitudinis Jerichontin, et captum adduxerunt ad
Nabuchodonosor regem Babylonis, in Reblatha, qu est in terra Emath : et
locutus est ad eum judicia. 6 Et occidit rex Babylonis filios Sedeci in
Reblatha, in oculis ejus : et omnes nobiles Juda occidit rex Babylonis.
7
Oculos quoque Sedeci eruit, et vinxit eum compedibus ut duceretur in
Babylonem. 8 Domum quoque regis et domum vulgi succenderunt Chaldi
igni, et murum Jerusalem subverterunt. 9 Et reliquias populi qui
remanserant in civitate, et perfugas qui transfugerant ad eum, et superfluos
vulgi qui remanserant, transtulit Nabuzardan, magister militum, in
Babylonem. 10 Et de plebe pauperum, qui nihil penitus habebant, dimisit
Nabuzardan magister militum in terra Juda, et dedit eis vineas et cisternas
in die illa. 11 Prceperat autem Nabuchodonosor rex Babylonis de Jeremia
1214/1834
Nabuzardan magistro militum, dicens : 12 Tolle illum, et pone super eum

oculos tuos, nihilque ei mali facias : sed ut voluerit, sic facias ei. 13 Misit
ergo Nabuzardan princeps militi, et Nabusezban, et Rabsares, et Neregel,
et Sereser, et Rebmag, et omnes optimates regis Babylonis, 14 miserunt, et
tulerunt Jeremiam de vestibulo carceris, et tradiderunt eum Godoli filio
Ahicam filii Saphan, ut intraret in domum, et habitaret in populo. 15 Ad
Jeremiam autem factus fuerat sermo Domini, cum clausus esset in vestibulo
carceris, dicens : 16 Vade, et dic Abdemelech thiopi, dicens : Hc dicit
Dominus exercituum, Deus Isral : Ecce ego inducam sermones meos super
civitatem hanc in malum, et non in bonum, et erunt in conspectu tuo in die
illa. 17 Et liberabo te in die illa, ait Dominus, et non traderis in manus
virorum quos tu formidas : 18 sed eruens liberabo te, et gladio non cades,
sed erit tibi anima tua in salutem, quia in me habuisti fiduciam, ait
Dominus.
Cap. 40 1 Sermo qui factus est ad Jeremiam a Domino, postquam
dimissus est a Nabuzardan magistro militi de Rama, quando tulit eum
vinctum catenis in medio omnium qui migrabant de Jerusalem et Juda, et
ducebantur in Babylonem. 2 Tollens ergo princeps militi Jeremiam, dixit
ad eum : Dominus Deus tuus locutus est malum hoc super locum istum :
3
et adduxit, et fecit Dominus sicut locutus est, quia peccastis Domino, et
non audistis vocem ejus : et factus est vobis sermo hic. 4 Nunc ergo ecce
solvi te hodie de catenis qu sunt in manibus tuis : si placet tibi ut venias
mecum in Babylonem, veni, et ponam oculos meos super te : si autem
displicet tibi venire mecum in Babylonem, reside : ecce omnis terra in
conspectu tuo est : quod elegeris, et quo placuerit tibi ut vadas, illuc perge :
5
et mecum noli venire, sed habita apud Godoliam filium Ahicam filii
Saphan, quem prposuit rex Babylonis civitatibus Juda : habita ergo cum
eo in medio populi : vel quocumque placuerit tibi ut vadas, vade. Dedit
quoque ei magister militi cibaria et munuscula, et dimisit eum. 6 Venit
autem Jeremias ad Godoliam filium Ahicam in Masphath, et habitavit cum
eo in medio populi qui relictus fuerat in terra. 7 Cumque audissent omnes
principes exercitus, qui dispersi fuerant per regiones, ipsi et socii eorum,
quod prfecisset rex Babylonis Godoliam filium Ahicam terr, et quod
commendasset ei viros, et mulieres, et parvulos, et de pauperibus terr, qui
non fuerant translati in Babylonem, 8 venerunt ad Godoliam in Masphath,
et Ismahel filius Nathani, et Johanan et Jonathan filii Caree, et Sareas
filius Thanehumeth, et filii Ophi, qui erant de Netophathi, et Jezonias filius
Maachathi, ipsi et viri eorum. 9 Et juravit eis Godolias filius Ahicam filii
Saphan, et comitibus eorum, dicens : Nolite timere servire Chaldis :
habitate in terra, et servite regi Babylonis, et bene erit vobis. 10 Ecce ego
habito in Masphath, ut respondeam prcepto Chaldorum qui mittuntur ad
nos : vos autem colligite vindemiam, et messem, et oleum, et condite in
1215/1834
vasis vestris, et manete in urbibus vestris quas tenetis. 11 Sed et omnes

Judi qui erant in Moab, et in filiis Ammon, et in Iduma, et in universis
regionibus, audito quod dedisset rex Babylonis reliquias in Juda, et quod
prposuisset super eos Godoliam filium Ahicam filii Saphan, 12 reversi
sunt, inquam, omnes Judi de universis locis ad qu profugerant, et
venerunt in terram Juda ad Godoliam in Masphath, et collegerunt vinum et
messem multam nimis.
13
Johanan autem filius Caree, et omnes principes exercitus qui dispersi

fuerant in regionibus, venerunt ad Godoliam in Masphath, 14 et dixerunt ei :
Scito quod Baalis, rex filiorum Ammon, misit Ismahel filium Nathani
percutere animam tuam. Et non credidit eis Godolias filius Ahicam.
15
Johanan autem filius Caree dixit ad Godoliam seorsum in Masphath,
loquens : Ibo, et percutiam Ismahel filium Nathani, nullo sciente, ne
interficiat animam tuam, et dissipentur omnes Judi qui congregati sunt ad
te, et peribunt reliqui Juda. 16 Et ait Godolias filius Ahicam ad Johanan
filium Caree : Noli facere verbum hoc : falsum enim tu loqueris de
Ismahel.
Cap. 41 1 Et factum est in mense septimo, venit Ismahel filius
Nathani filii Elisama, de semine regali, et optimates regis, et decem viri
cum eo, ad Godoliam filium Ahicam, in Masphath, et comederunt ibi panes
simul in Masphath. 2 Surrexit autem Ismahel filius Nathani, et decem viri
qui cum eo erant, et percusserunt Godoliam filium Ahicam filii Saphan
gladio, et interfecerunt eum quem prfecerat rex Babylonis terr. 3 Omnes
quoque Judos qui erant cum Godolia in Masphath, et Chaldos qui
reperti sunt ibi, et viros bellatores, percussit Ismahel. 4 Secundo autem die
postquam occiderat Godoliam, nullo adhuc sciente, 5 venerunt viri de
Sichem, et de Silo, et de Samaria, octoginta viri, rasi barba, et scissis
vestibus, et squallentes : et munera et thus habebant in manu, ut offerrent in
domo Domini. 6 Egressus ergo Ismahel filius Nathani in occursum eorum
de Masphath, incedens et plorans ibat : cum autem occurrisset eis, dixit ad
eos : Venite ad Godoliam filium Ahicam. 7 Qui cum venissent ad medium
civitatis, interfecit eos Ismahel filius Nathani circa medium laci, ipse et
viri qui erant cum eo. 8 Decem autem viri reperti sunt inter eos, qui dixerunt
ad Ismahel : Noli occidere nos, quia habemus thesauros in agro, frumenti,
et hordei, et olei, et mellis : et cessavit, et non interfecit eos cum fratribus
suis. 9 Lacus autem in quem projecerat Ismahel omnia cadavera virorum
quos percussit propter Godoliam, ipse est quem fecit rex Asa propter Baasa
regem Isral : ipsum replevit Ismahel filius Nathani occisis. 10 Et captivas
duxit Ismahel omnes reliquias populi qui erant in Masphath, filias regis, et
universum populum qui remanserat in Masphath, quos commendaverat
Nabuzardan princeps militi, Godoli filio Ahicam : et cepit eos Ismahel
1216/1834
filius Nathani, et abiit ut transiret ad filios Ammon.

11
Audivit autem Johanan filius Caree, et omnes principes bellatorum qui

erant cum eo, omne malum quod fecerat Ismahel filius Nathani, 12 et
assumptis universis viris, profecti sunt ut bellarent adversum Ismahel
filium Nathani : et invenerunt eum ad aquas multas qu sunt in Gabaon.
13
Cumque vidisset omnis populus qui erat cum Ismahel Johanan filium
Caree, et universos principes bellatorum qui erant cum eo, ltati sunt : 14 et
reversus est omnis populus quem ceperat Ismahel, in Masphath,
reversusque abiit ad Johanan filium Caree. 15 Ismahel autem filius
Nathani fugit cum octo viris a facie Johanan, et abiit ad filios Ammon.
16
Tulit ergo Johanan filius Caree, et omnes principes bellatorum qui erant
cum eo, universas reliquias vulgi quas reduxerat ab Ismahel filio Nathani
de Masphath, postquam percussit Godoliam filium Ahicam : fortes viros ad
prlium, et mulieres, et pueros, et eunuchos, quos reduxerat de Gabaon.
17
Et abierunt, et sederunt peregrinantes in Chamaam, qu est juxta
Bethlehem, ut pergerent, et introirent gyptum, 18 a facie Chaldorum :
timebant enim eos, quia percusserat Ismahel filius Nathani Godoliam
filium Ahicam, quem prposuerat rex Babylonis in terra Juda.
Cap. 42 1 Et accesserunt omnes principes bellatorum, et Johanan
filius Caree, et Jezonias filius Osai, et reliquum vulgus, a parvo usque ad
magnum, 2 dixeruntque ad Jeremiam prophetam : Cadat oratio nostra in
conspectu tuo, et ora pro nobis ad Dominum Deum tuum, pro universis
reliquiis istis, quia derelicti sumus pauci de pluribus, sicut oculi tui non
intuentur : 3 et annuntiet nobis Dominus Deus tuus viam per quam
pergamus, et verbum quod faciamus. 4 Dixit autem ad eos Jeremias
propheta : Audivi. Ecce ego oro ad Dominum Deum vestrum secundum
verba vestra : omne verbum quodcumque responderit mihi indicabo vobis,
nec celabo vos quidquam. 5 Et illi dixerunt ad Jeremiam : Sit Dominus inter
nos testis veritatis et fidei, si non juxta omne verbum in quo miserit te
Dominus Deus tuus ad nos, sic faciemus : 6 sive bonum est, sive malum,
voci Domini Dei nostri, ad quem mittimus te, obediemus, ut bene sit nobis
cum audierimus vocem Domini Dei nostri. 7 Cum autem completi essent
decem dies, factum est verbum Domini ad Jeremiam, 8 vocavitque Johanan
filium Caree, et omnes principes bellatorum qui erant cum eo, et universum
populum, a minimo usque ad magnum. 9 Et dixit ad eos : Hc dicit
Dominus Deus Isral, ad quem misistis me ut prosternerem preces vestras
in conspectu ejus : 10 Si quiescentes manseritis in terra hac, dificabo vos,
et non destruam : plantabo, et non evellam : jam enim placatus sum super
malo quod feci vobis. 11 Nolite timere a facie regis Babylonis, quem vos
pavidi formidatis : nolite metuere eum, dicit Dominus, quia vobiscum sum
ego ut salvos vos faciam, et eruam de manu ejus : 12 et dabo vobis
1217/1834
misericordias, et miserebor vestri, et habitare vos faciam in terra vestra.

13
Si autem dixeritis vos : Non habitabimus in terra ista, nec audiemus
vocem Domini Dei nostri, 14 dicentes : Nequaquam, sed ad terram gypti
pergemus, ubi non videbimus bellum, et clangorem tub non audiemus, et
famem non sustinebimus, et ibi habitabimus : 15 propter hoc nunc audite
verbum Domini, reliqui Juda : Hc dicit Dominus exercituum, Deus
Isral : Si posueritis faciem vestram ut ingrediamini gyptum, et
intraveritis ut ibi habitetis, 16 gladius quem vos formidatis ibi comprehendet
vos in terra gypti : et fames, pro qua estis solliciti, adhrebit vobis in
gypto, et ibi moriemini. 17 Omnesque viri qui posuerunt faciem suam ut
ingrediantur gyptum, ut habitent ibi, morientur gladio, et fame, et peste :
nullus de eis remanebit, nec effugiet a facie mali quod ego afferam super
eos. 18 Quia hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral : Sicut conflatus est
furor meus et indignatio mea super habitatores Jerusalem, sic conflabitur
indignatio mea super vos cum ingressi fueritis gyptum : et eritis in
jusjurandum, et in stuporem, et in maledictum, et in opprobrium, et
nequaquam ultra videbitis locum istum. 19 Verbum Domini super vos,
reliqui Juda : Nolite intrare gyptum : scientes scietis, quia obtestatus
sum vos hodie, 20 quia decepistis animas vestras. Vos enim misistis me ad
Dominum Deum nostrum, dicentes : Ora pro nobis ad Dominum Deum
nostrum, et juxta omnia qucumque dixerit tibi Dominus Deus noster, sic
annuntia nobis, et faciemus. 21 Et annuntiavi vobis hodie, et non audistis
vocem Domini Dei vestri super universis pro quibus misit me ad vos.
22
Nunc ergo scientes scietis quia gladio, et fame, et peste moriemini in
loco ad quem voluistis intrare ut habitaretis ibi.
Cap. 43 1 Factum est autem, cum complesset Jeremias loquens ad
populum universos sermones Domini Dei eorum, pro quibus miserat eum
Dominus Deus eorum ad illos, omnia verba hc, 2 dixit Azarias filius
Osai, et Johanan filius Caree, et omnes viri superbi, dicentes ad
Jeremiam : Mendacium tu loqueris : non misit te Dominus Deus noster,
dicens : Ne ingrediamini gyptum ut habitetis illuc. 3 Sed Baruch filius
Neri incitat te adversum nos, ut tradat nos in manus Chaldorum, ut
interficiat nos, et traduci faciat in Babylonem. 4 Et non audivit Johanan
filius Caree, et omnes principes bellatorum, et universus populus, vocem
Domini, ut manerent in terra Juda. 5 Sed tollens Johanan filius Caree, et
universi principes bellatorum, universos reliquiarum Juda, qui reversi
fuerant de cunctis gentibus ad quas fuerant ante dispersi, ut habitarent in
terra Juda, 6 viros, et mulieres, et parvulos, et filias regis, et omnem
animam quam reliquerat Nabuzardan princeps militi cum Godolia filio
Ahicam filii Saphan, et Jeremiam prophetam, et Baruch filium Neri : 7 et
ingressi sunt terram gypti, quia non obedierunt voci Domini, et venerunt
usque ad Taphnis. 8 Et factus est sermo Domini ad Jeremiam in Taphnis,
1218/1834
dicens : 9 Sume lapides grandes in manu tua, et abscondes eos in crypta

qu est sub muto latericio in porta domus Pharaonis in Taphnis,
cernentibus viris Judis : 10 et dices ad eos : Hc dicit Dominus
exercituum, Deus Isral : Ecce ego mittam et assumam Nabuchodonosor
regem Babylonis, servum meum : et ponam thronum ejus super lapides
istos quos abscondi, et statuet solium suum super eos : 11 veniensque
percutiet terram gypti, quos in mortem, in mortem, et quos in
captivitatem, in captivitatem, et quos in gladium, in gladium : 12 et
succendet ignem in delubris deorum gypti, et comburet ea, et captivos
ducet illos, et amicietur terra gypti sicut amicitur pastor pallio suo, et
egredietur inde in pace : 13 et conteret statuas domus solis qu sunt in terra
gypti, et delubra deorum gypti comburet igni.
Cap. 44 1 Verbum quod factum est per Jeremiam ad omnes Judos
qui habitabant in terra gypti, habitantes in Magdalo, et in Taphnis, et in
Memphis, et in terra Phatures, dicens : 2 Hc dicit Dominus exercituum,
Deus Isral : Vos vidistis omne malum istud quod adduxi super Jerusalem,
et super omnes urbes Juda : et ecce desert sunt hodie, et non est in eis
habitator, 3 propter malitiam quam fecerunt ut me ad iracundiam
provocarent, et irent ut sacrificarent, et colerent deos alienos quos
nesciebant, et illi, et vos, et patres vestri. 4 Et misi ad vos omnes servos
meos prophetas, de nocte consurgens, mittensque et dicens : Nolite facere
verbum abominationis hujuscemodi, quam odivi. 5 Et non audierunt, nec
inclinaverunt aurem suam, ut converterentur a malis suis, et non
sacrificarent diis alienis. 6 Et conflata est indignatio mea et furor meus, et
succensa est in civitatibus Juda, et in plateis Jerusalem : et vers sunt in
solitudinem et vastitatem secundum diem hanc. 7 Et nunc hc dicit
Dominus exercituum, Deus Isral : Quare vos facitis malum grande hoc
contra animas vestras, ut intereat ex vobis vir et mulier, parvulus et lactens,
de medio Jud, nec relinquatur vobis quidquam residuum : 8 provocantes
me in operibus manuum vestrarum, sacrificando diis alienis in terra
gypti, in quam ingressi estis ut habitetis ibi : et dispereatis, et sitis in
maledictionem et in opprobrium cunctis gentibus terr ? 9 Numquid obliti
estis mala patrum vestrorum, et mala regum Juda, et mala uxorum ejus, et
mala vestra, et mala uxorum vestrarum, qu fecerunt in terra Juda, et in
regionibus Jerusalem ? 10 Non sunt mundati usque ad diem hanc : et non
timuerunt, et non ambulaverunt in lege Domini, et in prceptis meis qu
dedi coram vobis et coram patribus vestris. 11 Ideo hc dicit Dominus
exercituum, Deus Isral : Ecce ego ponam faciem meam in vobis in
malum : et disperdam omnem Judam. 12 Et assumam reliquias Jud, qui
posuerunt facies suas ut ingrederentur terram gypti, et habitarent ibi, et
consumentur omnes in terra gypti : cadent in gladio, et in fame, et
consumentur a minimo usque ad maximum : in gladio et in fame morientur,
1219/1834
et erunt in jusjurandum, et in miraculum, et in maledictionem, et in

opprobrium. 13 Et visitabo super habitatores terr gypti sicut visitavi
super Jerusalem, in gladio, et fame, et peste : 14 et non erit qui effugiat, et
sit residuus de reliquiis Judorum qui vadunt ut peregrinentur in terra
gypti, et revertantur in terram Juda, ad quam ipsi elevant animas suas ut
revertantur, et habitent ibi : non revertentur, nisi qui fugerint.
15
Responderunt autem Jeremi omnes viri scientes quod sacrificarent

uxores eorum diis alienis, et univers mulieres quarum stabat multitudo
grandis, et omnis populus habitantium in terra gypti in Phatures,
dicentes : 16 Sermonem quem locutus es ad nos in nomine Domini, non
audiemus ex te : 17 sed facientes faciemus omne verbum quod egredietur de
ore nostro, ut sacrificemus regin cli, et libemus ei libamina, sicut
fecimus nos et patres nostri, reges nostri et principes nostri, in urbibus Juda,
et in plateis Jerusalem : et saturati sumus panibus, et bene nobis erat,
malumque non vidimus. 18 Ex eo autem tempore quo cessavimus sacrificare
regin cli, et libare ei libamina, indigemus omnibus, et gladio et fame
consumpti sumus. 19 Quod si nos sacrificamus regin cli, et libamus ei
libamina, numquid sine viris nostris fecimus ei placentas ad colendum eam,
et libandum ei libamina ?
20
Et dixit Jeremias ad omnem populum, adversum viros, et adversum

mulieres, et adversum universam plebem, qui responderant ei verbum,
dicens : 21 Numquid non sacrificium quod sacrificastis in civitatibus Juda,
et in plateis Jerusalem, vos et patres vestri, reges vestri, et principes vestri,
et populus terr, horum recordatus est Dominus, et ascendit super cor
ejus ? 22 Et non poterat Dominus ultra portare propter malitiam studiorum
vestrorum, et propter abominationes quas fecistis : et facta est terra vestra
in desolationem, et in stuporem, et in maledictum, eo quod non sit
habitator, sicut est dies hc. 23 Propterea quod sacrificaveritis idolis, et
peccaveritis Domino, et non audieritis vocem Domini, et in lege, et in
prceptis, et in testimoniis ejus non ambulaveritis, idcirco evenerunt vobis
mala hc, sicut est dies hc. 24 Dixit autem Jeremias ad omnem populum,
et ad universas mulieres : Audite verbum Domini, omnis Juda qui estis in
terra gypti. 25 Hc inquit Dominus exercituum, Deus Isral, dicens : Vos
et uxores vestr locuti estis ore vestro, et manibus vestris implestis,
dicentes : Faciamus vota nostra qu vovimus, ut sacrificemus regin cli,
et libemus ei libamina. Implestis vota vestra, et opere perpetrastis ea.
26
Ideo audite verbum Domini, omnis Juda qui habitatis in terra gypti :
Ecce ego juravi in nomine meo magno, ait Dominus, quia nequaquam ultra
vocabitur nomen meum ex ore omnis viri Judi, dicentis : Vivit Dominus
Deus, in omni terra gypti. 27 Ecce ego vigilabo super eos in malum, et
non in bonum : et consumentur omnes viri Juda qui sunt in terra gypti
1220/1834
gladio et fame, donec penitus consumantur. 28 Et qui fugerint gladium,

revertentur de terra gypti in terram Juda viri pauci : et scient omnes
reliqui Juda, ingredientium terram gypti ut habitent ibi, cujus sermo
compleatur, meus an illorum. 29 Et hoc vobis signum, ait Dominus, quod
visitem ego super vos in loco isto, ut sciatis quia vere complebuntur
sermones mei contra vos in malum : 30 hc dicit Dominus : Ecce ego
tradam Pharaonem Ephree regem gypti in manu inimicorum ejus, et in
manu qurentium animam illius, sicut tradidi Sedeciam regem Juda in
manu Nabuchodonosor regis Babylonis inimici sui, et qurentis animam
ejus.
Cap. 45 1 Verbum quod locutus est Jeremias propheta ad Baruch
filium Neri, cum scripsisset verba hc in libro ex ore Jeremi, anno
quarto Joakim filii Josi regis Juda, dicens : 2 Hc dicit Dominus Deus
Isral ad te, Baruch : 3 Dixisti : V misero mihi ! quoniam addidit Dominus
dolorem dolori meo : laboravi in gemitu meo, et requiem non inveni. 4 Hc
dicit Dominus : Sic dices ad eum : Ecce quos dificavi, ego destruo, et
quos plantavi, ego evello, et universam terram hanc : 5 et tu quris tibi
grandia ? noli qurere, quia ecce ego adducam malum super omnem
carnem, ait Dominus, et dabo tibi animam tuam in salutem in omnibus locis
ad qucumque perrexeris.
Cap. 46 1 Quod factum est verbum Domini ad Jeremiam prophetam
contra gentes. 2 Ad gyptum, adversum exercitum Pharaonis Nechao regis
gypti, qui erat juxta fluvium Euphraten in Charcamis, quem percussit
Nabuchodonosor rex Babylonis, in quarto anno Joakim filii Josi regis
Juda.
3
Prparate scutum et clypeum,
et procedite ad bellum.
4
Jungite equos, et ascendite, equites :
state in galeis, polite lanceas, induite vos loricis.
5
Quid igitur ? vidi ipsos pavidos,
et terga vertentes,
fortes eorum csos :
fugerunt conciti, nec respexerunt :
terror undique, ait Dominus.
6
Non fugiat velox,
nec salvari se putet fortis :
ad aquilonem juxta flumen Euphraten
victi sunt, et ruerunt.
7
Quis est iste, qui quasi flumen ascendit,
et veluti fluviorum intumescunt gurgites ejus ?
8
gyptus fluminis instar ascendit,
1221/1834
et velut flumina movebuntur fluctus ejus,

et dicet : Ascendens operiam terram :
perdam civitatem, et habitatores ejus.
9
Ascendite equos,
et exsultate in curribus,
et procedant fortes,
thiopia et Libyes tenentes scutum,
et Lydii arripientes et jacientes sagittas.
10
Dies autem ille Domini Dei exercituum dies ultionis,
ut sumat vindictam de inimicis suis :
devorabit gladius, et saturabitur,
et inebriabitur sanguine eorum :
victima enim Domini Dei exercituum
in terra aquilonis juxta flumen Euphraten.
11
Ascende in Galaad, et tolle resinam,
virgo filia gypti :
frustra multiplicas medicamina :
sanitas non erit tibi.
12
Audierunt gentes ignominiam tuam,
et ululatus tuus replevit terram :
quia fortis impegit in fortem,
et ambo pariter conciderunt.
13
Verbum quod locutus est Dominus ad Jeremiam prophetam, super eo

quod venturus esset Nabuchodonosor rex Babylonis, et percussurus terram
gypti :
14
Annuntiate gypto, et auditum facite in Magdalo,
et resonet in Memphis, et in Taphnis :
dicite : Sta, et prpara te,
quia devorabit gladius ea qu per circuitum tuum sunt.
15
Quare computruit fortis tuus ?
non stetit, quoniam Dominus subvertit eum.
16
Multiplicavit ruentes,
ceciditque vir ad proximum suum, et dicent :
Surge, et revertamur ad populum nostrum,
et ad terram nativitatis nostr,
a facie gladii columb.
17
Vocate nomen Pharaonis regis gypti :
tumultum adduxit tempus.
18
Vivo ego, inquit Rex (Dominus exercituum nomen ejus),
quoniam sicut Thabor in montibus,
et sicut Carmelus in mari, veniet.
1222/1834
19
Vasa transmigrationis fac tibi,

habitatrix filia gypti :
quia Memphis in solitudinem erit,
et deseretur, et inhabitabilis erit.
20
Vitula elegans atque formosa gyptus,
stimulator ab aquilone veniet ei.
21
Mercenarii quoque ejus,
qui versabantur in medio ejus quasi vituli saginati,
versi sunt, et fugerunt simul,
nec stare potuerunt :
quia dies interfectionis eorum venit super eos,
tempus visitationis eorum.
22
Vox ejus quasi ris sonabit :
quoniam cum exercitu properabunt,
et cum securibus venient ei
quasi cdentes ligna.
23
Succiderunt saltum ejus, ait Dominus,
qui supputari non potest :
multiplicati sunt super locustas,
et non est eis numerus.
24
Confusa est filia gypti,
et tradita in manu populo aquilonis.
25
Dixit Dominus exercituum, Deus Isral :
Ecce ego visitabo super tumultum Alexandri,
et super Pharaonem, et super gyptum,
et super deos ejus, et super reges ejus,
et super Pharaonem, et super eos qui confidunt in eo :
26
et dabo eos in manu qurentium animam eorum,
et in manu Nabuchodonosor regis Babylonis,
et in manu servorum ejus :
et post hc habitabitur sicut diebus pristinis, ait Dominus.
27
Et tu ne timeas, serve meus Jacob,
et ne paveas, Isral :
quia ecce ego salvum te faciam de longinquo,
et semen tuum de terra captivitatis tu :
et revertetur Jacob, et requiescet,
et prosperabitur, et non erit qui exterreat eum.
28
Et tu noli timere, serve meus Jacob, ait Dominus,
quia tecum ego sum :
quia ego consumam cunctas gentes ad quas ejeci te,
te vero non consumam :
sed castigabo te in judicio,
nec quasi innocenti parcam tibi.
1223/1834
Cap. 47 1 Quod factum est verbum Domini ad Jeremiam prophetam

contra Palstinos, antequam percuteret Pharao Gazam.
2
Hc dicit Dominus :
Ecce aqu ascendunt ab aquilone,
et erunt quasi torrens inundans,
et operient terram et plenitudinem ejus,
urbem et habitatores ejus.
Clamabunt homines,
et ululabunt omnes habitatores terr,
3
a strepitu pomp armorum, et bellatorum ejus,
a commotione quadrigarum ejus, et multitudine rotarum illius.
Non respexerunt patres filios manibus dissolutis,
4
pro adventu diei in quo vastabuntur omnes Philisthiim,
et dissipabitur Tyrus et Sidon
cum omnibus reliquis auxiliis suis :
depopulatus est enim Dominus Palstinos,
reliquias insul Cappadoci.
5
Venit calvitium super Gazam ;
conticuit Ascalon, et reliqui vallis earum :
usquequo concideris ?
6
O mucro Domini, usquequo non quiesces ?
ingredere in vaginam tuam,
refrigerare, et sile.
7
Quomodo quiescet,
cum Dominus prceperit ei adversus Ascalonem,
et adversus maritimas ejus regiones,
ibique condixerit illi ?
Cap. 48 1 Ad Moab.
V super Nabo, quoniam vastata est, et confusa !
capta est Cariathaim, confusa est fortis, et tremuit.
2
Non est ultra exsultatio in Moab contra Hesebon :
cogitaverunt malum : Venite, et disperdamus eam de gente.
Ergo silens conticesces, sequeturque te gladius.
3
Vox clamoris de Oronaim, vastitas et contritio magna.
4
Contrita est Moab : annuntiate clamorem parvulis ejus.
5
Per ascensum enim Luith
plorans ascendet in fletu,
quoniam in descensu Oronaim
hostes ululatum contritionis audierunt.
6
Fugite, salvate animas vestras,
1224/1834
et eritis quasi myric in deserto :

7
pro eo enim quod habuisti fiduciam
in munitionibus tuis et in thesauris tuis,
tu quoque capieris :
et ibit Chamos in transmigrationem,
sacerdotes ejus et principes ejus simul.
8
Et veniet prdo ad omnem urbem,
et urbs nulla salvabitur :
et peribunt valles,
et dissipabuntur campestria,
quoniam dixit Dominus :
9
Date florem Moab, quia florens egredietur :
et civitates ejus desert erunt, et inhabitabiles.
10
Maledictus qui facit opus Domini fraudulenter,
et maledictus qui prohibet gladium suum a sanguine.
11
Fertilis fuit Moab ab adolescentia sua,
et requievit in fcibus suis :
nec transfusus est de vase in vas,
et in transmigrationem non abiit :
idcirco permansit gustus ejus in eo,
et odor ejus non est immutatus.
12
et mittam ei ordinatores et stratores laguncularum :
et sternent eum, et vasa ejus exhaurient,
et lagunculas eorum collident.
13
Et confundetur Moab a Chamos
sicut confusa est domus Isral a Bethel,
in qua habebat fiduciam.
14
Quomodo dicitis : Fortes sumus,
et viri robusti ad prliandum ?
15
Vastata est Moab, et civitates illius succiderunt,
et electi juvenes ejus descenderunt in occisionem, ait Rex :
16
Prope est interitus Moab ut veniat,
et malum ejus velociter accurret nimis.
17
Consolamini eum, omnes qui estis in circuitu ejus :
et universi qui scitis nomen ejus, dicite :
Quomodo confracta est virga fortis,
baculus gloriosus ?
18
Descende de gloria, et sede in siti,
habitatio fili Dibon,
quoniam vastator Moab ascendit ad te :
dissipavit munitiones tuas.
1225/1834
19
In via sta, et prospice,

habitatio Aror :
interroga fugientem,
et ei qui evasit dic : Quid accidit ?
20
Confusus est Moab, quoniam victus est.
Ululate, et clamate :
annuntiate in Arnon,
quoniam vastata est Moab,
21
et judicium venit ad terram campestrem,
super Helon, et super Jasa,
et super Mephaath, 22 et super Dibon,
et super Nabo, et super domum Deblathaim,
23
et super Cariathaim, et super Bethgamul,
et super Bethmaon, 24 et super Carioth,
et super Bosra, et super omnes civitates terr Moab,
qu longe et qu prope sunt.
25
Abscissum est cornu Moab,
et brachium ejus contritum est, ait Dominus.
26
Inebriate eum, quoniam contra Dominum erectus est :
et allidet manum Moab in vomitu suo,
et erit in derisum etiam ipse.
27
Fuit enim in derisum tibi Isral :
quasi inter fures reperisses eum :
propter verba ergo tua qu adversum illum locutus es,
captivus duceris.
28
Relinquite civitates, et habitate in petra, habitatores Moab :
et estote quasi columba nidificans in summo ore foraminis.
29
Audivimus superbiam Moab : superbus est valde :
sublimitatem ejus, et arrogantiam,
et superbiam, et altitudinem cordis ejus.
30
Ego scio, ait Dominus, jactantiam ejus,
et quod non sit juxta eam virtus ejus,
nec juxta quod poterat conata sit facere.
31
Ideo super Moab ejulabo,
et ad Moab universam clamabo,
ad viros muri fictilis lamentantes :
32
de planctu Jazer plorabo tibi, vinea Sabama.
Propagines tu transierunt mare ;
usque ad mare Jazer pervenerunt :
super messem tuam et vindemiam tuam prdo irruit.
33
Ablata est ltitia et exsultatio
de Carmelo et de terra Moab,
et vinum de torcularibus sustuli :
1226/1834
nequaquam calcator uv solitum celeuma cantabit.

34
De clamore Hesebon usque Eleale et Jasa, dederunt vocem suam ;
a Segor usque ad Oronaim, vitula conternante :
aqu quoque Nemrim pessim erunt.
35
Et auferam de Moab, ait Dominus,
offerentem in excelsis,
et sacrificantem diis ejus.
36
Propterea cor meum ad Moab quasi tibi resonabit,
et cor meum ad viros muri fictilis dabit sonitum tibiarum :
quia plus fecit quam potuit,
idcirco perierunt.
37
Omne enim caput calvitium,
et omnis barba rasa erit :
in cunctis manibus colligatio,
et super omne dorsum cilicium :
38
super omnia tecta Moab, et in plateis ejus,
omnis planctus :
quoniam contrivi Moab
sicut vas inutile, ait Dominus.
39
Quomodo victa est, et ululaverunt ?
quomodo dejecit cervicem Moab, et confusus est ?
eritque Moab in derisum, et in exemplum omnibus in circuitu suo.
40
Hc dicit Dominus :
Ecce quasi aquila volabit,
et extendet alas suas ad Moab.
41
Capta est Carioth, et munitiones comprehens sunt :
et erit cor fortium Moab in die illa
sicut cor mulieris parturientis,
42
et cessabit Moab esse populus,
quoniam contra Dominum gloriatus est.
43
Pavor, et fovea,
et laqueus super te,
o habitator Moab, dicit Dominus.
44
Qui fugerit a facie pavoris cadet in foveam,
et qui conscenderit de fovea capietur laqueo :
adducam enim super Moab annum visitationis eorum, ait Dominus.
45
In umbra Hesebon steterunt de laqueo fugientes,
quia ignis egressus est de Hesebon,
et flamma de medio Seon :
et devorabit partem Moab,
et verticem filiorum tumultus.
46
V tibi, Moab :
periisti, popule Chamos,
1227/1834
quia comprehensi sunt filii tui

et fili tu in captivitatem.
47
Et convertam captivitatem Moab in novissimis diebus, ait Dominus.
Hucusque judicia Moab.
Cap. 49 1 Ad filios Ammon.
Hc dicit Dominus :
Numquid non filii sunt Isral,
aut hres non est ei ?
cur igitur hreditate possedit Melchom Gad,
et populus ejus in urbibus ejus habitavit ?
2
Ideo dies veniunt, dicit Dominus,
et auditum faciam super Rabbath filiorum Ammon fremitum prlii,
et erit in tumultum dissipata,
filique ejus igni succendentur,
et possidebit Isral possessores suos, ait Dominus.
3
Ulula, Hesebon, quoniam vastata est Hai ;
clamate, fili Rabbath :
accingite vos ciliciis,
plangite et circuite per sepes,
quoniam Melchom in transmigrationem ducetur,
sacerdotes ejus et principes ejus simul.
4
Quid gloriaris in vallibus ?
defluxit vallis tua, filia delicata,
qu confidebas in thesauris tuis,
et dicebas : Quis veniet ad me ?
5
Ecce ego inducam super te terrorem,
ait Dominus Deus exercituum,
ab omnibus qui sunt in circuitu tuo :
et dispergemini singuli a conspectu vestro,
nec erit qui congreget fugientes.
6
Et post hc reverti faciam
captivos filiorum Ammon, ait Dominus.
7
Ad Idumam.
Numquid non ultra est sapientia in Theman ?
periit consilium a filiis ;
inutilis facta est sapientia eorum.
8
Fugite, et terga vertite ;
descendite in voraginem, habitatores Dedan :
quoniam perditionem Esau adduxi super eum,
1228/1834
tempus visitationis ejus.

9
Si vindemiatores venissent super te,
non reliquissent racemum :
si fures in nocte rapuissent quod sufficeret sibi.
10
Ego vero discooperui Esau :
revelavi abscondita ejus,
et celari non poterit :
vastatum est semen ejus,
et fratres ejus, et vicini ejus, et non erit.
11
Relinque pupillos tuos : ego faciam eos vivere :
et vidu tu in me sperabunt.
12
Ecce quibus non erat judicium ut biberent calicem,
bibentes bibent :
et tu, quasi innocens relinqueris ?
non eris innocens, sed bibens bibes.
13
Quia per memetipsum juravi, dicit Dominus,
quod in solitudinem, et in opprobrium,
et in desertum, et in maledictionem erit Bosra,
et omnes civitates ejus erunt in solitudines sempiternas.
14
Auditum audivi a Domino,
et legatus ad gentes missus est :
Congregamini, et venite contra eam,
et consurgamus in prlium.
15
Ecce enim parvulum dedi te in gentibus,
contemptibilem inter homines.
16
Arrogantia tua decepit te,
et superbia cordis tui,
qui habitas in cavernis petr,
et apprehendere niteris altitudinem collis :
cum exaltaveris quasi aquila nidum tuum,
inde detraham te, dicit Dominus.
17
Et erit Iduma deserta :
omnis qui transibit per eam stupebit,
et sibilabit super omnes plagas ejus.
18
Sicut subversa est Sodoma et Gomorrha,
et vicin ejus, ait Dominus :
non habitabit ibi vir,
et non incolet eam filius hominis.
19
Ecce quasi leo ascendet
de superbia Jordanis ad pulchritudinem robustam,
quia subito currere faciam eum ad illam.
Et quis erit electus, quem prponam ei ?
1229/1834
quis enim similis mei ?

et quis sustinebit me ?
et quis est iste pastor, qui resistat vultui meo ?
20
Propterea audite consilium Domini quod iniit de Edom,
et cogitationes ejus quas cogitavit de habitatoribus Theman :
si non dejecerint eos parvuli gregis,
nisi dissipaverint cum eis habitaculum eorum.
21
A voce ruin eorum commota est terra ;
clamor in mari Rubro auditus est vocis ejus.
22
Ecce quasi aquila ascendet,
et avolabit, et expandet alas suas super Bosran :
et erit cor fortium Idum in die illa
quasi cor mulieris parturientis.
23
Ad Damascum.
Confusa est Emath et Arphad,
quia auditum pessimum audierunt :
turbati sunt in mari ;
pr sollicitudine quiescere non potuit.
24
Dissoluta est Damascus,
versa est in fugam :
tremor apprehendit eam,
angustia et dolores tenuerunt eam quasi parturientem.
25
Quomodo dereliquerunt civitatem laudabilem,
urbem ltiti ?
26
Ideo cadent juvenes ejus in plateis ejus,
et omnes viri prlii conticescent in die illa,
ait Dominus exercituum.
27
Et succendam ignem in muro Damasci,
et devorabit mnia Benadad.
28
Ad Cedar, et ad regna Asor, qu percussit Nabuchodonosor rex

Babylonis.
Hc dicit Dominus :
Surgite, et ascendite ad Cedar,
et vastate filios orientis.
29
Tabernacula eorum, et greges eorum capient :
pelles eorum, et omnia vasa eorum,
et camelos eorum tollent sibi,
et vocabunt super eos formidinem in circuitu.
30
Fugite, abite vehementer, in voraginibus sedete,
1230/1834
qui habitatis Asor, ait Dominus :

iniit enim contra vos Nabuchodonosor rex Babylonis consilium,
et cogitavit adversum vos cogitationes.
31
Consurgite, et ascendite ad gentem quietam,
et habitantem confidenter, ait Dominus :
non ostia, nec vectes eis : soli habitant.
32
Et erunt cameli eorum in direptionem,
et multitudo jumentorum in prdam :
et dispergam eos in omnem ventum,
qui sunt attonsi in comam,
et ex omni confinio eorum adducam interitum super eos, ait Dominus.
33
Et erit Asor in habitaculum draconum,
deserta usque in ternum :
non manebit ibi vir,
nec incolet eam filius hominis.
34
Quod facum est verbum Domini ad Jeremiam prophetam adversus lam,

in principio regni Sedeci regis Juda, dicens :
35
Ecce ego confringam arcum lam,
et summam fortitudinem eorum :
36
et inducam super lam quatuor ventos a quatuor plagis cli,
et ventilabo eos in omnes ventos istos,
et non erit gens ad quam non perveniant profugi lam.
37
Et pavere faciam lam coram inimicis suis,
et in conspectu qurentium animam eorum :
et adducam super eos malum,
iram furoris mei, dicit Dominus,
et mittam post eos gladium donec consumam eos.
38
Et ponam solium meum in lam,
et perdam inde reges et principes, ait Dominus.
39
In novissimis autem diebus
reverti faciam captivos lam, dicit Dominus.
Cap. 50 1 Verbum quod locutus est Dominus de Babylone et de terra
Chaldorum, in manu Jeremi prophet.
2
Annuntiate in gentibus, et auditum facite :
levate signum, prdicate, et nolite celare :
dicite : Capta est Babylon,
confusus est Bel, victus est Merodach,
confusa sunt sculptilia ejus,
superata sunt idola eorum.
1231/1834
Quoniam ascendit contra eam gens ab aquilone,

qu ponet terram ejus in solitudinem,
et non erit qui habitet in ea ab homine usque ad pecus :
et moti sunt, et abierunt.
4
In diebus illis, et in tempore illo, ait Dominus,
venient filii Isral ipsi et filii Juda simul :
ambulantes et flentes properabunt,
et Dominum Deum suum qurent :
5
in Sion interrogabunt viam, huc facies eorum :
venient, et apponentur ad Dominum fdere sempiterno,
quod nulla oblivione delebitur.
6
Grex perditus factus est populus meus :
pastores eorum seduxerunt eos,
feceruntque vagari in montibus :
de monte in collem transierunt ;
obliti sunt cubilis sui.
7
Omnes qui invenerunt comederunt eos,
et hostes eorum dixerunt : Non peccavimus :
pro eo quod peccaverunt Domino decori justiti,
et exspectationi patrum eorum Domino.
8
Recedite de medio Babylonis,
et de terra Chaldorum egredimini,
et estote quasi hdi ante gregem.
9
Quoniam ecce ego suscito,
et adducam in Babylonem
congregationem gentium magnarum de terra aquilonis,
et prparabuntur adversus eam, et inde capietur :
sagitta ejus quasi viri fortis interfectoris :
non revertetur vacua.
10
Et erit Chalda in prdam :
omnes vastantes eam replebuntur, ait Dominus.
11
Quoniam exsultatis, et magna loquimini,
diripientes hreditatem meam :
quoniam effusi estis sicut vituli super herbam,
et mugistis sicut tauri :
12
confusa est mater vestra nimis,
et adquata pulveri, qu genuit vos :
ecce novissima erit in gentibus,
deserta, invia, et arens.
13
Ab ira Domini non habitabitur,
sed redigetur tota in solitudinem :
omnis qui transibit per Babylonem stupebit,
et sibilabit super universis plagis ejus.
1232/1834
14
Prparamini contra Babylonem per circuitum,

omnes qui tenditis arcum :
debellate eam, non parcatis jaculis,
quia Domino peccavit.
15
Clamate adversus eam,
ubique dedit manum :
ceciderunt fundamenta ejus,
destructi sunt muri ejus,
quoniam ultio Domini est :
ultionem accipite de ea :
sicut fecit, facite ei.
16
Disperdite satorem de Babylone,
et tenentem falcem in tempore messis :
a facie gladii columb
unusquisque ad populum suum convertetur,
et singuli ad terram suam fugient.
17
Grex dispersus Isral :
leones ejecerunt eum.
Primus comedit eum rex Assur :
iste novissimus exossavit eum
Nabuchodonosor rex Babylonis.
18
Propterea hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral :
Ecce ego visitabo regem Babylonis et terram ejus,
sicut visitavi regem Assur :
19
et reducam Isral ad habitaculum suum :
et pascetur Carmelum et Basan,
et in monte Ephraim et Galaad saturabitur anima ejus.
20
In diebus illis, et in tempore illo, ait Dominus,
quretur iniquitas Isral, et non erit,
et peccatum Juda, et non invenietur :
quoniam propitius ero eis quos reliquero.
21
Super terram dominantium ascende,
et super habitatores ejus visita :
dissipa, et interfice qu post eos sunt, ait Dominus,
et fac juxta omnia qu prcepi tibi.
22
Vox belli in terra, et contritio magna.
23
Quomodo confractus est et contritus malleus univers terr ?
quomodo versa est in desertum Babylon in gentibus ?
24
Illaqueavi te, et capta es, Babylon,
et nesciebas :
inventa es et apprehensa,
quoniam Dominum provocasti.
25
Aperuit Dominus thesaurum suum,
1233/1834
et protulit vasa ir su,

quoniam opus est Domino Deo exercituum,
in terra Chaldorum.
26
Venite ad eam ab extremis finibus ;
aperite ut exeant qui conculcent eam :
tollite de via lapides, et redigite in acervos :
et interficite eam, nec sit quidquam reliquum.
27
Dissipate universos fortes ejus :
descendant in occisionem :
v eis, quia venit dies eorum,
tempus visitationis eorum !
28
Vox fugientium,
et eorum qui evaserunt de terra Babylonis,
ut annuntient in Sion ultionem Domini Dei nostri,
ultionem templi ejus.
29
Annuntiate in Babylonem plurimis,
omnibus qui tendunt arcum :
consistite adversus eam per gyrum,
et nullus evadat :
reddite ei secundum opus suum :
juxta omnia qu fecit, facite illi,
quia contra Dominum erecta est,
adversum Sanctum Isral.
30
Idcirco cadent juvenes ejus in plateis ejus,
et omnes viri bellatores ejus conticescent in die illa,
ait Dominus.
31
Ecce ego ad te, superbe !
dicit Dominus Deus exercituum :
quia venit dies tuus,
tempus visitationis tu.
32
Et cadet superbus, et corruet,
et non erit qui suscitet eum :
et succendam ignem in urbibus ejus,
et devorabit omnia in circuitu ejus.
33
Calumniam sustinent filii Isral,
et filii Juda simul :
omnes qui ceperunt eos, tenent :
nolunt dimittere eos.
34
Redemptor eorum fortis,
Dominus exercituum nomen ejus :
judicio defendet causam eorum,
ut exterreat terram,
1234/1834
et commoveat habitatores Babylonis.

35
Gladius ad Chaldos, ait Dominus,
et ad habitatores Babylonis,
et ad principes, et ad sapientes ejus.
36
Gladius ad divinos ejus, qui stulti erunt :
gladius ad fortes illius, qui timebunt.
37
Gladius ad equos ejus, et ad currus ejus,
et ad omne vulgus quod est in medio ejus :
et erunt quasi mulieres :
gladius ad thesauros ejus, qui diripientur.
38
Siccitas super aquas ejus erit, et arescent,
quia terra sculptilium est, et in portentis gloriantur.
39
Propterea habitabunt dracones cum faunis ficariis,
et habitabunt in ea struthiones :
et non inhabitabitur ultra usque in sempiternum,
nec exstruetur usque ad generationem et generationem.
40
Sicut subvertit Dominus Sodomam et Gomorrham,
et vicinas ejus, ait Dominus,
non habitabit ibi vir,
et non incolet eam filius hominis.
41
Ecce populus venit ab aquilone,
et gens magna, et reges multi
consurgent a finibus terr.
42
Arcum et scutum apprehendent :
crudeles sunt, et immisericordes :
vox eorum quasi mare sonabit,
et super equos ascendent,
sicut vir paratus ad prlium contra te, filia Babylon.
43
Audivit rex Babylonis famam eorum,
et dissolut sunt manus ejus :
angustia apprehendit eum,
dolor quasi parturientem.
44
Ecce quasi leo ascendet,
de superbia Jordanis ad pulchritudinem robustam,
quia subito currere faciam eum ad illam.
Et quis erit electus, quem prponam ei ?
quis est enim similis mei ?
et quis sustinebit me ?
et quis est iste pastor, qui resistat vultui meo ?
45
Propterea audite consilium Domini
quod mente concepit adversum Babylonem,
et cogitationes ejus
quas cogitavit super terram Chaldorum :
1235/1834
nisi detraxerint eos parvuli gregum,

nisi dissipatum fuerit cum ipsis habitaculum eorum.
46
A voce captivitatis Babylonis commota est terra,
et clamor inter gentes auditus est.
Cap. 51
Hc dicit Dominus :
Ecce ego suscitabo super Babylonem et super habitatores ejus,
qui cor suum levaverunt contra me,
quasi ventum pestilentem :
2
et mittam in Babylonem ventilatores,
et ventilabunt eam et demolientur terram ejus,
quoniam venerunt super eam undique in die afflictionis ejus.
3
Non tendat qui tendit arcum suum,
et non ascendat loricatus :
nolite parcere juvenibus ejus ;
interficite omnem militiam ejus.
4
Et cadent interfecti in terra Chaldorum,
et vulnerati in regionibus ejus.
5
Quoniam non fuit viduatus Isral et Juda
a Deo suo, Domino exercituum,
terra autem eorum repleta est delicto
a Sancto Isral.
6
Fugite de medio Babylonis,
et salvet unusquisque animam suam :
nolite tacere super iniquitatem ejus,
quoniam tempus ultionis est a Domino :
vicissitudinem ipse retribuet ei.
7
Calix aureus Babylon in manu Domini,
inebrians omnem terram :
de vino ejus biberunt gentes,
et ideo commot sunt.
8
Subito cecidit Babylon, et contrita est.
Ululate super eam :
tollite resinam ad dolorem ejus,
si forte sanetur.
9
Curavimus Babylonem, et non est sanata :
derelinquamus eam, et eamus unusquisque in terram suam :
quoniam pervenit usque ad clos judicium ejus,
et elevatum est usque ad nubes.
10
Protulit Dominus justitias nostras :
venite, et narremus in Sion opus Domini Dei nostri.
11
Acuite sagittas, implete pharetras :
1
1236/1834
suscitavit Dominus spiritum regum Medorum :

et contra Babylonem mens ejus est ut perdat eam,
quoniam ultio Domini est,
ultio templi sui.
12
Super muros Babylonis levate signum,
augete custodiam, levate custodes,
prparate insidias :
quia cogitavit Dominus,
et fecit qucumque locutus est contra habitatores Babylonis.
13
Qu habitas super aquas multas,
locuples in thesauris :
venit finis tuus, pedalis prcisionis tu.
14
Juravit Dominus exercituum per animam suam :
Quoniam replebo te hominibus quasi brucho,
et super te celeuma cantabitur.
15
Qui fecit terram in fortitudine sua,
prparavit orbem in sapientia sua,
et prudentia sua extendit clos.
16
Dante eo vocem, multiplicantur aqu in clo :
qui levat nubes ab extremo terr,
fulgura in pluviam fecit,
et produxit ventum de thesauris suis.
17
Stultus factus est omnis homo a scientia ;
confusus est omnis conflator in sculptili :
quia mendax est conflatio eorum,
nec est spiritus in eis.
18
Vana sunt opera, et risu digna :
in tempore visitationis su peribunt.
19
Non sicut hc, pars Jacob,
quia qui fecit omnia ipse est :
et Isral sceptrum hreditatis ejus :
20
Collidis tu mihi vasa belli :
et ego collidam in te gentes,
et disperdam in te regna :
21
et collidam in te equum et equitem ejus :
et collidam in te currum et ascensorem ejus :
22
et collidam in te virum et mulierem :
et collidam in te senem et puerum :
et collidam in te juvenem et virginem :
23
et collidam in te pastorem et gregem ejus :
et collidam in te agricolam et jugales ejus :
et collidam in te duces et magistratus :
1237/1834
24
et reddam Babyloni, et cunctis habitatoribus Chald,

omne malum suum quod fecerunt in Sion,
in oculis vestris, ait Dominus.
25
Ecce ego ad te, mons pestifer, ait Dominus,
qui corrumpis universam terram :
et extendam manum meam super te,
et evolvam te de petris,
et dabo te in montem combustionis :
26
et non tollent de te lapidem in angulum,
et lapidem in fundamenta :
sed perditus in ternum eris, ait Dominus.
27
Levate signum in terra,
clangite buccina in gentibus,
sanctificate super eam gentes,
annuntiate contra illam regibus Ararat, Menni, et Ascenez :
numerate contra eam Taphsar,
adducite equum quasi bruchum aculeatum.
28
Sanctificate contra eam gentes,
reges Medi, duces ejus, et universos magistratus ejus,
cunctamque terram potestatis ejus.
29
Et commovebitur terra et conturbabitur,
quia evigilabit contra Babylonem cogitatio Domini,
ut ponat terram Babylonis desertam et inhabitabilem.
30
Cessaverunt fortes Babylonis a prlio ;
habitaverunt in prsidiis :
devoratum est robur eorum,
et facti sunt quasi mulieres :
incensa sunt tabernacula ejus,
contriti sunt vectes ejus.
31
Currens obviam currenti veniet,
et nuntius obvius nuntianti,
ut annuntiet regi Babylonis
quia capta est civitas ejus a summo usque ad summum.
32
Et vada proccupata sunt,
et paludes incens sunt igni,
et viri bellatores conturbati sunt.
33
Quia hc dicit Dominus exercituum, Deus Isral :
Filia Babylonis quasi area,
tempus tritur ejus :
adhuc modicum, et veniet tempus messionis ejus.
34
Comedit me, devoravit me Nabuchodonosor rex Babylonis :
reddidit me quasi vas inane,
absorbuit me quasi draco,
1238/1834
replevit ventrem suum teneritudine mea, et ejecit me.

35
Iniquitas adversum me
et caro mea super Babylonem,
dicit habitatio Sion :
et sanguis meus super habitatores Chald, dicit Jerusalem.
36
Ecce ego judicabo causam tuam,
et ulciscar ultionem tuam :
et desertum faciam mare ejus,
et siccabo venam ejus.
37
Et erit Babylon in tumulos,
habitatio draconum, stupor et sibilus,
eo quod non sit habitator.
38
Simul ut leones rugient ;
excutient comas veluti catuli leonum.
39
In calore eorum ponam potus eorum,
et inebriabo eos ut sopiantur,
et dormiant somnum sempiternum,
et non consurgant, dicit Dominus.
40
Deducam eos quasi agnos ad victimam,
et quasi arietes cum hdis.
41
Quomodo capta est Sesach,
et comprehensa est inclyta univers terr !
quomodo facta est in stuporem Babylon inter gentes !
42
Ascendit super Babylonem mare :
multitudine fluctuum ejus operta est.
43
Fact sunt civitates ejus in stuporem,
terra inhabitabilis et deserta,
terra in qua nullus habitet,
nec transeat per eam filius hominis.
44
Et visitabo super Bel in Babylone,
et ejiciam quod absorbuerat de ore ejus :
et non confluent ad eum ultra gentes,
siquidem et murus Babylonis corruet.
45
Egredimini de medio ejus, populus meus,
ut salvet unusquisque animam suam ab ira furoris Domini,
46
et ne forte mollescat cor vestrum,
et timeatis auditum qui audietur in terra :
et veniet in anno auditio,
et post hunc annum auditio,
et iniquitas in terra,
et dominator super dominatorem.
47
Propterea ecce dies veniunt,
1239/1834
et visitabo super sculptilia Babylonis,

et omnis terra ejus confundetur,
et universi interfecti ejus cadent in medio ejus.
48
Et laudabunt super Babylonem cli et terra,
et omnia qu in eis sunt :
quia ab aquilone venient ei prdones, ait Dominus.
49
Et quomodo fecit Babylon,
ut caderent occisi in Isral,
sic de Babylone
cadent occisi in universa terra.
50
Qui fugistis gladium, venite,
nolite stare :
recordamini procul Domini,
et Jerusalem ascendat super cor vestrum.
51
Confusi sumus, quoniam audivimus opprobrium :
operuit ignominia facies nostras,
quia venerunt alieni super sanctificationem domus Domini.
52
Propterea ecce dies veniunt, ait Dominus,
et visitabo super sculptilia ejus,
et in omni terra ejus mugiet vulneratus.
53
Si ascenderit Babylon in clum,
et firmaverit in excelso robur suum,
a me venient vastatores ejus, ait Dominus.
54
Vox clamoris de Babylone,
et contritio magna de terra Chaldorum :
55
quoniam vastavit Dominus Babylonem,
et perdidit ex ea vocem magnam :
et sonabunt fluctus eorum quasi aqu mult ;
dedit sonitum vox eorum :
56
quia venit super eam, id est super Babylonem, prdo,
et apprehensi sunt fortes ejus,
et emarcuit arcus eorum,
quia fortis ultor Dominus reddens retribuet.
57
Et inebriabo principes ejus, et sapientes ejus,
et duces ejus, et magistratus ejus, et fortes ejus :
et dormient somnum sempiternum,
et non expergiscentur, ait Rex
(Dominus exercituum nomen ejus).
58
Murus Babylonis ille latissimus suffossione suffodietur,
et port ejus excels igni comburentur,
et labores populorum ad nihilum,
et gentium in ignem erunt, et disperibunt.
1240/1834
59
Verbum quod prcepit Jeremias propheta Sarai filio Neri filii

Maasi, cum pergeret cum Sedecia rege in Babylonem, in anno quarto
regni ejus : Saraias autem erat princeps propheti. 60 Et scripsit Jeremias
omne malum quod venturum erat super Babylonem, in libro uno : omnia
verba hc qu scripta sunt contra Babylonem. 61 Et dixit Jeremias ad
Saraiam : Cum veneris in Babylonem, et videris, et legeris omnia verba
hc, 62 dices : Domine, tu locutus es contra locum istum, ut disperderes
eum, ne sit qui in eo habitet, ab homine usque ad pecus, et ut sit perpetua
solitudo. 63 Cumque compleveris legere librum istum, ligabis ad eum
lapidem, et projicies illum in medium Euphraten, 64 et dices : Sic
submergetur Babylon, et non consurget a facie afflictionis quam ego
adduco super eam, et dissolvetur. Hucusque verba Jeremi.
Cap. 52 1 Filius viginti et unius anni erat Sedecias cum regnare
cpisset, et undecim annis regnavit in Jerusalem. Et nomen matris ejus
Amital filia Jeremi de Lobna. 2 Et fecit malum in oculis Domini, juxta
omnia qu fecerat Joakim, 3 quoniam furor Domini erat in Jerusalem et in
Juda, usquequo projiceret eos a facie sua : et recessit Sedecias a rege
Babylonis. 4 Factum est autem in anno nono regni ejus, in mense decimo,
decima mensis, venit Nabuchodonosor rex Babylonis, ipse et omnis
exercitus ejus, adversus Jerusalem : et obsederunt eam, et dificaverunt
contra eam munitiones in circuitu. 5 Et fuit civitas obsessa usque ad
undecimum annum regis Sedeci. 6 Mense autem quarto, nona mensis,
obtinuit fames civitatem, et non erant alimenta populo terr. 7 Et dirupta est
civitas, et omnes viri bellatores ejus fugerunt, exieruntque de civitate nocte,
per viam port qu est inter duos muros, et ducit ad hortum regis,
Chaldis obsidentibus urbem in gyro, et abierunt per viam qu ducit in
eremum. 8 Persecutus est autem Chadorum exercitus regem, et
apprehenderunt Sedeciam in deserto quod est juxta Jericho : et omnis
comitatus ejus diffugit ab eo. 9 Cumque comprehendissent regem,
adduxerunt eum ad regem Babylonis in Reblatha, qu est in terra Emath, et
locutus est ad eum judicia. 10 Et jugulavit rex Babylonis filios Sedeci in
oculis ejus, sed et omnes principes Juda occidit in Reblatha. 11 Et oculos
Sedeci eruit, et vinxit eum compedibus, et adduxit eum rex Babylonis in
Babylonem, et posuit eum in domo carceris usque ad diem mortis ejus. 12 In
mense autem quinto, decima mensis, ipse est annus nonusdecimus
Nabuchodonosor regis Babylonis, venit Nabuzardan princeps militi, qui
stabat coram rege Babylonis, in Jerusalem, 13 et incendit domum Domini, et
domum regis, et omnes domos Jerusalem : et omnem domum magnam igni
combussit : 14 et totum murum Jerusalem per circuitum destruxit cunctus
exercitus Chaldorum qui erat cum magistro militi. 15 De pauperibus
1241/1834
autem populi, et de reliquo vulgo quod remanserat in civitate, et de perfugis

qui transfugerant ad regem Babylonis, et ceteros de multitudine transtulit
Nabuzardan princeps militi. 16 De pauperibus vero terr reliquit
Nabuzardan princeps militi vinitores et agricolas. 17 Columnas quoque
reas qu erant in domo Domini, et bases, et mare neum quod erat in
domo Domini, confregerunt Chaldi, et tulerunt omne s eorum in
Babylonem, 18 et lebetes, et creagras, et psalteria, et phialas, et mortariola,
et omnia vasa rea qu in ministerio fuerant, tulerunt : 19 et hydrias, et
thymiamateria, et urceos, et pelves, et candelabra, et mortaria, et cyathos,
quotquot aurea, aurea, et quotquot argentea, argentea, tulit magister
militi : 20 et columnas duas, et mare unum, et vitulos duodecim reos qui
erant sub basibus quas fecerat rex Salomon in domo Domini. Non erat
pondus ris omnium horum vasorum. 21 De columnis autem decem et octo
cubiti altitudinis erant in columna una, et funiculus duodecim cubitorum
circuibat eam : porro grossitudo ejus quatuor digitorum, et intrinsecus cava
erat. 22 Et capitella super utramque rea : altitudo capitelli unius quinque
cubitorum, et retiacula et malogranata super coronam in circuitu, omnia
rea : similiter column secund, et malogranata. 23 Et fuerunt
malogranata nonaginta sex dependentia : et omnia malogranata centum,
retiaculis circumdabantur. 24 Et tulit magister militi Saraiam sacerdotem
primum, et Sophoniam sacerdotem secundum, et tres custodes vestibuli :
25
et de civitate tulit eunuchum unum, qui erat prpositus super viros
bellatores : et septem viros de his qui videbant faciem regis, qui inventi
sunt in civitate : et scribam principem militum, qui probabat tyrones : et
sexaginta viros de populo terr, qui inventi sunt in medio civitatis. 26 Tulit
autem eos Nabuzardan magister militi, et duxit eos ad regem Babylonis in
Reblatha : 27 et percussit eos rex Babylonis, et interfecit eos in Reblatha in
terra Emath : et translatus est Juda de terra sua. 28 Iste est populus quem
transtulit Nabuchodonosor : in anno septimo, Judos tria millia et viginti
tres : 29 in anno octavodecimo Nabuchodonosor, de Jerusalem animas
octingentas triginta duas : 30 in anno vigesimo tertio Nabuchodonosor,
transtulit Nabuzardan magister militi animas Judorum septingentas
quadraginta quinque. Omnes ergo anim, quatuor millia sexcent. 31 Et
factum est in trigesimo septimo anno transmigrationis Joachin regis Juda,
duodecimo mense, vigesima quinta mensis, elevavit Evilmerodach rex
Babylonis, ipso anno regni sui, caput Joachin regis Juda, et eduxit eum de
domo carceris. 32 Et locutus est cum eo bona, et posuit thronum ejus super
thronos regum qui erant post se in Babylone. 33 Et mutavit vestimenta
carceris ejus, et comedebat panem coram eo semper cunctis diebus vit
su. 34 Et cibaria ejus, cibaria perpetua dabantur ei a rege Babylonis,
statuta per singulos dies, usque ad diem mortis su, cunctis diebus vit
ejus.
1242/1834
Lamentationes Jeremi Prophet

Cap. 1 1 PROLOGUS. Et factum est, postquam in captivitatem
redactus est Isral, et Jerusalem deserta est, sedit Jeremias propheta flens,
et planxit lamentatione hac in Jerusalem : et amaro animo suspirans et
ejulans, dixit :
ALEPH. Quomodo sedet sola
civitas plena populo !
Facta est quasi vidua
domina gentium ;
princeps provinciarum
facta est sub tributo.
2
BETH. Plorans ploravit in nocte,
et lacrim ejus in maxillis ejus :
non est qui consoletur eam,
et omnibus caris ejus ;
omnes amici ejus spreverunt eam,
et facti sunt ei inimici.
3
GHIMEL. Migravit Judas propter afflictionem,
et multitudinem servitutis ;
habitavit inter gentes,
nec invenit requiem :
omnes persecutores ejus apprehenderunt eam
inter angustias.
4
DALETH. Vi Sion lugent, eo quod non sint
qui veniant ad solemnitatem :
omnes port ejus destruct,
sacerdotes ejus gementes ;
virgines ejus squalid,
et ipsa oppressa amaritudine.
5
HE. Facti sunt hostes ejus in capite ;
inimici ejus locupletati sunt :
quia Dominus locutus est super eam
propter multitudinem iniquitatum ejus.
Parvuli ejus ducti sunt in captivitatem
ante faciem tribulantis.
6
VAU. Et egressus est a filia Sion
omnis decor ejus ;
facti sunt principes ejus velut arietes
non invenientes pascua,
et abierunt absque fortitudine
1243/1834
ante faciem subsequentis.

7
ZAIN. Recordata est Jerusalem dierum afflictionis su,
et prvaricationis,
omnium desiderabilium suorum,
qu habuerat a diebus antiquis,
cum caderet populus ejus in manu hostili,
et non esset auxiliator :
viderunt eam hostes,
et deriserunt sabbata ejus.
8
HETH. Peccatum peccavit Jerusalem,
propterea instabilis facta est ;
omnes qui glorificabant eam spreverunt illam,
quia viderunt ignominiam ejus :
ipsa autem gemens
conversa est retrorsum.
9
TETH. Sordes ejus in pedibus ejus,
nec recordata est finis sui ;
deposita est vehementer,
non habens consolatorem.
Vide, Domine, afflictionem meam,
quoniam erectus est inimicus.
10
JOD. Manum suam misit hostis
ad omnia desiderabilia ejus,
quia vidit gentes
ingressas sanctuarium suum,
de quibus prceperas
ne intrarent in ecclesiam tuam.
11
CAPH. Omnis populus ejus gemens,
et qurens panem ;
dederunt pretiosa quque pro cibo
ad refocillandam animam.
Vide, Domine, et considera
quoniam facta sum vilis !
12
LAMED. O vos omnes qui transitis per viam,
attendite, et videte
si est dolor sicut dolor meus !
quoniam vindemiavit me,
ut locutus est Dominus,
in die ir furoris sui.
13
MEM. De excelso misit ignem in ossibus meis,
et erudivit me :
expandit rete pedibus meis,
convertit me retrorsum ;
1244/1834
posuit me desolatam,
tota die mrore confectam.
14
NUN. Vigilavit jugum iniquitatum mearum ;
in manu ejus convolut sunt,
et imposit collo meo.
Infirmata est virtus mea :
dedit me Dominus in manu
de qua non potero surgere.
15
SAMECH. Abstulit omnes magnificos meos Dominus
de medio mei ;
vocavit adversum me tempus
ut contereret electos meos.
Torcular calcavit Dominus
virgini fili Juda.
16
AIN. Idcirco ego plorans,
et oculus meus deducens aquas,
quia longe factus est a me consolator,
convertens animam meam.
Facti sunt filii mei perditi,
quoniam invaluit inimicus.
17
PHE. Expandit Sion manus suas ;
non est qui consoletur eam.
Mandavit Dominus adversum Jacob
in circuitu ejus hostes ejus ;
facta est Jerusalem
quasi polluta menstruis inter eos.
18
SADE. Justus est Dominus,
quia os ejus ad iracundiam provocavi.
Audite, obsecro, universi populi,
et videte dolorem meum :
virgines me et juvenes mei abierunt
in captivitatem.
19
COPH. Vocavi amicos meos,
et ipsi deceperunt me ;
sacerdotes mei et senes mei
in urbe consumpti sunt,
quia qusierunt cibum sibi
ut refocillarent animam suam.
20
RES. Vide, Domine, quoniam tribulor :
conturbatus est venter meus,
subversum est cor meum in memetipsa,
quoniam amaritudine plena sum.
Foris interfecit gladius,
1245/1834
et domi mors similis est.

21
SIN. Audierunt quia ingemisco ego,
et non est qui consoletur me ;
omnes inimici mei audierunt malum meum,
ltati sunt quoniam tu fecisti :
adduxisti diem consolationis,
et fient similes mei.
22
THAU. Ingrediatur omne malum eorum coram te :
et vindemia eos, sicut vindemiasti me
propter omnes iniquitates meas :
multi enim gemitus mei,
et cor meum mrens.
Cap. 2
ALEPH. Quomodo obtexit caligine in furore suo
Dominus filiam Sion ;
projecit de clo in terram
inclytam Isral,
et non est recordatus scabelli pedum suorum
in die furoris sui !
2
BETH. Prcipitavit Dominus, nec pepercit
omnia speciosa Jacob :
destruxit in furore suo
munitiones virginis Juda,
et dejecit in terram ;
polluit regnum et principes ejus.
3
GHIMEL. Confregit in ira furoris sui
omne cornu Isral ;
avertit retrorsum dexteram suam
a facie inimici,
et succendit in Jacob quasi ignem
flamm devorantis in gyro.
4
DALETH. Tetendit arcum suum quasi inimicus,
firmavit dexteram suam quasi hostis,
et occidit omne quod pulchrum erat visu
in tabernaculo fili Sion ;
effudit quasi ignem
indignationem suam.
5
HE. Factus est Dominus velut inimicus,
prcipitavit Isral :
prcipitavit omnia mnia ejus,
dissipavit munitiones ejus,
et replevit in filia Juda
1
1246/1834
humiliatum et humiliatam.
6
VAU. Et dissipavit quasi hortum tentorium suum ;
demolitus est tabernaculum suum.
Oblivioni tradidit Dominus in Sion
festivitatem et sabbatum ;
et in opprobrium, et in indignationem furoris sui,
regem et sacerdotem.
7
ZAIN. Repulit Dominus altare suum ;
maledixit sanctificationi su :
tradidit in manu inimici
muros turrium ejus.
Vocem dederunt in domo Domini
sicut in die solemni.
8
HETH. Cogitavit Dominus dissipare
murum fili Sion ;
tetendit funiculum suum,
et non avertit manum suam a perditione :
luxitque antemurale,
et murus pariter dissipatus est.
9
TETH. Defix sunt in terra port ejus,
perdidit et contrivit vectes ejus ;
regem ejus et principes ejus in gentibus :
non est lex,
et prophet ejus non invenerunt
visionem a Domino.
10
JOD. Sederunt in terra, conticuerunt
senes fili Sion ;
consperserunt cinere capita sua,
accincti sunt ciliciis :
abjecerunt in terram capita sua
virgines Jerusalem.
11
CAPH. Defecerunt pr lacrimis oculi mei,
conturbata sunt viscera mea ;
effusum est in terra jecur meum
super contritione fili populi mei,
cum deficeret parvulus et lactens
in plateis oppidi.
12
LAMED. Matribus suis dixerunt :
Ubi est triticum et vinum ?
cum deficerent quasi vulnerati
in plateis civitatis,
cum exhalarent animas suas
in sinu matrum suarum.
1247/1834
13
MEM. Cui comparabo te, vel cui assimilabo te,

filia Jerusalem ?
cui exquabo te, et consolabor te,
virgo, filia Sion ?
magna est enim velut mare contritio tua :
quis medebitur tui ?
14
NUN. Prophet tui viderunt tibi
falsa et stulta ;
nec aperiebant iniquitatem tuam,
ut te ad pnitentiam provocarent ;
viderunt autem tibi assumptiones falsas,
et ejectiones.
15
SAMECH. Plauserunt super te manibus
omnes transeuntes per viam ;
sibilaverunt et moverunt caput suum
super filiam Jerusalem :
Hccine est urbs, dicentes, perfecti decoris,
gaudium univers terr ?
16
PHE. Aperuerunt super te os suum
omnes inimici tui :
sibilaverunt, et fremuerunt dentibus,
et dixerunt : Devorabimus :
en ista est dies quam exspectabamus ;
invenimus, vidimus.
17
AIN. Fecit Dominus qu cogitavit ;
complevit sermonem suum,
quem prceperat a diebus antiquis :
destruxit, et non pepercit,
et ltificavit super te inimicum,
et exaltavit cornu hostium tuorum.
18
SADE. Clamavit cor eorum ad Dominum
super muros fili Sion :
Deduc quasi torrentem lacrimas
per diem et noctem ;
non des requiem tibi,
neque taceat pupilla oculi tui.
19
COPH. Consurge, lauda in nocte,
in principio vigiliarum ;
effunde sicut aquam cor tuum
ante conspectum Domini :
leva ad eum manus tuas
pro anima parvulorum tuorum,
qui defecerunt in fame
1248/1834
in capite omnium compitorum.

20
RES. Vide, Domine, et considera
quem vindemiaveris ita.
Ergone comedent mulieres fructum suum,
parvulos ad mensuram palm ?
si occiditur in sanctuario Domini
sacerdos et propheta ?
21
SIN. Jacuerunt in terra foris
puer et senex ;
virgines me et juvenes mei
ceciderunt in gladio :
interfecisti in die furoris tui,
percussisti, nec misertus es.
22
THAU. Vocasti quasi ad diem solemnem,
qui terrerent me de circuitu ;
et non fuit in die furoris Domini qui effugeret,
et relinqueretur :
quos educavi et enutrivi,
inimicus meus consumpsit eos.
Cap. 3
ALEPH. Ego vir videns paupertatem meam
in virga indignationis ejus.
2
ALEPH. Me minavit, et adduxit in tenebras,
et non in lucem.
3
ALEPH. Tantum in me vertit et convertit
manum suam tota die.
4
BETH. Vetustam fecit pellem meam et carnem meam ;
contrivit ossa mea.
5
BETH. dificavit in gyro meo, et circumdedit me
felle et labore.
6
BETH. In tenebrosis collocavit me,
quasi mortuos sempiternos.
7
GHIMEL. Circumdificavit adversum me, ut non egrediar ;
aggravavit compedem meum.
8
GHIMEL. Sed et cum clamavero, et rogavero,
exclusit orationem meam.
9
GHIMEL. Conclusit vias meas lapidibus quadris ;
semitas meas subvertit.
10
DALETH. Ursus insidians factus est mihi,
leo in absconditis.
11
DALETH. Semitas meas subvertit, et confregit me ;
posuit me desolatam.
1
1249/1834
12
DALETH. Tetendit arcum suum, et posuit me

quasi signum ad sagittam.
13
HE. Misit in renibus meis
filias pharetr su.
14
HE. Factus sum in derisum omni populo meo,
canticum eorum tota die.
15
HE. Replevit me amaritudinibus ;
inebriavit me absinthio.
16
VAU. Et fregit ad numerum dentes meos ;
cibavit me cinere.
17
VAU. Et repulsa est a pace anima mea ;
oblitus sum bonorum.
18
VAU. Et dixi : Periit finis meus,
et spes mea a Domino.
19
ZAIN. Recordare paupertatis, et transgressionis me,
absinthii et fellis.
20
ZAIN. Memoria memor ero, et tabescet
in me anima mea.
21
ZAIN. Hc recolens in corde meo,
ideo sperabo.
22
HETH. Misericordi Domini, quia non sumus consumpti ;
quia non defecerunt miserationes ejus.
23
HETH. Novi diluculo,
multa est fides tua.
24
HETH. Pars mea Dominus, dixit anima mea ;
propterea exspectabo eum.
25
TETH. Bonus est Dominus sperantibus in eum,
anim qurenti illum.
26
TETH. Bonum est prstolari cum silentio
salutare Dei.
27
TETH. Bonum est viro cum portaverit jugum
ab adolescentia sua.
28
JOD. Sedebit solitarius, et tacebit,
quia levavit super se.
29
JOD. Ponet in pulvere os suum,
si forte sit spes.
30
JOD. Dabit percutienti se maxillam :
saturabitur opprobriis.
31
CAPH. Quia non repellet
in sempiternum Dominus.
32
CAPH. Quia si abjecit, et miserebitur,
secundum multitudinem misericordiarum suarum.
33
CAPH. Non enim humiliavit ex corde suo
1250/1834
et abjecit filios hominum.

34
LAMED. Ut conteret sub pedibus suis
omnes vinctos terr.
35
LAMED. Ut declinaret judicium viri
in conspectu vultus Altissimi.
36
LAMED. Ut perverteret hominem in judicio suo ;
Dominus ignoravit.
37
MEM. Quis est iste qui dixit ut fieret,
Domino non jubente ?
38
MEM. Ex ore Altissimi non egredientur
nec mala nec bona ?
39
MEM. Quid murmuravit homo vivens,
vir pro peccatis suis ?
40
NUN. Scrutemur vias nostras, et quramus,
et revertamur ad Dominum.
41
NUN. Levemus corda nostra cum manibus
ad Dominum in clos.
42
NUN. Nos inique egimus, et ad iracundiam provocavimus ;
idcirco tu inexorabilis es.
43
SAMECH. Operuisti in furore, et percussisti nos ;
occidisti, nec pepercisti.
44
SAMECH. Opposuisti nubem tibi,
ne transeat oratio.
45
SAMECH. Eradicationem et abjectionem posuisti me
in medio populorum.
46
PHE. Aperuerunt super nos os suum
omnes inimici.
47
PHE. Formido et laqueus facta est nobis
vaticinatio, et contritio.
48
PHE. Divisiones aquarum deduxit oculus meus,
in contritione fili populi mei.
49
AIN. Oculus meus afflictus est, nec tacuit,
eo quod non esset requies.
50
AIN. Donec respiceret et videret
Dominus de clis.
51
AIN. Oculus meus deprdatus est animam meam
in cunctis filiabus urbis me.
52
SADE. Venatione ceperunt me quasi avem
inimici mei gratis.
53
SADE. Lapsa est in lacum vita mea,
et posuerunt lapidem super me.
54
SADE. Inundaverunt aqu super caput meum ;
dixi : Perii.
1251/1834
55
COPH. Invocavi nomen tuum, Domine,

de lacu novissimo.
56
COPH. Vocem meam audisti ; ne avertas aurem tuam
a singultu meo et clamoribus.
57
COPH. Appropinquasti in die quando invocavi te ;
dixisti : Ne timeas.
58
RES. Judicasti, Domine, causam anim me,
redemptor vit me.
59
RES. Vidisti, Domine, iniquitatem illorum adversum me :
judica judicium meum.
60
RES. Vidisti omnem furorem,
universas cogitationes eorum adversum me.
61
SIN. Audisti opprobrium eorum, Domine,
omnes cogitationes eorum adversum me.
62
SIN. Labia insurgentium mihi, et meditationes eorum
adversum me tota die.
63
SIN. Sessionem eorum et resurrectionem eorum vide ;
ego sum psalmus eorum.
64
THAU. Redes eis vicem, Domine,
juxta opera manuum suarum.
65
THAU. Dabis eis scutum cordis,
laborem tuum.
66
THAU. Persequeris in furore, et conteres eos
sub clis, Domine.
Cap. 4
ALEPH. Quomodo obscuratum est aurum,
mutatus est color optimus !
dispersi sunt lapides sanctuarii
in capite omnium platearum !
2
BETH. Filii Sion inclyti,
et amicti auro primo :
quomodo reputati sunt in vasa testea,
opus manuum figuli !
3
GHIMEL. Sed et lami nudaverunt mammam,
lactaverunt catulos suos :
filia populi mei crudelis
quasi struthio in deserto.
4
DALETH. Adhsit lingua lactentis
ad palatum ejus in siti ;
parvuli petierunt panem,
et non erat qui frangeret eis.
5
HE. Qui vescebantur voluptuose,
1
1252/1834
interierunt in viis ;
qui nutriebantur in croceis,
amplexati sunt stercora.
6
VAU. Et major effecta est iniquitas fili populi mei
peccato Sodomorum,
qu subversa est in momento,
et non ceperunt in ea manus.
7
ZAIN. Candidiores Nazari ejus nive,
nitidiores lacte,
rubicundiores ebore antiquo,
sapphiro pulchriores.
8
HETH. Denigrata est super carbones facies eorum
et non sunt cogniti in plateis ;
adhsit cutis eorum ossibus :
aruit, et facta est quasi lignum.
9
TETH. Melius fuit occisis gladio
quam interfectis fame,
quoniam isti extabuerunt consumpti
a sterilitate terr.
10
JOD. Manus mulierum misericordium
coxerunt filios suos ;
facti sunt cibus earum
in contritione fili populi mei.
11
CAPH. Complevit Dominus furorem suum,
effudit iram indignationis su :
et succendit ignem in Sion,
et devoravit fundamenta ejus.
12
LAMED. Non crediderunt reges terr,
et universi habitatores orbis,
quoniam ingrederetur hostis et inimicus
per portas Jerusalem.
13
MEM. Propter peccata prophetarum ejus,
et iniquitates sacerdotum ejus,
qui effuderunt in medio ejus
sanguinem justorum.
14
NUN. Erraverunt cci in plateis,
polluti sunt in sanguine ;
cumque non possent,
tenuerunt lacinias suas.
15
SAMECH. Recedite polluti, clamaverunt eis ;
recedite, abite, nolite tangere :
jurgati quippe sunt, et commoti dixerunt inter gentes :
Non addet ultra ut habitet in eis.
1253/1834
16
PHE. Facies Domini divisit eos,

non addet ut respiciat eos ;
facies sacerdotum non erubuerunt,
neque senum miserti sunt.
17
AIN. Cum adhuc subsisteremus, defecerunt oculi nostri
ad auxilium nostrum vanum ;
cum respiceremus attenti ad gentem
qu salvare non poterat.
18
SADE. Lubricaverunt vestigia nostra
in itinere platearum nostrarum ;
appropinquavit finis noster, completi sunt dies nostri,
quia venit finis noster.
19
COPH. Velociores fuerunt persecutores nostri
aquilis cli ;
super montes persecuti sunt nos,
in deserto insidiati sunt nobis.
20
RES. Spiritus oris nostri, christus Dominus,
captus est in peccatis nostris,
cui diximus : In umbra tua
vivemus in gentibus.
21
SIN. Gaude et ltare, filia Edom,
qu habitas in terra Hus !
ad te quoque perveniet calix : inebriaberis,
atque nudaberis.
22
THAU. Completa est iniquitas tua, filia Sion :
non addet ultra ut transmigret te.
Visitavit iniquitatem tuam, filia Edom ;
discooperuit peccata tua.
Cap. 5
Recordare, Domine, quid acciderit nobis ;
intuere et respice opprobrium nostrum.
2
Hreditas nostra versa est ad alienos,
domus nostr ad extraneos.
3
Pupilli facti sumus absque patre,
matres nostr quasi vidu.
4
Aquam nostram pecunia bibimus ;
ligna nostra pretio comparavimus.
5
Cervicibus nostris minabamur,
lassis non dabatur requies.
6
gypto dedimus manum et Assyriis,
ut saturaremur pane.
7
Patres nostri peccaverunt, et non sunt :
1
1254/1834
et nos iniquitates eorum portavimus.

8
Servi dominati sunt nostri :
non fuit qui redimeret de manu eorum.
9
In animabus nostris afferebamus panem nobis,
a facie gladii in deserto.
10
Pellis nostra quasi clibanus exusta est,
a facie tempestatum famis.
11
Mulieres in Sion humiliaverunt,
et virgines in civitatibus Juda.
12
Principes manu suspensi sunt ;
facies senum non erubuerunt.
13
Adolescentibus impudice abusi sunt,
et pueri in ligno corruerunt.
14
Senes defecerunt de portis,
juvenes de choro psallentium.
15
Defecit gaudium cordis nostri ;
versus est in luctum chorus noster.
16
Cecidit corona capitis nostri :
v nobis, quia peccavimus !
17
Propterea mstum factum est cor nostrum ;
ideo contenebrati sunt oculi nostri,
18
propter montem Sion quia disperiit ;
vulpes ambulaverunt in eo.
19
Tu autem, Domine, in ternum permanebis,
solium tuum in generationem et generationem.
20
Quare in perpetuum oblivisceris nostri,
derelinques nos in longitudine dierum ?
21
Converte nos, Domine, ad te, et convertemur ;
innova dies nostros, sicut a principio.
22
Sed projiciens repulisti nos :
iratus es contra nos vehementer.
Prophetia Baruch
Cap. 1 1 Et hc verba libri qu scripsit Baruch filius Neri, filii
Maasi, filii Sedeci, filii Sedei, filii Helci, in Babylonia, 2 in anno
quinto, in septimo die mensis, in tempore quo ceperunt Chaldi Jerusalem,
et succenderunt eam igni. 3 Et legit Baruch verba libri hujus ad aures
Jechoni filii Joakim regis Juda, et ad aures universi populi venientis ad
librum, 4 et ad aures potentium, filiorum regum, et ad aures presbyterorum,
et ad aures populi, a minimo usque ad maximum eorum, omnium
1255/1834
habitantium in Babylonia, ad flumen Sodi. 5 Qui audientes plorabant, et

jejunabant, et orabant in conspectu Domini. 6 Et collegerunt pecuniam,
secundum quod potuit uniuscujusque manus, 7 et miserunt in Jerusalem ad
Joakim filium Helci filii Salom sacerdotem, et ad sacerdotes, et ad
omnem populum qui inventi sunt cum eo in Jerusalem : 8 cum acciperet
vasa templi Domini, qu ablata fuerant de templo, revocare in terram Juda,
decima die mensis Sivan, vasa argentea qu fecit Sedecias filius Josi rex
Juda, 9 posteaquam cepisset Nabuchodonosor rex Babylonis Jechoniam, et
principes, et cunctos potentes, et populum terr, ab Jerusalem, et duxit eos
vinctos in Babylonem. 10 Et dixerunt : Ecce misimus ad vos pecunias, de
quibus emite holocautomata et thus : et facite manna, et offerte pro peccato,
ad aram Domini Dei nostri : 11 et orate pro vita Nabuchodonosor regis
Babylonis, et pro vita Baltassar filii ejus, ut sint dies eorum sicut dies cli
super terram : 12 et ut det Dominus virtutem nobis, et illuminet oculos
nostros, ut vivamus sub umbra Nabuchodonosor regis Babylonis, et sub
umbra Baltassar filii ejus, et serviamus eis multis diebus, et inveniamus
gratiam in conspectu eorum. 13 Et pro nobis ipsis orate ad Dominum Deum
nostrum, quia peccavimus Domino Deo nostro, et non est aversus furor ejus
a nobis usque in hunc diem. 14 Et legite librum istum quem misimus ad vos
recitari in templo Domini, in die solemni et in die opportuno : 15 et dicetis :
Domino Deo nostro justitia,
nobis autem confusio faciei nostr,
sicut est dies hc omni Juda,
et habitantibus in Jerusalem :
16
regibus nostris, et principibus nostris,
et sacerdotibus nostris, et prophetis nostris,
et patribus nostris.
17
Peccavimus ante Dominum Deum nostrum,
et non credidimus, diffidentes in eum :
18
et non fuimus subjectibiles illi,
et non audivimus vocem Domini Dei nostri,
ut ambularemus in mandatis ejus, qu dedit nobis.
19
A die qua eduxit patres nostros de terra gypti,
usque ad diem hanc,
eramus incredibiles ad Dominum Deum nostrum :
et dissipati recessimus, ne audiremus vocem ipsius :
20
et adhserunt nobis multa mala et maledictiones
qu constituit Dominus Moysi servo suo,
qui eduxit patres nostros de terra gypti,
dare nobis terram fluentem lac et mel, sicut hodierna die.
21
Et non audivimus vocem Domini Dei nostri,
secundum omnia verba prophetarum quos misit ad nos :
22
et abivimus unusquisque in sensum cordis nostri maligni,
1256/1834
operari diis alienis,

facientes mala ante oculos Domini Dei nostri.
Cap. 2
Propter quod statuit Dominus Deus noster verbum suum,
quod locutus est ad nos,
et ad judices nostros qui judicaverunt Isral,
et ad reges nostros, et ad principes nostros,
et ad omnem Isral et Juda :
2
ut adduceret Dominus super nos mala magna,
qu non sunt facta sub clo
quemadmodum facta sunt in Jerusalem,
secundum qu scripta sunt in lege Moysi,
3
et manducaret homo carnes filii sui et carnes fili su.
4
Et dedit eos sub manu regum omnium qui sunt in circuitu nostro,
in improperium et in desolationem in omnibus populis
in quibus nos dispersit Dominus :
5
et facti sumus subtus, et non supra,
quia peccavimus Domino Deo nostro,
non obaudiendo voci ipsius.
6
Domino Deo nostro justitia,
nobis autem et patribus nostris confusio faciei,
sicut est dies hc :
7
quia locutus est Dominus super nos omnia mala hc
qu venerunt super nos :
8
et non sumus deprecati faciem Domini Dei nostri,
ut reverteremur unusquisque nostrum a viis nostris pessimis.
9
Et vigilavit Dominus in malis,
et adduxit ea super nos :
quia justus est Dominus in omnibus operibus suis
qu mandavit nobis,
10
et non audivimus vocem ipsius
ut iremus in prceptis Domini,
qu dedit ante faciem nostram.
1
11
Et nunc, Domine Deus Isral,

qui eduxisti populum tuum de terra gypti
in manu valida, et in signis, et in prodigiis,
et in virtute tua magna, et in brachio excelso,
et fecisti tibi nomen sicut est dies iste :
12
peccavimus, impie egimus,
inique gessimus, Domine Deus noster,
1257/1834
in omnibus justitiis tuis.

13
Avertatur ira tua a nobis,
quia derelicti sumus pauci inter gentes ubi dispersisti nos.
14
Exaudi, Domine, preces nostras et orationes nostras,
et educ nos propter te,
et da nobis invenire gratiam ante faciem eorum qui nos abduxerunt :
15
ut sciat omnis terra quia tu es Dominus Deus noster,
et quia nomen tuum invocatum est super Isral,
et super genus ipsius.
16
Respice, Domine, de domo sancta tua in nos,
et inclina aurem tuam, et exaudi nos.
17
Aperi oculos tuos et vide :
quia non mortui qui sunt in inferno,
quorum spiritus acceptus est a visceribus suis,
dabunt honorem et justificationem Domino :
18
sed anima qu tristis est super magnitudine mali,
et incedit curva et infirma,
et oculi deficientes, et anima esuriens,
dat tibi gloriam et justitiam Domino.
19
Quia non secundum justitias patrum nostrorum
nos fundimus preces et petimus misericordiam
ante conspectum tuum, Domine Deus noster :
20
sed quia misisti iram tuam et furorem tuum super nos,
sicut locutus es in manu puerorum tuorum prophetarum,
dicens : 21 Sic dicit Dominus :
Inclinate humerum vestrum et cervicem vestram,
et opera facite regi Babylonis,
et sedebitis in terra quam dedi patribus vestris.
22
Quod si non audieritis vocem Domini Dei vestri,
operari regi Babyloni,
defectionem vestram faciam de civitatibus Juda,
et a foris Jerusalem,
23
et auferam a vobis vocem jucunditatis et vocem gaudii,
et vocem sponsi et vocem spons,
et erit omnis terra sine vestigio ab inhabitantibus eam.
24
Et non audierunt vocem tuam,
ut operarentur regi Babylonis :
et statuisti verba tua,
qu locutus es in manibus puerorum tuorum prophetarum,
ut transferrentur ossa regum nostrorum
et ossa patrum nostrorum de loco suo :
25
et ecce projecta sunt in calore solis et in gelu noctis,
et mortui sunt in doloribus pessimis,
1258/1834
in fame et in gladio, et in emissione.

26
Et posuisti templum in quo invocatum est nomen tuum in ipso
sicut hc dies,
propter iniquitatem domus Isral et domus Juda.
27
Et fecisti in nobis, Domine Deus noster,
secundum omnem bonitatem tuam
et secundum omnem miserationem tuam illam magnam :
28
sicut locutus es in manu pueri tui Moysi,
in die qua prcepisti ei scribere legem tuam coram filiis Isral,
29
dicens : Si non audieritis vocem meam,
multitudo hc magna convertetur in minimam inter gentes,
quo ego eos dispergam :
30
quia scio quod me non audiet populus :
populus est enim dura cervice.
Et convertetur ad cor suum in terra captivitatis su,
31
et scient quia ego sum Dominus Deus eorum :
et dabo eis cor, et intelligent ;
aures, et audient :
32
et laudabunt me in terra captivitatis su,
et memores erunt nominis mei,
33
et avertent se a dorso suo duro,
et a malignitatibus suis :
quia reminiscentur viam patrum suorum,
qui peccaverunt in me.
34
Et revocabo illos in terram quam juravi patribus eorum,
Abraham, Isaac, et Jacob :
et dominabuntur ejus, et multiplicabo eos,
et non minorabuntur :
35
et statuam illis testamentum alterum sempiternum,
ut sim illis in Deum,
et ipsi erunt mihi in populum :
et non movebo amplius populum meum, filios Isral,
a terra quam dedi illis.
Cap. 3
Et nunc, Domine omnipotens, Deus Isral,
anima in angustiis, et spiritus anxius clamat ad te.
2
Audi, Domine, et miserere,
quia Deus es misericors :
et miserere nostri, quia peccavimus ante te :
3
quia tu sedes in sempiternum,
et nos, peribimus in vum ?
4
Domine omnipotens, Deus Isral,
1
1259/1834
audi nunc orationem mortuorum Isral,

et filiorum ipsorum qui peccaverunt ante te,
et non audierunt vocem Domini Dei sui,
et agglutinata sunt nobis mala.
5
Noli meminisse iniquitatum patrum nostrorum,
sed memento manus tu et nominis tui in tempore isto :
6
quia tu es Dominus Deus noster,
et laudabimus te, Domine :
7
quia propter hoc dedisti timorem tuum in cordibus nostris,
et ut invocemus nomen tuum,
et laudemus te in captivitate nostra,
quia convertimur ab iniquitate patrum nostrorum,
qui peccaverunt ante te.
8
Et ecce nos in captivitate nostra sumus hodie,
qua nos dispersisti in improperium,
et in maledictum, et in peccatum,
secundum omnes iniquitates patrum nostrorum,
qui recesserunt a te, Domine Deus noster.
9
Audi, Isral, mandata vit :

auribus percipe, ut scias prudentiam.
10
Quid est, Isral, quod in terra inimicorum es,
11
inveterasti in terra aliena,
coinquinatus es cum mortuis,
deputatus es cum descendentibus in infernum ?
12
Dereliquisti fontem sapienti :
13
nam si in via Dei ambulasses,
habitasses utique in pace sempiterna.
14
Disce ubi sit prudentia,
ubi sit virtus, ubi sit intellectus,
ut scias simul ubi sit longiturnitas vit et victus,
ubi sit lumen oculorum, et pax.
15
Quis invenit locum ejus ?
et quis intravit in thesauros ejus ?
16
Ubi sunt principes gentium,
et qui dominantur super bestias qu sunt super terram ?
17
qui in avibus cli ludunt,
18
qui argentum thesaurizant, et aurum,
in quo confidunt homines,
et non est finis acquisitionis eorum ?
qui argentum fabricant, et solliciti sunt,
nec est inventio operum illorum ?
1260/1834
19
Exterminati sunt, et ad inferos descenderunt,

et alii loco eorum surrexerunt.
20
Juvenes viderunt lumen, et habitaverunt super terram,
viam autem disciplin ignoraverunt,
21
neque intellexerunt semitas ejus,
neque filii eorum susceperunt eam :
a facie ipsorum longe facta est ;
22
non est audita in terra Chanaan,
neque visa est in Theman.
23
Filii quoque Agar, qui exquirunt prudentiam qu de terra est,
negotiatores Merrh et Theman,
et fabulatores, et exquisitores prudenti et intelligenti :
viam autem sapienti nescierunt,
neque commemorati sunt semitas ejus.
24
O Isral, quam magna est domus Dei,
et ingens locus possessionis ejus !
25
magnus est, et non habet finem :
excelsus, et immensus.
26
Ibi fuerunt gigantes nominati illi, qui ab initio fuerunt,
statura magna, scientes bellum.
27
Non hos elegit Dominus,
neque viam disciplin invenerunt :
propterea perierunt,
28
et quoniam non habuerunt sapientiam,
interierunt propter suam insipientiam.
29
Quis ascendit in clum, et accepit eam,
et eduxit eam de nubibus ?
30
Quis transfretavit mare, et invenit illam, et attulit illam super aurum
electum ?
31
Non est qui possit scire vias ejus,
neque qui exquirat semitas ejus :
32
sed qui scit universa novit eam,
et adinvenit eam prudentia sua
qui prparavit terram in terno tempore :
et replevit eam pecudibus et quadrupedibus
33
qui emittit lumen, et vadit,
et vocavit illud, et obedit illi in tremore.
34
Stell autem dederunt lumen in custodiis suis,
et ltat sunt :
35
vocat sunt, et dixerunt : Adsumus,
et luxerunt ei cum jucunditate, qui fecit illas.
36
Hic est Deus noster,
et non stimabitur alius adversus eum.
1261/1834
37
Hic adinvenit omnem viam disciplin,

et tradidit illam Jacob puero suo,
et Isral dilecto suo.
38
Post hc in terris visus est,
et cum hominibus conversatus est.
Cap. 4
Hic liber mandatorum Dei,
et lex qu est in ternum :
omnes qui tenent eam pervenient ad vitam :
qui autem dereliquerunt eam, in mortem.
2
Convertere, Jacob, et apprehende eam :
ambula per viam ad splendorem ejus contra lumen ejus.
3
Ne tradas alteri gloriam tuam,
et dignitatem tuam genti alien.
4
Beati sumus, Isral,
quia qu Deo placent manifesta sunt nobis.
1
Animquior esto, populus Dei, memorabilis Isral :

venundati estis gentibus non in perditionem :
sed propter quod in ira ad iracundiam provocastis Deum,
traditi estis adversariis.
7
Exacerbastis enim eum qui fecit vos, Deum ternum,
immolantes dmoniis, et non Deo.
8
Obliti enim estis Deum qui nutrivit vos,
et contristastis nutricem vestram Jerusalem.
9
Vidit enim iracundiam a Deo venientem vobis, et dixit :
Audite, confines Sion :
adduxit enim mihi Deus luctum magnum.
10
Vidi enim captivitatem populi mei,
filiorum meorum et filiarum,
quam superduxit illis ternus.
11
Nutrivi enim illos cum jucunditate ;
dimisi autem illos cum fletu et luctu.
12
Nemo gaudeat super me viduam et desolatam :
a multis derelicta sum propter peccata filiorum meorum,
quia declinaverunt a lege Dei.
13
Justitias autem ipsius nescierunt,
nec ambulaverunt per vias mandatorum Dei,
neque per semitas veritatis ejus cum justitia ingressi sunt.
14
Veniant confines Sion,
et memorentur captivitatem filiorum et filiarum mearum,
6
1262/1834
quam superduxit illis ternus.

15
Adduxit enim super illos gentem de longinquo,
gentem improbam, et alterius lingu,
16
qui non sunt reveriti senem,
neque puerorum miserti sunt,
et abduxerunt dilectos vidu,
et a filiis unicam desolaverunt.
17
Ego autem, quid possum adjuvare vos ?
18
qui enim adduxit super vos mala,
ipse vos eripiet de manibus inimicorum vestrorum.
19
Ambulate, filii, ambulate :
ego enim derelicta sum sola.
20
Exui me stola pacis,
indui autem me sacco obsecrationis,
et clamabo ad Altissimum in diebus meis.
21
Animquiores estote, filii ; clamate ad Dominum,
et eripiet vos de manu principum inimicorum.
22
Ego enim speravi in ternum salutem vestram,
et venit mihi gaudium a Sancto, super misericordia
qu veniet vobis ab terno salutari nostro.
23
Emisi enim vos cum luctu et ploratu :
reducet autem vos mihi Dominus
cum gaudio et jucunditate in sempiternum.
24
Sicut enim viderunt vicin Sion captivitatem vestram a Deo,
sic videbunt et in celeritate salutem vestram a Deo,
qu superveniet vobis cum honore magno et splendore terno.
25
Filii, patienter sustinete iram qu supervenit vobis :
persecutus est enim te inimicus tuus :
sed cito videbis perditionem ipsius,
et super cervices ipsius ascendes.
26
Delicati mei ambulaverunt vias asperas :
ducti sunt enim ut grex direptus ab inimicis.
27
Animquiores estote, filii, et proclamate ad Dominum :
erit enim memoria vestra ab eo qui duxit vos.
28
Sicut enim fuit sensus vester ut erraretis a Deo,
decies tantum iterum convertentes requiretis eum :
29
qui enim induxit vobis mala,
ipse rursum adducet vobis sempiternam jucunditatem cum salute vestra.
30
Animquior esto, Jerusalem :

exhortatur enim te, qui te nominavit.
31
Nocentes peribunt, qui te vexaverunt :
1263/1834
et qui gratulati sunt in tua ruina, punientur.

32
Civitates quibus servierunt filii tui, punientur,
et qu accepit filios tuos.
33
Sicut enim gavisa est in tua ruina, et ltata est in casu tuo,
sic contristabitur in sua desolatione,
34
et amputabitur exsultatio multitudinis ejus,
et gaudimonium ejus erit in luctum.
35
Ignis enim superveniet ei ab terno in longiturnis diebus,
et habitabitur a dmoniis in multitudine temporis.
36
Circumspice, Jerusalem, ad orientem,
et vide jucunditatem a Deo tibi venientem.
37
Ecce enim veniunt filii tui, quos dimisisti dispersos :
veniunt collecti ab oriente usque ad occidentem, in verbo Sancti,
gaudentes in honorem Dei.
Cap. 5
Exue te, Jerusalem, stola luctus et vexationis tu,
et indue te decore, et honore ejus,
qu a Deo tibi est, sempitern glori.
2
Circumdabit te Deus diploide justiti,
et imponet mitram capiti honoris terni.
3
Deus enim ostendet splendorem suum in te,
omni qui sub clo est.
4
Nominabitur enim tibi nomen tuum a Deo in sempiternum :
pax justiti, et honor pietatis.
5
Exsurge, Jerusalem, et sta in excelso :
et circumspice ad orientem,
et vide collectos filios tuos ab oriente sole usque ad occidentem,
in verbo Sancti,
gaudentes Dei memoria.
6
Exierunt enim abs te pedibus ducti ab inimicis :
adducet autem illos Dominus ad te portatos in honore
sicut filios regni :
7
constituit enim Deus
humiliare omnem montem excelsum et rupes perennes,
et convalles replere in qualitatem terr,
ut ambulet Isral diligenter in honorem Dei.
8
Obumbraverunt autem et silv,
et omne lignum suavitatis Isral
ex mandato Dei.
9
Adducet enim Deus Isral cum jucunditate in lumine majestatis su,
cum misericordia et justitia qu est ex ipso.
1
1264/1834
6 1 Propter peccata qu peccastis ante Deum, abducemini in Babyloniam

captivi a Nabuchodonosor rege Babylonis. 2 Ingressi itaque in Babylonem,
eritis ibi annis plurimis, et temporibus longis, usque ad generationes
septem : post hoc autem educam vos inde cum pace. 3 Nunc autem videbitis
in Babylonia deos aureos et argenteos, et lapideos et ligneos, in humeris
portari, ostentantes metum gentibus. 4 Videte ergo ne et vos similes
efficiamini factis alienis, et metuatis, et metus vos capiat in ipsis. 5 Visa
itaque turba de retro et ab ante, adorantes dicite in cordibus vestris : Te
oportet adorari, Domine. 6 Angelus enim meus vobiscum est : ipse autem
exquiram animas vestras. 7 Nam lingua ipsorum polita a fabro ; ipsa etiam
inaurata et inargentata : falsa sunt, et non possunt loqui. 8 Et sicut virgini
amanti ornamenta, ita accepto auro fabricati sunt. 9 Coronas certe aureas
habent super capita sua dii illorum : unde subtrahunt sacerdotes ab eis
aurum et argentum, et erogant illud in semetipsos. 10 Dant autem et ex ipso
prostitutis, et meretrices ornant : et iterum cum receperint illud a
meretricibus, ornant deos suos. 11 Hi autem non liberantur ab rugine et
tinea. 12 Opertis autem illis veste purpurea, extergunt faciem ipsorum
propter pulverem domus qui est plurimus inter eos. 13 Sceptrum autem
habet ut homo, sicut judex regionis, qui in se peccantem non interficit.
14
Habet etiam in manu gladium et securim, se autem de bello et a
latronibus non liberat. Unde vobis notum sit quia non sunt dii : 15 non ergo
timueritis eos. Sicut enim vas hominis confractum inutile efficitur, tales
sunt et dii illorum. 16 Constitutis illis in domo, oculi eorum pleni sunt
pulvere a pedibus intrountium. 17 Et sicut alicui qui regem offendit
circumsept sunt janu, aut sicut ad sepulchrum adductum mortuum : ita
tutantur sacerdotes ostia clausuris et seris, ne a latronibus expolientur.
18
Lucernas accendunt illis, et quidem multas, ex quibus nullam videre
possunt : sunt autem sicut trabes in domo. 19 Corda vero eorum dicunt
elingere serpentes qui de terra sunt, dum comedunt eos, et vestimentum
ipsorum, et non sentiunt. 20 Nigr fiunt facies eorum a fumo qui in domo
fit. 21 Supra corpus eorum et supra caput eorum volant noctu, et
hirundines, et aves etiam, similiter et catt. 22 Unde sciatis quia non sunt
dii : ne ergo timueritis eos.
23
Aurum etiam quod habent ad speciem est : nisi aliquis exterserit

ruginem, non fulgebunt : neque enim dum conflarentur, sentiebant. 24 Ex
omni pretio empta sunt, in quibus spiritus non inest ipsis. 25 Sine pedibus,
in humeris portantur, ostentantes ignobilitatem suam hominibus :
confundantur etiam qui colunt ea. 26 Propterea si ceciderint in terram, a
semetipsis non consurgunt : neque si quis eum statuerit rectum, per
semetipsum stabit : sed sicut mortuis munera eorum illis apponentur.
27
Hostias illorum vendunt sacerdotes ipsorum, et abutuntur : similiter et
mulieres eorum decerpentes, neque infirmo, neque mendicanti, aliquid
1265/1834
impertiunt. 28 De sacrificiis eorum ft et menstruat contingunt. Sciens

itaque ex his quia non sunt dii, ne timeatis eos. 29 Unde enim vocantur dii ?
quia mulieres apponunt diis argenteis, et aureis, et ligneis : 30 et in domibus
eorum sacerdotes sedent habentes tunicas scissas, et capita et barbam
rasam, quorum capita nuda sunt. 31 Rugiunt autem clamantes contra deos
suos sicut in cna mortui. 32 Vestimenta eorum auferunt sacerdotes, et
vestiunt uxores suas et filios suos. 33 Neque si quid mali patiuntur ab
aliquo, neque si quid boni, poterunt retribuere : neque regem constituere
possunt, neque auferre. 34 Similiter neque dare divitias possunt, neque
malum retribuere. Si quis illis votum voverit et non reddiderit, neque hoc
requirunt. 35 Hominem a morte non liberant, neque infirmum a potentiori
eripiunt. 36 Hominem ccum ad visum non restituunt ; de necessitate
hominem non liberabunt. 37 Vidu non miserebuntur, neque orphanis
benefacient. 38 Lapidibus de monte similes sunt dii illorum, lignei, et
lapidei, et aurei, et argentei : qui autem colunt ea, confundentur.
39
Quomodo ergo stimandum est aut dicendum illos esse deos ? 40 Adhuc
enim ipsis Chaldis non honorantibus ea : qui cum audierint mutum non
posse loqui, offerunt illud ad Bel, postulantes ab eo loqui : 41 quasi possint
sentire qui non habent motum ! Et ipsi, cum intellexerint, relinquent ea :
sensum enim non habent ipsi dii illorum. 42 Mulieres autem circumdat
funibus in viis sedent, succendentes ossa olivarum : 43 cum autem aliqua ex
ipsis, attracta ab aliquo transeunte, dormierit cum eo, proxim su
exprobrat quod ea non sit digna habita, sicut ipsa, neque funis ejus diruptus
sit. 44 Omnia autem qu illi fiunt, falsa sunt : quomodo stimandum aut
dicendum est illos esse deos ?
45
A fabris autem et ab aurificibus facta sunt : nihil aliud erunt, nisi id quod
volunt esse sacerdotes. 46 Artifices etiam ipsi, qui ea faciunt, non sunt multi
temporis : numquid ergo possunt ea, qu fabricata sunt ab ipsis, esse dii ?
47
Reliquerunt autem falsa et opprobrium postea futuris. 48 Nam cum
supervenerit illis prlium et mala, cogitant sacerdotes apud se ubi se
abscondant cum illis. 49 Quomodo ergo sentiri debeant quoniam dii sunt,
qui nec de bello se liberant, neque de malis se eripiunt ? 50 Nam cum sint
lignea, inaurata et inargentata, scietur postea quia falsa sunt ab universis
gentibus et regibus : qu manifesta sunt quia non sunt dii, sed opera
manuum hominum, et nullum Dei opus cum illis. 51 Unde ergo notum est
quia non sunt dii, sed opera manuum hominum, et nullum Dei opus in ipsis
est. 52 Regem regioni non suscitant, neque pluviam hominibus dabunt.
53
Judicium quoque non discernent, neque regiones liberabunt ab injuria,
quia nihil possunt, sicut cornicul inter medium cli et terr. 54 Etenim
cum inciderit ignis in domum deorum ligneorum, argenteorum et aureorum,
sacerdotes quidem ipsorum fugient, et liberabuntur : ipsi vero sicut trabes
in medio comburentur. 55 Regi autem et bello non resistent. Quomodo ergo
1266/1834
stimandum est aut recipiendum quia dii sunt ? 56 Non a furibus, neque a
latronibus se liberabunt dii lignei, et lapidei, et inaurati, et inargentati :
quibus hi qui fortiores sunt, 57 aurum et argentum, et vestimentum quo
operti sunt, auferent illis, et abibunt, nec sibi auxilium ferent.
58
Itaque melius est esse regem ostentantem virtutem suam, aut vas in domo
utile, in quo gloriabitur qui possidet illud, vel ostium in domo, quod
custodit qu in ipsa sunt, quam falsi dii. 59 Sol quidem et luna ac sidera,
cum sint splendida et emissa ad utilitates, obaudiunt : 60 similiter et fulgur
cum apparuerit, perspicuum est : idipsum autem et spiritus in omni regione
spirat : 61 et nubes, quibus cum imperatum fuerit a Deo perambulare
universum orbem, perficiunt quod imperatum est eis : 62 ignis etiam missus
desuper, ut consumat montes et silvas, facit quod prceptum est ei : hc
autem neque speciebus, neque virtutibus, uni eorum similia sunt. 63 Unde
neque existimandum est, neque dicendum illos esse deos, quando non
possunt neque judicium judicare, neque quidquam facere hominibus.
64
Scientes itaque quia non sunt dii, ne ergo timueritis eos. 65 Neque enim
regibus maledicent, neque benedicent. 66 Signa etiam in clo gentibus non
ostendunt : neque ut sol lucebunt, neque illuminabunt ut luna. 67 Besti
meliores sunt illis, qu possunt fugere sub tectum ac prodesse sibi. 68 Nullo
itaque modo nobis est manifestum quia sunt dii : propter quod ne timeatis
eos.
69
Nam sicut in cucumerario formido nihil custodit, ita sunt dii illorum
lignei, et argentei, et inaurati. 70 Eodem modo et in horto spina alba, supra
quam omnis avis sedet, similiter et mortuo projecto in tenebris, similes sunt
dii illorum lignei, et inaurati, et inargentati. 71 A purpura quoque et murice,
qu supra illos tineant, scietis itaque quia non sunt dii : ipsi etiam postremo
comeduntur, et erunt opprobrium in regione. 72 Melior est homo justus qui
non habet simulacra, nam erit longe ab opprobriis.
Prophetia Ezechielis
Cap. 1 1 Et factum est in trigesimo anno, in quarto, in quinta mensis,
cum essem in medio captivorum juxta fluvium Chobar, aperti sunt cli, et
vidi visiones Dei. 2 In quinta mensis, ipse est annus quintus
transmigrationis regis Joachim, 3 factum est verbum Domini ad Ezechielem
filium Buzi sacerdotem, in terra Chaldorum, secus flumen Chobar : et
facta est super eum ibi manus Domini. 4 Et vidi, et ecce ventus turbinis
veniebat ab aquilone, et nubes magna, et ignis involvens, et splendor in
circuitu ejus : et de medio ejus, quasi species electri, id est, de medio ignis :
1267/1834
et in medio ejus similitudo quatuor animalium. Et hic aspectus eorum,

similitudo hominis in eis. 6 Quatuor facies uni, et quatuor penn uni.
7
Pedes eorum, pedes recti, et planta pedis eorum quasi planta pedis vituli :
et scintill quasi aspectus ris candentis. 8 Et manus hominis sub pennis
eorum, in quatuor partibus : et facies et pennas per quatuor partes habebant.
9
Junctque erant penn eorum alterius ad alterum : non revertebantur cum
incederent, sed unumquodque ante faciem suam gradiebatur. 10 Similitudo
autem vultus eorum, facies hominis et facies leonis a dextris ipsorum
quatuor, facies autem bovis a sinistris ipsorum quatuor, et facies aquil
desuper ipsorum quatuor. 11 Facies eorum et penn eorum extent
desuper : du penn singulorum jungebantur, et du tegebant corpora
eorum.
12
Et unumquodque eorum coram facie sua ambulabat : ubi erat impetus

spiritus, illuc gradiebantur, nec revertebantur cum ambularent. 13 Et
similitudo animalium, aspectus eorum quasi carbonum ignis ardentium, et
quasi aspectus lampadarum : hc erat visio discurrens in medio animalium,
splendor ignis, et de igne fulgur egrediens. 14 Et animalia ibant et
revertebantur, in similitudinem fulguris coruscantis. 15 Cumque aspicerem
animalia, apparuit rota una super terram juxta animalia, habens quatuor
facies. 16 Et aspectus rotarum et opus earum quasi visio maris : et una
similitudo ipsarum quatuor : et aspectus earum et opera quasi sit rota in
medio rot. 17 Per quatuor partes earum euntes ibant, et non revertebantur
cum ambularent. 18 Statura quoque erat rotis, et altitudo, et horribilis
aspectus : et totum corpus oculis plenum in circuitu ipsarum quatuor.
19
Cumque ambularent animalia, ambulabant pariter et rot juxta ea : et
cum elevarentur animalia de terra, elevabantur simul et rot. 20 Quocumque
ibat spiritus, illuc, eunte spiritu, et rot pariter elevabantur sequentes eum :
spiritus enim vit erat in rotis. 21 Cum euntibus ibant, et cum stantibus
stabant : et cum elevatis a terra, pariter elevabantur et rot sequentes ea,
quia spiritus vit erat in rotis.
22
Et similitudo super capita animalium firmamenti, quasi aspectus crystalli

horribilis, et extenti super capita eorum desuper. 23 Sub firmamento autem
penn eorum rect alterius ad alterum : unumquodque duabus alis velabat
corpus suum, et alterum similiter velabatur. 24 Et audiebam sonum alarum,
quasi sonum aquarum multarum, quasi sonum sublimis Dei : cum
ambularent, quasi sonus erat multitudinis ut sonus castrorum : cumque
starent, demittebantur penn eorum. 25 Nam cum fieret vox super
firmamentum quod erat super caput eorum, stabant, et submittebant alas
suas. 26 Et super firmamentum quod erat imminens capiti eorum, quasi
aspectus lapidis sapphiri similitudo throni : et super similitudinem throni
similitudo quasi aspectus hominis desuper. 27 Et vidi quasi speciem electri,
1268/1834
velut aspectum ignis, intrinsecus ejus per circuitum : a lumbis ejus et

desuper, et a lumbis ejus usque deorsum, vidi quasi speciem ignis
splendentis in circuitu, 28 velut aspectum arcus cum fuerit in nube in die
pluvi. Hic erat aspectus splendoris per gyrum.
Cap. 2 1 Hc visio similitudinis glori Domini. Et vidi, et cecidi in
faciem meam, et audivi vocem loquentis, et dixit ad me : Fili hominis, sta
super pedes tuos, et loquar tecum. 2 Et ingressus est in me spiritus
postquam locutus est mihi, et statuit me supra pedes meos : et audivi
loquentem ad me, 3 et dicentem : Fili hominis, mitto ego te ad filios Isral,
ad gentes apostatrices qu recesserunt a me : ipsi et patres eorum
prvaricati sunt pactum meum usque ad diem hanc : 4 et filii dura facie et
indomabili corde sunt, ad quos ego mitto te. Et dices ad eos : Hc dicit
Dominus Deus : 5 si forte vel ipsi audiant, et si forte quiescant, quoniam
domus exasperans est : et scient quia propheta fuerit in medio eorum. 6 Tu
ergo, fili hominis, ne timeas eos, neque sermones eorum metuas, quoniam
increduli et subversores sunt tecum, et cum scorpionibus habitas. Verba
eorum ne timeas, et vultus eorum ne formides, quia domus exasperans est.
7
Loqueris ergo verba mea ad eos, si forte audiant, et quiescant : quoniam
irritatores sunt. 8 Tu autem, fili hominis, audi qucumque loquor ad te, et
noli esse exasperans, sicut domus exasperatrix est : aperi os tuum, et
comede qucumque ego do tibi. 9 Et vidi : et ecce manus missa ad me, in
qua erat involutus liber : et expandit illum coram me, qui erat scriptus intus
et foris : et script erant in eo lamentationes, et carmen, et v.
Cap. 3 1 Et dixit ad me : Fili hominis, quodcumque inveneris,
comede : comede volumen istud, et vadens loquere ad filios Isral. 2 Et
aperui os meum, et cibavit me volumine illo : 3 et dixit ad me : Fili
hominis, venter tuus comedet, et viscera tua complebuntur volumine isto
quod ego do tibi. Et comedi illud, et factum est in ore meo sicut mel dulce.
4
Et dixit ad me : Fili hominis, vade ad domum Isral, et loqueris verba mea
ad eos. 5 Non enim ad populum profundi sermonis et ignot lingu tu
mitteris ad domum Isral : 6 neque ad populos multos profundi sermonis et
ignot lingu, quorum non possis audire sermones : et si ad illos
mittereris, ipsi audirent te : 7 domus autem Isral nolunt audire te, quia
nolunt audire me : omnis quippe domus Isral attrita fronte est, et duro
corde. 8 Ecce dedi faciem tuam valentiorem faciebus eorum, et frontem
tuam duriorem frontibus eorum : 9 ut adamantem et ut silicem dedi faciem
tuam : ne timeas eos, neque metuas a facie eorum, quia domus exasperans
est.
10
Et dixit ad me : Fili hominis, omnes sermones meos quos ego loquor ad

te, assume in corde tuo, et auribus tuis audi : 11 et vade, ingredere ad
1269/1834
transmigrationem, ad filios populi tui, et loqueris ad eos : et dices eis : Hc

dicit Dominus Deus : si forte audiant et quiescant. 12 Et assumpsit me
spiritus, et audivi post me vocem commotionis magn : Benedicta gloria
Domini de loco suo : 13 et vocem alarum animalium percutientium alteram
ad alteram, et vocem rotarum sequentium animalia, et vocem commotionis
magn. 14 Spiritus quoque levavit me, et assumpsit me : et abii amarus in
indignatione spiritus mei : manus enim Domini erat mecum, confortans me.
15
Et veni ad transmigrationem, ad acervum novarum frugum, ad eos qui
habitabant juxta flumen Chobar : et sedi ubi illi sedebant, et mansi ibi
septem diebus mrens in medio eorum. 16 Cum autem pertransissent
septem dies, factum est verbum Domini ad me, dicens : 17 Fili hominis,
speculatorem dedi te domui Isral, et audies de ore meo verbum, et
annuntiabis eis ex me. 18 Si, dicente me ad impium : Morte morieris, non
annuntiaveris ei, neque locutus fueris ut avertatur a via sua impia et vivat,
ipse impius in iniquitate sua morietur, sanguinem autem ejus de manu tua
requiram. 19 Si autem tu annuntiaveris impio, et ille non fuerit conversus ab
impietate sua et a via sua impia, ipse quidem in iniquitate sua morietur : tu
autem animam tuam liberasti. 20 Sed et si conversus justus a justitia sua
fuerit, et fecerit iniquitatem, ponam offendiculum coram eo : ipse morietur
quia non annuntiasti ei. In peccato suo morietur, et non erunt in memoria
justiti ejus quas fecit : sanguinem vero ejus de manu tua requiram. 21 Si
autem tu annuntiaveris justo ut non peccet justus, et ille non peccaverit,
vivens vivet, quia annuntiasti ei, et tu animam tuam liberasti.
22
Et facta est super me manus Domini, et dixit ad me : Surgens egredere in

campum, et ibi loquar tecum. 23 Et surgens egressus sum in campum : et
ecce ibi gloria Domini stabat, quasi gloria quam vidi juxta fluvium
Chobar : et cecidi in faciem meam. 24 Et ingressus est in me spiritus, et
statuit me super pedes meos, et locutus est mihi, et dixit ad me : Ingredere,
et includere in medio domus tu. 25 Et tu, fili hominis, ecce data sunt super
te vincula, et ligabunt te in eis, et non egredieris de medio eorum. 26 Et
linguam tuam adhrere faciam palato tuo, et eris mutus, nec quasi vir
objurgans, quia domus exasperans est. 27 Cum autem locutus fuero tibi,
aperiam os tuum, et dices ad eos : Hc dicit Dominus Deus : Qui audit,
audiat, et qui quiescit, quiescat : quia domus exasperans est.
Cap. 4 1 Et tu, fili hominis, sume tibi laterem, et pones eum coram
te, et describes in eo civitatem Jerusalem. 2 Et ordinabis adversus eam
obsidionem, et dificabis munitiones, et comportabis aggerem, et dabis
contra eam castra, et pones arietes in gyro. 3 Et tu sume tibi sartaginem
ferream, et pones eam in murum ferreum inter te et inter civitatem : et
obfirmabis faciem tuam ad eam, et erit in obsidionem, et circumdabis eam :
signum est domui Isral.
1270/1834
Et tu dormies super latus tuum sinistrum, et pones iniquitates domus

Isral super eo, numero dierum quibus dormies super illud : et assumes
iniquitatem eorum. 5 Ego autem dedi tibi annos iniquitatis eorum, numero
dierum trecentos et nonaginta dies : et portabis iniquitatem domus Isral.
6
Et cum compleveris hc, dormies super latus tuum dexterum secundo, et
assumes iniquitatem domus Juda quadraginta diebus : diem pro anno, diem,
inquam, pro anno, dedi tibi. 7 Et ad obsidionem Jerusalem convertes faciem
tuam, et brachium tuum erit extentum : et prophetabis adversus eam. 8 Ecce
circumdedi te vinculis : et non te convertes a latere tuo in latus aliud, donec
compleas dies obsidionis tu. 9 Et tu, sume tibi frumentum, et hordeum, et
fabam, et lentem, et milium, et viciam : et mittes ea in vas unum, et facies
tibi panes numero dierum quibus dormies super latus tuum : trecentis et
nonaginta diebus comedes illud. 10 Cibus autem tuus, quo vesceris, erit in
pondere viginti stateres in die : a tempore usque ad tempus comedes illud.
11
Et aquam in mensura bibes, sextam partem hin : a tempore usque ad
tempus bibes illud. 12 Et quasi subcinericium hordeaceum comedes illud, et
stercore quod egreditur de homine operies illud in oculis eorum. 13 Et dixit
Dominus : Sic comedent filii Isral panem suum pollutum inter gentes ad
quas ejiciam eos. Et dixi : 14 A, a, a, Domine Deus, ecce anima mea non est
polluta : et morticinum, et laceratum a bestiis non comedi ab infantia mea
usque nunc, et non est ingressa in os meum omnis caro immunda. 15 Et dixit
ad me : Ecce dedi tibi fimum boum pro stercoribus humanis, et facies
panem tuum in eo. 16 Et dixit ad me : Fili hominis, ecce ego conteram
baculum panis in Jerusalem, et comedent panem in pondere et in
sollicitudine, et aquam in mensura et in angustia bibent, 17 ut deficientibus
pane et aqua, corruat unusquisque ad fratrem suum, et contabescant in
iniquitatibus suis.
Cap. 5 1 Et tu, fili hominis, sume tibi gladium acutum, radentem
pilos, et assumes eum et duces per caput tuum et per barbam tuam, et
assumes tibi stateram ponderis et divides eos. 2 Tertiam partem igni
combures in medio civitatis, juxta completionem dierum obsidionis, et
assumes tertiam partem, et concides gladio in circuitu ejus : tertiam vero
aliam disperges in ventum, et gladium nudabo post eos. 3 Et sumes inde
parvum numerum, et ligabis eos in summitate pallii tui : 4 et ex eis rursum
tolles, et projicies eos in medio ignis, et combures eos igni, et ex eo
egredietur ignis in omnem domum Isral.
5
Hc dicit Dominus Deus : Ista est Jerusalem : in medio gentium posui

eam, et in circuitu ejus terras. 6 Et contempsit judicia mea, ut plus esset
impia quam gentes, et prcepta mea ultra quam terr qu in circuitu ejus
sunt : judicia enim mea projecerunt, et in prceptis meis non ambulaverunt.
1271/1834
Idcirco hc dicit Dominus Deus : Quia superastis gentes qu in circuitu

vestro sunt, et in prceptis meis non ambulastis, et judicia mea non fecistis,
et juxta judicia gentium qu in circuitu vestro sunt non estis operati, 8 ideo
hc dicit Dominus Deus : Ecce ego ad te, et ipse ego faciam in medio tui
judicia in oculis gentium : 9 et faciam in te quod non feci, et quibus similia
ultra non faciam, propter omnes abominationes tuas. 10 Ideo patres
comedent filios in medio tui, et filii comedent patres suos : et faciam in te
judicia, et ventilabo universas reliquias tuas in omnem ventum.
11
Idcirco vivo ego, dicit Dominus Deus, nisi pro eo quod sanctum meum
violasti in omnibus offensionibus tuis et in cunctis abominationibus tuis,
ego quoque confringam : et non parcet oculus meus, et non miserebor.
12
Tertia pars tui peste morietur, et fame consumetur in medio tui, et tertia
pars tui in gladio cadet in circuitu tuo : tertiam vero partem tuam in omnem
ventum dispergam, et gladium evaginabo post eos. 13 Et complebo furorem
meum, et requiescere faciam indignationem meam in eis, et consolabor : et
scient quia ego Dominus locutus sum in zelo meo, cum implevero
indignationem meam in eis. 14 Et dabo te in desertum, et in opprobrium
gentibus qu in circuitu tuo sunt, in conspectu omnis prtereuntis : 15 et
eris opprobrium et blasphemia, exemplum et stupor in gentibus qu in
circuitu tuo sunt, cum fecero in te judicia in furore, et in indignatione, et in
increpationibus ir. 16 Ego Dominus locutus sum : quando misero sagittas
famis pessimas in eos, qu erunt mortifer, et quas mittam ut disperdam
vos : et famem congregabo super vos, et conteram in vobis baculum panis :
17
et immittam in vos famem et bestias pessimas, usque ad internecionem :
et pestilentia et sanguis transibunt per te, et gladium inducam super te. Ego
Dominus locutus sum.
Cap. 6 1 Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 2 Fili hominis,
pone faciem tuam ad montes Isral, et prophetabis ad eos, 3 et dices :
Montes Isral,
audite verbum Domini Dei.
Hc dicit Dominus Deus
montibus et collibus,
rupibus et vallibus :
Ecce ego inducam super vos gladium,
et disperdam excelsa vestra,
4
et demoliar aras vestras,
et confringentur simulacra vestra,
et dejiciam interfectos vestros
ante idola vestra :
5
et dabo cadavera filiorum Isral
ante faciem simulacrorum vestrorum,
1272/1834
et dispergam ossa vestra

circum aras vestras :
6
in omnibus habitationibus vestris
urbes desert erunt,
et excelsa demolientur et dissipabuntur :
et interibunt ar vestr, et confringentur,
et cessabunt idola vestra,
et conterentur delubra vestra,
et delebuntur opera vestra :
7
et cadet interfectus in medio vestri,
et scietis quia ego sum Dominus.
8
Et relinquam in vobis eos
qui fugerint gladium in gentibus,
cum dispersero vos in terris :
9
et recordabuntur mei liberati vestri in gentibus
ad quas captivi ducti sunt :
quia contrivi cor eorum
fornicans et recedens a me,
et oculos eorum fornicantes post idola sua :
et displicebunt sibimet super malis
qu fecerunt in universis abominationibus suis.
10
Et scient quia ego Dominus non frustra locutus sum,
ut facerem eis malum hoc.
11
Percute manum tuam
et allide pedem tuum,
et dic : Heu ! ad omnes abominationes malorum domus Isral :
quia gladio, fame et peste ruituri sunt.
12
Qui longe est, peste morietur :
qui autem prope, gladio corruet :
et qui relictus fuerit et obsessus, fame morietur :
et complebo indignationem meam in eis.
13
Et scietis quia ego Dominus,
cum fuerint interfecti vestri in medio idolorum vestrorum,
in circuitu ararum vestrarum,
in omni colle excelso,
et in cunctis summitatibus montium,
et subtus omne lignum nemorosum,
et subtus universam quercum frondosam,
locum ubi accenderunt thura redolentia universis idolis suis.
14
Et extendam manum meam super eos :
et faciam terram desolatam et destitutam,
1273/1834
a deserto Deblatha, in omnibus habitationibus eorum :

et scient quia ego Dominus.
Cap. 7 1 Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 2 Et tu, fili
hominis, hc dicit Dominus Deus terr Isral :
Finis venit : venit finis super quatuor plagas terr.
3
Nunc finis super te, et immittam furorem meum in te :
et judicabo te juxta vias tuas,
et ponam contra te omnes abominationes tuas.
4
Et non parcet oculus meus super te, et non miserebor :
sed vias tuas ponam super te, et abominationes tu in medio tui erunt,
et scietis quia ego Dominus.
5
Afflictio una, afflictio ecce venit.
6
Finis venit, venit finis :
evigilavit adversum te, ecce venit.
7
Venit contritio super te, qui habitas in terra :
venit tempus, prope est dies occisionis,
et non glori montium.
8
Nunc de propinquo effundam iram meam super te,
et complebo furorem meum in te :
et judicabo te juxta vias tuas,
et imponam tibi omnia scelera tua,
9
et non parcet oculus meus,
nec miserebor :
sed vias tuas imponam tibi,
et abominationes tu in medio tui erunt,
et scietis quia ego sum Dominus percutiens.
10
Ecce dies, ecce venit :
egressa est contritio,
floruit virga, germinavit superbia,
11
iniquitas surrexit in virga impietatis :
non ex eis, et non ex populo,
neque ex sonitu eorum :
et non erit requies in eis.
12
Venit tempus, appropinquavit dies :
qui emit, non ltetur,
et qui vendit, non lugeat :
quia ira super omnem populum ejus.
13
Quia qui vendit, ad id quod vendidit non revertetur :
et adhuc in viventibus vita eorum :
visio enim ad omnem multitudinem ejus non regredietur,
et vir in iniquitate vit su non confortabitur.
1274/1834
14
Canite tuba, prparentur omnes :

et non est qui vadat ad prlium :
ira enim mea super universum populum ejus.
15
Gladium foris, et pestis et fames intrinsecus :
qui in agro est, gladio morietur,
et qui in civitate, pestilentia et fame devorabuntur.
16
Et salvabuntur qui fugerint ex eis :
et erunt in montibus quasi columb convallium omnes trepidi,
unusquisque in iniquitate sua.
17
Omnes manus dissolventur,
et omnia genua fluent aquis.
18
Et accingent se ciliciis,
et operiet eos formido :
et in omni facie confusio,
et in universis capitibus eorum calvitium.
19
Argentum eorum foras projicietur,
et aurum eorum in sterquilinium erit :
argentum eorum et aurum eorum
non valebit liberare eos in die furoris Domini :
animam suam non saturabunt,
et ventres eorum non implebuntur,
quia scandalum iniquitatis eorum factum est.
20
Et ornamentum monilium suorum in superbiam posuerunt,
et imagines abominationum suarum et simulacrorum fecerunt ex eo :
propter hoc dedi eis illud in immunditiam.
21
Et dabo illud in manus alienorum ad diripiendum,
et impiis terr in prdam,
et contaminabunt illud.
22
Et avertam faciem meam ab eis,
et violabunt arcanum meum :
et introibunt in illud emissarii,
et contaminabunt illud.
23
Fac conclusionem,
quoniam terra plena est judicio sanguinum,
et civitas plena iniquitate.
24
Et adducam pessimos de gentibus,
et possidebunt domos eorum :
et quiescere faciam superbiam potentium,
et possidebunt sanctuaria eorum.
25
Angustia superveniente, requirent pacem,
et non erit.
1275/1834
26
Conturbatio super conturbationem veniet,

et auditus super auditum :
et qurent visionem de propheta,
et lex peribit a sacerdote,
et consilium a senioribus.
27
Rex lugebit, et princeps induetur mrore,
et manus populi terr conturbabuntur :
secundum viam eorum faciam eis,
et secundum judicia eorum judicabo eos,
Cap. 8 1 Et factum est in anno sexto, in sexto mense, in quinta
mensis, ego sedebam in domo mea, et senes Juda sedebant coram me, et
cecidit ibi super me manus Domini Dei. 2 Et vidi : et ecce similitudo quasi
aspectus ignis : ab aspectu lumborum ejus et deorsum, ignis : et a lumbis
ejus et sursum, quasi aspectus splendoris, ut visio electri. 3 Et emissa
similitudo manus apprehendit me in cincinno capitis mei, et elevavit me
spiritus inter terram et clum : et adduxit me in Jerusalem, in visione Dei,
juxta ostium interius quod respiciebat ad aquilonem, ubi erat statutum
idolum zeli ad provocandam mulationem. 4 Et ecce ibi gloria Dei Isral,
secundum visionem quam videram in campo. 5 Et dixit ad me : Fili
hominis, leva oculos tuos ad viam aquilonis. Et levavi oculos meos ad viam
aquilonis, et ecce ab aquilone port altaris idolum zeli in ipso introitu. 6 Et
dixit ad me : Fili hominis, putasne vides tu quid isti faciunt, abominationes
magnas quas domus Isral facit hic, ut procul recedam a sanctuario meo ?
et adhuc conversus videbis abominationes majores. 7 Et introduxit me ad
ostium atrii, et vidi, et ecce foramen unum in pariete. 8 Et dixit ad me : Fili
hominis, fode parietem. Et cum fodissem parietem, apparuit ostium unum.
9
Et dixit ad me : Ingredere, et vide abominationes pessimas quas isti
faciunt hic. 10 Et ingressus vidi, et ecce omnis similitudo reptilium et
animalium, abominatio, et universa idola domus Isral, depicta erant in
pariete in circuitu per totum : 11 et septuaginta viri de senioribus domus
Isral : et Jezonias filius Saphan stabat in medio eorum stantium ante
picturas : et unusquisque habebat thuribulum in manu sua, et vapor nebul
de thure consurgebat. 12 Et dixit ad me : Certe vides, fili hominis, qu
seniores domus Isral faciunt in tenebris, unusquisque in abscondito
cubiculi sui : dicunt enim : Non videt Dominus nos ; dereliquit Dominus
terram. 13 Et dixit ad me : Adhuc conversus videbis abominationes majores,
quas isti faciunt. 14 Et introduxit me per ostium port domus Domini quod
respiciebat ad aquilonem, et ecce ibi mulieres sedebant plangentes
Adonidem. 15 Et dixit ad me : Certe vidisti, fili hominis : adhuc conversus
videbis abominationes majores his. 16 Et introduxit me in atrium domus
Domini interius, et ecce in ostio templi Domini, inter vestibulum et altare,
1276/1834
quasi viginti quinque viri dorsa habentes contra templum Domini, et facies
ad orientem : et adorabant ad ortum solis. 17 Et dixit ad me : Certe vidisti,
fili hominis : numquid leve est hoc domui Juda, ut facerent abominationes
istas quas fecerunt hic, quia replentes terram iniquitate, conversi sunt ad
irritandum me ? et ecce applicant ramum ad nares suas. 18 Ergo et ego
faciam in furore : non parcet oculus meus, nec miserebor : et cum
clamaverint ad aures meas voce magna, non exaudiam eos.
Cap. 9 1 Et clamavit in auribus meis voce magna, dicens :
Appropinquaverunt visitationes urbis, et unusquisque vas interfectionis
habet in manu sua. 2 Et ecce sex viri veniebant de via port superioris, qu
respicit ad aquilonem, et uniuscujusque vas interitus in manu ejus : vir
quoque unus in medio eorum vestitus erat lineis, et atramentarium
scriptoris ad renes ejus : et ingressi sunt, et steterunt juxta altare reum.
3
Et gloria Domini Isral assumpta est de cherub, qu erat super eum ad
limen domus : et vocavit virum qui indutus erat lineis, et atramentarium
scriptoris habebat in lumbis suis : 4 et dixit Dominus ad eum : Transi per
mediam civitatem, in medio Jerusalem, et signa thau super frontes virorum
gementium et dolentium super cunctis abominationibus qu fiunt in medio
ejus. 5 Et illis dixit, audiente me : Transite per civitatem sequentes eum, et
percutite : non parcat oculus vester, neque misereamini : 6 senem,
adolescentulum et virginem, parvulum et mulieres interficite usque ad
internecionem : omnem autem super quem videritis thau, ne occidatis : et a
sanctuario meo incipite. Cperunt ergo a viris senioribus, qui erant ante
faciem domus. 7 Et dixit ad eos : Contaminate domum, et implete atria
interfectis ; egredimini. Et egressi sunt, et percutiebant eos qui erant in
civitate. 8 Et cde completa, remansi ego, ruique super faciem meam, et
clamans aio : Heu ! heu ! heu ! Domine Deus : ergone disperdes omnes
reliquias Isral, effundens furorem tuum super Jerusalem ? 9 Et dixit ad
me : Iniquitas domus Isral et Juda magna est nimis valde, et repleta est
terra sanguinibus, et civitas repleta est aversione : dixerunt enim :
Dereliquit Dominus terram, et Dominus non videt. 10 Igitur et meus non
parcet oculus, neque miserebor : viam eorum super caput eorum reddam.
11
Et ecce vir qui erat indutus lineis, qui habebat atramentarium in dorso
suo, respondit verbum, dicens : Feci sicut prcepisti mihi.
Cap. 10 1 Et vidi : et ecce in firmamento quod erat super caput
cherubim, quasi lapis sapphirus, quasi species similitudinis solii, apparuit
super ea. 2 Et dixit ad virum qui indutus erat lineis, et ait : Ingredere in
medio rotarum qu sunt subtus cherubim, et imple manum tuam prunis
ignis qu sunt inter cherubim, et effunde super civitatem. Ingressusque est
in conspectu meo. 3 Cherubim autem stabant a dextris domus cum
ingrederetur vir, et nubes implevit atrium interius. 4 Et elevata est gloria
1277/1834
Domini desuper cherub ad limen domus : et repleta est domus nube, et

atrium repletum est splendore glori Domini. 5 Et sonitus alarum cherubim
audiebatur usque ad atrium exterius, quasi vox Dei omnipotentis loquentis.
6
Cumque prcepisset viro qui indutus erat lineis, dicens : Sume ignem de
medio rotarum qu sunt inter cherubim : ingressus ille stetit juxta rotam.
7
Et extendit cherub manum de medio cherubim ad ignem qui erat inter
cherubim, et sumpsit, et dedit in manus ejus qui indutus erat lineis : qui
accipiens egressus est. 8 Et apparuit in cherubim similitudo manus hominis
subtus pennas eorum.
9
Et vidi : et ecce quatuor rot juxta cherubim : rota una juxta cherub
unum, et rota alia juxta cherub unum : species autem rotarum erat quasi
visio lapidis chrysolithi : 10 et aspectus earum similitudo una quatuor, quasi
sit rota in medio rot. 11 Cumque ambularent, in quatuor partes
gradiebantur, et non revertebantur ambulantes : sed ad locum ad quem ire
declinabat qu prima erat, sequebantur et ceter, nec convertebantur. 12 Et
omne corpus earum, et colla, et manus, et penn, et circuli, plena erant
oculis in circuitu quatuor rotarum. 13 Et rotas istas vocavit volubiles,
audiente me. 14 Quatuor autem facies habebat unum : facies una, facies
cherub, et facies secunda, facies hominis : et in tertio facies leonis, et in
quarto facies aquil. 15 Et elevata sunt cherubim : ipsum est animal quod
videram juxta fluvium Chobar. 16 Cumque ambularent cherubim, ibant
pariter et rot juxta ea : et cum elevarent cherubim alas suas ut exaltarentur
de terra, non residebant rot, sed et ips juxta erant. 17 Stantibus illis
stabant, et cum elevatis elevabantur : spiritus enim vit erat in eis.
18
Et egressa est gloria Domini a limine templi, et stetit super cherubim.

Et elevantia cherubim alas suas, exaltata sunt a terra coram me : et illis
egredientibus, rot quoque subsecut sunt : et stetit in introitu port
domus Domini orientalis, et gloria Dei Isral erat super ea. 20 Ipsum est
animal quod vidi subter Deum Isral juxta fluvium Chobar, et intellexi quia
cherubim essent. 21 Quatuor vultus uni, et quatuor al uni : et similitudo
manus hominis sub alis eorum. 22 Et similitudo vultuum eorum, ipsi vultus
quos videram juxta fluvium Chobar, et intuitus eorum, et impetus
singulorum ante faciem suam ingredi.
19
Cap. 11 1 Et elevavit me spiritus, et introduxit me ad portam domus

Domini orientalem, qu respicit ad solis ortum : et ecce in introitu port
viginti quinque viri : et vidi in medio eorum Jezoniam filium Azur, et
Pheltiam filium Banai, principes populi. 2 Dixitque ad me : Fili hominis,
hi sunt viri qui cogitant iniquitatem, et tractant consilium pessimum in urbe
ista, 3 dicentes : Nonne dudum dificat sunt domus ? hc est lebes, nos
autem carnes. 4 Idcirco vaticinare de eis, vaticinare, fili hominis. 5 Et irruit
1278/1834
in me spiritus Domini, et dixit ad me : Loquere : Hc dicit Dominus : Sic

locuti estis, domus Isral, et cogitationes cordis vestri ego novi. 6 Plurimos
occidistis in urbe hac, et implestis vias ejus interfectis. 7 Propterea hc dicit
Dominus Deus : Interfecti vestri, quos posuistis in medio ejus, hi sunt
carnes, et hc est lebes : et educam vos de medio ejus. 8 Gladium metuistis,
et gladium inducam super vos, ait Dominus Deus. 9 Et ejiciam vos de
medio ejus, daboque vos in manu hostium, et faciam in vobis judicia.
10
Gladio cadetis : in finibus Isral judicabo vos, et scietis quia ego
Dominus. 11 Hc non erit vobis in lebetem, et vos non eritis in medio ejus
in carnes : in finibus Isral judicabo vos, 12 et scietis quia ego Dominus :
quia in prceptis meis non ambulastis, et judicia mea non fecistis, sed juxta
judicia gentium qu in circuitu vestro sunt estis operati. 13 Et factum est
cum prophetarem, Pheltias filius Banai mortuus est : et cecidi in faciem
meam clamans voce magna, et dixi : Heu ! heu ! heu ! Domine Deus,
consummationem tu facis reliquiarum Isral ?
14
Et factum est verbum Domini ad me, dicens : 15 Fili hominis, fratres tui,
fratres tui, viri propinqui tui, et omnis domus Isral, universi quibus
dixerunt habitatores Jerusalem : Longe recedite a Domino : nobis data est
terra in possessionem. 16 Propterea hc dicit Dominus Deus : Quia longe
feci eos in gentibus, et quia dispersi eos in terris : ero eis in
sanctificationem modicam in terris ad quas venerunt. 17 Propterea loquere :
Hc dicit Dominus Deus : Congregabo vos de populis, et adunabo de terris
in quibus dispersi estis, daboque vobis humum Isral. 18 Et ingredientur
illuc, et auferent omnes offensiones, cunctasque abominationes ejus de illa.
19
Et dabo eis cor unum, et spiritum novum tribuam in visceribus eorum : et
auferam cor lapideum de carne eorum, et dabo eis cor carneum, 20 ut in
prceptis meis ambulent, et judicia mea custodiant, faciantque ea, et sint
mihi in populum, et ego sim eis in Deum. 21 Quorum cor post offendicula et
abominationes suas ambulat, horum viam in capite suo ponam, dicit
Dominus Deus. 22 Et elevaverunt cherubim alas suas, et rot cum eis, et
gloria Dei Isral erat super ea : 23 et ascendit gloria Domini de medio
civitatis, stetitque super montem qui est ad orientem urbis. 24 Et spiritus
levavit me, adduxitque in Chaldam ad transmigrationem, in visione, in
spiritu Dei : et sublata est a me visio quam videram. 25 Et locutus sum ad
transmigrationem omnia verba Domini qu ostenderat mihi.
in medio domus exasperantis tu habitas : qui oculos habent ad videndum, et
non vident, et aures ad audiendum, et non audiunt : quia domus exasperans
est. 3 Tu ergo, fili hominis, fac tibi vasa transmigrationis, et transmigrabis
per diem coram eis. Transmigrabis autem de loco tuo ad locum alterum in
conspectu eorum, si forte aspiciant, quia domus exasperans est : 4 et efferes
1279/1834
foras vasa tua quasi vasa transmigrantis per diem in conspectu eorum : tu
autem egredieris vespere coram eis, sicut egreditur migrans. 5 Ante oculos
eorum perfode tibi parietem, et egredieris per eum. 6 In conspectu eorum in
humeris portaberis ; in caligine effereris : faciem tuam velabis, et non
videbis terram, quia portentum dedi te domui Isral. 7 Feci ergo sicut
prceperat mihi Dominus : vasa mea protuli quasi vasa transmigrantis per
diem, et vespere perfodi mihi parietem manu : et in caligine egressus sum,
in humeris portatus in conspectu eorum. 8 Et factus est sermo Domini mane
ad me, dicens : 9 Fili hominis, numquid non dixerunt ad te domus Isral,
domus exasperans : Quid tu facis ? 10 Dic ad eos :
Super ducem onus istud, qui est in Jerusalem,
et super omnem domum Isral, qu est in medio eorum.
11
Dic :
Ego portentum vestrum :
quomodo feci, sic fiet illis :
in transmigrationem et in captivitatem ibunt.
12
Et dux qui est in medio eorum,
in humeris portabitur ; in caligine egredietur :
parietem perfodient, ut educant eum ;
facies ejus operietur, ut non videat oculo terram.
13
Et extendam rete meum super eum,
et capietur in sagena mea :
et adducam eum in Babylonem, in terram Chaldorum,
et ipsam non videbit :
ibique morietur.
14
Et omnes qui circa eum sunt,
prsidium ejus, et agmina ejus,
dispergam in omnem ventum,
et gladium evaginabo post eos.
15
Et scient quia ego Dominus,
quando dispersero illos in gentibus,
et disseminavero eos in terris.
16
Et relinquam ex eis viros paucos
a gladio, et fame, et pestilentia,
ut enarrent omnia scelera eorum
in gentibus ad quas ingredientur,
17
Et factus est sermo Domini ad me, dicens :
18
Fili hominis, panem tuum in conturbatione comede,
sed et aquam tuam in festinatione et mrore bibe.
19
Et dices ad populum terr :
Hc dicit Dominus Deus
1280/1834
ad eos qui habitant in Jerusalem, in terra Isral :

Panem suum in sollicitudine comedent,
et aquam suam in desolatione bibent :
ut desoletur terra a multitudine sua,
propter iniquitatem omnium qui habitant in ea.
20
Et civitates qu nunc habitantur, desolat erunt,
terraque deserta,
21

Fili hominis, quod est proverbium istud
vobis in terra Isral, dicentium :
In longum differentur dies,
et peribit omnis visio ?
23
Ideo dic ad eos :
Quiescere faciam proverbium istud,
neque vulgo dicetur ultra in Isral :
et loquere ad eos quod appropinquaverint dies,
et sermo omnis visionis.
24
Non enim erit ultra omnis visio cassa,
neque divinatio ambigua in medio filiorum Isral :
25
quia ego Dominus loquar,
et quodcumque locutus fuero verbum, fiet,
et non prolongabitur amplius :
sed in diebus vestris, domus exasperans,
loquar verbum, et faciam illud,
dicit Dominus Deus.
26
27
Fili hominis, ecce domus Isral dicentium :
Visio quam hic videt,
in dies multos et in tempora longa iste prophetat.
28
Propterea dic ad eos :
Non prolongabitur ultra omnis sermo meus :
verbum quod locutus fuero, complebitur,
dicit Dominus Deus.
22

vaticinare ad prophetas Isral qui prophetant, et dices prophetantibus de
corde suo :
1281/1834
Audite verbum Domini.

3
V prophetis insipientibus,
qui sequuntur spiritum suum,
et nihil vident !
4
Quasi vulpes in desertis prophet tui, Isral, erant.
5
Non ascendistis ex adverso,
neque opposuistis murum pro domo Isral,
ut staretis in prlio in die Domini.
6
Vident vana, et divinant mendacium,
dicentes : Ait Dominus,
cum Dominus non miserit eos :
et perseveraverunt confirmare sermonem.
7
Numquid non visionem cassam vidistis,
et divinationem mendacem locuti estis,
et dicitis : Ait Dominus,
cum ego non sim locutus ?
8
Propterea hc dicit Dominus Deus :
Quia locuti estis vana, et vidistis mendacium,
ideo ecce ego ad vos, dicit Dominus Deus.
9
Et erit manus mea super prophetas
qui vident vana, et divinant mendacium :
in consilio populi mei non erunt,
et in scriptura domus Isral non scribentur,
nec in terram Isral ingredientur,
et scietis quia ego Dominus Deus :
10
eo quod deceperint populum meum,
dicentes : Pax, et non est pax :
et ipse dificabat parietem,
illi autem liniebant eum luto absque paleis.
11
Dic ad eos qui liniunt absque temperatura, quod casurus sit :
erit enim imber inundans,
et dabo lapides prgrandes desuper irruentes,
et ventum procell dissipantem.
12
Siquidem ecce cecidit paries :
numquid non dicetur vobis :
Ubi est litura quam linistis ?
13
Et erumpere faciam spiritum tempestatum in indignatione mea,
et imber inundans in furore meo erit,
et lapides grandes in ira in consumptionem.
14
Et destruam parietem quem linistis absque temperamento,
et adquabo eum terr,
1282/1834
et revelabitur fundamentum ejus :

et cadet, et consumetur in medio ejus,
et scietis quia ego sum Dominus.
15
Et complebo indignationem meam in pariete,
et in his qui liniunt eum absque temperamento :
dicamque vobis : Non est paries,
et non sunt qui liniunt eum :
16
prophet Isral, qui prophetant ad Jerusalem,
et vident ei visionem pacis, et non est pax,
ait Dominus Deus.
17
Et tu, fili hominis, pone faciem tuam contra filias populi tui qu
prophetant de corde suo : et vaticinare super eas, 18 et dic :
V qu consuunt pulvillos sub omni cubito manus,
et faciunt cervicalia sub capite univers tatis
ad capiendas animas :
et cum caperent animas populi mei,
vivificabant animas eorum !
19
Et violabant me ad populum meum
propter pugillum hordei, et fragmen panis,
ut interficerent animas qu non moriuntur,
et vivificarent animas qu non vivunt,
mentientes populo meo credenti mendaciis.
20
Propter hoc hc dicit Dominus Deus :
Ecce ego ad pulvillos vestros,
quibus vos capitis animas volantes :
et dirumpam eos de brachiis vestris,
et dimittam animas quas vos capitis,
animas ad volandum.
21
Et dirumpam cervicalia vestra,
et liberabo populum meum de manu vestra,
neque erunt ultra in manibus vestris ad prdandum :
22
Pro eo quod mrere fecistis cor justi mendaciter,
quem ego non contristavi,
et confortastis manus impii,
ut non reverteretur a via sua mala, et viveret :
23
propterea vana non videbitis,
et divinationes non divinabitis amplius,
et eruam populum meum de manu vestra :
1283/1834
Cap. 14 1 Et venerunt ad me viri seniorum Isral, et sederunt coram

me. 2 Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 3 Fili hominis, viri isti
posuerunt immunditias suas in cordibus suis, et scandalum iniquitatis su
statuerunt contra faciem suam : numquid interrogatus respondebo eis ?
4
Propter hoc loquere eis, et dices ad eos : Hc dicit Dominus Deus :
Homo, homo de domo Isral, qui posuerit immunditias suas in corde suo, et
scandalum iniquitatis su statuerit contra faciem suam, et venerit ad
prophetam interrogans per eum me : ego Dominus respondebo ei in
multitudine immunditiarum suarum, 5 ut capiatur domus Isral in corde suo,
quo recesserunt a me in cunctis idolis suis. 6 Propterea dic ad domum
Isral : Hc dicit Dominus Deus : Convertimini, et recedite ab idolis
vestris, et ab universis contaminationibus vestris avertite facies vestras.
7
Quia homo, homo de domo Isral, et de proselytis quicumque advena
fuerit in Isral, si alienatus fuerit a me, et posuerit idola sua in corde suo, et
scandalum iniquitatis su statuerit contra faciem suam, et venerit ad
prophetam ut interroget per eum me : ego Dominus respondebo ei per me :
8
et ponam faciem meam super hominem illum, et faciam eum in
exemplum et in proverbium, et disperdam eum de medio populi mei : et
scietis quia ego Dominus. 9 Et propheta cum erraverit, et locutus fuerit
verbum, ego Dominus decepi prophetam illum, et extendam manum meam
super illum, et delebo eum de medio populi mei Isral. 10 Et portabunt
iniquitatem suam : juxta iniquitatem interrogantis, sic iniquitas prophet
erit : 11 ut non erret ultra domus Isral a me, neque polluatur in universis
prvaricationibus suis : sed sint mihi in populum, et ego sim eis in Deum,
12

Fili hominis, terra cum peccaverit mihi,
ut prvaricetur prvaricans,
extendam manum meam super eam,
et conteram virgam panis ejus,
et immittam in eam famem,
et interficiam de ea hominem et jumentum.
14
Et si fuerint tres viri isti in medio ejus,
No, Daniel, et Job,
ipsi justitia sua liberabunt animas suas,
15
Quod si et bestias pessimas induxero super terram
ut vastem eam, et fuerit invia,
eo quod non sit pertransiens propter bestias :
16
tres viri isti si fuerint in ea,
vivo ego, dicit Dominus Deus,
13
1284/1834
quia nec filios nec filias liberabunt,

sed ipsi soli liberabuntur,
terra autem desolabitur.
17
Vel si gladium induxero super terram illam,
et dixero gladio : Transi per terram :
et interfecero de ea hominem et jumentum,
18
et tres viri isti fuerint in medio ejus :
non liberabunt filios neque filias,
sed ipsi soli liberabuntur.
19
Si autem et pestilentiam immisero super terram illam,
et effudero indignationem meam super eam in sanguine,
ut auferam ex ea hominem et jumentum,
20
et No, et Daniel, et Job fuerint in medio ejus :
quia filium et filiam non liberabunt,
sed ipsi justitia sua liberabunt animas suas.
21
Quoniam hc dicit Dominus Deus :
Quod etsi quatuor judicia mea pessima,
gladium, et famem, ac bestias malas, et pestilentiam,
immisero in Jerusalem,
ut interficiam de ea hominem et pecus,
22
tamen relinquetur in ea salvatio educentium filios et filias :
ecce ipsi ingredientur ad vos,
et videbitis viam eorum et adinventiones eorum,
et consolabimini super malo quod induxi in Jerusalem,
in omnibus qu importavi super eam.
23
Et consolabuntur vos,
cum videritis viam eorum
et adinventiones eorum :
et cognoscetis quod non frustra fecerim omnia qu feci in ea,
ait Dominus Deus.
Cap. 15 1 Et factus est sermo Domini ad me, dicens :
2
Fili hominis, quid fiet de ligno vitis,
ex omnibus lignis nemorum
qu sunt inter ligna silvarum ?
3
numquid tolletur de ea lignum ut fiat opus,
aut fabricabitur de ea paxillus
ut dependeat in eo quodcumque vas ?
4
Ecce igni datum est in escam :
utramque partem ejus consumpsit ignis,
et medietas ejus redacta est in favillam :
1285/1834
numquid utile erit ad opus ?

5
Etiam cum esset integrum,
non erat aptum ad opus :
quanto magis cum illud ignis devoraverit et combusserit,
nihil ex eo fiet operis ?
6
Quomodo lignum vitis inter ligna silvarum,
quod dedi igni ad devorandum,
sic tradam habitatores Jerusalem.
7
Et ponam faciem meam in eos :
de igne egredientur,
et ignis consumet eos :
et scietis quia ego Dominus,
cum posuero faciem meam in eos,
8
et dedero terram inviam et desolatam,
eo quod prvaricatores extiterint,
dicit Dominus Deus.
notas fac Jerusalem abominationes suas, 3 et dices : Hc dicit Dominus
Deus Jerusalem : Radix tua et generatio tua de terra Chanaan : pater tuus
Amorrhus, et mater tua Cetha. 4 Et quando nata es, in die ortus tui non
est prcisus umbilicus tuus, et aqua non es lota in salutem, nec sale salita,
nec involuta pannis. 5 Non pepercit super te oculus, ut faceret tibi unum de
his, misertus tui : sed projecta es super faciem terr in abjectione anim
tu in die qua nata es.
6
Transiens autem per te, vidi te conculcari in sanguine tuo : et dixi tibi cum
esses in sanguine tuo : Vive, dixi, inquam, tibi : in sanguine tuo vive.
7
Multiplicatam quasi germen agri dedi te : et multiplicata es, et grandis
effecta, et ingressa es, et pervenisti ad mundum muliebrem : ubera tua
intumuerunt, et pilus tuus germinavit : et eras nuda, et confusione plena.
8
Et transivi per te, et vidi te : et ecce tempus tuum, tempus amantium : et
expandi amictum meum super te, et operui ignominiam tuam : et juravi tibi,
et ingressus sum pactum tecum, ait Dominus Deus, et facta es mihi. 9 Et
lavi te aqua, et emundavi sanguinem tuum ex te, et unxi te oleo. 10 Et
vestivi te discoloribus, et calceavi te janthino, et cinxi te bysso, et indui te
subtilibus : 11 et ornavi te ornamento, et dedi armillas in manibus tuis, et
torquem circa collum tuum : 12 et dedi inaurem super os tuum, et circulos
auribus tuis, et coronam decoris in capite tuo. 13 Et ornata es auro et
argento, et vestita es bysso et polymito et multicoloribus : similam, et mel,
et oleum comedisti : et decora facta es vehementer nimis, et profecisti in
regnum.
1286/1834
14
Et egressum est nomen tuum in gentes propter speciem tuam, quia

perfecta eras in decore meo quem posueram super te, dicit Dominus Deus.
15
Et habens fiduciam in pulchritudine tua, fornicata es in nomine tuo : et
exposuisti fornicationem tuam omni transeunti, et ejus fieres. 16 Et sumens
de vestimentis tuis, fecisti tibi excelsa hinc inde consuta, et fornicata es
super eis sicut non est factum, neque futurum est. 17 Et tulisti vasa decoris
tui de auro meo atque argento meo, qu dedi tibi, et fecisti tibi imagines
masculinas, et fornicata es in eis. 18 Et sumpsisti vestimenta tua
multicoloria, et operuisti illas, et oleum meum et thymiama meum posuisti
coram eis. 19 Et panem meum quem dedi tibi, similam, et oleum, et mel,
quibus enutrivi te, posuisti in conspectu eorum in odorem suavitatis : et
factum est, ait Dominus Deus. 20 Et tulisti filios tuos et filias tuas quas
generasti mihi, et immolasti eis ad devorandum. Numquid parva est
fornicatio tua ? 21 Immolasti filios meos, et dedisti, illos consecrans, eis.
22
Et post omnes abominationes tuas et fornicationes, non es recordata
dierum adolescenti tu, quando eras nuda et confusione plena, conculcata
in sanguine tuo. 23 Et accidit post omnem malitiam tuam (v, v tibi ! ait
Dominus Deus), 24 et dificasti tibi lupanar, et fecisti tibi prostibulum in
cunctis plateis. 25 Ad omne caput vi dificasti signum prostitutionis tu,
et abominabilem fecisti decorem tuum : et divisisti pedes tuos omni
transeunti, et multiplicasti fornicationes tuas : 26 et fornicata es cum filiis
gypti, vicinis tuis, magnarum carnium : et multiplicasti fornicationem
tuam ad irritandum me. 27 Ecce ego extendam manum meam super te, et
auferam justificationem tuam, et dabo te in animas odientium te filiarum
Palstinarum, qu erubescunt in via tua scelerata. 28 Et fornicata es in filiis
Assyriorum eo quod necdum fueris expleta : et postquam fornicata es, nec
sic es satiata : 29 et multiplicasti fornicationem tuam in terra Chanaan cum
Chaldis, et nec sic satiata es.
30
In quo mundabo cor tuum, ait Dominus Deus, cum facias omnia hc
opera mulieris meretricis et procacis ? 31 Quia fabricasti lupanar tuum in
capite omnis vi, et excelsum tuum fecisti in omni platea : nec facta es
quasi meretrix fastidio augens pretium, 32 sed quasi mulier adultera, qu
super virum suum inducit alienos. 33 Omnibus meretricibus dantur
mercedes : tu autem dedisti mercedes cunctis amatoribus tuis, et dona
donabas eis, ut intrarent ad te undique ad fornicandum tecum. 34 Factumque
est in te contra consuetudinem mulierum in fornicationibus tuis, et post te
non erit fornicatio : in eo enim quod dedisti mercedes, et mercedes non
accepisti, factum est in te contrarium.
35
Propterea, meretrix, audi verbum Domini. 36 Hc dicit Dominus Deus :

Quia effusum est s tuum et revelata est ignominia tua in fornicationibus
1287/1834
tuis super amatores tuos, et super idola abominationum tuarum, in sanguine

filiorum tuorum quos dedisti eis, 37 ecce ego congregabo omnes amatores
tuos quibus commista es, et omnes quos dilexisti, cum universis quos
oderas : et congregabo eos super te undique, et nudabo ignominiam tuam
coram eis, et videbunt omnem turpitudinem tuam. 38 Et judicabo te judiciis
adulterarum, et effundentium sanguinem : et dabo te in sanguinem furoris
et zeli. 39 Et dabo te in manus eorum, et destruent lupanar tuum, et
demolientur prostibulum tuum : et denudabunt te vestimentis tuis, et
auferent vasa decoris tui, et derelinquent te nudam, plenamque ignominia :
40
et adducent super te multitudinem, et lapidabunt te lapidibus, et
trucidabunt te gladiis suis : 41 et comburent domos tuas igni, et facient in te
judicia in oculis mulierum plurimarum. Et desines fornicari, et mercedes
ultra non dabis : 42 et requiescet indignatio mea in te, et auferetur zelus
meus a te : et quiescam, nec irascar amplius. 43 Eo quod non fueris
recordata dierum adolescenti tu, et provocasti me in omnibus his,
quapropter et ego vias tuas in capite tuo dedi, ait Dominus Deus, et non feci
juxta scelera tua in omnibus abominationibus tuis. 44 Ecce omnis qui dicit
vulgo proverbium, in te assumet illud, dicens : Sicut mater, ita et filia ejus.
45
Filia matris tu es tu, qu projecit virum suum et filios suos : et soror
sororum tuarum es tu, qu projecerunt viros suos et filios suos : mater
vestra Cetha, et pater vester Amorrhus. 46 Et soror tua major, Samaria,
ipsa et fili ejus, qu habitant ad sinistram tuam : soror autem tua minor
te, qu habitat a dextris tuis, Sodoma, et fili ejus. 47 Sed nec in viis earum
ambulasti, neque secundum scelera earum fecisti pauxillum minus : pene
sceleratiora fecisti illis in omnibus viis tuis.
48
Vivo ego, dicit Dominus Deus, quia non fecit Sodoma soror tua, ipsa et
fili ejus, sicut fecisti tu et fili tu. 49 Ecce hc fuit iniquitas Sodom
sororis tu : superbia, saturitas panis et abundantia, et otium ipsius et
filiarum ejus : et manum egeno et pauperi non porrigebant : 50 et elevat
sunt, et fecerunt abominationes coram me : et abstuli eas sicut vidisti. 51 Et
Samaria dimidium peccatorum tuorum non peccavit : sed vicisti eas
sceleribus tuis, et justificasti sorores tuas in omnibus abominationibus tuis
quas operata es. 52 Ergo et tu porta confusionem tuam, qu vicisti sorores
tuas peccatis tuis, sceleratius agens ab eis : justificat sunt enim a te : ergo
et tu confundere, et porta ignominiam tuam, qu justificasti sorores tuas.
53
Et convertam restituens eas conversione Sodomorum cum filiabus suis,

et conversione Samari et filiarum ejus, et convertam reversionem tuam in
medio earum, 54 ut portes ignominiam tuam, et confundaris in omnibus qu
fecisti consolans eas. 55 Et soror tua Sodoma et fili ejus revertentur ad
antiquitatem suam, et Samaria et fili ejus revertentur ad antiquitatem
suam, et tu et fili tu revertemini ad antiquitatem vestram. 56 Non fuit
1288/1834
autem Sodoma soror tua audita in ore tuo in die superbi tu, 57 antequam
revelaretur malitia tua, sicut hoc tempore in opprobrium filiarum Syri, et
cunctarum in circuitu tuo filiarum Palstinarum qu ambiunt te per gyrum.
58
Scelus tuum et ignominiam tuam tu portasti, ait Dominus Deus.
59
Quia hc dicit Dominus Deus : Et faciam tibi sicut despexisti

juramentum, ut irritum faceres pactum : 60 et recordabor ego pacti mei
tecum in diebus adolescenti tu, et suscitabo tibi pactum sempiternum.
61
Et recordaberis viarum tuarum, et confunderis, cum receperis sorores
tuas te majores cum minoribus tuis : et dabo eas tibi in filias, sed non ex
pacto tuo. 62 Et suscitabo ego pactum meum tecum, et scies quia ego
Dominus : 63 ut recorderis, et confundaris, et non sit tibi ultra aperire os pr
confusione tua, cum placatus tibi fuero in omnibus qu fecisti, ait Dominus
Deus.
Cap. 17 1 Et factum est verbum Domini ad me, dicens : 2 Fili
hominis, propone nigma, et narra parabolam ad domum Isral, 3 et dices :
Hc dicit Dominus Deus : Aquila grandis magnarum alarum, longo
membrorum ductu, plena plumis et varietate, venit ad Libanum, et tulit
medullam cedri. 4 Summitatem frondium ejus avulsit, et transportavit eam
in terram Chanaan : in urbe negotiatorum posuit illam. 5 Et tulit de semine
terr, et posuit illud in terra pro semine, ut firmaret radicem super aquas
multas : in superficie posuit illud. 6 Cumque germinasset, crevit in vineam
latiorem, humili statura, respicientibus ramis ejus ad eam, et radices ejus
sub illa erant : facta est ergo vinea, et fructificavit in palmites, et emisit
propagines. 7 Et facta est aquila altera grandis, magnis alis, multisque
plumis : et ecce vinea ista quasi mittens radices suas ad eam, palmites suos
extendit ad illam, ut irrigaret eam de areolis germinis sui. 8 In terra bona
super aquas multas plantata est, ut faciat frondes, et portet fructum, ut sit in
vineam grandem. 9 Dic : Hc dicit Dominus Deus : Ergone prosperabitur ?
nonne radices ejus evellet, et fructus ejus distringet, et siccabit omnes
palmites germinis ejus, et arescet, et non in brachio grandi, neque in populo
multo, ut evelleret eam radicitus ? 10 Ecce plantata est : ergone
prosperabitur ? nonne, cum tetigerit eam ventus urens, siccabitur, et in areis
germinis sui arescet ?
11
Et factum est verbum Domini ad me, dicens : 12 Dic ad domum

exasperantem : Nescitis quid ista significent ? Dic : Ecce venit rex
Babylonis in Jerusalem, et assumet regem et principes ejus, et adducet eos
ad semetipsum in Babylonem. 13 Et tollet de semine regni, ferietque cum eo
fdus, et ab eo accipiet jusjurandum. Sed et fortes terr tollet, 14 ut sit
regnum humile, et non elevetur, sed custodiat pactum ejus, et servet illud.
15
Qui recedens ab eo misit nuntios ad gyptum, ut daret sibi equos et
1289/1834
populum multum : numquid prosperabitur, vel consequetur salutem, qui

fecit hc ? et qui dissolvit pactum, numquid effugiet ? 16 Vivo ego, dicit
Dominus Deus, quoniam in loco regis qui constituit eum regem, cujus fecit
irritum juramentum, et solvit pactum quod habebat cum eo, in medio
Babylonis morietur. 17 Et non in exercitu grandi, neque in populo multo,
faciet contra eum Pharao prlium : in jactu aggeris, et in exstructione
vallorum, ut interficiat animas multas. 18 Spreverat enim juramentum, ut
solveret fdus, et ecce dedit manum suam : et cum omnia hc fecerit, non
effugiet. 19 Propterea hc dicit Dominus Deus : Vivo ego, quoniam
juramentum quod sprevit, et fdus quod prvaricatus est, ponam in caput
ejus. 20 Et expandam super eum rete meum, et comprehendetur in sagena
mea : et adducam eum in Babylonem, et judicabo eum ibi in prvaricatione
qua despexit me. 21 Et omnes profugi ejus, cum universo agmine suo,
gladio cadent : residui autem in omnem ventum dispergentur : et scietis
quia ego Dominus locutus sum. 22 Hc dicit Dominus Deus : Et sumam ego
de medulla cedri sublimis, et ponam : de vertice ramorum ejus tenerum
distringam, et plantabo super montem excelsum et eminentem. 23 In monte
sublimi Isral plantabo illud, et erumpet in germen, et faciet fructum, et erit
in cedrum magnam : et habitabunt sub ea omnes volucres, et universum
volatile sub umbra frondium ejus nidificabit : 24 et scient omnia ligna
regionis quia ego Dominus humiliavi lignum sublime, et exaltavi lignum
humile ; et siccavi lignum viride, et frondere feci lignum aridum. Ego
Dominus locutus sum, et feci.
Cap. 18 1 Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 2 Quid est quod
inter vos parabolam vertitis in proverbium istud in terra Isral, dicentes :
Patres comederunt uvam acerbam, et dentes filiorum obstupescunt ? 3 Vivo
ego, dicit Dominus Deus, si erit ultra vobis parabola hc in proverbium in
Isral. 4 Ecce omnes anim me sunt : ut anima patris, ita et anima filii
mea est : anima qu peccaverit, ipsa morietur. 5 Et vir si fuerit justus, et
fecerit judicium et justitiam, 6 in montibus non comederit, et oculos suos
non levaverit ad idola domus Isral : et uxorem proximi sui non violaverit,
et ad mulierem menstruatam non accesserit : 7 et hominem non
contristaverit, pignus debitori reddiderit, per vim nihil rapuerit : panem
suum esurienti dederit, et nudum operuerit vestimento : 8 ad usuram non
commodaverit, et amplius non acceperit : ab iniquitate averterit manum
suam, et judicium verum fecerit inter virum et virum : 9 in prceptis meis
ambulaverit, et judicia mea custodierit, ut faciat veritatem : hic justus est ;
vita vivet, ait Dominus Deus. 10 Quod si genuerit filium latronem,
effundentem sanguinem, et fecerit unum de istis : 11 et hc quidem omnia
non facientem, sed in montibus comedentem, et uxorem proximi sui
polluentem : 12 egenum et pauperem contristantem, rapientem rapinas,
pignus non reddentem, et ad idola levantem oculos suos, abominationem
1290/1834
facientem : 13 ad usuram dantem, et amplius accipientem : numquid vivet ?

Non vivet : cum universa hc detestanda fecerit, morte morietur ; sanguis
ejus in ipso erit. 14 Quod si genuerit filium, qui videns omnia peccata patris
sui qu fecit, timuerit, et non fecerit simile eis : 15 super montes non
comederit, et oculos suos non levaverit ad idola domus Isral, et uxorem
proximi sui non violaverit : 16 et virum non contristaverit, pignus non
retinuerit, et rapinam non rapuerit : panem suum esurienti dederit, et nudum
operuerit vestimento : 17 a pauperis injuria averterit manum suam, usuram
et superabundantiam non acceperit, judicia mea fecerit, in prceptis meis
ambulaverit : hic non morietur in iniquitate patris sui, sed vita vivet.
18
Pater ejus, quia calumniatus est, et vim fecit fratri, et malum operatus est
in medio populi sui, ecce mortuus est in iniquitate sua. 19 Et dicitis : Quare
non portavit filius iniquitatem patris ? Videlicet quia filius judicium et
justitiam operatus est, omnia prcepta mea custodivit, et fecit illa, vivet
vita. 20 Anima qu peccaverit, ipsa morietur : filius non portabit
iniquitatem patris, et pater non portabit iniquitatem filii : justitia justi super
eum erit, et impietas impii erit super eum.
21
Si autem impius egerit pnitentiam ab omnibus peccatis suis qu

operatus est, et custodierit omnia prcepta mea, et fecerit judicium et
justitiam, vita vivet, et non morietur. 22 Omnium iniquitatum ejus quas
operatus est, non recordabor : in justitia sua quam operatus est, vivet.
23
Numquid voluntatis me est mors impii, dicit Dominus Deus, et non ut
convertatur a viis suis, et vivat ? 24 Si autem averterit se justus a justitia sua,
et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas operari solet
impius, numquid vivet ? Omnes justiti ejus quas fecerat, non
recordabuntur : in prvaricatione qua prvaricatus est, et in peccato suo
quod peccavit, in ipsis morietur.
25
Et dixistis : Non est qua via Domini ! Audite ergo, domus Isral :
numquid via mea non est qua, et non magis vi vestr prav sunt ?
26
Cum enim averterit se justus a justitia sua, et fecerit iniquitatem, morietur
in eis : in injustitia quam operatus est morietur. 27 Et cum averterit se
impius ab impietate sua quam operatus est, et fecerit judicium et justitiam,
ipse animam suam vivificabit : 28 considerans enim, et avertens se ab
omnibus iniquitatibus suis quas operatus est, vita vivet, et non morietur.
29
Et dicunt filii Isral : Non est qua via Domini ! Numquid vi me non
sunt qu, domus Isral, et non magis vi vestr prav ? 30 Idcirco
unumquemque juxta vias suas judicabo, domus Isral, ait Dominus Deus.
Convertimini, et agite pnitentiam ab omnibus iniquitatibus vestris, et non
erit vobis in ruinam iniquitas. 31 Projicite a vobis omnes prvaricationes
vestras in quibus prvaricati estis, et facite vobis cor novum, et spiritum
1291/1834
novum : et quare moriemini, domus Isral ? 32 Quia nolo mortem morientis,

dicit Dominus Deus : revertimini, et vivite.
Cap. 19 1 Et tu assume planctum super principes Isral, 2 et dices :
Quare mater tua lena inter leones cubavit ?
in medio leunculorum enutrivit catulos suos ?
3
Et eduxit unum de leunculis suis,
et leo factus est :
et didicit capere prdam,
hominemque comedere.
4
Et audierunt de eo gentes :
et non absque vulneribus suis ceperunt eum,
et adduxerunt eum in catenis in terram gypti.
5
Qu cum vidisset quoniam infirmata est,
et periit exspectatio ejus,
tulit unum de leunculis suis ;
leonem constituit eum.
6
Qui incedebat inter leones,
et factus est leo :
et didicit prdam capere,
et homines devorare :
7
didicit viduas facere,
et civitates earum in desertum adducere :
et desolata est terra et plenitudo ejus a voce rugitus illius.
8
Et convenerunt adversus eum gentes undique de provinciis,
et expanderunt super eum rete suum :
in vulneribus earum captus est,
9
et miserunt eum in caveam :
in catenis adduxerunt eum ad regem Babylonis,
miseruntque eum in carcerem,
ne audiretur vox ejus ultra super montes Isral.
10
Mater tua quasi vinea in sanguine tuo super aquam plantata est :
fructus ejus et frondes ejus creverunt ex aquis multis.
11
Et fact sunt ei virg solid in sceptra dominantium,
et exaltata est statura ejus inter frondes,
et vidit altitudinem suam in multitudine palmitum suorum.
12
Et evulsa est in ira, in terramque projecta,
et ventus urens siccavit fructum ejus :
marcuerunt et arefact sunt virg roboris ejus :
ignis comedit eam.
13
Et nunc transplantata est in desertum,
in terra invia et sitienti.
14
Et egressus est ignis de virga ramorum ejus,
1292/1834
qui fructum ejus comedit :

et non fuit in ea virga fortis,
sceptrum dominantium.
Planctus est, et erit in planctum.
Cap. 20 1 Et factum est in anno septimo, in quinto, in decima mensis,
venerunt viri de senioribus Isral ut interrogarent Dominum, et sederunt
coram me. 2 Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 3 Fili hominis,
loquere senioribus Isral, et dices ad eos : Hc dicit Dominus Deus :
Numquid ad interrogandum me vos venistis ? vivo ego quia non
respondebo vobis, ait Dominus Deus. 4 Si judicas eos, si judicas, fili
hominis, abominationes patrum eorum ostende eis. 5 Et dices ad eos : Hc
dicit Dominus Deus : In die qua elegi Isral, et levavi manum meam pro
stirpe domus Jacob, et apparui eis in terra gypti, et levavi manum meam
pro eis, dicens : Ego Dominus Deus vester : 6 in die illa levavi manum
meam pro eis ut educerem eos de terra gypti, in terram quam provideram
eis, fluentem lacte et melle, qu est egregia inter omnes terras. 7 Et dixi ad
eos : Unusquisque offensiones oculorum suorum abjiciat, et in idolis
gypti nolite pollui : ego Dominus Deus vester. 8 Et irritaverunt me,
nolueruntque me audire : unusquisque abominationes oculorum suorum
non projecit, nec idola gypti reliquerunt. Et dixi ut effunderem
indignationem meam super eos, et implerem iram meam in eis, in medio
terr gypti. 9 Et feci propter nomen meum, ut non violaretur coram
gentibus in quarum medio erant, et inter quas apparui eis ut educerem eos
de terra gypti. 10 Ejeci ergo eos de terra gypti, et eduxi eos in desertum.
11
Et dedi eis prcepta mea, et judicia mea ostendi eis, qu faciens homo
vivet in eis. 12 Insuper et sabbata mea dedi eis, ut essent signum inter me et
eos, et scirent quia ego Dominus sanctificans eos. 13 Et irritaverunt me
domus Isral in deserto : in prceptis meis non ambulaverunt, et judicia
mea projecerunt, qu faciens homo vivet in eis, et sabbata mea violaverunt
vehementer. Dixi ergo ut effunderem furorem meum super eos in deserto,
et consumerem eos : 14 et feci propter nomen meum, ne violaretur coram
gentibus de quibus ejeci eos in conspectu earum. 15 Ego igitur levavi
manum meam super eos in deserto, ne inducerem eos in terram quam dedi
eis, fluentem lacte et melle, prcipuam terrarum omnium : 16 quia judicia
mea projecerunt, et in prceptis meis non ambulaverunt, et sabbata mea
violaverunt : post idola enim cor eorum gradiebatur. 17 Et pepercit oculus
meus super eos, ut non interficerem eos : nec consumpsi eos in deserto.
18
Dixi autem ad filios eorum in solitudine : In prceptis patrum vestrorum
nolite incedere, nec judicia eorum custodiatis, nec in idolis eorum
polluamini. 19 Ego Dominus Deus vester : in prceptis meis ambulate :
judicia mea custodite, et facite ea, 20 et sabbata mea sanctificate, ut sint
signum inter me et vos, et sciatis quia ego sum Dominus Deus vester. 21 Et
1293/1834
exacerbaverunt me filii : in prceptis meis non ambulaverunt, et judicia

mea non custodierunt ut facerent ea, qu cum fecerit homo, vivet in eis, et
sabbata mea violaverunt. Et comminatus sum ut effunderem furorem meum
super eos, et implerem iram meam in eis in deserto. 22 Averti autem manum
meam, et feci propter nomen meum, ut non violaretur coram gentibus de
quibus ejeci eos in oculis earum. 23 Iterum levavi manum meam in eos in
solitudine, ut dispergerem illos in nationes, et ventilarem in terras, 24 eo
quod judicia mea non fecissent, et prcepta mea reprobassent, et sabbata
mea violassent, et post idola patrum suorum fuissent oculi eorum. 25 Ergo et
ego dedi eis prcepta non bona, et judicia in quibus non vivent. 26 Et pollui
eos in muneribus suis, cum offerrent omne quod aperit vulvam, propter
delicta sua : et scient quia ego Dominus. 27 Quam ob rem loquere ad
domum Isral, fili hominis, et dices ad eos : Hc dicit Dominus Deus :
Adhuc et in hoc blasphemaverunt me patres vestri, cum sprevissent me
contemnentes, 28 et induxissem eos in terram super quam levavi manum
meam ut darem eis : viderunt omnem collem excelsum, et omne lignum
nemorosum, et immolaverunt ibi victimas suas, et dederunt ibi irritationem
oblationis su, et posuerunt ibi odorem suavitatis su, et libaverunt
libationes suas. 29 Et dixi ad eos : Quid est excelsum, ad quod vos
ingredimini ? et vocatum est nomen ejus Excelsum usque ad hanc diem.
30
Propterea dic ad domum Isral : Hc dicit Dominus Deus : Certe in via
patrum vestrorum vos polluimini, et post offendicula eorum vos
fornicamini : 31 et in oblatione donorum vestrorum, cum traducitis filios
vestros per ignem, vos polluimini in omnibus idolis vestris usque hodie : et
ego respondebo vobis, domus Isral ? Vivo ego, dicit Dominus Deus, quia
non respondebo vobis. 32 Neque cogitatio mentis vestr fiet, dicentium :
Erimus sicut gentes et sicut cognationes terr, ut colamus ligna et lapides.
33
Vivo ego, dicit Dominus Deus, quoniam in manu forti, et in brachio

extento, et in furore effuso, regnabo super vos. 34 Et educam vos de populis,
et congregabo vos de terris in quibus dispersi estis : in manu valida, et in
brachio extento, et in furore effuso, regnabo super vos. 35 Et adducam vos
in desertum populorum, et judicabor vobiscum ibi facie ad faciem. 36 Sicut
judicio contendi adversum patres vestros in deserto terr gypti, sic
judicabo vos, dicit Dominus Deus. 37 Et subjiciam vos sceptro meo, et
inducam vos in vinculis fderis. 38 Et eligam de vobis transgressores et
impios, et de terra incolatus eorum educam eos, et in terram Isral non
ingredientur : et scietis quia ego Dominus. 39 Et vos, domus Isral, hc
dicit Dominus Deus : Singuli post idola vestra ambulate, et servite eis.
Quod si et in hoc non audieritis me, et nomen meum sanctum pollueritis
ultra in muneribus vestris et in idolis vestris : 40 in monte sancto meo, in
monte excelso Isral, ait Dominus Deus, ibi serviet mihi omnis domus
Isral : omnes, inquam, in terra in qua placebunt mihi : et ibi quram
1294/1834
primitias vestras, et initium decimarum vestrarum, in omnibus

sanctificationibus vestris. 41 In odorem suavitatis suscipiam vos, cum
eduxero vos de populis, et congregavero vos de terris in quas dispersi estis :
et sanctificabor in vobis in oculis nationum. 42 Et scietis quia ego Dominus,
cum induxero vos ad terram Isral, in terram pro qua levavi manum meam
ut darem eam patribus vestris. 43 Et recordabimini ibi viarum vestrarum, et
omnium scelerum vestrorum, quibus polluti estis in eis : et displicebitis
vobis in conspectu vestro, in omnibus malitiis vestris quas fecistis. 44 Et
scietis quia ego Dominus, cum benefecero vobis propter nomen meum, et
non secundum vias vestras malas, neque secundum scelera vestra pessima,
domus Isral, ait Dominus Deus.
45

Fili hominis, pone faciem tuam contra viam austri,
et stilla ad africum,
et propheta ad saltum agri meridiani.
47
Et dices saltui meridiano :
Audi verbum Domini :
Ecce ego succendam in te ignem,
et comburam in te omne lignum viride,
et omne lignum aridum :
non extinguetur flamma succensionis :
et comburetur in ea omnis facies
ab austro usque ad aquilonem,
48
et videbit universa caro quia ego Dominus succendi eam,
nec extinguetur.
49
Et dixi : A, a, a, Domine Deus : ipsi dicunt de me : Numquid non per
parabolas loquitur iste ?
46

2
Fili hominis, pone faciem tuam ad Jerusalem,
et stilla ad sanctuaria,
et propheta contra humum Isral.
3
Et dices terr Isral :
Ecce ego ad te,
et ejiciam gladium meum de vagina sua,
et occidam in te justum et impium.
4
Pro eo autem quod occidi in te justum et impium,
idcirco egredietur gladius meus de vagina sua
ad omnem carnem, ab austro usque ad aquilonem :
5
ut sciat omnis caro quia ego Dominus,
1295/1834
eduxi gladium meum de vagina sua irrevocabilem.

6
Et tu, fili hominis, ingemisce in contritione lumborum,
et in amaritudinibus ingemisce coram eis.
7
Cumque dixerint ad te : Quare tu gemis ?
dices : Pro auditu :
quia venit, et tabescet omne cor,
et dissolventur univers manus,
et infirmabitur omnis spiritus,
et per cuncta genua fluent aqu :
ecce venit, et fiet, ait Dominus Deus.
8
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 9 Fili hominis, propheta, et
dices : Hc dicit Dominus Deus : loquere :
Gladius, gladius exacutus est, et limatus :
10
ut cdat victimas, exacutus est :
ut splendeat, limatus est :
qui moves sceptrum filii mei, succidisti omne lignum.
11
Et dedi eum ad levigandum, ut teneatur manu :
iste exacutus est gladius, et iste limatus est,
ut sit in manu interficientis.
12
Clama et ulula, fili hominis,
quia hic factus est in populo meo,
hic in cunctis ducibus Isral qui fugerant :
gladio traditi sunt cum populo meo :
idcirco plaude super femur, 13 quia probatus est :
et hoc, cum sceptrum subverterit, et non erit,
dicit Dominus Deus.
14
Tu ergo, fili hominis, propheta,
et percute manu ad manum :
et duplicetur gladius,
ac triplicetur gladius interfectorum :
hic est gladius occisionis magn,
qui obstupescere eos facit
15
et corde tabescere,
et multiplicat ruinas.
In omnibus portis eorum dedi conturbationem gladii acuti,
et limati ad fulgendum,
amicti ad cdem.
16
Exacuere, vade ad dexteram sive ad sinistram,
quocumque faciei tu est appetitus.
17
Quin et ego plaudam manu ad manum,
et implebo indignationem meam :
ego Dominus locutus sum.
1296/1834
18
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 19 Et tu, fili hominis, pone tibi
duas vias, ut veniat gladius regis Babylonis : de terra una egredientur
amb : et manu capiet conjecturam ; in capite vi civitatis conjiciet.
20
Viam pones ut veniat gladius ad Rabbath filiorum Ammon, et ad Judam
in Jerusalem munitissimam. 21 Stetit enim rex Babylonis in bivio, in capite
duarum viarum, divinationem qurens, commiscens sagittas : interrogavit
idola, exta consuluit. 22 Ad dexteram ejus facta est divinatio super
Jerusalem, ut ponat arietes, ut aperiat os in cde, ut elevet vocem in
ululatu, ut ponat arietes contra portas, ut comportet aggerem, ut dificet
munitiones. 23 Eritque quasi consulens frustra oraculum in oculis eorum, et
sabbatorum otium imitans : ipse autem recordabitur iniquitatis ad
capiendum. 24 Idcirco hc dicit Dominus Deus : Pro eo quod recordati estis
iniquitatis vestr, et revelastis prvaricationes vestras, et apparuerunt
peccata vestra in omnibus cogitationibus vestris, pro eo, inquam, quod
recordati estis, manu capiemini. 25 Tu autem, profane, impie dux Isral,
cujus venit dies in tempore iniquitatis prfinita : 26 hc dicit Dominus
Deus : Aufer cidarim, tolle coronam : nonne hc est qu humilem
sublevavit, et sublimem humiliavit ? 27 Iniquitatem, iniquitatem,
iniquitatem ponam eam : et hoc non factum est, donec veniret cujus est
judicium, et tradam ei.
28
Et tu, fili hominis, propheta, et dic : Hc dicit Dominus Deus ad filios

Ammon, et ad opprobrium eorum : et dices :
Mucro, mucro, evagina te ad occidendum :
lima te ut interficias et fulgeas :
29
cum tibi viderentur vana,
et divinarentur mendacia,
ut dareris super colla vulneratorum impiorum,
quorum venit dies in tempore iniquitatis prfinita.
30
Revertere ad vaginam tuam,
in loco in quo creatus es :
in terra nativitatis tu judicabo te.
31
Et effundam super te indignationem meam ;
in igne furoris mei sufflabo in te :
daboque te in manus hominum insipientium,
et fabricantium interitum.
32
Igni eris cibus ;
sanguis tuus erit in medio terr ;
oblivioni traderis :
quia ego Dominus locutus sum.
Cap. 22 1 Et factum est verbum Domini ad me, dicens : 2 Et tu, fili
hominis, nonne judicas, nonne judicas civitatem sanguinum ? 3 Et ostendes
1297/1834
ei omnes abominationes suas, et dices : Hc dicit Dominus Deus : Civitas

effundens sanguinem in medio sui, ut veniat tempus ejus : et qu fecit
idola contra semetipsam, ut pollueretur. 4 In sanguine tuo, qui a te effusus
est, deliquisti, et in idolis tuis, qu fecisti, polluta es : et appropinquare
fecisti dies tuos, et adduxisti tempus annorum tuorum : propterea dedi te
opprobrium gentibus, et irrisionem universis terris. 5 Qu juxta sunt, et
qu procul a te, triumphabunt de te, sordida, nobilis, grandis interitu.
6
Ecce principes Isral singuli in brachio suo fuerunt in te, ad effundendum
sanguinem. 7 Patrem et matrem contumeliis affecerunt : in te advenam
calumniati sunt in medio tui : pupillum et viduam contristaverunt apud te.
8
Sanctuaria mea sprevisti, et sabbata mea polluisti. 9 Viri detractores
fuerunt in te ad effundendum sanguinem, et super montes comederunt in
te : scelus operati sunt in medio tui. 10 Verecundiora patris discooperuerunt
in te ; immunditiam menstruat humiliaverunt in te : 11 et unusquisque in
uxorem proximi sui operatus est abominationem, et socer nurum suam
polluit nefarie : frater sororem suam, filiam patris sui, oppressit in te.
12
Munera acceperunt apud te ad effundendum sanguinem : usuram et
superabundantiam accepisti, et avare proximos tuos calumniabaris : meique
oblita es, ait Dominus Deus. 13 Ecce complosi manus meas super avaritiam
tuam quam fecisti, et super sanguinem qui effusus est in medio tui.
14
Numquid sustinebit cor tuum, aut prvalebunt manus tu, in diebus quos
ego faciam tibi ? Ego Dominus locutus sum, et faciam. 15 Et dispergam te
in nationes, et ventilabo te in terras, et deficere faciam immunditiam tuam a
te. 16 Et possidebo te in conspectu gentium : et scies quia ego Dominus.
17
Et factum est verbum Domini ad me, dicens : 18 Fili hominis, versa est
mihi domus Isral in scoriam : omnes isti s, et stannum, et ferrum, et
plumbum in medio fornacis : scoria argenti facti sunt. 19 Propterea hc dicit
Dominus Deus : Eo quod versi estis omnes in scoriam, propterea ecce ego
congregabo vos in medio Jerusalem, 20 congregatione argenti, et ris, et
stanni, et ferri, et plumbi, in medio fornacis, ut succendam in ea ignem ad
conflandum. Sic congregabo in furore meo, et in ira mea : et requiescam, et
conflabo vos. 21 Et congregabo vos, et succendam vos in igne furoris mei,
et conflabimini in medio ejus. 22 Ut conflatur argentum in medio fornacis,
sic eritis in medio ejus : et scietis quia ego Dominus cum effuderim
indignationem meam super vos.
23
Et factum est verbum Domini ad me, dicens : 24 Fili hominis, dic ei : Tu

es terra immunda, et non compluta in die furoris. 25 Conjuratio prophetarum
in medio ejus : sicut leo rugiens, rapiensque prdam, animas
devoraverunt : opes et pretium acceperunt : viduas ejus multiplicaverunt in
medio illius. 26 Sacerdotes ejus contempserunt legem meam, et polluerunt
sanctuaria mea : inter sanctum et profanum non habuerunt distantiam, et
1298/1834
inter pollutum et mundum non intellexerunt : et a sabbatis meis averterunt

oculos suos, et coinquinabar in medio eorum. 27 Principes ejus in medio
illius quasi lupi rapientes prdam ad effundendum sanguinem, et ad
perdendas animas, et avare ad sectanda lucra. 28 Prophet autem ejus
liniebant eos absque temperamento, videntes vana, et divinantes eis
mendacium, dicentes : Hc dicit Dominus Deus : cum Dominus non sit
locutus. 29 Populi terr calumniabantur calumniam, et rapiebant violenter :
egenum et pauperem affligebant, et advenam opprimebant calumnia absque
judicio. 30 Et qusivi de eis virum qui interponeret sepem, et staret
oppositus contra me pro terra, ne dissiparem eam : et non inveni. 31 Et
effudi super eos indignationem meam ; in igne ir me consumpsi eos :
viam eorum in caput eorum reddidi, ait Dominus Deus.
2
Fili hominis, du mulieres fili matris unius fuerunt :
3
et fornicat sunt in gypto,
in adolescentia sua fornicat sunt :
ibi subacta sunt ubera earum,
et fract sunt mamm pubertatis earum.
4
Nomina autem earum,
Oolla major, et Ooliba soror ejus minor :
et habui eas, et pepererunt filios et filias.
Porro earum nomina,
Samaria Oolla, et Jerusalem Ooliba.
5
Fornicata est igitur super me Oolla,
et insanivit in amatores suos,
in Assyrios propinquantes,
6
vestitos hyacintho,
principes et magistratus,
juvenes cupidinis,
universos equites, ascensores equorum.
7
Et dedit fornicationes suas super eos electos,
filios Assyriorum universos :
et in omnibus in quos insanivit,
in immunditiis eorum polluta est.
8
Insuper et fornicationes suas, quas habuerat in gypto, non reliquit :
nam et illi dormierunt cum ea in adolescentia ejus,
et illi confregerunt ubera pubertatis ejus,
et effuderunt fornicationem suam super eam.
9
Propterea tradidi eam in manus amatorum suorum,
in manus filiorum Assur,
super quorum insanivit libidine.
10
Ipsi discooperuerunt ignominiam ejus,
1299/1834
filios et filias ejus tulerunt,

et ipsam occiderunt gladio :
et fact sunt famos mulieres,
et judicia perpetraverunt in ea.
11
Quod cum vidisset soror ejus Ooliba,
plus quam illa insanivit libidine,
et fornicationem suam super fornicationem sororis su :
12
ad filios Assyriorum prbuit impudenter,
ducibus et magistratibus ad se venientibus,
indutis veste varia,
equitibus qui vectabantur equis,
et adolescentibus forma cunctis egregia.
13
Et vidi quod polluta esset via una ambarum.
14
Et auxit fornicationes suas :
cumque vidisset viros depictos in pariete,
imagines Chaldorum expressas coloribus,
15
et accinctos balteis renes,
et tiaras tinctas in capitibus eorum,
formam ducum omnium,
similitudinem filiorum Babylonis,
terrque Chaldorum, in qua orti sunt,
16
insanivit super eos concupiscentia oculorum suorum,
et misit nuntios ad eos in Chaldam.
17
Cumque venissent ad eam filii Babylonis ad cubile mammarum,
polluerunt eam stupris suis :
et polluta est ab eis,
et saturata est anima ejus ab illis.
18
Denudavit quoque fornicationes suas,
et discooperuit ignominiam suam :
et recessit anima mea ab ea,
sicut recesserat anima mea a sorore ejus :
19
multiplicavit enim fornicationes suas,
recordans dies adolescenti su,
quibus fornicata est in terra gypti.
20
Et insanivit libidine super concubitum eorum,
quorum carnes sunt ut carnes asinorum,
et sicut fluxus equorum fluxus eorum.
21
Et visitasti scelus adolescenti tu,
quando subacta sunt in gypto ubera tua,
et confract sunt mamm pubertatis tu.
1300/1834
22
Propterea, Ooliba, hc dicit Dominus Deus :

Ecce ego suscitabo omnes amatores tuos contra te,
de quibus satiata est anima tua,
et congregabo eos adversum te in circuitu :
23
filios Babylonis, et universos Chaldos,
nobiles, tyrannosque, et principes,
omnes filios Assyriorum,
juvenes forma egregia,
duces et magistratus universos,
principes principum, et nominatos ascensores equorum :
24
et venient super te instructi curru et rota,
multitudo populorum :
lorica, et clypeo, et galea armabuntur contra te undique :
et dabo coram eis judicium,
et judicabunt te judiciis suis.
25
Et ponam zelum meum in te,
quem exercent tecum in furore :
nasum tuum et aures tuas prcident,
et qu remanserint, gladio concident.
Ipsi filios tuos et filias tuas capient,
et novissimum tuum devorabitur igni :
26
et denudabunt te vestimentis tuis,
et tollent vasa glori tu.
27
Et requiescere faciam scelus tuum de te,
et fornicationem tuam de terra gypti :
nec levabis oculos tuos ad eos,
et gypti non recordaberis amplius.
28

Ecce ego tradam te in manus eorum quos odisti,
in manus de quibus satiata est anima tua.
29
Et agent tecum in odio,
et tollent omnes labores tuos,
et dimittent te nudam et ignominia plenam :
et revelabitur ignominia fornicationum tuarum,
scelus tuum, et fornicationes tu.
30
Fecerunt hc tibi,
quia fornicata es post gentes
inter quas polluta es in idolis earum.
31
In via sororis tu ambulasti,
et dabo calicem ejus in manu tua.
32
1301/1834
Calicem sororis tu bibes profundum et latum :

eris in derisum et in subsannationem qu est capacissima.
33
Ebrietate et dolore repleberis :
calice mroris et tristiti,
calice sororis tu Samari.
34
Et bibes illum, et epotabis usque ad fces :
et fragmenta ejus devorabis,
et ubera tua lacerabis,
quia ego locutus sum, ait Dominus Deus.
35
Quia oblita es mei,
et projecisti me post corpus tuum,
tu quoque porta scelus tuum et fornicationes tuas.
36
Et ait Dominus ad me, dicens :

Fili hominis, numquid judicas Oollam et Oolibam,
et annuntias eis scelera earum ?
37
Quia adulterat sunt, et sanguis in manibus earum,
et cum idolis suis fornicat sunt :
insuper et filios suos quos genuerunt mihi,
obtulerunt eis ad devorandum.
38
Sed et hoc fecerunt mihi :
polluerunt sanctuarium meum in die illa,
et sabbata mea profanaverunt.
39
Cumque immolarent filios suos idolis suis,
et ingrederentur sanctuarium meum in die illa ut polluerent illud,
etiam hc fecerunt in medio domus me.
40
Miserunt ad viros venientes de longe,
ad quos nuntium miserant :
itaque ecce venerunt quibus te lavisti,
et circumlinisti stibio oculos tuos,
et ornata es mundo muliebri.
41
Sedisti in lecto pulcherrimo,
et mensa ornata est ante te :
thymiama meum et unguentum meum posuisti super eam.
42
Et vox multitudinis exsultantis erat in ea :
et in viris, qui de multitudine hominum adducebantur,
et veniebant de deserto,
posuerunt armillas in manibus eorum,
et coronas speciosas in capitibus eorum.
43
Et dixi ei, qu attrita est in adulteriis :
Nunc fornicabitur in fornicatione sua etiam hc.
1302/1834
44
Et ingressi sunt ad eam quasi ad mulierem meretricem :

sic ingrediebantur ad Oollam et Oolibam, mulieres nefarias.
45
Viri ergo justi sunt :
hi judicabunt eas judicio adulterarum,
et judicio effundentium sanguinem :
quia adulter sunt,
et sanguis in manibus earum.
46
Hc enim dicit Dominus Deus :
Adduc ad eas multitudinem,
et trade eas in tumultum et in rapinam.
47
Et lapidentur lapidibus populorum,
et confodiantur gladiis eorum :
filios et filias earum interficient,
et domos earum igne succendent.
48
Et auferam scelus de terra,
et discent omnes mulieres ne faciant secundum scelus earum.
49
Et dabunt scelus vestrum super vos,
et peccata idolorum vestrorum portabitis :
et scietis quia ego Dominus Deus.
Cap. 24 1 Et factum est verbum Domini ad me in anno nono, in
mense decimo, decima die mensis, dicens : 2 Fili hominis, scribe tibi nomen
diei hujus, in qua confirmatus est rex Babylonis adversum Jerusalem hodie.
3
Et dices per proverbium ad domum irritatricem parabolam, et loqueris ad
eos : Hc dicit Dominus Deus : Pone ollam ; pone, inquam, et mitte in eam
aquam. 4 Congere frusta ejus in eam, omnem partem bonam, femur et
armum, electa et ossibus plena. 5 Pinguissimum pecus assume, compone
quoque strues ossium sub ea : efferbuit coctio ejus, et discocta sunt ossa
illius in medio ejus. 6 Propterea hc dicit Dominus Deus : V civitati
sanguinum, oll cujus rubigo in ea est, et rubigo ejus non exivit de ea ! per
partes et per partes suas ejice eam : non cecidit super eam sors. 7 Sanguis
enim ejus in medio ejus est ; super limpidissimam petram effudit illum :
non effudit illum super terram, ut possit operiri pulvere. 8 Ut
superinducerem indignationem meam, et vindicta ulciscerer, dedi
sanguinem ejus super petram limpidissimam, ne operiretur. 9 Propterea hc
dicit Dominus Deus : V civitati sanguinum, cujus ego grandem faciam
pyram ! 10 Congere ossa, qu igne succendam : consumentur carnes, et
coquetur universa compositio, et ossa tabescent. 11 Pone quoque eam super
prunas vacuam, ut incalescat, et liquefiat s ejus, et confletur in medio ejus
inquinamentum ejus, et consumatur rubigo ejus. 12 Multo labore sudatum
est, et non exivit de ea nimia rubigo ejus, neque per ignem. 13 Immunditia
tua execrabilis, quia mundare te volui, et non es mundata a sordibus tuis :
sed nec mundaberis prius, donec quiescere faciam indignationem meam in
1303/1834
te. 14 Ego Dominus locutus sum : veniet, et faciam : non transeam, nec
parcam, nec placabor : juxta vias tuas, et juxta adinventiones tuas judicabo
te, dicit Dominus.
15
Et factum est verbum Domini ad me, dicens : 16 Fili hominis, ecce ego
tollo a te desiderabile oculorum tuorum in plaga : et non planges, neque
plorabis, neque fluent lacrim tu. 17 Ingemisce tacens : mortuorum
luctum non facies : corona tua circumligata sit tibi, et calceamenta tua erunt
in pedibus tuis : nec amictu ora velabis, nec cibos lugentium comedes.
18
Locutus sum ergo ad populum mane, et mortua est uxor mea vespere :
fecique mane sicut prceperat mihi. 19 Et dixit ad me populus : Quare non
indicas nobis quid ista significent qu tu facis ? 20 Et dixi ad eos : Sermo
Domini factus est ad me, dicens : 21 Loquere domui Isral : Hc dicit
Dominus Deus : Ecce ego polluam sanctuarium meum, superbiam imperii
vestri, et desiderabile oculorum vestrorum, et super quo pavet anima
vestra : filii vestri et fili vestr quas reliquistis, gladio cadent. 22 Et
facietis sicut feci : ora amictu non velabitis, et cibos lugentium non
comedetis : 23 coronas habebitis in capitibus vestris, et calceamenta in
pedibus : non plangetis, neque flebitis, sed tabescetis in iniquitatibus
vestris, et unusquisque gemet ad fratrem suum. 24 Eritque Ezechiel vobis in
portentum : juxta omnia qu fecit, facietis cum venerit istud : et scietis
quia ego Dominus Deus. 25 Et tu, fili hominis, ecce in die qua tollam ab eis
fortitudinem eorum, et gaudium dignitatis, et desiderium oculorum eorum,
super quo requiescunt anim eorum, filios et filias eorum : 26 in die illa,
cum venerit fugiens ad te ut annuntiet tibi : 27 in die, inquam illa, aperietur
os tuum cum eo qui fugit, et loqueris, et non silebis ultra : erisque eis in
portentum, et scietis quia ego Dominus.
pone faciem tuam contra filios Ammon, et prophetabis de eis. 3 Et dices
filiis Ammon :
Audite verbum Domini Dei.
Pro eo quod dixisti : Euge, euge,
super sanctuarium meum, quia pollutum est ;
et super terram Isral, quoniam desolata est ;
et super domum Juda, quoniam ducti sunt in captivitatem :
4
idcirco ego tradam te filiis orientalibus in hreditatem :
et collocabunt caulas suas in te,
et ponent in te tentoria sua :
ipsi comedent fruges tuas,
et ipsi bibent lac tuum.
5
Daboque Rabbath in habitaculum camelorum,
1304/1834
et filios Ammon in cubile pecorum :

6
Pro eo quod plausisti manu et percussisti pede,
et gavisa es ex toto affectu super terram Isral,
7
idcirco ecce ego extendam manum meam super te,
et tradam te in direptionem gentium,
et interficiam te de populis,
et perdam de terris, et conteram :
et scies quia ego Dominus.
8

Pro eo quod dixerunt Moab et Seir :
Ecce sicut omnes gentes, domus Juda :
9
idcirco ecce ego aperiam humerum Moab de civitatibus,
de civitatibus, inquam, ejus, et de finibus ejus,
inclytas terr Bethiesimoth, et Beelmeon, et Cariathaim,
10
filiis orientis cum filiis Ammon,
et dabo eam in hreditatem,
ut non sit ultra memoria filiorum Ammon in gentibus.
11
Et in Moab faciam judicia,
12

Pro eo quod fecit Iduma ultionem ut se vindicaret de filiis Juda,
peccavitque delinquens,
et vindictam expetivit de eis :
13
idcirco hc dicit Dominus Deus :
Extendam manum meam super Idumam,
et auferam de ea hominem et jumentum,
et faciam eam desertam ab austro :
et qui sunt in Dedan, gladio cadent.
14
Et dabo ultionem meam super Idumam
per manum populi mei Isral :
et facient in Edom juxta iram meam et furorem meum,
et scient vindictam meam,
dicit Dominus Deus.
15

Pro eo quod fecerunt Palstini vindictam,
1305/1834
et ulti se sunt toto animo,

interficientes, et implentes inimicitias veteres,
16
propterea hc dicit Dominus Deus :
Ecce ego extendam manum meam super Palstinos,
et interficiam interfectores,
et perdam reliquias maritim regionis,
17
faciamque in eis ultiones magnas,
arguens in furore :
et scient quia ego Dominus,
cum dedero vindictam meam super eos.
Cap. 26 1 Et factum est in undecimo anno, prima mensis : factus est
sermo Domini ad me, dicens :
2
Fili hominis, pro eo quod dixit Tyrus de Jerusalem :
Euge, confract sunt port populorum,
conversa est ad me :
implebor ; deserta est :
3
Ecce ego super te, Tyre,
et ascendere faciam ad te gentes multas,
sicut ascendit mare fluctuans.
4
Et dissipabunt muros Tyri,
et destruent turres ejus :
et radam pulverem ejus de ea,
et dabo eam in limpidissimam petram.
5
Siccatio sagenarum erit in medio maris,
quia ego locutus sum, ait Dominus Deus :
et erit in direptionem gentibus.
6
Fili quoque ejus qu sunt in agro,
gladio interficientur :
7

Ecce ego adducam ad Tyrum
Nabuchodonosor regem Babylonis ab aquilone,
regem regum,
cum equis, et curribus, et equitibus,
et ctu, populoque magno.
8
Filias tuas qu sunt in agro, gladio interficiet,
et circumdabit te munitionibus,
et comportabit aggerem in gyro,
et elevabit contra te clypeum :
9
et vineas et arietes temperabit in muros tuos,
1306/1834
et turres tuas destruet in armatura sua.

10
Inundatione equorum ejus operiet te pulvis eorum :
a sonitu equitum, et rotarum, et curruum, movebuntur muri tui,
cum ingressus fuerit portas tuas quasi per introitum urbis dissipat.
11
Ungulis equorum suorum conculcabit omnes plateas tuas :
populum tuum gladio cdet,
et statu tu nobiles in terram corruent.
12
Vastabunt opes tuas,
diripient negotiationes tuas,
et destruent muros tuos,
et domos tuas prclaras subvertent :
et lapides tuos, et ligna tua, et pulverem tuum
in medio aquarum ponent.
13
Et quiescere faciam multitudinem canticorum tuorum :
et sonitus cithararum tuarum non audietur amplius.
14
Et dabo te in limpidissimam petram,
siccatio sagenarum eris,
nec dificaberis ultra,
15
Hc dicit Dominus Deus Tyro :
Numquid non a sonitu ruin tu,
et gemitu interfectorum tuorum,
cum occisi fuerint in medio tui,
commovebuntur insul ?
16
Et descendent de sedibus suis omnes principes maris,
et auferent exuvias suas,
et vestimenta sua varia abjicient,
et induentur stupore :
in terra sedebunt,
et attoniti super repentino casu tuo admirabuntur :
17
et assumentes super te lamentum, dicent tibi :
Quomodo peristi, qu habitas in mari, urbs inclyta,
qu fuisti fortis in mari cum habitatoribus tuis,
quos formidabant universi ?
18
Nunc stupebunt naves in die pavoris tui,
et turbabuntur insul in mari,
eo quod nullus egrediatur ex te.
19
Cum dedero te urbem desolatam,
sicut civitates qu non habitantur ;
et adduxero super te abyssum,
et operuerint te aqu mult ;
20
et detraxero te cum his qui descendunt in lacum
1307/1834
ad populum sempiternum ;
et collocavero te in terra novissima sicut solitudines veteres,
cum his qui deducuntur in lacum,
ut non habiteris ;
porro cum dedero gloriam in terra viventium :
21
in nihilum redigam te, et non eris :
et requisita non invenieris ultra in sempiternum,
dicit Dominus Deus.
Cap. 27 1 Et factum est verbum Domini ad me, dicens : 2 Tu ergo,
fili hominis, assume super Tyrum lamentum : 3 et dices Tyro, qu habitat
in introitu maris, negotiationi populorum ad insulas multas :
O Tyre, tu dixisti : Perfecti decoris ego sum,
4
et in corde maris sita.
Finitimi tui qui te dificaverunt, impleverunt decorem tuum :
5
abietibus de Sanir exstruxerunt te cum omnibus tabulatis maris :
cedrum de Libano tulerunt ut facerent tibi malum.
6
Quercus de Basan dolaverunt in remos tuos,
et transtra tua fecerunt tibi ex ebore indico,
et prtoriola de insulis Itali.
7
Byssus varia de gypto texta est tibi in velum
ut poneretur in malo :
hyacinthus et purpura de insulis Elisa
facta sunt operimentum tuum.
8
Habitatores Sidonis et Aradii fuerunt remiges tui :
sapientes tui, Tyre, facti sunt gubernatores tui.
9
Senes Giblii et prudentes ejus
habuerunt nautas ad ministerium vari supellectilis tu :
omnes naves maris, et naut earum,
fuerunt in populo negotiationis tu.
10
Pers, et Lydii, et Libyes erant in exercitu tuo
viri bellatores tui :
clypeum et galeam suspenderunt in te pro ornatu tuo.
11
Filii Aradii cum exercitu tuo erant super muros tuos in circuitu :
sed et Pigmi qui erant in turribus tuis,
pharetras suas suspenderunt in muris tuis per gyrum :
ipsi compleverunt pulchritudinem tuam.
12
Carthaginenses negotiatores tui,
a multitudine cunctarum divitiarum,
argento, ferro, stanno, plumboque
repleverunt nundinas tuas.
13
Grcia, Thubal, et Mosoch, ipsi institores tui :
1308/1834
mancipia, et vasa rea advexerunt populo tuo.

14
De domo Thogorma, equos, et equites, et mulos
adduxerunt ad forum tuum.
15
Filii Dedan negotiatores tui ;
insul mult, negotiatio manus tu :
dentes eburneos et hebeninos commutaverunt in pretio tuo.
16
Syrus negotiator tuus propter multitudinem operum tuorum :
gemmam, et purpuram, et scutulata,
et byssum, et sericum, et chodchod
proposuerunt in mercatu tuo.
17
Juda et terra Isral, ipsi institores tui in frumento primo :
balsamum, et mel, et oleum, et resinam
proposuerunt in nundinis tuis.
18
Damascenus negotiator tuus in multitudine operum tuorum,
in multitudine diversarum opum,
in vino pingui, in lanis coloris optimi.
19
Dan, et Grcia, et Mosel,
in nundinis tuis proposuerunt ferrum fabrefactum :
stacte et calamus in negotiatione tua.
20
Dedan institores tui in tapetibus ad sedendum.
21
Arabia et universi principes Cedar,
ipsi negotiatores manus tu :
cum agnis, et arietibus, et hdis,
venerunt ad te negotiatores tui.
22
Venditores Saba et Reema, ipsi negotiatores tui :
cum universis primis aromatibus, et lapide pretioso, et auro,
quod proposuerunt in mercatu tuo.
23
Haran, et Chene, et Eden, negotiatores tui ;
Saba, Assur, et Chelmad venditores tui.
24
Ipsi negotiatores tui multifariam,
involucris hyacinthi, et polymitorum,
gazarumque pretiosarum,
qu obvolut et astrict erant funibus :
cedros quoque habebant in negotiationibus tuis.
25
Naves maris, principes tui in negotiatione tua :
et repleta es, et glorificata nimis in corde maris.
26
In aquis multis adduxerunt te remiges tui :

ventus auster contrivit te in corde maris.
27
Diviti tu, et thesauri tui,
et multiplex instrumentum tuum :
naut tui et gubernatores tui,
1309/1834
qui tenebant supellectilem tuam,

et populo tuo prerant :
viri quoque bellatores tui, qui erant in te,
cum universa multitudine tua qu est in medio tui,
cadent in corde maris in die ruin tu :
28
a sonitu clamoris gubernatorum tuorum conturbabuntur classes.
29
Et descendent de navibus suis omnes qui tenebant remum :
naut et universi gubernatores maris in terra stabunt.
30
Et ejulabunt super te voce magna :
et clamabunt amare,
et superjacient pulverem capitibus suis,
et cinere conspergentur.
31
Et radent super te calvitium,
et accingentur ciliciis :
et plorabunt te in amaritudine anim, ploratu amarissimo.
32
Et assument super te carmen lugubre,
et plangent te :
Qu est ut Tyrus, qu obmutuit in medio maris ?
33
Qu in exitu negotiationum tuarum de mari
implesti populos multos :
in multitudine divitiarum tuarum, et populorum tuorum,
ditasti reges terr.
34
Nunc contrita es a mari :
in profundis aquarum opes tu,
et omnis multitudo tua qu erat in medio tui, ceciderunt.
35
Universi habitatores insularum obstupuerunt super te,
et reges earum omnes tempestate perculsi mutaverunt vultus.
36
Negotiatores populorum sibilaverunt super te :
ad nihilum deducta es,
et non eris usque in perpetuum.
dic principi Tyri :
Eo quod elevatum est cor tuum,
et dixisti : Deus ego sum,
et in cathedra Dei sedi in corde maris,
cum sis homo, et non deus :
et dedisti cor tuum quasi cor Dei :
3
ecce sapientior es tu Daniele :
omne secretum non est absconditum a te :
4
in sapientia et prudentia tua fecisti tibi fortitudinem,
et acquisisti aurum et argentum in thesauris tuis :
1310/1834
in multitudine sapienti tu,

et in negotiatione tua multiplicasti tibi fortitudinem,
et elevatum est cor tuum in robore tuo :
6
Eo quod elevatum est cor tuum quasi cor dei,
7
idcirco ecce ego adducam super te alienos,
robustissimos gentium :
et nudabunt gladios suos super pulchritudinem sapienti tu,
et polluent decorem tuum.
8
Interficient, et detrahent te :
et morieris in interitu occisorum in corde maris.
9
Numquid dicens loqueris : Deus ego sum,
coram interficientibus te,
cum sis homo, et non deus,
in manu occidentium te ?
10
Morte incircumcisorum morieris in manu alienorum,
11
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : Fili hominis, leva planctum
super regem Tyri, 12 et dices ei :
Tu signaculum similitudinis,
plenus sapientia, et perfectus decore.
13
In deliciis paradisi Dei fuisti :
omnis lapis pretiosus operimentum tuum,
sardius, topazius, et jaspis,
chrysolithus, et onyx, et beryllus,
sapphirus, et carbunculus, et smaragdus :
aurum, opus decoris tui :
et foramina tua, in die qua conditus es, prparata sunt.
14
Tu cherub extentus, et protegens,
et posui te in monte sancto Dei :
in medio lapidum ignitorum ambulasti,
15
perfectus in viis tuis a die conditionis tu,
donec inventa est iniquitas in te.
16
In multitudine negotiationis tu
repleta sunt interiora tua iniquitate, et peccasti :
et ejeci te de monte Dei,
et perdidi te, o cherub protegens, de medio lapidum ignitorum.
17
Et elevatum est cor tuum in decore tuo ;
perdidisti sapientiam tuam in decore tuo :
in terram projeci te ;
1311/1834
ante faciem regum dedi te ut cernerent te.

18
In multitudine iniquitatum tuarum,
et iniquitate negotiationis tu,
polluisti sanctificationem tuam :
producam ergo ignem de medio tui, qui comedat te,
et dabo te in cinerem super terram,
in conspectu omnium videntium te.
19
Omnes qui viderint te in gentibus, obstupescent super te :
nihili factus es, et non eris in perpetuum.
20
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 21 Fili hominis, pone faciem
tuam contra Sidonem, et prophetabis de ea : 22 et dices :
Ecce ego ad te, Sidon,
et glorificabor in medio tui :
cum fecero in ea judicia,
et sanctificatus fuero in ea.
23
Et immittam ei pestilentiam,
et sanguinem in plateis ejus :
et corruent interfecti in medio ejus gladio per circuitum,
24
Et non erit ultra domui Isral offendiculum amaritudinis,
et spina dolorem inferens undique
per circuitum eorum qui adversantur eis :
et scient quia ego Dominus Deus.
25
Quando congregavero domum Isral
de populis in quibus dispersi sunt,
sanctificabor in eis coram gentibus :
et habitabunt in terra sua,
quam dedi servo meo Jacob :
26
et habitabunt in ea securi,
et dificabunt domos, et plantabunt vineas,
et habitabunt confidenter,
cum fecero judicia in omnibus qui adversantur eis per circuitum :
et scient quia ego Dominus Deus eorum.
Cap. 29 1 In anno decimo, decimo mense, undecima die mensis,
factum est verbum Domini ad me, dicens : 2 Fili hominis, pone faciem tuam
contra Pharaonem regem gypti, et prophetabis de eo, et de gypto
universa. 3 Loquere, et dices :
1312/1834

Ecce ego ad te, Pharao rex gypti, draco magne,
qui cubas in medio fluminum tuorum, et dicis :
Meus est fluvius, et ego feci memetipsum.
4
Et ponam frenum in maxillis tuis,
et agglutinabo pisces fluminum tuorum squamis tuis,
et extraham te de medio fluminum tuorum,
et universi pisces tui squamis tuis adhrebunt.
5
Et projiciam te in desertum,
et omnes pisces fluminis tui :
super faciem terr cades ;
non colligeris, neque congregaberis :
bestiis terr et volatilibus cli dedi te ad devorandum.
6
Et scient omnes habitatores gypti quia ego Dominus,
pro eo quod fuisti baculus arundineus domui Isral :
7
quando apprehenderunt te manu, et confractus es,
et lacerasti omnem humerum eorum :
et innitentibus eis super te comminutus es,
et dissolvisti omnes renes eorum.
8
Ecce ego adducam super te gladium,
et interficiam de te hominem et jumentum.
9
Et erit terra gypti in desertum et in solitudinem :
pro eo quod dixeris : Fluvius meus est, et ego feci eum.
10
Idcirco ecce ego ad te, et ad flumina tua :
daboque terram gypti in solitudines,
gladio dissipatam,
a turre Syenes usque ad terminos thiopi.
11
Non pertransibit eam pes hominis,
neque pes jumenti gradietur in ea,
et non habitabitur quadraginta annis.
12
Daboque terram gypti desertam in medio terrarum desertarum,
et civitates ejus in medio urbium subversarum,
et erunt desolat quadraginta annis :
et dispergam gyptios in nationes,
et ventilabo eos in terras.
13
Post finem quadraginta annorum congregabo gyptum
de populis in quibus dispersi fuerant.
14
Et reducam captivitatem gypti,
et collocabo eos in terra Phathures,
in terra nativitatis su,
1313/1834
et erunt ibi in regnum humile.

15
Inter cetera regna erit humillima,
et non elevabitur ultra super nationes,
et imminuam eos ne imperent gentibus.
16
Neque erunt ultra domui Isral in confidentia,
docentes iniquitatem ut fugiant, et sequantur eos :
et scient quia ego Dominus Deus.
17
Et factum est in vigesimo et septimo anno, in primo, in una mensis :

factum est verbum Domini ad me, dicens :
18
Fili hominis, Nabuchodonosor rex Babylonis
servire fecit exercitum suum servitute magna adversum Tyrum :
omne caput decalvatum, et omnis humerus depilatus est :
et merces non est reddita ei, neque exercitui ejus, de Tyro,
pro servitute qua servivit mihi adversus eam.
19
Ecce ego dabo Nabuchodonosor regem Babylonis in terra gypti :
et accipiet multitudinem ejus,
et deprdabitur manubias ejus,
et diripiet spolia ejus :
et erit merces exercitui illius,
20
et operi quo servivit adversus eam :
dedi ei terram gypti pro eo quod laboraverit mihi,
ait Dominus Deus.
21
In die illo pullulabit cornu domui Isral,
et tibi dabo apertum os in medio eorum,
hominis, propheta, et dic :
Ululate : V, v diei !
3
quia juxta est dies,
et appropinquat dies Domini, dies nubis :
tempus gentium erit.
4
Et veniet gladius in gyptum,
et erit pavor in thiopia,
cum ceciderint vulnerati in gypto,
et ablata fuerit multitudo illius,
et destructa fundamenta ejus.
5
thiopia, et Libya, et Lydi,
et omne reliquum vulgus,
1314/1834
et Chub, et filii terr fderis,

cum eis gladio cadent.
6
Et corruent fulcientes gyptum,
et destruetur superbia imperii ejus :
a turre Syenes gladio cadent in ea,
ait Dominus Deus exercituum.
7
Et dissipabuntur in medio terrarum desolatarum,
et urbes ejus in medio civitatum desertarum erunt :
8
cum dedero ignem in gypto,
et attriti fuerint omnes auxiliatores ejus.
9
In die illa egredientur nuntii a facie mea in trieribus
ad conterendam thiopi confidentiam :
et erit pavor in eis in die gypti,
quia absque dubio veniet.
10
Cessare faciam multitudinem gypti
in manu Nabuchodonosor regis Babylonis.
11
Ipse et populus ejus cum eo, fortissimi gentium,
adducentur ad disperdendam terram :
et evaginabunt gladios suos super gyptum,
et implebunt terram interfectis.
12
Et faciam alveos fluminum aridos,
et tradam terram in manus pessimorum :
et dissipabo terram et plenitudinem ejus
manu alienorum :
13
Et disperdam simulacra,
et cessare faciam idola de Memphis :
et dux de terra gypti non erit amplius,
et dabo terrorem in terra gypti.
14
Et disperdam terram Phathures,
et dabo ignem in Taphnis,
et faciam judicia in Alexandria.
15
Et effundam indignationem meam super Pelusium, robur gypti,
et interficiam multitudinem Alexandri.
16
Et dabo ignem in gypto :
quasi parturiens dolebit Pelusium,
et Alexandria erit dissipata,
et in Memphis angusti quotidian.
17
Juvenes Heliopoleos et Bubasti gladio cadent,
1315/1834
et ips captiv ducentur.

18
Et in Taphnis nigrescet dies,
cum contrivero ibi sceptra gypti,
et defecerit in ea superbia potenti ejus :
ipsam nubes operiet,
fili autem ejus in captivitatem ducentur.
19
Et judicia faciam in gypto :
20
Et factum est in undecimo anno, in primo mense, in septima mensis :

factum est verbum Domini ad me, dicens :
21
Fili hominis, brachium Pharaonis regis gypti confregi,
et ecce non est obvolutum ut restitueretur ei sanitas,
ut ligaretur pannis, et fasciaretur linteolis,
ut recepto robore posset tenere gladium.
22
Ecce ego ad Pharaonem regem gypti,
et comminuam brachium ejus forte, sed confractum :
et dejiciam gladium de manu ejus,
23
et dispergam gyptum in gentibus,
et ventilabo eos in terris.
24
Et confortabo brachia regis Babylonis,
daboque gladium meum in manu ejus,
et confringam brachia Pharaonis,
et gement gemitibus interfecti coram facie ejus.
25
Et confortabo brachia regis Babylonis,
et brachia Pharaonis concident :
cum dedero gladium meum in manu regis Babylonis,
et extenderit eum super terram gypti.
26
Et dispergam gyptum in nationes,
et ventilabo eos in terras :
Cap. 31 1 Et factum est in anno undecimo, tertio mense, una mensis :
factum est verbum Domini ad me, dicens : 2 Fili hominis, dic Pharaoni regi
gypti et populo ejus :
Cui similis factus es in magnitudine tua ?
3
ecce Assur quasi cedrus in Libano,
pulcher ramis, et frondibus nemorosus, excelsusque altitudine,
et inter condensas frondes elevatum est cacumen ejus.
4
Aqu nutrierunt illum ;
1316/1834
abyssus exaltavit illum :

flumina ejus manabant in circuitu radicum ejus,
et rivos suos emisit ad universa ligna regionis.
5
Propterea elevata est altitudo ejus super omnia ligna regionis,
et multiplicata sunt arbusta ejus,
et elevati sunt rami ejus pr aquis multis.
6
Cumque extendisset umbram suam,
in ramis ejus fecerunt nidos omnia volatilia cli :
et sub frondibus ejus genuerunt omnes besti saltuum,
et sub umbraculo illius habitabat ctus gentium plurimarum.
7
Eratque pulcherrimus in magnitudine sua,
et in dilatatione arbustorum suorum :
erat enim radix illius juxta aquas multas.
8
Cedri non fuerunt altiores illo in paradiso Dei ;
abietes non adquaverunt summitatem ejus,
et platani non fuerunt qu frondibus illius :
omne lignum paradisi Dei non est assimilatum illi,
et pulchritudini ejus.
9
Quoniam speciosum feci eum,
et multis condensisque frondibus,
et mulata sunt eum omnia ligna voluptatis
qu erant in paradiso Dei.
10

Pro eo quod sublimatus est in altitudine,
et dedit summitatem suam virentem atque condensam,
et elevatum est cor ejus in altitudine sua :
11
tradidi eum in manu fortissimi gentium :
faciens faciet ei :
juxta impietatem ejus ejeci eum.
12
Et succident eum alieni,
et crudelissimi nationum,
et projicient eum super montes :
et in cunctis convallibus corruent rami ejus,
et confringentur arbusta ejus in universis rupibus terr :
et recedent de umbraculo ejus omnes populi terr,
et relinquent eum.
13
In ruina ejus habitaverunt omnia volatilia cli,
et in ramis ejus fuerunt univers besti regionis.
14
Quam ob rem non elevabuntur in altitudine sua omnia ligna aquarum,
nec ponent sublimitatem suam inter nemorosa atque frondosa,
nec stabunt in sublimitate sua omnia qu irrigantur aquis :
1317/1834
quia omnes traditi sunt in mortem ad terram ultimam,

in medio filiorum hominum,
ad eos qui descendunt in lacum.
15
In die quando descendit ad inferos, induxi luctum :
operui eum abysso,
et prohibui flumina ejus,
et corcui aquas multas :
contristatus est super eum Libanus,
et omnia ligna agri concussa sunt.
16
A sonitu ruin ejus commovi gentes
cum deducerem eum ad infernum
cum his qui descendebant in lacum :
et consolata sunt in terra infima
omnia ligna voluptatis egregia atque prclara in Libano,
universa qu irrigabantur aquis.
17
Nam et ipsi cum eo descendent in infernum ad interfectos gladio :
et brachium uniuscujusque sedebit sub umbraculo ejus
in medio nationum.
18
Cui assimilatus es, o inclyte atque sublimis inter ligna voluptatis ?
ecce deductus es cum lignis voluptatis ad terram ultimam :
in medio incircumcisorum dormies,
cum eis qui interfecti sunt gladio :
ipse est Pharao, et omnis multitudo ejus,
dicit Dominus Deus.
Cap. 32 1 Et factum est, duodecimo anno, in mense duodecimo, in
una mensis : factum est verbum Domini ad me, dicens : 2 Fili hominis,
assume lamentum super Pharaonem regem gypti, et dices ad eum :
Leoni gentium assimilatus es,
et draconi qui est in mari :
et ventilabas cornu in fluminibus tuis,
et conturbabas aquas pedibus tuis,
et conculcabas flumina earum.
3
Expandam super te rete meum in multitudine populorum multorum,
et extraham te in sagena mea.
4
Et projiciam te in terram ;
super faciem agri abjiciam te :
et habitare faciam super te omnia volatilia cli,
et saturabo de te bestias univers terr.
5
Et dabo carnes tuas super montes,
et implebo colles tuos sanie tua.
6
Et irrigabo terram ftore sanguinis tui super montes,
1318/1834
et valles implebuntur ex te.

7
Et operiam, cum extinctus fueris, clum,
et nigrescere faciam stellas ejus :
solem nube tegam,
et luna non dabit lumen suum.
8
Omnia luminaria cli mrere faciam super te,
et dabo tenebras super terram tuam,
dicit Dominus Deus,
cum ceciderint vulnerati tui in medio terr,
ait Dominus Deus.
9
Et irritabo cor populorum multorum,
cum induxero contritionem tuam in gentibus super terras quas nescis.
10
Et stupescere faciam super te populos multos,
et reges eorum horrore nimio formidabunt super te,
cum volare cperit gladius meus super facies eorum :
et obstupescent repente singuli pro anima sua in die ruin tu.
11
Gladius regis Babylonis veniet tibi.
12
In gladiis fortium dejiciam multitudinem tuam :
inexpugnabiles omnes gentes h,
et vastabunt superbiam gypti,
et dissipabitur multitudo ejus.
13
Et perdam omnia jumenta ejus,
qu erant super aquas plurimas :
et non conturbabit eas pes hominis ultra,
neque ungula jumentorum turbabit eas.
14
Tunc purissimas reddam aquas eorum,
et flumina eorum quasi oleum adducam,
ait Dominus Deus,
15
cum dedero terram gypti desolatam :
deseretur autem terra a plenitudine sua
quando percussero omnes habitatores ejus :
16
Planctus est, et plangent eum :
fili gentium plangent eum :
super gyptum et super multitudinem ejus plangent eum,
ait Dominus Deus.
17
Et factum est in duodecimo anno, in quintadecima mensis : factum est

verbum Domini ad me, dicens :
18
Fili hominis, cane lugubre super multitudinem gypti :
et detrahe eam ipsam, et filias gentium robustarum, ad terram ultimam,
1319/1834
cum his qui descendunt in lacum.

19
Quo pulchrior es ?
descende, et dormi cum incircumcisis.
20
In medio interfectorum gladio cadent ;
gladius datus est :
attraxerunt eam et omnes populos ejus.
21
Loquentur ei potentissimi robustorum de medio inferni,
qui cum auxiliatoribus ejus descenderunt,
et dormierunt incircumcisi interfecti gladio.
22
Ibi Assur, et omnis multitudo ejus :
in circuitu illius sepulchra ejus,
omnes interfecti, et qui ceciderunt gladio.
23
Quorum data sunt sepulchra in novissimis laci,
et facta est multitudo ejus per gyrum sepulchri ejus :
universi interfecti, cadentesque gladio,
qui dederant quondam formidinem in terra viventium.
24
Ibi lam, et omnis multitudo ejus per gyrum sepulchri sui :
omnes hi interfecti, ruentesque gladio,
qui descenderunt incircumcisi ad terram ultimam ;
qui posuerunt terrorem suum in terra viventium,
et portaverunt ignominiam suam cum his qui descendunt in lacum.
25
In medio interfectorum
posuerunt cubile ejus in universis populis ejus :
in circuitu ejus sepulchrum illius :
omnes hi incircumcisi, interfectique gladio.
Dederunt enim terrorem suum in terra viventium,
et portaverunt ignominiam suam cum his qui descendunt in lacum :
in medio interfectorum positi sunt.
26
Ibi Mosoch et Thubal, et omnis multitudo ejus :
in circuitu ejus sepulchra illius :
omnes hi incircumcisi, interfectique et cadentes gladio,
quia dederunt formidinem suam in terra viventium.
27
Et non dormient cum fortibus,
cadentibusque, et incircumcisis,
qui descenderunt ad infernum cum armis suis,
et posuerunt gladios suos sub capitibus suis,
et fuerunt iniquitates eorum in ossibus eorum :
quia terror fortium facti sunt in terra viventium.
28
Et tu ergo in medio incircumcisorum contereris,
et dormies cum interfectis gladio.
29
Ibi Iduma, et reges ejus, et omnes duces ejus,
qui dati sunt cum exercitu suo cum interfectis gladio,
et qui cum incircumcisis dormierunt,
1320/1834
et cum his qui descendunt in lacum.

30
Ibi principes aquilonis omnes, et universi venatores,
qui deducti sunt cum interfectis, paventes,
et in sua fortitudine confusi :
qui dormierunt incircumcisi
cum interfectis gladio,
et portaverunt confusionem suam
cum his qui descendunt in lacum.
31
Vidit eos Pharao, et consolatus est
super universa multitudine sua,
qu interfecta est gladio :
Pharao, et omnis exercitus ejus,
ait Dominus Deus.
32
Quia dedi terrorem meum in terra viventium,
et dormivit in medio incircumcisorum cum interfectis gladio :
Pharao, et omnis multitudo ejus,
ait Dominus Deus.
hominis, loquere ad filios populi tui, et dices ad eos : Terra, cum induxero
super eam gladium, et tulerit populus terr virum unum de novissimis suis,
et constituerit eum super se speculatorem : 3 et ille viderit gladium
venientem super terram, et cecinerit buccina, et annuntiaverit populo :
4
audiens autem quisquis ille est sonitum buccin, et non se observaverit,
veneritque gladius, et tulerit eum : sanguis ipsius super caput ejus erit.
5
Sonum buccin audivit, et non se observavit : sanguis ejus in ipso erit. Si
autem se custodierit, animam suam salvabit. 6 Quod si speculator viderit
gladium venientem, et non insonuerit buccina, et populus se non
custodierit, veneritque gladius, et tulerit de eis animam : ille quidem in
iniquitate sua captus est ; sanguinem autem ejus de manu speculatoris
requiram. 7 Et tu, fili hominis, speculatorem dedi te domui Isral : audiens
ergo ex ore meo sermonem, annuntiabis eis ex me. 8 Si me dicente ad
impium : Impie, morte morieris : non fueris locutus ut se custodiat impius a
via sua, ipse impius in iniquitate sua morietur ; sanguinem autem ejus de
manu tua requiram. 9 Si autem annuntiante te ad impium ut a viis suis
convertatur, non fuerit conversus a via sua, ipse in iniquitate sua morietur,
porro tu animam tuam liberasti.
10
Tu ergo, fili hominis, dic ad domum Isral : Sic locuti estis, dicentes :
Iniquitates nostr et peccata nostra super nos sunt, et in ipsis nos
tabescimus : quomodo ergo vivere poterimus ? 11 Dic ad eos : Vivo ego,
dicit Dominus Deus, nolo mortem impii, sed ut convertatur impius a via
sua, et vivat. Convertimini, convertimini a viis vestris pessimis, et quare
1321/1834
moriemini, domus Isral ? 12 Tu itaque, fili hominis, dic ad filios populi

tui : Justitia justi non liberabit eum, in quacumque die peccaverit, et
impietas impii non nocebit ei, in quacumque die conversus fuerit ab
impietate sua : et justus non poterit vivere in justitia sua, in quacumque die
peccaverit. 13 Etiamsi dixero justo quod vita vivat, et confisus in justitia sua
fecerit iniquitatem, omnes justiti ejus oblivioni tradentur, et in iniquitate
sua quam operatus est, in ipsa morietur. 14 Si autem dixero impio : Morte
morieris : et egerit pnitentiam a peccato suo, feceritque judicium et
justitiam, 15 et pignus restituerit ille impius, rapinamque reddiderit, in
mandatis vit ambulaverit, nec fecerit quidquam injustum : vita vivet, et
non morietur. 16 Omnia peccata ejus qu peccavit, non imputabuntur ei :
judicium et justitiam fecit : vita vivet. 17 Et dixerunt filii populi tui : Non est
qui ponderis via Domini : et ipsorum via injusta est. 18 Cum enim
recesserit justus a justitia sua, feceritque iniquitates, morietur in eis. 19 Et
cum recesserit impius ab impietate sua, feceritque judicium et justitiam,
vivet in eis. 20 Et dicitis : Non est recta via Domini. Unumquemque juxta
vias suas judicabo de vobis, domus Isral.
21
Et factum est in duodecimo anno, in decimo mense, in quinta mensis

transmigrationis nostr, venit ad me qui fugerat de Jerusalem, dicens :
Vastata est civitas. 22 Manus autem Domini facta fuerat ad me vespere,
antequam veniret qui fugerat : aperuitque os meum donec veniret ad me
mane : et aperto ore meo, non silui amplius. 23 Et factum est verbum
Domini ad me, dicens : 24 Fili hominis, qui habitant in ruinosis his super
humum Isral, loquentes aiunt : Unus erat Abraham, et hreditate possedit
terram : nos autem multi sumus : nobis data est terra in possessionem.
25
Idcirco dices ad eos : Hc dicit Dominus Deus : Qui in sanguine
comeditis, et oculos vestros levatis ad immunditias vestras, et sanguinem
funditis, numquid terram hreditate possidebitis ? 26 stetistis in gladiis
vestris, fecistis abominationes, et unusquisque uxorem proximi sui polluit :
et terram hreditate possidebitis ? 27 Hc dices ad eos : Sic dicit Dominus
Deus : Vivo ego, quia qui in ruinosis habitant, gladio cadent : et qui in agro
est, bestiis tradetur ad devorandum : qui autem in prsidiis et speluncis
sunt, peste morientur. 28 Et dabo terram in solitudinem et in desertum, et
deficiet superba fortitudo ejus : et desolabuntur montes Isral, eo quod
nullus sit qui per eos transeat : 29 et scient quia ego Dominus, cum dedero
terram eorum desolatam et desertam, propter universas abominationes suas
quas operati sunt. 30 Et tu, fili hominis, filii populi tui, qui loquuntur de te
juxta muros et in ostiis domorum, et dicunt unus ad alterum, vir ad
proximum suum, loquentes : Venite, et audiamus quis sit sermo egrediens a
Domino. 31 Et veniunt ad te, quasi si ingrediatur populus, et sedent coram te
populus meus : et audiunt sermones tuos, et non faciunt eos : quia in
canticum oris sui vertunt illos, et avaritiam suam sequitur cor eorum. 32 Et
1322/1834
es eis quasi carmen musicum, quod suavi dulcique sono canitur : et audiunt
verba tua, et non faciunt ea. 33 Et cum venerit quod prdictum est (ecce
enim venit), tunc scient quod prophetes fuerit inter eos.
hominis, propheta de pastoribus Isral : propheta, et dices pastoribus :
V pastoribus Isral, qui pascebant semetipsos !
nonne greges a pastoribus pascuntur ?
3
Lac comedebatis,
et lanis operiebamini,
et quod crassum erat occidebatis :
gregem autem meum non pascebatis.
4
Quod infirmum fuit non consolidastis,
et quod grotum non sanastis :
quod confractum est non alligastis,
et quod abjectum est non reduxistis,
et quod perierat non qusistis :
sed cum austeritate imperabatis eis, et cum potentia.
5
Et dispers sunt oves me, eo quod non esset pastor :
et fact sunt in devorationem omnium bestiarum agri,
et dispers sunt.
6
Erraverunt greges mei in cunctis montibus,
et in universo colle excelso :
et super omnem faciem terr dispersi sunt greges mei,
et non erat qui requireret :
non erat, inquam, qui requireret.
7
Propterea, pastores, audite verbum Domini.
8
Vivo ego, dicit Dominus Deus,
quia pro eo quod facti sunt greges mei in rapinam,
et oves me in devorationem omnium bestiarum agro,
eo quod non esset pastor :
neque enim qusierunt pastores mei gregem meum,
sed pascebant pastores semetipsos,
et greges meos non pascebant :
9
propterea, pastores, audite verbum Domini.
10
Ecce ego ipse super pastores :
requiram gregem meum de manu eorum,
et cessare faciam eos,
ut ultra non pascant gregem,
nec pascant amplius pastores semetipsos :
1323/1834
et liberabo gregem meum de ore eorum,

et non erit ultra eis in escam.
11

Ecce ego ipse requiram oves meas,
et visitabo eas.
12
Sicut visitat pastor gregem suum,
in die quando fuerit in medio ovium suarum dissipatarum,
sic visitabo oves meas,
et liberabo eas de omnibus locis
in quibus dispers fuerant in die nubis et caliginis.
13
Et educam eas de populis,
et congregabo eas de terris,
et inducam eas in terram suam,
et pascam eas in montibus Isral,
in rivis, et in cunctis sedibus terr.
14
In pascuis uberrimis pascam eas,
et in montibus excelsis Isral erunt pascua earum :
ibi requiescent in herbis virentibus,
et in pascuis pinguibus pascentur super montes Isral.
15
Ego pascam oves meas, et ego eas accubare faciam,
dicit Dominus Deus.
16
Quod perierat requiram,
et quod abjectum erat reducam,
et quod confractum fuerat alligabo,
et quod infirmum fuerat consolidabo,
et quod pingue et forte custodiam :
et pascam illas in judicio.
17
Vos autem, greges mei, hc dicit Dominus Deus :
Ecce ego judico inter pecus et pecus,
arietum et hircorum.
18
Nonne satis vobis erat pascua bona depasci ?
insuper et reliquias pascuarum vestrarum conculcastis pedibus vestris :
et cum purissimam aquam biberetis,
reliquam pedibus vestris turbabatis :
19
et oves me his qu conculcata pedibus vestris fuerant, pascebantur :
et qu pedes vestri turbaverant, hc bibebant.
20
Propterea hc dicit Dominus Deus ad vos :
Ecce ego ipse judico inter pecus pingue et macilentum :
21
pro eo quod lateribus et humeris impingebatis,
et cornibus vestris ventilabatis omnia infirma pecora,
donec dispergerentur foras,
1324/1834
22
salvabo gregem meum,

et non erit ultra in rapinam,
et judicabo inter pecus et pecus.
23
Et suscitabo super eas pastorem unum qui pascat eas,

servum meum David :
ipse pascet eas,
et ipse erit eis in pastorem.
24
Ego autem Dominus ero eis in Deum,
et servus meus David princeps in medio eorum :
25
Et faciam cum eis pactum pacis,
et cessare faciam bestias pessimas de terra :
et qui habitant in deserto,
securi dormient in saltibus.
26
Et ponam eos in circuitu collis mei benedictionem,
et deducam imbrem in tempore suo :
pluvi benedictionis erunt.
27
Et dabit lignum agri fructum suum,
et terra dabit germen suum,
et erunt in terra sua absque timore :
cum contrivero catenas jugi eorum,
et eruero eos de manu imperantium sibi.
28
Et non erunt ultra in rapinam in gentibus,
neque besti terr devorabunt eos :
sed habitabunt confidenter absque ullo terrore.
29
Et suscitabo eis germen nominatum,
et non erunt ultra imminuti fame in terra,
neque portabunt ultra opprobrium gentium.
30
Et scient quia ego Dominus Deus eorum cum eis,
et ipsi populus meus domus Isral,
ait Dominus Deus.
31
Vos autem, greges mei, greges pascu me,
homines estis :
et ego Dominus Deus vester,
dicit Dominus Deus.
pone faciem tuam adversum montem Seir, et prophetabis de eo, et dices
illi :
1325/1834

Ecce ego ad te, mons Seir :
et extendam manum meam super te,
et dabo te desolatum atque desertum.
4
Urbes tuas demoliar,
et tu desertus eris :
5
Eo quod fueris inimicus sempiternus,
et concluseris filios Isral in manus gladii
in tempore afflictionis eorum,
in tempore iniquitatis extrem :
6
propterea vivo ego, dicit Dominus Deus,
quoniam sanguini tradam te,
et sanguis te persequetur :
et cum sanguinem oderis,
sanguis persequetur te.
7
Et dabo montem Seir desolatum atque desertum,
et auferam de eo euntem et redeuntem.
8
Et implebo montes ejus occisorum suorum :
in collibus tuis, et in vallibus tuis atque in torrentibus,
interfecti gladio cadent.
9
In solitudines sempiternas tradam te,
et civitates tu non habitabuntur :
et scietis quia ego Dominus Deus.
10
Eo quod dixeris : Du gentes et du terr me erunt,
et hreditate possidebo eas,
cum Dominus esset ibi :
11
propterea vivo ego, dicit Dominus Deus,
quia faciam juxta iram tuam, et secundum zelum tuum,
quem fecisti odio habens eos :
et notus efficiar per eos, cum te judicavero.
12
Et scies quia ego Dominus audivi universa opprobria tua
qu locutus es de montibus Isral, dicens :
Deserti ; nobis ad devorandum dati sunt.
13
Et insurrexistis super me ore vestro,
et derogastis adversum me verba vestra :
ego audivi.
14
Ltante universa terra,
in solitudinem te redigam :
15
sicuti gavisus es super hreditatem domus Isral
eo quod fuerit dissipata,
sic faciam tibi :
1326/1834
dissipatus eris, mons Seir, et Iduma omnis :

Cap. 36 1 Tu autem, fili hominis, propheta super montes Isral, et
dices :
Montes Isral, audite verbum Domini.
2
Eo quod dixerit inimicus de vobis : Euge,
altitudines sempitern in hreditatem dat sunt nobis :
3
propterea vaticinare, et dic :
Pro eo quod desolati estis, et conculcati per circuitum,
et facti in hreditatem reliquis gentibus,
et ascendistis super labium lingu et opprobrium populi,
4
propterea, montes Isral, audite verbum Domini Dei.
Hc dicit Dominus Deus montibus et collibus,
torrentibus, vallibusque et desertis,
parietinis et urbibus derelictis,
qu depopulat sunt et subsannat a reliquis gentibus per circuitum.
5
Quoniam in igne zeli mei locutus sum de reliquis gentibus,
et de Iduma universa,
qu dederunt terram meam sibi in hreditatem cum gaudio,
et toto corde et ex animo,
et ejecerunt eam ut vastarent :
6
idcirco vaticinare super humum Isral,
et dices montibus et collibus, jugis et vallibus :
Ecce ego in zelo meo et in furore meo locutus sum,
eo quod confusionem gentium sustinueritis.
7
Idcirco hc dicit Dominus Deus :
Ego levavi manum meam,
ut gentes qu in circuitu vestro sunt,
ips confusionem suam portent.
8
Vos autem, montes Isral, ramos vestros germinetis,
et fructum vestrum afferatis populo meo Isral :
prope enim est ut veniat.
9
Quia ecce ego ad vos, et convertar ad vos :
et arabimini, et accipietis sementem.
10
Et multiplicabo in vobis homines, omnemque domum Isral :
et habitabuntur civitates, et ruinosa instaurabuntur.
11
Et replebo vos hominibus et jumentis,
et multiplicabuntur, et crescent :
1327/1834
et habitare vos faciam sicut a principio,

bonisque donabo majoribus quam habuistis ab initio :
12
Et adducam super vos homines, populum meum Isral,
et hreditate possidebunt te :
et eris eis in hreditatem,
et non addes ultra ut absque eis sis.
13
Pro eo quod dicunt de vobis :
Devoratrix hominum es, et suffocans gentem tuam :
14
propterea homines non comedes amplius,
et gentem tuam non necabis ultra,
ait Dominus Deus.
15
Nec auditam faciam in te amplius confusionem gentium,
et opprobrium populorum nequaquam portabis :
et gentem tuam non amittes amplius,
ait Dominus Deus.
16

Fili hominis, domus Isral habitaverunt in humo sua,
et polluerunt eam in viis suis et in studiis suis :
juxta immunditiam menstruat facta est via eorum coram me.
18
Et effudi indignationem meam super eos
pro sanguine quem fuderunt super terram,
et in idolis suis polluerunt eam.
19
Et dispersi eos in gentes,
et ventilati sunt in terras :
juxta vias eorum et adinventiones eorum judicavi eos.
20
Et ingressi sunt ad gentes ad quas introierunt :
et polluerunt nomen sanctum meum,
cum diceretur de eis : Populus Domini iste est,
et de terra ejus egressi sunt.
21
Et peperci nomini sancto meo,
quod polluerat domus Isral in gentibus ad quas ingressi sunt.
22
Idcirco dices domui Isral :
Non propter vos ego faciam, domus Isral,
sed propter nomen sanctum meum,
quod polluistis in gentibus ad quas intrastis.
23
Et sanctificabo nomen meum magnum
quod pollutum est inter gentes,
quod polluistis in medio earum :
17
1328/1834
ut sciant gentes quia ego Dominus,

ait Dominus exercituum,
cum sanctificatus fuero in vobis coram eis.
24
Tollam quippe vos de gentibus,
et congregabo vos de universis terris,
et adducam vos in terram vestram.
25
Et effundam super vos aquam mundam,
et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris,
et ab universis idolis vestris mundabo vos.
26
Et dabo vobis cor novum,
et spiritum novum ponam in medio vestri :
et auferam cor lapideum de carne vestra,
et dabo vobis cor carneum.
27
Et spiritum meum ponam in medio vestri :
et faciam ut in prceptis meis ambuletis,
et judicia mea custodiatis et operemini.
28
Et habitabitis in terra quam dedi patribus vestris :
et eritis mihi in populum,
et ego ero vobis in Deum.
29
Et salvabo vos ex universis inquinamentis vestris :
et vocabo frumentum et multiplicabo illud,
et non imponam vobis famem.
30
Et multiplicabo fructum ligni, et genimina agri,
ut non portetis ultra opprobrium famis in gentibus.
31
Et recordabimini viarum vestrarum pessimarum,
studiorumque non bonorum :
et displicebunt vobis iniquitates vestr et scelera vestra.
32
Non propter vos ego faciam, ait Dominus Deus, notum sit vobis :
confundimini, et erubescite super viis vestris, domus Isral.
33

In die qua mundavero vos ex omnibus iniquitatibus vestris,
et inhabitari fecero urbes,
et instauravero ruinosa,
34
et terra deserta fuerit exculta,
qu quondam erat desolata in oculis omnis viatoris,
35
dicent : Terra illa inculta facta est ut hortus voluptatis :
et civitates desert, et destitut atque suffoss, munit sederunt.
36
Et scient gentes qucumque derelict fuerint in circuitu vestro,
quia ego Dominus dificavi dissipata, plantavique inculta :
ego Dominus locutus sim, et fecerim.
37
1329/1834
Adhuc in hoc invenient me domus Isral, ut faciam eis :

multiplicabo eos sicut gregem hominum,
38
ut gregem sanctum,
ut gregem Jerusalem in solemnitatibus ejus :
sic erunt civitates desert, plen gregibus hominum :
Cap. 37 1 Facta est super me manus Domini, et eduxit me in spiritu
Domini, et dimisit me in medio campi qui erat plenus ossibus. 2 Et
circumduxit me per ea in gyro : erant autem multa valde super faciem
campi, siccaque vehementer. 3 Et dixit ad me : Fili hominis, putasne vivent
ossa ista ? Et dixi : Domine Deus, tu nosti. 4 Et dixit ad me : Vaticinare de
ossibus istis, et dices eis : Ossa arida, audite verbum Domini. 5 Hc dicit
Dominus Deus ossibus his : Ecce ego intromittam in vos spiritum, et
vivetis. 6 Et dabo super vos nervos, et succrescere faciam super vos carnes,
et superextendam in vobis cutem, et dabo vobis spiritum, et vivetis : et
scietis quia ego Dominus. 7 Et prophetavi sicut prceperat mihi : factus est
autem sonitus, prophetante me, et ecce commotio : et accesserunt ossa ad
ossa, unumquodque ad juncturam suam. 8 Et vidi, et ecce super ea nervi et
carnes ascenderunt, et extenta est in eis cutis desuper : et spiritum non
habebant. 9 Et dixit ad me : Vaticinare ad spiritum : vaticinare, fili hominis,
et dices ad spiritum : Hc dicit Dominus Deus : A quatuor ventis veni,
spiritus, et insuffla super interfectos istos, et reviviscant. 10 Et prophetavi
sicut prceperat mihi : et ingressus est in ea spiritus, et vixerunt :
steteruntque super pedes suos, exercitus grandis nimis valde.
11
Et dixit ad me : Fili hominis, ossa hc universa, domus Isral est. Ipsi

dicunt : Aruerunt ossa nostra, et periit spes nostra, et abscissi sumus.
12
Propterea vaticinare, et dices ad eos : Hc dicit Dominus Deus : Ecce
ego aperiam tumulos vestros, et educam vos de sepulchris vestris, populus
meus, et inducam vos in terram Isral. 13 Et scietis quia ego Dominus, cum
aperuero sepulchra vestra, et eduxero vos de tumulis vestris, popule meus,
14
et dedero spiritum meum in vobis, et vixeritis : et requiescere vos faciam
super humum vestram, et scietis quia ego Dominus locutus sum, et feci, ait
Dominus Deus.
15
Et factus est sermo Domini ad me, dicens : 16 Et tu, fili hominis, sume
tibi lignum unum, et scribe super illud : Jud, et filiorum Isral sociorum
ejus : et tolle lignum alterum, et scribe super illud : Joseph, ligno Ephraim,
et cunct domui Isral sociorumque ejus. 17 Et adjunge illa unum ad
alterum tibi in lignum unum : et erunt in unionem in manu tua. 18 Cum
autem dixerint ad te filii populi tui, loquentes : Nonne indicas nobis quid in
his tibi velis ? 19 loqueris ad eos : Hc dicit Dominus Deus : Ecce ego
1330/1834
assumam lignum Joseph, quod est in manu Ephraim, et tribus Isral, qu

sunt ei adjunct, et dabo eas pariter cum ligno Juda, et faciam eas in
lignum unum : et erunt unum in manu ejus. 20 Erunt autem ligna super qu
scripseris in manu tua in oculis eorum. 21 Et dices ad eos : Hc dicit
Dominus Deus : Ecce ego assumam filios Isral de medio nationum ad
quas abierunt : et congregabo eos undique, et adducam eos ad humum
suam. 22 Et faciam eos in gentem unam in terra in montibus Isral, et rex
unus erit omnibus imperans : et non erunt ultra du gentes, nec dividentur
amplius in duo regna, 23 neque polluentur ultra in idolis suis, et
abominationibus suis, et cunctis iniquitatibus suis : et salvos eos faciam de
universis sedibus in quibus peccaverunt, et emundabo eos : et erunt mihi
populus, et ego ero eis Deus. 24 Et servus meus David rex super eos, et
pastor unus erit omnium eorum. In judiciis meis ambulabunt, et mandata
mea custodient, et facient ea : 25 et habitabunt super terram quam dedi servo
meo Jacob, in qua habitaverunt patres vestri : et habitabunt super eam ipsi,
et filii eorum, et filii filiorum eorum, usque in sempiternum : et David
servus meus princeps eorum in perpetuum. 26 Et percutiam illis fdus
pacis : pactum sempiternum erit eis. Et fundabo eos, et multiplicabo, et
dabo sanctificationem meam in medio eorum in perpetuum. 27 Et erit
tabernaculum meum in eis : et ero eis Deus, et ipsi erunt mihi populus. 28 Et
scient gentes quia ego Dominus sanctificator Isral, cum fuerit sanctificatio
mea in medio eorum in perpetuum.
pone faciem tuam contra Gog, terram Magog, principem capitis Mosoch et
Thubal, et vaticinare de eo. 3 Et dices ad eum :
Ecce ego ad te, Gog, principem capitis Mosoch et Thubal.
4
Et circumagam te, et ponam frenum in maxillis tuis :
et educam te, et omnem exercitum tuum,
equos et equites vestitos loricis universos,
multitudinem magnam, hastam et clypeum arripientium et gladium.
5
Pers, thiopes, et Libyes cum eis,
omnes scutati et galeati.
6
Gomer et universa agmina ejus,
domus Thogorma, latera aquilonis,
et totum robur ejus, populique multi tecum.
7
Prpara et instrue te,
et omnem multitudinem tuam qu coacervata est ad te :
et esto eis in prceptum.
8
Post dies multos visitaberis :
in novissimo annorum venies ad terram qu reversa est a gladio,
et congregata est de populis multis ad montes Isral,
1331/1834
qui fuerunt deserti jugiter :

hc de populis educta est,
et habitabunt in ea confidenter universi.
9
Ascendens autem quasi tempestas venies,
et quasi nubes, ut operias terram :
tu et omnia agmina tua,
et populi multi tecum.
10

In die illa, ascendent sermones super cor tuum,
et cogitabis cogitationem pessimam :
11
et dices : Ascendam ad terram absque muro :
veniam ad quiescentes habitantesque secure :
hi omnes habitant sine muro ;
vectes et port non sunt eis :
12
ut diripias spolia, et invadas prdam ;
ut inferas manum tuam super eos qui deserti fuerant, et postea restituti,
et super populum qui est congregatus ex gentibus,
qui possidere cpit et esse habitator umbilici terr.
13
Saba, et Dedan, et negotiatores Tharsis,
et omnes leones ejus, dicent tibi :
Numquid ad sumenda spolia tu venis ?
ecce ad diripiendam prdam congregasti multitudinem tuam,
ut tollas argentum et aurum,
et auferas supellectilem atque substantiam,
et diripias manubias infinitas.
14
Propterea vaticinare, fili hominis, et dices ad Gog :
Numquid non in die illo,
cum habitaverit populus meus Isral confidenter,
scies ?
15
Et venies de loco tuo a lateribus aquilonis,
tu et populi multi tecum,
ascensores equorum universi :
ctus magnus, et exercitus vehemens.
16
Et ascendes super populum meum Isral
quasi nubes, ut operias terram.
In novissimis diebus erit,
et adducam te super terram meam :
ut sciant gentes me
cum sanctificatus fuero in te in oculis eorum, o Gog !
1332/1834
17

Tu ergo ille es, de quo locutus sum in diebus antiquis
in manu servorum meorum prophetarum Isral,
qui prophetaverunt in diebus illorum temporum,
ut adducerem te super eos.
18
Et erit in die illa,
in die adventus Gog super terram Isral,
ait Dominus Deus,
ascendet indignatio mea in furore meo.
19
Et in zelo meo, in igne ir me locutus sum,
quia in die illa erit commotio magna super terram Isral :
20
et commovebuntur a facie mea pisces maris,
et volucres cli, et besti agri,
et omne reptile quod movetur super humum,
cunctique homines qui sunt super faciem terr :
et subvertentur montes, et cadent sepes,
et omnis murus corruet in terram.
21
Et convocabo adversus eum in cunctis montibus meis gladium,
ait Dominus Deus :
gladius uniuscujusque in fratrem suum dirigetur.
22
Et judicabo eum peste, et sanguine,
et imbre vehementi, et lapidibus immensis :
ignem et sulphur pluam super eum,
et super exercitum ejus,
et super populos multos qui sunt cum eo.
23
Et magnificabor, et sanctificabor,
et notus ero in oculis multarum gentium :
Cap. 39 1 Tu autem, fili hominis, vaticinare adversum Gog, et dices :
Ecce ego super te, Gog,
principem capitis Mosoch et Thubal.
2
Et circumagam te, et educam te,
et ascendere te faciam de lateribus aquilonis,
et adducam te super montes Isral.
3
Et percutiam arcum tuum in manu sinistra tua,
et sagittas tuas de manu dextera tua dejiciam.
4
Super montes Isral cades tu, et omnia agmina tua,
et populi tui qui sunt tecum :
feris, avibus, omnique volatili et bestiis terr
dedi te ad devorandum.
5
Super faciem agri cades,
1333/1834
quia ego locutus sum,

ait Dominus Deus.
6
Et immittam ignem in Magog,
et in his qui habitant in insulis confidenter :
7
Et nomen sanctum meum notum faciam in medio populi mei Isral,
et non polluam nomen sanctum meum amplius :
et scient gentes quia ego Dominus, Sanctus Isral.
8
Ecce venit, et factum est,
ait Dominus Deus :
hc est dies de qua locutus sum.
9
Et egredientur habitatores de civitatibus Isral,
et succendent et comburent arma,
clypeum et hastas, arcum et sagittas, et baculos manuum et contos :
et succendent ea igni septem annis.
10
Et non portabunt ligna de regionibus,
neque succident de saltibus :
quoniam arma succendent igni,
et deprdabuntur eos quibus prd fuerant,
et diripient vastatores suos,
ait Dominus Deus.
11

dabo Gog locum nominatum sepulchrum in Isral,
vallem viatorum ad orientem maris,
qu obstupescere faciet prtereuntes :
et sepelient ibi Gog, et omnem multitudinem ejus,
et vocabitur vallis multitudinis Gog.
12
Et sepelient eos domus Isral,
ut mundent terram septem mensibus.
13
Sepeliet autem eum omnis populus terr :
et erit eis nominata dies in qua glorificatus sum,
ait Dominus Deus.
14
Et viros jugiter constituent lustrantes terram,
qui sepeliant et requirant eos qui remanserant super faciem terr,
ut emundent eam :
post menses autem septem qurere incipient.
15
Et circuibunt peragrantes terram :
cumque viderint os hominis, statuent juxta illud titulum,
donec sepeliant illud pollinctores in valle multitudinis Gog.
16
Nomen autem civitatis Amona :
et mundabunt terram.
1334/1834
17
Tu ergo, fili hominis, hc dicit Dominus Deus :

Dic omni volucri, et universis avibus,
cunctisque bestiis agri :
Convenite, properate,
concurrite undique ad victimam meam
quam ego immolo vobis,
victimam grandem super montes Isral,
ut comedatis carnem,
et bibatis sanguinem.
18
Carnes fortium comedetis,
et sanguinem principum terr bibetis :
arietum, et agnorum, et hircorum,
taurorumque et altilium, et pinguium omnium.
19
Et comedetis adipem in saturitatem,
et bibetis sanguinem in ebrietatem,
de victima quam ego immolabo vobis :
20
et saturabimini super mensam meam
de equo, et equite forti,
et de universis viris bellatoribus,
ait Dominus Deus.
21
Et ponam gloriam meam in gentibus :
et videbunt omnes gentes judicium meum quod fecerim,
et manum meam quam posuerim super eos.
22
Et scient domus Isral quia ego Dominus Deus eorum,
a die illa et deinceps.
23
Et scient gentes quoniam in iniquitate sua capta sit domus Isral,
eo quod dereliquerint me,
et absconderim faciem meam ab eis,
et tradiderim eos in manus hostium,
et ceciderint in gladio universi.
24
Juxta immunditiam eorum et scelus feci eis,
et abscondi faciem meam ab illis.
25

Nunc reducam captivitatem Jacob,
et miserebor omnis domus Isral,
et assumam zelum pro nomine sancto meo.
26
Et portabunt confusionem suam,
et omnem prvaricationem qua prvaricati sunt in me,
cum habitaverint in terra sua confidenter,
neminem formidantes :
27
et reduxero eos de populis,
1335/1834
et congregavero de terris inimicorum suorum,

et sanctificatus fuero in eis,
in oculis gentium plurimarum.
28
Et scient quia ego Dominus Deus eorum,
eo quod transtulerim eos in nationes,
et congregaverim eos super terram suam,
et non dereliquerim quemquam ex eis ibi.
29
Et non abscondam ultra faciem meam ab eis,
eo quod effuderim spiritum meum super omnem domum Isral,
ait Dominus Deus.
Cap. 40 1 In vigesimo quinto anno transmigrationis nostr, in
exordio anni, decima mensis, quartodecimo anno postquam percussa est
civitas, in ipsa hac die, facta est super me manus Domini, et adduxit me
illuc. 2 In visionibus Dei adduxit me in terram Isral, et dimisit me super
montem excelsum nimis, super quem erat quasi dificium civitatis
vergentis ad austrum. 3 Et introduxit me illuc : et ecce vir cujus erat species
quasi species ris, et funiculus lineus in manu ejus, et calamus mensur in
manu ejus : stabat autem in porta. 4 Et locutus est ad me idem vir : Fili
hominis, vide oculis tuis, et auribus tuis audi, et pone cor tuum in omnia
qu ego ostendam tibi, quia ut ostendantur tibi adductus es huc. Annuntia
omnia qu tu vides domui Isral. 5 Et ecce murus forinsecus in circuitu
domus undique : et in manu viri calamus mensur sex cubitorum et palmo :
et mensus est latitudinem dificii calamo uno, altitudinem quoque calamo
uno. 6 Et venit ad portam qu respiciebat viam orientalem, et ascendit per
gradus ejus : et mensus est limen port calamo uno latitudinem, id est,
limen unum calamo uno in latitudine. 7 Et thalamum uno calamo in
longum, et uno calamo in latum : et inter thalamos, quinque cubitos. 8 Et
limen port, juxta vestibulum port intrinsecus, calamo uno. 9 Et mensus
est vestibulum port octo cubitorum, et frontem ejus duobus cubitis :
vestibulum autem port erat intrinsecus. 10 Porro thalami port ad viam
orientalem, tres hinc et tres inde : mensura una trium, et mensura una
frontium ex utraque parte. 11 Et mensus est latitudinem liminis port decem
cubitorum, et longitudinem port tredecim cubitorum. 12 Et marginem ante
thalamos, cubiti unius, et cubitus unus finis utrimque : thalami autem sex
cubitorum erant hinc et inde. 13 Et mensus est portam a tecto thalami usque
ad tectum ejus, latitudinem viginti quinque cubitorum, ostium contra
ostium. 14 Et fecit frontes per sexaginta cubitos, et ad frontem atrium port
undique per circuitum. 15 Et ante faciem port qu pertingebat usque ad
faciem vestibuli port interioris, quinquaginta cubitos. 16 Et fenestras
obliquas in thalamis et in frontibus eorum, qu erant intra portam undique
per circuitum : similiter autem erant et in vestibulis fenestr per gyrum
intrinsecus, et ante frontes pictura palmarum.
1336/1834
17
Et eduxit me ad atrium exterius : et ecce gazophylacia, et pavimentum

stratum lapide in atrio per circuitum : triginta gazophylacia in circuitu
pavimenti. 18 Et pavimentum in fronte portarum, secundum longitudinem
portarum erat inferius. 19 Et mensus est latitudinem a facie port inferioris
usque ad frontem atrii interioris extrinsecus : centum cubitos ad orientem et
ad aquilonem. 20 Portam quoque qu respiciebat viam aquilonis atrii
exterioris, mensus est tam in longitudine quam in latitudine. 21 Et thalamos
ejus tres hinc et tres inde, et frontem ejus et vestibulum ejus secundum
mensuram port prioris, quinquaginta cubitorum longitudinem ejus, et
latitudinem viginti quinque cubitorum. 22 Fenestr autem ejus, et
vestibulum, et sculptur secundum mensuram port qu respiciebat ad
orientem : et septem graduum erat ascensus ejus, et vestibulum ante eam.
23
Et porta atrii interioris contra portam aquilonis et orientalem : et mensus
est a porta usque ad portam centum cubitos.
24
Et eduxit me ad viam australem : et ecce porta qu respiciebat ad

austrum : et mensus est frontem ejus et vestibulum ejus juxta mensuras
superiores. 25 Et fenestras ejus, et vestibula in circuitu, sicut fenestras
ceteras : quinquaginta cubitorum longitudine, et latitudine viginti quinque
cubitorum. 26 Et in gradibus septem ascendebatur ad eam, et vestibulum
ante fores ejus : et clat palm erant, una hinc, et altera inde, in fronte
ejus. 27 Et porta atrii interioris in via australi : et mensus est a porta usque
ad portam in via australi, centum cubitos. 28 Et introduxit me in atrium
interius ad portam australem : et mensus est portam juxta mensuras
superiores. 29 Thalamum ejus, et frontem ejus, et vestibulum ejus eisdem
mensuris, et fenestras ejus, et vestibulum ejus in circuitu, quinquaginta
cubitos longitudinis, et latitudinis viginti quinque cubitos. 30 Et vestibulum
per gyrum longitudine viginti quinque cubitorum, et latitudine quinque
cubitorum : 31 et vestibulum ejus ad atrium exterius, et palmas ejus in
fronte : et octo gradus erant quibus ascendebatur per eam. 32 Et introduxit
me in atrium interius, per viam orientalem : et mensus est portam
secundum mensuras superiores. 33 Thalamum ejus, et frontem ejus, et
vestibulum ejus, sicut supra : et fenestras ejus, et vestibula ejus in circuitu,
longitudine quinquaginta cubitorum, et latitudine viginti quinque
cubitorum. 34 Et vestibulum ejus, id est, atrii exterioris, et palm clat in
fronte ejus, hinc et inde : et in octo gradibus ascensus ejus. 35 Et introduxit
me ad portam qu respiciebat ad aquilonem : et mensus est secundum
mensuras superiores. 36 Thalamum ejus, et frontem ejus, et vestibulum ejus,
et fenestras ejus per circuitum, longitudine quinquaginta cubitorum, et
latitudine viginti quinque cubitorum. 37 Et vestibulum ejus respiciebat ad
atrium exterius : et clatura palmarum in fronte ejus, hinc et inde : et in
octo gradibus ascensus ejus.
1337/1834
38
Et per singula gazophylacia ostium in frontibus portarum : ibi lavabant

holocaustum. 39 Et in vestibulo port, du mens hinc, et du mens
inde, ut immoletur super eas holocaustum, et pro peccato et pro delicto.
40
Et ad latus exterius, quod ascendit ad ostium port qu pergit ad
aquilonem, du mens : et ad latus alterum, ante vestibulum port, du
mens : 41 quatuor mens hinc, et quatuor mens inde : per latera port
octo mens erant, super quas immolabant. 42 Quatuor autem mens ad
holocaustum de lapidibus quadris exstruct, longitudine cubiti unius et
dimidii, et latitudine cubiti unius et dimidii, et altitudine cubiti unius : super
quas ponant vasa in quibus immolatur holocaustum et victima. 43 Et labia
earum palmi unius, reflexa intrinsecus per circuitum : super mensas autem
carnes oblationis.
44
Et extra portam interiorem, gazophylacia cantorum in atrio interiori,

quod erat in latere port respicientis ad aquilonem : et facies eorum contra
viam australem : una ex latere port orientalis, qu respiciebat ad viam
aquilonis. 45 Et dixit ad me : Hoc est gazophylacium quod respicit viam
meridianam : sacerdotum erit, qui excubant in custodiis templi. 46 Porro
gazophylacium quod respicit ad viam aquilonis, sacerdotum erit, qui
excubant ad ministerium altaris : isti sunt filii Sadoc, qui accedunt de filiis
Levi ad Dominum ut ministrent ei. 47 Et mensus est atrium longitudine
centum cubitorum, et latitudine centum cubitorum per quadrum : et altare
ante faciem templi. 48 Et introduxit me in vestibulum templi : et mensus est
vestibulum quinque cubitis hinc, et quinque cubitis inde : et latitudinem
port trium cubitorum hinc, et trium cubitorum inde. 49 Longitudinem
autem vestibuli viginti cubitorum, et latitudinem undecim cubitorum, et
octo gradibus ascendebatur ad eam. Et column erant in frontibus : una
hinc, et altera inde.
Cap. 41 1 Et introduxit me in templum, et mensus est frontes : sex
cubitos latitudinis hinc, et sex cubitos latitudinis inde, latitudinem
tabernaculi. 2 Et latitudo port decem cubitorum erat : et latera port,
quinque cubitis hinc, et quinque cubitis inde : et mensus est longitudinem
ejus quadraginta cubitorum, et latitudinem viginti cubitorum. 3 Et
introgressus intrinsecus, mensus est in fronte port duos cubitos : et
portam, sex cubitorum : et latitudinem port septem cubitorum. 4 Et
mensus est longitudinem ejus viginti cubitorum, et latitudinem ejus viginti
cubitorum, ante faciem templi. Et dixit ad me : Hoc est Sanctum
sanctorum. 5 Et mensus est parietem domus sex cubitorum : et latitudinem
lateris quatuor cubitorum undique per circuitum domus. 6 Latera autem,
latus ad latus, bis triginta tria : et erant eminentia, qu ingrederentur per
parietem domus, in lateribus per circuitum, ut continerent, et non
attingerent parietem templi.
1338/1834
Et platea erat in rotundum, ascendens sursum per cochleam, et in

cnaculum templi deferebat per gyrum : idcirco latius erat templum in
superioribus : et sic de inferioribus ascendebatur ad superiora in medium.
8
Et vidi in domo altitudinem per circuitum, fundata latera ad mensuram
calami sex cubitorum spatio : 9 et latitudinem per parietem lateris
forinsecus quinque cubitorum : et erat interior domus in lateribus domus.
10
Et inter gazophylacia latitudinem viginti cubitorum in circuitu domus
undique, 11 et ostium lateris ad orationem : ostium unum ad viam aquilonis,
et ostium unum ad viam australem : et latitudinem loci ad orationem,
quinque cubitorum in circuitu. 12 Et dificium, quod erat separatum,
versumque ad viam respicientem ad mare, latitudinis septuaginta
cubitorum : paries autem dificii, quinque cubitorum latitudinis per
circuitum : et longitudo ejus nonaginta cubitorum.
13
Et mensus est domus longitudinem, centum cubitorum : et quod

separatum erat dificium, et parietes ejus, longitudinis centum cubitorum.
14
Latitudo autem ante faciem domus, et ejus quod erat separatum contra
orientem, centum cubitorum. 15 Et mensus est longitudinem dificii contra
faciem ejus, quod erat separatum ad dorsum : ethecas ex utraque parte
centum cubitorum : et templum interius, et vestibula atrii. 16 Limina, et
fenestras obliquas, et ethecas in circuitu per tres partes, contra
uniuscujusque limen, stratumque ligno per gyrum in circuitu : terra autem
usque ad fenestras, et fenestr claus super ostia. 17 Et usque ad domum
interiorem, et forinsecus per omnem parietem in circuitu, intrinsecus et
forinsecus, ad mensuram. 18 Et fabrefacta cherubim et palm : et palma
inter cherub et cherub, duasque facies habebat cherub. 19 Faciem hominis
juxta palmam ex hac parte, et faciem leonis juxta palmam ex alia parte :
expressam per omnem domum in circuitu. 20 De terra usque ad superiora
port, cherubim et palm clat erant in pariete templi. 21 Limen
quadrangulum, et facies sanctuarii, aspectus contra aspectum. 22 Altaris
lignei trium cubitorum altitudo, et longitudo ejus duorum cubitorum : et
anguli ejus, et longitudo ejus, et parietes ejus lignei. Et locutus est ad me :
Hc est mensa coram Domino. 23 Et duo ostia erant in templo et in
sanctuario. 24 Et in duobus ostiis ex utraque parte bina erant ostiola qu in
se invicem plicabantur : bina enim ostia erant ex utraque parte ostiorum.
25
Et clata erant in ipsis ostiis templi cherubim, et sculptur palmarum,
sicut in parietibus quoque express erant : quam ob rem et grossiora erant
ligna in vestibuli fronte forinsecus. 26 Super qu fenestr obliqu, et
similitudo palmarum hinc atque inde in humerulis vestibuli, secundum
latera domus, latitudinemque parietum.
1339/1834
Cap. 42 1 Et eduxit me in atrium exterius, per viam ducentem ad

aquilonem, et introduxit me in gazophylacium quod erat contra separatum
dificium, et contra dem vergentem ad aquilonem. 2 In facie longitudinis,
centum cubitos ostii aquilonis, et latitudinis quinquaginta cubitos, 3 contra
viginti cubitos atrii interioris, et contra pavimentum stratum lapide atrii
exterioris, ubi erat porticus juncta porticui triplici. 4 Et ante gazophylacia
deambulatio decem cubitorum latitudinis, ad interiora respiciens vi cubiti
unius. Et ostia eorum ad aquilonem : 5 ubi erant gazophylacia in
superioribus humiliora, quia supportabant porticus qu ex illis eminebant
de inferioribus, et de mediis dificii. 6 Tristega enim erant, et non habebant
columnas, sicut erant column atriorum : propterea eminebant de
inferioribus, et de mediis a terra cubitis quinquaginta. 7 Et peribolus
exterior secundum gazophylacia, qu erant in via atrii exterioris ante
gazophylacia : longitudo ejus quinquaginta cubitorum : 8 quia longitudo
erat gazophylaciorum atrii exterioris quinquaginta cubitorum, et longitudo
ante faciem templi, centum cubitorum. 9 Et erat subter gazophylacia hc
introitus ab oriente, ingredientium in ea de atrio exteriori. 10 In latitudine
periboli atrii quod erat contra viam orientalem, in faciem dificii separati,
et erant ante dificium gazophylacia. 11 Et via ante faciem eorum, juxta
similitudinem gazophylaciorum qu erant in via aquilonis : secundum
longitudinem eorum, sic et latitudo eorum, et omnis introitus eorum, et
similitudines, et ostia eorum. 12 Secundum ostia gazophylaciorum, qu
erant in via respiciente ad notum : ostium in capite vi, qu via erat ante
vestibulum separatum per viam orientalem ingredientibus.
13
Et dixit ad me : Gazophylacia aquilonis, et gazophylacia austri, qu sunt

ante dificium separatum, hc sunt gazophylacia sancta, in quibus
vescuntur sacerdotes qui appropinquant ad Dominum in Sancta sanctorum :
ibi ponent Sancta sanctorum et oblationem pro peccato et pro delicto :
locus enim sanctus est. 14 Cum autem ingressi fuerint sacerdotes, non
egredientur de sanctis in atrium exterius : et ibi reponent vestimenta sua in
quibus ministrant, quia sancta sunt, vestienturque vestimentis aliis : et sic
procedent ad populum.
15
Cumque complesset mensuras domus interioris, eduxit me per viam

port qu respiciebat ad viam orientalem : et mensus est eam undique per
circuitum. 16 Mensus est autem contra ventum orientalem calamo mensur,
quingentos calamos in calamo mensur per circuitum. 17 Et mensus est
contra ventum aquilonis quingentos calamos in calamo mensur per
gyrum. 18 Et ad ventum australem mensus est quingentos calamos in
calamo mensur per circuitum. 19 Et ad ventum occidentalem mensus est
quingentos calamos in calamo mensur. 20 Per quatuor ventos mensus est
murum ejus undique per circuitum, longitudinem quingentorum cubitorum,
1340/1834
et latitudinem quingentorum cubitorum, dividentem inter sanctuarium et

vulgi locum.
Cap. 43 1 Et duxit me ad portam qu respiciebat ad viam orientalem.
2
Et ecce gloria Dei Isral ingrediebatur per viam orientalem : et vox erat ei
quasi vox aquarum multarum, et terra splendebat a majestate ejus. 3 Et vidi
visionem secundum speciem quam videram quando venit ut disperderet
civitatem, et species secundum aspectum quem videram juxta fluvium
Chobar : et cecidi super faciem meam. 4 Et majestas Domini ingressa est
templum per viam port qu respiciebat ad orientem. 5 Et elevavit me
spiritus, et introduxit me in atrium interius : et ecce repleta erat gloria
Domini domus. 6 Et audivi loquentem ad me de domo : et vir qui stabat
juxta me 7 dixit ad me : Fili hominis, locus solii mei, et locus vestigiorum
pedum meorum, ubi habito in medio filiorum Isral in ternum : et non
polluent ultra domus Isral nomen sanctum meum, ipsi et reges eorum, in
fornicationibus suis, et in ruinis regum suorum, et in excelsis. 8 Qui
fabricati sunt limen suum juxta limen meum, et postes suos juxta postes
meos, et murus erat inter me et eos : et polluerunt nomen sanctum meum in
abominationibus quas fecerunt : propter quod consumpsi eos in ira mea.
9
Nunc ergo repellant procul fornicationem suam et ruinas regum suorum a
me, et habitabo in medio eorum semper. 10 Tu autem, fili hominis, ostende
domui Isral templum, et confundantur ab iniquitatibus suis, et metiantur
fabricam, 11 et erubescant ex omnibus qu fecerunt. Figuram domus, et
fabric ejus, exitus et introitus, et omnem descriptionem ejus, et universa
prcepta ejus, cunctumque ordinem ejus, et omnes leges ejus ostende eis,
et scribes in oculis eorum, ut custodiant omnes descriptiones ejus, et
prcepta illius, et faciant ea. 12 Ista est lex domus in summitate montis :
omnis finis ejus in circuitu, Sanctum sanctorum est. Hc est ergo lex
domus.
13
Ist autem mensur altaris in cubito verissimo, qui habebat cubitum et

palmum : in sinu ejus erat cubitus, et cubitus in latitudine : et definitio ejus
usque ad labium ejus, et in circuitu palmus unus : hc quoque erat fossa
altaris. 14 Et de sinu terr usque ad crepidinem novissimam duo cubiti, et
latitudo cubiti unius : et a crepidine minore usque ad crepidinem majorem
quatuor cubiti, et latitudo cubiti unius. 15 Ipse autem ariel quatuor
cubitorum, et ab ariel usque ad sursum cornua quatuor. 16 Et ariel duodecim
cubitorum in longitudine per duodecim cubitos latitudinis, quadrangulatum
quis lateribus. 17 Et crepido quatuordecim cubitorum longitudinis per
quatuordecim cubitos latitudinis in quatuor angulis ejus : et corona in
circuitu ejus dimidii cubiti, et sinus ejus unius cubiti per circuitum : gradus
autem ejus versi ad orientem.
1341/1834
18
Et dixit ad me : Fili hominis, hc dicit Dominus Deus : Hi sunt ritus

altaris, in quacumque die fuerit fabricatum, ut offeratur super illud
holocaustum, et effundatur sanguis. 19 Et dabis sacerdotibus et Levitis qui
sunt de semine Sadoc, qui accedunt ad me, ait Dominus Deus, ut offerant
mihi vitulum de armento pro peccato. 20 Et assumens de sanguine ejus,
pones super quatuor cornua ejus, et super quatuor angulos crepidinis, et
super coronam in circuitu : et mundabis illud et expiabis. 21 Et tolles
vitulum qui oblatus fuerit pro peccato, et combures eum in separato loco
domus, extra sanctuarium. 22 Et in die secunda offeres hircum caprarum
immaculatum pro peccato : et expiabunt altare sicut expiaverunt in vitulo.
23
Cumque compleveris expians illud, offeres vitulum de armento
immaculatum, et arietem de grege immaculatum. 24 Et offeres eos in
conspectu Domini : et mittent sacerdotes super eos sal, et offerent eos
holocaustum Domino. 25 Septem diebus facies hircum pro peccato
quotidie : et vitulum de armento, et arietem de pecoribus immaculatos
offerent. 26 Septem diebus expiabunt altare et mundabunt illud, et
implebunt manum ejus. 27 Expletis autem diebus, in die octava et ultra,
facient sacerdotes super altare holocausta vestra, et qu pro pace offerunt :
et placatus ero vobis, ait Dominus Deus.
Cap. 44 1 Et convertit me ad viam port sanctuarii exterioris, qu
respiciebat ad orientem : et erat clausa. 2 Et dixit Dominus ad me : Porta
hc clausa erit : non aperietur, et vir non transibit per eam, quoniam
Dominus Deus Isral ingressus est per eam : eritque clausa 3 principi.
Princeps ipse sedebit in ea, ut comedat panem coram Domino : per viam
port vestibuli ingredietur, et per viam ejus egredietur. 4 Et adduxit me per
viam port aquilonis in conspectu domus : et vidi, et ecce implevit gloria
Domini domum Domini : et cecidi in faciem meam. 5 Et dixit ad me
Dominus : Fili hominis, pone cor tuum, et vide oculis tuis, et auribus tuis
audi omnia qu ego loquor ad te de universis cremoniis domus Domini,
et de cunctis legibus ejus : et pones cor tuum in viis templi per omnes
exitus sanctuarii. 6 Et dices ad exasperantem me domum Isral : Hc dicit
Dominus Deus : Sufficiant vobis omnia scelera vestra, domus Isral : 7 eo
quod inducitis filios alienos incircumcisos corde, et incircumcisos carne, ut
sint in sanctuario meo, et polluant domum meam : et offertis panes meos,
adipem et sanguinem, et dissolvitis pactum meum in omnibus sceleribus
vestris. 8 Et non servastis prcepta sanctuarii mei, et posuistis custodes
observationum mearum in sanctuario meo vobismetipsis. 9 Hc dicit
Dominus Deus : Omnis alienigena incircumcisus corde, et incircumcisus
carne, non ingredietur sanctuarium meum : omnis filius alienus qui est in
medio filiorum Isral.
10
Sed et Levit qui longe recesserunt a me in errore filiorum Isral, et
1342/1834
erraverunt a me post idola sua, et portaverunt iniquitatem suam, 11 erunt in

sanctuario meo ditui, et janitores portarum domus, et ministri domus : ipsi
mactabunt holocausta et victimas populi, et ipsi stabunt in conspectu eorum
ut ministrent eis. 12 Pro eo quod ministraverunt illis in conspectu idolorum
suorum, et facti sunt domui Isral in offendiculum iniquitatis : idcirco
levavi manum meam super eos, ait Dominus Deus, et portabunt iniquitatem
suam. 13 Et non appropinquabunt ad me ut sacerdotio fungantur mihi, neque
accedent ad omne sanctuarium meum juxta Sancta sanctorum : sed
portabunt confusionem suam, et scelera sua qu fecerunt. 14 Et dabo eos
janitores domus in omni ministerio ejus, et in universis qu fient in ea.
15
Sacerdotes autem et Levit, filii Sadoc, qui custodierunt cremonias

sanctuarii mei, cum errarent filii Isral a me, ipsi accedent ad me ut
ministrent mihi : et stabunt in conspectu meo, ut offerant mihi adipem et
sanguinem, ait Dominus Deus. 16 Ipsi ingredientur sanctuarium meum, et
ipsi accedent ad mensam meam, ut ministrent mihi, et custodiant
cremonias meas. 17 Cumque ingredientur portas atrii interioris, vestibus
lineis induentur : nec ascendet super eos quidquam laneum, quando
ministrant in portis atrii interioris et intrinsecus. 18 Vitt line erunt in
capitibus eorum, et feminalia linea erunt in lumbis eorum, et non
accingentur in sudore. 19 Cumque egredientur atrium exterius ad populum,
exuent se vestimentis suis in quibus ministraverant, et reponent ea in
gazophylacio sanctuarii : et vestient se vestimentis aliis, et non
sanctificabunt populum in vestibus suis. 20 Caput autem suum non radent,
neque comam nutrient : sed tondentes attondent capita sua. 21 Et vinum non
bibet omnis sacerdos, quando ingressurus est atrium interius. 22 Et viduam
et repudiatam non accipient uxores, sed virgines de semine domus Isral :
sed et viduam qu fuerit vidua a sacerdote, accipient. 23 Et populum meum
docebunt quid sit inter sanctum et pollutum, et inter mundum et immundum
ostendent eis. 24 Et cum fuerit controversia, stabunt in judiciis meis, et
judicabunt : leges meas et prcepta mea in omnibus solemnitatibus meis
custodient, et sabbata mea sanctificabunt. 25 Et ad mortuum hominem non
ingredientur, ne polluantur, nisi ad patrem et matrem, et filium et filiam, et
fratrem, et sororem qu alterum virum non habuerit : in quibus
contaminabuntur. 26 Et postquam fuerit emundatus, septem dies
numerabuntur ei. 27 Et in die introitus sui in sanctuarium ad atrium interius,
ut ministret mihi in sanctuario, offeret pro peccato suo, ait Dominus Deus.
28
Non erit autem eis hreditas : ego hreditas eorum. Et possessionem non
dabitis eis in Isral : ego enim possessio eorum. 29 Victimam et pro peccato
et pro delicto ipsi comedent, et omne votum in Isral ipsorum erit. 30 Et
primitiva omnium primogenitorum, et omnia libamenta ex omnibus qu
offeruntur, sacerdotum erunt : et primitiva ciborum vestrorum dabitis
1343/1834
sacerdoti, ut reponat benedictionem domui tu. 31 Omne morticinum, et

captum a bestia, de avibus et de pecoribus, non comedent sacerdotes.
Cap. 45 1 Cumque cperitis terram dividere sortito, separate
primitias Domino, sanctificatum de terra, longitudine viginti quinque
millia, et latitudine decem millia : sanctificatum erit in omni termino ejus
per circuitum. 2 Et erit ex omni parte sanctificatum quingentos per
quingentos, quadrifariam per circuitum, et quinquaginta cubitis in
suburbana ejus per gyrum. 3 Et a mensura ista mensurabis longitudinem
viginti quinque millium, et latitudinem decem millium : et in ipso erit
templum, Sanctumque sanctorum. 4 Sanctificatum de terra erit sacerdotibus
ministris sanctuarii, qui accedunt ad ministerium Domini : et erit eis locus
in domos, et in sanctuarium sanctitatis. 5 Viginti quinque autem millia
longitudinis, et decem millia latitudinis erunt Levitis qui ministrant domui :
ipsi possidebunt viginti gazophylacia. 6 Et possessionem civitatis dabitis
quinque millia latitudinis, et longitudinis viginti quinque millia, secundum
separationem sanctuarii, omni domui Isral. 7 Principi quoque hinc et inde
in separationem sanctuarii, et in possessionem civitatis, contra faciem
separationis sanctuarii, et contra faciem possessionis urbis, a latere maris
usque ad mare, et a latere orientis usque ad orientem : longitudinis autem
juxta unamquamque partem, a termino occidentali usque ad terminum
orientalem. 8 De terra erit ei possessio in Isral, et non depopulabuntur ultra
principes populum meum : sed terram dabunt domui Isral secundum tribus
eorum. 9 Hc dicit Dominus Deus : Sufficiat vobis, principes Isral :
iniquitatem et rapinas intermittite, et judicium et justitiam facite : separate
confinia vestra a populo meo, ait Dominus Deus. 10 Statera justa, et ephi
justum, et batus justus erit vobis. 11 Ephi et batus qualia et unius mensur
erunt, ut capiat decimam partem cori batus, et decimam partem cori ephi :
juxta mensuram cori erit qua libratio eorum. 12 Siclus autem viginti
obolos habet : porro viginti sicli, et viginti quinque sicli, et quindecim sicli,
mnam faciunt.
13
Et hc sunt primiti quas tolletis : sextam partem ephi de coro frumenti,

et sextam partem ephi de coro hordei. 14 Mensura quoque olei, batus olei,
decima pars cori est : et decem bati corum faciunt, quia decem bati implent
corum. 15 Et arietem unum de grege ducentorum, de his qu nutriunt Isral,
in sacrificium, et in holocaustum, et in pacifica, ad expiandum pro eis, ait
Dominus Deus. 16 Omnis populus terr tenebitur primitiis his principi in
Isral. 17 Et super principem erunt holocausta, et sacrificium, et libamina, in
solemnitatibus, et in calendis, et in sabbatis, et in universis solemnitatibus
domus Isral : ipse faciet pro peccato sacrificium, et holocaustum, et
pacifica, ad expiandum pro domo Isral.
1344/1834
18
Hc dicit Dominus Deus : In primo mense, una mensis, sumes vitulum

de armento immaculatum, et expiabis sanctuarium. 19 Et tollet sacerdos de
sanguine quod erit pro peccato, et ponet in postibus domus, et in quatuor
angulis crepidinis altaris, et in postibus port atrii interioris. 20 Et sic facies
in septima mensis, pro unoquoque qui ignoravit, et errore deceptus est : et
expiabis pro domo. 21 In primo mense, quartadecima die mensis, erit vobis
Pasch solemnitas : septem diebus azyma comedentur. 22 Et faciet princeps
in die illa, pro se et pro universo populo terr, vitulum pro peccato. 23 Et in
septem dierum solemnitate faciet holocaustum Domino, septem vitulos et
septem arietes immaculatos, quotidie septem diebus : et pro peccato hircum
caprarum quotidie. 24 Et sacrificium ephi per vitulum, et ephi per arietem
faciet, et olei hin per singula ephi. 25 Septimo mense, quintadecima die
mensis, in solemnitate, faciet sicut supra dicta sunt per septem dies, tam pro
peccato quam pro holocausto, et in sacrificio, et in oleo.
Cap. 46 1 Hc dicit Dominus Deus : Porta atrii interioris qu
respicit ad orientem, erit clausa sex diebus in quibus opus fit : die autem
sabbati aperietur, sed et in die calendarum aperietur. 2 Et intrabit princeps
per viam vestibuli port deforis, et stabit in limine port : et facient
sacerdotes holocaustum ejus, et pacifica ejus : et adorabit super limen
port, et egredietur : porta autem non claudetur usque ad vesperam. 3 Et
adorabit populus terr ad ostium port illius in sabbatis et in calendis
coram Domino. 4 Holocaustum autem hoc offeret princeps Domino : in die
sabbati, sex agnos immaculatos, et arietem immaculatum, 5 et sacrificium
ephi per arietem, in agnis autem sacrificium quod dederit manus ejus, et
olei hin per singula ephi. 6 In die autem calendarum vitulum de armento
immaculatum, et sex agni et arietes immaculati erunt. 7 Et ephi per vitulum,
ephi quoque per arietem faciet sacrificium : de agnis autem sicut invenerit
manus ejus, et olei hin per singula ephi. 8 Cumque ingressurus est princeps,
per viam vestibuli port ingrediatur, et per eamdem viam exeat. 9 Et cum
intrabit populus terr in conspectu Domini in solemnitatibus, qui ingreditur
per portam aquilonis ut adoret, egrediatur per viam port meridian : porro
qui ingreditur per viam port meridian, egrediatur per viam port
aquilonis. Non revertetur per viam port per quam ingressus est, sed e
regione illius egredietur. 10 Princeps autem in medio eorum cum
ingredientibus ingredietur, et cum egredientibus egredietur. 11 Et in
nundinis, et in solemnitatibus, erit sacrificium ephi per vitulum, et ephi per
arietem : agnis autem erit sacrificium sicut invenerit manus ejus, et olei hin
per singula ephi. 12 Cum autem fecerit princeps spontaneum holocaustum,
aut pacifica voluntaria Domino, aperietur ei porta qu respicit ad orientem,
et faciet holocaustum suum et pacifica sua, sicut fieri solet in die sabbati :
et egredietur, claudeturque porta postquam exierit. 13 Et agnum ejusdem
anni immaculatum faciet holocaustum quotidie Domino : semper mane
1345/1834
faciet illud. 14 Et faciet sacrificium super eo cata mane mane sextam partem
ephi, et de oleo tertiam partem hin, ut misceatur simil : sacrificium
Domino legitimum, juge atque perpetuum. 15 Faciet agnum, et sacrificium,
et oleum cata mane mane, holocaustum sempiternum. 16 Hc dicit
Dominus Deus : Si dederit princeps donum alicui de filiis suis, hreditas
ejus filiorum suorum erit : possidebunt eam hreditarie. 17 Si autem dederit
legatum de hreditate sua uni servorum suorum, erit illius usque ad annum
remissionis, et revertetur ad principem : hreditas autem ejus filiis ejus erit.
18
Et non accipiet princeps de hreditate populi per violentiam, et de
possessione eorum : sed de possessione sua hreditatem dabit filiis suis, ut
non dispergatur populus meus unusquisque a possessione sua.
19
Et introduxit me per ingressum qui erat ex latere port, in gazophylacia

sanctuarii ad sacerdotes, qu respiciebant ad aquilonem : et erat ibi locus
vergens ad occidentem. 20 Et dixit ad me : Iste est locus ubi coquent
sacerdotes pro peccato et pro delicto : ubi coquent sacrificium, ut non
efferant in atrium exterius, et sanctificetur populus. 21 Et eduxit me in
atrium exterius, et circumduxit me per quatuor angulos atrii : et ecce
atriolum erat in angulo atrii, atriola singula per angulos atrii. 22 In quatuor
angulis atrii atriola disposita, quadraginta cubitorum per longum, et triginta
per latum : mensur unius quatuor erant. 23 Et paries per circuitum ambiens
quatuor atriola : et culin fabricat erant subter porticus per gyrum. 24 Et
dixit ad me : Hc est domus culinarum, in qua coquent ministri domus
Domini victimas populi.
Cap. 47 1 Et convertit me ad portam domus, et ecce aqu
egrediebantur subter limen domus ad orientem : facies enim domus
respiciebat ad orientem, aqu autem descendebant in latus templi dextrum,
ad meridiem altaris. 2 Et eduxit me per viam port aquilonis, et convertit
me ad viam foras portam exteriorem, viam qu respiciebat ad orientem : et
ecce aqu redundantes a latere dextro. 3 Cum egrederetur vir ad orientem,
qui habebat funiculum in manu sua, et mensus est mille cubitos, et traduxit
me per aquam usque ad talos. 4 Rursumque mensus est mille, et traduxit me
per aquam usque ad genua. 5 Et mensus est mille, et traduxit me per aquam
usque ad renes. Et mensus est mille, torrentem quem non potui pertransire,
quoniam intumuerant aqu profundi torrentis, qui non potest transvadari.
6
Et dixit ad me : Certe vidisti, fili hominis. Et eduxit me, et convertit ad
ripam torrentis. 7 Cumque me convertissem, ecce in ripa torrentis ligna
multa nimis ex utraque parte. 8 Et ait ad me : Aqu ist qu egrediuntur ad
tumulos sabuli orientalis, et descendunt ad plana deserti, intrabunt mare et
exibunt : et sanabuntur aqu. 9 Et omnis anima vivens qu serpit
quocumque venerit torrens, vivet : et erunt pisces multi satis, postquam
venerint illuc aqu ist : et sanabuntur et vivent omnia ad qu venerit
1346/1834
torrens. 10 Et stabunt super illas piscatores : ab Engaddi usque ad Engallim

siccatio sagenarum erit : plurim species erunt piscium ejus, sicut pisces
maris magni, multitudinis nimi. 11 In littoribus autem ejus et in
palustribus, non sanabuntur, quia in salinas dabuntur. 12 Et super torrentem
orietur in ripis ejus, ex utraque parte, omne lignum pomiferum : non defluet
folium ex eo, et non deficiet fructus ejus : per singulos menses afferet
primitiva, quia aqu ejus de sanctuario egredientur : et erunt fructus ejus in
cibum, et folia ejus ad medicinam.
13
Hc dicit Dominus Deus : Hic est terminus in quo possidebitis terram in

duodecim tribubus Isral : quia Joseph duplicem funiculum habet.
14
Possidebitis autem eam singuli que ut frater suus, super quam levavi
manum meam ut darem patribus vestris : et cadet terra hc vobis in
possessionem. 15 Hic est autem terminus terr : ad plagam septentrionalem,
a mari magno via Hethalon, venientibus Sedada, 16 Emath, Berotha,
Sabarim, qu est inter terminum Damasci et confinium Emath, domus
Tichon, qu est juxta terminum Auran. 17 Et erit terminus a mari usque ad
atrium Enon, terminus Damasci : et ab aquilone ad aquilonem, terminus
Emath plaga septentrionalis. 18 Porro plaga orientalis de medio Auran, et de
medio Damasci, et de medio Galaad, et de medio terr Isral, Jordanis
disterminans ad mare orientale. Metiemini etiam plagam orientalem.
19
Plaga autem australis meridiana, a Thamar usque ad aquas
contradictionis Cades, et torrens usque ad mare magnum : et hc est plaga
ad meridiem australis. 20 Et plaga maris, mare magnum a confinio per
directum, donec venias Emath : hc est plaga maris.
21
Et dividetis terram istam vobis per tribus Isral : 22 et mittetis eam in

hreditatem vobis, et advenis qui accesserint ad vos, qui genuerint filios in
medio vestrum : et erunt vobis sicut indigen inter filios Isral : vobiscum
divident possessionem in medio tribuum Isral. 23 In tribu autem
quacumque fuerit advena, ibi dabitis possessionem illi, ait Dominus Deus.
Cap. 48 1 Et hc nomina tribuum a finibus aquilonis, juxta viam
Hethalon, pergentibus Emath, atrium Enan terminus Damasci ad
aquilonem, juxta viam Emath : et erit ei plaga orientalis mare, Dan una. 2 Et
super terminum Dan, a plaga orientali usque ad plagam maris, Aser una.
3
Et super terminum Aser, a plaga orientali usque ad plagam maris,
Nephthali una. 4 Et super terminum Nephthali, a plaga orientali usque ad
plagam maris, Manasse una. 5 Et super terminum Manasse, a plaga orientali
usque ad plagam maris, Ephraim una. 6 Et super terminum Ephraim, a
plaga orientali usque ad plagam maris, Ruben una. 7 Et super terminum
Ruben, a plaga orientali usque ad plagam maris, Juda una.
1347/1834
Et super terminum Juda, a plaga orientali usque ad plagam maris, erunt

primiti quas separabitis, viginti quinque millibus latitudinis et
longitudinis, sicuti singul partes a plaga orientali usque ad plagam maris :
et erit sanctuarium in medio ejus. 9 Primiti quas separabitis Domino,
longitudo viginti quinque millibus, et latitudo decem millibus. 10 H autem
erunt primiti sanctuarii sacerdotum, ad aquilonem longitudinis viginti
quinque millia, et ad mare latitudinis decem millia, sed et ad orientem
latitudinis decem millia, et ad meridiem longitudinis viginti quinque
millia : et erit sanctuarium Domini in medio ejus. 11 Sacerdotibus
sanctuarium erit de filiis Sadoc, qui custodierunt cremonias meas, et non
erraverunt cum errarent filii Isral, sicut erraverunt et Levit. 12 Et erunt eis
primiti de primitiis terr Sanctum sanctorum, juxta terminum Levitarum.
13
Sed et Levitis similiter, juxta fines sacerdotum, viginti quinque millia
longitudinis, et latitudinis decem millia. Omnis longitudo viginti et quinque
millium, et latitudo decem millium. 14 Et non venundabunt ex eo, neque
mutabunt : neque transferentur primiti terr, quia sanctificat sunt
Domino.
15
Quinque millia autem qu supersunt in latitudine per viginti quinque

millia, profana erunt urbis in habitaculum et in suburbana : et erit civitas in
medio ejus. 16 Et h mensur ejus : ad plagam septentrionalem, quingenta
et quatuor millia : et ad plagam meridianam, quingenta et quatuor millia : et
ad plagam orientalem, quingenta et quatuor millia : et ad plagam
occidentalem, quingenta et quatuor millia. 17 Erunt autem suburbana
civitatis ad aquilonem, ducenta quinquaginta : et ad meridiem, ducenta
quinquaginta : et ad orientem, ducenta quinquaginta : et ad mare, ducenta
quinquaginta. 18 Quod autem reliquum fuerit in longitudine secundum
primitias sanctuarii, decem millia in orientem, et decem millia in
occidentem, erunt sicut primiti sanctuarii : et erunt fruges ejus in panes
his qui serviunt civitati. 19 Servientes autem civitati, operabuntur ex
omnibus tribubus Isral. 20 Omnes primiti viginti quinque millium, per
viginti quinque millia in quadrum, separabuntur in primitias sanctuarii, et
in possessionem civitatis.
21
Quod autem reliquum fuerit, principis erit ex omni parte primitiarum

sanctuarii, et possessionis civitatis e regione viginti quinque millium
primitiarum usque ad terminum orientalem : sed et ad mare, e regione
viginti quinque millium, usque ad terminum maris, similiter in partibus
principis erit : et erunt primiti sanctuarii, et sanctuarium templi, in medio
ejus. 22 De possessione autem Levitarum, et de possessione civitatis in
medio partium principis, erit inter terminum Juda et inter terminum
Benjamin, et ad principem pertinebit.
1348/1834
23
Et reliquis tribubus, a plaga orientali usque ad plagam occidentalem,

Benjamin una. 24 Et contra terminum Benjamin, a plaga orientali usque ad
plagam occidentalem, Simeon una. 25 Et super terminum Simeonis, a plaga
orientali usque ad plagam occidentalem, Issachar una. 26 Et super terminum
Issachar, a plaga orientali usque ad plagam occidentalem, Zabulon una.
27
Et super terminum Zabulon, a plaga orientali usque ad plagam maris,
Gad una. 28 Et super terminum Gad, ad plagam austri in meridie : et erit
finis de Thamar usque ad aquas contradictionis Cades : hreditas contra
mare magnum. 29 Hc est terra quam mittetis in sortem tribubus Isral, et
h partitiones earum, ait Dominus Deus.
30
Et hi egressus civitatis : a plaga septentrionali, quingentos et quatuor

millibus mensurabis. 31 Et port civitatis ex nominibus tribuum Isral :
port tres a septentrione : porta Ruben una, porta Juda una, porta Levi una.
32
Et ad plagam orientalem, quingentos et quatuor millia, et port tres :
porta Joseph una, porta Benjamin una, porta Dan una. 33 Et ad plagam
meridianam, quingentos et quatuor millia metieris, et port tres : porta
Simeonis una, porta Issachar una, porta Zabulon una. 34 Et ad plagam
occidentalem, quingentos et quatuor millia, et port eorum tres : porta Gad
una, porta Aser una, porta Nephthali una. 35 Per circuitum, decem et octo
millia : et nomen civitatis ex illa die, Dominus ibidem.
Prophetia Danielis
Cap. 1 1 Anno tertio regni Joakim regis Juda, venit Nabuchodonosor,
rex Babylonis, in Jerusalem, et obsedit eam : 2 et tradidit Dominus in manu
ejus Joakim, regem Juda, et partem vasorum domus Dei : et asportavit ea in
terram Sennaar in domum dei sui, et vasa intulit in domum thesauri dei sui.
3
Et ait rex Asphenez prposito eunuchorum ut introduceret de filiis Isral,
et de semine regio et tyrannorum, 4 pueros in quibus nulla esset macula,
decoros forma, et eruditos omni sapientia, cautos scientia, et doctos
disciplina, et qui possent stare in palatio regis, ut doceret eos litteras et
linguam Chaldorum. 5 Et constituit eis rex annonam per singulos dies de
cibis suis, et de vino unde bibebat ipse, ut enutriti tribus annis, postea
starent in conspectu regis. 6 Fuerunt ergo inter eos de filiis Juda, Daniel,
Ananias, Misal, et Azarias. 7 Et imposuit eis prpositus eunuchorum
nomina : Danieli, Baltassar ; Anani, Sidrach ; Misali, Misach ; et
Azari, Abdenago. 8 Proposuit autem Daniel in corde suo ne pollueretur de
mensa regis, neque de vino potus ejus : et rogavit eunuchorum prpositum
ne contaminaretur. 9 Dedit autem Deus Danieli gratiam et misericordiam in
conspectu principis eunuchorum. 10 Et ait princeps eunuchorum ad
1349/1834
Danielem : Timeo ego dominum meum regem, qui constituit vobis cibum
et potum : qui si viderit vultus vestros macilentiores pr ceteris
adolescentibus covis vestris, condemnabitis caput meum regi. 11 Et dixit
Daniel ad Malasar, quem constituerat princeps eunuchorum super
Danielem, Ananiam, Misalem, et Azariam : 12 Tenta nos, obsecro, servos
tuos, diebus decem, et dentur nobis legumina ad vescendum, et aqua ad
bibendum : 13 et contemplare vultus nostros, et vultus puerorum, qui
vescuntur cibo regio : et sicut videris, facies cum servis tuis. 14 Qui, audito
sermone hujuscemodi, tentavit eos diebus decem. 15 Post dies autem decem,
apparuerunt vultus eorum meliores, et corpulentiores pr omnibus pueris,
qui vescebantur cibo regio. 16 Porro Malasar tollebat cibaria, et vinum potus
eorum : dabatque eis legumina. 17 Pueris autem his dedit Deus scientiam et
disciplinam, in omni libro et sapientia : Danieli autem intelligentiam
omnium visionum et somniorum. 18 Completis itaque diebus, post quos
dixerat rex ut introducerentur, introduxit eos prpositus eunuchorum in
conspectu Nabuchodonosor. 19 Cumque eis locutus fuisset rex, non sunt
inventi tales de universis, ut Daniel, Ananias, Misal, et Azarias : et
steterunt in conspectu regis. 20 Et omne verbum sapienti et intellectus,
quod sciscitatus est ab eis rex, invenit in eis decuplum super cunctos ariolos
et magos qui erant in universo regno ejus. 21 Fuit autem Daniel usque ad
annum primum Cyri regis.
Cap. 2 1 In anno secundo regni Nabuchodonosor, vidit
Nabuchodonosor somnium, et conterritus est spiritus ejus, et somnium ejus
fugit ab eo. 2 Prcepit autem rex ut convocarentur arioli, et magi, et
malefici, et Chaldi, ut indicarent regi somnia sua. Qui cum venissent,
steterunt coram rege. 3 Et dixit ad eos rex : Vidi somnium, et mente
confusus ignoro quid viderim. 4 Responderuntque Chaldi regi syriace :
Rex, in sempiternum vive ! dic somnium servis tuis, et interpretationem
ejus indicabimus. 5 Et respondens rex ait Chaldis : Sermo recessit a me :
nisi indicaveritis mihi somnium, et conjecturam ejus, peribitis vos, et
domus vestr publicabuntur. 6 Si autem somnium, et conjecturam ejus
narraveritis, prmia, et dona, et honorem multum accipietis a me.
Somnium igitur, et interpretationem ejus indicate mihi. 7 Responderunt
secundo, atque dixerunt : Rex somnium dicat servis suis, et
interpretationem illius indicabimus. 8 Respondit rex, et ait : Certe novi quod
tempus redimitis, scientes quod recesserit a me sermo. 9 Si ergo somnium
non indicaveritis mihi, una est de vobis sententia, quod interpretationem
quoque fallacem, et deceptione plenam composueritis, ut loquamini mihi
donec tempus pertranseat. Somnium itaque dicite mihi, ut sciam quod
interpretationem quoque ejus veram loquamini. 10 Respondentes ergo
Chaldi coram rege, dixerunt : Non est homo super terram, qui sermonem
tuum, rex, possit implere : sed neque regum quisquam magnus et potens
1350/1834
verbum hujuscemodi sciscitatur ab omni ariolo, et mago, et Chaldo.

11
Sermo enim, quem tu quris, rex, gravis est : nec reperietur quisquam
qui indicet illum in conspectu regis, exceptis diis, quorum non est cum
hominibus conversatio. 12 Quo audito, rex, in furore et in ira magna,
prcepit ut perirent omnes sapientes Babylonis. 13 Et egressa sententia,
sapientes interficiebantur : qurebanturque Daniel et socii ejus, ut perirent.
14
Tunc Daniel requisivit de lege atque sententia ab Arioch principe militi
regis, qui egressus fuerat ad interficiendos sapientes Babylonis. 15 Et
interrogavit eum, qui a rege potestatem acceperat, quam ob causam tam
crudelis sententia a facie regis esset egressa. Cum ergo rem indicasset
Arioch Danieli, 16 Daniel ingressus rogavit regem ut tempus daret sibi ad
solutionem indicandam regi. 17 Et ingressus est domum suam, Ananique
et Misali et Azari, sociis suis, indicavit negotium, 18 ut qurerent
misericordiam a facie Dei cli super sacramento isto, et non perirent
Daniel et socii ejus cum ceteris sapientibus Babylonis.
19
Tunc Danieli mysterium per visionem nocte revelatum est : et benedixit

Daniel Deum cli, 20 et locutus ait : Sit nomen Domini benedictum a
sculo et usque in sculum : quia sapientia et fortitudo ejus sunt. 21 Et ipse
mutat tempora, et tates : transfert regna, atque constituit : dat sapientiam
sapientibus, et scientiam intelligentibus disciplinam. 22 Ipse revelat
profunda et abscondita, et novit in tenebris constituta : et lux cum eo est.
23
Tibi, Deus patrum nostrorum, confiteor, teque laudo, quia sapientiam et
fortitudinem dedisti mihi, et nunc ostendisti mihi qu rogavimus te, quia
sermonem regis aperuisti nobis. 24 Post hc Daniel ingressus ad Arioch,
quem constituerat rex ut perderet sapientes Babylonis, sic ei locutus est :
Sapientes Babylonis ne perdas : introduc me in conspectu regis, et
solutionem regi narrabo.
25
Tunc Arioch festinus introduxit Danielem ad regem, et dixit ei : Inveni

hominem de filiis transmigrationis Juda, qui solutionem regi annuntiet.
26
Respondit rex, et dixit Danieli, cujus nomen erat Baltassar : Putasne vere
potes mihi indicare somnium, quod vidi, et interpretationem ejus ? 27 Et
respondens Daniel coram rege, ait : Mysterium, quod rex interrogat,
sapientes, magi, arioli, et aruspices nequeunt indicare regi : 28 sed est Deus
in clo revelans mysteria, qui indicavit tibi, rex Nabuchodonosor, qu
ventura sunt in novissimis temporibus. Somnium tuum, et visiones capitis
tui in cubili tuo hujuscemodi sunt. 29 Tu, rex, cogitare cpisti in strato tuo,
quid esset futurum post hc : et qui revelat mysteria, ostendit tibi qu
ventura sunt. 30 Mihi quoque non in sapientia, qu est in me plus quam in
cunctis viventibus, sacramentum hoc revelatum est : sed ut interpretatio
regi manifesta fieret, et cogitationes mentis tu scires. 31 Tu, rex, videbas,
et ecce quasi statua una grandis : statua illa magna, et statura sublimis
1351/1834
stabat contra te, et intuitus ejus erat terribilis. 32 Hujus statu caput ex auro
optimo erat, pectus autem et brachia de argento, porro venter et femora ex
re, 33 tibi autem ferre : pedum qudam pars erat ferrea, qudam autem
fictilis. 34 Videbas ita, donec abscissus est lapis de monte sine manibus : et
percussit statuam in pedibus ejus ferreis et fictilibus, et comminuit eos.
35
Tunc contrita sunt pariter ferrum, testa, s, argentum, et aurum, et
redacta quasi in favillam stiv are, qu rapta sunt vento, nullusque
locus inventus est eis : lapis autem, qui percusserat statuam, factus est
mons magnus, et implevit universam terram. 36 Hoc est somnium :
interpretationem quoque ejus dicemus coram te, rex.
37
Tu rex regum es : et Deus cli regnum, et fortitudinem, et imperium, et

gloriam dedit tibi : 38 et omnia, in quibus habitant filii hominum, et besti
agri : volucres quoque cli dedit in manu tua, et sub ditione tua universa
constituit : tu es ergo caput aureum. 39 Et post te consurget regnum aliud
minus te argenteum : et regnum tertium aliud reum, quod imperabit
univers terr. 40 Et regnum quartum erit velut ferrum : quomodo ferrum
comminuit, et domat omnia, sic comminuet, et conteret omnia hc. 41 Porro
quia vidisti pedum, et digitorum partem test figuli, et partem ferream,
regnum divisum erit : quod tamen de plantario ferri orietur, secundum quod
vidisti ferrum mistum test ex luto. 42 Et digitos pedum ex parte ferreos, et
ex parte fictiles : ex parte regnum erit solidum, et ex parte contritum.
43
Quod autem vidisti ferrum mistum test ex luto, commiscebuntur
quidem humano semine, sed non adhrebunt sibi, sicut ferrum misceri non
potest test. 44 In diebus autem regnorum illorum suscitabit Deus cli
regnum, quod in ternum non dissipabitur, et regnum ejus alteri populo
non tradetur : comminuet autem, et consumet universa regna hc, et ipsum
stabit in ternum. 45 Secundum quod vidisti, quod de monte abscissus est
lapis sine manibus, et comminuit testam, et ferrum, et s, et argentum, et
aurum, Deus magnus ostendit regi qu ventura sunt postea : et verum est
somnium, et fidelis interpretatio ejus.
46
Tunc rex Nabuchodonosor cecidit in faciem suam, et Danielem adoravit,

et hostias, et incensum prcepit ut sacrificarent ei. 47 Loquens ergo rex, ait
Danieli : Vere Deus vester Deus deorum est, et Dominus regum, et revelans
mysteria : quoniam tu potuisti aperire hoc sacramentum. 48 Tunc rex
Danielem in sublime extulit, et munera multa et magna dedit ei : et
constituit eum principem super omnes provincias Babylonis, et prfectum
magistratuum super cunctos sapientes Babylonis. 49 Daniel autem
postulavit a rege, et constituit super opera provinci Babylonis Sidrach,
Misach, et Abdenago : ipse autem Daniel erat in foribus regis.
1352/1834
Cap. 3 1 Nabuchodonosor rex fecit statuam auream, altitudine

cubitorum sexaginta, latitudine cubitorum sex, et statuit eam in campo
Dura, provinci Babylonis. 2 Itaque Nabuchodonosor rex misit ad
congregandos satrapas, magistratus, et judices, duces, et tyrannos, et
prfectos, omnesque principes regionum, ut convenirent ad dedicationem
statu quam erexerat Nabuchodonosor rex. 3 Tunc congregati sunt satrap,
magistratus, et judices, duces, et tyranni, et optimates, qui erant in
potestatibus constituti, et universi principes regionum, ut convenirent ad
dedicationem statu, quam erexerat Nabuchodonosor rex. Stabant autem in
conspectu statu, quam posuerat Nabuchodonosor rex : 4 et prco
clamabat valenter : Vobis dicitur populis, tribubus, et linguis : 5 in hora qua
audieritis sonitum tub, et fistul, et cithar, sambuc, et psalterii, et
symphoni, et universi generis musicorum, cadentes adorate statuam
auream, quam constituit Nabuchodonosor rex. 6 Si quis autem non
prostratus adoraverit, eadem hora mittetur in fornacem ignis ardentis. 7 Post
hc igitur, statim ut audierunt omnes populi sonitum tub, fistul, et
cithar, sambuc, et psalterii, et symphoni, et omnis generis musicorum,
cadentes omnes populi, tribus, et lingu adoraverunt statuam auream,
quam constituerat Nabuchodonosor rex.
8
Statimque in ipso tempore accedentes viri Chaldi accusaverunt Judos :

dixeruntque Nabuchodonosor regi : Rex, in ternum vive ! 10 tu, rex,
posuisti decretum, ut omnis homo, qui audierit sonitum tub, fistul, et
cithar, sambuc, et psalterii, et symphoni, et universi generis
musicorum, prosternat se, et adoret statuam auream : 11 si quis autem non
procidens adoraverit, mittatur in fornacem ignis ardentis. 12 Sunt ergo viri
Judi, quos constituisti super opera regionis Babylonis, Sidrach, Misach, et
Abdenago : viri isti contempserunt, rex, decretum tuum : deos tuos non
colunt, et statuam auream, quam erexisti, non adorant. 13 Tunc
Nabuchodonosor, in furore et in ira, prcepit ut adducerentur Sidrach,
Misach, et Abdenago : qui confestim adducti sunt in conspectu regis.
14
Pronuntiansque Nabuchodonosor rex, ait eis : Verene Sidrach, Misach, et
Abdenago, deos meos non colitis, et statuam auream, quam constitui, non
adoratis ? 15 nunc ergo si estis parati, quacumque hora audieritis sonitum
tub, fistul, cithar, sambuc, et psalterii, et symphoni, omnisque
generis musicorum, prosternite vos, et adorate statuam, quam feci : quod si
non adoraveritis, eadem hora mittemini in fornacem ignis ardentis : et quis
est Deus, qui eripiet vos de manu mea ? 16 Respondentes Sidrach, Misach,
et Abdenago, dixerunt regi Nabuchodonosor : Non oportet nos de hac re
respondere tibi. 17 Ecce enim Deus noster, quem colimus, potest eripere nos
de camino ignis ardentis, et de manibus tuis, o rex, liberare. 18 Quod si
noluerit, notum sit tibi, rex, quia deos tuos non colimus, et statuam auream,
quam erexisti, non adoramus. 19 Tunc Nabuchodonosor repletus est furore,
9
1353/1834
et aspectus faciei illius immutatus est super Sidrach, Misach, et Abdenago :

et prcepit ut succenderetur fornax septuplum quam succendi consueverat.
20
Et viris fortissimis de exercitu suo jussit ut ligatis pedibus Sidrach,
Misach, et Abdenago, mitterent eos in fornacem ignis ardentis. 21 Et
confestim viri illi vincti, cum braccis suis, et tiaris, et calceamentis, et
vestibus, missi sunt in medium fornacis ignis ardentis : 22 nam jussio regis
urgebat. Fornax autem succensa erat nimis : porro viros illos, qui miserant
Sidrach, Misach, et Abdenago, interfecit flamma ignis. 23 Viri autem hi tres,
id est, Sidrach, Misach, et Abdenago, ceciderunt in medio camino ignis
ardentis, colligati.
24
Et ambulabant in medio flamm, laudantes Deum, et benedicentes

Domino. 25 Stans autem Azarias oravit sic, aperiensque os suum in medio
ignis, ait :
26
Benedictus es, Domine Deus patrum nostrorum,
et laudabile, et gloriosum nomen tuum in scula :
27
quia justus es in omnibus, qu fecisti nobis,
et universa opera tua vera, et vi tu rect,
et omnia judicia tua vera. 28 Judicia enim vera fecisti
juxta omnia, qu induxisti super nos,
et super civitatem sanctam patrum nostrorum Jerusalem :
quia in veritate et in judicio induxisti omnia hc
propter peccata nostra.
29
Peccavimus enim, et inique egimus recedentes a te,
et deliquimus in omnibus :
30
et prcepta tua non audivimus,
nec observavimus,
nec fecimus sicut prceperas nobis
ut bene nobis esset.
31
Omnia ergo, qu induxisti super nos,
et universa qu fecisti nobis,
in vero judicio fecisti ;
32
et tradidisti nos in manibus inimicorum nostrorum iniquorum,
et pessimorum, prvaricatorumque,
et regi injusto, et pessimo ultra omnem terram.
33
Et nunc non possumus aperire os :
confusio, et opprobrium facti sumus servis tuis,
et his qui colunt te.
34
Ne, qusumus, tradas nos in perpetuum propter nomen tuum,
et ne dissipes testamentum tuum :
35
neque auferas misericordiam tuam a nobis,
propter Abraham, dilectum tuum,
et Isaac, servum tuum,
1354/1834
et Isral, sanctum tuum,

36
quibus locutus es pollicens quod multiplicares semen eorum
sicut stellas cli,
et sicut arenam qu est in littore maris ;
37
quia, Domine, imminuti sumus plus quam omnes gentes,
sumusque humiles in universa terra hodie
propter peccata nostra.
38
Et non est in tempore hoc princeps, et dux, et propheta,
neque holocaustum, neque sacrificium,
neque oblatio, neque incensum,
neque locus primitiarum coram te,
39
ut possimus invenire misericordiam tuam,
sed in animo contrito, et spiritu humilitatis suscipiamur.
40
Sicut in holocausto arietum, et taurorum,
et sicut in millibus agnorum pinguium,
sic fiat sacrificium nostrum in conspectu tuo hodie, ut placeat tibi,
quoniam non est confusio confidentibus in te.
41
Et nunc sequimur te in toto corde ;
et timemus te, et qurimus faciem tuam.
42
Nec confundas nos,
sed fac nobiscum juxta mansuetudinem tuam,
et secundum multitudinem misericordi tu.
43
Et erue nos in mirabilibus tuis,
et da gloriam nomini tuo, Domine ;
44
et confundantur omnes qui ostendunt servis tuis mala :
confundantur in omni potentia tua,
et robur eorum conteratur :
45
et sciant quia tu es Dominus Deus solus,
et gloriosus super orbem terrarum.
46
Et non cessabant qui miserant eos ministri regis succendere fornacem,
naphtha, et stuppa, et pice, et malleolis, 47 et effundebatur flamma super
fornacem cubitis quadraginta novem : 48 et erupit, et incendit quos reperit
juxta fornacem de Chaldis. 49 Angelus autem Domini descendit cum
Azaria, et sociis ejus in fornacem : et excussit flammam ignis de fornace,
50
et fecit medium fornacis quasi ventum roris flantem, et non tetigit eos
omnino ignis, neque contristavit, nec quidquam molesti intulit. 51 Tunc hi
tres quasi ex uno ore laudabant, et glorificabant, et benedicebant Deum in
fornace, dicentes :
52
Benedictus es, Domine Deus patrum nostrorum :
et laudabilis, et gloriosus, et superexaltatus in scula.
Et benedictum nomen glori tu sanctum :
et laudabile, et superexaltatum in omnibus sculis.
53
Benedictus es in templo sancto glori tu :
1355/1834
et superlaudabilis, et supergloriosus in scula.

54
Benedictus es in throno regni tui :
et superlaudabilis, et superexaltatus in scula.
55
Benedictus es, qui intueris abyssos, et sedes super cherubim :
et laudabilis, et superexaltatus in scula.
56
Benedictus es in firmamento cli :
et laudabilis et gloriosus in scula.
57
Benedicite, omnia opera Domini, Domino :
laudate et superexaltate eum in scula.
58
Benedicite, angeli Domini, Domino :
59
Benedicite, cli, Domino :
60
Benedicite, aqu omnes, qu super clos sunt, Domino :
61
Benedicite, omnes virtutes Domini, Domino :
62
Benedicite, sol et luna, Domino :
63
Benedicite, stell cli, Domino :
64
Benedicite, omnis imber et ros, Domino :
65
Benedicite, omnes spiritus Dei, Domino :
66
Benedicite, ignis et stus, Domino :
67
Benedicite, frigus et stus, Domino :
68
Benedicite, rores et pruina, Domino :
69
Benedicite, gelu et frigus, Domino :
70
Benedicite, glacies et nives, Domino :
71
Benedicite, noctes et dies, Domino
72
Benedicite, lux et tenebr, Domino :
73
Benedicite, fulgura et nubes, Domino :
74
Benedicat terra Dominum :
laudet et superexaltet eum in scula.
1356/1834
75
Benedicite, montes et colles, Domino :

76
Benedicite, universa germinantia in terra, Domino :
77
Benedicite, fontes, Domino :
78
Benedicite, maria et flumina, Domino :
79
Benedicite, cete, et omnia qu moventur in aquis, Domino :
80
Benedicite, omnes volucres cli, Domino :
81
Benedicite, omnes besti et pecora, Domino :
82
Benedicite, filii hominum, Domino :
83
Benedicat Isral Dominum :
laudet et superexaltet eum in scula.
84
Benedicite, sacerdotes Domini, Domino :
85
Benedicite, servi Domini, Domino :
86
Benedicite, spiritus et anim justorum, Domino :
87
Benedicite, sancti et humiles corde, Domino :
88
Benedicite, Anania, Azaria, Misal, Domino :
laudate et superexaltate eum in scula :
quia eruit nos de inferno,
et salvos fecit de manu mortis :
et liberavit nos de medio ardentis flamm,
et de medio ignis eruit nos.
89
Confitemini Domino, quoniam bonus :
90
Benedicite, omnes religiosi, Domino Deo deorum :
laudate et confitemini ei, quia in omnia scula misericordia ejus.
91
Tunc Nabuchodonosor rex obstupuit, et surrexit propere, et ait

optimatibus suis : Nonne tres viros misimus in medium ignis compeditos ?
Qui respondentes regi, dixerunt : Vere, rex. 92 Respondit, et ait : Ecce ego
video quatuor viros solutos, et ambulantes in medio ignis, et nihil
corruptionis in eis est, et species quarti similis filio Dei. 93 Tunc accessit
1357/1834
Nabuchodonosor ad ostium fornacis ignis ardentis, et ait : Sidrach, Misach,

et Abdenago, servi Dei excelsi, egredimini, et venite. Statimque egressi
sunt Sidrach, Misach, et Abdenago de medio ignis. 94 Et congregati
satrap, et magistratus, et judices, et potentes regis contemplabantur viros
illos, quoniam nihil potestatis habuisset ignis in corporibus eorum, et
capillus capitis eorum non esset adustus, et sarabala eorum non fuissent
immutata, et odor ignis non transisset per eos. 95 Et erumpens
Nabuchodonosor, ait : Benedictus Deus eorum, Sidrach videlicet, Misach,
et Abdenago : qui misit angelum suum, et eruit servos suos, qui crediderunt
in eum : et verbum regis immutaverunt, et tradiderunt corpora sua ne
servirent, et ne adorarent omnem deum, excepto Deo suo. 96 A me ergo
positum est hoc decretum : ut omnis populus, tribus, et lingua, qucumque
locuta fuerit blasphemiam contra Deum Sidrach, Misach, et Abdenago,
dispereat, et domus ejus vastetur : neque enim est alius deus, qui possit ita
salvare. 97 Tunc rex promovit Sidrach, Misach, et Abdenago in provincia
Babylonis.
98
Nabuchodonosor rex, omnibus populis, gentibus, et linguis, qui habitant

in universa terra, pax vobis multiplicetur. 99 Signa, et mirabilia fecit apud
me Deus excelsus. Placuit ergo mihi prdicare 100 signa ejus, quia magna
sunt : et mirabilia ejus, quia fortia : et regnum ejus regnum sempiternum, et
potestas ejus in generationem et generationem.
Cap. 4 1 Ego Nabuchodonosor quietus eram in domo mea, et florens
in palatio meo : 2 somnium vidi, quod perterruit me : et cogitationes me in
strato meo, et visiones capitis mei conturbaverunt me. 3 Et per me
propositum est decretum ut introducerentur in conspectu meo cuncti
sapientes Babylonis, et ut solutionem somnii indicarent mihi. 4 Tunc
ingrediebantur arioli, magi, Chaldi, et aruspices, et somnium narravi in
conspectu eorum : et solutionem ejus non indicaverunt mihi, 5 donec
collega ingressus est in conspectu meo Daniel, cui nomen Baltassar
secundum nomen dei mei, qui habet spiritum deorum sanctorum in
semetipso : et somnium coram ipso locutus sum. 6 Baltassar, princeps
ariolorum, quoniam ego scio quod spiritum sanctorum deorum habeas in te,
et omne sacramentum non est impossibile tibi : visiones somniorum
meorum, quas vidi, et solutionem earum narra. 7 Visio capitis mei in cubili
meo : videbam, et ecce arbor in medio terr, et altitudo ejus nimia.
8
Magna arbor, et fortis, et proceritas ejus contingens clum : aspectus
illius erat usque ad terminos univers terr. 9 Folia ejus pulcherrima, et
fructus ejus nimius : et esca universorum in ea. Subter eam habitabant
animalia et besti, et in ramis ejus conversabantur volucres cli : et ex ea
vescebatur omnis caro. 10 Videbam in visione capitis mei super stratum
meum, et ecce vigil, et sanctus, de clo descendit. 11 Clamavit fortiter, et
1358/1834
sic ait : Succidite arborem, et prcidite ramos ejus : excutite folia ejus, et
dispergite fructus ejus : fugiant besti, qu subter eam sunt, et volucres de
ramis ejus. 12 Verumtamen germen radicum ejus in terra sinite, et alligetur
vinculo ferreo et reo in herbis qu foris sunt, et rore cli tingatur, et cum
feris pars ejus in herba terr. 13 Cor ejus ab humano commutetur, et cor
fer detur ei : et septem tempora mutentur super eum. 14 In sententia
vigilum decretum est, et sermo sanctorum, et petitio : donec cognoscant
viventes quoniam dominatur Excelsus in regno hominum, et cuicumque
voluerit, dabit illud, et humillimum hominem constituet super eum. 15 Hoc
somnium vidi ego Nabuchodonosor rex : tu ergo Baltassar interpretationem
narra festinus, quia omnes sapientes regni mei non queunt solutionem
edicere mihi : tu autem potes, quia spiritus deorum sanctorum in te est.
16
Tunc Daniel, cujus nomen Baltassar, cpit intra semetipsum tacitus
cogitare quasi una hora : et cogitationes ejus conturbabant eum.
Respondens autem rex, ait : Baltassar, somnium et interpretatio ejus non
conturbent te. Respondit Baltassar, et dixit : Domine mi, somnium his, qui
te oderunt, et interpretatio ejus hostibus tuis sit. 17 Arborem, quam vidisti
sublimem atque robustam, cujus altitudo pertingit ad clum, et aspectus
illius in omnem terram ; 18 et rami ejus pulcherrimi, et fructus ejus nimius,
et esca omnium in ea, subter eam habitantes besti agri, et in ramis ejus
commorantes aves cli : 19 tu es rex, qui magnificatus es, et invaluisti : et
magnitudo tua crevit, et pervenit usque ad clum, et potestas tua in
terminos univers terr. 20 Quod autem vidit rex vigilem, et sanctum
descendere de clo, et dicere : Succidite arborem, et dissipate illam,
attamen germen radicum ejus in terra dimittite, et vinciatur ferro et re in
herbis foris, et rore cli conspergatur, et cum feris sit pabulum ejus, donec
septem tempora mutentur super eum : 21 hc est interpretatio sententi
Altissimi, qu pervenit super dominum meum regem, 22 Ejicient te ab
hominibus, et cum bestiis ferisque erit habitatio tua, et fnum ut bos
comedes, et rore cli infunderis : septem quoque tempora mutabuntur
super te, donec scias quod dominetur Excelsus super regnum hominum, et
cuicumque voluerit, det illud. 23 Quod autem prcepit ut relinqueretur
germen radicum ejus, id est arboris : regnum tuum tibi manebit postquam
cognoveris potestatem esse clestem. 24 Quam ob rem, rex, consilium
meum placeat tibi, et peccata tua eleemosynis redime, et iniquitates tuas
misericordiis pauperum : forsitan ignoscet delictis tuis.
25
Omnia hc venerunt super Nabuchodonosor regem. 26 Post finem

mensium duodecim, in aula Babylonis deambulabat. 27 Responditque rex, et
ait : Nonne hc est Babylon magna, quam ego dificavi in domum regni,
in robore fortitudinis me, et in gloria decoris mei ? 28 Cumque sermo
adhuc esset in ore regis, vox de clo ruit : Tibi dicitur, Nabuchodonosor
rex : Regnum tuum transibit a te, 29 et ab hominibus ejicient te, et cum
1359/1834
bestiis et feris erit habitatio tua : fnum quasi bos comedes, et septem
tempora mutabuntur super te, donec scias quod dominetur Excelsus in
regno hominum, et cuicumque voluerit, det illud. 30 Eadem hora sermo
completus est super Nabuchodonosor, et ex hominibus abjectus est, et
fnum ut bos comedit, et rore cli corpus ejus infectum est, donec capilli
ejus in similitudinem aquilarum crescerent, et ungues ejus quasi avium.
31
Igitur post finem dierum, ego Nabuchodonosor oculos meos ad clum

levavi, et sensus meus redditus est mihi : et Altissimo benedixi, et viventem
in sempiternum laudavi et glorificavi : quia potestas ejus potestas
sempiterna, et regnum ejus in generationem et generationem. 32 Et omnes
habitatores terr apud eum in nihilum reputati sunt : juxta voluntatem enim
suam facit tam in virtutibus cli quam in habitatoribus terr : et non est qui
resistat manui ejus, et dicat ei : Quare fecisti ? 33 In ipso tempore sensus
meus reversus est ad me, et ad honorem regni mei, decoremque perveni : et
figura mea reversa est ad me, et optimates mei et magistratus mei
requisierunt me, et in regno meo restitutus sum : et magnificentia amplior
addita est mihi. 34 Nunc igitur, ego Nabuchodonosor laudo, et magnifico, et
glorifico regem cli : quia omnia opera ejus vera, et vi ejus judicia, et
gradientes in superbia potest humiliare.
Cap. 5 1 Baltassar rex fecit grande convivium optimatibus suis
mille : et unusquisque secundum suam bibebat tatem. 2 Prcepit ergo jam
temulentus ut afferrentur vasa aurea et argentea, qu asportaverat
Nabuchodonosor pater ejus de templo, quod fuit in Ierusalem, ut biberent in
eis rex, et optimates ejus, uxoresque ejus, et concubin. 3 Tunc allata sunt
vasa aurea, et argentea, qu asportaverat de templo, quod fuerat in
Ierusalem : et biberunt in eis rex, et optimates ejus, uxores et concubin
illius. 4 Bibebant vinum, et laudabant deos suos aureos et argenteos, reos,
ferreos, ligneosque et lapideos.
5
In eadem hora apparuerunt digiti, quasi manus hominis scribentis contra

candelabrum in superficie parietis aul regi : et rex aspiciebat articulos
manus scribentis. 6 Tunc facies regis commutata est, et cogitationes ejus
conturbabant eum : et compages renum ejus solvebantur, et genua ejus ad
se invicem collidebantur. 7 Exclamavit itaque rex fortiter ut introducerent
magos, Chaldos, et aruspices. Et proloquens rex ait sapientibus
Babylonis : Quicumque legerit scripturam hanc, et interpretationem ejus
manifestam mihi fecerit, purpura vestietur, et torquem auream habebit in
collo, et tertius in regno meo erit. 8 Tunc ingressi omnes sapientes regis non
potuerunt nec scripturam legere, nec interpretationem indicare regi. 9 Unde
rex Baltassar satis conturbatus est, et vultus illius immutatus est ; sed et
optimates ejus turbabantur. 10 Regina autem pro re, qu acciderat regi et
1360/1834
optimatibus ejus, domum convivii ingressa est : et proloquens ait : Rex, in

ternum vive ! non te conturbent cogitationes tu, neque facies tua
immutetur. 11 Est vir in regno tuo, qui spiritum deorum sanctorum habet in
se, et in diebus patris tui scientia et sapientia invent sunt in eo : nam et rex
Nabuchodonosor pater tuus principem magorum, incantatorum,
Chaldorum, et aruspicum constituit eum, pater, inquam, tuus, o rex :
12
quia spiritus amplior, et prudentia, intelligentiaque et interpretatio
somniorum, et ostensio secretorum, ac solutio ligatorum invent sunt in eo,
hoc est in Daniele : cui rex posuit nomen Baltassar. Nunc itaque Daniel
vocetur, et interpretationem narrabit.
13
Igitur introductus est Daniel coram rege : ad quem prfatus rex ait : Tu
es Daniel de filiis captivitatis Jud, quem adduxit pater meus rex de
Juda ? 14 audivi de te, quoniam spiritum deorum habeas, et scientia,
intelligentiaque ac sapientia ampliores invent sunt in te. 15 Et nunc
introgressi sunt in conspectu meo sapientes magi, ut scripturam hanc
legerent, et interpretationem ejus indicarent mihi : et nequiverunt sensum
hujus sermonis edicere. 16 Porro ego audivi de te, quod possis obscura
interpretari, et ligata dissolvere : si ergo vales scripturam legere, et
interpretationem ejus indicare mihi, purpura vestieris, et torquem auream
circa collum tuum habebis, et tertius in regno meo princeps eris. 17 Ad qu
respondens Daniel, ait coram rege : Munera tua sint tibi, et dona domus tu
alteri da : scripturam autem legam tibi, rex, et interpretationem ejus
ostendam tibi. 18 O rex, Deus altissimus regnum et magnificentiam, gloriam
et honorem dedit Nabuchodonosor patri tuo. 19 Et propter magnificentiam,
quam dederat ei, universi populi, tribus, et lingu tremebant, et metuebant
eum : quos volebat, interficiebat : et quos volebat, percutiebat : et quos
volebat, exaltabat : et quos volebat, humiliabat. 20 Quando autem elevatum
est cor ejus, et spiritus illius obfirmatus est ad superbiam, depositus est de
solio regni sui, et gloria ejus ablata est : 21 et a filiis hominum ejectus est,
sed et cor ejus cum bestiis positum est, et cum onagris erat habitatio ejus :
fnum quoque ut bos comedebat, et rore cli corpus ejus infectum est,
donec cognosceret quod potestatem haberet Altissimus in regno hominum,
et quemcumque voluerit, suscitabit super illud. 22 Tu quoque, filius ejus
Baltassar, non humiliasti cor tuum, cum scires hc omnia : 23 sed adversum
Dominatorem cli elevatus es : et vasa domus ejus allata sunt coram te, et
tu, et optimates tui, et uxores tu, et concubin tu vinum bibistis in eis :
deos quoque argenteos, et aureos, et reos, ferreos, ligneosque et lapideos,
qui non vident, neque audiunt, neque sentiunt, laudasti : porro Deum, qui
habet flatum tuum in manu sua, et omnes vias tuas, non glorificasti.
24
Idcirco ab eo missus est articulus manus, qu scripsit hoc quod exaratum
est. 25 Hc est autem scriptura, qu digesta est : Mane, Thecel, Phares.
26
Et hc est interpretatio sermonis. Mane : numeravit Deus regnum tuum,
1361/1834
et complevit illud. 27 Thecel : appensus es in statera, et inventus es minus

habens. 28 Phares : divisum est regnum tuum, et datum est Medis, et Persis.
29
Tunc, jubente rege, indutus est Daniel purpura, et circumdata est torques
aurea collo ejus : et prdicatum est de eo quod haberet potestatem tertius in
regno suo. 30 Eadem nocte interfectus est Baltassar rex Chaldus. 31 Et
Darius Medus successit in regnum, annos natus sexaginta duos.
Cap. 6 1 Placuit Dario, et constituit super regnum satrapas centum
viginti ut essent in toto regno suo. 2 Et super eos principes tres, ex quibus
Daniel unus erat : ut satrap illis redderent rationem, et rex non sustineret
molestiam. 3 Igitur Daniel superabat omnes principes et satrapas, quia
spiritus Dei amplior erat in illo. 4 Porro rex cogitabat constituere eum super
omne regnum : unde principes, et satrap qurebant occasionem ut
invenirent Danieli ex latere regis : nullamque causam, et suspicionem
reperire potuerunt, eo quod fidelis esset, et omnis culpa, et suspicio non
inveniretur in eo. 5 Dixerunt ergo viri illi : Non inveniemus Danieli huic
aliquam occasionem, nisi forte in lege Dei sui. 6 Tunc principes et satrap
surripuerunt regi, et sic locuti sunt ei : Dari rex, in ternum vive !
7
consilium inierunt omnes principes regni tui, magistratus, et satrap,
senatores, et judices, ut decretum imperatorium exeat, et edictum : ut
omnis, qui petierit aliquam petitionem a quocumque deo et homine usque
ad triginta dies, nisi a te, rex, mittatur in lacum leonum. 8 Nunc itaque rex,
confirma sententiam, et scribe decretum : ut non immutetur quod statutum
est a Medis et Persis, nec prvaricari cuiquam liceat. 9 Porro rex Darius
proposuit edictum, et statuit.
10
Quod cum Daniel comperisset, id est, constitutam legem, ingressus est

domum suam : et fenestris apertis in cnaculo suo contra Jerusalem tribus
temporibus in die flectebat genua sua, et adorabat, confitebaturque coram
Deo suo sicut et ante facere consueverat. 11 Viri ergo illi curiosius
inquirentes invenerunt Danielem orantem, et obsecrantem Deum suum.
12
Et accedentes locuti sunt regi super edicto : Rex, numquid non
constituisti ut omnis homo qui rogaret quemquam de diis et hominibus
usque ad dies triginta, nisi te, rex, mitteretur in lacum leonum ? Ad quos
respondens rex, ait : Verus est sermo juxta decretum Medorum atque
Persarum, quod prvaricari non licet. 13 Tunc respondentes dixerunt coram
rege : Daniel de filiis captivitatis Juda, non curavit de lege tua, et de edicto
quod constituisti : sed tribus temporibus per diem orat obsecratione sua.
14
Quod verbum cum audisset rex, satis contristatus est : et pro Daniele
posuit cor ut liberaret eum, et usque ad occasum solis laborabat ut erueret
illum. 15 Viri autem illi, intelligentes regem, dixerunt ei : Scito, rex, quia
lex Medorum atque Persarum est ut omne decretum, quod constituerit rex,
1362/1834
non liceat immutari. 16 Tunc rex prcepit, et adduxerunt Danielem, et

miserunt eum in lacum leonum. Dixitque rex Danieli : Deus tuus, quem
colis semper, ipse liberabit te. 17 Allatusque est lapis unus, et positus est
super os laci : quem obsignavit rex annulo suo, et annulo optimatum
suorum, ne quid fieret contra Danielem.
18
Et abiit rex in domum suam, et dormivit incnatus, cibique non sunt

allati coram eo, insuper et somnus recessit ab eo. 19 Tunc rex primo
diluculo consurgens, festinus ad lacum leonum perrexit :
20
appropinquansque lacui, Danielem voce lacrimabili inclamavit, et affatus
est eum : Daniel serve Dei viventis, Deus tuus, cui tu servis semper,
putasne valuit te liberare a leonibus ? 21 Et Daniel regi respondens ait : Rex,
in ternum vive ! 22 Deus meus misit angelum suum, et conclusit ora
leonum, et non nocuerunt mihi : quia coram eo justitia inventa est in me :
sed et coram te, rex, delictum non feci. 23 Tunc vehementer rex gavisus est
super eo, et Danielem prcepit educi de lacu : eductusque est Daniel de
lacu, et nulla lsio inventa est in eo, quia credidit Deo suo. 24 Jubente
autem rege, adducti sunt viri illi, qui accusaverant Danielem : et in lacum
leonum missi sunt, ipsi, et filii, et uxores eorum : et non pervenerunt usque
ad pavimentum laci, donec arriperent eos leones, et omnia ossa eorum
comminuerunt. 25 Tunc Darius rex scripsit universis populis, tribubus, et
linguis habitantibus in universa terra : Pax vobis multiplicetur. 26 A me
constitutum est decretum, ut in universo imperio et regno meo, tremiscant
et paveant Deum Danielis : ipse est enim Deus vivens, et ternus in scula,
et regnum ejus non dissipabitur, et potestas ejus usque in ternum. 27 Ipse
liberator atque salvator, faciens signa et mirabilia in clo et in terra : qui
liberavit Danielem de lacu leonum. 28 Porro Daniel perseveravit usque ad
regnum Darii, regnumque Cyri Pers.
Cap. 7 1 Anno primo Baltassar regis Babylonis, Daniel somnium
vidit : visio autem capitis ejus in cubili suo : et somnium scribens, brevi
sermone comprehendit : summatimque perstringens, ait : 2 Videbam in
visione mea nocte : et ecce quatuor venti cli pugnabant in mari magno.
3
Et quatuor besti grandes ascendebant de mari divers inter se. 4 Prima
quasi lena, et alas habebat aquil : aspiciebam donec evuls sunt al
ejus, et sublata est de terra, et super pedes quasi homo stetit ; et cor hominis
datum est ei. 5 Et ecce bestia alia similis urso in parte stetit : et tres ordines
erant in ore ejus, et in dentibus ejus, et sic dicebant ei : Surge, comede
carnes plurimas. 6 Post hc aspiciebam, et ecce alia quasi pardus, et alas
habebat quasi avis, quatuor super se : et quatuor capita erant in bestia, et
potestas data est ei. 7 Post hc aspiciebam in visione noctis, et ecce bestia
quarta terribilis atque mirabilis, et fortis nimis : dentes ferreos habebat
magnos, comedens atque comminuens, et reliqua pedibus suis conculcans :
1363/1834
dissimilis autem erat ceteris bestiis quas videram ante eam, et habebat
cornua decem. 8 Considerabam cornua, et ecce cornu aliud parvulum ortum
est de medio eorum : et tria de cornibus primis evulsa sunt a facie ejus : et
ecce oculi, quasi oculi hominis erant in cornu isto, et os loquens ingentia.
9
Aspiciebam donec throni positi sunt, et antiquus dierum sedit.
Vestimentum ejus candidum quasi nix, et capilli capitis ejus quasi lana
munda : thronus ejus flamm ignis : rot ejus ignis accensus. 10 Fluvius
igneus rapidusque egrediebatur a facie ejus. Millia millium ministrabant ei,
et decies millies centena millia assistebant ei : judicium sedit, et libri aperti
sunt. 11 Aspiciebam propter vocem sermonum grandium, quos cornu illud
loquebatur : et vidi quoniam interfecta esset bestia, et perisset corpus ejus,
et traditum esset ad comburendum igni : 12 aliarum quoque bestiarum ablata
esset potestas, et tempora vit constituta essent eis usque ad tempus et
tempus. 13 Aspiciebam ergo in visione noctis, et ecce cum nubibus cli
quasi filius hominis veniebat, et usque ad antiquum dierum pervenit : et in
conspectu ejus obtulerunt eum. 14 Et dedit ei potestatem, et honorem, et
regnum : et omnes populi, tribus, et lingu ipsi servient : potestas ejus,
potestas terna, qu non auferetur : et regnum ejus, quod non corrumpetur.
15
Horruit spiritus meus : ego Daniel territus sum in his, et visiones capitis
mei conturbaverunt me. 16 Accessi ad unum de assistentibus, et veritatem
qurebam ab eo de omnibus his. Qui dixit mihi interpretationem
sermonum, et docuit me : 17 H quatuor besti magn, quatuor sunt regna,
qu consurgent de terra. 18 Suscipient autem regnum sancti Dei altissimi, et
obtinebunt regnum usque in sculum, et sculum sculorum. 19 Post hoc
volui diligenter discere de bestia quarta, qu erat dissimilis valde ab
omnibus, et terribilis nimis : dentes et ungues ejus ferrei : comedebat, et
comminuebat, et reliqua pedibus suis conculcabat : 20 et de cornibus decem,
qu habebat in capite, et de alio, quod ortum fuerat, ante quod ceciderant
tria cornua : et de cornu illo, quod habebat oculos, et os loquens grandia, et
majus erat ceteris. 21 Aspiciebam, et ecce cornu illud faciebat bellum
adversus sanctos, et prvalebat eis, 22 donec venit antiquus dierum, et
judicium dedit sanctis Excelsi, et tempus advenit, et regnum obtinuerunt
sancti. 23 Et sic ait : Bestia quarta, regnum quartum erit in terra, quod majus
erit omnibus regnis, et devorabit universam terram, et conculcabit, et
comminuet eam. 24 Porro cornua decem ipsius regni, decem reges erunt : et
alius consurget post eos, et ipse potentior erit prioribus, et tres reges
humiliabit. 25 Et sermones contra Excelsum loquetur, et sanctos Altissimi
conteret : et putabit quod possit mutare tempora, et leges : et tradentur in
manu ejus usque ad tempus, et tempora, et dimidium temporis. 26 Et
judicium sedebit, ut auferatur potentia, et conteratur, et dispereat usque in
finem. 27 Regnum autem, et potestas, et magnitudo regni, qu est subter
omne clum, detur populo sanctorum Altissimi : cujus regnum, regnum
1364/1834
sempiternum est, et omnes reges servient ei, et obedient. 28 Hucusque finis

verbi. Ego Daniel multum cogitationibus meis conturbabar, et facies mea
mutata est in me : verbum autem in corde meo conservavi.
Cap. 8 1 Anno tertio regni Baltassar regis, visio apparuit mihi. Ego
Daniel, post id quod videram in principio, 2 vidi in visione mea, cum essem
in Susis castro, quod est in lam regione : vidi autem in visione esse me
super portam Ulai. 3 Et levavi oculus meos, et vidi : et ecce aries unus
stabat ante paludem, habens cornua excelsa, et unum excelsius altero atque
succrescens. Postea 4 vidi arietem cornibus ventilantem contra occidentem,
et contra aquilonem, et contra meridiem, et omnes besti non poterant
resistere ei, neque liberari de manu ejus : fecitque secundum voluntatem
suam, et magnificatus est. 5 Et ego intelligebam : ecce autem hircus
caprarum veniebat ab occidente super faciem totius terr, et non tangebat
terram : porro hircus habebat cornu insigne inter oculos suos. 6 Et venit
usque ad arietem illum cornutum, quem videram stantem ante portam, et
cucurrit ad eum in impetu fortitudinis su. 7 Cumque appropinquasset
prope arietem, efferatus est in eum, et percussit arietem : et comminuit duo
cornua ejus, et non poterat aries resistere ei : cumque eum misisset in
terram, conculcavit, et nemo quibat liberare arietem de manu ejus. 8 Hircus
autem caprarum magnus factus est nimis : cumque crevisset, fractum est
cornu magnum, et orta sunt quatuor cornua subter illud per quatuor ventos
cli. 9 De uno autem ex eis egressum est cornu unum modicum : et factum
est grande contra meridiem, et contra orientem, et contra fortitudinem. 10 Et
magnificatum est usque ad fortitudinem cli : et dejecit de fortitudine, et de
stellis, et conculcavit eas. 11 Et usque ad principem fortitudinis
magnificatum est : et ab eo tulit juge sacrificium, et dejecit locum
sanctificationis ejus. 12 Robur autem datum est ei contra juge sacrificium
propter peccata : et prosternetur veritas in terra, et faciet, et prosperabitur.
13
Et audivi unum de sanctis loquentem : et dixit unus sanctus alteri nescio
cui loquenti : Usquequo visio, et juge sacrificium, et peccatum desolationis
qu facta est : et sanctuarium, et fortitudo conculcabitur ? 14 Et dixit ei :
Usque ad vesperam et mane, dies duo millia trecenti : et mundabitur
sanctuarium.
15
Factum est autem cum viderem ego Daniel visionem, et qurerem

intelligentiam : ecce stetit in conspectu meo quasi species viri. 16 Et audivi
vocem viri inter Ulai : et clamavit, et ait : Gabriel, fac intelligere istam
visionem. 17 Et venit, et stetit juxta ubi ego stabam : cumque venisset,
pavens corrui in faciem meam : et ait ad me : Intellige, fili hominis,
quoniam in tempore finis complebitur visio. 18 Cumque loqueretur ad me,
collapsus sum pronus in terram : et tetigit me, et statuit me in gradu meo,
19
dixitque mihi : Ego ostendam tibi qu futura sunt in novissimo
1365/1834
maledictionis : quoniam habet tempus finem suum. 20 Aries, quem vidisti

habere cornua, rex Medorum est atque Persarum. 21 Porro hircus caprarum,
rex Grcorum est ; et cornu grande, quod erat inter oculos ejus, ipse est rex
primus. 22 Quod autem fracto illo surrexerunt quatuor pro eo : quatuor reges
de gente ejus consurgent, sed non in fortitudine ejus. 23 Et post regnum
eorum, cum creverint iniquitates, consurget rex impudens facie, et
intelligens propositiones ; 24 et roborabitur fortitudo ejus, sed non in viribus
suis : et supra quam credi potest, universa vastabit, et prosperabitur, et
faciet. Et interficiet robustos, et populum sanctorum 25 secundum
voluntatem suam, et dirigetur dolus in manu ejus : et cor suum
magnificabit, et in copia rerum omnium occidet plurimos : et contra
principem principum consurget, et sine manu conteretur. 26 Et visio vespere
et mane, qu dicta est, vera est : tu ergo visionem signa, quia post multos
dies erit. 27 Et ego Daniel langui, et grotavi per dies : cumque
surrexissem, faciebam opera regis, et stupebam ad visionem, et non erat qui
interpretaretur.
Cap. 9 1 In anno primo Darii filii Assueri de semine Medorum, qui
imperavit super regnum Chaldorum, 2 anno uno regni ejus, ego Daniel
intellexi in libris numerum annorum, de quo factus est sermo Domini ad
Jeremiam prophetam, ut complerentur desolationis Jerusalem septuaginta
anni. 3 Et posui faciem meam ad Dominum Deum meum rogare et
deprecari in jejuniis, sacco, et cinere.
4
Et oravi Dominum Deum meum, et confessus sum, et dixi : Obsecro,

Domine Deus magne et terribilis, custodiens pactum, et misericordiam
diligentibus te, et custodientibus mandata tua : 5 peccavimus, iniquitatem
fecimus, impie egimus, et recessimus : et declinavimus a mandatis tuis ac
judiciis. 6 Non obedivimus servis tuis prophetis, qui locuti sunt in nomine
tuo regibus nostris, principibus nostris, patribus nostris, omnique populo
terr. 7 Tibi, Domine, justitia : nobis autem confusio faciei, sicut est hodie
viro Juda, et habitatoribus Jerusalem, et omni Isral, his qui prope sunt, et
his qui procul in universis terris, ad quas ejecisti eos propter iniquitates
eorum, in quibus peccaverunt in te. 8 Domine, nobis confusio faciei,
regibus nostris, principibus nostris, et patribus nostris, qui peccaverunt.
9
Tibi autem Domino Deo nostro misericordia et propitiatio, quia
recessimus a te, 10 et non audivimus vocem Domini Dei nostri ut
ambularemus in lege ejus, quam posuit nobis per servos suos prophetas.
11
Et omnis Isral prvaricati sunt legem tuam, et declinaverunt ne audirent
vocem tuam : et stillavit super nos maledictio et detestatio qu scripta est
in libro Moysi servi Dei, quia peccavimus ei. 12 Et statuit sermones suos,
quos locutus est super nos et super principes nostros, qui judicaverunt nos,
ut superinduceret in nos magnum malum, quale numquam fuit sub omni
1366/1834
clo, secundum quod factum est in Jerusalem. 13 Sicut scriptum est in lege
Moysi, omne malum hoc venit super nos : et non rogavimus faciem tuam,
Domine Deus noster, ut reverteremur ab iniquitatibus nostris, et
cogitaremus veritatem tuam. 14 Et vigilavit Dominus super malitiam, et
adduxit eam super nos. Justus Dominus Deus noster in omnibus operibus
suis, qu fecit : non enim audivimus vocem ejus. 15 Et nunc Domine Deus
noster, qui eduxisti populum tuum de terra gypti in manu forti, et fecisti
tibi nomen secundum diem hanc : peccavimus, iniquitatem fecimus.
16
Domine, in omnem justitiam tuam avertatur, obsecro, ira tua et furor tuus
a civitate tua Jerusalem, et monte sancto tuo. Propter peccata enim nostra,
et iniquitates patrum nostrorum, Jerusalem et populus tuus in opprobrium
sunt omnibus per circuitum nostrum. 17 Nunc ergo exaudi, Deus noster,
orationem servi tui, et preces ejus : et ostende faciem tuam super
sanctuarium tuum, quod desertum est propter temetipsum. 18 Inclina, Deus
meus, aurem tuam, et audi : aperi oculos tuos, et vide desolationem
nostram, et civitatem super quam invocatum est nomen tuum : neque enim
in justificationibus nostris prosternimus preces ante faciem tuam, sed in
miserationibus tuis multis. 19 Exaudi, Domine ; placare Domine : attende et
fac : ne moreris propter temetipsum, Deus meus, quia nomen tuum
invocatum est super civitatem et super populum tuum.
20
Cumque adhuc loquerer, et orarem, et confiterer peccata mea, et peccata

populi mei Isral, et prosternerem preces meas in conspectu Dei mei, pro
monte sancto Dei mei : 21 adhuc me loquente in oratione, ecce vir Gabriel,
quem videram in visione a principio, cito volans tetigit me in tempore
sacrificii vespertini. 22 Et docuit me, et locutus est mihi, dixitque : Daniel,
nunc egressus sum ut docerem te, et intelligeres. 23 Ab exordio precum
tuarum egressus est sermo : ego autem veni ut indicarem tibi, quia vir
desideriorum es : tu ergo animadverte sermonem, et intellige visionem.
24
Septuaginta hebdomades abbreviat sunt super populum tuum et super
urbem sanctam tuam, ut consummetur prvaricatio, et finem accipiat
peccatum, et deleatur iniquitas, et adducatur justitia sempiterna, et
impleatur visio et prophetia, et ungatur Sanctus sanctorum. 25 Scito ergo, et
animadverte : ab exitu sermonis, ut iterum dificetur Jerusalem, usque ad
christum ducem, hebdomades septem, et hebdomades sexaginta du erunt :
et rursum dificabitur platea, et muri in angustia temporum. 26 Et post
hebdomades sexaginta duas occidetur christus : et non erit ejus populus qui
eum negaturus est. Et civitatem et sanctuarium dissipabit populus cum duce
venturo : et finis ejus vastitas, et post finem belli statuta desolatio.
27
Confirmabit autem pactum multis hebdomada una : et in dimidio
hebdomadis deficiet hostia et sacrificium : et erit in templo abominatio
desolationis : et usque ad consummationem et finem perseverabit desolatio.
1367/1834
Cap. 10 1 Anno tertio Cyri regis Persarum, verbum revelatum est

Danieli cognomento Baltassar, et verbum verum, et fortitudo magna :
intellexitque sermonem : intelligentia enim est opus in visione. 2 In diebus
illis ego Daniel lugebam trium hebdomadarum diebus : 3 panem
desiderabilem non comedi, et caro et vinum non introierunt in os meum,
sed neque unguento unctus sum, donec complerentur trium hebdomadarum
dies.
4
Die autem vigesima et quarta mensis primi, eram juxta fluvium magnum,
qui est Tigris. 5 Et levavi oculos meos, et vidi : et ecce vir unus vestitus
lineis, et renes ejus accincti auro obrizo : 6 et corpus ejus quasi
chrysolithus, et facies ejus velut species fulguris, et oculi ejus ut lampas
ardens : et brachia ejus, et qu deorsum sunt usque ad pedes, quasi species
ris candentis : et vox sermonum ejus ut vox multitudinis. 7 Vidi autem
ego Daniel solus visionem : porro viri qui erant mecum non viderunt, sed
terror nimius irruit super eos, et fugerunt in absconditum. 8 Ego autem
relictus solus vidi visionem grandem hanc : et non remansit in me fortitudo,
sed et species mea immutata est in me, et emarcui, nec habui quidquam
virium. 9 Et audivi vocem sermonum ejus : et audiens jacebam consternatus
super faciem meam, et vultus meus hrebat terr. 10 Et ecce manus tetigit
me, et erexit me super genua mea, et super articulos manuum mearum. 11 Et
dixit ad me : Daniel vir desideriorum, intellige verba qu ego loquor ad te,
et sta in gradu tuo : nunc enim sum missus ad te. Cumque dixisset mihi
sermonem istum, steti tremens. 12 Et ait ad me : Noli metuere, Daniel : quia
ex die primo, quo posuisti cor tuum ad intelligendum ut te affligeres in
conspectu Dei tui, exaudita sunt verba tua : et ego veni propter sermones
tuos. 13 Princeps autem regni Persarum restitit mihi viginti et uno diebus : et
ecce Michal, unus de principibus primis, venit in adjutorium meum, et ego
remansi ibi juxta regem Persarum. 14 Veni autem ut docerem te qu
ventura sunt populo tuo in novissimis diebus, quoniam adhuc visio in dies.
15
Cumque loqueretur mihi hujuscemodi verbis, dejeci vultum meum ad

terram, et tacui. 16 Et ecce quasi similitudo filii hominis tetigit labia mea : et
aperiens os meum locutus sum, et dixi ad eum, qui stabat contra me :
Domine mi, in visione tua dissolut sunt compages me, et nihil in me
remansit virium. 17 Et quomodo poterit servus domini mei loqui cum
domino meo ? nihil enim in me remansit virium, sed et halitus meus
intercluditur. 18 Rursum ergo tetigit me quasi visio hominis, et confortavit
me, 19 et dixit : Noli timere, vir desideriorum : pax tibi : confortare, et esto
robustus. Cumque loqueretur mecum, convalui, et dixi : Loquere, domine
mi, quia confortasti me. 20 Et ait : Numquid scis quare venerim ad te ? et
nunc revertar ut prlier adversum principem Persarum. Cum ego egrederer,
apparuit princeps Grcorum veniens. 21 Verumtamen annuntiabo tibi quod
1368/1834
expressum est in scriptura veritatis : et nemo est adjutor meus in omnibus

his, nisi Michal princeps vester.
Cap. 11 1 Ego autem ab anno primo Darii Medi stabam ut
confortaretur et roboraretur. 2 Et nunc veritatem annuntiabo tibi. Ecce
adhuc tres reges stabunt in Perside, et quartus ditabitur opibus nimiis super
omnes : et cum invaluerit divitiis suis, concitabit omnes adversum regnum
Grci.
3
Surget vero rex fortis, et dominabitur potestate multa, et faciet quod

placuerit ei. 4 Et cum steterit, conteretur regnum ejus, et dividetur in
quatuor ventos cli : sed non in posteros ejus, neque secundum potentiam
illius, qua dominatus est : lacerabitur enim regnum ejus etiam in externos,
exceptis his.
5
Et confortabitur rex austri : et de principibus ejus prvalebit super eum, et

dominabitur ditione : multa enim dominatio ejus. 6 Et post finem annorum
fderabuntur : filiaque regis austri veniet ad regem aquilonis facere
amicitiam, et non obtinebit fortitudinem brachii, nec stabit semen ejus : et
tradetur ipsa, et qui adduxerunt eam adolescentes ejus, et qui confortabant
eam in temporibus. 7 Et stabit de germine radicum ejus plantatio : et veniet
cum exercitu, et ingredietur provinciam regis aquilonis : et abutetur eis, et
obtinebit. 8 Insuper et deos eorum, et sculptilia, vasa quoque pretiosa
argenti et auri, captiva ducet in gyptum : ipse prvalebit adversus regem
aquilonis. 9 Et intrabit in regnum rex austri, et revertetur ad terram suam.
10
Filii autem ejus provocabuntur, et congregabunt multitudinem
exercituum plurimorum : et veniet properans, et inundans : et revertetur, et
concitabitur, et congredietur cum robore ejus. 11 Et provocatus rex austri
egredietur, et pugnabit adversus regem aquilonis, et prparabit
multitudinem nimiam, et dabitur multitudo in manu ejus. 12 Et capiet
multitudinem, et exaltabitur cor ejus, et dejiciet multa millia, sed non
prvalebit. 13 Convertetur enim rex aquilonis, et prparabit multitudinem
multo majorem quam prius : et in fine temporum annorumque veniet
properans cum exercitu magno, et opibus nimiis. 14 Et in temporibus illis
multi consurgent adversus regem austri : filii quoque prvaricatorum
populi tui extollentur ut impleant visionem, et corruent. 15 Et venit rex
aquilonis, et comportabit aggerem, et capiet urbes munitissimas : et brachia
austri non sustinebunt, et consurgent electi ejus ad resistendum, et non erit
fortitudo. 16 Et faciet veniens super eum juxta placitum suum, et non erit
qui stet contra faciem ejus : et stabit in terra inclyta, et consumetur in manu
ejus. 17 Et ponet faciem suam ut veniat ad tenendum universum regnum
ejus, et recta faciet cum eo : et filiam feminarum dabit ei, ut evertat illud :
et non stabit, nec illius erit. 18 Et convertet faciem suam ad insulas, et capiet
1369/1834
multas : et cessare faciet principem opprobrii sui, et opprobrium ejus

convertetur in eum. 19 Et convertet faciem suam ad imperium terr su, et
impinget, et corruet, et non invenietur. 20 Et stabit in loco ejus vilissimus, et
indignus decore regio : et in paucis diebus conteretur, non in furore, nec in
prlio.
21
Et stabit in loco ejus despectus, et non tribuetur ei honor regius : et veniet

clam, et obtinebit regnum in fraudulentia. 22 Et brachia pugnantis
expugnabuntur a facie ejus, et conterentur : insuper et dux fderis. 23 Et
post amicitias, cum eo faciet dolum : et ascendet, et superabit in modico
populo. 24 Et abundantes, et uberes urbes ingredietur : et faciet qu non
fecerunt patres ejus, et patres patrum ejus : rapinas, et prdam, et divitias
eorum dissipabit, et contra firmissimas cogitationes inibit : et hoc usque ad
tempus. 25 Et concitabitur fortitudo ejus, et cor ejus adversum regem austri
in exercitu magno : et rex austri provocabitur ad bellum multis auxiliis, et
fortibus nimis : et non stabunt, quia inibunt adversus eum consilia. 26 Et
comedentes panem cum eo, conterent illum, exercitusque ejus opprimetur :
et cadent interfecti plurimi. 27 Duorum quoque regum cor erit ut
malefaciant, et ad mensam unam mendacium loquentur : et non proficient,
quia adhuc finis in aliud tempus. 28 Et revertetur in terram suam cum opibus
multis : et cor ejus adversum testamentum sanctum, et faciet, et revertetur
in terram suam. 29 Statuto tempore revertetur, et veniet ad austrum : et non
erit priori simile novissimum. 30 Et venient super eum trieres, et Romani :
et percutietur, et revertetur, et indignabitur contra testamentum sanctuarii,
et faciet : reverteturque, et cogitabit adversum eos qui dereliquerunt
testamentum sanctuarii.
31
Et brachia ex eo stabunt, et polluent sanctuarium fortitudinis, et auferent

juge sacrificium : et dabunt abominationem in desolationem. 32 Et impii in
testamentum simulabunt fraudulenter : populus autem sciens Deum suum,
obtinebit, et faciet. 33 Et docti in populo docebunt plurimos : et ruent in
gladio, et in flamma, et in captivitate, et in rapina dierum. 34 Cumque
corruerint, sublevabuntur auxilio parvulo : et applicabuntur eis plurimi
fraudulenter. 35 Et de eruditis ruent, ut conflentur, et eligantur, et dealbentur
usque ad tempus prfinitum : quia adhuc aliud tempus erit. 36 Et faciet
juxta voluntatem suam rex, et elevabitur, et magnificabitur adversus
omnem deum : et adversus Deum deorum loquetur magnifica, et dirigetur,
donec compleatur iracundia : perpetrata quippe est definitio. 37 Et Deum
patrum suorum non reputabit : et erit in concupiscentiis feminarum, nec
quemquam deorum curabit, quia adversum universa consurget. 38 Deum
autem Maozim in loco suo venerabitur : et deum, quem ignoraverunt patres
ejus, colet auro, et argento, et lapide pretioso, rebusque pretiosis. 39 Et
faciet ut muniat Maozim cum deo alieno, quem cognovit, et multiplicabit
1370/1834
gloriam, et dabit eis potestatem in multis, et terram dividet gratuito.

40
Et in tempore prfinito prliabitur adversus eum rex austri, et quasi

tempestas veniet contra illum rex aquilonis in curribus, et in equitibus, et in
classe magna, et ingredietur terras, et conteret, et pertransiet. 41 Et introibit
in terram gloriosam, et mult corruent : h autem sol salvabuntur de
manu ejus, Edom, et Moab, et principium filiorum Ammon. 42 Et mittet
manum suam in terras : et terra gypti non effugiet. 43 Et dominabitur
thesaurorum auri, et argenti, et in omnibus pretiosis gypti : per Libyam
quoque, et thiopiam transibit. 44 Et fama turbabit eum ab oriente et ab
aquilone : et veniet in multitudine magna ut conterat et interficiat plurimos.
45
Et figet tabernaculum suum Apadno inter maria, super montem inclytum
et sanctum : et veniet usque ad summitatem ejus, et nemo auxiliabitur ei.
Cap. 12 1 In tempore autem illo consurget Michal princeps magnus,
qui stat pro filiis populi tui : et veniet tempus quale non fuit ab eo ex quo
gentes esse cperunt usque ad tempus illud. Et in tempore illo salvabitur
populus tuus, omnis qui inventus fuerit scriptus in libro. 2 Et multi de his
qui dormiunt in terr pulvere evigilabunt, alii in vitam ternam, et alii in
opprobrium ut videant semper. 3 Qui autem docti fuerint, fulgebunt quasi
splendor firmamenti : et qui ad justitiam erudiunt multos, quasi stell in
perpetuas ternitates. 4 Tu autem Daniel, claude sermones, et signa librum
usque ad tempus statutum : plurimi pertransibunt, et multiplex erit scientia.
5
Et vidi ego Daniel, et ecce quasi duo alii stabant : unus hinc super ripam
fluminis, et alius inde ex altera ripa fluminis. 6 Et dixi viro qui erat indutus
lineis, qui stabat super aquas fluminis : Usquequo finis horum mirabilium ?
7
Et audivi virum qui indutus erat lineis, qui stabat super aquas fluminis,
cum elevasset dexteram et sinistram suam in clum, et jurasset per
viventem in ternum, quia in tempus, et tempora, et dimidium temporis. Et
cum completa fuerit dispersio manus populi sancti, complebuntur universa
hc. 8 Et ego audivi, et non intellexi. Et dixi : Domine mi, quid erit post
hc ? 9 Et ait : Vade, Daniel, quia clausi sunt signatique sermones usque ad
prfinitum tempus. 10 Eligentur, et dealbabuntur, et quasi ignis probabuntur
multi : et impie agent impii, neque intelligent omnes impii : porro docti
intelligent. 11 Et a tempore cum ablatum fuerit juge sacrificium, et posita
fuerit abominatio in desolationem, dies mille ducenti nonaginta. 12 Beatus
qui exspectat, et pervenit usque ad dies mille trecentos triginta quinque.
13
Tu autem vade ad prfinitum : et requiesces, et stabis in sorte tua in
finem dierum.
Cap. 13 1 Et erat vir habitans in Babylone, et nomen ejus Joakim :
2
et accepit uxorem nomine Susannam, filiam Helci, pulchram nimis, et
1371/1834
timentem Deum : 3 parentes enim illius, cum essent justi, erudierunt filiam
suam secundum legem Moysi. 4 Erat autem Joakim dives valde, et erat ei
pomarium vicinum domui su : et ad ipsum confluebant Judi, eo quod
esset honorabilior omnium. 5 Et constituti sunt de populo duo senes judices
in illo anno, de quibus locutus est Dominus : Quia egressa est iniquitas de
Babylone a senioribus judicibus, qui videbantur regere populum. 6 Isti
frequentabant domum Joakim, et veniebant ad eos omnes qui habebant
judicia. 7 Cum autem populus revertisset per meridiem, ingrediebatur
Susanna, et deambulabat in pomario viri sui. 8 Et videbant eam senes
quotidie ingredientem et deambulantem, et exarserunt in concupiscentiam
ejus : 9 et everterunt sensum suum, et declinaverunt oculos suos ut non
viderent clum, neque recordarentur judiciorum justorum. 10 Erant ergo
ambo vulnerati amore ejus, nec indicaverunt sibi vicissim dolorem suum :
11
erubescebant enim indicare sibi concupiscentiam suam, volentes
concumbere cum ea. 12 Et observabant quotidie sollicitius videre eam.
Dixitque alter ad alterum : 13 Eamus domum, quia hora prandii est. Et
egressi, recesserunt a se. 14 Cumque revertissent, venerunt in unum : et
sciscitantes ab invicem causam, confessi sunt concupiscentiam suam : et
tunc in communi statuerunt tempus quando eam possent invenire solam.
15
Factum est autem, cum observarent diem aptum, ingressa est aliquando
sicut heri et nudiustertius, cum duabus solis puellis, voluitque lavari in
pomario : stus quippe erat : 16 et non erat ibi quisquam, prter duos senes
absconditos, et contemplantes eam. 17 Dixit ergo puellis : Afferte mihi
oleum, et smigmata, et ostia pomarii claudite, ut laver. 18 Et fecerunt sicut
prceperat : clauseruntque ostia pomarii, et egress sunt per posticum ut
afferrent qu jusserat ; nesciebantque senes intus esse absconditos.
19
Cum autem egress essent puell, surrexerunt duo senes, et accurrerunt

ad eam, et dixerunt : 20 Ecce ostia pomarii clausa sunt, et nemo nos videt, et
nos in concupiscentia tui sumus : quam ob rem assentire nobis, et
commiscere nobiscum. 21 Quod si nolueris, dicemus contra te testimonium,
quod fuerit tecum juvenis, et ob hanc causam emiseris puellas a te.
22
Ingemuit Susanna, et ait : Angusti sunt mihi undique : si enim hoc
egero, mors mihi est : si autem non egero, non effugiam manus vestras.
23
Sed melius est mihi absque opere incidere in manus vestras, quam
peccare in conspectu Domini. 24 Et exclamavit voce magna Susanna :
exclamaverunt autem et senes adversus eam. 25 Et cucurrit unus ad ostia
pomarii, et aperuit. 26 Cum ergo audissent clamorem famuli domus in
pomario, irruerunt per posticum ut viderent quidnam esset. 27 Postquam
autem senes locuti sunt, erubuerunt servi vehementer, quia numquam dictus
fuerat sermo hujuscemodi de Susanna. Et facta est dies crastina.
1372/1834
28
Cumque venisset populus ad Joakim virum ejus, venerunt et duo

presbyteri, pleni iniqua cogitatione adversus Susannam ut interficerent
eam. 29 Et dixerunt coram populo : Mittite ad Susannam filiam Helci
uxorem Joakim. Et statim miserunt. 30 Et venit cum parentibus, et filiis, et
universis cognatis suis. 31 Porro Susanna erat delicata nimis, et pulchra
specie. 32 At iniqui illi jusserunt ut discooperiretur (erat enim cooperta), ut
vel sic satiarentur decore ejus. 33 Flebant igitur sui, et omnes qui noverant
eam. 34 Consurgentes autem duo presbyteri in medio populi, posuerunt
manus suas super caput ejus. 35 Qu flens suspexit ad clum : erat enim
cor ejus fiduciam habens in Domino. 36 Et dixerunt presbyteri : Cum
deambularemus in pomario soli, ingressa est hc cum duabus puellis : et
clausit ostia pomarii, et dimisit a se puellas. 37 Venitque ad eam adolescens,
qui erat absconditus, et concubuit cum ea. 38 Porro nos cum essemus in
angulo pomarii, videntes iniquitatem, cucurrimus ad eos, et vidimus eos
pariter commisceri. 39 Et illum quidem non quivimus comprehendere, quia
fortior nobis erat, et apertis ostiis exilivit : 40 hanc autem cum
apprehendissemus, interrogavimus, quisnam esset adolescens, et noluit
indicare nobis : hujus rei testes sumus. 41 Credidit eis multitudo quasi
senibus et judicibus populi, et condemnaverunt eam ad mortem.
42
Exclamavit autem voce magna Susanna, et dixit : Deus terne, qui

absconditorum es cognitor, qui nosti omnia antequam fiant, 43 tu scis
quoniam falsum testimonium tulerunt contra me : et ecce morior, cum nihil
horum fecerim, qu isti malitiose composuerunt adversum me. 44 Exaudivit
autem Dominus vocem ejus. 45 Cumque duceretur ad mortem, suscitavit
Dominus spiritum sanctum pueri junioris, cujus nomen Daniel : 46 et
exclamavit voce magna : Mundus ego sum a sanguine hujus. 47 Et
conversus omnis populus ad eum, dixit : Quis est iste sermo, quem tu
locutus es ? 48 Qui cum staret in medio eorum, ait : Sic fatui filii Isral, non
judicantes, neque quod verum est cognoscentes, condemnastis filiam
Isral ? 49 revertimini ad judicium, quia falsum testimonium locuti sunt
adversus eam. 50 Reversus est ergo populus cum festinatione, et dixerunt ei
senes : Veni, et sede in medio nostrum, et indica nobis : quia tibi Deus
dedit honorem senectutis. 51 Et dixit ad eos Daniel : Separate illos ab
invicem procul, et dijudicabo eos. 52 Cum ergo divisi essent alter ab altero,
vocavit unum de eis, et dixit ad eum : Inveterate dierum malorum, nunc
venerunt peccata tua, qu operabaris prius : 53 judicans judicia injusta,
innocentes opprimens, et dimittens noxios, dicente Domino : Innocentem et
justum non interficies. 54 Nunc ergo, si vidisti eam, dic sub qua arbore
videris eos colloquentes sibi. Qui ait : Sub schino. 55 Dixit autem Daniel :
Recte mentitus es in caput tuum : ecce enim angelus Dei, accepta sententia
ab eo, scindet te medium. 56 Et, amoto eo, jussit venire alium, et dixit ei :
Semen Chanaan, et non Juda, species decepit te, et concupiscentia subvertit
1373/1834
cor tuum : 57 sic faciebatis filiabus Isral, et ill timentes loquebantur

vobis : sed filia Juda non sustinuit iniquitatem vestram. 58 Nunc ergo, dic
mihi sub qua arbore comprehenderis eos loquentes sibi. Qui ait : Sub prino.
59
Dixit autem ei Daniel : Recte mentitus es et tu in caput tuum : manet
enim angelus Domini, gladium habens, ut secet te medium, et interficiat
vos.
60
Exclamavit itaque omnis ctus voce magna, et benedixerunt Deum, qui

salvat sperantes in se. 61 Et consurrexerunt adversus duos presbyteros
(convicerat enim eos Daniel ex ore suo falsum dixisse testimonium),
feceruntque eis sicut male egerant adversus proximum, 62 ut facerent
secundum legem Moysi. Et interfecerunt eos, et salvatus est sanguis
innoxius in die illa. 63 Helcias autem et uxor ejus laudaverunt Deum pro
filia sua Susanna cum Joakim marito ejus, et cognatis omnibus, quia non
esset inventa in ea res turpis. 64 Daniel autem factus est magnus in
conspectu populi a die illa, et deinceps. 65 Et rex Astyages appositus est ad
patres suos, et suscepit Cyrus Perses regnum ejus.
Cap. 14 1 Erat autem Daniel conviva regis, et honoratus super omnes
amicos ejus. 2 Erat quoque idolum apud Babylonios nomine Bel : et
impendebantur in eo per dies singulos simil artab duodecim, et oves
quadraginta, vinique amphor sex. 3 Rex quoque colebat eum, et ibat per
singulos dies adorare eum : porro Daniel adorabat Deum suum. Dixitque ei
rex : Quare non adoras Bel ? 4 Qui respondens ait ei : Quia non colo idola
manufacta, sed viventem Deum, qui creavit clum, et terram, et habet
potestatem omnis carnis. 5 Et dixit rex ad eum : Non videtur tibi esse Bel
vivens deus ? an non vides quanta comedat et bibat quotidie ? 6 Et ait
Daniel arridens : Ne erres, rex : iste enim intrinsecus luteus est, et
forinsecus reus, neque comedit aliquando. 7 Et iratus rex vocavit
sacerdotes ejus, et ait eis : Nisi dixeritis mihi quis est qui comedat impensas
has, moriemini. 8 Si autem ostenderitis quoniam Bel comedat hc, morietur
Daniel, quia blasphemavit in Bel. Et dixit Daniel regi : Fiat juxta verbum
tuum. 9 Erant autem sacerdotes Bel septuaginta, exceptis uxoribus, et
parvulis, et filiis.
Et venit rex cum Daniele in templum Bel. 10 Et dixerunt sacerdotes Bel :
Ecce nos egredimur foras : et tu, rex, pone escas, et vinum misce, et claude
ostium, et signa annulo tuo : 11 et cum ingressus fueris mane, nisi inveneris
omnia comesta a Bel, morte moriemur, vel Daniel qui mentitus est
adversum nos. 12 Contemnebant autem, quia fecerant sub mensa
absconditum introitum, et per illum ingrediebantur semper, et devorabant
ea. 13 Factum est igitur postquam egressi sunt illi, rex posuit cibos ante
Bel : prcepit Daniel pueris suis, et attulerunt cinerem, et cribravit per
1374/1834
totum templum coram rege : et egressi clauserunt ostium, et signantes

annulo regis abierunt. 14 Sacerdotes autem ingressi sunt nocte juxta
consuetudinem suam, et uxores et filii eorum, et comederunt omnia, et
biberunt. 15 Surrexit autem rex primo diluculo, et Daniel cum eo. 16 Et ait
rex : Salvane sunt signacula, Daniel ? Qui respondit : Salva, rex.
17
Statimque cum aperuisset ostium, intuitus rex mensam, exclamavit voce
magna : Magnus es, Bel, et non est apud te dolus quisquam. 18 Et risit
Daniel, et tenuit regem ne ingrederetur intro : et dixit : Ecce pavimentum :
animadverte cujus vestigia sint hc. 19 Et dixit rex : Video vestigia
virorum, et mulierum, et infantium. Et iratus est rex. 20 Tunc apprehendit
sacerdotes, et uxores, et filios eorum : et ostenderunt ei abscondita ostiola,
per qu ingrediebantur, et consumebant qu erant super mensam.
21
Occidit ergo illos rex, et tradidit Bel in potestatem Danielis : qui subvertit
eum, et templum ejus.
22
Et erat draco magnus in loco illo, et colebant eum Babylonii. 23 Et dixit

rex Danieli : Ecce nunc non potes dicere quia iste non sit deus vivens :
adora ergo eum. 24 Dixitque Daniel : Dominum Deum meum adoro, quia
ipse est Deus vivens : iste autem non est deus vivens. 25 Tu autem, rex, da
mihi potestatem, et interficiam draconem absque gladio et fuste. Et ait rex :
Do tibi. 26 Tulit ergo Daniel picem, et adipem, et pilos, et coxit pariter :
fecitque massas, et dedit in os draconis, et diruptus est draco. Et dixit : Ecce
quem colebatis. 27 Quod cum audissent Babylonii, indignati sunt
vehementer : et congregati adversum regem, dixerunt : Judus factus est
rex : Bel destruxit, draconem interfecit, et sacerdotes occidit. 28 Et dixerunt
cum venissent ad regem : Trade nobis Danielem, alioquin interficiemus te,
et domum tuam. 29 Vidit ergo rex quod irruerent in eum vehementer : et
necessitate compulsus, tradidit eis Danielem. 30 Qui miserunt eum in lacum
leonum, et erat ibi diebus sex. 31 Porro in lacu erant leones septem, et
dabantur eis duo corpora quotidie, et du oves : et tunc non data sunt eis, ut
devorarent Danielem. 32 Erat autem Habacuc propheta in Juda, et ipse
coxerat pulmentum, et intriverat panes in alveolo : et ibat in campum ut
ferret messoribus. 33 Dixitque angelus Domini ad Habacuc : Fer prandium
quod habes in Babylonem Danieli, qui est in lacu leonum. 34 Et dixit
Habacuc : Domine, Babylonem non vidi, et lacum nescio. 35 Et apprehendit
eum angelus Domini in vertice ejus, et portavit eum capillo capitis sui,
posuitque eum in Babylone supra lacum in impetu spiritus sui. 36 Et
clamavit Habacuc, dicens : Daniel serve Dei, tolle prandium quod misit tibi
Deus. 37 Et ait Daniel : Recordatus es mei, Deus, et non dereliquisti
diligentes te. 38 Surgensque Daniel comedit. Porro angelus Domini restituit
Habacuc confestim in loco suo.
39
Venit ergo rex die septimo ut lugeret Danielem : et venit ad lacum, et
1375/1834
introspexit, et ecce Daniel sedens in medio leonum. 40 Et exclamavit voce

magna rex, dicens : Magnus es, Domine Deus Danielis. Et extraxit eum de
lacu leonum. 41 Porro illos, qui perditionis ejus causa fuerant, intromisit in
lacum, et devorati sunt in momento coram eo. 42 Tunc rex ait : Paveant
omnes habitantes in universa terra Deum Danielis : quia ipse est salvator,
faciens signa et mirabilia in terra : qui liberavit Danielem de lacu leonum.
Prophetia Osee
Cap. 1 1 Verbum Domini, quod factum est ad Osee, filium Beeri, in
diebus Ozi, Joathan, Achaz, Ezechi, regum Juda ; et in diebus
Jeroboam, filii Joas, regis Isral.
2
Principium loquendi Domino in Osee. Et dixit Dominus ad Osee : Vade,

sume tibi uxorem fornicationum, et fac tibi filios fornicationum, quia
fornicans fornicabitur terra a Domino. 3 Et abiit, et accepit Gomer, filiam
Debelaim : et concepit, et peperit ei filium. 4 Et dixit Dominus ad eum :
Voca nomen ejus Jezrahel, quoniam adhuc modicum, et visitabo sanguinem
Jezrahel super domum Jehu, et quiescere faciam regnum domus Isral. 5 Et
in illa die conteram arcum Isral in valle Jezrahel. 6 Et concepit adhuc, et
peperit filiam. Et dixit ei : Voca nomen ejus, Absque misericordia, quia non
addam ultra misereri domui Isral, sed oblivione obliviscar eorum. 7 Et
domui Juda miserebor, et salvabo eos in Domino Deo suo ; et non salvabo
eos in arcu et gladio, et in bello, et in equis, et in equitibus. 8 Et ablactavit
eam qu erat Absque misericordia. Et concepit, et peperit filium. 9 Et
dixit : Voca nomen ejus, Non populus meus, quia vos non populus meus, et
ego non ero vester. 10 Et erit numerus filiorum Isral quasi arena maris, qu
sine mensura est, et non numerabitur. Et erit in loco ubi dicetur eis : Non
populus meus vos : dicetur eis : Filii Dei viventis. 11 Et congregabuntur filii
Juda et filii Isral pariter ; et ponent sibimet caput unum, et ascendent de
terra, quia magnus dies Jezrahel.
Cap. 2 1 Dicite fratribus vestris : Populus meus ; et sorori vestr :
Misericordiam consecuta.
2
Judicate matrem vestram, judicate,

quoniam ipsa non uxor mea,
et ego non vir ejus.
Auferat fornicationes suas a facie sua,
et adulteria sua de medio uberum suorum ;
1376/1834
ne forte expoliem eam nudam,

et statuam eam secundum diem nativitatis su,
et ponam eam quasi solitudinem,
et statuam eam velut terram inviam,
et interficiam eam siti.
4
Et filiorum illius non miserebor,
quoniam filii fornicationum sunt.
5
Quia fornicata est mater eorum,
confusa est qu concepit eos ;
quia dixit : Vadam post amatores meos,
qui dant panes mihi, et aquas meas,
lanam meam, et linum meum,
oleum meum, et potum meum.
6
Propter hoc ecce ego sepiam viam tuam spinis,
et sepiam eam maceria, et semitas suas non inveniet.
7
Et sequetur amatores suos, et non apprehendet eos ;
et quret eos, et non inveniet :
et dicet : Vadam, et revertar ad virum meum priorem,
quia bene mihi erat tunc magis quam nunc.
8
Et hc nescivit, quia ego dedi ei frumentum, et vinum, et oleum,
et argentum multiplicavi ei, et aurum,
qu fecerunt Baal.
9
Idcirco convertar, et sumam frumentum meum in tempore suo,
et vinum meum in tempore suo.
Et liberabo lanam meam et linum meum,
qu operiebant ignominiam ejus.
10
Et nunc revelabo stultitiam ejus in oculis amatorum ejus ;
et vir non eruet eam de manu mea ;
11
et cessare faciam omne gaudium ejus,
solemnitatem ejus, neomeniam ejus, sabbatum ejus,
et omnia festa tempora ejus.
12
Et corrumpam vineam ejus, et ficum ejus,
de quibus dixit : Mercedes h me sunt,
quas dederunt mihi amatores mei ;
et ponam eam in saltum,
et comedet eam bestia agri.
13
Et visitabo super eam dies Baalim,
quibus accendebat incensum,
et ornabatur in aure sua, et monili suo.
Et ibat post amatores suos,
et mei obliviscebatur, dicit Dominus.
14
Propter hoc ecce ego lactabo eam,
et ducam eam in solitudinem,
1377/1834
et loquar ad cor ejus.

15
Et dabo ei vinitores ejus ex eodem loco,
et vallem Achor, ad aperiendam spem ;
et canet ibi juxta dies juventutis su,
et juxta dies ascensionis su de terra gypti.
16
Et erit in die illa, ait Dominus :
vocabit me, Vir meus,
et non vocabit me ultra Baali.
17
Et auferam nomina Baalim de ore ejus,
et non recordabitur ultra nominis eorum.
18
Et percutiam cum eis fdus in die illa, cum bestia agri,
et cum volucre cli, et cum reptili terr ;
et arcum, et gladium, et bellum conteram de terra,
et dormire eos faciam fiducialiter.
19
Et sponsabo te mihi in sempiternum ;
et sponsabo te mihi in justitia, et judicio,
et in misericordia, et in miserationibus.
20
Et sponsabo te mihi in fide ;
21
exaudiam, dicit Dominus, exaudiam clos,
et illi exaudient terram.
22
Et terra exaudiet triticum, et vinum, et oleum,
et hc exaudient Jezrahel.
23
Et seminabo eam mihi in terra,
et miserebor ejus qu fuit Absque misericordia.
24
Et dicam Non populo meo : Populus meus es tu ;
et ipse dicet : Deus meus es tu.
Cap. 3 1 Et dixit Dominus ad me : Adhuc vade, et dilige mulierem
dilectam amico et adulteram, sicut diligit Dominus filios Isral, et ipsi
respiciunt ad deos alienos, et diligunt vinacia uvarum. 2 Et fodi eam mihi
quindecim argenteis, et coro hordei, et dimidio coro hordi. 3 Et dixi ad
eam : Dies multos exspectabis me ; non fornicaberis, et non eris viro ; sed
et ego exspectabo te. 4 Quia dies multos sedebunt filii Isral sine rege, et
sine principe, et sine sacrificio, et sine altari, et sine ephod, et sine
theraphim. 5 Et post hc revertentur filii Isral, et qurent Dominum Deum
suum, et David regem suum : et pavebunt ad Dominum, et ad bonum ejus,
in novissimo dierum.
Cap. 4
Audite verbum Domini, filii Isral,
quia judicium Domino cum habitatoribus terr :
non est enim veritas, et non est misericordia,
1
1378/1834
et non est scientia Dei in terra.

2
Maledictum, et mendacium,
et homicidium, et furtum, et adulterium inundaverunt,
et sanguis sanguinem tetigit.
3
Propter hoc lugebit terra,
et infirmabitur omnis qui habitat in ea,
in bestia agri, et in volucre cli ;
sed et pisces maris congregabuntur.
4
Verumtamen unusquisque non judicet,
et non arguatur vir :
populus enim tuus sicut hi qui contradicunt sacerdoti.
5
Et corrues hodie,
et corruet etiam propheta tecum.
Nocte tacere feci matrem tuam.
6
Conticuit populus meus,
eo quod non habuerit scientiam :
quia tu scientiam repulisti,
repellam te, ne sacerdotio fungaris mihi ;
et oblita es legis Dei tui,
obliviscar filiorum tuorum et ego.
7
Secundum multitudinem eorum sic peccaverunt mihi :
gloriam eorum in ignominiam commutabo.
8
Peccata populi mei comedent,
et ad iniquitatem eorum sublevabunt animas eorum.
9
Et erit sicut populus, sic sacerdos ;
et visitabo super eum vias ejus,
et cogitationes ejus reddam ei.
10
Et comedent, et non saturabuntur ;
fornicati sunt, et non cessaverunt :
quoniam Dominum dereliquerunt in non custodiendo.
11
Fornicatio, et vinum, et ebrietas auferunt cor.
12
Populus meus in ligno suo interrogavit,
et baculus ejus annuntiavit ei ;
spiritus enim fornicationum decepit eos,
et fornicati sunt a Deo suo.
13
Super capita montium sacrificabant,
et super colles ascendebant thymiama ;
subtus quercum, et populum, et terebinthum,
quia bona erat umbra ejus ;
ideo fornicabuntur fili vestr,
et spons vestr adulter erunt.
14
Non visitabo super filias vestras cum fuerint fornicat,
et super sponsas vestras cum adulteraverint,
1379/1834
quoniam ipsi cum meretricibus conversabantur,

et cum effeminatis sacrificabant ;
et populus non intelligens vapulabit.
15
Si fornicaris tu, Isral,
non delinquat saltem Juda ;
et nolite ingredi in Galgala,
et ne ascenderitis in Bethaven,
neque juraveritis : Vivit Dominus !
16
Quoniam sicut vacca lasciviens declinavit Isral ;
nunc pascet eos Dominus, quasi agnum in latitudine.
17
Particeps idolorum Ephraim : dimitte eum.
18
Separatum est convivium eorum ;
fornicatione fornicati sunt :
dilexerunt afferre ignominiam protectores ejus.
19
Ligavit eum spiritus in alis suis,
et confundentur a sacrificiis suis.
Cap. 5
Audite hoc, sacerdotes,
et attendite, domus Isral,
et domus regis, auscultate :
quia vobis judicium est,
quoniam laqueus facti estis speculationi,
et rete expansum super Thabor.
2
Et victimas declinastis in profundum ;
et ego eruditor omnium eorum.
3
Ego scio Ephraim,
et Isral non est absconditus a me :
quia nunc fornicatus est Ephraim ;
contaminatus est Isral.
4
Non dabunt cogitationes suas ut revertantur ad Deum suum,
quia spiritus fornicationum in medio eorum,
et Dominum non cognoverunt.
5
Et respondebit arrogantia Isral in facie ejus,
et Isral et Ephraim ruent in iniquitate sua :
ruet etiam Judas cum eis.
6
In gregibus suis et in armentis suis vadent ad qurendum Dominum,
et non invenient :
ablatus est ab eis.
7
In Dominum prvaricati sunt,
quia filios alienos genuerunt :
nunc devorabit eos mensis, cum partibus suis.
8
Clangite buccina in Gabaa,
1
1380/1834
tuba in Rama ;
ululate in Bethaven,
post tergum tuum, Benjamin.
9
Ephraim in desolatione erit in die correptionis ;
in tribubus Isral ostendi fidem.
10
Facti sunt principes Juda quasi assumentes terminum ;
super eos effundam quasi aquam iram meam.
11
Calumniam patiens est Ephraim, fractus judicio,
quoniam cpit abire post sordes.
12
Et ego quasi tinea Ephraim,
et quasi putredo domui Juda.
13
Et vidit Ephraim languorem suum,
et Juda vinculum suum ;
et abiit Ephraim ad Assur,
et misit ad regem ultorem :
et ipse non poterit sanare vos,
nec solvere poterit a vobis vinculum.
14
Quoniam ego quasi lena Ephraim,
et quasi catulus leonis domui Juda.
Ego, ego capiam, et vadam ;
tollam, et non est qui eruat.
15
Vadens revertar ad locum meum,
donec deficiatis, et quratis faciem meam.
Cap. 6
In tribulatione sua mane consurgent ad me :
Venite, et revertamur ad Dominum,
2
quia ipse cepit, et sanabit nos ;
percutiet, et curabit nos.
3
Vivificabit nos post duos dies ;
in die tertia suscitabit nos,
et vivemus in conspectu ejus.
Sciemus, sequemurque ut cognoscamus Dominum :
quasi diluculum prparatus est egressus ejus,
et veniet quasi imber nobis temporaneus et serotinus terr.
4
Quid faciam tibi, Ephraim ?
quid faciam tibi, Juda ?
misericordia vestra quasi nubes matutina,
et quasi ros mane pertransiens.
5
Propter hoc dolavi in prophetis ;
occidi eos in verbis oris mei :
et judicia tua quasi lux egredientur.
6
Quia misericordiam volui, et non sacrificium ;
1
1381/1834
et scientiam Dei plus quam holocausta.

7
Ipsi autem sicut Adam transgressi sunt pactum :
ibi prvaricati sunt in me.
8
Galaad civitas operantium idolum,
supplantata sanguine.
9
Et quasi fauces virorum latronum,
particeps sacerdotum, in via interficientium pergentes de Sichem :
quia scelus operati sunt.
10
In domo Isral vidi horrendum :
ibi fornicationes Ephraim,
contaminatus est Isral.
11
Sed et Juda, pone messem tibi,
cum convertero captivitatem populi mei.
Cap. 7
Cum sanare vellem Isral,
revelata est iniquitas Ephraim,
et malitia Samari,
quia operati sunt mendacium ;
et fur ingressus est spolians,
latrunculus foris.
2
Et ne forte dicant in cordibus suis,
omnem malitiam eorum me recordatum,
nunc circumdederunt eos adinventiones su :
coram facie mea fact sunt.
3
In malitia sua ltificaverunt regem,
et in mendaciis suis principes.
4
Omnes adulterantes,
quasi clibanus succensus a coquente ;
quievit paululum civitas a commistione fermenti,
donec fermentaretur totum.
5
Dies regis nostri : cperunt principes furere a vino ;
extendit manum suam cum illusoribus.
6
Quia applicuerunt quasi clibanum cor suum,
cum insidiaretur eis ;
tota nocte dormivit coquens eos :
mane ipse succensus quasi ignis flamm.
7
Omnes calefacti sunt quasi clibanus,
et devoraverunt judices suos :
omnes reges eorum ceciderunt ;
non est qui clamat in eis ad me.
8
Ephraim in populis ipse commiscebatur ;
Ephraim factus est subcinericius panis, qui non reversatur.
1
1382/1834
Comederunt alieni robur ejus, et ipse nescivit ;

sed et cani effusi sunt in eo, et ipse ignoravit.
10
Et humiliabitur superbia Isral in facie ejus ;
nec reversi sunt ad Dominum Deum suum,
et non qusierunt eum in omnibus his.
11
Et factus est Ephraim quasi columba seducta non habens cor.
gyptum invocabant ; ad Assyrios abierunt.
12
Et cum profecti fuerint,
expandam super eos rete meum :
quasi volucrem cli detraham eos ;
cdam eos secundum auditionem ctus eorum.
13
V eis, quoniam recesserunt a me !
vastabuntur, quia prvaricati sunt in me,
et ego redemi eos,
et ipsi locuti sunt contra me mendacia.
14
Et non clamaverunt ad me in corde suo,
sed ululabant in cubilibus suis :
super triticum et vinum ruminabant ;
recesserunt a me.
15
Et ego erudivi eos, et confortavi brachia eorum,
et in me cogitaverunt malitiam.
16
Reversi sunt ut essent absque jugo ;
facti sunt quasi arcus dolosus :
cadent in gladio principes eorum, a furore lingu su.
Ista subsannatio eorum in terra gypti.
Cap. 8
In gutture tuo sit tuba
quasi aquila super domum Domini,
pro eo quod transgressi sunt fdus meum,
et legem meam prvaricati sunt.
2
Me invocabunt : Deus meus,
cognovimus te Isral.
3
Projecit Isral bonum :
inimicus persequetur eum.
4
Ipsi regnaverunt, et non ex me ;
principes exstiterunt, et non cognovi :
argentum suum et aurum suum fecerunt sibi idola,
ut interirent.
5
Projectus est vitulus tuus, Samaria ;
iratus est furor meus in eos.
Usquequo non poterunt emundari ?
6
Quia ex Isral et ipse est :
1
1383/1834
artifex fecit illum, et non est deus ;

quoniam in aranearum telas erit vitulus Samari.
7
Quia ventum seminabunt,
et turbinem metent :
culmus stans non est in eo ;
germen non faciet farinam :
quod etsi fecerit, alieni comedent eam.
8
Devoratus est Isral ;
nunc factus est in nationibus quasi vas immundum.
9
Quia ipsi ascenderunt ad Assur,
onager solitarius sibi ;
Ephraim munera dederunt amatoribus.
10
Sed et cum mercede conduxerint nationes,
nunc congregabo eos,
et quiescent paulisper ab onere regis et principum.
11
Quia multiplicavit Ephraim altaria ad peccandum ;
fact sunt ei ar in delictum.
12
Scribam ei multiplices leges meas,
qu velut alien computat sunt.
13
Hostias offerent,
immolabunt carnes et comedent,
et Dominus non suscipiet eas :
nunc recordabitur iniquitatis eorum,
et visitabit peccata eorum :
ipsi in gyptum convertentur.
14
Et oblitus est Isral factoris sui,
et dificavit delubra ;
et Judas multiplicavit urbes munitas ;
et mittam ignem in civitates ejus,
et devorabit des illius.
Cap. 9
Noli ltari, Isral ;
noli exsultare sicut populi :
quia fornicatus es a Deo tuo ;
dilexisti mercedem super omnes areas tritici.
2
Area et torcular non pascet eos,
et vinum mentietur eis :
3
non habitabunt in terra Domini.
Reversus est Ephraim in gyptum,
et in Assyriis pollutum comedit.
4
Non libabunt Domino vinum,
et non placebunt ei.
1
1384/1834
Sacrificia eorum quasi panis lugentium ;

omnes qui comedent eum, contaminabuntur :
quia panis eorum anim ipsorum :
non intrabit in domum Domini.
5
Quid facietis in die solemni,
in die festivitatis Domini ?
6
Ecce enim profecti sunt a vastitate :
gyptus congregabit eos ;
Memphis sepeliet eos :
desiderabile argentum eorum urtica hreditabit,
lappa in tabernaculis eorum.
7
Venerunt dies visitationis,
venerunt dies retributionis.
Scitote, Isral,
stultum prophetam,
insanum virum spiritualem,
propter multitudinem iniquitatis tu,
et multitudinem amenti.
8
Speculator Ephraim cum Deo meo,
propheta laqueus ruin factus est super omnes vias ejus ;
insania in domo Dei ejus.
9
Profunde peccaverunt, sicut in diebus Gabaa.
Recordabitur iniquitatis eorum,
et visitabit peccata eorum.
10
Quasi uvas in deserto inveni Isral,
quasi prima poma ficulne in cacumine ejus vidi patres eorum :
ipsi autem intraverunt ad Beelphegor,
et abalienati sunt in confusionem,
et facti sunt abominabiles sicut ea qu dilexerunt.
11
Ephraim quasi avis avolavit ;
gloria eorum a partu, et ab utero, et a conceptu.
12
Quod etsi enutrierint filios suos,
absque liberis eos faciam in hominibus ;
sed et v eis cum recessero ab eis !
13
Ephraim, ut vidi, Tyrus erat fundata in pulchritudine ;
et Ephraim educet ad interfectorem filios suos.
14
Da eis, Domine. Quid dabis eis ?
da eis vulvam sine liberis, et ubera arentia.
15
Omnes nequiti eorum in Galgal,
quia ibi exosos habui eos.
Propter malitiam adinventionum eorum,
de domo mea ejiciam eos ;
non addam ut diligam eos :
1385/1834
omnes principes eorum recedentes.

16
Percussus est Ephraim ;
radix eorum exsiccata est :
fructum nequaquam facient,
quod etsi genuerint,
interficiam amantissima uteri eorum.
17
Abjiciet eos Deus meus, quia non audierunt eum,
et erunt vagi in nationibus.
Cap. 10
Vitis frondosa Isral,
fructus adquatus est ei :
secundum multitudinem fructus sui multiplicavit altaria,
juxta ubertatem terr su exuberavit simulacris.
2
Divisum est cor eorum, nunc interibunt ;
ipse confringet simulacra eorum,
depopulabitur aras eorum.
3
Quia nunc dicent : Non est rex nobis,
non enim timemus Dominum ;
et rex quid faciet nobis ?
4
Loquimini verba visionis inutilis, et ferietis fdus ;
et germinabit quasi amaritudo judicium super sulcos agri.
5
Vaccas Bethaven coluerunt habitatores Samari ;
quia luxit super eum populus ejus,
et ditui ejus super eum exsultaverunt
in gloria ejus, quia migravit ab eo.
6
Siquidem et ipse in Assur delatus est,
munus regi ultori.
Confusio Ephraim capiet,
et confundetur Isral in voluntate sua.
7
Transire fecit Samaria regem suum
quasi spumam super faciem aqu.
8
Et disperdentur excelsa idoli, peccatum Isral ;
lappa et tribulus ascendet super aras eorum :
et dicent montibus : Operite nos,
et collibus : Cadite super nos.
9
Ex diebus Gabaa peccavit Isral ;
ibi steterunt.
Non comprehendet eos in Gabaa
prlium super filios iniquitatis.
10
Juxta desiderium meum corripiam eos :
congregabuntur super eos populi,
cum corripientur propter duas iniquitates suas.
1
1386/1834
11
Ephraim vitula docta diligere trituram,

et ego transivi super pulchritudinem colli ejus :
ascendam super Ephraim,
arabit Judas ;
confringet sibi sulcos Jacob.
12
Seminate vobis in justitia,
et metite in ore misericordi.
Innovate vobis novale ;
tempus autem requirendi Dominum,
cum venerit qui docebit vos justitiam.
13
Arastis impietatem,
iniquitatem messuistis :
comedistis frugem mendacii,
quia confisus es in viis tuis,
in multitudine fortium tuorum.
14
Consurget tumultus in populo tuo ;
et omnes munitiones tu vastabuntur,
sicut vastatus est Salmana a domo ejus qui judicavit Baal
in die prlii, matre super filios allisa.
15
Sic fecit vobis Bethel,
a facie maliti nequitiarum vestrarum.
Cap. 11
Sicut mane transiit, pertransiit rex Isral.
Quia puer Isral, et dilexi eum ;
et ex gypto vocavi filium meum.
2
Vocaverunt eos, sic abierunt a facie eorum ;
Baalim immolabant, et simulacris sacrificabant.
3
Et ego quasi nutritius Ephraim :
portabam eos in brachiis meis,
et nescierunt quod curarem eos.
4
In funiculis Adam traham eos,
in vinculis caritatis ;
et ero eis quasi exaltans jugum super maxillas eorum,
et declinavi ad eum ut vesceretur.
5
Non revertetur in terram gypti, et Assur ipse rex ejus,
quoniam noluerunt converti.
6
Cpit gladius in civitatibus ejus,
et consumet electos ejus,
et comedet capita eorum.
7
Et populus meus pendebit ad reditum meum ;
jugum autem imponetur eis simul, quod non auferetur.
8
Quomodo dabo te, Ephraim ?
1
1387/1834
protegam te, Isral ?

Quomodo dabo te sicut Adama,
ponam te ut Seboim ?
Conversum est in me cor meum,
pariter conturbata est pnitudo mea.
9
Non faciam furorem ir me ;
non convertar ut disperdam Ephraim,
quoniam Deus ego, et non homo ;
in medio tui sanctus,
et non ingrediar civitatem.
10
Post Dominum ambulabunt ;
quasi leo rugiet,
quia ipse rugiet,
et formidabunt filii maris.
11
Et avolabunt quasi avis ex gypto,
et quasi columba de terra Assyriorum :
et collocabo eos in domibus suis, dicit Dominus.
12
Circumdedit me in negatione Ephraim,

et in dolo domus Isral ;
Judas autem testis descendit cum Deo,
et cum sanctis fidelis.
Cap. 12
Ephraim pascit ventum,
et sequitur stum ;
tota die mendacium et vastitatem multiplicat :
et fdus cum Assyriis iniit,
et oleum in gyptum ferebat.
2
Judicium ergo Domini cum Juda,
et visitatio super Jacob :
juxta vias ejus, et juxta adinventiones ejus reddet ei.
3
In utero supplantavit fratrem suum,
et in fortitudine sua directus est cum angelo.
4
Et invaluit ad angelum, et confortatus est ;
flevit, et rogavit eum.
In Bethel invenit eum,
et ibi locutus est nobiscum.
5
Et Dominus Deus exercituum,
Dominus memoriale ejus.
6
Et tu ad Deum tuum converteris ;
misericordiam et judicium custodi,
1
1388/1834
et spera in Deo tuo semper.

7
Chanaan, in manu ejus statera dolosa,
calumniam dilexit.
8
Et dixit Ephraim : Verumtamen dives effectus sum ;
inveni idolum mihi :
omnes labores mei non invenient mihi iniquitatem quam peccavi.
9
Et ego Dominus Deus tuus ex terra gypti :
adhuc sedere te faciam in tabernaculis, sicut in diebus festivitatis.
10
Et locutus sum super prophetas,
et ego visionem multiplicavi,
et in manu prophetarum assimilatus sum.
11
Si Galaad idolum, ergo frustra erant in Galgal bobus immolantes ;
nam et altaria eorum quasi acervi super sulcos agri.
12
Fugit Jacob in regionem Syri,
et servivit Isral in uxorem,
et in uxorem servavit.
13
In propheta autem eduxit Dominus Isral de gypto,
et in propheta servatus est.
14
Ad iracundiam me provocavit Ephraim in amaritudinibus suis :
et sanguis ejus super eum veniet,
et opprobrium ejus restituet ei Dominus suus.
Cap. 13
Loquente Ephraim, horror invasit Isral ;
et deliquit in Baal, et mortuus est.
2
Et nunc addiderunt ad peccandum ;
feceruntque sibi conflatile de argento suo
quasi similitudinem idolorum :
factura artificum totum est :
his ipsi dicunt : Immolate homines, vitulos adorantes.
3
Idcirco erunt quasi nubes matutina,
et sicut ros matutinus prteriens ;
sicut pulvis turbine raptus ex area,
et sicut fumus de fumario.
4
Ego autem Dominus Deus tuus, ex terra gypti ;
et Deum absque me nescies,
et salvator non est prter me.
5
Ego cognovi te in deserto,
in terra solitudinis.
6
Juxta pascua sua adimpleti sunt et saturati sunt ;
et levaverunt cor suum, et obliti sunt mei.
7
Et ego ero eis quasi lena,
sicut pardus in via Assyriorum.
1
1389/1834
Occurram eis quasi ursa raptis catulis,

et dirumpam interiora jecoris eorum,
et consumam eos ibi quasi leo :
bestia agri scindet eos.
9
Perditio tua, Isral : tantummodo in me auxilium tuum.
10
Ubi est rex tuus ?
maxime nunc salvet te in omnibus urbibus tuis ;
et judices tui, de quibus dixisti :
Da mihi regem et principes.
11
Dabo tibi regem in furore meo,
et auferam in indignatione mea.
12
Colligata est iniquitas Ephraim ;
absconditum peccatum ejus.
13
Dolores parturientis venient ei :
ipse filius non sapiens :
nunc enim non stabit in contritione filiorum.
14
De manu mortis liberabo eos ;
de morte redimam eos.
Ero mors tua, o mors !
morsus tuus ero, inferne !
consolatio abscondita est ab oculis meis.
15
Quia ipse inter fratres dividet :
adducet urentem ventum Dominus de deserto ascendentem,
et siccabit venas ejus,
et desolabit fontem ejus :
et ipse diripiet thesaurum omnis vasis desiderabilis.
Cap. 14
Pereat Samaria, quoniam ad amaritudinem concitavit Deum suum !
in gladio pereant,
parvuli eorum elidantur,
et ft ejus discindantur !
1
Convertere, Isral, ad Dominum Deum tuum,

quoniam corruisti in iniquitate tua.
3
Tollite vobiscum verba,
et convertimini ad Dominum ; et dicite ei :
Omnem aufer iniquitatem, accipe bonum,
et reddemus vitulos labiorum nostrorum.
4
Assur non salvabit nos :
super equum non ascendemus,
nec dicemus ultra, Dii nostri opera manuum nostrarum :
1390/1834
quia ejus, qui in te est, misereberis pupilli.

5
Sanabo contritiones eorum ;
diligam eos spontanee :
quia aversus est furor meus ab eis.
6
Ero quasi ros ;
Isral germinabit sicut lilium,
et erumpet radix ejus ut Libani.
7
Ibunt rami ejus,
et erit quasi oliva gloria ejus,
et odor ejus ut Libani.
8
Convertentur sedentes in umbra ejus ;
vivent tritico, et germinabunt quasi vinea ;
memoriale ejus sicut vinum Libani.
9
Ephraim, quid mihi ultra idola ?
Ego exaudiam, et dirigam eum ego ut abietem virentem ;
ex me fructus tuus inventus est.
10
Quis sapiens, et intelliget ista ? intelligens, et sciet hc ?
quia rect vi Domini,
et justi ambulabunt in eis ;
prvaricatores vero corruent in eis.
Prophetia Jol
Cap. 1 1 Verbum Domini, quod factum est ad Jol, filium Phatuel.
2
Audite hoc, senes,
et auribus percipite, omnes habitatores terr :
si factum est istud in diebus vestris,
aut in diebus patrum vestrorum ?
3
Super hoc filiis vestris narrate,
et filii vestri filiis suis,
et filii eorum generationi alter.
4
Residuum eruc comedit locusta,
et residuum locust comedit bruchus,
et residuum bruchi comedit rubigo.
5
Expergiscimini, ebrii,
et flete et ululate, omnes qui bibitis vinum in dulcedine,
quoniam periit ab ore vestro.
6
Gens enim ascendit super terram meam,
fortis et innumerabilis :
dentes ejus ut dentes leonis,
et molares ejus ut catuli leonis.
7
Posuit vineam meam in desertum,
1391/1834
et ficum meam decorticavit ;

nudans spoliavit eam, et projecit :
albi facti sunt rami ejus.
8
Plange quasi virgo accincta sacco super virum pubertatis su.
9
Periit sacrificium et libatio de domo Domini ;
luxerunt sacerdotes, ministri Domini.
10
Depopulata est regio,
luxit humus,
quoniam devastatum est triticum,
confusum est vinum,
elanguit oleum.
11
Confusi sunt agricol,
ululaverunt vinitores
super frumento et hordeo,
quia periit messis agri.
12
Vinea confusa est,
et ficus elanguit ;
malogranatum, et palma, et malum,
et omnia ligna agri aruerunt,
quia confusum est gaudium a filiis hominum.
13
Accingite vos, et plangite, sacerdotes :
ululate, ministri altaris ;
ingredimini, cubate in sacco, ministri Dei mei,
quoniam interiit de domo Dei vestri sacrificium et libatio.
14
Sanctificate jejunium, vocate ctum,
congregate senes, omnes habitatores terr
in domum Dei vestri,
et clamate ad Dominum :
15
A, a, a, diei !
quia prope est dies Domini,
et quasi vastitas a potente veniet.
16
Numquid non coram oculis vestris alimenta perierunt
de domo Dei nostri, ltitia et exsultatio ?
17
Computruerunt jumenta in stercore suo,
demolita sunt horrea,
dissipat sunt apothec,
quoniam confusum est triticum.
18
Quid ingemuit animal,
mugierunt greges armenti ?
quia non est pascua eis ;
sed et greges pecorum disperierunt.
19
Ad te, Domine, clamabo,
quia ignis comedit speciosa deserti,
1392/1834
et flamma succendit omnia ligna regionis.

20
Sed et besti agri, quasi area sitiens imbrem, suspexerunt ad te,
quoniam exsiccati sunt fontes aquarum,
et ignis devoravit speciosa deserti.
Cap. 2
Canite tuba in Sion,
ululate in monte sancto meo,
conturbentur omnes habitatores terr :
quia venit dies Domini, quia prope est.
2
Dies tenebrarum et caliginis,
dies nubis et turbinis ;
quasi mane expansum super montes
populus multus et fortis :
similis ei non fuit a principio,
et post eum non erit
usque in annos generationis et generationis.
3
Ante faciem ejus ignis vorans,
et post eum exurens flamma.
Quasi hortus voluptatis terra coram eo,
et post eum solitudo deserti,
neque est qui effugiat eum.
4
Quasi aspectus equorum, aspectus eorum ;
et quasi equites, sic current.
5
Sicut sonitus quadrigarum super capita montium exilient,
sicut sonitus flamm ignis devorantis stipulam,
velut populus fortis prparatus ad prlium.
6
A facie ejus cruciabuntur populi ;
omnes vultus redigentur in ollam.
7
Sicut fortes current ;
quasi viri bellatores ascendent murum :
viri in viis suis gradientur,
et non declinabunt a semitis suis.
8
Unusquisque fratrem suum non coarctabit,
singuli in calle suo ambulabunt ;
sed et per fenestras cadent, et non demolientur.
9
Urbem ingredientur, in muro current,
domos conscendent, per fenestras intrabunt quasi fur.
10
A facie ejus contremuit terra,
moti sunt cli,
sol et luna obtenebrati sunt,
et stell retraxerunt splendorem suum.
11
Et Dominus dedit vocem suam ante faciem exercitus sui,
1
1393/1834
quia multa sunt nimis castra ejus,

quia fortia et facientia verbum ejus :
magnus enim dies Domini, et terribilis valde,
et quis sustinebit eum ?
12
Nunc ergo, dicit Dominus,
convertimini ad me in toto corde vestro,
in jejunio, et in fletu, et in planctu.
13
Et scindite corda vestra, et non vestimenta vestra ;
et convertimini ad Dominum Deum vestrum,
quia benignus et misericors est,
patiens et mult misericordi,
et prstabilis super malitia.
14
Quis scit si convertatur, et ignoscat,
et relinquat post se benedictionem, sacrificium et libamen Domino Deo
vestro ?
15
Canite tuba in Sion,
sanctificate jejunium, vocate ctum :
16
congregate populum, sanctificate ecclesiam,
coadunate senes, congregate parvulos, et sugentes ubera ;
egrediatur sponsus de cubili suo,
et sponsa de thalamo suo.
17
Inter vestibulum et altare plorabunt sacerdotes, ministri Domini,
et dicent : Parce, Domine, parce populo tuo ;
et ne des hreditatem tuam in opprobrium,
ut dominentur eis nationes.
Quare dicunt in populis : Ubi est Deus eorum ?
18
Zelatus est Dominus terram suam,

et pepercit populo suo.
19
Et respondit Dominus, et dixit populo suo :
Ecce ego mittam vobis frumentum, et vinum, et oleum,
et replebimini eis ;
et non dabo vos ultra opprobrium in gentibus.
20
Et eum qui ab aquilone est procul faciam a vobis,
et expellam eum in terram inviam et desertam :
faciem ejus contra mare orientale,
et extremum ejus ad mare novissimum :
et ascendet ftor ejus,
et ascendet putredo ejus,
quia superbe egit.
21
Noli timere, terra :
exsulta, et ltare,
1394/1834
quoniam magnificavit Dominus ut faceret.

22
Nolite timere, animalia regionis,
quia germinaverunt speciosa deserti ;
quia lignum attulit fructum suum,
ficus et vinea dederunt virtutem suam.
23
Et, filii Sion, exsultate,
et ltamini in Domino Deo vestro,
quia dedit vobis doctorem justiti,
et descendere faciet ad vos imbrem matutinum et serotinum,
sicut in principio.
24
Et implebuntur are frumento,
et redundabunt torcularia vino et oleo.
25
Et reddam vobis annos, quos comedit locusta,
bruchus, et rubigo, et eruca :
fortitudo mea magna quam misi in vos.
26
Et comedetis vescentes, et saturabimini ;
et laudabitis nomen Domini Dei vestri,
qui fecit mirabilia vobiscum ;
et non confundetur populus meus in sempiternum.
27
Et scietis quia in medio Isral ego sum,
et ego Dominus Deus vester, et non est amplius ;
et non confundetur populus meus in ternum.
28
Et erit post hc :
effundam spiritum meum super omnem carnem,
et prophetabunt filii vestri et fili vestr :
senes vestri somnia somniabunt,
et juvenes vestri visiones videbunt.
29
Sed et super servos meos et ancillas
in diebus illis effundam spiritum meum.
30
Et dabo prodigia in clo et in terra,
sanguinem, et ignem, et vaporem fumi.
31
Sol convertetur in tenebras,
et luna in sanguinem,
antequam veniat dies Domini magnus et horribilis.
32
Et erit : omnis qui invocaverit nomen Domini, salvus erit :
quia in monte Sion et in Jerusalem
erit salvatio, sicut dixit Dominus,
et in residuis quos Dominus vocaverit.
Cap. 3
1395/1834
Quia ecce in diebus illis, et in tempore illo,

cum convertero captivitatem Juda et Jerusalem,
2
congregabo omnes gentes,
et deducam eas in vallem Josaphat ;
et disceptabo cum eis ibi super populo meo,
et hreditate mea Isral,
quos disperserunt in nationibus,
et terram meam diviserunt.
3
Et super populum meum miserunt sortem ;
et posuerunt puerum in prostibulo,
et puellam vendiderunt pro vino ut biberent.
4
Verum quid mihi et vobis, Tyrus et Sidon,
et omnis terminus Palstinorum ?
numquid ultionem vos reddetis mihi ?
et si ulciscimini vos contra me,
cito velociter reddam vicissitudinem vobis super caput vestrum.
5
Argentum enim meum et aurum tulistis,
et desiderabilia mea et pulcherrima intulistis in delubra vestra.
6
Et filios Juda et filios Jerusalem vendidistis filiis Grcorum,
ut longe faceretis eos de finibus suis.
7
Ecce ego suscitabo eos de loco in quo vendidistis eos,
et convertam retributionem vestram in caput vestrum.
8
Et vendam filios vestros et filias vestras in manibus filiorum Juda,
et venundabunt eos Sabis, genti longinqu,
9
Clamate hoc in gentibus,
sanctificate bellum,
suscitate robustos :
accedant, ascendant omnes viri bellatores.
10
Concidite aratra vestra in gladios,
et ligones vestros in lanceas.
Infirmus dicat : Quia fortis ego sum.
11
Erumpite, et venite, omnes gentes de circuitu,
et congregamini ;
ibi occumbere faciet Dominus robustos tuos.
12
Consurgant, et ascendant gentes in vallem Josaphat,
quia ibi sedebo ut judicem omnes gentes in circuitu.
13
Mittite falces, quoniam maturavit messis ;
venite, et descendite,
quia plenum est torcular, exuberant torcularia :
quia multiplicata est malitia eorum.
14
Populi, populi, in valle concisionis,
quia juxta est dies Domini in valle concisionis.
1396/1834
15
Sol et luna obtenebrati sunt,

et stell retraxerunt splendorem suum.
16
Et Dominus de Sion rugiet,
et de Jerusalem dabit vocem suam,
et movebuntur cli et terra ;
et Dominus spes populi sui,
et fortitudo filiorum Isral.
17
Et scietis quia ego Dominus Deus vester,
habitans in Sion monte sancto meo ;
et erit Jerusalem sancta,
et alieni non transibunt per eam amplius.
18
Et erit in die illa : stillabunt montes dulcedinem,
et colles fluent lacte,
et per omnes rivos Juda ibunt aqu ;
et fons de domo Domini egredietur,
et irrigabit torrentem spinarum.
19
gyptus in desolationem erit,
et Iduma in desertum perditionis,
pro eo quod inique egerint in filios Juda,
et effuderint sanguinem innocentem in terra sua.
20
Et Juda in ternum habitabitur,
et Jerusalem in generationem et generationem.
21
Et mundabo sanguinem eorum, quem non mundaveram ;
et Dominus commorabitur in Sion.
Prophetia Amos
Cap. 1 1 Verba Amos, qui fuit in pastoribus de Thecue, qu vidit
super Isral in diebus Ozi, regis Juda, et in diebus Jeroboam, filii Joas,
regis Isral, ante duos annos terrmotus.
2
Et dixit :
Dominus de Sion rugiet,
et de Jerusalem dabit vocem suam ;
et luxerunt speciosa pastorum,
et exsiccatus est vertex Carmeli.
3
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Damasci,
et super quatuor non convertam eum,
eo quod trituraverint in plaustris ferreis Galaad.
4
Et mittam ignem in domum Azal,
1397/1834
et devorabit domos Benadad.

5
Et conteram vectem Damasci :
et disperdam habitatorem de campo idoli,
et tenentem sceptrum de domo voluptatis :
et transferetur populus Syri Cyrenen,
dicit Dominus.
6
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Gaz,
eo quod transtulerint captivitatem perfectam,
ut concluderent eam in Iduma.
7
Et mittam ignem in murum Gaz,
et devorabit des ejus.
8
Et disperdam habitatorem de Azoto,
et tenentem sceptrum de Ascalone :
et convertam manum meam super Accaron,
et peribunt reliqui Philisthinorum,
dicit Dominus Deus.
9
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Tyri,
eo quod concluserint captivitatem perfectam in Iduma,
et non sint recordati fderis fratrum.
10
Et mittam ignem in murum Tyri,
et devorabit des ejus.
11
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Edom,
eo quod persecutus sit in gladio fratrem suum,
et violaverit misericordiam ejus,
et tenuerit ultra furorem suum,
et indignationem suam servaverit usque in finem.
12
Mittam ignem in Theman,
et devorabit des Bosr.
13
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus filiorum Ammon,
eo quod dissecuerit prgnantes Galaad
ad dilatandum terminum suum.
14
Et succendam ignem in muro Rabba,
et devorabit des ejus in ululatu in die belli,
et in turbine in die commotionis.
15
Et ibit Melchom in captivitatem,
1398/1834
ipse et principes ejus simul,

dicit Dominus.
Cap. 2
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Moab,
eo quod incenderit ossa regis Idum usque ad cinerem.
2
Et mittam ignem in Moab,
et devorabit des Carioth :
et morietur in sonitu Moab, in clangore tub.
3
Et disperdam judicem de medio ejus,
et omnes principes ejus interficiam cum eo,
dicit Dominus.
1
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Juda,
eo quod abjecerit legem Domini
et mandata ejus non custodierit :
deceperant enim eos idola sua,
post qu abierant patres eorum.
5
Et mittam ignem in Juda,
et devorabit des Jerusalem.
6
Hc dicit Dominus :
Super tribus sceleribus Isral,
pro eo quod vendiderit pro argento justum,
et pauperem pro calceamentis.
7
Qui conterunt super pulverem terr capita pauperum,
et viam humilium declinant :
et filius ac pater ejus ierunt ad puellam,
ut violarent nomen sanctum meum.
8
Et super vestimentis pignoratis accubuerunt juxta omne altare,
et vinum damnatorum bibebant in domo Dei sui.
9
Ego autem exterminavi Amorrhum a facie eorum,
cujus altitudo, cedrorum altitudo ejus,
et fortis ipse quasi quercus ;
et contrivi fructum ejus desuper,
et radices ejus subter.
10
Ego sum qui ascendere vos feci de terra gypti,
et duxi vos in deserto quadraginta annis,
1399/1834
ut possideretis terram Amorrhi.

11
Et suscitavi de filiis vestris in prophetas,
et de juvenibus vestris nazaros.
Numquid non ita est, filii Isral ? dicit Dominus.
12
Et propinabitis nazaris vinum,
et prophetis mandabitis, dicentes :
Ne prophetetis.
13
Ecce ego stridebo subter vos,
sicut stridet plaustrum onustum fno.
14
Et peribit fuga a veloce,
et fortis non obtinebit virtutem suam,
et robustus non salvabit animam suam :
15
et tenens arcum non stabit,
et velox pedibus suis non salvabitur,
et ascensor equi non salvabit animam suam :
16
et robustus corde inter fortes nudus fugiet in illa die,
dicit Dominus.
Cap. 3
Audite verbum quod locutus est Dominus super vos, filii Isral,
super omnem cognationem quam eduxi de terra gypti, dicens :
2
Tantummodo vos cognovi ex omnibus cognationibus terr ;
idcirco visitabo super vos omnes iniquitates vestras.
3
Numquid ambulabunt duo pariter,
nisi convenerit eis ?
4
numquid rugiet leo in saltu,
nisi habuerit prdam ?
numquid dabit catulus leonis vocem de cubili suo,
nisi aliquid apprehenderit ?
5
numquid cadet avis in laqueum terr
absque aucupe ?
numquid auferetur laqueus de terra
antequam quid ceperit ?
6
si clanget tuba in civitate,
et populus non expavescet ?
si erit malum in civitate,
quod Dominus non fecerit ?
7
Quia non facit Dominus Deus verbum,
nisi revelaverit secretum suum ad servos suos prophetas.
8
Leo rugiet, quis non timebit ?
Dominus Deus locutus est, quis non prophetabit ?
9
Auditum facite in dibus Azoti,
et in dibus terr gypti,
1
1400/1834
et dicite : Congregamini super montes Samari,

et videte insanias multas in medio ejus,
et calumniam patientes in penetralibus ejus.
10
Et nescierunt facere rectum, dicit Dominus,
thesaurizantes iniquitatem et rapinas in dibus suis.
11
Tribulabitur et circuietur terra :
et detrahetur ex te fortitudo tua,
et diripientur des tu.
12
Hc dicit Dominus :
Quomodo si eruat pastor de ore leonis
duo crura, aut extremum auricul,
sic eruentur filii Isral, qui habitant in Samaria
in plaga lectuli, et in Damasci grabato.
13
Audite, et contestamini in domo Jacob,
dicit Dominus Deus exercituum ;
14
quia in die cum visitare cpero prvaricationes Isral,
super eum visitabo, et super altaria Bethel ;
et amputabuntur cornua altaris, et cadent in terram.
15
Et percutiam domum hiemalem cum domo stiva,
et peribunt domus eburne,
et dissipabuntur des mult,
dicit Dominus.
Cap. 4
Audite verbum hoc, vacc pingues,
qu estis in monte Samari,
qu calumniam facitis egenis
et confringitis pauperes ;
qu dicitis dominis vestris : Afferte, et bibemus.
2
Juravit Dominus Deus in sancto suo,
quia ecce dies venient super vos,
et levabunt vos in contis,
et reliquias vestras in ollis ferventibus.
3
Et per aperturas exibitis altera contra alteram,
et projiciemini in Armon,
dicit Dominus.
1
Venite ad Bethel, et impie agite ;

ad Galgalam, et multiplicate prvaricationem :
et afferte mane victimas vestras,
tribus diebus decimas vestras.
1401/1834
Et sacrificate de fermentato laudem,

et vocate voluntarias oblationes, et annuntiate ;
sic enim voluistis, filii Isral,
dicit Dominus Deus.
6
Unde et ego dedi vobis stuporem dentium in cunctis urbibus vestris,
et indigentiam panum in omnibus locis vestris ;
et non estis reversi ad me,
dicit Dominus.
7
Ego quoque prohibui a vobis imbrem,
cum adhuc tres menses superessent usque ad messem :
et plui super unam civitatem,
et super alteram civitatem non plui ;
pars una compluta est,
et pars super quam non plui, aruit.
8
Et venerunt du et tres civitates ad unam civitatem
ut biberent aquam, et non sunt satiat ;
et non redistis ad me,
dicit Dominus.
9
Percussi vos in vento urente, et in aurugine :
multitudinem hortorum vestrorum et vinearum vestrarum,
oliveta vestra et ficeta vestra comedit eruca :
dicit Dominus.
10
Misi in vos mortem in via gypti ;
percussi in gladio juvenes vestros,
usque ad captivitatem equorum vestrorum,
et ascendere feci putredinem castrorum vestrorum in nares vestras :
dicit Dominus.
11
Subverti vos sicut subvertit Deus Sodomam et Gomorrham,
et facti estis quasi torris raptus ab incendio :
dicit Dominus.
12
Quapropter hc faciam tibi, Isral :
postquam autem hc fecero tibi,
prparare in occursum Dei tui, Isral.
13
Quia ecce formans montes,
et creans ventum,
et annuntians homini eloquium suum,
faciens matutinam nebulam,
et gradiens super excelsa terr :
Dominus Deus exercituum nomen ejus.
1402/1834
Cap. 5
Audite verbum istud,
quod ego levo super vos planctum :
domus Isral cecidit,
et non adjiciet ut resurgat.
2
Virgo Isral projecta est in terram suam,
non est qui suscitet eam.
3
Urbs de qua egrediebantur mille,
relinquentur in ea centum ;
et de qua egrediebantur centum,
relinquentur in ea decem in domo Isral.
4
Quia hc dicit Dominus domui Isral :
Qurite me, et vivetis.
5
Et nolite qurere Bethel,
et in Galgalam nolite intrare,
et in Bersabee non transibitis,
quia Galgala captiva ducetur,
et Bethel erit inutilis.
6
Qurite Dominum, et vivite
(ne forte comburatur ut ignis domus Joseph, et devorabit,
et non erit qui extinguat Bethel :
7
qui convertitis in absinthium judicium,
et justitiam in terra relinquitis) :
8
facientem Arcturum et Orionem,
et convertentem in mane tenebras,
et diem in noctem mutantem ;
qui vocat aquas maris,
et effundit eas super faciem terr ;
Dominus nomen est ejus :
9
qui subridet vastitatem super robustum,
et depopulationem super potentem affert.
10
Odio habuerunt corripientem in porta,
et loquentem perfecte abominati sunt.
11
Idcirco, pro eo quod diripiebatis pauperem,
et prdam electam tollebatis ab eo,
domos quadro lapide dificabitis,
et non habitabitis in eis ;
vineas plantabis amantissimas,
et non bibetis vinum earum.
12
Quia cognovi multa scelera vestra,
et fortia peccata vestra :
hostes justi, accipientes munus,
1
1403/1834
et pauperes deprimentes in porta.

13
Ideo prudens in tempore illo tacebit,
quia tempus malum est.
14
Qurite bonum, et non malum, ut vivatis ;
et erit Dominus Deus exercituum vobiscum, sicut dixistis.
15
Odite malum et diligite bonum,
et constituite in porta judicium :
si forte misereatur Dominus Deus exercituum reliquiis Joseph.
16
Propterea hc dicit Dominus Deus exercituum, dominator :
In omnibus plateis planctus ;
et in cunctis qu foris sunt, dicetur : V, v !
et vocabunt agricolam ad luctum,
et ad planctum eos qui sciunt plangere.
17
Et in omnibus vineis erit planctus,
quia pertransibo in medio tui,
dicit Dominus.
18
V desiderantibus diem Domini !

ad quid eam vobis ?
Dies Domini ista, tenebr, et non lux.
19
Quomodo si fugiat vir a facie leonis,
et occurrat ei ursus ;
et ingrediatur domum, et innitatur manu sua super parietem,
et mordeat eum coluber.
20
Numquid non tenebr dies Domini, et non lux ;
et caligo, et non splendor in ea ?
21
Odi, et projeci festivitates vestras,
et non capiam odorem ctuum vestrorum.
22
Quod si obtuleritis mihi holocautomata, et munera vestra,
non suscipiam ;
et vota pinguium vestrorum non respiciam.
23
Aufer a me tumultum carminum tuorum ;
et cantica lyr tu non audiam.
24
Et revelabitur quasi aqua judicium,
et justitia quasi torrens fortis.
25
Numquid hostias et sacrificium obtulistis mihi
in deserto quadraginta annis, domus Isral ? 26 et portastis tabernaculum
Moloch vestro,
et imaginem idolorum vestrorum, sidus dei vestri,
qu fecistis vobis.
27
Et migrare vos faciam trans Damascum, dicit Dominus :
Deus exercituum nomen ejus.
1404/1834
Cap. 6
V qui opulenti estis in Sion,
et confiditis in monte Samari :
optimates capita populorum,
ingredientes pompatice domum Isral !
2
Transite in Chalane, et videte,
et ite inde in Emath magnam,
et descendite in Geth Palstinorum,
et ad optima quque regna horum :
si latior terminus eorum termino vestro est.
3
Qui separati estis in diem malum,
et appropinquatis solio iniquitatis ;
4
qui dormitis in lectis eburneis,
et lascivitis in stratis vestris ;
qui comeditis agnum de grege,
et vitulos de medio armenti ;
5
qui canitis ad vocem psalterii,
sicut David putaverunt se habere vasa cantici,
6
bibentes vinum in phialis,
et optimo unguento delibuti,
et nihil patiebantur super contritione Joseph.
7
Quapropter nunc migrabunt in capite transmigrantium,
et auferetur factio lascivientium.
8
Juravit Dominus Deus in anima sua,
dicit Dominus Deus exercituum :
Detestor ego superbiam Jacob,
et domos ejus odi,
et tradam civitatem cum habitatoribus suis.
9
Quod si reliqui fuerint decem viri in domo una,
et ipsi morientur.
10
Et tollet eum propinquus suus, et comburet eum,
ut efferat ossa de domo ;
et dicet ei, qui in penetralibus domus est :
Numquid adhuc est penes te ?
11
Et respondebit : Finis est.
Et dicet ei : Tace,
et non recorderis nominis Domini.
12
Quia ecce Dominus mandabit,
et percutiet domum majorem ruinis,
et domum minorem scissionibus.
13
Numquid currere queunt in petris equi,
aut arari potest in bubalis ?
1
1405/1834
quoniam convertistis in amaritudinem judicium,

et fructum justiti in absinthium.
14
Qui ltamini in nihilo ; qui dicitis :
Numquid non in fortitudine nostra assumpsimus nobis cornua ?
15
Ecce enim suscitabo super vos, domus Isral,
dicit Dominus Deus exercituum, gentem,
et conteret vos ab introitu Emath usque ad torrentem deserti.
Cap. 7 1 Hc ostendit mihi Dominus Deus : et ecce fictor locust in
principio germinantium serotini imbris, et ecce serotinus post tonsionem
regis. 2 Et factum est, cum consummasset comedere herbam terr, dixi :
Domine Deus, propitius esto, obsecro ; quis suscitabit Jacob, quia parvulus
est ? 3 Misertus est Dominus super hoc : Non erit, dixit Dominus. 4 Hc
ostendit mihi Dominus Deus : et ecce vocabat judicium ad ignem Dominus
Deus ; et devoravit abyssum multam, et comedit simul partem. 5 Et dixi :
Domine Deus, quiesce, obsecro ; quis suscitabit Jacob, quia parvulus est ?
6
Misertus est Dominus super hoc : Sed et istud non erit, dixit Dominus
Deus. 7 Hc ostendit mihi Dominus : et ecce Dominus stans super murum
litum, et in manu ejus trulla cmentarii. 8 Et dixit Dominus ad me : Quid tu
vides, Amos ? Et dixi : Trullam cmentarii. Et dixit Dominus :
Ecce ego ponam trullam in medio populi mei Isral ;
non adjiciam ultra superinducere eum.
9
Et demolientur excelsa idoli,
et sanctificationes Isral desolabuntur,
et consurgam super domum Jeroboam in gladio.
10
Et misit Amasias, sacerdos Bethel, ad Jeroboam, regem Isral, dicens :
Rebellavit contra te Amos in medio domus Isral ; non poterit terra
sustinere universos sermones ejus. 11 Hc enim dicit Amos : In gladio
morietur Jeroboam, et Isral captivus migrabit de terra sua. 12 Et dixit
Amasias ad Amos : Qui vides, gradere : fuge in terram Juda, et comede ibi
panem, et prophetabis ibi. 13 Et in Bethel non adjicies ultra ut prophetes,
quia sanctificatio regis est, et domus regni est. 14 Responditque Amos, et
dixit ad Amasiam : Non sum propheta, et non sum filius prophet : sed
armentarius ego sum vellicans sycomoros. 15 Et tulit me Dominus cum
sequerer gregem, et dixit Dominus ad me : Vade, propheta ad populum
meum Isral. 16 Et nunc audi verbum Domini :
Tu dicis : Non prophetabis super Isral,
et non stillabis super domum idoli.
17
Propter hoc hc dicit Dominus :
Uxor tua in civitate fornicabitur,
et filii tui et fili tu in gladio cadent,
et humus tua funiculo metietur :
1406/1834
et tu in terra polluta morieris,

et Isral captivus migrabit de terra sua.
Cap. 8 1 Hc ostendit mihi Dominus Deus : et ecce uncinus
pomorum. 2 Et dixit : Quid tu vides, Amos ? Et dixi : Uncinum pomorum.
Venit finis super populum meum Isral ;
non adjiciam ultra ut pertranseam eum.
3
Et stridebunt cardines templi in die illa,
dicit Dominus Deus :
multi morientur ;
in omni loco projicietur silentium.
4
Audite hoc, qui conteritis pauperem,

et deficere facitis egenos terr,
5
dicentes : Quando transibit mensis,
et venundabimus merces ?
et sabbatum, et aperiemus frumentum,
ut imminuamus mensuram, et augeamus siclum,
et supponamus stateras dolosas,
6
ut possideamus in argento egenos et pauperes pro calceamentis,
et quisquilias frumenti vendamus ?
7
Juravit Dominus in superbiam Jacob :
Si oblitus fuero usque ad finem omnia opera eorum.
8
Numquid super isto non commovebitur terra,
et lugebit omnis habitator ejus,
et ascendet quasi fluvius universus,
et ejicicetur, et defluet, quasi rivus gypti ?
9
Et erit in die illa, dicit Dominus Deus :
occidet sol in meridie,
et tenebrescere faciam terram in die luminis :
10
et convertam festivitates vestras in luctum,
et omnia cantica vestra in planctum,
et inducam super omne dorsum vestrum saccum,
et super omne caput calvitium :
et ponam eam quasi luctum unigeniti,
et novissima ejus quasi diem amarum.
11
Ecce dies veniunt, dicet Dominus,
et mittam famem in terram :
non famem panis, neque sitim aqu,
sed audiendi verbum Domini.
12
Et commovebuntur a mari usque ad mare,
1407/1834
et ab aquilone usque ad orientem :

circuibunt qurentes verbum Domini,
et non invenient.
13
In die illa deficient virgines pulchr et adolescentes in siti,
14
qui jurant in delicto Samari,
et dicunt : Vivit Deus tuus, Dan,
et vivit via Bersabee ;
et cadent, et non resurgent ultra.
Cap. 9 1 Vidi Dominum stantem super altare, et dixit :
Percute cardinem,
et commoveantur superliminaria :
avaritia enim in capite omnium,
et novissimum eorum in gladio interficiam ;
non erit fuga eis.
Fugient, et non salvabitur ex eis qui fugerit.
2
Si descenderint usque ad infernum,
inde manus mea educet eos ;
et si ascenderint usque in clum,
inde detraham eos.
3
Et si absconditi fuerint in vertice Carmeli,
inde scrutans auferam eos ;
et si celaverint se ab oculis meis in profundo maris,
ibi mandabo serpenti, et mordebit eos.
4
Et si abierint in captivitatem coram inimicis suis,
ibi mandabo gladio, et occidet eos :
et ponam oculos meos super eos in malum,
et non in bonum.
5
Et Dominus Deus exercituum, qui tangit terram, et tabescet,
et lugebunt omnes habitantes in ea :
et ascendet sicut rivus omnis,
et defluet sicut fluvius gypti.
6
Qui dificat in clo ascensionem suam,
et fasciculum suum super terram fundavit ;
qui vocat aquas maris,
et effundit eas super faciem terr :
Dominus nomen ejus.
7
Numquid non ut filii thiopum
vos estis mihi, filii Isral ? ait Dominus.
Numquid non Isral ascendere feci de terra gypti,
et Palstinos de Cappadocia,
et Syros de Cyrene ?
1408/1834
Ecce oculi Domini Dei super regnum peccans :

et conteram illud a facie terr ;
verumtamen conterens non conteram domum Jacob,
dicit Dominus.
9
Ecce enim mandabo ego,
et concutiam in omnibus gentibus domum Isral,
sicut concutitur triticum in cribro,
et non cadet lapillus super terram.
10
In gladio morientur omnes peccatores populi mei,
qui dicunt : Non appropinquabit,
et non veniet super nos malum.
11
In die illa suscitabo tabernaculum David, quod cecidit :
et redificabo aperturas murorum ejus,
et ea qu corruerant instaurabo :
et redificabo illud sicut in diebus antiquis,
12
ut possideant reliquias Idum, et omnes nationes :
eo quod invocatum sit nomen meum super eos,
dicit Dominus faciens hc.
13
et comprehendet arator messorem,
et calcator uv mittentem semen :
et stillabunt montes dulcedinem,
et omnes colli culti erunt.
14
Et convertam captivitatem populi mei Isral ;
et dificabunt civitates desertas, et inhabitabunt ;
et plantabunt vineas, et bibent vinum earum,
et facient hortos, et comedent fructus eorum.
15
Et plantabo eos super humum suam,
et non evellam eos ultra de terra sua, quam dedi eis,
dicit Dominus Deus tuus.
Prophetia Abdi
1
Visio Abdi.
Hc dicit Dominus Deus ad Edom :
Auditum audivimus a Domino,
et legatum ad gentes misit :
surgite, et consurgamus adversus eum in prlium.
2
Ecce parvulum dedi te in gentibus :
contemptibilis tu es valde.
3
Superbia cordis tui extulit te,
1409/1834
habitantem in scissuris petrarum,

exaltantem solium tuum ;
qui dicis in corde tuo :
Quis detrahet me in terram ?
4
Si exaltatus fueris ut aquila,
et si inter sidera posueris nidum tuum,
inde detraham te, dicit Dominus.
5
Si fures introissent ad te,
si latrones per noctem,
quomodo conticuisses ?
nonne furati essent sufficientia sibi ?
Si vindemiatores introissent ad te,
numquid saltem racemum reliquissent tibi ?
6
Quomodo scrutati sunt Esau ;
investigaverunt abscondita ejus ?
7
Usque ad terminum emiserunt te :
omnes viri fderis tui illuserunt tibi :
invaluerunt adversum te viri pacis tu,
qui comedunt tecum, ponent insidias subter te ;
non est prudentia in eo.
8
Numquid non in die illa, dicit Dominus,
perdam sapientes de Iduma,
et prudentiam de monte Esau ?
9
Et timebunt fortes tui a meridie,
ut intereat vir de monte Esau.
10
Propter interfectionem,
et propter iniquitatem in fratrem tuum Jacob,
operiet te confusio, et peribis in ternum.
11
In die cum stares adversus eum,
quando capiebant alieni exercitum ejus,
et extranei ingrediebantur portas ejus,
et super Jerusalem mittebant sortem,
tu quoque eras quasi unus ex eis.
12
Et non despicies in die fratris tui,
in die peregrinationis ejus :
et non ltaberis super filios Juda
in die perditionis eorum :
et non magnificabis os tuum
in die angusti.
13
Neque ingredieris portam populi mei
in die ruin eorum ;
neque despicies et tu in malis ejus
in die vastitatis illius.
1410/1834
Et non emitteris adversus exercitum ejus

in die vastitatis illius,
14
neque stabis in exitibus
ut interficias eos qui fugerint,
et non concludes reliquos ejus
in die tribulationis.
15
Quoniam juxta est dies Domini super omnes gentes :
sicut fecisti, fiet tibi ;
retributionem tuam convertet in caput tuum.
16
Quomodo enim bibistis super montem sanctum meum,
bibent omnes gentes jugiter :
et bibent, et absorbebunt,
et erunt quasi non sint.
17
Et in monte Sion erit salvatio, et erit sanctus ;

et possidebit domus Jacob eos qui se possederant.
18
Et erit domus Jacob ignis,
et domus Joseph flamma,
et domus Esau stipula :
et succendentur in eis, et devorabunt eos,
et non erunt reliqui domus Esau,
19
Et hreditabunt hi, qui ad austrum sunt, montem Esau,
et qui in campestribus, Philisthiim :
et possidebunt regionem Ephraim et regionem Samari,
et Benjamin possidebit Galaad.
20
Et transmigratio exercitus hujus filiorum Isral,
omnia loca Chananorum usque ad Sareptam :
et transmigratio Jerusalem, qu in Bosphoro est,
possidebit civitates austri.
21
Et ascendent salvatores in montem Sion judicare montem Esau,
et erit Domino regnum.
Prophetia Jon
Cap. 1 1 Et factum est verbum Domini ad Jonam, filium Amathi,
dicens : 2 Surge, et vade in Niniven, civitatem grandem, et prdica in ea,
quia ascendit malitia ejus coram me. 3 Et surrexit Jonas, ut fugeret in
Tharsis a facie Domini, et descendit in Joppen : et invenit navem euntem in
Tharsis, et dedit naulum ejus, et descendit in eam ut iret cum eis in Tharsis
a facie Domini. 4 Dominus autem misit ventum magnum in mare : et facta
1411/1834
est tempestas magna in mari, et navis periclitabatur conteri. 5 Et timuerunt

naut, et clamaverunt viri ad deum suum, et miserunt vasa qu erant in
navi, in mare, ut alleviaretur ab eis ; et Jonas descendit ad interiora navis, et
dormiebat sopore gravi. 6 Et accessit ad eum gubernator, et dixit ei : Quid
tu sopore deprimeris ? surge, invoca Deum tuum, si forte recogitet Deus de
nobis, et non pereamus. 7 Et dixit vir ad collegam suum : Venite et
mittamus sortes, et sciamus quare hoc malum sit nobis. Et miserunt sortes,
et cecidit sors super Jonam. 8 Et dixerunt ad eum : Indica nobis cujus causa
malum istud sit nobis : quod est opus tuum ? qu terra tua, et quo vadis ?
vel ex quo populo es tu ? 9 Et dixit ad eos : Hebrus ego sum, et Dominum
Deum cli ego timeo, qui fecit mare et aridam. 10 Et timuerunt viri timore
magno, et dixerunt ad eum : Quid hoc fecisti ? cognoverunt enim viri quod
a facie Domini fugeret, quia indicaverat eis. 11 Et dixerunt ad eum : Quid
faciemus tibi, et cessabit mare a nobis ? quia mare ibat, et intumescebat.
12
Et dixit ad eos : Tollite me, et mittite in mare, et cessabit mare a vobis :
scio enim ego quoniam propter me tempestas hc grandis venit super vos.
13
Et remigabant viri ut reverterentur ad aridam, et non valebant, quia mare
ibat, et intumescebat super eos. 14 Et clamaverunt ad Dominum, et
dixerunt : Qusumus, Domine, ne pereamus in anima viri istius, et ne des
super nos sanguinem innocentem : quia tu, Domine, sicut voluisti, fecisti.
15
Et tulerunt Jonam, et miserunt in mare : et stetit mare a fervore suo. 16 Et
timuerunt viri timore magno Dominum : et immolaverunt hostias Domino,
et voverunt vota.
Cap. 2 1 Et prparavit Dominus piscem grandem ut deglutiret
Jonam : et erat Jonas in ventre piscis tribus diebus et tribus noctibus. 2 Et
oravit Jonas ad Dominum Deum suum de ventre piscis, 3 et dixit :
Clamavi de tribulatione mea ad Dominum,
et exaudivit me ;
de ventre inferi clamavi,
et exaudisti vocem meam.
4
Et projecisti me in profundum in corde maris,
et flumen circumdedit me :
omnes gurgites tui, et fluctus tui super me transierunt.
5
Et ego dixi :
Abjectus sum a conspectu oculorum tuorum ;
verumtamen rursus videbo templum sanctum tuum.
6
Circumdederunt me aqu usque ad animam :
abyssus vallavit me,
pelagus operuit caput meum.
7
Ad extrema montium descendi ;
terr vectes concluserunt me in ternum :
et sublevabis de corruptione vitam meam, Domine Deus meus.
1412/1834
Cum angustiaretur in me anima mea,

Domini recordatus sum :
ut veniat ad te oratio mea,
ad templum sanctum tuum.
9
Qui custodiunt vanitates frustra,
misericordiam suam derelinquunt.
10
Ego autem in voce laudis immolabo tibi :
qucumque vovi, reddam pro salute Domino.
11
Et dixit Dominus pisci, et evomuit Jonam in aridam.
Cap. 3 1 Et factum est verbum Domini ad Jonam secundo, dicens :
2
Surge, et vade in Niniven, civitatem magnam, et prdica in ea
prdicationem quam ego loquor ad te. 3 Et surrexit Jonas, et abiit in
Niniven juxta verbum Domini : et Ninive erat civitas magna, itinere trium
dierum. 4 Et cpit Jonas introire in civitatem itinere diei unius : et clamavit,
et dixit : Adhuc quadraginta dies, et Ninive subvertetur. 5 Et crediderunt
viri Ninivit in Deum, et prdicaverunt jejunium, et vestiti sunt saccis, a
majore usque ad minorem. 6 Et pervenit verbum ad regem Ninive : et
surrexit de solio suo, et abjecit vestimentum suum a se, et indutus est sacco,
et sedit in cinere. 7 Et clamavit, et dixit in Ninive ex ore regis et principum
ejus, dicens : Homines, et jumenta, et boves, et pecora non gustent
quidquam : nec pascantur, et aquam non bibant. 8 Et operiantur saccis
homines et jumenta, et clament ad Dominum in fortitudine : et convertatur
vir a via sua mala, et ab iniquitate qu est in manibus eorum. 9 Quis scit si
convertatur et ignoscat Deus, et revertatur a furore ir su, et non
peribimus ? 10 Et vidit Deus opera eorum, quia conversi sunt de via sua
mala : et misertus est Deus super malitiam quam locutus fuerat ut faceret
eis, et non fecit.
Cap. 4 1 Et afflictus est Jonas afflictione magna, et iratus est : 2 et
oravit ad Dominum, et dixit : Obsecro, Domine, numquid non hoc est
verbum meum cum adhuc essem in terra mea ? propter hoc proccupavi ut
fugerem in Tharsis : scio enim quia tu Deus clemens et misericors es,
patiens et mult miserationis, et ignoscens super malitia. 3 Et nunc,
Domine, tolle, quso, animam meam a me, quia melior est mihi mors
quam vita. 4 Et dixit Dominus : Putasne bene irasceris tu ? 5 Et egressus est
Jonas de civitate, et sedit contra orientem civitatis : et fecit sibimet
umbraculum ibi, et sedebat subter illud in umbra, donec videret quid
accideret civitati. 6 Et prparavit Dominus Deus hederam, et ascendit super
caput Jon, ut esset umbra super caput ejus, et protegeret eum (laboraverat
enim) : et ltatus est Jonas super hedera ltitia magna. 7 Et paravit Deus
vermen ascensu diluculi in crastinum : et percussit hederam, et exaruit. 8 Et
cum ortus fuisset sol, prcepit Dominus vento calido et urenti : et percussit
1413/1834
sol super caput Jon, et stuabat : et petivit anim su ut moreretur, et

dixit : Melius est mihi mori quam vivere. 9 Et dixit Dominus ad Jonam :
Putasne bene irasceris tu super hedera ? Et dixit : Bene irascor ego usque
ad mortem. 10 Et dixit Dominus : Tu doles super hederam in qua non
laborasti, neque fecisti ut cresceret ; qu sub una nocte nata est, et sub una
nocte periit : 11 et ego non parcam Ninive, civitati magn, in qua sunt plus
quam centum viginti millia hominum qui nesciunt quid sit inter dexteram et
sinistram suam, et jumenta multa ?
Prophetia Mich
Cap. 1 1 Verbum Domini, quod factum est ad Micham
Morasthiten, in diebus Joathan, Achaz, et Ezechi, regum Juda, quod vidit
super Samariam et Jerusalem.
2
Audite, populi omnes,

et attendat terra, et plenitudo ejus :
et sit Dominus Deus vobis in testem,
Dominus de templo sancto suo.
3
Quia ecce Dominus egredietur de loco suo,
et descendet, et calcabit super excelsa terr.
4
Et consumentur montes subtus eum,
et valles scindentur sicut cera a facie ignis,
et sicut aqu qu decurrunt in prceps.
5
In scelere Jacob omne istud,
et in peccatis domus Isral.
Quod scelus Jacob ? nonne Samaria ?
et qu excelsa Jud ? nonne Jerusalem ?
6
Et ponam Samariam quasi acervum lapidum in agro,
cum plantatur vinea ;
et detraham in vallem lapides ejus,
et fundamenta ejus revelabo.
7
Et omnia sculptilia ejus concidentur,
et omnes mercedes ejus comburentur igne,
et omnia idola ejus ponam in perditionem,
quia de mercedibus meretricis congregata sunt,
et usque ad mercedem meretricis revertentur.
8
Super hoc plangam, et ululabo ;
vadam spoliatus, et nudus ;
faciam planctum velut draconum,
1414/1834
et luctum quasi struthionum :

9
quia desperata est plaga ejus,
quia venit usque ad Judam ;
tetigit portam populi mei usque ad Jerusalem.
10
In Geth nolite annuntiare ;
lacrimis ne ploretis ;
in domo pulveris pulvere vos conspergite.
11
Et transite vobis, habitatio pulchra, confusa ignominia :
non est egressa qu habitat in exitu :
planctum domus vicina accipiet ex vobis, qu stetit sibimet.
12
Quia infirmata est in bonum,
qu habitat in amaritudinibus ;
quia descendit malum a Domino in portam Jerusalem.
13
Tumultus quadrig stuporis habitanti Lachis :
principium peccati est fili Sion,
quia in te inventa sunt scelera Isral.
14
Propterea dabit emissarios super hreditatem Geth,
domus mendacii in deceptionem regibus Isral.
15
Adhuc hredem adducam tibi qu habitas in Maresa ;
usque ad Odollam veniet gloria Isral.
16
Decalvare, et tondere super filios deliciarum tuarum ;
dilata calvitium tuum sicut aquila,
quoniam captivi ducti sunt ex te.
Cap. 2
V qui cogitatis inutile,
et operamini malum in cubilibus vestris !
In luce matutina faciunt illud,
quoniam contra Deum est manus eorum.
2
Et concupierunt agros, et violenter tulerunt :
et rapuerunt domos,
et calumniabantur virum, et domum ejus :
virum, et hreditatem ejus.
3
Idcirco hc dicit Dominus :
Ecce ego cogito super familiam istam malum,
unde non auferetis colla vestra,
et non ambulabitis superbi :
quoniam tempus pessimum est.
4
In die illa sumetur super vos parabola,
et cantabitur canticum cum suavitate, dicentium :
Depopulatione vastati sumus ;
pars populi mei commutata est :
quomodo recedet a me, cum revertatur,
1
1415/1834
qui regiones nostras dividat ?

5
Propter hoc non erit tibi mittens funiculum sortis in ctu Domini.
6
Ne loquamini loquentes ;
non stillabit super istos, non comprehendet confusio.
7
Dicit domus Jacob :
Numquid abbreviatus est spiritus Domini,
aut tales sunt cogitationes ejus ?
nonne verba mea bona sunt cum eo qui recte graditur ?
8
et e contrario populus meus in adversarium consurrexit.
Desuper tunica pallium sustulistis :
et eos qui transibant simpliciter convertistis in bellum.
9
Mulieres populi mei ejecistis de domo deliciarum suarum ;
a parvulis earum tulistis laudem meam in perpetuum.
10
Surgite, et ite, quia non habetis hic requiem :
propter immunditiam ejus corrumpetur putredine pessima.
11
Utinam non essem vir habens spiritum,
et mendacium potius loquerer !
Stillabo tibi in vinum et in ebrietatem ;
et erit super quem stillatur populus iste.
12
Congregatione congregabo, Jacob, totum te ;
in unum conducam reliquias Isral :
pariter ponam illum quasi gregem in ovili,
quasi pecus in medio caularum :
tumultuabuntur a multitudine hominum.
13
Ascendet enim pandens iter ante eos :
divident, et transibunt portam,
et ingredientur per eam :
et transibit rex eorum coram eis,
et Dominus in capite eorum.
Cap. 3
Et dixi : Audite, princeps Jacob,
et duces domus Isral :
numquid non vestrum est scire judicium,
2
qui odio habetis bonum, et diligitis malum ;
qui violenter tollitis pelles eorum desuper eis,
et carnem eorum desuper ossibus eorum ;
3
qui comederunt carnem populi mei,
et pellem eorum desuper excoriaverunt,
et ossa eorum confregerunt,
et conciderunt sicut in lebete,
et quasi carnem in medio oll ?
4
Tunc clamabunt ad Dominum, et non exaudiet eos,
1
1416/1834
et abscondet faciem suam ab eis in tempore illo,

sicut nequiter egerunt in adinventionibus suis.
5
Hc dicit Dominus super prophetas,
qui seducunt populum meum :
qui mordent dentibus suis,
et prdicant pacem ;
et si quis non dederit in ore eorum quippiam,
sanctificant super eum prlium.
6
Propterea nox vobis pro visione erit,
et tenebr vobis pro divinatione ;
et occumbet sol super prophetas,
et obtenebrabitur super eos dies.
7
Et confundentur qui vident visiones,
et confundentur divini ;
et operient omnes vultos suos,
quia non est responsum Dei.
8
Verumtamen ego repletus sum fortitudine spiritus Domini,
judicio, et virtute,
ut annuntiem Jacob scelus suum,
et Isral peccatum suum.
9
Audite hoc, principes domus Jacob,
et judices domus Isral,
qui abominamini judicium,
et omnia recta pervertitis :
10
qui dificatis Sion in sanguinibus,
et Jerusalem in iniquitate.
11
Principes ejus in muneribus judicabant,
et sacerdotes ejus in mercede docebant,
et prophet ejus in pecunia divinabant :
et super Dominum requiescebant, dicentes :
Numquid non Dominus in medio nostrum ?
non venient super nos mala.
12
Propter hoc, causa vestri, Sion quasi ager arabitur,
et Jerusalem quasi acervus lapidum erit,
et mons templi in excelsa silvarum.
Cap. 4
Et erit : in novissimo dierum
erit mons domus Domini prparatus in vertice montium,
et sublimis super colles :
et fluent ad eum populi,
2
et properabunt gentes mult, et dicent :
Venite, ascendamus ad montem Domini,
1
1417/1834
et ad domum Dei Jacob :

et docebit nos de viis suis,
et ibimus in semitis ejus,
quia de Sion egredietur lex,
et verbum Domini de Jerusalem.
3
Et judicabit inter populos multos,
et corripiet gentes fortes usque in longinquum :
et concident gladios suos in vomeres,
et hastas suas in ligones :
non sumet gens adversus gentem gladium,
et non discent ultra belligerare.
4
Et sedebit vir subtus vitem suam et subtus ficum suam,
et non erit qui deterreat,
quia os Domini exercituum locutum est.
5
Quia omnes populi ambulabunt
unusquisque in nomine dei sui ;
nos autem ambulabimus
in nomine Domini Dei nostri,
in ternum et ultra.
6
In die illa, dicit Dominus,

congregabo claudicantem,
et eam quam ejeceram colligam,
et quam afflixeram :
7
et ponam claudicantem in reliquias,
et eam qu laboraverat, in gentem robustam :
et regnabit Dominus super eos in monte Sion,
ex hoc nunc et usque in ternum.
8
Et tu, turris gregis nebulosa fili Sion,
usque ad te veniet,
et veniet potestas prima,
regnum fili Jerusalem.
9
Nunc quare mrore contraheris ?
numquid rex non est tibi,
aut consiliarius tuus periit,
quia comprehendit te dolor sicut parturientem ?
10
Dole et satage, filia Sion, quasi parturiens,
quia nunc egredieris de civitate,
et habitabis in regione,
et venies usque ad Babylonem :
ibi liberaberis,
ibi redimet te Dominus de manu inimicorum tuorum.
1418/1834
11
Et nunc congregat sunt super te gentes mult, qu dicunt :

Lapidetur, et aspiciat in Sion oculus noster.
12
Ipsi autem non cognoverunt cogitationes Domini,
et non intellexerunt consilium ejus,
quia congregavit eos quasi fnum are.
13
Surge, et tritura, filia Sion,
quia cornu tuum ponam ferreum,
et ungulas tuas ponam reas ;
et comminues populos multos,
et interficies Domino rapinas eorum,
et fortitudinem eorum Domino univers terr.
Cap. 5
Nunc vastaberis, filia latronis.
Obsidionem posuerunt super nos :
in virga percutient maxillam judicis Isral.
1
Et tu, Bethlehem Ephrata,

parvulus es in millibus Juda ;
ex te mihi egredietur qui sit dominator in Isral,
et egressus ejus ab initio,
a diebus ternitatis.
3
Propter hoc dabit eos usque ad tempus in quo parturiens pariet,
et reliqui fratrum ejus convertentur ad filios Isral.
4
Et stabit, et pascet in fortitudine Domini,
in sublimitate nominis Domini Dei sui :
et convertentur,
quia nunc magnificabitur usque ad terminos terr.
5
Et erit iste pax :
cum venerit Assyrius in terram nostram,
et quando calcaverit domibus nostris,
et suscitabimus super eum septem pastores
et octo primates homines ;
6
et pascent terram Assur in gladio,
et terram Nemrod in lanceis ejus,
et liberabit ab Assur cum venerit in terram nostram,
et cum calcaverit in finibus nostris.
7
Et erunt reliqui Jacob in medio populorum multorum
quasi ros a Domino,
et quasi still super herbam,
qu non exspectat virum,
et non prstolatur filios hominum.
1419/1834
Et erunt reliqui Jacob in gentibus,

in medio populorum multorum,
quasi leo in jumentis silvarum,
et quasi catulus leonis in gregibus pecorum,
qui cum transierit, et conculcaverit, et ceperit,
non est qui eruat.
9
Exaltabitur manus tua super hostes tuos,
et omnes inimici tui interibunt.
10
Et erit in die illa, dicit Dominus :
auferam equos tuos de medio tui,
et disperdam quadrigas tuas.
11
Et perdam civitates terr tu,
et destruam omnes munitiones tuas :
et auferam maleficia de manu tua,
et divinationes non erunt in te :
12
et perire faciam sculptilia tua et statuas tuas de medio tui,
et non adorabis ultra opera manuum tuarum :
13
et evellam lucos tuos de medio tui,
et conteram civitates tuas.
14
Et faciam, in furore et in indignatione, ultionem
in omnibus gentibus qu non audierunt.
Cap. 6
Audite qu Dominus loquitur :
Surge, contende judicio adversum montes,
et audiant colles vocem tuam.
2
Audiant montes judicium Domini,
et fortia fundamenta terr ;
quia judicium Domini cum populo suo,
et cum Isral dijudicabitur.
3
Popule meus, quid feci tibi ?
aut quid molestus fui tibi ? Responde mihi.
4
Quia eduxi te de terra gypti,
et de domo servientium liberavi te,
et misi ante faciem tuam Moysen, et Aaron, et Mariam.
5
Popule meus, memento, quso,
quid cogitaverit Balach, rex Moab,
et quid responderit ei Balaam, filius Beor,
de Setim usque ad Galgalam,
ut cognosceres justitias Domini.
6
Quid dignum offeram Domino ?
curvabo genu Deo excelso ?
Numquid offeram ei holocautomata et vitulos anniculos ?
1
1420/1834
numquid placari potest Dominus in millibus arietum,

aut in multis millibus hircorum pinguium ?
numquid dabo primogenitum meum pro scelere meo,
fructum ventris mei pro peccato anim me ?
8
Indicabo tibi, o homo, quid sit bonum,
et quid Dominus requirat a te :
utique facere judicium,
et diligere misericordiam,
et sollicitum ambulare cum Deo tuo.
9
Vox Domini ad civitatem clamat,
et salus erit timentibus nomen tuum :
audite, tribus, et quis approbabit illud ?
10
Adhuc ignis in domo impii thesauri iniquitatis,
et mensura minor ir plena.
11
Numquid justificabo stateram impiam,
et saccelli pondera dolosa ?
12
In quibus divites ejus repleti sunt iniquitate,
et habitantes in ea loquebantur mendacium,
et lingua eorum fraudulenta in ore eorum.
13
Et ego ergo cpi percutere te perditione super peccatis tuis.
14
Tu comedes, et non saturaberis,
et humiliatio tua in medio tui :
et apprehendes, et non salvabis,
et quos salvaveris, in gladium dabo.
15
Tu seminabis, et non metes :
tu calcabis olivam, et non ungeris oleo ;
et mustum, et non bibes vinum.
16
Et custodisti prcepta Amri,
et omne opus domus Achab,
et ambulasti in voluntatibus eorum :
ut darem te in perditionem,
et habitantes in ea in sibilum,
et opprobrium populi mei portabitis.
Cap. 7
V mihi, quia factus sum sicut qui colligit in autumno racemos
vindemi !
non est botrus ad comedendum,
prcoquas ficus desideravit anima mea.
2
Periit sanctus de terra,
et rectus in hominibus non est :
omnes in sanguine insidiantur ;
vir fratrem suum ad mortem venatur.
1
1421/1834
Malum manuum suarum dicunt bonum :

princeps postulat, et judex in reddendo est ;
et magnus locutus est desiderium anim su,
et conturbaverunt eam.
4
Qui optimus in eis est, quasi paliurus,
et qui rectus, quasi spina de sepe.
Dies speculationis tu, visitatio tua venit :
nunc erit vastitas eorum.
5
Nolite credere amico,
et nolite confidere in duce :
ab ea qu dormit in sinu tuo custodi claustra oris tui.
6
Quia filius contumeliam facit patri,
et filia consurgit adversus matrem suam :
nurus adversus socrum suam,
et inimici hominis domestici ejus.
7
Ego autem ad Dominum aspiciam ;

exspectabo Deum, salvatorem meum :
audiet me Deus meus.
8
Ne lteris, inimica mea, super me, quia cecidi :
consurgam cum sedero in tenebris :
Dominus lux mea est.
9
Iram Domini portabo,
quoniam peccavi ei,
donec causam meam judicet,
et faciat judicium meum.
Educet me in lucem :
videbo justitiam ejus.
10
Et aspiciet inimica mea,
et operietur confusione,
qu dicit ad me : Ubi est Dominus Deus tuus ?
Oculi mei videbunt in eam :
nunc erit in conculcationem ut lutum platearum.
11
Dies, ut dificentur maceri tu ;
in die illa longe fiet lex.
12
In die illa et usque ad te veniet de Assur,
et usque ad civitates munitas,
et a civitatibus munitis usque ad flumen,
et ad mare de mari,
et ad montem de monte.
13
Et terra erit in desolationem propter habitatores suos,
et propter fructum cogitationum eorum.
1422/1834
14
Pasce populum tuum in virga tua,

gregem hreditatis tu, habitantes solos, in saltu, in medio Carmeli.
Pascentur Basan et Galaad juxta dies antiquos.
15
Secundum dies egressionis tu de terra gypti,
ostendam ei mirabilia.
16
Videbunt gentes,
et confundentur super omni fortitudine sua.
Ponent manum super os,
aures eorum surd erunt.
17
Lingent pulverem sicut serpentes ;
velut reptilia terr perturbabuntur in dibus suis.
Dominum Deum nostrum formidabunt,
et timebunt te.
18
Quis, Deus, similis tui,
qui aufers iniquitatem,
et transis peccatum reliquiarum hreditatis tu ?
Non immittet ultra furorem suum,
quoniam volens misericordiam est.
19
Revertetur, et miserebitur nostri ;
deponet iniquitates nostras,
et projiciet in profundum maris omnia peccata nostra.
20
Dabis veritatem Jacob,
misericordiam Abraham,
qu jurasti patribus nostris a diebus antiquis.
Prophetia Nahum
Cap. 1 1 Onus Ninive. Liber visionis Nahum Elcesi.
2
Deus mulator, et ulciscens Dominus :

ulciscens Dominus, et habens furorem :
ulciscens Dominus in hostes suos,
et irascens ipse inimicis suis.
3
Dominus patiens, et magnus fortitudine,
et mundans non faciet innocentem.
Dominus in tempestate et turbine vi ejus,
et nebul pulvis pedum ejus.
4
Increpans mare, et exsiccans illud,
et omnia flumina ad desertum deducens.
1423/1834
Infirmatus est Basan et Carmelus,

et flos Libani elanguit.
5
Montes commoti sunt ab eo,
et colles desolati sunt :
et contremuit terra a facie ejus,
et orbis, et omnes habitantes in eo.
6
Ante faciem indignationis ejus quis stabit ?
et quis resistet in ira furoris ejus ?
Indignatio ejus effusa est ut ignis,
et petr dissolut sunt ab eo.
7
Bonus Dominus,
et confortans in die tribulationis,
et sciens sperantes in se.
8
Et in diluvio prtereunte consummationem faciet loci ejus,
et inimicos ejus persequentur tenebr.
9
Quid cogitatis contra Dominum ?
Consummationem ipse faciet :
non consurget duplex tribulatio,
10
quia sicut spin se invicem complectuntur,
sic convivium eorum pariter potantium ;
consumentur quasi stipula ariditate plena.
11
Ex te exibit cogitans contra Dominum malitiam,
mente pertractans prvaricationem.
12
Hc dicit Dominus :
Si perfecti fuerint, et ita plures,
sic quoque attondentur, et pertransibit :
afflixi te, et non affligam te ultra.
13
Et nunc conteram virgam ejus de dorso tuo,
et vincula tua disrumpam.
14
Et prcipiet super te Dominus ;
non seminabitur ex nomine tuo amplius :
de domo Dei tui interficiam sculptile, et conflatile ;
ponam sepulchrum tuum, quia inhonoratus es.
15
Ecce super montes pedes evangelizantis,
et annuntiantis pacem.
Celebra, Juda, festivitates tuas,
et redde vota tua,
quia non adjiciet ultra ut pertranseat in te Belial :
universus interiit.
Cap. 2
Ascendit qui dispergat coram te,
qui custodiat obsidionem :
1
1424/1834
contemplare viam, conforta lumbos,

robora virtutem valde.
2
Quia reddidit Dominus superbiam Jacob,
sicut superbiam Isral ;
quia vastatores dissipaverunt eos,
et propagines eorum corruperunt.
3
Clypeus fortium ejus ignitus,
viri exercitus in coccineis ;
igne haben currus in die prparationis ejus,
et agitatores consopiti sunt.
4
In itineribus conturbati sunt ;
quadrig collis sunt in plateis :
aspectus eorum quasi lampades,
quasi fulgura discurrentia.
5
Recordabitur fortium suorum ;
ruent in itineribus suis :
velociter ascendent muros ejus,
et prparabitur umbraculum.
6
Port fluviorum apert sunt,
et templum ad solum dirutum.
7
Et miles captivus abductus est,
et ancill ejus minabantur gementes ut columb,
murmurantes in cordibus suis.
8
Et Ninive quasi piscina aquarum aqu ejus ;
ipsi vero fugerunt. State, state !
et non est qui revertatur.
9
Diripite argentum, diripite aurum :
et non est finis divitiarum ex omnibus vasis desiderabilibus.
10
Dissipata est, et scissa, et dilacerata ;
et cor tabescens, et dissolutio geniculorum,
et defectio in cunctis renibus,
et facies omnium eorum sicut nigredo oll.
11
Ubi est habitaculum leonum,
et pascua catulorum leonum,
ad quam ivit leo ut ingrederetur illuc catulus leonis,
et non est qui exterreat ?
12
Leo cepit sufficienter catulis suis,
et necavit lenis suis,
et implevit prda speluncas suas,
et cubile suum rapina.
13
Ecce ego ad te, dicit Dominus exercituum,
et succendam usque ad fumum quadrigas tuas,
et leunculos tuos comedet gladius,
1425/1834
et exterminabo de terra prdam tuam,

et non audietur ultra vox nuntiorum tuorum.
Cap. 3
V civitas sanguinum,
universa mendacii dilaceratione plena !
non recedet a te rapina.
2
Vox flagelli, et vox impetus rot, et equi frementis,
et quadrig ferventis, et equitis ascendentis,
3
et micantis gladii, et fulgurantis hast,
et multitudinis interfect, et gravis ruin ;
nec est finis cadaverum,
et corruent in corporibus suis.
4
Propter multitudinem fornicationum meretricis
specios, et grat, et habentis maleficia,
qu vendidit gentes in fornicationibus suis,
et familias in maleficiis suis.
5
Ecce ego ad te, dicit Dominus exercituum,
et revelabo pudenda tua in facie tua ;
et ostendam gentibus nuditatem tuam,
et regnis ignominiam tuam.
6
Et projiciam super te abominationes,
et contumeliis te afficiam,
et ponam te in exemplum.
7
Et erit : omnis qui viderit te resiliet a te,
et dicet : Vastata est Ninive.
Quis commovebit super te caput ?
unde quram consolatorem tibi ?
8
Numquid melior es Alexandria populorum,
qu habitat in fluminibus ?
aqu in circuitu ejus ;
cujus diviti, mare ;
aqu, muri ejus.
9
thiopia fortitudo ejus, et gyptus, et non est finis ;
Africa et Libyes fuerunt in auxilio tuo.
10
Sed et ipsa in transmigrationem ducta est in captivitatem :
parvuli ejus elisi sunt in capite omnium viarum,
et super inclytos ejus miserunt sortem,
et omnes optimates ejus confixi sunt in compedibus.
11
Et tu ergo inebriaberis, et eris despecta :
et tu qures auxilium ab inimico.
12
Omnes munitiones tu sicut ficus cum grossis suis :
si concuss fuerint, cadent in os comedentis.
1
1426/1834
13
Ecce populus tuus mulieres in medio tui :

inimicis tuis adapertione pandentur port terr tu,
devorabit ignis vectes tuos.
14
Aquam propter obsidionem hauri tibi :
exstrue munitiones tuas,
intra in lutum, et calca,
subigens tene laterem.
15
Ibi comedet te ignis,
peribis gladio, devorabit te ut bruchus :
congregare ut bruchus,
multiplicare ut locusta.
16
Plures fecisti negotiationes tuas quam stell sint cli ;
bruchus expansus est, et avolavit.
17
Custodes tui quasi locust,
et parvuli tui quasi locust locustarum,
qu considunt in sepibus in die frigoris :
sol ortus est, et avolaverunt,
et non est cognitus locus earum ubi fuerint.
18
Dormitaverunt pastores tui, rex Assur,
sepelientur principes tui :
latitavit populus tuus in montibus,
et non est qui congreget.
19
Non est obscura contritio tua ;
pessima est plaga tua.
Omnes qui audierunt auditionem tuam compresserunt manum super te :
quia super quem non transiit malitia tua semper ?
Prophetia Habacuc
Cap. 1 1 Onus quod vidit Habacuc propheta.
2
Usquequo, Domine, clamabo,

et non exaudies ?
vociferabor ad te, vim patiens,
et non salvabis ?
3
Quare ostendisti mihi iniquitatem et laborem,
videre prdam et injustitiam contra me ?
Et factum est judicium, et contradictio potentior.
4
Propter hoc lacerata est lex,
et non pervenit usque ad finem judicium ;
quia impius prvalet adversus justum,
1427/1834
propterea egreditur judicium perversum.

5
Aspicite in gentibus, et videte ;
admiramini, et obstupescite :
quia opus factum est in diebus vestris,
quod nemo credet cum narrabitur.
6
Quia ecce ego suscitabo Chaldos,
gentem amaram et velocem,
ambulantem super latitudinem terr,
ut possideat tabernacula non sua.
7
Horribilis et terribilis est :
ex semetipsa judicium et onus ejus egredietur.
8
Leviores pardis equi ejus,
et velociores lupis vespertinis :
et diffundentur equites ejus :
equites namque ejus de longe venient ;
volabunt quasi aquila festinans ad comedendum.
9
Omnes ad prdam venient,
facies eorum ventus urens ;
et congregabit quasi arenam captivitatem.
10
Et ipse de regibus triumphabit,
et tyranni ridiculi ejus erunt ;
ipse super omnem munitionem ridebit,
et comportabit aggerem, et capiet eam.
11
Tunc mutabitur spiritus, et pertransibit, et corruet :
hc est fortitudo ejus dei sui.
12
Numquid non tu a principio,

Domine, Deus meus, sancte meus,
et non moriemur ?
Domine, in judicium posuisti eum,
et fortem, ut corriperes, fundasti eum.
13
Mundi sunt oculi tui, ne videas malum,
et respicere ad iniquitatem non poteris.
Quare respicis super iniqua agentes,
et taces devorante impio justiorem se ?
14
Et facies homines quasi pisces maris,
et quasi reptile non habens principem.
15
Totum in hamo sublevavit,
traxit illud in sagena sua,
et congregavit in rete suum.
Super hoc ltabitur, et exsultabit.
16
Propterea immolabit sagen su,
1428/1834
et sacrificabit reti suo,

quia in ipsis incrassata est pars ejus,
et cibus ejus electus.
17
Propter hoc ergo expandit sagenam suam,
et semper interficere gentes non parcet.
Cap. 2
Super custodiam meam stabo,
et figam gradum super munitionem :
et contemplabor ut videam quid dicatur mihi,
et quid respondeam ad arguentem me.
1
Et respondit mihi Dominus, et dixit :

Scribe visum, et explana eum super tabulas,
ut percurrat qui legerit eum.
3
Quia adhuc visus procul ;
et apparebit in finem, et non mentietur :
si moram fecerit, exspecta illum,
quia veniens veniet, et non tardabit.
4
Ecce qui incredulus est, non erit recta anima ejus in semetipso ;
justus autem in fide sua vivet.
5
Et quomodo vinum potantem decipit,
sic erit vir superbus, et non decorabitur :
qui dilatavit quasi infernus animam suam,
et ipse quasi mors, et non adimpletur :
et congregabit ad se omnes gentes,
et coacervabit ad se omnes populos.
6
Numquid non omnes isti super eum parabolam sument,
et loquelam nigmatum ejus, et dicetur :
V ei qui multiplicat non sua ?
usquequo et aggravat contra se densum lutum ?
7
Numquid non repente consurgent qui mordeant te,
et suscitabuntur lacerantes te,
et eris in rapinam eis ?
8
Quia tu spoliasti gentes multas,
spoliabunt te omnes qui reliqui fuerint de populis,
propter sanguinem hominis,
et iniquitatem terr, civitatis, et omnium habitantium in ea.
9
V qui congregat avaritiam malam domui su,
ut sit in excelso nidus ejus,
et liberari se putat de manu mali !
10
Cogitasti confusionem domui tu ;
1429/1834
concidisti populos multos,

et peccavit anima tua.
11
Quia lapis de pariete clamabit,
et lignum, quod inter juncturas dificiorum est, respondebit.
12
V qui dificat civitatem in sanguinibus,
et prparat urbem in iniquitate !
13
Numquid non hc sunt a Domino exercituum ?
laborabunt enim populi in multo igne,
et gentes in vacuum, et deficient.
14
Quia replebitur terra, ut cognoscant gloriam Domini,
quasi aqu operientes mare.
15
V qui potum dat amico suo mittens fel suum,
et inebrians ut aspiciat nuditatem ejus !
16
Repletus es ignominia pro gloria ;
bibe tu quoque, et consopire.
Circumdabit te calix dexter Domini,
et vomitus ignomini super gloriam tuam.
17
Quia iniquitas Libani operiet te,
et vastitas animalium deterrebit eos
de sanguinibus hominum,
et iniquitate terr, et civitatis, et omnium habitantium in ea.
18
Quid prodest sculptile, quia sculpsit illud fictor suus,
conflatile, et imaginem falsam ?
quia speravit in figmento fictor ejus, ut faceret simulacra muta.
19
V qui dicit ligno : Expergiscere ;
Surge, lapidi tacenti !
Numquid ipse docere poterit ?
ecce iste coopertus est auro et argento,
et omnis spiritus non est in visceribus ejus.
20
Dominus autem in templo sancto suo :
sileat a facie ejus omnis terra !
Cap. 3 1 Oratio Habacuc prophet, pro ignorantiis.
2
Domine, audivi auditionem tuam, et timui.

Domine, opus tuum, in medio annorum vivifica illud ;
in medio annorum notum facies :
cum iratus fueris, misericordi recordaberis.
3
Deus ab austro veniet,
et Sanctus de monte Pharan :
operuit clos gloria ejus,
et laudis ejus plena est terra.
1430/1834
Splendor ejus ut lux erit,

cornua in manibus ejus :
ibi abscondita est fortitudo ejus.
5
Ante faciem ejus ibit mors,
et egredietur diabolus ante pedes ejus.
6
Stetit, et mensus est terram ;
aspexit, et dissolvit gentes,
et contriti sunt montes sculi :
incurvati sunt colles mundi ab itineribus ternitatis ejus.
7
Pro iniquitate vidi tentoria thiopi ;
turbabuntur pelles terr Madian.
8
Numquid in fluminibus iratus es, Domine ?
aut in fluminibus furor tuus ?
vel in mari indignatio tua ?
Qui ascendes super equos tuos, et quadrig tu salvatio.
9
Suscitans suscitabis arcum tuum,
juramenta tribubus qu locutus es ;
fluvios scindes terr.
10
Viderunt te, et doluerunt montes ;
gurges aquarum transiit :
dedit abyssus vocem suam ;
altitudo manus suas levavit.
11
Sol et luna steterunt in habitaculo suo :
in luce sagittarum tuarum ibunt,
in splendore fulgurantis hast tu.
12
In fremitu conculcabis terram ;
in furore obstupefacies gentes.
13
Egressus es in salutem populi tui,
in salutem cum christo tuo :
percussisti caput de domo impii,
denudasti fundamentum ejus usque ad collum.
14
Maledixisti sceptris ejus,
capiti bellatorum ejus,
venientibus ut turbo ad dispergendum me :
exsultatio eorum, sicut ejus qui devorat pauperem in abscondito.
15
Viam fecisti in mari equis tuis,
in luto aquarum multarum.
16
Audivi, et conturbatus est venter meus ;
a voce contremuerunt labia mea.
Ingrediatur putredo in ossibus meis,
et subter me scateat :
ut requiescam in die tribulationis,
ut ascendam ad populum accinctum nostrum.
1431/1834
17
Ficus enim non florebit,

et non erit germen in vineis ;
mentietur opus oliv,
et arva non afferent cibum :
abscindetur de ovili pecus,
et non erit armentum in prsepibus.
18
Ego autem in Domino gaudebo ;
et exsultabo in Deo Jesu meo.
19
Deus Dominus fortitudo mea,
et ponet pedes meos quasi cervorum :
et super excelsa mea deducet me
victor in psalmis canentem.
Prophetia Sophoni
Cap. 1 1 Verbum Domini quod factum est ad Sophoniam, filium
Chusi, filii Godoli, filii Amari, filii Ezeci, in diebus Josi, filii Amon,
regis Jud.
2
Congregans congregabo omnia a facie terr, dicit Dominus :

congregans hominem et pecus,
congregans volatilia cli et pisces maris :
et ruin impiorum erunt,
et disperdam homines a facie terr, dicit Dominus.
4
Et extendam manum meam super Judam
et super omnes habitantes Jerusalem :
et disperdam de loco hoc reliquias Baal,
et nomina dituorum cum sacerdotibus ;
5
et eos qui adorant super tecta militiam cli,
et adorant et jurant in Domino,
et jurant in Melchom ;
6
et qui avertuntur de post tergum Domini,
et qui non qusierunt Dominum,
nec investigaverunt eum.
7
Silete a facie Domini Dei,
quia juxta est dies Domini :
quia prparavit Dominus hostiam ;
sanctificavit vocatos suos.
8
Et erit : in die hosti Domini,
visitabo super principes,
3
1432/1834
et super filios regis,

et super omnes qui induti sunt veste peregrina ;
9
et visitabo super omnem qui arroganter ingreditur super limen in die illa,
qui complent domum Domini Dei sui iniquitate et dolo.
10
Et erit in die illa, dicit Dominus,
vox clamoris a porta piscium,
et ululatus a Secunda,
et contritio magna a collibus.
11
Ululate, habitatores Pil :
conticuit omnis populus Chanaan,
disperierunt omnes involuti argento.
12
Et erit in tempore illo :
scrutabor Jerusalem in lucernis,
et visitabo super viros defixos in fcibus suis,
qui dicunt in cordibus suis :
Non faciet bene Dominus, et non faciet male.
13
Et erit fortitudo eorum in direptionem,
et domus eorum in desertum :
et dificabunt domos, et non habitabunt ;
et plantabunt vineas, et non bibent vinum earum.
14
Juxta est dies Domini magnus :
juxta est, et velox nimis.
Vox diei Domini amara :
tribulabitur ibi fortis.
15
Dies ir dies illa,
dies tribulationis et angusti,
dies calamitatis et miseri,
dies tenebrarum et caliginis,
dies nebul et turbinis,
16
dies tub et clangoris super civitates munitas,
et super angulos excelsos.
17
Et tribulabo homines, et ambulabunt ut cci,
quia Domino peccaverunt ;
et effundetur sanguis eorum sicut humus,
et corpora eorum sicut stercora.
18
Sed et argentum eorum et aurum eorum non poterit liberare eos
in die ir Domini :
in igne zeli ejus devorabitur omnis terra,
quia consummationem cum festinatione faciet
cunctis habitantibus terram.
Cap. 2
1433/1834
Convenite, congregamini, gens non amabilis,

priusquam pariat jussio quasi pulverem transeuntem diem,
antequam veniat super vos ira furoris Domini,
antequam veniat super vos dies indignationis Domini.
3
Qurite Dominum, omnes mansueti terr,
qui judicium ejus estis operati ;
qurite justum, qurite mansuetum,
si quomodo abscondamini in die furoris Domini.
4
Quia Gaza destructa erit,
et Ascalon in desertum :
Azotum in meridie ejicient,
et Accaron eradicabitur.
5
V qui habitatis funiculum maris, gens perditorum !
verbum Domini super vos, Chanaan, terra Philisthinorum ;
et disperdam te, ita ut non sit inhabitator.
6
Et erit funiculus maris requies pastorum, et caul pecorum ;
7
et erit funiculus ejus qui remanserit de domo Juda : ibi pascentur,
in domibus Ascalonis ad vesperam requiescent,
quia visitabit eos Dominus Deus eorum,
et avertet captivitatem eorum.
8
Audivi opprobrium Moab,
et blasphemias filiorum Ammon,
qu exprobraverunt populo meo,
et magnificati sunt super terminos eorum.
9
Propterea vivo ego, dicit Dominus exercituum, Deus Isral,
quia Moab ut Sodoma erit,
et filii Ammon quasi Gomorrha :
siccitas spinarum, et acervi salis,
et desertum usque in ternum :
reliqui populi mei diripient eos,
et residui gentis me possidebunt illos.
10
Hoc eis eveniet pro superbia sua,
quia blasphemaverunt et magnificati sunt
super populum Domini exercituum.
11
Horribilis Dominus super eos,
et attenuabit omnes deos terr :
et adorabunt eum viri de loco suo,
omnes insul gentium.
12
Sed et vos, thiopes, interfecti gladio meo eritis.
13
Et extendet manum suam super aquilonem, et perdet Assur,
et ponet speciosam in solitudinem,
et in invium, et quasi desertum.
14
Et accubabunt in medio ejus greges, omnes besti gentium ;
2
1434/1834
et onocrotalus et ericius in liminibus ejus morabuntur :

vox cantantis in fenestra,
corvus in superliminari,
quoniam attenuabo robur ejus.
15
Hc est civitas gloriosa habitans in confidentia,
qu dicebat in corde suo :
Ego sum, et extra me non est alia amplius :
quomodo facta est in desertum cubile besti ?
omnis qui transit per eam sibilabit,
et movebit manum suam.
Cap. 3
V provocatrix, et redempta civitas, columba !
2
non audivit vocem,
et non suscepit disciplinam ;
in Domino non est confisa,
ad Deum suum non appropinquavit.
3
Principes ejus in medio ejus quasi leones rugientes ;
judices ejus lupi vespere, non relinquebant in mane.
4
Prophet ejus vesani, viri infideles ;
sacerdotes ejus polluerunt sanctum,
injuste egerunt contra legem.
5
Dominus justus in medio ejus non faciet iniquitatem ;
mane, mane judicium suum dabit in lucem, et non abscondetur ;
nescivit autem iniquus confusionem.
6
Disperdidi gentes,
et dissipati sunt anguli earum ;
desertas feci vias eorum,
dum non est qui transeat ;
desolat sunt civitates eorum,
non remanente viro, neque ullo habitatore.
7
Dixi : Attamen timebis me,
suscipies disciplinam ;
et non peribit habitaculum ejus,
propter omnia in quibus visitavi eam :
verumtamen diluculo surgentes corruperunt omnes cogitationes suas.
8
Quapropter exspecta me, dicit Dominus,
in die resurrectionis me in futurum :
quia judicium meum ut congregem gentes,
et colligam regna,
et effundam super eos indignationem meam,
omnem iram furoris mei :
in igne enim zeli mei devorabitur omnis terra.
1
1435/1834
Quia tunc reddam populis labium electum,

ut invocent omnes in nomine Domini,
et serviant ei humero uno.
10
Ultra flumina thiopi, inde supplices mei ;
filii dispersorum meorum deferent munus mihi.
11
In die illa non confunderis super cunctis adinventionibus tuis,
quibus prvaricata es in me,
quia tunc auferam de medio tui magniloquos superbi tu,
et non adjicies exaltari amplius in monte sancto meo.
12
Et derelinquam in medio tui populum pauperem et egenum :
et sperabunt in nomine Domini.
13
Reliqui Isral non facient iniquitatem,
nec loquentur mendacium,
et non invenietur in ore eorum lingua dolosa,
quoniam ipsi pascentur, et accubabunt,
et non erit qui exterreat.
14
Lauda, filia Sion ; jubila, Isral :
ltare, et exsulta in omni corde, filia Jerusalem.
15
Abstulit Dominus judicium tuum ;
avertit inimicos tuos.
Rex Isral Dominus in medio tui :
non timebis malum ultra.
16
In die illa dicetur Jerusalem :
Noli timere ; Sion : Non dissolvantur manus tu.
17
Dominus Deus tuus in medio tui fortis, ipse salvabit :
gaudebit super te in ltitia,
silebit in dilectione sua,
exsultabit super te in laude.
18
Nugas, qui a lege recesserant,
congregabo, quia ex te erant :
ut non ultra habeas super eis opprobrium.
19
Ecce ego interficiam omnes qui afflixerunt te in tempore illo :
et salvabo claudicantem,
et eam qu ejecta fuerat congregabo :
et ponam eos in laudem, et in nomen,
in omni terra confusionis eorum,
20
in tempore illo quo adducam vos,
et in tempore quo congregabo vos.
Dabo enim vos in nomen,
et in laudem omnibus populis terr,
1436/1834
cum convertero captivitatem vestram coram oculis vestris,

dicit Dominus.
Prophetia Aggi
Cap. 1 1 In anno secundo Darii regis, in mense sexto, in die una
mensis, factum est verbum Domini in manu Aggi prophet, ad
Zorobabel, filium Salathiel, ducem Juda, et ad Jesum, filium Josedec,
sacerdotem magnum, dicens : 2 Hc ait Dominus exercituum, dicens :
Populus iste dicit : Nondum venit tempus domus Domini dificand. 3 Et
factum est verbum Domini in manu Aggi prophet, dicens :
4
Numquid tempus vobis est ut habitetis in domibus laqueatis,
et domus ista deserta ?
5
Et nunc hc dicit Dominus exercituum :
Ponite corda vestra super vias vestras.
6
Seminastis multum, et intulistis parum ;
comedistis, et non estis satiati ;
bibistis, et non estis inebriati ;
operuistis vos, et non estis calefacti ;
et qui mercedes congregavit, misit eas in sacculum pertusum.
7
Ponite corda vestra super vias vestras ;
8
ascendite in montem, portate ligna, et dificate domum :
et acceptabilis mihi erit, et glorificabor, dicit Dominus.
9
Respexistis ad amplius, et ecce factum est minus ;
et intulistis in domum, et exsufflavi illud :
quam ob causam ? dicit Dominus exercituum :
quia domus mea deserta est,
et vos festinatis unusquisque in domum suam.
10
Propter hoc super vos prohibiti sunt cli ne darent rorem,
et terra prohibita est ne daret germen suum :
11
et vocavi siccitatem super terram, et super montes,
et super triticum, et super vinum, et super oleum,
et qucumque profert humus,
et super homines, et super jumenta,
et super omnem laborem manuum.
12
Et audivit Zorobabel, filius Salathiel, et Jesus, filius Josedec, sacerdos
magnus, et omnes reliqui populi, vocem Domini Dei sui, et verba Aggi
prophet, sicut misit eum Dominus Deus eorum ad eos, et timuit populus a
facie Domini. 13 Et dixit Aggus, nuntius Domini de nuntiis Domini,
populo dicens : Ego vobiscum sum, dicit Dominus. 14 Et suscitavit
1437/1834
Dominus spiritum Zorobabel, filii Salathiel, ducis Juda, et spiritum Jesu,

filii Josedec, sacerdotis magni, et spiritum reliquorum de omni populo : et
ingressi sunt, et faciebant opus in domo Domini exercituum, Dei sui.
Cap. 2 1 In die vigesima et quarta mensis, in sexto mense, in anno
secundo Darii regis.
2
In septimo mense, vigesima et prima mensis, factum est verbum Domini

in manu Aggi prophet, dicens : 3 Loquere ad Zorobabel, filium Salathiel,
ducem Juda, et ad Jesum, filium Josedec, sacerdotem magnum, et ad
reliquos populi, dicens :
4
Quis in vobis est derelictus,
qui vidit domum istam in gloria sua prima ?
et quid vos videtis hanc nunc ?
numquid non ita est, quasi non sit in oculis vestris ?
5
Et nunc confortare, Zorobabel, dicit Dominus ;
et confortare, Jesu, fili Josedec, sacerdos magne ;
et confortare, omnis populus terr, dicit Dominus exercituum :
et facite (quoniam ego vobiscum sum, dicit Dominus exercituum)
6
verbum quod pepigi vobiscum cum egrederemini de terra gypti :
et spiritus meus erit in medio vestrum : nolite timere.
7
Quia hc dicit Dominus exercituum :
Adhuc unum modicum est,
et ego commovebo clum, et terram, et mare, et aridam.
8
Et movebo omnes gentes,
et veniet desideratus cunctis gentibus :
et implebo domum istam gloria,
9
Meum est argentum, et meum est aurum,
10
Magna erit gloria domus istius novissim plus quam prim,
dicit Dominus exercituum :
et in loco isto dabo pacem,
11
In vigesima et quarta noni mensis, in anno secundo Darii regis, factum

est verbum Domini ad Aggum prophetam, dicens : 12 Hc dicit Dominus
exercituum : Interroga sacerdotes legem, dicens : 13 Si tulerit homo carnem
sanctificatam in ora vestimenti sui, et tetigerit de summitate ejus panem,
aut pulmentum, aut vinum, aut oleum, aut omnem cibum, numquid
sanctificabitur ? Respondentes autem sacerdotes, dixerunt : Non. 14 Et dixit
Aggus : Si tetigerit pollutus in anima ex omnibus his, numquid
1438/1834
contaminabitur ? Et responderunt sacerdotes, et dixerunt : Contaminabitur.

15
Et respondit Aggus, et dixit :
Sic populus iste,
et sic gens ista ante faciem meam, dicit Dominus,
et sic omne opus manuum eorum :
et omnia qu obtulerunt ibi, contaminata erunt.
16
Et nunc ponite corda vestra a die hac et supra,
antequam poneretur lapis super lapidem in templo Domini.
17
Cum accederetis ad acervum viginti modiorum,
et fierent decem ;
et intraretis ad torcular, ut exprimeretis quinquaginta lagenas,
et fiebant viginti.
18
Percussi vos vento urente, et aurugine,
et grandine omnia opera manuum vestrarum :
et non fuit in vobis qui reverteretur ad me, dicit Dominus.
19
Ponite corda vestra ex die ista, et in futurum,
a die vigesima et quarta noni mensis :
a die qua fundamenta jacta sunt templi Domini,
ponite super cor vestrum.
20
Numquid jam semen in germine est,
et adhuc vinea, et ficus,
et malogranatum, et lignum oliv non floruit ? ex die ista benedicam.
21
Et factum est verbum Domini secundo ad Aggum in vigesima et quarta

mensis, dicens : 22 Loquere ad Zorobabel ducem Juda, dicens :
Ego movebo clum pariter et terram,
23
et subvertam solium regnorum,
et conteram fortitudinem regni gentium :
et subvertam quadrigam et ascensorem ejus,
et descendent equi, et ascensores eorum,
vir in gladio fratris sui.
24
In die illa, dicit Dominus exercituum, assumam te,
Zorobabel, fili Salathiel, serve meus, dicit Dominus :
et ponam te quasi signaculum,
quia te elegi, dicit Dominus exercituum.
Prophetia Zachari
Cap. 1 1 In mense octavo, in anno secundo Darii regis, factum est
verbum Domini ad Zachariam filium Barachi filii Addo prophetam,
1439/1834
dicens : 2 Iratus est Dominus super patres vestros iracundia. 3 Et dices ad

eos :
Convertimini ad me, ait Dominus exercituum,
et convertar ad vos, dicit Dominus exercituum.
4
Ne sitis sicut patres vestri,
ad quos clamabant prophet priores, dicentes :
Convertimini de viis vestris malis,
et de cogitationibus vestris pessimis :
et non audierunt, neque attenderunt ad me,
dicit Dominus.
5
Patres vestri, ubi sunt ?
et prophet numquid in sempiternum vivent ?
6
Verumtamen verba mea, et legitima mea,
qu mandavi servis meis prophetis,
numquid non comprehenderunt patres vestros,
et conversi sunt, et dixerunt :
Sicut cogitavit Dominus exercituum facere nobis
secundum vias nostras, et secundum adinventiones nostras,
fecit nobis ?
7
In die vigesima et quarta undecimi mensis Sabath, in anno secundo Darii,

factum est verbum Domini ad Zachariam filium Barachi filii Addo
prophetam, dicens : 8 Vidi per noctem, et ecce vir ascendens super equum
rufum, et ipse stabat inter myrteta, qu erant in profundo, et post eum equi
rufi, varii, et albi. 9 Et dixi : Quid sunt isti, domine mi ? Et dixit ad me
angelus qui loquebatur in me : Ego ostendam tibi quid sint hc. 10 Et
respondit vir qui stabat inter myrteta, et dixit : Isti sunt quos misit Dominus
ut perambulent terram. 11 Et responderunt angelo Domini, qui stabat inter
myrteta, et dixerunt : Perambulavimus terram, et ecce omnis terra habitatur,
et quiescit. 12 Et respondit angelus Domini, et dixit : Domine exercituum,
usquequo tu non misereberis Jerusalem, et urbium Juda, quibus iratus es ?
iste jam septuagesimus annus est. 13 Et respondit Dominus angelo qui
loquebatur in me verba bona, verba consolatoria. 14 Et dixit ad me angelus
qui loquebatur in me : Clama, dicens :
Zelatus sum Jerusalem et Sion zelo magno,
15
et ira magna ego irascor super gentes opulentas,
quia ego iratus sum parum,
ipsi vero adjuverunt in malum.
16
1440/1834
Revertar ad Jerusalem in misericordiis,

et domus mea dificabitur in ea, ait Dominus exercituum,
et perpendiculum extendetur super Jerusalem.
17
Adhuc clama, dicens :
Adhuc affluent civitates me bonis,
et consolabitur adhuc Dominus Sion, et eliget adhuc Jerusalem.
18
Et levavi oculos meos, et vidi, et ecce quatuor cornua. 19 Et dixi ad

angelum qui loquebatur in me : Quid sunt hc ? Et dixit ad me : Hc sunt
cornua qu ventilaverunt Judam, et Isral, et Jerusalem. 20 Et ostendit mihi
Dominus quatuor fabros. 21 Et dixi : Quid isti veniunt facere ? Qui ait,
dicens : Hc sunt cornua qu ventilaverunt Judam per singulos viros, et
nemo eorum levavit caput suum : et venerunt isti deterrere ea, ut dejiciant
cornua gentium, qu levaverunt cornu super terram Juda ut dispergerent
eam.
Cap. 2 1 Et levavi oculos meos, et vidi, et ecce vir, et in manu ejus
funiculus mensorum. 2 Et dixi : Quo tu vadis ? Et dixit ad me : Ut metiar
Jerusalem, et videam quanta sit latitudo ejus, et quanta longitudo ejus. 3 Et
ecce angelus qui loquebatur in me egrediebatur, et angelus alius
egrediebatur in occursum ejus : 4 et dixit ad eum : Curre, loquere ad
puerum istum, dicens : Absque muro habitabitur Jerusalem, pr
multitudine hominum et jumentorum in medio ejus. 5 Et ego ero ei, ait
Dominus, murus ignis in circuitu, et in gloria ero in medio ejus.
6
O, o, fugite de terra aquilonis, dicit Dominus,
quoniam in quatuor ventos cli dispersi vos, dicit Dominus.
7
O Sion ! fuge, qu habitas apud filiam Babylonis :
8
quia hc dicit Dominus exercituum :
Post gloriam misit me ad gentes qu spoliaverunt vos :
qui enim tetigerit vos, tangit pupillam oculi mei :
9
quia ecce ego levo manum meam super eos,
et erunt prd his qui serviebant sibi :
et cognoscetis quia Dominus exercituum misit me.
10
Lauda et ltare, filia Sion, quia ecce ego venio,
et habitabo in medio tui, ait Dominus.
11
Et applicabuntur gentes mult ad Dominum in die illa,
et habitabo in medio tui :
et scies quia Dominus exercituum misit me ad te.
12
Et possidebit Dominus Judam partem suam in terra sanctificata,
et eliget adhuc Jerusalem.
1441/1834
13
Sileat omnis caro a facie Domini,

quia consurrexit de habitaculo sancto suo.
Cap. 3 1 Et ostendit mihi Dominus Jesum sacerdotem magnum,
stantem coram angelo Domini : et Satan stabat a dextris ejus ut
adversaretur ei. 2 Et dixit Dominus ad Satan : Increpet Dominus in te,
Satan ! et increpet Dominus in te, qui elegit Jerusalem ! numquid non iste
torris est erutus de igne ? 3 Et Jesus erat indutus vestibus sordidis, et stabat
ante faciem angeli. 4 Qui respondit, et ait ad eos qui stabant coram se,
dicens : Auferte vestimenta sordida ab eo. Et dixit ad eum : Ecce abstuli a
te iniquitatem tuam, et indui te mutatoriis. 5 Et dixit : Ponite cidarim
mundam super caput ejus. Et posuerunt cidarim mundam super caput ejus,
et induerunt eum vestibus : et angelus Domini stabat. 6 Et contestabatur
angelus Domini Jesum, dicens :
7
Si in viis meis ambulaveris,
et custodiam meam custodieris,
tu quoque judicabis domum meam,
et custodies atria mea,
et dabo tibi ambulantes de his qui nunc hic assistunt.
8
Audi, Jesu sacerdos magne,
tu et amici tui, qui habitant coram te,
quia viri portendentes sunt :
ecce enim ego adducam servum meum Orientem.
9
Quia ecce lapis quem dedi coram Jesu :
super lapidem unum septem oculi sunt :
ecce ego clabo sculpturam ejus, ait Dominus exercituum,
et auferam iniquitatem terr illius in die una.
10
In die illa, dicit Dominus exercituum,
vocabit vir amicum suum subter vitem et subter ficum.
Cap. 4 1 Et reversus est angelus qui loquebatur in me, et suscitavit
me quasi virum qui suscitatur de somno suo. 2 Et dixit ad me : Quid tu
vides ? Et dixi : Vidi, et ecce candelabrum aureum totum, et lampas ejus
super caput ipsius, et septem lucern ejus super illud, et septem infusoria
lucernis qu erant super caput ejus. 3 Et du oliv super illud : una a
dextris lampadis, et una a sinistris ejus. 4 Et respondi, et aio ad angelum qui
loquebatur in me, dicens : Quid sunt hc, domine mi ? 5 Et respondit
angelus qui loquebatur in me, et dixit ad me : Numquid nescis quid sunt
hc ? Et dixi : Non, domine mi. 6 Et respondit, et ait ad me, dicens : Hoc
est verbum Domini ad Zorobabel, dicens : Non in exercitu, nec in robore,
sed in spiritu meo, dicit Dominus exercituum. 7 Quis tu, mons magne,
coram Zorobabel ? In planum : et educet lapidem primarium, et exquabit
1442/1834
gratiam grati ejus. 8 Et factum est verbum Domini ad me, dicens :

9
Manus Zorobabel fundaverunt domum istam, et manus ejus perficient
eam : et scietis quia Dominus exercituum misit me ad vos. 10 Quis enim
despexit dies parvos ? Et ltabuntur, et videbunt lapidem stanneum in
manu Zorobabel. Septem isti oculi sunt Domini, qui discurrunt in
universam terram. 11 Et respondi, et dixi ad eum : Quid sunt du oliv
ist, ad dexteram candelabri, et ad sinistram ejus ? 12 Et respondi secundo,
et dixi ad eum : Quid sunt du spic olivarum qu sunt juxta duo rostra
aurea in quibus sunt suffusoria ex auro ? 13 Et ait ad me, dicens : Numquid
nescis quid sunt hc ? Et dixi : Non, domine mi. 14 Et dixit : Isti sunt duo
filii olei, qui assistunt Dominatori univers terr.
Cap. 5 1 Et conversus sum, et levavi oculos meos, et vidi, et ecce
volumen volans. 2 Et dixit ad me : Quid tu vides ? Et dixi : Ego video
volumen volans : longitudo ejus viginti cubitorum, et latitudo ejus decem
cubitorum. 3 Et dixit ad me : Hc est maledictio qu egreditur super
faciem omnis terr : quia omnis fur, sicut ibi scriptum est, judicabitur, et
omnis jurans ex hoc similiter judicabitur. 4 Educam illud, dicit Dominus
exercituum : et veniet ad domum furis, et ad domum jurantis in nomine
meo mendaciter : et commorabitur in medio domus ejus, et consumet eam,
et ligna ejus, et lapides ejus.
5
Et egressus est angelus qui loquebatur in me, et dixit ad me : Leva oculos

tuos, et vide quid est hoc quod egreditur. 6 Et dixi : Quidnam est ? Et ait :
Hc est amphora egrediens. Et dixit : Hc est oculus eorum in universa
terra. 7 Et ecce talentum plumbi portabatur, et ecce mulier una sedens in
medio amphor. 8 Et dixit : Hc est impietas. Et projecit eam in medio
amphor, et misit massam plumbeam in os ejus. 9 Et levavi oculos meos, et
vidi : et ecce du mulieres egredientes : et spiritus in alis earum, et
habebant alas quasi alas milvi, et levaverunt amphoram inter terram et
clum. 10 Et dixi ad angelum qui loquebatur in me : Quo ist deferunt
amphoram ? 11 Et dixit ad me : Ut dificetur ei domus in terra Sennaar, et
stabiliatur, et ponatur ibi super basem suam.
Cap. 6 1 Et conversus sum, et levavi oculos meos, et vidi : et ecce
quatuor quadrig egredientes de medio duorum montium : et montes,
montes rei. 2 In quadriga prima equi rufi, et in quadriga secunda equi
nigri, 3 et in quadriga tertia equi albi, et in quadriga quarta equi varii et
fortes. 4 Et respondi, et dixi ad angelum qui loquebatur in me : Quid sunt
hc, domine mi ? 5 Et respondit angelus, et ait ad me : Isti sunt quatuor
venti cli, qui egrediuntur ut stent coram Dominatore omnis terr. 6 In qua
erant equi nigri, egrediebantur in terram aquilonis : et albi egressi sunt post
eos, et varii egressi sunt ad terram austri. 7 Qui autem erant robustissimi,
1443/1834
exierunt, et qurebant ire et discurrere per omnem terram. Et dixit : Ite,

perambulate terram : et perambulaverunt terram. 8 Et vocavit me, et locutus
est ad me, dicens : Ecce qui egrediuntur in terram aquilonis, requiescere
fecerunt spiritum meum in terra aquilonis.
9
Et factum est verbum Domini ad me, dicens : 10 Sume a transmigratione,

ab Holdai, et a Tobia, et ab Idaia : et venies tu in die illa, et intrabis domum
Josi filii Sophoni, qui venerunt de Babylone. 11 Et sumes aurum et
argentum, et facies coronas, et pones in capite Jesu filii Josedec, sacerdotis
magni : 12 et loqueris ad eum, dicens : Hc ait Dominus exercituum,
dicens : Ecce vir, Oriens nomen ejus, et subter eum orietur, et dificabit
templum Domino. 13 Et ipse exstruet templum Domino : et ipse portabit
gloriam, et sedebit, et dominabitur super solio suo : et erit sacerdos super
solio suo, et consilium pacis erit inter illos duos. 14 Et coron erunt Helem,
et Tobi, et Idai, et Hem filio Sophoni, memoriale in templo Domini.
15
Et qui procul sunt, venient, et dificabunt in templo Domini : et scietis
quia Dominus exercituum misit me ad vos. Erit autem hoc, si auditu
audieritis vocem Domini Dei vestri.
Cap. 7 1 Et factum est in anno quarto Darii regis, factum est verbum
Domini ad Zachariam, in quarta mensis noni, qui est Casleu. 2 Et miserunt
ad domum Dei Sarasar et Rogommelech, et viri qui erant cum eo, ad
deprecandam faciem Domini : 3 ut dicerent sacerdotibus domus Domini
exercituum, et prophetis, loquentes : Numquid flendum est mihi in quinto
mense, vel sanctificare me debeo, sicut jam feci multis annis ? 4 Et factum
est verbum Domini exercituum ad me, dicens : 5 Loquere ad omnem
populum terr, et ad sacerdotes, dicens : Cum jejunaretis, et plangeretis in
quinto et septimo per hos septuaginta annos, numquid jejunium jejunastis
mihi ? 6 et cum comedistis et bibistis, numquid non vobis comedistis et
vobismetipsis bibistis ? 7 numquid non sunt verba qu locutus est Dominus
in manu prophetarum priorum, cum adhuc Jerusalem habitaretur ut esset
opulenta, ipsa et urbes in circuitu ejus, et ad austrum, et in campestribus
habitaretur ? 8 Et factum est verbum Domini ad Zachariam, dicens : 9 Hc
ait Dominus exercituum, dicens : Judicium verum judicate, et
misericordiam et miserationes facite, unusquisque cum fratre suo. 10 Et
viduam, et pupillum, et advenam, et pauperem nolite calumniari : et malum
vir fratri suo non cogitet in corde suo. 11 Et noluerunt attendere, et
averterunt scapulam recedentem, et aures suas aggravaverunt ne audirent.
12
Et cor suum posuerunt ut adamantem, ne audirent legem, et verba qu
misit Dominus exercituum in spiritu suo per manum prophetarum priorum :
et facta est indignatio magna a Domino exercituum. 13 Et factum est sicut
locutus est, et non audierunt : sic clamabunt et non exaudiam, dicit
Dominus exercituum. 14 Et dispersi eos per omnia regna qu nesciunt : et
1444/1834
terra desolata est ab eis, eo quod non esset transiens et revertens : et

posuerunt terram desiderabilem in desertum.
Cap. 8 1 Et factum est verbum Domini exercituum, dicens : 2 Hc
dicit Dominus exercituum : Zelatus sum Sion zelo magno, et indignatione
magna zelatus sum eam. 3 Hc dicit Dominus exercituum : Reversus sum
ad Sion, et habitabo in medio Jerusalem : et vocabitur Jerusalem civitas
veritatis, et mons Domini exercituum mons sanctificatus. 4 Hc dicit
Dominus exercituum : Adhuc habitabunt senes et anus in plateis Jerusalem,
et viri baculus in manu ejus pr multitudine dierum. 5 Et plate civitatis
complebuntur infantibus et puellis, ludentibus in plateis ejus. 6 Hc dicit
Dominus exercituum : Si videbitur difficile in oculis reliquiarum populi
hujus in diebus illis, numquid in oculis meis difficile erit ? dicit Dominus
exercituum. 7 Hc dicit Dominus exercituum : Ecce ego salvabo populum
meum de terra orientis et de terra occasus solis. 8 Et adducam eos, et
habitabunt in medio Jerusalem : et erunt mihi in populum, et ego ero eis in
Deum, in veritate et in justitia.
9
Hc dicit Dominus exercituum : Confortentur manus vestr, qui auditis

in his diebus sermones istos per os prophetarum, in die qua fundata est
domus Domini exercituum, ut templum dificaretur. 10 Siquidem ante dies
illos merces hominum non erat, nec merces jumentorum erat : neque
introunti, neque exeunti erat pax pr tribulatione : et dimisi omnes
homines, unumquemque contra proximum suum. 11 Nunc autem non juxta
dies priores ego faciam reliquiis populi hujus, dicit Dominus exercituum,
12
sed semen pacis erit : vinea dabit fructum suum, et terra dabit germen
suum, et cli dabunt rorem suum : et possidere faciam reliquias populi
hujus universa hc. 13 Et erit : sicut eratis maledictio in gentibus, domus
Juda et domus Isral, sic salvabo vos, et eritis benedictio. Nolite timere ;
confortentur manus vestr. 14 Quia hc dicit Dominus exercituum : Sicut
cogitavi ut affligerem vos, cum ad iracundiam provocassent patres vestri
me, dicit Dominus, 15 et non sum misertus : sic conversus cogitavi, in
diebus istis, ut benefaciam domui Juda et Jerusalem. Nolite timere. 16 Hc
sunt ergo verba qu facietis : loquimini veritatem unusquisque cum
proximo suo : veritatem et judicium pacis judicate in portis vestris. 17 Et
unusquisque malum contra amicum suum ne cogitetis in cordibus vestris, et
juramentum mendax ne diligatis : omnia enim hc sunt qu odi, dicit
Dominus.
18
Et factum est verbum Domini exercituum ad me, dicens : 19 Hc dicit

Dominus exercituum : Jejunium quarti, et jejunium quinti, et jejunium
septimi, et jejunium decimi erit domui Juda in gaudium et ltitiam et in
solemnitates prclaras. Veritatem tantum et pacem diligite. 20 Hc dicit
1445/1834
Dominus exercituum, usquequo veniant populi et habitent in civitatibus

multis : 21 et vadant habitatores, unus ad alterum, dicentes : Eamus, et
deprecemur faciem Domini, et quramus Dominum exercituum : vadam
etiam ego. 22 Et venient populi multi, et gentes robust, ad qurendum
Dominum exercituum in Jerusalem, et deprecandam faciem Domini.
23
Hc dicit Dominus exercituum : In diebus illis, in quibus apprehendent
decem homines ex omnibus linguis gentium, et apprehendent fimbriam viri
Judi, dicentes : Ibimus vobiscum : audivimus enim quoniam Deus
vobiscum est.
Cap. 9
Onus verbi Domini in terra Hadrach
et Damasci requiei ejus,
quia Domini est oculus hominis et omnium tribuum Isral.
2
Emath quoque in terminis ejus, et Tyrus, et Sidon :
assumpserunt quippe sibi sapientiam valde.
3
Et dificavit Tyrus munitionem suam,
et coacervavit argentum quasi humum,
et aurum ut lutum platearum.
4
Ecce Dominus possidebit eam :
et percutiet in mari fortitudinem ejus,
et hc igni devorabitur.
5
Videbit Ascalon, et timebit,
et Gaza, et dolebit nimis,
et Accaron, quoniam confusa est spes ejus :
et peribit rex de Gaza,
et Ascalon non habitabitur.
6
Et sedebit separator in Azoto,
et disperdam superbiam Philisthinorum.
7
Et auferam sanguinem ejus de ore ejus,
et abominationes ejus de medio dentium ejus :
et relinquetur etiam ipse Deo nostro,
et erit quasi dux in Juda,
et Accaron quasi Jebusus.
8
Et circumdabo domum meam
ex his qui militant mihi euntes et revertentes :
et non transibit super eos ultra exactor,
quia nunc vidi in oculis meis.
1
Exsulta satis, filia Sion ;

jubila, filia Jerusalem :
ecce rex tuus veniet tibi justus, et salvator :
1446/1834
ipse pauper, et ascendens super asinam

et super pullum filium asin.
10
Et disperdam quadrigam ex Ephraim,
et equum de Jerusalem,
et dissipabitur arcus belli :
et loquetur pacem gentibus,
et potestas ejus a mari usque ad mare,
et a fluminibus usque ad fines terr.
11
Tu quoque in sanguine testamenti tui
emisisti vinctos tuos de lacu in quo non est aqua.
12
Convertimini ad munitionem, vincti spei :
hodie quoque annuntians duplicia reddam tibi.
13
Quoniam extendi mihi Judam quasi arcum :
implevi Ephraim :
et suscitabo filios tuos, Sion,
super filios tuos, Grcia :
et ponam te quasi gladium fortium.
14
Et Dominus Deus super eos videbitur,
et exibit ut fulgur jaculum ejus :
et Dominus Deus in tuba canet,
et vadet in turbine austri.
15
Dominus exercituum proteget eos :
et devorabunt, et subjicient lapidibus fund :
et bibentes inebriabuntur quasi a vino,
et replebuntur ut phial,
et quasi cornua altaris.
16
Et salvabit eos Dominus Deus eorum in die illa,
ut gregem populi sui,
quia lapides sancti elevabuntur super terram ejus.
17
Quid enim bonum ejus est,
et quid pulchrum ejus,
nisi frumentum electorum,
et vinum germinans virgines ?
Cap. 10
Petite a Domino pluviam in tempore serotino,
et Dominus faciet nives :
et pluviam imbris dabit eis,
singulis herbam in agro.
2
Quia simulacra locuta sunt inutile,
et divini viderunt mendacium :
et somniatores locuti sunt frustra,
vane consolabantur :
1
1447/1834
idcirco abducti sunt quasi grex :

affligentur, quia non est eis pastor.
3
Super pastores iratus est furor meus,
et super hircos visitabo :
quia visitavit Dominus exercituum gregem suum, domum Juda,
et posuit eos quasi equum glori su in bello.
4
Ex ipso angulus, ex ipso paxillus,
ex ipso arcus prlii,
ex ipso egredietur omnis exactor simul.
5
Et erunt quasi fortes conculcantes lutum viarum in prlio,
et bellabunt, quia Dominus cum eis :
et confundentur ascensores equorum.
6
Et confortabo domum Juda,
et domum Joseph salvabo :
et convertam eos, quia miserebor eorum :
et erunt sicut fuerunt quando non projeceram eos :
ego enim Dominus Deus eorum, et exaudiam eos.
7
Et erunt quasi fortes Ephraim,
et ltabitur cor eorum quasi a vino :
et filii eorum videbunt, et ltabuntur,
et exsultabit cor eorum in Domino.
8
Sibilabo eis, et congregabo illos,
quia redemi eos :
et multiplicabo eos sicut ante fuerant multiplicati.
9
Et seminabo eos in populis,
et de longe recordabuntur mei :
et vivent cum filiis suis, et revertentur.
10
Et reducam eos de terra gypti,
et de Assyriis congregabo eos,
et ad terram Galaad et Libani adducam eos,
et non invenietur eis locus :
11
et transibit in maris freto,
et percutiet in mari fluctus,
et confundentur omnia profunda fluminis :
et humiliabitur superbia Assur,
et sceptrum gypti recedet.
12
Confortabo eos in Domino,
et in nomine ejus ambulabunt, dicit Dominus.
Cap. 11
Aperi, Libane, portas tuas,
et comedat ignis cedros tuas.
2
Ulula, abies, quia cecidit cedrus,
1
1448/1834
quoniam magnifici vastati sunt :

ululate, quercus Basan,
quoniam succisus est saltus munitus.
3
Vox ululatus pastorum,
quia vastata est magnificentia eorum :
vox rugitus leonum,
quoniam vastata est superbia Jordanis.
4
Hc dicit Dominus Deus meus : Pasce pecora occisionis, 5 qu qui

possederant occidebant, et non dolebant, et vendebant ea, dicentes :
Benedictus Dominus ! divites facti sumus : et pastores eorum non
parcebant eis. 6 Et ego non parcam ultra super habitantes terram, dicit
Dominus : ecce ego tradam homines, unumquemque in manu proximi sui,
et in manu regis sui : et concident terram, et non eruam de manu eorum.
7
Et pascam pecus occisionis propter hoc, o pauperes gregis ! et assumpsi
mihi duas virgas : unam vocavi Decorem, et alteram vocavi Funiculum : et
pavi gregem. 8 Et succidi tres pastores in mense uno, et contracta est anima
mea in eis, siquidem et anima eorum variavit in me. 9 Et dixi : Non pascam
vos : quod moritur, moriatur, et quod succiditur, succidatur : et reliqui
devorent unusquisque carnem proximi sui. 10 Et tuli virgam meam qu
vocabatur Decus, et abscidi eam, ut irritum facerem fdus meum quod
percussi cum omnibus populis. 11 Et in irritum deductum est in die illa : et
cognoverunt sic pauperes gregis, qui custodiunt mihi, quia verbum Domini
est. 12 Et dixi ad eos : Si bonum est in oculis vestris, afferte mercedem
meam : et si non, quiescite. Et appenderunt mercedem meam triginta
argenteos. 13 Et dixit Dominus ad me : Projice illud ad statuarium, decorum
pretium quo appretiatus sum ab eis. Et tuli triginta argenteos, et projeci
illos in domum Domini, ad statuarium. 14 Et prcidi virgam meam
secundam, qu appellabatur Funiculus, ut dissolverem germanitatem inter
Judam et Isral. 15 Et dixit Dominus ad me : Adhuc sume tibi vasa pastoris
stulti. 16 Quia ecce ego suscitabo pastorem in terra, qui derelicta non
visitabit, dispersum non quret, et contritum non sanabit, et id quod stat
non enutriet, et carnes pinguium comedet, et ungulas eorum dissolvet. 17 O
pastor, et idolum derelinquens gregem : gladius super brachium ejus, et
super oculum dextrum ejus : brachium ejus ariditate siccabitur, et oculus
dexter ejus tenebrescens obscurabitur.
Cap. 12 1 Onus verbi Domini super Isral.
Dicit Dominus extendens clum, et fundans terram,
et fingens spiritum hominis in eo :
2
Ecce ego ponam Jerusalem superliminare crapul
omnibus populis in circuitu :
1449/1834
sed et Juda erit in obsidione contra Jerusalem.

3
Et erit : in die illa ponam Jerusalem lapidem oneris cunctis populis :
omnes qui levabunt eam concisione lacerabuntur,
et colligentur adversus eam omnia regna terr.
4
In die illa, dicit Dominus,
percutiam omnem equum in stuporem,
et ascensorem ejus in amentiam :
et super domum Juda aperiam oculos meos,
et omnem equum populorum percutiam ccitate.
5
Et dicent duces Juda in corde suo :
Confortentur mihi habitatores Jerusalem
in Domino exercituum, Deo eorum !
6
In die illa ponam duces Juda
sicut caminum ignis in lignis,
et sicut facem ignis in fno :
et devorabunt ad dexteram et ad sinistram omnes populos in circuitu,
et habitabitur Jerusalem rursus in loco suo in Jerusalem.
7
Et salvabit Dominus tabernacula Juda, sicut in principio,
ut non magnifice glorietur domus David,
et gloria habitantium Jerusalem contra Judam.
8
In die illa proteget Dominus habitatores Jerusalem :
et erit qui offenderit ex eis in die illa quasi David,
et domus David quasi Dei,
sicut angelus Domini in conspectu eorum.
9

quram conterere omnes gentes qu veniunt contra Jerusalem.
10
Et effundam super domum David
et super habitatores Jerusalem
spiritum grati et precum :
et aspicient ad me quem confixerunt,
et plangent eum planctu quasi super unigenitum,
et dolebunt super eum,
ut doleri solet in morte primogeniti.
11
In die illa, magnus erit planctus in Jerusalem,
sicut planctus Adadremmon in campo Mageddon.
12
Et planget terra : famili et famili seorsum :
famili domus David seorsum, et mulieres eorum seorsum :
13
famili domus Nathan seorsum, et mulieres eorum seorsum :
famili domus Levi seorsum, et mulieres eorum seorsum :
famili Semei seorsum, et mulieres eorum seorsum :
1450/1834
14
omnes famili reliqu,

famili et famili seorsum, et mulieres eorum seorsum.
Cap. 13
In die illa erit fons patens domui David et habitantibus Jerusalem,
in ablutionem peccatoris et menstruat.
2
Et erit in die illa, dicit Dominus exercituum :
disperdam nomina idolorum de terra,
et non memorabuntur ultra :
et pseudoprophetas, et spiritum immundum auferam de terra.
3
Et erit : cum prophetaverit quispiam ultra,
dicent ei pater ejus et mater ejus, qui genuerunt eum :
Non vives, quia mendacium locutus es in nomine Domini :
et configent eum pater ejus et mater ejus, genitores ejus,
cum prophetaverit.
4
Et erit : in die illa confundentur prophet,
unusquisque ex visione sua cum prophetaverit :
nec operientur pallio saccino, ut mentiantur :
5
sed dicet : Non sum propheta :
homo agricola ego sum,
quoniam Adam exemplum meum ab adolescentia mea.
6
Et dicetur ei : Quid sunt plag ist in medio manuum tuarum ?
Et dicet : His plagatus sum in domo eorum qui diligebant me.
1
Framea, suscitare super pastorem meum, et super virum cohrentem

mihi, dicit Dominus exercituum : percute pastorem, et dispergentur oves :
et convertam manum meam ad parvulos. 8 Et erunt in omni terra, dicit
Dominus : partes du in ea dispergentur, et deficient : et tertia pars
relinquetur in ea. 9 Et ducam tertiam partem per ignem, et uram eos sicut
uritur argentum, et probabo eos sicut probatur aurum. Ipse vocabit nomen
meum, et ego exaudiam eum. Dicam : Populus meus es : et ipse dicet :
Dominus Deus meus.
Cap. 14 1 Ecce venient dies Domini, et dividentur spolia tua in
medio tui. 2 Et congregabo omnes gentes ad Jerusalem in prlium : et
capietur civitas, et vastabuntur domus, et mulieres violabuntur : et
egredietur media pars civitatis in captivitatem, et reliquum populi non
auferetur ex urbe. 3 Et egredietur Dominus, et prliabitur contra gentes
illas, sicut prliatus est in die certaminis. 4 Et stabunt pedes ejus in die illa
super montem Olivarum, qui est contra Jerusalem ad orientem : et scindetur
mons Olivarum ex media parte sui ad orientem et ad occidentem, prrupto
grandi valde : et separabitur medium montis ad aquilonem, et medium ejus
1451/1834
ad meridiem. 5 Et fugietis ad vallem montium eorum, quoniam conjungetur

vallis montium usque ad proximum : et fugietis sicut fugistis a facie
terrmotus in diebus Ozi regis Juda : et veniet Dominus Deus meus,
omnesque sancti cum eo. 6 Et erit in die illa : non erit lux, sed frigus et gelu.
7
Et erit dies una qu nota est Domino, non dies neque nox : et in tempore
vesperi erit lux. 8 Et erit in die illa : exibunt aqu viv de Jerusalem :
medium earum ad mare orientale, et medium earum ad mare novissimum :
in state et in hieme erunt. 9 Et erit Dominus rex super omnem terram : in
die illa erit Dominus unus, et erit nomen ejus unum. 10 Et revertetur omnis
terra usque ad desertum, de colle Remmon ad austrum Jerusalem : et
exaltabitur, et habitabit in loco suo, a porta Benjamin usque ad locum port
prioris, et usque ad portam angulorum, et a turre Hananeel usque ad
torcularia regis. 11 Et habitabunt in ea, et anathema non erit amplius, sed
sedebit Jerusalem secura.
12
Et hc erit plaga qua percutiet Dominus omnes gentes qu pugnaverunt

adversus Jerusalem : tabescet caro uniuscujusque stantis super pedes suos :
et oculi ejus contabescent in foraminibus suis, et lingua eorum contabescet
in ore suo. 13 In die illa erit tumultus Domini magnus in eis : et apprehendet
vir manum proximi sui, et conseretur manus ejus super manum proximi sui.
14
Sed et Judas pugnabit adversus Jerusalem : et congregabuntur diviti
omnium gentium in circuitu, aurum, et argentum, et vestes mult satis.
15
Et sic erit ruina equi, et muli, et cameli, et asini, et omnium jumentorum
qu fuerint in castris illis, sicut ruina hc. 16 Et omnes qui reliqui fuerint de
universis gentibus qu venerunt contra Jerusalem, ascendent ab anno in
annum ut adorent regem, Dominum exercituum, et celebrent festivitatem
tabernaculorum. 17 Et erit : qui non ascenderit de familiis terr ad
Jerusalem ut adoret regem, Dominum exercituum, non erit super eos imber.
18
Quod etsi familia gypti non ascenderit et non venerit, nec super eos
erit : sed erit ruina, qua percutiet Dominus omnes gentes qu non
ascenderint ad celebrandam festivitatem tabernaculorum. 19 Hoc erit
peccatum gypti, et hoc peccatum omnium gentium qu non ascenderint
ad celebrandam festivitatem tabernaculorum. 20 In die illa, erit quod super
frenum equi est, sanctum Domino : et erunt lebetes in domo Domini quasi
phial coram altari. 21 Et erit omnis lebes in Jerusalem et in Juda
sanctificatus Domino exercituum : et venient omnes immolantes, et sument
ex eis, et coquent in eis : et non erit mercator ultra in domo Domini
exercituum in die illo.
Prophetia Malachi
1452/1834
Cap. 1 1 Onus verbi Domini ad Isral in manu Malachi.

2
Dilexi vos, dicit Dominus, et dixistis : In quo dilexisti nos ? Nonne frater
erat Esau Jacob ? dicit Dominus : et dilexi Jacob, 3 Esau autem odio habui,
et posui montes ejus in solitudinem, et hreditatem ejus in dracones
deserti. 4 Quod si dixerit Iduma : Destructi sumus, sed revertentes
dificabimus qu destructa sunt : hc dicit Dominus exercituum : Isti
dificabunt, et ego destruam : et vocabuntur termini impietatis, et populus
cui iratus est Dominus usque in ternum. 5 Et oculi vestri videbunt, et vos
dicetis : Magnificetur Dominus super terminum Isral.
6
Filius honorat patrem, et servus dominum suum. Si ergo pater ego sum,
ubi est honor meus ? et si Dominus ego sum, ubi est timor meus ? dicit
Dominus exercituum. Ad vos, o sacerdotes, qui despicitis nomen meum, et
dixistis : In quo despeximus nomen tuum ? 7 Offertis super altare meum
panem pollutum, et dicitis : In quo polluimus te ? in eo quod dicitis : Mensa
Domini despecta est. 8 Si offeratis ccum ad immolandum, nonne malum
est ? et si offeratis claudum et languidum, nonne malum est ? offer illud
duci tuo, si placuerit ei, aut si susceperit faciem tuam, dicit Dominus
exercituum. 9 Et nunc deprecamini vultum Dei ut misereatur vestri (de
manu enim vestra factum est hoc), si quomodo suscipiat facies vestras, dicit
Dominus exercituum. 10 Quis est in vobis qui claudat ostia, et incendat
altare meum gratuito ? non est mihi voluntas in vobis, dicit Dominus
exercituum, et munus non suscipiam de manu vestra. 11 Ab ortu enim solis
usque ad occasum, magnum est nomen meum in gentibus, et in omni loco
sacrificatur : et offertur nomini meo oblatio munda, quia magnum est
nomen meum in gentibus, dicit Dominus exercituum. 12 Et vos polluistis
illud in eo quod dicitis : Mensa Domini contaminata est, et quod
superponitur contemptibilis est, cum igne qui illud devorat. 13 Et dixistis :
Ecce de labore, et exsufflastis illud, dicit Dominus exercituum : et intulistis
de rapinis claudum et languidum, et intulistis munus : numquid suscipiam
illud de manu vestra ? dicit Dominus. 14 Maledictus dolosus qui habet in
grege suo masculum, et votum faciens immolat debile Domino : quia rex
magnus ego, dicit Dominus exercituum, et nomen meum horribile in
gentibus.
Cap. 2 1 Et nunc ad vos mandatum hoc, o sacerdotes. 2 Si nolueritis
audire, et si nolueritis ponere super cor, ut detis gloriam nomini meo, ait
Dominus exercituum, mittam in vos egestatem, et maledicam
benedictionibus vestris, et maledicam illis, quoniam non posuistis super
cor. 3 Ecce ego projiciam vobis brachium, et dispergam super vultum
vestrum stercus solemnitatum vestrarum, et assumet vos secum. 4 Et scietis
1453/1834
quia misi ad vos mandatum istud, ut esset pactum meum cum Levi, dicit
Dominus exercituum. 5 Pactum meum fuit cum eo vit et pacis : et dedi ei
timorem, et timuit me, et a facie nominis mei pavebat. 6 Lex veritatis fuit in
ore ejus, et iniquitas non est inventa in labiis ejus : in pace et in quitate
ambulavit mecum, et multos avertit ab iniquitate. 7 Labia enim sacerdotis
custodient scientiam, et legem requirent ex ore ejus, quia angelus Domini
exercituum est. 8 Vos autem recessistis de via, et scandalizastis plurimos in
lege : irritum fecistis pactum Levi, dicit Dominus exercituum. 9 Propter
quod et ego dedi vos contemptibiles, et humiles omnibus populis, sicut non
servastis vias meas, et accepistis faciem in lege.
10
Numquid non pater unus omnium nostrum ? numquid non Deus unus
creavit nos ? quare ergo despicit unusquisque nostrum fratrem suum,
violans pactum patrum nostrorum ? 11 Transgressus est Juda, et abominatio
facta est in Isral et in Jerusalem, quia contaminavit Juda sanctificationem
Domini, quam dilexit, et habuit filiam dei alieni. 12 Disperdet Dominus
virum qui fecerit hoc, magistrum et discipulum, de tabernaculis Jacob, et
offerentem munus Domino exercituum. 13 Et hoc rursum fecistis :
operiebatis lacrimis altare Domini, fletu et mugitu, ita ut non respiciam
ultra ad sacrificium, nec accipiam placabile quid de manu vestra. 14 Et
dixistis : Quam ob causam ? Quia Dominus testificatus est inter te et
uxorem pubertatis tu, quam tu despexisti : et hc particeps tua, et uxor
fderis tui. 15 Nonne unus fecit, et residuum spiritus ejus est ? et quid unus
qurit, nisi semen Dei ? custodite ergo spiritum vestrum, et uxorem
adolescenti tu noli despicere. 16 Cum odio habueris, dimitte, dicit
Dominus Deus Isral : operiet autem iniquitas vestimentum ejus, dicit
Dominus exercituum. Custodite spiritum vestrum, et nolite despicere.
17
Laborare fecistis Dominum in sermonibus vestris, et dixistis : In quo eum

fecimus laborare ? In eo quod dicitis : Omnis qui facit malum bonus est in
conspectu Domini, et tales ei placent : aut certe ubi est Deus judicii ?
Cap. 3 1 Ecce ego mitto angelum meum, et prparabit viam ante
faciem meam : et statim veniet ad templum suum Dominator quem vos
quritis, et angelus testamenti quem vos vultis. Ecce venit, dicit Dominus
exercituum. 2 Et quis poterit cogitare diem adventus ejus, et quis stabit ad
videndum eum ? ipse enim quasi ignis conflans, et quasi herba fullonum :
3
et sedebit conflans, et emundans argentum : et purgabit filios Levi, et
colabit eos quasi aurum et quasi argentum, et erunt Domino offerentes
sacrificia in justitia. 4 Et placebit Domino sacrificium Juda et Jerusalem,
sicut dies sculi, et sicut anni antiqui. 5 Et accedam ad vos in judicio, et ero
testis velox maleficis, et adulteris, et perjuris, et qui calumniantur
mercedem mercenarii, viduas et pupillos, et opprimunt peregrinum, nec
1454/1834
timuerunt me, dicit Dominus exercituum. 6 Ego enim Dominus, et non

mutor : et vos filii Jacob, non estis consumpti. 7 A diebus enim patrum
vestrorum recessistis a legitimis meis, et non custodistis : revertimini ad
me, et revertar ad vos, dicit Dominus exercituum. Et dixistis : In quo
revertemur ? 8 Si affliget homo Deum, quia vos configitis me ? Et dixistis :
In quo configimus te ? In decimis et in primitiis. 9 Et in penuria vos
maledicti estis, et me vos configitis gens tota. 10 Inferte omnem decimam in
horreum, et sit cibus in domo mea : et probate me super hoc, dicit
Dominus : si non aperuero vobis cataractas cli, et effudero vobis
benedictionem usque ad abundantiam : 11 et increpabo pro vobis
devorantem, et non corrumpet fructum terr vestr, nec erit sterilis vinea
in agro, dicit Dominus exercituum. 12 Et beatos vos dicent omnes gentes :
eritis enim vos terra desiderabilis, dicit Dominus exercituum. 13 Invaluerunt
super me verba vestra, dicit Dominus. 14 Et dixistis : Quid locuti sumus
contra te ? Dixistis : Vanus est qui servit Deo : et quod emolumentum quia
custodivimus prcepta ejus, et quia ambulavimus tristes coram Domino
exercituum ? 15 Ergo nunc beatos dicimus arrogantes : siquidem dificati
sunt facientes impietatem, et tentaverunt Deum, et salvi facti sunt. 16 Tunc
locuti sunt timentes Dominum, unusquisque cum proximo suo : et attendit
Dominus, et audivit, et scriptus est liber monumenti coram eo timentibus
Dominum, et cogitantibus nomen ejus. 17 Et erunt mihi, ait Dominus
exercituum, in die qua ego facio, in peculium : et parcam eis, sicut parcit
vir filio suo servienti sibi. 18 Et convertemini, et videbitis quid sit inter
justum et impium, et inter servientem Deo et non servientem ei.
Cap. 4 1 Ecce enim dies veniet succensa quasi caminus : et erunt
omnes superbi et omnes facientes impietatem stipula : et inflammabit eos
dies veniens, dicit Dominus exercituum, qu non derelinquet eis radicem et
germen. 2 Et orietur vobis timentibus nomen meum sol justiti, et sanitas in
pennis ejus : et egrediemini, et salietis sicut vituli de armento. 3 Et
calcabitis impios, cum fuerint cinis sub planta pedum vestrorum, in die qua
ego facio, dicit Dominus exercituum. 4 Mementote legis Moysi servi mei,
quam mandavi ei in Horeb ad omnem Isral, prcepta et judicia. 5 Ecce ego
mittam vobis Eliam prophetam, antequam veniat dies Domini magnus et
horribilis. 6 Et convertet cor patrum ad filios, et cor filiorum ad patres
eorum : ne forte veniam, et percutiam terram anathemate.
Liber I Machaborum
Cap. 1 1 Et factum est, postquam percussit Alexander Philippi
Macedo, qui primus regnavit in Grcia, egressus de terra Cethim, Darium
1455/1834
regem Persarum et Medorum : 2 constituit prlia multa, et obtinuit omnium

munitiones, et interfecit reges terr, 3 et pertransiit usque ad fines terr : et
accepit spolia multitudinis gentium, et siluit terra in conspectu ejus. 4 Et
congregavit virtutem, et exercitum fortem nimis : et exaltatum est, et
elevatum cor ejus : 5 et obtinuit regiones gentium, et tyrannos : et facti sunt
illi in tributum. 6 Et post hc decidit in lectum, et cognovit quia moreretur.
7
Et vocavit pueros suos nobiles, qui secum erant nutriti a juventute : et
divisit illis regnum suum, cum adhuc viveret. 8 Et regnavit Alexander annis
duodecim, et mortuus est. 9 Et obtinuerunt pueri ejus regnum, unusquisque
in loco suo : 10 et imposuerunt omnes sibi diademata post mortem ejus, et
filii eorum post eos annis multis, et multiplicata sunt mala in terra.
11
Et exiit ex eis radix peccatrix, Antiochus illustris, filius Antiochi regis,

qui fuerat Rom obses : et regnavit in anno centesimo trigesimo septimo
regni Grcorum. 12 In diebus illis, exierunt ex Isral filii iniqui, et
suaserunt multis, dicentes : Eamus, et disponamus testamentum cum
gentibus, qu circa nos sunt : quia ex quo recessimus ab eis, invenerunt nos
multa mala. 13 Et bonus visus est sermo in oculis eorum. 14 Et destinaverunt
aliqui de populo, et abierunt ad regem : et dedit illis potestatem ut facerent
justitiam gentium. 15 Et dificaverunt gymnasium in Jerosolymis secundum
leges nationum : 16 et fecerunt sibi prputia, et recesserunt a testamento
sancto, et juncti sunt nationibus, et venundati sunt ut facerent malum. 17 Et
paratum est regnum in conspectu Antiochi, et cpit regnare in terra gypti
ut regnaret super duo regna. 18 Et intravit in gyptum in multitudine gravi,
in curribus, et elephantis, et equitibus, et copiosa navium multitudine : 19 et
constituit bellum adversus Ptolemum regem gypti, et veritus est
Ptolemus a facie ejus, et fugit, et ceciderunt vulnerati multi. 20 Et
comprehendit civitates munitas in terra gypti, et accepit spolia terr
gypti.
21
Et convertit Antiochus, postquam percussit gyptum in centesimo et

quadragesimo tertio anno : et ascendit ad Isral, 22 et ascendit Jerosolymam
in multitudine gravi. 23 Et intravit in sanctificationem cum superbia, et
accepit altare aureum, et candelabrum luminis, et universa vasa ejus, et
mensam propositionis, et libatoria, et phialas, et mortariola aurea, et velum,
et coronas, et ornamentum aureum, quod in facie templi erat : et comminuit
omnia. 24 Et accepit argentum, et aurum, et vasa concupiscibilia : et accepit
thesauros occultos, quos invenit : et sublatis omnibus, abiit in terram suam.
25
Et fecit cdem hominum, et locutus est in superbia magna. 26 Et factus
est planctus magnus in Isral, et in omni loco eorum : 27 et ingemuerunt
principes et seniores ; virgines et juvenes infirmati sunt : et speciositas
mulierum immutata est. 28 Omnis maritus sumpsit lamentum, et qu
sedebant in thoro maritali, lugebant : 29 et commota est terra super
1456/1834
habitantes in ea, et universa domus Jacob induit confusionem.

30
Et post duos annos dierum, misit rex principem tributorum in civitates

Juda, et venit Jerusalem cum turba magna. 31 Et locutus est ad eos verba
pacifica in dolo : et crediderunt ei. 32 Et irruit super civitatem repente, et
percussit eam plaga magna, et perdidit populum multum ex Isral. 33 Et
accepit spolia civitatis : et succendit eam igni, et destruxit domos ejus, et
muros ejus in circuitu : 34 et captivas duxerunt mulieres, et natos et pecora
possederunt. 35 Et dificaverunt civitatem David muro magno et firmo, et
turribus firmis, et facta est illis in arcem : 36 et posuerunt illic gentem
peccatricem viros iniquos, et convaluerunt in ea : et posuerunt arma, et
escas, et congregaverunt spolia Jerusalem : 37 et reposuerunt illic : et facti
sunt in laqueum magnum. 38 Et factum est hoc ad insidias sanctificationi, et
in diabolum malum in Isral : 39 et effuderunt sanguinem innocentem per
circuitum sanctificationis, et contaminaverunt sanctificationem. 40 Et
fugerunt habitatores Jerusalem propter eos, et facta est habitatio exterorum,
et facta est extera semini suo, et nati ejus reliquerunt eam. 41 Sanctificatio
ejus desolata est sicut solitudo ; dies festi ejus conversi sunt in luctum,
sabbata ejus in opprobrium, honores ejus in nihilum. 42 Secundum gloriam
ejus multiplicata est ignominia ejus, et sublimitas ejus conversa est in
luctum.
43
Et scripsit rex Antiochus omni regno suo ut esset omnis populus unus : et
relinqueret unusquisque legem suam. 44 Et consenserunt omnes gentes
secundum verbum regis Antiochi : 45 et multi ex Isral consenserunt
servituti ejus, et sacrificaverunt idolis, et coinquinaverunt sabbatum. 46 Et
misit rex libros per manus nuntiorum in Jerusalem, et in omnes civitates
Juda, ut sequerentur leges gentium terr, 47 et prohiberent holocausta et
sacrificia, et placationes fieri in templo Dei, 48 et prohiberent celebrari
sabbatum, et dies solemnes : 49 et jussit coinquinari sancta, et sanctum
populum Isral. 50 Et jussit dificari aras, et templa, et idola, et immolari
carnes suillas, et pecora communia, 51 et relinquere filios suos
incircumcisos, et coinquinari animas eorum in omnibus immundis, et
abominationibus, ita ut obliviscerentur legem, et immutarent omnes
justificationes Dei : 52 et quicumque non fecissent secundum verbum regis
Antiochi, morerentur. 53 Secundum omnia verba hc scripsit omni regno
suo : et prposuit principes populo, qui hc fieri cogerent. 54 Et jusserunt
civitatibus Juda sacrificare. 55 Et congregati sunt multi de populo ad eos qui
dereliquerant legem Domini, et fecerunt mala super terram : 56 et
effugaverunt populum Isral in abditis, et in absconditis fugitivorum locis.
57
Die quintadecima mensis Casleu, quinto et quadragesimo et centesimo

anno, dificavit rex Antiochus abominandum idolum desolationis super
1457/1834
altare Dei, et per universas civitates Juda in circuitu dificaverunt aras :

58
et ante januas domorum et in plateis incendebant thura, et sacrificabant :
59
et libros legis Dei combusserunt igni, scindentes eos : 60 et apud
quemcumque inveniebantur libri testamenti Domini, et quicumque
observabat legem Domini, secundum edictum regis trucidabant eum. 61 In
virtute sua faciebant hc populo Isral, qui inveniebatur in omni mense et
mense in civitatibus. 62 Et quinta et vigesima die mensis sacrificabant super
aram, qu erat contra altare. 63 Et mulieres, qu circumcidebant filios suos,
trucidabantur secundum jussum regis Antiochi, 64 et suspendebant pueros a
cervicibus per universas domos eorum : et eos, qui circumciderant illos,
trucidabant. 65 Et multi de populo Isral definierunt apud se, ut non
manducarent immunda : et elegerunt magis mori, quam cibis coinquinari
immundis : 66 et noluerunt infringere legem Dei sanctam, et trucidati sunt :
67
et facta est ira magna super populum valde.
Cap. 2 1 In diebus illis surrexit Mathathias filius Joannis filii
Simeonis, sacerdos ex filiis Joarib, ab Jerusalem, et consedit in monte
Modin : 2 et habebat filios quinque, Joannem, qui cognominabatur Gaddis :
3
et Simonem, qui cognominabatur Thasi : 4 et Judam, qui vocabatur
Machabus : 5 et Eleazarum, qui cognominabatur Abaron : et Jonathan, qui
cognominabatur Apphus : 6 hi viderunt mala, qu fiebant in populo Juda, et
in Jerusalem. 7 Et dixit Mathathias : V mihi ! ut quid natus sum videre
contritionem populi mei, et contritionem civitatis sanct, et sedere illic,
cum datur in manibus inimicorum ? 8 Sancta in manu extraneorum facta
sunt : templum ejus sicut homo ignobilis. 9 Vasa glori ejus captiva
abducta sunt : trucidati sunt senes ejus in plateis, et juvenes ejus ceciderunt
in gladio inimicorum. 10 Qu gens non hreditavit regnum ejus et non
obtinuit spolia ejus ? 11 Omnis compositio ejus ablata est. Qu erat libera,
facta est ancilla. 12 Et ecce sancta nostra, et pulchritudo nostra, et claritas
nostra desolata est, et coinquinaverunt ea gentes. 13 Quo ergo nobis adhuc
vivere ? 14 Et scidit vestimenta sua Mathathias, et filii ejus : et operuerunt
se ciliciis, et planxerunt valde.
15
Et venerunt illuc qui missi erant a rege Antiocho, ut cogerent eos, qui
confugerant in civitatem Modin, immolare, et accendere thura, et a lege Dei
discedere. 16 Et multi de populo Isral consentientes accesserunt ad eos :
sed Mathathias et filii ejus constanter steterunt. 17 Et respondentes qui missi
erant ab Antiocho, dixerunt Mathathi : Princeps, et clarissimus et magnus
es in hac civitate, et ornatus filiis et fratribus : 18 ergo accede prior, et fac
jussum regis, sicut fecerunt omnes gentes, et viri Juda, et qui remanserunt
in Jerusalem : et eris tu, et filii tui, inter amicos regis, et amplificatus auro,
et argento, et muneribus multis. 19 Et respondit Mathathias, et dixit magna
voce : Etsi omnes gentes regi Antiocho obediunt, ut discedat unusquisque a
1458/1834
servitute legis patrum suorum, et consentiat mandatis ejus : 20 ego et filii

mei, et fratres mei, obediemus legi patrum nostrorum : 21 propitius sit nobis
Deus : non est nobis utile relinquere legem, et justitias Dei : 22 non
audiemus verba regis Antiochi, nec sacrificabimus transgredientes legis
nostr mandata, ut eamus altera via. 23 Et ut cessavit loqui verba hc,
accessit quidam Judus in omnium oculis sacrificare idolis super aram in
civitate Modin, secundum jussum regis : 24 et vidit Mathathias, et doluit, et
contremuerunt renes ejus, et accensus est furor ejus secundum judicium
legis, et insiliens trucidavit eum super aram : 25 sed et virum, quem rex
Antiochus miserat, qui cogebat immolare, occidit in ipso tempore, et aram
destruxit : 26 et zelatus est legem, sicut fecit Phinees Zamri filio Salomi.
27
Et exclamavit Mathathias voce magna in civitate, dicens : Omnis qui
zelum habet legis, statuens testamentum, exeat post me. 28 Et fugit ipse, et
filii ejus in montes, et reliquerunt qucumque habebant in civitate.
29
Tunc descenderunt multi qurentes judicium, et justitiam, in desertum :

et sederunt ibi ipsi, et filii eorum, et mulieres eorum, et pecora eorum :
quoniam inundaverunt super eos mala. 31 Et renuntiatum est viris regis, et
exercitui qui erat in Jerusalem civitate David, quoniam discessissent viri
quidam, qui dissipaverunt mandatum regis, in loca occulta in deserto, et
abiissent post illos multi. 32 Et statim perrexerunt ad eos, et constituerunt
adversus eos prlium in die sabbatorum, 33 et dixerunt ad eos : Resistitis et
nunc adhuc ? exite, et facite secundum verbum regis Antiochi, et vivetis.
34
Et dixerunt : Non exibimus, neque faciemus verbum regis, ut polluamus
diem sabbatorum. 35 Et concitaverunt adversus eos prlium. 36 Et non
responderunt eis, nec lapidem miserunt in eos, nec oppilaverunt loca
occulta, 37 dicentes : Moriamur omnes in simplicitate nostra : et testes erunt
super nos clum et terra, quod injuste perditis nos. 38 Et intulerunt illis
bellum sabbatis : et mortui sunt ipsi, et uxores eorum, et filii eorum, et
pecora eorum usque ad mille animas hominum. 39 Et cognovit Mathathias
et amici ejus, et luctum habuerunt super eos valde. 40 Et dixit vir proximo
suo : Si omnes fecerimus sicut fratres nostri fecerunt, et non pugnaverimus
adversus gentes pro animabus nostris et justificationibus nostris, nunc citius
disperdent nos a terra. 41 Et cogitaverunt in die illa, dicentes : Omnis homo,
quicumque venerit ad nos in bello die sabbatorum, pugnemus adversus
eum : et non moriemur omnes, sicut mortui sunt fratres nostri in occultis.
30
42
Tunc congregata est ad eos synagoga Assidorum fortis viribus ex Isral,

omnis voluntarius in lege : 43 et omnes, qui fugiebant a malis, additi sunt ad
eos, et facti sunt illis ad firmamentum. 44 Et collegerunt exercitum, et
percusserunt peccatores in ira sua, et viros iniquos in indignatione sua : et
ceteri fugerunt ad nationes, ut evaderent. 45 Et circuivit Mathathias et amici
ejus, et destruxerunt aras : 46 et circumciderunt pueros incircumcisos
1459/1834
quotquot invenerunt in finibus Isral : et in fortitudine. 47 Et persecuti sunt

filios superbi, et prosperatum est opus in manibus eorum : 48 et
obtinuerunt legem de manibus gentium, et de manibus regum, et non
dederant cornu peccatori.
49
Et appropinquaverunt dies Mathathi moriendi, et dixit filiis suis : Nunc

confortata est superbia, et castigatio, et tempus eversionis, et ira
indignationis. 50 Nunc ergo, o filii, mulatores estote legis, et date animas
vestras pro testamento patrum vestrorum, 51 et mementote operum patrum,
qu fecerunt in generationibus suis : et accipietis gloriam magnam, et
nomen ternum. 52 Abraham nonne in tentatione inventus est fidelis, et
reputatum est ei ad justitiam ? 53 Joseph in tempore angusti su custodivit
mandatum, et factus est dominus gypti. 54 Phinees pater noster, zelando
zelum Dei, accepit testamentum sacerdotii terni. 55 Jesus dum implevit
verbum, factus est dux in Isral. 56 Caleb dum testificatur in ecclesia,
accepit hreditatem. 57 David in sua misericordia consecutus est sedem
regni in scula. 58 Elias, dum zelat zelum legis, receptus est in clum.
59
Ananias et Azarias et Misal credentes, liberati sunt de flamma. 60 Daniel
in sua simplicitate liberatus est de ore leonum. 61 Et ita cogitate per
generationem et generationem : quia omnes qui sperant in eum, non
infirmantur. 62 Et a verbis viri peccatoris ne timueritis, quia gloria ejus
stercus et vermis est : 63 hodie extollitur, et cras non invenietur : quia
conversus est in terram suam, et cogitatio ejus periit. 64 Vos ergo filii,
confortamini, et viriliter agite in lege : quia in ipsa gloriosi eritis. 65 Et ecce
Simon frater vester, scio quod vir consilii est : ipsum audite semper, et ipse
erit vobis pater. 66 Et Judas Machabus, fortis viribus a juventute sua, sit
vobis princeps militi, et ipse aget bellum populi. 67 Et adducetis ad vos
omnes factores legis : et vindicate vindictam populi vestri. 68 Retribuite
retributionem gentibus, et intendite in prceptum legis.
69
Et benedixit eos, et appositus est ad patres suos. 70 Et defunctus est anno

centesimo et quadragesimo sexto : et sepultus est a filiis suis in sepulchris
patrum suorum in Modin, et planxerunt eum omnis Isral planctu magno.
Cap. 3 1 Et surrexit Judas, qui vocabatur Machabus, filius ejus, pro

eo : 2 et adjuvabant eum omnes fratres ejus, et universi qui se conjunxerant
patri ejus, et prliabantur prlium Isral cum ltitia.
3
Et dilatavit gloriam populo suo,
et induit se loricam sicut gigas,
et succinxit se arma bellica sua in prliis,
et protegebat castra gladio suo.
4
Similis factus est leoni in operibus suis,
et sicut catulus leonis rugiens in venatione.
1460/1834
Et persecutus est iniquos perscrutans eos :

et qui conturbabant populum suum, eos succendit flammis :
6
et repulsi sunt inimici ejus pr timore ejus,
et omnes operarii iniquitatis conturbati sunt :
et directa est salus in manu ejus.
7
Et exacerbabat reges multos,
et ltificabat Jacob in operibus suis,
et in sculum memoria ejus in benedictione.
8
Et perambulavit civitates Juda,
et perdidit impios ex eis,
et avertit iram ab Isral.
9
Et nominatus est usque ad novissimum terr,
et congregavit pereuntes.
10
Et congregavit Apollonius gentes, et a Samaria virtutem multam et

magnam ad bellandum contra Isral. 11 Et cognovit Judas, et exiit obviam
illi : et percussit, et occidit illum : et ceciderunt vulnerati multi, et reliqui
fugerunt. 12 Et accepit spolia eorum : et gladium Apollonii abstulit Judas, et
erat pugnans in eo omnibus diebus. 13 Et audivit Seron princeps exercitus
Syri, quod congregavit Judas congregationem fidelium, et ecclesiam
secum, 14 et ait : Faciam mihi nomen, et glorificabor in regno, et debellabo
Judam, et eos qui cum ipso sunt, qui spernebant verbum regis. 15 Et
prparavit se : et ascenderunt cum eo castra impiorum fortes auxiliarii ut
facerent vindictam in filios Isral. 16 Et appropinquaverunt usque ad
Bethoron : et exivit Judas obviam illi cum paucis. 17 Ut autem viderunt
exercitum venientem sibi obviam, dixerunt Jud : Quomodo poterimus
pauci pugnare contra multitudinem tantam, et tam fortem, et nos fatigati
sumus jejunio hodie ? 18 Et ait Judas : Facile est concludi multos in manus
paucorum : et non est differentia in conspectu Dei cli liberare in multis, et
in paucis : 19 quoniam non in multitudine exercitus victoria belli, sed de
clo fortitudo est. 20 Ipsi veniunt ad nos in multitudine contumaci, et
superbia, ut disperdant nos, et uxores nostras, et filios nostros, et ut spolient
nos : 21 nos vero pugnabimus pro animabus nostris, et legibus nostris : 22 et
ipse Dominus conteret eos ante faciem nostram : vos autem ne timueritis
eos. 23 Ut cessavit autem loqui, insiluit in eos subito : et contritus est Seron
et exercitus ejus in conspectu ipsius : 24 et persecutus est eum in descensu
Bethoron usque in campum, et ceciderunt ex eis octingenti viri, reliqui
autem fugerunt in terram Philisthiim. 25 Et cecidit timor Jud ac fratrum
ejus, et formido super omnes gentes in circuitu eorum : 26 et pervenit ad
regem nomen ejus, et de prliis Jud narrabant omnes gentes.
27
Ut audivit autem rex Antiochus sermones istos, iratus est animo : et
1461/1834
misit, et congregavit exercitum universi regni sui, castra fortia valde : 28 et

aperuit rarium suum, et dedit stipendia exercitui in annum : et mandavit
illis ut essent parati ad omnia. 29 Et vidit quod defecit pecunia de thesauris
suis, et tributa regionis modica propter dissensionem et plagam quam fecit
in terra, ut tolleret legitima, qu erant a primis diebus : 30 et timuit ne non
haberet ut semel et bis, in sumptus et donaria, qu dederat ante larga
manu : et abundaverat super reges qui ante eum fuerant. 31 Et consternatus
erat animo valde, et cogitavit ire in Persidem, et accipere tributa regionum,
et congregare argentum multum. 32 Et reliquit Lysiam hominem nobilem de
genere regali, super negotia regia, a flumine Euphrate usque ad flumen
gypti, 33 et ut nutriret Antiochum filium suum, donec rediret. 34 Et tradidit
ei medium exercitum, et elephantos : et mandavit ei de omnibus qu
volebat, et de inhabitantibus Judam, et Jerusalem : 35 et ut mitteret ad eos
exercitum ad conterendam et extirpandam virtutem Isral, et reliquias
Jerusalem, et auferendam memoriam eorum de loco : 36 et ut constitueret
habitatores filios alienigenas in omnibus finibus eorum, et sorte distribueret
terram eorum. 37 Et rex assumpsit partem exercitus residui, et exivit ab
Antiochia civitate regni sui anno centesimo et quadragesimo septimo : et
transfretavit Euphraten flumen, et perambulabat superiores regiones.
38
Et elegit Lysias Ptolemum filium Dorymini, et Nicanorem, et Gorgiam,

viros potentes ex amicis regis : 39 et misit cum eis quadraginta millia
virorum, et septem millia equitum, ut venirent in terram Juda, et
disperderent eam secundum verbum regis. 40 Et processerunt cum universa
virtute sua, et venerunt, et applicuerunt Emmaum in terra campestri. 41 Et
audierunt mercatores regionum nomen eorum : et acceperunt argentum, et
aurum multum valde, et pueros, et venerunt in castra ut acciperent filios
Isral in servos, et additi sunt ad eos exercitus Syri, et terr
alienigenarum. 42 Et vidit Judas et fratres ejus, quia multiplicata sunt mala,
et exercitus applicabant ad fines eorum : et cognoverunt verba regis, qu
mandavit populo facere in interitum et consummationem : 43 et dixerunt
unusquisque ad proximum suum : Erigamus dejectionem populi nostri, et
pugnemus pro populo nostro, et sanctis nostris. 44 Et congregatus est
conventus ut essent parati in prlium, et ut orarent et peterent
misericordiam et miserationes. 45 Et Jerusalem non habitabatur, sed erat
sicut desertum : non erat qui ingrederetur et egrederetur de natis ejus. Et
sanctum conculcabatur : et filii alienigenarum erant in arce ; ibi erat
habitatio gentium : et ablata est voluptas a Jacob, et defecit ibi tibia et
cithara.
46
Et congregati sunt, et venerunt in Maspha contra Jerusalem, quia locus

orationis erat in Maspha ante in Isral. 47 Et jejunaverunt illa die, et
induerunt se ciliciis, et cinerem imposuerunt capiti suo, et disciderunt
1462/1834
vestimenta sua : 48 et expanderunt libros legis, de quibus scrutabantur

gentes similitudinem simulacrorum suorum : 49 et attulerunt ornamenta
sacerdotalia, et primitias, et decimas : et suscitaverunt Nazaros, qui
impleverant dies, 50 et clamaverunt voce magna in clum, dicentes : Quid
faciemus istis, et quo eos ducemus ? 51 et sancta tua conculcata sunt, et
contaminata sunt, et sacerdotes tui facti sunt in luctum, et in humilitatem :
52
et ecce nationes convenerunt adversum nos ut nos disperdant : tu scis
qu cogitant in nos. 53 Quomodo poterimus subsistere ante faciem eorum,
nisi tu, Deus, adjuves nos ? 54 Et tubis exclamaverunt voce magna. 55 Et
post hc constituit Judas duces populi, tribunos, et centuriones, et
pentacontarchos, et decuriones. 56 Et dixit his, qui dificabant domos, et
sponsabant uxores, et plantabant vineas, et formidolosis, ut redirent
unusquisque in domum suam secundum legem. 57 Et moverunt castra, et
collocaverunt ad austrum Emmaum. 58 Et ait Judas : Accingimini, et estote
filii potentes, et estote parati in mane, ut pugnetis adversus nationes has
qu convenerunt adversus nos disperdere nos, et sancta nostra : 59 quoniam
melius est nos mori in bello, quam videre mala gentis nostr, et sanctorum.
60
Sicut autem fuerit voluntas in clo, sic fiat.
Cap. 4 1 Et assumpsit Gorgias quinque millia virorum, et mille
equites electos : et moverunt castra nocte, 2 ut applicarent ad castra
Judorum, et percuterent eos subito : et filii, qui erant ex arce, erant illis
duces. 3 Et audivit Judas, et surrexit ipse et potentes percutere virtutem
exercituum regis, qui erant in Emmaum : 4 adhuc enim dispersus erat
exercitus a castris. 5 Et venit Gorgias in castra Jud noctu, et neminem
invenit : et qurebat eos in montibus, quoniam dixit : Fugiunt hi a nobis.
6
Et cum dies factus esset, apparuit Judas in campo cum tribus millibus
virorum tantum, qui tegumenta et gladios non habebant : 7 et viderunt
castra gentium valida, et loricatos et equitatus in circuitu eorum, et hi docti
ad prlium. 8 Et ait Judas viris, qui secum erant : Ne timueritis
multitudinem eorum, et impetum eorum ne formidetis. 9 Mementote
qualiter salvi facti sunt patres nostri in mari Rubro, cum sequeretur eos
Pharao cum exercitu multo. 10 Et nunc clamemus in clum : et miserebitur
nostri Dominus, et memor erit testamenti patrum nostrorum, et conteret
exercitum istum ante faciem nostram hodie : 11 et scient omnes gentes quia
est qui redimat et liberet Isral. 12 Et elevaverunt alienigen oculos suos, et
viderunt eos venientes ex adverso. 13 Et exierunt de castris in prlium, et
tuba cecinerunt hi qui erant cum Juda. 14 Et congressi sunt : et contrit sunt
gentes, et fugerunt in campum. 15 Novissimi autem omnes ceciderunt in
gladio, et persecuti sunt eos usque Gezeron, et usque in campos Idum, et
Azoti, et Jamni : et ceciderunt ex illis usque ad tria millia virorum. 16 Et
reversus est Judas, et exercitus ejus sequens eum. 17 Dixitque ad populum :
Non concupiscatis spolia : quia bellum contra nos est, 18 et Gorgias et
exercitus ejus prope nos in monte : sed state nunc contra inimicos nostros,
1463/1834
et expugnate eos, et sumetis postea spolia securi. 19 Et adhuc loquente Juda

hc, ecce apparuit pars qudam prospiciens de monte. 20 Et vidit Gorgias
quod in fugam conversi sunt sui, et succenderunt castra : fumus enim, qui
videbatur, declarabat quod factum est. 21 Quibus illi conspectis timuerunt
valde, aspicientes simul et Judam, et exercitum in campo paratum ad
prlium. 22 Et fugerunt omnes in campum alienigenarum : 23 et Judas
reversus est ad spolia castrorum, et acceperunt aurum multum, et argentum,
et hyacinthinum, et purpuram marinam, et opes magnas. 24 Et conversi,
hymnum canebant, et benedicebant Deum in clum, quoniam bonus est,
quoniam in sculum misericordia ejus. 25 Et facta est salus magna in Isral
in die illa. 26 Quicumque autem alienigenarum evaserunt, venerunt, et
nuntiaverunt Lysi universa qu acciderant. 27 Quibus ille auditis,
consternatus animo deficiebat : quod non qualia voluit, talia contigerunt in
Isral, et qualia mandavit rex.
28
Et sequenti anno, congregavit Lysias virorum electorum sexaginta millia,

et equitum quinque millia, ut debellaret eos. 29 Et venerunt in Judam, et
castra posuerunt in Bethoron, et occurrit illis Judas cum decem millibus
viris. 30 Et viderunt exercitum fortem, et oravit, et dixit : Benedictus es,
salvator Isral, qui contrivisti impetum potentis in manu servi tui David, et
tradidisti castra alienigenarum in manu Jonath filii Saul, et armigeri ejus.
31
Conclude exercitum istum in manu populi tui Isral, et confundantur in
exercitu suo et equitibus. 32 Da illis formidinem, et tabefac audaciam
virtutis eorum, et commoveantur contritione sua. 33 Dejice illos gladio
diligentium te : et collaudent te omnes, qui noverunt nomen tuum, in
hymnis. 34 Et commiserunt prlium : et ceciderunt de exercitu Lysi
quinque millia virorum. 35 Videns autem Lysias fugam suorum, et
Judorum audaciam, et quod parati sunt aut vivere, aut mori fortiter, abiit
Antiochiam, et elegit milites, ut multiplicati rursus venirent in Judam.
36
Dixit autem Judas, et fratres ejus : Ecce contriti sunt inimici nostri :
ascendamus nunc mundare sancta, et renovare. 37 Et congregatus est omnis
exercitus, et ascenderunt in montem Sion. 38 Et viderunt sanctificationem
desertam, et altare profanatum, et portas exustas, et in atriis virgulta nata
sicut in saltu vel in montibus, et pastophoria diruta. 39 Et sciderunt
vestimenta sua, et planxerunt planctu magno, et imposuerunt cinerem super
caput suum, 40 et ceciderunt in faciem super terram, et exclamaverunt tubis
signorum, et clamaverunt in clum. 41 Tunc ordinavit Judas viros ut
pugnarent adversus eos qui erant in arce, donec emundarent sancta. 42 Et
elegit sacerdotes sine macula, voluntatem habentes in lege Dei : 43 et
mundaverunt sancta, et tulerunt lapides contaminationis in locum
immundum. 44 Et cogitavit de altari holocaustorum, quod profanatum erat,
quid de eo faceret. 45 Et incidit illis consilium bonum ut destruerent illud :
1464/1834
ne forte illis esset in opprobrium, quia contaminaverunt illud gentes, et

demoliti sunt illud. 46 Et reposuerunt lapides in monte domus in loco apto,
quoadusque veniret propheta, et responderet de eis. 47 Et acceperunt lapides
integros secundum legem, et dificaverunt altare novum secundum illud
quod fuit prius : 48 et dificaverunt sancta, et qu intra domum erant
intrinsecus : et dem, et atria sanctificaverunt. 49 Et fecerunt vasa sancta
nova, et intulerunt candelabrum, et altare incensorum, et mensam, in
templum. 50 Et incensum posuerunt super altare, et accenderunt lucernas
qu super candelabrum erant, et lucebant in templo. 51 Et posuerunt super
mensam panes, et appenderunt vela, et consummaverunt omnia opera qu
fecerant. 52 Et ante matutinum surrexerunt quinta et vigesima die mensis
noni (hic est mensis Casleu) centesimi quadragesimi octavi anni : 53 et
obtulerunt sacrificium secundum legem super altare holocaustorum novum,
quod fecerunt. 54 Secundum tempus et secundum diem in qua
contaminaverunt illud gentes, in ipsa renovatum est in canticis, et citharis,
et cinyris, et in cymbalis. 55 Et cecidit omnis populus in faciem, et
adoraverunt, et benedixerunt in clum eum, qui prosperavit eis. 56 Et
fecerunt dedicationem altaris diebus octo, et obtulerunt holocausta cum
ltitia, et sacrificium salutaris et laudis. 57 Et ornaverunt faciem templi
coronis aureis et scutulis, et dedicaverunt portas et pastophoria, et
imposuerunt eis januas. 58 Et facta est ltitia in populo magna valde, et
aversum est opprobrium gentium. 59 Et statuit Judas, et fratres ejus, et
universa ecclesia Isral, ut agatur dies dedicationis altaris in temporibus
suis ab anno in annum per dies octo a quinta et vigesima die mensis Casleu,
cum ltitia et gaudio. 60 Et dificaverunt in tempore illo montem Sion, et
per circuitum muros altos et turres firmas, nequando venirent gentes, et
conculcarent eum sicut antea fecerunt. 61 Et collocavit illic exercitum, ut
servarent eum, et munivit eum ad custodiendum Bethsuram, ut haberet
populus munitionem contra faciem Idum.
Cap. 5 1 Et factum est, ut audierunt gentes in circuitu quia
dificatum est altare et sanctuarium sicut prius, irat sunt valde : 2 et
cogitabant tollere genus Jacob, qui erant inter eos, et cperunt occidere de
populo, et persequi. 3 Et debellabat Judas filios Esau in Iduma, et eos qui
erant in Acrabathane, quia circumsedebant Isralitas : et percussit eos plaga
magna. 4 Et recordatus est malitiam filiorum Bean, qui erant populo in
laqueum et in scandalum, insidiantes ei in via. 5 Et conclusi sunt ab eo in
turribus, et applicuit ad eos, et anathematizavit eos, et incendit turres eorum
igni cum omnibus qui in eis erant. 6 Et transivit ad filios Ammon, et invenit
manum fortem, et populum copiosum, et Timotheum ducem ipsorum : 7 et
commisit cum eis prlia multa, et contriti sunt in conspectu eorum, et
percussit eos : 8 et cepit Gazer civitatem et filias ejus, et reversus est in
Judam. 9 Et congregat sunt gentes qu sunt in Galaad adversus
1465/1834
Isralitas, qui erant in finibus eorum, ut tollerent eos : et fugerunt in

Datheman munitionem. 10 Et miserunt litteras ad Judam et fratres ejus,
dicentes : Congregat sunt adversum nos gentes per circuitum, ut nos
auferant, 11 et parant venire, et occupare munitionem, in quam confugimus :
et Timotheus est dux exercitus eorum. 12 Nunc ergo veni, et eripe nos de
manibus eorum, quia cecidit multitudo de nobis. 13 Et omnes fratres nostri,
qui erant in locis Tubin, interfecti sunt : et captivas duxerunt uxores eorum,
et natos, et spolia, et peremerunt illic fere mille viros. 14 Et adhuc epistol
legebantur, et ecce alii nuntii venerunt de Galila conscissis tunicis,
nuntiantes secundum verba hc : 15 dicentes convenisse adversum se a
Ptolemaida, et Tyro, et Sidone : et repleta est omnis Galila alienigenis, ut
nos consumant. 16 Ut audivit autem Judas et populus sermones istos,
convenit ecclesia magna cogitare quid facerent fratribus suis, qui in
tribulatione erant, et expugnabantur ab eis.
17
Dixitque Judas Simoni fratri suo : Elige tibi viros, et vade, et libera
fratres tuos in Galila : ego autem et frater meus Jonathas ibimus in
Galaaditim. 18 Et reliquit Josephum filium Zachari, et Azariam, duces
populi, cum residuo exercitu in Juda ad custodiam : 19 et prcepit illis,
dicens : Prestote populo huic : et nolite bellum committere adversum
gentes, donec revertamur. 20 Et partiti sunt Simoni viri tria millia, ut iret in
Galilam : Jud autem octo millia in Galaaditim. 21 Et abiit Simon in
Galilam, et commisit prlia multa cum gentibus : et contrit sunt gentes
a facie ejus, et persecutus est eos usque ad portam 22 Ptolemaidis : et
ceciderunt de gentibus fere tria millia virorum. Et accepit spolia eorum,
23
et assumpsit eos qui erant in Galila et in Arbatis, cum uxoribus, et natis,
et omnibus qu erant illis, et adduxit in Judam cum ltitia magna.
24
Et Judas Machabus, et Jonathas frater ejus, transierunt Jordanem, et

abierunt viam trium dierum per desertum. 25 Et occurrerunt eis Nabuthi, et
susceperunt eos pacifice, et narraverunt eis omnia qu acciderant fratribus
eorum in Galaaditide, 26 et quia multi ex eis comprehensi sunt in Barasa, et
Bosor, et in Alimis, et in Casphor, et Mageth, et Carnaim : h omnes
civitates munit et magn. 27 Sed et in ceteris civitatibus Galaaditidis
tenentur comprehensi, et in crastinum constituerunt admovere exercitum
civitatibus his, et comprehendere, et tollere eos in una die. 28 Et convertit
Judas et exercitus ejus viam in desertum Bosor repente, et occupavit
civitatem : et occidit omnem masculum in ore gladii, et accepit omnia
spolia eorum, et succendit eam igni. 29 Et surrexerunt inde nocte, et ibant
usque ad munitionem. 30 Et factum est diluculo, cum elevassent oculos
suos, ecce populus multus, cujus non erat numerus, portantes scalas et
machinas ut comprehenderent munitionem, et expugnarent eos. 31 Et vidit
Judas quia cpit bellum, et clamor belli ascendit ad clum sicut tuba, et
1466/1834
clamor magnus de civitate : 32 et dixit exercitui suo : Pugnate hodie pro

fratribus vestris. 33 Et venit tribus ordinibus post eos, et exclamaverunt
tubis, et clamaverunt in oratione. 34 Et cognoverunt castra Timothei quia
Machabus est, et refugerunt a facie ejus : et percusserunt eos plaga
magna. Et ceciderunt ex eis in die illa fere octo millia virorum. 35 Et divertit
Judas in Maspha, et expugnavit, et cepit eam : et occidit omnem masculum
ejus, et sumpsit spolia ejus, et succendit eam igni. 36 Inde perrexit, et cepit
Casbon, et Mageth, et Bosor, et reliquas civitates Galaaditidis. 37 Post hc
autem verba congregavit Timotheus exercitum alium, et castra posuit
contra Raphon trans torrentem. 38 Et misit Judas speculari exercitum : et
renuntiaverunt ei, dicentes : Quia convenerunt ad eum omnes gentes qu in
circuitu nostro sunt, exercitus multus nimis : 39 et Arabas conduxerunt in
auxilium sibi, et castra posuerunt trans torrentem, parati ad te venire in
prlium. Et abiit Judas obviam illis. 40 Et ait Timotheus principibus
exercitus sui : Cum appropinquaverit Judas, et exercitus ejus, ad torrentem
aqu : si transierit ad nos prior, non poterimus sustinere eum, quia potens
poterit adversum nos ; 41 si vero timuerit transire, et posuerit castra extra
flumen, transfretamus ad eos, et poterimus adversus illum. 42 Ut autem
appropinquavit Judas ad torrentem aqu, statuit scribas populi secus
torrentem, et mandavit eis, dicens : Neminem hominem reliqueritis, sed
veniant omnes in prlium. 43 Et transfretavit ad illos prior, et omnis
populus post eum, et contrit sunt omnes gentes a facie eorum, et
projecerunt arma sua, et fugerunt ad fanum, quod erat in Carnaim. 44 Et
occupavit ipsam civitatem, et fanum succendit igni cum omnibus qui erant
in ipso : et oppressa est Carnaim, et non potuit sustinere contra faciem
Jud.
45
Et congregavit Judas universos Isralitas, qui erant in Galaaditide, a

minimo usque ad maximum, et uxores eorum, et natos, et exercitum
magnum valde, ut venirent in terram Juda. 46 Et venerunt usque Ephron : et
hc civitas magna in ingressu posita, munita valde, et non erat declinare ab
ea dextera vel sinistra, sed per mediam iter erat. 47 Et incluserunt se qui
erant in civitate, et obstruxerunt portas lapidibus : et misit ad eos Judas
verbis pacificis, 48 dicens : Transeamus per terram vestram, ut eamus in
terram nostram : et nemo vobis nocebit, tantum pedibus transibimus. Et
nolebant eis aperire. 49 Et prcepit Judas prdicare in castris, ut applicarent
unusquisque in quo erat loco : 50 et applicuerunt se viri virtutis, et
oppugnavit civitatem illam tota die et tota nocte, et tradita est civitas in
manu ejus : 51 et peremerunt omnem masculum in ore gladii, et eradicavit
eam, et accepit spolia ejus : et transivit per totam civitatem super
interfectos. 52 Et transgressi sunt Jordanem in campo magno, contra faciem
Bethsan. 53 Et erat Judas congregans extremos, et exhortabatur populum per
totam viam, donec venirent in terram Juda : 54 et ascenderunt in montem
1467/1834
Sion cum ltitia, et gaudio, et obtulerunt holocausta, quod nemo ex eis

cecidisset donec reverterentur in pace.
55
Et in diebus quibus erat Judas et Jonathas in terra Galaad, et Simon frater

ejus in Galila contra faciem Ptolemaidis, 56 audivit Josephus Zachari
filius, et Azarias princeps virtutis, res bene gestas, et prlia qu facta sunt,
57
et dixit : Faciamus et ipsi nobis nomen, et eamus pugnare adversus
gentes qu in circuitu nostro sunt. 58 Et prcepit his qui erant in exercitu
suo, et abierunt Jamniam. 59 Et exivit Gorgias de civitate, et viri ejus
obviam illis in pugnam. 60 Et fugati sunt Josephus et Azarias usque in fines
Jud : et ceciderunt illo die de populo Isral ad duo millia viri, et facta est
fuga magna in populo : 61 quia non audierunt Judam, et fratres ejus,
existimantes fortiter se facturos. 62 Ipsi autem non erant de semine virorum
illorum, per quos salus facta est in Isral. 63 Et viri Juda magnificati sunt
valde in conspectu omnis Isral, et gentium omnium ubi audiebatur nomen
eorum. 64 Et convenerunt ad eos fausta acclamantes.
65
Et exivit Judas et fratres ejus, et expugnabant filios Esau in terra qu ad

austrum est, et percussit Chebron et filias ejus : et muros ejus, et turres
succendit igni in circuitu. 66 Et movit castra ut iret in terram alienigenarum,
et perambulabat Samariam. 67 In die illa ceciderunt sacerdotes in bello, dum
volunt fortiter facere, dum sine consilio exeunt in prlium. 68 Et declinavit
Judas in Azotum in terram alienigenarum, et diruit aras eorum, et sculptilia
deorum ipsorum succendit igni : et cepit spolia civitatum, et reversus est in
terram Juda.
Cap. 6 1 Et rex Antiochus perambulabat superiores regiones, et
audivit esse civitatem Elymaidem in Perside nobilissimam, et copiosam in
argento et auro, 2 templumque in ea locuples valde, et illic velamina aurea,
et loric, et scuta, qu reliquit Alexander Philippi rex Macedo, qui
regnavit primus in Grcia. 3 Et venit, et qurebat capere civitatem, et
deprdari eam : et non potuit, quoniam innotuit sermo his qui erant in
civitate : 4 et insurrexerunt in prlium, et fugit inde, et abiit cum tristitia
magna, et reversus est in Babyloniam. 5 Et venit qui nuntiaret ei in Perside,
quia fugata sunt castra qu erant in terra Juda : 6 et quia abiit Lysias cum
virtute forti in primis, et fugatus est a facie Judorum, et invaluerunt armis,
et viribus, et spoliis multis, qu ceperunt de castris, qu exciderunt : 7 et
quia diruerunt abominationem, quam dificaverat super altare quod erat in
Jerusalem : et sanctificationem, sicut prius, circumdederunt muris excelsis,
sed et Bethsuram civitatem suam. 8 Et factum est ut audivit rex sermones
istos, expavit, et commotus est valde : et decidit in lectum, et incidit in
languorem pr tristitia, quia non factum est ei sicut cogitabat. 9 Et erat illic
per dies multos, quia renovata est in eo tristitia magna, et arbitratus est se
1468/1834
mori. 10 Et vocavit omnes amicos suos, et dixit illis : Recessit somnus ab

oculis meis, et concidi, et corrui corde pr sollicitudine : 11 et dixi in corde
meo : In quantam tribulationem deveni, et in quos fluctus tristiti, in qua
nunc sum : qui jucundus eram, et dilectus in potestate mea ! 12 Nunc vero
reminiscor malorum qu feci in Jerusalem, unde et abstuli omnia spolia
aurea et argentea qu erant in ea, et misi auferre habitantes Judam sine
causa. 13 Cognovi ergo quia propterea invenerunt me mala ista : et ecce
pereo tristitia magna in terra aliena. 14 Et vocavit Philippum, unum de
amicis suis, et prposuit eum super universum regnum suum : 15 et dedit ei
diadema, et stolam suam, et annulum, ut adduceret Antiochum filium
suum, et nutriret eum, et regnaret. 16 Et mortuus est illic Antiochus rex anno
centesimo quadragesimo nono. 17 Et cognovit Lysias quoniam mortuus est
rex, et constituit regnare Antiochum filium ejus, quem nutrivit
adolescentem : et vocavit nomen ejus Eupator.
18
Et hi qui erant in arce, concluserant Isral in circuitu sanctorum : et

qurebant eis mala semper, et firmamentum gentium. 19 Et cogitavit Judas
disperdere eos : et convocavit universum populum, ut obsiderent eos. 20 Et
convenerunt simul, et obsederunt eos anno centesimo quinquagesimo, et
fecerunt ballistas et machinas. 21 Et exierunt quidam ex eis qui
obsidebantur : et adjunxerunt se illis aliqui impii ex Isral, 22 et abierunt ad
regem, et dixerunt : Quousque non facis judicium, et vindicas fratres
nostros ? 23 Nos decrevimus servire patri tuo, et ambulare in prceptis ejus,
et obsequi edictis ejus : 24 et filii populi nostri propter hoc alienabant se a
nobis, et quicumque inveniebantur ex nobis, interficiebantur, et hreditates
nostr diripiebantur. 25 Et non ad nos tantum extenderunt manum, sed et in
omnes fines nostros : 26 et ecce applicuerunt hodie ad arcem Jerusalem
occupare eam, et munitionem Bethsuram munierunt : 27 et nisi prveneris
eos velocius, majora quam hc facient, et non poteris obtinere eos. 28 Et
iratus est rex, ut hc audivit : et convocavit omnes amicos suos, et
principes exercitus sui, et eos qui super equites erant : 29 sed et de regnis
aliis et de insulis maritimis venerunt ad eum exercitus conductitii. 30 Et erat
numerus exercitus ejus, centum millia peditum, et viginti millia equitum, et
elephanti triginta duo, docti ad prlium. 31 Et venerunt per Idumam, et
applicuerunt ad Bethsuram, et pugnaverunt dies multos : et fecerunt
machinas, et exierunt, et succenderunt eas igni, et pugnaverunt viriliter.
32
Et recessit Judas ab arce, et movit castra ad Bethzacharam contra castra

regis. 33 Et surrexit rex ante lucem, et concitavit exercitus in impetum
contra viam Bethzacharam : et comparaverunt se exercitus in prlium, et
tubis cecinerunt : 34 et elephantis ostenderunt sanguinem uv et mori, ad
acuendos eos in prlium : 35 et diviserunt bestias per legiones, et astiterunt
singulis elephantis mille viri in loricis concatenatis, et gale re in
1469/1834
capitibus eorum : et quingenti equites ordinati unicuique besti electi erant.

36
Hi ante tempus, ubicumque erat bestia, ibi erant : et quocumque ibat,
ibant, et non discedebant ab ea. 37 Sed et turres ligne super eos firm
protegentes super singulas bestias : et super eas machin : et super singulas
viri virtutis triginta duo, qui pugnabant desuper : et Indus magister besti.
38
Et residuum equitatum hinc et inde statuit in duas partes, tubis exercitum
commovere, et perurgere constipatos in legionibus ejus. 39 Et ut refulsit sol
in clypeos aureos et reos, resplenduerunt montes ab eis, et resplenduerunt
sicut lampades ignis. 40 Et distincta est pars exercitus regis per montes
excelsos, et alia per loca humilia : et ibant caute et ordinate. 41 Et
commovebantur omnes inhabitantes terram a voce multitudinis, et incessu
turb, et collisione armorum : erat enim exercitus magnus valde, et fortis.
42
Et appropiavit Judas et exercitus ejus in prlium, et ceciderunt de
exercitu regis sexcenti viri. 43 Et vidit Eleazar filius Saura unam de bestiis
loricatam loricis regis : et erat eminens super ceteras bestias, et visum est ei
quod in ea esset rex : 44 et dedit se ut liberaret populum suum, et acquireret
sibi nomen ternum. 45 Et cucurrit ad eam audacter in medio legionis,
interficiens a dextris et a sinistris, et cadebant ab eo huc atque illuc. 46 Et
ivit sub pedes elephantis, et supposuit se ei, et occidit eum : et cecidit in
terram super ipsum, et mortuus est illic. 47 Et videntes virtutem regis, et
impetum exercitus ejus, diverterunt se ab eis.
48
Castra autem regis ascenderunt contra eos in Jerusalem, et applicuerunt

castra regis ad Judam, et montem Sion. 49 Et fecit pacem cum his qui
erant in Bethsura : et exierunt de civitate, quia non erant eis ibi alimenta
conclusis, quia sabbata erant terr. 50 Et comprehendit rex Bethsuram : et
constituit illic custodiam servare eam. 51 Et convertit castra ad locum
sanctificationis dies multos : et statuit illic ballistas, et machinas, et ignis
jacula, et tormenta ad lapides jactandos, et spicula, et scorpios ad mittendas
sagittas, et fundibula. 52 Fecerunt autem et ipsi machinas adversus machinas
eorum, et pugnaverunt dies multos. 53 Esc autem non erant in civitate, eo
quod septimus annus esset : et qui remanserant in Juda de gentibus,
consumpserant reliquias eorum, qu reposit fuerant. 54 Et remanserunt in
sanctis viri pauci, quoniam obtinuerat eos fames : et dispersi sunt
unusquisque in locum suum.
55
Et audivit Lysias quod Philippus, quem constituerat rex Antiochus cum

adhuc viveret, ut nutriret Antiochum filium suum, et regnaret, 56 reversus
esset a Perside et Media, et exercitus qui abierat cum ipso, et quia qurebat
suscipere regni negotia : 57 festinavit ire, et dicere ad regem, et duces
exercitus : Deficimus quotidie, et esca nobis modica est ; et locus, quem
obsidemus, est munitus, et incumbit nobis ordinare de regno. 58 Nunc itaque
demus dextras hominibus istis, et faciamus cum illis pacem, et cum omni
1470/1834
gente eorum : 59 et constituamus illis ut ambulent in legitimis suis sicut

prius : propter legitima enim ipsorum, qu despeximus, irati sunt, et
fecerunt omnia hc. 60 Et placuit sermo in conspectu regis et principum : et
misit ad eos pacem facere, et receperunt illam. 61 Et juravit illis rex et
principes, et exierunt de munitione. 62 Et intravit rex montem Sion, et vidit
munitionem loci : et rupit citius juramentum quod juravit, et mandavit
destruere murum in gyro. 63 Et discessit festinanter, et reversus est
Antiochiam, et invenit Philippum dominantem civitati : et pugnavit
adversus eum, et occupavit civitatem.
Cap. 7 1 Anno centesimo quinquagesimo primo, exiit Demetrius
Seleuci filius ab urbe Roma, et ascendit cum paucis viris in civitatem
maritimam, et regnavit illic. 2 Et factum est, ut ingressus est domum regni
patrum suorum, comprehendit exercitus Antiochum et Lysiam, ut
adducerent eos ad eum. 3 Et res ei innotuit, et ait : Nolite mihi ostendere
faciem eorum. 4 Et occidit eos exercitus. Et sedit Demetrius super sedem
regni sui.
5
Et venerunt ad eum viri iniqui et impii ex Isral : et Alcimus dux eorum,

qui volebat fieri sacerdos. 6 Et accusaverunt populum apud regem,
dicentes : Perdidit Judas et fratres ejus omnes amicos tuos, et nos dispersit
de terra nostra. 7 Nunc ergo mitte virum, cui credis, ut eat, et videat
exterminium omne quod fecit nobis, et regionibus regis : et puniat omnes
amicos ejus, et adjutores eorum. 8 Et elegit rex ex amicis suis Bacchidem,
qui dominabatur trans flumen magnum in regno, et fidelem regi : et misit
eum, 9 ut videret exterminium quod fecit Judas : sed et Alcimum impium
constituit in sacerdotium, et mandavit ei facere ultionem in filios Isral.
10
Et surrexerunt, et venerunt cum exercitu magno in terram Juda : et
miserunt nuntios, et locuti sunt ad Judam et ad fratres ejus verbis pacificis
in dolo. 11 Et non intenderunt sermonibus eorum : viderunt enim quia
venerunt cum exercitu magno. 12 Et convenerunt ad Alcimum et Bacchidem
congregatio scribarum requirere qu justa sunt : 13 et primi, Assidi qui
erant in filiis Isral : et exquirebant ab eis pacem. 14 Dixerunt enim : Homo
sacerdos de semine Aaron venit ; non decipiet nos : 15 et locutus est cum eis
verba pacifica, et juravit illis, dicens : Non inferemus vobis malum, neque
amicis vestris. 16 Et crediderunt ei : et comprehendit ex eis sexaginta viros,
et occidit eos in una die, secundum verbum quod scriptum est : 17 Carnes
sanctorum tuorum, et sanguinem ipsorum effuderunt in circuitu Jerusalem,
et non erat qui sepeliret. 18 Et incubuit timor et tremor in omnem populum :
quia dixerunt : Non est veritas, et judicium in eis : transgressi sunt enim
constitutum, et jusjurandum quod juraverunt. 19 Et movit Bacchides castra
ab Jerusalem, et applicuit in Bethzecha : et misit, et comprehendit multos
ex eis qui a se effugerant : et quosdam de populo mactavit, et in puteum
1471/1834
magnum projecit.
20
Et commisit regionem Alcimo, et reliquit cum eo auxilium in adjutorium

ipsi. Et abiit Bacchides ad regem : 21 et satis agebat Alcimus pro principatu
sacerdotii sui : 22 et convenerunt ad eum omnes, qui perturbabant populum
suum, et obtinuerunt terram Juda, et fecerunt plagam magnam in Isral.
23
Et vidit Judas omnia mala qu fecit Alcimus et qui cum eo erant filiis
Isral, multo plus quam gentes : 24 et exiit in omnes fines Jud in circuitu,
et fecit vindictam in viros desertores, et cessaverunt ultra exire in regionem.
25
Vidit autem Alcimus quod prvaluit Judas et qui cum eo erant, et

cognovit quia non potest sustinere eos : et regressus est ad regem, et
accusavit eos multis criminibus. 26 Et misit rex Nicanorem, unum ex
principibus suis nobilioribus, qui erat inimicitias exercens contra Isral : et
mandavit ei evertere populum. 27 Et venit Nicanor in Jerusalem cum
exercitu magno, et misit ad Judam et ad fratres ejus verbis pacificis cum
dolo, 28 dicens : Non sit pugna inter me et vos : veniam cum viris paucis, ut
videam facies vestras cum pace. 29 Et venit ad Judam, et salutaverunt se
invicem pacifice : et hostes parati erant rapere Judam. 30 Et innotuit sermo
Jud quoniam cum dolo venerat ad eum : et conterritus est ab eo, et
amplius noluit videre faciem ejus. 31 Et cognovit Nicanor quoniam
denudatum est consilium ejus : et exivit obviam Jud in pugnam juxta
Capharsalama. 32 Et ceciderunt de Nicanoris exercitu fere quinque millia
viri, et fugerunt in civitatem David. 33 Et post hc verba ascendit Nicanor
in montem Sion : et exierunt de sacerdotibus populi salutare eum in pace, et
demonstrare ei holocautomata, qu offerebantur pro rege. 34 Et irridens
sprevit eos, et polluit : et locutus est superbe, 35 et juravit cum ira, dicens :
Nisi traditus fuerit Judas et exercitus ejus in manus meas, continuo cum
regressus fuero in pace, succendam domum istam. Et exiit cum ira magna.
36
Et intraverunt sacerdotes, et steterunt ante faciem altaris et templi, et
flentes dixerunt : 37 Tu, Domine, elegisti domum istam ad invocandum
nomen tuum in ea, ut esset domus orationis et obsecrationis populo tuo :
38
fac vindictam in homine isto et exercitu ejus, et cadant in gladio :
memento blasphemias eorum, et ne dederis eis ut permaneant. 39 Et exiit
Nicanor ab Jerusalem, et castra applicuit ad Bethoron : et occurrit illi
exercitus Syri. 40 Et Judas applicuit in Adarsa cum tribus millibus viris : et
oravit Judas, et dixit : 41 Qui missi erant a rege Sennacherib, Domine, quia
blasphemaverunt te, exiit angelus, et percussit ex eis centum octoginta
quinque millia : 42 sic contere exercitum istum in conspectu nostro hodie :
et sciant ceteri quia male locutus est super sancta tua : et judica illum
secundum malitiam illius. 43 Et commiserunt exercitus prlium
tertiadecima die mensis Adar : et contrita sunt castra Nicanoris, et cecidit
ipse primus in prlio. 44 Ut autem vidit exercitus ejus quia cecidisset
1472/1834
Nicanor, projecerunt arma sua, et fugerunt : 45 et persecuti sunt eos viam

unius diei ab Adazer usquequo veniatur in Gazara, et tubis cecinerunt post
eos cum significationibus : 46 et exierunt de omnibus castellis Jud in
circuitu, et ventilabant eos cornibus, et convertebantur iterum ad eos, et
ceciderunt omnes gladio, et non est relictus ex eis nec unus. 47 Et
acceperunt spolia eorum in prdam : et caput Nicanoris amputaverunt, et
dexteram ejus, quam extenderat superbe, et attulerunt, et suspenderunt
contra Jerusalem. 48 Et ltatus est populus valde, et egerunt diem illam in
ltitia magna. 49 Et constituit agi omnibus annis diem istam tertiadecima
die mensis Adar. 50 Et siluit terra Juda dies paucos.
Cap. 8 1 Et audivit Judas nomen Romanorum, quia sunt potentes
viribus, et acquiescunt ad omnia qu postulantur ab eis, et quicumque
accesserunt ad eos, statuerunt cum eis amicitias : et quia sunt potentes
viribus. 2 Et audierunt prlia eorum, et virtutes bonas, quas fecerunt in
Galatia, quia obtinuerunt eos, et duxerunt sub tributum : 3 et quanta
fecerunt in regione Hispani, et quod in potestatem redegerunt metalla
argenti et auri, qu illic sunt, et possederunt omnem locum consilio suo, et
patientia : 4 locaque qu longe erant valde ab eis, et reges, qui
supervenerant eis ab extremis terr, contriverunt, et percusserunt eos plaga
magna : ceteri autem dant eis tributum omnibus annis. 5 Et Philippum et
Persen Ceteorum regem, et ceteros qui adversum eos arma tulerant,
contriverunt in bello, et obtinuerunt eos : 6 et Antiochum magnum regem
Asi, qui eis pugnam intulerat habens centum viginti elephantos, et
equitatum, et currus, et exercitum magnum valde, contritum ab eis : 7 et
quia ceperunt eum vivum, et statuerunt ei ut daret ipse, et qui regnarent
post ipsum, tributum magnum, et daret obsides, et constitutum, 8 et
regionem Indorum, et Medos, et Lydos, de optimis regionibus eorum : et
acceptas eas ab eis, dederunt Eumeni regi, 9 et quia qui erant apud
Helladam, voluerunt ire, et tollere eos : et innotuit sermo his, 10 et miserunt
ad eos ducem unum, et pugnaverunt contra illos, et ceciderunt ex eis multi,
et captivas duxerunt uxores eorum et filios, et diripuerunt eos, et terram
eorum possederunt, et destruxerunt muros eorum, et in servitutem illos
redegerunt usque in hunc diem : 11 et residua regna, et insulas, qu
aliquando restiterant illis, exterminaverunt, et in potestatem redegerunt.
12
Cum amicis autem suis, et qui in ipsis requiem habebant, conservaverunt
amicitiam, et obtinuerunt regna, qu erant proxima, et qu erant longe :
quia quicumque audiebant nomen eorum, timebant eos : 13 quibus vero
vellent auxilio esse ut regnarent, regnabant : quos autem vellent, regno
deturbabant : et exaltati sunt valde. 14 Et in omnibus istis nemo portabat
diadema, nec induebatur purpura, ut magnificaretur in ea. 15 Et quia curiam
fecerunt sibi, et quotidie consulebant trecentos viginti consilium agentes
semper de multitudine, ut qu digna sunt, gerant : 16 et committunt uni
1473/1834
homini magistratum suum per singulos annos dominari univers terr su,
et omnes obediunt uni, et non est invidia, neque zelus inter eos.
17
Et elegit Judas Eupolemum filium Joannis filii Jacob, et Jasonem filium

Eleazari, et misit eos Romam constituere cum illis amicitiam et
societatem : 18 et ut auferrent ab eis jugum Grcorum, quia viderunt quod
in servitutem premerent regnum Isral. 19 Et abierunt Romam viam multam
valde, et introierunt curiam, et dixerunt : 20 Judas Machabus, et fratres
ejus, et populus Judorum, miserunt nos ad vos statuere vobiscum
societatem et pacem, et conscribere nos socios et amicos vestros. 21 Et
placuit sermo in conspectu eorum. 22 Et hoc rescriptum est quod
rescripserunt in tabulis reis, et miserunt in Jerusalem, ut esset apud eos ibi
memoriale pacis et societatis : 23 Bene sit Romanis, et genti Judorum, in
mari et in terra in ternum : gladiusque et hostis procul sit ab eis. 24 Quod
si institerit bellum Romanis prius, aut omnibus sociis eorum in omni
dominatione eorum, 25 auxilium feret gens Judorum, prout tempus
dictaverit, corde pleno : 26 et prliantibus non dabunt, neque
subministrabunt triticum, arma, pecuniam, naves, sicut placuit Romanis : et
custodient mandata eorum, nihil ab eis accipientes. 27 Similiter autem et si
genti Judorum prius acciderit bellum, adjuvabunt Romani ex animo, prout
eis tempus permiserit : 28 et adjuvantibus non dabitur triticum, arma,
pecunia, naves, sicut placuit Romanis : et custodient mandata eorum
absque dolo : 29 secundum hc verba constituerunt Romani populo
Judorum. 30 Quod si post hc verba hi aut illi addere aut demere ad hc
aliquid voluerint, facient ex proposito suo : et qucumque addiderint, vel
dempserint, rata erunt. 31 Sed et de malis, qu Demetrius rex fecit in eos,
scripsimus ei, dicentes : Quare gravasti jugum tuum super amicos nostros,
et socios Judos ? 32 si ergo iterum adierint nos, adversum te faciemus illis
judicium, et pugnabimus tecum mari terraque.
Cap. 9 1 Interea, ut audivit Demetrius quia cecidit Nicanor et
exercitus ejus in prlio, apposuit Bacchidem et Alcimum rursum mittere in
Judam, et dextrum cornu cum illis. 2 Et abierunt viam qu ducit in
Galgala, et castra posuerunt in Masaloth, qu est in Arbellis : et
occupaverunt eam, et peremerunt animas hominum multas. 3 In mense
primo anni centesimi et quinquagesimi secundi, applicuerunt exercitum ad
Jerusalem : 4 et surrexerunt, et abierunt in Beream viginti millia virorum, et
duo millia equitum. 5 Et Judas posuerat castra in Laisa, et tria millia viri
electi cum eo : 6 et viderunt multitudinem exercitus, quia multi sunt, et
timuerunt valde : et multi subtraxerunt se de castris, et non remanserunt ex
eis nisi octingenti viri. 7 Et vidit Judas quod defluxit exercitus suus, et
bellum perurgebat eum, et confractus est corde, quia non habebat tempus
congregandi eos, et dissolutus est. 8 Et dixit his qui residui erant :
1474/1834
Surgamus, et eamus ad adversarios nostros, si poterimus pugnare adversus

eos. 9 Et avertebant eum, dicentes : Non poterimus, sed liberemus animas
nostras modo, et revertamur ad fratres nostros, et tunc pugnabimus
adversus eos : nos autem pauci sumus. 10 Et ait Judas : Absit istam rem
facere ut fugiamus ab eis : et si appropiavit tempus nostrum, moriamur in
virtute propter fratres nostros, et non inferamus crimen glori nostr. 11 Et
movit exercitus de castris, et steterunt illis obviam : et divisi sunt equites in
duas partes, et fundibularii et sagittarii pribant exercitum, et primi
certaminis omnes potentes. 12 Bacchides autem erat in dextro cornu, et
proximavit legio ex duabus partibus, et clamabant tubis : 13 exclamaverunt
autem et hi qui erant ex parte Jud etiam ipsi, et commota est terra a voce
exercituum : et commissum est prlium a mane usque ad vesperam.
14
Et vidit Judas quod firmior est pars exercitus Bacchidis in dextris, et

convenerunt cum ipso omnes constantes corde : 15 et contrita est dextera
pars ab eis, et persecutus est eos usque ad montem Azoti. 16 Et qui in
sinistro cornu erant, viderunt quod contritum est dextrum cornu, et secuti
sunt post Judam, et eos qui cum ipso erant, a tergo : 17 et ingravatum est
prlium, et ceciderunt vulnerati multi ex his et ex illis. 18 Et Judas cecidit,
et ceteri fugerunt. 19 Et Jonathas et Simon tulerunt Judam fratrem suum, et
sepelierunt eum in sepulchro patrum suorum in civitate Modin. 20 Et
fleverunt eum omnis populus Isral planctu magno, et lugebant dies multos,
21
et dixerunt : Quomodo cecidit potens, qui salvum faciebat populum
Isral ! 22 Et cetera verba bellorum Jud, et virtutum, quas fecit, et
magnitudinis ejus, non sunt descripta : multa enim erant valde.
23
Et factum est : post obitum Jud emerserunt iniqui in omnibus finibus

Isral, et exorti sunt omnes qui operabantur iniquitatem. 24 In diebus illis
facta est fames magna valde, et tradidit se Bacchidi omnis regio eorum cum
ipsis. 25 Et elegit Bacchides viros impios, et constituit eos dominos
regionis : 26 et exquirebant, et perscrutabantur amicos Jud, et adducebant
eos ad Bacchidem, et vindicabat in illos, et illudebat. 27 Et facta est
tribulatio magna in Isral, qualis non fuit ex die qua non est visus propheta
in Isral.
28
Et congregati sunt omnes amici Jud, et dixerunt Jonath : 29 Ex quo

frater tuus Judas defunctus est, vir similis ei non est, qui exeat contra
inimicos nostros, Bacchidem et eos qui inimici sunt gentis nostr. 30 Nunc
itaque, te hodie elegimus esse pro eo nobis in principem, et ducem ad
bellandum bellum nostrum. 31 Et suscepit Jonathas tempore illo
principatum, et surrexit loco Jud fratris sui. 32 Et cognovit Bacchides, et
qurebat eum occidere. 33 Et cognovit Jonathas, et Simon frater ejus, et
omnes qui cum eo erant : et fugerunt in desertum Thecu et consederunt ad
1475/1834
aquam lacus Asphar. 34 Et cognovit Bacchides, et die sabbatorum venit ipse

et omnis exercitus ejus trans Jordanem. 35 Et Jonathas misit fratrem suum
ducem populi, et rogavit Nabuthos amicos suos, ut commodarent illis
apparatum suum, qui erat copiosus. 36 Et exierunt filii Jambri ex Madaba, et
comprehenderunt Joannem et omnia qu habebat, et abierunt habentes ea.
37
Post hc verba, renuntiatum est Jonath et Simoni fratri ejus, quia filii
Jambri faciunt nuptias magnas, et ducunt sponsam ex Madaba filiam unius
de magnis principibus Chanaan cum ambitione magna. 38 Et recordati sunt
sanguinis Joannis fratris sui : et ascenderunt, et absconderunt se sub
tegumento montis. 39 Et elevaverunt oculos suos, et viderunt : et ecce
tumultus, et apparatus multus : et sponsus processit, et amici ejus, et fratres
ejus obviam illis cum tympanis, et musicis, et armis multis. 40 Et
surrexerunt ad eos ex insidiis, et occiderunt eos, et ceciderunt vulnerati
multi, et residui fugerunt in montes : et acceperunt omnia spolia eorum :
41
et convers sunt nupti in luctum, et vox musicorum ipsorum in
lamentum. 42 Et vindicaverunt vindictam sanguinis fratris sui : et reversi
sunt ad ripam Jordanis.
43
Et audivit Bacchides, et venit die sabbatorum usque ad oram Jordanis in

virtute magna. 44 Et dixit ad suos Jonathas : Surgamus, et pugnemus contra
inimicos nostros : non est enim hodie sicut heri et nudiustertius : 45 ecce
enim bellum ex adverso, aqua vero Jordanis hinc et inde, et rip, et
paludes, et saltus : et non est locus divertendi. 46 Nunc ergo, clamate in
clum, ut liberemini de manu inimicorum vestrorum. Et commissum est
bellum. 47 Et extendit Jonathas manum suam percutere Bacchidem, et
divertit ab eo retro : 48 et desiliit Jonathas, et qui cum eo erant, in Jordanem,
et transnataverunt ad eos Jordanem. 49 Et ceciderunt de parte Bacchidis die
illa mille viri. Et reversi sunt in Jerusalem, 50 et dificaverunt civitates
munitas in Juda, munitionem qu erat in Jericho, et in Ammaum, et in
Bethoron, et in Bethel, et Thamnata, et Phara, et Thopo muris excelsis, et
portis, et seris. 51 Et posuit custodiam in eis, ut inimicitias exercerent in
Isral : 52 et munivit civitatem Bethsuram, et Gazaram, et arcem, et posuit
in eis auxilia, et apparatum escarum : 53 et accepit filios principum regionis
obsides, et posuit eos in arce in Jerusalem in custodiam. 54 Et anno
centesimo quinquagesimo tertio, mense secundo, prcepit Alcimus destrui
muros domus sanct interioris, et destrui opera prophetarum : et cpit
destruere. 55 In tempore illo percussus est Alcimus : et impedita sunt opera
illius, et occlusum est os ejus, et dissolutus est paralysi, nec ultra potuit
loqui verbum, et mandare de domo sua. 56 Et mortuus est Alcimus in
tempore illo cum tormento magno. 57 Et vidit Bacchides quoniam mortuus
est Alcimus, et reversus est ad regem. Et siluit terra annis duobus.
58
Et cogitaverunt omnes iniqui, dicentes : Ecce Jonathas, et qui cum eo
1476/1834
sunt, in silentio habitant confidenter : nunc ergo adducamus Bacchidem, et

comprehendet eos omnes una nocte. 59 Et abierunt, et consilium ei
dederunt. 60 Et surrexit ut veniret cum exercitu multo : et misit occulte
epistolas sociis suis qui erant in Juda, ut comprehenderent Jonathan, et
eos qui cum eo erant : sed non potuerunt, quia innotuit eis consilium
eorum. 61 Et apprehendit de viris regionis, qui principes erant maliti,
quinquaginta viros, et occidit eos : 62 et secessit Jonathas, et Simon, et qui
cum eo erant, in Bethbessen, qu est in deserto : et exstruxit diruta ejus, et
firmaverunt eam. 63 Et cognovit Bacchides, et congregavit universam
multitudinem suam : et his, qui de Juda erant, denuntiavit. 64 Et venit, et
castra posuit desuper Bethbessen : et oppugnavit eam dies multos, et fecit
machinas. 65 Et reliquit Jonathas Simonem fratrem suum in civitate, et exiit
in regionem, et venit cum numero : 66 et percussit Odaren et fratres ejus, et
filios Phaseron in tabernaculis ipsorum : et cpit cdere, et crescere in
virtutibus. 67 Simon vero, et qui cum ipso erant, exierunt de civitate, et
succenderunt machinas, 68 et pugnaverunt contra Bacchidem, et contritus
est ab eis : et afflixerunt eum valde, quoniam consilium ejus et congressus
ejus erat inanis. 69 Et iratus contra viros iniquos, qui ei consilium dederant
ut veniret in regionem ipsorum, multos ex eis occidit : ipse autem cogitavit
cum reliquis abire in regionem suam.
70
Et cognovit Jonathas : et misit ad eum legatos componere pacem cum

ipso, et reddere ei captivitatem. 71 Et libenter accepit, et fecit secundum
verba ejus, et juravit se nihil facturum ei mali omnibus diebus vit ejus.
72
Et reddidit ei captivitatem, quam prius erat prdatus de terra Juda : et
conversus abiit in terram suam, et non apposuit amplius venire in fines
ejus. 73 Et cessavit gladius ex Isral : et habitavit Jonathas in Machmas, et
cpit Jonathas ibi judicare populum, et exterminavit impios ex Isral.
Cap. 10 1 Et anno centesimo sexagesimo, ascendit Alexander
Antiochi filius, qui cognominatus est Nobilis, et occupavit Ptolemaidam :
et receperunt eum, et regnavit illic. 2 Et audivit Demetrius rex, et
congregavit exercitum copiosum valde, et exivit obviam illi in prlium.
3
Et misit Demetrius epistolam ad Jonathan verbis pacificis, ut magnificaret
eum. 4 Dixit enim : Anticipemus facere pacem cum eo, priusquam faciat
cum Alexandro adversum nos : 5 recordabitur enim omnium malorum, qu
fecimus in eum, et in fratrem ejus, et in gentem ejus. 6 Et dedit ei
potestatem congregandi exercitum, et fabricare arma, et esse ipsum socium
ejus : et obsides, qui erant in arce, jussit tradi ei. 7 Et venit Jonathas in
Jerusalem, et legit epistolas in auditu omnis populi, et eorum qui in arce
erant. 8 Et timuerunt timore magno, quoniam audierunt quod dedit ei rex
potestatem congregandi exercitum. 9 Et traditi sunt Jonath obsides, et
reddidit eos parentibus suis : 10 et habitavit Jonathas in Jerusalem, et cpit
1477/1834
dificare et innovare civitatem. 11 Et dixit facientibus opera ut exstruerent

muros, et montem Sion in circuitu lapidibus quadratis ad munitionem : et
ita fecerunt. 12 Et fugerunt alienigen, qui erant in munitionibus quas
Bacchides dificaverat : 13 et reliquit unusquisque locum suum, et abiit in
terram suam : 14 tantum in Bethsura remanserunt aliqui ex his qui
reliquerant legem et prcepta Dei : erat enim hc eis ad refugium.
15
Et audivit Alexander rex promissa, qu promisit Demetrius Jonath : et

narraverunt ei prlia, et virtutes quas ipse fecit, et fratres ejus, et labores
quos laboraverunt : 16 et ait : Numquid inveniemus aliquem virum talem ?
et nunc faciemus eum amicum, et socium nostrum. 17 Et scripsit epistolam,
et misit ei secundum hc verba, dicens : 18 Rex Alexander fratri Jonath
salutem. 19 Audivimus de te quod vir potens sis viribus, et aptus es ut sis
amicus noster : 20 et nunc constituimus te hodie summum sacerdotem gentis
tu, et ut amicus voceris regis (et misit ei purpuram, et coronam auream) et
qu nostra sunt sentias nobiscum, et conserves amicitias ad nos. 21 Et induit
se Jonathas stola sancta septimo mense, anno centesimo sexagesimo, in die
solemni scenopegi : et congregavit exercitum, et fecit arma copiosa.
22
Et audivit Demetrius verba ista, et contristatus est nimis, et ait : 23 Quid

hoc fecimus, quod proccupavit nos Alexander apprehendere amicitiam
Judorum ad munimen sui ? 24 scribam et ego illis verba deprecatoria, et
dignitates, et dona, ut sint mecum in adjutorium. 25 Et scripsit eis in hc
verba : Rex Demetrius genti Judorum salutem. 26 Quoniam servastis ad
nos pactum, et mansistis in amicitia nostra, et non accessistis ad inimicos
nostros, audivimus, et gavisi sumus. 27 Et nunc perseverate adhuc
conservare ad nos fidem, et retribuemus vobis bona pro his qu fecistis
nobiscum : 28 et remittemus vobis prstationes multas, et dabimus vobis
donationes. 29 Et nunc absolvo vos et omnes Judos a tributis, et pretia
salis indulgeo, et coronas remitto, et tertias seminis : 30 et dimidiam partem
fructus ligni, quod est portionis me, relinquo vobis ex hodierno die, et
deinceps, ne accipiatur a terra Juda, et a tribus civitatibus qu addit sunt
illi ex Samaria et Galila ; ex hodierna die et in totum tempus : 31 et
Jerusalem sit sancta, et libera cum finibus suis : et decim et tributa ipsius
sint. 32 Remitto etiam potestatem arcis, qu est in Jerusalem : et do eam
summo sacerdoti, ut constituat in ea viros quoscumque ipse elegerit, qui
custodiant eam. 33 Et omnem animam Judorum, qu captiva est a terra
Juda in omni regno meo, relinquo liberam gratis, ut omnes a tributis
solvantur, etiam pecorum suorum. 34 Et omnes dies solemnes, et sabbata, et
neomeni, et dies decreti, et tres dies ante diem solemnem, et tres dies post
diem solemnem, sint omnes immunitatis et remissionis omnibus Judis,
qui sunt in regno meo : 35 et nemo habebit potestatem agere aliquid, et
movere negotia adversus aliquem illorum in omni causa. 36 Et ascribantur
1478/1834
ex Judis in exercitu regis ad triginta millia virorum : et dabuntur illis

copi ut oportet omnibus exercitibus regis, et ex eis ordinabuntur qui sint
in munitionibus regis magni : 37 et ex his constituentur super negotia regni,
qu aguntur ex fide, et principes sint ex eis, et ambulent in legibus suis,
sicut prcepit rex in terra Juda. 38 Et tres civitates, qu addit sunt Jud
ex regione Samari, cum Juda reputentur : ut sint sub uno, et non
obediant alii potestati, nisi summi sacerdotis. 39 Ptolemaida et confines
ejus, quas dedi donum sanctis qui sunt in Jerusalem, ad necessarios
sumptus sanctorum. 40 Et ego do singulis annis quindecim millia siclorum
argenti de rationibus regis, qu me contingunt : 41 et omne quod reliquum
fuerit, quod non reddiderant qui super negotia erant annis prioribus, ex hoc
dabunt in opera domus. 42 Et super hc quinque millia siclorum argenti,
qu accipiebant de sanctorum ratione per singulos annos : et hc ad
sacerdotes pertineant, qui ministerio funguntur. 43 Et quicumque
confugerint in templum quod est Jerosolymis, et in omnibus finibus ejus,
obnoxii regi in omni negotio dimittantur, et universa qu sunt eis in regno
meo, libera habeant. 44 Et ad dificanda vel restauranda opera sanctorum,
sumptus dabuntur de ratione regis : 45 et ad exstruendos muros Jerusalem,
et communiendos in circuitu, sumptus dabuntur de ratione regis, et ad
construendos muros in Juda. 46 Ut audivit autem Jonathas et populus
sermones istos, non crediderunt eis, nec receperunt eos : quia recordati sunt
maliti magn, quam fecerat in Isral, et tribulaverat eos valde. 47 Et
complacuit eis in Alexandrum, quia ipse fuerat eis princeps sermonum
pacis, et ipsi auxilium ferebant omnibus diebus.
48
Et congregavit rex Alexander exercitum magnum, et admovit castra

contra Demetrium. 49 Et commiserunt prlium duo reges, et fugit exercitus
Demetrii, et insecutus est eum Alexander, et incubuit super eos. 50 Et
invaluit prlium nimis, donec occidit sol : et cecidit Demetrius in die illa.
51
Et misit Alexander ad Ptolemum regem gypti legatos secundum hc
verba, dicens : 52 Quoniam regressus sum in regnum meum, et sedi in sede
patrum meorum, et obtinui principatum, et contrivi Demetrium, et possedi
regionem nostram, 53 et commisi pugnam cum eo, et contritus est ipse et
castra ejus a nobis, et sedimus in sede regni ejus : 54 et nunc statuamus ad
invicem amicitiam : et da mihi filiam tuam uxorem, et ego ero gener tuus,
et dabo tibi dona, et ipsi, digna te. 55 Et respondit rex Ptolemus, dicens :
Felix dies, in qua reversus es ad terram patrum tuorum, et sedisti in sede
regni eorum. 56 Et nunc faciam tibi quod scripsisti : sed occurre mihi
Ptolemaidam, ut videamus invicem nos, et spondeam tibi sicut dixisti. 57 Et
exivit Ptolemus de gypto, ipse et Cleopatra filia ejus, et venit
Ptolemaidam anno centesimo sexagesimo secundo. 58 Et occurrit ei
Alexander rex, et dedit ei Cleopatram filiam suam : et fecit nuntias ejus
Ptolemaid, sicut reges in magna gloria. 59 Et scripsit rex Alexander
1479/1834
Jonath, ut veniret obviam sibi. 60 Et abiit cum gloria Ptolemaidam, et

occurrit ibi duobus regibus, et dedit illis argentum multum, et aurum, et
dona : et invenit gratiam in conspectu eorum. 61 Et convenerunt adversus
eum viri pestilentes ex Isral, viri iniqui interpellantes adversus eum : et
non intendit ad eos rex. 62 Et jussit spoliari Jonathan vestibus suis, et indui
eum purpura : et ita fecerunt. Et collocavit eum rex sedere secum.
63
Dixitque principibus suis : Exite cum eo in medium civitatis, et
prdicate, ut nemo adversus eum interpellet de ullo negotio, nec quisquam
ei molestus sit de ulla ratione. 64 Et factum est, ut viderunt qui
interpellabant gloriam ejus, qu prdicabatur, et opertum eum purpura,
fugerunt omnes : 65 et magnificavit eum rex, et scripsit eum inter primos
amicos, et posuit eum ducem, et participem principatus. 66 Et reversus est
Jonathas in Jerusalem cum pace et ltitia.
67
In anno centesimo sexagesimo quinto, venit Demetrius filius Demetrii a

Creta in terram patrum suorum. 68 Et audivit Alexander rex, et contristatus
est valde, et reversus est Antiochum. 69 Et constituit Demetrius rex
Apollonium ducem, qui prerat Clesyri : et congregavit exercitum
magnum, et accessit ad Jamniam : et misit ad Jonathan summum
sacerdotem, 70 dicens : Tu solus resistis nobis : ego autem factus sum in
derisum, et in opprobrium, propterea quia tu potestatem adversum nos
exerces in montibus. 71 Nunc ergo si confidis in virtutibus tuis, descende ad
nos in campum, et comparemus illic invicem : quia mecum est virtus
bellorum. 72 Interroga, et disce quis sum ego, et ceteri qui auxilio sunt mihi,
qui et dicunt quia non potest stare pes vester ante faciem nostram, quia bis
in fugam conversi sunt patres tui in terra sua : 73 et nunc quomodo poteris
sustinere equitatum et exercitum tantum in campo, ubi non est lapis, neque
saxum, neque locus fugiendi ? 74 Ut audivit autem Jonathas sermones
Apollonii, motus est animo : et elegit decem millia virorum, et exiit ab
Jerusalem, et occurrit ei Simon frater ejus in adjutorium : 75 et applicuerunt
castra in Joppen, et exclusit eum a civitate, quia custodia Apollonii Joppe
erat : et oppugnavit eam. 76 Et exterriti qui erant in civitate, aperuerunt ei, et
obtinuit Jonathas Joppen. 77 Et audivit Apollonius, et admovit tria millia
equitum, et exercitum multum. 78 Et abiit Azotum tamquam iter faciens, et
statim exiit in campum, eo quod haberet multitudinem equitum, et
confideret in eis. Et insecutus est eum Jonathas in Azotum, et commiserunt
prlium. 79 Et reliquit Apollonius in castris mille equites post eos occulte.
80
Et cognovit Jonathas quoniam insidi sunt post se, et circuierunt castra
ejus, et jecerunt jacula in populum a mane usque ad vesperam. 81 Populus
autem stabat, sicut prceperat Jonathas : et laboraverunt equi eorum. 82 Et
ejecit Simon exercitum suum, et commisit contra legionem : equites enim
fatigati erant : et contriti sunt ab eo, et fugerunt. 83 Et qui dispersi sunt per
campum, fugerunt in Azotum, et intraverunt in Bethdagon idolum suum, ut
1480/1834
ibi se liberarent. 84 Et succendit Jonathas Azotum, et civitates qu erant in

circuitu ejus, et accepit spolia eorum, et templum Dagon : et omnes qui
fugerunt in illud, succendit igni. 85 Et fuerunt qui ceciderunt gladio, cum his
qui succensi sunt, fere octo millia virorum. 86 Et movit inde Jonathas castra,
et applicuit ea Ascalonem : et exierunt de civitate obviam illi in magna
gloria. 87 Et reversus est Jonathas in Jerusalem cum suis, habentibus spolia
multa. 88 Et factum est, ut audivit Alexander rex sermones istos, addidit
adhuc glorificare Jonathan. 89 Et misit ei fibulam auream, sicut consuetudo
est dari cognatis regum. Et dedit ei Accaron, et omnes fines ejus, in
possessionem.
Cap. 11 1 Et rex gypti congregavit exercitum, sicut arena qu est
circa oram maris, et naves multas : et qurebat obtinere regnum Alexandri
dolo, et addere illud regno suo. 2 Et exiit in Syriam verbis pacificis, et
aperiebant ei civitates, et occurrebant ei : quia mandaverat Alexander rex
exire ei obviam, eo quod socer suus esset. 3 Cum autem introiret civitatem
Ptolemus, ponebat custodias militum in singulis civitatibus. 4 Et ut
appropiavit Azoto, ostenderunt ei templum Dagon succensum igni, et
Azotum, et cetera ejus demolita, et corpora projecta, et eorum, qui csi
erant in bello, tumulos quos fecerant secus viam. 5 Et narraverunt regi quia
hc fecit Jonathas, ut invidiam facerent ei : et tacuit rex. 6 Et occurrit
Jonathas regi in Joppen cum gloria, et invicem se salutaverunt, et
dormierunt illic. 7 Et abiit Jonathas cum rege usque ad fluvium qui vocatur
Eleutherus : et reversus est in Jerusalem. 8 Rex autem Ptolemus obtinuit
dominium civitatum usque Seleuciam maritimam, et cogitabat in
Alexandrum consilia mala. 9 Et misit legatos ad Demetrium, dicens : Veni,
componamus inter nos pactum, et dabo tibi filiam meam, quam habet
Alexander, et regnabis in regno patris tui : 10 pnitet enim me quod
dederim illi filiam meam : qusivit enim me occidere. 11 Et vituperavit
eum, propterea quod concupierat regnum ejus. 12 Et abstulit filiam suam, et
dedit eam Demetrio, et alienavit se ab Alexandro, et manifest sunt
inimiciti ejus. 13 Et intravit Ptolemus Antiochiam, et imposuit duo
diademata capiti suo, gypti et Asi.
14
Alexander autem rex erat in Cilicia illis temporibus : quia rebellabant qui
erant in locis illis. 15 Et audivit Alexander, et venit ad eum in bellum : et
produxit Ptolemus rex exercitum, et occurrit ei in manu valida, et fugavit
eum. 16 Et fugit Alexander in Arabiam, ut ibi protegeretur : rex autem
Ptolemus exaltatus est. 17 Et abstulit Zabdiel Arabs caput Alexandri, et
misit Ptolemo. 18 Et rex Ptolemus mortuus est in die tertia : et qui erant
in munitionibus, perierunt ab his qui erant intra castra. 19 Et regnavit
Demetrius anno centesimo sexagesimo septimo.
1481/1834
20
In diebus illis congregavit Jonathas eos qui erant in Juda, ut

expugnarent arcem qu est in Jerusalem : et fecerunt contra eam machinas
multas. 21 Et abierunt quidam qui oderant gentem suam viri iniqui ad regem
Demetrium, et renuntiaverunt ei quod Jonathas obsideret arcem. 22 Et ut
audivit, iratus est : et statim venit ad Ptolemaidam, et scripsit Jonath ne
obsideret arcem, sed occurreret sibi ad colloquium festinato. 23 Ut audivit
autem Jonathas, jussit obsidere : et elegit de senioribus Isral, et de
sacerdotibus, et dedit se periculo. 24 Et accepit aurum, et argentum, et
vestem, et alia xenia multa, et abiit ad regem Ptolemaidam : et invenit
gratiam in conspectu ejus, 25 et interpellabant adversus eum quidam iniqui
ex gente sua. 26 Et fecit ei rex sicut fecerant ei qui ante eum fuerant : et
exaltavit eum in conspectu omnium amicorum suorum, 27 et statuit ei
principatum sacerdotii, et qucumque alia habuit prius pretiosa, et fecit
eum principem amicorum. 28 Et postulavit Jonathas a rege ut immunem
faceret Judam, et tres toparchias, et Samariam et confines ejus : et
promisit ei talenta trecenta. 29 Et consensit rex : et scripsit Jonath epistolas
de his omnibus, hunc modum continentes : 30 Rex Demetrius fratri Jonath
salutem, et genti Judorum. 31 Exemplum epistol, quam scripsimus
Lastheni parenti nostro de vobis, misimus ad vos ut sciretis : 32 Rex
Demetrius Lastheni parenti salutem. 33 Genti Judorum amicis nostris, et
conservantibus qu justa sunt apud nos, decrevimus benefacere propter
benignitatem ipsorum, quam erga nos habent. 34 Statuimus ergo illis omnes
fines Jud, et tres civitates, Lydan, et Ramathan, qu addit sunt Jud
ex Samaria, et omnes confines earum, sequestrari omnibus sacrificantibus
in Jerosolymis pro his qu ab eis prius accipiebat rex per singulos annos, et
pro fructibus terr et pomorum. 35 Et alia qu ad nos pertinebant
decimarum et tributorum ex hoc tempore, remittimus eis : et areas
salinarum, et coronas, qu nobis deferebantur, 36 omnia ipsis concedimus :
et nihil horum irritum erit, ex hoc, et in omne tempus. 37 Nunc ergo curate
facere horum exemplum, et detur Jonath, et ponatur in monte sancto, in
loco celebri.
38
Et videns Demetrius rex quod siluit terra in conspectu suo, et nihil ei

resistit, dimisit totum exercitum suum, unumquemque in locum suum,
excepto peregrino exercitu, quem contraxit ab insulis gentium : et inimici
erant ei omnes exercitus patrum ejus. 39 Tryphon autem erat quidam
partium Alexandri prius : et vidit quoniam omnis exercitus murmurabat
contra Demetrium, et ivit ad Emalchuel Arabem, qui nutriebat Antiochum
filium Alexandri : 40 et assidebat ei, ut traderet eum ipsi, ut regnaret loco
patris sui : et enuntiavit ei quanta fecit Demetrius, et inimicitias exercituum
ejus adversus illum. Et mansit ibi diebus multis. 41 Et misit Jonathas ad
Demetrium regem, ut ejiceret eos qui in arce erant in Jerusalem, et qui in
prsidiis erant : quia impugnabant Isral. 42 Et misit Demetrius ad
1482/1834
Jonathan, dicens : Non hc tantum faciam tibi, et genti tu, sed gloria
illustrabo te, et gentem tuam, cum fuerit opportunum. 43 Nunc ergo recte
feceris, si miseris in auxilium mihi viros : quia discessit omnis exercitus
meus. 44 Et misit ei Jonathas tria millia virorum fortium Antiochiam : et
venerunt ad regem, et delectatus est rex in adventu eorum. 45 Et
convenerunt qui erant de civitate, centum viginti millia virorum, et
volebant interficere regem. 46 Et fugit rex in aulam : et occupaverunt qui
erant de civitate, itinera civitatis, et cperunt pugnare. 47 Et vocavit rex
Judos in auxilium, et convenerunt omnes simul ad eum, et dispersi sunt
omnes per civitatem : 48 et occiderunt in illa die centum millia hominum, et
succenderunt civitatem, et ceperunt spolia multa in die illa, et liberaverunt
regem. 49 Et viderunt qui erant de civitate, quod obtinuissent Judi
civitatem sicut volebant : et infirmati sunt mente sua, et clamaverunt ad
regem cum precibus, dicentes : 50 Da nobis dextras, et cessent Judi
oppugnare nos, et civitatem. 51 Et projecerunt arma sua, et fecerunt pacem,
et glorificati sunt Judi in conspectu regis, et in conspectu omnium qui
erant in regno ejus, et nominati sunt in regno : et regressi sunt in Jerusalem
habentes spolia multa. 52 Et sedit Demetrius rex in sede regni sui : et siluit
terra in conspectu ejus. 53 Et mentitus est omnia qucumque dixit, et
abalienavit se a Jonatha, et non retribuit ei secundum beneficia qu sibi
tribuerat, et vexabat eum valde. 54 Post hc autem reversus est Tryphon, et
Antiochus cum eo puer adolescens, et regnavit, et imposuit sibi diadema.
55
Et congregati sunt ad eum omnes exercitus, quos disperserat Demetrius,
et pugnaverunt contra eum : et fugit, et terga vertit. 56 Et accepit Tryphon
bestias, et obtinuit Antiochiam.
57
Et scripsit Antiochus adolescens Jonath, dicens : Constituo tibi

sacerdotium, et constituo te super quatuor civitates, ut sis de amicis regis.
58
Et misit illi vasa aurea in ministerium, et dedit ei potestatem bibendi in
auro, et esse in purpura, et habere fibulam auream : 59 et Simonem fratrem
ejus constituit ducem a terminis Tyri usque ad fines gypti. 60 Et exiit
Jonathas, et perambulabat trans flumen civitates : et congregatus est ad eum
omnis exercitus Syri in auxilium, et venit Ascalonem, et occurrerunt ei
honorifice de civitate. 61 Et abiit inde Gazam : et concluserunt se qui erant
Gaz : et obsedit eam, et succendit qu erant in circuitu civitatis, et
prdatus est ea. 62 Et rogaverunt Gazenses Jonathan, et dedit illis
dexteram : et accepit filios eorum obsides, et misit illos in Jerusalem : et
perambulavit regionem usque Damascum. 63 Et audivit Jonathas quod
prvaricati sunt principes Demetrii in Cades, qu est in Galila, cum
exercitu multo, volentes eum removere a negotio regni : 64 et occurrit illis :
fratrem autem suum Simonem reliquit intra provinciam. 65 Et applicuit
Simon ad Bethsuram, et expugnabat eam diebus multis, et conclusit eos.
66
Et postulaverunt ab eo dextras accipere, et dedit illis : et ejecit eos inde,
1483/1834
et cepit civitatem, et posuit in ea prsidium. 67 Et Jonathas et castra ejus

applicuerunt ad aquam Genesar, et ante lucem vigilaverunt in campo Asor :
68
et ecce castra alienigenarum occurrebant in campo, et tendebant ei
insidias in montibus : ipse autem occurrit ex adverso. 69 Insidi vero
exsurrexerunt de locis suis, et commiserunt prlium. 70 Et fugerunt qui
erant ex parte Jonath omnes, et nemo relictus est ex eis, nisi Mathathias
filius Absolomi, et Judas filius Calphi, princeps militi exercitus. 71 Et
scidit Jonathas vestimenta sua, et posuit terram in capite suo, et oravit. 72 Et
reversus est Jonathas ad eos in prlium, et convertit eos in fugam, et
pugnaverunt. 73 Et viderunt qui fugiebant partis illius, et reversi sunt ad
eum, et insequebantur cum eo omnes usque Cades ad castra sua, et
pervenerunt usque illuc : 74 et ceciderunt de alienigenis in die illa tria millia
virorum : et reversus est Jonathas in Jerusalem.
Cap. 12 1 Et vidit Jonathas quia tempus eum juvat, et elegit viros, et
misit eos Romam statuere et renovare cum eis amicitiam : 2 et ad Spartiatas,
et ad alia loca misit epistolas secundum eamdem formam : 3 et abierunt
Romam, et intraverunt curiam, et dixerunt : Jonathas summus sacerdos, et
gens Judorum miserunt nos, ut renovaremus amicitiam et societatem
secundum pristinum. 4 Et dederunt illis epistolas ad ipsos per loca, ut
deducerent eos in terram Juda cum pace. 5 Et hoc est exemplum
epistolarum, quas scripsit Jonathas Spartiatis : 6 Jonathas summus sacerdos,
et seniores gentis, et sacerdotes, et reliquus populus Judorum, Spartiatis
fratribus salutem. 7 Jampridem miss erant epistol ad Oniam summum
sacerdotem ab Ario, qui regnabat apud vos, quoniam estis fratres nostri,
sicut rescriptum continet, quod subjectum est. 8 Et suscepit Onias virum,
qui missus fuerat, cum honore : et accepit epistolas, in quibus significabatur
de societate et amicitia. 9 Nos cum nullo horum indigeremus, habentes
solatio sanctos libros, qui sunt in manibus nostris, 10 maluimus mittere ad
vos renovare fraternitatem et amicitiam, ne forte alieni efficiamur a vobis :
multa enim tempora transierunt, ex quo misistis ad nos. 11 Nos ergo in omni
tempore sine intermissione in diebus solemnibus, et ceteris, quibus oportet,
memores sumus vestri in sacrificiis qu offerimus, et in observationibus,
sicut fas est, et decet meminisse fratrum. 12 Ltamur itaque de gloria
vestra. 13 Nos autem circumdederunt mult tribulationes, et multa prlia, et
impugnaverunt nos reges qui sunt in circuitu nostro. 14 Noluimus ergo vobis
molesti esse, neque ceteris sociis et amicis nostris in his prliis :
15
habuimus enim de clo auxilium, et liberati sumus nos, et humiliati sunt
inimici nostri. 16 Elegimus itaque Numenium Antiochi filium, et
Antipatrem Jasonis filium, et misimus ad Romanos renovare cum eis
amicitiam et societatem pristinam. 17 Mandavimus itaque eis ut veniant
etiam ad vos, et salutent vos, et reddant vobis epistolas nostras de
innovatione fraternitatis nostr. 18 Et nunc benefacietis respondentes nobis
1484/1834
ad hc.
19
Et hoc est rescriptum epistolarum quod miserat Oni : 20 Arius rex

Spartiatarum Oni sacerdoti magno salutem. 21 Inventum est in scriptura de
Spartiatis, et Judis, quoniam sunt fratres, et quod sunt de genere
Abraham. 22 Et nunc ex quo hc cognovimus, benefacitis scribentes nobis
de pace vestra. 23 Sed et nos rescripsimus vobis : Pecora nostra, et
possessiones nostr, vestr sunt : et vestr, nostr : mandavimus itaque
hc nuntiari vobis.
24
Et audivit Jonathas quoniam regressi sunt principes Demetrii cum

exercitu multo supra quam prius, pugnare adversus eum : 25 et exiit ab
Jerusalem, et occurrit eis in Amathite regione : non enim dederat eis
spatium ut ingrederentur regionem ejus. 26 Et misit speculatores in castra
eorum : et reversi renuntiaverunt quod constituunt supervenire illis nocte.
27
Cum occidisset autem sol, prcepit Jonathas suis vigilare, et esse in
armis paratos ad pugnam tota nocte : et posuit custodes per circuitum
castrorum. 28 Et audierunt adversarii quod paratus est Jonathas cum suis in
bello : et timuerunt, et formidaverunt in corde suo : et accenderunt focos in
castris suis. 29 Jonathas autem, et qui cum eo erant, non cognoverunt usque
mane : videbant autem luminaria ardentia, 30 et secutus est eos Jonathas, et
non comprehendit eos : transierant enim flumen Eleutherum. 31 Et divertit
Jonathas ad Arabas, qui vocantur Zabadi : et percussit eos, et accepit
spolia eorum. 32 Et junxit, et venit Damascum, et perambulabat omnem
regionem illam. 33 Simon autem exiit, et venit usque ad Ascalonem, et ad
proxima prsidia : et declinavit in Joppen, et occupavit eam 34 (audivit
enim quod vellent prsidium tradere partibus Demetrii), et posuit ibi
custodes ut custodirent eam. 35 Et reversus est Jonathas, et convocavit
seniores populi, et cogitavit cum eis dificare prsidia in Juda, 36 et
dificare muros in Jerusalem, et exaltare altitudinem magnam inter
medium arcis et civitatis, ut separaret eam a civitate, ut esset ipsa
singulariter, et neque emant, neque vendant. 37 Et convenerunt ut
dificarent civitatem : et cecidit murus qui erat super torrentem ab ortu
solis, et reparavit eum, qui vocatur Caphetetha : 38 et Simon dificavit
Adiada in Sephela, et munivit eam, et imposuit portas et seras.
39
Et cum cogitasset Tryphon regnare Asi, et assumere diadema, et

extendere manum in Antiochum regem : 40 timens ne forte non permitteret
eum Jonathas, sed pugnaret adversus eum, qurebat comprehendere eum,
et occidere. Et exsurgens abiit in Bethsan. 41 Et exivit Jonathas obviam illi
cum quadraginta millibus virorum electorum in prlium, et venit Bethsan.
42
Et vidit Tryphon quia venit Jonathas cum exercitu multo ut extenderet in
eum manus : timuit, 43 et excepit eum cum honore, et commendavit eum
1485/1834
omnibus amicis suis, et dedit ei munera : et prcepit exercitibus suis ut

obedirent ei, sicut sibi. 44 Et dixit Jonath : Ut quid vexasti universum
populum, cum bellum nobis non sit ? 45 et nunc remitte eos in domos suas :
elige autem tibi viros paucos, qui tecum sint, et veni mecum Ptolemaidam,
et tradam eam tibi, et reliqua prsidia, et exercitum, et universos
prpositos negotii : et conversus abibo : propterea enim veni. 46 Et credidit
ei, et fecit sicut dixit : et dimisit exercitum, et abierunt in terram Juda.
47
Retinuit autem secum tria millia virorum : ex quibus remisit in Galilam
duo millia : mille autem venerunt cum eo. 48 Ut autem intravit Ptolemaidam
Jonathas, clauserunt portas civitatis Ptolemenses, et comprehenderunt
eum : et omnes qui cum eo intraverant, gladio interfecerunt. 49 Et misit
Tryphon exercitum et equites in Galilam et in campum magnum, ut
perderent omnes socios Jonath. 50 At illi cum cognovissent quia
comprehensus est Jonathas, et periit, et omnes qui cum eo erant, hortati
sunt semetipsos, et exierunt parati in prlium. 51 Et videntes hi qui insecuti
fuerant, quia pro anima res est illis, reversi sunt : 52 illi autem venerunt
omnes cum pace in terram Juda. Et planxerunt Jonathan, et eos qui cum
ipso fuerant, valde : et luxit Isral luctu magno. 53 Et qusierunt omnes
gentes qu erant in circuitu eorum conterere eos : dixerunt enim : 54 Non
habent principem et adjuvantem : nunc ergo expugnemus illos, et tollamus
de hominibus memoriam eorum.
Cap. 13 1 Et audivit Simon quod congregavit Tryphon exercitum
copiosum ut veniret in terram Juda, et attereret eam. 2 Videns quia in
tremore populus est, et in timore, ascendit Jerusalem, et congregavit
populum : 3 et adhortans dixit : Vos scitis quanta ego, et fratres mei, et
domus patris mei, fecimus pro legibus et pro sanctis, prlia, et angustias
quales vidimus : 4 horum gratia perierunt fratres mei omnes propter Isral,
et relictus sum ego solus. 5 Et nunc non mihi contingat parcere anim me
in omni tempore tribulationis : non enim melior sum fratribus meis.
6
Vindicabo itaque gentem meam, et sancta, natos quoque nostros, et
uxores : quia congregat sunt univers gentes conterere nos inimiciti
gratia. 7 Et accensus est spiritus populi simul ut audivit sermones istos : 8 et
responderunt voce magna, dicentes : Tu es dux noster loco Jud, et
Jonath fratris tui : 9 pugna prlium nostrum : et omnia, qucumque
dixeris nobis, faciemus. 10 Et congregans omnes viros bellatores,
acceleravit consummare universos muros Jerusalem, et munivit eam in
gyro. 11 Et misit Jonathan filium Absalomi, et cum eo exercitum novum in
Joppen, et ejectis his qui erant in ea, remansit illic ipse. 12 Et movit
Tryphon a Ptolemaida cum exercitu multo, ut veniret in terram Juda, et
Jonathas cum eo in custodia. 13 Simon autem applicuit in Addus contra
faciem campi.
1486/1834
14
Et ut cognovit Tryphon quia surrexit Simon loco fratris sui Jonath, et

quia commissurus esset cum eo prlium, misit ad eum legatos, 15 dicens :
Pro argento, quod debebat frater tuus Jonathas in ratione regis propter
negotia qu habuit, detinuimus eum. 16 Et nunc mitte argenti talenta
centum, et duos filios ejus obsides, ut non dimissus fugiat a nobis, et
remittemus eum. 17 Et cognovit Simon quia cum dolo loqueretur secum :
jussit tamen dari argentum et pueros, ne inimicitiam magnam sumeret ad
populum Isral, dicentem : 18 Quia non misit ei argentum, et pueros,
propterea periit. 19 Et misit pueros, et centum talenta : et mentitus est, et
non dimisit Jonathan.
20
Et post hc venit Tryphon intra regionem, ut contereret eam : et

gyraverunt per viam qu ducit Ador : et Simon et castra ejus ambulabant in
omnem locum quocumque ibant. 21 Qui autem in arce erant, miserunt ad
Tryphonem legatos, ut festinaret venire per desertum, et mitteret illis
alimonias. 22 Et paravit Tryphon omnem equitatum, ut veniret illa nocte :
erat autem nix multa valde, et non venit in Galaaditim. 23 Et cum
appropinquasset Bascaman, occidit Jonathan et filios ejus illic. 24 Et
convertit Tryphon, et abiit in terram suam. 25 Et misit Simon, et accepit
ossa Jonath fratris sui, et sepelivit ea in Modin civitate patrum ejus. 26 Et
planxerunt eum omnis Isral planctu magno, et luxerunt eum dies multos.
27
Et dificavit Simon super sepulchrum patris sui et fratrum suorum
dificium altum visu, lapide polito retro et ante. 28 Et statuit septem
pyramidas, unam contra unam, patri et matri, et quatuor fratribus : 29 et his
circumposuit columnas magnas : et super columnas arma, ad memoriam
ternam : et juxta arma naves sculptas, qu viderentur ab omnibus
navigantibus mare : 30 hoc est sepulchrum, quod fecit in Modin usque in
hunc diem. 31 Tryphon autem cum iter faceret cum Antiocho rege
adolescente, dolo occidit eum : 32 et regnavit loco ejus, et imposuit sibi
diadema Asi, et fecit plagam magnam in terra.
33
Et dificavit Simon prsidia Jud, muniens ea turribus excelsis, et

muris magnis, et portis, et seris : et posuit alimenta in munitionibus. 34 Et
elegit Simon viros, et misit ad Demetrium regem ut faceret remissionem
regioni : quia actus omnes Tryphonis per direptionem fuerant gesti. 35 Et
Demetrius rex ad verba ista respondit ei, et scripsit epistolam talem : 36 Rex
Demetrius Simoni summo sacerdoti et amico regum, et senioribus, et genti
Judorum, salutem. 37 Coronam auream, et bahem, quam misistis,
suscepimus : et parati sumus facere vobiscum pacem magnam, et scribere
prpositis regis remittere vobis qu indulsimus. 38 Qucumque enim
constituimus, vobis constant : munitiones, quas dificastis, vobis sint :
39
remittimus quoque ignorantias et peccata usque in hodiernum diem, et
coronam quam debebatis : et si quid aliud erat tributarium in Jerusalem,
1487/1834
jam non sit tributarium. 40 Et si qui ex vobis apti sunt conscribi inter
nostros, conscribantur, et sit inter nos pax.
41
Anno centesimo septuagesimo, ablatum est jugum gentium ab Isral.

Et cpit populus Isral scribere in tabulis, et gestis publicis, anno primo
sub Simone summo sacerdote, magno duce, et principe Judorum. 43 In
diebus illis applicuit Simon ad Gazam, et circumdedit eam castris, et fecit
machinas, et applicuit ad civitatem, et percussit turrem unam, et
comprehendit eam. 44 Et eruperant qui erant intra machinam in civitatem, et
factus est motus magnus in civitate. 45 Et ascenderunt qui erant in civitate
cum uxoribus et filiis supra murum, scissis tunicis suis, et clamaverunt
voce magna, postulantes a Simone dextras sibi dari, 46 et dixerunt : Non
nobis reddas secundum malitias nostras, sed secundum misericordias tuas.
47
Et flexus Simon, non debellavit eos : ejecit tamen eos de civitate, et
mundavit des in quibus fuerant simulacra, et tunc intravit in eam cum
hymnis benedicens Dominum : 48 et ejecta ab ea omni immunditia,
collocavit in ea viros qui legem facerent : et munivit eam, et fecit sibi
habitationem. 49 Qui autem erant in arce Jerusalem, prohibebantur egredi et
ingredi regionem, et emere ac vendere : et esurierunt valde, et multi ex eis
fame perierunt, 50 et clamaverunt ad Simonem ut dextras acciperent : et
dedit illis : et ejecit eos inde, et mundavit arcem a contaminationibus : 51 et
intraverunt in eam tertia et vigesima die secundi mensis, anno centesimo
septuagesimo primo, cum laude, et ramis palmarum, et cinyris, et cymbalis,
et nablis, et hymnis, et canticis, quia contritus est inimicus magnus ex
Isral. 52 Et constituit ut omnibus annis agerentur dies hi cum ltitia. 53 Et
munivit montem templi, qui erat secus arcem, et habitavit ibi ipse, et qui
cum eo erant. 54 Et vidit Simon Joannem filium suum, quod fortis prlii vir
esset : et posuit eum ducem virtutum universarum : et habitavit in Gazaris.
42
Cap. 14 1 Anno centesimo septuagesimo secundo, congregavit rex

Demetrius exercitum suum, et abiit in Mediam ad contrahenda sibi auxilia,
ut expugnaret Tryphonem. 2 Et audivit Arsaces rex Persidis et Medi, quia
intravit Demetrius confines suos : et misit unum de principibus suis ut
comprehenderet eum vivum, et adduceret eum ad se. 3 Et abiit, et percussit
castra Demetrii : et comprehendit eum, et duxit eum ad Arsacem, et posuit
eum in custodiam. 4 Et siluit omnis terra Juda omnibus diebus Simonis, et
qusivit bona genti su : et placuit illis potestas ejus et gloria ejus omnibus
diebus. 5 Et cum omni gloria sua accepit Joppen in portum, et fecit
introitum in insulis maris. 6 Et dilatavit fines gentis su, et obtinuit
regionem. 7 Et congregavit captivitatem multam, et dominatus est Gazar,
et Bethsur, et arci : et abstulit immunditias ex ea, et non erat qui resisteret
ei. 8 Et unusquisque colebat terram suam cum pace : et terra Juda dabat
fructus suos, et ligna camporum fructum suum. 9 Seniores in plateis
1488/1834
sedebant omnes, et de bonis terr tractabant, et juvenes induebant se

gloriam, et stolas belli. 10 Et civitatibus tribuebat alimonias, et constituebat
eas ut essent vasa munitionis quoadusque nominatum est nomen glori
ejus usque ad extremum terr. 11 Fecit pacem super terram, et ltatus est
Isral ltitia magna. 12 Et sedit unusquisque sub vite sua, et sub ficulnea
sua : et non erat qui eos terreret. 13 Defecit impugnans eos super terram :
reges contriti sunt in diebus illis. 14 Et confirmavit omnes humiles populi
sui, et legem exquisivit, et abstulit omnem iniquum et malum : 15 sancta
glorificavit, et multiplicavit vasa sanctorum.
16
Et auditum est Rom quia defunctus esset Jonathas, et usque in

Spartiatas : et contristati sunt valde. 17 Ut audierunt autem quod Simon
frater ejus factus esset summus sacerdos loco ejus, et ipse obtineret omnem
regionem, et civitates in ea, 18 scripserunt ad eum in tabulis reis, ut
renovarent amicitias et societatem quam fecerant cum Juda et cum Jonatha,
fratribus ejus. 19 Et lect sunt in conspectu ecclesi in Jerusalem. Et hoc
exemplum epistolarum, quas Spartiat miserunt : 20 Spartianorum principes
et civitates, Simoni sacerdoti magno, et senioribus, et sacerdotibus, et
reliquo populo Judorum, fratribus, salutem. 21 Legati, qui missi sunt ad
populum nostrum, nuntiaverunt nobis de vestra gloria, et honore, ac
ltitia : et gavisi sumus in introitu eorum. 22 Et scripsimus qu ab eis erant
dicta in conciliis populi, sic : Numenius Antiochi, et Antipater Jasonis
filius, legati Judorum, venerunt ad nos, renovantes nobiscum amicitiam
pristinam. 23 Et placuit populo excipere viros gloriose, et ponere exemplum
sermonum eorum in segregatis populi libris, ut sit ad memoriam populo
Spartiatarum. Exemplum autem horum scripsimus Simoni magno sacerdoti.
24
Post hc autem misit Simon Numenium Romam, habentem clypeum
aureum magnum, pondo mnarum mille, ad statuendam cum eis societatem.
Cum autem audisset populus Romanus 25 sermones istos, dixerunt : Quam
gratiarum actionem reddemus Simoni, et filiis ejus ? 26 restituit enim ipse
fratres suos, et expugnavit inimicos Isral ab eis, et statuerunt ei libertatem,
et descripserunt in tabulis reis, et posuerunt in titulis in monte Sion. 27 Et
hoc est exemplum scriptur : Octavadecima die mensis Elul, anno
centesimo septuagesimo secundo, anno tertio sub Simone sacerdote magno
in Asaramel, 28 in conventu magno sacerdotum, et populi, et principum
gentis, et seniorum regionis, nota facta sunt hc : quoniam frequenter facta
sunt prlia in regione nostra, 29 Simon autem Mathathi filius, ex filiis
Jarib, et fratres ejus, dederunt se periculo, et restiterunt adversariis gentis
su, ut starent sancta ipsorum, et lex : et gloria magna glorificaverunt
gentem suam. 30 Et congregavit Jonathas gentem suam, et factus est illis
sacerdos magnus, et appositus est ad populum suum. 31 Et voluerunt inimici
eorum calcare et atterere regionem ipsorum, et extendere manus in sancta
1489/1834
eorum. 32 Tunc restitit Simon, et pugnavit pro gente sua, et erogavit

pecunias multas, et armavit viros virtutis gentis su, et dedit illis stipendia :
33
et munivit civitates Jud, et Bethsuram, qu erat in finibus Jud, ubi
erant arma hostium antea : et posuit illic prsidium viros Judos. 34 Et
Joppen munivit, qu erat ad mare, et Gazaram, qu est in finibus Azoti, in
qua hostes antea habitabant : et collocavit illic Judos, et qucumque apta
erant ad correptionem eorum, posuit in eis. 35 Et vidit populus actum
Simonis, et gloriam quam cogitabat facere genti su, et posuerunt eum
ducem suum, et principem sacerdotum, eo quod ipse fecerat hc omnia, et
justitiam, et fidem, quam conservavit genti su, et exquisivit omni modo
exaltare populum suum. 36 Et in diebus ejus prosperatum est in manibus
ejus, ut tollerentur gentes de regione ipsorum, et qui in civitate David erant,
in Jerusalem in arce, de qua procedebant, et contaminabant omnia qu in
circuitu sanctorum sunt, et inferebant plagam magnam castitati : 37 et
collocavit in ea viros Judos ad tutamentum regionis, et civitatis, et
exaltavit muros Jerusalem. 38 Et rex Demetrius statuit illi summum
sacerdotium. 39 Secundum hc fecit eum amicum suum, et glorificavit eum
gloria magna. 40 Audivit enim quod appellati sunt Judi a Romanis amici,
et socii, et fratres, et quia susceperunt legatos Simonis gloriose, 41 et quia
Judi et sacerdotes eorum consenserunt eum esse ducem suum, et
summum sacerdotem in ternum, donec surgat propheta fidelis : 42 et ut sit
super eos dux, et ut cura esset illi pro sanctis, et ut constitueret prpositos
super opera eorum, et super regionem, et super arma, et super prsidia :
43
et cura sit illi de sanctis : et ut audiatur ab omnibus, et scribantur in
nomine ejus omnes conscriptiones in regione : et ut operiatur purpura et
auro : 44 et ne liceat ulli ex populo et ex sacerdotibus irritum facere aliquid
horum, et contradicere his qu ab eo dicuntur, aut convocare conventum in
regione sine ipso, et vestiri purpura, et uti fibula aurea : 45 qui autem fecerit
extra hc, aut irritum fecerit aliquid horum, reus erit. 46 Et complacuit omni
populo statuere Simonem, et facere secundum verba ista. 47 Et suscepit
Simon, et placuit ei ut summo sacerdotio fungeretur, et esset dux et
princeps gentis Judorum, et sacerdotum, et presset omnibus. 48 Et
scripturam istam dixerunt ponere in tabulis reis, et ponere eas in peribolo
sanctorum, in loco celebri : 49 exemplum autem eorum ponere in rario, ut
habeat Simon, et filii ejus.
Cap. 15 1 Et misit rex Antiochus filius Demetrii epistolas ab insulis
maris Simoni sacerdoti, et principi gentis Judorum, et univers genti : 2 et
erant continentes hunc modum : Rex Antiochus Simoni sacerdoti magno, et
genti Judorum salutem. 3 Quoniam quidem pestilentes obtinuerunt
regnum patrum nostrorum, volo autem vendicare regnum, et restituere illud
sicut erat antea : et electam feci multitudinem exercitus, et feci naves
bellicas. 4 Volo autem procedere per regionem ut ulciscar in eos, qui
1490/1834
corruperunt regionem nostram, et qui desolaverunt civitates multas in regno

meo. 5 Nunc ergo statuo tibi omnes oblationes, quas remiserunt tibi ante me
omnes reges, et qucumque alia dona remiserunt tibi : 6 et permitto tibi
facere percussuram proprii numismatis in regione tua : 7 Jerusalem autem
sanctam esse, et liberam : et omnia arma, qu fabricata sunt, et prsidia,
qu construxisti, qu tenes, maneant tibi. 8 Et omne debitum regis, et qu
futura sunt regi, ex hoc et in totum tempus remittuntur tibi. 9 Cum autem
obtinuerimus regnum nostrum, glorificabimus te, et gentem tuam, et
templum, gloria magna, ita ut manifestetur gloria vestra in universa terra.
10
Anno centesimo septuagesimo quarto exiit Antiochus in terram patrum
suorum, et convenerunt ad eum omnes exercitus, ita ut pauci relicti essent
cum Tryphone. 11 Et insecutus est eum Antiochus rex, et venit Doram
fugiens per maritimam : 12 sciebat enim quod congregata sunt mala in eum,
et reliquit eum exercitus : 13 et applicuit Antiochus super Doram cum
centum viginti millibus virorum belligeratorum, et octo millibus equitum :
14
et circuivit civitatem, et naves a mari accesserunt : et vexabant civitatem
a terra et mari, et neminem sinebant ingredi vel egredi.
15
Venit autem Numenius, et qui cum eo fuerant, ab urbe Roma, habentes

epistolas regibus et regionibus scriptas, in quibus continebantur hc :
16
Lucius consul Romanorum, Ptolemo regi salutem. 17 Legati Judorum
venerunt ad nos amici nostri, renovantes pristinam amicitiam et societatem,
missi a Simone principe sacerdotum et populo Judorum. 18 Attulerunt
autem et clypeum aureum mnarum mille. 19 Placuit itaque nobis scribere
regibus et regionibus, ut non inferant illis mala, neque impugnent eos, et
civitates eorum, et regiones eorum : et ut non ferant auxilium pugnantibus
adversus eos. 20 Visum autem est nobis accipere ab eis clypeum. 21 Si qui
ergo pestilentes refugerunt de regione ipsorum ad vos, tradite eos Simoni
principi sacerdotum, ut vindicet in eos secundum legem suam. 22 Hc
eadem scripta sunt Demetrio regi, et Attalo, et Ariarathi, et Arsaci, 23 et in
omnes regiones : et Lampsaco, et Spartiatis, et in Delum, et in Myndum, et
in Sicyonem, et in Cariam, et in Samum, et in Pamphyliam, et in Lyciam, et
in Alicarnassum, et in Coo, et in Siden, et in Aradon, et in Rhodum, et in
Phaselidem, et in Gortynam, et Gnidum, et Cyprum, et Cyrenen.
24
Exemplum autem eorum scripserunt Simoni principi sacerdotum, et
populo Judorum.
25
Antiochus autem rex applicuit castra in Doram secundo, admovens ei

semper manus, et machinas faciens : et conclusit Tryphonem, ne
procederet : 26 et misit ad eum Simon duo millia virorum electorum in
auxilium, et argentum, et aurum, et vasa copiosa : 27 et noluit ea accipere,
sed rupit omnia, qu pactus est cum eo antea, et alienavit se ab eo. 28 Et
misit ad eum Athenobium unum de amicis suis, ut tractaret cum ipso,
1491/1834
dicens : Vos tenetis Joppen, et Gazaram, et arcem, qu est in Jerusalem,

civitates regni mei : 29 fines earum desolastis, et fecistis plagam magnam in
terra, et dominati estis per loca multa in regno meo. 30 Nunc ergo tradite
civitates quas occupastis, et tributa locorum in quibus dominati estis extra
fines Jud : 31 sin autem, date pro illis quingenta talenta argenti, et
exterminii, quod exterminastis, et tributorum civitatum alia talenta
quingenta : sin autem, veniemus, et expugnabimus vos. 32 Et venit
Athenobius amicus regis in Jerusalem, et vidit gloriam Simonis, et
claritatem in auro, et argento, et apparatum copiosum : et obstupuit, et
retulit ei verba regis. 33 Et respondit ei Simon, et dixit ei : Neque alienam
terram sumpsimus, neque aliena detinemus : sed hreditatem patrum
nostrorum, qu injuste ab inimicis nostris aliquo tempore possessa est.
34
Nos vero tempus habentes, vindicamus hreditatem patrum nostrorum.
35
Nam de Joppe et Gazara qu expostulas, ipsi faciebant in populo plagam
magnam, et in regione nostra : horum damus talenta centum. Et non
respondit ei Athenobius verbum. 36 Reversus autem cum ira ad regem,
renuntiavit ei verba ista, et gloriam Simonis, et universa qu vidit, et iratus
est rex ira magna. 37 Tryphon autem fugit navi in Orthosiada.
38
Et constituit rex Cendebum ducem maritimum, et exercitum peditum et

equitum dedit illi. 39 Et mandavit illi movere castra contra faciem Jud :
et mandavit ei dificare Gedorem, et obstruere portas civitatis, et debellare
populum. Rex autem persequebatur Typhonem. 40 Et pervenit Cendebus
Jamniam, et cpit irritare plebem, et conculcare Judam, et captivare
populum, et interficere, et dificare Gedorem. 41 Et collocavit illic equites
et exercitum, ut egressi perambularent viam Jud, sicut constituit ei rex.
Cap. 16 1 Et ascendit Joannes de Gazaris, et nuntiavit Simoni patri
suo qu fecit Cendebus in populo ipsorum. 2 Et vocavit Simon duos filios
seniores, Judam et Joannem, et ait illis : Ego, et fratres mei, et domus patris
mei expugnavimus hostes Isral ab adolescentia usque in hunc diem : et
prosperatum est in manibus nostris liberare Isral aliquoties. 3 Nunc autem
senui : sed estote loco meo, et fratres mei, et egressi pugnate pro gente
nostra : auxilium vero de clo vobiscum sit. 4 Et elegit de regione viginti
millia virorum belligeratorum, et equites : et profecti sunt ad Cendebum,
et dormierunt in Modin. 5 Et surrexerunt mane, et abierunt in campum : et
ecce exercitus copiosus in obviam illis peditum et equitum : et fluvius
torrens erat inter medium ipsorum. 6 Et admovit castra contra faciem eorum
ipse et populus ejus, et vidit populum trepidantem ad transfretandum
torrentem : et transfretavit primus, et viderunt eum viri, et transierunt post
eum. 7 Et divisit populum et equites in medio peditum : erat autem
equitatus adversariorum copiosus nimis. 8 Et exclamaverunt sacris tubis, et
in fugam conversus est Cendebus et castra ejus : et ceciderunt ex eis multi
1492/1834
vulnerati : residui autem in munitionem fugerunt. 9 Tunc vulneratus est

Judas frater Joannis : Joannes autem insecutus est eos, donec venit
Cedronem, quam dificavit : 10 et fugerunt usque ad turres, qu erant in
agris Azoti, et succendit eas igni. Et ceciderunt ex illis duo millia virorum,
et reversus est in Judam in pace.
11
Et Ptolemus filius Abobi constitutus erat dux in campo Jericho, et

habebat argentum et aurum multum : 12 erat enim gener summi sacerdotis.
13
Et exaltatum est cor ejus, et volebat obtinere regionem, et cogitabat
dolum adversus Simonem et filios ejus, ut tolleret eos. 14 Simon autem,
perambulans civitates qu erant in regione Jud, et sollicitudinem gerens
earum, descendit in Jericho ipse, et Mathathias filius ejus, et Judas, anno
centesimo septuagesimo septimo, mense undecimo : hic est mensis Sabath.
15
Et suscepit eos filius Abobi in munitiunculam, qu vocatur Doch, cum
dolo, quam dificavit : et fecit eis convivium magnum, et abscondit illic
viros. 16 Et cum inebriatus esset Simon et filii ejus, surrexit Ptolemus cum
suis, et sumpserunt arma sua, et intraverunt in convivium : et occiderunt
eum, et duos filios ejus, et quosdam pueros ejus : 17 et fecit deceptionem
magnam in Isral, et reddidit mala pro bonis. 18 Et scripsit hc Ptolemus,
et misit regi ut mitteret ei exercitum in auxilium, et traderet ei regionem, et
civitates eorum, et tributa. 19 Et misit alios in Gazaram tollere Joannem : et
tribunis misit epistolas, ut venirent ad se, et daret eis argentum, et aurum, et
dona. 20 Et alios misit occupare Jerusalem et montem templi. 21 Et
prcurrens quidam, nuntiavit Joanni in Gazara quia periit pater ejus et
fratres ejus, et quia misit te quoque interfici. 22 Ut audivit autem,
vehementer expavit : et comprehendit viros, qui venerant perdere eum, et
occidit eos : cognovit enim quia qurebant eum perdere.
23
Et cetera sermonum Joannis, et bellorum ejus, et bonarum virtutum,

quibus fortiter gessit, et dificii murorum, quos exstruxit, et rerum
gestarum ejus : 24 ecce hc scripta sunt in libro dierum sacerdotii ejus, ex
quo factus est princeps sacerdotum post patrem suum.
Liber II Machaborum
Cap. 1 1 Fratribus qui sunt per gyptum Judis, salutem dicunt
fratres qui sunt in Jerosolymis Judi, et qui in regione Jud, et pacem
bonam. 2 Benefaciat vobis Deus, et meminerit testamenti sui, quod locutus
est ad Abraham, et Isaac, et Jacob servorum suorum fidelium : 3 et det
vobis cor omnibus ut colatis eum, et faciatis ejus voluntatem, corde magno
et animo volenti. 4 Adaperiat cor vestrum in lege sua, et in prceptis suis,
1493/1834
et faciat pacem. 5 Exaudiat orationes vestras, et reconcilietur vobis, nec vos

deserat in tempore malo. 6 Et nunc hic sumus orantes pro vobis. 7 Regnante
Demetrio, anno centesimo sexagesimo nono, nos Judi scripsimus vobis in
tribulatione et impetu qui supervenit nobis in istis annis, ex quo recessit
Jason a sancta terra, et a regno. 8 Portam succenderunt, et effuderunt
sanguinem innocentem : et oravimus ad Dominum, et exauditi sumus, et
obtulimus sacrificium et similaginem, et accendimus lucernas, et
proposuimus panes. 9 Et nunc frequentate dies scenopegi mensis Casleu.
10
Anno centesimo octogesimo octavo, populus qui est Jerosolymis et in

Juda, senatusque et Judas, Aristobolo magistro Ptolemi regis, qui est de
genere christorum sacerdotum, et his qui in gypto sunt Judis, salutem et
sanitatem. 11 De magnis periculis a Deo liberati, magnifice gratias agimus
ipsi, utpote qui adversus talem regem dimicavimus. 12 Ipse enim ebullire
fecit de Perside eos qui pugnaverunt contra nos et sanctam civitatem.
13
Nam cum in Perside esset dux ipse, et cum ipso immensus exercitus,
cecidit in templo Nane, consilio deceptus sacerdotum Nane. 14 Etenim
cum ea habitaturus venit ad locum Antiochus et amici ejus, et ut acciperet
pecunias multas dotis nomine. 15 Cumque proposuissent eas sacerdotes
Nane, et ipse cum paucis ingressus esset intra ambitum fani, clauserunt
templum, 16 cum intrasset Antiochus : apertoque occulto aditu templi,
mittentes lapides percusserunt ducem et eos qui cum eo erant : et diviserunt
membratim, et capitibus amputatis foras projecerunt. 17 Per omnia
benedictus Deus, qui tradidit impios. 18 Facturi igitur quinta et vigesima die
mensis Casleu purificationem templi, necessarium duximus significare
vobis : ut et vos quoque agatis diem scenopegi, et diem ignis, qui datus
est quando Nehemias dificato templo et altari obtulit sacrificia. 19 Nam
cum in Persidem ducerentur patres nostri, sacerdotes qui tunc cultores Dei
erant, acceptum ignem de altari occulte absconderunt in valle, ubi erat
puteus altus et siccus, et in eo contutati sunt eum, ita ut omnibus ignotus
esset locus. 20 Cum autem prterissent anni multi, et placuit Deo ut
mitteretur Nehemias a rege Persidis, nepotes sacerdotum illorum qui
absconderant, misit ad requirendum ignem : et sicut narraverunt nobis, non
invenerunt ignem, sed aquam crassam. 21 Et jussit eos haurire, et afferre
sibi : et sacrificia qu imposita erant, jussit sacerdos Nehemias aspergi ipsa
aqua : et ligna, et qu erant superposita. 22 Utque hoc factum est, et tempus
affuit quo sol refulsit, qui prius erat in nubilo, accensus est ignis magnus,
ita ut omnes mirarentur. 23 Orationem autem faciebant omnes sacerdotes,
dum consummaretur sacrificium, Jonatha inchoante, ceteris autem
respondentibus. 24 Et Nehemi erat oratio hunc habens modum : Domine
Deus omnium creator, terribilis et fortis, justus et misericors, qui solus est
bonus rex, 25 solus prstans, solus justus et omnipotens et ternus, qui
liberas Isral de omni malo ; qui fecisti patres electos, et sanctificasti eos :
1494/1834
26
accipe sacrificium pro universo populo tuo Isral, et custodi partem

tuam, et sanctifica. 27 Congrega dispersionem nostram, libera eos qui
serviunt gentibus, et contemptos et abominatos respice, ut sciant gentes
quia tu es Deus noster. 28 Afflige opprimentes nos, et contumeliam
facientes in superbia. 29 Constitue populum tuum in loco sancto tuo, sicut
dixit Moyses. 30 Sacerdotes autem psallebant hymnos usquequo
consumptum esset sacrificium. 31 Cum autem consumptum esset
sacrificium, ex residua aqua Nehemias jussit lapides majores perfundi.
32
Quod ut factum est, ex eis flamma accensa est : sed ex lumine quod
refulsit ab altari, consumpta est. 33 Ut vero manifestata est res, renuntiatum
est regi Persarum quod in loco in quo ignem absconderent hi qui translati
fuerant sacerdotes, aqua apparuit, de qua Nehemias, et qui cum eo erant,
purificaverunt sacrificia. 34 Considerans autem rex, et rem diligenter
examinans, fecit ei templum, ut probaret quod factum erat : 35 et cum
probasset, sacerdotibus donavit multa bona, et alia atque alia munera : et
accipiens manu sua, tribuebat eis. 36 Appellavit autem Nehemias hunc
locum Nephthar, quod interpretatur Purificatio : vocatur autem apud plures
Nephi.
Cap. 2 1 Invenitur autem in descriptionibus Jeremi prophet, quod
jussit eos ignem accipere qui transmigrabant, ut significatum est, et ut
mandavit transmigratis. 2 Et dedit illis legem, ne obliviscerentur prcepta
Domini, et non exerrarent mentibus, videntes simulacra aurea et argentea,
et ornamenta eorum. 3 Et alia hujusmodi dicens, hortabatur ne legem
amoverent a corde suo. 4 Erat autem in ipsa scriptura, quomodo
tabernaculum et arcam jussit propheta divino responso ad se facto comitari
secum, usquequo exiit in montem in quo Moyses ascendit, et vidit Dei
hreditatem. 5 Et veniens ibi Jeremias, invenit locum spelunc : et
tabernaculum, et arcam, et altare incensi intulit illuc, et ostium obstruxit.
6
Et accesserunt quidam simul, qui sequebantur, ut notarent sibi locum : et
non potuerunt invenire. 7 Ut autem cognovit Jeremias, culpans illos dixit :
Quod ignotus erit locus donec congreget Deus congregationem populi, et
propitius fiat : 8 et tunc Dominus ostendet hc, et apparebit majestas
Domini, et nubes erit, sicut et Moysi manifestabatur, et sicut cum Salomon
petiit ut locus sanctificaretur magno Deo, manifestabat hc. 9 Magnifice
etenim sapientiam tractabat : et ut sapientiam habens, obtulit sacrificium
dedicationis et consummationis templi. 10 Sicut et Moyses orabat ad
Dominum, et descendit ignis de clo et consumpsit holocaustum, sic et
Salomon oravit, et descendit ignis de clo et consumpsit holocaustum. 11 Et
dixit Moyses : Eo quod non sit comestum quod erat pro peccato,
consumptum est. 12 Similiter et Salomon octo diebus celebravit
dedicationem.
1495/1834
13
Inferebantur autem in descriptionibus et commentariis Nehemi hc

eadem : et ut construens bibliothecam congregavit de regionibus libros et
prophetarum et David, et epistolas regum, et de donariis. 14 Similiter autem
et Judas ea qu deciderant per bellum quod nobis acciderat, congregavit
omnia, et sunt apud nos. 15 Si ergo desideratis hc, mittite qui perferant
vobis. 16 Acturi itaque purificationem scripsimus vobis : bene ergo facietis,
si egeritis hos dies. 17 Deus autem, qui liberavit populum suum, et reddidit
hreditatem omnibus, et regnum, et sacerdotium, et sanctificationem,
18
sicut promisit in lege, speramus quod cito nostri miserebitur, et
congregavit de sub clo in locum sanctum. 19 Eripuit enim nos de magnis
periculis, et locum purgavit.
20
De Juda vero Machabo, et fratribus ejus, et de templi magni

purificatione, et de ar dedicatione, 21 sed et de prliis qu pertinent ad
Antiochum Nobilem et filium ejus Eupatorem, 22 et de illuminationibus
qu de clo fact sunt ad eos qui pro Judis fortiter fecerunt, ita ut
universam regionem, cum pauci essent, vindicarent, et barbaram
multitudinem fugarent, 23 et famosissimum in toto orbe templum
recuperarent, et civitatem liberarent, et leges qu abolit erant,
restituerentur, Domino cum omni tranquillitate propitio facto illis.
24
Itemque ab Jasone Cyreno quinque libris comprehensa tentavimus nos
uno volumine breviare. 25 Considerantes enim multitudinem librorum, et
difficultatem volentibus aggredi narrationes historiarum propter
multitudinem rerum, 26 curavimus volentibus quidem legere, ut esset animi
oblectatio : studiosis vero, ut facilius possint memori commendare :
omnibus autem legentibus utilitas conferatur. 27 Et nobis quidem ipsis, qui
hoc opus breviandi causa suscepimus, non facilem laborem, immo vero
negotium plenum vigiliarum et sudoris assumpsimus. 28 Sicut hi qui
prparant convivium, et qurunt aliorum voluntati parere propter
multorum gratiam, libenter laborem sustinemus. 29 Veritatem quidem de
singulis auctoribus concedentes, ipsi autem secundum datam formam
brevitati studentes. 30 Sicut enim nov domus architecto de universa
structura curandum est ; ei vero qui pingere curat, qu apta sunt ad
ornatum exquirenda sunt : ita stimandum est et in nobis. 31 Etenim
intellectum colligere, et ordinare sermonem, et curiosius partes singulas
quasque disquirere, histori congruit auctori : 32 brevitatem vero dictionis
sectari, et executiones rerum vitare, brevianti concedendum est. 33 Hinc
ergo narrationem incipiemus : de prfatione tantum dixisse sufficiat.
Stultum etenim est ante historiam effluere, in ipsa autem historia succingi.
Cap. 3 1 Igitur cum sancta civitas habitaretur in omni pace, leges
etiam adhuc optime custodirentur, propter Oni pontificis pietatem, et
animos odio habentes mala, 2 fiebat ut et ipsi reges et principes locum
1496/1834
summo honore dignum ducerent, et templum maximis muneribus

illustrarent : 3 ita ut Seleucus Asi rex de redditibus suis prstaret omnes
sumptus ad ministerium sacrificiorum pertinentes. 4 Simon autem de tribu
Benjamin, prpositus templi constitutus, contendebat, obsistente sibi
principe sacerdotum, iniquum aliquid in civitate moliri. 5 Sed cum vincere
Oniam non posset, venit ad Apollonium Thars filium, qui eo tempore
erat dux Clesyri et Phnicis : 6 et nuntiavit ei pecuniis innumerabilibus
plenum esse rarium Jerosolymis, et communes copias immensas esse,
qu non pertinent ad rationem sacrificiorum : esse autem possibile sub
potestate regis cadere universa. 7 Cumque retulisset ad regem Apollonius
de pecuniis qu delat erant, ill accitum Heliodorum, qui erat super
negotia ejus, misit, cum mandatis ut prdictam pecuniam transportaret.
8
Statimque Heliodorus iter est agressus, specie quidem quasi per
Clesyriam et Phnicen civitates esset peragraturus, re vera autem regis
propositum perfecturus. 9 Sed cum venisset Jerosolymam, et benigne a
summo sacerdote in civitate esset exceptus, narravit de dato indicio
pecuniarum, et cujus rei gratia adesset, aperuit : interrogabat autem si vere
hc ita essent. 10 Tunc summus sacerdos ostendit deposita esse hc, et
victualia viduarum et pupillorum : 11 qudam vero esse Hircani Tobi viri
valde eminentis, in his qu detulerat impius Simon : universa autem
argenti talenta esse quadringenta, et auri ducenta : 12 decipi vero eos qui
credidissent loco et templo quod per universum mundum honoratur pro sui
veneratione et sanctitate, omnino impossibile esse. 13 At ille pro his qu
habebat in mandatis a rege, dicebat omni genere regi ea esse deferenda.
14
Constituta autem die, intrabat de his Heliodorus ordinaturus. Non modica
vero per universam civitatem erat trepidatio. 15 Sacerdotes autem ante altare
cum stolis sacerdotalibus jactaverunt se, et invocabant de clo eum qui de
depositis legem posuit, ut his qui deposuerant ea salva custodiret. 16 Jam
vero qui videbat summi sacerdotis vultum, mente vulnerabatur : facies
enim et color immutatus declarabat internum animi dolorem : 17 circumfusa
enim erat mstitia qudam viro, et horror corporis, per quem manifestus
aspicientibus dolor cordis ejus efficiebatur. 18 Alii etiam gregatim de
domibus confluebant, publica supplicatione obsecrantes, pro eo quod in
contemptum locus esset venturus. 19 Accinctque mulieres ciliciis pectus,
per plateas confluebant : sed et virgines qu conclus erant, procurrebant
ad Oniam, ali autem ad muros, qudam vero per fenestras aspiciebant :
20
univers autem protendentes manus in clum, deprecabantur : 21 erat
enim misera commist multitudinis, et magni sacerdotis in agone constituti
exspectatio. 22 Et hi quidem invocabant omnipotentem Deum, ut credita sibi
his qui crediderant, cum omni integritate conservarentur. 23 Heliodorus
autem, quod decreverat, perficiebat eodem loco ipse cum satellitibus circa
rarium prsens. 24 Sed spiritus omnipotentis Dei magnam fecit su
ostensionis evidentiam, ita ut omnes qui ausi fuerant parere ei, ruentes Dei
1497/1834
virtute, in dissolutionem et formidinem converterentur. 25 Apparuit enim

illis quidam equus terribilem habens sessorem, optimis operimentis
adornatus : isque cum impetu Heliodoro priores calces elisit : qui autem ei
sedebat, videbatur arma habere aurea. 26 Alii etiam apparuerunt duo juvenes
virtute decori, optimi gloria, speciosique amictu : qui circumsteterunt eum,
et ex utraque parte flagellabant, sine intermissione multis plagis
verberantes. 27 Subito autem Heliodorus concidit in terram, eumque multa
caligine circumfusum rapuerunt, atque in sella gestatoria positum ejecerunt.
28
Et is, qui cum multis cursoribus et satellitibus prdictum ingressus est
rarium, portabatur nullo sibi auxilium ferente, manifesta Dei cognita
virtute : 29 et ille quidem per divinam virtutem jacebat mutus, atque omni
spe et salute privatus. 30 Hi autem Dominum benedicebant, quia
magnificabat locum suum : et templum, quod paulo ante timore ac tumultu
erat plenum, apparente omnipotente Domino, gaudio et ltitia impletum
est. 31 Tunc vero ex amicis Heliodori quidam rogabant confestim Oniam, ut
invocaret Altissimum ut vitam donaret ei qui in supremo spiritu erat
constitutus. 32 Considerans autem summus sacerdos ne forte rex
suspicaretur malitiam aliquam ex Judis circa Heliodorum consummatum,
obtulit pro salute viri hostiam salutarem. 33 Cumque summus sacerdos
exoraret, iidem juvenes eisdem vestibus amicti astantes Heliodoro,
dixerunt : Oni sacerdoti gratias age : nam propter eum Dominus tibi vitam
donavit. 34 Tu autem a Deo flagellatus, nuntia omnibus magnalia Dei, et
potestatem. Et his dictis, non comparuerunt. 35 Heliodorus autem, hostia
Deo oblata, et votis magnis promissis ei qui vivere illi concessit, et Oni
gratias agens, recepto exercitu, repedabat ad regem. 36 Testabatur autem
omnibus ea qu sub oculis suis viderat opera magni Dei. 37 Cum autem rex
interrogasset Heliodorum, quis esset aptus adhuc semel Jerosolymam mitti,
ait : 38 Si quem habes hostem, aut regni tui insidiatorem, mitte illuc, et
flagellatum eum recipies, si tamen evaserit : eo quod in loco sit vere Dei
qudam virtus. 39 Nam ipse, qui habet in clis habitationem, visitator et
adjutor est loci illius, et venientes ad malefaciendum percutit ac perdit.
40
Igitur de Heliodoro et rarii custodia ita res se habet.
Cap. 4 1 Simon autem prdictus, pecuniarum et patri delator, male
loquebatur de Onia, tamquam ipse Heliodorum instigasset ad hc, et ipse
fuisset incentor malorum : 2 provisoremque civitatis, ac defensorem gentis
su, et mulatorem legis Dei, audebat insidiatorem regni dicere. 3 Sed cum
inimiciti in tantum procederent ut etiam per quosdam Simonis necessarios
homicidia fierent, 4 considerans Onias periculum contentionis, et
Apollonium insanire, utpote ducem Clesyri et Phnicis, ad augendam
malitiam Simonis ad regem se contulit, 5 non ut civium accusator, sed
communem utilitatem apud semetipsum univers multitudinis considerans.
6
Videbat enim sine regali providentia impossibile esse pacem rebus dari,
1498/1834
nec Simonem posse cessare a stultitia sua.

7
Sed post Seleuci vit excessum, cum suscepisset regnum Antiochus, qui
Nobilis appellabatur, ambiebat Jason frater Oni summum sacerdotium :
8
adito rege, promittens ei argenti talenta trecenta sexaginta, et ex redditibus
aliis talenta octoginta, 9 super hc promittebat et alia centum quinquaginta,
si potestati ejus concederetur, gymnasium et ephebiam sibi constituere, et
eos qui in Jerosolymis erant, Antiochenos scribere. 10 Quod cum rex
annuisset, et obtinuisset principatum, statim ad gentilem ritum contribules
suos transferre cpit, 11 et amotis his qu humanitatis causa Judis a
regibus fuerant constituta per Joannem patrem Eupolemi, qui apud
Romanos de amicitia et societate functus est legatione legitima, civium jura
destituens, prava instituta sanciebat. 12 Etenim ausus est sub ipsa arce
gymnasium constituere, et optimos quosque epheborum in lupanaribus
ponere. 13 Erat autem hoc non initium, sed incrementum quoddam, et
profectus gentilis et alienigen conversationis, propter impii et non
sacerdotis Jasonis nefarium, et inauditum scelus : 14 ita ut sacerdotes jam
non circa altaris officia dediti essent, sed contempto templo et sacrificiis
neglectis, festinarent participes fieri palstr et prbitionis ejus injust, et
in exercitiis disci. 15 Et patrios quidem honores nihil habentes, grcas
glorias optimas arbitrabantur : 16 quarum gratia periculosa eos contentio
habebat, et eorum instituta mulabantur, ac per omnia his consimiles esse
cupiebant, quos hoste et peremptores habuerant. 17 In leges enim divinas
impie agere impune non cedit : sed hoc tempus sequens declarabit. 18 Cum
autem quinquennalis agon Tyri celebraretur, et rex prsens esset, 19 misit
Jason facinorosus ab Jerosolymis viros peccatores, portantes argenti
didrachmas trecentas in sacrificum Herculis : quas postulaverunt hi qui
asportaverant ne in sacrificiis erogarentur, quia non oporteret, sed in alios
sumptus eas deputari. 20 Sed h oblat sunt quidem ab eo qui miserat in
sacrificium Herculis : propter prsentes autem dat sunt in fabricam
navium triremium. 21 Misso autem in gyptum Apollonio Mnesthei filio
propter primates Ptolemi Philometoris regis, cum cognovisset Antiochus
alienum se a negotiis regni effectum, propriis utilitatibus consulens,
profectus inde venit Joppen, et inde Jerosolymam. 22 Et magnifice ab
Jasone et civitate susceptus, cum facularum luminibus et laudibus ingressus
est : et inde in Phnicen exercitum convertit.
23
Et post triennii tempus, misit Jason Menelaum supradicti Simonis

fratrem portantem pecunias regi, et de negotiis necessariis responsa
perlaturum. 24 At ille commendatus regi, cum magnificasset faciem
potestatis ejus, in semetipsum retorsit summum sacerdotium, superponens
Jasoni talenta argenti trecenta. 25 Acceptisque a rege mandatis, venit, nihil
quidem habens dignum sacerdotio : animos vero crudelis tyranni, et fer
1499/1834
belu iram gerens. 26 Et Jason quidem, qui proprium fratrem captivaverat,

ipse deceptus profugus in Ammanitem expulsus est regionem. 27 Menelaus
autem principatum quidem obtinuit : de pecuniis vero regi promissis, nihil
agebat, cum exactionem faceret Sostratus, qui arci erat prpositus, 28 nam
ad hunc exactio vectigalium pertinebant : quam ob causam utrique ad
regem sunt evocati. 29 Et Menelaus amotus est a sacerdotio, succedente
Lysimacho fratre suo : Sostratus autem prlatus est Cypriis. 30 Et cum hc
agerentur, contigit Tharsenses et Mallotas seditionem movere, eo quod
Antiochidi regis concubin dono essent dati. 31 Festinanter itaque rex venit
sedare illos, relicto suffecto uno ex comitibus suis Andronico. 32 Ratus
autem Menelaus accepisse se tempus opportunum, aurea qudam vasa e
templo furatus donavit Andronico, et alia vendiderat Tyri, et per vicinas
civitates. 33 Quod cum certissime cognovisset Onias, arguebat eum, ipse in
loco tuto se continens Antiochi secus Daphnem.
34
Unde Menelaus accedens ad Andronicum, rogabat ut Oniam interficeret.

Qui cum venisset ad Oniam, et datis dextris cum jurejurando (quamvis
esset ei suspectus) suasisset de asylo procedere, statim eum peremit, non
veritus justitiam. 35 Ob quam causam non solum Judi, sed ali quoque
nationes indignabantur, et moleste ferebant de nece tanti viri injusta. 36 Sed
regressum regem de Cilici locis adierunt Judi apud Antiochiam, simul et
Grci, conquerentes de iniqua nece Oni. 37 Contristatus itaque animo
Antiochus propter Oniam, et flexus ad misericordiam, lacrimas fudit,
recordatus defuncti sobrietatem et modestiam : 38 accensisque animis
Andronicum purpura exutum, per totam civitatem jubet circumduci : et in
eodem loco in quo in Oniam impietatem commiserat, sacrilegum vita
privari, Domino illi condignam retribuente pnam.
39
Multis autem sacrilegiis in templo a Lysimacho commissis Menelai

consilio, et divulgata fama, congregata est multitudo adversum
Lysimachum multo jam auro exportato. 40 Turbis autem insurgentibus, et
animis ira repletis, Lysimachus armatis fere tribus millibus iniquis manibus
uti cpit, duce quodam tyranno, tate pariter et dementia provecto. 41 Sed
ut intellexerunt conatum Lysimachi, alii lapides, alii fustes validos
arripuere : quidam vero cinerem in Lysimachum jecere. 42 Et multi quidem
vulnerati, quidam autem et prostrati, omnes vero in fugam conversi sunt :
ipsum etiam sacrilegum secus rarium interfecerunt. 43 De his ergo cpit
judicium adversus Menelaum agitari. 44 Et cum venisset rex Tyrum, ad
ipsum negotium detulerunt missi tres viri a senioribus. 45 Et cum
superaretur Menelaus, promisit Ptolemo multas pecunias dare ad
suadendum regi. 46 Itaque Ptolemus in quodam atrio positum quasi
refrigerandi gratia regem adiit, et deduxit a sententia : 47 et Menelaum
quidem univers maliti reum criminibus absolvit : miseros autem qui,
1500/1834
etiamsi apud Scythas causam dixissent, innocentes judicarentur, hos morte

damnavit. 48 Cito ergo injustam pnam dederunt, qui pro civitate, et
populo, et sacris vasis causam prosecuti sunt. 49 Quam ob rem Tyrii quoque
indignati, erga sepulturam eorum liberalissimi extiterunt. 50 Menelaus
autem, propter eorum qui in potentia erant avaritiam, permanebat in
potestate, crescens in malitia ad insidias civium.
Cap. 5 1 Eodem tempore, Antiochus secundam profectionem paravit
in gyptum. 2 Contigit autem per universam Jerosolymorum civitatem
videri diebus quadraginta per ara equites discurrentes, auratas stolas
habentes et hastis, quasi cohortes armatos : 3 et cursus equorum per ordines
digestos, et congressiones fieri cominus, et scutorum motus, et galeatorum
multitudinem gladiis districtis, et telorum jactus, et aureorum armorum
splendorem, omnisque generis loricarum. 4 Quapropter omnes rogabant in
bonum monstra converti. 5 Sed cum falsus rumor exisset, tamquam vita
excessisset Antiochus, assumptis Jason non minus mille viris, repente
agressus est civitatem : et civibus ad murum convolantibus ad ultimum
apprehensa civitate, Menelaus fugit in arcem : 6 Jason vero non parcebat in
cde civibus suis, nec cogitabat prosperitatem adversum cognatos malum
esse maximum, arbitrans hostium et non civium se tropha capturum. 7 Et
principatum quidem non obtinuit, finem vero insidiarum suarum
confusionem accepit, et profugus iterum abiit in Ammanitem. 8 Ad
ultimum, in exitium sui conclusus ab Areta Arabum tyranno fugiens de
civitate in civitatem, omnibus odiosus, ut refuga legum et execrabilis, ut
patri et civium hostis, in gyptum extrusus est : 9 et qui multos de patria
sua expulerat, peregre periit, Lacedmonas profectus, quasi pro cognatione
ibi refugium habiturus : 10 et qui insepultos multos abjecerat, ipse et
illamentatus et insepultus abjicitur, sepultura neque peregrina usus, neque
patrio sepulchro participans.
11
His itaque gestis, suspicatus est rex societatem deserturos Judos : et ob

hoc profectus ex gypto efferatis animis, civitatem quidem armis cepit.
12
Jussit autem militibus interficere, nec parcere occursantibus, et per
domos ascendentes trucidare. 13 Fiebant ergo cdes juvenum ac seniorum,
et mulierum et natorum exterminia, virginumque et parvulorum neces.
14
Erant autem toto triduo octoginta millia interfecti, quadraginta millia
vincti, non minus autem venundati. 15 Sed nec ista sufficiunt : ausus est
etiam intrare templum universa terra sanctius, Menelao ductore, qui legum
et patri fuit proditor : 16 et scelestis manibus sumens sancta vasa, qu ab
aliis regibus et civitatibus erant posita ad ornatum loci, et gloriam,
contrectabat indigne, et contaminabat. 17 Ita alienatus mente Antiochus, non
considerabat quod propter peccata habitantium civitatem, modicum Deus
fuerat iratus : propter quod et accidit circa locum despectio : 18 alioquin nisi
1501/1834
contigisset eos multis peccatis esse involutos, sicut Heliodorus, qui missus
est a Seleuco rege ad expoliandum rarium, etiam hic statim adveniens
flagellatus, et repulsus utique fuisset ab audacia. 19 Verum non propter
locum, gentem : sed propter gentem, locum Deus elegit. 20 Ideoque et ipse
locus particeps factus est populi malorum : postea autem fiet socius
bonorum, et qui derelictus in ira Dei omnipotentis est, iterum in magni
Domini reconciliatione cum summa gloria exaltabitur. 21 Igitur Antiochus
mille et octingentis ablatis de templo talentis, velociter Antiochiam
regressus est, existimans se pr superbia terram ad navigandum, pelagus
vero ad iter agendum deducturum propter mentis elationem. 22 Reliquit
autem et prpositos ad affligendam gentem : Jerosolymis quidem
Philippum genere Phrygem, moribus crudeliorem eo ipso a quo constitutus
est : 23 in Garizim autem Andronicum et Menelaum, qui gravius quam
ceteri imminebant civibus. 24 Cumque appositus esset contra Judos, misit
odiosum principem Apollonium cum exercitu viginti et duobus millibus,
prcipiens ei omnes perfect tatis interficere, mulieres ac juvenes
vendere. 25 Qui cum venisset Jerosolymam, pacem simulans, quievit usque
ad diem sanctum sabbati : et tunc feriatis Judis arma capere suis prcepit.
26
Omnesque qui ad spectaculum processerant, trucidavit : et civitatem cum
armatis discurrens, ingentem multitudinem peremit. 27 Judas autem
Machabus, qui decimus fuerat, secesserat in desertum locum, ibique inter
feras vitam in montibus cum suis agebat : et fni cibo vescentes,
demorabantur, ne participes essent coinquinationis.
Cap. 6 1 Sed non post multum temporis, misit rex senem quemdam
Antiochenum, qui compelleret Judos ut se transferrent a patriis et Dei
legibus : 2 contaminare etiam quod in Jerosolymis erat templum, et
cognominare Jovis Olympii : et in Garizim, prout erant hi qui locum
inhabitabant, Jovis hospitalis. 3 Pessima autem et universis gravis erat
malorum incursio : 4 nam templum luxuria et comessationibus gentium erat
plenum, et scortantium cum meretricibus : sacratisque dibus mulieres se
ultro ingerebant, intro ferentes ea qu non licebat. 5 Altare etiam plenum
erat illicitis, qu legibus prohibebantur. 6 Neque autem sabbata
custodiebantur, neque dies solemnes patrii servabantur, nec simpliciter
Judum se esse quisquam confitebatur. 7 Ducebantur autem cum amara
necessitate in die natalis regis ad sacrificia : et cum Liberi sacra
celebrarentur, cogebantur hedera coronati Libero circuire. 8 Decretum
autem exiit in proximas gentilium civitates, suggerentibus Ptolemis, ut
pari modo et ipsi adversus Judos agerent, ut sacrificarent : 9 eos autem qui
nollent transire ad instituta gentium, interficerent : erat ergo videre
miseriam. 10 Du enim mulieres delat sunt natos suos circumcidisse :
quas, infantibus ad ubera suspensis, cum publice per civitatem
circumduxissent, per muros prcipitaverunt. 11 Alii vero, ad proximas
countes speluncas, et latenter sabbati diem celebrantes, cum indicati essent
1502/1834
Philippo, flammis succensi sunt, eo quod verebantur propter religionem et

observantiam manu sibimet auxilium ferre. 12 Obsecro autem eos qui hunc
librum lecturi sunt, ne abhorrescant propter adversos casus : sed reputent ea
qu acciderunt, non ad interitum, sed ad correptionem esse generis nostri.
13
Etenim multo tempore non sinere peccatoribus ex sententia agere, sed
statim ultiones adhibere, magni beneficii est indicium. 14 Non enim, sicut in
aliis nationibus, Dominus patienter exspectat, ut eas cum judicii dies
advenerit, in plenitudine peccatorum puniat : 15 ita et in nobis statuit ut,
peccatis nostris in finem devolutis, ita demum in nos vindicet. 16 Propter
quod numquam quidem a nobis misericordiam suam amovet : corripiens
vero in adversis, populum suum non dereliquit. 17 Sed hc nobis ad
commonitionem legentium dicta sint paucis. Jam enim veniendum est ad
narrationem.
18
Igitur Eleazarus, unus de primoribus scribarum, vir tate provectus, et

vultu decorus, aperto ore hians compellebatur carnem porcinam
manducare. 19 At ille gloriosissimam mortem magis quam odibilem vitam
complectens, voluntarie pribat ad supplicium. 20 Intuens autem
quemadmodum oporteret accedere, patienter sustinens, destinavit non
admittere illicita propter vit amorem. 21 Hi autem qui astabant, iniqua
miseratione commoti propter antiquam viri amicitiam, tollentes eum
secreto rogabant afferri carnes quibus vesci ei licebat, ut simularetur
manducasse sicut rex imperaverat de sacrificii carnibus, 22 ut hoc facto, a
morte liberaretur : et propter veterem viri amicitiam, hanc in eo faciebant
humanitatem. 23 At ille cogitare cpit tatis ac senectutis su eminentiam
dignam, et ingenit nobilitatis canitiem, atque a puero optim
conversationis actus : et secundum sanct et a Deo condit legis
constituta, respondit cito, dicens prmitti se velle in infernum. 24 Non enim
tati nostr dignum est, inquit, fingere : ut multi adolescentium, arbitrantes
Eleazarum nonaginta annorum transisse ad vitam alienigenarum, 25 et ipsi
propter meam simulationem, et propter modicum corruptibilis vit tempus
decipiantur, et per hoc maculam atque execrationem me senectuti
conquiram. 26 Nam etsi in prsenti tempore suppliciis hominum eripiar, sed
manum Omnipotentis nec vivus, nec defunctus, effugiam. 27 Quam ob rem
fortiter vita excedendo, senectute quidem dignus apparebo :
28
adolescentibus autem exemplum forte relinquam, si prompto animo ac
fortiter pro gravissimis ac sanctissimis legibus honesta morte perfungar.
His dictis, confestim ad supplicium trahebatur. 29 Hi autem qui eum
ducebant, et paulo ante fuerant mitiores, in iram conversi sunt propter
sermones ab eo dictos, quos illi per arrogantiam prolatos arbitrabantur.
30
Sed cum plagis perimeretur, ingemuit, et dixit : Domine, qui habes
sanctam scientiam, manifeste tu scis quia cum a morte possem liberari,
duros corporis sustineo dolores : secundum animam vero propter timorem
1503/1834
tuum libenter hc patior. 31 Et iste quidem hoc modo vita decessit, non
solum juvenibus, sed et univers genti memoriam mortis su ad exemplum
virtutis et fortitudinis derelinquens.
Cap. 7 1 Contigit autem et septem fratres una cum matre sua
apprehensos compelli a rege edere contra fas carnes porcinas, flagris et
taureis cruciatos. 2 Unus autem ex illis, qui erat primus, sic ait : Quid
quris, et quid vis discere a nobis ? parati sumus mori, magis quam patrias
Dei leges prvaricari. 3 Iratus itaque rex, jussit sartagines et ollas neas
succendi : quibus statim succensis, 4 jussit ei qui prior fuerat locutus
amputari linguam, et cute capitis abstracta, summas quoque manus et pedes
ei prscindi, ceteris ejus fratribus et matre inspicientibus. 5 Et cum jam per
omnia inutilis factus esset, jussit ignem admoveri, et adhuc spirantem
torreri in sartagine : in qua cum diu cruciaretur, ceteri una cum matre
invicem se hortabantur mori fortiter, 6 dicentes : Dominus Deus aspiciet
veritatem, et consolabitur in nobis, quemadmodum in protestatione cantici
declaravit Moyses : Et in servis suis consolabitur.
7
Mortuo itaque illo primo hoc modo, sequentem deducebant ad

illudendum : et cute capitis ejus cum capillis abstracta, interrogabant si
manducaret, priusquam toto corpore per membra singula puniretur. 8 At ille
respondens patria voce, dixit : Non faciam. Propter quod et iste, sequenti
loco, primi tormenta suscepit : 9 et in ultimo spiritu constitutus, sic ait : Tu
quidem scelestissime in prsenti vita nos perdis : sed Rex mundi defunctos
nos pro suis legibus in tern vit resurrectione suscitabit.
10
Post hunc tertius illuditur, et linguam postulatus cito protulit, et manus

constanter extendit : 11 et cum fiducia ait : E clo ista possideo, sed propter
Dei leges nunc hc ipsa despicio, quoniam ab ipso me ea recepturum
spero : 12 ita ut rex, et qui cum ipso erant, mirarentur adolescentis animum,
quod tamquam nihilum duceret cruciatus. 13 Et hoc ita defuncto, quartum
vexabant similiter torquentes. 14 Et cum jam esset ad mortem, sic ait :
Potius est ab hominibus morti datos spem exspectare a Deo, iterum ab ipso
resuscitandos : tibi enim resurrectio ad vitam non erit. 15 Et cum
admovissent quintum, vexabant eum. At ille respiciens in eum, 16 dixit :
Potestatem inter homines habens, cum sis corruptibilis, facis quod vis : noli
autem putare genus nostrum a Deo esse derelictum : 17 tu autem patienter
sustine, et videbis magnam potestatem ipsius, qualiter te et semen tuum
torquebit. 18 Post hunc ducebant sextum, et is, mori incipiens, sic ait : Noli
frustra errare : nos enim propter nosmetipsos hc patimur, peccantes in
Deum nostrum, et digna admiratione facta sunt in nobis : 19 tu autem ne
existimes tibi impune futurum, quod contra Deum pugnare tentaveris.
1504/1834
20
Supra modum autem mater mirabilis, et bonorum memoria digna, qu

pereuntes septem filios sub unius diei tempore conspiciens, bono animo
ferebat propter spem quam in Deum habebat : 21 singulos illorum
hortabatur voce patria fortiter, repleta sapientia : et, femine cogitationi
masculinum animum inserens, 22 dixit ad eos : Nescio qualiter in utero meo
apparuistis, neque enim ego spiritum et animam donavi vobis et vitam, et
singulorum membra non ego ipsa compegi : 23 sed enim mundi Creator, qui
formavit hominis nativitatem, quique omnium invenit originem, et spiritum
vobis iterum cum misericordia reddet et vitam, sicut nunc vosmetipsos
despicitis propter leges ejus.
24
Antiochus autem, contemni se arbitratus, simul et exprobrantis voce

despecta, cum adhuc adolescentior superesset, non solum verbis hortabatur,
sed et cum juramento affirmabat se divitem et beatum facturum, et
translatum a patriis legibus amicum habiturum, et res necessarias ei
prbiturum. 25 Sed ad hc cum adolescens nequaquam inclinaretur, vocavit
rex matrem, et suadebat ei ut adolescenti fieret in salutem. 26 Cum autem
multis eam verbis esset hortatus, promisit suasurum se filio suo. 27 Itaque
inclinata ad illum, irridens crudelem tyrannum, ait patria voce : Fili mi,
miserere mei, qu te in utero novem mensibus portavi, et lac triennio dedi
et alui, et in tatem istam perduxi. 28 Peto, nate, ut aspicias ad clum et
terram, et ad omnia qu in eis sunt, et intelligas quia ex nihilo fecit illa
Deus, et hominum genus : 29 ita fiet, ut non timeas carnificem istum, sed
dignus fratribus tuis effectus particeps, suscipe mortem, ut in illa
miseratione cum fratribus tuis te recipiam. 30 Cum hc illa adhuc diceret,
ait adolescens : Quem sustinetis ? non obedio prcepto regis, sed prcepto
legis, qu data est nobis per Moysen. 31 Tu vero, qui inventor omnis
maliti factus es in Hebros, non effugies manum Dei. 32 Nos enim pro
peccatis nostris hc patimur. 33 Et si nobis propter increpationem et
correptionem Dominus Deus noster modicum iratus est : sed iterum
reconciliabitur servis suis. 34 Tu autem, o sceleste, et omnium hominum
flagitiosissime, noli frustra extolli vanis spebus in servos ejus inflammatus :
35
nondum enim omnipotentis Dei, et omnia inspicientis, judicium effugisti.
36
Nam fratres mei, modico nunc dolore sustentato, sub testamento tern
vit effecti sunt : tu vero judicio Dei justas superbi tu pnas exsolves.
37
Ego autem, sicut fratres mei, animam et corpus meum trado pro patriis
legibus, invocans Deum maturius genti nostr propitium fieri, teque cum
tormentis et verberibus confiteri quod ipse est Deus solus. 38 In me vero et
in fratribus meis desinet Omnipotentis ira, qu super omne genus nostrum
juste superducta est.
39
Tunc rex accensus ira in hunc, super omnes crudelius desvit, indigne
ferens se derisum. 40 Et hic itaque mundus obiit, per omnia in Domino
1505/1834
confidens. 41 Novissime autem post filios, et mater consumpta est. 42 Igitur

de sacrificiis et de nimiis crudelitatibus satis dictum est.
Cap. 8 1 Judas vero Machabus, et qui cum illo erant, introibant
latenter in castella : et convocantes cognatos et amicos, et eos qui
permanserunt in Judaismo assumentes, eduxerunt ad se sex millia virorum.
2
Et invocabant Dominum, ut respiceret in populum qui ab omnibus
calcabatur, et misereretur templo quod contaminabatur ab impiis :
3
misereretur etiam exterminio civitatis, qu esset illico complananda, et
vocem sanguinis ad se clamantis audiret : 4 memoraretur quoque
iniquissimas mortes parvulorum innocentum, et blasphemias nomini suo
illatas, et indignaretur super his. 5 At Machabus, congregata multitudine,
intolerabilis gentibus efficiebatur : ira enim Domini in misericordiam
conversa est. 6 Et superveniens castellis et civitatibus improvisus,
succendebat eas : et opportuna loca occupans, non paucas hostium strages
dabat : 7 maxime autem noctibus ad hujuscemodi excursus ferebatur, et
fama virtutis ejus ubique diffundebatur. 8 Videns autem Philippus paulatim
virum ad profectum venire, ac frequentius res ei cedere propere, ad
Ptolemum ducem Clesyri et Phnicis scripsit ut auxilium ferret regis
negotiis.
9
At ille velociter misit Nicanorem Patrocli de primoribus amicum, datis ei

de permistis gentibus, armatis non minus viginti millibus, ut universum
Judorum genus deleret, adjuncto ei Gorgia viro militari, et in bellicis
rebus experientissimo. 10 Constituit autem Nicanor, ut regi tributum, quod
Romanis erat dandum, duo millia talentorum de captivitate Judorum
suppleret : 11 statimque ad maritimas civitates misit, convocans ad
comptionem Judaicorum mancipiorum, promittens se nonaginta mancipia
talento distracturum, non respiciens ad vindictam qu eum ab Omnipotente
esset consecutura. 12 Judas autem ubi comperit, indicavit his qui secum
erant Judis Nicanoris adventum. 13 Ex quibus quidam formidantes, et non
credentes Dei justiti, in fugam vertebantur : 14 alii vero si quid eis
supererat vendebant, simulque Dominum deprecabantur ut eriperet eos ab
impio Nicanore, qui eos priusquam cominus veniret, vendiderat : 15 etsi non
propter eos, propter testamentum tamen quod erat ad patres eorum, et
propter invocationem sancti et magnifici nominis ejus super ipsos.
16
Convocatis autem Machabus septem millibus qui cum ipso erant,

rogabat ne hostibus reconciliarentur, neque metuerent inique venientium
adversum se hostium multitudinem : sed fortiter contenderent, 17 ante
oculos habentes contumeliam qu loco sancto ab his injuste esset illata,
itemque et ludibrio habit civitatis injuriam, adhuc etiam veterum instituta
convulsa. 18 Nam illi quidem armis confidunt, ait, simul et audacia : nos
1506/1834
autem in omnipotente Domino, qui potest et venientes adversum nos, et

universum mundum, uno nutu delere, confidimus. 19 Admonuit autem eos
et de auxiliis Dei, qu facta sunt erga parentes : et quod sub Sennacherib
centum octoginta quinque millia perierunt : 20 et de prlio quod eis
adversus Galatas fuit in Babylonia, ut omnes, ubi ad rem ventum est,
Macedonibus sociis hsitantibus, ipsi sex millia soli peremerunt centum
viginti millia, propter auxilium illis datum de clo, et beneficia pro his
plurima consecuti sunt. 21 His verbis constantes effecti sunt, et pro legibus
et patria mori parati. 22 Constituit itaque fratres suos duces utrique ordini,
Simonem, et Josephum, et Jonathan, subjectis unicuique millenis et
quingentenis. 23 Ad hoc etiam ab Esdra lecto illis sancto libro, et dato signo
adjutorii Dei, in prima acie ipse dux commisit cum Nicanore. 24 Et facto
sibi adjutore Omnipotente, interfecerunt super novem millia hominum :
majorem autem partem exercitus Nicanoris vulneribus debilem factam
fugere compulerunt. 25 Pecuniis vero eorum, qui ad emptionem ipsorum
venerant, sublatis, ipsos usquequaque persecuti sunt : 26 sed reversi sunt
hora conclusi, nam erat ante sabbatum : quam ob causam non
perseveraverunt insequentes. 27 Arma autem ipsorum, et spolia
congregantes, sabbatum agebant, benedicentes Dominum, qui liberavit eos
in isto die, misericordi initium stillans in eos. 28 Post sabbatum vero
debilibus, et orphanis, et viduis diviserunt spolia : et residua ipsi cum suis
habuere. 29 His itaque gestis, et communiter ab omnibus facta obsecratione,
misericordem Dominum postulabant ut in finem servis suis reconciliaretur.
30
Et ex his qui cum Timotheo et Bacchide erant contra se contendentes,
super viginti millia interfecerunt, et munitiones excelsas obtinuerunt : et
plures prdas diviserunt, quam portionem debilibus, pupillis, et viduis,
sed et senioribus facientes. 31 Et cum arma eorum diligenter collegissent,
omnia composuerunt in locis opportunis : residua vero spolia Jerosolymam
detulerunt : 32 et Philarchen, qui cum Timotheo erat, interfecerunt, virum
scelestum, qui in multis Judos afflixerat. 33 Et cum epinicia agerent
Jerosolymis, eum qui sacras januas incenderat, id est, Callisthenem, cum in
quoddam domicilium refugisset, incenderunt, digna ei mercede pro
impietatibus suis reddita. 34 Facinorosissimus autem Nicanor, qui mille
negotiantes ad Judorum venditionem adduxerat, 35 humiliatus auxilio
Domini ab his quos nullos existimaverat, deposita veste glori, per
mediterranea fugiens, solus venit Antiochiam, summam infelicitatem de
interitu sui exercitus consecutus. 36 Et qui promiserat Romanis se tributum
restituere de captivitate Jerosolymorum, prdicabat nunc protectorem
Deum habere Judos, et ob ipsum invulnerabiles esse, eo quod sequerentur
leges ab ipso constitutas.
Cap. 9 1 Eodem tempore, Antiochus inhoneste revertebatur de
Perside. 2 Intraverat enim in eam qu dicitur Persepolis, et tentavit
expoliare templum, et civitatem opprimere : sed multitudine ad arma
1507/1834
concurrente, in fugam versi sunt : et ita contigit ut Antiochus post fugam

turpiter rediret. 3 Et cum venisset circa Ecbatanam, recognovit qu erga
Nicanorem et Timotheum gesta sunt. 4 Elatus autem in ira, arbitrabatur se
injuriam illorum qui se fugaverant posse in Judos retorquere : ideoque
jussit agitari currum suum sine intermissione agens iter, clesti eum judicio
perurgente, eo quod ita superbe locutus est se venturum Jerosolymam, et
congeriem sepulchri Judorum eam facturum. 5 Sed qui universa conspicit
Dominus Deus Isral, percussit eum insanabili et invisibili plaga. Ut enim
finivit hunc ipsum sermonem, apprehendit eum dolor dirus viscerum, et
amara internorum tormenta : 6 et quidem satis juste, quippe qui multis et
novis cruciatibus aliorum torserat viscera, licet ille nullo modo a sua
malitia cessaret. 7 Super hoc autem superbia repletus, ignem spirans animo
in Judos, et prcipiens accelerari negotium, contigit illum impetu euntem
de curru cadere, et gravi corporis collisione membra vexari. 8 Isque qui sibi
videbatur etiam fluctibus maris imperare, supra humanum modum superbia
repletus, et montium altitudines in statera appendere, nunc humiliatus ad
terram in gestatorio portabatur, manifestam Dei virtutem in semetipso
contestans : 9 ita ut de corpore impii vermes scaturirent, ac viventis in
doloribus carnes ejus effluerent, odore etiam illius et ftore exercitus
gravaretur : 10 et qui paulo ante sidera cli contingere se arbitrabatur, eum
nemo poterat propter intolerantiam ftoris portare.
11
Hinc igitur cpit ex gravi superbia deductus ad agnitionem sui venire,

divina admonitus plaga, per momenta singula doloribus suis augmenta
capientibus. 12 Et cum nec ipse jam ftorem suum ferre posset, ita ait :
Justum est subditum esse Deo, et mortalem non paria Deo sentire. 13 Orabat
autem hic scelestus Dominum, a quo non esset misericordiam
consecuturus. 14 Et civitatem, ad quam festinans veniebat ut eam ad solum
deduceret ac sepulchrum congestorum faceret, nunc optat liberam reddere :
15
et Judos, quos nec sepultura quidem se dignos habiturum, sed avibus ac
feris diripiendos traditurum, et cum parvulis exterminaturum dixerat,
quales nunc Atheniensibus facturum pollicetur : 16 templum etiam
sanctum, quod prius expoliaverat, optimis donis ornaturum, et sancta vasa
multiplicaturum, et pertinentes ad sacrificia sumptus de redditibus suis
prstaturum : 17 super hc, et Judum se futurum, et omnem locum terr
perambulaturum, et prdicaturum Dei potestatem. 18 Sed non cessantibus
doloribus (supervenerat enim in eum justum Dei judicium), desperans
scripsit ad Judos in modum deprecationis epistolam hc continentem :
19
Optimis civibus Judis plurimam salutem, et bene valere, et esse felices,
rex et principes Antiochus. 20 Si bene valetis, et filii vestri, et ex sententia
vobis cuncta sunt, maximas agimus gratias. 21 Et ego in infirmitate
constitutus, vestri autem memor benigne reversus de Persidis locis, et
infirmitate gravi apprehensus, necessarium duxi pro communi utilitate
1508/1834
curam habere : 22 non desperans memetipsum, sed spem multam habens

effugiendi infirmitatem. 23 Respiciens autem quod et pater meus, quibus
temporibus in locis superioribus ducebat exercitum, ostendit qui post se
susciperet principatum : 24 ut si quid contrarium accideret, aut difficile
nuntiaretur, scientes hi qui in regionibus erant, cui esset rerum summa
derelicta, non turbarentur. 25 Ad hc, considerans de proximo potentes
quosque et vicinos temporibus insidiantes, et eventum exspectantes,
designavi filium meum Antiochum regem, quem spe recurrens in
superiora regna multis vestrum commendabam : et scripsi ad eum qu
subjecta sunt. 26 Ora itaque vos, et peto memores beneficiorum publice et
privatim, ut unusquisque conservet fidem ad me et ad filium meum.
27
Confido enim eum modeste et humane acturum, et sequentem
propositum meum, et communem vobis fore. 28 Igitur homicida et
blasphemus pessime percussus, et ut ipse alios tractaverat, peregre in
montibus miserabili obitu vita functus est. 29 Transferebat autem corpus
Philippus collactaneus ejus : qui, metuens filium Antiochi, ad Ptolemum
Philometorem in gyptum abiit.
Cap. 10 1 Machabus autem, et qui cum eo erant, Domino se
protegente, templum quidem et civitatem recepit : 2 aras autem quas
alienigen per plateas exstruxerant, itemque delubra demolitus est : 3 et
purgato templo, aliud altare fecerunt, et de ignitis lapidibus igne concepto
sacrificia obtulerunt post biennium, et incensum, et lucernas, et panes
propositionis posuerunt. 4 Quibus gestis, rogabant Dominum prostrati in
terram, ne amplius talibus malis inciderent : sed et, siquando peccassent, ut
ab ipso mitius corriperentur, et non barbaris ac blasphemis hominibus
traderentur. 5 Qua die autem templum ab alienigenis pollutum fuerat,
contigit eadem die purificationem fieri, vigesima quinta mensis qui fuit
Casleu. 6 Et cum ltitia diebus octo egerunt in modum tabernaculorum,
recordantes quod ante modicum temporis diem solemnem tabernaculorum
in montibus et in speluncis more bestiarum egerant. 7 Propter quod thyrsos,
et ramos virides, et palmas prferebant ei qui prosperavit mundari locum
suum. 8 Et decreverunt communi prcepto et decreto univers genti
Judorum omnibus annis agere dies istos. 9 Et Antiochi quidem, qui
appellatus est Nobilis, vit excessus ita se habuit.
10
Nunc autem de Eupatore Antiochi impii filio qu gesta sunt narrabimus,

breviantes mala qu in bellis gesta sunt. 11 Hic enim suscepto regno,
constituit super negotia regni Lysiam quemdam, Phnicis et Syri militi
principem. 12 Nam Ptolemus, qui dicebatur Macer, justi tenax erga
Judos esse constituit, et prcipue propter iniquitatem qu facta erat in
eos, et pacifice agere cum eis. 13 Sed ob hoc accusatus ab amicis apud
Eupatorem, cum frequenter proditor audiret, eo quod Cyprum creditam sibi
1509/1834
a Philometore deseruisset, et ad Antiochum Nobilem translatus etiam ab eo

recessisset, veneno vitam finivit. 14 Gorgias autem cum esset dux locorum,
assumptis advenis, frequenter Judos debellabat. 15 Judi vero qui tenebant
opportunas munitiones, fugatos ab Jerosolymis suscipiebant, et bellare
tentabant. 16 Hi vero qui erant cum Machabo, per orationes Dominum
rogantes ut esset sibi adjutor, impetum fecerunt in munitiones Idumorum :
17
multaque vi insistentes, loca obtinuerunt, occurrentes interemerunt, et
omnes simul non minus viginti millibus trucidaverunt. 18 Quidam autem
cum confugissent in duas turres valde munitas, omnem apparatum ad
repugnandum habentes, 19 Machabus ad eorum expugnationem relicto
Simone, et Josepho, itemque Zacho, eisque qui cum ipsis erant satis
multis, ipse ad eas qu amplius perurgebant pugnas conversus est. 20 Hi
vero qui cum Simone erant, cupiditate ducti, a quibusdam qui in turribus
erant, suasi sunt pecunia : et septuaginta millibus didrachmis acceptis,
dimiserunt quosdam effugere. 21 Cum autem Machabo nuntiatum esset
quod factum est, principibus populi congregatis accusavit quod pecunia
fratres vendidissent, adversariis eorum dimissis. 22 Hos igitur proditores
factos interfecit, et confestim duas turres occupavit. 23 Armis autem ac
manibus omnia prospere agendo in duabus munitionibus plus quam viginti
millia peremit.
24
At Timotheus, qui prius a Judis fuerat superatus, convocato exercitu

peregrin multitudinis, et congregato equitatu Asiano, advenit quasi armis
Judam capturus. 25 Machabus autem et qui cum ipso erant,
appropinquante illo, deprecabantur Dominum, caput terra aspergentes,
lumbosque ciliciis prcincti, 26 ad altaris crepidinem provoluti, ut sibi
propitius, inimicis autem eorum esset inimicus, et adversariis adversaretur,
sicut lex dicit. 27 Et ita post orationem, sumptis armis, longius de civitate
procedentes, et proximi hostibus effecti, resederunt. 28 Primo autem solis
ortu utrique commiserunt : isti quidem victori et prosperitatis sponsorem
cum virtute Dominum habentes : illi autem ducem belli animum habebant.
29
Sed cum vehemens pugna esset, apparuerunt adversariis de clo viri
quinque in equis, frenis aureis decori, ducatum Judis prstantes : 30 ex
quibus duo Machabum medium habentes, armis suis circumseptum
incolumem conservabant : in adversarios autem tela et fulmina jaciebant,
ex quo et ccitate confusi et repleti perturbatione, cadebant. 31 Interfecti
sunt autem viginti millia quingenti, et equites sexcenti. 32 Timotheus vero
confugit in Gazaram prsidium munitum, cui prerat Chreas.
33
Machabus autem et qui cum eo erant, ltantes obsederunt prsidium
diebus quatuor. 34 At hi qui intus erant, loci firmitate confisi, supra modum
maledicebant, et sermones nefandos jactabant. 35 Sed cum dies quinta
illucesceret, viginti juvenes ex his qui cum Machabo erant, accensi animis
propter blasphemiam, viriliter accesserunt ad murum, et feroci animo
1510/1834
incedentes ascendebant : 36 sed et alii similiter ascendentes, turres

portasque succendere aggressi sunt, atque ipsos maledicos vivos
concremare. 37 Per continuum autem biduum prsidio vastato, Timotheum
occultantem se in quodam repertum loco peremerunt : et fratrem illius
Chream et Apollophanem occiderunt. 38 Quibus gestis, in hymnis et
confessionibus benedicebant Dominum, qui magna fecit in Isral, et
victoriam dedit illis.
Cap. 11 1 Sed parvo post tempore, Lysias procurator regis et
propinquus, ac negotiorum prpositus, graviter ferens de his qu
acciderant, 2 congregatis octoginta millibus, et equitatu universo, veniebat
adversus Judos, existimans se civitatem quidem captam gentibus
habitaculum facturum, 3 templum vero in pecuni qustum, sicut cetera
delubra gentium, habiturum, et per singulos annos venale sacerdotium :
4
nusquam recogitans Dei potestatem, sed mente effrenatus in multitudine
peditum, et in millibus equitum, et in octoginta elephantis confidebat.
5
Ingressus autem Judam, et appropians Bethsur, qu erat in angusto
loco, ab Jerosolyma intervallo quinque stadiorum, illud prsidium
expugnabat. 6 Ut autem Machabus et qui cum eo erant cognoverunt
expugnari prsidia, cum fletu et lacrimis rogabant Dominum, et omnis
turba simul, ut bonum angelum mitteret ad salutem Isral. 7 Et ipse primus
Machabus, sumptis armis, ceteros adhortatus est simul secum periculum
subire, et ferre auxilium fratribus suis. 8 Cumque pariter prompto animo
procederent, Jerosolymis apparuit prcedens eos eques in veste candida,
armis aureis hastam vibrans. 9 Tunc omnes simul benedixerunt
misericordem Dominum, et convaluerunt animis : non solum homines, sed
et bestias ferocissimas, et muros ferreos parati penetrare. 10 Ibant igitur
prompti, de clo habentes adjutorem et miserantem super eos Dominum.
11
Leonum autem more impetu irruentes in hostes, prostraverunt ex eis
undecim millia peditum, et equitum mille sexcentos : 12 universos autem in
fugam verterunt, plures autem ex eis vulnerati nudi evaserunt. Sed et ipse
Lysias turpiter fugiens evasit.
13
Et quia non insensatus erat, secum ipse reputans factam erga se

diminutionem, et intelligens invictos esse Hebros, omnipotentis Dei
auxilio innitentes, misit ad eos : 14 promisitque se consensurum omnibus
qu justa sunt, et regem compulsurum amicum fieri. 15 Annuit autem
Machabus precibus Lysi, in omnibus utilitati consulens : et qucumque
Machabus scripsit Lysi de Judis, ea rex concessit. 16 Nam erant script
Judis epistol a Lysia quidem hunc modum continentes : Lysias populo
Judorum salutem. 17 Joannes et Abesalom, qui missi fuerant a vobis,
tradentes scripta, postulabant ut ea qu per illos significabantur, implerem.
18
Qucumque igitur regi potuerunt perferri, exposui : et qu res
1511/1834
permittebat, concessit. 19 Si igitur in negotiis fidem conservaveritis, et

deinceps bonorum vobis causa esset, tentabo. 20 De ceteris autem per
singula verbo mandavi et istis, et his, qui a me missi sunt, colloqui
vobiscum. 21 Bene valete. Anno centesimo, quadragesimo octavo mensis
Dioscori, die vigesima et quarta.
22
Regis autem epistola ista continebat : Rex Antiochus Lysi fratri

salutem. 23 Patre nostro inter deos translato, nos volentes eos qui sunt in
regno nostro sine tumultu agere, et rebus suis adhibere diligentiam,
24
audivimus Judos non consensisse patri meo ut transferrentur ad ritum
Grcorum, sed tenere velle suum institutum, ac propterea postulare a nobis
concedi sibi legitima sua. 25 Volentes igitur hanc quoque gentem quietam
esse, statuentes judicavimus templum restitui illis, ut agerent secundum
suorum majorum consuetudinem. 26 Bene igitur feceris, si miseris ad eos et
dexteram dederis : ut cognita nostra voluntate, bono animo sint, et
utilitatibus propriis deserviant.
27
Ad Judos vero regis epistola talis erat : Rex Antiochus senatui

Judorum, et ceteris Judis salutem. 28 Si valetis, sic estis ut volumus : sed
et ipsi bene valemus. 29 Adiit nos Menelaus, dicens velle vos descendere ad
vestros, qui sunt apud nos. 30 His igitur qui commeant usque ad diem
trigesimum mensis Xanthici, damus dextras securitatis, 31 ut Judi utantur
cibis et legibus suis, sicut et prius : et nemo eorum ullo modo molestiam
patiatur de his qu per ignorantiam gesta sunt. 32 Misimus autem et
Menelaum, qui vos alloquatur. 33 Valete. Anno centesimo quadragesimo
octavo, Xanthici mensis quintadecima die.
34
Miserunt autem etiam Romani epistolam, ita se habentem : Quintus

Memmius et Titus Manilius legati Romanorum, populo Judorum salutem.
35
De his qu Lysias cognatus regis concessit vobis, et nos concessimus.
36
De quibus autem ad regem judicavit referendum, confestim aliquem
mittere, diligentius inter vos conferentes, ut decernamus, sicut congruit
vobis : nos enim Antiochiam accedimus. 37 Ideoque festinate rescribere, ut
nos quoque sciamus cujus estis voluntatis. 38 Bene valete. Anno centesimo
quadragesimo octavo, quintadecima die mensis Xanthici.
Cap. 12 1 His factis pactionibus, Lysias pergebat ad regem, Judi
autem agricultur operam dabant. 2 Sed hi qui resederant, Timotheus, et
Apollonius Genni filius, sed et Hieronymus, et Demophon super hos, et
Nicanor Cypriarches, non sinebant eos in silentio agere et quiete. 3 Joppit
vero tale quoddam flagitium perpetrarunt : rogaverunt Judos cum quibus
habitabant, ascendere scaphas quas paraverant, cum uxoribus et filiis, quasi
nullis inimicitiis inter eos subjacentibus. 4 Secundum commune itaque
1512/1834
decretum civitatis, et ipsis acquiescentibus, pacisque causa nihil suspectum

habentibus : cum in altum processissent, submerserunt non minus ducentos.
5
Quam crudelitatem Judas in su gentis homines factam ut cognovit,
prcepit viris qui erant cum ipso : et invocato justo judice Deo, 6 venit
adversus interfectores fratrum, et portum quidem noctu succendit, scaphas
exussit, eos autem qui ab igne refugerant, gladio peremit. 7 Et cum hc ita
egisset, discessit quasi iterum reversurus, et universos Joppitas
eradicaturus. 8 Sed cum cognovisset et eos qui erant Jamni, velle pari
modo facere habitantibus secum Judis, 9 Jamnitis quoque nocte
supervenit, et portum cum navibus succendit : ita ut lumen ignis appareret
Jerosolymis a stadiis ducentis quadraginta. 10 Inde cum jam abiissent
novem stadiis, et iter facerent ad Timotheum, commiserunt cum eo Arabes
quinque millia viri, et equites quingenti. 11 Cumque pugna valida fieret, et
auxilio Dei prospere cessisset, residui Arabes victi petebant a Juda dextram
sibi dari, promittentes se pascua daturos, et in ceteris profuturos. 12 Judas
autem arbitratus vere in multis eos utiles, promsit pacem : dextrisque
acceptis, discessere ad tabernacula sua.
13
Aggressus est autem et civitatem quamdam firmam pontibus murisque

circumseptam, qu a turbis habitabatur gentium promiscuarum : cui nomen
Casphin. 14 Hi vero qui intus erant, confidentes in stabilitate murorum et
apparatu alimoniarum, remissius agebant, maledictis lacessentes Judam et
blasphemantes, ac loquentes qu fas non est. 15 Machabus autem,
invocato magno mundi Principe, qui sine arietibus et machinis temporibus
Jesu prcipitavit Jericho, irruit ferociter muris : 16 et capta civitate per
Domini voluntatem, innumerabiles cdes fecit, ita ut adjacens stagnum
stadiorum duorum latitudinis sanguine interfectorum fluere videretur.
17
Inde discesserunt stadia septingenta quinquaginta, et venerunt in Characa
ad eos, qui dicuntur Tubiani, Judos : 18 et Timotheum quidem in illis
locis non comprehenderunt, nulloque negotio perfecto regressus est, relicto
in quodam loco firmissimo prsidio. 19 Dositheus autem et Sosipater, qui
erant duces cum Machabo, peremerunt a Timotheo relictos in prsidio,
decem millia viros. 20 At Machabus, ordinatis circum se sex millibus, et
constitutis per cohortes, adversus Timotheum processit, habentem secum
centum viginti millia peditum, equitumque duo millia quingentos.
21
Cognito autem Jud adventu, Timotheus prmisit mulieres et filios, et
reliquum apparatum, in prsidium quod Carnion dicitur : erat enim
inexpugnabile, et accessu difficile propter locorum angustias. 22 Cumque
cohors Jud prima apparuisset, timor hostibus incussus est ex prsentia
Dei, qui universa conspicit : et in fugam versi sunt alius ab alio, ita ut
magis a suis dejicerentur, et gladiorum suorum ictibus debilitarentur.
23
Judas autem vehementer instabat puniens profanos, et prostravit ex eis
triginta millia virorum. 24 Ipse vero Timotheus incidit in partes Dosithei et
1513/1834
Sosipatris : et multis precibus postulabat ut vivus dimitteretur, eo quod

multorum ex Judis parentes haberet ac fratres, quos morte ejus decipi
eveniret. 25 Et cum fidem dedisset restituturum se eos secundum
constitutum, illsum eum dimiserunt propter fratrum salutem. 26 Judas
autem egressus est ad Carnion, interfectis viginti quinque millibus.
27
Post horum fugam et necem, movit exercitum ad Ephron civitatem

munitam, in qua multitudo diversarum gentium habitabat : et robusti
juvenes pro muris consistentes fortiter repugnabant : in hac autem machin
mult et telorum erat apparatus. 28 Sed cum Omnipotentem invocassent,
qui potestate sua vires hostium confringit, ceperunt civitatem : et ex eis qui
intus erant, viginti quinque millia prostraverunt. 29 Inde ad civitatem
Scytharum abierunt, qu ab Jerosolymis sexcentis stadiis aberat.
30
Contestantibus autem his, qui apud Scythopolitas erant, Judis, quod
benigne ab eis haberentur, etiam temporibus infelicitatis quod modeste
secum egerint : 31 gratias agentes eis, et exhortati etiam de cetero erga
genus suum benignos esse, venerunt Jerosolymam die solemni
septimanarum instante. 32 Et post Pentecosten abierunt contra Gorgiam
prpositum Idum. 33 Exivit autem cum peditibus tribus millibus, et
equitibus quadringentis. 34 Quibus congressis, contigit paucos ruere
Judorum. 35 Dositheus vero quidam de Bacenoris eques, vir fortis,
Gorgiam tenebat : et, cum vellet illum capere vivum, eques quidam de
Thracibus irruit in eum, humerumque ejus amputavit : atque ita Gorgias
effugit in Maresa. 36 At illis qui cum Esdrim erant diutius pugnantibus et
fatigatis, invocavit Judas Dominum adjutorem et ducem belli fieri :
37
incipiens voce patria, et cum hymnis clamorem extollens, fugam Gorgi
militibus incussit.
38
Judas autem collecto exercitu venit in civitatem Odollam : et cum

septima dies superveniret, secundum consuetudinem purificati, in eodem
loco sabbatum egerunt. 39 Et sequenti die venit cum suis Judas, ut corpora
prostratorum tolleret, et cum parentibus poneret in sepulchris paternis.
40
Invenerunt autem sub tunicis interfectorum de donariis idolorum qu
apud Jamniam fuerunt, a quibus lex prohibet Judos : omnibus ergo
manifestum factum est, ob hanc causam eos corruisse. 41 Omnes itaque
benedixerunt justum judicium Domini, qui occulta fecerat manifesta :
42
atque ita ad preces conversi, rogaverunt ut id quod factum erat delictum
oblivioni traderetur. At vero fortissimus Judas hortabatur populum
conservare se sine peccato, sub oculis videntes qu facta sunt pro peccatis
eorum qui prostrati sunt. 43 Et facta collatione, duodecim millia drachmas
argenti misit Jerosolymam offerri pro peccatis mortuorum sacrificium, bene
et religiose de resurrectione cogitans 44 (nisi enim eos qui ceciderant
resurrecturos speraret, superfluum videretur et vanum orare pro mortuis),
1514/1834
45
et quia considerabat quod hi qui cum pietate dormitionem acceperant,

optimam haberent repositam gratiam. 46 Sancta ergo et salubris est cogitatio
pro defunctis exorare, ut a peccatis solvantur.
Cap. 13 1 Anno centesimo quadragesimo nono, cognovit Judas
Antiochum Eupatorem venire cum multitudine adversus Judam, 2 et cum
eo Lysiam procuratorem et prpositum negotiorum, secum habentem
peditum centum decem millia, et equitum quinque millia, et elephantos
viginti duos, currus cum falcibus trecentos. 3 Commiscuit autem se illis et
Menelaus : et cum multa fallacia deprecabatur Antiochum, non pro patri
salute, sed sperans se constitui in principatum. 4 Sed Rex regum suscitavit
animos Antiochi in peccatorem : et suggerente Lysia hunc esse causam
omnium malorum, jussit (ut eis est consuetudo) apprehensum in eodem
loco necari. 5 Erat autem in eodem loco turris quinquaginta cubitorum,
aggestum undique habens cineris : hc prospectum habebat in prceps.
6
Inde in cinerem dejici jussit sacrilegum, omnibus eum propellentibus ad
interitum. 7 Et tali lege prvaricatorem legis contigit mori, nec terr dari
Menelaum. 8 Et quidem satis juste : nam quia multa erga aram Dei delicta
commisit, cujus ignis et cinis erat sanctus : ipse in cineris morte damnatus
est.
9
Sed rex mente effrenatus veniebat, nequiorem se patre suo Judis

ostensurus. 10 Quibus Judas cognitis, prcepit populo ut die ac nocte
Dominum invocarent, quo, sicut semper, et nunc adjuvaret eos, 11 quippe
qui lege, et patria, sanctoque templo privari vererentur : ac populum, qui
nuper paululum respirasset, ne sineret blasphemis rursus nationibus subdi.
12
Omnibus itaque simul id facientibus, et petentibus a Domino
misericordiam cum fletu et jejuniis, per triduum continuum prostratis,
hortatus est eos Judas ut se prpararent. 13 Ipse vero cum senioribus
cogitavit priusquam rex admoveret exercitum ad Judam et obtineret
civitatem, exire, et Domini judicio committere exitum rei. 14 Dans itaque
potestatem omnium Deo mundi creatori, et exhortatus suos ut fortiter
dimicarent, et usque ad mortem pro legibus, templo, civitate, patria, et
civibus starent, circa Modin exercitum constituit. 15 Et dato signo suis Dei
victori, juvenibus fortissimis electis nocte aggressus aulam regiam, in
castris interfecit viros quatuor millia, et maximum elephantorum cum his
qui superpositi fuerant : 16 summoque metu ac perturbatione hostium castra
replentes, rebus prospere gestis, abierunt. 17 Hoc autem factum est die
illucescente, adjuvante eum Domini protectione. 18 Sed rex, accepto gustu
audaci Judorum, arte difficultatem locorum tentabat : 19 et Bethsur,
qu erat Judorum prsidium munitum, castra admovebat : sed fugabatur,
impingebat, minorabatur. 20 His autem qui intus erant, Judas necessaria
mittebat. 21 Enuntiavit autem mysteria hostibus Rhodocus quidam de
1515/1834
judaico exercitu, qui requisitus comprehensus est, et conclusus. 22 Iterum

rex sermonem habuit ad eos qui erant in Bethsuris : dextram dedit, accepit,
abiit : 23 commisit cum Juda, superatus est.
Ut autem cognovit rebellasse Philippum Antiochi, qui relictus erat super
negotia, mente consternatus, Judos deprecans, subditusque eis, jurat de
omnibus quibus justum visum est : et reconciliatus obtulit sacrificium,
honoravit templum, et munera posuit. 24 Machabum amplexatus est, et
fecit eum a Ptolemaide usque ad Gerrenos ducem et principem. 25 Ut autem
venit Ptolemaidam, graviter ferebant Ptolemenses amiciti conventionem,
indignantes ne forte fdus irrumperent. 26 Tunc ascendit Lysias tribunal, et
exposuit rationem, et populum sedavit, regressusque est Antiochiam : et
hoc modo regis profectio et reditus processit.
Cap. 14 1 Sed post triennii tempus, cognovit Judas et qui cum eo
erant Demetrium Seleuci cum multitudine valida et navibus per portam
Tripolis ascendisse ad loca opportuna, 2 et tenuisse regiones adversus
Antiochum, et ducem ejus Lysiam. 3 Alcimus autem quidam, qui summus
sacerdos fuerat, sed voluntarie coinquinatus est temporibus commistionis,
considerans nullo modo sibi esse salutem neque accessum ad altare, 4 venit
ad regem Demetrium centesimo quinquagesimo anno, offerens ei coronam
auream et palmam, super hc et thallos, qui templi esse videbantur. Et ipsa
quidem die siluit. 5 Tempus autem opportunum dementi su nactus,
convocatus a Demetrio ad consilium, et interrogatus quibus rebus et
consiliis Judi niterentur, 6 respondit : Ipsi qui dicuntur Assidi
Judorum, quibus prest Judas Machabus, bella nutriunt, et seditiones
movent, nec patiuntur regnum esse quietum : 7 nam et ego defraudatus
parentum gloria (dico autem summo sacerdotio) huc veni : 8 primo quidem
utilitatibus regis fidem servans, secundo autem etiam civibus consulens :
nam illorum pravitate universum genus nostrum non minime vexatur. 9 Sed
oro his singulis, o rex, cognitis, et regioni et generi, secundum humanitatem
tuam pervulgatam omnibus, prospice : 10 nam, quamdiu superest Judas,
impossibile est pacem esse negotiis. 11 Talibus autem ab hoc dictis, et ceteri
amici hostiliter se habentes adversus Judam, inflammaverunt Demetrium.
12
Qui statim Nicanorem prpositum elephantorum ducem misit in
Judam : 13 datis mandatis ut ipsum quidem Judam caperet : eos vero qui
cum illo erant, dispergeret, et constitueret Alcimum maximi templi
summum sacerdotem. 14 Tunc gentes qu de Juda fugerant Judam,
gregatim se Nicanori miscebant, miserias et clades Judorum prosperitates
rerum suarum existimantes. 15 Audito itaque Judi Nicanoris adventu, et
conventu nationum, conspersi terra rogabant eum qui populum suum
constituit, ut in ternum custodiret, quique suam portionem signis
evidentibus protegit. 16 Imperante autem duce, statim inde moverunt,
1516/1834
conveneruntque ad castellum Dessau. 17 Simon vero frater Jud

commiserat cum Nicanore : sed conterritus est repentino adventu
adversariorum.
18
Nicanor tamen, audiens virtutem comitum Jud, et animi magnitudinem

quam pro patri certaminibus habebant, sanguine judicium facere
metuebat. 19 Quam ob rem prmisit Posidonium, et Theodotium, et
Matthiam, ut darent dextras atque acciperent. 20 Et cum diu de his
consilium ageretur, et ipse dux ad multitudinem retulisset, omnium una fuit
sententia amicitiis annuere. 21 Itaque diem constituerunt, qua secreto inter
se agerent : et singulis sell prolat sunt, et posit. 22 Prcepit autem
Judas armatos esse locis opportunis, ne forte ab hostibus repente mali
aliquid oriretur : et congruum colloquium fecerunt. 23 Morabatur autem
Nicanor Jerosolymis, nihilque inique agebat : gregesque turbarum qu
congregat fuerant, dimisit. 24 Habebat autem Judam semper carum ex
animo, et erat viro inclinatus. 25 Rogavitque eum ducere uxorem, filiosque
procreare. Nuptias fecit : quiete egit, communiterque vivebant.
26
Alcimus autem, videns caritatem illorum ad invicem et conventiones,

venit ad Demetrium, et dicebat Nicanorem rebus alienis assentire,
Judamque regni insidiatorem successorem sibi destinasse. 27 Itaque rex
exasperatus, et pessimis hujus criminationibus irritatus, scripsit Nicanori,
dicens graviter quidem se ferre de amiciti conventione, jubere tamen
Machabum citius vinctum mittere Antiochiam. 28 Quibus cognitis,
Nicanor consternabatur, et graviter ferebat, si ea qu convenerant irrita
faceret, nihil lsus a viro : 29 sed quia regi resistere non poterat,
opportunitatem observabat qua prceptum perficeret. 30 At Machabus,
videns secum austerius agere Nicanorem, et consuetum occursum ferocius
exhibentem, intelligens non ex bono esse austeritatem istam, paucis suorum
congregatis, occultavit se a Nicanore. 31 Quod cum ille cognovit, fortiter se
a viro prventum, venit ad maximum et sanctissimum templum : et
sacerdotibus solitas hostias offerentibus, jussit sibi tradi virum. 32 Quibus
cum juramento dicentibus nescire se ubi esset qui qurebatur, extendens
manum ad templum, 33 juravit, dicens : Nisi Judam mihi vinctum
tradideritis, istud Dei fanum in planitiem deducam, et altare effodiam, et
templum hoc Libero patri consecrabo. 34 Et his dictis abiit. Sacerdotes
autem protendentes manus in clum, invocabant eum qui semper
propugnator esset gentis ipsorum, hc dicentes : 35 Tu, Domine
universorum, qui nullius indiges, voluisti templum habitationis tu fieri in
nobis. 36 Et nunc, Sancte sanctorum, omnium Domine, conserva in ternum
impollutam domum istam, qu nuper mundata est.
37
Razias autem quidam de senioribus ab Jerosolymis delatus est Nicanori,
1517/1834
vir amator civitatis, et bene audiens : qui pro affectu pater Judorum
appellabatur. 38 Hic multis temporibus continenti propositum tenuit in
Judaismo, corpusque et animam tradere contentus pro perseverantia.
39
Volens autem Nicanor manifestare odium quod habebat in Judos, misit
milites quingentos ut eum comprehenderent. 40 Putabat enim, si illum
decepisset, se cladem Judis maximam illaturum. 41 Turbis autem irruere in
domum ejus, et januam dirumpere : atque ignem admovere cupientibus,
cum jam comprehenderetur, gladio se petiit, 42 eligens nobiliter mori potius
quam subditus fieri peccatoribus, et contra natales suos indignis injuriis agi.
43
Sed cum per festinationem non certo ictu plagam dedisset, et turb intra
ostia irrumperent, recurrens audacter ad murum prcipitavit semetipsum
viriliter in turbas : 44 quibus velociter locum dantibus casui ejus, venit per
mediam cervicem. 45 Et cum adhuc spiraret, accensus animo, surrexit, et
cum sanguis ejus magno fluxu deflueret, et gravissimis vulneribus esset
saucius, cursu turbam pertransiit : 46 et stans supra quamdam petram
prruptam, et jam exsanguis effectus, complexus intestina sua, utrisque
manibus projecit super turbas, invocans dominatorem vit ac spiritus ut
hc illi iterum redderet : atque ita vita defunctus est.
Cap. 15 1 Nicanor autem, ut comperit Judam esse in locis Samari,
cogitavit cum omni impetu die sabbati committere bellum. 2 Judis vero
qui illum per necessitatem sequebantur, dicentibus : Ne ita ferociter et
barbare feceris, sed honorem tribue diei sanctificationis, et honora eum qui
universa conspicit : 3 ille infelix interrogavit si est potens in clo, qui
imperavit agi diem sabbatorum. 4 Et respondentibus illis : Est Dominus
vivus ipse in clo potens, qui jussit agi septimam diem : 5 at ille ait : Et ego
potens sum super terram qui impero sumi arma, et negotia regis impleri.
Tamen non obtinuit ut consilium perficeret. 6 Et Nicanor quidem cum
summa superbia erectus, cogitaverat commune trophum statuere de Juda.
7
Machabus autem semper confidebat cum omni spe auxilium sibi a Deo
affuturum : 8 et hortabatur suos ne formidarent ad adventum nationum, sed
in mente haberent adjutoria sibi facta de clo, et nunc sperarent ab
Omnipotente sibi affuturam victoriam. 9 Et allocutus eos de lege et
prophetis, admonens etiam certamina qu fecerant prius, promptiores
constituit eos : 10 et ita animis eorum erectis simul ostendebat gentium
fallaciam, et juramentorum prvaricationem. 11 Singulos autem illorum
armavit, non clypei et hast munitione, sed sermonibus optimis et
exhortationibus, exposito digno fide somnio, per quod universos ltificavit.
12
Erat autem hujuscemodi visus : Oniam, qui fuerat summus sacerdos,
virum bonum et benignum, verecundum visu, modestum moribus, et
eloquio decorum, et qui a puero in virtutibus exercitatus sit, manus
protendentem orare pro omni populo Judorum. 13 Post hoc apparuisse et
1518/1834
alium virum tate et gloria mirabilem, et magni decoris habitudine circa

illum. 14 Respondentem vero Oniam dixisse : Hic est fratrum amator, et
populi Isral : hic est qui multum orat pro populo et universa sancta
civitate, Jeremias propheta Dei. 15 Extendisse autem Jeremiam dextram, et
dedisse Jud gladium aureum, dicentem : 16 Accipe sanctum gladium
munus a Deo, in quo dejicies adversarios populi mei Isral. 17 Exhortati
itaque Jud sermonibus bonis valde, de quibus extolli posset impetus, et
animi juvenum confortari, statuerunt dimicare et confligere fortiter : ut
virtus de negotiis judicaret, eo quod civitas sancta et templum
periclitarentur. 18 Erat enim pro uxoribus et filiis, itemque pro fratribus et
cognatis, minor sollicitudo : maximus vero et primus pro sanctitate timor
erat templi. 19 Sed et eos qui in civitate erant, non minima sollicitudo
habebat pro his qui congressuri erant. 20 Et cum jam omnes sperarent
judicium futurum, hostesque adessent atque exercitus esset ordinatus,
besti equitesque opportuno in loco compositi, 21 considerans Machabus
adventum multitudinis, et apparatum varium armorum, et ferocitatem
bestiarum, extendens manus in clum, prodigia facientem Dominum
invocavit, qui non secundum armorum potentiam, sed prout ipsi placet, dat
dignis victoriam. 22 Dixit autem invocans hoc modo : Tu Domine, qui
misisti angelum tuum sub Ezechia rege Juda, et interfecisti de castris
Sennacherib centum octoginta quinque millia : 23 et nunc, dominator
clorum, mitte angelum tuum bonum ante nos in timore et tremore
magnitudinis brachii tui, 24 ut metuant qui cum blasphemia veniunt
adversus sanctum populum tuum. Et hic quidem ita peroravit.
25
Nicanor autem et qui cum ipso erant, cum tubis et canticis admovebant.
Judas vero et qui cum eo erant, invocato Deo, per orationes congressi
sunt : 27 manu quidem pugnantes, sed Dominum cordibus orantes,
prostraverunt non minus triginta quinque millia, prsentia Dei magnifice
delectati. 28 Cumque cessassent, et cum gaudio redirent, cognoverunt
Nicanorem ruisse cum armis suis. 29 Facto itaque clamore, et perturbatione
excitata, patria voce omnipotentem Dominum benedicebant. 30 Prcepit
autem Judas, qui per omnia corpore et animo mori pro civibus paratus erat,
caput Nicanoris, et manum cum humero abscissam, Jerosolymam perferri.
31
Quo cum pervenisset, convocatis contribulibus et sacerdotibus ad altare,
accersiit et eos qui in arce erant. 32 Et ostenso capite Nicanoris, et manu
nefaria quam extendens contra domum sanctam omnipotentis Dei
magnifice gloriatus est. 33 Linguam etiam impii Nicanoris prcisam jussit
particulatim avibus dari : manum autem dementis contra templum
suspendi. 34 Omnes igitur cli benedixerunt Dominum, dicentes :
Benedictus qui locum suum incontaminatum servavit. 35 Suspendit autem
Nicanoris caput in summa arce, ut evidens esset, et manifestum signum
auxilii Dei. 36 Itaque omnes communi consilio decreverunt nullo modo
26
1519/1834
diem istum absque celebritate prterire : 37 habere autem celebritatem

tertiadecima die mensis Adar, quod dicitur voce syriaca, pridie Mardochi
diei.
38
Igitur his erga Nicanorem gestis, et ex illis temporibus ab Hebris

civitate possessa, ego quoque in his faciam finem sermonis. 39 Et si quidem
bene, et ut histori competit, hoc et ipse velim : sin autem minus digne,
concedendum est mihi. 40 Sicut enim vinum semper bibere, aut semper
aquam, contrarium est ; alternis autem uti, delectabile : ita legentibus si
semper exactus sit sermo, non erit gratus. Hic ergo erit consummatus.
Evangelium secundum Matthum

Cap. 1 1 Liber generationis Jesu Christi filii David, filii Abraham.
2
Abraham genuit Isaac. Isaac autem genuit Jacob. Jacob autem genuit
Judam, et fratres ejus. 3 Judas autem genuit Phares, et Zaram de Thamar.
Phares autem genuit Esron. Esron autem genuit Aram. 4 Aram autem genuit
Aminadab. Aminadab autem genuit Naasson. Naasson autem genuit
Salmon. 5 Salmon autem genuit Booz de Rahab. Booz autem genuit Obed
ex Ruth. Obed autem genuit Jesse. Jesse autem genuit David regem.
6
David autem rex genuit Salomonem ex ea qu fuit Uri. 7 Salomon
autem genuit Roboam. Roboam autem genuit Abiam. Abias autem genuit
Asa. 8 Asa autem genuit Josophat. Josophat autem genuit Joram. Joram
autem genuit Oziam. 9 Ozias autem genuit Joatham. Joatham autem genuit
Achaz. Achaz autem genuit Ezechiam. 10 Ezechias autem genuit Manassen.
Manasses autem genuit Amon. Amon autem genuit Josiam. 11 Josias autem
genuit Jechoniam, et fratres ejus in transmigratione Babylonis. 12 Et post
transmigrationem Babylonis : Jechonias genuit Salathiel. Salathiel autem
genuit Zorobabel. 13 Zorobabel autem genuit Abiud. Abiud autem genuit
Eliacim. Eliacim autem genuit Azor. 14 Azor autem genuit Sadoc. Sadoc
autem genuit Achim. Achim autem genuit Eliud. 15 Eliud autem genuit
Eleazar. Eleazar autem genuit Mathan. Mathan autem genuit Jacob.
16
Jacob autem genuit Joseph virum Mari, de qua natus est Jesus, qui
vocatur Christus. 17 Omnes itaque generationes ab Abraham usque ad
David, generationes quatuordecim : et a David usque ad transmigrationem
Babylonis, generationes quatuordecim : et a transmigratione Babylonis
usque ad Christum, generationes quatuordecim.
18
Christi autem generatio sic erat : cum esset desponsata mater ejus Maria
Joseph, antequam convenirent inventa est in utero habens de Spiritu
Sancto. 19 Joseph autem vir ejus cum esset justus, et nollet eam traducere,
1520/1834
voluit occulte dimittere eam. 20 Hc autem eo cogitante, ecce angelus

Domini apparuit in somnis ei, dicens : Joseph, fili David, noli timere
accipere Mariam conjugem tuam : quod enim in ea natum est, de Spiritu
Sancto est. 21 Pariet autem filium : et vocabis nomen ejus Jesum : ipse enim
salvum faciet populum suum a peccatis eorum. 22 Hoc autem totum factum
est, ut adimpleretur quod dictum est a Domino per prophetam dicentem :
23
Ecce virgo in utero habebit, et pariet filium : et vocabunt nomen ejus
Emmanuel, quod est interpretatum Nobiscum Deus. 24 Exsurgens autem
Joseph a somno, fecit sicut prcepit ei angelus Domini, et accepit
conjugem suam. 25 Et non cognoscebat eam donec peperit filium suum
primogenitum : et vocavit nomen ejus Jesum.
Cap. 2 1 Cum ergo natus esset Jesus in Bethlehem Juda in diebus
Herodis regis, ecce magi ab oriente venerunt Jerosolymam, 2 dicentes : Ubi
est qui natus est rex Judorum ? vidimus enim stellam ejus in oriente, et
venimus adorare eum. 3 Audiens autem Herodes rex, turbatus est, et omnis
Jerosolyma cum illo. 4 Et congregans omnes principes sacerdotum, et
scribas populi, sciscitabatur ab eis ubi Christus nasceretur. 5 At illi
dixerunt : In Bethlehem Jud : sic enim scriptum est per prophetam :
6
Et tu Bethlehem terra Juda,
nequaquam minima es
in principibus Juda :
ex te enim exiet dux, qui regat populum meum Isral.
7
Tunc Herodes clam vocatis magis diligenter didicit ab eis tempus stell,
qu apparuit eis : 8 et mittens illos in Bethlehem, dixit : Ite, et interrogate
diligenter de puero : et cum inveneritis, renuntiate mihi, ut et ego veniens
adorem eum. 9 Qui cum audissent regem, abierunt, et ecce stella, quam
viderant in oriente, antecedebat eos, usque dum veniens staret supra, ubi
erat puer. 10 Videntes autem stellam gavisi sunt gaudio magno valde. 11 Et
intrantes domum, invenerunt puerum cum Maria matre ejus, et procidentes
adoraverunt eum : et apertis thesauris suis obtulerunt ei munera, aurum,
thus, et myrrham. 12 Et responso accepto in somnis ne redirent ad Herodem,
per aliam viam reversi sunt in regionem suam.
13
Qui cum recessissent, ecce angelus Domini apparuit in somnis Joseph,

dicens : Surge, et accipe puerum, et matrem ejus, et fuge in gyptum, et
esto ibi usque dum dicam tibi. Futurum est enim ut Herodes qurat puerum
ad perdendum eum. 14 Qui consurgens accepit puerum et matrem ejus
nocte, et secessit in gyptum : 15 et erat ibi usque ad obitum Herodis : ut
adimpleretur quod dictum est a Domino per prophetam dicentem : Ex
gypto vocavi filium meum. 16 Tunc Herodes videns quoniam illusus esset
a magis, iratus est valde, et mittens occidit omnes pueros, qui erant in
Bethlehem, et in omnibus finibus ejus, a bimatu et infra secundum tempus,
1521/1834
quod exquisierat a magis. 17 Tunc adimpletum est quod dictum est per
Jeremiam prophetam dicentem :
18
Vox in Rama audita est
ploratus, et ululatus multus :
Rachel plorans filios suos,
et noluit consolari, quia non sunt.
19
Defuncto autem Herode, ecce angelus Domini apparuit in somnis Joseph

in gypto, 20 dicens : Surge, et accipe puerum, et matrem ejus, et vade in
terram Isral : defuncti sunt enim qui qurebant animam pueri. 21 Qui
consurgens, accepit puerum, et matrem ejus, et venit in terram Isral.
22
Audiens autem quod Archelaus regnaret in Juda pro Herode patre suo,
timuit illo ire : et admonitus in somnis, secessit in partes Galil. 23 Et
veniens habitavit in civitate qu vocatur Nazareth : ut adimpleretur quod
dictum est per prophetas : Quoniam Nazarus vocabitur.
Cap. 3 1 In diebus autem illis venit Joannes Baptista prdicans in
deserto Jud, 2 et dicens : Pnitentiam agite : appropinquavit enim
regnum clorum. 3 Hic est enim, qui dictus est per Isaiam prophetam
dicentem :
Parate viam Domini ;
rectas facite semitas ejus.
4
Ipse autem Joannes habebat vestimentum de pilis camelorum, et zonam
pelliceam circa lumbos suos : esca autem ejus erat locust, et mel silvestre.
5
Tunc exibat ad eum Jerosolyma, et omnis Juda, et omnis regio circa
Jordanem ; 6 et baptizabantur ab eo in Jordane, confitentes peccata sua.
7
Videns autem multos pharisorum, et sadducorum, venientes ad
baptismum suum, dixit eis : Progenies viperarum, quis demonstravit vobis
fugere a ventura ira ? 8 Facite ergo fructum dignum pnitenti. 9 Et ne
velitis dicere intra vos : Patrem habemus Abraham. Dico enim vobis
quoniam potens est Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrah. 10 Jam
enim securis ad radicem arborum posita est. Omnis ergo arbor, qu non
facit fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur. 11 Ego quidem baptizo
vos in aqua in pnitentiam : qui autem post me venturus est, fortior me est,
cujus non sum dignus calceamenta portare : ipse vos baptizabit in Spiritu
Sancto, et igni. 12 Cujus ventilabrum in manu sua : et permundabit aream
suam : et congregabit triticum suum in horreum, paleas autem comburet
igni inextinguibili.
13
Tunc venit Jesus a Galila in Jordanem ad Joannem, ut baptizaretur ab

eo. 14 Joannes autem prohibebat eum, dicens : Ego a te debeo baptizari, et
tu venis ad me ? 15 Respondens autem Jesus, dixit ei : Sine modo : sic enim
1522/1834
decet nos implere omnem justitiam. Tunc dimisit eum. 16 Baptizatus autem
Jesus, confestim ascendit de aqua, et ecce aperti sunt ei cli : et vidit
Spiritum Dei descendentem sicut columbam, et venientem super se. 17 Et
ecce vox de clis dicens : Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi
complacui.
Cap. 4 1 Tunc Jesus ductus est in desertum a Spiritu, ut tentaretur a
diabolo. 2 Et cum jejunasset quadraginta diebus, et quadraginta noctibus,
postea esuriit. 3 Et accedens tentator dixit ei : Si Filius Dei es, dic ut lapides
isti panes fiant. 4 Qui respondens dixit : Scriptum est : Non in solo pane
vivit homo, sed in omni verbo, quod procedit de ore Dei. 5 Tunc assumpsit
eum diabolus in sanctam civitatem, et statuit eum super pinnaculum templi,
6
et dixit ei : Si Filius Dei es, mitte te deorsum. Scriptum est enim : Quia
angelis suis mandavit de te, et in manibus tollent te, ne forte offendas ad
lapidem pedem tuum. 7 Ait illi Jesus : Rursum scriptum est : Non tentabis
Dominum Deum tuum. 8 Iterum assumpsit eum diabolus in montem
excelsum valde : et ostendit ei omnia regna mundi, et gloriam eorum, 9 et
dixit ei : Hc omnia tibi dabo, si cadens adoraveris me. 10 Tunc dicit ei
Jesus : Vade Satana : Scriptum est enim : Dominum Deum tuum adorabis,
et illi soli servies. 11 Tunc reliquit eum diabolus : et ecce angeli accesserunt,
et ministrabant ei.
12
Cum autem audisset Jesus quod Joannes traditus esset, secessit in

Galilam : 13 et, relicta civitate Nazareth, venit, et habitavit in Capharnaum
maritima, in finibus Zabulon et Nephthalim : 14 ut adimpleretur quod
dictum est per Isaiam prophetam :
15
Terra Zabulon, et terra Nephthalim,
via maris trans Jordanem,
Galila gentium :
16
populus, qui sedebat in tenebris,
vidit lucem magnam :
et sedentibus in regione umbr mortis,
lux orta est eis.
17
Exinde cpit Jesus prdicare, et dicere : Pnitentiam agite :
appropinquavit enim regnum clorum.
18
Ambulans autem Jesus juxta mare Galil, vidit duos fratres, Simonem,
qui vocatur Petrus, et Andream fratrem ejus, mittentes rete in mare (erant
enim piscatores), 19 et ait illis : Venite post me, et faciam vos fieri
piscatores hominum. 20 At illi continuo relictis retibus secuti sunt eum. 21 Et
procedens inde, vidit alios duos fratres, Jacobum Zebedi, et Joannem
fratrem ejus, in navi cum Zebedo patre eorum, reficientes retia sua : et
vocavit eos. 22 Illi autem statim relictis retibus et patre, secuti sunt eum.
1523/1834
23
Et circuibat Jesus totam Galilam, docens in synagogis eorum, et

prdicans Evangelium regni : et sanans omnem languorem, et omnem
infirmitatem in populo. 24 Et abiit opinio ejus in totam Syriam, et obtulerunt
ei omnes male habentes, variis languoribus, et tormentis comprehensos, et
qui dmonia habebant, et lunaticos, et paralyticos, et curavit eos : 25 et
secut sunt eum turb mult de Galila, et Decapoli, et de Jerosolymis, et
de Juda, et de trans Jordanem.
Cap. 5 1 Videns autem Jesus turbas, ascendit in montem, et cum
sedisset, accesserunt ad eum discipuli ejus, 2 et aperiens os suum docebat
eos dicens : 3 Beati pauperes spiritu : quoniam ipsorum est regnum
clorum. 4 Beati mites : quoniam ipsi possidebunt terram. 5 Beati qui
lugent : quoniam ipsi consolabuntur. 6 Beati qui esuriunt et sitiunt
justitiam : quoniam ipsi saturabuntur. 7 Beati misericordes : quoniam ipsi
misericordiam consequentur. 8 Beati mundo corde : quoniam ipsi Deum
videbunt. 9 Beati pacifici : quoniam filii Dei vocabuntur. 10 Beati qui
persecutionem patiuntur propter justitiam : quoniam ipsorum est regnum
clorum. 11 Beati estis cum maledixerint vobis, et persecuti vos fuerint, et
dixerint omne malum adversum vos mentientes, propter me : 12 gaudete, et
exsultate, quoniam merces vestra copiosa est in clis. Sic enim persecuti
sunt prophetas, qui fuerunt ante vos.
13
Vos estis sal terr. Quod si sal evanuerit, in quo salietur ? ad nihilum
valet ultra, nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus. 14 Vos estis
lux mundi. Non potest civitas abscondi supra montem posita, 15 neque
accendunt lucernam, et ponunt eam sub modio, sed super candelabrum, ut
luceat omnibus qui in domo sunt. 16 Sic luceat lux vestra coram hominibus :
ut videant opera vestra bona, et glorificent Patrem vestrum, qui in clis est.
17
Nolite putare quoniam veni solvere legem aut prophetas : non veni
solvere, sed adimplere. 18 Amen quippe dico vobis, donec transeat clum et
terra, jota unum aut unus apex non prteribit a lege, donec omnia fiant.
19
Qui ergo solverit unum de mandatis istis minimis, et docuerit sic
homines, minimus vocabitur in regno clorum : qui autem fecerit et
docuerit, hic magnus vocabitur in regno clorum. 20 Dico enim vobis, quia
nisi abundaverit justitia vestra plus quam scribarum et pharisorum, non
intrabitis in regnum clorum.
21
Audistis quia dictum est antiquis : Non occides : qui autem occiderit,
reus erit judicio. 22 Ego autem dico vobis : quia omnis qui irascitur fratri
suo, reus erit judicio. Qui autem dixerit fratri suo, raca : reus erit concilio.
Qui autem dixerit, fatue : reus erit gehenn ignis. 23 Si ergo offers munus
tuum ad altare, et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid
1524/1834
adversum te : 24 relinque ibi munus tuum ante altare, et vade prius

reconciliari fratri tuo : et tunc veniens offeres munus tuum. 25 Esto
consentiens adversario tuo cito dum es in via cum eo : ne forte tradat te
adversarius judici, et judex tradat te ministro : et in carcerem mittaris.
26
Amen dico tibi, non exies inde, donec reddas novissimum quadrantem.
27
Audistis quia dictum est antiquis : Non mchaberis. 28 Ego autem dico
vobis : quia omnis qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, jam
mchatus est eam in corde suo. 29 Quod si oculus tuus dexter scandalizat
te, erue eum, et projice abs te : expedit enim tibi ut pereat unum
membrorum tuorum, quam totum corpus tuum mittatur in gehennam. 30 Et
si dextra manus tua scandalizat te, abscide eam, et projice abs te : expedit
enim tibi ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum eat
in gehennam. 31 Dictum est autem : Quicumque dimiserit uxorem suam, det
ei libellum repudii. 32 Ego autem dico vobis : quia omnis qui dimiserit
uxorem suam, excepta fornicationis causa, facit eam mchari : et qui
dimissam duxerit, adulterat.
33
Iterum audistis quia dictum est antiquis : Non perjurabis : reddes autem
Domino juramenta tua. 34 Ego autem dico vobis, non jurare omnino, neque
per clum, quia thronus Dei est : 35 neque per terram, quia scabellum est
pedum ejus : neque per Jerosolymam, quia civitas est magni regis : 36 neque
per caput tuum juraveris, quia non potes unum capillum album facere, aut
nigrum. 37 Sit autem sermo vester, est, est : non, non : quod autem his
abundantius est, a malo est.
38
Audistis quia dictum est : Oculum pro oculo, et dentem pro dente. 39 Ego
autem dico vobis, non resistere malo : sed si quis te percusserit in dexteram
maxillam tuam, prbe illi et alteram : 40 et ei, qui vult tecum judicio
contendere, et tunicam tuam tollere, dimitte ei et pallium : 41 et quicumque
te angariaverit mille passus, vade cum illo et alia duo. 42 Qui petit a te, da
ei : et volenti mutuari a te, ne avertaris.
43
Audistis quia dictum est : Diliges proximum tuum, et odio habebis

inimicum tuum. 44 Ego autem dico vobis : diligite inimicos vestros,
benefacite his qui oderunt vos, et orate pro persequentibus et
calumniantibus vos : 45 ut sitis filii Patris vestri, qui in clis est : qui solem
suum oriri facit super bonos et malos : et pluit super justos et injustos. 46 Si
enim diligitis eos qui vos diligunt, quam mercedem habebitis ? nonne et
publicani hoc faciunt ? 47 Et si salutaveritis fratres vestros tantum, quid
amplius facitis ? nonne et ethnici hoc faciunt ? 48 Estote ergo vos perfecti,
sicut et Pater vester clestis perfectus est.
1525/1834
Cap. 6 1 Attendite ne justitiam vestram faciatis coram hominibus, ut

videamini ab eis : alioquin mercedem non habebitis apud Patrem vestrum
qui in clis est. 2 Cum ergo facis eleemosynam, noli tuba canere ante te,
sicut hypocrit faciunt in synagogis, et in vicis, ut honorificentur ab
hominibus. Amen dico vobis, receperunt mercedem suam. 3 Te autem
faciente eleemosynam, nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua : 4 ut sit
eleemosyna tua in abscondito, et Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet
tibi.
5
Et cum oratis, non eritis sicut hypocrit qui amant in synagogis et in

angulis platearum stantes orare, ut videantur ab hominibus : amen dico
vobis, receperunt mercedem suam. 6 Tu autem cum oraveris, intra in
cubiculum tuum, et clauso ostio, ora Patrem tuum in abscondito : et Pater
tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi. 7 Orantes autem, nolite multum
loqui, sicut ethnici, putant enim quod in multiloquio suo exaudiantur.
8
Nolite ergo assimilari eis : scit enim Pater vester, quid opus sit vobis,
antequam petatis eum. 9 Sic ergo vos orabitis :
Pater noster, qui es in clis,
sanctificetur nomen tuum.
10
Adveniat regnum tuum ;
fiat voluntas tua, sicut in clo et in terra.
11
Panem nostrum supersubstantialem da nobis hodie,
12
et dimitte nobis debita nostra,
sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.
13
Et ne nos inducas in tentationem,
sed libera nos a malo. Amen.
14
Si enim dimiseritis hominibus peccata eorum : dimittet et vobis Pater
vester clestis delicta vestra. 15 Si autem non dimiseritis hominibus : nec
Pater vester dimittet vobis peccata vestra.
16
Cum autem jejunatis, nolite fieri sicut hypocrit, tristes. Exterminant

enim facies suas, ut appareant hominibus jejunantes. Amen dico vobis, quia
receperunt mercedem suam. 17 Tu autem, cum jejunas, unge caput tuum, et
faciem tuam lava, 18 ne videaris hominibus jejunans, sed Patri tuo, qui est in
abscondito : et Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi.
19
Nolite thesaurizare vobis thesauros in terra : ubi rugo, et tinea

demolitur : et ubi fures effodiunt, et furantur. 20 Thesaurizate autem vobis
thesauros in clo, ubi neque rugo, neque tinea demolitur, et ubi fures non
effodiunt, nec furantur. 21 Ubi enim est thesaurus tuus, ibi est et cor tuum.
22
Lucerna corporis tui est oculus tuus. Si oculus tuus fuerit simplex, totum
corpus tuum lucidum erit. 23 Si autem oculus tuus fuerit nequam, totum
corpus tuum tenebrosum erit. Si ergo lumen, quod in te est, tenebr sunt :
1526/1834
ips tenebr quant erunt ? 24 Nemo potest duobus dominis servire : aut
enim unum odio habebit, et alterum diliget : aut unum sustinebit, et alterum
contemnet. Non potestis Deo servire et mammon. 25 Ideo dico vobis, ne
solliciti sitis anim vestr quid manducetis, neque corpori vestro quid
induamini. Nonne anima plus est quam esca, et corpus plus quam
vestimentum ? 26 Respicite volatilia cli, quoniam non serunt, neque
metunt, neque congregant in horrea : et Pater vester clestis pascit illa.
Nonne vos magis pluris estis illis ? 27 Quis autem vestrum cogitans potest
adjicere ad staturam suam cubitum unum ? 28 Et de vestimento quid solliciti
estis ? Considerate lilia agri quomodo crescunt : non laborant, neque nent.
29
Dico autem vobis, quoniam nec Salomon in omni gloria sua coopertus
est sicut unum ex istis. 30 Si autem fnum agri, quod hodie est, et cras in
clibanum mittitur, Deus sic vestit, quanto magis vos modic fidei ?
31
Nolite ergo solliciti esse, dicentes : Quid manducabimus, aut quid
bibemus, aut quo operiemur ? 32 hc enim omnia gentes inquirunt. Scit
enim Pater vester, quia his omnibus indigetis. 33 Qurite ergo primum
regnum Dei, et justitiam ejus : et hc omnia adjicientur vobis. 34 Nolite
ergo solliciti esse in crastinum. Crastinus enim dies sollicitus erit sibi ipsi :
sufficit diei malitia sua.
Cap. 7 1 Nolite judicare, ut non judicemini. 2 In quo enim judicio
judicaveritis, judicabimini : et in qua mensura mensi fueritis, remetietur
vobis. 3 Quid autem vides festucam in oculo fratris tui, et trabem in oculo
tuo non vides ? 4 aut quomodo dicis fratri tuo : Sine ejiciam festucam de
oculo tuo, et ecce trabs est in oculo tuo ? 5 Hypocrita, ejice primum trabem
de oculo tuo, et tunc videbis ejicere festucam de oculo fratris tui. 6 Nolite
dare sanctum canibus : neque mittatis margaritas vestras ante porcos, ne
forte conculcent eas pedibus suis, et conversi dirumpant vos.
7
Petite, et dabitur vobis : qurite, et invenietis : pulsate, et aperietur vobis.

Omnis enim qui petit, accipit : et qui qurit, invenit : et pulsanti aperietur.
9
Aut quis est ex vobis homo, quem si petierit filius suus panem, numquid
lapidem porriget ei ? 10 aut si piscem petierit, numquid serpentem porriget
ei ? 11 Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data dare filiis vestris :
quanto magis Pater vester, qui in clis est, dabit bona petentibus se ?
8
12
Omnia ergo qucumque vultis ut faciant vobis homines, et vos facite

illis. Hc est enim lex, et prophet. 13 Intrate per angustam portam : quia
lata porta, et spatiosa via est, qu ducit ad perditionem, et multi sunt qui
intrant per eam. 14 Quam angusta porta, et arcta via est, qu ducit ad
vitam : et pauci sunt qui inveniunt eam !
15
Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium,
1527/1834
intrinsecus autem sunt lupi rapaces : 16 a fructibus eorum cognoscetis eos.

Numquid colligunt de spinas uvas, aut de tribulis ficus ? 17 Sic omnis arbor
bona fructus bonos facit : mala autem arbor malos fructus facit. 18 Non
potest arbor bona malos fructus facere : neque arbor mala bonos fructus
facere. 19 Omnis arbor, qu non facit fructum bonum, excidetur, et in
ignem mittetur. 20 Igitur ex fructibus eorum cognoscetis eos.
21
Non omnis qui dicit mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum

clorum : sed qui facit voluntatem Patris mei, qui in clis est, ipse intrabit
in regnum clorum. 22 Multi dicent mihi in illa die : Domine, Domine,
nonne in nomine tuo prophetavimus, et in nomine tuo dmonia ejecimus,
et in nomine tuo virtutes multas fecimus ? 23 Et tunc confitebor illis : Quia
numquam novi vos : discedite a me, qui operamini iniquitatem. 24 Omnis
ergo qui audit verba mea hc, et facit ea, assimilabitur viro sapienti, qui
dificavit domum suam supra petram, 25 et descendit pluvia, et venerunt
flumina, et flaverunt venti, et irruerunt in domum illam, et non cecidit :
fundata enim erat super petram. 26 Et omnis qui audit verba mea hc, et
non facit ea, similis erit viro stulto, qui dificavit domum suam super
arenam : 27 et descendit pluvia, et venerunt flumina, et flaverunt venti, et
irruerunt in domum illam, et cecidit, et fuit ruina illius magna. 28 Et factum
est : cum consummasset Jesus verba hc, admirabantur turb super
doctrina ejus. 29 Erat enim docens eos sicut potestatem habens, et non sicut
scrib eorum, et pharisi.
Cap. 8 1 Cum autem descendisset de monte, secut sunt eum turb
mult : 2 et ecce leprosus veniens, adorabat eum, dicens : Domine, si vis,
potes me mundare. 3 Et extendens Jesus manum, tetigit eum, dicens : Volo :
mundare. Et confestim mundata est lepra ejus. 4 Et ait illi Jesus : Vide,
nemini dixeris : sed vade, ostende te sacerdoti, et offer munus, quod
prcepit Moyses, in testimonium illis.
5
Cum autem introisset Capharnaum, accessit ad eum centurio, rogans eum,

et dicens : Domine, puer meus jacet in domo paralyticus, et male
torquetur. 7 Et ait illi Jesus : Ego veniam, et curabo eum. 8 Et respondens
centurio, ait : Domine, non sum dignus ut intres sub tectum meum : sed
tantum dic verbo, et sanabitur puer meus. 9 Nam et ego homo sum sub
potestate constitutus, habens sub me milites, et dico huic : Vade, et vadit :
et alii : Veni, et venit : et servo meo : Fac hoc, et facit. 10 Audiens autem
Jesus miratus est, et sequentibus se dixit : Amen dico vobis, non inveni
tantam fidem in Isral. 11 Dico autem vobis, quod multi ab oriente et
occidente venient, et recumbent cum Abraham, et Isaac, et Jacob in regno
clorum : 12 filii autem regni ejicientur in tenebras exteriores : ibi erit fletus
et stridor dentium. 13 Et dixit Jesus centurioni : Vade, et sicut credidisti, fiat
6
1528/1834
tibi. Et sanatus est puer in illa hora.

14
Et cum venisset Jesus in domum Petri, vidit socrum ejus jacentem, et

febricitantem : 15 et tetigit manum ejus, et dimisit eam febris, et surrexit, et
ministrabat eis.
16
Vespere autem facto, obtulerunt ei multos dmonia habentes : et

ejiciebat spiritus verbo, et omnes male habentes curavit : 17 ut adimpleretur
quod dictum est per Isaiam prophetam, dicentem :
Ipse infirmitates nostras accepit :
et grotationes nostras portavit.
18
Videns autem Jesus turbas multas circum se, jussit ire trans fretum.
19
Et accedens unus scriba, ait illi : Magister, sequar te, quocumque ieris.
Et dicit ei Jesus : Vulpes foveas habent, et volucres cli nidos ; Filius
autem hominis non habet ubi caput reclinet. 21 Alius autem de discipulis
ejus ait illi : Domine, permitte me primum ire, et sepelire patrem meum.
22
Jesus autem ait illi : Sequere me, et dimitte mortuos sepelire mortuos
suos.
20
23
Et ascendente eo in naviculam, secuti sunt eum discipuli ejus : 24 et ecce

motus magnus factus est in mari, ita ut navicula operiretur fluctibus : ipse
vero dormiebat. 25 Et accesserunt ad eum discipuli ejus, et suscitaverunt
eum, dicentes : Domine, salva nos : perimus. 26 Et dicit eis Jesus : Quid
timidi estis, modic fidei ? Tunc surgens imperavit ventis, et mari, et facta
est tranquillitas magna. 27 Porro homines mirati sunt, dicentes : Qualis est
hic, quia venti et mare obediunt ei ?
28
Et cum venisset trans fretum in regionem Gerasenorum, occurrerunt ei

duo habentes dmonia, de monumentis exeuntes, svi nimis, ita ut nemo
posset transire per viam illam. 29 Et ecce clamaverunt, dicentes : Quid nobis
et tibi, Jesu fili Dei ? Venisti huc ante tempus torquere nos ? 30 Erat autem
non longe ab illis grex multorum porcorum pascens. 31 Dmones autem
rogabant eum, dicentes : Si ejicis nos hinc, mitte nos in gregem porcorum.
32
Et ait illis : Ite. At illi exeuntes abierunt in porcos, et ecce impetu abiit
totus grex per prceps in mare : et mortui sunt in aquis. 33 Pastores autem
fugerunt : et venientes in civitatem, nuntiaverunt omnia, et de eis qui
dmonia habuerant. 34 Et ecce tota civitas exiit obviam Jesu : et viso eo,
rogabant ut transiret a finibus eorum.
Cap. 9 1 Et ascendens in naviculam, transfretavit, et venit in
civitatem suam. 2 Et ecce offerebant ei paralyticum jacentem in lecto. Et
videns Jesus fidem illorum, dixit paralytico : Confide fili, remittuntur tibi
1529/1834
peccata tua. 3 Et ecce quidam de scribis dixerunt intra se : Hic blasphemat.

4
Et cum vidisset Jesus cogitationes eorum, dixit : Ut quid cogitatis mala in
cordibus vestris ? 5 Quid est facilius dicere : Dimittuntur tibi peccata tua :
an dicere : Surge, et ambula ? 6 Ut autem sciatis, quia Filius hominis habet
potestatem in terra dimittendi peccata, tunc ait paralytico : Surge, tolle
lectum tuum, et vade in domum tuam. 7 Et surrexit, et abiit in domum
suam. 8 Videntes autem turb timuerunt, et glorificaverunt Deum, qui dedit
potestatem talem hominibus.
9
Et, cum transiret inde Jesus, vidit hominem sedentem in telonio,

Matthum nomine. Et ait illi : Sequere me. Et surgens, secutus est eum.
10
Et factum est, discumbente eo in domo, ecce multi publicani et
peccatores venientes, discumbebant cum Jesu, et discipulis ejus. 11 Et
videntes pharisi, dicebant discipulis ejus : Quare cum publicanis et
peccatoribus manducat magister vester ? 12 At Jesus audiens, ait : Non est
opus valentibus medicus, sed male habentibus. 13 Euntes autem discite quid
est : Misericordiam volo, et non sacrificium. Non enim veni vocare justos,
sed peccatores. 14 Tunc accesserunt ad eum discipuli Joannis, dicentes :
Quare nos, et pharisi, jejunamus frequenter : discipuli autem tui non
jejunant ? 15 Et ait illis Jesus : Numquid possunt filii sponsi lugere,
quamdiu cum illis est sponsus ? Venient autem dies cum auferetur ab eis
sponsus : et tunc jejunabunt. 16 Nemo autem immittit commissuram panni
rudis in vestimentum vetus : tollit enim plenitudinem ejus a vestimento, et
pejor scissura fit. 17 Neque mittunt vinum novum in utres veteres : alioquin
rumpuntur utres, et vinum effunditur, et utres pereunt. Sed vinum novum in
utres novos mittunt : et ambo conservantur.
18
Hc illo loquente ad eos, ecce princeps unus accessit, et adorabat eum,

dicens : Domine, filia mea modo defuncta est : sed veni, impone manum
tuam super eam, et vivet. 19 Et surgens Jesus, sequebatur eum, et discipuli
ejus. 20 Et ecce mulier, qu sanguinis fluxum patiebatur duodecim annis,
accessit retro, et tetigit fimbriam vestimenti ejus. 21 Dicebat enim intra se :
Si tetigero tantum vestimentum ejus, salva ero. 22 At Jesus conversus, et
videns eam, dixit : Confide, filia, fides tua te salvam fecit. Et salva facta est
mulier ex illa hora.
23
Et cum venisset Jesus in domum principis, et vidisset tibicines et turbam

tumultuantem, dicebat : 24 Recedite : non est enim mortua puella, sed
dormit. Et deridebant eum. 25 Et cum ejecta esset turba, intravit : et tenuit
manum ejus, et surrexit puella. 26 Et exiit fama hc in universam terram
illam.
27
Et transeunte inde Jesu, secuti sunt eum duo cci, clamantes, et
1530/1834
dicentes : Miserere nostri, fili David. 28 Cum autem venisset domum,

accesserunt ad eum cci. Et dicit eis Jesus : Creditis quia hoc possum
facere vobis ? Dicunt ei : Utique, Domine. 29 Tunc tetigit oculos eorum,
dicens : Secundum fidem vestram, fiat vobis. 30 Et aperti sunt oculi eorum :
et comminatus est illis Jesus, dicens : Videte ne quis sciat. 31 Illi autem
exeuntes, diffamaverunt eum in tota terra illa.
32
Egressis autem illis, ecce obtulerunt ei hominem mutum, dmonium

habentem. 33 Et ejecto dmonio, locutus est mutus, et mirat sunt turb,
dicentes : Numquam apparuit sic in Isral. 34 Pharisi autem dicebant : In
principe dmoniorum ejicit dmones.
35
Et circuibat Jesus omnes civitates, et castella, docens in synagogis

eorum, et prdicans Evangelium regni, et curans omnem languorem, et
omnem infirmitatem. 36 Videns autem turbas, misertus est eis : quia erant
vexati, et jacentes sicut oves non habentes pastorem. 37 Tunc dicit discipulis
suis : Messis quidem multa, operarii autem pauci. 38 Rogate ergo Dominum
messis, ut mittat operarios in messem suam.
Cap. 10 1 Et convocatis duodecim discipulis suis, dedit illis
potestatem spirituum immundorum, ut ejicerent eos, et curarent omnem
languorem, et omnem infirmitatem. 2 Duodecim autem Apostolorum
nomina sunt hc. Primus, Simon, qui dicitur Petrus : et Andreas frater ejus,
3
Jacobus Zebedi, et Joannes frater ejus, Philippus, et Bartholomus,
Thomas, et Matthus publicanus, Jacobus Alphi, et Thaddus, 4 Simon
Chananus, et Judas Iscariotes, qui et tradidit eum.
5
Hos duodecim misit Jesus, prcipiens eis, dicens : In viam gentium ne

abieritis, et in civitates Samaritanorum ne intraveritis : 6 sed potius ite ad
oves qu perierunt domus Isral. 7 Euntes autem prdicate, dicentes : Quia
appropinquavit regnum clorum. 8 Infirmos curate, mortuos suscitate,
leprosos mundate, dmones ejicite : gratis accepistis, gratis date. 9 Nolite
possidere aurum, neque argentum, neque pecuniam in zonis vestris : 10 non
peram in via, neque duas tunicas, neque calceamenta, neque virgam :
dignus enim est operarius cibo suo. 11 In quamcumque autem civitatem aut
castellum intraveritis, interrogate, quis in ea dignus sit : et ibi manete donec
exeatis. 12 Intrantes autem in domum, salutate eam, dicentes : Pax huic
domui. 13 Et siquidem fuerit domus illa digna, veniet pax vestra super eam :
si autem non fuerit digna, pax vestra revertetur ad vos. 14 Et quicumque non
receperit vos, neque audierit sermones vestros : exeunte foras de domo, vel
civitate, excutite pulverem de pedibus vestris. 15 Amen dico vobis :
Tolerabilius erit terr Sodomorum et Gomorrhorum in die judicii, quam
illi civitati.
1531/1834
16
Ecce ego mitto vos sicut oves in medio luporum. Estote ergo prudentes
sicut serpentes, et simplices sicut columb. 17 Cavete autem ab hominibus.
Tradent enim vos in conciliis, et in synagogis suis flagellabunt vos : 18 et ad
prsides, et ad reges ducemini propter me in testimonium illis, et gentibus.
19
Cum autem tradent vos, nolite cogitare quomodo, aut quid loquamini :
dabitur enim vobis in illa hora, quid loquamini : 20 non enim vos estis qui
loquimini, sed Spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis. 21 Tradet autem
frater fratrem in mortem, et pater filium : et insurgent filii in parentes, et
morte eos afficient : 22 et eritis odio omnibus propter nomen meum : qui
autem perseveraverit usque in finem, hic salvus erit.
23
Cum autem persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam. Amen dico
vobis, non consummabitis civitates Isral, donec veniat Filius hominis.
24
Non est discipulus super magistrum, nec servus super dominum suum :
25
sufficit discipulo ut sit sicut magister ejus, et servo, sicut dominus ejus.
Si patremfamilias Beelzebub vocaverunt, quanto magis domesticos ejus ?
26
Ne ergo timueritis eos. Nihil enim est opertum, quod non revelabitur : et
occultum, quod non scietur. 27 Quod dico vobis in tenebris, dicite in
lumine : et quod in aure auditis, prdicate super tecta. 28 Et nolite timere
eos qui occidunt corpus, animam autem non possunt occidere : sed potius
timete eum, qui potest et animam et corpus perdere in gehennam. 29 Nonne
duo passeres asse veneunt ? et unus ex illis non cadet super terram sine
Patre vestro. 30 Vestri autem capilli capitis omnes numerati sunt. 31 Nolite
ergo timere : multis passeribus meliores estis vos. 32 Omnis ergo qui
confitebitur me coram hominibus, confitebor et ego eum coram Patre meo,
qui in clis est. 33 Qui autem negaverit me coram hominibus, negabo et ego
eum coram Patre meo, qui in clis est. 34 Nolite arbitrari quia pacem
venerim mittere in terram : non veni pacem mittere, sed gladium : 35 veni
enim separare hominem adversus patrem suum, et filiam adversus matrem
suam, et nurum adversus socrum suam : 36 et inimici hominis, domestici
ejus. 37 Qui amat patrem aut matrem plus quam me, non est me dignus : et
qui amat filium aut filiam super me, non est me dignus. 38 Et qui non
accipit crucem suam, et sequitur me, non est me dignus. 39 Qui invenit
animam suam, perdet illam : et qui perdiderit animam suam propter me,
inveniet eam. 40 Qui recipit vos, me recipit : et qui me recipit, recipit eum
qui me misit. 41 Qui recipit prophetam in nomine prophet, mercedem
prophet accipiet : et qui recipit justum in nomine justi, mercedem justi
accipiet. 42 Et quicumque potum dederit uni ex minimis istis calicem aqu
frigid tantum in nomine discipuli : amen dico vobis, non perdet
mercedem suam.
1532/1834
Cap. 11 1 Et factum est, cum consummasset Jesus, prcipiens

duodecim discipulis suis, transiit inde ut doceret, et prdicaret in
civitatibus eorum.
2
Joannes autem cum audisset in vinculis opera Christi, mittens duos de

discipulis suis, 3 ait illi : Tu es, qui venturus es, an alium exspectamus ? 4 Et
respondens Jesus ait illis : Euntes renuntiate Joanni qu audistis, et vidistis.
5
Cci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui
resurgunt, pauperes evangelizantur : 6 et beatus est, qui non fuerit
scandalizatus in me.
7
Illis autem abeuntibus, cpit Jesus dicere ad turbas de Joanne : Quid

existis in desertum videre ? arundinem vento agitatam ? 8 Sed quid existis
videre ? hominem mollibus vestitum ? Ecce qui mollibus vestiuntur, in
domibus regum sunt. 9 Sed quid existis videre ? prophetam ? Etiam dico
vobis, et plus quam prophetam. 10 Hic est enim de quo scriptum est : Ecce
ego mitto angelum meum ante faciem tuam, qui prparabit viam tuam ante
te. 11 Amen dico vobis, non surrexit inter natos mulierum major Joanne
Baptista : qui autem minor est in regno clorum, major est illo. 12 A diebus
autem Joannis Baptist usque nunc, regnum clorum vim patitur, et
violenti rapiunt illud. 13 Omnes enim prophet et lex usque ad Joannem
prophetaverunt : 14 et si vultis recipere, ipse est Elias, qui venturus est.
15
Qui habet aures audiendi, audiat.
16
Cui autem similem stimabo generationem istam ? Similis est pueris

sedentibus in foro : qui clamantes coqualibus 17 dicunt : Cecinimus vobis,
et non saltastis : lamentavimus, et non planxistis. 18 Venit enim Joannes
neque manducans, neque bibens, et dicunt : Dmonium habet. 19 Venit
Filius hominis manducans, et bibens, et dicunt : Ecce homo vorax, et
potator vini, publicanorum et peccatorum amicus. Et justificata est
sapientia a filiis suis.
20
Tunc cpit exprobrare civitatibus, in quibus fact sunt plurim virtutes

ejus, quia non egissent pnitentiam : 21 V tibi Corozain, v tibi
Bethsaida : quia, si in Tyro et Sidone fact essent virtutes qu fact sunt
in vobis, olim in cilicio et cinere pnitentiam egissent. 22 Verumtamen dico
vobis : Tyro et Sidoni remissius erit in die judicii, quam vobis. 23 Et tu
Capharnaum, numquid usque in clum exaltaberis ? usque in infernum
descendes, quia si in Sodomis fact fuissent virtutes qu fact sunt in te,
forte mansissent usque in hanc diem. 24 Verumtamen dico vobis, quia terr
Sodomorum remissius erit in die judicii, quam tibi.
25
In illo tempore respondens Jesus dixit : Confiteor tibi, Pater, Domine
1533/1834
cli et terr, quia abscondisti hc a sapientibus, et prudentibus, et revelasti

ea parvulis. 26 Ita Pater : quoniam sic fuit placitum ante te. 27 Omnia mihi
tradita sunt a Patre meo. Et nemo novit Filium, nisi Pater : neque Patrem
quis novit, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare. 28 Venite ad me omnes
qui laboratis, et onerati estis, et ego reficiam vos. 29 Tollite jugum meum
super vos, et discite a me, quia mitis sum, et humilis corde : et invenietis
requiem animabus vestris. 30 Jugum enim meum suave est, et onus meum
leve.
Cap. 12 1 In illo tempore abiit Jesus per sata sabbato : discipuli
autem ejus esurientes cperunt vellere spicas, et manducare. 2 Pharisi
autem videntes, dixerunt ei : Ecce discipuli tui faciunt quod non licet facere
sabbatis. 3 At ille dixit eis : Non legistis quid fecerit David, quando esuriit,
et qui cum eo erant : 4 quomodo intravit in domum Dei, et panes
propositionis comedit, quos non licebat ei edere, neque his qui cum eo
erant, nisi solis sacerdotibus ? 5 aut non legistis in lege quia sabbatis
sacerdotes in templo sabbatum violant, et sine crimine sunt ? 6 Dico autem
vobis, quia templo major est hic. 7 Si autem sciretis, quid est :
Misericordiam volo, et non sacrificium : numquam condemnassetis
innocentes : 8 dominus enim est Filius hominis etiam sabbati.
9
Et cum inde transisset, venit in synagogam eorum. 10 Et ecce homo

manum habens aridam, et interrogabant eum, dicentes : Si licet sabbatis
curare ? ut accusarent eum. 11 Ipse autem dixit illis : Quis erit ex vobis
homo, qui habeat ovem unam, et si ceciderit hc sabbatis in foveam, nonne
tenebit et levabit eam ? 12 Quanto magis melior est homo ove ? itaque licet
sabbatis benefacere. 13 Tunc ait homini : Extende manum tuam. Et extendit,
et restituta est sanitati sicut altera. 14 Exeuntes autem pharisi, consilium
faciebant adversus eum, quomodo perderent eum. 15 Jesus autem sciens
recessit inde : et secuti sunt eum multi, et curavit eos omnes : 16 et prcepit
eis ne manifestum eum facerent. 17 Ut adimpleretur quod dictum est per
Isaiam prophetam, dicentem :
18
Ecce puer meus, quem elegi, dilectus meus,
in quo bene complacuit anim me.
Ponam spiritum meum super eum,
et judicium gentibus nuntiabit.
19
Non contendet, neque clamabit,
neque audiet aliquis in plateis vocem ejus :
20
arundinem quassatam non confringet,
et linum fumigans non extinguet,
donec ejiciat ad victoriam judicium :
21
et in nomine ejus gentes sperabunt.
1534/1834
22
Tunc oblatus est ei dmonium habens, ccus, et mutus, et curavit eum

ita ut loqueretur, et videret. 23 Et stupebant omnes turb, et dicebant :
Numquid hic est filius David ? 24 Pharisi autem audientes, dixerunt : Hic
non ejicit dmones nisi in Beelzebub principe dmoniorum. 25 Jesus autem
sciens cogitationes eorum, dixit eis : Omne regnum divisum contra se
desolabitur : et omnis civitas vel domus divisa contra se, non stabit. 26 Et si
Satanas Satanam ejicit, adversus se divisus est : quomodo ergo stabit
regnum ejus ? 27 Et si ego in Beelzebub ejicio dmones, filii vestri in quo
ejiciunt ? ideo ipsi judices vestri erunt. 28 Si autem ego in Spiritu Dei ejicio
dmones, igitur pervenit in vos regnum Dei. 29 Aut quomodo potest
quisquam intrare in domum fortis, et vasa ejus diripere, nisi prius
alligaverit fortem ? et tunc domum illius diripiet. 30 Qui non est mecum,
contra me est ; et qui non congregat mihi, spargit. 31 Ideo dico vobis :
Omne peccatum et blasphemia remittetur hominibus, Spiritus autem
blasphemia non remittetur. 32 Et quicumque dixerit verbum contra Filium
hominis, remittetur ei : qui autem dixerit contra Spiritum Sanctum, non
remittetur ei, neque in hoc sculo, neque in futuro. 33 Aut facite arborem
bonam, et fructum ejus bonum : aut facite arborem malam, et fructum ejus
malum : siquidem ex fructu arbor agnoscitur. 34 Progenies viperarum,
quomodo potestis bona loqui, cum sitis mali ? ex abundantia enim cordis os
loquitur. 35 Bonus homo de bono thesauro profert bona : et malus homo de
malo thesauro profert mala. 36 Dico autem vobis quoniam omne verbum
otiosum, quod locuti fuerint homines, reddent rationem de eo in die judicii.
37
Ex verbis enim tuis justificaberis et ex verbis tuis condemnaberis.
38
Tunc responderunt ei quidam de scribis et pharisis, dicentes : Magister,

volumus a te signum videre. 39 Qui respondens ait illis : Generatio mala et
adultera signum qurit : et signum non dabitur ei, nisi signum Jon
prophet. 40 Sicut enim fuit Jonas in ventre ceti tribus diebus, et tribus
noctibus, sic erit Filius hominis in corde terr tribus diebus et tribus
noctibus. 41 Viri Ninivit surgent in judicio cum generatione ista, et
condemnabunt eam : quia pnitentiam egerunt in prdicatione Jon, et
ecce plus quam Jonas hic. 42 Regina austri surget in judicio cum
generatione ista, et condemnabit eam : quia venit a finibus terr audire
sapientiam Salomonis, et ecce plus quam Salomon hic. 43 Cum autem
immundus spiritus exierit ab homine, ambulat per loca arida, qurens
requiem, et non invenit. 44 Tunc dicit : Revertar in domum meam, unde
exivi. Et veniens invenit eam vacantem, scopis mundatam, et ornatam.
45
Tunc vadit, et assumit septem alios spiritus secum nequiores se, et
intrantes habitant ibi : et fiunt novissima hominis illius pejora prioribus. Sic
erit et generationi huic pessim.
1535/1834
46
Adhuc eo loquente ad turbas, ecce mater ejus et fratres stabant foris,

qurentes loqui ei. 47 Dixit autem ei quidam : Ecce mater tua, et fratres tui
foris stant qurentes te. 48 At ipse respondens dicenti sibi, ait : Qu est
mater mea, et qui sunt fratres mei ? 49 Et extendens manum in discipulos
suos, dixit : Ecce mater mea, et fratres mei. 50 Quicumque enim fecerit
voluntatem Patris mei, qui in clis est, ipse meus frater, et soror, et mater
est.
Cap. 13 1 In illo die exiens Jesus de domo, sedebat secus mare. 2 Et
congregat sunt ad eum turb mult, ita ut naviculam ascendens sederet :
et omnis turba stabat in littore, 3 et locutus est eis multa in parabolis,
dicens : Ecce exiit qui seminat, seminare. 4 Et dum seminat, qudam
ceciderunt secus viam, et venerunt volucres cli, et comederunt ea. 5 Alia
autem ceciderunt in petrosa, ubi non habebant terram multam : et continuo
exorta sunt, quia non habebant altitudinem terr : 6 sole autem orto
stuaverunt ; et quia non habebant radicem, aruerunt. 7 Alia autem
ceciderunt in spinas : et creverunt spin, et suffocaverunt ea. 8 Alia autem
ceciderunt in terram bonam : et dabant fructum, aliud centesimum, aliud
sexagesimum, aliud trigesimum. 9 Qui habet aures audiendi, audiat.
10
Et accedentes discipuli dixerunt ei : Quare in parabolis loqueris eis ?

Qui respondens, ait illis : Quia vobis datum est nosse mysteria regni
clorum : illis autem non est datum. 12 Qui enim habet, dabitur ei, et
abundabit : qui autem non habet, et quod habet auferetur ab eo. 13 Ideo in
parabolis loquor eis : quia videntes non vident, et audientes non audiunt,
neque intelligunt. 14 Et adimpletur in eis prophetia Isai, dicentis :
Auditu audietis, et non intelligetis :
et videntes videbitis, et non videbitis.
15
Incrassatum est enim cor populi hujus,
et auribus graviter audierunt,
et oculos suos clauserunt :
nequando videant oculis, et auribus audiant,
et corde intelligant, et convertantur,
et sanem eos.
16
Vestri autem beati oculi quia vident, et aures vestr quia audiunt.
17
Amen quippe dico vobis, quia multi prophet et justi cupierunt videre
qu videtis, et non viderunt : et audire qu auditis, et non audierunt.
11
18
Vos ergo audite parabolam seminantis. 19 Omnis qui audit verbum regni,
et non intelligit, venit malus, et rapit quod seminatum est in corde ejus : hic
est qui secus viam seminatus est. 20 Qui autem super petrosa seminatus est,
hic est qui verbum audit, et continuo cum gaudio accipit illud : 21 non habet
1536/1834
autem in se radicem, sed est temporalis : facta autem tribulatione et

persecutione propter verbum, continuo scandalizatur. 22 Qui autem
seminatus est in spinis, hic est qui verbum audit, et sollicitudo sculi istius,
et fallacia divitiarum suffocat verbum, et sine fructu efficitur. 23 Qui vero in
terram bonam seminatus est, hic est qui audit verbum, et intelligit, et
fructum affert, et facit aliud quidem centesimum, aliud autem
sexagesimum, aliud vero trigesimum.
24
Aliam parabolam proposuit illis, dicens : Simile factum est regnum

clorum homini, qui seminavit bonum semen in agro suo : 25 cum autem
dormirent homines, venit inimicus ejus, et superseminavit zizania in medio
tritici, et abiit. 26 Cum autem crevisset herba, et fructum fecisset, tunc
apparuerunt et zizania. 27 Accedentes autem servi patrisfamilias, dixerunt
ei : Domine, nonne bonum semen seminasti in agro tuo ? unde ergo habet
zizania ? 28 Et ait illis : Inimicus homo hoc fecit. Servi autem dixerunt ei :
Vis, imus, et colligimus ea ? 29 Et ait : Non : ne forte colligentes zizania,
eradicetis simul cum eis et triticum. 30 Sinite utraque crescere usque ad
messem, et in tempore messis dicam messoribus : Colligite primum
zizania, et alligate ea in fasciculos ad comburendum : triticum autem
congregate in horreum meum.
31
Aliam parabolam proposuit eis dicens : Simile est regnum clorum

grano sinapis, quod accipiens homo seminavit in agro suo : 32 quod
minimum quidem est omnibus seminibus : cum autem creverit, majus est
omnibus oleribus, et fit arbor, ita ut volucres cli veniant, et habitent in
ramis ejus. 33 Aliam parabolam locutus est eis : Simile est regnum clorum
fermento, quod acceptum mulier abscondit in farin satis tribus, donec
fermentatum est totum. 34 Hc omnia locutus est Jesus in parabolis ad
turbas : et sine parabolis non loquebatur eis : 35 ut impleretur quod dictum
erat per prophetam dicentem : Aperiam in parabolis os meum ; eructabo
abscondita a constitutione mundi.
36
Tunc, dimissis turbis, venit in domum : et accesserunt ad eum discipuli

ejus, dicentes : Edissere nobis parabolam zizaniorum agri. 37 Qui
respondens ait illis : Qui seminat bonum semen, est Filius hominis. 38 Ager
autem est mundus. Bonum vero semen, hi sunt filii regnum. Zizania autem,
filii sunt nequam. 39 Inimicus autem, qui seminavit ea, est diabolus. Messis
vero, consummatio sculi est. Messores autem, angeli sunt. 40 Sicut ergo
colliguntur zizania, et igni comburuntur : sic erit in consummatione sculi.
41
Mittet Filius hominis angelos suos, et colligent de regno ejus omnia
scandala, et eos qui faciunt iniquitatem : 42 et mittent eos in caminum ignis.
Ibi erit fletus et stridor dentium. 43 Tunc justi fulgebunt sicut sol in regno
Patris eorum. Qui habet aures audiendi, audiat.
1537/1834
44
Simile est regnum clorum thesauro abscondito in agro : quem qui

invenit homo, abscondit, et pr gaudio illius vadit, et vendit universa qu
habet, et emit agrum illum. 45 Iterum simile est regnum clorum homini
negotiatori, qurenti bonas margaritas. 46 Inventa autem una pretiosa
margarita, abiit, et vendidit omnia qu habuit, et emit eam.
47
Iterum simile est regnum clorum sagen miss in mare, et ex omni

genere piscium congreganti. 48 Quam, cum impleta esset, educentes, et
secus littus sedentes, elegerunt bonis in vasa, malos autem foras miserunt.
49
Sic erit in consummatione sculi : exibunt angeli, et separabunt malos de
medio justorum, 50 et mittent eos in caminum ignis : ibi erit fletus, et stridor
dentium. 51 Intellexistis hc omnia ? Dicunt ei : Etiam. 52 Ait illis : Ideo
omnis scriba doctus in regno clorum, similis est homini patrifamilias, qui
profert de thesauro suo nova et vetera. 53 Et factum est, cum consummasset
Jesus parabolas istas, transiit inde.
54
Et veniens in patriam suam, docebat eos in synagogis eorum, ita ut

mirarentur, et dicerent : Unde huic sapientia hc, et virtutes ? 55 Nonne hic
est fabri filius ? nonne mater ejus dicitur Maria, et fratres ejus, Jacobus, et
Joseph, et Simon, et Judas ? 56 et sorores ejus, nonne omnes apud nos sunt ?
unde ergo huic omnia ista ? 57 Et scandalizabantur in eo. Jesus autem dixit
eis : Non est propheta sine honore, nisi in patria sua, et in domo sua. 58 Et
non fecit ibi virtutes multas propter incredulitatem illorum.
Cap. 14 1 In illo tempore audivit Herodes tetrarcha famam Jesu : 2 et
ait pueris suis : Hic est Joannes Baptista : ipse surrexit a mortuis, et ideo
virtutes operantur in eo. 3 Herodes enim tenuit Joannem, et alligavit eum :
et posuit in carcerem propter Herodiadem uxorem fratris sui. 4 Dicebat
enim illi Joannes : Non licet tibi habere eam. 5 Et volens illum occidere,
timuit populum : quia sicut prophetam eum habebant. 6 Die autem natalis
Herodis saltavit filia Herodiadis in medio, et placuit Herodi : 7 unde cum
juramento pollicitus est ei dare quodcumque postulasset ab eo. 8 At illa
prmonita a matre sua : Da mihi, inquit, hic in disco caput Joannis
Baptist. 9 Et contristatus est rex : propter juramentum autem, et eos qui
pariter recumbebant, jussit dari. 10 Misitque et decollavit Joannem in
carcere. 11 Et allatum est caput ejus in disco, et datum est puell, et attulit
matri su. 12 Et accedentes discipuli ejus, tulerunt corpus ejus, et
sepelierunt illud : et venientes nuntiaverunt Jesu.
13
Quod cum audisset Jesus, secessit inde in navicula, in locum desertum

seorsum : et cum audissent turb, secut sunt eum pedestres de civitatibus.
14
Et exiens vidit turbam multam, et misertus est eis, et curavit languidos
1538/1834
eorum. 15 Vespere autem facto, accesserunt ad eum discipuli ejus, dicentes :

Desertus est locus, et hora jam prteriit : dimitte turbas, ut euntes in
castella, emant sibi escas. 16 Jesus autem dixit eis : Non habent necesse ire :
date illis vos manducare. 17 Responderunt ei : Non habemus hic nisi
quinque panes et duos pisces. 18 Qui ait eis : Afferte mihi illos huc. 19 Et
cum jussisset turbam discumbere super fnum, acceptis quinque panibus et
duobus piscibus, aspiciens in clum benedixit, et fregit, et dedit discipulis
panes, discipuli autem turbis. 20 Et manducaverunt omnes, et saturati sunt.
Et tulerunt reliquias, duodecim cophinos fragmentorum plenos.
21
Manducantium autem fuit numerus quinque millia virorum, exceptis
mulieribus et parvulis.
22
Et statim compulit Jesus discipulos ascendere in naviculam, et prcedere

eum trans fretum, donec dimitteret turbas. 23 Et dimissa turba, ascendit in
montem solus orare. Vespere autem facto solus erat ibi : 24 navicula autem
in medio mari jactabatur fluctibus : erat enim contrarius ventus. 25 Quarta
enim vigilia noctis, venit ad eos ambulans super mare. 26 Et videntes eum
super mare ambulantem, turbati sunt, dicentes : Quia phantasma est. Et pr
timore clamaverunt. 27 Statimque Jesus locutus est eis, dicens : Habete
fiduciam : ego sum, nolite timere. 28 Respondens autem Petrus, dixit :
Domine, si tu es, jube me ad te venire super aquas. 29 At ipse ait : Veni. Et
descendens Petrus de navicula, ambulabat super aquam ut veniret ad
Jesum. 30 Videns vero ventum validum, timuit : et cum cpisset mergi,
clamavit dicens : Domine, salvum me fac. 31 Et continuo Jesus extendens
manum, apprehendit eum : et ait illi : Modic fidei, quare dubitasti ? 32 Et
cum ascendissent in naviculam, cessavit ventus. 33 Qui autem in navicula
erant, venerunt, et adoraverunt eum, dicentes : Vere Filius Dei es. 34 Et cum
transfretassent, venerunt in terram Genesar. 35 Et cum cognovissent eum
viri loci illius, miserunt in universam regionem illam, et obtulerunt ei
omnes male habentes : 36 et rogabant eum ut vel fimbriam vestimenti ejus
tangerent. Et quicumque tetigerunt, salvi facti sunt.
Cap. 15 1 Tunc accesserunt ad eum ab Jerosolymis scrib et
pharisi, dicentes : 2 Quare discipuli tui transgrediuntur traditionem
seniorum ? non enim lavant manus suas cum panem manducant. 3 Ipse
autem respondens ait illis : Quare et vos transgredimini mandatum Dei
propter traditionem vestram ? Nam Deus dixit : 4 Honora patrem, et
matrem : et, Qui maledixerit patri, vel matri, morte moriatur. 5 Vos autem
dicitis : Quicumque dixerit patri, vel matri : Munus, quodcumque est ex
me, tibi proderit : 6 et non honorificavit patrem suum, aut matrem suam : et
irritum fecistis mandatum Dei propter traditionem vestram. 7 Hypocrit,
bene prophetavit de vobis Isaias, dicens :
1539/1834
Populus hic labiis me honorat :

cor autem eorum longe est a me.
9
Sine causa autem colunt me,
docentes doctrinas et mandata hominum.
10
Et convocatis ad se turbis, dixit eis : Audite, et intelligite. 11 Non quod

intrat in os, coinquinat hominem : sed quod procedit ex ore, hoc coinquinat
hominem. 12 Tunc accedentes discipuli ejus, dixerunt ei : Scis quia pharisi
audito verbo hoc, scandalizati sunt ? 13 At ille respondens ait : Omnis
plantatio, quam non plantavit Pater meus clestis, eradicabitur. 14 Sinite
illos : cci sunt, et duces ccorum ; ccus autem si cco ducatum prstet,
ambo in foveam cadunt. 15 Respondens autem Petrus dixit ei : Edissere
nobis parabolam istam. 16 At ille dixit : Adhuc et vos sine intellectu estis ?
17
Non intelligitis quia omne quod in os intrat, in ventrem vadit, et in
secessum emittitur ? 18 Qu autem procedunt de ore, de corde exeunt, et ea
coinquinant hominem : 19 de corde enim exeunt cogitationes mal,
homicidia, adulteria, fornicationes, furta, falsa testimonia, blasphemi :
20
hc sunt, qu coinquinant hominem. Non lotis autem manibus
manducare, non coinquinat hominem.
21
Et egressus inde Jesus secessit in partes Tyri et Sidonis. 22 Et ecce mulier

chanana a finibus illis egressa clamavit, dicens ei : Miserere mei, Domine
fili David : filia mea male a dmonio vexatur. 23 Qui non respondit ei
verbum. Et accedentes discipuli ejus rogabant eum dicentes : Dimitte eam :
quia clamat post nos. 24 Ipse autem respondens ait : Non sum missus nisi ad
oves, qu perierunt domus Isral. 25 At illa venit, et adoravit eum, dicens :
Domine, adjuva me. 26 Qui respondens ait : Non est bonum sumere panem
filiorum, et mittere canibus. 27 At illa dixit : Etiam Domine : nam et catelli
edunt de micis qu cadunt de mensa dominorum suorum. 28 Tunc
respondens Jesus, ait illi : O mulier, magna est fides tua : fiat tibi sicut vis.
Et sanata est filia ejus ex illa hora.
29
Et cum transisset inde Jesus, venit secus mare Galil : et ascendens in

montem, sedebat ibi. 30 Et accesserunt ad eum turb mult, habentes
secum mutos, ccos, claudos, debiles, et alios multos : et projecerunt eos
ad pedes ejus, et curavit eos, 31 ita ut turb mirarentur, videntes mutos
loquentes, claudos ambulantes, ccos videntes : et magnificabant Deum
Isral. 32 Jesus autem, convocatis discipulis suis, dixit : Misereor turb,
quia triduo jam perseverant mecum, et non habent quod manducent : et
dimittere eos jejunos nolo, ne deficiant in via. 33 Et dicunt ei discipuli :
Unde ergo nobis in deserto panes tantos, ut saturemus turbam tantam ? 34 Et
ait illis Jesus : Quot habetis panes ? At illi dixerunt : Septem, et paucos
1540/1834
pisciculos. 35 Et prcepit turb ut discumberent super terram. 36 Et

accipiens septem panes, et pisces, et gratias agens, fregit, et dedit discipulis
suis, et discipuli dederunt populo. 37 Et comederunt omnes, et saturati sunt.
Et quod superfuit de fragmentis, tulerunt septem sportas plenas. 38 Erant
autem qui manducaverunt quatuor millia hominum, extra parvulos et
mulieres. 39 Et, dimissa turba, ascendit in naviculam : et venit in fines
Magedan.
Cap. 16 1 Et accesserunt ad eum pharisi et sadduci tentantes : et
rogaverunt eum ut signum de clo ostenderet eis. 2 At ille respondens, ait
illis : Facto vespere dicitis : Serenum erit, rubicundum est enim clum. 3 Et
mane : Hodie tempestas, rutilat enim triste clum. 4 Faciem ergo cli
dijudicare nostis : signa autem temporum non potestis scire ? Generatio
mala et adultera signum qurit : et signum non dabitur ei, nisi signum Jon
prophet. Et relictis illis, abiit.
5
Et cum venissent discipuli ejus trans fretum, obliti sunt panes accipere.
Qui dixit illis : Intuemini, et cavete a fermento pharisorum et
sadducorum. 7 At illi cogitabant intra se dicentes : Quia panes non
accepimus. 8 Sciens autem Jesus, dixit : Quid cogitatis intra vos modic
fidei, quia panes non habetis ? 9 Nondum intelligitis, neque recordamini
quinque panum in quinque millia hominum, et quot cophinos sumpsistis ?
10
neque septem panum in quatuor millia hominum, et quot sportas
sumpsistis ? 11 Quare non intelligitis, quia non de pane dixi vobis : Cavete a
fermento pharisorum et sadducorum ? 12 Tunc intellexerunt quia non
dixerit cavendum a fermento panum, sed a doctrina pharisorum et
sadducorum.
6
13
Venit autem Jesus in partes Csare Philippi : et interrogabat discipulos

suos, dicens : Quem dicunt homines esse Filium hominis ? 14 At illi
dixerunt : Alii Joannem Baptistam, alii autem Eliam, alii vero Jeremiam,
aut unum ex prophetis. 15 Dicit illis Jesus : Vos autem, quem me esse
dicitis ? 16 Respondens Simon Petrus dixit : Tu es Christus, Filius Dei vivi.
17
Respondens autem Jesus, dixit ei : Beatus es Simon Bar Jona : quia caro
et sanguis non revelavit tibi, sed Pater meus, qui in clis est. 18 Et ego dico
tibi, quia tu es Petrus, et super hanc petram dificabo Ecclesiam meam, et
port inferi non prvalebunt adversus eam. 19 Et tibi dabo claves regni
clorum. Et quodcumque ligaveris super terram, erit ligatum et in clis : et
quodcumque solveris super terram, erit solutum et in clis. 20 Tunc
prcepit discipulis suis ut nemini dicerent quia ipse esset Jesus Christus.
21
Exinde cpit Jesus ostendere discipulis suis, quia oporteret eum ire
Jerosolymam, et multa pati a senioribus, et scribis, et principibus
1541/1834
sacerdotum, et occidi, et tertia die resurgere. 22 Et assumens eum Petrus,

cpit increpare illum dicens : Absit a te, Domine : non erit tibi hoc. 23 Qui
conversus, dixit Petro : Vade post me Satana, scandalum es mihi : quia non
sapis ea qu Dei sunt, sed ea qu hominum. 24 Tunc Jesus dixit discipulis
suis : Si quis vult post me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem
suam, et sequatur me. 25 Qui enim voluerit animam suam salvam facere,
perdet eam : qui autem perdiderit animam suam propter me, inveniet eam.
26
Quid enim prodest homini, si mundum universum lucretur, anim vero
su detrimentum patiatur ? aut quam dabit homo commutationem pro
anima sua ? 27 Filius enim hominis venturus est in gloria Patris sui cum
angelis suis : et tunc reddet unicuique secundum opera ejus. 28 Amen dico
vobis, sunt quidam de hic stantibus, qui non gustabunt mortem, donec
videant Filium hominis venientem in regno suo.
Cap. 17 1 Et post dies sex assumit Jesus Petrum, et Jacobum, et
Joannem fratrem ejus, et ducit illos in montem excelsum seorsum : 2 et
transfiguratus est ante eos. Et resplenduit facies ejus sicut sol : vestimenta
autem ejus facta sunt alba sicut nix. 3 Et ecce apparuerunt illis Moyses et
Elias cum eo loquentes. 4 Respondens autem Petrus, dixit ad Jesum :
Domine, bonum est nos hic esse : si vis, faciamus tria tabernacula, tibi
unum, Moysi unum, et Eli unum. 5 Adhuc eo loquente, ecce nubes lucida
obumbravit eos. Et ecce vox de nube, dicens : Hic est Filius meus dilectus,
in quo mihi bene complacui : ipsum audite. 6 Et audientes discipuli
ceciderunt in faciem suam, et timuerunt valde. 7 Et accessit Jesus, et tetigit
eos : dixitque eis : Surgite, et nolite timere. 8 Levantes autem oculos suos,
neminem viderunt, nisi solum Jesum. 9 Et descendentibus illis de monte,
prcepit eis Jesus, dicens : Nemini dixeritis visionem, donec Filius hominis
a mortuis resurgat. 10 Et interrogaverunt eum discipuli, dicentes : Quid ergo
scrib dicunt, quod Eliam oporteat primum venire ? 11 At ille respondens,
ait eis : Elias quidem venturus est, et restituet omnia. 12 Dico autem vobis,
quia Elias jam venit, et non cognoverunt eum, sed fecerunt in eo
qucumque voluerunt. Sic et Filius hominis passurus est ab eis. 13 Tunc
intellexerunt discipuli, quia de Joanne Baptista dixisset eis.
14
Et cum venisset ad turbam, accessit ad eum homo genibus provolutus

ante eum, dicens : Domine, miserere filio meo, quia lunaticus est, et male
patitur : nam spe cadit in ignem, et crebro in aquam. 15 Et obtuli eum
discipulis tuis, et non potuerunt curare eum. 16 Respondens autem Jesus,
ait : O generatio incredula, et perversa, quousque ero vobiscum ? usquequo
patiar vos ? Afferte huc illum ad me. 17 Et increpavit illum Jesus, et exiit ab
eo dmonium, et curatus est puer ex illa hora. 18 Tunc accesserunt discipuli
ad Jesum secreto, et dixerunt : Quare nos non potuimus ejicere illum ?
19
Dixit illis Jesus : Propter incredulitatem vestram. Amen quippe dico
1542/1834
vobis, si habueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis monti huic : Transi
hinc illuc, et transibit, et nihil impossibile erit vobis. 20 Hoc autem genus
non ejicitur nisi per orationem et jejunium.
21
Conversantibus autem eis in Galila, dixit illis Jesus : Filius hominis

tradendus est in manus hominum : 22 et occident eum, et tertia die resurget.
Et contristati sunt vehementer.
23
Et cum venissent Capharnaum, accesserunt qui didrachma accipiebant ad

Petrum, et dixerunt ei : Magister vester non solvit didrachma ? 24 Ait :
Etiam. Et cum intrasset in domum, prvenit eum Jesus, dicens : Quid tibi
videtur Simon ? reges terr a quibus accipiunt tributum vel censum ? a
filiis suis, an ab alienis ? 25 Et ille dixit : Ab alienis. Dixit illi Jesus : Ergo
liberi sunt filii. 26 Ut autem non scandalizemus eos, vade ad mare, et mitte
hamum : et eum piscem, qui primus ascenderit, tolle : et aperto ore ejus,
invenies staterem : illum sumens, da eis pro me et te.
Cap. 18 1 In illa hora accesserunt discipuli ad Jesum, dicentes : Quis,
putas, major est in regno clorum ? 2 Et advocans Jesus parvulum, statuit
eum in medio eorum, 3 et dixit : Amen dico vobis, nisi conversi fueritis, et
efficiamini sicut parvuli, non intrabitis in regnum clorum. 4 Quicumque
ergo humiliaverit se sicut parvulus iste, hic est major in regno clorum.
5
Et qui susceperit unum parvulum talem in nomine meo, me suscipit : 6 qui
autem scandalizaverit unum de pusillis istis, qui in me credunt, expedit ei
ut suspendatur mola asinaria in collo ejus, et demergatur in profundum
maris. 7 V mundo a scandalis ! Necesse est enim ut veniant scandala :
verumtamen v homini illi, per quem scandalum venit. 8 Si autem manus
tua, vel pes tuus scandalizat te, abscide eum, et projice abs te : bonum tibi
est ad vitam ingredi debilem, vel claudum, quam duas manus vel duos
pedes habentem mitti in ignem ternum. 9 Et si oculus tuus scandalizat te,
erue eum, et projice abs te : bonum tibi est cum uno oculo in vitam intrare,
quam duos oculos habentem mitti in gehennam ignis. 10 Videte ne
contemnatis unum ex his pusillis : dico enim vobis, quia angeli eorum in
clis semper vident faciem Patris mei, qui in clis est. 11 Venit enim Filius
hominis salvare quod perierat. 12 Quid vobis videtur ? si fuerint alicui
centum oves, et erravit una ex eis : nonne relinquit nonaginta novem in
montibus, et vadit qurere eam qu erravit ? 13 Et si contigerit ut inveniat
eam : amen dico vobis, quia gaudet super eam magis quam super nonaginta
novem, qu non erraverunt. 14 Sic non est voluntas ante Patrem vestrum,
qui in clis est, ut pereat unus de pusillis istis.
15
Si autem peccaverit in te frater tuus, vade, et corripe eum inter te, et

ipsum solum : si te audierit, lucratus eris fratrem tuum. 16 Si autem te non
audierit, adhibe tecum adhuc unum, vel duos, ut in ore duorum, vel trium
1543/1834
testium stet omne verbum. 17 Quod si non audierit eos : dic ecclesi. Si
autem ecclesiam non audierit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus. 18 Amen
dico vobis, qucumque alligaveritis super terram, erunt ligata et in clo :
et qucumque solveritis super terram, erunt soluta et in clo. 19 Iterum dico
vobis, quia si duo ex vobis consenserint super terram, de omni re
quamcumque petierint, fiet illis a Patre meo, qui in clis est. 20 Ubi enim
sunt duo vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum.
21
Tunc accedens Petrus ad eum, dixit : Domine, quoties peccabit in me

frater meus, et dimittam ei ? usque septies ? 22 Dicit illi Jesus : Non dico
tibi usque septies : sed usque septuagies septies. 23 Ideo assimilatum est
regnum clorum homini regi, qui voluit rationem ponere cum servis suis.
24
Et cum cpisset rationem ponere, oblatus est ei unus, qui debebat ei
decem millia talenta. 25 Cum autem non haberet unde redderet, jussit eum
dominus ejus venundari, et uxorem ejus, et filios, et omnia qu habebat, et
reddi. 26 Procidens autem servus ille, orabat eum, dicens : Patientiam habe
in me, et omnia reddam tibi. 27 Misertus autem dominus servi illius, dimisit
eum, et debitum dimisit ei. 28 Egressus autem servus ille invenit unum de
conservis suis, qui debebat ei centum denarios : et tenens suffocavit eum,
dicens : Redde quod debes. 29 Et procidens conservus ejus, rogabat eum,
dicens : Patientiam habe in me, et omnia reddam tibi. 30 Ille autem noluit :
sed abiit, et misit eum in carcerem donec redderet debitum. 31 Videntes
autem conservi ejus qu fiebant, contristati sunt valde : et venerunt, et
narraverunt domino suo omnia qu facta fuerant. 32 Tunc vocavit illum
dominus suus : et ait illi : Serve nequam, omne debitum dimisi tibi
quoniam rogasti me : 33 nonne ergo oportuit et te misereri conservi tui, sicut
et ego tui misertus sum ? 34 Et iratus dominus ejus tradidit eum tortoribus,
quoadusque redderet universum debitum. 35 Sic et Pater meus clestis
faciet vobis, si non remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus vestris.
Cap. 19 1 Et factum est, cum consummasset Jesus sermones istos,
migravit a Galila, et venit in fines Jud trans Jordanem, 2 et secut sunt
eum turb mult, et curavit eos ibi. 3 Et accesserunt ad eum pharisi
tentantes eum, et dicentes : Si licet homini dimittere uxorem suam,
quacumque ex causa ? 4 Qui respondens, ait eis : Non legistis, quia qui fecit
hominem ab initio, masculum et feminam fecit eos ? Et dixit : 5 Propter hoc
dimittet homo patrem, et matrem, et adhrebit uxori su, et erunt duo in
carne una. 6 Itaque jam non sunt duo, sed una caro. Quod ergo Deus
conjunxit, homo non separet. 7 Dicunt illi : Quid ergo Moyses mandavit
dare libellum repudii, et dimittere ? 8 Ait illis : Quoniam Moyses ad
duritiam cordis vestri permisit vobis dimittere uxores vestras : ab initio
autem non fuit sic. 9 Dico autem vobis, quia quicumque dimiserit uxorem
suam, nisi ob fornicationem, et aliam duxerit, mchatur : et qui dimissam
1544/1834
duxerit, mchatur. 10 Dicunt ei discipuli ejus : Si ita est causa hominis cum
uxore, non expedit nubere. 11 Qui dixit illis : Non omnes capiunt verbum
istud, sed quibus datum est. 12 Sunt enim eunuchi, qui de matris utero sic
nati sunt : et sunt eunuchi, qui facti sunt ab hominibus : et sunt eunuchi, qui
seipsos castraverunt propter regnum clorum. Qui potest capere capiat.
13
Tunc oblati sunt ei parvuli, ut manus eis imponeret, et oraret. Discipuli

autem increpabant eos. 14 Jesus vero ait eis : Sinite parvulos, et nolite eos
prohibere ad me venire : talium est enim regnum clorum. 15 Et cum
imposuisset eis manus, abiit inde.
16
Et ecce unus accedens, ait illi : Magister bone, quid boni faciam ut
habeam vitam ternam ? 17 Qui dixit ei : Quid me interrogas de bono ?
Unus est bonus, Deus. Si autem vis ad vitam ingredi, serva mandata.
18
Dicit illi : Qu ? Jesus autem dixit : Non homicidium facies ; non
adulterabis ; non facies furtum ; non falsum testimonium dices ; 19 honora
patrem tuum, et matrem tuam, et diliges proximum tuum sicut teipsum.
20
Dicit illi adolescens : Omnia hc custodivi a juventute mea : quid adhuc
mihi deest ? 21 Ait illi Jesus : Si vis perfectus esse, vade, vende qu habes,
et da pauperibus, et habebis thesaurum in clo : et veni, sequere me.
22
Cum audisset autem adolescens verbum, abiit tristis : erat enim habens
multas possessiones. 23 Jesus autem dixit discipulis suis : Amen dico vobis,
quia dives difficile intrabit in regnum clorum. 24 Et iterum dico vobis :
Facilius est camelum per foramen acus transire, quam divitem intrare in
regnum clorum. 25 Auditis autem his, discipuli mirabantur valde,
dicentes : Quis ergo poterit salvus esse ? 26 Aspiciens autem Jesus, dixit
illis : Apud homines hoc impossibile est : apud Deum autem omnia
possibilia sunt.
27
Tunc respondens Petrus, dixit ei : Ecce nos reliquimus omnia, et secuti

sumus te : quid ergo erit nobis ? 28 Jesus autem dixit illis : Amen dico
vobis, quod vos, qui secuti estis me, in regeneratione cum sederit Filius
hominis in sede majestatis su, sedebitis et vos super sedes duodecim,
judicantes duodecim tribus Isral. 29 Et omnis qui reliquerit domum, vel
fratres, aut sorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut
agros propter nomen meum, centuplum accipiet, et vitam ternam
possidebit. 30 Multi autem erunt primi novissimi, et novissimi primi.
Cap. 20 1 Simile est regnum clorum homini patrifamilias, qui exiit

primo mane conducere operarios in vineam suam. 2 Conventione autem
facta cum operariis ex denario diurno, misit eos in vineam suam. 3 Et
egressus circa horam tertiam, vidit alios stantes in foro otiosos, 4 et dixit
illis : Ite et vos in vineam meam, et quod justum fuerit dabo vobis. 5 Illi
1545/1834
autem abierunt. Iterum autem exiit circa sextam et nonam horam : et fecit
similiter. 6 Circa undecimam vero exiit, et invenit alios stantes, et dicit
illis : Quid hic statis tota die otiosi ? 7 Dicunt ei : Quia nemo nos conduxit.
Dicit illis : Ite et vos in vineam meam. 8 Cum sero autem factum esset, dicit
dominus vine procuratori suo : Voca operarios, et redde illis mercedem
incipiens a novissimis usque ad primos. 9 Cum venissent ergo qui circa
undecimam horam venerant, acceperunt singulos denarios. 10 Venientes
autem et primi, arbitrati sunt quod plus essent accepturi : acceperunt autem
et ipsi singulos denarios. 11 Et accipientes murmurabant adversus
patremfamilias, 12 dicentes : Hi novissimi una hora fecerunt, et pares illos
nobis fecisti, qui portavimus pondus diei, et stus. 13 At ille respondens uni
eorum, dixit : Amice, non facio tibi injuriam : nonne ex denario convenisti
mecum ? 14 Tolle quod tuum est, et vade : volo autem et huic novissimo
dare sicut et tibi. 15 Aut non licet mihi quod volo, facere ? an oculus tuus
nequam est, quia ego bonus sum ? 16 Sic erunt novissimi primi, et primi
novissimi. Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.
17
Et ascendens Jesus Jerosolymam, assumpsit duodecim discipulos secreto,

et ait illis : 18 Ecce ascendimus Jerosolymam, et Filius hominis tradetur
principibus sacerdotum, et scribis, et condemnabunt eum morte, 19 et
tradent eum gentibus ad illudendum, et flagellandum, et crucifigendum, et
tertia die resurget.
20
Tunc accessit ad eum mater filiorum Zebedi cum filiis suis, adorans et
petens aliquid ab eo. 21 Qui dixit ei : Quid vis ? Ait illi : Dic ut sedeant hi
duo filii mei, unus ad dexteram tuam, et unus ad sinistram in regno tuo.
22
Respondens autem Jesus, dixit : Nescitis quid petatis. Potestis bibere
calicem, quem ego bibiturus sum ? Dicunt ei : Possumus. 23 Ait illis :
Calicem quidem meum bibetis : sedere autem ad dexteram meam vel
sinistram non est meum dare vobis, sed quibus paratum est a Patre meo.
24
Et audientes decem, indignati sunt de duobus fratribus. 25 Jesus autem
vocavit eos ad se, et ait : Scitis quia principes gentium dominantur eorum :
et qui majores sunt, potestatem exercent in eos. 26 Non ita erit inter vos :
sed quicumque voluerit inter vos major fieri, sit vester minister : 27 et qui
voluerit inter vos primus esse, erit vester servus. 28 Sicut Filius hominis non
venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro
multis.
29
Et egredientibus illis ab Jericho, secuta est eum turba multa, 30 et ecce

duo cci sedentes secus viam audierunt quia Jesus transiret : et
clamaverunt, dicentes : Domine, miserere nostri, fili David. 31 Turba autem
increpabat eos ut tacerent. At illi magis clamabant, dicentes : Domine,
miserere nostri, fili David. 32 Et stetit Jesus, et vocavit eos, et ait : Quid
1546/1834
vultis ut faciam vobis ? 33 Dicunt illi : Domine, ut aperiantur oculi nostri.

34
Misertus autem eorum Jesus, tetigit oculos eorum. Et confestim viderunt,
et secuti sunt eum.
Cap. 21 1 Et cum appropinquassent Jerosolymis, et venissent
Bethphage ad montem Oliveti : tunc Jesus misit duos discipulos, 2 dicens
eis : Ite in castellum, quod contra vos est, et statim invenietis asinam
alligatam, et pullum cum ea : solvite, et adducite mihi : 3 et si quis vobis
aliquid dixerit, dicite quia Dominus his opus habet : et confestim dimittet
eos. 4 Hoc autem totum factum est, ut adimpleretur quod dictum est per
prophetam dicentem :
5
Dicite fili Sion :
Ecce rex tuus venit tibi
mansuetus, sedens super asinam,
et pullum filium subjugalis.
6
Euntes autem discipuli fecerunt sicut prcepit illis Jesus. 7 Et adduxerunt
asinam, et pullum : et imposuerunt super eos vestimenta sua, et eum
desuper sedere fecerunt. 8 Plurima autem turba straverunt vestimenta sua in
via : alii autem cdebant ramos de arboribus, et sternebant in via : 9 turb
autem, qu prcedebant, et qu sequebantur, clamabant, dicentes :
Hosanna filio David : benedictus, qui venit in nomine Domini : hosanna in
altissimis. 10 Et cum intrasset Jerosolymam, commota est universa civitas,
dicens : Quis est hic ? 11 Populi autem dicebant : Hic est Jesus propheta a
Nazareth Galil. 12 Et intravit Jesus in templum Dei, et ejiciebat omnes
vendentes et ementes in templo, et mensas numulariorum, et cathedras
vendentium columbas evertit : 13 et dicit eis : Scriptum est : Domus mea
domus orationis vocabitur : vos autem fecistis illam speluncam latronum.
14
Et accesserunt ad eum cci, et claudi in templo : et sanavit eos.
15
Videntes autem principes sacerdotum et scrib mirabilia qu fecit, et
pueros clamantes in templo, et dicentes : Hosanna filio David : indignati
sunt, 16 et dixerunt ei : Audis quid isti dicunt ? Jesus autem dixit eis :
Utique. Numquam legistis : Quia ex ore infantium et lactentium perfecisti
laudem ? 17 Et relictis illis, abiit foras extra civitatem in Bethaniam : ibique
mansit.
18
Mane autem revertens in civitatem, esuriit. 19 Et videns fici arborem

unam secus viam, venit ad eam : et nihil invenit in ea nisi folia tantum, et
ait illi : Numquam ex te fructus nascatur in sempiternum. Et arefacta est
continuo ficulnea. 20 Et videntes discipuli, mirati sunt, dicentes : Quomodo
continuo aruit ? 21 Respondens autem Jesus, ait eis : Amen dico vobis, si
habueritis fidem, et non hsitaveritis, non solum de ficulnea facietis, sed et
si monti huic dixeritis : Tolle, et jacta te in mare, fiet. 22 Et omnia
qucumque petieritis in oratione credentes, accipietis.
1547/1834
23
Et cum venisset in templum, accesserunt ad eum docentem principes

sacerdotum, et seniores populi, dicentes : In qua potestate hc facis ? et
quis tibi dedit hanc potestatem ? 24 Respondens Jesus dixit eis : Interrogabo
vos et ego unum sermonem : quem si dixeritis mihi, et ego vobis dicam in
qua potestate hc facio. 25 Baptismus Joannis unde erat ? e clo, an ex
hominibus ? At illi cogitabant inter se, dicentes : 26 Si dixerimus, e clo,
dicet nobis : Quare ergo non credidistis illi ? Si autem dixerimus, ex
hominibus, timemus turbam : omnes enim habebant Joannem sicut
prophetam. 27 Et respondentes Jesu, dixerunt : Nescimus. Ait illis et ipse :
Nec ego dico vobis in qua potestate hc facio.
28
Quid autem vobis videtur ? Homo quidam habebat duos filios, et

accedens ad primum, dixit : Fili, vade hodie, operare in vinea mea. 29 Ille
autem respondens, ait : Nolo. Postea autem, pnitentia motus, abiit.
30
Accedens autem ad alterum, dixit similiter. At ille respondens, ait : Eo,
domine, et non ivit : 31 quis ex duobus fecit voluntatem patris ? Dicunt ei :
Primus. Dicit illis Jesus : Amen dico vobis, quia publicani et meretrices
prcedent vos in regnum Dei. 32 Venit enim ad vos Joannes in via justiti,
et non credidistis ei : publicani autem et meretrices crediderunt ei : vos
autem videntes nec pnitentiam habuistis postea, ut crederetis ei.
33
Aliam parabolam audite : Homo erat paterfamilias, qui plantavit vineam,

et sepem circumdedit ei, et fodit in ea torcular, et dificavit turrim, et
locavit eam agricolis, et peregre profectus est. 34 Cum autem tempus
fructuum appropinquasset, misit servos suos ad agricolas, ut acciperent
fructus ejus. 35 Et agricol, apprehensis servis ejus, alium ceciderunt, alium
occiderunt, alium vero lapidaverunt. 36 Iterum misit alios servos plures
prioribus, et fecerunt illis similiter. 37 Novissime autem misit ad eos filium
suum, dicens : Verebuntur filium meum. 38 Agricol autem videntes filium
dixerunt intra se : Hic est hres, venite, occidamus eum, et habebimus
hreditatem ejus. 39 Et apprehensum eum ejecerunt extra vineam, et
occiderunt. 40 Cum ergo venerit dominus vine, quid faciet agricolis illis ?
41
Aiunt illi : Malos male perdet : et vineam suam locabit aliis agricolis, qui
reddant ei fructum temporibus suis. 42 Dicit illis Jesus : Numquam legistis
in Scripturis :
Lapidem quem reprobaverunt dificantes,
hic factus est in caput anguli :
a Domino factum est istud,
et est mirabile in oculis nostris ?
43
Ideo dico vobis, quia auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur genti
facienti fructus ejus. 44 Et qui ceciderit super lapidem istum, confringetur :
super quem vero ceciderit, conteret eum. 45 Et cum audissent principes
1548/1834
sacerdotum et pharisi parabolas ejus, cognoverunt quod de ipsis diceret.

46
Et qurentes eum tenere, timuerunt turbas : quoniam sicut prophetam
eum habebant.
Cap. 22 1 Et respondens Jesus, dixit iterum in parabolis eis, dicens :
2
Simile factum est regnum clorum homini regi, qui fecit nuptias filio suo.
3
Et misit servos suos vocare invitatos ad nuptias, et nolebant venire.
4
Iterum misit alios servos, dicens : Dicite invitatis : Ecce prandium meum
paravi, tauri mei et altilia occisa sunt, et omnia parata : venite ad nuptias.
5
Illi autem neglexerunt : et abierunt, alius in villam suam, alius vero ad
negotiationem suam : 6 reliqui vero tenuerunt servos ejus, et contumeliis
affectos occiderunt. 7 Rex autem cum audisset, iratus est : et missis
exercitibus suis, perdidit homicidas illos, et civitatem illorum succendit.
8
Tunc ait servis suis : Nupti quidem parat sunt, sed qui invitati erant,
non fuerunt digni : 9 ite ergo ad exitus viarum, et quoscumque inveneritis,
vocate ad nuptias. 10 Et egressi servi ejus in vias, congregaverunt omnes
quos invenerunt, malos et bonos : et implet sunt nupti discumbentium.
11
Intravit autem rex ut videret discumbentes, et vidit ibi hominem non
vestitum veste nuptiali. 12 Et ait illi : Amice, quomodo huc intrasti non
habens vestem nuptialem ? At ille obmutuit. 13 Tunc dicit rex ministris :
Ligatis manibus et pedibus ejus, mittite eum in tenebras exteriores : ibi erit
fletus et stridor dentium. 14 Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.
15
Tunc abeuntes pharisi, consilium inierunt ut caperent eum in sermone.

Et mittunt ei discipulos suos cum Herodianis, dicentes : Magister, scimus
quia verax es, et viam Dei in veritate doces, et non est tibi cura de aliquo :
non enim respicis personam hominum : 17 dic ergo nobis quid tibi videtur,
licet censum dare Csari, an non ? 18 Cognita autem Jesus nequitia eorum,
ait : Quid me tentatis, hypocrit ? 19 ostendite mihi numisma census. At illi
obtulerunt ei denarium. 20 Et ait illis Jesus : Cujus est imago hc, et
superscriptio ? 21 Dicunt ei : Csaris. Tunc ait illis : Reddite ergo qu sunt
Csaris, Csari : et qu sunt Dei, Deo. 22 Et audientes mirati sunt, et
relicto eo abierunt.
16
23
In illo die accesserunt ad eum sadduci, qui dicunt non esse

resurrectionem : et interrogaverunt eum, 24 dicentes : Magister, Moyses
dixit : Si quis mortuus fuerit non habens filium, ut ducat frater ejus uxorem
illius, et suscitet semen fratri suo. 25 Erant autem apud nos septem fratres :
et primus, uxore ducta, defunctus est : et non habens semen, reliquit
uxorem suam fratri suo. 26 Similiter secundus, et tertius usque ad septimum.
27
Novissime autem omnium et mulier defuncta est. 28 In resurrectione ergo
cujus erit de septem uxor ? omnes enim habuerunt eam. 29 Respondens
autem Jesus, ait illis : Erratis nescientes Scripturas, neque virtutem Dei.
1549/1834
30
In resurrectione enim neque nubent, neque nubentur : sed erunt sicut

angeli Dei in clo. 31 De resurrectione autem mortuorum non legistis quod
dictum est a Deo dicente vobis : 32 Ego sum Deus Abraham, et Deus Isaac,
et Deus Jacob ? Non est Deus mortuorum, sed viventium. 33 Et audientes
turb, mirabantur in doctrina ejus.
34
Pharisi autem audientes quod silentium imposuisset sadducis,

convenerunt in unum : 35 et interrogavit eum unus ex eis legis doctor,
tentans eum : 36 Magister, quod est mandatum magnum in lege ? 37 Ait illi
Jesus : Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota anima
tua, et in tota mente tua. 38 Hoc est maximum, et primum mandatum.
39
Secundum autem simile est huic : Diliges proximum tuum, sicut teipsum.
40
In his duobus mandatis universa lex pendet, et prophet.
41
Congregatis autem pharisis, interrogavit eos Jesus, 42 dicens : Quid

vobis videtur de Christo ? cujus filius est ? Dicunt ei : David. 43 Ait illis :
Quomodo ergo David in spiritu vocat eum Dominum, dicens : 44 Dixit
Dominus Domino meo : Sede a dextris meis, donec ponam inimicos tuos
scabellum pedum tuorum ? 45 Si ergo David vocat eum Dominum,
quomodo filius ejus est ? 46 Et nemo poterat ei respondere verbum : neque
ausus fuit quisquam ex illa die eum amplius interrogare.
Cap. 23 1 Tunc Jesus locutus est ad turbas, et ad discipulos suos,
2
dicens : Super cathedram Moysi sederunt scrib et pharisi. 3 Omnia
ergo qucumque dixerint vobis, servate, et facite : secundum opera vero
eorum nolite facere : dicunt enim, et non faciunt. 4 Alligant enim onera
gravia, et importabilia, et imponunt in humeros hominum : digito autem
suo nolunt ea movere. 5 Omnia vero opera sua faciunt ut videantur ab
hominibus : dilatant enim phylacteria sua, et magnificant fimbrias. 6 Amant
autem primos recubitus in cnis, et primas cathedras in synagogis, 7 et
salutationes in foro, et vocari ab hominibus Rabbi. 8 Vos autem nolite
vocari Rabbi : unus est enim magister vester, omnes autem vos fratres estis.
9
Et patrem nolite vocare vobis super terram : unus est enim pater vester qui
in clis est. 10 Nec vocemini magistri : quia magister vester unus est,
Christus. 11 Qui major est vestrum, erit minister vester. 12 Qui autem se
exaltaverit, humiliabitur : et qui se humiliaverit, exaltabitur.
13
V autem vobis scrib et pharisi hypocrit, quia clauditis regnum

clorum ante homines ! vos enim non intratis, nec intrountes sinitis
intrare. 14 V vobis scrib et pharisi hypocrit, quia comeditis domos
viduarum, orationes longas orantes ! propter hoc amplius accipietis
judicium. 15 V vobis scrib et pharisi hypocrit, quia circuitis mare, et
aridam, ut faciatis unum proselytum, et cum fuerit factus, facitis eum filium
1550/1834
gehenn duplo quam vos. 16 V vobis duces cci, qui dicitis : Quicumque
juraverit per templum, nihil est : qui autem juraverit in auro templo, debet.
17
Stulti et cci : quid enim majus est ? aurum, an templum, quod
sanctificat aurum ? 18 Et quicumque juraverit in altari, nihil est : quicumque
autem juraverit in dono, quod est super illud, debet. 19 Cci : quid enim
majus est, donum, an altare, quod sanctificat donum ? 20 Qui ergo jurat in
altari, jurat in eo, et in omnibus qu super illud sunt. 21 Et quicumque
juraverit in templo, jurat in illo, et in eo qui habitat in ipso : 22 et qui jurat in
clo, jurat in throno Dei, et in eo qui sedet super eum. 23 V vobis scrib
et pharisi hypocrit, qui decimatis mentham, et anethum, et cyminum, et
reliquistis qu graviora sunt legis, judicium, et misericordiam, et fidem !
hc oportuit facere, et illa non omittere. 24 Duces cci, excolantes culicem,
camelum autem glutientes. 25 V vobis scrib et pharisi hypocrit, quia
mundatis quod deforis est calicis et paropsidis ; intus autem pleni estis
rapina et immunditia ! 26 Pharise cce, munda prius quod intus est calicis,
et paropsidis, ut fiat id, quod deforis est, mundum. 27 V vobis scrib et
pharisi hypocrit, quia similes estis sepulchris dealbatis, qu a foris
parent hominibus speciosa, intus vero pleni sunt ossibus mortuorum, et
omni spurcitia ! 28 Sic et vos a foris quidem paretis hominibus justi : intus
autem pleni estis hypocrisi et iniquitate. 29 V vobis scrib et pharisi
hypocrit, qui dificatis sepulchra prophetarum, et ornatis monumenta
justorum, 30 et dicitis : Si fuissemus in diebus patrum nostrorum, non
essemus socii eorum in sanguine prophetarum ! 31 itaque testimonio estis
vobismetipsis, quia filii estis eorum, qui prophetas occiderunt. 32 Et vos
implete mensuram patrum vestrorum. 33 Serpentes, genimina viperarum,
quomodo fugietis a judicio gehenn ?
34
Ideo ecce ego mitto ad vos prophetas, et sapientes, et scribas, et ex illis

occidetis, et crucifigetis, et ex eis flagellabitis in synagogis vestris, et
persequemini de civitate in civitatem : 35 ut veniat super vos omnis sanguis
justus, qui effusus est super terram, a sanguine Abel justi usque ad
sanguinem Zachari, filii Barachi, quem occidistis inter templum et
altare. 36 Amen dico vobis, venient hc omnia super generationem istam.
37
Jerusalem, Jerusalem, qu occidis prophetas, et lapidas eos, qui ad te
missi sunt, quoties volui congregare filios tuos, quemadmodum gallina
congregat pullos suos sub alas, et noluisti ? 38 Ecce relinquetur vobis domus
vestra deserta. 39 Dico enim vobis, non me videbitis amodo, donec dicatis :
Benedictus, qui venit in nomine Domini.
Cap. 24 1 Et egressus Jesus de templo, ibat. Et accesserunt discipuli
ejus, ut ostenderent ei dificationes templi. 2 Ipse autem respondens dixit
illis : Videtis hc omnia ? amen dico vobis, non relinquetur hic lapis super
lapidem, qui non destruatur.
1551/1834
Sedente autem eo super montem Oliveti, accesserunt ad eum discipuli

secreto, dicentes : Dic nobis, quando hc erunt ? et quod signum adventus
tui, et consummationis sculi ? 4 Et respondens Jesus, dixit eis : Videte ne
quis vos seducat : 5 multi enim venient in nomine meo, dicentes : Ego sum
Christus : et multos seducent. 6 Audituri enim estis prlia, et opiniones
prliorum. Videte ne turbemini : oportet enim hc fieri, sed nondum est
finis : 7 consurget enim gens in gentem, et regnum in regnum, et erunt
pestilenti, et fames, et terrmotus per loca : 8 hc autem omnia initia sunt
dolorum.
9
Tunc tradent vos in tribulationem, et occident vos : et eritis odio omnibus

gentibus propter nomen meum. 10 Et tunc scandalizabuntur multi, et
invicem tradent, et odio habebunt invicem. 11 Et multi pseudoprophet
surgent, et seducent multos. 12 Et quoniam abundavit iniquitas, refrigescet
caritas multorum : 13 qui autem perseveraverit usque in finem, hic salvus
erit. 14 Et prdicabitur hoc Evangelium regni in universo orbe, in
testimonium omnibus gentibus : et tunc veniet consummatio.
15
Cum ergo videritis abominationem desolationis, qu dicta est a Daniele

propheta, stantem in loco sancto, qui legit, intelligat : 16 tunc qui in Juda
sunt, fugiant ad montes : 17 et qui in tecto, non descendat tollere aliquid de
domo sua : 18 et qui in agro, non revertatur tollere tunicam suam. 19 V
autem prgnantibus et nutrientibus in illis diebus !
20
Orate autem ut non fiat fuga vestra in hieme, vel sabbato : 21 erit enim
tunc tribulatio magna, qualis non fuit ab initio mundi usque modo, neque
fiet. 22 Et nisi breviati fuissent dies illi, non fieret salva omnis caro : sed
propter electos breviabuntur dies illi. 23 Tunc si quis vobis dixerit : Ecce hic
est Christus, aut illic : nolite credere. 24 Surgent enim pseudochristi, et
pseudoprophet : et dabunt signa magna, et prodigia, ita ut in errorem
inducantur (si fieri potest) etiam electi. 25 Ecce prdixi vobis. 26 Si ergo
dixerint vobis : Ecce in deserto est, nolite exire ; Ecce in penetralibus,
nolite credere. 27 Sicut enim fulgur exit ab oriente, et paret usque in
occidentem : ita erit et adventus Filii hominis. 28 Ubicumque fuerit corpus,
illic congregabuntur et aquil.
29
Statim autem post tribulationem dierum illorum sol obscurabitur, et luna

non dabit lumen suum, et stell cadent de clo, et virtutes clorum
commovebuntur : 30 et tunc parebit signum Filii hominis in clo : et tunc
plangent omnes tribus terr : et videbunt Filium hominis venientem in
nubibus cli cum virtute multa et majestate. 31 Et mittet angelos suos cum
tuba, et voce magna : et congregabunt electos ejus a quatuor ventis, a
1552/1834
summis clorum usque ad terminos eorum.

32
Ab arbore autem fici discite parabolam : cum jam ramus ejus tener fuerit,
et folia nata, scitis quia prope est stas : 33 ita et vos cum videritis hc
omnia, scitote quia prope est, in januis. 34 Amen dico vobis, quia non
prteribit generatio hc, donec omnia hc fiant. 35 Clum et terra
transibunt, verba autem mea non prteribunt.
36
De die autem illa et hora nemo scit, neque angeli clorum, nisi solus
Pater. 37 Sicut autem in diebus No, ita erit et adventus Filii hominis :
38
sicut enim erant in diebus ante diluvium comedentes et bibentes,
nubentes et nuptum tradentes, usque ad eum diem, quo intravit No in
arcam, 39 et non cognoverunt donec venit diluvium, et tulit omnes : ita erit
et adventus Filii hominis. 40 Tunc duo erunt in agro : unus assumetur, et
unus relinquetur. 41 Du molentes in mola : una assumetur, et una
relinquetur.
42
Vigilate ergo, quia nescitis qua hora Dominus vester venturus sit. 43 Illud
autem scitote, quoniam si sciret paterfamilias qua hora fur venturus esset,
vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam. 44 Ideo et vos estote
parati : quia qua nescitis hora Filius hominis venturus est. 45 Quis, putas, est
fidelis servus, et prudens, quem constituit dominus suus super familiam
suam ut det illis cibum in tempore ? 46 Beatus ille servus, quem cum venerit
dominus ejus, invenerit sic facientem. 47 Amen dico vobis, quoniam super
omnia bona sua constituet eum. 48 Si autem dixerit malus servus ille in
corde suo : Moram fecit dominus meus venire : 49 et cperit percutere
conservos suos, manducet autem et bibat cum ebriosis : 50 veniet dominus
servi illius in die qua non sperat, et hora qua ignorat : 51 et dividet eum,
partemque ejus ponet cum hypocritis : illic erit fletus et stridor dentium.
Cap. 25 1 Tunc simile erit regnum clorum decem virginibus : qu
accipientes lampades suas exierunt obviam sponso et spons. 2 Quinque
autem ex eis erant fatu, et quinque prudentes : 3 sed quinque fatu,
acceptis lampadibus, non sumpserunt oleum secum : 4 prudentes vero
acceperunt oleum in vasis suis cum lampadibus. 5 Moram autem faciente
sponso, dormitaverunt omnes et dormierunt. 6 Media autem nocte clamor
factus est : Ecce sponsus venit, exite obviam ei. 7 Tunc surrexerunt omnes
virgines ill, et ornaverunt lampades suas. 8 Fatu autem sapientibus
dixerunt : Date nobis de oleo vestro, quia lampades nostr extinguuntur.
9
Responderunt prudentes, dicentes : Ne forte non sufficiat nobis, et vobis,
ite potius ad vendentes, et emite vobis. 10 Dum autem irent emere, venit
sponsus : et qu parat erant, intraverunt cum eo ad nuptias, et clausa est
janua. 11 Novissime vero veniunt et reliqu virgines, dicentes : Domine,
1553/1834
domine, aperi nobis. 12 At ille respondens, ait : Amen dico vobis, nescio
vos. 13 Vigilate itaque, quia nescitis diem, neque horam.
14
Sicut enim homo peregre proficiscens, vocavit servos suos, et tradidit

illis bona sua. 15 Et uni dedit quinque talenta, alii autem duo, alii vero
unum, unicuique secundum propriam virtutem : et profectus est statim.
16
Abiit autem qui quinque talenta acceperat, et operatus est in eis, et
lucratus est alia quinque. 17 Similiter et qui duo acceperat, lucratus est alia
duo. 18 Qui autem unum acceperat, abiens fodit in terram, et abscondit
pecuniam domini sui. 19 Post multum vero temporis venit dominus
servorum illorum, et posuit rationem cum eis. 20 Et accedens qui quinque
talenta acceperat, obtulit alia quinque talenta, dicens : Domine, quinque
talenta tradidisti mihi, ecce alia quinque superlucratus sum. 21 Ait illi
dominus ejus : Euge serve bone, et fidelis : quia super pauca fuisti fidelis,
super multa te constituam ; intra in gaudium domini tui. 22 Accessit autem
et qui duo talenta acceperat, et ait : Domine, duo talenta tradidisti mihi,
ecce alia duo lucratus sum. 23 Ait illi dominus ejus : Euge serve bone, et
fidelis : quia super pauca fuisti fidelis, super multa te constituam ; intra in
gaudium domini tui. 24 Accedens autem et qui unum talentum acceperat,
ait : Domine, scio quia homo durus es ; metis ubi non seminasti, et
congregas ubi non sparsisti : 25 et timens abii, et abscondi talentum tuum in
terra : ecce habes quod tuum est. 26 Respondens autem dominus ejus, dixit
ei : Serve male, et piger, sciebas quia meto ubi non semino, et congrego ubi
non sparsi : 27 oportuit ergo te committere pecuniam meam numulariis, et
veniens ego recepissem utique quod meum est cum usura. 28 Tollite itaque
ab eo talentum, et date ei qui habet decem talenta : 29 omni enim habenti
dabitur, et abundabit : ei autem qui non habet, et quod videtur habere,
auferetur ab eo. 30 Et inutilem servum ejicite in tenebras exteriores : illic
erit fletus, et stridor dentium.
31
Cum autem venerit Filius hominis in majestate sua, et omnes angeli cum
eo, tunc sedebit super sedem majestatis su : 32 et congregabuntur ante eum
omnes gentes, et separabit eos ab invicem, sicut pastor segregat oves ab
hdis : 33 et statuet oves quidem a dextris suis, hdos autem a sinistris.
34
Tunc dicet rex his qui a dextris ejus erunt : Venite benedicti Patris mei,
possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi : 35 esurivi enim, et
dedistis mihi manducare : sitivi, et dedistis mihi bibere : hospes eram, et
collegistis me : 36 nudus, et cooperuistis me : infirmus, et visitastis me : in
carcere eram, et venistis ad me. 37 Tunc respondebunt ei justi, dicentes :
Domine, quando te vidimus esurientem, et pavimus te : sitientem, et
dedimus tibi potum ? 38 quando autem te vidimus hospitem, et collegimus
te : aut nudum, et cooperuimus te ? 39 aut quando te vidimus infirmum, aut
in carcere, et venimus ad te ? 40 Et respondens rex, dicet illis : Amen dico
1554/1834
vobis, quamdiu fecistis uni ex his fratribus meis minimis, mihi fecistis.
41
Tunc dicet et his qui a sinistris erunt : Discedite a me maledicti in ignem
ternum, qui paratus est diabolo, et angelis ejus : 42 esurivi enim, et non
dedistis mihi manducare : sitivi, et non desistis mihi potum : 43 hospes
eram, et non collegistis me : nudus, et non cooperuistis me : infirmus, et in
carcere, et non visitastis me. 44 Tunc respondebunt ei et ipsi, dicentes :
Domine, quando te vidimus esurientem, aut sitientem, aut hospitem, aut
nudum, aut infirmum, aut in carcere, et non ministravimus tibi ? 45 Tunc
respondebit illis, dicens : Amen dico vobis : Quamdiu non fecistis uni de
minoribus his, nec mihi fecistis. 46 Et ibunt hi in supplicium ternum : justi
autem in vitam ternam.
Cap. 26 1 Et factum est : cum consummasset Jesus sermones hos
omnes, dixit discipulis suis : 2 Scitis quia post biduum Pascha fiet, et Filius
hominis tradetur ut crucifigatur. 3 Tunc congregati sunt principes
sacerdotum, et seniores populi, in atrium principis sacerdotum, qui
dicebatur Caiphas : 4 et consilium fecerunt ut Jesum dolo tenerent, et
occiderent. 5 Dicebant autem : Non in die festo, ne forte tumultus fieret in
populo.
6
Cum autem Jesus esset in Bethania in domo Simonis leprosi, 7 accessit ad

eum mulier habens alabastrum unguenti pretiosi, et effudit super caput
ipsius recumbentis. 8 Videntes autem discipuli, indignati sunt, dicentes : Ut
quid perditio hc ? 9 potuit enim istud venundari multo, et dari pauperibus.
10
Sciens autem Jesus, ait illis : Quid molesti estis huic mulieri ? opus enim
bonum operata est in me. 11 Nam semper pauperes habetis vobiscum : me
autem non semper habetis. 12 Mittens enim hc unguentum hoc in corpus
meum, ad sepeliendum me fecit. 13 Amen dico vobis, ubicumque
prdicatum fuerit hoc Evangelium in toto mundo, dicetur et quod hc fecit
in memoriam ejus.
14
Tunc abiit unus de duodecim, qui dicebatur Judas Iscariotes, ad principes

sacerdotum : 15 et ait illis : Quid vultis mihi dare, et ego vobis eum tradam ?
At illi constituerunt ei triginta argenteos. 16 Et exinde qurebat
opportunitatem ut eum traderet.
17
Prima autem die azymorum accesserunt discipuli ad Jesum, dicentes :

Ubi vis paremus tibi comedere Pascha ? 18 At Jesus dixit : Ite in civitatem
ad quemdam, et dicite ei : Magister dicit : Tempus meum prope est, apud te
facio Pascha cum discipulis meis. 19 Et fecerunt discipuli sicut constituit
illis Jesus, et paraverunt Pascha. 20 Vespere autem facto, discumbebat cum
duodecim discipulis suis. 21 Et edentibus illis, dixit : Amen dico vobis, quia
unus vestrum me traditurus est. 22 Et contristati valde, cperunt singuli
1555/1834
dicere : Numquid ego sum Domine ? 23 At ipse respondens, ait : Qui

intingit mecum manum in paropside, hic me tradet. 24 Filius quidem
hominis vadit, sicut scriptum est de illo : v autem homini illi, per quem
Filius hominis tradetur ! bonum erat ei, si natus non fuisset homo ille.
25
Respondens autem Judas, qui tradidit eum, dixit : Numquid ego sum
Rabbi ? Ait illi : Tu dixisti.
26
Cnantibus autem eis, accepit Jesus panem, et benedixit, ac fregit,

deditque discipulis suis, et ait : Accipite, et comedite : hoc est corpus
meum. 27 Et accipiens calicem, gratias egit : et dedit illis, dicens : Bibite ex
hoc omnes. 28 Hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis
effundetur in remissionem peccatorum. 29 Dico autem vobis : non bibam
amodo de hoc genimine vitis usque in diem illum, cum illud bibam
vobiscum novum in regno Patris mei.
30
Et hymno dicto, exierunt in montem Oliveti. 31 Tunc dicit illis Jesus :

Omnes vos scandalum patiemini in me in ista nocte. Scriptum est enim :
Percutiam pastorem, et dispergentur oves gregis. 32 Postquam autem
resurrexero, prcedam vos in Galilam. 33 Respondens autem Petrus, ait
illi : Et si omnes scandalizati fuerint in te, ego numquam scandalizabor.
34
Ait illi Jesus : Amen dico tibi, quia in hac nocte, antequam gallus cantet,
ter me negabis. 35 Ait illi Petrus : Etiamsi oportuerit me mori tecum, non te
negabo. Similiter et omnes discipuli dixerunt.
36
Tunc venit Jesus cum illis in villam, qu dicitur Gethsemani, et dixit

discipulis suis : Sedete hic donec vadam illuc, et orem. 37 Et assumpto
Petro, et duobus filiis Zebedi, cpit contristari et mstus esse. 38 Tunc ait
illis : Tristis est anima mea usque ad mortem : sustinete hic, et vigilate
mecum. 39 Et progressus pusillum, procidit in faciem suam, orans, et
dicens : Pater mi, si possibile est, transeat a me calix iste : verumtamen non
sicut ego volo, sed sicut tu. 40 Et venit ad discipulos suos, et invenit eos
dormientes, et dicit Petro : Sic non potuistis una hora vigilare mecum ?
41
Vigilate, et orate ut non intretis in tentationem. Spiritus quidem promptus
est, caro autem infirma. 42 Iterum secundo abiit, et oravit, dicens : Pater mi,
si non potest hic calix transire nisi bibam illum, fiat voluntas tua. 43 Et venit
iterum, et invenit eos dormientes : erant enim oculi eorum gravati. 44 Et
relictis illis, iterum abiit, et oravit tertio, eumdem sermonem dicens.
45
Tunc venit ad discipulos suos, et dicit illis : Dormite jam, et requiescite :
ecce appropinquavit hora, et Filius hominis tradetur in manus peccatorum.
46
Surgite, eamus : ecce appropinquavit qui me tradet.
47
Adhuc eo loquente, ecce Judas unus de duodecim venit, et cum eo turba

multa cum gladiis et fustibus, missi a principibus sacerdotum, et senioribus
1556/1834
populi. 48 Qui autem tradidit eum, dedit illis signum, dicens : Quemcumque
osculatus fuero, ipse est, tenete eum. 49 Et confestim accedens ad Jesum,
dixit : Ave Rabbi. Et osculatus est eum. 50 Dixitque illi Jesus : Amice, ad
quid venisti ? Tunc accesserunt, et manus injecerunt in Jesum, et tenuerunt
eum. 51 Et ecce unus ex his qui erant cum Jesu, extendens manum, exemit
gladium suum, et percutiens servum principis sacerdotum amputavit
auriculam ejus. 52 Tunc ait illi Jesus : Converte gladium tuum in locum
suum : omnes enim, qui acceperint gladium, gladio peribunt. 53 An putas,
quia non possum rogare patrem meum, et exhibebit mihi modo plusquam
duodecim legiones angelorum ? 54 Quomodo ergo implebuntur Scriptur,
quia sic oportet fieri ? 55 In illa hora dixit Jesus turbis : Tamquam ad
latronem existis cum gladiis et fustibus comprehendere me : quotidie apud
vos sedebam docens in templo, et non me tenuistis. 56 Hoc autem totum
factum est, ut adimplerentur Scriptur prophetarum. Tunc discipuli omnes,
relicto eo, fugerunt.
57
At illi tenentes Jesum, duxerunt ad Caipham principem sacerdotum, ubi

scrib et seniores convenerant. 58 Petrus autem sequebatur eum a longe,
usque in atrium principis sacerdotum. Et ingressus intro, sedebat cum
ministris, ut videret finem. 59 Principes autem sacerdotum, et omne
concilium, qurebant falsum testimonium contra Jesum, ut eum morti
traderent : 60 et non invenerunt, cum multi falsi testes accessissent.
Novissime autem venerunt duo falsi testes, 61 et dixerunt : Hic dixit :
Possum destruere templum Dei, et post triduum redificare illud. 62 Et
surgens princeps sacerdotum, ait illi : Nihil respondes ad ea, qu isti
adversum te testificantur ? 63 Jesus autem tacebat. Et princeps sacerdotum
ait illi : Adjuro te per Deum vivum, ut dicas nobis si tu es Christus Filius
Dei. 64 Dicit illi Jesus : Tu dixisti. Verumtamen dico vobis, amodo videbitis
Filium hominis sedentem a dextris virtutis Dei, et venientem in nubibus
cli. 65 Tunc princeps sacerdotum scidit vestimenta sua, dicens :
Blasphemavit : quid adhuc egemus testibus ? ecce nunc audistis
blasphemiam : 66 quid vobis videtur ? At illi respondentes dixerunt : Reus
est mortis. 67 Tunc exspuerunt in faciem ejus, et colaphis eum ceciderunt,
alii autem palmas in faciem ejus dederunt, 68 dicentes : Prophetiza nobis
Christe, quis est qui te percussit ?
69
Petrus vero sedebat foris in atrio : et accessit ad eum una ancilla, dicens :
Et tu cum Jesu Galilo eras. 70 At ille negavit coram omnibus, dicens :
Nescio quid dicis. 71 Exeunte autem illo januam, vidit eum alia ancilla, et
ait his qui erant ibi : Et hic erat cum Jesu Nazareno. 72 Et iterum negavit
cum juramento : Quia non novi hominem. 73 Et post pusillum accesserunt
qui stabant, et dixerunt Petro : Vere et tu ex illis es : nam et loquela tua
manifestum te facit. 74 Tunc cpit detestari et jurare quia non novisset
1557/1834
hominem. Et continuo gallus cantavit. 75 Et recordatus est Petrus verbi Jesu,

quod dixerat : Priusquam gallus cantet, ter me negabis. Et egressus foras,
flevit amare.
Cap. 27 1 Mane autem facto, consilium inierunt omnes principes
sacerdotum et seniores populi adversus Jesum, ut eum morti traderent. 2 Et
vinctum adduxerunt eum, et tradiderunt Pontio Pilato prsidi.
3
Tunc videns Judas, qui eum tradidit, quod damnatus esset, pnitentia
ductus, retulit triginta argenteos principibus sacerdotum, et senioribus,
4
dicens : Peccavi, tradens sanguinem justum. At illi dixerunt : Quid ad
nos ? tu videris. 5 Et projectis argenteis in templo, recessit : et abiens laqueo
se suspendit. 6 Principes autem sacerdotum, acceptis argenteis, dixerunt :
Non licet eos mittere in corbonam : quia pretium sanguinis est. 7 Consilio
autem inito, emerunt ex illis agrum figuli, in sepulturam peregrinorum.
8
Propter hoc vocatus est ager ille, Haceldama, hoc est, Ager sanguinis,
usque in hodiernum diem. 9 Tunc impletum est quod dictum est per
Jeremiam prophetam, dicentem : Et acceperunt triginta argenteos pretium
appretiati, quem appretiaverunt a filiis Isral : 10 et dederunt eos in agrum
figuli, sicut constituit mihi Dominus.
11
Jesus autem stetit ante prsidem, et interrogavit eum prses, dicens : Tu

es rex Judorum ? Dicit illi Jesus : Tu dicis. 12 Et cum accusaretur a
principibus sacerdotum et senioribus, nihil respondit. 13 Tunc dicit illi
Pilatus : Non audis quanta adversum te dicunt testimonia ? 14 Et non
respondit ei ad ullum verbum, ita ut miraretur prses vehementer. 15 Per
diem autem solemnem consueverat prses populo dimittere unum vinctum,
quem voluissent : 16 habebat autem tunc vinctum insignem, qui dicebatur
Barrabas. 17 Congregatis ergo illis, dixit Pilatus : Quem vultis dimittam
vobis : Barabbam, an Jesum, qui dicitur Christus ? 18 Sciebat enim quod per
invidiam tradidissent eum. 19 Sedente autem illo pro tribunali, misit ad eum
uxor ejus, dicens : Nihil tibi, et justo illi : multa enim passa sum hodie per
visum propter eum. 20 Principes autem sacerdotum et seniores persuaserunt
populis ut peterent Barabbam, Jesum vero perderent. 21 Respondens autem
prses, ait illis : Quem vultis vobis de duobus dimitti ? At illi dixerunt :
Barabbam. 22 Dicit illis Pilatus : Quid igitur faciam de Jesu, qui dicitur
Christus ? 23 Dicunt omnes : Crucifigatur. Ait illis prses : Quid enim mali
fecit ? At illi magis clamabant dicentes : Crucifigatur. 24 Videns autem
Pilatus quia nihil proficeret, sed magis tumultus fieret : accepta aqua, lavit
manus coram populo, dicens : Innocens ego sum a sanguine justi hujus :
vos videritis. 25 Et respondens universus populus, dixit : Sanguis ejus super
nos, et super filios nostros. 26 Tunc dimisit illis Barabbam : Jesum autem
flagellatum tradidit eis ut crucifigeretur.
1558/1834
27
Tunc milites prsidis suscipientes Jesum in prtorium, congregaverunt

ad eum universam cohortem : 28 et exeuntes eum, chlamydem coccineam
circumdederunt ei, 29 et plectentes coronam de spinis, posuerunt super
caput ejus, et arundinem in dextera ejus. Et genu flexo ante eum, illudebant
ei, dicentes : Ave rex Judorum. 30 Et exspuentes in eum, acceperunt
arundinem, et percutiebant caput ejus. 31 Et postquam illuserunt ei,
exuerunt eum chlamyde, et induerunt eum vestimentis ejus, et duxerunt
eum ut crucifigerent.
32
Exeuntes autem invenerunt hominem Cyrenum, nomine Simonem :

hunc angariaverunt ut tolleret crucem ejus. 33 Et venerunt in locum qui
dicitur Golgotha, quod est Calvari locus. 34 Et dederunt ei vinum bibere
cum felle mistum. Et cum gustasset, noluit bibere. 35 Postquam autem
crucifixerunt eum, diviserunt vestimenta ejus, sortem mittentes : ut
impleretur quod dictum est per prophetam dicentem : Diviserunt sibi
vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem. 36 Et sedentes
servabant eum. 37 Et imposuerunt super caput ejus causam ipsius scriptam :
Hic est Jesus rex Judorum. 38 Tunc crucifixi sunt cum eo duo latrones :
unus a dextris, et unus a sinistris. 39 Prtereuntes autem blasphemabant
eum moventes capita sua, 40 et dicentes : Vah ! qui destruis templum Dei, et
in triduo illud redificas : salva temetipsum : si Filius Dei es, descende de
cruce. 41 Similiter et principes sacerdotum illudentes cum scribis et
senioribus dicebant : 42 Alios salvos fecit, seipsum non potest salvum
facere : si rex Isral est, descendat nunc de cruce, et credimus ei :
43
confidit in Deo : liberet nunc, si vult eum : dixit enim : Quia Filius Dei
sum. 44 Idipsum autem et latrones, qui crucifixi erant cum eo,
improperabant ei.
45
A sexta autem hora tenebr fact sunt super universam terram usque ad
horam nonam. 46 Et circa horam nonam clamavit Jesus voce magna,
dicens : Eli, Eli, lamma sabacthani ? hoc est : Deus meus, Deus meus, ut
quid dereliquisti me ? 47 Quidam autem illic stantes, et audientes, dicebant :
Eliam vocat iste. 48 Et continuo currens unus ex eis, acceptam spongiam
implevit aceto, et imposuit arundini, et dabat ei bibere. 49 Ceteri vero
dicebant : Sine, videamus an veniat Elias liberans eum. 50 Jesus autem
iterum clamans voce magna, emisit spiritum.
51
Et ecce velum templi scissum est in duas partes a summo usque

deorsum : et terra mota est, et petr sciss sunt, 52 et monumenta aperta
sunt : et multa corpora sanctorum, qui dormierant, surrexerunt. 53 Et
exeuntes de monumentis post resurrectionem ejus, venerunt in sanctam
civitatem, et apparuerunt multis. 54 Centurio autem, et qui cum eo erant,
1559/1834
custodientes Jesum, viso terrmotu, et his qu fiebant, timuerunt valde,

dicentes : Vere Filius Dei erat iste.
55
Erant autem ibi mulieres mult a longe, qu secut erant Jesum a

Galila, ministrantes ei : 56 inter quas erat Maria Magdalene, et Maria
Jacobi, et Joseph mater, et mater filiorum Zebedi. 57 Cum autem sero
factum esset, venit quidam homo dives ab Arimatha, nomine Joseph, qui
et ipse discipulus erat Jesu : 58 hic accessit ad Pilatum, et petiit corpus Jesu.
Tunc Pilatus jussit reddi corpus. 59 Et accepto corpore, Joseph involvit illud
in sindone munda, 60 et posuit illud in monumento suo novo, quod exciderat
in petra. Et advolvit saxum magnum ad ostium monumenti, et abiit. 61 Erant
autem ibi Maria Magdalene, et altera Maria, sedentes contra sepulchrum.
62
Altera autem die, qu est post Parasceven, convenerunt principes

sacerdotum et pharisi ad Pilatum, 63 dicentes : Domine, recordati sumus,
quia seductor ille dixit adhuc vivens : Post tres dies resurgam. 64 Jube ergo
custodiri sepulchrum usque in diem tertium : ne forte veniant discipuli ejus,
et furentur eum, et dicant plebi : Surrexit a mortuis : et erit novissimus error
pejor priore. 65 Ait illis Pilatus : Habetis custodiam, ite, custodite sicut
scitis. 66 Illi autem abeuntes, munierunt sepulchrum, signantes lapidem,
cum custodibus.
Cap. 28 1 Vespere autem sabbati, qu lucescit in prima sabbati, venit
Maria Magdalene, et altera Maria, videre sepulchrum. 2 Et ecce terrmotus
factus est magnus. Angelus enim Domini descendit de clo : et accedens
revolvit lapidem, et sedebat super eum : 3 erat autem aspectus ejus sicut
fulgur : et vestimentum ejus sicut nix. 4 Pr timore autem ejus exterriti sunt
custodes, et facti sunt velut mortui. 5 Respondens autem angelus dixit
mulieribus : Nolite timere vos : scio enim, quod Jesum, qui crucifixus est,
quritis. 6 Non est hic : surrexit enim, sicut dixit : venite, et videte locum
ubi positus erat Dominus. 7 Et cito euntes, dicite discipulis ejus quia
surrexit : et ecce prcedit vos in Galilam : ibi eum videbitis : ecce
prdixi vobis. 8 Et exierunt cito de monumento cum timore et gaudio
magno, currentes nuntiare discipulis ejus. 9 Et ecce Jesus occurrit illis,
dicens : Avete. Ill autem accesserunt, et tenuerunt pedes ejus, et
adoraverunt eum. 10 Tunc ait illis Jesus : Nolite timere : ite, nuntiare
fratribus meis ut eant in Galilam ; ibi me videbunt.
11
Qu cum abiissent, ecce quidam de custodibus venerunt in civitatem, et

nuntiaverunt principibus sacerdotum omnia qu facta fuerant. 12 Et
congregati cum senioribus consilio accepto, pecuniam copiosam dederunt
militibus, 13 dicentes : Dicite quia discipuli ejus nocte venerunt, et furati
sunt eum, nobis dormientibus. 14 Et si hoc auditum fuerit a prside, nos
1560/1834
suadebimus ei, et securos vos faciemus. 15 At illi, accepta pecunia, fecerunt

sicut erant edocti. Et divulgatum est verbum istud apud Judos, usque in
hodiernum diem. 16 Undecim autem discipuli abierunt in Galilam in
montem ubi constituerat illis Jesus.
17
Et videntes eum adoraverunt : quidam autem dubitaverunt. 18 Et accedens

Jesus locutus est eis, dicens : Data est mihi omnis potestas in clo et in
terra : 19 euntes ergo docete omnes gentes : baptizantes eos in nomine
Patris, et Filii, et Spiritus Sancti : 20 docentes eos servare omnia
qucumque mandavi vobis : et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus,
usque ad consummationem sculi.
Evangelium secundum Marcum

Cap. 1 1 Initium Evangelii Jesu Christi, Filii Dei. 2 Sicut scriptum est
in Isaia propheta :
Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam,
qui prparabit viam tuam ante te.
3
Parate viam Domini, rectas facite semitas ejus.
4
Fuit Joannes in deserto baptizans, et prdicans baptismum pnitenti in
remissionem peccatorum. 5 Et egrediebatur ad eum omnis Jud regio, et
Jerosolymit universi, et baptizabantur ab illo in Jordanis flumine,
confitentes peccata sua. 6 Et erat Joannes vestitus pilis cameli, et zona
pellicea circa lumbos ejus, et locustas et mel silvestre edebat. 7 Et
prdicabat dicens : Venit fortior post me, cujus non sum dignus
procumbens solvere corrigiam calceamentorum ejus. 8 Ego baptizavi vos
aqua, ille vero baptizabit vos Spiritu Sancto.
9
Et factum est : in diebus illis venit Jesus a Nazareth Galil : et

baptizatus est a Joanne in Jordane. 10 Et statim ascendens de aqua, vidit
clos apertos, et Spiritum tamquam columbam descendentem, et
manentem in ipso. 11 Et vox facta est de clis : Tu es Filius meus dilectus,
in te complacui.
12
Et statim Spiritus expulit eum in desertum. 13 Et erat in deserto

quadraginta diebus, et quadraginta noctibus : et tentabatur a Satana :
eratque cum bestiis, et angeli ministrabant illi.
14
Postquam autem traditus est Joannes, venit Jesus in Galilam, prdicans

Evangelium regni Dei, 15 et dicens : Quoniam impletum est tempus, et
1561/1834
appropinquavit regnum Dei : pnitemini, et credite Evangelio. 16 Et

prteriens secus mare Galil, vidit Simonem, et Andream fratrem ejus,
mittentes retia in mare (erant enim piscatores), 17 et dixit eis Jesus : Venite
post me, et faciam vos fieri piscatores hominum. 18 Et protinus relictis
retibus, secuti sunt eum. 19 Et progressus inde pusillum, vidit Jacobum
Zebedi, et Joannem fratrem ejus, et ipsos componentes retia in navi : 20 et
statim vocavit illos. Et relicto patre suo Zebedo in navi cum mercenariis,
secuti sunt eum.
21
Et ingrediuntur Capharnaum : et statim sabbatis ingressus in synagogam,

docebat eos. 22 Et stupebant super doctrina ejus : erat enim docens eos quasi
potestatem habens, et non sicut scrib. 23 Et erat in synagoga eorum homo
in spiritu immundo : et exclamavit, 24 dicens : Quid nobis et tibi, Jesu
Nazarene ? venisti perdere nos ? scio qui sis, Sanctus Dei. 25 Et
comminatus est ei Jesus, dicens : Obmutesce, et exi de homine. 26 Et
discerpens eum spiritus immundus, et exclamans voce magna, exiit ab eo.
27
Et mirati sunt omnes, ita ut conquirerent inter se dicentes : Quidnam est
hoc ? qunam doctrina hc nova ? quia in potestate etiam spiritibus
immundis imperat, et obediunt ei. 28 Et processit rumor ejus statim in
omnem regionem Galil.
29
Et protinus egredientes de synagoga, venerunt in domum Simonis et

Andre, cum Jacobo et Joanne. 30 Decumbebat autem socrus Simonis
febricitans : et statim dicunt ei de illa. 31 Et accedens elevavit eam,
apprehensa manu ejus : et continuo dimisit eam febris, et ministrabat eis.
32
Vespere autem facto cum occidisset sol, afferebant ad eum omnes male
habentes, et dmonia habentes : 33 et erat omnis civitas congregata ad
januam. 34 Et curavit multos, qui vexabantur variis languoribus, et dmonia
multa ejiciebat, et non sinebat ea loqui, quoniam sciebant eum.
35
Et diluculo valde surgens, egressus abiit in desertum locum, ibique

orabat. 36 Et prosecutus est eum Simon, et qui cum illo erant. 37 Et cum
invenissent eum, dixerunt ei : Quia omnes qurunt te. 38 Et ait illis : Eamus
in proximos vicos, et civitates, ut et ibi prdicem : ad hoc enim veni. 39 Et
erat prdicans in synagogis eorum, et in omni Galila, et dmonia
ejiciens.
40
Et venit ad eum leprosus deprecans eum : et genu flexo dixit ei : Si vis,

potes me mundare. 41 Jesus autem misertus ejus, extendit manum suam : et
tangens eum, ait illi : Volo : mundare. 42 Et cum dixisset, statim discessit ab
eo lepra, et mundatus est. 43 Et comminatus est ei, statimque ejecit illum,
44
et dicit ei : Vide nemini dixeris : sed vade, ostende te principi
1562/1834
sacerdotum, et offer pro emundatione tua, qu prcepit Moyses in

testimonium illis. 45 At ille egressus cpit prdicare, et diffamare
sermonem, ita ut jam non posset manifeste introire in civitatem, sed foris in
desertis locis esset, et conveniebant ad eum undique.
Cap. 2 1 Et iterum intravit Capharnaum post dies, 2 et auditum est
quod in domo esset, et convenerunt multi, ita ut non caperet neque ad
januam, et loquebatur eis verbum. 3 Et venerunt ad eum ferentes
paralyticum, qui a quatuor portabatur. 4 Et cum non possent offerre eum illi
pr turba, nudaverunt tectum ubi erat : et patefacientes submiserunt
grabatum in quo paralyticus jacebat. 5 Cum autem vidisset Jesus fidem
illorum, ait paralytico : Fili, dimittuntur tibi peccata tua. 6 Erant autem illic
quidam de scribis sedentes, et cogitantes in cordibus suis : 7 Quid hic sic
loquitur ? blasphemat. Quis potest dimittere peccata, nisi solus Deus ?
8
Quo statim cognito Jesus spiritu suo, quia sic cogitarent intra se, dicit
illis : Quid ista cogitatis in cordibus vestris ? 9 Quid est facilius dicere
paralytico : Dimittuntur tibi peccata tua : an dicere : Surge, tolle grabatum
tuum, et ambula ? 10 Ut autem sciatis quia Filius hominis habet potestatem
in terra dimittendi peccata (ait paralytico), 11 tibi dico : Surge, tolle
grabatum tuum, et vade in domum tuam. 12 Et statim surrexit ille : et,
sublato grabato, abiit coram omnibus, ita ut mirarentur omnes, et
honorificent Deum, dicentes : Quia numquam sic vidimus.
13
Et egressus est rursus ad mare, omnisque turba veniebat ad eum, et

docebat eos. 14 Et cum prteriret, vidit Levi Alphi sedentem ad telonium,
et ait illi : Sequere me. Et surgens secutus est eum. 15 Et factum est, cum
accumberet in domo illius, multi publicani et peccatores simul
discumbebant cum Jesu et discipulis ejus : erant enim multi, qui et
sequebantur eum. 16 Et scrib et pharisi videntes quia manducaret cum
publicanis et peccatoribus, dicebant discipulis ejus : Quare cum publicanis
et peccatoribus manducat et bibit Magister vester ? 17 Hoc audito Jesus ait
illis : Non necesse habent sani medico, sed qui male habent : non enim veni
vocare justos, sed peccatores. 18 Et erant discipuli Joannis et pharisi
jejunantes : et veniunt, et dicunt illi : Quare discipuli Joannis et
pharisorum jejunant, tui autem discipuli non jejunant ? 19 Et ait illis
Jesus : Numquid possunt filii nuptiarum, quamdiu sponsus cum illis est,
jejunare ? Quanto tempore habent secum sponsum, non possunt jejunare.
20
Venient autem dies cum auferetur ab eis sponsus : et tunc jejunabunt in
illis diebus. 21 Nemo assumentum panni rudis assuit vestimento veteri :
alioquin aufert supplementum novum a veteri, et major scissura fit. 22 Et
nemo mittit vinum novum in utres veteres : alioquin dirumpet vinum utres,
et vinum effundetur, et utres peribunt : sed vinum novum in utres novos
mitti debet.
1563/1834
23
Et factum est iterum Dominus sabbatis ambularet per sata, et discipuli

ejus cperunt progredi, et vellere spicas. 24 Pharisi autem dicebant ei :
Ecce, quid faciunt sabbatis quod non licet ? 25 Et ait illis : Numquam
legistis quid fecerit David, quando necessitatem habuit, et esuriit ipse, et
qui cum eo erant ? 26 quomodo introibit in domum Dei sub Abiathar
principe sacerdotum, et panes propositionis manducavit, quos non licebat
manducare, nisi sacerdotibus, et dedit eis qui cum eo erant ? 27 Et dicebat
eis : Sabbatum propter hominem factum est, et non homo propter
sabbatum. 28 Itaque Dominus est Filius hominis, etiam sabbati.
Cap. 3 1 Et introivit iterum in synagogam : et erat ibi homo habens
manum aridam. 2 Et observabant eum, si sabbatis curaret, ut accusarent
illum. 3 Et ait homini habenti manum aridam : Surge in medium. 4 Et dicit
eis : Licet sabbatis benefacere, an male ? animam salvam facere, an
perdere ? At illi tacebant. 5 Et circumspiciens eos cum ira, contristatus
super ccitate cordis eorum, dicit homini : Extende manum tuam. Et
extendit, et restituta est manus illi. 6 Exeuntes autem pharisi, statim cum
Herodianis consilium faciebant adversus eum quomodo eum perderent.
7
Jesus autem cum discipulis suis secessit ad mare : et multa turba a Galila
et Juda secuta est eum, 8 et ab Jerosolymis, et ab Iduma, et trans
Jordanem : et qui circa Tyrum et Sidonem multitudo magna, audientes qu
faciebat, venerunt ad eum. 9 Et dicit discipulis suis ut navicula sibi
deserviret propter turbam, ne comprimerent eum : 10 multos enim sanabat,
ita ut irruerent in eum ut illum tangerent, quotquot habebant plagas. 11 Et
spiritus immundi, cum illum videbant, procidebant ei : et clamabant,
dicentes : 12 Tu es Filius Dei. Et vehementer comminabatur eis ne
manifestarent illum.
13
Et ascendens in montem vocavit ad se quos voluit ipse : et venerunt ad

eum. 14 Et fecit ut essent duodecim cum illo : et ut mitteret eos prdicare.
15
Et dedit illis potestatem curandi infirmitates et ejiciendi dmonia. 16 Et
imposuit Simoni nomen Petrus : 17 et Jacobum Zebedi, et Joannem
fratrem Jacobi, et imposuit eis nomina Boanerges, quod est, Filii tonitrui :
18
et Andram, et Philippum, et Bartholomum, et Matthum, et Thomam,
et Jacobum Alphi, et Thaddum, et Simonem Cananum, 19 et Judam
Iscariotem, qui et tradidit illum.
20
Et veniunt ad domum : et convenit iterum turba, ita ut non possent neque

panem manducare. 21 Et cum audissent sui, exierunt tenere eum : dicebant
enim : Quoniam in furorem versus est. 22 Et scrib, qui ab Jerosolymis
descenderant, dicebant : Quoniam Beelzebub habet, et quia in principe
1564/1834
dmoniorum ejicit dmonia.

23
Et convocatis eis in parabolis dicebat illis : Quomodo potest Satanas

Satanam ejicere ? 24 Et si regnum in se dividatur, non potest regnum illud
stare. 25 Et si domus super semetipsam dispertiatur, non potest domus illa
stare. 26 Et si Satanas consurrexerit in semetipsum, dispertitus est, et non
poterit stare, sed finem habet. 27 Nemo potest vasa fortis ingressus in
domum diripere, nisi prius fortem alliget, et tunc domum ejus diripiet.
28
Amen dico vobis, quoniam omnia dimittentur filiis hominum peccata, et
blasphemi quibus blasphemaverint : 29 qui autem blasphemaverit in
Spiritum Sanctum, non habebit remissionem in ternum, sed reus erit
terni delicti. 30 Quoniam dicebant : Spiritum immundum habet.
31
Et veniunt mater ejus et fratres : et foris stantes miserunt ad eum

vocantes eum, 32 et sedebat circa eum turba : et dicunt ei : Ecce mater tua et
fratres tui foris qurunt te. 33 Et respondens eis, ait : Qu est mater mea et
fratres mei ? 34 Et circumspiciens eos, qui in circuitu ejus sedebant, ait :
Ecce mater mea et fratres mei. 35 Qui enim fecerit voluntatem Dei, hic
frater meus, et soror mea, et mater est.
Cap. 4 1 Et iterum cpit docere ad mare : et congregata est ad eum
turba multa, ita ut navim ascendens sederet in mari, et omnis turba circa
mare super terram erat : 2 et docebat eos in parabolis multa, et dicebat illis
in doctrina sua : 3 Audite : ecce exiit seminans ad seminandum. 4 Et dum
seminat, aliud cecidit circa viam, et venerunt volucres cli, et comederunt
illud. 5 Aliud vero cecidit super petrosa, ubi non habuit terram multam : et
statim exortum est, quoniam non habebat altitudinem terr : 6 et quando
exortus est sol, exstuavit : et eo quod non habebat radicem, exaruit. 7 Et
aliud cecidit in spinas : et ascenderunt spin, et suffocaverunt illud, et
fructum non dedit. 8 Et aliud cecidit in terram bonam : et dabat fructum
ascendentem et crescentem, et afferebat unum triginta, unum sexaginta, et
unum centum. 9 Et dicebat : Qui habet aures audiendi, audiat. 10 Et cum
esset singularis, interrogaverunt eum hi qui cum eo erant duodecim,
parabolam. 11 Et dicebat eis : Vobis datum est nosse mysterium regni Dei :
illis autem, qui foris sunt, in parabolis omnia fiunt : 12 ut videntes videant,
et non videant : et audientes audiant, et non intelligant : nequando
convertantur, et dimittantur eis peccata.
13
Et ait illis : Nescitis parabolam hanc ? Et quomodo omnes parabolas

cognoscetis ? 14 Qui seminat, verbum seminat. 15 Hi autem sunt, qui circa
viam, ubi seminatur verbum, et cum audierint, confestim venit Satanas, et
aufert verbum, quod seminatum est in cordibus eorum. 16 Et hi sunt
similiter, qui super petrosa seminantur : qui cum audierint verbum, statim
1565/1834
cum gaudio accipiunt illud : 17 et non habent radicem in se, sed temporales
sunt : deinde orta tribulatione et persecutione propter verbum, confestim
scandalizantur. 18 Et alii sunt qui in spinas seminantur : hi sunt qui verbum
audiunt, 19 et rumn sculi, et deceptio divitiarum, et circa reliqua
concupiscenti intrountes suffocant verbum, et sine fructu efficitur. 20 Et
hi sunt qui super terram bonam seminati sunt, qui audiunt verbum, et
suscipiunt, et fructificant, unum triginta, unum sexaginta, et unum centum.
21
Et dicebat illis : Numquid venit lucerna ut sub modo ponatur, aut sub
lecto ? nonne ut super candelabrum ponatur ? 22 Non est enim aliquid
absconditum, quod non manifestetur : nec factum est occultum, sed ut in
palam veniat. 23 Si quis habet aures audiendi, audiat. 24 Et dicebat illis :
Videte quid audiatis. In qua mensura mensi fueritis, remetietur vobis, et
adjicietur vobis. 25 Qui enim habet, dabitur illi : et qui non habet, etiam
quod habet auferetur ab eo.
26
Et dicebat : Sic est regnum Dei, quemadmodum si homo jaciat sementem

in terram, 27 et dormiat, et exsurgat nocte et die, et semen germinet, et
increscat dum nescit ille. 28 Ultro enim terra fructificat, primum herbam,
deinde spicam, deinde plenum frumentum in spica. 29 Et cum produxerit
fructus, statim mittit falcem, quoniam adsit messis. 30 Et dicebat : Cui
assimilabimus regnum Dei ? aut cui parabol comparabimus illud ?
31
Sicut granum sinapis, quod cum seminatum fuerit in terra, minus est
omnibus seminibus, qu sunt in terra : 32 et cum seminatum fuerit,
ascendit, et fit majus omnibus oleribus, et facit ramos magnos, ita ut possint
sub umbra ejus aves cli habitare. 33 Et talibus multis parabolis loquebatur
eis verbum, prout poterant audire : 34 sine parabola autem non loquebatur
eis : seorsum autem discipulis suis disserebat omnia.
35
Et ait illis in illa die, cum sero esset factum : Transeamus contra. 36 Et
dimittentes turbam, assumunt eum ita ut erat in navi : et ali naves erant
cum illo. 37 Et facta est procella magna venti, et fluctus mittebat in navim,
ita ut impleretur navis. 38 Et erat ipse in puppi super cervical dormiens : et
excitant eum, et dicunt illi : Magister, non ad te pertinet, quia perimus ?
39
Et exsurgens comminatus est vento, et dixit mari : Tace, obmutesce. Et
cessavit ventus : et facta est tranquillitas magna. 40 Et ait illis : Quid timidi
estis ? necdum habetis fidem ? et timuerunt timore magno, et dicebant ad
alterutrum : Quis, putas, est iste, quia et ventus et mare obediunt ei ?
Cap. 5 1 Et venerunt trans fretum maris in regionem Gerasenorum.
2
Et exeunti ei de navi, statim occurrit de monumentis homo in spiritu
immundo, 3 qui domicilium habebat in monumentis, et neque catenis jam
quisquam poterat eum ligare : 4 quoniam spe compedibus et catenis
1566/1834
vinctus, dirupisset catenas, et compedes comminuisset, et nemo poterat

eum domare : 5 et semper die ac nocte in monumentis, et in montibus erat,
clamans, et concidens se lapidibus. 6 Videns autem Jesum a longe, cucurrit,
et adoravit eum : 7 et clamans voce magna dixit : Quid mihi et tibi, Jesu Fili
Dei altissimi ? adjuro te per Deum, ne me torqueas. 8 Dicebat enim illi : Exi
spiritus immunde ab homine. 9 Et interrogabat eum : Quod tibi nomen est ?
Et dicit ei : Legio mihi nomen est, quia multi sumus. 10 Et deprecabatur
eum multum, ne se expelleret extra regionem. 11 Erat autem ibi circa
montem grex porcorum magnus, pascens. 12 Et deprecabantur eum spiritus,
dicentes : Mitte nos in porcos ut in eos introamus. 13 Et concessit eis
statim Jesus. Et exeuntes spiritus immundi introierunt in porcos : et magno
impetu grex prcipitatus est in mare ad duo millia, et suffocati sunt in mari.
14
Qui autem pascebant eos, fugerunt, et nuntiaverunt in civitatem et in
agros. Et egressi sunt videre quid esset factum : 15 et veniunt ad Jesum : et
vident illum qui a dmonio vexabatur, sedentem, vestitum, et san mentis,
et timuerunt. 16 Et narraverunt illis, qui viderant, qualiter factum esset ei qui
dmonium habuerat, et de porcis. 17 Et rogare cperunt eum ut discederet
de finibus eorum. 18 Cumque ascenderet navim, cpit illum deprecari, qui a
dmonio vexatus fuerat, ut esset cum illo, 19 et non admisit eum, sed ait
illi : Vade in domum tuam ad tuos, et annuntia illis quanta tibi Dominus
fecerit, et misertus sit tui. 20 Et abiit, et cpit prdicare in Decapoli, quanta
sibi fecisset Jesus : et omnes mirabantur. 21 Et cum transcendisset Jesus in
navi rursum trans fretum, convenit turba multa ad eum, et erat circa mare.
22
Et venit quidam de archisynagogis nomine Jairus, et videns eum procidit

ad pedes ejus, 23 et deprecabatur eum multum, dicens : Quoniam filia mea
in extremis est, veni, impone manum super eam, ut salva sit, et vivat. 24 Et
abiit cum illo, et sequebatur eum turba multa, et comprimebant eum. 25 Et
mulier, qu erat in profluvio sanguinis annis duodecim, 26 et fuerat multa
perpessa a compluribus medicis : et erogaverat omnia sua, nec quidquam
profecerat, sed magis deterius habebat : 27 cum audisset de Jesu, venit in
turba retro, et tetigit vestimentum ejus : 28 dicebat enim : Quia si vel
vestimentum ejus tetigero, salva ero. 29 Et confestim siccatus est fons
sanguinis ejus : et sensit corpore quia sanata esset a plaga. 30 Et statim Jesus
in semetipso cognoscens virtutem qu exierat de illo, conversus ad turbam,
aiebat : Quis tetigit vestimenta mea ? 31 Et dicebant ei discipuli sui : Vides
turbam comprimentem te, et dicis : Quis me tetigit ? 32 Et circumspiciebat
videre eam, qu hoc fecerat. 33 Mulier vero timens et tremens, sciens quod
factum esset in se, venit et procidit ante eum, et dixit ei omnem veritatem.
34
Ille autem dixit ei : Filia, fides tua te salvam fecit : vade in pace, et esto
sana a plaga tua. 35 Adhuc eo loquente, veniunt ab archisynagogo,
dicentes : Quia filia tua mortua est : quid ultra vexas magistrum ? 36 Jesus
autem audito verbo quod dicebatur, ait archisynagogo : Noli timere :
1567/1834
tantummodo crede. 37 Et non admisit quemquam se sequi nisi Petrum, et

Jacobum, et Joannem fratrem Jacobi. 38 Et veniunt in domum
archisynagogi, et videt tumultum, et flentes, et ejulantes multum. 39 Et
ingressus, ait illis : Quid turbamini, et ploratis ? puella non est mortua, sed
dormit. 40 Et irridebant eum. Ipse vero ejectis omnibus assumit patrem, et
matrem puell, et qui secum erant, et ingreditur ubi puella erat jacens. 41 Et
tenens manum puell, ait illi : Talitha cumi, quod est interpretatum : Puella
(tibi dico), surge. 42 Et confestim surrexit puella, et ambulabat : erat autem
annorum duodecim : et obstupuerunt stupore magno. 43 Et prcepit illis
vehementer ut nemo id sciret : et dixit dari illi manducare.
Cap. 6 1 Et egressus inde, abiit in patriam suam : et sequebantur eum
discipuli sui : 2 et facto sabbato cpit in synagoga docere : et multi
audientes admirabantur in doctrina ejus, dicentes : Unde huic hc omnia ?
et qu est sapientia, qu data est illi, et virtutes tales, qu per manus ejus
efficiuntur ? 3 Nonne hic est faber, filius Mari, frater Jacobi, et Joseph, et
Jud, et Simonis ? nonne et sorores ejus hic nobiscum sunt ? Et
scandalizabantur in illo. 4 Et dicebat illis Jesus : Quia non est propheta sine
honore nisi in patria sua, et in domo sua, et in cognatione sua. 5 Et non
poterat ibi virtutem ullam facere, nisi paucos infirmos impositis manibus
curavit : 6 et mirabatur propter incredulitatem eorum, et circuibat castella in
circuitu docens.
7
Et vocavit duodecim : et cpit eos mittere binos, et dabat illis potestatem

spirituum immundorum. 8 Et prcepit eis ne quid tollerent in via, nisi
virgam tantum : non peram, non panem, neque in zona s, 9 sed calceatos
sandaliis, et ne induerentur duabus tunicis. 10 Et dicebat eis : Quocumque
introieritis in domum, illic manete donec exeatis inde : 11 et quicumque non
receperint vos, nec audierint vos, exeuntes inde, excutite pulverem de
pedibus vestris in testimonium illis. 12 Et exeuntes prdicabant ut
pnitentiam agerent : 13 et dmonia multa ejiciebant, et ungebant oleo
multos gros, et sanabant.
14
Et audivit rex Herodes (manifestum enim factum est nomen ejus), et

dicebat : Quia Joannes Baptista resurrexit a mortuis : et propterea virtutes
operantur in illo. 15 Alii autem dicebant : Quia Elias est ; alii vero dicebant :
Quia propheta est, quasi unus ex prophetis. 16 Quo audito Herodes ait :
Quem ego decollavi Joannem, hic a mortuis resurrexit. 17 Ipse enim
Herodes misit, ac tenuit Joannem, et vinxit eum in carcere propter
Herodiadem uxorem Philippi fratris sui, quia duxerat eam. 18 Dicebat enim
Joannes Herodi : Non licet tibi habere uxorem fratris tui. 19 Herodias autem
insidiabatur illi : et volebat occidere eum, nec poterat. 20 Herodes enim
metuebat Joannem, sciens eum virum justum et sanctum : et custodiebat
1568/1834
eum, et audito eo multa faciebat, et libenter eum audiebat. 21 Et cum dies

opportunus accidisset, Herodes natalis sui cnam fecit principibus, et
tribunis, et primis Galil : 22 cumque introisset filia ipsius Herodiadis, et
saltasset, et placuisset Herodi, simulque recumbentibus, rex ait puell :
Pete a me quod vis, et dabo tibi : 23 et juravit illi : Quia quidquid petieris
dabo tibi, licet dimidium regni mei. 24 Qu cum exisset, dixit matri su :
Quid petam ? At illa dixit : Caput Joannis Baptist. 25 Cumque introisset
statim cum festinatione ad regem, petivit dicens : Volo ut protinus des mihi
in disco caput Joannis Baptist. 26 Et contristatus est rex : propter
jusjurandum, et propter simul discumbentes, noluit eam contristare : 27 sed
misso speculatore prcepit afferri caput ejus in disco. Et decollavit eum in
carcere, 28 et attulit caput ejus in disco : et dedit illud puell, et puella dedit
matri su. 29 Quo audito, discipuli ejus venerunt, et tulerunt corpus ejus : et
posuerunt illud in monumento.
30
Et convenientes Apostoli ad Jesum, renuntiaverunt ei omnia qu egerant,

et docuerant. 31 Et ait illis : Venite seorsum in desertum locum, et
requiescite pusillum. Erant enim qui veniebant et redibant multi : et nec
spatium manducandi habebant. 32 Et ascendentes in navim, abierunt in
desertum locum seorsum. 33 Et viderunt eos abeuntes, et cognoverunt
multi : et pedestres de omnibus civitatibus concurrerunt illuc, et
prvenerunt eos. 34 Et exiens vidit turbam multam Jesus : et misertus est
super eos, quia erant sicut oves non habentes pastorem, et cpit docere
multa. 35 Et cum jam hora multa fieret, accesserunt discipuli ejus, dicentes :
Desertus est locus hic, et jam hora prteriit : 36 dimitte illos, ut euntes in
proximas villas et vicos, emant sibi cibos, quos manducent. 37 Et
respondens ait illis : Date illis vos manducare. Et dixerunt ei : Euntes
emamus ducentis denariis panes, et dabimus illis manducare. 38 Et dicit eis :
Quot panes habetis ? ite, et videte. Et cum cognovissent, dicunt : Quinque,
et duos pisces. 39 Et prcepit illis ut accumbere facerent omnes secundum
contubernia super viride fnum. 40 Et discubuerunt in partes per centenos
et quinquagenos. 41 Et acceptis quinque panibus et duobus pisces, intuens in
clum, benedixit, et fregit panes, et dedit discipulis suis, ut ponerent ante
eos : et duos pisces divisit omnibus. 42 Et manducaverunt omnes, et saturati
sunt. 43 Et sustulerunt reliquias, fragmentorum duodecim cophinos plenos,
et de piscibus. 44 Erant autem qui manducaverunt quinque millia virorum.
45
Et statim cogit discipulos suos ascendere navim, ut prcederent eum

trans fretum ad Bethsaidam, dum ipse dimitteret populum. 46 Et cum
dimisisset eos, abiit in montem orare. 47 Et cum sero esset, erat navis in
medio mari et ipse solus in terra. 48 Et videns eos laborantes in remigando
(erat enim ventus contrarius eis) et circa quartam vigiliam noctis venit ad
eos ambulans supra mare : et volebat prterire eos. 49 At illi ut viderunt
1569/1834
eum ambulantem supra mare, putaverunt phantasma esse, et

exclamaverunt. 50 Omnes enim viderunt eum, et conturbati sunt. Et statim
locutus est cum eis, et dixit eis : Confidite, ego sum : nolite timere. 51 Et
ascendit ad illos in navim, et cessavit ventus. Et plus magis intra se
stupebant : 52 non enim intellexerunt de panibus : erat enim cor eorum
obccatum. 53 Et cum transfretassent, venerunt in terram Genesareth, et
applicuerunt. 54 Cumque egressi essent de navi, continuo cognoverunt
eum : 55 et percurrentes universam regionem illam, cperunt in grabatis
eos, qui se male habebant, circumferre, ubi audiebant eum esse. 56 Et
quocumque introibat, in vicos, vel in villas aut civitates, in plateis ponebant
infirmos, et deprecabantur eum, ut vel fimbriam vestimenti ejus tangerent,
et quotquot tangebant eum, salvi fiebant.
Cap. 7 1 Et conveniunt ad eum pharisi, et quidam de scribis,
venientes ab Jerosolymis. 2 Et cum vidissent quosdam ex discipulis ejus
communibus manibus, id est non lotis, manducare panes, vituperaverunt.
3
Pharisi enim, et omnes Judi, nisi crebro laverint manus, non
manducant, tenentes traditionem seniorum : 4 et a foro nisi baptizentur, non
comedunt : et alia multa sunt, qu tradita sunt illis servare, baptismata
calicum, et urceorum, et ramentorum, et lectorum : 5 et interrogabant eum
pharisi et scrib : Quare discipuli tui non ambulant juxta traditionem
seniorum, sed communibus manibus manducant panem ? 6 At ille
respondens, dixit eis : Bene prophetavit Isaias de vobis hypocritis, sicut
scriptum est :
Populus hic labiis me honorat,
cor autem eorum longe est a me :
7
in vanum autem me colunt,
docentes doctrinas, et prcepta hominum.
8
Relinquentes enim mandatum Dei, tenetis traditionem hominum,
baptismata urceorum et calicum : et alia similia his facitis multa. 9 Et
dicebat illis : Bene irritum facitis prceptum Dei, ut traditionem vestram
servetis. 10 Moyses enim dixit : Honora patrem tuum, et matrem tuam. Et :
Qui maledixerit patri, vel matri, morte moriatur. 11 Vos autem dicitis : Si
dixerit homo patri, aut matri, Corban (quod est donum) quodcumque ex
me, tibi profuerit : 12 et ultra non dimittitis eum quidquam facere patri suo,
aut matri, 13 rescindentes verbum Dei per traditionem vestram, quam
tradidistis : et similia hujusmodi multa facitis.
14
Et advocans iterum turbam, dicebat illis : Audite me omnes, et intelligite.

Nihil est extra hominem introiens in eum, quod possit eum coinquinare,
sed qu de homine procedunt illa sunt qu communicant hominem. 16 Si
quis habet aures audiendi, audiat. 17 Et cum introisset in domum a turba,
interrogabant eum discipuli ejus parabolam. 18 Et ait illis : Sic et vos
15
1570/1834
imprudentes estis ? Non intelligitis quia omne extrinsecus introiens in

hominem, non potest eum communicare : 19 quia non intrat in cor ejus, sed
in ventrum vadit, et in secessum exit, purgans omnes escas ? 20 Dicebat
autem, quoniam qu de homine exeunt, illa communicant hominem. 21 Ab
intus enim de corde hominum mal cogitationes procedunt, adulteria,
fornicationes, homicidia, 22 furta, avariti, nequiti, dolus, impudiciti,
oculus malus, blasphemia, superbia, stultitia. 23 Omnia hc mala ab intus
procedunt, et communicant hominem.
24
Et inde surgens abiit in fines Tyri et Sidonis : et ingressus domum,

neminem voluit scire, et non potuit latere. 25 Mulier enim statim ut audivit
de eo, cujus filia habebat spiritum immundum, intravit, et procidit ad pedes
ejus. 26 Erat enim mulier gentilis, Syrophnissa genere. Et rogabat eum ut
dmonium ejiceret de filia ejus. 27 Qui dixit illi : Sine prius saturari filios :
non est enim bonum sumere panem filiorum, et mittere canibus. 28 At illa
respondit, et dixit illi : Utique Domine, nam et catelli comedunt sub mensa
de micis puerorum. 29 Et ait illi : Propter hunc sermonem vade : exiit
dmonium a filia tua. 30 Et cum abiisset domum suam, invenit puellam
jacentem supra lectum, et dmonium exiisse.
31
Et iterum exiens de finibus Tyri, venit per Sidonem ad mare Galil

inter medios fines Decapoleos. 32 Et adducunt ei surdum, et mutum, et
deprecabantur eum, ut imponat illi manum. 33 Et apprehendens eum de
turba seorsum, misit digitos suos in auriculas ejus : et exspuens, tetigit
linguam ejus : 34 et suscipiens in clum, ingemuit, et ait illi : Ephphetha,
quod est, Adaperire. 35 Et statim apert sunt aures ejus, et solutum est
vinculum lingu ejus, et loquebatur recte. 36 Et prcepit illis ne cui
dicerent. Quanto autem eis prcipiebat, tanto magis plus prdicabant : 37 et
eo amplius admirabantur, dicentes : Bene omnia fecit : et surdos fecit
audire, et mutos loqui.
Cap. 8 1 In diebus illis iterum cum turba multa esset, nec haberent
quod manducarent, convocatis discipulis, ait illis : 2 Misereor super
turbam : quia ecce jam triduo sustinent me, nec habent quod manducent :
3
et si dimisero eos jejunos in domum suam, deficient in via : quidam enim
ex eis de longe venerunt. 4 Et responderunt ei discipuli sui : Unde illos quis
poterit saturare panibus in solitudine ? 5 Et interrogavit eos : Quot panes
habetis ? Qui dixerunt : Septem. 6 Et prcepit turb discumbere super
terram. Et accipiens septem panes, gratias agens fregit, et dabat discipulis
suis ut apponerent, et apposuerunt turb. 7 Et habebant pisciculos paucos :
et ipsos benedixit, et jussit apponi. 8 Et manducaverunt, et saturati sunt, et
sustulerunt quod superaverat de fragmentis, septem sportas. 9 Erant autem
qui manducaverunt, quasi quatuor millia : et dimisit eos.
1571/1834
10
Et statim ascendens navim cum discipulis suis, venit in partes

Dalmanutha. 11 Et exierunt pharisi, et cperunt conquirere cum eo,
qurentes ab illo signum de clo, tentantes eum. 12 Et ingemiscens spiritu,
ait : Quid generatio ista signum qurit ? Amen dico vobis, si dabitur
generationi isti signum. 13 Et dimittens eos, ascendit iterum navim et abiit
trans fretum.
14
Et obliti sunt panes sumere : et nisi unum panem non habebant secum in
navi. 15 Et prcipiebat eis, dicens : Videte, et cavete a fermento
pharisorum, et fermento Herodis. 16 Et cogitabant ad alterutrum, dicentes :
quia panes non habemus. 17 Quo cognito, ait illis Jesus : Quid cogitatis,
quia panes non habetis ? nondum cognoscetis nec intelligitis ? adhuc
ccatum habetis cor vestrum ? 18 oculos habentes non videtis ? et aures
habentes non auditis ? nec recordamini, 19 quando quinque panes fregi in
quinque millia : quot cophinos fragmentorum plenos sustulistis ? Dicunt
ei : Duodecim. 20 Quando et septem panes in quatuor millia : quot sportas
fragmentorum tulistis ? Et dicunt ei : Septem. 21 Et dicebat eis : Quomodo
nondum intelligitis ?
22
Et veniunt Bethsaidam, et adducunt ei ccum, et rogabant eum ut illum

tangeret. 23 Et apprehensa manu cci, eduxit eum extra vicum : et exspuens
in oculos ejus impositis manibus suis, interrogavit eum si quid videret. 24 Et
aspiciens, ait : Video homines velut arbores ambulantes. 25 Deinde iterum
imposuit manus super oculos ejus : et cpit videre : et restitutus est ita ut
clare videret omnia. 26 Et misit illum in domum suam, dicens : Vade in
domum tuam : et si in vicum introieris, nemini dixeris.
27
Et egressus est Jesus, et discipuli ejus in castella Csare Philippi : et in

via interrogabat discipulos suos, dicens eis : Quem me dicunt esse
homines ? 28 Qui responderunt illi, dicentes : Joannem Baptistam, alii
Eliam, alii vero quasi unum de prophetis. 29 Tunc dicit illis : Vos vero quem
me esse dicitis ? Respondens Petrus, ait ei : Tu es Christus. 30 Et
comminatus est eis, ne cui dicerent de illo.
31
Et cpit docere eos quoniam oportet Filium hominis pati multa, et

reprobari a senioribus, et a summis sacerdotibus et scribis, et occidi : et
post tres dies resurgere. 32 Et palam verbum loquebatur. Et apprehendens
eum Petrus, cpit increpare eum. 33 Qui conversus, et videns discipulos
suos, comminatus est Petro, dicens : Vade retro me Satana, quoniam non
sapis qu Dei sunt, sed qu sunt hominum.
34
Et convocata turba cum discipulis suis, dixit eis : Si quis vult me sequi,
1572/1834
deneget semetipsum : et tollat crucem suam, et sequatur me. 35 Qui enim

voluerit animam suam salvam facere, perdet eam : qui autem perdiderit
animam suam propter me, et Evangelium, salvam faciet eam. 36 Quid enim
proderit homini, si lucretur mundum totum et detrimentum anim su
faciat ? 37 Aut quid dabit homo commutationis pro anima sua ? 38 Qui enim
me confusus fuerit, et verba mea in generatione ista adultera et peccatrice,
et Filius hominis confundetur eum, cum venerit in gloria Patris sui cum
angelis sanctis. 39 Et dicebat illis : Amen dico vobis, quia sunt quidam de
hic stantibus, qui non gustabunt mortem donec videant regnum Dei veniens
in virtute.
Cap. 9 1 Et post dies sex assumit Jesus Petrum, et Jacobum, et
Joannem, et ducit illos in montem excelsum seorsum solos, et
transfiguratus est coram ipsis. 2 Et vestimenta ejus facta sunt splendentia, et
candida nimis velut nix, qualia fullo non potest super terram candida
facere. 3 Et apparuit illis Elias cum Moyse : et erant loquentes cum Jesu.
4
Et respondens Petrus, ait Jesu : Rabbi, bonum est nos hic esse : et
faciamus tria tabernacula, tibi unum, et Moysi unum, et Eli unum. 5 Non
enim sciebat quid diceret : erant enim timore exterriti. 6 Et facta est nubes
obumbrans eos : et venit vox de nube, dicens : Hic est Filius meus
carissimus : audite illum. 7 Et statim circumspicientes, neminem amplius
viderunt, nisi Jesum tantum secum. 8 Et descendentibus illis de monte,
prcepit illis ne cuiquam qu vidissent, narrarent : nisi cum Filius hominis
a mortuis resurrexerit. 9 Et verbum continuerunt apud se : conquirentes quid
esset, cum a mortuis resurrexerit. 10 Et interrogabant eum, dicentes : Quid
ergo dicunt pharisi et scrib, quia Eliam oportet venire primum ? 11 Qui
respondens, ait illis : Elias cum venerit primo, restituet omnia : et quomodo
scriptum est in Filium hominis, ut multa patiatur et contemnatur. 12 Sed
dico vobis quia et Elias venit (et fecerunt illi qucumque voluerunt) sicut
scriptum est de eo.
13
Et veniens ad discipulos suos, vidit turbam magnam circa eos, et scribas

conquirentes cum illis. 14 Et confestim omnis populus videns Jesum,
stupefactus est, et expaverunt, et accurrentes salutabant eum. 15 Et
interrogavit eos : Quid inter vos conquiritis ? 16 Et respondens unus de
turba, dixit : Magister, attuli filium meum ad te habentem spiritum mutum :
17
qui ubicumque eum apprehenderit, allidit illum, et spumat, et stridet
dentibus, et arescit : et dixi discipulis tuis ut ejicerent illum, et non
potuerunt. 18 Qui respondens eis, dixit : O generatio incredula, quamdiu
apud vos ero ? quamdiu vos patiar ? afferte illum ad me. 19 Et attulerunt
eum. Et cum vidisset eum, statim spiritus conturbavit illum : et elisus in
terram, volutabatur spumans. 20 Et interrogavit patrem ejus : Quantum
temporis est ex quo ei hoc accidit ? At ille ait : Ab infantia : 21 et frequenter
1573/1834
eum in ignem, et in aquas misit ut eum perderet : sed si quid potes, adjuva
nos, misertus nostri. 22 Jesus autem ait illi : Si potes credere, omnia
possibilia sunt credenti. 23 Et continuo exclamans pater pueri, cum lacrimis
aiebat : Credo, Domine ; adjuva incredulitatem meam. 24 Et cum videret
Jesus concurrentem turbam, comminatus est spiritui immundo, dicens illi :
Surde et mute spiritus, ego prcipio tibi, exi ab eo : et amplius ne introas
in eum. 25 Et exclamans, et multum discerpens eum, exiit ab eo, et factus
est sicut mortuus, ita ut multi dicerent : Quia mortuus est. 26 Jesus autem
tenens manum ejus elevavit eum, et surrexit. 27 Et cum introisset in domum,
discipuli ejus secreto interrogabant eum : Quare nos non potuimus ejicere
eum ? 28 Et dixit illis : Hoc genus in nullo potest exire, nisi in oratione et
jejunio. 29 Et inde profecti prtergrediebantur Galilam : nec volebat
quemquam scire.
30
Docebat autem discipulos suos, et dicebat illis : Quoniam Filius hominis

tradetur in manus hominum, et occident eum, et occisus tertia die resurget.
31
At illi ignorabant verbum : et timebant interrogare eum.
32
Et venerunt Capharnaum. Qui cum domi essent, interrogabat eos : Quid

in via tractabatis ? 33 At illi tacebant : siquidem in via inter se
disputaverunt : quis eorum major esset. 34 Et residens vocavit duodecim, et
ait illis : Si quis vult primus esse, erit omnium novissimus, et omnium
minister. 35 Et accipiens puerum, statuit eum in medio eorum : quem cum
complexus esset, ait illis : 36 Quisquis unum ex hujusmodi pueris receperit
in nomine meo, me recipit : et quicumque me susceperit, non me suscipit,
sed eum qui misit me.
37
Respondit illi Joannes, dicens : Magister, vidimus quemdam in nomine

tuo ejicientem dmonia, qui non sequitur nos, et prohibuimus eum. 38 Jesus
autem ait : Nolite prohibere eum : nemo est enim qui faciat virtutem in
nomine meo, et possit cito male loqui de me : 39 qui enim non est adversum
vos, pro vobis est. 40 Quisquis enim potum dederit vobis calicem aqu in
nomine meo, quia Christi estis : amen dico vobis, non perdet mercedem
suam.
41
Et quisquis scandalizaverit unum ex his pusillis credentibus in me :

bonum est ei magis si circumdaretur mola asinaria collo ejus, et in mare
mitteretur. 42 Et si scandalizaverit te manus tua, abscide illam : bonum est
tibi debilem introire in vitam, quam duas manus habentem ire in gehennam,
in ignem inextinguibilem, 43 ubi vermis eorum non moritur, et ignis non
extinguitur. 44 Et si pes tuus te scandalizat, amputa illum : bonum est tibi
claudum introire in vitam ternam, quam duos pedes habentem mitti in
gehennam ignis inextinguibilis, 45 ubi vermis eorum non moritur, et ignis
1574/1834
non extinguitur. 46 Quod si oculus tuus scandalizat te, ejice eum : bonum
est tibi luscum introire in regnum Dei, quam duos oculos habentem mitti in
gehennam ignis, 47 ubi vermis eorum non moritur, et ignis non extinguitur.
48
Omnis enim igne salietur, et omnis victima sale salietur. 49 Bonum est
sal : quod si sal insulsum fuerit, in quo illud condietis ? Habete in vobis sal,
et pacem habete inter vos.
Cap. 10 1 Et inde exsurgens venit in fines Jud ultra Jordanem : et
conveniunt iterum turb ad eum : et sicut consueverat, iterum docebat illos.
2
Et accedentes pharisi interrogabant eum : Si licet vero uxorem
dimittere : tentantes eum. 3 At ille respondens, dixit eis : Quid vobis
prcepit Moyses ? 4 Qui dixerunt : Moyses permisit libellum repudii
scribere, et dimittere. 5 Quibus respondens Jesus, ait : Ad duritiam cordis
vestri scripsit vobis prceptum istud : 6 ab initio autem creatur masculum
et feminam fecit eos Deus. 7 Propter hoc relinquet homo patrem suum et
matrem, et adhrebit ad uxorem suam : 8 et erunt duo in carne una. Itaque
jam non sunt duo, sed una caro. 9 Quod ergo Deus conjunxit, homo non
separet. 10 Et in domo iterum discipuli ejus de eodem interrogaverunt eum.
11
Et ait illis : Quicumque dimiserit uxorem suam, et aliam duxerit,
adulterium committit super eam. 12 Et si uxor dimiserit virum suum, et alii
nupserit, mchatur.
13
Et offerebant illi parvulos ut tangeret illos. Discipuli autem

comminabantur offerentibus. 14 Quos cum videret Jesus, indigne tulit, et ait
illis : Sinite parvulos venire ad me, et ne prohibueritis eos : talium enim est
regnum Dei. 15 Amen dico vobis : Quisquis non receperit regnum Dei velut
parvulus, non intrabit in illud. 16 Et complexans eos, et imponens manus
super illos, benedicebat eos.
17
Et cum egressus esset in viam, procurrens quidam genu flexo ante eum,
rogabat eum : Magister bone, quid faciam ut vitam ternam percipiam ?
18
Jesus autem dixit ei : Quid me dicis bonum ? nemo bonus, nisi unus
Deus. 19 Prcepta nosti : ne adulteres, ne occidas, ne fureris, ne falsum
testimonium dixeris, ne fraudum feceris, honora patrem tuum et matrem.
20
At ille respondens, ait illi : Magister, hc omnia observavi a juventute
mea. 21 Jesus autem intuitus eum, dilexit eum, et dixit ei : Unum tibi deest :
vade, qucumque habes vende, et da pauperibus, et habebis thesaurum in
clo : et veni, sequere me. 22 Qui contristatus in verbo, abiit mrens : erat
enim habens multas possessiones. 23 Et circumspiciens Jesus, ait discipulis
suis : Quam difficile qui pecunias habent, in regnum Dei introibunt !
24
Discipuli autem obstupescebant in verbis ejus. At Jesus rursus
respondens ait illis : Filioli, quam difficile est, confidentes in pecuniis, in
regnum Dei introire ! 25 Facilius est camelum per foramen acus transire,
1575/1834
quam divitem intrare in regnum Dei. 26 Qui magis admirabantur, dicentes

ad semetipsos : Et quis potest salvus fieri ? 27 Et intuens illos Jesus, ait :
Apud homines impossibile est, sed non apud Deum : omnia enim possibilia
sunt apud Deum.
28
Et cpit ei Petrus dicere : Ecce nos dimisimus omnia, et secuti sumus te.
Respondens Jesus, ait : Amen dico vobis : Nemo est qui reliquerit
domum, aut fratres, aut sorores, aut patrem, aut matrem, aut filios, aut
agros propter me et propter Evangelium, 30 qui non accipiat centies tantum,
nunc in tempore hoc : domos, et fratres, et sorores, et matres, et filios, et
agros, cum persecutionibus, et in sculo futuro vitam ternam. 31 Multi
autem erunt primi novissimi, et novissimi primi.
29
32
Erant autem in via ascendentes Jerosolymam : et prcedebat illos Jesus,

et stupebant : et sequentes timebant. Et assumens iterum duodecim, cpit
illis dicere qu essent ei eventura. 33 Quia ecce ascendimus Jerosolymam,
et Filius hominis tradetur principibus sacerdotum, et scribis, et senioribus,
et damnabunt eum morte, et tradent eum gentibus : 34 et illudent ei, et
conspuent eum, et flagellabunt eum, et interficient eum : et tertia die
resurget.
35
Et accedunt ad eum Jacobus et Joannes filii Zebedi, dicentes : Magister,

volumus ut quodcumque petierimus, facias nobis. 36 At ille dixit eis : Quid
vultis ut faciam vobis ? 37 Et dixerunt : Da nobis ut unus ad dexteram tuam,
et alius ad sinistram tuam sedeamus in gloria tua. 38 Jesus autem ait eis :
Nescitis quid petatis : potestis bibere calicem, quem ego bibo, aut
baptismo, quo ego baptizor, baptizari ? 39 At illi dixerunt ei : Possumus.
Jesus autem ait eis : Calicem quidem, quem ego bibo, bibetis ; et baptismo,
quo ego baptizor, baptizabimini : 40 sedere autem ad dexteram meam, vel
ad sinistram, non est meum dare vobis, sed quibus paratum est. 41 Et
audientes decem, cperunt indignari de Jacobo et Joanne. 42 Jesus autem
vocans eos, ait illis : Scitis quia hi, qui videntur principari gentibus,
dominantur eis : et principes eorum potestatem habent ipsorum. 43 Non ita
est autem in vobis, sed quicumque voluerit fieri major, erit vester minister :
44
et quicumque voluerit in vobis primus esse, erit omnium servus. 45 Nam
et Filius hominis non venit ut ministraretur ei, sed ut ministraret, et daret
animam suam redemptionem pro multis.
46
Et veniunt Jericho : et proficiscente eo de Jericho, et discipulis ejus, et

plurima multitudine, filius Timi Bartimus ccus, sedebat juxta viam
mendicans. 47 Qui cum audisset quia Jesus Nazarenus est, cpit clamare, et
dicere : Jesu fili David, miserere mei. 48 Et comminabantur ei multi ut
taceret. At ille multo magis clamabat : Fili David, miserere mei. 49 Et stans
1576/1834
Jesus prcepit illum vocari. Et vocant ccum, dicentes ei : Animquior

esto : surge, vocat te. 50 Qui projecto vestimento suo exiliens, venit ad eum.
51
Et respondens Jesus dixit illi : Quid tibi vis faciam ? Ccus autem dixit
ei : Rabboni, ut videam. 52 Jesus autem ait illi : Vade, fides tua te salvum
fecit. Et confestim vidit, et sequebatur eum in via.
Cap. 11 1 Et cum appropinquarent Jerosolym et Bethani ad
montem Olivarum, mittit duos ex discipulis suis, 2 et ait illis : Ite in
castellum, quod contra vos est, et statim intrountes illuc, invenietis pullum
ligatum, super quem nemo adhuc hominum sedit : solvite illum, et
adducite. 3 Et si quis vobis dixerit : Quid facitis ? dicite, quia Domino
necessarius est : et continuo illum dimittet huc. 4 Et abeuntes invenerunt
pullum ligatum ante januam foris in bivio : et solvunt eum. 5 Et quidam de
illic stantibus dicebant illis : Quid facitis solventes pullum ? 6 Qui dixerunt
eis sicut prceperat illis Jesus, et dimiserunt eis. 7 Et duxerunt pullum ad
Jesum : et imponunt illi vestimenta sua, et sedit super eum. 8 Multi autem
vestimenta sua straverunt in via : alii autem frondes cdebant de arboribus,
et sternebant in via. 9 Et qui pribant, et qui sequebantur, clamabant,
dicentes : Hosanna : benedictus qui venit in nomine Domini : 10 benedictum
quod venit regnum patris nostri David : hosanna in excelsis. 11 Et introivit
Jerosolymam in templum : et circumspectis omnibus, cum jam vespera
esset hora, exiit in Bethaniam cum duodecim.
12
Et alia die cum exirent a Bethania, esuriit. 13 Cumque vidisset a longe

ficum habentem folia, venit si quid forte inveniret in ea : et cum venisset ad
eam, nihil invenit prter folia : non enim erat tempus ficorum. 14 Et
respondens dixit ei : Jam non amplius in ternum ex te fructum quisquam
manducet. Et audiebant discipuli ejus.
15
Et veniunt in Jerosolymam. Et cum introisset in templum, cpit ejicere

vendentes et ementes in templo : et mensas numulariorum, et cathedras
vendentium columbas evertit : 16 et non sinebat ut quisquam transferret vas
per templum : 17 et docebat, dicens eis : Nonne scriptum est : Quia domus
mea, domus orationis vocabitur omnibus gentibus ? vos autem fecistis eam
speluncam latronum. 18 Quo audito principes sacerdotum et scrib,
qurebant quomodo eum perderent : timebant enim eum, quoniam universa
turba admirabatur super doctrina ejus. 19 Et cum vespera facta esset,
egrediebatur de civitate.
20
Et cum mane transirent, viderunt ficum aridam factam a radicibus. 21 Et

recordatus Petrus, dixit ei : Rabbi, ecce ficus, cui maledixisti, aruit. 22 Et
respondens Jesus ait illis : Habete fidem Dei. 23 Amen dico vobis, quia
quicumque dixerit huic monti : Tollere, et mittere in mare, et non
1577/1834
hsitaverit in corde suo, sed crediderit, quia quodcumque dixerit fiat, fiat
ei. 24 Propterea dico vobis, omnia qucumque orantes petitis, credite quia
accipietis, et evenient vobis. 25 Et cum stabitis ad orandum, dimittite si quis
habetis adversus aliquem : ut et Pater vester, qui in clis est, dimittat vobis
peccata vestra. 26 Quod si vos non dimiseritis : nec Pater vester, qui in clis
est, dimittet vobis peccata vestra.
27
Et veniunt rursus Jerosolymam. Et cum ambularet in templo, accedunt ad

eum summi sacerdotes, et scrib, et seniores : 28 et dicunt ei : In qua
potestate hc facis ? et quis dedit tibi hanc potestatem ut ista facias ?
29
Jesus autem respondens, ait illis : Interrogabo vos et ego unum verbum,
et respondete mihi : et dicam vobis in qua potestate hc faciam.
30
Baptismus Joannis, de clo erat, an ex hominibus ? Respondete mihi.
31
At illi cogitabant secum, dicentes : Si dixerimus : De clo, dicet : Quare
non credidistis ei ? 32 Si dixerimus : Ex hominibus, timemus populum :
omnes enim habebant Joannem quia vere propheta esset. 33 Et respondentes
dicunt Jesu : Nescimus. Et respondens Jesus ait illis : Neque ego dico vobis
in qua potestate hc faciam.
Cap. 12 1 Et cpit illis in parabolis loqui : Vineam pastinavit homo,
et circumdedit sepem, et fodit lacum, et dificavit turrim, et locavit eam
agricolis, et peregre profectus est. 2 Et misit ad agricolas in tempore servum
ut ab agricolis acciperet de fructu vine. 3 Qui apprehensum eum
ceciderunt, et dimiserunt vacuum. 4 Et iterum misit ad illos alium servum :
et illum in capite vulneraverunt, et contumeliis affecerunt. 5 Et rursum
alium misit, et illum occiderunt : et plures alios : quosdam cdentes, alios
vero occidentes. 6 Adhuc ergo unum habens filium carissimum, et illum
misit ad eos novissimum, dicens : Quia reverebuntur filium meum. 7 Coloni
autem dixerunt ad invicem : Hic est hres : venite, occidamus eum : et
nostra erit hreditas. 8 Et apprehendentes eum, occiderunt : et ejecerunt
extra vineam. 9 Quid ergo faciet dominus vine ? Veniet, et perdet colonos,
et dabit vineam aliis. 10 Nec scripturam hanc legistis : Lapidem quem
reprobaverunt dificantes, hic factus est in caput anguli : 11 a Domino
factum est istud, et est mirabile in oculis nostris ? 12 Et qurebant eum
tenere : et timuerunt turbam : cognoverunt enim quoniam ad eos parabolam
hanc dixerit. Et relicto eo abierunt.
13
Et mittunt ad eum quosdam ex pharisis, et herodianis, ut eum caperent

in verbo. 14 Qui venientes dicunt ei : Magister, scimus quia verax es, et non
curas quemquam : nec enim vides in faciem hominum, sed in veritate viam
Dei doces. Licet dari tributum Csari, an non dabimus ? 15 Qui sciens
versutiam illorum, ait illos : Quid me tentatis ? afferte mihi denarium ut
videam. 16 At illi attulerunt ei. Et ait illis : Cujus est imago hc, et
1578/1834
inscriptio ? Dicunt ei : Csaris. 17 Respondens autem Jesus dixit illis :

Reddite igitur qu sunt Csaris, Csari : et qu sunt Dei, Deo. Et
mirabantur super eo.
18
Et venerunt ad eum sadduci, qui dicunt resurrectionem non esse : et

interrogabant eum, dicentes : 19 Magister, Moyses nobis scripsit, ut si cujus
frater mortuus fuerit, et dimiserit uxorem, et filios non reliquerit, accipiat
frater ejus uxorem ipsius, et resuscitet semen fratri suo. 20 Septem ergo
fratres erant : et primus accepit uxorem, et mortuus est non relicto semine.
21
Et secundus accepit eam, et mortuus est : et nec iste reliquit semen. Et
tertius similiter. 22 Et acceperunt eam similiter septem : et non reliquerunt
semen. Novissima omnium defuncta est et mulier. 23 In resurrectione ergo
cum resurrexerint, cujus de his erit uxor ? septem enim habuerunt eam
uxorem. 24 Et respondens Jesus, ait illis : Nonne ideo erratis, non scientes
Scripturas, neque virtutem Dei ? 25 Cum enim a mortuis resurrexerint,
neque nubent, neque nubentur, sed sunt sicut angeli in clis. 26 De mortuis
autem quod resurgant, non legistis in libro Moysi, super rubum, quomodo
dixerit illi Deus, inquiens : Ego sum Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus
Jacob ? 27 Non est Deus mortuorum, sed vivorum. Vos ergo multum erratis.
28
Et accessit unus de scribis, qui audierat illos conquirentes, et videns

quoniam bene illis responderit, interrogavit eum quod esset primum
omnium mandatum. 29 Jesus autem respondit ei : Quia primum omnium
mandatum est : Audi Isral, Dominus Deus tuus, Deus unus est : 30 et
diliges Dominum Deum tuum ex tota corde tuo, et ex tota anima tua, et ex
tota mente tua, et ex tota virtute tua. Hoc est primum mandatum.
31
Secundum autem simile est illi : Diliges proximum tuum tamquam
teipsum. Majus horum aliud mandatum non est. 32 Et ait illi scriba : Bene,
Magister, in veritate dixisti, quia unus est Deus, et non est alius prter eum.
33
Et ut diligatur ex toto corde, et ex toto intellectu, et ex tota anima, et ex
tota fortitudine, et diligere proximum tamquam seipsum, majus est omnibus
holocautomatibus, et sacrificiis. 34 Jesus autem videns quod sapienter
respondisset, dixit illi : Non es longe a regno Dei. Et nemo jam audebat
eum interrogare.
35
Et respondens Jesus dicebat, docens in templo : Quomodo dicunt scrib

Christum filium esse David ? 36 Ipse enim David dicit in Spiritu Sancto :
Dixit Dominus Domino meo : Sede a dextris meis, donec ponam inimicos
tuos scabellum pedum tuorum. 37 Ipse ergo David dicit eum Dominum, et
unde est filius ejus ? Et multa turba eum libenter audivit. 38 Et dicebat eis in
doctrina sua : Cavete a scribis, qui volunt in stolis ambulare, et salutari in
foro, 39 et in primis cathedris sedere in synagogis, et primos discubitus in
cnis : 40 qui devorant domos viduarum sub obtentu prolix orationis : hi
1579/1834
accipient prolixius judicium.

41
Et sedens Jesus contra gazophylacium, aspiciebat quomodo turba jactaret

s in gazophylacium, et multi divites jactabant multa. 42 Cum venisset
autem vidua una pauper, misit duo minuta, quod est quadrans, 43 et
convocans discipulos suos, ait illis : Amen dico vobis, quoniam vidua hc
pauper plus omnibus misit, qui miserunt in gazophylacium. 44 Omnes enim
ex eo, quod abundabat illis, miserunt : hc vero de penuria sua omnia qu
habuit misit totum victum suum.
Cap. 13 1 Et cum egrederetur de templo, ait illi unus ex discipulis
suis : Magister, aspice quales lapides, et quales structur. 2 Et respondens
Jesus, ait illi : Vides has omnes magnas dificationes ? Non relinquetur
lapis super lapidem, qui non destruatur.
3
Et cum sederet in monte Olivarum contra templum, interrogabant eum

separatim Petrus, et Jacobus, et Joannes, et Andreas : 4 Dic nobis, quando
ista fient ? et quod signum erit, quando hc omnia incipient consummari ?
5
Et respondens Jesus cpit dicere illis : Videte ne quid vos seducat :
6
multi enim venient in nomine meo, dicentes quia ego sum : et multos
seducent. 7 Cum audieritis autem bella, et opiniones bellorum, ne
timueritis : oportet enim hc fieri : sed nondum finis. 8 Exsurget enim gens
contra gentem, et regnum super regnum, et erunt terrmotus per loca, et
fames. Initium dolorum hc.
9
Videte autem vosmetipsos. Tradent enim vos in consiliis, et in synagogis

vapulabitis, et ante prsides et reges stabitis propter me, in testimonium
illis. 10 Et in omnes gentes primum oportet prdicari Evangelium. 11 Et cum
duxerint vos tradentes, nolite prcogitare quid loquamini : sed quod datum
vobis fuerit in illa hora, id loquimini : non enim vos estis loquentes, sed
Spiritus Sanctus. 12 Tradet autem frater fratrem in mortem, et pater filium :
et consurgent filii in parentes, et morte afficient eos. 13 Et eritis odio
omnibus propter nomen meum. Qui autem sustinuerit in finem, hic salvus
erit.
14
Cum autem videritis abominationem desolationis stantem, ubi non debet,

qui legit, intelligat : tunc qui in Juda sunt, fugiant in montes : 15 et qui
super tectum, ne descendat in domum, nec introat ut tollat quid de domo
sua : 16 et qui in agro erit, non revertatur retro tollere vestimentum suum.
17
V autem prgnantibus et nutrientibus in illis diebus.
18
Orate vero ut hieme non fiant. 19 Erunt enim dies illi tribulationes tales
quales non fuerunt ab initio creatur, quam condidit Deus usque nunc,
1580/1834
neque fient. 20 Et nisi breviasset Dominus dies, non fuisset salva omnis
caro : sed propter electos, quos elegit, breviavit dies. 21 Et tunc si quis vobis
dixerit : Ecce hic est Christus, ecce illic, ne credideritis. 22 Exsurgent enim
pseudochristi et pseudoprophet, et dabunt signa et portenta ad
seducendos, si fieri potest, etiam electos. 23 Vos ergo videte : ecce prdixi
vobis omnia.
24
Sed in illis diebus, post tribulationem illam, sol contenebrabitur, et luna

non dabit splendorem suum : 25 et stell cli erunt decidentes, et virtutes,
qu in clis sunt, movebuntur. 26 Et tunc videbunt Filium hominis
venientem in nubibus cum virtute multa et gloria. 27 Et tunc mittet angelos
suos, et congregabit electos suos a quatuor ventis, a summo terr usque ad
summum cli.
28
A ficu autem discite parabolam. Cum jam ramus ejus tener fuerit, et nata
fuerint folia, cognoscitis quia in proximo sit stas : 29 sic et vos cum
videritis hc fieri, scitote quod in proximo sit, in ostiis. 30 Amen dico
vobis, quoniam non transibit generatio hc, donec omnia ista fiant.
31
Clum et terra transibunt, verba autem mea non transibunt.
32
De die autem illo vel hora nemo scit, neque angeli in clo, neque Filius,
nisi Pater. 33 Videte, vigilate, et orate : nescitis enim quando tempus sit.
34
Sicut homo qui peregre profectus reliquit domum suam, et dedit servis
suis potestatem cujusque operis, et janitori prcepit ut vigilet, 35 vigilate
ergo (nescitis enim quando dominus domus veniat : sero, an media nocte,
an galli cantu, an mane), 36 ne, cum venerit repente, inveniat vos
dormientes. 37 Quod autem vobis dico, omnibus dico : Vigilate.
Cap. 14 1 Erat autem Pascha et azyma post biduum : et qurebant
summi sacerdotes et scrib quomodo eum dolo tenerent, et occiderent.
2
Dicebant autem : Non in die festo, ne forte tumultus fieret in populo.
3
Et cum esset Bethani in domo Simonis leprosi, et recumberet, venit

mulier habens alabastrum unguenti nardi spicati pretiosi : et fracto
alabastro, effudit super caput ejus. 4 Erant autem quidam indigne ferentes
intra semetipsos, et dicentes : Ut quid perditio ista unguenti facta est ?
5
poterat enim unguentum istud venundari plus quam trecentis denariis, et
dari pauperibus. Et fremebant in eam. 6 Jesus autem dixit : Sinite eam, quid
illi molesti estis ? Bonum opus operata est in me : 7 semper enim pauperes
habetis vobiscum : et cum volueritis, potestis illis benefacere : me autem
non semper habetis. 8 Quod habuit hc, fecit : prvenit ungere corpus
meum in sepulturam. 9 Amen dico vobis : Ubicumque prdicatum fuerit
Evangelium istud in universo mundo, et quod fecit hc, narrabitur in
1581/1834
memoriam ejus.
10
Et Judas Iscariotes, unus de duodecim, abiit ad summos sacerdotes, ut

proderet eum illis. 11 Qui audientes gavisi sunt : et promiserunt ei pecuniam
se daturos. Et qurebat quomodo illum opportune traderet.
12
Et primo die azymorum quando Pascha immolabant, dicunt ei discipuli :

Quo vis eamus, et paremus tibi ut manduces Pascha ? 13 Et mittit duos ex
discipulis suis, et dicit eis : Ite in civitatem, et occurret vobis homo
lagenam aqu bajulans : sequimini eum, 14 et quocumque introierit, dicite
domino domus, quia magister dicit : Ubi est refectio mea, ubi Pascha cum
discipulis meis manducem ? 15 Et ipse vobis demonstrabit cnaculum
grande, stratum : et illic parate nobis. 16 Et abierunt discipuli ejus, et
venerunt in civitatem : et invenerunt sicut dixerat illis, et paraverunt
Pascha. 17 Vespere autem facto, venit cum duodecim. 18 Et discumbentibus
eis, et manducantibus, ait Jesus : Amen dico vobis, quia unus ex vobis
tradet me, qui manducat mecum. 19 At illi cperunt contristari, et dicere ei
singulatim : Numquid ego ? 20 Qui ait illis : Unus ex duodecim, qui intingit
mecum manum in catino. 21 Et Filius quidem hominis vadit sicut scriptum
est de eo : v autem homini illi per quem Filius hominis tradetur ! bonum
erat ei, si non esset natus homo ille.
22
Et manducantibus illis, accepit Jesus panem : et benedicens fregit, et

dedit eis, et ait : Sumite, hoc est corpus meum. 23 Et accepto calice, gratias
agens dedit eis : et biberunt ex illo omnes. 24 Et ait illis : Hic est sanguis
meus novi testamenti, qui pro multis effundetur. 25 Amen dico vobis, quia
jam non bibam de hoc genimine vitis usque in diem illum, cum illud bibam
novum in regno Dei.
26
Et hymno dicto exierunt in montem Olivarum. 27 Et ait eis Jesus : Omnes

scandalizabimini in me in nocte ista : quia scriptum est : Percutiam
pastorem, et dispergentur oves. 28 Sed postquam resurrexero, prcedam vos
in Galilam. 29 Petrus autem ait illi : Et si omnes scandalizati fuerint in te,
sed non ego. 30 Et ait illi Jesus : Amen dico tibi, quia tu hodie in nocte hac,
priusquam gallus vocem bis dederit, ter me es negaturus. 31 At ille amplius
loquebatur : Et si oportuerit me simul commori tibi, non te negabo.
Similiter autem et omnes dicebant.
32
Et veniunt in prdium, cui nomen Gethsemani. Et ait discipulis suis :

Sedete hic donec orem. 33 Et assumit Petrum, et Jacobum, et Joannem
secum : et cpit pavere et tdere. 34 Et ait illis : Tristis est anima mea
usque ad mortem : sustinete hic, et vigilate. 35 Et cum processisset
paululum, procidit super terram, et orabat ut, si fieri posset, transiret ab eo
1582/1834
hora. 36 Et dixit : Abba pater, omnia tibi possibilia sunt : transfer calicem
hunc a me : sed non quod ego volo, sed quod tu. 37 Et venit, et invenit eos
dormientes. Et ait Petro : Simon, dormis ? non potuisti una hora vigilare ?
38
vigilate et orate, ut non intretis in tentationem. Spiritus quidem promptus
est, caro vero infirma. 39 Et iterum abiens oravit, eumdem sermonem
dicens. 40 Et reversus, denuo invenit eos dormientes (erant enim oculi
eorum gravati), et ignorabant quid responderent ei. 41 Et venit tertio, et ait
illis : Dormite jam, et requiescite. Sufficit : venit hora : ecce Filius hominis
tradetur in manus peccatorum. 42 Surgite, eamus : ecce qui me tradet, prope
est.
43
Et, adhuc eo loquente, venit Judas Iscariotes unus de duodecim, et cum

eo turba multa cum gladiis et lignis, a summis sacerdotibus, et scribis, et
senioribus. 44 Dederat autem traditor ejus signum eis, dicens :
Quemcumque osculatus fuero, ipse est, tenete eum, et ducite caute. 45 Et
cum venisset, statim accedens ad eum, ait : Ave Rabbi : et osculatus est
eum. 46 At illi manus injecerunt in eum, et tenuerunt eum. 47 Unus autem
quidam de circumstantibus educens gladium, percussit servum summi
sacerdotis, et amputavit illi auriculam. 48 Et respondens Jesus, ait illis :
Tamquam ad latronem existis cum gladiis et lignis comprehendere me ?
49
quotidie eram apud vos in templo docens, et non me tenuistis. Sed ut
impleantur Scriptur. 50 Tunc discipuli ejus relinquentes eum, omnes
fugerunt. 51 Adolescens autem quidam sequebatur eum amictus sindone
super nudo : et tenuerunt eum. 52 At ille rejecta sindone, nudus profugit ab
eis.
53
Et adduxerunt Jesum ad summum sacerdotem : et convenerunt omnes

sacerdotes, et scrib, et seniores. 54 Petrus autem a longe secutus est eum
usque intro in atrium summi sacerdotis : et sedebat cum ministris ad ignem,
et calefaciebat se. 55 Summi vero sacerdotes et omne concilium qurebant
adversus Jesum testimonium ut eum morti traderent : nec inveniebant.
56
Multi enim testimonium falsum dicebant adversus eum : et convenientia
testimonia non erant. 57 Et quidam surgentes, falsum testimonium ferebant
adversus eum, dicentes : 58 Quoniam nos audivimus eum dicentem : Ego
dissolvam templum hoc manu factum, et per triduum aliud non manu
factum dificabo. 59 Et non erat conveniens testimonium illorum. 60 Et
exsurgens summus sacerdos in medium, interrogavit Jesum, dicens : Non
respondes quidquam ad ea qu tibi objiciuntur ab his ? 61 Ille autem
tacebat, et nihil respondit. Rursum summus sacerdos interrogabat eum, et
dixit ei : Tu es Christus Filius Dei benedicti ? 62 Jesus autem dixit illi : Ego
sum : et videbitis Filium hominis sedentem a dextris virtutis Dei, et
venientem cum nubibus cli. 63 Summus autem sacerdos scindens
vestimenta sua, ait : Quid adhuc desideramus testes ? 64 Audistis
1583/1834
blasphemiam : quid vobis videtur ? Qui omnes condemnaverunt eum esse

reum mortis. 65 Et cperunt quidam conspuere eum, et velare faciem ejus,
et colaphis eum cdere, et dicere ei : Prophetiza : et ministri alapis eum
cdebant.
66
Et cum esset Petrus in atrio deorsum, venit una ex ancillis summi

sacerdotis : 67 et cum vidisset Petrum calefacientem se, aspiciens illum, ait :
Et tu cum Jesu Nazareno eras. 68 At ille negavit, dicens : Neque scio, neque
novi quid dicas. Et exiit foras ante atrium, et gallus cantavit. 69 Rursus
autem cum vidisset illum ancilla, cpit dicere circumstantibus : Quia hic
ex illis est. 70 At ille iterum negavit. Et post pusillum rursus qui astabant,
dicebant Petro : Vere ex illis es : nam et Galilus es. 71 Ille autem cpit
anathematizare et jurare : Quia nescio hominem istum, quem dicitis. 72 Et
statim gallus iterum cantavit. Et recordatus est Petrus verbi quod dixerat ei
Jesus : Priusquam gallus cantet bis, ter me negabis. Et cpit flere.
Cap. 15 1 Et confestim mane consilium facientes summi sacerdotes
cum senioribus, et scribis, et universo concilio, vincientes Jesum, duxerunt,
et tradiderunt Pilato. 2 Et interrogavit eum Pilatus : Tu es rex Judorum ?
At ille respondens, ait illi : Tu dicis. 3 Et accusabant eum summi sacerdotes
in multis. 4 Pilatus autem rursum interrogavit eum, dicens : Non respondes
quidquam ? vide in quantis te accusant. 5 Jesus autem amplius nihil
respondit, ita ut miraretur Pilatus. 6 Per diem autem festum solebat
dimittere illis unum ex vinctis, quemcumque petissent. 7 Erat autem qui
dicebatur Barrabas, qui cum seditiosis erat vinctus, qui in seditione fecerat
homicidium. 8 Et cum ascendisset turba, cpit rogare, sicut semper faciebat
illis. 9 Pilatus autem respondit eis, et dixit : Vultis dimittam vobis regem
Judorum ? 10 Sciebat enim quod per invidiam tradidissent eum summi
sacerdotes. 11 Pontifices autem concitaverunt turbam, ut magis Barabbam
dimitteret eis. 12 Pilatus autem iterum respondens, ait illis : Quid ergo vultis
faciam regi Judorum ? 13 At illi iterum clamaverunt : Crucifige eum.
14
Pilatus vero dicebat illis : Quid enim mali fecit ? At illi magis
clamabant : Crucifige eum. 15 Pilatus autem volens populo satisfacere,
dimisit illis Barabbam, et tradidit Jesum flagellis csum, ut crucifigeretur.
16
Milites autem duxerunt eum in atrium prtorii, et convocant totam

cohortem, 17 et induunt eum purpura, et imponunt ei plectentes spineam
coronam. 18 Et cperunt salutare eum : Ave rex Judorum. 19 Et
percutiebant caput ejus arundine : et conspuebant eum, et ponentes genua,
adorabant eum. 20 Et postquam illuserunt ei, exuerunt illum purpura, et
induerunt eum vestimentis suis : et educunt illum ut crucifigerent eum.
21
Et angariaverunt prtereuntem quempiam, Simonem Cyrenum
1584/1834
venientem de villa, patrem Alexandri et Rufi, ut tolleret crucem ejus. 22 Et

perducunt illum in Golgotha locum : quod est interpretatum Calvari locus.
23
Et dabant ei bibere myrrhatum vinum : et non accepit. 24 Et crucifigentes
eum, diviserunt vestimenta ejus, mittentes sortem super eis, quis quid
tolleret. 25 Erat autem hora tertia : et crucifixerunt eum. 26 Et erat titulus
caus ejus inscriptus : Rex Judorum. 27 Et cum eo crucifigunt duos
latrones : unum a dextris, et alium a sinistris ejus. 28 Et impleta est
Scriptura, qu dicit : Et cum iniquis reputatus est. 29 Et prtereuntes
blasphemabant eum, moventes capita sua, et dicentes : Vah ! qui destruis
templum Dei, et in tribus diebus redificas, 30 salvum fac temetipsum
descendens de cruce. 31 Similiter et summi sacerdotes illudentes, ad
alterutrum cum scribis dicebant : Alios salvos fecit ; seipsum non potest
salvum facere. 32 Christus rex Isral descendat nunc de cruce, ut videamus,
et credamus. Et qui cum eo crucifixi erant, convitiabantur ei.
33
Et facta hora sexta, tenebr fact sunt per totam terram usque in horam
nonam. 34 Et hora nona exclamavit Jesus voce magna, dicens : Eloi, eloi,
lamma sabacthani ? quod est interpretatum : Deus meus, Deus meus, ut
quid dereliquisti me ? 35 Et quidam de circumstantibus audientes, dicebant :
Ecce Eliam vocat. 36 Currens autem unus, et implens spongiam aceto,
circumponensque calamo, potum dabat ei, dicens : Sinite, videamus si
veniat Elias ad deponendum eum. 37 Jesus autem emissa voce magna
expiravit.
38
Et velum templi scissum est in duo, a summo usque deorsum. 39 Videns

autem centurio, qui ex adverso stabat, quia sic clamans expirasset, ait :
Vere hic homo Filius Dei erat.
40
Erant autem et mulieres de longe aspicientes : inter quas erat Maria

Magdalene, et Maria Jacobi minoris, et Joseph mater, et Salome : 41 et cum
esset in Galila, sequebantur eum, et ministrabant ei, et ali mult, qu
simul cum eo ascenderant Jerosolymam. 42 Et cum jam sero esset factum
(quia erat parasceve, quod est ante sabbatum), 43 venit Joseph ab
Arimatha nobilis decurio, qui et ipse erat exspectans regnum Dei, et
audacter introivit ad Pilatum, et petiit corpus Jesu. 44 Pilatus autem
mirabatur si jam obiisset. Et accersito centurione, interrogavit eum si jam
mortuus esset. 45 Et cum cognovisset a centurione, donavit corpus Joseph.
46
Joseph autem mercatus sindonem, et deponens eum involvit sindone, et
posuit eum in monumento quod erat excisum de petra, et advolvit lapidem
ad ostium monumenti. 47 Maria autem Magdalene et Maria Joseph
aspiciebant ubi poneretur.
1585/1834
Cap. 16 1 Et cum transisset sabbatum, Maria Magdalene, et Maria

Jacobi, et Salome emerunt aromata ut venientes ungerent Jesum. 2 Et valde
mane una sabbatorum, veniunt ad monumentum, orto jam sole. 3 Et
dicebant ad invicem : Quis revolvet nobis lapidem ab ostio monumenti ?
4
Et respicientes viderunt revolutum lapidem. Erat quippe magnus valde.
5
Et intrountes in monumentum viderunt juvenem sedentem in dextris,
coopertum stola candida, et obstupuerunt. 6 Qui dicit illis : Nolite
expavescere : Jesum quritis Nazarenum, crucifixum : surrexit, non est hic,
ecce locus ubi posuerunt eum. 7 Sed ite, dicite discipulis ejus, et Petro, quia
prcedit vos in Galilam : ibi eum videbitis, sicut dixit vobis. 8 At ill
exeuntes, fugerunt de monumento : invaserat enim eas tremor et pavor : et
nemini quidquam dixerunt : timebant enim.
9
Surgens autem mane prima sabbati, apparuit primo Mari Magdalene, de

qua ejecerat septem dmonia. 10 Illa vadens nuntiavit his, qui cum eo
fuerant, lugentibus et flentibus. 11 Et illi audientes quia viveret, et visus
esset ab ea, non crediderunt.
12
Post hc autem duobus ex his ambulantibus ostensus est in alia effigie,

euntibus in villam : 13 et illi euntes nuntiaverunt ceteris : nec illis
crediderunt. 14 Novissime recumbentibus illis undecim apparuit : et
exprobravit incredulitatem eorum et duritiam cordis : quia iis, qui viderant
eum resurrexisse, non crediderunt. 15 Et dixit eis : Euntes in mundum
universum prdicate Evangelium omni creatur. 16 Qui crediderit, et
baptizatus fuerit, salvus erit : qui vero non crediderit, condemnabitur.
17
Signa autem eos qui crediderint, hc sequentur : in nomine meo
dmonia ejicient : linguis loquentur novis : 18 serpentes tollent : et si
mortiferum quid biberint, non eis nocebit : super gros manus imponent, et
bene habebunt.
19
Et Dominus quidem Jesus postquam locutus est eis, assumptus est in

clum, et sedet a dextris Dei. 20 Illi autem profecti prdicaverunt ubique,
Domino cooperante, et sermonem confirmante, sequentibus signis.
Evangelium secundum Lucam

Cap. 1 1 Quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem,
qu in nobis complet sunt, rerum : 2 sicut tradiderunt nobis, qui ab initio
ipsi viderunt, et ministri fuerunt sermonis : 3 visum est et mihi, assecuto
omnia a principio diligenter, ex ordine tibi scribere, optime Theophile, 4 ut
cognoscas eorum verborum, de quibus eruditus es, veritatem.
1586/1834
Fuit in diebus Herodis, regis Jud, sacerdos quidam nomine Zacharias

de vice Abia, et uxor illius de filiabus Aaron, et nomen ejus Elisabeth.
6
Erant autem justi ambo ante Deum, incedentes in omnibus mandatis et
justificationibus Domini sine querela. 7 Et non erat illis filius, eo quod esset
Elisabeth sterilis, et ambo processissent in diebus suis. 8 Factum est autem,
cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis su ante Deum, 9 secundum
consuetudinem sacerdotii, sorte exiit ut incensum poneret, ingressus in
templum Domini : 10 et omnis multitudo populi erat orans foris hora
incensi. 11 Apparuit autem illi angelus Domini, stans a dextris altaris
incensi. 12 Et Zacharias turbatus est videns, et timor irruit super eum. 13 Ait
autem ad illum angelus : Ne timeas, Zacharia, quoniam exaudita est
deprecatio tua : et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium, et vocabis nomen
ejus Joannem : 14 et erit gaudium tibi, et exsultatio, et multi in nativitate
ejus gaudebunt : 15 erit enim magnus coram Domino : et vinum et siceram
non bibet, et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris su : 16 et
multos filiorum Isral convertet ad Dominum Deum ipsorum : 17 et ipse
prcedet ante illum in spiritu et virtute Eli : ut convertat corda patrum in
filios, et incredulos ad prudentiam justorum, parare Domino plebem
perfectam. 18 Et dixit Zacharias ad angelum : Unde hoc sciam ? ego enim
sum senex, et uxor mea processit in diebus suis. 19 Et respondens angelus
dixit ei : Ego sum Gabriel, qui asto ante Deum : et missus sum loqui ad te,
et hc tibi evangelizare. 20 Et ecce eris tacens, et non poteris loqui usque in
diem quo hc fiant, pro eo quod non credidisti verbis meis, qu
implebuntur in tempore suo. 21 Et erat plebs exspectans Zachariam : et
mirabantur quod tardaret ipse in templo. 22 Egressus autem non poterat
loqui ad illos, et cognoverunt quod visionem vidisset in templo. Et ipse erat
innuens illis, et permansit mutus. 23 Et factum est, ut impleti sunt dies
officii ejus, abiit in domum suam : 24 post hos autem dies concepit
Elisabeth uxor ejus, et occultabat se mensibus quinque, dicens : 25 Quia sic
fecit mihi Dominus in diebus, quibus respexit auferre opprobrium meum
inter homines.
26
In mense autem sexto, missus est angelus Gabriel a Deo in civitatem

Galil, cui nomen Nazareth, 27 ad virginem desponsatam viro, cui nomen
erat Joseph, de domo David : et nomen virginis Maria. 28 Et ingressus
angelus ad eam dixit : Ave gratia plena : Dominus tecum : benedicta tu in
mulieribus. 29 Qu cum audisset, turbata est in sermone ejus, et cogitabat
qualis esset ista salutatio. 30 Et ait angelus ei : Ne timeas, Maria : invenisti
enim gratiam apud Deum. 31 Ecce concipies in utero, et paries filium, et
vocabis nomen ejus Jesum : 32 hic erit magnus, et Filius Altissimi
vocabitur, et dabit illi Dominus Deus sedem David patris ejus : et regnabit
in domo Jacob in ternum, 33 et regni ejus non erit finis. 34 Dixit autem
1587/1834
Maria ad angelum : Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco ?

35
Et respondens angelus dixit ei : Spiritus Sanctus superveniet in te, et
virtus Altissimi obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex te sanctum,
vocabitur Filius Dei. 36 Et ecce Elisabeth cognata tua, et ipsa concepit
filium in senectute sua : et hic mensis sextus est illi, qu vocatur sterilis :
37
quia non erit impossibile apud Deum omne verbum. 38 Dixit autem
Maria : Ecce ancilla Domini : fiat mihi secundum verbum tuum. Et
discessit ab illa angelus.
39
Exsurgens autem Maria in diebus illis, abiit in montana cum festinatione,

in civitatem Juda : 40 et intravit in domum Zachari, et salutavit Elisabeth.
41
Et factum est, ut audivit salutationem Mari Elisabeth, exsultavit infans
in utero ejus : et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth : 42 et exclamavit voce
magna, et dixit : Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris
tui. 43 Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini mei ad me ? 44 Ecce enim
ut facta est vox salutationis tu in auribus meis, exsultavit in gaudio infans
in utero meo. 45 Et beata, qu credidisti, quoniam perficientur ea, qu dicta
sunt tibi a Domino. 46 Et ait Maria :
Magnificat anima mea Dominum :
47
et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo.
48
Quia respexit humilitatem ancill su :
ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes,
49
quia fecit mihi magna qui potens est :
et sanctum nomen ejus,
50
et misericordia ejus a progenie in progenies
timentibus eum.
51
Fecit potentiam in brachio suo :
dispersit superbos mente cordis sui.
52
Deposuit potentes de sede,
et exaltavit humiles.
53
Esurientes implevit bonis :
et divites dimisit inanes.
54
Suscepit Isral puerum suum,
recordatus misericordi su :
55
sicut locutus est ad patres nostros,
Abraham et semini ejus in scula.
56
Mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus : et reversa est in
domum suam.
57
Elisabeth autem impletum est tempus pariendi, et peperit filium. 58 Et

audierunt vicini et cognati ejus quia magnificavit Dominus misericordiam
suam cum illa, et congratulabantur ei. 59 Et factum est in die octavo,
venerunt circumcidere puerum, et vocabant eum nomine patris sui
1588/1834
Zachariam. 60 Et respondens mater ejus, dixit : Nequaquam, sed vocabitur

Joannes. 61 Et dixerunt ad illam : Quia nemo est in cognatione tua, qui
vocetur hoc nomine. 62 Innuebant autem patri ejus, quem vellet vocari eum.
63
Et postulans pugillarem scripsit, dicens : Joannes est nomen ejus. Et
mirati sunt universi. 64 Apertum est autem illico os ejus, et lingua ejus, et
loquebatur benedicens Deum. 65 Et factus est timor super omnes vicinos
eorum : et super omnia montana Jud divulgabantur omnia verba hc :
66
et posuerunt omnes qui audierant in corde suo, dicentes : Quis, putas,
puer iste erit ? etenim manus Domini erat cum illo. 67 Et Zacharias pater
ejus repletus est Spiritu Sancto : et prophetavit, dicens :
68
quia visitavit, et fecit redemptionem plebis su :
69
et erexit cornu salutis nobis
in domo David pueri sui,
70
sicut locutum est per os sanctorum,
qui a sculo sunt, prophetarum ejus :
71
salutem ex inimicis nostris,
et de manu omnium qui oderunt nos :
72
ad faciendam misericordiam cum patribus nostris :
et memorari testamenti sui sancti :
73
jusjurandum, quod juravit ad Abraham patrem nostrum,
daturum se nobis
74
ut sine timore, de manu inimicorum nostrorum liberati,
serviamus illi
75
in sanctitate et justitia coram ipso,
omnibus diebus nostris.
76
Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis :
pribis enim ante faciem Domini parare vias ejus,
77
ad dandam scientiam salutis plebi ejus
in remissionem peccatorum eorum
78
per viscera misericordi Dei nostri,
in quibus visitavit nos, oriens ex alto :
79
illuminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent :
ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.
80
Puer autem crescebat, et confortabatur spiritu : et erat in desertis usque in
diem ostensionis su ad Isral.
Cap. 2 1 Factum est autem in diebus illis, exiit edictum a Csare
Augusto ut describeretur universus orbis. 2 Hc descriptio prima facta est a
prside Syri Cyrino : 3 et ibant omnes ut profiterentur singuli in suam
civitatem. 4 Ascendit autem et Joseph a Galila de civitate Nazareth in
Judam, in civitatem David, qu vocatur Bethlehem : eo quod esset de
domo et familia David, 5 ut profiteretur cum Maria desponsata sibi uxore
1589/1834
prgnante. 6 Factum est autem, cum essent ibi, impleti sunt dies ut pareret.
7
Et peperit filium suum primogenitum, et pannis eum involvit, et reclinavit
eum in prsepio : quia non erat eis locus in diversorio. 8 Et pastores erant
in regione eadem vigilantes, et custodientes vigilias noctis super gregem
suum. 9 Et ecce angelus Domini stetit juxta illos, et claritas Dei circumfulsit
illos, et timuerunt timore magno. 10 Et dixit illis angelus : Nolite timere :
ecce enim evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni populo :
11
quia natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus Dominus, in civitate
David. 12 Et hoc vobis signum : invenietis infantem pannis involutum, et
positum in prsepio. 13 Et subito facta est cum angelo multitudo militi
clestis laudantium Deum, et dicentium :
14
Gloria in altissimis Deo,
et in terra pax hominibus bon voluntatis.
15
Et factum est, ut discesserunt ab eis angeli in clum : pastores
loquebantur ad invicem : Transeamus usque Bethlehem, et videamus hoc
verbum, quod factum est, quod Dominus ostendit nobis. 16 Et venerunt
festinantes : et invenerunt Mariam, et Joseph, et infantem positum in
prsepio. 17 Videntes autem cognoverunt de verbo, quod dictum erat illis
de puero hoc. 18 Et omnes qui audierunt, mirati sunt : et de his qu dicta
erant a pastoribus ad ipsos. 19 Maria autem conservabat omnia verba hc,
conferens in corde suo. 20 Et reversi sunt pastores glorificantes et laudantes
Deum in omnibus qu audierant et viderant, sicut dictum est ad illos.
21
Et postquam consummati sunt dies octo, ut circumcideretur puer,

vocatum est nomen ejus Jesus, quod vocatum est ab angelo priusquam in
utero conciperetur. 22 Et postquam impleti sunt dies purgationis ejus
secundum legem Moysi, tulerunt illum in Jerusalem, ut sisterent eum
Domino, 23 sicut scriptum est in lege Domini : Quia omne masculinum
adaperiens vulvam, sanctum Domino vocabitur : 24 et ut darent hostiam
secundum quod dictum est in lege Domini, par turturum, aut duos pullos
columbarum. 25 Et ecce homo erat in Jerusalem, cui nomen Simeon, et
homo iste justus, et timoratus, exspectans consolationem Isral : et Spiritus
Sanctus erat in eo. 26 Et responsum acceperat a Spiritu Sancto, non visurum
se mortem, nisi prius videret Christum Domini. 27 Et venit in spiritu in
templum. Et cum inducerent puerum Jesum parentes ejus, ut facerent
secundum consuetudinem legis pro eo, 28 et ipse accepit eum in ulnas suas :
et benedixit Deum, et dixit :
29
Nunc dimittis servum tuum Domine,
secundum verbum tuum in pace :
30
quia viderunt oculi mei salutare tuum,
31
quod parasti ante faciem omnium populorum :
32
lumen ad revelationem gentium,
et gloriam plebis tu Isral.
1590/1834
33
Et erat pater ejus et mater mirantes super his qu dicebantur de illo. 34 Et

benedixit illis Simeon, et dixit ad Mariam matrem ejus : Ecce positus est
hic in ruinam et in resurrectionem multorum in Isral, et in signum cui
contradicetur : 35 et tuam ipsius animam pertransibit gladius ut revelentur
ex multis cordibus cogitationes. 36 Et erat Anna prophetissa, filia Phanuel,
de tribu Aser : hc processerat in diebus multis, et vixerat cum viro suo
annis septem a virginitate sua. 37 Et hc vidua usque ad annos octoginta
quatuor : qu non discedebat de templo, jejuniis et obsecrationibus
serviens nocte ac die. 38 Et hc, ipsa hora superveniens, confitebatur
Domino : et loquebatur de illo omnibus, qui exspectabant redemptionem
Isral. 39 Et ut perfecerunt omnia secundum legem Domini, reversi sunt in
Galilam in civitatem suam Nazareth.
40
Puer autem crescebat, et confortabatur plenus sapientia : et gratia Dei

erat in illo. 41 Et ibant parentes ejus per omnes annos in Jerusalem, in die
solemni Pasch. 42 Et cum factus esset annorum duodecim, ascendentibus
illis Jerosolymam secundum consuetudinem diei festi, 43 consummatisque
diebus, cum redirent, remansit puer Jesus in Jerusalem, et non cognoverunt
parentes ejus. 44 Existimantes autem illum esse in comitatu, venerunt iter
diei, et requirebant eum inter cognatos et notos. 45 Et non invenientes,
regressi sunt in Jerusalem, requirentes eum. 46 Et factum est, post triduum
invenerunt illum in templo sedentem in medio doctorum, audientem illos,
et interrogantem eos. 47 Stupebant autem omnes qui eum audiebant, super
prudentia et responsis ejus. 48 Et videntes admirati sunt. Et dixit mater ejus
ad illum : Fili, quid fecisti nobis sic ? ecce pater tuus et ego dolentes
qurebamus te. 49 Et ait ad illos : Quid est quod me qurebatis ?
nesciebatis quia in his qu Patris mei sunt, oportet me esse ? 50 Et ipsi non
intellexerunt verbum quod locutus est ad eos. 51 Et descendit cum eis, et
venit Nazareth : et erat subditus illis. Et mater ejus conservabat omnia
verba hc in corde suo. 52 Et Jesus proficiebat sapientia, et tate, et gratia
apud Deum et homines.
Cap. 3 1 Anno autem quintodecimo imperii Tiberii Csaris,
procurante Pontio Pilato Judam, tetrarcha autem Gali Herode, Philippo
autem fratre ejus tetrarcha Itur, et Trachonitidis regionis, et Lysania
Abilin tetrarcha, 2 sub principibus sacerdotum Anna et Caipha : factum
est verbum Domini super Joannem, Zachari filium, in deserto. 3 Et venit
in omnem regionem Jordanis, prdicans baptismum pnitenti in
remissionem peccatorum, 4 sicut scriptum est in libro sermonum Isai
prophet :
Parate viam Domini ; rectas facite semitas ejus :
5
omnis vallis implebitur,
1591/1834
et omnis mons, et collis humiliabitur :

et erunt prava in directa, et aspera in vias planas :
6
et videbit omnis caro salutare Dei.
7
Dicebat ergo ad turbas qu exibant ut baptizarentur ab ipso : Genimina
viperarum, quis ostendit vobis fugere a ventura ira ? 8 Facite ergo fructus
dignos pnitenti, et ne cperitis dicere : Patrem habemus Abraham. Dico
enim vobis quia potens est Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrah.
9
Jam enim securis ad radicem arborum posita est. Omnis ergo arbor non
faciens fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur. 10 Et interrogabant
eum turb, dicentes : Quid ergo faciemus ? 11 Respondens autem dicebat
illis : Qui habet duas tunicas, det non habenti : et qui habet escas, similiter
faciat. 12 Venerunt autem et publicani ut baptizarentur, et dixerunt ad
illum : Magister, quid faciemus ? 13 At ille dixit ad eos : Nihil amplius,
quam quod constitutum est vobis, faciatis. 14 Interrogabant autem eum et
milites, dicentes : Quid faciemus et nos ? Et ait illis : Neminem concutiatis,
neque calumniam faciatis : et contenti estote stipendiis vestris.
15
Existimante autem populo, et cogitantibus omnibus in cordibus suis de
Joanne, ne forte ipse esset Christus, 16 respondit Joannes, dicens omnibus :
Ego quidem aqua baptizo vos : veniet autem fortior me, cujus non sum
dignus solvere corrigiam calceamentorum ejus : ipse vos baptizabit in
Spiritu Sancto et igni : 17 cujus ventilabrum in manu ejus, et purgabit aream
suam, et congregabit triticum in horreum suum, paleas autem comburet igni
inextinguibili. 18 Multa quidem et alia exhortans evangelizabat populo.
19
Herodes autem tetrarcha cum corriperetur ab illo de Herodiade uxore

fratris sui, et de omnibus malis qu fecit Herodes, 20 adjecit et hoc super
omnia, et inclusit Joannem in carcere.
21
Factum est autem cum baptizaretur omnis populus, et Jesu baptizato, et

orante, apertum est clum : 22 et descendit Spiritus Sanctus corporali specie
sicut columba in ipsum : et vox de clo facta est : Tu es filius meus
dilectus, in te complacui mihi. 23 Et ipse Jesus erat incipiens quasi annorum
triginta, ut putabatur, filius Joseph, qui fuit Heli, qui fuit Mathat, 24 qui fuit
Levi, qui fuit Melchi, qui fuit Janne, qui fuit Joseph, 25 qui fuit Mathathi,
qui fuit Amos, qui fuit Nahum, qui fuit Hesli, qui fuit Nagge, 26 qui fuit
Mahath, qui fuit Mathathi, qui fuit Semei, qui fuit Joseph, qui fuit Juda,
27
qui fuit Joanna, qui fuit Resa, qui fuit Zorobabel, qui fuit Salatheil, qui
fuit Neri, 28 qui fuit Melchi, qui fuit Addi, qui fuit Cosan, qui fuit Elmadan,
qui fuit Her, 29 qui fuit Jesu, qui fuit Eliezer, qui fuit Jorim, qui fuit Mathat,
qui fuit Levi, 30 qui fuit Simeon, qui fuit Juda, qui fuit Joseph, qui fuit Jona,
qui fuit Eliakim, 31 qui fuit Melea, qui fuit Menna, qui fuit Mathatha, qui
fuit Natham, qui fuit David, 32 qui fuit Jesse, qui fuit Obed, qui fuit Booz,
qui fuit Salmon, qui fuit Naasson, 33 qui fuit Aminadab, qui fuit Aram, qui
1592/1834
fuit Esron, qui fuit Phares, qui fuit Jud, 34 qui fuit Jacob, qui fuit Isaac, qui
fuit Abrah, qui fuit Thare, qui fuit Nachor, 35 qui fuit Sarug, qui fuit
Ragau, qui fuit Phaleg, qui fuit Heber, qui fuit Sale, 36 qui fuit Cainan, qui
fuit Arphaxad, qui fuit Sem, qui fuit No, qui fuit Lamech, 37 qui fuit
Methusale, qui fuit Henoch, qui fuit Jared, qui fuit Malaleel, qui fuit
Cainan, 38 qui fuit Henos, qui fuit Seth, qui fuit Adam, qui fuit Dei.
Cap. 4 1 Jesus autem plenus Spiritu Sancto regressus est a Jordane :
et agebatur a Spiritu in desertum 2 diebus quadraginta, et tentabatur a
diabolo. Et nihil manducavit in diebus illis : et consummatis illis esuriit.
3
Dixit autem illi diabolus : Si Filius Dei es, dic lapidi huic ut panis fiat.
4
Et respondit ad illum Jesus : Scriptum est : Quia non in solo pane vivit
homo, sed in omni verbo Dei. 5 Et duxit illum diabolus in montem
excelsum, et ostendit illi omnia regna orbis terr in momento temporis, 6 et
ait illi : Tibi dabo potestatem hanc universam, et gloriam illorum : quia
mihi tradita sunt, et cui volo do illa. 7 Tu ergo si adoraveris coram me, erunt
tua omnia. 8 Et respondens Jesus, dixit illi : Scriptum est : Dominum Deum
tuum adorabis, et illi soli servies. 9 Et duxit illum in Jerusalem, et statuit
eum super pinnam templi, et dixit illi : Si Filius Dei es, mitte te hinc
deorsum. 10 Scriptum est enim quod angelis suis mandavit de te, ut
conservent te : 11 et quia in manibus tollent te, ne forte offendas ad lapidem
pedem tuum. 12 Et respondens Jesus, ait illi : Dictum est : Non tentabis
Dominum Deum tuum. 13 Et consummata omni tentatione, diabolus recessit
ab illo, usque ad tempus.
14
Et regressus est Jesus in virtute Spiritus in Galilam, et fama exiit per

universam regionem de illo. 15 Et ipse docebat in synagogis eorum, et
magnificabatur ab omnibus. 16 Et venit Nazareth, ubi erat nutritus, et
intravit secundum consuetudinem suam die sabbati in synagogam, et
surrexit legere. 17 Et traditus est illi liber Isai prophet. Et ut revolvit
librum, invenit locum ubi scriptum erat : 18 Spiritus Domini super me :
propter quod unxit me, evangelizare pauperibus misit me, sanare contritos
corde, 19 prdicare captivis remissionem, et ccis visum, dimittere
confractos in remissionem, prdicare annum Domini acceptum et diem
retributionis. 20 Et cum plicuisset librum, reddit ministro, et sedit. Et
omnium in synagoga oculi erant intendentes in eum. 21 Cpit autem dicere
ad illos : Quia hodie impleta est hc scriptura in auribus vestris. 22 Et
omnes testimonium illi dabant : et mirabantur in verbis grati, qu
procedebant de ore ipsius, et dicebant : Nonne hic est filius Joseph ? 23 Et
ait illis : Utique dicetis mihi hanc similitudinem : Medice cura teipsum :
quanta audivimus facta in Capharnaum, fac et hic in patria tua. 24 Ait
autem : Amen dico vobis, quia nemo propheta acceptus est in patria sua.
25
In veritate dico vobis, mult vidu erant in diebus Eli in Isral, quando
1593/1834
clausum est clum annis tribus et mensibus sex, cum facta esset fames
magna in omni terra : 26 et ad nullam illarum missus est Elias, nisi in
Sarepta Sidoni, ad mulierem viduam. 27 Et multi leprosi erant in Isral sub
Eliseo propheta : et nemo eorum mundatus est nisi Naaman Syrus. 28 Et
repleti sunt omnes in synagoga ira, hc audientes. 29 Et surrexerunt, et
ejecerunt illum extra civitatem : et duxerunt illum usque ad supercilium
montis, super quem civitas illorum erat dificata, ut prcipitarent eum.
30
Ipse autem transiens per medium illorum, ibat.
31
Et descendit in Capharnaum civitatem Galil, ibique docebat illos

sabbatis. 32 Et stupebant in doctrina ejus, quia in potestate erat sermo ipsius.
33
Et in synagoga erat homo habens dmonium immundum, et exclamavit
voce magna, 34 dicens : Sine, quid nobis et tibi, Jesu Nazarene ? venisti
perdere nos ? scio te quis sis, Sanctus Dei. 35 Et increpavit illum Jesus,
dicens : Obmutesce, et exi ab eo. Et cum projecisset illum dmonium in
medium, exiit ab illo, nihilque illum nocuit. 36 Et factus est pavor in
omnibus, et colloquebantur ad invicem, dicentes : Quod est hoc verbum,
quia in potestate et virtute imperat immundis spiritibus, et exeunt ? 37 Et
divulgabatur fama de illo in omnem locum regionis.
38
Surgens autem Jesus de synagoga, introivit in domum Simonis. Socrus

autem Simonis tenebatur magnis febribus : et rogaverunt illum pro ea. 39 Et
stans super illam imperavit febri : et dimisit illam. Et continuo surgens,
ministrabat illis. 40 Cum autem sol occidisset, omnes qui habebant infirmos
variis languoribus, ducebant illos ad eum. At ille singulis manus imponens,
curabat eos. 41 Exibant autem dmonia a multis clamantia, et dicentia :
Quia tu es Filius Dei : et increpans non sinebat ea loqui : quia sciebant
ipsum esse Christum.
42
Facta autem die egressus ibat in desertum locum, et turb requirebant

eum, et venerunt usque ad ipsum : et detinebant illum ne discederet ab eis.
43
Quibus ille ait : Quia et aliis civitatibus oportet me evangelizare regnum
Dei : quia ideo missus sum. 44 Et erat prdicans in synagogis Galil.
Cap. 5 1 Factum est autem, cum turb irruerunt in eum ut audirent
verbum Dei, et ipse stabat secus stagnum Genesareth. 2 Et vidit duas naves
stantes secus stagnum : piscatores autem descenderant, et lavabant retia.
3
Ascendens autem in unam navim, qu erat Simonis, rogavit eum a terra
reducere pusillum. Et sedens docebat de navicula turbas.
4
Ut cessavit autem loqui, dixit ad Simonem : Duc in altum, et laxate retia

vestra in capturam. 5 Et respondens Simon, dixit illi : Prceptor, per totam
noctem laborantes nihil cepimus : in verbo autem tuo laxabo rete. 6 Et cum
1594/1834
hoc fecissent, concluserunt piscium multitudinem copiosam : rumpebatur

autem rete eorum. 7 Et annuerunt sociis, qui erant in alia navi, ut venirent,
et adjuvarent eos. Et venerunt, et impleverunt ambas naviculas, ita ut pene
mergerentur. 8 Quod cum vidisset Simon Petrus, procidit ad genua Jesu,
dicens : Exi a me, quia homo peccator sum, Domine. 9 Stupor enim
circumdederat eum, et omnes qui cum illo erant, in captura piscium, quam
ceperant : 10 similiter autem Jacobum et Joannem, filios Zebedi, qui erant
socii Simonis. Et ait ad Simonem Jesus : Noli timere : ex hoc jam homines
eris capiens. 11 Et subductis ad terram navibus, relictis omnibus, secuti sunt
eum.
12
Et factum est, cum esset in una civitatum, et ecce vir plenus lepra, et
videns Jesum, et procidens in faciem, rogavit eum, dicens : Domine, si vis,
potes me mundare. 13 Et extendens manum, tetigit eum dicens : Volo :
mundare. Et confestim lepra discessit ab illo. 14 Et ipse prcepit illi ut
nemini diceret : sed, Vade, ostende te sacerdoti, et offer pro emundatione
tua, sicut prcepit Moyses, in testimonium illis. 15 Perambulabat autem
magis sermo de illo : et conveniebant turb mult ut audirent, et curarentur
ab infirmitatibus suis. 16 Ipse autem secedebat in desertum, et orabat.
17
Et factum est in una dierum, et ipse sedebat docens. Et erant pharisi

sedentes, et legis doctores, qui venerant ex omni castello Galil, et
Jud, et Jerusalem : et virtus Domini erat ad sanandum eos. 18 Et ecce viri
portantes in lecto hominem, qui erat paralyticus : et qurebant eum inferre,
et ponere ante eum. 19 Et non invenientes qua parte illum inferrent pr
turba, ascenderunt supra tectum, et per tegulas summiserunt eum cum lecto
in medium ante Jesum. 20 Quorum fidem ut vidit, dixit : Homo, remittuntur
tibi peccata tua. 21 Et cperunt cogitare scrib et pharisi, dicentes : Quis
est hic, qui loquitur blasphemias ? quis potest dimittere peccata, nisi solus
Deus ? 22 Ut cognovit autem Jesus cogitationes eorum, respondens, dixit ad
illos : Quid cogitatis in cordibus vestris ? 23 Quid est facilius dicere :
Dimittuntur tibi peccata : an dicere : Surge, et ambula ? 24 Ut autem sciatis
quia Filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata, (ait
paralytico) tibi dico, surge, tolle lectum tuum, et vade in domum tuam. 25 Et
confestim consurgens coram illis, tulit lectum in quo jacebat : et abiit in
domum suam, magnificans Deum. 26 Et stupor apprehendit omnes, et
magnificabant Deum. Et repleti sunt timore, dicentes : Quia vidimus
mirabilia hodie.
27
Et post hc exiit, et vidit publicanum nomine Levi, sedentem ad

telonium, et ait illi : Sequere me. 28 Et relictis omnibus, surgens secutus est
eum. 29 Et fecit ei convivium magnum Levi in domo sua : et erat turba
multa publicanorum, et aliorum qui cum illis erant discumbentes. 30 Et
1595/1834
murmurabant pharisi et scrib eorum, dicentes ad discipulos ejus : Quare

cum publicanis et peccatoribus manducatis et bibitis ? 31 Et respondens
Jesus, dixit ad illos : Non egent qui sani sunt medico, sed qui male habent.
32
Non veni vocare justos, sed peccatores ad pnitentiam.
33
At illi dixerunt ad eum : Quare discipuli Joannis jejunant frequenter, et

obsecrationes faciunt, similiter et pharisorum : tui autem edunt et bibunt ?
34
Quibus ipse ait : Numquid potestis filios sponsi, dum cum illis est
sponsus, facere jejunare ? 35 Venient autem dies, cum ablatus fuerit ab illis
sponsus : tunc jejunabunt in illis diebus. 36 Dicebat autem et similitudinem
ad illos : Quia nemo commissuram a novo vestimento immittit in
vestimentum vetus : alioquin et novum rumpit, et veteri non convenit
commissura a novo. 37 Et nemo mittit vinum novum in utres veteres :
alioquin rumpet vinum novum utres, et ipsum effundetur, et utres peribunt :
38
sed vinum novum in utres novos mittendum est, et utraque conservantur.
39
Et nemo bibens vetus, statim vult novum : dicit enim : Vetus melius est.
Cap. 6 1 Factum est autem in sabbato secundo, primo, cum transiret
per sata, vellebant discipuli ejus spicas, et manducabant confricantes
manibus. 2 Quidam autem pharisorum, dicebant illis : Quid facitis quod
non licet in sabbatis ? 3 Et respondens Jesus ad eos, dixit : Nec hoc legistis
quod fecit David, cum esurisset ipse, et qui cum illo erant ? 4 quomodo
intravit in domum Dei, et panes propositionis sumpsit, et manducavit, et
dedit his qui cum ipso erant : quos non licet manducare nisi tantum
sacerdotibus ? 5 Et dicebat illis : Quia dominus est Filius hominis etiam
sabbati.
6
Factum est autem in alio sabbato, ut intraret in synagogam, et doceret. Et

erat ibi homo, et manus ejus dextra erat arida. 7 Observabant autem scrib
et pharisi si in sabbato curaret, ut invenirent unde accusarent eum. 8 Ipse
vero sciebat cogitationes eorum : et ait homini qui habebat manum aridam :
Surge, et sta in medium. Et surgens stetit. 9 Ait autem ad illos Jesus :
Interrogo vos si licet sabbatis benefacere, an male : animam salvam facere,
an perdere ? 10 Et circumspectis omnibus dixit homini : Extende manum
tuam. Et extendit : et restituta est manus ejus. 11 Ipsi autem repleti sunt
insipientia, et colloquebantur ad invicem, quidnam facerent Jesu.
12
Factum est autem in illis diebus, exiit in montem orare, et erat pernoctans
in oratione Dei. 13 Et cum dies factus esset, vocavit discipulos suos : et
elegit duodecim ex ipsis (quos et apostolos nominavit) : 14 Simonem, quem
cognominavit Petrum, et Andream fratrem ejus, Jacobum, et Joannem,
Philippum, et Bartholomum, 15 Matthum, et Thomam, Jacobum Alphi,
et Simonem, qui vocatur Zelotes, 16 et Judam Jacobi, et Judam Iscariotem,
1596/1834
qui fuit proditor. 17 Et descendens cum illis, stetit in loco campestri, et turba
discipulorum ejus, et multitudo copiosa plebis ab omni Juda, et
Jerusalem, et maritima, et Tyri, et Sidonis, 18 qui venerant ut audirent eum,
et sanarentur a languoribus suis. Et qui vexabantur a spiritibus immundis,
curabantur. 19 Et omnis turba qurebat eum tangere : quia virtus de illo
exibat, et sanabat omnes.
20
Et ipse elevatis oculis in discipulis suis, dicebat : Beati pauperes, quia

vestrum est regnum Dei. 21 Beati qui nunc esuritis, quia saturabimini. Beati
qui nunc fletis, quia ridebitis. 22 Beati eritis cum vos oderint homines, et
cum separaverint vos, et exprobraverint, et ejicerint nomen vestrum
tamquam malum propter Filium hominis. 23 Gaudete in illa die, et
exsultate : ecce enim merces vestra multa est in clo : secundum hc enim
faciebant prophetis patres eorum. 24 Verumtamen v vobis divitibus, quia
habetis consolationem vestram. 25 V vobis, qui saturati estis : quia
esurietis. V vobis, qui ridetis nunc : quia lugebitis et flebitis. 26 V cum
benedixerint vobis homines : secundum hc enim faciebant
pseudoprophetis patres eorum.
27
Sed vobis dico, qui auditis : diligite inimicos vestros, benefacite his qui
oderunt vos. 28 Benedicite maledicentibus vobis, et orate pro
calumniantibus vos. 29 Et qui te percutit in maxillam, prbe et alteram. Et
ab eo qui aufert tibi vestimentum, etiam tunicam noli prohibere. 30 Omni
autem petenti te, tribue : et qui aufert qu tua sunt, ne repetas. 31 Et prout
vultis ut faciant vobis homines, et vos facite illis similiter. 32 Et si diligitis
eos qui vos diligunt, qu vobis est gratia ? nam et peccatores diligentes se
diligunt. 33 Et si benefeceritis his qui vobis benefaciunt, qu vobis est
gratia ? siquidem et peccatores hoc faciunt. 34 Et si mutuum dederitis his a
quibus speratis recipere, qu gratia est vobis ? nam et peccatores
peccatoribus fnerantur, ut recipiant qualia. 35 Verumtamen diligite
inimicos vestros : benefacite, et mutuum date, nihil inde sperantes : et erit
merces vestra multa, et eritis filii Altissimi, quia ipse benignus est super
ingratos et malos. 36 Estote ergo misericordes sicut et Pater vester
misericors est.
37
Nolite judicare, et non judicabimini : nolite condemnare, et non

condemnabimini. Dimitte, et dimittemini. 38 Date, et dabitur vobis :
mensuram bonam, et confertam, et coagitatam, et supereffluentem dabunt
in sinum vestrum. Eadem quippe mensura, qua mensi fueritis, remetietur
vobis. 39 Dicebat autem illis et similitudinem : Numquid potest ccus
ccum ducere ? nonne ambo in foveam cadunt ? 40 Non est discipulus
super magistrum : perfectus autem omnis erit, si sit sicut magister ejus.
41
Quid autem vides festucam in oculo fratris tui, trabem autem, qu in
1597/1834
oculo tuo est, non consideras ? 42 aut quomodo potes dicere fratri tuo :
Frater, sine ejiciam festucam de oculo tuo : ipse in oculo tuo trabem non
videns ? Hypocrita, ejice primum trabem de oculo tuo : et tunc perspicies ut
educas festucam de oculo fratris tui. 43 Non est enim arbor bona, qu facit
fructus malos : neque arbor mala, faciens fructum bonum. 44 Unaquque
enim arbor de fructu suo cognoscitur. Neque enim de spinis colligunt
ficus : neque de rubo vindemiant uvam. 45 Bonus homo de bono thesauro
cordis sui profert bonum : et malus homo de malo thesauro profert malum.
Ex abundantia enim cordis os loquitur. 46 Quid autem vocatis me Domine,
Domine : et non facitis qu dico ?
47
Omnis qui venit ad me, et audit sermones meos, et facit eos, ostendam
vobis cui similis sit : 48 similis est homini dificanti domum, qui fodit in
altum, et posuit fundamentum super petram : inundatione autem facta,
illisum est flumen domui illi, et non potuit eam movere : fundata enim erat
super petram. 49 Qui autem audit, et non facit, similis est homini dificanti
domum suam super terram sine fundamento : in quam illisus est fluvius, et
continuo cecidit : et facta est ruina domus illius magna.
Cap. 7 1 Cum autem implesset omnia verba sua in aures plebis,
intravit Capharnaum. 2 Centurionis autem cujusdam servus male habens,
erat moriturus : qui illi erat pretiosus. 3 Et cum audisset de Jesu, misit ad
eum seniores Judorum, rogans eum ut veniret et salvaret servum ejus. 4 At
illi cum venissent ad Jesum, rogabant eum sollicite, dicentes ei : Quia
dignus est ut hoc illi prstes : 5 diligit enim gentem nostram, et synagogam
ipse dificavit nobis. 6 Jesus autem ibat cum illis. Et cum jam non longe
esset a domo, misit ad eum centurio amicos, dicens : Domine, noli vexari :
non enim sum dignus ut sub tectum meum intres : 7 propter quod et
meipsum non sum dignum arbitratus ut venirem ad te : sed dic verbo, et
sanabitur puer meus. 8 Nam et ego homo sum sub potestate constitutus,
habens sub me milites : et dico huic, Vade, et vadit : et alii, Veni, et venit :
et servo meo, Fac hoc, et facit. 9 Quo audito Jesus miratus est : et conversus
sequentibus se turbis, dixit : Amen dico vobis, nec in Isral tantam fidem
inveni. 10 Et reversi, qui missi fuerant, domum, invenerunt servum, qui
languerat, sanum.
11
Et factum est : deinceps ibat in civitatem qu vocatur Naim : et ibant

cum eo discipuli ejus et turba copiosa. 12 Cum autem appropinquaret port
civitatis, ecce defunctus efferebatur filius unicus matris su : et hc vidua
erat : et turba civitatis multa cum illa. 13 Quam cum vidisset Dominus,
misericordia motus super eam, dixit illi : Noli flere. 14 Et accessit, et tetigit
loculum. (Hi autem qui portabant, steterunt.) Et ait : Adolescens, tibi dico,
surge. 15 Et resedit qui erat mortuus, et cpit loqui. Et dedit illum matri
1598/1834
su. 16 Accepit autem omnes timor : et magnificabant Deum, dicentes :

Quia propheta magnus surrexit in nobis : et quia Deus visitavit plebem
suam. 17 Et exiit hic sermo in universam Judam de eo, et in omnem circa
regionem.
18
Et nuntiaverunt Joanni discipuli ejus de omnibus his. 19 Et convocavit

duos de discipulis suis Joannes, et misit ad Jesum, dicens : Tu es qui
venturus es, an alium exspectamus ? 20 Cum autem venissent ad eum viri,
dixerunt : Joannes Baptista misit nos ad te dicens : Tu es qui venturus es,
an alium exspectamus ? 21 (In ipsa autem hora multos curavit a languoribus,
et plagis, et spiritibus malis, et ccis multis donavit visum.) 22 Et
respondens, dixit illis : Euntes renuntiate Joanni qu audistis et vidistis :
quia cci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui
resurgunt, pauperes evangelizantur : 23 et beatus est quicumque non fuerit
scandalizatus in me.
24
Et cum discessissent nuntii Joannis, cpit de Joanne dicere ad turbas :

Quid existis in desertum videre ? arundinem vento agitatam ? 25 Sed quid
existis videre ? hominem mollibus vestibus indutum ? Ecce qui in veste
pretiosa sunt et deliciis, in domibus regum sunt. 26 Sed quid existis videre ?
prophetam ? Utique dico vobis, et plus quam prophetam : 27 hic est, de quo
scriptum est : Ecce mitto angelum meum ante faciem tuam, qui prparabit
viam tuam ante te. 28 Dico enim vobis : major inter natos mulierum
propheta Joanne Baptista nemo est : qui autem minor est in regno Dei,
major est illo.
29
Et omnis populus audiens et publicani, justificaverunt Deum, baptizati

baptismo Joannis. 30 Pharisi autem et legisperiti consilium Dei spreverunt
in semetipsos, non baptizati ab eo. 31 Ait autem Dominus : Cui ergo similes
dicam homines generationis hujus ? et cui similes sunt ? 32 Similes sunt
pueris sedentibus in foro, et loquentibus ad invicem, et dicentibus :
Cantavimus vobis tibiis, et non saltastis : lamentavimus, et non plorastis.
33
Venit enim Joannes Baptista, neque manducans panem, neque bibens
vinum, et dicitis : Dmonium habet. 34 Venit Filius hominis manducans, et
bibens, et dicitis : Ecce homo devorator, et bibens vinum, amicus
publicanorum et peccatorum. 35 Et justificata est sapientia ab omnibus filiis
suis.
36
Rogabat autem illum quidam de pharisis ut manducaret cum illo. Et

ingressus domum pharisi discubuit. 37 Et ecce mulier, qu erat in civitate
peccatrix, ut cognovit quod accubuisset in domo pharisi, attulit
alabastrum unguenti : 38 et stans retro secus pedes ejus, lacrimis cpit
rigare pedes ejus, et capillis capitis sui tergebat, et osculabatur pedes ejus,
1599/1834
et unguento ungebat. 39 Videns autem pharisus, qui vocaverat eum, ait

intra se dicens : Hic si esset propheta, sciret utique qu et qualis est mulier,
qu tangit eum : quia peccatrix est. 40 Et respondens Jesus, dixit ad illum :
Simon, habeo tibi aliquid dicere. At ille ait : Magister, dic. 41 Duo debitores
erant cuidam fneratori : unus debebat denarios quingentos, et alius
quinquaginta. 42 Non habentibus illis unde redderent, donavit utrisque. Quis
ergo eum plus diligit ? 43 Respondens Simon dixit : stimo quia is cui plus
donavit. At ille dixit : Recte judicasti. 44 Et conversus ad mulierem, dixit
Simoni : Vides hanc mulierem ? Intravi in domum tuam, aquam pedibus
meis non dedisti : hc autem lacrimis rigavit pedes meos, et capillis suis
tersit. 45 Osculum mihi non dedisti : hc autem ex quo intravit, non cessavit
osculari pedes meos. 46 Oleo caput meum non unxisti : hc autem unguento
unxit pedes meos. 47 Propter quod dico tibi : remittuntur ei peccata multa,
quoniam dilexit multum. Cui autem minus dimittitur, minus diligit. 48 Dixit
autem ad illam : Remittuntur tibi peccata. 49 Et cperunt qui simul
accumbebant, dicere intra se : Quis est hic qui etiam peccata dimittit ?
50
Dixit autem ad mulierem : Fides tua te salvam fecit : vade in pace.
Cap. 8 1 Et factum est deinceps, et ipse iter faciebat per civitates, et
castella prdicans, et evangelizans regnum Dei : et duodecim cum illo, 2 et
mulieres aliqu, qu erant curat a spiritibus malignis et infirmatibus :
Maria, qu vocatur Magdalene, de qua septem dmonia exierant, 3 et
Joanna uxor Chus procuratoris Herodis, et Susanna, et ali mult, qu
ministrabant ei de facultatibus suis.
4
Cum autem turba plurima convenirent, et de civitatibus properarent ad

eum, dixit per similitudinem : 5 Exiit qui seminat, seminare semen suum. Et
dum seminat, aliud cecidit secus viam, et conculcatum est, et volucres cli
comederunt illud. 6 Et aliud cecidit supra petram : et natum aruit, quia non
habebat humorem. 7 Et aliud cecidit inter spinas, et simul exort spin
suffocaverunt illud. 8 Et aliud cecidit in terram bonam : et ortum fecit
fructum centuplum. Hc dicens clamabat : Qui habet aures audiendi,
audiat.
9
Interrogabant autem eum discipuli ejus, qu esset hc parabola.

Quibus ipse dixit : Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, ceteris
autem in parabolis : ut videntes non videant, et audientes non intelligant.
10
11
Est autem hc parabola : Semen est verbum Domini. 12 Qui autem secus
viam, hi sunt qui audiunt : deinde venit diabolus, et tollit verbum de corde
eorum, ne credentes salvi fiant. 13 Nam qui supra petram, qui cum audierint,
cum gaudio suscipiunt verbum : et hi radices non habent : qui ad tempus
credunt, et in tempore tentationis recedunt. 14 Quod autem in spinas
1600/1834
cecidit : hi sunt qui audierunt, et a sollicitudinibus, et divitiis, et

voluptatibus vit euntes, suffocantur, et non referunt fructum. 15 Quod
autem in bonam terram : hi sunt qui in corde bono et optimo audientes
verbum retinent, et fructum afferunt in patientia.
16
Nemo autem lucernam accendens, operit eam vase, aut subtus lectum
ponit : sed supra candelabrum ponit, ut intrantes videant lumen. 17 Non est
enim occultum, quod non manifestetur : nec absconditum, quod non
cognoscatur, et in palam veniat. 18 Videte ergo quomodo audiatis ? Qui
enim habet, dabitur illi : et quicumque non habet, etiam quod putat se
habere, auferetur ab illo.
19
Venerunt autem ad illum mater et fratres ejus, et non poterant adire eum
pr turba. 20 Et nuntiatum est illi : Mater tua et fratres tui stant foris,
volentes te videre. 21 Qui respondens, dixit ad eos : Mater mea et fratres
mei hi sunt, qui verbum Dei audiunt et faciunt.
22
Factum est autem in una dierum : et ipse ascendit in naviculam, et

discipuli ejus, et ait ad illos : Transfretemus trans stagnum. Et ascenderunt.
23
Et navigantibus illis, obdormivit, et descendit procella venti in stagnum,
et complebantur, et periclitabantur. 24 Accedentes autem suscitaverunt eum,
dicentes : Prceptor, perimus. At ille surgens, increpavit ventum, et
tempestatem aqu, et cessavit : et facta est tranquillitas. 25 Dixit autem
illis : Ubi est fides vestra ? Qui timentes, mirati sunt ad invicem, dicentes :
Quis putas hic est, quia et ventis, et mari imperat, et obediunt ei ?
26
Et navigaverunt ad regionem Gerasenorum, qu est contra Galilam.

Et cum egressus esset ad terram, occurrit illi vir quidam, qui habebat
dmonium jam temporibus multis, et vestimento non induebatur, neque in
domo manebat, sed in monumentis. 28 Is, ut vidit Jesum, procidit ante
illum : et exclamans voce magna, dixit : Quid mihi et tibi est, Jesu Fili Dei
Altissimi ? obsecro te, ne me torqueas. 29 Prcipiebat enim spiritui
immundo ut exiret ab homine. Multis enim temporibus arripiebat illum, et
vinciebatur catenis, et compedibus custoditus. Et ruptis vinculis agebatur a
dmonio in deserta. 30 Interrogavit autem illum Jesus, dicens : Quod tibi
nomen est ? At ille dixit : Legio : quia intraverant dmonia multa in eum.
31
Et rogabant illum ne imperaret illis ut in abyssum irent. 32 Erat autem ibi
grex porcorum multorum pascentium in monte : et rogabant eum, ut
permitteret eis in illos ingredi. Et permisit illis. 33 Exierunt ergo dmonia
ab homine, et intraverunt in porcos : et impetu abiit grex per prceps in
stagnum, et suffocatus est. 34 Quod ut viderunt factum qui pascebant,
fugerunt, et nuntiaverunt in civitatem et in villas. 35 Exierunt autem videre
quod factum est, et venerunt ad Jesum, et invenerunt hominem sedentem, a
27
1601/1834
quo dmonia exierant, vestitum ac sana mente, ad pedes ejus, et timuerunt.

36
Nuntiaverunt autem illis et qui viderant, quomodo sanus factus esset a
legione : 37 et rogaverunt illum omnis multitudo regionis Gerasenorum ut
discederet ab ipsis : quia magno timore tenebantur. Ipse autem ascendens
navim, reversus est. 38 Et rogabat illum vir, a quo dmonia exierant, ut cum
eo esset. Dimisit autem eum Jesus, dicens : 39 Redi in domum tuam, et
narra quanta tibi fecit Deus. Et abiit per universam civitatem, prdicans
quanta illi fecisset Jesus.
40
Factum est autem cum rediisset Jesus, excepit illum turba : erunt enim
omnes exspectantes eum. 41 Et ecce venit vir, cui nomen Jairus, et ipse
princeps synagog erat : et cecidit ad pedes Jesu, rogans eum ut intraret in
domum ejus, 42 quia unica filia erat ei fere annorum duodecim, et hc
moriebatur. Et contigit, dum iret, a turba comprimebatur. 43 Et mulier
qudam erat in fluxu sanguinis ab annis duodecim, qu in medicos
erogaverat omnem substantiam suam, nec ab ullo potuit curari : 44 accessit
retro, et tetigit fimbriam vestimenti ejus : et confestim stetit fluxus
sanguinis ejus. 45 Et ait Jesus : Quis est, qui me tetigit ? Negantibus autem
omnibus, dixit Petrus, et qui cum illo erant : Prceptor, turb te
comprimunt, et affligunt, et dicis : Quis me tetigit ? 46 Et dicit Jesus :
Tetigit me aliquis : nam ego novi virtutem de me exiisse. 47 Videns autem
mulier, quia non latuit, tremens venit, et procidit ante pedes ejus : et ob
quam causam tetigerit eum, indicavit coram omni populo : et
quemadmodum confestim sanata sit. 48 At ipse dixit ei : Filia, fides tua
salvam te fecit : vade in pace. 49 Adhuc illo loquente, venit quidam ad
principem synagog, dicens ei : Quia mortua est filia tua, noli vexare
illum. 50 Jesus autem, audito hoc verbo, respondit patri puell : Noli timere,
crede tantum, et salva erit. 51 Et cum venisset domum, non permisit intrare
secum quemquam, nisi Petrum, et Jacobum, et Joannem, et patrem, et
matrem puell. 52 Flebant autem omnes, et plangebant illam. At ille dixit :
Nolite flere : non est mortua puella, sed dormit. 53 Et deridebant eum,
scientes quod mortua esset. 54 Ipse autem tenens manum ejus clamavit,
dicens : Puella, surge. 55 Et reversus est spiritus ejus, et surrexit continuo.
Et jussit illi dari manducare. 56 Et stupuerunt parentes ejus, quibus prcepit
ne alicui dicerent quod factum erat.
Cap. 9 1 Convocatis autem duodecim Apostolis, dedit illis virtutem
et potestatem super omnia dmonia, et ut languores curarent. 2 Et misit
illos prdicare regnum Dei, et sanare infirmos. 3 Et ait ad illos : Nihil
tuleritis in via, neque virgam, neque peram, neque panem, neque pecuniam,
neque duas tunicas habeatis. 4 Et in quamcumque domum intraveritis, ibi
manete, et inde ne exeatis. 5 Et quicumque non receperint vos : exeuntes de
civitate illa, etiam pulverem pedum vestrorum excutite in testimonium
1602/1834
supra illos. 6 Egressi autem circuibant per castella evangelizantes, et

curantes ubique.
7
Audivit autem Herodes tetrarcha omnia qu fiebant ab eo, et hsitabat eo

quod diceretur 8 a quibusdam : Quia Joannes surrexit a mortuis : a
quibusdam vero : Quia Elias apparuit : ab aliis autem : Quia propheta unus
de antiquis surrexit. 9 Et ait Herodes : Joannem ego decollavit : quis est
autem iste, de quo ego talia audio ? Et qurebat videre eum.
10
Et reversi Apostoli, narraverunt illi qucumque fecerunt : et assumptis

illis secessit seorsum in locum desertum, qui est Bethsaid. 11 Quod cum
cognovissent turb, secut sunt illum : et excepit eos, et loquebatur illis de
regno Dei, et eos, qui cura indigebant, sanabat. 12 Dies autem cperat
declinare, et accedentes duodecim dixerunt illi : Dimitte turbas, ut euntes in
castella villasque qu circa sunt, divertant, et inveniant escas : quia hic in
loco deserto sumus. 13 Ait autem ad illos : Vos date illis manducare. At illi
dixerunt : Non sunt nobis plus quam quinque panes et duo pisces : nisi forte
nos eamus, et emamus in omnem hanc turbam escas. 14 Erant autem fere
viri quinque millia. Ait autem ad discipulos suos : Facite illos discumbere
per convivia quinquagenos. 15 Et ita fecerunt : et discumbere fecerunt
omnes. 16 Acceptis autem quinque panibus et duobus piscibus, respexit in
clum, et benedixit illis : et fregit, et distribuit discipulis suis, ut ponerent
ante turbas. 17 Et manducaverunt omnes, et saturati sunt. Et sublatum est
quod superfuit illis, fragmentorum cophini duodecim.
18
Et factum est cum solus esset orans, erant cum illo et discipuli : et
interrogavit illos, dicens : Quem me dicunt esse turb ? 19 At illi
responderunt, et dixerunt : Joannem Baptistam, alii autem Eliam, alii vero
unus propheta de prioribus surrexit. 20 Dixit autem illis : Vos autem quem
me esse dicitis ? Respondens Simon Petrus, dixit : Christum Dei. 21 At ille
increpans illos, prcepit ne cui dicerent hoc, 22 dicens : Quia oportet Filium
hominis multa pati, et reprobari a senioribus, et principibus sacerdotum, et
scribis, et occidi, et tertia die resurgere.
23
Dicebat autem ad omnes : Si quis vult post me venire, abneget

semetipsum, et tollat crucem suam quotidie, et sequatur me. 24 Qui enim
voluerit animam suam salvam facere, perdet illam : nam qui perdiderit
animam suam propter me, salvam faciet illam. 25 Quid enim proficit homo,
si lucretur universum mundum, se autem ipsum perdat, et detrimentum sui
faciat ? 26 Nam qui me erubuerit, et meos sermones : hunc Filius hominis
erubescet cum venerit in majestate sua, et Patris, et sanctorum angelorum.
27
Dico autem vobis vere : sunt aliqui hic stantes, qui non gustabunt mortem
donec videant regnum Dei.
1603/1834
28
Factum est autem post hc verba fere dies octo, et assumpsit Petrum, et
Jacobum, et Joannem, et ascendit in montem ut oraret. 29 Et facta est, dum
oraret, species vultus ejus altera : et vestitus ejus albus et refulgens. 30 Et
ecce duo viri loquebantur cum illo. Erant autem Moyses et Elias, 31 visi in
majestate : et dicebant excessum ejus, quem completurus erat in Jerusalem.
32
Petrus vero, et qui cum illo erant, gravati erant somno. Et evigilantes
viderunt majestatem ejus, et duos viros qui stabant cum illo. 33 Et factum
est cum discederent ab illo, ait Petrus ad Jesum : Prceptor, bonum est nos
hic esse : et faciamus tria tabernacula, unum tibi, et unum Moysi, et unum
Eli : nesciens quid diceret. 34 Hc autem illo loquente, facta est nubes, et
obumbravit eos : et timuerunt, intrantibus illis in nubem. 35 Et vox facta est
de nube, dicens : Hic est Filius meus dilectus, ipsum audite. 36 Et dum fieret
vox, inventus est Jesus solus. Et ipsi tacuerunt, et nemini dixerunt in illis
diebus quidquam ex his qu viderant.
37
Factum est autem in sequenti die, descendentibus illis de monte, occurrit

illis turba multa. 38 Et ecce vir de turba exclamavit, dicens : Magister,
obsecro te, respice in filium meum quia unicus est mihi : 39 et ecce spiritus
apprehendit eum, et subito clamat, et elidit, et dissipat eum cum spuma, et
vix discedit dilanians eum : 40 et rogavi discipulos tuos ut ejicerent illum, et
non potuerunt. 41 Respondens autem Jesus, dixit : O generatio infidelis, et
perversa, usquequo ero apud vos, et patiar vos ? adduc huc filium tuum.
42
Et cum accederet, elisit illum dmonium, et dissipavit. 43 Et increpavit
Jesus spiritum immundum, et sanavit puerum, et reddidit illum patri ejus.
44
Stupebant autem omnes in magnitudine Dei : omnibusque mirantibus in

omnibus qu faciebat, dixit ad discipulos suos : Ponite vos in cordibus
vestris sermones istos : Filius enim hominis futurum est ut tradatur in
manus hominum. 45 At illi ignorabant verbum istud, et erat velatum ante
eos ut non sentirent illud : et timebant eum interrogare de hoc verbo.
46
Intravit autem cogitatio in eos quis eorum major esset. 47 At Jesus videns
cogitationes cordis illorum, apprehendit puerum, et statuit illum secus se,
48
et ait illis : Quicumque susceperit puerum istum in nomine meo, me
recipit : et quicumque me receperit, recipit eum qui me misit. Nam qui
minor est inter vos omnes, hic major est.
49
Respondens autem Joannes dixit : Prceptor, vidimus quemdam in

nomine tuo ejicientem dmonia, et prohibuimus eum : quia non sequitur
nobiscum. 50 Et ait ad illum Jesus : Nolite prohibere : qui enim non est
adversum vos, pro vobis est.
1604/1834
51
Factum est autem dum complerentur dies assumptionis ejus, et ipse

faciem suam firmavit ut iret in Jerusalem. 52 Et misit nuntios ante
conspectum suum : et euntes intraverunt in civitatem Samaritanorum ut
parerent illi. 53 Et non receperunt eum, quia facies ejus erat euntis in
Jerusalem. 54 Cum vidissent autem discipuli ejus Jacobus et Joannes,
dixerunt : Domine, vis dicimus ut ignis descendat de clo, et consumat
illos ? 55 Et conversus increpavit illos, dicens : Nescitis cujus spiritus estis.
56
Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare. Et abierunt in aliud
castellum.
57
Factum est autem : ambulantibus illis in via, dixit quidam ad illum :

Sequar te quocumque ieris. 58 Dixit illi Jesus : Vulpes foveas habent, et
volucres cli nidos : Filius autem hominis non habet ubi caput reclinet.
59
Ait autem ad alterum : Sequere me : ille autem dixit : Domine, permitte
mihi primum ire, et sepelire patrem meum. 60 Dixitque ei Jesus : Sine ut
mortui sepeliant mortuos suos : tu autem vade, et annuntia regnum Dei.
61
Et ait alter : Sequar te Domine, sed permitte mihi primum renuntiare his
qu domi sunt. 62 Ait ad illum Jesus : Nemo mittens manum suam ad
aratrum, et respiciens retro, aptus est regno Dei.
Cap. 10 1 Post hc autem designavit Dominus et alios septuaginta
duos : et misit illos binos ante faciem suam in omnem civitatem et locum,
quo erat ipse venturus. 2 Et dicebat illis : Messis quidem multa, operarii
autem pauci. Rogate ergo dominum messis ut mittat operarios in messem
suam. 3 Ite : ecce ego mitto vos sicut agnos inter lupos. 4 Nolite portare
sacculum, neque peram, neque calceamenta, et neminem per viam
salutaveritis. 5 In quamcumque domum intraveritis, primum dicite : Pax
huic domui : 6 et si ibi fuerit filius pacis, requiescet super illum pax vestra :
sin autem, ad vos revertetur. 7 In eadem autem domo manete, edentes et
bibentes qu apud illos sunt : dignus est enim operarius mercede sua.
Nolite transire de domo in domum. 8 Et in quamcumque civitatem
intraveritis, et susceperint vos, manducate qu apponuntur vobis : 9 et
curate infirmos, qui in illa sunt, et dicite illis : Appropinquavit in vos
regnum Dei. 10 In quamcumque autem civitatem intraveritis, et non
susceperint vos, exeuntes in plateas ejus, dicite : 11 Etiam pulverem, qui
adhsit nobis de civitate vestra, extergimus in vos : tamen hoc scitote, quia
appropinquavit regnum Dei. 12 Dico vobis, quia Sodomis in die illa
remissius erit, quam illi civitati.
13
V tibi Corozain ! v tibi Bethsaida ! quia si in Tyro et Sidone fact

fuissent virtutes qu fact sunt in vobis, olim in cilicio et cinere sedentes
pniterent. 14 Verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in judicio, quam
vobis. 15 Et tu Capharnaum, usque ad clum exaltata, usque ad infernum
1605/1834
demergeris. 16 Qui vos audit, me audit : et qui vos spernit, me spernit. Qui
autem me spernit, spernit eum qui misit me.
17
Reversi sunt autem septuaginta duo cum gaudio, dicentes : Domine,

etiam dmonia subjiciuntur nobis in nomine tuo. 18 Et ait illis : Videbam
Satanam sicut fulgor de clo cadentem. 19 Ecce dedi vobis potestatem
calcandi supra serpentes, et scorpiones, et super omnem virtutem inimici :
et nihil vobis nocebit. 20 Verumtamen in hoc nolite gaudere quia spiritus
vobis subjiciuntur : gaudete autem, quod nomina vestra scripta sunt in
clis.
21
In ipsa hora exsultavit Spiritu Sancto, et dixit : Confiteor tibi Pater,

Domine cli et terr, quod abscondisti hc a sapientibus et prudentibus, et
revelasti ea parvulis. Etiam Pater : quoniam sic placuit ante te. 22 Omnia
mihi tradita sunt a Patre meo. Et nemo scit quis sit Filius, nisi Pater : et quis
sit Pater, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare. 23 Et conversus ad
discipulos suos, dixit : Beati oculi qui vident qu vos videtis. 24 Dico enim
vobis quod multi prophet et reges voluerunt videre qu vos videtis, et non
viderunt : et audire qu auditis, et non audierunt.
25
Et ecce quidam legisperitus surrexit tentans illum, et dicens : Magister,

quid faciendo vitam ternam possidebo ? 26 At ille dixit ad eum : In lege
quid scriptum est ? quomodo legis ? 27 Ille respondens dixit : Diliges
Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex
omnibus virtutibus tuis, et ex omni mente tua : et proximum tuum sicut
teipsum. 28 Dixitque illi : Recte respondisti : hoc fac, et vives.
29
Ille autem volens justificare seipsum, dixit ad Jesum : Et quis est meus
proximus ? 30 Suscipiens autem Jesus, dixit : Homo quidam descendebat ab
Jerusalem in Jericho, et incidit in latrones, qui etiam despoliaverunt eum :
et plagis impositis abierunt semivivo relicto. 31 Accidit autem ut sacerdos
quidam descenderet eadem via : et viso illo prterivit. 32 Similiter et Levita,
cum esset secus locum, et videret eum, pertransiit. 33 Samaritanus autem
quidam iter faciens, venit secus eum : et videns eum, misericordia motus
est. 34 Et appropians alligavit vulnera ejus, infundens oleum et vinum : et
imponens illum in jumentum suum, duxit in stabulum, et curam ejus egit.
35
Et altera die protulit duos denarios, et dedit stabulario, et ait : Curam
illius habe : et quodcumque supererogaveris, ego cum rediero reddam tibi.
36
Quis horum trium videtur tibi proximus fuisse illi, qui incidit in
latrones ? 37 At ille dixit : Qui fecit misericordiam in illum. Et ait illi Jesus :
Vade, et tu fac similiter.
38
Factum est autem, dum irent, et ipse intravit in quoddam castellum : et
1606/1834
mulier qudam, Martha nomine, excepit illum in domum suam, 39 et huic

erat soror nomine Maria, qu etiam sedens secus pedes Domini, audiebat
verbum illius. 40 Martha autem satagebat circa frequens ministerium : qu
stetit, et ait : Domine, non est tibi cur quod soror mea reliquit me solam
ministrare ? dic ergo illi ut me adjuvet. 41 Et respondens dixit illis
Dominus : Martha, Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima, 42 porro
unum est necessarium. Maria optimam partem elegit, qu non auferetur ab
ea.
Cap. 11 1 Et factum est : cum esset in quodam loco orans, ut
cessavit, dixit unus ex discipulis ejus ad eum : Domine, doce nos orare,
sicut docuit et Joannes discipulos suos. 2 Et ait illis : Cum oratis, dicite :
Pater, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. 3 Panem nostrum
quotidianum da nobis hodie. 4 Et dimitte nobis peccata nostra, siquidem et
ipsi dimittimus omni debenti nobis. Et ne nos inducas in tentationem.
5
Et ait ad illos : Quis vestrum habebit amicum, et ibit ad illum media

nocte, et dicet illi : Amice, commoda mihi tres panes, 6 quoniam amicus
meus venit de via ad me, et non habeo quod ponam ante illum, 7 et ille de
intus respondens dicat : Noli mihi molestus esse, jam ostium clausum est,
et pueri mei mecum sunt in cubili : non possum surgere, et dare tibi. 8 Et si
ille perseveraverit pulsans : dico vobis, etsi non dabit illi surgens eo quod
amicus ejus sit, propter improbitatem tamen ejus surget, et dabit illi
quotquot habet necessarios. 9 Et ego dico vobis : Petite, et dabitur vobis ;
qurite, et invenietis ; pulsate, et aperietur vobis. 10 Omnis enim qui petit,
accipit : et qui qurit, invenit : et pulsanti aperietur. 11 Quis autem ex vobis
patrem petit panem, numquid lapidem dabit illi ? aut piscem, numquid pro
pisce serpentem dabit illi ? 12 aut si petierit ovum, numquid porriget illi
scorpionem ? 13 Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data dare filiis
vestris : quanto magis Pater vester de clo dabit spiritum bonum petentibus
se ?
14
Et erat ejiciens dmonium, et illud erat mutum. Et cum ejecisset

dmonium, locutus est mutus, et admirat sunt turb. 15 Quidam autem ex
eis dixerunt : In Beelzebub principe dmoniorum ejicit dmonia. 16 Et alii
tentantes, signum de clo qurebant ab eo. 17 Ipse autem ut vidit
cogitationes eorum, dixit eis : Omne regnum in seipsum divisum
desolabitur, et domus supra domum cadet. 18 Si autem et Satanas in
seipsum divisus est, quomodo stabit regnum ejus ? quia dicitis in
Beelzebub me ejicere dmonia. 19 Si autem ego in Beelzebub ejicio
dmonia : filii vestri in quo ejiciunt ? ideo ipsi judices vestri erunt. 20 Porro
si in digito Dei ejicio dmonia : profecto pervenit in vos regnum Dei.
21
Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea qu possidet.
1607/1834
22
Si autem fortior eo superveniens vicerit eum, universa arma ejus auferet,

in quibus confidebat, et spolia ejus distribuet. 23 Qui non est mecum, contra
me est : et qui non colligit mecum, dispergit. 24 Cum immundus spiritus
exierit de homine, ambulat per loca inaquosa, qurens requiem : et non
inveniens dicit : Revertar in domum meam unde exivi. 25 Et cum venerit,
invenit eam scopis mundatam, et ornatam. 26 Tunc vadit, et assumit septem
alios spiritus secum, nequiores se, et ingressi habitant ibi. Et fiunt
novissima hominis illius pejora prioribus.
27
Factum est autem, cum hc diceret : extollens vocem qudam mulier de

turba dixit illi : Beatus venter qui te portavit, et ubera qu suxisti. 28 At ille
dixit : Quinimmo beati, qui audiunt verbum Dei et custodiunt illud.
29
Turbis autem concurrentibus cpit dicere : Generatio hc, generatio

nequam est : signum qurit, et signum non dabitur ei, nisi signum Jon
prophet. 30 Nam sicut fuit Jonas signum Ninivitis, ita erit et Filius hominis
generationi isti. 31 Regina austri surget in judicio cum viris generationis
hujus, et condemnabit illos : quia venit a finibus terr audire sapientiam
Salomonis : et ecce plus quam Salomon hic. 32 Viri Ninivit surgent in
judicio cum generatione hac, et condemnabunt illam : quia pnitentiam
egerunt ad prdicationem Jon, et ecce plus quam Jonas hic.
33
Nemo lucernam accendit, et in abscondito ponit, neque sub modio : sed

supra candelabrum, ut qui ingrediuntur, lumen videant. 34 Lucerna corporis
tui est oculus tuus. Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus tuum
lucidum erit : si autem nequam fuerit, etiam corpus tuum tenebrosum erit.
35
Vide ergo ne lumen quod in te est, tenebr sint. 36 Si ergo corpus tuum
totum lucidum fuerit, non habens aliquam partem tenebrarum, erit lucidum
totum, et sicut lucerna fulgoris illuminabit te. 37 Et cum loqueretur, rogavit
illum quidam pharisus ut pranderet apud se. Et ingressus recubuit.
38
Pharisus autem cpit intra se reputans dicere, quare non baptizatus

esset ante prandium. 39 Et ait Dominus ad illum : Nunc vos pharisi, quod
deforis est calicis et catini, mundatis : quod autem intus est vestrum,
plenum est rapina et iniquitate. 40 Stulti ! nonne qui fecit quod deforis est,
etiam id quod deintus est fecit ? 41 Verumtamen quod superest, date
eleemosynam : et ecce omnia munda sunt vobis. 42 Sed v vobis, pharisis,
quia decimatis mentham, et rutam, et omne olus, et prteritis judicium et
caritatem Dei : hc autem oportuit facere, et illa non omittere. 43 V vobis,
pharisis, quia diligitis primas cathedras in synagogis, et salutationes in
foro. 44 V vobis, quia estis ut monumenta, qu non apparent, et homines
ambulantes supra, nesciunt. 45 Respondens autem quidam ex legisperitis, ait
illi : Magister, hc dicens etiam contumeliam nobis facis. 46 At ille ait : Et
1608/1834
vobis legisperitis v : quia oneratis homines oneribus, qu portare non

possunt, et ipsi uno digito vestro non tangitis sarcinas. 47 V vobis, qui
dificatis monumenta prophetarum : patres autem vestri occiderunt illos.
48
Profecto testificamini quod consentitis operibus patrum vestrorum :
quoniam ipsi quidem eos occiderunt, vos autem dificatis eorum sepulchra.
49
Propterea et sapientia Dei dixit : Mittam ad illos prophetas, et apostolos,
et ex illis occident, et persequentur : 50 ut inquiratur sanguis omnium
prophetarum, qui effusus est a constitutione mundi a generatione ista, 51 a
sanguine Abel, usque ad sanguinem Zachari, qui periit inter altare et
dem. Ita dico vobis, requiretur ab hac generatione. 52 V vobis,
legisperitis, quia tulistis clavem scienti : ipsi non introistis, et eos qui
introibant, prohibuistis. 53 Cum autem hc ad illos diceret, cperunt
pharisi et legisperiti graviter insistere, et os ejus opprimere de multis,
54
insidiantes ei, et qurentes aliquid capere de ore ejus, ut accusarent eum.
Cap. 12 1 Multis autem turbis circumstantibus, ita ut se invicem
conculcarent, cpit dicere ad discipulos suos : Attendite a fermento
pharisorum, quod est hypocrisis. 2 Nihil autem opertum est, quod non
reveletur : neque absconditum, quod non sciatur. 3 Quoniam qu in
tenebris dixistis, in lumine dicentur : et quod in aurem locuti estis in
cubiculis, prdicabitur in tectis.
4
Dico autem vobis amicis meis : Ne terreamini ab his qui occidunt corpus,
et post hc non habent amplius quid faciant. 5 Ostendam autem vobis quem
timeatis : timete eum qui, postquam occiderit, habet potestatem mittere in
gehennam : ita dico vobis, hunc timete. 6 Nonne quinque passeres veneunt
dipondio, et unus ex illis non est in oblivione coram Deo ? 7 sed et capilli
capitis vestri omnes numerati sunt. Nolite ergo timere : multis passeribus
pluris estis vos.
8
Dico autem vobis : Omnis quicumque confessus fuerit me coram

hominibus, et Filius hominis confitebitur illum coram angelis Dei : 9 qui
autem negaverit me coram hominibus, negabitur coram angelis Dei. 10 Et
omnis qui dicit verbum in Filium hominis, remittetur illi : ei autem qui in
Spiritum Sanctum blasphemaverit, non remittetur. 11 Cum autem inducent
vos in synagogas, et ad magistratus, et potestates, nolite solliciti esse
qualiter, aut quid respondeatis, aut quid dicatis. 12 Spiritus enim Sanctus
docebit vos in ipsa hora quid oporteat vos dicere. 13 Ait autem ei quidam de
turba : Magister, dic fratri meo ut dividat mecum hreditatem. 14 At ille
dixit illi : Homo, quis me constituit judicem, aut divisorem super vos ?
15
Dixitque ad illos : Videte, et cavete ab omni avaritia : quia non in

abundantia cujusquam vita ejus est ex his qu possidet. 16 Dixit autem
1609/1834
similitudinem ad illos, dicens : Hominis cujusdam divitis uberes fructus

ager attulit : 17 et cogitabat intra se dicens : Quid faciam, quia non habeo
quo congregem fructus meos ? 18 Et dixit : Hoc faciam : destruam horrea
mea, et majora faciam : et illuc congregabo omnia qu nata sunt mihi, et
bona mea, 19 et dicam anim me : Anima, habes multa bona posita in
annos plurimos : requiesce, comede, bibe, epulare. 20 Dixit autem illi Deus :
Stulte, hac nocte animam tuam repetunt a te : qu autem parasti, cujus
erunt ? 21 Sic est qui sibi thesaurizat, et non est in Deum dives.
22
Dixitque ad discipulos suos : Ideo dico vobis, nolite solliciti esse anim
vestr quid manducetis, neque corpori quid induamini. 23 Anima plus est
quam esca, et corpus plus quam vestimentum. 24 Considerate corvos, quia
non seminant, neque metunt, quibus non est cellarium, neque horreum, et
Deus pascit illos. Quanto magis vos pluris estis illis ? 25 Quis autem
vestrum cogitando potest adjicere ad staturam suam cubitum unum ? 26 Si
ergo neque quod minimum est potestis, quid de ceteris solliciti estis ?
27
Considerate lilia quomodo crescunt : non laborant, neque nent : dico
autem vobis, nec Salomon in omni gloria sua vestiebatur sicut unum ex
istis. 28 Si autem fnum, quod hodie est in agro, et cras in clibanum
mittitur, Deus sic vestit : quanto magis vos pusill fidei ? 29 Et vos nolite
qurere quid manducetis, aut quid bibatis : et nolite in sublime tolli : 30 hc
enim omnia gentes mundi qurunt. Pater autem vester scit quoniam his
indigetis. 31 Verumtamen qurite primum regnum Dei, et justitiam ejus : et
hc omnia adjicientur vobis. 32 Nolite timere pusillus grex, quia complacuit
Patri vestro dare vobis regnum. 33 Vendite qu possidetis, et date
eleemosynam. Facite vobis sacculos, qui non veterascunt, thesaurum non
deficientem in clis : quo fur non appropriat, neque tinea corrumpit. 34 Ubi
enim thesaurus vester est, ibi et cor vestrum erit.
35
Sint lumbi vestri prcincti, et lucern ardentes in manibus vestris, 36 et

vos similes hominibus exspectantibus dominum suum quando revertatur a
nuptiis : ut, cum venerit et pulsaverit, confestim aperiant ei. 37 Beati servi
illi quos, cum venerit dominus, invenerit vigilantes : amen dico vobis, quod
prcinget se, et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis. 38 Et si
venerit in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et ita invenerit, beati
sunt servi illi. 39 Hoc autem scitote, quoniam si sciret paterfamilias, qua
hora fur veniret, vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam. 40 Et
vos estote parati : quia qua hora non putatis, Filius hominis veniet. 41 Ait
autem et Petrus : Domine, ad nos dicis hanc parabolam, an et ad omnes ?
42
Dixit autem Dominus : Quis, putas, est fidelis dispensator, et prudens,
quem constituit dominus supra familiam suam, ut det illis in tempore tritici
mensuram ? 43 Beatus ille servus quem, cum venerit dominus, invenerit ita
facientem. 44 Vere dico vobis, quoniam supra omnia qu possidet,
1610/1834
constituet illum. 45 Quod si dixerit servus ille in corde suo : Moram facit
dominus meus venire : et cperit percutere servos, et ancillas, et edere, et
bibere, et inebriari : 46 veniet dominus servi illius in die qua non sperat, et
hora qua nescit, et dividet eum, partemque ejus cum infidelibus ponet.
47
Ille autem servus qui cognovit voluntatem domini sui, et non prparavit,
et non facit secundum voluntatem ejus, vapulabit multis : 48 qui autem non
cognovit, et fecit digna plagis, vapulabit paucis. Omni autem cui multum
datum est, multum quretur ab eo : et cui commendaverunt multum, plus
petent ab eo.
49
Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur ?

Baptismo autem habeo baptizari : et quomodo coarctor usque dum
perficiatur ? 51 Putatis quia pacem veni dare in terram ? non, dico vobis, sed
separationem : 52 erunt enim ex hoc quinque in domo una divisi, tres in
duos, et duo in tres 53 dividentur : pater in filium, et filius in patrem suum,
mater in filiam, et filia in matrem, socrus in nurum suam, et nurus in
socrum suam.
50
54
Dicebat autem et ad turbas : Cum videritis nubem orientem ab occasu,

statim dicitis : Nimbus venit : et ita fit. 55 Et cum austrum flantem, dicitis :
Quia stus erit : et fit. 56 Hypocrit ! faciem cli et terr nostis probare :
hoc autem tempus quomodo non probatis ? 57 quid autem et a vobis ipsis
non judicatis quod justum est ?
58
Cum autem vadis cum adversario tuo ad principem, in via da operam

liberari ab illo, ne forte trahat te ad judicem, et judex tradat te exactori, et
exactor mittat te in carcerem. 59 Dico tibi, non exies inde, donec etiam
novissimum minutum reddas.
Cap. 13 1 Aderant autem quidam ipso in tempore, nuntiantes illi de
Galilis, quorum sanguinem Pilatus miscuit cum sacrificiis eorum. 2 Et
respondens dixit illis : Putatis quod hi Galili pr omnibus Galilis
peccatores fuerint, quia talia passi sunt ? 3 Non, dico vobis : sed nisi
pnitentiam habueritis, omnes similiter peribitis. 4 Sicut illi decem et octo,
supra quos cecidit turris in Silo, et occidit eos : putatis quia et ipsi
debitores fuerint prter omnes homines habitantes in Jerusalem ? 5 Non,
dico vobis : sed si pnitentiam non egeritis, omnes similiter peribitis.
6
Dicebat autem et hanc similitudinem : Arborem fici habebat quidam

plantatam in vinea sua, et venit qurens fructum in illa, et non invenit.
7
Dixit autem ad cultorem vine : Ecce anni tres sunt ex quo venio qurens
fructum in ficulnea hac, et non invenio : succide ergo illam : ut quid etiam
terram occupat ? 8 At ille respondens, dicit illi : Domine dimitte illam et
1611/1834
hoc anno, usque dum fodiam circa illam, et mittam stercora, 9 et siquidem
fecerit fructum : sin autem, in futurum succides eam.
10
Erat autem docens in synagoga eorum sabbatis. 11 Et ecce mulier, qu

habebat spiritum infirmitatis annis decem et octo : et erat inclinata, nec
omnino poterat sursum respicere. 12 Quam cum videret Jesus, vocavit eam
ad se, et ait illi : Mulier, dimissa es ab infirmitate tua. 13 Et imposuit illi
manus, et confestim erecta est, et glorificabat Deum. 14 Respondens autem
archisynagogus, indignans quia sabbato curasset Jesus, dicebat turb : Sex
dies sunt in quibus oportet operari : in his ergo venite, et curamini, et non in
die sabbati. 15 Respondens autem ad illum Dominus, dixit : Hypocrit,
unusquisque vestrum sabbato non solvit bovem suum, aut asinum a
prsepio, et ducit adaquare ? 16 Hanc autem filiam Abrah, quam alligavit
Satanas, ecce decem et octo annis, non oportuit solvi a vinculo isto die
sabbati ? 17 Et cum hc diceret, erubescant omnes adversarii ejus : et omnis
populus gaudebat in universis, qu glorios fiebant ab eo.
18
Dicebat ergo : Cui simile est regnum Dei, et cui simile stimabo illud ?
Simile est grano sinapis, quod acceptum homo misit in hortum suum, et
crevit, et factum est in arborem magnam : et volucres cli requieverunt in
ramis ejus. 20 Et iterum dixit : Cui simile stimabo regnum Dei ? 21 Simile
est fermento, quod acceptum mulier abscondit in farin sata tria, donec
fermentaretur totum.
19
22
Et ibat per civitates et castella, docens, et iter faciens in Jerusalem. 23 Ait

autem illi quidam : Domine, si pauci sunt, qui salvantur ? Ipse autem dixit
ad illos : 24 Contendite intrare per angustam portam : quia multi, dico vobis,
qurent intrare, et non poterunt. 25 Cum autem intraverit paterfamilias, et
clauserit ostium, incipietis foris stare, et pulsare ostium, dicentes : Domine,
aperi nobis : et respondens dicet vobis : Nescio vos unde sitis : 26 tunc
incipietis dicere : Manducavimus coram te, et bibimus, et in plateis nostris
docuisti. 27 Et dicet vobis : Nescio vos unde sitis : discedite a me omnes
operarii iniquitatis. 28 Ibi erit fletus et stridor dentium : cum videritis
Abraham, et Isaac, et Jacob, et omnes prophetas in regno Dei, vos autem
expelli foras. 29 Et venient ab oriente, et occidente, et aquilone, et austro, et
accumbent in regno Dei. 30 Et ecce sunt novissimi qui erunt primi, et sunt
primi qui erunt novissimi.
31
In ipsa die accesserunt quidam pharisorum, dicentes illi : Exi, et vade

hinc : quia Herodes vult te occidere. 32 Et ait illis : Ite, et dicite vulpi illi :
Ecce ejicio dmonia, et sanitates perficio hodie, et cras, et tertia die
consummor. 33 Verumtamen oportet me hodie et cras et sequenti die
ambulare : quia non capit prophetam perire extra Jerusalem. 34 Jerusalem,
1612/1834
Jerusalem, qu occidis prophetas, et lapidas eos qui mittuntur ad te, quoties

volui congregare filios tuos quemadmodum avis nidum suum sub pennis, et
noluisti ? 35 Ecce relinquetur vobis domus vestra deserta. Dico autem vobis,
quia non videbitis me donec veniat cum dicetis : Benedictus qui venit in
nomine Domini.
Cap. 14 1 Et factum est cum intraret Jesus in domum cujusdam
principis pharisorum sabbato manducare panem, et ipsi observabant eum.
2
Et ecce homo quidam hydropicus erat ante illum. 3 Et respondens Jesus
dixit ad legisperitos et pharisos, dicens : Si licet sabbato curare ? 4 At illi
tacuerunt. Ipse vero apprehensum sanavit eum, ac dimisit. 5 Et respondens
ad illos dixit : Cujus vestrum asinus, aut bos in puteum cadet, et non
continuo extrahet illum die sabbati ? 6 Et non poterant ad hc respondere
illi.
7
Dicebat autem et ad invitatos parabolam, intendens quomodo primos

accubitus eligerent, dicens ad illos : 8 Cum invitatus fueris ad nuptias, non
discumbas in primo loco, ne forte honoratior te sit invitatus ab illo. 9 Et
veniens is, qui te et illum vocavit, dicat tibi : Da huic locum : et tunc
incipias cum rubore novissimum locum tenere. 10 Sed cum vocatus fueris,
vade, recumbe in novissimo loco : ut, cum venerit qui te invitavit, dicat
tibi : Amice, ascende superius. Tunc erit tibi gloria coram simul
discumbentibus : 11 quia omnis, qui se exaltat, humiliabitur : et qui se
humiliat, exaltabitur.
12
Dicebat autem et ei, qui invitaverat : Cum facis prandium, aut cnam,
noli vocare amicos tuos, neque fratres tuos, neque cognatos, neque vicinos
divites : ne forte te et ipsi reinvitent, et fiat tibi retributio ; 13 sed cum facis
convivium, voca pauperes, debiles, claudos, et ccos : 14 et beatus eris,
quia non habent retribuere tibi : retribuetur enim tibi in resurrectione
justorum.
15
Hc cum audisset quidam de simul discumbentibus, dixit illi : Beatus qui

manducabit panem in regno Dei. 16 At ipse dixit ei : Homo quidam fecit
cnam magnam, et vocavit multos. 17 Et misit servum suum hora cn
dicere invitatis ut venirent, quia jam parata sunt omnia. 18 Et cperunt
simul omnes excusare. Primus dixit ei : Villam emi, et necesse habeo exire,
et videre illam : rogo te, habe me excusatum. 19 Et alter dixit : Juga boum
emi quinque, et eo probare illa : rogo te, habe me excusatum. 20 Et alius
dixit : Uxorem duxi, et ideo non possum venire. 21 Et reversus servus
nuntiavit hc domino suo. Tunc iratus paterfamilias, dixit servo suo : Exi
cito in plateas et vicos civitatis : et pauperes, ac debiles, et ccos, et
claudos introduc huc. 22 Et ait servus : Domine, factum est ut imperasti, et
1613/1834
adhuc locus est. 23 Et ait dominus servo : Exi in vias, et spes : et compelle
intrare, ut impleatur domus mea. 24 Dico autem vobis quod nemo virorum
illorum qui vocati sunt, gustabit cnam meam.
25
Ibant autem turb mult cum eo : et conversus dixit ad illos : 26 Si quis

venit ad me, et non odit patrem suum, et matrem, et uxorem, et filios, et
fratres, et sorores, adhuc autem et animam suam, non potest meus esse
discipulus. 27 Et qui non bajulat crucem suam, et venit post me, non potest
meus esse discipulus. 28 Quis enim ex vobis volens turrim dificare, non
prius sedens computat sumptus, qui necessarii sunt, si habeat ad
perficiendum, 29 ne, posteaquam posuerit fundamentum, et non potuerit
perficere, omnes qui vident, incipiant illudere ei, 30 dicentes : Quia hic
homo cpit dificare, et non potuit consummare ? 31 Aut quis rex iturus
committere bellum adversus alium regem, non sedens prius cogitat, si
possit cum decem millibus occurrere ei, qui cum viginti millibus venit ad
se ? 32 Alioquin adhuc illo longe agente, legationem mittens rogat ea qu
pacis sunt. 33 Sic ergo omnis ex vobis, qui non renuntiat omnibus qu
possidet, non potest meus esse discipulus. 34 Bonum est sal : si autem sal
evanuerit, in quo condietur ? 35 Neque in terram, neque in sterquilinium
utile est, sed foras mittetur. Qui habet aures audiendi, audiat.
Cap. 15 1 Erant autem appropinquantes ei publicani, et peccatores ut
audirent illum. 2 Et murmurabant pharisi, et scrib, dicentes : Quia hic
peccatores recipit, et manducat cum illis. 3 Et ait ad illos parabolam istam
dicens : 4 Quis ex vobis homo, qui habet centum oves, et si perdiderit unam
ex illis, nonne dimittit nonaginta novem in deserto, et vadit ad illam qu
perierat, donec inveniat eam ? 5 Et cum invenerit eam, imponit in humeros
suos gaudens : 6 et veniens domum convocat amicos et vicinos, dicens
illis : Congratulamini mihi, quia inveni ovem meam, qu perierat. 7 Dico
vobis quod ita gaudium erit in clo super uno peccatore pnitentiam
agente, quam super nonaginta novem justis, qui non indigent pnitentia.
8
Aut qu mulier habens drachmas decem, si perdiderit drachmam unam,

nonne accendit lucernam, et everrit domum, et qurit diligenter, donec
inveniat ? 9 Et cum invenerit convocat amicas et vicinas, dicens :
Congratulamini mihi, quia inveni drachmam quam perdideram. 10 Ita, dico
vobis, gaudium erit coram angelis Dei super uno peccatore pnitentiam
agente.
11
Ait autem : Homo quidam habuit duos filios : 12 et dixit adolescentior ex

illis patri : Pater, da mihi portionem substanti, qu me contingit. Et divisit
illis substantiam. 13 Et non post multos dies, congregatis omnibus,
adolescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam, et ibi
1614/1834
dissipavit substantiam suam vivendo luxuriose. 14 Et postquam omnia

consummasset, facta est fames valida in regione illa, et ipse cpit egere.
15
Et abiit, et adhsit uni civium regionis illius : et misit illum in villam
suam ut pasceret porcos. 16 Et cupiebat implere ventrem suum de siliquis,
quas porci manducabant : et nemo illi dabat. 17 In se autem reversus, dixit :
Quanti mercenarii in domo patris mei abundant panibus, ego autem hic
fame pereo ! 18 surgam, et ibo ad patrem meum, et dicam ei : Pater, peccavi
in clum, et coram te : 19 jam non sum dignus vocari filius tuus : fac me
sicut unum de mercenariis tuis. 20 Et surgens venit ad patrem suum. Cum
autem adhuc longe esset, vidit illum pater ipsius, et misericordia motus est,
et accurrens cecidit super collum ejus, et osculatus est eum. 21 Dixitque ei
filius : Pater, peccavi in clum, et coram te : jam non sum dignus vocari
filius tuus. 22 Dixit autem pater ad servos suos : Cito proferte stolam
primam, et induite illum, et date annulum in manum ejus, et calceamenta in
pedes ejus : 23 et adducite vitulum saginatum, et occidite, et manducemus,
et epulemur : 24 quia hic filius meus mortuus erat, et revixit : perierat, et
inventus est. Et cperunt epulari. 25 Erat autem filius ejus senior in agro : et
cum veniret, et appropinquaret domui, audivit symphoniam et chorum :
26
et vocavit unum de servis, et interrogavit quid hc essent. 27 Isque dixit
illi : Frater tuus venit, et occidit pater tuus vitulum saginatum, quia salvum
illum recepit. 28 Indignatus est autem, et nolebat introire. Pater ergo illius
egressus, cpit rogare illum. 29 At ille respondens, dixit patri suo : Ecce tot
annis servio tibi, et numquam mandatum tuum prterivi : et numquam
dedisti mihi hdum ut cum amicis meis epularer. 30 Sed postquam filius
tuus hic, qui devoravit substantiam suam cum meretricibus, venit, occidisti
illi vitulum saginatum. 31 At ipse dixit illi : Fili, tu semper mecum es, et
omnia mea tua sunt : 32 epulari autem, et gaudere oportebat, quia frater tuus
hic mortuus erat, et revixit ; perierat, et inventus est.
Cap. 16 1 Dicebat autem et ad discipulos suos : Homo quidam erat
dives, qui habebat villicum : et hic diffamatus est apud illum quasi
dissipasset bona ipsius. 2 Et vocavit illum, et ait illi : Quid hoc audio de te ?
redde rationem villicationis tu : jam enim non poteris villicare. 3 Ait
autem villicus intra se : Quid faciam, quia dominus meus aufert a me
villicationem ? Fodere non valeo, mendicare erubesco. 4 Scio quid faciam,
ut, cum amotus fuero a villicatione, recipiant me in domos suas.
5
Convocatis itaque singulis debitoribus domini sui, dicebat primo :
Quantum debes domino meo ? 6 At ille dixit : Centum cados olei. Dixitque
illi : Accipe cautionem tuam : et sede cito, scribe quinquaginta. 7 Deinde
alii dixit : Tu vero quantum debes ? Qui ait : Centum coros tritici. Ait illi :
Accipe litteras tuas, et scribe octoginta. 8 Et laudavit dominus villicum
iniquitatis, quia prudenter fecisset : quia filii hujus sculi prudentiores filiis
lucis in generatione sua sunt. 9 Et ego vobis dico : facite vobis amicos de
1615/1834
mammona iniquitatis : ut, cum defeceritis, recipiant vos in terna

tabernacula. 10 Qui fidelis est in minimo, et in majori fidelis est : et qui in
modico iniquus est, et in majori iniquus est. 11 Si ergo in iniquo mammona
fideles non fuistis quod verum est, quis credet vobis ? 12 Et si in alieno
fideles non fuistis, quod vestrum est, quis dabit vobis ? 13 Nemo servus
potest duobus dominis servire : aut enim unum odiet, et alterum diliget : aut
uni adhrebit, et alterum contemnet. Non potestis Deo servire et
mammon.
14
Audiebant autem omnia hc pharisi, qui erant avari : et deridebant

illum. 15 Et ait illis : Vos estis qui justificatis vos coram hominibus : Deus
autem novit corda vestra : quia quod hominibus altum est, abominatio est
ante Deum. 16 Lex et prophet usque ad Joannem : ex eo regnum Dei
evangelizatur, et omnis in illud vim facit. 17 Facilius est autem clum et
terram prterire, quam de lege unum apicem cadere. 18 Omnis qui dimittit
uxorem suam et alteram ducit, mchatur : et qui dimissam a viro ducit,
mchatur.
19
Homo quidam erat dives, qui induebatur purpura et bysso, et epulabatur

quotidie splendide. 20 Et erat quidam mendicus, nomine Lazarus, qui
jacebat ad januam ejus, ulceribus plenus, 21 cupiens saturari de micis qu
cadebant de mensa divitis, et nemo illi dabat : sed et canes veniebant, et
lingebant ulcera ejus. 22 Factum est autem ut moreretur mendicus, et
portaretur ab angelis in sinum Abrah. Mortuus est autem et dives, et
sepultus est in inferno. 23 Elevans autem oculos suos, cum esset in
tormentis, vidit Abraham a longe, et Lazarum in sinu ejus : 24 et ipse
clamans dixit : Pater Abraham, miserere mei, et mitte Lazarum ut intingat
extremum digiti sui in aquam, ut refrigeret linguam meam, quia crucior in
hac flamma. 25 Et dixit illi Abraham : Fili, recordare quia recepisti bona in
vita tua, et Lazarus similiter mala : nunc autem hic consolatur, tu vero
cruciaris : 26 et in his omnibus inter nos et vos chaos magnum firmatum
est : ut hi qui volunt hinc transire ad vos, non possint, neque inde huc
transmeare. 27 Et ait : Rogo ergo te, pater, ut mittas eum in domum patris
mei : 28 habeo enim quinque fratres : ut testetur illis, ne et ipsi veniant in
hunc locum tormentorum. 29 Et ait illi Abraham : Habent Moysen et
prophetas : audiant illos. 30 At ille dixit : Non, pater Abraham : sed si quis
ex mortuis ierit ad eos, pnitentiam agent. 31 Ait autem illi : Si Moysen et
prophetas non audiunt, neque si quis ex mortuis resurrexerit, credent.
Cap. 17 1 Et ait ad discipulos suos : Impossibile est ut non veniant
scandala : v autem illi per quem veniunt. 2 Utilius est illi si lapis molaris
imponatur circa collum ejus, et projiciatur in mare quam ut scandalizet
unum de pusillis istis. 3 Attendite vobis : Si peccaverit in te frater tuus,
1616/1834
increpa illum : et si pnitentiam egerit, dimitte illi. 4 Et si septies in die

peccaverit in te, et septies in die conversus fuerit ad te, dicens : Pnitet me,
dimitte illi. 5 Et dixerunt apostoli Domino : Adauge nobis fidem. 6 Dixit
autem Dominus : Si habueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis huic
arbori moro : Eradicare, et transplantare in mare, et obediet vobis. 7 Quis
autem vestrum habens servum arantem aut pascentem, qui regresso de agro
dicat illi : Statim transi, recumbe : 8 et non dicat ei : Para quod cnem, et
prcinge te, et ministra mihi donec manducem, et bibam, et post hc tu
manducabis, et bibes ? 9 Numquid gratiam habet servo illi, quia fecit qu ei
imperaverat ? 10 non puto. Sic et vos cum feceritis omnia qu prcepta
sunt vobis, dicite : Servi inutiles sumus : quod debuimus facere, fecimus.
11
Et factum est, dum iret in Jerusalem, transibat per mediam Samariam et

Galilam. 12 Et cum ingrederetur quoddam castellum, occurrerunt ei decem
viri leprosi, qui steterunt a longe : 13 et levaverunt vocem, dicentes : Jesu
prceptor, miserere nostri. 14 Quos ut vidit, dixit : Ite, ostendite vos
sacerdotibus. Et factum est, dum irent, mundati sunt. 15 Unus autem ex illis,
ut vidit quia mundatus est, regressus est, cum magna voce magnificans
Deum, 16 et cecidit in faciem ante pedes ejus, gratias agens : et hic erat
Samaritanus. 17 Respondens autem Jesus, dixit : Nonne decem mundati
sunt ? et novem ubi sunt ? 18 Non est inventus qui rediret, et daret gloriam
Deo, nisi hic alienigena. 19 Et ait illi : Surge, vade : quia fides tua te salvum
fecit.
20
Interrogatus autem a pharisis : Quando venit regnum Dei ? respondens

eis, dixit : Non venit regnum Dei cum observatione : 21 neque dicent : Ecce
hic, aut ecce illic. Ecce enim regnum Dei intra vos est. 22 Et ait ad
discipulos suos : Venient dies quando desideretis videre unum diem Filii
hominis, et non videbitis. 23 Et dicent vobis : Ecce hic, et ecce illic. Nolite
ire, neque sectemini : 24 nam, sicut fulgur coruscans de sub clo in ea qu
sub clo sunt, fulget : ita erit Filius hominis in die sua. 25 Primum autem
oportet illum multa pati, et reprobari a generatione hac. 26 Et sicut factum
est in diebus No, ita erit et in diebus Filii hominis : 27 edebant et bibebant :
uxores ducebant et dabantur ad nuptias, usque in diem, qua intravit No in
arcam : et venit diluvium, et perdidit omnes. 28 Similiter sicut factum est in
diebus Lot : edebant et bibebant, emebant et vendebant, plantabant et
dificabant : 29 qua die autem exiit Lot a Sodomis, pluit ignem et sulphur
de clo, et omnes perdidit : 30 secundum hc erit qua die Filius hominis
revelabitur. 31 In illa hora, qui fuerit in tecto, et vasa ejus in domo, ne
descendat tollere illa : et qui in agro, similiter non redeat retro. 32 Memores
estote uxoris Lot. 33 Quicumque qusierit animam suam salvam facere,
perdet illam : et quicumque perdiderit illam, vivificabit eam. 34 Dico vobis :
In illa nocte erunt duo in lecto uno : unus assumetur, et alter relinquetur :
1617/1834
35
du erunt molentes in unum : una assumetur, et altera relinquetur : duo

in agro : unus assumetur, et alter relinquetur. 36 Respondentes dicunt illi :
Ubi Domine ? 37 Qui dixit illis : Ubicumque fuerit corpus, illuc
congregabuntur et aquil.
Cap. 18 1 Dicebat autem et parabolam ad illos, quoniam oportet
semper orare et non deficere, 2 dicens : Judex quidam erat in quadam
civitate, qui Deum non timebat, et hominem non reverebatur. 3 Vidua
autem qudam erat in civitate illa, et veniebat ad eum, dicens : Vindica me
de adversario meo. 4 Et nolebat per multum tempus. Post hc autem dixit
intra se : Etsi Deum non timeo, nec hominem revereor : 5 tamen quia
molesta est mihi hc vidua, vindicabo illam, ne in novissimo veniens
sugillet me. 6 Ait autem Dominus : Audite quid judex iniquitatis dicit :
7
Deus autem non faciet vindictam electorum suorum clamantium ad se die
ac nocte, et patientiam habebit in illis ? 8 Dico vobis quia cito faciet
vindictam illorum. Verumtamen Filius hominis veniens, putas, inveniet
fidem in terra ?
9
Dixit autem et ad quosdam qui in se confidebant tamquam justi, et

aspernabantur ceteros, parabolam istam : 10 Duo homines ascenderunt in
templum ut orarent : unus pharisus et alter publicanus. 11 Pharisus stans,
hc apud se orabat : Deus, gratias ago tibi, quia non sum sicut ceteri
hominum : raptores, injusti, adulteri, velut etiam hic publicanus : 12 jejuno
bis in sabbato, decimas do omnium qu possideo. 13 Et publicanus a longe
stans, nolebat nec oculos ad clum levare : sed percutiebat pectus suum,
dicens : Deus propitius esto mihi peccatori. 14 Dico vobis, descendit hic
justificatus in domum suam ab illo : quia omnis qui se exaltat, humiliabitur,
et qui se humiliat, exaltabitur.
15
Afferebant autem ad illum et infantes, ut eos tangeret. Quod cum

viderent discipuli, increpabant illos. 16 Jesus autem convocans illos, dixit :
Sinite pueros venire ad me, et nolite vetare eos : talium est enim regnum
Dei. 17 Amen dico vobis, quicumque non acceperit regnum Dei sicut puer,
non intrabit in illud.
18
Et interrogavit eum quidam princeps, dicens : Magister bone, quid

faciens vitam ternam possidebo ? 19 Dixit autem ei Jesus : Quid me dicis
bonum ? nemo bonus nisi solus Deus. 20 Mandata nosti : non occides ; non
mchaberis ; non furtum facies ; non falsum testimonium dices ; honora
patrem tuum et matrem. 21 Qui ait : Hc omnia custodivi a juventute mea.
22
Quo audito, Jesus ait ei : Adhuc unum tibi deest : omnia qucumque
habes vende, et da pauperibus, et habebis thesaurum in clo : et veni,
sequere me. 23 His ille auditis, contristatus est : quia dives erat valde.
24
Videns autem Jesus illum tristem factum, dixit : Quam difficile, qui
1618/1834
pecunias habent, in regnum Dei intrabunt ! 25 facilius est enim camelum per
foramen acus transire quam divitem intrare in regnum Dei. 26 Et dixerunt
qui audiebant : Et quis potest salvus fieri ? 27 Ait illis : Qu impossibilia
sunt apud homines, possibilia sunt apud Deum. 28 Ait autem Petrus : Ecce
nos dimisimus omnia et secuti sumus te. 29 Qui dixit eis : Amen dico vobis,
nemo est qui reliquit domum, aut parentes, aut fratres, aut uxorem, aut
filios propter regnum Dei, 30 et non recipiat multo plura in hoc tempore, et
in sculo venturo vitam ternam.
31
Assumpsit autem Jesus duodecim, et ait illis : Ecce ascendimus

Jerosolymam, et consummabuntur omnia qu scripta sunt per prophetas de
Filio hominis : 32 tradetur enim gentibus, et illudetur, et flagellabitur, et
conspuetur : 33 et postquam flagellaverint, occident eum, et tertia die
resurget. 34 Et ipsi nihil horum intellexerunt, et erat verbum istud
absconditum ab eis, et non intelligebant qu dicebantur.
35
Factum est autem, cum appropinquaret Jericho, ccus quidam sedebat

secus viam, mendicans. 36 Et cum audiret turbam prtereuntem,
interrogabat quid hoc esset. 37 Dixerunt autem ei quod Jesus Nazarenus
transiret. 38 Et clamavit, dicens : Jesu, fili David, miserere mei. 39 Et qui
pribant, increpabant eum ut taceret. Ipse vero multo magis clamabat : Fili
David, miserere mei. 40 Stans autem Jesus jussit illum adduci ad se. Et cum
appropinquasset, interrogavit illum, 41 dicens : Quid tibi vis faciam ? At ille
dixit : Domine, ut videam. 42 Et Jesus dixit illi : Respice, fides tua te salvum
fecit. 43 Et confestim vidit, et sequebatur illum magnificans Deum. Et
omnis plebs ut vidit, dedit laudem Deo.
Cap. 19 1 Et ingressus perambulabat Jericho. 2 Et ecce vir nomine
Zachus : et hic princeps erat publicanorum, et ipse dives : 3 et qurebat
videre Jesum, quis esset : et non poterat pr turba, quia statura pusillus
erat. 4 Et prcurrens ascendit in arborem sycomorum ut videret eum : quia
inde erat transiturus. 5 Et cum venisset ad locum, suspiciens Jesus vidit
illum, et dixit ad eum : Zache, festinans descende : quia hodie in domo
tua oportet me manere. 6 Et festinans descendit, et excepit illum gaudens.
7
Et cum viderent omnes, murmurabant, dicentes quod ad hominem
peccatorem divertisset. 8 Stans autem Zachus, dixit ad Dominum : Ecce
dimidium bonorum meorum, Domine, do pauperibus : et si quid aliquem
defraudavi, reddo quadruplum. 9 Ait Jesus ad eum : Quia hodie salus domui
huic facta est : eo quod et ipse filius sit Abrah. 10 Venit enim Filius
hominis qurere, et salvum facere quod perierat.
11
Hc illis audientibus adjiciens, dixit parabolam, eo quod esset prope

Jerusalem : et quia existimarent quod confestim regnum Dei
1619/1834
manifestaretur. 12 Dixit ergo : Homo quidam nobilis abiit in regionem

longinquam accipere sibi regnum, et reverti. 13 Vocatis autem decem servis
suis, dedit eis decem mnas, et ait ad illos : Negotiamini dum venio. 14 Cives
autem ejus oderant eum : et miserunt legationem post illum, dicentes :
Nolumus hunc regnare super nos. 15 Et factum est ut rediret accepto regno :
et jussit vocari servos, quibus dedit pecuniam, ut sciret quantum quisque
negotiatus esset. 16 Venit autem primus dicens : Domine, mna tua decem
mnas acquisivit. 17 Et ait illi : Euge bone serve, quia in modico fuisti fidelis,
eris potestatem habens super decem civitates. 18 Et alter venit, dicens :
Domine, mna tua fecit quinque mnas. 19 Et huic ait : Et tu esto super
quinque civitates. 20 Et alter venit, dicens : Domine, ecce mna tua, quam
habui repositam in sudario : 21 timui enim te, quia homo austerus es : tollis
quod non posuisti, et metis quod non seminasti. 22 Dicit ei : De ore tuo te
judico, serve nequam. Sciebas quod ego homo austerus sum, tollens quod
non posui, et metens quod non seminavi : 23 et quare non dedisti pecuniam
meam ad mensam, ut ego veniens cum usuris utique exegissem illam ? 24 Et
astantibus dixit : Auferte ab illo mnam, et date illi qui decem mnas habet.
25
Et dixerunt ei : Domine, habet decem mnas. 26 Dico autem vobis, quia
omni habenti dabitur, et abundabit : ab eo autem qui non habet, et quod
habet auferetur ab eo. 27 Verumtamen inimicos meos illos, qui noluerunt
me regnare super se, adducite huc : et interficite ante me. 28 Et his dictis,
prcedebat ascendens Jerosolymam.
29
Et factum est, cum appropinquasset ad Bethphage et Bethaniam, ad

montem qui vocatur Oliveti, misit duos discipulos suos, 30 dicens : Ite in
castellum quod contra est : in quod intrountes, invenietis pullum asin
alligatum, cui nemo umquam hominum sedit : solvite illum, et adducite.
31
Et si quis vos interrogaverit : Quare solvitis ? sic dicetis ei : Quia
Dominus operam ejus desiderat. 32 Abierunt autem qui missi erant : et
invenerunt, sicut dixit illis, stantem pullum. 33 Solventibus autem illis
pullum, dixerunt domini ejus ad illos : Quid solvitis pullum ? 34 At illi
dixerunt : Quia Dominus eum necessarium habet. 35 Et duxerunt illum ad
Jesum. Et jacentes vestimenta sua supra pullum, imposuerunt Jesum.
36
Eunte autem illo, substernebant vestimenta sua in via : 37 et cum
appropinquaret jam ad descensum montis Oliveti, cperunt omnes turb
discipulorum gaudentes laudare Deum voce magna super omnibus, quas
viderant, virtutibus, 38 dicentes : Benedictus, qui venit rex in nomine
Domini : pax in clo, et gloria in excelsis. 39 Et quidam pharisorum de
turbis dixerunt ad illum : Magister, increpa discipulos tuos. 40 Quibus ipse
ait : Dico vobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt.
41
Et ut appropinquavit, videns civitatem flevit super illam, dicens : 42 Quia

si cognovisses et tu, et quidem in hac die tua, qu ad pacem tibi : nunc
1620/1834
autem abscondita sunt ab oculis tuis. 43 Quia venient dies in te : et

circumdabunt te inimici tui vallo, et circumdabunt te : et coangustabunt te
undique : 44 et ad terram prosternent te, et filios tuos, qui in te sunt, et non
relinquent in te lapidem super lapidem : eo quod non cognoveris tempus
visitationis tu. 45 Et ingressus in templum, cpit ejicere vendentes in illo,
et ementes, 46 dicens illis : Scriptum est : Quia domus mea domus orationis
est : vos autem fecistis illam speluncam latronum. 47 Et erat docens quotidie
in templo. Principes autem sacerdotum, et scrib, et princeps plebis
qurebant illum perdere : 48 et non inveniebant quid facerent illi. Omnis
enim populus suspensus erat, audiens illum.
Cap. 20 1 Et factum est in una dierum, docente illo populum in
templo, et evangelizante, convenerunt principes sacerdotum, et scrib cum
senioribus, 2 et aiunt dicentes ad illum : Dic nobis in qua potestate hc
facis ? aut quis est qui dedit tibi hanc potestatem ? 3 Respondens autem
Jesus, dixit ad illos : Interrogabo vos et ego unum verbum. Respondete
mihi : 4 baptismus Joannis de clo erat, an ex hominibus ? 5 At illi
cogitabant intra se, dicentes : Quia si dixerimus : De clo, dicet : Quare
ergo non credidistis illi ? 6 Si autem dixerimus : Ex hominibus, plebs
universa lapidabit nos : certi sunt enim Joannem prophetam esse. 7 Et
responderunt se nescire unde esset. 8 Et Jesus ait illis : Neque ego dico
vobis in qua potestate hc facio.
9
Cpit autem dicere ad plebem parabolam hanc : Homo plantavit vineam,

et locavit eam colonis : et ipse peregre fuit multis temporibus. 10 Et in
tempore misit ad cultores servum, ut de fructu vine darent illi. Qui csum
dimiserunt eum inanem. 11 Et addidit alterum servum mittere. Illi autem
hunc quoque cdentes, et afficientes contumelia, dimiserunt inanem. 12 Et
addidit tertium mittere : qui et illum vulnerantes ejecerunt. 13 Dixit autem
dominus vine : Quid faciam ? Mittam filium meum dilectum : forsitan,
cum hunc viderint, verebuntur. 14 Quem cum vidissent coloni, cogitaverunt
intra se, dicentes : Hic est hres, occidamus illum, ut nostra fiat hreditas.
15
Et ejectum illum extra vineam, occiderunt. Quid ergo faciet illis dominus
vine ? 16 veniet, et perdet colonos istos, et dabit vineam aliis. Quo audito,
dixerunt illi : Absit. 17 Ille autem aspiciens eos, ait : Quid est ergo hoc quod
scriptum est : Lapidem quem reprobaverunt dificantes, hic factus est in
caput anguli ? 18 Omnis qui ceciderit super illum lapidem, conquassabitur :
super quem autem ceciderit, comminuet illum.
19
Et qurebant principes sacerdotum et scrib mittere in illum manus illa

hora, et timuerunt populum : cognoverunt enim quod ad ipsos dixerit
similitudinem hanc. 20 Et observantes miserunt insidiatores, qui se justos
simularent, ut caperent eum in sermone, ut traderent illum principatui, et
1621/1834
potestati prsidis. 21 Et interrogaverunt eum, dicentes : Magister, scimus

quia recte dicis et doces : et non accipis personam, sed viam Dei in veritate
doces. 22 Licet nobis tributum dare Csari, an non ? 23 Considerans autem
dolum illorum, dixit ad eos : Quid me tentatis ? 24 ostendite mihi denarium.
Cujus habet imaginem et inscriptionem ? Respondentes dixerunt ei :
Csaris. 25 Et ait illis : Reddite ergo qu sunt Csaris, Csari : et qu sunt
Dei, Deo. 26 Et non potuerunt verbum ejus reprehendere coram plebe : et
mirati in responso ejus, tacuerunt.
27
Accesserunt autem quidam sadducorum, qui negant esse

resurrectionem, et interrogaverunt eum, 28 dicentes : Magister, Moyses
scripsit nobis : Si frater alicujus mortuus fuerit habens uxorem, et hic sine
liberis fuerit, ut accipiat eam frater ejus uxorem, et suscitet semen fratri
suo. 29 Septem ergo fratres erant : et primus accepit uxorem, et mortuus est
sine filiis. 30 Et sequens accepit illam, et ipse mortuus est sine filio. 31 Et
tertius accepit illam. Similiter et omnes septem, et non reliquerunt semen,
et mortui sunt. 32 Novissime omnium mortua est et mulier. 33 In
resurrectione ergo, cujus eorum erit uxor ? siquidem septem habuerunt eam
uxorem. 34 Et ait illis Jesus : Filii hujus sculi nubunt, et traduntur ad
nuptias : 35 illi vero qui digni habebuntur sculo illo, et resurrectione ex
mortuis, neque nubent, neque ducent uxores : 36 neque enim ultra mori
potuerunt : quales enim angelis sunt, et filii sunt Dei, cum sint filii
resurrectionis. 37 Quia vero resurgant mortui, et Moyses ostendit secus
rubum, sicut dicit Dominum, Deum Abraham, et Deum Isaac, et Deum
Jacob. 38 Deus autem non est mortuorum, sed vivorum : omnes enim vivunt
ei. 39 Respondentes autem quidam scribarum, dixerunt ei : Magister, bene
dixisti. 40 Et amplius non audebant eum quidquam interrogare.
41
Dixit autem ad illos : Quomodo dicunt Christum filium esse David ? 42 et

ipse David dicit in libro Psalmorum : Dixit Dominus Domino meo : sede a
dextris meis, 43 donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum.
44
David ergo Dominum illum vocat : et quomodo filius ejus est ?
45
Audiente autem omni populo, dixit discipulis suis : 46 Attendite a scribis,
qui volunt ambulare in stolis, et amant salutationes in foro, et primas
cathedras in synagogis, et primos discubitus in conviviis, 47 qui devorant
domos viduarum, simulantes longam orationem : hi accipient damnationem
majorem.
Cap. 21 1 Respiciens autem, vidit eos qui mittebant munera sua in
gazophylacium, divites. 2 Vidit autem et quamdam viduam pauperculam
mittentem ra minuta duo. 3 Et dixit : Vere dico vobis, quia vidua hc
pauper plus quam omnes misit. 4 Nam omnes hi ex abundanti sibi miserunt
in munera Dei : hc autem ex eo quod deest illi, omnem victum suum
1622/1834
quem habuit, misit.

5
Et quibusdam dicentibus de templo quod bonis lapidibus et donis ornatum

esset, dixit : 6 Hc qu videtis, venient dies in quibus non relinquetur lapis
super lapidem, qui non destruatur. 7 Interrogaverunt autem illum, dicentes :
Prceptor, quando hc erunt, et quod signum cum fieri incipient ? 8 Qui
dixit : Videte ne seducamini : multi enim venient in nomine meo, dicentes
quia ego sum : et tempus appropinquavit : nolite ergo ire post eos. 9 Cum
autem audieritis prlia et seditiones, nolite terreri : oportet primum hc
fieri, sed nondum statim finis. 10 Tunc dicebat illis : Surget gens contra
gentem, et regnum adversus regnum. 11 Et terrmotus magni erunt per loca,
et pestilenti, et fames, terroresque de clo, et signa magna erunt.
12
Sed ante hc omnia injicient vobis manus suas, et persequentur tradentes

in synagogas et custodias, trahentes ad reges et prsides propter nomen
meum : 13 continget autem vobis in testimonium. 14 Ponite ergo in cordibus
vestris non prmeditari quemadmodum respondeatis : 15 ego enim dabo
vobis os et sapientiam, cui non poterunt resistere et contradicere omnes
adversarii vestri. 16 Trademini autem a parentibus, et fratribus, et cognatis,
et amicis, et morte afficient ex vobis : 17 et eritis odio omnibus propter
nomen meum : 18 et capillus de capite vestro non peribit. 19 In patientia
vestra possidebitis animas vestras.
20
Cum autem videritis circumdari ab exercitu Jerusalem, tunc scitote quia

appropinquavit desolatio ejus : 21 tunc qui in Juda sunt, fugiant ad montes,
et qui in medio ejus, discedant : et qui in regionibus, non intrent in eam,
22
quia dies ultionis hi sunt, ut impleantur omnia qu scripta sunt. 23 V
autem prgnantibus et nutrientibus in illis diebus ! erit enim pressura
magna super terram, et ira populo huic. 24 Et cadent in ore gladii, et captivi
ducentur in omnes gentes, et Jerusalem calcabitur a gentibus, donec
impleantur tempora nationum.
25
Et erunt signa in sole, et luna, et stellis, et in terris pressura gentium pr

confusione sonitus maris, et fluctuum : 26 arescentibus hominibus pr
timore, et exspectatione, qu supervenient universo orbi : nam virtutes
clorum movebuntur : 27 et tunc videbunt Filium hominis venientem in
nube cum potestate magna et majestate.
28
His autem fieri incipientibus, respicite, et levate capita vestra : quoniam

appropinquat redemptio vestra. 29 Et dixit illis similitudinem : Videte
ficulneam, et omnes arbores : 30 cum producunt jam ex se fructum, scitis
quoniam prope est stas. 31 Ita et vos cum videritis hc fieri, scitote
quoniam prope est regnum Dei. 32 Amen dico vobis, quia non prteribit
1623/1834
generatio hc, donec omnia fiant. 33 Clum et terra transibunt : verba

autem mea non transibunt.
34
Attendite autem vobis, ne forte graventur corda vestra in crapula, et

ebrietate, et curis hujus vit, et superveniat in vos repentina dies illa :
35
tamquam laqueus enim superveniet in omnes qui sedent super faciem
omnis terr. 36 Vigilate itaque, omni tempore orantes, ut digni habeamini
fugere ista omnia qu futura sunt, et stare ante Filium hominis.
37
Erat autem diebus docens in templo : noctibus vero exiens, morabatur in

monte qui vocatur Oliveti. 38 Et omnis populus manicabat ad eum in templo
audire eum.
Cap. 22 1 Appropinquat autem dies festus azymorum, qui dicitur
Pascha : 2 et qurebant principes sacerdotum, et scrib, quomodo Jesum
interficerent : timebant vero plebem. 3 Intravit autem Satanas in Judam, qui
cognominabatur Iscariotes, unum de duodecim : 4 et abiit, et locutus est
cum principibus sacerdotum, et magistratibus, quemadmodum illum
traderet eis. 5 Et gavisi sunt, et pacti sunt pecuniam illi dare. 6 Et spopondit,
et qurebat opportunitatem ut traderet illum sine turbis.
7
Venit autem dies azymorum, in qua necesse erat occidi pascha. 8 Et misit
Petrum et Joannem, dicens : Euntes parate nobis pascha, ut manducemus.
9
At illi dixerunt : Ubi vis paremus ? 10 Et dixit ad eos : Ecce intrountibus
vobis in civitatem occurret vobis homo quidam amphoram aqu portans :
sequimini eum in domum, in quam intrat, 11 et dicetis patrifamilias domus :
Dicit tibi Magister : Ubi est diversorium, ubi pascha cum discipulis meis
manducem ? 12 Et ipse ostendet vobis cnaculum magnum stratum, et ibi
parate. 13 Euntes autem invenerunt sicut dixit illis, et paraverunt pascha.
14
Et cum facta esset hora, discubuit, et duodecim apostoli cum eo. 15 Et ait
illis : Desiderio desideravi hoc pascha manducare vobiscum, antequam
patiar. 16 Dico enim vobis, quia ex hoc non manducabo illud, donec
impleatur in regno Dei. 17 Et accepto calice gratias egit, et dixit : Accipite,
et dividite inter vos. 18 Dico enim vobis quod non bibam de generatione
vitis donec regnum Dei veniat.
19
Et accepto pane gratias egit, et fregit, et dedit eis, dicens : Hoc est corpus
meum, quod pro vobis datur : hoc facite in meam commemorationem.
20
Similiter et calicem, postquam cnavit, dicens : Hic est calix novum
testamentum in sanguine meo, qui pro vobis fundetur. 21 Verumtamen ecce
manus tradentis me, mecum est in mensa. 22 Et quidem Filius hominis,
secundum quod definitum est, vadit : verumtamen v homini illi per quem
tradetur. 23 Et ipsi cperunt qurere inter se quis esset ex eis qui hoc
1624/1834
facturus esset.
24
Facta est autem et contentio inter eos, quis eorum videretur esse major.
Dixit autem eis : Reges gentium dominantur eorum : et qui potestatem
habent super eos, benefici vocantur. 26 Vos autem non sic : sed qui major
est in vobis, fiat sicut minor : et qui prcessor est, sicut ministrator. 27 Nam
quis major est, qui recumbit, an qui ministrat ? nonne qui recumbit ? Ego
autem in medio vestrum sum, sicut qui ministrat : 28 vos autem estis, qui
permansistis mecum in tentationibus meis. 29 Et ego dispono vobis sicut
disposuit mihi Pater meus regnum, 30 ut edatis et bibatis super mensam
meam in regno meo, et sedeatis super thronos judicantes duodecim tribus
Isral.
25
31
Ait autem Dominus : Simon, Simon, ecce Satanas expetivit vos ut

cribraret sicut triticum : 32 ego autem rogavi pro te ut non deficiat fides tua :
et tu aliquando conversus, confirma fratres tuos. 33 Qui dixit ei : Domine,
tecum paratus sum et in carcerem et in mortem ire. 34 At ille dixit : Dico
tibi, Petre, non cantabit hodie gallus, donec ter abneges nosse me. Et dixit
eis : 35 Quando misi vos sine sacculo, et pera, et calceamentis, numquid
aliquid defuit vobis ? 36 At illi dixerunt : Nihil. Dixit ergo eis : Sed nunc qui
habet sacculum, tollat ; similiter et peram : et qui non habet, vendat
tunicam suam et emat gladium. 37 Dico enim vobis, quoniam adhuc hoc
quod scriptum est, oportet impleri in me : Et cum iniquis deputatus est.
Etenim ea qu sunt de me finem habent. 38 At illi dixerunt : Domine, ecce
duo gladii hic. At ille dixit eis : Satis est.
39
Et egressus ibat secundum consuetudinem in monte Olivarum. Secuti

sunt autem illum et discipuli. 40 Et cum pervenisset ad locum, dixit illis :
Orate ne intretis in tentationem. 41 Et ipse avulsus est ab eis quantum jactus
est lapidis : et positis genibus orabat, 42 dicens : Pater, si vis, transfer
calicem istum a me : verumtamen non mea voluntas, sed tua fiat.
43
Apparuit autem illi angelus de clo, confortans eum. Et factus in agonia,
prolixius orabat. 44 Et factus est sudor ejus sicut gutt sanguinis decurrentis
in terram. 45 Et cum surrexisset ab oratione et venisset ad discipulos suos,
invenit eos dormientes pr tristitia. 46 Et ait illis : Quid dormitis ? surgite,
orate, ne intretis in tentationem.
47
Adhuc eo loquente, ecce turba : et qui vocabatur Judas, unus de

duodecim, antecedebat eos, et appropinquavit Jesu ut oscularetur eum.
48
Jesus autem dixit illi : Juda, osculo Filium hominis tradis ? 49 Videntes
autem hi qui circa ipsum erant, quod futurum erat, dixerunt ei : Domine, si
percutimus in gladio ? 50 Et percussit unus ex illis servum principis
sacerdotum, et amputavit auriculam ejus dexteram. 51 Respondens autem
1625/1834
Jesus, ait : Sinite usque huc. Et cum tetigisset auriculam ejus, sanavit eum.
52
Dixit autem Jesus ad eos qui venerant ad se principes sacerdotum, et
magistratus templi, et seniores : Quasi ad latronem existis cum gladiis et
fustibus ? 53 Cum quotidie vobiscum fuerim in templo, non extendistis
manus in me : sed hc est hora vestra, et potestas tenebrarum.
54
Comprehendentes autem eum, duxerunt ad domum principis
sacerdotum : Petrus vero sequebatur a longe.
55
Accenso autem igne in medio atrii et circumsedentibus illis, erat Petrus

in medio eorum. 56 Quem cum vidisset ancilla qudam sedentem ad lumen,
et eum fuisset intuita, dixit : Et hic cum illo erat. 57 At ille negavit eum,
dicens : Mulier, non novi illum. 58 Et post pusillum alius videns eum, dixit :
Et tu de illis es. Petrus vero ait : O homo, non sum. 59 Et intervallo facto
quasi hor unius, alius quidam affirmabat, dicens : Vere et hic cum illo
erat : nam et Galilus est. 60 Et ait Petrus : Homo, nescio quid dicis. Et
continuo, adhuc illo loquente, cantavit gallus. 61 Et conversus Dominus
respexit Petrum, et recordatus est Petrus verbi Domini, sicut dixerat : Quia
priusquam gallus cantet, ter me negabis. 62 Et egressus foras Petrus flevit
amare.
63
Et viri qui tenebant illum, illudebant ei, cdentes. 64 Et velaverunt eum,

et percutiebant faciem ejus : et interrogabant eum, dicentes : Prophetiza,
quis est, qui te percussit ? 65 Et alia multa blasphemantes dicebant in eum.
66
Et ut factus est dies, convenerunt seniores plebis, et principes

sacerdotum, et scrib, et duxerunt illum in concilium suum, dicentes : Si tu
es Christus, dic nobis. 67 Et ait illis : Si vobis dixero, non credetis mihi :
68
si autem et interrogavero, non respondebitis mihi, neque dimittetis. 69 Ex
hoc autem erit Filius hominis sedens a dextris virtutis Dei. 70 Dixerunt
autem omnes : Tu ergo es Filius Dei ? Qui ait : Vos dicitis, quia ego sum.
71
At illi dixerunt : Quid adhuc desideramus testimonium ? ipsi enim
audivimus de ore ejus.
Cap. 23 1 Et surgens omnis multitudo eorum, duxerunt illum ad
Pilatum. 2 Cperunt autem illum accusare, dicentes : Hunc invenimus
subvertentem gentem nostram, et prohibentem tributa dare Csari, et
dicentem se Christum regem esse. 3 Pilatus autem interrogavit eum, dicens :
Tu es rex Judorum ? At ille respondens ait : Tu dicis. 4 Ait autem Pilatus
ad principes sacerdotum et turbas : Nihil invenio caus in hoc homine. 5 At
illi invalescebant, dicentes : Commovet populum docens per universam
Judam, incipiens a Galila usque huc. 6 Pilatus autem audiens Galilam,
interrogavit si homo Galilus esset. 7 Et ut cognovit quod de Herodis
potestate esset, remisit eum ad Herodem, qui et ipse Jerosolymis erat illis
1626/1834
diebus.
8
Herodes autem viso Jesu, gavisus est valde. Erat enim cupiens ex multo
tempore videre eum, eo quod audierat multa de eo, et sperabat signum
aliquod videre ab eo fieri. 9 Interrogabat autem eum multis sermonibus. At
ipse nihil illi respondebat. 10 Stabant autem principes sacerdotum et scrib
constanter accusantes eum. 11 Sprevit autem illum Herodes cum exercitu
suo : et illusit indutum veste alba, et remisit ad Pilatum. 12 Et facti sunt
amici Herodes et Pilatus in ipsa die : nam antea inimici erant ad invicem.
13
Pilatus autem, convocatis principibus sacerdotum, et magistratibus, et

plebe, 14 dixit ad illos : Obtulistis mihi hunc hominem, quasi avertentem
populum, et ecce ego coram vobis interrogans, nullam causam inveni in
homine isto ex his in quibus eum accusatis. 15 Sed neque Herodes : nam
remisi vos ad illum, et ecce nihil dignum morte actum est ei. 16 Emendatum
ergo illum dimittam. 17 Necesse autem habebat dimittere eis per diem
festum unum. 18 Exclamavit autem simul universa turba, dicens : Tolle
hunc, et dimitte nobis Barabbam : 19 qui erat propter seditionem quamdam
factam in civitate et homicidium missus in carcerem. 20 Iterum autem
Pilatus locutus est ad eos, volens dimittere Jesum. 21 At illi succlamabant,
dicentes : Crucifige, crucifige eum. 22 Ille autem tertio dixit ad illos : Quid
enim mali fecit iste ? nullam causam mortis invenio in eo : corripiam ergo
illum et dimittam. 23 At illi instabant vocibus magnis postulantes ut
crucifigeretur : et invalescebant voces eorum.
24
Et Pilatus adjudicavit fieri petitionem eorum. 25 Dimisit autem illis eum

qui propter homicidium et seditionem missus fuerat in carcerem, quem
petebant : Jesum vero tradidit voluntati eorum. 26 Et cum ducerent eum,
apprehenderunt Simonem quemdam Cyrenensem venientem de villa : et
imposuerunt illi crucem portare post Jesum. 27 Sequebatur autem illum
multa turba populi et mulierum, qu plangebant et lamentabantur eum.
28
Conversus autem ad illas Jesus, dixit : Fili Jerusalem, nolite flere super
me, sed super vos ipsas flete et super filios vestros. 29 Quoniam ecce
venient dies in quibus dicent : Beat steriles, et ventres qui non genuerunt,
et ubera qu non lactaverunt. 30 Tunc incipient dicere montibus : Cadite
super nos ; et collibus : Operite nos. 31 Quia si in viridi ligno hc faciunt, in
arido quid fiet ? 32 Ducebantur autem et alii duo nequam cum eo, ut
interficerentur.
33
Et postquam venerunt in locum qui vocatur Calvari, ibi crucifixerunt

eum : et latrones, unum a dextris, et alterum a sinistris. 34 Jesus autem
dicebat : Pater, dimitte illis : non enim sciunt quid faciunt. Dividentes vero
vestimenta ejus, miserunt sortes. 35 Et stabat populus spectans, et
1627/1834
deridebant eum principes cum eis, dicentes : Alios salvos fecit, se salvum
faciat, si hic est Christus Dei electus. 36 Illudebant autem ei et milites
accedentes, et acetum offerentes ei, 37 et dicentes : Si tu es rex Judorum,
salvum te fac. 38 Erat autem et superscriptio scripta super eum litteris
grcis, et latinis, et hebraicis : Hic est rex Judorum. 39 Unus autem de his,
qui pendebant, latronibus, blasphemabat eum, dicens : Si tu es Christus,
salvum fac temetipsum et nos. 40 Respondens autem alter increpabat eum,
dicens : Neque tu times Deum, quod in eadem damnatione es. 41 Et nos
quidem juste, nam digna factis recipimus : hic vero nihil mali gessit. 42 Et
dicebat ad Jesum : Domine, memento mei cum veneris in regnum tuum.
43
Et dixit illi Jesus : Amen dico tibi : hodie mecum eris in paradiso.
44
Erat autem fere hora sexta, et tenebr fact sunt in universam terram
usque ad horam nonam. 45 Et obscuratus est sol, et velum templi scissum
est medium. 46 Et clamans voce magna Jesus ait : Pater, in manus tuas
commendo spiritum meum. Et hc dicens, expiravit. 47 Videns autem
centurio quod factum fuerat, glorificavit Deum, dicens : Vere hic homo
justus erat. 48 Et omnis turba eorum, qui simul aderant ad spectaculum
istud, et videbant qu fiebant, percutientes pectora sua revertebantur.
49
Stabant autem omnes noti ejus a longe, et mulieres, qu secut eum
erant a Galila, hc videntes.
50
Et ecce vir nomine Joseph, qui erat decurio, vir bonus et justus : 51 hic
non consenserat consilio, et actibus eorum : ab Arimatha civitate Jud,
qui exspectabat et ipse regnum Dei : 52 hic accessit ad Pilatum et petiit
corpus Jesu : 53 et depositum involvit sindone, et posuit eum in monumento
exciso, in quo nondum quisquam positus fuerat. 54 Et dies erat parasceves,
et sabbatum illucescebat. 55 Subsecut autem mulieres, qu cum eo
venerant de Galila, viderunt monumentum, et quemadmodum positum
erat corpus ejus. 56 Et revertentes paraverunt aromata, et unguenta : et
sabbato quidem siluerunt secundum mandatum.
Cap. 24 1 Una autem sabbati valde diluculo venerunt ad
monumentum, portantes qu paraverant aromata : 2 et invenerunt lapidem
revolutum a monumento. 3 Et ingress non invenerunt corpus Domini Jesu.
4
Et factum est, dum mente consternat essent de isto, ecce duo viri
steterunt secus illas in veste fulgenti. 5 Cum timerent autem, et declinarent
vultum in terram, dixerunt ad illas : Quid quritis viventem cum mortuis ?
6
non est hic, sed surrexit : recordamini qualiter locutus est vobis, cum
adhuc in Galila esset, 7 dicens : Quia oportet Filium hominis tradi in
manus hominum peccatorum, et crucifigi, et die tertia resurgere. 8 Et
recordat sunt verborum ejus. 9 Et regress a monumento nuntiaverunt
hc omnia illis undecim, et ceteris omnibus. 10 Erat autem Maria
1628/1834
Magdalene, et Joanna, et Maria Jacobi, et ceter qu cum eis erant, qu

dicebant ad apostolos hc. 11 Et visa sunt ante illos sicut deliramentum
verba ista, et non crediderunt illis. 12 Petrus autem surgens cucurrit ad
monumentum : et procumbens vidit linteamina sola posita, et abiit secum
mirans quod factum fuerat.
13
Et ecce duo ex illis ibant ipsa die in castellum, quod erat in spatio
stadiorum sexaginta ab Jerusalem, nomine Emmaus. 14 Et ipsi loquebantur
ad invicem de his omnibus qu acciderant. 15 Et factum est, dum
fabularentur, et secum qurerent : et ipse Jesus appropinquans ibat cum
illis : 16 oculi autem illorum tenebantur ne eum agnoscerent. 17 Et ait ad
illos : Qui sunt hi sermones, quos confertis ad invicem ambulantes, et estis
tristes ? 18 Et respondens unus, cui nomen Cleophas, dixit ei : Tu solus
peregrinus es in Jerusalem, et non cognovisti qu facta sunt in illa his
diebus ? 19 Quibus ille dixit : Qu ? Et dixerunt : De Jesu Nazareno, qui
fuit vir propheta, potens in opere et sermone coram Deo et omni populo :
20
et quomodo eum tradiderunt summi sacerdotes et principes nostri in
damnationem mortis, et crucifixerunt eum : 21 nos autem sperabamus quia
ipse esset redempturus Isral : et nunc super hc omnia, tertia dies est
hodie quod hc facta sunt. 22 Sed et mulieres qudam ex nostris terruerunt
nos, qu ante lucem fuerunt ad monumentum, 23 et non invento corpore
ejus, venerunt, dicentes se etiam visionem angelorum vidisse, qui dicunt
eum vivere. 24 Et abierunt quidam ex nostris ad monumentum : et ita
invenerunt sicut mulieres dixerunt, ipsum vero non invenerunt. 25 Et ipse
dixit ad eos : O stulti, et tardi corde ad credendum in omnibus qu locuti
sunt prophet ! 26 Nonne hc oportuit pati Christum, et ita intrare in
gloriam suam ? 27 Et incipiens a Moyse, et omnibus prophetis,
interpretabatur illis in omnibus scripturis qu de ipso erant. 28 Et
appropinquaverunt castello quo ibant : et ipse se finxit longius ire. 29 Et
cogerunt illum, dicentes : Mane nobiscum, quoniam advesperascit, et
inclinata est jam dies. Et intravit cum illis. 30 Et factum est, dum recumberet
cum eis, accepit panem, et benedixit, ac fregit, et porrigebat illis. 31 Et
aperti sunt oculi eorum, et cognoverunt eum : et ipse evanuit ex oculis
eorum. 32 Et dixerunt ad invicem : Nonne cor nostrum ardens erat in nobis
dum loqueretur in via, et aperiret nobis Scripturas ? 33 Et surgentes eadem
hora regressi sunt in Jerusalem : et invenerunt congregatos undecim, et eos
qui cum illis erant, 34 dicentes : Quod surrexit Dominus vere, et apparuit
Simoni. 35 Et ipsi narrabant qu gesta erant in via, et quomodo cognoverunt
eum in fractione panis.
36
Dum autem hc loquuntur, stetit Jesus in medio eorum, et dicit eis : Pax
vobis : ego sum, nolite timere. 37 Conturbati vero et conterriti, existimabant
se spiritum videre. 38 Et dixit eis : Quid turbati estis, et cogitationes
1629/1834
ascendunt in corda vestra ? 39 videte manus meas, et pedes, quia ego ipse
sum ; palpate et videte, quia spiritus carnem et ossa non habet, sicut me
videtis habere. 40 Et cum hoc dixisset, ostendit eis manus et pedes. 41 Adhuc
autem illis non credentibus, et mirantibus pr gaudio, dixit : Habetis hic
aliquid quod manducetur ? 42 At illi obtulerunt ei partem piscis assi et
favum mellis. 43 Et cum manducasset coram eis, sumens reliquias dedit eis.
44
Et dixit ad eos : Hc sunt verba qu locutus sum ad vos cum adhuc

essem vobiscum, quoniam necesse est impleri omnia qu scripta sunt in
lege Moysi, et prophetis, et Psalmis de me. 45 Tunc aperuit illis sensum ut
intelligerent Scripturas, 46 et dixit eis : Quoniam sic scriptum est, et sic
oportebat Christum pati, et resurgere a mortuis tertia die : 47 et prdicari in
nomine ejus pnitentiam, et remissionem peccatorum in omnes gentes,
incipientibus ab Jerosolyma. 48 Vos autem testes estis horum. 49 Et ego
mitto promissum Patris mei in vos ; vos autem sedete in civitate,
quoadusque induamini virtute ex alto.
50
Eduxit autem eos foras in Bethaniam, et elevatis manibus suis benedixit

eis. 51 Et factum est, dum benediceret illis, recessit ab eis, et ferebatur in
clum. 52 Et ipsi adorantes regressi sunt in Jerusalem cum gaudio magno :
53
et erant semper in templo, laudantes et benedicentes Deum. Amen.
Evangelium secundum Joannem

Cap. 1
In principio erat Verbum,
et Verbum erat apud Deum,
et Deus erat Verbum.
2
Hoc erat in principio apud Deum.
3
Omnia per ipsum facta sunt :
et sine ipso factum est nihil, quod factum est.
4
In ipso vita erat,
et vita erat lux hominum :
5
et lux in tenebris lucet,
et tenebr eam non comprehenderunt.
6
Fuit homo
missus a Deo,
cui nomen erat Joannes.
7
Hic venit in testimonium
ut testimonium perhiberet de lumine,
ut omnes crederent per illum.
1
1630/1834
Non erat ille lux,

sed ut testimonium perhiberet de lumine.
9
Erat lux vera,
qu illuminat omnem hominem
venientem in hunc mundum.
10
In mundo erat,
et mundus per ipsum factus est,
et mundus eum non cognovit.
11
In propria venit,
et sui eum non receperunt.
12
Quotquot autem receperunt eum,
dedit eis potestatem filios Dei fieri,
his qui credunt in nomine ejus :
13
qui non ex sanguinibus,
neque ex voluntate carnis,
neque ex voluntate viri,
sed ex Deo nati sunt.
14
Et Verbum caro factum est,
et habitavit in nobis :
et vidimus gloriam ejus,
gloriam quasi unigeniti a Patre
plenum grati et veritatis.
15
Joannes testimonium perhibet de ipso,
et clamat dicens :
Hic erat quem dixi :
Qui post me venturus est,
ante me factus est :
quia prior me erat.
16
Et de plenitudine ejus
nos omnes accepimus, et gratiam pro gratia :
17
quia lex per Moysen data est,
gratia et veritas per Jesum Christum facta est.
18
Deum nemo vidit umquam :
unigenitus Filius, qui est in sinu Patris,
ipse enarravit.
19
Et hoc est testimonium Joannis, quando miserunt Judi ab Jerosolymis

sacerdotes et Levitas ad eum ut interrogarent eum : Tu quis es ? 20 Et
confessus est, et non negavit, et confessus est : Quia non sum ego Christus.
21
Et interrogaverunt eum : Quid ergo ? Elias es tu ? Et dixit : Non sum.
Propheta es tu ? Et respondit : Non. 22 Dixerunt ergo ei : Quis es ut
responsum demus his qui miserunt nos ? quid dicis de teipso ? 23 Ait : Ego
1631/1834
vox clamantis in deserto : Dirigite viam Domini, sicut dixit Isaias propheta.
24
Et qui missi fuerant, erant ex pharisis. 25 Et interrogaverunt eum, et
dixerunt ei : Quid ergo baptizas, si tu non es Christus, neque Elias, neque
propheta ? 26 Respondit eis Joannes, dicens : Ego baptizo in aqua : medius
autem vestrum stetit, quem vos nescitis. 27 Ipse est qui post me venturus est,
qui ante me factus est : cujus ego non sum dignus ut solvam ejus corrigiam
calceamenti. 28 Hc in Bethania facta sunt trans Jordanem, ubi erat Joannes
baptizans.
29
Altera die vidit Joannes Jesum venientem ad se, et ait : Ecce agnus Dei,
ecce qui tollit peccatum mundi. 30 Hic est de quo dixi : Post me venit vir
qui ante me factus est : quia prior me erat : 31 et ego nesciebam eum, sed ut
manifestetur in Isral, propterea veni ego in aqua baptizans. 32 Et
testimonium perhibuit Joannes, dicens : Quia vidi Spiritum descendentem
quasi columbam de clo, et mansit super eum. 33 Et ego nesciebam eum :
sed qui misit me baptizare in aqua, ille mihi dixit : Super quem videris
Spiritum descendentem, et manentem super eum, hic est qui baptizat in
Spiritu Sancto. 34 Et ego vidi : et testimonium perhibui quia hic est Filius
Dei.
35
Altera die iterum stabat Joannes, et ex discipulis ejus duo. 36 Et respiciens

Jesum ambulantem, dicit : Ecce agnus Dei. 37 Et audierunt eum duo
discipuli loquentem, et secuti sunt Jesum. 38 Conversus autem Jesus, et
videns eos sequentes se, dicit eis : Quid quritis ? Qui dixerunt ei : Rabbi
(quod dicitur interpretatum Magister), ubi habitas ? 39 Dicit eis : Venite et
videte. Venerunt, et viderunt ubi maneret, et apud eum manserunt die illo :
hora autem erat quasi decima. 40 Erat autem Andreas, frater Simonis Petri,
unus ex duobus qui audierant a Joanne, et secuti fuerant eum. 41 Invenit hic
primum fratrem suum Simonem, et dicit ei : Invenimus Messiam (quod est
interpretatum Christus). 42 Et adduxit eum ad Jesum. Intuitus autem eum
Jesus, dixit : Tu es Simon, filius Jona ; tu vocaberis Cephas, quod
interpretatur Petrus. 43 In crastinam voluit exire in Galilam, et invenit
Philippum. Et dicit ei Jesus : Sequere me. 44 Erat autem Philippus a
Bethsaida, civitate Andre et Petri. 45 Invenit Philippus Nathanal, et dicit
ei : Quem scripsit Moyses in lege, et prophet, invenimus Jesum filium
Joseph a Nazareth. 46 Et dixit ei Nathanal : A Nazareth potest aliquid boni
esse ? Dicit ei Philippus : Veni et vide. 47 Vidit Jesus Nathanal venientem
ad se, et dicit de eo : Ecce vere Isralita, in quo dolus non est. 48 Dicit ei
Nathanal : Unde me nosti ? Respondit Jesus, et dixit ei : Priusquam te
Philippus vocavit, cum esses sub ficu, vidi te. 49 Respondit ei Nathanal, et
ait : Rabbi, tu es Filius Dei, tu es rex Isral. 50 Respondit Jesus, et dixit ei :
Quia dixi tibi : Vidi te sub ficu, credis ; majus his videbis. 51 Et dicit ei :
1632/1834
Amen, amen dico vobis, videbitis clum apertum, et angelos Dei

ascendentes, et descendentes supra Filium hominis.
Cap. 2 1 Et die tertia nupti fact sunt in Cana Galil, et erat
mater Jesu ibi. 2 Vocatus est autem et Jesus, et discipuli ejus, ad nuptias.
3
Et deficiente vino, dicit mater Jesu ad eum : Vinum non habent. 4 Et dicit
ei Jesus : Quid mihi et tibi est, mulier ? nondum venit hora mea. 5 Dicit
mater ejus ministris : Quodcumque dixerit vobis, facite. 6 Erant autem ibi
lapide hydri sex posit secundum purificationem Judorum, capientes
singul metretas binas vel ternas. 7 Dicit eis Jesus : Implete hydrias aqua.
Et impleverunt eas usque ad summum. 8 Et dicit eis Jesus : Haurite nunc, et
ferte architriclino. Et tulerunt. 9 Ut autem gustavit architriclinus aquam
vinum factam, et non sciebat unde esset, ministri autem sciebant, qui
hauserant aquam : vocat sponsum architriclinus, 10 et dicit ei : Omnis homo
primum bonum vinum ponit et cum inebriati fuerint, tunc id, quod deterius
est. Tu autem servasti bonum vinum usque adhuc. 11 Hoc fecit initium
signorum Jesus in Cana Galil ; et manifestavit gloriam suam, et
crediderunt in eum discipuli ejus. 12 Post hoc descendit Capharnaum ipse,
et mater ejus, et fratres ejus, et discipuli ejus : et ibi manserunt non multis
diebus.
13
Et prope erat Pascha Judorum, et ascendit Jesus Jerosolymam : 14 et

invenit in templo vendentes boves, et oves, et columbas, et numularios
sedentes. 15 Et cum fecisset quasi flagellum de funiculis, omnes ejecit de
templo, oves quoque, et boves, et numulariorum effudit s, et mensas
subvertit. 16 Et his qui columbas vendebant, dixit : Auferte ista hinc, et
nolite facere domum patris mei, domum negotiationis. 17 Recordati sunt
vero discipuli ejus quia scriptum est : Zelus domus tu comedit me.
18
Responderunt ergo Judi, et dixerunt ei : Quod signum ostendis nobis,
quia hc facis ? 19 Respondit Jesus, et dixit eis : Solvite templum hoc, et in
tribus diebus excitabo illud. 20 Dixerunt ergo Judi : Quadraginta et sex
annis dificatum est templum hoc, et tu in tribus diebus excitabis illud ?
21
Ille autem dicebat de templo corporis sui. 22 Cum ergo resurrexisset a
mortuis, recordati sunt discipuli ejus, quia hoc dicebat, et crediderunt
scriptur et sermoni quem dixit Jesus. 23 Cum autem esset Jerosolymis in
Pascha in die festo, multi crediderunt in nomine ejus, videntes signa ejus,
qu faciebat. 24 Ipse autem Jesus non credebat semetipsum eis, eo quod
ipse nosset omnes, 25 et quia opus ei non erat ut quis testimonium
perhiberet de homine : ipse enim sciebat quid esset in homine.
Cap. 3 1 Erat autem homo ex pharisis, Nicodemus nomine,
princeps Judorum. 2 Hic venit ad Jesum nocte, et dixit ei : Rabbi, scimus
quia a Deo venisti magister, nemo enim potest hc signa facere, qu tu
1633/1834
facis, nisi fuerit Deus cum eo. 3 Respondit Jesus, et dixit ei : Amen, amen
dico tibi, nisi quis renatus fuerit denuo, non potest videre regnum Dei.
4
Dicit ad eum Nicodemus : Quomodo potest homo nasci, cum sit senex ?
numquid potest in ventrem matris su iterato introire et renasci ?
5
Respondit Jesus : Amen, amen dico tibi, nisi quis renatus fuerit ex aqua,
et Spiritu Sancto, non potest introire in regnum Dei. 6 Quod natum est ex
carne, caro est : et quod natum est ex spiritu, spiritus est. 7 Non mireris quia
dixi tibi : oportet vos nasci denuo. 8 Spiritus ubi vult spirat, et vocem ejus
audis, sed nescis unde veniat, aut quo vadat : sic est omnis qui natus est ex
spiritu. 9 Respondit Nicodemus, et dixit ei : Quomodo possunt hc fieri ?
10
Respondit Jesus, et dixit ei : Tu es magister in Isral, et hc ignoras ?
11
amen, amen dico tibi, quia quod scimus loquimur, et quod vidimus
testamur, et testimonium nostrum non accipitis. 12 Si terrena dixi vobis, et
non creditis : quomodo, si dixero vobis clestia, credetis ? 13 Et nemo
ascendit in clum, nisi qui descendit de clo, Filius hominis, qui est in
clo. 14 Et sicut Moyses exaltavit serpentem in deserto, ita exaltari oportet
Filium hominis : 15 ut omnis qui credit in ipsum, non pereat, sed habeat
vitam ternam. 16 Sic enim Deus dilexit mundum, ut Filium suum
unigenitum daret : ut omnis qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam
ternam. 17 Non enim misit Deus Filium suum in mundum, ut judicet
mundum, sed ut salvetur mundus per ipsum. 18 Qui credit in eum, non
judicatur ; qui autem non credit, jam judicatus est : quia non credit in
nomine unigeniti Filii Dei. 19 Hoc est autem judicium : quia lux venit in
mundum, et dilexerunt homines magis tenebras quam lucem : erant enim
eorum mala opera. 20 Omnis enim qui male agit, odit lucem, et non venit ad
lucem, ut non arguantur opera ejus : 21 qui autem facit veritatem, venit ad
lucem, ut manifestentur opera ejus, quia in Deo sunt facta.
22
Post hc venit Jesus et discipuli ejus in terram Judam : et illic

demorabatur cum eis, et baptizabat. 23 Erat autem et Joannes baptizans, in
nnon, juxta Salim : quia aqu mult erant illic, et veniebant et
baptizabantur. 24 Nondum enim missus fuerat Joannes in carcerem. 25 Facta
est autem qustio ex discipulis Joannis cum Judis de purificatione. 26 Et
venerunt ad Joannem, et dixerunt ei : Rabbi, qui erat tecum trans Jordanem,
cui tu testimonium perhibuisti, ecce hic baptizat, et omnes veniunt ad eum.
27
Respondit Joannes, et dixit : Non potest homo accipere quidquam, nisi
fuerit ei datum de clo. 28 Ipsi vos mihi testimonium perhibetis, quod
dixerim : Non sum ego Christus : sed quia missus sum ante illum. 29 Qui
habet sponsam, sponsus est : amicus autem sponsi, qui stat, et audit eum,
gaudio gaudet propter vocem sponsi. Hoc ergo gaudium meum impletum
est. 30 Illum oportet crescere, me autem minui. 31 Qui desursum venit, super
omnes est. Qui est de terra, de terra est, et de terra loquitur. Qui de clo
venit, super omnes est. 32 Et quod vidit, et audivit, hoc testatur : et
1634/1834
testimonium ejus nemo accipit. 33 Qui accepit ejus testimonium signavit,

quia Deus verax est. 34 Quem enim misit Deus, verba Dei loquitur : non
enim ad mensuram dat Deus spiritum. 35 Pater diligit Filium et omnia dedit
in manu ejus. 36 Qui credit in Filium, habet vitam ternam ; qui autem
incredulus est Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet super eum.
Cap. 4 1 Ut ergo cognovit Jesus quia audierunt pharisi quod Jesus
plures discipulos facit, et baptizat, quam Joannes 2 (quamquam Jesus non
baptizaret, sed discipuli ejus), 3 reliquit Judam, et abiit iterum in
Galilam. 4 Oportebat autem eum transire per Samariam.
5
Venit ergo in civitatem Samari, qu dicitur Sichar, juxta prdium quod

dedit Jacob Joseph filio suo. 6 Erat autem ibi fons Jacob. Jesus ergo
fatigatus ex itinere, sedebat sic supra fontem. Hora erat quasi sexta. 7 Venit
mulier de Samaria haurire aquam. Dicit ei Jesus : Da mihi bibere.
8
(Discipuli enim ejus abierant in civitatem ut cibos emerent.) 9 Dicit ergo
ei mulier illa Samaritana : Quomodo tu, Judus cum sis, bibere a me
poscis, qu sum mulier Samaritana ? non enim coutuntur Judi
Samaritanis. 10 Respondit Jesus, et dixit ei : Si scires donum Dei, et quis est
qui dicit tibi : Da mihi bibere, tu forsitan petisses ab eo, et dedisset tibi
aquam vivam. 11 Dicit ei mulier : Domine, neque in quo haurias habes, et
puteus altus est : unde ergo habes aquam vivam ? 12 Numquid tu major es
patre nostro Jacob, qui dedit nobis puteum, et ipse ex eo bibit, et filii ejus,
et pecora ejus ? 13 Respondit Jesus, et dixit ei : Omnis qui bibit ex aqua hac,
sitiet iterum ; qui autem biberit ex aqua quam ego dabo ei, non sitiet in
ternum : 14 sed aqua quam ego dabo ei, fiet in eo fons aqu salientis in
vitam ternam. 15 Dicit ad eum mulier : Domine, da mihi hanc aquam, ut
non sitiam, neque veniam huc haurire. 16 Dicit ei Jesus : Vade, voca virum
tuum, et veni huc. 17 Respondit mulier, et dixit : Non habeo virum. Dicit ei
Jesus : Bene dixisti, quia non habeo virum ; 18 quinque enim viros habuisti,
et nunc, quem habes, non est tuus vir : hoc vere dixisti. 19 Dicit ei mulier :
Domine, video quia propheta es tu. 20 Patres nostri in monte hoc
adoraverunt, et vos dicitis, quia Jerosolymis est locus ubi adorare oportet.
21
Dicit ei Jesus : Mulier, crede mihi, quia venit hora, quando neque in
monte hoc, neque in Jerosolymis adorabitis Patrem. 22 Vos adoratis quod
nescitis : nos adoramus quod scimus, quia salus ex Judis est. 23 Sed venit
hora, et nunc est, quando veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et
veritate. Nam et Pater tales qurit, qui adorent eum. 24 Spiritus est Deus : et
eos qui adorant eum, in spiritu et veritate oportet adorare. 25 Dicit ei
mulier : Scio quia Messias venit (qui dicitur Christus) : cum ergo venerit
ille, nobis annuntiabit omnia. 26 Dicit ei Jesus : Ego sum, qui loquor te. 27 Et
continuo venerunt discipuli ejus, et mirabantur quia cum muliere
loquebatur. Nemo tamen dixit : Quid quris ? aut, Quid loqueris cum ea ?
1635/1834
28
Reliquit ergo hydriam suam mulier, et abiit in civitatem, et dicit illis

hominibus : 29 Venite, et videte hominem qui dixit mihi omnia qucumque
feci : numquid ipse est Christus ? 30 Exierunt ergo de civitate et veniebant
ad eum. 31 Interea rogabant eum discipuli, dicentes : Rabbi, manduca. 32 Ille
autem dicit eis : Ego cibum habeo manducare, quem vos nescitis.
33
Dicebant ergo discipuli ad invicem : Numquid aliquis attulit ei
manducare ? 34 Dicit eis Jesus : Meus cibus est ut faciam voluntatem ejus
qui misit me, ut perficiam opus ejus. 35 Nonne vos dicitis quod adhuc
quatuor menses sunt, et messis venit ? Ecce dico vobis : levate oculos
vestros, et videte regiones, quia alb sunt jam ad messem. 36 Et qui metit,
mercedem accipit, et congregat fructum in vitam ternam : ut et qui
seminat, simul gaudeat, et qui metit. 37 In hoc enim est verbum verum :
quia alius est qui seminat, et alius est qui metit. 38 Ego misi vos metere
quod vos non laborastis : alii laboraverunt, et vos in labores eorum
introistis. 39 Ex civitate autem illa multi crediderunt in eum Samaritanorum,
propter verbum mulieris testimonium perhibentis : Quia dixit mihi omnia
qucumque feci. 40 Cum venissent ergo ad illum Samaritani, rogaverunt
eum ut ibi maneret. Et mansit ibi duos dies. 41 Et multo plures crediderunt
in eum propter sermonem ejus. 42 Et mulieri dicebant : Quia jam non
propter tuam loquelam credimus : ipsi enim audivimus, et scimus quia hic
est vere Salvator mundi.
43
Post duos autem dies exiit inde, et abiit in Galilam. 44 Ipse enim Jesus
testimonium perhibuit, quia propheta in sua patria honorem non habet.
45
Cum ergo venisset in Galilam, exceperunt eum Galili, cum omnia
vidissent qu fecerat Jerosolymis in die festo : et ipsi enim venerant ad
diem festum. 46 Venit ergo iterum in Cana Galil, ubi fecit aquam vinum.
Et erat quidam regulus, cujus filius infirmabatur Capharnaum. 47 Hic cum
audisset quia Jesus adveniret a Juda in Galilam, abiit ad eum, et rogabat
eum ut descenderet, et sanaret filium ejus : incipiebat enim mori. 48 Dixit
ergo Jesus ad eum : Nisi signa et prodigia videritis, non creditis. 49 Dicit ad
eum regulus : Domine, descende priusquam moriatur filius meus. 50 Dicit ei
Jesus : Vade, filius tuus vivit. Credidit homo sermoni quem dixit ei Jesus,
et ibat. 51 Jam autem eo descendente, servi occurrerunt ei, et nuntiaverunt
dicentes, quia filius ejus viveret. 52 Interrogabat ergo horam ab eis in qua
melius habuerit. Et dixerunt ei : Quia heri hora septima reliquit eum febris.
53
Cognovit ergo pater, quia illa hora erat in qua dixit ei Jesus : Filius tuus
vivit ; et credidit ipse et domus ejus tota. 54 Hoc iterum secundum signum
fecit Jesus, cum venisset a Juda in Galilam.
Cap. 5 1 Post hc erat dies festus Judorum, et ascendit Jesus
Jerosolymam. 2 Est autem Jerosolymis probatica piscina, qu
cognominatur hebraice Bethsaida, quinque porticus habens. 3 In his jacebat
1636/1834
multitudo magna languentium, ccorum, claudorum, aridorum,

exspectantium aqu motum. 4 Angelus autem Domini descendebat
secundum tempus in piscinam, et movebatur aqua. Et qui prior descendisset
in piscinam post motionem aqu, sanus fiebat a quacumque detinebatur
infirmitate. 5 Erat autem quidam homo ibi triginta et octo annos habens in
infirmitate sua. 6 Hunc autem cum vidisset Jesus jacentem, et cognovisset
quia jam multum tempus haberet, dicit ei : Vis sanus fieri ? 7 Respondit ei
languidus : Domine, hominem non habeo, ut, cum turbata fuerit aqua,
mittat me in piscinam : dum venio enim ego, alius ante me descendit.
8
Dicit ei Jesus : Surge, tolle grabatum tuum et ambula. 9 Et statim sanus
factus est homo ille : et sustulit grabatum suum, et ambulabat. Erat autem
sabbatum in die illo.
10
Dicebant ergo Judi illi qui sanatus fuerat : Sabbatum est, non licet tibi
tollere grabatum tuum. 11 Respondit eis : Qui me sanum fecit, ille mihi
dixit : Tolle grabatum tuum et ambula. 12 Interrogaverunt ergo eum : Quis
est ille homo qui dixit tibi : Tolle grabatum tuum et ambula ? 13 Is autem
qui sanus fuerat effectus, nesciebat quis esset. Jesus enim declinavit a turba
constituta in loco. 14 Postea invenit eum Jesus in templo, et dixit illi : Ecce
sanus factus es ; jam noli peccare, ne deterius tibi aliquid contingat. 15 Abiit
ille homo, et nuntiavit Judis quia Jesus esset, qui fecit eum sanum.
16
Propterea persequebantur Judi Jesum, quia hc faciebat in sabbato.
17
Jesus autem respondit eis : Pater meus usque modo operatur, et ego
operor. 18 Propterea ergo magis qurebant eum Judi interficere : quia non
solum solvebat sabbatum, sed et patrem suum dicebat Deum, qualem se
faciens Deo.
Respondit itaque Jesus, et dixit eis : 19 Amen, amen dico vobis : non potest
Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem :
qucumque enim ille fecerit, hc et Filius similiter facit. 20 Pater enim
diligit Filium, et omnia demonstrat ei qu ipse facit : et majora his
demonstrabit ei opera, ut vos miremini. 21 Sicut enim Pater suscitat
mortuos, et vivificat, sic et Filius, quos vult, vivificat. 22 Neque enim Pater
judicat quemquam : sed omne judicium dedit Filio, 23 ut omnes honorificent
Filium, sicut honorificant Patrem ; qui non honorificat Filium, non
honorificat Patrem, qui misit illum. 24 Amen, amen dico vobis, quia qui
verbum meum audit, et credit ei qui misit me, habet vitam ternam, et in
judicium non venit, sed transiit a morte in vitam. 25 Amen, amen dico
vobis, quia venit hora, et nunc est, quando mortui audient vocem Filii Dei :
et qui audierint, vivent. 26 Sicut enim Pater habet vitam in semetipso, sic
dedit et Filio habere vitam in semetipso : 27 et potestatem dedit ei judicium
facere, quia Filius hominis est. 28 Nolite mirari hoc, quia venit hora in qua
omnes qui in monumentis sunt audient vocem Filii Dei : 29 et procedent qui
1637/1834
bona fecerunt, in resurrectionem vit ; qui vero mala egerunt, in

resurrectionem judicii. 30 Non possum ego a meipso facere quidquam. Sicut
audio, judico : et judicium meum justum est, quia non quro voluntatem
meam, sed voluntatem ejus qui misit me.
31
Si ego testimonium perhibeo de meipso, testimonium meum non est

verum. 32 Alius est qui testimonium perhibet de me : et scio quia verum est
testimonium, quod perhibet de me. 33 Vos misistis ad Joannem, et
testimonium perhibuit veritati. 34 Ego autem non ab homine testimonium
accipio : sed hc dico ut vos salvi sitis. 35 Ille erat lucerna ardens et lucens :
vos autem voluistis ad horam exsultare in luce ejus. 36 Ego autem habeo
testimonium majus Joanne. Opera enim qu dedit mihi Pater ut perficiam
ea : ipsa opera, qu ego facio, testimonium perhibent de me, quia Pater
misit me : 37 et qui misit me Pater, ipse testimonium perhibuit de me :
neque vocem ejus umquam audistis, neque speciem ejus vidistis : 38 et
verbum ejus non habetis in vobis manens : quia quem misit ille, huic vos
non creditis. 39 Scrutamini Scripturas, quia vos putatis in ipsis vitam
ternam habere : et ill sunt qu testimonium perhibent de me : 40 et non
vultis venire ad me ut vitam habeatis. 41 Claritatem ab hominibus non
accipio. 42 Sed cognovi vos, quia dilectionem Dei non habetis in vobis.
43
Ego veni in nomine Patris mei, et non accipitis me ; si alius venerit in
nomine suo, illum accipietis. 44 Quomodo vos potestis credere, qui gloriam
ab invicem accipitis, et gloriam qu a solo Deo est, non quritis ? 45 Nolite
putare quia ego accusaturus sim vos apud Patrem : est qui accusat vos
Moyses, in quo vos speratis. 46 Si enim crederetis Moysi, crederetis forsitan
et mihi : de me enim ille scripsit. 47 Si autem illius litteris non creditis,
quomodo verbis meis credetis ?
Cap. 6 1 Post hc abiit Jesus trans mare Galil, quod est
Tiberiadis : 2 et sequebatur eum multitudo magna, quia videbant signa qu
faciebat super his qui infirmabantur. 3 Subiit ergo in montem Jesus et ibi
sedebat cum discipulis suis. 4 Erat autem proximum Pascha dies festus
Judorum. 5 Cum sublevasset ergo oculos Jesus, et vidisset quia multitudo
maxima venit ad eum, dixit ad Philippum : Unde ememus panes, ut
manducent hi ? 6 Hoc autem dicebat tentans eum : ipse enim sciebat quid
esset facturus. 7 Respondit ei Philippus : Ducentorum denariorum panes
non sufficiunt eis, ut unusquisque modicum quid accipiat. 8 Dicit ei unus ex
discipulis ejus, Andreas, frater Simonis Petri : 9 Est puer unus hic qui habet
quinque panes hordeaceos et duos pisces : sed hc quid sunt inter tantos ?
10
Dixit ergo Jesus : Facite homines discumbere. Erat autem fnum multum
in loco. Discumberunt ergo viri, numero quasi quinque millia. 11 Accepit
ergo Jesus panes : et cum gratias egisset, distribuit discumbentibus :
similiter et ex piscibus quantum volebant. 12 Ut autem impleti sunt, dixit
1638/1834
discipulis suis : Colligite qu superaverunt fragmenta, ne pereant.

13
Collegerunt ergo, et impleverunt duodecim cophinos fragmentorum ex
quinque panibus hordeaceis, qu superfuerunt his qui manducaverant.
14
Illi ergo homines cum vidissent quod Jesus fecerat signum, dicebant :
Quia hic est vere propheta, qui venturus est in mundum. 15 Jesus ergo cum
cognovisset quia venturi essent ut raperent eum, et facerent eum regem,
fugit iterum in montem ipse solus.
16
Ut autem sero factum est, descenderunt discipuli ejus ad mare. 17 Et cum

ascendissent navim, venerunt trans mare in Capharnaum : et tenebr jam
fact erant et non venerat ad eos Jesus. 18 Mare autem, vento magno flante,
exsurgebat. 19 Cum remigassent ergo quasi stadia viginti quinque aut
triginta, vident Jesum ambulantem supra mare, et proximum navi fieri, et
timuerunt. 20 Ille autem dicit eis : Ego sum, nolite timere. 21 Voluerunt ergo
accipere eum in navim et statim navis fuit ad terram, in quam ibant.
22
Altera die, turba, qu stabat trans mare, vidit quia navicula alia non erat
ibi nisi una, et quia non introisset cum discipulis suis Jesus in navim, sed
soli discipuli ejus abiissent : 23 ali vero supervenerunt naves a Tiberiade
juxta locum ubi manducaverunt panem, gratias agente Domino. 24 Cum
ergo vidisset turba quia Jesus non esset ibi, neque discipuli ejus,
ascenderunt in naviculas, et venerunt Capharnaum qurentes Jesum.
25
Et cum invenissent eum trans mare, dixerunt ei : Rabbi, quando huc

venisti ? 26 Respondit eis Jesus, et dixit : Amen, amen dico vobis : quritis
me non quia vidistis signa, sed quia manducastis ex panibus et saturati
estis. 27 Operamini non cibum, qui perit, sed qui permanet in vitam
ternam, quem Filius hominis dabit vobis. Hunc enim Pater signavit Deus.
28
Dixerunt ergo ad eum : Quid faciemus ut operemur opera Dei ?
29
Respondit Jesus, et dixit eis : Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem
misit ille. 30 Dixerunt ergo ei : Quod ergo tu facis signum ut videamus et
credamus tibi ? quid operaris ? 31 Patres nostri manducaverunt manna in
deserto, sicut scriptum est : Panem de clo dedit eis manducare. 32 Dixit
ergo eis Jesus : Amen, amen dico vobis : non Moyses dedit vobis panem de
clo, sed Pater meus dat vobis panem de clo verum. 33 Panis enim Dei
est, qui de clo descendit, et dat vitam mundo. 34 Dixerunt ergo ad eum :
Domine, semper da nobis panem hunc. 35 Dixit autem eis Jesus : Ego sum
panis vit : qui venit ad me, non esuriet, et qui credit in me, non sitiet
umquam. 36 Sed dixi vobis quia et vidistis me, et non creditis. 37 Omne
quod dat mihi Pater, ad me veniet : et eum qui venit ad me, non ejiciam
foras : 38 quia descendi de clo, non ut faciam voluntatem meam, sed
voluntatem ejus qui misit me. 39 Hc est autem voluntas ejus qui misit me,
Patris : ut omne quod dedit mihi, non perdam ex eo, sed resuscitem illud in
novissimo die. 40 Hc est autem voluntas Patris mei, qui misit me : ut
1639/1834
omnis qui videt Filium et credit in eum, habeat vitam ternam, et ego
resuscitabo eum in novissimo die. 41 Murmurabant ergo Judi de illo, quia
dixisset : Ego sum panis vivus, qui de clo descendi, 42 et dicebant : Nonne
hic est Jesus filius Joseph, cujus nos novimus patrem et matrem ? quomodo
ergo dicit hic : Quia de clo descendi ? 43 Respondit ergo Jesus, et dixit
eis : Nolite murmurare in invicem : 44 nemo potest venire ad me, nisi Pater,
qui misit me, traxerit eum ; et ego resuscitabo eum in novissimo die. 45 Est
scriptum in prophetis : Et erunt omnes docibiles Dei. Omnis qui audivit a
Patre, et didicit, venit ad me. 46 Non quia Patrem vidit quisquam, nisi is, qui
est a Deo, hic vidit Patrem. 47 Amen, amen dico vobis : qui credit in me,
habet vitam ternam.
48
Ego sum panis vit. 49 Patres vestri manducaverunt manna in deserto, et

mortui sunt. 50 Hic est panis de clo descendens : ut si quis ex ipso
manducaverit, non moriatur. 51 Ego sum panis vivus, qui de clo descendi.
52
Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in ternum : et panis quem ego
dabo, caro mea est pro mundi vita. 53 Litigabant ergo Judi ad invicem,
dicentes : Quomodo potest hic nobis carnem suam dare ad manducandum ?
54
Dixit ergo eis Jesus : Amen, amen dico vobis : nisi manducaveritis
carnem Filii hominis, et biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitam in
vobis. 55 Qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, habet
vitam ternam : et ego resuscitabo eum in novissimo die. 56 Caro enim mea
vere est cibus : et sanguis meus, vere est potus ; 57 qui manducat meam
carnem et bibit meum sanguinem, in me manet, et ego in illo. 58 Sicut misit
me vivens Pater, et ego vivo propter Patrem : et qui manducat me, et ipse
vivet propter me. 59 Hic est panis qui de clo descendit. Non sicut
manducaverunt patres vestri manna, et mortui sunt. Qui manducat hunc
panem, vivet in ternum.
60
Hc dixit in synagoga docens, in Capharnaum. 61 Multi ergo audientes

ex discipulis ejus, dixerunt : Durus est hic sermo, et quis potest eum
audire ? 62 Sciens autem Jesus apud semetipsum quia murmurarent de hoc
discipuli ejus, dixit eis : Hoc vos scandalizat ? 63 si ergo videritis Filium
hominis ascendentem ubi erat prius ? 64 Spiritus est qui vivificat : caro non
prodest quidquam : verba qu ego locutus sum vobis, spiritus et vita sunt.
65
Sed sunt quidam ex vobis qui non credunt. Sciebat enim ab initio Jesus
qui essent non credentes, et quis traditurus esset eum. 66 Et dicebat :
Propterea dixi vobis, quia nemo potest venire ad me, nisi fuerit ei datum a
Patre meo. 67 Ex hoc multi discipulorum ejus abierunt retro : et jam non
cum illo ambulabant. 68 Dixit ergo Jesus ad duodecim : Numquid et vos
vultis abire ? 69 Respondit ergo ei Simon Petrus : Domine, ad quem
ibimus ? verba vit tern habes : 70 et nos credidimus, et cognovimus
quia tu es Christus Filius Dei. 71 Respondit eis Jesus : Nonne ego vos
1640/1834
duodecim elegi : et ex vobis unus diabolus est ? 72 Dicebat autem Judam

Simonis Iscariotem : hic enim erat traditurus eum, cum esset unus ex
duodecim.
Cap. 7 1 Post hc autem ambulabat Jesus in Galilam : non enim
volebat in Judam ambulare, quia qurebant eum Judi interficere. 2 Erat
autem in proximo dies festus Judorum, Scenopegia. 3 Dixerunt autem ad
eum fratres ejus : Transi hinc, et vade in Judam, ut et discipuli tui videant
opera tua, qu facis. 4 Nemo quippe in occulto quid facit, et qurit ipse in
palam esse : si hc facis, manifesta teipsum mundo. 5 Neque enim fratres
ejus credebant in eum. 6 Dicit ergo eis Jesus : Tempus meum nondum
advenit : tempus autem vestrum semper est paratum. 7 Non potest mundus
odisse vos : me autem odit, quia ego testimonium perhibeo de illo quod
opera ejus mala sunt. 8 Vos ascendite ad diem festum hunc, ego autem non
ascendo ad diem festum istum : quia meum tempus nondum impletum est.
9
Hc cum dixisset, ipse mansit in Galila.
10
Ut autem ascenderunt fratres ejus, tunc et ipse ascendit ad diem festum

non manifeste, sed quasi in occulto. 11 Judi ergo qurebant eum in die
festo, et dicebant : Ubi est ille ? 12 Et murmur multum erat in turba de eo.
Quidam enim dicebant : Quia bonus est. Alii autem dicebant : Non, sed
seducit turbas. 13 Nemo tamen palam loquebatur de illo propter metum
Judorum.
14
Jam autem die festo mediante, ascendit Jesus in templum, et docebat.

Et mirabantur Judi, dicentes : Quomodo hic litteras scit, cum non
didicerit ? 16 Respondit eis Jesus, et dixit : Mea doctrina non est mea, sed
ejus qui misit me. 17 Si quis voluerit voluntatem ejus facere, cognoscet de
doctrina, utrum ex Deo sit, an ego a meipso loquar. 18 Qui a semetipso
loquitur, gloriam propriam qurit ; qui autem qurit gloriam ejus qui misit
eum, hic verax est, et injustitia in illo non est. 19 Nonne Moyses dedit vobis
legem : et nemo ex vobis facit legem ? 20 Quid me quritis interficere ?
Respondit turba, et dixit : Dmonium habes : quis te quret interficere ?
21
Respondit Jesus et dixit eis : Unum opus feci, et omnes miramini :
22
propterea Moyses dedit vobis circumcisionem (non quia ex Moyse est,
sed ex patribus), et in sabbato circumciditis hominem. 23 Si circumcisionem
accipit homo in sabbato, ut non solvatur lex Moysi : mihi indignamini quia
totum hominem sanum feci in sabbato ? 24 Nolite judicare secundum
faciem, sed justum judicium judicate.
15
25
Dicebant ergo quidam ex Jerosolymis : Nonne hic est, quem qurunt

interficere ? 26 et ecce palam loquitur, et nihil ei dicunt. Numquid vere
cognoverunt principes quia hic est Christus ? 27 Sed hunc scimus unde sit :
1641/1834
Christus autem cum venerit, nemo scit unde sit. 28 Clamabat ergo Jesus in
templo docens, et dicens : Et me scitis, et unde sim scitis : et a meipso non
veni, sed est verus qui misit me, quem vos nescitis. 29 Ego scio eum : quia
ab ipso sum, et ipse me misit. 30 Qurebant ergo eum apprehendere : et
nemo misit in illum manus, quia nondum venit hora ejus. 31 De turba autem
multi crediderunt in eum, et dicebant : Christus cum venerit, numquid plura
signa faciet quam qu hic facit ? 32 Audierunt pharisi turbam
murmurantem de illo hc : et miserunt principes et pharisi ministros ut
apprehenderent eum. 33 Dixit ergo eis Jesus : Adhuc modicum tempus
vobiscum sum : et vado ad eum qui me misit. 34 Quretis me, et non
invenietis : et ubi ego sum, vos non potestis venire. 35 Dixerunt ergo Judi
ad semetipsos : Quo hic iturus est, quia non inveniemus eum ? numquid in
dispersionem gentium iturus est, et docturus gentes ? 36 quis est hic sermo,
quem dixit : Quretis me, et non invenietis : et ubi sum ego, vos non
potestis venire ?
37
In novissimo autem die magno festivitatis stabat Jesus, et clamabat

dicens : Si quis sitit, veniat ad me et bibat. 38 Qui credit in me, sicut dicit
Scriptura, flumina de ventre ejus fluent aqu viv. 39 Hoc autem dixit de
Spiritu, quem accepturi erant credentes in eum : nondum enim erat Spiritus
datus, quia Jesus nondum erat glorificatus.
40
Ex illa ergo turba cum audissent hos sermones ejus, dicebant : Hic est
vere propheta. 41 Alii dicebant : Hic est Christus. Quidam autem dicebant :
Numquid a Galila venit Christus ? 42 nonne Scriptura dicit : Quia ex
semine David, et de Bethlehem castello, ubi erat David, venit Christus ?
43
Dissensio itaque facta est in turba propter eum. 44 Quidam autem ex ipsis
volebant apprehendere eum : sed nemo misit super eum manus. 45 Venerunt
ergo ministri ad pontifices et pharisos. Et dixerunt eis illi : Quare non
adduxistis illum ? 46 Responderunt ministri : Numquam sic locutus est
homo, sicut hic homo. 47 Responderunt ergo eis pharisi : Numquid et vos
seducti estis ? 48 numquid ex principibus aliquis credidit in eum, aut ex
pharisis ? 49 sed turba hc, qu non novit legem, maledicti sunt. 50 Dixit
Nicodemus ad eos, ille qui venit ad eum nocte, qui unus erat ex ipsis :
51
Numquid lex nostra judicat hominem, nisi prius audierit ab ipso, et
cognoverit quid faciat ? 52 Responderunt, et dixerunt ei : Numquid et tu
Galilus es ? scrutare Scripturas, et vide quia a Galila propheta non
surgit. 53 Et reversi sunt unusquisque in domum suam.
Cap. 8 1 Jesus autem perrexit in montem Oliveti : 2 et diluculo iterum
venit in templum, et omnis populus venit ad eum, et sedens docebat eos.
3
Adducunt autem scrib et pharisi mulierem in adulterio deprehensam :
et statuerunt eam in medio, 4 et dixerunt ei : Magister, hc mulier modo
1642/1834
deprehensa est in adulterio. 5 In lege autem Moyses mandavit nobis

hujusmodi lapidare. Tu ergo quid dicis ? 6 Hoc autem dicebant tentantes
eum, ut possent accusare eum. Jesus autem inclinans se deorsum, digito
scribebat in terra. 7 Cum ergo perseverarent interrogantes eum, erexit se, et
dixit eis : Qui sine peccato est vestrum, primus in illam lapidem mittat. 8 Et
iterum se inclinans, scribebat in terra. 9 Audientes autem unus post unum
exibant, incipientes a senioribus : et remansit solus Jesus, et mulier in
medio stans. 10 Erigens autem se Jesus, dixit ei : Mulier, ubi sunt qui te
accusabant ? nemo te condemnavit ? 11 Qu dixit : Nemo, Domine. Dixit
autem Jesus : Nec ego te condemnabo : vade, et jam amplius noli peccare.
12
Iterum ergo locutus est eis Jesus, dicens : Ego sum lux mundi : qui
sequitur me, non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vit. 13 Dixerunt
ergo ei pharisi : Tu de teipso testimonium perhibes ; testimonium tuum
non est verum. 14 Respondit Jesus, et dixit eis : Et si ego testimonium
perhibeo de meipso, verum est testimonium meum : quia scio unde veni et
quo vado ; vos autem nescitis unde venio aut quo vado. 15 Vos secundum
carnem judicatis : ego non judico quemquam ; 16 et si judico ego, judicium
meum verum est, quia solus non sum : sed ego et qui misit me, Pater. 17 Et
in lege vestra scriptum est, quia duorum hominum testimonium verum est.
18
Ego sum qui testimonium perhibeo de meipso, et testimonium perhibet
de me qui misit me, Pater. 19 Dicebant ergo ei : Ubi est Pater tuus ?
Respondit Jesus : Neque me scitis, neque Patrem meum : si me sciretis,
forsitan et Patrem meum sciretis. 20 Hc verba locutus est Jesus in
gazophylacio, docens in templo : et nemo apprehendit eum, quia necdum
venerat hora ejus.
21
Dixit ergo iterum eis Jesus : Ego vado, et quretis me, et in peccato
vestro moriemini. Quo ego vado, vos non potestis venire. 22 Dicebant ergo
Judi : Numquid interficiet semetipsum, quia dixit : Quo ego vado, vos
non potestis venire ? 23 Et dicebat eis : Vos de deorsum estis, ego de
supernis sum. Vos de mundo hoc estis, ego non sum de hoc mundo. 24 Dixi
ergo vobis quia moriemini in peccatis vestris : si enim non credideritis quia
ego sum, moriemini in peccato vestro. 25 Dicebant ergo ei : Tu quis es ?
Dixit eis Jesus : Principium, qui et loquor vobis. 26 Multa habeo de vobis
loqui, et judicare ; sed qui me misit, verax est ; et ego qu audivi ab eo,
hc loquor in mundo. 27 Et non cognoverunt quia Patrem ejus dicebat
Deum. 28 Dixit ergo eis Jesus : Cum exaltaveritis Filium hominis, tunc
cognoscetis quia ego sum, et a meipso facio nihil, sed sicut docuit me
Pater, hc loquor : 29 et qui me misit, mecum est, et non reliquit me solum :
quia ego qu placita sunt ei, facio semper. 30 Hc illo loquente, multi
crediderunt in eum. 31 Dicebat ergo Jesus ad eos, qui crediderunt ei,
Judos : Si vos manseritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis, 32 et
1643/1834
cognoscetis veritatem, et veritas liberabit vos. 33 Responderunt ei : Semen

Abrah sumus, et nemini servivimus umquam : quomodo tu dicis : Liberi
eritis ? 34 Respondit eis Jesus : Amen, amen dico vobis : quia omnis qui
facit peccatum, servus est peccati. 35 Servus autem non manet in domo in
ternum : filius autem manet in ternum. 36 Si ergo vos filius liberaverit,
vere liberi eritis. 37 Scio quia filii Abrah estis : sed quritis me interficere,
quia sermo meus non capit in vobis. 38 Ego quod vidi apud Patrem meum,
loquor : et vos qu vidistis apud patrem vestrum, facitis. 39 Responderunt,
et dixerunt ei : Pater noster Abraham est. Dicit eis Jesus : Si filii Abrah
estis, opera Abrah facite. 40 Nunc autem quritis me interficere,
hominem, qui veritatem vobis locutus sum, quam audivi a Deo : hoc
Abraham non fecit. 41 Vos facitis opera patris vestri. Dixerunt itaque ei :
Nos ex fornicatione non sumus nati : unum patrem habemus Deum. 42 Dixit
ergo eis Jesus : Si Deus pater vester esset, diligeretis utique et me ; ego
enim ex Deo processi, et veni : neque enim a meipso veni, sed ille me
misit. 43 Quare loquelam meam non cognoscitis ? Quia non potestis audire
sermonem meum. 44 Vos ex patre diabolo estis : et desideria patris vestri
vultis facere. Ille homicida erat ab initio, et in veritate non stetit : quia non
est veritas in eo : cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia
mendax est, et pater ejus. 45 Ego autem si veritatem dico, non creditis mihi.
46
Quis ex vobis arguet me de peccato ? si veritatem dico vobis, quare non
creditis mihi ? 47 Qui ex Deo est, verba Dei audit. Propterea vos non
auditis, quia ex Deo non estis.
48
Responderunt ergo Judi, et dixerunt ei : Nonne bene dicimus nos quia

Samaritanus es tu, et dmonium habes ? 49 Respondit Jesus : Ego
dmonium non habeo : sed honorifico Patrem meum, et vos inhonorastis
me. 50 Ego autem non quro gloriam meam : est qui qurat, et judicet.
51
Amen, amen dico vobis : si quis sermonem meum servaverit, mortem
non videbit in ternum. 52 Dixerunt ergo Judi : Nunc cognovimus quia
dmonium habes. Abraham mortuus est, et prophet ; et tu dicis : Si quis
sermonem meum servaverit, non gustabit mortem in ternum. 53 Numquid
tu major es patre nostro Abraham, qui mortuus est ? et prophet mortui
sunt. Quem teipsum facis ? 54 Respondit Jesus : Si ego glorifico meipsum,
gloria mea nihil est : est Pater meus, qui glorificat me, quem vos dicitis
quia Deus vester est, 55 et non cognovistis eum : ego autem novi eum. Et si
dixero quia non scio eum, ero similis vobis, mendax. Sed scio eum, et
sermonem ejus servo. 56 Abraham pater vester exsultavit ut videret diem
meum : vidit, et gavisus est. 57 Dixerunt ergo Judi ad eum : Quinquaginta
annos nondum habes, et Abraham vidisti ? 58 Dixit eis Jesus : Amen, amen
dico vobis, antequam Abraham fieret, ego sum. 59 Tulerunt ergo lapides, ut
jacerent in eum : Jesus autem abscondit se, et exivit de templo.
1644/1834
Cap. 9 1 Et prteriens Jesus vidit hominem ccum a nativitate : 2 et

interrogaverunt eum discipuli ejus : Rabbi, quis peccavit, hic, aut parentes
ejus, ut ccus nasceretur ? 3 Respondit Jesus : Neque hic peccavit, neque
parentes ejus : sed ut manifestentur opera Dei in illo. 4 Me oportet operari
opera ejus qui misit me, donec dies est : venit nox, quando nemo potest
operari : 5 quamdiu sum in mundo, lux sum mundi. 6 Hc cum dixisset,
exspuit in terram, et fecit lutum ex sputo, et linivit lutum super oculos ejus,
7
et dixit ei : Vade, lava in natatoria Silo (quod interpretatur Missus). Abiit
ergo, et lavit, et venit videns. 8 Itaque vicini, et qui viderant eum prius quia
mendicus erat, dicebant : Nonne hic est qui sedebat, et mendicabat ? Alii
dicebant : Quia hic est. 9 Alii autem : Nequaquam, sed similis est ei. Ille
vero dicebat : Quia ego sum. 10 Dicebant ergo ei : Quomodo aperti sunt tibi
oculi ? 11 Respondit : Ille homo qui dicitur Jesus, lutum fecit : et unxit
oculos meos, et dixit mihi : Vade ad natatoria Silo, et lava. Et abii, et lavi,
et video. 12 Et dixerunt ei : Ubi est ille ? Ait : Nescio.
13
Adducunt eum ad pharisos, qui ccus fuerat. 14 Erat autem sabbatum

quando lutum fecit Jesus, et aperuit oculos ejus. 15 Iterum ergo
interrogabant eum pharisi quomodo vidisset. Ille autem dixit eis : Lutum
mihi posuit super oculos, et lavi, et video. 16 Dicebant ergo ex pharisis
quidam : Non est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Alii autem
dicebant : Quomodo potest homo peccator hc signa facere ? Et schisma
erat inter eos. 17 Dicunt ergo cco iterum : Tu quid dicis de illo qui aperuit
oculos tuos ? Ille autem dixit : Quia propheta est. 18 Non crediderunt ergo
Judi de illo, quia ccus fuisset et vidisset, donec vocaverunt parentes
ejus, qui viderat : 19 et interrogaverunt eos, dicentes : Hic est filius vester,
quem vos dicitis quia ccus natus est ? quomodo ergo nunc videt ?
20
Responderunt eis parentes ejus, et dixerunt : Scimus quia hic est filius
noster, et quia ccus natus est : 21 quomodo autem nunc videat, nescimus :
aut quis ejus aperuit oculos, nos nescimus ; ipsum interrogate : tatem
habet, ipse de se loquatur. 22 Hc dixerunt parentes ejus, quoniam timebant
Judos : jam enim conspiraverunt Judi, ut si quis eum confiteretur esse
Christum, extra synagogam fieret. 23 Propterea parentes ejus dixerunt : Quia
tatem habet, ipsum interrogate. 24 Vocaverunt ergo rursum hominem qui
fuerat ccus, et dixerunt ei : Da gloriam Deo : nos scimus quia hic homo
peccator est. 25 Dixit ergo eis ille : Si peccator est, nescio ; unum scio, quia
ccus cum essem, modo video. 26 Dixerunt ergo illi : Quid fecit tibi ?
quomodo aperuit tibi oculos ? 27 Respondit eis : Dixi vobis jam, et audistis :
quod iterum vultis audire ? numquid et vos vultis discipuli ejus fieri ?
28
Maledixerunt ergo ei, et dixerunt : Tu discipulus illius sis : nos autem
Moysi discipuli sumus. 29 Nos scimus quia Moysi locutus est Deus ; hunc
autem nescimus unde sit. 30 Respondit ille homo, et dixit eis : In hoc enim
mirabile est quia vos nescitis unde sit, et aperuit meos oculos : 31 scimus
1645/1834
autem quia peccatores Deus non audit : sed si quis Dei cultor est, et
voluntatem ejus facit, hunc exaudit. 32 A sculo non est auditum quia quis
aperuit oculos cci nati. 33 Nisi esset hic a Deo, non poterat facere
quidquam. 34 Responderunt, et dixerunt ei : In peccatis natus es totus, et tu
doces nos ? Et ejecerunt eum foras.
35
Audivit Jesus quia ejecerunt eum foras : et cum invenisset eum, dixit ei :
Tu credis in Filium Dei ? 36 Respondit ille, et dixit : Quis est, Domine, ut
credam in eum ? 37 Et dixit ei Jesus : Et vidisti eum, et qui loquitur tecum,
ipse est. 38 At ille ait : Credo, Domine. Et procidens adoravit eum. 39 Et
dixit Jesus : In judicium ego in hunc mundum veni : ut qui non vident
videant, et qui vident cci fiant. 40 Et audierunt quidam ex pharisis qui
cum ipso erant, et dixerunt ei : Numquid et nos cci sumus ? 41 Dixit eis
Jesus : Si cci essetis, non haberetis peccatum. Nunc vero dicitis, Quia
videmus : peccatum vestrum manet.
Cap. 10 1 Amen, amen dico vobis : qui non intrat per ostium in ovile
ovium, sed ascendit aliunde, ille fur est et latro. 2 Qui autem intrat per
ostium, pastor est ovium. 3 Huic ostiarius aperit, et oves vocem ejus
audiunt, et proprias ovas vocat nominatim, et educit eas. 4 Et cum proprias
oves emiserit, ante eas vadit : et oves illum sequuntur, quia sciunt vocem
ejus. 5 Alienum autem non sequuntur, sed fugiunt ab eo : quia non noverunt
vocem alienorum. 6 Hoc proverbium dixit eis Jesus : illi autem non
cognoverunt quid loqueretur eis. 7 Dixit ergo eis iterum Jesus : Amen, amen
dico vobis, quia ego sum ostium ovium. 8 Omnes quotquot venerunt, fures
sunt, et latrones, et non audierunt eos oves. 9 Ego sum ostium. Per me si
quis introierit, salvabitur : et ingredietur, et egredietur, et pascua inveniet.
10
Fur non venit nisi ut furetur, et mactet, et perdat. Ego veni ut vitam
habeant, et abundantius habeant. 11 Ego sum pastor bonus. Bonus pastor
animam suam dat pro ovibus suis. 12 Mercenarius autem, et qui non est
pastor, cujus non sunt oves propri, videt lupum venientem, et dimittit
oves, et fugit : et lupus rapit, et dispergit oves ; 13 mercenarius autem fugit,
quia mercenarius est, et non pertinet ad eum de ovibus. 14 Ego sum pastor
bonus : et cognosco meas, et cognoscunt me me. 15 Sicut novit me Pater,
et ego agnosco Patrem : et animam meam pono pro ovibus meis. 16 Et alias
oves habeo, qu non sunt ex hoc ovili : et illas oportet me adducere, et
vocem meam audient, et fiet unum ovile et unus pastor. 17 Propterea me
diligit Pater : quia ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. 18 Nemo
tollit eam a me : sed ego pono eam a meipso, et potestatem habeo ponendi
eam, et potestatem habeo iterum sumendi eam. Hoc mandatum accepi a
Patre meo.
19
Dissensio iterum facta est inter Judos propter sermones hos. 20 Dicebant
1646/1834
autem multi ex ipsis : Dmonium habet, et insanit : quid eum auditis ?

21
Alii dicebant : Hc verba non sunt dmonium habentis : numquid
dmonium potest ccorum oculos aperire ?
22
Facta sunt autem Encnia in Jerosolymis, et hiems erat. 23 Et ambulabat

Jesus in templo, in porticu Salomonis. 24 Circumdederunt ergo eum Judi,
et dicebant ei : Quousque animam nostram tollis ? si tu es Christus, dic
nobis palam. 25 Respondit eis Jesus : Loquor vobis, et non creditis : opera
qu ego facio in nomine Patris mei, hc testimonium perhibent de me :
26
sed vos non creditis, quia non estis ex ovibus meis. 27 Oves me vocem
meam audiunt, et ego cognosco eas, et sequuntur me : 28 et ego vitam
ternam do eis, et non peribunt in ternum, et non rapiet eas quisquam de
manu mea. 29 Pater meus quod dedit mihi, majus omnibus est : et nemo
potest rapere de manu Patris mei. 30 Ego et Pater unum sumus.
31
Sustulerunt ergo lapides Judi, ut lapidarent eum. 32 Respondit eis Jesus :

Multa bona opera ostendi vobis ex Patre meo : propter quod eorum opus
me lapidatis ? 33 Responderunt ei Judi : De bono opere non lapidamus te,
sed de blasphemia ; et quia tu homo cum sis, facis teipsum Deum.
34
Respondit eis Jesus : Nonne scriptum est in lege vestra, Quia ego dixi :
Dii estis ? 35 Si illos dixit deos, ad quos sermo Dei factus est, et non potest
solvi Scriptura : 36 quem Pater sanctificavit, et misit in mundum vos dicitis :
Quia blasphemas, quia dixi : Filius Dei sum ? 37 Si non facio opera Patris
mei, nolite credere mihi. 38 Si autem facio : etsi mihi non vultis credere,
operibus credite, ut cognoscatis, et credatis quia Pater in me est, et ego in
Patre. 39 Qurebant ergo eum apprehendere : et exivit de manibus eorum.
40
Et abiit iterum trans Jordanem, in eum locum ubi erat Joannes baptizans
primum, et mansit illic ; 41 et multi venerunt ad eum, et dicebant : Quia
Joannes quidem signum fecit nullum. 42 Omnia autem qucumque dixit
Joannes de hoc, vera erant. Et multi crediderunt in eum.
Cap. 11 1 Erat autem quidam languens Lazarus a Bethania, de
castello Mari et Marth sororis ejus. 2 (Maria autem erat qu unxit
Dominum unguento, et extersit pedes ejus capillis suis : cujus frater
Lazarus infirmabatur.) 3 Miserunt ergo sorores ejus ad eum dicentes :
Domine, ecce quem amas infirmatur. 4 Audiens autem Jesus dixit eis :
Infirmitas hc non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius
Dei per eam. 5 Diligebat autem Jesus Martham, et sororem ejus Mariam, et
Lazarum. 6 Ut ergo audivit quia infirmabatur, tunc quidem mansit in eodem
loco duobus diebus ; 7 deinde post hc dixit discipulis suis : Eamus in
Judam iterum. 8 Dicunt ei discipuli : Rabbi, nunc qurebant te Judi
lapidare, et iterum vadis illuc ? 9 Respondit Jesus : Nonne duodecim sunt
hor diei ? Si quis ambulaverit in die, non offendit, quia lucem hujus
1647/1834
mundi videt : 10 si autem ambulaverit in nocte, offendit, quia lux non est in
eo. 11 Hc ait, et post hc dixit eis : Lazarus amicus noster dormit : sed
vado ut a somno excitem eum. 12 Dixerunt ergo discipuli ejus : Domine, si
dormit, salvus erit. 13 Dixerat autem Jesus de morte ejus : illi autem
putaverunt quia de dormitione somni diceret. 14 Tunc ergo Jesus dixit eis
manifeste : Lazarus mortuus est : 15 et gaudeo propter vos, ut credatis,
quoniam non eram ibi, sed eamus ad eum. 16 Dixit ergo Thomas, qui dicitur
Didymus, ad condiscipulos : Eamus et nos, ut moriamur cum eo. 17 Venit
itaque Jesus : et invenit eum quatuor dies jam in monumento habentem.
18
(Erat autem Bethania juxta Jerosolymam quasi stadiis quindecim.)
19
Multi autem ex Judis venerant ad Martham et Mariam, ut consolarentur
eas de fratre suo. 20 Martha ergo ut audivit quia Jesus venit, occurrit illi :
Maria autem domi sedebat. 21 Dixit ergo Martha ad Jesum : Domine, si
fuisses hic, frater meus non fuisset mortuus : 22 sed et nunc scio quia
qucumque poposceris a Deo, dabit tibi Deus. 23 Dicit illi Jesus : Resurget
frater tuus. 24 Dicit ei Martha : Scio quia resurget in resurrectione in
novissimo die. 25 Dixit ei Jesus : Ego sum resurrectio et vita : qui credit in
me, etiam si mortuus fuerit, vivet : 26 et omnis qui vivit et credit in me, non
morietur in ternum. Credis hoc ? 27 Ait illi : Utique Domine, ego credidi
quia tu es Christus, Filius Dei vivi, qui in hunc mundum venisti. 28 Et cum
hc dixisset, abiit, et vocavit Mariam sororem suam silentio, dicens :
Magister adest, et vocat te. 29 Illa ut audivit, surgit cito, et venit ad eum ;
30
nondum enim venerat Jesus in castellum : sed erat adhuc in illo loco, ubi
occurrerat ei Martha. 31 Judi ergo, qui erant cum ea in domo, et
consolabantur eam, cum vidissent Mariam quia cito surrexit, et exiit, secuti
sunt eam dicentes : Quia vadit ad monumentum, ut ploret ibi. 32 Maria ergo,
cum venisset ubi erat Jesus, videns eum, cecidit ad pedes ejus, et dicit ei :
Domine, si fuisses hic, non esset mortuus frater meus. 33 Jesus ergo, ut vidit
eam plorantem, et Judos, qui venerant cum ea, plorantes, infremuit
spiritu, et turbavit seipsum, 34 et dixit : Ubi posuistis eum ? Dicunt ei :
Domine, veni, et vide. 35 Et lacrimatus est Jesus. 36 Dixerunt ergo Judi :
Ecce quomodo amabat eum. 37 Quidam autem ex ipsis dixerunt : Non
poterat hic, qui aperuit oculos cci nati, facere ut hic non moreretur ?
38
Jesus ergo rursum fremens in semetipso, venit ad monumentum. Erat
autem spelunca, et lapis superpositus erat ei. 39 Ait Jesus : Tollite lapidem.
Dicit ei Martha, soror ejus qui mortuus fuerat : Domine, jam ftet,
quatriduanus est enim. 40 Dicit ei Jesus : Nonne dixi tibi quoniam si
credideris, videbis gloriam Dei ? 41 Tulerunt ergo lapidem : Jesus autem,
elevatis sursum oculis, dixit : Pater, gratias ago tibi quoniam audisti me.
42
Ego autem sciebam quia semper me audis, sed propter populum qui
circumstat, dixi : ut credant quia tu me misisti. 43 Hc cum dixisset, voce
magna clamavit : Lazare, veni foras. 44 Et statim prodiit qui fuerat mortuus,
ligatus pedes, et manus institis, et facies illius sudario erat ligata. Dixit eis
1648/1834
Jesus : Solvite eum et sinite abire. 45 Multi ergo ex Judis, qui venerant ad
Mariam, et Martham, et viderant qu fecit Jesus, crediderunt in eum.
46
Quidam autem ex ipsis abierunt ad pharisos, et dixerunt eis qu fecit
Jesus.
47
Collegerunt ergo pontifices et pharisi concilium, et dicebant : Quid

faciamus, quia hic homo multa signa facit ? 48 Si dimittimus eum sic,
omnes credent in eum, et venient Romani, et tollent nostrum locum, et
gentem. 49 Unus autem ex ipsis, Caiphas nomine, cum esset pontifex anni
illius, dixit eis : Vos nescitis quidquam, 50 nec cogitatis quia expedit vobis
ut unus moriatur homo pro populo, et non tota gens pereat. 51 Hoc autem a
semetipso non dixit : sed cum esset pontifex anni illius, prophetavit, quod
Jesus moriturus erat pro gente, 52 et non tantum pro gente, sed ut filios Dei,
qui erant dispersi, congregaret in unum. 53 Ab illo ergo die cogitaverunt ut
interficerent eum.
54
Jesus ergo jam non in palam ambulabat apud Judos, sed abiit in
regionem juxta desertum, in civitatem qu dicitur Ephrem, et ibi morabatur
cum discipulis suis. 55 Proximum autem erat Pascha Judorum, et
ascenderunt multi Jerosolymam de regione ante Pascha, ut sanctificarent
seipsos. 56 Qurebant ergo Jesum, et colloquebantur ad invicem, in templo
stantes : Quid putatis, quia non venit ad diem festum ? 57 Dederant autem
pontifices et pharisi mandatum ut si quis cognoverit ubi sit, indicet, ut
apprehendant eum.
Cap. 12 1 Jesus ergo ante sex dies Pasch venit Bethaniam, ubi
Lazarus fuerat mortuus, quem suscitavit Jesus. 2 Fecerunt autem ei cnam
ibi, et Martha ministrabat, Lazarus vero unus erat ex discumbentibus cum
eo. 3 Maria ergo accepit libram unguenti nardi pistici pretiosi, et unxit
pedes Jesu, et extersit pedes ejus capillis suis : et domus impleta est ex
odore unguenti. 4 Dixit ergo unus ex discipulis ejus, Judas Iscariotes, qui
erat eum traditurus : 5 Quare hoc unguentum non veniit trecentis denariis, et
datum est egenis ? 6 Dixit autem hoc, non quia de egenis pertinebat ad eum,
sed quia fur erat, et loculos habens, ea qu mittebantur, portabat. 7 Dixit
ergo Jesus : Sinite illam ut in diem sepultur me servet illud. 8 Pauperes
enim semper habetis vobiscum : me autem non semper habetis. 9 Cognovit
ergo turba multa ex Judis quia illic est, et venerunt, non propter Jesum
tantum, sed ut Lazarum viderent, quem suscitavit a mortuis.
10
Cogitaverunt autem principes sacerdotum ut et Lazarum interficerent :

quia multi propter illum abibant ex Judis, et credebant in Jesum. 12 In
crastinum autem, turba multa qu venerat ad diem festum, cum audissent
quia venit Jesus Jerosolymam, 13 acceperunt ramos palmarum, et
11
1649/1834
processerunt obviam ei, et clamabant : Hosanna, benedictus qui venit in

nomine Domini, rex Isral. 14 Et invenit Jesus asellum, et sedit super eum,
sicut scriptum est : 15 Noli timere, filia Sion : ecce rex tuus venit sedens
super pullum asin. 16 Hc non cognoverunt discipuli ejus primum : sed
quando glorificatus est Jesus, tunc recordati sunt quia hc erant scripta de
eo, et hc fecerunt ei. 17 Testimonium ergo perhibebat turba, qu erat cum
eo quando Lazarum vocavit de monumento, et suscitavit eum a mortuis.
18
Propterea et obviam venit ei turba : quia audierunt fecisse hoc signum.
19
Pharisi ergo dixerunt ad semetipsos : Videtis quia nihil proficimus ?
ecce mundus totus post eum abiit.
20
Erant autem quidam gentiles, ex his qui ascenderant ut adorarent in die

festo. 21 Hi ergo accesserunt ad Philippum, qui erat a Bethsaida Galil, et
rogabant eum, dicentes : Domine, volumus Jesum videre. 22 Venit
Philippus, et dicit Andre ; Andreas rursum et Philippus dixerunt Jesu.
23
Jesus autem respondit eis, dicens : Venit hora, ut clarificetur Filius
hominis. 24 Amen, amen dico vobis, nisi granum frumenti cadens in terram,
mortuum fuerit, 25 ipsum solum manet : si autem mortuum fuerit, multum
fructum affert. Qui amat animam suam, perdet eam ; et qui odit animam
suam in hoc mundo, in vitam ternam custodit eam. 26 Si quis mihi
ministrat, me sequatur, et ubi sum ego, illic et minister meus erit. Si quis
mihi ministraverit, honorificabit eum Pater meus. 27 Nunc anima mea
turbata est. Et quid dicam ? Pater, salvifica me ex hac hora. Sed propterea
veni in horam hanc : 28 Pater, clarifica nomen tuum. Venit ergo vox de
clo : Et clarificavi, et iterum clarificabo. 29 Turba ergo, qu stabat, et
audierat, dicebat tonitruum esse factum. Alii dicebant : Angelus ei locutus
est. 30 Respondit Jesus, et dixit : Non propter me hc vox venit, sed propter
vos. 31 Nunc judicium est mundi : nunc princeps hujus mundi ejicietur
foras. 32 Et ego, si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum.
33
(Hoc autem dicebat, significans qua morte esset moriturus.)
34
Respondit ei turba : Nos audivimus ex lege, quia Christus manet in

ternum : et quomodo tu dicis : Oportet exaltari Filium hominis ? quis est
iste Filius hominis ? 35 Dixit ergo eis Jesus : Adhuc modicum, lumen in
vobis est. Ambulate dum lucem habetis, ut non vos tenebr
comprehendant ; et qui ambulat in tenebris, nescit quo vadat. 36 Dum lucem
habetis, credite in lucem, ut filii lucis sitis. Hc locutus est Jesus, et abiit et
abscondit se ab eis.
37
Cum autem tanta signa fecisset coram eis, non credebant in eum ; 38 ut
sermo Isai prophet impleretur, quem dixit :
Domine, quis credidit auditui nostro ?
et brachium Domini cui revelatum est ?
1650/1834
39
Propterea non poterant credere, quia iterum dixit Isaias :

Exccavit oculos eorum, et induravit cor eorum
ut non videant oculis, et non intelligant corde,
et convertantur, et sanem eos.
41
Hc dixit Isaias, quando vidit gloriam ejus, et locutus est de eo.
40
42
Verumtamen et ex principibus multi crediderunt in eum : sed propter

pharisos non confitebantur, ut e synagoga non ejicerentur. 43 Dilexerunt
enim gloriam hominum magis quam gloriam Dei. 44 Jesus autem clamavit,
et dixit : Qui credit in me, non credit in me, sed in eum qui misit me. 45 Et
qui videt me, videt eum qui misit me. 46 Ego lux in mundum veni, ut omnis
qui credit in me, in tenebris non maneat. 47 Et si quis audierit verba mea, et
non custodierit, ego non judico eum ; non enim veni ut judicem mundum,
sed ut salvificem mundum. 48 Qui spernit me et non accipit verba mea,
habet qui judicet eum. Sermo quem locutus sum, ille judicabit eum in
novissimo die. 49 Quia ego ex meipso non sum locutus, sed qui misit me,
Pater, ipse mihi mandatum dedit quid dicam et quid loquar. 50 Et scio quia
mandatum ejus vita terna est : qu ergo ego loquor, sicut dixit mihi Pater,
sic loquor.
Cap. 13 1 Ante diem festum Pasch, sciens Jesus quia venit hora
ejus ut transeat ex hoc mundo ad Patrem : cum dilexisset suos, qui erant in
mundo, in finem dilexit eos. 2 Et cna facta, cum diabolus jam misisset in
cor ut traderet eum Judas Simonis Iscariot : 3 sciens quia omnia dedit ei
Pater in manus, et quia a Deo exivit, et ad Deum vadit : 4 surgit a cna, et
ponit vestimenta sua, et cum accepisset linteum, prcinxit se. 5 Deinde
mittit aquam in pelvim, et cpit lavare pedes discipulorum, et extergere
linteo, quo erat prcinctus. 6 Venit ergo ad Simonem Petrum. Et dicit ei
Petrus : Domine, tu mihi lavas pedes ? 7 Respondit Jesus, et dixit ei : Quod
ego facio, tu nescis modo : scies autem postea. 8 Dicit ei Petrus : Non
lavabis mihi pedes in ternum. Respondit ei Jesus : Si non lavero te, non
habebis partem mecum. 9 Dicit ei Simon Petrus : Domine, non tantum
pedes meos, sed et manus, et caput. 10 Dicit ei Jesus : Qui lotus est, non
indiget nisi ut pedes lavet, sed est mundus totus. Et vos mundi estis, sed
non omnes. 11 Sciebat enim quisnam esset qui traderet eum ; propterea
dixit : Non estis mundi omnes. 12 Postquam ergo lavit pedes eorum, et
accepit vestimenta sua, cum recubuisset iterum, dixit eis : Scitis quid
fecerim vobis ? 13 Vos vocatis me Magister et Domine, et bene dicitis : sum
etenim. 14 Si ergo ego lavi pedes vestros, Dominus et Magister, et vos
debetis alter alterutrum lavare pedes. 15 Exemplum enim dedi vobis, ut
quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis. 16 Amen, amen dico
vobis : non est servus major domino suo : neque apostolus major est eo qui
misit illum. 17 Si hc scitis, beati eritis si feceritis ea. 18 Non de omnibus
1651/1834
vobis dico : ego scio quos elegerim ; sed ut adimpleatur Scriptura : Qui
manducat mecum panem, levabit contra me calcaneum suum. 19 Amodo
dico vobis, priusquam fiat : ut cum factum fuerit, credatis quia ego sum.
20
Amen, amen dico vobis : qui accipit si quem misero, me accipit ; qui
autem me accipit, accipit eum qui me misit.
21
Cum hc dixisset Jesus, turbatus est spiritu : et protestatus est, et dixit :

Amen, amen dico vobis, quia unus ex vobis tradet me. 22 Aspiciebant ergo
ad invicem discipuli, hsitantes de quo diceret. 23 Erat ergo recumbens
unus ex discipulis ejus in sinu Jesu, quem diligebat Jesus. 24 Innuit ergo
huic Simon Petrus, et dixit ei : Quis est, de quo dicit ? 25 Itaque cum
recubuisset ille supra pectus Jesu, dicit ei : Domine, quis est ? 26 Respondit
Jesus : Ille est cui ego intinctum panem porrexero. Et cum intinxisset
panem, dedit Jud Simonis Iscariot. 27 Et post buccellam, introivit in eum
Satanas. Et dixit ei Jesus : Quod facis, fac citius. 28 Hoc autem nemo scivit
discumbentium ad quid dixerit ei. 29 Quidam enim putabant, quia loculos
habebat Judas, quod dixisset ei Jesus : Eme ea qu opus sunt nobis ad diem
festum : aut egenis ut aliquid daret. 30 Cum ergo accepisset ille buccellam,
exivit continuo. Erat autem nox.
31
Cum ergo exisset, dixit Jesus : Nunc clarificatus est Filius hominis, et
Deus clarificatus est in eo. 32 Si Deus clarificatus est in eo, et Deus
clarificabit eum in semetipso : et continuo clarificabit eum. 33 Filioli, adhuc
modicum vobiscum sum. Quretis me ; et sicut dixi Judis, quo ego vado,
vos non potestis venire : et vobis dico modo. 34 Mandatum novum do
vobis : ut diligatis invicem : sicut dilexi vos, ut et vos diligatis invicem.
35
In hoc cognoscent omnes quia discipuli mei estis, si dilectionem
habueritis ad invicem.
36
Dicit ei Simon Petrus : Domine, quo vadis ? Respondit Jesus : Quo ego
vado non potes me modo sequi : sequeris autem postea. 37 Dicit ei Petrus :
Quare non possum te sequi modo ? animam meam pro te ponam.
38
Respondit ei Jesus : Animam tuam pro me pones ? amen, amen dico tibi :
non cantabit gallus, donec ter me neges.
Cap. 14 1 Non turbetur cor vestrum. Creditis in Deum, et in me
credite. 2 In domo Patris mei mansiones mult sunt ; si quominus dixissem
vobis : quia vado parare vobis locum. 3 Et si abiero, et prparavero vobis
locum, iterum venio, et accipiam vos ad meipsum : ut ubi sum ego, et vos
sitis. 4 Et quo ego vado scitis, et viam scitis. 5 Dicit ei Thomas : Domine,
nescimus quo vadis : et quomodo possumus viam scire ? 6 Dicit ei Jesus :
Ego sum via, et veritas, et vita. Nemo venit ad Patrem, nisi per me. 7 Si
cognovissetis me, et Patrem meum utique cognovissetis : et amodo
cognoscetis eum, et vidistis eum. 8 Dicit ei Philippus : Domine, ostende
1652/1834
nobis Patrem, et sufficit nobis. 9 Dicit ei Jesus : Tanto tempore vobiscum

sum, et non cognovistis me ? Philippe, qui videt me, videt et Patrem.
Quomodo tu dicis : Ostende nobis Patrem ? 10 Non creditis quia ego in
Patre, et Pater in me est ? Verba qu ego loquor vobis, a meipso non
loquor. Pater autem in me manens, ipse fecit opera. 11 Non creditis quia ego
in Patre, et Pater in me est ? 12 alioquin propter opera ipsa credite. Amen,
amen dico vobis, qui credit in me, opera qu ego facio, et ipse faciet, et
majora horum faciet : quia ego ad Patrem vado. 13 Et quodcumque petieritis
Patrem in nomine meo, hoc faciam : ut glorificetur Pater in Filio. 14 Si quid
petieritis me in nomine meo, hoc faciam.
15
Si diligitis me, mandata mea servate : 16 et ego rogabo Patrem, et alium

Paraclitum dabit vobis, ut maneat vobiscum in ternum, 17 Spiritum
veritatis, quem mundus non potest accipere, quia non videt eum, nec scit
eum : vos autem cognoscetis eum, quia apud vos manebit, et in vobis erit.
18
Non relinquam vos orphanos : veniam ad vos. 19 Adhuc modicum, et
mundus me jam non videt. Vos autem videtis me : quia ego vivo, et vos
vivetis. 20 In illo die vos cognoscetis quia ego sum in Patre meo, et vos in
me, et ego in vobis. 21 Qui habet mandata mea, et servat ea : ille est qui
diligit me. Qui autem diligit me, diligetur a Patre meo : et ego diligam eum,
et manifestabo ei meipsum. 22 Dicit ei Judas, non ille Iscariotes : Domine,
quid factum est, quia manifestaturus es nobis teipsum, et non mundo ?
23
Respondit Jesus, et dixit ei : Si quis diligit me, sermonem meum servabit,
et Pater meus diliget eum, et ad eum veniemus, et mansionem apud eum
faciemus ; 24 qui non diligit me, sermones meos non servat. Et sermonem,
quem audistis, non est meus : sed ejus qui misit me, Patris. 25 Hc locutus
sum vobis apud vos manens. 26 Paraclitus autem Spiritus Sanctus, quem
mittet Pater in nomine meo, ille vos docebit omnia, et suggeret vobis omnia
qucumque dixero vobis.
27
Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis : non quomodo mundus

dat, ego do vobis. Non turbetur cor vestrum, neque formidet. 28 Audistis
quia ego dixi vobis : Vado, et venio ad vos. Si diligeretis me, gauderetis
utique, quia vado ad Patrem : quia Pater major me est. 29 Et nunc dixi vobis
priusquam fiat : ut cum factum fuerit, credatis. 30 Jam non multa loquar
vobiscum : venit enim princeps mundi hujus, et in me non habet quidquam.
31
Sed ut cognoscat mundus quia diligo Patrem, et sicut mandatum dedit
mihi Pater, sic facio. Surgite, eamus hinc.
Cap. 15 1 Ego sum vitis vera, et Pater meus agricola est. 2 Omnem
palmitem in me non ferentem fructum, tollet eum, et omnem qui fert
fructum, purgabit eum, ut fructum plus afferat. 3 Jam vos mundi estis
propter sermonem quem locutus sum vobis. 4 Manete in me, et ego in
1653/1834
vobis. Sicut palmes non potest fere fructum a semetipso, nisi manserit in
vite, sic nec vos, nisi in me manseritis. 5 Ego sum vitis, vos palmites : qui
manet in me, et ego in eo, hic fert fructum multum, quia sine me nihil
potestis facere. 6 Si quis in me non manserit, mittetur foras sicut palmes, et
arescet, et colligent eum, et in ignem mittent, et ardet. 7 Si manseritis in me,
et verba mea in vobis manserint, quodcumque volueritis petetis, et fiet
vobis. 8 In hoc clarificatus est Pater meus, ut fructum plurimum afferatis, et
efficiamini mei discipuli.
9
Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi vos. Manete in dilectione mea. 10 Si

prcepta mea servaveritis, manebitis in dilectione mea, sicut et ego Patris
mei prcepta servavi, et maneo in ejus dilectione. 11 Hc locutus sum
vobis : ut gaudium meum in vobis sit, et gaudium vestrum impleatur.
12
Hoc est prceptum meum, ut diligatis invicem, sicut dilexi vos.
13
Majorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam ponat qui pro
amicis suis. 14 Vos amici mei estis, si feceritis qu ego prcipio vobis.
15
Jam non dicam vos servos : quia servus nescit quid faciat dominus ejus.
Vos autem dixi amicos : quia omnia qucumque audivi a Patre meo, nota
feci vobis. 16 Non vos me elegistis, sed ego elegi vos, et posui vos ut eatis,
et fructum afferatis, et fructus vester maneat : ut quodcumque petieritis
Patrem in nomine meo, det vobis. 17 Hc mando vobis : ut diligatis
invicem.
18
Si mundus vos odit, scitote quia me priorem vobis odio habuit. 19 Si de

mundo fuissetis, mundus quod suum erat diligeret : quia vero de mundo
non estis, sed ego elegi vos de mundo, propterea odit vos mundus.
20
Mementote sermonis mei, quem ego dixi vobis : non est servus major
domino suo. Si me persecuti sunt, et vos persequentur ; si sermonem meum
servaverunt, et vestrum servabunt. 21 Sed hc omnia facient vobis propter
nomen meum : quia nesciunt eum qui misit me. 22 Si non venissem, et
locutus fuissem eis, peccatum non haberent : nunc autem excusationem non
habent de peccato suo. 23 Qui me odit, et Patrem meum odit. 24 Si opera non
fecissem in eis qu nemo alius fecit, peccatum non haberent : nunc autem
et viderunt, et oderunt et me, et Patrem meum. 25 Sed ut adimpleatur sermo,
qui in lege eorum scriptus est : Quia odio habuerunt me gratis. 26 Cum
autem venerit Paraclitus, quem ego mittam vobis a Patre, Spiritum veritatis,
qui a Patre procedit, ille testimonium perhibebit de me ; 27 et vos
testimonium perhibebitis, quia ab initio mecum estis.
Cap. 16 1 Hc locutus sum vobis, ut non scandalizemini. 2 Absque
synagogis facient vos : sed venit hora, ut omnis qui interficit vos arbitretur
obsequium se prstare Deo. 3 Et hc facient vobis, quia non noverunt
Patrem, neque me. 4 Sed hc locutus sum vobis, ut cum venerit hora
1654/1834
eorum, reminiscamini quia ego dixi vobis.

5
Hc autem vobis ab initio non dixi, quia vobiscum eram. Et nunc vado ad
eum qui misit me ; et nemo ex vobis interrogat me : Quo vadis ? 6 sed quia
hc locutus sum vobis, tristitia implevit cor vestrum. 7 Sed ego veritatem
dico vobis : expedit vobis ut ego vadam : si enim non abiero, Paraclitus non
veniet ad vos ; si autem abiero, mittam eum ad vos. 8 Et cum venerit ille,
arguet mundum de peccato, et de justitia, et de judicio. 9 De peccato
quidem, quia non crediderunt in me. 10 De justitia vero, quia ad Patrem
vado, et jam non videbitis me. 11 De judicio autem, quia princeps hujus
mundi jam judicatus est. 12 Adhuc multa habeo vobis dicere, sed non
potestis portare modo. 13 Cum autem venerit ille Spiritus veritatis, docebit
vos omnem veritatem : non enim loquetur a semetipso, sed qucumque
audiet loquetur, et qu ventura sunt annuntiabit vobis. 14 Ille me
clarificabit, quia de meo accipiet, et annuntiabit vobis. 15 Omnia
qucumque habet Pater, mea sunt. Propterea dixi : quia de meo accipiet, et
annuntiabit vobis.
16
Modicum, et jam non videbitis me ; et iterum modicum, et videbitis me :

quia vado ad Patrem. 17 Dixerunt ergo ex discipulis ejus ad invicem : Quid
est hoc quod dicit nobis : Modicum, et non videbitis me ; et iterum
modicum, et videbitis me, et quia vado ad Patrem ? 18 Dicebant ergo : Quid
est hoc quod dicit : Modicum ? nescimus quid loquitur. 19 Cognovit autem
Jesus, quia volebant eum interrogare, et dixit eis : De hoc quritis inter vos
quia dixi : Modicum, et non videbitis me ; et iterum modicum, et videbitis
me. 20 Amen, amen dico vobis : quia plorabitis, et flebitis vos, mundus
autem gaudebit ; vos autem contristabimini, sed tristitia vestra vertetur in
gaudium. 21 Mulier cum parit, tristitiam habet, quia venit hora ejus ; cum
autem pepererit puerum, jam non meminit pressur propter gaudium, quia
natus est homo in mundum. 22 Et vos igitur nunc quidem tristitiam habetis,
iterum autem videbo vos, et gaudebit cor vestrum : et gaudium vestrum
nemo tollet a vobis. 23 Et in illo die me non rogabitis quidquam. Amen,
amen dico vobis : si quid petieritis Patrem in nomine meo, dabit vobis.
24
Usque modo non petistis quidquam in nomine meo : petite, et accipietis,
ut gaudium vestrum sit plenum.
25
Hc in proverbiis locutus sum vobis. Venit hora cum jam non in

proverbiis loquar vobis, sed palam de Patre annuntiabo vobis : 26 in illo die
in nomine meo petetis : et non dico vobis quia ego rogabo Patrem de
vobis : 27 ipse enim Pater amat vos, quia vos me amastis, et credidistis, quia
ego a Deo exivi. 28 Exivi a Patre, et veni in mundum : iterum relinquo
mundum, et vado ad Patrem. 29 Dicunt ei discipuli ejus : Ecce nunc palam
loqueris, et proverbium nullum dicis : 30 nunc scimus quia scis omnia, et
1655/1834
non opus est tibi ut quis te interroget : in hoc credimus quia a Deo existi.
31
Respondit eis Jesus : Modo creditis ? 32 ecce venit hora, et jam venit, ut
dispergamini unusquisque in propria, et me solum relinquatis : et non sum
solus, quia Pater mecum est. 33 Hc locutus sum vobis, ut in me pacem
habeatis. In mundo pressuram habebitis : sed confidite, ego vici mundum.
Cap. 17 1 Hc locutus est Jesus : et sublevatis oculis in clum,
dixit : Pater, venit hora : clarifica Filium tuum, ut Filius tuus clarificet te :
2
sicut dedisti ei potestatem omnis carnis, ut omne, quod dedisti ei, det eis
vitam ternam. 3 Hc est autem vita terna : ut cognoscant te, solum
Deum verum, et quem misisti Jesum Christum. 4 Ego te clarificavi super
terram : opus consummavi, quod dedisti mihi ut faciam : 5 et nunc clarifica
me tu, Pater, apud temetipsum, claritate quam habui, priusquam mundus
esset, apud te.
6
Manifestavi nomen tuum hominibus, quos dedisti mihi de mundo : tui

erant, et mihi eos dedisti : et sermonem tuum servaverunt. 7 Nunc
cognoverunt quia omnia qu dedisti mihi, abs te sunt : 8 quia verba qu
dedisti mihi, dedi eis : et ipsi acceperunt, et cognoverunt vere quia a te
exivi, et crediderunt quia tu me misisti. 9 Ego pro eis rogo ; non pro mundo
rogo, sed pro his quos dedisti mihi : quia tui sunt : 10 et mea omnia tua sunt,
et tua mea sunt : et clarificatus sum in eis. 11 Et jam non sum in mundo, et
hi in mundo sunt, et ego ad te venio. Pater sancte, serva eos in nomine tuo,
quos dedisti mihi : ut sint unum, sicut et nos. 12 Cum essem cum eis, ego
servabam eos in nomine tuo. Quos dedisti mihi, custodivi : et nemo ex eis
periit, nisi filius perditionis, ut Scriptura impleatur. 13 Nunc autem ad te
venio : et hc loquor in mundo, ut habeant gaudium meum impletum in
semetipsis. 14 Ego dedi eis sermonem tuum, et mundus eos odio habuit,
quia non sunt de mundo, sicut et ego non sum de mundo. 15 Non rogo ut
tollas eos de mundo, sed ut serves eos a malo. 16 De mundo non sunt, sicut
et ego non sum de mundo. 17 Sanctifica eos in veritate. Sermo tuus veritas
est. 18 Sicut tu me misisti in mundum, et ego misi eos in mundum : 19 et pro
eis ego sanctificabo meipsum : ut sint et ipsi sanctificati in veritate.
20
Non pro eis rogo tantum, sed et pro eis qui credituri sunt per verbum
eorum in me : 21 ut omnes unum sint, sicut tu Pater in me, et ego in te, ut et
ipsi in nobis unum sint : ut credat mundus, quia tu me misisti. 22 Et ego
claritatem, quam dedisti mihi, dedi eis : ut sint unum, sicut et nos unum
sumus. 23 Ego in eis, et tu in me : ut sint consummati in unum : et
cognoscat mundus quia tu me misisti, et dilexisti eos, sicut et me dilexisti.
24
Pater, quos dedisti mihi, volo ut ubi sum ego, et illi sint mecum : ut
videant claritatem meam, quam dedisti mihi : quia dilexisti me ante
constitutionem mundi. 25 Pater juste, mundus te non cognovit, ego autem te
1656/1834
cognovi : et hi cognoverunt, quia tu me misisti. 26 Et notum feci eis nomen

tuum, et notum faciam : ut dilectio, qua dilexisti me, in ipsis sit, et ego in
ipsis.
Cap. 18 1 Hc cum dixisset Jesus, egressus est cum discipulis suis
trans torrentem Cedron, ubi erat hortus, in quem introivit ipse, et discipuli
ejus. 2 Sciebat autem et Judas, qui tradebat eum, locum : quia frequenter
Jesus convenerat illuc cum discipulis suis. 3 Judas ergo cum accepisset
cohortem, et a pontificibus et pharisis ministros, venit illuc cum laternis,
et facibus, et armis. 4 Jesus itaque sciens omnia qu ventura erant super
eum, processit, et dixit eis : Quem quritis ? 5 Responderunt ei : Jesum
Nazarenum. Dicit eis Jesus : Ego sum. Stabat autem et Judas, qui tradebat
eum, cum ipsis. 6 Ut ergo dixit eis : Ego sum : abierunt retrorsum, et
ceciderunt in terram. 7 Iterum ergo interrogavit eos : Quem quritis ? Illi
autem dixerunt : Jesum Nazarenum. 8 Respondit Jesus : Dixi vobis, quia
ego sum : si ergo me quritis, sinite hos abire. 9 Ut impleretur sermo, quem
dixit : Quia quos dedisti mihi, non perdidi ex eis quemquam. 10 Simon ergo
Petrus habens gladium eduxit eum : et percussit pontificis servum, et
abscidit auriculam ejus dexteram. Erat autem nomen servo Malchus.
11
Dixit ergo Jesus Petro : Mitte gladium tuum in vaginam. Calicem, quem
dedit mihi Pater, non bibam illum ? 12 Cohors ergo, et tribunus, et ministri
Judorum comprehenderunt Jesum, et ligaverunt eum.
13
Et adduxerunt eum ad Annam primum : erat enim socer Caiph, qui erat
pontifex anni illius. 14 Erat autem Caiphas, qui consilium dederat Judis :
Quia expedit unum hominem mori pro populo.
15
Sequebatur autem Jesum Simon Petrus, et alius discipulus. Discipulus

autem ille erat notus pontifici, et introivit cum Jesu in atrium pontificis.
16
Petrus autem stabat ad ostium foris. Exivit ergo discipulus alius, qui erat
notus pontifici, et dixit ostiari : et introduxit Petrum. 17 Dicit ergo Petro
ancilla ostiaria : Numquid et tu ex discipulis es hominis istius ? Dicit ille :
Non sum. 18 Stabant autem servi et ministri ad prunas, quia frigus erat, et
calefaciebant se : erat autem cum eis et Petrus stans, et calefaciens se.
19
Pontifex ergo interrogavit Jesum de discipulis suis, et de doctrina ejus.

Respondit ei Jesus : Ego palam locutus sum mundo : ego semper docui in
synagoga, et in templo, quo omnes Judi conveniunt, et in occulto locutus
sum nihil. 21 Quid me interrogas ? interroga eos qui audierunt quid locutus
sim ipsis : ecce hi sciunt qu dixerim ego. 22 Hc autem cum dixisset, unus
assistens ministrorum dedit alapam Jesu, dicens : Sic respondes pontifici ?
23
Respondit ei Jesus : Si male locutus sum, testimonium perhibe de malo :
si autem bene, quid me cdis ? 24 Et misit eum Annas ligatum ad Caipham
20
1657/1834
pontificem.
25
Erat autem Simon Petrus stans, et calefaciens se. Dixerunt ergo ei :

Numquid et tu ex discipulis ejus es ? Negavit ille, et dixit : Non sum.
26
Dicit ei unus ex servis pontificis, cognatus ejus, cujus abscidit Petrus
auriculam : Nonne ego te vidi in horto cum illo ? 27 Iterum ergo negavit
Petrus : et statim gallus cantavit.
28
Adducunt ergo Jesum a Caipha in prtorium. Erat autem mane : et ipsi

non introierunt in prtorium, ut non contaminarentur, sed ut manducarent
Pascha. 29 Exivit ergo Pilatus ad eos foras, et dixit : Quam accusationem
affertis adversus hominem hunc ? 30 Responderunt, et dixerunt ei : Si non
esset hic malefactor, non tibi tradidissemus eum. 31 Dixit ergo eis Pilatus :
Accipite eum vos, et secundum legem vestram judicate eum. Dixerunt ergo
ei Judi : Nobis non licet interficere quemquam. 32 Ut sermo Jesu
impleretur, quem dixit, significans qua morte esset moriturus. 33 Introivit
ergo iterum in prtorium Pilatus : et vocavit Jesum, et dixit ei : Tu es rex
Judorum ? 34 Respondit Jesus : A temetipso hoc dicis, an alii dixerunt tibi
de me ? 35 Respondit Pilatus : Numquid ego Judus sum ? gens tua et
pontifices tradiderunt te mihi : quid fecisti ? 36 Respondit Jesus : Regnum
meum non est de hoc mundo. Si ex hoc mundo esset regnum meum,
ministri mei utique decertarent ut non traderer Judis : nunc autem regnum
meum non est hinc. 37 Dixit itaque ei Pilatus : Ergo rex es tu ? Respondit
Jesus : Tu dicis quia rex sum ego. Ego in hoc natus sum, et ad hoc veni in
mundum, ut testimonium perhibeam veritati : omnis qui est ex veritate,
audit vocem meam. 38 Dicit ei Pilatus : Quid est veritas ? Et cum hoc
dixisset, iterum exivit ad Judos, et dicit eis : Ego nullam invenio in eo
causam. 39 Est autem consuetudo vobis ut unum dimittam vobis in Pascha :
vultis ergo dimittam vobis regem Judorum ? 40 Clamaverunt ergo rursum
omnes, dicentes : Non hunc, sed Barabbam. Erat autem Barabbas latro.
Cap. 19 1 Tunc ergo apprehendit Pilatus Jesum, et flagellavit. 2 Et
milites plectentes coronam de spinis, imposuerunt capiti ejus : et veste
purpurea circumdederunt eum. 3 Et veniebant ad eum, et dicebant : Ave,
rex Judorum : et dabant ei alapas. 4 Exivit ergo iterum Pilatus foras, et
dicit eis : Ecce adduco vobis eum foras, ut cognoscatis quia nullam invenio
in eo causam. 5 (Exivit ergo Jesus portans coronam spineam, et purpureum
vestimentum.) Et dicit eis : Ecce homo. 6 Cum ergo vidissent eum
pontifices et ministri, clamabant, dicentes : Crucifige, crucifige eum. Dicit
eis Pilatus : Accipite eum vos, et crucifigite : ego enim non invenio in eo
causam.
7
Responderunt ei Judi : Nos legem habemus, et secundum legem debet
1658/1834
mori, quia Filium Dei se fecit. 8 Cum ergo audisset Pilatus hunc sermonem,
magis timuit. 9 Et ingressus est prtorium iterum : et dixit ad Jesum : Unde
es tu ? Jesus autem responsum non dedit ei. 10 Dicit ergo ei Pilatus : Mihi
non loqueris ? nescis quia potestatem habeo crucifigere te, et potestatem
habeo dimittere te ? 11 Respondit Jesus : Non haberes potestatem adversum
me ullam, nisi tibi datum esset desuper. Propterea qui me tradidit tibi,
majus peccatum habet. 12 Et exinde qurebat Pilatus dimittere eum. Judi
autem clamabant dicentes : Si hunc dimittis, non es amicus Csaris. Omnis
enim qui se regem facit, contradicit Csari.
13
Pilatus autem cum audisset hos sermones, adduxit foras Jesum : et sedit
pro tribunali, in loco qui dicitur Lithostrotos, hebraice autem Gabbatha.
14
Erat enim parasceve Pasch, hora quasi sexta, et dicit Judis : Ecce rex
vester. 15 Illi autem clamabant : Tolle, tolle, crucifige eum. Dicit eis
Pilatus : Regem vestrum crucifigam ? Responderunt pontifices : Non
habemus regem, nisi Csarem. 16 Tunc ergo tradidit eis illum ut
crucifigeretur. Susceperunt autem Jesum, et eduxerunt.
17
Et bajulans sibi crucem exivit in eum, qui dicitur Calvari locum,

hebraice autem Golgotha : 18 ubi crucifixerunt eum, et cum eo alios duos
hinc et hinc, medium autem Jesum. 19 Scripsit autem et titulum Pilatus, et
posuit super crucem. Erat autem scriptum : Jesus Nazarenus, Rex
Judorum. 20 Hunc ergo titulum multi Judorum legerunt : quia prope
civitatem erat locus, ubi crucifixus est Jesus, et erat scriptum hebraice,
grce, et latine. 21 Dicebant ergo Pilato pontifices Judorum : Noli
scribere : Rex Judorum : sed quia ipse dixit : Rex sum Judorum.
22
Respondit Pilatus : Quod scripsi, scripsi. 23 Milites ergo cum
crucifixissent eum, acceperunt vestimenta ejus (et fecerunt quatuor partes,
unicuique militi partem) et tunicam. Erat autem tunica inconsutilis, desuper
contexta per totum. 24 Dixerunt ergo ad invicem : Non scindamus eam, sed
sortiamur de illa cujus sit. Ut Scriptura impleretur, dicens : Partiti sunt
vestimenta mea sibi : et in vestem meam miserunt sortem. Et milites
quidem hc fecerunt.
25
Stabant autem juxta crucem Jesu mater ejus, et soror matris ejus, Maria
Cleoph, et Maria Magdalene. 26 Cum vidisset ergo Jesus matrem, et
discipulum stantem, quem diligebat, dicit matri su : Mulier, ecce filius
tuus. 27 Deinde dicit discipulo : Ecce mater tua. Et ex illa hora accepit eam
discipulus in sua. 28 Postea sciens Jesus quia omnia consummata sunt, ut
consummaretur Scriptura, dixit : Sitio. 29 Vas ergo erat positum aceto
plenum. Illi autem spongiam plenam aceto, hyssopo circumponentes,
obtulerunt ori ejus. 30 Cum ergo accepisset Jesus acetum, dixit :
Consummatum est. Et inclinato capite tradidit spiritum.
1659/1834
31
Judi ergo (quoniam parasceve erat) ut non remanerent in cruce corpora

sabbato (erat enim magnus dies ille sabbati), rogaverunt Pilatum ut
frangerentur eorum crura, et tollerentur. 32 Venerunt ergo milites : et primi
quidem fregerunt crura, et alterius, qui crucifixus est cum eo. 33 Ad Jesum
autem cum venissent, ut viderunt eum jam mortuum, non fregerunt ejus
crura, 34 sed unus militum lancea latus ejus aperuit, et continuo exivit
sanguis et aqua. 35 Et qui vidit, testimonium perhibuit : et verum est
testimonium ejus. Et ille scit quia vera dicit : ut et vos credatis. 36 Facta
sunt enim hc ut Scriptura impleretur : Os non comminuetis ex eo. 37 Et
iterum alia Scriptura dicit : Videbunt in quem transfixerunt.
38
Post hc autem rogavit Pilatum Joseph ab Arimatha (eo quod esset

discipulus Jesu, occultus autem propter metum Judorum), ut tolleret
corpus Jesu. Et permisit Pilatus. Venit ergo, et tulit corpus Jesu. 39 Venit
autem et Nicodemus, qui venerat ad Jesum nocte primum, ferens mixturam
myrrh et alos, quasi libras centum. 40 Acceperunt ergo corpus Jesu, et
ligaverunt illud linteis cum aromatibus, sicut mos est Judis sepelire.
41
Erat autem in loco, ubi crucifixus est, hortus : et in horto monumentum
novum, in quo nondum quisquam positus erat. 42 Ibi ergo propter
parasceven Judorum, quia juxta erat monumentum, posuerunt Jesum.
Cap. 20 1 Una autem sabbati, Maria Magdalene venit mane, cum
adhuc tenebr essent, ad monumentum : et vidit lapidem sublatum a
monumento. 2 Cucurrit ergo, et venit ad Simonem Petrum, et ad alium
discipulum, quem amabat Jesus, et dicit illis : Tulerunt Dominum de
monumento, et nescimus ubi posuerunt eum.
3
Exiit ergo Petrus, et ille alius discipulus, et venerunt ad monumentum.

Currebant autem duo simul, et ille alius discipulus prcucurrit citius
Petro, et venit primus ad monumentum. 5 Et cum se inclinasset, vidit posita
linteamina : non tamen introivit. 6 Venit ergo Simon Petrus sequens eum, et
introivit in monumentum, et vidit linteamina posita, 7 et sudarium, quod
fuerat super caput ejus, non cum linteaminibus positum, sed separatim
involutum in unum locum. 8 Tunc ergo introivit et ille discipulus qui
venerat primus ad monumentum : et vidit, et credidit : 9 nondum enim
sciebant Scripturam, quia oportebat eum a mortuis resurgere. 10 Abierunt
ergo iterum discipuli ad semetipsos.
4
11
Maria autem stabat ad monumentum foris, plorans. Dum ergo fleret,

inclinavit se, et prospexit in monumentum : 12 et vidit duos angelos in albis
sedentes, unum ad caput, et unum ad pedes, ubi positum fuerat corpus Jesu.
13
Dicunt ei illi : Mulier, quid ploras ? Dicit eis : Quia tulerunt Dominum
1660/1834
meum : et nescio ubi posuerunt eum. 14 Hc cum dixisset, conversa est

retrorsum, et vidit Jesum stantem : et non sciebat quia Jesus est. 15 Dicit ei
Jesus : Mulier, quid ploras ? quem quris ? Illa existimans quia hortulanus
esset, dicit ei : Domine, si tu sustulisti eum, dicito mihi ubi posuisti eum, et
ego eum tollam. 16 Dicit ei Jesus : Maria. Conversa illa, dicit ei : Rabboni
(quod dicitur Magister). 17 Dicit ei Jesus : Noli me tangere, nondum enim
ascendi ad Patrem meum : vade autem ad fratres meos, et dic eis : Ascendo
ad Patrem meum, et Patrem vestrum, Deum meum, et Deum vestrum.
18
Venit Maria Magdalene annuntians discipulis : Quia vidi Dominum, et
hc dixit mihi.
19
Cum ergo sero esset die illo, una sabbatorum, et fores essent claus, ubi
erant discipuli congregati propter metum Judorum : venit Jesus, et stetit in
medio, et dixit eis : Pax vobis. 20 Et cum hoc dixisset, ostendit eis manus et
latus. Gavisi sunt discipuli, viso Domino. 21 Dixit ergo eis iterum : Pax
vobis. Sicut misit me Pater, et ego mitto vos. 22 Hc cum dixisset,
insufflavit, et dixit eis : Accipite Spiritum Sanctum : 23 quorum remiseritis
peccata, remittuntur eis : et quorum retinueritis, retenta sunt. 24 Thomas
autem unus ex duodecim, qui dicitur Didymus, non erat cum eis quando
venit Jesus. 25 Dixerunt ergo ei alii discipuli : Vidimus Dominum. Ille
autem dixit eis : Nisi videro in manibus ejus fixuram clavorum, et mittam
digitum meum in locum clavorum, et mittam manum meam in latus ejus,
non credam.
26
Et post dies octo, iterum erant discipuli ejus intus, et Thomas cum eis.
Venit Jesus januis clausis, et stetit in medio, et dixit : Pax vobis. 27 Deinde
dicit Thom : Infer digitum tuum huc, et vide manus meas, et affer manum
tuam, et mitte in latus meum : et noli esse incredulus, sed fidelis.
28
Respondit Thomas, et dixit ei : Dominus meus et Deus meus. 29 Dixit ei
Jesus : Quia vidisti me, Thoma, credidisti : beati qui non viderunt, et
crediderunt. 30 Multa quidem et alia signa fecit Jesus in conspectu
discipulorum suorum, qu non sunt scripta in libro hoc. 31 Hc autem
scripta sunt ut credatis, quia Jesus est Christus Filius Dei : et ut credentes,
vitam habeatis in nomine ejus.
Cap. 21 1 Postea manifestavit se iterum Jesus discipulis ad mare
Tiberiadis. Manifestavit autem sic : 2 erant simul Simon Petrus, et Thomas,
qui dicitur Didymus, et Nathanal, qui erat a Cana Galil, et filii
Zebedi, et alii ex discipulis ejus duo. 3 Dicit eis Simon Petrus : Vado
piscari. Dicunt ei : Venimus et nos tecum. Et exierunt, et ascenderunt in
navim : et illa nocte nihil prendiderunt. 4 Mane autem facto stetit Jesus in
littore : non tamen cognoverunt discipuli quia Jesus est. 5 Dixit ergo eis
Jesus : Pueri, numquid pulmentarium habetis ? Responderunt ei : Non.
1661/1834
Dicit eis : Mittite in dexteram navigii rete, et invenietis. Miserunt ergo : et

jam non valebant illud trahere pr multitudine piscium. 7 Dixit ergo
discipulus ille, quem diligebat Jesus, Petro : Dominus est. Simon Petrus
cum audisset quia Dominus est, tunica succinxit se (erat enim nudus) et
misit se in mare. 8 Alii autem discipuli navigio venerunt (non enim longe
erant a terra, sed quasi cubitis ducentis), trahentes rete piscium. 9 Ut ergo
descenderunt in terram, viderunt prunas positas, et piscem superpositum, et
panem. 10 Dicit eis Jesus : Afferte de piscibus, quos prendidistis nunc.
11
Ascendit Simon Petrus et traxit rete in terram, plenum magnis piscibus
centum quinquaginta tribus. Et cum tanti essent, non est scissum rete.
12
Dicit eis Jesus : Venite, prandete. Et nemo audebat discumbentium
interrogare eum : Tu quis es ? scientes, quia Dominus est. 13 Et venit Jesus,
et accipit panem, et dat eis, et piscem similiter. 14 Hoc jam tertio
manifestatus est Jesus discipulis suis cum resurrexisset a mortuis.
15
Cum ergo prandissent, dicit Simoni Petro Jesus : Simon Joannis, diligis
me plus his ? Dicit ei : Etiam Domine, tu scis quia amo te. Dicit ei : Pasce
agnos meos. 16 Dicit ei iterum : Simon Joannis, diligis me ? Ait illi : Etiam
Domine, tu scis quia amo te. Dicit ei : Pasce agnos meos. 17 Dicit ei tertio :
Simon Joannis, amas me ? Contristatus est Petrus, quia dixit ei tertio :
Amas me ? et dixit ei : Domine, tu omnia nosti, tu scis quia amo te. Dixit
ei : Pasce oves meas. 18 Amen, amen dico tibi : cum esses junior, cingebas
te, et ambulabas ubi volebas : cum autem senueris, extendes manus tuas, et
alius te cinget, et ducet quo tu non vis. 19 Hoc autem dixit significans qua
morte clarificaturus esset Deum. Et cum hoc dixisset, dicit ei : Sequere me.
20
Conversus Petrus vidit illum discipulum, quem diligebat Jesus,

sequentem, qui et recubuit in cna super pectus ejus, et dixit : Domine,
quis est qui tradet te ? 21 Hunc ergo cum vidisset Petrus, dixit Jesu :
Domine, hic autem quid ? 22 Dicit ei Jesus : Sic eum volo manere donec
veniam, quid ad te ? tu me sequere. 23 Exiit ergo sermo iste inter fratres
quia discipulus ille non moritur. Et non dixit ei Jesus : Non moritur, sed :
Sic eum volo manere donec veniam, quid ad te ? 24 Hic est discipulus ille
qui testimonium perhibet de his, et scripsit hc : et scimus quia verum est
testimonium ejus. 25 Sunt autem et alia multa qu fecit Jesus : qu si
scribantur per singula, nec ipsum arbitror mundum capere posse eos, qui
scribendi sunt, libros.
Actus Apostolorum
1662/1834
Cap. 1 1 Primum quidem sermonem feci de omnibus, o Theophile,

qu cpit Jesus facere et docere 2 usque in diem qua prcipiens Apostolis
per Spiritum Sanctum, quos elegit, assumptus est : 3 quibus et prbuit
seipsum vivum post passionem suam in multis argumentis, per dies
quadraginta apparens eis, et loquens de regno Dei.
4
Et convescens, prcepit eis ab Jerosolymis ne discederent, sed

exspectarent promissionem Patris, quam audistis (inquit) per os meum :
5
quia Joannes quidem baptizavit aqua, vos autem baptizabimini Spiritu
Sancto non post multos hos dies. 6 Igitur qui convenerant, interrogabant
eum, dicentes : Domine, si in tempore hoc restitues regnum Isral ? 7 Dixit
autem eis : Non est vestrum nosse tempora vel momenta qu Pater posuit
in sua potestate : 8 sed accipietis virtutem supervenientis Spiritus Sancti in
vos, et eritis mihi testes in Jerusalem, et in omni Juda, et Samaria, et
usque ad ultimum terr.
9
Et cum hc dixisset, videntibus illis, elevatus est : et nubes suscepit eum

ab oculis eorum. 10 Cumque intuerentur in clum euntem illum, ecce duo
viri astiterunt juxta illos in vestibus albis, 11 qui et dixerunt : Viri Galili,
quid statis aspicientes in clum ? Hic Jesus, qui assumptus est a vobis in
clum, sic veniet quemadmodum vidistis eum euntem in clum.
12
Tunc reversi sunt Jerosolymam a monte qui vocatur Oliveti, qui est juxta
Jerusalem, sabbati habens iter. 13 Et cum introissent in cnaculum,
ascenderunt ubi manebant Petrus, et Joannes, Jacobus, et Andreas,
Philippus, et Thomas, Bartholomus, et Matthus, Jacobus Alphi, et
Simon Zelotes, et Judas Jacobi. 14 Hi omnes erant perseverantes unanimiter
in oratione cum mulieribus, et Maria matre Jesu, et fratribus ejus.
15
In diebus illis, exsurgens Petrus in medio fratrum, dixit (erat autem turba
hominum simul, fere centum viginti) : 16 Viri fratres, oportet impleri
Scripturam quam prdixit Spiritus Sanctus per os David de Juda, qui fuit
dux eorum qui comprehenderunt Jesum : 17 qui connumeratus erat in nobis,
et sortitus est sortem ministerii hujus. 18 Et hic quidem possedit agrum de
mercede iniquitatis, et suspensus crepuit medius : et diffusa sunt omnia
viscera ejus. 19 Et notum factum est omnibus habitantibus Jerusalem, ita ut
appellaretur ager ille, lingua eorum, Haceldama, hoc est, ager sanguinis.
20
Scriptum est enim in libro Psalmorum : Fiat commoratio eorum deserta,
et non sit qui inhabitet in ea : et episcopatum ejus accipiat alter. 21 Oportet
ergo ex his viris qui nobiscum sunt congregati in omni tempore quo intravit
et exivit inter nos Dominus Jesus, 22 incipiens a baptismate Joannis usque
in diem qua assumptus est a nobis, testem resurrectionis ejus nobiscum fieri
unum ex istis. 23 Et statuerunt duos, Joseph, qui vocabatur Barsabas, qui
1663/1834
cognominatus est Justus, et Mathiam. 24 Et orantes dixerunt : Tu Domine,

qui corda nosti omnium, ostende quem elegeris ex his duobus unum,
25
accipere locum ministerii hujus et apostolatus, de quo prvaricatus est
Judas ut abiret in locum suum. 26 Et dederunt sortes eis, et cecidit sors super
Mathiam : et annumeratus est cum undecim Apostolis.
Cap. 2 1 Et cum complerentur dies Pentecostes, erant omnes pariter
in eodem loco : 2 et factus est repente de clo sonus, tamquam advenientis
spiritus vehementis, et replevit totam domum ubi erant sedentes. 3 Et
apparuerunt illis dispertit lingu tamquam ignis, seditque supra singulos
eorum : 4 et repleti sunt omnes Spiritu Sancto, et cperunt loqui variis
linguis, prout Spiritus Sanctus dabat eloqui illis. 5 Erant autem in Jerusalem
habitantes Judi, viri religiosi ex omni natione qu sub clo est. 6 Facta
autem hac voce, convenit multitudo, et mente confusa est, quoniam
audiebat unusquisque lingua sua illos loquentes. 7 Stupebant autem omnes,
et mirabantur, dicentes : Nonne ecce omnes isti qui loquuntur, Galili
sunt ? 8 et quomodo nos audivimus unusquisque linguam nostram in qua
nati sumus ? 9 Parthi, et Medi, et lamit, et qui habitant Mespotamiam,
Judam, et Cappadociam, Pontum, et Asiam, 10 Phrygiam, et Pamphyliam,
gyptum, et partes Liby qu est circa Cyrenen : et adven Romani,
11
Judi quoque, et Proselyti, Cretes, et Arabes : audivimus eos loquentes
nostris linguis magnalia Dei. 12 Stupebant autem omnes, et mirabantur ad
invicem, dicentes : Quidnam vult hoc esse ? 13 Alii autem irridentes
dicebant : Quia musto pleni sunt isti.
14
Stans autem Petrus cum undecim, levavit vocem suam, et locutus est eis :
Viri Judi, et qui habitatis Jerusalem universi, hoc vobis notum sit, et
auribus percipite verba mea. 15 Non enim, sicut vos stimatis, hi ebrii sunt,
cum sit hora diei tertia : 16 sed hoc est quod dictum est per prophetam Jol :
17
Et erit in novissimis diebus, dicit Dominus,
effundam de Spiritu meo super omnem carnem :
et prophetabunt filii vestri et fili vestr,
et juvenes vestri visiones videbunt,
et seniores vestri somnia somniabunt.
18
Et quidem super servos meos, et super ancillas meas,
in diebus illis effundam de Spiritu meo,
et prophetabunt :
19
et dabo prodigia in clo sursum,
et signa in terra deorsum, sanguinem, et ignem, et vaporem fumi :
20
sol convertetur in tenebras,
et luna in sanguinem,
antequam veniat dies Domini magnus et manifestus.
21
Et erit : omnis quicumque invocaverit nomen Domini, salvus erit.
1664/1834
22
Viri Isralit, audite verba hc : Jesum Nazarenum, virum approbatum a

Deo in vobis, virtutibus, et prodigiis, et signis, qu fecit Deus per illum in
medio vestri, sicut et vos scitis : 23 hunc, definito consilio et prscientia
Dei traditum, per manus iniquorum affligentes interemistis : 24 quem Deus
suscitavit, solutis doloribus inferni, juxta quod impossibile erat teneri illum
ab eo. 25 David enim dicit in eum :
Providebam Dominum in conspectu meo semper :
quoniam a dextris est mihi, ne commovear :
26
propter hoc ltatum est cor meum, et exsultavit lingua mea,
insuper et caro mea requiescet in spe :
27
quoniam non derelinques animam meam in inferno,
nec dabis sanctum tuum videre corruptionem.
28
Notas mihi fecisti vias vit :
et replebis me jucunditate cum facie tua.
29
Viri fratres, liceat audenter dicere ad vos de patriarcha David, quoniam
defunctus est, et sepultus : et sepulchrum ejus est apud nos usque in
hodiernum diem. 30 Propheta igitur cum esset, et sciret quia jurejurando
jurasset illi Deus de fructu lumbi ejus sedere super sedem ejus :
31
providens locutus est de resurrectione Christi, quia neque derelictus est in
inferno, neque caro ejus vidit corruptionem. 32 Hunc Jesum resuscitavit
Deus, cujus omnes nos testes sumus. 33 Dextera igitur Dei exaltatus, et
promissione Spiritus Sancti accepta a Patre, effudit hunc, quem vos videtis
et auditis. 34 Non enim David ascendit in clum : dixit autem ipse :
Dixit Dominus Domino meo :
Sede a dextris meis,
35
donec ponam inimicos tuos
scabellum pedum tuorum.
36
Certissime sciat ergo omnis domus Isral, quia et Dominum eum et
Christum fecit Deus hunc Jesum, quem vos crucifixistis.
37
His autem auditis, compuncti sunt corde, et dixerunt ad Petrum et ad

reliquos Apostolos : Quid faciemus, viri fratres ? 38 Petrus vero ad illos :
Pnitentiam, inquit, agite, et baptizetur unusquisque vestrum in nomine
Jesu Christi in remissionem peccatorum vestrorum : et accipietis donum
Spiritus Sancti. 39 Vobis enim est repromissio, et filiis vestris, et omnibus
qui longe sunt, quoscumque advocaverit Dominus Deus noster. 40 Aliis
etiam verbis plurimis testificatus est, et exhortabatur eos, dicens :
Salvamini a generatione ista prava. 41 Qui ergo receperunt sermonem ejus,
baptizati sunt : et apposit sunt in die illa anim circiter tria millia.
42
Erant autem perseverantes in doctrina Apostolorum, et communicatione

fractionis panis, et orationibus. 43 Fiebat autem omni anim timor : multa
quoque prodigia et signa per Apostolos in Jerusalem fiebant, et metus erat
1665/1834
magnus in universis. 44 Omnes etiam qui credebant, erant pariter, et

habebant omnia communia. 45 Possessiones et substantias vendebant, et
dividebant illa omnibus, prout cuique opus erat. 46 Quotidie quoque
perdurantes unanimiter in templo, et frangentes circa domos panem,
sumebant cibum cum exsultatione et simplicitate cordis, 47 collaudantes
Deum et habentes gratiam ad omnem plebem. Dominus autem augebat qui
salvi fierent quotidie in idipsum.
Cap. 3 1 Petrus autem et Joannes ascendebant in templum ad horam
orationis nonam. 2 Et quidam vir, qui erat claudus ex utero matris su,
bajulabatur : quem ponebant quotidie ad portam templi, qu dicitur
Speciosa, ut peteret eleemosynam ab intrountibus in templum. 3 Is cum
vidisset Petrum et Joannem incipientes introire in templum, rogabat ut
eleemosynam acciperet. 4 Intuens autem in eum Petrus cum Joanne, dixit :
Respice in nos. 5 At ille intendebat in eos, sperans se aliquid accepturum ab
eis. 6 Petrus autem dixit : Argentum et aurum non est mihi : quod autem
habeo, hoc tibi do : in nomine Jesu Christi Nazareni surge, et ambula. 7 Et
apprehensa manu ejus dextera, allevavit eum, et protinus consolidat sunt
bases ejus et plant. 8 Et exiliens stetit, et ambulabat : et intravit cum illis
in templum ambulans, et exiliens, et laudans Deum. 9 Et vidit omnis
populus eum ambulantem et laudantem Deum. 10 Cognoscebant autem
illum, quod ipse erat qui ad eleemosynam sedebat ad Speciosam portam
templi : et impleti sunt stupore et extasi in eo quod contigerat illi. 11 Cum
teneret autem Petrum et Joannem, cucurrit omnis populus ad eos ad
porticum qu appellatur Salomonis, stupentes.
12
Videns autem Petrus, respondit ad populum : Viri Isralit, quid

miramini in hoc, aut nos quid intuemini, quasi nostra virtute aut potestate
fecerimus hunc ambulare ? 13 Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob,
Deus patrum nostrorum glorificavit filium suum Jesum, quem vos quidem
tradidistis, et negastis ante faciem Pilati, judicante illo dimitti. 14 Vos autem
sanctum et justum negastis, et petistis virum homicidam donari vobis :
15
auctorem vero vit interfecistis, quem Deus suscitavit a mortuis, cujus
nos testes sumus. 16 Et in fide nominis ejus, hunc quem vos vidistis et
nostis, confirmavit nomen ejus : et fides, qu per eum est, dedit integram
sanitatem istam in conspectu omnium vestrum. 17 Et nunc, fratres, scio quia
per ignorantiam fecistis, sicut et principes vestri. 18 Deus autem, qu
prnuntiavit per os omnium prophetarum, pati Christum suum, sic
implevit. 19 Pnitemini igitur et convertimini, ut deleantur peccata vestra :
20
ut cum venerint tempora refrigerii a conspectu Domini, et miserit eum
qui prdicatus est vobis, Jesum Christum, 21 quem oportet quidem clum
suscipere usque in tempora restitutionis omnium qu locutus est Deus per
os sanctorum suorum a sculo prophetarum. 22 Moyses quidem dixit :
1666/1834
Quoniam prophetam suscitabit vobis Dominus Deus vester de fratribus

vestris, tamquam me : ipsum audietis juxta omnia qucumque locutus
fuerit vobis. 23 Erit autem : omnis anima qu non audierit prophetam illum,
exterminabitur de plebe. 24 Et omnes prophet, a Samuel et deinceps, qui
locuti sunt, annuntiaverunt dies istos. 25 Vos estis filii prophetarum, et
testamenti quod disposuit Deus ad patres nostros, dicens ad Abraham : Et
in semine tuo benedicentur omnes famili terr. 26 Vobis primum Deus
suscitans filium suum, misit eum benedicentem vobis : ut convertat se
unusquisque a nequitia sua.
Cap. 4 1 Loquentibus autem illis ad populum, supervenerunt
sacerdotes, et magistratus templi, et sadduci, 2 dolentes quod docerent
populum, et annuntiarent in Jesu resurrectionem ex mortuis : 3 et injecerunt
in eos manus, et posuerunt eos in custodiam in crastinum : erat enim jam
vespera. 4 Multi autem eorum qui audierant verbum, crediderunt : et factus
est numerus virorum quinque millia. 5 Factum est autem in crastinum, ut
congregarentur principes eorum, et seniores, et scrib, in Jerusalem : 6 et
Annas princeps sacerdotum, et Caiphas, et Joannes, et Alexander, et
quotquot erant de genere sacerdotali. 7 Et statuentes eos in medio,
interrogabant : In qua virtute, aut in quo nomine fecistis hoc vos ?
8
Tunc repletus Spiritu Sancto Petrus, dixit ad eos : Principes populi, et

seniores, audite : 9 si nos hodie dijudicamur in benefacto hominis infirmi, in
quo iste salvus factus est, 10 notum sit omnibus vobis, et omni plebi Isral,
quia in nomine Domini nostri Jesu Christi Nazareni, quem vos crucifixistis,
quem Deus suscitavit a mortuis, in hoc iste astat coram vobis sanus. 11 Hic
est lapis qui reprobatus est a vobis dificantibus, qui factus est in caput
anguli : 12 et non est in alio aliquo salus. Nec enim aliud nomen est sub
clo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri.
13
Videntes autem Petri constantiam, et Joannis, comperto quod homines

essent sine litteris, et idiot, admirabantur, et cognoscebant eos quoniam
cum Jesu fuerant : 14 hominem quoque videntes stantem cum eis, qui
curatus fuerat, nihil poterant contradicere. 15 Jusserunt autem eos foras
extra concilium secedere : et conferebant ad invicem, 16 dicentes : Quid
faciemus hominibus istis ? quoniam quidem notum signum factum est per
eos omnibus habitantibus Jerusalem : manifestum est, et non possumus
negare. 17 Sed ne amplius divulgetur in populum, comminemur eis ne ultra
loquantur in nomine hoc ulli hominum. 18 Et vocantes eos, denuntiaverunt
ne omnino loquerentur neque docerent in nomine Jesu. 19 Petrus vero et
Joannes respondentes, dixerunt ad eos : Si justum est in conspectu Dei vos
potius audire quam Deum, judicate. 20 Non enim possumus qu vidimus et
audivimus non loqui. 21 At illi comminantes dimiserunt eos, non
1667/1834
invenientes quomodo punirent eos propter populum : quia omnes

clarificabant id quod factum fuerat in eo quod acciderat. 22 Annorum enim
erat amplius quadraginta homo, in quo factum fuerat signum istud sanitatis.
23
Dimissi autem venerunt ad suos, et annuntiaverunt eis quanta ad eos

principes sacerdotum et seniores dixissent. 24 Qui cum audissent,
unanimiter levaverunt vocem ad Deum, et dixerunt : Domine, tu es qui
fecisti clum et terram, mare et omnia qu in eis sunt : 25 qui Spiritu
Sancto per os patris nostri David pueri tui dixisti :
Quare fremuerunt gentes,
et populi meditati sunt inania ?
26
Astiterunt reges terr,
et principes convenerunt in unum
adversus Dominum, et adversus Christum ejus.
27
Convenerunt enim vere in civitate ista adversus sanctum puerum tuum
Jesum, quem unxisti, Herodes et Pontius Pilatus, cum gentibus et populis
Isral, 28 facere qu manus tua et consilium tuum decreverunt fieri. 29 Et
nunc, Domine, respice in minas eorum, et da servis tuis cum omni fiducia
loqui verbum tuum, 30 in eo quod manum tuam extendas ad sanitates, et
signa, et prodigia fieri per nomen sancti filii tui Jesu. 31 Et cum orassent,
motus est locus in quo erant congregati : et repleti sunt omnes Spiritu
Sancto, et loquebantur verbum Dei cum fiducia.
32
Multitudinis autem credentium erat cor unum et anima una : nec

quisquam eorum qu possidebat, aliquid suum esse dicebat, sed erant illis
omnia communia. 33 Et virtute magna reddebant Apostoli testimonium
resurrectionis Jesu Christi Domini nostri : et gratia magna erat in omnibus
illis. 34 Neque enim quisquam egens erat inter illos. Quotquot enim
possessores agrorum aut domorum erant, vendentes afferebant pretia eorum
qu vendebant, 35 et ponebant ante pedes Apostolorum. Dividebatur autem
singulis prout cuique opus erat. 36 Joseph autem, qui cognominatus est
Barnabas ab Apostolis (quod est interpretatum, Filius consolationis),
Levites, Cyprius genere, 37 cum haberet agrum, vendidit eum, et attulit
pretium, et posuit ante pedes Apostolorum.
Cap. 5 1 Vir autem quidam nomine Ananias, cum Saphira uxore suo
vendidit agrum, 2 et fraudavit de pretio agri, conscia uxore sua : et afferens
partem quamdam, ad pedes Apostolorum posuit. 3 Dixit autem Petrus :
Anania, cur tentavit Satanas cor tuum, mentiri te Spiritui Sancto, et
fraudare de pretio agri ? 4 nonne manens tibi manebat, et venundatum in tua
erat potestate ? quare posuisti in corde tuo hanc rem ? non es mentitus
hominibus, sed Deo. 5 Audiens autem Ananias hc verba, cecidit, et
expiravit. Et factus est timor magnus super omnes qui audierunt.
1668/1834
Surgentes autem juvenes amoverunt eum, et efferentes sepelierunt.

Factum est autem quasi horarum trium spatium, et uxor ipsius, nesciens
quod factum fuerat, introivit. 8 Dixit autem ei Petrus : Dic mihi mulier, si
tanti agrum vendidistis ? At illa dixit : Etiam tanti. 9 Petrus autem ad eam :
Quid utique convenit vobis tentare Spiritum Domini ? Ecce pedes eorum
qui sepelierunt virum tuum ad ostium, et efferent te. 10 Confestim cecidit
ante pedes ejus, et expiravit. Intrantes autem juvenes invenerunt illam
mortuam : et extulerunt, et sepelierunt ad virum suum. 11 Et factus est timor
magnus in universa ecclesia, et in omnes qui audierunt hc.
7
12
Per manus autem Apostolorum fiebant signa et prodigia multa in plebe.

Et erant unanimiter omnes in porticu Salomonis. 13 Ceterorum autem nemo
audebat se conjungere illis : sed magnificabat eos populus. 14 Magis autem
augebatur credentium in Domino multitudo virorum ac mulierum, 15 ita ut
in plateas ejicerent infirmos, et ponerent in lectulis et grabatis, ut, veniente
Petro, saltem umbra illius obumbraret quemquam illorum, et liberarentur ab
infirmitatibus suis. 16 Concurrebat autem et multitudo vicinarum civitatum
Jerusalem, afferentes gros, et vexatos a spiritibus immundis : qui
curabantur omnes.
17
Exsurgens autem princeps sacerdotum, et omnes qui cum illo erant (qu
est hresis sadducorum), repleti sunt zelo : 18 et injecerunt manus in
Apostolos, et posuerunt eos in custodia publica. 19 Angelus autem Domini
per noctem aperiens januas carceris, et educens eos, dixit : 20 Ite, et stantes
loquimini in templo plebi omnia verba vit hujus. 21 Qui cum audissent,
intraverunt diluculo in templum, et docebant. Adveniens autem princeps
sacerdotum, et qui cum eo erant, convocaverunt concilium, et omnes
seniores filiorum Isral : et miserunt ad carcerem ut adducerentur. 22 Cum
autem venissent ministri, et aperto carcere non invenissent illos, reversi
nuntiaverunt, 23 dicentes : Carcerem quidem invenimus clausum cum omni
diligentia, et custodes stantes ante januas : aperientes autem neminem intus
invenimus. 24 Ut autem audierunt hos sermones magistratus templi et
principes sacerdotum, ambigebant de illis quidnam fieret. 25 Adveniens
autem quidam, nuntiavit eis : Quia ecce viri quos posuistis in carcerem,
sunt in templo, stantes et docentes populum.
26
Tunc abiit magistratus cum ministris, et adduxit illos sine vi : timebant

enim populum ne lapidarentur. 27 Et cum adduxissent illos, statuerunt in
concilio : et interrogavit eos princeps sacerdotum, 28 dicens : Prcipiendo
prcepimus vobis ne doceretis in nomine isto, et ecce replestis Jerusalem
doctrina vestra : et vultis inducere super nos sanguinem hominis istius.
29
Respondens autem Petrus et Apostoli, dixerunt : Obedire oportet Deo
1669/1834
magis quam hominibus. 30 Deus patrum nostrorum suscitavit Jesum, quem

vos interemistis, suspendentes in ligno. 31 Hunc principem et salvatorem
Deus exaltavit dextera sua ad dandam pnitentiam Israli, et remissionem
peccatorum : 32 et nos sumus testes horum verborum, et Spiritus Sanctus,
quem dedit Deus omnibus obedientibus sibi. 33 Hc cum audissent,
dissecabantur, et cogitabant interficere illos.
34
Surgens autem quidam in concilio pharisus, nomine Gamaliel, legis

doctor, honorabilis univers plebi, jussit foras ad breve homines fieri,
35
dixitque ad illos : Viri Isralit, attendite vobis super hominibus istis
quid acturi sitis. 36 Ante hos enim dies extitit Theodas, dicens se esse
aliquem, cui consensit numerus virorum circiter quadringentorum : qui
occisus est, et omnes qui credebant ei, dissipati sunt, et redacti ad nihilum.
37
Post hunc extitit Judas Galilus in diebus professionis, et avertit
populum post se : et ipse periit, et omnes quotquot consenserunt ei, dispersi
sunt. 38 Et nunc itaque dico vobis, discedite ab hominibus istis, et sinite
illos : quoniam si est ex hominibus consilium hoc aut opus, dissolvetur :
39
si vero ex Deo est, non poteritis dissolvere illud, ne forte et Deo
repugnare inveniamini. Consenserunt autem illi. 40 Et convocantes
Apostolos, csis denuntiaverunt ne omnino loquerentur in nomine Jesu, et
dimiserunt eos. 41 Et illi quidem ibant gaudentes a conspectu concilii,
quoniam digni habiti sunt pro nomine Jesu contumeliam pati. 42 Omni
autem die non cessabant in templo et circa domos, docentes et
evangelizantes Christum Jesum.
Cap. 6 1 In diebus illis, crescente numero discipulorum, factum est
murmur Grcorum adversus Hebros, eo quod despicerentur in ministerio
quotidiano vidu eorum. 2 Convocantes autem duodecim multitudinem
discipulorum, dixerunt : Non est quum nos derelinquere verbum Dei, et
ministrare mensis. 3 Considerate ergo, fratres, viros ex vobis boni
testimonii septem, plenos Spiritu Sancto et sapientia, quos constituamus
super hoc opus. 4 Nos vero orationi et ministerio verbi instantes erimus. 5 Et
placuit sermo coram omni multitudine. Et elegerunt Stephanum, virum
plenum fide et Spiritu Sancto, et Philippum, et Prochorum, et Nicanorem,
et Timonem, et Parmenam, et Nicolaum advenam Antiochenum. 6 Hos
statuerunt ante conspectum Apostolorum : et orantes imposuerunt eis
manus. 7 Et verbum Domini crescebat, et multiplicabatur numerus
discipulorum in Jerusalem valde : multa etiam turba sacerdotum obediebat
fidei.
8
Stephanus autem plenus gratia et fortitudine, faciebat prodigia et signa

magna in populo. 9 Surrexerunt autem quidam de synagoga qu appellatur
Libertinorum, et Cyrenensium, et Alexandrinorum, et eorum qui erant a
Cilicia, et Asia, disputantes cum Stephano : 10 et non poterant resistere
1670/1834
sapienti, et Spiritui qui loquebatur. 11 Tunc summiserunt viros, qui

dicerent se audivisse eum dicentem verba blasphemi in Moysen et in
Deum. 12 Commoverunt itaque plebem, et seniores, et scribas : et
concurrentes rapuerunt eum, et adduxerunt in concilium, 13 et statuerunt
falsos testes, qui dicerent : Homo iste non cessat loqui verba adversus
locum sanctum, et legem : 14 audivimus enim eum dicentem quoniam Jesus
Nazarenus hic destruet locum istum, et mutabit traditiones quas tradidit
nobis Moyses. 15 Et intuentes eum omnes qui sedebant in concilio, viderunt
faciem ejus tamquam faciem angeli.
Cap. 7 1 Dixit autem princeps sacerdotum : Si hc ita se habent ?
2
Qui ait : Viri fratres et patres, audite : Deus glori apparuit patri nostro
Abrah cum esset in Mesopotamia, priusquam moraretur in Charan, 3 et
dixit ad illum : Exi de terra tua, et de cognatione tua, et veni in terram
quam monstravero tibi. 4 Tunc exiit de terra Chaldorum, et habitavit in
Charan. Et inde, postquam mortuus est pater ejus, transtulit illum in terram
istam, in qua nunc vos habitatis. 5 Et non dedit illi hreditatem in ea, nec
passum pedis : sed repromisit dare illi eam in possessionem, et semini ejus
post ipsum, cum non haberet filium. 6 Locutus est autem ei Deus : Quia erit
semen ejus accola in terra aliena, et servituti eos subjicient, et male
tractabunt eos annis quadringentis : 7 et gentem cui servierint, judicabo ego,
dixit Dominus : et post hc exibunt, et servient mihi in loco isto. 8 Et dedit
illi testamentum circumcisionis : et sic genuit Isaac, et circumcidit eum die
octavo : et Isaac, Jacob : et Jacob, duodecim patriarchas. 9 Et patriarch
mulantes, Joseph vendiderunt in gyptum : et erat Deus cum eo, 10 et
eripuit eum ex omnibus tribulationibus ejus, et dedit ei gratiam et
sapientiam in conspectu pharaonis regis gypti : et constituit eum
prpositum super gyptum, et super omnem domum suam. 11 Venit autem
fames in universam gyptum et Chanaan, et tribulatio magna : et non
inveniebant cibos patres nostri. 12 Cum audisset autem Jacob esse
frumentum in gypto, misit patres nostros primum : 13 et in secundo
cognitus est Joseph a fratribus suis, et manifestatum est Pharaoni genus
ejus. 14 Mittens autem Joseph, accersivit Jacob patrem suum et omnem
cognationem suam, in animabus septuaginta quinque. 15 Et descendit Jacob
in gyptum : et defunctus est ipse, et patres nostri. 16 Et translati sunt in
Sichem, et positi sunt in sepulchro, quod emit Abraham pretio argenti a
filiis Hemor filii Sichem.
17
Cum autem appropinquaret tempus promissionis quam confessus erat

Deus Abrah, crevit populus, et multiplicatus est in gypto, 18 quoadusque
surrexit alius rex in gypto, qui non sciebat Joseph. 19 Hic circumveniens
genus nostrum, afflixit patres nostros ut exponerent infantes suos, ne
vivificarentur. 20 Eodem tempore natus est Moyses, et fuit gratus Deo : qui
1671/1834
nutritus est tribus mensibus in domo patris sui. 21 Exposito autem illo,
sustulit eum filia Pharaonis, et nutrivit eum sibi in filium. 22 Et eruditus est
Moyses omni sapientia gyptiorum, et erat potens in verbis et in operibus
suis. 23 Cum autem impleretur ei quadraginta annorum tempus, ascendit in
cor ejus ut visitaret fratres suos filios Isral. 24 Et cum vidisset quemdam
injuriam patientem, vindicavit illum, et fecit ultionem ei qui injuriam
sustinebat, percusso gyptio. 25 Existimabat autem intelligere fratres,
quoniam Deus per manum ipsius daret salutem illis : at illi non
intellexerunt. 26 Sequenti vero die apparuit illis litigantibus : et
reconciliabat eos in pace, dicens : Viri, fratres estis : ut quid nocetis
alterutrum ? 27 Qui autem injuriam faciebat proximo, repulit eum, dicens :
Quis te constituit principem et judicem super nos ? 28 Numquid interficere
me tu vis, quemadmodum interfecisti heri gyptium ? 29 Fugit autem
Moyses in verbo isto : et factus est advena in terra Madian, ubi generavit
filios duos. 30 Et expletis annis quadraginta, apparuit illi in deserto montis
Sina angelus in igne flamm rubi. 31 Moyses autem videns, admiratus est
visum. Et accedente illo ut consideraret, facta est ad eum vox Domini,
dicens : 32 Ego sum Deus patrum tuorum, Deus Abraham, Deus Isaac, et
Deus Jacob. Tremefactus autem Moyses, non audebat considerare. 33 Dixit
autem illi Dominus : Solve calceamentum pedum tuorum : locus enim in
quo stas, terra sancta est. 34 Videns vidi afflictionem populi mei qui est in
gypto, et gemitum eorum audivi, et descendi liberare eos. Et nunc veni,
et mittam te in gyptum. 35 Hunc Moysen, quem negaverunt, dicentes :
Quis te constituit principem et judicem ? hunc Deus principem et
redemptorem misit, cum manu angeli qui apparuit illi in rubo. 36 Hic eduxit
illos faciens prodigia et signa in terra gypti, et in rubro mari, et in deserto
annis quadraginta. 37 Hic est Moyses, qui dixit filiis Isral : Prophetam
suscitabit vobis Deus de fratribus vestris, tamquam me : ipsum audietis.
38
Hic est qui fuit in ecclesia in solitudine cum angelo, qui loquebatur ei in
monte Sina, et cum patribus nostris : qui accepit verba vit dare nobis.
39
Cui noluerunt obedire patres nostri : sed repulerunt, et aversi sunt
cordibus suis in gyptum, 40 dicentes ad Aaron : Fac nobis deos qui
prcedant nos : Moyses enim hic, qui eduxit nos de terra gypti, nescimus
quid factum sit ei. 41 Et vitulum fecerunt in diebus illis, et obtulerunt
hostiam simulacro, et ltabantur in operibus manuum suarum. 42 Convertit
autem Deus, et tradidit eos servire militi cli, sicut scriptum est in libro
prophetarum :
Numquid victimas et hostias obtulistis mihi
annis quadraginta in deserto, domus Isral ?
43
Et suscepistis tabernaculum Moloch,
et sidus dei vestri Rempham,
figuras quas fecistis adorare eas :
et transferam vos trans Babylonem.
1672/1834
44
Tabernaculum testimonii fuit cum patribus nostris in deserto, sicut

disposuit illis Deus loquens ad Moysen, ut faceret illud secundum formam
quam viderat. 45 Quod et induxerunt, suscipientes patres nostri cum Jesu in
possessionem gentium quas expulit Deus a facie patrum nostrorum, usque
in diebus David, 46 qui invenit gratiam ante Deum, et petiit ut inveniret
tabernaculum Deo Jacob. 47 Salomon autem dificavit illi domum. 48 Sed
non Excelsus in manufactis habitat, sicut propheta dicit :
49
Clum mihi sedes est :
terra autem scabellum pedum meorum.
Quam domum dificabitis mihi ? dicit Dominus :
aut quis locus requietionis me est ?
50
Nonne manus mea fecit hc omnia ?
51
Dura cervice, et incircumcisis cordibus et auribus, vos semper Spiritui
Sancto resistitis : sicut patres vestri, ita et vos. 52 Quem prophetarum non
sunt persecuti patres vestri ? et occiderunt eos qui prnuntiabant de
adventu Justi, cujus vos nunc proditores et homicid fuistis : 53 qui
accepistis legem in dispositione angelorum, et non custodistis.
54
Audientes autem hc, dissecabantur cordibus suis, et stridebant dentibus

in eum. 55 Cum autem esset plenus Spiritu Sancto, intendens in clum,
vidit gloriam Dei, et Jesum stantem a dextris Dei. Et ait : Ecce video clos
apertos, et Filium hominis stantem a dextris Dei. 56 Exclamantes autem
voce magna continuerunt aures suas, et impetum fecerunt unanimiter in
eum. 57 Et ejicientes eum extra civitatem, lapidabant : et testes deposuerunt
vestimenta sua secus pedes adolescentis qui vocabatur Saulus. 58 Et
lapidabant Stephanum invocantem, et dicentem : Domine Jesu, suscipe
spiritum meum. 59 Positis autem genibus, clamavit voce magna, dicens :
Domine, ne statuas illis hoc peccatum. Et cum hoc dixisset, obdormivit in
Domino. Saulus autem erat consentiens neci ejus.
Cap. 8 1 Facta est autem in illa die persecutio magna in ecclesia qu
erat Jerosolymis, et omnes dispersi sunt per regiones Jud et Samari
prter Apostolos. 2 Curaverunt autem Stephanum viri timorati, et fecerunt
planctum magnum super eum. 3 Saulus autem devastabat ecclesiam per
domos intrans, et trahens viros ac mulieres, tradebat in custodiam.
4
Igitur qui dispersi erant pertransibant, evangelizantes verbum Dei.

Philippus autem descendens in civitatem Samari, prdicabant illis
Christum. 6 Intendebant autem turb his qu a Philippo dicebantur,
unanimiter audientes, et videntes signa qu faciebat. 7 Multi enim eorum
qui habebant spiritus immundos, clamantes voce magna exibant. Multi
autem paralytici et claudi curati sunt. 8 Factum est ergo gaudium magnum
in illa civitate. 9 Vir autem quidam nomine Simon, qui ante fuerat in
5
1673/1834
civitate magnus, seducens gentem Samari, dicens se esse aliquem

magnum : 10 cui auscultabant omnes a minimo usque ad maximum,
dicentes : Hic est virtus Dei, qu vocatur magna. 11 Attendebant autem
eum : propter quod multo tempore magiis suis dementasset eos. 12 Cum
vero credidissent Philippo evangelizanti de regno Dei, in nomine Jesu
Christi baptizabantur viri ac mulieres. 13 Tunc Simon et ipse credidit : et
cum baptizatus esset, adhrebat Philippo. Videns etiam signa et virtutes
maximas fieri, stupens admirabatur.
14
Cum autem audissent Apostoli qui erant Jerosolymis, quod recepisset

Samaria verbum Dei, miserunt ad eos Petrum et Joannem. 15 Qui cum
venissent, oraverunt pro ipsis ut acciperent Spiritum Sanctum : 16 nondum
enim in quemquam illorum venerat, sed baptizati tantum erant in nomine
Domini Jesu. 17 Tunc imponebant manus super illos, et accipiebant
Spiritum Sanctum. 18 Cum vidisset autem Simon quia per impositionem
manus Apostolorum daretur Spiritus Sanctus, obtulit eis pecuniam,
19
dicens : Date et mihi hanc potestatem, ut cuicumque imposuero manus,
accipiat Spiritum Sanctum. Petrus autem dixit ad eum : 20 Pecunia tua
tecum sit in perditionem : quoniam donum Dei existimasti pecunia
possideri. 21 Non est tibi pars neque sors in sermone isto : cor enim tuum
non est rectum coram Deo. 22 Pnitentiam itaque age ab hac nequitia tua :
et roga Deum, si forte remittatur tibi hc cogitatio cordis tui. 23 In felle
enim amaritudinis, et obligatione iniquitatis, video te esse. 24 Respondens
autem Simon, dixit : Precamini vos pro me ad Dominum, ut nihil veniat
super me horum qu dixistis. 25 Et illi quidem testificati, et locuti verbum
Domini, redibant Jerosolymam, et multis regionibus Samaritanorum
evangelizabant.
26
Angelus autem Domini locutus est ad Philippum, dicens : Surge, et vade

contra meridianum, ad viam qu descendit ab Jerusalem in Gazam : hc
est deserta. 27 Et surgens abiit. Et ecce vir thiops, eunuchus, potens
Candacis regin thiopum, qui erat super omnes gazas ejus, venerat
adorare in Jerusalem : 28 et revertebatur sedens super currum suum,
legensque Isaiam prophetam. 29 Dixit autem Spiritus Philippo : Accede, et
adjunge te ad currum istum. 30 Accurrens autem Philippus, audivit eum
legentem Isaiam prophetam, et dixit : Putasne intelligis qu legis ? 31 Qui
ait : Et quomodo possum, si non aliquis ostenderit mihi ? Rogavitque
Philippum ut ascenderet, et sederet secum. 32 Locus autem Scriptur quem
legebat, erat hic :
Tamquam ovis ad occisionem ductus est :
et sicut agnus coram tondente se, sine voce,
sic non aperuit os suum.
33
In humilitate judicium ejus sublatum est.
1674/1834
Generationem ejus quis enarrabit ?

quoniam tolletur de terra vita ejus.
34
Respondens autem eunuchus Philippo, dixit : Obsecro te, de quo
propheta dicit hoc ? de se, an de alio aliquo ? 35 Aperiens autem Philippus
os suum, et incipiens a Scriptura ista, evangelizavit illi Jesum. 36 Et dum
irent per viam, venerunt ad quamdam aquam : et ait eunuchus : Ecce aqua :
quid prohibet me baptizari ? 37 Dixit autem Philippus : Si credis ex toto
corde, licet. Et respondens ait : Credo Filium Dei esse Jesum Christum.
38
Et jussit stare currum : et descenderunt uterque in aquam, Philippus et
eunuchus, et baptizavit eum. 39 Cum autem ascendissent de aqua, Spiritus
Domini rapuit Philippum, et amplius non vidit eum eunuchus. Ibat autem
per viam suam gaudens. 40 Philippus autem inventus est in Azoto, et
pertransiens evangelizabat civitatibus cunctis, donec veniret Csaream.
Cap. 9 1 Saulus autem adhuc spirans minarum et cdis in discipulos
Domini, accessit ad principem sacerdotum, 2 et petiit ab eo epistolas in
Damascum ad synagogas : ut si quos invenisset hujus vi viros ac
mulieres, vinctos perduceret in Jerusalem.
3
Et cum iter faceret, contigit ut appropinquaret Damasco : et subito

circumfulsit eum lux de clo. 4 Et cadens in terram audivit vocem dicentem
sibi : Saule, Saule, quid me persequeris ? 5 Qui dixit : Quis es, domine ? Et
ille : Ego sum Jesus, quem tu persequeris : durum est tibi contra stimulum
calcitrare. 6 Et tremens ac stupens dixit : Domine, quid me vis facere ? 7 Et
Dominus ad eum : Surge, et ingredere civitatem, et ibi dicetur tibi quid te
oporteat facere. Viri autem illi qui comitabantur cum eo, stabant stupefacti,
audientes quidem vocem, neminem autem videntes. 8 Surrexit autem Saulus
de terra, apertisque oculis nihil videbat. Ad manus autem illum trahentes,
introduxerunt Damascum. 9 Et erat ibi tribus diebus non videns, et non
manducavit, neque bibit.
10
Erat autem quidam discipulus Damasci, nomine Ananias : et dixit ad

illum in visu Dominus : Anania. At ille ait : Ecce ego, Domine. 11 Et
Dominus ad eum : Surge, et vade in vicum qui vocatur Rectus : et qure in
domo Jud Saulum nomine Tarsensem : ecce enim orat. 12 (Et vidit virum
Ananiam nomine, intrountem, et imponentem sibi manus ut visum
recipiat.) 13 Respondit autem Ananias : Domine, audivi a multis de viro
hoc, quanta mala fecerit sanctis tuis in Jerusalem : 14 et hic habet
potestatem a principibus sacerdotum alligandi omnes qui invocant nomen
tuum. 15 Dixit autem ad eum Dominus : Vade, quoniam vas electionis est
mihi iste, ut portet nomen meum coram gentibus, et regibus, et filiis Isral.
16
Ego enim ostendam illi quanta oporteat eum pro nomine meo pati.
1675/1834
17
Et abiit Ananias, et introivit in domum : et imponens ei manus, dixit :

Saule frater, Dominus misit me Jesus, qui apparuit tibi in via qua veniebas,
ut videas, et implearis Spiritu Sancto. 18 Et confestim ceciderunt ab oculis
ejus tamquam squam, et visum recepit : et surgens baptizatus est. 19 Et
cum accepisset cibum, confortatus est.
Fuit autem cum discipulis qui erant Damasci per dies aliquot. 20 Et continuo
in synagogis prdicabat Jesum, quoniam hic est Filius Dei. 21 Stupebant
autem omnes qui audiebant, et dicebant : Nonne hic est qui expugnabat in
Jerusalem eos qui invocabant nomen istud : et huc ad hoc venit, ut vinctos
illos duceret ad principes sacerdotum ? 22 Saulus autem multo magis
convalescebat, et confundebat Judos qui habitabant Damasci, affirmans
quoniam hic est Christus. 23 Cum autem implerentur dies multi, consilium
fecerunt in unum Judi ut eum interficerent. 24 Not autem fact sunt
Saulo insidi eorum. Custodiebant autem et portas die ac nocte, ut eum
interficerent. 25 Accipientes autem eum discipuli nocte, per murum
dimiserunt eum, submittentes in sporta.
26
Cum autem venisset in Jerusalem, tentabat se jungere discipulis, et

omnes timebant eum, non credentes quod esset discipulus. 27 Barnabas
autem apprehensum illum duxit ad Apostolos : et narravit illis quomodo in
via vidisset Dominum, et quia locutus est ei, et quomodo in Damasco
fiducialiter egerit in nomine Jesu. 28 Et erat cum illis intrans et exiens in
Jerusalem, et fiducialiter agens in nomine Domini. 29 Loquebatur quoque
gentibus, et disputabat cum Grcis : illi autem qurebant occidere eum.
30
Quod cum cognovissent fratres, deduxerunt eum Csaream, et

dimiserunt Tarsum. 31 Ecclesia quidem per totam Judam, et Galilam, et
Samariam habebat pacem, et dificabatur ambulans in timore Domini, et
consolatione Sancti Spiritus replebatur.
32
Factum est autem, ut Petrus dum pertransiret universos, deveniret ad

sanctos qui habitabant Lydd. 33 Invenit autem ibi hominem quemdam,
nomine neam, ab annis octo jacentem in grabato, qui erat paralyticus.
34
Et ait illi Petrus : nea, sanat te Dominus Jesus Christus : surge, et
sterne tibi. Et continuo surrexit. 35 Et viderunt eum omnes qui habitabant
Lydd et Saron : qui conversi sunt ad Dominum.
36
In Joppe autem fuit qudam discipula, nomine Tabitha, qu interpretata

dicitur Dorcas. Hc erat plena operibus bonis et eleemosynis quas faciebat.
37
Factum est autem in diebus illis ut infirmata moreretur. Quam cum
lavissent, posuerunt eam in cnaculo. 38 Cum autem prope esset Lydda ad
Joppen, discipuli, audientes quia Petrus esset in ea, miserunt duos viros ad
1676/1834
eum, rogantes : Ne pigriteris venire ad nos. 39 Exsurgens autem Petrus,

venit cum illis. Et cum advenisset, duxerunt illum in cnaculum : et
circumsteterunt illum omnes vidu flentes, et ostendentes ei tunicas et
vestes quas faciebat illis Dorcas. 40 Ejectis autem omnibus foras, Petrus
ponens genua oravit : et conversus ad corpus, dixit : Tabitha, surge. At illa
aperuit oculos suos : et viso Petro, resedit. 41 Dans autem illi manum, erexit
eam. Et cum vocasset sanctos et viduas, assignavit eam vivam. 42 Notum
autem factum est per universam Joppen : et crediderunt multi in Domino.
43
Factum est autem ut dies multos moraretur in Joppe, apud Simonem
quemdam coriarium.
Cap. 10 1 Vir autem quidam erat in Csarea, nomine Cornelius,
centurio cohortis qu dicitur Italica, 2 religiosus, ac timens Deum cum
omni domo sua, faciens eleemosynas multas plebi, et deprecans Deum
semper. 3 Is vidit in visu manifeste, quasi hora diei nona, angelum Dei
intrountem ad se, et dicentem sibi : Corneli. 4 At ille intuens eum, timore
correptus, dixit : Quid est, domine ? Dixit autem illi : Orationes tu et
eleemosyn tu ascenderunt in memoriam in conspectu Dei. 5 Et nunc
mitte viros in Joppen, et accersi Simonem quemdam, qui cognominatur
Petrus : 6 hic hospitatur apud Simonem quemdam coriarium, cujus est
domus juxta mare : hic dicet tibi quid te oporteat facere. 7 Et cum
discessisset angelus qui loquebatur illi, vocavit duos domesticos suos, et
militem metuentem Dominum ex his qui illi parebant. 8 Quibus cum
narrasset omnia, misit illos in Joppen.
9
Postera autem die, iter illis facientibus, et appropinquantibus civitati,

ascendit Petrus in superiora ut oraret circa horam sextam. 10 Et cum
esuriret, voluit gustare. Parantibus autem illis, cecidit super eum mentis
excessus : 11 et vidit clum apertum, et descendens vas quoddam, velut
linteum magnum, quatuor initiis submitti de clo in terram, 12 in quo erant
omnia quadrupedia, et serpentia terr, et volatilia cli. 13 Et facta est vox
ad eum : Surge, Petre : occide, et manduca. 14 Ait autem Petrus : Absit
Domine, quia numquam manducavi omne commune et immundum. 15 Et
vox iterum secundo ad eum : Quod Deus purificavit, tu commune ne
dixeris. 16 Hoc autem factum est per ter : et statim receptum est vas in
clum. 17 Et dum intra se hsitaret Petrus quidnam esset visio quam
vidisset, ecce viri qui missi erant a Cornelio, inquirentes domum Simonis
astiterunt ad januam. 18 Et cum vocassent, interrogabant, si Simon qui
cognominatur Petrus illic haberet hospitium. 19 Petro autem cogitante de
visione, dixit Spiritus ei : Ecce viri tres qurunt te. 20 Surge itaque,
descende, et vade cum eis nihil dubitans : quia ego misi illos.
21
Descendens autem Petrus ad viros, dixit : Ecce ego sum, quem quritis :
qu causa est, propter quam venistis ? 22 Qui dixerunt : Cornelius centurio,
1677/1834
vir justus et timens Deum, et testimonium habens ab universa gente

Judorum, responsum accepit ab angelo sancto accersire te in domum
suam, et audire verba abs te. 23 Introducens ergo eos, recepit hospitio.
Sequenti autem die, surgens profectus est cum illis, et quidam ex fratribus
ab Joppe comitati sunt eum.
24
Altera autem die introivit Csaream. Cornelius vero exspectabat illos,

convocatis cognatis suis et necessariis amicis. 25 Et factum est cum
introisset Petrus, obvius venit ei Cornelius, et procidens ad pedes ejus
adoravit. 26 Petrus vero elevavit eum, dicens : Surge : et ego ipse homo
sum. 27 Et loquens cum illo intravit, et invenit multos qui convenerant :
28
dixitque ad illos : Vos scitis quomodo abominatum sit viro Judo
conjungi aut accedere ad alienigenam : sed mihi ostendit Deus neminem
communem aut immundum dicere hominem. 29 Propter quod sine
dubitatione veni accersitus. Interrogo ergo, quam ob causam accersistis
me ? 30 Et Cornelius ait : A nudiusquarta die usque ad hanc horam, orans
eram hora nona in domo mea, et ecce vir stetit ante me in veste candida, et
ait : 31 Corneli, exaudita est oratio tua, et eleemosyn tu commemorat
sunt in conspectu Dei. 32 Mitte ergo in Joppen, et accersi Simonem qui
cognominatur Petrus : hic hospitatur in domo Simonis coriarii juxta mare.
33
Confestim ergo misi ad te : et tu benefecisti veniendo. Nunc ergo omnes
nos in conspectu tuo adsumus audire omnia qucumque tibi prcepta sunt
a Domino.
34
Aperiens autem Petrus os suum, dixit : In veritate comperi quia non est
personarum acceptor Deus ; 35 sed in omni gente qui timet eum, et operatur
justitiam, acceptus est illi. 36 Verbum misit Deus filiis Isral, annuntians
pacem per Jesum Christum (hic est omnium Dominus). 37 Vos scitis quod
factum est verbum per universam Judam : incipiens enim a Galila post
baptismum quod prdicavit Joannes, 38 Jesum a Nazareth : quomodo unxit
eum Deus Spiritu Sancto, et virtute, qui pertransiit benefaciendo, et
sanando omnes oppressos a diabolo, quoniam Deus erat cum illo. 39 Et nos
testes sumus omnium qu fecit in regione Judorum, et Jerusalem, quem
occiderunt suspendentes in ligno. 40 Hunc Deus suscitavit tertia die, et dedit
eum manifestum fieri, 41 non omni populo, sed testibus prordinatis a Deo :
nobis, qui manducavimus et bibimus cum illo postquam resurrexit a
mortuis. 42 Et prcepit nobis prdicare populo, et testificari, quia ipse est
qui constitutus est a Deo judex vivorum et mortuorum. 43 Huic omnes
prophet testimonium perhibent remissionem peccatorum accipere per
nomen ejus omnes qui credunt in eum.
44
Adhuc loquente Petro verba hc, cecidit Spiritus Sanctus super omnes
qui audiebant verbum. 45 Et obstupuerunt ex circumcisione fideles qui
1678/1834
venerant cum Petro, quia et in nationes gratia Spiritus Sancti effusa est.
46
Audiebant enim illos loquentes linguis, et magnificantes Deum. 47 Tunc
respondit Petrus : Numquid aquam quis prohibere potest ut non baptizentur
hi qui Spiritum Sanctum acceperunt sicut et nos ? 48 Et jussit eos baptizari
in nomine Domini Jesu Christi. Tunc rogaverunt eum ut maneret apud eos
aliquot diebus.
Cap. 11 1 Audierunt autem Apostoli et fratres qui erant in Juda,
quoniam et gentes receperunt verbum Dei. 2 Cum autem ascendisset Petrus
Jerosolymam, disceptabant adversus illum qui erant ex circumcisione,
3
dicentes : Quare introisti ad viros prputium habentes, et manducasti cum
illis ? 4 Incipiens autem Petrus exponebat illis ordinem, dicens : 5 Ego eram
in civitate Joppe orans, et vidi in excessu mentis visionem, descendens vas
quoddam velut linteum magnum quatuor initiis summitti de clo, et venit
usque ad me. 6 In quod intuens considerabam, et vidi quadrupedia terr, et
bestias, et reptilia, et volatilia cli. 7 Audivi autem et vocem dicentem
mihi : Surge, Petre : occide, et manduca. 8 Dixi autem : Nequaquam
Domine : quia commune aut immundum numquam introivit in os meum.
9
Respondit autem vox secundo de clo : Qu Deus mundavit, tu ne
commune dixeris. 10 Hoc autem factum est per ter : et recepta sunt omnia
rursum in clum. 11 Et ecce viri tres confestim astiterunt in domo in qua
eram, missi a Csarea ad me. 12 Dixit autem Spiritus mihi ut irem cum illis,
nihil hsitans. Venerunt autem mecum et sex fratres isti, et ingressi sumus
in domum viri. 13 Narravit autem nobis quomodo vidisset angelum in domo
sua, stantem et dicentem sibi : Mitte in Joppen, et accersi Simonem qui
cognominatur Petrus, 14 qui loquetur tibi verba in quibus salvus eris tu, et
universa domus tua. 15 Cum autem cpissem loqui, cecidit Spiritus Sanctus
super eos, sicut et in nos in initio. 16 Recordatus sum autem verbi Domini,
sicut dicebat : Joannes quidem baptizavit aqua, vos autem baptizabimini
Spiritu Sancto. 17 Si ergo eamdem gratiam dedit illis Deus, sicut et nobis
qui credidimus in Dominum Jesum Christum : ego quis eram, qui possem
prohibere Deum ? 18 His auditis, tacuerunt : et glorificaverunt Deum,
dicentes : Ergo et gentibus pnitentiam dedit Deus ad vitam.
19
Et illi quidem qui dispersi fuerant a tribulatione qu facta fuerat sub

Stephano, perambulaverunt usque Phnicen, et Cyprum, et Antiochiam,
nemini loquentes verbum, nisi solis Judis. 20 Erant autem quidam ex eis
viri Cyprii et Cyreni, qui cum introissent Antiochiam, loquebantur et ad
Grcos, annuntiantes Dominum Jesum. 21 Et erat manus Domini cum eis :
multusque numerus credentium conversus est ad Dominum. 22 Pervenit
autem sermo ad aures ecclesi qu erat Jerosolymis super istis : et
miserunt Barnabam usque ad Antiochiam. 23 Qui cum pervenisset, et
vidisset gratiam Dei, gavisus est : et hortabatur omnes in proposito cordis
1679/1834
permanere in Domino : 24 quia erat vir bonus, et plenus Spiritu Sancto, et

fide. Et apposita est multa turba Domino.
25
Profectus est autem Barnabas Tarsum, ut qureret Saulum : quem cum

invenisset, perduxit Antiochiam. 26 Et annum totum conversati sunt ibi in
ecclesia : et docuerunt turbam multam, ita ut cognominarentur primum
Antiochi discipuli, christiani. 27 In his autem diebus supervenerunt ab
Jerosolymis prophet Antiochiam : 28 et surgens unus ex eis nomine
Agabus, significabat per spiritum famem magnam futuram in universo orbe
terrarum, qu facta est sub Claudio. 29 Discipuli autem, prout quis habebat,
proposuerunt singuli in ministerium mittere habitantibus in Juda
fratribus : 30 quod et fecerunt, mittentes ad seniores per manus Barnab et
Sauli.
Cap. 12 1 Eodem autem tempore misit Herodes rex manus, ut
affligeret quosdam de ecclesia. 2 Occidit autem Jacobum fratrem Joannis
gladio. 3 Videns autem quia placeret Judis, apposuit ut apprehenderet et
Petrum. Erant autem dies Azymorum. 4 Quem cum apprehendisset, misit in
carcerem, tradens quatuor quaternionibus militum custodiendum, volens
post Pascha producere eum populo. 5 Et Petrus quidem servabatur in
carcere. Oratio autem fiebant sine intermissione ab ecclesia ad Deum pro
eo.
6
Cum autem producturus eum esset Herodes, in ipsa nocte erat Petrus
dormiens inter duos milites, vinctus catenis duabus : et custodes ante
ostium custodiebant carcerem. 7 Et ecce angelus Domini astitit, et lumen
refulsit in habitaculo : percussoque latere Petri, excitavit eum, dicens :
Surge velociter. Et ceciderunt caten de manibus ejus. 8 Dixit autem
angelus ad eum : Prcingere, et calcea te caligas tuas. Et fecit sic. Et dixit
illi : Circumda tibi vestimentum tuum, et sequere me. 9 Et exiens
sequebatur eum, et nesciebat quia verum est, quod fiebat per angelum :
existimabat autem se visum videre. 10 Transeuntes autem primam et
secundam custodiam, venerunt ad portam ferream, qu ducit ad civitatem :
qu ultro aperta est eis. Et exeuntes processerunt vicum unum : et continuo
discessit angelus ab eo.
11
Et Petrus ad se reversus, dixit : Nunc scio vere quia misit Dominus

angelum suum, et eripuit me de manu Herodis, et de omni exspectatione
plebis Judorum. 12 Consideransque venit ad domum Mari matris
Joannis, qui cognominatus est Marcus, ubi erant multi congregati, et
orantes. 13 Pulsante autem eo ostium janu, processit puella ad audiendum,
nomine Rhode. 14 Et ut cognovit vocem Petri, pr gaudio non aperuit
januam, sed intro currens nuntiavit stare Petrum ante januam. 15 At illi
1680/1834
dixerunt ad eam : Insanis. Illa autem affirmabat sic se habere. Illi autem
dicebant : Angelus ejus est. 16 Petrus autem perseverabat pulsans. Cum
autem aperuissent, viderunt eum, et obstupuerunt. 17 Annuens autem eis
manu ut tacerent, narravit quomodo Dominus eduxisset eum de carcere,
dixitque : Nuntiate Jacobo et fratribus hc. Et egressus abiit in alium
locum.
18
Facta autem die, erat non parva turbatio inter milites, quidnam factum
esset de Petro. 19 Herodes autem cum requisisset eum et non invenisset,
inquisitione facta de custodibus, jussit eos duci : descendensque a Juda in
Csaream, ibi commoratus est. 20 Erat autem iratus Tyriis et Sidoniis. At
illi unanimes venerunt ad eum, et persuaso Blasto, qui erat super cubiculum
regis, postulabant pacem, eo quod alerentur regiones eorum ab illo.
21
Statuto autem die Herodes vestitus veste regia sedit pro tribunali, et
concionabatur ad eos. 22 Populus autem acclamabat : Dei voces, et non
hominis. 23 Confestim autem percussit eum angelus Domini, eo quod non
dedisset honorem Deo : et consumptus a vermibus, expiravit. 24 Verbum
autem Domini crescebat, et multiplicabatur. 25 Barnabas autem et Saulus
reversi sunt ab Jerosolymis expleto ministerio assumpto Joanne, qui
cognominatus est Marcus.
Cap. 13 1 Erant autem in ecclesia qu erat Antiochi, prophet et
doctores, in quibus Barnabas, et Simon qui vocabatur Niger, et Lucius
Cyrenensis, et Manahen, qui erat Herodis Tetrarch collactaneus, et
Saulus. 2 Ministrantibus autem illis Domino, et jejunantibus, dixit illis
Spiritus Sanctus : Segregate mihi Saulum et Barnabam in opus ad quod
assumpsi eos. 3 Tunc jejunantes et orantes, imponentesque eis manus,
dimiserunt illos.
4
Et ipsi quidem missi a Spiritu Sancto abierunt Seleuciam : et inde

navigaverunt Cyprum. 5 Et cum venissent Salaminam, prdicabant verbum
Dei in synagogis Judorum. Habebant autem et Joannem in ministerio. 6 Et
cum perambulassent universam insulam usque Paphum, invenerunt
quemdam virum magum pseudoprophetam, Judum, cui nomen erat
Barjesu, 7 qui erat cum proconsule Sergio Paulo viro prudente. Hic,
accersitis Barnaba et Saulo, desiderabat audire verbum Dei. 8 Resistebat
autem illis Elymas magus (sic enim interpretatur nomen ejus), qurens
avertere proconsulem a fide. 9 Saulus autem, qui et Paulus, repletus Spiritu
Sancto, intuens in eum, 10 dixit : O plene omni dolo et omni fallacia, fili
diaboli, inimice omnis justiti, non desinis subvertere vias Domini rectas.
11
Et nunc ecce manus Domini super te, et eris ccus, non videns solem
usque ad tempus. Et confestim cecidit in eum caligo et tenebr : et
circuiens qurebat qui ei manum daret. 12 Tunc proconsul cum vidisset
1681/1834
factum, credidit admirans super doctrina Domini.

13
Et cum a Papho navigassent Paulus et qui cum eo erant, venerunt Pergen

Pamphyli. Joannes autem discedens ab eis, reversus est Jerosolymam.
14
Illi vero pertranseuntes Pergen, venerunt Antiochiam Pisidi : et ingressi
synagogam die sabbatorum, sederunt. 15 Post lectionem autem legis et
prophetarum, miserunt principes synagog ad eos, dicentes : Viri fratres, si
quis est in vobis sermo exhortationis ad plebem, dicite.
16
Surgens autem Paulus, et manu silentium indicens, ait : Viri Isralit, et

qui timetis Deum, audite : 17 Deus plebis Isral elegit patres nostros, et
plebem exaltavit cum essent incol in terra gypti, et in brachio excelso
eduxit eos ex ea, 18 et per quadraginta annorum tempus mores eorum
sustinuit in deserto. 19 Et destruens gentes septem in terra Chanaan, sorte
distribuit eis terram eorum, 20 quasi post quadringentos et quinquaginta
annos : et post hc dedit judices, usque ad Samuel prophetam. 21 Et exinde
postulaverunt regem : et dedit illis Deus Saul filium Cis, virum de tribu
Benjamin, annis quadraginta : 22 et amoto illo, suscitavit illis David regem :
cui testimonium perhibens, dixit : Inveni David filium Jesse, virum
secundum cor meum, qui faciet omnes voluntates meas. 23 Hujus Deus ex
semine secundum promissionem eduxit Isral salvatorem Jesum,
24
prdicante Joanne ante faciem adventus ejus baptismum pnitenti
omni populo Isral. 25 Cum impleret autem Joannes cursum suum, dicebat :
Quem me arbitramini esse, non sum ego : sed ecce venit post me, cujus non
sum dignus calceamenta pedum solvere. 26 Viri fratres, filii generis
Abraham, et qui in vobis timent Deum, vobis verbum salutis hujus missum
est. 27 Qui enim habitabant Jerusalem, et principes ejus hunc ignorantes, et
voces prophetarum qu per omne sabbatum leguntur, judicantes
impleverunt, 28 et nullam causam mortis invenientes in eo, petierunt a
Pilato ut interficerent eum. 29 Cumque consummassent omnia qu de eo
scripta erant, deponentes eum de ligno, posuerunt eum in monumento.
30
Deus vero suscitavit eum a mortuis tertia die : qui visus est per dies
multos his 31 qui simul ascenderant cum eo de Galila in Jerusalem : qui
usque nunc sunt testes ejus ad plebem. 32 Et nos vobis annuntiamus eam,
qu ad patres nostros repromissio facta est : 33 quoniam hanc Deus
adimplevit filiis nostris resuscitans Jesum, sicut et in psalmo secundo
scriptum est : Filius meus es tu, ego hodie genui te. 34 Quod autem
suscitavit eum a mortuis, amplius jam non reversurum in corruptionem, ita
dixit : Quia dabo vobis sancta David fidelia. 35 Ideoque et alias dicit : Non
dabis sanctum tuum videre corruptionem. 36 David enim in sua generatione
cum administrasset, voluntati Dei dormivit : et appositus est ad patres suos,
et vidit corruptionem. 37 Quem vero Deus suscitavit a mortuis, non vidit
corruptionem. 38 Notum igitur sit vobis, viri fratres, quia per hunc vobis
1682/1834
remissio peccatorum annuntiatur, et ab omnibus quibus non potuistis in

lege Moysi justificari, 39 in hoc omnis qui credit, justificatur. 40 Videte ergo
ne superveniat vobis quod dictum est in prophetis :
41
Videte contemptores, et admiramini, et disperdimini :
quia opus operor ego in diebus vestris,
opus quod non credetis, si quis enarraverit vobis.
42
Exeuntibus autem illis rogabant ut sequenti sabbato loquerentur sibi
verba hc. 43 Cumque dimissa esset synagoga, secuti sunt multi Judorum,
et colentium advenarum, Paulum et Barnabam : qui loquentes suadebant eis
ut permanerent in gratia Dei.
44
Sequenti vero sabbato pene universa civitas convenit audire verbum Dei.
Videntes autem turbas Judi, repleti sunt zelo, et contradicebant his qu
a Paulo dicebantur, blasphemantes. 46 Tunc constanter Paulus et Barnabas
dixerunt : Vobis oportebat primum loqui verbum Dei : sed quoniam
repellitis illud, et indignos vos judicatis tern vit, ecce convertimur ad
gentes. 47 Sic enim prcepit nobis Dominus : Posui te in lucem gentium, ut
sis in salutem usque ad extremum terr. 48 Audientes autem gentes, gavis
sunt, et glorificabant verbum Domini : et crediderunt quotquot erant
prordinati ad vitam ternam. 49 Disseminabatur autem verbum Domini
per universam regionem. 50 Judi autem concitaverunt mulieres religiosas
et honestas, et primos civitatis, et excitaverunt persecutionem in Paulum et
Barnabam : et ejecerunt eos de finibus suis. 51 At illi excusso pulvere
pedum in eos, venerunt Iconium. 52 Discipuli quoque replebantur gaudio, et
Spiritu Sancto.
45
Cap. 14 1 Factum est autem Iconii, ut simul introirent in synagogam

Judorum, et loquerentur, ita ut crederet Judorum et Grcorum copiosa
multitudo. 2 Qui vero increduli fuerunt Judi, suscitaverunt et ad
iracundiam concitaverunt animas gentium adversus fratres. 3 Multo igitur
tempore demorati sunt, fiducialiter agentes in Domino, testimonium
perhibente verbo grati su, dante signa et prodigia fieri per manus eorum.
4
Divisa est autem multitudo civitatis : et quidam quidem erant cum Judis,
quidam vero cum Apostolis.
5
Cum autem factus esset impetus gentilium et Judorum cum principibus

suis, ut contumeliis afficerent, et lapidarent eos, 6 intelligentes confugerunt
ad civitates Lycaoni Lystram et Derben, et universam in circuitu
regionem, et ibi evangelizantes erant. 7 Et quidam vir Lystris infirmus
pedibus sedebat, claudus ex utero matris su, qui numquam ambulaverat.
8
Hic audivit Paulum loquentem. Qui intuitus eum, et videns quia fidem
haberet ut salvus fieret, 9 dixit magna voce : Surge super pedes tuos rectus.
Et exilivit, et ambulabat. 10 Turb autem cum vidissent quod fecerat
1683/1834
Paulus, levaverunt vocem suam lycaonice, dicentes : Dii similes facti

hominibus descenderunt ad nos. 11 Et vocabant Barnabam Jovem, Paulum
vero Mercurium : quoniam ipse erat dux verbi. 12 Sacerdos quoque Jovis,
qui erat ante civitatem, tauros et coronas ante januas afferens, cum populis
volebat sacrificare. 13 Quod ubi audierunt Apostoli, Barnabas et Paulus,
conscissis tunicis suis exilierunt in turbas, clamantes 14 et dicentes : Viri,
quid hc facitis ? et nos mortales sumus, similes vobis homines,
annuntiantes vobis ab his vanis converti ad Deum vivum, qui fecit clum,
et terram, et mare, et omnia qu in eis sunt : 15 qui in prteritis
generationibus dimisit omnes gentes ingredi vias suas. 16 Et quidem non
sine testimonio semetipsum reliquit benefaciens de clo, dans pluvias et
tempora fructifera, implens cibo et ltitia corda nostra. 17 Et hc dicentes,
vix sedaverunt turbas ne sibi immolarent. 18 Supervenerunt autem quidam
ab Antiochia et Iconio Judi : et persuasis turbis, lapidantesque Paulum,
traxerunt extra civitatem, existimantes eum mortuum esse.
19
Circumdantibus autem eum discipulis, surgens intravit civitatem, et
postera die profectus est cum Barnaba in Derben.
20
Cumque evangelizassent civitati illi, et docuissent multos, reversi sunt

Lystram, et Iconium, et Antiochiam, 21 confirmantes animas discipulorum,
exhortantesque ut permanerent in fide : et quoniam per multas tribulationes
oportet nos intrare in regnum Dei. 22 Et cum constituissent illis per singulas
ecclesias presbyteros, et orassent cum jejunationibus, commendaverunt eos
Domino, in quem crediderunt. 23 Transeuntesque Pisidiam, venerunt in
Pamphyliam, 24 et loquentes verbum Domini in Perge, descenderunt in
Attaliam : 25 et inde navigaverunt Antiochiam, unde erant traditi grati Dei
in opus quod compleverunt. 26 Cum autem venissent, et congregassent
ecclesiam, retulerunt quanta fecisset Deus cum illis, et quia aperuisset
gentibus ostium fidei. 27 Morati sunt autem tempus non modicum cum
discipulis.
Cap. 15 1 Et quidam descendentes de Juda docebant fratres : Quia
nisi circumcidamini secundum morem Moysi, non potestis salvari. 2 Facta
ergo seditione non minima Paulo et Barnab adversus illos, statuerunt ut
ascenderent Paulus et Barnabas, et quidam alii ex aliis ad Apostolos et
presbyteros in Jerusalem super hac qustione. 3 Illi ergo deducti ab ecclesia
pertransibant Phnicen et Samariam, narrantes conversionem gentium : et
faciebant gaudium magnum omnibus fratribus. 4 Cum autem venissent
Jerosolymam, suscepti sunt ab ecclesia, et ab Apostolis et senioribus,
annuntiantes quanta Deus fecisset cum illis. 5 Surrexerunt autem quidam de
hresi pharisorum, qui crediderunt, dicentes quia oportet circumcidi eos,
prcipere quoque servare legem Moysi. 6 Conveneruntque Apostoli et
seniores videre de verbo hoc. 7 Cum autem magna conquisitio fieret,
1684/1834
surgens Petrus dixit ad eos : Viri fratres, vos scitis quoniam ab antiquis
diebus Deus in nobis elegit, per os meum audire gentes verbum Evangelii
et credere. 8 Et qui novit corda Deus, testimonium perhibuit, dans illis
Spiritum Sanctum, sicut et nobis, 9 et nihil discrevit inter nos et illos, fide
purificans corda eorum. 10 Nunc ergo quid tentatis Deum, imponere jugum
super cervices discipulorum quod neque patres nostri, neque nos portare
potuimus ? 11 sed per gratiam Domini Jesu Christi credimus salvari,
quemadmodum et illi. 12 Tacuit autem omnis multitudo : et audiebant
Barnabam et Paulum narrantes quanta Deus fecisset signa et prodigia per
eos.
13
Et postquam tacuerunt, respondit Jacobus, dicens : Viri fratres, audite

me. 14 Simon narravit quemadmodum primum Deus visitavit sumere ex
gentibus populum nomini suo. 15 Et huic concordant verba prophetarum :
sicut scriptum est :
16
Post hc revertar,
et redificabo tabernaculum David quod decidit :
et diruta ejus redificabo,
et erigam illud :
17
ut requirant ceteri hominum Dominum,
et omnes gentes super quas invocatum est nomen meum,
dicit Dominus faciens hc.
18
Notum a sculo est Domino opus suum.
19
Propter quod ego judico non inquietari eos qui ex gentibus convertuntur
ad Deum, 20 sed scribere ad eos ut abstineant se a contaminationibus
simulacrorum, et fornicatione, et suffocatis, et sanguine. 21 Moyses enim a
temporibus antiquis habet in singulis civitatibus qui eum prdicent in
synagogis, ubi per omne sabbatum legitur.
22
Tunc placuit Apostolis et senioribus cum omni ecclesia eligere viros ex

eis, et mittere Antiochiam cum Paulo et Barnaba : Judam, qui
cognominabatur Barsabas, et Silam, viros primos in fratribus : 23 scribentes
per manus eorum : Apostoli et seniores fratres, his qui sunt Antiochi, et
Syri, et Cilici, fratribus ex gentibus, salutem. 24 Quoniam audivimus
quia quidam ex nobis exeuntes, turbaverunt vos verbis, evertentes animas
vestras, quibus non mandavimus, 25 placuit nobis collectis in unum eligere
viros, et mittere ad vos cum carissimis nostris Barnaba et Paulo,
26
hominibus qui tradiderunt animas suas pro nomine Domini nostri Jesu
Christi. 27 Misimus ergo Judam et Silam, qui et ipsi vobis verbis referent
eadem. 28 Visum est enim Spiritui Sancto et nobis nihil ultra imponere
vobis oneris quam hc necessaria : 29 ut abstineatis vos ab immolatis
simulacrorum, et sanguine, et suffocato, et fornicatione : a quibus
custodientes vos, bene agetis. Valete. 30 Illi ergo dimissi, descenderunt
1685/1834
Antiochiam : et congregata multitudine tradiderunt epistolam. 31 Quam cum

legissent, gavisi sunt super consolatione. 32 Judas autem et Silas, et ipsi
cum essent prophet, verbo plurimo consolati sunt fratres, et
confirmaverunt. 33 Facto autem ibi aliquanto tempore, dimissi sunt cum
pace a fratribus ad eos qui miserant illos. 34 Visum est autem Sil ibi
remanere : Judas autem solus abiit Jerusalem.
35
Paulus autem et Barnabas demorabantur Antiochi, docentes et

evangelizantes cum aliis pluribus verbum Domini. 36 Post aliquot autem
dies, dixit ad Barnabam Paulus : Revertentes visitemus fratres per universas
civitates in quibus prdicavimus verbum Domini, quomodo se habeant.
37
Barnabas autem volebat secum assumere et Joannem, qui
cognominabatur Marcus. 38 Paulus autem rogabat eum (ut qui discessisset
ab eis de Pamphylia, et non isset cum eis in opus) non debere recipi.
39
Facta est autem dissensio, ita ut discederent ab invicem, et Barnabas
quidem, assumpto Marco, navigaret Cyprum.
40
Paulus vero, electo Sila, profectus est, traditus grati Dei a fratribus.
Perambulabat autem Syriam et Ciliciam, confirmans ecclesias :
prcipiens custodire prcepta Apostolorum et seniorum.
41
Cap. 16 1 Pervenit autem Derben et Lystram. Et ecce discipulus

quidam erat ibi nomine Timotheus, filius mulieris Jud fidelis, patre
gentili. 2 Huic testimonium bonum reddebant qui in Lystris erant et Iconio
fratres. 3 Hunc voluit Paulus secum proficisci : et assumens circumcidit
eum propter Judos qui erant in illis locis. Sciebant enim omnes quod pater
ejus erat gentilis. 4 Cum autem pertransirent civitates, tradebant eis
custodiri dogmata qu erant decreta ab Apostolis et senioribus qui erant
Jerosolymis. 5 Et ecclesi quidem confirmabantur fide, et abundabunt
numero quotidie. 6 Transeuntes autem Phrygiam et Galati regionem,
vetati sunt a Spiritu Sancto loqui verbum Dei in Asia. 7 Cum venissent
autem in Mysiam, tentabant ire in Bithyniam : et non permisit eos Spiritus
Jesu. 8 Cum autem pertransissent Mysiam, descenderunt Troadem : 9 et
visio per noctem Paulo ostensa est : vir Macedo quidam erat stans et
deprecans eum, et dicens : Transiens in Macedoniam, adjuva nos.
10
Ut autem visum vidit, statim qusivimus proficisci in Macedoniam, certi

facti quod vocasset nos Deus evangelizare eis. 11 Navigantes autem a
Troade, recto cursu venimus Samothraciam, et sequenti die Neapolim : 12 et
inde Philippos, qu est prima partis Macedoni civitas, colonia. Eramus
autem in hac urbe diebus aliquot, conferentes. 13 Die autem sabbatorum
egressi sumus foras portam juxta flumen, ubi videbatur oratio esse : et
sedentes loquebamur mulieribus qu convenerant. 14 Et qudam mulier
1686/1834
nomine Lydia, purpuraria civitatis Thyatirenorum, colens Deum, audivit :

cujus Dominus aperuit cor intendere his qu dicebantur a Paulo. 15 Cum
autem baptizata esset, et domus ejus, deprecata est, dicens : Si judicastis me
fidelem Domino esse, introite in domum meam, et manete. Et cogit nos.
16
Factum est autem euntibus nobis ad orationem, puellam quamdam
habentem spiritum pythonem obviare nobis, qu qustum magnum
prstabat dominis suis divinando. 17 Hc subsecuta Paulum et nos,
clamabat dicens : Isti homines servi Dei excelsi sunt, qui annuntiant vobis
viam salutis. 18 Hoc autem faciebat multis diebus. Dolens autem Paulus, et
conversus, spiritui dixit : Prcipio tibi in nomine Jesu Christi exire ab ea.
Et exiit eadem hora. 19 Videntes autem domini ejus quia exivit spes qustus
eorum, apprehendentes Paulum et Silam, perduxerunt in forum ad
principes : 20 et offerentes eos magistratibus, dixerunt : Hi homines
conturbant civitatem nostram, cum sint Judi : 21 et annuntiant morem
quem non licet nobis suscipere neque facere, cum simus Romani.
22
Et cucurrit plebs adversus eos : et magistratus, scissis tunicis eorum,

jusserunt eos virgis cdi. 23 Et cum multas plagas eis imposuissent,
miserunt eos in carcerem, prcipientes custodi ut diligenter custodiret eos.
24
Qui cum tale prceptum accepisset, misit eos in interiorem carcerem, et
pedes eorum strinxit ligno. 25 Media autem nocte Paulus et Silas orantes,
laudabant Deum : et audiebant eos qui in custodia erant. 26 Subito vero
terrmotus factus est magnus, ita ut moverentur fundamenta carceris. Et
statim aperta sunt omnia ostia : et universorum vincula soluta sunt.
27
Expergefactus autem custos carceris, et videns januas apertas carceris,
evaginato gladio volebat se interficere, stimans fugisse vinctos.
28
Clamavit autem Paulus voce magna, dicens : Nihil tibi mali feceris :
universi enim hic sumus. 29 Petitoque lumine, introgressus est : et
tremefactus procidit Paulo et Sil ad pedes : 30 et producens eos foras, ait :
Domini, quid me oportet facere, ut salvus fiam ? 31 At illi dixerunt : Crede
in Dominum Jesum, et salvus eris tu, et domus tua. 32 Et locuti sunt ei
verbum Domini cum omnibus qui erant in domo ejus. 33 Et tollens eos in
illa hora noctis, lavit plagas eorum : et baptizatus est ipse, et omnis domus
ejus continuo. 34 Cumque perduxisset eos in domum suam, apposuit eis
mensam, et ltatus est cum omni domo sua credens Deo.
35
Et cum dies factus esset, miserunt magistratus lictores, dicentes : Dimitte

homines illos. 36 Nuntiavit autem custos carceris verba hc Paulo : Quia
miserunt magistratus ut dimittamini : nunc igitur exeuntes, ite in pace.
37
Paulus autem dixit eis : Csos nos publice, indemnatos homines
Romanos, miserunt in carcerem : et nunc occulte nos ejiciunt ? Non ita :
sed veniant, 38 et ipsi nos ejiciant. Nuntiaverunt autem magistratibus
lictores verba hc. Timueruntque audito quod Romani essent : 39 et
1687/1834
venientes deprecati sunt eos, et educentes rogabant ut egrederentur de urbe.

40
Exeuntes autem de carcere, introierunt ad Lydiam : et visis fratribus
consolati sunt eos, et profecti sunt.
Cap. 17 1 Cum autem perambulassent Amphipolim et Apolloniam,
venerunt Thessalonicam, ubi erat synagoga Judorum. 2 Secundum
consuetudinem autem Paulus introivit ad eos, et per sabbata tria disserebat
eis de Scripturis, 3 adaperiens et insinuans quia Christum oportuit pati, et
resurgere a mortuis : et quia hic est Jesus Christus, quem ego annuntio
vobis. 4 Et quidam ex eis crediderunt et adjuncti sunt Paulo et Sil : et de
colentibus gentilibusque multitudo magna, et mulieres nobiles non pauc.
5
Zelantes autem Judi, assumentesque de vulgo viros quosdam malos, et
turba facta, concitaverunt civitatem : et assistentes domui Jasonis
qurebant eos producere in populum. 6 Et cum non invenissent eos,
trahebant Jasonem et quosdam fratres ad principes civitatis, clamantes :
Quoniam hi qui urbem concitant, et huc venerunt, 7 quos suscepit Jason, et
hi omnes contra decreta Csaris faciunt, regem alium dicentes esse, Jesum.
8
Concitaverunt autem plebem et principes civitatis audientes hc. 9 Et
accepta satisfactione a Jasone et a ceteris, dimiserunt eos.
10
Fratres vero confestim per noctem dimiserunt Paulum et Silam in

Beram. Qui cum venissent, in synagogam Judorum introierunt. 11 Hi
autem erant nobiliores eorum qui sunt Thessalonic, qui susceperunt
verbum cum omni aviditate, quotidie scrutantes Scripturas, si hc ita se
haberent. 12 Et multi quidem crediderunt ex eis, et mulierum gentilium
honestarum, et viri non pauci. 13 Cum autem cognovissent in Thessalonica
Judi quia et Ber prdicatum est a Paulo verbum Dei, venerunt et illuc
commoventes, et turbantes multitudinem. 14 Statimque tunc Paulum
dimiserunt fratres, ut iret usque ad mare : Silas autem et Timotheus
remanserunt ibi.
15
Qui autem deducebant Paulum, perduxerunt eum usque Athenas, et

accepto mandato ab eo ad Silam et Timotheum ut quam celeriter venirent
ad illum, profecti sunt. 16 Paulus autem cum Athenis eos exspectaret,
incitabatur spiritus ejus in ipso, videns idololatri deditam civitatem.
17
Disputabat igitur in synagoga cum Judis et colentibus, et in foro, per
omnes dies ad eos qui aderant. 18 Quidam autem epicurei et stoici
philosophi disserebant cum eo, et quidam dicebant : Quid vult
seminiverbius hic dicere ? Alii vero : Novorum dmoniorum videtur
annuntiator esse : quia Jesum et resurrectionem annuntiabat eis.
19
Et apprehensum eum ad Areopagum duxerunt, dicentes : Possumus scire

qu est hc nova, qu a te dicitur, doctrina ? 20 nova enim qudam infers
1688/1834
auribus nostris : volumus ergo scire quidnam velint hc esse.

21
(Athenienses autem omnes, et adven hospites, ad nihil aliud vacabant
nisi aut dicere aut audire aliquid novi.) 22 Stans autem Paulus in medio
Areopagi, ait : Viri Athenienses, per omnia quasi superstitiosiores vos
video. 23 Prteriens enim, et videns simulacra vestra, inveni et aram in qua
scriptum erat : Ignoto Deo. Quod ergo ignorantes colitis, hoc ego annuntio
vobis. 24 Deus, qui fecit mundum, et omnia qu in eo sunt, hic cli et terr
cum sit Dominus, non in manufactis templis habitat, 25 nec manibus
humanis colitur indigens aliquo, cum ipse det omnibus vitam, et
inspirationem, et omnia : 26 fecitque ex uno omne genus hominum
inhabitare super universam faciem terr, definiens statuta tempora, et
terminos habitationis eorum, 27 qurere Deum si forte attrectent eum, aut
inveniant, quamvis non longe sit ab unoquoque nostrum. 28 In ipso enim
vivimus, et movemur, et sumus : sicut et quidam vestrorum potarum
dixerunt : Ipsius enim et genus sumus. 29 Genus ergo cum simus Dei, non
debemus stimare auro, aut argento, aut lapidi, sculptur artis, et
cogitationis hominis, divinum esse simile. 30 Et tempora quidem hujus
ignoranti despiciens Deus, nunc annuntiat hominibus ut omnes ubique
pnitentiam agant, 31 eo quod statuit diem in quo judicaturus est orbem in
quitate, in viro in quo statuit, fidem prbens omnibus, suscitans eum a
mortuis. 32 Cum audissent autem resurrectionem mortuorum, quidam
quidem irridebant, quidam vero dixerunt : Audiemus te de hoc iterum.
33
Sic Paulus exivit de medio eorum. 34 Quidam vero viri adhrentes ei,
crediderunt : in quibus et Dionysius Areopagita, et mulier nomine Damaris,
et alii cum eis.
Cap. 18 1 Post hc egressus ab Athenis, venit Corinthum : 2 et
inveniens quemdam Judum nomine Aquilam, Ponticum genere, qui nuper
venerat ab Italia, et Priscillam uxorem ejus (eo quod prcepisset Claudius
discedere omnes Judos a Roma), accessit ad eos. 3 Et quia ejusdem erat
artis, manebat apud eos, et operabatur. (Erant autem scenofactori artis.)
4
Et disputabat in synagoga per omne sabbatum, interponens nomen
Domini Jesu : suadebatque Judis et Grcis. 5 Cum venissent autem de
Macedonia Silas et Timotheus, instabat verbo Paulus, testificans Judis
esse Christum Jesum. 6 Contradicentibus autem eis, et blasphemantibus,
excutiens vestimenta sua, dixit ad eos : Sanguis vester super caput
vestrum : mundus ego : ex hoc ad gentes vadam. 7 Et migrans inde, intravit
in domum cujusdam, nomine Titi Justi, colentis Deum, cujus domus erat
conjuncta synagog. 8 Crispus autem archisynagogus credidit Domino cum
omni domo sua : et multi Corinthiorum audientes credebant, et
baptizabantur. 9 Dixit autem Dominus nocte per visionem Paulo : Noli
timere, sed loquere, et ne taceas : 10 propter quod ego sum tecum, et nemo
apponetur tibi ut noceat te : quoniam populus est mihi multus in hac
1689/1834
civitate. 11 Sedit autem ibi annum et sex menses, docens apud eos verbum
Dei.
12
Gallione autem proconsule Achai, insurrexerunt uno animo Judi in

Paulum, et adduxerunt eum ad tribunal, 13 dicentes : Quia contra legem hic
persuadet hominibus colere Deum. 14 Incipiente autem Paulo aperire os,
dixit Gallio ad Judos : Si quidem esset iniquum aliquid aut facinus
pessimum, o viri Judi, recte vos sustinerem. 15 Si vero qustiones sunt de
verbo, et nominibus, et lege vestra, vos ipsi videritis : judex ego horum
nolo esse. 16 Et minavit eos a tribunali. 17 Apprehendentes autem omnes
Sosthenem principem synagog, percutiebant eum ante tribunal : et nihil
eorum Gallioni cur erat.
18
Paulus vero cum adhuc sustinuisset dies multos fratribus valefaciens,

navigavit in Syriam (et cum eo Priscilla et Aquila), qui sibi totonderat in
Cenchris caput : habebat enim votum. 19 Devenitque Ephesum, et illos ibi
reliquit. Ipse vero ingressus synagogam, disputabat cum Judis.
20
Rogantibus autem eis ut ampliori tempore maneret, non consensit, 21 sed
valefaciens, et dicens : Iterum revertar ad vos, Deo volente : profectus est
ab Epheso. 22 Et descendens Csaream, ascendit, et salutavit ecclesiam, et
descendit Antiochiam.
23
Et facto ibi aliquanto tempore profectus est, perambulans ex ordine

Galaticam regionem, et Phrygiam, confirmans omnes discipulos. 24 Judus
autem quidam, Apollo nomine, Alexandrinus genere, vir eloquens, devenit
Ephesum, potens in scripturis. 25 Hic erat edoctus viam Domini : et fervens
spiritu loquebatur, et docebat diligenter ea qu sunt Jesu, sciens tantum
baptisma Joannis. 26 Hic ergo cpit fiducialiter agere in synagoga. Quem
cum audissent Priscilla et Aquila, assumpserunt eum, et diligentius
exposuerunt ei viam Domini. 27 Cum autem vellet ire Achaiam, exhortati
fratres, scripserunt discipulis ut susciperent eum. Qui cum venisset, contulit
multum his qui crediderant. 28 Vehementer enim Judos revincebat
publice, ostendens per Scripturas esse Christum Jesum.
Cap. 19 1 Factum est autem cum Apollo esset Corinthi, ut Paulus
peragratis superioribus partibus veniret Ephesum, et inveniret quosdam
discipulos : 2 dixitque ad eos : Si Spiritum Sanctum accepistis credentes ?
At illi dixerunt ad eum : Sed neque si Spiritus Sanctus est, audivimus. 3 Ille
vero ait : In quo ergo baptizati estis ? Qui dixerunt : In Joannis baptismate.
4
Dixit autem Paulus : Joannes baptizavit baptismo pnitenti populum,
dicens in eum qui venturus esset post ipsum ut crederent, hoc est, in Jesum.
5
His auditis, baptizati sunt in nomine Domini Jesu. 6 Et cum imposuisset
illis manus Paulus, venit Spiritus Sanctus super eos, et loquebantur linguis,
1690/1834
et prophetabant. 7 Erant autem omnes viri fere duodecim.

8
Introgressus autem synagogam, cum fiducia loquebatur per tres menses,

disputans et suadens de regno Dei. 9 Cum autem quidam indurarentur, et
non crederent, maledicentes viam Domini coram multitudine, discedens ab
eis, segregavit discipulos, quotidie disputans in schola tyranni cujusdam.
10
Hoc autem factum est per biennium, ita ut omnes qui habitabant in Asia
audirent verbum Domini, Judi atque gentiles. 11 Virtutesque non quaslibet
faciebat Deus per manum Pauli, 12 ita ut etiam super languidos deferrentur
a corpore ejus sudaria et semicinctia, et recedebant ab eis languores, et
spiritus nequam egrediebantur.
13
Tentaverunt autem quidam et de circumeuntibus Judis exorcistis

invocare super eos qui habebant spiritus malos nomen Domini Jesu,
dicentes : Adjuro vos per Jesum, quem Paulus prdicat. 14 Erant autem
quidam Judi, Scev principis sacerdotum septem filii, qui hoc faciebant.
15
Respondens autem spiritus nequam dixit eis : Jesum novi, et Paulum
scio : vos autem qui estis ? 16 Et insiliens in eos homo, in quo erat
dmonium pessimum, et dominatus amborum, invaluit contra eos, ita ut
nudi et vulnerati effugerent de domo illa. 17 Hoc autem notum factum est
omnibus Judis, atque gentilibus qui habitabant Ephesi : et cecidit timor
super omnes illos, et magnificabatur nomen Domini Jesu. 18 Multique
credentium veniebant, confitentes et annuntiantes actus suos. 19 Multi
autem ex eis, qui fuerant curiosa sectati, contulerunt libros, et
combusserunt coram omnibus : et computatis pretiis illorum, invenerunt
pecuniam denariorum quinquaginta millium. 20 Ita fortiter crescebat
verbum Dei, et confirmabatur.
21
His autem expletis, proposuit Paulus in Spiritu, transita Macedonia et

Achaia, ire Jerosolymam, dicens : Quoniam postquam fuero ibi, oportet me
et Romam videre. 22 Mittens autem in Macedoniam duos ex ministrantibus
sibi, Timotheum et Erastum, ipse remansit ad tempus in Asia. 23 Facta est
autem illo tempore turbatio non minima de via Domini. 24 Demetrius enim
quidam nomine, argentarius, faciens des argenteas Dian, prstabat
artificibus non modicum qustum : 25 quos convocans, et eos qui
hujusmodi erant opifices, dixit : Viri, scitis quia de hoc artificio est nobis
acquisitio : 26 et videtis et auditis quia non solum Ephesi, sed pene totius
Asi, Paulus hic suadens avertit multam turbam, dicens : Quoniam non
sunt dii, qui manibus fiunt. 27 Non solum autem hc periclitabitur nobis
pars in redargutionem venire, sed et magn Dian templum in nihilum
reputabitur, sed et destrui incipiet majestas ejus, quam tota Asia et orbis
colit. 28 His auditis, repleti sunt ira, et exclamaverunt dicentes : Magna
Diana Ephesiorum. 29 Et impleta est civitas confusione, et impetum
1691/1834
fecerunt uno animo in theatrum, rapto Gajo et Aristarcho Macedonibus,

comitibus Pauli. 30 Paulo autem volente intrare in populum, non
permiserunt discipuli. 31 Quidam autem et de Asi principibus, qui erant
amici ejus, miserunt ad eum rogantes ne se daret in theatrum : 32 alii autem
aliud clamabant. Erat enim ecclesia confusa : et plures nesciebant qua ex
causa convenissent. 33 De turba autem detraxerunt Alexandrum,
propellentibus eum Judis. Alexander autem manu silentio postulato,
volebat reddere rationem populo. 34 Quem ut cognoverunt Judum esse,
vox facta una est omnium, quasi per horas duas clamantium : Magna Diana
Ephesiorum. 35 Et cum sedasset scriba turbas, dixit : Viri Ephesii, quis enim
est hominum, qui nesciat Ephesiorum civitatem cultricem esse magn
Dian, Jovisque prolis ? 36 Cum ergo his contradici non possit, oportet vos
sedatos esse, et nihil temere agere. 37 Adduxistis enim homines istos, neque
sacrilegos, neque blasphemantes deam vestram. 38 Quod si Demetrius et qui
cum eo sunt artifices, habent adversus aliquem causam, conventus forenses
aguntur, et proconsules sunt : accusent invicem. 39 Si quid autem alterius rei
quritis, in legitima ecclesia poterit absolvi. 40 Nam et periclitamur argui
seditionis hodiern, cum nullus obnoxius sit de quo possimus reddere
rationem concursus istius. Et cum hc dixisset, dimisit ecclesiam.
Cap. 20 1 Postquam autem cessavit tumultus, vocatis Paulus
discipulis, et exhortatus eos, valedixit, et profectus est ut iret in
Macedoniam. 2 Cum autem perambulasset partes illas, et exhortatus eos
fuisset multo sermone, venit ad Grciam : 3 ubi cum fecisset menses tres,
fact sunt illi insidi a Judis navigaturo in Syriam : habuitque consilium
ut reverteretur per Macedoniam. 4 Comitatus est autem eum Sopater Pyrrhi
Berensis, Thessalonicensium vero Aristarchus, et Secundus, et Gajus
Derbeus, et Timotheus : Asiani vero Tychicus et Trophimus.
5
Hi cum prcessissent, sustinuerunt nos Troade : 6 nos vero navigavimus

post dies azymorum a Philippis, et venimus ad eos Troadem in diebus
quinque, ubi demorati sumus diebus septem. 7 Una autem sabbati cum
convenissemus ad frangendum panem, Paulus disputabat cum eis
profecturus in crastinum, protraxitque sermonem usque in mediam noctem.
8
Erant autem lampades copios in cnaculo, ubi eramus congregati.
9
Sedens autem quidam adolescens nomine Eutychus super fenestram, cum
mergeretur somno gravi, disputante diu Paulo, ductus somno cecidit de
tertio cnaculo deorsum, et sublatus est mortuus. 10 Ad quem cum
descendisset Paulus, incubuit super eum : et complexus dixit : Nolite
turbari, anima enim ipsius in ipso est. 11 Ascendens autem, frangensque
panem, et gustans, satisque allocutus usque in lucem, sic profectus est.
12
Adduxerunt autem puerum viventem, et consolati sunt non minime.
1692/1834
13
Nos autem ascendentes navem, navigavimus in Asson, inde suscepturi

Paulum : sic enim disposuerat ipse per terram iter facturus. 14 Cum autem
convenisset nos in Asson, assumpto eo, venimus Mitylenen. 15 Et inde
navigantes, sequenti die venimus contra Chium, et alia applicuimus
Samum, et sequenti die venimus Miletum. 16 Proposuerat enim Paulus
transnavigare Ephesum, ne qua mora illi fieret in Asia. Festinabat enim, si
possibile sibi esset, ut diem Pentecostes faceret Jerosolymis.
17
A Mileto autem mittens Ephesum, vocavit majores natu ecclesi. 18 Qui

cum venissent ad eum, et simul essent, dixit eis : Vos scitis a prima die qua
ingressus sum in Asiam, qualiter vobiscum per omne tempus fuerim,
19
serviens Domino cum omni humilitate, et lacrimis, et tentationibus, qu
mihi acciderunt ex insidiis Judorum : 20 quomodo nihil subtraxerim
utilium, quominus annuntiarem vobis et docerem vos, publice et per
domos, 21 testificans Judis atque gentilibus in Deum pnitentiam, et
fidem in Dominum nostrum Jesum Christum. 22 Et nunc ecce alligatus ego
spiritu, vado in Jerusalem : qu in ea ventura sint mihi, ignorans : 23 nisi
quod Spiritus Sanctus per omnes civitates mihi protestatur, dicens quoniam
vincula et tribulationes Jerosolymis me manent. 24 Sed nihil horum vereor :
nec facio animam meam pretiosiorem quam me, dummodo consummem
cursum meum, et ministerium verbi quod accepi a Domino Jesu, testificari
Evangelium grati Dei. 25 Et nunc ecce ego scio quia amplius non videbitis
faciem meam vos omnes, per quos transivi prdicans regnum Dei.
26
Quapropter contestor vos hodierna die, quia mundus sum a sanguine
omnium. 27 Non enim subterfugi, quominus annuntiarem omne consilium
Dei vobis. 28 Attendite vobis, et universo gregi, in quo vos Spiritus Sanctus
posuit episcopos regere ecclesiam Dei, quam acquisivit sanguine suo.
29
Ego scio quoniam intrabunt post discessionem meam lupi rapaces in vos,
non parcentes gregi. 30 Et ex vobisipsis exsurgent viri loquentes perversa, ut
abducant discipulos post se. 31 Propter quod vigilate, memoria retinentes
quoniam per triennium nocte et die non cessavi, cum lacrimis monens
unumquemque vestrum. 32 Et nunc commendo vos Deo, et verbo grati
ipsius, qui potens est dificare, et dare hreditatem in sanctificatis
omnibus. 33 Argentum, et aurum, aut vestem nullius concupivi, sicut 34 ipsi
scitis : quoniam ad ea qu mihi opus erant, et his qui mecum sunt,
ministraverunt manus ist. 35 Omnia ostendi vobis, quoniam sic laborantes,
oportet suscipere infirmos ac meminisse verbi Domini Jesu : quoniam ipse
dixit : Beatius est magis dare, quam accipere. 36 Et cum hc dixisset,
positis genibus suis oravit cum omnibus illis. 37 Magnus autem fletus factus
est omnium : et procumbentes super collum Pauli, osculabantur eum,
38
dolentes maxime in verbo quod dixerat, quoniam amplius faciem ejus
non essent visuri. Et deducebant eum ad navem.
1693/1834
Cap. 21 1 Cum autem factum esset ut navigaremus abstracti ab eis,

recto cursu venimus Coum, et sequenti die Rhodum, et inde Pataram. 2 Et
cum invenissemus navem transfretantem in Phnicen, ascendentes
navigavimus. 3 Cum apparuissemus autem Cypro, relinquentes eam ad
sinistram, navigavimus in Syriam, et venimus Tyrum : ibi enim navis
expositura erat onus. 4 Inventis autem discipulis, mansimus ibi diebus
septem : qui Paulo dicebant per Spiritum ne ascenderet Jerosolymam. 5 Et
expletis diebus, profecti ibamus, deducentibus nos omnibus cum uxoribus
et filiis usque foras civitatem : et positis genibus in littore, oravimus. 6 Et
cum valefecissemus invicem, ascendimus navem : illi autem redierunt in
sua. 7 Nos vero navigatione expleta a Tyro descendimus Ptolemaidam : et
salutatis fratribus, mansimus die una apud illos. 8 Alia autem die profecti,
venimus Csaream. Et intrantes domum Philippi evangelist, qui erat unus
de septem, mansimus apud eum. 9 Huic autem erant quatuor fili virgines
prophetantes.
10
Et cum moraremur per dies aliquot, supervenit quidam a Juda propheta,

nomine Agabus. 11 Is cum venisset ad nos, tulit zonam Pauli : et alligans
sibi pedes et manus, dixit : Hc dicit Spiritus Sanctus : Virum, cujus est
zona hc, sic alligabunt in Jerusalem Judi, et tradent in manus gentium.
12
Quod cum audissemus, rogabamus nos, et qui loci illius erant, ne
ascenderet Jerosolymam. 13 Tunc respondit Paulus, et dixit : Quid facitis
flentes, et affligentes cor meum ? Ego enim non solum alligari, sed et mori
in Jerusalem paratus sum propter nomen Domini Jesu. 14 Et cum ei suadere
non possemus, quievimus, dicentes : Domini voluntas fiat.
15
Post dies autem istos, prparati ascendebamus in Jerusalem. 16 Venerunt

autem et ex discipulis a Csarea nobiscum, adducentes secum apud quem
hospitaremur Mnasonem quemdam Cyprium, antiquum discipulum. 17 Et
cum venissemus Jerosolymam, libenter exceperunt nos fratres.
18
Sequenti autem die introibat Paulus nobiscum ad Jacobum, omnesque

collecti sunt seniores. 19 Quos cum salutasset, narrabat per singula qu
Deus fecisset in gentibus per ministerium ipsius. 20 At illi cum audissent,
magnificabant Deum, dixeruntque ei : Vides, frater, quot millia sunt in
Judis qui crediderunt, et omnes mulatores sunt legis. 21 Audierunt autem
de te quia discessionem doceas a Moyse eorum qui per gentes sunt
Judorum, dicens non debere eos circumcidere filios suos, neque
secundum consuetudinem ingredi. 22 Quid ergo est ? utique oportet
convenire multitudinem : audient enim te supervenisse. 23 Hoc ergo fac
quod tibi dicimus. Sunt nobis viri quatuor, votum habentes super se. 24 His
assumptis, sanctifica te cum illis, et impende in illis ut radant capita : et
scient omnes quia qu de te audierunt, falsa sunt, sed ambulas et ipse
1694/1834
custodiens legem. 25 De his autem qui crediderunt ex gentibus, nos

scripsimus judicantes ut abstineant se ab idolis immolato, et sanguine, et
suffocato, et fornicatione. 26 Tunc Paulus, assumptis viris, postera die
purificatus cum illis intravit in templum, annuntians expletionem dierum
purificationis, donec offerretur pro unoquoque eorum oblatio.
27
Dum autem septem dies consummarentur, hi qui de Asia erant Judi,

cum vidissent eum in templo, concitaverunt omnem populum, et injecerunt
ei manus, clamantes : 28 Viri Isralit, adjuvate : hic est homo qui adversus
populum, et legem, et locum hunc, omnes ubique docens, insuper et
gentiles induxit in templum, et violavit sanctum locum istum. 29 Viderant
enim Trophimum Ephesium in civitate cum ipso, quem stimaverunt
quoniam in templum introduxisset Paulus. 30 Commotaque est civitas tota,
et facta est concursio populi. Et apprehendentes Paulum, trahebant eum
extra templum : et statim claus sunt janu. 31 Qurentibus autem eum
occidere, nuntiatum est tribuno cohortis quia tota confunditur Jerusalem.
32
Qui statim, assumptis militibus et centurionibus, decurrit ad illos. Qui
cum vidissent tribunum et milites, cessaverunt percutere Paulum. 33 Tunc
accedens tribunus apprehendit eum, et jussit eum alligari catenis duabus : et
interrogabat quis esset, et quid fecisset. 34 Alii autem aliud clamabant in
turba. Et cum non posset certum cognoscere pr tumultu, jussit duci eum
in castra. 35 Et cum venisset ad gradus, contigit ut portaretur a militibus
propter vim populi. 36 Sequebatur enim multitudo populi, clamans : Tolle
eum. 37 Et cum cpisset induci in castra Paulus, dicit tribuno : Si licet mihi
loqui aliquid ad te ? Qui dixit : Grce nosti ? 38 nonne tu es gyptius, qui
ante hos dies tumultum concitasti, et eduxisti in desertum quatuor millia
virorum sicariorum ? 39 Et dixit ad eum Paulus : Ego homo sum quidem
Judus a Tarso Cilici, non ignot civitatis municeps. Rogo autem te,
permitte mihi loqui ad populum. 40 Et cum ille permisisset, Paulus stans in
gradibus annuit manu ad plebem, et magno silentio facto, allocutus est
lingua hebra, dicens :
Cap. 22 1 Viri fratres, et patres, audite quam ad vos nunc reddo
rationem. 2 Cum audissent autem quia hebra lingua loqueretur ad illos,
magis prstiterunt silentium. 3 Et dicit : Ego sum vir Judus, natus in
Tarso Cilici, nutritus autem in ista civitate, secus pedes Gamaliel eruditus
juxta veritatem patern legis, mulator legis, sicut et vos omnes estis
hodie : 4 qui hanc viam persecutus sum usque ad mortem, alligans et
tradens in custodias viros ac mulieres, 5 sicut princeps sacerdotum mihi
testimonium reddit, et omnes majores natu : a quibus et epistolas accipiens,
ad fratres Damascum pergebam, ut adducerem inde vinctos in Jerusalem ut
punirentur. 6 Factum est autem, eunte me, et appropinquante Damasco
media die, subito de clo circumfulsit me lux copiosa : 7 et decidens in
1695/1834
terram, audivi vocem dicentem mihi : Saule, Saule, quid me persequeris ?

8
Ego autem respondi : Quis es, domine ? Dixitque ad me : Ego sum Jesus
Nazarenus, quem tu persequeris. 9 Et qui mecum erant, lumen quidem
viderunt, vocem autem non audierunt ejus qui loquebatur mecum. 10 Et
dixi : Quid faciam, domine ? Dominus autem dixit ad me : Surgens vade
Damascum : et ibi tibi dicetur de omnibus qu te oporteat facere. 11 Et cum
non viderem pr claritate luminis illius, ad manum deductus a comitibus,
veni Damascum. 12 Ananias autem quidam vir secundum legem,
testimonium habens ab omnibus cohabitantibus Judis, 13 veniens ad me et
astans, dixit mihi : Saule frater, respice. Et ego eadem hora respexi in eum.
14
At ille dixit : Deus patrum nostrorum prordinavit te, ut cognosceres
voluntatem ejus, et videres justum, et audires vocem ex ore ejus : 15 quia
eris testis illius ad omnes homines eorum qu vidisti et audisti. 16 Et nunc
quid moraris ? Exsurge, et baptizare, et ablue peccata tua, invocato nomine
ipsius. 17 Factum est autem revertenti mihi in Jerusalem, et oranti in templo,
fieri me in stupore mentis, 18 et videre illum dicentem mihi : Festina, et exi
velociter ex Jerusalem : quoniam non recipient testimonium tuum de me.
19
Et ego dixi : Domine, ipsi sciunt quia ego eram concludens in carcerem,
et cdens per synagogas eos qui credebant in te : 20 et cum funderetur
sanguis Stephani testis tui, ego astabam, et consentiebam, et custodiebam
vestimenta interficientium illum. 21 Et dixit ad me : Vade, quoniam ego in
nationes longe mittam te. 22 Audiebant autem eum usque ad hoc verbum, et
levaverunt vocem suam, dicentes : Tolle de terra hujusmodi : non enim fas
est eum vivere.
23
Vociferantibus autem eis, et projicientibus vestimenta sua, et pulverem

jactantibus in arem, 24 jussit tribunus induci eum in castra, et flagellis
cdi, et torqueri eum, ut sciret propter quam causam sic acclamarent ei.
25
Et cum astrinxissent eum loris, dicit astanti sibi centurioni Paulus : Si
hominem Romanum et indemnatum licet vobis flagellare ? 26 Quo audito,
centurio accessit ad tribunum, et nuntiavit ei, dicens : Quid acturus es ? hic
enim homo civis Romanus est. 27 Accedens autem tribunus, dixit illi : Dic
mihi si tu Romanus es ? At ille dixit : Etiam. 28 Et respondit tribunus : Ego
multa summa civilitatem hanc consecutus sum. Et Paulus ait : Ego autem et
natus sum. 29 Protinus ergo discesserunt ab illo qui eum torturi erant.
Tribunus quoque timuit postquam rescivit, quia civis Romanus esset, et
quia alligasset eum. 30 Postera autem die volens scire diligentius qua ex
causa accusaretur a Judis, solvit eum, et jussit sacerdotes convenire, et
omne concilium : et producens Paulum, statuit inter illos.
Cap. 23 1 Intendens autem in concilium Paulus, ait : Viri fratres, ego
omni conscientia bona conversatus sum ante Deum usque in hodiernum
diem. 2 Princeps autem sacerdotum Ananias prcepit astantibus sibi
1696/1834
percutere os ejus. 3 Tunc Paulus dixit ad eum : Percutiet te Deus, paries

dealbate. Et tu sedens judicas me secundum legem, et contra legem jubes
me percuti ? 4 Et qui astabant dixerunt : Summum sacerdotem Dei
maledicis. 5 Dixit autem Paulus : Nesciebam, fratres, quia princeps est
sacerdotum. Scriptum est enim : Principem populi tui non maledices.
6
Sciens autem Paulus quia una pars esset sadducorum, et altera
pharisorum, exclamavit in concilio : Viri fratres, ego pharisus sum,
filius pharisorum : de spe et resurrectione mortuorum ego judicor. 7 Et
cum hc dixisset, facta est dissensio inter pharisos et sadducos, et soluta
est multitudo. 8 Sadduci enim dicunt non esse resurrectionem, neque
angelum, neque spiritum : pharisi autem utraque confitentur. 9 Factus est
autem clamor magnus. Et surgentes quidam pharisorum, pugnabant,
dicentes : Nihil mali invenimus in homine isto : quid si spiritus locutus est
ei, aut angelus ? 10 Et cum magna dissensio facta esset, timens tribunus ne
discerperetur Paulus ab ipsis, jussit milites descendere, et rapere eum de
medio eorum, ac deducere eum in castra.
11
Sequenti autem nocte assistens ei Dominus, ait : Constans esto : sicut

enim testificatus es de me in Jerusalem, sic te oportet et Rom testificari.
12
Facta autem die collegerunt se quidam ex Judis, et devoverunt, se
dicentes neque manducaturos, neque bibituros donec occiderent Paulum.
13
Erant autem plus quam quadraginta viri qui hanc conjurationem
fecerant : 14 qui accesserunt ad principes sacerdotum et seniores, et
dixerunt : Devotione devovimus nos nihil gustaturos, donec occidamus
Paulum. 15 Nunc ergo vos notum facite tribuno cum concilio, ut producat
illum ad vos, tamquam aliquid certius cognituri de eo. Nos vero priusquam
appropiet, parati sumus interficere illum. 16 Quod cum audisset filius
sororis Pauli insidias, venit, et intravit in castra, nuntiavitque Paulo.
17
Vocans autem Paulus ad se unum ex centurionibus, ait : Adolescentem
hunc perduc ad tribunum, habet enim aliquid indicare illi. 18 Et ille quidem
assumens eum duxit ad tribunum, et ait : Vinctus Paulus rogavit me hunc
adolescentem perducere ad te, habentem aliquid loqui tibi. 19 Apprehendens
autem tribunus manum illius, secessit cum eo seorsum, et interrogavit
illum : Quid est quod habes indicare mihi ? 20 Ille autem dixit : Judis
convenit rogare te ut crastina die producas Paulum in concilium, quasi
aliquid certius inquisituri sint de illo : 21 tu vero ne credideris illis :
insidiantur enim ei ex eis viri amplius quam quadraginta, qui se devoverunt
non manducare, neque bibere donec interficiant eum : et nunc parati sunt,
exspectantes promissum tuum. 22 Tribunus igitur dimisit adolescentem,
prcipiens ne cui loqueretur quoniam hc nota sibi fecisset.
23
Et vocatis duobus centurionibus, dixit illis : Parate milites ducentos ut

eant usque Csaream, et equites septuaginta, et lancearios ducentos a tertia
1697/1834
hora noctis, 24 et jumenta prparate ut imponentes Paulum, salvum

perducerent ad Felicem prsidem. 25 (Timuit enim ne forte raperent eum
Judi, et occiderent, et ipse postea calumniam sustineret, tamquam
accepturus pecuniam.) 26 Scribens epistolam continentem hc : Claudius
Lysias optimo prsidi Felici, salutem. 27 Virum hunc comprehensum a
Judis, et incipientem interfici ab eis, superveniens cum exercitu eripui,
cognito quia Romanus est. 28 Volensque scire causam quam objiciebant illi,
deduxi eum in concilium eorum. 29 Quem inveni accusari de qustionibus
legis ipsorum, nihil vero dignum morte aut vinculis habentem criminis.
30
Et cum mihi perlatum esset de insidiis quas paraverant illi, misi eum ad
te, denuntians et accusatoribus ut dicant apud te. Vale. 31 Milites ergo
secundum prceptum sibi assumentes Paulum, duxerunt per noctem in
Antipatridem. 32 Et postera die dimissis equitibus ut cum eo irent, reversi
sunt ad castra. 33 Qui cum venissent Csaream, et tradidissent epistolam
prsidi, statuerunt ante illum et Paulum. 34 Cum legisset autem, et
interrogasset de qua provincia esset, et cognoscens quia de Cilicia :
35
Audiam te, inquit, cum accusatores tui venerint. Jussitque in prtorio
Herodis custodiri eum.
Cap. 24 1 Post quinque autem dies descendit princeps sacerdotum
Ananias, cum senioribus quibusdam, et Tertullo quodam oratore, qui
adierunt prsidem adversus Paulum. 2 Et citato Paulo cpit accusare
Tertullus, dicens : Cum in multa pace agamus per te, et multa corrigantur
per tuam providentiam, 3 semper et ubique suscipimus, optime Felix, cum
omni gratiarum actione. 4 Ne diutius autem te protraham, oro, breviter
audias nos pro tua clementia. 5 Invenimus hunc hominem pestiferum, et
concitantem seditiones omnibus Judis in universo orbe, et auctorem
seditionis sect Nazarenorum : 6 qui etiam templum violare conatus est,
quem et apprehensum voluimus secundum legem nostram judicare.
7
Superveniens autem tribunus Lysias, cum vi magna eripuit eum de
manibus nostris, 8 jubens accusatores ejus ad te venire : a quo poteris ipse
judicans, de omnibus istis cognoscere, de quibus nos accusamus eum.
9
Adjecerunt autem et Judi, dicentes hc ita se habere. 10 Respondit autem
Paulus (annuente sibi prside dicere) : Ex multis annis te esse judicem
genti huic sciens, bono animo pro me satisfaciam. 11 Potes enim cognoscere
quia non plus sunt mihi dies quam duodecim, ex quo ascendi adorare in
Jerusalem : 12 et neque in templo invenerunt me cum aliquo disputantem,
aut concursum facientem turb, neque in synagogis, neque in civitate :
13
neque probare possunt tibi de quibus nunc me accusant. 14 Confiteor
autem hoc tibi, quod secundum sectam quam dicunt hresim, sic deservio
Patri et Deo meo, credens omnibus qu in lege et prophetis scripta sunt :
15
spem habens in Deum, quam et hi ipsi exspectant, resurrectionem
futuram justorum et iniquorum. 16 In hoc et ipse studeo sine offendiculo
1698/1834
conscientiam habere ad Deum et ad homines semper. 17 Post annos autem

plures eleemosynas facturus in gentem meam, veni, et oblationes, et vota,
18
in quibus invenerunt me purificatum in templo : non cum turba, neque
cum tumultu. 19 Quidam autem ex Asia Judi, quos oportebat apud te
prsto esse, et accusare si quid haberent adversum me : 20 aut hi ipsi dicant
si quid invenerunt in me iniquitatis cum stem in concilio, 21 nisi de una hac
solummodo voce qua clamavi inter eos stans : Quoniam de resurrectione
mortuorum ego judicor hodie a vobis.
22
Distulit autem illos Felix, certissime sciens de via hac, dicens : Cum
tribunus Lysias descenderit, audiam vos. 23 Jussitque centurioni custodire
eum, et habere requiem, nec quemquam de suis prohibere ministrare ei.
24
Post aliquot autem dies veniens Felix cum Drusilla uxore sua, qu erat
Juda, vocavit Paulum, et audivit ab eo fidem qu est in Christum Jesum.
25
Disputante autem illo de justitia, et castitate, et de judicio futuro,
tremefactus Felix, respondit : Quod nunc attinet, vade : tempore autem
opportuno accersam te : 26 simul et sperans quod pecunia ei daretur a Paulo,
propter quod et frequenter accersens eum, loquebatur cum eo. 27 Biennio
autem expleto, accepit successorem Felix Portium Festum. Volens autem
gratiam prstare Judis Felix, reliquit Paulum vinctum.
Cap. 25 1 Festus ergo cum venisset in provinciam, post triduum
ascendit Jerosolymam a Csarea. 2 Adieruntque eum principes sacerdotum
et primi Judorum adversus Paulum : et rogabant eum, 3 postulantes
gratiam adversus eum, ut juberet perduci eum in Jerusalem, insidias
tendentes ut interficerent eum in via. 4 Festus autem respondit servari
Paulum in Csarea : se autem maturius profecturum. 5 Qui ergo in vobis,
ait, potentes sunt, descendentes simul, si quod est in viro crimen, accusent
eum. 6 Demoratus autem inter eos dies non amplius quam octo aut decem,
descendit Csaream, et altera die sedit pro tribunali, et jussit Paulum
adduci. 7 Qui cum perductus esset, circumsteterunt eum, qui ab Jerosolyma
descenderant Judi, multas et graves causas objicientes, quas non poterant
probare : 8 Paulo rationem reddente : Quoniam neque in legem Judorum,
neque in templum, neque in Csarem quidquam peccavi. 9 Festus autem
volens gratiam prstare Judis, respondens Paulo, dixit : Vis Jerosolymam
ascendere, et ibi de his judicari apud me ? 10 Dixit autem Paulus : Ad
tribunal Csaris sto : ibi me oportet judicari : Judis non nocui, sicut tu
melius nosti. 11 Si enim nocui, aut dignum morte aliquid feci, non recuso
mori : si vero nihil est eorum qu hi accusant me, nemo potest me illis
donare. Csarem appello. 12 Tunc Festus cum concilio locutus, respondit :
Csarem appellasti ? ad Csarem ibis.
13
Et cum dies aliquot transacti essent, Agrippa rex et Bernice descenderunt
1699/1834
Csaream ad salutandum Festum. 14 Et cum dies plures ibi demorarentur,

Festus regi indicavit de Paulo, dicens : Vir quidam est derelictus a Felice
vinctus, 15 de quo cum essem Jerosolymis, adierunt me principes
sacerdotum et seniores Judorum, postulantes adversus illum
damnationem. 16 Ad quos respondi : Quia non est Romanis consuetudo
damnare aliquem hominem priusquam is qui accusatur prsentes habeat
accusatores, locumque defendendi accipiat ad abluenda crimina. 17 Cum
ergo huc convenissent sine ulla dilatione, sequenti die sedens pro tribunali,
jussi adduci virum. 18 De quo, cum stetissent accusatores, nullam causam
deferebant, de quibus ego suspicabar malum. 19 Qustiones vero quasdam
de sua superstitione habebant adversus eum, et de quodam Jesu defuncto,
quem affirmabat Paulus vivere. 20 Hsitans autem ego de hujusmodi
qustione, dicebam si vellet ire Jerosolymam, et ibi judicari de istis.
21
Paulo autem appellante ut servaretur ad Augusti cognitionem, jussi
servari eum, donec mittam eum ad Csarem. 22 Agrippa autem dixit ad
Festum : Volebam et ipse hominem audire. Cras, inquit, audies eum.
23
Altera autem die cum venisset Agrippa et Bernice cum multa ambitione,
et introissent in auditorium cum tribunis et viris principalibus civitatis,
jubente Festo, adductus est Paulus. 24 Et dicit Festus : Agrippa rex, et
omnes qui simul adestis nobiscum viri, videtis hunc de quo omnis
multitudo Judorum interpellavit me Jerosolymis, petentes et acclamantes
non oportere eum vivere amplius. 25 Ego vere comperi nihil dignum morte
eum admisisse. Ipso autem hoc appellante ad Augustum, judicavi mittere.
26
De quo quid certum scribam domino, non habeo. Propter quod produxi
eum ad vos, et maxime ad te, rex Agrippa, ut interrogatione facta habeam
quid scribam. 27 Sine ratione enim mihi videtur mittere vinctum, et causas
ejus non significare.
Cap. 26 1 Agrippa vero ad Paulum ait : Permittitur tibi loqui pro
temetipso. Tunc Paulus extenta manu cpit rationem reddere : 2 De
omnibus quibus accusor a Judis, rex Agrippa, stimo me beatum apud te
cum sim defensurus me hodie, 3 maxime te sciente omnia, et qu apud
Judos sunt consuetudines et qustiones : propter quod obsecro patienter
me audias. 4 Et quidem vitam meam a juventute, qu ab initio fuit in gente
mea in Jerosolymis, noverunt omnes Judi : 5 prscientes me ab initio (si
velint testimonium perhibere) quoniam secundum certissimam sectam
nostr religionis vixi pharisus. 6 Et nunc, in spe qu ad patres nostros
repromissionis facta est a Deo, sto judicio subjectus : 7 in quam duodecim
tribus nostr nocte ac die deservientes, sperant devenire. De qua spe
accusor a Judis, rex. 8 Quid incredibile judicatur apud vos, si Deus
mortuos suscitat ? 9 Et ego quidem existimaveram me adversus nomen Jesu
Nazareni debere multa contraria agere, 10 quod et feci Jerosolymis, et
multos sanctorum ego in carceribus inclusi, a principibus sacerdotum
1700/1834
potestate accepta : et cum occiderentur, detuli sententiam. 11 Et per omnes

synagogas frequenter puniens eos, compellebam blasphemare : et amplius
insaniens in eos, persequebar usque in exteras civitates. 12 In quibus dum
irem Damascum cum potestate et permissu principum sacerdotum, 13 die
media in via vidi, rex, de clo supra splendorem solis circumfulsisse me
lumen, et eos qui mecum simul erant. 14 Omnesque nos cum decidissemus
in terram, audivi vocem loquentem mihi hebraica lingua : Saule, Saule,
quid me persequeris ? durum est tibi contra stimulum calcitrare. 15 Ego
autem dixi : Quis es, domine ? Dominus autem dixit : Ego sum Jesus, quem
tu persequeris. 16 Sed exsurge, et sta super pedes tuos : ad hoc enim apparui
tibi, ut constituam te ministrum, et testem eorum qu vidisti, et eorum
quibus apparebo tibi, 17 eripiens te de populo et gentibus, in quas nunc ego
mitto te, 18 aperire oculos eorum, ut convertantur a tenebris ad lucem, et de
potestate Satan ad Deum, ut accipiant remissionem peccatorum, et sortem
inter sanctos, per fidem qu est in me. 19 Unde, rex Agrippa, non fui
incredulus clesti visioni : 20 sed his qui sunt Damasci primum, et
Jerosolymis, et in omnem regionem Jud, et gentibus, annuntiabam, ut
pnitentiam agerent, et converterentur ad Deum, digna pnitenti opera
facientes. 21 Hac ex causa me Judi, cum essem in templo, comprehensum
tentabant interficere. 22 Auxilio autem adjutus Dei usque in hodiernum
diem, sto, testificans minori atque majori, nihil extra dicens quam ea qu
prophet locuti sunt futura esse, et Moyses, 23 si passibilis Christus, si
primus ex resurrectione mortuorum, lumen annuntiaturus est populo et
gentibus. 24 Hc loquente eo, et rationem reddente, Festus magna voce
dixit : Insanis, Paule : mult te litter ad insaniam convertunt. 25 Et
Paulus : Non insanio, inquit, optime Feste, sed veritatis et sobrietatis verba
loquor. 26 Scit enim de his rex, ad quem et constanter loquor : latere enim
eum nihil horum arbitror. Neque enim in angulo quidquam horum gestum
est. 27 Credis, rex Agrippa, prophetis ? Scio quia credis. 28 Agrippa autem
ad Paulum : In modico suades me christianum fieri. 29 Et Paulus : Opto
apud Deum, et in modico et in magno, non tantum te, sed etiam omnes qui
audiunt hodie fieri tales, qualis et ego sum, exceptis vinculis his. 30 Et
exsurrexit rex, et prses, et Bernice, et qui assidebant eis. 31 Et cum
secessissent, loquebantur ad invicem, dicentes : Quia nihil morte aut
vinculis dignum quid fecit homo iste. 32 Agrippa autem Festo dixit : Dimitti
poterat homo hic, si non appellasset Csarem.
Cap. 27 1 Ut autem judicatum est navigare eum in Italiam, et tradi
Paulum cum reliquis custodiis centurioni nomine Julio cohortis August,
2
ascendentes navem Adrumetinam, incipientes navigare circa Asi loca,
sustulimus, perseverante nobiscum Aristarcho Macedone Thessalonicensi.
3
Sequenti autem die devenimus Sidonem. Humane autem tractans Julius
Paulum, permisit ad amicos ire, et curam sui agere. 4 Et inde cum
1701/1834
sustulissemus, subnavigavimus Cyprum, propterea quod essent venti

contrarii. 5 Et pelagus Cilici et Pamphyli navigantes, venimus Lystram,
qu est Lyci : 6 et ibi inveniens centurio navem Alexandrinam
navigantem in Italiam, transposuit nos in eam. 7 Et cum multis diebus tarde
navigaremus, et vix devenissemus contra Gnidum, prohibente nos vento,
adnavigavimus Cret juxta Salmonem : 8 et vix juxta navigantes, venimus
in locum quemdam qui vocatur Boniportus, cui juxta erat civitas Thalassa.
9
Multo autem tempore peracto, et cum jam non esset tuta navigatio eo
quod et jejunium jam prteriisset, consolabatur eos Paulus, 10 dicens eis :
Viri, video quoniam cum injuria et multo damno non solum oneris, et
navis, sed etiam animarum nostrarum incipit esse navigatio. 11 Centurio
autem gubernatori et nauclero magis credebat, quam his qu a Paulo
dicebantur. 12 Et cum aptus portus non esset ad hiemandum, plurimi
statuerunt consilium navigare inde, si quomodo possent, devenientes
Phnicen hiemare, portum Cret respicientem ad Africum et ad Corum.
13
Aspirante autem austro, stimantes propositum se tenere, cum
sustulissent de Asson, legebant Cretam.
14
Non post multum autem misit se contra ipsam ventus typhonicus, qui
vocatur Euroaquilo. 15 Cumque arrepta esset navis, et non posset conari in
ventum, data nave flatibus, ferebamur. 16 In insulam autem quamdam
decurrentes, qu vocatur Cauda, potuimus vix obtinere scapham. 17 Qua
sublata, adjutoriis utebantur, accingentes navem, timentes ne in Syrtim
inciderent, summisso vase sic ferebantur. 18 Valida autem nobis tempestate
jactatis, sequenti die jactum fecerunt : 19 et tertia die suis manibus
armamenta navis projecerunt. 20 Neque autem sole, neque sideribus
apparentibus per plures dies, et tempestate non exigua imminente, jam
ablata erat spes omnis salutis nostr. 21 Et cum multa jejunatio fuisset, tunc
stans Paulus in medio eorum, dixit : Oportebat quidem, o viri, audito me,
non tollere a Creta, lucrique facere injuriam hanc et jacturam. 22 Et nunc
suadeo vobis bono animo esse : amissio enim nullius anim erit ex vobis,
prterquam navis. 23 Astitit enim mihi hac nocte angelus Dei, cujus sum
ego, et cui deservio, 24 dicens : Ne timeas, Paule : Csari te oportet
assistere : et ecce donavit tibi Deus omnes qui navigant tecum. 25 Propter
quod bono animo estote, viri : credo enim Deo quia sic erit, quemadmodum
dictum est mihi. 26 In insulam autem quamdam oportet nos devenire. 27 Sed
posteaquam quartadecima nox supervenit, navigantibus nobis in Adria circa
mediam noctem, suspicabantur naut apparere sibi aliquam regionem.
28
Qui et summittentes bolidem, invenerunt passus viginti : et pusillum inde
separati, invenerunt passus quindecim. 29 Timentes autem ne in aspera loca
incideremus, de puppi mittentes anchoras quatuor, optabant diem fieri.
30
Nautis vero qurentibus fugere de navi, cum misissent scapham in mare,
sub obtentu quasi inciperent a prora anchoras extendere, 31 dixit Paulus
1702/1834
centurioni et militibus : Nisi hi in navi manserint, vos salvi fieri non

potestis. 32 Tunc absciderunt milites funes scaph, et passi sunt eam
excidere. 33 Et cum lux inciperet fieri, rogabat Paulus omnes sumere cibum,
dicens : Quartadecima die hodie exspectantes jejuni permanetis, nihil
accipientes. 34 Propter quod rogo vos accipere cibum pro salute vestra :
quia nullius vestrum capillus de capite peribit. 35 Et cum hc dixisset,
sumens panem, gratias egit Deo in conspectu omnium : et cum fregisset,
cpit manducare. 36 Animquiores autem facti omnes, et ipsi sumpserunt
cibum. 37 Eramus vero univers anim in navi ducent septuaginta sex.
38
Et satiati cibo alleviabant navem, jactantes triticum in mare. 39 Cum
autem dies factus esset, terram non agnoscebant : sinum vero quemdam
considerabant habentem littus, in quem cogitabant si possent ejicere navem.
40
Et cum anchoras sustulissent, committebant se mari, simul laxantes
juncturas gubernaculorum : et levato artemone secundum aur flatum,
tendebant ad littus. 41 Et cum incidissemus in locum dithalassum,
impegerunt navem : et prora quidem fixa manebat immobilis, puppis vero
solvebatur a vi maris. 42 Militum autem consilium fuit ut custodias
occiderent, ne quis cum enatasset, effugeret. 43 Centurio autem volens
servare Paulum, prohibuit fieri : jussitque eos qui possent natare, emittere
se primos, et evadere, et ad terram exire : 44 et ceteros, alios in tabulis
ferebant, quosdam super ea qu de navi erant. Et sic factum est, ut omnes
anim evaderent ad terram.
Cap. 28 1 Et cum evasissemus, tunc cognovimus quia Melita insula
vocabatur. Barbari vero prstabant non modicam humanitatem nobis.
2
Accensa enim pyra, reficiebant nos omnes propter imbrem qui imminebat,
et frigus. 3 Cum congregasset autem Paulus sarmentorum aliquantam
multitudinem, et imposuisset super ignem, vipera a calore cum
processisset, invasit manum ejus. 4 Ut vero viderunt barbari pendentem
bestiam de manu ejus, ad invicem dicebant : Utique homicida est homo hic,
qui cum evaserit de mari, ultio non sinit eum vivere. 5 Et ille quidem
excutiens bestiam in ignem, nihil mali passus est. 6 At illi existimabant eum
in tumorem convertendum, et subito casurum et mori. Diu autem illis
exspectantibus, et videntibus nihil mali in eo fieri, convertentes se, dicebant
eum esse deum. 7 In locis autem illis erant prdia principis insul, nomine
Publii, qui nos suscipiens, triduo benigne exhibuit. 8 Contigit autem patrem
Publii febribus et dysenteria vexatum jacere. Ad quem Paulus intravit : et
cum orasset, et imposuisset ei manus, salvavit eum. 9 Quo facto, omnes qui
in insula habebant infirmitates, accedebant, et curabantur : 10 qui etiam
multis honoribus nos honoraverunt, et navigantibus imposuerunt qu
necessaria erant.
11
Post menses autem tres navigavimus in navi Alexandrina, qu in insula
1703/1834
hiemaverat, cui erat insigne Castorum. 12 Et cum venissemus Syracusam,

mansimus ibi triduo. 13 Inde circumlegentes devenimus Rhegium : et post
unum diem, flante austro, secunda die venimus Puteolos : 14 ubi inventis
fratribus rogati sumus manere apud eos dies septem : et sic venimus
Romam. 15 Et inde cum audissent fratres, occurrerunt nobis usque ad Apii
forum, ac tres Tabernas. Quos cum vidisset Paulus, gratias agens Deo,
accepit fiduciam. 16 Cum autem venissemus Romam, permissum est Paulo
manere sibimet cum custodiente se milite.
17
Post tertium autem diem convocavit primos Judorum. Cumque

convenissent, dicebat eis : Ego, viri fratres, nihil adversus plebem faciens,
aut morem paternum, vinctus ab Jerosolymis traditus sum in manus
Romanorum, 18 qui cum interrogationem de me habuissent, voluerunt me
dimittere, eo quod nulla esset causa mortis in me. 19 Contradicentibus
autem Judis, coactus sum appellare Csarem, non quasi gentem meam
habens aliquid accusare. 20 Propter hanc igitur causam rogavi vos videre, et
alloqui. Propter spem enim Isral catena hac circumdatus sum. 21 At illi
dixerunt ad eum : Nos neque litteras accepimus de te a Juda, neque
adveniens aliquis fratrum nuntiavit, aut locutus est quid de te malum.
22
Rogamus autem a te audire qu sentis : nam de secta hac notum est
nobis quia ubique ei contradicitur. 23 Cum constituissent autem illi diem,
venerunt ad eum in hospitium plurimi, quibus exponebat testificans regnum
Dei, suadensque eis de Jesu ex lege Moysi et prophetis a mane usque ad
vesperam. 24 Et quidam credebant his qu dicebantur : quidam vero non
credebant. 25 Cumque invicem non essent consentientes, discedebant,
dicente Paulo unum verbum : Quia bene Spiritus Sanctus locutus est per
Isaiam prophetam ad patres nostros, 26 dicens : Vade ad populum istum, et
dic ad eos :
Aure audietis, et non intelligetis,
et videntes videbitis, et non perspicietis.
27
Incrassatum est enim cor populi hujus,
et auribus graviter audierunt,
et oculos suos compresserunt :
ne forte videant oculis,
et auribus audiant,
et corde intelligant, et convertantur,
et sanem eos.
28
Notum ergo sit vobis, quoniam gentibus missum est hoc salutare Dei, et
ipsi audient. 29 Et cum hc dixisset, exierunt ab eo Judi, multam habentes
inter se qustionem.
30
Mansit autem biennio toto in suo conducto : et suscipiebat omnes qui
1704/1834
ingrediebantur ad eum, 31 prdicans regnum Dei, et docens qu sunt de

Domino Jesu Christo cum omni fiducia, sine prohibitione.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Romanos

Cap. 1 1 Paulus, servus Jesu Christi, vocatus Apostolus, segregatus in
Evangelium Dei, 2 quod ante promiserat per prophetas suos in Scripturis
sanctis 3 de Filio suo, qui factus est ei ex semine David secundum carnem,
4
qui prdestinatus est Filius Dei in virtute secundum spiritum
sanctificationis ex resurrectione mortuorum Jesu Christi Domini nostri :
5
per quem accepimus gratiam, et apostolatum ad obediendum fidei in
omnibus gentibus pro nomine ejus, 6 in quibus estis et vos vocati Jesu
Christi : 7 omnibus qui sunt Rom, dilectis Dei, vocatis sanctis. Gratia
vobis, et pax a Deo Patre nostro, et Domino Jesu Christo.
8
Primum quidem gratias ago Deo meo per Jesum Christum pro omnibus
vobis : quia fides vestra annuntiatur in universo mundo. 9 Testis enim mihi
est Deus, cui servio in spiritu meo in Evangelio Filii ejus, quod sine
intermissione memoriam vestri facio 10 semper in orationibus meis :
obsecrans, si quomodo tandem aliquando prosperum iter habeam in
voluntate Dei veniendi ad vos. 11 Desidero enim videre vos, ut aliquid
impertiar vobis grati spiritualis ad confirmandos vos : 12 id est, simul
consolari in vobis per eam qu invicem est, fidem vestram atque meam.
13
Nolo autem vos ignorare fratres : quia spe proposui venire ad vos (et
prohibitus sum usque adhuc) ut aliquem fructum habeam et in vobis, sicut
et in ceteris gentibus. 14 Grcis ac barbaris, sapientibus, et insipientibus
debitor sum : 15 ita (quod in me) promptum est et vobis, qui Rom estis,
evangelizare.
16
Non enim erubesco Evangelium. Virtus enim Dei est in salutem omni
credenti, Judo primum, et Grco. 17 Justitia enim Dei in eo revelatur ex
fide in fidem : sicut scriptum est : Justus autem ex fide vivit.
18
Revelatur enim ira Dei de clo super omnem impietatem, et injustitiam

hominum eorum, qui veritatem Dei in injustitia detinent : 19 quia quod
notum est Dei, manifestum est in illis. Deus enim illis manifestavit.
20
Invisibilia enim ipsius, a creatura mundi, per ea qu facta sunt, intellecta,
conspiciuntur : sempiterna quoque ejus virtus, et divinitas : ita ut sint
inexcusabiles. 21 Quia cum cognovissent Deum, non sicut Deum
glorificaverunt, aut gratias egerunt : sed evanuerunt in cogitationibus suis,
et obscuratum est insipiens cor eorum : 22 dicentes enim se esse sapientes,
1705/1834
stulti facti sunt. 23 Et mutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in

similitudinem imaginis corruptibilis hominis, et volucrum, et
quadrupedum, et serpentium.
24
Propter quod tradidit illos Deus in desideria cordis eorum, in

immunditiam, ut contumeliis afficiant corpora sua in semetipsis : 25 qui
commutaverunt veritatem Dei in mendacium : et coluerunt, et servierunt
creatur potius quam Creatori, qui est benedictus in scula. Amen.
26
Propterea tradidit illos Deus in passiones ignomini : nam femin eorum
immutaverunt naturalem usum in eum usum qui est contra naturam.
27
Similiter autem et masculi, relicto naturali usu femin, exarserunt in
desideriis suis in invicem, masculi in masculos turpitudinem operantes, et
mercedem, quam oportuit, erroris sui in semetipsis recipientes. 28 Et sicut
non probaverunt Deum habere in notitia, tradidit illos Deus in reprobum
sensum, ut faciant ea qu non conveniunt, 29 repletos omni iniquitate,
malitia, fornicatione, avaritia, nequitia, plenos invidia, homicidio,
contentione, dolo, malignitate : susurrones, 30 detractores, Deo odibiles,
contumeliosos, superbos, elatos, inventores malorum, parentibus non
obedientes, 31 insipientes, incompositos, sine affectione, absque fdere,
sine misericordia. 32 Qui cum justitiam Dei cognovissent, non intellexerunt
quoniam qui talia agunt, digni sunt morte : et non solum qui ea faciunt, sed
etiam qui consentiunt facientibus.
Cap. 2 1 Propter quod inexcusabilis es, o homo omnis qui judicas. In
quo enim judicas alterum, teipsum condemnas : eadem enim agis qu
judicas. 2 Scimus enim quoniam judicium Dei est secundum veritatem in
eos qui talia agunt. 3 Existimas autem hoc, o homo, qui judicas eos qui talia
agunt, et facis ea, quia tu effugies judicium Dei ? 4 an divitias bonitatis
ejus, et patienti, et longanimitatis contemnis ? ignoras quoniam benignitas
Dei ad pnitentiam te adducit ? 5 Secundum autem duritiam tuam, et
impnitens cor, thesaurizas tibi iram in die ir, et revelationis justi judicii
Dei, 6 qui reddet unicuique secundum opera ejus : 7 iis quidem qui
secundum patientiam boni operis, gloriam, et honorem, et incorruptionem
qurunt, vitam ternam : 8 iis autem qui sunt ex contentione, et qui non
acquiescunt veritati, credunt autem iniquitati, ira et indignatio. 9 Tribulatio
et angustia in omnem animam hominis operantis malum, Judi primum, et
Grci : 10 gloria autem, et honor, et pax omni operanti bonum, Judo
primum, et Grco : 11 non enim est acceptio personarum apud Deum.
12
Quicumque enim sine lege peccaverunt, sine lege peribunt : et

quicumque in lege peccaverunt, per legem judicabuntur. 13 Non enim
auditores legis justi sunt apud Deum, sed factores legis justificabuntur.
14
Cum autem gentes, qu legem non habent, naturaliter ea, qu legis sunt,
faciunt, ejusmodi legem non habentes, ipsi sibi sunt lex : 15 qui ostendunt
1706/1834
opus legis scriptum in cordibus suis, testimonium reddente illis conscientia

ipsorum, et inter se invicem cogitationibus accusantibus, aut etiam
defendentibus, 16 in die, cum judicabit Deus occulta hominum, secundum
Evangelium meum per Jesum Christum.
17
Si autem tu Judus cognominaris, et requiescis in lege, et gloriaris in

Deo, 18 et nosti voluntatem ejus, et probas utiliora, instructus per legem,
19
confidis teipsum esse ducem ccorum, lumen eorum qui in tenebris sunt,
20
eruditorem insipientium, magistrum infantium, habentem formam
scienti, et veritatis in lege. 21 Qui ergo alium doces, teipsum non doces :
qui prdicas non furandum, furaris : 22 qui dicis non mchandum,
mcharis : qui abominaris idola, sacrilegium facis : 23 qui in lege gloriaris,
per prvaricationem legis Deum inhonoras. 24 (Nomen enim Dei per vos
blasphematur inter gentes, sicut scriptum est.)
25
Circumcisio quidem prodest, si legem observes : si autem prvaricator

legis sis, circumcisio tua prputium facta est. 26 Si igitur prputium
justitias legis custodiat, nonne prputium illius in circumcisionem
reputabitur ? 27 et judicabit id quod ex natura est prputium, legem
consummans, te, qui per litteram et circumcisionem prvaricator legis es ?
28
Non enim qui in manifesto, Judus est : neque qu in manifesto, in
carne, est circumcisio : 29 sed qui in abscondito, Judus est : et circumcisio
cordis in spiritu, non littera : cujus laus non ex hominibus, sed ex Deo est.
Cap. 3 1 Quid ergo amplius Judo est ? aut qu utilitas
circumcisionis ? 2 Multum per omnem modum. Primum quidem quia
credita sunt illis eloquia Dei. 3 Quid enim si quidam illorum non
crediderunt ? numquid incredulitas illorum fidem Dei evacuabit ? Absit.
4
Est autem Deus verax : omnis autem homo mendax, sicut scriptum est :
Ut justificeris in sermonibus tuis :
et vincas cum judicaris.
5
Si autem iniquitas nostra justitiam Dei commendat, quid dicemus ?
Numquid iniquus est Deus, qui infert iram ? 6 secundum hominem dico.
Absit. Alioquin quomodo judicabit Deus hunc mundum ? 7 Si enim veritas
Dei in meo mendacio abundavit in gloriam ipsius : quid adhuc et ego
tamquam peccator judicor ? 8 et non (sicut blasphemamur, et sicut aiunt
quidam nos dicere) faciamus mala ut veniant bona : quorum damnatio justa
est.
9
Quid ergo ? prcellimus eos ? Nequaquam. Causati enim sumus Judos

et Grcos omnes sub peccato esse, 10 sicut scriptum est :
Quia non est justus quisquam :
11
non est intelligens, non est requirens Deum.
1707/1834
12
Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt :

13
Sepulchrum patens est guttur eorum,
linguis suis dolose agebant :
venenum aspidum sub labiis eorum :
14
quorum os maledictione, et amaritudine plenum est :
15
veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem :
16
contritio et infelicitas in viis eorum :
17
et viam pacis non cognoverunt :
18
non est timor Dei ante oculos eorum.
19
Scimus autem quoniam qucumque lex loquitur, iis, qui in lege sunt,
loquitur : ut omne os obstruatur, et subditus fiat omnis mundus Deo :
20
quia ex operibus legis non justificabitur omnis caro coram illo. Per legem
enim cognitio peccati.
21
Nunc autem sine lege justitia Dei manifestata est : testificata a lege et
prophetis. 22 Justitia autem Dei per fidem Jesu Christi in omnes et super
omnes qui credunt in eum : non enim est distinctio : 23 omnes enim
peccaverunt, et egent gloria Dei. 24 Justificati gratis per gratiam ipsius, per
redemptionem qu est in Christo Jesu, 25 quem proposuit Deus
propitiationem per fidem in sanguine ipsius, ad ostensionem justiti su
propter remissionem prcedentium delictorum 26 in sustentatione Dei, ad
ostensionem justiti ejus in hoc tempore : ut sit ipse justus, et justificans
eum, qui est ex fide Jesu Christi.
27
Ubi est ergo gloriatio tua ? Exclusa est. Per quam legem ? Factorum ?
Non : sed per legem fidei. 28 Arbitramur enim justificari hominem per
fidem sine operibus legis. 29 An Judorum Deus tantum ? nonne et
gentium ? Immo et gentium : 30 quoniam quidem unus est Deus, qui
justificat circumcisionem ex fide, et prputium per fidem. 31 Legem ergo
destruimus per fidem ? Absit : sed legem statuimus.
Cap. 4 1 Quid ergo dicemus invenisse Abraham patrem nostrum
secundum carnem ? 2 Si enim Abraham ex operibus justificatus est, habet
gloriam, sed non apud Deum. 3 Quid enim dicit Scriptura ? Credidit
Abraham Deo, et reputatam est illi ad justitiam. 4 Ei autem qui operatur,
merces non imputatur secundum gratiam, sed secundum debitum. 5 Ei vero
qui non operatur, credenti autem in eum, qui justificat impium, reputatur
fides ejus ad justitiam secundum propositum grati Dei. 6 Sicut et David
dicit beatitudinem hominis, cui Deus accepto fert justitiam sine operibus :
7
Beati, quorum remiss sunt iniquitates,
et quorum tecta sunt peccata.
8
Beatus vir, cui non imputavit Dominus peccatum.
1708/1834
Beatitudo ergo hc in circumcisione tantum manet, an etiam in

prputio ? Dicimus enim quia reputata est Abrah fides ad justitiam.
10
Quomodo ergo reputata est ? in circumcisione, an in prputio ? Non in
circumcisione, sed in prputio. 11 Et signum accepit circumcisionis,
signaculum justiti fidei, qu est in prputio : ut sit pater omnium
credentium per prputium, ut reputetur et illis ad justitiam : 12 et sit pater
circumcisionis non iis tantum, qui sunt ex circumcisione, sed et iis qui
sectantur vestigia fidei, qu est in prputio patris nostri Abrah.
13
Non enim per legem promissio Abrah, aut semini ejus ut hres esset
mundi : sed per justitiam fidei. 14 Si enim qui ex lege, hredes sunt :
exinanita est fides, abolita est promissio. 15 Lex enim iram operatur. Ubi
enim non est lex, nec prvaricatio. 16 Ideo ex fide, ut secundum gratiam
firma sit promissio omni semini, non ei qui ex lege est solum, sed et ei qui
ex fide est Abrah, qui pater est omnium nostrum 17 (sicut scriptum est :
Quia patrem multarum gentium posui te) ante Deum, cui credidit, qui
vivificat mortuos, et vocat ea qu non sunt, tamquam ea qu sunt : 18 qui
contra spem in spem credidit, ut fieret pater multarum gentium secundum
quod dictum est ei : Sic erit semen tuum. 19 Et non infirmatus est fide, nec
consideravit corpus suum emortuum, cum jam fere centum esset annorum,
et emortuam vulvam Sar. 20 In repromissione etiam Dei non hsitavit
diffidentia, sed confortatus est fide, dans gloriam Deo : 21 plenissime
sciens, quia qucumque promisit, potens est et facere. 22 Ideo et reputatum
est illi ad justitiam. 23 Non est autem scriptum tantum propter ipsum quia
reputatum est illi ad justitiam : 24 sed et propter nos, quibus reputabitur
credentibus in eum, qui suscitavit Jesum Christum Dominum nostrum a
mortuis, 25 qui traditus est propter delicta nostra, et resurrexit propter
justificationem nostram.
Cap. 5 1 Justificati ergo ex fide, pacem habeamus ad Deum per
Dominum nostrum Jesum Christum : 2 per quem et habemus accessum per
fidem in gratiam istam, in qua stamus, et gloriamur in spe glori filiorum
Dei. 3 Non solum autem, sed et gloriamur in tribulationibus : scientes quod
tribulatio patientiam operatur : 4 patientia autem probationem, probatio vero
spem, 5 spes autem non confundit : quia caritas Dei diffusa est in cordibus
nostris per Spiritum Sanctum, qui datus est nobis. 6 Ut quid enim Christus,
cum adhuc infirmi essemus, secundum tempus, pro impiis mortuus est ?
7
vix enim pro justo quis moritur : nam pro bono forsitan quis audeat mori.
8
Commendat autem caritatem suam Deus in nobis : quoniam cum adhuc
peccatores essemus, secundum tempus, 9 Christus pro nobis mortuus est :
multo igitur magis nunc justificati in sanguine ipsius, salvi erimus ab ira
per ipsum. 10 Si enim cum inimici essemus, reconciliati sumus Deo per
mortem filii ejus : multo magis reconciliati, salvi erimus in vita ipsius.
1709/1834
11
Non solum autem : sed et gloriamur in Deo per Dominum nostrum Jesum
Christum, per quem nunc reconciliationem accepimus.
12
Propterea sicut per unum hominem peccatum in hunc mundum intravit,

et per peccatum mors, et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo
omnes peccaverunt. 13 Usque ad legem enim peccatum erat in mundo :
peccatum autem non imputabatur, cum lex non esset. 14 Sed regnavit mors
ab Adam usque ad Moysen etiam in eos qui non peccaverunt in
similitudinem prvaricationis Ad, qui est forma futuri. 15 Sed non sicut
delictum, ita et donum : si enim unius delicto multi mortui sunt : multo
magis gratia Dei et donum in gratia unius hominis Jesu Christi in plures
abundavit. 16 Et non sicut per unum peccatum, ita et donum. Nam judicium
quidem ex uno in condemnationem : gratia autem ex multis delictis in
justificationem. 17 Si enim unius delicto mors regnavit per unum : multo
magis abundantiam grati, et donationis, et justiti accipientes, in vita
regnabunt per unum Jesum Christum. 18 Igitur sicut per unius delictum in
omnes homines in condemnationem : sic et per unius justitiam in omnes
homines in justificationem vit. 19 Sicut enim per inobedientiam unius
hominis, peccatores constituti sunt multi : ita et per unius obeditionem, justi
constituentur multi. 20 Lex autem subintravit ut abundaret delictum. Ubi
autem abundavit delictum, superabundavit gratia : 21 ut sicut regnavit
peccatum in mortem : ita et gratia regnet per justitiam in vitam ternam,
per Jesum Christum Dominum nostrum.
Cap. 6 1 Quid ergo dicemus ? permanebimus in peccato ut gratia
abundet ? 2 Absit. Qui enim mortui sumus peccato, quomodo adhuc
vivemus in illo ? 3 an ignoratis quia quicumque baptizati sumus in Christo
Jesu, in morte ipsius baptizati sumus ? 4 Consepulti enim sumus cum illo
per baptismum in mortem : ut quomodo Christus surrexit a mortuis per
gloriam Patris, ita et nos in novitate vit ambulemus. 5 Si enim complantati
facti sumus similitudini mortis ejus : simul et resurrectionis erimus. 6 Hoc
scientes, quia vetus homo noster simul crucifixus est, ut destruatur corpus
peccati, et ultra non serviamus peccato. 7 Qui enim mortuus est, justificatus
est a peccato. 8 Si autem mortui sumus cum Christo, credimus quia simul
etiam vivemus cum Christo, 9 scientes quod Christus resurgens ex mortuis
jam non moritur : mors illi ultra non dominabitur. 10 Quod enim mortuus est
peccato, mortuus est semel : quod autem vivit, vivit Deo. 11 Ita et vos
existimate vos mortuos quidem esse peccato, viventes autem Deo, in
Christo Jesu Domino nostro.
12
Non ergo regnet peccatum in vestro mortali corpore ut obediatis

concupiscentiis ejus. 13 Sed neque exhibeatis membra vestra arma
iniquitatis peccato : sed exhibete vos Deo, tamquam ex mortuis viventes :
1710/1834
et membra vestra arma justiti Deo. 14 Peccatum enim vobis non

dominabitur : non enim sub lege estis, sed sub gratia. 15 Quid ergo ?
peccabimus, quoniam non sumus sub lege, sed sub gratia ? Absit.
16
Nescitis quoniam cui exhibetis vos servos ad obediendum, servi estis
ejus, cui obeditis, sive peccati ad mortem, sive obeditionis ad justitiam ?
17
Gratias autem Deo quod fuistis servi peccati, obedistis autem ex corde in
eam formam doctrin, in quam traditi estis. 18 Liberati autem a peccato,
servi facti estis justiti. 19 Humanum dico, propter infirmitatem carnis
vestr : sicut enim exhibuistis membra vestra servire immunditi, et
iniquitati ad iniquitatem, ita nunc exhibete membra vestra servire justiti in
sanctificationem. 20 Cum enim servi essetis peccati, liberi fuistis justiti.
21
Quem ergo fructum habuistis tunc in illis, in quibus nunc erubescitis ?
nam finis illorum mors est. 22 Nunc vero liberati a peccato, servi autem
facti Deo, habetis fructum vestrum in sanctificationem, finem vero vitam
ternam. 23 Stipendia enim peccati, mors. Gratia autem Dei, vita terna, in
Christo Jesu Domino nostro.
Cap. 7 1 An ignoratis, fratres (scientibus enim legem loquor), quia
lex in homine dominatur quanto tempore vivit ? 2 Nam qu sub viro est
mulier, vivente viro, alligata est legi : si autem mortuus fuerit vir ejus,
soluta est a lege viri. 3 Igitur, vivente viro, vocabitur adultera si fuerit cum
alio viro : si autem mortuus fuerit vir ejus, liberata est a lege viri, ut non sit
adultera si fuerit cum alio viro. 4 Itaque fratres mei, et vos mortificati estis
legi per corpus Christi : ut sitis alterius, qui ex mortuis resurrexit, ut
fructificemus Deo. 5 Cum enim essemus in carne, passiones peccatorum,
qu per legem erant, operabantur in membris nostris, ut fructificarent
morti. 6 Nunc autem soluti sumus a lege mortis, in qua detinebamur, ita ut
serviamus in novitate spiritus, et non in vetustate litter.
7
Quid ergo dicemus ? lex peccatum est ? Absit. Sed peccatum non
cognovi, nisi per legem : nam concupiscentiam nesciebam, nisi lex diceret :
Non concupisces. 8 Occasione autem accepta, peccatum per mandatum
operatum est in me omnem concupiscentiam. Sine lege enim peccatum
mortuum erat. 9 Ego autem vivebam sine lege aliquando : sed cum venisset
mandatum, peccatum revixit. 10 Ego autem mortuus sum : et inventum est
mihi mandatum, quod erat ad vitam, hoc esse ad mortem. 11 Nam peccatum
occasione accepta per mandatum, seduxit me, et per illud occidit. 12 Itaque
lex quidem sancta, et mandatum sanctum, et justum, et bonum.
13
Quod ergo bonum est, mihi factum est mors ? Absit. Sed peccatum, ut
appareat peccatum, per bonum operatum est mihi mortem : ut fiat supra
modum peccans peccatum per mandatum. 14 Scimus enim quia lex
spiritualis est : ego autem carnalis sum, venundatus sub peccato. 15 Quod
enim operor, non intelligo : non enim quod volo bonum, hoc ago : sed quod
1711/1834
odi malum, illud facio. 16 Si autem quod nolo, illud facio : consentio legi,
quoniam bona est. 17 Nunc autem jam non ego operor illud, sed quod
habitat in me peccatum. 18 Scio enim quia non habitat in me, hoc est in
carne mea, bonum. Nam velle, adjacet mihi : perficere autem bonum, non
invenio. 19 Non enim quod volo bonum, hoc facio : sed quod nolo malum,
hoc ago. 20 Si autem quod nolo, illud facio : jam non ego operor illud, sed
quod habitat in me, peccatum. 21 Invenio igitur legem, volenti mihi facere
bonum, quoniam mihi malum adjacet : 22 condelector enim legi Dei
secundum interiorem hominem : 23 video autem aliam legem in membris
meis, repugnantem legi mentis me, et captivantem me in lege peccati,
qu est in membris meis. 24 Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore
mortis hujus ? 25 gratia Dei per Jesum Christum Dominum nostrum. Igitur
ego ipse mente servio legi Dei : carne autem, legi peccati.
Cap. 8 1 Nihil ergo nunc damnationis est iis qui sunt in Christo Jesu :
qui non secundum carnem ambulant. 2 Lex enim spiritus vit in Christo
Jesu liberavit me a lege peccati et mortis. 3 Nam quod impossibile erat legi,
in quo infirmabatur per carnem : Deus Filium suum mittens in
similitudinem carnis peccati et de peccato, damnavit peccatum in carne, 4 et
justificatio legis impleretur in nobis, qui non secundum carnem
ambulamus, sed secundum spiritum. 5 Qui enim secundum carnem sunt,
qu carnis sunt, sapiunt : qui vero secundum spiritum sunt, qu sunt
spiritus, sentiunt. 6 Nam prudentia carnis, mors est : prudentia autem
spiritus, vita et pax : 7 quoniam sapientia carnis inimica est Deo : legi enim
Dei non est subjecta, nec enim potest. 8 Qui autem in carne sunt, Deo
placere non possunt. 9 Vos autem in carne non estis, sed in spiritu : si tamen
Spiritus Dei habitat in vobis. Si quis autem Spiritum Christi non habet, hic
non est ejus. 10 Si autem Christus in vobis est, corpus quidem mortuum est
propter peccatum, spiritus vero vivit propter justificationem. 11 Quod si
Spiritus ejus, qui suscitavit Jesum a mortuis, habitat in vobis : qui suscitavit
Jesum Christum a mortuis, vivificabit et mortalia corpora vestra, propter
inhabitantem Spiritum ejus in vobis. 12 Ergo fratres, debitores sumus non
carni, ut secundum carnem vivamus. 13 Si enim secundum carnem vixeritis,
moriemini : si autem spiritu facta carnis mortificaveritis, vivetis.
14
Quicumque enim Spiritu Dei aguntur, ii sunt filii Dei. 15 Non enim
accepistis spiritum servitutis iterum in timore, sed accepistis spiritum
adoptionis filiorum, in quo clamamus : Abba (Pater). 16 Ipse enim Spiritus
testimonium reddit spiritui nostro quod sumus filii Dei. 17 Si autem filii, et
hredes : hredes, quidem Dei, cohredes autem Christi : si tamen
compatimur ut et conglorificemur.
18
Existimo enim quod non sunt condign passiones hujus temporis ad
1712/1834
futuram gloriam, qu revelabitur in nobis. 19 Nam exspectatio creatur

revelationem filiorum Dei exspectat. 20 Vanitati enim creatura subjecta est
non volens, sed propter eum, qui subjecit eam in spe : 21 quia et ipsa
creatura liberabitur a servitute corruptionis in libertatem glori filiorum
Dei. 22 Scimus enim quod omnis creatura ingemiscit, et parturit usque
adhuc. 23 Non solum autem illa, sed et nos ipsi primitias spiritus habentes :
et ipsi intra nos gemimus adoptionem filiorum Dei exspectantes,
redemptionem corporis nostri. 24 Spe enim salvi facti sumus. Spes autem,
qu videtur, non est spes : nam quod videt quis, quid sperat ? 25 Si autem
quod non videmus, speramus : per patientiam exspectamus.
26
Similiter autem et Spiritus adjuvat infirmitatem nostram : nam quid

oremus, sicut oportet, nescimus : sed ipse Spiritus postulat pro nobis
gemitibus inenarrabilibus. 27 Qui autem scrutatur corda, scit quid desideret
Spiritus : quia secundum Deum postulat pro sanctis.
28
Scimus autem quoniam diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum,

iis qui secundum propositum vocati sunt sancti. 29 Nam quos prscivit, et
prdestinavit conformes fieri imaginis Filii sui, ut sit ipse primogenitus in
multis fratribus. 30 Quos autem prdestinavit, hos et vocavit : et quos
vocavit, hos et justificavit : quos autem justificavit, illos et glorificavit.
31
Quid ergo dicemus ad hc ? si Deus pro nobis, qui contra nos ? 32 Qui
etiam proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum :
quomodo non etiam cum illo omnia nobis donavit ? 33 Quis accusabit
adversus electos Dei ? Deus qui justificat, 34 quis est qui condemnet ?
Christus Jesus, qui mortuus est, immo qui et resurrexit, qui est ad dexteram
Dei, qui etiam interpellat pro nobis. 35 Quis ergo nos separabit a caritate
Christi ? tribulatio ? an angustia ? an fames ? an nuditas ? an periculum ?
an persecutio ? an gladius ? 36 (Sicut scriptum est :
Quia propter te mortificamur tota die :
stimati sumus sicut oves occisionis.)
37
Sed in his omnibus superamus propter eum qui dilexit nos. 38 Certus sum
enim quia neque mors, neque vita, neque angeli, neque principatus, neque
virtutes, neque instantia, neque futura, neque fortitudo, 39 neque altitudo,
neque profundum, neque creatura alia poterit nos separare a caritate Dei,
qu est in Christo Jesu Domino nostro.
Cap. 9 1 Veritatem dico in Christo, non mentior : testimonium mihi
perhibente conscientia mea in Spiritu Sancto : 2 quoniam tristitia mihi
magna est, et continuus dolor cordi meo. 3 Optabam enim ego ipse
anathema esse a Christo pro fratribus meis, qui sunt cognati mei secundum
carnem, 4 qui sunt Isralit, quorum adoptio est filiorum, et gloria, et
testamentum, et legislatio, et obsequium, et promissa : 5 quorum patres, et
1713/1834
ex quibus est Christus secundum carnem, qui est super omnia Deus
benedictus in scula. Amen. 6 Non autem quod exciderit verbum Dei. Non
enim omnes qui ex Isral sunt, ii sunt Isralit : 7 neque qui semen sunt
Abrah, omnes filii : sed in Isaac vocabitur tibi semen : 8 id est, non qui
filii carnis, hi filii Dei : sed qui filii sunt promissionis, stimantur in
semine. 9 Promissionis enim verbum hoc est : Secundum hoc tempus
veniam : et erit Sar filius. 10 Non solum autem illa : sed et Rebecca ex uno
concubitu habens, Isaac patris nostri. 11 Cum enim nondum nati fuissent,
aut aliquid boni egissent, aut mali (ut secundum electionem propositum Dei
maneret), 12 non ex operibus, sed ex vocante dictum est ei quia major
serviet minori, 13 sicut scriptum est : Jacob dilexi, Esau autem odio habui.
14
Quid ergo dicemus ? numquid iniquitas apud Deum ? Absit. 15 Moysi

enim dicit : Miserebor cujus misereor : et misericordiam prstabo cujus
miserebor. 16 Igitur non volentis, neque currentis, sed miserentis est Dei.
17
Dicit enim Scriptura Pharaoni : Quia in hoc ipsum excitavi te, ut
ostendam in te virtutem meam : et ut annuntietur nomen meum in universa
terra. 18 Ergo cujus vult miseretur, et quem vult indurat. 19 Dicis itaque
mihi : Quid adhuc queritur ? voluntati enim ejus quis resistit ? 20 O homo,
tu quis es, qui respondeas Deo ? numquid dicit figmentum ei qui se finxit :
Quid me fecisti sic ? 21 an non habet potestatem figulus luti ex eadem
massa facere aliud quidem vas in honorem, aliud vero in contumeliam ?
22
Quod si Deus volens ostendere iram, et notum facere potentiam suam,
sustinuit in multa patientia vasa ir, apta in interitum, 23 ut ostenderet
divitias glori su in vasa misericordi, qu prparavit in gloriam.
24
Quos et vocavit nos non solum ex Judis, sed etiam in gentibus, 25 sicut
in Osee dicit : Vocabo non plebem meam, plebem meam : et non dilectam,
dilectam : et non misericordiam consecutam, misericordiam consecutam.
26
Et erit : in loco, ubi dictum est eis : Non plebs mea vos : ibi vocabuntur
filii Dei vivi. 27 Isaias autem clamat pro Isral : Si fuerit numerus filiorum
Isral tamquam arena maris, reliqui salv fient. 28 Verbum enim
consummans, et abbrevians in quitate : quia verbum breviatum faciet
Dominus super terram : 29 et sicut prdixit Isaias : Nisi Dominus Sabaoth
reliquisset nobis semen, sicut Sodoma facti essemus, et sicut Gomorrha
similes fuissemus.
30
Quid ergo dicemus ? Quod gentes, qu non sectabantur justitiam,

apprehenderunt justitiam : justitiam autem, qu ex fide est. 31 Isral vero
sectando legem justiti, in legem justiti non pervenit. 32 Quare ? Quia non
ex fide, sed quasi ex operibus : offenderunt enim in lapidem offensionis,
33
sicut scriptum est : Ecce pono in Sion lapidem offensionis, et petram
scandali : et omnis qui credit in eum, non confundetur.
1714/1834
Cap. 10 1 Fratres, voluntas quidem cordis mei, et obsecratio ad

Deum, fit pro illis in salutem. 2 Testimonium enim perhibeo illis quod
mulationem Dei habent, sed non secundum scientiam. 3 Ignorantes enim
justitiam Dei, et suam qurentes statuere, justiti Dei non sunt subjecti.
4
Finis enim legis, Christus, ad justitiam omni credenti.
5
Moyses enim scripsit, quoniam justitiam, qu ex lege est, qui fecerit

homo, vivet in ea. 6 Qu autem ex fide est justitia, sic dicit : Ne dixeris in
corde tuo : Qui ascendet in clum ? id est, Christum deducere : 7 aut, Quis
descendet in abyssum ? hoc est, Christum a mortuis revocare. 8 Sed quid
dicit Scriptura ? Prope est verbum in ore tuo, et in corde tuo : hoc est
verbum fidei, quod prdicamus. 9 Quia si confitearis in ore tuo Dominum
Jesum, et in corde tuo credideris quod Deus illum suscitavit a mortuis,
salvus eris. 10 Corde enim creditur ad justitiam : ore autem confessio fit ad
salutem. 11 Dicit enim Scriptura : Omnis qui credit in illum, non
confundetur. 12 Non enim est distinctio Judi et Grci : nam idem
Dominus omnium, dives in omnes qui invocant illum. 13 Omnis enim
quicumque invocaverit nomen Domini, salvus erit.
14
Quomodo ergo invocabunt, in quem non crediderunt ? aut quomodo

credent ei, quem non audierunt ? quomodo autem audient sine prdicante ?
15
quomodo vero prdicabunt nisi mittantur ? sicut scriptum est : Quam
speciosi pedes evangelizantium pacem, evangelizantium bona ! 16 Sed non
omnes obediunt Evangelio. Isaias enim dicit : Domine, quis credidit auditui
nostro ? 17 Ergo fides ex auditu, auditus autem per verbum Christi. 18 Sed
dico : Numquid non audierunt ? Et quidem in omnem terram exivit sonus
eorum, et in fines orbis terr verba eorum. 19 Sed dico : Numquid Isral
non cognovit ? Primus Moyses dicit : Ego ad mulationem vos adducam in
non gentem : in gentem insipientem, in iram vos mittam. 20 Isaias autem
audet, et dicit : Inventus sum a non qurentibus me : palam apparui iis qui
me non interrogabant. 21 Ad Isral autem dicit : Tota die expandi manus
meas ad populum non credentem, et contradicentem.
Cap. 11 1 Dico ergo : Numquid Deus repulit populum suum ? Absit.
Nam et ego Isralita sum ex semine Abraham, de tribu Benjamin : 2 non
repulit Deus plebem suam, quam prscivit. An nescitis in Elia quid dicit
Scriptura ? quemadmodum interpellat Deum adversum Isral : 3 Domine,
prophetas tuos occiderunt, altaria tua suffoderunt : et ego relictus sum
solus, et qurunt animam meam. 4 Sed quid dicit illi divinum responsum ?
Reliqui mihi septem millia virorum, qui non curvaverunt genua ante Baal.
5
Sic ergo et in hoc tempore reliqui secundum electionem grati salv
fact sunt. 6 Si autem gratia, jam non ex operibus : alioquin gratia jam non
est gratia. 7 Quid ergo ? Quod qurebat Isral, hoc non est consecutus :
1715/1834
electio autem consecuta est : ceteri vero exccati sunt : 8 sicut scriptum
est : Dedit illis Deus spiritum compunctionis : oculos ut non videant, et
aures ut non audiant, usque in hodiernum diem. 9 Et David dicit : Fiat
mensa eorum in laqueum, et in captionem, et in scandalum, et in
retributionem illis. 10 Obscurentur oculi eorum ne videant : et dorsum
eorum semper incurva.
11
Dico ergo : Numquid sic offenderunt ut caderent ? Absit. Sed illorum

delicto, salus est gentibus ut illos mulentur. 12 Quod si delictum illorum
diviti sunt mundi, et diminutio eorum diviti gentium : quanto magis
plenitudo eorum ? 13 Vobis enim dico gentibus : Quamdiu quidem ego sum
gentium Apostolus, ministerium meum honorificabo, 14 si quomodo ad
mulandum provocem carnem meam, et salvos faciam aliquos ex illis. 15 Si
enim amissio eorum, reconciliatio est mundi : qu assumptio, nisi vita ex
mortuis ? 16 Quod si delibatio sancta est, et massa : et si radix sancta, et
rami. 17 Quod si aliqui ex ramis fracti sunt, tu autem cum oleaster esses,
insertus es in illis, et socius radicis, et pinguedinis oliv factus es, 18 noli
gloriari adversus ramos. Quod si gloriaris : non tu radicem portas, sed radix
te. 19 Dices ergo : Fracti sunt rami ut ego inserar. 20 Bene : propter
incredulitatem fracti sunt. Tu autem fide stas : noli altum sapere, sed time.
21
Si enim Deus naturalibus ramis non pepercit : ne forte nec tibi parcat.
22
Vide ergo bonitatem, et severitatem Dei : in eos quidem qui ceciderunt,
severitatem : in te autem bonitatem Dei, si permanseris in bonitate, alioquin
et tu excideris. 23 Sed et illi, si non permanserint in incredulitate,
inserentur : potens est enim Deus iterum inserere illos. 24 Nam si tu ex
naturali excisus es oleastro, et contra naturam insertus es in bonam olivam :
quanto magis ii qui secundum naturam inserentur su oliv ?
25
Nolo enim vos ignorare, fratres, mysterium hoc (ut non sitis vobis ipsis
sapientes), quia ccitas ex parte contigit in Isral, donec plenitudo gentium
intraret, 26 et sic omnis Isral salvus fieret, sicut scriptum est : Veniet ex
Sion, qui eripiat, et avertat impietatem a Jacob. 27 Et hoc illis a me
testamentum : cum abstulero peccata eorum. 28 Secundum Evangelium
quidem, inimici propter vos : secundum electionem autem, carissimi
propter patres. 29 Sine pnitentia enim sunt dona et vocatio Dei. 30 Sicut
enim aliquando et vos non credidistis Deo, nunc autem misericordiam
consecuti estis propter incredulitatem illorum : 31 ita et isti nunc non
crediderunt in vestram misericordiam : ut et ipsi misericordiam
consequantur. 32 Conclusit enim Deus omnia in incredulitate, ut omnium
misereatur.
33
O altitudo divitiarum sapienti, et scienti Dei : quam

incomprehensibilia sunt judicia ejus, et investigabiles vi ejus ! 34 Quis
1716/1834
enim cognovit sensum Domini ? aut quis consiliarius ejus fuit ? 35 aut quis
prior dedit illi, et retribuetur ei ? 36 Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in
ipso sunt omnia : ipsi gloria in scula. Amen.
Cap. 12 1 Obsecro itaque vos fratres per misericordiam Dei, ut
exhibeatis corpora vestra hostiam viventem, sanctam, Deo placentem,
rationabile obsequium vestrum. 2 Et nolite conformari huic sculo, sed
reformamini in novitate sensus vestri : ut probetis qu sit voluntas Dei
bona, et beneplacens, et perfecta. 3 Dico enim per gratiam qu data est
mihi, omnibus qui sunt inter vos, non plus sapere quam oportet sapere, sed
sapere ad sobrietatem : et unicuique sicut Deus divisit mensuram fidei.
4
Sicut enim in uno corpore multa membra habemus, omnia autem membra
non eumdem actum habent : 5 ita multi unum corpus sumus in Christo,
singuli autem alter alterius membra. 6 Habentes autem donationes
secundum gratiam, qu data est nobis, differentes : sive prophetiam
secundum rationem fidei, 7 sive ministerium in ministrando, sive qui docet
in doctrina, 8 qui exhortatur in exhortando, qui tribuit in simplicitate, qui
prest in sollicitudine, qui miseretur in hilaritate.
9
Dilectio sine simulatione : odientes malum, adhrentes bono : 10 caritate

fraternitatis invicem diligentes : honore invicem prvenientes :
11
sollicitudine non pigri : spiritu ferventes : Domino servientes : 12 spe
gaudentes : in tribulatione patientes : orationi instantes : 13 necessitatibus
sanctorum communicantes : hospitalitatem sectantes. 14 Benedicite
persequentibus vos : benedicite, et nolite maledicere. 15 Gaudere cum
gaudentibus, flere cum flentibus : 16 idipsum invicem sentientes : non alta
sapientes, sed humilibus consentientes. Nolite esse prudentes apud
vosmetipsos : 17 nulli malum pro malo reddentes : providentes bona non
tantum coram Deo, sed etiam coram omnibus hominibus. 18 Si fieri potest,
quod ex vobis est, cum omnibus hominibus pacem habentes : 19 non
vosmetipsos defendentes carissimi, sed date locum ir. Scriptum est enim :
Mihi vindicta : ego retribuam, dicit Dominus. 20 Sed si esurierit inimicus
tuus, ciba illum : si sitit, potum da illi : hoc enim faciens, carbones ignis
congeres super caput ejus. 21 Noli vinci a malo, sed vince in bono malum.
Cap. 13 1 Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit : non
est enim potestas nisi a Deo : qu autem sunt, a Deo ordinat sunt. 2 Itaque
qui resistit potestati, Dei ordinationi resistit. Qui autem resistunt, ipsi sibi
damnationem acquirunt : 3 nam principes non sunt timori boni operis, sed
mali. Vis autem non timere potestatem ? Bonum fac : et habebis laudem ex
illa : 4 Dei enim minister est tibi in bonum. Si autem malum feceris, time :
non enim sine causa gladium portat. Dei enim minister est : vindex in iram
ei qui malum agit. 5 Ideo necessitate subditi estote non solum propter iram,
1717/1834
sed etiam propter conscientiam. 6 Ideo enim et tributa prstatis : ministri

enim Dei sunt, in hoc ipsum servientes. 7 Reddite ergo omnibus debita : cui
tribulatum, tributum : cui vectigal, vectigal : cui timorem, timorem : cui
honorem, honorem.
8
Nemini quidquam debeatis, nisi ut invicem diligatis : qui enim diligit

proximum, legem implevit. 9 Nam : non adultaberis : non occides : non
furaberis : non falsum testimonium dices : non concupisces : et si quod est
aliud mandatum, in hoc verbo instauratur : diliges proximum tuum sicut
teipsum. 10 Dilectio proximi malum non operatur. Plenitudo ergo legis est
dilectio.
11
Et hoc scientes tempus : quia hora est jam nos de somno surgere. Nunc
enim propior est nostra salus, quam cum credidimus. 12 Nox prcessit, dies
autem appropinquavit. Abjiciamus ergo opera tenebrarum, et induamur
arma lucis. 13 Sicut in die honeste ambulemus : non in comessationibus, et
ebrietatibus, non in cubilibus, et impudicitiis, non in contentione, et
mulatione : 14 sed induamini Dominum Jesum Christum, et carnis curam
ne feceritis in desideriis.
Cap. 14 1 Infirmum autem in fide assumite, non in disceptationibus
cogitationum. 2 Alius enim credit se manducare omnia : qui autem infirmus
est, olus manducet. 3 Is qui manducat, non manducantem non spernat : et
qui non manducat, manducantem non judicet : Deus enim illum assumpsit.
4
Tu quis es, qui judicas alienum servum ? domino suo stat, aut cadit : stabit
autem : potens est enim Deus statuere illum. 5 Nam alius judicat diem inter
diem : alius autem judicat omnem diem : unusquisque in suo sensu
abundet. 6 Qui sapit diem, Domino sapit, et qui manducat, Domino
manducat : gratias enim agit Deo. Et qui non manducat, Domino non
manducat, et gratias agit Deo. 7 Nemo enim nostrum sibi vivit, et nemo sibi
moritur. 8 Sive enim vivemus, Domino vivimus : sive morimur, Domino
morimur. Sive ergo vivimus, sive morimur, Domini sumus. 9 In hoc enim
Christus mortuus est, et resurrexit : ut et mortuorum et vivorum dominetur.
10
Tu autem quid judicas fratrem tuum ? aut tu quare spernis fratrem tuum ?
omnes enim stabimus ante tribunal Christi. 11 Scriptum est enim : Vivo ego,
dicit Dominus, quoniam mihi flectetur omne genu : et omnis lingua
confitebitur Deo. 12 Itaque unusquisque nostrum pro se rationem reddet
Deo.
13
Non ergo amplius invicem judicemus : sed hoc judicate magis, ne ponatis
offendiculum fratri, vel scandalum. 14 Scio, et confido in Domino Jesu, quia
nihil commune per ipsum, nisi ei qui existimat quid commune esset, illi
commune est. 15 Si enim propter cibum frater tuus contristatur, jam non
1718/1834
secundum caritatem ambulas. Noli cibo tuo illum perdere, pro quo Christus
mortuus est. 16 Non ergo blasphemetur bonum nostrum. 17 Non est enim
regnum Dei esca et potus : sed justitia, et pax, et gaudium in Spiritu
Sancto : 18 qui enim in hoc servit Christo, placet Deo, et probatus est
hominibus. 19 Itaque qu pacis sunt, sectemur : et qu dificationis sunt,
in invicem custodiamus. 20 Noli propter escam destruere opus Dei, omnia
quidem sunt munda : sed malum est homini, qui per offendiculum
manducat. 21 Bonum est non manducare carnem, et non bibere vinum,
neque in quo frater tuus offenditur, aut scandalizatur, aut infirmatur. 22 Tu
fidem habes ? penes temetipsum habe coram Deo. Beatus qui non judicat
semetipsum in eo quod probat. 23 Qui autem discernit, si manducaverit,
damnatus est : quia non ex fide. Omne autem, quod non est ex fide,
peccatum est.
Cap. 15 1 Debemus autem nos firmiores imbecillitates infirmorum
sustinere, et non nobis placere. 2 Unusquisque vestrum proximo suo placeat
in bonum, ad dificationem. 3 Etenim Christus non sibi placuit, sed sicut
scriptum est : Improperia improperantium tibi ceciderunt super me.
4
Qucumque enim scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt : ut per
patientiam, et consolationem Scripturarum, spem habeamus. 5 Deus autem
patienti et solatii det vobis idipsum sapere in alterutrum secundum Jesum
Christum : 6 ut unanimes, uno ore honorificetis Deum et patrem Domini
nostri Jesu Christi. 7 Propter quod suscipite invicem, sicut et Christus
suscepit vos in honorem Dei. 8 Dico enim Christum Jesum ministrum fuisse
circumcisionis propter veritatem Dei, ad confirmandas promissiones
patrum : 9 gentes autem super misericordia honorare Deum, sicut scriptum
est : Propterea confitebor tibi in gentibus, Domine, et nomini tuo cantabo.
10
Et iterum dicit : Ltamini gentes cum plebe ejus. 11 Et iterum : Laudate
omnes gentes Dominum : et magnificate eum omnes populi. 12 Et rursus
Isaias ait : Erit radix Jesse, et qui exsurget regere gentes, in eum gentes
sperabunt. 13 Deus autem spei repleat vos omni gaudio, et pace in
credendo : ut abundetis in spe, et virtute Spiritus Sancti.
14
Certus sum autem fratres mei et ego ipse de vobis, quoniam et ipsi pleni
estis dilectione, repleti omni scientia, ita ut possitis alterutrum monere.
15
Audacius autem scripsi vobis fratres ex parte, tamquam in memoriam vos
reducens : propter gratiam, qu data est mihi a Deo, 16 ut sim minister
Christi Jesu in gentibus : sanctificans Evangelium Dei, ut fiat oblatio
gentium accepta, et sanctificata in Spiritu Sancto. 17 Habeo igitur gloriam in
Christo Jesu ad Deum. 18 Non enim audeo aliquid loqui eorum, qu per me
non efficit Christus in obedientiam gentium, verbo et factis : 19 in virtute
signorum, et prodigiorum, in virtute Spiritus Sancti : ita ut ab Jerusalem per
circuitum usque ad Illyricum repleverim Evangelium Christi. 20 Sic autem
1719/1834
prdicavi Evangelium hoc, non ubi nominatus est Christus, ne super

alienum fundamentum dificarem : 21 sed sicut scriptum est : Quibus non
est annuntiatum de eo, videbunt : et qui non audierunt, intelligent.
22
Propter quod et impediebar plurimum venire ad vos, et prohibitus sum

usque adhuc. 23 Nunc vero ulterius locum non habens in his regionibus,
cupiditatem autem habens veniendi ad vos ex multis jam prcedentibus
annis : 24 cum in Hispaniam proficisci cpero, spero quod prteriens
videam vos, et a vobis deducar illuc, si vobis primum ex parte fruitus fuero.
25
Nunc igitur proficiscar in Jerusalem ministrare sanctis. 26 Probaverunt
enim Macedonia et Achaia collationem aliquam facere in pauperes
sanctorum, qui sunt in Jerusalem. 27 Placuit enim eis : et debitores sunt
eorum. Nam si spiritualium eorum participes facti sunt gentiles, debent et
in carnalibus ministrare illis. 28 Hoc igitur cum consummavero, et
assignavero eis fructum hunc, per vos proficiscar in Hispaniam. 29 Scio
autem quoniam veniens ad vos, in abundantia benedictionis Evangelii
Christi veniam. 30 Obsecro ergo vos fratres per Dominum nostrum Jesum
Christum, et per caritatem Sancti Spiritus, ut adjuvetis me in orationibus
vestris pro me ad Deum, 31 ut liberer ab infidelibus, qui sunt in Juda, et
obsequii mei oblatio accepta fiat in Jerusalem sanctis, 32 ut veniam ad vos
in gaudio per voluntatem Dei, et refrigerer vobiscum. 33 Deus autem pacis
sit cum omnibus vobis. Amen.
Cap. 16 1 Commendo autem vobis Phben sororem nostram, qu
est in ministerio ecclesi, qu est in Cenchris : 2 ut eam suscipiatis in
Domino digne sanctis : et assistatis ei in quocumque negotio vestri
indiguerit : etenim ipsa quoque astitit multis, et mihi ipsi. 3 Salutate
Priscam et Aquilam, adjutores meos in Christo Jesu 4 (qui pro anima mea
suas cervices supposuerunt : quibus non solus ego gratias ago, sed et
cunct ecclesi gentium), 5 et domesticam ecclesiam eorum. Salutate
Epnetum dilectum mihi, qui est primitivus Asi in Christo. 6 Salutate
Mariam, qu multum laboravit in vobis. 7 Salutate Andronicum et Juniam,
cognatos, et concaptivos meos : qui sunt nobiles in Apostolis, qui et ante
me fuerunt in Christo. 8 Salutate Ampliatum dilectissimum mihi in
Domino. 9 Salutate Urbanum adjutorem nostrum in Christo Jesu, et Stachyn
dilectum meum. 10 Salutate Apellen probum in Christo. 11 Salutate eos qui
sunt ex Aristoboli domo. Salutate Herodionem cognatum meum. Salutate
eos qui sunt ex Narcisi domo, qui sunt in Domino. 12 Salutate Tryphnam
et Tryphosam, qu laborant in Domino. Salutate Persidem carissimam,
qu multum laboravit in Domino. 13 Salutate Rufum electum in Domino, et
matrem ejus, et meam. 14 Salutate Asyncritum, Phlegontem, Hermam,
Patrobam, Hermen, et qui cum eis sunt, fratres. 15 Salutate Philologum et
Juliam, Nereum, et sororem ejus, et Olympiadem, et omnes qui cum eis
1720/1834
sunt, sanctos. 16 Salutate invicem in osculo sancto. Salutant vos omnes

ecclesi Christi. 17 Rogo autem vos fratres, ut observetis eos qui
dissensiones et offendicula, prter doctrinam, quam vos didicistis, faciunt,
et declinate ab illis. 18 Hujuscemodi enim Christo Domino nostro non
serviunt, sed suo ventri : et per dulces sermones et benedictiones seducunt
corda innocentium. 19 Vestra enim obedientia in omnem locum divulgata
est. Gaudeo igitur in vobis. Sed volo vos sapientes esse in bono, et
simplices in malo. 20 Deus autem pacis conterat Satanam sub pedibus
vestris velociter. Gratia Domini nostri Jesu Christi vobiscum. 21 Salutat vos
Timotheus adjutor meus, et Lucius, et Jason, et Sosipater cognati mei.
22
Saluto vos ego Tertius, qui scripsi epistolam, in Domino. 23 Salutat vos
Cajus hospes meus, et universa ecclesia. Salutat vos Erastus arcarius
civitatis, et Quartus, frater. 24 Gratia Domini nostri Jesu Christi cum
omnibus vobis. Amen.
25
Ei autem, qui potens est vos confirmare juxta Evangelium meum, et

prdicationem Jesu Christi, secundum revelationem mysterii temporibus
ternis taciti 26 (quod nunc patefactum est per Scripturas prophetarum
secundum prceptum terni Dei, ad obeditionem fidei), in cunctis gentibus
cogniti, 27 soli sapienti Deo, per Jesum Christum, cui honor et gloria in
scula sculorum. Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Corinthios Prima

Cap. 1 1 Paulus vocatus Apostolus Jesu Christi per voluntatem Dei,
et Sosthenes frater, 2 ecclesi Dei, qu est Corinthi, sanctificatis in Christo
Jesu, vocatis sanctis, cum omnibus qui invocant nomen Domini nostri Jesu
Christi, in omni loco ipsorum et nostro. 3 Gratia vobis, et pax a Deo Patre
nostro, et Domino Jesu Christo.
4
Gratias ago Deo meo semper pro vobis in gratia Dei, qu data est vobis in
Christo Jesu : 5 quod in omnibus divites facti estis in illo, in omni verbo, et
in omni scientia. 6 Sicut testimonium Christi confirmatum est in vobis : 7 ita
ut nihil vobis desit in ulla gratia, exspectantibus revelationem Domini
nostri Jesu Christi, 8 qui et confirmabit vos usque in finem sine crimine, in
die adventus Domini nostri Jesu Christi. 9 Fidelis Deus : per quem vocati
estis in societatem filii ejus Jesu Christi Domini nostri.
10
Obsecro autem vos fratres per nomen Domini nostri Jesu Christi : ut
idipsum dicatis omnes, et non sint in vobis schismata : sitis autem perfecti
in eodem sensu, et in eadem sententia. 11 Significatum est enim mihi de
1721/1834
vobis fratres mei ab iis, qui sunt Chlos, quia contentiones sunt inter vos.
12
Hoc autem dico, quod unusquisque vestrum dicit : Ego quidem sum
Pauli : ego autem Apollo : ego vero Ceph : ego autem Christi. 13 Divisus
est Christus ? numquid Paulus crucifixus est pro vobis ? aut in nomine
Pauli baptizati estis ? 14 Gratias ago Deo, quod neminem vestrum baptizavi,
nisi Crispum et Caium : 15 ne quis dicat quod in nomine meo baptizati estis.
16
Baptizavi autem et Stephan domum : ceterum nescio si quem alium
baptizaverim. 17 Non enim misit me Christus baptizare, sed evangelizare :
non in sapientia verbi, ut non evacuetur crux Christi.
18
Verbum enim crucis pereuntibus quidem stultitia est : iis autem qui salvi
fiunt, id est nobis, Dei virtus est. 19 Scriptum est enim : Perdam sapientiam
sapientium, et prudentiam prudentium reprobabo. 20 Ubi sapiens ? ubi
scriba ? ubi conquisitor hujus sculi ? Nonne stultam fecit Deus sapientiam
hujus mundi ? 21 Nam quia in Dei sapientia non cognovit mundus per
sapientiam Deum : placuit Deo per stultitiam prdicationis salvos facere
credentes. 22 Quoniam et Judi signa petunt, et Grci sapientiam qurunt :
23
nos autem prdicamus Christum crucifixum : Judis quidem scandalum,
gentibus autem stultitiam, 24 ipsis autem vocatis Judis, atque Grcis
Christum Dei virtutem, et Dei sapientia : 25 quia quod stultum est Dei,
sapientius est hominibus : et quod infirmum est Dei, fortius est hominibus.
26
Videte enim vocationem vestram, fratres, quia non multi sapientes
secundum carnem, non multi potentes, non multi nobiles : 27 sed qu stulta
sunt mundi elegit Deus, ut confundat sapientes : et infirma mundi elegit
Deus, ut confundat fortia : 28 et ignobilia mundi, et contemptibilia elegit
Deus, et ea qu non sunt, ut ea qu sunt destrueret : 29 ut non glorietur
omnis caro in conspectu ejus. 30 Ex ipso autem vos estis in Christo Jesu, qui
factus est nobis sapientia a Deo, et justitia, et sanctificatio, et redemptio :
31
ut quemadmodum scriptum est : Qui gloriatur, in Domino glorietur.
Cap. 2 1 Et ego, cum venissem ad vos, fratres, veni non in
sublimitate sermonis, aut sapienti, annuntians vobis testimonium Christi.
2
Non enim judicavi me scire aliquid inter vos, nisi Jesum Christum, et
hunc crucifixum. 3 Et ego in infirmitate, et timore, et tremore multo fui
apud vos : 4 et sermo meus, et prdicatio mea non in persuasibilibus
human sapienti verbis, sed in ostensione spiritus et virtutis : 5 ut fides
vestra non sit in sapientia hominum, sed in virtute Dei.
6
Sapientiam autem loquimur inter perfectos : sapientiam vero non hujus

sculi, neque principum hujus sculi, qui destruuntur : 7 sed loquimur Dei
sapientiam in mysterio, qu abscondita est, quam prdestinavit Deus ante
scula in gloriam nostram, 8 quam nemo principum hujus sculi cognovit :
si enim cognovissent, numquam Dominum glori crucifixissent. 9 Sed sicut
1722/1834
scriptum est : Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis
ascendit, qu prparavit Deus iis qui diligunt illum : 10 nobis autem
revelavit Deus per Spiritum suum : Spiritus enim omnia scrutatur, etiam
profunda Dei. 11 Quis enim hominum scit qu sunt hominis, nisi spiritus
hominis, qui in ipso est ? ita et qu Dei sunt, nemo cognovit, nisi Spiritus
Dei. 12 Nos autem non spiritum hujus mundi accepimus, sed Spiritum qui
ex Deo est, ut sciamus qu a Deo donata sunt nobis : 13 qu et loquimur
non in doctis human sapienti verbis, sed in doctrina Spiritus,
spiritualibus spiritualia comparantes. 14 Animalis autem homo non percipit
ea qu sunt Spiritus Dei : stultitia enim est illi, et non potest intelligere :
quia spiritualiter examinatur. 15 Spiritualis autem judicat omnia : et ipse a
nemine judicatur. 16 Quis enim cognovit sensum Domini, qui instruat eum ?
nos autem sensum Christi habemus.
Cap. 3 1 Et ego, fratres, non potui vobis loqui quasi spiritualibus, sed
quasi carnalibus. Tamquam parvulis in Christo, 2 lac vobis potum dedi, non
escam : nondum enim poteratis : sed nec nunc quidem potestis : adhuc
enim carnales estis. 3 Cum enim sit inter vos zelus, et contentio : nonne
carnales estis, et secundum hominem ambulatis ? 4 Cum enim quis dicat :
Ego quidem sum Pauli ; alius autem : Ego Apollo : nonne homines estis ?
Quid igitur est Apollo ? quid vero Paulus ? 5 ministri ejus, cui credidistis, ut
unicuique sicut Dominus dedit. 6 Ego plantavi, Apollo rigavit : sed Deus
incrementum dedit. 7 Itaque neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat :
sed qui incrementum dat, Deus. 8 Qui autem plantat, et qui rigat, unum
sunt. Unusquisque autem propriam mercedem accipiet, secundum suum
laborem. 9 Dei enim sumus adjutores : Dei agricultura estis, Dei dificatio
estis. 10 Secundum gratiam Dei, qu data est mihi, ut sapiens architectus
fundamentum posui : alius autem superdificat. Unusquisque autem videat
quomodo superdificet. 11 Fundamentum enim aliud nemo potest ponere
prter id quod positum est, quod est Christus Jesus. 12 Si quis autem
superdificat super fundamentum hoc, aurum, argentum, lapides pretiosos,
ligna, fnum, stipulam, 13 uniuscujusque opus manifestum erit : dies enim
Domini declarabit, quia in igne revelabitur : et uniuscujusque opus quale
sit, ignis probabit. 14 Si cujus opus manserit quod superdificavit,
mercedem accipiet. 15 Si cujus opus arserit, detrimentum patietur : ipse
autem salvus erit, sic tamen quasi per ignem. 16 Nescitis quia templum Dei
estis, et Spiritus Dei habitat in vobis ? 17 Si quis autem templum Dei
violaverit, disperdet illum Deus. Templum enim Dei sanctum est, quod
estis vos.
18
Nemo se seducat : si quis videtur inter vos sapiens esse in hoc sculo,
stultus fiat ut sit sapiens. 19 Sapientia enim hujus mundi, stultitia est apud
1723/1834
Deum. Scriptum est enim : Comprehendam sapientes in astutia eorum. 20 Et

iterum : Dominus novit cogitationes sapientium quoniam van sunt.
21
Nemo itaque glorietur in hominibus. 22 Omnia enim vestra sunt, sive
Paulus, sive Apollo, sive Cephas, sive mundus, sive vita, sive mors, sive
prsentia, sive futura : omnia enim vestra sunt : 23 vos autem Christi :
Christus autem Dei.
Cap. 4 1 Sic nos existimet homo ut ministros Christi, et dispensatores
mysteriorum Dei. 2 Hic jam quritur inter dispensatores ut fidelis quis
inveniatur. 3 Mihi autem pro minimo est ut a vobis judicer, aut ab humano
die : sed neque meipsum judico. 4 Nihil enim mihi conscius sum, sed non in
hoc justificatus sum : qui autem judicat me, Dominus est. 5 Itaque nolite
ante tempus judicare, quoadusque veniat Dominus : qui et illuminabit
abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia cordium : et tunc laus erit
unicuique a Deo. 6 Hc autem, fratres, transfiguravi in me et Apollo,
propter vos : ut in nobis discatis, ne supra quam scriptum est, unus adversus
alterum infletur pro alio. 7 Quis enim te discernit ? quid autem habes quod
non accepisti ? si autem accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis ?
8
Jam saturati estis, jam divites facti estis : sine nobis regnatis : et utinam
regnetis, ut et nos vobiscum regnemus. 9 Puto enim quod Deus nos
Apostolos novissimos ostendit, tamquam morti destinatos : quia
spectaculum facti sumus mundo, et angelis, et hominibus. 10 Nos stulti
propter Christum, vos autem prudentes in Christo : nos infirmi, vos autem
fortes : vos nobiles, nos autem ignobiles. 11 Usque in hanc horam et
esurimus, et sitimus, et nudi sumus, et colaphis cdimur, et instabiles
sumus, 12 et laboramus operantes manibus nostris : maledicimur, et
benedicimus : persecutionem patimur, et sustinemus : 13 blasphemamur, et
obsecramus : tamquam purgamenta hujus mundi facti sumus, omnium
peripsema usque adhuc.
14
Non ut confundam vos, hc scribo, sed ut filios meos carissimos moneo.

Nam si decem millia pdagogorum habeatis in Christo, sed non multos
patres. Nam in Christo Jesu per Evangelium ego vos genui. 16 Rogo ergo
vos, imitatores mei estote, sicut et ego Christi. 17 Ideo misi ad vos
Timotheum, qui est filius meus carissimus, et fidelis in Domino : qui vos
commonefaciet vias meas, qu sunt in Christo Jesu, sicut ubique in omni
ecclesia doceo. 18 Tamquam non venturus sim ad vos, sic inflati sunt
quidam. 19 Veniam autem ad vos cito, si Dominus voluerit : et cognoscam
non sermonem eorum qui inflati sunt, sed virtutem. 20 Non enim in sermone
est regnum Dei, sed in virtute. 21 Quid vultis ? in virga veniam ad vos, an in
caritate, et spiritu mansuetudinis ?
15
1724/1834
Cap. 5 1 Omnino auditur inter vos fornicatio, et talis fornicatio,

qualis nec inter gentes, ita ut uxorem patris sui aliquis habeat. 2 Et vos
inflati estis : et non magis luctum habuistis ut tollatur de medio vestrum qui
hoc opus fecit. 3 Ego quidem absens corpore, prsens autem spiritu, jam
judicavi ut prsens eum, qui sic operatus est, 4 in nomine Domini nostri
Jesu Christi, congregatis vobis et meo spiritu, cum virtute Domini nostri
Jesu, 5 tradere hujusmodi Satan in interitum carnis, ut spiritus salvus sit in
die Domini nostri Jesu Christi.
6
Non est bona gloriatio vestra. Nescitis quia modicum fermentum totam
massam corrumpit ? 7 Expurgate vetus fermentum, ut sitis nova conspersio,
sicut estis azymi. Etenim Pascha nostrum immolatus est Christus. 8 Itaque
epulemur : non in fermento veteri, neque in fermento maliti et nequiti :
sed in azymis sinceritatis et veritatis. 9 Scripsi in epistola : Ne
commisceamini fornicariis : 10 non utique fornicariis hujus mundi, aut
avaris, aut rapacibus, aut idolis servientibus : alioquin debueratis de hoc
mundo exiisse. 11 Nunc autem scripsi vobis non commisceri : si is qui frater
nominatur, est fornicator, aut avarus, aut idolis serviens, aut maledicus, aut
ebriosus, aut rapax, cum ejusmodi nec cibum sumere. 12 Quid enim mihi de
iis qui foris sunt, judicare ? nonne de iis qui intus sunt, vos judicatis ?
13
nam eos qui foris sunt, Deus judicabit. Auferte malum ex vobis ipsis.
Cap. 6 1 Audet aliquis vestrum habens negotium adversus alterum,
judicari apud iniquos, et non apud sanctos ? 2 an nescitis quoniam sancti de
hoc mundo judicabunt ? et si in vobis judicabitur mundus, indigni estis qui
de minimis judicetis ? 3 Nescitis quoniam angelos judicabimus ? quanto
magis scularia ? 4 Scularia igitur judicia si habueritis : contemptibiles,
qui sunt in ecclesia, illos constituite ad judicandum. 5 Ad verecundiam
vestram dico. Sic non est inter vos sapiens quisquam, qui possit judicare
inter fratrem suum ? 6 Sed frater cum fratre judicio contendit : et hoc apud
infideles ? 7 Jam quidem omnino delictum est in vobis, quod judicia habetis
inter vos. Quare non magis injuriam accipitis ? quare non magis fraudem
patimini ? 8 Sed vos injuriam facitis, et fraudatis : et hoc fratribus.
9
An nescitis quia iniqui regnum Dei non possidebunt ? Nolite errare :

neque fornicarii, neque idolis servientes, neque adulteri, 10 neque molles,
neque masculorum concubitores, neque fures, neque avari, neque ebriosi,
neque maledici, neque rapaces regnum Dei possidebunt. 11 Et hc quidam
fuistis : sed abluti estis, sed sanctificati estis, sed justificati estis in nomine
Domini nostri Jesu Christi, et in Spiritu Dei nostri. 12 Omnia mihi licent,
sed non omnia expediunt : omnia mihi licent, sed ego sub nullis redigar
potestate. 13 Esca ventri, et venter escis : Deus autem et hunc et has
destruet : corpus autem non fornicationi, sed Domino : et Dominus corpori.
1725/1834
14
Deus vero et Dominum suscitavit : et nos suscitabit per virtutem suam.

Nescitis quoniam corpora vestra membra sunt Christi ? Tollens ergo
membra Christi, faciam membra meretricis ? Absit. 16 An nescitis quoniam
qui adhret meretrici, unum corpus efficitur ? Erunt enim (inquit) duo in
carne una. 17 Qui autem adhret Domino, unus spiritus est. 18 Fugite
fornicationem. Omne peccatum, quodcumque fecerit homo, extra corpus
est : qui autem fornicatur, in corpus suum peccat. 19 An nescitis quoniam
membra vestra, templum sunt Spiritus Sancti, qui in vobis est, quem
habetis a Deo, et non estis vestri ? 20 Empti enim estis pretio magno.
Glorificate, et portate Deum in corpore vestro.
15
Cap. 7 1 De quibus autem scripsistis mihi : Bonum est homini

mulierem non tangere : 2 propter fornicationem autem unusquisque suam
uxorem habeat, et unaquque suum virum habeat. 3 Uxori vir debitum
reddat : similiter autem et uxor viro. 4 Mulier sui corporis potestatem non
habet, sed vir. Similiter autem et vir sui corporis potestatem non habet, sed
mulier. 5 Nolite fraudare invicem, nisi forte ex consensu ad tempus, ut
vacetis orationi : et iterum revertimini in idipsum, ne tentet vos Satanas
propter incontinentiam vestram. 6 Hoc autem dico secundum indulgentiam,
non secundum imperium. 7 Volo enim omnes vos esse sicut meipsum : sed
unusquisque proprium donum habet ex Deo : alius quidem sic, alius vero
sic. 8 Dico autem non nuptis, et viduis : bonum est illis si sic permaneant,
sicut et ego. 9 Quod si non se continent, nubant. Melius est enim nubere,
quam uri.
10
Iis autem qui matrimonio juncti sunt, prcipio non ego, sed Dominus,
uxorem a viro non discedere : 11 quod si discesserit, manere innuptam, aut
viro suo reconciliari. Et vir uxorem non dimittat.
12
Nam ceteris ego dico, non Dominus. Si quis frater uxorem habet
infidelem, et hc consentit habitare cum illo, non dimittat illam. 13 Et si qua
mulier fidelis habet virum infidelem, et hic consentit habitare cum illa, non
dimittat virum : 14 sanctificatus est enim vir infidelis per mulierem fidelem,
et sanctificata est mulier infidelis per virum fidelem : alioquin filii vestri
immundi essent, nunc autem sancti sunt. 15 Quod si infidelis discedit,
discedat : non enim servituti subjectus est frater, aut soror in hujusmodi : in
pace autem vocavit nos Deus. 16 Unde enim scis mulier, si virum salvum
facies ? aut unde scis vir, si mulierem salvam facies ?
17
Nisi unicuique sicut divisit Dominus, unumquemque sicut vocavit Deus,

ita ambulet, et sicut in omnibus ecclesiis doceo. 18 Circumcisus aliquis
vocatus est ? non adducat prputium. In prputio aliquis vocatus est ? non
circumcidatur. 19 Circumcisio nihil est, et prputium nihil est : sed
1726/1834
observatio mandatorum Dei. 20 Unusquisque in qua vocatione vocatus est,

in ea permaneat. 21 Servus vocatus es ? non sit tibi cur : sed et si potes
fieri liber, magis utere. 22 Qui enim in Domino vocatus est servus, libertus
est Domini : similiter qui liber vocatus est, servus est Christi. 23 Pretio
empti estis : nolite fieri servi hominum. 24 Unusquisque in quo vocatus est,
fratres, in hoc permaneat apud Deum.
25
De virginibus autem prceptum Domini non habeo : consilium autem do,

tamquam misericordiam consecutus a Domino, ut sim fidelis. 26 Existimo
ergo hoc bonum esse propter instantem necessitatem, quoniam bonum est
homini sic esse. 27 Alligatus es uxori ? noli qurere solutionem. Solutus es
ab uxore ? noli qurere uxorem. 28 Si autem acceperis uxorem, non
peccasti. Et si nupserit virgo, non peccavit : tribulationem tamen carnis
habebunt hujusmodi. Ego autem vobis parco. 29 Hoc itaque dico, fratres :
tempus breve est : reliquum est, ut et qui habent uxores, tamquam non
habentes sint : 30 et qui flent, tamquam non flentes : et qui gaudent,
tamquam non gaudentes : et qui emunt, tamquam non possidentes : 31 et qui
utuntur hoc mundo, tamquam non utantur : prterit enim figura hujus
mundi. 32 Volo autem vos sine sollicitudine esse. Qui sine uxore est,
sollicitus est qu Domini sunt, quomodo placeat Deo. 33 Qui autem cum
uxore est, sollicitus est qu sunt mundi, quomodo placeat uxori, et divisus
est. 34 Et mulier innupta, et virgo, cogitat qu Domini sunt, ut sit sancta
corpore, et spiritu. Qu autem nupta est, cogitat qu sunt mundi, quomodo
placeat viro. 35 Porro hoc ad utilitatem vestram dico : non ut laqueum vobis
injiciam, sed ad id, quod honestum est, et quod facultatem prbeat sine
impedimento Dominum obsecrandi. 36 Si quis autem turpem se videri
existimat super virgine sua, quod sit superadulta, et ita oportet fieri : quod
vult faciat : non peccat, si nubat. 37 Nam qui statuit in corde suo firmus, non
habens necessitatem, potestatem autem habens su voluntatis, et hoc
judicavit in corde suo, servare virginem suam, bene facit. 38 Igitur et qui
matrimonio jungit virginem suam, bene facit : et qui non jungit, melius
facit. 39 Mulier alligata est legi quanto tempore vir ejus vivit, quod si
dormierit vir ejus, liberata est : cui vult nubat, tantum in Domino. 40 Beatior
autem erit si sic permanserit secundum meum consilium : puto autem quod
et ego Spiritum Dei habeam.
Cap. 8 1 De iis autem qu idolis sacrificantur, scimus quia omnes
scientiam habemus. Scientia inflat, caritas vero dificat. 2 Si quis autem se
existimat scire aliquid, nondum cognovit quemadmodum oporteat eum
scire. 3 Si quis autem diligit Deum, hic cognitus est ab eo. 4 De escis autem
qu idolis immolantur, scimus quia nihil est idolum in mundo, et quod
nullus est Deus, nisi unus. 5 Nam etsi sunt qui dicantur dii sive in clo, sive
in terra (siquidem sunt dii multi, et domini multi) : 6 nobis tamen unus est
1727/1834
Deus, Pater, ex quo omnia, et nos in illum : et unus Dominus Jesus

Christus, per quem omnia, et nos per ipsum. 7 Sed non in omnibus est
scientia. Quidam autem cum conscientia usque nunc idoli, quasi
idolothytum manducant : et conscientia ipsorum cum sit infirma, polluitur.
8
Esca autem nos non commendat Deo. Neque enim si manducaverimus,
abundabimus : neque si non manducaverimus, deficiemus. 9 Videte autem
ne forte hc licentia vestra offendiculum fiat infirmis. 10 Si enim quis
viderit eum, qui habet scientiam, in idolio recumbentem : nonne
conscientia ejus, cum sit infirma, dificabitur ad manducandum
idolothyta ? 11 Et peribit infirmus in tua scientia, frater, propter quem
Christus mortuus est ? 12 Sic autem peccantes in fratres, et percutientes
conscientiam eorum infirmam, in Christum peccatis. 13 Quapropter si esca
scandalizat fratrem meum, non manducabo carnem in ternum, ne fratrem
meum scandalizem.
Cap. 9 1 Non sum liber ? non sum Apostolus ? nonne Christum
Jesum Dominum nostrum vidi ? nonne opus meum vos estis in Domino ?
2
Et si aliis non sum Apostolus, sed tamen vobis sum : nam signaculum
apostolatus mei vos estis in Domino. 3 Mea defensio apud eos qui me
interrogant, hc est : 4 Numquid non habemus potestatem manducandi et
bibendi ? 5 numquid non habemus potestatem mulierem sororem
circumducendi sicut et ceteri Apostoli, et fratres Domini, et Cephas ? 6 aut
ego solus, et Barnabas, non habemus potestatem hoc operandi ? 7 Quis
militat suis stipendiis umquam ? quis plantat vineam, et de fructu ejus non
edit ? quis pascit gregem, et de lacte gregis non manducat ? 8 Numquid
secundum hominem hc dico ? an et lex hc non dicit ? 9 Scriptum est
enim in lege Moysi : Non alligabis os bovi trituranti. Numquid de bobus
cura est Deo ? 10 an propter nos utique hoc dicit ? Nam propter nos scripta
sunt : quoniam debet in spe qui arat, arare : et qui triturat, in spe fructus
percipiendi. 11 Si nos vobis spiritualia seminavimus, magnum est si nos
carnalia vestra metamus ? 12 Si alii potestatis vestr participes sunt, quare
non potius nos ? Sed non usi sumus hac potestate : sed omnia sustinemus,
ne quod offendiculum demus Evangelio Christi. 13 Nescitis quoniam qui in
sacrario operantur qu de sacrario sunt, edunt : et qui altari deserviunt,
cum altari participant ? 14 Ita et Dominus ordinavit iis qui Evangelium
annuntiant, de Evangelio vivere. 15 Ego autem nullo horum usus sum. Non
autem scripsi hc ut ita fiant in me : bonum est enim mihi magis mori,
quam ut gloriam meam quis evacuet. 16 Nam si evangelizavero, non est
mihi gloria : necessitas enim mihi incumbit : v enim mihi est, si non
evangelizavero. 17 Si enim volens hoc ago, mercedem habeo : si autem
invitus, dispensatio mihi credita est. 18 Qu est ergo merces mea ? ut
Evangelium prdicans, sine sumptu ponam Evangelium, ut non abutar
potestate mea in Evangelio.
1728/1834
19
Nam cum liber essem ex omnibus, omnium me servum feci, ut plures

lucrifacerem. 20 Et factus sum Judis tamquam Judus, ut Judos
lucrarer : 21 iis qui sub lege sunt, quasi sub lege essem (cum ipse non essem
sub lege) ut eos qui sub lege erant, lucrifacerem : iis qui sine lege erant,
tamquam sine lege essem (cum sine lege Dei non essem : sed in lege essem
Christi) ut lucrifacerem eos qui sine lege erant. 22 Factus sum infirmis
infirmus, ut infirmos lucrifacerem. Omnibus omnia factus sum, ut omnes
facerem salvos. 23 Omnia autem facio propter Evangelium : ut particeps
ejus efficiar. 24 Nescitis quod ii qui in stadio currunt, omnes quidem
currunt, sed unus accipit bravium ? Sic currite ut comprehendatis. 25 Omnis
autem qui in agone contendit, ab omnibus se abstinet, et illi quidem ut
corruptibilem coronam accipiant : nos autem incorruptam. 26 Ego igitur sic
curro, non quasi in incertum : sic pugno, non quasi arem verberans : 27 sed
castigo corpus meum, et in servitutem redigo : ne forte cum aliis
prdicaverim, ipse reprobus efficiar.
Cap. 10 1 Nolo enim vos ignorare fratres, quoniam patres nostri
omnes sub nube fuerunt, et omnes mare transierunt, 2 et omnes in Moyse
baptizati sunt in nube, et in mari : 3 et omnes eamdem escam spiritalem
manducaverunt, 4 et omnes eumdem potum spiritalem biberunt (bibebant
autem de spiritali, consequente eos, petra : petra autem erat Christus) : 5 sed
non in pluribus eorum beneplacitum est Deo : nam prostrati sunt in deserto.
6
Hc autem in figura facta sunt nostri, ut non simus concupiscentes
malorum, sicut et illi concupierunt. 7 Neque idololatr efficiamini, sicut
quidam ex ipsis : quemadmodum scriptum est : Sedit populus manducare,
et bibere, et surrexerunt ludere. 8 Neque fornicemur, sicut quidam ex ipsis
fornicati sunt, et ceciderunt una die viginti tria millia. 9 Neque tentemus
Christum, sicut quidam eorum tentaverunt, et a serpentibus perierunt.
10
Neque murmuraveritis, sicut quidam eorum murmuraverunt, et perierunt
ab exterminatore. 11 Hc autem omnia in figura contingebant illis : scripta
sunt autem ad correptionem nostram, in quos fines sculorum devenerunt.
12
Itaque qui se existimat stare, videat ne cadat. 13 Tentatio vos non
apprehendat nisi humana : fidelis autem Deus est, qui non patietur vos
tentari supra id quod potestis, sed faciet etiam cum tentatione proventum ut
possitis sustinere.
14
Propter quod, carissimi mihi, fugite ab idolorum cultura : 15 ut

prudentibus loquor, vos ipsi judicate quod dico. 16 Calix benedictionis, cui
benedicimus, nonne communicatio sanguinis Christi est ? et panis quem
frangimus, nonne participatio corporis Domini est ? 17 Quoniam unus panis,
unum corpus multi sumus, omnes qui de uno pane participamus. 18 Videte
Isral secundum carnem : nonne qui edunt hostias, participes sunt altaris ?
1729/1834
19
Quid ergo ? dico quod idolis immolatum sit aliquid ? aut quod idolum, sit
aliquid ? 20 Sed qu immolant gentes, dmoniis immolant, et non Deo.
Nolo autem vos socios fieri dmoniorum : 21 non potestis calicem Domini
bibere, et calicem dmoniorum ; non potestis mens Domini participes
esse, et mens dmoniorum. 22 An mulamur Dominum ? numquid
fortiores illo sumus ? Omnia mihi licent, sed non omnia expediunt.
23
Omnia mihi licent, sed non omnia dificat.
24
Nemo quod suum est qurat, sed quod alterius. 25 Omne quod in macello
venit, manducate, nihil interrogantes propter conscientiam. 26 Domini est
terra, et plenitudo ejus. 27 Si quis vocat vos infidelium, et vultis ire : omne
quod vobis apponitur, manducate, nihil interrogantes propter conscientiam.
28
Si quis autem dixerit : Hoc immolatum est idolis : nolite manducare
propter illum qui indicavit, et propter conscientiam : 29 conscientiam autem
dico non tuam, sed alterius. Ut quid enim libertas mea judicatur ab aliena
conscientia ? 30 Si ego cum gratia participo, quid blasphemor pro eo quod
gratias ago ? 31 Sive ergo manducatis, sive bibitis, sive aliud quid facitis :
omnia in gloriam Dei facite. 32 Sine offensione estote Judis, et gentibus, et
ecclesi Dei : 33 sicut et ego per omnia omnibus placeo, non qurens quod
mihi utile est, sed quod multis : ut salvi fiant.
Cap. 11 1 Imitatores mei estote, sicut et ego Christi. 2 Laudo autem
vos fratres quod per omnia mei memores estis : et sicut tradidi vobis,
prcepta mea tenetis. 3 Volo autem vos scire quod omnis viri caput,
Christus est : caput autem mulieris, vir : caput vero Christi, Deus. 4 Omnis
vir orans, aut prophetans velato capite, deturpat caput suum. 5 Omnis autem
mulier orans, aut prophetans non velato capite, deturpat caput suum : unum
enim est ac si decalvetur. 6 Nam si non velatur mulier, tondeatur. Si vero
turpe est mulieri tonderi, aut decalvari, velet caput suum. 7 Vir quidem non
debet velare caput suum : quoniam imago et gloria Dei est, mulier autem
gloria viri est. 8 Non enim vir ex muliere est, sed mulier ex viro. 9 Etenim
non est creatus vir propter mulierem, sed mulier propter virum. 10 Ideo
debet mulier potestatem habere supra caput propter angelos.
11
Verumtamen neque vir sine muliere : neque mulier sine viro in Domino.
12
Nam sicut mulier de viro, ita et vir per mulierem : omnia autem ex Deo.
13
Vos ipsi judicate : decet mulierem non velatam orare Deum ? 14 Nec ipsa
natura docet vos, quod vir quidem si comam nutriat, ignominia est illi :
15
mulier vero si comam nutriat, gloria est illi : quoniam capilli pro
velamine ei dati sunt. 16 Si quis autem videtur contentiosus esse : nos talem
consuetudinem non habemus, neque ecclesia Dei.
17
Hoc autem prcipio : non laudans quod non in melius, sed in deterius
convenitis. 18 Primum quidem convenientibus vobis in ecclesiam, audio
scissuras esse inter vos, et ex parte credo. 19 Nam oportet et hreses esse, ut
1730/1834
et qui probati sunt, manifesti fiant in vobis. 20 Convenientibus ergo vobis in

unum, jam non est Dominicam cnam manducare. 21 Unusquisque enim
suam cnam prsumit ad manducandum, et alius quidem esurit, alius
autem ebrius est. 22 Numquid domos non habetis ad manducandum, et
bibendum ? aut ecclesiam Dei contemnitis, et confunditis eos qui non
habent ? Quid dicam vobis ? laudo vos ? in hoc non laudo. 23 Ego enim
accepi a Domino quod et tradidi vobis, quoniam Dominus Jesus in qua
nocte tradebatur, accepit panem, 24 et gratias agens fregit, et dixit :
Accipite, et manducate : hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur :
hoc facite in meam commemorationem. 25 Similiter et calicem, postquam
cnavit, dicens : Hic calix novum testamentum est in meo sanguine : hoc
facite quotiescumque bibetis, in meam commemorationem.
26
Quotiescumque enim manducabitis panem hunc, et calicem bibetis,
mortem Domini annuntiabitis donec veniat. 27 Itaque quicumque
manducaverit panem hunc, vel biberit calicem Domini indigne, reus erit
corporis et sanguinis Domini. 28 Probet autem seipsum homo : et sic de
pane illo edat, et de calice bibat. 29 Qui enim manducat et bibit indigne,
judicium sibi manducat et bibit, non dijudicans corpus Domini. 30 Ideo inter
vos multi infirmi et imbecilles, et dormiunt multi. 31 Quod si nosmetipsos
dijudicaremus, non utique judicaremur. 32 Dum judicamur autem, a Domino
corripimur, ut non cum hoc mundo damnemur. 33 Itaque fratres mei, cum
convenitis ad manducandum, invicem exspectate. 34 Si quis esurit, domi
manducet, ut non in judicium conveniatis. Cetera autem, cum venero,
disponam.
Cap. 12 1 De spiritualibus autem, nolo vos ignorare fratres. 2 Scitis
quoniam cum gentes essetis, ad simulacra muta prout ducebamini euntes.
3
Ideo notum vobis facio, quod nemo in Spiritu Dei loquens, dicit anathema
Jesu. Et nemo potest dicere, Dominus Jesus, nisi in Spiritu Sancto.
4
Divisiones vero gratiarum sunt, idem autem Spiritus : 5 et divisiones
ministrationum sunt, idem autem Dominus : 6 et divisiones operationum
sunt, idem vero Deus qui operatur omnia in omnibus. 7 Unicuique autem
datur manifestatio Spiritus ad utilitatem. 8 Alii quidem per Spiritum datur
sermo sapienti : alii autem sermo scienti secundum eumdem Spiritum :
9
alteri fides in eodem Spiritu : alii gratia sanitatum in uno Spiritu : 10 alii
operatio virtutum, alii prophetia, alii discretio spirituum, alii genera
linguarum, alii interpretatio sermonum. 11 Hc autem omnia operantur
unus atque idem Spiritus, dividens singulis prout vult.
12
Sicut enim corpus unum est, et membra habet multa, omnia autem
membra corporis cum sint multa, unum tamen corpus sunt : ita et Christus.
13
Etenim in uno Spiritu omnes nos in unum corpus baptizati sumus, sive
Judi, sive gentiles, sive servi, sive liberi : et omnes in uno Spiritu potati
1731/1834
sumus. 14 Nam et corpus non est unum membrum, sed multa. 15 Si dixerit
pes : Quoniam non sum manus, non sum de corpore : num ideo non est de
corpore ? 16 Et si dixerit auris : Quoniam non sum oculus, non sum de
corpore : num ideo est de corpore ? 17 Si totum corpus oculus : ubi auditus ?
Si totum auditus : ubi odoratus ? 18 Nunc autem posuit Deus membra,
unumquodque eorum in corpore sicut voluit. 19 Quod si essent omnia unum
membrum, ubi corpus ? 20 Nunc autem multa quidem membra, unum autem
corpus. 21 Non potest autem oculus dicere manui : Opera tua non indigeo :
aut iterum caput pedibus : Non estis mihi necessarii. 22 Sed multo magis
qu videntur membra corporis infirmiora esse, necessariora sunt : 23 et qu
putamus ignobiliora membra esse corporis, his honorem abundantiorem
circumdamus : et qu inhonesta sunt nostra, abundantiorem honestatem
habent. 24 Honesta autem nostra nullius egent : sed Deus temperavit corpus,
ei cui deerat, abundantiorem tribuendo honorem, 25 ut non sit schisma in
corpore, sed idipsum pro invicem sollicita sint membra. 26 Et si quid patitur
unum membrum, compatiuntur omnia membra : sive gloriatur unum
membrum, congaudent omnia membra.
27
Vos autem estis corpus Christi, et membra de membro. 28 Et quosdam

quidem posuit Deus in ecclesia primum apostolos, secundo prophetas,
exinde doctores, deinde virtutes, exinde gratias curationum, opitulationes,
gubernationes, genera linguarum, interpretationes sermonum. 29 Numquid
omnes apostoli ? numquid omnes prophet ? numquid omnes doctores ?
30
numquid omnes virtutes ? numquid omnes gratiam habent curationum ?
numquid omnes linguis loquuntur ? numquid omnes interpretantur ?
31
mulamini autem charismata meliora. Et adhuc excellentiorem viam
vobis demonstro.
Cap. 13 1 Si linguis hominum loquar, et angelorum, caritatem autem
non habeam, factus sum velut s sonans, aut cymbalum tinniens. 2 Et si
habuero prophetiam, et noverim mysteria omnia, et omnem scientiam : et si
habuero omnem fidem ita ut montes transferam, caritatem autem non
habuero, nihil sum. 3 Et si distribuero in cibos pauperum omnes facultates
meas, et si tradidero corpus meum ita ut ardeam, caritatem autem non
habuero, nihil mihi prodest.
4
Caritas patiens est, benigna est. Caritas non mulatur, non agit perperam,
non inflatur, 5 non est ambitiosa, non qurit qu sua sunt, non irritatur, non
cogitat malum, 6 non gaudet super iniquitate, congaudet autem veritati :
7
omnia suffert, omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet.
8
Caritas numquam excidit : sive propheti evacuabuntur, sive lingu

cessabunt, sive scientia destruetur. 9 Ex parte enim cognoscimus, et ex parte
1732/1834
prophetamus. 10 Cum autem venerit quod perfectum est, evacuabitur quod

ex parte est. 11 Cum essem parvulus, loquebar ut parvulus, cogitabam ut
parvulus. Quando autem factus sum vir, evacuavi qu erant parvuli.
12
Videmus nunc per speculum in nigmate : tunc autem facie ad faciem.
Nunc cognosco ex parte : tunc autem cognoscam sicut et cognitus sum.
13
Nunc autem manent fides, spes, caritas, tria hc : major autem horum est
caritas.
Cap. 14 1 Sectamini caritatem, mulamini spiritualia : magis autem
ut prophetetis. 2 Qui enim loquitur lingua, non hominibus loquitur, sed
Deo : nemo enim audit. Spiritu autem loquitur mysteria. 3 Nam qui
prophetat, hominibus loquitur ad dificationem, et exhortationem, et
consolationem. 4 Qui loquitur lingua, semetipsum dificat : qui autem
prophetat, ecclesiam Dei dificat. 5 Volo autem omnes vos loqui linguis :
magis autem prophetare. Nam major est qui prophetat, quam qui loquitur
linguis ; nisi forte interpretetur ut ecclesia dificationem accipiat. 6 Nunc
autem, fratres, si venero ad vos linguis loquens : quid vobis prodero, nisi
vobis loquar aut in revelatione, aut in scientia, aut in prophetia, aut in
doctrina ? 7 Tamen qu sine anima sunt vocem dantia, sive tibia, sive
cithara ; nisi distinctionem sonituum dederint, quomodo scietur id quod
canitur, aut quod citharizatur ? 8 Etenim si incertam vocem det tuba, quis
parabit se ad bellum ? 9 Ita et vos per linguam nisi manifestum sermonem
dederitis : quomodo scietur id quod dicitur ? eritis enim in ara loquentes.
10
Tam multa, ut puta genera linguarum sunt in hoc mundo : et nihil sine
voce est. 11 Si ergo nesciero virtutem vocis, ero ei, cui loquor, barbarus : et
qui loquitur, mihi barbarus. 12 Sic et vos, quoniam mulatores estis
spirituum, ad dificationem ecclesi qurite ut abundetis. 13 Et ideo qui
loquitur lingua, oret ut interpretetur. 14 Nam si orem lingua, spiritus meus
orat, mens autem mea sine fructu est. 15 Quid ergo est ? Orabo spiritu,
orabo et mente : psallam spiritu, psallam et mente. 16 Ceterum si
benedixeris spiritu, qui supplet locum idiot, quomodo dicet : Amen, super
tuam benedictionem ? quoniam quid dicas, nescit. 17 Nam tu quidem bene
gratias agis, sed alter non dificatur. 18 Gratias ago Deo meo, quod
omnium vestrum lingua loquor. 19 Sed in ecclesia volo quinque verba sensu
meo loqui, ut et alios instruam : quam decem millia verborum in lingua.
20
Fratres, nolite pueri effici sensibus, sed malitia parvuli estote : sensibus
autem perfecti estote. 21 In lege scriptum est : Quoniam in aliis linguis et
labiis aliis loquar populo huic : et nec sic exaudient me, dicit Dominus.
22
Itaque lingu in signum sunt non fidelibus, sed infidelibus : propheti
autem non infidelibus, sed fidelibus. 23 Si ergo conveniat universa ecclesia
in unum, et omnes linguis loquantur, intrent autem idiot, aut infideles :
nonne dicent quod insanitis ? 24 Si autem omnes prophetent, intret autem
quis infidelis, vel idiota, convincitur ab omnibus, dijudicatur ab omnibus :
1733/1834
25
occulta cordis ejus manifesta fiunt : et ita cadens in faciem adorabit

Deum, pronuntians quod vere Deus in vobis sit.
26
Quid ergo est, fratres ? Cum convenitis, unusquisque vestrum psalmum

habet, doctrinam habet, apocalypsim habet, linguam habet,
interpretationem habet : omnia ad dificationem fiant. 27 Sive lingua quis
loquitur, secundum duos, aut ut multum tres, et per partes, et unus
interpretatur. 28 Si autem non fuerit interpres, taceat in ecclesia : sibi autem
loquatur, et Deo. 29 Prophet autem duo, aut tres dicant, et ceteri
dijudicent. 30 Quod si alii revelatum fuerit sedenti, prior taceat. 31 Potestis
enim omnes per singulos prophetare : ut omnes discant, et omnes
exhortentur : 32 et spiritus prophetarum prophetis subjecti sunt. 33 Non enim
est dissensionis Deus, sed pacis : sicut et in omnibus ecclesiis sanctorum
doceo. 34 Mulieres in ecclesiis taceant, non enim permittitur eis loqui, sed
subditas esse, sicut et lex dicit. 35 Si quid autem volunt discere, domi viros
suos interrogent. Turpe est enim mulieri loqui in ecclesia. 36 An a vobis
verbum Dei processit ? aut in vos solos pervenit ? 37 Si quis videtur
propheta esse, aut spiritualis, cognoscat qu scribo vobis, quia Domini sunt
mandata. 38 Si quis autem ignorat, ignorabitur. 39 Itaque fratres mulamini
prophetare : et loqui linguis nolite prohibere. 40 Omnia autem honeste, et
secundum ordinem fiant.
Cap. 15 1 Notum autem vobis facio, fratres, Evangelium, quod
prdicavi vobis, quod et accepistis, in quo et statis, 2 per quod et
salvamini : qua ratione prdicaverim vobis, si tenetis, nisi frustra
credidistis. 3 Tradidi enim vobis in primis quod et accepi : quoniam
Christus mortuus est pro peccatis nostris secundum Scripturas : 4 et quia
sepultus est, et quia resurrexit tertia die secundum Scripturas : 5 et quia
visus est Ceph, et post hoc undecim : 6 deinde visus est plus quam
quingentis fratribus simul : ex quibus multi manent usque adhuc, quidam
autem dormierunt : 7 deinde visus est Jacobo, deinde Apostolis omnibus :
8
novissime autem omnium tamquam abortivo, visus est et mihi. 9 Ego enim
sum minimus Apostolorum, qui non sum dignus vocari Apostolus, quoniam
persecutus sum ecclesiam Dei. 10 Gratia autem Dei sum id quod sum, et
gratia ejus in me vacua non fuit, sed abundantius illis omnibus laboravi :
non ego autem, sed gratia Dei mecum : 11 sive enim ego, sive illi : sic
prdicamus, et sic credidistis.
12
Si autem Christus prdicatur quod resurrexit a mortuis, quomodo

quidam dicunt in vobis, quoniam resurrectio mortuorum non est ? 13 Si
autem resurrectio mortuorum non est : neque Christus resurrexit. 14 Si
autem Christus non resurrexit, inanis est ergo prdicatio nostra, inanis est
et fides vestra : 15 invenimur autem et falsi testes Dei : quoniam
1734/1834
testimonium diximus adversus Deum quod suscitaverit Christum, quem

non suscitavit, si mortui non resurgunt. 16 Nam si mortui non resurgunt,
neque Christus resurrexit. 17 Quod si Christus non resurrexit, vana est fides
vestra : adhuc enim estis in peccatis vestris. 18 Ergo et qui dormierunt in
Christo, perierunt. 19 Si in hac vita tantum in Christo sperantes sumus,
miserabiliores sumus omnibus hominibus.
20
Nunc autem Christus resurrexit a mortuis primiti dormientium,

quoniam quidem per hominem mors, et per hominem resurrectio
mortuorum. 22 Et sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes
vivificabuntur. 23 Unusquisque autem in suo ordine, primiti Christus :
deinde ii qui sunt Christi, qui in adventu ejus crediderunt. 24 Deinde finis :
cum tradiderit regnum Deo et Patri, cum evacuaverit omnem principatum,
et potestatem, et virtutem. 25 Oportet autem illum regnare donec ponat
omnes inimicos sub pedibus ejus. 26 Novissima autem inimica destruetur
mors : omnia enim subjecit pedibus ejus. Cum autem dicat : 27 Omnia
subjecta sunt ei, sine dubio prter eum qui subjecit ei omnia. 28 Cum autem
subjecta fuerint illi omnia : tunc et ipse Filius subjectus erit ei, qui subjecit
sibi omnia, ut sit Deus omnia in omnibus. 29 Alioquin quid facient qui
baptizantur pro mortuis, si omnino mortui non resurgunt ? ut quid et
baptizantur pro illis ? 30 ut quid et nos periclitamur omni hora ? 31 Quotidie
morior per vestram gloriam, fratres, quam habeo in Christo Jesu Domino
nostro. 32 Si secundum hominem ad bestias pugnavi Ephesi, quid mihi
prodest, si mortui non resurgunt ? Manducemus, et bibamus, cras enim
moriemur. 33 Nolite seduci : corrumpunt mores bonos colloquia mala.
34
Evigilate justi, et nolite peccare : ignorantiam enim Dei quidam habent,
ad reverentiam vobis loquor.
21
35
Sed dicet aliquis : Quomodo resurgunt mortui ? qualive corpore venient ?

Insipiens, tu quod seminas non vivificatur, nisi prius moriatur : 37 et quod
seminas, non corpus, quod futurum est, seminas, sed nudum granum, ut
puta tritici, aut alicujus ceterorum. 38 Deus autem dat illi corpus sicut vult :
ut unicuique seminum proprium corpus. 39 Non omnis caro, eadem caro :
sed alia quidem hominum, alia vero pecorum, alia volucrum, alia autem
piscium. 40 Et corpora clestia, et corpora terrestria : sed alia quidem
clestium gloria, alia autem terrestrium. 41 Alia claritas solis, alia claritas
lun, et alia claritas stellarum. Stella enim a stella differt in claritate : 42 sic
et resurrectio mortuorum. Seminatur in corruptione, surget in incorruptione.
43
Seminatur in ignobilitate, surget in gloria : seminatur in infirmitate,
surget in virtute : 44 seminatur corpus animale, surget corpus spiritale. Si est
corpus animale, est et spiritale, sicut scriptum est : 45 Factus est primus
homo Adam in animam viventem, novissimus Adam in spiritum
vivificantem. 46 Sed non prius quod spiritale est, sed quod animale : deinde
36
1735/1834
quod spiritale. 47 Primus homo de terra, terrenus : secundus homo de clo,

clestis. 48 Qualis terrenus, tales et terreni : et qualis clestis, tales et
clestes. 49 Igitur, sicut portavimus imaginem terreni, portemus et
imaginem clestis.
50
Hoc autem dico, fratres : quia caro et sanguis regnum Dei possidere non
possunt : neque corruptio incorruptelam possidebit. 51 Ecce mysterium
vobis dico : omnes quidem resurgemus, sed non omnes immutabimur. 52 In
momento, in ictu oculi, in novissima tuba : canet enim tuba, et mortui
resurgent incorrupti : et nos immutabimur. 53 Oportet enim corruptibile hoc
induere incorruptionem : et mortale hoc induere immortalitatem. 54 Cum
autem mortale hoc induerit immortalitatem, tunc fiet sermo, qui scriptus
est : Absorpta est mors in victoria. 55 Ubi est mors victoria tua ? ubi est
mors stimulus tuus ? 56 Stimulus autem mortis peccatum est : virtus vero
peccati lex. 57 Deo autem gratias, qui dedit nobis victoriam per Dominum
nostrum Jesum Christum. 58 Itaque fratres mei dilecti, stabiles estote, et
immobiles : abundantes in opere Domini semper, scientes quod labor vester
non est inanis in Domino.
Cap. 16 1 De collectis autem, qu fiunt in sanctos, sicut ordinavi
ecclesiis Galati, ita et vos facite. 2 Per unam sabbati unusquisque vestrum
apud se seponat, recondens quod ei bene placuerit : ut non, cum venero,
tunc collect fiant. 3 Cum autem prsens fuero, quos probaveritis per
epistolas, hos mittam perferre gratiam vestram in Jerusalem. 4 Quod si
dignum fuerit ut et ego eam, mecum ibunt.
5
Veniam autem ad vos, cum Macedoniam pertransiero : nam Macedoniam

pertransibo. 6 Apud vos autem forsitan manebo, vel etiam hiemabo : ut vos
me deducatis quocumque iero. 7 Nolo enim vos modo in transitu videre,
spero enim me aliquantulum temporis manere apud vos, si Dominus
permiserit. 8 Permanebo autem Ephesi usque ad Pentecosten. 9 Ostium enim
mihi apertum est magnum, et evidens : et adversarii multi.
10
Si autem venerit Timotheus, videte ut sine timore sit apud vos : opus
enim Domini operatur, sicut et ego. 11 Ne quis ergo illum spernat : deducite
autem illum in pace, ut veniat ad me : exspecto enim illum cum fratribus.
12
De Apollo autem fratre vobis notum facio, quoniam multum rogavi eum
ut veniret ad vos cum fratribus : et utique non fuit voluntas ut nunc veniret :
veniet autem, cum ei vacuum fuerit. 13 Vigilate, state in fide, viriliter agite,
et confortamini. 14 Omnia vestra in caritate fiant. 15 Obsecro autem vos
fratres, nostis domum Stephan, et Fortunati, et Achaici : quoniam sunt
primiti Achai, et in ministerium sanctorum ordinaverunt seipsos : 16 ut et
vos subditi sitis ejusmodi, et omni cooperanti, et laboranti. 17 Gaudeo autem
1736/1834
in prsentia Stephan, et Fortunati, et Achaici : quoniam id, quod vobis

deerat, ipsi suppleverunt : 18 refecerunt enim et meum spiritum, et vestrum.
Cognoscite ergo qui hujusmodi sunt.
19
Salutant vos ecclesi Asi. Salutant vos in Domino multum, Aquila et

Priscilla cum domestica sua ecclesia : apud quos et hospitor. 20 Salutant vos
omnes fratres. Salutate invicem in osculo sancto. 21 Salutatio, mea manu
Pauli. 22 Si quis non amat Dominum nostrum Jesum Christum, sit
anathema, Maran Atha. 23 Gratia Domini nostri Jesu Christi vobiscum.
24
Caritas mea cum omnibus vobis in Christo Jesu. Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Corinthios Secunda

Cap. 1 1 Paulus, Apostolus Jesu Christi per voluntatem Dei, et
Timotheus frater, ecclesi Dei, qu est Corinthi cum omnibus sanctis, qui
sunt in universa Achaia. 2 Gratia vobis, et pax a Deo Patre nostro, et
Domino Jesu Christo.
3
Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, Pater

misericordiarum, et Deus totius consolationis, 4 qui consolatur nos in omni
tribulatione nostra : ut possimus et ipsi consolari eos qui in omni pressura
sunt, per exhortationem, qua exhortamur et ipsi a Deo. 5 Quoniam sicut
abundant passiones Christi in nobis : ita et per Christum abundat consolatio
nostra. 6 Sive autem tribulamur pro vestra exhortatione et salute, sive
consolamur pro vestra consolatione, sive exhortamur pro vestra
exhortatione et salute, qu operatur tolerantiam earumdem passionum,
quas et nos patimur : 7 ut spes nostra firma sit pro vobis : scientes quod
sicut socii passionum estis, sic eritis et consolationis. 8 Non enim volumus
ignorare vos, fratres, de tribulatione nostra, qu facta est in Asia, quoniam
supra modum gravati sumus supra virtutem, ita ut tderet nos etiam vivere.
9
Sed ipsi in nobismetipsis responsum mortis habuimus, ut non simus
fidentes in mortuos, sed in Deo, qui suscitat mortuos : 10 qui de tantis
periculis nos eripuit, et eruit : in quem speramus quoniam et adhuc eripiet,
11
adjuvantibus et vobis in oratione pro nobis : ut ex multorum personis,
ejus qu in nobis est donationis, per multos grati agantur pro nobis.
12
Nam gloria nostra hc est : testimonium conscienti nostr, quod in

simplicitate cordis et sinceritate Dei, et non in sapientia carnali, sed in
gratia Dei, conversati sumus in hoc mundo : abundantius autem ad vos.
13
Non enim alia scribimus vobis, quam qu legistis, et cognovistis. Spero
autem quod usque in finem cognoscetis, 14 sicut et cognovistis nos ex parte,
1737/1834
quod gloria vestra sumus, sicut et vos nostra, in die Domini nostri Jesu
Christi. 15 Et hac confidentia volui prius venire ad vos, ut secundum
gratiam haberetis : 16 et per vos transire in Macedoniam, et iterum a
Macedonia venire ad vos, et a vobis deduci in Judam. 17 Cum ergo hoc
voluissem, numquid levitate usus sum ? aut qu cogito, secundum carnem
cogito, ut sit apud me Est et Non ? 18 Fidelis autem Deus, quia sermo
noster, qui fuit apud vos, non est in illo Est et Non. 19 Dei enim Filius Jesus
Christus, qui in vobis per nos prdicatus est, per me, et Silvanum, et
Timotheum, non fuit Est et Non, sed Est in illo fuit. 20 Quotquot enim
promissiones Dei sunt, in illo Est : ideo et per ipsum Amen Deo ad gloriam
nostram. 21 Qui autem confirmat nos vobiscum in Christo, et qui unxit nos
Deus : 22 qui et signavit nos, et dedit pignus Spiritus in cordibus nostris.
23
Ego autem testem Deum invoco in animam meam, quod parcens vobis,
non veni ultra Corinthum : 24 non quia dominamur fidei vest, sed
adjutores sumus gaudii vestri : nam fide statis.
Cap. 2 1 Statui autem hoc ipsum apud me, ne iterum in tristitia
venirem ad vos. 2 Si enim ego contristo vos : et quis est, qui me ltificet,
nisi qui contristatur ex me ? 3 Et hoc ipsum scripsi vobis, ut non cum
venero, tristitiam super tristitiam habeam, de quibus oportuerat me
gaudere : confidens in omnibus vobis, quia meum gaudium, omnium
vestrum est. 4 Nam ex multa tribulatione et angustia cordis scripsi vobis per
multas lacrimas : non ut contristemini, sed ut sciatis, quam caritatem
habeam abundantius in vobis.
5
Si quis autem contristavit, non me contristavit : sed ex parte, ut non

onerem omnes vos. 6 Sufficit illi, qui ejusmodi est, objurgatio hc, qu fit
a pluribus : 7 ita ut e contrario magis donetis, et consolemini, ne forte
abundantiori tristitia absorbeatur qui ejusmodi est. 8 Propter quod obsecro
vos, ut confirmetis in illum caritatem. 9 Ideo enim et scripsi, ut cognoscam
experimentum vestrum, an in omnibus obedientes sitis. 10 Cui autem aliquid
donastis, et ego : nam et ego quod donavi, si quid donavi, propter vos in
persona Christi, 11 ut non circumveniamur a Satana : non enim ignoramus
cogitationes ejus.
12
Cum venissem autem Troadem propter Evangelium Christi, et ostium

mihi apertum esset in Domino, 13 non habui requiem spiritui meo, eo quod
non invenerim Titum fratrem meum, sed valefaciens eis, profectus sum in
Macedoniam. 14 Deo autem gratias, qui semper triumphat nos in Christo
Jesu, et odorem notiti su manifestat per nos in omni loco : 15 quia Christi
bonus odor sumus Deo in iis qui salvi fiunt, et in his qui pereunt : 16 aliis
quidem odor mortis in mortem : aliis autem odor vit in vitam. Et ad hc
1738/1834
quis tam idoneus ? 17 non enim sumus sicut plurimi, adulterantes verbum
Dei, sed ex sinceritate, sed sicut ex Deo, coram Deo, in Christo loquimur.
Cap. 3 1 Incipimus iterum nosmetipsos commendare ? aut numquid
egemus (sicut quidam) commendatitiis epistolis ad vos, aut ex vobis ?
2
Epistola nostra vos estis, scripta in cordibus nostris, qu scitur, et legitur
ab omnibus hominibus : 3 manifestati quod epistola estis Christi, ministrata
a nobis, et scripta non atramento, sed Spiritu Dei vivi : non in tabulis
lapideis, sed in tabulis cordis carnalibus.
4
Fiduciam autem talem habemus per Christum ad Deum : 5 non quod

sufficientes simus cogitare aliquid a nobis, quasi ex nobis : sed sufficientia
nostra ex Deo est : 6 qui et idoneos nos fecit ministros novi testamenti : non
littera, sed Spiritu : littera enim occidit, Spiritus autem vivificat. 7 Quod si
ministratio mortis litteris deformata in lapidibus fuit in gloria, ita ut non
possent intendere filii Isral in faciem Moysi propter gloriam vultus ejus,
qu evacuatur : 8 quomodo non magis ministratio Spiritus erit in gloria ?
9
Nam si ministratio damnationis gloria est : multo magis abundat
ministerium justiti in gloria. 10 Nam nec glorificatum est, quod claruit in
hac parte, propter excellentem gloriam. 11 Si enim quod evacuatur, per
gloriam est : multo magis quod manet, in gloria est.
12
Habentes igitur talem spem, multa fiducia utimur : 13 et non sicut Moyses
ponebat velamen super faciem suam, ut non intenderent filii Isral in
faciem ejus, quod evacuatur, 14 sed obtusi sunt sensus eorum. Usque in
hodiernum enim diem, idipsum velamen in lectione veteris testamenti
manet non revelatum (quoniam in Christo evacuatur), 15 sed usque in
hodiernum diem, cum legitur Moyses, velamen positum est super cor
eorum. 16 Cum autem conversus fuerit ad Dominum, auferetur velamen.
17
Dominus autem Spiritus est : ubi autem Spiritus Domini, ibi libertas.
18
Nos vero omnes, revelata facie gloriam Domini speculantes, in eamdem
imaginem transformamur a claritate in claritatem, tamquam a Domini
Spiritu.
Cap. 4 1 Ideo habentes administrationem, juxta quod misericordiam
consecuti sumus, non deficimus, 2 sed abdicamus occulta dedecoris, non
ambulantes in astutia, neque adulterantes verbum Dei, sed in
manifestatione veritatis commendantes nosmetipsos ad omnem
conscientiam hominum coram Deo. 3 Quod si etiam opertum est
Evangelium nostrum, in iis, qui pereunt, est opertum : 4 in quibus Deus
hujus sculi exccavit mentes infidelium, ut non fulgeat illis illuminatio
Evangelii glori Christi, qui est imago Dei. 5 Non enim nosmetipsos
prdicamus, sed Jesum Christum Dominum nostrum : nos autem servos
1739/1834
vestros per Jesum : 6 quoniam Deus, qui dixit de tenebris lucem

splendescere, ipse illuxit in cordibus nostris ad illuminationem scienti
claritatis Dei, in facie Christi Jesu.
7
Habemus autem thesaurum istum in vasis fictilibus : ut sublimitas sit

virtutis Dei, et non ex nobis. 8 In omnibus tribulationem patimur, sed non
angustiamur : aporiamur, sed non destituimur : 9 persecutionem patimur,
sed non derelinquimur : dejicimur, sed non perimus : 10 semper
mortificationem Jesu in corpore nostro circumferentes, ut et vita Jesu
manifestetur in corporibus nostris. 11 Semper enim nos, qui vivimus, in
mortem tradimur propter Jesum : ut et vita Jesu manifestetur in carne nostra
mortali. 12 Ergo mors in nobis operatur, vita autem in vobis. 13 Habentes
autem eumdem spiritum fidei, sicut scriptum est : Credidi, propter quod
locutus sum : et nos credimus, propter quod et loquimur : 14 scientes
quoniam qui suscitavit Jesum, et nos cum Jesu suscitabit, et constituet
vobiscum. 15 Omnia enim propter vos : ut gratia abundans, per multos in
gratiarum actione, abundet in gloriam Dei. 16 Propter quod non deficimus :
sed licet is, qui foris est, noster homo corrumpatur, tamen is, qui intus est,
renovatur de die in diem. 17 Id enim, quod in prsenti est momentaneum et
leve tribulationis nostr, supra modum in sublimitate ternum glori
pondus operatur in nobis, 18 non contemplantibus nobis qu videntur, sed
qu non videntur. Qu enim videntur, temporalia sunt : qu autem non
videntur, terna sunt.
Cap. 5 1 Scimus enim quoniam si terrestris domus nostra hujus
habitationis dissolvatur, quod dificationem ex Deo habemus, domum non
manufactam, ternam in clis. 2 Nam et in hoc ingemiscimus,
habitationem nostram, qu de clo est, superindui cupientes : 3 si tamen
vestiti, non nudi inveniamur. 4 Nam et qui sumus in hoc tabernaculo,
ingemiscimus gravati : eo quod nolumus expoliari, sed supervestiri, ut
absorbeatur quod mortale est, a vita. 5 Qui autem efficit nos in hoc ipsum,
Deus, qui dedit nobis pignus Spiritus. 6 Audentes igitur semper, scientes
quoniam dum sumus in corpore, peregrinamur a Domino 7 (per fidem enim
ambulamus, et non per speciem) : 8 audemus autem, et bonam voluntatem
habemus magis peregrinari a corpore, et prsentes esse ad Dominum. 9 Et
ideo contendimus, sive absentes, sive prsentes, placere illi. 10 Omnes enim
non manifestari oportet ante tribunal Christi, ut referat unusquisque propria
corporis, prout gessit, sive bonum, sive malum.
11
Scientes ergo timorem Domini, hominibus suademus, Deo autem

manifesti sumus. Spero autem et in conscientiis vestris manifestos nos esse.
12
Non iterum commendamus nos vobis, sed occasionem damus vobis
gloriandi pro nobis : ut habeatis ad eos qui in facie gloriantur, et non in
1740/1834
corde. 13 Sive enim mente excedimus Deo : sive sobrii sumus, vobis.
14
Caritas enim Christi urget nos : stimantes hoc, quoniam si unus pro
omnibus mortuus est, ergo omnes mortui sunt : 15 et pro omnibus mortuus
est Christus : ut, et qui vivunt, jam non sibi vivant, sed ei qui pro ipsis
mortuus est et resurrexit. 16 Itaque nos ex hoc neminem novimus secundum
carnem. Et si cognovimus secundum carnem Christum, sed nunc jam non
novimus. 17 Si qua ergo in Christo nova creatura, vetera transierunt : ecce
facta sunt omnia nova. 18 Omnia autem ex Deo, qui nos reconciliavit sibi
per Christum : et dedit nobis ministerium reconciliationis, 19 quoniam
quidem Deus erat in Christo mundum reconcilians sibi, non reputans illis
delicta ipsorum, et posuit in nobis verbum reconciliationis. 20 Pro Christo
ergo legatione fungimur, tamquam Deo exhortante per nos. Obsecramus
pro Christo, reconciliamini Deo. 21 Eum, qui non noverat peccatum, pro
nobis peccatum fecit, ut nos efficeremur justitia Dei in ipso.
Cap. 6 1 Adjuvantes autem exhortamur ne in vacuum gratiam Dei
recipiatis. 2 Ait enim : Tempore accepto exaudivi te, et in die salutis adjuvi
te. Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis. 3 Nemini dantes
ullam offensionem, ut non vituperetur ministerium nostrum : 4 sed in
omnibus exhibeamus nosmetipsos sicut Dei ministros in multa patientia, in
tribulationibus, in necessitatibus, in angustiis, 5 in plagis, in carceribus, in
seditionibus, in laboribus, in vigiliis, in jejuniis, 6 in castitate, in scientia, in
longanimitate, in suavitate, in Spiritu Sancto, in caritate non ficta, 7 in
verbo veritatis, in virtute Dei, per arma justiti a dextris et a sinistris, 8 per
gloriam, et ignobilitatem, per infamiam, et bonam famam : ut seductores, et
veraces, sicut qui ignoti, et cogniti : 9 quasi morientes, et ecce vivimus : ut
castigati, et non mortificati : 10 quasi tristes, semper autem gaudentes : sicut
egentes, multos autem locupletantes : tamquam nihil habentes, et omnia
possidentes.
11
Os nostrum patet ad vos, o Corinthii ; cor nostrum dilatatum est. 12 Non

angustiamini in nobis : angustiamini autem in visceribus vestris :
13
eamdem autem habentes remunerationem, tamquam filiis dico, dilatamini
et vos.
14
Nolite jugum ducere cum infidelibus. Qu enim participatio justiti cum

iniquitate ? aut qu societas luci ad tenebras ? 15 qu autem conventio
Christi ad Belial ? aut qu pars fideli cum infideli ? 16 qui autem consensus
templo Dei cum idolis ? vos enim estis templum Dei vivi, sicut dicit Deus :
Quoniam inhabitabo in illis, et inambulabo inter eos,
et ero illorum Deus, et ipsi erunt mihi populus.
17
Propter quod exite de medio eorum,
et separamini, dicit Dominus,
1741/1834
et immundum ne tetigeritis :
18
et ego recipiam vos :
et ero vobis in patrem,
et vos eritis mihi in filios et filias,
dicit Dominus omnipotens.
Cap. 7 1 Has ergo habentes promissiones, carissimi, mundemus nos
ab omni inquinamento carnis et spiritus, perficientes sanctificationem in
timore Dei. 2 Capite nos. Neminem lsimus, neminem corrupimus,
neminem circumvenimus. 3 Non ad condemnationem vestram dico :
prdiximus enim quod in cordibus nostris estis ad commoriendum et ad
convivendum. 4 Multa mihi fiducia est apud vos, multa mihi gloriatio pro
vobis : repletus sum consolatione ; superabundo gaudio in omni
tribulatione nostra. 5 Nam et cum venissemus in Macedoniam, nullam
requiem habuit caro nostra, sed omnem tribulationem passi sumus : foris
pugn, intus timores. 6 Sed qui consolatur humiles, consolatus est nos Deus
in adventu Titi. 7 Non solum autem in adventu ejus, sed etiam in
consolatione, qua consolatus est in vobis, referens nobis vestrum
desiderium, vestrum fletum, vestram mulationem pro me, ita ut magis
gauderem.
8
Quoniam etsi contristavi vos in epistola, non me pnitet : etsi pniteret,

videns quod epistola illa (etsi ad horam) vos contristavit, 9 nunc gaudeo :
non quia contristati estis, sed quia contristati estis ad pnitentiam.
Contristati enim estis ad Deum, ut in nullo detrimentum patiamini ex nobis.
10
Qu enim secundum Deum tristitia est, pnitentiam in salutem stabilem
operatur : sculi autem tristitia mortem operatur. 11 Ecce enim hoc ipsum,
secundum Deum contristari vos, quantam in vobis operatur sollicitudinem :
sed defensionem, sed indignationem, sed timorem, sed desiderium, sed
mulationem, sed vindictam : in omnibus exhibuistis vos incontaminatos
esse negotio. 12 Igitur, etsi scripsi vobis, non propter eum qui fecit injuriam,
nec propter eum qui passus est : sed ad manifestandam sollicitudinem
nostram, quam habemus pro vobis 13 coram Deo : ideo consolati sumus. In
consolatione autem nostra, abundantius magis gavisi sumus super gaudio
Titi, quia refectus est spiritus ejus ab omnibus vobis : 14 et si quid apud
illum de vobis gloriatus sum, non sum confusus : sed sicut omnia vobis in
veritate locuti sumus, ita et gloriatio nostra, qu fuit ad Titum, veritas facta
est, 15 et viscera ejus abundantius in vobis sunt, reminiscentis omnium
vestrum obedientiam : quomodo cum timore et tremore excepistis illum.
16
Gaudeo quod in omnibus confido in vobis.
Cap. 8 1 Notam autem facimus vobis, fratres, gratiam Dei, qu data
est in ecclesiis Macedoni : 2 quod in multo experimento tribulationis
1742/1834
abundantia gaudii ipsorum fuit, et altissima paupertas eorum, abundavit in

divitias simplicitatis eorum : 3 quia secundum virtutem testimonium illis
reddo, et supra virtutem voluntarii fuerunt, 4 cum multa exhortatione
obsecrantes nos gratiam, et communicationem ministerii, quod fit in
sanctos. 5 Et non sicut speravimus, sed semetipsos dederunt primum
Domino, deinde nobis per voluntatem Dei, 6 ita ut rogaremus Titum, ut
quemadmodum cpit, ita et perficiat in vobis etiam gratiam istam. 7 Sed
sicut in omnibus abundatis fide, et sermone, et scientia, et omni
sollicitudine, insuper et caritate vestra in nos, ut et in hac gratia abundetis.
8
Non quasi imperans dico : sed per aliorum sollicitudinem, etiam vestr
caritatis ingenium bonum comprobans. 9 Scitis enim gratiam Domini nostri
Jesu Christi, quoniam propter vos egenus factus est, cum esset dives, ut
illius inopia vos divites essetis. 10 Et consilium in hoc do : hoc enim vobis
utile est, qui non solum facere, sed et velle cpistis ab anno priore : 11 nunc
vero et facto perficite : ut quemadmodum promptus est animus voluntatis,
ita sit et perficiendi ex eo quod habetis. 12 Si enim voluntas prompta est,
secundum id quod habet, accepta est, non secundum id quod non habet.
13
Non enim ut aliis sit remissio, vobis autem tribulatio, sed ex qualitate.
14
In prsenti tempore vestra abundantia illorum inopiam suppleat : ut et
illorum abundantia vestr inopi sit supplementum, ut fiat qualitas, sicut
scriptum est : 15 Qui multum, non abundavit : et qui modicum, non
minoravit.
16
Gratias autem Deo, qui dedit eamdem sollicitudinem pro vobis in corde
Titi, 17 quoniam exhortationem quidem suscepit : sed cum sollicitior esset,
sua voluntate profectus est ad vos. 18 Misimus etiam cum illo fratrem, cujus
laus est in Evangelio per omnes ecclesias : 19 non solum autem, sed et
ordinatus est ab ecclesiis comes peregrinationis nostr in hanc gratiam,
qu ministratur a nobis ad Domini gloriam, et destinatam voluntatem
nostram : 20 devitantes hoc, ne quis nos vituperet in hac plenitudine, qu
ministratur a nobis. 21 Providemus enim bona non solum coram Deo, sed
etiam coram hominibus. 22 Misimus autem cum illis et fratrem nostrum,
quem probavimus in multis spe sollicitum esse : nunc autem multo
sollicitiorem, confidentia multa in vos, 23 sive pro Tito, qui est socius meus,
et in vos adjutor, sive fratres nostri, Apostoli ecclesiarum, gloria Christi.
24
Ostensionem ergo, qu est caritatis vestr, et nostr glori pro vobis, in
illos ostendite in faciem ecclesiarum.
Cap. 9 1 Nam de ministerio, quod fit in sanctos ex abundanti est mihi
scribere vobis. 2 Scio enim promptum animum vestrum : pro quo de vobis
glorior apud Macedones. Quoniam et Achaia parata est ab anno prterito,
et vestra mulatio provocavit plurimos. 3 Misi autem fratres : ut ne quod
gloriamur de vobis, evacuetur in hac parte, ut (quemadmodum dixi) parati
1743/1834
sitis : 4 ne cum venerint Macedones mecum, et invenerint vos imparatos,

erubescamus nos (ut non dicamus vos) in hac substantia. 5 Necessarium
ergo existimavi rogare fratres, ut prveniant ad vos, et prparent
repromissam benedictionem hanc paratam esse sic, quasi benedictionem,
non tamquam avaritiam.
6
Hoc autem dico : qui parce seminat, parce et metet : et qui seminat in
benedictionibus, de benedictionibus et metet. 7 Unusquisque, prout
destinavit in corde suo, non ex tristitia, aut ex necessitate : hilarem enim
datorem diligit Deus. 8 Potens est autem Deus omnem gratiam abundare
facere in vobis : ut in omnibus semper omnem sufficientiam habentes,
abundetis in omne opus bonum, 9 sicut scriptum est : Dispersit, dedit
pauperibus : justitia ejus manet in sculum sculi. 10 Qui autem
administrat semen seminanti : et panem ad manducandum prstabit, et
multiplicabit semen vestrum, et augebit incrementa frugum justiti vestr :
11
ut in omnibus locupletati abundetis in omnem simplicitatem, qu
operatur per nos gratiarum actionem Deo. 12 Quoniam ministerium hujus
officii non solum supplet ea qu desunt sanctis, sed etiam abundat per
multas gratiarum actiones in Domino, 13 per probationem ministerii hujus,
glorificantes Deum in obedientia confessionis vestr, in Evangelium
Christi, et simplicitate communicationis in illos, et in omnes, 14 et in
ipsorum obsecratione pro vobis, desiderantium vos propter eminentem
gratiam Dei in vobis. 15 Gratias Deo super inenarrabili dono ejus.
Cap. 10 1 Ipse autem ego Paulus obsecro vos per mansuetudinem et
modestiam Christi, qui in facie quidem humilis sum inter vos, absens autem
confido in vos. 2 Rogo autem vos ne prsens audeam per eam
confidentiam, qua existimor audere in quosdam, qui arbitrantur nos
tamquam secundum carnem ambulemus. 3 In carne enim ambulantes, non
secundum carnem militamus. 4 Nam arma militi nostr non carnalia sunt,
sed potentia Deo ad destructionem munitionum, consilia destruentes, 5 et
omnem altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei, et in
captivitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi, 6 et in
promptu habentes ulcisci omnem inobedientiam, cum impleta fuerit vestra
obedientia.
7
Qu secundum faciem sunt, videte. Si quis confidit sibi Christi se esse,

hoc cogitet iterum apud se : quia sicut ipse Christi est, ita et nos. 8 Nam etsi
amplius aliquid gloriatus fuero de potestate nostra, quam dedit nobis
Dominus in dificationem, et non in destructionem vestram, non
erubescam. 9 Ut autem non existimer tamquam terrere vos per epistolas :
10
quoniam quidem epistol, inquiunt, graves sunt et fortes : prsentia
autem corporis infirma, et sermo contemptibilis : 11 hoc cogitet qui
1744/1834
ejusmodi est, quia quales sumus verbo per epistolas absentes, tales et
prsentes in facto.
12
Non enim audemus inserere, aut comparare nos quibusdam, qui seipsos
commendant : sed ipsi in nobis nosmetipsos metientes, et comparantes
nosmetipsos nobis. 13 Nos autem non in immensum gloriabimur, sed
secundum mensuram regul, qua mensus est nobis Deus, mensuram
pertingendi usque ad vos. 14 Non enim quasi non pertingentes ad vos,
superextendimus nos : usque ad vos enim pervenimus in Evangelio Christi.
15
Non in immensum gloriantes in alienis laboribus : spem autem habentes
crescentis fidei vestr, in vobis magnificari secundum regulam nostram in
abundantiam, 16 etiam in illa, qu ultra vos sunt, evangelizare, non in aliena
regula in iis qu prparata sunt gloriari. 17 Qui autem gloriatur, in Domino
glorietur. 18 Non enim qui seipsum commendat, ille probatus est : sed quem
Deus commendat.
Cap. 11 1 Utinam sustineretis modicum quid insipienti me, sed et
supportare me : 2 mulor enim vos Dei mulatione. Despondi enim vos uni
viro, virginem castam exhibere Christo. 3 Timeo autem ne sicut serpens
Hevam seduxit astutia sua, ita corrumpantur sensus vestri, et excidant a
simplicitate, qu est in Christo. 4 Nam si is qui venit, alium Christum
prdicat, quem non prdicavimus, aut alium spiritum accipitis, quem non
accepistis : aut aliud Evangelium, quod non recepistis : recte pateremini.
5
Existimo enim nihil me minus fecisse a magnis Apostolis. 6 Nam etsi
imperitus sermone, sed non scientia, in omnibus autem manifestati sumus
vobis.
7
Aut numquid peccatum feci, meipsum humilians, ut vos exaltemini ?

quoniam gratis Evangelium Dei evangelizavi vobis ? 8 Alias ecclesias
expoliavi, accipiens stipendium ad ministerium vestrum. 9 Et cum essem
apud vos, et egerem, nulli onerosus fui : nam quod mihi deerat,
suppleverunt fratres, qui venerunt a Macedonia : et in omnibus sine onere
me vobis servavi, et servabo. 10 Est veritas Christi in me, quoniam hc
gloriatio non infringetur in me in regionibus Achai. 11 Quare ? quia non
diligo vos ? Deus scit. 12 Quod autem facio, et faciam : ut amputem
occasionem eorum qui volunt occasionem, ut in quo gloriantur, inveniantur
sicut et nos. 13 Nam ejusmodi pseudoapostoli sunt operarii subdoli,
transfigurantes se in apostolos Christi. 14 Et non mirum : ipse enim Satanas
transfigurat se in angelum lucis. 15 Non est ergo magnum, si ministri ejus
transfigurentur velut ministri justiti : quorum finis erit secundum opera
ipsorum.
16
Iterum dico (ne quis me putet insipientem esse, alioquin velut
1745/1834
insipientem accipite me, ut et ego modicum quid glorier), 17 quod loquor,

non loquor secundum Deum, sed quasi in insipientia, in hac substantia
glori. 18 Quoniam multi gloriantur secundum carnem : et ego gloriabor.
19
Libenter enim suffertis insipientes, cum sitis ipsi sapientes. 20 Sustinetis
enim si quis vos in servitutem redigit, si quis devorat, si quis accipit, si quis
extollitur, si quis in faciem vos cdit. 21 Secundum ignobilitatem dico,
quasi nos infirmi fuerimus in hac parte. In quo quis audet (in insipientia
dico) audeo et ego : 22 Hebri sunt, et ego : Isralit sunt, et ego : semen
Abrah sunt, et ego.
23
Ministri Christi sunt (ut minus sapiens dico), plus ego : in laboribus
plurimis, in carceribus abundantius, in plagis supra modum, in mortibus
frequenter. 24 A Judis quinquies, quadragenas, una minus, accepi. 25 Ter
virgis csus sum, semel lapidatus sum : ter naufragium feci, nocte et die in
profundo maris fui, 26 in itineribus spe, periculis fluminum, periculis
latronum, periculis ex genere, periculis ex gentibus, periculis in civitate,
periculis in solitudine, periculis in mari, periculis in falsis fratribus : 27 in
labore et rumna, in vigiliis multis, in fame et siti, in jejuniis multis, in
frigore et nuditate, 28 prter illa qu extrinsecus sunt, instantia mea
quotidiana, sollicitudo omnium ecclesiarum. 29 Quis infirmatur, et ego non
infirmor ? quis scandalizatur, et ego non uror ? 30 Si gloriari oportet, qu
infirmitatis me sunt, gloriabor. 31 Deus et Pater Domini nostri Jesu
Christi, qui est benedictus in scula, scit quod non mentior. 32 Damasci
prpositus gentis Aret regis custodiebat civitatem Damascenorum ut me
comprehenderet : 33 et per fenestram in sporta dimissus sum per murum, et
sic effugi manus ejus.
Cap. 12 1 Si gloriari oportet (non expedit quidem), veniam autem ad
visiones et revelationes Domini. 2 Scio hominem in Christo ante annos
quatuordecim, sive in corpore nescio, sive extra corpus nescio, Deus scit,
raptum hujusmodi usque ad tertium clum. 3 Et scio hujusmodi hominem
sive in corpore, sive extra corpus nescio, Deus scit : 4 quoniam raptus est in
paradisum : et audivit arcana verba, qu non licet homini loqui. 5 Pro
hujusmodi gloriabor : pro me autem nihil gloriabor nisi in infirmitatibus
meis. 6 Nam etsi voluero gloriari, non ero insipiens : veritatem enim
dicam : parco autem, ne quis me existimet supra id quod videt in me, aut
aliquid audit ex me. 7 Et ne magnitudo revelationum extollat me, datus est
mihi stimulus carnis me angelus Satan, qui me colaphizet. 8 Propter
quod ter Dominum rogavi ut discederet a me : 9 et dixit mihi : Sufficit tibi
gratia mea : nam virtus in infirmitate perficitur. Libenter igitur gloriabor in
infirmitatibus meis, ut inhabitet in me virtus Christi. 10 Propter quod placeo
mihi in infirmitatibus meis, in contumeliis, in necessitatibus, in
persecutionibus, in angustiis pro Christo : cum enim infirmor, tunc potens
1746/1834
sum. 11 Factus sum insipiens, vos me cogistis. Ego enim a vobis debui
commendari : nihil enim minus fui ab iis, qui sunt supra modum Apostoli :
tametsi nihil sum : 12 signa tamen apostolatus mei facta sunt super vos in
omni patientia, in signis, et prodigiis, et virtutibus. 13 Quid est enim, quod
minus habuistis pr ceteris ecclesiis, nisi quod ego ipse non gravavi vos ?
donate mihi hanc injuriam.
14
Ecce tertio hoc paratus sum venire ad vos : et non ero gravis vobis. Non
enim quro qu vestra sunt, sed vos. Nec enim debent filii parentibus
thesaurizare, sed parentes filiis. 15 Ego autem libentissime impendam, et
super impendar ipse pro animabus vestris : licet plus vos diligens, minus
diligar. 16 Sed esto : ego vos non gravavi : sed cum essem astutus, dolo vos
cepi. 17 Numquid per aliquem eorum, quod misi ad vos, circumveni vos ?
18
Rogavi Titum, et misi cum illo fratrem. Numquid Titus vos circumvenit ?
nonne eodem spiritu ambulavimus ? nonne iisdem vestigiis ?
19
Olim putatis quod excusemus nos apud vos ? coram Deo in Christo
loquimur : omnia autem, carissimi, propter dificationem vestram.
20
Timeo enim ne forte cum venero, non quales volo, inveniam vos : et ego
inveniar a vobis, qualem non vultis : ne forte contentiones, mulationes,
animositates, dissensiones, detractiones, susurrationes, inflationes,
seditiones sint inter vos : 21 ne iterum cum venero, humiliet me Deus apud
vos, et lugeam multos ex iis qui ante peccaverunt, et non egerunt
pnitentiam super immunditia, et fornicatione, et impudicitia, quam
gesserunt.
Cap. 13 1 Ecce tertio hoc venio ad vos : in ore duorum vel trium
testium stabit omne verbum. 2 Prdixi, et prdico, ut prsens, et nunc
absens iis qui ante peccaverunt, et ceteris omnibus, quoniam si venero
iterum, non parcam. 3 An experimentum quritis ejus, qui in me loquitur
Christus, qui in vobis non infirmatur, sed potens est in vobis ? 4 Nam etsi
crucifixus est ex infirmitate : sed vivit ex virtute Dei. Nam et nos infirmi
sumus in illo : sed vivemus cum eo ex virtute Dei in vobis. 5 Vosmetipsos
tentate si estis in fide : ipsi vos probate. An non cognoscitis vosmetipsos
quia Christus Jesus in vobis est ? nisi forte reprobi estis. 6 Spero autem
quod cognoscetis, quia nos non sumus reprobi. 7 Oramus autem Deum ut
nihil mali faciatis, non ut nos probati appareamus, sed ut vos quod bonum
est faciatis : nos autem ut reprobi simus. 8 Non enim possumus aliquid
adversus veritatem, sed pro veritate. 9 Gaudemus enim, quoniam nos
infirmi sumus, vos autem potentes estis. Hoc et oramus, vestram
consummationem. 10 Ideo hc absens scribo, ut non prsens durius agam
secundum potestatem, quam Dominus dedit mihi in dificationem, et non
in destructionem.
1747/1834
11
De cetero, fratres, gaudete, perfecti estote, exhortamini, idem sapite,

pacem habete, et Deus pacis et dilectionis erit vobiscum. 12 Salutate
invicem in osculo sancto. Salutant vos omnes sancti. 13 Gratia Domini
nostri Jesu Christi, et caritas Dei, et communicatio Sancti Spiritus sit cum
Epistola B. Pauli Apostoli ad Galatas

Cap. 1 1 Paulus, Apostolus non ab hominibus, neque per hominem,
sed per Jesum Christum, et Deum Patrem, qui suscitavit eum a mortuis :
2
et qui mecum sunt omnes fratres, ecclesiis Galati. 3 Gratia vobis, et pax
a Deo Patre, et Domino nostro Jesu Christo, 4 qui dedit semetipsum pro
peccatis nostris, ut eriperet nos de prsenti sculo nequam, secundum
voluntatem Dei et Patris nostri, 5 cui est gloria in scula sculorum. Amen.
6
Miror quod sic tam cito transferimini ab eo qui vos vocavit in gratiam
Christi in aliud Evangelium : 7 quod non est aliud, nisi sunt aliqui qui vos
conturbant, et volunt convertere Evangelium Christi. 8 Sed licet nos aut
angelus de clo evangelizet vobis prterquam quod evangelizavimus
vobis, anathema sit. 9 Sicut prdiximus, et nunc iterum dico : si quis vobis
evangelizaverit prter id quod accepistis, anathema sit. 10 Modo enim
hominibus suadeo, an Deo ? an quro hominibus placere ? si adhuc
hominibus placerem, Christi servus non essem.
11
Notum enim vobis facio, fratres, Evangelium, quod evangelizatum est a

me, quia non est secundum hominem : 12 neque enim ego ab homine accepi
illud, neque didici, sed per revelationem Jesu Christi. 13 Audistis enim
conversationem meam aliquando in Judaismo : quoniam supra modum
persequebar Ecclesiam Dei, et expugnabam illam, 14 et proficiebam in
Judaismo supra multos cotaneos meos in genere meo, abundantius
mulator existens paternarum mearum traditionum. 15 Cum autem placuit
ei, qui me segregavit ex utero matris me, et vocavit per gratiam suam,
16
ut revelaret Filium suum in me, ut evangelizarem illum in gentibus :
continuo non acquievi carni et sanguini, 17 neque veni Jerosolymam ad
antecessores meos Apostolos : sed abii in Arabiam, et iterum reversus sum
Damascum : 18 deinde post annos tres veni Jerosolymam videre Petrum, et
mansi apud eum diebus quindecim : 19 alium autem Apostolorum vidi
neminem, nisi Jacobum fratrem Domini. 20 Qu autem scribo vobis, ecce
coram Deo, quia non mentior. 21 Deinde veni in partes Syri, et Cilici.
22
Eram autem ignotus facie ecclesiis Jud, qu erant in Christo :
1748/1834
23
tantum autem auditum habebant quoniam qui persequebatur nos

aliquando, nunc evangelizat fidem, quam aliquando expugnabat : 24 et in
me clarificabant Deum.
Cap. 2 1 Deinde post annos quatuordecim, iterum ascendi
Jerosolymam cum Barnaba, assumpto et Tito. 2 Ascendi autem secundum
revelationem : et contuli cum illis Evangelium, quod prdico in gentibus,
seorsum autem iis qui videbantur aliquid esse : ne forte in vacuum
currerem, aut cucurrissem. 3 Sed neque Titus, qui mecum erat, cum esset
gentilis, compulsus est circumcidi : 4 sed propter subintroductos falsos
fratres, qui subintroierunt explorare libertatem nostram, quam habemus in
Christo Jesu, ut nos in servitutem redigerent. 5 Quibus neque ad horam
cessimus subjectione, ut veritas Evangelii permaneat apud vos : 6 ab iis
autem, qui videbantur esse aliquid (quales aliquando fuerint, nihil mea
interest : Deus personam hominis non accipit) : mihi enim qui videbantur
esse aliquid, nihil contulerunt. 7 Sed e contra cum vidissent quod creditum
est mihi Evangelium prputii, sicut et Petro circumcisionis 8 (qui enim
operatus est Petro in apostolatum circumcisionis, operatus est et mihi inter
gentes) : 9 et cum cognovissent gratiam, qu data est mihi, Jacobus, et
Cephas, et Joannes, qui videbantur column esse, dextras dederunt mihi, et
Barnab societatis : ut nos in gentes, ipsi autem in circumcisionem :
10
tantum ut pauperum memores essemus, quod etiam sollicitus fui hoc
ipsum facere.
11
Cum autem venisset Cephas Antiochiam, in faciem ei restiti, quia

reprehensibilis erat. 12 Prius enim quam venirent quidam a Jacobo, cum
gentibus edebat : cum autem venissent, subtrahebat, et segregabat se,
timens eos qui ex circumcisione erant. 13 Et simulationi ejus consenserunt
ceteri Judi, ita ut et Barnabas duceretur ab eis in illam simulationem.
14
Sed cum vidissem quod non recte ambularent ad veritatem Evangelii,
dixi Ceph coram omnibus : Si tu, cum Judus sis, gentiliter vivis, et non
judaice : quomodo gentes cogis judaizare ?
15
Nos natura Judi, et non ex gentibus peccatores. 16 Scientes autem quod

non justificatur homo ex operibus legis, nisi per fidem Jesu Christi : et nos
in Christo Jesu credimus, ut justificemur ex fide Christi, et non ex operibus
legis : propter quod ex operibus legis non justificabitur omnis caro. 17 Quod
si qurentes justificari in Christo, inventi sumus et ipsi peccatores,
numquid Christus peccati minister est ? Absit. 18 Si enim qu destruxi,
iterum hc difico : prvaricatorem me constituo. 19 Ego enim per legem,
legi mortuus sum, ut Deo vivam : Christo confixus sum cruci. 20 Vivo
autem, jam non ego : vivit vero in me Christus. Quod autem nunc vivo in
carne : in fide vivo Filii Dei, qui dilexit me, et tradidit semetipsum pro me.
1749/1834
21
Non abjicio gratiam Dei. Si enim per legem justitia, ergo gratis Christus
mortuus est.
Cap. 3 1 O insensati Galat, quis vos fascinavit non obedire veritati,
ante quorum oculos Jesus Christus prscriptus est, in vobis crucifixus ?
2
Hoc solum a vobis volo discere : ex operibus legis Spiritum accepistis, an
ex auditu fidei ? 3 sic stulti estis, ut cum Spiritu cperitis, nunc carne
consummemini ? 4 tanta passi estis sine causa ? si tamen sine causa. 5 Qui
ergo tribuit vobis Spiritum, et operatur virtutes in vobis : ex operibus legis,
an ex auditu fidei ?
6
Sicut scriptum est : Abraham credidit Deo, et reputatum est illi ad

justitiam : 7 cognoscite ergo quia qui ex fide sunt, ii sunt filii Abrah.
8
Providens autem Scriptura quia ex fide justificat gentes Deus,
prnuntiavit Abrah : Quia benedicentur in te omnes gentes. 9 Igitur qui ex
fide sunt, benedicentur cum fideli Abraham. 10 Quicumque enim ex
operibus legis sunt, sub maledicto sunt. Scriptum est enim : Maledictus
omnis qui non permanserit in omnibus qu scripta sunt in libro legis ut
faciat ea. 11 Quoniam autem in lege nemo justificatur apud Deum,
manifestum est : quia justus ex fide vivit. 12 Lex autem non est ex fide, sed :
Qui fecerit ea, vivet in illis. 13 Christus nos redemit de maledicto legis,
factus pro nobis maledictum : quia scriptum est : Maledictus omnis qui
pendet in ligno : 14 ut in gentibus benedictio Abrah fieret in Christo Jesu,
ut pollicitationem Spiritus accipiamus per fidem.
15
Fratres (secundum hominem dico) tamen hominis confirmatum

testamentum nemo spernit, aut superordinat. 16 Abrah dict sunt
promissiones, et semini ejus. Non dicit : Et seminibus, quasi in multis : sed
quasi in uno : Et semini tuo, qui est Christus. 17 Hoc autem dico,
testamentum confirmatum a Deo : qu post quadringentos et triginta annos
facta est lex, non irritum facit ad evacuandam promissionem. 18 Nam si ex
lege hreditas, jam non ex promissione. Abrah autem per
repromissionem donavit Deus.
19
Quid igitur lex ? Propter transgressiones posita est donec veniret semen,
cui promiserat, ordinata per angelos in manu mediatoris. 20 Mediator autem
unius non est : Deus autem unus est. 21 Lex ergo adversus promissa Dei ?
Absit. Si enim data esset lex, qu posset vivificare, vere ex lege esset
justitia. 22 Sed conclusit Scriptura omnia sub peccato, ut promissio ex fide
Jesu Christi daretur credentibus. 23 Prius autem quam veniret fides, sub lege
custodiebamur conclusi in eam fidem qu revelanda erat. 24 Itaque lex
pdagogus noster fuit in Christo, ut ex fide justificemur. 25 At ubi venit
fides, jam non sumus sub pdagogo.
1750/1834
26
Omnes enim filii Dei estis per fidem, qu est in Christo Jesu.
Quicumque enim in Christo baptizati estis, Christum induistis. 28 Non est
Judus, neque Grcus : non est servus, neque liber : non est masculus,
neque femina. Omnes enim vos unum estis in Christo Jesu. 29 Si autem vos
Christi, ergo semen Abrah estis, secundum promissionem hredes.
27
Cap. 4 1 Dico autem : quanto tempore hres parvulus est, nihil

differt a servo, cum sit dominus omnium : 2 sed sub tutoribus et actoribus
est usque ad prfinitum tempus a patre : 3 ita et nos cum essemus parvuli,
sub elementis mundi eramus servientes. 4 At ubi venit plenitudo temporis,
misit Deus Filium suum factum ex muliere, factum sub lege, 5 ut eos, qui
sub lege erant, redimeret, ut adoptionem filiorum reciperemus. 6 Quoniam
autem estis filii, misit Deus Spiritum Filii sui in corda vestra, clamantem :
Abba, Pater. 7 Itaque jam non est servus, sed filius : quod si filius, et hres
per Deum.
8
Sed tunc quidem ignorantes Deum, iis, qui natura non sunt dii,
serviebatis. 9 Nunc autem cum cognoveritis Deum, immo cogniti sitis a
Deo : quomodo convertimini iterum ad infirma et egena elementa, quibus
denuo servire vultis ? 10 Dies observatis, et menses, et tempora, et annos.
11
Timeo vos, ne forte sine causa laboraverim in vobis.
12
Estote sicut ego, quia et ego sicut vos : fratres, obsecro vos. Nihil me
lsistis. 13 Scitis autem quia per infirmitatem carnis evangelizavi vobis
jampridem : et tentationem vestram in carne mea 14 non sprevistis, neque
respuistis : sed sicut angelum Dei excepistis me, sicut Christum Jesum.
15
Ubi est ergo beatitudo vestra ? testimonium enim perhibeo vobis, quia, si
fieri posset, oculos vestros eruissetis, et dedissetis mihi. 16 Ergo inimicus
vobis factus sum, verum dicens vobis ? 17 mulantur vos non bene : sed
excludere vos volunt, ut illos mulemini. 18 Bonum autem mulamini in
bono semper : et non tantum cum prsens sum apud vos. 19 Filioli mei,
quos iterum parturio, donec formetur Christus in vobis : 20 vellem autem
esse apud vos modo, et mutare vocem meam : quoniam confundor in vobis.
21
Dicite mihi qui sub lege vultis esse : legem non legistis ? 22 Scriptum est
enim : Quoniam Abraham duos filios habuit : unum de ancilla, et unum de
libera. 23 Sed qui de ancilla, secundum carnem natus est : qui autem de
libera, per repromissionem : 24 qu sunt per allegoriam dicta. Hc enim
sunt duo testamenta. Unum quidem in monte Sina, in servitutem generans,
qu est Agar : 25 Sina enim mons est in Arabia, qui conjunctus est ei qu
nunc est Jerusalem, et servit cum filiis suis. 26 Illa autem, qu sursum est
Jerusalem, libera est, qu est mater nostra. 27 Scriptum est enim :
1751/1834
Ltare sterilis, qu non paris ;

erumpe et clama, qu non parturis :
quia multi filii desert,
magis quam ejus qu habet virum.
28
Nos autem, fratres, secundum Isaac promissionis filii sumus. 29 Sed
quomodo tunc is, qui secundum carnem natus fuerat, persequebatur eum
qui secundum spiritum : ita et nunc. 30 Sed quid dicit Scriptura ? Ejice
ancillam, et filium ejus : non enim hres erit filius ancill cum filio liber.
31
Itaque, fratres, non sumus ancill filii, sed liber : qua libertate Christus
nos liberavit.
Cap. 5 1 State, et nolite iterum jugo servitutis contineri. 2 Ecce ego
Paulus dico vobis : quoniam si circumcidamini, Christus vobis nihil
proderit. 3 Testificor autem rursus omni homini circumcidenti se, quoniam
debitor est univers legis faciend. 4 Evacuati estis a Christo, qui in lege
justificamini : a gratia excidistis. 5 Nos enim spiritu ex fide, spem justiti
exspectamus. 6 Nam in Christo Jesu neque circumcisio aliquid valet, neque
prputium : sed fides, qu per caritatem operatur. 7 Currebatis bene : quis
vos impedivit veritati non obedire ? 8 persuasio hc non est ex eo, qui
vocat vos. 9 Modicum fermentum totam massam corrumpit. 10 Ego confido
in vobis in Domino, quod nihil aliud sapietis : qui autem conturbat vos,
portabit judicium, quicumque est ille. 11 Ego autem, fratres, si
circumcisionem adhuc prdico : quid adhuc persecutionem patior ? ergo
evacuatum est scandalum crucis. 12 Utinam et abscindantur qui vos
conturbant.
13
Vos enim in libertatem vocati estis, fratres : tantum ne libertatem in

occasionem detis carnis, sed per caritatem Spiritus servite invicem.
14
Omnis enim lex in uno sermone impletur : Diliges proximum tuum sicut
teipsum. 15 Quod si invicem mordetis, et comeditis : videte ne ab invicem
consumamini. 16 Dico autem : Spiritu ambulate, et desideria carnis non
perficietis. 17 Caro enim concupiscit adversus spiritum, spiritus autem
adversus carnem : hc enim sibi invicem adversantur, ut non qucumque
vultis, illa faciatis. 18 Quod si Spiritu ducimini, non estis sub lege.
19
Manifesta sunt autem opera carnis, qu sunt fornicatio, immunditia,
impudicitia, luxuria, 20 idolorum servitus, veneficia, inimiciti,
contentiones, mulationes, ir, rix, dissensiones, sect, 21 invidi,
homicidia, ebrietates, comessationes, et his similia, qu prdico vobis,
sicut prdixi : quoniam qui talia agunt, regnum Dei non consequentur.
22
Fructus autem Spiritus est caritas, gaudium, pax, patientia, benignitas,
bonitas, longanimitas, 23 mansuetudo, fides, modestia, continentia, castitas.
Adversus hujusmodi non est lex. 24 Qui autem sunt Christi, carnem suam
crucifixerunt cum vitiis et concupiscentiis. 25 Si Spiritu vivimus, Spiritu et
1752/1834
ambulemus. 26 Non efficiamur inanis glori cupidi, invicem provocantes,

invicem invidentes.
Cap. 6 1 Fratres, etsi proccupatus fuerit homo in aliquo delicto,
vos, qui spirituales estis, hujusmodi instruite in spiritu lenitatis, considerans
teipsum, ne et tu tenteris. 2 Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis
legem Christi. 3 Nam si quis existimat se aliquid esse, cum nihil sit, ipse se
seducit. 4 Opus autem suum probet unusquisque, et sic in semetipso tantum
gloriam habebit, et non in altero. 5 Unusquisque enim onus suum portabit.
6
Communicet autem is qui catechizatur verbo, ei qui se catechizat, in
omnibus bonis. 7 Nolite errare : Deus non irridetur. 8 Qu enim seminaverit
homo, hc et metet. Quoniam qui seminat in carne sua, de carne et metet
corruptionem : qui autem seminat in spiritu, de spiritu metet vitam
ternam. 9 Bonum autem facientes, non deficiamus : tempore enim suo
metemus non deficientes. 10 Ergo dum tempus habemus, operemur bonum
ad omnes, maxime autem ad domesticos fidei.
11
Videte qualibus litteris scripsi vobis mea manu. 12 Quicumque enim

volunt placere in carne, hi cogunt vos circumcidi, tantum ut crucis Christi
persecutionem non patiantur. 13 Neque enim qui circumciduntur, legem
custodiunt : sed volunt vos circumcidi, ut in carne vestra glorientur. 14 Mihi
autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Jesu Christi : per quem
mihi mundus crucifixus est, et ego mundo. 15 In Christo enim Jesu neque
circumcisio aliquid valet, neque prputium, sed nova creatura. 16 Et
quicumque hanc regulam secuti fuerint, pax super illos, et misericordia, et
super Isral Dei. 17 De cetero, nemo mihi molestus sit : ego enim stigmata
Domini Jesu in corpore meo porto. 18 Gratia Domini nostri Jesu Christi cum
spiritu vestro, fratres. Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Ephesios

Cap. 1 1 Paulus Apostolus Jesu Christi per voluntatem Dei, omnibus
sanctis qui sunt Ephesi, et fidelibus in Christo Jesu. 2 Gratia vobis, et pax a
Deo Patre nostro, et Domino Jesu Christo.
3
Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui benedixit nos in
omni benedictione spirituali in clestibus in Christo, 4 sicut elegit nos in
ipso ante mundi constitutionem, ut essemus sancti et immaculati in
conspectu ejus in caritate. 5 Qui prdestinavit nos in adoptionem filiorum
per Jesum Christum in ipsum : secundum propositum voluntatis su, 6 in
laudem glori grati su, in qua gratificavit nos in dilecto Filio suo. 7 In
1753/1834
quo habemus redemptionem per sanguinem ejus, remissionem peccatorum

secundum divitias grati ejus, 8 qu superabundavit in nobis in omni
sapientia et prudentia : 9 ut notum faceret nobis sacramentum voluntatis
su, secundum beneplacitum ejus, quod proposuit in eo, 10 in dispensatione
plenitudinis temporum, instaurare omnia in Christo, qu in clis et qu in
terra sunt, in ipso ; 11 in quo etiam et nos sorte vocati sumus prdestinati
secundum propositum ejus qui operatur omnia secundum consilium
voluntatis su : 12 ut simus in laudem glori ejus nos, qui ante speravimus
in Christo ; 13 in quo et vos, cum audissetis verbum veritatis, Evangelium
salutis vestr, in quo et credentes signati estis Spiritu promissionis Sancto,
14
qui est pignus hreditatis nostr, in redemptionem acquisitionis, in
laudem glori ipsius.
15
Propterea et ego audiens fidem vestram, qu est in Domino Jesu, et

dilectionem in omnes sanctos, 16 non cesso gratias agens pro vobis,
memoriam vestri faciens in orationibus meis : 17 ut Deus Domini nostri Jesu
Christi, Pater glori, det vobis spiritum sapienti et revelationis in
agnitione ejus, 18 illuminatos oculos cordis vestri, ut sciatis qu sit spes
vocationis ejus, et qu diviti glori hreditatis ejus in sanctis, 19 et qu
sit supereminens magnitudo virtutis ejus in nos, qui credimus secundum
operationem potenti virtutis ejus, 20 quam operatus est in Christo,
suscitans illum a mortuis, et constituens ad dexteram suam in clestibus :
21
supra omnem principatum, et potestatem, et virtutem, et dominationem,
et omne nomen, quod nominatur non solum in hoc sculo, sed etiam in
futuro. 22 Et omnia subjecit sub pedibus ejus : et ipsum dedit caput supra
omnem ecclesiam, 23 qu est corpus ipsius, et plenitudo ejus, qui omnia in
omnibus adimpletur.
Cap. 2 1 Et vos, cum essetis mortui delictis et peccatis vestris, 2 in
quibus aliquando ambulastis secundum sculum mundi hujus, secundum
principem potestatis aris hujus, spiritus, qui nunc operatur in filios
diffidenti, 3 in quibus et nos omnes aliquando conversati sumus in
desideriis carnis nostr, facientes voluntatem carnis et cogitationum, et
eramus natura filii ir, sicut et ceteri : 4 Deus autem, qui dives est in
misericordia, propter nimiam caritatem suam, qua dilexit nos, 5 et cum
essemus mortui peccatis, convivificavit nos in Christo (cujus gratia estis
salvati), 6 et conresuscitavit, et consedere fecit in clestibus in Christo
Jesu : 7 ut ostenderet in sculis supervenientibus abundantes divitias grati
su, in bonitate super nos in Christo Jesu. 8 Gratia enim estis salvati per
fidem, et hoc non ex vobis : Dei enim donum est : 9 non ex operibus, ut ne
quis glorietur. 10 Ipsius enim sumus factura, creati in Christo Jesu in
operibus bonis, qu prparavit Deus ut in illis ambulemus.
1754/1834
11
Propter quod memores estote quod aliquando vos gentes in carne, qui
dicimini prputium ab ea qu dicitur circumcisio in carne, manu facta :
12
quia eratis illo in tempore sine Christo, alienati a conversatione Isral, et
hospites testamentorum, promissionis spem non habentes, et sine Deo in
hoc mundo. 13 Nunc autem in Christo Jesu, vos, qui aliquando eratis longe,
facti estis prope in sanguine Christi. 14 Ipse enim est pax nostra, qui fecit
utraque unum, et medium parietem maceri solvens, inimicitias in carne
sua, 15 legem mandatorum decretis evacuans, ut duos condat in semetipso
in unum novum hominem, faciens pacem : 16 et reconciliet ambos in uno
corpore, Deo per crucem, interficiens inimicitias in semetipso. 17 Et veniens
evangelizavit pacem vobis, qui longe fuistis, et pacem iis, qui prope.
18
Quoniam per ipsum habemus accessum ambo in uno Spiritu ad Patrem.
19
Ergo jam non estis hospites, et adven : sed estis cives sanctorum, et
domestici Dei, 20 superdificati super fundamentum apostolorum, et
prophetarum, ipso summo angulari lapide Christo Jesu : 21 in quo omnis
dificatio constructa crescit in templum sanctum in Domino, 22 in quo et
vos codificamini in habitaculum Dei in Spiritu.
Cap. 3 1 Hujus rei gratia, ego Paulus vinctus Christi Jesu, pro vobis
gentibus, 2 si tamen audistis dispensationem grati Dei, qu data est mihi
in vobis : 3 quoniam secundum revelationem notum mihi factum est
sacramentum, sicut supra scripsi in brevi, 4 prout potestis legentes
intelligere prudentiam meam in mysterio Christi : 5 quod aliis
generationibus non est agnitum filiis hominum, sicuti nunc revelatum est
sanctis apostolis ejus et prophetis in Spiritu, 6 gentes esse cohredes, et
concorporales, et comparticipes promissionis ejus in Christo Jesu per
Evangelium : 7 cujus factus sum minister secundum donum grati Dei, qu
data est mihi secundum operationem virtutis ejus. 8 Mihi omnium
sanctorum minimo data est gratia hc, in gentibus evangelizare
investigabiles divitias Christi, 9 et illuminare omnes, qu sit dispensatio
sacramenti absconditi a sculis in Deo, qui omnia creavit : 10 ut innotescat
principatibus et potestatibus in clestibus per Ecclesiam, multiformis
sapientia Dei, 11 secundum prfinitionem sculorum, quam fecit in Christo
Jesu Domino nostro : 12 in quo habemus fiduciam, et accessum in
confidentia per fidem ejus. 13 Propter quod peto ne deficiatis in
tribulationibus meis pro vobis : qu est gloria vestra.
14
Hujus rei gratia flecto genua mea ad Patrem Domini nostri Jesu Christi,
ex quo omnis paternitas in clis et in terra nominatur, 16 ut det vobis
secundum divitias glori su, virtute corroborari per Spiritum ejus in
interiorem hominem, 17 Christum habitare per fidem in cordibus vestris : in
caritate radicati, et fundati, 18 ut possitis comprehendere cum omnibus
sanctis, qu sit latitudo, et longitudo, et sublimitas, et profundum : 19 scire
15
1755/1834
etiam supereminentem scienti caritatem Christi, ut impleamini in omnem

plenitudinem Dei. 20 Ei autem, qui potens est omnia facere superabundanter
quam petimus aut intelligimus, secundum virtutem, qu operatur in nobis :
21
ipsi gloria in Ecclesia, et in Christo Jesu, in omnes generationes sculi
sculorum. Amen.
Cap. 4 1 Obsecro itaque vos ego vinctus in Domino, ut digne
ambuletis vocatione, qua vocati estis, 2 cum omni humilitate, et
mansuetudine, cum patientia, supportantes invicem in caritate, 3 solliciti
servare unitatem Spiritus in vinculo pacis. 4 Unum corpus, et unus Spiritus,
sicut vocati estis in una spe vocationis vestr. 5 Unus Dominus, una fides,
unum baptisma. 6 Unus Deus et Pater omnium, qui est super omnes, et per
omnia, et in omnibus nobis.
7
Unicuique autem nostrum data est gratia secundum mensuram donationis

Christi. 8 Propter quod dicit : Ascendens in altum, captivam duxit
captivitatem : dedit dona hominibus. 9 Quod autem ascendit, quid est, nisi
quia et descendit primum in inferiores partes terr ? 10 Qui descendit, ipse
est et qui ascendit super omnes clos, ut impleret omnia. 11 Et ipse dedit
quosdam quidem apostolos, quosdam autem prophetas, alios vero
evangelistas, alios autem pastores et doctores, 12 ad consummationem
sanctorum in opus ministerii, in dificationem corporis Christi : 13 donec
occurramus omnes in unitatem fidei, et agnitionis Filii Dei, in virum
perfectum, in mensuram tatis plenitudinis Christi : 14 ut jam non simus
parvuli fluctuantes, et circumferamur omni vento doctrin in nequitia
hominum, in astutia ad circumventionem erroris. 15 Veritatem autem
facientes in caritate, crescamus in illo per omnia, qui est caput Christus :
16
ex quo totum corpus compactum et connexum per omnem juncturam
subministrationis, secundum operationem in mensuram uniuscujusque
membri, augmentum corporis facit in dificationem sui in caritate.
17
Hoc igitur dico, et testificor in Domino, ut jam non ambuletis, sicut et

gentes ambulant in vanitate sensus sui, 18 tenebris obscuratum habentes
intellectum, alienati a vita Dei per ignorantiam, qu est in illis, propter
ccitatem cordis ipsorum, 19 qui desperantes, semetipsos tradiderunt
impudiciti, in operationem immunditi omnis in avaritiam. 20 Vos autem
non ita didicistis Christum, 21 si tamen illum audistis, et in ipso edocti estis,
sicut est veritas in Jesu, 22 deponere vos secundum pristinam
conversationem veterem hominem, qui corrumpitur secundum desideria
erroris. 23 Renovamini autem spiritu mentis vestr, 24 et induite novum
hominem, qui secundum Deum creatus est in justitia, et sanctitate veritatis.
25
Propter quod deponentes mendacium, loquimini veritatem unusquisque
1756/1834
cum proximo suo : quoniam sumus invicem membra. 26 Irascimini, et nolite

peccare : sol non occidat super iracundiam vestram. 27 Nolite locum dare
diabolo : 28 qui furabatur, jam non furetur : magis autem laboret, operando
manibus suis, quod bonum est, ut habeat unde tribuat necessitatem patienti.
29
Omnis sermo malus ex ore vestro non procedat : sed si quis bonus ad
dificationem fidei ut det gratiam audientibus. 30 Et nolite contristare
Spiritum Sanctum Dei : in quo signati estis in diem redemptionis. 31 Omnis
amaritudo, et ira, et indignatio, et clamor, et blasphemia tollatur a vobis
cum omni malitia. 32 Estote autem invicem benigni, misericordes, donantes
invicem sicut et Deus in Christo donavit vobis.
Cap. 5 1 Estote ergo imitatores Dei, sicut filii carissimi, 2 et ambulate
in dilectione, sicut et Christus dilexit nos, et tradidit semetipsum pro nobis,
oblationem et hostiam Deo in odorem suavitatis. 3 Fornicatio autem, et
omnis immunditia, aut avaritia, nec nominetur in vobis, sicut decet
sanctos : 4 aut turpitudo, aut stultiloquium, aut scurrilitas, qu ad rem non
pertinet : sed magis gratiarum actio. 5 Hoc enim scitote intelligentes : quod
omnis fornicator, aut immundus, aut avarus, quod est idolorum servitus,
non habet hreditatem in regno Christi et Dei. 6 Nemo vos seducat inanibus
verbis : propter hc enim venit ira Dei in filios diffidenti. 7 Nolite ergo
effici participes eorum.
8
Eratis enim aliquando tenebr : nunc autem lux in Domino. Ut filii lucis
ambulate : 9 fructus enim lucis est in omni bonitate, et justitia, et veritate :
10
probantes quid sit beneplacitum Deo : 11 et nolite communicare operibus
infructuosis tenebrarum, magis autem redarguite. 12 Qu enim in occulto
fiunt ab ipsis, turpe est et dicere. 13 Omnia autem, qu arguuntur, a lumine
manifestantur : omne enim, quod manifestatur, lumen est. 14 Propter quod
dicit : Surge qui dormis, et exsurge a mortuis, et illuminabit te Christus.
15
Videte itaque, fratres, quomodo caute ambuletis : non quasi insipientes,
16
sed ut sapientes : redimentes tempus, quoniam dies mali sunt.
17
Propterea nolite fieri imprudentes, sed intelligentes qu sit voluntas Dei.
18
Et nolite inebriari vino, in quo est luxuria, sed implemini Spiritu Sancto,
19
loquentes vobismetipsis in psalmis, et hymnis, et canticis spiritualibus,
cantantes et psallentes in cordibus vestris Domino, 20 gratias agentes
semper pro omnibus in nomine Domini nostri Jesu Christi Deo et Patri,
21
subjecti invicem in timore Christi.
22
Mulieres viris suis subdit sint, sicut Domino : 23 quoniam vir caput est
mulieris, sicut Christus caput est Ecclesi : ipse, salvator corporis ejus.
24
Sed sicut Ecclesia subjecta est Christo, ita et mulieres viris suis in
omnibus. 25 Viri, diligite uxores vestras, sicut et Christus dilexit Ecclesiam,
et seipsum tradidit pro ea, 26 ut illam sanctificaret, mundans lavacro aqu
1757/1834
in verbo vit, 27 ut exhiberet ipse sibi gloriosam Ecclesiam, non habentem

maculam, aut rugam, aut aliquid hujusmodi, sed ut sit sancta et immaculata.
28
Ita et viri debent diligere uxores suas ut corpora sua. Qui suam uxorem
diligit, seipsum diligit. 29 Nemo enim umquam carnem suam odio habuit :
sed nutrit et fovet eam, sicut et Christus Ecclesiam : 30 quia membra sumus
corporis ejus, de carne ejus et de ossibus ejus. 31 Propter hoc relinquet
homo patrem et matrem suam, et adhrebit uxori su, et erunt duo in carne
una. 32 Sacramentum hoc magnum est, ego autem dico in Christo et in
Ecclesia. 33 Verumtamen et vos singuli, unusquisque uxorem suam sicut
seipsum diligat : uxor autem timeat virum suum.
Cap. 6 1 Filii, obedite parentibus vestris in Domino : hoc enim
justum est. 2 Honora patrem tuum, et matrem tuam, quod est mandatum
primum in promissione : 3 ut bene sit tibi, et sis longvus super terram. 4 Et
vos patres, nolite ad iracundiam provocare filios vestros : sed educate illos
in disciplina et correptione Domini.
5
Servi, obedite dominis carnalibus cum timore et tremore, in simplicitate

cordis vestri, sicut Christo : 6 non ad oculum servientes, quasi hominibus
placentes, sed ut servi Christi, facientes voluntatem Dei ex animo, 7 cum
bona voluntate servientes, sicut Domino, et non hominibus : 8 scientes
quoniam unusquisque quodcumque fecerit bonum, hoc recipiet a Domino,
sive servus, sive liber. 9 Et vos domini, eadem facite illis, remittentes
minas : scientes quia et illorum et vester Dominus est in clis : et
personarum acceptio non est apud eum.
10
De cetero, fratres, confortamini in Domino, et in potentia virtutis ejus.

Induite vos armaturam Dei, ut possitis stare adversus insidias diaboli :
12
quoniam non est nobis colluctatio adversus carnem et sanguinem, sed
adversus principes, et potestates, adversus mundi rectores tenebrarum
harum, contra spiritualia nequiti, in clestibus. 13 Propterea accipite
armaturam Dei, ut possitis resistere in die malo, et in omnibus perfecti
stare. 14 State ergo succincti lumbos vestros in veritate, et induti loricam
justiti, 15 et calceati pedes in prparatione Evangelii pacis, 16 in omnibus
sumentes scutum fidei, in quo possitis omnia tela nequissimi ignea
extinguere : 17 et galeam salutis assumite, et gladium spiritus (quod est
verbum Dei), 18 per omnem orationem et obsecrationem orantes omni
tempore in spiritu : et in ipso vigilantes in omni instantia et obsecratione
pro omnibus sanctis : 19 et pro me, ut detur mihi sermo in apertione oris mei
cum fiducia, notum facere mysterium Evangelii : 20 pro quo legatione
fungor in catena, ita ut in ipso audeam, prout oportet me loqui.
11
21
Ut autem et vos sciatis qu circa me sunt, quid agam, omnia vobis nota
1758/1834
faciet Tychicus, carissimus frater, et fidelis minister in Domino : 22 quem

misi ad vos in hoc ipsum, ut cognoscatis qu circa nos sunt, et consoletur
corda vestra. 23 Pax fratribus, et caritas cum fide a Deo Patre et Domino
Jesu Christo. 24 Gratia cum omnibus qui diligunt Dominum nostrum Jesum
Christum in incorruptione. Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Philippenses

Cap. 1 1 Paulus et Timotheus, servi Jesu Christi, omnibus sanctis in
Christo Jesu, qui sunt Philippis, cum episcopis et diaconibus. 2 Gratia
3
Gratias ago Deo meo in omni memoria vestri, 4 semper in cunctis

orationibus meis pro omnibus vobis, cum gaudio deprecationem faciens,
5
super communicatione vestra in Evangelio Christi a prima die usque nunc.
6
Confidens hoc ipsum, quia qui cpit in vobis opus bonum, perficiet usque
in diem Christi Jesu : 7 sicut est mihi justum hoc sentire pro omnibus
vobis : eo quod habeam vos in corde, et in vinculis meis, et in defensione,
et confirmatione Evangelii, socios gaudii mei omnes vos esse. 8 Testis enim
mihi est Deus, quomodo cupiam omnes vos in visceribus Jesu Christi. 9 Et
hoc oro, ut caritas vestra magis ac magis abundet in scientia, et in omni
sensu : 10 ut probetis potiora, ut sitis sinceri, et sine offensa in diem Christi,
11
repleti fructu justiti per Jesum Christum, in gloriam et laudem Dei.
12
Scire autem vos volo fratres, quia qu circa me sunt, magis ad profectum
venerunt Evangelii : 13 ita ut vincula mea manifesta fierent in Christo in
omni prtorio, et in ceteris omnibus, 14 et plures e fratribus in Domino
confidentes vinculis meis, abundantius auderent sine timore verbum Dei
loqui. 15 Quidam quidem et propter invidiam et contentionem : quidam
autem et propter bonam voluntatem Christum prdicant : 16 quidam ex
caritate, scientes quoniam in defensionem Evangelii positus sum.
17
Quidam autem ex contentione Christum annuntiant non sincere,
existimantes pressuram se suscitare vinculis meis. 18 Quid enim ? Dum
omni modo sive per occasionem, sive per veritatem, Christus annuntietur :
et in hoc gaudeo, sed et gaudebo. 19 Scio enim quia hoc mihi proveniet ad
salutem, per vestram orationem, et subministrationem Spiritus Jesu Christi,
20
secundum exspectationem et spem meam, quia in nullo confundar : sed
in omni fiducia sicut semper, et nunc magnificabitur Christus in corpore
meo, sive per vitam, sive per mortem. 21 Mihi enim vivere Christus est, et
mori lucrum. 22 Quod si vivere in carne, hic mihi fructus operis est, et quid
eligam ignoro. 23 Coarctor autem e duobus : desiderium habens dissolvi, et
1759/1834
esse cum Christo, multo magis melius : 24 permanere autem in carne,

necessarium propter vos. 25 Et hoc confidens scio quia manebo, et
permanebo omnibus vobis ad profectum vestrum, et gaudium fidei : 26 ut
gratulatio vestra abundet in Christo Jesu in me, per meum adventum iterum
ad vos.
27
Tantum digne Evangelio Christi conversamini : ut sive cum venero, et

videro vos, sive absens audiam de vobis, quia statis in uno spiritu
unanimes, collaborantes fidei Evangelii : 28 et in nullo terreamini ab
adversariis : qu illis est causa perditionis, vobis autem salutis, et hoc a
Deo : 29 quia vobis donatum est pro Christo, non solum ut in eum credatis,
sed ut etiam pro illo patiamini : 30 idem certamen habentes, quale et vidistis
in me, et nunc audistis de me.
Cap. 2 1 Si qua ergo consolatio in Christo, si quod solatium caritatis,
si qua societas spiritus, si qua viscera miserationis : 2 implete gaudium
meum ut idem sapiatis, eamdem caritatem habentes, unanimes, idipsum
sentientes, 3 nihil per contentionem, neque per inanem gloriam : sed in
humilitate superiores sibi invicem arbitrantes, 4 non qu sua sunt singuli
considerantes, sed ea qu aliorum.
5
Hoc enim sentite in vobis, quod et in Christo Jesu : 6 qui cum in forma
Dei esset, non rapinam arbitratus est esse se qualem Deo : 7 sed
semetipsum exinanivit, formam servi accipiens, in similitudinem hominum
factus, et habitu inventus ut homo. 8 Humiliavit semetipsum factus
obediens usque ad mortem, mortem autem crucis. 9 Propter quod et Deus
exaltavit illum, et donavit illi nomen, quod est super omne nomen : 10 ut in
nomine Jesu omne genu flectatur clestium, terrestrium et infernorum, 11 et
omnis lingua confiteatur, quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei
Patris.
12
Itaque carissimi mei (sicut semper obedistis), non ut in prsentia mei

tantum, sed multo magis nunc in absentia mea, cum metu et tremore
vestram salutem operamini. 13 Deus est enim, qui operatur in vobis et velle,
et perficere pro bona voluntate. 14 Omnia autem facite sine
murmurationibus et hsitationibus : 15 ut sitis sine querela, et simplices filii
Dei, sine reprehensione in medio nationis prav et pervers : inter quos
lucetis sicut luminaria in mundo, 16 verbum vit continentes ad gloriam
meam in die Christi, quia non in vacuum cucurri, neque in vacuum
laboravi. 17 Sed et si immolor supra sacrificium, et obsequium fidei vestr,
gaudeo, et congratulor omnibus vobis. 18 Idipsum autem et vos gaudete, et
congratulamini mihi.
1760/1834
19
Spero autem in Domino Jesu, Timotheum me cito mittere ad vos : ut et

ego bono animo sim, cognitis qu circa vos sunt. 20 Neminem enim habeo
tam unanimem, qui sincera affectione pro vobis sollicitus sit. 21 Omnes
enim qu sua sunt qurunt, non qu sunt Jesu Christi. 22 Experimentum
autem ejus cognoscite, quia sicut patri filius, mecum servivit in Evangelio.
23
Hunc igitur spero me mittere ad vos, mox ut videro qu circa me sunt.
24
Confido autem in Domino quoniam et ipse veniam ad vos cito.
25
Necessarium autem existimavi Epaphroditum fratrem, et cooperatorem,
et commilitonem meum, vestrum autem apostolum, et ministrum
necessitatis me, mittere ad vos : 26 quoniam quidem omnes vos
desiderabat : et mstus erat, propterea quod audieratis illum infirmatum.
27
Nam et infirmatus est usque ad mortem : sed Deus misertus est ejus : non
solum autem ejus, verum etiam et mei, ne tristitiam super tristitiam
haberem. 28 Festinantius ergo misi illum, ut viso eo iterum gaudeatis, et ego
sine tristitia sim. 29 Excipite itaque illum cum omni gaudio in Domino, et
ejusmodi cum honore habetote ; 30 quoniam propter opus Christi usque ad
mortem accessit, tradens animam suam ut impleret id quod ex vobis deerat
erga meum obsequium.
Cap. 3 1 De cetero, fratres mei, gaudete in Domino. Eadem vobis
scribere, mihi quidem non pigrum, vobis autem necessarium. 2 Videte
canes, videte malos operarios, videte concisionem. 3 Nos enim sumus
circumcisio, qui spiritu servimus Deo, et gloriamur in Christo Jesu, et non
in carne fiduciam habentes, 4 quamquam ego habeam confidentiam et in
carne. Si quis alius videtur confidere in carne, ego magis, 5 circumcisus
octavo die, ex genere Isral, de tribu Benjamin, Hebrus ex Hebris,
secundum legem pharisus, 6 secundum mulationem persequens
Ecclesiam Dei, secundum justitiam, qu in lege est, conversatus sine
querela. 7 Sed qu mihi fuerunt lucra, hc arbitratus sum propter Christum
detrimenta. 8 Verumtamen existimo omnia detrimentum esse propter
eminentem scientiam Jesu Christi Domini mei : propter quem omnia
detrimentum feci, et arbitror ut stercora, ut Christum lucrifaciam, 9 et
inveniar in illo non habens meam justitiam, qu ex lege est, sed illam, qu
ex fide est Christi Jesu : qu ex Deo est justitia in fide, 10 ad cognoscendum
illum, et virtutem resurrectionis ejus, et societatem passionum illius :
configuratus morti ejus : 11 si quo modo occurram ad resurrectionem, qu
est ex mortuis : 12 non quod jam acceperim, aut jam perfectus sim : sequor
autem, si quomodo comprehendam in quo et comprehensus sum a Christo
Jesu. 13 Fratres, ego me non arbitror comprehendisse. Unum autem, qu
quidem retro sunt obliviscens, ad ea vero qu sunt priora, extendens
meipsum, 14 ad destinatum persequor, ad bravium supern vocationis Dei
in Christo Jesu. 15 Quicumque ergo perfecti sumus, hoc sentiamus : et si
quid aliter sapitis, et hoc vobis Deus revelabit. 16 Verumtamen ad quod
1761/1834
pervenimus ut idem sapiamus, et in eadem permaneamus regula.

17
Imitatores mei estote, fratres, et observate eos qui ita ambulant, sicut
habetis formam nostram. 18 Multi enim ambulant, quos spe dicebam vobis
(nunc autem et flens dico) inimicos crucis Christi : 19 quorum finis
interitus : quorum Deus venter est : et gloria in confusione ipsorum, qui
terrena sapiunt. 20 Nostra autem conversatio in clis est : unde etiam
Salvatorem exspectamus Dominum nostrum Jesum Christum, 21 qui
reformabit corpus humilitatis nostr, configuratum corpori claritatis su,
secundum operationem, qua etiam possit subjicere sibi omnia.
Cap. 4 1 Itaque fratres mei carissimi, et desideratissimi, gaudium
meum, et corona mea : sic state in Domino, carissimi. 2 Evodiam rogo, et
Syntychen deprecor, idipsum sapere in Domino. 3 Etiam rogo et te,
germane compar, adjuva illas, qu mecum laboraverunt in Evangelio cum
Clemente, et ceteris adjutoribus meis, quorum nomina sunt in libro vit.
4
Gaudete in Domino semper : iterum dico gaudete. 5 Modestia vestra nota
sit omnibus hominibus : Dominus prope est. 6 Nihil solliciti sitis : sed in
omni oratione, et obsecratione, cum gratiarum actione petitiones vestr
innotescant apud Deum. 7 Et pax Dei, qu exuperat omnem sensum,
custodiat corda vestra, et intelligentias vestras in Christo Jesu. 8 De cetero
fratres, qucumque sunt vera, qucumque pudica, qucumque justa,
qucumque sancta, qucumque amabilia, qucumque bon fam, siqua
virtus, siqua laus disciplin, hc cogitate. 9 Qu et didicistis, et accepistis,
et audistis, et vidistis in me, hc agite : et Deus pacis erit vobiscum.
10
Gavisus sum autem in Domino vehementer, quoniam tandem aliquando

refloruistis pro me sentire, sicut et sentiebatis : occupati autem eratis.
11
Non quasi propter penuriam dico : ego enim didici, in quibus sum,
sufficiens esse. 12 Scio et humiliari, scio et abundare (ubique et in omnibus
institutus sum) : et satiari, et esurire, et abundare, et penuriam pati.
13
Omnia possum in eo qui me confortat. 14 Verumtamen bene fecistis,
communicantes tribulationi me. 15 Scitis autem et vos Philippenses, quod
in principio Evangelii, quando profectus sum a Macedonia, nulla mihi
ecclesia communicavit in ratione dati et accepti, nisi vos soli : 16 quia et
Thessalonicam semel et bis in usum mihi misistis. 17 Non quia quro
datum, sed requiro fructum abundantem in ratione vestra. 18 Habeo autem
omnia, et abundo : repletus sum, acceptis ab Epaphrodito qu misistis
odorem suavitatis, hostiam acceptam, placentem Deo. 19 Deus autem meus
impleat omne desiderium vestrum secundum divitias suas in gloria in
Christo Jesu. 20 Deo autem et Patri nostro gloria in scula sculorum.
Amen.
21
Salutate omnem sanctum in Christo Jesu. 22 Salutant vos, qui mecum
1762/1834
sunt, fratres. Salutant vos omnes sancti, maxime autem qui de Csaris
domo sunt. 23 Gratia Domini nostri Jesu Christi cum spiritu vestro. Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Colossenses

Cap. 1 1 Paulus Apostolus Jesu Christi per voluntatem Dei, et
Timotheus frater : 2 eis, qui sunt Colossis, sanctis, et fidelibus fratribus in
Christo Jesu. 3 Gratia vobis, et pax a Deo Patre nostro, et Domino Jesu
Christo.
Gratias agimus Deo, et Patri Domini nostri Jesu Christi semper pro vobis
orantes : 4 audientes fidem vestram in Christo Jesu, et dilectionem quam
habetis in sanctos omnes 5 propter spem, qu reposita est vobis in clis :
quam audistis in verbo veritatis Evangelii : 6 quod pervenit ad vos, sicut et
in universo mundo est, et fructificat, et crescit sicut in vobis, ex ea die, qua
audistis, et cognovistis gratiam Dei in veritate, 7 sicut didicistis ab Epaphra
carissimo conservo nostro, qui est fidelis pro vobis minister Christi Jesu,
8
qui etiam manifestavit nobis dilectionem vestram in spiritu. 9 Ideo et nos
ex qua die audivimus, non cessamus pro vobis orantes, et postulantes ut
impleamini agnitione voluntatis ejus, in omni sapientia et intellectu
spiritali : 10 ut ambuletis digne Deo per omnia placentes : in omni opere
bono fructificantes, et crescentes in scientia Dei : 11 in omni virtute
confortati secundum potentiam claritatis ejus, in omni patientia et
longanimitate cum gaudio, 12 gratias agentes Deo Patri, qui dignos nos fecit
in partem sortis sanctorum in lumine : 13 qui eripuit nos de potestate
tenebrarum, et transtulit in regnum filii dilectionis su, 14 in quo habemus
redemptionem per sanguinem ejus, remissionem peccatorum : 15 qui est
imago Dei invisibilis, primogenitus omnis creatur : 16 quoniam in ipso
condita sunt universa in clis, et in terra, visibilia, et invisibilia, sive throni,
sive dominationes, sive principatus, sive potestates : omnia per ipsum et in
ipso creata sunt : 17 et ipse est ante omnes, et omnia in ipso constant.
18
Et ipse est caput corporis Ecclesi, qui est principium, primogenitus ex

mortuis : ut sit in omnibus ipse primatum tenens : 19 quia in ipso
complacuit, omnem plenitudinem inhabitare : 20 et per eum reconciliare
omnia in ipsum, pacificans per sanguinem crucis ejus, sive qu in terris,
sive qu in clis sunt. 21 Et vos cum essetis aliquando alienati, et inimici
sensu in operibus malis : 22 nunc autem reconciliavit in corpore carnis ejus
per mortem, exhibere vos sanctos, et immaculatos, et irreprehensibiles
coram ipso : 23 si tamen permanetis in fide fundati, et stabiles, et immobiles
a spe Evangelii, quod audistis, quod prdicatum est in universa creatura,
1763/1834
qu sub clo est, cujus factus sum ego Paulus minister.

24
Qui nunc gaudeo in passionibus pro vobis, et adimpleo ea qu desunt

passionem Christi, in carne mea pro corpore ejus, quod est Ecclesia :
25
cujus factus sum ego minister secundum dispensationem Dei, qu data
est mihi in vos, ut impleam verbum Dei : 26 mysterium, quod absconditum
fuit a sculis, et generationibus, nunc autem manifestatum est sanctis ejus,
27
quibus voluit Deus notas facere divitias glori sacramenti hujus in
gentibus, quod est Christus, in vobis spes glori, 28 quem nos annuntiamus,
corripientes omnem hominem, et docentes omnem hominem, in omni
sapientia, ut exhibeamus omnem hominem perfectum in Christo Jesu : 29 in
quo et laboro, certando secundum operationem ejus, quam operatur in me
in virtute.
Cap. 2 1 Volo enim vos scire qualem sollicitudinem habeam pro
vobis, et pro iis qui sunt Laodici, et quicumque non viderunt faciem
meam in carne : 2 ut consolentur corda ipsorum, instructi in caritate, et in
omnes divitias plenitudinis intellectus, in agnitionem mysterii Dei Patris et
Christi Jesu : 3 in quo sunt omnes thesauri sapienti et scienti absconditi.
4
Hoc autem dico, ut nemo vos decipiat in sublimitate sermonum. 5 Nam

etsi corpore absens sum, sed spiritu vobiscum sum : gaudens, et videns
ordinem vestrum, et firmamentum ejus, qu in Christo est, fidei vestr.
6
Sicut ergo accepistis Jesum Christum Dominum, in ipso ambulate,
7
radicati, et superdificati in ipso, et confirmati fide, sicut et didicistis,
abundantes in illo in gratiarum actione. 8 Videte ne quis vos decipiat per
philosophiam, et inanem fallaciam secundum traditionem hominum,
secundum elementa mundi, et non secundum Christum : 9 quia in ipso
inhabitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter : 10 et estis in illo repleti,
qui est caput omnis principatus et potestatis : 11 in quo et circumcisi estis
circumcisione non manu facta in expoliatione corporis carnis, sed in
circumcisione Christi : 12 consepulti ei in baptismo, in quo et resurrexistis
per fidem operationis Dei, qui suscitavit illum a mortuis. 13 Et vos cum
mortui essetis in delictis, et prputio carnis vestr, convivificavit cum illo,
donans vobis omnia delicta : 14 delens quod adversus nos erat
chirographum decreti, quod erat contrarium nobis, et ipsum tulit de medio,
affigens illud cruci : 15 et expolians principatus, et potestates traduxit
confidenter, palam triumphans illos in semetipso.
16
Nemo ergo vos judicet in cibo, aut in potu, aut in parte diei festi, aut
neomeni, aut sabbatorum : 17 qu sunt umbra futurorum : corpus autem
Christi. 18 Nemo vos seducat, volens in humilitate, et religione angelorum,
qu non vidit ambulans, frustra inflatus sensu carnis su, 19 et non tenens
1764/1834
caput, ex quo totum corpus per nexus, et conjunctiones subministratum, et

constructum crescit in augmentum Dei. 20 Si ergo mortui estis cum Christo
ab elementis hujus mundi : quid adhuc tamquam viventes in mundo
decernitis ? 21 Ne tetigeritis, neque gustaveritis, neque contrectaveritis :
22
qu sunt omnia in interitum ipso usu, secundum prcepta et doctrinas
hominum : 23 qu sunt rationem quidem habentia sapienti in
superstitione, et humilitate, et non ad parcendum corpori, non in honore
aliquo ad saturitatem carnis.
Cap. 3 1 Igitur, si consurrexistis cum Christo : qu sursum sunt
qurite, ubi Christus est in dextera Dei sedens : 2 qu sursum sunt sapite,
non qu super terram. 3 Mortui enim estis, et vita vestra est abscondita cum
Christo in Deo. 4 Cum Christus apparuerit, vita vestra : tunc et vos
apparebitis cum ipso in gloria. 5 Mortificate ergo membra vestra, qu sunt
super terram : fornicationem, immunditiam, libidinem, concupiscentiam
malam, et avaritiam, qu est simulacrorum servitus : 6 propter qu venit ira
Dei super filios incredulitatis : 7 in quibus et vos ambulastis aliquando, cum
viveretis in illis. 8 Nunc autem deponite et vos omnia : iram, indignationem,
malitiam, blasphemiam, turpem sermonem de ore vestro. 9 Nolite mentiri
invicem, expoliantes vos veterem hominem cum actibus suis, 10 et
induentes novum eum, qui renovatur in agnitionem secundum imaginem
ejus qui creavit illum : 11 ubi non est gentilis et Judus, circumcisio et
prputium, Barbarus et Scytha, servus et liber : sed omnia, et in omnibus
Christus. 12 Induite vos ergo, sicut electi Dei, sancti, et dilecti, viscera
misericordi, benignitatem, humilitatem, modestiam, patientiam :
13
supportantes invicem, et donantes vobismetipsis si quis adversus aliquem
habet querelam : sicut et Dominus donavit vobis, ita et vos. 14 Super omnia
autem hc, caritatem habete, quod est vinculum perfectionis : 15 et pax
Christi exsultet in cordibus vestris, in qua et vocati estis in uno corpore : et
grati estote. 16 Verbum Christi habitet in vobis abundanter, in omni
sapientia, docentes, et commonentes vosmetipsos, psalmis, hymnis, et
canticis spiritualibus, in gratia cantantes in cordibus vestris Deo. 17 Omne,
quodcumque facitis in verbo aut in opere, omnia in nomine Domini Jesu
Christi, gratias agentes Deo et Patri per ipsum.
18
Mulieres, subdit estote viris, sicut oportet, in Domino. 19 Viri, diligite

uxores vestras, et nolite amari esse ad illas. 20 Filii, obedite parentibus per
omnia : hoc enim placitum est in Domino. 21 Patres, nolite ad
indignationem provocare filios vestros, ut non pusillo animo fiant. 22 Servi,
obedite per omnia dominis carnalibus, non ad oculum servientes, quasi
hominibus placentes, sed in simplicitate cordis, timentes Deum.
23
Quodcumque facitis, ex animo operamini sicut Domino, et non
hominibus : 24 scientes quod a Domino accipietis retributionem hreditatis.
1765/1834
Domino Christo servite. 25 Qui enim injuriam facit, recipiet id quod inique
gessit : et non est personarum acceptio apud Deum.
Cap. 4 1 Domini, quod justum est et quum, servis prstate :
scientes quod et vos Dominum habetis in clo.
2
Orationi instate, vigilantes in ea in gratiarum actione : 3 orantes simul et

pro nobis, ut Deus aperiat nobis ostium sermonis ad loquendum mysterium
Christi (propter quod etiam vinctus sum), 4 ut manifestem illud ita ut
oportet me loqui. 5 In sapientia ambulate ad eos, qui foris sunt : tempus
redimentes. 6 Sermo vester semper in gratia sale sit conditus, ut sciatis
quomodo oporteat vos unicuique respondere.
7
Qu circa me sunt, omnia vobis nota faciet Tychicus, carissimus frater, et

fidelis minister, et conservus in Domino : 8 quem misi ad vos ad hoc ipsum,
ut cognoscat qu circa vos sunt, et consoletur corda vestra, 9 cum Onesimo
carissimo, et fideli fratre, qui ex vobis est. Omnia, qu hic aguntur, nota
facient vobis.
10
Salutat vos Aristarchus concaptivus meus, et Marcus consobrinus

Barnab, de quo accepistis mandata : si venerit ad vos, excipite illum : 11 et
Jesus, qui dicitur Justus : qui sunt ex circumcisione : hi soli sunt adjutores
mei in regno Dei, qui mihi fuerunt solatio. 12 Salutat vos Epaphras, qui ex
vobis est, servus Christi Jesu, semper sollicitus pro vobis in orationibus, ut
stetis perfecti, et pleni in omni voluntate Dei. 13 Testimonium enim illi
perhibeo quod habet multum laborem pro vobis, et pro iis qui sunt
Laodici, et qui Hierapoli. 14 Salutat vos Lucas, medicus carissimus, et
Demas. 15 Salutate fratres, qui sunt Laodici, et Nympham, et qu in domo
ejus est, ecclesiam. 16 Et cum lecta fuerit apud vos epistola hc, facite ut et
in Laodicensium ecclesia legatur : et eam, qu Laodicensium est, vos
legatis. 17 Et dicite Archippo : Vide ministerium, quod accepisti in Domino,
ut illud impleas. 18 Salutatio, mea manu Pauli. Memores estote vinculorum
meorum. Gratia vobiscum. Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Thessalonicenses Prima

Cap. 1 1 Paulus, et Silvanus, et Timotheus ecclesi
Thessalonicensium in Deo Patre, et Domino Jesu Christo. 2 Gratia vobis, et
pax.
Gratias agimus Deo semper pro omnibus vobis, memoriam vestri facientes
1766/1834
in orationibus nostris sine intermissione, 3 memores operis fidei vestr, et

laboris, et caritatis, et sustinenti spei Domini nostri Jesu Christi, ante
Deum et Patrem nostrum : 4 scientes, fratres dilecti a Deo, electionem
vestram : 5 quia Evangelium nostrum non fuit ad vos in sermone tantum,
sed et in virtute, et in Spiritu Sancto, et in plenitudine multa, sicut scitis
quales fuerimus in vobis propter vos. 6 Et vos imitatores nostri facti estis, et
Domini, excipientes verbum in tribulatione multa, cum gaudio Spiritus
Sancti : 7 ita ut facti sitis forma omnibus credentibus in Macedonia, et in
Achaia. 8 A vobis enim diffamatus est sermo Domini, non solum in
Macedonia, et in Achaia, sed et in omni loco fides vestra, qu est ad
Deum, profecta est ita ut non sit nobis necesse quidquam loqui. 9 Ipsi enim
de nobis annuntiant qualem introitum habuerimus ad vos : et quomodo
conversi estis ad Deum a simulacris, servire Deo vivo, et vero, 10 et
exspectare Filium ejus de clis (quem suscitavit a mortuis) Jesum, qui
eripuit nos ab ira ventura.
Cap. 2 1 Nam ipsi scitis, fratres, introitum nostrum ad vos, quia non
inanis fuit : 2 sed ante passi, et contumeliis affecti (sicut scitis) in Philippis,
fiduciam habuimus in Deo nostro, loqui ad vos Evangelium Dei in multa
sollicitudine. 3 Exhortatio enim nostra non de errore, neque de immunditia,
neque in dolo, 4 sed sicut probati sumus a Deo ut crederetur nobis
Evangelium : ita loquimur non quasi hominibus placentes, sed Deo, qui
probat corda nostra. 5 Neque enim aliquando fuimus in sermone
adulationis, sicut scitis : neque in occasione avariti : Deus testis est : 6 nec
qurentes ab hominibus gloriam, neque a vobis, neque ab aliis. 7 Cum
possemus vobis oneri esse ut Christi apostoli : sed facti sumus parvuli in
medio vestrum, tamquam si nutrix foveat filios suos. 8 Ita desiderantes vos,
cupide volebamus tradere vobis non solum Evangelium Dei, sed etiam
animas nostras : quoniam carissimi nobis facti estis. 9 Memores enim estis,
fratres, laboris nostri, et fatigationis : nocte ac die operantes, ne quem
vestrum gravaremus, prdicavimus in vobis Evangelium Dei. 10 Vos testes
estis, et Deus, quam sancte, et juste, et sine querela, vobis, qui credidistis,
fuimus : 11 sicut scitis, qualiter unumquemque vestrum (sicut pater filios
suos) 12 deprecantes vos, et consolantes, testificati sumus, ut ambularetis
digne Deo, qui vocavit vos in suum regnum et gloriam.
13
Ideo et nos gratias agimus Deo sine intermissione : quoniam cum

accepissetis a nobis verbum auditus Dei, accepistis illud, non ut verbum
hominum, sed (sicut est vere) verbum Dei, qui operatur in vobis, qui
credidistis : 14 vos enim imitatores facti estis, fratres, ecclesiarum Dei, qu
sunt in Juda in Christo Jesu : quia eadem passi estis et vos a contribulibus
vestris, sicut et ipsi a Judis : 15 qui et Dominum occiderunt Jesum, et
prophetas, et nos persecuti sunt, et Deo non placent, et omnibus hominibus
1767/1834
adversantur, 16 prohibentes nos gentibus loqui ut salv fiant, ut impleant

peccata sua semper : pervenit enim ira Dei super illos usque in finem.
17
Nos autem fratres desolati a vobis ad tempus hor, aspectu, non corde,
abundantius festinavimus faciem vestram videre cum multo desiderio :
18
quoniam voluimus venire ad vos, ego quidem Paulus, et semel, et
iterum : sed impedivit nos Satanas. 19 Qu est enim nostra spes aut
gaudium, aut corona glori ? nonne vos ante Dominum nostrum Jesum
Christum estis in adventu ejus ? 20 vos enim estis gloria nostra et gaudium.
Cap. 3 1 Propter quod non sustinentes amplius, placuit nobis
remanere Athenis, solis : 2 et misimus Timotheum fratrem nostrum, et
ministrum Dei in Evangelio Christi, ad confirmandos vos, et exhortandos
pro fide vestra : 3 ut nemo moveatur in tribulationibus istis : ipsi enim scitis
quod in hoc positi sumus. 4 Nam et cum apud vos essemus, prdicebamus
vobis passuros nos tribulationes, sicut et factum est, et scitis. 5 Propterea et
ego amplius non sustinens, misi ad cognoscendam fidem vestram : ne forte
tentaverit vos is qui tentat, et inanis fiat labor noster. 6 Nunc autem veniente
Timotheo ad nos a vobis, et annuntiante nobis fidem et caritatem vestram,
et quia memoriam nostri habetis bonam semper, desiderantes nos videre,
sicut et nos quoque vos : 7 ideo consolati sumus, fratres, in vobis in omni
necessitate et tribulatione nostra, per fidem vestram, 8 quoniam nunc
vivimus, si vos statis in Domino. 9 Quam enim gratiarum actionem
possumus Deo retribuere pro vobis in omni gaudio, quo gaudemus propter
vos ante Deum nostrum, 10 nocte ac die abundantius orantes, ut videamus
faciem vestram, et compleamus ea qu desunt fidei vestr ? 11 Ipse autem
Deus, et Pater noster, et Dominus noster Jesus Christus, dirigat viam
nostram ad vos. 12 Vos autem Dominus multiplicet, et abundare faciat
caritatem vestram in invicem, et in omnes, quemadmodum et nos in vobis :
13
ad confirmanda corda vestra sine querela in sanctitate, ante Deum et
Patrem nostrum, in adventu Domini nostri Jesu Christi cum omnibus
sanctis ejus. Amen.
Cap. 4 1 De cetero ergo, fratres, rogamus vos et obsecramus in
Domino Jesu, ut quemadmodum accepistis a nobis quomodo oporteat vos
ambulare, et placere Deo, sic et ambuletis ut abundetis magis. 2 Scitis enim
qu prcepta dederim vobis per Dominum Jesum. 3 Hc est enim voluntas
Dei, sanctificatio vestra : ut abstineatis vos a fornicatione, 4 ut sciat
unusquisque vestrum vas suum possidere in sanctificatione, et honore :
5
non in passione desiderii, sicut et gentes, qu ignorant Deum : 6 et ne quis
supergrediatur, neque circumveniat in negotio fratrem suum : quoniam
vindex est Dominus de his omnibus, sicut prdiximus vobis, et testificati
sumus. 7 Non enim vocavit nos Deus in immunditiam, sed in
sanctificationem. 8 Itaque qui hc spernit, non hominem spernit, sed
1768/1834
Deum : qui etiam dedit Spiritum suum Sanctum in nobis. 9 De caritate

autem fraternitatis non necesse habemus scribere vobis : ipsi enim vos a
Deo didicistis ut diligatis invicem. 10 Etenim illud facitis in omnes fratres in
universa Macedonia. Rogamus autem vos, fratres, ut abundetis magis, 11 et
opera detis ut quieti sitis, et ut vestrum negotium agatis, et operemini
manibus vestris, sicut prcepimus vobis : 12 et ut honeste ambuletis ad eos
qui foris sunt : et nullius aliquid desideretis. 13 Nolumus autem vos ignorare
fratres de dormientibus, ut non contristemini sicut et ceteri, qui spem non
habent.
14
Si enim credimus quod Jesus mortuus est, et resurrexit : ita et Deus eos
qui dormierunt per Jesum, adducet cum eo. 15 Hoc enim vobis dicimus in
verbo Domini, quia nos, qui vivimus, qui residui sumus in adventum
Domini, non prveniemus eos qui dormierunt. 16 Quoniam ipse Dominus in
jussu, et in voce archangeli, et in tuba Dei descendet de clo : et mortui,
qui in Christo sunt, resurgent primi. 17 Deinde nos, qui vivimus, qui
relinquimur, simul rapiemur cum illis in nubibus obviam Christo in ara, et
sic semper cum Domino erimus. 18 Itaque consolamini invicem in verbis
istis.
Cap. 5 1 De temporibus autem, et momentis, fratres, non indigetis ut
scribamus vobis. 2 Ipsi enim diligenter scitis quia dies Domini, sicut fur in
nocte, ita veniet : 3 cum enim dixerint : Pax et securitas : tunc repentinus eis
superveniet interitus, sicut dolor in utero habenti, et non effugient. 4 Vos
autem, fratres, non estis in tenebris, ut vos die illa tamquam fur
comprehendat : 5 omnes enim vos filii lucis estis, et filii diei : non sumus
noctis, neque tenebrarum. 6 Igitur non dormiamus sicut et ceteri, sed
vigilemus, et sobrii simus. 7 Qui enim dormiunt, nocte dormiunt : et qui
ebrii sunt, nocte ebrii sunt. 8 Nos autem, qui diei sumus, sobrii simus, induti
loricam fidei et caritatis, et galeam spem salutis : 9 quoniam non posuit nos
Deus in iram, sed in acquisitionem salutis per Dominum nostrum Jesum
Christum, 10 qui mortuus est pro nobis : ut sive vigilemus, sive dormiamus,
simul cum illo vivamus. 11 Propter quod consolamini invicem, et dificate
alterutrum, sicut et facitis.
12
Rogamus autem vos, fratres, ut noveritis eos qui laborant inter vos, et
prsunt vobis in Domino, et monent vos, 13 ut habeatis illos abundantius in
caritate propter opus illorum : pacem habete cum eis. 14 Rogamus autem
vos, fratres, corripite inquietos, consolamini pusillanimes, suscipite
infirmos, patientes estote ad omnes. 15 Videte ne quis malum pro malo
alicui reddat : sed semper quod bonum est sectamini in invicem, et in
omnes. 16 Semper gaudete. 17 Sine intermissione orate. 18 In omnibus gratias
agite : hc est enim voluntas Dei in Christo Jesu in omnibus vobis.
1769/1834
19
Spiritum nolite extinguere. 20 Prophetias nolite spernere. 21 Omnia autem

probate : quod bonum est tenete. 22 Ab omni specie mala abstinete vos.
23
Ipse autem Deus pacis sanctificet vos per omnia : ut integer spiritus
vester, et anima, et corpus sine querela in adventu Domini nostri Jesu
Christi servetur. 24 Fidelis est, qui vocavit vos : qui etiam faciet.
25
Fratres, orate pro nobis. 26 Salutate fratres omnes in osculo sancto.

27
Adjuro vos per Dominum ut legatur epistola hc omnibus sanctis
fratribus. 28 Gratia Domini nostri Jesu Christi vobiscum. Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Thessalonicenses Secunda

Cap. 1 1 Paulus, et Sylvanus, et Timotheus, ecclesi
Thessalonicensium in Deo Patre nostro, et Domino Jesu Christo. 2 Gratia
3
Gratias agere debemus semper Deo pro vobis, fratres, ita ut dignum est,
quoniam supercrescit fides vestra, et abundat caritas uniuscujusque vestrum
in invicem : 4 ita ut et nos ipsi in vobis gloriemur in ecclesiis Dei, pro
patientia vestra, et fide, et in omnibus persecutionibus vestris, et
tribulationibus, quas sustinetis 5 in exemplum justi judicii Dei, ut digni
habeamini in regno Dei, pro quo et patimini. 6 Si tamen justum est apud
Deum retribuere tribulationem iis qui vos tribulant : 7 et vobis, qui
tribulamini, requiem nobiscum in revelatione Domini Jesu de clo cum
angelis virtutis ejus, 8 in flamma ignis dantis vindictam iis qui non noverunt
Deum, et qui non obediunt Evangelio Domini nostri Jesu Christi, 9 qui
pnas dabunt in interitu ternas a facie Domini, et a gloria virtutis ejus :
10
cum venerit glorificari in sanctis suis, et admirabilis fieri in omnibus, qui
crediderunt, quia creditum est testimonium nostrum super vos in die illo.
11
In quo etiam oramus semper pro vobis : ut dignetur vos vocatione sua
Deus noster, et impleat omnem voluntatem bonitatis, et opus fidei in
virtute, 12 ut clarificetur nomen Domini nostri Jesu Christi in vobis, et vos
in illo secundum gratiam Dei nostri, et Domini Jesu Christi.
Cap. 2 1 Rogamus autem vos, fratres, per adventum Domini nostri
Jesu Christi, et nostr congregationis in ipsum : 2 ut non cito moveamini a
vestro sensu, neque terreamini, neque per spiritum, neque per sermonem,
neque per epistolam tamquam per nos missam, quasi instet dies Domini.
3
Ne quis vos seducat ullo modo : quoniam nisi venerit discessio primum,
et revelatus fuerit homo peccati filius perditionis, 4 qui adversatur, et
extollitur supra omne, quod dicitur Deus, aut quod colitur, ita ut in templo
1770/1834
Dei sedeat ostendens se tamquam sit Deus. 5 Non retinetis quod cum adhuc
essem apud vos, hc dicebam vobis ? 6 et nunc quid detineat scitis, ut
reveletur in suo tempore. 7 Nam mysterium jam operatur iniquitatis :
tantum ut qui tenet nunc, teneat, donec de medio fiat. 8 Et tunc revelabitur
ille iniquus, quem Dominus Jesus interficiet spiritu oris sui, et destruet
illustratione adventus sui eum : 9 cujus est adventus secundum operationem
Satan in omni virtute, et signis, et prodigiis mendacibus, 10 et in omni
seductione iniquitatis iis qui pereunt : eo quod caritatem veritatis non
receperunt ut salvi fierent. 11 Ideo mittet illis Deus operationem erroris ut
credant mendacio, 12 ut judicentur omnes qui non crediderunt veritati, sed
consenserunt iniquitati.
13
Nos autem debemus gratias agere Deo semper pro vobis, fratres dilecti a
Deo, quod elegerit vos Deus primitias in salutem in sanctificatione spiritus,
et in fide veritatis : 14 in qua et vocavit vos per Evangelium nostrum in
acquisitionem glori Domini nostri Jesu Christi. 15 Itaque fratres, state : et
tenete traditiones, quas didicistis, sive per sermonem, sive per epistolam
nostram. 16 Ipse autem Dominus noster Jesus Christus, et Deus et Pater
noster, qui dilexit nos, et dedit consolationem ternam, et spem bonam in
gratia, 17 exhortetur corda vestra, et confirmet in omni opere et sermone
bono.
Cap. 3 1 De cetero fratres, orate pro nobis ut sermo Dei currat, et
clarificetur, sicut et apud vos : 2 et ut liberemur ab importunis, et malis
hominibus : non enim omnium est fides. 3 Fidelis autem Deus est, qui
confirmabit vos, et custodiet a malo. 4 Confidimus autem de vobis, in
Domino, quoniam qu prcepimus, et facitis, et facietis. 5 Dominus autem
dirigat corda vestra in caritate Dei, et patientia Christi.
6
Denuntiamus autem vobis, fratres, in nomine Domini nostri Jesu Christi,

ut subtrahatis vos ab omni fratre ambulante inordinate, et non secundum
traditionem, quam acceperunt a nobis. 7 Ipsi enim scitis quemadmodum
oporteat imitari nos : quoniam non inquieti fuimus inter vos : 8 neque gratis
panem manducavimus ab aliquo, sed in labore, et in fatigatione, nocte et
die operantes, ne quem vestrum gravaremus. 9 Non quasi non habuerimus
potestatem, sed ut nosmetipsos formam daremus vobis ad imitandum nos.
10
Nam et cum essemus apud vos, hoc denuntiabamus vobis : quoniam si
quis non vult operari, nec manducet. 11 Audivimus enim inter vos quosdam
ambulare inquiete, nihil operantes, sed curiose agentes. 12 Iis autem, qui
ejusmodi sunt, denuntiemus, et obsecramus in Domino Jesu Christo, ut cum
silentio operantes, suum panem manducent. 13 Vos autem, fratres, nolite
deficere benefacientes. 14 Quod si quis non obedit verbo nostro per
epistolam, hunc notate, et ne commisceamini cum illo ut confundatur : 15 et
1771/1834
nolite quasi inimicum existimare, sed corripite ut fratrem. 16 Ipse autem

Dominus pacis det vobis pacem sempiternam in omni loco. Dominus sit
cum omnibus vobis.
17
18
Salutatio, mea manu Pauli : quod est signum in omni epistola, ita scribo.
Gratia Domini nostri Jesu Christi cum omnibus vobis. Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Timotheum Prima

Cap. 1 1 Paulus Apostolus Jesu Christi secundum imperium Dei
Salvatoris nostri, et Christi Jesu spei nostr, 2 Timotheo dilecto filio in
fide. Gratia, misericordia, et pax a Deo Patre, et Christo Jesu Domino
nostro.
3
Sicut rogavi te ut remaneres Ephesi cum irem in Macedoniam, ut

denuntiares quibusdam ne aliter docerent, 4 neque intenderent fabulis, et
genealogiis interminatis : qu qustiones prstant magis quam
dificationem Dei, qu est in fide. 5 Finis autem prcepti est caritas de
corde puro, et conscientia bona, et fide non ficta. 6 A quibus quidam
aberrantes, conversi sunt in vaniloquium, 7 volentes esse legis doctores, non
intelligentes neque qu loquuntur, neque de quibus affirmant. 8 Scimus
autem quia bona est lex si quis ea legitime utatur : 9 sciens hoc quia lex
justo non est posita, sed injustis, et non subditis, impiis, et peccatoribus,
sceleratis, et contaminatis, parricidis, et matricidis, homicidis, 10 fornicariis,
masculorum concubitoribus, plagiariis, mendacibus, et perjuris, et si quid
aliud san doctrin adversatur, 11 qu est secundum Evangelium glori
beati Dei, quod creditum est mihi.
12
Gratias ago ei, qui me confortavit, Christo Jesu Domino nostro, quia
fidelem me existimavit, ponens in ministerio : 13 qui prius blasphemus fui,
et persecutor, et contumeliosus : sed misericordiam Dei consecutus sum,
quia ignorans feci in incredulitate. 14 Superabundavit autem gratia Domini
nostri cum fide, et dilectione, qu est in Christo Jesu. 15 Fidelis sermo, et
omni acceptione dignus : quod Christus Jesus venit in hunc mundum
peccatores salvos facere, quorum primus ego sum. 16 Sed ideo
misericordiam consecutus sum : ut in me primo ostenderet Christus Jesus
omnem patientiam ad informationem eorum, qui credituri sunt illi, in vitam
ternam. 17 Regi autem sculorum immortali, invisibili, soli Deo honor et
gloria in scula sculorum. Amen.
1772/1834
18
Hoc prceptum commendo tibi, fili Timothee, secundum prcedentes in

te prophetias, ut milites in illis bonam militiam, 19 habens fidem, et bonam
conscientiam, quam quidam repellentes, circa fidem naufragaverunt : 20 ex
quibus est Hymenus, et Alexander : quos tradidi Satan, ut discant non
blasphemare.
Cap. 2 1 Obsecro igitur primum omnium fieri obsecrationes,
orationes, postulationes, gratiarum actiones, pro omnibus hominibus : 2 pro
regibus, et omnibus qui in sublimitate sunt, ut quietam et tranquillam vitam
agamus in omni pietate, et castitate : 3 hoc enim bonum est, et acceptum
coram Salvatore nostro Deo, 4 qui omnes homines vult salvos fieri, et ad
agnitionem veritatis venire. 5 Unus enim Deus, unus et mediator Dei et
hominum homo Christus Jesus : 6 qui dedit redemptionem semetipsum pro
omnibus, testimonium temporibus suis : 7 in quo positus sum ego
prdicator, et Apostolus (veritatem dico, non mentior) doctor gentium in
fide, et veritate. 8 Volo ergo viros orare in omni loco, levantes puras manus
sine ira et disceptatione. 9 Similiter et mulieres in habitu ornato, cum
verecundia et sobrietate ornantes se, et non in tortis crinibus, aut auro, aut
margaritas, vel veste pretiosa : 10 sed quod decet mulieres, promittentes
pietatem per opera bona. 11 Mulier in silentio discat cum omni subjectione.
12
Docere autem mulierem non permitto, neque dominari in virum : sed
esse in silentio. 13 Adam enim primus formatus est : deinde Heva : 14 et
Adam non est seductus : mulier autem seducta in prvaricatione fuit.
15
Salvabitur autem per filiorum generationem, si permanserit in fide, et
dilectione, et sanctificatione cum sobrietate.
Cap. 3 1 Fidelis sermo : si quis episcopatum desiderat, bonum opus
desiderat. 2 Oportet ergo episcopum irreprehensibilem esse, unius uxoris
virum, sobrium, prudentem, ornatum, pudicum, hospitalem, doctorem,
3
non vinolentum, non percussorem, sed modestum : non litigiosum, non
cupidum, sed 4 su domui bene prpositum : filios habentem subditos cum
omni castitate. 5 Si quis autem domui su presse nescit, quomodo
ecclesi Dei diligentiam habebit ? 6 Non neophytum : ne in superbiam
elatus, in judicium incidat diaboli. 7 Oportet autem illum et testimonium
habere bonum ab iis qui foris sunt, ut non in opprobrium incidat, et in
laqueum diaboli. 8 Diaconos similiter pudicos, non bilingues, non multo
vino deditos, non turpe lucrum sectantes : 9 habentes mysterium fidei in
conscientia pura. 10 Et hi autem probentur primum : et sic ministrent,
nullum crimen habentes. 11 Mulieres similiter pudicas, non detrahentes,
sobrias, fideles in omnibus. 12 Diaconi sint unius uxoris viri, qui filiis suis
bene prsint, et suis domibus. 13 Qui enim bene ministraverint, gradum
bonum sibi acquirent, et multam fiduciam in fide, qu est in Christo Jesu.
1773/1834
14
Hc tibi scribo, sperans me ad te venire cito : 15 si autem tardavero, ut

scias quomodo oporteat te in domo Dei conversari, qu est ecclesia Dei
vivi, columna et firmamentum veritatis. 16 Et manifeste magnum est pietatis
sacramentum, quod manifestatum est in carne, justificatum est in spiritu,
apparuit angelis, prdicatum est gentibus, creditum est in mundo,
assumptum est in gloria.
Cap. 4 1 Spiritus autem manifeste dicit, quia in novissimis
temporibus discedent quidam a fide, attendentes spiritibus erroris, et
doctrinis dmoniorum, 2 in hypocrisi loquentium mendacium, et
cauteriatam habentium suam conscientiam, 3 prohibentium nubere,
abstinere a cibis, quod Deus creavit ad percipiendum cum gratiarum
actione fidelibus, et iis qui cognoverunt veritatem. 4 Quia omnis creatura
Dei bona est, et nihil rejiciendum quod cum gratiarum actione percipitur :
5
sanctificatur enim per verbum Dei, et orationem.
6
Hc proponens fratribus, bonus eris minister Christi Jesu enutritus verbis

fidei, et bon doctrin, quam assecutus es. 7 Ineptas autem, et aniles
fabulas devita : exerce autem teipsum ad pietatem. 8 Nam corporalis
exercitatio, ad modicum utilis est : pietas autem ad omnia utilis est,
promissionem habens vit, qu nunc est, et futur. 9 Fidelis sermo, et
omni acceptione dignus. 10 In hoc enim laboramus, et maledicimur, quia
speramus in Deum vivum, qui est Salvator omnium hominum, maxime
fidelium. 11 Prcipe hc, et doce. 12 Nemo adolescentiam tuam contemnat :
sed exemplum esto fidelium in verbo, in conversatione, in caritate, in fide,
in castitate. 13 Dum venio, attende lectioni, exhortationi, et doctrin. 14 Noli
negligere gratiam, qu in te est, qu data est tibi per prophetiam, cum
impositione manuum presbyterii. 15 Hc meditare, in his esto : ut profectus
tuus manifestus sit omnibus. 16 Attende tibi, et doctrin : insta in illis. Hoc
enim faciens, et teipsum salvum facies, et eos qui te audiunt.
Cap. 5 1 Seniorem ne increpaveris, sed obsecra ut patrem : juvenes,
ut fratres : 2 anus, ut matres : juvenculas, ut sorores in omni castitate :
3
viduas honora, qu vere vidu sunt. 4 Si qua autem vidua filios, aut
nepotes habet : discat primum domum suam regere, et mutuam vicem
reddere parentibus : hoc enim acceptum est coram Deo. 5 Qu autem vere
vidua est, et desolata, speret in Deum, et instet obsecrationibus, et
orationibus nocte ac die. 6 Nam qu in deliciis est, vivens mortua est. 7 Et
hoc prcipe, ut irreprehensibiles sint. 8 Si quis autem suorum, et maxime
domesticorum, curam non habet, fidem negavit, et est infideli deterior.
9
Vidua eligatur non minus sexaginta annorum, qu fuerit unius viri uxor,
10
in operibus bonis testimonium habens, si filios educavit, si hospitio
recepit, si sanctorum pedes lavit, si tribulationem patientibus
1774/1834
subministravit, si omne opus bonum subsecuta est. 11 Adolescentiores

autem viduas devita : cum enim luxuriat fuerint in Christo, nubere
volunt : 12 habentes damnationem, quia primam fidem irritam fecerunt ;
13
simul autem et otios discunt circuire domos : non solum otios, sed et
verbos, et curios, loquentes qu non oportet. 14 Volo ergo juniores
nubere, filios procreare, matresfamilias esse, nullam occasionem dare
adversario maledicti gratia. 15 Jam enim qudam convers sunt retro
Satanam. 16 Si quis fidelis habet viduas, subministret illis, et non gravetur
ecclesia : ut iis qu vere vidu sunt, sufficiat. 17 Qui bene prsunt
presbyteri, duplici honore digni habeantur : maxime qui laborant in verbo
et doctrina. 18 Dicit enim Scriptura : Non alligabis os bovi trituranti. Et :
Dignus est operarius mercede sua. 19 Adversus presbyterum accusationem
noli recipere, nisi sub duobus aut tribus testibus. 20 Peccantes coram
omnibus argue : ut et ceteri timorem habeant. 21 Testor coram Deo et
Christo Jesu, et electis angelis, ut hc custodias sine prjudicio, nihil
faciens in alteram partem declinando. 22 Manus cito nemini imposueris,
neque communicaveris peccatis alienis. Teipsum castum custodi. 23 Noli
adhuc aquam bibere, sed modico vino utere propter stomachum tuum, et
frequentes tuas infirmitates. 24 Quorumdam hominum peccata manifesta
sunt, prcedentia ad judicium : quosdam autem et subsequuntur.
25
Similiter et facta bona, manifesta sunt : et qu aliter se habent, abscondi
non possunt.
Cap. 6 1 Quicumque sunt sub jugo servi, dominos suos omni honore
dignos arbitrentur, ne nomen Domini et doctrina blasphemetur. 2 Qui autem
fideles habent dominos, non contemnant, quia fratres sunt : sed magis
serviant, quia fideles sunt et dilecti, qui beneficii participes sunt. Hc doce,
et exhortare.
3
Si quis aliter docet, et non acquiescit sanis sermonibus Domini nostri Jesu
Christi, et ei, qu secundum pietatem est, doctrin : 4 superbus est, nihil
sciens, sed languens circa qustiones, et pugnas verborum : ex quibus
oriuntur invidi, contentiones, blasphemi, suspiciones mal,
5
conflictationes hominum mente corruptorum, et qui veritate privati sunt,
existimantium qustum esse pietatem. 6 Est autem qustus magnus pietas
cum sufficientia. 7 Nihil enim intulimus in hunc mundum : haud dubium
quod nec auferre quid possumus. 8 Habentes autem alimenta, et quibus
tegamur, his contenti simus. 9 Nam qui volunt divites fieri, incidunt in
tentationem, et in laqueum diaboli, et desideria multa inutilia, et nociva,
qu mergunt homines in interitum et perditionem. 10 Radix enim omnium
malorum est cupiditas : quam quidam appetentes erraverunt a fide, et
inseruerunt se doloribus malis.
1775/1834
11
Tu autem, o homo Dei, hc fuge : sectare vero justitiam, pietatem,

fidem, caritatem, patientiam, mansuetudinem. 12 Certa bonum certamen
fidei, apprehende vitam ternam, in qua vocatus es, et confessus bonam
confessionem coram multis testibus. 13 Prcipio tibi coram Deo, qui
vivificat omnia, et Christo Jesu, qui testimonium reddidit sub Pontio Pilato,
bonam confessionem, 14 ut serves mandatum sine macula, irreprehensibile
usque in adventum Domini nostri Jesu Christi, 15 quem suis temporibus
ostendet beatus et solus potens, Rex regum, et Dominus dominantium :
16
qui solus habet immortalitatem, et lucem inhabitat inaccessibilem : quem
nullus hominum vidit, sed nec videre potest : cui honor, et imperium
sempiternum. Amen. 17 Divitibus hujus sculi prcipe non sublime sapere,
neque sperare in incerto divitiarum, sed in Deo vivo (qui prstat nobis
omnia abunde ad fruendum) 18 bene agere, divites fieri in bonis operibus,
facile tribuere, communicare, 19 thesaurizare sibi fundamentum bonum in
futurum, ut apprehendant veram vitam.
20
O Timothee, depositum custodi, devitans profanas vocum novitates, et

oppositiones falsi nominis scienti, 21 quam quidam promittentes, circa
fidem exciderunt. Gratia tecum. Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Timotheum Secunda

Cap. 1 1 Paulus Apostolus Jesu Christi per voluntatem Dei,
secundum promissionem vit, qu est in Christo Jesu, 2 Timotheo
carissimo filio : gratia, misericordia, pax a Deo Patre, et Christo Jesu
Domino nostro.
3
Gratias ago Deo, cui servio a progenitoribus in conscientia pura, quod

sine intermissione habeam tui memoriam in orationibus meis, nocte ac die
4
desiderans te videre, memor lacrimarum tuarum, ut gaudio implear,
5
recordationem accipiens ejus fidei, qu est in te non ficta, qu et
habitavit primum in avia tua Loide, et matre tua Eunice, certus sum autem
quod et in te.
6
Propter quam causam admoneo te ut resuscites gratiam Dei, qu est in te

per impositionem manuum mearum. 7 Non enim dedit nobis Deus spiritum
timoris : sed virtutis, et dilectionis, et sobrietatis. 8 Noli itaque erubescere
testimonium Domini nostri, neque me vinctum ejus : sed collabora
Evangelio secundum virtutem Dei : 9 qui nos liberavit, et vocavit vocatione
sua sancta, non secundum opera nostra, sed secundum propositum suum, et
gratiam, qu data est nobis in Christo Jesu ante tempora scularia.
1776/1834
10
Manifestata est autem nunc per illuminationem Salvatoris nostri Jesu

Christi, qui destruxit quidem mortem, illuminavit autem vitam, et
incorruptionem per Evangelium : 11 in quo positus sum ego prdicator, et
Apostolus, et magister gentium. 12 Ob quam causam etiam hc patior, sed
non confundor. Scio enim cui credidi, et certus sum quia potens est
depositum meum servare in illum diem. 13 Formam habe sanorum
verborum, qu a me audisti in fide, et in dilectione in Christo Jesu.
14
Bonum depositum custodi per Spiritum Sanctum, qui habitat in nobis.
15
Scis hoc, quod aversi sunt a me omnes, qui in Asia sunt, ex quibus est
Phigellus, et Hermogenes. 16 Det misericordiam Dominus Onesiphori
domui : quia spe me refrigeravit, et catenam meam non erubuit : 17 sed
cum Romam venisset, sollicite me qusivit, et invenit. 18 Det illi Dominus
invenire misericordiam a Domino in illa die. Et quanta Ephesi ministravit
mihi, tu melius nosti.
Cap. 2 1 Tu ergo fili mi, confortare in gratia, qu est in Christo
Jesu : 2 et qu audisti a me per multos testes, hc commenda fidelibus
hominibus, qui idonei erant et alios docere. 3 Labora sicut bonus miles
Christi Jesu. 4 Nemo militans Deo implicat se negotiis scularibus : ut ei
placeat, cui se probavit. 5 Nam et qui certat in agone, non coronatur nisi
legitime certaverit. 6 Laborantem agricolam oportet primum de fructibus
percipere. 7 Intellige qu dico : dabit enim tibi Dominus in omnibus
intellectum. 8 Memor esto Dominum Jesum Christum resurrexisse a
mortuis ex semine David, secundum Evangelium meum, 9 in quo laboro
usque ad vincula, quasi male operans : sed verbum Dei non est alligatum.
10
Ideo omnia sustineo propter electos, ut et ipsi salutem consequantur, qu
est in Christo Jesu, cum gloria clesti. 11 Fidelis sermo : nam si commortui
sumus, et convivemus : 12 si sustinebimus, et conregnabimus : si
negaverimus, et ille negabit nos : 13 si non credimus, ille fidelis permanet,
negare seipsum non potest.
14
Hc commone, testificans coram Domino. Noli contendere verbis : ad

nihil enim utile est, nisi ad subversionem audientium. 15 Sollicite cura
teipsum probabilem exhibere Deo, operarium inconfusibilem, recte
tractantem verbum veritatis. 16 Profana autem et vaniloquia devita : multum
enim proficiunt ad impietatem : 17 et sermo eorum ut cancer serpit : ex
quibus est Hymenus et Philetus, 18 qui a veritate exciderunt, dicentes
resurrectionem esse jam factam, et subverterunt quorumdam fidem. 19 Sed
firmum fundamentum Dei stat, habens signaculum hoc : cognovit Dominus
qui sunt ejus, et discedat ab iniquitate omnis qui nominat nomen Domini.
20
In magna autem domo non solum sunt vasa aurea, et argentea, sed et
lignea, et fictilia : et qudam quidem in honorem, qudam autem in
contumeliam. 21 Si quis ergo emundaverit se ab istis, erit vas in honorem
1777/1834
sanctificatum, et utile Domino ad omne opus bonum paratum. 22 Juvenilia

autem desideria fuge, sectare vero justitiam, fidem, spem, caritatem, et
pacem cum iis qui invocant Dominum de corde puro. 23 Stultas autem et
sine disciplina qustiones devita : sciens quia generant lites. 24 Servum
autem Domini non oportet litigare : sed mansuetum esse ad omnes,
docibilem, patientem, 25 cum modestia corripientem eos qui resistunt
veritati, nequando Deus det illis pnitentiam ad cognoscendam veritatem,
26
et resipiscant a diaboli laqueis, a quo captivi tenentur ad ipsius
voluntatem.
Cap. 3 1 Hoc autem scito, quod in novissimis diebus instabunt
tempora periculosa : 2 erunt homines seipsos amantes, cupidi, elati, superbi,
blasphemi, parentibus non obedientes, ingrati, scelesti, 3 sine affectione,
sine pace, criminatores, incontinentes, immites, sine benignitate,
4
proditores, protervi, tumidi, et voluptatum amatores magis quam Dei :
5
habentes speciem quidem pietatis, virtutem autem ejus abnegantes. Et hos
devita : 6 ex his enim sunt qui penetrant domos, et captivas ducunt
mulierculas oneratas peccatis, qu ducuntur variis desideriis : 7 semper
discentes, et numquam ad scientiam veritatis pervenientes.
8
Quemadmodum autem Jannes et Mambres restiterunt Moysi : ita et hi
resistunt veritati, homines corrupti mente, reprobi circa fidem ; 9 sed ultra
non proficient : insipientia enim eorum manifesta erit omnibus, sicut et
illorum fuit. 10 Tu autem assecutus es meam doctrinam, institutionem,
propositum, fidem, longanimitatem, dilectionem, patientiam,
11
persecutiones, passiones : qualia mihi facta sunt Antiochi, Iconii, et
Lystris : quales persecutiones sustinui, et ex omnibus eripuit me Dominus.
12
Et omnes, qui pie volunt vivere in Christo Jesu, persecutionem patientur.
13
Mali autem homines et seductores proficient in pejus, errantes, et in
errorem mittentes. 14 Tu vero permane in iis qu didicisti, et credita sunt
tibi : sciens a quo didiceris : 15 et quia ab infantia sacras litteras nosti, qu
te possunt instruere ad salutem, per fidem qu est in Christo Jesu. 16 Omnis
Scriptura divinitus inspirata utilis est ad docendum, ad arguendum, ad
corripiendum, et erudiendum in justitia : 17 ut perfectus sit homo Dei, ad
omne opus bonum instructus.
Cap. 4 1 Testificor coram Deo, et Jesu Christo, qui judicaturus est
vivos et mortuos, per adventum ipsius, et regnum ejus : 2 prdica verbum,
insta opportune, importune : argue, obsecra, increpa in omni patientia, et
doctrina. 3 Erit enim tempus, cum sanam doctrinam non sustinebunt, sed ad
sua desideria coacervabunt sibi magistros, prurientes auribus, 4 et a veritate
quidem auditum avertent, ad fabulas autem convertentur. 5 Tu vero vigila,
in omnibus labora, opus fac evangelist, ministerium tuum imple. Sobrius
esto. 6 Ego enim jam delibor, et tempus resolutionis me instat. 7 Bonum
1778/1834
certamen certavi, cursum consummavi, fidem servavi. 8 In reliquo reposita

est mihi corona justiti, quam reddet mihi Dominus in illa die, justus
judex : non solum autem mihi, sed et iis, qui diligunt adventum ejus.
Festina ad me venire cito. 9 Demas enim me reliquit, diligens hoc sculum,
et abiit Thessalonicam : 10 Crescens in Galatiam, Titus in Dalmatiam.
11
Lucas est mecum solus. Marcum assume, et adduc tecum : est enim mihi
utilis in ministerium. 12 Tychicum autem misi Ephesum. 13 Penulam, quam
reliqui Troade apud Carpum, veniens affer tecum, et libros, maxime autem
membranas. 14 Alexander rarius multa mala mihi ostendit : reddet illi
Dominus secundum opera ejus : 15 quem et tu devita : valde enim restitit
verbis nostris. 16 In prima mea defensione nemo mihi affuit, sed omnes me
dereliquerunt : non illis imputetur. 17 Dominus autem mihi astitit, et
confortavit me, ut per me prdicatio impleatur, et audiant omnes gentes : et
liberatus sum de ore leonis. 18 Liberavit me Dominus ab omni opere malo :
et salvum faciet in regnum suum cleste, cui gloria in scula sculorum.
Amen. 19 Saluta Priscam, et Aquilam, et Onesiphori domum. 20 Erastus
remansit Corinthi. Trophimum autem reliqui infirmum Mileti. 21 Festina
ante hiemem venire. Salutant te Eubulus, et Pudens, et Linus, et Claudia, et
fratres omnes. 22 Dominus Jesus Christus cum spiritu tuo. Gratia vobiscum.
Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Titum

Cap. 1 1 Paulus servus Dei, Apostolus autem Jesu Christi secundum
fidem electorum Dei, et agnitionem veritatis, qu secundum pietatem est
2
in spem vit tern, quam promisit qui non mentitur, Deus, ante tempora
scularia : 3 manifestavit autem temporibus suis verbum suum in
prdicatione, qu credita est mihi secundum prceptum Salvatoris nostri
Dei : 4 Tito dilecto filio secundum communem fidem, gratia, et pax a Deo
Patre, et Christo Jesu Salvatore nostro.
5
Hujus rei gratia reliqui te Cret, ut ea qu desunt, corrigas, et constituas

per civitates presbyteros, sicut et ego disposui tibi, 6 si quis sine crimine
est, unius uxoris vir, filios habens fideles, non in accusatione luxuri, aut
non subditos. 7 Oportet enim episcopum sine crimine esse, sicut Dei
dispensatorem : non superbum, non iracundum, non vinolentum, non
percussorem, non turpis lucri cupidum : 8 sed hospitalem, benignum,
sobrium, justum, sanctum, continentem, 9 amplectentem eum, qui
secundum doctrinam est, fidelem sermonem : ut potens sit exhortari in
doctrina sana, et eos qui contradicunt, arguere.
1779/1834
10
Sunt enim multi etiam inobedientes, vaniloqui, et seductores : maxime

qui de circumcisione sunt : 11 quos oportet redargui : qui universas domos
subvertunt, docentes qu non oportet, turpis lucri gratia. 12 Dixit quidam ex
illis, proprius ipsorum propheta : Cretenses semper mendaces, mal besti,
ventres pigri. 13 Testimonium hoc verum est. Quam ob causam increpa illos
dure, ut sani sint in fide, 14 non intendentes judaicis fabulis, et mandatis
hominum, aversantium se a veritate. 15 Omnia munda mundis : coinquinatis
autem et infidelibus, nihil est mundum, sed inquinat sunt eorum et mens
et conscientia. 16 Confitentur se nosse Deum, factis autem negant : cum sint
abominati, et incredibiles, et ad omne opus bonum reprobi.
Cap. 2 1 Tu autem loquere qu decent sanam doctrinam : 2 senes ut
sobrii sint, pudici, prudentes, sani in fide, in dilectione, in patientia : 3 anus
similiter in habitu sancto, non criminatrices, non multo vino servientes,
bene docentes : 4 ut prudentiam doceant adolescentulas, ut viros suos
ament, filios suos diligant, 5 prudentes, castas, sobrias, domus curam
habentes, benignas, subditas viris suis, ut non blasphemetur verbum Dei.
6
Juvenes similiter hortare ut sobrii sint. 7 In omnibus teipsum prbe
exemplum bonorum operum, in doctrina, in integritate, in gravitate,
8
verbum sanum, irreprehensibile : ut is qui ex adverso est, vereatur, nihil
habens malum dicere de nobis. 9 Servos dominis suis subditos esse, in
omnibus placentes, non contradicentes, 10 non fraudantes, sed in omnibus
fidem bonam ostendentes : ut doctrinam Salvatoris nostri Dei ornent in
omnibus. 11 Apparuit enim gratia Dei Salvatoris nostri omnibus hominibus,
12
erudiens nos, ut abnegantes impietatem, et scularia desideria, sobrie, et
juste, et pie vivamus in hoc sculo, 13 exspectantes beatam spem, et
adventum glori magni Dei, et Salvatoris nostri Jesu Christi : 14 qui dedit
semetipsum pro nobis, ut nos redimeret ab omni iniquitate, et mundaret sibi
populum acceptabilem, sectatorem bonorum operum. 15 Hc loquere, et
exhortare, et argue cum omni imperio. Nemo te contemnat.
Cap. 3 1 Admone illos principibus, et potestatibus subditos esse,
dicto obedire, ad omne opus bonum paratos esse : 2 neminem blasphemare,
non litigiosos esse, sed modestos, omnem ostendentes mansuetudinem ad
omnes homines. 3 Eramus enim aliquando et nos insipientes, increduli,
errantes, servientes desideriis, et voluptatibus variis, in malitia et invidia
agentes, odibiles, odientes invicem. 4 Cum autem benignitas et humanitas
apparuit Salvatoris nostri Dei, 5 non ex operibus justiti, qu fecimus nos,
sed secundum suam misericordiam salvos nos fecit per lavacrum
regenerationis et renovationis Spiritus Sancti, 6 quem effudit in nos abunde
per Jesum Christum Salvatorem nostrum : 7 ut justificati gratia ipsius,
hredes simus secundum spem vit tern. 8 Fidelis sermo est : et de his
1780/1834
volo te confirmare : ut curent bonis operibus presse qui credunt Deo. Hc

sunt bona, et utilia hominibus. 9 Stultas autem qustiones, et genealogias,
et contentiones, et pugnas legis devita : sunt enim inutiles, et van.
10
Hreticum hominem post unam et secundam correptionem devita :
11
sciens quia subversus est, qui ejusmodi est, et delinquit, cum sit proprio
judicio condemnatus.
12
Cum misero ad te Artemam, aut Tychicum, festina ad me venire

Nicopolim : ibi enim statui hiemare. 13 Zenam legisperitum et Apollo
sollicite prmitte, ut nihil illis desit. 14 Discant autem et nostri bonis
operibus presse ad usus necessarios : ut non sint infructuosi. 15 Salutant te
qui mecum sunt omnes : saluta eos qui nos amant in fide. Gratia Dei cum
Epistola B. Pauli Apostoli ad Philemonem

1
Paulus vinctus Christi Jesu, et Timotheus frater, Philemoni dilecto, et

adjutori nostro, 2 et Appi sorori carissim, et Archippo commilitoni
nostro, et ecclesi, qu in domo tua est. 3 Gratia vobis, et pax a Deo Patre
nostro, et Domino Jesu Christo.
4
Gratias ago Deo meo, semper memoriam tui faciens in orationibus meis,
audiens caritatem tuam, et fidem, quam habes in Domino Jesu, et in
omnes sanctos : 6 ut communicatio fidei tu evidens fiat in agnitione omnis
operis boni, quod est in vobis in Christo Jesu. 7 Gaudium enim magnum
habui, et consolationem in caritate tua : quia viscera sanctorum
requieverunt per te, frater.
5
Propter quod multam fiduciam habens in Christo Jesu imperandi tibi quod
ad rem pertinet : 9 propter caritatem magis obsecro, cum sis talis, ut Paulus
senex, nunc autem et vinctus Jesu Christi : 10 obsecro te pro meo filio,
quem genui in vinculis, Onesimo, 11 qui tibi aliquando inutilis fuit, nunc
autem et mihi et tibi utilis, 12 quem remisi tibi. Tu autem illum, ut mea
viscera, suscipe : 13 quem ego volueram mecum detinere, ut pro te mihi
ministraret in vinculis Evangelii : 14 sine consilio autem tuo nihil volui
facere, uti ne velut ex necessitate bonum tuum esset, sed voluntarium.
15
Forsitan enim ideo discessit ad horam a te, ut ternum illum reciperes :
16
jam non ut servum, sed pro servo carissimum fratrem, maxime mihi :
quanto autem magis tibi et in carne, et in Domino ? 17 Si ergo habes me
socium, suscipe illum sicut me : 18 si autem aliquid nocuit tibi, aut debet,
hoc mihi imputa. 19 Ego Paulus scripsi mea manu : ego reddam, ut non
1781/1834
dicam tibi, quod et teipsum mihi debes : 20 ita, frater. Ego te fruar in
Domino : refice viscera mea in Domino. 21 Confidens in obedientia tua
scripsi tibi : sciens quoniam et super id, quod dico, facies.
22
Simul autem et para mihi hospitium : nam spero per orationes vestras
donari me vobis. 23 Salutat te Epaphras concaptivus meus in Christo Jesu,
24
Marcus, Aristarchus, Demas, et Lucas, adjutores mei. 25 Gratia Domini
nostri Jesu Christi cum spiritu vestro. Amen.
Epistola B. Pauli Apostoli ad Hebros

Cap. 1 1 Multifariam, multisque modis olim Deus loquens patribus in
prophetis : 2 novissime, diebus istis locutus est nobis in Filio, quem
constituit hredem universorum, per quem fecit et scula : 3 qui cum sit
splendor glori, et figura substanti ejus, portansque omnia verbo virtutis
su, purgationem peccatorum faciens, sedet ad dexteram majestatis in
excelsis : 4 tanto melior angelis effectus, quanto differentius pr illis
nomen hreditavit. 5 Cui enim dixit aliquando angelorum : Filius meus es
tu, ego hodie genui te ? Et rursum : Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi
in filium ? 6 Et cum iterum introducit primogenitum in orbem terr, dicit :
Et adorent eum omnes angeli Dei. 7 Et ad angelos quidem dicit : Qui facit
angelos suos spiritus, et ministros suos flammam ignis. 8 Ad Filium autem :
Thronus tuus Deus in sculum sculi : virga quitatis, virga regni tui.
9
Dilexisti justitiam, et odisti iniquitatem : propterea unxit te Deus, Deus
tuus, oleo exultationis pr participibus tuis. 10 Et : Tu in principio, Domine,
terram fundasti : et opera manuum tuarum sunt cli. 11 Ipsi peribunt, tu
autem permanebis, et omnes ut vestimentum veterascent : 12 et velut
amictum mutabis eos, et mutabuntur : tu autem idem ipse es, et anni tui non
deficient. 13 Ad quem autem angelorum dixit aliquando : Sede a dextris
meis, quoadusque ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum ?
14
Nonne omnes sunt administratorii spiritus, in ministerium missi propter
eos, qui hreditatem capient salutis ?
Cap. 2 1 Propterea abundantius oportet observare nos ea qu
audivimus, ne forte pereffluamus. 2 Si enim qui per angelos dictus est
sermo, factus est firmus, et omnis prvaricatio, et inobedientia accepit
justam mercedis retributionem : 3 quomodo nos effugiemus si tantam
neglexerimus salutem ? qu cum initium accepisset enarrari per Dominum
ab eis, qui audierunt, in nos confirmata est, 4 contestante Deo signis et
portentis, et variis virtutibus, et Spiritus Sancti distributionibus secundum
suam voluntatem. 5 Non enim angelis subjecit Deus orbem terr futurum,
1782/1834
de quo loquimur. 6 Testatus est autem in quodam loco quis, dicens : Quid
est homo quod memor es ejus, aut filius hominis quoniam visitas eum ?
7
Minuisti eum paulo minus ab angelis : gloria et honore coronasti eum : et
constituisti eum super opera manuum tuarum. 8 Omnia subjecisti sub
pedibus ejus. In eo enim quod omnia ei subjecit, nihil dimisit non
subjectum ei. Nunc autem necdum videmus omnia subjecta ei. 9 Eum
autem, qui modico quam angeli minoratus est, videmus Jesum propter
passionem mortis, gloria et honore coronatum : ut, gratia Dei, pro omnibus
gustaret mortem.
10
Decebat enim eum, propter quem omnia, et per quem omnia, qui multos
filios in gloriam adduxerat, auctorem salutis eorum per passionem
consummare. 11 Qui enim sanctificat, et qui sanctificantur, ex uno omnes.
Propter quam causam non confunditur fratres eos vocare, dicens :
12
Nuntiabo nomen tuum fratribus meis : in medio ecclesi laudabo te. 13 Et
iterum : Ego ero fidens in eum. Et iterum : Ecce ego, et pueri mei, quos
dedit mihi Deus. 14 Quia ergo pueri communicaverunt carni, et sanguini, et
ipse similiter participavit eisdem : ut per mortem destrueret eum qui
habebat mortis imperium, id est, diabolum : 15 et liberaret eos qui timore
mortis per totam vitam obnoxii erant servituti. 16 Nusquam enim angelos
apprehendit, sed semen Abrah apprehendit. 17 Unde debuit per omnia
fratribus similari, ut misericors fieret, et fidelis pontifex ad Deum, ut
repropitiaret delicta populi. 18 In eo enim, in quo passus est ipse et tentatus,
potens est et eis, qui tentantur, auxiliari.
Cap. 3 1 Unde, fratres sancti, vocationis clestis participes,
considerate Apostolum, et pontificem confessionis nostr Jesum : 2 qui
fidelis est ei, qui fecit illum, sicut et Moyses in omni domo ejus.
3
Amplioris enim glori iste pr Moyse dignus est habitus, quanto
ampliorem honorem habet domus, qui fabricavit illam. 4 Omnis namque
domus fabricatur ab aliquo : qui autem omnia creavit, Deus est. 5 Et
Moyses quidem fidelis erat in tota domo ejus tamquam famulus, in
testimonium eorum, qu dicenda erant : 6 Christus vero tamquam filius in
domo sua : qu domus sumus nos, si fiduciam, et gloriam spei usque ad
finem, firmam retineamus.
7
Quapropter sicut dicit Spiritus Sanctus : Hodie si vocem ejus audieritis,

nolite obdurare corda vestra, sicut in exacerbatione secundum diem
tentationis in deserto, 9 ubi tentaverunt me patres vestri : probaverunt, et
viderunt opera mea 10 quadraginta annis : propter quod infensus fui
generationi huic, et dixi : Semper errant corde. Ipsi autem non cognoverunt
vias meas, 11 sicut juravi in ira mea : Si introibunt in requiem meam.
12
Videte fratres, ne forte sit in aliquo vestrum cor malum incredulitatis,
8
1783/1834
discedendi a Deo vivo : 13 sed adhortamini vosmetipsos per singulos dies,

donec hodie cognominatur, ut non obduretur quis ex vobis fallacia peccati.
14
Participes enim Christi effecti sumus, si tamen initium substanti ejus
usque ad finem firmum retineamus. 15 Dum dicitur : Hodie si vocem ejus
audieritis, nolite obdurare corda vestra, quemadmodum in illa
exacerbatione. 16 Quidam enim audientes exacerbaverunt : sed non universi
qui profecti sunt ex gypto per Moysen. 17 Quibus autem infensus est
quadraginta annis ? nonne illis qui peccaverunt, quorum cadavera prostrata
sunt in deserto ? 18 Quibus autem juravit non introire in requiem ipsius, nisi
illis qui increduli fuerunt ? 19 Et videmus, quia non potuerunt introire
propter incredulitatem.
Cap. 4 1 Timeamus ergo ne forte relicta pollicitatione introundi in
requiem ejus, existimetur aliquis ex vobis deesse. 2 Etenim et nobis
nuntiatum est, quemadmodum et illis : sed non profuit illis sermo auditus,
non admistus fidei ex iis qu audierunt. 3 Ingrediemur enim in requiem, qui
credidimus : quemadmodum dixit : Sicut juravi in ira mea : Si introibunt in
requiem meam : et quidem operibus ab institutione mundi perfectis. 4 Dixit
enim in quodam loco de die septima sic : Et requievit Deus die septima ab
omnibus operibus suis. 5 Et in isto rursum : Si introibunt in requiem meam.
6
Quoniam ergo superest introire quosdam in illam, et ii, quibus prioribus
annuntiatum est, non introierunt propter incredulitatem : 7 iterum terminat
diem quemdam, Hodie, in David dicendo, post tantum temporis, sicut supra
dictum est : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra.
8
Nam si eis Jesus requiem prstitisset, numquam de alia loqueretur,
posthac, die. 9 Itaque relinquitur sabbatismus populo Dei. 10 Qui enim
ingressus est in requiem ejus, etiam ipse requievit ab operibus suis, sicut a
suis Deus. 11 Festinemus ergo ingredi in illam requiem : ut ne in idipsum
quis incidat incredulitatis exemplum. 12 Vivus est enim sermo Dei, et
efficax et penetrabilior omni gladio ancipiti : et pertingens usque ad
divisionem anim ac spiritus : compagum quoque ac medullarum, et
discretor cogitationum et intentionum cordis. 13 Et non est ulla creatura
invisibilis in conspectu ejus : omnia autem nuda et aperta sunt oculis ejus,
ad quem nobis sermo.
14
Habentes ergo pontificem magnum qui penetravit clos, Jesum Filium

Dei, teneamus confessionem. 15 Non enim habemus pontificem qui non
possit compati infirmitatibus nostris : tentatum autem per omnia pro
similitudine absque peccato. 16 Adeamus ergo cum fiducia ad thronum
grati : ut misericordiam consequamur, et gratiam inveniamus in auxilio
opportuno.
1784/1834
Cap. 5 1 Omnis namque pontifex ex hominibus assumptus, pro

hominibus constituitur in iis qu sunt ad Deum, ut offerat dona, et
sacrificia pro peccatis : 2 qui condolere possit iis qui ignorant et errant :
quoniam et ipse circumdatus est infirmitate : 3 et propterea debet,
quemadmodum pro populo, ita etiam et pro semetipso offerre pro peccatis.
4
Nec quisquam sumit sibi honorem, sed qui vocatur a Deo, tamquam
Aaron. 5 Sic et Christus non semetipsum clarificavit ut pontifex fieret : sed
qui locutus est ad eum : Filius meus es tu, ego hodie genui te.
6
Quemadmodum et in alio loco dicit : Tu es sacerdos in ternum,
secundum ordinem Melchisedech. 7 Qui in diebus carnis su preces,
supplicationesque ad eum qui possit illum salvum facere a morte cum
clamore valido, et lacrimis offerens, exauditus est pro sua reverentia. 8 Et
quidem cum esset Filius Dei, didicit ex iis, qu passus est, obedientiam :
9
et consummatus, factus est omnibus obtemperantibus sibi, causa salutis
tern, 10 appellatus a Deo pontifex juxta ordinem Melchisedech.
11
De quo nobis grandis sermo, et ininterpretabilis ad dicendum : quoniam

imbecilles facti estis ad audiendum. 12 Etenim cum deberetis magistri esse
propter tempus, rursum indigetis ut vos doceamini qu sint elementa
exordii sermonum Dei : et facti estis quibus lacte opus sit, non solido cibo.
13
Omnis enim, qui lactis est particeps, expers est sermonis justiti :
parvulus enim est. 14 Perfectorum autem est solidus cibus : eorum, qui pro
consuetudine exercitatos habent sensus ad discretionem boni ac mali.
Cap. 6 1 Quapropter intermittentes inchoationis Christi sermonem,
ad perfectiora feramur, non rursum jacientes fundamentum pnitenti ab
operibus mortuis, et fidei ad Deum, 2 baptismatum doctrin, impositionis
quoque manuum, ac resurrectionis mortuorum, et judicii terni. 3 Et hoc
faciemus, si quidem permiserit Deus.
4
Impossibile est enim eos qui semel sunt illuminati, gustaverunt etiam
donum cleste, et participes facti sunt Spiritus Sancti, 5 gustaverunt
nihilominus bonum Dei verbum, virtutesque sculi venturi, 6 et prolapsi
sunt ; rursus renovari ad pnitentiam, rursum crucifigentes sibimetipsis
Filium Dei, et ostentui habentes. 7 Terra enim spe venientem super se
bibens imbrem, et generans herbam opportunam illis, a quibus colitur,
accipit benedictionem a Deo : 8 proferens autem spinas ac tribulos, reproba
est, et maledicto proxima : cujus consummatio in combustionem.
9
Confidimus autem de vobis dilectissimi meliora, et viciniora saluti :

tametsi ita loquimur. 10 Non enim injustus Deus, ut obliviscatur operis
vestri, et dilectionis, quam ostendistis in nomine ipsius, qui ministrastis
sanctis, et ministratis. 11 Cupimus autem unumquemque vestrum eamdem
1785/1834
ostentare sollicitudinem ad expletionem spei usque in finem : 12 ut non

segnes efficiamini, verum imitatores eorum, qui fide, et patientia
hreditabunt promissiones. 13 Abrah namque promittens Deus, quoniam
neminem habuit, per quem juraret, majorem, juravit per semetipsum,
14
dicens : Nisi benedicens benedicam te, et multiplicans multiplicabo te.
15
Et sic longanimiter ferens, adeptus est repromissionem. 16 Homines enim
per majorem sui jurant : et omnis controversi eorum finis, ad
confirmationem, est juramentum. 17 In quo abundantius volens Deus
ostendere pollicitationis hredibus, immobilitatem consilii sui, interposuit
jusjurandum : 18 ut per duas res immobiles, quibus impossibile est mentiri
Deum, fortissimum solatium habeamus, qui confugimus ad tenendam
propositam spem, 19 quam sicut anchoram habemus anim tutam ac
firmam, et incedentem usque ad interiora velaminis, 20 ubi prcursor pro
nobis introivit Jesus, secundum ordinem Melchisedech pontifex factus in
ternum.
Cap. 7 1 Hic enim Melchisedech, rex Salem, sacerdos Dei summi,
qui obviavit Abrah regresso a cde regum, et benedixit ei : 2 cui et
decimas omnium divisit Abraham : primum quidem qui interpretatur rex
justiti : deinde autem et rex Salem, quod est, rex pacis, 3 sine patre, sine
matre, sine genealogia, neque initium dierum, neque finem vit habens,
assimilatus autem Filio Dei, manet sacerdos in perpetuum.
4
Intuemini autem quantus sit hic, cui et decimas dedit de prcipuis

Abraham patriarcha. 5 Et quidem de filiis Levi sacerdotium accipientes,
mandatum habent decimas sumere a populo secundum legem, id est, a
fratribus suis : quamquam et ipsi exierint de lumbis Abrah. 6 Cujus autem
generatio non annumeratur in eis, decimas sumpsit ab Abraham, et hunc,
qui habebat repromissiones, benedixit. 7 Sine ulla autem contradictione,
quod minus est, a meliore benedicitur. 8 Et hic quidem, decimas morientes
homines accipiunt : ibi autem contestatur, quia vivit. 9 Et (ut ita dictum sit)
per Abraham, et Levi, qui decimas accepit, decimatus est : 10 adhuc enim in
lumbis patris erat, quando obviavit ei Melchisedech.
11
Si ergo consummatio per sacerdotium Leviticum erat (populus enim sub

ipso legem accepit) quid adhuc necessarium fuit secundum ordinem
Melchisedech, alium surgere sacerdotem, et non secundum ordinem Aaron
dici ? 12 Translato enim sacerdotio, necesse erat ut et legis translatio fiat.
13
In quo enim hc dicuntur, de alia tribu est, de qua nullus altari prsto
fuit. 14 Manifestum est enim quod ex Juda ortus sit Dominus noster : in qua
tribu nihil de sacerdotibus Moyses locutus est. 15 Et amplius adhuc
manifestum est : si secundum similitudinem Melchisedech exsurgat alius
sacerdos, 16 qui non secundum legem mandati carnalis factus est, sed
1786/1834
secundum virtutem vit insolubilis. 17 Contestatur enim : Quoniam tu es

sacerdos in ternum, secundum ordinem Melchisedech. 18 Reprobatio
quidem fit prcedentis mandati, propter infirmitatem ejus, et inutilitatem :
19
nihil enim ad perfectum adduxit lex : introductio vero melioris spei, per
quam proximamus ad Deum. 20 Et quantum est non sine jurejurando (alii
quidem sine jurejurando sacerdotes facti sunt, 21 hic autem cum jurejurando
per eum, qui dixit ad illum : Juravit Dominus, et non pnitebit eum : tu es
sacerdos in ternum) : 22 in tantum melioris testamenti sponsor factus est
Jesus. 23 Et alii quidem plures facti sunt sacerdotes, idcirco quod morte
prohiberentur permanere : 24 hic autem eo quod maneat in ternum,
sempiternum habet sacerdotium. 25 Unde et salvare in perpetuum potest
accedentes per semetipsum ad Deum : semper vivens ad interpellandum
pro nobis. 26 Talis enim decebat ut nobis esset pontifex, sanctus, innocens,
impollutus, segregatus a peccatoribus, et excelsior clis factus : 27 qui non
habet necessitatem quotidie, quemadmodum sacerdotes, prius pro suis
delictis hostias offerre, deinde pro populi : hoc enim fecit semel, seipsum
offerendo. 28 Lex enim homines constituit sacerdotes infirmitatem
habentes : sermo autem jurisjurandi, qui post legem est, Filium in ternum
perfectum.
Cap. 8 1 Capitulum autem super ea qu dicuntur : Talem habemus
pontificem, qui consedit in dextera sedis magnitudinis in clis, 2 sanctorum
minister, et tabernaculi veri, quod fixit Dominus, et non homo. 3 Omnis
enim pontifex ad offerendum munera, et hostias constituitur : unde necesse
est et hunc habere aliquid, quod offerat. 4 Si ergo esset super terram, nec
esset sacerdos : cum essent qui offerent secundum legem munera, 5 qui
exemplari, et umbr deserviunt clestium. Sicut responsum est Moysi,
cum consummaret tabernaculum : Vide (inquit) omnia facito secundum
exemplar, quod tibi ostensum est in monte. 6 Nunc autem melius sortitus
est ministerium, quanto et melioris testamenti mediator est, quod in
melioribus repromissionibus sancitum est. 7 Nam si illud prius culpa
vacasset, non utique secundi locus inquireretur. 8 Vituperans enim eos
dicit : Ecce dies venient, dicit Dominus : et consummabo super domum
Isral, et super domum Juda, testamentum novum, 9 non secundum
testamentum quod feci patribus eorum in die qua apprehendi manum eorum
ut educerem illos de terra gypti : quoniam ipsi non permanserunt in
testamento meo : et ego neglexi eos, dicit Dominus. 10 Quia hoc est
testamentum quod disponam domui Isral post dies illos, dicit Dominus :
dando leges meas in mentem eorum, et in corde eorum superscribam eas :
et ero eis in Deum, et ipsi erunt mihi in populum : 11 et non docebit
unusquisque proximum suum, et unusquisque fratrem suum, dicens :
Cognosce Dominum : quoniam omnes scient me a minore usque ad
majorem eorum : 12 quia propitius ero iniquitatibus eorum, et peccatorum
1787/1834
eorum jam non memorabor. 13 Dicendo autem novum : veteravit prius.

Quod autem antiquatur, et senescit, prope interitum est.
Cap. 9 1 Habuit quidem et prius justificationes cultur, et Sanctum
sculare. 2 Tabernaculum enim factum est primum, in quo erant
candelabra, et mensa, et propositio panum, qu dicitur Sancta. 3 Post
velamentum autem secundum, tabernaculum, quod dicitur Sancta
sanctorum : 4 aureum habens thuribulum, et arcam testamenti circumtectam
ex omni parte auro, in qua urna aurea habens manna, et virga Aaron, qu
fronduerat, et tabul testamenti, 5 superque eam erant cherubim glori
obumbrantia propitiatorium : de quibus non est modo dicendum per
singula. 6 His vero ita compositis, in priori quidem tabernaculo semper
introibant sacerdotes, sacrificiorum officia consummantes : 7 in secundo
autem semel in anno solus pontifex non sine sanguine, quem offert pro sua
et populi ignorantia : 8 hoc significante Spiritu Sancto, nondum propalatam
esse sanctorum viam, adhuc priore tabernaculo habente statum : 9 qu
parabola est temporis instantis : juxta quam munera, et hosti offeruntur,
qu non possunt juxta conscientiam perfectum facere servientem,
solummodo in cibis, et in potibus, 10 et variis baptismatibus, et justitiis
carnis usque ad tempus correctionis impositis.
11
Christus autem assistens pontifex futurorum bonorum, per amplius et

perfectius tabernaculum, non manufactum, id est, non hujus creationis :
12
neque per sanguinem hircorum aut vitulorum, sed per proprium
sanguinem introivit semel in Sancta, terna redemptione inventa. 13 Si
enim sanguis hircorum et taurorum, et cinis vitul aspersus inquinatos
sanctificat ad emundationem carnis : 14 quanto magis sanguis Christi, qui
per Spiritum Sanctum semetipsum obtulit immaculatum Deo, emundabit
conscientiam nostram ab operibus mortuis, ad serviendum Deo viventi ?
15
Et ideo novi testamenti mediator est : ut morte intercedente, in

redemptionem earum prvaricationum, qu erant sub priori testamento,
repromissionem accipiant qui vocati sunt tern hreditatis. 16 Ubi enim
testamentum est, mors necesse est intercedat testatoris. 17 Testamentum
enim in mortuis confirmatum est : alioquin nondum valet, dum vivit qui
testatus est. 18 Unde nec primum quidem sine sanguine dedicatum est.
19
Lecto enim omni mandato legis a Moyse universo populo, accipiens
sanguinem vitulorum et hircorum cum aqua, et lana coccinea, et hyssopo,
ipsum quoque librum, et omnem populum aspersit, 20 dicens : Hic sanguis
testamenti, quod mandavit ad vos Deus. 21 Etiam tabernaculum et omnia
vasa ministerii sanguine similiter aspersit. 22 Et omnia pene in sanguine
secundum legem mundantur : et sine sanguinis effusione non fit remissio.
23
Necesse est ergo exemplaria quidem clestium his mundari : ipsa autem
1788/1834
clestia melioribus hostiis quam istis. 24 Non enim in manufacta Sancta

Jesus introivit exemplaria verorum : sed in ipsum clum, ut appareat nunc
vultui Dei pro nobis : 25 neque ut spe offerat semetipsum, quemadmodum
pontifex intrat in Sancta per singulos annos in sanguine alieno : 26 alioquin
oportebat eum frequenter pati ab origine mundi : nunc autem semel in
consummatione sculorum, ad destitutionem peccati, per hostiam suam
apparuit. 27 Et quemadmodum statutum est hominibus semel mori, post hoc
autem judicium : 28 sic et Christus semel oblatus est ad multorum
exhaurienda peccata : secundo sine peccato apparebit exspectantibus se, in
salutem.
Cap. 10 1 Umbram enim habens lex futurorum bonorum, non ipsam
imaginem rerum : per singulos annos, eisdem ipsis hostiis quas offerunt
indesinenter, numquam potest accedentes perfectos facere : 2 alioquin
cessassent offerri : ideo quod nullam haberent ultra conscientiam peccati,
cultores semel mundati : 3 sed in ipsis commemoratio peccatorum per
singulos annos fit. 4 Impossibile enim est sanguine taurorum et hircorum
auferri peccata. 5 Ideo ingrediens mundum dicit : Hostiam et oblationem
noluisti : corpus autem aptasti mihi : 6 holocautomata pro peccato non tibi
placuerunt. 7 Tunc dixi : Ecce venio : in capite libri scriptum est de me : Ut
faciam, Deus, voluntatem tuam. 8 Superius dicens : Quia hostias, et
oblationes, et holocautomata pro peccato noluisti, nec placita sunt tibi, qu
secundum legem offeruntur, 9 tunc dixi : Ecce venio, ut faciam, Deus,
voluntatem tuam : aufert primum, ut sequens statuat. 10 In qua voluntate
sanctificati sumus per oblationem corporis Jesu Christi semel. 11 Et omnis
quidem sacerdos prsto est quotidie ministrans, et easdem spe offerens
hostias, qu numquam possunt auferre peccata : 12 hic autem unam pro
peccatis offerens hostiam, in sempiternum sedet in dextera Dei, 13 de cetero
exspectans donec ponantur inimici ejus scabellum pedum ejus. 14 Una enim
oblatione, consummavit in sempiternum sanctificatos. 15 Contestatur autem
nos et Spiritus Sanctus. Postquam enim dixit : 16 Hoc autem testamentum,
quod testabor ad illos post dies illos, dicit Dominus, dando leges meas in
cordibus eorum, et in mentibus eorum superscribam eas : 17 et peccatorum,
et iniquitatum eorum jam non recordabor amplius. 18 Ubi autem horum
remissio : jam non est oblatio pro peccato.
19
Habentes itaque, fratres, fiduciam in introitu sanctorum in sanguine

Christi, 20 quam initiavit nobis viam novam, et viventem per velamen, id
est, carnem suam, 21 et sacerdotem magnum super domum Dei :
22
accedamus cum vero corde in plenitudine fidei, aspersi corda a
conscientia mala, et abluti corpus aqua munda, 23 teneamus spei nostr
confessionem indeclinabilem (fidelis enim est qui repromisit), 24 et
consideremus invicem in provocationem caritatis, et bonorum operum :
1789/1834
25
non deserentes collectionem nostram, sicut consuetudinis est quibusdam,

sed consolantes, et tanto magis quanto videritis appropinquantem diem.
26
Voluntarie enim peccantibus nobis post acceptam notitiam veritatis, jam
non relinquitur pro peccatis hostia, 27 terribilis autem qudam exspectatio
judicii, et ignis mulatio, qu consumptura est adversarios. 28 Irritam quis
faciens legem Moysi, sine ulla miseratione duobus vel tribus testibus
moritur : 29 quanto magis putatis deteriora mereri supplicia qui Filium Dei
conculcaverit, et sanguinem testamenti pollutum duxerit, in quo
sanctificatus est, et spiritui grati contumeliam fecerit ? 30 Scimus enim qui
dixit : Mihi vindicta, et ego retribuam. Et iterum : Quia judicabit Dominus
populum suum. 31 Horrendum est incidere in manus Dei viventis.
32
Rememoramini autem pristinos dies, in quibus illuminati, magnum
certamen sustinuistis passionum : 33 et in altero quidem opprobriis et
tribulationibus spectaculum facti : in altero autem socii taliter
conversantium effecti. 34 Nam et vinctis compassi estis, et rapinam
bonorum vestrorum cum gaudio suscepistis, cognoscentes vos habere
meliorem et manentem substantiam. 35 Nolite itaque amittere confidentiam
vestram, qu magnam habet remunerationem. 36 Patientia enim vobis
necessaria est : ut voluntatem Dei facientes, reportetis promissionem.
37
Adhuc enim modicum aliquantulum, qui venturus est, veniet, et non
tardabit. 38 Justus autem meus ex fide vivit : quod si subtraxerit se, non
placebit anim me. 39 Nos autem non sumus subtractionis filii in
perditionem, sed fidei in acquisitionem anim.
Cap. 11 1 Est autem fides sperandarum substantia rerum,
argumentum non apparentium. 2 In hac enim testimonium consecuti sunt
senes. 3 Fide intelligimus aptata esse scula verbo Dei : ut ex invisibilibus
visibilia fierent.
4
Fide plurimam hostiam Abel, quam Cain, obtulit Deo, per quam
testimonium consecutus est esse justus, testimonium perhibente muneribus
ejus Deo, et per illam defunctus adhuc loquitur. 5 Fide Henoch translatus
est ne videret mortem, et non inveniebatur, quia transtulit illum Deus : ante
translationem enim testimonium habuit placuisse Deo. 6 Sine fide autem
impossibile est placere Deo. Credere enim oportet accedentem ad Deum
quia est, et inquirentibus se remunerator sit. 7 Fide No responso accepto de
iis qu adhuc non videbantur, metuens aptavit arcam in salutem domus
su, per quam damnavit mundum : et justiti, qu per fidem est, hres est
institutus.
8
Fide qui vocatur Abraham obedivit in locum exire, quem accepturus erat
in hreditatem : et exiit, nesciens quo iret. 9 Fide demoratus est in terra
repromissionis, tamquam in aliena, in casulis habitando cum Isaac et Jacob
1790/1834
cohredibus repromissionis ejusdem. 10 Exspectabat enim fundamenta

habentem civitatem : cujus artifex et conditor Deus. 11 Fide et ipsa Sara
sterilis virtutem in conceptionem seminis accepit, etiam prter tempus
tatis : quoniam fidelem credidit esse eum qui repromiserat. 12 Propter
quod et ab uno orti sunt (et hoc emortuo) tamquam sidera cli in
multitudinem, et sicut arena, qu est ad oram maris, innumerabilis. 13 Juxta
fidem defuncti sunt omnes isti, non acceptis repromissionibus, sed a longe
eas aspicientes, et salutantes, et confitentes quia peregrini et hospites sunt
super terram. 14 Qui enim hc dicunt, significant se patriam inquirere. 15 Et
si quidem ipsius meminissent de qua exierunt, habebant utique tempus
revertendi : 16 nunc autem meliorem appetunt, id est, clestem. Ideo non
confunditur Deus vocari Deus eorum : paravit enim illis civitatem. 17 Fide
obtulit Abraham Isaac, cum tentaretur, et unigenitum offerebat, qui
susceperat repromissiones : 18 ad quem dictum est : Quia in Isaac vocabitur
tibi semen : 19 arbitrans quia et a mortuis suscitare potens est Deus : unde
eum et in parabolam accepit. 20 Fide et de futuris benedixit Isaac Jacob et
Esau. 21 Fide Jacob, moriens, singulos filiorum Joseph benedixit : et
adoravit fastigium virg ejus. 22 Fide Joseph, moriens, de profectione
filiorum Isral memoratus est, et de ossibus suis mandavit.
23
Fide Moyses, natus, occultatus est mensibus tribus a parentibus suis, eo

quod vidissent elegantem infantem, et non timuerunt regis edictum. 24 Fide
Moyses grandis factus negavit se esse filium fili Pharaonis, 25 magis
eligens affligi cum populo Dei, quam temporalis peccati habere
jucunditatem, 26 majores divitias stimans thesauro gyptiorum,
improperium Christi : aspiciebat enim in remunerationem. 27 Fide reliquit
gyptum, non veritus animositatem regis : invisibilem enim tamquam
videns sustinuit. 28 Fide celebravit Pascha, et sanguinis effusionem : ne qui
vastabat primitiva, tangeret eos. 29 Fide transierunt mare Rubrum tamquam
per aridam terram : quod experti gyptii, devorati sunt.
30
Fide muri Jericho corruerunt, circuitu dierum septem. 31 Fide Rahab

meretrix non periit cum incredulis, excipiens exploratores cum pace. 32 Et
quid adhuc dicam ? deficiet enim me tempus enarrantem de Gedeon, Barac,
Samson, Jephte, David, Samuel, et prophetis : 33 qui per fidem vicerunt
regna, operati sunt justitiam, adepti sunt repromissiones, obturaverunt ora
leonum, 34 extinxerunt impetum ignis, effugerunt aciem gladii,
convaluerunt de infirmitate, fortes facti sunt in bello, castra verterunt
exterorum : 35 acceperunt mulieres de resurrectione mortuos suos : alii
autem distenti sunt non suscipientes redemptionem ut meliorem invenirent
resurrectionem. 36 Alii vero ludibria, et verbera experti, insuper et vincula,
et carceres : 37 lapidati sunt, secti sunt, tentati sunt, in occisione gladii
mortui sunt, circuierunt in melotis, in pellibus caprinis, egentes, angustiati,
1791/1834
afflicti : 38 quibus dignus non erat mundus : in solitudinibus errantes, in

montibus, in speluncis, et in cavernis terr. 39 Et hi omnes testimonio fidei
probati, non acceperunt repromissionem, 40 Deo pro nobis melius aliquid
providente, ut non sine nobis consummarentur.
Cap. 12 1 Ideoque et nos tantam habentes impositam nubem testium,
deponentes omne pondus, et circumstans nos peccatum, per patientiam
curramus ad propositum nobis certamen : 2 aspicientes in auctorem fidei, et
consummatorem Jesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem,
confusione contempta, atque in dextera sedis Dei sedet. 3 Recogitate enim
eum qui talem sustinuit a peccatoribus adversum semetipsum
contradictionem : ut ne fatigemini, animis vestris deficientes. 4 Nondum
enim usque ad sanguinem restitistis, adversus peccatum repugnantes : 5 et
obliti estis consolationis, qu vobis tamquam filiis loquitur, dicens : Fili
mi, noli negligere disciplinam Domini : neque fatigeris dum ab eo argueris.
6
Quem enim diligit Dominus, castigat : flagellat autem omnem filium,
quem recipit. 7 In disciplina perseverate. Tamquam filiis vobis offert se
Deus : quis enim filius, quem non corripit pater ? 8 quod si extra
disciplinam estis, cujus participes facti sunt omnes : ergo adulteri, et non
filii estis. 9 Deinde patres quidem carnis nostr, eruditores habuimus, et
reverebamur eos, non multo magis obtemperabimus Patri spirituum, et
vivemus ? 10 Et illi quidem in tempore paucorum dierum, secundum
voluntatem suam erudiebant nos : hic autem ad id quod utile est in
recipiendo sanctificationem ejus. 11 Omnis autem disciplina in prsenti
quidem videtur non esse gaudii, sed mroris : postea autem fructum
pacatissimum exercitatis per eam, reddet justiti. 12 Propter quod remissas
manus, et soluta genua erigite, 13 et gressus rectos facite pedibus vestris : ut
non claudicans quis erret, magis autem sanetur.
14
Pacem sequimini cum omnibus, et sanctimoniam, sine qua nemo videbit

Deum : 15 contemplantes nequis desit grati Dei : ne qua radix amaritudinis
sursum germinans impediat, et per illam inquinentur multi. 16 Ne quis
fornicator, aut profanus ut Esau : qui propter unam escam vendidit
primitiva sua : 17 scitote enim quoniam et postea cupiens hreditare
benedictionem, reprobatus est : non enim invenit pnitenti locum,
quamquam cum lacrimis inquisisset eam. 18 Non enim accessistis ad
tractabilem montem, et accensibilem ignem, et turbinem, et caliginem, et
procellam, 19 et tub sonum, et vocem verborum, quam qui audierunt,
excusaverunt se, ne eis fieret verbum. 20 Non enim portabant quod
dicebatur : Et si bestia tetigerit montem, lapidabitur. 21 Et ita terribile erat
quod videbatur. Moyses dixit : Exterritus sum, et tremebundus. 22 Sed
accessistis ad Sion montem, et civitatem Dei viventis, Jerusalem clestem,
et multorum millium angelorum frequentiam, 23 et ecclesiam primitivorum,
1792/1834
qui conscripti sunt in clis, et judicem omnium Deum, et spiritus justorum

perfectorum, 24 et testamenti novi mediatorem Jesum, et sanguinis
aspersionem melius loquentem quam Abel. 25 Videte ne recusetis
loquentem. Si enim illi non effugerunt, recusantes eum, qui super terram
loquebatur : multo magis nos, qui de clis loquentem nobis avertimus.
26
Cujus vox movit terram tunc : nunc autem repromittit, dicens : Adhuc
semel, et ego movebo non solum terram, sed et clum. 27 Quod autem,
Adhuc semel, dicit : declarat mobilium translationem tamquam factorum,
ut maneant ea qu sunt immobilia. 28 Itaque regnum immobile suscipientes,
habemus gratiam : per quam serviamus placentes Deo, cum metu et
reverentia. 29 Etenim Deus noster ignis consumens est.
Cap. 13 1 Caritas fraternitatis maneat in vobis, 2 et hospitalitatem
nolite oblivisci : per hanc enim latuerunt quidam, angelis hospitio receptis.
3
Mementote vinctorum, tamquam simul vincti : et laborantium, tamquam
et ipsi in corpore morantes. 4 Honorabile connubium in omnibus, et thorus
immaculatus. Fornicatores enim, et adulteros judicabit Deus. 5 Sint mores
sine avaritia, contenti prsentibus : ipse enim dixit : Non te deseram, neque
derelinquam : 6 ita ut confidenter dicamus : Dominus mihi adjutor : non
timebo quid faciat mihi homo. 7 Mementote prpositorum vestrorum, qui
vobis locuti sunt verbum Dei : quorum intuentes exitum conversationis,
imitamini fidem. 8 Jesus Christus heri, et hodie : ipse et in scula.
9
Doctrinis variis et peregrinis nolite abduci. Optimum est enim gratia
stabilire cor, non escis : qu non profuerunt ambulantibus in eis.
10
Habemus altare, de quo edere non habent potestatem, qui tabernaculo
deserviunt. 11 Quorum enim animalium infertur sanguis pro peccato in
Sancta per pontificem, horum corpora cremantur extra castra. 12 Propter
quod et Jesus, ut sanctificaret per suum sanguinem populum, extra portam
passus est. 13 Exeamus igitur ad eum extra castra, improperium ejus
portantes. 14 Non enim habemus hic manentem civitatem, sed futuram
inquirimus. 15 Per ipsum ergo offeramus hostiam laudis semper Deo, id est,
fructum labiorum confitentium nomini ejus. 16 Beneficenti autem et
communionis nolite oblivisci : talibus enim hostiis promeretur Deus.
17
Obedite prpositis vestris, et subjacete eis. Ipsi enim pervigilant quasi
rationem pro animabus vestris reddituri, ut cum gaudio hoc faciant, et non
gementes : hoc enim non expedit vobis.
18
Orate pro nobis : confidimus enim quia bonam conscientiam habemus in

omnibus bene volentes conversari. 19 Amplius autem deprecor vos hoc
facere, quo celerius restituar vobis. 20 Deus autem pacis, qui eduxit de
mortuis pastorem magnum ovium, in sanguine testamenti terni, Dominum
nostrum Jesum Christum, 21 aptet vos in omni bono, ut faciatis ejus
voluntatem : faciens in vobis quod placeat coram se per Jesum Christum :
1793/1834
cui est gloria in scula sculorum. Amen. 22 Rogo autem vos fratres, ut
sufferatis verbum solatii. Etenim perpaucis scripsi vobis. 23 Cognoscite
fratrem nostrum Timotheum dimissum : cum quo (si celerius venerit)
videbo vos. 24 Salutate omnes prpositos vestros, et omnes sanctos.
Salutant vos de Italia fratres. 25 Gratia cum omnibus vobis. Amen.
Epistola Catholica B. Jacobi Apostoli

Cap. 1 1 Jacobus, Dei et Domini nostri Jesu Christi servus, duodecim
tribubus, qu sunt in dispersione, salutem.
2
Omne gaudium existimate fratres mei, cum in tentationes varias

incideritis : 3 scientes quod probatio fidei vestr patientiam operatur.
4
Patientia autem opus perfectum habet : ut sitis perfecti et integri in nullo
deficientes. 5 Si quis autem vestrum indiget sapientia, postulet a Deo, qui
dat omnibus affluenter, et non improperat : et dabitur ei. 6 Postulet autem in
fide nihil hsitans : qui enim hsitat, similis est fluctui maris, qui a vento
movetur et circumfertur : 7 non ergo stimet homo ille quod accipiat
aliquid a Domino. 8 Vir duplex animo inconstans est in omnibus viis suis.
9
Glorietur autem frater humilis in exaltatione sua : 10 dives autem in
humilitate sua, quoniam sicut flos fni transibit ; 11 exortus est enim sol
cum ardore, et arefecit fnum, et flos ejus decidit, et decor vultus ejus
deperiit : ita et dives in itineribus suis marcescet. 12 Beatus vir qui suffert
tentationem : quoniam cum probatus fuerit, accipiet coronam vit, quam
repromisit Deus diligentibus se. 13 Nemo cum tentatur, dicat quoniam a
Deo tentatur : Deus enim intentator malorum est : ipse autem neminem
tentat. 14 Unusquisque vero tentatur a concupiscentia sua abstractus, et
illectus. 15 Deinde concupiscentia cum conceperit, parit peccatum :
peccatum vero cum consummatum fuerit, generat mortem. 16 Nolite itaque
errare, fratres mei dilectissimi. 17 Omne datum optimum, et omne donum
perfectum desursum est, descendens a Patre luminum, apud quem non est
transmutatio, nec vicissitudinis obumbratio. 18 Voluntarie enim genuit nos
verbo veritatis, ut simus initium aliquod creatur ejus.
19
Scitis, fratres mei dilectissimi. Sit autem omnis homo velox ad

audiendum : tardus autem ad loquendum, et tardus ad iram. 20 Ira enim viri
justitiam Dei non operatur. 21 Propter quod abjicientes omnem
immunditiam, et abundantiam maliti, in mansuetudine suscipite insitum
verbum, quod potest salvare animas vestras. 22 Estote autem factores verbi,
et non auditores tantum : fallentes vosmetipsos. 23 Quia si quis auditor est
verbi, et non factor, hic comparabitur viro consideranti vultum nativitatis
1794/1834
su in speculo : 24 consideravit enim se, et abiit, et statim oblitus est qualis

fuerit. 25 Qui autem perspexerit in legem perfectam libertatis, et permanserit
in ea, non auditor obliviosus factus, sed factor operis : hic beatus in facto
suo erit. 26 Si quis autem putat se religiosum esse, non refrenans linguam
suam, sed seducens cor suum, hujus vana est religio. 27 Religio munda et
immaculata apud Deum et Patrem, hc est : visitare pupillos et viduas in
tribulatione eorum, et immaculatum se custodire ab hoc sculo.
Cap. 2 1 Fratres mei, nolite in personarum acceptione habere fidem
Domini nostri Jesu Christi glori. 2 Etenim si introierit in conventum
vestrum vir aureum annulum habens in veste candida, introierit autem et
pauper in sordido habitu, 3 et intendatis in eum qui indutus est veste
prclara, et dixeritis ei : Tu sede hic bene : pauperi autem dicatis : Tu sta
illic ; aut sede sub scabello pedum meorum : 4 nonne judicatis apud
vosmetipsos, et facti estis judices cogitationum iniquarum ? 5 Audite,
fratres mei dilectissimi : nonne Deus elegit pauperes in hoc mundo, divites
in fide, et hredes regni, quod repromisit Deus diligentibus se ? 6 vos
autem exhonorastis pauperem. Nonne divites per potentiam opprimunt vos,
et ipsi trahunt vos ad judicia ? 7 nonne ipsi blasphemant bonum nomen,
quod invocatum est super vos ? 8 Si tamen legem perficitis regalem
secundum Scripturas : Diliges proximum tuum sicut teipsum : bene facitis :
9
si autem personas accipitis, peccatum operamini, redarguti a lege quasi
transgressores. 10 Quicumque autem totam legem servaverit, offendat autem
in uno, factus est omnium reus. 11 Qui enim dixit : Non mchaberis, dixit
et : Non occides. Quod si non mchaberis, occides autem, factus es
transgressor legis. 12 Sic loquimini, et sic facite sicut per legem libertatis
incipientes judicari. 13 Judicium enim sine misericordia illi qui non fecit
misericordiam : superexaltat autem misericordia judicium.
14
Quid proderit, fratres mei, si fidem quis dicat se habere, opera autem non
habeat ? numquid poterit fides salvare eum ? 15 Si autem frater et soror nudi
sint, et indigeant victu quotidiano, 16 dicat autem aliquis ex vobis illis : Ite
in pace, calefacimini et saturamini : non dederitis autem eis qu necessaria
sunt corpori, quid proderit ? 17 Sic et fides, si non habeat opera, mortua est
in semetipsa. 18 Sed dicet quis : Tu fidem habes, et ego opera habeo :
ostende mihi fidem tuam sine operibus : et ego ostendam tibi ex operibus
fidem meam. 19 Tu credis quoniam unus est Deus : bene facis : et dmones
credunt, et contremiscunt. 20 Vis autem scire, o homo inanis, quoniam fides
sine operibus mortua est ? 21 Abraham pater noster nonne ex operibus
justificatus est, offerens Isaac filium suum super altare ? 22 Vides quoniam
fides cooperabatur operibus illius : et ex operibus fides consummata est ?
23
Et suppleta est Scriptura, dicens : Credidit Abraham Deo, et reputatum
est illi ad justitiam, et amicus Dei appellatus est. 24 Videtis quoniam ex
1795/1834
operibus justificatur homo, et non ex fide tantum ? 25 Similiter et Rahab

meretrix, nonne ex operibus justificata est, suscipiens nuntios, et alia via
ejiciens ? 26 Sicut enim corpus sine spiritu mortuum est, ita et fides sine
operibus mortua est.
Cap. 3 1 Nolite plures magistri fieri fratres mei, scientes quoniam
majus judicium sumitis. 2 In multis enim offendimus omnes. Si quis in
verbo non offendit, hic perfectus est vir : potest etiam freno circumducere
totum corpus. 3 Si autem equis frena in ora mittimus ad consentiendum
nobis, et omne corpus illorum circumferimus. 4 Ecce et naves, cum magn
sint, et a ventis validis minentur, circumferuntur a modico gubernaculo ubi
impetus dirigentis voluerit. 5 Ita et lingua modicum quidem membrum est,
et magna exaltat. Ecce quantus ignis quam magnam silvam incendit ! 6 Et
lingua ignis est, universitas iniquitatis. Lingua constituitur in membris
nostris, qu maculat totum corpus, et inflammat rotam nativitatis nostr
inflammata a gehenna. 7 Omnis enim natura bestiarum, et volucrum, et
serpentium, et ceterorum domantur, et domita sunt a natura humana :
8
linguam autem nullus hominum domare potest : inquietum malum, plena
veneno mortifero. 9 In ipsa benedicimus Deum et Patrem : et in ipsa
maledicimus homines, qui ad similitudinem Dei facti sunt. 10 Ex ipso ore
procedit benedictio et maledictio. Non oportet, fratres mei, hc ita fieri.
11
Numquid fons de eodem foramine emanat dulcem et amaram aquam ?
12
Numquid potest, fratres mei, ficus uvas facere, aut vitis ficus ? Sic neque
salsa dulcem potest facere aquam.
13
Quis sapiens et disciplinatus inter vos ? Ostendat ex bona conversatione

operationem suam in mansuetudine sapienti. 14 Quod si zelum amarum
habetis, et contentiones sint in cordibus vestris : nolite gloriari, et mendaces
esse adversus veritatem : 15 non est enim ista sapientia desursum
descendens : sed terrena, animalis, diabolica. 16 Ubi enim zelus et
contentio, ibi inconstantia et omne opus pravum. 17 Qu autem desursum
est sapientia, primum quidem pudica est, deinde pacifica, modesta,
suadibilis, bonus consentiens, plena misericordia et fructibus bonis, non
judicans, sine simulatione. 18 Fructus autem justiti, in pace seminatur,
facientibus pacem.
Cap. 4 1 Unde bella et lites in vobis ? nonne hinc : ex concupiscentiis
vestris, qu militant in membris vestris ? 2 concupiscitis, et non habetis :
occiditis, et zelatis : et non potestis adipisci : litigatis, et belligeratis, et non
habetis, propter quod non postulatis. 3 Petitis, et non accipitis : eo quod
male petatis : ut in concupiscentiis vestris insumatis. 4 Adulteri, nescitis
quia amicitia hujus mundi inimica est Dei ? quicumque ergo voluerit
amicus esse sculi hujus, inimicus Dei constituitur. 5 An putatis quia
1796/1834
inaniter Scriptura dicat : Ad invidiam concupiscit spiritus qui habitat in

vobis ? 6 majorem autem dat gratiam. Propter quod dicit : Deus superbis
resistit, humilibus autem dat gratiam. 7 Subditi ergo estote Deo, resistite
autem diabolo, et fugiet a vobis. 8 Appropinquate Deo, et appropinquabit
vobis. Emundate manus, peccatores : et purificate corda, duplices animo.
9
Miseri estote, et lugete, et plorate : risus vester in luctum convertatur, et
gaudium in mrorem. 10 Humiliamini in conspectu Domini, et exaltabit
vos. 11 Nolite detrahere alterutrum fratres. Qui detrahit fratri, aut qui judicat
fratrem suum, detrahit legi, et judicat legem. Si autem judicas legem, non
es factor legis, sed judex. 12 Unus est legislator et judex, qui potest perdere
et liberare.
13
Tu autem quis es, qui judicas proximum ? Ecce nunc qui dicitis : Hodie,
aut crastino ibimus in illam civitatem, et faciemus ibi quidem annum, et
mercabimur, et lucrum faciemus : 14 qui ignoratis quid erit in crastino.
15
Qu est enim vita vestra ? vapor est ad modicum parens, et deinceps
exterminabitur ; pro eo ut dicatis : Si Dominus voluerit. Et : Si vixerimus,
faciemus hoc, aut illud. 16 Nunc autem exsultatis in superbiis vestris. Omnis
exsultatio talis, maligna est. 17 Scienti igitur bonum facere, et non facienti,
peccatum est illi.
Cap. 5 1 Agite nunc divites, plorate ululantes in miseriis vestris, qu
advenient vobis. 2 Diviti vestr putrefact sunt, et vestimenta vestra a
tineis comesta sunt. 3 Aurum et argentum vestrum ruginavit : et rugo
eorum in testimonium vobis erit, et manducabit carnes vestras sicut ignis.
Thesaurizastis vobis iram in novissimis diebus. 4 Ecce merces operariorum,
qui messuerunt regiones vestras, qu fraudata est a vobis, clamat : et
clamor eorum in aures Domini sabbaoth introivit. 5 Epulati estis super
terram, et in luxuriis enutristis corda vestra in die occisionis. 6 Addixistis, et
occidistis justum, et non resistit vobis.
7
Patientes igitur estote, fratres, usque ad adventum Domini. Ecce agricola

exspectat pretiosum fructum terr, patienter ferens donec accipiat
temporaneum et serotinum. 8 Patientes igitur estote et vos, et confirmate
corda vestra : quoniam adventus Domini appropinquavit. 9 Nolite
ingemiscere, fratres, in alterutrum, ut non judicemini. Ecce judex ante
januam assistit. 10 Exemplum accipite, fratres, exitus mali, laboris, et
patienti, prophetas qui locuti sunt in nomine Domini. 11 Ecce beatificamus
eos qui sustinuerunt. Sufferentiam Job audistis, et finem Domini vidistis,
quoniam misericors Dominus est, et miserator.
12
Ante omnia autem, fratres mei, nolite jurare, neque per clum, neque per
terram, neque aliud quodcumque juramentum. Sit autem sermo vester : Est,
1797/1834
est : Non, non : ut non sub judicio decidatis.

13
Tristatur aliquis vestrum ? oret. quo animo est ? psallat. 14 Infirmatur

quis in vobis ? inducat presbyteros ecclesi, et orent super eum, ungentes
eum oleo in nomine Domini : 15 et oratio fidei salvabit infirmum, et
alleviabit eum Dominus : et si in peccatis sit, remittentur ei. 16 Confitemini
ergo alterutrum peccata vestra, et orate pro invicem ut salvemini : multum
enim valet deprecatio justi assidua. 17 Elias homo erat similis nobis
passibilis : et oratione oravit ut non plueret super terram, et non pluit annos
tres, et menses sex. 18 Et rursum oravit : et clum dedit pluviam, et terra
dedit fructum suum.
19
Fratres mei, si quis ex vobis erraverit a veritate, et converterit quis eum :

scire debet quoniam qui converti fecerit peccatorem ab errore vi su,
salvabit animam ejus a morte, et operiet multitudinem peccatorum.
20
Epistola B. Petri Apostoli Prima

Cap. 1 1 Petrus Apostolus Jesu Christi, electis advenis dispersionis
Ponti, Galati, Cappadoci, Asi, et Bithyni, 2 secundum prscientiam
Dei Patris, in sanctificationem Spiritus, in obedientiam, et aspersionem
sanguinis Jesu Christi. Gratia vobis, et pax multiplicetur.
3
Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui secundum

misericordiam suam magnam regeneravit nos in spem vivam, per
resurrectionem Jesu Christi ex mortuis, 4 in hreditatem incorruptibilem, et
incontaminatam, et immarcescibilem, conservatam in clis in vobis, 5 qui
in virtute Dei custodimini per fidem in salutem, paratam revelari in
tempore novissimo. 6 In quo exsultabis, modicum nunc si oportet contristari
in variis tentationibus : 7 ut probatio vestr fidei multo pretiosior auro
(quod per ignem probatur) inveniatur in laudem, et gloriam, et honorem in
revelatione Jesu Christi : 8 quem cum non videritis, diligitis : in quem nunc
quoque non videntes creditis : credentes autem exsultabitis ltitia
inenarrabili, et glorificata : 9 reportantes finem fidei vestr, salutem
animarum. 10 De qua salute exquisierunt, atque scrutati sunt prophet, qui
de futura in vobis gratia prophetaverunt : 11 scrutantes in quod vel quale
tempus significaret in eis Spiritus Christi : prnuntians eas qu in Christo
sunt passiones, et posteriores glorias : 12 quibus revelatum est quia non
sibimetipsis, vobis autem ministrabant ea qu nunc nuntiata sunt vobis per
eos qui evangelizaverunt vobis, Spiritu Sancto misso de clo, in quem
desiderant angeli prospicere.
1798/1834
13
Propter quod succincti lumbos mentis vestr, sobrii, perfecte sperate in

eam, qu offertur vobis, gratiam, in revelationem Jesu Christi : 14 quasi filii
obedienti, non configurati prioribus ignoranti vestr desideriis : 15 sed
secundum eum qui vocavit vos, Sanctum : et ipsi in omni conversatione
sancti sitis : 16 quoniam scriptum est : Sancti eritis, quoniam ego sanctus
sum. 17 Et si patrem invocatis eum, qui sine acceptione personarum judicat
secundum uniuscujusque opus, in timore incolatus vestri tempore
conversamini. 18 Scientes quod non corruptibilibus, auro vel argento,
redempti estis de vana vestra conversatione patern traditionis : 19 sed
pretioso sanguine quasi agni immaculati Christi, et incontaminati :
20
prcogniti quidem ante mundi constitutionem, manifestati autem
novissimis temporibus propter vos, 21 qui per ipsum fideles estis in Deo, qui
suscitavit eum a mortuis, et dedit ei gloriam, ut fides vestra et spes esset in
Deo : 22 animas vestras castificantes in obedientia caritatis, in fraternitatis
amore, simplici ex corde invicem diligite attentius : 23 renati non ex semine
corruptibili, sed incorruptibili per verbum Dei vivi, et permanentis in
ternum : 24 quia omnis caro ut fnum : et omnis gloria ejus tamquam flos
fni : exaruit fnum, et flos ejus decidit. 25 Verbum autem Domini manet
in ternum : hoc est autem verbum, quod evangelizatum est in vos.
Cap. 2 1 Deponentes igitur omnem malitiam, et omnem dolum, et
simulationes, et invidias, et omnes detractiones, 2 sicut modo geniti
infantes, rationabile, sine dolo lac concupiscite : ut in eo crescatis in
salutem : 3 si tamen gustastis quoniam dulcis est Dominus. 4 Ad quem
accedentes lapidem vivum, ab hominibus quidem reprobatum, a Deo autem
electum, et honorificatum : 5 et ipsi tamquam lapides vivi superdificamini,
domus spiritualis, sacerdotium sanctum, offerre spirituales hostias,
acceptabiles Deo per Jesum Christum. 6 Propter quod continet Scriptura :
Ecce pono in Sion lapidem summum angularem, electum, pretiosum : et
qui crediderit in eum, non confundetur. 7 Vobis igitur honor credentibus :
non credentibus autem lapis, quem reprobaverunt dificantes : hic factus
est in caput anguli, 8 et lapis offensionis, et petra scandali, his qui offendunt
verbo, nec credunt in quo et positi sunt. 9 Vos autem genus electum, regale
sacerdotium, gens sancta, populus acquisitionis : ut virtutes annuntietis ejus
qui de tenebris vos vocavit in admirabile lumen suum. 10 Qui aliquando non
populus, nunc autem populus Dei : qui non consecuti misericordiam, nunc
autem misericordiam consecuti.
11
Carissimi, obsecro vos tamquam advenas et peregrinos abstinere vos a

carnalibus desideriis, qu militant adversus animam, 12 conversationem
vestram inter gentes habentes bonam : ut in eo quod detrectant de vobis
tamquam de malefactoribus, ex bonis operibus vos considerantes,
1799/1834
glorificent Deum in die visitationis. 13 Subjecti igitur estote omni human

creatur propter Deum : sive regi quasi prcellenti : 14 sive ducibus
tamquam ab eo missis ad vindictam malefactorum, laudem vero bonorum :
15
quia sic est voluntas Dei, ut benefacientes obmutescere faciatis
imprudentium hominum ignorantiam : 16 quasi liberi, et non quasi velamen
habentes maliti libertatem, sed sicut servi Dei. 17 Omnes honorate :
fraternitatem diligite : Deum timete : regem honorificate.
18
Servi, subditi estote in omni timore dominis, non tantum bonis et

modestis, sed etiam dyscolis. 19 Hc est enim gratia, si propter Dei
conscientiam sustinet quis tristitias, patiens injuste. 20 Qu enim est gloria,
si peccantes, et colaphizati suffertis ? sed si bene facientes patienter
sustinetis, hc est gratia apud Deum. 21 In hoc enim vocati estis : quia et
Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exemplum ut sequamini
vestigia ejus : 22 qui peccatum non fecit, nec inventus est dolus in ore ejus :
23
qui cum malediceretur, non maledicebat : cum pateretur, non
comminabatur : tradebat autem judicanti se injuste : 24 qui peccata nostra
ipse pertulit in corpore suo super lignum ; ut peccatis mortui, justiti
vivamus : cujus livore sanati estis. 25 Eratis enim sicut oves errantes, sed
conversi estis nunc ad pastorem, et episcopum animarum vestrarum.
Cap. 3 1 Similiter et mulieres subdit sint viris suis : ut etsi qui non
credunt verbo, per mulierem conversationem sine verbo lucrifiant :
2
considerantes in timore castam conversationem vestram. 3 Quarum non sit
extrinsecus capillatura, aut circumdatio auri, aut indumenti vestimentorum
cultus : 4 sed qui absconditus est cordis homo, in incorruptibilitate quieti, et
modesti spiritus, qui est in conspectu Dei locuples. 5 Sic enim aliquando et
sanct mulieres, sperantes in Deo, ornabant se, subject propriis viris.
6
Sicut Sara obediebat Abrah, dominum eum vocans : cujus estis fili
benefacientes, et non pertimentes ullam perturbationem. 7 Viri similiter
cohabitantes secundum scientiam, quasi infirmiori vasculo muliebri
impartientes honorem, tamquam et cohredibus grati vit : ut non
impediantur orationes vestr.
8
In fine autem omnes unanimes, compatientes fraternitatis amatores,

misericordes, modesti, humiles : 9 non reddentes malum pro malo, nec
maledictum pro maledicto, sed e contrario benedicentes : quia in hoc vocati
estis, ut benedictionem hreditate possideatis. 10 Qui enim vult vitam
diligere, et dies videre bonos, corceat linguam suam a malo, et labia ejus
ne loquantur dolum. 11 Declinet a malo, et faciat bonum : inquirat pacem, et
sequatur eam : 12 quia oculi Domini super justos, et aures ejus in preces
eorum : vultus autem Domini super facientes mala. 13 Et quis est qui vobis
noceat, si boni mulatores fueritis ? 14 Sed et si quid patimini propter
justitiam, beati. Timorem autem eorum ne timueritis, et non conturbemini.
1800/1834
15
Dominum autem Christum sanctificate in cordibus vestris, parati semper

ad satisfactionem omni poscenti vos rationem de ea, qu in vobis est, spe.
16
Sed cum modestia, et timore, conscientiam habentes bonam : ut in eo,
quod detrahunt vobis, confundantur, qui calumniantur vestram bonam in
Christo conversationem. 17 Melius est enim benefacientes (si voluntas Dei
velit) pati, quam malefacientes.
18
Quia et Christus semel pro peccatis nostris mortuus est, justus pro
injustis, ut nos offerret Deo, mortificatus quidem carne, vivificatus autem
spiritu. 19 In quo et his, qui in carcere erant, spiritibus veniens prdicavit :
20
qui increduli fuerant aliquando, quando exspectabant Dei patientiam in
diebus No, cum fabricaretur arca : in qua pauci, id est octo anim, salv
fact sunt per aquam. 21 Quod et vos nunc similis form salvos fecit
baptisma : non carnis depositio sordium, sed conscienti bon interrogatio
in Deum per resurrectionem Jesu Christi. 22 Qui est in dextera Dei,
deglutiens mortem ut vit tern hredes efficeremur : profectus in
clum subjectis sibi angelis, et potestatibus, et virtutibus.
Cap. 4 1 Christo igitur passo in carne, et vos eadem cogitatione
armamini : quia qui passus est in carne, desiit a peccatis : 2 ut jam non
desideriis hominum, sed voluntati Dei, quod reliquum est in carne vivat
temporis. 3 Sufficit enim prteritum tempus ad voluntatem gentium
consummandam his qui ambulaverunt in luxuriis, desideriis, vinolentiis,
comessationibus, potationibus, et illicitis idolorum cultibus. 4 In quo
admirantur non concurrentibus vobis in eamdem luxuri confusionem,
blasphemantes. 5 Qui reddent rationem ei qui paratus est judicare vivos et
mortuos. 6 Propter hoc enim et mortuis evangelizatum est : ut judicentur
quidem secundum homines in carne, vivant autem secundum Deum in
spiritu.
7
Omnium autem finis appropinquavit. Estote itaque prudentes, et vigilate

in orationibus. 8 Ante omnia autem, mutuam in vobismetipsis caritatem
continuam habentes : quia caritas operit multitudinem peccatorum.
9
Hospitales invicem sine murmuratione. 10 Unusquisque, sicut accepit
gratiam, in alterutrum illam administrantes, sicut boni dispensatores
multiformis grati Dei. 11 Si quis loquitur, quasi sermones Dei : si quis
ministrat, tamquam ex virtute, quam administrat Deus : ut in omnibus
honorificetur Deus per Jesum Christum : cui est gloria et imperium in
scula sculorum. Amen.
12
Carissimi, nolite peregrinari in fervore, qui ad tentationem vobis fit,

quasi novi aliquid vobis contingat : 13 sed communicantes Christi
passionibus gaudete, ut et in revelatione glori ejus gaudeatis exsultantes.
1801/1834
14
Si exprobramini in nomine Christi, beati eritis : quoniam quod est

honoris, glori, et virtutis Dei, et qui est ejus Spiritus, super vos requiescit.
15
Nemo autem vestrum patiatur ut homicida, aut fur, aut maledicus, aut
alienorum appetitor. 16 Si autem ut christianus, non erubescat : glorificet
autem Deum in isto nomine : 17 quoniam tempus est ut incipiat judicium a
domo Dei. Si autem primum a nobis, quis finis eorum, qui non credunt Dei
Evangelio ? 18 et si justus vix salvabitur, impius et peccator ubi parebunt ?
19
Itaque et hi, qui patiuntur secundum voluntatem Dei, fideli Creatori
commendent animas suas in benefactis.
Cap. 5 1 Seniores ergo, qui in vobis sunt, obsecro, consenior et testis
Christi passionum : qui et ejus, qu in futuro revelanda est, glori
communicator : 2 pascite qui in vobis est gregem Dei, providentes non
coacte, sed spontanee secundum Deum : neque turpis lucri gratia, sed
voluntarie : 3 neque ut dominantes in cleris, sed forma facti gregis ex
animo. 4 Et cum apparuerit princeps pastorum, percipietis immarcescibilem
glori coronam. 5 Similiter adolescentes subditi estote senioribus.
Omnes autem invicem humilitatem insinuate, quia Deus superbis resistit,
humilibus autem dat gratiam. 6 Humiliamini igitur sub potenti manu Dei, ut
vos exaltet in tempore visitationis : 7 omnem sollicitudinem vestram
projicientes in eum, quoniam ipsi cura est de vobis. 8 Sobrii estote, et
vigilate : quia adversarius vester diabolus tamquam leo rugiens circuit,
qurens quem devoret : 9 cui resistite fortes in fide : scientes eamdem
passionem ei qu in mundo est vestr fraternitati fieri. 10 Deus autem
omnis grati, qui vocavit nos in ternam suam gloriam in Christo Jesu,
modicum passos ipse perficiet, confirmabit, solidabitque. 11 Ipsi gloria, et
imperium in scula sculorum. Amen.
12
Per Silvanum fidelem fratrem vobis, ut arbitror, breviter scripsi :

obsecrans et contestans, hanc esse veram gratiam Dei, in qua statis.
13
Salutat vos ecclesia qu est in Babylone colecta, et Marcus filius meus.
14
Salutate invicem in osculo sancto. Gratia vobis omnibus qui estis in
Christo Jesu. Amen.
Epistola B. Petri Apostoli Secunda

Cap. 1 1 Simon Petrus, servus et apostolus Jesu Christi, iis qui
coqualem nobiscum sortiti sunt fidem in justitia Dei nostri, et Salvatoris
Jesu Christi. 2 Gratia vobis, et pax adimpleatur in cognitione Dei, et Christi
Jesu Domini nostri : 3 Quomodo omnia nobis divin virtutis su, qu ad
1802/1834
vitam et pietatem donata sunt, per cognitionem ejus, qui vocavit nos
propria gloria, et virtute, 4 per quem maxima, et pretiosa nobis promissa
donavit : ut per hc efficiamini divin consortes natur : fugientes ejus,
qu in mundo est, concupiscenti corruptionem.
5
Vos autem curam omnem subinferentes, ministrate in fide vestra virtutem,

in virtute autem scientiam, 6 in scientia autem abstinentiam, in abstinentia
autem patientiam, in patientia autem pietatem, 7 in pietate autem amorem
fraternitatis, in amore autem fraternitatis caritatem. 8 Hc enim si vobiscum
adsint, et superent, non vacuos nec sine fructu vos constituent in Domini
nostri Jesu Christi cognitione. 9 Cui enim non prsto sunt hc, ccus est,
et manu tentans, oblivionem accipiens purgationis veterum suorum
delictorum. 10 Quapropter fratres, magis satagite ut per bona opera certam
vestram vocationem, et electionem faciatis : hc enim facientes, non
peccabitis aliquando. 11 Sic enim abundanter ministrabitur vobis introitus in
ternum regnum Domini nostri et Salvatoris Jesu Christi.
12
Propter quod incipiam vos semper commonere de his : et quidem scientes

et confirmatos vos in prsenti veritate. 13 Justum autem arbitror quamdiu
sum in hoc tabernaculo, suscitare vos in commonitione : 14 certus quod
velox est depositio tabernaculi mei secundum quod et Dominus noster
Jesus Christus significavit mihi. 15 Dabo autem operam et frequenter habere
vos post obitum meum, ut horum memoriam faciatis.
16
Non enim doctas fabulas secuto notam fecimus vobis Domini nostri Jesu
Christi virtutem et prsentiam : sed speculatores facti illius magnitudinis.
17
Accipiens enim a Deo Patre honorem et gloriam, voce delapsa ad eum
hujuscemodi a magnifica gloria : Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi
complacui, ipsum audite. 18 Et hanc vocem nos audivimus de clo allatam,
cum essemus cum ipso in monte sancto. 19 Et habemus firmiorem
propheticum sermonem : cui benefacitis attendentes quasi lucern lucenti
in caliginoso donec dies elucescat, et lucifer oriatur in cordibus vestris :
20
hoc primum intelligentes quod omnis prophetia Scriptur propria
interpretatione non fit. 21 Non enim voluntate humana allata est aliquando
prophetia : sed Spiritu Sancto inspirati, locuti sunt sancti Dei homines.
Cap. 2 1 Fuerunt vero et pseudoprophet in populo, sicut et in vobis
erunt magistri mendaces, qui introducent sectas perditionis : et eum qui
emit eos, Dominum negant, superducentes sibi celerem perditionem. 2 Et
multi sequentur eorum luxurias, per quos via veritatis blasphemabitur : 3 et
in avaritia fictis verbis de vobis negotiabuntur : quibus judicium jam olim
non cessat : et perditio eorum non dormitat. 4 Si enim Deus angelis
peccantibus non pepercit, sed rudentibus inferni detractos in tartarum
1803/1834
tradidit cruciandos, in judicium reservari. 5 Et originali mundo non

pepercit, sed octavum No justiti prconem custodivit, diluvium mundo
impiorum inducens. 6 Et civitates Sodomorum et Gomorrhorum in
cinerem redigens, eversione damnavit : exemplum eorum, qui impie acturi
sunt, ponens : 7 et justum Lot oppressum a nefandorum injuria, ac luxuriosa
conversatione eripuit : 8 aspectu enim, et auditu justus erat : habitans apud
eos, qui de die in diem animam justam iniquis operibus cruciabant. 9 Novit
Dominus pios de tentatione eripere : iniquos vero in diem judicii reservare
cruciandos.
10
Magis autem eos, qui post carnem in concupiscentia immunditi

ambulant, dominationemque contemnunt, audaces, sibi placentes, sectas
non metuunt introducere blasphemantes : 11 ubi angeli fortitudine, et virtute
cum sint majores, non portant adversum se execrabile judicium. 12 Hi vero
velut irrationabilia pecora, naturaliter in captionem, et in perniciem in his
qu ignorant blasphemantes in corruptione sua peribunt, 13 percipientes
mercedem injustiti, voluptatem existimantes diei delicias :
coinquinationes, et macul deliciis affluentes, in conviviis suis luxuriantes
vobiscum, 14 oculos habentes plenos adulterii, et incessabilis delicti.
Pellicientes animas instabiles, cor exercitatum avaritia habentes,
maledictionis filii : 15 derelinquentes rectam viam erraverunt, secuti viam
Balaam ex Bosor, qui mercedem iniquitatis amavit : 16 correptionem vero
habuit su vesani : subjugale mutum animal, hominis voce loquens,
prohibuit prophet insipientiam. 17 Hi sunt fontes sine aqua, et nebul
turbinibus exagitat, quibus caligo tenebrarum reservatur. 18 Superba enim
vanitatis loquentes, pelliciunt in desideriis carnis luxuri eos, qui paululum
effugiunt, qui in errore conversantur : 19 libertatem illis promittentes, cum
ipsi servi sint corruptionem : a quo enim quis superatus est, hujus et servus
est. 20 Si enim refugientes coinquinationes mundi in cognitione Domini
nostri, et Salvatoris Jesu Christi, his rursus implicatis superantur : facta sunt
eis posteriora deteriora prioribus. 21 Melius enim erat illis non cognoscere
viam justiti, quam post agnitionem, retrorsum converti ab eo, quod illis
traditum est, sancto mandato. 22 Contigit enim eis illud veri proverbii :
Canis reversus ad suum vomitum : et, Sus lota in volutabro luti.
Cap. 3 1 Hanc ecce vobis, carissimi, secundam scribo epistolam, in
quibus vestram excito in commonitione sinceram mentem : 2 ut memores
sitis eorum, qu prdixi, verborum, a sanctis prophetis et apostolorum
vestrorum, prceptorum Domini et Salvatoris. 3 Hoc primum scientes,
quod venient in novissimis diebus in deceptione illusores, juxta proprias
concupiscentias ambulantes, 4 dicentes : Ubi est promissio, aut adventus
ejus ? ex quo enim patres dormierunt, omnia sic perseverant ab initio
creatur. 5 Latet enim eos hoc volentes, quod cli erant prius, et terra de
1804/1834
aqua, et per aquam consistens Dei verbo : 6 per qu, ille tunc mundus aqua
inundatus, periit. 7 Cli autem, qui nunc sunt, et terra eodem verbo repositi
sunt, igni reservati in diem judicii, et perditionis impiorum hominum.
8
Unum vero hoc non lateat vos, carissimi, quia unus dies apud Dominum
sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus. 9 Non tardat Dominus
promissionem suam, sicut quidam existimant : sed patienter agit propter
vos, nolens aliquos perire, sed omnes ad pnitentiam reverti. 10 Adveniet
autem dies Domini ut fur : in quo cli magno impetu transient, elementa
vero calore solventur, terra autem et qu in ipsa sunt opera, exurentur.
11
Cum igitur hc omnia dissolvenda sunt, quales oportet vos esse in

sanctis conversationibus, et pietatibus, 12 exspectantes, et properantes in
adventum diei Domini, per quem cli ardentes solventur, et elementa ignis
ardore tabescent ? 13 Novos vero clos, et novam terram secundum
promissa ipsius exspectamus, in quibus justitia habitat. 14 Propter quod,
carissimi, hc exspectantes, satagite immaculati, et inviolati ei inveniri in
pace : 15 et Domini nostri longanimitatem, salutem arbitremini : sicut et
carissimus frater noster Paulus secundum datam sibi sapientiam scripsit
vobis, 16 sicut et omnibus epistolis, loquens in eis de his in quibus sunt
qudam difficilia intellectu, qu indocti et instabiles depravant, sicut et
ceteras Scripturas, ad suam ipsorum perditionem.
17
Vos igitur fratres, prscientes custodite, ne insipientium errore traducti

excidatis a propria firmitate : 18 crescite vero in gratia, et in cognitione
Domini nostri, et Salvatoris Jesu Christi. Ipsi gloria et nunc, et in diem
ternitatis. Amen.
Epistola B. Joannis Apostoli Prima

Cap. 1 1 Quod fuit ab initio, quod audivimus, quod vidimus oculis
nostris, quod perspeximus, et manus nostr contrectaverunt de verbo vit :
2
et vita manifestata est, et vidimus, et testamur, et annuntiamus vobis
vitam ternam, qu erat apud Patrem, et apparuit nobis : 3 quod vidimus et
audivimus, annuntiamus vobis, ut et vos societatem habeatis nobiscum, et
societas nostra sit cum Patre, et cum Filio ejus Jesu Christo. 4 Et hc
scribimus vobis ut gaudeatis, et gaudium vestrum sit plenum.
5
Et hc est annuntiatio, quam audivimus ab eo, et annuntiamus vobis :

quoniam Deus lux est, et tenebr in eo non sunt ull. 6 Si dixerimus
quoniam societatem habemus cum eo, et in tenebris ambulamus, mentimur,
et veritatem non facimus. 7 Si autem in luce ambulamus sicut et ipse est in
1805/1834
luce, societatem habemus ad invicem, et sanguis Jesu Christi, Filii ejus,

emundat nos ab omni peccato. 8 Si dixerimus quoniam peccatum non
habemus, ipsi nos seducimus, et veritas in nobis non est. 9 Si confiteamur
peccata nostra : fidelis est, et justus, ut remittat nobis peccata nostra, et
emundet nos ab omni iniquitate. 10 Si dixerimus quoniam non peccavimus,
mendacem facimus eum, et verbum ejus non est in nobis.
Cap. 2 1 Filioli mei, hc scribo vobis, ut non peccetis. Sed et si quis
peccaverit, advocatum habemus apud Patrem, Jesum Christum justum : 2 et
ipse est propitiatio pro peccatis nostris : non pro nostris autem tantum, sed
etiam pro totius mundi.
3
Et in hoc scimus quoniam cognovimus eum, si mandata ejus observemus.

Qui dicit se nosse eum, et mandata ejus non custodit, mendax est, et in
hoc veritas non est. 5 Qui autem servat verbum ejus, vere in hoc caritas Dei
perfecta est : et in hoc scimus quoniam in ipso sumus. 6 Qui dicit se in ipso
manere, debet, sicut ille ambulavit, et ipse ambulare. 7 Carissimi, non
mandatum novum scribo vobis, sed mandatum vetus, quod habuistis ab
initio. Mandatum vetus est verbum, quod audistis. 8 Iterum mandatum
novum scribo vobis, quod verum est et in ipso, et in vobis : quia tenebr
transierunt, et verum lumen jam lucet. 9 Qui dicit se in luce esse, et fratrem
suum odit, in tenebris est usque adhuc. 10 Qui diligit fratrem suum, in
lumine manet, et scandalum in eo non est. 11 Qui autem odit fratrem suum,
in tenebris est, et in tenebris ambulat, et nescit quo eat : quia tenebr
obccaverunt oculos ejus.
4
12
Scribo vobis, filioli, quoniam remittuntur vobis peccata propter nomen

ejus. 13 Scribo vobis, patres, quoniam cognovistis eum, qui ab initio est.
Scribo vobis, adolescentes, quoniam vicistis malignum. 14 Scribo vobis,
infantes, quoniam cognovistis patrem. Scribo vobis juvenes, quoniam fortes
estis, et verbum Dei manet in vobis, et vicistis malignum. 15 Nolite diligere
mundum, neque ea qu in mundo sunt. Si quis diligit mundum, non est
caritas Patris in eo : 16 quoniam omne quod est in mundo, concupiscentia
carnis est, et concupiscentia oculorum, et superbia vit : qu non est ex
Patre, sed ex mundo est. 17 Et mundus transit, et concupiscentia ejus : qui
autem facit voluntatem Dei manet in ternum.
18
Filioli, novissima hora est : et sicut audistis quia antichristus venit, et

nunc antichristi multi facti sunt ; unde scimus, quia novissima hora est.
19
Ex nobis prodierunt, sed non erant ex nobis, nam, si fuissent ex nobis,
permansissent utique nobiscum : sed ut manifesti sint quoniam non sunt
omnes ex nobis. 20 Sed vos unctionem habetis a Sancto, et nostis omnia.
21
Non scripsi vobis quasi ignorantibus veritatem, sed quasi scientibus
1806/1834
eam : et quoniam omne mendacium ex veritate non est. 22 Quis est mendax,
nisi is qui negat quoniam Jesus est Christus ? Hic est antichristus, qui negat
Patrem, et Filium. 23 Omnis qui negat Filium, nec Patrem habet : qui
confitetur Filium, et Patrem habet. 24 Vos quod audistis ab initio, in vobis
permaneat : si in vobis permanserit quod audistis ab initio, et vos in Filio et
Patre manebitis. 25 Et hc est repromissio, quam ipse pollicitus est nobis,
vitam ternam. 26 Hc scripsi vobis de his, qui seducant vos. 27 Et vos
unctionem, quam accepistis ab eo, maneat in vobis. Et non necesse habetis
ut aliquis doceat vos : sed sicut unctio ejus docet vos de omnibus, et verum
est, et non est mendacium. Et sicut docuit vos : manete in eo.
28
Et nunc, filioli, manete in eo : ut cum apparuerit, habeamus fiduciam, et

non confundamur ab eo in adventu ejus. 29 Si scitis quoniam justus est,
scitote quoniam et omnis, qui facit justitiam, ex ipso natus est.
Cap. 3 1 Videte qualem caritatem dedit nobis Pater, ut filii Dei
nominemur et simus. Propter hoc mundus non novit nos : quia non novit
eum. 2 Carissimi, nunc filii Dei sumus : et nondum apparuit quid erimus.
Scimus quoniam cum apparuerit, similes ei erimus : quoniam videbimus
eum sicuti est. 3 Et omnis qui habet hanc spem in eo, sanctificat se, sicut et
ille sanctus est. 4 Omnis qui facit peccatum, et iniquitatem facit : et
peccatum est iniquitas. 5 Et scitis quia ille apparuit ut peccata nostra
tolleret : et peccatum in eo non est. 6 Omnis qui in eo manet, non peccat : et
omnis qui peccat, non vidit eum, nec cognovit eum. 7 Filioli, nemo vos
seducat. Qui facit justitiam, justus est, sicut et ille justus est. 8 Qui facit
peccatum, ex diabolo est : quoniam ab initio diabolus peccat. In hoc
apparuit Filius Dei, ut dissolvat opera diaboli. 9 Omnis qui natus est ex
Deo, peccatum non facit : quoniam semen ipsius in eo manet, et non potest
peccare, quoniam ex Deo natus est.
10
In hoc manifesti sunt filii Dei, et filii diaboli. Omnis qui non est justus,
non est ex Deo, et qui non diligit fratrem suum : 11 quoniam hc est
annuntiatio, quam audistis ab initio, ut diligatis alterutrum. 12 Non sicut
Cain, qui ex maligno erat, et occidit fratrem suum. Et propter quid occidit
eum ? Quoniam opera ejus maligna erant : fratris autem ejus, justa.
13
Nolite mirari, fratres, si odit vos mundus. 14 Nos scimus quoniam
translati sumus de morte ad vitam, quoniam diligimus fratres. Qui non
diligit, manet in morte : 15 omnis qui odit fratrem suum, homicida est. Et
scitis quoniam omnis homicida non habet vitam ternam in semetipso
manentem. 16 In hoc cognovimus caritatem Dei, quoniam ille animam suam
pro nobis posuit : et nos debemus pro fratribus animas ponere. 17 Qui
habuerit substantiam hujus mundi, et viderit fratrem suum necessitatem
habere, et clauserit viscera sua ab eo : quomodo caritas Dei manet in eo ?
1807/1834
18
Filioli mei, non diligamus verbo neque lingua, sed opere et veritate : 19 in
hoc cognoscimus quoniam ex veritate sumus : et in conspectu ejus
suadebimus corda nostra. 20 Quoniam si reprehenderit nos cor nostrum :
major est Deus corde nostro, et novit omnia. 21 Carissimi, si cor nostrum
non reprehenderit nos, fiduciam habemus ad Deum : 22 et quidquid
petierimus, accipiemus ab eo : quoniam mandata ejus custodimus, et ea,
qu sunt placita coram eo, facimus. 23 Et hoc est mandatum ejus : ut
credamus in nomine Filii ejus Jesu Christi : et diligamus alterutrum, sicut
dedit mandatum nobis. 24 Et qui servat mandata ejus, in illo manet, et ipse
in eo : et in hoc scimus quoniam manet in nobis, de Spiritu quem dedit
nobis.
Cap. 4 1 Carissimi, nolite omni spiritui credere, sed probate spiritus
si ex Deo sint : quoniam multi pseudoprophet exierunt in mundum. 2 In
hoc cognoscitur Spiritus Dei : omnis spiritus qui confitetur Jesum Christum
in carne venisse, ex Deo est : 3 et omnis spiritus qui solvit Jesum, ex Deo
non est, et hic est antichristus, de quo audistis quoniam venit, et nunc jam
in mundo est. 4 Vos ex Deo estis filioli, et vicistis eum, quoniam major est
qui in vobis est, quam qui in mundo. 5 Ipsi de mundo sunt : ideo de mundo
loquuntur, et mundus eos audit. 6 Nos ex Deo sumus. Qui novit Deum,
audit nos ; qui non est ex Deo, non audit nos : in hoc cognoscimus Spiritum
veritatis, et spiritum erroris.
7
Carissimi, diligamus nos invicem : quia caritas ex Deo est. Et omnis qui
diligit, ex Deo natus est, et cognoscit Deum. 8 Qui non diligit, non novit
Deum : quoniam Deus caritas est. 9 In hoc apparuit caritas Dei in nobis,
quoniam Filium suum unigenitum misit Deus in mundum, ut vivamus per
eum. 10 In hoc est caritas : non quasi nos dilexerimus Deum, sed quoniam
ipse prior dilexit nos, et misit Filium suum propitiationem pro peccatis
nostris. 11 Carissimi, si sic Deus dilexit nos : et nos debemus alterutrum
diligere. 12 Deum nemo vidit umquam. Si diligamus invicem, Deus in nobis
manet, et caritas ejus in nobis perfecta est. 13 In hoc cognoscimus quoniam
in eo manemus, et ipse in nobis : quoniam de Spiritu suo dedit nobis. 14 Et
nos vidimus, et testificamur quoniam Pater misit Filium suum Salvatorem
mundi. 15 Quisquis confessus fuerit quoniam Jesus est Filius Dei, Deus in
eo manet, et ipse in Deo. 16 Et nos cognovimus, et credidimus caritati,
quam habet Deus in nobis. Deus caritas est : et qui manet in caritate, in Deo
manet, et Deus in eo. 17 In hoc perfecta est caritas Dei nobiscum, ut
fiduciam habeamus in die judicii : quia sicut ille est, et nos sumus in hoc
mundo. 18 Timor non est in caritate : sed perfecta caritas foras mittit
timorem, quoniam timor pnam habet : qui autem timet, non est perfectus
in caritate. 19 Nos ergo diligamus Deum, quoniam Deus prior dilexit nos.
20
Si quis dixerit : Quoniam diligo Deum, et fratrem suum oderit, mendax
1808/1834
est. Qui enim non diligit fratrem suum quem vidit, Deum, quem non vidit,
quomodo potest diligere ? 21 Et hoc mandatum habemus a Deo : ut qui
diligit Deum, diligat et fratrem suum.
Cap. 5 1 Omnis qui credit quoniam Jesus est Christus, ex Deo natus
est. Et omnis qui diligit eum qui genuit, diligit et eum qui natus est ex eo.
2
In hoc cognoscimus quoniam diligamus natos Dei, cum Deum diligamus,
et mandata ejus faciamus. 3 Hc est enim caritas Dei, ut mandata ejus
custodiamus : et mandata ejus gravia non sunt. 4 Quoniam omne quod
natum est ex Deo, vincit mundum : et hc est victoria, qu vincit mundum,
fides nostra. 5 Quis est, qui vincit mundum, nisi qui credit quoniam Jesus
est Filius Dei ?
6
Hic est, qui venit per aquam et sanguinem, Jesus Christus : non in aqua
solum, sed in aqua et sanguine. Et Spiritus est, qui testificatur quoniam
Christus est veritas. 7 Quoniam tres sunt, qui testimonium dant in clo :
Pater, Verbum, et Spiritus Sanctus : et hi tres unum sunt. 8 Et tres sunt, qui
testimonium dant in terra : spiritus, et aqua, et sanguis : et hi tres unum
sunt. 9 Si testimonium hominum accipimus, testimonium Dei majus est :
quoniam hoc est testimonium Dei, quod majus est, quoniam testificatus est
de Filio suo. 10 Qui credit in Filium Dei, habet testimonium Dei in se. Qui
non credit Filio, mendacem facit eum : quia non credit in testimonium quod
testificatus est Deus de Filio suo. 11 Et hoc est testimonium, quoniam vitam
ternam dedit nobis Deus : et hc vita in Filio ejus est. 12 Qui habet
Filium, habet vitam : qui non habet Filium, vitam non habet.
13
Hc scribo vobis ut sciatis quoniam vitam habetis ternam, qui creditis

in nomine Filii Dei. 14 Et hc est fiducia, quam habemus ad eum : quia
quodcumque petierimus, secundum voluntatem ejus, audit nos. 15 Et scimus
quia audit nos quidquid petierimus : scimus quoniam habemus petitiones
quas postulamus ab eo. 16 Qui scit fratrem suum peccare peccatum non ad
mortem, petat, et dabitur ei vita peccanti non ad mortem. Est peccatum ad
mortem : non pro illo dico ut roget quis. 17 Omnis iniquitas, peccatum est :
et est peccatum ad mortem. 18 Scimus quia omnis qui natus est ex Deo, non
peccat : sed generatio Dei conservat eum, et malignus non tangit eum.
19
Scimus quoniam ex Deo sumus : et mundus totus in maligno positus est.
20
Et scimus quoniam Filius Dei venit, et dedit nobis sensum ut
cognoscamus verum Deum, et simus in vero Filio ejus. Hic est verus Deus,
et vita terna. 21 Filioli, custodite vos a simulacris. Amen.
1809/1834
Epistola B. Joannis Apostoli Secunda

1
Senior Elect domin, et natis ejus, quos ego diligo in veritate, et non
ego solus, sed et omnes qui cognoverunt veritatem, 2 propter veritatem, qu
permanet in nobis, et nobiscum erit in ternum. 3 Sit vobiscum gratia,
misericordia, pax a Deo Patre, et a Christo Jesu Filio Patris in veritate, et
caritate.
4
Gavisus sum valde, quoniam inveni de filiis tuis ambulantes in veritate,

sicut mandatum accepimus a Patre. 5 Et nunc rogo te domina, non tamquam
mandatum novum scribens tibi, sed quod habuimus ab initio, ut diligamus
alterutrum. 6 Et hc est caritas, ut ambulemus secundum mandata ejus. Hoc
est enim mandatum, ut quemadmodum audistis ab initio, in eo ambuletis.
7
Quoniam multi seductores exierunt in mundum, qui non confitentur

Jesum Christum venisse in carnem : hic est seductor, et antichristus.
8
Videte vosmetipsos, ne perdatis qu operati estis : sed ut mercedem
plenam accipiatis. 9 Omnis qui recedit, et non permanet in doctrina Christi,
Deum non habet : qui permanet in doctrina, hic et Patrem et Filium habet.
10
Si quis venit ad vos, et hanc doctrinam non affert, nolite recipere eum in
domum, nec Ave ei dixeritis. 11 Qui enim dicit illi Ave, communicat
operibus ejus malignis.
12
Plura habens vobis scribere, nolui per cartam et atramentum : spero enim
me futurum apud vos, et os ad os loqui : ut gaudium vestrum plenum sit.
13
Salutant te filii sororis tu Elect.
Epistola B. Joannis Apostoli Tertia

1
Senior Gajo carissimo, quem ego diligo in veritate. 2 Carissime, de

omnibus orationem facio prospere te ingredi, et valere sicut prospere agit
anima tua.
3
Gavisus sum valde venientibus fratribus, et testimonium perhibentibus

veritati tu, sicut tu in veritate ambulas. 4 Majorem horum non habeo
gratiam, quam ut audiam filios meos in veritate ambulare. 5 Carissime,
fideliter facis quidquid operaris in fratres, et hoc in peregrinos, 6 qui
testimonium reddiderunt caritati tu in conspectu ecclesi : quos,
benefaciens, deduces digne Deo. 7 Pro nomine enim ejus profecti sunt, nihil
accipientes a gentibus. 8 Nos ergo debemus suscipere hujusmodi, ut
cooperatores simus veritatis.
1810/1834
Scripsissem forsitan ecclesi : sed is qui amat primatum genere in eis,

Diotrephes, non recipit nos : 10 propter hoc si venero, commonebo ejus
opera, qu facit, verbis malignis garriens in nos : et quasi non ei ista
sufficiant, neque ipse suscipit fratres : et eos qui suscipiunt, prohibet, et de
ecclesia ejicit. 11 Carissime, noli imitari malum, sed quod bonum est. Qui
benefacit, ex Deo est : qui malefacit, non vidit Deum.
12
Demetrio testimonium redditur ab omnibus, et ab ipsa veritate, sed et nos

testimonium perhibemus : et nosti quoniam testimonium nostrum verum
est.
13
Multa habui tibi scribere : sed nolui per atramentum et calamum scribere
tibi. 14 Spero autem protinus te videre, et os ad os loquemur. Pax tibi.
Salutant te amici. Saluta amicos nominatim.
Epistola Catholica B. Jud Apostoli

1
Judas Jesu Christi servus, frater autem Jacobi, his qui sunt in Deo Patre
dilectis, et Christo Jesu conservatis, et vocatis. 2 Misericordia vobis, et pax,
et caritas adimpleatur.
3
Carissimi, omnem sollicitudinem faciens scribendi vobis de communi

vestra salute, necesse habui scribere vobis : deprecans supercertari semel
tradit sanctis fidei. 4 Subintroierunt enim quidam homines (qui olim
prscripti sunt in hoc judicium) impii, Dei nostri gratiam transferentes in
luxuriam, et solum Dominatorem, et Dominum nostrum Jesum Christum
negantes.
5
Commonere autem vos volo, scientes semel omnia, quoniam Jesus

populum de terra gypti salvans, secundo eos, qui non crediderunt,
perdidit : 6 angelos vero, qui non servaverunt suum principatum, sed
dereliquerunt suum domicilium, in judicium magni diei, vinculis ternis
sub caligine reservavit. 7 Sicut Sodoma, et Gomorrha, et finitim civitates
simili modo exfornicat, et abeuntes post carnem alteram, fact sunt
exemplum, ignis terni pnam sustinentes. 8 Similiter et hi carnem quidem
maculant, dominationem autem spernunt, majestatem autem blasphemant.
9
Cum Michal Archangelus cum diabolo disputans altercaretur de Moysi
corpore, non est ausus judicium inferre blasphemi : sed dixit : Imperet tibi
Dominus. 10 Hi autem qucumque quidem ignorant, blasphemant :
qucumque autem naturaliter, tamquam muta animalia, norunt, in his
1811/1834
corrumpuntur. 11 V illis, quia in via Cain abierunt, et errore Balaam

mercede effusi sunt, et in contradictione Core perierunt !
12
Hi sunt in epulis suis macul, convivantes sine timore, semetipsos

pascentes, nubes sine aqua, qu a ventis circumferentur, arbores
autumnales, infructuos, bis mortu, eradicat, 13 fluctus feri maris,
despumantes suas confusiones, sidera errantia : quibus procella tenebrarum
servata est in ternum. 14 Prophetavit autem et de his septimus ab Adam
Enoch, dicens : Ecce venit Dominus in sanctis millibus suis 15 facere
judicium contra omnes, et arguere omnes impios de omnibus operibus
impietatis eorum, quibus impie egerunt, et de omnibus duris, qu locuti
sunt contra Deum peccatores impii. 16 Hi sunt murmuratores querulosi,
secundum desideria sua ambulantes, et os eorum loquitur superba, mirantes
personas qustus causa. 17 Vos autem carissimi, memores estote verborum,
qu prdicta sunt ab apostolis Domini nostri Jesu Christi, 18 qui dicebant
vobis, quoniam in novissimo tempore venient illusores, secundum desideria
sua ambulantes in impietatibus. 19 Hi sunt, qui segregant semetipsos,
animales, Spiritum non habentes.
20
Vos autem carissimi superdificantes vosmetipsos sanctissim vestr

fidei, in Spiritu Sancto orantes, 21 vosmetipsos in dilectione Dei servate,
exspectantes misericordiam Domini nostri Jesu Christi in vitam ternam.
22
Et hos quidem arguite judicatos : 23 illos vero salvate, de igne rapientes.
Aliis autem miseremini in timore : odientes et eam, qu carnalis est,
maculatam tunicam. 24 Ei autem qui potens est vos conservare sine peccato
et constituere ante conspectum glori su immaculatos in exsultatione in
adventu Domini nostri Jesu Christi, 25 soli Deo Salvatori nostro, per Jesum
Christum Dominum nostrum, gloria et magnificentia, imperium et potestas
ante omne sculum, et nunc, et in omnia scula sculorum. Amen.
Apocalypsis B. Joannis Apostoli

Cap. 1 1 Apocalypsis Jesu Christi, quam dedit illi Deus palam facere
servis suis, qu oportet fieri cito : et significavit, mittens per angelum
suum servo suo Joanni, 2 qui testimonium perhibuit verbo Dei, et
testimonium Jesu Christi, qucumque vidit. 3 Beatus qui legit, et audit
verba propheti hujus, et servat ea, qu in ea scripta sunt : tempus enim
prope est.
4
Joannes septem ecclesiis, qu sunt in Asia. Gratia vobis, et pax ab eo, qui
est, et qui erat, et qui venturus est : et a septem spiritibus qui in conspectu
1812/1834
throni ejus sunt : 5 et a Jesu Christo, qui est testis fidelis, primogenitus
mortuorum, et princeps regum terr, qui dilexit nos, et lavit nos a peccatis
nostris in sanguine suo, 6 et fecit nos regnum, et sacerdotes Deo et Patri
suo : ipsi gloria et imperium in scula sculorum. Amen. 7 Ecce venit cum
nubibus, et videbit eum omnis oculus, et qui eum pupugerunt. Et plangent
se super eum omnes tribus terr. Etiam : amen. 8 Ego sum alpha et omega,
principium et finis, dicit Dominus Deus : qui est, et qui erat, et qui venturus
est, omnipotens.
9
Ego Joannes frater vester, et particeps in tribulatione, et regno, et patientia

in Christo Jesu : fui in insula, qu appellatur Patmos, propter verbum Dei,
et testimonium Jesu : 10 fui in spiritu in dominica die, et audivi post me
vocem magnam tamquam tub, 11 dicentis : Quod vides, scribe in libro : et
mitte septem ecclesiis, qu sunt in Asia, Epheso, et Smyrn, et Pergamo,
et Thyatir, et Sardis, et Philadelphi, et Laodici. 12 Et conversus sum ut
viderem vocem, qu loquebatur mecum : et conversus vidi septem
candelabra aurea : 13 et in medio septem candelabrorum aureorum, similem
Filio hominis vestitum podere, et prcinctum ad mamillas zona aurea :
14
caput autem ejus, et capilli erant candidi tamquam lana alba, et tamquam
nix, et oculi ejus tamquam flamma ignis : 15 et pedes ejus similes auricalco,
sicut in camino ardenti, et vox illius tamquam vox aquarum multarum : 16 et
habebat in dextera sua stellas septem : et de ore ejus gladius utraque parte
acutus exibat : et facies ejus sicut sol lucet in virtute sua. 17 Et cum
vidissem eum, cecidi ad pedes ejus tamquam mortuus. Et posuit dexteram
suam super me, dicens : Noli timere : ego sum primus, et novissimus, 18 et
vivus, et fui mortuus, et ecce sum vivens in scula sculorum : et habeo
claves mortis, et inferni. 19 Scribe ergo qu vidisti, et qu sunt, et qu
oportet fieri post hc. 20 Sacramentum septem stellarum, quas vidisti in
dextera mea, et septem candelabra aurea : septem stell, angeli sunt septem
ecclesiarum : et candelabra septem, septem ecclesi sunt.
Cap. 2 1 Angelo Ephesi ecclesi scribe : Hc dicit, qui tenet septem
stellas in dextera sua, qui ambulat in medio septem candelabrorum
aureorum : 2 Scio opera tua, et laborem, et patientiam tuam, et quia non
potes sustinere malos : et tentasti eos, qui se dicunt apostolos esse, et non
sunt : et invenisti eos mendaces : 3 et patientiam habes, et sustinuisti propter
nomen meum, et non defecisti. 4 Sed habeo adversum te, quod caritatem
tuam primam reliquisti. 5 Memor esto itaque unde excideris : et age
pnitentiam, et prima opera fac : sin autem, venio tibi, et movebo
candelabrum tuum de loco suo, nisi pnitentiam egeris. 6 Sed hoc habes,
quia odisti facta Nicolaitarum, qu et ego odi. 7 Qui habet aurem, audiat
quid Spiritus dicat ecclesiis : Vincenti dabo edere de ligno vit, quod est in
paradiso Dei mei.
1813/1834
Et angelo Smyrn ecclesi scribe : Hc dicit primus, et novissimus, qui

fuit mortuus, et vivit : 9 Scio tribulationem tuam, et paupertatem tuam, sed
dives es : et blasphemaris ab his, qui se dicunt Judos esse, et non sunt, sed
sunt synagoga Satan. 10 Nihil horum timeas qu passurus es. Ecce
missurus est diabolus aliquos ex vobis in carcerem ut tentemini : et
habebitis tribulationem diebus decem. Esto fidelis usque ad mortem, et
dabo tibi coronam vit. 11 Qui habet aurem, audiat quid Spiritus dicat
ecclesiis : Qui vicerit, non ldetur a morte secunda.
12
Et angelo Pergami ecclesi scribe : Hc dicit qui habet rhompham

utraque parte acutam : 13 Scio ubi habitas, ubi sedes est Satan : et tenes
nomen meum, et non negasti fidem meam. Et in diebus illis Antipas testis
meus fidelis, qui occisus est apud vos ubi Satanas habitat. 14 Sed habeo
aversus te pauca : quia habes illic tenentes doctrinam Balaam, qui docebat
Balac mittere scandalum coram filiis Isral, edere, et fornicari : 15 ita habes
et tu tenentes doctrinam Nicolaitarum. 16 Similiter pnitentiam age : si
quominus veniam tibi cito, et pugnabo cum illis in gladio oris mei. 17 Qui
habet aurem, audiat quid Spiritus dicat ecclesiis : Vincenti dabo manna
absconditum, et dabo illi calculum candidum : et in calculo nomen novum
scriptum, quod nemo scit, nisi qui accipit.
18
Et angelo Thyatir ecclesi scribe : Hc dicit Filius Dei, qui habet

oculos tamquam flammam ignis, et pedes ejus similes auricalco : 19 Novi
opera tua, et fidem, et caritatem tuam, et ministerium, et patientiam tuam,
et opera tua novissima plura prioribus. 20 Sed habeo adversus te pauca :
quia permittis mulierem Jezabel, qu se dicit propheten, docere, et
seducere servos meos, fornicari, et manducare de idolothytis. 21 Et dedi illi
tempus ut pnitentiam ageret : et non vult pnitere a fornicatione sua.
22
Ecce mittam eam in lectum : et qui mchantur cum ea, in tribulatione
maxima erunt, nisi pnitentiam ab operibus suis egerint. 23 Et filios ejus
interficiam in morte, et scient omnes ecclesi, quia ego sum scrutans renes,
et corda : et dabo unicuique vestrum secundum opera sua. Vobis autem
dico, 24 et ceteris qui Thyatir estis : quicumque non habent doctrinam
hanc, et qui non cognoverunt altitudines Satan, quemadmodum dicunt,
non mittam super vos aliud pondus : 25 tamen id quod habetis, tenete donec
veniam. 26 Et qui vicerit, et custodierit usque in finem opera mea, dabo illi
potestatem super gentes, 27 et reget eas in virga ferrea, et tamquam vas
figuli confringentur, 28 sicut et ego accepi a Patre meo : et dabo illi stellam
matutinam. 29 Qui habet aurem, audiat quid Spiritus dicat ecclesiis.
Cap. 3 1 Et angelo ecclesi Sardis scribe : Hc dicit qui habet
septem spiritus Dei, et septem stellas : Scio opera tua, quia nomen habes
1814/1834
quod vivas, et mortuus es. 2 Esto vigilans, et confirma cetera, qu moritura

erant. Non enim invenio opera tua plena coram Deo meo. 3 In mente ergo
habe qualiter acceperis, et audieris, et serva, et pnitentiam age. Si ergo
non vigilaveris, veniam ad te tamquam fur et nescies qua hora veniam ad
te. 4 Sed habes pauca nomina in Sardis qui non inquinaverunt vestimenta
sua : et ambulabunt mecum in albis, quia digni sunt. 5 Qui vicerit, sic
vestietur vestimentis albis, et non delebo nomen ejus de libro vit, et
confitebor nomen ejus coram Patre meo, et coram angelis ejus. 6 Qui habet
aurem, audiat quid Spiritus dicat ecclesiis.
7
Et angelo Philadelphi ecclesi scribe : Hc dicit Sanctus et Verus, qui

habet clavem David : qui aperit, et nemo claudit : claudit, et nemo aperit :
8
Scio opera tua. Ecce dedi coram te ostium apertum, quod nemo potest
claudere : quia modicam habes virtutem, et servasti verbum meum, et non
negasti nomen meum. 9 Ecce dabo de synagoga Satan, qui dicunt se
Judos esse, et non sunt, sed mentiuntur : ecce faciam illos ut veniant, et
adorent ante pedes tuos : et scient quia ego dilexi te, 10 quoniam servasti
verbum patienti me, et ego servabo te ab hora tentationis, qu ventura
est in orbem universum tentare habitantes in terra. 11 Ecce venio cito : tene
quod habes, ut nemo accipiat coronam tuam. 12 Qui vicerit, faciam illum
columnam in templo Dei mei, et foras non egredietur amplius : et scribam
super eum nomen Dei mei, et nomen civitatis Dei mei nov Jerusalem,
qu descendit de clo a Deo meo, et nomen meum novum. 13 Qui habet
aurem, audiat quid Spiritus dicat ecclesiis.
14
Et angelo Laodici ecclesi scribe : Hc dicit : Amen, testis fidelis et

verus, qui est principium creatur Dei. 15 Scio opera tua : quia neque
frigidus es, neque calidus : utinam frigidus esses, aut calidus : 16 sed quia
tepidus es, et nec frigidus, nec calidus, incipiam te evomere ex ore meo :
17
quia dicis : Quod dives sum, et locupletatus, et nullius egeo : et nescis
quia tu es miser, et miserabilis, et pauper, et ccus, et nudus. 18 Suadeo tibi
emere a me aurum ignitum probatum, ut locuples fias, et vestimentis albis
induaris, et non appareat confusio nuditatis tu, et collyrio inunge oculos
tuos ut videas. 19 Ego quos amo, arguo, et castigo. mulare ergo, et
pnitentiam age. 20 Ecce sto ad ostium, et pulso : si quis audierit vocem
meam, et aperuerit mihi januam, intrabo ad illum, et cnabo cum illo, et
ipse mecum. 21 Qui vicerit, dabo ei sedere mecum in throno meo : sicut et
ego vici, et sedi cum Patre meo in throno ejus. 22 Qui habet aurem, audiat
quid Spiritus dicat ecclesiis.
Cap. 4 1 Post hc vidi : et ecce ostium apertum in clo, et vox
prima, quam audivi tamquam tub loquentis mecum, dicens : Ascende huc,
et ostendam tibi qu oportet fieri post hc. 2 Et statim fui in spiritu : et
1815/1834
ecce sedes posita erat in clo, et supra sedem sedens. 3 Et qui sedebat
similis erat aspectui lapidis jaspidis, et sardinis : et iris erat in circuitu sedis
similis visioni smaragdin. 4 Et in circuitu sedis sedilia viginti quatuor : et
super thronos viginti quatuor seniores sedentes, circumamicti vestimentis
albis, et in capitibus eorum coron aure. 5 Et de throno procedebant
fulgura, et voces, et tonitrua : et septem lampades ardentes ante thronum,
qui sunt septem spiritus Dei. 6 Et in conspectu sedis tamquam mare vitreum
simile crystallo : et in medio sedis, et in circuitu sedis quatuor animalia
plena oculis ante et retro. 7 Et animal primum simile leoni, et secundum
animal simile vitulo, et tertium animal habens faciem quasi hominis, et
quartum animal simile aquil volanti. 8 Et quatuor animalia, singula eorum
habebant alas senas : et in circuitu, et intus plena sunt oculis : et requiem
non habebant die ac nocte, dicentia : Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus
Deus omnipotens, qui erat, et qui est, et qui venturus est. 9 Et cum darent
illa animalia gloriam, et honorem, et benedictionem sedenti super thronum,
viventi in scula sculorum, 10 procidebant viginti quatuor seniores ante
sedentem in throno, et adorabant viventem in scula sculorum, et
mittebant coronas suas ante thronum, dicentes : 11 Dignus es Domine Deus
noster accipere gloriam, et honorem, et virtutem : quia tu creasti omnia, et
propter voluntatem tuam erant, et creata sunt.
Cap. 5 1 Et vidi in dextera sedentis supra thronum, librum scriptum
intus et foris, signatum sigillis septem. 2 Et vidi angelum fortem,
prdicantem voce magna : Quis est dignus aperire librum, et solvere
signacula ejus ? 3 Et nemo poterat neque in clo, neque in terra, neque
subtus terram aperire librum, neque respicere illum. 4 Et ego flebam
multum, quoniam nemo dignus inventus est aperire librum, nec videre eum.
5
Et unus de senioribus dixit mihi : Ne fleveris : ecce vicit leo de tribu Juda,
radix David, aperire librum, et solvere septem signacula ejus. 6 Et vidi : et
ecce in medio throni et quatuor animalium, et in medio seniorum, Agnum
stantem tamquam occisum, habentem cornua septem, et oculos septem : qui
sunt septem spiritus Dei, missi in omnem terram. 7 Et venit : et accepit de
dextera sedentis in throno librum. 8 Et cum aperuisset librum, quatuor
animalia, et viginti quatuor seniores ceciderunt coram Agno, habentes
singuli citharas, et phialas aureas plenas odoramentorum, qu sunt
orationes sanctorum : 9 et cantabant canticum novum, dicentes : Dignus es,
Domine, accipere librum, et aperire signacula ejus : quoniam occisus es, et
redemisti nos Deo in sanguine tuo ex omni tribu, et lingua, et populo, et
natione : 10 et fecisti nos Deo nostro regnum, et sacerdotes : et regnabimus
super terram. 11 Et vidi, et audivi vocem angelorum multorum in circuitu
throni, et animalium, et seniorum : et erat numerus eorum millia millium,
12
dicentium voce magna : Dignus est Agnus, qui occisus est, accipere
virtutem, et divinitatem, et sapientiam, et fortitudinem, et honorem, et
1816/1834
gloriam, et benedictionem. 13 Et omnem creaturam, qu in clo est, et

super terram, et sub terra, et qu sunt in mari, et qu in eo : omnes audivi
dicentes : Sedenti in throno, et Agno, benedictio et honor, et gloria, et
potestas in scula sculorum. 14 Et quatuor animalia dicebant : Amen. Et
viginti quatuor seniores ceciderunt in facies suas : et adoraverunt viventem
in scula sculorum.
Cap. 6 1 Et vidi quod aperuisset Agnus unum de septem sigillis, et
audivi unum de quatuor animalibus, dicens tamquam vocem tonitrui : Veni,
et vide. 2 Et vidi : et ecce equus albus, et qui sedebat super illum, habebat
arcum, et data est ei corona, et exivit vincens ut vinceret. 3 Et cum
aperuisset sigillum secundum, audivi secundum animal, dicens : Veni, et
vide. 4 Et exivit alius equus rufus : et qui sedebat super illum, datum est ei
ut sumeret pacem de terra, et ut invicem se interficiant, et datus est ei
gladius magnus. 5 Et cum aperuisset sigillum tertium, audivi tertium
animal, dicens : Veni, et vide. Et ecce equus niger : et qui sedebat super
illum, habebat stateram in manu sua. 6 Et audivi tamquam vocem in medio
quatuor animalium dicentium : Bilibris tritici denario et tres bilibres hordei
denario, et vinum, et oleum ne lseris. 7 Et cum aperuisset sigillum
quartum, audivi vocem quarti animalis dicentis : Veni, et vide. 8 Et ecce
equus pallidus : et qui sedebat super eum, nomen illi Mors, et infernus
sequebatur eum, et data est illi potestas super quatuor partes terr,
interficere gladio, fame, et morte, et bestiis terr. 9 Et cum aperuisset
sigillum quintum, vidi subtus altare animas interfectorum propter verbum
Dei, et propter testimonium, quod habebant : 10 et clamabant voce magna,
dicentes : Usquequo Domine (sanctus et verus), non judicas, et non
vindicas sanguinem nostrum de iis qui habitant in terra ? 11 Et dat sunt
illis singul stol alb : et dictum est illis ut requiescerent adhuc tempus
modicum donec compleantur conservi eorum, et fratres eorum, qui
interficiendi sunt sicut et illi. 12 Et vidi cum aperuisset sigillum sextum : et
ecce terrmotus magnus factus est, et sol factus est niger tamquam saccus
cilicinus : et luna tota facta est sicut sanguis : 13 et stell de clo ceciderunt
super terram, sicut ficus emittit grossos suos cum a vento magno movetur :
14
et clum recessit sicut liber involutus : et omnis mons, et insul de locis
suis mot sunt : 15 et reges terr, et principes, et tribuni, et divites, et
fortes, et omnis servus, et liber absconderunt se in speluncis, et in petris
montium : 16 et dicunt montibus, et petris : Cadite super nos, et abscondite
nos a facie sedentis super thronum, et ab ira Agni : 17 quoniam venit dies
magnus ir ipsorum : et quis poterit stare ?
Cap. 7 1 Post hc vidi quatuor angelos stantes super quatuor angulos
terr, tenentes quatuor ventos terr, ne flarent super terram, neque super
mare, neque in ullam arborem. 2 Et vidi alterum angelum ascendentem ab
1817/1834
ortu solis, habentem signum Dei vivi : et clamavit voce magna quatuor
angelis, quibus datum est nocere terr et mari, 3 dicens : Nolite nocere
terr, et mari, neque arboribus, quoadusque signemus servos Dei nostri in
frontibus eorum.
4
Et audivi numerum signatorum, centum quadraginta quatuor millia

signati, ex omni tribu filiorum Isral. 5 Ex tribu Juda duodecim millia
signati : ex tribu Ruben duodecim millia signati : ex tribu Gad duodecim
millia signati : 6 ex tribu Aser duodecim millia signati : ex tribu Nephthali
duodecim millia signati : ex tribu Manasse duodecim millia signati : 7 ex
tribu Simeon duodecim millia signati : ex tribu Levi duodecim millia
signati : ex tribu Issachar duodecim millia signati : 8 ex tribu Zabulon
duodecim millia signati : ex tribu Joseph duodecim millia signati : ex tribu
Benjamin duodecim millia signati.
9
Post hc vidi turbam magnam, quam dinumerare nemo poterat, ex

omnibus gentibus, et tribubus, et populis, et linguis : stantes ante thronum,
et in conspectu Agni, amicti stolis albis, et palm in manibus eorum : 10 et
clamabant voce magna, dicentes : Salus Deo nostro, qui sedet super
thronum, et Agno. 11 Et omnes angeli stabant in circuitu throni, et
seniorum, et quatuor animalium : et ceciderunt in conspectu throni in facies
suas, et adoraverunt Deum, 12 dicentes : Amen. Benedictio, et claritas, et
sapientia, et gratiarum actio, honor, et virtus, et fortitudo Deo nostro in
scula sculorum. Amen. 13 Et respondit unus de senioribus et dixit mihi :
Hi, qui amicti sunt stolis albis, qui sunt ? et unde venerunt ? 14 Et dixi illi :
Domine mi, tu scis. Et dixit mihi : Hi sunt, qui venerunt de tribulatione
magna, et laverunt stolas suas, et dealbaverunt eas in sanguine Agni. 15 Ideo
sunt ante thronum Dei, et serviunt ei die ac nocte in templo ejus : et qui
sedet in throno, habitabit super illos : 16 non esurient, neque sitient amplius,
nec cadet super illos sol, neque ullus stus : 17 quoniam Agnus, qui in
medio throni est, reget illos et deducet eos ad vit fontes aquarum, et
absterget Deus omnem lacrimam ab oculis eorum.
Cap. 8 1 Et cum aperuisset sigillum septimum, factum est silentium
in clo, quasi media hora. 2 Et vidi septem angelos stantes in conspectu
Dei : et dat sunt illis septem tub. 3 Et alius angelus venit, et stetit ante
altare habens thuribulum aureum : et data sunt illi incensa multa, ut daret
de orationibus sanctorum omnium super altare aureum, quod est ante
thronum Dei. 4 Et ascendit fumus incensorum de orationibus sanctorum de
manu angeli coram Deo. 5 Et accepit angelus thuribulum, et implevit illud
de igne altaris, et misit in terram : et facta sunt tonitrua, et voces, et fulgura,
et terrmotus magnus. 6 Et septem angeli, qui habebant septem tubas,
prparaverunt se ut tuba canerent. 7 Et primus angelus tuba cecinit, et facta
1818/1834
est grando, et ignis, mista in sanguine, et missum est in terram, et tertia pars
terr combusta est, et tertia pars arborum concremata est, et omne fnum
viride combustum est. 8 Et secundus angelus tuba cecinit : et tamquam
mons magnus igne ardens missus est in mare, et facta est tertia pars maris
sanguis, 9 et mortua est tertia pars creatur eorum, qu habebant animas in
mari, et tertia pars navium interiit. 10 Et tertius angelus tuba cecinit : et
cecidit de clo stella magna, ardens tamquam facula, et cecidit in tertiam
partem fluminum, et in fontes aquarum : 11 et nomen stell dicitur
Absinthium, et facta est tertia pars aquarum in absinthium ; et multi
hominum mortui sunt de aquis, quia amar fact sunt. 12 Et quartus
angelus tuba cecinit : et percussa est tertia pars solis, et tertia pars lun, et
tertia pars stellarum, ita ut obscuraretur tertia pars eorum, et diei non
luceret pars tertia, et noctis similiter. 13 Et vidi, et audivi vocem unius
aquil volantis per medium cli dicentis voce magna : V, v, v
habitantibus in terra de ceteris vocibus trium angelorum, qui erant tuba
canituri.
Cap. 9 1 Et quintus angelus tuba cecinit : et vidi stellam de clo
cecidisse in terram, et data est ei clavis putei abyssi. 2 Et aperuit puteum
abyssi : et ascendit fumus putei, sicut fumus fornacis magn : et obscuratus
est sol, et ar de fumo putei : 3 et de fumo putei exierunt locust in terram,
et data est illis potestas, sicut habent potestatem scorpiones terr : 4 et
prceptum est illis ne lderent fnum terr, neque omne viride, neque
omnem arborem : nisi tantum homines, qui non habent signum Dei in
frontibus suis : 5 et datum est illis ne occiderent eos : sed ut cruciarent
mensibus quinque : et cruciatus eorum, ut cruciatus scorpii cum percutit
hominem. 6 Et in diebus illis qurent homines mortem, et non invenient
eam : et desiderabunt mori, et fugiet mors ab eis. 7 Et similitudines
locustarum, similes equis paratis in prlium : et super capita earum
tamquam coron similes auro : et facies earum tamquam facies hominum.
8
Et habebant capillos sicut capillos mulierum. Et dentes earum, sicut
dentes leonum erant : 9 et habebant loricas sicut loricas ferreas, et vox
alarum earum sicut vox curruum equorum multorum currentium in bellum :
10
et habebant caudas similes scorpionum, et aculei erant in caudis earum :
et potestas earum nocere hominibus mensibus quinque : 11 et habebant
super se regem angelum abyssi cui nomen hebraice Abaddon, grce autem
Apollyon, latine habens nomen Exterminans. 12 V unum abiit, et ecce
veniunt adhuc duo v post hc.
13
Et sextus angelus tuba cecinit : et audivi vocem unam ex quatuor

cornibus altaris aurei, quod est ante oculos Dei, 14 dicentem sexto angelo,
qui habebat tubam : Solve quatuor angelos, qui alligati sunt in flumine
magno Euphrate. 15 Et soluti sunt quatuor angeli, qui parati erant in horam,
1819/1834
et diem, et mensem, et annum, ut occiderent tertiam partem hominum. 16 Et

numerus equestris exercitus vicies millies dena millia. Et audivi numerum
eorum. 17 Et ita vidi equos in visione : et qui sedebant super eos, habebant
loricas igneas, et hyacinthinas, et sulphureas, et capita eorum erant
tamquam capita leonum : et de ore eorum procedit ignis, et fumus, et
sulphur. 18 Et ab his tribus plagis occisa est tertia pars hominum de igne, et
de fumo, et sulphure, qu procedebant de ore ipsorum. 19 Potestas enim
equorum in ore eorum est, et in caudis eorum, nam caud eorum similes
serpentibus, habentes capita : et in his nocent. 20 Et ceteri homines, qui non
sunt occisi in his plagis, neque pnitentiam egerunt de operibus manuum
suarum, ut non adorarent dmonia, et simulacra aurea, et argentea, et rea,
et lapidea, et lignea, qu neque videre possunt, neque audire, neque
ambulare, 21 et non egerunt pnitentiam ab homicidiis suis, neque a
veneficiis suis, neque a fornicatione sua, neque a furtis suis.
Cap. 10 1 Et vidi alium angelum fortem descendentem de clo
amictum nube, et iris in capite ejus, et facies ejus erat ut sol, et pedes ejus
tamquam column ignis : 2 et habebat in manu sua libellum apertum : et
posuit pedem suum dextrum super mare, sinistrum autem super terram : 3 et
clamavit voce magna, quemadmodum cum leo rugit. Et cum clamasset,
locuta sunt septem tonitrua voces suas. 4 Et cum locuta fuissent septem
tonitrua voces suas, ego scripturus eram : et audivi vocem de clo
dicentem mihi : Signa qu locuta sunt septem tonitrua : et noli ea scribere.
5
Et angelus, quem vidi stantem super mare et super terram, levavit manum
suam ad clum : 6 et juravit per viventem in scula sculorum, qui creavit
clum, et ea qu in eo sunt : et terram, et ea qu in ea sunt : et mare, et ea
qu in eo sunt : Quia tempus non erit amplius : 7 sed in diebus vocis
septimi angeli, cum cperit tuba canere, consummabitur mysterium Dei
sicut evangelizavit per servos suos prophetas. 8 Et audivi vocem de clo
iterum loquentem mecum, et dicentem : Vade, et accipe librum apertum de
manu angeli stantis super mare, et super terram. 9 Et abii ad angelum,
dicens ei, ut daret mihi librum. Et dixit mihi : Accipe librum, et devora
illum : et faciet amaricari ventrem tuum, sed in ore tuo erit dulce tamquam
mel. 10 Et accepi librum de manu angeli, et devoravi illum : et erat in ore
meo tamquam mel dulce, et cum devorassem eum, amaricatus est venter
meus : 11 et dixit mihi : Oportet te iterum prophetare gentibus, et populis, et
linguis, et regibus multis.
Cap. 11 1 Et datus est mihi calamus similis virg, et dictum est
mihi : Surge, et metire templum Dei, et altare, et adorantes in eo : 2 atrium
autem, quod est foris templum, ejice foras, et ne metiaris illud : quoniam
datum est gentibus, et civitatem sanctam calcabunt mensibus quadraginta
duobus : 3 et dabo duobus testibus meis, et prophetabunt diebus mille
1820/1834
ducentis sexaginta, amicti saccis. 4 Hi sunt du oliv et duo candelabra in

conspectu Domini terr stantes. 5 Et si quis voluerit eos nocere, ignis exiet
de ore eorum, et devorabit inimicos eorum : et si quis voluerit eos ldere,
sic oportet eum occidi. 6 Hi habent potestatem claudendi clum, ne pluat
diebus propheti ipsorum : et potestatem habent super aquas convertendi
eas in sanguinem, et percutere terram omni plaga quotiescumque voluerint.
7
Et cum finierint testimonium suum, bestia, qu ascendit de abysso, faciet
adversum eos bellum, et vincet illos, et occidet eos. 8 Et corpora eorum
jacebunt in plateis civitatis magn, qu vocatur spiritualiter Sodoma, et
gyptus, ubi et Dominus eorum crucifixus est. 9 Et videbunt de tribubus, et
populis, et linguis, et gentibus corpora eorum per tres dies et dimidium : et
corpora eorum non sinent poni in monumentis : 10 et inhabitantes terram
gaudebunt super illos, et jucundabuntur : et munera mittent invicem,
quoniam hi duo prophet cruciaverunt eos, qui habitabant super terram.
11
Et post dies tres et dimidium, spiritus vit a Deo intravit in eos. Et
steterunt super pedes suos, et timor magnus cecidit super eos qui viderunt
eos. 12 Et audierunt vocem magnam de clo, dicentem eis : Ascendite huc.
Et ascenderunt in clum in nube : et viderunt illos inimici eorum. 13 Et in
illa hora factus est terrmotus magnus, et decima pars civitatis cecidit : et
occisa sunt in terrmotu nomina hominum septem millia : et reliqui in
timorem sunt missi, et dederunt gloriam Deo cli. 14 V secundum abiit :
et ecce v tertium veniet cito.
15
Et septimus angelus tuba cecinit : et fact sunt voces magn in clo

dicentes : Factum est regnum hujus mundi, Domini nostri et Christi ejus, et
regnabit in scula sculorum. Amen. 16 Et viginti quatuor seniores, qui in
conspectu Dei sedent in sedibus suis, ceciderunt in facies suas, et
adoraverunt Deum, dicentes : 17 Gratias agimus tibi, Domine Deus
omnipotens, qui es, et qui eras, et qui venturus es : quia accepisti virtutem
tuam magnam, et regnasti. 18 Et irat sunt gentes, et advenit ira tua et
tempus mortuorum judicari, et reddere mercedem servis tuis prophetis, et
sanctis, et timentibus nomen tuum pusillis et magnis, et exterminandi eos
qui corruperunt terram. 19 Et apertum est templum Dei in clo : et visa est
arca testamenti ejus in templo ejus, et facta sunt fulgura, et voces, et
terrmotus, et grando magna.
Cap. 12 1 Et signum magnum apparuit in clo : mulier amicta sole,
et luna sub pedibus ejus, et in capite ejus corona stellarum duodecim : 2 et
in utero habens, clamabat parturiens, et cruciabatur ut pariat. 3 Et visum est
aliud signum in clo : et ecce draco magnus rufus habens capita septem, et
cornua decem : et in capitibus ejus diademata septem, 4 et cauda ejus
trahebat tertiam partem stellarum cli, et misit eas in terram : et draco stetit
ante mulierem, qu erat paritura, ut cum peperisset, filium ejus devoraret.
1821/1834
Et peperit filium masculum, qui recturus erat omnes gentes in virga

ferrea : et raptus est filius ejus ad Deum, et ad thronum ejus, 6 et mulier
fugit in solitudinem ubi habebat locum paratum a Deo, ut ibi pascant eam
diebus mille ducentis sexaginta.
7
Et factum est prlium magnum in clo : Michal et angeli ejus

prliabantur cum dracone, et draco pugnabat, et angeli ejus : 8 et non
valuerunt, neque locus inventus est eorum amplius in clo. 9 Et projectus
est draco ille magnus, serpens antiquus, qui vocatur diabolus, et Satanas,
qui seducit universum orbem : et projectus est in terram, et angeli ejus cum
illo missi sunt. 10 Et audivi vocem magnam in clo dicentem : Nunc facta
est salus, et virtus, et regnum Dei nostri, et potestas Christi ejus : quia
projectus est accusator fratrum nostrorum, qui accusabat illos ante
conspectum Dei nostri die ac nocte. 11 Et ipsi vicerunt eum propter
sanguinem Agni, et propter verbum testimonii sui, et non dilexerunt animas
suas usque ad mortem. 12 Propterea ltamini cli, et qui habitatis in eis.
V terr, et mari, quia descendit diabolus ad vos habens iram magnam,
sciens quod modicum tempus habet.
13
Et postquam vidit draco quod projectus esset in terram, persecutus est

mulierem, qu peperit masculum : 14 et dat sunt mulieri al du aquil
magn ut volaret in desertum in locum suum, ubi alitur per tempus et
tempora, et dimidium temporis a facie serpentis. 15 Et misit serpens ex ore
suo post mulierem, aquam tamquam flumen, ut eam faceret trahi a flumine.
16
Et adjuvit terra mulierem, et aperuit terra os suum, et absorbuit flumen,
quod misit draco de ore suo. 17 Et iratus est draco in mulierem : et abiit
facere prlium cum reliquis de semine ejus, qui custodiunt mandata Dei, et
habent testimonium Jesu Christi. 18 Et stetit supra arenam maris.
Cap. 13 1 Et vidi de mari bestiam ascendentem habentem capita
septem, et cornua decem, et super cornua ejus decem diademata, et super
capita ejus nomina blasphemi. 2 Et bestia, quam vidi, similis erat pardo, et
pedes ejus sicut pedes ursi, et os ejus sicut os leonis. Et dedit illi draco
virtutem suam, et potestatem magnam. 3 Et vidi unum de capitibus suis
quasi occisum in mortem : et plaga mortis ejus curata est. Et admirata est
universa terra post bestiam. 4 Et adoraverunt draconem, qui dedit
potestatem besti : et adoraverunt bestiam, dicentes : Quis similis besti ?
et quis poterit pugnare cum ea ? 5 Et datum est ei os loquens magna et
blasphemias : et data est ei potestas facere menses quadraginta duos. 6 Et
aperuit os suum in blasphemias ad Deum, blasphemare nomen ejus, et
tabernaculum ejus, et eos qui in clo habitant. 7 Et est datum illi bellum
facere cum sanctis, et vincere eos. Et data est illi potestas in omnem tribum,
et populum, et linguam, et gentem, 8 et adoraverunt eam omnes, qui
1822/1834
inhabitant terram : quorum non sunt scripta nomina in libro vit Agni, qui
occisus est ab origine mundi. 9 Si quis habet aurem, audiat. 10 Qui in
captivitatem duxerit, in captivitatem vadet : qui in gladio occiderit, oportet
eum gladio occidi. Hic est patientia, et fides sanctorum.
11
Et vidi aliam bestiam ascendentem de terra, et habebat cornua duo

similia Agni, et loquebatur sicut draco. 12 Et potestatem prioris besti
omnem faciebat in conspectu ejus : et fecit terram, et habitantes in ea,
adorare bestiam primam, cujus curata est plaga mortis. 13 Et fecit signa
magna, ut etiam ignem faceret de clo descendere in terram in conspectu
hominum. 14 Et seduxit habitantes in terra propter signa, qu data sunt illi
facere in conspectu besti, dicens habitantibus in terra, ut faciant imaginem
besti, qu habet plagam gladii, et vixit. 15 Et datum est illi ut daret
spiritum imagini besti, et ut loquatur imago besti : et faciat ut
quicumque non adoraverint imaginem besti, occidantur. 16 Et faciet
omnes pusillos, et magnos, et divites, et pauperes, et liberos, et servos
habere caracterem in dextera manu sua, aut in frontibus suis : 17 et nequis
possit emere, aut vendere, nisi qui habet caracterem, aut nomen besti, aut
numerum nominis ejus. 18 Hic sapientia est. Qui habet intellectum,
computet numerum besti. Numerus enim hominis est : et numerus ejus
sexcenti sexaginta sex.
Cap. 14 1 Et vidi : et ecce Agnus stabat supra montem Sion, et cum
eo centum quadraginta quatuor millia, habentes nomen ejus, et nomen
Patris ejus scriptum in frontibus suis. 2 Et audivi vocem de clo, tamquam
vocem aquarum multarum, et tamquam vocem tonitrui magni : et vocem,
quam audivi, sicut cithardorum citharizantium in citharis suis. 3 Et
cantabant quasi canticum novum ante sedem, et ante quatuor animalia, et
seniores : et nemo poterat dicere canticum, nisi illa centum quadraginta
quatuor millia, qui empti sunt de terra. 4 Hi sunt, qui cum mulieribus non
sunt coinquinati : virgines enim sunt. Hi sequuntur Agnum quocumque
ierit. Hi empti sunt ex hominibus primiti Deo, et Agno : 5 et in ore eorum
non est inventum mendacium : sine macula enim sunt ante thronum Dei.
6
Et vidi alterum angelum volantem per medium cli, habentem

Evangelium ternum, ut evangelizaret sedentibus super terram, et super
omnem gentem, et tribum, et linguam, et populum : 7 dicens magna voce :
Timete Dominum, et date illi honorem, quia venit hora judicii ejus : et
adorate eum, qui fecit clum, et terram, mare, et fontes aquarum. 8 Et alius
angelus secutus est dicens : Cecidit, cecidit Babylon illa magna : qu a
vino ir fornicationis su potavit omnes gentes. 9 Et tertius angelus secutus
est illos, dicens voce magna : Si quis adoraverit bestiam, et imaginem ejus,
et acceperit caracterem in fronte sua, aut in manu sua : 10 et hic bibet de
1823/1834
vino ir Dei, quod mistum est mero in calice ir ipsius, et cruciabitur igne,
et sulphure in conspectu angelorum sanctorum, et ante conspectum Agni :
11
et fumus tormentorum eorum ascendet in scula sculorum : nec habent
requiem die ac nocte, qui adoraverunt bestiam, et imaginem ejus, et si quis
acceperit caracterem nominis ejus. 12 Hic patientia sanctorum est, qui
custodiunt mandata Dei, et fidem Jesu. 13 Et audivi vocem de clo,
dicentem mihi : Scribe : Beati mortui qui in Domino moriuntur. Amodo
jam dicit Spiritus, ut requiescant a laboribus suis : opera enim illorum
sequuntur illos.
14
Et vidi : et ecce nubem candidam, et super nubem sedentem similem

Filio hominis, habentem in capite suo coronam auream, et in manu sua
falcem acutam. 15 Et alius angelus exivit de templo, clamans voce magna ad
sedentem super nubem : Mitte falcem tuam, et mete, quia venit hora ut
metatur, quoniam aruit messis terr. 16 Et misit qui sedebat super nubem,
falcem suam in terram, et demessa est terra. 17 Et alius angelus exivit de
templo, quod est in clo, habens et ipse falcem acutam. 18 Et alius angelus
exivit de altari, qui habebat potestatem supra ignem : et clamavit voce
magna ad eum qui habebat falcem acutam, dicens : Mitte falcem tuam
acutam, et vindemia botros vine terr : quoniam matur sunt uv ejus.
19
Et misit angelus falcem suam acutam in terram, et vindemiavit vineam
terr, et misit in lacum ir Dei magnum : 20 et calcatus est lacus extra
civitatem, et exivit sanguis de lacu usque ad frenos equorum per stadia
mille sexcenta.
Cap. 15 1 Et vidi aliud signum in clo magnum et mirabile, angelos
septem, habentes plagas septem novissimas : quoniam in illis consummata
est ira Dei. 2 Et vidi tamquam mare vitreum mistum igne, et eos, qui
vicerunt bestiam, et imaginem ejus, et numerum nominis ejus, stantes super
mare vitreum, habentes citharas Dei : 3 et cantantes canticum Moysi servi
Dei, et canticum Agni, dicentes : Magna et mirabilia sunt opera tua,
Domine Deus omnipotens : just et ver sunt vi tu, Rex sculorum.
4
Quis non timebit te, Domine, et magnificabit nomen tuum ? quia solus
pius es : quoniam omnes gentes venient, et adorabunt in conspectu tuo,
quoniam judicia tua manifesta sunt.
5
Et post hc vidi : et ecce apertum est templum tabernaculi testimonii in

clo, 6 et exierunt septem angeli habentes septem plagas de templo, vestiti
lino mundo et candido, et prcincti circa pectora zonis aureis. 7 Et unum de
quatuor animalibus dedit septem angelis septem phialas aureas, plenas
iracundi Dei viventis in scula sculorum. 8 Et impletum est templum
fumo a majestate Dei, et de virtute ejus : et nemo poterat introire in
templum, donec consummarentur septem plag septem angelorum.
1824/1834
Cap. 16 1 Et audivi vocem magnam de templo, dicentem septem

angelis : Ite, et effundite septem phialas ir Dei in terram. 2 Et abiit primus,
et effudit phialam suam in terram, et factum est vulnus svum et pessimum
in homines, qui habebant caracterem besti, et in eos qui adoraverunt
imaginem ejus. 3 Et secundus angelus effudit phialam suam in mare, et
factus est sanguis tamquam mortui : et omnis anima vivens mortua est in
mari. 4 Et tertius effudit phialam suam super flumina, et super fontes
aquarum, et factus est sanguis. 5 Et audivi angelum aquarum dicentem :
Justus es, Domine, qui es, et qui eras sanctus, qui hc judicasti : 6 quia
sanguinem sanctorum et prophetarum effuderunt, et sanguinem eis dedisti
bibere : digni enim sunt. 7 Et audivi alterum ab altari dicentem : Etiam
Domine Deus omnipotens, vera et justa judicia tua. 8 Et quartus angelus
effudit phialam suam in solem, et datum est illi stu affligere homines, et
igni : 9 et stuaverunt homines stu magno, et blasphemaverunt nomen
Dei habentis potestatem super has plagas, neque egerunt pnitentiam ut
darent illi gloriam. 10 Et quintus angelus effudit phialam suam super sedem
besti : et factum est regnum ejus tenebrosum, et commanducaverunt
linguas suas pr dolore : 11 et blasphemaverunt Deum cli pr doloribus,
et vulneribus suis, et non egerunt pnitentiam ex operibus suis. 12 Et sextus
angelus effudit phialam suam in flumen illud magnum Euphraten : et
siccavit aquam ejus, ut prpararetur via regibus ab ortu solis. 13 Et vidi de
ore draconis, et de ore besti, et de ore pseudoprophet spiritus tres
immundos in modum ranarum. 14 Sunt enim spiritus dmoniorum facientes
signa, et procedunt ad reges totius terr congregare illos in prlium ad
diem magnum omnipotentis Dei. 15 Ecce venio sicut fur. Beatus qui vigilat,
et custodit vestimenta sua, ne nudus ambulet, et videant turpitudinem ejus.
16
Et congregabit illos in locum qui vocatur hebraice Armagedon. 17 Et
septimus angelus effudit phialam suam in arem, et exivit vox magna de
templo a throno, dicens : Factum est. 18 Et facta sunt fulgura, et voces, et
tonitrua, et terrmotus factus est magnus, qualis numquam fuit ex quo
homines fuerunt super terram : talis terrmotus, sic magnus. 19 Et facta est
civitas magna in tres partes : et civitates gentium ceciderunt. Et Babylon
magna venit in memoriam ante Deum, dare illi calicem vini indignationis
ir ejus. 20 Et omnis insula fugit, et montes non sunt inventi. 21 Et grando
magna sicut talentum descendit de clo in homines : et blasphemaverunt
Deum homines propter plagam grandinis : quoniam magna facta est
vehementer.
Cap. 17 1 Et venit unus de septem angelis, qui habebant septem
phialas, et locutus est mecum, dicens : Veni, ostendam tibi damnationem
meretricis magn, qu sedet super aquas multas, 2 cum qua fornicati sunt
reges terr, et inebriati sunt qui inhabitant terram de vino prostitutionis
1825/1834
ejus. 3 Et abstulit me in spiritu in desertum. Et vidi mulierem sedentem

super bestiam coccineam, plenam nominibus blasphemi, habentem capita
septem, et cornua decem. 4 Et mulier erat circumdata purpura, et coccino, et
inaurata auro, et lapide pretioso, et margaritis, habens poculum aureum in
manu sua, plenum abominatione, et immunditia fornicationis ejus. 5 Et in
fronte ejus nomen scriptum : Mysterium : Babylon magna, mater
fornicationum, et abominationum terr. 6 Et vidi mulierem ebriam de
sanguine sanctorum, et de sanguine martyrum Jesu. Et miratus sum cum
vidissem illam admiratione magna. 7 Et dixit mihi angelus : Quare miraris ?
ego dicam tibi sacramentum mulieris, et besti, qu portat eam, qu habet
capita septem, et cornua decem. 8 Bestia, quam vidisti, fuit, et non est, et
ascensura est de abysso, et in interitum ibit : et mirabuntur inhabitantes
terram (quorum non sunt scripta nomina in libro vit a constitutione
mundi) videntes bestiam, qu erat, et non est. 9 Et hic est sensus, qui habet
sapientiam. Septem capita, septem montes sunt, super quos mulier sedet, et
reges septem sunt. 10 Quinque ceciderunt, unus est, et alius nondum venit :
et cum venerit, oportet illum breve tempus manere. 11 Et bestia, qu erat, et
non est : et ipsa octava est : et de septem est, et in interitum vadit. 12 Et
decem cornua, qu vidisti, decem reges sunt : qui regnum nondum
acceperunt, sed potestatem tamquam reges una hora accipient post bestiam.
13
Hi unum consilium habent, et virtutem, et potestatem suam besti
tradent. 14 Hi cum Agno pugnabunt, et Agnus vincet illos : quoniam
Dominus dominorum est, et Rex regum, et qui cum illo sunt, vocati, electi,
et fideles. 15 Et dixit mihi : Aqu, quas vidisti ubi meretrix sedet, populi
sunt, et gentes, et lingu. 16 Et decem cornua, qu vidisti in bestia : hi
odient fornicariam, et desolatam facient illam, et nudam, et carnes ejus
manducabunt, et ipsam igni concremabunt. 17 Deus enim dedit in corda
eorum ut faciant quod placitum est illi : ut dent regnum suum besti donec
consummentur verba Dei. 18 Et mulier, quam vidisti, est civitas magna, qu
habet regnum super reges terr.
Cap. 18 1 Et post hc vidi alium angelum descendentem de clo,
habentem potestatem magnam : et terra illuminata est a gloria ejus. 2 Et
exclamavit in fortitudine, dicens : Cecidit, cecidit Babylon magna : et facta
est habitatio dmoniorum, et custodia omnis spiritus immundi, et custodia
omnis volucris immund, et odibilis : 3 quia de vino ir fornicationis ejus
biberunt omnes gentes : et reges terr cum illa fornicati sunt : et mercatores
terr de virtute deliciarum ejus divites facti sunt. 4 Et audivi aliam vocem
de clo, dicentem : Exite de illa populus meus : ut ne participes sitis
delictorum ejus, et de plagis ejus non accipiatis. 5 Quoniam pervenerunt
peccata ejus usque ad clum, et recordatus est Dominus iniquitatum ejus.
6
Reddite illi sicut et ipsa reddidit vobis : et duplicate duplicia secundum
opera ejus : in poculo, quo miscuit, miscete illi duplum. 7 Quantum
1826/1834
glorificavit se, et in deliciis fuit, tantum date illi tormentum et luctum : quia
in corde suo dicit : Sedeo regina : et vidua non sum, et luctum non videbo.
8
Ideo in una die venient plag ejus, mors, et luctus, et fames, et igne
comburetur : quia fortis est Deus, qui judicabit illam. 9 Et flebunt, et
plangent se super illam reges terr, qui cum illa fornicati sunt, et in deliciis
vixerunt, cum viderint fumum incendii ejus : 10 longe stantes propter
timorem tormentorum ejus, dicentes : V, v civitas illa magna Babylon,
civitas illa fortis : quoniam una hora venit judicium tuum. 11 Et negotiatores
terr flebunt, et lugebunt super illam : quoniam merces eorum nemo emet
amplius : 12 merces auri, et argenti, et lapidis pretiosi, et margarit, et
byssi, et purpur, et serici, et cocci (et omne lignum thyinum, et omnia
vasa eboris, et omnia vasa de lapide pretioso, et ramento, et ferro, et
marmore, 13 et cinnamomum) et odoramentorum, et unguenti, et thuris, et
vini, et olei, et simil, et tritici, et jumentorum, et ovium, et equorum, et
rhedarum, et mancipiorum, et animarum hominum. 14 Et poma desiderii
anim tu discesserunt a te, et omnia pinguia et prclara perierunt a te, et
amplius illa jam non invenient. 15 Mercatores horum, qui divites facti sunt,
ab ea longe stabunt propter timorem tormentorum ejus, flentes, ac lugentes,
16
et dicentes : V, v civitas illa magna, qu amicta erat bysso, et
purpura, et cocco, et deaurata erat auro, et lapide pretioso, et margaritis :
17
quoniam una hora destitut sunt tant diviti, et omnis gubernator, et
omnis qui in lacum navigat, et naut, et qui in mari operantur, longe
steterunt, 18 et clamaverunt videntes locum incendii ejus, dicentes : Qu
similis civitati huic magn ? 19 et miserunt pulverem super capita sua, et
clamaverunt flentes, et lugentes, dicentes : V, v civitas illa magna, in
qua divites facti sunt omnes, qui habebant naves in mari de pretiis ejus :
quoniam una hora desolata est. 20 Exsulta super eam clum, et sancti
apostoli, et prophet : quoniam judicavit Deus judicium vestrum de illa.
21
Et sustulit unus angelus fortis lapidem quasi molarem magnum, et misit
in mare, dicens : Hoc impetu mittetur Babylon civitas illa magna, et ultra
jam non invenietur. 22 Et vox cithardorum, et musicorum, et tibia
canentium, et tuba non audietur in te amplius : et omnis artifex omnis artis
non invenietur in te amplius : et vox mol non audietur in te amplius : 23 et
lux lucern non lucebit in te amplius : et vox sponsi et spons non audietur
adhuc in te : quia mercatores tui erant principes terr, quia in veneficiis
tuis erraverunt omnes gentes. 24 Et in ea sanguis prophetarum et sanctorum
inventus est : et omnium qui interfecti sunt in terra.
Cap. 19 1 Post hc audivi quasi vocem turbarum multarum in clo
dicentium : Alleluja : salus, et gloria, et virtus Deo nostro est : 2 quia vera et
justa judicia sunt ejus, qui judicavit de meretrice magna, qu corrupit
terram in prostitutione sua, et vindicavit sanguinem servorum suorum de
manibus ejus. 3 Et iterum dixerunt : Alleluja. Et fumus ejus ascendit in
1827/1834
scula sculorum. 4 Et ceciderunt seniores viginti quatuor, et quatuor

animalia, et adoraverunt Deum sedentem super thronum, dicentes : Amen :
alleluja. 5 Et vox de throno exivit, dicens : Laudem dicite Deo nostro omnes
servi ejus : et qui timetis eum pusilli et magni. 6 Et audivi quasi vocem
turb magn, et sicut vocem aquarum multarum, et sicut vocem
tonitruorum magnorum, dicentium : Alleluja : quoniam regnavit Dominus
Deus noster omnipotens. 7 Gaudeamus, et exsultemus : et demus gloriam
ei : quia venerunt nupti Agni, et uxor ejus prparavit se. 8 Et datum est
illi ut cooperiat se byssino splendenti et candido. Byssinum enim
justificationes sunt sanctorum. 9 Et dixit mihi : Scribe : Beati qui ad cnam
nuptiarum Agni vocati sunt ; et dixit mihi : Hc verba Dei vera sunt. 10 Et
cecidi ante pedes ejus, ut adorarem eum. Et dicit mihi : Vide ne feceris :
conservus tuus sum, et fratrum tuorum habentium testimonium Jesu. Deum
adora. Testimonium enim Jesu est spiritus propheti.
11
Et vidi clum apertum, et ecce equus albus, et qui sedebat super eum,
vocabatur Fidelis, et Verax, et cum justitia judicat et pugnat. 12 Oculi autem
ejus sicut flamma ignis, et in capite ejus diademata multa, habens nomen
scriptum, quod nemo novit nisi ipse. 13 Et vestitus erat veste aspersa
sanguine : et vocatur nomen ejus : Verbum Dei. 14 Et exercitus qui sunt in
clo, sequebantur eum in equis albis, vestiti byssino albo et mundo. 15 Et
de ore ejus procedit gladius ex utraque parte acutus, ut in ipso percutiat
gentes. Et ipse reget eas in virga ferrea : et ipse calcat torcular vini furoris
ir Dei omnipotentis. 16 Et habet in vestimento et in femore suo scriptum :
Rex regum et Dominus dominantium.
17
Et vidi unum angelum stantem in sole, et clamavit voce magna, dicens

omnibus avibus, qu volabant per medium cli : Venite, et congregamini
ad cnam magnam Dei : 18 ut manducetis carnes regum, et carnes
tribunorum, et carnes fortium, et carnes equorum, et sedentium in ipsis, et
carnes omnium liberorum, et servorum, et pusillorum et magnorum. 19 Et
vidi bestiam, et reges terr, et exercitus eorum congregatos ad faciendum
prlium cum illo, qui sedebat in equo, et cum exercitu ejus. 20 Et
apprehensa est bestia, et cum ea pseudopropheta : qui fecit signa coram
ipso, quibus seduxit eos, qui acceperunt caracterem besti, et qui
adoraverunt imaginem ejus. Vivi missi sunt hi duo in stagnum ignis
ardentis sulphure : 21 et ceteri occisi sunt in gladio sedentis super equum,
qui procedit de ore ipsius : et omnes aves saturat sunt carnibus eorum.
Cap. 20 1 Et vidi angelum descendentem de clo, habentem clavem
abyssi, et catenam magnam in manu sua. 2 Et apprehendit draconem,
serpentem antiquum, qui est diabolus, et Satanas, et ligavit eum per annos
mille : 3 et misit eum in abyssum, et clausit, et signavit super illum ut non
1828/1834
seducat amplius gentes, donec consummentur mille anni : et post hc

oportet illum solvi modico tempore.
4
Et vidi sedes, et sederunt super eas, et judicium datum est illis : et animas
decollatorum propter testimonium Jesu, et propter verbum Dei, et qui non
adoraverunt bestiam, neque imaginem ejus, nec acceperunt caracterem ejus
in frontibus, aut in manibus suis, et vixerunt, et regnaverunt cum Christo
mille annis. 5 Ceteri mortuorum non vixerunt, donec consummentur mille
anni. Hc est resurrectio prima. 6 Beatus, et sanctus, qui habet partem in
resurrectione prima : in his secunda mors non habet potestatem : sed erunt
sacerdotes Dei et Christi, et regnabunt cum illo mille annis.
7
Et cum consummati fuerint mille anni, solvetur Satanas de carcere suo, et

exibit, et seducet gentes, qu sunt super quatuor angulos terr, Gog, et
Magog, et congregabit eos in prlium, quorum numerus est sicut arena
maris. 8 Et ascenderunt super latitudinem terr, et circuierunt castra
sanctorum, et civitatem dilectam. 9 Et descendit ignis a Deo de clo, et
devoravit eos : et diabolus, qui seducebat eos, missus est in stagnum ignis,
et sulphuris, ubi et bestia 10 et pseudopropheta cruciabuntur die ac nocte in
scula sculorum. 11 Et vidi thronum magnum candidum, et sedentem
super eum, a cujus conspectu fugit terra, et clum, et locus non est
inventus eis. 12 Et vidi mortuos, magnos et pusillos, stantes in conspectu
throni, et libri aperti sunt : et alius liber apertus est, qui est vit : et judicati
sunt mortui ex his, qu scripta erant in libris, secundum opera ipsorum :
13
et dedit mare mortuos, qui in eo erant : et mors et infernus dederunt
mortuos suos, qui in ipsis erant : et judicatum est de singulis secundum
opera ipsorum. 14 Et infernus et mors missi sunt in stagnum ignis. Hc est
mors secunda. 15 Et qui non inventus est in libro vit scriptus, missus est in
stagnum ignis.
Cap. 21 1 Et vidi clum novum et terram novam. Primum enim
clum, et prima terra abiit, et mare jam non est. 2 Et ego Joannes vidi
sanctam civitatem Jerusalem novam descendentem de clo a Deo, paratam
sicut sponsam ornatam viro suo. 3 Et audivi vocem magnam de throno
dicentem : Ecce tabernaculum Dei cum hominibus, et habitabit cum eis. Et
ipsi populus ejus erunt, et ipse Deus cum eis erit eorum Deus : 4 et absterget
Deus omnem lacrimam ab oculis eorum : et mors ultra non erit, neque
luctus, neque clamor, neque dolor erit ultra, quia prima abierunt. 5 Et dixit
qui sedebat in throno : Ecce nova facio omnia. Et dixit mihi : Scribe, quia
hc verba fidelissima sunt, et vera. 6 Et dixit mihi : Factum est : ego sum
alpha et omega, initium et finis. Ego sitienti dabo de fonte aqu vit,
gratis. 7 Qui vicerit, possidebit hc : et ero illi Deus, et ille erit mihi filius.
8
Timidis autem, et incredulis, et execratis, et homicidis, et fornicatoribus,
1829/1834
et veneficis, et idolatris, et omnibus mendacibus, pars illorum erit in stagno

ardenti igne et sulphure : quod est mors secunda. 9 Et venit unus de septem
angelis habentibus phialas plenas septem plagis novissimis, et locutus est
mecum, dicens : Veni, et ostendam tibi sponsam, uxorem Agni. 10 Et
sustulit me in spiritu in montem magnum et altum, et ostendit mihi
civitatem sanctam Jerusalem descendentem de clo a Deo, 11 habentem
claritatem Dei : et lumen ejus simile lapidi pretioso tamquam lapidi
jaspidis, sicut crystallum. 12 Et habebat murum magnum, et altum,
habentem portas duodecim : et in portis angelos duodecim, et nomina
inscripta, qu sunt nomina duodecim tribuum filiorum Isral : 13 ab oriente
port tres, et ab aquilone port tres, et ab austro port tres, et ab occasu
port tres. 14 Et murus civitatis habens fundamenta duodecim, et in ipsis
duodecim nomina duodecim apostolorum Agni. 15 Et qui loquebatur
mecum, habebat mensuram arundineam auream, ut metiretur civitatem, et
portas ejus, et murum. 16 Et civitas in quadro posita est, et longitudo ejus
tanta est quanta et latitudo : et mensus est civitatem de arundine aurea per
stadia duodecim millia : et longitudo, et altitudo, et latitudo ejus qualia
sunt. 17 Et mensus est murum ejus centum quadraginta quatuor cubitorum,
mensura hominis, qu est angeli. 18 Et erat structura muri ejus ex lapide
jaspide : ipsa vero civitas aurum mundum simile vitro mundo. 19 Et
fundamenta muri civitatis omni lapide pretioso ornata. Fundamentum
primum, jaspis : secundum, sapphirus : tertium, calcedonius : quartum,
smaragdus : 20 quintum, sardonyx : sextum, sardius : septimum,
chrysolithus : octavum, beryllus : nonum, topazius : decimum,
chrysoprasus : undecimum, hyacinthus : duodecimum, amethystus. 21 Et
duodecim port, duodecim margarit sunt, per singulas : et singul port
erant ex singulis margaritis : et platea civitatis aurum mundum, tamquam
vitrum perlucidum. 22 Et templum non vidi in ea : Dominus enim Deus
omnipotens templum illius est, et Agnus. 23 Et civitas non eget sole neque
luna ut luceant in ea, nam claritas Dei illuminavit eam, et lucerna ejus est
Agnus. 24 Et ambulabunt gentes in lumine ejus : et reges terr afferent
gloriam suam et honorem in illam. 25 Et port ejus non claudentur per
diem : nox enim non erit illic. 26 Et afferent gloriam et honorem gentium in
illam. 27 Non intrabit in eam aliquod coinquinatum, aut abominationem
faciens et mendacium, nisi qui scripti sunt in libro vit Agni.
Cap. 22 1 Et ostendit mihi fluvium aqu vit, splendidum tamquam
crystallum, procedentem de sede Dei et Agni. 2 In medio plate ejus, et ex
utraque parte fluminis, lignum vit, afferens fructus duodecim per menses
singulos, reddens fructum suum et folia ligni ad sanitatem gentium. 3 Et
omne maledictum non erit amplius : sed sedes Dei et Agni in illa erunt, et
servi ejus servient illi. 4 Et videbunt faciem ejus : et nomen ejus in frontibus
eorum. 5 Et nox ultra non erit : et non egebunt lumine lucern, neque
1830/1834
lumine solis, quoniam Dominus Deus illuminabit illos, et regnabunt in

scula sculorum.
6
Et dixit mihi : Hc verba fidelissima sunt, et vera. Et Dominus Deus

spirituum prophetarum misit angelum suum ostendere servis suis qu
oportet fieri cito. 7 Et ecce venio velociter. Beatus, qui custodit verba
propheti libri hujus. 8 Et ego Joannes, qui audivi, et vidi hc. Et postquam
audissem, et vidissem, cecidi ut adorarem ante pedes angeli, qui mihi hc
ostendebat : 9 et dixit mihi : Vide ne feceris : conservus enim tuus sum, et
fratrum tuorum prophetarum, et eorum qui servant verba propheti libri
hujus : Deum adora. 10 Et dicit mihi : Ne signaveris verba propheti libri
hujus : tempus enim prope est. 11 Qui nocet, noceat adhuc : et qui in
sordibus est, sordescat adhuc : et qui justus est, justificetur adhuc : et
sanctus, sanctificetur adhuc. 12 Ecce venio cito, et merces mea mecum est,
reddere unicuique secundum opera sua. 13 Ego sum alpha et omega, primus
et novissimus, principium et finis. 14 Beati, qui lavant stolas suas in
sanguine Agni : ut sit potestas eorum in ligno vit, et per portas intrent in
civitatem. 15 Foris canes, et venefici, et impudici, et homicid, et idolis
servientes, et omnis qui amat et facit mendacium. 16 Ego Jesus misi
angelum meum testificari vobis hc in ecclesiis. Ego sum radix, et genus
David, stella splendida et matutina. 17 Et spiritus, et sponsa dicunt : Veni.
Et qui audit, dicat : Veni. Et qui sitit, veniat : et qui vult, accipiat aquam
vit, gratis. 18 Contestor enim omni audienti verba propheti libri hujus : si
quis apposuerit ad hc, apponet Deus super illum plagas scriptas in libro
isto. 19 Et si quis diminuerit de verbis libri propheti hujus, auferet Deus
partem ejus de libro vit, et de civitate sancta, et de his qu scripta sunt in
libro isto : 20 dicit qui testimonium perhibet istorum. Etiam venio cito :
amen. Veni, Domine Jesu. 21 Gratia Domini nostri Jesu Christi cum
Biblia Vulgata Clementina

1. Genesis
2. Exodus
3. Leviticus
4. Numeri
5. Deuteronomium
6. Josue
1831/1834
7. Judicum
8. Ruth
9. Regum I
10. Regum II
11. Regum III
12. Regum IV
13. Paralipomenon I
14. Paralipomenon II
15. Esdr
16. Nehemi
17. Tobi
18. Judith
19. Esther
20. Job
21. Psalmi
22. Proverbia
23. Ecclesiastes
24. Canticum Canticorum
25. Sapientia
26. Ecclesiasticus
27. Isaias
28. Jeremias
29. Lamentationes
30. Baruch
31. Ezechiel
32. Daniel
33. Osee
34. Jol
35. Amos
36. Abdias
37. Jonas
38. Micha
39. Nahum
1832/1834
40. Habacuc
41. Sophonias
42. Aggus
43. Zacharias
44. Malachias
45. Machaborum I
46. Machaborum II
47. Matthus
48. Marcus
49. Lucas
50. Joannes
51. Actus Apostolorum
52. ad Romanos
53. ad Corinthios I
54. ad Corinthios II
55. ad Galatas
56. ad Ephesios
57. ad Philippenses
58. ad Colossenses
59. ad Thessalonicenses I
60. ad Thessalonicenses II
61. ad Timotheum I
62. ad Timotheum II
63. ad Titum
64. ad Philemonem
65. ad Hebros
66. Jacobi
67. Petri I
68. Petri II
69. Joannis I
70. Joannis II
71. Joannis III
72. Jud
1833/1834
73. Apocalypsis
1834/1834

Vulgata Clementina

Cargado por

Información del documento

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Vulgata Clementina

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Michas, Nahum, Habacuc, Sophonias, Aggus, Zacharias, Malachias ;

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

vetus et Vulgata editio, quam emendatissime imprimatur, nullique liceat

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

decennium pr dictum quoquo modo, elapso autem decennio, aliter quam

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

ex recentibus editionibus non pauc ad hreses hujus temporis

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

illorum omnium damnare judicium, qui vel tam eximii doctoris

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Accipe igitur, christiane lector, eodem Clemente Summo Pontifice

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

RESPONSA ET DECLARATIONES PONTIFICIAE COMMISSIONIS DE

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

historiam tradere, sed sub specie et forma historiae parabolam, allegoriam,

II. Utrum mosaica authentia Pentateuchi talem necessario postulet

Negative ad primam partem, affirmative ad secundam.

III. Utrum absque praeiudicio mosaicae authentiae Pentateuchi concedi

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Propositis sequentibus dubiis Commissio Pontificia de Re Biblica sequenti

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Dubium III. Utrum, non obstante praxi quae a primis temporibus in

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

parte historicas et ex parte ficticias ad animorum instructionem et

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

sensibus et captui hominum accom-modatam, sit in horum interpretatione

III. Utrum praedicti psalmorum tituli, iudaicae traditionis testes, quando

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Doctorum Ecclesiae, prudenter denegari possit, praecipuum Psalterii

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Resp. Affirmative ad utramque partem.

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Negative ad utramque partem.

Cooperatorum Veritatis Societas

Excerpta ex Documenta Catholica Omnia

Propositis sequentibus dubiis Pontificia Commissio de Re Biblica ita

Negative ad utramque partem.

Cooperatorum Veritatis Societas