Giza garapenari buruz hitz egiterakoan eta hezkuntzaren
funtzioa azaltzerakoan autore batzuek esaten dute “eginda jaiotzen garela”; eta bere azalpena egiaztatzeko, adibide moduan, aipatzen dute Bach familian kalitatezko hamabost konpositore jaio zirela bost belaunaldi ezberdinetan; beraz, familia horretan jaioz gero, argi zegoen talentu musikala edukiko zuela umeak.
Beste batzuek, aldiz, esaten dute gizarteak, inguruak, familiak, egiten gaituela berdinak, eta ezberdinak ere.
Aipatutako bi ikuspegi ezberdin hauen aurrean zuen
iritziak ezagutzea gustatuko litzaiguke. Hori dela eta ondorengo galderak luzatzen dizkizuegu hauetaz hausnartzeko: • Jaio ala egin egiten gara? • Zerk dauka eragin gehien gure garapenean? Oinordetzan jasotako geneak edo bizi garen testuingurutik barneratzen ditugun patroiak edo jokabideak? • Zerk egiten gaitu pertsona bakarrak eta errepika-ezinak? Hots, zergatik gara ezberdinak?