Temat 1. Podstawowe czynności laboratoryjne.

Roztwory i rozpuszczalność.
1. Zapoznanie studentów z przepisami BHP.

2. Podpisanie listy szkolenia BHP.

3. Zapoznanie ze sprzętem laboratoryjnym.

4. Omówienie warunków zaliczenia zajęć.

CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA
Doświadczenie 1. Odważanie próbek związków zawierających 1mol
cząsteczek substancji.

Odczynniki: H2O (tlenek wodoru)

NaCl ( chlorek sodu)

NaOH ( wodorotlenek sodu)

Opis wykonania: Oblicz masy molowe powyższych związków, a następnie

odważ na wadze laboratoryjnej lub analitycznej, w zależności od wymaganej
dokładności w naczyńku wagowym lub szkiełku zegarkowym.

Doświadczenie 2. Badanie zależności rozpuszczalności KNO3 od temperatury.

Odczynniki: KNO3 azotan (V) potasu, woda destylowana

Sprzęt: waga laboratoryjna, naczyńko wagowe, probówka, termometr, szklany

pręcik, palnik.

Opis wykonania: Do probówki zawierającej 10 cm3 wody destylowanej o

temperaturze około 20⁰C wsyp 2g KNO3. Zawartość probówki pomieszaj przez
chwilę szklanym pręcikiem. Co obserwujesz?

Następnie probówkę podgrzej w płomieniu palnika do temperatury około 80⁰C

i pomieszaj. Co obserwujesz?
Obserwacje i wnioski zapisz w sprawozdaniu.

Doświadczenie 3. Ogrzewanie pięciowodnego siarczanu (VI) miedzi(II).

Odczynniki: CuSO4 ∙ 5H2O

Sprzęt: , probówka, palnik.

Opis wykonania: Do suchej probówki wsyp około 2gramów CuSO4 ∙ 5H2O i

ogrzewaj w płomieniach palnika.

W czasie ogrzewania niebieskie kryształki siarczanu (VI) miedzi (II) przechodzą

w biały proszek, a na ściankach probówki skrapla się para wodna.

Wodę związaną w cząsteczce hydratu nazywamy woda krystalizacyjną. W

wyższej temperaturze zostaje ona usunięta z sieci krystalicznej związku.

Obserwacje i reakcję zapisz w sprawozdaniu.

Doświadczenie 4. Przygotowanie roztworu o określonym stężeniu molowym.

Przygotowanie 100 cm3 2 molowego roztworu wodorotlenku sodu NaOH

Odczynniki: NaOH (wodorotlenek sodu), woda destylowana.

Sprzęt: waga techniczna lub analityczna, naczyńko wagowe lub zegarkowe,

lejek, kolba miarowa o pojemności 100cm3

Opis wykonania: Porządek czynności przy sporządzaniu roztworu o określonym

stężeniu molowym.

1.Obliczyć masę wodorotlenku sodu potrzebną do sporządzenia 100cm3 2M

roztworu.

2. Odważyć obliczoną ilość substancji, którą zamierzasz rozpuścić.

3. Przenieś odważkę z naczyńka wagowego do kolby miarowej przez lejek.

Następnie naczyńko wagowe przepłkać kilkoma niewielkimi porcjami wody
destylowanej zlewając ją do kolby przez lejek.

4.Do kolby miarowej wlać wodę destylowaną do około ½ objętości kolby, i

mieszając ruchem okrężnym, rozpuścić substancję.
5. Zawartość kolby uzupełnić wodą destylowaną do kreski fabrycznej
zaznaczonej na szyjce kolby tak, aby najniższa część menisku, którą tworzy
powierzchnia roztworu, była styczna do kreski fabrycznej kolby.

6. Po zamknięciu kolby korkiem dokładnie wymieszać sporządzony roztwór,

przez wielokrotne odwracanie kolby do góry dnem.
 Sprawozdanie
Kierunek Nazwisko i imię Zaliczenie

Temat 1. Podstawowe czynności laboratoryjne.

Doświadczenie 1. Odważanie próbek związków zawierających 1 mol

cząsteczek substancji.
Obliczenia mas molowych związków.

Doświadczenie 2. Badanie zależności rozpuszczalności KNO3 od

temperatury.
Temperatura 20⁰C (obserwacje)

Temperatura 80⁰C(obserwacje)

Wnioski:
Doświadczenie 3. Ogrzewanie pięciowodnego siarczanu (VI) miedzi(II).
Obserwacje:

Reakcja:

Doświadczenie 4. Przygotowanie roztworu o określonym stężeniu

molowym.
Obliczenia.

Pytania kontrolne.
1.Oblicz masy molowe następujących związków:

a) KNO3 b) Cr2 (SO4)3

c) Cu SO4 ∙ 5H2O d) Na2CO3 ∙ 10H2O

2. Dlaczego rozpuszczalność większości substancji stałych rośnie wraz ze wzrostem

temperatury, dla rozpuszczalności NaCl temperatura nie ma większego znaczenia, a
rozpuszczalność Li2CO3 maleje wraz ze wzrostem temperatury.

3.Oblicz zawartość procentową wody w następujących solach uwodnionych.

a) FeCl3 ∙ 6H2O b) CaCl2 ∙ 6H2O c)MgCl2 ∙ 6H2O

4. Przygotowano roztwór NaCl odważając 15g soli i 120g wody. Oblicz stężenie procentowe
roztworu.

5. W 280g wody rozpuszczono 56g cukru. Oblicz stężenie procentowe tego roztworu.

6. Ile gramów chlorku sodu NaCl potrzeba do sporządzenia 300g roztworu o stężeniu 5%.

7. 60g 15% roztworu soli rozcieńczono 20g wody. Oblicz stężenie procentowe
rozcieńczonego roztworu.

8. W 2dm3 roztworu znajduje się 60g wodorotlenku sodu. Jakie jest stężenie molowe tego
roztworu.

9.Oblicz masę KOH zawartą w 0,5dm3 roztworu o stężeniu 3mol/dm3

10. 3dm3 0,5 molowego roztworu KNO3 rozcieńczono wodą do objętości 5dm3. Oblicz
stężenie molowe otrzymanego roztworu.

11. 80g 10% kwasu octowego CH3COOH rozcieńczono wodą do objętości 450cm3. Oblicz
stężenie molowe otrzymanego roztworu.

12. Oblicz stężenie molowe 98% roztworu kwasu siarkowego (VI) o gęstości 1,84g/cm 3.

13. Oblicz stężenie molowe 20% roztworu wodorotlenku potasu o gęstości 1,19g/cm 3.

14. Jakie jest stężenie molowe roztworu kwasu siarkowego (VI) o stężeniu 20% i gęstości
1,225g/cm3

15. Oblicz masę wodorotlenku miedzi (II), który powstanie w reakcji 30g CuSO 4 ∙ 5H2O z
wodnym roztworem wodorotlenku sodu.

Literatura:
[1] P Mastalerz, Elementarna chemia nieorganiczna, Wyd. chemiczne, Wrocław 1997.

[2] K. M. Pazdro, Podstawy chemii dla kandydatów na wyższe uczelnie. Oficyna Edukacyjna

K Pazdro. 1993.

[3]. A. Podgórecka, Wprowadzenie do chemii ogólnej i analitycznej, Część I, Skrypt uczelniany

Wyd. AGH Kraków 1987.

[4] A. Sędzimir, Wprowadzenie do chemii ogólnej i analizy chemicznej, Część II, Skrypt
uczelniany. Wyd. AGH, Kraków 1987.

[5] Loretta Jones, Peter Atkins, Chemia ogólna. Wydawnictwo Naukowe PWN, cząść I i II
Warszawa 2009.

[6] K Skudlarski, Podstawy Chemii- ćwiczenia laboratoryjne, Politechnika Wrocławska,

Wrocław 1982.