Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Error Absoluto
Error Absoluto
1 DE LA UNIDAD
Pág. 1
Página 37
PRACTICA
Aproximación y errores
2 Calcula, en cada uno de los apartados del ejercicio anterior, el error absoluto
y el error relativo de las cantidades dadas como aproximaciones.
Dado que:
Error absoluto = |Valor real – Valor de la medición|
Pág. 2
3 ( E S T Á R E S U E LTO E N E L L I B RO ) .
4 Da una cota del error absoluto y otra del error relativo en las siguientes
aproximaciones:
a) Radio de la Tierra: 6 400 km.
b) Distancia Tierra-Sol: 150 000 000 km.
c) Habitantes de España: 41 millones.
d) Tiempo que tarda la luz en recorrer una distancia: 0,007 segundos.
e) Volumen de una gota de agua: 0,4 mm3.
Pág. 3
Notación científica
5 Expresa con todas las cifras:
a) 6,25 · 108 b) 2,7 · 10–4 c) 3 · 10–6
d) 5,18 · 1014 e) 3,215 · 10–9 f) –4 · 10–7
a) 625 000 000 b) 0,00027 c) 0,000003
d) 518 000 000 000 000 e) 0,000000003215 f ) –0,0000004
8 Halla una cota del error absoluto y otra del error relativo de los siguientes
redondeos dados en notación científica:
a) 9,254 · 105 b) 3,7 · 108 c) 5,28 · 10–6
d) 8,4 · 10–3 e) 1,95 · 106 f) 2,185 · 10–8
Pág. 4
Página 38
a) (3 · 8) · 10 –7 + 18 = 24 · 10 11 = 2,4 · 10 12
Pág. 5
c) 5 · 10 15 = 2,5 · 10 15
2
d) 25 · 10 18 = 2,5 · 10 19
Pág. 6
Números reales
14 a) Clasifica los siguientes números racionales o irracionales:
; 3,2 · 10–10
41 ; – √49 ; 53,7 3
; √12 ; √5
13
13
Pág. 7
0,1
17 –19 14,2 Z
21
A 2
22
108 –—18
1..
Q
–458 5 π
.
B' 0,37 Á
C' 1– 3
—
2
D'
E'
) )
b) 3,28 ∈ , Q Á → 3,28 ∈ CDD'C'
14 ∈ N , , ,
Z Q Á → 14 ∈ ABB'
7 7
√8 ∈ Á → √8 ∈ DEE'D'
– √9 ∈ , ,
Z Q Á → – √9 ∈ BCC'B'
c) Números irracionales.
3 –3/4 √2 7,23 –2
3
π 0 –4 1/3 √–1
Pág. 8
N → 3; 0; 2; 18; 1
3
Z → 3; 0; 2; 18; 1; –2; –4; –1; √–1
Página 39
Inter valos
19 ( E S T Á R E S U E LTO E N E L L I B RO ) .
A = [–6, 3]
–6 0 3
B = (– 4, 4]
–4 0 4
C = [3, +∞) 0 3
D = (0, 5) 0 5
E = (–2, +∞) –2 –1 0
F = (– ∞, 10] 0 10
a) (0, 1) 0 1
b) (– ∞, –3] –3 0
c) (0, +∞) 0
d) [–5, 5] –5 0 5
e) (–5, +∞) –5
f ) [1, 3) 0 1 3
Pág. 9
Q = {x / –2 ≤ x ≤ 3} –2 –1 0 1 2 3
R = {x / –7 ≤ x ≤ 0} –7 0
S = {x / –3 ≤ x} –3 0
T = {x / x > 2} 0 2
I = {x / –5 < x ≤ 2} –5 0 2
Potencias y raíces
23 ( E S T Á R E S U E LTO E N E L L I B RO ) .
c) 3√8
√
a) √3 √3
3
b) 2
3 1
4 √4
3
d) √a2
√a √a
8
e)
3 1 f) a 1
2
a
3
a) √3 √3 = 3 1/2 · 3 1/3 = 3 5/6
√ √
3 3
1 1
b) 2 =2 2
= 2 12/3 = 22/3 = 2 1/3
4 2 2 2
c)
√ 8 = 8 1/2 = 2 3/2 = 2 5/6
3
√ 4 4 1/3 2 2/3
3
d)
√ a 8 = a 8/3 = a 2/3
2
a2 a
√
3
1 1 = a –2/3
e) = 2/3
a2 a
f) a
√ 1
a
1 = a 1/2
= 1/2
a
Pág. 10
√ (149 )
5 3 4 4
a) √9,52 b) √–173 c) 3
d) √5–9
h) ( √0,0025 )–1
5
e) 283/4 f) 8–1/3 g) 0,03–3/2
5 3
a) √9,5 2 = 9,5 2/5 ≈ 2,46 b) √–173 ≈ –5,57
√( ) ( )
4 3
14 3/4
= 14
4
c) ≈ 1,39 d) √5 –9 = 5 –9/4 ≈ 0,027
9 9
e) 28 3/4 ≈ 12,17 f ) 8 –1/3 = 0,5
h) ( √0,0025 )–1 = (0,0025) –1/5 ≈ 3,31
5
g) 0,03 –3/2 ≈ 192,45
e) ( √a )–3 g) ( √a 2 )2
6 4 5
f) √a 3 h) √a10
g) (a 2/4)2 = a h) a 10/5 = a 2
a) √a4 c) √125
√ a1
7 4
b) 3
a √25
3 3
e) √a f) √a · a
2 2 3
d) 1 √2 √2
4
2 a√a a 2 √a
Pág. 11
3 —
a)
√ a 7 = a 7/3 = a –5/3
4
a4 a
√
4
1 4 –1
b) = √a = a –1/4
a
c)
√ 125 = √ 5 3 = 5 3/2 = 5 5/6
3 3
√ 25 √ 5 2 5 2/3
3/4
d) 1 √2 √2 = 1 √2 2 · 2 = 1 2 3/4 = 2 = 2 –1/4
4 4
2 2 2 2
3
e)
√ a 2 = a 2/3 = a 2/3 = a –5/6
a √ a a · a 1/2 a 3/2
3 —
f)
√ a 2 · a 3 = a 2/3 · a 3 = a 11/3 = a7/6
a 2 √ a a 2 · a 1/2 a 5/2
Radicales
= √5 2 · 2 4 · a 6b 2 = 5 · 4 · a 3b = 20a 3b
6 15 5
a) √5 3 = √5 b) √2 12 = √2 4
10 5 12 3
c) √a 8 = √a 4 d) √a 4b 8 = √a · b 2
8 4 3 12 12
e) √(x 2 · y 2) 2 = √x 2 · y 2 = √x · y f ) √ √ x 5x 7 = √x 5x 7 = √x 12 = x
4
Pág. 12
√
3
a) √16x 6 b) 28x 5 c) ( √ √2 )10
—
75y 3
√ √ 25ac b √
d) 8a 5 e)
4 2
f) 32a 3
b4 6 45b 4
3 3
a) √16x 6 = √2 4x 6 = 2 √2 · x 2
b)
√ 28x 5 =
75y 3 √ 2 2 · 7x 5 = 2x 2 ·
5 2 · 3y 3 5y √ 7x
3y
— 4 4
c) ( √ √2 ) 10 = √2 10 = 2 2 √2 2 = 4 √2
d)
√ 8a 5 =
b4 √ 2 3a 5 = 2a 2 · √2a
b4 b2
√ √ √ √
4 4 4 4
e) 25a 2b = 5 2a 2b = 1 · 5 2a 2b = 1 · 25a 2b
c6 c6 c c2 c c2
f)
√ 32a 3 =
45b 4 √ 2 5 · a 3 = 22a
32 · 5 · b4 3b 2 √ 2a
5
= 4a2
3b √ 2a
5
Página 40
√2 √3 √4
a) 2 3 b) 3 2 c) 2
3 1
√12 e) 1 √12
3 √4
f) 2
d) 2 5 4 9 3
2
Pág. 13
√ √ 3 22 · 3
a) 2 = ——— = √6
2 2
√ √
2 32 · 2
b) 3 = ——— = √6
3 3
√ √
3 3 23 3
1
c) 2 = — = √2
4 4
√ √ √ √
4
5 4 24 · 5 4 22 · 5 4
20
d) 2 = —— = —— =
12 12 3 3
e) 1 √12 =
2 √ 12
22
= √3
√ √ √
3
9 3 23 9 3
2
f) 2 = —3 · — =
3 4 3 4 3
a) √12 b) √4
√ 12 : √ 3
c)
4 5 4 20
√3 √2
4 6
d) 4 √a f) 4√20
√ √
e) 3 : 2
√ab 2 3 √10
a)
√ 12 =
√3 √ 12
3
= √4 = 2
√
3 6
b)
√ 4 = √ 42 = 6 42 6
— = √2
6
√2 √23 23
√ √ √ √ √
4 4 4 5 20 4 4
5 20 5·3 1
c) : = —:— = = = 1
12 3 12 3 12 · 20 16 2
4 —
d) 4
√ ab√ √
√a = 4 a = 4
ab
1
b
√ √ √ √
3 2 3 2 32
e) : = —:— = — 2
= 3
2 3 2 3 2 2
√ √
6 12
f)
√ √ 20
=
20 2
=
12
400
=
12
4
4 12
√ √ 10 10 3 1 000 10
35 ( E S T Á R E S U E LTO E N E L L I B RO ) .
Pág. 14
36 Suma:
a) √3 + 3√3 – 5√3 b) 2 √8 + 4 √72 – 7 √18
4 3
c) 3 √2 + 4 √8 – √32 + √50 d) 5 √12 + √27 – 8 √75 + √48
a) √3 +
3√ 3 5√ 3
4
–
3 4 3 (
= 1 + 3 – 5 √3 =
√3
12 )
b) 2 √8 + 4 √72 – 7 √18 = 4 √2 + 4 · 3 · 2 √2 – 7 · 3 √2 =
= (4 + 24 – 21) √2 = 7 √2
c) 3 √2 + 4 √8 – √32 + √50 = 3 √2 + 8 √2 – 4 √2 + 5 √2 =
= (3 + 8 – 4 + 5) √2 = 12 √2
37 Efectúa:
3 3
a) √320 + √80 – √500 b) √54 – √2
√64 + √ 4 √ 32
c) 7 7 5
d) √96 –
5 3
√ 8 – √8
e) √150 + √54 – √24 f)
3135 5 3
3 3 3 3 3 3 3
b) √54 – √2 = √3 3 · 2 – √2 = 3 √2 – √2 = 2 · √2
c)
√ 7
64
+
√ 7
4
= 1 √7 + 1 √7 = 5 √7
8 2 8
√
5
3
= √25 · 3 – 1 √3 = 2 √3 – 1 √3 = 3 √3
5 5 5 5 5 5
d) √96 –
32 2 2 2
√ √ √ √
3
135 3
5 3 33 · 5 3
5
f) – = — – = 3 √5 – 1 √5 = √5
8 8 23 2 3 2 2
Pág. 15
38 Racionaliza y simplifica:
a) 2 b) 4 c) 6 d) 3
√2 √6 √12 √15
2 2 √2 4 4√ 6 2√ 6
a) = = √2 b) = =
√2 2 √6 6 3
6 6√ 12 √ 12 2 √ 3 3 3√ 15 √ 15
c) = = = = √3 d) = =
√ 12 12 2 2 √ 15 15 5
– –
39 Racionaliza: a) 1 + √6 b) 3 √ 6–+ 2 √ 2
2√3 3√ 3 + 2
40 Racionaliza:
a) 3 3 b) 8 1 c) 8 d) –√3 –
√5 √a5 √5 – 1 √2 + √3
3 — 3 — 3
3 3 √ 52 3 √ 52 3 √ 5 2
a) 3 = 3 3 — = 3 =
√ 5 √ 5 √ 52 √53 5
8— 8— 8
b) 8
1 √ a3
= 8 8— = 8
√ a3 √a3
=
√a5 √ a 5 √a 3 √ a 8 a
— —
c)
8
= —
8(√ 5 + 1)
= 8(√ 5 + 1) = 8(√5 + 1) =
— —
√ 5 – 1 (√ 5 – 1) (√ 5 + 1) √ 52 – 1 2 5–1
8(√5 + 1)
= = 2( √5 + 1)
4
– –
d)
√ 3 √3(√ 2 – √3) √6 – 3 = 3 – √6
—= – – – =
√ 2 + √ 3 (√ 2 + √3)(√2 – √3) 2 – 3
Pág. 16
41 Racionaliza y simplifica:
a) 2 b) 14 c) 23
– – –
1 + √2 3 – √2 5 – √2
– – –
d) 1 + √–
3 e) 11
– f) √–3 + 2√ 2
–
1 – √3 2 √5 + 3 √ 3 – 2√ 2
– – –
g) 10 h) √2 i) √–5 – √3
– – – –
2√3 – √2 2√2 + 3 √5 + √3
11 + 4√ 6 11 + 4√ 6
= =–
–5 5
– –
10 10(2√ 3 + √2) 10(2√ 3 + √2)
g) – = – – – = =
2√ 3 – √2 (2√ 3 – √2) (2√ 3 + √2) 12 – 2
–
10(2√ 3 + √2)
= = 2 √3 + √2
10
–
h)
√ 2
=
√2 (2√2 – 3)
=
4 – 3√2
= 3 √2 – 4
–
2√ 2 + 3 (2√ 2 + 3) (2√2 + 3) 8– 9
– – – – – – –
i)
√ 5 – √3 = (√ 5 – √3) (√5 – √3) = (√ 5)2 + (√3)2 – 2√5√3 =
– – – – –
√ 5 + √3 (√ 5 + √3) (√5 – √3) (√ 5)2 – (√3)2
5 + 3 – 2√15 8 – 2√15
= = = 4 – √15
5–3 2
Pág. 17
P I E N S A Y R E S U E LV E
43 El ser vivo más pequeño es un virus que pesa del orden de 10–18 g y el más
grande es la ballena azul, que pesa, aproximadamente, 138 t. ¿Cuántos virus
serían necesarios para conseguir el peso de una ballena?
Página 41
44 Los lados iguales de un triángulo isósceles miden el doble que la base, cuya
longitud es √3 m. Calcula el perímetro del triángulo, su altura y su área.
Expresa el resultado con radicales.
P = √3 + 2 √3 + 2 √3 = 5 √3 m
( ) √
–
√
– 2 √3 2 3
h= (2√3) – — = 4·3– — =
2 4
— —
2√ 3 m 2√ 3 m
h =
√ 45
4
= 3 √5 m
2
–
A= b · h =
√ 3 · 3/2 · √5 3√ 15 2
= m
—
√3 m 2 2 4
a) dc = √ √3 2 + √3 2 = √6 cm
— —
dcu
b) dcu = √ √3 2 + √62 = √9 = 3 cm
— —
dc
c) V = √3 3 = 3 √3 cm 3 —
√3 m
Pág. 18
4 6 12 12 12 12
b) √a 3 · √a 5 = √a 9 · √a 10 = √a 19 = a √a 7
8 8
c)
√8 = √23 = 1
= 8
1
4 — 8 2 8 —4 8
√3 √2 √3 √ 2 √ 3 · 2 √ 18
2
a) Racional → 3,778
Irracional → 3,778777877778…
b) — = 1,42
71
50 Racional → 1,421
) Irracional
64 → 1,421442144421…
— = 1,42
45
–
c) √2 = 1,414213562… Racional → 1,5
–
√3 = 1,732050808… Irracional → 1,51511511151111…
3–
d) √2 = 1,25992105… Racional → 1,26
4–
√3 = 1,31607401… Irracional → 1,2616116111…
) )
49 ¿Cuántos números racionales hay entre 0, 8 y 0, 9? Pon ejemplos y razona tu
respuesta.
) )
Entre 0,8 y 0,9 hay infinitos números racionales.
) Basta con introducir nueves
) en- )
tre la parte entera y el primer decimal de 0,8. Por ejemplo, 0,98 está entre 0,8 y 0,9.
) ) )
Lo mismo ocurre con 0,998; 0,9998; 0,99998, y así, sucesivamente,
) ) vemos que
podemos incluir infinitos números racionales entre 0,8 y 0,9.
Pág. 19
50 Escribe dos números racionales, uno mayor que √2 y otro menor que √2 ,
que se diferencien de él en menos de una milésima.
√2 = 1,414213562…
— El número menor que √2 puede ser: x = 1,413313562.
Si hacemos la resta √2 – x = 0,0009 < 0,001.
— El número mayor que √2 puede ser: y = 1,415213562.
Si hacemos la resta, y – √2 = 0,0009 < 0,001.
51 Justifica si, en cada caso, los dos radicales son iguales o distintos:
6 8 3 5 6 12 4 6
a) √8 y √16 b) √27 y √32 c) √9 y √16 d) √25 y √125
6– 6– –
a) √8 = √ 2 3 = √2
8– 8– – → son iguales.
√16 = √ 2 4 = √2
3 5
b) √27 = 3 y √32 = 2 → no son iguales.
6– 6– 3–
c) √9 = √ 32 = √3
12 – 12 – 3 – → son distintos.
√16 = √ 2 4 = √2
4– 4– –
d) √ 25 = √ 52 = √5
6– 6– – → son iguales.
√125 = √ 53 = √5
— —
√2 √4 = 2
— —
1 d2 → d2 = √1 + 2 = √ 3 1
d4 → d4 = √1 + 4 = √ 5
—
√n
1 dn → dn = √n + 1
Pág. 20
PROFUNDIZA
54 Dobla una hoja DIN A-4 formando un cuadrado y expresa la diagonal de ese
cuadrado en función del lado menor, l. Comprueba, con otra hoja igual, que
el lado mayor mide lo mismo que la diagonal del cuadrado. ¿Cuál es la razón
entre las dimensiones de la hoja DIN A-4?
l l l d
Por tanto, la razón, R, entre las dimensiones de la hoja DIN A-4 es:
l √2
= √2 → R = √2
l
55 Racionaliza y simplifica:
3 – – – –
a) 2 –3 √2 b) 3√ 6–+ 2√ 2 c) 4√ 15–– 2√–21 d) 1
√2 3√ 3 + 2 2√ 5 – √ 7 x + √x 2 – 1
3 3 3 — 3
2 – √ 2 (2 – √ 2) · √ 2 2 2 √ 2 2 – 2 3
a) 3 = 3 3 — = = √4 –1
√2 √2 · √ 22 2
— — — — — – – –
3 √ 6 + 2√ 2 ( 3√ 6 + 2√ 2) · (3√ 3 – 2) 9√ 18 + 6√6 – 6√6 – 4√2
b) — = — — = =
3√ 3 + 2 (3√ 3 + 2) (3√ 3 – 2) 27 – 4
–
27√ 2 – 4√2 23√ 2
= = = √2
23 23
— — — — — —
4 √ 15 – 2√ 21 (4√15 – 2√21) · (2√ 5 + √ 7 )
c) — — = — — — — =
2√ 5 – √ 7 (2√ 5 – √ 7 ) (2√ 5 + √ 7 )
– – –
8√ 75 – 4√105 + 4√105 – 2√147
= =
20 – 7
– —
8√ 5 2 · 3 – 2√7 2 · 3 40√ 3 – 14√ 3 26√ 3
= = = = 2 √3
13 13 13
— —
1 x – √x2 – 1 x – √ x 2 – 1 = x – √x 2 – 1
d) = — — =
x + √ x 2 – 1 (x + √ x 2 – 1) (x – √ x 2 – 1) x2 – x2 + 1
Pág. 21
56 Efectúa y simplifica:
– – –
a) √– 6 – √ 3 (3 + 2√– 2 –
(√6 + √3
– ) 2) b) (√ 5–+ 1) – 3√ 5
√5 – 1
– –
c) 1 – √ 3 – : 1 + √ 3 –
( )( )
1 + √3 1 – √3
— —
a) Comenzamos por racionalizar √—
6 – √3 :
—
√6 + √3
— —
(√ 6 – √ 3) 2 6 + 3 – 2√ 18 9 – 6√ 2
— — — — = = = 3 – 2 √2
(√ 6 + √ 3)(√ 6 – √ 3) 6+3 3
Así:
( )
— —
√ 6 – √ 3 · (3 + 2 √2 ) = (3 – 2 √2 )(3 + 2 √2 ) = 9 – 8 = 1
— —
√6 + √3
—
√
b) Racionalizamos la expresión 5—+ 1) :
( 2
√5 – 1
— — — —
(√ 5 + 1) 2 · (√ 5 + 1) = (5 + 1 + 2√ 5) · (√ 5 + 1) = (6 + 2√ 5)(√ 5 + 1) =
— —
(√ 5 – 1)(√ 5 + 1) 5–1 4
—
6√ 5 + 10 + 6 + 2√ 5 16 + 8√ 5
= = = 4 + 2 √5
4 4
Así:
—
(√ 5 + 1) 2 – 3 √5 = 4 + 2 √5 – 3 √5 = 4 – √5
—
√5 – 1
( )( )( )( )
— — — — — —
c) 1 – √ 3 — : 1 + √ 3 — = 1 + √ 3 –—√ 3 : 1 – √ 3 +—√ 3 =
1 + √3 1 – √3 1 + √3 1 – √3
—
1 1 1 – √3
= : = —=
1 + √3 1 – √3 1 + √ 3
—
(1 – √ 3)2 1 + 3 – 2√ 3
= — — = =
(1 + √ 3)(1 – √ 3) 1–3
4 – 2√ 3
= = –2 + √3
–2
a) Para x ≥ 2 b) x ≤ 0 c) x ≤ 8 d) Á
Pág. 22
58 Si sabes que a > 1, ¿cómo ordenarías los siguientes números de menor a ma-
yor?
a, 1 , – 1 , 1 , – 1
a a a+1 a+1
–1 < – 1 < 1 < 1 < a
a a+1 a+1 a