Bo 1ai ncuyen ya Moi truonc |Bo 1'cM1), 'can hanc 1he cioi ya Du an Kinh te chat thai do Co ouan lhat trien uoc te Canada |CID/) tai tro cunc donc cop xay dunc Bao cao nay. Mot nhom chuyen cia tu yan da duoc thanh lap nham tap hop ya thonc nhat cac thonc tin, du lieu duoc cap nhat den nam ZOOJ tu rat nhieu ncuon khac nhau, lao com he thonc cac lao cao da conc lo chinh thuc cua cac co ouan Chinh phu, cac truonc dai hoc, cac to chuc phi chinh phu, cac ca nhan ya tai lieu cua 'can hanc 1he cioi cunc nhu cua cac doi tac ouoc te khac. 'hom conc tac cua 'can hanc 1he cioi com cac oncla 1ran 1hi 1hanh lhuonc |'hom truonc), Catalina Marulanda, lohn Morton, lriya Mathur. 'hom conc tac cua Bo 1'cM1, dai dien la Cuc Bao ye Moi truonc com cac oncla 1ran Honc Ha, lhunc \an \ui, Duonc 1hi 1o, Le Bich 1hanc, 'cuyen Hoa Bnh, 1o Kim anh, 'cuyen \an 1huy ya 1ran Huyen 1ranc. Cac chuyen cia tu yan tronc nhom conc tac cunc cap du lieu ya thonc tin ye moi truonc cho Bao cao com: cac onc la \ircinia White Maclaren, 'cuyen Danh Son, 1anc 1he Cuonc, lham 'coc Chau, Le Minh Luc, Lanc Kim Chi, 'cuyen Kim 1hai, Lao Chau 1hu, \u Xuan 'cuyet Honc, Doan Luc Hanh, 'cuyen \an Lam, 'cuyen 'coc Sinh ya Mai Ky \inh. Bao cao da duoc cac onc Dayid Hanrahan ya Daniel Hoornwec tham dinh ky luonc. Le 1hanh Huonc Cianc ho tro cac conc yiec hau can. leffrey Lecksell chiu trach nhiem thiet ke cac lan do. Chunc toi xin cam on nhunc y kien donc cop ya tu yan cua cac Bo Conc nchiep, 'onc nchiep ya lhat trien 'onc thon, Y te, Xay dunc, 'coai ciao, 1ai chinh, Ke hoach c Lau tu ya nhieu chuyen cia, nha khoa hoc \iet 'am, cac oncla Macda Loyei, lhillip Brylski, Dan Biller, Bekir musal, /lan Coulthart, Bill Kincdom, Le Duy Hunc, Lanc Luc Cuonc, Rol Swinkels, Soren Dayidsen, lhilip Cray ya Keiko Sato la can lo cua 'can hanc 1he cioi, Chris luredy tu Conc ty 1u yan ya 'chien cuu luredy. Chunc toi danh cia cao su unc ho ya khich le cua onc Mai /i 1ruc, Bo truonc Bo 1'cM1 ya onc lham Khoi 'cuyen, 1hu truonc Bo 1'cM1, onc Klaus Rohland, Ciam doc uoc cia 'can hanc 1he cioi tai \iet 'am, Ba 1eresa Serra, Ciam doc Ban lhat trien Moi truonc ya Xa hoi Khu yuc Lonc / ya 1hai Bnh Duonc cua 'can hanc 1he cioi. Ccc ucn 1icm 1ucc i|c |icn ircnv |cc ccc Dicn |icn Mci irucnv Vici Ncm |ccn iccn |c n|unv ucn 1icm cuc ccc icc vic .c ||cnv 1ucc iric| !cn ncu ||cnv cc su xin p|cp irucc. Ccc ucn 1icm ncu ||cnv n|ci i|ici p|cn cn| ccc ucn 1icm cuc Nvcn |cnv 1|c vici, ccc Gicm 1cc 1icu |cn| cuc Nvcn |cnv 1|c vici |ccc cuc nucc mc |c 1ci !icn. 1|cnv iin ircnv |cc ccc 1ucc i|u i|cp iu n|icu nvucn 1cnv iin ccu, iuu .cu .cn c|uc |cn |c 1cu 1u .c cc i|c ccn c|uc c|cc c|cn. Untitled-1 4/19/01, 1:16 PM 2 J CHAT THAI RAN Cac chu ya cum tu yiet tat ....................................................................................................................................................... Loi noi dau ........................................................................................................................................................................................... 1rich yeu ................................................................................................................................................................................................ lH/1 SI'H CH/1 1H/I ...................................................................................................................................................... Chat thai sinh hoat ........................................................................................................................................................... Chat thai conc nchiep .................................................................................................................................................... Chat thai ncuy hai ............................................................................................................................................................. lhat sinh chat thai tronc tuonc lai o \iet 'am........................................................................................... XL LY CH/1 1H/I ................................................................................................................................................................... 77 (:A, A1 1J '. 117 77J ........................................................................................................................... 1hu com chat thai .............................................................................................................................................................. Xu ly ya tieu huy chat thai: ........................................................................................................................................ Chat thai sinh hoat ........................................................................................................................................................... Chat thai ncuy hai ............................................................................................................................................................. .1 o1 /7^(, .1 :71 '. .^ 77 ....................................................................................................................... 1ai su dunc ya tai che .................................................................................................................................................... Che lien phan huu co |compost) ya tan thu .................................................................................................. 1R'C 1/M CHl'H: 'cheo doi ya chat thai ..................................................................................................... l/' LY ............................................................................................................................................................................................. Chinh sach ya ouy hoach.............................................................................................................................................. Khunc the che ....................................................................................................................................................................... 'anc luc the che ................................................................................................................................................................. \ai tro cua xa hoi dan su .............................................................................................................................................. 'can sach ya tai chinh ................................................................................................................................................... 1H/CH 1HLC \/ Ll 1IL'............................................................................................................................................. :n. nucn. Inu. u:on n1nn vn k:nn n.n:on IrI vo cunn /+ .nnI Inn: :nn .......................................... 1nucn. nn /unn............................................................................................................................................................................. :n. InunI n.u ...................................................................................................................................................................................... Thu Iuc J. /nnn nu. .n. vnn 7nn cu+ nnn nn /unI vn .nInn :n.n /:on cunn........................... Thu Iuc 2. /nnn nu. .n. uu nn :/. .r /:on cunn .............................................................................................. ':oI ^nn - nrn. I:n .nun. ................................................................................................................................................. Muc Iuc M06 L06 Untitled-1 4/19/01, 1:16 PM 3 + CHAT THAI RAN /DB 'can hanc lhat trien Chau / /us/ID Co ouan lhat trien uoc te lc Bo C' Bo Conc nchiep Bo KHcC' Bo Khoa hoc ya Conc nche Bo KHcL1 Bo Ke hoach ya Lau tu Bo 1'cM1 Bo 1ai ncuyen ya Moi truonc Bo XD Bo Xay dunc BD 'hu cau oxy sinh hoa CLL1I/ 1runc tam Ky thuat Moi truonc Lo thi ya Khu conc nchiep |11K1M1L1cKC') CL'1LM/ 1runc tam Conc nche ya uan ly Moi truonc CID/ Co ouan lhat trien uoc te Canada CI1L'C Conc ty Moi truonc 1hanh pho Ho Chi Minh Cl Chinh phu Cuc B\M1 Cuc Bao ye Moi truonc Cuc M1 Cuc Moi truonc Danida Co ouan lhat trien uoc te Lan Mach I/L/ Co ouan 'anc luonc 'cuyen tu uoc te IL 1o chuc Lao donc uoc te I'LS1 \ien Khoa hoc ya Conc nche Moi truonc |\ien KHcC'M1) lIC/ Co ouan Hop tac uoc te 'hat Ban Kc Kilocram KfW Chuonc trnh Ho tro 1ai chinh cua Luc c Microcram M1L1 Moi truonc do thi 'R/D Co ouan Hop tac lhat trien 'a ly SDC Co ouan lhat trien 1huv Sy Sida Co ouan Hop tac lhat trien 1huv Lien 1C1K 1onc cuc 1honc ke 1C\' 1ieu chuan \iet 'am 1W 1runc uonc lB'D ly lan 'han dan l'ID 1o chuc lhat trien Conc nchiep Lien hop ouoc lS/ID Co ouan lhat trien uoc te Hoa Ky \'CC Conc ty 1u yan Xay dunc Dan dunc \iet 'am WB 'can hanc 1he cioi WH 1o chuc Y te 1he cioi 6ac chu va cum Iu vIaI IaI 6k6 6h0 Vk 60M T0 VIET TkT Untitled-1 4/19/01, 1:16 PM 4 5 CHAT THAI RAN Bao cao Dien lien Moi truonc \iet 'am tap trunc mo ta cac xu the, cac thach thuc ya uu tien tronc lInh yuc moi truonc nham cunc cap thonc tin ya neu len mot so luu y cho cac nha hoach dinh chinh sach ya cac len lien ouan. Lay la cuon lao cao lan thu la tronc loat Bao cao Dien lien Moi truonc duoc khoi xuonc tu nam ZOOZ. Bao cao Dien lien Moi truonc lan dau tien mo ta cac xu the moi truonc chunc o \iet 'am. Bao cao Dien lien Moi truonc lan thu hai tap trunc chinh yao cac yan de ye ouan ly tai ncuyen nuoc. Bao cao Dien lien Moi truonc nam ZOO+ tap trunc yao cac yan de ye ouan ly chat thai ran. lhat trien kinh te, phat trien xa hoi ya lao ye moi truonc luon la la noi dunc khonc the tach roi tronc moi hoat donc nham lao dam phat trien len yunc. 1heo du lao, \iet 'am se la mot tronc nhunc nuoc co toc do phat trien kinh te nhanh nhat tren the cioi yoi toc do tanc truonc duoc du lao la 7 tronc thap ky toi. Su tanc truonc manh me nay da ciup hon ZO trieu ncuoi dan \iet 'am thoat duoc canh ncheo doi tronc yonc chua day I thap ky oua. 1uy nhien, tanc truonc kinh te mot cach nhanh chonc ya manh me cunc donc thoi se tao nen nhunc thach thuc khonc luonc truoc duoc ye mat moi truonc, nhu cay ra cac tac donc nchiem tronc doi yoi suc khoe ya moi truonc, dac liet la o cac yunc conc nchiep ya do thi moi. Chat thai ran la yan de danc noi com o \iet 'am. Moi nam, khoanc hon I5 trieu tan chat thai phat sinh tronc ca nuoc ya theo du lao th tonc luonc chat thai ran phat sinh tronc nuoc yan tiep tuc tanc len nhanh chonc tronc thap ky toi day. Cac yunc do thi, yoi dan so chiem khoanc Z+ dan so ca nuoc, phat sinh moi nam hon o trieu tan chat thai |hay xap xi 5O tonc luonc chat thai sinh hoat cua ca nuoc). 1heo uoc tinh, den nam ZOIO, tonc luonc chat thai sinh hoat phat sinh se tanc len oO. Hon nua, oua trnh mo ronc cac khu do thi cunc yoi phat trien conc nchiep manh me ya hien dai hoa cac co so y te, kham chua lenh se lam tanc danc ke luonc chat thai ncuy hai phat sinh ma neu khonc duoc xu ly mot cach phu hop se co kha nanc cay ra nhunc anh huonc nchiem tronc toi suc khoe. \iet 'am cunc da co nhunc lien phap dap unc yoi mot khunc phap ly tot, ke hoach dau tu nanc donc yoi su ho tro cua nhieu nha tai tro ya tap trunc yao muc tieu nanc cao chat luonc cua cac dich yu o cap dia phuonc, dac liet la o cac thanh pho chinh. 1uy nhien, de dat duoc cac muc tieu ouoc cia ye ouan ly ya tieu huy chat thai ran theo phuonc thuc co tinh chi phi - hieu oua cao ya an toan th doi hoi phai huy donc, can ket ya tap hop duoc no luc cua moi thanh phan: cac co ouan Chinh phu, cac co so conc nchiep, cac lenh yien, cac co so kinh doanh, san xuat ya xu ly chat thai ran ya ncuoi dan. Le cop phan ciai ouyet yan de moi nay sinh nay, Bao cao Dien lien Moi truonc ZOO+ duoc xay dunc nham: |a) 'chien cuu hien tranc, cac xu the ye tonc luonc, loai ya ncuon phat sinh chat thai ran: |l) 'eu lat nhunc yan de chinh tronc conc tac ouan ly chat thai ran nhu xu ly, yai tro ya nanc luc the che, khunc phap ly ya cac yan de tai chinh: ya |c) Xac dinh ro nhunc thach thuc doi yoi yiec nanc cao chat luonc conc tac ouan ly chat thai ran o \iet 'am. LoI noI dau L0I h0I k0 Untitled-1 4/19/01, 1:16 PM 5 o CHAT THAI RAN Pham Khoi Mguyen nu I:ucn. 1r n: n.u+on vn Ar: I:ucn., ':oI ^nn K|aus Roh|and (:nn ur. :ur. .:n ^.nn nnn. no .:c: In: ':oI ^nn Teresa Sera (:nn ur. 1nn 1nnI I::on Ar: I:ucn. vn An nr: 1nu vu. 1rn. . vn nn: 11nn /ucn. ^.nn nnn. no .:c: ean Irank (:nn ur. :nucn. I:1nn ':oI ^nn :c cunn 1nnI I::on :ur. Io :nnnun Bao cao la ket oua donc thuc hien ciua Bo 1ai ncuyen ya Moi truonc, 'can hanc 1he cioi ya Co ouan lhat trien uoc te Canada |CID/) thonc oua Du an Kinh te chat thai. Cac lan do dua yao lao cao nay chi la the hien nhunc dia diem co the thu thap duoc thonc tin de dua yao lao cao. Cac duonc, ranh cioi, mau sac, dia danh ya lat ky thonc tin nao khac trnh lay tren cac lan do nay khonc lao ham lat ky su phan ouyet nao doi yoi hien tranc phap ly cua lat ky yunc lanh tho nao, hoac lat ky su chap thuan hay chap nhan nao doi yoi cac duonc ranh cioi do. L0I h0I k0 Untitled-1 4/19/01, 1:16 PM 6 7 CHAT THAI RAN T6h YE0 Trch yau Cioi thieu 1heo du lao, tronc loi canh tanc truonc kinh te yoi toc do nhanh chua tunc thay o \iet 'am, luonc phat sinh chat thai tu cac ho cia dnh, cac co so conc nchiep ya thuonc mai, cac lenh yien se tanc len nhanh chonc tronc thap ky toi day. uan ly luonc chat thai nay la mot thach thuc to lon ya la mot tronc nhunc dich yu moi truonc dac liet ouan tronc doi yoi \iet 'am khonc chi y chi phi cho hoat donc nay rat lon ma con y nhunc loi ich to lon ya tiem tanc doi yoi suc khoe conc donc ya doi sonc cua ncuoi dan. Lieu nay cunc rat ouan tronc doi yoi yiec nanc cao chat luonc sonc cho phan lon dan ncheo o \iet 'am, la nhunc ncuoi de phai chiu nhunc anh huonc khonc tot doi yoi suc khoe do conc tac ouan ly chat thai chua phu hop ya la nhunc ncuoi ma ncuon sinh ke cua ho phai phu thuoc rat nhieu yao cac hoat donc thu com ya tai che chat thai thuoc khu yuc phi chinh thuc. 'han thuc ro duoc nhunc tac donc ye kinh te ya xa hoi do conc tac ouan ly chat thai yeu kem, Chinh phu \iet 'am danc co canc tap trunc moi no luc nham ciai ouyet cac yan de lien ouan lanc cach phoi hop cac lien phap chinh sach, tai chinh ya cac hoat donc nanc cao nhan thuc ya thu hut su tham cia cua ncuoi dan. Bao cao Dien lien Moi truonc \iet 'am ZOO+ da cop phan yao nhunc no luc ke tren lanc cach trnh lay tonc ouan ye lInh yuc ouan ly chat thai ran, lao com: phat sinh chat thai: xu ly chat thai lao com thu com, tieu huy, xu ly ya tai che: ya cac yan de ye ouan ly nhu chinh sach, the che, tai chinh ya ncan sach. lhan ket luan la tom luoc ye cac thach thuc ma \iet 'am phai thuc hien nham ouan ly chat thai ran co tinh chi phi - hieu oua cao de co the dat duoc cac muc tieu xoa doi ncheo, cai thien suc khoe ncuoi dan ya nanc cao chat luonc moi truonc. Do chua co nhieu ket oua dieu tra, khao sat duoc tien hanh o ouy mo toan ouoc nen nhieu so lieu duoc trnh lay tronc lao cao la do nhom chuyen cia tu yan ya can lo cua 'can hanc 1he cioi uoc tinh. Can cu de tien hanh cac phep uoc tinh nay duoc trnh lay ro tronc phan lhuonc phap luan o cuoi Bao cao. 1huat ncu Chat thai ran duoc de cap tronc lao cao nay lao com chat thai sinh hoat, chat thai conc nchiep ya chat thai y te, khonc lao com lun conc, phe thai nonc nchiep, chat thai xay dunc ya phe thai tu hoat donc khai thac mo. Phat sinh chat thai ran Moi nam, co hon I5 trieu tan chat thai ran phat sinh tu nhieu ncuon khac nhau o \iet 'am. Khoanc hon oO so nay |tuonc duonc IZ,o trieu tannam) la chat thai phat sinh tu cac ho cia dnh, cac nha hanc, khu cho ya khu kinh doanh. 1onc luonc chat thai phat sinh tu cac co so conc nchiep moi nam khoanc Z,o trieu tan |chiem I7), do yay conc nchiep co the coi la ncuon phat sinh chat thai lon thu hai. Khoanc IoO.OOO tannam |chiem I) tronc tonc luonc chat thai ran phat sinh o \iet 'am duoc coi la chat thai ncuy hai, tronc do lao com ca chat thai y te ncuy hai, cac chat de chay ya chat doc hai phat sinh tu cac oua trnh san xuat conc nchiep, ya cac loai thuoc tru sau, thunc chua thuoc tru sau phuc yu cac hoat donc nonc nchiep. Mac du la phat sinh yoi luonc it hon rat nhieu, sonc neu khonc duoc ouan ly tot th yoi cac tinh chat doc hai, kha nanc cay unc thu, tinh ncuy hai doi yoi suc khoe ya cac tinh chat ncuy hai khac, chat thai ncuy hai danc la moi hiem hoa lon doi yoi suc khoe ncuoi dan ya moi truonc. Chut thuI chu vu tu trung o cuc +ung Ja thI. Cac khu do thi tuy co dan so chi chiem Z+ dan so cua ca nuoc nhunc lai phat sinh den hon o trieu tan chat thai moi nam |tuonc unc yoi 5O tonc luonc chat thai sinh hoat cua ca nuoc) do co loi sonc kha cia hon, co nhieu cac hoat donc thuonc Untitled-1 4/19/01, 1:16 PM 7 o CHAT THAI RAN mai hon ya do thi hoa cunc dien ra o cuonc do cao hon. Chat thai o cac yunc do thi thuonc co ty le cac thanh phan ncuy hai lon hon nhu cac loai pin, cac loai dunc moi su dunc tronc cia dnh ya cac loai chat thai khonc phan huy nhu nhu a, kim loa i ya thuy tinh. 'cuo c la i, luonc phat sinh chat thai sinh hoat cua ncuoi dan o cac yunc nonc thon chi co lanc mot nua muc phat sinh cua dan do thi |O,J kcncuoi ncay so yoi O,7 kcncuoincay) ya phan lon chat thai deu la chat thai huu co de phan huy |ty le cac thanh phan de phan huy chiem 99 tronc phe thai nonc nchiep ya o5 tronc chat thai sinh hoat cia dnh o nonc thon, tronc khi chi chiem co 5O tronc chat thai sinh hoat o cac khu do thi). Chut thuI cang nghI chu vu tu trung o cuc +ung kInh t trang JIn. khu cang nghI. Ja thI hut trIn. Khoanc oO tronc so Z,o trieu tan chat thai conc nchiep phat sinh moi nam la tu cac trunc tam conc nchiep lon o mien Bac ya mien 'am. Co 5O luonc chat thai conc nchiep cua \iet 'am phat sinh o 1hanh pho Ho Chi Minh ya cac tinh lan can ya JO phat sinh o cac yunc donc lanc sonc Honc ya Bac 1runc Bo. 1hem yao do, can I.5OO lanc nche ma chu yeu la tap trunc o cac yunc nonc thon mien Bac moi nam phat sinh co 77+.OOO tan chat thai conc nchiep khonc ncuy hai. Chut thuI nguv huI Iu naI hIn hau nguv cung Ion. 'cuon phat sinh chat thai ncuy hai lon nhat la cac co so conc nchiep |yoi IJO.OOO tannam) ya cac lenh yien |ZI.OOO tannam). 'coai ra, nonc nchiep cunc la ncuon phat sinh chat thai ncuy hai, moi nam phat sinh khoanc o.oOO tan cac loai thuoc tru sau, lao l ya thunc chua thuoc tru sau ya khoanc J7.OOO tan ton luu cac loai hoa chat nonc nchiep li thu ciu ya thuoc tru sau oua han su dunc. Luonc chat thai ncuy hai phat sinh o cac yunc khac nhau khac liet ro ret, dac liet la doi yoi chat thai ncuy hai phat sinh tu hoat donc conc nchiep. Luonc chat thai conc nchiep ncuy hai phat sinh tu yunc kinh te tronc diem phia 'am chiem toi 75 tonc luonc chat thai conc nchiep ncuy hai cua ca nuoc. Z7 tonc luonc chat thai y te ncuy hai phat sinh tu 1hanh pho Ho Chi Minh, Ha 'oi ya 1hanh Hoa tronc khi do chat thai ncuy hai tu nonc nchiep chu yeu phat sinh o yunc Lonc lanc sonc Cuu Lonc. Jha uoc tInh Iuong hut sInh chut thuI s tung In Jung k. 1heo du lao den nam ZOIO se co them khoanc IO trieu cu dan sinh sonc o cac yunc do thi: tieu dunc se tanc len ya san xuat cunc se tanc manh yoi yiec phat trien them nhieu ncanh conc nchiep co tiem nanc phat sinh nhieu chat thai ncuy hai: ya cac co so y te se tiep tuc duoc hien dai hoa. 'hunc lien donc nay se lam luonc phat sinh chat thai sinh hoat tanc them oO: luonc phat sinh chat thai conc nchiep se tanc co 5O ya luonc phat sinh chat thai ncuy hai se tanc hon J lan, ma chu yeu la tu cac ncuon conc nchiep. 'eu tinh den chi phi cao cho cac hoat donc thu com ya tieu huy chat thai mot cach an toan th yiec trien khai cac sanc kien nham ciam thieu phat sinh chat thai nhu cac chuonc trnh T6h YE0 Untitled-1 4/19/01, 1:16 PM 8 9 CHAT THAI RAN nanc cao nhan thuc conc donc, san xuat sach hon ya ap dunc cac lien phap khuyen khich ye kinh te dua tren ncuyen tac 'cuoi cay o nhiem phai tra tien, chunc ta se tiet kiem danc ke ncuon kinh phi. \i du nhu, uoc tinh moi nam se tiet kiem duoc ZOO ty donc chi cho hoat donc xu ly chat thai sinh hoat ya IJO ty donc chi cho xu ly chat thai y te ncuy hai neu thuc hien ciam thieu duoc IO luonc chat thai phat sinh. Xu |y chat thai Xu ly chat thai, lao com cac hoat donc tai su dunc, tai che, thu com, xu ly ya tieu huy, la khau rat ouan tronc co tinh ouyet dinh doi yoi yiec tao lap duoc mot he thonc ouan ly chat thai manc tinh chi phi - hieu oua de co the ciam thieu cac rui ro doi yoi moi truonc ya suc khoe ncuoi dan. lhan lon chat thai sinh hoat o \iet 'am khonc duoc tieu huy mot cach an toan, tuy nhien, hoat donc cua cac conc ty moi truonc do thi |lRL'C), la co ouan duoc ciao trach nhiem thuc hien thu com ya tieu huy chat thai sinh hoat, da co nhunc cai to danc ke. Xu ly mot cach hop ly chat thai ncuy hai duoc ouy dinh la trach nhiem cua cac co so y te ya conc nchiep phat thai, tuy nhien yiec trien khai thuc hien yan con han che. 1ai che ya tai su dunc chat thai la mot ncanh conc nchiep nanc donc o \iet 'am, yoi donc luc thuc day la mot manc luoi nhunc ncuoi nhat rac o cac lai chon lap, cac co so thu com ya thu mua chat thai thuoc khu yuc phi chinh thuc. Chat thai sinh hoat Jv I thu gan chut thuI sInh haut o cuc thunh ha Ion hon. Hoat donc thu com chat thai ran o cac thanh pho danc duoc cai thien nhunc o cac yunc nonc thon yan con rat han che. 1y le thu com chat thai o cac yunc do thi trunc lnh dat khoanc 7I ya ke tu nam ZOOO, ty le thu com danc tanc dan. 'hn chunc, cac thanh pho lon co ty le thu com chat thai dat o muc cao hon |7o) so yoi cac thanh pho nho |7O) tronc khi o cac yunc nonc thon ty le thu com nhn chunc thap hon ZO. Mot ty le lon ncuoi ncheo |9 tronc so IO ho dan ncheo nhat) khonc duoc huonc cac dich yu thu com chat thai ran. Hien danc co nhieu sanc kien moi nham cai thien tnh tranc thieu cac dich yu thu com chat thai do thi. \i du nhu, cac chuonc trnh thu com chat thai dua yao conc donc hoac do khu yuc tu nhan dam nhiem danc duoc trien khai o cac khu yuc do thi chua co dich yu thu com chat thai hoac o cac yunc nonc thon. Cuc huong thuc tIu huv chut thuI sInh haut Jung Juoc cuI tIn nhung +un can Iu naI hIn hau JaI +oI suc kha +u naI truong. Hnh thuc tieu huy chat thai pho lien yan la do thai o cac lai rac lo thien ya tronc so nay co +9 lai rac li xep yao so cac co so cay o nhiem nchiem tronc nhat co kha nanc cao cay ra nhunc rui ro doi yoi moi truonc ya suc khoe con ncuoi. 1ronc so 9I diem tieu huy chat thai tronc ca nuoc, chi co I7 diem la cac lai chon lap hop ye sinh ma phan lon deu duoc xay dunc lanc ncuon yon D/. nhieu yunc, yiec ap dunc cac phuonc phap tu tieu huy chat thai nhu dot, hoac chon chat thai, do lo ra cac con sonc, kenh, rach ya cac khu dat tronc kha pho lien. Cac lai chon lap duoc yan hanh khonc dunc ky thuat ya cac lai rac lo thien cay ra nhieu yan de moi truonc cho dan cu ouanh yunc nhu nuoc rac lam o nhiem ncuon nuoc mat ya nuoc ncam, cac chat o nhiem khonc khi, o nhiem mui, ruoi, muoi, chuot, lo, o nhiem lui ya tienc on ya lam tanc ty le ncuoi li mac cac lenh ye da, tieu hoa ya ho hap. Chat thai nguy hai Cuc h thang iu Iv chut thuI cang nghI nguv huI can chuu Juv Ju. \iec thieu cac co so xu ly tap trunc ya cac co che khuyen khich de thuc day thuc hien cac lien phap tieu huy an toan T6h YE0 Untitled-1 4/19/01, 1:16 PM 9 IO CHAT THAI RAN se dan den tnh tranc la cac co so conc nchiep hien yan tiep tuc thuc hien cac phuonc phap xu ly ya tieu huy khonc an toan nhu la tieu huy chunc yoi cac loai chat thai do thi khac, luu ciu ncay tai co so, lan cho cac co so tai che hoac tham chi la do lo mot cach tuy tien. mot so co so conc nchiep ouy mo lon ya cac khu conc nchiep, hien da co mot so noi lat dau ap dunc cac phuonc thuc cunc dunc chunc he thonc xu ly, tieu huy chat thai nhu cac loai lo dot don cian, cac loai lo hoi conc nchiep hoac la cac co so xu ly chat thai chuyen dunc o can co so mnh. ^ung Iuc iu Iv chut thuI v t nguv huI Jung Juoc tung cuong nhung II hun ch Ja +un hunh khang Jung kv thuut. Hien tai, tonc muc dau tu cho yiec tranc li cac lo dot yoi conc suat tonc conc da du de dam lao thuc hien thieu huy khoanc 5O tonc luonc chat thai y te ncuy hai. 1uy nhien, do thieu kinh phi de yan hanh ya lao duonc cac lo dot nay nen dan toi tnh tranc khonc yan hanh cac lo dot theo dunc ouy trnh ky thuat, do yay ma lam tanc kha nanc phat thai cac loai khi dioxin ya furan doc hai hoac thuc hien tieu huy chat thai y te ncuy hai cionc nhu chat thai do thi. Can phai xay dunc ya ap dunc cach tiep can co tinh can ket ya nhat ouan doi yoi hoat donc ouan ly chat thai ran y te. Cuc hau chut nang nghI tan Iuu Jung Juoc iu Iv. Can mot nua luonc chat thai la cac hoa chat dunc tronc nonc nchiep ton luu o cac kho chua da duoc xu ly tronc nam ZOOZ lanc cach thieu dot hoac la lanc cac ky thuat hoa hoc. 1uy nhien chi phi xu ly con cao ya cac lien phap xu ly nay cunc chua thuc su thoa danc do yan con tao ra cac loai lun, tro, khi thai co nhieu kha nanc cay ra cac rui ro ye moi truonc nhu cac kim loai nanc, cac chat dioxin ya furan. Tai su dung va tai che chat thai. JuI ch chut thuI Iu huong thuc iu Iv khu ha IIn o JIt ^un. Cac ho cia dnh thuonc co thoi ouen chon cac loai chat thai co kha nanc tai che duoc nhu kim loai ya ciay de lan cho nhunc ncuoi thu mua donc nat hoac la lan thanc cho cac co so thu mua tronc yunc. Cac loai chat thai co kha nanc tai su dunc ya tai che con duoc nhunc ncuoi lam nche thu nhat rac phan loai ya sau do dem lan cho cac co so tai che. 1hi truonc tai che o \iet 'am kha soi donc ma phan lon la do khu yuc phi chinh thuc kiem soat. \i du o Ha 'oi thi truonc nay cho phep thuc hien tai che yoi khoanc ZZ luonc chat thai phat sinh. 1ronc lInh yuc conc nchiep, mot so ncanh conc nchiep co kha nanc thuc hien tai che duoc doi yoi oO luonc chat thai cua ncanh. 'hunc ncuoi tho thu conc my nche ya conc nhan lam yiec tronc cac lanc nche da rat thanh conc tronc yiec tai che ya tai su dunc tren 9O chat thai ran co kha nanc tai che duoc cua co so mnh. Hanc nam, se co kha nanc tiet kiem duoc mot khoan kinh phi rat lon do khonc phai chi phi cho hoat donc tieu huy luonc chat thai tai che duoc nay. \i du nhu moi nam se tiet kiem duoc khoanc 5+ ty donc neu nhu moi co so conc nchiep thuoc o ncanh conc nchiep chu chot tien hanh tai che duoc khoanc 5O tonc luonc chat thai co kha nanc tai che duoc cua co so mnh, ya tiet kiem duoc ZOO ty donc neu nhu ciam thieu duoc IO luonc phat sinh chat thai sinh hoat. JhI truong cuc chut thuI tuI ch Juoc rut ca tIn nung no rang. \iet 'am, khoanc JZ tonc luonc chat thai sinh hoat do thi |tuonc duonc yoi Z,I trieu tannam) hien danc duoc dem tieu huy o cac dia diem tieu huy chat thai tai cac khu do thi, la cac chat thai co kha nanc tai che duoc nhu ciay, nhua, kim loai ya thuy tinh. 'eu tien hanh tai che yoi luonc chat thai nay th se co kha nanc ciam mot cach danc ke chi phi tieu huy chat thai ya tao co hoi ciup khu yuc phi chinh thuc ya rat nhieu ncuoi ncheo co them ncuon thu tu yiec lan cac yat lieu tai che. Chi rienc o 1hanh T6h YE0 Untitled-1 4/19/01, 1:16 PM 10