คู่มือสมุนไพร (โครงการสมุนไพรในวัด)

§Ÿà¡◊Õ ¡ÿπ‰æ√
‚§√ß°“√ «π ¡ÿπ‰æ√„π«—¥
”π—°ß“πæÿ∑∏¡≥±≈
”π—°ß“πæ√–æÿ∑∏»“ π“·Ààß™“μ‘
§”π”
¬“√—°…“‚√§‡ªìπ ‘ßË ®”‡ªìπÕ¬à“ßÀπ÷ßË ¢Õßª√–™“™π∑—«Ë ‰ª ´÷ßË „πÕ¥’μπ—πÈ °“√·æ∑¬å·ºπ‰∑¬
¡’∫∑∫“∑ ”§—≠„π°“√√—°…“‚√§‚¥¬°“√„™â ¡ÿπ‰æ√´÷ßË À“‰¥â„π∑âÕß∂‘πË ¡ÿπ‰æ√¬—ß‡ªìπ “√μâπ°”‡π‘¥
¢Õß¬“·ºπªí®®ÿ∫—π ·≈–¬—ß„™â√—°…“‚√§∫“ß™π‘¥‰¥âÀ“¬¥’°«à“¬“·ºπªí®®ÿ∫—π ª√–‡∑»‰∑¬
‡√“¡’§«“¡Õÿ¥¡ ¡∫Ÿ√≥å¥â“π§«“¡À≈“°À≈“¬∑“ß™’«¿“æ ·≈–¿Ÿ¡‘ªí≠≠“„π°“√„™â ¡ÿπ‰æ√
´÷Ëß ¡ÿπ‰æ√∫“ß™π‘¥ “¡“√∂π”¡“„™â·∑π¬“·ºπªí®®ÿ∫—π‰¥â‡ªìπÕ¬à“ß¥’ ∑”„Àâª√–À¬—¥‡ß‘π
§à“√—°…“æ¬“∫“≈ ´÷Ëß‡ªìπ·π«∑“ßªØ‘∫—μ‘·∫∫‡»√…∞°‘®æÕ‡æ’¬ßμ“¡æ√–√“™¥”√— ¢Õßæ√–∫“∑
¡‡¥Á®æ√–‡®â“Õ¬ŸÀà «—
”π—°ß“πæ√–æÿ∑∏»“ π“·Ààß™“μ‘ ‰¥â‡≈Áß‡ÀÁπ§«“¡ ”§—≠Õ—ππ’È ®÷ß àß‡ √‘¡„Àâ¡°’ “√ª≈Ÿ°
æ◊™ ¡ÿπ‰æ√„π«—¥ æ√âÕ¡∑—ßÈ ‰¥â®¥— æ‘¡æå§¡Ÿà Õ◊ ¡ÿπ‰æ√ ”À√—∫·π–π”°“√π” ¡ÿπ‰æ√¡“∑”¬“√—°…“‚√§
Õ¬à“ßßà“¬ ´÷ßË À“°‡®Á∫ªÉ«¬‡ªìπ‚√§∑’‰Ë ¡à√πÿ ·√ß “¡“√∂„™â ¡ÿπ‰æ√¡“‡¬’¬«¬“√—°…“„ÀâÀ“¬¢“¥‰¥â ·≈–
ª≈Õ¥¿—¬‚¥¬∑’‰Ë ¡àμÕâ ß‡ ’¬‡«≈“ ·≈–‡ ’¬§à“„™â®“à ¬∑’®Ë –μâÕß‰ª√—°…“∑’‚Ë √ßæ¬“∫“≈
§Ÿ¡à Õ◊ ¡ÿπ‰æ√„π«—¥‡≈à¡π’È ‰¥â√«∫√«¡§«“¡√Ÿ·â ≈–¢âÕ¡Ÿ≈μà“ßÊ ‡°’¬Ë «°—∫°“√¥Ÿ·≈ ÿ¢¿“æ ∑—«Ë ‰ª
∑—ßÈ °“√ “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π °“√ªÑÕß°—π·≈–°“√√—°…“‚√§μà“ßÊ ¥â«¬ æ◊™ ¡ÿπ‰æ√ À«—ß«à“Àπ—ß ◊Õ‡≈à¡π’È
®–Õ”π«¬ª√–‚¬™πå·°àº Ÿâ π„®‰¥â‡ªìπÕ¬à“ß¥’
(π“ß®ÿÃ“√—μπå ∫ÿ≥¬“°√)
ºŸÕâ ”π«¬°“√ ”π—°ß“πæ√–æÿ∑∏»“ π“·Ààß™“μ‘
“√∫—≠
Àπâ“
§”π”
§«“¡‡ªìπ¡“¢Õß°“√ “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π................................................................................................................................ Ò
°“√ª∞¡æ¬“∫“≈‡∫◊ÕÈ ßμâπ.................................................................................................................................................................... ˆ
¢âÕ§«√√Ÿ∑â «—Ë ‰ª................................................................................................................................................................................................. Ò˜
¡ÿπ‰æ√æ◊πÈ ∫â“π........................................................................................................................................................................................... ÚÒ
°√–™“¬................................................................................................................................................................................................... ÚÚ
°√–¥Õ¡................................................................................................................................................................................................. ÚÙ
°√–∑◊∫¬Õ∫.......................................................................................................................................................................................... Úˆ
°√–‡∑’¬¡................................................................................................................................................................................................ Ú¯
°√–‡∫“.................................................................................................................................................................................................... Û
°√–«“π................................................................................................................................................................................................... ÛÚ
°≈â«¬......................................................................................................................................................................................................... ÛÙ
°–∑◊Õ......................................................................................................................................................................................................... Ûˆ
°–‡æ√“.................................................................................................................................................................................................... Û¯
°“πæ≈Ÿ..................................................................................................................................................................................................... Ù
°ÿ¬ã ™à“¬...................................................................................................................................................................................................... ÙÚ
·°â«............................................................................................................................................................................................................. ÙÙ
¢¡‘πÈ ™—π.................................................................................................................................................................................................... Ùˆ
¢¡‘πÈ ÕâÕ¬................................................................................................................................................................................................. Ù¯
¢≈Ÿ.à ............................................................................................................................................................................................................... ı
¢àÕ¬............................................................................................................................................................................................................. ıÚ
¢à“................................................................................................................................................................................................................. ıÙ
¢‘ß................................................................................................................................................................................................................. ıˆ
¢’‡È À≈Á°....................................................................................................................................................................................................... ı¯
§Ÿπ................................................................................................................................................................................................................ ˆ
·§∫â“π..................................................................................................................................................................................................... ˆÚ
‚§°°√– ÿπ............................................................................................................................................................................................ ˆÙ
Àπâ“
®—π∑πå‡∑».............................................................................................................................................................................................. ˆˆ
™‘ß™â“™“≈’............................................................................................................................................................................................... ˆ¯
™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»............................................................................................................................................................................................ ˜
™ÿ¡‡ÀÁ¥‰∑¬............................................................................................................................................................................................ ˜Ú
¥’ª≈’............................................................................................................................................................................................................ ˜Ù
μ–‰§√â....................................................................................................................................................................................................... ˜ˆ
μ”≈÷ß.......................................................................................................................................................................................................... ˜¯
∑Õßæ—π™—ßË .............................................................................................................................................................................................. ¯
∑—∫∑‘¡........................................................................................................................................................................................................ ¯Ú
πâÕ¬Àπà“................................................................................................................................................................................................. ¯Ù
πÈ”π¡√“™ ’À.å ...................................................................................................................................................................................... ¯ˆ
∫«∫¢¡..................................................................................................................................................................................................... ¯¯
∫Õ√–‡æÁ¥................................................................................................................................................................................................ ˘
ª√–§”¥’§«“¬..................................................................................................................................................................................... ˘Ú
‡ª√“–ÀÕ¡............................................................................................................................................................................................. ˘Ù
ª≈“‰À≈‡º◊Õ°...................................................................................................................................................................................... ˘ˆ
º—°§√“¥À—«·À«π............................................................................................................................................................................ ˘¯
º—°™’............................................................................................................................................................................................................. Ò
Ω√—ßË .............................................................................................................................................................................................................. ÒÚ
æ≠“¬Õ.................................................................................................................................................................................................... ÒÙ
æ√‘°‰∑¬................................................................................................................................................................................................... Òˆ
æ≈Ÿ................................................................................................................................................................................................................ Ò¯
æÿß∑–≈“¬............................................................................................................................................................................................... ÒÒ
‡æ°“........................................................................................................................................................................................................... ÒÒÚ
‡æ™√ —ß¶“μ......................................................................................................................................................................................... ÒÒÙ
øí°∑Õß..................................................................................................................................................................................................... ÒÒˆ
øÑ“∑–≈“¬‚®√...................................................................................................................................................................................... ÒÒ¯
¡–°“.......................................................................................................................................................................................................... ÒÚ
¡–‡°≈◊Õ.................................................................................................................................................................................................... ÒÚÚ
¡–¢“¡...................................................................................................................................................................................................... ÒÚÙ
Àπâ“
¡–¢“¡·¢°........................................................................................................................................................................................... ÒÚˆ
¡–¢“¡ªÑÕ¡........................................................................................................................................................................................... ÒÚ¯
¡–μŸ¡......................................................................................................................................................................................................... ÒÛ
¡–π“«...................................................................................................................................................................................................... ÒÛÚ
¡–≈–°Õ.................................................................................................................................................................................................. ÒÛÙ
¡–À“¥...................................................................................................................................................................................................... ÒÛˆ
¡–·«âßμâπ.............................................................................................................................................................................................. ÒÛ¯
¡–·«âß‡§√◊Õ.......................................................................................................................................................................................... ÒÙ
¡–‡¥◊ÕË ™ÿ¡æ√........................................................................................................................................................................................ ÒÙÚ
¡—ß§ÿ¥......................................................................................................................................................................................................... ÒÙÙ
·¡ß≈—°...................................................................................................................................................................................................... ÒÙˆ
‚¡°À≈«ß................................................................................................................................................................................................ ÒÙ¯
¬Õ................................................................................................................................................................................................................. Òı
¬à“π“ß....................................................................................................................................................................................................... ÒıÚ
√“™¥—¥....................................................................................................................................................................................................... ÒıÙ
‡√à«............................................................................................................................................................................................................... Òıˆ
≈Ÿ°„μâ„∫.................................................................................................................................................................................................... Òı¯
‡≈Á∫¡◊Õπ“ß............................................................................................................................................................................................. Òˆ
«à“πÀ“ß®√–‡¢â.................................................................................................................................................................................... ÒˆÚ
â¡ªÉÕ¬..................................................................................................................................................................................................... ÒˆÙ
â¡‚Õ.......................................................................................................................................................................................................... Òˆˆ
¡Õ‰∑¬................................................................................................................................................................................................... Òˆ¯
—∫ª–√¥.................................................................................................................................................................................................. Ò˜
–·°......................................................................................................................................................................................................... Ò˜Ú
”¡–ß“................................................................................................................................................................................................... Ò˜Ù
’‡ ’¬¥‡Àπ◊Õ......................................................................................................................................................................................... Ò˜ˆ
‡ ≈¥æ—ßæÕπ........................................................................................................................................................................................ Ò˜¯
· ¡ “√.................................................................................................................................................................................................. Ò¯
À¡“°.......................................................................................................................................................................................................... Ò¯Ú
À¡“°¥‘∫πÈ”§â“ß................................................................................................................................................................................. Ò¯Ù
Àπâ“
À≠â“§“..................................................................................................................................................................................................... Ò¯ˆ
À≠â“™—π°“¥......................................................................................................................................................................................... Ò¯¯
À≠â“πÈ”¥—∫‰ø...................................................................................................................................................................................... Ò˘
À≠â“√°™â“ß........................................................................................................................................................................................... Ò˘Ú
À≠â“Àπ«¥·¡«.................................................................................................................................................................................. Ò˘Ù
À≠â“‰™...................................................................................................................................................................................................... Ò˘ˆ
ÀπÕπμ“¬À¬“°................................................................................................................................................................................ Ò˘¯
ÀÕ¡............................................................................................................................................................................................................. Ú
À“¥Àπÿπ................................................................................................................................................................................................. ÚÚ
‡Àß◊Õ°ª≈“À¡Õ.................................................................................................................................................................................. ÚÙ
·Àâ«À¡Ÿ..................................................................................................................................................................................................... Úˆ
ÕâÕ¬·¥ß................................................................................................................................................................................................... Ú¯
¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π·ºπ‚∫√“≥.................................................................................................................................................... ÚÒ
¡ÿπ‰æ√πà“„™â.................................................................................................................................................................................................. ÚÛ
°“√∑”¬“ ¡ÿπ‰æ√........................................................................................................................................................................................ ÚıÒ
‡Õ° “√ª√–°Õ∫............................................................................................................................................................................................ Úˆˆ
¿“§ºπ«° : °“√·∫àßª√–‡¿∑ ¡ÿπ‰æ√μ“¡ √√æ§ÿ≥.................................................................................................. Úˆ˘
¥√√™π’™Õ◊Ë «‘∑¬“»“ μ√å........................................................................................................................................................................... Ú˜Ù
§«“¡‡ªìπ¡“
¢Õß°“√ “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π
“∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π‡°‘¥¢÷πÈ „π —ß§¡‰∑¬¡“π“π·≈â« ‡π◊ÕË ß®“°Õÿªπ‘ ¬— „®§Õ§π‰∑¬¡’§«“¡
‚Õ∫ÕâÕ¡Õ“√’ ‡¡μμ“ ß “√™Õ∫™à«¬‡À≈◊Õ´÷ßË °—π·≈–°—πÕ¬Ÿ·à ≈â« „§√‰¡à ∫“¬ ‡®Á∫ªÉ«¬ °Á®–‰ªμ“¡
§π∑’¡Ë §’ «“¡√Ÿæâ Õ®–æ÷ßË ‰¥â ‡™àπ æ√– À¡Õμ”·¬ À¡Õ·ºπ‚∫√“≥ ¡“™à«¬‡À≈◊Õªí¥‡ªÉ“§«“¡∑ÿ°¢å
„Àâ´ß÷Ë ‡À≈à“π’È °Á§Õ◊ °“√¥”‡π‘π°“√¢Õßß“π “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“ππ—πË ‡Õß
ªï æ.». ÚıÚ ‡ªìπ°“√‡√‘Ë¡μâπ·π«§‘¥ °“√¡’ ÿ¢¿“æ¥’‡ªìπ ‘∑∏‘¡πÿ…¬™π¢—Èπæ◊Èπ∞“π
‚¥¬Õß§å°“√Õπ“¡—¬‚≈° (WHO world health Organization) ‰¥â«‡‘ §√“–Àå¥ Ÿ ¢ÿ ¿“æ¢Õßª√–™“°√
‚≈°æ∫«à“ ‚≈°∑“ßÕ—ø√‘°“°—∫´’°‚≈°¥â“πμ–«—πμ° ¡’§«“¡‡ªìπÕ¬Ÿ·à ≈– ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬Àà“ß‰°≈°—π¡“°
§π‡√“‡≈◊Õ°‡°‘¥‰¡à‰¥â ·μà§«√®–¡’ ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬∑’Ë¥’‰¥â ·¡â·μàª√–‡∑»‰∑¬‡√“ ‡¡◊ËÕ‡ª√’¬∫‡∑’¬∫
ª√–™“™π„π°√ÿß‡∑æœ À√◊Õ„π‡¢μ‡¡◊Õß °—∫ª√–™“™π„π™π∫∑ °Á¬—ß¡’§«“¡·μ°μà“ß°—πÕ¬Ÿà¡“°
®÷ß‡°‘¥·π«§‘¥«à“ ∑”Õ¬à“ß‰√®÷ß®–„Àâª√–™“™π¡’ ÿ¢¿“æ¥’ „°≈â‡§’¬ß°—π¡“°∑’Ë ÿ¥ ‚¥¬®—¥ª√–™ÿ¡
‡æ◊ÕË À“·π«∑“ß·≈–°≈«‘∏’ „Àâ‡°‘¥ ÿ¢¿“æ¥’¢π÷È ∂â«πÀπâ“ ¿“¬„π Ú ªï ¢â“ßÀπâ“ ¢âÕμ°≈ß∑’‰Ë ¥â §◊Õ
°“√„™â°≈«‘∏∑’ “ß “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π (Primary Health care) °√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢‰¥âπ”·π«§‘¥
¡“¥”‡π‘π°“√‚¥¬°”Àπ¥‰«â„π·ºπæ—≤π“°“√ “∏“√≥ ÿ¢μ“¡·ºπæ—≤π“‡»√…∞°‘®·≈– —ß§¡·Ààß™“μ‘
©∫—∫∑’Ë Ù æ.». ÚıÚ-ÚıÚÙ ·≈–°√ÿß‡∑æ¡À“π§√ ´÷ßË ¡’Àπâ“∑’„Ë π°“√¥Ÿ·≈ ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬¢Õßª√–™“™π
„π‡¢μæ◊Èπ∑’Ë°√ÿß‡∑æ¡À“π§√ °Á‰¥âπ”·π«§‘¥π’È¡“„™â‚¥¬∫√√®ÿ‚§√ß°“√ “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π ‰«â„π
·ºπæ—≤π“ “∏“√≥ ÿ¢ ©∫—∫∑’Ë Ú æ.». ÚıÚı-ÚıÚ˘ ´÷ßË ∑—ßÈ °√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢ ·≈–°√ÿß‡∑æ-
¡À“π§√°Á‰¥â„™â«∏‘ °’ “√ “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π ¡“‡ªìπ√Ÿª·∫∫·≈–«‘∏°’ “√æ—≤π“ ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬ª√–™“™π
®π∂÷ßªí®®ÿ∫π—
∑”Õ¬à“ß‰√®÷ß®–„Àâª√–™“™π¡’ ¢ÿ ¿“æÕπ“¡—¬¥’ Õ¬à“ßπâÕ¬„π√–¥—∫æ◊πÈ ∞“π∑’ Ë ∑‘ ∏‘¡πÿ…¬™π
§«√®–‰¥â√—∫ °“√®–‡Õ“ª√–™“™π∑—ÈßÀ¡¥¡“Õ∫√¡„Àâ§«“¡√Ÿâ‡√◊ËÕß ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬ §ß‡ªìπ‰ª‰¡à‰¥â
®÷ß§—¥‡≈◊Õ°‡Õ“μ—«·∑π¢Õßª√–™“™π„πÀ¡Ÿ∫à “â π®“°™π∫∑ ·≈–„π™ÿ¡™π®“°‡¢μ„π‡¡◊Õß ¡“√—∫°“√Õ∫√¡
„Àâ§«“¡√Ÿâ ·≈–π”§«“¡√Ÿπâ π—È ‰ª¥Ÿ·≈™à«¬‡À≈◊Õ ·≈–·π–π”·°àª√–™“™π„πæ◊πÈ ∑’¢Ë Õßμπ‡Õß ª√–™“™π
∑’‰Ë ¥â√∫— °“√Õ∫√¡‡À≈à“π’®È ß÷ ‡√’¬°«à“ çÕ“ “ ¡—§√ “∏“√≥ ÿ¢é À√◊Õ Õ ¡. À¡“¬∂÷ß Õ“ “ ¡—§√
“∏“√≥ ÿ¢ª√–®”À¡Ÿ∫à “â π ´÷ßË ¡’°√–®“¬Õ¬Ÿ∑à «—Ë ‰ª„πª√–‡∑»
Õ“ “ ¡—§√ “∏“√≥ ÿ¢‡À≈à“π’È πÕ°®“°®–¡“®“°ª√–™“™π∑—«Ë ‰ª·≈â« „π∫“ßæ◊πÈ ∑’¬Ë ß— ¡’
çæ√– ß¶åé ‡¢â“¡“√—∫°“√Õ∫√¡‡ªìπÕ“ “ ¡—§√ “∏“√≥ ÿ¢ ·≈–∑à“π¬—ß‰¥âπ”§«“¡√Ÿâ‰ª„Àâ∫√‘°“√
™à«¬‡À≈◊Õ·π–π”·°àæ√– ß¶å„π«—¥ μ≈Õ¥®πª√–™“™π∑’ËÕ¬Ÿà∫√‘‡«≥„°≈â‡§’¬ß ·≈–≠“μ‘‚¬¡∑’Ë¡“
∑”∫ÿ≠∑’«Ë ¥— Õ’°¥â«¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 1
§«“¡À¡“¬¢Õß°“√ “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π
°“√ “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π §◊Õ°“√∫√‘°“√∑“ß¥â“π ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬‡∫◊ÕÈ ßμâπ∑’®Ë ”‡ªìπ‡æ◊ÕË ª√–™“™π
¬÷¥À≈—°§«“¡√à«¡¡◊Õ √à«¡„® ·≈–°“√¡’ «à π√à«¡¢Õßª√–™“™π„π™ÿ¡™π ´÷ßË „™â«∏‘ °’ “√ßà“¬Ê ‚¥¬¡’‡®â“Àπâ“∑’Ë
·≈–Àπà«¬ß“π¢Õß√—∞„Àâ°“√ π—∫ πÿπ™à«¬‡À≈◊Õ∫√‘°“√¥â“π ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬ À√◊Õ∫√‘°“√ “∏“√≥ ÿ¢
‡∫◊ÕÈ ßμâπ∑’®Ë ”‡ªìπ ´÷ßË æ√– ß¶å ·≈–ª√–™“™π “¡“√∂¥”‡π‘π°“√‰¥âμ“¡∑’°Ë √–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢°”Àπ¥‰«â
¡’ ÒÙ ª√–°“√ §◊Õ
Ò. °“√„Àâ§«“¡√Ÿ¥â “â π ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬
Ú. °“√ àß‡ √‘¡‚¿™π“°“√
Û. °“√Õπ“¡—¬ ·¡à·≈–‡¥Á° ·≈–°“√«“ß·ºπ§√Õ∫§√—«
Ù. °“√ √â“ß‡ √‘¡¿Ÿ¡§‘ ¡ÿâ °—π‚√§
ı. °“√§«∫§ÿ¡·≈–ªÑÕß°—π‚√§μ‘¥μàÕ
ˆ. °“√√—°…“æ¬“∫“≈‡∫◊ÕÈ ßμâπ
˜. °“√®—¥À“¬“∑’®Ë ”‡ªìπ‰«â„™â„π™ÿ¡™π
¯. °“√®—¥À“πÈ” –Õ“¥·≈–°“√ ÿ¢“¿‘∫“≈ ‘ßË ·«¥≈âÕ¡
˘. °“√ªÑÕß°—π·≈–∫”∫—¥¬“‡ æμ‘¥·≈– ÿ¢¿“æ®‘μ
Ò. °“√∑—πμ “∏“√≥ ÿ¢
ÒÒ. °“√ªÑÕß°—π·≈–§«∫§ÿ¡‚√§‡Õ¥ å
ÒÚ. °“√ªÑÕß°—π·≈–§«∫§ÿ¡Õÿ∫μ— ‡‘ Àμÿ Õÿ∫μ— ¿‘ ¬— ·≈–‚√§‰¡àμ¥‘ μàÕ
ÒÛ. °“√ªÑÕß°—π·≈–·°â‰¢¡≈¿“«– ‘ßË ·«¥≈âÕ¡∑’‡Ë ªìπæ‘…‡ªìπ¿—¬
ÒÙ. °“√§ÿ¡â §√ÕßºŸ∫â √‘‚¿§ (Õ“À“√·≈–¬“)
ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬°—∫æ√– ß¶å
π—∫·μàÕ¥’μ ¡—¬ ÿ‚¢∑—¬ ®π∂÷ßªí®®ÿ∫π— æ√– ß¶å°∫— ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬‡ªìπ¢Õß§Ÿ°à π— ‡π◊ÕË ß®“°
«—¥‡ªìπ∑’√Ë «¡¢Õßª√–™“™π„π°“√®—¥°‘®°√√¡∑“ßª√–‡æ≥’ ·≈–«—≤π∏√√¡ ‡ªìπ∑’√Ë «¡¢Õß°“√»÷°…“
μ≈Õ¥®π‡ªìπ ∂“π∫”∫—¥‚√§ ¥—ßπ—Èπæ√–®÷ß‡ªìπ∑—ÈßºŸâ Õπ»“ π“‡ªìπ§√Ÿ·≈–À¡Õ æ√–¡’∫∑∫“∑
„π°“√¥Ÿ·≈ ÿ¢¿“æ¢Õß™“«∫â“π‚¥¬Õ“»—¬§«“¡√Ÿâ §«“¡™”π“≠®“°ª√– ∫°“√≥å ·≈–μ”√“‰∑¬∑’ Ë ß—Ë ¡
◊∫∑Õ¥°—π¡“‚¥¬„™â ¡ÿπ‰æ√‡ªìπÀ≈—°„π°“√√—°…“ ∂÷ß·¡â«“à ªí®®ÿ∫π— æ√–∑’‡Ë ªìπÀ¡Õ®– Ÿ≠À“¬‰ª À√◊Õ
¡’‡À≈◊ÕÕ¬Ÿà∫â“ß‡æ’¬ß‡≈Á°πâÕ¬ ·μà°Á¬—ß‡ªìπ∑’Ëæ÷Ëß¢Õß™“«∫â“π∑’ËÀà“ß‰°≈§«“¡‡®√‘≠‰¥â ‡æ√“–·æ∑¬å
¡—¬„À¡à¬ß— ‡¢â“‰ª‰¡à∂ß÷ ∑ÿ°æ◊πÈ ∑’·Ë ≈–∫ÿ§≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å¬ß— ¡’‰¡à‡æ’¬ßæÕ ¥—ßπ—πÈ °√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢
®÷ß π—∫ πÿπ„Àâ¡°’ “√øóπô øŸ°“√·æ∑¬å·ºπ‰∑¬ °“√√—°…“·∫∫æ◊πÈ ∫â“π·æ∑¬å∑“ß‡≈◊Õ° ·≈–°“√ª≈Ÿ°
¡ÿπ‰æ√
2 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°≈«‘∏’¢Õß°“√ “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π ‚¥¬‡πâπ„Àâª√–™“™π¡’ à«π√à«¡„π°“√¥Ÿ·≈ ÿ¢¿“æ
¢Õßμπ‡Õß §√Õ∫§√—«·≈–™ÿ¡™π ‚¥¬√—∞·≈–‡Õ°™π™à«¬ π—∫ πÿπ §«“¡√Ÿâ «— ¥ÿ §√ÿ¿≥ — ±å∑®’Ë ”‡ªìπ
„π°“√¥Ÿ·≈ ÿ¢¿“æ‡∫◊ÕÈ ßμâπ ®÷ß‡ªìπ«‘∏°’ “√·°âª≠
í À“°“√¢“¥∫ÿ§≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å ·≈–‡ªìπ°“√ π—∫ πÿπ
„Àâæ√– ß¶å‡¢â“¡“¡’∫∑∫“∑„π°“√¥Ÿ·≈·≈–√—°…“æ¬“∫“≈™“«∫â“π‰¥â ´÷Ëß‡ªìπ°“√™à«¬øóôπøŸ∫∑∫“∑
‡¥‘¡∑’‡Ë §¬¡’¡“„πÕ¥’μ «—¥°—∫™ÿ¡™π¡’§«“¡ —¡æ—π∏å°π— Õ¬à“ß„°≈â™¥‘ ≈÷°´÷ßÈ ¡“π“π æ√– ß¶å‡ªìπºŸ´â ß÷Ë
ª√–™“™π„Àâ§«“¡‡§“√æπ—∫∂◊Õ·≈–‡ªìπ∑’æË ß÷Ë ∑“ß®‘μ„®Õ¬Ÿ·à ≈â« À“°∑à“π‰¥âæ≤ — π“§«“¡√Ÿ„â π°“√¥Ÿ·≈
ÿ¢¿“æÕπ“¡—¬ “¡“√∂·π–π” —Ëß Õπ ·≈–™à«¬‡À≈◊Õª√–™“™π¬“¡‡®Á∫ªÉ«¬‰¥â °Á¬‘Ëß‡æ‘Ë¡
°“√¬Õ¡√—∫π—∫∂◊Õ ·≈–‡ªìπ∑’Ëæ÷Ëß∑“ß°“¬‰¥âÕ’°∑“ßÀπ÷Ëß ‡æ√“–„π∑“ß°“√·æ∑¬å·≈– “∏“√≥ ÿ¢
¬Õ¡√—∫«à“§π‡√“®–¡’™’«‘μ∑’Ë ¡∫Ÿ√≥å‰¥â °ÁμàÕ‡¡◊ËÕ§πÊ π—Èπ μâÕß¡’ ÿ¢¿“æ√à“ß°“¬·≈– ÿ¢¿“æ®‘μ¥’
(Good physical and mental Health) ®–‡ÀÁπ‰¥â«“à ªí®®ÿ∫π— «—¥¡‘„™à‡ªìπ‡æ’¬ß®ÿ¥‡™◊ÕË ¡‚¬ß°“√æ—≤π“®‘μ„®
¢Õßª√–™“™π¥â«¬°“√∑”∫ÿ≠μ“¡ª√–‡æ≥’·≈–øíß∏√√¡‡∑à“π—Èπ ·μà¬—ß‡ªìπ ∂“π∑’ËªØ‘∫—μ‘∏√√¡
»Ÿπ¬å¥·Ÿ ≈‡¥Á°‡≈Á° »Ÿπ¬åæ≤
— π“°“√·æ∑¬å·ºπ‰∑¬ »Ÿπ¬å ¢ÿ ¿“æ™ÿ¡™π ™¡√¡ºŸ â ßŸ Õ“¬ÿ ´÷ßË ‘ßË ‡À≈à“π’È
≈â«π‡ªìπ°“√æ—≤π“«—¥„Àâ‡ªìπ«—¥ àß‡ √‘¡ ÿ¢¿“æ μ“¡π‚¬∫“¬¢Õß√—∞Õ’°¥â«¬
∫∑∫“∑¢Õßæ√–°—∫ß“π “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π æ√– ß¶å “¡“√∂¥”‡π‘πß“π “∏“√≥ ÿ¢
¡Ÿ≈∞“π¿“¬„π«—¥‰¥â¥—ßπ’È
Ò. °“√„Àâ ¢ÿ »÷°…“
■ „Àâ§«“¡√Ÿ· â π–π”‡√◊ÕË ß‚√§¿—¬‰¢â‡®Á∫μà“ßÊ ·°àª√–™“™π∑—ßÈ ‡ªìπ°≈ÿ¡à ·≈–√“¬∫ÿ§§≈
■ ®—¥∑” ◊Õ Ë ®—¥π‘∑√√»°“√ ª√–°“»‡ ’¬ßμ“¡ “¬ μ‘¥‚ª ‡μÕ√å
Ú. °“√‚¿™π“°“√
■ „Àâ§«“¡√Ÿ·â π–π”‡√◊ÕË ßÕ“À“√
■ ™—ß
Ë πÈ”Àπ—°·≈–‡ª√’¬∫‡∑’¬∫‡°≥±å¡“μ√∞“π
Û. °“√Õπ“¡—¬·¡à·≈–‡¥Á° °“√«“ß·ºπ§√Õ∫§√—«
■ ·π–π”À≠‘ß¡’§√√¿å Ω“°§√√¿åμ“¡°”Àπ¥
■ ·π–π”°“√«“ß·ºπ§√Õ∫§√—«
Ù. °“√ √â“ß‡ √‘¡¿Ÿ¡§‘ ¡ÿâ °—π‚√§

■ ·π–π”„Àâ¡“√¥“π”∫ÿμ√‰ª©’¥«—§´’πμ“¡°”Àπ¥
■ ·π–π”°“√‰¥â√∫ — «—§´’πμ“¡Õ“¬ÿ ™π‘¥μà“ßÊ ·≈–‚√§∑’ Ë “¡“√∂ªÑÕß°—π‰¥â
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 3
ı. °“√§«∫§ÿ¡·≈–ªÑÕß°—π‚√§μ‘¥μàÕ
■ ·π–π”°“√ªÑÕß°—π‚√§μ‘¥μàÕ∑’æ Ë ∫∫àÕ¬
■ ·π–π”‡®â“¢Õß ÿπ¢— „Àâπ”‰ª©’¥«—§´’π
■ §«∫§ÿ¡·≈–°”®—¥ ÿπ¢ — ‡∂◊ÕË π
ˆ. °“√√—°…“æ¬“∫“≈‡∫◊ÕÈ ßμâπ
■ ª∞¡æ¬“∫“≈ ∑”·º≈ «—¥‰¢â «—¥§«“¡¥—π‚≈À‘μ
■ „Àâ¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π ¡ÿπ‰æ√
■ ·π–π”·≈– àßμàÕºŸª â «É ¬‰ª ‚√ßæ¬“∫“≈·≈– ∂“π∫√‘°“√ “∏“√≥ ÿ¢

˜. ®—¥À“¬“ ‡§√◊ÕË ß¡◊Õ ‡§√◊ÕË ß„™â∑®’Ë ”‡ªìπ
■ ®—¥À“μŸ¬
â “∑’®Ë ”‡ªìπ‰«â„™â„π«—¥∑—ßÈ ¬“·ºπªí®®ÿ∫π— ·≈– ¡ÿπ‰æ√
■ ¡’ª√Õ∑ ‡§√◊Õ Ë ß«—¥§«“¡¥—π‚≈À‘μ ‡§√◊ÕË ß™—ßË πÈ”Àπ—°·≈–«—¥ à«π Ÿß
■ ™ÿ¥∑”·º≈ ºâ“æ—π·º≈ ‡ΩóÕ°
■ ®—¥∑” «π ¡ÿπ‰æ√„π«—¥
¯. °“√®—¥À“πÈ” –Õ“¥·≈– ÿ¢“¿‘∫“≈ ‘ßË ·«¥≈âÕ¡
■ ¥Ÿ·≈§«“¡ –Õ“¥ §«“¡‡ªìπ√–‡∫’¬∫¿“¬„π«—¥
■ °”®—¥¢¬–¡Ÿ≈ΩÕ¬ πÈ”∑‘ß È ·≈–·À≈àß‡æ“–æ—π∏ÿ¬å ßÿ ·¡≈ß«—π ÀπŸ

■ ¡’πÈ” –Õ“¥‰«â¥¡ ◊Ë ·≈–„™â„Àâ‡æ’¬ßæÕ
■ ¡’ÀÕ â ßπÈ”∑’ Ë –Õ“¥∂Ÿ° ÿ¢≈—°…≥–
■ ¡’Õ“à ß≈â“ß¡◊Õ
■ ®—¥°‘®°√√¡ √≥√ß§å∑”§«“¡ –Õ“¥«—¥·≈–™ÿ¡™π„π‚Õ°“ μà“ßÊ
˘. °“√ªÑÕß°—π ∫”∫—¥ “√‡ æμ‘¥·≈– ÿ¢¿“æ®‘μ
■ ‰¡à ∫
Ÿ ∫ÿÀ√’·Ë ≈– “√‡ æμ‘¥‡æ◊ÕË ‡ªìπμ—«Õ¬à“ß·°àª√–™“™π
■ „Àâ§”·π–π”ª√–™“™π∂÷ß‚∑…·≈–æ‘…®“° “√‡ æμ‘¥
■ ‡º¬·æ√à§«“¡√Ÿâ ·®°‡Õ° “√ ®—¥π‘∑√√»°“√ „Àâ¬“Õ¥∫ÿÀ√’Ë
■ ®—¥«—¥„Àâ‡ªìπ ∂“π∑’ª Ë ≈Õ¥¬“‡ æμ‘¥ ®—¥°‘®°√√¡∑“ß»“ π“ ª√–‡æ≥’μ“à ßÊ

■ àß‡ √‘¡„Àâ¡° ’ ®‘ °√√¡ªØ‘∫μ— ∏‘ √√¡„π«—¥
4 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
Ò. °“√∑—πμ “∏“√≥ ÿ¢
■ „Àâ§«“¡√Ÿ„
â π°“√¥Ÿ·≈ ÿ¢¿“æª“°·≈–øíπ
■ ‡º¬·æ√à§«“¡√Ÿâ ®—¥π‘∑√√»°“√ ·≈–‡Õ° “√
■ „Àâ¬“·°âª«¥·π–π” ∂“π∫√‘°“√√—°…“øíπ
ÒÒ. °“√ªÑÕß°—π·≈–§«∫§ÿ¡‚√§‡Õ¥ å
■ „Àâ§«“¡√Ÿ·â °àª√–™“™π‡√◊ÕË ß‚√§‡Õ¥ å·≈–ªÑÕß°—π
■ ·π–π”ºŸ∑ â ’Ë ß —¬‰ª√—∫°“√μ√«®·≈–√—°…“
ÒÚ. °“√ªÑÕß°—πÕÿ∫μ— ‡‘ Àμÿ Õÿ∫μ— ¿‘ ¬— ·≈–‚√§‰¡àμ¥‘ μàÕ
■ „Àâ§«“¡√Ÿ·â π–π”ªÑÕß°—π‚√§μà“ßÊ
■ „Àâ°“√ª∞¡æ¬“∫“≈‡∫◊Õ È ßμâπ‡¡◊ÕË ‡°‘¥Õÿ∫μ— ‡‘ Àμÿμ“à ßÊ
■ àßμàÕ‰ª√—∫∫√‘°“√¬—ß ∂“π∫√‘°“√ “∏“√≥ ÿ¢
ÒÛ. °“√ªÑÕß°—π·≈–·°â‰¢¡≈¿“«–·≈– ‘ßË ·«¥≈âÕ¡∑’‡Ë ªìπæ‘…‡ªìπ¿—¬

■ „Àâ§«“¡√Ÿª
â √–™“™π„Àâ‡ÀÁπ§«“¡ ”§—≠·≈–¿—¬®“°°“√∑”≈“¬ ‘ßË ·«¥≈âÕ¡
■ „Àâª√–™“™π√à«¡°—π√—°…“ ‘ßË ·«¥≈âÕ¡ πÈ” μâπ‰¡â ¢¬– Õ“°“»
ÒÙ. √≥√ß§åª≈Ÿ°μâπ‰¡â„π«—¥ ª≈Ÿ°ªÉ“ °“√§ÿ¡â §√ÕßºŸ∫â √‘‚¿§ (Õ“À“√·≈–¬“)
■ „Àâ§«“¡√Ÿ„â π°“√‡≈◊Õ°„™â π‘ §â“ Õ“À“√∑’ªË ≈Õ¥¿—¬
■ ‰¡à„™â¬“™ÿ¥ ¬“À¡¥Õ“¬ÿ
■ ‡≈◊Õ°´◊Õ
È Õ“À“√∑’¡Ë ‡’ §√◊ÕË ßÀ¡“¬ Õ¬.
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 5
°“√ª∞¡æ¬“∫“≈‡∫◊ÕÈ ßμâπ
°“√ª∞¡æ¬“∫“≈ À¡“¬∂÷ß °“√√—°…“æ¬“∫“≈§π‰¢â∑‰’Ë ¥â√∫— Õ—πμ√“¬À√◊Õ∫“¥‡®Á∫°–∑—πÀ—π

‡æ◊ÕË ‡ªìπ°“√™à«¬™’«μ‘ „π¢—πÈ μâπ ·≈–‡æ◊ÕË ∑”„Àâæ¬“∏‘ ¿“æ∑’‡Ë °‘¥¢÷πÈ π—πÈ ‰¡à‡≈«≈ß‰ª°«à“‡¥‘¡ °àÕπ∑’®Ë –
π”ºŸªâ «É ¬ àß‚√ßæ¬“∫“≈ À√◊Õ„Àâ·æ∑¬å√°— …“μàÕ‰ª
À≈—°∑—Ë«‰ª„π°“√ª∞¡æ¬“∫“≈
®–‡√’¬ß≈”¥—∫§«“¡ ”§—≠μàÕ™’«μ‘ ‰¥â¥ß— μàÕ‰ªπ’È
Ò. °“√À“¬„® μ√«®¥Ÿ«“à ºŸ‰â ¥â√∫— Õ—πμ√“¬π—πÈ ¬—ßÀ“¬„®À√◊Õ‰¡à ‚¥¬°“√„ÀâÀ“¬„®°àÕπ ‚¥¬«‘∏’
º“¬ªÕ¥À√◊ÕÕ◊πË Ê
Ú. μ√«®¥Ÿ«“à À—«„®¬—ß‡μâπÀ√◊Õ‰¡à‚¥¬°“√®—∫™’æ®√ À√◊Õøíß°“√‡μâπ¢ÕßÀ—«„® ∂â“‰¡àÀ“¬„®
„Àâ™«à ¬°√–μÿπâ À—«„® ‚¥¬°“√π«¥¿“¬πÕ° ≈—∫°“√º“¬ªÕ¥‰ª¥â«¬
Û. °“√‡ ’¬‡≈◊Õ¥ ∂â“§π‰¢âÀ“¬„®‡√’¬∫√âÕ¬¥’ μ√«®«à“¡’°“√‡ ’¬‡≈◊Õ¥ÕÕ°¡“¿“¬πÕ°
∑’„Ë ¥∫â“ß ∂â“¡’°„Á Àâ∑”°“√Àâ“¡‡≈◊Õ¥‡ ’¬°àÕπ
Ù. μ√«®¥ŸÕ“°“√¢Õß°“√™äÕ§ À√◊Õ°√–¥Ÿ°À—°
ı. ∂â“§π‰¢â√ Ÿâ °÷ μ—«„Àâ∂“¡∂÷ß§«“¡‡®Á∫ª«¥ ‡æ√“–®–‰¥â√μŸâ ”·Àπàß∑’‰Ë ¥â√∫— Õ—πμ√“¬
ˆ. ∂â“ºŸâªÉ«¬¡’Õ“°“√‡®Á∫Àπ—°¡“°„Àâ§π‡√’¬°√∂æ¬“∫“≈‚¥¬‡√Á« ∂â“‰¡à¡’„§√°Á„Àâ√—∫‰ª
À≈—ß®“°™à«¬√—°…“¢—πÈ μâπ·≈â«
˜. ª≈¥‡ª≈◊ÕÈ ß ‘ßË √—¥°ÿ¡ÕÕ°
¯. ªØ‘∫μ— Õ‘ ¬à“ß√«¥‡√Á« ·μà·πàπÕπ·≈–¥â«¬§«“¡√–¡—¥√–«—ß
˘. ∂â“À“°§π‰¢âÕ“‡®’¬π„Àâ®∫— Àπâ“μ–·§ß‰ª∑“ß¥â“πÀπ÷ßË ¥â“π„¥ ‡æ◊ÕË ªÑÕß°—π°“√ ”≈—°
Ò. ‡Õ“¢Õßª≈Õ¡ ‡™àπ øíπª≈Õ¡ÕÕ°®“°ª“°§π‰¢â ‚¥¬‡©æ“–ºŸ∑â À’Ë ¡¥ μ‘
ÒÒ. Õ¬à“æ¬“¬“¡°√–μÿπâ „Àâº∫Ÿâ “¥‡®Á∫∑’ÀË ¡¥ μ‘¥¡◊Ë Õ–‰√ À√◊Õ‡Õ“Õ–‰√°√Õ°„Àâ¥¡◊Ë
ÒÚ. Õ¬à“„ÀâºªŸâ «É ¬¥◊¡Ë Õ–‰√®π°«à“®–·πà„®«à“ºŸªâ «É ¬π—πÈ ®–‰¡àμÕâ ß√—∫°“√ºà“μ—¥„¥Ê
ÒÛ. „Àâº∫Ÿâ “¥‡®Á∫Õ¬Ÿ„à π∑’‡Ë ß’¬∫Ê ·≈–Õ∫Õÿπà ·μàμÕâ ß√–«—ß‰¡à„Àâ√Õâ π¡“°‡°‘π‰ª ‡æ√“–®–
∑”„ÀâÕ“°“√™äÕ§¡“°¢÷πÈ
ÒÙ. „Àâ„ à‡ΩóÕ°™—«Ë §√“«·°à§π‰¢â°√–¥Ÿ°À—°°àÕπ‡§≈◊ÕË π¬â“¬
Òı. ∂â“ ß —¬«à“¡’°√–¥Ÿ° —πÀ≈—ßÀ—°„Àâ‡§≈◊ËÕπ¬â“¬ºŸâªÉ«¬‚¥¬°“√πÕπ√“∫∫π·ºàπ°√–¥“π
®–™à«¬„Àâ°√–¥Ÿ° —πÀ≈—ß‰¥â√∫— Õ—πμ√“¬πâÕ¬≈ß
Òˆ. Õ¬à“°√–μÿπâ À√◊ÕÕπÿ≠“μ„Àâº∫Ÿâ “¥‡®Á∫π—ßË À√◊Õ‡¥‘π ®π°«à“®–§‘¥«à“ª≈Õ¥¿—¬
6 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°“√™à«¬‡À≈◊Õ·≈–ªÑÕß°—π°“√Õÿ¥μ—π
¢Õß∑“ß‡¥‘πÕ“°“» ·≈–°“√À¬ÿ¥À“¬„®
Ò. °“√®—¥∑à“ºŸâ∫“¥‡®Á∫À√◊ÕºŸâªÉ«¬¢≥–π” àß‡ªìπ‡√◊ËÕß ”§—≠ ‚¥¬‡©æ“–ºŸâªÉ«¬∑’ËÀ¡¥ μ‘
∂â“®—¥∑à“‰¡à¥¢’ ≥–π” àß‚√ßæ¬“∫“≈ ®–∑”„Àâ≈π‘È μ°À√◊Õ ”≈—°‡»…Õ“À“√‡¢â“‰ªÕÿ¥∑“ß‡¥‘πÀ“¬„®‰¥â
∑à“∑’Ë¥’„π°“√π” àßºŸâªÉ«¬À¡¥ μ‘‰¥â·°à ∑à“πÕπμ–·§ß ‡Õ’¬ßÀπâ“‰ª¢â“ß„¥¢â“ßÀπ÷Ëß ®—∫ª≈“¬§“ß
„Àâ‡À¬’¬¥‡ß¬¢÷πÈ
Ú. ‡Õ“ ‘ßË ∑’®Ë –À≈ÿ¥‰ª°’¥¢«“ß∑“ß‡¥‘πÀ“¬„®ÕÕ° ‡™àπ øíπª≈Õ¡ ‡ ¡À– ‡≈◊Õ¥ ∑’§Ë ß—Ë §â“ß
„πª“° ‡»…Õ“À“√∑’ËÕ“‡®’¬πÕÕ°¡“ ‚¥¬„™â∑’Ë¥Ÿ¥‡ ¡À–À√◊Õ≈Ÿ°¬“ß¥Ÿ¥ÕÕ°¡“ ·≈–Õ“®„™âπ‘È«¡◊Õ
§«—°ÕÕ°¡“°Á‰¥â
Û. „ à∑Õà Õ“°“»À√◊Õ‰¡â°¥≈‘πÈ ‡¢â“‰ª„πª“° ‡æ◊ÕË ªÑÕß°—π‰¡à„Àâ≈π‘È μ°≈ß‰ªÕÿ¥À≈Õ¥≈¡
°“√‡§≈◊ËÕπ¬â“¬ºŸâªÉ«¬°àÕππ” àß‚√ßæ¬“∫“≈‡ªìπ ‘Ëß®”‡ªìπ®–μâÕß∑”„Àâ∂Ÿ°«‘∏’ ‚¥¬‡©æ“–
„π√“¬∑’ Ë ß —¬«à“®–¡’°√–¥Ÿ°À—°
Õ“°“√°√–¥Ÿ°À—°
Ò. ¡’Õ“°“√ª«¥¡“°À√◊ÕπâÕ¬·≈â«·μà§«“¡√ÿπ·√ß·≈–Õ“®®–™äÕ§‰¥â
Ú. ¢¬—∫ à«π∑’°Ë √–¥Ÿ°À—°®–‡®Á∫¡“° ‡§≈◊ÕË π‰À« à«ππ—πÈ ‰¡à‰¥âÀ√◊Õ‡§≈◊ÕË π‰À«‰¥â‰¡à‡À¡◊Õπ‡¥‘¡
À√◊Õ‰¡à‡À¡◊Õπª°μ‘
Û. √Ÿª√à“ß∑’Ë°√–¥Ÿ°À—°‡ª≈’Ë¬π‰ª ‡√‘Ë¡®“°°“√∫«¡ ¡’‡≈◊Õ¥ÕÕ° ∫“ß√“¬¡“°®π™äÕ§‰¥â
¡’√Õ¬πŸπ ‚°àß ‚§âß À√◊Õ§«“¡ —πÈ ¢Õß°√–¥Ÿ° à«ππ—πÈ ‡™àπ ·¢π ¢“
Ù. ‡¡◊ËÕ¢¬—∫À√◊Õ‡§≈◊ËÕπ‰À« à«ππ—Èπ®–‰¥â¬‘π‡ ’¬ß À√◊Õ√Ÿâ ÷° —¡º— ¢Õß‡ ’¬ß°√Õ∫·°√∫
¢Õßª≈“¬°√–¥Ÿ°∑’ÀË °— ‡ ’¬¥ ’°π—
ı. „π√“¬√ÿπ·√ß°√–¥Ÿ°À—°Õ“®®–·∑ß∑–≈ÿ ‡ªìπ·º≈ÕÕ°¿“¬πÕ° À√◊Õ¡’·º≈®“°
Õÿ∫μ— ‡‘ Àμÿ√πÿ ·√ß°√–·∑°®“°¿“¬πÕ°ºà“πºâ“‰ª∑”„Àâ°√–¥Ÿ°À—° „π√“¬‡™àππ’®È –‡ÀÁπ‰¥â™¥— ‡®π
„π∫“ß√“¬°√–¥Ÿ° —πÀ≈—ßÀ√◊Õ°√–¥Ÿ°§ÕÀ—° ´÷ßË √“¬‡™àππ’¥È ÀŸ √◊Õ√Ÿ‰â ¥â¬“° §π‰¢â®–¡’Õ“°“√
ª«¥§Õ À≈—ß ·≈–Õ“®·¢π¢“™“„π√–¬–·√°À√◊Õ„π√–¬–À≈—ß°Á‰¥â ´÷ßË °“√¥Ÿ·≈·≈–ª∞¡æ¬“∫“≈
§π‰¢âæ«°π’μÈ Õâ ß√–«—ß‡ªìπæ‘‡»… ‡™àπ ‰¡à·μ–μâÕß§π‰¢â Àâ“¡‡§≈◊ÕË π¬â“¬‡æ’¬ß·μà™«à ¬ª√–§—∫ª√–§Õß
°“√À“¬„® „Àâ§π‰¢âπÕππ‘ßË Ê Õ¬à“æ≈‘°μ—«§π‰¢â
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 7
°“√™à«¬‡À≈◊Õ·≈–√—°…“„π√–¬–·√°
¢Õß§π‰¢â°√–¥Ÿ°À—°
∑ÿ° ∂“π∑’Ë·≈–‡«≈“Õ“®®–‡°‘¥∫“¥‡®Á∫À√◊ÕÕÿ∫—μ‘‡Àμÿ‰¥â ∑—Èß®“°¿—¬∏√√¡™“μ‘·≈–®“°¡πÿ…¬å
‡ªìπμâπ‡Àμÿ ‡™àπ ®“°Õÿ∫μ— ‡‘ Àμÿ∑“ß®√“®√ ®“°°“√∂Ÿ°¬‘ß √–‡∫‘¥ œ≈œ ∫“¥·º≈®÷ß‡°‘¥‰¥â∑°ÿ ™π‘¥
°√–¥Ÿ°Õ“®À—°√à«¡¥â«¬ ”§—≠∑’ Ë ¥ÿ μâÕßπ÷°‰«â‡ ¡Õ°àÕπ®–„Àâ°“√√—°…“À√◊Õ™à«¬‡À≈◊Õ„¥Ê §◊Õ
Ò. ™à«¬™’«μ‘ ºŸªâ «É ¬‰«â°Õà π ∑’ºË ªŸâ «É ¬®–‰¥â√∫— Õ—πμ√“¬∂÷ß™’«μ‘ „Àâ°“√√—°…“°àÕπÕ◊πË ‡æ√“–
°√–¥Ÿ°À—°‰¡à„™à‡√◊ÕË ß ”§—≠
Ú. ª√–§—∫ª√–§Õß À√◊Õ ß«π·¢π¢“¢ÕßºŸªâ «É ¬‰«â„Àâ‰¥â (safe limbs) °àÕπ®–∂÷ß¡◊Õ·æ∑¬å
À“«‘∏∑’ ®’Ë –∑”„Àâ·¢π¢“‡¢â“ Ÿ à ¿“æª°μ‘„Àâ‰¥â ‚¥¬°“√ºà“μ—¥„ à‡À≈Á°À√◊Õ«‘∏√’ °— …“Õ◊πË Ê (‡¢â“‡ΩóÕ°∂“«√)
∑”„Àâ·¢π¢“À√◊Õ∑ÿ° à«π¢Õß√à“ß°“¬‡¡◊ËÕÀ“¬·≈â« “¡“√∂„™â°“√‰¥âª°μ‘ °“√√—°…“∑’Ë∂Ÿ°μâÕß
®–π”‰ª´÷ßË °“√„™â·¢π¢“‰¥âÕ¬à“ßª°μ‘·≈–√«¥‡√Á« ∑”„Àâ°“√„™â‡«≈“„ÀâπÕâ ¬∑’ Ë ¥ÿ
‡¡◊ÕË Õ¬Ÿ„à π ∂“π∑’‡Ë °‘¥‡Àμÿ ‡¡◊ÕË æ∫ºŸªâ «É ¬μâÕß„Àâ°“√√—°…“μ“¡§«“¡®”‡ªìπ ‘ßË ”§—≠§◊Õ
Ò. ‰¡à„Àâ¡°’ “√À“¬„®μ‘¥¢—¥
Ú. ‰¡à„Àâ‡ ’¬‡≈◊Õ¥¡“°
Û. ªÑÕß°—π‰¡à„Àâ‡°‘¥Õ“°“√™äÕ§
Ù. ¥“¡°√–¥Ÿ°À—°¥â«¬‡ΩóÕ°™—«Ë §√“«μà“ßÊ
ı. °àÕπ¢π¬â“¬§π‰¢â‰ª Ÿà ∂“π√—°…“∑’Ë·∑â®√‘ß ®÷ß¡’§«“¡®”‡ªìπμâÕß¡’§«“¡√Ÿâ‰«â∫â“ß
μ“¡ ¡§«√
‰¡à„Àâ¡’°“√À“¬„®μ‘¥¢—¥ μâÕß¥Ÿ«à“≈‘Èπ‰¡àμ°·≈–‰ªÕÿ¥∑“ß‡¥‘πÀ“¬„® ∂â“¡’μâÕß·°â‰¢
πÕ°®“°π’ÈÕ“®¡’∫“¥·º≈∑√«ßÕ°™π‘¥≈¡¥Ÿ¥‡¢â“Õ—¥„π™àÕß√Õ∫ªÕ¥ ´÷Ëß®”‡ªìπμâÕß„Àâ°“√√—°…“
·°â‰¢‡ ’¬°àÕπ ‡æ√“–Õ“®∑”„ÀâºªŸâ «É ¬μ“¬‰¥â
ªÑÕß°—π°“√‡ ’¬‡≈◊Õ¥ ‚¥¬°¥∫“¥·º≈·∫∫°¥ ¥’∑ ’Ë ¥ÿ ∂â“‰¡à‰¥âº≈®÷ß„™â«∏‘ ¢’ π— ™–‡π“–
°“√‡¢â“‡ΩóÕ°™—Ë«§√“«„π√–¬–·√° ¡—°®–∑”„π∑’Ë‡°‘¥‡Àμÿ ®÷ß‰¡à§«√¢¬—∫‡¢¬◊ÈÕπºŸâªÉ«¬
‡°‘π§«“¡®”‡ªìπ ‡ΩóÕ°™—«Ë §√“«∑’®Ë –À“‰¥â‚¥¬‰¡à‰¥â‡μ√’¬¡‰¥â·°à°√–¥“…·¢Áß ‡ ◊ÕÈ ·®ä°‡°Áμ °√–¥“…
Àπ—ß ◊Õæ‘¡æå °‘ßË ‰¡â ´÷ßË Õ“®¥—¥·ª≈ß‡Õ“‰¥â
„π√“¬°√–¥Ÿ°´’‚Ë §√ßÀ—°À√◊Õ ß —¬«à“°√–¥Ÿ°´’‚Ë §√ßÀ—° „Àâ√–«—ß„π°“√‡§≈◊ÕË π¬â“¬ ®–μâÕß
‡¢â“‡ΩóÕ°™—«Ë §√“«°àÕπ ‚¥¬„™âº“â ¢π“¥ ¯ - Ò π‘«È æ—π√Õ∫Õ° ·≈â«°≈—¥‡¢Á¡°≈—¥„Àâ·πàπ À√◊Õ„™â
ºâ“æ—π·º≈æ—π√Õ∫Õ°·≈â«ºŸ°‡ªìπ√–¬–Ê
8 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°“√‡¢â“‡ΩóÕ°™—«Ë §√“«
·ºàπ‰¡âæπ— ºâ“
°“√‡¢â“‡ΩóÕ°∫√‘‡«≥¡◊Õ
°“√‡¢â“‡ΩóÕ°∫√‘‡«≥·¢π
‡ΩóÕ°∂ÿß≈¡
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 9
°âÕπºâ“À√◊Õ ”≈’
·ºàπ‰¡âæπ— ºâ“
°√–¥Ÿ°∫√‘‡«≥‡¢à“À—°
°√–¥Ÿ°μâπ¢“À—°
°√–¥Ÿ°¢“À—°
10 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
æ—πºâ“‡ΩóÕ°„π√“¬°√–¥Ÿ°´’‚Ë §√ßÀ—°
°“√‡¢â“‡ΩóÕ°°√–¥Ÿ°μâπ§ÕÀ—°
æ—πºâ“∑—∫¢âÕ·≈–√Õß‡∑â“
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 11
°“√„™âºâ“æ—π·º≈™π‘¥‡À≈’Ë¬¡
ºâ“ “¡‡À≈’¬Ë ¡ª√–°Õ∫¥â«¬ Û ¡ÿ¡ Û ¥â“π §«“¡¬“«μ“¡§«“¡‡À¡“– ¡ ¡’¡¡ÿ ¬Õ¥
‡ªìπ¡ÿ¡©“° ∂â“μâÕß°“√æ—π„Àâ¡¢’ π“¥‡≈Á°≈ß ‡æ◊ÕË „™â„π°“√æ—π°Á∑”‰¥â¥ß— √Ÿª
°“√„™âº“â “¡‡À≈’¬Ë ¡æ—π»’√…–
12 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°“√„™âº“â §≈âÕß§Õ√“¬∑’‰Ë À≈à·¢π∫“¥‡®Á∫ (¬°‡«âπ°√–¥Ÿ°μâπ·¢πÀ—°)
°√–¥Ÿ°μâπ·¢πÀ—°
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 13
«‘∏Õ’ ¡ÿâ æ¬ÿß·¢π·≈–¢“
«‘∏Õ’ ¡ÿâ ºŸªâ «É ¬„π°√≥’∑ ’Ë ß —¬°√–¥Ÿ°À≈—ßÀ—° ‚¥¬¡’º™Ÿâ «à ¬‡À≈◊Õ Ú §π
«‘∏Õ’ ¡ÿâ ‡§’¬ß Õß§π
14 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
«‘∏Õ’ ¡ÿâ §π≈–¥â“π “¡§π · ¥ß∂÷ßμ”·Àπàß¡◊Õ∑’®Ë –√Õß√—∫√à“ßºŸ∫â “¥‡®Á∫
·≈–∑à“Õÿ¡â ¢≥–‡¥‘π
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 15
«‘∏Õ’ ¡ÿâ ‡§’¬ß “¡§π
°“√„™â‰¡â°√–¥“π·¢Áß À√◊Õºâ“º◊π„À≠àÊ √Õß„μâºªŸâ «É ¬ ·≈–«‘∏°’ “√¬°ºŸªâ «É ¬‰ª∫π°√–¥“πÀ√◊Õºâ“
16 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢âÕ§«√√Ÿ∑â «—Ë ‰ª
¡ÿπ‰æ√∑’·Ë π–π”„Àâ„™â‡À≈à“π’§È «√„™â‡¡◊ÕË ¡’Õ“°“√‰¡à ∫“¬·≈–‡¡◊ÕË ‡ÀÁπº≈™—¥‡®π§«√À¬ÿ¥„™â

‰¡à§«√„™â‡√◊ÕË ¬Ê ‰ª μ≈Õ¥‡«≈“ ∂â“Õ“°“√¬—ß‰¡à¥¢’ π÷È À≈—ß®“°„™â¬“·≈â«ª√–¡“≥ Û-ı «—π §«√‰ªÀ“·æ∑¬å
Õ—πμ√“¬∑’‡Ë °‘¥®“°°“√√—°…“μ—«‡Õß ¡’¥ß— μàÕ‰ªπ’È

Ò. ‡¡◊ÕË „™â¬“μ√ß°—∫‚√§·≈â« ·μà„™â¢π“¥¬“¡“°‡°‘π§«√ ‡™àπ §«√®–„™â‡æ’¬ß Ò °”¡◊Õ
„™â‡¢â“‰ª∂÷ß Û °”¡◊Õ À√◊Õ§«√®–°‘π«—π≈– Ú ¡◊ÕÈ °‘π‡ ’¬«—π≈– Û ¡◊ÕÈ
Ú. ‡¡◊ËÕ„™â¬“μ√ß°—∫‚√§ ·μà„™âπ“π‡°‘π√–¬–°”Àπ¥ ∂÷ß§√“«®–À¬ÿ¥¬“·≈â«‰¡àÀ¬ÿ¥
√à“ß°“¬‰¥â√∫— ¬“¡“°‡°‘π‰ª °√≥’π‡’È ªìπ‡Àμÿ„Àâμ“¬∫àÕ¬Ê
Û. ‡¡◊ÕË „™â¬“‰¡àμ√ß°—∫‚√§ ‡™àπ ‡Õ“¬“·°â‰¢âÀ«—¥‰ª√—°…“‰¢âª“É (¡“≈“‡√’¬) ‡Õ“¬“·°â∑Õâ ß‡øÑÕ
‰ª√—°…“‚√§∑âÕß‡¥‘π
Ù. ‡¡◊ËÕ„™â¬“‰¡àμ√ß°—∫§π ‚¥¬„™â¬“ ”À√—∫ºŸâ„À≠à ‡Õ“‰ª„™â°—∫‡¥Á° À√◊Õ‡Õ“¬“ ”À√—∫
ºŸ™â “¬‰ª„™â°∫— ºŸÀâ ≠‘ß (¬“∫“ßÕ¬à“ß ‡™àπ ŒÕ√å‚¡π)
Õ“°“√‚√§∑’·Ë ¥ß«à“μâÕßπ”§π‰¢â ‰ªÀ“·æ∑¬å ‰¡à§«√√—°…“°—π‡Õß ¡’¥ß— μàÕ‰ªπ’È

Ò. ‰¢â ßŸ (μ—«√âÕπ®—¥) μ“·¥ß ª«¥‡¡◊ÕË ¬¡“° ´÷¡ ∫“ß∑’æ¥Ÿ ‡æâÕ (Õ“®‡ªìπ‰¢âÀ«—¥„À≠à
À√◊Õ‰¢âª“É ™π‘¥¢÷πÈ ¡Õß)
Ú. ‰¢â ßŸ ·≈–¥’´“à π (μ—«‡À≈◊Õß œ≈œ ¥—ß∫√√¬“¬‰«â¢“â ß≈à“ß) ÕàÕπ‡æ≈’¬¡“° Õ“®‡®Á∫
„π∑âÕß·∂«™“¬‚§√ß (Õ“®‡ªìπ‚√§μ—∫Õ—°‡ ∫ ∂ÿßπÈ”¥’Õ°— ‡ ∫ œ≈œ)
Û. ª«¥∑âÕß·∂« –¥◊Õ ‡«≈“‡Õ“¡◊Õ°¥‡®Á∫ª«¥¡“°¢÷πÈ Àπâ“∑âÕß·¢Áß Õ“®∑âÕßºŸ° ·≈–
¡’‰¢â‡≈Á°πâÕ¬À√◊Õ¡“° (Õ“®‡ªìπ‚√§‰ âμß‘Ë Õ—°‡ ∫Õ¬à“ß·√ßÀ√◊Õ≈”‰ â «à πÕ◊πË Õ—°‡ ∫)
Ù. ‡®Á∫·ª≈∫„π∑âÕß§≈â“¬¡’Õ–‰√©’°¢“¥ ª«¥∑âÕß√ÿπ·√ß¡“° Õ“®¡’μ«— √âÕπ·≈–§≈◊πË ‰ â
Õ“‡®’¬π¥â«¬ ∫“ß∑’¡ª’ √–«—μª‘ «¥∑âÕß∫àÕ¬Ê ¡“°àÕπ (Õ“®¡’°“√∑–≈ÿ¢Õß°√–‡æ“–Õ“À“√À√◊Õ≈”‰ â)
ı. Õ“‡®’¬π‡ªìπ‚≈À‘μÀ√◊Õ‰Õ‡ªìπ‚≈À‘μ (Õ“®‡ªìπ‚√§√â“¬·√ß¢Õß°√–‡æ“–Õ“À“√À√◊ÕªÕ¥)
μâÕß„Àâ§π‰¢âæ—°π‘ËßÊ °àÕπ ∂â“·æ∑¬åÕ¬Ÿà„°≈â§«√‡™‘≠¡“μ√«®∑’Ë∫â“π ∂â“®”‡ªìπμâÕßæ“‰ªÀ“·æ∑¬å
§«√√Õ„Àâ‡≈◊Õ¥À¬ÿ¥‡ ’¬°àÕπ ·≈–§«√æ“‰ª‚¥¬¡’°“√°√–‡∑◊Õπ°√–·∑°πâÕ¬∑’ Ë ¥ÿ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 17
ˆ. ∑âÕß‡¥‘πÕ¬à“ß·√ß Õÿ®®“√–‡ªìππÈ” ∫“ß∑’¡’≈—°…≥–§≈â“¬πÈ”´“«¢â“« ∫“ß∑’∂à“¬æÿàß
∂à“¬μ‘¥μàÕ°—πÕ¬à“ß√«¥‡√Á« §π‰¢âÕÕà π‡æ≈’¬¡“° μ“≈÷° Àπ—ß·Àâß (Õ“®‡ªìπÕÀ‘«“μ°‚√§) μâÕßæ“‰ª
À“·æ∑¬å‚¥¬¥à«π ∂â“‰ª‰¡à‰À«μâÕß·®âß·æ∑¬åÀ√◊ÕÕπ“¡—¬∑’„Ë °≈â∑ ’Ë ¥ÿ ‚¥¬‡√Á«
˜. ∂à“¬Õÿ®®“√–‡ªìπ¡Ÿ°·≈–‡≈◊Õ¥ ∫“ß∑’‡°◊Õ∫‰¡à¡‡’ π◊ÕÈ Õÿ®®“√–‡≈¬ ∂à“¬∫àÕ¬¡“° Õ“®®–
μ—ßÈ ‘∫§√—ßÈ „πÀπ÷ßË ™—«Ë ‚¡ß §π‰¢â‡æ≈’¬¡“°Ê (Õ“®‡ªìπ‚√§∫‘¥Õ¬à“ß·√ß)
¯. ”À√—∫‡¥Á° ‚¥¬‡©æ“–Õ“¬ÿ¿“¬„π ‘∫ Õßªï ‰¢â Ÿß ‰Õ¡“° À“¬„®¡’‡ ’¬ßº‘¥ª°μ‘
§≈â“¬Ê °—∫¡’Õ–‰√μ‘¥Õ¬Ÿà„π§Õ ∫“ß∑’¡’Õ“°“√Àπâ“‡¢’¬«¥â«¬ (Õ“®‡ªìπ‚√§§Õμ’∫) μâÕß√’∫æ“‰ª
À“·æ∑¬å‚¥¬¥à«π∑’ Ë ¥ÿ
˘. Õ“°“√μ°‡≈◊Õ¥‡ªìπ‡≈◊Õ¥ ¥Ê ®“°∑“ß‰Àπ°Áμ“¡ ‚¥¬‡©æ“–∑“ß™àÕß§≈Õ¥ μâÕßæ“
‰ªÀ“·æ∑¬å‚¥¬‡√Á«∑’ Ë ¥ÿ
Õ“°“√∑’Ë‡°‘¥®“°æ‘…¢Õß¬“ ∂â“ª√“°Ø¢÷Èπ§«√À¬ÿ¥„™â¬“‡ ’¬°àÕπ ∂â“À¬ÿ¥

Õ“°“√À“¬‰ªÕ“®≈Õß„™â¬“Õ’°§√—ßÈ ‚¥¬√–¡—¥√–«—ß ∂â“Õ“°“√Õ¬à“ß‡¥‘¡‡°‘¥¢÷πÈ Õ’° · ¥ß«à“‡ªìπæ‘…¢Õß¬“·πà
§«√À¬ÿ¥¬“·≈â«‰ªª√÷°…“·æ∑¬å‚¥¬‡√Á«
æ‘…¢Õß¬“Õ“®∑”„Àâ‡°‘¥Õ“°“√μ“¡¢âÕ„¥¢âÕÀπ÷ßË À√◊ÕÀ≈“¬¢âÕ Õ“®‡ªìπ°—∫§πÀπ÷ßË ·μà‰¡à‡ªìπ
°—∫§πÕ◊πË Ê °Á‰¥â
Õ“°“√∑’™Ë «π„Àâ ß —¬«à“‡°‘¥®“°æ‘…¢Õß¬“ ¡’¥ß— μàÕ‰ªπ’È

Ò. ‡∫◊ÕË Õ“À“√ §≈◊πË ‰ â Õ“‡®’¬π (À√◊ÕÕ¬à“ß„¥Õ¬à“ßÀπ÷ßË ) ∂â“¡’Õ¬Ÿ°à Õà π°‘π¬“ Õ“®‡ªìπ
‡æ√“–‚√§
Ú. μ—«‡À≈◊Õß μ“‡À≈◊Õß ªí “«– ’‡À≈◊Õß ‡¢¬à“‡°‘¥øÕß ’‡À≈◊Õß (‡ªìπÕ“°“√¢Õß¥’´“à π)
Õ“°“√π’·È ¥ß∂÷ßÕ—πμ√“¬√â“¬·√ß μâÕß√’∫‰ªÀ“·æ∑¬å
Û. º◊πË ¢÷πÈ μ“¡º‘«Àπ—ß Õ“®‡ªìπμÿ¡à ‡≈Á°Ê μÿ¡à ‚μÊ ‡ªìπªóπô À√◊Õ‡ªìπ‡¡Á¥·∫π§≈â“¬≈¡æ‘…
Õ“®∫«¡∑’μË “ (μ“ªî¥) À√◊Õ√‘¡Ωïª“° (ª“°‡®àÕ) À√◊Õ¡’‡æ’¬ß¥«ß ’·¥ß∑’ºË «‘ Àπ—ß
Ù. ÀŸÕÕ◊È μ“¡—« ™“∑’≈Ë π‘È ™“∑’ºË «‘ Àπ—ß
ı. ª√– “∑§«“¡√Ÿ â °÷ ∑”ß“π‰«‡°‘πª°μ‘ ‡™àπ ‡æ’¬ß·μ–º‘«Àπ—ß°Á√ Ÿâ °÷ ‡®Á∫ ≈Ÿ∫º¡°Á· ∫
Àπ—ß»’√…– œ≈œ
ˆ. „® —πË „®‡μâπ À√◊Õ√Ÿ â °÷ «Ÿ∫«“∫§≈â“¬À—«„®®–À¬ÿ¥ ·≈–‡ªìπ∫àÕ¬Ê
18 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°“√π” ¡ÿπ‰æ√¡“„™â·≈–‡°Á∫√—°…“ §«√§”π÷ß∂÷ß§«“¡ –Õ“¥‡ªìπÕ¬à“ß¬‘Ëß
‚¥¬‡©æ“–„π¢âÕμàÕ‰ªπ’È
Ò. °“√≈â“ß∑”§«“¡ –Õ“¥ à«π¢Õß ¡ÿπ‰æ√°àÕπ∑’®Ë –π”‰ª„™âμ“¡°√√¡«‘∏’
Ú. ¿“™π–∑ÿ°™π‘¥∑’„Ë ™â„π°“√ª√ÿß¬“μ≈Õ¥®π§«“¡ –Õ“¥¢ÕßºŸªâ √ÿß¬“
Û. ¡ÿπ‰æ√ à«π∑’Ë‡À≈◊Õ„™âÕ“®∑”‡ªìπ ¡ÿπ‰æ√·Àâß‰¥â‚¥¬∑”„Àâ‡ªìπ™‘Èπ‡≈Á°Ê μ“°·¥¥
„Àâ·Àâß π‘∑ ‡°Á∫„π¿“™π–∑’ªË ¥î °—πΩÿπÉ ≈–ÕÕß
«‘∏’ „™â·≈–¢π“¥∑’·Ë π–π”‰«â ‡ªìπ¢ÕßºŸ„â À≠à ∂â“„™â ”À√—∫‡¥Á°„Àâ≈¥≈ß‰ªμ“¡ —¥ à«π
‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°‡√‘¡·≈–ßŸ «—¥ ∂â“‡ªìπ·º≈‡ªî¥ ‰¡à§«√„™â ¡ÿπ‰æ√∑’μË Õâ ß„ à‡À≈â“
§«“¡À¡“¬¢Õß§”∑’Ë§«√∑√“∫
● „∫‡æ ≈“¥ À¡“¬∂÷ß „∫‰¡â∑®’Ë «π·°à
● ∑—ßÈ Àâ“ À¡“¬∂÷ß à«π¢Õß-√“°, μâπ, º≈, „∫, ¥Õ°
● ‡À≈â“ À¡“¬∂÷ß ‡À≈â“‚√ß (Ú¯ ¥’°√’)
● ·Õ≈°ÕŒÕ≈å À¡“¬∂÷ß ·Õ≈°ÕŒÕ≈å™π‘¥ ’¢“« ”À√—∫º ¡¬“ Àâ“¡„™â·Õ≈°ÕŒÕ≈å
™π‘¥®ÿ¥‰ø
● πÈ”ªŸπ„ À¡“¬∂÷ß πÈ”¬“∑’Ë∑”¢÷Èπ‚¥¬°“√π”ªŸπ∑’Ë√—∫ª√–∑“π°—∫À¡“°¡“≈–≈“¬πÈ”
–Õ“¥μ—ßÈ ∑‘ßÈ ‰«â ·≈â«√‘ππÈ”„ ¡“„™â
● μâ ¡ ‡Õ“πÈ” ¥◊Ë ¡ À¡“¬∂÷ ß μâ ¡ ¡ÿ π ‰æ√¥â « ¬°“√„ à πÈ” æÕª√–¡“≥ À√◊ Õ “¡‡∑à “
¢Õßª√–¡“≥∑’μË Õâ ß°“√„™â μâ¡æÕ‡¥◊Õ¥ÕàÕπÊ „Àâ‡À≈◊Õ Ò à«π®“° Û à«π¢â“ßμâπ √‘π‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë

μ“¡¢π“¥
● ™ßπÈ”¥◊Ë¡ À¡“¬∂÷ß „ àπÈ”‡¥◊Õ¥À√◊ÕπÈ”√âÕπ®—¥≈ß∫π ¡ÿπ‰æ√∑’ËÕ¬Ÿà„π¿“™π–ªî¥Ω“
∑‘ßÈ ‰«â °— §√Ÿ∂à ß÷ „™â¥¡◊Ë
°“√‡∑’¬∫ª√‘¡“μ√·≈–ª√‘¡“≥
Ò °Õ∫¡◊Õ ¡’ª√‘¡“≥‡∑à“°—∫ ÕßΩÉ“¡◊Õ À√◊ÕÀ¡“¬§«“¡∂÷ßª√‘¡“≥¢Õß ¡ÿπ‰æ√∑’‰Ë ¥â®“°
°“√„™â¡Õ◊ ∑—ßÈ Õß¢â“ß°Õ∫‡¢â“À“°—π„Àâ «à π¢Õßª≈“¬π‘«È ·μ–°—π
Ò °”¡◊Õ ¡’ª√–¡“≥‡∑à“°—∫ ’ÀË ¬‘∫¡◊Õ À√◊ÕÀ¡“¬§«“¡∂÷ßª√‘¡“≥¢Õß ¡ÿπ‰æ√∑’‰Ë ¥â®“°
°“√„™â¡Õ◊ ¢â“ß‡¥’¬«°”‚¥¬„Àâª≈“¬π‘«È ®√¥Õÿßâ ¡◊Õ‚À¬àßÊ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 19
Ò ∂â«¬·°â« ¡’ª√‘¡“μ√‡∑à“°—∫ Úı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √
Ò ∂â«¬™“ ¡’ª√‘¡“μ√‡∑à“°—∫ ˜ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √
Ò ™âÕπ‚μä– ¡’ª√‘¡“μ√‡∑à“°—∫ Òı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √
Ò ™âÕπ§“« ¡’ª√‘¡“μ√‡∑à“°—∫ ¯ ¡‘≈≈‘≈μ‘ √
Ò ™âÕπ™“ ¡’ª√‘¡“μ√‡∑à“°—∫ ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √
®—ßÀ«—¥„π·μà≈–¿“§
¿“§‡Àπ◊Õ ‰¥â·°à ·¡àŒÕà ß Õπ ‡™’¬ß„À¡à ‡™’¬ß√“¬ æ–‡¬“ πà“π ≈”æŸπ
≈”ª“ß ·æ√à Õÿμ√¥‘μ∂å μ“° ÿ‚¢∑—¬ æ‘…≥ÿ‚≈° °”·æß‡æ™√
æ‘®μ‘ √ π§√ «√√§å ‡æ™√∫Ÿ√≥å
¿“§μ–«—πÕÕ°‡©’¬ß‡Àπ◊Õ ‰¥â·°à ‡≈¬ Õÿ¥√∏“π’ ÀπÕß§“¬ °≈π§√ π§√æπ¡ °“Ã ‘π∏ÿå
¡À“ “√§“¡ ¢Õπ·°àπ
¿“§μ–«—πÕÕ° ‰¥â·°à ™—¬¿Ÿ¡‘ π§√√“™ ’¡“ ∫ÿ√√’ ¡— ¬å ÿ√π‘ ∑√å √âÕ¬‡ÕÁ¥ ¬‚ ∏√
»√’ –‡°… Õÿ∫≈√“™∏“π’
¿“§μ–«—πÕÕ°‡©’¬ß„μâ ‰¥â·°à ª√“®’π∫ÿ√’ ©–‡™‘ß‡∑√“ ™≈∫ÿ√’ √–¬Õß ®—π∑∫ÿ√’ μ√“¥
¿“§°≈“ß ‰¥â·°à ™—¬π“∑ ‘ßÀå∫√ÿ ’ ≈æ∫ÿ√’ ÿæ√√≥∫ÿ√’ Õà“ß∑Õß æ√–π§√-
»√’Õ¬ÿ∏¬“ √–∫ÿ√’ π§√π“¬° ¡ÿ∑√ ß§√“¡ π§√ª∞¡
ª∑ÿ¡∏“π’ ππ∑∫ÿ√’ °√ÿß‡∑æ¡À“π§√ ¡ÿ∑√ª√“°“√ ¡ÿ∑√ “§√
¿“§μ–«—πμ°‡©’¬ß„μâ ‰¥â·°à Õÿ∑¬— ∏“π’ °“≠®π∫ÿ√’ √“™∫ÿ√’ ‡æ™√∫ÿ√’ ª√–®«∫§’√¢’ π— ∏å
¿“§„μâ ‰¥â·°à ™ÿ¡æ√ √–πÕß ÿ√“…Æ√å∏“π’ æ—ßß“ ¿Ÿ‡°Áμ °√–∫’Ë π§√»√’-
∏√√¡√“™ æ—∑≈ÿß μ√—ß μŸ≈ ß¢≈“ ªíμμ“π’ ¬–≈“ π√“∏‘«“
20 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡ÿπ‰æ√æ◊πÈ ∫â“π
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 21
°√–™“¬ Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.
22 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°√–™“¬
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Boesenbergia rotunda (L.) Mansf. (Syn. Kaempferia pandurata Roxb.)
«ß»å Zingiberaceae
™◊Õ Ë Õ◊πË Ê °√–·Õπ √–·Õπ (¿“§‡Àπ◊Õ) ¢‘ß∑√“¬ (¡À“ “√§“¡)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
¡’≈”μâπ‡ªìπ‡Àßâ“Õ¬Ÿ„à μâ¥π‘ ¡’°≈‘πË ÀÕ¡ ¡’√“° – ¡Õ“À“√‡ªìπ√Ÿª∑√ß°√–∫Õ°ª≈“¬·À≈¡®”π«π¡“°
à«π∑’ÕË ¬Ÿ∫à π¥‘π Ÿß‰¥â∂ß÷ ı ´¡. ¡’°“∫„∫‡ªìπ·ºàπ∫“ß ’·¥ß‡√◊ÕË μ√ß°≈“ß‡ªìπ√àÕßÀÿ¡â ´âÕπ°—π °“∫„∫¬“«
ÒÚ-Úı ´¡. μ—«„∫√Ÿª√à“ß√’ ª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫¡πÀ√◊Õ·À≈¡ μ—«„∫°«â“ß ı-Ò ´¡. ¬“« Ò-Û ´¡.
¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕμ√ß¬Õ¥ ¥Õ° ’¢“« À√◊Õ¢“«Õ¡™¡æŸ
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡Àßâ“·≈–√“° (∑—ßÈ ¥À√◊Õ·Àâß)
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß „™â‡Àßâ“·≈–√“°ª√–¡“≥ Ò/Û-Ò/Ú °”¡◊Õ
( ¥ ı-Ò °√—¡ ·Àâß Û-ı °√—¡) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. ·°â∫¥‘ (ª«¥‡∫àß·≈–¡’¡°Ÿ À√◊ÕÕ“®¡’‡≈◊Õ¥¥â«¬) „™â‡Àßâ“À√◊ÕÀ—« ¥§√—ßÈ ≈– Ú À—« (ª√–¡“≥
Òı °√—¡) ¬à“ß‰øæÕ ÿ° μ”°—∫πÈ”ªŸπ„ §—πÈ ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Û. ∫”√ÿßÀ—«„® „™â‡Àßâ“·≈–√“°·Àâß ¢π“¥ Ò ™âÕπ™“ «‘∏„’ ™â ‡Õ“‡Àßâ“·≈–√“°°√–™“¬ªÕ°‡ª≈◊Õ°
≈â“ßπÈ”„Àâ –Õ“¥ À—πË μ“°·Àâß∫¥‡ªìπºß „™âºß·Àâß Ò ™âÕπ™“ ™ßπÈ” ÒÚ ∂â«¬ √—∫ª√–∑“π„ÀâÀ¡¥„π§”‡¥’¬«
Ù. ·°âÕ“°“√‡ªìπ≈¡‡«’¬π „™â‡Àßâ“®–ÕÕ°ƒ∑∏‘Ï·√ß°«à“√“° ≈â“ßπÈ”„Àâ –Õ“¥ À—Ëπ‡ªìπ∑“ßÊ
º÷ßË „Àâ·Àâß „™â Ú ™âÕπ™“ ™ß¥â«¬πÈ”‡¥◊Õ¥„À¡àÊ §√÷ßË ∂â«¬·°â« ‡μ‘¡æ‘¡‡ π Û-Ù ‡°≈Á¥ º÷ßË ∑‘ßÈ ‰«â ı-˜ π“∑’
¥◊¡Ë ·μàπÈ” «—π≈– Ù §√—ßÈ
ı. √—°…“·º≈„πª“° „™â‡Àßâ“ ¥ Ò-Ú ‡Àßâ“ Ωπ°—∫πÈ” –Õ“¥„Àâ¢πâ Ê ‡μ‘¡æ‘¡‡ π Ò-Ú ‡°≈Á¥
„™â∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ«—π≈– Ù-ı §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡Àßâ“ À√◊Õ∑’‡Ë √’¬°«à“ À—«
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ™Õ∫¥‘πªπ∑√“¬ ‰¡à™Õ∫¥‘π·©– ƒ¥Ÿª≈Ÿ°§◊Õƒ¥Ÿ·≈âß √“«‡¥◊Õπ‡¡…“¬π
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬‰∂À√◊Õ¢ÿ¥¥â«¬®Õ∫ μ“°¥‘π∑‘ßÈ ‰«âπ“πæÕ§«√ ®“°π—πÈ ®÷ß¬°√àÕß ‡æ◊ÕË ™à«¬„π°“√√–∫“¬πÈ”
¬°√àÕß°«â“ß Ò.ı ‡¡μ√ √–¬–√àÕßÀà“ß°—πæÕ‡ªìπ∑“ß‡¥‘π ¢ÿ¥À≈ÿ¡ ”À√—∫ª≈Ÿ°„Àâ≈°÷ ‡æ’¬ßÀπâ“®Õ∫‡¥’¬«
π”À—«°√–™“¬∑’‡Ë μ√’¬¡‰«â ‚¥¬°“√μ—¥„∫∑‘ßÈ ·≈–‡À≈◊Õ√“°‰«â‡æ’¬ß Ú √“° ≈ßÀ≈ÿ¡°≈∫¥â«¬ªÿ¬Ü §Õ°æÕ¡‘¥μâπ
‡∑à“π—πÈ §≈ÿ¡¥â«¬ø“ß √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
°“√∫”√ÿß√—°…“
°√–™“¬‰¡àμÕâ ß°“√§«“¡‡Õ“„®„ à¡“°π—° °“√√¥πÈ”Õ“®‰¡à®”‡ªìπ Õ“»—¬πÈ”Ωπ‡∑à“π—πÈ °ÁæÕ „ àª¬ÿÜ
§√—ßÈ ‡¥’¬«μÕπª≈Ÿ° ·≈–‰¡àμÕâ ß©’¥¬“¶à“·¡≈ß ‡æ√“–‰¡à¡‚’ √§À√◊Õ·¡≈ß√∫°«π
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 23
°√–¥Õ¡ Gymnopetalum cochinchinense Kurz
24 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°√–¥Õ¡
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Gymnopetalum cochinchinense Kurz
«ß»å Cucurbitaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê º—°·§∫ªÉ“ (πà“π) ¡–πÕ¬®“ ¡–πÕ¬À° ¡–πÕ¬À°øÑ“ (·¡àŒÕà ß Õπ)
¢’°È “‡À≈’¬Ë ¡ (¿“§Õ’ “π) ¢’°È “¥ß ( √–∫ÿ√)’ ¥Õ¡ (π§√»√’∏√√¡√“™)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÕÈ ¬ ¡’¢π·≈–≈”μâπ¡—°‡ªìπÀâ“‡À≈’¬Ë ¡ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ „∫√Ÿª§≈â“¬
Àâ“‡À≈’¬Ë ¡ ∑’¡Ë ’ «à π°«â“ß‡°◊Õ∫‡∑à“°—∫ à«π¬“« À√◊Õ¡’¢Õ∫„∫À¬—°‡«â“≈÷° ª≈“¬À¬—°·À≈¡ ‚§π„∫
√ŸªÀ—«„® ¢π“¥„∫ Û-ˆ ´¡. °â“π„∫¬“« Ò-Û ´¡. ¥Õ° ’¢“« ¢π“¥„À≠à Ú-Û ´¡. ¡’∑ß—È ¥Õ°μ—«ºŸâ
·≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ ¥Õ°μ—«ºŸ¡â °’ “â π¥Õ°¬“« Û-˜ ´¡. ´÷ßË ¬“«°«à“°â“π¥Õ°μ—«‡¡’¬ º≈√Ÿª√’·À≈¡À—«
·À≈¡∑â“¬ °«â“ß Ú-Û ´¡. ¬“« Û-ı ´¡. ¡’ π— μ“¡§«“¡¬“«¢Õßº≈ª√–¡“≥ Ò —π ¿“¬„π
¡’‡¡≈Á¥¡“°
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°â‰¢â „™âº≈·Àâß§√—ßÈ ≈– Òı-Òˆ º≈ À√◊ÕÀπ—°ª√–¡“≥ Ò °√—¡ μâ¡°—∫πÈ”æÕª√–¡“≥
‡§’¬Ë «„Àâ‡À≈◊Õ Ò „π Û ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√‡™â“·≈–‡¬Áπ À√◊Õ‡«≈“¡’Õ“°“√
Ú. ™à«¬‡®√‘≠Õ“À“√ „™âº≈μ“°·Àâß ˆ-˜ º≈ À√◊Õº≈ ¥‰¡à®”°—¥®”π«π «‘∏„’ ™â º≈·°à
·μà‰¡à °ÿ ·§–‡¡≈Á¥ÕÕ°π”¡“≈«°πÈ” Ò §√—ßÈ π”‰ª·°ß§—«Ë À√◊Õ∂â“®–„™âº≈·Àâß ˆ-˜ º≈ μâ¡πÈ”
√—∫ª√–∑“π‡μ‘¡‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ ‡æ◊ÕË ™à«¬°≈∫√ ¢¡
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥¢¬“¬æ—π∏ÿå
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑ÿ°™π‘¥ ™Õ∫¥‘π√à«π √–∫“¬πÈ”‰¥â¥’
°“√ª≈Ÿ°
„™â‡¡≈Á¥À¬Õ¥„πÀ≈ÿ¡Ê ≈– Ù-ı ‡¡≈Á¥ æÕμâπ°≈â“‚º≈à¢π÷È ‡Àπ◊Õ¥‘π °Á∂Õπ·¬°„Àâ‡À≈◊ÕÀ≈ÿ¡≈–
Ú-Û μâπ
°“√∫”√ÿß√—°…“
„π∫√‘‡«≥∑’≈Ë ¡ÿà ‰¡à§«√„ÀâπÈ”∑à«¡¢—ß ‡æ√“–®–∑”„Àâ√“°‡πà“ ≈”μâπ‡À’¬Ë «μ“¬‰¥â
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 25
°√–∑◊∫¬Õ∫ Biophytum sensitivum (L.) DC.
26 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°√–∑◊∫¬Õ∫
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Biophytum sensituvum (L .) DC.
«ß»å Oxalidaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê §—π√à¡ ‡¢â“¬Õ∫ (¿“§°≈“ß) °√–∑◊∫¬Õ∫ ®‘¬Õ∫μâπμ“≈ (¿“§‡Àπ◊Õ)
∑ÿ∫¬Õ∫ (‡≈¬)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈â¡≈ÿ° ≈”μâπμ—Èßμ√ß ¡’„∫®”π«π¡“°Õ¬Ÿà√«¡°—π‡ªìπ°√–®ÿ°∑’Ëª≈“¬¬Õ¥¢Õß≈”μâπ
„∫¬“« Ù-Òˆ ´¡. ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬ ¯-ÒÙ §Ÿà „∫¬àÕ¬∑’ÕË ¬Ÿ à «à πª≈“¬¡’¢π“¥„À≠à°«à“„∫ à«π≈à“ß
√Ÿª√à“ß¢Õß„∫¬àÕ¬√Ÿª¬“« ¢Õ∫„∫§àÕπ¢â“ß¢π“πÀ√◊Õ√Ÿª‰¢à°≈—∫ ª≈“¬„∫¡π À√◊Õ·À≈¡‡≈Á°πâÕ¬
‚§π„∫¡π ¢π“¥°«â“ß Ú-ı ¡¡. ¬“« Ù-Ò¯ ¡¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ ·≈–ÕÕ°∑’ªË ≈“¬¬Õ¥¢Õßμâπ ™àÕÀπ÷ßË
¡’ Û-˜ ¥Õ° Õ¬Ÿ√à «¡‡ªìπ°√–®ÿ°∑’ªË ≈“¬°â“π™àÕ¬“« Û-˘ ´¡. ¥Õ° ’‡À≈◊Õß¬“« .ı-Ò ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ∑—ßÈ μâπÀ√◊Õ∑—ßÈ Àâ“ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â¢∫— ªí “«– „™â∑ß—È μâπÀ√◊Õ∑—ßÈ Àâ“ «—π≈– Ò °”¡◊Õ À√◊ÕπÈ”Àπ—° ¥ Û-Ù °√—¡
πÈ”Àπ—°·Àâß Ò-Òı °√—¡ „ àπÈ” ˘ ∂â«¬™“ μâ¡„Àâ‡À≈◊Õ Û ∂â«¬™“ ·∫àß√—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ
°àÕπÕ“À“√ §√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬™“
Ú. √—°…“‡∫“À«“π „™â∑ß—È μâπ Ò °”¡◊Õ μâ¡√—∫ª√–∑“π ¥◊¡Ë ·μàπÈ”
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷Èπ‰¥â„π¥‘π∑ÿ°™π‘¥∑’Ë¡’°“√√–∫“¬πÈ”¥’æÕ ¡§«√ ¡’§«“¡Õÿ¥¡ ¡∫Ÿ√≥åª“π°≈“ß ·≈–
Õÿ¡â πÈ”‰¥â¥’
°“√ª≈Ÿ°
„™â‡¡≈Á¥‡æ“–„π∂ÿßæ≈“ μ‘° æÕμâπ°≈â“‚μ ·¢Áß·√ß¥’·≈â«‡Õ“‰ªª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡
°“√∫”√ÿß√—°…“
§«√°”®—¥«—™æ◊™∑’∫Ë √‘‡«≥√Õ∫Ê μâπ ·≈–«—™æ◊™∑’¡Ë “‡≈◊ÕÈ ¬æ—π≈”μâπ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 27
°√–‡∑’¬¡ Allium sativam Linn.
28 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°√–‡∑’¬¡
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Allium sativam Linn.
«ß»å Alliaceae
™◊ÕË Õ◊πË Ê ÀÕ¡‡∑’¬¡ (¿“§‡Àπ◊Õ) À—«‡∑’¬¡ (¿“§„μâ) °√–‡∑’¬¡¢“« ÀÕ¡¢“« (Õÿ¥√∏“π’)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈¡â ≈ÿ°∑’¡Ë ≈’ ”μâπ„μâ¥π‘ ·≈–¡’ «à π∑’‡Ë ªìπ°≈’∫¬àÕ¬®”π«π¡“° ´÷ßË ÀàÕÀÿ¡â ¥â«¬‡ª≈◊Õ°∫“ßÊ ’¢“« À√◊Õ
’¢“«Õ¡™¡æŸ à«π∑’ÕË ¬Ÿ‡à Àπ◊Õ¥‘π‡ªìπ„∫¬“« Û-ˆ ´¡. §àÕπ¢â“ß·∫π°≈«ß ¢π“¥ ı-Ú ¡¡. ª≈“¬„∫·À≈¡
¥Õ° ’¢“«Õ¡‡¢’¬« À√◊ÕÕ¡™¡æŸ¡«à ß ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ°√–®ÿ°∑’ªË ≈“¬°â“π™àÕ∑’ÕË Õ°¡“®“°À—«„μâ¥π‘ º≈¡’¢π“¥‡≈Á°¡“°
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ À—«À√◊Õ°≈’∫
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß „™â°≈’∫ªÕ°‡ª≈◊Õ° √—∫ª√–∑“π¥‘∫Ê §√—ßÈ ≈–ª√–¡“≥ ı °≈’∫
(Ú °√—¡)
Ú. √—°…“‚√§º‘«Àπ—ß (™π‘¥‡°≈◊ÕÈ π) Ω“π°≈’∫°√–‡∑’¬¡·≈â«π”¡“∂Ÿ∫Õà ¬Ê
Û. ·°â‰Õ¢—∫‡ ¡À– „™âÀ«— Ù-¯ °≈’∫ ‚¢≈°„Àâ≈–‡Õ’¬¥‡μ‘¡πÈ” â¡ “¬™Ÿª√–¡“≥ Ú-Û ™âÕπ·°ß §—πÈ ‡Õ“
·μàπÈ”®‘∫∫àÕ¬Ê
Ù. ·°âÕ“°“√‡®Á∫§Õ „™âÀ«— °√–‡∑’¬¡‚∑π Ú À—« ªÕ°‡ª≈◊Õ°μ”„Àâ·À≈° ·∑√°‡°≈◊Õªπ º ¡πÈ”¡–π“«
æÕ§«√®‘∫∫àÕ¬Ê ®‘∫μ‘¥μàÕ°—π ı-˜ «—π Õ“°“√‡®Á∫§Õ®–À“¬‰ª
ı. ≈¥‰¢¡—π„π‡≈◊Õ¥ „™â°≈’∫ ¥ ı-˜ °≈’∫ À√◊Õ‡ªìπºß °—¥ Ò ·§ª´Ÿ≈ ∫√√®ÿ ı ¡‘≈≈‘°√—¡ √—∫ª√–∑“π
§√—ßÈ ≈– Ò ·§ª´Ÿ≈ «—π≈– Ú §√—ßÈ ‡™â“-‡¬Áπ À√◊Õ√—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– ı-˜ °≈’∫ √«¡°—∫Õ“À“√ ‡™â“-‡¬Áπ μ‘¥μàÕ°—π
ı-Ò «—π (¢âÕ§«√√–«—ß Õ¬à“√—∫ª√–∑“π°√–‡∑’¬¡¢≥–∑âÕß«à“ß)
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âÀ«—
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬¡’Õ“À“√Õÿ¥¡ ¡∫Ÿ√≥å ™Õ∫Õ“°“»‡¬Áπ ƒ¥Ÿª≈Ÿ°∑’‡Ë À¡“– ¡§◊Õ ƒ¥ŸÀπ“«
°“√ª≈Ÿ°
¬°·ª≈ß¥‘π„Àâ ßŸ ª√–¡“≥ Ò §◊∫ ¬àÕ¬¥‘π„Àâ≈–‡Õ’¬¥ ¡Ë”‡ ¡Õ º ¡ªÿ¬Ü §Õ° Ò,ˆ °°./‰√à À√◊Õªÿ¬Ü ‡§¡’ μŸ √
Òı-Òı-Òı „πÕ—μ√“ ı °°./‰√à §≈ÿ°‡§≈â“„Àâ∑«—Ë ‡Õ“À—«ª≈Ÿ°≈ß„π¥‘π„Àâ≈°÷ ‡æ’¬ß Ò ´¡. ‡∑à“π—πÈ √–¬–ª≈Ÿ°§«√„™â
√–¬–√–À«à“ß·∂« ÒÚ ´¡. √–¬–√–À«à“ßμâπ ÒÚ ´¡.
°“√∫”√ÿß√—°…“
√–¬–ª≈Ÿ°„À¡àÊ §≈ÿ¡À≈—ß·ª≈ß¥â«¬ø“ß¢â“« √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà «—π≈–§√—ßÈ ‡¡◊ÕË ßÕ°„∫·≈– Ÿß Ò ´¡. ®÷ß„ÀâπÈ”
·∫∫ª≈àÕ¬‡¢â“¡“„π√àÕß·≈â««‘¥„ à·ª≈ß Û-Ù «—πμàÕ§√—ßÈ ‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ Ò «—π ·≈â«‰¡àμÕâ ß„ÀâπÈ”∫àÕ¬ À√◊ÕÕ“®ß¥πÈ”
‡æ√“–°√–‡∑’¬¡ÕÕ°¥Õ°®–∑”„Àâ‡ ’¬πÈ”Àπ—° „π√–¬–π’§È «√©’¥¬“¶à“·¡≈ß ·≈–¬“ªÑÕß°—π‡™◊ÕÈ √“∑ÿ°Ê ˜ «—π ‚¥¬„™â
¬“°—π√“
°“√‡°Á∫‡°’¬
Ë «
‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ Ò «—π ¢÷πÈ ‰ª°Á‡√‘¡Ë ‡°Á∫‡°’¬Ë «‰¥â à«π°√–‡∑’¬¡∑”æ—π∏ÿ§å «√‡°Á∫ ‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ ÒÚ-ÒÛ «—π ¢÷πÈ ‰ª
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 29
°√–‡∫“ Hydnocarpus anthelminticus Pierre ex Laness.
30 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°√–‡∫“
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Hydnocarpus anthelminticus Pierre ex Laness.
«ß»å Flacourtiaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê °√–‡∫“πÈ” °√–‡∫“‡∫â“·¢Áß °√–‡∫“„À≠à (¿“§°≈“ß) ‡∫“ ( ÿ√“…Æ√å∏“π’)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ √Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à ª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫¡π
À√◊Õ·À≈¡‡≈Á°πâÕ¬ ¢Õ∫„∫‡√’¬∫À√◊Õ‡ªìπ§≈◊πË ‡π◊ÕÈ „∫Àπ“ ¢π“¥°«â“ß Û-˜ ´¡. ¬“« Ò-Û ´¡.
°â“π„∫¬“« Ò-Ò.ı ´¡. ¥Õ° ’™¡æŸÕÕ°‡ªìπ™àÕμ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ ™àÕÀπ÷ßË ¡’ ı-Ò ¥Õ° °â“π¥Õ°¬“«
Ò-Ò.ı ´¡. ¥Õ°„À≠à Ò ´¡. º≈√Ÿª∑√ß‡°◊Õ∫°≈¡ ¢π“¥„À≠à Û-ı ´¡. ¡’¢πª°§≈ÿ¡‚¥¬∑—«Ë ‰ª
¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥√Ÿª‰¢à„À≠à .ı-Ò ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡¡≈Á¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°°≈“° ‚¥¬„™â‡¡≈Á¥„πμ”æÕ·À≈°·≈â«‡§’¬Ë «°—∫πÈ”¡—π¡–æ√â“«
‡Õ“πÈ”¡—π∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ
Ú. √—°…“‚√§º‘«Àπ—ß æÿæÕß ·≈–º◊πË §—π „™âπÈ”¡—π®“°‡¡≈Á¥ À√◊Õ‡π◊ÕÈ „π¡“ —° ı-Ò ‡¡≈Á¥
°–‡∑“–‡ª≈◊Õ°¢Õß‡¡≈Á¥ÕÕ° μ”‡π◊ÕÈ „π„Àâ≈–‡Õ’¬¥ ‡μ‘¡πÈ”¡—πæ◊™≈ß‰ªæÕ·©– „™â∑“‚√§º‘«Àπ—ß‰¥â
·∑∫∑ÿ°™π‘¥
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡æ“–‡¡≈Á¥ μÕπ°‘ßË ∑’πË ¬‘ ¡§◊Õ °“√‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ™Õ∫¥‘π√à«πªπ∑√“¬ ·≈–™Õ∫Õ¬Ÿ„à °≈â·À≈àßπÈ”
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¢ÿ¥À≈ÿ¡ °«â“ß ¬“« ·≈–≈÷°¥â“π≈– Ò ¡. μ“°¥‘π∑‘ßÈ ‰«â Ò —ª¥“Àå „™âª¬ÿÜ §Õ°
§≈ÿ°‡§≈â“¥‘π√Õß°âπÀ≈ÿ¡∑‘ßÈ ‰«âÕ°’ Ò —ª¥“Àå ®“°π—πÈ ®÷ßπ”μâπ°≈â“≈ßª≈Ÿ° °≈∫¥‘π„Àâ·πàπ√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
·≈–§«√„™â‰¡âª°í ¬÷¥≈”μâπ °—π‚¬°¥â«¬
°“√∫”√ÿß√—°…“
„π√–¬–·√°μâÕß√¥πÈ”∑ÿ°«—π ∂â“Ωπ‰¡àμ° ®π‡¡◊ÕË μâπ°≈â“‡√‘¡Ë ‡®√‘≠·¢Áß·√ß¥’ ®÷ßÕ“®‡«âπ‰¥â∫“â ß
∂â“·¥¥®—¥§«√æ√“ß· ß„Àâ πÕ°®“°π’§È «√æ√«π¥‘π ·≈–°”®—¥«—™æ◊™√Õ∫‚§πμâπ∫â“ß‡ªìπ§√—ßÈ §√“«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 31
°√–«“π Amomum krervanh Pierre
32 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°√–«“π
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Amomum krervanh Pierre
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê °√–«“π‚æ∏‘ μ— «å °√–«“π®—π∑√å (¿“§°≈“ß) °√–«“π¥”
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
≈”μâπ¡’∑ß—È à«π∑’ÕË ¬Ÿ„à μâ¥π‘ ·≈– à«π∑’ÕË ¬Ÿ∫à π¥‘π Ÿß‰¥â∂ß÷ Û ‡¡μ√ „∫‡¥’¬Ë «ÕÕ° ≈—∫ ¡’°“∫„∫¬“«
„∫√Ÿª‰¢à‡√’¬«·À≈¡ ª≈“¬„∫·À≈¡ μ—«„∫°«â“ß‰¥â∂ß÷ ÒÚ ´¡. À√◊Õ‡≈Á°°«à“π’È ¬“«‰¥â∂ß÷ ˆ ´¡.
¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ®“°≈”μâπ„μâ¥π‘ ™àÕ¥Õ°√Ÿª§≈â“¬∑√ß°√–∫Õ° °«â“ß Ù-ı ´¡. ¬“« ˆ-ÒÒ ´¡.
¥Õ° ’‡À≈◊Õß º≈√Ÿª√à“ß°≈¡
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß „™âº≈∑”‡ªìπºß√—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Ò.ı-Û ™âÕπ™“
(ª√–¡“≥ Ò-Ú °√—¡)
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â·¬°ÀπàÕ
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ‡®√‘≠‰¥â¥„’ π∑’™Ë ¡ÿà ™◊πÈ ·≈–‡¬Áπ ‚¥¬‡©æ“–„μâ√¡à ‡ß“‰¡âÕπ◊Ë ª≈Ÿ°‰¥â
∑ÿ°ƒ¥Ÿ
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥·¬°ÀπàÕ®“°μâπ‡¥‘¡ ∂â“¡’≈”μâπμ‘¥¡“°—∫ÀπàÕ Ÿß °Á§«√μ—¥„Àâ‡À≈◊Õª√–¡“≥Àπ÷Ëß§◊∫
‡æ◊ÕË ≈¥°“√ Ÿ≠‡ ’¬πÈ” π”ÀπàÕ‰ª™”„π∑’¡Ë §’ «“¡™ÿ¡à ™◊πÈ ¡Ë”‡ ¡Õ ‡¡◊ÕË μâπ·¢Áß·√ß·≈â«®÷ßπ”≈ßª≈Ÿ°‰¥â
À√◊ÕÕ“®ª≈Ÿ°‚¥¬„™âÀπàÕ∑’·Ë ¬°®“°μâπ‡¥‘¡‡≈¬°Á‰¥â
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡¡◊ÕË ‡√‘¡Ë ª≈Ÿ°§«√√¥πÈ”«—π≈–§√—ßÈ μàÕ®“°π—πÈ Õ“®‡«âπ‰¥â∫“â ß‚¥¬¥Ÿ®“°§«“¡™◊πÈ ¢Õß¥‘π ·≈–
§«√°”®—¥«—™æ◊™¥â«¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 33
°≈â«¬ Musa sapientum Linn.
34 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°≈â«¬
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Musa sapientum Linn. (Syn. M. paradisiaca var. sapientum (L .) O.Ktze.)
«ß»å Musaceae
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’¡Ë ≈’ ”μâπ Ÿß¡“° Ÿß‰¥â∂ß÷ ı ‡¡μ√ ¡’≈”μâπ„μâ¥π‘ ‡√’¬°«à“ ‡Àßâ“·≈–¡’ «à π∑’ÕË ¬Ÿ∫à π¥‘π
‡ªìπ≈”Õ«∫¥Ÿ§≈â“¬μâπ ´÷ßË ‡°‘¥®“°°“∫„∫Àÿ¡â ´âÕπ°—π·πàπ ·μà≈–°“∫„∫π—πÈ ®–¡’ «à πμàÕ‡ªìπ°â“π„∫´÷ßË ¡’≈°— …≥–
§àÕπ¢â“ß°≈¡Àπ“ ¥â“π∫π‡ªìπ√àÕß≈÷° °â“π„∫π’ÈÕ“®¬“«‰¥â∂÷ß Ò ‡¡μ√ μ—«„∫¡—°‡ªìπ√Ÿª¢Õ∫¢π“π
ª≈“¬„∫‡√’¬«‡≈Á°πâÕ¬ ·°π°≈“ß„∫„À≠à‡ÀÁπ‰¥â™¥— ‡®π ‡ âπ„∫¢π“π°—π„π·π«®“°‡ âπ·°π„∫‰ªÀ“√‘¡„∫
μ—«„∫°«â“ß Ú-Ù ´¡. ¬“« Ò-Û ‡¡μ√ ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ∑’ªË ≈“¬¬Õ¥„π≈—°…≥–ÀâÕ¬À—«≈ß ¬“« Û-ˆ ´¡.
‡√’¬°«à“ ª≈’ ´÷ßË ª√–°Õ∫¥â«¬¥Õ°¬àÕ¬ÕÕ°‡√’¬ß°—π‡ªìπ·ºß ·μà≈–·ºß¡’°≈’∫ª√–¥—∫¢π“¥„À≠à ’¡«à ß·¥ß
‡√’¬°«à“ °“∫Àÿ¡â √Õß√—∫Õ¬Ÿà ·μà≈–°≈ÿ¡à ¥—ß°≈à“«¡—°Õ¬Ÿ‡à √’¬ß ≈—∫°—π‚¥¬√Õ∫·°π™àÕ¥Õ° ¥Õ°∑’ÕË ¬Ÿ à «à πª≈“¬™àÕ
‡ªìπ¥Õ°μ—«ºŸâ ¥Õ°∑’‚Ë §π™àÕ‡ªìπ¥Õ°μ—«‡¡’¬ º≈®÷ß‡ªìπ™àÕ‡√’¬°«à“‡§√◊Õ·μà≈–™àÕ¬àÕ¬‡√’¬°«à“À«’ À«’Àπ÷ßË Ê
¡’ª√–¡“≥ Ò °«à“º≈ º≈°≈¡¬“« ¢π“¥ √Ÿª√à“ß ·≈–√ ¢÷πÈ Õ¬Ÿ°à ∫— æ—π∏ÿå ‡π◊ÕÈ °≈â«¬ ’‡À≈◊Õß§√’¡ ¡—°‰¡à¡‡’ ¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡π◊ÕÈ °≈â«¬πÈ”«â“Àà“¡ À√◊Õ°≈â«¬πÈ”«â“¥‘∫∑—ßÈ ‡ª≈◊Õ°
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π ∑âÕß√à«ß (‰¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§) „™â‡π◊ÕÈ °≈â«¬πÈ”«â“¥‘∫√—∫ª√–∑“π
Ò/Ú-Ò º≈ À√◊Õ„™â°≈â«¬πÈ”«â“¥‘∫Ω“π‡ªìπ·«àπ μ“°·Àâß√—∫ª√–∑“π
Ú. √—°…“Ωï ÀŸÕ°— ‡ ∫ „™â∑“ß°≈â«¬μ—¥®“°μâπ„À¡àÊ ¬“« Ò-Ú »Õ° «‘∏„’ ™â μ—¥„∫μÕß®“°μâπ°≈â«¬¡“
Ò ∑“ß ‡≈◊ËÕ¬„∫ÕÕ° ‡À≈◊Õ·μà·°π°≈“ß μ—¥¡“ª√–¡“≥ Û §◊π ≈â“ßπÈ”„Àâ –Õ“¥π”‰ª≈π‰ø„Àâ√âÕπ
∫’∫‡Õ“πÈ”„ à„π™àÕßÀŸ Ú-Û À¬¥ ∑‘ßÈ ‰«â Û-ı π“∑’ ‡∑ÕÕ° Õ“°“√ª«¥®–§àÕ¬Ê ¬—ß™—«Ë ∑”Õ’° —° Ú-Û §√—ßÈ
®–∑”„ÀâΩÀï “¬
Û. ‡ªìπ¬“Õ“¬ÿ«≤ — π– „™â°≈â«¬πÈ”«â“ ÿ°√—∫ª√–∑“π«—π≈– Ò º≈ °—∫πÈ”º÷ßÈ √«ß ®–™à«¬√–∫“¬ÕàÕπÊ
·≈–‡ªìπ¬“Õ“¬ÿ«≤ — π–
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âÀπàÕ ‡Àßâ“ μ“ ∑’πË ¬‘ ¡§◊Õ„™âÀπàÕ
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ §àÕπ‰ª∑“ß¥‘π‡Àπ’¬«∑’ÕË ¡ÿâ πÈ”‰¥â¥’ ·μà‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß §«√ª≈Ÿ°μâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬ª√“∫«—™æ◊™„ÀâÀ¡¥ μ“°¥‘π‰«â ı-˜ «—π ®“°π—πÈ ¢ÿ¥À≈ÿ¡„Àâ°«â“ß¬“«·≈–≈÷°¥â“π≈–
ı ´¡. „ àª¬ÿÜ À¡—°À√◊Õªÿ¬Ü §Õ°§≈ÿ°‡§≈â“¥‘π√Õß°âπÀ≈ÿ¡ «“ßÀπàÕ°≈â«¬≈ß°≈“ßÀ≈ÿ¡ „Àâ¬Õ¥ Ÿß°«à“√–¥—∫¥‘π
ª√–¡“≥ ÒÛ ´¡. à«πμ“®–Õ¬Ÿ≈à °÷ „π¥‘πª√–¡“≥ Û ´¡. °≈∫¥‘π„Àâ‡μÁ¡À≈ÿ¡ ·≈–‡À¬’¬∫„Àâ·πàπ
°“√∫”√ÿß√—°…“
À¡—πË æ√«π¥‘π°”®—¥«—™æ◊™·≈–„ àª¬ÿÜ ‡æ◊ÕË ™à«¬„Àâμ°º≈‡√Á« ≈”μâπÕ«∫·¢Áß·√ßº≈‚μ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 35
°–∑◊Õ Zingiber zerumbet (L .) Smith
36 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°–∑◊Õ
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Zingiber zerumbet (L .) Smith
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê °–∑◊ÕªÉ“ °–·«π ·Œ«¥” ‡Œ’¬«¥” (¿“§‡Àπ◊Õ) ‡Œ’¬«·¥ß (·¡àŒÕà ß Õπ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈â¡≈ÿ°∑’Ë¡’≈”μâπ‡ªìπ‡Àßâ“Õ¬Ÿà„μâ¥‘π ’‡À≈◊Õß´’¥Ê ·≈–¡’ à«π™Ÿ¢÷Èπ¡“„πÕ“°“» Ÿß‰¥â∂÷ß
Ò ‡¡μ√ „∫√Ÿª§àÕπ¢â“ß‡√’¬«·À≈¡ ¡’¢πª°§≈ÿ¡‚¥¬∑—«Ë ‡π◊ÕÈ „∫§àÕπ¢â“ß∫“ß μ—«„∫°«â“ß ı-¯ ´¡.
¬“« Ú-Ûı ´¡. ª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫‡√’¬«·§∫‡¢â“À“°â“π„∫´÷ßË —πÈ ¡“° ı-¯ ¡¡. °â“π™àÕ¥Õ°
¬“« Ò-Û ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ √«¡°—π·πàπ§≈â“¬μÿ¡â √Ÿª‰¢à °«â“ß Ù-ı ´¡. ¬“« ˆ-ÒÚ ´¡.
¡’°≈’∫ª√–¥—∫√Õß√—∫·μà≈–¥Õ°·≈–Õ—¥´âÕπ°—π·πàπ °≈’∫π’¡È ’ ‡’ ¢’¬«·≈â«§àÕ¬Ê ‡ª≈’¬Ë π‡ªìπ ’·¥ß‡¡◊ÕË ·°à
¥Õ° ’‡À≈◊Õß¬“«ª√–¡“≥ ı ´¡. º≈√Ÿª‡√’¬« º‘«‡√’¬∫¬“«ª√–¡“≥ Ò.ı ´¡. ‡¡≈Á¥ ’¥”
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ À—«À√◊Õ‡Àßâ“ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß „™â‡Àßâ“À√◊ÕÀ—« ¥ ªîßô ‰ø Ωπ°—∫πÈ”ªŸπ„
ª√–¡“≥§√÷ßË ·°â«‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. ·°â∫‘¥ (ª«¥‡∫àß·≈–¡’¡Ÿ° À√◊ÕÕ“®¡’‡≈◊Õ¥¥â«¬) „™â‡Àßâ“À√◊ÕÀ—« ¥§√—Èß≈– Ú À—«
(ª√–¡“≥ Òı °√—¡) ¬à“ß‰øæÕ ÿ° μ”°—∫πÈ”ªŸπ„ §—πÈ ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡Àßâ“
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
ª≈Ÿ°‰¥â∑«—Ë ‰ª ™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ ¡’°“√√–∫“¬πÈ”¥’ ª≈Ÿ°‰¥â∑°ÿ ƒ¥Ÿ
°“√ª≈Ÿ°
ª≈Ÿ°‚¥¬„™â‡Àßâ“ §«√μ—¥„∫·≈– à«π¢Õß≈”μâπ∑’Ë™Ÿ¢÷Èπ„πÕ“°“»ÕÕ°„Àâ‡À≈◊Õ§«“¡¬“«
ª√–¡“≥§◊∫‡¥’¬« ‡æ◊ÕË ≈¥°“√ Ÿ≠‡ ’¬πÈ” √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ·≈–§«√À¡—πË μ√«®§«“¡™◊πÈ ¢Õß¥‘πÕ¬Ÿ‡à ¡Õ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 37
°–‡æ√“ Ocimum sanctum Linn.
38 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°–‡æ√“
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Ocimum sanctum Linn.
«ß»å Labiatae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê °–‡æ√“¢“« °–‡æ√“·¥ß (¿“§°≈“ß) °Õ¡°âÕ (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈¡â ≈ÿ°∑’∑Ë √ßæÿ¡à „À≠à·≈– Ÿß‰¥â Û-ˆ ´¡. ¡’¢πª°§≈ÿ¡∑—«Ë ‰ª „∫‡¥’¬Ë «ÕÕ°μ√ß¢â“¡
‡π◊ÈÕ„∫∫“ß·≈–πÿà¡ °â“π„∫¬“« Ò-Û ´¡. μ—«„∫√Ÿª√à“ß√’ À√◊Õ√’¢Õ∫¢π“π °«â“ß Ò-Ú.ı ´¡.
¬“« Ú-Ù.ı ´¡. ª≈“¬„∫·≈–‚§π„∫Õ“®·À≈¡À√◊Õ¡π ¢Õ∫„∫§àÕπ¢â“ßÀ¬—° ‡ âπ„∫∑—ßÈ Ú ¥â“π
¡’¢πª°§≈ÿ¡ ¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ ¬“« ¯-ÒÙ ´¡. ‚¥¬¥Õ°μ‘¥√Õ∫·°π™àÕ‡ªìπ™—πÈ Ê ¡’∑ß—È ™π‘¥∑’ Ë ’
¢Õß à«πμà“ßÊ ‡™àπ ≈”μâπ „∫ ¥Õ°‡ªìπ ’‡¢’¬« ·≈–™π‘¥∑’ Ë «à πμà“ßÊ ¡’ ‡’ ¢’¬«Õ¡¡à«ß·¥ß
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫·≈–¬Õ¥ ∑—ßÈ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß „™â„∫·≈–¬Õ¥ Ò °”¡◊Õ (πÈ”Àπ—° ¥ª√–¡“≥
Úı °√—¡ ·Àâßª√–¡“≥ Ù °√—¡) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë ‡À¡“– ”À√—∫‡¥Á°
Ú. ·°âÕ“°“√§≈◊πË ‰ âÕ“‡®’¬π (‡°‘¥®“°∏“μÿ‰¡àª°μ‘) „™â„∫·≈–¬Õ¥ ¥ª√–¡“≥ Ò °”¡◊Õ
(ª√–¡“≥ Úı °√—¡) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Û. ‡æ‘¡Ë πÈ”π¡„π μ√’À≈—ß§≈Õ¥ „™â„∫ ¥ Ò °”¡◊Õ ·°ß‡≈’¬ß√—∫ª√–∑“π∫àÕ¬Ê À≈—ß§≈Õ¥
Ù. √—°…“°≈“°‡°≈◊ÈÕπ „™â„∫ ¥ Òı-Ú „∫ μ”À√◊Õ¢¬’È„ÀâπÈ”ÕÕ°¡“∑“∫√‘‡«≥∑’Ë‡ªìπ
°≈“°‡°≈◊ÕÈ π «—π≈– Ú-Û §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬
ı. √—°…“ÀŸ¥ „™â„∫ ¥ (∂â“‡ªìπ°√–‡æ√“·¥ß®–¡’ƒ∑∏‘·Ï √ß¬‘ßË ¢÷πÈ ) ¢¬’∑È “μ√ßÀ—«ÀŸ¥‡™â“-‡¬Áπ
®π°«à“À—«ÀŸ¥®–À≈ÿ¥
ˆ. „™â‰≈àÀ√◊Õ¶à“¬ÿß „™â‰¥â∑ß—È „∫≈–°‘ßË ¥¢π“¥ Ò °‘ßË „À≠àÊ ‡Õ“„∫¡“¢¬’ÊÈ ·≈â««“ß‰«â„°≈âμ«—
®–™à«¬‰≈à¬ßÿ ‰¥â ·≈–¬—ß “¡“√∂‰≈à·¡≈ßÕ◊πË Ê ‰¥â¥«â ¬ À√◊Õ‡Õ“„∫ ¥¡“°≈—πË ®–™à«¬‰¥âπÈ”¡—π°√–‡æ√“
ÿ ¡∫—μ‰‘ ≈à¬ßÿ ‰¥â¥°’ «à“μâπ ¥Ê
´÷ßË ¡’§≥
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå π‘¬¡°“√„™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ §«√ª≈Ÿ°μâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ° °–‡æ√“ª≈Ÿ°ßà“¬„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ‚¥¬¡“°ª≈Ÿ°‰«â‡ªìπÕ“À“√μ“¡∫â“π‡√◊Õπ
∑—«Ë Ê ‰ª
°“√∫”√ÿß√—°…“ ª≈àÕ¬„Àâ‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ‚¥¬‰¡àμÕâ ß∫”√ÿß√—°…“·μàÕ¬à“ß„¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 39
°“πæ≈Ÿ Syzygium aromaticum (L .) Merr. et Perry
40 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°“πæ≈Ÿ
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å* Syzygium aromatucum (L .) Merr. et Perry
(Syn. Eugenia caryophyllus (Sprengel) Bullock et Harrison)
«ß»å Myrtaceae
™◊Õ Ë Õ◊πË Ê ®—π®’Ë (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬◊πμâπ¢π“¥ ı-ÒÙ ‡¡μ√ „∫‡¥’Ë¬«μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß¢â“¡ ‡π◊ÈÕ„∫Àπ“‡ªìπ¡—π
‡¡◊ÕË àÕß°—∫· ß·¥¥®–‡ÀÁπ®ÿ¥πÈ”¡—π μ—«„∫√’ À√◊Õ√Ÿª‰¢à‡°◊Õ∫¢Õ∫¢π“π ª≈“¬„∫·≈–‚§π„∫·À≈¡
„∫¡’¢π“¥°«â“ß Ú-ı ´¡. ¬“« ˆ-ÒÛ ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕμ“¡ª≈“¬°‘ßË ª√–°Õ∫¥â«¬ Û-Ú ¥Õ°
‡¡◊ÕË ·°à¥Õ°®–¬“« Ò-Ú ´¡. ’·¥ßÕ¡™¡æŸ º≈√Ÿª√’ À√◊Õ√Ÿª‰¢à ’·¥ß‡¢â¡¬“« Ú-Û ´¡. ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥
Ò-Ú ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“
¥Õ° (¥Õ°°“πæ≈Ÿ∑¥’Ë ®’ –μâÕß‡ªìπ¥Õ°∑’¡Ë ‰‘ ¥â °—¥‡Õ“πÈ”¡—πÕÕ° ·≈–¡’°≈‘πË ©ÿπ√ ‡ºÁ¥®—¥)
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß „™â¥Õ°·Àâß ı-¯ ¥Õ° (.ÒÚ-.ˆ °√—¡)
μâ¡À√◊Õ∫¥‡ªìπºß√—∫ª√–∑“π (¥Õ°°“πæ≈Ÿ Û ¥Õ°) ∑ÿ∫·≈â«·™à„ππÈ”‡¥◊Õ¥ Ò ¢«¥‡À≈â“ „™â™ßπ¡‡¥Á°
®–™à«¬ªÑÕß°—π‰¡à„Àâ‡¥Á°∑âÕß¢÷πÈ ∑âÕß‡øÑÕ‰¥â)
Ú. ·°âÕ“°“√ª«¥øíπ °≈—Ëπ‡Õ“πÈ”¡—π„ àøíπÀ√◊Õ„™â∑—Èß¥Õ°‡§’È¬«·≈â«Õ¡‰«âμ√ß∫√‘‡«≥øíπ
∑’ªË «¥ ‡æ◊ÕË √–ß—∫Õ“°“√ª«¥øíπ
Û. √–ß—∫°≈‘πË ª“° „™â¥Õ°μŸ¡ Ú-Û ¥Õ° Õ¡‰«â„πª“° ®–™à«¬√–ß—∫°≈‘πË ª“°
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â∑ß—È °“√‡æ“–‡¡≈Á¥ ·≈–°“√μÕπ°‘ßË
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ¥‘π§«√‡ªìπ¥‘π∑’ÕË ¥ÿ ¡ ¡∫Ÿ√≥å¥«â ¬Õ“À“√æ◊™ ·≈–§«√ª≈Ÿ°„πƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
¢ÿ¥À≈ÿ¡„Àâ°«â“ßª√–¡“≥ ˆ ´¡. ¬“« ˆ ´¡. ≈÷° ˆ ´¡. μ“°¥‘π‰«âª√–¡“≥ Ò —ª¥“Àå
‡æ◊ÕË „Àâ· ß·¥¥¶à“‡™◊ÕÈ ‚√§„π¥‘π ®“°π—πÈ „ àª¬ÿÜ §Õ° À√◊Õªÿ¬Ü Õ‘π∑√’¬√å Õß°âπÀ≈ÿ¡ π”μâπ°≈â“≈ßª≈Ÿ°
·≈â«®÷ß°≈∫ ·≈–æŸπ¥‘π∑’‚Ë §πμâπ‡æ◊ÕË ªÑÕß°—ππÈ”¢—ß °“πæ≈Ÿ‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß ‡¡◊ÕË ª≈Ÿ°„À¡àÊ μâÕß∑”√à¡„Àâ¥«â ¬
°“√∫”√ÿß√—°…“
§Õ¬¥Ÿ·≈°“√√–∫“¬πÈ”„Àâ¥’ Õ¬à“„ÀâπÈ”¢—ß °“πæ≈Ÿ∑’Ë ¡∫Ÿ√≥å®–„Àâº≈‡¡◊ËÕÕ“¬ÿ¬à“ß‡¢â“ªï∑’Ë Ù
·≈–®–„Àâº≈º≈‘μ Ÿß¢÷πÈ ‡√◊ÕË ¬Ê „πÕ“¬ÿª√–¡“≥ Ú ªï
(*™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å ·°â‰¢μ“¡ chantaranothai, P. et al 1994. Thai For. Bull. 21: 38-39)
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 41
°ÿ¬ã ™à“¬ Allium tuberosum Rottl. ex Spreng.
42 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°ÿã¬™à“¬
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Allium tuberosum Rottl. ex Spreng.
«ß»å Alliaceae
™◊Õ Ë Õ◊πË Ê °ÿ¬ä ©à“¬, °ÿ¬™à“¬ (¿“§°≈“ß)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ° ¡’≈”μâπ à«π∑’ËÕ¬Ÿà„μâ¥‘π≈—°…≥–‡ªìπÀ—«·≈–‡ªìπ∑àÕ§≈â“¬‡Àßâ“ „∫‡¥’Ë¬«
¡’°“∫„∫‚Õ∫´âÕπ°—π√Õ∫ à«πÀ—«„π≈—°…≥–∑’°Ë “∫„∫Õ¬Ÿμà √ß°—π¢â“¡„π·π«‡¥’¬«°—π „∫√Ÿª√à“ß‡√’¬«¬“«
ª≈“¬·À≈¡ ‚§π„∫¡—°ÀàÕμ—«§≈â“¬√àÕß ‰¡à·∫π‡À¡◊Õπ à«πª≈“¬„∫ ‡π◊ÈÕ„∫Àπ“ ·≈–‰¡à°≈«ß
¢π“¥„∫°«â“ß Ù-ˆ ¡¡. ¬“« Ú-Û ´¡. ¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ°√–®ÿ°Õ¬Ÿà∑’Ëª≈“¬°â“π™àÕ¥Õ°
´÷ßË ÕÕ°®“° à«π¬Õ¥¢Õß≈”μâπ °â“π„∫¬“« Û-Ù ´¡. ·≈–¬“«°«à“μ—«„∫ ™àÕ¥Õ°Àπ÷ßË Ê ¡’¥Õ°
Ò-Ú ¥Õ° ·≈–¡’„∫ª√–¥—∫√Õß√—∫¥Õ°∑—ßÈ À¡¥Õ¬Ÿ∑à ª’Ë ≈“¬°â“π™àÕ ¥Õ° ’¢“«¢π“¥‡≈Á°√Ÿª∑√ßæÿ¡à
ª≈“¬·À≈¡ ‡¡≈Á¥°≈¡√’ ’¥”¢π“¥ Ò-Ú.ı
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ∑—ßÈ μâπ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°≈¡æ‘… „™â Û-ı μâπ ‚¢≈°æÕ·À≈°º ¡‡À≈â“‚√ßæÕ§«√
∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ ª√‘¡“≥ “¡“√∂‡æ‘¡Ë ¢÷πÈ À√◊Õ≈¥≈ß‰¥âμ“¡Õ“°“√ ·≈–§«√∑”‡«≈“®–„™â‡∑à“π—πÈ
Ú. ‡æ‘Ë¡πÈ”π¡„π μ√’À≈—ß§≈Õ¥ „™â„∫·≈–μâπ ¥‰¡à®”°—¥ ·°ß‡≈’¬ß√—∫ª√–∑“π∫àÕ¬Ê
À≈—ß§≈Õ¥
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â‡æ“–‡¡≈Á¥ À√◊Õ·¬°°Õ à«π¡“°π‘¬¡°“√·¬°°Õ
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«π‚ª√àß Õÿ¥¡¥â«¬Õ‘π∑√’¬«å μ— ∂ÿ ‡®√‘≠‰¥â¥„’ π∑’‚Ë ≈àß·®âß ·≈–·¥¥®—¥ ·≈–™Õ∫Õ¬Ÿà
„°≈â·À≈àßπÈ”
°“√ª≈Ÿ°
·¬°μâπ®“°°Õ‡¥‘¡ ‚¥¬„™â¡’¥§¡∫“ßμ—¥‚§πμâπ™‘¥º‘«¥‘π μ—¥„∫·≈–√“°‡°à“∑‘Èßπ”‰ªª≈Ÿ°
„π·ª≈ß∑’Ë‡μ√’¬¡‰«â §«√ª≈Ÿ°‡ªìπ°≈ÿà¡Ê ≈– Ú-Û μâπ ®π∑—Ë«·ª≈ß √¥πÈ”„Àâ™ÿà¡À≈—ßª≈Ÿ°∑ÿ°«—π
∑—ßÈ ‡™â“·≈–‡¬Áπ ®π°«à“μâπ®–‡®√‘≠·¢Áß·√ßμ—ßÈ μ—«‰¥â
°“√∫”√ÿß√—°…“
§«√ —ß‡°μ§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ ·≈–§«“¡ –Õ“¥¢Õß·ª≈ßÕ¬Ÿ‡à ¡Õ Õ“®„™âπÈ”´“«¢â“« À√◊ÕπÈ”≈â“ßª≈“
√¥∫â“ß‡ªìπ§√—Èß§√“«‡æ◊ËÕ‡æ‘Ë¡ªÿÜ¬ À√◊Õ®–„™âªÿÜ¬¬Ÿ‡√’¬√¥°Á‰¥â ‰¡à„§√à¡’‚√§·≈–·¡≈ß√∫°«π °ÿã¬™à“¬
‡ªìπæ◊™∑’ªË ≈Ÿ°‡æ’¬ß§√—ßÈ ‡¥’¬«®–„Àâº≈º≈‘μ‰¥âπ“π
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 43
·°â« Murraya paniculata Jack
44 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
·°â«
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Murraya paniculata Jack
«ß»å Rutaceae
™◊ÕË Õ◊πË Ê
·°â«¢“« (¿“§°≈“ß) ·°â«æ√‘° μ–‰À≈·°â« (¿“§‡Àπ◊Õ) ®ä“æ√‘° (≈”ª“ß) ·°â«¢’‰È °à (¬–≈“)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæÿà¡¢π“¥„À≠à „∫‡ªìπ„∫ª√–°Õ∫ μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ ·μà≈–„∫ª√–°Õ∫¥â«¬
„∫¬àÕ¬®”π«π Û-¯ „∫ ∑’Ë¡’√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à √Ÿª√’ À√◊Õ√Ÿª ’Ë‡À≈’Ë¬¡¢π¡‡ªï¬°ªŸπ ¢π“¥°«â“ß
Ò-Ú ´¡. ¬“« Ú-ı ´¡. ‡π◊ÕÈ „∫‡√’¬∫‡ªìπ¡—π·≈– ’‡¢’¬«‡¢â¡ ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕÕ¬Ÿμà “¡´Õ°‚§π„∫
∑’ËÕ¬Ÿà∫√‘‡«≥ª≈“¬¬Õ¥ °â“π™àÕ¥Õ°¬“« ™àÕÀπ÷Ëß¡’ Û-Ò¯ ¥Õ° ¥Õ° ’¢“« °≈‘ËπÀÕ¡ ¡’¢π“¥
Ò-Ú.ı ´¡. ‡ªìπ¥Õ° ¡∫Ÿ√≥å‡æ» º≈√Ÿª√’ ·’ ¥ß¢π“¥ Ò-Ò.ı ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√ª«¥øíπ „™â„∫ ¥μ”æÕ·À≈°·™à‡À≈â“‚√ß„πÕ—μ√“ à«π Òı „∫¬àÕ¬À√◊Õ Ò °√—¡
μàÕ‡À≈â“‚√ß Ò ™âÕπ™“ À√◊Õ ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √ ‡Õ“πÈ”¡“®‘¡È ∫√‘‡«≥∑’ªË «¥
Ú. ¢—∫ª√–®”‡¥◊Õπ „™â„∫ ¥ Ò-Òı °√—¡ μâ¡°—∫πÈ” Ú ∂â«¬·°â« ‡§’¬Ë «„Àâ‡À≈◊Õ Ò ∂â«¬·°â«
√—∫ª√–∑“π Ú §√—ßÈ À√◊Õ„™â¥Õß‡À≈â“√—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬μ–‰≈
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â°“√μÕπ°‘ßË
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
μâπ·°â« “¡“√∂®–ª≈Ÿ°„π¥‘π‡°◊Õ∫∑ÿ°™π‘¥ ¬°‡«âπ¥‘π∑√“¬®—¥‡æ√“–°“√Õÿâ¡πÈ”‰¡à¥’ ·≈–
¡’∏“μÿÕ“À“√πâÕ¬ ´÷ßË ®–∑”„Àâ°“√‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ¢Õßμâπ·°â«‰¡à¥’
°“√ª≈Ÿ°
„™â°ß‘Ë μÕπ∑’¡Ë √’ “°æÕ ¡§«√ ‡Õ“‰ªª≈Ÿ°„π°√–∂“ß À√◊Õ°√–∫–ª≈Ÿ° ‡æ◊ÕË „Àâμπâ æ◊™∑’‡Ë °‘¥®“°
°‘ËßμÕπ¡’√–∫∫√“°·¢Áß·√ß æÕ∑’Ë®–À“Õ“À“√‡≈’È¬ß≈”μâπ‰¥â ·≈â«π”‰ªª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡∑’Ë¡’ªÿÜ¬√Õßæ◊Èπ
Õ“®®–‡ªìπªÿ¬Ü §Õ° À√◊Õªÿ¬Ü À¡—° ·≈â«√¥πÈ”∑ÿ°‡™â“„π√–¬–ª≈Ÿ°„À¡àÊ
°“√∫”√ÿß√—°…“
§«√¡’°“√μ°·μàß°‘Ëß°â“π‡ ’¬∫â“ß μâπ·°â«‡ªìπ‰¡âª√–¥—∫∑’Ë¡’∑√ßæÿà¡ «¬ß“¡ ∑π∑“π
μàÕ ¿“æ·«¥≈âÕ¡‰¡àμÕâ ß∫”√ÿß√—°…“¡“° ‡æ’¬ß·μà√¥πÈ”‡ªìπ§√—ßÈ §√“«Õ¬à“„Àâæ™◊ ¢“¥πÈ”
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 45
¢¡‘πÈ ™—π Curcuma longa Linn.
46 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢¡‘πÈ ™—π
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Curcuma longa Linn. (Syn C. domestica Val.)
™◊Õ
Ë Õ◊π Ë Ê ¢¡‘πÈ ¢¡‘πÈ ·°ß ¢¡‘πÈ À—« (‡™’¬ß„À¡à) ¢’¡È π‘È (¿“§„μâ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈¡â ≈ÿ°∑’¡Ë ≈’ ”μâπ„μâ¥π‘ ‡ªìπ‡Àßâ“ ‡π◊ÕÈ ‡Àßâ“ ’‡À≈◊Õß ‡Àßâ“‡≈Á° ¢π“¥ Ò-Ú ´¡. „∫√Ÿª‡√’¬«¬“«∑’¢Ë Õ∫„∫
§àÕπ¢â“ß¢π“π ª≈“¬„∫·À≈¡ ‡π◊ÕÈ „∫‡√’¬∫ ¢π“¥°«â“ß ¯-Òı ´¡. ¬“« Úı-Ù ´¡. °â“π„∫§≈â“¬°“∫¬“« Òı-Û ´¡.
¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ∑√ß°√–∫Õ° ¢π“¥°«â“ß Ù-¯ ´¡. ¬“« ı-Òı ´¡. °â“π¥Õ°ÕÕ°¡“®“°‡Àßâ“‚¥¬μ√ß¬“« ˜-Òı ´¡.
¡’°≈’∫ª√–¥—∫¢π“¥„À≠à®”π«π¡“° ’‡¢’¬«Õ¡™¡æŸ ’μÕπ∫π‡¢â¡°«à“μÕπ≈à“ß ¥Õ° ’¢“«Õ¡‡À≈◊Õß
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡Àßâ“ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°æÿæÕßπÈ”‡À≈◊Õß‡ ’¬ ‚¥¬„™â‡Àßâ“ ¥À—πË ‡ªìπ·«àπ∫¥„Àâ≈–‡Õ’¬¥ ‡Õ“ à«ππÈ”
¡“∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ À√◊Õ‰¢â ‡Àßâ“·Àâß∫¥„Àâ≈–‡Õ’¬¥π”¡“‚√¬·º≈
Ú. „™â·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π∑’‰Ë ¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§ ‚¥¬„™â‡Àßâ“À—πË ‡ªìπ™‘πÈ Ê §√—ßÈ ≈– Ò °”¡◊Õ πÈ”Àπ—°
‚¥¬ª√–¡“≥ ¥ Ò-Ú °√—¡ ·ÀâßÀπ—° ı-Ò °√—¡ π”¡“μâ¡°—∫πÈ”æÕª√–¡“≥ μâ¡„Àâß«¥‡À≈◊Õ Ò „π Û ·≈â«‡Õ“
πÈ”¥◊¡Ë «—π≈–§√—ßÈ
Û. ·°â‰¢â≈¥§«“¡√âÕπ „™â‡Àßâ“¢¡‘πÈ ™—π·°à∫¥„Àâ‡ªìπºß Ò-Ú ™âÕπ™“ ™“«Õ‘π‡¥’¬„™âºß¢¡‘πÈ ™—π‚√¬„π‰ø
Ÿ¥¥¡§«—π√—°…“ ‰¢âÀ«—¥‰¥âº≈¥’
Ù. √—°…“™—ππ–μÿ ·≈–Àπ—ß»’√…–‡ªìπ‡¡Á¥º◊Ëπ§—π „™â‡Àßâ“ Ò À—«·¡à¡◊Õ ‡Õ“¢¡‘Èπ™—π¡“∫¥„Àâ≈–‡Õ’¬¥
‡μ‘¡ “√ â¡‡≈Á°πâÕ¬ ·≈–πÈ”¡—π¡–æ√â“«æÕ·©–Ê „™â∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ·º≈æÿæÕß∑’ÀË π—ß»’√…–
ı. μâ¡Õ“∫ „™â‡Àßâ“·°à ¥ Û-Ù ‡Àßâ“ ≈â“ß„Àâ –Õ“¥ Ω“π∫“ßÊ „ àμ¡â °—∫ ¡ÿπ‰æ√Õ◊πË Ê ‡Àßâ“¢¡‘πÈ ™—π
¡’πÈ”¡—π√–‡À¬∑”„Àâº«‘ Àπ—ß™ÿ¡à ™◊πË ¡’ “√¶à“‡™◊ÕÈ ‚√§¥â«¬ ·≈– “√™à«¬√—°…“Õ“°“√º◊πË §—πº‘«Àπ—ß
ˆ. ‰≈à·¡≈ß ¶à“·¡≈ß „™â‡Àßâ“¢¡‘πÈ ™—π·°à·≈– ¥ μ”À√◊Õªíπò °—¥¥â«¬πÈ” ®–‰¥â “√ °—¥©’¥¶à“ÀπÕπ°√–∑Ÿºâ °—
‰¥âº≈¥’
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡Àßâ“
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π¥’ ‚¥¬‡©æ“–¥‘π√à«π´ÿ¬´÷ËßÕÿ¥¡¥â«¬Õ‘π∑√’¬«—μ∂ÿ ‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ßμâÕß°“√§«“¡™ÿà¡™◊Èπ Ÿß ∂â“ª≈Ÿ°
„π∑’ªË √‘¡“≥πÈ”ΩππâÕ¬ °ÁμÕâ ßÕ“»—¬°“√™≈ª√–∑“π∑’¥Ë ’ ‡®√‘≠‰¥â¥„’ π∑’·Ë ®âß
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬‰∂æ√«π·≈–μ“°¥‘π‰«â Ò-Ú —ª¥“Àå „ àª¬ÿÜ À¡—°·≈–ªÿ¬Ü ∑’¡Ë ∏’ “μÿ‚ª·μ ‡´’¬Ë ¡ Ÿß§≈ÿ°‡§≈â“
°—∫¥‘π ®“°π—πÈ ®÷ß‡Õ“‡Àßâ“≈ßª≈Ÿ°≈÷°‡æ’¬ß ı-¯ ´¡. °“√ª≈Ÿ°§«√ª≈Ÿ°‡ªìπ·∂« √–¬–√–À«à“ßμâπ §◊Õ Òı-Û ´¡.
√–¬–√–À«à“ß·∂« Û-Ùı ´¡. „∫ÕàÕπ®–·∑ß¢÷πÈ ‡Àπ◊Õ¥‘πÀ≈—ß®“°ª≈Ÿ° Ù-ı —ª¥“Àå μàÕ®“°π—πÈ ˘-Ò ‡¥◊Õπ
®÷ß¢ÿ¥‡Àßâ“¢÷πÈ ¡“„™â‰¥â
°“√∫”√ÿß√—°…“
§Õ¬¥Ÿ·≈§«“¡ –Õ“¥·≈–§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ ¢Õß·ª≈ßÕ¬Ÿ‡à ¡Õ πÕ°®“°π’È §«√√–«—ß‡√◊ÕË ß‚√§ ·≈–·¡≈ß´÷ßË Õ“®
‡°‘¥¢÷πÈ ‰¥â
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 47
¢¡‘πÈ ÕâÕ¬ Curcuma zedoaria Roscoe
48 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢¡‘ÈπÕâÕ¬
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Curcuma zedoaria Roscoe
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¢¡‘πÈ À—«¢÷πÈ ¢¡‘πÈ ¢÷πÈ (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈â¡≈ÿ°∑’Ë¡’≈”μâπ„μâ¥‘π‡ªìπ‡Àßâ“ ‡π◊ÈÕ‡Àßâ“ ’‡À≈◊Õß¢π“¥¢Õß‡Àßâ“„À≠à °â“π„∫¬“«
ı-Ò ´¡. ≈—°…≥–§≈â“¬°“∫ „∫√Ÿª√’À√◊Õ¡’¢Õ∫„∫§àÕπ¢â“ß¢π“π ª≈“¬„∫·À≈¡ ‡π◊ÈÕ„∫‡√’¬∫
¢π“¥°«â“ß ı-Ò ´¡. ¬“« Ú-Û ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ∑√ß°√–∫Õ°¬“« ı-Ò ´¡. °â“π™àÕ¥Õ°
ÕÕ°¡“®“°‡Àßâ“‚¥¬μ√ß ¬“« Ò-Ú ´¡. ∑’™Ë Õà ¥Õ°¡’°≈’∫ª√–¥—∫¢π“¥„À≠à√Õß√—∫·μà≈–¥Õ°Õ¬Ÿà
´÷ßË °≈’∫‡À≈à“π’¡È ’ ‡’ ¢’¬« ∂â“Õ¬Ÿ à «à π∫πÕ“®¡’ Õ’ ¡™¡æŸ¡«à ß¥Õ° ’¢“« °≈’∫≈à“ß ’¢“«Õ¡‡À≈◊Õß´’¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π∑’‰Ë ¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§ „™â‡Àßâ“À—πË ‡ªìπ™‘πÈ Ê „™â§√—ßÈ ≈– Ò °”¡◊Õ
À√◊ÕπÈ”Àπ—° ¥ Ú-Û °√—¡ πÈ”Àπ—°·Àâß Ò-Ú °√—¡ „ àπÈ”æÕ§«√μâ¡„Àâ‡À≈◊Õ Ò „π Û ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
«—π≈–§√—ßÈ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡Àßâ“
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª ‚¥¬‡©æ“–¥‘π√à«π´ÿ¬ ‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß ‡®√‘≠‰¥â¥„’ π∑’·Ë Àâß
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬‰∂æ√«π·≈–μ“°¥‘π‰«â Ò-Ú —ª¥“Àå ‡æ◊ËÕ„Àâ¥‘π‚ª√àß ·≈–· ß·¥¥ àÕß
¶à“‡™◊ÕÈ ‚√§„π¥‘π „ àª¬ÿÜ À¡—°‡°à“Ê §≈ÿ°‡§≈â“°—∫¥‘π ®“°π—πÈ ®÷ßπ”‡Àßâ“≈ßª≈Ÿ°‡ªìπ·∂«Ê §«√ª≈Ÿ°„Àâ≈°÷
‡æ’¬ß ı-Ò ´¡. √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ª√–¡“≥ Ò ªï ¢¡‘πÈ ÕâÕ¬°Á®–‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ‡μÁ¡∑’Ë §«√¢ÿ¥‡Àßâ“¢÷πÈ ¡“„™â
°àÕπ∑’μË πâ ®–‡®√‘≠‡μÁ¡∑’Ë
°“√∫”√ÿß√—°…“
—ß‡°μ§«“¡™ÿà¡™◊Èπ¢Õß¥‘πÕ¬Ÿà‡ ¡Õ ¥Ÿ·≈°”®—¥«—™æ◊™ πÕ°®“°π’È§«√√–«—ß‡√◊ËÕß‚√§ ·≈–
·¡≈ß∑’ÕË “®‡°‘¥¢÷πÈ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 49
¢≈Ÿà Pluchea indica Less.
50 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢≈Ÿà
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Pluchea indica Less.
«ß»å Compositae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê Àπ“¥ß—« Àπ“¥«—« (Õÿ¥√∏“π’) ¢’ªÈ “Ñ π (·¡àŒÕà ß Õπ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæ¡ÿà Ÿßª√–¡“≥ .ı-Ú ‡¡μ√ ¢≥–ÕàÕπ à«πμà“ßÊ ¡—°¡’¢π „∫‡¥’¬Ë « μ‘¥μ“¡¢âÕ ≈—∫°—π
„π·μà≈–¢âÕ °â“π„∫ —πÈ ¡“°®π·∑∫‰¡à¡’ √Ÿª√à“ß„∫§≈â“¬√Ÿª‰¢à°≈—∫∑’¡Ë ª’ ≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫§àÕ¬Ê ‡√’¬«
¢Õ∫„∫ à«π‚§π§àÕπ¢â“ß‡√’¬∫·≈–§àÕ¬Ê ®—°¢÷πÈ À“ª≈“¬„∫ ¢π“¥°«â“ß Ò-ı ´¡. ¬“« Ú-˘ ´¡.
¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ„À≠à Ú-ÒÚ ´¡. ÕÕ°μ“¡ª≈“¬¬Õ¥ À√◊Õ´Õ°‚§π°â“π„∫ ·μà≈–™àÕª√–°Õ∫¥â«¬
¥Õ°™àÕ™π‘¥°√–®ÿ°®”π«π¡“° ·μà≈–™àÕ·∫∫°√–®ÿ°¡’√Ÿª∑√ß§≈â“¬∑√ß°√–∫Õ° ¬“« ı-ˆ ¡¡.
¿“¬„π¡’∑ß—È ¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ ’¢“«Õ¡¡à«ß¢π“¥‡≈Á°Õ¬Ÿ‡à ªìπ®”π«π¡“° ¡Õß‡ÀÁπ‡À¡◊Õπ‡ªìπ¢πøŸ
º≈¡’¢π“¥‡≈Á°¡“°
∑—ßÈ μâπÀ√◊Õ∑—ßÈ Àâ“ „™â‰¥â∑ß—È ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
¢—∫ªí “«– „™â«π— ≈– Ò °”¡◊Õ ( ¥Àπ—° Ù-ı °√—¡ ·ÀâßÀπ—° Òı-Ú °√—¡) À—πË ‡ªìπ™‘πÈ Ê
μâ¡°—∫πÈ” √—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√ §√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬™“ (˜ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √)
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â«∏‘ ª’ °í ™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ‚¥¬‡©æ“–¥‘π™◊πÈ ·©– ª≈Ÿ°‰¥â∑°ÿ ƒ¥Ÿ
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥μâπ™”≈ß¥‘π √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ª≈Ÿ°¢÷πÈ ßà“¬ ‰¡àμÕâ ß°“√°“√∫”√ÿß√—°…“·μàÕ¬à“ß„¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 51
¢àÕ¬ Streblus asper Lour.
52 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢àÕ¬
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Streblus asper Lour.
«ß»å Moraceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê â¡æÕ (‡≈¬) ¢√Õ¬ (¿“§„μâ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ ¡—°¡’¢πÕ¬Ÿ‚à ¥¬∑—«Ë ‰ª „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ μ—«„∫¡’√ªŸ √à“ßÀ≈“¬≈—°…≥–
¡’∑ß—È √Ÿª√’ √Ÿª ’‡Ë À≈’¬Ë ¡¢π¡‡ªï¬°ªŸπ √Ÿª‰¢à ª≈“¬„∫¡π ‚§π„∫·À≈¡ ¢Õ∫„∫À¬—° ¢π“¥°«â“ß Ú-Ù ´¡.
¬“« Û-˜ ´¡. ‡π◊ÕÈ „∫À¬“∫·≈–√–§“¬¡◊Õ ¥Õ° ’‡À≈◊ÕßÕàÕπÀ√◊Õ ’‡À≈◊ÕßÕ¡‡¢’¬« ¡’∑ß—È ¥Õ°μ—«ºŸâ
·≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬Õ¬Ÿàμ“¡´Õ°‚§π°â“π„∫ ¥Õ°μ—«‡¡’¬Õ¬Ÿà‡¥’Ë¬«Ê ¥Õ°μ—«ºŸâ¡’¢π“¥‡≈Á°°«à“¡“° ·≈–
Õ¬Ÿ√à «¡°—π‡ªìπ™àÕ º≈ ’‡À≈◊Õß√Ÿª‰¢à¢π“¥ .ı-Ò ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡ª≈◊Õ°μâπ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
·°âÕ“°“√ª«¥øíπ „™â‡ª≈◊Õ°μâπ ¥ ¢π“¥ª√–¡“≥ Ò ΩÉ“¡◊Õ —∫‡ªìπ™‘πÈ μâ¡°—∫πÈ”æÕ§«√
·≈–„ à‡°≈◊Õ®π‡§Á¡ μâ¡π“π Ò-Òı π“∑’ ‡Õ“πÈ”¢≥–¬—ßÕÿπà Õ¡
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â«∏‘ ‡’ æ“–‡¡≈Á¥À√◊ÕμÕπ°‘ßË
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
æ◊™™π‘¥π’ È “¡“√∂‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ‰¥â„π ¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»∑—«Ë Ê ‰ª „π‡¢μ√âÕπ™◊πÈ ∑’‰Ë ¡à¡π’ È”¢—ß
·≈–æ◊πÈ ∑’‰Ë ¡à‡ªìπ¥‘π∑√“¬®—¥
°“√ª≈Ÿ°
„™â°ß‘Ë μÕπ∑’¡Ë √’ “°æÕ ¡§«√ª≈Ÿ°≈ß„πÀ≈ÿ¡ À√◊Õ„™â‡¡≈Á¥‡æ“–≈ß„π°√–∫–‡æ“– ®π°√–∑—ßË
μâπ°≈â“‚μ¡’„∫®√‘ß Ù-ı „∫ ·≈â«·¬°‡Õ“‰ªª≈Ÿ°„π∂ÿßæ≈“ μ‘° æÕμâπ°≈â“‚μæÕ ¡§«√‡Õ“‰ªª≈Ÿ°
„πÀ≈ÿ¡√¥πÈ”∑ÿ°«—π ®π°√–∑—ßË μâπæ◊™μ—ßÈ μ—«‰¥â
°“√∫”√ÿß√—°…“
‰¡àμâÕß‡Õ“„®„ à¡“° ‡æ’¬ß·μà§Õ¬μ°·μàß°‘Ëß°â“π‡ ’¬∫â“ß ‡æ◊ËÕ„Àâ∑√ßæÿà¡ «¬ß“¡ ·≈–
√—∫· ß·¥¥‰¥â∑«—Ë ∂÷ß ·≈–√¥πÈ”∫â“ß„πƒ¥Ÿ·≈âß
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 53
¢à“ Languas galanga (L .) Stuntz
54 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢à“
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Languas galanga (L.) stuntz (Syn. Alpinia galanga (L.) Sw.)
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¢à“μ“·¥ß ¢à“À¬«°
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
¡’≈”μâπ‡ªìπ‡Àßâ“∑’Ë¡’¢âÕ·≈–ª≈âÕß‡ÀÁπ‰¥â™—¥‡®πÕ¬Ÿà„μâ¥‘π à«π∑’ËÕ¬Ÿà∫π¥‘πÕ“® Ÿß‰¥â∂÷ß Ú ‡¡μ√
„∫‡¥’¬Ë «ÕÕ° ≈—∫ ¡’°“∫„∫Àÿ¡â ≈”μâπ „∫√Ÿª√’‡°◊Õ∫¢Õ∫¢π“π °«â“ß ı-ÒÒ ´¡. ¬“« Ú-Ù ´¡. ‡π◊ÕÈ „∫
Õß¢â“ß¡—°‰¡à‡∑à“°—π ª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫§≈â“¬ “¡‡À≈’¬Ë ¡ ¥Õ°ÕÕ°∑’¬Ë Õ¥‡ªìπ™àÕ¬“« ¡’°“â π™àÕ¬“«
Ò-Û ´¡. ·μà≈–¥Õ°¡’¢π“¥‡≈Á° º≈¡’√ªŸ √à“ß√’ ·≈–„À≠àª√–¡“≥ Ò ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡Àßâ“·°à ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß „™â¢π“¥‡∑à“°—∫À—«·¡à¡Õ◊ ( ¥ª√–¡“≥ ı °√—¡
·Àâßª√–¡“≥ Ú °√—¡) ∑ÿ∫„Àâ·μ°μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. „™â√—°…“‚√§º‘«Àπ—ß (™π‘¥‡°≈◊ÈÕπ) „™â‡Àßâ“ ¥Ωπ°—∫‡À≈â“‚√ßÀ√◊ÕπÈ” â¡ “¬™Ÿ À√◊Õμ”·≈â«
·™à·Õ≈°ÕŒÕ≈å
Û. √—°…“πÈ”°—¥‡∑â“ „™â‡Àßâ“·°à ¥ Ò-Ú À—«·¡à¡Õ◊ ∑ÿ∫„Àâ·μ°≈–‡Õ’¬¥ ‡μ‘¡‡À≈â“‚√ß„ à‡À≈â“æÕ∑à«¡
·™à‰«â Ú «—π „™â ”≈’™∫ÿ ∑“πÈ”¬“μ√ß∫√‘‡«≥πÈ”°—¥‡∑â“ Û-Ù §√—ßÈ
Ù. √—°…“≈¡æ‘… „™â‡Àßâ“·°à ¥ Ò ·ßàß ∑”„Àâ≈–‡Õ’¬¥‡μ‘¡‡À≈â“‚√ßæÕ„Àâ‡≈–Ê „™â∑ß—È ‡π◊ÕÈ ·≈–πÈ”
∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ≈¡æ‘…∑“∫àÕ¬Ê ®π°«à“®–¥’¢π÷È
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡Àßâ“ À√◊Õ∑’‡Ë √’¬°«à“ ·ßàß¢à“
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫∑’¥Ë Õπ¥‘π√à«π´ÿ¬ ¡’Õ“À“√Õÿ¥¡ ¡’§«“¡™ÿ¡à ™◊πË ‡À¡“– ¡ ·μà‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß ƒ¥Ÿª≈Ÿ°∑’‡Ë À¡“– ¡
§◊Õμâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¢ÿ¥¥‘πμ“°·¥¥‰«â„Àâ√«à π´ÿ¬ „ àª¬ÿÜ À¡—° À√◊Õªÿ¬Ü æ◊™ ¥°≈∫Àπâ“æÕ ¡§«√ À≈—ß®“°
μ“°¥‘π·≈â«®÷ß¢ÿ¥°≈—∫§◊π ¬àÕ¬¥‘π‡æ◊ÕË „Àâ√«à π´ÿ¬Õ’°§√—ßÈ „™â·ßàß¢à“∑’μË ¥— ·∫àß¬“«ª√–¡“≥ Ò §◊∫ æ√âÕ¡μ‘¥¥‘π
·≈–√“°¥â«¬ Ωíß„πÀ≈ÿ¡∑’¢Ë ¥ÿ ‰«âÀ≈ÿ¡≈– Ú-Û ·ßàß °≈∫¥‘π‡∑à“°—∫§«“¡≈÷°¢Õß·ßàß¢à“∑’¢Ë ¥ÿ ®“°∑’‡Ë ¥‘¡√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
°“√∫”√ÿß√—°…“
μÕπ‡√‘¡Ë ª≈Ÿ°§«√√¥πÈ”«—π≈– Ò-Ú §√—ßÈ ·≈–À¡—πË ¥Ÿ·≈§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ ¢Õß¥‘πÕ¬Ÿ‡à ¡Õ ‡¡◊ÕË ¢à“‡®√‘≠¥’
·≈â«®÷ß√¥πÈ” Ú-Û «—π§√—ßÈ °Á‰¥â °“√„ àª¬ÿÜ ‰¡à®”‡ªìπ Õ“®„ à‡¥◊Õπ≈–§√—ßÈ À√◊Õ‰¡à„ à°‰Á ¥â
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 55
¢‘ß Zingiber officinale Rosc.
56 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢‘ß
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Zingiber officinale Rosc.
™◊Õ Ë Õ◊πË Ê ¢‘ß‡º◊Õ° (‡™’¬ß„À¡à)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™∑’¡Ë ≈’ ”μâπ‡ªìπ‡Àßâ“ ’¢“«π«≈Õ¬Ÿ„à μâ¥π‘ ·≈–¡’ «à π∑’ÕË ¬Ÿ∫à π¥‘π Ÿß‰¥â∂ß÷ ı ´¡. „∫‡¥’¬Ë «ÕÕ° ≈—∫
¡’°“∫„∫Àÿ¡â ≈”μâπ¬“« ¯-ÒÚ ´¡. μ—«„∫¬“«ª≈“¬‡√’¬«·À≈¡ °«â“ß Ò-Û ´¡. ¬“« Ò-Úı ´¡. ¢Õ∫„∫‡√’¬∫
¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ®“°‡Àßâ“ ¡’°“â π™àÕ¬“« Ò-Ú ´¡. μ—«™àÕ¥Õ°ª√–°Õ∫¥â«¬¥Õ°®”π«π¡“°Õ—¥°—π‡ªìπ
√Ÿª∑√ß°√–∫Õ°¬“« Ù-˜ ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡Àßâ“·°à ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß ·≈–·°âÕ“°“√§≈◊πË ‰ â Õ“‡®’¬π (‡°‘¥®“°∏“μÿ‰¡àª°μ‘)
„™â‡Àßâ“ ¥¢π“¥‡∑à“À—«·¡à¡Õ◊ (ª√–¡“≥ ı °√—¡) ∑ÿ∫„Àâ·μ°μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. ·°â‰Õ ·≈–¢—∫‡ ¡À– Ωπ°—∫πÈ”¡–π“«·∑√°‡°≈◊Õ „™â°«“¥§ÕÀ√◊Õ®‘∫∫àÕ¬Ê
Û. ™à«¬‡®√‘≠Õ“À“√ „™â‡Àßâ“·°à ¥ª√–¡“≥ Ò Õß§ÿ≈’ À√◊Õºß·Àâß Ú ™âÕπ™“ À√◊Õª√–¡“≥
Ò.ı °√—¡ ™ßπÈ”¥◊¡Ë ∂â“‡Àßâ“ ¥μâ¡πÈ” À√◊Õ„™âª√ÿßÕ“À“√ ‡™àπ º—¥À√◊Õ√—∫ª√–∑“π ¥Ê °—∫≈“∫·Àπ¡ ·≈–Õ◊πË Ê
Ù. ·°âÕ“°“√§≈◊πË ‰ âÕ“‡®’¬π „™â¢ß‘ ·°à ¥ª√–¡“≥ Ò-Ú À—«·¡à¡Õ◊ ∂â“·Àâß ı-˜ ™‘πÈ μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë
·μàπÈ”
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡Àßâ“
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«πªπ∑√“¬ ¡’Õπ‘ ∑√’¬«å μ— ∂ÿ ßŸ §«“¡™◊πÈ Ÿß ¡’°“√√–∫“¬πÈ”¥’ ‰¡à™Õ∫¥‘π‡Àπ’¬« À√◊Õ
¥‘π∑√“¬®π‡°‘π‰ª ƒ¥Ÿ∑ª’Ë ≈Ÿ°∑’‡Ë À¡“– ¡ª√–¡“≥‡¥◊Õπ¡’π“§¡∂÷ßæƒ…¿“§¡
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬‰∂ æ√«π ·≈–¬°√àÕß ‡æ◊ÕË „Àâ¥π‘ √à«π´ÿ¬ √–¬–Àà“ß√–À«à“ß —π√àÕß ª√–¡“≥ ı ´¡.
¢ÿ¥À≈ÿ¡Àà“ß°—πÀ≈ÿ¡≈– Úı ´¡. „™â∑Õà πæ—π∏ÿ∑å ™’Ë ”ßÕ°·≈â««“ß≈ß„πÀ≈ÿ¡Ê ≈– Ò ∑àÕπ ‚¥¬«“ß„Àâ¥“â π
∑’·Ë μ°ÀπàÕμ—ßÈ ¢÷πÈ °≈∫¥‘πÀπ“ Ú-ı ´¡. „™âø“ß§≈ÿ¡μ≈Õ¥∑—ßÈ „π√àÕß·≈– —π√àÕß ‡¡◊ÕË ¢‘ßÕ“¬ÿ Ú ‡¥◊Õπ
®÷ß°≈∫‚§π§√—ßÈ ∑’Ë Ò ‚¥¬„™â®Õ∫‚°¬¥‘π∫π —π√àÕß°≈∫‚§π¢‘ß À≈—°®“°π—πÈ Ò ‡¥◊Õπ ®÷ß°≈∫‚§πÕ’°§√—ßÈ
®–∑”„Àâ¢ß‘ ·μ°ÀπàÕ¥’·≈–·ßàß¢‘ß·¢Áß·√ß °“√„ àª¬ÿÜ „™âª¬ÿÜ À¡—° „ àμÕπ‡μ√’¬¡¥‘π ·≈–μÕπ°≈∫‚§π§√—ßÈ ·√°
´÷ßË „ à‡æ◊ÕË °√–μÿπâ „Àâ¢ß‘ ß“¡¥’ ‰¡à§«√„™âª¬ÿÜ ‡§¡’
°“√∫”√ÿß√—°…“
À¡—πË μ√«®·ª≈ßÀ≈—ßΩπμ° ‡æ√“–¡—°‡°‘¥‚√§‡πà“‡π◊ÕË ß®“°‡™◊ÕÈ √“ πÕ°®“°π’¢È ß‘ ¡’»μ— √Ÿæ«°ÀπÕπ°√–∑Ÿâ
‡æ≈’¬È ‰ø ‡æ≈’¬È ÀÕ¬ ·≈–‰ â‡¥◊ÕπΩÕ¬ §«√ªÑÕß°—π ·≈–°”®—¥‚¥¬∂Õπ·≈–√«∫√«¡μâπ∑’‡Ë ªìπ‚√§∑”≈“¬‚¥¬‡º“‰ø
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 57
¢’‡È À≈Á° Cassia siamea Lamk.
58 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢’È‡À≈Á°
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Cassia siamea Lamk.
«ß»å Leguminosae
™◊Õ Ë Õ◊πË Ê ¢’‡È À≈Á°∫â“π (≈”ª“ß) ¢’‡È À≈Á°„À≠à (¿“§°≈“ß) ¢’‡È À≈Á°À≈«ß (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ Ÿß‰¥â∂ß÷ Ò-Òı ‡¡μ√ „∫„À≠à¬“«ª√–¡“≥ Ú ´¡. ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬
˜-Òˆ §Ÿà √Ÿª√à“ß¢Õ∫¢π“πª≈“¬¡π À√◊Õ¢Õ∫¢π“π‡√’¬« ª≈“¬§≈â“¬√Ÿª‰¢à ª≈“¬„∫À¬—°‡«â“À“‡ âπ
°≈“ß„∫‡≈Á°πâÕ¬ ‚§π„∫°≈¡ „μâ„∫ ’´¥’ °«à“¥â“π∫π·≈–¡’¢π‡≈Á°πâÕ¬ °«â“ß Ò-Ú.ı ´¡. ¬“« Û-˜ ´¡.
¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ„À≠à ¬“«ª√–¡“≥ Òı-Û ´¡. ¥Õ°„À≠à Ú-Ù ´¡. ’‡À≈◊Õß ¥ °≈’∫√Õß°≈’∫¥Õ°
¡—°‚§âß°≈—∫ ¡’¢π º≈‡ªìπΩí°§àÕπ¢â“ßÀπ“ °«â“ß Ò.Ú-Ú ´¡. ¬“« Òı-Û ´¡. ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥„À≠à¬“«
®”π«π Ú-Û ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ·°àπ À√◊Õ∑—ßÈ Àâ“
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßºŸ° „™â·°àπª√–¡“≥ Ò °Õ∫ (ª√–¡“≥ ı °√—¡) À√◊Õ∑—ßÈ ı ª√–¡“≥
Ù-ı °”¡◊Õ (Ú-Úı °√—¡) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√‡™â“À√◊Õ°àÕππÕπ
Ú. ¢—∫ªí “«– „™â„∫‡æ ≈“¥ Ò °”¡◊Õ μâ¡°—∫πÈ” ¥◊¡Ë ·μàπÈ”‡μ‘¡‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ ®–™à«¬„Àâ
¥◊¡Ë ßà“¬¢÷πÈ
Û. ™à«¬‡®√‘≠Õ“À“√ „™â¬Õ¥ÕàÕπ·≈–¥Õ°‰¡â®”°—¥μâ¡®‘È¡πÈ”æ√‘° À√◊Õ·°ß§—Ë« ™à«¬„Àâ
‡®√‘≠Õ“À“√
Ù. ™à«¬„ÀâπÕπÀ≈—∫ „™â„∫·Àâß Úı-Û °√—¡ À√◊Õ„∫ ¥Àπ—° ˆ-˜ °√—¡ ‡Õ“¡“μâ¡°—∫
πÈ”μâ¡‡¥◊Õ¥ ı-Ò π“∑’ ¥◊¡Ë ·μàπÈ”°àÕππÕπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑—«Ë ‰ª ∑π·≈âß‰¥â¥’ §«√ª≈Ÿ°„πƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡æ“–‡¡≈Á¥®πßÕ°„∫®√‘ß Û-ı „∫ ·≈â«¬â“¬ª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡∑’‡Ë μ√’¬¡‰«â °àÕπª≈Ÿ°§«√„ àª¬ÿÜ §Õ°
À√◊Õªÿ¬Ü À¡—°√Õß°âπÀ≈ÿ¡°àÕπ √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ∑—π∑’
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 59
§Ÿπ Cassia fistula Linn.
60 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
§Ÿπ
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Cassia fistula Linn.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ≈¡·≈âß (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ Ÿß‰¥â∂ß÷ Ò ‡¡μ√ „∫„À≠à¬“«ª√–¡“≥ Û ´¡. ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬ Û-¯ §Ÿà
„∫√Ÿª‰¢à ª≈“¬„∫·À≈¡ ¡—°¡’¢π∫√‘‡«≥¥â“π∫π„∫ „μâ„∫‡√’¬∫ °«â“ß ı-˘ ´¡. ¬“« ˆ-Ú ´¡.
¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕÀâÕ¬¬“« Òı-Ù ´¡. ’‡À≈◊Õß·≈–°≈‘ËπÀÕ¡ ‡¡◊ËÕ¥Õ°∫“π°≈’∫√Õß°≈’∫¥Õ°
¡—°‚§âß°≈—∫ °≈’∫¥Õ°√Ÿª‰¢àÀ√◊Õ§≈â“¬æ—¥ ’‡À≈◊Õß ¥ º≈‡ªìπΩí°°≈¡¬“« Û-ˆ ´¡. ¿“¬„π¡’ºπ—ß°—πÈ
‡ªìπÀâÕß „πÀπ÷ßË ÀâÕß¡—°æ∫ Ò ‡¡≈Á¥ ¡’ª√–¡“≥ Ù-Ò ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡π◊ÕÈ „πΩí°·°à
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßºŸ° „™â‡π◊ÕÈ „πΩí°·°à°Õâ π‡∑à“À—«·¡à¡Õ◊ (ª√–¡“≥ Ù °√—¡) μâ¡„ à‡°≈◊Õπ‘¥ÀπàÕ¬
√—∫ª√–∑“π
Ú. ∑”„ÀâÕ“‡®’¬π „™â‡¡≈Á¥„π¢ÕßΩí° ı-Ò ‡¡≈Á¥ ªÉπ„Àâ≈–‡Õ’¬¥√—∫ª√–∑“π∑”„ÀâÕ“‡®’¬π
∂Õπæ‘…‡∫◊ÕË ‡¡“
Û. ·°â‰¢â≈¥§«“¡√âÕπ ¬Õ¥ÕàÕπ‰¡à®”°—¥ ≈«°®‘¡È πÈ”æ√‘° ·°â‰¢âÀ«— ≈¡ (À√◊Õ‰¢â‡ª≈’¬Ë πÕ“°“»)
Ù. ·°âÕ“°“√ª«¥»’√…–¢â“ß‡§’¬ß „™â¥Õ° ’¢“« ¥ (‡Õ“∑—ßÈ ¥Õ°Õ¬à“·°–‰ âÕÕ°) ˜-Òı ¥Õ°
‡Õ“¥Õ°·°à‡μÁ¡∑’≈Ë “â ßπÈ” μâ¡°—∫À¡Ÿ∑”‡ªìπ∫–™àÕ Ò ™“¡ √—∫ª√–∑“π Ò ¡◊ÕÈ «—π≈– Ú §√—ßÈ ‡™â“-‡¬Áπ
√—∫ª√–∑“πμ‘¥μàÕ°—π Û-˜ «—π ®–‰¥âº≈
ı. √—°…“Õ“°“√™—ππ–μÿ ·≈–Àπ—ß»’√…–‡ªìπ‡¡Á¥º◊Ëπ§—π „™â‡ª≈◊Õ°®“°μâπ ¥ Ò ΩÉ“¡◊Õ
π”¡“ —∫‡μ‘¡πÈ”æÕ∑à«¡μâ¡‡§’Ë¬«‡μ‘¡‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ „™âπÈ”≈â“ß·º≈∑’Ë‡ªìπ™—ππ–μÿ «—π≈– Û §√—Èß
®–∑”„Àâ·º≈ –Õ“¥¢÷πÈ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â°“√‡æ“–‡¡≈Á¥ ·≈–°“√μÕπ°‘ßË
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
ª≈Ÿ°‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ·μà™Õ∫¥‘π√à«πªπ∑√“¬ §«√ª≈Ÿ°μÕπμâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
§Ÿπ‡ªìπ‰¡â∑ª’Ë ≈Ÿ°ßà“¬·≈–‡μ‘∫‚μ‰¥â√«¥‡√Á« π‘¬¡ª≈Ÿ°‡ªìπ‰¡â√¡‘ ∑“ß„Àâ√¡à ‡ß“
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 61
·§∫â“π Sesbania grandiflora (L .) Poir.
62 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
·§∫â“π
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Sesbania grandiflora (L .) Poir.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ·§ ·§¢“« ·§·¥ß (∑—«Ë ‰ª)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™∑’¡Ë ≈’ ”μâπ‡ªìπæÿ¡à À√◊Õ‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ¢π“¥‡≈Á° Õ“®æ∫ Ÿß‰¥â∂ß÷ Ò ‡¡μ√ „∫μ‘¥°—∫≈”μâπ
·∫∫ ≈—∫ „∫ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬ Ò-Û §Ÿà „∫¬àÕ¬·μà≈–„∫¬“«‰¡à‡∑à“°—π ‚¥¬¡“°¡’¢π“¥°«â“ß
ı-ÒÙ ¡¡. ¬“« Û-ı ´¡. μ—«„∫√Ÿª¢Õ∫¢π“π‡√’¬« ª≈“¬„∫¡πÀ√◊Õ‡«â“¡’μß‘Ë ‡≈Á°πâÕ¬ º‘«„∫Õ“®¡’¢π
‡≈Á°πâÕ¬À√◊Õ‡√’¬∫ ¥Õ°ÕÕ°‡¥’¬Ë «Ê À√◊Õ‡ªìπ™àÕ Ú-Û ¥Õ° ·μà≈–¥Õ°¬“«ª√–¡“≥ Ù-¯ ´¡.
¡’∑ß—È ™π‘¥ ’¢“« ·≈–·¥ß Ωí°¡’≈°— …≥–·∫π·μà¡ ’ «à πÀπ“¡“°°«â“ß Ù-˘ ¡¡. ¬“« Ú-ı ´¡.
ª≈“¬Ωí°·À≈¡ ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥ Òı-ı ‡¡≈Á¥
‡ª≈◊Õ°μâπ ∑—ßÈ ¥·≈–·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π (∑’‰Ë ¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§) „™âª√–¡“≥ Ò ΩÉ“¡◊Õ (Ù °√—¡) ªîßô ‰ø
À—πË ‡ªìπ™‘πÈ μâ¡°—∫πÈ”ªŸπ„ À√◊ÕπÈ”‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑ÿ°™π‘¥ ·μà‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß ·≈–ª≈Ÿ°‰¥â∑°ÿ ƒ¥Ÿ
°“√ª≈Ÿ°
‡À¡◊Õπ°—∫°“√ª≈Ÿ°æ—π∏ÿ‰å ¡âæπ◊È ∫â“π∑—«Ë Ê ‰ª‡æ’¬ß·μàÕ¬à“ª≈Ÿ°„π∑’≈Ë ¡ÿà πÈ”¢—ß‡∑à“π—πÈ
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡ªìπæ—π∏ÿ‰å ¡â∑‡’Ë ®√‘≠‰¥â¥’ ‚¥¬‰¡àμÕâ ß°“√°“√∫”√ÿß√—°…“·μàÕ¬à“ß„¥ ·μà§«√‡Õ“„®„ à„π√–¬–
·√°ª≈Ÿ°‡∑à“π—πÈ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 63
‚§°°√– ÿπ Tribulus terrestris Linn.
64 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
‚§°°√– ÿπ
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Tribulus terrestris Linn.
«ß»å Zygophyllaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê Àπ“¡°√– ÿπ (≈”ª“ß) Àπ“¡¥‘π (μ“°)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ° ¡’¢π‡≈Á°πâÕ¬°√–®“¬∑—«Ë μâπ „∫μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß°—π¢â“¡„∫¬“« Ò-ˆ ´¡.
ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬ Û-˜ §Ÿà „∫¬àÕ¬√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à À√◊Õ¡’¢Õ∫„∫§àÕπ¢â“ß¢π“π ª≈“¬„∫¡π
À√◊Õ·À≈¡‡≈Á°πâÕ¬ ¢π“¥°«â“ß Û-Ù ¡¡. ¬“« ¯-Ò ¡¡. °â“π„∫ —πÈ ¡’À„Ÿ ∫√Ÿª‡√’¬«·À≈¡¢π“¥¬“«
Û ¡¡. ¥Õ°‡¥’¬Ë «ÕÕ°μ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ ¥Õ° ’‡À≈◊Õß¢π“¥ Ò-Ò.ı ´¡. º≈√Ÿª∑√ß°≈¡¢π“¥ Ò ´¡.
¡’ ı æŸ ·μà≈–æŸ¡À’ π“¡·À≈¡ Ú Õ—π
∑—ßÈ μâπÀ√◊Õ∑—ßÈ Àâ“ „™â‰¥â∑ß—È ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â‡ªìπ¬“¢—∫ªí “«– „™â«π— ≈– Ò °”¡◊Õ À√◊ÕπÈ”Àπ—° ¥ ˆ-˜ °√—¡ ·ÀâßÀπ—° Úı-Ûı °√—¡
μâ¡°—∫πÈ” ˘ ∂â«¬™“ μâ¡„Àâ‡À≈◊Õ Û ∂â«¬™“ ·∫àß√—∫ª√–∑“π°àÕπÕ“À“√«—π≈– Û §√—ßÈ §√—ßÈ ≈–
Ò ∂â«¬™“
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª ·¡â·μà„π¥‘π‡≈« ‡™àπ ¥‘π∑√“¬ À√◊Õ¥‘π≈Ÿ°√—ß ‚§°°√– ÿπ‡ªìπ«—™æ◊™∑’æË ∫μ“¡∑’μË “à ßÊ
‡™àπ √‘¡∑“ß √‘¡À“¥∑√“¬∑’√Ë °√â“ß«à“ß‡ª≈à“ À√◊Õ„π·À≈àß°“√‡°…μ√ ‡ªìπμâπ
°“√ª≈Ÿ°
‰¡àæ∫«à“¡’°“√ª≈Ÿ° ‡π◊ÕË ß®“°‡ªìπ«—™æ◊™∑’æË ∫‰¥â∑«—Ë Ê ‰ª
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 65
®—π∑πå‡∑» Myristica fragrans Houtt.
66 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
®—π∑πå‡∑»
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Myristica fragrans Houtt.
«ß»å Myristicaceae
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ °â“π„∫¬“« Ò ´¡. „∫√Ÿª√à“ß√’ À√◊Õ‡√’¬«¬“«∑’¡Ë ¢’ Õ∫„∫
§àÕπ¢â“ß¢π“π ª≈“¬„∫·À≈¡¡“°°«à“‚§π„∫ ‡π◊ÕÈ „∫‡√’¬∫‡ªìπ¡—π ’¥“â π∫π‡¢â¡°«à“¥â“π≈à“ß ¢Õ∫„∫‡√’¬∫ „∫°«â“ß
Ú-ˆ ´¡. ¬“« ı-ÒÛ ´¡. ¥Õ°ÕÕ°μ“¡´Õ°¡ÿ¡°â“π„∫ ’‡À≈◊Õß§√’¡ °≈‘πË ÀÕ¡ ¢π“¥„À≠àª√–¡“≥ Ò ´¡. ¡’∑ß—È
¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ Õ“®æ∫Õ¬Ÿ‡à ¥’¬Ë «À√◊Õ‡ªìπ™àÕ‡≈Á° ¥Õ°μ—«ºŸ¡â ‡’ ° √μ—«ºŸâ ¯-ÒÚ Õ—πμ‘¥°—π§≈â“¬·∑àß ¥Õ°μ—«‡¡’¬
√—ß‰¢à¡¢’ π ª≈“¬‡° √·¬°‡ªìπ Ú ·©° º≈√Ÿª√’ À√◊Õ‡°◊Õ∫°≈¡ ¢π“¥ Û-ˆ ´¡. ’πÈ”μ“≈ ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥ ’πÈ”μ“≈
Ò ‡¡≈Á¥ ¢π“¥„À≠à Ò-Û ´¡. ¡’√° ’·¥ß≈—°…≥–·μ°‡ªìπ√à“ß·ÀÀÿ¡â ‡¡≈Á¥
·°àπ·Àâß ≈Ÿ°®—π∑πå (‡¡≈Á¥·Àâß) ¥Õ°®—π∑πå (√°·Àâß)
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â·°â‰¢â „™â·°àπ·Àâß§√—ßÈ ≈– Ò °”¡◊Õ À√◊ÕÀπ—°ª√–¡“≥ Òı °√—¡ μâ¡°—∫πÈ”æÕª√–¡“≥ ‡§’¬Ë «„Àâß«¥
‡À≈◊Õ Ò „π Û ¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√‡™â“·≈–‡¬Áπ À√◊Õ‡™â“-°≈“ß«—π-‡¬Áπ
Ú. „™â·°âÕ“°“√§≈◊πË ‰ âÕ“‡®’¬π∑’‡Ë °‘¥®“°∏“μÿ‰¡àª°μ‘
Ú.Ò „™â≈°Ÿ ®—π∑πå Ò-Ú ‡¡≈Á¥ À√◊ÕÀπ—° ˜-Òı °√—¡ ∑ÿ∫‡Õ“‡ª≈◊Õ°ÕÕ°¬à“ß‰øæÕ‡À≈◊Õßμâ¡°—∫πÈ”
æÕª√–¡“≥‡§’¬Ë «„Àâß«¥‡À≈◊Õ Ò „π Û ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú.Ú „™â¥Õ°®—π∑πå Û-ı ¥Õ° À√◊ÕÀπ—° ı-˜ °√—¡ μâ¡°—∫πÈ”æÕª√–¡“≥ ‡§’¬Ë «„Àâ‡À≈◊Õ Ò „π Û
‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Û. ·°âÕ“°“√∑âÕß¢÷πÈ Õ◊¥‡øÑÕ ¢—∫≈¡ „™â√“°À√◊Õ‡¡≈Á¥¢π“¥ .ı °√—¡ À√◊Õª√–¡“≥ Ò-Ú ‡¡≈Á¥ À√◊Õ
„™â√“° Ù Õ—π ªÉπ√“°À√◊Õ‡¡≈Á¥„Àâ‡ªìπºß≈–‡Õ’¬¥ ™ßπÈ”¥◊¡Ë §√—ßÈ ‡¥’¬« √—∫ª√–∑“π«—π≈– Ú §√—ßÈ Ú-Û «—π μ‘¥μàÕ°—π
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ Õÿ¥¡¥â«¬Õ‘π∑√’¬«å μ— ∂ÿ ¡’§«“¡™◊πÈ ·≈–ª√‘¡“≥πÈ”Õÿ¥¡ ¡∫Ÿ√≥å ‰¡à™Õ∫∑’πË È”¢—ß À√◊Õ∑’·Ë Àâß·≈âß
‡°‘π‰ª ª≈Ÿ°¡“°∑“ß¿“§„μâ¢Õß‰∑¬
°“√ª≈Ÿ°
‡æ“–‡¡≈Á¥„π‡√◊Õπ‡æ“–™” À√◊Õ„π∑’Ë√à¡Õ◊ËπÊ ‡¡≈Á¥∑’Ëπ”¡“‡æ“–§«√‡°Á∫„À¡àÊ ”À√—∫‡¡≈Á¥∑’Ë ¡∫Ÿ√≥å
®–ßÕ°¿“¬„π Ù-ˆ —ª¥“Àå À≈—°®“°π—πÈ ‡¡◊ÕË μâπ°≈â“ Ÿß Òı ´¡. À√◊ÕÕ“¬ÿª√–¡“≥ ˆ ‡¥◊Õπ ®÷ß¬â“¬≈ßª≈Ÿ°„π·ª≈ß
„™â√–¬–ª≈Ÿ°∂’°Ë «à“ª°μ‘ ‡æ◊ÕË ‡≈◊Õ°‡æ» §◊Õ√–¬–√–À«à“ßμâπª√–¡“≥ ˜ ¡. μâπ®–‡√‘¡Ë ÕÕ°¥Õ°‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ ı-¯ ªï
´÷ßË ®–∑”„Àâ·¬°‡æ»‰¥â §—¥μâπμ—«ºŸÕâ Õ°„Àâ‡À≈◊Õμâπμ—«ºŸâ Ò μâπ μàÕμâπμ—«‡¡’¬∑ÿ°Ê Ò μâπ
°“√∫”√ÿß√—°…“
„π√–¬–‡√‘¡Ë ª≈Ÿ°μâÕß∑”√à¡∫—ß· ß·¥¥„Àâμπâ ÕàÕπ ®π°«à“μâπ®–‡®√‘≠·¢Áß·√ß®÷ß‡Õ“ÕÕ° §Õ¬¥Ÿ·≈§«“¡
™ÿ¡à ™◊πÈ ·≈–°”®—¥«—™æ◊™ πÕ°®“°π’μÈ Õâ ß√–«—ß‡√◊ÕË ß‚√§·≈–·¡≈ß∑’ÕË “®‡°‘¥¢÷πÈ ‰¥â„π∫“ßƒ¥Ÿ°“≈
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 67
™‘ß™â“™“≈’ Tinospora baenzigeri Forman
68 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
™‘ß™â“™“≈’
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å* Tinospora baenzigeri Forman
«ß»å Menispermaceae
™◊ÕË Õ◊πË Ê ®ÿßâ ®“≈‘ßμ—«·¡à (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÈÕ¬ ≈”μâπ¢π“¥‡∑à“π‘È«¡◊Õ º‘«¡’√Õ¬·μ°πŸπ°√–®“¬∑—Ë«‰ª ‰¡à¡’¢πÀ√◊ÕÀπ“¡
„∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ °â“π„∫¬“« Ú-˘ ´¡. „∫√Ÿª√à“ß§≈â“¬À—«„® ª≈“¬„∫·À≈¡ ¢Õ∫„∫‡√’¬∫
„∫¡’§«“¡°«â“ß„°≈â‡§’¬ß°—∫§«“¡¬“«¢π“¥ Ù-ˆ ´¡. ¥Õ° ’‡À≈◊ÕßÕÕ°‡ªìπ™àÕ μ“¡¡ÿ¡°â“π„∫
¡’∑ß—È ¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ ¥Õ°μ—«‡¡’¬¡’√ß— ‰¢à ¿“¬„π¡’ Û ÀâÕß º≈√Ÿª‰¢à ’ ¡â ¢π“¥ Ò-Ò.ı ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡∂“À√◊Õ≈”μâπ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â·°â‰¢â „™â§√—ßÈ ≈– Ú.ı §◊∫ (Û-Ù °√—¡) μ”§—πÈ ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë À√◊Õμâ¡°—∫πÈ”æÕ§«√ ‡§’¬Ë «„Àâ‡À≈◊Õ
Ò „π Û ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√ «—π≈– Ò-Ú §√—ßÈ À√◊Õ‡«≈“¡’Õ“°“√
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå π‘¬¡„™â«∏‘ °’ “√ªí°™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª ‰¡à‡≈◊Õ°™π‘¥¥‘π ¡—°æ∫μ“¡∑’√Ë °√â“ß∑—«Ë Ê ‰ª
°“√ª≈Ÿ°
ª≈Ÿ°ßà“¬ ‚¥¬μ—¥‡∂“·°à¬“«ª√–¡“≥ Ò ´¡. ªí°™”≈ß„π¥‘π„Àâ‡Õ’¬ß‡≈Á°πâÕ¬√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
‡¡◊ÕË ·μ°¬Õ¥„À¡à§«√¡’‰¡âÀ≈—°À√◊Õ§â“ß‰¡â ”À√—∫„Àâμπâ ‡®√‘≠‡≈◊ÕÈ ¬æ—π À≈—ß®“°∑’≈Ë ”μâπ‡®√‘≠·¢Áß·√ß¥’
·≈â«‰¡’®”‡ªìπμâÕß¥Ÿ·≈‡Õ“„®„ à·μàª√–°“√„¥
(*™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√åπ‡’È ª≈’¬Ë π·ª≈ß°“√„™â™Õ◊Ë ®“° Tinospora cordifolia (Willd.) Miers: μ“¡ Forman, L.L. 1991.
Flora of Thailand 5(3) : 364-365)
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 69
™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑» Cassia alata Linn.
70 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Cassia alata Linn.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ™ÿ¡‡ÀÁ¥„À≠à (¿“§°≈“ß) ¢’§È “° ≈—∫¡◊πÀ≈«ß À¡“°°–≈‘ß‡∑» (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæ¡ÿà Ÿß Ò-ı ‡¡μ√ „∫ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬ ¯-Ú §Ÿà √Ÿª‰¢à À√◊Õ√Ÿª‰¢à¢Õ∫¢π“π
ª≈“¬„∫¡πÀ√◊ÕÀ¬—°‡«â“‡≈Á°πâÕ¬ √‘¡„∫ ’·¥ß ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ ’‡À≈◊Õß„À≠à º≈‡ªìπΩí°·∫π¬“«
ÒÚ-Ò¯ ´¡. ’¥” ¡’ª°ï μ“¡¬“«¢ÕßΩí° Ù ªï° ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥√Ÿª “¡‡À≈’¬Ë ¡ ı-˜ ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥À√◊Õ·Àâß ¥Õ° ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßºŸ° „™â„∫ ¥À√◊Õ·Àâßª√–¡“≥ ÒÚ „∫ μâ¡πÈ”¥◊¡Ë §√—ßÈ ≈–·°â« À√◊Õ„™â¥Õ° ¥
ª√–¡“≥ Û ™àÕ ≈«°√—∫ª√–∑“π
Ú. ∂à“¬æ¬“∏‘≈”‰ â „™â„∫ ¥ª√–¡“≥ Ò °”¡◊Õ (ª√–¡“≥ Ú °√—¡) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊Ë¡
‡À¡“–„π°“√„™â∂“à ¬æ¬“∏‘μ«— μ◊¥
Û. √—°…“‚√§º‘«Àπ—ß ™π‘¥°≈“° „™â„∫ ¥¢¬’∂È πŸ “πÊ ·≈–∫àÕ¬§√—ßÈ
Ù. √—°…“‚√§º‘«Àπ—ßæÿæÕß ·≈–º◊πË §—π „™â„∫ ¥ Ù-ı „∫¬àÕ¬ μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥ ‡μ‘¡æ‘¡‡ π
Ú-Û ‡°≈Á¥ ¥‘π ÕæÕß‡≈Á°πâÕ¬ ‡μ‘¡πÈ”æÕ·©–„™â∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ«—π≈– ı-ˆ §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
‚¥¬°“√‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷Èπ‰¥â„π¥‘π‡°◊Õ∫∑ÿ°™π‘¥‚¥¬‡©æ“–„π¥‘π√à«π´ÿ¬ ‡ªìπæ◊™™Õ∫πÈ” ·≈–¥‘π∑’Ë™ÿà¡™◊Èπ¡“°
‰¡à™Õ∫√à¡
°“√ª≈Ÿ°
ª≈Ÿ°¢÷πÈ ßà“¬ ‚¥¬Õ“®„™â«∏‘ ¢’ ¥ÿ À≈ÿ¡À¬Õ¥‡¡≈Á¥‡≈¬ À√◊Õ‡æ“–‡ªìπ°≈â“‰¡â·≈â«¬â“¬‰ªª≈Ÿ°°Á‰¥â
™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»‡ªìπæ—π∏ÿ‰å ¡â∑‰’Ë ¡àμÕâ ß°“√°“√‡Õ“„®„ à “¡“√∂ª≈àÕ¬„Àâ‡®√‘≠‰¥â‡Õßμ“¡∏√√¡™“μ‘
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 71
™ÿ¥‡ÀÁ¥‰∑¬ Cassia tora Linn.
72 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
™ÿ¡‡ÀÁ¥‰∑¬
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Cassia tora Linn.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ™ÿ¡‡ÀÁ¥π“ ™ÿ¡‡ÀÁ¥‡≈Á° ™ÿ¡‡ÀÁ¥§«“¬ (¿“§°≈“ß) ≈—∫¡◊ππâÕ¬ (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈¡â ≈ÿ°°÷ßË ‰¡âæ¡ÿà Ÿßª√–¡“≥ ˆ-Ò ´¡. ·μ°·¢πß¡“° „∫ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬ Û §Ÿà
√Ÿª√à“ßμà“ß°—π‰¥â¡“°¡’∑—Èß√Ÿª‰¢à √Ÿª‰¢à°≈—∫¢Õ∫¢π“π ª≈“¬„∫¡π ·À≈¡À√◊Õ¡’√Õ¬‡«â“μÕπª≈“¬
‚§π„∫¡π‰¡à‡∑à“°—π °«â“ß Ò-Ù ´¡. ¬“« Ò.ı-ˆ ´¡. ‡π◊ÈÕ„∫∫“ß·≈–‡√’¬∫ ÀŸ„∫‡√’¬«·À≈¡
¡’μàÕ¡Õ¬Ÿà√–À«à“ß„∫¬àÕ¬§Ÿà≈à“ß ÿ¥ ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ§Ÿà¡’°â“π¥Õ° —ÈπÕ¬Ÿàμ“¡´Õ°‚§π°â“π„∫ °≈’∫√Õß
°≈’∫¥Õ° ’‡¢’¬« °≈’∫¥Õ° ’‡À≈◊Õß º≈‡ªìπΩí°·∫π°«â“ß Ù-ˆ ¡¡. ¬“« Ò-Ò¯ ´¡. ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥
Ú-Û ‡¡≈Á¥ √Ÿª∑√ß°√–∫Õ° ’πÈ”μ“≈‡À≈◊Õß ¬“« Ù-ı ¡¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡¡≈Á¥·Àâß (§—«Ë )
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßºŸ° „™â‡¡≈Á¥·Àâß§—«Ë Ú-Ú.ı ™âÕπ§“« (Ò-ÒÛ °√—¡) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. ¢—∫ªí “«– „™â‡¡≈Á¥·Àâß§—«Ë «—π≈– Ò-Û ™âÕπ§“« (ı-Òı °√—¡) μâ¡°—∫πÈ” Ò ≈‘μ√
μâ¡„Àâ‡À≈◊Õ ˆ ¡‘≈≈‘≈μ‘ √ ·∫àß√—∫ª√–∑“π«—π≈– Û ‡«≈“À≈—ßÕ“À“√
Û. ™à«¬¬àÕ¬ „™â‡¡≈Á¥ Òı-Ò °√—¡ §—Ë«„Àâ‡À≈◊Õß ∫¥‡ªìπºß§≈ÿ°°—∫πÈ”º÷Èßªíôπ‡ªìπ‡¡Á¥
√—∫ª√–∑“πμ‘¥μàÕ°—π Ò «—π ®–™à«¬„Àâ√–∫∫°“√¬àÕ¬¥’¢π÷È
Ù. ·°â‰¢â¡“‡≈‡√’¬ „™â‡¡≈Á¥ ˆ-Ò °√—¡ §—«Ë ‡¡≈Á¥„Àâ‡°√’¬¡ ∫¥‡ªìπºß„™â§√—ßÈ ≈– ˆ-Ò °√—¡
„ àπÈ”¥◊¡Ë «—π≈– Ú §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
‚¥¬„™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª‰¡à‡≈◊Õ°¥‘π ·μà™Õ∫∑’™Ë ¡ÿà ™◊πÈ ª≈Ÿ°‰¥âμ≈Õ¥ªï
°“√ª≈Ÿ°
ª≈Ÿ°ßà“¬ ‚¥¬°“√À¬Õ¥‡¡≈Á¥≈ß„π¥‘π ·≈–√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 73
¥’ª≈’ Piper retrofractum Vahl.
74 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¥’ª≈’
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Piper retrofractum Vahl.
«ß»å Piperaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¥’ª≈’‡™◊Õ° (¿“§„μâ) ª√–¥ß¢âÕ ª“ππÿ (¿“§°≈“ß)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÕÈ ¬∑’¡Ë √’ “°ÕÕ°μ“¡¢âÕ ·≈–‡°“–æ—π ‘ßË Õ◊πË ‰¥â à«π¢Õß≈”μâπ§àÕπ¢â“ß°≈¡·≈–‡√’¬∫ ¡’∑ß—È
μâπμ—«ºŸ·â ≈–μâπμ—«‡¡’¬ „∫‡¥’¬Ë «ÕÕ° ≈—∫ μ—«„∫§≈â“¬√Ÿª‰¢à ·°¡¢Õ∫¢π“πÀ√◊Õ√Ÿª‰¢à‡√’¬« ª≈“¬„∫·À≈¡
‚§π„∫¡—°¡π°≈¡À√◊Õ·À≈¡ ‡π◊ÕÈ ‚§π„∫ Õß¢â“ß‰¡à‡∑à“°—π º‘«„∫¥â“π∫π¡—π „∫¡’¢π“¥°«â“ß Û-¯ ´¡.
¬“« ˆ-Ò¯ ´¡. ‡ âπ„∫∑’∫Ë √‘‡«≥‚§π„∫¡’ Û-ı ‡ âπ ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ ·≈–ÕÕ°μ√ß¢â“¡°—∫„∫ ™àÕ√Ÿª§≈â“¬
∑√ß°√–∫Õ°ª≈“¬‡√’¬«¡π ‡¡◊ËÕ‡ªìπº≈¡’√Ÿª§àÕπ¢â“ß°≈¡ Ωíßμ—«·πàπÕ¬Ÿà°—∫·°π ™àÕ√Ÿª∑√ß°√–∫Õ°
ª≈“¬‡√’¬«¡π¬“« Ú.ı-˜ ´¡. ‡¡◊ÕË ·°à¡ ’ ·’ ¥ß ¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ¥Õ°·°à (™àÕº≈·°à) À√◊Õ‡∂“
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß ·≈–·°âÕ“°“√§≈◊πË ‰ âÕ“‡®’¬π (‡°‘¥®“°∏“μÿ‰¡àª°μ‘)
„™â¥Õ°·°à Ò °”¡◊Õ (ª√–¡“≥ Ò-Òı ¥Õ°) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë ∂â“‰¡à¡¥’ Õ°„™â‡∂“μâ¡·∑π‰¥â
Ú. ·°â‰Õ·≈–¢—∫‡ ¡À– „™â¥Õ°·°à·Àâß À√◊Õ™àÕº≈·°à·Àâßª√–¡“≥ .ı ™àÕ Ωπ°—∫πÈ”¡–π“«
·∑√°‡°≈◊Õ°«“¥§ÕÀ√◊Õ®‘∫∫àÕ¬Ê
Û. ·°âÕ“°“√§≈◊πË ‰ âÕ“‡®’¬π „™âº≈ Ò-ÒÚ º≈ μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë ·μà‡™â“
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â‡æ“–‡¡≈Á¥À√◊Õ‡∂“ à«π¡“°π‘¬¡„™â‡∂“
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«π‰¡à¡π’ È”¢—ß ¡’Õπ‘ ∑√’¬«—μ∂ÿ¡“° ∑π§«“¡·Àâß·≈âß‰¥â¥’ ƒ¥Ÿ∑‡’Ë À¡“– ¡ §◊Õμâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
„™â‡ “‰¡â·°àπ À√◊Õ‡ “´’‡¡πμå À√◊Õ«—μ∂ÿÕπ◊Ë Ê ∑’∑Ë π∑“πÀ≈“¬ªï §«“¡¬“«¢Õß‡ “ Ù-ı ‡¡μ√
Ωíß≈ß¥‘π .ı-Ò ‡¡μ√ ‡Õ“‡∂“¥’ª≈’∑’Ë™”®π·μ°√“°„À¡à ¡’¢âÕ·≈–·μ°¬Õ¥„À¡à·≈â«‡°“–μ‘¥°—∫μâπ‡ “
„π√–¬–·√°μâÕß„™â≈«¥ À√◊Õ‡™◊Õ°™à«¬¬÷¥À≈«¡Ê ¢÷Èπ‰ªμ“¡≈”¥—∫ ®π°«à“‡∂“¥’ª≈’®–‡°“–μâπ‡ “‰¥â¥’
®÷ß‰¡àμÕâ ß„™â‡™◊Õ°¬÷¥
°“√∫”√ÿß√—°…“
„πƒ¥Ÿ√Õâ π§«√„ÀâπÈ” ¡Ë”‡ ¡Õ Õ¬à“„ÀâπÈ”¢—ß∑à«¡√“° À“°√“°·™àπÈ”¢â“¡§◊π¥’ª≈’®–μ“¬ „ àª¬ÿÜ ∫â“ß
‡æ◊ÕË „Àâμπâ ·¢Áß·√ß·≈–º≈¥° »—μ√Ÿ¢Õß¥’ª≈’ ‰¥â·°à ‡æ≈’¬È ·ªÑß·≈–¡¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 75
μ–‰§√â Cymbopogon citratus stapf
76 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
μ–‰§√â
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Cymbopogon citratus Stapf
«ß»å Gramineae
™◊Õ Ë Õ◊πË Ê ®–‰§√ (¿“§‡Àπ◊Õ) ‰§√ (¿“§„μâ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’¡Ë Õ’ “¬ÿ‰¥âÀ≈“¬ªï ≈”μâπμ—ßÈ μ√ß·≈–Õ¬Ÿ√à «¡°—π‡ªìπ°Õ ¡’¢Õâ ·≈–ª≈âÕß —πÈ ·≈–
§àÕπ¢â“ß·¢Áß ≈”μâπ à«π∑’ÕË Õà π®–¡’„∫‡√’¬ß´âÕπ ≈—∫°—π·πàπ¡“° „∫¡’°“∫„∫‡ªìπ·ºàπ¬“«‚Õ∫´âÕπ°—π
®π¥Ÿ·¢Áß§≈â“¬≈”μâπ μ—«„∫‡√’¬«¬“«ª≈“¬·À≈¡ °«â“ß‰¡à‡°‘π Ú ´¡. ¬“«‰¥â∂ß÷ ˘ ´¡. ‡π◊ÕÈ „∫À¬“∫
·≈–¡’¢πÕ¬Ÿ∑à «—Ë ‰ª ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ¬“«¡“° ´÷ßË ª√–°Õ∫¥â«¬™àÕ¬àÕ¬∑’¡Ë ¥’ Õ°¢π“¥‡≈Á°Õ¬ŸÕà °’ ®”π«π¡“°
·≈–¡’¢π∑’°Ë “â π¥Õ°
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ≈”μâπ·°à À√◊Õ‡Àßâ“ „™â‰¥â∑ß—È ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ·≈–ª«¥∑âÕß ·≈–·°âÕ“°“√§≈◊πË ‰ âÕ“‡®’¬π (‡°‘¥®“°∏“μÿ
‰¡àª°μ‘) „™â ¥Ê ∑ÿ∫æÕ·À≈°ª√–¡“≥ Ò °”¡◊Õ (Ù-ˆ) °√—¡ μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. „™â¢∫— ªí “«– „™â«π— ≈– Ò °”¡◊Õ ( ¥ Ù-ˆ °√—¡ ·Àâß Ú-Û °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”
√—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ Ê ≈– Ò ∂â«¬™“ (˜ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √) °àÕπÕ“À“√
Û. ·°â‰¢â≈¥§«“¡√âÕπ à«π∑’„Ë ™â μâπμ–‰§√â·≈–‡Àßâ“¢‘ß·°à ¥ À—πË μ–‰§√â ·≈–¢‘ßÕ¬à“ß≈–
Ò ∂â«¬·°â« ‡μ‘¡πÈ” Û ·°â« μâ¡‡§’¬Ë «¥â«¬‰øÕàÕπÊ „Àâ‡À≈◊ÕπÈ” Ú ∂â«¬ ·≈â«¥◊¡Ë §√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬·°â«
Ù Û
«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ
Ù. ∫√√‡∑“Õ“°“√ª«¥ª√–®”‡¥◊Õπ „™âμâπ·≈–√“°μ–‰§√â ¥ Ò °”¡◊Õ·Àâß À—Ëπ∫“ßÊ
º÷ßË „Àâ·Àâßπ”¡“™ß°—∫πÈ”‡¥◊Õ¥ ¥◊¡Ë μà“ßπÈ”
ı. ™à«¬ √–º¡„Àâ –Õ“¥¬‘ßË ¢÷πÈ à«π∑’„Ë ™âμπâ ∫π¥‘π ¥Ê μ—¥„∫∑‘ßÈ Û-Ù μâπ À—πË μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥
‡μ‘¡πÈ” –Õ“¥ Ú ∂â«¬·°â« §—πË ‡Õ“·μàπÈ”™‚≈¡∫π‡ âπº¡∑’ Ë √–‡√’¬∫√âÕ¬·≈â« ∑‘ßÈ ‰«â Ò-Òı π“∑’
√–ÕÕ°„ÀâÀ¡¥ ®–™à«¬°”®—¥√—ß·§ ∑”„Àâ‡ âπº¡¥°¥” ·≈– “¡“√∂·°âº¡·μ°ª≈“¬‰¥â
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡Àßâ“
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ ‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß ª≈Ÿ°‰¥âμ≈Õ¥ªï
°“√ª≈Ÿ°
„™â≈”μâπÀ√◊Õ‡Àßâ“ªí°™” ‚¥¬μ—¥„∫ÕÕ°„Àâ‡À≈◊ÕμÕπ‚§π¬“«æÕ ¡§«√ ªí°‡Õ’¬ß≈ß¥‘π
≈÷°ª√–¡“≥ ı ´¡. √¥πÈ”∑—π∑’
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 77
μ”≈÷ß Coccinia grandis (L .) Voigt.
78 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
μ”≈÷ß
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Coccinia grandis (L.) Voigt. (Syn. C. indica Wight. & Arn.)
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê º—°·§∫ (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÈÕ¬ „∫‡¥’Ë¬«μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ „∫¡’√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à À√◊Õ√ŸªÀâ“‡À≈’Ë¬¡
¢Õ∫„∫‡√’¬∫À√◊ÕÀ¬—°‡«â“≈÷° ı À¬—° ‚§π„∫‡«â“√ŸªÀ—«„® ‡π◊ÕÈ „∫¥â“π∫πÀ¬“∫‡≈Á°πâÕ¬ ¥â“π„μâ„∫
¡’μàÕ¡¢π“¥‡≈Á°Õ¬Ÿà∑’Ë∞“π¢Õß‡ âπ„∫„À≠à ¢π“¥„∫¡’§«“¡°«â“ß„°≈â‡§’¬ß°—∫§«“¡¬“« ı-Òı ´¡.
°â“π„∫¬“« Ú-Ù ´¡. ¥Õ°¡’∑ß—È ¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ ´÷ßË ÕÕ°μ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ ¥Õ° ’¢“« ¢π“¥
Ú-Ù ´¡. º≈√Ÿª√’ °«â“ß Ò-Ú ´¡. ¬“« Ú-ı ´¡. º≈·°à ·’ ¥ß ¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â·°â‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°‡√‘¡·≈–ßŸ «—¥ „™â„∫ ¥ª√–¡“≥ Ú °”¡◊Õ μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥
‡μ‘¡¥‘π ÕæÕß Ò „π Ù à«π π”¡“∑“∫àÕ¬Ê ∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ
Ú. ·°âæ…‘ ·¡≈ß —μ«å °—¥ μàÕ¬ (‰¡à√«¡æ‘…ßŸ) „™â Ú-Ò „∫ ¢¬’ÀÈ √◊Õμ”„Àâ·À≈° π”¡“∑“
À√◊ÕæÕ° „™â¥ ’ ”À√—∫·°âæ…‘ ¡¥§—π‰øÀ√◊Õ„∫μ”·¬
Û. ™à«¬¬àÕ¬ „™â„∫¬Õ¥ÕàÕπ ¢π“¥‰¡à®”°—¥ „™âª√ÿßÕ“À“√ ·°ß‡≈’¬ß ≈«°®‘È¡πÈ”æ√‘°
º—°μ”≈÷ß “¡“√∂™à«¬¬àÕ¬Õ“À“√æ«°·ªÑß
Ù. √—°…“‡∫“À«“π „™â‡∂“·°àÊ Ò °”¡◊Õ μâ¡πÈ”√—∫ª√–∑“π‡™â“ ‡¬Áπ μâÕß√—∫ª√–∑“πμ‘¥μàÕ°—π
˜-Ò «—π Õ“°“√®–¥’¢π÷È
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥ À√◊Õªí°™” ∑’πË ¬‘ ¡§◊Õªí°™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ ∑π·≈âß·≈–∑πΩπ‰¥â¥’ ª≈Ÿ°‰¥âμ≈Õ¥ªï
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥‡∂“·°à¬“«ª√–¡“≥ Ò ´¡. ·≈–¡’μ“Õ¬Ÿà Ú μ“ ªí°™”≈ß„π¥‘π„Àâ‡À≈◊Õμ“‚º≈à‡Àπ◊Õ
√–¥—∫¥‘π Ò μ“ ·≈–ΩíßÕ¬Ÿ„à π¥‘π Ò μ“ °¥¥‘π√Õ∫Ê „Àâ·πàπ √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ·≈–§«√∑”§â“ß‰¡â‡μ’¬È Ê
„Àâμπâ ‡®√‘≠‡≈◊ÕÈ ¬æ—π ‚¥¬∑—«Ë ‰ª ¡—°ª≈Ÿ°μ“¡√—«È ∫â“π ‡æ◊ÕË ‡°Á∫¬Õ¥√—∫ª√–∑“π‡ªìπº—°
°“√∫”√ÿß√—°…“
μ”≈÷ß‡ªìπæ◊™∑’ªË ≈Ÿ°ßà“¬ ‰¡àμÕâ ß‡Õ“„®„ à¡“°π—° ·μà∂“â μâÕß°“√„Àâμπâ ‡®√‘≠¥’ ·≈–‡°Á∫¬Õ¥‰¥â
μ≈Õ¥‰ª§«√μ—¥·μàß°‘ËßÕ¬Ÿà‡ ¡Õ ‡æ◊ËÕ„Àâμâπ‚ª√àß ·≈–·μ°·¢πß„À¡à ·≈–„ àªÿÜ¬‚§πμâπ∫â“ß
‡ªìπ§√—ßÈ §√“« πÕ°®“°π’§È «√¥Ÿ·≈°”®—¥‚√§·¡≈ß„Àâ¥«â ¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 79
∑Õßæ—π™—ßË Rhinacanthus nasutus (L .) Kurz
80 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
∑Õßæ—
°√–‡∑’π¬™—¡Ëß
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Rhinacanthus nasutus (L.) Kurz
(Syn. R. communis Nees)
«ß»å Acanthaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê À≠â“¡—π‰°à ∑Õß§—π™—ßË (¿“§°≈“ß)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæ¡ÿà ¢π“¥‡≈Á° Ÿßª√–¡“≥ .ı-Ú ‡¡μ√ ≈”μâπ¡—°‡ªìπ‡À≈’¬Ë ¡ à«π∑’¬Ë ß— ÕàÕπ¡—°¡’¢π
ª°§≈ÿ¡ „∫√Ÿª§≈â“¬√Ÿª‰¢àÀ√◊Õ¢Õ∫¢π“π∑’Ë¡’‚§π„∫·≈–ª≈“¬„∫·À≈¡ „∫°«â“ß Ò-ı ´¡. ¬“«
Û-ÒÚ ´¡. °â“π„∫¬“« .ı-Ò ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕμ“¡´Õ°°‘ßË ¬“«ª√–¡“≥ Ò ´¡. ·μà≈–¥Õ°
¡’ ¢’ “« º≈„À≠àª√–¡“≥ Ò ´¡. ¡—°¡’¢π
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥ À√◊Õ√“° ( ¥À√◊Õ·Àâß)
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. √—°…“‚√§º‘«Àπ—ß (™π‘¥°≈“° ‡°≈◊ÕÈ π) μ”·™à‡À≈â“À√◊Õ·Õ≈°ÕŒÕ≈å∑“
Ú. ·°â‚√§ªí “«–∫àÕ¬Ê „™â∑Õßæ—π™—ßË ∑—ßÈ Àâ“ —∫μ“°·¥¥„Àâ·Àâß μâ¡°—∫πÈ” ¥◊¡Ë ·∑ππÈ”™“
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âª°í ™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑—«Ë ‰ª ™Õ∫¥‘π∑’™Ë ¡ÿà ™◊πÈ §«√ª≈Ÿ°ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥°‘ßË ·°à∑¡’Ë μ’ “μ‘¥Õ¬Ÿà Ú-Û ¢âÕ ª≈‘¥„∫∑‘ßÈ ·≈â«π”‰ªªí°™”≈ß„π¥‘π∑’™Ë ¡ÿà ™◊πÈ „Àâ°ß‘Ë ‡Õ’¬ß‡≈Á°πâÕ¬
√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
°“√∫”√ÿß√—°…“
√–¬–·√°ª≈Ÿ°μâÕß√¥πÈ”∑ÿ°«—π ®π°«à“°‘ßË ™”®–·¢Áß·√ß·≈–·μ°°‘ßË °â“π„À¡à §Õ¬¥Ÿ·≈°”®—¥
«—™æ◊™ ‡¡◊ÕË μâπ„¥§«√¡’°“√μ—¥·μàß°‘ßË °â“π∫â“ß
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 81
∑—∫∑‘¡ Punica granatum Linn.
82 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
∑—∫∑‘¡
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Punica granatum Linn.
«ß»å Punicaceae
™◊ÕË Õ◊π
Ë Ê æ‘≈“ (ÀπÕß§“¬) æ‘≈“¢“« ¡–°àÕß·°â« (πà“π) ¡–‡°ä“– (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæ¡ÿà À√◊Õ‰¡â¬π◊ μâπ¢π“¥‡≈Á° Ÿß .ı-ı ‡¡μ√ °‘ßË ÕàÕπÊ ¡—°‡ªìπ ’‡Ë À≈’¬Ë ¡·μàæÕ·°à®–¡π ª≈“¬°‘ßË ¡—°¡’
Àπ“¡·À≈¡ „∫¡—°μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß¢â“¡‡ªìπ§Ÿà „∫¡’√ªŸ ¢Õ∫¢π“πÀ√◊Õ¬“«‡√’¬«·§∫ ª≈“¬„∫·≈–‚§π„∫Õ“®¡π
À√◊Õ·À≈¡°Á‰¥â¢Õ∫„∫‡√’¬∫ º‘«‡ªìπ¡—π „∫¡’¢π“¥°«â“ß .ı-Ú.ı ´¡. ¬“« Ò-˘ ´¡. ¥Õ°ÕÕ°∑—ßÈ ‡¥’¬Ë « À√◊Õ‡ªìπ™àÕ
Ú-ı ¥Õ°°Á‰¥â ¥Õ°¡’∑ß—È ’¢“« ’·¥ß ·≈–·¥ß â¡ º≈°≈¡„À≠à¢π“¥ ı-ÒÚ ´¡. ¡’À≈“¬ ’∑ß—È ’‡¢’¬«Õ¡‡À≈◊Õß
‰ª®π∂÷ß ’πÈ”μ“≈·¥ß ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥¡“° √Ÿª√à“ß‡ªìπ‡À≈’¬Ë ¡¡πÊ Õ—¥°—π·πàπ‡μÁ¡º≈ ‡¡≈Á¥¡’∑ß—È ™π‘¥ ’·¥ß ™¡æŸ
·≈– ’‡À≈◊Õß´’¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡ª≈◊Õ°º≈·Àâß ·≈–‡ª≈◊Õ°≈”μâπÀ√◊Õ‡ª≈◊Õ°√“°
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π (∑’‰Ë ¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§) „™â‡ª≈◊Õ°º≈·Àâßª√–¡“≥ Ò à«π Ù ¢Õßº≈μâ¡°—∫
πÈ”ªŸπ„ ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. ·°â∫¥‘ (ª«¥‡∫àß·≈–¡’¡°Ÿ À√◊ÕÕ“®¡’‡≈◊Õ¥¥â«¬) „™â‡ª≈◊Õ°º≈·Àâßª√–¡“≥§√—ßÈ ≈–°”¡◊Õ (Û-ı °√—¡)
μâ¡°—∫πÈ”√—∫ª√–∑“π«—π≈– Ú §√—ßÈ
Û. ∂à“¬æ¬“∏‘≈”‰ â (æ¬“∏‘μ—«μ◊¥ ·≈–æ¬“∏‘‰ â‡¥◊Õπ) „™â‡ª≈◊Õ°≈”μâπÀ√◊Õ‡ª≈◊Õ°√“° ¥ª√–¡“≥
.ı °”¡◊Õ„À≠à (Ò-Òı °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√‡™â“·≈â«√—∫ª√–∑“π¬“∂à“¬μ“¡
Ù. ªÑÕß°—πÀ√◊Õ√—°…“‚√§‡≈◊Õ¥ÕÕ°μ“¡‰√øíπ (≈—°ªî¥≈—°‡ªî¥) „™â‡π◊ÕÈ ∑—∫∑‘¡‡¡≈Á¥ ¢π“¥πÈ”∑’§Ë π—È ®“°‡π◊ÕÈ
Ò
¢Õßº≈ Ú ∂â«¬·°â« «‘∏„’ ™â º≈∑—∫∑‘¡ºà“‡Õ“·μà‡π◊ÕÈ „ àº“â ¢“«∫“ß§—πÈ ∫’∫‡Õ“·μàπÈ”„Àâ‰¥â ÒÚ ∂â«¬·°â« ‡μ‘¡‡°≈◊ÕªÉπ
‡≈Á°πâÕ¬ ¥◊¡Ë πÈ”«—π≈– Ú §√—ßÈ ™à«¬∑”„Àâ√–∫“¬¥â«¬
ı. √—°…“πÈ”°—¥‡∑â“ „™â‡ª≈◊Õ°º≈∑’‚Ë μ‡μÁ¡∑’Ë ÒÛ Ωπ°—∫πÈ”ªŸπ„ „Àâ¢πâ Ê „™â∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ À≈—ß®“°∑’‰Ë ¥â
∑”§«“¡ –Õ“¥‡∑â“·≈â«
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡æ“–‡¡≈Á¥ μÕπ°‘ßË ∑’πË ¬‘ ¡§◊Õ«‘∏‡’ æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
ª≈Ÿ°‰¥â„π¥‘π∑—«Ë ‰ª ·μà™Õ∫¥‘π‡Àπ’¬«ªπÀ‘π ·≈–™Õ∫Õ¬Ÿ„à °≈â·À≈àßπÈ”μâÕß°“√· ß·¥¥¡“° ƒ¥Ÿª≈Ÿ°∑’‡Ë À¡“– ¡
§◊Õμâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π ‚¥¬¬°√àÕß Ÿß ı ´¡. √–À«à“ß√àÕßÀà“ß°—π Ò ‡¡μ√ ∫π§—π¥‘π∑’¬Ë °‰«â¢¥ÿ À≈ÿ¡‡ªìπ·∂« Àà“ß°—π
À≈ÿ¡≈– Ò ‡¡μ√ °«â“ß ¬“«·≈–≈÷°¥â“π≈– Û ´¡. „ àª¬ÿÜ §Õ°§≈ÿ°‡§≈â“¥‘π√Õß°âπÀ≈ÿ¡ π”μâπ°≈â“≈ßª≈Ÿ°À≈ÿ¡≈–
Ò μâπ °≈∫¥‘π„Àâ·πàπ√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡¡◊ÕË μâπÕàÕπ§«√√¥πÈ”æ√«π¥‘π·≈–„ àª¬ÿÜ §Õ°æÕ§«√ Õ“¬ÿ ˆ ‡¥◊Õπ ∑—∫∑‘¡®–·μ°æÿ¡à ‚¥¬√Õ∫ Õ¬à“„Àâ√¡à ‡ß“
‰¡â„À≠à∫ß— ‡æ√“–μâπ®–·§√–·°√π ·≈–‰¡àÕÕ°¥Õ° ÕÕ°º≈‡≈¬ ©’¥¬“ªÑÕß°—π‡æ≈’¬È ‰ø ·≈–¥â«ß„π√–¬–∑’μË πâ ·μ°æÿ¡à
§√—πÈ ‡¡◊ÕË μâπ·°à§«√μ—¥°‘ßË ·°à∑ß‘È À√◊Õª≈Ÿ°·´¡μâπ‡°à“∫â“ß°Á‰¥â
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 83
πâÕ¬Àπà“ Annona squamosa Linn.
84 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
πâÕ¬Àπà“
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Annona squamosa Linn.
«ß»å Annonaceae
™◊ÕË Õ◊πË Ê ¡–πÕ·πà ¡–·πà πâÕ¬·Àπà (¿“§‡Àπ◊Õ) À¡—°‡¢’¬∫ (¿“§Õ‘ “π) ≈“Àπ—ß (ªíμμ“π’)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ °â“π„∫¬“« .ı-Ò.ı ´¡. „∫√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à √Ÿª√’ À√◊Õ
‡√’¬«¬“«·°¡¢Õ∫¢π“π ª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫¡πÀ√◊Õ·À≈¡ μ—«„∫°«â“ß Ú-ˆ ´¡. ¬“« ı-Ò ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡¥’¬Ë «
μ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ ’‡À≈◊ÕßÕ¡‡¢’¬« ·≈–¡’°≈‘πË ÀÕ¡ ¥Õ°‡√’¬«¬“« ¢π“¥°«â“ß Û-ı ¡¡. ¬“« Ò.ı-Ú ´¡. ·≈–
¡’ Û °≈’∫ º≈√Ÿª∑√ß°≈¡ ¢π“¥ ı-Ò ´¡. º‘«¢Õßº≈‡ªìπμÿ¡à πŸπμ“¡μ”·Àπàß ·≈–®”π«π¢Õß‡¡≈Á¥∑’ÕË ¬Ÿ¿à “¬„πº≈
‡¡≈Á¥ ’¥”‡ªìπ¡—π √Ÿª‰¢à¢π“¥°«â“ß Û-ˆ ¡¡. ¬“« Ò ´¡. ¡’‡π◊ÕÈ ’¢“«¢ÿπà √ À«“πÀÿ¡â ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥ À√◊Õ‡¡≈Á¥ ( ¥-·Àâß)
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â°”®—¥‡À“ „™â„∫ ¥‚¢≈°·≈–„ àπÈ”æÕ·©–™–‚≈¡∑’ºË ¡ ‡Õ“ºâ“∫“ß§≈ÿ¡‰«â °— §√Ÿ·à ≈â«®÷ß √–∑”§«“¡
–Õ“¥º¡ À√◊Õ„™â‡¡≈Á¥ ¥À√◊Õ·Àâß Ò-Ú ‡¡≈Á¥ ∑ÿ∫æÕ·μ° ‡Õ“·μà‡π◊ÕÈ „π‡¡≈Á¥‚¢≈°„Àâ≈–‡Õ’¬¥º ¡πÈ”¡—πæ◊™
À√◊Õ —μ«å ∑“«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ
Ú. √—°…“®’¥Í „™â‡¡≈Á¥ ¥ Ú ‡¡≈Á¥ μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥ „™â “√ â¡‡∑à“°—∫À—«·¡à¡Õ◊ „ à„πΩ“≈–¡’ μ—ßÈ ‰øÕàÕπÊ
‡¡◊ÕË “√ â¡≈–≈“¬§àÕ¬Ê ‚√¬ºß¢Õß‡¡≈Á¥πâÕ¬Àπà“≈ß‰ª∑’≈–πâÕ¬ §π®π‡¢â“°—π¥’ ®“°π—πÈ „™â‰¡âª“Ñ ¬¬“∑’°Ë ”≈—ß√âÕπ
·μà„ÀâæÕº‘«Àπ—ß∑π‰¥â ªÑ“¬μ√ßμ”·Àπàß∑’∫Ë «¡ ·≈–¡’Õ“°“√§—π ∑”‡™àππ’«È π— ≈– Ú §√—ßÈ ‡™â“ ‡¬Áπ ∑”À≈“¬Ê «—π
®π°«à“®–À“¬ ¬“∑’‡Ë À≈◊Õ®–·¢ÁßæÕ®–„™â„Àâμß—È ‰øÕàÕπÊ
Û. √—°…“À‘¥ „™â„∫ ¥ ‡¡≈Á¥‰¡à®”°—¥ μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥ ‡μ‘¡πÈ”¡—πæ◊™≈ß‰ª æÕ‡≈–„™â∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ«—π≈–
Ú-Û §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡æ“–‡¡≈Á¥ μ‘¥μ“ ∑“∫°‘ßË μàÕ°‘ßË À√◊ÕμÕπ°‘ßË ∑’πË ¬‘ ¡§◊Õ °“√‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ™Õ∫¥‘π√à«πªπ∑√“¬ À√◊Õ¥‘π¥”√à«π´ÿ¬ ‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß∑πμàÕ ¿“æ·Àâß·≈âß‰¥â¥’
§«√ª≈Ÿ°μâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¢ÿ¥μ“°·¥¥∑‘ßÈ ‰«â Ò —ª¥“Àå ‰∂æ√«πÕ’°§√—ßÈ °àÕπª≈Ÿ° ¢ÿ¥À≈ÿ¡¢π“¥°«â“ß ¬“«·≈–≈÷°
¥â“π≈– Ú ´¡. „™âª¬ÿÜ §Õ°§≈ÿ°‡§≈â“¥‘π√Õß°âπÀ≈ÿ¡ ¬â“¬μâπ°≈â“∑’¡Ë Õ’ “¬ÿ Ò ªï ≈ßª≈Ÿ°°≈∫¥‘π„Àâ·πàπ√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
∂â“·¥¥®—¥§«√∑”√à¡∫—ß· ß·¥¥„Àâ À√◊ÕÕ“®ª≈Ÿ°‚¥¬À¬Õ¥‡¡≈Á¥≈ß„π·ª≈ß‡≈¬°Á‰¥â ‚¥¬¢ÿ¥¥‘π„Àâ≈°÷ ‡æ’¬ß ı ´¡.
À¬Õ¥‡¡≈Á¥≈ßÀ≈ÿ¡≈– Û-ı ‡¡≈Á¥ °≈∫¥‘π„Àâ·πàπ √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ‡¡◊ÕË μâπ‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ¥’§«√∂Õπμâπ∑’‰Ë ¡à·¢Áß·√ß∑‘ßÈ
„Àâ‡À≈◊ÕÀ≈ÿ¡≈– Ò-Ú μâπ ‡∑à“π—πÈ
°“√∫”√ÿß√—°…“
√–¬–·√°ª≈Ÿ°μâÕß√¥πÈ”∑ÿ°«—π ∂â“Ωπ‰¡àμ° ∑”√à¡∫—ß·¥¥„Àâ ·μà‡¡◊ËÕμâπ‡®√‘≠·¢Áß·√ß·≈â«°Á‰¡à®”‡ªìπ
À¡—πË °”®—¥«—™æ◊™Õ¬Ÿ‡à ¡Õ ‡¡◊ÕË Õ“¬ÿª√–¡“≥ Û ªï πâÕ¬Àπà“®–‡√‘¡Ë „Àâº≈ ¿“¬À≈—ß‡°Á∫º≈À¡¥·≈â«μâÕßμ—¥·μàß°‘ßË
‡æ◊ÕË ™à«¬‰¡à„Àâμπâ ‚∑√¡‡√Á«‡°‘π‰ª À≈—ß®“°·μàß°‘ßË §«√æ√«π¥‘π °”®—¥«—™æ◊™√Õ∫‚§πμâπ ·≈–„ àª¬ÿÜ §Õ° À√◊Õªÿ¬Ü À¡—°
„Àâª≈ï – Ú §√—ßÈ §◊Õ‡¡◊ÕË ∂÷ßƒ¥ŸΩπ§√—ßÈ Àπ÷ßË ·≈–‡¡◊ÕË ‡√‘¡Ë μ‘¥º≈Õ’°§√—ßÈ Àπ÷ßË ‡æ◊ÕË ™à«¬„Àâº≈¥°
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 85
πÈ”π¡√“™ ’Àå Euphorbia hirta Linn.
86 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
πÈ”π¡√“™ ’Àå
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Euphorbia hirta Linn.
«ß»å Euphorbiaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê π¡√“™ ’Àå
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈â¡≈ÿ°¢π“¥‡≈Á°∑’Ë¡’°‘Ëß°â“π∑Õ¥√Õ∫‰ª°—∫æ◊Èπ¥‘π À√◊Õ™Ÿμ—Èß Ÿß Ú-Ù ´¡. ¡’¬“ß
’¢“«¢âπ ≈”μâπ ’¡à«ß·¥ß ·≈–¡—°¡’¢π∑’Ë¡’¬“ß‡Àπ’¬« „∫‡¥’Ë¬«ÕÕ°μ√ß°—π¢â“¡ √Ÿª√à“ß¢Õß„∫
§àÕπ¢â“ß√’ À√◊Õ√Ÿª‰¢à ª≈“¬„∫·À≈¡ ‡π◊ÈÕ¢Õß‚§π„∫‰¡à‡∑à“°—π ¢Õ∫„∫À¬—°‡≈Á°πâÕ¬ „∫°«â“ß
ı-Òı ¡¡. ¬“« Ò.ı-Ù ´¡. „∫πÿ¡à ’¡«à ß·¥ß ¥Õ°ÕÕ°μ≈Õ¥ªï ÕÕ°‡ªìπ™àÕ·πàπ ’‡¢’¬« À√◊Õ ’¡«à ß
μ“¡‚§π°â“π„∫ ¡’∑ß—È ¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ ·μà≈–¥Õ°¡’¢π“¥‡≈Á°¡“° º≈√Ÿª‰¢à√¡’ ’ Û æŸ ¢π“¥
ª√–¡“≥ Ò.ı ¡¡. ‡¡≈Á¥ ’πÈ”μ“≈¡’¢π“¥‡≈Á°¡“°
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°â∫¥‘ (ª«¥‡∫àß ·≈–¡’¡°Ÿ À√◊ÕÕ“®¡’‡≈◊Õ¥¥â«¬) „™â∑ß—È μâπ ¥ª√–¡“≥ Ò °”¡◊Õ À√◊Õ
Ò-Òı °√—¡ μâ¡‡§’¬Ë « Û ‡Õ“ Ò √—∫ª√–∑“π«—π≈– Ú §√—ßÈ ‡™â“·≈–‡¬Áπ §√—ßÈ ≈– Ò ·°â«
Ú. √—°…“‚√§º‘«Àπ—ßæÿæÕß ·≈–º◊πË §—π „™âμπâ ¥ Ò °”¡◊Õ À—πË ¥Õß„π‡À≈â“‚√ß Ù-ı «—π
π”πÈ”∑’·Ë ™à∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ∫àÕ¬Ê ®π°«à“®–À“¬
Û. √—°…“ÀŸ¥ „™âπÈ”¬“ß∑’ÀË π—Ë ®“°μâπ ¡’ ¢’ “«‡À¡◊ÕππÈ”π¡ ∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπÀŸ¥ ∑“«—π≈–
Û-Ù §√—ßÈ μâÕß√–«—ßÕ¬à“„Àâ∂°Ÿ ‡π◊ÕÈ ¥’
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå ‚¥¬°“√„™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
ª≈Ÿ°‰¥â„π¥‘π∑ÿ°™π‘¥
°“√ª≈Ÿ°
πÈ”π¡√“™ ’À‡å ªìπæ—π∏ÿ‰å ¡â∑À’Ë “‰¥âß“à ¬ ·≈–¡’¢π÷È Õ¬Ÿ∑à «—Ë ‰ª
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 87
∫«∫¢¡ Trichosanthes cucumerina Linn.
88 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
∫«∫¢¡
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Trichosanthes cucumerina Linn.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡–πÕ¬®“ (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°®”æ«°‰¡â‡∂“‡≈◊ÕÈ ¬¬“«‰¥â∂ß÷ ı-ˆ ‡¡μ√ ≈”μâπ‡ªìπ‡À≈’¬Ë ¡¡’¢πÕ¬Ÿ∑à «—Ë ‰ª ∫“ß¢âÕ
¡’Àπ«¥¬“« „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ μ—«„∫¡’√ªŸ ∑√ß Û-ı ‡À≈’¬Ë ¡ À√◊ÕÀ¬—°‡«â“ Û-ı À¬—°
¢π“¥„∫°«â“ß·≈–¬“« Û-Ò ´¡. ‚§π„∫√ŸªÀ—«„® Õ“®¡’¢π¡“°‡©æ“–„μâ„∫ À√◊Õ¡’Õ¬Ÿ∑à «Ë— ∑—ßÈ Ú ¥â“π
¥Õ°¡’∑ß—È ¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ ¥Õ°μ—«ºŸ â ¢’ “« ¬“«ª√–¡“≥ Ò ´¡. Õ¬Ÿ√à «¡°—π‡ªìπ™àÕ ¥Õ°μ—«‡¡’¬
¡—°Õ¬Ÿ‡à ¥’¬Ë «Ê º≈√Ÿª√à“ß√’ ¢π“¥¬“« Ú-Ù ´¡. °«â“ß Ò-Ú.ı ´¡. ª≈“¬º≈·À≈¡ ‡¡≈Á¥·∫π
¬“«ª√–¡“≥ Ò ´¡. Õ¬Ÿ„à π‡¬◊ÕË π‘¡Ë Ê ’·¥ß
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â°”®—¥‡À“ ‚¥¬„™â Ò-Ú º≈‚¢≈°„Àâ≈–‡Õ’¬¥ π”∑—ÈßπÈ”·≈–‡π◊ÈÕ™–‚≈¡„Àâ∑—Ë«»’√…–
‡Õ“ºâ“∫“ß§≈ÿ¡‰«âª√–¡“≥§√÷ßË ™—«Ë ‚¡ß ®÷ß∑”§«“¡ –Õ“¥º¡
Ú. ·°â√ß— ·§ „™âº≈∫«∫∑’·Ë °à·μà‰¡à·Àâß Ò º≈ ªÕ°‡ª≈◊Õ°º≈®–¡’√ß— ∫«∫æ√âÕ¡∑—ßÈ ‡π◊ÕÈ ·≈–
πÈ”„™â √–º¡·°â√ß— ·§
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
“¡“√∂®–ª≈Ÿ°‰¥â„π‡¢μ√âÕπ ‡¢μ√âÕπ™◊πÈ ¢÷πÈ ‰¥â¥„’ π¥‘π√à«π ¡’°“√√–∫“¬πÈ”‰¥â¥’ Õ‘π∑√’¬å
«—μ∂ÿ ßŸ ¡’· ß·¥¥ àÕßμ≈Õ¥«—π·≈–¡’πÈ”‡æ’¬ßæÕ
°“√ª≈Ÿ°
„™â‡¡≈Á¥‡æ“–≈ß„π°√–∫–‡æ“– ·≈â«·¬°μâπ°≈â“∑’Ë¡’Õ“¬ÿª√–¡“≥ .ı ‡¥◊Õπ ≈ß‰ª™”
„π∂ÿßæ≈“ μ‘°∂ÿß≈–μâπ ®π°√–∑—Ëßμâπ°≈â“‚μ ·≈–·¢Áß·√ßæÕ ¡§«√ ®÷ßπ”‰ªª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡ À√◊Õ
®–‡Õ“‡¡≈Á¥≈ß‰ªª≈Ÿ°„π·ª≈ß°Á‰¥â ‚¥¬„Àâ‚√¬‡¡≈Á¥‡ªìπ·∂« æÕμâπ°≈â“‚μ∂Õπ·¬° „Àâμâπ°≈â“
Àà“ß°—π Ò ´¡.
°“√∫”√ÿß√—°…“
√–¬–∑’ªË ≈Ÿ°„À¡àÊ §«√¡’°“√¥Ÿ·≈√—°…“„Àâ¥’ ´÷ßË Õ“®®–¡’‡æ≈’¬È ÕàÕπ¥Ÿ¥πÈ”‡≈’¬È ß¬Õ¥ÕàÕπ ·≈–
ÀπÕπ°—¥°‘π„∫ÕàÕπ æÕμâπæ◊™‚μ§«√¡’°“√æàπ¬“¶à“·¡≈ßª√–‡¿∑∂Ÿ°μ—«μ“¬ À√◊Õª√–‡¿∑´÷¡´“∫∫â“ß
‡æ◊ÕË ‡ªìπ°“√ªÑÕß°—π°“√∑”≈“¬¢Õß·¡≈ß
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 89
∫Õ√–‡æÁ¥ Tinospora crispa (L .) Miers ex Hook. f. & Thoms.
90 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
∫Õ√–‡æÁ¥
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Tinospora crispa (L.) Miers ex Hook. f. & Thoms.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ‡§√◊Õ‡¢“ŒàÕ ®ÿß®‘ß (¿“§‡Àπ◊Õ) ‡®μ¡Ÿ≈Àπ“¡ (ÀπÕß§“¬) μ—«‡®μ¡Ÿ≈¬à“π
‡∂“À—«¥â«π ( √–∫ÿ√)’ À“ßÀπŸ (Õÿ∫≈√“™∏“π’)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÕÈ ¬‡π◊ÕÈ ÕàÕπ·μà∂“â ¡’Õ“¬ÿ¡“°‡π◊ÕÈ ¢Õß≈”μâπÕ“®·¢Áß‰¥â ≈”μâπ‡ªìπ‡∂“¢π“¥‡∑à“π‘«È ¡◊Õ
¡’‰ â‡ªìπ‡ âπ¬“« μ“¡‡ª≈◊Õ°≈”μâπ¡’ªÿÉ¡ª¡°√–®“¬∑—Ë«‰ª‡ªìπ®”π«π¡“° º‘«‡√’¬∫‰¡à¡’¢π À√◊Õ
Àπ“¡‡≈¬ ¬“ß¡’√ ¢¡®—¥ „∫‡¥’Ë¬«‡ªìπ·∫∫ ≈—∫ „∫√Ÿª‰¢àªÑÕ¡ ‚§π„∫√ŸªÀ—«„® ª≈“¬„∫·À≈¡
¢Õ∫„∫‡√’¬∫ ¢π“¥°«â“ß Û.ı-Ò ´¡. ¬“« ˆ-ÒÛ ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ¬“« ˜-Úı ´¡. ¥Õ°‡≈Á°¡“°
’‡À≈◊ÕßÕ¡‡¢’¬« º≈√Ÿª‰¢à ‡’ À≈◊ÕßÀ√◊Õ ’ ¡â ¢π“¥ Ú-Û ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡∂“À√◊Õ≈”μâπ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°â‰¢â „™â§√—ßÈ ≈– Ú.ı §◊∫ (Û-Ù °√—¡) μ”§—πÈ ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë À√◊Õμâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√
«—π≈– Ú §√—ßÈ ‡™â“·≈–‡¬Áπ À√◊Õ‡«≈“¡’Õ“°“√
Ú. ™à«¬‡®√‘≠Õ“À“√ „™â‡∂“ ¥ ‡∂“·Àâß À—πË μ“°·Àâß∫¥‡ªìπºß∫√√®ÿ·§ª´Ÿ≈ √—∫ª√–∑“π
«—π≈– Ò-Ú ·§ª´Ÿ≈
Û. √—°…“‡∫“À«“π √—∫ª√–∑“π Ò-Ú ·§ª´Ÿ≈ Ú ‡«≈“ ‡™â“-‡¬Áπ
Ù. ‡ªìπ¬“Õ“¬ÿ«≤ — π– „™â‡∂“∫Õ√–‡æÁ¥ ¥μ—¥‡ªìπ∑àÕπ¬“« Ò Õß§ÿ≈’ ¥Õß„ππÈ”º÷ßÈ ·∑â Ú-Û «—π
√—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Ú ∑àÕπ °àÕππÕπ‡ªìπ¬“Õ“¬ÿ«≤ — π– À√◊Õ‡∂“∫Õ√–‡æÁ¥À—πË μ“°·Àâß∫¥≈–‡Õ’¬¥
Ò à«π ‡Àßâ“°√–™“¬ Ò à«π æ√‘°‰∑¬ Ò à«π ¥’ª√’ Ò à«π ‡°≈◊Õ·°ß §√÷ßË à«π ∫¥º ¡°—π
∑”‡ªìπ≈Ÿ°°≈Õπ„™âπÈ”º÷ßÈ ·∑â ¢π“¥‡¡≈Á¥„πæÿ∑√“ §√—ßÈ ≈– Û ‡¡Á¥ °àÕππÕπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡∂“ªí°™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑—«Ë ‰ª ·μà™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ §«√ª≈Ÿ°ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥‡∂“·°à„Àâ¬“«ª√–¡“≥ Ò §◊∫ ™”≈ß„π¥‘π„Àâ‡Õ’¬ß‡≈Á°πâÕ¬ ≈÷°ª√–¡“≥ Ò ´¡. √¥πÈ”
„Àâ™¡ÿà ∑—π∑’ ‡¡◊ÕË ·μ°„∫·≈–√“°¡“°æÕ§«√®÷ß¬â“¬‰ªª≈Ÿ° ‚¥¬¡’§“â ß ”À√—∫„Àâ∫Õ√–‡æÁ¥‡≈◊ÕÈ ¬‰¥â¥«â ¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 91
ª√–§”¥’§«“¬ Zingiber zerumbet (L .) Smith
92 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
ª√–§”¥’§«“¬
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Sapindus rarak A.DC.
«ß»å Sapindaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡–§”¥’§«“¬ (¿“§°≈“ß, ¿“§„μâ) ¡–™—° À¡—°™—° â¡ªÉÕ¬‡∑» (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ „∫μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ „∫¬“« Ú-Ù ´¡. ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬ ˆ-ÒÚ §Ÿà
„∫¬àÕ¬√Ÿª√à“ß‡√’¬«¬“«À√◊Õ¢Õ∫„∫§àÕπ¢â“ß¢π“π°—π ª≈“¬„∫·≈–‚§π„∫·À≈¡ ∫“ß§√—ßÈ μ—«„∫Õ“®
‡√’¬«‚§âß ·≈–¡’‡π◊ÈÕ„∫ Õß¢â“ß‰¡à‡∑à“°—π ‡π◊ÈÕ„∫‡√’¬∫ ¢π“¥°«â“ß Ú-Ù ´¡. ¬“« ı-Ò ´¡.
¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ ¬“« Ò-Ú ´¡. ¥Õ° ’¢“«Õ¡‡À≈◊ÕßÀ√◊ÕÕ¡‡¢’¬« ¢π“¥ ı ¡¡. º≈√Ÿª∑√ß
‡°◊Õ∫°≈¡ ¢π“¥ Ò-Ú ´¡. ’ ¡â ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥¢π“¥„À≠à Ò ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«° æÿæÕß πÈ”‡À≈◊Õß‡ ’¬ „™â Ò-Òı º≈ μâ¡°—∫πÈ”æÕª√–¡“≥
π”‡©æ“–πÈ”¡“™–≈â“ß À√◊Õ·™à∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ·º≈π“π ı π“∑’ ∑—ßÈ ‡«≈“‡™â“·≈–‡«≈“‡¬Áπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π√à«πÀ√◊Õ¥‘π√à«πªπ∑√“¬
°“√ª≈Ÿ°
„™â‡¡≈Á¥·™àπÈ”°àÕππ”‰ª‡æ“– ‡æ◊ËÕ„ÀâßÕ°‰¥â‡√Á«¢÷Èπ ·≈â«π”‰ª‡æ“–„π°√–∫–‡æ“– À√◊Õ
‡æ“–„π∂ÿßæ≈“ μ‘° ®πμâπ°≈â“‚μ Ÿßª√–¡“≥ Û ´¡. ®÷ßπ”‰ªª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡
°“√∫”√ÿß√—°…“
¥Ÿ·≈μâπ°≈â“∑’Ëª≈Ÿ°„À¡àÊ ´÷Ëß¡—°®–¡’·¡≈ßæ«°‡æ≈’È¬®—Í°®—Ëπ°—¥°‘π„∫ ∂â“¡’·¡≈ß¡“°§«√©’¥
¥â«¬¬“¶à“·¡≈ß
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 93
‡ª√“–ÀÕ¡ Kaempferia galanga Linn.
94 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
‡ª√“–ÀÕ¡
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Kaempferia galanga Linn.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê «à“π·ºàπ¥‘π‡¬Áπ «à“πÀÕ¡ «à“πμ’π¥‘π (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’Ë¡’≈”μâπ‡ªìπ‡Àßâ“Õ¬Ÿà„μâ¥‘π ’‡π◊ÈÕ‡À≈◊Õß‡¢â¡μ“¡¢Õ∫πÕ° ‡π◊ÈÕ¥â“π„π ’®“ß
¡’°≈‘πË ÀÕ¡ „∫‡¥’¬Ë «‚º≈à¢π÷È ¡“®“°‡Àßâ“„μâ¥π‘ Ú-Û „∫ «“ßμ—«Õ¬Ÿ„à π·π«√“∫‡Àπ◊Õæ◊πÈ ¥‘π‡≈Á°πâÕ¬
√Ÿª√à“ß§àÕπ¢â“ß°≈¡ À√◊Õ√Ÿª‰¢àªÑÕ¡ ª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫¡πÀ√◊Õ‡«â“‡≈Á°πâÕ¬ ∫“ß§√—ÈßÕ“®æ∫
¢Õ∫„∫¡’ ·’ ¥ß§≈È” μ—«„∫¡’¢π“¥°«â“ß ı-Ò ´¡. ¬“« ˜-Òı ´¡. °â“π„∫‡ªìπ°“∫ ¬“« Ò-Û ´¡.
¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ¬“« Ú-Ù ´¡. ¡’ Ù-ÒÚ ¥Õ° ·μà≈–¥Õ°¡’°≈’∫ª√–¥—∫ Ú °≈’∫√Õß√—∫Õ¬Ÿà
¥Õ° ’¢“« À√◊Õ¢“«Õ¡™¡æŸ °≈’∫≈à“ß‡ªìπ≈‘πÈ ¬“«·≈–¡’®¥ÿ ¡à«ß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â·°âÕ“°“√ª«¥∑âÕß ∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ „™â‡Àßâ“À—πË ‡ªìπ™‘πÈ Ê .ı-Ò °”¡◊Õ À√◊ÕπÈ”Àπ—° ¥
Ò-Òı °√—¡ πÈ”Àπ—°·Àâß ı-Ò °√—¡ μâ¡°—∫πÈ”æÕª√–¡“≥ ‡§’¬Ë «„Àâß«¥≈ß‡À≈◊Õ Ò „π Û ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡Àßâ“
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«πªπ∑√“¬ ¡’§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ ‡æ’¬ßæÕ ‡®√‘≠‰¥â¥„’ π∑’√Ë ¡à
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬æ√«π¥‘π„Àâ√«à π´ÿ¬ μ“°¥‘π∑‘ßÈ ‰«â Ò-Ú —ª¥“Àå „™â‡Àßâ“ª≈Ÿ°°≈∫¥‘πæÕ¡‘¥
®“°π—Èπ®÷ß√¥πÈ”„Àâ™ÿà¡ √–¬–ª≈Ÿ°„À¡àÊ §«√√¥πÈ”∑ÿ°«—π®π°«à“®–·μ°„∫ÕàÕπ‚º≈à¢÷Èπ‡Àπ◊Õ¥‘π
∂â“Õ“°“»·Àâß·≈â«§«√√¥πÈ”„Àâ¥«â ¬
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡ª√“–ÀÕ¡‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ° ©–π—πÈ ®–¡’Õ“¬ÿ‡æ’¬ßªï‡¥’¬« μâπ°Á®–·Àâß‰ª ‡¡◊ÕË ¡’¥Õ°·≈–„∫‡√‘¡Ë ·Àâß
§«√√’∫¢ÿ¥‡Àßâ“¢÷πÈ ¡“‡°Á∫‰«â‡æ◊ÕË „™â„π°“√¢¬“¬æ—π∏ÿ§å √“«μàÕ‰ª
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 95
ª≈“‰À≈‡º◊Õ° Eurycoma Longifolia Jack
96 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
ª≈“‰À≈‡º◊Õ°
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Eurycoma longifolia Jack
«ß»å Simaroubaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ‰À≈‡º◊Õ° ‡æ’¬° (¿“§„μâ) À¬‘°∫àÕ∂Õß (ª√“®’π∫ÿ√)’ §–π“ß ¢–π“ß (μ√“¥)
μÿß Õ (¿“§°≈“ß)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæ¡ÿà ¢π“¥°≈“ß ´÷ßË ¡’≈”μâπ ’·¥ß Ÿßª√–¡“≥ ı ‡¡μ√ ‰¡à·μ°°‘ßË °â“π∑“ß¥â“π¢â“ß
®–¡’„∫Õ¬Ÿμà √ß à«π¬Õ¥¢Õß≈”μâπ·≈–„∫¬“«ª√–¡“≥ Ò ‡¡μ√ „∫π’ªÈ √–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬®”π«π¡“°
„∫¬àÕ¬¡’¢π ·≈–¡’√ªŸ √à“ß‡√’¬«·À≈¡ À√◊Õ√Ÿª‰¢à°≈—∫ ª≈“¬‡√’¬«·À≈¡ ¥Õ° ’·¥ß¬“« Ò-Òı ¡¡.
¡’∑—Èß¥Õ°μ—«ºŸâ·≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ„À≠à ¬“«¢π“¥„°≈â‡§’¬ß°—∫§«“¡¬“«¢Õß„∫
º≈ ’πÈ”μ“≈ √Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à ¢π“¥°«â“ß ı-ÒÚ ¡¡. ¬“« Ò-Ò˜ ¡¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ √“°·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
·°â‰¢â „™â§√—ßÈ ≈– Ò °”¡◊Õ (Àπ—° ¯-Òı °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√«—π≈– Ú §√—ßÈ
‡™â“·≈–‡¬Áπ À√◊Õ‡«≈“¡’Õ“°“√
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â‡¡≈Á¥ À√◊Õ°‘ßË μÕπ
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑ÿ°™π‘¥ ‚¥¬‡©æ“–„πæ◊πÈ ∑’¡Ë ¡’Ë π’ È”Õÿ¥¡ ¡∫Ÿ√≥å §«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ Ÿß ‰¡à™Õ∫Õ“°“»Àπ“«
°“√ª≈Ÿ°§«√‡√‘¡Ë „πμâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
Õ“®ª≈Ÿ°∫π√àÕßÀ√◊Õ∫πæ◊πÈ ¥‘π∑—«Ë Ê ‰ª «‘∏°’ “√ª≈Ÿ°°Á‡™àπ‡¥’¬«°—∫ª≈Ÿ°æ—π∏ÿ‰å ¡âÕπ◊Ë
°“√∫”√ÿß√—°…“
„π√–¬–∑’ªË ≈Ÿ°„À¡àÊ μâÕß„Àâ√¡à ‡ß“·≈–√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà Õ¬à“ßπâÕ¬«—π≈–§√—ßÈ ‡¡◊ÕË ‚μ·≈â«‰¡à®”‡ªìπ
μâÕß„Àâ√¡à ‡ß“ ·μà§Õ¬√–«—ßÕ¬à“„Àâ¡«’ ™— æ◊™√∫°«π‚§πμâπ¡“°¡—°
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 97
º—°§√“¥À—«·À«π Spilanthes paniculata Wall. ex DC.
98 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
º—°§√“¥À—«·À«π
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Spilanthes Paniculata Wall. ex DC.
«ß»å Compositae
™◊ÕË Õ◊πË Ê º—°§√“¥ (¿“§°≈“ß) º—°‡ºÁ¥ (¿“§‡Àπ◊Õ) º—°μÿ¡â ÀŸ (¿“§„μâ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ° „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ „∫√Ÿª‰¢à ‚§π„∫¡π ª≈“¬„∫·À≈¡¢Õ∫„∫À¬—°
‡≈Á°πâÕ¬ ‡π◊ÕÈ „∫§àÕπ¢â“ß‡√’¬∫ „μâ„∫¡’¢π‡≈Á°πâÕ¬ ¢π“¥¢Õß„∫°«â“ß Ú-˜ ´¡. ¬“« Ú-˘ ´¡.
¥Õ°ÕÕ°√«¡‡ªìπ™àÕÕ—¥·πàπ √Ÿª°√«¬°«â“ß ı-˜ ¡¡. ¬“« Ò-Ò.ı ´¡. ¥Õ°∑’ÕË ¬Ÿ√à ¡‘ Ê ¡’°≈’∫ ’‡À≈◊Õß
¢π“¥‡≈Á°¬◊πË ÕÕ°¡“ à«π¥Õ°∑’ÕË ¬Ÿ¿à “¬„π¡’¢π“¥‡≈Á°¡“° ·≈–¡’ ‡’ À≈◊Õß
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ¥Õ° ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â·°âÕ“°“√ª«¥øíπ ‚¥¬„™â¥Õ°μ”°—∫‡°≈◊ÕÕ¡À√◊Õ°—¥‰«â∫√‘‡«≥∑’ªË «¥
Ú. Àâ“¡‡≈◊Õ¥„ à·º≈ ¥ „™âμπâ ¥ Ò μâπ ≈â“ßπÈ”„Àâ –Õ“¥μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥¥â«¬¿“™π–∑’ Ë –Õ“¥
„™âæÕ°·º≈ ¥‡≈◊Õ¥®–À¬ÿ¥
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â≈”μâπ
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¢÷πÈ „π∑’¡Ë §’ «“¡™◊πÈ ŸßÀ√◊Õ∑’√Ë ¡à ‡ß“μâπ‰¡â„À≠à„°≈âÊ ·À≈àßπÈ” “¡“√∂®–‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ¥’
„π¥‘π‡Àπ’¬«À√◊Õ¥‘π√à«π
°“√ª≈Ÿ°
„™â≈”μâπ∑’Ë¡’¢âÕ Ú-Û ¢âÕ Ωíß≈ß‰ª„π¥‘π„Àâ à«π¢Õß¢âÕÕ¬Ÿà„μâæ◊Èπ¥‘π ·≈–„Àâ à«π¬Õ¥‚º≈à
‡Àπ◊Õº‘«¥‘π
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡π◊ÕË ß®“°æ◊™™π‘¥π’‡È ªìπ«—™æ◊™∑’ Ë “¡“√∂¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë Ê ‰ª ®÷ß‰¡à®”‡ªìπμâÕß¥Ÿ·≈√—°…“·μàª√–°“√„¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 99
º—°™’ Coriandrum sativum Linn.
100 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
º—°™’
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Coriandrum sativum Linn.
«ß»å Umbelliferae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê º—°™’≈“ (∑—«Ë ‰ª) º—°ÀÕ¡ªÑÕ¡ º—°ÀÕ¡ºÕ¡ (¿“§‡Àπ◊Õ)
º—°ÀÕ¡πâÕ¬ (¿“§Õ’ “π) º—°ÀÕ¡ (π§√æπ¡)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’¡Ë „’ ∫μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ °â“π„∫¬“« Ò-Òı ´¡. „∫ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬
®”π«π¡“° ¢π“¥·≈–√Ÿª√à“ßμà“ß°—π ∫“ß§√—ßÈ æ∫„∫¬àÕ¬√Ÿª‡°◊Õ∫°≈¡ ¢Õ∫„∫®—°‡ªìπøíπ ∫“ß§√—ßÈ
¢Õ∫„∫®—°ΩÕ¬≈–‡Õ’¬¥ ·≈–≈÷°‡¢â“¡“°≈“ß„∫ „∫¬àÕ¬¢π“¥ Ò-Ú.ı ´¡. ‡ªìπ®—°øíπ≈–‡Õ’¬¥ °«â“ß
.ı-Ò.ı ¡¡. ¬“« Û-Ò ¡¡. ¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕÕ¬Ÿ∑à ª’Ë ≈“¬¬Õ¥ À√◊Õ¡ÿ¡°â“π„∫ °â“π™àÕ¬“«
Ú-Ò ´¡. ™àÕ¥Õ°„À≠à ¥Õ° ’¢“« À√◊Õ¢“«Õ¡™¡æŸ¡«à ß¡’¢π“¥ Ò-Ù ¡¡. º≈√’À√◊Õ§àÕπ¢â“ß°≈¡
¢π“¥ Ú-Û ¡¡. º≈·°à®–·μ°‡ªìπ Ú ´’° ¿“¬„π¡’ Ú ‡¡≈Á¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â·°âÕ“°“√§≈◊πË ‰ âÕ“‡®’¬π∑’‡Ë °‘¥®“°∏“μÿ‰¡àª°μ‘ „™â§√—ßÈ ≈– ı-Ò ™âÕπ™“ À√◊ÕÀπ—°
˜.ı-Òı °√—¡ μâ¡°—∫πÈ”æÕ§«√‡§’¬Ë «„Àâß«¥‡À≈◊Õ Ò „π Û ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë À√◊ÕÕ“®„™âº≈º—°™’§√÷ßË à«πº ¡
°—∫‡¡≈Á¥‡∑’¬π¥” Ò.ı-Û ™âÕπ™“ À√◊Õ Û.ı-˜.ı °√—¡ μâ¡°—∫πÈ”æÕ ¡§«√‡§’¬Ë «„Àâß«¥≈ß‡À≈◊Õ Ò „π Û
‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. ≈¥Õ“°“√√âÕπ„π°√–À“¬πÈ” „™â≈°Ÿ º—°™’ ∂â«¬·°â«≈â“ßπÈ”„Àâ –Õ“¥ ·™àπÈ” Ú ∂â«¬·°â«
Ò §◊π √‘ππÈ”ÕÕ° º ¡πÈ”º÷ßÈ ‡≈Á°πâÕ¬ ¥◊¡Ë μà“ßπÈ”
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ ‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß ·≈–§«√ª≈Ÿ°„πƒ¥ŸÀπ“«À√◊Õ∑’¡Ë Õ’ “°“»‡¬Áπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¬°·ª≈ß¢π“¥°«â“ß ·≈–¬“«μ“¡μâÕß°“√ ª≈Ÿ°‚¥¬„™â‡¡≈Á¥À«à“π≈ß„π·ª≈ß
‰¥â‡≈¬∑—Èßπ’È‡π◊ËÕß®“°º—°™’‡ªìπæ◊™Õ“¬ÿ —Èπ‚μ‡√Á« ·≈–¡’√–¬–ª≈Ÿ°∂’Ë À≈—ß®“°π—Èπ‡¡◊ËÕμâπ°≈â“¡’„∫®√‘ß
Ú „∫ À√◊ÕÕ“¬ÿª√–¡“≥ Òı «—π ®÷ß∂Õπμâπ∑’‰Ë ¡à·¢Áß·√ßÕÕ°∫â“ß ‡æ◊ÕË „Àâ‡À≈◊Õ‰«â„π·ª≈ß®”π«π
æÕ‡À¡“– ‰¡à™¥‘ ·πàπ®π‡°‘π‰ª
°“√∫”√ÿß√—°…“
À¡—πË ¥Ÿ·≈§«“¡ –Õ“¥·≈–§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ ¢Õß·ª≈ßÕ¬Ÿ‡à ¡Õ ·≈–μ≈Õ¥Õ“¬ÿ°“√ª≈Ÿ° ¡—°‰¡à¡’
·¡≈ß√∫°«π ®÷ß‰¡à®”‡ªìπμâÕß©’¥¬“ªÑÕß°—π·μàÕ¬à“ß„¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 101
Ω√—ßË Psidium guajava Linn.
102 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
Ω√—Ëß
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Psidium guajava Linn.
«ß»å Myrtaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡–¡—πË ¡–®’π ¡–°â«¬ (¿“§‡Àπ◊Õ) ∫—° ’¥“ (Õ’ “π) ¬à“À¡Ÿ ¬“¡Ÿ (¿“§„μâ)
¡–ªÿπÉ ( ÿ‚¢∑—¬-μ“°) ¡–·°« (·æ√à)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæ¡ÿà À√◊Õ‰¡â¬π◊ μâπ∑’ÕË “® Ÿß‰¥â∂ß÷ Òı ‡¡μ√ °‘ßË ÕàÕπ‡ªìπ ’‡Ë À≈’¬Ë ¡ ¬Õ¥ÕàÕπ¡’¢π —πÈ ª°§≈ÿ¡
„∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß¢â“¡ „∫√Ÿª¢Õ∫¢π“π√Ÿª√’ À√◊Õ√Ÿª‰¢à ª≈“¬„∫¡πÀ√◊Õ¡’μß‘Ë ·À≈¡ ‚§π„∫¡π
À√◊Õ‡«â“√ŸªÀ—«„® „∫°«â“ß Ú-ˆ ´¡. ¬“« ˆ-Ú ´¡. „μâ„∫¡—°¡’¢π ¥Õ°ÕÕ°‡¥’¬Ë «À√◊Õ™àÕ∑’¡Ë ’ Ú-Û ¥Õ°
Õ¬Ÿμà “¡‚§π°â“π„∫ ¥Õ° ’¢“« ¡’¢π“¥ª√–¡“≥ Ú ´¡. º≈¡’√ªŸ √à“ßÀ≈“¬·∫∫·≈â«·μàæπ— ∏ÿ¡å ∑’ ß—È °≈¡ √’ √Ÿª‰¢à
·≈–√Ÿª‰¢à°≈—∫ ¬—ß§ß¡’°≈’∫√Õß°≈’∫¥Õ°μ‘¥Õ¬Ÿà∑Ë’º≈ ¿“¬„π¡’‡π◊ÈÕ ’π«≈À√◊Õ ’™¡æŸ ‡¡≈Á¥·¢Áß‡°◊Õ∫°≈¡
·≈–¡’®”π«π¡“°
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫·°à·≈–º≈ÕàÕπ
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π (∑’‰Ë ¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§) „™â„∫·°à ª√–¡“≥ Ò-Òı „∫ ªîßô ‰ø™ßπÈ”
√—∫ª√–∑“π À√◊Õ„™âº≈ÕàÕπ Ò º≈ Ωπ°—∫πÈ”ªŸπ„ √—∫ª√–∑“π
Ú. ªÑÕß°—πÀ√◊Õ√—°…“‚√§‡≈◊Õ¥ÕÕ°μ“¡‰√øíπ (≈—°ªî¥≈—°‡ªî¥) „™âº≈‚μ‡μÁ¡∑’Ë·μà‰¡à ÿ°‰¡à®”°—¥
√—∫ª√–∑“π ∂â“‡ªìπΩ√—ßË ¢’πÈ °®–¡’ª√‘¡“≥«‘μ“¡‘π´’ ßŸ °«à“Ω√—ßË æ—π∏ÿÕå π◊Ë Ê
Û. √–ß—∫°≈‘πË ª“° „™â„∫ ¥‡∫ ≈“¥ Û-ı „∫ ‡§’¬È «·≈–§“¬°“°ÕÕ°®–™à«¬√–ß—∫°≈‘πË ª“°
Ù. Àâ“¡‡≈◊Õ¥„ à·º≈ ¥ „™â„∫ ı-ˆ „∫ ≈â“ßπÈ”„Àâ –Õ“¥μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥æÕ°·º≈∑’Ë¡’‡≈◊Õ¥ÕÕ°
‡≈◊Õ¥®–À¬ÿ¥‰À≈
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â«∏‘ ‡’ æ“–‡¡≈Á¥ μÕπ°‘ßË ∑“∫°‘ßË ∑’πË ¬‘ ¡§◊Õ°“√μÕπ°‘ßË
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«πªπ∑√“¬ Õÿ¥¡¥â«¬∏“μÿÕ“À“√ ‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß·≈– ‰¡à™Õ∫Õ“°“»‡¬Áπ®—¥ §«√ª≈Ÿ°ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
¬°√àÕß„Àâ ßŸ æâππÈ” ∑âÕß√àÕß°«â“ß Ò.ı ¡. ≈÷°μ“¡§«“¡μâÕß°“√ ¢ÿ¥À≈ÿ¡„Àâ°«â“ß ¬“«·≈–≈÷°¥â“π≈–
Û ´¡. „ àª¬ÿÜ À¡—°§≈ÿ°‡§≈â“¥‘π√Õß°âπÀ≈ÿ¡ ‡Õ“°‘ßË μÕπ≈ßª≈Ÿ° °≈∫¥‘π„Àâ¡¥‘ ‡ªìπ‚§°πŸπ °¥¥‘π∫√‘‡«≥
‚§πμâπ„Àâ·πàπ √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ∑—π∑’
°“√∫”√ÿß√—°…“
À≈—ß®“°«—πª≈Ÿ°∂â“Ωπ‰¡àμ° §«√√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà √“« ˜ «—π ®“°π—πÈ ®÷ß√¥ Û-Ù «—π§√—ßÈ §«√„™âÀ≠â“ø“ß
§≈ÿ¡‚§π‡æ◊ÕË √—°…“§«“¡™◊πÈ πÕ°®“°π’§È «√¥Ÿ·≈°”®—¥«—™æ◊™∫√‘‡«≥‚§πμâπ ·≈–„ àª¬ÿÜ ∫â“ß‡ªìπ§√—ßÈ §√“«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 103
æ≠“¬Õ Clinacanthus nutans (Burm. f.) Lindau
104 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
æ≠“¬Õ
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Clinacanthus nutans (Burm. f.) Lindau
™◊Õ Ë Õ◊π
Ë Ê æ¬“ª≈âÕß∑Õß §ß§“‡¬Áπ (¿“§°≈“ß) º—°¡—π‰°à º—°≈‘πÈ ‡¢’¬¥ (‡™’¬ß„À¡à) æ≠“ª≈âÕß¥” (≈”ª“ß)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÕÈ ¬À√◊Õ‰¡âæ¡ÿà ‡≈◊ÕÈ ¬ ≈”μâπ ’‡¢’¬« ‰¡à¡À’ π“¡ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ ·∫∫μ√ß°—π¢â“¡„∫√Ÿª¬“«
ª≈“¬„∫·≈–‚§π„∫·À≈¡ ¢π“¥„∫°«â“ß .ı-Ú ´¡. ¬“« ˆ-Ò ´¡. °â“π„∫¬“« Û-Ò ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ·πàπ
∑’Ëª≈“¬¬Õ¥ ·μà≈–¥Õ°¡’„∫ª√–¥—∫ ’‡¢’¬«√Ÿª‡√’¬«·À≈¡¬“« Ò ´¡. μ‘¥∑’Ë‚§π¥Õ° ¥Õ°¡’°≈’∫ ’·¥ß≈—°…≥–
‡ªìπÀ≈Õ¥¬“« Ú-Û.ı ´¡. ª≈“¬À≈Õ¥·¬°‡ªìπ Ú à«π ¡’‡° √μ—«ºŸ·â ≈–‡° √μ—«‡¡’¬¬“«‚º≈àæπâ À≈Õ¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â√°— …“æ‘…®“° —μ«åμ“à ßÊ „™â„∫ Úı-Û „∫ μ”º ¡‡À≈â“¢“«À√◊ÕπÈ”´“«¢â“« —° Û ™âÕπ‚μä– °√Õß‡Õ“
‡©æ“–πÈ”¥◊¡Ë à«π°“°„™âæÕ°·º≈ À√◊Õ∫“ß§√—ßÈ ™“«∫â“π°Áπ”„∫¡“¥Õß‰«â„™â¥Õß‡¥’¬Ë «Ê À√◊Õº ¡æ‘¡‡ π√à«¡¥â«¬°Á‰¥â
Ú. „™â√°— …“‚√§‡√‘¡ „™â„∫ ¥Ê ª√–¡“≥ Òı-Ú „∫ º ¡¥â«¬‡À≈â“ Ú¯ ¥’°√’ ·≈â«„™âæÕ°μ“¡μÿ¡à æÿæÕß
¢ÕßßŸ «—¥„Àâ∑«—Ë «—π≈– Ú-Û §√—ßÈ μ‘¥μàÕ°—π∑ÿ°«—π „Àâ„™â„∫ ¥ª√–¡“≥ Òı-Ú „∫ μ”°—∫πÈ”´“«¢â“«§√÷ßË ∂â«¬™“
¥◊¡Ë «—π≈– Ú §√—ßÈ
Û. „™â√°— …“‚√§Ωï·º≈∑’ºË «‘ Àπ—ß·≈–Õ◊πË Ê ‡™àπ Ωï (Abscess) ‰ø≈“¡∑ÿßà (cellulites) „™â«∏‘ ‡’ ¥’¬«°—∫°“√√—°…“
ßŸ «—¥ À√◊Õ∂â“‡ªìπ≈¡æ‘… À√◊Õ¡’ºπ◊Ë ‡°‘¥®“°Õ“°“√·æâμ“à ßÊ „™â„∫ ¥Ê μ”°—∫¥‘π ÕæÕß ‡μ‘¡πÈ”‡≈Á°πâÕ¬ À√◊Õ
‡À≈â“‚√ß∑“°Á‰¥â
Ù. √—°…“·º≈‰ø‰À¡âπÈ”√âÕπ≈«° „™â„∫ ¥μ”‡§’Ë¬«°—∫πÈ”¡—π¡–æ√â“«À√◊ÕπÈ”¡—πß“ „™â∑“·º≈‰ø‰À¡â
πÈ”√âÕπ≈«° “¡“√∂¥—∫æ‘…√âÕπ‰¥â ·≈–∑”„Àâ·º≈À“¬‡√Á«¢÷πÈ
ı. √—°…“§“ß∑Ÿ¡ ‚¥¬„™â„∫ ¥ª√–¡“≥ Ò-Òı „∫ μ”º ¡‡À≈â“‚√ß „™âπÈ”¬“∑“∫√‘‡«≥∑’∫Ë «¡ Õ“°“√∫«¡
®–À“¬‰ª ·≈–Õ“°“√‡®Á∫ª«¥®–À“¬¿“¬„π‡«≈“ Û π“∑’
ˆ. √—°…“º¥º◊πË §—π „™â„∫ ¥º ¡¥‘π ÕæÕß‚¢≈°‡¢â“¥â«¬°—π„Àâ≈–‡Õ’¬¥ ∑“·°âº¥º◊πË §—π ·°âæ…‘ Õ’ °ÿ Õ’„
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™âª°í ™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª ‚¥¬‡©æ“–¥‘π√à«πªπ∑√“¬ ‡®√‘≠‰¥â¥„’ π∑’·Ë ®âß·≈–∑’√Ë ¡à
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥μâπμ√ß à«π∑’Ë‰¡àÕàÕπ·≈–‰¡à·°à®π‡°‘π‰ª ™”≈ß„π¥‘π∑’ËμâÕß°“√√¥πÈ”„Àâ™ÿà¡∑—π∑’ ·≈–À≈—ß™”„À¡àÊ
§«√√¥πÈ”∑ÿ°«—π ®π°«à“°‘ßË ™”®–‡®√‘≠·¢Áß·√ß¥’
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 105
æ√‘°‰∑¬ Piper nigrum Linn.
106 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
æ√‘°‰∑¬
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Piper nigrum Linn.
«ß»å Piperaceae
™◊Õ Ë Õ◊πË Ê æ√‘°πâÕ¬ (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÈÕ¬¡’∑—Èßμâπμ—«ºŸâ·≈–μâπμ—«‡¡’¬ ≈”μâπ¡’¢âÕ·≈–ª≈âÕß™—¥‡®π „∫‡¥’Ë¬«ÕÕ° ≈—∫ √Ÿª‰¢à À√◊Õ√’
ª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫¡π À√◊Õ·À≈¡‡≈Á°πâÕ¬ „∫°«â“ß Û.ı-ˆ ´¡. ¬“« ˜-Ò ´¡. °â“π„∫¬“« Ò-Ú ¡¡.
¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕÕ¬Ÿμà “¡¢âÕμ√ß¢â“¡°—∫„∫ ™àÕ¥Õ°μ—«‡¡’¬¡’°≈’∫ª√–¥—∫√Ÿª‡°◊Õ∫°≈¡ ¢π“¥ Ù-ı ¡¡. μ‘¥Õ¬Ÿμà “¡
·°π™àÕ¥Õ°√Õß√—∫¥Õ° √—ß‰¢à°≈¡ ª≈“¬‡° √·¬° Û-ı ·©° ™àÕ¥Õ°μ—«ºŸ¡â ¥’ Õ°∑’¡Ë ‡’ ° √μ—«ºŸâ Ú Õ—π º≈Õ¬Ÿ√à «¡°—π
∫π™àÕ ¬“« ı-Òı ´¡. º≈√Ÿª∑√ß°≈¡ ¢π“¥ Û-ˆ ¡¡. ·°à·≈â«¡’ ¥’ ” ¿“¬„π¡’ Ò ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈ (´÷ßË ‡√’¬°«à“ æ√‘°‰∑¬¥”) À√◊Õ ‡¡≈Á¥ (´÷ßË ‡√’¬°«à“æ√‘°‰∑¬√àÕπÀ√◊Õæ√‘°‰∑¬¢“«)
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â·°âÕ“°“√ª«¥∑âÕß ∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ „™âº≈À√◊Õ‡¡≈Á¥∑”‡ªìπºß §√—ßÈ ≈– .ı ™âÕπ™“ À√◊ÕÀπ—° .ı-Ò °√—¡
º ¡πÈ” ÿ° √—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ ‡À¡“– ”À√—∫ºŸ„â À≠à
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âª°í ™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑—«Ë ‰ª ·μà™Õ∫¥‘π∑’¡Ë Õ’ π‘ ∑√’¬«å μ— ∂ÿ ßŸ ¡’°“√√–∫“¬πÈ”¥’™Õ∫Õ“°“»Õ∫Õÿπà ·≈–™◊πÈ §«√ª≈Ÿ°„πƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‚¥¬∑—«Ë ‰ªπ‘¬¡ª≈Ÿ°‚¥¬„™â§“â ß °àÕπª≈Ÿ°‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¢ÿ¥À≈ÿ¡¢π“¥°«â“ß Ù ´¡. ¬“« ˆ ´¡. ·≈–≈÷°
Ù ´¡. „™âª¬ÿÜ §Õ°º ¡¥‘π√Õß°âπÀ≈ÿ¡ π”¬Õ¥æ—π∏ÿ≈å ßª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡ ¬Õ¥æ—π∏ÿπå π—È „™â≈”μâπ à«π¬Õ¥À√◊Õ à«πÕ◊πË ∑’‰Ë ¡à·°à®¥—
Õ“¬ÿ Ò ªï ¡’¢π“¥¬“« Ù-ı ´¡. ·≈–¡’¢Õâ Õ¬Ÿà ı-˜ ¢âÕ ªí°™”‰«â®πÕÕ°√“°·¢Áß·√ß°àÕππ”≈ßª≈Ÿ° À√◊Õμ—¥¬Õ¥
≈ßª≈Ÿ°‡≈¬°Á‰¥â Õ’°«‘∏À’ π÷ßË Õ“®ª≈Ÿ°‚¥¬‰¡à„™â§“â ß°Á‰¥â ‡π◊ÕË ß®“°°“√ª≈Ÿ°‚¥¬„™â§“â ß¡’μπâ ∑ÿπ Ÿß ·μà¡¢’ Õâ ‡ ’¬§◊Õº≈º≈‘μ
®–πâÕ¬°«à“°“√ª≈Ÿ°‚¥¬«‘∏·’ √° °“√ª≈Ÿ°«‘∏π’ ¡’È °’ “√‡μ√’¬¡æ—π∏ÿ·å μ°μà“ß®“°«‘∏·’ √°‡≈Á°πâÕ¬ ‚¥¬μ—¥°‘ßË æ—π∏ÿÕå Õ°‡ªìπ¢âÕÊ
∑ÿ°¢âÕ °“√μ—¥®–μ—¥√–À«à“ß°≈“ß¢Õß·μà≈–ª≈âÕß π”‰ª™”„π·ª≈ßªí°™”´÷ßË Õ¬Ÿ„à π∑’√Ë ¡à √”‰√ À≈—ß®“°π—πÈ Ò-Ú ‡¥◊Õπ
®÷ß¢ÿ¥„ à∂ßÿ μàÕ¡“Õ’° Ò ‡¥◊Õπ ®÷ßπ”‰ªª≈Ÿ°‡™àπ‡¥’¬«°—∫«‘∏·’ √°
°“√∫”√ÿß√—°…“
æ√‘°‰∑¬‡ªìπæ◊™∑’μË Õâ ß°“√§«“¡‡Õ“„®„ à¥·Ÿ ≈Õ¬à“ß„°≈â™¥‘ ‡¡◊ÕË ‡√‘¡Ë ª≈Ÿ°μâÕß∫—ß√à¡„Àâ √¥πÈ”«—π‡«âπ«—π ‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ
Ò ‡¥◊Õπ ®÷ß‡Õ“√à¡∫—ßÕÕ° °“√ª≈Ÿ°„™â§“â ß‡¡◊ÕË μâπ‡√‘¡Ë ·μ°¬Õ¥ÕàÕπ ·≈–¬“«æÕ ¡§«√ μâÕß„™â‡™◊Õ°ø“ß À√◊Õ
‡∂“«—≈¬åº°Ÿ ¬Õ¥„Àâ·π∫§â“ß ª≈‘¥¬Õ¥ÕàÕπ∑’‰Ë ¡à·¢Áß·√ßÕÕ°∫â“ß ‡À≈◊Õ¬Õ¥∑’ Ë ¡∫Ÿ√≥å∑ ’Ë ¥ÿ ‰«â‡æ’¬ßμâπ≈– Ú-Û ¬Õ¥
‡æ◊ÕË ‰¡à„Àâ·¬àßÕ“À“√°—π °“√ºŸ°¬Õ¥·≈–μ—¥·μàßπ’μÈ Õâ ß∑”∑ÿ° —ª¥“Àå®π°«à“æ√‘°‰∑¬®– Ÿß∂÷ß¬Õ¥§â“ß æŸπ¥‘π ·≈–
„ àªÿÜ¬§Õ°À≈—ß°”®—¥«—™æ◊™√Õ∫‚§πμâπ „πƒ¥Ÿ·≈âß§«√§≈ÿ¡‚§πμâπ¥â«¬À≠â“ø“ß À√◊Õ‡ª≈◊Õ°∂—Ë«‡æ◊ËÕ™à«¬√—°…“
§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ „π¥‘π ·≈–‡ªìπªÿ¬Ü „Àâæ√‘°‰∑¬‡¡◊ÕË ‡πà“ ≈“¬ πÕ°®“°π’È μâÕß§Õ¬√–«—ß‚√§·≈–·¡≈ß»—μ√Ÿ„Àâ¥«â ¬ ”À√—∫
°“√ª≈Ÿ°‚¥¬‰¡à„™â§“â ß À≈—ß®“°ª≈Ÿ° Û-ı «—π μâÕß§Õ¬‡¥Á¥¬Õ¥∑’‚Ë º≈à¡“®“°¥‘πμ“¡‚§πμâπ∑‘ßÈ ‡æ◊ÕË „Àâ°ß‘Ë ·¢πß
·μ°°‘ßË °â“π “¢“¡“°¢÷πÈ ‡¡◊ÕË μâπÕÕ°¥Õ°°àÕπÕ“¬ÿ§√∫ Ò ªï §«√‡¥Á¥¥Õ°∑‘ßÈ „ÀâÀ¡¥ ∂â“ª≈àÕ¬‰«âμπâ ®–·§√–·°√π
‡¡◊ËÕμâπ¬—ß‡≈Á°À¡—Ëπ∂Õπ«—™æ◊™∑’Ë‚§πμâπ‡¡◊ËÕμâπ‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ·μ°°‘Ëß·¢πßÕÕ°®“°°‘Ëß‡¥‘¡ μâÕßÀ“‰¡â‡≈Á°Ê §È”¬—π
°‘ßË ·¢πß‡¥‘¡„Àâμß—È μ√ß®π°«à“®–·¢Áß·√ßæÕ∑’®Ë –æ¬ÿß≈”μâπ‰¥â ∑ÿ°Ê ªï§«√„ àª¬ÿÜ Õ¬à“ßπâÕ¬ªï≈– Ú §√—ßÈ πÕ°®“°π’È
°ÁμÕâ ß§Õ¬√–«—ß‚√§·≈–·¡≈ß„Àâ¥«â ¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 107
æ≈Ÿ Pipper betle Linn.
108 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
æ≈Ÿ
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Piper betle Linn.
«ß»å Piperaceae
™◊Õ Ë Õ◊π
Ë Ê æ≈Ÿ‡À≈◊Õß æ≈Ÿ®π’ æ≈Ÿ∑ÕßÀ≈“ß (¿“§°≈“ß)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÕÈ ¬∑’¡Ë ¢’ Õâ ·≈–ª≈âÕß‡ÀÁπ™—¥‡®π ·≈–¡—°¡’√“°ÕÕ°√Õ∫¢âÕ „∫‡¥’¬Ë «ÕÕ° ≈—∫ ¡’√ªŸ √à“ß§≈â“¬√Ÿª
‰¢àªÕÑ ¡ √ŸªÀ—«„® ‡π◊ÕÈ „π∫√‘‡«≥‚§π„∫Õ“®‰¡à‡∑à“°—π ¢Õ∫„∫‡√’¬∫ ¢π“¥„∫°«â“ß Ú-Ò ´¡. ¬“« Ù-ÒÛ ´¡.
¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ·πàπ ÕÕ°μ“¡¢âÕμ√ß¢â“¡°—∫„∫ ¡’∑ß—È ™àÕ¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–™àÕ¥Õ°μ—«‡¡’¬ ¥Õ°μ—«ºŸ¡â ‡’ ° √μ—«ºŸâ
Ú Õ—π ¥Õ°μ—«‡¡’¬ ¡’ª≈“¬‡° √ Û-ı ·©°
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°≈¡æ‘… „™â„∫ ¥ Ò-˜ „∫ (®”π«π∑’„Ë ™â‡æ‘¡Ë ¢÷πÈ À√◊Õ≈¥≈ß‰¥âμ“¡Õ“°“√)
‚¢≈°æÕ·À≈°º ¡‡À≈â“‚√ßæÕ§«√ ·™à‰«â °— √–¬–Àπ÷ßË ·≈â«π”¡“∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ ·≈–§«√∑”‡«≈“®–„™â‡∑à“π—πÈ
Ú. √—°…“°≈“°‡°≈◊ÕÈ π „™â„∫ ¥ Ú-Û π”¡“μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥ ‡μ‘¡¥‘π ÕæÕß‡≈Á°πâÕ¬ ∑“∫àÕ¬Ê ∫√‘‡«≥
∑’‡Ë ªìπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â¬Õ¥‡∂“ªí°™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«πªπ∑√“¬ À√◊Õ¥‘π√à«π‡Àπ’¬«´÷ßË √–∫“¬πÈ”‰¥â¥’ ‰¡à™Õ∫·¥¥®—¥ §«√ª≈Ÿ°„πƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¢ÿ¥¥‘πμ“°‰«â Ú-Ù —ª¥“Àå ·≈â«®÷ßæ√«π¥‘πÕ’°§√—ßÈ °àÕπª≈Ÿ° „™â√–¬–ª≈Ÿ°√–À«à“ßμâπ
Ò.ı-Ú ¡. √–À«à“ß·∂« Ò.ı ¡. ¢ÿ¥À≈ÿ¡¢π“¥°«â“ß ¬“« ·≈–≈÷° ı ´¡., Ù ´¡. ·≈– Û ´¡. μ“¡≈”¥—∫
„™âª¬ÿÜ §Õ°§≈ÿ°‡§≈â“°—∫¥‘π„ àÀ≈ÿ¡®π‡μÁ¡À≈ÿ¡∑‘ßÈ ‰«â Ò —ª¥“Àå ®“°π—πÈ ®÷ßπ”¬Õ¥‡∂“∑’ªË °í ™”‰«â·≈â« Û —ª¥“Àå
≈ßª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡ ”À√—∫¬Õ¥‡∂“∑’„Ë ™â‡ªìπ∑àÕπæ—π∏ÿπå π—È §«√¬“« Û-ı ´¡. ¡’¢Õâ Õ¬Ÿà ı-˜ ¢âÕ ·≈–‰¡à§«√„™â°ß‘Ë ·¢πß
∑”‡ªìπ∑àÕπæ—π∏ÿå‡æ√“–¡—°®–‰¡à·μ°μÿà¡ ‡¡◊ËÕπ”∑àÕπæ—π∏ÿå≈ßª≈Ÿ°·≈â«§«√„™â‡™◊Õ°¬÷¥‡∂“‰«â°—∫‰¡âÀ≈—°™—Ë«§√“«
´÷ßË „™â‰¡â‰ºà¢π“¥‡≈Á°¬“« Ò ¡. ·≈–§«√∑”√à¡∫—ß· ß·¥¥„Àâ¥«â ¬ √¥πÈ”∑—ßÈ ‡™â“·≈–‡¬Áπ‡ªìπ‡«≈“ Ò —ª¥“Àå
μàÕ®“°π—πÈ Õ“®‡«âπ‰¥â∫“â ß ‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ Ò-Ú ‡¥◊Õπ ®÷ß‡Õ“«— ¥ÿ∫ß— √à¡ÕÕ° ·≈–‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ Û ‡¥◊Õπ ®÷ß∑”§â“ß∂“«√
‚¥¬„™â‰¡â·°àπ À√◊Õ‰¡â‰ºà‡ âπºà“»Ÿπ¬å°≈“ß ˆ-ÒÒ ´¡. Ÿß Û-Û.ı ¡. ªí°Àà“ß®“°μâπª√–¡“≥ Òı ´¡. ≈÷°≈ß‰ª„π¥‘π
Ò ¡. ¡—¥‰¡âÀ≈—°™—«Ë §√“«„Àâμ¥‘ °—∫À≈—°„À¡à μàÕ¡“√“°∑’ÕË Õ°μ“¡¢âÕ®–‡°“–μ‘¥°—∫À≈—° ·≈–μâπæ≈Ÿ°®Á –‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ
¢÷πÈ ‰ª‡√◊ÕË ¬Ê μ“¡‰¡â§“â ßæ≈Ÿ ‡¡◊ÕË μâπæ≈Ÿμß—È μ—«‰¥â·≈â«®÷ß√¥πÈ”«—π‡«âπ«—π
°“√∫”√ÿß√—°…“
æ√«π¥‘π°”®—¥«—™æ◊™√Õ∫‚§πμâπ ‡æ◊ÕË „Àâ·ª≈ß‚ª√àßÕ“°“»∂à“¬‡∑ –¥«° ·≈–ªÑÕß°—π‡™◊ÕÈ ‚√§ ·≈–
·¡≈ßμà“ßÊ Õ“»—¬ μ—¥·μàß°‘ßË ‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ¡“° ‚¥¬À—°¢âÕ∑’°Ë ß‘Ë ·¢πß‰¡à·μ°„∫ÕÕ° °‘ßË ·¢πß∑’¡Ë ¢’ Õâ ®”π«π¡“°‡°‘π‰ª
§«√À—°„Àâ‡À≈◊Õ‡æ’¬ß ı-˜ ¢âÕ °“√μ—¥°‘ßË §«√∑”∑ÿ°Ê Û ‡¥◊Õπ „ àª¬ÿÜ §Õ° Û ‡¥◊ÕπμàÕ§√—ßÈ πÕ°®“°π’§È «√ªÑÕß°—π
·≈–°”®—¥‚√§·≈–·¡≈ßμà“ßÊ ¥â«¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 109
æÿß∑–≈“¬ Scaphium macropodum (Miq.) Beaumee ex K. Heyne
110 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
æÿß∑–≈“¬
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Scaphium macropodum (Miq.) Beaumee ex K. Heyne
(Syn. Sterculia lychnopora Hance)
«ß»å Sterculiaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ”√Õß (®—π∑∫ÿ√,’ μ√“¥)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ √Ÿª√à“ß„∫§≈â“¬√Ÿª‰¢à ª≈“¬‡√’¬«·À≈¡ ‚§π„∫¡π
À√◊Õ‡«â“‡≈Á°πâÕ¬‡ªìπ√ŸªÀ—«„® ¢π“¥„∫°«â“ß ı-Ú ´¡. ¬“« Ò-Û ´¡. °â“π„∫¬“« Û-Òı ´¡.
„∫μâπÕàÕπ¡—°‡ªìπÀ¬—°¡’ Û-ı À¬—° ·≈–¡’°â“π„∫¬“«¡“° ¥Õ° ’·¥ßÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ„À≠à
º≈¡’√ªŸ √à“ß√’¢π“¥°«â“ß Ò-Ò.ı ´¡. ¬“« Ú-Û ´¡. μ‘¥Õ¬Ÿ à «à π≈à“ß¢Õßªï°´÷ßË ¡’≈°— …≥–‚§âßßÕ§≈â“¬‡√◊Õ
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â·°â‰Õ·≈–¢—∫‡ ¡À– „™âº≈·Àâß§√—ßÈ ≈– Û-ı º≈ (ª√–¡“≥ Û-Ò °√—¡) ·™à°∫— πÈ”æÕ§«√
®πæÕß‡ªìπ«ÿπâ „ àπÈ”‡™◊ÕË ¡À√◊ÕπÈ”μ“≈°√«¥ √—∫ª√–∑“π∑—ßÈ ‡π◊ÕÈ ·≈–πÈ”«—π≈– Û §√—ßÈ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¢÷Èπ„πªÉ“∑—Ë«Ê ‰ª∑’Ë¡’Ωπμ°™ÿ° ·≈–¡’· ß·¥¥ àÕß∂÷ß ·≈–¢÷Èπ‰¥â¥’„π¥‘π√à«π À√◊Õ
¥‘π√à«πªπ∑√“¬
°“√ª≈Ÿ°
„™â‡¡≈Á¥‡æ“–‡ªìπμâπ°≈â“„π∂ÿßæ≈“ μ‘° À√◊Õ„π·ª≈ß‡æ“–®πμâπ°≈â“‚μæÕ ¡§«√ ®÷ßπ”
‰ªª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡∑’¡Ë ¢’ π“¥À≈ÿ¡°«â“ß ¬“« ·≈–≈÷°ª√–¡“≥ ˆ ´¡. „ÀâπÈ”«—π≈– Ú §√—ßÈ „π√–¬–
ª≈Ÿ°„À¡à
°“√∫”√ÿß√—°…“
„π√–¬–‡√‘Ë¡ª≈Ÿ°„À¡àÊ ®–‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ™â“¡“° ®÷ßμâÕß§Õ¬‡Õ“„®„ à ‚¥¬§Õ¬„ÀâªÿÜ¬ ·≈–
æ√«π¥‘π°”®—¥«—™æ◊™∫àÕ¬Ê ‡¡◊ÕË ‚μ·≈â«®÷ß§àÕ¬≈¥°“√∫”√ÿß√—°…“‰¥â Õ¬à“ß‰√°Á¥®’ –μâÕß§Õ¬μ—¥·μàß
°‘ßË “¢“¬àÕ¬ÕÕ°∫â“ß ‡æ◊ÕË ™à«¬„Àâ· ß·¥¥ àÕß‰¥â∑«—Ë ∂÷ß
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 111
‡æ°“ Oroxylum indicum (L .) Kurz
112 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
‡æ°“
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Oroxylum indicum (L.) Kurz
«ß»å Bignoniaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ≈‘¥‰¡â ¡–≈‘¥‰¡â ¡–≈‘πÈ ‰¡â (¿“§‡Àπ◊Õ) ≈‘πÈ øÑ“ (‡≈¬)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ Ÿß Û-ÒÚ ‡¡μ√ ‡ª≈◊Õ°‡√’¬∫ „∫¡’¢π“¥„À≠à¬“«‰¥â ˆ-Ú ´¡. ª√–°Õ∫¥â«¬
„∫¬àÕ¬®”π«π¡“° „∫¬àÕ¬·μà≈–„∫∑’‡Ë °‘¥®“°μâπÕàÕπ¡—°¡’¢Õ∫„∫®—° „∫¬àÕ¬®“°μâπ·°à¢Õ∫„∫‡√’¬∫
√Ÿª§≈â“¬√Ÿª‰¢à ª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫ Õ∫‡¢â“·≈–¡’‡π◊ÕÈ „∫ Õß¢â“ß‚§π„∫‰¡à‡∑à“°—π ¢π“¥„∫°«â“ß
Ù-¯ ´¡. ¬“« ˆ-ÒÚ ´¡. ¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ¢π“¥„À≠à¬“« ı-Òı ´¡. ·μà≈–¥Õ°¡’¢π“¥„À≠à
’¡«à ß·¥ß º≈‡ªìπΩí°·∫π¬“«§≈â“¬¥“∫ °«â“ß ˆ-Òı ´¡. ¬“« ˆ-ÒÚ ´¡. ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥·∫π
¡’ª°ï ∫“ß„ ®”π«π¡“°
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡¡≈Á¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
·°â‰Õ·≈–¢—∫‡ ¡À– „™â‡¡≈Á¥§√—ßÈ ≈– .ı-Ò °”¡◊Õ (Ò.ı-Û °√—¡) „ àπÈ”ª√–¡“≥ Û ¡‘≈≈‘≈μ‘ √
μâ¡æÕ‡¥◊Õ¥π“π Ò ™—«Ë ‚¡ß √—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ‚¥¬‡©æ“–¥‘π√à«π´ÿ¬ ¡’°“√√–∫“¬πÈ”¥’ §«√ª≈Ÿ°„πƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¢ÿ¥À≈ÿ¡°«â“ß ¬“«·≈–≈÷°¥â“π≈– ˆ ´¡. μ“°¥‘π∑‘ßÈ ‰«â Ò-Ú —ª¥“Àå „ àª¬ÿÜ À¡—°
À√◊Õªÿ¬Ü §Õ°§≈ÿ°‡§≈â“¥‘π√Õß°âπÀ≈ÿ¡ ®“°π—πÈ ®÷ß¬â“¬μâπ°≈â“≈ßª≈Ÿ° °≈∫¥‘π‚§πμâπ„Àâ·πàπ √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
∑—π∑’
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡æ°“‡ªìπ‰¡â∑‰’Ë ¡àμÕâ ß°“√‡Õ“„®„ à¡“°π—° ‡æ’¬ß·μà§Õ¬°”®—¥«—™æ◊™∑’√Ë ∫°«πμâπ „π√–¬–‡√‘¡Ë ‚μ
‡∑à“π—πÈ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 113
‡æ™√ —ß¶“μ Cissus quadrangularis Linn
114 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
‡æ™√ —ß¶“μ
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Cissus quadrangularis Linn.
«ß»å Vitidaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê —π™–§“¥ (°√ÿß‡∑æœ) “¡√âÕ¬μàÕ (ª√–®«∫œ) ¢—π¢âÕ
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÕÈ ¬≈”μâπ‡ªìπ ’‡Ë À≈’¬Ë ¡ ¡’¢Õâ ·≈–ª≈âÕß™—¥‡®π ª≈âÕß¬“« ˆ-Ò ´¡. ∫“ß¢âÕÕ“®¡’
√“°ÕÕ°¡“¥â«¬ „∫‡¥’Ë¬«ÕÕ° ≈—∫ ·≈–¡—°®–Õ¬Ÿàμ“¡ à«π∫π¢Õß≈”μâπ „∫¡’√Ÿª§≈â“¬√Ÿª‰¢à À√◊Õ
“¡‡À≈’¬Ë ¡ ¢Õ∫„∫®—°‡≈Á°πâÕ¬ À√◊ÕÀ¬—°‡«â“ Û-ı À¬—° ª≈“¬„∫·À≈¡‚§π„∫√ŸªÀ—«„® „∫¡’§«“¡°«â“ß
„°≈â‡§’¬ß°—∫§«“¡¬“«¢π“¥ Ú.ı-¯ ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ¬“« Ú-Ù ´¡. μ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ ·μà≈–¥Õ°
’‡À≈◊ÕßÕ¡‡¢’¬« ‡¡◊ÕË ·°à «à π‚§π°≈’∫¡’ ·’ ¥ß ¥Õ°¡’¢π“¥ Ú.ı ¡¡. º≈ ’·¥ß§àÕπ¢â“ß°≈¡¢π“¥
Ù-˜ ¡¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡∂“ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â√°— …“‚√§√‘¥ ’¥«ß∑«“√Àπ—° „™â‡∂“ ¥¬“« Ò ª≈âÕß À√◊Õª√–¡“≥ Ò ´¡. À—πË ‡ªìπ™‘πÈ ‡≈Á°Ê
ÀàÕ¥â«¬¡–¢“¡‡ªï¬°À√◊Õ„∫º—°°“¥¥Õß ·∫àß√—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—Èß °àÕπÀ√◊ÕÀ≈—ßÕ“À“√°Á‰¥â
Àâ“¡‡§’¬È «„Àâ°≈◊π∑—ßÈ ÀàÕ ¡‘©–π—πÈ ®–√–§“¬‡§◊ÕßμàÕ‡¬◊ÕË ∫ÿ„πª“°‰¥â
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âª°í ™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ π‘¬¡ª≈Ÿ°‡ªìπ‰¡âª√–¥—∫μ“¡√‘¡√—«È
°“√ª≈Ÿ°
ª≈Ÿ°¢÷πÈ ßà“¬ ‚¥¬μ—¥‡∂“¬“«æÕ ¡§«√·≈–„Àâ¡¢’ Õâ μ‘¥Õ¬Ÿà Ò-Ú ¢âÕ ªí°™”≈ß„π¥‘π „Àâ¢Õâ Ωíß¥‘π
Ò ¢âÕ √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ‡¡◊ÕË ·μ°¬Õ¥„À¡à §«√∑”§â“ß„Àâ≈”μâπ‡®√‘≠‡≈◊ÕÈ ¬æ—π À≈—ß®“°π—πÈ ‡¡◊ÕË ≈”μâπ·¢Áß·√ß
¥’·≈â« ‰¡à®”‡ªìπμâÕß¥Ÿ·≈¡“°¡“¬π—° ‡æ’¬ß·μà§Õ¬ —ß‡°μ§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ ¢Õß¥‘π ·≈–μ—¥·μàß‡∂“∫â“ß
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 115
øí°∑Õß Cucurbita moschata (Duch.) Poir.
116 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
øí°∑Õß
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Cucurbita moschata (Duch.) Poir.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê πÈ”‡μâ“ (¿“§„μâ) ¡–øí°·°â« (¿“§‡Àπ◊Õ) ¡–πÈ”·°â« (‡≈¬)
À¡—°Õ◊ÕÈ (‡≈¬, ª√“®’π∫ÿ√)’ À¡“°Õ÷ (Õ‘ “π)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’¡Ë ≈’ ”μâπ‡≈◊ÕÈ ¬‰ªμ“¡æ◊πÈ ¥‘π·≈–¡’Àπ«¥¬“«∑’¢Ë Õâ ª≈“¬Àπ«¥·¬° Û-Ù ·©°
≈”μâπ‡¡◊ÕË ÕàÕπ¡—°‡ªìπ ı ‡À≈’¬Ë ¡ „∫¡’¢π§“¬¡◊ÕÕ¬Ÿ∑à «—Ë ‰ª ‡π◊ÕÈ „∫π‘¡Ë „∫√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª ı-˜ ‡À≈’¬Ë ¡
À√◊Õ√Ÿª√à“ß‡°◊Õ∫°≈¡∑’¡Ë √’ ¡‘ „∫À¬—°‡«â“≈÷° ı-˜ À¬—° ¢π“¥„∫°«â“ß Ò-Ú ´¡. ¬“« Òı-Û ´¡.
¥Õ°¡’∑ß—È ¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ ’‡À≈◊Õß º≈√Ÿª√à“ß·≈–¢π“¥·μ°μà“ß°—πμ“¡æ—π∏ÿå Õ“®¡’√ªŸ √à“ß
μ—ßÈ ·μà°≈¡®π∂÷ß§àÕπ¢â“ß·ªÑπ º‘«¡—°‡ªìπμÿ¡à πŸπ ‡ªìπ —π·≈–‡ªìπ√àÕß ‡π◊ÕÈ „πº≈ ’‡À≈◊Õß®π∂÷ß‡À≈◊ÕßÕ¡ â¡
·≈–‡À≈◊ÕßÕ¡‡¢’¬« ‡¡≈Á¥¡’®”π«π¡“° √Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à·∫π
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡¡≈Á¥·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ∂à“¬æ¬“∏‘≈”‰ â ‡À¡“– ”À√—∫∂à“¬æ¬“∏‘μ«— μ◊¥ „™â‡¡≈Á¥ª√–¡“≥ ˆ °√—¡ ∑ÿ°„Àâ·μ°
º ¡°—∫πÈ”μ“≈·≈–π¡ À√◊ÕπÈ”∑’‡Ë μ‘¡≈ß‰ª®π‰¥âª√‘¡“≥ ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √ ·∫àß√—∫ª√–∑“π Û §√—ßÈ
Àà“ß°—π∑ÿ° Ú ™—«Ë ‚¡ß À≈—ß®“°„Àâ¬“·≈â«ª√–¡“≥ Ú ™—«Ë ‚¡ß °Á„Àâ∑“ππÈ”¡—π≈–Àÿßà √–∫“¬μ“¡
Ú. ªÑÕß°—π·≈–√—°…“π‘«Ë „™â‡¡≈Á¥·°à¢π“¥ ˘ °√—¡ ¢π“¥§π¡’πÈ”Àπ—°μ—« Òı °‘‚≈°√—¡
ÒÚ °√—¡ „π‡¥Á°∑’¡Ë π’ È”Àπ—° Ú °‘‚≈°√—¡ «‘∏„’ ™â ∑”„Àâ °ÿ ·°–‡ª≈◊Õ°‡Õ“·μà‡π◊ÕÈ „Àâ‡¥Á°√—∫ª√–∑“π
®–ªÑÕß°—π ·≈–√—°…“°“√‡°‘¥π‘«Ë „π°√–‡æ“–ªí “«–
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ ‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß §«√ª≈Ÿ°ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
ª√—∫¥‘π„Àâ‡√’¬∫°”®—¥«—™æ◊™ÕÕ°„ÀâÀ¡¥ ¢ÿ¥À≈ÿ¡≈÷° ˜-Ò ´¡. °«â“ß Û-ı ´¡. „ àª¬ÿÜ §Õ°
À√◊Õªÿ¬Ü À¡—°√Õß°âπÀ≈ÿ¡ ‡Õ“‡¡≈Á¥ Ú-Û ‡¡≈Á¥ «“ß‡√’¬ß„πÀ≈ÿ¡ °≈∫¥â«¬¥‘π∫“ßÊ ·≈–ø“ß‡≈Á°πâÕ¬
§≈ÿ¡‰«â ·≈â«®÷ß‡Õ“¥‘π°≈∫„Àâ‡μÁ¡ √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
°“√∫”√ÿß√—°…“
‰¡à®”‡ªìπμâÕß‡Õ“„®„ à¡“°π—° ‡æ’¬ß·μà√¥πÈ”‡æ◊ÕË ™à«¬‡√àßμâπ„ÀâßÕ°‡√Á«¢÷πÈ ·μà∂“â Ωπμ°°Á‰¡à®”‡ªìπ
μâÕß√¥ πÕ°®“°π’§È «√„™âª¬ÿÜ À¡—°°≈∫‚§πμâπ‡¡◊ÕË ·μ°„∫®√‘ß ·≈–μâπ·¢Áß·√ß¥’·≈â«æ√«π¥‘π°”®—¥
«—™æ◊™∫â“ß‡ªìπ§√—ßÈ §√“«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 117
øÑ“∑–≈“¬‚®√ Andrographis paniculata Wall. ex Nees
118 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
øÑ“∑–≈“¬‚®√
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Andrographis paniculata Wall. ex Nees
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê øÑ“∑–≈“¬ πÈ”≈“¬æ—ßæÕπ (°√ÿß‡∑æœ) À≠â“°—πßŸ ( ß¢≈“)
øÑ“ “ß (æπ— π‘§¡) ‡¢¬μ“¬¬“¬§≈ÿ¡ (‚æ∏“√“¡) “¡ ‘∫¥’ (√âÕ¬‡ÕÁ¥)
‡¡¶∑–≈“¬ (¬–≈“) øÑ“ –∑â“π (æ—∑≈ÿß)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ° Ÿß Û-ˆ ´¡. ≈”μâπ¡—°‡ªìπ‡À≈’¬Ë ¡‡ÀÁπ‰¥â™¥— ‡®π „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ‡ªìπ§Ÿà
μ√ß¢â“¡„π·μà≈–¢âÕ μ—«„∫√Ÿª‰¢à√’À√◊Õ‡√’¬«¬“« ª≈“¬„∫·≈–‚§π„∫·À≈¡ °â“π„∫¬“«ª√–¡“≥
.ı ´¡. ¢π“¥¢Õß„∫°«â“ß Ò-Û ´¡. ¬“« Û-ÒÚ ´¡. ¥Õ° ’¢“«¡’¢π“¥‡≈Á°·≈–¬“«ª√–¡“≥ Ò ´¡.
μ‘¥‡ªìπ™àÕ¬“«ÕÕ°∑—ßÈ ∑’ªË ≈“¬¬Õ¥·≈–´Õ°‚§π°â“π„∫ º≈‡ªìπΩí°·∫π°«â“ß Û-Ù ¡¡. ¬“« Ò-Ò.ı ´¡.
‡¡◊ÕË ·°àΩ°í ®–·μ°‡ªìπ Ú ´’° ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥·∫π ´’°≈– Û-˜ ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ∑—ßÈ μâπ „™â‰¥â∑ß—È ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π „™â∑ß—È μâπ·Àâß À—πË ‡ªìπ™‘πÈ ª√–¡“≥ Ò-Û °”¡◊Õ (Û-˘ °√—¡) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. ·°â‰¢â „™â§√—ßÈ ≈– Ò °”¡◊Õ (·ÀâßÀπ—° Û °√—¡ ¥Àπ—° Úı °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√
‡™â“·≈–‡¬Áπ À√◊Õ‡«≈“¡’Õ“°“√
Û. ·°âÕ“°“√‡®Á∫§Õ „™â„∫ ¥ ı-Ò „∫ ‡§’¬È « °≈◊ππÈ”¬“‰ª‡√◊ÕË ¬Ê ∑”«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ
‡¡◊ÕË ∑”·≈â« Ú §√—ßÈ ®–√Ÿ â °÷ «à“Õ“°“√‡®Á∫§Õ§àÕ¬¬—ß™—«Ë ¢÷πÈ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª„π¥‘π∑ÿ°™π‘¥ ª≈Ÿ°‰¥â∑°ÿ ƒ¥Ÿ
°“√ª≈Ÿ°
ª√—∫¥‘π„Àâ‡√’¬∫ À¬Õ¥‡¡≈Á¥≈ß„π¥‘π·≈–°≈∫„Àâ‡√’¬∫√âÕ¬ √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 119
¡–°“ Bridelia ovata Decne
120 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–°“
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Bridelia ovata Decne
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê °Õß °âÕß·°∫ (¿“§‡Àπ◊Õ) ™”™“ (‡≈¬)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæ¡ÿà ¢π“¥„À≠à·≈–‰¡â¬π◊ μâπ¢π“¥‡≈Á° Ÿß Ú-Ù ‡¡μ√ „∫¡’√ªŸ √à“ßÀ≈“¬Õ¬à“ß ¡’∑ß—È
√Ÿª¢Õ∫¢π“π √Ÿª√’ √Ÿª‰¢à°≈—∫ ª≈“¬„∫·≈–‚§π„∫¡—°¡π À√◊Õ°≈¡ ·μàÕ“®æ∫‚§π„∫·À≈¡‰¥â √‘¡„∫
‡ªìπ§≈◊πË ‡≈Á°πâÕ¬ º‘«„∫‡√’¬∫ ¥â“π∫π‡ªìπ¡—π „∫°«â“ß Û-¯ ´¡. ¬“« ˆ-Ú ´¡. ¥Õ°¡’¢π“¥‡≈Á°¡“°
ÕÕ°‡ªìπ°≈ÿ¡à μ“¡‚§π°â“π„∫ ‡ªìπ¥Õ°·¬°‡æ» ¥Õ°μ—«ºŸ°â “â π¥Õ° ¬“« Ú-Û ¡¡. ¡’√ß— ‰¢àΩÕÉ Ê μ‘¥Õ¬Ÿà
¥Õ°μ—«‡¡’¬‰¡à¡°’ “â π¥Õ° º≈°≈¡ ’¥” ¬“«ª√–¡“≥ ı ¡¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫·°à
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
·°âÕ“°“√∑âÕßºŸ° „™â„∫·°àª√–¡“≥ Òı „∫ ªîßô ‰øÀ√◊Õμ“°·Àâß°àÕπ·≈â«®÷ßμâ¡°—∫πÈ”„ à‡°≈◊Õ
‡≈Á°πâÕ¬ ¥◊¡Ë μÕπ‡™â“°àÕπÕ“À“√À√◊Õ°àÕππÕπμÕπ°≈“ß§◊π°Á‰¥â
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â‡¡≈Á¥ À√◊Õ°“√μÕπ°‘ßË
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¢÷πÈ „π¥‘π√à«π´ÿ¬‰¡à¡π’ È”¢—ß ƒ¥Ÿ∑‡’Ë À¡“–·°à°“√ª≈Ÿ°§«√‡ªìπμâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡À¡◊Õπ°—∫°“√ª≈Ÿ°æ—π∏ÿ‰å ¡â∑«—Ë ‰ª
°“√∫”√ÿß√—°…“
¡–°“‡ªìπ‰¡â∑‡’Ë ®√‘≠‡μ‘∫‚μ‰¥â¥„’ π ¿“«–∑’‡Ë À¡“– ¡ ®÷ß‰¡àμÕâ ß°“√°“√∫”√ÿß√—°…“¡“°π—°
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 121
¡–‡°≈◊Õ Diospyros mollis Griff.
122 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–‡°≈◊Õ
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Diospyros mollis Griff.
«ß»å Ebenaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡–‡°◊Õ ¡–‡°’¬ (¿“§‡Àπ◊Õ) ‡°≈◊Õ (¿“§„μâ) À¡—°‡°≈◊Õ (μ√“¥)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ¢π“¥°≈“ß∂÷ß¢π“¥„À≠à ®–¡’¢ππÿ¡à „π à«π∑’ÕË Õà πÊ √Ÿª√à“ß¢Õß„∫§≈â“¬√Ÿª‰¢à
¥â“π∫π„∫‡√’¬∫ ¥â“π„μâ„∫ ’‡¢’¬«´’¥ „∫∑’¬Ë ß— ÕàÕπÕ¬Ÿ®à –¡’¢π∑—ßÈ Õß¥â“π ¥Õ°¡’¢π“¥‡≈Á°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ
’‡À≈◊ÕßÕàÕπ ·≈–¡’¢π™àÕÀπ÷Ëß¡’μ—Èß·μà Û ¥Õ°¢÷Èπ‰ª º≈°≈¡ ’‡¢’¬«§≈È” ¡’‡¡≈Á¥πâÕ¬ ∑ÿ° à«π
¢Õß¡–‡°≈◊Õ‡¡◊ÕË ·Àâß®–‡ª≈’¬Ë π‡ªìπ ’¥”
º≈¥‘∫ ¥ (º≈·°à∑¡’Ë ’ ¢’ “« º≈ ÿ° ’‡À≈◊Õß À√◊Õº≈ ’¥”Àâ“¡„™â)
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ∂à“¬æ¬“∏‘≈”‰ â (æ¬“∏‘ “¡—≠∑ÿ°™π‘¥) „™âº≈ ¥ ’‡¢’¬«‚¢≈°æÕ·À≈°·≈â«º ¡°—∫
À—«°–∑‘ ¥ §—πÈ ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√¡◊ÕÈ ‡™â“ ∂â“ Û ™—«Ë ‚¡ß¬—ß‰¡à∂“à ¬„Àâ„™â¬“√–∫“¬¥’‡°≈◊Õμ“¡ ®”π«π
∑’„Ë ™â‡∑à“°—∫Õ“¬ÿ (Ò ¢«∫μàÕ Ò º≈ ·μà‰¡à‡°‘π Úı º≈) „™â∂“à ¬æ¬“∏‘ “¡—≠∑ÿ°™π‘¥
Ú. √—°…“πÈ”°—¥‡∑â“ „™âº≈‚μ‡μÁ¡∑’Ë Û-Ù º≈ º≈¡–‡°≈◊Õ≈â“ßπÈ”„Àâ –Õ“¥ ∑ÿ∫„Àâ·μ° „™â∑“
∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ·º≈ «—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå π‘¬¡„™â‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¡–‡°≈◊Õ‡ªìπ‰¡â∑¢’Ë π÷È ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ μâπ¡–‡°≈◊Õ∂Ÿ°·¥¥®—¥®–„Àâ≈°Ÿ ¥° ·μà„∫‰¡à§Õà ¬ß“¡
ƒ¥Ÿ∑‡’Ë À¡“–„π°“√ª≈Ÿ°‰¥â·°à ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
§«√¢ÿ¥À≈ÿ¡„Àâ °«â“ß Ò ‡¡μ√ ¬“« Ò ‡¡μ√ ≈÷° Ò ‡¡μ√ ·≈–μ“°¥‘π∑’¢Ë ¥ÿ ‰«âπ“πª√–¡“≥
Ò-Ú Õ“∑‘μ¬å ‡æ◊ÕË ¶à“‡™◊ÕÈ ‚√§„π¥‘π
°“√∫”√ÿß√—°…“
„π√–¬–‡√‘¡Ë ·√°°“√ª≈Ÿ° §«√„ÀâπÈ”∑ÿ°«—π∂â“Ωπ‰¡àμ° ‚¥¬‡Àμÿ∑¡’Ë –‡°≈◊Õ‡ªìπμâπ‰¡â∑‰’Ë ¡à°≈—«πÈ”
©–π—πÈ ·¡âμ“¡‚§πμâπ®–¡’πÈ”¢—ß∫â“ß°Á‰¡à∂ß÷ °—∫‡ªìπÕ—πμ√“¬μàÕ°“√‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ ·≈–§«√°”®—¥«—™æ◊™
∫√‘‡«≥√Õ∫Ê μâπ¥â«¬ μâπ¡–‡°≈◊Õ∑’¡Ë §’ «“¡‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ¥’®–„Àâº≈‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ‰¥âª√–¡“≥ Ò ªï
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 123
¡–¢“¡ Tamarindus indica Linn.
124 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–¢“¡
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Tamarindus indica Linn.
™◊Õ Ë Õ◊πË Ê ¡–¢“¡‰∑¬ (¿“§°≈“ß) ¢“¡ (¿“§„μâ) μ–≈Ÿ∫ (‚§√“™)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‰¡â¬π◊ μâπ¢π“¥°≈“ß∂÷ß¢π“¥„À≠à ‰¡à¡À’ π“¡ ‡ª≈◊Õ°¢√ÿ¢√– ·≈–Àπ“ „∫ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬ Ò-Òı §Ÿà
·μà≈–„∫¬àÕ¬¡’¢π“¥‡≈Á° °«â“ß Ú-ı ¡¡. ¬“« Ò-Ú ´¡. ¢Õ∫„∫§àÕπ¢â“ß¢π“π ‚§π„∫·≈–ª≈“¬„∫¡π ¥Õ° ’‡À≈◊Õß â¡
¢π“¥ Ò-Ò.ı ´¡. ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ ¬“« Ú-Òˆ ´¡. º≈‡ªìπΩí°Õ“®°«â“ß‰¥â∂ß÷ Ò-Ú ´¡. ¬“« Û-Ú ´¡.
‡ª≈◊Õ°¢ÕßΩí°§àÕπ¢â“ß·¢Áß ‡π◊ÕÈ ¢â“ß„πÀπ“¡’√ ∑—ßÈ ‡ª√’¬È «·≈–À«“πÀÿ¡â ‡¡≈Á¥ ´÷ßË Ωí°Àπ÷ßË Ê ¡’‡¡≈Á¥ Û-ÒÚ ‡¡≈Á¥
‡¡≈Á¥·°à®–·∫∫‡ªìπ¡—π ·≈–¡’ π’ È”μ“≈
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡π◊ÕÈ „πΩí°·°à (¡–¢“¡‡ªï¬°) ‡ª≈◊Õ°μâπ (∑—ßÈ ¥À√◊Õ·Àâß) ‡π◊ÕÈ „π‡¡≈Á¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßºŸ° „™â‡π◊ÕÈ Ωí°·°àÀ√◊Õ¡–¢“¡‡ªï¬° Ò-Ú Ωí° (Àπ—°ª√–¡“≥ ˜-Òı °√—¡) ®‘¡È °—∫‡°≈◊Õ
√—∫ª√–∑“π À√◊Õ„ à‡°≈◊Õ‡μ‘¡πÈ”§—πÈ ¥◊¡Ë
Ú. ·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π „™â‡ª≈◊Õ°μâπ∑—ßÈ ¥À√◊Õ·Àâßª√–¡“≥ Ò-Ú °”¡◊Õ (Òı-Û °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”ªŸπ„
À√◊ÕπÈ”√—∫ª√–∑“π
Û. ∂à“¬æ¬“∏‘≈”‰ â „™â‡¡≈Á¥§—«Ë °–‡∑“–‡ª≈◊Õ°ÕÕ°‡Õ“‡π◊ÕÈ „π‡¡≈Á¥·™àπÈ”‡°≈◊Õ®ππÿ¡à √—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈–
Ú-Û ‡¡≈Á¥ ‡À¡“– ”À√—∫∂à“¬æ¬“∏‘‰ â‡¥◊Õπ
Ù. ·°â‰Õ¢—∫‡ ¡À– „™â‡π◊ÕÈ „πΩí°·°àÀ√◊Õ¡–¢“¡‡ªï¬°®‘¡È ‡°≈◊Õ√—∫ª√–∑“π
ı. ·°â√Õâ π„π°√–À“¬πÈ” „™â‡π◊ÕÈ ¡–¢“¡‡ªï¬°¢π“¥ Ù À—«·¡à¡Õ◊ ≈â“ß„Àâ –Õ“¥„ àπÈ” Ú ∂â«¬·°â« §—πÈ ‡Õ“
·μàπÈ”μ—ßÈ ‰ø‡μ‘¡‡°≈◊Õ πÈ”μ“≈ ™‘¡√ ¥Ÿμ“¡„®™Õ∫ „™â°π‘ À√◊Õ¥◊¡Ë ·°âÕ“°“√√âÕπ„π°√–À“¬πÈ”
ˆ. „™âμ¡â Õ“∫ „™â„∫ ¥ Ò °”¡◊Õ„À≠à º ¡°—∫ ¡ÿπ‰æ√Õ◊πË μâ¡πÈ”Õ“∫ „∫¡–¢“¡¡’ƒ∑∏‘‡Ï ªìπ°√¥ÕàÕπÊ
™à«¬∑”„Àâº«‘ Àπâ“ –Õ“¥¢÷πÈ
˜. ≈¥Õ“°“√·æâ Õ—°‡ ∫ ª«¥∫«¡ ·¡≈ß —μ«å°¥— μàÕ¬ „™â‡π◊ÕÈ ¡–¢“¡‡ªï¬° Ò-Ú À—«·¡à¡Õ◊ ¢¬”ªπ°—∫
ªŸπ·¥ß ÒÙ - ÒÚ À—«·¡à¡Õ◊ ∑“∫√‘‡«≥∑’∂Ë °Ÿ ·¡ßªÉÕß μ–¢“∫ μàÕ¬À√◊Õ°—¥ ∑“Àà“ß°—π Ú-Û ™—«Ë ‚¡ß®π°«à“®–À“¬
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â‡æ“–‡¡≈Á¥ ∑“∫°‘ßË μ‘¥μ“·≈–μàÕ°‘ßË π‘¬¡„™â°ß‘Ë æ—π∏ÿ∑å ‰’Ë ¥â®“°°“√∑“∫°‘ßË μ‘¥μ“À√◊ÕμàÕ°‘ßË ‡æ√“–‰¥âº≈‡√Á«
·≈–æ—π∏ÿμå √ßμ“¡μâπ·¡à
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥·¡â·μà¥π‘ ‡≈« ‡™àπ ¥‘π≈Ÿ°√—ß ‡®√‘≠‰¥â¥„’ π¥‘π√à«πªπ¥‘π‡Àπ’¬« ∑π·≈âß‰¥â¥’ ƒ¥Ÿª≈Ÿ°
∑’‡Ë À¡“– ¡ §◊Õ μâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¢ÿ¥À≈ÿ¡°«â“ß ¬“«·≈–≈÷°¥â“π≈– ˆ ´¡. „ àª¬ÿÜ §Õ°À√◊Õªÿ¬Ü À¡—°§≈ÿ°‡§≈â“¥‘π√Õß°âπÀ≈ÿ¡
‡Õ“°‘ßË æ—π∏ÿ≈å ßª≈Ÿ° √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ¡–¢“¡‡¡◊ÕË ≈ß¥‘π·≈â«®–‚μ‡√Á« §«√„™â‰¡âÀ≈—°æ¬ÿß‰«â„Àâ·πàπ
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡¡◊ÕË ‡√‘¡Ë ª≈Ÿ°§«√‡Õ“„®„ à¥“¬À≠â“√Õ∫μâπ·≈–√¥πÈ”∑ÿ°«—π ∂â“ª≈Ÿ°„π¥‘π∑’‡Ë ªìπ∑√“¬®—¥„πƒ¥Ÿ·≈âß§«√À“
‡»…À≠â“ø“ß§≈ÿ¡‚§π®π°«à“μâπ®–·¢Áß·√ß πÕ°®“°π’È §«√©’¥¬“ªÑÕß°—π‚√§√“·ªÑß ·≈–·¡≈ßæ«°ÀπÕπ‡®“–Ωí°
¥â«ß‡®“–‡¡≈Á¥ „π√–¬–∑’¬Ë ß— ‡ªìπ¥Õ°Õ¬Ÿà
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 125
¡–¢“¡·¢° Cassia angustifolia Vahl
126 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–¢“¡·¢°
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Cassia angustifolia Vahl
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæÿà¡¢π“¥‡≈Á° μâπ Ÿßª√–¡“≥ Ò-Ò.ı ‡¡μ√ „∫‡ªìπ„∫ª√–°Õ∫¡’„∫¬àÕ¬ Û-˘ §Ÿà
¥Õ°‡ªìπ™àÕ ’‡À≈◊Õß§≈â“¬¥Õ°¢’‡È À≈Á° Ωí°°«â“ß Ò.ı-Ú. ´¡. ¬“«ª√–¡“≥ ı ´¡. ≈—°…≥–§≈â“¬
Ωí°∂—«Ë ·ª∫À√◊Õ ’‡ ’¬¥‡¡≈Á¥„πΩí°¡’ª√–¡“≥ Ù-¯ ‡¡≈Á¥ Ωí°¡’ ‡’ ¢’¬«ÕàÕπ°«à“ ’¢Õß„∫
„∫·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
·°âÕ“°“√∑âÕßºŸ° „™â„∫·Àâß Ò-Ú.ı °”¡◊Õ (Û-Ò °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë À√◊Õμ“°·ÀâßªÉπ
√—∫ª√–∑“π°Á‰¥â
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¡–¢“¡·¢°‡ªìπæ◊™∑π·≈âß‰¥â¥æ’ Õ§«√ μâÕß°“√πÈ”„π√–¬–·√°‡∑à“π—πÈ ·≈–‡®√‘≠‰¥â„π¥‘π
·∑∫∑ÿ°™π‘¥ §«√ª≈Ÿ°„πμÕπμâπƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
„™â«∏‘ À’ ¬Õ¥‡¡≈Á¥≈ß„πÀ≈ÿ¡ À√◊Õ‡æ“–‡¡≈Á¥°àÕπ·≈â«®÷ß¬â“¬°≈â“‰¡â‰ªª≈Ÿ°°Á‰¥â À≈ÿ¡‡æ“–‡¡≈Á¥
§«√≈÷° Ò-Ú ´¡. ‡¡◊ÕË À¬Õ¥‡¡≈Á¥À≈ÿ¡≈– Û-Ù ‡¡≈Á¥ ·≈â«‡°≈’¬Ë ¥‘π°≈∫∫“ßÊ √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ‡¡≈Á¥®–
ßÕ°À≈—ß°“√‡æ“–ª√–¡“≥ Òı «—π ®“°π—πÈ §«√∂Õπ„Àâ‡À≈◊ÕÀ≈ÿ¡≈– Ò-Ú μâπ
°“√∫”√ÿß√—°…“
§«√„ÀâπÈ”„π√–¬–·√° ·μà∂â“À“°Ωπ∑‘Èß™à«ß°Á§«√„ÀâπÈ”∫â“ß ·≈–§«√„ÀâªÿÜ¬·°à¡–¢“¡·¢°
À≈—ß®“°ßÕ°·≈â«ª√–¡“≥ Û «—π
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 127
¡–¢“¡ªÑÕ¡ Phyllanthus emblica Linn.
128 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–¢“¡ªÑÕ¡
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Phyllanthus emblica Linn.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê °”∑«¥ (√“™∫ÿ√)’
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ à«πÕàÕπÊ ¡—°¡’¢π „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫·¢πß°‘ßË ·∫∫ ≈—∫ ·≈–¥Ÿ§≈â“¬°—∫‡ªìπ„∫
ª√–°Õ∫·∫∫¢ππ° „∫√Ÿª‡√’¬«¬“«∑’¡Ë ¢’ Õ∫„∫§àÕπ¢â“ß¢π“π ∫“ß§√—ßÈ æ∫¡’‡π◊ÕÈ „∫ Õß¢â“ß‰¡à‡∑à“°—π
‚§π„∫¡π ·≈–ª≈“¬„∫¡π¡’μß‘Ë ·À≈¡‡≈Á°πâÕ¬ ¢π“¥„∫°«â“ß Ò-ı ¡¡. ¬“« Ù-Òı ¡¡. ¥Õ° ’‡À≈◊Õß
Õ¡‡¢’¬« ¢π“¥‡≈Á° ¡’∑—Èß¥Õ°μ—«ºŸâ·≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ ÕÕ°μ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ ¥Õ°μ—«ºŸâ¡—°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ
¥Õ°μ—«‡¡’¬Õ¬Ÿ‡à ¥’¬Ë « º≈°≈¡¢π“¥ Ò-Ú ´¡. ’‡À≈◊ÕßÕ¡‡¢’¬«¡—°¡’ ˆ æŸ
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â·°â‰Õ·≈–¢—∫‡ ¡À– „™âº≈ ¥Ωπ°—∫πÈ”·∑√°‡°≈◊Õ®‘∫∫àÕ¬Ê À√◊Õ„™âº≈ ¥®‘È¡‡°≈◊Õ
√—∫ª√–∑“π
Ú. ∂à“¬æ¬“∏‘ „™âº≈‚μ‡μÁ¡∑’Ë §—πÈ „Àâ‰¥âπÈ” Ú-Ù ™âÕπ™“ (Ò-Ú ¡‘≈≈‘≈μ‘ √) º ¡°—∫πÈ”°–∑‘
Ú ™âÕπ‚μä– (Û ¡‘≈≈‘‡¡μ√) «—π≈– Ò §√—ßÈ √—∫ª√–∑“πμ‘¥μàÕ°—π Ò —ª¥“Àå ‰¥âº≈¥’„πæ¬“∏‘μ«— μ÷¥
·≈–æ¬“∏‘ª“°¢Õ
Û. ªÑÕß°—πÀ√◊Õ√—°…“‚√§‡≈◊Õ¥ÕÕ°μ“¡‰√øíπ (≈—°ªî¥≈—°‡ªî¥) „™âº≈‚μ‡μÁ¡∑’Ë‰¡à®”°—¥
√—∫ª√–∑“π‡ªìπº≈‰¡â
Ù. ™à«¬∑”„Àâøπí ∑π „™â‡ª≈◊Õ°¡–¢“¡ ‡ª≈◊Õ°¡–¢“¡‡∑» ‡ª≈◊Õ°¡–¢“¡ªÑÕ¡Õ¬à“ß≈–‡∑à“Ê °—π
μâ¡°—∫πÈ”æÕ∑à«¡ ‡μ‘¡‡°≈◊Õ„Àâ‡§Á¡®—¥ ‡§’¬Ë «„Àâ‡À≈◊ÕπÈ”‡æ’¬ßÕ¬à“ß‡¥’¬« Õ¡ ‡™â“-‡¬Áπ ®–∑”„Àâøπí ∑π
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª ·¡â„π¥‘π∑√“¬À√◊Õ¥‘π≈Ÿ°√—ß ‡ªìπ‰¡â∑π·≈âß ´÷ßË æ∫ª≈Ÿ°∑—«Ë Ê ‰ª
°“√ª≈Ÿ°
ª≈Ÿ°‚¥¬‡æ“–‡¡≈Á¥ ”À√—∫‡¡≈Á¥∑’Ë®–π”¡“‡æ“– §«√μ“°·¥¥®π°«à“‡ª≈◊Õ°Àÿâ¡‡¡≈Á¥
®–·μ°ÕÕ°·≈â«®÷ßπ”‡¡≈Á¥‰ª‡æ“– ‡¡≈Á¥®–ßÕ°¿“¬„π Û-Ù —ª¥“Àå À≈—ß®“°π—πÈ ‡¡◊ÕË μâπ°≈â“ Ÿß
Òı-Ú ´¡. ®÷ßπ”≈ßª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡∑’‡Ë μ√’¬¡‰«â °≈∫¥‘π„Àâ·πàπ·≈–√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ∑—π∑’
°“√∫”√ÿß√—°…“
√–¬–‡√‘¡Ë ª≈Ÿ° §«√√¥πÈ”∑ÿ°«—π®π°«à“°≈â“®–μ—ßÈ μ—«‰¥â ·μà‡¡◊ÕË μâπ°≈â“‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ·¢Áß·√ß¥’·≈â«
‰¡à®”‡ªìπμâÕß¥Ÿ·≈·μàÕ¬à“ß„¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 129
¡–μŸ¡ Aegle marmelos (L.) Corr.
130 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–μŸ¡
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Aegle marmelos (L.) Corr.
«ß»å Rutaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡–ªîπò (¿“§‡Àπ◊Õ) μŸ¡ (¿“§„μâ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬◊πμâπ ∫“ß°‘ËßÕ“®æ∫Àπ“¡·À≈¡„À≠à ™π‘¥Àπ“¡Õ—π‡¥’¬« À√◊ÕÀπ“¡‡ªìπ§Ÿà
¡’§«“¡¬“« Ú-ı ´¡. Õ¬Ÿμà “¡‚§π°â“π„∫ „∫μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ ¡’°“â π„∫¬“« Û-ı ´¡. ª√–°Õ∫
¥â«¬„∫¬àÕ¬ Û „∫ ´÷ßË „∫°≈“ß¡’¢π“¥„À≠à°«à“„∫∑’ÕË ¬Ÿ¢à “â ßÊ „∫¬àÕ¬π’¡È √’ ªŸ §≈â“¬√Ÿª‰¢àª≈“¬·À≈¡
‚§π„∫·À≈¡ ¢Õ∫„∫À¬—°‡ªìπ§≈◊πË ‡≈Á°πâÕ¬ ¢π“¥„∫°«â“ß Ò-˜ ´¡. ¬“« Ù-ÒÛ ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ
μ“¡´Õ°‚§π°â“π„∫¬“« Û-Ò ´¡. ¥Õ° ’¢“«Õ¡‡¢’¬« ¢π“¥ Ò-Ú ´¡. º≈§àÕπ¢â“ß°≈¡¡’‡ª≈◊Õ°·¢Áß
’‡¢’¬«Õ¡πÈ”μ“≈ ¿“¬„πº≈¡’‡π◊ÕÈ ’‡À≈◊Õß â¡ ·≈–¡’πÈ”‡Àπ’¬«Ê Õ¬Ÿ√à Õ∫‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈¥‘∫ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â·°â§≈◊πË ‰ âÕ“‡®’¬π Õ—π‡°‘¥®“°∏“μÿ‰¡àª°μ‘ ·°âÕ“°“√∑âÕß√à«ß ∑âÕß‡¥‘π (‰¡à„™à∫¥‘ À√◊Õ
ÕÀ‘«“μ°‚√§) „™âº≈¥‘∫ ¥À—πË ‡ªìπ·«àπ¬à“ß‰øæÕ‡À≈◊Õß À√◊Õ„™âº≈¥‘∫∑’ÀË π—Ë ‡ªìπ·«àπμ“°·Àâß‰«â°‰Á ¥â
π”¡“¬à“ß‰øæÕ‡À≈◊Õß „™â§√—ßÈ ≈– Ò °”¡◊Õ À√◊Õª√–¡“≥ Òı °√—¡ μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â°ß‘Ë μÕπ °‘ßË ™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑—«Ë Ê ‰ª ∑’¡Ë §’ «“¡Õÿ¥¡ ¡∫Ÿ√≥åª“π°≈“ß ¡’°“√√–∫“¬πÈ”¥’ ‰¡à™Õ∫¥‘π∑√“¬
À√◊Õ¥‘π‡Àπ’¬«®—¥ ™Õ∫¢÷πÈ „πªÉ“º≈—¥„∫º ¡ªÉ“‡μÁß√—ß «πÀ≈—ß∫â“π ·≈–À—«‰√àª≈“¬π“
°“√ª≈Ÿ°
„™â°ß‘Ë μÕπÀ√◊Õ°‘ßË ™”∑’¡Ë √’ “°æÕ∑’®Ë –¥Ÿ¥πÈ”‡≈’¬È ß≈”μâπ‰¥â‡æ’¬ßæÕ ª≈Ÿ°„π°√–∂“ß À√◊Õª≈Ÿ°
„πÀ≈ÿ¡ ∂â“ª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡®–μâÕß¥Ÿ·≈√—°…“¥’ ·≈–„™â°‘ËßμÕπ∑’Ë ¡∫Ÿ√≥å À≈—ß®“°ª≈Ÿ°√¥πÈ”‡™â“-‡¬Áπ
§«√∑”∑’°Ë π— ·¥¥„π™à«ß‡«≈“·¥¥®—¥
°“√∫”√ÿß√—°…“
„ àª¬ÿÜ §Õ° æ√«π¥‘π∫â“ß‡ªìπ§√—ßÈ §√“« §Õ¬μ—¥·μàß°‘ßË ·°àÊ À√◊Õ°‘ßË ∑’‰Ë ¡à§Õà ¬‡®√‘≠ÕÕ°∑‘ßÈ ∫â“ß
®–™à«¬„Àâμπâ ‚μ‰¥â¥·’ ≈–‡√Á«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 131
¡–π“« Citrus aurantifolia (Christm.) Swingle
132 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–π“«
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Citrus aurantifolia (Christm.) Swingle
«ß»å Rutaceae
™◊Õ Ë Õ◊π
Ë Ê â¡¡–π“« ¡–≈‘« (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæÿà¡À√◊Õ‰¡â¬◊πμâπ¢π“¥‡≈Á° μ“¡°‘Ëß°â“π¡’Àπ“¡·À≈¡§¡®”π«π¡“° °â“π„∫ —Èπ·≈–°“ß‡ªìπªï°
§≈â“¬¡–°√Ÿ¥·μà‡≈Á°°«à“·≈– —πÈ °«à“ §◊Õ¬“«‰¡à‡°‘π Ú ´¡. μ—«„∫√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à√’ ’‡¢’¬«‡ªìπ¡—π ª≈“¬„∫ ·≈–
‚§π„∫¡π ¢Õ∫„∫®—°‡≈Á°πâÕ¬ ¢π“¥°«â“ß Ò-Ù ´¡. ¬“« Ú-˜ ´¡. ¥Õ° ’¢“«Õ¡‡À≈◊Õß ¡’°≈‘πË ÀÕ¡ÕàÕπÊ
¢π“¥‡≈Á°ÕÕ°μ“¡´Õ°‚§π°â“π„∫ ¡’∑ß—È ÕÕ°‡¥’¬Ë «Ê ·≈–ÕÕ°‡ªìπ™àÕ Û-˜ ¥Õ° º≈§àÕπ¢â“ß°≈¡‚μ √Ÿª√à“ß ·≈–
¢π“¥·μ°μà“ß°—πμ“¡æ—π∏ÿå º‘«¢Õßº≈¡’πÈ”¡—πÀÕ¡√–‡À¬ ·≈–√ ¢¡ ¿“¬„πº≈¡’∂ßÿ ‡ªìπ‡¬◊ÕË ∫“ßÊ √Ÿª√à“ß‡√’¬«¬“«
·μà¢π“¥‡≈Á°‡ªìπ®”π«π¡“° ´÷ßË ∫√√®ÿπÈ”∑’¡Ë √’ ‡ª√’¬È « ¡’‡¡≈Á¥√Ÿª‰¢àª≈“¬·À≈¡·∑√°Õ¬Ÿ‡à ªìπ√–¬–
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º‘«¢Õßº≈ ¥ ·≈–º≈ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß „™âº«‘ ¢Õßº≈ ¥ª√–¡“≥§√÷ßË º≈ ™ßπÈ”¥◊¡Ë
Ú. ·°â‰Õ·≈–¢—∫‡ ¡À– „™âº≈ ¥§—πÈ ‡Õ“πÈ”„ à‡°≈◊Õ ®‘∫∫àÕ¬Ê
Û. ·°âÕ“°“√‡®Á∫§Õ „™âπÈ”¡–π“« Û-Ù ™âÕπ™“ «‘∏„’ ™â ‡Õ“ªŸπ·¥ß (ªŸπ°‘π°—∫À¡“°) „ à„πΩ“ÀÕ¬·§√ß
∑’ Ë –Õ“¥ Û Ω“ ‡º“‰ø„Àâ≈°ÿ ‚´π ∑‘ßÈ ‰«â‡¬Áπ∫¥„Àâ≈–‡Õ’¬¥ ∫¥æ‘¡‡ π Û-Ù ‡°≈Á¥ ·≈â«∫¥√«¡°—π ‡μ‘¡πÈ”¡–π“«
„Àâ¢πâ Ê „™â¢π‰°à –Õ“¥∑’‰Ë ¥â¶“à ‡™◊ÕÈ ·≈â«ªÑ“¬°«“¥§Õ Ú-Û §√—ßÈ „πÀπ÷ßË «—π Õ“°“√®–¥’¢π÷È
Ù. ªÑÕß°—πÀ√◊Õ√—°…“‚√§‡≈◊Õ¥ÕÕ°μ“¡‰√øíπ (≈—°ªî¥≈—°‡ªî¥) „™âπÈ”®“°º≈∑’Ë·°à®—¥‰¡à®”°—¥‡μ‘¡‡°≈◊Õ
πÈ”μ“≈ πÈ”·¢Áß „™â‡ªìπ‡§√◊ÕË ß¥◊¡Ë À√◊Õ®–„™â¡–π“«„ à„πÕ“À“√°Á‰¥âº≈‡™àπ°—π
ı.Àâ“¡‡≈◊Õ¥ „ à·º≈ ¥ „™âπÈ”¡–π“«§√÷ßË ™âÕπ™“ À√◊Õ Ò/Ù ™âÕπ·°ß «‘∏„’ ™â ·º≈ ¥¡’¥∫“¥ ‡≈◊Õ¥‰¡àÀ¬ÿ¥
∫’∫¡–π“«≈ß‰ª Û-Ù À¬¥ ‡≈◊Õ¥®–À¬ÿ¥ (· ∫¡“°)
ˆ. ¢—∫‡ ¡À–
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â«∏‘ ‡’ æ“–‡¡≈Á¥ °“√μ‘¥μ“ °“√∑“∫°‘ßË ·≈–°“√μÕπ ·μà∑π’Ë ¬‘ ¡°—π¡“° ‰¥â·°à °“√μÕπ
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ‚¥¬‡©æ“–¥‘π‚ª√àß√à«π´ÿ¬ ¡’Õπ‘ ∑√’¬«å μ— ∂ÿ®”π«π¡“° ·≈–√–∫“¬πÈ”‰¥â¥’ §«√ª≈Ÿ°
ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
¢ÿ¥À≈ÿ¡°«â“ß ¬“« ·≈–≈÷°¥â“π≈– ˆ ´¡. „ àª¬ÿÜ §Õ°√Õß°âπÀ≈ÿ¡ π”°‘ßË μÕπ≈ßª≈Ÿ° °≈∫¥‘πæÕ¡‘¥ §«√¡’
‰¡âª°í ‰«â ·≈–ºŸ°‡™◊Õ°¡—¥°—∫μâπ°—π‚¬° ·≈–∑”√à¡∫—ß„Àâ¥«â ¬ ∂â“ª≈Ÿ°„π∑’≈Ë ¡ÿà §«√¬°‚§°„Àâ ßŸ æÕ§«√ ‡æ◊ÕË ªÑÕß°—π√“°
∂Ÿ°πÈ”·™à¢ß— ¡“°‡°‘π‰ª
°“√∫”√ÿß√—°…“
„π√–¬–ª≈Ÿ°„À¡àÊ μâÕß√¥πÈ”∑ÿ°«—π ·≈–§Õ¬ —ß‡°μÕ¬à“„Àâ„∫¡–π“«‡À’¬Ë « §«√ª≈Ÿ°‰¡â∑”√à¡„Àâ‡¡◊ÕË ¡–π“«
Õ“¬ÿ Ò-Ú ªï ·μà‡¡◊ÕË μâπ·¢Áß·√ß¥’·≈â«μâÕßμ—¥‰¡â∫ß— √à¡ÕÕ°„ÀâÀ¡¥ ‡æ◊ÕË ¡‘„Àâ‡°‘¥°“√·¬àß· ß·¥¥°—π ·≈–§«√¡’
°“√μ—¥·μàß°‘ßË ‡æ◊ÕË „ÀâÕ“°“»·≈–· ß·¥¥ àÕß‰¥â∑«—Ë μâπ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 133
¡–≈–°Õ Carica papaya Linn.
134 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–≈–°Õ
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Carica papaya Linn.
«ß»å Caricaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡–°ä«¬‡μä¥ °ä«¬‡∑¥ (¿“§‡Àπ◊Õ ‡™’¬ß„À¡à) ≈Õ°Õ (¿“§„μâ) ·μßμâπ ( μŸ≈)
À¡—°Àÿßà (π§√æπ¡ ‡≈¬)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡π◊ÕÈ ÕàÕπ ≈”μâπ Ÿß‰¥â∂ß÷ ı-ˆ ‡¡μ√ ¡’„∫ÕÕ°‡ªìπ°≈ÿ¡à ∑’ªË ≈“¬¬Õ¥ ∫“ß§√—ßÈ Õ“®æ∫·¢πß Ò-Ú °‘ßË ∫â“ß
∑ÿ° à«π¢Õßæ◊™¡’¬“ß¢“« „∫√Ÿª‡°◊Õ∫°≈¡Õ“®°«â“ß‰¥â∂ß÷ ˜ı ´¡. √‘¡„∫À¬—°‡«â“‡¢â“À“„®°≈“ß„∫ ˜-ÒÒ À¬—°
·μà≈–À¬—° ¬—ß‡«â“μ“¡¥â“π¢â“ßÕ’° °â“π„∫¬“« ¿“¬„π°≈«ß ¬“«‰¥â∂ß÷ Ò ‡¡μ√ ¥Õ°¡’∑ß—È ¥Õ°μ—«ºŸâ ¥Õ°μ—«‡¡’¬
·≈–¥Õ° ¡∫Ÿ√≥å‡æ» ÕÕ°μ“¡´Õ°‚§π°â“π„∫∑—ßÈ ™π‘¥¥Õ°‡¥’¬Ë «·≈–™àÕ ¡’°≈‘πË ÀÕ¡ ’¢“«§√’¡ À√◊Õ‡À≈◊ÕßÕàÕπ
¥Õ°√Ÿª∑√ß°√–∫Õ°¬“« Ú-ı ´¡. º≈¡’√ªŸ √à“ß ¢π“¥·≈– ’·μ°μà“ß°—πμ“¡æ—π∏ÿå ¬“« ı-Û ´¡. ¿“¬„πÕ“®¡’
À√◊Õ‰¡à¡‡’ ¡≈Á¥°Á‰¥â
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ √“° ∑—ßÈ ¥À√◊Õ·Àâß, º≈, ¬“ß, ‡¡≈Á¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ¢—∫ªí “«– „™â√“°«—π≈– Ò °”¡◊Õ ( ¥ ˜-˘ °√—¡ ·Àâß Û-Ù °√—¡) À—πË ‡ªìπ™‘πÈ Ê μâ¡°—∫πÈ”
√—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√§√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬™“ (˜ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √)
Ú. ∂à“¬æ¬“∏‘ „™â‡¡≈Á¥¡–≈–°Õ·°àÊ ¥ À√◊Õ·Àâß„À¡àÊ Ò-Ò ÒÙ ™âÕπ°“·ø §—«Ë æÕ∫¥ßà“¬ ∫¥„Àâ≈–‡Õ’¬¥
‡μ‘¡πÈ”º÷ßÈ À√◊ÕπÈ”‡™◊ÕË ¡ „Àâ√∫— ª√–∑“πßà“¬ √—∫ª√–∑“πμ‘¥μàÕ°—π Ú-Û «—π ‰¥âº≈¥’„πæ¬“∏‘‡ âπ¥â“¬
Û. ‡ªìπ¬“√–∫“¬¬“∂à“¬ „™âº≈ ÿ°‰¡à®”°—¥ √—∫ª√–∑“π‡ªìπº≈‰¡â™«à ¬√–∫“¬ πÕ°®“°‡ªìπ¬“√–∫“¬ÕàÕπÊ
·≈â«¬—ß„Àâ«μ‘ “¡‘π´’¥«â ¬
Ù. ™à«¬¬àÕ¬ „™âº≈¡–≈–°Õ¥‘∫ ‰¡à®”°—¥ª√–°Õ∫Õ“À“√ ¬“ß¡–≈–°Õ “¡“√∂¬àÕ¬Õ“À“√æ«°‚ª√μ’π
¬“·ºπªí®®ÿ∫π— ∑’¬Ë Õà ¬æ«°‚ª√μ’π ‡ªìπ¬“∑’‡Ë μ√’¬¡®“°¬“ß¡–≈–°Õ
ı. √—°…“ÀŸ¥ „Àâ¬“ß¢“«‡À¡◊ÕππÈ”π¡®“°°â“π„∫ À√◊Õ®“°º≈¥‘∫ ı-ˆ À¬¥ ∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπÀŸ¥ «—π≈–
Û-Ù §√—ßÈ (¢âÕ§«√√–«—ß Õ¬à“„Àâ¬“ß∂Ÿ°‡π◊ÕÈ ¥’)
ˆ. ≈¥Õ“°“√·æâ Õ—°‡ ∫ ª«¥∫«¡ ·¡≈ß —μ«å°¥— μàÕ¬ „™â¬“ß ¥ Ò-Ú ™âÕπ™“ ∑“∫√‘‡«≥∑’∂Ë °Ÿ ·¡≈ß
°—¥μàÕ¬ ‡™àπ º÷ßÈ μàÕ ∑“∫àÕ¬Ê ®–™à«¬≈¥Õ“°“√ª«¥ ·≈–„π∑’ Ë ¥ÿ ®–À“¬
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â«∏‘ ‡’ æ“–‡¡≈Á¥ ‚¥¬®–‡æ“–„π·ª≈ßÀ√◊Õ„π°√–∫–°Á‰¥â ¥‘π∑’„Ë ™â§«√‡ªìπ¥‘π√à«πªπ∑√“¬
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¡–≈–°Õ¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª„π∑ÿ°¿“§ ™Õ∫¥‘π∑’ÕË ¥ÿ ¡ ¡∫Ÿ√≥å πÈ”‰¡à¢ß— μâÕß°“√·¥¥®—¥ ‡¢μ∑’¡Ë Ω’ πμ°™ÿ° ·≈–
™ÿ¡à ™◊πÈ ®–„Àâº≈¥° ·≈–‚μ°«à“„π‡¢μ·Àâß·≈âß
√–¬–ª≈Ÿ°
√–¬–√–À«à“ßμâπ·≈–√–À«à“ß·∂« ª√–¡“≥ Ú ‡¡μ√
°“√ª≈Ÿ°
‡¡◊ÕË μâπ¡–≈–°Õ∑’‡Ë æ“–‰¥â ßŸ Òı-Ú ´¡. ®÷ßπ”¡“ª≈Ÿ°„π∑’∑Ë ‡’Ë μ√’¬¡‰«â„π√–¬–‡√‘¡Ë μâπª≈Ÿ°„Àâ‡°‘π§«“¡
‡À¡“– ¡¢Õß‡π◊ÕÈ ∑’‡Ë æ◊ÕË ‡≈◊Õ°‡æ» ‡¡◊ÕË ‡≈◊Õ°‡æ»‰¥â·≈â« ®÷ßμ—¥μâπ∑’‰Ë ¡àμÕâ ß°“√ÕÕ° ‚¥¬„Àâ‡À≈◊Õμâπμ—«ºŸâ Ò μâπ μàÕμâπ
μ—«‡¡’¬∑ÿ°Ê ˘ μâπ °àÕπ¬â“¬ª≈Ÿ°§«√√¥πÈ”¡“°Ê ·≈–μ—¥ à«π¢Õß„∫ÕÕ°‡ ’¬∫â“ß ‡æ◊ÕË ≈¥°“√ Ÿ≠‡ ’¬πÈ”
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 135
¡–À“¥ Artocarpus lakoocha Roxb.
136 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–À“¥
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Artocarpus lakoocha Roxb.
«ß»å Moraceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê À“¥ (∑—«Ë ‰ª) À“¥„∫„À≠à (¿“§„μâ) À“¥Àπÿπ (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ Ÿß‰¥â∂ß÷ Ú ‡¡μ√ °‘ßË ÕàÕπ¡—°ª°§≈ÿ¡¥â«¬¢π „∫ÕàÕπ√‘¡„∫¡—°À¬—°‡ªìπøíπ‡≈◊ÕË ¬
‡≈Á°Ê ·μà„∫·°à√¡‘ „∫¡—°‡√’¬∫ ÀŸ„∫‡√’¬«·À≈¡ „∫√Ÿª√à“ß¢Õ∫¢π“π√’À√◊Õ‡°◊Õ∫√Ÿª‰¢à ‚§π„∫¡π À√◊Õ
‡«â“√ŸªÀ—«„® ª≈“¬„∫·À≈¡μ—«„∫°«â“ß ı-Ú ´¡. ¬“« Ò-Û ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ°√–®ÿ°°≈¡·πàπ
’‡À≈◊Õß ¡’∑ß—È ™àÕ¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–™àÕ¥Õ°μ—«‡¡’¬ ¢π“¥ .ı-Ò ´¡. º≈¢π“¥„À≠à ı-¯ ´¡. √Ÿª∑√ß
‡°◊Õ∫°≈¡
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ·°àπ
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
∂à“¬æ¬“∏‘≈”‰ â (™π‘¥μ—«μ◊¥·≈–æ¬“∏‘‰ â‡¥◊Õπ) ‡§’¬Ë «·°àπ¡–À“¥°—∫πÈ”®π‡°‘¥øÕß ™âÕπøÕß
¢÷πÈ ¡“∑‘ßÈ „Àâ·Àâß ∑”„Àâ‡ªìπºß√—∫ª√–∑“π°—∫πÈ”‡¬Áπ§√—ßÈ ≈– Ò-Ú ™âÕπ™“ (ª√–¡“≥ Û-ı °√—¡)
°àÕπÕ“À“√‡™â“ À≈—ß®“°√—∫ª√–∑“πºß·≈â«ª√–¡“≥ Ú ™—«Ë ‚¡ß „Àâ√∫— ª√–∑“π¥’‡°≈◊Õμ“¡ „™â∂“à ¬
æ¬“∏‘μ«— μ◊¥·≈–æ¬“∏‘‰ â‡¥◊Õπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
π‘¬¡°“√‡æ“–‡¡≈Á¥·≈–°“√μÕπ°‘ßË
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑—«Ë ‰ª·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ·¡â„π∑’∑Ë ¡’Ë Ω’ πμ°πâÕ¬°Á¬ß— ‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ‰¥â
°“√ª≈Ÿ°
¢ÿ¥À≈ÿ¡°«â“ß ¬“«·≈–≈÷°¥â“π≈– Ò ‡¡μ√ μ“°¥‘π‰«âπ“π Ò-Ú —ª¥“Àå ‡æ◊ÕË ¶à“‡™◊ÕÈ ‚√§„π¥‘π
„ àª¬ÿÜ §Õ°À√◊Õªÿ¬Ü Õ‘π∑√’¬∑å ’Ë ≈“¬μ—«¥’·≈â«√Õß°âπÀ≈ÿ¡ ·≈â«®÷ßπ”μâπ°≈â“≈ßª≈Ÿ°°≈∫¥‘π„Àâ·πàπ
°“√∫”√ÿß√—°…“
√–¬–‡√‘¡Ë ª≈Ÿ°§«√√¥πÈ”∑ÿ°«—π∂â“Ωπ‰¡àμ° ·≈–μâπ°≈â“¬—ßμ—ßÈ μ—«‰¡à‰¥â§«√„™â‰¡âÀ≈—°ªí°¬÷¥°—∫≈”μâπ
°—π‚¬° ·≈–∑”∑’æË √“ß· ß·¥¥„Àâ¥«â ¬ πÕ°®“°π’‡È ¡◊ÕË μâπ‚μ¢÷πÈ §«√°”®—¥«—™æ◊™√Õ∫Ê ‚§πμâπ∫â“ß
¡–À“¥∑’¡Ë §’ «“¡‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ¥’®–„Àâº≈‡¡◊ÕË Õ“¬ÿª√–¡“≥ ı ªï
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 137
¡–·«âßμâπ Solanum indicum Linn.
138 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–·«âßμâπ
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Solanum indicum Linn.
«ß»å Solanaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡–·§«âß¢¡ ¡–·§«âß¥” (¿“§‡Àπ◊Õ) ¡–·«âß§¡ ( ÿ√“…Æ√å∏“π’ ß¢≈“)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæ¡ÿà ∑’¡Ë ¢’ π“¥ Ÿß‰¥â∂ß÷ Ò ‡¡μ√ ¡’¢π·≈–Àπ“¡·À≈¡°√–®“¬Õ¬Ÿ∑à «—Ë μâπ „∫§àÕπ¢â“ß
‡ªìπ√Ÿª‰¢à ∑’¡Ë ¢’ Õ∫„∫À¬—°‡«â“À¬“∫Ê ¡’¢π∑—«Ë ‰ª∑’ºË «‘ „∫∑—ßÈ Õß¥â“π „∫¡’¢π“¥¬“« ı-Òı ´¡. °«â“ß
Ú-Ò ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ·μà≈–¥Õ°°«â“ßª√–¡“≥ Ú ´¡. ’¡«à ß´’¥ º≈§àÕπ¢â“ß°≈¡„À≠àª√–¡“≥
¯ ¡¡. ’ ¡â ·≈–º‘«‡√’¬∫
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°â‰Õ·≈–¢—∫‡ ¡À– „™âº≈ ¥ ı-Ò º≈ ‚¢≈°æÕ·À≈°§—πÈ ‡Õ“·μàπÈ”„ à‡°≈◊Õ®‘∫∫àÕ¬Ê
À√◊Õ„™âº≈ ¥‡§’¬È «·≈â«°≈◊π∑—ßÈ πÈ”·≈–‡π◊ÕÈ
Ú. ™à«¬‡®√‘≠Õ“À“√ „™âº≈‚μ‡μÁ¡∑’·Ë μà¬ß— ‰¡à °ÿ ¢π“¥ Ò-Ú º≈ √—∫ª√–∑“π‡ªìπº—°‚¢¡
À√◊Õ®–μ”‡μ‘¡πÈ”‡≈Á°πâÕ¬ §—πÈ πÈ”„ à‡°≈◊ÕæÕ‡§Á¡
Û. √—°…“‡∫“À«“π „™âº≈‚μ‡μÁ¡∑’Ë ‰¡à®”°—¥„™â®¡‘È πÈ”æ√‘°‡ªìπÕ“À“√√—∫ª√–∑“π∫àÕ¬Ê
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ §«√ª≈Ÿ°ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
ª√—∫¥‘π„Àâ‡√’¬∫ °”®—¥«—™æ◊™ÕÕ°„ÀâÀ¡¥ À¬Õ¥‡¡≈Á¥≈ß„π¥‘π„Àâ≈÷° Ú-Û ´¡. °≈∫¥‘π
√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
°“√∫”√ÿß√—°…“
¡–·«âßμâπ¢÷Èπßà“¬®÷ß‰¡à®”‡ªìπμâÕß¡’°“√∫”√ÿß·μàÕ¬à“ß„¥ ‡æ’¬ß·μà§«√°”®—¥«—™æ◊™√Õ∫Ê
‚§πμâπ∫â“ß°Á‡æ’¬ßæÕ·≈â«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 139
¡–·«âß‡§√◊Õ Solanum trilobatum Linn.
140 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–·«âß‡§√◊Õ
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Solanum trilobatum Linn.
«ß»å Solanaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ·¢«âß‡§’¬ (μ“°) ¡–·«âß‡∂“ (°√ÿß‡∑æœ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÕÈ ¬À√◊Õ‰¡âæ¡ÿà °÷ßË ‡≈◊ÕÈ ¬¬“«‰¥â Ú-ı ‡¡μ√ à«à πμà“ßÊ ¡—°¡’Àπ“¡‚§âß·À≈¡ ·≈– —πÈ
„∫√Ÿª‰¢àÀ√◊Õ√’ ¢Õ∫„∫À¬—°‡«â“ Ú-ı À¬—° μ—«„∫¡’¢π“¥°«â“ß Ò-Ù ´¡. ¬“« Ú-˜ ´¡. º‘«„∫Õ“®‡√’¬∫
À√◊Õ¡’Àπ“¡‡≈Á°Ê μ“¡‡ âπ°≈“ß„∫ ¥Õ° ’¡«à ß ÕÕ°‡ªìπ™àÕ Ú-¯ ¥Õ° ·μà≈–¥Õ°¡’¢π“¥ Ú-Û ´¡.
º≈°≈¡„À≠àª√–¡“≥ ¯ ¡¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°â‰Õ·≈–¢—∫‡ ¡À– „™âº≈ ¥ ı-Ò º≈ ‚¢≈°æÕ·À≈°§—πÈ ‡Õ“·μàπÈ” „ à‡°≈◊Õ®‘∫∫àÕ¬Ê
À√◊Õ„™âº≈ ¥‡§’¬È «·≈â«°≈◊π∑—ßÈ πÈ”·≈–‡π◊ÕÈ
Ú. ‡À¡◊Õπ¡–·«âßμâπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ §«√ª≈Ÿ°ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
æ√«π¥‘π°”®—¥«—™æ◊™ÕÕ°„ÀâÀ¡¥ À¬Õ¥‡¡≈Á¥≈ß„π¥‘π≈÷° Ú-Û ´¡. °≈∫¥‘π √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
·≈–§«√¡’§“â ß„Àâ‡≈◊ÕÈ ¬¥â«¬
°“√∫”√ÿß√—°…“
§Õ¬°”®—¥«—™æ◊™‚§πμâπÕÕ°„ÀâÀ¡¥ ·≈–§Õ¬μ°·μàß°‘ßË ∑’·Ë Àâß∑‘ßÈ ∫â“ß„π∫“ß‚Õ°“
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 141
¡–‡¥◊ÕË ™ÿ¡æ√ Ficus racemosa Linn.
142 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡–‡¥◊ËÕ™ÿ¡æ√
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Ficus racemosa Linn.
«ß»å Moraceae
™◊ÕË Õ◊πË Ê ‡¥◊ÕË ‡°≈’¬È ß (¿“§‡Àπ◊Õ) ¡–‡¥◊ÕË Õÿ∑¡ÿ æ√ ¡–‡¥◊ÕË (≈”ª“ß) ‡¥◊ÕË πÈ” (¿“§„μâ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ ¢≥–ÕàÕπ¡’¢π≈–‡Õ’¬¥ª°§≈ÿ¡∑—«Ë ‡¡◊ÕË ·°à¡°— ‡√’¬∫ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫
¡’À„Ÿ ∫√Ÿª√’¬“«ª≈“¬·À≈¡¢π“¥ ÒÚ ¡¡. °â“π„∫¬“« Ú-ı ´¡. „∫√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à√À’ √◊Õ¡’¢Õ∫„∫
‡°◊Õ∫¢π“π ª≈“¬„∫‡√’¬«·À≈¡ ‚§π„∫¡π ¢π“¥„∫°«â“ß Û-ˆ ´¡. ¬“« ˆ-Òı ´¡. ¥Õ°¡’∑ß—È
¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬∑’¡Ë ¢’ π“¥‡≈Á°Õ¬Ÿ√à «¡°—π¿“¬„π∞“π√Õß¥Õ°∑’ÀË Õà Àÿ¡â ≈—°…≥–§≈â“¬º≈°≈¡„À≠à
¢π“¥ Ú-Ù ´¡. ’¢Õß∞“π√Õß¥Õ°¡’ ‡’ ¢’¬« ‡¡◊ÕË ·°à¡ ’ ·’ ¥ß·≈–¡’¢πª°§≈ÿ¡∑—«Ë ¥Õ°¥—ß°≈à“«π’È
¡—°ÕÕ°®“°°‘ßË Õ¬Ÿ‡à ªìπ‡¥’¬Ë « À√◊Õ‡ªìπ°≈ÿ¡à
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡ª≈◊Õ°μâπ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π∑’‰Ë ¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§ „™â§√—ßÈ ≈–ª√–¡“≥ Ò-Ú °”¡◊Õ À√◊Õ
Àπ—° Òı-Û °√—¡ μâ¡°—∫πÈ”æÕª√–¡“≥‡§’¬Ë «„Àâß«¥‡À≈◊Õ Ò „π Û ‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë ‡æ’¬ß«—π≈–§√—ßÈ
Ú. ·°â‰¢â ≈¥§«“¡√âÕπ „™â√“°·Àâß Ò °”¡◊Õ À√◊Õ Òı °√—¡ μâ¡πÈ” Ú ∂â«¬·°â« ‡§’¬Ë «„Àâ‡À≈◊Õ
Ò ·°â« √—∫ª√–∑“π ‡™â“-‡¬Áπ °àÕπÕ“À“√
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â°ß‘Ë μÕπ
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¢÷πÈ „πªÉ“√âÕπ™ÿ¡à ™◊πÈ ¡’Ωπμ°μ≈Õ¥ªï ¥‘π¡’°“√√–∫“¬πÈ”‰¥â¥’ §«“¡‡ªìπ°√¥¢Õß¥‘πª“π°≈“ß
®–‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ‰¥â¥„’ π∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ¥‘π√à«π‡™‘ß‡¢“ ·≈–¡’Õπ‘ ∑√’¬«å μ— ∂ÿ ßŸ
°“√ª≈Ÿ°
„™â°ß‘Ë μÕπ∑’¡Ë √’ “°æÕ ¡§«√ ª≈Ÿ°≈ß„π°√–∂“ß¢π“¥ ÒÚ π‘«È √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ·≈–‡°Á∫°√–∂“ß
‰«â„π∑’√Ë ¡à À√◊Õ«“ß‰«â„π‡√◊Õπ‡æ“–™”∑’¡Ë ·’ ß√”‰√ ®πμâπ‰¡â‚μ ·≈–·¢Áß·√ß®÷ßπ”≈ß‰ªª≈Ÿ°„πæ◊πÈ ∑’Ë
∑’Ë‡μ√’¬¡‰«â ‡¡◊ËÕ‡√‘Ë¡ª≈Ÿ°„À¡àÊ √¥πÈ”‡™â“-‡¬Áπ ·≈–∑”∑’Ë°—π·¥¥„Àâ¥â«¬ ‡æ◊ËÕªÑÕß°—π°“√§“¬πÈ”
¡“°‡°‘π‰ª ´÷ßË Õ“®®–∑”„Àâμπâ ‰¡â‡°‘¥°“√‡À’¬Ë «‡©“‰¥â
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡¡◊ËÕμâπ‰¡â‚μ·≈â«‰¡àμâÕß∫”√ÿß√—°…“¡“°„ àªÿÜ¬Õ‘π∑√’¬å∫â“ß‡æ◊ËÕª√—∫ª√ÿß§ÿ≥¿“æ ‚§√ß √â“ß
¢Õß¥‘π·≈–§Õ¬ —ß‡°μ°“√∑”≈“¬¢Õß‚√§ ·≈–·¡≈ß„πƒ¥Ÿ∑‚’Ë √§ ·≈–·¡≈ß√–∫“¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 143
¡—ß§ÿ¥ Garcinia mangostana Linn.
144 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡—ß§ÿ¥
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Garcinia mangostana Linn.
«ß»å Guttiferae
™◊ÕË Õ◊πË Ê ·¡ß§ÿ¥
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ∑’ÕË “®æ∫‰¥â ßŸ ∂÷ß Ò ‡¡μ√ ¡’¬“ß‡À≈◊Õß¢âπ „∫‡¥’¬Ë «¢π“¥„À≠à ‡π◊ÕÈ „∫Àπ“ ·≈–‡ªìπ¡—π
¥Õ°¡’∑—Èß¥Õ°μ—«ºŸâ·≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ ¥Õ°μ—«ºŸâ ’‡À≈◊ÕßÕ¡·¥ßÀ√◊Õ ’¡à«ß ÕÕ°‡ªìπ™àÕ ¥Õ°μ—«‡¡’¬ ¡—°ÕÕ°‡¥’Ë¬«
À√◊Õ‡ªìπ§Ÿ à ™’ ¡æŸ‡¢â¡ º≈√Ÿª§àÕπ¢â“ß°≈¡¢π“¥„À≠à‰¡à‡°‘π Ò ´¡. ‡ª≈◊Õ°º≈Àπ“·≈–‡√’¬∫ ’πÈ”μ“≈·¥ß À√◊Õ ’Õ∞‘
¡’ «à πª≈“¬¢Õß‡° √μ—«‡¡’¬ ·≈–°≈’∫√Õß°≈’∫¥Õ° ¢¬“¬μ‘¥Õ¬Ÿ∑à º’Ë ≈¥â«¬ ¿“¬„πº≈¡’‡¡≈Á¥ Ù-¯ ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡ª≈◊Õ°º≈·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π (∑’‰Ë ¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§) „™â‡ª≈◊Õ°º≈μ“°·Àâßμâ¡°—∫πÈ”ªŸπ„ À√◊ÕΩπ°—∫πÈ”
√—∫ª√–∑“π
Ú. ·°â∫¥‘ (ª«¥‡∫àß·≈–¡’¡°Ÿ À√◊ÕÕ“®¡’‡≈◊Õ¥¥â«¬) „™â‡ª≈◊Õ°º≈·Àâßª√–¡“≥§√÷ßË º≈ (Ù °√—¡) ¬à“ß‰ø
„Àâ‡°√’¬¡Ωπ°—∫πÈ”ªŸπ„ ª√–¡“≥§√÷ßË ·°â« À√◊Õ∫¥‡ªìπºß≈–≈“¬πÈ”¢â“« (πÈ”¢â“«‡™Á¥) À√◊ÕπÈ” ÿ° √—∫ª√–∑“π∑ÿ°
Ú ™—«Ë ‚¡ß
Û. ∂â“πÈ”°—¥‡∑â“ √—°…“·º≈‡√◊ÕÈ √—ß „™â‡ª≈◊Õ°º≈ ¥ À√◊Õ·Àâß ÒÚ - Ò º≈ (·≈â«·μà¢π“¥¢Õßº≈) Ωπ°—∫
πÈ”ªŸπ„ „Àâ¢πâ Ê æÕ§«√ ¡“∑“·º≈∑’‡Ë ªìπ«—π≈– Ú-Û §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬
Ù. „™â≈“â ß·º≈‡ªóÕò ¬ „™â‡ª≈◊Õ°º≈ ¥À√◊Õ·Àâß Ò º≈ À—πË μâ¡°—∫πÈ”Àπ÷ßË ∂â«¬·°â«‡§’¬Ë «„Àâß«¥‡≈Á°πâÕ¬
„™â≈“â ß·º≈‡ªóÕò ¬ ‡«≈“≈â“ß®–· ∫ ∂â“· ∫¡“°‡μ‘¡πÈ”„Àâ‡®◊Õ®“ß≈ß
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
¡’À≈“¬«‘∏’ ‡ªìπμâπ«à“ „™â«∏‘ °’ “√‡æ“–‡¡≈Á¥À√◊Õ°“√μÕπ°‘ßË ·μà∑π’Ë ¬‘ ¡°—π¡“° ‰¥â·°à °“√μÕπ°‘ßË °“√μÕπ°‘ßË
§«√‡√‘¡Ë μÕπ„π√–¬–‡√‘¡Ë ƒ¥ŸΩπ ·≈–°‘ßË μÕπ®–ÕÕ°√“°¿“¬„π√–¬–‡«≈“ Û-Ùı «—π
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π‡°◊Õ∫∑ÿ°ª√–‡¿∑ ™Õ∫¥‘π‡Àπ’¬«ªπ∑√“¬·≈–Õ“°“»√âÕπ™ÿ¡à ™◊πÈ
°“√ª≈Ÿ°
°≈â“‰¡â¡—ß§ÿ¥μâÕß¡’Õ“¬ÿÕ¬à“ßπâÕ¬ Û ªï π—∫®“°«—π‡æ“– ·≈–·μ°·¢πß¡“®“°¬Õ¥ ®÷ßπ”‰ªª≈Ÿ°‰¥â
‚¥¬¢ÿ¥À≈ÿ¡„Àâ„À≠àæÕ§«√ ·≈â«„ àª¬ÿÜ §Õ° À√◊Õªÿ¬Ü Õ‘π∑√’¬‰å «â°πâ À≈ÿ¡ ‡¡◊ÕË π”μâπ¡—ß§ÿ¥≈ßª≈Ÿ°μâÕß°≈∫¥‘π„Àâ·πàπ
·≈–¡’‰¡â¬÷¥≈”μâπ°—π‚¬° ∂â“·¥¥®—¥μâÕßæ√“ß· ß·¥¥„π√–¬–·√°ª≈Ÿ°¥â«¬ ·¡â¡—ß§ÿ¥‚μ·≈â«°ÁμâÕß¡’√à¡‰¡âÕ◊Ëπ
‡ªìπ√à¡‡ß“„Àâ √à¡‡ß“π’®È ”‡ªìπ ”À√—∫¡—ß§ÿ¥¡“°
°“√∫”√ÿß√—°…“
„π√–¬–·√°ª≈Ÿ°∂â“Ωπ‰¡àμ° §«√„ÀâπÈ”Õ¬à“ßπâÕ¬«—π≈– Ú §√—ßÈ ·≈–§Õ¬°”®—¥«—™æ◊™∫√‘‡«≥√Õ∫μâπ∫â“ß
μâπ¡—ß§ÿ¥®–„Àâº≈‡¡◊ÕË Õ“¬ÿª√–¡“≥ Ò ªï
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 145
·¡ß≈—° Ocimum americanum Linn.
146 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
·¡ß≈—°
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Ocimum americanum Linn.
(Syn. O. canum Sims.)
«ß»å Labiatae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡—ß≈—° (¿“§°≈“ß) °âÕ¡°âÕ¢“« (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ° à«π¢Õßμâπ¡’°≈‘πË ÀÕ¡ ·≈–¡’¢π∑—«Ë ‰ª „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß°—π¢â“¡
°â“π„∫¬“« Ò-Ú ´¡. √Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à‡√’¬«¬“« À√◊Õ√’¬“« °«â“ß Ò-Ú ´¡. ¬“« Ú-ı ´¡.
ª≈“¬„∫·À≈¡¡“°°«à“‚§π„∫ ¢Õ∫„∫À¬—°‡≈Á°πâÕ¬ ¥Õ°ÕÕ°√«¡‡ªìπ™àÕ∑’Ëª≈“¬¬Õ¥·μà≈–¥Õ°
μ‘¥√Õ∫·°π™àÕ‡ªìπ™—πÈ Ê Õ“®¡’Àπ÷ßË ™àÕÀ√◊ÕÀ≈“¬™àÕ√«¡‡ªìπ™àÕ„À≠à ·μà≈–™àÕ¬“« ı-Ò ´¡. ∑’‚Ë §π
¥Õ°¡’„∫ª√–¥—∫√Õß√—∫Õ¬Ÿà ¥Õ° ’¢“« ¢π“¥ Ù-ˆ ¡¡. ‡¡≈Á¥‡≈Á° Û-Ù ‡¡Á¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â·°âÕ“°“√∑âÕßºŸ° „™â‡¡≈Á¥·Àâß .ı-Ò ™âÕπ§“« À√◊ÕÀπ—° ı-Ò °√—¡ ·™àπÈ”‡¬Áπª√–¡“≥
Ò ·°â« √—∫ª√–∑“πÀ≈—ßÕ“À“√‡™â“À√◊Õ‡¬Áπ À√◊Õ°àÕππÕπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âª°í ™” ·≈–‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª ‰¡à‡≈◊Õ°™π‘¥¢Õß¥‘π ·μà‰¡à™Õ∫∑’πË È”¢—ß
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥°‘ßË ·°à¬“«æÕ ¡§«√ √‘¥„∫ÕÕ°®π‡°◊Õ∫À¡¥ ªí°™”≈ß„π¥‘π·≈–√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ∑—π∑’ °‘ßË ™”
®–·μ°¬Õ¥„À¡à „π‡«≈“ Ò-Ú —ª¥“Àå À√◊ÕÕ“®ª≈Ÿ°‚¥¬‡æ“–‡¡≈Á¥„π°√–∫–‡æ“–°Á‰¥â ¬â“¬ª≈Ÿ°
‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ Úı-Û «—π ∂â“μâÕß°“√ª≈Ÿ°„π¿“™π–μà“ßÊ ‡™àπ °√–∂“ß¥‘π À√◊Õ≈—ß‰¡â §«√„™â¥π‘ ‡Àπ’¬«
º ¡∑√“¬·≈–ªÿ¬Ü §Õ°„πª√–¡“≥‡∑à“Ê °—π ‡ªìπ¥‘πª≈Ÿ° ®–™à«¬„Àâ‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ‰¥â¥’
°“√∫”√ÿß√—°…“
·¡ß≈—°‡ªìπæ◊™∑’∑Ë π∑“πμàÕ ¿“æ·«¥≈âÕ¡ ·≈–¡—°‰¡à¡·’ ¡≈ß√∫°«π ®÷ß‰¡à®”‡ªìπμâÕß¥Ÿ·≈
‡Õ“„®„ à¡“°π—° πÕ°®“°§Õ¬ —ß‡°μ§«“¡™◊πÈ ¢Õß¥‘π ·≈–°”®—¥«—™æ◊™„Àâ∫“â ß
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 147
‚¡°À≈«ß Holarrhena antidysenterica Wall.
148 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
‚¡°À≈«ß
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Holarrhena antidysenterica Wall.
«ß»å Apocynaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ‚¡°„À≠à (¿“§°≈“ß) ¡Ÿ°¡—πÀ≈«ß ¡Ÿ°À≈«ß ‚¡°‡¢“ ‚¡°∑ÿßà (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ¢π“¥‡≈Á° ¡’¬“ß¢“« „∫‡¥’¬Ë «ÕÕ°·∫∫μ√ß¢â“¡ „∫ÕàÕπ¡’¢πª°§≈ÿ¡¡“° „∫¡’
√Ÿª√à“ß√’ À√◊Õ¢Õ∫¢π“π À√◊Õ√Ÿª‰¢àªÕÑ ¡ ¢Õ∫„∫§àÕπ¢â“ß‡√’¬∫ ª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫¡π À√◊Õ·À≈¡
„∫°«â“ß Ú-Ò ´¡. ¬“« Ù-Ú ´¡. ¥Õ° ’¢“«¢π“¥„À≠àÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕμ“¡‚§π°â“π„∫ À√◊Õ
ª≈“¬¬Õ¥ º≈·¬°‡ªìπ Ú Ωí° √Ÿª‡√’¬«ª≈“¬·À≈¡ ¬“« Ò-Úı ´¡. ‡¡≈Á¥√Ÿª°√– «¬ ¬“«ª√–¡“≥
Ò ´¡. ª≈“¬¢â“ßÀπ÷ßË ¡’¢π¬“«μ‘¥‡ªìπæŸà
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡ª≈◊Õ°μâπ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
·°â∫¥‘ (ª«¥‡∫àß·≈–¡’¡°Ÿ À√◊ÕÕ“®¡’‡≈◊Õ¥¥â«¬) „™â§√—ßÈ ≈–ª√–¡“≥ Ò °”¡◊Õ (Ò-Òı °√—¡)
μâ¡√—∫ª√–∑“π«—π≈– Ú §√—ßÈ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ∑π·≈âß‰¥â §«√ª≈Ÿ°„πƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡æ“–‡¡≈Á¥„π°√–∫–‡æ“– ®π‡°‘¥μâπÕàÕπ·≈–·μ°„∫®√‘ß ı-ˆ „∫ ®÷ß¬â“¬≈ßª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡
´÷Ëß¢ÿ¥‡μ√’¬¡‰«â ¢π“¥¢ÕßÀ≈ÿ¡ °«â“ß ¬“«·≈–≈÷°¥â“π≈– ˆ ´¡. ·≈–„ àªÿÜ¬§Õ°À√◊ÕªÿÜ¬À¡—°
√Õß°âπÀ≈ÿ¡°àÕπª≈Ÿ°
°“√∫”√ÿß√—°…“
√–¬–‡√‘Ë¡ª≈Ÿ° §«√∑”√à¡∫—ß·≈–¡’‰¡âÀ≈—°ªí°æ¬ÿßμâπÕàÕπ°—π‚¬° √¥πÈ” ¡Ë”‡ ¡Õ∑—Èß‡™â“
·≈–‡¬Áπ®πμâπ·¢Áß·√ß¥’·≈â«®÷ß‡«âπ∫â“ß
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 149
¬Õ Morinda citrifolia Linn.
150 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¬Õ
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Morinda citrifolia Linn.
«ß»å Rubiaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¬Õ∫â“π (¿“§°≈“ß) ¡–μ“‡ ◊Õ (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬◊πμâπ¢π“¥‡≈Á°∑’Ë¡’≈”μâπμ—Èßμ√ß Ÿßª√–¡“≥ ı-˜ ‡¡μ√ ·¢πß¡—°‡ªìπ ’Ë‡À≈’Ë¬¡
‡ª≈◊Õ°μâπ‡√’¬∫ „∫√Ÿª√’°«â“ßÊ μ‘¥·∫∫μ√ß°—π¢â“¡ ‚§π„∫·≈–ª≈“¬„∫·À≈¡ ¢π“¥°«â“ß ˆ-Ò˜ ´¡.
¬“« Ò˘-Û ´¡. ‡π◊ÕÈ „∫ ’‡¢’¬«‡ªìπ¡—π ÀŸ„∫Õ¬Ÿ√à –À«à“ß‚§π°â“π„∫ ¡’√ªŸ √à“ß·≈–¢π“¥μà“ßÊ °—π
¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ°≈¡ ¡’°“â π™àÕ¬“« Û-Ù ´¡. ¥Õ°¡’¢π“¥‡≈Á° ·≈– ’¢“« ‡¡◊ÕË ‡®√‘≠‡ªìπº≈
∑”„Àâº≈¡’≈°— …≥–§àÕπ¢â“ß°≈¡ À√◊Õ√Ÿª∑√ß°√–∫Õ°¡π ·≈–¡’μ“√Õ∫º≈ ’‡¢’¬« æÕ·°à®¥— ‡ªìπ ’¢“«
·≈–¡’°≈‘πË ‡À¡Áπº≈¡’¢π“¥ Û-Ò ´¡. ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥ ’πÈ”μ“≈‡¢â¡®”π«π¡“°
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈¥‘∫À√◊Õº≈Àà“¡ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√§≈◊Ëπ‰ âÕ“‡®’¬π (‡°‘¥®“°∏“μÿ‰¡àª°μ‘) Ω“π‡ªìπ™‘Èπ∫“ßÊ ¬à“ß‰ø„Àâ‡À≈◊Õß
μâ¡À√◊Õ™ßπÈ”¥◊¡Ë „™â§√—ßÈ ≈–ª√–¡“≥ Ú °”¡◊Õ (Ò-Òı °√—¡)
Ú. ¢—∫ª√–®”‡¥◊Õπ „™âº≈·°à®¥— Û-Ù º≈ ∑”‡ªìπ â¡μ”º≈¬Õ √—∫ª√–∑“π «—π≈– Ò §√—ßÈ
®π°«à“ª√–®”‡¥◊Õπ®–ª°μ‘ („πª√–‡∑»øî≈ª‘ ªîπ å ·≈–¡“‡≈‡´’¬π‘¬¡„™â°π— ¡“°)
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ·μà‡®√‘≠‰¥â¥„’ π∑’∑Ë §’Ë «“¡™ÿπà ™◊πÈ æÕ§«√ °“√ª≈Ÿ°§«√ª≈Ÿ°„πƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‚¥¬∑—Ë«‰ªμâπ¬Õ¢÷Èπßà“¬·≈–‰¡àμâÕß°“√°“√‡μ√’¬¡æ◊Èπ¥‘πæ‘‡»…·μàÕ¬à“ß„¥ ‡¡◊ËÕÀ«à“π‡¡≈Á¥
≈ß¥‘π·≈â«Õ“®®–ª≈àÕ¬„Àâ‡¡≈Á¥ßÕ°‡Õß‚¥¬‰¡àμÕâ ß¥Ÿ·≈‡≈¬°Á‰¥â ·μà∂“â ®–„ÀâßÕ°‡√Á«°Á√¥πÈ”‡ªìπ§√—ßÈ §√“«
„π√–¬–∑’ΩË π∑‘ßÈ ™à«ß ‡¡◊ÕË °≈â“‰¡â‚μæÕ§«√·≈–¢÷πÈ Àπ“·πàπ°ÁÕ“®¬â“¬‰ªª≈Ÿ°„π∑’ÕË π◊Ë ‰¥â
°“√∫”√ÿß√—°…“
√–¬–‡√‘¡Ë ª≈Ÿ°§«√√¥πÈ”„Àâ∫“â ß‡ªìπ§√—ßÈ §√“« ®“°π—πÈ °Áª≈àÕ¬„Àâ‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ‰¥â‡Õß §«√°”®—¥
«—™æ◊™∑’¢Ë π÷È √∫°«π·≈–·¬àßÕ“À“√∫â“ß‡ªìπ§√—ßÈ §√“«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 151
¬à“π“ß Tiliacora triandra (Colebr.) Diels
152 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¬à“π“ß
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Tiliacora triandra (Colebr.) Diels
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ®Õ¬π“ß (‡™’¬ß„À¡à) ‡∂“«—≈¬å‡¢’¬« (¿“§°≈“ß)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÕÈ ¬ °‘ßË ÕàÕπ¡’¢π∑—«Ë ‰ª ‡¡◊ÕË ·°à·≈â«º‘«§àÕπ¢â“ß‡√’¬∫ √“°¡’¢π“¥„À≠à „∫ÕÕ°‡¥’¬Ë «
μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ √Ÿª√à“ß„∫§≈â“¬√Ÿª‰¢à À√◊Õ√Ÿª‰¢à¢Õ∫¢π“π ª≈“¬„∫‡√’¬« ‚§π„∫¡π ¢π“¥„∫
¬“« ı-Ò ´¡. °«â“ß Ú-Ù ´¡. ¢Õ∫„∫‡√’¬∫ °â“π„∫¬“« Ò ´¡. ¥Õ°ÕÕ°μ“¡´Õ°‚§π°â“π„∫‡ªìπ™àÕ
¬“« Ú-ı ´¡. ‚¥¬™àÕÀπ÷ßË Ê ¡’¥Õ°¢π“¥‡≈Á° ’‡À≈◊Õß Û-ı ¥Õ° º≈ ’‡À≈◊Õß·¥ß
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ √“°·Àâß, „∫, ∑—ßÈ μâπ
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°â‰¢â „™â√“°·Àâß§√—ßÈ ≈– Ò °”¡◊Õ (Òı °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√‡™â“ °≈“ß«—π ‡¬Áπ
Ú. √—°…“Õ“°“√‡ªìπæ‘…®“°Õ“À“√∫“ß™π‘¥ (‡ÀÁ¥æ‘…, °≈Õ¬) „™â∑—Èßμâπ „∫·≈–√“°
μ”º ¡°—∫¢â“«‡®â“ Ò À¬‘∫¡◊Õ ‡μ‘¡πÈ” –Õ“¥ §—Èπ °√Õß¥â«¬ºâ“¢“«∫“ß„Àâ‰¥âπÈ”¬“ª√–¡“≥
Ò ∂â«¬·°â« ‡μ‘¡‡°≈◊Õ πÈ”μ“≈∑√“¬·¥ß‡≈Á°πâÕ¬ ¥◊¡Ë „ÀâÀ¡¥§√—ßÈ ‡¥’¬« ®–Õ“‡®’¬πÕÕ°¡“ Õ“°“√
®–∑ÿ‡≈“≈ß
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™âÀ«— À√◊Õ‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑ÿ°™π‘¥ ·≈–∑ÿ°ƒ¥Ÿ
°“√ª≈Ÿ°
¡—°æ∫Õ¬Ÿμà “¡ªÉ“‚ª√àß∑—«Ë ‰ª ‡ªìπ‰¡â∑ª’Ë ≈Ÿ°ßà“¬‚¥¬Õ“®ª≈Ÿ°‡ªìπÀ≈ÿ¡ À√◊Õ¬°√àÕß°Á‰¥â
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 153
√“™¥—¥ Brucea javanica (L.) Merr.
154 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
√“™¥—¥
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Brucea javanica (L.) Merr.
«ß»å Simaroubaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¥’§π (¿“§°≈“ß) °“®—∫À≈—° ‡∑â“¬“¬¡àÕ¡πâÕ¬ ¡–¢’‡È À“
¡–¥’§«“¬ (‡™’¬ß„À¡à) æ≠“¥“∫À—° (μ√“¥) Õ¬¥“« (™≈∫ÿ√)’
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæ¡ÿà À√◊Õ‰¡â¬π◊ μâπ¢π“¥‡≈Á° ¡’¢π∑—«Ë ‰ª „∫μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫„∫¬“« Ú-Û ´¡.
ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬ ı-ÒÛ „∫ „∫¬àÕ¬¡’√ªŸ §≈â“¬√Ÿª‰¢àªÕÑ ¡ À√◊Õ‡√’¬«·À≈¡ ∫“ß§√—ßÈ ¢Õ∫„∫¢π“π
‚§π„∫·À≈¡ ¢Õ∫„∫®—°§≈â“¬øíπ‡≈◊ÕË ¬ ¢π“¥„∫¬àÕ¬°«â“ß Ú-ı ´¡. ¬“« Û-Ò ´¡. °â“π„∫¬àÕ¬
¬“« Û-Ò ´¡. ·μà°“â π„∫¬“« ı-Ò ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕμ“¡‚§π°â“π„∫¬“« ı-Ù ´¡. ¡’™Õà ¥Õ°
μ—«ºŸâ·≈–™àÕ¥Õ°μ—«‡¡’¬Õ¬Ÿàμà“ßμâπ°—π ¥Õ°‡≈Á°¡“° ’‡¢’¬«Õ¡¡à«ß º≈√Ÿª√’ À√◊Õ√Ÿª‰¢à ’‡¢’¬«‡¢â¡
¢π“¥ Ù-˜ ¡¡. μ‘¥Õ¬Ÿ∑à ª’Ë ≈“¬°â“π Ò-Ù º≈
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°‡°≈◊ÕÈ π „™â‡¡≈Á¥·Àâßμ”æÕ·À≈°·≈â«‡Õ“πÈ”∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ
Ú. √—°…“∫‘¥ „™âº≈·°à ı-¯ º≈ ∑ÿ∫μâ¡°—∫πÈ” Ò ∂â«¬·°â« ‡§’¬Ë «„Àâ‡À≈◊Õ§àÕπ·°â« √—∫ª√–∑“π
·μàπÈ”
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
‡ªìπæ◊™∑’∑Ë π∑“πμàÕ ¿“æ·«¥≈âÕ¡ ¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑—«Ë ‰ª ·¡â·μà¥π‘ ∑√“¬ À√◊Õ∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπÀ‘πªŸπ
∑—ßÈ „π‡¢μ∑’¡Ë Ω’ πμ°μ≈Õ¥ªï À√◊Õ¡’Ωπμ°μ“¡ƒ¥Ÿ°“≈‡®√‘≠‰¥â¥„’ π∑’·Ë ®âß
°“√ª≈Ÿ°
ª≈Ÿ°ßà“¬‚¥¬„™â‡¡≈Á¥ ‡¡≈Á¥®–ßÕ°¿“¬„π ˜-Ò «—π æÕ°≈â“‰¡â‚μæÕ ¡§«√®÷ß·¬°ª≈Ÿ°
„π√–¬–‡√‘¡Ë ª≈Ÿ°§«√√¥πÈ”∑ÿ°«—π®π°«à“μâπ®–‡®√‘≠·¢Áß·√ß¥’μÕà ®“°π—πÈ ‰¡à®”‡ªìπμâÕß¥Ÿ·≈‡Õ“„®„ à
‡ªìπæ‘‡»…·μàÕ¬à“ß„¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 155
‡√à« Amomum xanthioides Wall.
156 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
‡√à«
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Amomum xanthioides Wall.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡–Õ’È À¡“°Õ’È (‡™’¬ß„À¡à) À¡“°‡πÁß (¿“§Õ’ “π)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
≈”μâπ‡ªìπ‡Àßâ“Õ¬Ÿ„à μâ¥π‘ ¡’ «à π∑’ÕË ¬Ÿ‡à Àπ◊Õ¥‘π Ÿß Ò-Ú ‡¡μ√ ·≈–¡—°æ∫¢ππÿ¡à ’πÈ”μ“≈ª°§≈ÿ¡
„∫¡’√Ÿª‡√’¬«ª≈“¬·À≈¡À√◊Õ¢Õ∫¢π“π ‚§π„∫·≈–ª≈“¬„∫·À≈¡ „∫°«â“ß Ú-˜ ´¡. ¬“«
Û-ı ´¡. °â“π„∫ —πÈ ¡“° ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ ¡’°“â π™àÕ¬“«ª√–¡“≥ Ò ´¡. ÕÕ°¡“®“°‡Àßâ“
‚¥¬μ√ß ™àÕ¥Õ°ª√–°Õ∫¥â«¬¥Õ°¢π“¥‡≈Á°ª√–¡“≥ Òı ¥Õ° ¡“Õ¬Ÿ√à «¡°—π‡ªìπ™àÕ¬“« Ú-ı ´¡.
°«â“ßª√–¡“≥ Û ´¡. ·μà≈–¥Õ°¡’°≈’∫ª√–¥—∫ √Ÿª¢Õ∫¢π“π ’™¡æŸ√Õß√—∫Õ¬Ÿà ¥Õ°¡’ ™’ ¡æŸÕÕà π
·≈â«‡ª≈’¬Ë π‡ªìπ ’πÈ”μ“≈ º≈§àÕπ¢â“ß°≈¡À√◊Õ√Ÿª‰¢à ¢π“¥„À≠à Ò-Ú ´¡. ¡—°¡’¢π¬“« ’·¥ßª°§≈ÿ¡
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß ·°–‡ª≈◊Õ°‡Õ“‡©æ“–‡¡≈Á¥¡“∑”‡ªìπºß
√—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Û-˘ º≈ (Ò-Û °√—¡) «—π≈– Û §√—ßÈ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âÀπàÕ
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥‚¥¬‡©æ“–¥‘π√à«π´ÿ¬ ‡®√‘≠‰¥â¥„’ π∑’°Ë ß÷Ë ·¥¥°÷ßË √à¡ª≈Ÿ°‰¥â∑°ÿ ƒ¥Ÿ
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥·¬°ÀπàÕÕÕ°®“°μâπ‡¥‘¡ ∂â“¡’≈”μâπ∑’ Ë ßŸ μ‘¥¡“¥â«¬ §«√μ—¥„Àâ‡À≈◊Õ‡æ’¬ß§◊∫‡¥’¬« ‡æ◊ÕË ≈¥
°“√ Ÿ≠‡ ’¬πÈ” π”ÀπàÕ‰ª™”„π°√–∂“ß„Àâ¡’§«“¡™ÿà¡™◊Èπ ¡Ë”‡ ¡Õ ‡¡◊ËÕμâπ·¢Áß·√ß¥’·≈â« ®÷ßπ”
≈ßª≈Ÿ°„π¥‘π∑’‡Ë μ√’¬¡‰«â À√◊ÕÕ“®ª≈Ÿ°‚¥¬·¬°ÀπàÕ·≈â«π”≈ßª≈Ÿ°„π∑’∑Ë μ’Ë Õâ ß°“√‡≈¬°Á‰¥â
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡¡◊ËÕ‡√‘Ë¡ª≈Ÿ°§«√√¥πÈ”«—π≈–§√—Èß μàÕ¡“®÷ß‡«âπ∫â“ß ‚¥¬μ√«®§«“¡™ÿà¡™◊Èπ¢Õß¥‘πÕ¬Ÿà‡ ¡Õ
πÕ°®“°π’§È «√¥Ÿ·≈°”®—¥«—™æ◊™„Àâ¥«â ¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 157
≈Ÿ°„μâ„∫ Phyllanthus urinaria Linn.
158 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
≈Ÿ°„μâ„∫
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Phyllanthus urinaria Linn.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê À≠â“„μâ„∫ (∑—«Ë ‰ª) À≠â“„μâ„∫¢“« ( ÿ√“…Æ√å∏“π’) ‰ø‡¥◊ÕπÀâ“ (™≈∫ÿ√)’
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’ÕË “¬ÿ π—È ‡æ’¬ßªï‡¥’¬« ≈”μâπμ—ßÈ μ√ß Ÿß ı-¯ ´¡. μ“¡ à«π¢âÕ¢Õßμâπ¡—°¡’ ™’ ¡æŸ
„∫√Ÿª§≈â“¬√Ÿª‰¢à‡°◊Õ∫¢Õ∫¢π“π‚§π„∫¡π ª≈“¬„∫·À≈¡ À√◊Õª≈“¬¡π·≈â«¡’μß‘Ë ·À≈¡ ¥â“π∫π„∫
’‡¢’¬«‡¢â¡ ¥â“π„μâ„∫ ’ÕÕà π°«à“¢π“¥„∫°«â“ß Ò-¯ ¡¡. ¬“« .ı-Ú ´¡. °â“π„∫ —πÈ ¡“° ¥Õ°ÕÕ°
μ“¡´Õ°‚§π°â“π„∫ ¡’∑ß—È ™π‘¥¥Õ°μ—«ºŸ·â ≈–¥Õ°μ—«‡¡’¬ ¡’¢π“¥‡≈Á°¡“° ·≈– ’‡À≈◊Õß´’¥ À√◊ÕÕ¡‡¢’¬«
º≈√Ÿª‡°◊Õ∫°≈¡ „À≠àª√–¡“≥ Û ¡¡. º‘«πÕ°¢√ÿ¢√–§≈â“¬μÿ¡à Àπ“¡ °â“πº≈ —πÈ ¡“°ª√–¡“≥ Ò ¡¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ∑—ßÈ μâπ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
·°â‰¢â „™â§√—ßÈ ≈– Ò °”¡◊Õ (·Àâß Û °√—¡ ¥ Úı °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√‡™â“·≈–‡¬Áπ
À√◊Õ‡«≈“¡’Õ“°“√
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑ÿ°™π‘¥ ·≈–‡®√‘≠‰¥â¥„’ πƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
≈Ÿ°„μâ„∫‡ªìπæ—π∏ÿå‰¡â≈â¡≈ÿ°∑’Ëæ∫‰¥â∑—Ë«‰ª„π∑’Ë‚≈àß·®âß À√◊Õμ“¡„μâ√à¡‡ß“ ®÷ß‰¡à¡’°“√ª≈Ÿ°
·μàÕ¬à“ß„¥ ·≈–®–æ∫¡“°„πƒ¥ŸΩπ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 159
‡≈Á∫¡◊Õπ“ß Quisqualis indica Linn.
160 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
‡≈Á∫¡◊Õπ“ß
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Quisqualis indica Linn.
«ß»å Combretaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ®–¡—ßË ®ä“¡—ßË ¡–®’¡ß—Ë (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÕÈ ¬ °‘ßË ÕàÕπ¡—°¡’¢πª°§≈ÿ¡ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß¢â“¡°â“π„∫¬“« Ò-Ú ´¡.
¡’¢π „∫¡’√ªŸ √’ √Ÿª‰¢à √Ÿª‰¢à¢Õ∫¢π“π ¢π“¥°«â“ß Ú-˘ ´¡. ¬“« ı-Ò¯ ´¡. ‚§π„∫¡πÀ√◊Õ‡«â“
√ŸªÀ—«„® ª≈“¬„∫·À≈¡ ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ ¬“« Ù-Ú ´¡. ·√°∫“π®–¡’ ¢’ “«·≈â«§àÕ¬Ê ‡ª≈’¬Ë π ’
®π‡ªìπ ’·¥ß‡¢â¡ ¥Õ°¡’°≈‘πË ÀÕ¡ º≈√Ÿª§≈â“¬√Ÿª‰¢à√’ ¡’ ı æŸ ’πÈ”μ“≈·¥ß·≈–‡ªìπ¡—π ¡’¢π“¥°«â“ß
.ı-Ò.Úı ´¡. ‡¡≈Á¥‡ªìπ√Ÿª°√– «¬ ¬“«ª√–¡“≥ Ú.ı ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ √“°À√◊Õ‡¡≈Á¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
∂à“¬æ¬“∏‘≈”‰ â (æ¬“∏‘‰ â‡¥◊Õπ) „™â√“°ª√–¡“≥ Ò °”¡◊Õ (Ò-Òı °√—¡) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë À√◊Õ
”À√—∫‡¥Á°„™â‡¡≈Á¥ Ú-Û ‡¡≈Á¥ (Ù-ˆ °√—¡) ºŸ„â À≠à ı-˜ ‡¡≈Á¥ (Ò-Òı °√—¡) ∫ÿ∫æÕ·μ° μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â√“°À√◊Õ‡Àßâ“∑’¡Ë μ’ πâ ÕàÕπ‡°‘¥¢÷πÈ ·¬°¡“™”„π°√–∂“ßÀ√◊Õ°√–∫–™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«πªπ∑√“¬ ¡’∏“μÿÕ“À“√æÕ§«√ ‰¡à™Õ∫¥‘π‡Àπ’¬« À√◊Õ¥‘π∑’ÕË ¡ÿâ πÈ” ‚¥¬‡©æ“–
∑’πË È”¢—ßμâπÕ“®μ“¬‰¥â ‡®√‘≠ßÕ°ß“¡‰¥â¥„’ π∑’¡Ë ·’ ¥¥ª“π°≈“ß ª≈Ÿ°‰¥â∑°ÿ ƒ¥Ÿ
°“√ª≈Ÿ°
‡≈◊Õ°∑’∑Ë π’Ë È”∑à«¡‰¡à∂ß÷ À√◊ÕÕ“®‡ªìπ‚§°‡æ◊ÕË π”μâπÕàÕπ∑’™Ë ”‰«â®π·μ°¬Õ¥ÕàÕπ ·≈–·¢Áß·√ß¥’
·≈â«≈ßª≈Ÿ° ·≈â«®÷ß∑”√â“πÀ√◊Õ´ÿ¡â „Àâμπâ ‡®√‘≠‡≈◊ÕÈ ¬‰μà‡°“–¢÷πÈ ‰ª
°“√∫”√ÿß√—°…“
√¥πÈ”∫â“ß‡ªìπ§√—ßÈ §√“« ·μàÕ¬à“„ÀâπÈ”·≈–§«“¡Õÿ¥¡ ¡∫Ÿ√≥å¡“°‡°‘π‰ª ‡æ√“–®–¡’„∫¥°
·≈–ÕÕ°¥Õ°πâÕ¬ πÕ°®“°π’„È ∫¢Õß¡—π‡ªìπ∑’ÕË ¬Ÿà ·≈–‡ªìπÕ“À“√¢ÕßÀπÕπ∫“ß™π‘¥ ®÷ß§«√©’¥¬“æàπ
°”®—¥·¡≈ß‡¡◊ÕË ¡’ÀπÕπ‡°‘¥¢÷πÈ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 161
«à“πÀ“ß®√–‡¢â Aloe barbadensis Mill.
162 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
«à“πÀ“ß®√–‡¢â
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Aloe barbadensis Mill. (Syn. Aloe vera L.)
«ß»å Liliaceae
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’Ë¡’ à«π¢Õß≈”μâπ —Èπ ‡ÀÁπ·μà„∫∑’ËÕ«∫πÈ” ‡√’¬ß ≈—∫´âÕπ°—πÕ¬Ÿà „∫Àπ“ ¥
·≈–Õ«∫πÈ”√Ÿª√à“ß¬“«ª≈“¬‡√’¬«·À≈¡ ‚§π„∫°«â“ß ˆ-˜ ´¡. „∫¬“« Û-ı ´¡. ¥â“π∫π„∫
¡’≈°— …≥–·∫π°«à“¥â“π„μâ„∫ √‘¡„∫¡—°¡’Àπ“¡‡≈Á°Ê ¿“¬„π„∫¡’πÈ”¬“ß„ ’¢“«Õ¡‡À≈◊Õß ¥Õ° ’‡À≈◊Õß
ÕÕ°‡ªìπ™àÕ ¬“« ˆ-˘ ´¡. ·μà≈–¥Õ°¡’¢π“¥ °«â“ß ˜ ¡¡. ¬“« Ú-Û ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â·°âæ…‘ ‰ø‰À¡âÀ√◊ÕπÈ”√âÕπ≈«° ‚¥¬„™â„πªí®®ÿ∫π— æ¬“∫“≈‡©æ“–√“¬∑’¡Ë ·’ º≈‡≈Á°πâÕ¬
æ‘…‰¡à√πÿ ·√ß·≈–º‘«Àπ—ß‰¡à·μ° «‘∏„’ ™â μ—¥„∫ ¥Ê ¢Ÿ¥πÈ”‡¡◊Õ°·≈–«ÿπâ ∑’ÕË ¬Ÿ¿à “¬„π π”¡“∑“À√◊ÕæÕ°
∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ ∑‘ßÈ ‰«â„Àâ·Àâß ∑”μ‘¥μàÕ°—π∑ÿ°«—π
Ú. ∫√√‡∑“Õ“°“√ª«¥»’√…– „™â„∫ ¥ Ò „∫ Ω“πμ“¡¢«“ß„∫Àπ“ª√–¡“≥ ÒÙ ´¡.
„™âªŸπ·¥ß∑“μ√ß‡π◊ÈÕ∑’Ë¡’≈—°…≥–§≈â“¬°—∫ ’¢“«„ Ê ·≈â«‡Õ“∑“ß¥â“πªŸπ·¥ßªî¥∫π¢¡—∫ ®–∑”„Àâ
∫√√‡∑“Õ“°“√ª«¥»’√…–
Û. ™à«¬≈¥æ‘…®“°·¡ß°–æ√ÿπ „™â«πÿâ ·≈–πÈ”‡¡◊Õ°®“°„∫ Ò „∫‚μ ªÕ°‡ª≈◊Õ°≈â“ßπÈ”¬“ß
’‡À≈◊ÕßÕÕ°„ÀâÀ¡¥ „™â«πÿâ ·≈–πÈ”‡¡◊Õ°∑“∫àÕ¬Ê ‡¡◊ÕË ¬“·Àâß
Ù. √—°…“º‘«Àπ—ß∑’¥Ë ¥Ÿ ·¥¥‡º“ À√◊Õ·æâ°“√©“¬· ß ‚¥¬„™â‡¡◊Õ°®“°„∫ ¥ ∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âÀπàÕ
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑—«Ë Ê ‰ª∑’¡Ë °’ “√√–∫“¬πÈ”‰¥â¥’ ·≈–¥‘π¡’§«“¡ “¡“√∂∑’®Ë –Õÿ¡â πÈ”‰¥â¥æ’ Õ ¡§«√
°“√ª≈Ÿ°
„™âÀπàÕ∑’‡Ë ®√‘≠‡μ‘∫‚μ®“°μâπ·¡àæπ— ∏ÿ∑å ∫’Ë √‘‡«≥§Õ¥‘π ÀπàÕπ’®È –¡’√“°∑’ÀË ¬—ßË ≈ß¥‘π ·≈–Õ’° à«π
μ‘¥°—∫≈”μâπ‡ªìπÀπàÕ∑’Ë¥’‡æ√“–¡’√–∫∫√“°‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ¥’π”‰ªª≈Ÿ°·≈â«¡’‚Õ°“ μ“¬πâÕ¬ ‡¡◊ËÕ‰¥â
ÀπàÕ·≈â«π”‰ªª≈Ÿ°„π·ª≈ß∑’Ë‡μ√’¬¡‰«â À√◊Õπ”‰ªª≈Ÿ°„π°√–∂“ß √¥πÈ”∑ÿ°«—π √–¬–∑’Ëª≈Ÿ°„À¡àÊ
§«√®–„Àâμπâ æ◊™‰¥â√∫— · ß√”‰√
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡¡◊ËÕª≈Ÿ°‰ªπ“πÊ ≈”μâπ®–‚μ·≈–¡’ÀπàÕ‚º≈à¢÷Èπ¡“¡“° §«√®–¡’°“√·¬°ÀπàÕÕÕ°‰ª∫â“ß
‡æ◊ÕË ‰¡à„ÀâÀπàÕ·¬àßÕ“À“√®“°μâπ·¡à ”À√—∫μâπæ◊™∑’‡Ë ®√‘≠‡μ‘∫‚μ¥’·≈â«§«√®–‡Õ“‰ª‰«â∑¡’Ë ·’ ß·¥¥ àÕß
μ≈Õ¥«—π ‡æ◊ÕË „Àâ≈”μâπ·¢Áß·√ß·≈–‰¡àÕ“∫πÈ”®π‡°‘π‰ª
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 163
â¡ªÉÕ¬ Acacia rugata (L.) Merr.
164 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
â¡ªÉÕ¬
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Acacia rugata (L.) Merr. (Syn. A. concinna ( Willd.) DC.)
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê â¡¢Õπ (‰∑¬„À≠à-·¡àŒÕà ß Õπ), â¡ª«π (®—π∑∫ÿ√)’
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â°ß÷Ë ‡≈◊ÕÈ ¬À√◊Õ‰¡âæ¡ÿà ‡≈◊ÕÈ ¬ ¢≥–ÕàÕπ°‘ßË ‡ªìπ‡À≈’¬Ë ¡·≈–¡’¢π ‡¡◊ÕË ·°àº«‘ ‡√’¬∫¢÷πÈ ·≈–¡’Àπ“¡·À≈¡
„∫μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ „∫ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬®”π«π¡“° °â“π„∫¬“« ·≈–¡’μàÕ¡¢π“¥‡≈Á° Ò μàÕ¡
Õ¬Ÿμà Õπ°≈“ß°â“π„∫ „∫¬àÕ¬¡’√ªŸ √à“ß‡√’¬«¬“«¢Õ∫„∫‡°◊Õ∫¢π“π ª≈“¬·À≈¡ ‚§π„∫‡°◊Õ∫μ—¥μ√ß „∫°«â“ß
Ò-Û ¡¡. ¬“« ¯-Ò ¡¡. ¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ ∑√ß°≈¡¢π“¥‡ âπºà“»Ÿπ¬å°≈“ß™àÕ .ı-Ò ´¡. ÕÕ°μ“¡
¡ÿ¡°â“π„∫ ¥Õ°¢π“¥‡≈Á°¡“° ’‡À≈◊Õß º≈‡ªìπΩí°·∫π°«â“ß Ò-Ú ´¡. ¬“« ˜-Ò ´¡. ·μà≈–Ωí°¡’ ˆ-Òı ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥À√◊Õ·Àâß Ωí°·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â·°â‰Õ ·≈–¢—∫‡ ¡À–
«‘∏∑’ ’Ë Ò „™â„∫‰¥â∑—Èß ¥À√◊Õ·Àâß ª√–¡“≥ Ò °”¡◊Õ πÈ”Àπ—°‚¥¬ª√–¡“≥ ¥ Ù °√—¡
·Àâß Ò °√—¡ μâ¡°—∫πÈ”„ à‡°≈◊Õ®‘∫∫àÕ¬Ê
«‘∏∑’ ’Ë Ú Ωí°·Àâß „™â ˜-Ò Ωí° À√◊ÕÀπ—° Ò-Òı °√—¡ ªîßô ‰øæÕ‡°√’¬¡μâ¡°—∫πÈ”æÕ§«√
„ à‡°≈◊Õ®‘∫∫àÕ¬Ê
Ú. „™âμ¡â Õ“∫ Õ∫ „™â„∫ ¥ Ωí° Ò °”¡◊Õ‚μÊ π”¡“º ¡°—∫ ¡ÿπ‰æ√Õ◊πË Ê μâ¡πÈ”Õ“∫À≈—ß§≈Õ¥
„πΩí° â¡ªÉÕ¬¡’ƒ∑∏‘‡Ï ªìπ°√¥ÕàÕπÊ ™à«¬∑”„Àâº«‘ Àπ—ß –Õ“¥¢÷πÈ
Û. ™à«¬ √–º¡„Àâ –Õ“¥¬‘ßË ¢÷πÈ „™âΩ°í ·°à·≈–·Àâß Ù-¯ Ωí° ‡Õ“Ωí°¡“À—°·≈–μ’°∫— πÈ” „™â √–º¡
®–∑”„Àâº¡ –Õ“¥ ¥°¥” ·≈–™”√–≈â“ß√—ß·§‰¥â¥’ ‡π◊ÕË ß®“°Ωí°¡’√ ‡ª√’¬È « ¡’ƒ∑∏‘‡Ï ªìπ°√¥®÷ß„™â™”√–≈â“ßº¡‰¥â¥’
πÕ°®“°π—πÈ §π‰∑¬¬—ß∂◊Õ«à“ √–º¡¥â«¬ â¡ªÉÕ¬·≈â«®–∑”„Àâ¡»’ √‘ ¡‘ ß§≈·°àº„Ÿâ ™â
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â°“√‡æ“–‡¡≈Á¥À√◊Õ°‘ßË ™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¢÷Èπ„π∑’Ë∑’Ë¡’§«“¡™◊Èπ Ÿß ‚¥¬‡©æ“–∫√‘‡«≥¢â“ß≈”Àâ«¬≈”∏“√ ·≈–¢â“ß∑“ß „πªÉ“¥‘∫·≈âß
“¡“√∂¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑—«Ë Ê ‰ª
°“√ª≈Ÿ°
„™â°ß‘Ë ™” ™”„π·ª≈ßÀ√◊Õ™”„π∫√‘‡«≥√‘¡πÈ” ≈”§≈Õß ∑’¡Ë §’ «“¡™◊πÈ Ÿß ‡¡◊ÕË °‘ßË ™”‚μ ·≈–·μ°„∫
¡“°æÕ§«√®÷ßπ”‰ªª≈Ÿ°À√◊Õ¢¬“¬æ—π∏ÿ‰å ¥âμÕà ‰ª
°“√∫”√ÿß√—°…“
„ àªÿÜ¬§Õ° æ√«π¥‘π∫â“ß‡ªìπ§√—Èß§√“« „πƒ¥Ÿ·≈âßμâÕß„ÀâπÈ”∫àÕ¬ „πƒ¥ŸΩπμâÕß§Õ¬°”®—¥«—™æ◊™
√Õ∫Ê ≈”μâπ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 165
â¡‚Õ Citrus grandis (L.) Osbeck
166 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
â¡‚Õ
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Citrus grandis (L.) Osbeck (Syn. C. maxima (Burm. f.) Merr.)
«ß»å Rutaceae
™◊Õ Ë Õ◊π
Ë Ê ¡–‚Õ (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬◊πμâπ ¡’Àπ“¡·À≈¡¢π“¥‡≈Á°°√–®“¬Õ¬Ÿà∑—Ë«‰ª °‘ËßÕàÕπ¡—°¡’¢π „∫‡¥’Ë¬«μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫
√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢àªÕÑ ¡ ª≈“¬„∫¡πÀ√◊Õ·À≈¡‡≈Á°πâÕ¬ ‚§π„∫·À≈¡ ‡π◊ÕÈ „∫‡√’¬∫ À√◊Õ¡’¢π‡≈Á°πâÕ¬ ¢Õ∫„∫‡ªìπ§≈◊πË
μ—«„∫°«â“ß Ú-˜ ´¡. ¬“« ı-Ò ´¡. °â“π„∫¬“« Ò-Û ´¡. à«π∫π°“ßÕÕ°¡“‡ªìπªï°≈—°…≥–§≈â“¬„∫°«â“ß
Ò-Ú ´¡. ¥Õ° ’¢“«ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕμ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ ¥Õ°¡’¢π“¥„À≠à .Ù-Ò ´¡. º≈°≈¡¡’¢π“¥„À≠à Ò-Ú ´¡.
¥â“ππÕ° ’‡¢’¬« ¥â“π„π ’¢“« ≈—°…≥–À¬ÿπà πÿ¡à ¿“¬„πº≈·∫àß‡ªìπ°≈’∫Ê „π°≈’∫¡’∂ßÿ πÈ” ’¢“«Õ¡‡À≈◊Õß À√◊Õ™¡æŸ¡«à ß
μ“¡™π‘¥¢Õßæ—π∏ÿå ·≈–¡’‡¡≈Á¥√Ÿª‰¢à·∫π
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡ª≈◊Õ°º≈ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°≈¡æ‘… ‚¥¬„™â‡ª≈◊Õ°º≈§√—ßÈ ≈– .ı-Ò º≈ À—πË ‡ªìπ™‘πÈ Ê μâ¡°—∫πÈ”Õ“∫ À√◊Õ
∑“∫àÕ¬Ê ∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â‡æ“–‡¡≈Á¥ μ‘¥μ“ ·≈–μÕπ°‘ßË «‘∏∑’ π’Ë ¬‘ ¡¡“°∑’ Ë ¥ÿ §◊Õ°“√μÕπ°‘ßË
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷Èπ‰¥â„π¥‘π∑—Ë«‰ª ·μà™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ ‰¡à™Õ∫∑’Ë·©–À√◊Õ∫√‘‡«≥∑’ËπÈ”∑à«¡∂÷ß ∫√‘‡«≥∑’Ë¡’≈¡·√ß‡°‘π‰ª
Õÿ≥À¿Ÿ¡‡‘ ¬Áπ®—¥À√◊Õ√âÕπ®—¥‡°‘π‰ª ‰¡à‡À¡“–·°à°“√‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¬°√àÕßª≈Ÿ° ¢π“¥√àÕß∑’‡Ë À¡“– ¡§◊Õ °«â“ß ˆ ¡. ∑âÕß√àÕß≈÷° Ò-Ò.ı ¡. §«“¡¬“«μ“¡μâÕß°“√
μ“°¥‘π∑‘ßÈ ‰«â Ò ‡¥◊Õπ ‡æ◊ÕË ¶à“‡™◊ÕÈ ‚√§ ®“°π—πÈ ∑¥πÈ”„Àâ∑«à ¡√àÕßπ“π Òı-Ú «—π ·≈â«√’∫√–∫“¬πÈ”ÕÕ°∑—π∑’ ‡æ◊ÕË „Àâ
¥‘π¬÷¥μ—« ·≈–√à«π´ÿ¬§≈ÿ°‡§≈â“°—π¥’ ®“°π—πÈ ¢ÿ¥À≈ÿ¡¢π“¥°«â“ß·≈–¬“« ı ´¡. ≈÷° Û ´¡. „™â√–¬–ª≈Ÿ°√–À«à“ßμâπ
ˆ ¡. √–¬–√–À«à“ß·∂« ˆ ¡. °àÕπª≈Ÿ°„ àª¬ÿÜ §Õ°‡°à“Ê §≈ÿ°‡§≈â“¥‘π√Õß°âπÀ≈ÿ¡„Àâ‡°◊Õ∫‡ ¡ÕÀπâ“¥‘π ·≈â«®÷ßπ”
°‘ßË æ—π∏ÿ≈å ßª≈Ÿ° √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ∑—π∑’ À≈—ß®“°π—πÈ ªí°‰¡â·≈–À“‡™◊Õ°ºŸ°°‘ßË â¡‚Õ„Àâμ¥‘ °—∫‰¡â‡æ◊ÕË °—π‚¬°
°“√∫”√ÿß√—°…“
√–¬–ª≈Ÿ°„À¡àÊ μâÕß√¥πÈ”‡ ¡Õ Õ¬à“„Àâμπâ ‡À’¬Ë « „π™à«ß Ú ªï·√° §«√ª≈Ÿ°æ◊™§≈ÿ¡¥‘π‡æ◊ÕË ™à«¬√—°…“
§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ „π¥‘π ·μàÀ≈—ß®“° Ú ªï ·≈â«‰¡à®”‡ªìπ ‡¡◊ÕË â¡‚ÕÕ“¬ÿ Ò-Û ªï „ àª¬ÿÜ §Õ°ªï≈– Ú §√—ßÈ ≈—∫°—∫ªÿ¬Ü ‡§¡’
´÷ßË „ àª≈ï – Û §√—ßÈ ‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ Ù ªï¢π÷È ‰ª ®÷ß„ àª¬ÿÜ ‡§¡’‡æ’¬ßªï≈– Ú §√—ßÈ „π™à«ßƒ¥ŸΩπ§«√∂“ßÀ≠â“‡æ◊ÕË ªÑÕß°—π
‚√§√“°‡πà“ ·μà„πƒ¥Ÿ√Õâ π§«√ª≈àÕ¬∑‘ßÈ ‰«â‡æ◊ÕË „ÀâÀ≠â“™à«¬√—°…“§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ „π¥‘π »—μ√Ÿ∑ ’Ë ”§—≠ ‰¥â·°à æ«°ÀπÕπ
™Õπ„∫ ‰√·¥ß ·≈–‡æ≈’¬È à«π‚√§∑’æË ∫∫àÕ¬‰¥â·°à ‚√§‚§π‡πà“ ‚√§·§ß‡§Õ√å ·≈–‚√§√“μ–‰§√àπÈ”‡°“–≈”μâπ
μâÕßÀ¡—πË —ß‡°μÕ“°“√º‘¥ª°μ‘ ·≈–ªÑÕß°—πÀ√◊Õ°”®—¥„ÀâÀ¡¥‰ª
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 167
¡Õ‰∑¬ Terminalia chebula Retz.
168 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡Õ‰∑¬
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Terminalia chebula Retz.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡–π– (‡™’¬ß„À¡à) ¡à“·πà À¡“°·π– (°–‡À√’¬Ë ß)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ¢π“¥„À≠à „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß¢â“¡ „∫¡’√ªŸ §≈â“¬√Ÿª‰¢àªÕÑ ¡ ª≈“¬„∫·À≈¡
‚§π„∫¡π À√◊Õ·À≈¡‡≈Á°πâÕ¬ „∫°«â“ß ˆ-Ò ¡¡. ¬“« ¯-Òı ´¡. °â“π„∫¬“« Ò-Û ´¡. ¡’μÕà ¡¢π“¥
Ò-Ú ¡¡. Õ¬Ÿà Ú μàÕ¡ ∑’ªË ≈“¬°â“π à«π∑’„Ë °≈â°∫— ∞“π„∫ ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ„À≠à μ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ À√◊Õ
ª≈“¬¬Õ¥ ™àÕ„À≠àª√–°Õ∫¥â«¬™àÕ¬àÕ¬ Û-Ò ™àÕ ¥Õ°‡≈Á° ¡’¢π“¥ Û-Ù ¡¡. ’¢“«À¡àπ ·≈–
¡’°≈’∫ª√–¥—∫¢π“¥‡≈Á°√Õß√—∫Õ¬Ÿ¥à «â ¬ º≈√Ÿª‰¢àÀ√◊Õ‡°◊Õ∫°≈¡°«â“ß Ò-Ú.ı ´¡. ¬“« Ú-Ù ´¡.
·≈–¡—°‡ªìπ‡À≈’¬Ë ¡ ı ‡À≈’¬Ë ¡ ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥√Ÿª√’ ·≈–¡’¢π“¥„À≠à
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ º≈∑—ßÈ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â·°âÕ“°“√∑âÕßºŸ° „™â‡π◊ÕÈ ®“°º≈ ¥ª√–¡“≥ Ò º≈ ®‘¡È ‡°≈◊Õ√—∫ª√–∑“π À√◊Õ„™âº≈·Àâß
ª√–¡“≥ ˆ º≈ μâ¡°—∫πÈ”‡μ‘¡‡°≈◊ÕæÕ§«√√—∫ª√–∑“π
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª μ—ßÈ ·μà¥π‘ ∑√“¬®π∂÷ß¥‘π‡Àπ’¬« ‡®√‘≠‰¥â·¡â„π∑’·Ë Àâß·≈âß ‚¥¬∑—«Ë ‰ª¡—°æ∫„πªÉ“
‡¢μ·≈âß ‡™àπ ªÉ“‡μÁß√—ß ªÉ“‡∫≠®æ√√≥ ·≈–ªÉ“·¥ß ‡ªìπμâπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¢ÿ¥À≈ÿ¡¢π“¥°«â“ß ¬“« ·≈–≈÷° ¥â“π≈– ˆ ´¡. „™âª¬ÿÜ §Õ°‡°à“Ê §≈ÿ°‡§≈â“
¥‘π√Õß°âπÀ≈ÿ¡ μàÕ®“°π—Èπ®÷ßπ”μâπ°≈â“≈ßª≈Ÿ°°≈∫¥‘π„Àâ·πàπ√¥πÈ”„Àâ™ÿà¡ ·≈–§«√√¥πÈ”∑ÿ°«—π
®π°«à“μâπ®–‡®√‘≠·¢Áß·√ß À≈—ß®“°π—πÈ ‰¡à®”‡ªìπμâÕß¥Ÿ·≈‡ªìπæ‘‡»…·μàÕ¬à“ß‰√
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 169
—∫ª–√¥ Ananas comosus Merr.
170 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
—∫ª–√¥
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Ananas comosus Merr.
«ß»å Bromelliaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ¡–¢–π—¥ ¡–π—¥ (¿“§‡Àπ◊Õ) ∫àÕπ—¥ (‡™’¬ß„À¡à)
¢πÿπ∑Õß ¬à“π—¥ ¬“π—¥ (¿“§„μâ) À¡“°π—¥ (¿“§Õ’ “π)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’¡Ë Õ’ “¬ÿ‰¥âÀ≈“¬ªï à«π¢Õß≈”μâπ·°à§Õà π¢â“ß·¢Áß ·≈–·μ°ÀπàÕ„À¡à∑“ß¥â“π¢â“ß
„∫μ‘¥ ≈—∫‚¥¬√Õ∫μâπ °â“π„∫°“ß‚Õ∫≈”μâπ μ—«„∫‡ªìπ·ºàπ‡√’¬«§≈â“¬¥“∫‚§âß ª≈“¬‡√’¬«·À≈¡
√‘¡„∫¡’Àπ“¡·À≈¡¢π“¥‡≈Á° ‡π◊ÕÈ „∫·¢Áß „∫°«â“ß Ú-ˆ ´¡. ¬“« ı-Òı ´¡. º‘«„∫¥â“π≈à“ß
¡—°‡ÀÁπ‡ªìπ ’¢“«π«≈ ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ ’·≈–¢π“¥·μ°μà“ßμ“¡æ—π∏ÿå ™àÕ¥Õ°¡’°“â π¬“« ¡’„∫ª√–¥—∫
μ‘¥Õ¬Ÿ∑à ß—È à«π∫π ·≈– à«π≈à“ß¢Õß™àÕ ‡¡◊ÕË ‡ªìπº≈√Ÿª√à“ß‡°◊Õ∫°≈¡À√◊Õ√Ÿª‰¢àªÕÑ ¡ À√◊Õ∑√ß°√–∫Õ°
¡’¢π“¥°«â“ß Û-Ú ´¡. ¬“« ı-Û ´¡. ‰¡à¡‡’ ¡≈Á¥∑’ Ë ¡∫Ÿ√≥å
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡Àßâ“ ∑—ßÈ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ¢—∫ªí “«– „™â‡Àßâ“«—π≈– Ò °Õ∫¡◊Õ ( ¥ Ú-Úı °√—¡ ·Àâß ˘-Ò °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”
√—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√§√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬™“ (˜ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √)
Ú. ™à«¬¬àÕ¬ „™âπÈ”§—πÈ ÒÚ - ˜ ∂â«¬·°â« À√◊Õ‡π◊ÕÈ —ªª–√¥‰¡à®”°—¥ √—∫ª√–∑“π™à«¬¬àÕ¬
Õ“À“√æ«°‚ª√μ’π
Û. ªÑÕß°—π·≈–√—°…“π‘«Ë „™â·°π„π·≈–®ÿ° —ªª–√¥‡Õ“·μà «à π∑’ÕË Õà πÊ ®“° Ò º≈ π”¡“μâ¡
°—∫πÈ”μ“≈°√«¥ Ò °âÕπ „Àâ‰¥âπÈ” Ò ∂â«¬·°â« ¥◊¡Ë „ÀâÀ¡¥§√—ßÈ ‡¥’¬« «—π≈– Ú ‡«≈“ À≈—ßÕ“À“√
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âÀπàÕÀ√◊Õ®ÿ° ·μà∑π’Ë ¬‘ ¡§◊Õ„™âÀπàÕ
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ™Õ∫¥‘π√à«πªπ∑√“¬ ‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß ƒ¥Ÿª≈Ÿ°§◊Õª≈“¬ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬‰∂ª√—∫Àπâ“¥‘π„Àâ ¡Ë”‡ ¡Õ‰¡à„ÀâπÈ”¢—ß ∂â“‡ªìπ¥‘π‡Àπ’¬«§«√¬°√àÕß°«â“ß
Ò ‡¡μ√ º÷ßË ÀπàÕ ˜-Ò «—π °àÕπª≈Ÿ°¥÷ß„∫≈à“ß ÿ¥ÕÕ° Ú-Û „∫ ®ÿ¡à ÀπàÕ„ππÈ”¬“°”®—¥‡™◊ÕÈ √“ ·≈â«®÷ß
π”ÀπàÕª≈Ÿ°„π¥‘π„Àâ≈÷°ª√–¡“≥ Ò ´¡. ·≈–‡Õ’¬ß Ùı Õß»“ À≈—ßª≈Ÿ°·≈â«°¥¥‘π∫√‘‡«≥
‚§πμâπ„Àâ·πàπ
°“√∫”√ÿß√—°…“
„ àª¬ÿÜ ‡æ◊ÕË ‡√àß°“√‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ¢ÕßμâπÀ≈—ß®“°ª≈Ÿ° §◊Õ‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ Û ‡¥◊Õπ ˆ ‡¥◊Õπ ·≈– ˘ ‡¥◊Õπ
°”®—¥«—™æ◊™ πÕ°®“°π’§È «√‡Õ“„®„ à‚√§‡πà“ ·≈–»—μ√Ÿæ™◊ ‡™àπ ‡æ≈’¬È ·ªÑß μ≈Õ¥®π°“√√–∫“¬πÈ”
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 171
–·° Combretum quadrangulare Kurz
172 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
–·°
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Combretum quadrangulare Kurz
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê –·°π“ (¿“§°≈“ß) ·° (Õ’ “π) ¢Õ¬·¢â ®Õß·¢â (·æ√à) ·æàß (¿“§‡Àπ◊Õ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ Ÿß ı-ˆ ‡¡μ√ ·¢πßÕàÕπ¡—°‡ªìπ ’‡Ë À≈’¬Ë ¡ „∫‡¥’¬Ë «ÕÕ°μ√ß¢â“¡√Ÿª√à“ß¡’∑ß—È √Ÿª‰¢à
À√◊Õ√’ ª≈“¬„∫Õ“®¡πÀ√◊Õ·À≈¡ ‚§π„∫‡√’¬«‡¢â“À“°â“π„∫ ¢π“¥„∫°«â“ß Ú-˜ ´¡. ¬“« ı-ÒÛ ´¡.
¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕμ“¡‚§π°â“π„∫ ™àÕ¥Õ°¬“« Ú-˜ ´¡. º≈¡’ Ù æŸ ·≈–¡’ªï°¬◊ËπÕÕ°¡“μ“¡æŸ
º≈¢π“¥„À≠à Ò-Ú ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡¡≈Á¥·°à
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
∂à“¬æ¬“∏‘≈”‰ â (æ¬“∏‘‰ â‡¥◊Õπ) „™â‡¡≈Á¥·°à Ò ™âÕπ§“« (ª√–¡“≥ Û °√—¡) μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥
∑Õ¥°—∫‰¢à√∫— ª√–∑“π
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¢÷πÈ „π∑’∑Ë ‡’Ë ªìπ¥‘π‡Àπ’¬« ™ÿ¡à ™◊πË ‡®√‘≠‰¥â¥∑’ ß—È „π∑’≈Ë ¡ÿà ·≈–∫π∑’√Ë “∫·Àâß§«√ª≈Ÿ°ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡·ª≈ßª≈Ÿ°‚¥¬‰∂°≈∫«—™æ◊™„Àâ¡‘¥ √–∫“¬πÈ”„π·ª≈ßÕÕ°„Àâ‡À≈◊Õ‡æ’¬ß‡≈Á°πâÕ¬
À«à“π‡¡≈Á¥≈ß‰ª„Àâ°√–®“¬ ¡Ë”‡ ¡Õ¿“¬„π‡«≈“ ı-ˆ «—π ‡¡≈Á¥®–ßÕ° μàÕ‰ª√–«—ßÕ¬à“„ÀâπÈ”∑à«¡
¬Õ¥ÕàÕπ ‡¡◊ÕË μâπÕàÕπ·μ°„∫®√‘ß Û-ı „∫ ®÷ß∂Õπ‰ªªí°„π∑’´Ë ß÷Ë ‰¡à™¥‘ °—π‡°‘π‰ª ®—¥√–¬–Àà“ß„ÀâæÕ¥’
à«π¡“°®–æ∫ –·°¢÷πÈ ‡Õßμ“¡∏√√¡™“μ‘„π∑âÕßπ“ À√◊Õ∑’√Ë °√â“ß∑—«Ë ‰ª
°“√∫”√ÿß√—°…“
‡π◊ÕË ß®“°‰¡â –·°¡—°ª≈Ÿ°‡æ◊ÕË „™âμ¥— ∑”øóπ‚¥¬μ—¥‡¡◊ÕË Õ“¬ÿª√–¡“≥ ı-ˆ ªï À≈—ß®“°μ—¥μâπ
∑”øóπ·≈â« ·¢πß®–·∑ß¢÷Èπμ“¡‚§π·≈–√“°¢Õßμâπ‡°à“μâÕß§Õ¬μ—¥ÕÕ°„Àâ‡À≈◊ÕÀπàÕ∑’Ëß“¡‡æ’¬ß
ÀπàÕ‡¥’¬«‡∑à“π—πÈ ·≈–§«√°”®—¥«—™æ◊™‚§πμâπ‡ ¡Õ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 173
”¡–ß“ Clerodendrum inerme (L.) Gaertn.
174 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
”¡–ß“
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Clerodendrum inerme (L .) Gaertn.
«ß»å Verbenaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ”¡–≈’ß“ ”¡–¥’ß“ ”≈’ß“ (¿“§°≈“ß ¿“§Õ‘ “π) ‡¢’¬È «ßŸ (ª√–®«∫œ)
â¡‡π√“ (√–πÕß) —°¢√’¬“π (™ÿ¡æ√) —¡ªíπß“ ( μŸ≈)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæ¡ÿà Ÿß‰¥â∂ß÷ Ò.ı ‡¡μ√ °‘ßË ÕàÕπ¡’¢π „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß°—π¢â“¡ ‡π◊ÕÈ „∫∫“ß
¢Õ∫„∫‡√’¬∫ μ—«„∫§≈â“¬√Ÿª‰¢àÀ√◊Õ√Ÿª√’ ª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫¡π°«à“ª≈“¬„∫ μ—«„∫°«â“ß Ò-Ù ´¡.
¬“« Ò.ı-¯ ´¡. °â“π„∫¬“« .ı-Ò ´¡. ¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕÕ¬Ÿμà “¡¡ÿ¡°â“π„∫ °â“π™àÕ¥Õ°
¬“« Ò-Ù ´¡. °â“π¥Õ°¬“« Ú-ˆ ¡¡. ¥Õ° ’¢“«∫“ß§√—ßÈ æ∫ ’™¡æŸ¡«à ß °≈’∫¥Õ°‡ªìπÀ≈Õ¥¬“«
Ò-Û ´¡. ‡° √μ—«ºŸ·â ≈–‡° √μ—«‡¡’¬ ’¡«à ß·¥ß¬“«°«à“°≈’∫¥Õ°¡“° º≈√Ÿª‰¢à°≈—∫¢π“¥ Ò-Ò.ı ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ∑—ßÈ μâπ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°æÿæÕß πÈ”‡À≈◊Õß‡ ’¬ „™â§√—ßÈ ≈– Û-Ù °‘ßË —∫‡ªìπ™‘πÈ Ê μâ¡πÈ”Õ“∫
À√◊Õ™–≈â“ß·º≈
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â°ß‘Ë ™” À√◊Õ‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¢÷Èπ„π∫√‘‡«≥∑’Ë™◊Èπ·©– ¡’§«“¡™◊Èπ Ÿß ·≈–¢÷Èπ‰¥â„π¥‘π∑ÿ°™π‘¥®–æ∫¡“°μ“¡∫√‘‡«≥
™“¬πÈ”∑’°Ë √àÕ¬À√◊ÕπÈ”∑–‡≈¢÷πÈ ∂÷ß
°“√ª≈Ÿ°
„™â°ß‘Ë ∑’‰Ë ¡àÕÕà π·≈–‰¡à·°à‡°‘π‰ª μ—¥‡ªìπ∑àÕπÊ ¬“«∑àÕπ≈– Òı ∂÷ß Ú ´¡. ™”≈ß„π°√–∫–™”
æÕ°‘ßË ™”·μ°μ“ ¡’„∫ ¡’≈”μâπ·¢Áß·√ß¥’ À¬ÿ¥„ÀâπÈ” Ú-Û «—π °àÕππ”‰ªª≈Ÿ°„πÀ≈ÿ¡ À√◊ÕÕ“®®–„™â
°“√‡æ“–‡¡≈Á¥°Á‰¥â
°“√∫”√ÿß√—°…“
ª≈Ÿ°„À¡àÊ √¥πÈ”∑ÿ°«—π ·≈–μâÕß„ àªÿÜ¬ æ√«π¥‘π∫â“ß‡ªìπ§√—Èß§√“« æÕμâπ‚μ·¢Áß·√ß¥’
‰¡àμÕâ ß¥Ÿ·≈¡“°π—°
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 175
’‡ ’¬¥‡Àπ◊Õ Acacia catechu (L. f.) Willd.
176 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
’‡ ’¬¥‡Àπ◊Õ
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Acacia catechu (L. f.) Willd.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ’‡ ’¬¥‡À≈◊Õß (¿“§‡Àπ◊Õ) ’‡ ’¬¥·°àπ (√“™∫ÿ√)’
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ∑’æË ∫ Ÿßμ—ßÈ ·μà Û-Òı ‡¡μ√ ‡ª≈◊Õ° ’‡∑“·≈–·μ°√àÕπ‡ªìπ·ºàπ¬“«Ê μ“¡·¢πß
¡—°¡’Àπ“¡·À≈¡‚§âßÕ¬Ÿà‡ªìπ§Ÿà „∫μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ „∫ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬®”π«π¡“° ‰¡à¡’
°â“π„∫¬àÕ¬ √Ÿª√à“ß¢Õ∫¢π“π‡√’¬«¬“« ¡’¢π“¥‡≈Á°¡“° ¬“«ª√–¡“≥ ı ¡¡. °«â“ßª√–¡“≥ Ò ¡¡.
ª≈“¬„∫·À≈¡‡≈Á°πâÕ¬ ¡—°¡’¢πÕ¬Ÿàμ“¡√‘¡„∫¬àÕ¬ ‡ âπ·°π°≈“ß„∫ ·≈–μ“¡°â“π„∫¥Õ° ’¢“«
Õ¡‡À≈◊Õß¡’¢π“¥‡≈Á°¡“° ·≈–Õ¬Ÿ√à «¡°—π‡ªìπ™àÕ¬“« Ú-Ò ´¡. °â“π™àÕ¥Õ°¬“«·≈–¡’¢πª°§≈ÿ¡
º≈‡ªìπΩí°¬“« ı-Ò ´¡. ≈—°…≥–·∫π‡√’¬«¬“«ª≈“¬·À≈¡ ’πÈ”μ“≈‡¢â¡ ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥·∫π ’πÈ”μ“≈
ı-Ò ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ·°àπ∑’ Ë °—¥¥â«¬πÈ”·≈â«√–‡À¬·Àâß ∑’‡Ë √’¬°«à“°âÕπ ’‡ ’¬¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π (∑’‰Ë ¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§) ·≈–·°â∫¥‘ (ª«¥‡∫àß ·≈–¡’¡°Ÿ À√◊Õ
Õ“®¡’‡≈◊Õ¥¥â«¬) „™âºßª√–¡“≥ Ò/Û-Ò/Ú ™âÕπ™“ (.Û-Ò °√—¡) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. √—°…“πÈ”°—¥‡∑â“ „™â¬“ß∑’ Ë °—¥‰¥â®“°·°àπ¢Õßμâπ ’‡ ’¬¥ Ò °âÕπ ‡∑à“À—«·¡à¡Õ◊ ‡Õ“Ωπ
°—∫πÈ”„Àâ¢πâ Ê ·≈â«∑“∫√‘‡«≥∑’πË È”°—¥ (°àÕπ∑“§«√≈â“ß‡∑â“„Àâ –Õ“¥ ‡™Á¥„Àâ·Àâß) «—π≈– Ú-Û §√—ßÈ
Û. Àâ“¡‡≈◊Õ¥ „ à·º≈ ¥ „™â¬“ß∑’ Ë °—¥‰¥â®“°·°àπ Ò °âÕπ ‡∑à“À—«·¡à¡Õ◊ Ωπ°—∫πÈ” –Õ“¥
„Àâ¢πâ Ê À¬¥„ à·º≈®–™à«¬Àâ“¡‡≈◊Õ¥ ·≈–‡ªìπ¬“ ¡“π·º≈‰ª„πμ—«
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â«∏‘ ‡’ æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ‰¡à™Õ∫πÈ”¢—ß §«√ª≈Ÿ°ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¢ÿ¥À≈ÿ¡°«â“ß ¬“« ·≈–≈÷°¥â“π≈– ı ´¡. „ àª¬ÿÜ §Õ° À√◊Õªÿ¬Ü À¡—°√Õß°âπÀ≈ÿ¡
®“°π—πÈ ®÷ß¬â“¬μâπ°≈â“≈ßª≈Ÿ°°≈∫¥‘π„Àâ·πàπ √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ∑—π∑’
°“√∫”√ÿß√—°…“
√¥πÈ”∑—Èß‡™â“·≈–‡¬Áπ„π√–¬–·√°ª≈Ÿ° ®πμâπ‚μ·≈–·¢Áß·√ß¥’®÷ßß¥‡«âπ°“√„ÀâπÈ”‰¥â∫â“ß
§«√æ√«π¥‘π°”®—¥«—™æ◊™√Õ∫‚§πμâπ∫â“ß‡ªìπ§√—ßÈ §√“«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 177
‡ ≈¥æ—ßæÕπ Barleria lupulina Lindl.
178 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
‡ ≈¥æ—ßæÕπ
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Barleria lupulina Lindl.
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ‡ ≈¥æ—ßæÕπμ—«ºŸ,â ™Õß√–Õ“
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡âæÿà¡ Ÿß‰¥â∂÷ß Ú ‡¡μ√ μ“¡¢âÕ·≈–‚§π°â“π„∫¡’Àπ“¡·À≈¡§¡ ’πÈ”μ“≈¢â“ß≈–§Ÿà
°‘ßË ·≈–°â“π¡’ π’ È”μ“≈·¥ß „∫μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß°—π¢â“¡ °â“π„∫¬“«ª√–¡“≥ ı ¡¡. °â“π„∫
μ≈Õ¥®π‡ âπ°≈“ß„∫Õ“®®–¡’ ·’ ¥ß¥â“π‡¥’¬« À√◊Õ Õß¥â“π°Á‰¥â „∫√Ÿª√à“ß√’¬“« ¢Õ∫„∫‡°◊Õ∫¢π“π
‚§π„∫·≈–ª≈“¬„∫·À≈¡ ¢π“¥„∫°«â“ß Ò-Ò.ı ´¡. ¬“« ı-Ò ´¡. ¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ
Õ¬Ÿμà “¡ª≈“¬¬Õ¥ ™àÕÀπ÷ßË ¬“« Û-˘ ´¡. ¢≥–ÕàÕπ®–‡ÀÁπ„∫ª√–¥—∫√Ÿª°≈¡√’ ¢π“¥ Ò-Ú ´¡.
Àÿâ¡¥Õ°‰«â¿“¬„π ‡¡◊ËÕ¥Õ°·°à®–‚º≈à‡≈¬°≈’∫ª√–¥—∫ÕÕ°¡“ °≈’∫¥Õ°μ‘¥°—π‡ªìπÀ≈Õ¥ ’‡À≈◊Õß
√à«ßßà“¬
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â√—°…“æ‘…®“° —μ«åμà“ßÊ „™â„∫ Úı-Û „∫ μ”º ¡‡À≈â“¢“«À√◊ÕπÈ”´“«¢â“« —°
Û ™âÕπ‚μä– °√Õß‡Õ“‡©æ“–πÈ”¥◊¡Ë à«π°“°„™âæÕ°·º≈ À√◊Õ∫“ß§√—ßÈ ™“«∫â“π°Áπ”„∫¡“¥Õß‰«â„™â¥Õß
‡¥’¬Ë «Ê À√◊Õº ¡æ‘¡‡ π√à«¡¥â«¬°Á‰¥â
Ú. „™â√°— …“‚√§‡√‘¡ „™â„∫ ¥Ê ª√–¡“≥ Òı-Ú „∫ º ¡¥â«¬‡À≈â“ Ú¯ ¥’°√’ ·≈â«„™âæÕ°
μ“¡μÿ¡à æÿæÕß¢ÕßßŸ «—¥„Àâ∑«—Ë «—π≈– Ú-Û §√—ßÈ μ‘¥μàÕ°—π∑ÿ°«—π „Àâ„™â„∫ ¥ª√–¡“≥ Òı-Ú „∫
μ”°—∫πÈ”´“«¢â“«§√÷ßË ∂â«¬™“ ¥◊¡Ë «—π≈– Ú §√—ßÈ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå π‘¬¡„™â°“√ªí°™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ™Õ∫∑’™Ë ¡ÿà ™◊πÈ ·≈–¡’§«“¡™◊πÈ Ÿß ¢÷πÈ ‰¥â¥„’ π¥‘π√à«π
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥°‘ßË ≈”μâπ ÕÕ°‡ªìπ∑àÕπÊ ·≈â«™”≈ß„π¥‘π∑’‰Ë ¡à·©– ·≈–‰¡à·Àâß‡°‘π‰ª¥‘π∑’¡Ë §’ «“¡™◊πÈ
æÕ‡À¡“–√“°®–ßÕ°‰¥â‡√Á«
°“√∫”√ÿß√—°…“
∂â“ª≈Ÿ°„π∑’·Ë Àâß·≈â« §«√√¥πÈ” ¡Ë”‡ ¡Õ‡™â“-‡¬Áπ ∂â“ª≈Ÿ°„π∑’∑Ë ¡’Ë §’ «“¡™◊πÈ Ÿß‰¡àμÕâ ß„ÀâπÈ”∫àÕ¬
‡ªìπæ◊™∑’¢Ë π÷È ßà“¬‰¡àμÕâ ß°“√°“√∫”√ÿß√—°…“¡“°π—°
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 179
· ¡ “√ Cassia garrettiana Craib
180 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
· ¡ “√
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Cassia garrettiana Craib
™◊ÕË Õ◊πË Ê ¢’‡È À≈Á° “√ ¢’‡È À≈Á°‚§°
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ∑’¢Ë ≥–μâπÕàÕπ¡—°¡’¢π ·≈–‡¡◊ÕË ·°à®–‡°≈’¬È ß „∫μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ °â“π„∫
¬“« Ò-Ú ´¡. „∫ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬ ¯-˘ §Ÿà „∫¬àÕ¬¡’√ªŸ §≈â“¬√Ÿª‰¢à ª≈“¬„∫·À≈¡ „∫°«â“ß
Û-ı ´¡. ‡π◊ÕÈ „∫·≈–¢Õ∫„∫‡√’¬∫ °â“π„∫¬àÕ¬¬“« ı-ˆ ¡¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ„À≠à μ“¡ª≈“¬¬Õ¥
À√◊Õμ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ °â“π™àÕ¥Õ°¬“« ı-Ò ´¡. ¡’¢ππÿ¡à Õ¬Ÿ‚à ¥¬∑—«Ë ‰ª ·μà≈–¥Õ°¡’¢π“¥ Ò-Û ´¡.
’‡À≈◊Õß·≈–¡’°“â π¥Õ°¬“« Ò-Û ´¡. º≈‡ªìπΩí°·∫π¬“« Ò-Ú ´¡. °«â“ß Ú-Ù ´¡. ‡¡≈Á¥√Ÿª‰¢à
¡’®”π«π Ò-Ú ‡¡≈Á¥
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°À‘¥ „™â„∫ ¥ Ò-Òı „∫ º ¡°—∫À—«°√–‡∑’¬¡ ı-¯ °≈’∫
‚¢≈°„Àâ≈–‡Õ’¬¥ º ¡πÈ”¡—πæ◊™æÕ‡ªï¬°∑“∫àÕ¬Ê ∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ
Ú. ¬“√–∫“¬ ¬“∂à“¬ „™â„∫·≈–‡ª≈◊Õ° Ò °”¡◊Õ À√◊Õ·°àπ ˜-¯ ™‘πÈ μâ¡°—∫πÈ” Ò ∂â«¬·°â«
‡μ‘¡‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ √—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ‡¥’¬«
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥À√◊ÕμÕπ°‘ßË à«π¡“°π‘¬¡„™â°“√‡æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¢÷πÈ „π ¿“æ·«¥≈âÕ¡·∫∫ªÉ“º≈—¥„∫º ¡ ·≈–ªÉ“‡μÁß√—ß ∑’¡Ë §’ «“¡™ÿ¡à ™◊πÈ „πƒ¥ŸΩπ ·≈–
·Àâß·≈âß„πƒ¥Ÿ·≈âß ™Õ∫¥‘π∑’Ë‡ªìπ¥‘π√à«π®π∂÷ß¥‘π√à«πªπ∑√“¬ À√◊Õ¥‘πÕÿâ¡πÈ”‰¥â¥’ ·≈–¡’§«“¡
Õÿ¥¡ ¡∫Ÿ√≥åæÕ§«√
°“√ª≈Ÿ°
„™â‡¡≈Á¥‡æ“–„π·ª≈ß‡æ“–À√◊Õ°√–∫–‡æ“– ®πμâπ°≈â“ Ÿß Û-ˆ ´¡. ®÷ß¬â“¬≈ßÀ≈ÿ¡ª≈Ÿ°
°“√∫”√ÿß√—°…“
§«√æ√«π¥‘π „ àª¬ÿÜ §Õ° ·≈–√¥πÈ”∫â“ß„πƒ¥Ÿ·≈âß ∑’¡Ë ™’ «à ß·≈âßμ‘¥μàÕ°—π‡ªìπ‡«≈“À≈“¬‡¥◊Õπ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 181
À¡“° Areca catechu Linn.
182 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
À¡“°
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Areca catechu Linn.
«ß»å Palmae
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ∑’¡Ë ≈’ ”μâπ Ÿß‚ª√àß §àÕπ¢â“ß‡√’¬« Ÿß‰¥â∂ß÷ Ú ‡¡μ√ μâπÕàÕπ ’‡¢’¬«‡¡◊ÕË ·°àμπâ
‡ªìπ ’‡∑“ „∫‡ªìπ„∫ª√–°Õ∫¡’¢π“¥„À≠à ¬“« .ı-Ò.ı ‡¡μ√ ‡√’¬ß ≈—∫°—π‡ªìπ°√–®ÿ°∑’ªË ≈“¬¬Õ¥
·μà≈–„∫¡’°“â π„∫„À≠à·≈– —πÈ ª√–°Õ∫¥â«¬„∫¬àÕ¬®”π«π¡“° √Ÿª√à“ß¢Õ∫¢π“π∑’¡Ë ª’ ≈“¬„∫‡√’¬«·À≈¡
°«â“ß Ú-Ù ´¡. ¬“«‰¥â Û-ı ´¡. ¥Õ°ÕÕ°μ“¡´Õ°‚§π °â“π„∫ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ™àÕ„À≠à ¬“«‰¥â∂ß÷
ı ´¡. ¥Õ° ’‡À≈◊Õß ‡¡◊ÕË ‡ªìπº≈¡’√ªŸ √à“ß√Ÿª‰¢àÀ√◊Õ√’ ¢π“¥·μ°μà“ß°—π‰ªμ“¡æ—π∏ÿå ¡’∑ß—È „À≠à·≈–‡≈Á°
·μà¢π“¥„À≠à‰¡à‡°‘π°«â“ß ı ´¡. ·≈–¬“« ˜ ´¡. ¿“¬„π¡’‡¡≈Á¥ Ò ‡¡≈Á¥ ’πÈ”μ“≈·¥ß ¢π“¥‰¡à‡°‘π Û ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡π◊ÕÈ º≈À¡“°„™â∑ß—È ¥À√◊Õ·Àâß ·≈–‡ª≈◊Õ°º≈À¡“°·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π (∑’‰Ë ¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§) „™âº≈ ¥ .ı-Ò º≈ À√◊Õ·Àâß Ò-Ú º≈
(ı-Ò °√—¡) À√◊Õ„™â‡ª≈◊Õ°º≈·Àâßª√–¡“≥ Ò °”¡◊Õ (Ò-Ú °√—¡) μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë
Ú. ∂à“¬æ¬“∏‘ „™â‡π◊ÕÈ „πÀ¡“° ß ‡¥Á°Õ“¬ÿμË”°«à“ ÒÚ ¢«∫ „™â‰¡à‡°‘π Û °√—¡ (Ú-Û ‡¡≈Á¥)
‡¥Á°Õ“¬ÿ‡°‘π ÒÚ ¢«∫ „™â ı-ˆ °√—¡ (ı-ˆ ‡¡≈Á¥) ºŸ„â À≠à„™â ¯-˘ °√—¡ (¯-Ò ‡¡≈Á¥) „™â‡π◊ÕÈ „π
¢ÕßÀ¡“° ßμâ¡°—∫πÈ” Ò-Ú ∂â«¬·°â« ‡§’¬Ë «‡≈Á°πâÕ¬ √—∫ª√–∑“π¢≥–∑âÕß«à“ß ∂â“‰¡à∂“à ¬¿“¬„π
ˆ-¯ ™—«Ë ‚¡ß μâÕß„™â¬“∂à“¬μ“¡ ‡™àπ ¥’‡°≈◊Õ Ú ™âÕπ‚μä– ‰¥âº≈¥’ ”À√—∫°“√∂à“¬æ¬“∏‘μ«— μ◊¥
Û. √—°…“πÈ”°—¥‡∑â“ „™âº≈∑’¬Ë ß— ‰¡à °ÿ ∑’‡Ë √’¬°«à“ À¡“°¥‘∫ §√÷ßË º≈ ·°–‡Õ“‡π◊ÕÈ „π¡“ºà“ Û à«π
ªîßô ‰ø„Àâ√Õâ π ·≈â«π”‰ª«“ßμ√ß∫√‘‡«≥∑’πË È”°—¥‡∑â“ ®–§àÕ¬¬—ß™—«Ë ¢÷πÈ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«π´ÿ¬ ¡’Õπ‘ ∑√’¬«å μ— ∂ÿ ßŸ ¡’°“√√–∫“¬πÈ”¥’ §«√ª≈Ÿ°ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
‡æ“–À¡“°„π·ª≈ß‡æ“– ·≈â«®÷ß¬â“¬ª≈Ÿ°‡¡◊ÕË μâπÕ“¬ÿ .ı-Ò ªï ‚¥¬¢ÿ¥À≈ÿ¡°«â“ß ¬“« ·≈–
≈÷°¥â“π≈– ˆ ´¡. √Õß°âπÀ≈ÿ¡¥â«¬ªÿ¬Ü À¡—° ¢≥–¢ÿ¥ÕÕ°®“°·ª≈ß‡æ“–§«√„Àâ¥π‘ μ‘¥∑’‚Ë §π¡“°Ê
‡æ◊ËÕ„ÀâÀ¡“°μ—Èßμ—«‰¥â‡√Á« ·≈–§«√ª≈Ÿ°‰¡â‡æ◊ËÕ„Àâ√à¡‡ß“·°àÀ¡“°¥â«¬ ‡™àπ °≈â«¬ ‚¥¬ª≈Ÿ°·´¡
„π√–À«à“ß·∂« ‡¡◊ÕË μâπ‚μ·¢Áß·√ßÕ“¬ÿª√–¡“≥ Û ªï ·≈â«®÷ß‡Õ“æ◊™§≈ÿ¡ÕÕ°
°“√∫”√ÿß√—°…“
„πªï·√°À¡—πË ¥“¬À≠â“·≈–æ√«π¥‘π√Õ∫Ê ‚§πμâπ∫àÕ¬Ê ªïμÕà Ê ¡“ ®÷ßπâÕ¬≈ß ®—¥°“√
√–∫“¬πÈ”„Àâ¥’ „ àª¬ÿÜ §Õ° Ú ªïμÕà §√—ßÈ ·≈–§«√√–«—ß»—μ√Ÿæ«°μ—°Í ·μπ·≈–‚√§√“
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 183
À¡“°¥‘∫πÈ”§â“ß Hedyotis biflora (L.) Lamk.
184 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
À¡“°¥‘∫πÈ”§â“ß
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Hedyotis biflora (L.) Lamk.
(Syn. Oldenlandia paniculate Linn., Oldenlandia biflora Linn.)
«ß»å Rubiaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê º—°¢«ß, –‡¥“¥‘π (°√ÿß‡∑æœ) ·ªÖ–Œ«¬‡°’¬Î , ®Ÿ‡°’¬Î ‡™â“ (®’π)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈¡â ≈ÿ°∑’¡Ë ≈’ ”μâπÕ“®μ—ßÈ μ√ßÀ√◊Õ·ºà∑Õ¥πÕπ°—∫æ◊πÈ ¥‘π „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß°—π¢â“¡
„∫√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à À√◊Õ√Ÿª√’ ª≈“¬„∫ ·≈–‚§π„∫·À≈¡ „∫°«â“ß ı-Ò ¡¡. ¬“« ¯-Û ¡¡.
°â“π„∫ —Èπ ¡’ÀŸ„∫√Ÿª§≈â“¬ “¡‡À≈’Ë¬¡μ‘¥Õ¬Ÿà√–À«à“ß°â“π„∫∑—Èß Õß ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕμ“¡ª≈“¬¬Õ¥
À√◊Õ‚§π°â“π„∫ ™àÕÀπ÷ßË ¡’ Û-˘ ¥Õ° ¥Õ°‡≈Á° Ò-Ú ¡¡. ’¢“« º≈§≈â“¬√–¶—ß·∫π ¢π“¥ Ú-ı ¡¡.
‡¡≈Á¥√Ÿª√’À√◊Õ°≈¡ ¢π“¥‡≈Á°¡“°
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ∑—ßÈ μâπ
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â·°âÕ“°“√æ‘…¢Õß‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°‡√‘¡ ·≈–ßŸ «—¥ „™â∑ß—È μâπ ¥ Ò °”¡◊Õ μ”·≈–
·∑√°æ‘¡‡ π‡≈Á°πâÕ¬π”¡“∑“ À√◊Õμ”º ¡‡À≈â“·≈â«æÕ°∫àÕ¬Ê
Ú. ·°âÕ“°“√∑âÕß√à«ß ∑âÕß‡¥‘π (‰¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§) „™âμπâ ¥ Ò °”¡◊Õ μâ¡°—∫πÈ”
Û ∂â«¬·°â« ‡§’¬Ë «„Àâ‡À≈◊Õ Ò ∂â«¬·°â« √—∫ª√–∑“π Ú §√—ßÈ «—π≈– Ù ‡«≈“
Û. √—°…“‡∫“À«“π „™âμπâ ¥ Ò °”¡◊Õ μâ¡πÈ”√—∫ª√–∑“π·μàπÈ”
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷Èπ‰¥â∑—Ë«‰ª ∑—Èß„π¥‘π√à«π·≈–¥‘π‡Àπ’¬« ·μàμâÕß¡’§«“¡™◊Èπ·≈–ª√–¡“≥πÈ”¡“°æÕ§«√
‡®√‘≠‰¥â¥∑’ ß—È „π∑’·Ë ®âß·≈–∑’√Ë ¡à ‚¥¬∑—«Ë ‰ª¡—°æ∫‡ªìπ«—™æ◊™μ“¡∑’μË “à ßÊ ‡™àπ √‘¡∑“ß‡¥‘π √‘¡°”·æß
¢â“ßÕ“§“√ ·≈–μ“¡‡√◊Õ° «π ‡ªìπμâπ
°“√ª≈Ÿ°
ª≈Ÿ°‚¥¬„™â‡¡≈Á¥À«à“π≈ß„π·ª≈ß √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ∑—π∑’ À≈—ß®“°π—πÈ ª√–¡“≥ Ò «—π ‡¡≈Á¥®–ßÕ°
‡ªìπμâπÕàÕπ ·≈–‡®√‘≠‡μ‘∫‚μμàÕ‰ª ‰¡à®”‡ªìπμâÕß‡Õ“„®„ à¡“°π—° πÕ°®“°§Õ¬ —ß‡°μ§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ
¢Õß¥‘π ·≈–¥Ÿ·≈°”®—¥«—™æ◊™Õ◊πË Ê ÕÕ°„ÀâÀ¡¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 185
À≠â“§“ Imperata cylindrica (L.) Raeusch.
186 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
À≠â“§“
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Imperata cylindrica (L.) Raeusch.
«ß»å Gramineae
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’¡Ë Õ’ “¬ÿ‰¥âÀ≈“¬ªï ‚¥¬¡’‡Àßâ“ ’¢“«·¢Áß∑Õ¥μ—«Õ¬Ÿ„à μâ¥π‘ ·≈–‰ª‰¥â‰°≈ à«π∫π¥‘π
¡’≈”μâπμ—ßÈ μ√ß Ÿß‰¥â∂ß÷ Òı-ÒÚ ´¡. ¡’°“∫„∫‚Õ∫Àÿ¡â Õ¬Ÿà °“∫„∫§àÕπ¢â“ß‡√’¬∫·≈–√‘¡°“∫¡’¢π
μ—«„∫‡√’¬« °«â“ß Ù-Ò¯ ¡¡. ¬“« Ò-Ú ‡¡μ√ à«π°≈“ß„∫®–°«â“ß°«à“‚§π„∫·≈–ª≈“¬„∫ ¡’¢π
‡ªìπ°√–®ÿ°Õ¬Ÿ√à –À«à“ß√Õ¬μàÕ¢Õßμ—«„∫·≈–°“∫„∫ ¢πª√“°Ø™—¥‡®π¡“°μ“¡¢âÕ ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ
¬“« Û-Ú ´¡. °«â“ß .ı-Ú.ı ´¡. ’¢“«‡ªìπ¡—π ·μà≈–¥Õ°¡’¢π“¥‡≈Á°·≈–¡’¢πøŸ ¢’ “«¬“«‰¥â∂ß÷
ı ´¡. Õ¬Ÿ‚à ¥¬√Õ∫
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ √“° ∑—ßÈ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ¢—∫ªí “«– „™â«π— ≈– Ò °”¡◊Õ ( ¥ª√–¡“≥ Ù-ı °√—¡ ·Àâß Ò-Òı °√—¡) À—πË ‡ªìπ™‘πÈ Ê
μâ¡°—∫πÈ”√—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√§√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬™“ (˜ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √)
Ú. √—°…“‚√§À◊¥ „™â√“° ¥ Ò °”¡◊Õ º ¡°—∫‡ª≈◊Õ°μâπÀ¡àÕπ§√÷ßË °”¡◊Õ°—∫√“°™–‡Õ¡®’π
¬“« Ù Õß§ÿ≈’ „ àπÈ” Ù ∂â«¬·°â« μâ¡„Àâ‡À≈◊Õ§√÷ßË ‡¥’¬« √—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Ò ·°â«
Û. ≈¥Õ“°“√√âÕπ„π°√–À“¬πÈ” „™â√“° ¥ Ò °”¡◊Õ À√◊Õ Û-ˆ °√—¡ μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë ·μàπÈ”
‡™â“-‡¬Áπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥ À√◊Õ‰À≈
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
À≠â“§“‡ªìπæ◊™∑’¢Ë π÷È ‰¥â„π¥‘π∑ÿ° ¿“æ ·≈–∑ÿ°ƒ¥Ÿ°“≈
°“√ª≈Ÿ°
‡ªìπ«—™æ◊™∑’‡Ë ®√‘≠‰¥â¥„’ π∏√√¡™“μ‘ ·≈–æ∫Õ¬Ÿ∑à «—Ë ‰ª®π‡ªìπªí≠À“„π°“√∑”≈“¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 187
À≠â“™—π°“¥ Panicum repens Linn.
188 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
À≠â“™—π°“¥
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Panicum repens Linn.
«ß»å Gramineae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê À—«À«“¬ (¿“§°≈“ß) ·¢¡¡—π À≠â“ÕâÕπâÕ¬ (‡™’¬ß„À¡à)
À—«À«“¬π“ (¿“§Õ‘ “π) À≠â“§√ÿπ À≠â“¢‘ß (¿“§„μâ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’¡Ë ≈’ ”μâπ‡ªìπ‡Àßâ“Õ¬Ÿ„à μâ¥π‘ ·≈–¡’‰À≈‡®√‘≠‡ªìπμâπ„À¡à ‰¥â≈”μâπ∑’ÕË ¬Ÿ∫à π¥‘π Ÿß
Ú-ˆ ´¡. ¡’¢Õâ ·≈–ª≈âÕß™—¥‡®π ª≈âÕß¬“« ˜-Ú ´¡. ¢âÕ·¢Áß °“∫„∫¬“«‡°◊Õ∫‡∑à“ª≈âÕß ·≈–
Àÿ¡â ª≈âÕß √‘¡°“∫ à«π∑’„Ë °≈âμ«— „∫¡’¢π μ—«„∫‡√’¬« °«â“ß Û-Ò ¡¡. ¬“« ı-Ú ´¡. ª≈“¬„∫·À≈¡
¥â“π∫π¡’¢π‡≈Á°πâÕ¬ √–À«à“ß°“∫„∫·≈–μ—«„∫¡’‡¬◊ÕË ∫“ß·π∫≈”μâπ Ÿß .ı ¡¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ¬“«
ˆ-Ú ´¡. °â“π·¢πß™àÕ¥Õ°‡ªìπ‡À≈’¬Ë ¡ ¥Õ° ’¢“«Õ¡‡¢’¬«¢π“¥ Ò-Û ¡¡. √Ÿª√’ª≈“¬·À≈¡ º≈¡’¢π“¥
‡≈Á°¡“°
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â¢∫— ªí “«– ‚¥¬„™â«π— ≈– Ò °”¡◊Õ À√◊Õ‡Àßâ“ ¥Àπ—° ˆ-Ù °√—¡ ·ÀâßÀπ—° Û-Ù °√—¡
∫ÿ∫æÕ·μ°μâ¡°—∫πÈ” ˘ ∂â«¬™“ (Ò ∂â«¬™“¡’ª√‘¡“μ√ ˜ı ¡‘≈≈‘μ√) μâ¡„Àâß«¥‡À≈◊Õ Û ∂â«¬™“
·∫àß√—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√ §√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬™“
¢âÕ§«√√–«—ß
¬“®”æ«°¢—∫ªí “«–π’§È «√„™â‡¡◊ÕË ¡’Õ“°“√·≈–„™â®π‡ÀÁπº≈™—¥‡®π°Á§«√À¬ÿ¥„™â ‰¡à§«√„™âÕ¬Ÿà
μ≈Õ¥‡«≈“
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥ ‡Àßâ“ À√◊Õ‰À≈
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë ‰ª μ—ßÈ ·μà¥π‘ ·Àâß·¢Áß®π°√–∑—ßË ∑’™Ë π◊È ·©– ·μà∂“â ¢÷πÈ μ“¡∑’™Ë π◊È ·©–≈”μâπ®–Õ«∫·¢Áß
·≈–¬“«°«à“ ‡ªìπ«—™æ◊™∑’∑Ë π∑“πμàÕ ¿“æ·Àâß·≈âß °—π¥“√ æ∫‰¥â∑«—Ë Ê ‰ª μ“¡∑’ÕË ¬ŸÕà “»—¬ √‘¡∑“ß
∑’√Ë °√â“ß«à“ß‡ª≈à“ À√◊Õ·¡â·μà„π·À≈àß‡æ“–ª≈Ÿ°
°“√ª≈Ÿ°
‰¡àæ∫«à“¡’°“√ª≈Ÿ° ∑—Èßπ’È‡π◊ËÕß®“°‡ªìπ«—™æ◊™∑’Ëæ∫ßà“¬ ·μà∂â“μâÕß°“√ª≈Ÿ°‰«â„™â°Á§«√ª≈Ÿ°
„π°√–∂“ß À√◊Õ¿“™π–Õ◊πË Ê ‡æ◊ÕË ªÑÕß°—π°“√·æ√à°√–®“¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 189
À≠â“πÈ”¥—∫‰ø Lindenbergia philippensis (Cham.) Benth.
190 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
À≠â“πÈ”¥—∫‰ø
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Lindenbergia philippensis (Cham.) Benth.
«ß»å Scrophulariaceae
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈¡â ≈ÿ° Ÿß‰¥â∂ß÷ Ò ‡¡μ√ ¡’¢πª°§≈ÿ¡μ“¡ à«πμà“ßÊ ¢Õß≈”μâπ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ
·∫∫μ√ß¢â“¡ „∫√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à ∑’¡Ë ¢’ Õ∫„∫‡°◊Õ∫¢π“π À√◊Õª≈“¬‡√’¬«·À≈¡ ‚§π„∫·À≈¡ ¢π“¥
¢Õß„∫ °«â“ß Ò-Û ´¡. ¬“« Ú-˘ ´¡. √‘¡„∫®—°‡ªìπøíπ ‡π◊ÕÈ „∫¡’¢π ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ¬“« ˆ-Ú ´¡.
·μà≈–¥Õ°¡’„∫ª√–¥—∫ ’‡¢’¬«√Õß√—∫ °≈’∫¥Õ°‡ªìπÀ≈Õ¥ ’‡À≈◊Õß¬“« Ò ´¡. ·≈–¡—°¡’®¥ÿ ’¡«à ß·¥ß
º≈√Ÿª¢Õ∫¢π“π
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫·≈–μâπ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â√—°…“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°‡√‘¡ ßŸ «—¥ ·≈–‰ø≈“¡∑ÿàß„™â Ò °”¡◊Õ μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥
‡μ‘¡‡À≈â“‚√ß·≈–·∑√°æ‘¡‡ π‡≈Á°πâÕ¬∑“∫àÕ¬Ê ª√‘¡“≥ “¡“√∂‡æ‘¡Ë ¢÷πÈ À√◊Õ≈¥≈ß‰¥âμ“¡Õ“°“√
Ú. „™—¥∫— æ‘… √—°…“·º≈πÈ”√âÕπ≈«° ‰ø‰À¡â „™â„∫·≈–μâπ ¥ Ò-Ú °‘ßË ≈â“ßπÈ”„Àâ –Õ“¥
μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥ ‡μ‘¡æ‘¡‡ π Û-Ù ‡°≈Á¥ æÕ°·º≈‰ø‰À¡â ®–™à«¬¥—∫æ‘…√âÕπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå ‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
æ◊™™π‘¥π’È‰¡à§àÕ¬™Õ∫‡°‘¥μ“¡æ◊Èπ¥‘π ¡—°®–æ∫∑—Ë«Ê ‰ªμ“¡Õ‘∞‡°à“ºÿÊ ‡™àπ μ“¡‡®¥’¬å
μ“¡°”·æß‡°à“Ê À√◊Õ∑’¡Ë μ’ –‰§√àπÈ”‡°“–®—∫‡ªìπμâπ
°“√ª≈Ÿ°
‡π◊ÕË ß®“°‡ªìπ«—™æ◊™®÷ß‰¡àπ¬‘ ¡ª≈Ÿ° ¡—°®–æ∫‡°‘¥¢÷πÈ ‡Õßμ“¡∏√√¡™“μ‘ ∂â“®–ª≈Ÿ°Õ“®®–ª≈Ÿ°‰¥â
„π°√–∂“ß°≈â«¬‰¡â∑¡’Ë Õ’ ∞‘ ºÿ ¡’∂“à π·≈–¢ÿ¬¡–æ√â“«∫â“ß ·≈â«‡°Á∫°√–∂“ß‰«â„π∑’√Ë ¡à ∑’¡Ë §’ «“¡™◊πÈ Ÿß
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 191
À≠â“√°™â“ß Passiflora foetida Linn.
192 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
À≠â“√°™â“ß
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Passiflora foetida Linn.
«ß»å Passifloraceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê °–∑°√° √° ≈—ß≈° (¿“§°≈“ß) ‡∂“‡ß“– ‡∂“ ‘ß‚μ (™—¬π“∑)
À≠â“∂≈°∫“μ√ (æ‘…≥ÿ‚≈°) º—°·§∫Ω√—ßË (¿“§‡Àπ◊Õ) º—°¢’ÀÈ ¥‘ (‡≈¬)
‡§√◊Õ¢πμ“™â“ß (»√’ –‡°…) °√–‚ª√ß∑Õß (¿“§„μâ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÈÕ¬≈â¡≈ÿ°¡’¢πª°§≈ÿ¡∑—Ë«‰ª „∫‡¥’Ë¬«μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ ¡’ÀŸ„∫‡ªìπ‡ âπ·À≈¡
°â“π„∫¬“« Ú-ı ´¡. „∫¡’√ªŸ √à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à ¡—°¡’¢Õ∫„∫À¬—°‡«â“ Û À¬—° ª≈“¬À¬—°·À≈¡ ‚§π„∫¡π
À√◊Õ√ŸªÀ—«„® ¢π“¥°«â“ß Û-¯ ´¡. ¬“« Ù-˘ ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡¥’¬Ë «μ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ ¡’°“â π¥Õ°¬“«
Ú-ı ¡’„∫ª√–¥—∫ Û „∫√Õß√—∫∑’‚Ë §π¥Õ° „∫ª√–¥—∫¡’≈°— …≥–§≈â“¬„∫∑’¡Ë ·’ μà‡ âπª√– “π ’‡¢’¬«ÕàÕπ
μ—«¥Õ° ’¢“« À√◊Õ¢“«Õ¡™¡æŸ μÕπ°≈“ß¥Õ°¡’ ¡’ «à ß ¥Õ°∫“π¡’¢π“¥ Ú-Û ´¡. º≈√Ÿª∑√ß°≈¡
À√◊Õ√Ÿª‰¢à ¢π“¥ Ò-Ú ´¡. º≈·°à ‡’ À≈◊Õß â¡
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ „∫ ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°À‘¥ „™â„∫ ¥ Ò „∫ ‚¢≈°„Àâ≈–‡Õ’¬¥ º ¡πÈ”æÕ§«√∑“«—π≈–
Û-Ù §√—ßÈ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
“¡“√∂®–¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë Ê ‰ª „π∑’√Ë °√â“ß«à“ß‡ª≈à“ ¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑ÿ°™π‘¥ ·¡â°√–∑—ßË ¥‘π∑√“¬
°“√ª≈Ÿ°
æ◊™™π‘¥π’È‡ªìπ«—™æ◊™ ‰¡à§àÕ¬π‘¬¡ª≈Ÿ° ∂â“®–ª≈Ÿ° “¡“√∂®–ª≈Ÿ°‰¥âμ“¡√‘¡√—È« „Àâ≈”μâπ
‡≈◊ÕÈ ¬æ—π√—«È ∫â“π
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 193
À≠â“Àπ«¥·¡« Orthosiphon aristatus (Bl.) Miq.
194 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
À≠â“Àπ«¥·¡«
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Orthosiphon aristatus (Bl.) Miq.
«ß»å Labiatae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê æ¬—∫‡¡¶ (°√ÿß‡∑æœ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈¡â ≈ÿ° Ÿß‰¥â∂ß÷ Ú ‡¡μ√ ≈”μâπ§àÕπ¢â“ß‡ªìπ‡À≈’¬Ë ¡‡ÀÁπ‰¥â™¥— ‡®π ·≈–¡’¢π‡≈Á°πâÕ¬
„∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß¢â“¡ °â“π„∫¬“« ·≈–Õ“®¬“«‰¥â∂ß÷ Û ´¡. μ—«„∫√Ÿª√à“ß§≈â“¬√Ÿª‰¢à À√◊Õ
√Ÿª‰¢à‡√’¬«¢Õ∫§àÕπ¢â“ß¢π“π À√◊Õ√Ÿª ’‡Ë À≈’¬Ë ¡¢π¡‡ªï¬°ªŸπ ª≈“¬„∫·≈–‚§π„∫·À≈¡ ¢Õ∫„∫®—°
μ“¡‡ âπ„∫¡—°¡’¢π μ—«„∫°«â“ß .ı-ı ´¡. ¬“« Ò-Ò ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ¬“« ˜-Ú˘ ´¡. ª√–°Õ∫
¥â«¬¥Õ°¬àÕ¬Ê ’¢“«À√◊Õ¡à«ßÕàÕπ®”π«π¡“° ¥Õ°¡’ «à π¢Õß‡° √μ—«ºŸ‡â ªìπ‡ âπ¬◊πË ¬“«§≈â“¬Àπ«¥
¢Õß·¡« Ù ‡ âπ ¬“«°«à“ à«π¢Õß°≈’∫¥Õ°¡“° ·≈–æ∫¬“«¡“°°«à“ Ú ´¡. º≈§àÕπ¢â“ß·¢Áß
’πÈ”μ“≈‡¢â¡ ·≈–¡’¢π“¥‡≈Á° Ò-Ú ¡¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ∑—ßÈ μâπÀ√◊Õ„∫ „™â‰¥â∑ß—È ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ¢—∫ªí “«– „™âμπâ ¥ Ò °”¡◊Õ μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë μà“ßπÈ” À√◊Õºß·Àâß Ù °√—¡ ™ß°—∫πÈ”‡¥◊Õ¥
Ò ¢«¥ ¥◊¡Ë ·μàπÈ” ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√§√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬™“ (˜ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √) ‡À¡“– ”À√—∫
§π‰¢â∑‡’Ë ªìπ‚√§∫«¡πÈ” ·≈–ªí “«–¢—¥
Ú. ªÑÕß°—π·≈–√—°…“π‘«Ë „™â∑ß—È μâπ ¥∫π¥‘π ∂â“·Àâß„™â Ù °√—¡ μâ¡°—∫πÈ” Ò ¢«¥ ·¡à‚¢ß
(˜ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √) „Àâ‡¥◊Õ¥ Û-ı π“∑’ ¥◊¡Ë ·μàπÈ”∑—ßÈ «—π „™âμ¥‘ μàÕ°—π Ò-Ú ‡¥◊Õπ π‘«Ë ∑’¡Ë ¢’ π“¥μ—ßÈ ·μà
‡¡Á¥‡≈Á°Ê ®π∂÷ß¢π“¥‡∑à“‡¡≈Á¥∂—«Ë ‡¢’¬«®–∂Ÿ°¢—∫ÕÕ°¡“°—∫ªí “«– ¢âÕ§«√√–«—ß §π∑’√Ë ∫— ª√–∑“π
·≈â«„® —πË „ÀâÀ¬ÿ¥¬“ ‚¥¬‡©æ“–§π∑’‡Ë ªìπ‚√§À—«„® Õ¬à“„™â‡°‘π¢π“¥
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â«∏‘ ª’ °í ™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
ª≈Ÿ°ßà“¬¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π·∑∫∑ÿ°™π‘¥ ·≈–ª≈Ÿ°‰¥â∑°ÿ ƒ¥Ÿ°“≈
°“√ª≈Ÿ°
ª≈Ÿ°‚¥¬μ—¥μâπ™”≈ß„π¥‘π √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ∑—π∑’
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 195
À≠â“‰´ Leersia hexandra Sw.
196 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
À≠â“‰´
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Leersia hexandra Sw.
«ß»å Gramineae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê À≠â“∑√“¬ À≠â“‰∑√ (°√ÿß‡∑æœ) À≠â“§¡∫“ß (π§√»√’∏√√¡√“™)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°∑’¡Ë °— ¡’≈”μâπ‡√’¬«¬“«∑Õ¥πÕπ ¡’¢Õâ ·≈–ª≈âÕß™—¥‡®π ª≈âÕß¬“« ı-ÒÚ ´¡.
∑’¢Ë Õâ ¡—°¡’¢π °“∫„∫‚Õ∫Àÿ¡â ª≈âÕß¬“«ª√–¡“≥§√÷ßË ª≈âÕß à«πμàÕ√–À«à“ß°“∫„∫·≈–μ—«„∫¡’‡¬◊ÕË ∫“ß
‡√’¬«·À≈¡ ¬“« Ú-ı ¡¡. ·π∫μ‘¥°—∫≈”μâπ μ—«„∫‡√’¬«·À≈¡ ¢π“¥°«â“ß Ù-ˆ ¡¡. ¬“« Òı-Û ´¡.
‡π◊ÕÈ „∫À¬“∫ ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ§≈â“¬√«ß¢â“« ·μà¢π“¥‡≈Á°°«à“¬“« ı-Ò ´¡. ¥Õ°¡’≈°— …≥–§≈â“¬
¥Õ°¢â“«¢π“¥‡≈Á° ¬“« Ú-Ù ¡¡. ª≈“¬¥Õ°·À≈¡ º≈¢π“¥‡≈Á°
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ∑—ßÈ μâπÀ√◊Õ∑—ßÈ Àâ“ „™â‰¥â∑ß—È ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â¢∫— ªí “«– ‚¥¬„™â«π— ≈– Ò °”¡◊Õ À√◊ÕπÈ”Àπ—° ¥ Ú-Û °√—¡ πÈ”Àπ—°·Àâß ı-Ò °√—¡
„ àπÈ” ˘ ∂â«¬™“μâ¡„Àâß«¥‡À≈◊Õ Û ∂â«¬™“ ·∫àß√—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√ §√—ßÈ ≈–
Ò ∂â«¬™“
¢âÕ§«√√–«—ß
¬“®”æ«°„™â¢—∫ªí “«–π’È§«√„™â‡¡◊ËÕ¡’Õ“°“√·≈–„™â®π‡ÀÁπº≈™—¥‡®π°Á§«√À¬ÿ¥„™â ‰¡à§«√
„™âÕ¬Ÿμà ≈Õ¥‡«≈“
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â≈”μâπ ‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
‡ªìπ«—™æ◊™¢÷πÈ ‰¥â∑«—Ë Ê ‰ª ¡—°®–æ∫∫√‘‡«≥ÀπÕßπÈ” À√◊Õ∑’™Ë π◊È ·©–
°“√ª≈Ÿ°
‡π◊ÕË ß®“°‡ªìπ«—™æ◊™ ‰¡à§Õà ¬π‘¬¡ª≈Ÿ° ∂â“®–ª≈Ÿ°„™â≈”μâπμ—¥‡ªìπ∑àÕπÊ „Àâ¡¢’ Õâ μ‘¥Õ¬Ÿ∑à Õà π≈–
Ú-Û ¢âÕ ·≈â«™”≈ß„π¥‘π√‘¡πÈ”
°“√∫”√ÿß√—°…“
æ¬“¬“¡Õ¬à“„Àâ μ— «å‡¢â“‰ª‡À¬’¬∫¬Ë” æ◊™π’°È ®Á –‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ‰¥â¥’ ‚¥¬‰¡àμÕâ ß¥Ÿ·≈√—°…“
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 197
ÀπÕπμ“¬À¬“° Stemona tuberosa Lour.
198 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
ÀπÕπμ“¬À¬“°
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Stemona tuberosa Lour.
«ß»å Stemonaceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê °–‡æ’¬¥ (ª√–®«∫œ ™≈∫ÿ√)’
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â‡≈◊ÕÈ ¬∑’¡Ë √’ “°„μâ¥π‘ ®”π«π¡“°¡’√ªŸ ≈—°…≥–§≈â“¬°√– «¬ À√◊Õ∑√ß°√–∫Õ° ¬“«‰¥â∂ß÷
Ò-Û ´¡. „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß¢â“¡ „∫√Ÿª‰¢àªÕÑ ¡ ‚§π„∫‡«â“√ŸªÀ—«„® ª≈“¬„∫·À≈¡
μ—«„∫¡’¢π“¥°«â“ß ı-¯ ´¡. ¬“« Ò-Ú ´¡. ‡ âπ„∫ÕÕ°®“°‚§π„∫„π·π«‡°◊Õ∫¢π“π°—∫¢Õ∫„∫
¥Õ° ’‡¢’¬«Õ¡™¡æŸ¡«à ß ÕÕ°‡ªìπ™àÕ Ò-Ú ¥Õ° μ“¡´Õ°‚§π°â“π„∫ º≈√Ÿª¢Õ∫¢π“πª≈“¬‡√’¬«·À≈¡¬“«
Ú-Û ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ √“°·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°â‰Õ·≈–¢—∫‡ ¡À– „™â√“°·Àâß§√—ßÈ ≈– Ò/Û-Ò °”¡◊Õ (Û-Ò °√—¡) À—πË ‡ªìπ™‘πÈ Ê μâ¡°—∫πÈ”
æÕ§«√√—∫ª√–∑“π«—π≈– Ú §√—ßÈ
Ú. √—°…“‡À“ „™â√“° ¥ Û-Ù √“° ≈â“ßπÈ”„Àâ –Õ“¥ μ”º ¡πÈ”™‚≈¡‡ âπº¡∑‘ßÈ ‰«â Ò ™—«Ë ‚¡ß
®÷ß √–ÕÕ°„Àâ –Õ“¥ ∑”μ‘¥μàÕ°—π Ú-Û «—π
Û. ∫√√‡∑“Õ“°“√ª«¥øíπ „™â√“° ¥ Ò √“° ≈â“ß„Àâ –Õ“¥ À—πË μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥ ‡μ‘¡‡°≈◊Õ
Ò ™âÕπ™“ Õ¡ª√–¡“≥ Ò-Òı π“∑’ ·≈â«∫â«π∑‘ßÈ ∑”‡™àππ’μÈ ¥‘ μàÕ°—π Ú-Ù §√—ßÈ ∑‘ßÈ √–¬–Àà“ß°—π
Ú
Ù-ı ™—«Ë ‚¡ß ®–À“¬ª«¥øíπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âª°í ™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π∑—«Ë ‰ª §«√ª≈Ÿ°ƒ¥ŸΩπ
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥μâπ·°à™”≈ß„π¥‘π„Àâ≈÷°æÕ ¡§«√ √¥πÈ”„Àâ™ÿà¡∑—π∑’ ‡¡◊ËÕμâπ‚μ®–‡®√‘≠‡≈◊ÈÕ¬μ“¡¥‘π
Õ“®∑”§â“ß„Àâμπâ ‡≈◊ÕÈ ¬°Á‰¥â
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 199
ÀÕ¡ Allium ascalonicum Linn.
200 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
ÀÕ¡
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Allium ascalonicum Linn.
«ß»å Alliaceae
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ°¡’≈”μâπª√–‡¿∑ – ¡Õ“À“√∑’‡Ë √’¬°«à“ À—« ≈—°…≥–§≈â“¬√Ÿª‰¢à ¢π“¥ Ò-Ù ´¡. ‡¡◊ÕË ·°à
¡’‡¬◊ËÕ ’·¥ßÕ¡¡à«ß∫“ßÊ Àÿâ¡ÀàÕ À—«Àπ÷Ëß¡’ Ò-Ú °≈’∫ ≈”μâπ„μâ¥‘π¡’ à«π¢Õß°“∫„∫‚Õ∫Àÿâ¡´âÕπ°—π ·≈–¡’„∫
‡ªìπÀ≈Õ¥°≈«ß√Ÿª‡√’¬«¬“«ª≈“¬·À≈¡ ¢π“¥„∫¬“« Òı-Ú ´¡. ¥Õ°ÕÕ°√«¡°—π‡ªìπ°√–®ÿ°Õ¬Ÿ∑à ª’Ë ≈“¬°â“π™àÕ
´÷ßË ¬“«°«à“°â“π„∫ ¥Õ° ’¢“« ¢π“¥ .Û-.ˆ ´¡. °â“π¥Õ°¬“« Ò-Ò.ı ´¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ À—« ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â·°âæ…‘ ·¡≈ß —μ«å °—¥μàÕ¬ „™âª√–¡“≥ Ò À—« ¢¬’ÀÈ √◊Õμ”„Àâ·À≈°·≈â«π”¡“∑“
Ú. ·°â‰¢â≈¥§«“¡√âÕπ „™âÀ«— Û-Ù À—« μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥ º ¡‡À≈â“‚√ß ∑“μ—«‡¥Á° ™à«¬≈¥§«“¡√âÕπ
Û. ≈¥‰¢¡—π„π‡ âπ‡≈◊Õ¥ „™âªÕÑ ß°—π À—«ÀÕ¡ ¥ Ò À—« À√◊ÕμâπÀÕ¡ Ú-Ù μâπ «—π≈– Ò §√—ßÈ „™â‡æ◊ÕË √—°…“
À—«ÀÕ¡ ¥ Ò-Ú À—« À√◊ÕμâπÀÕ¡ Û-ˆ μâπ «—π≈– Û §√—ßÈ „™â‡ªìπÕ“À“√ ·μàÕ¬à“Àÿßμâ¡ (‡™àπ ¬” π”πÈ”ª≈“∫’∫¡–π“«
√—∫ª√–∑“π°—∫‡¡’¬Ë ß§” ·≈–Õ◊πË Ê) ¢âÕ§«√√–«—ß √—∫ª√–∑“π Ò ‡¥◊Õπ μâÕßÀ¬ÿ¥ ‡æ√“–∂â“„™â¡“°‡°‘π‰ªÕ“®‡°‘¥æ‘…
¢â“ß‡§’¬ß
Ù. √—°…“πÈ”°—¥‡∑â“ „™âÀ«— ÀÕ¡ Ò À—« Ω“πÀÕ¡μ“¡¢«“ß ∑“∂Ÿ∫√‘‡«≥πÈ”°—¥‡∑â“∑’‰Ë ¥â∑”§«“¡ –Õ“¥·≈â«
«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â‡¡≈Á¥ À—« ∑’πË ¬‘ ¡§◊Õ „™âÀ«—
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«π À√◊Õ¥‘π√à«πªπ∑√“¬ ¡’°“√√–∫“¬πÈ”¥’ ™Õ∫Õ“°“»‡¬Áπ ·≈–·Àâß §«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ „πÕ“°“»πâÕ¬
μâÕß°“√· ß·¥¥‡æ’¬ß ¯-Ò ´¡. μàÕ«—π ª≈Ÿ°‰¥âμ≈Õ¥ªï ·μà™«à ß∑’‡Ë À¡“– ¡∑’ Ë ¥ÿ §◊Õ ƒ¥ŸÀπ“«
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬¢ÿ¥μ“°·¥¥‰«â Ú-Û «—π ¬àÕ¬¥‘π‡ªìπ°âÕπ‡≈Á°Ê ∑—«Ë ·ª≈ß „ àª¬ÿÜ À¡—°À√◊Õªÿ¬Ü §Õ°≈ß§≈ÿ°‡§≈â“
°—∫¥‘π„Àâ≈°÷ ‡æ’¬ß Ú-Û ´¡. ‡°Á∫«—™æ◊™ÕÕ°„ÀâÀ¡¥·ª≈ß ”À√—∫·ª≈ßª≈Ÿ°π—πÈ Õ“®¬°√àÕßÀ√◊Õ‰¡à¬°°Á‰¥â μ“¡·μà
§«“¡‡À¡“– ¡¢Õßæ◊Èπ∑’Ë ®“°π—Èπ‡°≈’Ë¬ª√—∫Àπâ“¥‘π„Àâ‡√’¬∫∑—Ë«·ª≈ß À—«∑’Ë„™â∑”æ—π∏ÿåμâÕß‡°Á∫æ—°‰«â Ú-ˆ ‡¥◊Õπ
‡¡◊ÕË π”¡“ª≈Ÿ°μâÕßμ—¥‡≈Á¡√“°‡°à“ ·≈–„∫·Àâß∑‘ßÈ „ÀâÀ¡¥ §«√μ—¥¬Õ¥À—«ÀÕ¡ÕÕ°‡≈Á°πâÕ¬‡æ◊ÕË „ÀâßÕ°‡√Á« √–¬–ª≈Ÿ°
∑’‡Ë À¡“– ¡§◊Õ Úı x Úı ´¡. ‡¡◊ÕË ª≈Ÿ°∑—«Ë ·ª≈ß·≈â«®÷ß‡Õ“·°≈∫ À√◊Õø“ß¢â“«§≈ÿ¡„Àâ∑«—Ë ·ª≈ß √¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ∑—π∑’
°“√∫”√ÿß√—°…“
À¡—πË ¥Ÿ·≈§«“¡ –Õ“¥·≈–§«“¡™ÿ¡à ™◊πÈ ¢Õß·ª≈ß‡ ¡Õ „ àª¬ÿÜ «‘∑¬“°»“ μ√å μŸ √ Òı-Òı-Òı „Àâ‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ
Û-Ûı «—π ‚¥¬°“√À«à“π„Àâ∑«—Ë ·≈–√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà §Õ¬√–«—ß‚√§·≈–·¡≈ß„Àâ¥«â ¬‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ ˜ «—π¢÷πÈ ‰ª μâÕß§Õ¬
—ß‡°μ°“√·°à¢ÕßÀ—«ÀÕ¡ ∂â“∫’∫‚§π„∫μ√ß√Õ¬μàÕ°—∫À—«·≈â«ÕàÕππ‘¡Ë ·≈– ’¢Õß„∫‡√‘¡Ë ‡À≈◊ÕßμÕπª≈“¬ · ¥ß«à“
·°à·≈â« ®÷ß‡√‘¡Ë ‡°Á∫‡°’¬Ë «‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ ˜-ÒÒ «—π ·μà∂“â ª≈Ÿ°„πƒ¥ŸΩπ®–‡°Á∫‡°’¬Ë «‡¡◊ÕË Õ“¬ÿ Ùı «—π º≈º≈‘μ„πƒ¥ŸÀπ“«
®–‡ªìπ Ú-Û ‡∑à“¢Õßº≈º≈‘μ„πƒ¥ŸΩπ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 201
À“¥Àπÿπ Artocarpus gomezianus Wall. ex Trec.
202 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
À“¥Àπÿπ
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Artocarpus gomezianus Wall. ex Trec.
«ß»å Moraceae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ‡ª¬≈—ßÈ „∫„À≠à (¡âß) μ–∫—ß μ”∫—ß (¡“‡≈¬å-¿“§„μâ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â¬π◊ μâπ Ÿß‰¥â∂ß÷ Ú ‡¡μ√ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫ ≈—∫ μ—«„∫¡’√ªŸ √à“ßÀ≈“¬≈—°…≥–
¡’∑ß—È √Ÿª√’ √Ÿª‰¢à ·≈–√Ÿª¢Õ∫¢π“πª≈“¬„∫·À≈¡ ‚§π„∫¡π ¢Õ∫„∫‡√’¬∫ ¢π“¥„∫°«â“ß ˜-Òˆ ´¡.
¬“« ÒÒ-Úı ´¡. ¥Õ° ’‡À≈◊ÕßÕàÕπ ÕÕ°‡ªìπ™àÕ μ“¡¡ÿ¡°â“π„∫ ¡’∑ß—È ™àÕμ—«ºŸ·â ≈–™àÕμ—«‡¡’¬ ™àÕ¥Õ°
√Ÿª∑√ß‡°◊Õ∫°≈¡ ‡ âπºà“»Ÿπ¬å°≈“ß™àÕ Ò-Ú ´¡. °â“π™àÕ¬“« ˜-Ò˜ ¡¡. º≈√Ÿª‡°◊Õ∫°≈¡¢π“¥
Ù-¯ ´¡. ’‡À≈◊Õß ‡¡◊ÕË ·°à·≈â«®–‡ªìπ ’πÈ”μ“≈À√◊Õ¥” ‡π◊ÕÈ º≈ ’ ¡â º‘«‡√’¬∫
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ‡ª≈◊Õ° ¥
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
„™â·°âæ…‘ ‰ø‰À¡â-πÈ”√âÕπ≈«° ‚¥¬„™âª®í ®ÿ∫π— æ¬“∫“≈‡©æ“–√“¬∑’¡Ë ∫’ √‘‡«≥‡≈Á°πâÕ¬ æ‘…‰¡à√πÿ ·√ß
º‘«Àπ—ß‰¡à·μ° ‚¥¬„™â‡ª≈◊Õ° ¥μâ¡°—∫πÈ” —¥ à«πæÕ§«√„Àâ‰¥âπÈ”μâ¡∑’¢Ë πâ ‡Õ“πÈ”∑’μË πâ ¡“∑“∫√‘‡«≥
∑’‡Ë ªìπ ®–‡°‘¥‡ªìπ·ºàπ∫“ßÊ ∑‘ßÈ ‰«â Ú-Û «—π
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™â«∏‘ ‡’ æ“–‡¡≈Á¥
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
æ◊™™π‘¥π’ È “¡“√∂®–‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ‰¥â„π‡¢μ√âÕπ™◊πÈ ∑—«Ë ‰ª ™Õ∫∑’ΩË πμ°™ÿ° “¡“√∂¢÷πÈ ‰¥â„π¥‘π
‡°◊Õ∫∑ÿ°™π‘¥ ∑’¡Ë °’ “√√–∫“¬πÈ”‰¥â¥‰’ ¡à¡π’ È”¢—ß ·≈–™◊πÈ ·©–
°“√ª≈Ÿ°
‡Õ“μâπ°≈â“∑’‰Ë ¥â®“°‡¡≈Á¥ª≈Ÿ°≈ß„πÀ≈ÿ¡¢π“¥ Ò x Ò x Ò ‡¡μ√ ·≈â«√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà ™◊πÈ ‡™â“-‡¬Áπ
‡¡◊ÕË ª≈Ÿ°„À¡àÊ §«√∑”∑’∫Ë ß— · ß·¥¥ æÕμâπæ◊™μ—ßÈ μ—«‰¥â°‡Á Õ“∑’∫Ë ß— · ß·¥¥ÕÕ°‡æ◊ÕË „Àâæ™◊ ‰¥â√∫— · ß·¥¥
‡μÁ¡∑’Ë
°“√∫”√ÿß√—°…“
„π√–¬–∑’μË πâ æ◊™¬—ß‡≈Á°Õ¬Ÿà §«√®–¡’°“√„ àª¬ÿÜ æ√«π¥‘π √¥πÈ”‡ªìπ§√—ßÈ §√“«μ“¡§«“¡®”‡ªìπ
„π√–¬–∑’Ëμâπæ◊™‚μ·≈â« §«√®–¡’°“√¥Ÿ·≈·≈–ªÑÕß°—π°“√∑”≈“¬¢ÕßÀπÕπ‡®“–¬Õ¥ÕàÕπ∫â“ß
‡ªìπ§√—ßÈ §√“«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 203
‡Àß◊Õ°ª≈“À¡Õ Acanthus ilicifolius Linn.
204 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
‡Àß◊Õ°ª≈“À¡Õ
™◊Õ
Ë «‘∑¬“»“ μ√å Ò. Acanthus ilicifolius Linn.
Ú. Acanthus ebracteatus Vahl
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ®–‡°√Áß Õ’‡°√Áß μ–‡°√Áß (¿“§°≈“ß) ·°â¡À¡Õ‡≈ (°√–∫’)Ë
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
Ò. ‡ªìπæ◊™≈â¡≈ÿ° ¡—°¡’Àπ“¡·À≈¡μ√ß‚§π°â“π„∫ „∫‡¥’¬Ë «μ‘¥°—∫≈”μâπ·∫∫μ√ß°—π¢â“¡ ≈—°…≥–
√Ÿª√’ À√◊Õ‡√’¬«¬“« ¢Õ∫„∫‡°◊Õ∫¢π“π ¢Õ∫„∫®—°À¬“∫ ª≈“¬®—°·À≈¡§≈â“¬Àπ“¡·μà∫“ß§√—ÈßÕ“®æ∫
¢Õ∫„∫‡√’¬∫°Á‰¥â ¢π“¥„∫°«â“ß Ù-˜ ´¡. ¬“« ˆ-Òı ´¡. ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕÕ¬Ÿμà “¡ª≈“¬¬Õ¥ À√◊Õ¡ÿ¡°â“π„∫
·μà≈–¥Õ°¡’„∫ª√–¥—∫√Ÿª‡√’¬« Ú Õ—π √Õß√—∫∑’‚Ë §π¥Õ° ·≈–¡—°μ‘¥Õ¬Ÿ®à π¥Õ°∫“π ¥Õ° ’¢“«¬“« Ú-Ù ´¡.
·μà°≈’∫≈à“ß¢Õß¥Õ° ’¡à«ßÕàÕπ À√◊ÕøÑ“ÕàÕπ ´÷Ëß¡’·∂∫ ’‡À≈◊ÕßÕ¬Ÿàμ√ß°≈“ßμ—«°≈’∫ º≈√Ÿª∑√ßª√–∫Õ°
ª≈“¬¡π¬“« Ú-Û ´¡. ‡¡≈Á¥¢π“¥‡≈Á°
Ú. ≈—°…≥–‚¥¬∑—Ë«‰ª§≈â“¬°—∫™π‘¥·√° μà“ß°—πμ√ß∑’Ë„∫ª√–¥—∫∑’Ë√Õß√—∫‚§π¥Õ° ‰¡à¡’À√◊Õ¡’
°ÁÀ≈ÿ¥√à«ßßà“¬ ¥Õ° ’¢“«À√◊Õ¢“«Õ¡¡à«ß ¢π“¥‡≈Á°°«à“‡≈Á°πâÕ¬ ·≈–∑’ËμÕπ°≈“ß°≈’∫≈à“ß¢Õß¥Õ°‰¡à¡’
·∂∫ ’‡À≈◊Õß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. „™â√°— …“‚√§º‘«Àπ—ß®”æ«°æÿæÕß πÈ”‡À≈◊Õß‡ ’¬ º◊πË §—π „™â Û-Ù μâπ À—πË ‡ªìπ™‘πÈ μâ¡πÈ”Õ“∫
À√◊Õ™–≈â“ß·º≈
Ú. √—°…“Ωï „™â∑ß—È μâπ∑—ßÈ „∫ ¥ Ò °”¡◊Õ «‘∏∑’ ’Ë Ò π”¡“μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥ æÕ°∑’‡Ë ªìπΩï ‡ª≈’¬Ë π¬“∑ÿ°«—π
«‘∏∑’ ’Ë Ú π”¡“ —∫„Àâ‡≈Á°Ê ‡μ‘¡πÈ”„Àâ∑«à ¡ μâ¡‡¥◊Õ¥ Ò π“∑’ ¥◊¡Ë ·μàπÈ”§√—ßÈ ≈– ÒÚ - ÛÙ ·°â« «—π≈– Û §√—ßÈ
°àÕπÕ“À“√ „Àâ¥¡◊Ë μ‘¥μàÕ°—πÕ¬à“ßπâÕ¬ Ú - Û —ª¥“Àå
Û. ‡ªì π ¬“Õ“¬ÿ «— ≤ π– „™â‡Àß◊Õ°ª≈“À¡Õ„∫·≈–μâπ·Àâß∫¥‡ªìπºß Ú à«π ºßæ√‘°‰∑¬
Ò à«π π”¡“º ¡°—π ‡μ‘¡πÈ”º÷ßÈ ‡¥◊ÕπÀâ“ ªíπô ‡ªìπ≈Ÿ°°≈Õπ √—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Ò - Ú ‡¡Á¥ °àÕππÕπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âª°í ™”
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ™Õ∫¢÷πÈ μ“¡ªÉ“™“¬‡≈π À√◊Õ∫√‘‡«≥ª“°πÈ”∑’πË È”∑–‡≈¢÷πÈ ∂÷ß
°“√ª≈Ÿ°
μ—¥‡Àßâ“∑’·Ë μ°ÀπàÕÀ√◊Õ°‘ßË ∑’‰Ë ¡à·°à·≈–‰¡àÕÕà π®π‡°‘π‰ª ªí°™”≈ß„π¥‘π‚§≈πÀ√◊Õ„π∑’∑Ë ‡’Ë μ√’¬¡‰«â
·≈–§Õ¬√¥πÈ”„Àâ™¡ÿà
°“√∫”√ÿß√—°…“
‰¡àμâÕß‡Õ“„®„ à‡ªìπæ‘‡»…·μàÕ¬à“ß„¥ ‡æ’¬ß·μà„π√–¬–·√°ª≈Ÿ°À¡—Ëπ√¥πÈ”„Àâ™ÿà¡®π°«à“μâπ
®–μ—ßÈ μ—«‰¥â‡∑à“π—πÈ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 205
·Àâ«À¡Ÿ Cyperus rotundus Linn.
206 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
·Àâ«À¡Ÿ
™◊Õ Ë «‘∑¬“»“ μ√å Cyperus rotundus Linn.
«ß»å Cyperaceae
™◊Õ Ë Õ◊πË Ê À≠â“¢πÀ¡Ÿ (·¡àŒÕà ß Õπ)
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈â¡≈ÿ°¢π“¥‡≈Á°∑’Ë¡’≈”μâπ„μâ¥‘π‡ªìπÀ—« ·≈– “¡“√∂ßÕ°‰À≈‰ªμ“¡º‘«¥‘π‰¥â‰°≈
ı-Úı ´¡. ‡æ◊ÕË °”‡π‘¥‡ªìπÀπàÕ„À¡àμÕà ‰ª À—«¡’√ªŸ √à“ßμ—ßÈ ·μà‡√’¬«¬“«®π∂÷ß‡°◊Õ∫°≈¡ ¡’¢π“¥μ—ßÈ ·μà‡≈Á°
‰ª®π∂÷ß Ú.ı ´¡. ≈”μâπ∑’ÕË ¬Ÿ∫à π¥‘ππ—πÈ ¡’¢π“¥ Ÿß‡æ’¬ß‡≈Á°πâÕ¬ ·≈–¡—°‡ÀÁπ‡ªìπ “¡‡À≈’¬Ë ¡ ¡’„∫μ‘¥Õ¬Ÿà
‚¥¬√Õ∫·∫∫ ≈—∫ √Ÿª√à“ß¢Õß„∫§àÕπ¢â“ß‡√’¬«·§∫ ª≈“¬„∫·À≈¡°«â“ß Ú-ˆ ¡¡. ¬“« ı-Òı ´¡.
¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕÕ¬Ÿμà “¡ª≈“¬¬Õ¥ ¡’°“â π™àÕ¬“« ª≈“¬°â“π™àÕ¡’„∫ª√–¥—∫∑’¡Ë ≈’ °— …≥– ·≈– ’§≈â“¬
„∫√Õß√—∫‚§π™àÕ¥Õ° Û „∫ ™àÕ¥Õ°ª√–°Õ∫¥â«¬¥Õ°¢π“¥‡≈Á° Ò-Ù ¥Õ° ’πÈ”μ“≈ º≈√Ÿª‰¢à
¬“«ª√–¡“≥ Ò.ı ¡¡.
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ À—«
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
Ò. ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß „™âÀ«— ·Àâß Ò °”¡◊Õ (ˆ-˜ À—«À√◊ÕÀπ—°
Òı °√—¡) ∑ÿ∫„Àâ·μ°μâ¡‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë À√◊Õ„™âÀ«— ¥§√—ßÈ ≈– ı À—« ‚¢≈°„Àâ≈–‡Õ’¬¥º ¡πÈ”º÷ßÈ √—∫ª√–∑“π
Ú. √—°…“∫‘¥ „™âÀ«— ·Àâß ˆ-¯ À—« ∫¥°—∫¢‘ß·°à·Àâß Ù-ı ·«àπ §≈ÿ°°—∫πÈ”º÷ßÈ √—∫ª√–∑“π
‡ªìπ¬“≈Ÿ°°≈Õπ
Û. ¢—∫ªí “«– „™âÀ—«„μâ¥‘π ı-˜ À—« ∫¥„Àâ≈–‡Õ’¬¥ §≈ÿ°°—∫πÈ”º÷Èß‡ªìπ¬“≈Ÿ°°≈Õπ
√—∫ª√–∑“π∑—ßÈ À¡¥„πÀπ÷ßË §√—ßÈ
Ù. Àâ“¡‡≈◊Õ¥„ à·º≈ ¥ „™âμπâ ·≈–„∫ ı-Ò μâπ π”¡“≈â“ß„Àâ –Õ“¥ À—πË μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥
º ¡°—∫πÈ”ªŸπ„ „™âæÕ°·º≈∑’‡Ë ≈◊Õ¥ÕÕ°
ı. ‡ªìπ¬“Õ“¬ÿ«≤ — π– „™âÀ«— ·Àâ«À¡Ÿº ¡°—∫‡¡≈Á¥æ√‘°‰∑¬ ‡¡≈Á¥¢àÕ¬ ‡∂“∫Õ√–‡æÁ¥ ‡ª≈◊Õ°μâπ
∑‘ßÈ °àÕπ ‡ª≈◊Õ°μâπμ–‚°π“ „™âºß ¡ÿπ‰æ√Õ¬à“ß≈–‡∑à“Ê °—π º ¡°—π‚¥¬„™âπÈ”º÷ßÈ ‡¥◊ÕπÀâ“ ªíπô ‡ªìπ
≈Ÿ°°≈Õπ¢π“¥‡∑à“‡¡≈Á¥æÿ∑√“ √—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Ò-Ú ‡¡Á¥ °àÕππÕπ
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå „™âÀ«— À√◊Õ‰À≈
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“» ¢÷πÈ ßà“¬‡ªìπ«—™æ◊™∑’æË ∫Õ¬Ÿ∑à «—Ë Ê ‰ª
°“√ª≈Ÿ°
‡π◊ËÕß®“°·Àâ«À¡Ÿ‡ªìπ«—™æ◊™®÷ß‰¡à¡’°“√ª≈Ÿ° ·μà∂â“μâÕß°“√ª√‘¡“≥¡“°°ÁÕ“®ª≈Ÿ°‚¥¬„™âÀ—«
À√◊Õ„™â‰À≈°Á‰¥â ‰¡àμÕâ ß¡’°“√∫”√ÿß√—°…“·μàÕ¬à“ß„¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 207
ÕâÕ¬·¥ß Saccharum sinense Roxb.
208 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
ÕâÕ¬·¥ß
™◊ÕË «‘∑¬“»“ μ√å Saccharum sinense Roxb.
«ß»å Gramineae
™◊Õ
Ë Õ◊πË Ê ÕâÕ¬¥” ÕâÕ¬¢¡
≈—°…≥–¢Õßæ◊™
‡ªìπ‰¡â≈¡â ≈ÿ°∑’¡Ë ≈’ ”μâπ Ÿß Ò-Û ‡¡μ√ ≈”μâπ¡’¢Õâ ·≈–ª≈âÕß‡ÀÁπ‰¥â™¥— ‡®π ’¢Õß≈”μâπ·¥ß§≈È”
·μà≈–ª≈âÕßÕ“®®–¬“«À√◊Õ —πÈ °Á‰¥â „∫ÕÕ°∑’¢Ë Õâ ·∫∫ ≈—∫ ·≈–√à«ßßà“¬ ®÷ßæ∫‡©æ“–μ“¡ª≈“¬¬Õ¥
‚¥¬¡’°“∫„∫‚Õ∫Àÿ¡â ¢âÕÕ¬Ÿà √Ÿª„∫¬“«‡√’¬«ª≈“¬·À≈¡ ¢π“¥¬“« ı-Ò˜ı ´¡. °«â“ß Ù-Ò ´¡.
¢Õ∫„∫®—°≈–‡Õ’¬¥·≈–§¡ ¥Õ°ÕÕ°‡ªìπ™àÕ„À≠àÕ¬Ÿàμ√ßª≈“¬¬Õ¥ ¢π“¥ Ù-¯ ´¡. ’¢“«
ª√–°Õ∫¥â«¬¥Õ°¬àÕ¬¡’¢π“¥‡≈Á°®”π«π¡“° ·≈–¡’¢π¬“«
à«π∑’Ë „™â‡ªìπ¬“ ≈”μâπ∑—ßÈ ¥À√◊Õ·Àâß
√√æ§ÿ≥·≈–«‘∏’ „™â
¢—∫ªí “«– „™â≈”μâπ«—π≈– Ò °”¡◊Õ ( ¥ ˜-˘ °√—¡ ·Àâß Û-Ù °√—¡) À—πË ‡ªìπ™‘πÈ Ê
μâ¡°—∫πÈ”√—∫ª√–∑“π «—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√§√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬™“ (˜ı ¡‘≈≈‘≈μ‘ √)
°“√¢¬“¬æ—π∏ÿå
„™â≈”μâπÀ—πË ‡ªìπ∑àÕπ ‡≈◊Õ°∑àÕπ∑’¡Ë μ’ “μ‘¥ª√–¡“≥ Û μ“ ‡æ◊ÕË „™â‡ªìπ∑àÕπæ—π∏ÿå
¿“æ¥‘πøÑ“Õ“°“»
™Õ∫¥‘π√à«πªπ∑√“¬ ¡’°“√√–∫“¬πÈ”¥’·≈–¡’§«“¡Õÿ¥¡ ¡∫Ÿ√≥åª“π°≈“ß ª≈Ÿ°‰¥â‡°◊Õ∫μ≈Õ¥ªï
¬°‡«âπ™à«ß∑’ΩË πμ°Àπ—°‡°‘π‰ª
√–¬–ª≈Ÿ°
√–¬–√–À«à“ßμâπ .Û-.ı ‡¡μ√ √–¬–√–À«à“ß·∂« Ò.Ú-Ò.Û ‡¡μ√
°“√ª≈Ÿ°
‡μ√’¬¡¥‘π‚¥¬‰∂¥‘π„Àâ≈°÷ ∑’ Ë ¥ÿ À≈“¬Ê §√—ßÈ ‡æ◊ÕË „Àâ¥π‘ √à«π´ÿ¬ ª√—∫√–¥—∫æ◊πÈ ∑’„Ë Àâ‡√’¬∫ ‚¥¬Õ“®
„Àâ‡Õ’¬ß‰ª∑“ß„¥∑“ßÀπ÷Ëß‡æ◊ËÕ°“√√–∫“¬πÈ”°Á‰¥â ¬°√àÕß ”À√—∫ª≈Ÿ° „ àªÿÜ¬°—π√àÕß·≈â«‡Õ“¥‘π°≈∫
®“°π—πÈ ®÷ß«“ß∑àÕπ·¡àæπ— ∏ÿ≈å ß„π√àÕß„π≈—°…≥–∑’μË “Õ¬Ÿ¥à “â π¢â“ß ·≈â«‡Õ“¥‘π°≈∫„Àâ·πàπæÕ§«√
°“√∫”√ÿß√—°…“
„π√–¬–‡√‘¡Ë ·√°¢Õß°“√ª≈Ÿ° ÕâÕ¬μâÕß°“√πÈ”πâÕ¬ ·μà®–μâÕß°“√‡æ‘¡Ë ¢÷πÈ μ“¡≈”¥—∫ ·≈–
‡¡◊ÕË ‚μ‡μÁ¡∑’®Ë –μâÕß°“√πÈ”πâÕ¬≈ß ®÷ß§«√„ÀâπÈ”μ“¡∑’æË ™◊ μâÕß°“√ æ√«π¥‘π√–À«à“ß·∂« ·≈–®”°—¥
«—™æ◊™‡ªìπ§√—ßÈ §√“«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 209
¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π·ºπ‚∫√“≥
¥â«¬°√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢ ‰¥âÕÕ°ª√–°“»‡√◊ÕË ß¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π ©∫—∫∑’Ë Ú ≈ß«—π∑’Ë

Ú˘ ‘ßÀ“§¡ ªï ÚıÛ˘ ‰«â®”π«π Ú¯ ¢π“π π—πÈ ¢≥–π’°È √–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢„Àâ¬°‡≈‘°¬“ “¡—≠
ª√–®”∫â“π ©∫—∫∑’Ë Ú ·≈–„Àâ∑”¬“μ“¡μ”√—∫μàÕ‰ªπ’‡È ªìπ¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π ´÷ßË ®–‡πâπ«à“‡ªìπ¬“
∫√√®ÿ‡ √Á®®–®”Àπà“¬‰¥âμ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥·≈–¢π“¥∫√√®ÿ∑°’Ë ”Àπ¥‰«â‡∑à“π—πÈ
ª√–°“»°√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢
‡√Õ◊Ë ß ¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π·ºπ‚∫√“≥
‚¥¬∑’‡Ë ªìπ°“√ ¡§«√ª√—∫ª√ÿßª√–°“»°√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢ ‡√◊ÕË ß ¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π
·ºπ‚∫√“≥ „Àâ‡À¡“– ¡°—∫ ¿“«°“√≥å∑“ß°“√·æ∑¬å·≈–°“√ “∏“√≥ ÿ¢„πªí®®ÿ∫π—
Õ“»—¬Õ”π“®μ“¡§«“¡„π¡“μ√“ ˜ˆ (ı) (˜) (¯) ·≈– (˘) ·Ààßæ√–√“™∫—≠≠—μ¬‘ “
æ.». ÚıÒ ´÷ßË ·°â‰¢‡æ‘¡Ë ‡μ‘¡‚¥¬æ√–√“™∫—≠≠—μ¬‘ “ (©∫—∫∑’Ë Û) æ.». ÚıÚÚ √—∞¡πμ√’«“à °“√
°√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢ ‚¥¬§”·π–π”¢Õß§≥–°√√¡°“√¬“ ®÷ßÕÕ°ª√–°“»‰«â¥ß— μàÕ‰ªπ’È
¢âÕ Ò „Àâ¬°‡≈‘° ª√–°“»°√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢ ‡√◊ÕË ß ¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π ©∫—∫∑’Ë Ú
≈ß«—π∑’Ë Ú˘ ‘ßÀ“§¡ æ.». ÚıÛ˜
¢âÕ Ú „Àâ¬“·ºπ‚∫√“≥μ“¡μ”√—∫μàÕ‰ªπ’‡È ªìπ¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π
Ò. ¬“¢—∫≈¡ ·°â∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ

Ò.Ò ¬“ª√– –°–‡æ√“ ¬“«‘ ¡— æ¬“„À≠à ¬“ª√– –°“πæ≈Ÿ ¬“· ßÀ¡÷° ¬“¡—π∑∏“μÿ
¬“ª√– –‡®μæ—ß§’ ¬“¡À“®—°√„À≠à ∑’¡Ë ’ «à πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ¢π“¥
∫√√®ÿμ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
Ò.Ú μ”√—∫¬“∑’¡Ë μ’ «— ¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷ßË μ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ¢‘ß ¢à“
μ–‰§√â °“πæ≈Ÿ –√–·Àπà ‚À√–æ“ °–‡æ√“ ¢¡‘πÈ ™—π ¢¡‘πÈ ÕâÕ¬ °√–‡∑’¬¡ ÀÕ¡·¥ß °–∑◊Õ ‰æ≈
‡¡≈Á¥æ√‘°‰∑¬ ‡®μæ—ß§’ ≈Ÿ°°√–«“π ®—π∑πå‡∑» Õ∫‡™¬ ¥’ª≈’ ¡À“À‘ß§ÿå ≈Ÿ°®—π∑πå ¥Õ°®—π∑πå
≈Ÿ°‡√à« ≈Ÿ°º—°™’≈“ ‡ª√“–ÀÕ¡ ™â“æ≈Ÿ –§â“π ‡°≈Á¥ –√–·Àπà °“√∫Ÿ√ º‘«·≈–„∫¡–°√Ÿ¥ º‘«·≈–
„∫¡–π“« ¡—¥πâÕ¬ ¡—¥„À≠à ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–
¢π“¥∫√√®ÿμÕâ ß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
210 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
Ú. ¬“∂à“¬¬“√–∫“¬
Ú.Ò ¬“μ√’ÀÕ¡ ¬“∏√≥’ π— ±–¶“μ ¬“∂à“¬ ∑’¡Ë ’ «à πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥
√—∫ª√–∑“π ¢π“¥∫√√®ÿμ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
Ú.Ú μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ¬“¥”
‚°∞πÈ”‡μâ“ ¡–¢“¡·¢° Ωí°§Ÿ≥ ¢’‡È À≈Á° ¡Õ‰∑¬ πÈ”¡—π≈–Àÿßà ¥’‡°≈◊Õ ™–‡Õ¡‰∑¬ ÕâÕ¬ “¡ «π
™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑» ‡°≈◊Õ ‘π‡∏“«å ‡°≈◊Õ‡∑» ≈—¥‰¥ √“°μÕß·μ° ¡–¢“¡ªÑÕ¡ ¡–¢“¡‡ªï¬° ‚¥¬ Ÿμ√
à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°
§≥–°√√¡°“√¬“
Û. ¬“·°â∑âÕß‡ ’¬
Û.Ò ¬“‡À≈◊Õßªî¥ ¡ÿ∑√ ¬“∏“μÿ∫√√®∫ ∑’¡Ë ’ «à πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π
¢π“¥∫√√®ÿμ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
Û.Ú μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’Èμ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ„∫Ω√—Ëß
‡ª≈◊Õ°¡—ß§ÿ¥ ‡ª≈◊Õ°∑—∫∑‘¡ ‡ª≈◊Õ°¢’ÕÈ “â ¬ √“°°√–∑âÕπ √“°¡–æ√â“« √“°μ“≈ √“°≈“π ‡ª≈◊Õ°
μâπ‰¢à‡πà“ ‡ª≈◊Õ°μâπ¡–¢“¡ ‡ª≈◊Õ°Ωí°‡æ°“ À¡“° ¢πÿπ¥‘∫ „∫™“ §√—ßË ’‡ ’¬¥ ‡ª≈◊Õ°´‘°
‡ª≈◊Õ°·§ ‡ª≈◊Õ°¡–‡¥◊ÕË ™ÿ¡æ√ ¢¡‘πÈ ™—π ≈Ÿ°‡∫≠°“π’ ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥
¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
Ù. ¬“·°â‰¢â
Ù.Ò ¬“®—π∑πå≈≈’ “ ¬“ª√– –®—π∑πå·¥ß ∑’¡Ë ’ «à πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥
√—∫ª√–∑“π ¢π“¥∫√√®ÿμ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
Ù.Ú μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“μàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ –‡¥“
À≠â“π“ß À≠â“·æ√° ∫Õ√–‡æÁ¥ ™‘ß™â“™“≈’ ≈Ÿ°„μâ„∫ øÑ“∑–≈“¬‚®√ √“°§π∑“ √“°¡–‡¥◊ÕË ™ÿ¡æ√
√“°™‘ß™’Ë √“°‡∑â“¬“¬¡àÕ¡ ®—π∑πå‡∑» ®—π∑πå·¥ß „∫æ‘¡‡ π ‚°∞°â“πæ√â“« ‚°∞ Õ ‚°∞®ÿÃ“≈—¡æ“
√“°ª≈“‰À≈‡º◊Õ° ≈Ÿ°°√–¥Õ¡ À≠â“μ’ππ° æ≠“¡◊Õ‡À≈Á° μâπ‡À¡◊Õ¥§π √“°‰§√â‡§√◊Õ °√ÿß‡¢¡“
‡¡≈Á¥„πΩí°‡æ°“ ¢’°È “∑—ßÈ Õß ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–
¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 211
ı. ¬“·°â√âÕπ„π
ı.Ò ¬“‡¢’¬«ÀÕ¡ ∑’Ë¡’ à«πª√–°Õ∫ «‘∏’∑” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ¢π“¥∫√√®ÿ
μ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥ ¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
ı.Ú μ”√—∫¬“∑’¡Ë μ’ «— ¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’μÈ «— Àπ÷ßË μ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õº—°°“¥πÈ”
‡¡≈Á¥¡–°Õ° À≠â“„μâ„∫ „∫æ‘¡‡ π ®—π∑πå·¥ß ®—π∑πå‡∑» øÑ“∑–≈“¬‚®√ ·Ω°ÀÕ¡ º—°°√–‚©¡
„∫ —πæ√â“ÀÕ¡ º≈¡–√–¢’πÈ ° ≈Ÿ°¡–§”¥’§«“¬‡º“ ¥Õ°ß‘«È „∫μ”≈÷ß ∫Õ√–‡æÁ¥ ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫
«‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
ˆ. ¬“∫√√‡∑“À—¥Õ’ ÿ°Õ’„
ˆ.Ò ¬“¡À“π‘≈·∑àß∑Õß ¬“‡¢’¬«ÀÕ¡ ∑’¡Ë ’ «à πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π
¢π“¥∫√√®ÿ μ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
ˆ.Ú μ”√—∫¬“∑’¡Ë μ’ «— ¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷ßË μ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ®—π∑πå‡∑»
®—π∑πå·¥ß „∫æ‘¡‡ π „∫À≠â“π“ß „∫¡–√– √“°¡–‡¥◊ÕË ™ÿ¡æ√ √“°™‘ß™’Ë √“°À≠â“π“ß √“°§π∑“
√“°∑â“«¬“¬¡àÕ¡ º—°°√–‚©¡ „∫ —πæ√â“ÀÕ¡ «à“π°’∫·√¥ «à“π√àÕπ∑Õß ¡À“ ¥” ‰§√â‡§√◊Õ
‡π√–æŸ ’ ≈Ÿ°¡–§”¥’§«“¬ √“°¡–π“« √“°¡–°√Ÿ¥ √“°¡–ª√“ß √“°¡–‡øóÕß ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫
˜. ¬“·°â≈¡«‘ß‡«’¬π
˜.Ò ¬“ÀÕ¡‡∑æ®‘μ√ ¬“ÀÕ¡∑‘æ‚Õ ∂ ¬“ÀÕ¡Õ‘π∑®—°√ ¬“ÀÕ¡π«‚°∞ ∑’¡Ë ’ «à πª√–°Õ∫
«‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ¢π“¥∫√√®ÿμ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
˜.Ú μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ‡° √
∑—ßÈ Àâ“ °ƒ…≥“ ¡ÿ≈·«âß ‚°∞æÿßª≈“‚°∞°√–¥Ÿ° ‡ª√“–ÀÕ¡ ·Ω°ÀÕ¡ Õ∫‡™¬ ™–¡¥ ‡∑’¬π∑—ßÈ Àâ“
æ‘¡‡ π ‡°≈Á¥ –√–·Àπà ‚°∞À—«∫—« ‚°∞‡™’¬ß °√–≈”æ—° ¢Õπ¥Õ° À≠â“Ω√—πË ®—π∑πåÀÕ¡ ®—π∑πå‡∑»
‡ª≈◊Õ°™–≈Ÿ¥ °“πæ≈Ÿ ®—π∑πå™–¡¥ º‘« ¥Õ° „∫ â¡ ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥
√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
212 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¯. ¬“·°â‰Õ
¯.Ò ¬“Õ”¡ƒ§«“∑’ ¬“ª√– –¡–·«âß ∑’¡Ë ’ «à πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π
¢π“¥ ∫√√®ÿμ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
¯.Ú μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ¡–·«âß
™–‡Õ¡‡∑» ¡Õ‡∑» ¡–¢“¡ªÑÕ¡ â¡ªÉÕ¬ „∫ «“¥ ¡–π“« ¡–‡¢◊Õ¢◊Ëπ °ƒ…≥“ √“° â¡°ÿâß
¡–¢“¡‡ªï¬° ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫—
§«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
˘. ¬“∫”√ÿß√à“ß°“¬
μ”√—∫¬“∑’¡Ë μ’ «— ¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷ßË μ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ√–¬àÕ¡ ‚°∞‡™’¬ß
‚°∞À—«∫—« ‚ ¡ ‡ÀÁ¥À≈‘π®◊Õ ·Àâ«À¡Ÿ °√–™“¬ °”≈—ß«—«‡∂≈‘ß °”≈—ßÀπÿ¡“π °”≈—ß™â“ß “√ ‡¡≈Á¥¢àÕ¬
‡ª≈◊Õ°μ–‚°π“ ‡ª≈◊Õ°∑‘ßÈ ∂àÕπ À—«°«“«‡§√◊Õ °”≈—ß‡ ◊Õ‚§√àß ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥
¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
Ò. ¬“∫”√ÿß‚≈À‘μ
Ò.Ò ¬“ª√– –‰æ≈ ∑’¡Ë ’ «à πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ¢π“¥∫√√®ÿ
μ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
Ò.Ú μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊ÕΩ“ß
¥Õ°§”ΩÕ¬ º—°‡ªì¥·¥ß ‚°∞‡™’¬ß ¥Õ°§”‰∑¬ ¥Õ°°√√≥‘°“√å π‘¡‡À≈Á° ‚°∞∑—ÈßÀâ“ ·°·≈
·°àπ¢’‡È À≈Á° «à“π “°‡À≈Á° ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫«‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ
μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
ÒÒ. ¬“·°âª√–®”‡¥◊Õπ‰¡àª°μ‘
ÒÒ.Ò ¬“ª√– –‰æ≈ ∑’¡Ë ’ «à πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ¢π“¥∫√√®ÿ
μ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 213
ÒÒ.Ú μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ
·°àπ· ¡ “√ ·°àπ· ¡∑–‡≈ ≈Ÿ°§—¥‡§â“ À“ß‰À≈·¥ß ¡–‰ø‡¥◊ÕπÀâ“ ‡Õ◊ÕÈ ß‡æ™√¡â“ “√ â¡ Ω“ß
·°·≈ §”ΩÕ¬ §”‰∑¬ ‡∑’¬π¥” ‰æ≈ º‘«¡–°√Ÿ¥ „∫ â¡‡ ’È¬« „∫ â¡ªÉÕ¬ √“°¡–¥—π ‡∂“§—π
∑—ßÈ Õß º—°‡ªì¥·¥ß º—°‡ ’¬È πº’ ¢¡‘πÈ ‡§√◊Õ «à“π™—°¡¥≈Ÿ° ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥
¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
ÒÚ. ¬“¢—∫πÈ”§“«ª≈“
ÒÚ.Ò ¬“‰øª√–≈—¬°—≈ªá ¬“‰øÀâ“°Õß ∑’¡Ë ’ «à πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π
¢π“¥ ∫√√®ÿμ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–‡∑»©∫—∫π’È
ÒÚ.Ú μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ√“°
‡®μ¡Ÿ≈‡æ≈‘ß·¥ß ¢‘ß ¥’ª≈’ æ√‘°‰∑¬ º‘«¡–°√Ÿ¥ ·°àπ· ¡∑–‡≈ Ω“ß “√ â¡ À— §ÿ≥‡∑» À“ß‰À≈·¥ß
«à“π™—°¡¥≈Ÿ° ‡ª≈◊Õ°¡–√ÿ¡ °√–‡∑’¬¡ ¢à“ ‰æ≈ μ–‰§√â ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥
¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
ÒÛ. ¬“°…—¬‡ âπ À√◊Õ¬“·°âª«¥‡¡◊ËÕ¬

μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“μàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ‡∂“«—≈¬å‡ª√’¬ß
‡∂“‡ÕÁπÕàÕπ ¡–§”‰°à √“°·®ß √“°·¥ß ‡∂“‚§§≈“π °”·æß‡®Á¥™—πÈ À—«¥Õß¥÷ß À—«°√–¥“¥∑—ßÈ Õß
À—«Õÿμæ‘… À—«∫ÿ° À—«°≈Õ¬ °”≈—ßÀπÿ¡“π °”≈—ß‡ ◊Õ‚§√àß ‡∂“‡¡◊ÕË ¬ · â¡“â ∑–≈“¬ ‚√°·¥ß ‚√°¢“«
‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫
®“°§≥–°√√¡°“√¬“
ÒÙ. ¬“¢—∫ªí “«–
μ”√—∫¬“∑’¡Ë μ’ «— ¬“μàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷ßË μ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊ÕÀ≠â“§“ À≠â“™—π°“¥
¢≈Ÿà ÕâÕ¬·¥ß ‚§°°√– ÿπ À≠â“Àπ«¥·¡« √“°≈”‡®’¬° ‡Àßâ“ —∫ª–√¥ √“°¡–≈–°Õ √“°‰¡â√«°
∫“π‰¡à√‚Ÿâ √¬ „∫Õ‘π∑π‘≈πÈ” √“°‰∑√¬âÕ¬ °√–‡®’¬Í ∫ “√ â¡ μâπÀßÕπ‰°à º—°°“¥πÈ” ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫
214 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
Òı. ¬“∫√√‡∑“√‘¥ ’¥«ß∑«“√Àπ—°
μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ‚°∞°—°°√“
Õ—§§’∑«“√ ‡æ™√ —ß¶“μ º—°·æ«·¥ß ·æßæ«¬ ‡ª≈◊Õ°¢àÕ¬ ¢≈Ÿà ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥
¢π“¥√—∫ª√–∑“π·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
Òˆ. ¬“∂à“¬æ¬“∏‘
μ”√—∫¬“∑’¡Ë μ’ «— ¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷ßË μ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ≈Ÿ°¡–‡°≈◊Õ ¥
√“°∑—∫∑‘¡ ‡¡≈Á¥ –·° ·≈– –·°∑—ßÈ Àâ“ √“°‡≈Á∫¡◊Õπ“ß ‡ª≈◊Õ°¡–À“¥ ™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑» ‡ª≈◊Õ°μâπ‰¢à‡πà“
μâπ∂Õ∫·∂∫ ª«°À“¥ ≈Ÿ°‡≈Á∫¡◊Õπ“ß ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π
·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
Ò˜. ¬“·°â´“ßμ“π¢‚¡¬
Ò˜.Ò ¬“ª√– –‡ª√“–„À≠à ∑’Ë¡’ à«πª√–°Õ∫ «‘∏’∑” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π
¢π“¥∫√√®ÿμ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¢âÕ Û ·Ààßª√–°“»©∫—∫π’È
Ò˜.Ú μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õμ“π
∑—ßÈ Àâ“ ≈Ÿ° –·° ‡≈Á∫¡◊Õπ“ß ∂Õ∫·∂∫ ∫Õ√–‡æÁ¥ ¢¡‘πÈ ÕâÕ¬ ‡ª≈◊Õ°μâπ‰¢à‡πà“ ·°àπ¡–‡°≈◊Õ ß«ßμ“≈
™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑» ‡∂“≈‘Èπ‡ ◊Õ®ÿ°ÀÕ¡ ®ÿ°°√–‡∑’¬¡ √“°∑—∫∑‘¡ ¡–À“¥ ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏’∑”
√√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
Ò¯. ¬“∫√√‡∑“Õ“°“√º◊Ëπ§—πμ“¡º‘«Àπ—ß
μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ¢¡‘Èπ™—π
¢¡‘πÈ ÕâÕ¬ ¢à“ ¥Õ°™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑» „∫‡≈Á∫¡◊Õπ“ß ¢â“«‡¬Áπ∑—ßÈ Õß ¢—π∑Õßæ¬“∫“∑ °”¡–∂—π‡À≈◊Õß
πÈ” “√ â¡ ≈‘πÈ ∑–‡≈ ¥‘π ÕæÕß °√–‡∑’¬¡ ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π
·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 215
Ò˘. ¬“·°â°≈“°‡°≈◊ÈÕπ
μ”√—∫¬“∑’¡Ë μ’ «— ¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷ßË μ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ¢—π∑Õßæ¬“∫“∑
„∫‡Àß◊Õ°ª≈“À¡Õ „∫∑Õßæ—π™—Ëß °–‡¡Áß „∫πâÕ¬Àπà“ ÀπÕπμ“¬Õ¬“° °”¡–∂—π‡À≈◊Õß ‡¡≈Á¥
„π –∫â“„À≠à °√–‡∑’¬¡ “√ â¡ ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–
¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
Ú. ¬“·°âÀ‘¥
μ”√—∫¬“∑’¡Ë μ’ «— ¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷ßË μ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ‡¡≈Á¥„ππâÕ¬Àπà“
°”¡–∂—π ≈Ÿ°°√–‡∫“ ≈Ÿ°°√–‡∫’¬π ≈Ÿ° –∫â“¡Õ≠ ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥
√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
ÚÒ. ¬“∫√√‡∑“Ωï ·º≈

μ”√—∫¬“∑’¡Ë μ’ «— ¬“¥—ßμàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷ßË μ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ«à“πÀ“ß®√–‡¢â
¢¡‘πÈ ÕâÕ¬ μâÕ¬μ‘ßË À¡“°¥‘∫ ’‡ ’¬¥Ω“ß‡ π ¬“ß π „∫¡–°“ °”¡–∂—π‡À≈◊Õß ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫
ÚÚ. ¬“∑“·º≈‰ø‰À¡â πÈ”√âÕπ≈«°

μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“μàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ«à“πÀ“ß®√–‡¢â
«à“πÀ“ß™â“ß ¥‘π ÕæÕß ¢¡‘πÈ ÕâÕ¬ ¢¡‘πÈ ™—π æ‘¡‡ π °“√∫Ÿ√ ‡°≈Á¥ –√–·Àπà ≈‘πÈ ∑–‡≈ ‚¥¬ Ÿμ√
à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫— §«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°
§≥–°√√¡°“√¬“
ÚÛ. ¬“∫√√‡∑“Õ“°“√ª«¥‡¡◊ËÕ¬ ·≈–·¡≈ß°—¥μàÕ¬

μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“μàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊ÕøÑ“∑–≈“¬‚®√
¡–¢“¡ªÑÕ¡ ™–‡Õ¡‡∑» ¡Õ‡∑» ≈Ÿ°‡∫≠°“π’ º—°§√“¥ À≠â“¥Õ°¢“« πÈ”ª√– “π∑Õß –μÿ
æ‘¡‡ π ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫—
§«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√¬“
216 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
ÚÙ. ¬“∫√√‡∑“Õ“°“√‡®Á∫§Õ
μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“μàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊ÕøÑ“∑–≈“¬‚®√
¡–¢“¡ªÑÕ¡ ™–‡Õ¡‡∑» ¡Õ‡∑» ≈Ÿ°‡∫≠°“π’ º—°§√“¥ À≠â“¥Õ°¢“« πÈ”ª√– “π∑Õß –μÿ
æ‘¡‡ π ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π ·≈–¢π“¥∫√√®ÿ μâÕß‰¥â√∫—
§«“¡‡ÀÁπ™Õ∫®“°§≥–°√√¡°“√
Úı. ¬“·°â≈‘Èπ‡ªìπΩÑ“
μ”√—∫¬“∑’Ë¡’μ—«¬“μàÕ‰ªπ’È μ—«Àπ÷Ëßμ—«„¥À√◊ÕÀ≈“¬μ—«‡ªìπμ—«¬“ ”§—≠ §◊Õ≈Ÿ°‡∫≠°“π’
™“¥°âÕπ æ‘¡‡ π À¡÷°ÀÕ¡ ≈‘πÈ ∑–‡≈ „∫ «“¥ „∫Ω√—ßË ’‡ ’¬¥ À¡“° ‚¥¬ Ÿμ√ à«πª√–°Õ∫
¢âÕ Û „Àâ¬“·ºπ‚∫√“≥´÷ßË ¡’™Õ◊Ë à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π

§”‡μ◊Õπ ·≈–¢π“¥∫√√®ÿμÕà ‰ªπ’È ‡ªìπ¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π
(Ò) ¬“ª√– –°–‡æ√“
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ æ√‘°‰∑¬ ¢‘ß ¥’ª≈’ °√–‡∑’¬¡ Àπ—° ‘ßË ≈– Ú à«π ™–‡Õ¡‡∑» ¡À“À‘ß§ÿå
Àπ—° ‘ßË ≈– ¯ à«π ‡°≈◊Õ ‘π‡∏“«åÀπ—° Ò à«π º‘«¡–°√Ÿ¥ Àπ—° Ú à«π „∫°–‡æ√“Àπ—° Ù˜ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß ∑”‡ªìπ‡¡Á¥ Àπ—°‡¡Á¥≈– .Ò °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â∑Õâ ß¢÷πÈ ∑âÕß‡øÑÕ ≈–≈“¬πÈ” ÿ° À√◊ÕπÈ”„∫°–‡æ√“μâ¡ ·°â∑Õâ ß·πàπ
®ÿ°‡ ’¬¥ „™â‰æ≈‡º“‰øæÕ ÿ° Ωπ·∑√°
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π‡™â“ - ‡¬Áπ
‡¥Á°Õ“¬ÿ Ò - Û ‡¥◊Õπ §√—ßÈ ≈– Ò - Ú ‡¡Á¥
‡¥Á°Õ“¬ÿ Ù - ˆ ‡¥◊Õπ §√—ßÈ ≈– Ú - Û ‡¡Á¥
‡¥Á°Õ“¬ÿ ˜ - ÒÚ ‡¥◊Õπ §√—ßÈ ≈– Ù - ˆ ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ Û ‡¡Á¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 217
(Ú) ¬“«‘ —¡æ¬“„À≠à
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ≈Ÿ°º—°™’≈“ ≈Ÿ°®—π∑πå ¥Õ°®—π∑πå Àπ—° ‘ßË ≈– ¯ à«π °√–«“π °“πæ≈Ÿ
‚°∞ Õ ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞À—«∫—« ‚°∞‡™’¬ß ‚°∞®ÿÃ“≈—¡æ“ Õ∫‡™¬ ¡ÿ≈·«âß ¡Õ‡∑» ¡Õ‰∑¬
√“°‰§√â‡§√◊Õ «à“ππÈ” ∫Õ√–‡æÁ¥ ¢‘ß·Àâß æ≠“√“°¢“« Àπ—° ‘ßË ≈– Ú à«π ¥’ª≈’ Àπ—° ıˆ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ·°â∑Õâ ß¢÷πÈ Õ◊¥‡øÑÕ ®ÿ°‡ ’¬¥
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π∑ÿ° Ù ™—«Ë ‚¡ß §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“ „™âπÈ” ÿ°‡ªìπ°√– “¬
À√◊Õº ¡πÈ”º÷ßÈ ªíπô ‡ªìπ≈Ÿ°°≈Õπ
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
(Û) ¬“ª√– –°“πæ≈Ÿ
«—μ∂ÿ à«πª√–°Õ∫ ‡∑’¬π¥” ‡∑’¬π¢“« ‚°∞ Õ ‚°∞°√–¥Ÿ° °”¡–∂—π‡À≈◊Õß °“√∫Ÿ√
√“°‰§√â‡§√◊Õ ‡ª≈◊Õ°‡æ°“ ‡ª≈◊Õ°¢’ÕÈ “â ¬ „∫°√–«“π ≈Ÿ°°√–«“π ≈Ÿ°º—°™’≈“ ·Ω°ÀÕ¡ «à“ππÈ”
À—«°√–™“¬ ‡ª√“–ÀÕ¡ √“°·®ß °√ÿß‡¢¡“ Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π √“°¢â“« “√ ‡π◊ÕÈ ‰¡â ≈Ÿ°®—π∑πå
¢¡‘πÈ ™—π Àπ—° ‘ßË ≈– ¯ à«π ¢‘ß·Àâß ¥’ª≈’ Àπ—° ‘ßË ≈– Û à«π ‰æ≈ ‡®μ¡Ÿ≈‡æ≈‘ß·¥ß –§â“π
™â“æ≈Ÿ Àπ—° ‘ßË ≈– Ú à«π ‡ª≈◊Õ°´‘°Àπ—° Ò à«π æ√‘°‰∑¬ Àπ—° Ò à«π °“πæ≈Ÿ Àπ—° ÒÛÒ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ·°âª«¥∑âÕß ‡π◊ÕË ß®“°∏“μÿ‰¡àª°μ‘ „™â‰æ≈‡º“‰øΩπ°—∫πÈ”ªŸπ„
∂â“À“πÈ”°√– “¬‰¡à‰¥â „Àâ„™âπÈ” ÿ°·∑π
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π∑ÿ° Û ™—«Ë ‚¡ß ºŸ„â À≠à §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
(Ù) ¬“· ßÀ¡÷°
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ À¡÷°ÀÕ¡ ®—π∑πå™–¡¥ ≈Ÿ°°√–«“π ®—π∑πå‡∑» „∫æ‘¡‡ π ≈Ÿ°®—π∑πå
¥Õ°®—π∑πå °“πæ≈Ÿ „∫ —πæ√â“ÀÕ¡ À—«ÀÕ¡ „∫°–‡æ√“ Àπ—° ‘ßË ≈– Ù °√—¡ æ‘¡‡ π Àπ—° Ò à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß ∑”‡ªìπ‡¡Á¥ Àπ—°‡¡Á¥≈– .Ú °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°âμ«— √âÕπ ≈–≈“¬πÈ”¥Õ°‰¡â‡∑» ·°â∑Õâ ß¢÷πÈ ª«¥∑âÕß ≈–≈“¬πÈ”
„∫°–‡æ√“μâ¡ ·°â‰Õ ¢—∫‡ ¡À– ≈–≈“¬πÈ”≈Ÿ°¡–·«âß‡§√◊Õ À√◊Õ
≈Ÿ°¡–·«âßμâπ°«“¥§Õ ·°âª“°‡ªìπ·º≈ ·°â≈–ÕÕß ≈–≈“¬πÈ”
≈Ÿ°‡∫≠°“π’Ωπ∑“ª“°
218 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢π“¥√—∫ª√–∑“π „™â°«“¥§Õ«—π≈– Ò §√—ßÈ À≈—ß®“°π—πÈ √—∫ª√–∑“π∑ÿ° Û ™—«Ë ‚¡ß
‡¥Á°Õ“¬ÿ Ò - ˆ ‡¥◊Õπ §√—ßÈ ≈– Ú ‡¡Á¥ ‡¥Á°Õ“¬ÿ ˜ - ÒÚ ‡¥◊Õπ §√—ßÈ ≈–
Û ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ ÒÚ °√—¡
(ı) ¬“¡—π∑∏“μÿ
«—μ∂ÿ à«πª√–°Õ∫ ‚°∞ Õ ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞À—«∫—« ‚°∞‡™’¬ß ‚°∞®ÿÃ“≈—¡æ“ ‡∑’¬π¥”
‡∑’¬π·¥ß ‡∑’¬π¢“« ‡∑’¬π¢â“«‡ª≈◊Õ° ‡∑’¬πμ“μ—°Í ·μπ √“°‰§√â‡§√◊Õ ≈Ÿ°º—°™’≈“ °“√∫Ÿ√ °√–‡∑’¬¡
‡ª≈◊Õ° ¡ÿ≈·«âß ‡ª≈◊Õ°‚¡°¡—π ®—π∑πå·¥ß ®—π∑πå‡∑» °“πæ≈Ÿ ¥’ª≈’ √“°™â“æ≈Ÿ ‡∂“ –§â“π
√“°‡®μ¡Ÿ≈‡æ≈‘ß·¥ß æ√‘°‰∑¬≈àÕπ ≈Ÿ°®—π∑πå Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π ¢‘ß ≈Ÿ°‡∫≠°“π’ Àπ—° ‘ßË ≈– Û à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ·°â∏“μÿ‰¡àª°μ‘ ·°â∑Õâ ß¢÷πÈ Õ◊¥‡øÑÕ
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√
ºŸ„â À≠à §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“ ≈–≈“¬πÈ” ÿ°
‡¥Á° §√—ßÈ ≈– Ò/Ú ™âÕπ™“ ≈–≈“¬πÈ” ÿ°
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
(ˆ) ¬“ª√– –‡®μæ—ß§’
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ¥Õ°®—π∑πå ≈Ÿ°®—π∑πå ≈Ÿ°°√–«“π „∫°√–«“π °“πæ≈Ÿ °√ÿß‡¢¡“
√“°‰§√â‡§√◊Õ °“√∫Ÿ√ ≈Ÿ° ¡Õ∑–‡≈ æ≠“√“°¢“« ‡ª≈◊Õ°À«â“ ‡°≈◊Õ ‘π‡∏“«å Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π
æ√‘°‰∑¬≈àÕπ ∫Õ√–‡æÁ¥ Àπ—° ‘ßË ≈– Ú à«π ¢à“ Àπ—° Òˆ à«π √–¬àÕ¡ Àπ—° Ú à«π ‡®μæ—ß§’
Àπ—° ÛÙ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ·°â°…—¬®ÿ°‡ ’¬¥
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π ‡™â“·≈–‡¬Áπ °àÕπÕ“À“√ §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“ ≈–≈“¬πÈ” ÿ°
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 219
(˜) ¬“¡À“®—°√„À≠à
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ‚°∞ Õ ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞æÿßª≈“ ‚°∞°â“πæ√â“« ‚°∞°√–¥Ÿ° ‡∑’¬π¥”
‡∑’¬π·¥ß ‡∑’¬π¢“« ‡∑’¬π¢â“«‡ª≈◊Õ° ‡∑’¬π‡¬“«æ“≥’ ¡Õ‰∑¬ (‡Õ“·μà‡π◊ÕÈ ) ¡Õæ‘‡¿° (‡Õ“·μà‡π◊ÕÈ )
¡–¢“¡ªÑÕ¡ (‡Õ“·μà‡π◊ÕÈ ) ≈Ÿ°®—π∑πå ¥Õ°®—π∑πå ≈Ÿ°°√–«“π °“πæ≈Ÿ ™–‡Õ¡‡∑» ‡¡≈Á¥‚À√–æ“
≈Ÿ°º—°™’≈“ “√ â¡ ¢¡‘πÈ ÕâÕ¬ À—«°√–‡∑’¬¡ Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π ¬“¥” –μÿ Àπ—° Ù à«π „∫°√–æ—ß‚À¡
Àπ—° Û à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß ∑”‡ªìπ‡¡Á¥ Àπ—°‡¡Á¥≈– .ı °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â≈¡∑√“ß ·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ
¢π“¥√—∫ª√–∑“π ‡¥Á°Õ“¬ÿμË”°«à“ ı ¢«∫ √—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Ò - Û ‡¡Á¥ ‡æ‘¡Ë ·≈–≈¥‰¥â
μ“¡ à«π √—∫ª√–∑“π°—∫πÈ” ÿ° °àÕπÕ“À“√ ‡™â“ - ‡¬Áπ
¢π“¥∫√√®ÿ Ò °√—¡
(¯) ¬“μ√’ÀÕ¡
«—μ∂ÿ à«πª√–°Õ∫ ‡π◊ÈÕ≈Ÿ° ¡Õ‡∑» ‡π◊ÈÕ≈Ÿ° ¡Õæ‘‡¿° ‡π◊ÈÕ≈Ÿ°¡–¢“¡ªÑÕ¡ ≈Ÿ°º—°™’≈“
Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π √“°‰§√â‡§√◊Õ ‚°∞ Õ ™–‡Õ¡‡∑» ≈Ÿ°´—¥§—«Ë Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π ‡π◊ÕÈ ≈Ÿ° ¡Õ‰∑¬
‚°∞πÈ”‡μâ“„À≠àπß÷Ë ÿ° Àπ—° ‘ßË ≈– ÚÚ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß ∑”‡ªìπ‡¡Á¥ Àπ—°‡¡Á¥≈– .Ú °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â‡¥Á°∑âÕßºŸ° √–∫“¬æ‘…‰¢â
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π°àÕπÕ“À“√‡™â“ ‡¥Á°Õ“¬ÿ Ò - Ú ‡¥◊Õπ §√—ßÈ ≈– Ú - Û ‡¡Á¥
‡¥Á°Õ“¬ÿ Û - ı ‡¥◊Õπ §√—ßÈ ≈– Ù - ı ‡¡Á¥ ‡¥Á°Õ“¬ÿ ˆ - ÒÚ ‡¥◊Õπ
§√—ßÈ ≈– ˆ - ¯ ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ Û ‡¡Á¥
(˘) ¬“∏√≥’ —π±–¶“μ
«—μ∂ÿ à«πª√–°Õ∫ ≈Ÿ°®—π∑πå ¥Õ°®—π∑πå ≈Ÿ°°√–«“π °“πæ≈Ÿ ‡∑’¬π¥” ‡∑’¬π¢“«
À—«¥Õß¥÷ß À—«∫ÿ° À—«°≈Õ¬ À—«°√–¥“¥¢“« À—«°√–¥“¥·¥ß ≈Ÿ°‡√à« ¢‘ß ™–‡Õ¡‡∑» √“°‡®μ¡Ÿ≈-
‡æ≈‘ß·¥ß ‚°∞°√–¥Ÿ° ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞πÈ”‡μâ“ Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π º—°·æ«·¥ß ‡π◊ÕÈ ≈Ÿ°¡–¢“¡ªÑÕ¡
Àπ—° ‘ßË ≈– Ú à«π ‡π◊ÕÈ ≈Ÿ° ¡Õ‰∑¬ ¡À“À‘ß§ÿå °“√∫Ÿ√ Àπ—° ‘ßË ≈– ˆ à«π √ß∑Õß (ª√– –·≈â«)
Àπ—° Ù à«π ¬“¥” Àπ—° Ú à«π æ√‘°‰∑¬ÕàÕπ Àπ—° ˘ˆ à«π
220 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ·°â°…—¬‡ âπ ‡∂“¥“π ∑âÕßºŸ°
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π «—π≈– Ò §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√‡™â“ À√◊Õ°àÕππÕπ §√—ßÈ ≈–
Ò/Ú-Ò ™âÕπ™“ ≈–≈“¬πÈ” ÿ° À√◊Õº ¡πÈ”º÷ßÈ ªíπô ‡ªìπ≈Ÿ°°≈Õπ
§”‡μ◊Õπ §π‡ªìπ‰¢âÀ√◊Õ μ√’¡§’ √√¿å Àâ“¡√—∫ª√–∑“π
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
(Ò) ¬“∂à“¬
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ „∫¡–°“ „∫¡–¢“¡ „∫ â¡ªÉÕ¬ À≠â“‰∑√ „∫‰ºàª“É Ωí°§Ÿ≥ √“°¢’°È “·¥ß
√“°¢’È°“¢“« √“°μÕß·μ° ‡∂“«—≈¬å‡ª√’¬ß À—«ÀÕ¡ Ωí° â¡ªÉÕ¬ ¡Õ‰∑¬ ¡Õ¥’ßŸ Àπ—° ‘Ëß≈–
Ò à«π ¢’‡È À≈Á°∑—ßÈ ı Àπ—° Ò à«π ¬“¥” Àπ—° Ù à«π ¥’‡°≈◊ÕΩ√—ßË Àπ—° Ú à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß ∑”‡ªìπ‡¡Á¥ Àπ—°‡¡Á¥≈– .ı °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â∑Õâ ßºŸ°
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π «—π≈– Ò §√—ßÈ °àÕππÕπ §√—ßÈ ≈– Ú - ı ‡¡Á¥
μ“¡∏“μÿÀπ—°∏“μÿ‡∫“
¢π“¥∫√√®ÿ Ò ‡¡Á¥
(ÒÒ) ¬“‡À≈◊Õßªî¥ ¡ÿ∑√
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ·Àâ«À¡Ÿ ¢¡‘πÈ ÕâÕ¬ ‡ª≈◊Õ°‡æ°“ √“°°≈â«¬μ’∫ °√–‡∑’¬¡§—«Ë ¥’ª≈’
™—πÕâÕ¬ §√—ßË ’‡ ’¬¥‡∑» ’‡ ’¬¥‰∑¬ „∫‡∑’¬π „∫∑—∫∑‘¡ Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π ¢¡‘πÈ ™—π Àπ—° ˆ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß ∑”‡ªìπ‡¡Á¥ Àπ—°‡¡Á¥≈– .Ò °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â∑Õâ ß‡ ’¬ „™âπÈ”‡ª≈◊Õ°≈Ÿ°∑—∫∑‘¡ À√◊Õ‡ª≈◊Õ°·§μâ¡°—∫πÈ”ªŸπ„
‡ªìπ°√– “¬ ∂â“À“πÈ”°√– “¬‰¡à‰¥â „Àâ„™âπÈ” ÿ°·∑π
·≈–„Àâ√∫— ª√–∑“π√à«¡°—∫πÈ”≈–≈“¬‡°≈◊Õ·°ß¥â«¬
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π «—π≈– Û ‡«≈“ °àÕπÕ“À“√ ºŸ„â À≠à§√—ßÈ ≈– Ò ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ Û ‡¡Á¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 221
(ÒÚ) ¬“∏“μÿ∫√√®∫
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ¢‘ß ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞æÿßª≈“ ‚°∞‡™’¬ß ‚°∞ Õ ‡∑’¬π¥” ‡∑’¬π¢“«
‡∑’¬π —μμ∫ÿ…¬å ‡∑’¬π‡¬“«æ“≥’ ‡∑’¬π·¥ß ≈Ÿ°®—π∑πå °“πæ≈Ÿ °“√∫Ÿ√ ‡ª≈◊Õ° ¡ÿ≈·«âß ≈Ÿ°°√–«“π
≈Ÿ°º—°™’≈“ „∫æ‘¡‡ π √“°‰§√â‡§√◊Õ ¥’ª≈’ ‡ª√“–ÀÕ¡ Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π ‚°∞°â“πæ√â“« Àπ—° ¯ à«π
‡π◊ÕÈ ≈Ÿ° ¡Õ‰∑¬ Àπ—° Òˆ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ·°â∏“μÿ‰¡àª°μ‘ ∑âÕß‡ ’¬ „™â‡ª≈◊Õ°·§ À√◊Õ‡ª≈◊Õ° –‡¥“ À√◊Õ‡ª≈◊Õ°
≈Ÿ°∑—∫∑‘¡μâ¡°—∫πÈ”ªŸπ„ ·°â∑Õâ ß¢÷πÈ ∑âÕß‡øÑÕ „™â°√–‡∑’¬¡ Û °≈’∫
∑ÿ∫™ßπÈ”√âÕπ À√◊Õ„™â„∫°–‡æ√“μâ¡ ‡ªìπ°√– “¬ ∂â“À“πÈ”°√– “¬
‰¡à‰¥â„Àâ„™âπÈ” ÿ°·∑π
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π «—π≈– Û ‡«≈“ °àÕπÕ“À“√ ºŸ„â À≠à §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“
‡¥Á° §√—ßÈ ≈– Ò/Ú ™âÕπ™“
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
(ÒÛ) ¬“®—π∑πå≈’≈“
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ‚°∞ Õ ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞®ÿÃ“≈—¡æ“ ®—π∑πå‡∑» ®—π∑πå·¥ß ≈Ÿ°°√–¥Õ¡
∫Õ√–‡æÁ¥ √“°ª≈“‰À≈‡º◊Õ° Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π æ‘¡‡ πÀπ—° Ò à«π
«‘∏∑’ ” ™π‘¥ºß ∫¥‡ªìπºß ™π‘¥‡¡Á¥ ∫¥‡ªìπºß ∑”‡ªìπ‡¡Á¥ Àπ—°‡¡Á¥≈–
.ı °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â‰¢â ·°âμ«— √âÕπ
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π∑ÿ° Ù ™—«Ë ‚¡ß
™π‘¥ºß ‡¥Á° §√—ßÈ ≈– Ò/Ú-Ò ™âÕπ™“ ºŸ„â À≠à §√—ßÈ ≈– Ò-Ú ™âÕπ™“
™π‘¥‡¡Á¥ ‡¥Á° §√—ßÈ ≈– Ò-Ú ‡¡Á¥ ºŸ„â À≠à §√—ßÈ ≈– Û-Ù ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ ™π‘¥ºß Òı °√—¡ ™π‘¥‡¡Á¥ Û ‡¡Á¥
222 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
(ÒÙ) ¬“ª√– –®—π∑πå·¥ß
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ √“°‡À¡◊Õ¥§π √“°¡–ª√“ßÀ«“π √“°¡–π“« ‡ª√“–ÀÕ¡ ‚°∞À—«∫—«
®—π∑πå‡∑» Ω“ß‡ π Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π ‡° √∫—«À≈«ß ¥Õ°∫ÿππ“§ ¥Õ° “√¿’ ¥Õ°¡–≈‘ Àπ—° ‘ßË ≈–
Ò à«π ®—π∑πå·¥ß ÛÚ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ·°â‰¢âμ«— √âÕπ °√–À“¬πÈ” ≈–≈“¬πÈ” ÿ° À√◊ÕπÈ”¥Õ°¡–≈‘
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π∑ÿ° Û ™—«Ë ‚¡ß ºŸ„â À≠à §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“
‡¥Á° §√—ßÈ ≈– Ò/Ú ™âÕπ™“
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
(Òı) ¬“‡¢’¬«ÀÕ¡
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ „∫æ‘¡‡ π „∫º—°°√–‚©¡ „∫À¡“°ºŸâ „∫À¡“°‡¡’¬ „∫ —πæ√â“ÀÕ¡
√“°·Ω°ÀÕ¡ ‡ª√“–ÀÕ¡ ®—π∑πå‡∑» ®—π∑πå·¥ß «à“π°≈’∫·√¥ «à“π√àÕπ∑Õß ‡π√–æŸ ’ æ‘…π“»πå
¡À“ ¥” √“°‰§√â‡§√◊Õ ¥Õ°æ‘°≈ÿ ‡° √∫ÿππ“§ ‡° √ “√¿’ ‡° √∫—«À≈«ß Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ·°âμ«— √âÕπ √âÕπ„π °√–À“¬πÈ” ≈–≈“¬πÈ” ÿ° À√◊ÕπÈ”¥Õ°¡–≈‘
·°âæ…‘ À—¥ æ‘… ÿ°„ ≈–≈“¬πÈ”√“°º—°™’μ¡â ∑—ßÈ √—∫ª√–∑“π·≈–™–‚≈¡
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π«—π≈– Ù-ˆ §√—ßÈ ºŸ„â À≠à §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“
‡¥Á° §√—ßÈ ≈– Ò/Ú ™âÕπ™“
¢π“¥∫√√®ÿ Û °√—¡
(Òˆ) ¬“¡À“π‘≈·∑àß∑Õß
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ‡π◊ÕÈ „π‡¡≈Á¥ –∫â“¡Õ≠ ÿ¡ À«“¬μ–§â“ ÿ¡ ‡¡≈Á¥¡–°Õ° ÿ¡ ≈Ÿ°¡–§”
¥’§«“¬ ÿ¡ ∂à“π‰¡â °— ®—π∑πå·¥ß ®—π∑πå‡∑» „∫æ‘¡‡ π „∫À≠â“π“ß À¡÷°ÀÕ¡ Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π
‡∫’¬È ®—πË §—«Ë „Àâ‡À≈◊Õß Û ‡∫’¬È
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß ∑”‡ªìπ‡¡Á¥ ªî¥∑Õß§”‡ª≈« Àπ—°‡¡Á¥≈– .ı °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â‰¢â ·°â°√–À“¬πÈ” ·°âÀ¥— Õ’ °ÿ Õ’„
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π «—π≈– Ú §√—ßÈ ºŸ„â À≠à §√—ßÈ ≈– Û - Ù ‡¡Á¥
‡¥Á° §√—ßÈ ≈– Ò - Ú ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ Û ‡¡Á¥
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 223
(Ò˜) ¬“ÀÕ¡‡∑æ®‘μ√
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ≈Ÿ°®—π∑πå ¥Õ°®—π∑πå ≈Ÿ°°√–«“π °“πæ≈Ÿ ®—π∑πå·¥ß ®—π∑πå¢“«
°ƒ…≥“ °√–≈”æ—° ¢Õπ¥Õ° ™–≈Ÿ¥ Õ∫‡™¬ ‡ª√“–ÀÕ¡ ·Ω°ÀÕ¡ Àπ—° ‘ßË ≈– Ú à«π º‘«¡–°√Ÿ¥
º‘«¡–ß—«Ë º‘«¡–π“« º‘« â¡μ–√—ß°–πŸ º‘« â¡®’π º‘« â¡‚Õ º‘« â¡‡¢’¬«À«“π Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π
º‘« â¡´à“Àπ—° ÚÙ à«π ¥Õ°æ‘°≈ÿ ¥Õ°∫ÿ≠π“§ ¥Õ° “√¿’ ‡° √∫—«À≈«ß ¥Õ°∫—«¢¡ ¥Õ°∫—«‡º◊ÕË π
Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π °“√∫Ÿ√ Àπ—° Ò à«π ‚°∞ Õ ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞À—«∫—« ‚°∞‡™’¬ß ‚°∞®ÿÃ“ —¡æ“
‚°∞°√–¥Ÿ° ‚°∞°â“πæ√â“« ‚°∞æÿßª≈“ ‚°∞™Ø“¡—ß ’ Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π ‡∑’¬π¥” ‡∑’¬π·¥ß ‡∑’¬π¢“«
‡∑’¬π¢â“«‡ª≈◊Õ° ‡∑’¬πμ“μ—°Í ·μπ ‡∑’¬π‡¬“«æ“≥’ ‡∑’¬π —μμ∫ÿ…¬å ‡∑’¬π‡°≈Á¥ÀÕ¬ ‡∑’¬πμ“°∫
Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π æ‘¡‡ πÀπ—° Ù à«π ¥Õ°¡–≈‘ Àπ—° Ò¯¯ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß º ¡πÈ”¥Õ°‰¡â‡∑» ∑”‡ªìπ‡¡Á¥ Àπ—°‡¡Á¥≈– .Ú °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â≈¡ ∫”√ÿßÀ—«„®
¢π“¥√—∫ª√–∑“π §√—ßÈ ≈– ı - ˜ ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ Û ‡¡Á¥
(Ò¯) ¬“ÀÕ¡∑‘æ‚Õ ∂
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ¥Õ°æ‘°≈ÿ ¥Õ°∫ÿππ“§ ¥Õ° “√¿’ ¥Õ°¡–≈‘ ‡° √∫—«À≈«ß
¥Õ°°√–¥—ßß“ ¥Õ°®”ª“ ¥Õ°∫—«®ß°≈π’ À—«·Àâ«‰∑¬ °√–®—∫ Ω“ß ®—π∑πå·¥ß ®—π∑πå¢“«
®—π∑πå‡∑» °ƒ…≥“ ™–≈Ÿ¥ Õ∫‡™¬ ¡ÿ≈·«âß π‡∑» «à“ππÈ” °√–™“¬ ‡ª√“–ÀÕ¡ ¥Õ°§”‰∑¬
™–‡Õ¡‡∑» ÿ√“¡ƒμ ¢à“μâπ ≈Ÿ°®—π∑πå ¥Õ°®—π∑πå Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π ‚°∞ Õ ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞À—«∫—«
‚°∞‡™’¬ß ‚°∞®ÿÃ“≈—¡æ“ ‚°∞°√–¥Ÿ° ‚°∞°â“πæ√â“« ‚°∞æÿßª≈“ ‚°∞™Æ“¡—ß ’ æ‘¡‡ π Àπ—° ‘ßË ≈–
Ú à«π ‡∑’¬π¥” ‡∑’¬π·¥ß ‡∑’¬π¢“« ‡∑’¬π¢â“«‡ª≈◊Õ° ‡∑’¬πμ“μ—°Í ·μπ ‡∑’¬π‡¬“«æ“≥’
‡∑’¬π —μμ∫ÿ…¬å ‡∑’¬π‡°≈Á¥ÀÕ¬ ‡∑’¬πμ“°∫ °“√∫Ÿ√ Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π
.Ú °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â≈¡ «‘ß‡«’¬π ≈–≈“¬πÈ”¥Õ°‰¡âÀ√◊ÕπÈ” ÿ°
¢π“¥√—∫ª√–∑“π ™π‘¥ºß §√—ßÈ ≈– Ò/Ú-Ò ™âÕπ™“ ™π‘¥‡¡Á¥ §√—ßÈ ≈– ı-˜ ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ ™π‘¥ºß Òı °√—¡ ™π‘¥‡¡Á¥ Û ‡¡Á¥
224 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
(Ò˘) ¬“ÀÕ¡Õ‘π∑®—°√å
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ –§â“π √“°™â“æ≈Ÿ ¢‘ß ¥’ª≈’ √“°‡®μ¡Ÿ≈‡æ≈‘ß·¥ß ≈Ÿ°º—°™’≈“ ‚°∞ Õ
‚°∞‡¢¡“ ‚°∞°â“πæ√â“« ‚°∞æÿßª≈“ ‚°∞®ÿÃ“≈—¡æ“ ‚°∞‡™’¬ß ‚°∞°—°°√“ ‚°∞πÈ”‡μâ“ ‚°∞°√–¥Ÿ°
‡∑’¬π¥” ‡∑’¬π¢“« ‡∑’¬π·¥ß ‡∑’¬π¢â“«‡ª≈◊Õ° ‡∑’¬π‡¬“«æ“≥’ ®—π∑πå·¥ß ®—π∑πå‡∑» ‡∂“¡«°·¥ß
‡∂“¡«°¢“« √“°À≠â“π“ß ‡ª≈◊Õ°™–≈Ÿ¥ Õ∫‡™¬ ‡ª≈◊Õ° ¡ÿ≈·«âß °ƒ…≥“ °√–≈”æ—° ∫Õ√–‡æÁ¥
≈Ÿ°°√–¥Õ¡ °”¬“π ¢Õπ¥Õ° ™–¡¥‡™Á¥ ≈Ÿ°®—π∑πå ¥Õ°®—π∑πå ≈Ÿ°°√–«“π °“πæ≈Ÿ √“°‰§√â‡§√◊Õ
≈”æ—π·¥ß ¥Õ° “√¿’ ¥Õ°æ‘°≈ÿ ¥Õ°∫ÿππ“§ ¥Õ°®”ª“ ¥Õ°°√–¥—ßß“ ¥Õ°¡–≈‘ ¥Õ°§”‰∑¬
Ω“ß‡ π ¥’««— æ‘¡‡ π ‘ßË ≈– Ò à«π
.Ú °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â≈¡∫“¥∑–®‘μ „™âπÈ”¥Õ°¡–≈‘ ·°â§≈◊πË ‡À’¬πÕ“‡®’¬π „™âπÈ”≈Ÿ°º—°™’
‡∑’¬π¥” μâ¡ ∂â“‰¡à¡„’ ™âπÈ” ÿ° ·°â≈¡®ÿ°‡ ’¬¥ „™âπÈ”¢‘ßμâ¡
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π∑ÿ° Û ™—«Ë ‚¡ß ™π‘¥ºß §√—ßÈ ≈– Ò/Ú-Ò ™âÕπ™“
™π‘¥‡¡Á¥ §√—ßÈ ≈– ı - Ò ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ ™π‘¥ºß Òı °√—¡ ™π‘¥‡¡Á¥ Û ‡¡Á¥
(Ú) ¬“ÀÕ¡π«‚°∞
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ¢‘ß·Àâß ¥’ª≈’ ‡®μ¡Ÿ≈‡æ≈‘ß·¥ß –§â“π ™â“æ≈Ÿ Àπ—° ‘ßË ≈– Û à«π
·Àâ«À¡Ÿ ‚°∞ Õ ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞À—«∫—« ‚°∞‡™’¬ß ‚°∞®ÿÃ“≈—¡æ“ ‚°∞°√–¥Ÿ° ‚°∞°â“πæ√â“« ‚°∞æÿßª≈“
‚°∞™Æ“¡—ß ’ ‡∑’¬π¥” ‡∑’¬π·¥ß ‡∑’¬π¢“« ‡∑’¬π¢â“«‡ª≈◊Õ° ‡∑’¬πμ“μ—°Í ·μπ ‡∑’¬π‡¬“«æ“≥’
‡∑’¬π —μμ∫ÿ…¬å ‡∑’¬π‡°≈Á¥ÀÕ¬ ‡∑’¬πμ“°∫ —°¢’ ≈Ÿ°√“™¥—¥ ≈Ÿ° “√æ—¥æ‘… ≈Ÿ°°√–«“π °“πæ≈Ÿ
¥Õ°®—π∑πå ≈Ÿ°®—π∑πå ®—π∑πå‡∑» ®—π∑πå·¥ß Õ∫‡™¬≠«π ‡ª≈◊Õ° ¡ÿ≈·«âß À≠â“μ’ππ° ·Ω°ÀÕ¡
‡ª≈◊Õ°™–≈Ÿ¥ ‡ª√“–ÀÕ¡ √“°‰§√â‡§√◊Õ ‡π◊ÕÈ ‰¡â ¢Õπ¥Õ° °√–≈”æ—° ‡π◊ÕÈ ≈Ÿ°¡–¢“¡ªÑÕ¡
‡π◊ÈÕ≈Ÿ° ¡Õæ‘‡¿° ™–‡Õ¡‡∑» ≈Ÿ°º—°™’≈“ ≈Ÿ°°√–¥Õ¡ ∫Õ√–‡æÁ¥ ‡° √∫—«À≈«ß ‡° √∫ÿππ“§
¥Õ°æ‘°≈ÿ ¥Õ° “√¿’ ¥Õ°¡–≈‘ ·°àπ π Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π æ‘¡‡ π Àπ—° Ò à«π
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 225
.Ú °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â≈¡§≈◊πË ‡À’¬π Õ“‡®’¬π „™âπÈ”≈Ÿ°º—°™’ ‡∑’¬π¥” μâ¡ ·°â≈¡ª≈“¬‰¢â
„™â°“â π –‡¥“ ≈Ÿ°°√–¥Õ¡ ·≈–∫Õ√–‡æÁ¥ μâ¡‡Õ“πÈ” ∂â“À“πÈ”°√– “¬
‰¡à‰¥â„™âπÈ” ÿ°·∑π
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π∑ÿ° Û ™—«Ë ‚¡ß
™π‘¥ºß §√—ßÈ ≈– Ò/Ú-Ò ™âÕπ™“ ™π‘¥‡¡Á¥ §√—ßÈ ≈– ı-Ò ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ ™π‘¥ºß Òı °√—¡ ™π‘¥‡¡Á¥ Û ‡¡Á¥
(ÚÒ) ¬“Õ”¡ƒ§«“∑’
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ √“°‰§√â‡§√◊Õ ‚°∞æÿßª≈“ ‡∑’¬π¢“« ≈Ÿ°º—°™’≈“ ‡π◊ÕÈ ≈Ÿ°¡–¢“¡ªÑÕ¡
‡π◊ÕÈ ≈Ÿ° ¡Õæ‘‡¿° Àπ—° ‘ßË ≈– ˜ à«π ™–‡Õ¡‡∑» Àπ—° ÙÛ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ·°â‰Õ ¢—∫‡ ¡À– ≈–≈“¬πÈ”¡–π“«·∑√°‡°≈◊Õ „™â®∫‘ À√◊Õ°«“¥§Õ
¢π“¥√—∫ª√–∑“π ºŸ„â À≠à §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“ ‡¥Á° ≈¥≈ßμ“¡ à«π
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
(ÚÚ) ¬“ª√– –¡–·«âß
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ “√ â¡ Àπ—° Ò à«π ¢¡‘πÈ ÕâÕ¬ Àπ—° Û à«π „∫ «“¥ „∫μ“πÀ¡àÕπ
„∫°–‡æ√“ Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π ≈Ÿ°¡–·«âßμâπ ≈Ÿ°¡–·«âß‡§√◊Õ Àπ—° ‘ßË ≈– ¯ à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß º ¡πÈ” ÿ°·∑√°æ‘¡‡ πæÕ§«√ ∑”‡ªìπ‡¡Á¥Àπ—°‡¡Á¥≈–
.Ú °√—¡
√√æ§ÿ≥ ·°â‰Õ ·°â‡ ¡À– ≈–≈“¬πÈ”¡–π“«·∑√°‡°≈◊Õ √—∫ª√–∑“πÀ√◊Õ„™âÕ¡
¢π“¥√—∫ª√–∑“π ‡¥Á° §√—ßÈ ≈– Ò - Ú ‡¡Á¥ ºŸ„â À≠à §√—ßÈ ≈– ı - ˜ ‡¡Á¥
¢π“¥∫√√®ÿ Û ‡¡Á¥
226 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
(ÚÛ) ¬“∫”√ÿß‚≈À‘μ
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ¢‘ß·Àâß ¥’ª≈’ ‡®μ¡Ÿ≈‡æ≈‘ß –§â“π ™â“æ≈Ÿ ¢¡‘πÈ ‡§√◊Õ ‡∂“¡«°·¥ß
°”≈—ß«—«‡∂≈‘ß ¥Õ° “√¿’ ¥Õ°æ‘°≈ÿ ¥Õ°∫ÿππ“§ ‡° √∫—«À≈«ß Àπ—° ‘ßË ≈– Ú à«π ¥Õ°®—π∑πå
≈Ÿ°®—π∑πå ≈Ÿ°°√–«“π °“πæ≈Ÿ ‡∑’¬π¥” ‡∑’¬π·¥ß ‡∑’¬π¢“« ‡∑’¬π¢â“«‡ª≈◊Õ° ‡∑’¬πμ“μ—°Í ·μπ
‚°∞ Õ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞À—«∫—« ‚°∞‡™’¬ß ‚°∞®ÿÃ“≈—¡æ“ ‡π◊ÕÈ ≈Ÿ° ¡Õ‰∑¬ ‡π◊ÕÈ ≈Ÿ° ¡Õ¥’ßŸ ‡π◊ÕÈ ≈Ÿ° ¡Õæ‘‡¿°
‡ª≈◊Õ°™–≈Ÿ¥ ‡ª≈◊Õ°Õ∫‡™¬‡∑» ®—π∑πå·¥ß ·°àπ· ¡ “√ ·°àπ· ¡∑–‡≈ °ƒ…≥“ Àπ—° ‘ßË ≈–
Ò à«π §√—ßË Àπ—° ¯ à«π Ω“ß ¥Õ°§”‰∑¬ Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ∫”√ÿß‚≈À‘μ
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π «—π≈– Ú §√—ßÈ ‡™â“ - ‡¬Áπ °àÕπÕ“À“√ §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“
≈–≈“¬πÈ” ÿ°
¢π“¥∫√√®ÿ Û °√—¡
(ÚÙ) ¬“ª√– –‰æ≈
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ º‘«¡–°√Ÿ¥ «à“ππÈ” °√–‡∑’¬¡ À—«ÀÕ¡ æ√‘°‰∑¬ ¥’ª≈’ ¢‘ß ¢¡‘πÈ ÕâÕ¬
‡∑’¬π¥” ‡°≈◊Õ ‘π‡∏“«å Àπ—° ‘ßË ≈– ¯ à«π °“√∫Ÿ√ Àπ—° Ò à«π ‰æ≈ Àπ—° ¯Ò à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ·°â®°ÿ ‡ ’¬¥ ·°â√–¥Ÿ‰¡àª°μ‘ ¢—∫πÈ”§“«ª≈“
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√ §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“ ≈–≈“¬πÈ” ÿ°
À√◊ÕπÈ” ÿ√“
¢π“¥∫√√®ÿ Û °√—¡
(Úı) ¬“‰øª√–≈—¬°—≈¬å
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ æ√‘°‰∑¬≈àÕπ ¢‘ß ¥’ª≈’ °√–‡∑’¬¡ Àπ—° ‘ßË ≈– Ù à«π ¢¡‘πÈ ÕâÕ¬
°–∑◊Õ ¢à“ ‰æ≈ ‡ª≈◊Õ°¡–√ÿ¡ Àπ—° ‘ßË ≈– ı à«π √“°‡®μ¡Ÿ≈‡æ≈‘ß·¥ß “√ â¡ ·°àπ· ¡∑–‡≈
°“√∫Ÿ√ º‘«¡–°√Ÿ¥ Àπ—° ‘ßË ≈– ˆ à«π
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 227
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ¢—∫πÈ”§“«ª≈“„π‡√◊Õπ‰ø ™à«¬„Àâ¡¥≈Ÿ°‡¢â“ÕŸà
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√ §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“ ≈–≈“¬πÈ” ÿ°
À√◊ÕπÈ” ÿ√“
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
(Úˆ) ¬“‰øÀâ“°Õß
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ √“°‡®μ¡Ÿ≈‡æ≈‘ß·¥ß ¢‘ß æ√‘°‰∑¬≈àÕπ “√ â¡ Ωí° â¡ªÉÕ¬ Àπ—° ‘ßË ≈–
Ò à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ¢—∫πÈ”§“«ª≈“„π‡√◊Õπ‰ø ™à«¬„Àâ¡¥≈Ÿ°‡¢â“ÕŸà
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π «—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√ §√—ßÈ ≈– Ò ™âÕπ™“ ≈–≈“¬
πÈ” ÿ° À√◊ÕπÈ” ÿ√“
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
(Ú˜) ¬“ª√– –‡ª√“–„À≠à
«—μ∂ÿ «à πª√–°Õ∫ ‚°∞ Õ ‚°∞‡¢¡“ ‚°∞À—«∫—« ‚°∞‡™’¬ß ‚°∞®ÿÃ“≈—¡æ“ ‡∑’¬π¥”
‡∑’¬π·¥ß ‡∑’¬π¢“« ‡∑’¬π¢â“«‡ª≈◊Õ° ‡∑’¬πμ“μ—°Í ·μπ ≈Ÿ°®—π∑πå ¥Õ°®—π∑πå ≈Ÿ°°√–«“π
°“πæ≈Ÿ ®—π∑πå‡∑» ®—π∑πå·¥ß ¥Õ°∫ÿππ“§ ¥Õ° “√¿’ ¥Õ°æ‘°≈ÿ ‡° √∫—«À≈«ß Àπ—° ‘ßË ≈– Ò à«π
‡ª√“–ÀÕ¡ Àπ—° Ú à«π
«‘∏∑’ ” ∫¥‡ªìπºß
√√æ§ÿ≥ ∂Õπæ‘…‰¢âμ“π∑√“ß ”À√—∫‡¥Á° ≈–≈“¬πÈ”¥Õ°‰¡â‡∑» À√◊ÕπÈ” ÿ°
√—∫ª√–∑“π À√◊Õº ¡πÈ” ÿ√“ ÿ¡°√–À¡àÕ¡
¢π“¥√—∫ª√–∑“π √—∫ª√–∑“π∑ÿ° Û ™—«Ë ‚¡ß §√—ßÈ Ò/Ú-Ò ™âÕπ™“
¢π“¥∫√√®ÿ Òı °√—¡
228 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢âÕ Ù ©≈“°¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“πμ“¡ª√–°“»π’μÈ Õâ ß· ¥ß¢âÕ§«“¡¥—ßμàÕ‰ªπ’È
Ù.Ò ™◊ÕË ¬“μ“¡∑’√Ë –∫ÿ„πª√–°“» „π°√≥’‡ªìπμ”√—∫¬“∑’¡Ë °’ “√°”Àπ¥™◊ÕË ¬“‰«â„π
ª√–°“»©∫—∫π’È °√≥’¡™’ Õ◊Ë ∑“ß°“√§â“ „Àâ· ¥ß™◊ÕË ¬“μ“¡ª√–°“»§«∫§Ÿ°à ∫— ™◊ÕË ∑“ß°“√§â“¥â«¬
Ù.Ú §”«à“ ç¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“πé „π°√Õ∫ ’‡¢’¬«¡’¢π“¥μ—«Õ—°…√∑’ Ë “¡“√∂
Õà“π‰¥â™¥— ‡®π
Ù.Û §”«à“ ç¬“ ‘πÈ Õ“¬ÿé ·≈–· ¥ß «—π ‡¥◊Õπ ªï ∑’¬Ë “ ‘πÈ Õ“¬ÿ
„Àâ¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“πμ“¡ª√–°“»©∫—∫π’È¡’Õ“¬ÿ°“√„™â¢Õß¬“‰¥â‰¡à‡°‘π
Ú ªï ”À√—∫¬“πÈ”·≈–‰¡à‡°‘π Û ªï ”À√—∫¬“√Ÿª·∫∫Õ◊πË ‡«âπ·μà¬“„¥∑’¡Ë À’ ≈—°∞“π™—¥‡®π· ¥ß«à“
¡’Õ“¬ÿ°“√„™âß“π¡“°°«à“∑’Ë°”Àπ¥ „Àâ ”π—°ß“π§≥–°√√¡°“√Õ“À“√·≈–¬“ ¡’Õ”π“®¢¬“¬Õ“¬ÿ
°“√„™â¢Õß¬“™π‘¥π—πÈ ‰¥â‡ªìπ‡©æ“–√“¬
Ù.Ù ¢âÕ§«“¡Õ◊Ëπμ“¡∑’Ë°”Àπ¥‰«â„π¡“μ√“ ı˜(Ú) ·Ààßæ√–√“™∫—≠≠—μ‘¬“
æ.». ÚıÒ ´÷ßË ·°â‰¢‡æ‘¡Ë ‡μ‘¡‚¥¬æ√–√“™∫—≠≠—μ¬‘ “ (©∫—∫∑’Ë Û) æ.». ÚıÚÚ ·≈â«·μà°√≥’
¢âÕ ı ¬“ “¡— ≠ ª√–®”∫â “ π∑’Ë ‰ ¥â ¢÷È π ∑–‡∫’ ¬ πμ”√— ∫ ¬“‰«â °à Õ π«— π ∑’Ë ª √–°“»©∫— ∫ π’È
„™â∫ß— §—∫„Àâ∂Õ◊ «à“‡ªìπ¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“πμàÕ‰ª ‰¥â¿“¬„πÀπ÷ßË √âÕ¬·ª¥ ‘∫«—π π—∫·μàª√–°“»©∫—∫π’È
¡’º≈„™â∫ß— §—∫
¢âÕ ˆ „ÀâºŸâ√—∫Õπÿ≠“μº≈‘μ¬“·ºπ‚∫√“≥∑’Ëª√– ß§å®–º≈‘μμ”√—∫¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π
μ“¡ª√–°“»©∫—∫π’È ¬◊πË §”¢Õ¢÷πÈ ∑–‡∫’¬πμ”√—∫¬“ ‚¥¬μâÕß¡’ μŸ √ à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥
«‘∏’°“√„™â ·≈–¢âÕ§«“¡§”‡μ◊Õπ μ“¡ª√–°“»©∫—∫π’È À√◊Õμ“¡∑’Ë ”π—°ß“π§≥–°√√¡°“√Õ“À“√
·≈–¬“ Õπÿ¡—μ‘‚¥¬§«“¡‡ÀÁπ™Õ∫¢Õß§≥–°√√¡°“√¬“ ‡¡◊ËÕ‰¥â√—∫„∫ ”§—≠°“√¢÷Èπ∑–‡∫’¬πμ”√—∫¬“
·≈â«®÷ß®–º≈‘μ¬“π—πÈ ‰¥â
¢âÕ ˜ „ÀâºŸâ√—∫Õπÿ≠“μº≈‘μ¬“·ºπ‚∫√“≥∑’Ë¡’μ”√—∫¬“μ“¡ª√–°“»©∫—∫π’È ·≈–‰¥â¢÷Èπ
∑–‡∫’¬πμ”√—∫¬“‰«â°àÕπ∑’Ëª√–°“»©∫—∫π’È¡’º≈„™â∫—ß§—∫∑’Ëª√– ß§å®–„Àâμ”√—∫¬“π—Èπ‡ªìπ¬“ “¡—≠
ª√–®”∫â“π‚¥¬‰¡àμâÕß¢Õ¢÷Èπ∑–‡∫’¬πμ”√—∫¬“„À¡à ¢Õ·°â‰¢√“¬°“√∑–‡∫’¬πμ”√—∫¬“ ¿“¬„π
°”Àπ¥Àπ÷ßË √âÕ¬·ª¥ ‘∫«—π π—∫·μàª√–°“»©∫—∫π’¡È º’ ≈„™â∫ß— §—∫
¢âÕ ¯ ª√–°“»©∫—∫π’„È Àâ„™â∫ß— §—∫μ—ßÈ ·μà«π— ∂—¥®“°«—πª√–°“»„π√“™°‘®®“πÿ‡∫°…“‡ªìπμâπ‰ª
ª√–°“» ≥ «—π∑’Ë Úˆ ¡‘∂πÿ “¬π æ.». ÚıÙÚ
(≈ß™◊ÕË )°√ ∑—ææ–√—ß ’
(π“¬°√ ∑—ææ–√—ß ’)
√—∞¡πμ√’«“à °“√°√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢
(§—¥®“°√“™°‘®®“πÿ‡∫°…“ ‡≈à¡ ÒÒˆ μÕπ∑’Ë ˆ˜ß ≈ß«—π∑’Ë ÚÙ ‘ßÀ“§¡ ÚıÙÚ)
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 229
¡ÿπ‰æ√πà“„™â
¡ÿπ‰æ√√—°…“‚√§√–∫∫∑“ß‡¥‘πÕ“À“√
‚√§, Õ“°“√ ™◊ÕË ‰∑¬, ™◊ÕË ∑âÕß∂‘πË à«π∑’„Ë ™â‡ªìπ¬“ ¢π“¥·≈–«‘∏„’ ™â ¢âÕ¡Ÿ≈∑“ß«‘∑¬“»“ μ√‹å
‚√§°√–‡æ“– Ò. ¢¡‘πÈ ™—π ¢¡‘πÈ ¢¡‘πÈ ·°ß, ‡Àßâ“·Àâß - ‡Àßâ“¢¡‘Èπ™—π≈â“ß –Õ“¥ À—Ëπ‡ªìπ™‘Èπ∫“ßÊ - πÈ”¡—πÀÕ¡√–‡À¬·≈– “√‡§Õ√å§«‘ ¡‘π ¡’ƒ∑∏‘Ï
Õ“°“√ ª«¥· ∫ ¢¡‘πÈ À¬«°, ¢¡‘πÈ À—« (™¡.) μ“°·¥¥„Àâ·Àâß ∫¥≈–‡Õ’¬¥ ∫√√®ÿ„π·§ª´Ÿ≈ ªÑÕß°—π°“√‡°‘¥·º≈„π°√–‡æ“– ≈¥°“√Õ—°‡ ∫
ª«¥‡ ’¬¥ ®ÿ°·πàπ ¢’¡È π‘È , À¡‘πÈ („μâ) ¢π“¥ Úı ¡°. À√◊Õº ¡°—∫πÈ”º÷ßÈ ªíπô ‡ªìπ ·≈–§≈“¬°“√À¥μ—«¢Õß°≈â“¡‡π◊ÕÈ ‡√’¬∫ (∑”„Àâ
∫√‘‡«≥„μâ≈π‘È ªï°ò Õà π ‡¡Á¥≈Ÿ°°≈Õπ¢π“¥‡∑à“ª≈“¬π‘«È °âÕ¬ μ“°·¥¥ À“¬ª«¥∑âÕß) ¢—∫πÈ”¥’ (™à«¬¬àÕ¬Õ“À“√) °√–μâπÿ
230 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
√—∫ª√–∑“πÕ“À“√ „Àâ·Àâß ‡°Á∫„ à¢«¥‰«â„™â √—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– ‡´≈≈å∫‡ÿ ¬◊ÕË °√–‡æ“–Õ“À“√„ÀâÀ≈—ßË “√¡‘«´‘π
À√◊ÕÀ≈—ß√—∫ª√–∑“π Ú ·§ª´Ÿ≈ À√◊Õ≈Ÿ°°≈Õπ Ú-Û ‡¡Á¥«—π≈– Ù §√—ßÈ (mucin) ´÷ßË ≈—°…≥–‡ªìπ‡¡◊Õ°¡“‡§≈◊Õ∫°√–‡æ“–
Õ“À“√ °àÕπÕ“À“√ (§√÷ßË ∂÷ßÀπ÷ßË ™—«Ë ‚¡ß) ·≈–°àÕππÕπ ·≈–¡’ƒ∑∏‘¢Ï ∫— ≈¡·°â®°ÿ ‡ ’¬¥·πàπ∑âÕß
À√◊Õ„™â‡Àßâ“¢¡‘πÈ ¥≈â“ß –Õ“¥ μ”≈–‡Õ’¬¥ - º≈°“√∑¥≈Õß°—∫§π‰¢â‚√§°√–‡æ“–‰¥âº≈¥’
§—πÈ πÈ”‡Õ“¡“º ¡πÈ” ÿ°‡∑à“μ—« √—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– ‚¥¬·º≈„π°√–‡æ“–ºâªŸ «É ¬À“¬¥’ ˆ% ¢ÕßºâªŸ «É ¬
Ú ™âÕπ‚μä– «—π≈– Ù §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√ ·≈– ∑—ßÈ À¡¥¿“¬„π Ù-ÒÚ —ª¥“Àå
°àÕππÕπ
Ú. °≈â«¬ º≈¥‘∫À√◊ÕÀà“¡ - °≈â«¬¥‘∫Ω“π‡ªìπ·«àπ∫“ßÊ (ªÕ°‡ª≈◊Õ° - º≈°≈â«¬¥‘∫¡’ƒ∑∏‘∑Ï ß—È ªÑÕß°—π·≈–√—°…“·º≈

À√◊Õ∑—ßÈ ‡ª≈◊Õ°) μ“°·¥¥®π·Àâß ∫¥‡ªìπºß „π°√–‡æ“–Õ“À“√ ‚¥¬°≈â«¬¥‘∫®–‰ª°√–μâπÿ
„ à¢«¥‚À≈‡°Á∫‰«â„™â ‡´≈≈å‡¬◊ÕË °√–‡æ“–À≈—ßË “√¡‘«´‘π (mucin)
- „™âº≈°≈â«¬¥‘∫ Ò-Ú ™âÕπ‚μä– ™ßπÈ”√âÕπ ´÷ßË ¡’≈°— …≥–‡ªìπ‡¡◊Õ°ÕÕ°¡“‡§≈◊Õ∫°√–‡æ“–
Ò ·°â« Õ“®º ¡πÈ”º÷ßÈ ·∑â Ò ™âÕπ‚μä– √—∫ª√–∑“π
«—π≈– Ù ‡«≈“ °àÕπÕ“À“√·≈–°àÕππÕπ
∑âÕß‡¥‘π Õ“°“√ Ò. øÑ“∑–≈“¬ øÑ“∑–≈“¬‚®√, „∫·≈–≈”μâπ - „∫·≈–°‘ßË øÑ“∑–≈“¬‚®√≈â“ß –Õ“¥μ“°·Àâß - “√∑’ Ë ”§—≠∑’ÕË Õ°ƒ∑∏‘‡Ï ªìπ “√æ«°
∂à“¬Õÿ®®“√– πÈ”≈“¬æ—ßæÕπ (°∑¡) ∫¥≈–‡Õ’¬¥ ∫√√®ÿ·§ª´Ÿ≈ ¢π“¥ Úı ¡°. À√◊Õ ·Õπ‚¥√°√“‚ø‰≈¥å (andrographoledes) ¡’ƒ∑∏‘Ï
‡À≈«‡ªìππÈ”¡“°°«à“ À≠â“°—πßŸ ( ß¢≈“) øÑ“ “ß ºßøÑ“∑–≈“¬‚®√º ¡πÈ”º÷ßÈ ªíπô ‡ªìπ‡¡Á¥≈Ÿ°°≈Õπ ¬—∫¬—ßÈ ‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬∑’‡Ë ªìπ “‡Àμÿ¢Õß°“√‡°‘¥ÀπÕßΩï
«—π≈– Û §√—ßÈ (æπ— π‘§¡) ‡¢μμ“¬¬“¬§≈ÿ¡ ¢π“¥ª≈“¬π‘«È °âÕ¬‡°Á∫„ à¢«¥∑’¡Ë Ω’ “ªî¥ √—∫ª√–∑“π - “√ °—¥„∫·≈–μâπ ¥â«¬·Õ≈°ÕŒÕ≈å ¡’ƒ∑∏‘Ï
(‚æ∏“√“¡), “¡ ‘∫¥’ §√—ßÈ ≈– Ú ·§ª´Ÿ≈ À√◊Õ¬“‡¡Á¥ ≈Ÿ°°≈Õπ Û-ˆ ‡¡Á¥ ¬—∫¬—ßÈ ‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬∑’‡Ë ªìπ “‡Àμÿ¢Õß‚√§∑âÕß√à«ß
(√âÕ¬‡ÕÁ¥) ‡¡¶∑–≈“¬ «—π≈– Û-Ù §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√·≈–°àÕππÕπ ·≈–‚√§∑“ß‡¥‘πÀ“¬„®·≈–≈¥°“√∫’∫μ—«¢Õß
(¬–≈“), øÑ“ –∑â“π (æ—∑≈ÿß) Õ“®„™â°ß‘Ë ·≈–„∫ ¥≈â“ß —∫‡ªìπ∑àÕπ —πÈ Ê Ò °”¡◊Õ °≈â“¡‡π◊ÕÈ ‡√’¬∫ ∑”„ÀâÀ¬ÿ¥∂à“¬Õÿ®®“√– º≈°“√»÷°…“
μâ¡°—∫πÈ”æÕ∑à«¡ Ò-Òı π“∑’ ¥◊¡Ë °àÕπÕ“À“√ ∑“ß§≈’π§‘ “¡“√∂√—°…“‚√§Õÿ®®“√–√à«ß‰¥â¥’
«—π≈– Û §√—ßÈ ·°â‡®Á∫§Õ ∂â“„™â·°â∑Õâ ß‡ ’¬·°â‰¢â ‡∑à“°—∫°“√„™â¬“‡μ√μ√“´—¬§≈‘π (tetraccline)
®–„™â Ú-Û °”¡◊Õ ∑”¬“μâ¡ ·≈–„™â‰¥â¥„’ π‚√§‡®Á∫§Õ
∑âÕß‡¥‘π Ú. Ω√—ßË ¡–¡—πË , ¡–∂â«¬°“ „∫ ¥·≈– - „∫Ω√—ßË („∫‡æ ≈“¥§◊Õ„∫‰¡àÕÕà πÀ√◊Õ·°à‰ª) - „∫·≈–º≈ÕàÕπΩ√—ßË ¡’ “√·∑ππ‘π (tannin)
(‡Àπ◊Õ), ∫—° ’¥“ (Õ’ “π), º≈ÕàÕπ ≈â“ß –Õ“¥μ“°·Àâß∫¥‡ªìπºß≈–‡Õ’¬¥∫√√®ÿ·§ª´Ÿ≈ ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘≈Ï ¥°“√ Ÿ≠‡ ’¬πÈ” ·≈–¡’ƒ∑∏‘∑Ï ”≈“¬
¬à“À¡Ÿ, ¬“¡Ÿ („μâ) ¶–ªÉπÿ (Úı ¡°) À√◊Õ„∫‡æ ≈“¥ ˆ-Ò „∫≈â“ß –Õ“¥ ‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬∑’‡Ë ªìπ “‡Àμÿ¢Õß‚√§∑âÕß‡ ’¬
( ÿ‚¢∑—¬, μ“°) ¡–·°« μ“°·ÀâßÀ√◊Õªîßô ‰øæÕ‡À≈◊Õß μâ¡°—∫πÈ” Ú ·°â« - º≈°“√∑¥≈Õß°—∫§π‰¢â‚√§Õÿ®®“√–√à«ß
(·æ√à), ™¡æàŸ (ªíμμ“π’) ‡¥◊Õ¥ ı-Û π“∑’ (·≈â«·μà«“à ®–‡ªìπ¡“°À√◊ÕπâÕ¬ ‚¥¬„Àâºß„∫Ω√—ßË Ú ·§ª´Ÿ≈ (¢π“¥·§ª´Ÿ≈
∂â“∑âÕß‡ ’¬¡“°°Áμ¡â π“πÀπàÕ¬) À√◊Õ™ß°—∫πÈ”‡¥◊Õ¥ Úı ¡°.) ∑ÿ° Û ™¡. Û «—π ‰¥âº≈¥’°«à“
Ò ·°â« ªî¥Ω“∑‘ßÈ ‰«â ı-Ò π“∑’ ¥◊¡Ë §√—ßÈ ≈–§√÷ßË °“√„™â¬“‡μ√μ√“´—¬§≈‘π
∂÷ßÀπ÷ßË ·°â« À√◊Õº≈Ω√—ßË ¥‘∫∑’¡Ë √’ Ω“¥‡Õ“‡¡Á¥ ¢âÕ§«√√–«—ß
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
ÕÕ°À—πË ‡ªìπ·«àπÊ μ“°·Àâß ∫¥ ‡ªìπºß - °“√μâ¡‡§’¬Ë «π“π‡°‘π‰ª À√◊Õ√—∫ª√–∑“π
„™â§√—ßÈ ≈– Ò/Ú - Ò ™âÕπ™“ ™ßπÈ”¥◊¡Ë ∑ÿ°Ê Û ™¡. μ‘¥μàÕ‡ªìπ‡«≈“π“πÕ“®∑”≈“¬μ—∫‰¥â
231
Û. °≈â«¬πÈ”«â“ À√◊Õ°≈â«¬ªÉ“ ‡ª≈◊Õ°·≈– - º≈°≈â«¬¥‘∫Ω“π‡ªìπ·«àπ∫“ßÊ μ“°·¥¥ - º≈¥‘∫¡’·∑ππ‘π¡“° ·°â∑Õâ ß‡ ’¬ ∑’‰Ë ¡à√πÿ ·√ß
º≈·Àâß „Àâ·Àâß ∫¥‡ªìπ ºß™ßπÈ”¥◊¡Ë §√—ßÈ ≈– Ò-Ú ™âÕπ‚μä–
À√◊Õºß°≈â«¬¥‘∫º ¡πÈ”º÷ßÈ ªíπô ‡ªìπ≈Ÿ°°≈Õπ
¢π“¥ª≈“¬π‘«È °âÕ¬√—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Ù ‡¡Á¥
∑ÿ° Û ™¡.
Ù. ∑—∫∑‘¡ æ‘≈“ (ÀπÕß§“¬) ‡ª≈◊Õ°º≈·Àâß - ‡ª≈◊Õ°º≈·Àâß Ò/Ù ¢Õßº≈Ωπ°—∫πÈ”ªŸπ„ - ‡ª≈◊Õ°º≈·°à¡·’ ∑ππ‘π¡“° „™â·°â∑Õâ ß‡ ’¬
æ‘≈“¢“«, ¡–°àÕß·°â« „Àâ¢πâ Ê √—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Ò-Ú ™âÕπ‚μä– À√◊Õ ‰¡à¡æ’ …‘ ‡©’¬∫æ≈—π ·μà∂“â ¢π“¥ Ÿß¡“°Ê Õ“®‡ªìπ
(πà“π), ¡–‡°ä“– (‡Àπ◊Õ) ‡ª≈◊Õ°μâ¡°—∫πÈ”ªŸπ„ ¥◊¡Ë æ‘…‰¥â
232 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
ı. ¡—ß§ÿ¥ ·¡ß§ÿ¥ ‡ª≈◊Õ°º≈·Àâß - ‡ª≈◊Õ°º≈·Àâß§√÷ßË ≈Ÿ° μâ¡πÈ”¥◊¡Ë À√◊Õ¬à“ß‰ø - ‡ª≈◊Õ°¡’·∑ππ‘π·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π “√ °—¥
·≈â«Ωπ°—∫πÈ”ªŸπ„ √—∫ª√–∑“π∑ÿ° Ú-Û ™.¡. ®“°‡ª≈◊Õ°¡—ß§ÿ¥‡ªìπ°≈à¡ÿ ·´π‚∏ (xarnthoes)
‡ª≈◊Õ°¡—ß§ÿ¥·ÀâßΩπ°—∫πÈ”ªŸπ„ ∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ ¡’ƒ∑∏‘μÏ “â π‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬∑’∑Ë ”„Àâ‡°‘¥ÀπÕß‰¥â¥’
·º≈ΩïÀπÕß À√◊Õ‡ª≈◊Õ°¡—ß§ÿ¥·Àâßμâ¡°—∫πÈ”„™â ·≈–¬—ß¬—∫¬—ßÈ °“√‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ¢Õß‡™◊ÕÈ √“∑’‡Ë ªìπ
≈â“ß·º≈ “‡Àμÿ¢Õß‚√§°≈“°‰¥â¥«â ¬ ‰¥â¡°’ “√∑”‡ªìπ§√’¡
‡ª≈◊Õ°¡—ß§ÿ¥√—°…“·º≈μ‘¥‡™◊ÕÈ ¡’ÀπÕß·≈–¡’ƒ∑∏‘Ï
√–ß—∫°“√Õ—°‡ ∫‰¥â¥’ “√∑’ÕË Õ°ƒ∑∏‘μÏ “â π°“√Õ—°‡ ∫
§◊Õ·¡ß‚° μ‘π (mangostin)
✦ ƒ∑∏‘°Ï √–μÿπâ ≈”‰ â„À≠à Ò. ¥Õ°™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑» Ò ™àÕμâ¡√—∫ª√–∑“π - ¡’ (anthraquinones) ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘°Ï √–μâπÿ
„Àâ∫∫’ μ—«‡æ◊ÕË ¢—∫∂à“¬ °—∫πÈ”æ√‘° ≈”‰ â„À≠à„Àâ∫∫’ μ—«‡æ◊ÕË ¢—∫°“°Õ“À“√ÕÕ° ∂â“„™â
∑âÕßºŸ° Õ“°“√ °“°Õ“À“√ Ú. „∫¬àÕ¬ ( ¥) ÒÚ „∫ À—πË μ“°·¥¥®π·Àâß ¬“π’μÈ ¥‘ μàÕ°—π‡ªìπ‡«≈“π“π®–∑”„Àâ≈”‰ â„À≠à
‰¡à∂“à ¬Õÿ®®“√– ™‘π°—∫¬“ ∂â“‰¡à„™â®–‰¡à∂“à ¬ °“√∑¥≈Õß„™â°∫— §π‰¢â
μ“¡ª°μ‘ Õÿ®®“√–·¢Áß Ò. ™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑» ™ÿ¡‡ÀÁ¥„À≠à ¥Õ° „∫‡æ ≈“¥ ∑”¬“μâ¡À√◊Õ¬“™ß¥◊¡Ë °àÕππÕπ
(„∫∑’‰Ë ¡à·°à Û. „∫™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»μ“°·Àâß∫¥‡ªìπºß º ¡ ∑âÕßºŸ°æ∫«à“ª√– ‘∑∏‘¿“æ¥’‡∑à“°—∫¬“∏“μÿπÈ”¢“«
æ¬“∏‘≈”‰ â (°≈“ß) ¢’§È “°, ≈—∫¡◊ÕÀ≈«ß, ‰¡àÕÕà π‡°‘π‰ª) πÈ”º÷ßÈ ªíπô ‡ªìπ‡¡Á¥≈Ÿ°°≈Õπ¢π“¥ª≈“¬π‘«È °âÕ¬ (Mist-Alba) ∑”„ÀâÕ®ÿ ®“√–‰¥â¿“¬„π ÚÙ ™¡.
À¡“°°–≈‘ß‡∑» (‡Àπ◊Õ) √—∫ª√–∑“π§√—ßÈ ≈– Û ‡¡Á¥ °àÕππÕπ
â¡‡ÀÁ¥ (‡™’¬ß√“¬) ®ÿ¡‡ÀÁ¥
(¡À“ “√§“¡)
Ú. ¡–¢“¡·¢° „∫·Àâß·≈– - „∫·Àâß Ò - Ú À¬‘∫¡◊Õ (Û - Ò °.) À√◊Õ - „∫·≈–Ωí°ÕàÕπ¡’ “√ (anthraquinones)
Ωí°ÕàÕπ·Àâß Ωí° Ù-ı Ωí° μâ¡À√◊Õ™ßπÈ”¥◊¡Ë °àÕππÕπ ∫“ß§π ´÷ßË ÕÕ°ƒ∑∏‘°Ï √–μâπÿ °“√∫’∫μ—«¢Õß≈”‰ â„À≠à
(Ωí°‚μ‡μÁ¡∑’Ë √—∫ª√–∑“π·≈â«®ÿ°‡ ’¬¥·πàπ∑âÕß §«√„™â√«à ¡°—∫ ‡æ◊ÕË ¢—∫∂à“¬°“°Õ“À“√
·μà‡¡≈Á¥ ¬“¢—∫≈¡ ‡™àπ ¢‘ß·°à (Ú ·«àπ) °√–«“π (Ú º≈) - °“√„™â¡–¢“¡·¢°μ‘¥μàÕ°—ππ“πÊ ®–¢“¥
¬—ß‰¡à·¢Áß) À√◊Õ°“πæ≈Ÿ (Ú ¥Õ°) œ≈œ ∏“μÿ‚ª√·μ ‡´’¬¡ §«√„Àâ√∫— ª√–∑“π‚ª√·μ ‡´’¬¡
§«∫‰ª¥â«¬
- Àâ“¡„™â„π μ√’¡§’ √√¿å À√◊Õ°”≈—ß¡’ª√–®”‡¥◊Õπ
- ‰¡à§«√„™âμ¥‘ μàÕ°—ππ“πÊ ‡™àπ‡¥’¬«°—∫
™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»
Û. §ÿ≥ ≈¡·≈âß (‡Àπ◊Õ) ‡π◊ÕÈ „πΩí°·°à - ‡π◊ÕÈ „πΩí°·°à (‡Õ“‡¡≈Á¥ÕÕ°·≈â« ¢π“¥ - ‡π◊ÕÈ „πΩí°§Ÿπ¡’ “√ (anthraquinones)
≈—°‡°≈◊Õ≈—°‡§¬ (ªíμμ“π’) ‡∑à“À—«·¡à¡Õ◊ Ù °.) μâ¡°—∫πÈ”„ à‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ ´÷ßË ÕÕ°ƒ∑∏‘°Ï √–μâπÿ °“√∫’∫μ—«¢Õß≈”‰ â„À≠à
¥◊¡Ë °àÕππÕπ μ√’¡§’ √√∂å°„Á ™â‰¥â ‡æ◊ÕË ¢—∫∂à“¬°“°Õ“À“√
Ù. ¢’‡È À≈Á° ¢’‡È À≈Á°∫â“π „∫ÕàÕπ·≈– - „∫ÕàÕπ ·≈–¥Õ°μŸ¡∑”·°ß¢’‡È À≈Á° - „∫ÕàÕπ·≈–¥Õ°¡’ “√æ«° (anthraquinones)
(≈”ª“ß) ¢’‡È À≈Á°„À≠à (°≈“ß) ¥Õ°μŸ¡ - „∫ Ù-ı °”¡◊Õ μâ¡°—∫πÈ”æÕ∑à«¡ Òı π“∑’ ¡’ƒ∑∏‘°Ï √–μâπÿ °“√∫’∫μ—«¢Õß≈”‰ â„À≠à ‡æ◊ÕË ¢—∫∂à“¬
¢’‡È À≈Á°À≈«ß (‡Àπ◊Õ) º—°®’≈È ’È ¥◊¡Ë °àÕππÕπ °“°Õ“À“√
(·¡àŒÕà ß Õπ) ¬–À“ - “√ °—¥¥â«¬·Õ≈°ÕŒÕ≈å¢Õß„∫¢’‡È À≈Á°
(ªíμμ“π’) ¢’‡È À≈Á°®‘À√’Ë („μâ) ¡’ƒ∑∏‘°Ï ¥ª√– “∑ à«π°≈“ß≈¥Õ“°“√°√–«π°√–«“¬
∑”„ÀâπÕπÀ≈—∫ßà“¬¢÷πÈ ·μà‰¡à„™à¬“πÕπÀ≈—∫
- “√¢¡™à«¬„Àâ‡®√‘≠Õ“À“√ ‡ªìπ ¡ÿπ‰æ√
‡À¡“– ”À√—∫ºâ Ÿ ßŸ Õ“¬ÿ ´÷ßË ‚¥¬∑—«Ë ‰ª¡—°®–πÕπ
‰¡àÀ≈—∫ √—∫ª√–∑“πÕ“À“√‰¡à‰¥â ·≈–∑âÕßºŸ°
‡ªìπª√–®”´÷ßË ¢’‡È À≈Á° “¡“√∂∫”∫—¥Õ“°“√∑—ßÈ Û
‰¥â‡ªìπÕ¬à“ß¥’
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 233
✦ ‡æ‘¡Ë °“°Õ“À“√ ‡¡≈Á¥·°à - ‡¡≈Á¥·¡ß≈—° Ò-Ú ™âÕπ™“º ¡πÈ” - ‡ª≈◊Õ°‡¡≈Á¥¡’‡¡◊Õ° ´÷ßË “¡“√∂æÕßμ—«
- ·¡ß≈—° Ò ·°â«„À≠à μ—ßÈ ∑‘ßÈ ‰«â„ÀâæÕßμ—«‡μÁ¡∑’Ë (Òı π“∑’) „ππÈ”‰¥â∂ß÷ Ùı ‡∑à“ ‰¡à¬Õà ¬·≈–‰¡à¥¥Ÿ ´÷¡ ®÷ß‡ªìπ
√—∫ª√–∑“π°àÕππÕπ ¢âÕ§«√√–«—ß μâÕß„™âπÈ” °“√‡æ‘¡Ë °“°Õ“À“√ ∑”„Àâ∂“à ¬Õÿ®®“√–‰¥â¡“°
ª√‘¡“≥¡“°æÕ∑’®Ë –∑”„Àâ‡¡≈Á¥·¡ß≈—°æÕßμ—« ·≈–‡¡◊Õ°®–™à«¬À≈àÕ≈◊πË ·≈–™à«¬„ÀâÕ®ÿ ®“√–ÕàÕπμ—«
‡μÁ¡∑’Ë ‡æ√“–∂â“ª√‘¡“≥πÈ”‰¡àæÕ ‡¡◊ÕË √—∫ª√–∑“π ∑”„Àâ∂“à ¬ –¥«°
‡¢â“‰ª®–‰ª¥Ÿ¥πÈ”®“°°√–‡æ“–≈”‰ â‡æ◊ÕË ®–æÕßμ—«
„Àâ‰¥â‡μÁ¡∑’ÀË “°ª√‘¡“≥πÈ”„π≈”‰ â‰¡à‡æ’¬ßæÕ
°Á®–‡°‘¥‡ªìπ°âÕπ·¢Áß·≈–Õÿ¥μ—π∑”„Àâ∑Õâ ßºŸ°
234 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡“°¢÷πÈ
✦ √ ‡ª√’¬È «‡æ√“–¡’°√¥ ‡π◊ÕÈ Ωí°·°à - „™â‡π◊ÕÈ ¡–¢“¡∑’¡Ë √’ ‡ª√’¬È « Ò-Ú Ωí° - „π¡–¢“¡‡ªï¬°¡’°√¥Õ‘π∑√’¬å (organic acid)
Õ‘π∑√’¬å (¡–¢“¡‡ªï¬°) ®‘¡È ‡°≈◊Õ √—∫ª√–∑“π·≈â«¥◊¡Ë πÈ”μ“¡¡“°Ê À√◊Õ À≈“¬™π‘¥ ‡™àπ °√¥∑“√å∑“√‘¥ (tartaric acid)
Ò. ¡–¢“¡ ¡–¢“¡‰∑¬ ∑”πÈ”¡–¢“¡‚¥¬‡Õ“¡–¢“¡‡ªï¬°≈â“ß –Õ“¥ °√¥´‘μ√‘§ (citirc acid) ‡ªìπμâπ ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘Ï
(°≈“ß) ¢“¡ („μâ) §—πÈ πÈ”º ¡‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬¥◊¡Ë À√◊Õμâ¡°—∫πÈ”º ¡ ‡ªìπ¬“√–∫“¬ ·≈–≈–≈“¬‡ ¡À–‰¥â
μ–≈Ÿ∫ (π§√√“™ ’¡“) ‡°≈◊Õ·≈–πÈ”μ“≈‡≈Á°πâÕ¬∑”πÈ”¡–¢“¡¥◊¡Ë °àÕππÕπ
¡à«ß‚§≈âß (°√–‡À√’¬Ë ß - º≈¥‘∫ ¥∑’¡Ë ’ ‡’ ¢’¬« ®”π«π‡∑à“Õ“¬ÿ§π‰¢â·μà
°“≠®π∫ÿ√)’
æ¬“∏‘≈”‰ â
æ¬“∏‘ª“°¢Õ (Hook Worm) æ¬“∏‘‰™‡¢â“μ“¡‡∑â“ Õ“°“√§—π∫√‘‡«≥ßà“¡‡∑â“ ®ÿ°‡ ’¬¥ ·πàπÀπâ“Õ° ª«¥∑âÕßÀ√◊Õ∑âÕß‡¥‘π ´’¥ Àπâ“¡◊¥ ÕàÕπ‡æ≈’¬ ‡∫◊ÕË Õ“À“√ πÈ”Àπ—°≈¥
æ¬“∏‘‰ â‡¥◊Õπ (Asoariasis) æÿß‚√ °âπªÕ¥ √—∫ª√–∑“πÕ“À“√¡“° ·μàºÕ¡ ‡ªìπ≈¡æ‘…∫àÕ¬Ê ª«¥∑âÕß·≈–Õ“‡®’¬πÀ≈—ß√—∫ª√–∑“πÕ“À“√
æ¬“∏‘‡ âπ¥â“¬ (Enterobiasis) §—π°âπ‚¥¬‡©æ“–‡«≈“°≈“ß§◊π Õ“®ª«¥∑âÕß§≈◊πË ‰ â ·≈–æ∫μ—«æ¬“∏‘∑°’Ë πâ
æ¬“∏‘μ«— μ◊¥ (Tape Wlorm À√◊Õ Taeniasis) ∑’æË ∫∫àÕ¬‡ªìπæ¬“∏‘μ«— μ◊¥«—«·≈–æ¬“∏‘μ«— μ◊¥À¡Ÿ ¡’ª≈âÕß¢Õßμ—«æ¬“∏‘À≈ÿ¥ÕÕ°¡“°—∫Õÿ®®“√–‡ªìπ§√—ßÈ §√“« (§≈â“¬‡ âπ∫–À¡’)Ë
À‘«∫àÕ¬ √—∫ª√–∑“π®ÿ·μàºÕ¡ ÕàÕπ‡æ≈’¬ πÈ”Àπ—°≈¥ Õ“®¡’Õ“°“√ª«¥∑âÕß ∑âÕßÕ◊¥ §≈◊πË ‰ â Õ“‡®’¬π À√◊Õ∂à“¬Õÿ®®“√–∫àÕ¬
æ¬“∏‘≈”‰ â Ò. ¡–‡°≈◊Õ, ¡–‡°◊Õ, º≈¥‘∫ ¥ ‰¡à‡°‘π Úı º≈ ‚¢≈°‡°◊Õ∫≈–‡Õ’¬¥§—πÈ πÈ” - º≈¥‘∫¡’ “√ diospyrol glycoside ´÷ßË ¡’
¡–‡°’¬ (‡Àπ◊Õ) ‡°≈◊Õ („μâ) º ¡°—∫À—«°–∑‘ ¥‡∑à“μ—« ¥◊¡Ë μÕπ‡™â“μ√Ÿ°à Õà π ƒ∑∏‘¢Ï ∫— æ¬“∏‘ª“°¢Õ·≈–‡ âπ¥â“¬ ‰¥â¥¡’ “°·≈–
À¡—° ‡°≈◊Õ (μ√“¥) Õ“À“√‡™â“ ·≈–ß¥Õ“À“√‡™â“ À≈—ß„Àâ¬“ Û ™—«Ë ‚¡ß ¬—ß¢—∫æ¬“∏‘‰ â‡¥◊Õπ‰¥â¥«â ¬ “√π’®È –∂Ÿ° oxidize
¬—ß‰¡à∂“à ¬ „Àâ¬“√–∫“¬ ‡™àπ ¥’‡°≈◊Õ Ú ™âÕπ‚μä– „π “√≈–≈“¬∑’‡Ë ªìπ¥à“ß (‡™àπ πÈ”ªŸπ„ )
≈–≈“¬πÈ”¥◊¡Ë §«“¡√âÕπ À√◊ÕÕÕ°´‘‡®π„πÕ“°“»‡ª≈’¬Ë π‰ª
‡ªìπ “√ ’¥” ´÷ßË ‡ªìπæ‘…μàÕª√– “∑μ“
¢âÕ§«√√–«—ß
Ò. ‡¥Á°Õ“¬ÿμË”°«à“ Ò ¢«∫ μ√’¡§’ √√¿å
·≈–„Àâπ¡∫ÿμ√Àâ“¡„™â
Ú. μâÕß„™âº≈¡–‡°≈◊Õ ¥∑’¬Ë ß— ¡’ ‡’ ¢’¬«
‰¡à·μ° ™È”
Û. ‡μ√’¬¡‡ √Á®μâÕß„™â∑π— ∑’ ‰¡àμß—È ∑‘ßÈ ‰«â
Ù. ‰¡à„™â§«“¡√âÕπ„π°“√‡μ√’¬¡
ı. ‰¡à„™âπÈ”ªŸπ„ ‡ªìππÈ”°√– “¬¬“‡æ√“–
®–‡√àßªØ‘°√‘¬“„Àâ‡°‘¥°“√ oxidize ‡√Á«¢÷πÈ ·≈–
™à«¬„Àâ¥¥Ÿ ´÷¡¥’¢π÷È §«√„™âÀ«— °√–∑‘ ¥‡æ◊ÕË „Àâ
°√–∑‘‰ª‡§≈◊Õ∫°√–‡æ“–≈”‰ â„À≠à™«à ¬™≈Õ
°“√¥Ÿ¥´÷¡‡¢â“ à√Ÿ “à ß°“¬μâÕß°“√„Àâ ¡— º— °—∫
æ¬“∏‘„π≈”‰ â‡∑à“π—πÈ ‡æ√“–¡’æ…‘ °—∫æ¬“∏‘
¬àÕ¡¡’æ…‘ °—∫§π·≈– —μ«å
Ú. ¡–À“¥ À“¥ (°≈“ß) ·°àπ (®“°μâπ∑’Ë - ºßª«°À“¥ ‡μ√’¬¡®“°·°àπ¡–À“¥ —∫ - ª«°À“¥¡’ “√ ”§—≠∑’ÕË Õ°ƒ∑∏‘§Ï Õ◊ Ú, Û,
À“¥„∫„À≠à (μ√—ß) Õ“¬ÿ ı ªï¢π÷È ‰ª) ‡ªìπ™‘πÈ ‡≈Á°Ê μâ¡‡§’¬Ë «°—∫πÈ”®π‡°‘¥øÕß¡“μ“°·Àâß Ù, ı terahydroxystilbene ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘¢Ï ∫— æ¬“∏‘
À“¥Àπÿπ (‡Àπ◊Õ) ∫¥‡ªìπºß≈–‡Õ’¬¥ ‡√’¬° çºßª«°À“¥é ¡’ ‡’ À≈◊Õß μ—«μ◊¥ ·≈–æ¬“∏‘‰ â‡¥◊Õπ‰¥â¥’ Õ“°“√¢â“ß‡§’¬ß
ª“°À“¥ (‡™’¬ß„À¡à) ºßª«°À“¥ Ò-Ú ™âÕπ™“ º ¡°—∫πÈ” ÿ°‡¬Áπ Õ“®¡’Õ“°“√§≈◊πË ‰ â¡º’ π◊Ë §—π¢÷πÈ μ“¡μ—«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 235
√—∫ª√–∑“πμÕπ‡™â“μ√àŸ ·≈–Õ¥Õ“À“√‡™â“À≈—ß
®“°π—πÈ Û ™¡. „Àâ√∫— ª√–∑“π¥’‡°≈◊Õ À√◊Õ
¬“∂à“¬μ“¡
Û. ‡≈Á∫¡◊Õπ“ß ®–¡—ßË ®ä“¡—ßË ‡¡≈Á¥ - ‡¡≈Á¥‡≈Á∫¡◊Õπ“ß ı-˜ ‡¡≈Á¥ ∑ÿ∫æÕ·μ° - “√∑’ Ë ”§—≠∑’ÕË Õ°ƒ∑∏‘Ï §◊Õ°√¥ quisqualic
¡–®’¡ß—Ë (‡Àπ◊Õ) ‰∑âÀ¡àÕß μâ¡πÈ”¥◊¡Ë À√◊ÕÀ—πË ∑Õ¥°—∫‰¢à√∫— ª√–∑“πμÕπ‡™â“¡◊¥ ´÷ßË ‡ªìπ°√¥Õ¡‘‚π·≈–πÈ”¡—π ¡’ƒ∑∏‘∂Ï “à ¬æ¬“∏‘
(°–‡À√’¬Ë ß ·¡àŒÕà ß Õπ) °àÕπÕ“À“√‡™â“ —° Ò-Ú ™¡. ‡¥Á°„™â Ú-Û ‡¡≈Á¥ ‰ â‡¥◊Õπ·≈–æ¬“∏‘‡ âπ¥â“¬ ª√–‡∑»®’π øî≈ª‘ ªîπ å
·≈–Õ‘π‚¥π’‡´’¬ °Á„™â‡¡≈Á¥‡≈Á∫¡◊Õπ“ß∂à“¬æ¬“∏‘
- Õ“°“√¢â“ß‡§’¬ßÕ“®‡°‘¥Õ“°“√‡«’¬π»’√…–
236 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
§≈◊πË ‰ âÕ“‡®’¬π∑âÕß‡¥‘π
Ù. øí°∑Õß πÈ”‡μâ“ („μâ) ‡¡≈Á¥·°à - ‡¡≈Á¥øí°∑Õß ˆ-¯ °√—¡ (·°–‡ª≈◊Õ° - ¡’√“¬ß“πæ∫«à“‡¡≈Á¥øí°∑Õß¡’ƒ∑∏‘Ï

¡–øí°·°â« (‡Àπ◊Õ) ÕÕ°·≈â«) ∫¥À¬“∫º ¡π¡À√◊ÕπÈ” Ú ·°â« ¶à“æ¬“∏‘μ«— μ◊¥‰¥â∑¥≈Õß°—∫§π‰¢â∑¡’Ë æ’ ¬“∏‘μ«— μ◊¥
¡–πÈ” ·°â« (‡≈¬) ·∫àß√—∫ª√–∑“π Û §√—ßÈ Àà“ß°—π Ú ™¡. ‚¥¬√—∫ª√–∑“π‡¡≈Á¥øí°∑Õß§π≈– ¯ °√—¡
À¡—°Õ◊ÕÈ (‡≈¬ ª√“®’π) À≈—ß„™â¬“ Ú ™—«Ë ‚¡ß μâÕâ ß„Àâ¬“√–∫“¬ ‡™àπ æ∫«à“¶à“æ¬“∏‘‰¥â
À¡—°Õ÷ (Õ’ “π) ¥’‡°≈◊Õ À√◊ÕπÈ”¡—π√–Ààßÿ
∑âÕßÕ◊¥∑âÕß‡øÑÕ Ò. ¢¡‘πÈ ‡Àßâ“ Ò. „™âª√ÿß‡ªìπÕ“À“√ (Õ“À“√ ¡ÿπ‰æ√) - “√∑’ Ë ”§—≠ÕÕ°ƒ∑∏‘„Ï π°“√¢—∫≈¡ §◊ÕπÈ”¡—π

·πàπ®ÿ°‡ ’¬¥ Ú. ¢‘ß ‡Àßâ“·°à Ú. ∑”‡ªìπ¬“™ß ‡™àπ ¢‘ß °“πæ≈Ÿ °–‡æ√“ ÀÕ¡√–‡À¬
Û. °“πæ≈Ÿ ¥Õ°μŸ¡ μ–‰§√â
Ù. °√–‡∑’¬¡ À—«„μâ¥π‘ Û. ∑”‡ªìπ¬“‡¡Á¥ ·§ª´Ÿ≈ ‡™àπ ¢¡‘πÈ °√–‡∑’¬¡
ı. °–‡æ√“ „∫
ˆ. μ–‰§√â ‡Àßâ“·≈–‚§π
˜. æ√‘°‰∑¬ °“∫„∫
º≈
¡ÿπ‰æ√√—°…“‚√§√–∫∫∑“ß‡¥‘πÀ“¬„®
‰Õ √–§“¬§Õ Ò. ¢‘ß ¢‘ß‡º◊Õ° (‡™’¬ß„À¡à) ‡Àßâ“·°à ¥ - „™â‡Àßâ“¢‘ß·°àΩπ°—∫πÈ”¡–π“« À√◊Õμ” - „π‡Àßâ“¢‘ß·°à¡π’ È”¡—πÀÕ¡√–‡À¬·≈–
®“°‡ ¡À– ¢‘ß·°≈ß, ¢‘ß·¥ß §—πÈ πÈ”º ¡πÈ”¡–π“«·≈–‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ °«“¥§Õ oleo-resin ´÷ßË ∑”„Àâ¢ß‘ ¡’√ ‡ºÁ¥·≈–°≈‘πË ÀÕ¡
(®—π∑∫ÿ√)’ À√◊Õ®‘∫∫àÕ¬Ê ¢‘ß¡’ƒ∑∏‘¢Ï ∫— ≈¡‚¥¬‰ª°√–μÿπâ °“√∫’∫μ—«¢Õß
°√–‡æ“– Õ“À“√·≈–≈”‰ â·≈–¬—ßæ∫«à“¢‘ß
¡’ √√æ§ÿ≥·°â§≈◊πË ‰ âÕ“‡®’¬π ·°â‰Õ
- ≈–≈“¬‡ ¡À– πÕ°®“°π’¬È ß— æ∫«à“¢‘ß
¡’ƒ∑∏‘μÏ “â π‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬ ∑’∑Ë ”„Àâ‡°‘¥ÀπÕß
‰¥â¥«â ¬
Ú. ‡æ°“ ¡–≈‘¥‰¡â, ‡¡≈Á¥·°à - „™â‡¡≈Á¥ Ò/Ú-Ò °”¡◊Õ (Ò.ı-Û °√—¡)
≈‘¥‰¡â, ¡–≈‘πÈ ‰¡â (‡Àπ◊Õ), „ àπÈ”ª√–¡“≥ Û ¡‘≈≈‘≈μ‘ √ μâ¡‰øÕàÕπÊ
≈‘πÈ øÑ“ (‡≈¬) æÕ‡¥◊Õ¥π“πª√–¡“≥ Ò ™¡. √—∫ª√–∑“π
¢≥–Õàπÿ Ê «—π≈– Û §√—ßÈ ‡¡≈Á¥‡æ°“‡ªìπ
à«πª√–°Õ∫Õ¬à“ßÀπ÷ßË „π ‘∫Õ¬à“ß¢Õß
çπÈ”®—∫‡≈’¬È ßé ∑’§Ë π®’π„™â¥¡◊Ë ·°â√Õâ π„π
·°â‰Õ ¢—∫‡ ¡À–
Û. ¡–¢“¡ªÑÕ¡ °”∑«¥ º≈ ¥ - „™â‡π◊ÕÈ º≈·°à·≈– ¥§√—ßÈ ≈–ª√–¡“≥ - º≈¡–¢“¡ªÑÕ¡¡’‰«μ“¡‘π´’ (ascorbic
(√“™∫ÿ√)’ , °—π‚μ¥ Ú-Û º≈ μ”æÕ·À≈°º ¡‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ acid) Ÿß¡“°´÷ßË ‡ªìπ°√¥Õ‘π∑√’¬™å π‘¥Àπ÷ßË ¡’ƒ∑∏‘Ï
(®—π∑∫ÿ√)’ Õ¡À√◊Õ‡§’¬È «√—∫ª√–∑“π «—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ¢—∫‡ ¡À– ·≈–¡’ß“π«‘®¬— ∑“ß§≈’π§‘ æ∫«à“º≈
- º≈ ¥ Ú-Û º≈ ®‘¡È ‡°≈◊Õ√—∫ª√–∑“π ¡–¢“¡ªÑÕ¡ “¡“√∂√—°…“‚√§°√–‡æ“–Õ“À“√
«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ Õ—°‡ ∫‰¥â ‚¥¬„™âº≈·Àâß∑’·Ë °–‡¡≈Á¥ÕÕ°·≈â«
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 237
ª√–¡“≥ Û °√—¡ ªíπò °—∫π¡®π§≈â“¬‡π¬
√—∫ª√–∑“π«—π≈– Û §√—ßÈ μ‘¥μàÕ°—π‡ªìπ‡«≈“
Ò —ª¥“Àå ºâªŸ «É ¬®–¡’Õ“°“√¥’¢π÷È ¯ı%
¢ÕßºâªŸ «É ¬∑—ßÈ À¡¥
‰Õ √–§“¬§Õ Ù. ¡–¢“¡ ¡–¢“¡‰∑¬ ‡π◊ÕÈ „πΩí°·°à - „™â‡π◊ÕÈ „πΩí°·°à ¡–¢“¡‡ªï¬°∑’¡Ë √’ ‡ª√’¬È « - ‡π◊ÕÈ „πΩí°·°à®¥— (¡–¢“¡‡ªï¬°) ∑’¡Ë ’
®“°‡ ¡À– (°≈“ß) ¢“¡ („μâ) μ–≈ÿ∫ (¡–¢“¡‡ªï¬°) ®‘¡È °—∫‡°≈◊Õ √—∫ª√–∑“πÀ√◊Õ§—πÈ ‡ªìππÈ”¡–¢“¡ √ ‡ª√’¬È « ¡’°√¥Õ‘π∑√’¬Àå ≈“¬™π‘¥ ‡™àπ °√¥
(π§√√“™ ’¡“) ¡à«ß, ¢âπÊ „ à‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ ®‘∫∫àÕ¬Ê tartaric citric ‡ªìπμâπ ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘¢Ï ∫— ‡ ¡À–
‚§≈âß (°“≠®π∫ÿ√)’ ·≈–‡ªìπ¬“√–∫“¬
238 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
ı. ¡–π“« â¡¡–π“«, πÈ”®“° - πÈ”§—πÈ ®“°º≈ ¥ º ¡‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ - πÈ”¡–π“«¡’°√¥Õ‘π∑√’¬Àå ≈“¬™π‘¥
¡–≈‘« (‡™’¬ß„À¡à) º≈¡–π“« ®‘∫∫àÕ¬Ê À√◊Õºà“§√÷ßË ¡–π“«μ“¡¢«“ß ‡Õ“‡¡≈Á¥ ‡™àπ citric ascorbic (‰«μ“¡‘π´’) ‡ªìπμâπ
ÕÕ°„ à‡°≈◊Õ≈ß‰ª‡≈Á°πâÕ¬∫π™‘πÈ ¡–π“« ·≈â«∫’∫ ¡’ƒ∑∏‘Ï ·°â‰Õ ¢—∫‡ ¡À– ≈–≈“¬‡ ¡À– ‡π◊ÕË ß®“°
≈ß§Õ‡≈¬ «—π≈– Û-Ù §√—ßÈ æ¬“¬“¡Õ¬à“„Àâ °√¥Õ‘π∑√’¬‡å À≈à“π’‰È ª°√–μÿπâ ¢—∫πÈ”≈“¬„Àâ™¡ÿà §Õ
¡–π“« —¡º— °—∫øíπ‡æ√“–¡–π“«¡’ƒ∑∏‘‡Ï ªìπ°√¥ ®÷ß≈¥Õ“°“√‰Õ‰¥â ·≈– “¡“√∂ªÑÕß°—π√—°…“‚√§
Õ“®∑”≈“¬‡§≈◊Õ∫øíπ‰¥â ≈—°ªî¥≈—°‡ªî¥‰¥â‡æ√“–¡’‰«μ“¡‘π Ÿß
ˆ. ¡–·«âß‡§√◊Õ ¡–·«âß ‡∂“ º≈·°à ¥ - º≈·°à ¥ ı-Ò º≈ μ”æÕ·À≈° - ‡¢â“¬“ª√– –¡–·«âß ·°â‰Õ ¢—∫‡ ¡À–
(°∑¡.) ·§«âß‡§’¬ (μ“°) §—πÈ ‡Õ“·μàπÈ” º ¡‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ ®‘∫∫àÕ¬Ê ¢ÕßÕß§å°“√‡¿ —™°√√¡
˜. ¡–·«âßμâπ - º≈ ¥ ı-Ò º≈ ‡§’¬È «°≈◊π∑—ßÈ πÈ”
¡–·§«âß¢¡ (‡Àπ◊Õ) ·≈–‡π◊ÕÈ √—∫ª√–∑“π«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“
¡–·§«âß¥” (‡Àπ◊Õ) ®–À“¬
¡–·§«âß§¡, ¡–·§«âß,
·«âß¢¡ ( ß¢≈“,
ÿ√“…Æå∏“π’)
¡ÿπ‰æ√√—°…“‚√§√–∫∫∑“ß‡¥‘πªí “«–
‚√§°√–‡æ“– Ò. °√–‡®’¬Í ∫·¥ß °≈’∫‡≈’¬È ß - „™â°≈’∫‡≈’¬È ß·≈–°≈’∫¥Õ°μ“°·¥¥„Àâ·Àâß - °≈’∫‡≈’È¬ß·≈–°≈’∫√Õß¥Õ°¡’°√¥Õ‘π∑√’¬å
ªí “«–Õ—°‡ ∫ °√–‡®’¬Í ∫‡ª√’¬È « °√–‡®’¬Í ∫ ·≈–°≈’∫¥Õ° Û-ı ¥Õ° ™ßπÈ”√âÕπ Ò ·°â« ªî¥Ω“‰«â ı π“∑’ À≈“¬™π‘¥ ‡™àπ °√¥ citric malic tartaric ·≈–
(Cystitis) (¿“§°≈“ß) º—°‡°Áß‡§âß, √—∫ª√–∑“π«—π≈– Û ‡«≈“ ®π°«à“®–À“¬¢—¥‡∫“ ascorbic (‰«μ“¡‘π´’) ´÷ßË ∑”„Àâ°√–‡®’¬Í ∫·¥ß
∂à“¬ªí “«–°√–ªî∫ â¡‡°Áß‡¥Áß (‡Àπ◊Õ) â¡μ– - °√–‡®’¬Í ∫·¥ß ÒÚ ¥Õ° ™ßπÈ”√âÕπ ¡’√ ‡ª√’¬È « ·≈–∑”„Àâª í “«–¡’ƒ∑∏‘‡Ï ªìπ°√¥
°√–ªÕ¬ ª«¥· ∫ ·≈ß·§√ß (μ“°) â¡ªŸ Ò ≈‘μ√ ·∫àß¥◊¡Ë μ≈Õ¥«—π®π°«à“®–À“¬ ∑”„ÀâÀπ‘ ªŸπ ´÷ßË ‡ªìπ¥à“ß‰¡à®∫— μ—«‡ªìπ°âÕππ‘«Ë
ª«¥¢—¥‡«≈“∂à“¬ (·¡àŒÕà ß Õπ) À¡“¬‡Àμÿ πÈ”°√–‡®’¬Í ∫·¥ß ‰¡à “¡“√∂ ®÷ß„™âªÕÑ ß°—π·≈–√—°…“‚√§π‘«Ë ‰¥â ‚¥¬‡©æ“–
ªí “«–∫àÕ¬ ≈–≈“¬°âÕππ‘«Ë ‰¥â ·μà¡ƒ’ ∑∏‘¢Ï ∫— ªí “«– ∂â“°âÕπ π‘«Ë ¥à“ß∑’‡Ë °‘¥®“°¥◊¡Ë πÈ”∑’¡Ë À’ π‘ ªŸπ
¡’Õ“°“√§≈â“¬ π‘«Ë ‡≈Á° °Á®–¥—πÀ≈ÿ¥ÕÕ°¡“æ√âÕ¡ªí “«– °√–‡®’¬Í ∫·¥ß¡’ƒ∑∏‘‡Ï ªìπ¬“¢—∫ªí “«–
∂à“¬‰¡à ¥ÿ ∂â“°âÕππ‘«Ë „À≠àμÕâ ßºà“μ—¥ ·°â¢¥— ∑’¥Ë ¡’ “° “¡“√∂¥—π‡¡Á¥π‘«Ë ∑’¡Ë ¢’ π“¥‡≈Á°
ª«¥∫√‘‡«≥∑âÕßπâÕ¬ „ÀâÀ≈ÿ¥ÕÕ°¡“‰¥â °≈’∫‡≈’¬È ß·≈–°≈’∫√Õß¥Õ°
‚√§π‘«Ë ¢Õß°√–‡®’¬Í ∫·¥ß ¬—ß¡’ “√Œ‘∫ ‘ ´‘π§≈Õ‰√¥å
π‘«Ë °√¥ ‡°‘¥®“° (Hibiscin chloride) ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘¶Ï “à ‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬
Uric acid ‡æ√“– ∫“ß™π‘¥‰¥â “¡“√∂√—°…“‚√§°√–‡æ“–ªí “«–
√—∫ª√–∑“πÕ“À“√ ·≈–∑“ß‡¥‘πªí “«–Õ—°‡ ∫‰¥â
æ«°‡π◊ÕÈ —μ«å·≈– πÕ°®“°π’¬È ß— æ∫√“¬ß“π«à“¡’ƒ∑∏‘≈Ï ¥§«“¡
‡§√◊ÕË ß„π —μ«å·≈– ¥—π‚≈À‘μ ‡ªìπ¬“√–∫“¬·≈–∑”„Àâ‡¡“‡À≈â“™â“≈ß
‚¥¬‡©æ“– —μ«åª°ï º≈°“√∑¥≈Õß∑“ß§≈’π§‘ „πºŸªâ «É ¬‚√§π‘«Ë
¡“°‡°‘π‰ª ‚√§°√–‡æ“–ªí “«–·≈–∑“ß‡¥‘πªí “«–Õ—°‡ ∫
π‘«Ë ¥à“ß ‡°‘¥®“° ∑’„Ë Àâ¥¡◊Ë πÈ”°√–‡®’¬Í ∫·¥ß æ∫«à“ ªí “«–„
¥◊¡Ë πÈ”‰¡à –Õ“¥ ∂à“¬ªí “«– –¥«°¡“°¢÷πÈ À≈—ß®“°¥◊¡Ë πÈ”
¡’Àπ‘ ªŸπ‡¢â“‰ª√«¡μ—« °√–‡®’¬Í ∫·¥ß ˜ «—π ∂÷ßÀπ÷ßË ªï ·≈â«·μà°√≥’
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
‡ªìπ°âÕππ‘«Ë „π∑àÕ‰μ, ·≈–¬—ß™à«¬≈¥Õ“°“√Õ—°‡ ∫À≈—ßºà“μ—¥π‘«Ë ¥â«¬
∑àÕªí “«–
239
Ú. ¢≈Ÿà Àπ«¥ß‘«È , Àπ«¥ß—«Ë , „∫·≈–μâπ - „∫À√◊Õμâπ¢≈Ÿà Ò °”¡◊Õ ( ¥Àπ—° Ù-ı - „∫·≈–μâπ¡’ “√‡°≈◊Õ·√à¡“° ‡™àπ
Àπ«¥ß—«, Àπ«¥«—« (Õÿ¥√∏“π’) ‡Àπ◊Õ¥‘π °√—¡ ·ÀâßÀπ—° Òı-Ú °√—¡) À—πË ‡ªìπ™‘πÈ ‡≈Á°Ê sodium chloride (‡°≈◊Õ·°ß) ‡°≈◊Õ¢Õß
¢’ªÈ “Ñ π (·¡àŒÕà ß Õπ) §≈Ÿ („μâ) μâ¡°—∫πÈ”æÕ∑à«¡ ‡¥◊Õ¥ Òı π“∑’ À√◊Õ™ß°—∫ Potassium ¡’ƒ∑∏‘¢Ï ∫— ªí “«–∑—ßÈ „π —μ«å∑¥≈Õß
πÈ”‡¥◊Õ¥ ªî¥Ω“∑‘ßÈ ‰«â Òı π“∑’ ¥◊¡Ë §√—ßÈ ≈– Ò ·≈–§π ·≈–‰¡à¡æ’ …‘ ‡©’¬∫æ≈—π
∂â«¬™“ (˜ı ¡≈.) «—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√
®π°«à“Õ“°“√®–À“¬
Û. μ–‰§√ââ ®–‰§√â (‡Àπ◊Õ) ‚§π°“∫„∫ - ‚§π°“∫„∫·≈–‡Àßâ“´Õ¬‡ªìπ·«àπ∫“ßÊ - °“∫„∫·≈–‡Àßâ“¡’πÈ”¡—πÀÕ¡√–‡À¬¡“°
‰§√ („μâ) §“ÀÕ¡ (·¡àŒÕà ß Õπ) ·≈–‡Àßâ“ ‰¥â Ò °”¡◊Õ ( ¥Àπ—°) Ù-ˆ °√—¡·ÀâßÀπ—° ¡’ƒ∑∏‘¢Ï ∫— ≈¡·°â®°ÿ ‡ ’¬¥ ¢—∫ªí “«– ·≈–
240 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
À—« ‘ß‰§ (ª√“®’π) Ú-Û °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”À√◊Õ™ßπÈ”√âÕπ¥◊¡Ë §√—ßÈ ≈– ¬—ß¶à“‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬ ·≈–‡™◊ÕÈ √“∫“ß™π‘¥¥â«¬
Ò ∂â«¬™“ «—π≈– Û §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬
Ù. ÕâÕ¬·¥ß ÕâÕ¬¥” „™â≈”μâπ ¥ - „™â≈”μâπ ¥ —∫‡ªìπ™‘πÈ ‡≈Á° μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë - ¡’√“¬ß“π«à“ÕâÕ¬·¥ß¡’ƒ∑∏‘¢Ï ∫— ªí “«–
ÕâÕ¬¢¡ —∫‡ªìπ™‘πÈ ‡≈Á° §√—ßÈ ≈– Ò °”¡◊Õ ( ¥ ˜-˘ °√—¡ À√◊Õ·Àâß „π —μ«å∑¥≈Õß·≈–‰¡à¡æ’ …‘ ‡©’¬∫æ≈—π
Û-Ù °√—¡) μâ¡°—∫πÈ”¥◊¡Ë §√—ßÈ ≈– Ò ∂â«¬™“
«—π≈– Ú-Û §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬
ı. À≠â“Àπ«¥·¡« „∫ÕàÕπ·≈– - μ—¥¬Õ¥ÕàÕπ¬“«ª√–¡“≥ Ò §◊∫ - „∫ÕàÕπ·≈–¬Õ¥ÕàÕπ‡ªìπ¬“¢—∫ªí “«–
¬Õ¥ÕàÕπ (¡’„∫ÕàÕπ Ú-Ù „∫) À—πË ‡ªìπ∑àÕπ —πÈ Ê μ“°·¥¥ ∑’¡Ë ª’ √– ‘∑∏‘¿“æ Ÿß‡æ√“–¡’‡°≈◊Õ‚ª√·μ ‡´’¬¡
®π·Àâß„™â Ò À¬‘∫¡◊Õ (Ú °√—¡ ™ß°—∫πÈ”‡¥◊Õ¥ ¡“° ®÷ß¡’ƒ∑∏‘‡Ï ªìπ¥à“ß‰¥â¥„’ π√“¬∑’‡Ë ªìπ‚√§π‘«Ë
Ò ·°â«ªî¥Ω“∑‘ßÈ ‰«â ı-Ò π“∑’ ¥◊¡Ë ¢≥–√âÕπ ∑ÿ°™π‘¥ ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à“ß¬‘ßË π‘«Ë °√¥´÷ßË ‡°‘¥®“°
«—π≈– Û §√—ßÈ °àÕπÕ“À“√·≈–μâÕß¥◊¡Ë πÈ”μ“¡ °“√√—∫ª√–∑“πÕ“À“√æ«°‡π◊ÕÈ —μ«å
¡“°Ê ·≈–‡§√◊ÕË ß„π —μ«å (´÷ßË ¡’°√¥¬Ÿ√§‘ Ÿß)
¢âÕ§«√√–«—ß À≠â“Àπ«¥·¡«∑”„Àâª í “«–¡’ƒ∑∏‘‡Ï ªìπ¥à“ß
Ò. Àâ“¡„™â„∫·°à μâπ·°à À√◊Õ°“√„™â°“√μâ¡ ·≈– “√ orthosiphonin ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘∑Ï ”„Àâ
·∑π°“√™ß ‡æ√“–Õ“®∑”„Àâƒ∑∏‘°Ï ¥À—«„® À“¬„® °√¥¬Ÿ√§‘ ·≈–‡°≈◊Õ¬Ÿ‡√∑‰¡à®∫— μ—«°—π‡ªìπ°âÕπ
º‘¥ª°μ‘ ·≈–ªÑÕß°—π‰¡à„Àâ·§≈‡´’¬¡μ°§â“ßÕ¬Ÿ„à π‰μ
Ú. Àâ“¡„™â°∫— §π‡ªìπ‚√§À—«„® - À≠â“Àπ«¥·¡«‰¡à¡ƒ’ ∑∏‘≈Ï –≈“¬π‘«Ë

Û. Àâ“¡„™â„∫ ¥ ‡æ√“–Õ“®∑”„Àâ‡°‘¥Õ“°“√ ·μà¡ƒ’ ∑∏‘¢Ï ∫— ªí “«– ´÷ßË ®–™à«¬¥—π°âÕππ‘«Ë
¢â“ß‡§’¬ß ‡™àπ §≈◊πË ‰ â „® —πË ¢π“¥‡≈Á°„ÀâÀ≈ÿ¥ÕÕ°¡“æ√âÕ¡ªí “«–‰¥â
Ù. À≠â“Àπ«¥·¡«®–‰ª∑”„Àâ¬“·Õ ‰æ√‘π ∂â“π‘«Ë °âÕπ„À≠àμÕâ ßºà“μ—¥ÕÕ°
‰ª®—∫°—∫°≈â“¡‡π◊ÕÈ À—«„®¡“°¢÷πÈ ®÷ß‰¡à§«√„™â - º≈°“√∑¥≈Õß∑“ß§≈’π§‘ ‚¥¬„™â¬“™ß
À≠â“Àπ«¥·¡«√à«¡°—∫¬“·Õ ‰æ√‘π À≠â“Àπ«¥·¡«∑ÿ°«—π «—π≈– Û §√—ßÈ ‡ªìπ‡«≈“
Ú-ˆ ‡¥◊Õπ º≈ª√“°Ø«à“ Ù% ¢Õß§π‰¢â∑¡’Ë ’
‡¡Á¥π‘«Ë À≈ÿ¥ÕÕ°¡“¿“¬„π Û ‡¥◊Õπ Õ’° ˆ%
¢Õß§π‰¢âÀ“¬ª«¥
·º≈‰ø‰À¡â Ò. ∫—«∫° º—°ÀπÕ° (‡Àπ◊Õ) μâπ·≈–„∫ ¥ - μâπ·≈–„∫ ¥≈â“ß –Õ“¥ μ”≈–‡Õ’¬¥ - “√ ”§—≠∑’ÕË Õ°ƒ∑∏‘Ï asiatic acid
πÈ”√âÕπ≈«° §—πÈ πÈ”∑“∫√‘‡«≥‰ø‰À¡âπÈ”√âÕπ≈«°„Àâ™¡ÿà Õ¬Ÿ‡à ¡Õ madecassic acid ·≈– asiaticoside
º‘«Àπ—ß·¥ß „π™—«Ë ‚¡ß·√°∑’∂Ë °Ÿ ‰ø‰À¡âπÈ”√âÕπ≈«°À≈—ß®“°π—πÈ ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘∑Ï ”„Àâ·º≈À“¬‡√Á« ·º≈‡ªìπ¢π“¥‡≈Á°
· ∫√âÕπ ∑“«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬ ≈¥Õ“°“√Õ—°‡ ∫·≈–¡’ƒ∑∏‘¶Ï “à ‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬
∂≈Õ°æÕß ∑’∑Ë ”„Àâ‡°‘¥ÀπÕß „™â√°— …“·º≈ ¥ ·º≈À≈—ß
°“√ºà“μ—¥ ·º≈°¥∑—∫ ·º≈‡°‘¥®“°Õÿ∫μ— ‡‘ Àμÿ
·≈–·º≈μ‘¥‡™◊ÕÈ
Ú. «à“πÀ“ß®√–‡¢â «ÿπâ ®“°„∫ - μ—¥„∫«à“πÀ“ß®√–‡¢â„Àâμ¥‘ ‚§πμâπ - ¡’√“¬ß“π∑“ß§≈’π§‘ æ∫«à“ «ÿπâ ®“°

«à“π‰ø‰À¡â (‡Àπ◊Õ) À“ßμ–‡¢â ≈â“ß„Àâ –Õ“¥„™â¡¥’ ºà“°≈“ßμ“¡§«“¡¬“«¢Õß„∫ „∫«à“πÀ“ß®√–‡¢â¡ª’ √– ‘∑∏‘¿“æ√—°…“·º≈‰ø‰À¡â
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
(¿“§°≈“ß) „™â™Õâ πμ—°«ÿπâ ´÷ßË ¡’≈°— …≥–„ ‡ªìπ‡¡◊Õ°≈◊πË πÈ”√âÕπ≈«°·≈–·º≈‰ø‰À¡â∑‡’Ë °‘¥®“°°“√©“¬√—ß ’
∑“∫√‘‡«≥·º≈‰ø‰À¡âπÈ”√âÕπ≈«° ®–√Ÿ â °÷ ‡¬Áπ ·º≈μ‘¥‡™◊ÕÈ ‰¥âº≈¥’¡“°
241
À“¬ª«¥· ∫ª«¥√âÕπ∑—π∑’ ‡¡◊ÕË «ÿπâ ·ÀâßμâÕß

‡ª≈’¬Ë π«ÿπâ „À¡à ‡¡◊ÕË √Ÿ â °÷ ª«¥· ∫ª«¥√âÕπÕ’°
∑“∫àÕ¬Ê „π™—«Ë ‚¡ß·√° À≈—ß®“°π—πÈ ∑“«—π≈–
Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬·º≈®–‰¡àæÕß
·≈–·Àâßμ° –‡°Á¥·≈–¡’√Õ¬·º≈‡ªìππâÕ¬
·º≈æÿæÕß Ωï Ò. ¢¡‘πÈ , ¢¡‘πÈ ™—π, ¢¡‘πÈ ‡Àßâ“ - ‡Àßâ“ ¥ª√–¡“≥ Ú π‘«È Ωπ°—∫πÈ”μâ¡ - “√∑’ Ë ”§—≠ÕÕ°ƒ∑∏‘‡Ï ªìπæ«°πÈ”¡—π
·º≈æÿæÕß®–‡ªìπ ·°ß, ¢¡‘πÈ À¬«°, ¢¡‘πÈ À—« ÿ°∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ·º≈æÿæÕß∫àÕ¬Ê ÀÕ¡√–‡À¬ ´÷ßË ¡’ ‡’ À≈◊Õß ·≈–¡’ “√ curcumin
242 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
μÿ¡à ÀπÕß‡≈Á°Ê (‡™’¬ß„À¡à) ¢’¡È π‘È À¡‘πÈ („μâ) - ‡Àßâ“ ¥≈â“ß –Õ“¥μ”≈–‡Õ’¬¥§—πÈ πÈ” ´÷ßË ‡ªìπ “√ ’‡À≈◊Õß ®“°°“√∑¥≈Õß„πÀâÕß∑¥≈Õß
Õ¬Ÿ‡à ªìπ°≈ÿ¡à Ωï ∑“·º≈ æ∫«à“¢¡‘πÈ ¡’ƒ∑∏‘¶Ï “à ‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬ ‡™◊ÕÈ √“
‡ªìπμÿ¡à „À≠à - ‡Àßâ“¢¡‘πÈ ≈â“ß –Õ“¥À—πË ‡ªìπ·«àπ∫“ßÊ ≈¥Õ“°“√Õ—°‡ ∫ ¢—∫πÈ”¥’ (™à«¬¬àÕ¬‰¥â) ¢—∫≈¡
∫«¡·≈–ª«¥ μ“°·¥¥„Àâ·Àâß ∫¥‡ªìπºß‚√¬·º≈ À√◊Õº ¡ ·°â∑Õâ ßÕ◊¥ ·πàπ®ÿ°‡ ’¬¥
¢÷πÈ „À¡àÊ ®–·¢Áß πÈ”‡≈Á°πâÕ¬„ à·º≈∑“«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“ - °“√μ√«® Õ∫§«“¡‡ªìπæ‘…æ∫«à“
μàÕ¡“®–πÿ¡à ®–À“¬ ‰¡à¡æ’ …‘ ¡’§«“¡ª≈Õ¥¿—¬ Ÿß
∫“ß§√—ßÈ ®–¡’‰¢â¥«â ¬ - °“√»÷°…“ √√æ§ÿ≥¢Õß¢¡‘πÈ √—°…“
‚√§º‘«Àπ—ßæÿæÕß„πºŸªâ «É ¬‡¥Á°‡∑’¬∫°—∫
¬“ªØ‘™«’ π– æ∫«à“¡’ª√– ‘∑∏‘¿“æ¥’‡∑à“°—∫
¬“ªØ‘™«’ π–
πÕ°®“°π’¡È √’ “¬ß“π«à“ “¡“√∂√—°…“Õ“°“√
·æâÕ°— ‡ ∫ ‡π◊ÕË ß®“°·¡≈ß —μ«å°¥— μàÕ¬ º◊πË §—π
‰¥â¥¥’ «â ¬
¡ÿπ‰æ√√—°…“‚√§º‘«Àπ—ß·≈–¬“¿“¬πÕ°Õ◊ËπÊ
°≈“°‡°≈◊ÕÈ π °≈“° Ò. °√–‡∑’¬¡ ÀÕ¡‡∑’¬¡ À—«„μâ¥π‘ ¥ - À—«°√–‡∑’¬¡ ¥ ªÕ°‡ª≈◊Õ° Ω“π¢¬’È - „πÀ—«°√–‡∑’¬¡¡’πÈ”¡—πÀÕ¡√–‡À¬ ´÷ßË ¡’
‡ªìπ«ß·¥ß ¢Õ∫πŸπ (‡Àπ◊Õ) ‡∑’¬¡, À—«‡∑’¬¡ („μâ) ∂Ÿ∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ∫àÕ¬Ê ®–„Àâ¥§’ «√„™âº«‘ ‰ºà¢¥Ÿ “√ ”§—≠∑’¡Ë °’ ”¡–∂—π‡ªìπÕß§åª√–°Õ∫
√Õ∫Ê ¡—°¡’μ¡ÿà „ ‡≈Á° °√–‡∑’¬¡¢“«, ÀÕ¡¢“« (Õÿ¥√) ∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ°≈“°‡°≈◊ÕÈ π®πº‘«∫√‘‡«≥π—πÈ ·¥ß°àÕπ À≈“¬™π‘¥∑’ Ë ”§—≠ allicin
‡√’¬ß‡ªìπ«ß §—π ·≈â«®÷ß‡Õ“°√–‡∑’¬¡¢¬’∑È “«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ - °√–‡∑’¬¡¡’ƒ∑∏‘¬Ï ∫— ¬—ßÈ °“√‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ
‡¡◊ÕË ‡°“μÿ¡à ®–·μ° ‡¡◊ÕË À“¬·≈â«μâÕß∑“μàÕÕ’° Ò-Ú —ª¥“Àå ¢Õß‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬∑’∑Ë ”„Àâ‡°‘¥ÀπÕß ‡®Á∫§Õ
°≈“¬‡ªìπ¢ÿ¬ ¢“«Ê ‰∑øÕ¬¥å œ≈œ ·≈–¡’ƒ∑∏‘¶Ï “à ‡™◊ÕÈ √“∑’‡Ë ªìπ “‡Àμÿ
‡°≈◊ÕÈ π‡ªìπ«ß¥à“ß¢“« ¢Õß‚√§≈‘πÈ ‡ªìπΩÑ“ √–¥Ÿ¢“« ·≈–°≈“°
¢Õ∫‰¡àππŸ ∂Ÿ°·¥¥ - ƒ∑∏‘„Ï π°“√¬—∫¬—ßÈ °“√‡®√‘≠‡μ‘∫‚μ¢Õß
’®–‡¢â¡¢÷πÈ ‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬·≈–‡™◊ÕÈ √“®–≈¥≈ßÕ¬à“ß‡ÀÁπ‰¥â™¥—
À≈—ß®“°‡°Á∫À—«°√–‡∑’¬¡‰«âπ“π ˆ ‡¥◊Õπ
Ú. ¢à“μ“·¥ß, ¢à“À¬«° ‡Àßâ“·°à - ‡Àßâ“¢à“·°à·≈– ¥≈â“ß –Õ“¥Ω“π‡ªìπ·«àπ - ‡Àßâ“¢à“¡’πÈ”¡—πÀÕ¡√–‡À¬ ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘¢Ï ∫— ≈¡

(‡Àπ◊Õ) ¢à“≈‘ß ∫“ßÊ À√◊Õ∑ÿ∫„Àâ·μ° ·™à‡À≈â“æÕ∑à«¡∑‘ßÈ ‰«â μâ“π‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬·≈–‡™◊ÕÈ √“∑’‡Ë ªìπ “‡Àμÿ¢Õß
Ò §◊π ∑”§«“¡ –Õ“¥∫√‘‡«≥·º≈·≈â« ‚√§°≈“°‡°≈◊ÕÈ π º≈°“√√—°…“‚√§°≈“°„π§π
„™âº«‘ ‰ºà¢¥Ÿ ∫√‘‡«≥·º≈·¥ß∑“¬“∑’‡Ë μ√’¬¡‰«â ‰¥âº≈„π°“√√—°…“ ª√–¡“≥ ˆÙ% ¢Õß§π‰¢â
«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬ ·≈â«∑“μàÕÕ’° ∑—ßÈ À¡¥
Ò-Ú —ª¥“Àå
Û. ™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑» ™ÿ¡‡ÀÁ¥„À≠à „∫ ¥ - „∫ ¥≈â“ß –Õ“¥μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥‡μ‘¡πÈ” - „∫™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»¡’ “√æ«° anthraquinones

(¿“§°≈“ß) ¢’°È “°, ≈—∫¡◊ÕÀ≈«ß, À√◊Õ‡À≈â“‡≈Á°πâÕ¬ ∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ∫àÕ¬Ê ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘∑Ï ”≈“¬‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬·≈–‡™◊ÕÈ √“∫“ß™π‘¥
À¡“°°–≈‘ß‡∑» (‡Àπ◊Õ) À√◊Õ„∫™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»μ”º ¡°—∫À—«°√–‡∑’¬¡ ∑’‡Ë ªìπ “‡Àμÿ¢Õß‚√§°≈“°‰¥â
â¡‡ÀÁ¥ (‡™’¬ß√“¬) ®ÿ¡‡ÀÁ¥ ¢π“¥‡∑à“Ê °—π º ¡ªŸπ·¥ß∑’√Ë ∫— ª√–∑“π
(¡À“ “√§“¡) °—∫À¡“°‡≈Á°πâÕ¬ ∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ°≈“°
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 243
‚¥¬‡Õ“º‘«‰ºà¢¥Ÿ ∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ„Àâ·¥ß°àÕπ

∑“¬“∫àÕ¬Ê «—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬
·≈â«∑“μàÕÕ’° Ò-Ú —ª¥“Àå
Ù. æ≈Ÿ æ≈Ÿ®π’ (¿“§°≈“ß) - „∫ ¥ Ú-Û „∫≈â“ß„Àâ –Õ“¥º ¡‡À≈â“ - „∫æ≈Ÿ¡π’ È”¡—πÀÕ¡√–‡À¬ ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘∑Ï ”„Àâ
‡ª≈â“Õâ«π (π√“∏‘«“ ) ‚√ß‡≈Á°πâÕ¬§—πÈ πÈ”∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ°≈“°‡°≈◊ÕÈ π ª≈“¬ª√– “∑™“ ∑”„ÀâÀ“¬§—π„™â„π‚√§≈¡æ‘…
·≈–≈¡æ‘… «—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬ πÕ°®“°π’¬È ß— ¡’ƒ∑∏‘∑Ï ”≈“¬‡™◊ÕÈ √“∑’‡Ë ªìπ “‡Àμÿ
∂â“‡ªìπ°≈“°‡°≈◊ÕÈ π μâÕß∑“μàÕÕ’° Ò-Ú —ª¥“Àå ¢Õß‚√§°≈“° ·≈–‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬∑’‡Ë ªìπ “‡Àμÿ
244 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
®–„Àâ¥μ’ Õâ ß„™âº«‘ ‰ºà¢¥Ÿ ∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ°≈“°‡°≈◊ÕÈ π ¢Õß°“√‡°‘¥ÀπÕß¥â«¬
®πº‘«‡ªìπ ’·¥ß°àÕπ∑“¬“
·º≈‰ø‰À¡â Ò. ∫—«∫° º—°ÀπÕ° μâπ·≈–„∫ ¥ - μâπ·≈–„∫ ¥≈â“ß –Õ“¥ μ”≈–‡Õ’¬¥ - “√ ”§—≠∑’ÕË Õ°ƒ∑∏‘Ï asiatic acid
πÈ”√âÕπ≈«° (‡Àπ◊Õ) §—πÈ πÈ”∑“∫√‘‡«≥‰ø‰À¡âπÈ”√âÕπ≈«°„Àâ™¡àÿ Õ¬Ÿ‡à ¡Õ madecassic acid ·≈– asiaticoside ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘Ï
º‘«Àπ—ß·¥ß „π™—«Ë ‚¡ß·√°∑’∂Ë °Ÿ ‰ø‰À¡âπÈ”√âÕπ≈«°À≈—ß®“°π—πÈ ∑”„Àâ·º≈À“¬‡√Á« ·º≈‡ªìπ¢π“¥‡≈Á° ≈¥Õ“°“√
· ∫√âÕπ ∑“«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬ Õ—°‡ ∫·≈–¡’ƒ∑∏‘¶Ï “à ‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬∑’∑Ë ”„Àâ‡°‘¥ÀπÕß
∂≈Õ° æÕß „™â√°— …“·º≈ ¥ ·º≈À≈—ß°“√ºà“μ—¥ ·º≈°¥∑—∫
·º≈‡°‘¥®“°Õÿ∫μ— ‡‘ Àμÿ ·≈–·º≈μ‘¥‡™◊ÕÈ
Ú. «à“πÀ“ß®√–‡¢â «ÿπâ ®“°„∫ - μ—¥„∫«à“πÀ“ß®√–‡¢â„Àâμ¥‘ ‚§πμâπ ≈â“ß„Àâ - ¡’√“¬ß“π∑“ß§≈’π§‘ æ∫«à“ «âπÿ ®“°„∫
«à“π‰ø‰À¡â (‡Àπ◊Õ) À“ßμ–‡¢â –Õ“¥„™â¡¥’ ºà“°≈“ßμ“¡§«“¡¬“«¢Õß„∫ „™â™Õâ π «à“πÀ“ß®√–‡¢â¡ª’ √– ‘∑∏‘¿“æ√—°…“·º≈‰ø‰À¡â
(¿“§°≈“ß) μ—°«ÿπâ ´÷ßË ¡’≈°— …≥–„ ‡ªìπ‡¡◊Õ°≈◊πË ∑“∫√‘‡«≥ πÈ”√âÕπ≈«° ·≈–·º≈‰ø‰À¡â∑‡’Ë °‘¥®“°°“√©“¬√—ß ’
·º≈‰ø‰À¡âπÈ”√âÕπ≈«° ®–√Ÿ â °÷ ‡¬ÁπÀ“¬ª«¥· ∫ ·º≈μ‘¥‡™◊ÕÈ ‰¥âº≈¥’¡“°
ª«¥√âÕπ∑—π∑’ ‡¡◊ÕË «ÿπâ ·ÀâßμâÕß‡ª≈’¬Ë π«ÿπâ „À¡à

‡¡◊ÕË √Ÿ â °÷ ª«¥· ∫ª«¥√âÕπÕ’° ∑“∫àÕ¬Ê
„π™—«Ë ‚¡ß·√° À≈—ß®“°π—πÈ ∑“«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ
®π°«à“®–À“¬·º≈®–‰¡àæÕß®–·Àâßμ° –‡°Á¥
·≈–¡’√Õ¬·º≈‡ªìππâÕ¬
·º≈æÿæÕß Ωï Ò. ¢¡‘πÈ ¢¡‘πÈ ™—π, ¢¡‘πÈ ‡Àßâ“ - ‡Àßâ“ ¥ª√–¡“≥ Ú π‘«È Ωπ°—∫πÈ”μâ¡ ÿ° - “√∑’ Ë ”§—≠ÕÕ°ƒ∑∏‘‡Ï ªìπæ«°πÈ”¡—π
·º≈æÿæÕß®–‡ªìπ ·°ß, ¢¡‘πÈ À¬«°, ¢¡‘πÈ À—« ∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ·º≈æÿæÕß∫àÕ¬Ê ÀÕ¡√–‡À¬ ´÷ßË ¡’ ‡’ À≈◊Õß·≈–¡’ “√ curcumin
μÿ¡à ÀπÕß‡≈Á°Ê (‡™’¬ß„À¡à) ¢’¡È π‘È À¡‘πÈ („μâ) - ‡Àßâ“ ¥≈â“ß –Õ“¥μ”≈–‡Õ’¬¥§—πÈ πÈ” ´÷ßË ‡ªìπ “√ ’‡À≈◊Õß ®“°°“√∑¥≈Õß„πÀâÕß∑¥≈Õß
Õ¬Ÿ‡à ªìπ°≈ÿ¡à Ωï ∑“·º≈ æ∫«à“¢¡‘πÈ ¡’ƒ∑∏‘¶Ï “à ‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬ ‡™◊ÕÈ √“
‡ªìπμÿ¡à „À≠à ∫«¡ - ‡Àßâ“¢¡‘πÈ ≈â“ß –Õ“¥À—πË ‡ªìπ·«àπ∫“ßÊ ≈¥Õ“°“√Õ—°‡ ∫ ¢—∫πÈ”¥’ (™à«¬¬àÕ¬‰¥â) ¢—∫≈¡
·≈–ª«¥¢÷πÈ „À¡àÊ μ“°·¥¥„Àâ·Àâß ∫¥‡ªìπºß‚√¬·º≈ À√◊Õº ¡ ·°â∑Õâ ßÕ◊¥ ·πàπ®ÿ°‡ ’¬¥
®–·¢Áß μàÕ¡“®–πÿ¡à πÈ”‡≈Á°πâÕ¬„ à·º≈∑“«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“ - °“√μ√«® Õ∫§«“¡‡ªìπæ‘…æ∫«à“‰¡à¡æ’ …‘
∫“ß§√—ßÈ ®–¡’‰¢â¥«â ¬ ®–À“¬ ¡’§«“¡ª≈Õ¥¿—¬ Ÿß
- °“√»÷°…“ √√æ§ÿ≥¢Õß¢¡‘πÈ √—°…“‚√§º‘«Àπ—ß
æÿæÕß„πºâªŸ «É ¬ ‡ª√’¬∫‡∑’¬∫°—∫¬“ªØ‘™«’ π–
æ∫«à“¡’ª√– ‘∑∏‘¿“æ ‡∑à“°—∫¬“ªØ‘™«’ π–
πÕ°®“°π’¡È √’ “¬ß“π«à“ “¡“√∂√—°…“Õ“°“√
·æâÕ°— ‡ ∫ ‡π◊ÕË ß®“°·¡≈ß —μ«å°¥— μàÕ¬ º◊πË §—π
‰¥â¥¥’ «â ¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 245
·º≈æÿæÕß Ωï ·º≈ Ú. øÑ“∑–≈“¬ øÑ“∑–≈“¬ „∫ ¥ - „∫ –Õ“¥μ”º ¡πÈ”À√◊Õ‡À≈â“‡≈Á°πâÕ¬ - “√ ”§—≠∑’ÕË Õ°ƒ∑∏‘‡Ï ªìπæ«° Lactone
æÿæÕß®–‡ªìπμÿ¡à ‚®√, πÈ”≈“¬æ—ßæÕπ (°∑¡.), æÕ°Ωï À√◊Õ§—πÈ πÈ” ∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ·º≈æÿæÕß °≈à¡ÿ andrographolide “¡“√∂¬—∫¬—ßÈ ‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬
ÀπÕß‡≈Á°Ê À≠â“°—πßŸ ( ß¢≈“), øÑ“ “ß ∑’∑Ë ”„Àâ‡°‘¥ÀπÕß
Õ¬Ÿ‡à ªìπ°≈ÿ¡à Ωï (æπ— π‘§¡), ‡¢¬μ“¬¬“¬§≈ÿ¡
‡ªìπμÿ¡à „À≠à ∫«¡ (‚æ∏“√“¡), “¡ ‘∫¥’
·≈–ª«¥ ¢÷πÈ „À¡àÊ (√âÕ¬‡ÕÁ¥), ‡¡¶∑–≈“¬ (¬–≈“)
®–·¢Áß μàÕ¡“®–πÿ¡à øÑ“ –∑â“π (æ—∑≈ÿß)
∫“ß§√—ßÈ ®–¡’‰¢â¥«â ¬
246 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
Õ“°“√·æâ Õ—°‡ ∫ Ò. ¢¡‘πÈ ¢¡‘πÈ ™—π, ¢¡‘πÈ ·°ß
®“°·¡≈ß —μ«å ¢¡‘πÈ À¬«°, ¢¡‘πÈ À—« (‡™’¬ß„À¡à)
°—¥μàÕ¬ ‡ªìπº◊πË ¢’¡È πÈ‘ À¡‘πÈ („μâ)
¡’μ¡ÿà πÈ”À√◊Õ®ÿ¥·¥ß
§—π ∂â“‡°“®–¡’
πÈ”‡À≈◊Õß‡¬‘¡È À√◊Õ
Õ—°‡ ∫¡’ÀπÕß
(™“«∫â“π‡√’¬°
πÈ”‡À≈◊Õß‰¡à¥)’
Ú. º—°∫ÿßâ ∑–‡≈ „∫·≈–‡∂“ ¥ - „∫·≈–‡∂“ ¥ Ò °”¡◊Õ≈â“ß –Õ“¥μ”≈–‡Õ’¬¥ - ®“°°“√∑¥≈Õßæ∫«à“„πº—°∫âßÿ ∑–‡≈¡’ƒ∑∏‘Ï
§—πÈ πÈ”∑“∫√‘‡«≥∑’ÕË °— ‡ ∫∫«¡·¥ß ‡π◊ÕË ß®“°æ‘… μâ“πŒ’¥μ“¡‘π (antihistamine) ‚¥¬‡©æ“–
·¡ß°–æ√ÿπ ª≈“¬—°…åÀ√◊Õ·¡≈ß —μ«å°¥— μàÕ¬ ¬—∫¬—ßÈ ·¡ß°–æ√ÿπ°“√∑¥≈Õß∑“ß§≈’π§‘ °—∫
∑“∫àÕ¬Ê „π™à«ß·√° μàÕ‰ª∑“«—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ºâªŸ «É ¬∑’‚Ë ¥πæ‘…·¡ß°–æ√ÿπæ∫«à“„πºâªŸ «É ¬
®π°«à“®–À“¬ ∑’‚Ë ¥πæ‘…·¡ß°–æ√ÿπ„À¡àÊ “¡“√∂√—°…“·º≈
„ÀâÀ“¬ π‘∑¿“¬„π Ú «—π ·≈–¡’·º≈‡ªìπ
πâÕ¬¡“° „π°√≥’∑‡’Ë ªìπ·º≈‡√◊ÕÈ √—ß®“°æ‘…
·¡ß°–æ√ÿπ¡“π“π ®–∑”„Àâ·º≈·Àâß¿“¬„π
Ú —ª¥“Àå ·≈–À“¬ π‘∑¿“¬„π Ò ‡¥◊Õπ
Û. ‡ ≈¥æ—ßæÕπ, „∫ ¥ - „∫ ¥Àπ÷ßË °”¡◊Õ≈â“ß –Õ“¥ μ”≈–‡Õ’¬¥ - “√ ”§—≠∑’ÕË Õ°ƒ∑∏‘‡Ï ªìπæ«° inridoius

™Õß√–Õ“, æ‘¡‡ πμâπ §—πÈ πÈ”∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπÀ√◊Õμ”º ¡‡À≈â“‡≈Á°πâÕ¬ À≈“¬™π‘¥¡’ƒ∑∏‘≈Ï ¥Õ“°“√Õ—°‡ ∫‰¥â
(¿“§°≈“ß), ‡ ≈¥æ—ßæÕπμ—«ºŸâ §—πÈ πÈ”
‡√‘¡, ßŸ «—¥, ÿ°„ Ò. æ≠“¬Õ º—°¡—π‰°à, „∫‡æ ≈“¥ - „∫ ¥ Ú-Û „∫ ≈â“ß„Àâ –Õ“¥ μ”≈–‡Õ’¬¥ - “√ –°—¥®“°„∫æ≠“¬Õ
‡°‘¥®“°‡™◊ÕÈ ‰«√— ‡√‘¡ º—°≈‘πÈ ‡¢’¬¥ (‡™’¬ß„À¡à), („∫‰¡àÕÕà π º ¡‡À≈â“‡≈Á°πâÕ¬§—πÈ πÈ”∑“ À√◊ÕæÕ°∑—ßÈ °“° Ò. ≈¥Õ“°“√Õ—°‡ ∫ (anti-inflammatory)
‡ªìπμÿ¡à „ ‡≈Á°Ê æ≠“ª≈âÕß¥” (≈”ª“ß), ‰¡à·°à‡°‘π‰ª) ∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ «—π≈– Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬ „™â√°— …“Õ“°“√·æâ ‡π◊ÕË ß®“°·¡≈ß —μ«å°¥— μàÕ¬
Õ¬Ÿ°à π— ‡ªìπ°≈ÿ¡à ‡ ≈¥æ—ßæÕπμ—«‡¡’¬, - „∫ ¥ Ò-Òı „∫ ≈â“ß„Àâ –Õ“¥μ”≈–‡Õ’¬¥ Ú. μâ“π‡™◊ÕÈ ‰«√— ∑’∑Ë ”„Àâ‡°‘¥‚√§‡√‘¡ ßŸ «—¥
Õ“®¡’ºπ◊Ë ·¥ß‚¥¬√Õ∫ æ≠“ª≈âÕß∑Õß (°≈“ß) ≈‘πÈ ¡—ß°√ ‡μ‘¡‡À≈â“æÕ∑à«¡¬“„π¿“™π–ªî¥ μ—ßÈ ∑‘ßÈ ‰«â ·≈– ÿ°„ º≈°“√«‘®¬— ∑“ß§≈’π§‘ ‚¥¬„™â√°— …“
¡—°‡°‘¥∑’√Ë ¡‘ Ωïª“° Ò —ª¥“ÀåÀ¡—πË §π¬“∑ÿ°«—π °√Õß‡°Á∫„ à¢«¥ ºâªŸ «É ¬‚√§‡√‘¡∑’ÕË «—¬«– ◊∫æ—π∏å™ÿ π‘¥‡ªìπ´È”
·≈–Õ«—¬«–‡æ» „™â∑“∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ∫àÕ¬Ê Õ¬à“ßπâÕ¬«—π≈– º≈ª√“°Ø«à“∑”„Àâ·º≈μ° –‡°Á¥‰¥â¿“¬„π
μÿ¡à πÈ”„ π’®È –°≈“¬ Û-Ù §√—ßÈ ®π°«à“®–À“¬ Û «—π ‡∑à“°—∫¬“·ºπªí®®ÿ∫π— ∑’„Ë ™â°π— Õ¬àŸ (acyclovir)
‡ªìπ‡À≈◊Õß¢ÿπà ·≈– ·μà§√’¡æ≠“¬Õ®–¥’°«à“‡æ√“–·º≈®–‰¡à· ∫
·Àâßμ° –‡°Á¥À“¬ ‡π◊ÕË ß®“°¡’ƒ∑∏‘≈Ï ¥Õ“°“√Õ—°‡ ∫¥â«¬
‰ª‡Õß¿“¬„π Ò-Ú
—ª¥“Àå μàÕ¡πÈ”‡À≈◊Õß
∫√‘‡«≥„°≈â‡§’¬ß
Õ“®‚μ·≈–‡®Á∫
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 247
ßŸ «—¥
Õ“°“√‡√‘¡Ë ·√°®–
‰¡à ∫“¬Õ“®¡’‰¢â
ª«¥· ∫ª«¥√âÕπ
§≈â“¬∂Ÿ°‰ø‰À¡â
∫√‘‡«≥º‘«Àπ—ß∑’‡Ë ªìπ
μàÕ¡“¡’‡¡Á¥º◊πË ·¥ß
¢÷πÈ μ√ß∑’ªË «¥
248 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¡’μ¡ÿà „ ‡°‘¥‡√’¬ß
μ“¡·π«¬“«¢Õß
‡ âπª√– “∑
μÿ¡à „ ®–°≈“¬‡ªìπ
’‡À≈◊Õß¢ÿπà ®“°π—πÈ
®–·μ° ·Àâß
μ° –‡°Á¥
μàÕ¡πÈ”‡À≈◊Õß
∑’√Ë °— ·√â ·≈–§Õ
®–‚μ·≈–‡®Á∫
ÿ°„
‡ªìπμÿ¡à „ ‚μ°«à“
ßŸ «—¥ μàÕ¡“®–
°≈“¬‡ªìπ ’‡À≈◊Õß
¢ÿπà ·μ°
‡§≈Á¥, ¢—¥¬Õ°, Ò. ‰æ≈, ªŸ‡≈¬, ªŸ≈Õ¬ ‡Àßâ“·°à - ‡Àßâ“ ¥μ”§—πÈ πÈ”∑“ ∂Ÿπ«¥ ∫√‘‡«≥ - “√∑’ Ë ”§—≠∑’ÕË Õ°ƒ∑∏‘§Ï Õ◊ πÈ”¡—π
ª«¥, ∫«¡·¥ß (‡Àπ◊Õ) «à“π‰ø (¿“§°≈“ß) ∑’ªË «¥‡¡◊ÕË ¬ ‡§≈Á¥¢—¥¬Õ° ÀÕ¡√–‡À¬ ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘≈Ï ¥Õ“°“√Õ—°‡ ∫ (anti -
√Õ∫Ê ¢âÕ‡§≈Á¥ - ‡Àßâ“ ¥μ”≈–‡Õ’¬¥§≈ÿ°‡°≈◊Õ‡≈Á°πâÕ¬ inflammatory) ∫√√‡∑“Õ“°“√ª«¥ ≈¥∫«¡
°≈â“¡‡π◊ÕÈ ‡∑â“, À√◊Õ‡ªìπ≈Ÿ°ª√–§∫Õ—ß‰ÕπÈ”„Àâ√Õâ π ª√–§∫ ·≈–‡¡◊ÕË ∂Ÿπ«¥·≈â«®–√âÕπ™à«¬„Àâ°“√‰À≈‡«’¬π
¢âÕ¢“, ¢âÕ, ‰À≈à, ∫√‘‡«≥∑’ªË «¥‡¡◊ÕË ¬ ‡§≈Á¥¢—¥¬Õ° ‡™â“-‡¬Áπ ¢Õß°√–· ‡≈◊Õ¥∑’¡Ë “‡≈’¬È ß∫√‘‡«≥π—πÈ ¥’¢π÷È
¢âÕ¡◊Õ ®π°«à“®–À“¬ °“√»÷°…“∑“ß§≈’π§‘ “¡“√∂≈¥°“√ª«¥‡¡◊ÕË ¬
- πÈ”¡—π‰æ≈ ‚¥¬„™â‰æ≈ Ò °‘‚≈°√—¡ ≈â“ß °≈â“¡‡π◊ÕÈ ‰¥â¥∑’ ß—È „ππ—°°’Ã“·≈–ºâ Ÿ ßŸ Õ“¬ÿ
„Àâ –Õ“¥ À—πË ‡ªìπ·«àπ∫“ßÊ ∑Õ¥„ππÈ”¡—πæ◊™
√âÕπÊ Ò °‘‚≈°√—¡ ∑Õ¥®ππÈ”¡—π‡À≈◊Õß‡Õ“‰æ≈
ÕÕ° „ àºß°“πæ≈Ÿ Ù ™âÕπ™“ ∑Õ¥‰øÕàÕπÊ Õ’°
Ò π“∑’ °√Õßμ—ßÈ ∑‘ßÈ ‰«â„ÀâÕπÿà „ à°“√∫Ÿ√ Ù ™âÕπ™“
„ à¿“™π–ªî¥ ∑‘ßÈ ‰«â®π°«à“°“√∫Ÿ√≈–≈“¬ ( Ÿμ√
¢Õßπ“¬«‘∫≈Ÿ ¬å ‡¢Á¡‡©≈‘¡) „™â∑“∂Ÿπ«¥∫√‘‡«≥
∑’ªË «¥‡¡◊ÕË ¬‡§≈Á¥¢—¥¬Õ° «—π≈– Ú §√—ßÈ
‡™â“-‡¬Áπ
‡À“ Ò. πâÕ¬Àπà“ πâÕ¬·πà („μâ), „∫ ¥·≈–‡¡≈Á¥ - „™â‡¡≈Á¥πâÕ¬Àπà“ª√–¡“≥ Ò ‡¡≈Á¥ - ®“°°“√«‘®¬— æ∫«à“‡¡≈Á¥πâÕ¬Àπà“ “¡“√∂

§—π»’√…–‡ªìπ¡“° ¡–πÕ·πà, ¡–·πà (‡Àπ◊Õ), À√◊Õ„∫ ¥ Ò °”¡◊Õ (Òı °√—¡) μ”≈–‡Õ’¬¥ ¶à“‡À“‰¥â∂ß÷ ˘¯% „π‡«≈“ Ú ™—«Ë ‚¡ß ·μàμÕâ ß
μÕπ°≈“ß§◊π ≈“Àπ—ß (ªíμμ“π’), ∫—°‡¢’¬∫ º ¡πÈ”¡—π¡–æ√â“« Ò-Ú ™âÕπ‚μä– ¢¬’„È Àâ∑«—Ë √–«—ßÕ¬à“„Àâ‡¢â“μ“ ‡æ√“–∑”„Àâμ“Õ—°‡ ∫
(Õ’ “π) »’√…– ·≈â«„™âº“â §≈ÿ¡‚æ°‰«âª√–¡“≥§√÷ßË ™—«Ë ‚¡ß
®÷ß √–º¡„Àâ –Õ“¥
¢âÕ§«√√–«—ß
Õ¬à“„Àâ‡¢â“μ“ ®–∑”„Àâ· ∫μ“·≈–μ“Õ—°‡ ∫‰¥â
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 249
¡“μ√“™—ßË ‡ª√’¬∫‡∑’¬∫
¡“μ√“™—ßË ‰∑¬ ¡“μ√“™—ßË ®’π ¡“μ√“‡¡μ‘° (Àπà«¬‡ªìπ°√—¡)

Ú Ã ‡ªìπ Ò Õ—∞ - .ÚÛÙÛ¯
Ú Õ—∞ ‡ªìπ Ò ‰æ - .Ùˆ˜˜ı
Ù ‰æ ‡ªìπ Ò ‡øóÕô ß ı Àÿπ ‡ªìπ .ı ≈÷ß Ò.¯˜ı
Ú ‡øóÕô ß ‡ªìπ Ò ≈÷ß Ò Àÿπ ‡ªìπ Ò ≈÷ß Û.˜ı
Ù ≈÷ß ‡ªìπ Ò ∫“∑ Ù ≈÷ß ‡ªìπ Ò ∫“∑ Òı.
Ù ∫“∑ ‡ªìπ Ò μ”≈÷ß Ò.ˆ μ”≈÷ß ‡ªìπ .Ò ™—ßË ®’π ˆ.
Ú μ”≈÷ß ‡ªìπ Ò ™—ßË ÛÚ μ”≈÷ß ‡ªìπ Ú ™—ßË ®’π Ò,Ú. (Ò.Ú °°.)
ı ™—ßË ‡ªìπ Ò À“∫ Ò ™—ßË ®’π ‡ªìπ Ò À“∫ ˆ,. (ˆ °°.)
Ú ™—ßË ‡ªìπ Ò¥ÿ≈ - ÚÙ,. (ÚÙ °°.)
Ò ¥ÿ≈ ‡ªìπ Ò ‡¿√“ - ÚÙ,. (ÚÙ °°.)
(Ò ≈÷ß‡ªìπ Ò μ”≈÷ß®’π Òˆ μ”≈÷ß®’π‡ªìπ Ò ™—ßË ®’π, ÛÚ μ”≈÷ß®’π‡ªìπ Ò ™—ßË ‰∑¬)
¡“μ√“μ«ß
¡“μ√“¢Õß‰∑¬ ¡“μ√“‡¡μ‘°
Ò ∑–π“π Ò, ´’.´’. (Ò ≈‘μ√)
Òı À¬¥ Ò ´’.´’.
Ò ™âÕπ™“ (À√◊Õ°“·ø) Ù ´’.´’.
Ò ™âÕπÀ«“π ¯ ´’.´’.
Ò ™âÕπ‚μä– (™âÕπ§“«) Òı ´’.´’.
Ò ∂â«¬™“ (À√◊Õ°“·ø) Û ´’.´’.
¬“ºß Ò ™âÕπ™“ Ò °√—¡
250 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°“√∑”¬“ ¡ÿπ‰æ√
‚§√ß°“√ «π ¡ÿπ‰æ√„π«—¥
Ÿμ√∑”¬“À¡àÕß ¡ÿπ‰æ√μ–‰§√âÀÕ¡
«— ¥ÿ
Ò. «“ ≈‘π ÚÙ g.
Ú. ‰«∑å·«ä° Úˆ g.
Û. πÈ”¡—π¬Ÿ§“≈‘ªμ— Òı ml.
Ù. πÈ”¡—π√–°” Ò˜ ml.
ı. ‡¡π∑Õ≈ Ò˜ g.
ˆ. πÈ”¡—πμ–‰§√âÀÕ¡ ¯ ml.
˜. °“√∫Ÿ√ ¯ g.
¯. æ‘¡‡ π Ú g.
˘. ’‡¢’¬«
Õÿª°√≥å ‡§√◊ËÕß·μàß°“¬
Ò. ‚∂·°â« Ò „∫ Ò. ∂ÿß¡◊Õ
Ú. ·∑àß·°â« Ú Õ—π Ú. ºâ“ªî¥ª“°
Û. °“À¬Õ¥¬“À¡àÕß‡´√“¡‘§ Ú „∫ Û. ‡ ◊ÕÈ °“«πå
Ù. ºâ“ªÑÕß°—π§«“¡√âÕπ Ù. À¡«°§≈ÿ¡º¡
ı. ºâ“ªŸ‚μä–
ˆ. °–≈–¡—ßμâ¡πÈ”¢π“¥°≈“ß Ò „∫
˜. ‡§√◊ÕË ß™—ßË / ∂â«¬μ«ß
¯. ‡μ“‰øøÑ“
˘. ª≈—°Í “¬‰ø
Ò. ™âÕπμ—°æ≈“ μ‘°
ÒÒ. ¢«¥¬“À¡àÕß
ÒÚ. ©≈“°
ÒÛ. ‡∑Õ√å‚¡¡‘‡μÕ√å
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 251
«‘∏’∑”
Ò. μâ¡πÈ”„π°–≈–¡—ß
Ú. π”«“ ≈‘π·≈–‰«∑å·«ä°„ à‚∂π”‰ªμ—ßÈ „ππÈ”‡¥◊Õ¥ §π®π≈–≈“¬¬°≈ß«—¥Õÿ≥À¿Ÿ¡‘ ı C.
Û. ‡μ‘¡ “√≈–≈“¬ ∑’ºË ¡‰«â·≈â«√–À«à“ß√“¬°“√∑’Ë Û, Ù, ı, ˆ, ˜, ·≈– ¯ §àÕ¬Ê ‡∑≈ß‰ª
·≈–§π„Àâ‡¢â“°—π ·≈â«º ¡ ’≈ß‰ª·≈–°«π„Àâ‡¢â“°—π®π≈–≈“¬
Ù. ·∫àß„ à°“ ·≈â«À¬Õ¥≈ß¢«¥∑’‡Ë μ√’¬¡‰«â
ı. √Õ®π‡ªìπ‰¢ ®÷ßªî¥Ω“μ‘¥©≈“°¢â“ß¢«¥ (Õ“®μ‘¥°àÕπ°Á‰¥â)
À¡“¬‡Àμÿ „Àâπ”√“¬°“√∑’Ë Û, Ù, ı, ˆ, ˜ ·≈– ¯ º ¡°—π‰«â°Õà π‚¥¬≈–≈“¬„Àâ‡¢â“°—π Àâ“¡π”
‰ªμ—ßÈ ‰ø
Ÿμ√∑”¬“À¡àÕßæ√‘°‰æ≈
«— ¥ÿ Õÿª°√≥å
Ò. «“ ≈‘π Ò¯ °√—¡ Ò. μ√“™—ßË /∂â«¬μ«ß
Ú. ‰«∑å·«ä° Òˆ °√—¡ Ú. ‡μ“
Û. πÈ”¡—π√–°” Ò¯ ´’´’ Û. À¡âÕ ·μπ‡≈
Ù. πÈ”¡—πæ√‘° Ò ´’´’ Ù. ¡’¥
ı. πÈ”¡—π‰æ≈ ÚÚ ´’´’ ı. °–≈–¡—ß
ˆ. ¢«¥∫√√®ÿ
˜. °“À¬Õ¥¬“À¡àÕß
¯. ©≈“°
«‘∏’∑”
Ò. π”‰æ≈¡“≈â“ß„Àâ –Õ“¥ À—πË À√◊Õ∑ÿ∫ ‡§’¬Ë «°—∫πÈ”¡—πæ◊™ ª√–¡“≥ ı - ˆ ™—«Ë ‚¡ß (‰æ≈
Ò °.°./ πÈ”¡—π Ò ≈‘μ√)
Ú. π”æ√‘°¢’ÀÈ πŸ ¥ (‡©æ“– ’·¥ß) ‡§’¬Ë «°—∫πÈ”¡—πæ◊™ ª√–¡“≥ Û-Ù ™—«Ë ‚¡ß (æ√‘° Ò °.°/
πÈ”¡—π Ò ≈‘μ√)
Û. æ—°‰«â®π‡¬Áπ·≈â«π”¡“°√Õß π”‰æ≈ + æ√‘°º ¡°—π μ“¡Õ—μ√“ à«π
Ù. μâ¡πÈ”„π°–≈–¡—ß
ı. π”«“ ≈‘π·≈–‰«∑å·«ä°„ à‚∂√«¡°—πμ—ßÈ „ππÈ”‡¥◊Õ¥§π®π≈–≈“¬¬°≈ß
ˆ. ‡μ‘¡πÈ”¡—π‰æ≈æ√‘°·≈–πÈ”¡—π√–°” §π„Àâ‡¢â“°—π ·∫àß„ à°“·≈â«À¬Õ¥≈ß¢«¥∑’‡Ë μ√’¬¡‰«â
˜. √Õ®π‡ªìπ‰¢ ®÷ßªî¥Ω“μ‘¥©≈“°¢â“ß¢«¥ (Õ“®μ‘¥°àÕπ°Á‰¥â)
252 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¬“À¡àÕßπÈ”
«— ¥ÿ
Ò. æ‘¡‡ π Ú˜ °√—¡
Ú. °“√∫Ÿ√ Ú˜ °√—¡
Û. ‡¡π∑Õ≈ Ú˜ °√—¡
Ù. πÈ”¡—π√–°” ÚÚı ´’´’
ı. πÈ”¡—π¬Ÿ§“≈‘ªμ— ÚÚı ´’´’
Õÿª°√≥å
Ò. §’¡Àπ’∫ Ú Õ—π („™â§∫’ ”≈’)
Ú. À¡âÕ· μπ‡≈
Û. ”≈’
Ù. ¢«¥
ı. ©≈“°
ˆ. ‡§√◊ÕË ß™—ßË /∂â«¬μ«ß
˜. ™âÕπæ≈“ μ‘°
«‘∏’∑”
Ò. π”√“¬°“√ Ò - ı º ¡‡¢â“‰ª¥â«¬°—π §π®π°«à“®–≈–≈“¬À¡¥
Ú. ©’° ”≈’‡ªìπ™‘πÈ ‡≈Á°Ê „ à≈ß‰ªæÕ ¡§«√ „™â§¡’ §’∫ ”≈’∫√√®ÿ≈ß„π¢«¥ ªî¥Ω“
Û. ∂â“μâÕß°“√∑”‡ªìπ¬“À¡àÕßπÈ” ™π‘¥‰¡à„™â ”≈’ ‡¡◊ËÕ§π à«πº ¡≈–≈“¬À¡¥ ·≈â«°Á
∫√√®ÿ¢«¥‰¥â‡≈¬
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 253
¬“¥¡
«— ¥ÿÕÿª°√≥å
Ò. æ‘¡‡ π Ú˜ °√—¡
Ú. °“√∫Ÿ√ Ú˜ °√—¡
Û. ‡¡π∑Õ≈ Ú˜ °√—¡
Ù. πÈ”¡—π¬Ÿ§“≈‘ªμ— Ùı ´’´’
Õÿª°√≥å
Ò. §’¡Àπ’∫ Ò Õ—π
Ú. À¡âÕ· μπ‡≈
Û. À≈Õ¥¬“¥¡
Ù. ‰ â¬“¥¡
ı. ‡§√◊ÕË ß™—ßË / μ«ß
ˆ. ™âÕπæ≈“ μ‘°
˜. °√√‰°√
¯. ·∑àß·°â«§π “√
˘. §’¡Àπ’∫
Ò. ©≈“°
«‘∏’∑”
Ò. π”√“¬°“√ Ò - Ù º ¡‡¢â“¥â«¬°—π §π®π°«à“®–≈–≈“¬À¡¥
Ú. μ—¥‰ â¬“¥¡‡ªìπ™‘πÈ ‡≈Á°Ê ‡∑πÈ”¬“∑’ºË ¡‰«â·≈â«æÕ∑à«¡ §π„Àâ‰ â¬“¥¡¥Ÿ¥πÈ”¬“®πÕ‘¡Ë μ—«
Û. „™â§¡’ §’∫‰ â¬“¥¡ „ àÀ≈Õ¥¬“¥¡ ªî¥Ω“ μ‘¥©≈“°
254 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
Ÿμ√∑”§√’¡«à“πÀ“ß®√–‡¢â
«— ¥ÿ
Ò. Methyle Paraben (‡¡∑∏‘≈ æ“√“‡∫≈) Û mg.
Ú. Propyl Paraben (ªÖÕªªî≈ æ“√“‡∫≈) Ò mg.
Û. Stearyl Alcohol ( μ’√≈’ ·Õ≈°ÕŒÕ≈å) Ò g.
Ù. Cetyl Alcohol (´‘μ≈‘ ·Õ≈°ÕŒÕ≈å) ı g.
ı. Liguid Parafin (≈‘§«‘¥ æ“√“øîπ) Ú˜ ml.
ˆ. Sodium Lauryl Sulphate (‚´‡¥’¬¡ ≈Õ√’≈ ´—≈‡øμ) ˜.ı mg.
˜. πÈ”«à“πÀ“ß®√–‡¢â ÒÚ ml.
¯. Propylene glycol (ªìÕªªî√≈’ ‰°≈§Õ≈) Ò ml.
«‘∏’∑”
Ò. ªíπò «à“πÀ“ß®√–‡¢â∑≈’Ë “â ß ·≈–ªÕ°‡ª≈◊Õ°„Àâ –Õ“¥
Ú. π”¡“°√Õß¥â«¬ºâ“¢“«∫“ß Ú §√—ßÈ „Àâ‰¥â ÒÚ ml. μ—ßÈ ‰ø„Àâ‡¥◊Õ¥·≈â« °√ÕßÕ’°§√—ßÈ
Û. ¬°≈ßæ—°‰«â °— §√àŸ ‡μ‘¡√“¬°“√∑’Ë Ò,Ú ·≈– ˆ §π„Àâ‡¢â“°—π æ—°‰«â
Ù. º ¡√“¬°“√∑’Ë Û, Ù, ı ·≈– ¯ ≈ß„πÀ¡âÕ· μπ‡≈ μ—ßÈ ‰ø„Àâ‡¥◊Õ¥¬°≈ß (§π‡√◊ÕË ¬Ê
®π°«à“®–≈–≈“¬À¡¥)
ı. π” à«πº ¡∑’‰Ë ¥â„π¢âÕ Û „ à„π‡§√◊ÕË ßμ’ ‡¥‘π‡§√◊ÕË ß ·≈â«‡∑ à«πº ¡∑’‰Ë ¥â®“°¢âÕ Ù
‡¥‘π‡§√◊ÕË ß‰ª‡√◊ÕË ¬Ê ®π°«à“®–‡°‘¥§√’¡ «¬ß“¡
Õÿª°√≥å
Ò. À¡âÕ· μπ‡≈ μ’≈ Ú „∫ Ú. ‡μ“‰øøÑ“
Û. ¡’¥ Ù. æ“¬æ≈“ μ‘°
ı. ºâ“®—∫°—π√âÕπ ˆ. ºâ“¢“«∫“ß
˜. ‡§√◊ÕË ß™—ßË / ∂â«¬μ«ß ¯. ‡§√◊ÕË ßªíπò πÈ”º≈‰¡â
˘. °–≈–¡—ß ∂“¥ Ò. ‡§√◊ÕË ßμ’
ÒÒ. μ≈—∫∫√√®ÿæ√âÕ¡©≈“° ÒÚ. ª≈—°Í ‰ø “¬‰ø
ÒÛ. ·∑àß·°â« Ú Õ—π, ∑—ææ’, ™âÕπ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 255
°“√∑”™“ ¡ÿπ‰æ√
«— ¥ÿ - Õÿª°√≥å
Ò. ¡ÿπ‰æ√∑’®Ë –„™â (‡μ¬ÀÕ¡, μ–‰§√â, À≠â“Àπ«¥·¡« œ≈œ)
Ú. ‡§√◊ÕË ß™—ßË
Û. ‡§√◊ÕË ßÕ∫
Ù. ‡§√◊ÕË ßªíπò
ı. ‡§√◊ÕË ßªî¥ª“°∂ÿß
ˆ. ´Õß‡π◊ÕÈ ‡¬◊ÕË
˜. ∂ÿß´‘∫, ∂ÿßæ≈“ μ‘°
¯. ™âÕπ™“
˘. ª≈—°Í ‰ø “¬‰ø
Ò. ºâ“‡™Á¥¡◊Õ
ÒÒ. μ—«ªí¡ö «—π∑’Ë
ÒÚ. ©≈“°
ÒÛ. ¿“™π–„ à ¡ÿπ‰æ√
«‘∏’∑”
Ò. ‡°Á∫ ¡ÿπ‰æ√®“°μâπ π”¡“≈â“ß„Àâ –Õ“¥ À—πË À√◊Õμ—¥ ‡©æ“– à«π∑’μË Õâ ß°“√„™âπ”‰ª
μ“°„Àâ·Àâß (∫“ß™π‘¥Õ“®º÷ßË ≈¡„π∑’√Ë ¡à „Àâ·Àâß)
Ú. π”¡“Õ∫¶à“‡™◊ÕÈ ·≈–‡æ◊ÕË „Àâ·Àâß π‘∑¥’ ‚¥¬„™âÕ≥
ÿ À¿Ÿ¡‰‘ ¡à ßŸ ‡°‘π‰ª ‡™àπ ∂â“‡ªìπ à«π
¢Õß„∫„™âÕ≥ÿ À¿Ÿ¡‘ Û - ˆı C
Û. À≈—ß®“°Õ∫·≈â« π”¡“ªíπò μ—°„ à´Õß‡π◊ÕÈ ‡¬◊ÕË ª√–¡“≥ Ò ™âÕπ™“
Ù. ´’πªî¥ª“°´Õßπ”‰ª„ à∂ßÿ ´‘∫ „ à©≈“° ≈ß«—π∑’ºË ≈‘μ·≈–«—πÀ¡¥Õ“¬ÿ
256 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¢‘ßºß
à«πº ¡
Ò. ¢‘ß Ú.ı °.°.
Ú. πÈ”μ“≈ Ò °.°.
Õÿª°√≥å
Ò. ‡μ“ Ú. À¡âÕ Û. ¡’¥
Ù. ‡§√◊ÕË ßªíπò πÈ”º≈‰¡â ı. ºâ“¢“«∫“ß ˆ. °–≈–¡—ß
˜. ¢«¥ ¯. ©≈“°
«‘∏’∑”
Ò. π”¢‘ß≈â“ß„Àâ –Õ“¥ À—πË ∫“ßÊ π”‰ªμâ¡„Àâ‡¥◊Õ¥ª√–¡“≥ Ò/Ú ™—«Ë ‚¡ß ∑‘ßÈ ‰«â„Àâ‡¬Áπ
Ú. π”¡“ªíπò „Àâ≈–‡Õ’¬¥ °√Õß¥â«¬ºâ“¢“«∫“ß‡Õ“·μàπÈ”
Û. π”¡“μ—ßÈ ‰ø‡§’¬Ë «‰ª‡√◊ÕË ¬Ê „Àâ‡À≈◊Õ Ò „π Û à«π„ àπÈ”μ“≈ ≈ß‰ª‡§’¬Ë «‰øÕàÕπÊ
®π·Àâß®–‰¥â‡ªìπ¢‘ß∫√√®ÿ„ à¢«¥ μ‘¥©≈“°
°“√∑”¬“·§ª´Ÿ≈
«— ¥ÿ - Õÿª°√≥å
Ò. ¡ÿπ‰æ√∑’®Ë –„™â (øÑ“∑–≈“¬‚®√, ¢¡‘πÈ ™—π, ‡Àß◊Õ°ª≈“À¡Õ œ≈œ)
Ú. ‡§√◊ÕË ß™—ßË
Û. ‡§√◊ÕË ßÕ∫
Ù. ‡§√◊ÕË ßªíπò
ı. √“ß‰¡â∫√√®ÿ·§ª´Ÿ≈
ˆ. ·§ª´Ÿ≈
˜. ¢«¥æ≈“ μ‘° ( ”À√—∫„ à¬“)
¯. ©≈“°
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 257
˘. μ—«ªí¡ö «—π∑’Ë
Ò. ª≈—°Í ‰ø “¬‰ø
ÒÒ. ™âÕπ
ÒÚ. ¿“™π–„ à ¡ÿπ‰æ√
ÒÛ. ºâ“‡™Á¥¡◊Õ
ÒÙ. ºâ“¢“«∫“ß
Òı. °√–¥âß
«‘∏’∑”
Ò. ‡°Á∫ ¡ÿπ‰æ√®“°μâπ π”¡“≈â“ß„Àâ –Õ“¥ À—πË À√◊Õμ—¥ ‡©æ“– à«π∑’μË Õâ ß°“√„™âπ”‰ª
μ“°·¥¥„Àâ·Àâß (∫“ß™π‘¥Õ“®º÷ßË ≈¡„π∑’√Ë ¡à „Àâ·Àâß)
Ú. π”¡“Õ∫¶à“‡™◊ÕÈ ·≈–‡æ◊ÕË „Àâ·Àâß π‘∑¥’ ‚¥¬„™âÕ≥
ÿ À¿Ÿ¡‰‘ ¡à ßŸ ‡°‘π‰ª ∂â“‡ªìπ à«π¢Õß„∫
„™âÕ≥
ÿ À¿Ÿ¡‘ Û - ˆı C
Û. ªíπò „Àâ≈–‡Õ’¬¥ ∫√√®ÿ·§ª´Ÿ≈ „ à¢«¥ ªî¥©≈“° ≈ß«—π∑’ºË ≈‘μ·≈–«—πÀ¡¥Õ“¬ÿ
°“√∑”·™¡æŸ √–º¡ Ÿμ√ ı ≈‘μ√ (æ‘‡»…)
«— ¥ÿ
Ò. ‚´‡¥’¬¡√Õ√‘≈´—≈‡øμ ˆÚı °√—¡ (Sodium Lauryl Sulphate)
Ú. ‡¡∑∏‘≈ ‡´≈≈Ÿ‚≈ ˜ °√—¡ (Methyl Cellu Lose)
Û. °≈’‡´Õ√’π ÚÚı °√—¡ (Glycerine)
Ù. ‚æ≈’ ‡Õ∑∏‘√≈‘ ‰°≈§Õ≈ ÚÚı °√—¡ (Poly ethylene glycol)
ı. πÈ” Ù ≈‘μ√
ˆ. πÈ”¡–°√Ÿ¥ (§—πÈ ) Ò °‘‚≈°√—¡
˜. ’‡À≈◊Õß „™â°∫— ·™¡æŸ
¯. πÈ”ÀÕ¡ °≈‘πË æƒ°…“ ( ”À√—∫º ¡·™¡æŸ‚¥¬‡©æ“–)
˘. ‡¡∑∏‘≈æ“√“‡∫≈ .ı °√—¡ (Methyl Paraben)
Ò. ªÕªªî≈æ“√“‡∫≈ Ò.ı °√—¡ (Propyl paraben)
258 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
Õÿª°√≥å
Ò. ‡μ“·°ä À√◊Õ‡μ“‰øøÑ“ Ú. À¡âÕ
Û. ¡’¥ Ù. ∑—ææ’
ı. μ√“™—ßË / ∂â«¬μ«ß ˆ. ‡§√◊ÕË ßªíπò πÈ”º≈‰¡â
˜. °–≈–¡—ß ¯. ºâ“¢“«∫“ß
˘. ¢«¥ Ò. ©≈“°
«‘∏’∑”
Ò. πÈ”¡–°√Ÿ¥ Ò, CC. „ à„ππÈ” Ù ≈‘μ√ (Ù, CC.) μâ¡πÈ”„Àâ‡¥◊Õ¥ Õÿ≥À¿Ÿ¡‘
¯ - Ò c' ™âÕπøÕß∑‘ßÈ ·≈â«„ à “√/√“¬°“√ ˘, Ò ≈ß‰ª°«π„Àâ‡¢â“°—π (°—π∫Ÿ¥)
Ú. ∑–¬Õ¬π” √“¬°“√ Ò, Ú „ à‚∂ªíπò ‡μ‘¡ √“¬°“√ Û, Ù ·≈–πÈ”¡–°√Ÿ¥∑’‡Ë μ√’¬¡‰«â„π
¢âÕ Ò ‡¢â“‰ªªíπò º ¡‡ªìπ‚∂Ê ‰ª®π°«à“®–À¡¥ ·≈â«∑‘ßÈ ‰«â®πÀ¡¥øÕß «—π√àßÿ ¢÷πÈ ∫√√®ÿ¢«¥‰¥â
°“√∑”·™¡æŸ √–º¡ ™π‘¥∏√√¡¥“
«— ¥ÿ
Ò. ·∑§´“øÕπ NO. ¯ ®”π«π Ò/Ú °.°
Ú. πÈ” ®”π«π Ò,ı cc.
Û. ’º ¡·™¡æŸ
Ù. πÈ”ÀÕ¡æƒ°…“ º ¡·™¡æŸ
ı. ‚´‡¥’¬¡§≈Õ‰√¥å
ˆ. πÈ”¡–°√Ÿ¥À√◊Õ«à“πÀ“ß®√–‡¢â ( ¥)
«‘∏’∑”
- π”√“¬°“√∑’Ë Ò,Ú §π„Àâ‡¢â“°—π ‡μ‘¡ ’ ‡μ‘¡°≈‘πË °àÕπ ‡μ‘¡ √“¬°“√ ı „ à™“â Ê
®π°√–∑—ßË ‡Àπ’¬« ·≈â«À¬ÿ¥„ à ( —ß‡°μºß®–≈Õ¬Õ¬à¢Ÿ “â ß∫π‰¡à®¡)
- „ àπÈ”¡–°√Ÿ¥À√◊Õ«à“πÀ“ß®√–‡¢â Ò cc. §π„Àâ‡¢â“°—π ∫√√®ÿ¢«¥ μ‘¥©≈“°
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 259
Ÿμ√·™¡æŸ ¥Õ°Õ—≠™—π
«— ¥ÿ
Ò. ‡¡∑∏‘≈æ“√“‡∫≈ Û mg.
Ú. ªÖÕªªî≈æ“√“‡∫≈ Ò mg.
Û. À—«·™¡æŸ (·∑§´“øÕπ) No.¯, Ò/Ú °.°
Ù. ‚´‡¥’¬¡≈Õ√’≈´—≈‡øμ Ò °√—¡
ı. ºß¢âπ (‚´‡¥’¬¡ §≈Õ‰√¥å) Ú °√—¡
ˆ. πÈ”ÀÕ¡ Ò ´’´’
˜. πÈ” Ú, ´’´’
¯. ¥Õ°Õ—≠™—π ı ¢’¥ (‰¥âπÈ” Ò, ´’´)’
Õÿª°√≥å
Ò. ‡μ“‰øøÑ“
Ú. À¡âÕ
Û. °–≈–¡—ß
Ù. ‡§√◊ÕË ßªíπò πÈ”º≈‰¡â
ı. ª≈—°Í ‰ø
ˆ. ∑—ææ’
˜. ºâ“¢“«∫“ß
¯. ‡§√◊ÕË ß™—ßË / ∂â«¬μ«ß
˘. ºâ“®—∫°—π√âÕπ
Ò. ¢«¥∫√√®ÿ
ÒÒ. ©≈“°
«‘∏’∑”
Ò. π”¥Õ°Õ—≠™—π≈â“ß„Àâ –Õ“¥ ªíπò °√Õß‡Õ“·μàπÈ” Ò, ´’´’ μâ¡æÕ‡¥◊Õ¥™âÕπøÕß∑‘ßÈ
‡μ‘¡√“¬°“√∑’Ë Ò, Ú
Ú. π”‚´‡¥’¬¡ ≈Õ√’≈´—≈‡øμ ≈–≈“¬„ππÈ” („™âπÈ”ª√–¡“≥ Û ´’´)’
Û. π”·∑§´“øÕπ º ¡πÈ”Õ—≠™—π ·≈–πÈ”∑’‡Ë À≈◊Õ §π„Àâ‡¢â“°—π ‡μ‘¡‚´‡¥’¬¡≈Õ√’≈´—≈‡øμ
∑’≈Ë –≈“¬πÈ”·≈â«§àÕ¬Ê „ àºß¢âπ ∑’≈–πâÕ¬ §π„Àâ‡¢â“°—π º ¡πÈ”ÀÕ¡∫√√®ÿ¢«¥μ‘¥©≈“°
260 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
πÈ”¬“≈â“ß®“π
«— ¥ÿ Õÿª°√≥å
Ò. ·∑§´“øÕπ No. ¯, Ù kg. Ò. ¡’¥
Ú. ‚´‡¥’¬¡≈Õ√’≈´—≈‡øμ Ú g. Ú. °–≈–¡—ß
Û. μ—«¬“¢®—¥§√“∫ Ú g. (°√¥¡–π“«) Û. À¡âÕ
Ù. ‚´‡¥’¬¡§≈Õ‰√¥å Ò/Ú kg. Ù. ™âÕπ
ı. πÈ” Ù kg. (πÈ”¡–°√Ÿ¥ Ò °.°. + πÈ” Û °.°.) ı. ∑—ææ’
ˆ. ’‡À≈◊Õß (¡“°À√◊ÕπâÕ¬μ“¡„®™Õ∫) ˆ. ¢«¥
˜. °≈‘πË ¡–π“« Û cc. (‰¡à„™â°‰Á ¥â) ˜. ©≈“°
«‘∏’∑”
- π”¡–°√Ÿ¥ºà“´’° ∫’∫‡Õ“·μàπÈ” º ¡πÈ”‡ª≈à“æ—°‰«â
- π”‚´‡¥’¬¡≈Õ√’≈´—≈‡øμ ¡“≈–≈“¬°—∫πÈ” Ú °.°. §π®π≈–≈“¬ æ—°‰«â
- π” ’¡“≈–≈“¬°—∫πÈ”ª√–¡“≥ ı cc. ·≈–π”¡“„ à°∫— ‚´‡¥’¬¡≈Õ√’≈´—≈‡øμ∑’≈Ë –≈“¬
°—∫πÈ”‰«â
- „ à·∑§´“øÕπ No. ¯, „ à°≈‘πË ·≈–„ àμ«— ¬“¢®—¥§√“∫ §π„Àâ‡¢â“°—πμ—°øÕß∑‘ßÈ
- §àÕ¬Ê „ à‚´‡¥’¬¡§≈Õ‰√¥å≈ß‰ª §π®πμ—«¬“¢âπ
À¡“¬‡Àμÿ ‚´‡¥’¬¡§≈Õ‰√¥å„ à¡“°‡°‘π®–∑”„Àâμ«— ¬“‡À≈«
πÈ”¬“ °—¥∑Õßæ—π™—Ëß
√√æ§ÿ≥
„™â∑“·°â °≈“° ‡°≈◊ÕÈ π º◊πË §—π ∫πº‘«Àπ—ß
«‘∏’∑”
‡À¡◊Õπ °“√∑”πÈ”¬“ °—¥‡ ≈¥æ—ßæÕπ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 261
πÈ”¬“ °—¥øÑ“∑–≈“¬‚®√
√√æ§ÿ≥
„™â∑“ °”®—¥‡™◊ÕÈ ·∫§∑’‡√’¬ ·°âÕ°— ‡ ∫ ·°â‡¡Á¥ÀπÕß √—°…“·º≈ ¥ ·º≈‡πà“‡ªóÕò ¬
«‘∏’∑”
‡À¡◊Õπ°“√∑”πÈ”¬“ °—¥‡ ≈¥æ—ßæÕπ
πÈ”¬“ °—¥‡ ≈¥æ—ßæÕπ
Ò. „∫‡ ≈¥æ—ßæÕπ Ú. ¿“™π– („™â ”À√—∫À¡—°)
Û. ·Õ≈°ÕŒÕ≈å ˜% (Rubbing Alcohol) Ù. ¢«¥·°â« ”À√—∫∫√√®ÿμ«— ¬“ æ√âÕ¡Ω“ªî¥
ı. ‡¡π∑Õ≈ ˆ. ∑’°Ë √Õß
˜. ·ºàπ°√Õß ¯. ©≈“°
«‘∏’∑”
Ò. ‡°Á∫„∫‡ ≈¥æ—ßæÕπ®“°μâπ ¥π”¡“≈â“ß„Àâ –Õ“¥
Ú. π”„∫‡ ≈¥æ—ßæÕπ¡“„ à¿“™π– ( ”À√—∫À¡—°) „ à·Õ≈°ÕŒÕ≈åæÕ∑à«¡„∫‡ ≈¥æ—ßæÕπ
ªî¥Ω“À¡—°∑‘ßÈ ‰«âª√–¡“≥ Òı «—π
Û. π”¡“°√Õß¥â«¬·ºàπ°√Õß Ò - Ú §√—ßÈ
Ù. ∫√√®ÿ„ à¢«¥·°â« ª√–¡“≥ Û cc. „ à‡¡π∑Õ≈ª√–¡“≥ Ò ‡°≈Á¥ ªî¥©≈“°
√√æ§ÿ≥
∑“·°â‡√‘¡ ßŸ «—¥ º‘«Àπ—ßæÿæÕß ‡ªìπ‡¡Á¥ ÀπÕßΩï ·≈–º◊πË §—πμà“ßÊ
262 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
«‘∏’°“√∑”μ–‰§√âÀÕ¡‰≈à¬ÿß
‡§√◊ËÕß¡◊Õ·≈–Õÿª°√≥å
Ò. À¡âÕ· μπ‡≈
Ú. ·∑àß·°â«
Û. ¢«¥ / ©≈“°
Ù. À≈Õ¥¥Ÿ¥
ı. μ√“™—ßË / ∂â«¬μ«ß
«— ¥ÿ
Ò. μ–‰§√âÀÕ¡À¡—°„π·Õ≈°ÕŒÕ√å Ú%
Ú. °“√∫Ÿ√„π·Õ≈°ÕŒÕ≈å Òı%
Û. ¬Ÿ§“≈‘ªμ— Úı%
Ù. πÈ”¡—πμ–‰§√âÀÕ¡ Ò%
ı. ‡¡π∑Õ≈„π·Õ≈°ÕŒÕ≈å Û%
«‘∏’°“√∑”
Ò. π”μ–‰§√âÀÕ¡„™â «à π„∫μ—¥‡ªìπ™‘πÈ ‡≈Á° À¡—°∑‘ßÈ ‰«â„π·Õ≈°ÕŒÕ≈åÕ¬à“ßπâÕ¬ Û ‡¥◊Õπ
Ú. π”‡¡π∑Õ≈ Û °√—¡ ≈–≈“¬„π·Õ≈°ŒÕ≈å Û ml.
Û. π”°“√∫Ÿ√ Òı °√—¡ ≈–≈“¬„π·Õ≈°ÕŒÕ≈å Òı ml.
Ù. π”μ–‰§√âÀÕ¡À¡—°∑’Ë‡μ√’¬¡‰«âº ¡°—∫√“¬°“√∑’Ë Ú, Û Ù ·≈– ı §π„Àâ‡¢â“°—π
æ√âÕ¡∫√√®ÿ¢«¥μ‘¥©≈“°
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 263
Ÿμ√πÈ”¡—π√–°”∑“∂Ÿπ«¥
Ÿμ√ Ò
Ò. ‰æ≈ Ò °.°
Ú. πÈ”¡—π√–°”
Û. πÈ”¡—πæ◊™ Ò ≈‘μ√
Ù. À¡âÕ· μπ‡≈
ı. ‡μ“·°ä (‡μ“‰øøÑ“, ‡μ“∂à“π)
ˆ. ¡’¥, ∑—ææ’
˜. ºâ“¢“«∫“ß
¯. ¢«¥∫√√®ÿ
˘. ©≈“°
«‘∏’∑”
Ò. π”‰æ≈¡“≈â“ß„Àâ –Õ“¥ À—πË À√◊Õ∑ÿ∫‡§’¬Ë «°—∫πÈ”¡—πæ◊™ ª√–¡“≥ ı - ˆ ™—«Ë ‚¡ß ¬°≈ß
æ—°‰«â®π‡¬Áπ ·≈â«π”¡“°√Õß
Ú. ‡μ‘¡πÈ”¡—π√–°” Ò - Úı à«π (πÈ”¡—π‰æ≈ ˜ı ´’´’ º ¡πÈ”¡—π√–°” Úı ´’´)’
Û. ∫√√®ÿ¢«¥μ‘¥©≈“°
Ÿμ√ Ú
Ò. πÈ”¡—πæ◊™ ˜ı ´’´’
Ú. πÈ”¡—π√–°” Úı ´’´’
«‘∏’∑”
π”∑—ßÈ Ú √“¬°“√¡“º ¡°—π ‡¢¬à“„Àâ‡¢â“°—π ∫√√®ÿ¢«¥ μ‘¥©≈“°
264 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
√“¬°“√Õÿª°√≥å¢Õß„™â∑”¬“ ¡ÿπ‰æ√
√“¬°“√ ™π‘¥ √“§“/∫“∑ ºŸ¢â “¬ ‚∑√æ‘¡æå
´Õß‡π◊ÕÈ ‡¬◊ÕË ™ÿ¥≈– Ò, ´Õß Ò,ˆˆ ∫.‰∑¬‡ ° √√ Ú-˜ı˜ıÚÛÚ-ÛÙ
‡§¡’¿≥
— ±å ™π‘¥μà“ßÊ ∫.«‘∑¬“»√¡ Ú-Ú¯ÚÙ˘¯Ò-ˆ
∫.‡Õ°μ√ß‡§¡’¿≥ — ±å Ú-ıÙÒıÛÙÙ-ˆ
»÷°…“¿—≥±å Ú-ˆ˘ÚÒ˘Ò
ª≈Õ°·§ª´Ÿ≈ ı ¡‘≈°‘ √—¡ √âÕ¬≈– ÒÛ-Ò¯ ‡«™æß…å‚Õ ∂ Ú-ÚÚÒÒˆˆÛ
‡§√◊ÕË ßªî¥ª“°∂ÿß - - À.®.°.°≈â«¬πÈ”‰∑¬‡μ“Õ∫ Ú-ÚÒˆ¯ÒÛÚ
‡§√◊ÕË ßªíπò - - ∑—«Ë ‰ª -
°≈àÕßæ≈“ μ‘°
„ à¬“, ¢«¥™π‘¥μà“ßÊ
μ√“™—ßË /∂â«¬μ«ß ™π‘¥μà“ßÊ ı-Ò,Û

{ ‡«àßŒ«¥
∫.»√’ ”Õ“ß§å
»÷°…“¿—≥±å
»÷°…“¿—≥±å
Ú-Ú¯Ú˜Ù
-
-
Ú-ˆ˘ÚÒ˘Ò
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 265
¿“§ºπ«°
°“√·∫àßª√–‡¿∑ ¡ÿπ‰æ√μ“¡ √√æ§ÿ≥
‡æ◊ËÕ§«“¡ –¥«°„π°“√π” ¡ÿπ‰æ√¡“„™â√—°…“‚√§ ®÷ß‰¥â®—¥√«∫√«¡™π‘¥∑’Ë¡’ √√æ§ÿ≥
‡™àπ‡¥’¬«°—π‡¢â“‰«â‡ªìπª√–‡¿∑„π·μà≈–ª√–‡¿∑‰¥â®—¥‡√’¬ß≈”¥—∫√“¬™◊ËÕ ¡ÿπ‰æ√μ“¡§«“¡π‘¬¡
„π°“√π”¡“„™â√°— …“‚√§®“°¡“°‰ªÀ“πâÕ¬ ∑—ßÈ ¬—ß§”π÷ß∂÷ß§«“¡ –¥«°„π°“√®—¥À“ ¡ÿπ‰æ√‡À≈à“π—πÈ
¡“„™âÕ°’ ¥â«¬ ‚¥¬‰¥â·∫àßª√–‡¿∑ ¡ÿπ‰æ√‰«â¥ß— μàÕ‰ªπ’È
Àπâ“
Ò. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â·°âÕ“°“√∑âÕßºŸ°
Ò.Ò ¡–¢“¡·¢°.................................................................................................................................................................................. ÒÚˆ
Ò.Ú ™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»................................................................................................................................................................................... ˜
Ò.Û §Ÿπ....................................................................................................................................................................................................... ˆ
Ò.Ù ¡Õ‰∑¬......................................................................................................................................................................................... Òˆ¯
Ò.ı ¡–°“................................................................................................................................................................................................ ÒÚ
Ò.ˆ ·¡ß≈—°............................................................................................................................................................................................ ÒÙˆ
Ò.˜ ¡–¢“¡............................................................................................................................................................................................ ÒÚÙ
Ò.¯ ¢’‡È À≈Á°.............................................................................................................................................................................................. ı¯
Ò.˘ ™ÿ¡‡ÀÁ¥‰∑¬................................................................................................................................................................................... ˜Ú
Ú. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â·°âÕ“°“√∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ ·≈–ª«¥∑âÕß
Ú.Ò °√–«“π.......................................................................................................................................................................................... ÛÚ
Ú.Ú ‡√à«...................................................................................................................................................................................................... Òıˆ
Ú.Û °“πæ≈Ÿ............................................................................................................................................................................................ Ù
Ú.Ù ‡ª√“–ÀÕ¡................................................................................................................................................................................... ˘Ù
Ú.ı ¢‘ß........................................................................................................................................................................................................ ıˆ
Ú.ˆ °√–‡∑’¬¡....................................................................................................................................................................................... Ú¯
Ú.˜ æ√‘°‰∑¬.......................................................................................................................................................................................... Òˆ
Ú.¯ μ–‰§√â.............................................................................................................................................................................................. ˜ˆ
Ú.˘ °–‡æ√“........................................................................................................................................................................................... Û¯
Ú.Ò ¥’ª≈’................................................................................................................................................................................................... ˜Ù
Ú.ÒÒ ¡–π“«............................................................................................................................................................................................. ÒÛÚ
266 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
Àπâ“
Ú.ÒÚ ¢à“......................................................................................................................................................................................................... ıÙ
Ú.ÒÛ ·Àâ«À¡Ÿ............................................................................................................................................................................................ Úˆ
Ú.ÒÙ °√–™“¬........................................................................................................................................................................................... ÚÚ
Ú.Òı °–∑◊Õ................................................................................................................................................................................................. Ûˆ
Û. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â·°âÕ“°“√∑âÕß‡¥‘π (∑’‰Ë ¡à„™à∫¥‘ À√◊ÕÕÀ‘«“μ°‚√§)
Û.Ò ∑—∫∑‘¡................................................................................................................................................................................................ ¯Ú
Û.Ú ¡—ß§ÿ¥................................................................................................................................................................................................. ÒÙÙ
Û.Û ·§∫â“π............................................................................................................................................................................................. ˆÚ
Û.Ù ¡–¢“¡............................................................................................................................................................................................. ÒÚÙ
Û.ı °≈â«¬................................................................................................................................................................................................. ÛÙ
Û.ˆ À¡“°................................................................................................................................................................................................. Ò¯Ú
Û.˜ ’‡ ’¬¥‡Àπ◊Õ................................................................................................................................................................................ Ò˜ˆ
Û.¯ Ω√—ßË ...................................................................................................................................................................................................... ÒÚ
Û.˘ øÑ“∑–≈“¬‚®√.............................................................................................................................................................................. ÒÒ¯
Û.Ò ¢¡‘πÈ ™—π............................................................................................................................................................................................ Ùˆ
Û.ÒÒ ¢¡‘πÈ ÕâÕ¬......................................................................................................................................................................................... Ù¯
Û.ÒÚ ¡–‡¥◊ÕË ™ÿ¡æ√................................................................................................................................................................................ ÒÙÚ
Ù. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â∂“à ¬æ¬“∏‘≈”‰ â
Ù.Ò ¡–‡°≈◊Õ........................................................................................................................................................................................... ÒÚÚ
Ù.Ú ¡–À“¥............................................................................................................................................................................................. ÒÛˆ
Ù.Û –·°................................................................................................................................................................................................. Ò˜Ú
Ù.Ù øí°∑Õß............................................................................................................................................................................................. ÒÒˆ
Ù.ı ¡–¢“¡............................................................................................................................................................................................. ÒÚÙ
Ù.ˆ ∑—∫∑‘¡................................................................................................................................................................................................ ¯Ú
Ù.˜ ™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑».................................................................................................................................................................................... ˜
Ù.¯ ‡≈Á∫¡◊Õπ“ß.................................................................................................................................................................................... Òˆ
ı. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â·°â∫¥‘ (ª«¥‡∫àß·≈–¡’¡°Ÿ À√◊ÕÕ“®¡’‡≈◊Õ¥¥â«¬)
ı.Ò πÈ”π¡√“™ ’À.å ............................................................................................................................................................................. ¯ˆ
ı.Ú °√–™“¬........................................................................................................................................................................................... ÚÚ
ı.Û °–∑◊Õ................................................................................................................................................................................................. Ûˆ
ı.Ù ∑—∫∑‘¡................................................................................................................................................................................................ ¯Ú
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 267
Àπâ“
ı.ı ¡—ß§ÿ¥................................................................................................................................................................................................. ÒÙÙ
ı.ˆ ’‡ ’¬¥‡Àπ◊Õ................................................................................................................................................................................. Ò˜ˆ
ı.˜ ‚¡°À≈«ß........................................................................................................................................................................................ ÒÙ¯
ˆ. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â·°âÕ“°“√§≈◊π Ë ‰ âÕ“‡®’¬π (‡°‘¥®“°∏“μÿ‰¡àª°μ‘)
ˆ.Ò ¬Õ......................................................................................................................................................................................................... Òı
ˆ.Ú ¢‘ß......................................................................................................................................................................................................... ıˆ
ˆ.Û ¥’ª≈’.................................................................................................................................................................................................... ˜Ù
ˆ.Ù μ–‰§√â............................................................................................................................................................................................... ˜ˆ
ˆ.ı °–‡æ√“............................................................................................................................................................................................ Û¯
ˆ.ˆ ®—π∑πå‡∑»...................................................................................................................................................................................... ˆˆ
ˆ.˜ º—°™’.................................................................................................................................................................................................... Ò
ˆ.¯ ¡–μŸ¡................................................................................................................................................................................................. ÒÛ
˜. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â·°â ‰Õ·≈–¢—∫‡ ¡À–
˜.Ò ¡–·«âßμâπ...................................................................................................................................................................................... ÒÛ¯
˜.Ú ¡–·«âß‡§√◊Õ................................................................................................................................................................................. ÒÙ
˜.Û ¥’ª≈’.................................................................................................................................................................................................... ˜Ù
˜.Ù ¡–π“«............................................................................................................................................................................................. ÒÛÚ
˜.ı ‡æ°“.................................................................................................................................................................................................. ÒÒÚ
˜.ˆ ¢‘ß......................................................................................................................................................................................................... ıˆ
˜.˜ ¡–¢“¡............................................................................................................................................................................................. ÒÚÙ
˜.¯ ÀπÕπμ“¬À¬“°....................................................................................................................................................................... Ò˘¯
˜.˘ æÿß∑–≈“¬...................................................................................................................................................................................... ÒÒ
˜.Ò ¡–¢“¡ªÑÕ¡.................................................................................................................................................................................. ÒÚ¯
˜.ÒÒ â¡ªÉÕ¬............................................................................................................................................................................................. ÒˆÙ
¯. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â·°â ‰¢â
¯.Ò ∫Õ√–‡æÁ¥....................................................................................................................................................................................... ˘
¯.Ú ª≈“‰À≈‡º◊Õ°............................................................................................................................................................................. ˘ˆ
¯.Û ¬à“π“ß.............................................................................................................................................................................................. ÒıÚ
¯.Ù ≈Ÿ°„μâ„∫............................................................................................................................................................................................ Òı¯
¯.ı øÑ“∑–≈“¬‚®√............................................................................................................................................................................. ÒÒ¯
268 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
Àπâ“
¯.ˆ °√–¥Õ¡................................................................................................................................................................................... ÚÙ
¯.˜ ®—π∑πå‡∑»............................................................................................................................................................................... ˆˆ
¯.¯ ™‘ß™â“™“≈’................................................................................................................................................................................ ˆ¯
˘. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â¢∫ — ªí “«–
˘.Ò À≠â“§“..................................................................................................................................................................................... Ò¯ˆ
˘.Ú À≠â“™—π°“¥.......................................................................................................................................................................... Ò¯¯
˘.Û ¡–≈–°Õ................................................................................................................................................................................... ÒÛÙ
˘.Ù ¢≈Ÿ.à ................................................................................................................................................................................................ ı
˘.ı ÕâÕ¬·¥ß................................................................................................................................................................................... Ú¯
˘.ˆ ‚§°°√– ÿπ............................................................................................................................................................................. ˆÙ
˘.˜ À≠â“Àπ«¥·¡«.................................................................................................................................................................. Ò˘Ù
˘.¯ À≠â“‰´...................................................................................................................................................................................... Ò˘ˆ
˘.˘ °√–∑◊∫¬Õ∫........................................................................................................................................................................... Úˆ
˘.Ò μ–‰§√â........................................................................................................................................................................................ ˜ˆ
˘.ÒÒ —∫ª–√¥.................................................................................................................................................................................. Ò˜
˘.ÒÚ ™ÿ¡‡ÀÁ¥‰∑¬............................................................................................................................................................................. ˜Ú
Ò. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â√° — …“‚√§º‘«Àπ—ß
● ™π‘¥°≈“°
Ò.Ò ™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»..................................................................................................................................................................... ˜
Ò.Ú ∑Õßæ—π™—ßË ....................................................................................................................................................................... ¯
Ò.Û °√–‡∫“.............................................................................................................................................................................. Û
● ™π‘¥‡°≈◊Õ Èπ
Ò.Ù °√–‡∑’¬¡......................................................................................................................................................................... Ú¯
Ò.ı ¢à“.......................................................................................................................................................................................... ıÙ
Ò.ˆ ∑Õßæ—π™—ßË ....................................................................................................................................................................... ¯
Ò.˜ √“™¥—¥............................................................................................................................................................................... ÒıÙ
● ™π‘¥æÿæÕß πÈ”‡À≈◊Õß‡ ’¬
Ò.¯ ¢¡‘πÈ ™—π............................................................................................................................................................................. Ùˆ

Ò.˘ ª√–§”¥’§«“¬............................................................................................................................................................. ˘Ú
Ò.Ò ”¡–ß“............................................................................................................................................................................ Ò˜Ù
Ò.ÒÒ ‡Àß◊Õ°ª≈“À¡Õ.......................................................................................................................................................... ÚÙ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 269
Àπâ“
●
™π‘¥‡√‘¡ ·≈–ßŸ «—¥
Ò.ÒÚ μ”≈÷ß............................................................................................................................................................................... ˜¯
Ò.ÒÛ æ≠“¬Õ......................................................................................................................................................................... ÒÙ
Ò.ÒÙ ‡ ≈¥æ—ßæÕπ............................................................................................................................................................ Ò˜¯
Ò.Òı À≠â“πÈ”¥—∫‰ø.......................................................................................................................................................... Ò˘
Ò.Òˆ À¡“°¥‘∫πÈ”§â“ß..................................................................................................................................................... Ò¯Ù
● ™π‘¥À‘¥
Ò.Ò˜ · ¡ “√....................................................................................................................................................................... Ò¯

Ò.Ò¯ À≠â“√°™â“ß............................................................................................................................................................... Ò˘Ú
● ™π‘¥≈¡æ‘…
Ò.Ò˘ °ÿ¬ã ™à“¬........................................................................................................................................................................... ÙÚ

Ò.Ú æ≈Ÿ.................................................................................................................................................................................... Ò¯
Ò.ÚÒ â¡‚Õ............................................................................................................................................................................... Òˆˆ
● ™π‘¥·°âæ… ‘ ·¡≈ß —μ«å °—¥ μàÕ¬ (‰¡à√«¡æ‘…ßŸ)
Ò.ÚÚ μ”≈÷ß............................................................................................................................................................................... ˜¯
Ò.ÚÛ æ≠“¬Õ........................................................................................................................................................................ ÒÙ
Ò.ÚÙ ‡ ≈¥æ—ßæÕπ............................................................................................................................................................ Ò˜¯
Ò.Úı ÀÕ¡................................................................................................................................................................................. Ú
ÒÒ. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â·°âÕ“°“√ª«¥øíπ
ÒÒ.Ò °“πæ≈Ÿ..................................................................................................................................................................................... Ù
ÒÒ.Ú ·°â«............................................................................................................................................................................................. ÙÙ
ÒÒ.Û ¢àÕ¬............................................................................................................................................................................................. ıÚ
ÒÒ.Ù º—°§√“¥À—«·À«π............................................................................................................................................................ ˘¯
ÒÚ. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â·°âæ… ‘ ‰ø‰À¡â πÈ”√âÕπ≈«°
ÒÚ.Ò «à“πÀ“ß®√–‡¢â.................................................................................................................................................................... ÒˆÚ
ÒÚ.Ú À“¥Àπÿπ................................................................................................................................................................................. ÚÚ
ÒÛ. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â°”®—¥‡À“
ÒÛ.Ò πâÕ¬Àπà“.................................................................................................................................................................................. ¯Ù
ÒÛ.Ú ∫«∫¢¡..................................................................................................................................................................................... ¯¯
ÒÙ. ¡ÿπ‰æ√∑’Ë „™â√° — …“‚√§√‘¥ ’¥«ß∑«“√Àπ—°
ÒÙ.Ò ‡æ™√ —ß¶“μ......................................................................................................................................................................... ÒÒÙ
270 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
¥√√™π’™Õ◊Ë «‘∑¬“»“ μ√å
Àπâ“
Acacia catechu (L. f.) Willd. ( ’‡ ’¬¥‡Àπ◊Õ)........................................................................................................................... Ò˜ˆ
Acacia rugata (L.) Merr. ( â¡ªÉÕ¬)................................................................................................................................................ ÒˆÙ
Acanthus ebracteatus Vahl (‡Àß◊Õ°ª≈“À¡Õ)..................................................................................................................... ÚÙ
Acanthus ilicifolius Linn. (‡Àß◊Õ°ª≈“À¡Õ)............................................................................................................................. ÚÙ
Aegle marmelos (L.) Corr. (¡–μŸ¡).............................................................................................................................................. ÒÛ
Allium ascalonicum Linn. (ÀÕ¡).................................................................................................................................................... Ú
Allium sativum Linn. (°√–‡∑’¬¡)..................................................................................................................................................... Ú¯
Allium tuberosum Rottl. ex Spreng. (°ÿ¬ã ™à“¬)................................................................................................................... ÙÚ
Aloe barbadensis Mill. («à“πÀ“ß®√–‡¢â).................................................................................................................................... ÒˆÚ
Amomum krervanh Pierre (°√–«“π)......................................................................................................................................... ÛÚ
Amomum xanthioides Wall. (‡√à«)................................................................................................................................................ Òıˆ
Ananas comosus Merr. ( —∫ª–√¥).............................................................................................................................................. Ò˜
Andrographis paniculata Wall. ex Nees (øÑ“∑–≈“¬‚®√).......................................................................................... ÒÒ¯
Annona squamosa Linn. (πâÕ¬Àπà“)........................................................................................................................................... ¯Ù
Areca catechu Linn. (À¡“°).............................................................................................................................................................. Ò¯Ú
Artocarpus gomezianus Wall. ex Trec. (À“¥Àπÿπ)....................................................................................................... ÚÚ
Artocarpus lakoocha Roxb. (¡–À“¥)....................................................................................................................................... ÒÛˆ
Barleria lupulina Lindl. (‡ ≈¥æ—ßæÕπ)........................................................................................................................................ Ò˜¯
Biophytum sensitivum (L.) DC. (°√–∑◊∫¬Õ∫)..................................................................................................................... Úˆ
Boesenbergia rotunda (L.) Mansf. (°√–™“¬)..................................................................................................................... ÚÚ
Bridelia ovata Decne (¡–°“)............................................................................................................................................................ ÒÚ
Brucea javanica (L.) Merr. (√“™¥—¥)............................................................................................................................................ ÒıÙ
Carica papaya Linn. (¡–≈–°Õ)....................................................................................................................................................... ÒÛÙ
Cassia alate Linn. (™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»)........................................................................................................................................................ ˜
Cassia angustifolia Vahl. (¡–¢“¡·¢°)..................................................................................................................................... ÒÚˆ
Cassia fistula Linn. (§Ÿπ)....................................................................................................................................................................... ˆ
Cassia garrettiana Craib (· ¡ “√)............................................................................................................................................ Ò¯
Cassia siamea Lamk. (¢’‡È À≈Á°)........................................................................................................................................................ ı¯
Cassia tora Linn. (™ÿ¡‡ÀÁ¥‰∑¬).......................................................................................................................................................... ˜Ú
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 271
Àπâ“
Cissus quadrangularis Linn. (‡æ™√ —ß¶“μ).......................................................................................................................... ÒÒÙ
Citrus aurantifolia (Christm.) Swingle. (¡–π“«).............................................................................................................. ÒÛÚ
Citrus grandis (L.) Osbeck ( â¡‚Õ).............................................................................................................................................. Òˆˆ
Clerodendrum inerme (L.) Gaertn. ( ”¡–ß“).................................................................................................................... Ò˜Ù
Clinacanthus natans (Burm. f.) Lindau (æ≠“¬Õ).......................................................................................................... ÒÙ
Coccinia grandis (L.) Voigt. (μ”≈÷ß)............................................................................................................................................ ˜¯
Combretum quadrangulare Kurz ( –·°)............................................................................................................................. Ò˜Ú
Coriandrum sativum Linn. (º—°™’).................................................................................................................................................. Ò
Cucurbita moschata (Duch.) Poir. (øí°∑Õß)....................................................................................................................... ÒÒˆ
Curcuma longa Linn. (¢¡‘πÈ ™—π)....................................................................................................................................................... Ùˆ
Curcuma zedoaria Roscoe (¢¡‘πÈ ÕâÕ¬)..................................................................................................................................... Ù¯
Cymbopogon citratus Stapf (μ–‰§√â)....................................................................................................................................... ˜ˆ
Cyperus rotundus Linn. (·Àâ«À¡Ÿ)................................................................................................................................................. Úˆ
Diospyros mollis Griff. (¡–‡°≈◊Õ)................................................................................................................................................... ÒÚÚ
Euphorbia hirta Linn. (π¡√“™ ’À)å ................................................................................................................................................. ¯ˆ
Eurycoma longifolia Jack (ª≈“‰À≈‡º◊Õ°).............................................................................................................................. ˘ˆ
Ficus racemosa Linn. (¡–‡¥◊ÕË ™ÿ¡æ√).......................................................................................................................................... ÒÙÚ
Garcinia mangostana Linn. (¡—ß§ÿ¥)............................................................................................................................................ ÒÙÙ
Gymnopetalum cochinchinense Kurz (°√–¥Õ¡)........................................................................................................... ÚÙ
Hedyotis biflora (L.) Lamk. (À¡“°¥‘∫πÈ”§â“ß)...................................................................................................................... Ò¯Ù
Holarrehna antidysenterica Wall. (‚¡°À≈«ß)..................................................................................................................... ÒÙ¯
Hydnocarpus anthelminticus Pierre ex Laness. (°√–‡∫“)................................................................................... Û
Imperata cylindrica (L.) Raeusch. (À≠â“§“)....................................................................................................................... Ò¯ˆ
Kaempferia galanga Linn. (‡ª√“–ÀÕ¡).................................................................................................................................... ˘Ù
Languas galanga (L.) Stuntz (¢à“)................................................................................................................................................ ıÙ
Leersia hexandra Sw. (À≠â“‰´)...................................................................................................................................................... Ò˘ˆ
Lindenbergia philippensis (Cham.) Benth. (À≠â“πÈ”¥—∫‰ø).................................................................................... Ò˘
Morinda citrifolia Linn. (¬Õ)............................................................................................................................................................... Òı
Murraya paniculata Jack (·°â«)..................................................................................................................................................... ÙÙ
Musa sapientum Linn. (°≈â«¬)......................................................................................................................................................... ÛÙ
Myristica fragrans Houtt. (®—π∑πå‡∑»)....................................................................................................................................... ˆˆ
Ocimum americanum Linn. (·¡ß≈—°)........................................................................................................................................ ÒÙˆ
Ocimum sanctum Linn. (°–‡æ√“)................................................................................................................................................ Û¯
272 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
Àπâ“
Oroxylum indicum (L.) Kurz (‡æ°“)........................................................................................................................................... ÒÒÚ
Orthosiphon aristatus (Bl.) Miq. (À≠â“Àπ«¥·¡«)......................................................................................................... Ò˘Ù
Panicum repens Linn. (À≠â“™—π°“¥).......................................................................................................................................... Ò¯¯
Passiflora foetida Linn. (À≠â“√°™â“ß)......................................................................................................................................... Ò˘Ú
Phyllanthus emblica Linn. (¡–¢“¡ªÑÕ¡)................................................................................................................................. ÒÚ¯
Phyllanthus Urinaria Linn. (≈Ÿ°„μâ„∫)........................................................................................................................................... Òı¯
Piper betle Linn. (æ≈Ÿ)............................................................................................................................................................................. Ò¯
Piper nigrum Linn. (æ√‘°‰∑¬)............................................................................................................................................................ Òˆ
Piper retrofractum Vahl (¥’ª≈’)........................................................................................................................................................ ˜Ù
Pluchea indica Less. (¢≈Ÿ)à ................................................................................................................................................................... ı
Psidium guajava Linn. (Ω√—ßË )............................................................................................................................................................. ÒÚ
Punica granatum Linn. (∑—∫∑‘¡)...................................................................................................................................................... ¯Ú
Quisqualis indica Linn. (‡≈Á∫¡◊Õπ“ß)........................................................................................................................................... Òˆ
Rhinacanthus nasutus (L.) Kurz (∑Õßæ—π™—ßË )..................................................................................................................... ¯
Saccharum sinense Roxb. (ÕâÕ¬·¥ß)....................................................................................................................................... Ú¯
Sapindus rarak A.DC. (ª√–§”¥’§«“¬)...................................................................................................................................... ˘Ú
Scaphium macrapodum (Miq.) Beaumee ex K. Heyne (æÿß∑–≈“¬).......................................................... ÒÒ
Sesbania grandiflora (L.) Poir. (·§∫â“π)................................................................................................................................ ˆÚ
Solanum indicum Linn. (¡–·«âßμâπ)............................................................................................................................................ ÒÛ¯
Solanum trilobatum Linn. (¡–·«âß‡§√◊Õ)................................................................................................................................. ÒÙ
Spilanthes paniculata Wall. ex DC. (º—°§√“¥À—«·À«π)............................................................................................ ˘¯
Stemona tuberosa Lour. (ÀπÕπμ“¬À¬“°).......................................................................................................................... Ò˘¯
Streblus asper Lour. (¢àÕ¬)................................................................................................................................................................ ıÚ
Syzygium aromaticum (L.) Merr. et Perry (°“√æ≈Ÿ).................................................................................................... Ù
Tamarindus indica Linn. (¡–¢“¡)................................................................................................................................................ ÒÚÙ
Terminalia chebula Retz. ( ¡Õ‰∑¬)........................................................................................................................................... Òˆ¯
Tiliacora triandra (Collbr.) Diels (¬à“π“ß).............................................................................................................................. ÒıÚ
Tinospora baenzigeri Forman (™‘ß™â“™“≈’)............................................................................................................................ ˆ¯
Tinospora cripa (L.) Miers ex Hook. f. & Thoms. (∫Õ√–‡æÁ¥)........................................................................... ˘
Tribulus terrestris Linn. (‚§°°√– ÿπ).......................................................................................................................................... ˆÙ
Trichosanthes cucumerina Linn. (∫«∫¢¡).......................................................................................................................... ¯¯
Zingiber officinale Rose. (¢‘ß).......................................................................................................................................................... ıˆ
Zingiber zerumbet (L.) Smith. (°–∑◊Õ)..................................................................................................................................... Ûˆ
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 273
‡Õ° “√ª√–°Õ∫
°√¡ àß‡ √‘¡°“√‡°…μ√. ÚıÚ. °“√ª≈Ÿ°¡—ß§ÿ¥. §”·π–π”∑’Ë Û¯ °√ÿß‡∑æ¡À“π§√. ”π—°¢à“«æ“π‘™¬å.
°√¡ àß‡ √‘¡°“√‡°…μ√. ÚıÚÒ. °“√ª≈Ÿ°¡–¢“¡. ·ºàπ„∫ª≈‘«‡º¬·æ√à∑’Ë Ù¯. °√ÿß‡∑æ¡À“π§√. ß“π‡Õ° “√
§”·π–π”. °Õß‡°…μ√ —¡æ—π∏å.
°√¡ àß‡ √‘¡°“√‡°…μ√. ÚıÚÒ. °“√ª≈Ÿ°¡–π“«. §”·π–π”∑’Ë ˆˆ. °√ÿß‡∑æ¡À“π§√. ™ÿ¡πÿ¡ À°√≥å°“√‡°…μ√
·Ààßª√–‡∑»‰∑¬.
°√¡ àß‡ √‘¡°“√‡°…μ√. ÚıÚÛ. °“√ª≈Ÿ°°≈â«¬. §”·π–π”∑’Ë ÒÚ. °√ÿß‡∑æ¡À“π§√. ”π—°¢à“«æ“π‘™¬å.
°√¡°“√ àß‡ √‘¡°“√‡°…μ√. ÚıÚÛ °“√ª≈Ÿ°¥’ª≈’‚§π¡–æ√â“«. ·ºàπ„∫ª≈‘«‡º¬·æ√à∑’Ë ˆ¯. °√ÿß‡∑æ¡À“π§√.
ß“π‡Õ° “√§”·π–π”. °Õß‡°…μ√ —¡æ—π∏å.
°√¡ àß‡ √‘¡°“√‡°…μ√. ÚıÚÙ. °“√ª≈Ÿ°º—°. §”·π–π”∑’Ë Ò. °√ÿß‡∑æ¡À“π§√. √ÿßà »‘≈ªá°“√æ‘¡æå (Ò˘˜˜).
°√¡ àß‡ √‘¡°“√‡°…μ√. ÚıÚÙ. °“√ª≈Ÿ° —∫ª–√¥. §”·π–π”∑’Ë Û˜. °√ÿß‡∑æ¡À“π§√. ™ÿ¡πÿ¡ À°√≥å
°“√‡°…μ√·Ààßª√–‡∑»‰∑¬.
‚°«‘∑¬“°√, ∂“«√ ·≈–∫ÿ»√“°ÿ≈, √“«ÿ≤.‘ ÚıÒ˘. °“√»÷°…“√–¬–ª≈Ÿ° ·≈–«—πª≈Ÿ°∑’‡Ë À¡“– ¡ ”À√—∫ÀÕ¡·¥ß.
«“√ “√·°àπ‡°…μ√ Ù(Ò):˘Ù-ÒÚ.
®—π∑√, °√Õß∑Õß. ÚıÚÙ. ÀÕ¡·¥ß. «“√ “√° ‘°√ ıı(ı):Û¯Ù-Û˘Ú.
®—π∑√∑—μ, ÿª√“≥’. ÚıÚ. °“√ª≈Ÿ°°√–‡∑’¬¡. «“√ “√‡°…μ√°√ Û (˘) : Û-ÒÛ.
™—¬¿—°¥’, ¡®‘μ√. ÚıÚı. °“√ª≈Ÿ°μ”≈÷ß. ‡Õ° “√‡º¬·æ√à∑’Ë ı˜. °Õß‡°…μ√ —¡æ—π∏å, °√¡ àß‡ √‘¡°“√‡°…μ√.
°√ÿß‡∑æœ
™—¬¿—°¥’, ¡®‘μ√; ·≈– ÿ§π∏ ‘ßÀå, ¡™“¬. ÚıÚˆ. °“√ª≈Ÿ°πâÕ¬Àπà“. ‡Õ° “√‡º¬·æ√à∑’Ë ˜Ù. °Õß‡°…μ√
—¡æ—π∏å. °√¡ àß‡ √‘¡°“√‡°…μ√, °√ÿß‡∑æœ.
¥‘…∞ ¡™’æ, ≥√ß§å. ÚıÒÒ. °“√ª≈Ÿ°¢‘ß. «“√ “√° ‘°√ ÙÒ (Ù) : ÛÚı-ÛÛı.
∫ÿ≠πæ, ¡—∑π“. ÚıÚÒ. °“√ª≈Ÿ°æ√‘°‰∑¬. ‡Õ° “√‡º¬·æ√à∑’Ë Ú¯. °Õß‡°…μ√ —¡æ—π∏å, °√¡ àß‡ √‘¡°“√‡°…μ√,
°√ÿß‡∑æœ.
‡»√…∞¡“μ¬å, ®‘μ√. ÚıÒ. °“√ª≈Ÿ°∑—∫∑‘¡. «“√ “√° ‘°√ Ù (ı) : ÙÒÒ-ÙÒÛ
¡‘μπ‘ π— ∑πå, ‡μÁ¡. ÚıÚÛ. ™◊ÕË æ√√≥‰¡â·Ààßª√–‡∑»‰∑¬. ©∫—∫™◊ÕË æƒ°…»“ μ√å-™◊ÕË æ◊πÈ ‡¡◊Õß. °√¡ªÉ“‰¡â,
°√ÿß‡∑æ¡À“π§√.
“¬· ß®—π∑√å, ‚° ‘π∑√å. ÚıÚÙ. °“√ª≈Ÿ°º—°. ‡Õ° “√‡º¬·æ√à∑’Ë Ò. °Õß‡°…μ√ —¡æ—π∏å, °√¡ àß‡ √‘¡
°“√‡°…μ√, °√ÿß‡∑æœ.
‡Õ◊ÕÈ Õ”æ√, «‘ ∞‘ . ÚıÚ. °“√ª≈Ÿ°¡–≈–°Õ. «“√ “√‡°…μ√°√ Û (ÒÒ) : Û-ÒÒ
274 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
°≈—πË §” Õπ, ∫ÿ≠™π– ºŸ‡â √’¬∫‡√’¬ß. æ◊™æ√√≥∏√√¡™“μ‘. æ√–π§√, §≥–°√√¡°“√¿Ÿ¡»‘ “ μ√å·Ààß™“μ‘,
¿“«‘®¬— ·Ààß™“μ‘, ¡.ª.ª., ıÛ Àπâ“. (‡Õ° “√¿Ÿ¡»‘ “ μ√åª√–‡∑»‰∑¬ ™ÿ¥∑’Ë Ò)
°‘μμ‘¿√≥å, π‘∑; ¿Ÿ«à ¿‘ “¥“«√√∏πå, ≈‘≈; √ÿ®‡‘ √¢‡ √’°≈ÿ , ∫ÿ≠ ◊∫ ·≈–‡™“«πª√’™“, «—π‡æÁ≠. √“¬™◊ÕË
æ◊™∑—«Ë ‰ª (List of plant names). °√ÿß‡∑æœ, °Õßæ◊™‰√à °√¡«‘™“°“√‡°…μ√, ÚıÒ¯,
ÚÒı Àπâ“. (°√¡«‘™“°“√‡°…μ√ ‡Õ° “√«‘™“°“√‡≈à¡∑’Ë Ú)
§—¡¿’√Õå μ‘ “√. ¡.ª.∑., ¡.ª.ª. (μ”√“®“≈÷°∫π„∫≈“π)
μ—πμ‘«≤ — πå, æ¬Õ¡. ¡ÿπ‰æ√. °√ÿß‡∑æœ, ¡“§¡ ¡ÿπ‰æ√·Ààßª√–‡∑»‰∑¬, ÚıÚÒ, ÚÚ Àπâ“.
∫ÿ≠√—μπ°√°‘®, ≈—¥¥“«—≈¬å ·≈– ÿ¿“«‘μ“, ∂πÕ¡®‘μ. ™◊ÕË ¡ÿπ‰æ√·≈–ª√–‚¬™πå. °√ÿß‡∑æœ, ·ºπ°«‘™“
‡¿ —™æƒ°…»“ μ√å, ®ÿÃ“≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬, ¡.ª.ª., Ò˜ Àπâ“.
ªÉ“‰¡â, °√¡. °Õß§âπ§«â“. ‰¡â¡’§à“∑“ß‡»√…∞°‘®¢Õß‰∑¬ μÕπ∑’Ë Ò. π§√À≈«ß°√ÿß‡∑æ-∏π∫ÿ√’,
·ºπ°æƒ°…»“ μ√å·≈– —μ«»“ μ√å °Õß§âπ§«â“ °√¡ªÉ“‰¡â, ÚıÒÙ, ÚÙˆ Àπâ“.
(°√¡ªÉ“‰¡â ‡≈¢∑’Ë √.ÒÛı)
ªÉ“‰¡â, °√¡. ‰¡â¡§’ “à ∑“ß‡»√…∞°‘®¢Õß‰∑¬ μÕπ∑’Ë Ú. °√ÿß‡∑æœ, °√¡ªÉ“‰¡â, ÚıÒ¯, Úˆı Àπâ“.
ªÉ“‰¡â, °√¡. Àπ—ß ◊Õ™◊ÕË æ√√≥‰¡â·Ààßª√–‡∑»‰∑¬¢Õß°√¡ªÉ“‰¡â ‡≈à¡ Ò ™◊ÕË æƒ°…»“ μ√å-™◊ÕË æ◊πÈ ‡¡◊Õß.
°√ÿß‡∑æœ, °√¡ªÉ“‰¡â, ÚÙ˘Ò, ıÙ Àπâ“.
ªî‚μ√‡≈’¬¡·Ààßª√–‡∑»‰∑¬, °“√. «π ¡ÿπ‰æ√ ¡‡¥Á®æ√–‡∑æ√—μπ√“™ ÿ¥“œ ¬“¡∫√¡√“™°ÿ¡“√’.
°√ÿß‡∑æœ. °“√ªî‚μ√‡≈’¬¡·Ààßª√–‡∑»‰∑¬, ÚıÚ¯, ÒÙ¯ Àπâ“.
æß…å∫≠ ÿ √Õ¥, ‡ ß’¬Ë ¡. ‰¡â‡∑»‡¡◊Õß‰∑¬ : √√æ§ÿ≥¢Õß¬“‡∑»·≈–¬“‰∑¬. æ√–π§√, ‡°…¡∫√√≥°‘®,
Úı¯, ı˘ˆ Àπâ“.
‡æÁß§≈â“¬, ®”≈Õß; ©.‡®√‘≠º≈, ®√—≈; ‡≈¢–°ÿ≈, ‡∑æ ·≈– —πμ‘ ¢ÿ , ∏«—™™—¬. æ—π∏ÿ‰å ¡â∑¡’Ë §’ “à ∑“ß‡»√…∞°‘®
¢Õß‰∑¬∫“ß™π‘¥. °√ÿß‡∑æœ, °√¡ªÉ“‰¡â, ÚıÒÛ, Òˆ Àπâ“.
¡πÿ≠ªî®.ÿ °”®√. ®”π«πº≈ß“π«‘®¬— æ√√≥‰¡â„πª√–∑»‰∑¬. °√ÿß‡∑æœ ¿“§«‘™“‡§¡’ §≥–«‘∑¬“»“ μ√å
¡À“«‘∑¬“≈—¬¡À‘¥≈, ÚıÚˆ, Ú ‡≈à¡.
‚√ß‡√’¬π·æ∑¬å·ºπ‚∫√“≥, ¡“§¡. μ”√“‡¿ —™„π»‘≈“®“√÷° «—¥æ√–‡™μÿæπ«‘¡≈¡—ß§≈“√“¡. æ√–π§√.
”π—°«—¥æ√–‡™μÿæπœ («—¥‚æ∏‘)Ï , Úıı, Ú¯Ù Àπâ“.
∂“∫—π°“√·æ∑¬å·ºπ‰∑¬ °√¡°“√·æ∑¬å »Ÿπ¬åΩñ°Õ∫√¡·≈–æ—≤π“°“√ “∏“√≥ ÿ¢¿“§‡Àπ◊Õ
¬“ ¡ÿπ‰æ√ ”À√—∫ß“π “∏“√≥ ÿ¢¡Ÿ≈∞“π °√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢ Úıı ÒÛÛ Àπâ“
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 275
Airy shaw, H.K. 1972. The Euphorbiaceae of Siam. Kew Bulletin. Vol.26, London.
Backer, C.A. and Bakhuizen Van Den Brink, R.C. 1963-1968. Flora of Java. Val.1-3, N.V.P.
Noordhoff, Gronignen, The Netherlands.
Blatter, S.J. 1926é The Palms of British India and Ceylon. Oxford University Press, London.
Bor, N.L. 1960. The Grasses of Burma, Ceylon, India and Pakistan, Pergamon Press, Oxford.
Bullock, A.A. and Harrison, S.G. 1958 The Correct Name for the Clove. Kew Bulletin. No. 1, London.
Burtt, B.L. and Smith, R.M. 1972. Taxonomic History of Zingiberaceae. Note From The Royal
Botanic Garden Edinburgh. Vol. 31 No. 2, Edinburgh.
Gilliland, H.B. et al. 1971 Grass of Malaya. Flora of Malaya. Vol. 3, Government Printing Office,
Singapore.
Herklots, G.A.C. 1972. Vegetables in Southeast Asia. George Allen & Unwin Ltd., London.
Holttum, R.E. 1950. The Zingiberaceae of the Malay Peninsula. The Garden Bulletinsû Singapore.
Vol. 13 part 1, Singapore.
Hooker, J.D. 1885-1897. The Flora of British India. Vol. 1-7, L. Reeve & Co., Ltd. Kent,
England
Kurz, S. 1974. Forest Flora of British Burma. Vol. 1-2, M/S Periodical Experts, Delhi.
Lecomte, M.H. 1907-1936. Flore Generale de LûIndo-Chine. Tome 1-7, Masson et Cie, Paris.
Purseglove, J.W. 1968. Tropical Crops Dicotyledons. Vol. 1-2, Longman Group Ltd., London.
Ridley, H.N. 1922-1925. The Flora of the Malay Peninsula. Vol. 1-5, L.Reeve & Co., Ltd.
Kent, England.
Sinclair, J. 1958. A Revision of the Malayan Myristicaceae. The Garden Bulletinsû Singapore.
Vol. 16, part 1. Singapore.
Van Steenis, C.G.G.J. 1962. Flora Malesiana. Ser. 1, Vol. 6, N.V.P. Noordhoff, Holland.
276 ‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥
§≥–ºŸ®â ¥— ∑”
∑’Ëª√÷°…“
π“ß®ÿÃ“√—μπå ∫ÿ≥¬“°√ ºŸÕâ ”π«¬°“√ ”π—°ß“πæ√–æÿ∑∏»“ π“·Ààß™“μ‘
π“¬πæ√—μπå ‡∫≠®«—≤π“π—π∑å √ÕßºŸÕâ ”π«¬°“√ ”π—°ß“πæ√–æÿ∑∏»“ π“·Ààß™“μ‘
ª√–∏“π§≥–°√√¡°“√Õ”π«¬°“√®—¥ √â“ß «π ¡ÿπ‰æ√„π«—¥
π“ß∫ÿ≠»√’ æ“π–®‘μμå √ÕßºŸÕâ ”π«¬°“√ ”π—°ß“πæ√–æÿ∑∏»“ π“·Ààß™“μ‘
π“¬°π° · πª√–‡ √‘∞ ºŸÕâ ”π«¬°“√ ”π—°ß“πæÿ∑∏¡≥±≈
π“¬·æ∑¬å«™‘ π“√∂ ‡æ™√∫ÿμ√ ∑’ªË √÷°…“ ”π—°ß“πæÿ∑∏¡≥±≈
ºŸâ®—¥∑”
π“¬Õ√—≠ «‘∏‡’ ®√‘≠ À—«Àπâ“ΩÉ“¬Õÿ∑¬“π
π“ß≈—¥¥“ ‡»√…∞≈—°…≥å
® Õ.À≠‘ß “≈’Ë °“√√—°…“
π“ß®ÿ±“¡“» æÿ∑∏æ‘∑°— …å
π“ß∑—°…‘≥“ ¢¬—π°“√ ‡®â“æπ—°ß“π°“√‡°…μ√™”π“≠ß“π
π“ßæ√ ÿ∏“æ®πå ‡®â“æπ—°ß“π∏ÿ√°“√™”π“≠ß“π
π“ß “«Õÿ¡“æ√ Õâπ§ß
π“ß “«∑√√»»‘°“ ª“π ÿ«√√≥
»‘≈ª°√√¡
π“¬Õ√—≠ «‘∏‡’ ®√‘≠
π“¬æπ¡ ™ÿ¡à π«≈
π“ß…¡“¿√≥å ∫ÿ√’
π“¬»—°¥‘√Ï π‘ ∑√å ·À¬¡‰√à¢ß‘
‚ § √ ß ° “ √ « π ¡ÿ π ‰ æ √ „ π «— ¥ 277

คู่มือสมุนไพร (โครงการสมุนไพรในวัด)

Cargado por

Información del documento

Título original

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

คู่มือสมุนไพร (โครงการสมุนไพรในวัด)

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

§Ÿà¡◊Õ ¡ÿπ‰æ√

Ù. °“√ √â“ß‡ √‘¡¿Ÿ¡§‘ ¡ÿâ °—π‚√§

■ ·π–π”°“√‰¥â√∫ — «—§´’πμ“¡Õ“¬ÿ ™π‘¥μà“ßÊ ·≈–‚√§∑’ Ë “¡“√∂ªÑÕß°—π‰¥â

■ ·π–π”·≈– àßμàÕºŸª â «É ¬‰ª ‚√ßæ¬“∫“≈·≈– ∂“π∫√‘°“√ “∏“√≥ ÿ¢

■ °”®—¥¢¬–¡Ÿ≈ΩÕ¬ πÈ”∑‘ß È ·≈–·À≈àß‡æ“–æ—π∏ÿ¬å ßÿ ·¡≈ß«—π ÀπŸ

■ ‡º¬·æ√à§«“¡√Ÿâ ·®°‡Õ° “√ ®—¥π‘∑√√»°“√ „Àâ¬“Õ¥∫ÿÀ√’Ë

■ ®—¥«—¥„Àâ‡ªìπ ∂“π∑’ª Ë ≈Õ¥¬“‡ æμ‘¥ ®—¥°‘®°√√¡∑“ß»“ π“ ª√–‡æ≥’μ“à ßÊ

ÒÛ. °“√ªÑÕß°—π·≈–·°â‰¢¡≈¿“«–·≈– ‘ßË ·«¥≈âÕ¡∑’‡Ë ªìπæ‘…‡ªìπ¿—¬

°“√ª∞¡æ¬“∫“≈ À¡“¬∂÷ß °“√√—°…“æ¬“∫“≈§π‰¢â∑‰’Ë ¥â√∫— Õ—πμ√“¬À√◊Õ∫“¥‡®Á∫°–∑—πÀ—π

°“√„™âº“â “¡‡À≈’¬Ë ¡æ—π»’√…–

«‘∏Õ’ ¡ÿâ ºŸªâ «É ¬„π°√≥’∑ ’Ë ß —¬°√–¥Ÿ°À≈—ßÀ—° ‚¥¬¡’º™Ÿâ «à ¬‡À≈◊Õ Ú §π

«‘∏Õ’ ¡ÿâ ‡§’¬ß Õß§π

°“√„™â‰¡â°√–¥“π·¢Áß À√◊Õºâ“º◊π„À≠àÊ √Õß„μâºªŸâ «É ¬ ·≈–«‘∏°’ “√¬°ºŸªâ «É ¬‰ª∫π°√–¥“πÀ√◊Õºâ“

¡ÿπ‰æ√∑’·Ë π–π”„Àâ„™â‡À≈à“π’§È «√„™â‡¡◊ÕË ¡’Õ“°“√‰¡à ∫“¬·≈–‡¡◊ÕË ‡ÀÁπº≈™—¥‡®π§«√À¬ÿ¥„™â

Õ—πμ√“¬∑’‡Ë °‘¥®“°°“√√—°…“μ—«‡Õß ¡’¥ß— μàÕ‰ªπ’È

Õ“°“√‚√§∑’·Ë ¥ß«à“μâÕßπ”§π‰¢â ‰ªÀ“·æ∑¬å ‰¡à§«√√—°…“°—π‡Õß ¡’¥ß— μàÕ‰ªπ’È

Õ“°“√∑’Ë‡°‘¥®“°æ‘…¢Õß¬“ ∂â“ª√“°Ø¢÷Èπ§«√À¬ÿ¥„™â¬“‡ ’¬°àÕπ ∂â“À¬ÿ¥

Õ“°“√∑’™Ë «π„Àâ ß —¬«à“‡°‘¥®“°æ‘…¢Õß¬“ ¡’¥ß— μàÕ‰ªπ’È

¢Õßª√–¡“≥∑’μË Õâ ß°“√„™â μâ¡æÕ‡¥◊Õ¥ÕàÕπÊ „Àâ‡À≈◊Õ Ò à«π®“° Û à«π¢â“ßμâπ √‘π‡Õ“πÈ”¥◊¡Ë

∑‘ßÈ ‰«â °— §√Ÿ∂à ß÷ „™â¥¡◊Ë

¥â«¬°√–∑√«ß “∏“√≥ ÿ¢ ‰¥âÕÕ°ª√–°“»‡√◊ÕË ß¬“ “¡—≠ª√–®”∫â“π ©∫—∫∑’Ë Ú ≈ß«—π∑’Ë

Ò. ¬“¢—∫≈¡ ·°â∑âÕßÕ◊¥ ∑âÕß‡øÑÕ

ÒÛ. ¬“°…—¬‡ âπ À√◊Õ¬“·°âª«¥‡¡◊ËÕ¬

ÚÒ. ¬“∫√√‡∑“Ωï ·º≈

ÚÚ. ¬“∑“·º≈‰ø‰À¡â πÈ”√âÕπ≈«°

ÚÛ. ¬“∫√√‡∑“Õ“°“√ª«¥‡¡◊ËÕ¬ ·≈–·¡≈ß°—¥μàÕ¬

¢âÕ Û „Àâ¬“·ºπ‚∫√“≥´÷ßË ¡’™Õ◊Ë à«πª√–°Õ∫ «‘∏∑’ ” √√æ§ÿ≥ ¢π“¥√—∫ª√–∑“π

Ú. °≈â«¬ º≈¥‘∫À√◊ÕÀà“¡ - °≈â«¬¥‘∫Ω“π‡ªìπ·«àπ∫“ßÊ (ªÕ°‡ª≈◊Õ° - º≈°≈â«¬¥‘∫¡’ƒ∑∏‘∑Ï ß—È ªÑÕß°—π·≈–√—°…“·º≈

Ù. øí°∑Õß πÈ”‡μâ“ („μâ) ‡¡≈Á¥·°à - ‡¡≈Á¥øí°∑Õß ˆ-¯ °√—¡ (·°–‡ª≈◊Õ° - ¡’√“¬ß“πæ∫«à“‡¡≈Á¥øí°∑Õß¡’ƒ∑∏‘Ï

∑âÕßÕ◊¥∑âÕß‡øÑÕ Ò. ¢¡‘πÈ ‡Àßâ“ Ò. „™âª√ÿß‡ªìπÕ“À“√ (Õ“À“√ ¡ÿπ‰æ√) - “√∑’ Ë ”§—≠ÕÕ°ƒ∑∏‘„Ï π°“√¢—∫≈¡ §◊ÕπÈ”¡—π

Ú. Àâ“¡„™â°∫— §π‡ªìπ‚√§À—«„® - À≠â“Àπ«¥·¡«‰¡à¡ƒ’ ∑∏‘≈Ï –≈“¬π‘«Ë

Ú. «à“πÀ“ß®√–‡¢â «ÿπâ ®“°„∫ - μ—¥„∫«à“πÀ“ß®√–‡¢â„Àâμ¥‘ ‚§πμâπ - ¡’√“¬ß“π∑“ß§≈’π§‘ æ∫«à“ «ÿπâ ®“°

À“¬ª«¥· ∫ª«¥√âÕπ∑—π∑’ ‡¡◊ÕË «ÿπâ ·ÀâßμâÕß

Ú. ¢à“μ“·¥ß, ¢à“À¬«° ‡Àßâ“·°à - ‡Àßâ“¢à“·°à·≈– ¥≈â“ß –Õ“¥Ω“π‡ªìπ·«àπ - ‡Àßâ“¢à“¡’πÈ”¡—πÀÕ¡√–‡À¬ ´÷ßË ¡’ƒ∑∏‘¢Ï ∫— ≈¡

Û. ™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑» ™ÿ¡‡ÀÁ¥„À≠à „∫ ¥ - „∫ ¥≈â“ß –Õ“¥μ”„Àâ≈–‡Õ’¬¥‡μ‘¡πÈ” - „∫™ÿ¡‡ÀÁ¥‡∑»¡’ “√æ«° anthraquinones

‚¥¬‡Õ“º‘«‰ºà¢¥Ÿ ∫√‘‡«≥∑’‡Ë ªìπ„Àâ·¥ß°àÕπ

ª«¥√âÕπ∑—π∑’ ‡¡◊ÕË «ÿπâ ·ÀâßμâÕß‡ª≈’¬Ë π«ÿπâ „À¡à

Û. ‡ ≈¥æ—ßæÕπ, „∫ ¥ - „∫ ¥Àπ÷ßË °”¡◊Õ≈â“ß –Õ“¥ μ”≈–‡Õ’¬¥ - “√ ”§—≠∑’ÕË Õ°ƒ∑∏‘‡Ï ªìπæ«° inridoius

‡À“ Ò. πâÕ¬Àπà“ πâÕ¬·πà („μâ), „∫ ¥·≈–‡¡≈Á¥ - „™â‡¡≈Á¥πâÕ¬Àπà“ª√–¡“≥ Ò ‡¡≈Á¥ - ®“°°“√«‘®¬— æ∫«à“‡¡≈Á¥πâÕ¬Àπà“ “¡“√∂

¡“μ√“™—ßË ‰∑¬ ¡“μ√“™—ßË ®’π ¡“μ√“‡¡μ‘° (Àπà«¬‡ªìπ°√—¡)

°“√∑”·™¡æŸ √–º¡ Ÿμ√ ı ≈‘μ√ (æ‘‡»…)

μ√“™—ßË /∂â«¬μ«ß ™π‘¥μà“ßÊ ı-Ò,Û

Ò.¯ ¢¡‘πÈ ™—π............................................................................................................................................................................. Ùˆ

Ò.Ò˜ · ¡ “√....................................................................................................................................................................... Ò¯

Ò.Ò˘ °ÿ¬ã ™à“¬........................................................................................................................................................................... ÙÚ

También podría gustarte