2.

BASK!

Turhan Feyizoglu

Nurhak Daglarmdan Sonsuzluga

SiN AN

Ozan Yaymuhk Ekim 2003

T'u r h e n Feyizoglu

Nurhak Daglarmdan So n s u z lu q e / SINAN

YaYln No: 28

flu kitabm lilm 'YilYlll haklen Ozan Y"YInclhk'a aittir.

Tenmrn i~in Y1Ipllacilk ahnhlar dismda HIm almhlar, KUllGr Bakanhgl Telif Haklan Sozlesmesl geregi Y1IYlnevinin iznini gerektirir_

Kitabm i"lCb: ©Nurhak Daglanndan Sonsuzluga / Sinan DizgI: Perihan Ozdemlr

EdItOr: Mustafa Demir

Kapak T asanrru.: Ozan Yaytncllik Montaj ve Baskl: Eren Of set MUcelIIt: Engin MOcellit

ZiJrJyet, Meryem, !;iahver, Sona ve Tuna j.a sevgilerimle

Internet Adresi:

WWVJ.ozanyayincilik.com

ISBN 975-7891-28-2

Cemal Nadir Sk. No: 9 Kat: 1 CagalogluJistanbul

Tel: (212) 520 43 90-520 43 91-5119395 Faks: (212) 5279847 email: info@ozanyayincUik.com

Nu r h e k Dag/anndan Sonsuz/uga / SlNAN

t<;fNDEKlLER

I. B5IOm

o Sizin iyiliginiz i<;:in 01dD / Adnan Cemil Bey I Yukselis Yolu Birli9i1 MTTB/ Adnan Cemgil, Fransa ve Sovyetler Birligi'ne Gldiyor/ Yurt ve Dunya Dergisi! Nazife Hamm / Cemgil Ailesi Adnan Cemgil, 6gretmenlikten [stifa Ediyorl Nazrm Hikmet'e At Karnpanyasi / TUrk Bansseverler Cemiyeti / Merak ve Dikkatle Etrafi Seyreder/ Anne Yamyam Ne Demek?/ Arkadasima Hakaret Em, Kufrettiler, Onun i<;:in Kavga Ettim/ BOtOn Evler Bayraklarla Donatilmisn/

n. B5IOm

ODTO Mimarhk Fakultesi/ Zaptiye Nazm Olrnak istemem / 00- TO, Devlet i<;:inde Devlet / ODTO'ni HOr Fiklrlertn, Hur Arasnrrna ve Tarnsmalerm Serefh Bir Yuvas; Olarak Tutmak Azmindeyiz / SFK, HOK, SDO, 60/ DOTO'de Boykot / DDTO'de Yemek Grevi / Arif Payashoglu Dlayr / Oniversite Herseyden Once Flkirlerin Serbestce T artr~ddrgr Ozerk Btr Kurulustur / Mimarhk Fakultesi Balosu / Koy EnstitUierini Yeniden A<;:acagrz / Halka Oonok Universite Reformu / Ogrend, SIDlf Catismasmda Elkin Bir Araci Olarak Ortaya Cikar / Boykot kin Refarandum / Aga<;: Bayramr / ooro i~aJ Ediliyor / Yonetirne EI Koyan Devrimd OOTO'IUler/ Ogrend Haldan Bundan Sonra Ancak Fiili Durumlarla Elde Edilebilir/ ODm Ogrend Yonetimi Secillrz' Polisler HapsediJiyor / ODTD, 1 Ekim'e Kadar Tatil Edillyor / Guveniik Kuwetleri, ODTO'deki i~gali Sona Erdiriyor / Bu i~ler kin Tandoqan, Klzllay ve Gursel Meydanlarr Var / ODTD'nde Milli Bir Egitim Sistemi Kurulacaktm/ Elektrik Bolumonde Radyo Yayrm Yaprllyor/ Mil1i Kurtul~ kin Yaptrgrmrz Mi.icadele Polis ve Jandarmarun Mudahalesl lie Yarrm Kaldr. Fakat, Biz, Mlicadelemize Devam Edecegiz / Sechnler Yuzunden OOTO Kan~lyor/ Adnan Beyin aglu musun?1 ODTO'niln Butun Yurda Yayrlrms Devrimd OnOnli Sondur-

7

Tu r h e a Feyizog!u

Nu r h s k Dagla[lndan Sonsuzluga / SiNAN

meyeliml COTO'de Vine silahlar Konusuyor I Mustafa Taylan Czgur Clduruluyor I Olen i~in On Can Alacag1z I Taylan Czgur Defnedlliyor I Once Sinan Cemgil'i Mutlaka KollayacakslOlz I Ogrenciler, Ih· tilal Histertsi i"indel Kurdas, Rektorlukten Aynhyor I COW'de Sol intilal Planlantyorl lddialar AsdslZ/ Prof. Erdal lnonu, Rektor Vekilliginden istifa Ediyori Ogrencilenmizin Girlsebileceklert Eylemler Universitenin Tumunu Blr Siyasi Hedef kin Mucadeleye Sokmarnak/ Hazirhk Okulu Boykot Yapiyor / Mescit Kapatthyor I Jandarma Karakolu Kurulmasnu OOTO Kabul Etmiyorl Bu Kapidan lceri Hi" Btr Guvenlik Gorevlisi Sokmlyacaglz/ Prof. InonG, Rektorlukten lsnia Ediyorl

1V.&iIorn

Toplum Kalkmmesi i"in Cahsma: OOTO Ogrencileri, Okuma Odasr, Ev ve llkokul Yap1yor / ingilizlerden Once Tamarnladik Evleri ve Haysiyetimizi Koruduk/ Cgrenciler, i~i ve KOylulere Destek Oluyor / E1mah, Avian GOlli Topraklan / Can Savran Trafik Kazasmda Olliyor / Bey, Bir Ogrend OldG Hukumet Devrildil Elmah Koyleri Cansmalara Gebel Elmah'ya Askeri Blrhk Gonderihr I Sosyalizm Anlahhyorl Hey Gidi Daglar! Buralarda Ne MGcadele Verilir / lste B.~ Sehir, Bu da Kay Anarslsti/ Hakkari'de Daga <;Ikacaglzl Dede I U" Tabanca ve Bliylik Bir Kutu Merrni Bulunuyor / Huseyln Inan, Basin Toplantisma Kahhyor / Ortadogu Oevrimci Cernberi I Blzlerde Sizler Gibi Yurtsevenz/Ikinci Grup da Filistin'e GaturiilUyorl OOTU'de ABO ve israil Bayrag:l Yaklhyor /

8

m. Bolam

BiZ, ODTO'de 0" Kelime Ogrendik: Yanke Go Home / Milli Petrol Kampanyesi / ODTO'IU Ogrenciler, Toren Verine Sadece Turk Bayraklanmn Asilrnasmr istiyor I Amerika Dislsleri Bakaru Dean Rusk Protesto Ediliyor I Amerika'ya Kar!?1 Turk Halkmm Baskaldrrmasi Mitingi I Universite Geno;ligi Amerikan, Yunan ve Vietnam El"ilikierine Celenk Koyuyor I Cyrus Vance Ankara'ya Geliyor / OOTO Ogrendleri, Kibns lcln Kan Veriyor / TUrk Genclik Kuruluslan Emperyalizme Kar~1 / OOTO'IU Talebeler, israil Saldmsma Kar~l Araplan Desteklediklerinl A"lkhyorl NATO'ya Hayir Kampanyas: 16. Filo Olaylan / Eski Gilney Vietnam Pastfikasyon Uzrnam ve CIA Ajaru Komer, Arnerikan Buyukel~isi Olarak Tlirkiye'ye Atamr / Kolrner'm Otomobili OOTO'de Yakihyor / Vietnam Pasifikasyon Hareketini ldare Eden Bir Ki~i Devrimci TUrk Talebelerinin Bulundugu bir Oniversiteye Elini Kolunu SaJiaya Salleya Giremez I Orta Dogu Teknik Universitesinde Kan Akittirmam / Amerika Muhtira Veriyor / Bu Olkede Dana Cok Amerikan Elclsi Arabasi Yakilacaknr I Vietnam'da Oynadlgl Oyunu Turkiye'mde Oynamasm I OOTO'nun ilk Gerilla Eylemi Sayilabillr / Bu Hareket Baslarrusur Surdurulecektir / Bag1mslzhk Savasmi Milli MGcadelede Yapnk I Bayle Hareketler Siddeti, SiddetFeslzrni Getirir / Arananlar, Ankara, istanbul, Amasya ve Aydm'da Saklamr / Komer'ln Otomobilinl Yaktiklan Gerekceslyle Aranan OgrenciJer Teslirn Olur I Ogretim Oyeleri BUdiri yaYlOlar, Arkadaslan Para Toplar I ODTO Dlslphn Kurulu Yeniden Secilir / Komerzedelerin Tahliyesml Gender Senliklerle Kutladi/

VI. B5kim

Polis Kulubesi Silahla Tararuyor I Kafte Ekmek Satmaktan Banka Soymaya. Oagcllar BankaYI Soyduktan Sonra Dogruca OOTO'ye Gi-

V.861Qm

Aralannda Sinan Cernqll'inde Bulundugu Bir Grup Bizim Eve Gelrnts, Partiye Nasil Yararh Olabileceklerini Sormuslardi/' Tip Bursa MiI-

letvekili AdaYI Adnan Cemgil Ag1r Yaralaruyor / Donusum Hareketi _L /ODTD Sosyalist Fikir KulGbG Kuruluyor / TlP'e Yonelik Saldmlar /

20 Devrlrncl Kurulus Gu"birligi Olusturuyor / Sinan Cemgil ile $irin YaZlc109lu, Eskisehlr'de Evleniyor/ Hoca / Ben, Mugla KuvaY1 Milli-

ye Relsl Erzurumlu Cemal Bey'in Torunuyum. Tesllm Olmam/ Sinan,

Nikah ~hitligi Yaptyor I Onlar lmkan Bulabilselerdi Vietnam'a BiI.~

Gidip Emperyalizme Ka~1 Savasacakiardi / Siz Bllmezsiniz / OOTU

Yurt Binalanna SHah Depo Edildigi Ihban Yaplhyor I Malatya'da Has-

hes Mitingi Yaplhyor/ Bursa Cezaevinden iki, Diyerbakir Cczaevin-

den Onbir Gene Serbest Birakihyor 1201 - 202 Nolu Oda Karargah

Haline Getiriliyor/ Gerilla hareketi Basladi ve Kuruldu Arnk / THKO Hareketl / TDGF'nin Son Kongresi / Adiyaman, Gaziantep, Kehramanrnaras, Malatya ve Tunceli'de Arasnrrna Yapshyor I istanbul'dan Malzeme Getiriliyor / Bunlar mt Devrim Yapacak? / Malzemeler Ma-

latya'ya GoturUIUyor.

Tu rh s n Fe v i s o q l u

Nurhak Daglannda_n SOilsuzluga / SiNAN

diyorl Bu Soygun Alalade Btr Banka Soygunu Deqildir, Sehir Gerillasmm Baslanqic Noktasidtr / Sinan da Aranmaya Baslamyor I Evden Eve Gitmelerde Subay Elbiseleri Giyiliyor I Dagcllar'a Oneri Geliyor I Patlarnayi TUrk Halk Kurtulus OrgOtli Ostlenir I Oluruz Bu Ugurda I Bundan Sonra Yasayacaqirm Bu GOne Kadar Yal?8dlglma Saym I Emperyalizme ve Sornuru Duzerune Karsi Mocadele Atestni Sondurmeyen Genclerden Birinin Babasi Olarak Ovunc Duyuyorum I Soygundan Elde Edilen Paralar Daga Gonderlliyor/' Turkiye'de Ilk Amerikah Kacmhyor, Kennedy Arnti Dinamitleniyorl Kara Panterler Partisi I OOTO'nde Futbol Meet Yapan Oagctlar, Nihat Cokyuce'nln Otomobilini Cahyor, Alman BOyOkel<;:isini Kactrrnak lstiyorl 4 ABD'1i Kacinhyor I Yusuf ve Mete'nin Kullandiklan Otomobiller Carprsiyor I Mete Yakalaruyor, HOseyin OOTO'ye Gidiyor I Basbakan. Ne Kurtulusuyrnus?, Nixon: TUrkiye'ye Pazarhga Girmesini Tavsiye Etmem, Dlyor I OOTO'deki Causmada 3 Ki$i Oluyor I Vietnam Savasuun HakIt Olup Olmadiqi Konusuldu I Prof. Muammer Aksoy, Amerlkahlan Kaciran Genclere <;agnda Bulunuyor I Saldirqanlar Ellerini Kana Bulamasmlar I HOseyin lnan, Muammer Aksoy ile Gorusrneye Gidiyor lAma" Apartrnarurun OnOnde Bir Polis Arabasi Ouruyor I Dort Tabanca lie mi ihtilale Kalktuuz? I THKO'nun Istanbul Eylemleri I

EKLER

VII. SOlUm

Sinan, Deniz, Yusuf ve Tayfur, Ankara'dan Aynhyor I Sinan, Deniz, Yusuf ve Tayfur, Sankaya llcesine Ugruyor I Cok Onernli Bir 24 Saat Geclrdik I Motorsiklet Bulunuyor I Tesllrn Tore'nin Evine Gittim I Erikler Cicek A~ttgl Zaman I Mucadelemi Yapnm ve Buraya Kadar Geldim I BiT Grup Daga Vanyor, Hac! Tonak THKO'lularaKanhyorl Sinan Cemgil ve THKO Adma Yaptlan Eylemlerl Ikinciler Radyoling Istasyonu Basihyor I Bu Silahi Hi" Kimseye Verme, Hep Sen Tasi, Devrim Yolunda Olursern, Ta;;tyacagm Bu SHah Vesilesiyle Beni hatirla/ Nazmiye I $of or Karaali Boran Oleyt I Elrom ile Ibrahim Oztas bldorOlOyor I Cihan Alptekin ile Tayfur Cinemre Yakalantyor I Ekip, ikiye Aynhyor I Nurhak Daglannda Parkah ve Silahh Gencler GorOIOyor/ Aynhs Cok Htlzunlu Olur I Sinan: Nehri Gecerneyiz I Sinan, Inekli'nin Cobaruyla Btr $eyler Konusuyor I Sinan, Kadir, Alpaslan Olduruluyor

EK-1; Gorusme Yaptglm Kisiler EK-2: ooru SFK Uyelerinin Isirnleri

EK-3: 1964 yrhndan 1971 Yihna Kadar ODTO'nde Yapilan Konser, Sergi, Konferans ve Acik Oturumlardan Baztlan EK-4: ODTO SFK TOzOgU

EK-5: ooro Mimarhk FakUltesinde dOzenlenen ogrenci Ioru-

muna sunulan karar tasansi,

EK-6: Dtrenis bOlteninde yeralan yazdar.

EK-7; ODm SFK'nin 4.1.1969. gUnU yaymladlgl bildiri.

EK-S: ODTO Mlrnarhk Fakultesi ogrencileri adma, 10.1.1969

gUnu, yaymlanan bildirt. _!!_

EK-9; OOTO SFK'nm 15.1.1969 gUnU yaymladlgt bildirl.

EK-10: Avukatlara gonderilen, 17.1.1969 gOnU yapilan "agn.

EK-11: 13.4.1969 gUnO yaYlruanan bildiri.

EK-12: Hiiseyin inan'm 4.2.1970 gOnO Diyarbakir Emniyet MudOrlOgo'nde verd@ ifadesi.

EK-13: Hiiseyin inan ve arkadaslannm Diyarbakir Tutukevinde

iken yaymladlklan ortak bildiri

EK-14: THKO'nun 4.3.1971 gUnu yaYinladtgl bildlri. EK-15: THKO'nun 5.3.1971 gOnU yaymladtgt bildiri.

EK-16: THKO'nun Alman Buyukelcistnl kaciracagma dair bildiri. EK-17: Korner'in otomobilini yakmaktan saruk olarak yargtlanan-

lar hakkmda verilen karar.

EK-l8: Mustafa Yalciner'in Nurhak'ta Tuttugu Gunluk EK-19: Hact Tonak'm Defterindeki Notlar

10

T'u r h s n Fe y i z o ql u

Nurhak Daglaflnd<tn Sonsuzluga / SJNAN

12

KISAL TMALAR

AID:Amerikan Yardim OrgGtG.

AiTiA-OD: Ankara [ktisedl Tlcari ilimler Akademisi Ogrenci

Dernegi.

ANAP: Anavatan Partisi. AP: Adalet Partisi.

A.D.: Ankara OniversitesL

AU-OB: Ankara Oniversitesi Ogrenci Birligi. AU-TB: Ankara Oniversitesi Talehe Birligi.

AO-YOTB: Ankara Unlversitest Yuksek Okuliar Talebe Birligi. BYVO: Basm Yaym Yuksek Okulu.

CHP: Cumhuriyet Halk Partisi.

CKMP: Curnhuriyetci K6ylG Millet Partisi. Dev-Genc. Devrimci Genclik.

Dev-Guc. Devrimciler GUr;birligi.

DOKO: Devrimci Dogu KUltilr OcagL

OP: Demokrat Parti.

DiSK: Oevrimci I~i Sendikalan Konfederasyonu. OOB: Devrimci Ogrend Birligi.

D~.: Docent.

Dr. : Doktor.

OTCF: Dil ve Tarlh-Coqrafya Fakultesi. FDHKC:Filistin Demokratik Halk Kurtulus Cephesi. FK: Fikir KulGbil

FKF-MYK: Fiklr Kulilpleri Federasyonu Merkez Yurutrne Kurulu,

FKF-GYK: Fikir KulUpleri Federasyonu Genel Yonetirn Kurulu. HDK HUr Dnsnnce Ku!UbU.

HO-OB: Hacettepe Universitesi Ogrenci Birl@. ipso: lssizlik ve PahahhklaSavas Dernegi. iTiA: iktisadi ve Ticari ilimler Akademisi.

iTO-OB: istanbul Teknik Oniversitesi Ogrenci Birligi. IYTOTB: istanbul Yuksek Teknik Okul Talebe Birligi. iOOB: istanbul Oniversitesi Talebe Birligi.

MDD: Milli Demokratik Devrim.

MGK: MHli Guvenlik Konseyi.

MiT: Milli istihbarat Teskilatr,

MITB: Milli Turk T alebe Birligi.

OOTO-OB: Orta Dogu Teknik Oniversitesi Ogrenci Birligi. OOTO-SFK: Orta Doqu T eknik Universitesi Sosyalist Fiklr Ku-

lubu.

PDA: Proleter Devrimci Aydmhk. Prof. : Profes6r.

PTf: Posta Telgraf Telefon.

SBF: Siyasal BUgHer Fakultesi. 13

SD: Sosyalist Oevrim.

SOD: Sosya! Demokrasi Derneg:i.

SDOF: Sosyal Demokrasi Dernekleri Federasyonu. SFK: Sosyalist Fikir KulUbU.

SGO: Sosyalist Genclik OrgGtU.

SHP: Sosyakiemokrat Halkci Parti.

SSCB: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birligi. TCK: TUrk Ceza Kanunu.

TBMM: Turkiye BUyUk Millet Meclisi. TMGT: TUrkiye Milli Genr;lik Te~kilah. TMTF: TGrkiye Milli Talebe Federasyonu

TDGF-MYK: TUrkiye Devrimci Genchk Dernekleri Federasyonu Merkez YUriltme Kurulu.

. TDGF-GYK: Turkiye Devrimci Gencllk Dernekleri Federasyo-

nu Genel Yonetim Kurulu. .

Turhan Feylzog!u

Nu r h e k Dag/artndan Sonsuzluga / SiNAN

THA: Turk Haberler Ajansi.

THKO: TGrkiye Halk Kurtulus Ordusu. THKP-C: TGrkiye Halk Kurtulus Partisi Cephesi. TiiKP: TGrkiye lhtilelcl i~i KoylG Partisi.

Tip: Turkiye i~i Partisi.

TiP-GYK: TGrkiye i~i Pertisi Genel Yonetim Kurulu. TKP: Turkiye Komunist Partisi,

TMGT: Turkiye Milli Genclik Teskiiati,

TMTF: TGrkiye Milli Talebe Federasyonu.

ros, Turkiye bgretmenier Sendikasr,

TODMF: Turkiye Ogretmen Dernekieri Milli Federasyonu. TRT: Turklye Radyo Televizyonu.

TOTUS: Tutun Oreticileri Sendikasr.

ONAS: Oniversite Asistanian Sendikasi.

00: OlkG Oceklan.

vis: Yapt i~ileri Sendikasr.

(jNSOZ

Turkiye'nin toplumsal tarihinin 1965-1971 donerni lie ilgili olarak bu kez, ODTD ogrenci hareketi lideri Sinan Cemgil'in oykGsGnO. beige ve tamklarla anlatmaya cahsiyorum. Bu konu hakkmda binlerce sayfahk yazlh beige okudum. Sinan'i tamyan onlarca ki~iyIe go~me yaphm. Dostlan, arkadaslan ve tarudiklan, Slnan'i ve o donemi anlatrrken duygulanmadan edemediler.

ismet Husrevoglu, Ertuqrul KGrk~O, Hasan Ataol, Mehmet Akm Atauz ve Necmettin Yazldntn gozleri yaserdi.

Bu kitabm hazirlarust sirasmda bilgi, beige, fotoqraf, ve teknik konulannda bircok arkadasrrn yardrmci olduqu gibi kitabm yaztl-

mast asamasmda sGrekli destek olan dostlanm da vardi. 15

Abdurrahman Atalay, Arif Sentek, Ahmet Boruban, Ahmet Tuncer Sumer, Ayhan Feyizoglu, Aynur Feyizoglu, Bedri Baykam, Selgin Karatepe, Bilge Bilgi~, Cenk Agcabay, Cagatay Anadol, Dogu Perincek, Ebru Bicerbay, Erdoqan Tatlav, Erhan Erel, Erol Kaser, Ersoy Soydan, Ersen Sansal, Fahri Doqu, Gurkan Risvanoglu, Hakan Tamtttran, Hasan Ataol, Hasan Ydrnaz, Hasan Ates, Hasan Sertkaya, Ismet Husrevoqlu, Kenan Rifki Ertuqrul, Mehmet Demirci, Metin Karatas, Mustafa Atalay, Mustafa Yalciner, Mustafa Zulkadlroqlu, Nigar Sancak, Orhan Agm, Osman Akmhay, Rasih Nun lleri, Recep Tatar, Rifat Bali, SaygJ Yagmurdereli, Seblan Arean, Serdar Kayaoglu, Saban Ozturk, Teoman Sivrioglu, Vezir Sanyer, Yilmaz Elmas ve Zafer Yilrnaz'a tesekkur ederim.

GGlay OnOvar (Ozdes), gonderd@ yamtlarla kitaba onemli katkilar sagladl. Diger konulann yamnda bircok ki?iye ulasmarru ve go~memj Gokalp Eren ile Ismail Ye~ilyurt, sagladl.

...

Furh e n Fe y i z o q t u

Nurhak Daglartndan Sonsuzluga / SINAN

Sinan Cemgil hakkmda hazirladigun bu arastirrnamn bir bOIGmG, "Nurhak'ta Bir Safak Vakti" ba~hgl altmda, 25 MaYis 1998-7 Haziran 1998 gGnleri Cumhuriyet Gazetesi'nde yazl dizlsi olarak yaymlandl. Fikret ilkiz, Hikrnet Cetinkaya ve lbrahirn Yrldiz, bu konuda yerdirnci oldu lar, T esekkurlerimi sunuyorum.

Vine yazt dizisi olarak, 31 Mavis 200-2 Haziran 2000 tarihleri arasmda da Yeni Gtmdem Gazetesi'nde "Daghlar' b~hgl altmda 3 gOn yaymlanddlgili arkadaslara tesekkur etmeden ge<;:emeyecegim.

SUNU$

.. *

Birinci Dunya Savasi sonrasmda baslayan ulusal kurtulus savasmda MOfti Haci Hafiz Mustafa Baskapan baskanhqmda, 20 Ocak 1918 tarihinde "Ispir Suralar Cemiyeti" ni kurduktan soma 25 Subat 1918 tarihinde, i?9a1d emperyalist gO<;:lerin iskence ve soykrnmlanna karst verdikleri mGcadele sonunda Isplr'e baglmslzl@m kazandrran Azerbaycan mebuslanndan Hasan ve Ali Efendiler, Seyh Zade Haci Mehmet Efendi, Cerrah Zade (Cilonun) Hasan

Eren Efendi, Hoca Hayrullah Efendi, Camhkaya bucagmdan Meh- 17 met Efendi, Ozbag KoyGnden Saadettin Hoca Efendi (Sadettin Korkmaz), Hao Hafiz Zade Mustak Caglayan ile bu Suraya daha

soma katilan Calmasurlu Bektas Aga, Yagcl Hafiz, Kumbasar Suleyman Efendiler, Kink bucagmdan Suluka Hasan Efendi, Suluka HGseyin Aga, Ortaoren koyunden Rusen Aga, Aynah Kaleli Haci

Ali Efendiler, Yedigoze koyunden Muharrem aglu Mustafa Cavus (Mustafa Coskun), Yedigoze koyunden inayetin Osman (Osman Guner), Kutumabn Celal olmak uzere,

i~galci emperyalist gG<;:lere karst mOcadele verip basardiktan soma lspir'in, dolayisiyla ulkenin geli~mesi, kalkmmasi amaoyla kooperatif kurup cevreyl aga<;:landlrma, dernek kurup yatth bolge okulu, yGksek okul, cami, pansiyon, as evi gibi lslerle, kulup kurup sportif faaliyetler, sinema salonu acrp belgesel ve sanatsal Iaaliyetler yOrGtmu~, ve kiz cocuklannm okutulmasi yanUnde caba gasterrnis olen, simdi hayatta veya degil;

Sedri Akm, Fazil Akmci, Nurhan Alpay, Fikri Altug, Esref Aras, Necmettin Arslan, Osman Arslan, Ali Baskapan, Sebahattin Bl-

KGtOphane cahsanlan Bedri Uzun, Belgin Karatepe, Edibe BU9- ra, Fahir Ozel, Filiz Ogretmen, Gulsev Cakrnak, HOseyin Ulusoy, Huseyln Yilmaz, Mihriban Bilir, Muncwer Ek, Muharrem inan'1 aynca belirtmek istiyorurn, Hepsi ile yillardanberi dostuz.

16

Yazdlglm kitaplara katkrsi olanlar adlanrn belirttigimden daha coktur, Hepsine tesekkurlerimi ve sevgilerimi yaZlyorum.

***

Cahsmalanm devam ediyor. Bu konularda bilgi, beige aktanp yarduncr olmak isteyenlerin beni aramalanm rica ediyorum.

Turban Feyizoglu

Fu r b e n Fe y i z o q l u

Nurhdk DdgJdrJnddn SonsuzJugd / SiNAN

18

ber, Deli Bekir, Ahmet Binali, Ali Riza (aglayan, Baki (aglayan, Salim (aglayan, Selahattin (aglayan, Yalcm Celik, Aziz Colak, Ali Fuat Demirci, Huseyin Oiler, ismail Diler, Osman Duman, Sevket Dumlu, Huseyin Dursun, Nafiz Dursun, Nevzat Dursun, Vahit Dursun, Hakan Dimdar, Rahmi Dundar, Dogan Efe, Hacr Hulusi Efeoglu, Hurrem Efeoqlu, Mecit Efeogiu, Abdurrahman Ekst, Fehim Emec, Kemal Erney, Hanifi Erdem, Nihat Erdem, Mehmet Ersoy, HaC! Hizir Feyizoglu, Kemal Feyizoglu, Suphen $ahin FeyizogJu, ZOriyet Feyizoglu, Mehmet Gultekin, Maksut Kaner, Kurban Kara, Salim Karaoglu, Fikret Karavaizoqlu, lbrahlm Karavaizoqlu, Erol Karavaizoqlu, Sabri Ozturk, Saiahah lbrahlrn, Hasan Ozturkoqlu, Sebahattin Ozturkoqlu, Hac] $amil Polat, Yunus Sezer, Kaymakam SOreyya Hami Sehidoqlu, Zafer $en, Fikret Sirnsek, Enver Tabojlu, Enver Turan, Erol Turan, Turgut Turan, Mahmut TOrker, ilhan Yakupoqlu, Kemal Yakupoglu, Nurettin Yakupoqlu, T uran Yakupoqlu, Nihat Yazar, Behice Yuksel gibi kistler ile Turkiyc'de ve vortdismda vasarms, yasarken gOzel Isler eylemi:;; olan ve erarruzdan aynlan veya helen ararmzda olan nineler, dedeler, anneler, babalar, kardesler, sevgililer ile kalbi yurt sevgisiyle dolu tum gizli kahramanlara.

BlRiNciBOLOM

"0 Sizin iyili¢niz Icin Oldu"

, lnsende dilince degi$ir kader Ya yurda 00$ oler, ya ba$l gider Kutadgu 811ig

"0 Sizin lymgwz lQn OldU" 19

31 Mayis 1971 Pazartesi gOnG, radyonun 13.00 haberlerinde

pes pese iki haber yaymlamr. Birinci haberde, Adiyaman'm Gol-

basi ilcesi inekli koytinde jandarmalarla girdigi carpisma sonucu ODTO ogrencisi Sinan Cemgil ile Alpaslan Ozdogan ve Erzurum Ataturk Universitesi ogrencisi Kadir Manga'nm 6ldOrGldtigU, Mus-

tafa Yalcmer'in yarah, Haci Tonak'm da sag yakalandiqi aciklamr,

ikinci haberde ise: Cihan Alptekin ile T ayfur Cinemre adh qenclerin Tekirdaq'da jandarmalar tarafmdan yakaland@ aciklamr,

Ayru gtin gazeteler, "lkinci" ve "Yildmm" baskilar yaparak, sekiz sutuna manset ve bUyOk fotoqraflarla olaylan aktanr.

o sirada Mamak Askeri Cezaevinde tutuklu bulunan Nuran Aglrnash ve ODTO ogrencisi Ayten Canatan ile Maltepe'deki bir evde Sibel Erkan'i rehin tutan Mahir Ceyan ve Huseyin Cevahir, dlnledikleri radyo haberlerinde Sinan Cemgil'in oldOrOldOgOnti ogrenince, Sinan'm pekcok tarudik ve seveni gibi aCI ve ofke duyarlar.

Turhan FeyizogJu

Nurhak DagJaflndan SonsuzJuga / SJNAN

20

Denizli'nln Buldan ilcesinde oturan YazJcloglu allesi de damatlanrun 6ldUrUidOgUnil duyunca yJi{lhr.

Cok sevdikleri Sinan'm duvarda asih durao fotogrefma bakarak aglayan YaZlclogiu ailest, duvarda asih olan takvimin yapragtnt 0 gOnden soma koparamaz. Takvim, 31 Mayis 1971 tarihinden itibaren kopanlrnarms olarak halen duvarda asih durmaktadtr.

Flkir adarru, tercilman Rasih Gilran, dostIanmn gayet iyi bildi- 9i gibi aym etkiler karsismda, kalbinde Sinan CemgiJ'in aCISl pen-

cereden atlayip intihar etmi~tir.u) .

Haberleri radyodan dinleyen v.e gazetelerden okuyan binlerce aileden birisi de Cemgil ailesidir,

QguUan Sinan'm oldUgUnG bu sekilde evde radyoda ogle haberlerini dinlerken 5grenen Cemgil ailesi, Adlyaman Valisi Nazmi Cenqelci ile Golbasi Jandarma Kumandanhgmi telefonla arayarak olay hakkmda bilgi ahr. Yaptlgl telefon go~melerinden sonra Adnan Bey,

"<Evet, dedi, evet Nazife, oglumuzu oldurduler ... OIdUrdliler onu ... Gercek bu, ger~ek!".

Olaym dogrulugunu ogrendikten sonra Adnan Cemgil, Nazife Cernqil ve aile dostlan Orhan iyiler, Sinan'm cenazesini almak icin ucakla istanbuJ'dan Malatya'ya oradan da bir taksi ile G61ba~1 il~e-

sine gider. (2)

Emekli albay Yilmaz Erkekoqlu, bu konuyu ~6yle anlatrnrsur: "lnekli k6yi.inde 31 MaYJs 1971 tarihinde meydana gelen silahh catismada olen Sinan Cemgil, Kadir Manga ve Alpaslan Ozdogan'tn ailelerine cenazelerini ahp, alrmvacaklan seklinde Golbast Cumhuriyet Savcihgr'nca tel cekilmisti.

Geldller].

Teslim-Tesellurn He Ugili evraklar imzalandi. iller arasi cenaze

nakil mGsaade belgeleri ve diger prosedOr bitti.

Dinen ve usuJen bas sagilgl dilendL Ve cenazeJer sahiplerine teslim edildl,

Oglooun cenazeslni teslim akhktan sonra Adnan Cemgil, bir konusma yapti. HatlrJayablld@m kadar ic;erigi ~oyleydi:

-Ben varhkh bir aileden geliyorum. Kendim ogretmenim. Ekonomlk durumum oldukca iyidir. oglumu en iyi sekilde yeti~tirdim. En iyi okullarda okuttum. Ulkenin en gCizide Ciniversitesi olan Orta DoQu Teknik Oniversitesi'nde okuyordu. Hicbir ~ye ihtiyaCI yoktu. Bu sonuc olmasa yOksek mlihendis cikacak ve 0 da varhkh bir hayat ya~lyacaktl. Fakat 0 sizin iyiliginiz icin oldu. Bunu bilesiniz diye seylUyorum, dedi.

Koyllilere baktim. Blraz once dikkatlice dinledikleri Adnan Ho-

ca'run sozu bitince, baslanm one egdiler.',(3)

Sinan'm cenazesi teslim ahndiktan soma, istanbui'a getirilirken, yagmur yagmaktadlr. Nazife Hamm, yagmur yagmaya baslaymca, "Oglum, islanacak" diye GriliOr.

Adnan Cemil Bey

Sinan Cemgil'in babasi Abdullah Adnan, Ticareti Bahriye Mahkemesinde memurluk yapan baba ile ev kadim clan bir annenin lkinci erkek cocuqu olarak 1909 YJhnda lstanbul'un Fatih ilcesine bagh Zeyrek'de dogar.

Annesinin babasi Haci Ali Efendi Cankm'nm Bayrarnoren ilcesinden Abdullah Adnan'm, babasirun bGyUk babasi Heci Ahrnet Efendi, Cankm'dan gelerek istanbul'a yerle~mi~.

Hacr Ali Efendi bakliyat ticareti yapan bir esnaf, Haci Ahmet Efendi "Mumcular Kethudasi'yrrus. Varhkh olan ailelerin durumu I. DGnya Sa~1 strasmda bozulmaya baslar,

Cocuklugu Zeyrek'te bUyUk bir konakta ge~en Abdullah Adnan, istanbul'un i~ali ve savasm sikmtilan nedeniyle anne, baba ve kendisinden 7 ya~ bOyuk olan agabeyi ile birlikte 1914'te Klzlltoprak'ta Uti kath bir eve tastmr, 1918 YJhnda da, bir sUre, Yeldegirmeni'ninde oturur,

Babasi Cemil Bey'i 1920 yilmda kti~lik ya~ta kaybeden Abdullah Adnan, bundan sonra, Adnan Cemil olarak ~agflhr.

Ekonomik sikmtilar nedeniyle, ilk, orta ve lise'yi degi~ik okullarda ve normal sUreierinden daha fazla okuyan Adnan Cemil, cocukluqunda, iJginc; olaylar yasarmsttr,

Bunlardan bir tanesi soyledir: Kalarrus'ta okuduqu Rusdiyc'nm

21

T'u r h e n Feyizoglu

Nu rh e k Daglanndan Sonsuzluga / SiNAN

22

bahcesinde erik aga~lan vardrr. Okul vonetimt, aga~lardan erik toplamayi yasak etmistir, Fakat Adnan Cemil Bey, yasagl dinlemez, agaca cikar ve erik toplar. Topladiqi erikleri, fesine doldurarak, arkadaslanna dagrtrr,

L Dunya Savasi sona erip, 30 Ekim 1918'de yaptlan Mondros Mutarekesi ile u~ kitaya yayrlrrus bulunan Osmanh lmparetorluqu sona ennis, illke, ingiliz, Fransiz, Amerika, italyan gibi i~ald devletlerin denetimi altma girerek, paylesilmaya baslanrmsnr.

Ozellikle, Mondros Mutarekesi'nden Cumhuriyet'in ilanma kadar ge~en sure, Tilrkiye toplumsal mucadeleler tarihinin en hareketli, en yogun donerni olur.

i~al, 6 Kasirn'da Canakkale'den baslar, Mondros Muterekesi He 13 Kasun 1918'de i~alci devletlerin 61 sevas gemisi, Osmanh lmparatorluju'nun Baskenti lstanbul limanma demir atar, Bunlann arasmda Yunan gemileri de vardrr,

i:;;galdlerle i:;;birl@ yapan Damat Ferit Hukumeti, gi..idlni..i ingiliz'Iere ve i~alci devletlere karntlamak icin Urfa Kaymakarru Nusret Bey ile Bogazhyan Kaymakarru Kemal Bey'i astmr, Kemal Bey, asrlmadan once, "Ecnebi devletlere yaranmak icln beni asiyorlar, Yasasm millet", der,

Adnan Cernil Bey, 10 Nisan 1919 Persembe gUnU, Beyazrt Meydanmda idam edilen Eski Bogazltyan Kayrnakarru Kemal Bey'in 11 Nisan 1919 Cuma gUni..i, Kadikoy'de yapilan cenaze torenine katthr, Cenaze toreni, i:;;galcilere ve i~alcilerle i:;;blrligi yapan Damat Ferit Hakumeti'ne karst rnilll bir gosteriye donusur, Mezan basmda konusan bir Tibbiye ogrencisi, ~ingilizleri Odesa'dan atttlar, Haydi biz de istanbul'dan kovahm. Ne bekliyoruz? Felaketirnizi hazirlayan ingiliz'i yok etmek zorundayiz."

£Ski Bogazhyan Kayrnakarm Kemal Bey, Cumhuriyet doneminde "ulusel kahraman" llan edilir,

i:;;gale karsi cikan milliyetci dlrenlscilerin bilyUk ~ogunlugu Malta'ya sUrgUn edilir. Malta'ya silrgOn edilenler arasmda Adnan Cemil 'in halasmm kocasi olan Karasi (Behkeslr) Mebusu Huseyin Kadri Bey de verdir. 28 Mayis 1919 Carsarnba gUnU Malta'ya surgOne gonderilen Huseyin Kadri Bey, Malta'dan ancak, 30 Ekim 1921 Pazar sabahi istanbul' a gelir.

Osmanh Imparetorlugu'nun baskenti istanbul, 16 Mart 1920 Sah gunU, ingiliz, Fransiz ve italyanlar tarafmdan fiile~ i:;;ga~ :~iI~r. Schzadebasi Karakolu'nda 6 Turk askeri, i~ale karst dlrendlgl icm ingiliz askerler tarafmdan oldurulur,

10 Agustos 1920'de ise Sevr Anlasrnasimn tmzelanmasivla,

Turkiye parcalamp, yokedilmeye ~ah:;;lhr. .

istanbul artik tamamen ingiltere, Fransa, ABD,.ltalya, Japonya, Yunanistan gibi devletlerin i~alindedir. Aynca, I~anbul sokakIan ingiliz unilormasi giydirilmi:;; Yunan ve &menilerl.~ dol~dur. Turklere yonelik dusmanhk ve saldmlar iyice artrmstir, Turklen katleden Yunan ve Ermeni cetecileri ortaya crkrmsttr,

Istanbul'u i:;;gal eden istilaci kuwetlerden ve Ermeni ile Yunan <;elecilerden cesaret alan Rum cocuklan da, TUrk ~ocu~l~nna satasir, olay <;1 kartir. Rum cocuklan, diger TUrk cocuklar glbl , Kal~rms'taki rusdiyeye giden, Adnan Cemil'ln de onunu keserek, surekli satasir, 0 donem dindar oldugu icin bir kolunun altmda tasrdlgl Kur'an'i yere brrakrnak istemedigl icin Rum cocuklanyla tek koluyla dovusen Adnan Cemil, bu nedenle dayak yer.

Bir giln, Kadikoy'de Terzi Andon'un kizt sokakta aglarken, "Ne aghyorsun maymun gibi?" diyerek lur ~lkartmaya cahsir, Kiz da, "Sana ne burasi bizirn memleketimiz" diye karsihk verir. Bunun ilzerine Adnan Cemil, "Kahrolsun Venizelos!, Kahrolsun Rumlar!, Yasasm Turklerl" diye bagmr. Terzi Andon, elinde makasla Adrian Cemil Bey'i kovalamaya baslar .. Kacarken ayagl takihp yere dusen Adnan Cemil 'i yakalayan bir Ingiliz askeri, kirbacla bay~ltmcaya kadar dover.

Bu donem, hem istanbu\'un i~aline hem de Anadolu'daki direnis hareketine destek olmak amaciyla "Teskilat'i Mahsusa", "Karakol" "Mudafaa-i Milliye (M.M.)", Felah" gibi bir cok direnis orgUm kurulmustur. Bu orgUtler Anadolu'ya silah ve insan kacirmaktadir,

Mustafa Kemal'in ba:;;latttgi Kurtulus Savasi halk tarafmdan coskuyla takip edilmektedir. Adrian Cemil'in kucuk daytsl Kamil Bey, teyzesinin subay olan kocasi, bu dirents orgUtlerinde gorev

alarak, Anadolu'ya silah ka~lnr.(l)

23

Turhan Feyizoglu

Nurhak Daglanndan Sonsuzluga /SINAN

MITB

istanbul Darultunun 31 Ternmuz 1933'de kapatihr ve 1 Ag-us-

tos 1933'de istanbul Oniversitesi a(flilr. Boylece, birinci suufa DartilfUnonda basleyan ogrenciler, ikinci smifa istanbul Oniversitesi'nde devam eder.

Adrian Cemil, DartilfOnun ogrenclsi iken Edebiyat FakOltesi Talebe Cemiyetine Uye oIur ve cemiyetin dOzenledigi etWnlik1erde yerahr. Adnan Cemil, Edebiyat FakWtesi'nin delegesi olarak Milli Turk Talebe Birligi (MTTB) 'nin 10 Mart 1933 Cuma gOnO yapiIan kongresine katihr ve MTTB idare heyetine secllir,

Yeni idare heyetinin aldl9l ilk kararlardan biri yaym cikartmakhr. YaYln i~leriyle ugr~mak Ozere bir komite kurulur, Bu kornitede Adnan Cahit Otuken, Adnan Cemil, $evki Erker, Necmi Ates ve Abidin Nesimi g6rev ahr. Komite, "Birlik" isimli bir dergi cikartrr,

Adnan Cernil Bey, MTTB'nin Idare Heyetine secildikten kisa bir sure sonra Bulqeristan'm Razgrat sehrinde meydana gelen olaylan protesto g6sterileri yaplhr.

Razgrat sehrinde Belediye, sehir yollanm gen.i~letme karan verir ve TUrk rnezarhqmdan da bir cadde ge~irir. Oluleri baska yere

nakletmeden kazi yapddlgl icin, 610 kemikleri de meydanda kahr, 25

Olay TUrk gazetelerinde yaytnlamr ve olay, basta yUksek ogre-

nim genr,leri olmak uzere herkesin tepkisini ceker,

o donem CHP istanbul Mutemeti olan Cevdet Kerim, MMTB yOneticilerini (faglflr ve onlara, "Bu iste bOyOk bir oyun donUyor. Politik bir mesele crkabilir, Bir hareket yapmaym. Birligi. kapatinz" der,

Fakat, 20 Nisan 1933 Persernbe gOnO, Razgrat sehrinde meydana gelen olayi protesto etmek ameciyla Oniversite ogrencilerinin de katlldlgl bUyOk bir gosteri yaplhr. Polisle gostericiler arasmda catisrna cikar. Aralannda Adnan Cemil'inde bulundugu 80 ki~i gozaltma ahmr, Gozaltma ahnanlar, Nazim Hikmet'in de 0 sira tutuklu bulunduqu Sultanahmet Cezaevine gotOrOlOr.

Nazim Hikrnet, cezaevi avlusuna voltaya 9khgmda, bOton mahkumlar, "KomUnistier nasil adamdir?" diye, onu seyreder. Adnan Cemil Bey de, bu donern, "komOnistler kotU edamlardrr" diye dusunenlerdendir. KomGnizme karsidir arna, salr olarak Nazim Hikmet' e hayrsndir. Nazim'm siirleri herkesin dllindedir.

Annesi, hem ailenin gelirine katkisi olsun, hem de bir i~te (fahssm diye Adnan Cemil'i, Kedikov'de kadm ayakkabdan yapan bir kundura rnagazasma 1922 yaZ1nda cuak olarak verir,

26 Agustos 1922'de Mustafa Kemal'in emriyle "BGyUk taarruz" baslar, 27 Ag-ustos'da Afyon dnsman i~alinden kurtanltr. Adnan Cemil, bu haberi vazan gazeteyi, ctrak olarak (fah~tlgl dOkkana, "Afyon kurtanldi, Afyon kurtanldr" diye baglra bag-Ira gotorur.

29 Ekirn 1923'de TGrkiye, yeni reilmini secer ve Cumhuriyet ilan edilir. Artik, yeni bir devir acrlrmstir,

y~ YoJu BirliQi

Rusdiye'de okuyan Adnan Cemil, edebiyata merakh olduqu icin fen derslerine pek fazla cahsmaz. Ru~iye'yi bitirdikten sonra Kabatas Lisesine kaydmi yaptmr,

Adnan Cernil, 1 Ternmuz 1927'de Istanbul'a gelen Mustafa Kernal'i gorrnek icin onbinlerce lstanbullu ile birlikte Haydarpasa Tren Gan'na gider.

24 1928 ydmda, Adnan Cernil, Faruk Perek, Nazif Balcioglu,

Muhtar isimli bir arkadasi ve iki Kmmh kardes ile, "Yukselis Yolu Birligi" admda bir dernek kurar, Dernek icin, Tavukpazan'nda bir harun odasi ktralamr,

De rneg i kuranlann arnaci sudur. "Memleketi banran ahlaksrzhktir, Ahleki yGkseltirsek memleket kurtulur".

Amaclanm ger(fekle~tirmek icin tahsillerlni bitirdikten sonra koylere gidilecek ve halkm ahlaknu yukselteceklerdir. Fakat, derneg-in omru uzun olmaz. Kisa sGrede daglhr.

Kabatas Lisesini bes ydda bitiren Adnan Cemil, 1932-1933 ogretim donerninde Mekteb-i MOlklye'ye gider, daha sonra oradan aynhr, gider istanbul Darulfunun Edebiyat Fakultesl Felsefe bOWmilne keydim yaptmr.

Bu ogretim doneminde, Felsefe Bolumune kaydolan ogrenciler arasmda Nazife MOren (Cemgi!) de vardn,

Turhan Feyizojjlu

Nurhak Dajjlanndan Sonsuzlujja / SINAN

. Adnan Cemil, qozaltmda bulunan diger arkadaslanyla birlikte Istanbul Bassavcisi Kenan Oner tarafmdan sorguya cekilir, Sorquda, daha cok, "Acaba politik olarak dl\i gO~lerce tahrik edenler var rm?" diye arastmhr, Gozaltmda bulunan ogrenciler, 25 Nisan Sal! gOnu serbest birakihr.

Bu donern, MTTB'nin yaymladl91 "Btrhk" dergisi idare heyeti uyeleri arasmda, "Biz, Turk rnilliyetcisl miyiz, yoksa, Buyuk Turkistan millivetcisi miyiz?" konusunda tartisrnelar yaplimaktadlr.

Yapdan tarttsrnalar sonunda y6netim kuru lunda <;09unlugu T urancilar saglar. Bunun ardmdan, Adnan CemiJ ile Sevki Bey, yonetim kurulundan istifa eder.

Adnan Cemil, Oniversite son strufta iken okulunda gOnduz ders cahsirken ailesinin gelirine katkida bulunrnak amaciyla gece de Siirt Mebusu Mahmut Beym <;lkarttl91 MiIliyet gazetesinde dOzeltmenlik yapar. Nazim Hikmet de, bu gazetenin bir saytasmi hazsrlamaktadir,

Haydar Rlfai'm cevirisini yaptlgl marksist kitaplan, Kerim Sadi'nin universltede dagltdan brosurlerlni, buldugu [ransizca sol yaymlan okuyan Adnan Cernil, arkadaslanyla birlikte, ilk sayts: 1 Ocak 1934 tarihinde yaymlanan ve lsmail Hakki Baltectoqlu'nun sahibi Ve basmuharrlri oldugu "Yeni Adam" dergisini ctkartir, bu derginin yazl heyetinde gorev Ostlenir.

Cumhuriyet rejirnlnln kurumlasrnasi amaciyla 28 Haziran 1934 tarihinde ctkartrlan bir yasa ile efendi, bey ve pasa gibi buti.in rutbeler kaldmhr, yerine 1 Ocak 1935 tarihine kadar her ailenin bir soyadi bulmasi zorunluluqu getirilir.

Adnan Cernil, soyadi kanunununa uyarak babasmm isminden aynlmamak icin "Cemil" olarak kullandiq; lakabuu, "Cemgil" soyadl olarak ahr.

Btr' sure Paris'te kalan Adnan Cemgil, daha sonra, gezmek amaciyla, Sovyetler Birligi'ne gitmeye karar verir.

Uzun bir tren yolcuiugundan sonra, Moskova'ya gelen Adnan Cemgil, Kremlin sarayr'mn karsismda bir otele yerlesir,

Lenin Mozolesi de olmak uzere bir cok yeri gezip goren ve bu sirada tam~tJgl sair Aragon'la Nazim Hikmet'in "Taranta Babu" .$iirinin bir kisrrurn, Moskova'da yaymlanan, "Litterature international" dergisine c:;:evirerek karsihqmda 21 Ruble alan Adnan Bey, daha soma, Leningrad ve Odesa'ya da gider.

Bir sure buralarda kalan Adnan Bey, Odesa'dan bir vapura binerek nihayetinde Istanbul'a vanr.

Yurt ve OUnya Dergisi

1937-1938 villannda askerligini yapan Adnan Bey, askerligini bitirdikten soma istanbul'da kisa bir sOre istanbul Devlet Demiryollannda cahsir, 1938 Mayis'mda agabeyi olur. Ekonomik olarak btlyOk bir srkmti icinde olan aile, evlerini satar. lstanbul'da i.$ bulamayan Adnan Cemil bey, annesini yaruna alarak, 1938 Kasrrn'mda Ankara'ya gider. Aile, eniste HUseyin Kadri 8eyin Dikrnen'deki evinde oturmaya baslar,

Cahsmak icin MiJli Egitim Bakanhqi'na basvuran Adnan Bey, 29 Mart 1939' da Ankara Erkek Sanat Okuluna ogretmen olarak tayin edilir. Adrian Cemgil, daha sonra siraswla, Ankara Musiki Ogretmen Okulu ve Ankara Atati.irk Lisesl'nde gorev yapar.

Adnan Cemgil, ogretmenlik yaptlgl sirada cesitli dergilerde yazilar yazar, baa dergilerin yazt isleri mildurlOgOnO ustlenir,

Adnan Cemgil'in ogretmenlige b~ladlgl zaman yazarhk yapbgl ilk dergi, Milli Egitim Bakanhqi'mn ilk saytsl Kasnn 1940'da <;1- kan, "Teknik Ogretim" isimli dergidir. Bu donem, Milli Egitim Bakaru, Hasan Ali Yucel'dlr,

Adnan Cemgil, daha soma, arkadaslanyla birlikte ilk saY1SI Ocak 1941 tarihinde yaYlnlanan "Yurt ve Dunya" dergisini cikarhr. Derginin 21. sayisma kadar Sahibi ve Nesriyat MudurO Behice . S. Boran'dir, Behice Sadik Boran aynkhktan sonra, derginin irntiyaz sahibi Pertev Naill Boratav, nesriyat muduru Adrian Cemgil olur,

Adnan Cemi1, Fransa ve Sovyetler Birligl'ne Gidiyor

"Tarihi Materyalizmle Durkheim Sosyolojisinin Mukayesesi" bashklr, 24 sayfahk lisans tezini vererek, 1935 Yilmda Felsefe 80- lumunden mezun olan Adnan Bey, blr burs kazanarak, doktora yapmak amaciyla 1936 yihnda Paris 'e gider.

27

Turhan Feyizoitlu

Nurhak Da9iaflnda'n Sonsuziuga / SlNAN

"Yurt ve DUnya" dergisinin yazarlan arasmda Behice Sedik Boran, Adnan Cemgil, Niyazi Berkes, Pertev Naili Boratav, Saffet Dengi, Sitki Yircah, Nermin Menernencioqlu, Saffet Korkut, Muzaffer ~nyUrek, Nejdet Erzen, Muvaffak Seref, Sabahattin Ali, Asirn Sarp, Niyazi Ag:1rnash, Rifet Ugaz, HUsamettin Bozok gibi klsiler bulunmaktadir,

Adnan Cemgil, ayru donem, bir taraftan ~inonU Anslklopedisi"nde redaktor olarak cahsirken, bir taraftan da Fransszcaden Turkceye ceviriler yapar.

Bey (Oye), MUftGzade Sadettin Bey (Oye), Aglr Ceza Reisi Erzurumlu Cernal Bey (Oye), Bekir Aga (Oye), $erif Efendi (Oye), Mereanzade Hamdi Bey (Oye), Haci Abdurrahrnanzade Ethem Efendi (Oye), Dogerekli Hafiz Mehmet Efendi (Dye), Karahafuoqlu Hakkl Efendi (Oye) , Kokcuzade Osman Efendi (Oye), Haci Arapzade Mehmet Ali Efencli (Oye).

1919 Arahk aymda komite yeniden secilir ve Cerna I Bey, IV.

KuvaY-1 MilIiye Baskam, olur.

Cerna! Bey, Mugla IV. KuvaY-1 Milliye Reisi olarak i~alci gU(jlere karst halkr orgutlemeye baslar, Cernal Bey, zaman zaman kaybolur gider, sonra geri dondUgUnde davul-zurna ile karsilarur, Cemal Bey, Mugla bolgesinde halki i~alcilere karst 6rgUtiemek icin bOlgeyi dolasirken, Lutfiyc Hamm da, evinde kornsu kadmlarla isgalcilere karst savasan kuvayi milliyecilere elbise diker.

Cernal Bey, bu cahsmelan yapbgl sirada Mugla'dan Aydm'a tayin edilir. Fakat Aydm i~al altmda oldugu icin, aile Cine'yc tasmir, Cemal Bey, i~galcilere karsi mUcadelesine Cine'de de devam eder.

Bu donern, Aydm'da Yunan ordusunun i~aline karsi direnen- 29 lerden biri de Ittihatolardan "Galip Hoca" takma adlyla tarunan

Celal Bayer'dir,

2 Eyl011922'de Aydin Yunan ordusu tarafmdan tamamen yakthr, 7 EylOI gUnO Aydm, 9 EylUI gOnO izmir i~ga1cilerden kurtanhr. Safha safha Kurtulus Savasr'ru gormU~, ya~ml~ olan aile, bundan sonra, Cine'den Aydm'a gelir.

Cumhuriyet rejimi kurulduqunda Mustafa Kemal, Cemal Beye, "Milletvekili olmasi''m teklif eder. Fakat, Cemal Bey, "Mem!eketin bana ihtlyaci vardi. Onun icin cahstim, vazifemi yaptim ve bitirdim. MiIletvekili olmak icin cahsmadnn. Aglr Ceza Reisliginden istifa edip, avukathk yapacaglm" diyerek, teklifi kabul etmez. Cok sonra, oglu Nedim MOren, 1961-1965 donerninde CHP Aydm MiJletvekili olur ve TBMM'de gorev yapar.

Aglr Ceza Reisliginden istifa eden ve serbest avukathk yapmaya baslayan Cemal Bey, bir sure CHP'nin Aydin il Baskenhqrm da yUrotOr. Cemal Bey, 1938 yihnda hnk arnellyatmda olOr.

Alb kardesin en bUyOgu olan Nazife Hamm, ilkokulu Aydm'da,

Nazife Harum

Nazife Harurn, bOyOk bir aile cevreslne sahiptlr, Babasi Erzurum'lu Gemalmazoglu'lanndan, annesi Lotfiye Hamm, Cemisgezek'te y~ayan Akkoyunlulann uc beylerinden bir ailenin kizi.

BOyOk arazi ve ciftliklere sahip olan llitfiye Hamm'm babasi, daha sonra, Gemi~ezek'ten istanbul, Sahzedebasr'na tasnur, Aile, Istanbul'da hah ticareti yapar. LOtfiye Harum'in ikl kiz, iki erkek 28 kardesi var, Nazife Hamrn'm babasuun babasi ise Defterdar'dir,

Nazife Harum'm babasi Cerna I Bey, istanbul Hukuk Fakultesi'ni bitirdikten sonra, 16 yasmdaki Lutflye Hamm ile evlenir.

Cernal Bey'in tayini savciolarak, Amasya'ya cikar,

Nazife Hamm, hukukcu bir baba ile ev kaduu bir annenin ilk r;:ocugu olarak 1913'de Amasya'da Ye~ihrmak'lO kenannda bir evde dogar.

Cemal Bey, 1914 yilmda Maras'a daha sonra da Aglr Ceza Reisi olarek, Mug\a'ya tayin edilir. Aile, Mugla'ya geJdiginde Mugla, Italya ve Yunan ordulanrnn i?gali alhndadir,

Mustafa Kemal onderliginde, Kurtul~ Savasi baslarmsttr, Kurtulus Savasma destek olmak amaciyla i~alcilere karsi Turkiye'run her b61gesinde Kuvey-i MilIiye komiteleri olusturulur,

15 Kasim 1919 Cumartesi gOnO, Kursunlu Carni avlusunda toplanan Mugia halki, Yoruk Ali Efe ile 75 zeybeginin denetiminde Mugla IV. Kuvay-i MilIiye Komitesini secer, Komite su kisiierden olusturulur.

Aksehlrlizade Mehmet Hilmi Efendi (Gene! Baskan), Hamza

T'u r h e n Fe y i z o ql u

Nurhak Ddglanndan Sonsuzluga / SiNAN

ortaokulu lzmir'de Franstz okulunda yanh okur, lzrnir KIZ Lisesini yatih ogrenci olarak okuyarak bitiren Nazife Hamm, 1932-1933 ogretim doneminde istanbul Oniversitesi Edebiyat Fakultesl Felsefe bolumune kaydmr yaptlnr.

Oniversite ogrenciligi boyunca duzenli olarak FranSIZ Komiinist Partisi yaym orgam L'Humanite gazetesi okuyan Nazife Hamm, Nazim Hikrnet'in yazdlgt silrleri cok sevmektedir.

Nazife.Hamm, bir giin, Nazun Hikmet'i gormek amaciyla, Sultanahmet Adliyesinde yapilan durusmasma gider. Fakat, durusrnaYl izlemek icm gelen kalabahk bir topluluk daha vardir, Nazim Hikmet'in durusmasi bu nedenle kapah celse yapihr.

1936'da Oniversiteden mezun olan Nazife hamm, bir bayan arkadasiyla Almanyaya gezmeye gider. 3 ay Almanya'da kaldiktan sonra, Turkiya'ye donen Nazife Harum, Ankara'ya giderek Mill! egitim Bakanhqma ogretmen olmak icln basvurur,

Nazife Hamm, Ankara'da Kiz Meslek Yliksek.Ogretmen Okuluna ogretmen olarak atamr.

n ev ile Sabiha ve Zekeriya Sertel'in Moda' da oturduklan ve birbirine cok yakmdir, Sertel ve Cemgil aileleri, sikhkla gorii~mektedir. Bu sirada, Sabiha Harum, hazrriarrus oldugu, "Tevfik Fikret ldeolojisi ve Felsefesi" isimli kitabmi dusuncesini ogrenmek arnaciyla Nazim'a ulastirmak istemektedir.

Nazife Harumm, Sehnaz Akmci lsimli bir kiz ogrencisi vardir. $ehnaz Akmcr, Bursa Cezaevi MlidUrU Tahsin Akinci'nm kizidn. Nazife Harurn, bu konuda Sehnaz'a bir mektup yazar ve Sabiha Hammm kitabim Nazun'a iletmesini ister. Sehnaz Akmci, babasi T ahsin Bey vasitasiyla kitabi Nazim' a iletir,

$ehnaz Akmci, Nazife Hammm kendisine gonderdigi mektubu, ogrenci oldugu okula gotiiriir ve dolabma koyar. Fakat, okul yonetiminin yapttgt bir arama sonunda bu rnektup bulunur. Nazife Harum, bu mektup nedeniyle sorusturmaua ugrar ve Ankara icinde baska bir okula siiriiliir.

Bu olaylann ya~andlgl donemde, Behice Beran ve Adnan Cemgil; aralarmda Nusret Hizir, Muvaffak Seref, Nivazi Berkes, Kemal Bilbasar, Enver Gokce, Arif Damar, ilhan Berk, Ril~tU Sardag, Orner Faruk Toprak'm da yazl yazdlgl "Ant" dergisini 15 Mart 1945 tarihinde yaymlamaya beslar,

ikinci Dunya Savasr'run sona ermesiyle dunyadaki ve Turkiye'deki ekonomik geli~melere uygun olarek 1923 yihnden beri CHP icerisinde siiregelen siyasi ittifak bozulrnus, yeni bir siyasi denge olusmaya baslarmsttr,

CHP'deki muhaliflerden Adnan Menderes ile Fuat KopriilU, sosyalist olduklanm sayleyen Zekeriya ve Sabiha Sertel'in yonettigi Tan ve Ahmet Emin Yalman'm Vatan gazetelerinde yazdiklan makalelerle CHP'ye yonelik muhalefet yapmaktadir,

Tan gazetesine yazt yazanlar arasmda Adnan Cemgil ile Behice Boran da vardir,

CHP milletvekili olup da CHP icerisinde muhalefet yapanlann onculerinden Adnan Menderes, Celal Sayar, T evfik Ril~tu Aras, Fuat Koprulu gibi kisiler, dnsnnceleriru, aynca, Sabiha Sertel'in yaymlayacagl "Gorusler" isimli dergide a'ttklamaga karar verir.

Tan gazetesi ile Gorusler dergisi sahibi Sabiha Sertel, bu konuyu ~yle anlatrrustm

30

Cemgil Ailesi

Felsefe Bolumtme aym donem kayrt olan, aym donem bitiren ve aym donem ogretmenlige basleyan Adrian Cemgil ile Nazife Muren, 19 Temmuz 1941'de Ankara'da evlenir.

Adnan ve Nazife Cemgil'in ilk cocuklan Dumrul, 1942 ydmda dog~r.

1944 yilmda Ankara' da tifo salquu olur. Nazlfe Hamm, bu nedenle, Istanbul'a gelir, Uskudar'da savcihk yapan kardesi Nedim Muren'in evlnde kalmaya baslar, Adnan Bey de, yaz donerni smavlanru yapnktan sonra istanbul'a gider. Fakat ihmalkarhqi nedeniyIe tifoya yakalanan Adnan Bey, aylarca rapor ahr.

Bu sirada, ikinci erkek cocuklan, 15 Kasun 1944 Carsamba giinii Istanbul'da dogar. (ocuga Sinan ismi verilir,

Slnan'm dogdugu sene, 6 ytldlr sliren ve milyonlarca insanm 61diiriilmesine ned en olan lklnci Diinya Savasi sona ermek lizeredir,

Bu donem Adnan Bey iJe Nazife Harurrun Moda'da oturdukla-

31

32

Tur b e n Feyizo9lu

Nurhak Dag/aflndan Sonsuz/uga / SINAN

"28 Kasun'da sabah treni He hareket ettim. Tren UIj saat gecikerek Ankara'ya vardi. Trenden indigim zaman Tevlik RO~tli Aras yoktu. Beni gonderdigi bir genlj karsiledr. Tevfik R~tli'non muayyen saaUe istasyona geldigini, fakat trenin iilj saat sonra geleeegini haber almca dondOgUnii blldlrdl, Gencle beraber Adnan Menderes'in €Vine gittik. Yemek salonunda uzun bir sofra kurulmustu, Ben yeti~medigim icin onlar yemeklerini yemi~lerdi.

Celal Sayar, Menderes, KoprUlU, Aras misafir salonunda, yuvarlak bir masanm etrafmda (j311$lyorlardl. Masanm Ostu evrakJa doluydu. Zannederim parti program I Ozerinde c;:ah~lyorlardl. Ben yemegimi yedikten sonra yanlanna gittim. Derginin ilk nushasmm ne sekilde hazlrlandlgl hakkmda kendilerine bilgi verclim. Yaa gondermedikleri icin sikayet ettim. Adnan Menderes-

-Goruyorsunuz, dedi, cok rnesquluz, fakat ikinci nUshaya mutlaka yazl ganderecegiz. Tan'da yaptlglmz hiirriyet ve demokrasi savasmi ilgi ile izliyoruz. Yuz Ylldan beri gere;:ekle~meyen demokrasiyi memlekette kurmak zorundeyiz. Bugunku devirde bu eski kahplarla yOrUnemez. Artik lnonu de bu luzumu anlarmstir, Biz, Halk Partisi drsmda muhalefete devam edecek, partimiz kurulduktan sonra secirnlere kablacaglz. Blrinci secimlerde basan saglamasak bile, lkinci secimlerde e;:ogunlugu mutlaka kazanacegrz, dedi.

Aym gUnde dergiye yazdacak yazJlar hakkmda konusrnak uzere Behice Boran'm evinde toplandik. Ben gittigim zaman Sabahattin Ali, Niyazi Berkes, Pertev Boratav, Muvaffak Seref, Adnan Cemgil ve diger arkadaslar orada idiler ... 29 Kasirn'da lstanbul'a

dondurn. ,,(1)

Gorusler dergisinin ilk saYISI 1 Arahk 1945 gOnG cikar, Derqinin kapagmda, "Mecrnuermza yazl yardnnlanru vaadedenler" olerak su isimler bulunrnaktadir: Celal Bayar, Tevfik Rustn Aras, Fuat Koprulu, Adnan Menderes, Cami Baykurt, Sabiha Sertel, M. Zekeriya Sertel, Pertev Naili Boratav, Behice Sadik Boran, Medlha Berkes, Niyazi Berkes, Hulusi Serel, Adnan Cemgil, Esat Adil Mustecaphoqtu, Muvaffak Seref, Dr. Sabire Dosdoqru, Dr. Hulusi Dosdogru, Sabahattin Ali, Kemal Bilbasar, Nail Vahdeti Cakirhan, Aziz Nesin.

Adnan Cemgil'in, tek sayl cikabilen Gorusler dergisi'nde, Pe-

yami Sefa'yi elestiren, "Fasizm Misyonerleri 1" bashkh yazlsl yaymlanrrustir,

Adnan Cemgil, Ogretmen1ikten Istifa Ediyor

CHP'ye yonelik muhalefet cephesine ilk onernli said In, 4 Ara- 11k 1945 gunO, onbinlerce kisinin, "komunizm" propaqandast yaptJgml soyledikleri Tan, Yeni DUnya gazeteleri He Corusler dergisinin matbaalan ve iki kitabevini tahrip etmesiyle beslar,

Muhalefet cephesinin icerislnde yeralan Ankara Ataturk Lisesi felsefe ogretmenlerinden Adrian Cemgil, DTCF ogretim gorevlilerinden Doc, Behice Sadik Boran, DOIj. Pertev Naill Boratav, Day. Niyasi Berkes, llrni Yardimci Mediha Berkes ve Izrnir'de ortaokul ogretmenlerinden Kemal Bilbasar, Bakanhk emrine ahmr,

Adnan Cemgil ve diger ogretim Gyeleri, yaptiklan hukuk mucaclelesini kazamr ve Dernstay karanyla 1 946 yJlmda gorevlerine geri doner,

21 Temmuz 1946 tarihinde de ilk genel secimler yapihr, $ecimleri CHP kazamr.

Niyazi Berkes'in kardesi yOksek muhendis Enver Berkes ile yine ortagl yOksek muhendis Celal Gundogdu, DP'nin bir gazetesi olmasi amaciyla, "Bir gazete crkartahrn. Arkadaslar da yazi yazsm" diyerek, bir gazete cikartmeya karar vertr,

Adnan Cemgil, "DP QzgGriOk mucadelesi veriyor, Ona destek olahm, gazeteye yazahm, arna hie kimseye angaje olmayiz" diyerek, cikacak yeni gazetede yeralmeyi kabul eder,

Yaklasik 19 Ylldlr ogretmenlik yapan Adnan Cemgil, bu ned enIe, 21 Subat 1947 Cuma gOnO, Milli Egitim Bakanhgi'na bir dilekce vererek ogretmenlikten istifa eder.

Adnan Cemgil, ogretmenlikten aynkhktan soma, 22 Subat 1947 Cumartesi gUnG yaym!anmaya baslayan "24 Seat" isimli gazetede cahsrnaya baslar,

Gazetenin imtiyaz sahibi Niyazi Berkes'in harurru Mediha Berkes'dir, Gazetenin yazi islerini fHlen idare edense Adnan CerngiJ'dir. GUnlOk olarak yaymlanmaya baslayan "24 Saat' isimli gazete ancak 13 sayi yaYInlanabilir.

33

Turhan Fe v i z o q l u

Nu rh e k Dag/anndan Sonsuz/uga / SiNAN

Adnan Cemgil, gazetenin kapanmasmdan sonra artik issizdir, Ankara'da yapacagl bir i~ bularnadaqi icin lstanbui'a gelir. Zekeriya Sertel'in "Teknik Reklam" admda bir burosu vardir, Adnan Bey, bu reklam burosunda Zekeriya Sertel'le cehsmaya baslar,

Toplantida olaylar cikar. Aralannda Nazife Cemgil, $ehnaz Akmci, Yildiz Bastirner ve Kenan Ulug'un da bulunduqu 40 kisi qozaltma ahmr,

18 Mayts Persernbe gUnU akserru achk grevine son veren Nazirn, Pasakaprsi Cezaevinden Cerrahpasa Hastahanesine nakledilir, Tahliye edilecegi gGne Kadar Cerrahpasa Hastahanesinde kaIan Nazun'i, isteyen herkes ziyaret eder. Nazim'i ziyaret edenler arasmda Nezife He Adnan Cemgil de vardrr,

15 T emmuz 1950' de crkanlan 5677 numarah a f ile tutuklu bulunan kornunist ve sosyalistler serbest birakihr. Nazirn da, serbest btrakilanlar arasmdadir,

34

Nazun Hikmet'e Af Kampanyast

Nazim Hikrnet, 1938 yilmda Harp Okulu ve Donanma Komutanhg] Askeri Mahkemesinde yargtland]ktan sonra mahkum edilir.

14 ytl cezaevinde yatttktan sonra kendisine haksrzhk yaptld]gl- 01 iddia eden Nazirn Hikmet, achk grevi yapmaya karar verir.

ilk achk grevine, 7 Nisan 1950 Cuma glinG, Bursa Cezaevinde baslayan Nazim, 9 Nisan 1950 Pazar sabahi erkenden istanbul' a getirilerek, Sultanahmet Cezaevine yatmhr.

11 Nisan 1950 Sah gUnG Cerrahpasa Hastahanesine gotilrG:

Jerek muayene edilen Nazim, OskGdar Pasakaprsi Cezaevine oakledilir.

Nazim'in akrabasi clan Mehmet Ali Aybar da, bu sirada, bir yazisinda Cumhurbaskanma hakaret ettigi gerek<;:esiyle, 12.12.1949 tarihinden bert Pasakapisi Cezaevinde tutuklu bulunrnaktadir,

Af edilecegi umuduyla achk grevine bir sure ara veren Nazim, affm o[mayacagml ogrenince, 1 MaYls 1950 Pazartesi sabahmdan itibaren ikincl kez, Pasakaprsi Cezaevinde achk grevine baslar.

Achk grevi yapan Nazim'm ziyaretcileri coktur, Adnan Cemgil de, ziyaretciler arasmdadir,

Nazim'm kurtanlmast amaciyla, irnza kampanyasi acihr, Nazim'm affedilmesi icin imza kampanyasma katilanlar arasmda Adnan Cemgil, Behice Sadrk Boran, Mehmet Ali Aybar, Falih Rrlki Atay, Gazanfer Ozcan, CUneyt Gokcer, LUtH Ay, Mazhar Osman, Sabiha Sertel, Zekeriya Sertel de bulunmaktadrr,

istanbul Yuksek Tahsil Genclik Dernegi, 10 MaYls 1950 Garsamba gtinG, "Nazirn'i Kurtanruz" bashkh bildiri daglttr.

14 Mayis 1950 Pazar gUnU yapilan sccimlerde CHP iktidardan dusmus, yerine DP ge[mi~tir.

istanbul Yuksck Tahsil Genclik Derneqi, 15 Mayts 1950 Pazartesi gUnU, Lale!i'de bulunan Cicek Palas Oteli'nin salonunda Nazim Hikrnet'ln aff] konusunda bir toplantt dGzenler.

35

TUrk Bans Severler Cemiyeti

14 Mayis 1950 Pazar gUnil mi!letvekili genel secimi yapthr ve tilkeye demokrasi getirecegine sol aydmlann da inandlgl Dernokrat Parti secimi kazarur,

DP'liler, hukurnet degi~ikligini, "Beyaz" ve "Kan dokulmedcn yapilan devrim" olanak tarumlar, DP lktidanmn ilk yaptl91 i~ kendini destekleyen sol aydmlan tutuklatmak olur.

21 Mayis 1950 tarihinde Doc, Dr. Behice Sadik Boren, cevirmen Adnan Cemgil, Yuksek Mimar Kemal Ozmeric, Mimar Resad Sevincsoy, Avukat Osman Faruk Toprakoqlu, Avukat Vahdettin Barut, Muvaffak Guran ve Hukuk Fakultesi ogrendsi Naci Ormanlar tarafmdan "TUrk Bansseverler Cemiyeti" kurulur.

14 Temmuz 1950 tarihinde yaymlanan bir bildiri ile Turk Bansseverler Cemiyeti'nin resmen cahsmaya ba~ladlgl kamuoyuna aciklarur, Aym gUn, kurucular arasmda yapilan gorev bolurnunde Baskanhga 00<;:. Dr. Behice Sadik Boran, Sekreterlige Adnan Cemgil getirilir.

Adnan Menderes hukumetlnin TBMM Karan almakstzm Kore'ye 4.500 kisilik askeri birlik gonderme karanru proteslo etmek aroaciyla TUrk Bansseverler Cemiyeti, 24.000 adet bildiri bastirarak, 28 Temmuz 1950 tarihinde dagltlr.

Sablha Sertel, bu konuda sunlan anlatrrustir.

Beya.nnamenin daglhld)(h gUn Zekeriya He beraber ressarn

T'u r h e n Fe y ie o q l u

Nurhak Dag!aTlndan Sonsuz!u_ga / S;NAN

Abidin Dino'yu ziyarete qitrnistik. Dino'nun evi Caddebostan'da, deniz kenannda, boyok bir bahcenin icinde, zarif bir kosktu, Abldin'in kansi GOzin bizi kapida karsiladi. Nazlm Hikmet, Melih Cevdet, Oktay Rifat, daha bazi arkadaslar da orada idiJer. Kimi denizde yikaruyor, kimi bahcede Kore Harbi Ozerine tartismalar yepryordu.

Nazirn, Kore 'ye asker qonderme karen karsismda sasrrrrustr.

Elleriyle yGzOnO 6rtGyor:

-BUyOk vatanseverler memleketi satnlar ... Sabldik kardeslcr ... diyordu.

o gOnOn tek konusu Kore Harbi oldu, Az sonra Nazim btzi evin alt kahndaki bir odaya goturdo.. Burada Dtno'nun, Nazirn'm yazdlgl Milli Kurtulus' destanma yaptl91 resimler yerde yatiyordu. Nazun bana resimleri gosterdi:

-Bak qoreceksiniz, Dino bir gOn milletlerarasi bir ressam olacak, dedi.

Bunlar cidden harikulade eserlerdi. Reslmleri gordOkten soma

36 bahceye ciknk. Bu sirada beyannameleri hazirlayan, dagltan bazt arkadaslar da geldiler. Hepsi beyannamelerin halk arasmda yarathgl rnusbet etklleri anlanyorlardi. Adnan Cemgil, bahcede bir asa- 91 bir yukan geziniyor, beyannamelerin halk tarafmdan nasil kapt-

:;;lldlgml anlatlyordu."( 1)

Yaymlanan bildiri uzerine Turk Banssever Cemiyeti yoneticileri hakkinda T.c.K.mn 161. maddest uyarmea dava acihr, Behiee Boran, Adnan Cemgil, Nevzad Ozmeric, Vahdettin Barut, Resad Sevincsoy, Osman Faruk Toprakoqlu, Muvaffak Guran, tutuklamr.

1947 Yllmda, "Behice ve Nevzat'la, Nazlfe ve Adnan CemgiJ'le ben! Ankara'da, Rasih Guran" tamstrrrmsti" diyen Mehmet Ali Aybat da, bu konuda sunlan anlatrmstir:

"Olayi protesto eden Bansseverler Derneqi y6neticileri tutuklanrms, aglr hapis eezalanna carptmlrmstr. Bizim dostlanrmzdi bunlar: Behice Boran, Adrian Cemqil, Muvaffak Guran ... Genel Aftan yararlanarak Nazim'Ia hapisten yeni cikrmstrk. Behiee, Bansseverlerin Baskamvdr. Kuzguncuk'taki Babenakkas sokaqmdakl bizim evde aksam yemegi icin toplanrmstik. Nazim da vardi, Bir

ara Bansseverlerin bildirisi de konusulmustu. Arkadaslanrruz iki gOn sonra tutuklandilar, "(2)

Merak ve Dikkat1e Etraf Seyreder

Kore 'ye TUrk askerlerinin ~6nderilmesi aleyhine bashrd~klan bildirileri dagltmak sucundan Istanbul Cumhuriyet Savcihqtnca hakkmda sorusturrnaya geyiJerek tutuklanan Adnan Cemgil, trenIe Ankara'ya gotGrOlur ve Diskapr'daki askeri cezaevine konur.

istanbul Yuksek Tahsil Genclik Dernegi Sekreteri ve HOr Genelik Dergisi Yaz: lsleri sorumlusu Nihat Sargm da, bu stra, aym cezaevinde tutuklu bulunmaktadrr,

Nazife Cemgil, cocuklanyla birlikte Adnan Cemgil'i ziyarete gelir,

Ziyaret sirasmda, Slnan, merak ve dikkatle etraf seyreder. Ankara Garnizon Kornutanhqi 2 numarah Asked Mahkemesinin 13.6.1951 gOn ve 14-16 sayth ilarru ile 1 yd 3 ay mOddetle

aglr hapis ve 5 ay Kocaeli'nde Emniyet nezaretinde mahk~~ edi- 37 len Adnan Cemgil, Ankara askeri eezaevinde 6 ay ge~lrdlkten

soma kalan 7 ayhk cezasim Nevsehir Cezaevinde tamamlar.

Sabiha Sertel, Adnan Bey'in tutuklenmasr, serbest brrakrlrnasi ve ne I:;; yaptlgl konusunda sunlan anlatrmstir:

"Bansseverler Cemiyeti'nin kapisma kilit vurulmus, kuruculan mahkemeye verilmisti. llertciler devamh bir polis kontrolO altmda idiler. Bu sartlar altmda ger~ek yurtseverlerin herhangi bir sekilde memleket davalanm savunmalanna imkan brrakrlrnarrustr.

Bir aksarn, issiz bnakilan arkadaslarla, Moda'da bizim evin denize karsi olan balkonunda konusuuorduk. Hepsi rnemlekete hizmet edemedikleri gibi, ya:;;amak imkamndan dahi yoksundular. Adnan Cemgil, sevinerek anlatiyordu:

-Ben I:;; buldum. Bir arkadasim evlere su dagrten kamyonunda bana da i:;; verdi. Simdi su tenekelerlni evlere dagltaeaglm.

Bu sevinc ne kadar hazindi. Adnan Cemgil gibi blr aydmm, sakahk etmekten duydugu sevinc!", (3)

Tu r b e n Fe y i z o ql u

Nurhak Dag/anndan Sonsuz/uga / SINAN

"Anne, Yamyam Ne Demek?"

Adnan Cemgil'e yonelik baskilar ailenin diger bireylerine de ister istemez yansu.

Adnan Bey'in ugradlgl politik baskrlar yaklasik on ytldir Ankara'da ogretmenlik yapan Nazife Harum'a da yonelir ve 1950 yilmda Ankara II. Erkek Orta Okulu'ndan Yozgat lisesi'ne surOhJr.

Dumrul ile Sinan'i lstanbul'dakl kardesine biraktiktan sonra, gorevine baslamak icin Yozgat'a giden Nazife Harurn, ev tutar tutrnaz, cocuklanruyanma getirtir.

T utuklu bir e!? ve iki kucuk cocukla, bir kaduun tek basma yasamasi kolay degildir.

Kamyonete binen bazi ogrenciler, Nazife Harumm arkasmdan "Komunistler Moskova'ya", diye bagmr. Nazife Hamrn bu tur ba-

glrmalan duymazhktan gelir. '

Dumrul ile Sinan'a, "Yamyamm cocuklan" diye bagnhr. Sinan, "Anne, yamyam ne demek?" diye sorar. Nazife Harum, yamyamm ne olduqunu Slnan'a aciklamaya cahsrr,

Sinan ve Durnrul, bir ara, sanhk hastahgma yakalamr. Bu sirada Adnan Bey, Nevsehir Cezaevindedir. Nazife Hamm, olanak ve hrsat buldukca Adnan Beyi, cezaevinde ziyaret eder. Nazife Harum, Slnan ile Dumrul'u da ziyarete gotliriir.

Cezaevimn bahcesinde aga<;lar vardir. Stnan, ziyaret sirasmda aga<;lara nrrnamr.

Bu sirada, Yozgat Usesinde ogretmenlik yapan Nazife Hamm, Istanbul'da meydana gelen olaylarda Adnan Bey'in de gozaltma ahndiqrm dusunur. Adnan Bey, olaylan akrabasi olan Guven'den ogrenir ve Beyoglu'nda evi olan Nazife Harum'm kizkardesi Muzaffer Kaplangt He evde herhangi bir tahrip veya yagma var rru diye Beyoglu'na gider.

6-7 Eylol 1955'de meydana gelen olaylardan soma, Nazife Hamm, Yozgat Lisesinde ogretmenlikten istifa eder ve Istanbul'a gelir.

Cemgil ailesi, 1956 yihndan itibaren artik surekli biraradadtr.

Adnan Cemgil, Emekli Sandiqi'run Reklam Bolumune girerek <;ahsmaya baslar. Ernekli Sandiq: icin radyo kulttlr programlan ve brosurler hazrrlar. Oguz Esrnen takrna ismiyle ban siir ve yazllar yazan Adnan Cemgil, blr ara, istanbul $ehir Tlvatrosu'nda figOranhk da yapar.

Nazife Cemgil, istanbul'a geldikten sonra, ilk once, kisa sureIi de olsa Sanyer Ortaokulu'nda ve Ermeni Lisesl'nde ogretmenlik yapar.

Adnan Cemgil de, "Evren Yaymlanm" kurar ve ansiklopedi yaymma baslar,

Dumrul He Sinan da, egitimlerini surdurrnektedir.

Sinan, bir gOn, kavga ederek okuldan eve gelir. Adnan Bey, "Oglum, niye kavga etttn" diye saskmhkla sorar.

Sinan, "Ne yapeyim baba, arkedasuna hakaret etti, kufrettiler, Onun icin kavga ettim" diyerek, yamt verir,

39

"Arkadesima Hakaret etti, ktifrettiler, Onun j4j:in Kavga Ettim" 19,51 ytlmda Nevsehir Cezaevinden tahliye olan Adnan Bey, Yozgat ta bulunan Nazife Hamm ve cocuklannm yamna gelir.

Cocuklanrun daha iyi bir egitim elrnasi icin Adnan Bey, Dumrul ve Sinan'la Istanbul'a gelir. Nazife Hamm, Yozgat'da O9retmenlige devam ecler.

6-7 Eylul 1955'de lstanbul'da iki gOn suren olaylar olur, Aralannda Nlhat Sarqm, Kemal Tahir, Mueyyet Boratav, Can Boratav, Aziz Nesm, Arslan Kaynardag, LGtfo Eriscl, Asim Bezirci, Hasan Izzettin Dinarno, Faik Muzaffer Amac'm da bulunduqu yGzlerce kisi gozalttna ahmr.

BUtun Evler Bayraklarla DonatJlnu¥l

Ulkeyi diktatorlukle yoneten Demokrat Parti iktldan basta 09- renciler olmak ilzere surdurulen yogun mucadele sonucu 27 MaYIS 1960'da sona erdirilir.

Cemgil eilesi, 27 Mayts 1960 ihtilalini sevincle karsilar, Adnan Cemgil, Nazlfe Cemgil ve cocuklan Sinan ile Dumrul, bu nedenle, Firuzaga'da oturduklan evin pencerelerini susler, Cemqil ailesi, sokaktan subay ge<;tigi zaman alkislar,

Cemgil Ailesinin dostalanndan olan istanbul Universitesl O9re-

Turhan FeyizogJu

Nurhak Dag/anndan Sonsuzluga / SINAN

tim g6revlilerinden Mina Urgan, 27 Mayrs 1960 gOnG Cemgil Ailesi ile ya~dlgl bir olaYl ~6yle anlatrrustir.

"0 gOn ogleden sonra 4.30'da sokaga crkmak yasagl kalkar kalkmaz, evim arkadaslerla doldu. Gelenler arasmda lskocyah meslekdasirn Adair Mill, Adnan Cemgil, esi Nazife ve cocuklan Dumrul ve Sinan da verdi, (Ne acidir ki, essiz bir delikanh olan Sinan Cerngil, 12 Mart 1971 darbesi sirasmda Nurhak daglannda jandarmalar tarafmdan vuruldu.) Arkadaslarla birlikte sokaga ciknk, Butun caddeler, bUtun meydanlar cIVIl civrldi. Omrumde qormedim boylesine candan, boylesine coskulu bir bayram havasi. Genellikle hep somurtkan olan milletimizin yUzu gUIUyordu. Bu konuda hicblr emir verilmedigi halde, butun evler, bayraklarla donahlrmstr. "(1)

27 Mayis: ger~ekle~tiren subaylar arasmda yeralan T uran Caglar, Nazife Hamrrun amcasirun kizmm kocasrdir,

T uran Caglar, bir donem istanbul Radyosu MGdUrU olur. Adnan Bey, bir gUn Turan Caglar'l radyoevinde ziyaret eder. Turan Caglar, Adnan Bey'e, "Adnan Abi, Nazife Abla ve senin MiTdeki dosyalanruzi qordum. MiT, sizi fise ge~irmi~. Ben kaldiracaqim" der. Adnan Bey, "Katiyen" diyerek, reddeder.

Adnan Cemgil ve bir grup arkadasi, Ruhi Su'nun evinde sohbet etmektedir. Sohbetin bir yerinde, Ruhi Su, "Adnan Cemgil, ben, 27 Mavis ihtilalinin altmda Amerikan parmagl g6rQyorum" der, Adnan Bey, Ruhi Su'nun bu degerlendirmesine, "Ruhi, sen de her iste bir parmak anyorsun" diyerek karsrhk verir.

lKlNct BL>LOM

"Zaptiye Nazm Olmak Istemem"

ooro Mbnarhk FakUltesi

Sinan, ilkokul egitimine 1951-1952 6gretim yihnda Yozgat'da baslar, Cocuklannm Yozgat'ta yetisrneslni . istemeyen Nazife Cemgil, Sin an ve Dumrul'u Adnan Cemgil'le lstanbul'a gonderir. Sinan, ilkokul egitimine Istanbul'da devam eder.

ilkokulu bitirdikten sonra Sinan, 1956-1957 ogretim doneminde italyan Lisesi'ne kaydedilir.

italyan Lisesi kiz-erkek karma egitim veren bir okuldur. lisan nedeniyle "Hazirhk Smrh" da vardir,

Okulun Latince ve Ticaret diye iki bolilmtl vardir. Smen, Ticaret Bolurnu'nde okumustur, Aym okulda ogrenci olen UstGn Akmen ile her gUn vapurla gidip gelirler Kadikoy tarafma. Sinan'm italyan Usesi'nden Latife Bastuq admda bir arkadasr vardir,

Orta ve lise krsrmm italyan Lisesinde okuyan Sinan, italyan Usesi son sirufta iken Pendik Lisesl'ne ge~er ve Pendik Lisesi'ni 1962-1963 doneminde bitirir.

10 Ekim 1963 Cumartesi gUnG ogleden sonra yapdan Oniversite smavlanna giren Sinan, 24 Ekim 1963 Curnartesi ~Unu yaymlanan listelerde Istanbul Oniversitesi Edebiyat Fakultesi Ingiliz FiloJojisi b61GmUnU kazandigim ogrenir.

Fakat, Sinan, bir YII soma, 9 ve 10 Temmuz 1964 gUnleri 00- TO smavma girer ve OOTD Mimarhk Fekultesi Sehir ve Bolge Planlama BoIUmG'nG kazamr.

41

Tu r b e n Feyizoglu

Nv r h e k Daglanndan So n s u z t u q » / SiNAN

Mimarhk Fa kultesl'nl bu donern kazanan 6grenciier arasmda Halis Aydmtacbas, Huiagu Bulquc, Aykut O!kutekin, RO$ti.i Mericelli ve Arif Sentek de vardir,

Sinan, 1964-1965 ogretim doneminde OOTO Mirnarhk Fakultesine kaydiru yaptmr.

Bu srrada, dayisi Nedim Muren, CHP Aydm Millelvekili olarak TBMM'de g6rev vapmaktadrr, Sinan, bir sure dayrsuun evinde kahr. Fakat Nedim Muren, astim hastasi olduqu icin Ankara'run havasi saghgl icin iyi degildir. Nedim Muren, bu nedenle Aydm'a gider. Sinan da mecburen yurtta kalmaya baslar,

OOTO, 1 Ekim 1964 Per$embe gOnu saat 1O.OO'da duzenlenen bir torenle ogretim yihna baslar.

"ODTO'nde Mum cereyanJar" bulunduqu seklinde suclarnalann yaplldlgl bu donem Mimarhk Fakultesi Dckaru Prof. Arif Payashoglu, Rektor Kemal Kurdas'nr.

"Anayasa cercevesinde her turlo fikrin tarh$ddlgl bir memlekette universiteler bu fikir cereyanlanndan uzak kalamaz. Bu cereyanlar her yerde hatta Mec1iste bile vardir, Oniversitelerin bu fikir cereyanlan icersinde kendi gorO$lerini bildirmesini mesleklerinin ve gorevlerinin kudsi blr icabt olarak gorOyorum. Fikirlerin Anayasa nizerm icinde bu sekilde ternsilmasi sonunda bir gtin dogru sonuca erisilecek ve Turkiye'ye hepimizin istediql hrz verilecektir.

Universitede bu cereyanlar var iken Amerika'mn nasil olup da yardim etti9i soruluyor. Amerika bu Oniversitenin haysiyetli bir universite oldugunu bilmektedir. Yardmu onlar vermek istiyorlar. Ben de lutfen kabul ediyorurn."

"Zaptiye Nazm Olmak lsternern"

42 Orta Doqu Teknik Oniversitesi, 1956 Yllmda Ankara'da kuru 1-

mustur,

Kurulus Kanununa gore ingilizce ogretim yapan OOTO, 9 ktsiden olusan bir MOtevelli Heyeti tarahndan yonetilir.

1963 yJ1111a kadar muhteJif muesseselerin binalannda faaliyet gosterir, 1964 yilmda kendi sitesine tastrur,

Bir taraftan Oniversitenin kendine 6zgu yapisi, diger taraftan 27 Mayis 1960 ihtilalinin sagladlgl haklar ve ozel konumu nedeniyle OOTD'deki azgOr ortam bazi kesimlerin tepkisini ceker, Karma Butcc ve Plan Komisyonunda, 4 Ocak 1966 Sah gOnO gecesi, unlversite rektorlerl konusmalar yaparak komisyon uyeleri tarafmdan yoneltilen tenkid ve ithamlan cevaplandrrrnektadir, OOTO Rektero Kemal Kurdas da, ODTD'ne yonelik tenkidle-

re $U cevaplan verir:

"Muzir cereyanlar ne demektir? Bence Anayasa ve kanunlar cercevesini asan cereyanlar demektir, Orta Dogu T eknik Oniversitesinde boyle cereyanlar olduquna inanrruyorum ama bunlar var ise ecik ve gizli emniyet lie adliye gorevini yapar. Ama ben zaptiye nazm olmak isterncm."

"OD1'O, Devlet i~de DevJet"

OOTD hakkmda yapilan yaymlar hakkmda ogrenci kuruluslarr, yaYlllladlklan bildirilerle gor{l$lerini aciklar,

Fen Fakultesi Ogrenci Derneqi Baskem Ahmet Kuru, 25 MaYIS 1966 Carsarnba gunu, ?U bildiriyi yaymlar:

"OOTll, devlet icinde devlet gibidir. Butcesinin % 90'1 Turk hu- 43 kumeti tarafmdan karsrlandrj: halde, Turk hukurneti de, Damstay

da en ufak bir denetleme hakkma sahip degildir.

TUrk kalrnarruz ve mil!i suurun kuwetlenmesi i<;jn bu imiversitede yuksek ogrenim gen<;l@ olarak $U hususlann yaprlmasuu gerekli gortiyoruz.

1- OOTD'de ogretimin Turkce olrnasuu saglamak,

2- Kurulus Kanununu milli bir untversite olacak $€kilde degi$tirmek,

3- Oniversitenin basma, iceride ve disanda ilmi nesriyatlan ve yOksek ahlakiyla tarunrms, universltenln prestijinin artmasiru 509- layacak hakiki ilim adamlanndan binni getirmek."

ooro SFK, 2 Temmuz 1966 Cumartesi gunO, yaymladlgl bildiride $U aciklarnayi yapar:

"Unlversite ve Oniversiteli gen<;, Vietnam'daki ABO Emperyalizmine karst Amerikan Oniversitesindeki gen<; sesini yiikseltmektedir. Avrupe'da, Asya'da, Guney Amerika'da, kisacasi butun dunyada, ozellikle geri birakilrrus tilkelerde Universite gen<;l@ devrimcidir, halka karst cikanlann, sornuructllerin karstsmdadrr,

44

T'u r h e n Feyizogiu

Nurhak Dagiaflndan Sonsuziuga / SiNAN

Emperyalizm baskisi altmda geri bir duzeyde kalmaqa zorlanan ulkelerden biri de TGrkiye'dir. Ve bu Glkenin yansmdan fazlasma ilkokul aydmhgl qosterilmemis, halkmdan gen;:ekler gizlenmege ~ahsslmakta, kurulu dGzenlerinin bozulrnasmdan urken somurucu ~Ikar cevreleri ellerindeki tGrli.l. araclarla dupeduz, halki yarultrnaqa ve uyutmaga cahsmaktadirlar. Turkiye'mizin gen blrakllml~hgma, ic ve dl~ cikar cevrelerince somuruhnesine karsi bilinqli sevasim vermek zorundadtr, Okuyabilrne rnutluluguna erismis olan Turk Oniversite gen<=[@, bazi cevrelerce Amerikan Oniversitesi olarak gosterilmege cahsilan ooro ogrencisi, gorevinin ve yerinin ne 01- duqunu bilmekte, ilcrici, devrimci tutumunu surdurrnektedir,"

OOTO Ogrenci Birli§i de, 8 Temmuz 1966 Cuma gUnG, yaymlad,gl bildiride, OOTO'ne yapdan saldmlara bildiriyle su cevabi verir:

"Orta Oogu Teknik Oniversitesine, son gUnlerde, tutucu cevrelerin' aglr saldmlarda bulunduklan gorUlmektedir. Her ileri, yeni ve saglam kurulusa karst crkan tutuculann esrl cabasi, ulkernizi geri ve karanhk brrakmaktrr.

Baslanqicta beJirtmemiz gerekir ki, cesitli yol ve araclarla Orta Dogu Teknik Oniversitesi'ni zayiflatmak ve Ylpratmak yolundaki cabalar, ashnda TOrkiye Oniversitelerine karst izlenmek istenen tutumun bir parcasidir. Bu bakimdan sadece OOTO'IOieri degit, TGrkiye'nin Gniversitelerini ilgilendirir. Tutuculann ger<=ek hedefi, yann icin, bilimsel rnetodlarla dusunen, aydmhk kafalann yeti~tigi butun kuruluslan, ellerinden geldigince baltalarnaktir, Buqun, OOTO gibi, ileri bir denemeye giri~mi!? ve basanh sonuclar almakta clan bir kurulusa karsi giri~ilen saldm hareketi, yann baska bir universitenin karsisma dlkilebllir, Asil onemli olan, Gniversite gibi yGce bir kavrama, qe§itli yol1arla, saldirma hakkiru kendinde bulan bir zihniyetin var olmasi ve geli~mesidir.

Gercek bir Oniversiteye yarasrr dusunce ve inane ozgOrlG§-OnO 'mernleketi b61Gcu fikir' olarak niteleyen tutuculann bu yorumlan, asil hedeflerini ortaya koyrnaktadir, Bu da onlann, 5zgGr Oniversitelerde yetlsmls bilim adamlarmdan nasil korktuklanru gosterir.

T utuculann bu defa yapmak istedikleri, asilstz ve duygusal nedenlerle, ODTO'non yapismda geni~ degi~ikiikler meydana getir-

mektir. Bu degi~iklikler turn ODTO'\Oleri ve ozellikle ogrenci kitlestni i1gilendirir ve tutucu cevreler, boyle bir deg~~iklik ictn ogrenci kitlesinden hie bir ilgi ve istek gormemi~lerdir. Oqrenci kitlesi, tutuculann, demokrasi kavrarruyla bagda~tmlamlyacak bu davramslanrun karsismdadtr ve bunu liniversiteyi i1gilendiren akademik sorunlann drsandan zorlanrnasi olarak nltelemektedir.

Universiternizin butun 6grendleri, bu davranisa karst direnen geni~ gorG~IO aydmlan ve OOTO Rektoru Kemal Kurdas'i, son una kadar desteklemektedir ve butun ger<=ek aydmlann, geli~mi~, butun kuruluslanyla 0zglir bir Turkiye yaratmak yolundaki cabalanm birlestirrnesi gerektigine inanmaktedtr."

"oDTO'ni Hili Fikirlerin, Hili Aresnrma ve Tartismalann Serefll Bir Yuvasi OJarak Tubnak Azmindeyiz"

ODTO, 1966-1967 ogretim donemme, 1 Ekim 1966 Curnartesi glinu baslar.

Bu doncm, ODTO'ne ogrenci olarak girenler ar.~smJa Hoseyin lnan, Hasan Ataol, Mustafa Yalciner, Alpaslan Ozdogan, Salih Neftci, Huseyin SOnger, Bekir Tuncay Celen, Mehmet Sait Kozacioqlu, Ertuqrul KGrk<;O, Fatih Uludere, M. Akin Dirik, Mahir Saym, Tunea Sahin Yilmaz, Orner Gurcan, Feyyaz Eline, Ali Artun, Ayten Canatan, NilgOn Karagozoglu da bulunmaktadtr,

A<;"l~ toreninde OOTO Rektoru Kemal Kurdas He OOTO Ogrend Birli9i Baskam Ergun Bankoqlu konusma yapar.

Bankoqlu, ozetle su konusmevi yeprrustir:

"Turkiye islahat hareketlerinin basmdan beri aydm yeti~t@ halde TGrkiye'nin kalkmma cabasi bugUne kadar b~yUk onder Atatiirk devri dismda olumlu bir sonuc vermemistir. Ulkemiz hala geri brrakilrrus toplumlar arasmda yer almektadir,

Biz burada, batt 6!<;usunde en iyi teknik ve idareci elamanlar olarak yeti~sek bile Ttlrkiye'nin sorunlanrun cozurnlenebileceqini zannetmiyorum. Ancak iyi birer teknlk eleman olmanm yanmda halktan yana, halka donuk ve onun koklu donusumleri basaracak bGyUk potansiyelini harekete ge~irecek kistler olarak yeti~tigimiz takdirdedir ki, Turkiye'rniz iclnde bulundugu cikmezdan kurtulabilecektir."

45

T'u r h e n Feylzog!u

Nu r h e k, Dagianndan Sonsuz/uga / SiNAN

Kurdas, yaphgl konusmada ozetle suntan soyler. "Turkive'mizde 1961 Anayasasmm geni$ hurriyetci ve insan haklanna saygl cercevesi icerisinde cesitli fikir dalgalanmalan, akimlan, hatta kutuplasmalanna sahit olmaktadir. Bu kutuplasrnalar ve dalgalanmalar siyasi partilerde, basmda, geni$ halk kOtlelerinde akislerini buldugu gibi tabii olarak Oniversitelere de sirayet edecektir. Bizirn geo;:mi$te fikir ve siyaset aktmlanna ittihaz ettigimiz tutum son derece acik ve sade olmustur, Oniversitede hicbir siyasi platformun, doktrinin veya rengin mOmessili bulunmuyoruz. Bizim, uzerinde durduqurnuz platform, unlversitelerin asirhk geleneklerine uygun olarak sadece ogretim hOrriyetini ve tarusma hurriyetioi sagJamakhr. Bu Oniversitede Anayasa cerccvesl icerisinde her ftkir esit sekilde bir saygl He dinlenilmeqe layiktrr: her fikre esit i~~an verilmektedir. Bundan sonra da aym azirn ve kararla 00- Tl.J'ni hur fikirlerin, hur arastmna ve tartismalann serefli bir yuvasi olarak tutmak azmindeyiz."

Kendilerini "toplumcu, sosyalist, devrimci, ilerici" olarak niteleyenler ooro Sosyalist Fikir Kulubu'nde, "Ada let Partili, ihmh sag" olarak niteleyenler HOr Dusimce Kulubu'nde, "milltyetci" olarak tammlayanlar "Ulku Ocagt"nda, "sosyal demokrat, demokratik sol" olarak tammlayanlar ise Sosyal Dernokrasi, Derneqi'nde temsil edilir.

Daha sonra, "TiP"ll geoo;:ler de Sosyalist Genclik Orguturide temsil edilir,

Her kulObOn, Rcktorlukce tahsis edilen bir odasi ve dusuncelerini, ifade ettigi panosu vardn. Her kulOp, ogrenci derneql ve ogrenci birl@ secimlerine esit sekilde kahlarak, yamlf.

ODTO'nUn Fikir Kulobo 1964'te, Sosyal Demokrasi Dem:@ 1966'da, OlkO Ocagl 1968'de, SGO 1970'te kurulur.

Mustafa Yalcmer, Akm Dirik ve Hiiseyin SOnger, SOO'nin 00- TO'deki ilk kurucularmdandrr. SDO'nin OOTO'ye o;:aglrdlgl ilk kisi, o donern, "ortarun solu"gorll$U He O;:lkl$ yapan CHP Genel Sekreteri Bulent Ecevit'dir.

Konferans basladiqmda salonun lei, dist hmca hmc doludur. 47

Mustafa Yelcmer, Ecevit'i dinledikten soma, "Herhalde bunun uzerine soylenecek birsey yok" diyerek, tepkislni dile getirir.

OOTO'de sayica diger gruplardan ustun olan Sosyal Demokratlar 1969 Ylhnda ikiye aynhr ve bir kisrm MOD'cilerle "Milli Kurtuluscu Sosyal Dcmokratlar" adiyla "Devrimci Guc Birllgi"ni olusturur.

26 MaYls 1970 Sah giinO yapilan OOTO Ogrenci Birligi Seclmine tic,: grup kanhr, Bu secimlerde Ertuqrul Kurkcu divan baska- 01, Arif $entek, divan baskan vekilidir.

Katilan grupiar ve aldiklan oyiar ~6yiedir:

"Devnrnci GOo;: Birl@": 1.782. "Ortarun SoIL! Grubu": 1.309.

OlkO Ocakhlar adma katilan, "Anadolu Grubu": 50. OOTO'deki demokratik yapl ve i$ieyi~, 1970 yihndan itibaren

giderek yerini anti-demokratik yaplya biraku.

Ertuqrul KUrko;:O, bu konuda, sunlan soylernistir.

46 SFK,HDK,SDO,OO

1961-1971 donerninde toplumsal politizasyona kosut olarak universiteler de birer politik rnekandir, Oniversiteye adirn attlglOlzda politikaya adim atmamz demekti.

OOTO Rektoru Prof. Kemal Kurdas, OOTO'non 1967-68 ders yihmn basladiqi, 1 Ekim 1967 Pazar gonO, dOzenlenen torende yaphgl konusrnasmda, ogrenci kulop ve derneklerinin okuldaki imkanlardan nasil yararlandlgl hakkinda $U bilgileri vermistir:

"q_DTO, fikir ve tarttsrna 6zgUrlOgOne hudutsuz bagh ve sayqihdtr, Universite idaresi de, Oniversite camiasmda fikir ve tarnsma 6zg0rlOgOnO korumak yonunden bugOne kadar inatci bir hassasiyet gostermi$tir, gostermektedir. Bu anlayisla OOTO'nde her [ikre esit sOylenme, tarnsilma ve dinlenme hakki verilir. kurulan her fikir kulubu Oye adedi muayyen bir 61yOyO qccerse Oniversitenin belli bir yerinde, bir metreye bir metre boyunda bir camekana hak kazarur, KulOplerin buttm llanlanru, yaym ve bildirilerini bu camekanlarda teshir etmeleri zoruniudur. "

Rekt6r Ku~?a$'m sOyled@ gibi Anayasa cercevesi icerislnde her fikir, ODTU'nde kurulan kulupler araClhglyla temsll eder.

Turhan Feyizoglu

Nurhak Dag/anndan Sonsuzluga / SINAN

"Bir donem OOTO'de kendilerini anti-emperyalist kabul eden, anti-emperyalist olduklan nisbette de milliyetciliklerinl solla bir c;ansma seklindc pek disa vurmayan, ball yerlerdc ortak davranan OlkG Ocakhlar vardi. Bunlar cok okuyan, kendilerini Ziya G6- kalp'ci addeden, Alpaslan Turkes'den zlyade Dundar Taser grubu denen bir kesimdi. Anti-Amerikan retorikle rnllllyetcilik yaplyorlardl."

1969 yihnda OOW Olko Ocaklan Baskarn ilhan Kesici'dtr, Samsun Gene; OlklicGler Teskilatr, 25 Ekim 1969 Cumartesi glinli, Samsun'da ABO ussundeki bayrak yrrtrna olayuu kmarna g6sterisi duzenler,

Mufit Ozdes, bu konuda sunlan anlatrmstir:

"0 siralar sag-sol catismast bizimJe Olko Ocakhlar arasmda degil bizimle Adalet Partililer arasmdaydi. 0 siralar Olkli Ocakhlar, 'Kahrolsun kapitalizrn' gibi sol sloganlar kulleruyorlardi, 'Kahrolsun komunistler' diyorlardr ama, Amerikan emperyalizmini pro-

testo eden bir harekete saldrrrmyoriardi. .

48 Samsun'da bir radar ussu vardi. 0 radar ussundc cahsan Arne-

rikahlar, blzim bayraglmlzl ytrtrmslar, Samsun'da 19 MaYls Fikir Kulubu verdi fakat zaytftr. Samsun'da aktif. giie;:lli ouo Ocaklan orgOtlenmesi verdi. Amerikahlara kersi tepkiyi Olko Ocaklan gosteriyordu.

Sarnsun'daki arkedaslara, 'Size kanlmaym demeyiz. Gelin sahrs olarak bizirn flarnalanrruz altinda yOrOytin' demisler,

'Kendi flamalanyla katilabillrler mi, bu konuyu halledebilir miyizT diye Ulas Bardakci ile Samsun'a gittik.

Olko Ocakhlan ikna eder gibi olduk fakat bizim arkadaslan ikna edemedik. Ulktl Ocakhlar, 'Tamam Kendi flamalanyla katslsmlar. Ama, kortejin arkasmda ytiriisiinler. Hatta halktan onlara saldirmaya kalkan olur ve tepki gorOr!erse de yah$tlnnz. Ama kortejin arkasmdan yiirOsOnier.' dedi.

Bu cozurne bizirn akhrruz yath. Ctmku, Samsun'da gOe;:lii olan onlar, Aksi mOmkiin olmayacak. Fakat arkadaslar, 'Yok. Boyle oJrnaz. En onde biz de yiiriirGz' dedi.

'Arkedaslar, gerc;ek durum bu degiJ. Siz burada 30-40 klsisiniz.

Onlann 500 kisllik gtie;:leri var, 500 kisi, 1000-1500 ki$iyi yOriitecek. Siz 50 kisi katilacaksimz. Yahut hie katilrnamak var, Aynca, bildiri dagltJrsmlz.' dedik.

YiirtiyO$€ bizimkilerin kattlmayacagl kesinlesti. Biz, donduk Ankaraya geldik.

OOTO'IG OlkG Ocakhlar, 20 Arahk 1969 Cumartesi gOnG, lzrnlr'deki ABO 6. Filosunu kina rna eylemlerine gozlemci gonderdiler. Gozleme gelenler, bizimle birlikte Amerikah avlamaya ciktr.

OOTO Ogrenci Birl@ He Olkii Ocaqi'mn 1969 yilmda anti-emperyalist icerikte ortak lmzah bir bildtrisi vardir."

Bu demokratik ortam, i$birl@ ve tartisma, politik siddetin artrnasiyla giderek ortadan kalkar yerini catrsmaya birakir. Bu cansma hem solla sag siyasi gruplar arasmda hem de sol icindeki gruplar arasmda yasarur,

OlkO Ocaklan Birligi, 1970 Ocak ayl icinde "Folklor ve Turk Mlizigi Soleni" duzcnler.

OOTO Olko Ocagl mensubu gene;:ler de, bu gecenin afislerini OOTO'nlin degi$ik yerlerine asar,

TOGFliier, 19 Ocak 1970 gilnii, bu afisleri Ylrtar. Kendilerine karst cikan Olkil Ocakhlarm uzerine lrfan Ucar, Yusuf Asian, Mehmet Salt Kozacioglu, Munir Ramazan Aktolga, Faruk Guven, Veysel Akin ve bazi gen~ler, hucurn eder. Daha sonra, Celal Ozturk, Mehmet Kargl ve Mahmut islmli Olkli Ocakh gene;:lerin yurttaki odasi basihr,

Saldmlardan SGO'lijler, SOOFliler ve bazi OOTO ogretim Oyeleri de nasi bini ahr.

1970 Ocak aymda, "Toplum Polisi Kaldmlmahdir" afi~i ~.san SGO'IOler, "OOrD'de ancak biz afis asabiliriz" tavnyla, ODTU'de baa TDGFliler tarafmdan dovulur,

. SOOF, 21 Mart 1970 Cumartesi giinu, Ankara'da miting yapmaktadir. Aralannda OOTO'ln devrimcilerin de bulundugu TDGF'liler, Kendi konusmactlanna izin vermedikleri icin basta SODF Genel Baskam Nail Gurrnan olmak Ozere bazi SODPlileri dovdukten soma SDDPnin izin alarak yaptlgl mitingi TDGFliler devam ettirir.

Turhan Feyizoglu

Nu r b e k. Daglarlndan Sonsuzluga / SINAN

30 Oeak 1970'de Personel MGdGrO Hikmet BOytiklimanh ile Butce ve Mali i~ler MUdOrO Orhan Mertdogan'm odalan, hemen ardmdan Maden MOhendisligfnden Nuri Celebi'nin odast basihr,

10 $ubat 1970 gOnG, 4. yurt komite odasmda yurtlar kornitesi lle toplanti halinde iken oda basihr, ODTO Yurtlar MUdOrU Mehmet Yilmaz'm ustu aramr. 25 Subat 1970 gOnil, Hikrnet BOyilklimanh'run odesi tekrar basihr, tehdit edilir, 1 Nisan 1970 gOnO, Orhan Mertdoqan, tehdit edilir, 21 Temmuz 1970 gOnil, Prof. Yasar Handur'un odasi basrhr, Odada bulunan Dr. Mehmet Aykut dovulur, Dr. Sevket Ali Beg de 30 Temmuz 1970 gOnil saldmya ugrar. ODTO i~i Sendikesmm Baskam Osman $engOI d6v010r.

BaZI yabanct ogretim Oyeleri. OOTU'yO kastederek, ogreneilere, "buras! kucuk Amerlka'dir", demistir.

Bu iddialara tepki duyan ogreneiler, 001"0 Ogrenci Birligi He Hazrrhk Okulu Ogrenci Derneql ile ortaklasa, bir boykot hareketi yOrOtme Karan ahr.

Hazrrhk Okulu' nun 700 ogrencisi, boykota, 9 Oeak 1967 Pazartesi gUnO baslar,

Ogreneiler, 100eak 1967 Salt gOnG, okul mOclOrOnUn, stqara izrnaritlerini yere atanlann cezalandiracegrru, siqara izmariti yere attlaeaksa, avuc icinde ezilerek atilmasi gerektigini bildiren bir bildirlsini yrrtarak Rektorluk oniinde toplamr.

Rekt6r Kemal Kurdas, Rektorluk kapismda toplanan 6grencileri, aksam, Anfi'de bir toplanti yapmaya ~aglnr.

Yaptlan toplantida Kurdas, isteklerinl hakh bulduqunu aciklar.

Hazirhk Okulu MildUn) Sabahat Tura da, Oniversite y6netmeliginin disma cikrlmayacaqrru belirtir.

Sonucta, 700 ogrencinin haklanru savunmasi b6ylece basanya ulastr, OOTO Kafeterya MUdUrO de 24.6.1966 Cuma gUnU azledilir.

51

50

OOTO'de Boykot

ooro SFK kurulduktan sonra, ger~ekle$itirilen eylemlere kisaca g6z atahm.

26 Ekim 1965 Salt gUm) gecesi, ooro yurtJannda cahsan i$cilerden bir tanesi, ta$ldlgl bahklan yere dusurur,

Bahklar "cope atilacak" diye depoya g6tUrUiUr. Fakat, cope atilacagl s6ylenen bahklann bezle silinip, servise kondujunu iddia eden ogrenciler, yemek boykotu baslatir, Boykot, ertesi gUn okulun turnune yansir,

27 Ekim 1965 Carsarnba gUnu sabalu kafeterya yonetimine karst beslattlan boykot 24 saat surdurulur,

1966-1967 doneminde OOTO'nde ogretime baslayan 700 ogrenci, 6gretime basladrkten iki ay sonra topluca bir eyleme kanhr.

ODTO ingilizce Hazirhk Okulu Ofisi'nde ogrencilere, umversite y6netmeliginin dismda keyfi uygulamalar yaplldlgl iddia edilmektedir, iddialara g6re:

Ogrenciler, derste tek ayak uzerine kaklmlarak cezalandmlrmsnr,

Kar topu oynadlgl icin bir ogrenci blr hafta okuldan uzaklastinlrmstir,

imtihanda 70 alan bir kaglcla 20 veriimistir,

Devarnsizhk edilen her gOn karsihqmda 0 haftanm imtiharundan 15 not cskartilrmstrr,

oo1'O'de Yemek Grevi

ooro ogrencileri, her gUn yemek yedikleri kafeteryada yemeklerin pahah satildiguu ileri surerek 12 Haziran 1967 Pazartesi gUnil, bir seferde U~ bin kisinin yemek yedigi kafeteryada grev yapmaya karar verir,

Grevin ikinci gUnG, Kafeterya Mudurune karst grev yaphklanru sandiklan icin destek almak amaciyla Ogrenci Birl@nden ternsilciler, Rektore gider.

"-Efendim, biz greve karar verdik.' . "-Biliyorum."

"<Sizin de grevimizi desteklemenizi istlyoruz, Onun icin geldik." "-Siz grevdsiniz ve bana kaf$1 yaplyorsunuz grevinizi. Sizi nastl destekleyebilirim ?"

Ogrenciler, bunun ilzerine Rekt6rUn yanmdan aynlr.

T'u r h e n Fe v i z o q l u

Nurhak Daglanndan Sonsuzluga /SiNAN

Kafeteryada ti<; kap yemek us: liraya verilmektedir. Ogrenci Birligi, disarda hazirlatarak getirdigi yiyecek paketlerini arkadaslarma satar. Bir paket yiyecek ilk gOn 250 kurusa maledilir.

lktncl gO~. maliyet artbgl icin yiyecek paketinin fteti 275 kurusa cikartihr, Ucuncu gun, mali yet tiq lirayi bulur,

Persernbe gunu, grevaksamaya baslar ve grevi destekleyen 09-

rencilerin qogunlugu kafeteryada yemek yemege baslar, Kurdas'a Ogrend BirJigi'nden yeni bir ekip geJir: "-Efendirn, biz grevden vazqeciyoruz."

"-Olmaz, vazqecrmyecekslniz. Ba~ladlgmlz bir ise devam edin." "Ned en efendim?"

"-Eee, grev oyle bosuna olmaz ki, once grev yaparken hakh olacakstmz. Mucadele ederken, dayanacaguuz desteqiniz olacak. Herseyi hesap edip oyie grev vapaceksimz. Grevinizi surdurun ki, grevin ne oldugunu iyice ogrenin."

Ogrencilerin ilgi gostermemesi nedeniyle greve son vermek zorunda kahrur,

Sinan, ODrO'de herkes tarafmdan sevilen, saygl duyulan ve tanman birlsldlr, lkna kabiliyeti yOksek olduqu icln kongrelerde, secimlerde Sinan konusturulur, Sinan, konusacag; zaman 00- TU'niln kizlen. anfinin on siralanm doldurur.

Forumda yapslan konusrnalardan soma boykot karan ahmr ve hemen uygulamaya baslarur. ldari ilimler Fakultesi ogretim Uyeleri de, Mutevelli heyet karanm degi~tirmedigi takdirde derslere girmeyeceklerini bildirir. Bu arada, Pro!' Payashoqlu'nun istiia etmeye kalktrqrm ogrenen ogrenciler, Dekanlanm aralannda gormek istediklerini sOyleyerek, Idari llimler Fakultesi onunde gosteri yapar. Ogrencilerinin yanma giden Prof. Payashoglu, "Bir ogretim Uyesine bundan bOyok mtikafat olmaz" der ve qenclerin yamndan aynhr.

Gencler, davullarla yaptiklan protesto gosterilerinde Mtitevelli Heyetini protesto eder ve cesitli marslan uyarlayarak, Dekanlanrun gorevi basma donmestni ister.

ooro idari iHmler Fakultesi Ogrenci Derneqi de bir bildiri ya-

ymlayarak olayi protesto eder. Bildiride ozetle ~oyle denir: 53

"Gorevden uzaklasttrrna meselesi bir kisinin ya da bir faktiltenin meselesi degildir. Bu olay Ttirkiye'de belli bir hareketin devarmdir. Bu hareket fakOltemizi yakmdan ilgilendiren bu son otayla, saym Arif Payashoqlu'da mutad orneklerinden birini gostermi~tir. Ve Arif Payashoqlu ne ilk harcanmak istenen kisidir ne de son harcanan kisi olacaktir, eger harcanabilirse.

T utucu cevrelertn baskismm fakultemtz icinde gortilen bu somut ornegine bir butun hatinde karst durmak ve kavga icindekl ileriei yerimizi almak zorundayiz. Turkiye'mizin bozuk dtizeninde oynanmak istenen bu cesit oyunlara karst cikmak, degi~tirilmek istenmeyen bu dtizenin bayrakterhgiru yapanlann bu oyunlanm tekrarlamalanna engel olmak gorevimizdir. Desteklendikleri gruplarm ve kendi menfaatleri ugruna toplumuna yararh olabilecek kisileri bGttin bir toplumun haklanru <;igneyerek temsil ettikleri c;GrLimil:;> bir zihniyetin esirleri yapmak isteyen kisiler bilsinler ki buqunun aydm universite gen~ligi her zaman karsilanndadir. »

OOTO Sosyalist Fikir Kulubu de, 15 Arahk 1967 Cuma gtinG yaYlOladlgl bildiride, olay hakkmda tepkisini ~oyle dile getirir:

52

Arif PayashO!)lu OIaYi

AP Hilktlmeti, OOTU Motevelli Heyeti'ne baski yaparak, ilk once OOTU Rektoru Kemal Kurdas': daha sonra da birer birer fakulte dekanlanru kendi politikasr dogrultusunda degi~tirmek Ister, Beskilara ragmen Kurdas, yeniden Rektor secilir, Fakat Prof.

Arlf Payashoglu'nun ooru idari ilimler Faktiltesi Oekanhk ~orevi yenilenmez.

Bu karara basta Rektor Kurdas olmak uzere butun ogretim Gyeleri ve ogrenciler karst cikar .

13 Arahk 1967 Carsarnba gtinil, ogrencilerin ve bazi ogretim qorevlilerinln kahldlgl bir forum duzenlenlr,

Su donern Sinan Cemgil, ODTO'de cok populerdir. Oyle ki, Hasan Ataol, bu olay hakkmda su ilginc; arustrn aktarrrustir.

"Arif Payashoglu He ilgiJi olarak bir stirLi eylem ve forum yapnk. Baa profesor ve docentler, bane gelip, 'Sinan konusacak rm?' diye soruyordu. 'Konusacak' diyordum. Foruma gelip, 'Sinan'i dinliyorlardr."

Turhan Feylzogfu

Nurhak Dag/anndan Sonsuz/uga I SINAN

"Oevrimci arkadas, TUrkiye capmda oynanan bir oyunun yeni bir bolurnu Universitemizde sahneye konuyor. Yillar Ylh ezilrnis ~ilekes TUrk halkmm uyanmasml istemeyenler her alanda olduqu gibi egitimde de halk zaranna i~leyen bir duzeni ayakta tutmak, halk yaranna cikislan sindirmek cabasmdalar,

TUrk koylllsUnlin uyanmasiru onlernek isteyenlerin, Koy Enstimlenni kapatmasmm UstGnden bir ~ag ge~ti. Hep ama hep surduler, banndrrrnadilar devrimci ogretmenleri·. Gerekli vatmmlan gerceklestirmeyip TUrk halkim alfabesiz biraktilar, Ve bir gUn geldi kompradorlar, devlet gUcGnU tumden ellerine ge~irdiler. Buqtinku cabalan, egitimimizi sirufsal eg.itim bicimme sokmak.

Bu duzende, halk cocuklanrun orduya girememesi icin askeri orta okullar kapatildi. Verden man tar gibi ozel okullar bitti. Yuksek ogretimi komprador yonetimine sokmaya cahsan egitim vakft kuruldu. Yeni kurulan Universitelere ozerklik verilmedi. Bunlar, is adamlanndan ve hukurnetin dileqince seC;tigi ki~ilerden kurulu birer 'Mutevelli Heyeti' baskisi altma sokuldu. Komprador takimr, TUrk yGksek ogreniminde yeni yeni baslayan iierici kipirdamslan sindirrnek icin hazirlandi. Ve bugUn ilk darbeyi Orta Oogu Teknik Universitesi'ne indirdi.

Egemen suuf, kapitalist sartlandumanm dismda bir ogretim dusunemez, tedirgin olur, Onun icindir ki, idari ilimler Fekultesi'nin bilimsel ozgUrlOge sahip ogretim Oyelerini degi~tirmeye cahsttlar, Dekamn onayim alamaymca degi~tirmeye ondan basladilar,

Okulumuzun uyantk ogrencileri ve ogretim Uyeleri, cok iyi biliyorlar kl, Prof. Or. Arif Payashoglu'nun 'fakUltenin geli~mesini engelled@' gibi uydurma bir gerekce ile dekanhk sUresinin yenilenmemesi, bUton Universite capmda yGrOtolecek bir temizlik ve ele ge~irme kampanyasmm baslanqicidir, Sunu da cok iyi biliyoruz ki, girijimlerine sirndiden dur denmezse, liniversitenin ozerkl@ saglanmazsa arnaclanna ulasirlar,

Ortaya konan cirkin oyunlara karsi direnen devrimci OOTO'lo ogrenci ve ogretim Gyelerinin miicadelesini yGrekten destekler, keskin bilincimizin bu olayJa daha bileneceqine inancmuzt belirtiriz.

Devrimci Arkadas, Halka donok, halktan yana ogretim Uyele-

rini ve buna Iliskin olarak ODrO i~indeki devrimci aglzlan susturmaya kalkan mutevelli heyetinin kararlanna karst .ye Oniversitemizin tam ozerkligi icin sonuna kadar diren!. ODTU Sosyalist Fikir Kulubu."

ooro Ogrenci Birligi, 20 Arahk 1967 Carsarnba gUnU, yapflgi forumda bir gunlUk boykot karan ahr ve bir yUrUy~ duzenler,

Bu arada, ogretim Oyeleri, boykot icin erteleme karan almak amaciyla yeniden toplamr ve tartismah bir toplanndan soma derslere girme karen ahr, Karann uygulanaeaglTll ogrenen ogrenciler, ogre tim Uyelerini de protesto ederek, boykotta kararh olduklanm aoklar.

Bittun tepkilere ragmen, Prof. Payashoqlu, Dekanhk gorevine . baslatilrnaz.

Oniversite H~en 6nce Fikirlerin Serbestce Tarb~tldl9l Ozerk Blr Kurttluftur

ooro ogrencileri, 4 Nisan 1968 Persembe gUnUnden itibaren, cesitli direnme hareketlerine giri~ir.

ODrD Ogrenci Bir1@, yaymladlgl bildiride bunun nedenini ~yle aciklar:

"BugUne dek TUrk Halkmm sorunlanyla yakmdan ilgilenen ve bu yolda bir cok eylemleriyle bunu defalarca ortaya koyan Orta Dogu Teknik Oniversitesi Ogrencisi, vergileriyle okuduqu fakir halkinin bunea sorunu dururken kendi ilniversite i~i sorunlanyla kamu oyunu rnesgul etmeyi egoizm sayrmstir.

Ancak, bir takirn cirkin siyasi emelleri alet oldugu acik olen MUtevelli Heyeti ve onun se~tigi Universite yoneticileri Orta Dogu Teknik Oniversitesinde cikarlan icin Universite ozerkl@ni, ogrenciyi, ogretim Uyelerini hice sayarak, sanki Universite kendi mallanynus gibi keyfi idarelerini son simra vardirrruslerdrr.

, Fikir ozgur!UgUne ve Universite ozerkligine inanrms dekanlar ve bolum beskanlan gorevlerinden ahnrmslardir,

Akademik alaoda ogrenci cikarlanyla taban tabana zit kararlar ahnrms ve uygulanml~tlr.

Fakir ogrencilerin ya~malanm ve okumalanm saglamak i~in

55

56

Turhan Feyizoglu

Nu rb s k; Daglanndan Sonsuzluga / SINAN

'Ataturk Burs Fonu' ad! altmda ogrencilerden ve personelden toplanan paralar yutulrnus ve nereye gitt@ hie kimse tarafmdan bilinmemektedir.

Ogrend faaliyetleri bir takim kararlarla bOyuk capta krsitlanrmstir,

Universite tigrencisinin hizmetinde olrnasi gereken kafeterya, yoneticilerin cikarlanna hizmet etmesi icin bir ticarethane haline getirilmi?tir.

Bu seydiklanrmz cok daha geni? olan yolsuzluklara ve duzensizliklere orneklerdir.

Oniversite herseyden once Iikirlerin serbestce tartl:;;ddlgl ozerk bir kurulustur, Bir takim kow niyetli kisiler Mutevelli Heyeti maskesi altma girerek ve kendi cikarlanna uygun yoneticileri i$ basma getireeek Oniversitemiz ozerkligine carnur atamazlar!

Bundan baska, tiniversite ogrencinindir. Hicbir yonetici universiteyi kendi ctkarlanna alet edip halkm vergileriyle isleyen bir kurulusun olanaklanru kullanarnaz. Bir takim ccvrelere hos gorOnmek icin "cafcafh" binalar yaparak, aga<;lar, cimenler dikerek, 09- rencinin parasivla arkeolojik kazrlar yaparak Oniverslte yoneticiligi yapilamaz.

Orta Dogu Teknik Oniversitesi ogrencileri, tin iversitemizi universite olmaktan cikaran bu tur davramslara karst direnmenin ve kendi sorunlanna ciddi olarak el atmanm zarnarumn geldigine inanrnaktadrr, OOTO ogrencisi, bu yolda aktif mOcadeleye girmeye kararh olduqunu TUrk kamu oyuna duyurur."

Boykot Komitesi, direnmenin ilk adirru olarak, kafeteryayi boykot edeceklerini aciklar ve ogrencileri 5 Nisan 1968 Cuma gtini.l, RektorltigUn onune <;agmr.

5 Nisan 1968 Cuma gUnU Rektorli.lgtin onunde toplanan ogrenciler:

"Keyti idareye paydos", "Universite ozerkligini satma hakkiru kimden aldm?", "Universlte Kurdas'm rm bizirn mi?", ~OOTO Oretme GiftJigi. Agalar: Mtitevelli, Kahya: Rektor, Irgatlar: OOTO O9rencileri" yazdi pankartlarla Rektor Kernel Kurdas': protesto eder.

Daha sonra konusan ogrendlerden biri, kafeteryada fiyatJarm derhal indirilmesini, gorevinden alman ldart llimler Fakultesi DekaOJ Arif Payashoqlu'nun gorevine atanrnasim ve Kemal Kurdas'm hesap vermesini ister,

Ogrenciler, Rektorluk binasmdan cikan Kurdas'a, bazi sorulan olduqunu ve cevaplandnrnasiru ister.

Sorulara eevap vermeyince og rene i1er, Rekt6rti yuhalar. Bu arada ogrencilerle Kurdas arasmda $U konusma ge~er;

Rektor. Sekiz yildir sizlere binalar yaptird.m, yesillikler yetistir-

dim.

Ogrenci: Ozerklik oimaymca neye yarar?

Rcktor- Hicbir ~y bilmiyorsunuz, meselelerden haberiniz yok. Ogrenei: Biz, herseyl biliyoruz ve karrurruz cok ac.

Rektor: .........

Ogrenci; Sizinle biz aym yemegi mi yiyoruz? Rektor: Evet.

Ogreneiler: Yuhhh.

Kemal Kurdas, bunun uzerine olay yerinden uzaklasir.

57

Mimarhk FakUltesi Balosu

Boykotun yaplld@ donern Mirnarhk Fekuhesi'nde, bir balo haZlrl@ yapilmaktadir.

Balo, sagCl yonetimin elinde olan Mimarhk Fakultesi Ogrenci Derneji tarafmden duzenlendiqi ve OOTO Ogrenci Birligi lkinci Baskaru Can Savran'tn olurnunun uzerinden birkac gtin sonra duzenlendigi icin toplumeu ogrenciler tarahndan tepkiyle karstlamr.

Toplumcu Gruba gore, yapdacak balo, Can Savran'm olurnunden doleyi ertelenmeli veya "cemiyet agalan"nm elinden almarak alternatif bir toplantiya donusturulrnelidir,

'Ogrend derneqi y6netimini elinde bulunduranlar, cikan tarnsmalar nedeniyle, "Baloyu engellemek istiyorlar, baloyu solcular basacaklar" diye yaygara kopartir.

Bu nedenle, OOTO Rekt6rlOgGnden, "5 Ntsan 1968 tarih ve 283.2/16-835 say!" ile Mimarhk Faktiltesi Ogrenei Dernegi'ne

58

Fu r b e n Fe v t z o q l u

Nu r h e k Dag/arlndan Sonsuzluga / SlNAN

bir yazl gelir. Yazida, Mimerhk FakOltesinde duzenlenen balonun Ogrend Birligince basilacaqr one sOrGlerek, boyle bir hareket 01- dugunda siddetli cezalara basvurulacaqr bildirilir.

OOTO Ogrenci Birl@, hemen yaZlyl cevaplandirarak, RektorOn ogrendyi ternmediqtm belirtir ve 0yle der.

"Mutevellt Heyeti sanki Gniversite kendi mallanyrms gibi keyfi ldarelerini son simra vardtrrmslardrr. Fikir ozgOrlGgOne ve universite ozerkliglnc inanrrus dekanlar ve b610m baskanlan gorevlennden almrruslardir. Ogrenci fa ali yetleri krsitlanrrustir. Bir takirn yalan yanhs varsayimlar ve iddialara dayanarak OOW ogrencisinin ternsilcisi Ogrenci Birligini tehdit edisinizt ise protesto ederiz."

Balonun yapilacaqi gece, OOTO Rektoru Kemal Kurdas, janderma ve polisten yardtrn ister. Iki mangahk jandarma birligi, PTTnin bulunduqu binada bekletilirken, Toplum Polisi de onlem ahr, Bu arada, Mimarhk Fakultesi binasmm cevresinde her 5 metreye bir polis konulur.

Mirnarhk Fakilltesinde dUzenlenecek balo yaplhr.

OOW Sosyalist Fiklr Kulubu adma Halil Celirnll ve Aydmel AItmtas imzasiyla, yaptJan balo hakkmda bir bildiri yaymlamr.

Bildiride su g6rO~lere yer verilir:

"OOTO ogrencisi emckci halktan yanadtr, OOTO En Devrirnci Universitedir. Faaliyetlerimiz icin bizlere hak verilmedl, fakat kiyafet balolan, maskell balolara daima izin verildi. Bu balolann birer seks partisi olduqunu bilmeyen var rm? Kim oJdugu bilinen bu gurubun ne halt eU@ni bilmeyen var rru? Evet, bizlrn Oniversitemizde, halk cocuklanmn tmiversiteslnde jandarma koruyuculuqunda TOrkiOgOnO ve saclanru kesmeyi unutmus zOppeJer cinsi arzulanru tatmin ettiler,"

Balo nedeniyle Mimarhk FakOltesi'nde yaptJan tartrsrna, MimarIlk Fakultesi'nde havamn deg:i~mesine yolacar, Bundan sonra, Ogrend Dernegi secirnlerini sOrekii sol kesim kazamr,

Bu olaydan sonra Mimarhk FakOltesi Ogrenci Derneqi Baskanhgmt sirasiyla RO~tO Mericelli (1968), Arif Sentek (1969) ve Hasan Barutcu (1970) yapar.

KOy EnstitulerinJ Yeniden Acraca9tz

Koy Enstitulerinin 28. kurulus yl1d6nOmii dolayrsiyla, 17 Nisan 1968 Carsamba gOnO, OOTO Sosyalist Flkir KulobO, OOW Sosyal Dernokrasi Derneqi, TOOMF, TMTF, AOrn, Ankara Yuksek Okullar Talebe Birligi, 27 May,s Milli Devrim Oernegi, OOW Ogrenci Birllgi, OTCF Talebe Cemiyeti, SBF Ogrenci Derneqi, Gazi Egitim EnstitOsO Ogrenci Derneqi, Veteriner FakOltesi Fikir Kulubii ve Hukuk Fakultesl Sosyal Oemokrasi Derneqi tarafmdan bir btldiri yaymlamr.

Bildiride ~6yle denilmektedir:

~1- Milliyetciliqi, halkm kutsal duygulanm somurmemek ve tom toplum hizmetlerini halka dondurrnek, halk yaranna kullanmak ve cahstirrnak olarak anhyor ve buna da Ataturk milliyett;iligi diyoruz. Bunun dismda bir milliyett;iligin varhglm da kabul etmiyoruz.

2- K6y Enstitiilerinin, okuyan ve aydmlanan insanlann sornurulemeyecegini anlayan crkarci zUmreler taraftndan, halkm bilinclenmesini 6nlemek arnaciyla kapatildtqt,

3- Boylece ezilen halka karst olan, mutlu aztnhgm elindeki iktidarlann, halk yaranna olan her lsi, her eylerni kosteklediklerinin kesinlikle bir daha anJa~t1dlgl,

4- Koy EnstitUieri kapahlrnasaydr, bugUnkii irtica ortammm kesinlikle olmayacagl ve yarattlamayacagt,

5- K6y Enstitiilerinin 'i~ icinde, i~ ile, hayat lcin egitim' slogarnyla, laik, demokratik egitim ilkelerini uygulayan, tamamen ulkemize ozgO blr egitim duzeni yarattlklan,

6- Koy EnstitOierinin k6y ve halk egitirni sorununu cozrnede, Olkemizin gerc;eklerine en uygun ve yOzde yOz milli bir cozurn yolu olduqu lnancirmzi tekrarlayarak, Turk kamuoyunu Koy Enstitulerinin yeniden acilmasi cabasma katilmaya c,:agtnyoruz."

Halka D8nUk Oniversite Refonnu

OOTO'nde, yeni ogretim yilt 1 Ekim 1968 Salt gGnG duzenlenen bir torenle acihr.

Torende konusan ooro Ogrenci Birligi Baskaru iskender Odabasoqlu, "Devrimci ogrenciler olarak polisin coplamasi ve ta-

59

Turban Fe y t z o ql u

Nurhak DagJdrJndan Sonsuzlugd /SiNAN

kibine ugrama pahasma da ezilen ve horlanan halk icin amansiz savasa devam edilecektir" der.

OOTU'nin acihs toreninde CHP Genel Baskaru Isrnet Inonu, Ferruh Bozbeyli, Kemal Satir, ooro eski Rektoru Prof. Turhan Feyzioqlu ve Yarqitay Baskam Imran Oktern de hazir bulunur. Ogrenciler, toren srrasmda, Inonu'ye bUyi.ik sevgi gosterisinde bulu-

Biz egitimi, 'ogrencinin egitimi' du~unmUyoruz. Egitim tek y6nlU degil cok y6nlU blr surectir. Surekli hareket halinde, yenilenen ve egitimin butun ogelerinin etkin katkisivla olusan bir surectir, Yaratbglmlz olay, ogrenci govdesinin Kendi isteminden ve gereksinmesinden doqan yetkili bir eylem olduquna gore egitim acismdan da doqru bir olaydir,

Onumuzdekl asama, 6grencisi ve ogreticisiyle bir butun olan FakUltemizde 'hak' olarak g6rdUgumUz seyleri tartisrnak ve saptamakttr. 'Haklar, fakultemize dissal hie bir fakt6rden istemeksizin ya da onlann 'hediye' olarak yukandan bagl~Jamasma meydan vermeksizin, fakultemizin butun Uyelerinin [iziki yogunlugu He ahnacaknr, Bu sekilde alman haklar ger<;:ek 'haklar' olacaktir, Getirdigimiz, yUzeydeki ge<;:i~tirme cabalannm cok otesindc olan kavramlar yenidir ve ileri bir anustrr. ilk uygulaylCdan, bizler, butun Universite, belki butun gen<; kusak olacaqiz."

Mimarhk Faki.iltesi ogrencileri, bu konuda yapllan cahsmalar sonuclanana kadar derslere girmemeye karar ahr ve sabahtan iti- 61 baren eyleme baslar.

nur.

OOTO'nun acrhsmdan iki gun soma OOTU Mimarhk Fakultesi ogrencileri, 2 Ekim 1968 Carsamba gi.inU, Halka donuk i.iniversite reformu" istegiyle boykot yapma karan ahr, Boykot bir konsey halinde yUriiti.lIUr ve FakUltenin bi.itiin kapilanna "Direnis" pankartlan asihr.

ODTO Mimarhk Fakultesindeki boykot sabah basiar, Boykotcu 6grenciler, reform ger<;ekle~ene kadar boykot\anm surdureceklerini bir bildiri ile aciklar, Bildiri soyledir:

"Ogrenciler, Arkadaslar, Kerdesler,

Biz, Mimarhk Fakultest ogrencilerL 2 Ekim 1968 gUnU yeni bir

60 olusurnu yaratmaya basledik. Turkiye'de olagelen ogrenci hareketlerinden farkh ve otesinde bir girif?imi geTl;::ekle~tirdik. Yarattiqmuz olay Kendi kendine geli~n, Kendi kurallanm olusum lcinde bulan bir olaydi, Onccden tasarlarnlarak doldurulrnarrus, Kendi ic dinarniqi icerisinde geli~n bir olaydi. Bu it; dinamigin harekete ge<;:irici gUcU butun fakUlte ogrencilerinin bilincli katkisi ve Karan oldu, Boylece turkiye'de ilk kez bir toplum blriml, doqrudan demokrasi yoluyla, kendine drssal hit; blr gUcu terumadan, kendi yonetimine Kendi etkin!@ni kattr. Yeni bir kavram getirmi~ olduk b6ylece haklann elde edilmesi alaruna. Haklan 'istenecek' ya da 'korunacak' bir dUzelyde degil, 'ahnacak' bir dGzeyde dusunerek edilgen!igin, eylemsizliqin, stmrh dGf?Gncenin duvanm yikttk.

Yarattlglmlz olay aslmda, Gniversite egitimimizin en gu<;lu, en degerli bir parcasi oldu. Kendi yaratti§Jrnlz olusumun icinde Kendi yaratttglmiz kavramlan kurallastirrnayr, uygulamaYl ve yenilemeyi 6grenmekteyiz. Bu yeni olusurnun i.iniversitemizin diger birimlerinde ve diger Universitelerde onceden kararlastmlrrus smirh ve edilgen kahplan Ylkmakta venlhk getirici olacaqma inamyoruz.

"YUrilrIOkteki Egitim Sekli DeQ~elidir"

Mimarhk Fakultesi ogrencilerinin balatnklan eylem ODTO'nUn diger birimlerinde de tartrsilmasma neden olur.

ooro ldari Ilirnler Faki.iltesi Ogrenci Oernegi, Mimarhk Fakultesi Ogrenci Demcql, Elektrik Muhendisliqi Ogrenci Dernegi y6neticileri biraraya gelir ve akademik ozerklik ile diger sorunlar uzerinde tartrsir. Tartrsmadan soma ogrenciler, boykot sebeplerini

. ~6yle acrklarruslardir:

"Fakultedcki egitim taw tamamen Amerikan standardma gore yaplhyor. Mezun olan mimar mUhendisler cahsma imkam bulamadiklanndan <;ogunlukla Amerika'ya gitmek mecburiyetinde birakilmaktadirlar, Buna engel olmak icin yUriirlukteki egitim sekli degi~tirilrnelidir, "

Boykotculann istekleri sunlardir:

1- Kesin olarak Oniversite 6zerkligi, "Fakultede HOkOmet tara-

62

T'u r h e n Fe y i z o ql u

Nu r h e k Daglartndan Sonsuzluga / SINAN

fmdan tayin edilen mOtevelli heyet her ~ye hakimdir, Bu heyeUe Oniversiteden hi~ kimse yoktur. Kararlan siyasi arnaclar tasiyor." 2- Halka donuk universite, "Cesitli sehirlerden gelmi~ ogrenciler arasmde Ierkhhklar kaldmlmahdir."

3- Oniversitede ogrend Amerikan standartlanna gore yetistiriliyor. Beyin lhracma mani olmak icin bu sistem degi~tirilmelidir.

demokratik eylemi anlatmak Ozere konusmaci arkadaslann secimine ge<;:ildL

Ogleden sonra da devam eden Iorumda, Direnis'in ilk gOntinde ortaya konan 'akademik ozerklik' ve 'tam demokratik ogrenci y6netimi' hedefleri y6nOnde yapilacak bilirnsel cahsmalann yontemi tartrsilmaya baslandi, Cahsmalann forumdan kopuk komiteler tarafmdan vaprlrnasi yerine her 6grencinin Kendi cahsrnasi sonucu getirecegi sorunlann butiln forum tarahndan tartrstlarak sonuca g6tOroimesi gil<;: kazandi. Bundan sonra forumun universite cerceveslnde eylemi get;mesi ve Direnis'in dig-er Iakultelere yayrlmesi icln bildiriler yaymlanmasl, miting ve yOrilyO~ yaprlrnesi 6nerildi. Forum bu cahsmalan hazrrlernak uzere toplantiya Cuma sabahma kadar ara verildi."

"Tlirkiye'de 11k Olarak Denenen Bir Eylem Blclmt"

ODTO Mimarhk Fakultesi ogrencileri Mimarhk FakOltesi ogretim ilyeieri, 3 Eklrn 1968 gunO, bir forum duzenler, Forumda <;:e~itli gorO~ler dile getirilir ve tartrsthr, Forumdan sonra yapJian actklarna soyledir:

"Arkadaslar, kardeslerl, A~aglda sundugumuz acrklarna Mimerhk Fakultesi ogrencilerinin Direnis'in ikinci gilnunde ortaya koyduklan eylemin bir ozeti ve 'doqrudan demokrasi' ilkesi icinde cahsan og-renci forumunun genel felsefesini ve bu konudaki geli~meJeri icermektedir,

Saat 09.30'da acilan ogrenci forumunun ikinci oturumunda ilk olarak 'akademik ozerklik' icin direnen Mimarhk Fakultest ogrencilerinin tllrkiye'de ilk olarak denenen bir eylem bicimini, bir 'tam demokratik' lsleyisi ortaya kolduklan ger<;:egi uzerinde konusuldu, Mirnarhk Fakultesi ogretim Oyelerinin toplantdan sonucunda kurulan irtibat komitesi toplantiya kat lid 1. Ogrencilerin de boyle bir komite kurmasi dilegi irtibat kornitesi tiyesi saym AbduJlah Kuran tarefmdan foruma teklif edildi. Saym Abdullah Kuran, 'once fakulte sorunlanrruzi temsilciler araclhgl ile goril~lim soma dah~ Ost konularda ortak hareket noktalan aranz' seklinde konustu. Ogretim Oyelerinin bu teklifi forumda enine boyuna tartisildiktan sonra ~oyle bir g6r~ ortaya cikti:

Ogretim GyeJerinin Kendi araiannda yepacaklan cahsmalan geJip forumda anlatma ve istedikleri zaman foruma katrlrnalan, ancak forumun karar ve yGriltme yetkisinin hie bir zarnan bir kac temsilciye veya komiteye verilemeyecegi ger<;:egi e;:ogunlukla bir daha saptandi. Bundan sonra, ayrn gun icinde toplanacak olen diger fakOite forumlannda, Mimarhk Faki.iltesindeki yepyeni tam

Rektor ve Ogrenci Birligi, Boykota ~I

ODTO Rektoru Prof. Kemal Kurdas, boykot konusunda sun acrklamavr yapar:

"ODTO'nde boykot icin rnesru bir sebep olabilecejini zannet- 63. miyorum. Oniversiteyi luzumsuz huzursuzluga ve boyuk zorluklara sokacak hareketleri rektor olarak tasvip etrniyorum."

ODTO Ogrenci Bir[igi Beskaru iskender Odebesoglu da, boykotla ilgili oJarak sunlan soyler.

"Boykot bizirn Oniversite icin simdilik yersiz oluyor. Ama bazr gruplar boykot liderligini eline ge<;:irmek icin ugr~lyorJar."

Oniversitenin boykot~an y~na alan 6grendleri, 6grenci Birliginin bu tutumunu kmar. Idari !limier, Mimarhk, Makina ve Elektrik B610mO ogrencileri, ODTO 6grend Birli§i yoneticilerini tartisma,ya davet eder. Ancak, Ogrenci Bir!@, ogrenci sorunlanyla ili~kin tartrsrneyi reddeder.

Ogrenci Birligi yoneticileri, "Boykotlann gerekli olrnadignu" aciklar ve boykotcu ogrencileri, "Ihanetle" suclar,

Boykotcu ogrenciler ise, ODT06B yoneticilerini, "Revisyonist bir tutuma sahip bu birlik yonetiminden baska bir ~ey beklenemezdj" der.

Mimarhk Fakultesi ogrencilerinin duzenlediqi forumda ODTO

64

Turhan Feylzoglu

Nurhal< Daglanndan Sonsuzluga / SINAN

Ogrenci Birligi'nin boykota karst olmasi hakkmda {'u tesbitlerde bulunrnustur:

"Ogrenci Birl@ Ne Yapiyor? Dort ogrenci derneqi tarahndan, ilniversite sorunlan ve bir silredir sozu edilegelen 'reform' cehsrnalan konusunu, ogrenci onunde acikca konusrnaqa ~agnlan OOTD Ogrenci Birl@ y6neticileri boyle bir oturuma katilmavacaklanru bildirdiler. Bu en hafifinden yoneticilerin bizim adimiza ne yapmakta olduklanm bize anlatmak istememeleri demektir. Bu onlann gorevlerine ve secilrne nedenlerine ters dusen bir tutumdur, yanhs bir yoldur.

Kapati Kapilar Ardmda Ne Donuyor? Ogrenci Birm@ yoneticileri, diledikleri zaman degil, ~ogunlugun oylan ile kendilerini i!? basma getirmi~ olen ogrencilerin diledigi her zaman bilgi ve hesap vermek zorundadr rlar, Kapah kapilar ardmda surdurulen pazarhkci tutumlar, ogrenciye ragmen 6grenci icin bir qidls. tepeden inmeci anti-demokratik bir yol secrnek demektir,

Ogrend Yonctlme nasil Katrhyor? Ogrenci yonetirne, bir darusrna orgam olmaktan oteye gitmeyen, karar organ! olrruyan akademik onseylere, kurullara kanlmakla yonetime kanlrms demek degildir. Ogrenci ancak MilteveUi Heyeti ve rektor baskrsmm ortadan kalkt@ ozerk bir Oniversitenin karar verici organlanna gil~lil bir oranda katrlmakle yonetimde etkili olur.

Anarsi Yok, Dernokrat ve ilerici Bir Forum Var. Surdurrnekte oldugumuz direnis hareketini anarsiyle suclayanlara en iyi cevap geyip cahsmalanrruzi gormek olacaktir. En demokratik sartlar eltmda, herkesin soz sahibi olduqu forumda bir enarsi degil, dogrudan demokrasinin, pazarhklarla taviz koparmadan hak isteminin en basanh uygulamasln! goreceklerdir.

Dlrenise katihn. Hak verilrnez ahmr kardesler, Pazarhklardan, tavizlerden, kapah kapilar ardmda donen dolaplardan bir onuc beklemeyin. Reform diye bize tembel talebe reformunu yutturmasmlar.

Kardesler direnln. Tek gti~ sizsiniz. Faktilte ve bolum forumlan kurarak bu sahteci gidi{'e son verin. Oirenen mlmarhk Ogrencileri. "

OOTO'de Butnn ~renciler Derslere Ginneme Karan Altyor ldarl Ilimler Fakultesi ogrencileri de, 3 Ekim 1968 Persernbe gOnti, derslere girmeme eylemi beslatir,

Ogrenciler, eylem nedenlerini !?oyle acrklar.

"Boykotumuz, halk yararma reformlann ger~ekle!?tirilmesi icin basvurulan bir direnistir, Turkiyc'de halka donuk ve halk yaranna olan reformlara sirt cevrilrnektedir. Gen~ligin tepkisi ashnda bu vurdurnduyrnazhgi protesto amaciru tasnnaktadrr,

Davrarusmuzm nedenleri diger fakuitelerden tamamen Iarkhdir, Biz devrimci ve reformcu bir duzen istiuoruz. Fakliltemizde miltevelli beyet, bu turlu faaliyet!ere mani olmakta, devrimci ogretim Oyelerinin ilniversiteye girmesine karsi crkrnaktadir. Bu Oniversite 6zgtirlogu ile baqdasernez. Oniversite tam olarak balka donuk 01- rnahdir, Ogrendler, bir birlik olarak eyleme katilacaklar ve devrirnci, ilerici, halkci bir egitimin Universitede tesisine kadar dlrenislerine devam edeceklerdir."

ODTO'nGn hiltOn anfilerinde ogrenciler, toplu olarak boykot meselelerini gorli{'Op, tartismaya baslar, Bundan dolayi butun fa- 65 kultelerdeki dersler tamamiyle kesilir.

ODTO Mimarhk Fakiiltesi boykotcu ogrencileri, OOTD Ogrenci Forumu'na sunulmak uzere ?u kararlan ahr:

~2 Ekim 1968 gOntinden bashyarak surdilrdogOmtiz direnisimiz hicbir zaman, kti~tik aynnhh konularda tavizler elde etmek icln degildir. Biz, ilniversitenin bu tekduze gidi!?ini kirecak, dinarnik silreeler ortaya konmasim istiyoruz.

Direnis hareketimiz bOyle bir surectir, T oplanan forumlar boyle bir surectir, Ve en onernli surecte "ogrencinin yonetimc katilrnasi" du. Bu ger~ekle!?melidir, boylelikle si.irekli i{'liyen yeni bir sistem kurulrnus olacaktir,

Ogrendnin Yonetime Katrlrnasr Hangi Sartlar lclnde Gerceklesir:

ODTO'nin bugOnkti duzeni icinde: ogrencinin, Akademik Konsey, Faktilte Kurullan ve BoIOm Kurullanna katrlmasi yonetime katilrna olarak kabul edilemez. Cunku, bu organlar y6netici organlar degiJlerdir.

Tu r h e n Fe y i z o q l u

Nu r h s k Daglanndan Sonsuzluga / SiNAN

66

Unlverslte, Anayasa'mn 6ng6rdUgi.i idari ve bilimsel ozerkllk iIkelerine aykm olarak Universite drsmdaki kisiierden kurulu Mutevelli Heyeti tarafmdan y6netilmektedir.

En kisa zamanda bunun di.izeltilmesine gidilmeli, bu "terei.ime sistern" i.ilkemiz kosullan, Anayasa ilkeleri ve <;:agda:;; universite kavrarru He tutarh bir sekil kazanrnahdir,

Ancak ozerk bir i.iniversitenin karar verici orqanlanna, y6netiei organlanna giren 6grend y6netime katilrrus demektir_

ldan llirnler Fakultesi Ogrenci Forumunun yaymladlg] "Genel G6ri.i:;; ve istekler"e aynnttlanna girmeksizin katrlmaktayiz.

Sonuc-

1- Yukanda anlatnqirruz g6rU:;;ler acismdan, ODTO'nde bugtinki.i di.izeni ortaya cikaran 7307 sayrh kanunun degi~tirilmesi gerekmektedir.

2- Kanun degi~ikligi yapdmcaya Kadar gerekli y6netmelik degisiklikleri yap]larak "ozerk universite icinde 6greneinin y6netime katilrnast" ilkesine rnumkun olduqu Kadar yaklasrlrnahdrr,

3- Biz, buqun, en kisa zamanda "6grencinin y6netime katilrnaS]" surecinin bir model olarak Mirnarhk Fakultesi'nde basiarnasim istiyoruz ve Fakulte Gene! Kurulunun saym i.iyelerinden,

, a) Fakulte Gene! Kurulu ve B61Um Kurullanna, 1/3 oranmda, 6grenci!erin oylanyla secilmis ogrenci temsilcilerinin oy hakkma sahip olarak katilmalanna,

b) Fakulte lcindeki diger butun kuruluslara da g6zlemci olarak 6grencilerin kanlmasma,

c) Buqunku geli~meler l~lgmda, forum ve seminerlerin ogretirn i.iyeleri ve 6grendlerin katllmas]yla surdUrUlmesine karar vermelerini bekliyoruz."

"Bir ogrenci hareketinin nitellqini tammlamadan once ogrenei kitlesinin, toplum icindeki konusunu saptamak gerekiyor. Ogrenei toplulugu Gretimle dogrudan lliskili olmadigmdan simf niteligi tasimaz. Ancak ogrenci hareketi karsr durdugu kurumlarla olan savasmda uretici gG<;:lerin yaratacagJ harekete onderlik eder. Boylece smrl catismasmda etkin bir baski araci olarak ortaya cikar. kendisini dogrudan iygilendiren ozel sorunlarm cozurnu bile uretirn iliskilerine bagh oldugundan kapsarru dar tutulrnus, amaclara yoneimek uzere bu Uretim iliskilerinin degi:;;imini gef(;ekle~tirecek hareketlere onderlik etmekten baska yontcm gutmesi vanhs ve etkisizdir. Doqrudan iliskisi bulunan kurumlan etkileyerek kazanabilecegi tavizlerle reform yaphrmak olanagl varsa da temel uretim iliskilert degi~medik<;e bu cozumlcr sureksiz ve aldaucrdir,

Reformla saglayacagJmlZ cikarter sahtedir. Cesitli konularda blzlere verilecek tavizler karsihksiz venlmivecegi gibi kurumsal y6netieinin cikarlanna aykm dG~ceginden ilk frrsatta geri ahnacakhr. Ornegin:

Ozerklik: Soyut anlamda Universitelerin kontrol edllmeden ve suurlandmlrnadan bihmsel arasnrrna yapma ve bunlan toplumsal dtizeyde yayma 6zgGrlGgUdur. Bu tammdaki bir Universite, mevcut duzenin sartlandmlmalanna karsit arastirma ve yaym yapabilecegtnden duzen y6neticileri kendilerini koruma sistemi icersinde bOyle bir potansiyeli dizginleme cabasmdadrr. MOtevelli Heyeti bu nedenin sonueudur, neden ortadan kalkrnadikca sonuc degi~mez.

Halka donuk egitim: Bireyleri, devrimci toplum duzeni yaratmak icin bilinclendlrrnek ve bu yonde toplumun bUtGn kisilerine esit olanaklar saglamak halka donuk egitimin ana ilkestdlr, Bu tamrndakl bir egitim duzeni meveut duzcnin tutueu gU~leriyle <;:eli~tiginden ilkokuldan universiteye tum egitim kurumlanm icine alan egitim sistemini cikarlanna gore dOzenler. Halka donuk egitim sistemi bu nedenin sonucudur neden ortadan kalkmadikca sonuc degi~mez.

Ogrencinin y6netime kattlmas» Ornek bir model olarak tammladrqumz, ileride actklanacak yeni kurulusun dogurdugu bir olgudur. Mevcut dOzende ise 6§rencinin ybnetime etkin bir sekilde

Ogrencl, Sirnf Catismasmda Sir Bask! Araci Olarak Ortaya Cikar

7 Ekim 1968 Pazartesi gunG ODTO Mimarhk Fakultesi'nde buttm ogrencilerin katJ!d]gl bir forum duzenlenir,

Forumda yepilan tartismalardan sonra hazirlanan bildiri ozetle .<;oyledir:

67

T'u r h e n Fe v i r o ql u

Nurnak Dagiarlndan Sonsuz/uga / SiNAN

kahlarruyacagmm nedeni, yonetime kahlmasi soz konusu olan ogrenci kitlesinln liniversiteyi kontrol altmda tutmak isteyen gli<;-lerin bu arnacla yarattiklan piramidal burokratik kurumlann parcasi durumuna getirilecegidir.

Turkiye icin yararh eleman yetistirilrnesi: Yukarda sozuntl etmis olduqumuz kosullardan dolayr olanaksiz oldugu gibi, boyle bir elemamn yaratilrms olduqunu kabul etsek bile, Turkiye'yl kontrol edici gli<;-lerin cikarlanna donuk bir uretirne itilecektir. Bundan dolayi i1retim iliskileri temelden degi~medikt;e herhangi bir eleman toplumun qenis kitlesi icin yararh olamaz. SOWn bunlardan dolayi bu tor bir caba harcamak, gert;ekte sahip olarnayacajjirmz avantajlaristemek sonucsuzdur, Anlattlan yamltJcl yontemle giri~ilecek bir hareket, sonumlendiginde. topJumda etki birakacak niteJikte bir deneyim olmayacaktrr, Boylcce elde edilecek maksimum tavizler yanlJ~ degerlendirme sisterni doleyisiyla gere;ek ve somut sonuclar gibi yorumlanmamah, aksine bu yolda harcanacak caba hie; bir zaman varolmayacak noktalara ulasma

68 cabasr olduqundan idealist, lafta kalacak bir tutum olarak nitelendirilmelidir.

Bu bilincle hareket eden OOTU ogrencileri, sorunlara Yi.izeyde cozumler aramadan derhal toplumsal nedenlere inmekte ve taviz vermeksizin eyleme deneysel yoldan girmektedir.

Bu eylem icinde amacmuz, Turkiye'nin cikmasmdaki toplum duzenini sarsmaktir, Eylem stratejimiz;

Doqrudan iliskili olduqurnuz kurumlan yikmak, dolayh olarak etkisi altmda olduqumuz kurumlan tammamak.

Temelini bi.iti.in ogrenci kltlesinin direnis ve yeni bastan kurma olgusundan alnus hareketimizle uretirn gue;lerine onderlik edecek 6rnek modell yaratmaknr,

Icinde bulundugumuz eylem, sonuclan bir kenara btrakarak nedenlere egildigi oranda ger<;ekc;i bir eylemdir. Bllinclendlrici ve gerc;ek<;i bir eylem, yukanda anlatilan nedenlerden oturu, ancak ve ancak ahsilan kahplann disma <;Ikltdlgmda olenakhdir,

Yukanda tammlanan eylem stratejisinde kurumlan doqrudan ve dolayh etkileyen olarak ikiye ayirrmstik.

Oogrudan ili~kili olduqurnuz kururnlar faki.ilte kururnlan, akademik konsey, rektorluk ve mlitevelli heyetidir. Saptamaya <;ah§tJglrruz, ogrenci forumunun temelini yarattlgl 6rnek yeni kurulus modelinde bu kururnlann kendilerine benzerlerine yer vermeden onlarsiz olusumu gerc;ekle:;;tirdik. Zaten tarumladtqumz bu kurumlara da istek yoneltmiyecegimiz onceki yazllan ve aciklanan noktalardan cikmaktadir,

Bu hareketin Ilili amaci nedir?

Hedefimiz, karst durdujumuz kurumlann dokunulmazhklanru kaldirmak, toplumu uyandmci nitelikte bir 6rnek gostermektir.

Bu tutum bizi kesin basanya ulasnracak deqildir. Cunkti, vasadlglmlz tutucu ve bozuk duzen ancak geni§ kapsamh simfsal ve ekonomik temellere yonelmi§ bir eylemle sarstlabilir.

Boyle bir direnis ve eylem OOTO icinde sadece bir veya iki faklilteye ait kahrsa nasil tume oran1a yerel kalacaksa, Turkiye capmda da ODTO'niln bUtiln hareketi eym anlamda yerel kalacaktir. Bunun icin de hareketin btlttm Universitede ve ti.irkiye'deki diger Universitelere yay!lmasl gerekmektedir. Ogrenci topluluqunu taban olarak alan bir forum, Mimarhk Fakultesi'nde 69 bilincli olarak ortaya kondu, Bu bihncli tutum, bu 6grenci hareketinin mevcut kahp ve kurumlar icerisinde geJi§€miyecegi ve ogrenciye eylem icinde bilinclenrne y6nlinde pek az §€y qetireceqi gerc;eginden dogmtl§tur.

Boykot suresi icinde yapilacak seminerler, ecik oturumlar ve diger cahsmalan yUri.itmekten ogrenciler sorumlu olrnehdirlar, Burada kisiler kendilerine ve topluluqa karst sorumluluklanm hissetmeHdirler.

Bunu saglamak boykotun ilkesi olmahdir. Boylece kamuoyunda geli~tirilmekte olan 'ogrencinin egitimden cikmak icin boykot yaptlgl' yarqistru silrneliyiz. Bu hareketin halktan kopuk olduqu konusuna meydan vermemeliyiz. Bunun icin ortaya koyacaqmuz 09' renim boykot suresmce egitime devam etme §€kli istedigimiz cizgide bir egitimin modeli olarak geJj~tirilmelidir.

Arnacnruz, i.ilkenin bozuk yaplslm sarsmak ve cikrnazlanru, celismelennl bu boykot sUresi icinde ogrencinin ve onun onderligini yaptJgl halkm gozonGne sermek olrnahdir, Mlrnarhk Ogrencileri Forumu.··

Turhan Fe y t z o ql u

Nurhak Dagla"ndan Sonsuzluga I SlNAN

Boykot term Referandwn

OOTO Rektoru Kemal Kurdas, 10 Ekim 1968 Persembc gonu, bir bildiri yaymlayarak, ogreneilerin boykota son vererek derslere girmelerini ister. Boykotcu ogrendler ise, Fakulte binalanna asilan bu bildirileri yrrtar,

Bu arada, tiniversitenm ~e{iitli fakultelerindc boykot icin refarandum yapthr, Yapilan refarandum sonunda lnsaat, Kimya, Maden ve Metalurji Fakolteleri boykotu reddeder.

ODTiJ'nde, 11 Ekim 1968 Cuma gOno, Fen ve Edebiyat Fakultesi tle Muhendisllk FakOltesinin Makina Bolurnunde derslere girmeme karan ahmr, Fen ve Edebiyat Faktiltesinde derslere girmeme eylemi yapdslO rru vaprlrnesm rm karanmn oylanmasma 48 kist katihr, 39 kisi kabul, 9 cekimser oyla derslere girmeme eylemi baslanhr, Alman derslere girmeme karanna uymayan bir kisim ogrenci ile boykotcular arasmda u~lu anfinin bulunduqu binada catisma cikar. Catrsmada binanm giri$ kaprsmm carnian parca-

lamr. .

70 Boykottan vazqecirmek icin kampuste yaym yapmak amaciyla

OOTUOB, fakulte binalanrun canlanna hoparlor yerle{itirir. Hoparlorden yapilacak boykotu engelteme ~agnlanmn yapJ!mamaSI icin boykot yapan ogrenciler, geee hoparlor kablolanm sokrnek icin plan yapar.

Sinan, bekctlerle, bir a~g. bir yukan dolasip, onlan oyalamak ernacrola, "Koroqlu" hikayeJeri anlattrken, diger erkadaslan catilardan blr kilometre uzunlugundaki hoparlor kablolanm soker,

Sonucta, OOTO'deki boykotlar, 17 Ekim 1968 Persembe gunu, amacma ula$hgl gerek~esiyle tamamen sona erdirilir. Ogrenciler, derslere baslar,

ASas: Bayrarru

Kuruldugundan bu yana geleneksel olarak her y.1 OOTO'de "Aga~ Bayrarm" di.izenlenir.

Ankara'da onde gelen r€Smi, askeri ve diplomatik kisilerin bu ~enlige katilmasi icin ~agTi yaprhr, Katilanlara Eymir Golu tesislerinden yararlanmasr icln kart verilir.

Sabahleyin erken saatte yurtlan dolasan Rektor Kemal Kurdas, butun ogrencileri uvandirarak, "Aga~ Oikme Beyramma" katilrnalanm ister. Aga~ dikme sevgisinin sadece OOTU'de degil olanakIan icinde tum Turkiye'ye yaymak icin caba gosterilir.

Aga~landlrma cahsrnalanna katkida bulunmak amaciyla Ol}TO'IO ogrenciler, OOTO arazisinde yeti{itirilen 3.000 cam [idamm Erzurum Ataturk Unlversitesi'ne goti.irOr ve 23 Kasun 1964 Pazartesi gunG, llniversitenin arazisine dikilmesine vardimci olur.

Ankara'da bulunan ilkokul, ortaokul, lise ve camilerin bahcelerini agat;:landlnlmasl kararlastmhr, Bu yerlere aga~ goturllierek, agat;lann dikilmesine yarduno olunur.

25 Subat 1966 Cuma guni.i, Dikrnen llkokulu 4:. ve .?' siruf ogrencileri, Rektor Kemal Kurdas'm nezaretinde OOTU"de 2 saatte 1000 adet tram fidam diker.

1961 yihndan itibaren OOW'de her Yll di.izenlenen "Agat; Bayrarru't'mn yedincisi, 8 Arahk 1968 Pazar guni.i yapihr. Fidanlann dikilecegi bolgede toplanan ogrenci ve konuklara kurekler da-

gltJhr. Dikirn, OOW Rektoru Kemal Kurdas'm 10.20'de konus- 71 mast He baslar,

Kurdas, yaphgl konusmada ozetle sunlan soyler.

"Aga~ dikrne mevsimi baslarmstir, Yurt capmda baslahlrnasi gereken bir kampanyamn bu y.l da onei.ilOgGni.i yapiyoruz. 7 yildan beri ooro arazisine 13 milyon fidan dikildi. Aga~ dikme lsi cok zor blr is oldugu icin devlet bunu himayesine almak zorundadtr.

Oevlet her isteyene istedigi cins Iidan vermelidir. 25 milyar lirahk bir butceden aynlaeak miktar bunun icin yeterlidir. Ordu birIikleri bile dikecek [idan bulamarnaktadrr, Oteden beri s6ylllyorum, gen~lerimiz askerliklerinin son aymda fidan dtkmelldirler. Bir fidan kokunun tutturularnadiqt yerde hie bir rejim tutturularnaz."

Konuklar daha sonra basta Rektor Prof. Kemal Kurdas, oldugu halde ag~t; dikmeye b~{ilar. ODTO ogretim i.1yeleri, OOTO idari personeli ile es ve cocuklan, Tanm Bakanitgl ilgilileri, TOrkiye Tabiatmi Koruma Cemiyeti i.iyeleri, Tuggeneral Macit Akman ve civar koy okullanmn ogrencileri de aga~ dikme torenine katihr, Torende, ooro arazisine 20.000 fidan dikilir.

72

T'u r h e n Fe y i s o q l u

Nurhak Ditg/anndan Sonsuz/uga / SINAN

Bozktrda tek bir ahc agacmm bulundugu ooTO arazisinde, 3 Arahk 1961 Pazar gGnG baslayan aga~ dikme bayramr, sekiz ydda, otuz agar; cesidinin bulundugu 12 milyon aga<; dikilmesine kadar ulasrr, Aga<; dikmenin oncusu, 21 Kasun 1961 Sah gUnG, OOllJ'de g6revine baslayan Prof. Kemal Kurdas'tir,

Bu Mimarbk FakUltesi'nin donusurn proqrarmdir."

Ogrencilerin alrms olduqu i~al Karan karsismda Mirnarljk Fakultesi Dekam Ekmel Derya, g6revini blrakttglOl aciklar, Ogrenciler, bunun Gzerine, Dekanhk nobeti tutmaya baslar. Bu nobetten arnaclanrun, Oekanhk evraklannm korunrnasi olduqunu Ifade eden 6§renciler, bu nobeti 2 saatte bir birbirlerine devrederek devam ettirir,

ldari, teknik islerde cahsan personel ile idari seflere, "Gorevleriniz sona erdi" diyen ogrenciler, bu g6revlere, Kendi aralanndan atama yapar.

Oaha sonra, Oekan ve ogretim Oyelenni Fakulte'den disan <;:1- kartan ogrenciler, saat 11.30'dan itibaren binaya giri~ cikrslan da yasaklar.

OOTO Mimarhk Faktiltesl'nin i:igrenciler tarafmdan i~al edilmesi clavi, 8 Nisan 1969 Sah gOnU ooro Profesi:irler Kurulu ve Ogrenci Genel Kurulunda ayn ayn gi:irO~Uhlr.

Saat 09.00'da ODTO bilyOk an fide butun ogrendlerin kanldigl genel bir forum dOzenlenir.

Forumda konusan ogrencilerin bir kisrru, "Beyaz Saray" olarak niteledikleri Rcktorluk blnasmm i~alini ister. Sosyal Dernokrasi Dernegine ilye olan 5grendler ise, Cumartesi gOnG Iakulte ve yilksek okullarda boykotlann sona ereceqini, i~galin enlamsiz olacaglm sayler. Tartismalardan soma yapilan oylamada Rektorluk binasmm i~gali oy cokluqu lle kabul edilir.

Forumdan soma yUrOyi.i~ gecen binlerce a9renci, Rektorluk binasmm etrafmt cevirerek, gin~ cikislan kontrol altma ahr. Binadaki garevliler, ogrencileri i~eri sokrnamak icin kapilan kilitler. Ancak ogrenciler, carnian kirarak iceriye girer ve once memurlan dtsan cskanr, Cikmak istemeyenler de zor kullamlarak disan atihr,

Toplanti salonundaki telefonlara da el koyduktan soma Rektor Kernel Kurdas'm makamma giden ogrenciler, toplanhda bulunan Kurda~ ve diger ogretim Uyelerini, "Burada yaptJacak tsmiz kalmadr, Buyurun disanya" diyerek Rektorlukten dtsan ctkanr,

Rektor Kurdas. disenya cikanhrken, yUzlerce ogrenci, "Go home Kurdas", "Amerikanct Kurdas", "i~birlik~iler kahrolsun", "Satilrrus" diye baqmr.

oOTO l~aI EdiIiyor

oOTO 6grencileri, 1 Nisan 1969 Sal! gUnG sabahr, blr forum dilzenleyerek iktidarm tutumunu ve cikarrnak istedigi baski kanunlanm elestirir. Forum sonunda ahnan karar geregince, baski kanunlanru protesto amaciyla ogrenciler derslere girmez.

Boykotu pasif direnme sayan OOTO Mimarhk Fakultesi 6grencileri, 7 Nisan 1969 Pazartesi gUnU sabahi, yaptrklan bir forum sonunda fakuitede yonetirne el koymaya karar verir.

500'den fazla ogrencinin oy birligi tle, ogretim Uyelerine fonksiyonlarmm ve kurumsal statulerinin sona erdigi ve odalannm sadece kendilerine ait krsirnlar olmadlgt bildirilme Karan ahmr, Yonetirne el koyma ve fakulte sunrlanm terketme karen, basta Dekan Ekmel Oerya olmak GZere Mimarhk Fakultesindeki 50 09- retim gorevlisine, birer birer dogrudan teblig edilir.

i~gali yapan ogrenciler, ozetle su acrklamayi yapar:

"Ogrenci ile doqrudan ili~kili bulunan Mutevelli Heyeti, RektorIGk, Akademik Konsey, Dekanhk ve Fakulte Kurumlanm Mimarhk FakGltesi Forurnu tarumamaktadrr,

Oniversite ve Iekulternlzde kesin bir devrim yaptlmasl gereklidir, Boykotun baslanqicmdan bu yana, yonetim kurulu ve 6gretim uyeleri hie bir suretle bizlrn sorunlanrruzla ilgilenmediler. Bunun uzerine biz de i~ale basvurarak kendllerini iyice uyarmak istedik.

i~al hareketi, yonettme el koyma ve yonetimi etkilemedir. Bu karar, butun mimarhk Fakultesi ogrencilerinin istegi Uzerine 21110- rmsnr,

Karssbkh elestiri ortami yarablmak Uzere 6§retim Uyelerini aO:;11< tarnsmaya davet ediyoruz.

BugUne degin ancak Dekan'm ozel mGsaadesiyle acilabilen laboratuvar, atolye, stodyo He ozalithaneleri, bu sabahtan itibaren ogrenciye actktir.

73

Turhan Fe v i r o q l u

Nurhak Dag/arJndan SOn5UZ/uga /SiNAN

Yonetime EJ Koyan Devrimci OOTO'ltiler

i~alden sonra yaYlDlanan ve rektorlugun i~alinin tum universitenin i~gali anlamma geldigini, direnlsin, hbkurnetin baski kanunlanndan vezgecmesine ve unlverstte rektorunun ogrenciler uzerindeki baskismm kaldmlmasma kadar devam edecegi aciklanan ilk bildiride, su gorti~lere yer verilmisttr:

"ODTO'de bir Amerikan ussu olan Rektorluk eJe ge~irilmi~tir.

Turkiye'nin baglmslzhgmdan yana ve Amerikan emperyalizminin

yerli masalannm ortaya koymak istedikleri Iasist baski kanunlanru protesto eden devtimci ODTU gen~ligi, yapI[an genel forumda ogrencilerin ezici bir t;o§unlukla aldlgl kararla, Amertkanci rektor Kurdas'm satosunu >ele get;irmi~lerdir.

Harekelin amaci, Amerikanci olduqunu acikca ortaya koyan ve [asist baski kanunlarma karsi direnen devrimci gen.:;lige, tum usaklanyla birlikte ellerinden gelen butun baskilan yapmaktan geri kalmayan Arnerikan usaklanna en kesin cevabi vermektir. TUm TUrk halkma Milli kurtulus sevasmuzm suresi icinde yolumuzdaki butun Amerikan uslerinin de bir gUn aym sekilde teker teker ele geo:;irileblleceqini, karutlamaknr,

TUm AmerikanC1lann maskelerini acik secik kitlelerin gozU 6nUnde dustirmek gorevimizdir. TUm ilerici gii<;leri bu ortak rnucadelede yarurmza o:;agmyoruz."

8 Nisan 1969 giinii yaymlanan ikinci bildiri de $oyledir:

"Devrirnci Arkedaslar, .. Bizler dun toplanan genel forumun aldlgl karar iizerine, ODTU

icinde bir Amerikan ussu olen rektorluk binasma el koyduk. Hare- 75 kete giri~irken kesin olarak inaruyorduk; bu, icinde bulunduqumuz ortamda en devrimci eylemdir. Sunu da biliyorduk ki, bugUne ka-

dar geni~ 6grenci kitlesi tarafmdan yapJlan butun eylemlerin geri-

sinde kalan Ogrenci Bir!igi bu eylemi de kosteklernek isteyecektir.

Fakat, ger<;ek devrimciler mandiklan yolda giderler ve ilkelerinden

taviz vermezler.

Boykot bir noktadan sonra tutucu bir direnis bicimi olmakta ve yeni asarnalar kaydetmemizi 6nleyerek bizleri cskmaza sokmaktadir, Devarnh boykot, bir yerde anlarruru kaybediyor ve olagan bir ~y olarak ortayla cikivor ve boykotlar gi.iysuz bir ~ey olerak ortaya ylklyor ve boykotlar guo:;si.iz bir sekilde son buluyor. Kalrplasrms kafalara sahip olrnadiqmuzi karsmnzdakilere gostermek ve boykotumuzu en gi.io:;lu sekilde bitirmek arnaci ile yonetime el koyduk. Ve karsmuzdaki vurdum duymaz yoneticiieri kulaklanndan tutup disan atarak onlara gereken dersi hepimizin adma verdik, Ve gene sunu rspatladtk ki; gUnlerce boykot yapan unlversite ogrencisini ctddiye almayip, ustelik 6grenciye ne istedigini soracaqr yerde umversiteyi nasil kapatacaqim tasarlayan ciftlik y6neticileri ogrenci karsismda yenilgiye ugramaya mahkumdur.

ODTO Rektoru Kurdas da, 6grencilere su kar$lligl verir:

"Ben satilrrus degilim. Amerika 'ya satildlglml, Amerikahlann adarru olduqumu ispat edin Intihar edeyim. Amerika'da bankalarda dolarlanrn olduqu ve villamm bulunduqunu ispat edin size vereyim. Aynca bu harekctiniz de rejim dusmanlanrun isine yararnaktad tr, T asvip etmiyorum. "

Rektor, disan cikarken kendisini bazi ogrenciler korur. Kurdas, aynldiktan sonra, Rektorun makarnma gcno:; bir ogrenci oturur, binamn on cephesine de buyuk harflerle, "Bu Amerikan tlssu ele gecirilmistir" pankarti asrhr,

Rekt6r KemaJ Kurdas, Universiteyi terkettikten sonra binalara giren i$galci 6grenciler, odalara ve duvarlara, "Bu bina da kurtuldu", "Surekli Devrim" ve "Donusum" gibi sozler yazih dovizier asar. Daha sonra hoparlorlerle yayma baslayan i~gaki ogrenciler, srk srk arkadasierma dagJlmalanm ihtar eder.

Isqal sirasmda ve i~galden sonra resim cekilmesine mani olan i~galci ogrenciler, foto muhabirlerinden resimlerinin cekilmernesi- 74 ni de ister. Ogrenciler, gazetecileri polise fotoqraf vermekle suclar, Bir grup ogrenci, Rcktorluk binasirun resmini cekrnek isteyen Faysal Geyik isimli foto muhabirini tartaklar.

Gazetecileri Rektorluk binasma sokmayan i~aldler, daha sonra, basm toplanttsi duzenleyeceklermi soyler ve gazetecileri iceri qagJflr. Fakat, gazeteciler bir sure once kendilerini tartaklayan 6grencilerin basm toplantisma gitmez. Bunun uzerine i~aldler, gazetecilerden ozur diler ve gazetecilere, basin toplantisr yapmaktan vazqectiklerini, bir blldlri yaymlayacaklanru soyler.

76

Turhan Feyizoglu

Nu r b e k Daglanndan Sonsuz/uga I SiNAN

-----

Biz devrirnciler geli!?meye inanrnaktayiz. D~tincelerimiz her zaman ileriye donuktur, Biz sene basinda ilk defa boykot yaptlglrruz zaman gericiler karsmuza cikrp ogrenci kitlesinin geli!?mesine engel olmak istemlslerdir. Suphesiz devrimci ogrenci kitlesi her turlu baskiya ragmen onlan asrmstir. Bu defa da y6netime el koymaya karst cikiyorlar. Ctinku, ashnda kendileri de tnanrmyorlar, Ama, devrimci ogrenci kutlesl gene kendisini gosterecektir.

Ciftlik yonettcileri, burada kendilerine yer kalmeymca disardan ahkam kesrneve kalktilar, okulumuzu kapatrna tehditleri savurmaya basladilar, Cumartesi gOntine kadar i?gal kesilmez ise, unlversiteyi tatil edeceklermis Merak etmesinler, bizler ogrenciyiz ve fiilen yonetimdeyiz. Onlara bu frrsatr verrneyeceqiz. Bilin~li olarak basladlglmlz bu eyJemi, bilincli olarak ve en tutarh biclrnde noktalayacaglz.

Arkadaslar,

Bizler dun gece Rektorluk binasmda sabaha kadar forum yaptik. Hareketimizi ornek bir dayamsma ve bilimsel tartisma ortarru icinde surduruyoruz. Ve butun devrimci kardeslerlmlzi sonuca varacak dayarusmeya davet ediyoruz. ODTO'IOler devrimciliklerine her zaman ispatlarmslardir, bir kez daha ispatlamaya hazirdirlar, Buna inancirruz tarndir,

Devrimci kardesler, Forumlarda bizleri savunun.

Sizleri bu eylemde de yamrruzda gormek istiyoruz Yonetime EI Koyan Devrimci ODTO'luler."

ODTO'niin i?galinden sonra Kemal Kurdas baskanhgmda toplanan Akadernlk Konsey, 12 Nlsan 1969' a kadar universltede normal cahsma duzeni kurulmadigi takdirde, okulun 1 Ekim 1969 tarihine kadar ger;ici olarak tatiline karar verir,

FKF Baskaru Yusuf Kiipeli, bu konuda sunlan anlatrmstrr:

"ODTO'nin i?gali sirasmda, ben i~al yerinde ve i~alcilerin yanmda olduqum icln, haberim olmadan, Dogu Perincek, bir bildiriyi FKF irnzasi He teksir edip dagltacaktl. Bu bildiri nedeniyle bazi insanlar tutuklanrrus olduqu tcin konusarnayacak, bunu Dogu'nun yazdlgmt-anlatamayacaktJk. "

Ogrenci Haklan Bundan Sonra Ancak Rili Ourumlarla Bde Edilebilir

ODTO Akademik Konsey'in aId1§! karen gorti?mek uzere ogrenciler, 9 Nisan 1969 Carsamba giinO, ilk once, "Uclu Anfi'' denilen salonda toplamr. Fakat buraya slgmayan ogrenciler, daha soma, iiniversitenin stadyumunda toplarur.

Ogrenciler, foruma bir baskan ve iki yardlmclslOl secrnek icin 1 ,5 saat sureyle tartisrna ve oylama yapar. ,

Bir baskan ve iki yardlmclsml sectikten sonra o$rencilerin, ODTO Stadyumunda yaptlklan 3,5 saatlik forumda, "Isqale karsi alan ve boykotun kalkmasmt lsteyen ODTO Ogrenci Birliqi'' ile "ODTO Sosyalist Fikir Kuliibii taraftarlan ,. arasmda sert tartismalar olur,

ODTO Ogrenci Birliqi Baskarn iskender Odabasioqlu, ozetle sunlan soyler:

"isqal ve boykota devam edildigi takdirde 5.500 ogrencinin ogrenimleri tehlikeye girecek. Demokratik duzen icin direniyoruz, diyorlar ama demokratik duzeni yok ediyorlar. i~gal altmdaki bir unlversitede demokrasiden, Anayasadan bahsedilemez."

i~al taraftarlanmn sozcusu Sinan Cemgil ise, ozetle sunlan soyler.

"Ogrenci haklan bundan sonra anca~. fiili durumlarla elde edilebilir. Tehditler karsismda yilmayacagiz. Universiteyi i~al icin verdigimiz karar belli klsilerin degil r;ogunlugun karandir. Yoneticller ya?hhklan sebebiyle esneklik kabiliyetlerini kaybettikleri icin meselelerimizi degerlendiremiyorlar. DUn Amerikan i.lssO ded@miz rektorluk binasiru i~al ettik. Bu i~gal devam etmelidir. Milcadelemizi toplumun diger smiflenna da anlatmahyiz.

Bugiin Arnerikan ussu lsqal altmdadir. Amerikan celladmm arabasim yakanlar once ihbar edildi ama soma onlara hak verildi. Gecen forumda, 'Silahlarnp Kizilay'a inelirn' dediler ve boyle bildiriler daglthlar. Biz silahlarursak Kizilay'a inmeyiz. Nereye gidecegimizi iyi biliriz. Demokrasiyi savunmak icln yaphglmlz mOcadeleye duvar gibi karsi cikanlar var. Bu duvarlan Ylklp ger;ecegiz. Yllmadlglrruzi ve bir ?aki grubu olmadigirmzi kabul ettirmeliyiz, bu da ancak

77

Fu r h e n Fe v t z o q l u

Nurhak Daglaf1ndan Sonsuzluga / SiNAN

78

eylemle olur. i~gal devam etmelidir. Oniversiteyi istediqirniz zaman biz kapahr, biz acanz."

ooro Sosyal Oemokrasi Dernegi Baskam Osman Coskunoglu da yaphgl konusrna ozetle sunlan sovler.

"Hurriyetlerin ortadan kalktlgl blr Oniversitede size hitap ediyorum. Rektorluk binasma sosyalistlerden baska kimse giremiyor. Kahrolsun Amerika 'ya sattlrruslar, kahrolsun Gin 'e sanlrmslar."

Konusrnalarden sonra. i;;gal ve boykotun suresiz devam etmesini, Sah gOnO bitmesini, Cuma gOno bitmesini ongoren O~ onerge verilir. Once "suresiz boykot" onerqesi reddedilir, Daha sonra diger iki onerqe oylamr ve "Akadernik Konsey karanna boyun egilmedigini ispat" gerek<;:esi ile ve i$9al ile boykota Akademik Konseyin koydugu sOreden sonra, yani 15 Nisan Sah gOnO son verilmesini isteyen onerge pek az bir farkla kabul edilir,

Foruma universitenin 5.500 ogrencisinden 2.384'0 kanhr ve oy kullamr.

i;;gal taraftarlan, bunun Uzerine, Rekt6r binasmdan devamh anons yapar ve butun ogrencilerin Rektorluk binasmi ziyaret edebileceklerini belirtir.

Rektorluk binasmm tepesinde bulunan sirenin basma bir 6grenci koyulur. Ogrenci, giri;; kapisma asker gelirse yesil, polis gelirse kirrruzi dOgmeye basacak. Siren cahnca Rekt6rlOgUn altmdaki dehlizlerden kacilacak. Gins kapisma, aynca, nobetciler dikilir. Polis geldiginde oyalarnasi icin sis bombast atacak, yangm tOpO pUskUrtecek ekipler kurulur,

Ogrencilerin forum yaphgl srrada Rektor Kernel Kurdas, 00- TO'ye gelerek, bir bekci kulObesine ani bir baskm yapar ve boykotculann elinde olan bir telsiz cihazmi beraberinde gotOrOr. Daha sonra OOlO'nin fidanhgmda 6gretim iiyeleriyle qorusrne yapan Rekt6r, su actklamayi yapar:

"Bunlann yaphklan reform degil, siyasi ve doktrin mOcadelesidir, Milletce bu zorbalann karsrsmda dikilmek zorundayiz. Arnk bunun zarnam gelmi;;tir. Memleketimizi ve haysiyetimizi savunmahYIZ. Biz, Oniversite olarak bu gayreti gosterecegiz."

Rekt6r Kurdas, aynca, i;;ga1ci 6grencilerin kefeteryayi ve ambarlan i;;gal ederek buralan "yagma" ettiklerini soyler,

ooro Ogrenci Yonetlrni Secilir

OOlO'yo i;;gal eden ogrenciler, okulun normal cahsmasmi surdOrebilmek icin caba g6sterir. iki bine yakm ogrenci ogrenimlerini sOrdiirmeli, yemek yiyebilmelidir.

i~galin yapJldt§::! gOn, ogrenciler, "ODTO Ogrenci Yonetlminl" , secer.

T emsili olarak bir de rekt6r sec iii r.

Egitimin devam etmesi amaciyla, 4. siruflar 3. suuflara, 3. Slmflar 2. srruflara, 2. siruf 6grencileri de 1. simf 6grencilerine egitim vermesi karerlastmhr, Dersleri OOTO asistanlan ile ogrenciler verecektir.

ODTO SFK yoneticilerinden Nese Parug (Erdilek), bu konuda sunlan anlatrrusttr.

"OOTO'yil i;;gal edip, 1 hafta blzirn y6netimize ge~tikten sonra 'halka acrk universite yapahm' dive karar verdik, Otobuslerle halki ODTO'ye getirip degi~ik konularda bilgiler verelim, 6gretim gorevlilerine rica edelim OOTO'de cesitli dersler versinler. Fran-

sa'da Paris Oniversitesi'nde ogrenciler cesitli dersler veriyorlar. 79 Onlardan omek alarak neler yapabiliriz dive tartistik. Bunu ben

gittim heyecanla hemen bahama anlattun. Babamla oturduk uzun

uzun konustuk bu konuda. Babam da, bize, bu cercevede Kema-

lizmi anlatan bir proje sundu. Fakat, bunu ger<;:ekle;;tiremeden i~-

gal bitti."

i~gal suresince kamptistin degi;;ik yerlerinden polisin OOTU'ye sizmasim onlernek amaciyla otornobillerle devriye g6revi yapthr, Universitede islerin aksarnarnasi tcin gorev bolti~OmO yaplhr.

Ascilar, "Cahsmayiz, yemek yapmaYlz" deyip, gider.

Bunun Ozerine kizlardan Gulay OZde;; (OnOvar), Sule Albayraktaroqlu, Nese Parug (Erdilek), Pmar Erdemil, Giilay GoktOrk, Turkan Sabuncu, Serna Halh, Necmiye Dinler, Canan Koc, Dilek Saglam ve bir kisirn erkek ogrenci, yemek yapma isini ustlenir,

Kimisi bulasik Ylkar, kimisi yemek yapar. Yemek yaparken gUlunc ;;eylerde olur,

Patates kizartma mekinesine yemek!ik vag verine SIVl sabun koyulur. Bu nedenle yemek k6pi.iri.ir.

80

Tu r h e n Fe y i z o q l u

Nurhak Dag/arsndan Sonsuz/uga / SINAN

Salcah makarna yapilacak. Ambarlar erzakla dolu olduqu icin salca boi koyulur. Makarnalar salcadan yenmez hale gelir.

Yemekler cok dusuk Ocretle verilir. Herkes ne kadar para verebiliyorsa 0 kadar verir, Parast olmayan verrnez. T oplanan para da ekmek almak icin kullamhr,

ooro Ogrenci Yonetlmi, Rektorli.ikten yapt@ yaymda, yemek fiatlan hakkmda, ogrencilere, sunlan aciklar:

"Bundan boyle bUton sebze yemekleri 125 kurus yerine 75 kurusa satilacak. Corbamn kasesi 35'ten 25 kurusa dO~OrOJdi.i. Yurt iicreti olarak 67 bucuk lira yerine 50 lira odeyecekstniz."

ooro 1 Ekim'e Kadar tati1 EdiJiyor

Akademik Konseyce, 12 Nisan 1969 Cumartesi sabalu saat 10.00'21 kadar fiili duruma son verilmesi ~rtlyla tarunan sOrenin dolmasma ragmen i?9a1in devam etmesi Ozerine Rektor Kemal Kurdas, kamu oyuna, ogretim Oyelerine ve ogrencilere hitaben bir bildiri yaymlar. Bildiride, ozetle ~yle denmektedir:

"Buqun, 12 Nisan 1969 Cumartesi sabahi saat 10.00'da yaplIan tesbitte, Universitenin Rektorluk binast ile idari servislerinin, Fakultelerin ve Hazirhk Okulunun hala i~gal altmda bulunduqu; dersleri boykotun devam ettigi; derslere girmeyi arzu eden bazi 09- rencilere de i~ald ogrencilerin kaba kuwetle mani olduklan ve Oniversitenin bOtOnOnde ogrendlerin ders yapmalan icin gerekH normal cahsma duzeninin mevcut olmadig: gOrOlmO~tOr.

Bu sartlar altmda, Akademik Konseyin 8 Nisan 1969 tarihli ve 96/268 saYlh karan uygulanmaya konmus ve Oniversitemizin biltun fakOltelerinde ve Hazirhk Okulunda dersler, 1 Eklm 1969 tarihine kadar ge~ici olarak tatil edilrnistir.

Oniversite olarak, carniarruzda derslerin 1 Ekim 1969'a kadar 81 tatili karanm bOyOk uzuntuler icinde almak zorunda kaldlglffim ozellikle belirtmek isteriz.

Derslenn tatili karanna karsi bazi ~evrelerin sefkat ve merhametten, memlekette anarsi ve zorbahgm destekcisi ball cevrelerin de planlanna uygun hedefleri sag lama acismdan, Oniversitemizi itham etmelerini, i~alci ogrencilerin derslere baslarnayr kararlastrrdiklan gOn ile Oniversite idaresinin, Akademik Konseyln ve akademik toplumunun derslere baslanmasim istedigi tarih arasmda bir kac gonlOk blr lark olduqunu ileri sUrerek tahrikata giri~melerini simdiden gorOr gibiyiz.

Oniversitenin karan ile i~alci ogrencilerin keyiflerine gore istedikleri tarih arasmdaki fark gOnlerle OIr;Olemez. Bu fark, 00- W'nin ge~mi?te olduqu gibi geJecekte de fikre sayglh, ozgOr, haysiyetli bir ilim yuvasr olarak devam etmesi lle; eli sopah, beli breakh bir zorba takrmmm cizmesi eltmda, onlann emirleri He hareket eden zelil bir mOessese olarak ~ah?masl arasmdaki farktir, Orta Dogu Teknik Oniversitesi zorbalann degil, Turk Milletinin hizrnetinde ozgUr ve haysiyetli bir ilim yuvesi olmaya devam decektir."

Polisler Hapsediliyor

i~galciler, 10 Nisan 1969 Persembe gOnu. Rektorluk onune geJen 06 AA 977 plakah polis jipini cevirir. Jipten indirilen polisler, Rektor1iik binasmda bir odaya kapatihr, kapiya da bir nobetci ogrenci dikillr. Enterne edilen 2 polis memuru 4 saat tutulduktan soma serbest birakihr, fakat, polisJerin Iotoqraf makinelerine el konularak, geri verilmez.

Bu sirada ODTO Ozerinde kesif ucusu yapan Kara Kuwetleri Havacthk Okuluna ait bir helikopter, OPTO arazisine duser ve dokuz ki?i olur, Yardtma ilk kosan ODTO ogrencisi He iscisi olur, Akademik konsey, ogrencilerin i~gali 12 Nlsan 1968 Curnartesi gUnii kaldirmazsa iiniversiteyi 1 Ekim 1969 gOnGne kadar tatil etme karan ahr.

Ogrenciler de, iWali Salt giinii kaldirma karan ahr.

iki ayn karar ahnmasi durumu blraz kansnnr, OOTO Rektoru Kurdas, bunun uzerine, bazi Oekanlarla ooro aga~hgmda bir toplanti yapmak ister, ancak nobetci ogrenciJerin i~gaJdlere haber vermesi uzerine, toplann dagltllarak i?galcilerin deyimi ile "Rektor OOTO simrlan disma" cikanhr,

OOTO Mahendislik Fakultesine mensup 100 ogretim Gyesi de toplanarak, Akademik Konseyin karanrun uygulamp, Gniversite 1 Ekim' e kadar tatil edilmcdiqi takdirde istifa edeceklerinl aciklar, Fen ve Edebiyat Fakultelerinm bazi ogretim Uyeleri de ayru karan

""J, ..

Fu r h e n Fe y i z o q l u

Nurhak DagJanndan SonsuzJuga / SINAN

ooro Mimarhk Fakultesi'nde i~aldlerin duzenlediql musterek forumda ise su karar ahrur:

"Saptanmasi gerekli en onemli nokta bOton fakiiltenin Turkiye'nin bOtiin problemlerine sahip cikrnasi ve genel direnislere her an ger;ilebilmesinin kabuludur,

Evrensel ve yoresel- devrimi anlamak istemiyenlerin yonetim kadrosunda yeri oJamaz. Ogretici olamezlar. Bu tur kisiler diinya gidi~inin gerisinde kaldiklanndan ogretici olarak Oniversitede yerleri yoktur. Hicbir kimse ogrenci ve ogretici forumu tarafmdan tasvip gormeden kendisine verilen herhangi bir yonettci gorevini kabul edemez."

Bu sirada, Bahkesir'de yapilan Oniversitelerarasl Spor Haftasi'na katilan aralannda Mustafa Yalcmer, Resat Karabulut, Riza Arar ve diger ODTO'Ii.i sporcular, okullannm 1969 Ekim ayma kadar kapatrlma karan Ozerine,12 Nisan 1969 Cumartesi gOnO yapilan Resmi Gecit Toreni'nde baslanru onlerine egerek protesto gosterisi yapar ve protesto gosterisine Spor Haftasi boyunca isti-

82 rak edeceklerini, miisabakalarda koJlanna siyah band takarak devam edeceklerini aciklar,

GUvenlik Kuwetierl, OOTO'deki ~ Sona Erdlriyor Ogrencilerin i~galden vazger;memeleri Ozerine 1 Ekim 1969'a kadar Oniversiteyi tatil eden Akademik Konsey, bir suretinl lcisleri Bakam He Jandarma Genel Komutanhgma da yolladlgl dilekce ile Valilige basvururak. ~i~al altmdaki bina ve tesislerin suclulardan temizlenip, i.iniversitenin tekrar vazife gorebilecek bir hale gelebilmesi icin tedbir ahnmasnn" ister.

i<;i~leri Bakam Faruk Sukan, Jandarma ve Emniyet yetkilileri ile gece saat 24.00'e kadar toplanti yapar.

1.300 Toplum Polisi ve 750 kisiden olusan Jandarma birligi, 13 Nisan 1969 Pazar gi.inO sabahi saat 04.30' da ODTO'ye gelir. i~ali sGrdGren ogrenciler de, Oniversiteye emniyet kuwetlerinin gelecegi ihtimali uzerlne kendi aralannda tedbir alrmstir, BiitGn kaptlara ve yollara nobetciler dikilrnis, taracalara da topcu batarya durbunu verlestmlmlsttr,

Kapilan icerden atesleyebilecek $€kilde si.ipi.irgelerden barikatlar yaplldlgl gibi binalara girecek olan kisilerin elektrik cereyamna kapslman icin tertibatlar kurulmustur,

Bi.itiln binaJan yeraltmdan birbirine baglayan tOnellere gidilecek yonler konusunda levhalar konulur, tsiklandirrna yapilrmstrr, Cankaya Jandarma Kumandam Binbasi Nevzat Ali Yoney, ilk olarak, i.iniversitenin ana giri$ kapismda nobet tutan ikisi bekci elbiseli dort ogrenciyi yakelayip enterne eder;

40 otobiis ile jandarma ve emniyet kuwetlerinin Gniversiteye girmeye basladiqiru goren ogrendler, once, "canavar dOdOgO" r;ahp, yurtta uyuyan arkadaslanru kaldmr, soma da Rektorluk binasmdaki dehlizlerden kecmaya cahsir.

Asker elbisesi giymi$ Or; ogretim Oyesi ile birlikte Rektorluk binasi onune gelen Binbasi Nevzat Ali Yonev, isqal edilen yerlerin

bosalhlmasi r;agnsmda bulunur. .

Ogrenciler, vakit kazanmak amaciyla bina dtsma molotof kokteyli atar, yangm s6ndi.irme cihazlanm da acik birakir,

"Size on dakika izin veriyorum, on dakika icinde disan cikrnaz- 83 saruz iceri girecegim, karsi koyarsaruz kansmam" diyen Binbasi Yoney, asker ile gaz maskeli ve kalkanh emniyet kuwetlerine, RektorlOge girmek icin ham olmalan yonunde telsizle talimat ve-

rir.

itfaiye ile ambi.ilans ham bekletilir.

10 dakikahk sure dolunca Btnbasi Nevzat Ali Yoney, bir carru kirarak lceri girer ancak icerde kimseyi bulamaz. Etraft saran jandarma ve polis ekipleri, ogrencilerden bir kisrrurun Rektorluk altmdaki dehlizlerden kafeteryaya ge<;tiklerini tesbit eder ve bazi ogrencileri yakalar. Kafeteryadan cikarak yurt binalanna ve diger binalara kacmak isteyenlerden bir kisrruda polis ve jandarmaya dlrenmislerse de krsa bir sure sonra onlar da yakalamr.

Jandarmalar ve toplum polisleri, Rektorl0k binasi ile Kafeterya 'YI sararken yurttaki ogrenciler, forum yapar ve i$gal komitesinden bir ogrenci megafonla, sunlan soyler, "Arkadaslar, bizi yildirmaga r;ah$lyorlar. Rili durumu kaldirdilar, Yeni bir fiili durum yarathlar, Yilmayacaqiz, yeni direnis sckilleri arayacaglz. Mucadelemize daha gOr;IO $€kilde devam edecegiz."

Tu r h e n Fe y i z o q l u

84

Bunun uzerine Emniyet Kuwetleri, yurt btnasirun 100 metre otesine barikat kurar, kimseyi ge~irmez.

Yurdun onunde yakalanan Yusuf Asian, Tunea Sahin Yilmaz ve Birol Ertugrul admdaki U~ 6grend, "On dakikaya kadar donmezsek silahlamn" diye bagmr.

Bu strada, yurtlardan sira halinde cikan ve "Fruko, Fruko" dtye baglrarak Toplum Polisi aleyhinde, ordu lehinde tezahurat yapan 1. 500 kisilik ogrend grubunun 6nunU Jandarma Albayi keser ve geri donrnelerini ister. Albay, ogrendtere, geri dondukleri takdirde T opium Polislerini Universiteden cikaracagma dair kendilerine gUvence verir.

O~ yam Toplum Polisleri ile cevrilen 6grenciler, jandarma erlerinin barikatim yararak Toplum Polisini tas yagmuruna tutar.

Ogrendler He T opium Polisleri arasmda cikan cattsrnadan sonra, polis, 9'u bekci elbisesi giymi~ 113 ogrenciyi g6za[tla ahrur.Ul Yakalanan 113 kisinin ifadesi, daha sonra Rektorluk binasmda cahsmaya baslayan Ankara Savcisi ve 4 yardrmcisi tarafmdan ahnmaya baslamr,

ifadeleri alman ogrencilerden Mufit Ozdes, Rasih Ulas Bardak<;1, Ali Biner, Sabri Sahin, Ercan Enc, AbclOlkadir Kahraman, Nuri Cones. Ali GOnoven, Mustafa Tan6ren, Hikrnet OzgOdek, Zeki Erturk, Erhan Yildmm, Tunea Sahin Yilmaz, Birol Ertuqrul, Yusuf Tunbay Asian ve Celal Yuksel, saat 21.30'da tutuklamr, digetleri serbest bnakihr,

Sinan Cemgil, Ahmet Sina, irfan Ucar, Munir Ramazan Aktolga,lbrahim Seven, Mustafa Taylan OzgOr, ErgOn Gilnce hakkmda ise glyabi tutuklama karen verilerek, aranmaya baslamr.

Catisma bittikten sonra saat Os.OO'de yurtlanna donen ogtenoiler, bir imza kampenyasi acarak, "Suclu varsa, suclu aramyorsa hepimiz sucluyuz" yazdi kaglt!an imzalar.

Blr ogrenci, "28 Nisan, 27 Mayislara az kaldr" der.

"Su I$er term Tendoqan, Kmlay ve Gorsel Meydanlan Var" Emniyet Kuwetlerinin OOTO'ni basarak i~ali krrmasi cesltli kurum ve kuruluslar tarafmdan yogun tepkiyle karsilarur. Olayia il-, gili olarak bit cok kurulus bildiri yaymlar.

Nurh e k Dag/a r t ndan Sonsuz/ug·a / 51 NA N

OOTO ogtencileti, yeymladrklan bildiride su aciklamayr yapat:

"Olsek de, kmlsak da, coplansak da, bu a~gthk duzen degi~ene kadar Yllmadan direnecegiz."

OOTO Rektoru Kemal Kurdas, ogleden sonra, Maden Fakultesi bolumunde Oekanlar ile iki gOn sUren toplanndan sonra ozetle su actklamayi yapar:

"Unlverslteyi savas meydanlan haline getirmenin rnanasi yoklur. Bu isler icin Tandoqan, Klzday ve Gursel Meydanlan var, Burada ogrenim yapiln. Ben isyan karstsmda kelle veten Osmanh sultam degilim."

OOTO'deki isqallere katl~t@ iddiasryla hakkmda glyabi tutuklama karan verilenlerden asistan Ergin Guncc'nin, universitedeki g5tevine Rektorlukce, 21 Nisan 1969 Pazartesi gOnG, son veri lir,

Diger taraften OOTO'ndeki isqal ve boykot hareketlerine kanstiklan iddiasiyla mahkemeee haklannda tutuklama karan verilen Asistan Ergin Gunce, Ahmet Sina, irfan Ucar, Taylan OzgUr, Munir Ramazan Aktolga, Sinan Cemgil, Ibrahirn Seven'in yurt disma cikmalanru 6nlemek icin 6nlem ahmr ve kendilerine pasaport verilmemesi icin Pasaport Subesine talimat verilir.

23 Nisan 1969 Carsamba gOno, "SOrgGndeki OOTO Ogrenci Yonetimt" adiyla bir bildiri yaymlamr.

Yaymlanan bildirt, ozetle 0yledit:

"Onceki hafta Oniversite icinde yaptlan aramada ele ge~irilen cesitli tahrip malzemesi ile telsiz cihaa polisin bir tertibldir,

Bit milletvekilinin tavsiyesine uyularak, Universiteye iyi nisan alan 'silahsorler'ler ahnrrustrr, Bunlar, devrimci ogrencilere ve iscilere karsi kullarulacak. Bunlann almmasuu lavsiye eden mil1etvekilinin isminide belgelerle aqklayaeaglz.

Baskm sirasmda, halkirmzm aim teriyle yapllan binalan, iktidar rnilitanlan vasitasiyla tahrip ederek iclndeki bOtOn malzemeleri yagma etmis ve bunu ogrenci kltlesine yOkiemeye cahsrmstrr, Botun bu oyunlan gerektigi zaman adli makamlar onunde tspata hazmz."

85

oDTO'nde MOO Bir Egitim 5istemi KuruJacakbr

Trahan Fe y i z o ql a

Nu r h e k Daglaflndan Sonsuzluga / SJNAN

ODTO idari fUmier Faktlltestnin 31 ogretim uyesi, Oniversitenin Mtitevelli Heyeti uyeleri ile Akademik Konsey Uyelerine, 27 Nisan 1969 Pazar gtinG, verdlqi bir muhtJrada Rektor Kurdas'm keyfi yonetimine son verilmesini aksi halde haklanru ve haysiyetlerini korumak icin her turlu yola basvuracaklanru bildirir,

1. Sulh Ceza Mahkemesi tarafmdan haklarmda glyabi tutuklama Karan bulunan ve 12 gOndGr aranan ODW Elektrik BoIOmi.l Asistam Muammer Soysal, Teorik Fiztk BoIGmG Asistaru Metin T urgut ile ogrendlerden idan Ucar, Sinan Cemgil, Ahmet Sina ve Muntr Ramazan Aktolga da, aym gGn bir basin toplannsi yapar.

Arananlar, yaptiklan ortak basm toplantismda sunlan aciklar:

"ODTO O~ AID gorevlisi Amerikah ve iki Amerikan tarefhsi Turk'un gayretleri ile kurulmus bir tiniversitedir. Kurulus amaci, Amerikan emperyalizmine yurdumuzda ucuz ve teknikten anlayan aracilar yeti~tirmektir.

ODTO'de egitim sistemi Amerikan egitim sistemldir, 5.500 ogrencisi olan Oniversitede, Amerikan baskisi olmayan bir tek ki- 86 tap ve TOrkiye ile ilgili bir tek satir okutulmaz.

Kurdas, bu sistemi seneierdir yi.irOterek ve son olaylardaki tutumu ile rspatlamrsnr ki, Amerikan ernperyallzminin i.lniversitedeki somut temsilcisidir.

Ogrenci, karsismda oldugu bu sistemi ve yon etici lerini uzun uzun elestirrnistir.

ODTO'de Amerikan yapis; raylarda yOrOti.llen egitimin degi~-

- mesini rnontaici olmayan, uretlme ve Ttirkiye'nin sartlanna donuk milli bir egitim Isternistlr, Ve gormO~ti.lr ki bu y6neticiler hakh isteklerini hice saymaktadirlar. 0 zaman, yoneticilerin universitede bulunmalan icin bir gerek~e kalmarrustrr,

Bu, kitlenln geli~mesine ayak uyduramlyan sistem ve yoneticiler karsrsmda, kitienin patlarnassdir,

i~al karanm, polis zihniyetindeki klsllerin israrla belirttikleri gibi bir avuc anarsist degil, bilincli, anti-emperyalist 3.000 ODTO'linin toplandigr forum alrrustn,

Forumda rektorluk binasi bir Amerikan OssO olarak kabul edilmis ve iw:aline karar venlmistir,

Bu sloganiardrr ki, Arnerikanct iktidann, rektorun ve diger kurulus ve kisilerin yOregini hoplatrms, olaylar halkoyuna yanh~ aksettirilrnls ve hareket alcakca iftlralera hedef olrnustur. Diger Gniversitelerde de i~aller yepilmisnr; ama kimsenin krh kiprrdarnarrusttr.

ODTO'ne yonetilen iftira ve yamltmalardan bir kaci sunlardir:

Sukan, Oniversitede bulduqu telsizi, qecen Yll rektorun elektrik bolurnilne emir vererek, nizamiye ile nobetci amirligi arasmda irtibat kurmak icin yaphrdlgml biliyordu, ama kucuk polis kafasi, bu ger<;:egi eciklamayi mahzurlu buldu,

Biz tahribat yapmadlk. Oniversitenin butun bolumlerindeki bekci defterlerinde, polisin i.lniversiteyi bashgl gecenin sabahma kadar hicbir vukuat ve tahribat olmadlgl belirtilmektedir. Bekciler ida renin bekcileridlr.

Pazar sabahmdan itibaren Oniversitede, yurtlann dismda bir tek 6grenci kalmerrusnr, 6yleyse tahribati kim yaph? Bu tahribat icin polise emir verenler, tabii ki ger~egi gizleyeceklerdir.

Halkm namus konulanndaki hassasiyetini bilen sagci' gazeteler 87 alcakca yalan ve iftira kampanyasmi bu konu uzerine kurrnustur, Neden, bulduklanm iddia ettikleri kadm kilotlanmn bir tanesini or-

taya koyamadllar?

Korkunc silahlardan bahsediyorlardi, basit bir iki savunma aracrrun dismda bir ~y bulup gosterebildiler mi?

Sirndi, yarattlklan oyuna son bir perde deha ekliyorlar, universitedeki devrimci ogrenci ve ogretim Uyelerini harcama kampanyaslnl baslattilar. E1lerinde hie bir delil olmaksizm yapnklan bu hareket, ODTO'de zannettikleri gibi devrimci ve hakh sesi susturarruyacaklardlr .

. <;ozOmO onlara biz s6yleyelim: Kurdas, ODW'de artik rektor- 10k yapermyacaknr, Ona bagh yoneticiler ODTO'nde daha fazla

kalarruyacaklardir, ' -

ODTO'nde milli olan bir egitim sistemi kurulacakttr, Ancak bunlann ger~ekle~mesi ogrenciyi tekrar siralanna ve yeni kitaplanna dondurulebilir.

i9i~leri Bakam SOkan diyor W, i.lniversitede ogrenciler bUyOk

Turhan Fe y i z o ql u

Nurhak Dag/aflndan Sonsuzluga / SiNAN

tahribat yapml~br. Bu yalamn dik alasidir. Cunku, baskin sabahma kadar ararruzda bulunan gazeteciler, durumu gormO~lerdir. Elimizin altmda bUti.in kapilann anahtarlan varken, kalkip kapilan kirrnarmzi dusunmek icin deli olmak gerekir.

Kadm kilotlan bulundugu iddiasma gelince: Oniversite'yi basan polislerin evlerinde de eslerinin ve ksz kardeslermin dolap ya da bavuJ1annda ic carnasirlan vardir, Ktz yurtlanna giren po\islerin dolap ve bavul1ardan aldlgl kilot ve ic camastrlan ne ifade eder? Boyle bir yalam ortaya atanlar, iddia ettikleri gibi mahkeme-i kubrada degil, bir giln gelir adiJ yarqiclar onOnde' hesap veri rl er. Bunun ornekleri yakm gecrniste gori.ilmO~tor ve heniiz tazelegini korumaktadir."

s5yle~iyi sunuyoruz" denilerek, devam eder. Bu anonsun arkasmdan, "Biz sunu yaplyoruz, bunu yapiyoruz" diye uydurma olaylar anlablmaya baslarur,

Olaylar an latihrken , "0 sunu yaptr, bu bunu yapti" diye bazi isimler aciklamr.

lsirnler aciklanmaya baslaymca, aYllanlar, bayilanlar olur. Kirnisi ismim gec;medi diye kizar, Kimisi isrni gee;ti diye bayihr,

Daha sonradan i~in seka oldugu anla!?lhr ve herkes rahat bir nefes ahr.

Bektrik Bolumunde Radyo Yeyuu Yap!hyor

ODTO Elektrik Muhendisliqi Faki..iltesi ogrencilerinden bir krsrru, bu donern. Universitenin imkanlanyla kendi derslerinin bir parcasi olarak, 500 metrelik bir cevreye yaym yapan arnator bir rad- 88 yo kurrnustur,

Bu siralar, bir kisim solcu ogrenci, Kisa Dalga'dan yaym yapan "Bizirn Radyo"yu bulup, dinlemeye cahsrr,

Radyosu olan ve "Bizim Radyo'riun Irekansim birisi yakaladr rru, ilgilenenler toplamr, ust Uste dinlemeye cahsrr,

Elektrik MuhendisJ@ Fakultesindeki amator radyoyu kuranoqrenciler, bunu bildikleri icin, arkadaslanna saka yapmak amaciyla, cok gOzel taklit yapabiJen bir arkadaslanna, "Bizim Radyo"nun spikerinin sesiyle bir bant doldurtur.

Yaym baslatihr, $akamn Icinde olanlar, seka yepilacak arkadaslanna, "Bizlm Radyo'yu buldum. Gelin dinleyelim" diye haber verir. Herkes toplamr. Daha onceden teybe ahnan konusrna yayma sokulur. Banttan once haberler verilir. Haberlerden sonra, "Simdi size devrimci hareketin kalesi olan ODTO'deki genc;lerle yapilan soyle~ileri mikrofona getiriyoruz" diyerek ism esas saka kisrru ba~latihr,

ODTO'den haber olunca kalabahk daha da artar. Bant yayml:

"Sirndi sizlere ismini acikhyarruyacaqirn ODTO'IG genc;Je yapdan

"Milll Ku~ tc;in Yapbgmuz MOcadele Polls ve Jandannamn Mndahalesi Ue Yanm kakh.Fakat, Biz. MOcadelemize Devam Edece9iz"

ODTO'ni i?gal gerek<;esiyle gJyabi tevkif karanyla arananlardan Munir Ramazan Aktolga, Antalya'ya giderek bir siire bir arkadasirun evinde kahr. Muammer Soysal, istanbul'a gelir, Eyiip Nesat YIldmm'm Uskudar'daki evinde bir sure kahr,

Arananlann bir kisrru da, Eskisehir'e giderek bir donem Eskise- 89 hir Sanayi Odasi Ba~kanhgl yapan Mumtaz Zeytinoglunun e;iftJigi-

ni yoneten eski TKP'1i Ozer Sagnak'tn evinde kahr,

Haklannda tutuklama karan olan asistanlardan Muammer Soysal, Metin Turgut, Ergin Giince ile ogrencilerden Munir Ramazan Aktolga, ve irfan Ucar, 30 Mayis 1969 Cuma gUnii Ankara 3. Asliye Ceza Mahkemesinde yaptJan durusrneva giderek teslim olur,

T utuklananlar, blr sUre tutuklu kaldiktan sonra serbest birakihr, Akademik Konsey'in i~galden sonra aldlgl karar Uzerine yanm kalan ogretimin tamamlatrlmast icin 15 Agustos 1969 Cuma gUnU derslere baslamasi kararlastmlan ODTO'nde. 6grenciler, saat 10.30 da iiniversite stadmda bir forum duzenler,

Forumda Sinan Cemgil, Ahmet Sina, Mustafa Taylan Ozgiir ve lrfan Ucar, birer konusrna yapar. Sinan Cemgil, forumda yaptt§t konusmada ozetle sunlan soyler:

"Milli kurtulus savasi lcin yapbglmlz miicadele polis ve jandarmamn miidahalesi ile yanm kaldr, Hareketimiz demokrasiye karsi olarak yorumlandi. Fakat biz mllcadelemize devam edecegiz. Fo-

Turhan Fe v t s o ql u

Nu r h s k Daglanndan Sonsuzluga / SiNAN

rumlar devamh olarak toplanacak ve olaylar karsismda tepkilerimiz gosterilecektir. Orta Dogu Teknik Oniversitesi gent;:liginin eyJemi, dGnya gent;:liginin eylemi He avrn paraleldedir. EmperyaJizmle mi.icadeJe amacmdan saptmlmak istenmektedir. Seclmlerden once bazi partilerin gent;:lik kollan i.iniversite direnls hareketini Kendi amaclan icln kullanrna t;:abasmdadlr. "

Forumda konusan ogrencilerden birisi de, "Ti.irkiye'deki parlamenter demokrasiye inancmuz yoktur. Buna karsnnz, parlamenter demokrasiyi degi~tirmek icin cahsacagiz" der.

Kemal Kurdas'm aynlmasmdan sonra RektorlGge emekli bir generalin getirilmesinin di.i~Gni.ildOgi.inG ogrenildigini aciklayan irfan Ucar da, "Biz, artik Kurdas'i tarurmyoruz. Ve bundan sonra onu protesto etmek zahmetine bile katlanmeyacaqrz' der,

Nisan ayl icinde ODTO'nOn i~galinden otGri.i haklannda glyabi tutuklama Karan bulanan ve 4 aydrr yakalanamayan Ahmet Sina, Sinan Cemgil ve Mustafa Taylan OzgOr, davalanmn yabanci hakimlerce gori.ildi.igGni.i belirtlr ve "Adll tati! sonunda mahkemenin

90 esas hakimine teslim olacaqiz" aciklamasiru yapar.

Yepilan konusrnalardan sonra O9rendler, simdilik hie bir boykot ve i~gal hareketi yaplimamasml derslere ve smavlara Akademik konseyin kararta~brdlgl tarihde girilmesini kabul eder ve derslere girilir.

28 Agustos 1969 Persernbe gOnG yapilan Ogrenci Birligi kongresinde de aranan O9rencilerden Ahmet Sina, Sinan Cemgil ile asistan Muammer Soysal, birer konusrna yapar.

Kongreyi takiple gorev!i hGkOmet komiseri ise olanlan sadece seyretmekle yetinir.

Fakat, jandarma, Sinan Cemgil He Ahmet Sina'yi yakalamak icin gece evlerinin cevresinda onlern ahr,

5efrirnJer YUzUnden ODTO ~yor

Oniversitelerde Ogrenci Birlikleri'nin ogrenci acismdan bircok olanaklan vardrr, Devletten ve rektorluktcn tahsisat ahr. Oniversitenin olanaklanm kullamr. Aynca tmlversitenin kantin ve yemekhanesi isletilcrek onernli gelir elde edilir. Paso ve kimllklerl belli Oc-

retler karsihqmda ogrend birlikleri verir. Hukuksal ve resmi anlamda O9renciyi her alanda bu kurumlar temsil eder. Bu nedenle 09- renci birlikleri, degi~ik siyasi gruplar acismdan ele qecirilmesi gereken yerler olarak gorOlmi.i~tor.

Huseyin lnan'm ilk qozaltma ehnrnasi da ooro SFK'ne y6netid olduktan hemen sonra, Ankara'da vaprlan bir ogrenci cemiyeli secirnlerinden sonradtr,

Ankara Yi.iksek Ogretmen Okulu Ogrenci Derneqi secimlerinde komandolarla, devrimci ogrenciler arasmda baslayan catisma daha sonra Fen Fakultesi ve SBF'ye de yayrhr,

Bunun Gzerine, Ankara'daki universite ve faki.iltelerde okuyan devrimci ogrenciler, arkadaslanna yardun etmek amacsyla olay yerine gelir. ODTO'nden de olayi ogrenen ogrenciler, bir otobusa binerek Ankara'ya gelir.

30 Arahk 1968 Pazartesi gi.inu, meydana gelen bu olayJarda Htiseyin Inan, elinde sopa ile bir grup arkadasiyla birllkte yakala-

mr, Yenimahalle Savcihgma verilen Huseyin Inan ve arkadaslan, savcrhk da tutuklama istemi ile Asliye Ceza Hakimliqine sevkedilir. 91 Ogrenciler, sorgularmdan sonra tutuksuz yargJianmak uzere ser-

best birakihr.

ODTO Ogrenci Birligi, 1965 yihndan soma uc donem, kendilerini, "Toplumcu" olarak adlandmlan sosyalistler tarahndan yOnetilir,

1965 Mayis aymda yaptlan secirnlerde y5netim kuruluna: Muammer Soysal (Baskan), Aydm Karagozoqlu, Ergun Ban koglu , Haluk Sever, lsmall Ozkaya, Naif Ti.iretken, Nurtem Kam ve Seyhan Say secllir.

1966 Mavis aymda yonetim kuruluna: Ergun Bankoqlu (Baskan], Mehmet Akin Atauz (lkinci Ba~kan), Gagatay Anadol, lpek Soykan-GOrkaynak, Ozcan Balkose, Mustafa AkgOI, Ural Ateser secihr,

27 Nisan 1967 Persembe gi.ini.i baslayip, 13 MaYls 1967 Cumartesi gi.inO sona eren Ogrenci Birl@ secimlerinde y6netim kuruluna: Cengiz Haksever [Baskan), Can Savran (II. Baskanl, Mehmet Caner (II. Baskan), Enver Gi.irel (Genel Sekreter), Ural Ateser ve Ahmet Kardam secilir,

Tu r b e a Feyizog/u

Nu r b o k Dag/anndan Sonsuz/uga / SINAN

Adnan Beyin Oglu musun?

00:; donerndir OOTO Ogrenci Birli9i yonetimi Toplumeu Grubun elindedir.

1968'de yapiian secimlere "Ioplumcu Grup", "Ortarnn Solu Grubu" ve "Anadolu Grubu" girer.

Secim karnpanyasi gergin ge<;tigi icin zaman zaman sertlige varan tarttsrnalar olrnaktadrr,

OOTD Ogrenci Birli9i sccimlerinln yapddlgl bu donernde, Turkiye'deki 8 tiniversitenin rektoru, davetlisi olarak Oniversitelerinde incelerneler yapmak uzere, 6 Mayis 1968 Pazartesi .gtinG, Almanya'ya gitmenin hamilgl icindedir,

OOTO Rektortr Kernel Kurdas, universitede bulunan butun ogrend derneqi ile kulup ternsllctlerinl Rektor1Uge ~aglrarak bu konuda bir toplann yapar.

Rektor Kurdas, toplantiya gelen ogrenci derneqi He kuli.ip temsilcilerine, kola ikram eder, Sosyalist ve devrimciler, arnaclarma ters du~tugil dti~Uneesiyle ikram edilen kola'yi icmez.

Rektor Kurdas, temsilcilere,

"Sizlerin yapmeyacaqiru biliyorum ama Ogrenci Birligi secirnleri srrasmda i.iniversiteye olumsuz laf getireeek bir olay olmarnasrm dlliyorum. Oniversite bir anlamcla sizindir. Bu toplanbyla, hem sizlerle soh bet etmek, hem de sizlerin bu konuda daha dikkatli 01- mamz gerektigini s6ylemek istedim sadece." der,

Kurdas, sohbet strasmda, toplantJya katilan Sinan'a, "Adnan Bey'tn aglu rnusun?" cliye sorar,

27 Nisan 1968 Cumartesi gUnU baslayip, 13 Mavis 1968 Pazertesi gUnti sonuclanan OOTO Ogrend Birligi kongresinde $OSyal demokratlann baskan adayi Iskender Odabasioglu, secimi ka-

OOTO'ntin BUtUn Yurda Yaydrru~ Devrimd OntinG 5()ndUrrneyelhn

OOTO'nde yeni egitim-ogretim donernt, 15 Agustos 1969 Cu-

rna gilnil baslar, 0

Rcktor Kemal Kurdas, yaptlgl konusmada sunlan soyler. "OgrendlerimiZ derslere baslamakla bizi bahtiyar ctrnlslerdir.

Ziyadesiyle memnunuz. YUz milyonlarca lira s<'lrflyla meyda~a g:tirilen bu tesisler ogrencllerimiz lclndir. Oerslerine devam edip, bir an once mezun olrnalan He memlekete daha bliyuk hizmetler de

bulunacaklardlL"

oorn Ogrend Birli§i Baskaru Iskender Odaba~loglu de, su

konusmayi yapar:

"Bilton arkadaslanrrun derslere baslarna konusunda gosterdigi

anlayisa te~ekkOr ederim.

Devrimci OOTO gen<;:ligi eylemlerini artik demokr~t~~. ybne kaydrmusnr. Helke ragmen, halk icin eylem!erin g~o:;er~l~hgl ~rtaya cskrmstir, Turkivc'nln buyuk ihtiyac hissetti§i devnmCl, tekmk ve y6netici kadronun yeti~mesini bnliyecek egitiml a":~tacak ~ylemler yerine, hem kendini yeti~tirip, hem de halkl bilinclendirerek,

halkci eylemlere giri,?€cektir.

Her turlu emperyalizme, i:;;birlik<;:ilerine, feodal ka!tnhS~ o:gemen somuruculere karsi milcadelemizi tarihimizde olclugu glbl haJkla beraber demokratik yollardan yilrtitecegiz."

OOTO Ogrenci Birligi'nin olagan genel kufUlu, 26 Agustos

1969 Sah gtinO baslar,

Toplumcu grubun baskam AdaYl Sinan Cemgil'dir. Yonet~~ Kurulunun cliger adaylan ise sunlardrr, Irfan Ut;ar,. Must~fa Akgul, Yusuf Aslan, Atilla Keskin, Serdar Haybat, Tunea Sahin Yilmaz. Onur Kurulunda: Muammer Soysel, Oenetie)1le Kurulunda: Ahmet Sina He Mustafa Taylan OzgUr vardir,

Sosyal Oemokratlann baskan adayi ise Erhan Erdogrnus'dur, Oiger Yonettm Kurulu Uyeleri ~6yledir: II. Ba~l<an: Bnlent Yelken, 2. Baskan. Hayrettin Soydas, Genel Sekreter: Kut~y Arman, Genel Sekreter Yardtrncisu Tevfik Fikret Nas, Muhaslp: Levent Tosun, Oye: Nihat Usta, Oye: Suha Barlak, Oye: Osrna~ BIYlk, Yedek Oyeler: Nihat YGzugiillil, Leyla Akaydtn, E?ber Guner.

zarur,

Sccimde, Ortamn Solu Grubu 1.636, Toplumcu Grup 1.178 ve Anadolu Grubu 344 oy elrr,

lskender Odabasroglu'nun Baskan oldugu OOTO Ogrenci Bir-

o ligi Yonetim Kurulu'nda Servet Korkmaz, Tezet Firat ve Veysel Sever de gorev alrmstir.

Turhan Fe y i z o q l u

Nu r b e k Dagfarlndan Sonsuzluga / SiNAN

Toplumcu Grup, secirnler ictn yaymladlgl propaganda brosurOnde, ozetle su gorO$lere yer verilir:

"Kitle lle iliski kurmeyi romantizmden daha oteye gotOremeyen kucuk burjuva ideoloitsi sehipleri halk dalkavukluqunu devrimci caba diye yutturuyorlar.

Eger buqtm isciler febrlkalan i$9al ediyorlarsa, eger Silahtaraga'da 2.500 isci fasist toplum polisini onune katip kovahyorsa, topraksiz koylUler agalann topraklanm baglrta baglTta i$9a1 ediyorsa ve bunun yanmda yOzlerce koy, politikacilan koylerine sokmarna Karan ahyorsa, halk kitleleri gerlci parlarnentarizme karsi alternatifi gormeye bashyor dernektir, 0 haJde bizim i$gaJ eylemlmiz halktan kopuk degil, tam tersine halkin devrimci eylemine kilevuz olmustur,

Bizim halk diye adlandirdiguruz i$gal ettigi aga topraqim ellerinde kazma kureklc savunanlar, isqal eUikleri fabrikalarda polisle catisanlar ve butun bunlan daha ilerde yapacak olanlardir, Onlar ki, gerici parlamenterizme coktan sirt cevirrnisler ve Kendi bolqelerinde Kendi demokratik hakimiyetlerini kurma yolundalar.

BugOn bansa giden yol, ancak savastan gec;er.

ButOn diger meselelerln olduqu gibi, demokrasi kavrarrunm da simfsal bir 6zU vardir; Ornegin, isci smrhnm devrimci iktldenrun olustuqu bir yerde somuruculere hOrriyet yoktur. Onlann ozgOrlUk dedikleri, kitleleri rahat soyabilme ozgOrlOgUdOr. Onlann diJIerine doladiklan demokrasi de, aym bunun gibi, yalmzca kendileri icindir. Bizler, Amerikan emperyalizminin yurdumuzdaki rnasalanru lanetledik. Arhk kirnse onlarla kolkola bir demokrasiden bahsedemez. Hedef, isbirlikci egemen simflann ortadan kaldmlrnasiyla, feodal yapmm koklerinln kazmrnasiyla gerc;ekie$€cek, geni$ halk YlgmlanOi 6zgUr10ge kevusturacak halk dernokraslskllr,

Vietnam'da Amerikan emperyaJizlimine karst savasan Vietnam halki, blzirn icin de dovirsuycr demektir. Aym $€kilde Arap halklannm Orta-Dojuda verdikleri anti-emperyalist savas da bizim Milli Kurtulus Savasirmzm bolunrnez bir parcasidir, Cunku, dusmarurmz ayrudir ve dunya halklannm rnutlulugu 0 dusrnan yeryOzOnden silindigi gOn gerc;ekle$ecektir. Eger bu davada Kendi payirmza duseni va nabilivorsak. tarihse] oorevimi7i vprinp_ (Jptiriuon 17 ,-Ipmpktir

lran'da geli~en demokratik kitle hareketleri de Orta-Doqu'da antiemperyalist devrimlerin yaklasmakta olduqunun acik delilidir. Asya, Afrika ve Latin Amerika halklanrun kurtulus savaslan gittikc;e geli$mektedir. DOn Sudan, Yemen ve Peru'da Amerikan emperyalizmine indirilen sarnarlar, tum ezilen halklann kurtuiusu icin ahlan birer adtmdir,

CIA ajam Kommer, ODTO ogrencisinin yigit mUcadelesi sonunda yanan arabasmm golgesinde defolup giU!.

Fasist iktidann tezgahladigt temel hak ve hOrriyetleri korurna kanununu cikarttirmadik.

Amerikanci Rektor Kurdas'; ODTO tarihinden sildik.

Butun kilit noktalanm tutan cirkef idareci kadrosu teker teker temizleniyor ve temizlenecek.

Egemen suuflann bu kuzu postuna burunrnus kUC;Ok kurtlan ODTO iclnde sadece ~ekli bir Osttinltige sahiptir!er ve bunun da 50- nu yakla$ml$hr.

Bu krsir cemberi bir yerinden krrahm, Baglmslzhk, demokrasi ve sosyalizm savasma katilahrn. BugOn icin en buyuk smav devrim, en kutsal ders sosyalizmdir,

ODTU'nOn bOttin yurda yeyilrrus devrimci unilnil s6ndilrmeyelim.

Gerid, bOrokratik ogrend yonetimini etkisiz hale getirerek, Heriel, devrimd, demokratik ogrenci yonetimi forumlan gerc;ekl€$tirdik,

ldareciler, ogretirn Oyeleri ve gerici Ogrenci Birligi aym burokratik yapl OstOnde kenetlendiler ve tutuculuk vazifelerini yapmaya basladilar, Devrimci eylemlerimizle bu yapi ortasmdan g«tO. Sirndi yerine devrimci, demokratik yapi msa ediliyor."

oOTO cjgrend Birligi Genel Kurulunda "Devrlmcl $iddet" KuIlaruhyor

ODTU Ogrenci Birl@'ningenel kurulunda Divan Ba$kanhgma MOnir Ramazan AktoJga, Divan Baskanvekllllqine C;agatay Anadol lie MOOt Ozdes secilir,

ODW Ogrenci Birligi Baskaru iskender Odebasoqlu, genel

95

%

Turban Fe y i z o ql u

Nurbak Daglanndan Sonsuzluga / SINAN

kurulda yaphgt konusmada, ozellikle smif ge~me gibi konularda tatminkar olduklanru ileri surer,

Yonetirn Kurulu faaliyetlerinin tenkidi sirasmda, soz alan bazi 5grenciler, kurulu yetersiz bulmus, Ogrend Birligini boykot, i~al, Amerikan eski Buyukel~isi Robert Komrner'in otomobilinin yaktlmast gibi olaylarda kendilerini yalmz brraktiguu ve y5neticileri koyu bir Amerikan tarafhsi olarak nitelemlslerdlr.

Tenkitler sirasmda lehte ve aleyhte, "Baglmslz Turkiye, "Kahrolsun Amerika" diye bagmhr.

Bu arada, asistan Muammer SoysaJ, yapbgl konusmada sunlan s5yler:

"Bizleri cok kmadilar, Boykot ve i~gali yanhs yorumladilar, Ancak ger~egi zaman ortaya cikaracaktir, GonGJ isterki secilecek yonetim kurulu bu konuda rol sahibi olacak yetenekte olsun."

Bundan soma, Basken Odabasroqlu, tenkitlere su cevabi venr. "Cek saldmsmi kmadiqumz ve zor kuwet yerine, fikir rnucadelesi tezini savundugurnuz icin Amerikenci isek, oyleyiz."

1 Eyliil 1969 Pazartesi gunG, ogrenciler, gizli oyla 13 sandikta oy kuliamr, Aciian 11 sandikta sosyalistler 1.459, ortanm solu 1.475 oy ahr. Bunun i.izerine bi.itlln dikkatler Hazirhk Okulu ve insaat Faki.iltesinde oy kullamlan sandikta toplamr, lnsaat Fakulteslnde kullamlan oylarda ise ortanm solu grubu 72 oy farkiyla onde gitmektedir.

OOTD Ogrenci Birligi'nin, universite icindeki olanaklanm ele ge~irebilmek amaciyla $ukrG Isik ve sandik gorevlisi Ahmet S5n~ mez, bir bahaneyle olay cikartir, Koray Dogan, tebencasiyla havaya bir el ates eder. Cikan olaylarda, MOO'ciler, sosyal demokratlara karsr, "devrimci siddet" kullarur,

Sosyal Oemokratlar da, daha soma, bu siddetin kar~I]@nt yine siddetle karsihk verir. Metin Culhaoglu ile Ertugrul KGrk~U'yi.i yalmz yakalediklan bir zaman, bu nedenle, doverler,

Baskanhk Divaru, olaylan gerek~e g5stererek genel kurulu erteler. Bunun Ozerine OOTD Ogrend Birligi y5netimi, Divan Baskam olan Mi.inir Ramazan Aktolga 'ya ge~er.

ooro Ogrend Birligi Genel Kurul Baskam Mi.inir Aktolga, 2

EylOI 1969 Sah gGnU bir demec vererek olaylar hakkmda sunlan s5yler:

"Okul icinde durum, secirnin guvenlik altmda yaprlmastne engeldir. Her an crkabilecek yeni catismalar seclm gUvenligini bozrnustur, Genel Kurul Baskanhk Divaru, secirn strasmda ve secimlerden soma sUregiden olaylan incelernls ve secimleri gGvenligin sagianmasl bekrmmdan ileri bir tarihe ertelenmistir, Yeniden yaprlacak secirnlerin sonucuna kadar Ogrenci Birligi islertnl Genel Kurul Baskanhk Divaru yOrutecektir."

OOTD Ogrenci Birligi secimlerinde ortarun solu He toplumcu gruplar arasmda cikan olaylann devam etmesi Ozerine, OOTD Ogrenci Birligi Gene! Kurul Baskanhk Divam, secirnlerin 1969 Kasun aymda yenilenmesi karanru ahr,

DOW'de Vine Silahlar Konusuyor

Toplumcu Grubun, secim sonucunun ahnrnadiqiru one surrneleri Ozerine Sosyal Demokrasi Derneqi yonetictleri, Ankara Valiligine basvurur, secim tutanaklan ile birlikte, hukuki gerek<;:eleri de gostererek, gen;ek yonetim kurulu hakkmda karar ister.

Ankara Valiligi, 4. 9. 1969 tarihinde yapbgl inceleme sonunda 2521 seyth kararla secirnlerin "Ortamn Solu" grubu tarahndan kazamldiqma karar verir.

OOTD Ogrenci Birligi secimlcrini "Ortanm Solu" grubunun kazandlgl Ankara Valilig:inee oorn RektorlOgGne ve ooro Ogrend Birli9ine, 5 Eyli.il 1969 Cuma gunO, teblig edilir,

Bunun uzerine, ooro Sosyal Demokrasi Demeqi binasi, MOO'ciler tarafmdan tamamen tahrip edilir,

OOTD Ogrenci Birligi secimlerini kazanan sosya! dernokratlann lideri SOOF Genel Baskaru Nail Gurman ile bir grup arkadast, 5 EyiUI Cuma gGnu, OOTO'ye gelerek, bir g5vde g6sterisine girislr, Kendilerine rnani olmak isteyen Prof. Ayhan Tureli'yi tartaklayan gosteticiler, tabanca He etrafa ates ederek Ogrenci Birligine dogru yilrOr. Aneak, toplumcu gruptan bazi 5grencilerin Birlik etrafinda ellerinde kirrna av tufeklerle beklemeleri uzerine yGrOyi.i:;;ten vazqecerek dagJ!lrlar.

97

98

Fur b e n Fe y i z o q l u

Nurhak Daglanndan SonsuzJuga I SiNAN

ODTO RektorlUgO, Ogrenci Birligini, secimleri kazanan, "Ortamn Solu" grubuna teslim etmek icin 10 Eylul 1969 Carsamba gOnO, Valilige yazehgl bir yazi ile jandarma kuweti talep eder.

Olaylan qorusrnek ve suclu 6grencileri tesbit etmek Ozere toplanan Oniversite Disiplin Kurulu uyeleri, aym gOn, toplann sirasinda, "Toplumcu" grup tarafmdan baskma ugrar. Bu sirada Disiplin Kurulunda ifade veren ODTO Ogrenci Birligi eski Baskaru lskender Odabasoqlu da tartaklamr.

Ogrenci Birligi secimlerinde cikan olaylar nedeniyle hem 00- TO Disiplin Kurulu, hem de Ankara Savcthqi, Mustafa Taylan OzgOr, Sinan Cemgil ve Ahmet Sina, hakkmda sorusturrna acar.

26 MaYls 1970 gOnU ODTO Ogrenci Birligi secirnleri yeniden yapdlr. Secimlere "Devrimcl GUr;birligi" adi altmda giren "Ulusal Kurtuluscu Sosyal Demokratlar" ile "Toplumcular", 1882 oy ahr ve y6netime gelir. Sectlen yonetirn soyledir: Erhan Erdoqmus, Huseyin SUnger, Akin Dirik, HUseyin GUrcan, Tuncay Celen, Enver Onal, Nihat YozUgUllU, Mahmut Erdoqan (yedek Uye).

Sinan, daha sonra. dogan cocuqunun ismini Taylan koyacaktir, irfan Ucer, Taylan OzgUr ve erkadaslan, Celalettin Evrensel'in evinde biraya gelir.

Kofte ekmek satismdan kazarulan paradan ihtiyaci kadanru alan Tayian OzgUr, ertesi gUn, lstanbul'a gitmek Uzere arkadaslanndan aynhr.

MUnir Ramazan Aktolga, Mustafa Taylan Ozgur, Mehrnet Sait Kozactoglu, Mustafa Yalcmer, Alpaslan Ozdoqan, Halil Celimli, HUseyin lnan, Sukru lstk, Erhan Erel, Tuncer Sumer, Yusuf Aslan, Fehmi Erbas, Ruhi Koc, Mustafa Kernal Camktran, Kamil Dede, llharnt Aras ve Deniz Gezmis basta olmak uzere bir grup genr;, otobUs, otomobil ve trenle Istanbul's gelir.

Gelen ogrencilerin hemen hepsi silahhdir, Ankara' dan gelen genyler, iTO Gumussuyu Yurdunda kahr.

iOTB kongresi, 23 EyloJ 1969 Sah gOnU, Beyazit'takl Marmara Lokalinde baslar, Sa{jCllann adayi Atilla Klhr;oglu solculann adayl Suaytp Dilmen' dir. iki grup da hazirhkh gelmi$tir.

Ankara'dan gelen Mehmet Sait Kozactoqlu, Mustafa T aylan OzgUr'Un de aralannda olduqu bir grup arkadasmm yamnda, istanbul Oniversitesi Merkez Bahcesi'nde silahnu cekerek bir kac el ate$ eder,

Mehmet Sait Kozacroqlu, daha sonra, aralannda Sabri Can ve ODTO'ni i~al gerekcesivle hakkmda glyabi tevkif karan bulunun Mustafa TayJan OzgOr'Un de bulunduju bir qrupla, iOTS kongresinin yaplldlgl Marmara Lokali onune gider.

Guvenlik kuvvetleri, Mehmet Sait Kozacioqlu'nu yakalamak isler. Mustafa Taylan Ozqur, bu sirada, silahla vurularak aglr yaralamr, Haseki Hastahanesine g6tUruJen OzgUr, kurtanlarmyarak oIOr.{l)

iTO ogrencisi Cavlt Saver, bu konuda ozetle sunlan soylernistir:

'Taylan, kendini yakalamak isteyen polislerin elinden kacrp, karsiya ge~mek istedi. Bu strada polis olduqunu sandigim sivil birinin, ona dogru ates ettlqini gordUm."

Ayru gun, Deniz Gezrnis, Mehrnet Sait Kozacioqlu ve Sabri Can, guvenlik kuwetleri tarahndan yakalanarak gozaltma ahmr

Mustafa Taylan Ozgi.ir OldUrulUyor

istanbul Oniversitesi Talebe Sirligi (iOTB),ni eJe ger;irmek arneciyla, Ankara ve Istanbul'dan devrimci qencler, genel kurul da caba gasterir.

iOTS genel kurulu, 25 Agustos 1969 gUnO acihr, Fakat crkan anlasrnazhklar nedeniyle kongre ilk once 13 Eylul 1969, daha sonra 23 EyluJ 1969 gUntine erte!enir.

iOTB kongresinde arkadaslanna destek olmak amac;yla 00- TO ve Ankara Oniversitesine bagh bir grup devrimd genr; Istanbul'a gelmeye karar verir.

Mustafa Taylan Ozqur, lstanbul'a gelmeden bir kac gOn once, Sinan "Cemgil, Huseyin Irian ve Alpaslan Ozdogan ile ODTO yurtlarmda otururken, Sinan Cemgil'in, "Tay!an, Istanbul'a gidiyorsun. Gel bir fotoqref cekrirellm. Bir i$ olur. Hie olmazsa hanra kalsm" istegiyle, dordu birden Iotograf cektirir. Sinan' m harurm Sirin Cemgil 0 sira hamiledir. Taylan da, Sinan'e, "Gidip donrnemek, gelip qormcmek var. Cocuqun dogdugu zaman krz da olsa, erkek ,-If' olsa ismini T aulan kou' rlf'r.

99

100

Turhan Fe y t z o q l u

Nurhak Dag/aTlndan Sonsuz/uga / SiNAN

Ankara'dan gelenler arasmda bir anlasrnazhk ctkar, Huseyin Inan, Sukru Isik, Yusuf AsIan, Mustafa Yalcmer, Ahmet Tuncer Somer, Halil Celirnli ve Alpaslan Ozdoqan, Ankara'ya geri doner.

tur, Devrimci sehitlerin matemini tutacak zamarurmz yoktur. Zira, bu tip olaylar milli kurtulus savasr icinde oiagand,r. Devrimcilerin postunu ucuza satmayacagJZ. TOrk milli mOcadelesi icinde devrimciler birer birer gidebilirler. GOn gelecek Turkiye'nin baglmslzilgl ve kurtulusu icin gerekirse hepimiz vurulacaqiz. Bunlar bizi korkutmuyor, UzmOyor ancak kinimiz bileniyor. Taylan OzgOr'On ardindan matem tutmayaceqiz, mersiyeler duzmeyecegiz. 024 saatini devrime adarms bir ki?iydi. 0, bu yolda o!ecegini biliyordu. Ama emperyalizmle saves ugruna olmek serefli bir olumdur, 0, savasm ilk levilcrrnlanru yakanlardan blrisidir. Artik faslst kanunlar onu iceri nkamayaceklardir. Yapilacak cok islerimiz vardu, ikinci kurtulus savasmm ilk kursunlanan devrimcilerinden sonra bizler de dusebtliriz, bunu korku degil, varacaqirmz serefli bir nokta olarak kabul ediyoruz. Taylan, Kommer'in arabasmi yakarak devrim icin ilk krvilcrrru atmisn. Bu kivtlcun devam ettirilecektir, TUrkiye'de CIA arnk bir adam temizleme kampanyasr acrrusnr. Ytlrmyoruz, korkmu-

,.

yoruz.

Ruhi Koc, ogrencilere, "Mustafa Kemal Andnu" yaptmr.

Bir ogrencinin AtatOrk Amtmdaki mesaleyi yakmasmdan sonra torende bulunan ogrendler daglhr.

Anma toreninden sonra OOTO O.B. Genel Kuru! Ba?kanitgl, Ankara Oniversitesi Ogrend Birl@ ve FKF, "Turk Halkma" bashg'lyla ortaklasa su bildiriyi yaymlar:

"Turkiye halktmn 2. Milli Kurtulus Savasmm en onde milli kahramanlanndan devrimci kardesimlz Mustafa Taylan Ozqur, dun, kahpece polis kursunlanyla vurularak oldu. Arnst bize onder olsun.

Taylan OzgOr'iln bir tek dusuncesi vardr. Devrim. 0, gUnUn 24 saatinde devrimciydi. Taylan bir tek sey icin ya?lyordu: Devrim ugruna olmek.

Taylan'm ismi devrim tarihine get;:ecek, hem de 2. milli kurtulus savasirmzm mesalesini yakan devrimci olarak g~ecek. 0, devrim mesalesinl Vietnam celladi Kommer'in arabasi uzerinde ateslemisti.

T aylan Ozqur, sahibi ve evlatlan oldugumuz bu topraklann ulusal kurtulusu, halkmuzm ozgtir olmasi, Turkiye'mizin dOnya uluslan arasmda devrimci yeoni almasi ugruna verd@miz kavganm ne ilk ne de son neferidir.

Olen I~ On Can Alacagtz

Taylan OzgOr'tin 51dOrUldtigGnU ogrenen devrimci ogrencHer, 23 EylUl1969 Sah'gtinO aksarru, ODTO'nde toplanarak ne yapacaklanm kararlastmr,

Yusuf AsIan, arkadasi Taylan' I kaybetmenin uzuntusu lcinde bir sise sarap ahr ve gozya?lan icinde Mustafa Yalcmer'in yanma gider, Daha soma, Sinan Cemgil, Mustafa Yalciner, Yusuf Arslan ve bir kac kisi daha, gece, kamptisten sehre iner, Sokakta rastladiklan birkac Amerikah subaya saldrren grup, Tuslog binastru da kursunladrktan soma OOrO'ye geri doner.

24 Eylti! 1969 Carsamba gtinG, sabah saat 1O.OO·da Ataturk arutunn onunde toplanan ogrenciler, lstiklal Marsrru soylediktcn soma Mustafa T aylan OzgUr icin iki dakikahk saygl durusunda bulunur. Saygl durusu yaprhrken, Rektorluk damma yerlestirilcn siren 2 dakika cahmr, gonderdeki TUrk bayragl yanva indirllir,

Bir 6grenci !ideri, su konusmayi yapar:

"Olen bir arkadesirruza karsihk 10 can a!acaglz. Emniyet scfleri bir kukla haline getirilmi?tir, Universitelerin ozqurlukten tamamen yoksundur. Arkadaslanrruz teker teker oldtirtiltiyorlar. BugUn andlglmlz arkadasmuzm basma gelenler yann bizim basirmza gelecektir, Hlcbirlrnizln can gUvenligi kalmadi. Olen Mustafa Taylan Ozqur bir devrimci neferiydi ve bu ugurda 5JdO. Elbette ki bizim de soyleyeceklerimtz var. Arkadasuruzm kaatilleri hicbir zaman cezaSiZ kalrmyacaknr, Isbirhkcl iktidar ve onlann iplerinde oynayanlar ?uri~ bilmelidirler ki, gent;:l@n meydana getirdigi butunu percalemaga hicbir kuwetin gticO yetmez. Arkadastrruzm intlkarm almacakttr, Polis artik kursun stkiyor, olecegiz ama zamamrn iyi sececegiz."

3 aydan beri polis tarafmdan aranan Sinan Cemgil de, .$U konusrnayi yapar;

"Bir devrirnci kardesimiz polis kursunu ile kahpece oldilrtilmu?-

Turhan Fe y i z o q l u

Nurhak Daglanndan Sonsuzluga / SlNAN

Taylan Ozqur gibi binlercernlzln 510mO pahasma erge<; em peryalizm boyundurugu kmlacak, ulkernlzl ahtapot gibi saran namussuzlar tayfasl yok edilecek, Turkiye, ulusal kurtulusculann y6netimine ge~ecektir.

Yasasm halk savasnun zaferi. Kahrolsun polisini 5grenci avma cikaran isbirltkci iktidar,"

ODTO'nde durum gerginle~t@ icin Rektor Kemal Kurdas, universite ile sehir arasmdaki otobus seferlerini iptal ettirir, ODTOOB He ODTO Sosyalist Fikir Kulubu'nun telefonlanm kestirir.

Anma toreninden sonra ODTO'nin <;e~itli fakillte ogrend dernegi baskanlan, Ankara Unlversttesi Ogrend Birligi lklnci Baskaru Atil!a Sarp, Ankara iliA Ogrenci Derneqi Baskaru Mehmet Demir, FKF Genel Sekreteri Ruhi Koc He FKF istanbul Sekreteri temsikisi, ODTO Ogrend Birligi odasmda toplanti yapar. Toplanttda, bundan soma izleyecekleri strateji tesbit edilir ve bir bildiri kaleme alarak bunu her tarafta dagltJlmasl kararlastmhr,

Toplanti sirasmda, btr ogrencinin, jandarmanm, hakkmda glyabt tutuklama karan bulunan Sinan Cemgil lie Ahmet Sina'yi yakalamak Uzere, dernek binasma gelrnekte okiugunu s6ylernesinden sonra, toplanti dagltlllr. Ogrendler, arkadaslanru, bilinmeyen bir yere kecmr,

Bu srrada lstanbul'da Mustafa Taylan OzgUr'un naasr, arkadasIan ve ailesi tarafmdan morgtan ahrur ve eller uzerinde TMGT'a g5tUrulur. Burada ogrenciler, saygl durusunda bulunduktan sonra lstiklal Ma~1 He Ateturk'un Bursa Nutku okunur.

Oglunun tabutunun basmda bir konusrna yapan ernekli subay Hasan OzgOr, sunlan soyler:

"Oqlumun akan kam Turk gen<;ligine helal olsun. Onun karu g6llenecektir. Bu g61 butun Tiirkiye'yi saracakttr, Oglumun olumunil tesvik edenler, hazirlayanler bu g61de bogulacaklardlr. Ben oglumla iftihar ediyorum. Oliimii bana gil<; vermis, dunyarru degi~tirrnistir, Dava, arkadaslanrun oldugu kadar benirn de davarndir. Bir oglum gitti takat geride onbinlerce oglum kaldr, Temennim, bu sonuncu olsun, evladrm hepinize kurban olsun."

TMGT'daki torenden soma, iiniversite 6grencilerinin olustur-

dugu biiyilk bir konvoy jle Atatiirk (ye?ilk6y) Havaalamna getirilen renazenin basmda 5grenciler nobet tutar. Tabut daha sonra u<;aga verlcstirilir ve cenaze 17.30' da kalkan ucakla Ankara' ya g5nderilir.

Esenboja Havaalanma giden 200 kadar 6grenci, "Kaatil Polis", "Kahrolsun emperyalizm" diye baglrarak ucakla getirilen ve TUrk bayragma sanh tabutu gece leslim ahr.

Ozel bir ambUlans ve 20 otomobillik bir kortej lie ODTO'ne dogru yola <;Ikan korteje zaman zaman polis vasitalan da refakat eder, ODTO'ye gelindikten sonra cenaze, 5grend yurtlanmn bulundugu sahada bir masamn uzerine yerle~tirilir, ogrenciler, bu arada yurtlardan cikanlarla birlikte "Kahrolsun kaatil polis" cliye baglnr. Ogrenciler, meydanda yaknklan atesin cevresinde toplanarak sabaha kadar nobet tutar.

Taylan DzgUr Defoediliyor

25 EylUI 1969 Persernbe gUnO, sabahm erken saatlerinde Munir Ramazan Aktolga ile bezi arkadaslan, Rekt6r Kemal Kurdas He bir g6rU~me yaparak, Taylan Ozgiir'i.in cenazesini ODTO bahcesine g5mmek istediklerini soyler, Kurdas, "Her 5grenci taraftar aldugu kirnseleri Universite bahcesine g6mmek isterse, burasi mezarhk olur" diyerek bu istege karst cikar,

Rekt6rUn karst ctkmasma ragmen ogrenciler, OOTO'nUn girj~ kapisi ile Rekt6rliik binasi arasmda bulunan ve adma "llim Agad' denen bir agaclO altma rnezar kazar ve cenaze namaznu kilacak imam! da buraya getirir.

Bunun uzerine Rektor Kemal Kurdas, Cankaya iI<;e Jandarma Karakolundan yardirn talep eder,

Cankeya il<;e Jandarma Komutam Turan Akin, Mi.inir Ramazan Aktolga ile g5rU~rek, cenazenin iiniversite bahcesine g6mUImemesi konusunda kesin emir aldiklanru ve buna mutlaka engel olacaklanru soyler,

Ogrenci liderleri, aralannda yaptlklan toplantt sonunda, ceriazenin asri mezarhqa gomUlmesini kabul eder,

Saat 11.00 civannda Taylan OzgUr'On cenazesi, 5grenci yurt-

103

T'u rh e n Fev t e o s l u

Nurhak Daglaf/ndan Sonsuzluga / SiNAN

104

lanrun bulundugu yerden ahnarak Rektorhlk binasma kadar eller uzerinde tasimr,

6grenciler, Rektorluk binast onundeki Turk bayraqim indirmek ister. Bunun iizerine jandarma subaylan He ogrenciler arasmda tarttsrna cikar, Subaylar, OOTO Rektorunun bayraga dokunulmamaSl hususunda emir verdigi s6ylemesi uzerine tarnsma sona erer.

Taylan 6zgur'on cenazesi icin OOTO Hektorluk binasmm onunde ABO BOyOkel<;isi Komer'in arabasrnm yaklldlgl yerde blr loren yapihr,

~unir Ramazan Aktolga, bir otomobilin Ozerine cikarak, "T ayIan OzgOr karde;;imiz emperyalizme karsi <;Ikhgl icin sehit dusrnustur, Simdi sol eUer havada olarak sizi bir dakikahk saygl durusuna d,avet ediyorum" der, Gencler, sikilrrus yumruklanm havaya kaldirarak saygl durusunda bulunur, Daha sonra Tandogan meydanma otobOslerle gelen ogrenciler, burada 6zg0r'On tabutunu omuzlanna alarak camiye kadar yOrur.

Cenaze torenine Tabii Senator Suphi Karaman, Suphi GOrsoytrak, avukat Niyazi Aglrnash ve Prof. Muammer Aksoy da katihr.

6zg0r'un cenaze narnazi Ankara Maltepe Camiinde kihmr, Carniin esas Imanu olan Ismail CO$3r, baglmslz rnllletvekili adayi 01- dugu ve secim propaqandasi Icin Cankm'ya gittigi icin yerine bakan imam Sadik Aga<; da ancak yanm saat sonra bulunur.

Saat 1 LOO'de basleyan toren, yOrOnen yolun fazlaligl ve kortejin kalebahkhqi nedeniyle tam 6 saat surer. Taylan'm cenazesi binlerce ogrencinin katrhrmyla Asri Mezarhkta topraga verilir, "Once Sinan Cemgil'i Mutlaka Kollayacakstruz"

OOTO Ogrenci Birligi, FKF ve Ankara ile istanbul Oniversitelerine bagh 20 ogrenci kurulusu y6neticisi, 27 EylOl1969 Cumartesi gOnu, saat 11.30'da OOTO Ogrenci Birligi'nde bir basm toplantisi duzenier,

Basm toplantrsmda Taylan Ozgur'un babasi EmekJi Btnbasi Hasan OzgOr ile annesi Necla OzgOr de haztr bulunur.

ooro Ogrenci Genel Kuru I Baskam MOnir Aktolga, ozetle su aciklamayi yapar:

"Kurdas'm hareketi, jandarma silahlannm qolqesinde yepilan kabadeyihktan baska bir $ey degildir. Bunun hesabim Kurdas'tan soracaqrz,

Devrimciler olarak zulumlerden, baskilardan ve hatta bize kar$1 giri$ilen katliamlardan hicbir zaman ylimayacaglz ve davarruz ugrunda sonuna kadar mOcadele edecegiz. Arkadastrmz Taylan OzgOr'Un katHnde, polis kendisine verilen emri yerine getirmi~tir. Bu emri veren Amerikan emperya!izminin ta kendisidir, Cunku AP iktidan, Amerikan emperyaJizminin Turkiye'deki temsilcisidir. Artik Adalet Partisine ve onun iktidarma karst glivenimiz kalmadi. Kanunlann tam olaraktatbik edildigine inanrruvoruz. COnkO Vedat Demlrcioglu'nun kaatili bulunamad r. Kanh Pazar olaymda iki kisinin katili bulunarnadr. Taylan OzgOr'On katili gizleniyor, Bundan sonra islenecek dnayetlerinde kaatilleri bulunarmyacaknr, Bu sebepten daha dikkatli olmaya cahsiyoruz. Artik kendi isimlzi kendimiz halledecegiz.

Taylan hi<; bir engel tammayan, dogru bildigi <;izgi Ozerinde taviz vermeden yUrOyen bir arkadasts. Komer'in arabasi yakihrken benzin deposunailk kibriti 0 cakrrustir, TUrkiye'de ilk defa yepilan anti-emperyalist mitingde yakalanarak cezaevine atilrrustrr. Tam anlarmyla bir devrimciydL

Akan her devrimci kanm hesabmi kendimiz soracaqiz. Devrimcileri Ylldlrmak ve sindirmek cebalan bosunadtr, Jandarma erleri 20 gOndenberi M-l tOfegi ile universite icinde dolasrnaktedir, Rektor Kurdas ise Oniversite butcesinden fedai beslemektedir. T aylan Ozgi.ir'un cenazesini kaldirrnadan once Rektor kurdas i1e bir gorusme yaptik. Biz, Rektor'den jandarmalann Oniversiteyi bosaltmalanru tstedik, Bunun Ozerine Kurdas, 'gelin sizinle bir protokol irnzalayahm. Siz silahlanruzi teslim edin, ben de jandarrnayi cikareynn' dedi. Biz de bunun uzerine silahh edamlanruz ne olaeak diye sorduk. Kurdas, bu sorumuza sadece gOkiG. Kurdas, kendisine Rekt6rlOgOn her katmda tmiversite butcesinden odenen 9'ar kistlik ruhsatsiz silahh fedailer tutrnustur, Bu kimselerin polis olduklanndan da suphemlz yoktur,"

Aktolga, daha sonra, Ozgi.ir icin yapllan toren srrasmda, Oniversite RektorlOgOnde gorevli bes kisinin kendi aralannda yaphk-

105

Turhan Fe v i z o q l u

Nurhak Da§/arlndan Sonsuz/uga / SiNAN

106

Ian bir konusmevi gUvendikleri bir kisinin yazrh olarak imzalayarak ogrenci liderliqine verdiginl soyler.

. Bu vezida iddia ediJd@ne gore ozetle ~oyle denilmektedir:

"Teylan arkadasirruz ictn rektorluqun 6nUnde anma torent yaphglrmz gUn Rektorluqun icinde Nurettin Saral, Adnan Doksanoglu, MUmin Ankan ve Hamdi G6k, tanunadiqirruz bir adamla konusuyordu. Ellerinde tabanca vardi. Tamrnadiqrrmz adam, otekilerine ~6yle diyordu: 'Once Sinan Cemgil'i muhakkak kollayacaksrmz. Bu denk gelmezse Ahmet Sina, lbrahlm Seven, Huseyin Inan, Kemal Esti'den biri ham hrsattrr, Ortahk kalabahk ve yeri de iyi.' Ben btl Kadar dinleyebildim. Saym Sinan Bey, bilqllermlze sunanrn."

Aktolga, basin toplantssmda OzgOr'On oldOrU1mesi konusunda da ozetle sunlan s6yler:

"Bu konusrnavi duydugumuz icin, arkedaslanrntzi da Taylan gibi vuraeaklanm anladiqirruz icin oyuna gelmedik. Tedbir aldik. Ama biz, sehit verecegimizi daha onceden biliyorduk. Gelisen milli kurtulus hareketi butun dikkatleri uzerlrnlze cekrnlstir. Dernokrasicilik oyunu icinde hakirn srmflann devrimcilere karst baski araci olarak kul1anmak istedikleri kanunlara, adalete ve tatbikcilerine karsi gUvenimiz sarstlrmstir. Taylan'm oldurulmest ilk olay degildir ve akan hicbir devrimci karunm hesabi sorulmarrustrr. Devrimci qencler olarak yaklasan milletvekili secimlerinde hakim suuflann devrimci mOcadelemizi gozden uzak tutmak cabalanna boyun egmeyecegiz. Oevrimciler olarak mesru mOdafaa halinde Kendi haklanrntzi koruyacagiz. Bundan boyle dokulcn her devrirnci kanm hesabiru kendirntz soracaqiz.

Tehditlerden ydmayaeaglz. Taylan, Komer'in arabasmm yakdmasi olaymda kibriti cakan ve devrim mesalesini yakan arkadasirruzdr, Bunun icin bilerek, blllncli ve tertip eseri olarak olarak Taylan'i oldurduler, Taylan'tn vurulmasim, 'Amerika ve Komer adma ahnrms 0.;:' olarak tammhyoruz. Bu konuda elimizde delliller vardrr, Kim vurduya getirilip oldurulrnek istenen devrimcilere ait 25 kisiUk bir listen in Milli Emniyet tarafmdan hazirlandiqim ogrendik.

Polis, 25 kisilik bir liste ile liderlerimizi tek tek ortadan kaldirmak pesinde. Rektor ve Rektore bagli kimseler, doleyisiyla CIA, TOrkiye capmda ogrenci liderleri arasmda vurmak istedikleri 25 ki-

'filik bir listeyi, Milli Emniyet'e verrnislerdir. Boyle bir liste mevcuttur."

Ogrenci1er, lhti1al Histerisi I~e

OOTO Sosyalist Fikir KuIObO, 15 Him 1969 Carsamba gOnO aksarm, ODTO'nde bir toplanti yapmaktadir. Saat 19.00 sulannda elektriqln kesilmesi uzerine. "Elektrik Rektorluk tarafmdan kesildi" dusuncesiyle, yOriJyO$ yaparak Rektorluk binasi onune gelen (·Igrenciler, binanm onunde havaya birkac el ates eder, bu arada atrlan taslarla bazi camlar kmhr,

Nobetci jandarrnalar, ogrencilere dagilmalannl ihtar eder. Ogrenciler daqrlrnaymca jandarma havaya iki el ates eder. Bunun uzerine 6grendler de havaya ates eder.

ODTO SFK yoneticilerl, "Jandarmayr Kendi emellerine alet etrnek istiyorlar. Tek dusunceleri jandarma He ogrencileri karsi kar~Iya getirmektir. Ama biz bu oyuna gelmeyecegiz ve jandarma He kaf$ll3$mtyacaglz" diye acrklama yapar.

Rekt6r Kemal Kurdas da sunlan soylemistir, "OzOeO bir hadise.

OOTO bu gibi hareketlerle devamh yrpratilmak istenmektedir. Kucuk bir O9renci grubu da, maalesef buna alet olmaktadtr. Bu 09- reneiler ileride; mazideki hareketlerini degerlendirdikleri zaman, ne Kadar hakstz davrandiklanru anlayacak ve vicdan azabi duvacaklardir. "

Bir ogreneiye surekli, diger yedi O9renciye de ge<;iei olarak "ihrae" cezasmm verilmesini kmamak icln, 16 Ekim 1969 Persembe gonO, OOTO RektorlugG onunde bir g6steri duzenlenir,

Ogrenciler, sabah, saat 10.30 srrasmda eUerinde, "Kahrolsun polis ve jandarma g61gesinde egitim", "Sekiz kardesimizln hesabim mutlaka vereceksiniz", "Baglmslz Turkiye'', "Derebeyllge son", "Kahrolsun isbirlikciler ve usaklan", "SOngU golgesinde bilim 01- rnaz" ve "Kana kan, intikam" yazlh dovizler olduqu halde Ataturk Amtmm onune gelir.

AtatGrk Amti onimde toplanan 700 Kadar qenc, buradan, "Hos Gelisler Ola Mustafa Kemal Pasa, Ars, Ars, Ar~ lleri" rnarsr- 01 soyleyerek, Rektorluk binasma dogru yOrUYO$e qecer,

107

Turha/l Feyizogiu

Nurhak Dagiarlndan Sonsuzluga / SiNAN

LOB

Rektorluk binasma gelinceye kadar, "Ya istiklal, ya olum", "Ordu kislaya", "devrimcller el e1e, mtlli cephede" diye bag Iran ogrenciler, bir sure once Istanbul'da olen Taylan Ozgur\.in 2 bUyi.lk resmini de tasirlar,

Rektorluk binasi onundc hep bir aglzdan istiklal Marsi'm soyleyen ogrenciler, bien devrirncilcr icm 1 dakikabk sayg! durusunda bulunur ve srk srk Rcktor Kemal Kurdas'm aleyhinde tezahurat yapar.

Forurnda ilk konusmayr OOTO Sosyalist Fikir Kulubli Baskam Atilla Keskin yapar V€ ozetle sunlan sayler;

"Universite olaylan sirasmda zararh faaliyetleri ileri surulerek cczalandmlan arkadaslanrruz hakkmda bir ihrac olmak uzere cesitli cezalar verilmistlr. Kurdas, ogrenciler aleyhinde cesitll oyunlar hazrrlamektada; Ard dusuncelerle verilen bu ceza kararlannm geri ahnmasnu istiyoruz. Artik bir tek damla kana dahi tahammulumuz yoktur. Bir tek devrimcinin burnu kanarsa OOTO'yo bir daha ar,:tirmarnak uzere kapatacaqiz. Kurdas ve lsbirlikclleri sanrnasmlar ki, bu arkadaslanrmzm cezalandmlmasr bizi susturacaktir,"

Irfan Ucar ise yapu.;jl konusmada : "Hapse sokmakla, okuldan atmakla devrimdler sindirilernez. Haklannda okuldan uzaklastirrna cezasi verilen sekiz arkadasrrmz geri ahnmaz ve bir arkadasirruz daha okuldan atihrsa, Rektor Kurdas icin simdiden bOyOk bir ugurlama toreni haznhvoruz. Bu oyle bir toren olacak ki, Rektor Kurdas, bir daha degU Oniversiteye girmek, bahcesinin yamndan bile ge<;e-

miyecektir", der. -,

Konusmalardan sonra MOnir Ramazan Aktolqe'run onderliginde, "EmperyaJizme karst kanlanmn son damlasma kadar savasaea klan na" dair and icilir,

Andtan sonra, istanbul'da oldurulen Taylan OzgOr'On universite bahcesine konulmak lizere hazirlanan bustu icin yardim toplamr, Ogrendler, saat 11.05'de, ellerindeki pankartlan Rektorluk binasi online birakarak dagJllT.

Ogreneilerin protesto gosterisinden sonra Rektorluk binasmda bir basm toplenttsi duzenleycn Rektor Kemal Kurdas, salona act bir gUlGmseyi:;;Je girer ve gazetedlere, "lcinizde Gniversite RektorIOgUne talipli var rm?" diye espri yapar. Rektor Kurdas gazetecilere yazlh olarak verdigi dernecte ozetle sunlan sayler:

"Orta Oogu Teknik Universitesi'nde buglinkli olayJan ve durumu, Oniversite'de her gOn bir hadise cikararak mOesseseyi cahsamaz hale getirmek ve halkm gozGnden dusurrnek icin, ihtilal histerileri icinde anarsist bir grubun bir sOredenberi izled@ genel stareteji ve plan icinde degerlendirilmelidir.

Anarsist ve zorha bir ogrenci grubu -aslmda bunlara agrenei denemez- bir bucuk aya yakm bir zarnandir Ogrenei Birligi barakalanrn zorla i~al etmektedirler. Bu grup ger,:enlerde telefon santralini basil VB universite telefon sebekesini 15'e yaklO yerden tahrip etti. Bu sabotaj hareketinden boyOk zararlara ugradlk. Aym grup iki aksarn evvel de, sehirdeki genel bir anza sebebiyle Oniversitede elektriklerin sonrnesini bahane ederek RektorlOge hOcuma kalktilar, jandarma lie catrstrlar. HergOn her vesile ile yaptiklan anarsi hareketlerine ilaveten aym grup dOn butun millete, dev1ete, akademik konseye, Rektore, adeta herkese kofar eden, igren<;, jftiralarla dolu bildiriler daqitarak, bug On ictn i.iniversitede bir siddet hareketini organize etmeye cahsttlar, Sebep bulmakta gOr,:IOkle karsilasttklan anlasrhyor, Evvela Akademik Konseyin sekiz ogrenci hakkmda oybirligi He verdigi disiplin cezalanm istismar etmek istediler. Ogrencilerin bOyOk kisrm, kendilerini silahla yaralayan, doven, tehdit eden zorba takunma verilen eezalann hakhhgm! bildiklerinden bu bahane tutrnadr. Sonra secim sonuclanru protesto etmege kalktilar, Simdi mutad doktriner teranelerini lsliyorlar.

Oniversitede ogrencilerin, Akademik ve idari personelin can ve mal emniyetini saglamak, devletin mallanm luzumsuz zararlardan korumak icin jandarma, Oniversitede gerekli tedbirleri alrrus bulunuyor. Bir taraftan Oniversltede dersler, arastirma ve seminerler devam ediyor. BOtun bu OzlintuiG tablo icinde oncmli olan su noktay! memnunlukla belirteyim: OOTO ognmcisinin pek bOyi.lk blr r,:ogunlugu Akademik ve idari kadrolan, siyasi ve doktriner emelleri ve hayalleri ugruna uzun silredir iiniversiteyi bir bunahmdan oburune qoturen kli<;Ok zorba takimm ger<;ek hOviyetlerini, niyetlerini, takriklerini, yalan ve lftlralanru artik iyice anlarms bulunuyor. Kimse kendilerine kanmamaktadrr, Bu grup, Oniversitede hergiln blraz daha teerit edilmektedir. Hircmhklan, akil d!~! davramslan buradan ileri geliyor. onru sagduyuyu, memlekete ve Oniversiteye bagh-

.".

109

Fu r b e n Feyizog/u

Nurhak Dag/anndan Sonsuz/uga / SlNAN

1191, hizmeti, her turlti tahrikin Gsti.inde hareketlerine, davramslanna hakirn krlrmstir. Bir milcadeJe yapiyoruz, Omidim bugilnkG stkinnlenrruzm yanmn bGyGk ODTO'ne yararh olabilmesidir."

rek, "Orta Doqu Teknik Oniversitesi'nde sot bir ihtllalin planlandtfll"m iddia eder,

Profesor Saplakoglu'nun, Ankara 11. Noteri aracll@ He gonderdigi 01;: sayfahk yazida, Orta Dogu Teknik Oniversitesi'nde uzun bir sGreden beri devam edegelen olaylann kisa bir tarihcesi yapihr ve Rektor Vekili Erdal inonG'nun de "Sol militan ve ajanlarla isbirJigi halinde olduqu" ileri surulur,

Yazrda ozetle sunlar belirtilir:

"Dcv-Genc denilen sol ihtilalin ajanlan He tam bir i~birligi halinde olan bu Rektor Vekili, militanlan ile birlikte tertipled@ iftlralarla karsi devrimcilere hucurn metoduyla silahh bir grubu vatansever ogretim uyeleri, personel ve ogreneiler i.izerine sevketme kampanyasma hiz vermis bulunrnaktadir.

Halen ODTO'nde can, mal ve cahsrna emniyeti kalmarrusnr.

Kanuni vecibeleri yonundcn bu hususu aynea belirtmeye luzum hissecliyorum. Her -?eye ragmen de universitedeki gorevime devamda kesin kararh olduqurnu Hade etmek isterim. ODTO'nin ogretim Oyesi, ogrenci ve personel o!arak 7 .000'j askm kahir ~ogunlugunun vatansaver Turk evlatlan olduquna ve yakm bir gelecegin bunu rspatlayecaqma inancim terndir,

Oevrim kelimesi, planlanan sol ihtilalln manasmdadir, Tarihte devletler kurrnus, asaletin, hur y~ma gOcOnOn ve demokratik sislemin abidelerini yaratrrus olan butun Turk milletiyle beraber naciz sahsimm da 'Anti-komunist', 'Milliyetci' ve 'Karsi devrimci' 01- dugumu Han ederim."

Prof. Adnan Seplakoglu, 27 Temmuz 1970 Pazartesi gOnil, "Can, mal ve cahsma gOvenliginin tehlikede olduqunu" bildirerek, Yenimahalle SavC1llgl He Emniyet Genel Modorlogone muracaatta bulunur.

OOTO Rektor Vekili ve Fizik Profesoru Erdal lnonu, Fizik bo!OmO Ogretim gorevlisi Perihan Tolonu dovdogil lddiasiyla, 28 Temmuz 1970 Sal! gOnO, Fizik 136!ilmO Baskam Prof. Saplakoqlu'nun ODlD ile alan mukavelesinin [eshedildlqini kamuoyuna eciklar,

110

Kurda~, RektOrlUkten Aynbyor

ODTO RekttinJ. Prof. Kernel Kurdas, Rektorlukten, 20 Kasrrn 1969 Persernbe gOnO aynhr, yerine, Prof. Erdal intinO vekaJeten getirilir.

corn. 1 Arahk 1969 Pazartesi gOnO, yeni ogretim donemine baslar, A~lll$ ttireninde ODTO Ogrenci Birl@ Baskam Erhan Erdogmu-?, OOTO Rektor Vekili Prof. Erdal Inonu, Idari lltmler Fakultesi Dekarn Prof. Yasar Gurbuz, konusrna yapar.

Ogrenciler, "Rcktor Yasar Gurbuz olsun", diye tezehurat yapar. ODTO'de Rektor, yoktur. Secilmernlstir. Yaklasik bir sene sonra Rekt6r secilir,

Aselet,,:.n Reklor atarnak icin 27 Oeak 1970 Sah gGnO toplanan ODTU MGtevelli Heyeti, Prof. Mustafa Parlari ODTO RektorO olarak atar. Fakat, Rektor odasirun tahrip edilmesi, yogun g6steriler ve tepkileri sanunda Parler, Rektorlukten istifa etmek zorunda kahr.

Rektor adaYI ismet Ordemir, ODTO'nOn ogrenci liderlerini soh bet etmek amaciyla evine \=aglflf. Aralannda Arif Sentek, HaIii Celirnli'nin de bulunduqu bir grup ogrenci, Prof. Ordemlr'in evine gider, sohbet eder.

OOTO'de Sol lhtilal Plan1amyor

Fizik B610mu baskanhgma getlrilmek istenen Perihan Tolun'un, 23 Temrnuz 1970 Persernbe gOnG, Prof. Adnan Saplakoqlu tara[mdan d6vGldUgO iddia edilir.

Olay! pra!esto eden devrimci 6greneiler, Prof. Saplakoqlu'na sahip crkmaya cahsan Mustafa Dirilten ile Tezer Firat adh iki 6grenciyi rehin ahr ve tarlaklar.

ODTO'de ogretim gorevlisi olan Profesor Adnan Saplakoqlu, 25 Tcmmuz 1970 Cumartesi gOnO, Savcihqa ve Orta Dogu Teknik Unlversitesi RektorlOgOne Noler araclhgl He bir yazl g6ndere-

111

Turhan Fe y i z o q l u

Nu r b s k Daglaflndan Sonsuzluga / SiNAN

jddiaJar Astlstz

ODTO Rekter Vekili Prof. Erdal lnonu, Prof. Adnan Saplakoqlu'nun iddialarma, 31 Temmuz 1970 Cuma 90nU, eevap verir ve ozetle su aciklarnavi yapar:

"Uruversitemlzln bazi ogrenciJeri Turklye'nln sosyal ve iktisadi problemlerinin kisa zamanda cozurnlenmesi icin toplumeu bir devrim yaprlmast gerekli oldugunu zaman zaman jfade etmekte ve giristikleri eylemlerde bu gayeyi gUUUklerini soylemektedirler. Baska bazi ogreneilerimiz gene devrim sozunu kullanrnakla beraber, bundan ulkenin sosyal adalet ve kalkmrna sorunlannm kisa zamanda cozurnlenmesme imkan vereeek temel reformlann demokratik yoldan ger<;ekle.o;;tirilmesini anladiklanm belirtmektedirler. Bu g6ril-'?leri acikca ifade eden ve eylemleri He destekleyen ogrenciler, universitemizde de, TUrkiye'deki otekt Oniversitelerde de va rd If. Ogreneiler bu hareketleri jle tabii vatandashk haklanru kullanarak siyasi goruslerini ifade etmek srmrlanmn disma cikip kanunlann sue saydigl hareketler meydana getirdiklerinde Adalet makamlannda gerekll kovusturrnalar yapJlmaktadlr. Bazi egreneiler bu <;:e.o;;it eylemlere giri.o;;iyorlar diye bir iinivenrsiteyi bir ihtilalin planlandlgl yer ve universite y6neticilerini de bu ihtilalin bas tertipclleri diye gostermek yanb~, haksiz ve son dereee sorumsuz bir davrarus ve bugun dunya Oniversitelerinin icinde bulunduklan durumu hie bilmeyen bir zihniyeti ortaya koyar."

Prof. Erdal Inonu, bu arada kendisi hakkmda cikanlen dedlkodulan eevaphyarak, ozetle su actklerneyi yapar: "Benim sirndiye kadar hicbir zaman siyasetle iJgim olrnarmstrr, Bundan sonra da olacaqnu sanrmyorum. Benim kendime, universite ogreneisi oldugum zamandan beri sectiglm vol, bilirnle ugra-,?mak, bilimi ogrenmek ve ogrenmeye cahsmak, Turkiye'de bilimin geli.o;;mesine gOeOrnun yett@ Kadar hizrnet etmektir.

Ben, be!ki lise <;:agJanmlzda ezberledigim Atatork'On .10. YI!

Nutkundaki 'memleketimizi rnuasir medeniyet seviyesinin ustune <;:lkaraeaglz' sozunun de tesiri ire, artik TOrkiye'de bilimin geli~mesi ve memleket sorunlanrun cozumune uygulanmasl yolundaki cahsrnalan, konu iJe ilgisi olmayan siyaset oyunlanmn yavaslatarmyacagl ve durdurmiyacagt inanciyla universite ve bilim idaredligi ha-

vatirnda karsima cikan birkac boyle durumda yalmz bilimsel olenlerin gosterdigi istikamette karar verdim. Su birkac karann bir arava gelmesi sonunda bugOn bazi yaym organlannda cikan ve gercekle ilgisi olmayan suclamela hedef olrnus durumdayirn. Bu sonucun, ulkemizde bilimin ge\i~mesi, yaytlmasl ve sorunlanrmza uygulenrnesi yolundaki cahsmalanrru ve tutumumu hie bir sekilde degi~lirmeyeeegini Hade ederim."

Prof. Erda1ln<>nO, Rektor Vekill@nden istifa Edfyor

12.900 ogrenci, 1.500 kisinin kaYlt vapnrabilecegl, 00- TO'nin, 6 Agustos 1970 Persembe gtinG, basleyan giri.o;; smavmda heyeeanla smav sorulenni cozmeye <;ah~tJgl bir sirada OOTO Ogrenci Birligi Baskaru Erhan Erdoqmus, bir aciklama yapar.

Erdogmu~ yaptl91 aciklamada ozetle sunlan soyler.

"Smav sorulanmn <;ahndlgma ve satildiqma dair sovlentilerin yogun!a.o;;masl Uzerine Ogrenci birli§i olarak harekete ge~tik ve sahelYI bulduk. Sauer Tunea Sahin Yilmaz He Himmet Asik, onceki giln, sorulan sathgl iddia edilen OOTO Makina Fakultesl Endustri holOmO ikinci siruf ogrencisi He Denizciler caddesindeki Menckse Oteline giderek, bur ada soruJan alnuslardir. Sorular 1.500 ila 2.000 bin lira aresmda sahlrmstir,"

Smav sorulanmn satddlgl aciklamasmdan sonra Rektor Vekili Prof. Erdal Inonu, smavlann 17-18 EyloJ tarihlerinde yenilenmesj· ne karar verildiqini acikleyarak, smav sorulanmn cahrup satilrnasmdan dolayi, "Boyle bir basansizhkla karsilasilmca bashca universite yonetieisinin degi.o;;mesi hence tabiidir." der.

OOTO Mutevelli Heyeti, Prof. Erdal in6nO'yU 4 EylOI 1970 Cuma gOnG orrru RektorG olarak secer,

Prof. Erdal lnonu'nun OOTO'nde ilk once Rektor Vekili daha soma Rekter olmasi ban cevrelerce cokca eiestirisi konusu olrnustur.

"Ogrenci1erbnizin GI~bileceJderi Eylem1er Oniversitenin Tamfinu Blr Slyasl Hedef t~ MUcadeleye Sokmamah"

Orta Dogu Teknik Oniversitesi, 12 Ekim 1970 Pazartesi sabahi, duzenlenen bir torenle, 15. ogretim yihna baslar,

T'u rh e n Fe y i s o q l u

Nu rb e k Daglanndan Sonsuz/uga / SiNAN

114

Muhafiz AlaYI Bandosunun ~Idlgl Istiklal Marsmdan sonra, torenin a<;l~ konusmasmi ODTO Ogrend Birligi Baskaru Erhan Erdogmu~ yapar.

"i:;;<;i-Koylti" gazetesinin daglhldlgl torende Erdoqrnus, ozetle $U konusmayi yapar:

"Orta Dogu Teknik Oniversitesi daima devrimci bir anhm icindedir ve butun devrimci direnisler ile emperyalizmle savasan tum uluslann yarundadrr. Arkadaslanrruz, Ortadogu'da emperyalizmle carpisan Arap uluslan ile omuz omuza dogU$toJer.

Turkiye'de devrimci direnisler yaYlhyor. ODTO ogrencisinin devrimd halk kitleleri arasmdaki gorevleri surdurulecektir, Arnk Amerikan emperyalizmi TUrkiye'de sallanmaktadir, lstanbul'da 70 bin isci yGrUyor, tutun, Imdik, pam uk ureticileri tOm gU<;leri ile haklanru almak icin direniyorJar. Devrimci ogrenciler Iasist kursunlan ile olduruluyorlar. Butun bu olaylar devrirnci hareketlmizin basan yolunda olduqunu g6stermektedir."

ODm Ogrenci Birli§:i Baskaru, konusmasmdan sonra, sol yumrugunu havaya kaldmr ve torene katilanlan bugGne kadar olen butun devrimciler icin bir dakikahk saygl durusuna davet eder, Rektor Erdal lnona de, 6zetle su konusmayi yapar:

"Ogrencilerimizin giri$ebilecekleri eylemler Universitenin turnunu bir siyasi hedef icin mUcadeleye sokmamah. Oniversite yonetimi siyasal eylemler ve tercihler karsismda tarafstzhgmi koruyabilmeli ve universite Uyelerine karst davrarusmda bu Uyelerin siyasal gorG$lerinin hlcbir etkisi olmemehdir. Cesitli g6rO:;;lerdeki sahislar veya 6§:renci gruplan arasmdaki catismalar tiniversite yasama ve cahsrna gOvenligini ortadan kaldirrnamahdir."

Mescit Kapabhyor

1970 Kasnn'mda Ramazan ayl nedeniyle, ODTO'de egitim goren dinci ogrenciler, mecsit yapmak icin izin ister.

"Dini siyasi arac olarak kullanmadiqiruz sure icinde acabilirsiniz" denilerek, iztn verilir. lkinci yurdun bodrumundaki odalardan hiri mescit haline getirilir.

Dincller, Ramazan ay! boyunca, mescit haline getirdikleri bu odada toplamr, ibadetlerini yapar. Yatsr Namazmda sehirden gelen hocalar tarafmdan vaiz verilir.

Aleyhlerinde bir propaganda yaptlmasm, din siyasete alet cdilmesin diye vaiz verilirken Ahmet Boruban He Ibrahirn Seven, vaiz suresince arka tarafta vaizi dinler.

Deniz Gezmis ve bir ktstm erkadasi, 8 Arahk 1970 gunu, Matematik BolUmO binasmm altmda mescit olarak kullamlan oda ile 2 yurt binasmm altmda mescit olarak kullamlan odalan basar ve burada bulunan kisileri tartaklarlar. (1)

ODTO Ogrenci Birligi Baskaru Erhan Erdogmus, 9 A~ahk 1970 Carsamba gOnO, bu konuda $U aciklarnayi yapar:

"Yurt binasmm altmda mescit haline getirilen oda daha sonraIan karst devrimciler tarafmdan toplanti salonu haline getirildi. Hezirhk Suuf 6grencilerinin bazilen buraya toplatilarak kendilerine 6grenci Birligi ve 6gretim Oyeleri aleyhine kiskrrnci konusmalar yap!lmaya baslendi. Bunun uzerine biz, rcktorluqe basvurerak buramn kapatilrnasrm istedik. Konuyu Yurtler Yonetim Kuruluna ilelen Rekt6rlUk, mOsbet cevap ahnca buras! kapatildi."

Yapilan temaslann olumlu sonuc vermesi nedeniyle, 25 Kasirn 1970 Carsamba gGnU, boykota son verir.

Yonetimle yapilan anlasrnaya gore, bundan boyle ODm Hazirhk Okulu Yonetim Kurulunde 3 temsilci 6grenci bulundurulacaktir,

Oniversitelerde meydana gelen olaylan 6nlemek amacvla bir dizi tedbir almak arnaciyla devlet yetkilileri ile Universite yoneticileri arasmda gorU$meler yaprhr,

Hamhk Okulu Boykot YaptyOr

Hazirhk Okulu 6grencileri, 19 Kasun 1970 Perscmbe gOnG, Haznhk Okulu egitim sisteminin "Ozerk ve demokratik Oniversite" ilkeleriyle bagda~mad!glm belirtir ve "Kultur emperyaJizminin Hazrrhk Okulu egitimincleki hegemonyasma" son verilmesini saglarnak emeciyla sOresiz olarak boykot karan ahr.

Ogrenciler, bir hafta boyunca cesitli forumlar dUzenler, yoneti~ cilerle gorO{;erek isteklerini bildirir.

115

Tu rh e n Fe y i z o q l u

Jandarma Karakolu Kurulmastru OD1'O Kabul Etmiyor Yuksek okullarda meydana gelen olaylar nedeniyle, Icisleri Sakanhgl, okul y5neticileriyle gori.i~meler yaparak, gilvenlik onlemi icin bazi tedbirlerin ahnrnasi gerektigini s5yler.

iyi~leri Bakam Haldun Menteseoqlu, 4 Arahk 1970 Cuma gGnu, bu konuda ~u aciklamayi yapar:

"Oniversife zebitasi kurulrnasi icin rektorlerle i$birligi teklifinde bulunuldu. Bu tekJifler, istanbul ve Hacettepc Universitesi y5neti· cilerince olumlu kersilandi. Ankara Oniversitesi cevap vermedi. ODTO ise kabul etmedi."

ODTO'de 5grenciler, ODTO'nde bir jandarma karakolu kurulacagl yolunda cikan haberler Gzerine, 17 Arahk 1970 Persernbe gOnG, bir forum duzenler,

Forumda yapilan konusmalardan sonra, "Akademtk Konsey'in yann yapacagl toplantida ahnacak karara Kadar boykot yapllmasi" Karan ahmr.

ooro Akademik Konseyi, 18 Arahk 1970 Cuma gOnU, yap- 116 tJgI toplantida, "Ogrencilerin ve ogretim Gyelerinin protestolan g5- zonune almarak universtte icinde bir jandarrna karakolu kurulmasi kararmdan" vazge<;er.

Bu karar Ozerine bir forum duzenleyen ogrenciler, boykotu kaldmr,

Bu Kapmn j~ Hi~ Bir GUvenlik Gorevlisi Solaruyacagn Hacettepe Universitesi Senatosu, meydana gelen olaylar nedeniyJe Oniversiteyi sOresiz olarak kapatir,

Oniversifeyle birlikte kapatilan 5Qrenci yurdunun bosaltrlrnamasi ilzerine, Universite Yonetimi, polise basvurerak, yurdun bosalttlmasmi ister. Polis, gerekJi ihten yaparak, yurt y6neticilerinden yurdu bosaltmalanm ister. Butun uyanlara ragmen, yurdu bosaltmayan ogrenciler, yurtta barikatlar kurar ve polisi beklemeye baslar.

GGvenlik kuwetleri, 19 Subat 1971 Cuma gtinil , yurdl! bosaltmaya gelir. Ogrenciler, gtivenlik kuwetlerine karsi direnir.

Ogrenciler ile gilvenlik kuwetleri arasmda saat 14.30'da basla-

Nurhak Daglaflndan Sonsuzluga / SiNAN

YIP, 18.30'a Kadar suren silahh, molotof kokteylli, tash, sopah <;ah~malar meydana gelir.

ODTO'lti agrenciler, Hacettepe Universttesi Yurdunda meydaI \i1. gelen olaylan gorU$mek uzere, 20 Subat 1971 Pazartesi gtinG, Mlrnarhk Fakultesi anfisinde toplamr,

Forumda yapilan konusmalardan sonra ogrenciler, toplu halde vurt binasma gider, insaatlarda bulduklan keresteleri, cakii ve tas~m bir arabaya koyup okulun giri~ kaprsirun onune gelir.

Ogrenci grubu, daha sonra, getirdikleri kereste, tas ve kumlan, ODTO giri$ kepisimn onunden ge<;en Ankara-Eskisehir yoluna doker ve yolu kapatmak icin barikat kurar, Bu arada, YSE'ye ait ~:<lkJl ve tas ytiklG bir kamyonu durdurarak sofor Necip Eroqlu'nu zorla kamyondan indiren 5grenciler, kemyondaki cakrl ve taslan cia yola doker,

Aralannda Orner Balkose ile Fahri Doqu'nun da bulundugu agrenciler, saat 11. OO'de Ankara-Eskisehir yoiunu trafige tamamen kapatir ve kurulan barikatlann arkasma geyerek oturmaya baslar,

Huseyin lnan, silaht olanlara , mermi dagltlr. 117

Yolun kapanrnasr uzerine, olay yerine g5nderilen T opium Po-

IIsleri, Balgat Koprtisil civanna gelince, ikinci bir emirle, burada bekletllmesi kararlastmhr.

Ankara Valisi, duruma jandarmamn mi.idahale ederek, barikan kaldtrmasrm ister.

Sunun uzerine, 11 Jandarma Komutam Albay Mehmet Oztoprak'm ldaresindeki jandarma birlikleri ODTO'ne gelir.

BirlikJer cevrede gOvenlik onlernl ahrken, Jandarma komutam Albay Oztoprak, ogrencilerle konusur, barikatm kaldmlrnasuu ister.

6grenciler, gelen askeri birliklerin geri cekilmesi hallnde bankati kaldtracaklanru sayler. Bunun uzerine gelen jandarma geri cekilir ve ogrenciler, 1,5 saat stireyle kapattiklan Eskisehir yolunu trafige acar,

Toplum polisinin 5grenci yurdunu basacaqr yo[unda soylentiler cikmasi uzertne, Esklsehir yolunda barikati kakhran 5grenciier, daha sonra, yurt binasmda ve universite iclnde tedbir ahr.

Fu r h s n Feyizog/u

Nu r b e k Dag/anndan Sonsuz/uga / S;NAN

118

ODTO Ogrenci Birligi Baskam Erhan Erdogmus, olaylar hakkmda su aciklarneyr yapar:

"Iktldann baski unsuru olarak kullandiqi ve ogrendnin uzerine sorumsuzca saldlrtbgl polisin ogrenci yurtlannda arama yapacagl heberini aldik, buna karsihk bizde kendimizi savunmak icin gerekll tedbirleri dusunrneye basladik.

Eskisehir-Ankara trafigini iki saat sure He durdurduk, Polisin buraya sevk edilmesini bekledik. Onlarla catisarak dunku o!aylann hesabiru sormak ve intikarrurmzi ahnak istedik. Ama iktidar, uzerimize orduyu sevketti, Ordu'nun arkasma slgmmak istiyor!ar. Nizamiye kaptsmda terti bat alacagrz. Bu kapidan iceriye hie bir gGvenlik kuwetini sokmiyacaqiz."

Yol acrldiktan soma, bazi ogrenciler tarafmdan, universitenin yakmmdaki bir trafik polis noktesi tahrip edilir ve aralarmda bir K!Z ogrencinin de bulunduqu gen<;ler tarafmdan kursun yagmuruna tutulur.

il Jandarma Komutam Albay Mehmet Oztoprak, RektorlUge giderek Rektor Erda! lnonu lie bir sure gor~Ur. Albay Oztoprak, daha soma, ODTO Ogrend Birligi baskam Erhan Erdogmus ve arkadaslan He de bir gorG~me yapar.

SBF buyGk anfisinde duzenlenen forumda konusan TDGF Genel Baskaru Ertugrul KGrk<;:G de, bu olaylar nedeniyle ozetle su konusrnayi yapar:

"Artik fasizmin saldmsmi beklemeden, gO<;lerimizi toplayip en zayrf yerlerinden ouracaqrz. Bundan boyle mGcadele kan ve ates icinde yGrGtillecektir."

yacaksa biz kabul etmiyoruz. Burasi hem polis bOlgesi degll, jandarma bblgesi. Aranmasi gerekiyorsa, asker gelsin arasm. Aramalarda siz de bulunun'' der,

Prof. lnonu, "Cocuklar, bu sekilde davranmaym. Herhangi bir olay cikrnasuu ve kimseye birsey olmasmi istemiyorum." diye karsihk, vererek, ogrencilerin yanmdan aynhr.

Bazi ogren eiler, "Rektor istifa, rektor istifa" diye baqmr.

Bunu duyan Prof. Erdal Inonu, durur ve, "lstifa etmemi mi istiyorsunuz cocuklar? Istifa ederim" der,

2 bin Kadar jandarma ile bir 0 Kadar polis, 12 Ocak 1971 Sah gUnG, ODTO'ni arar,

Bu nedenle degilse bile Prof. Erdal lnonu, ger<;ekten bir sure soma istifa eder.

Cunku, Rcktor Prof. Erdal lnonu, ODTO'de meydana gelen olaylar nedeniyle bazi kesimlerce elestirilmekte ve "Meydana gelen olaylann onun yGzOnden ~Ikhg( iddia edilmektedir.

9 Mart 1971 Salt gUnO lstlf a eden Prof. Erdal lnonu, istifasi hakkmda sunlan soyler.

"Mutevelli Heyeti ile ararruzda gor~ aynhgl cikti. 0 nedenle istifa ettirn."

ooro MGtevelli Heyeti, 5 Haziran 1971 Cumartesi gOni.i, ooro rektorlGgi.ine emekli general Sefik Erensuyu secer,

rBMM Karma lkttsadi Oevlet tesekkulleri Komisyonund~ 00- rn hesaplanmn kontrolu lle ilgili gori.i~meler sirasmda OOTU rvtilteveUi Heyeti Baskam Prof. Fahir Armaoglu, "Prof. Erdal Inoni.i'nlin Dev-Genc'lc i1i!?kisi bulunduqunu" wyler.

Prof. Erdal Inonu, 18 Haziran 1971 Cuma gOnG, yaptJgl aciklamada, "Dev-Genc'in ne fahri, ne de asli Oyesiyim. Bu teskilatla hicbir ilgim yok" der.

Prof. tnOnll, RektorlOkten Istifa Ediyor

Deniz ve arkadaslan, 11 Ocak 1971 Pazartesi gGnG, banka soygunundan soma otomobille dogruca ODTO'ye gelir.

Emniyet gG<;leri, OOTO'ni ararnak lster, Bunun icin arama iznl gereklidir.

Prof. lnonu, gece yurtlan dolasir,

Aralannda Mahir Saym, Fatih Uludere, Fahrl Dogu'nun da bulundugu ogrenci liderleri, "Hocam, eger okul ve yurtlan polis ara-

119

Nurhak DaglarJndan Sonsuzluga / SiNAN

O<;ONcO BOLOM

"Biz OnTO'de in~ilizce U<; Kelime 09Tendik: lanke Go Home"

"Biz OOTCrde ingilizce 0.-; Kelime Ogrendik:

Yanke Go Home"

1960 sonrasmda, Ti.irkiye'de ogrenciler tarafmdan ilk antiAmerikan gosteri, Kibns konusundaki davrarusmi protesto etmek emaciyla, 27 Agustos 1964 Persernbe gi.inO, Ankara'da yapihr.

Cumhuriyet Gazetesi yazan Eevet Gi.iresin, 13 Temmuz 1965 tarihli, "Amerika ve Dostluk" bashkh yazlsmda ozetle ~yle dile getirmistir.

''Yaygm bir Amerikan di.i~manhgl var Ti.irkiye'de. Ktbns olaylan, bu di.i~manhgm yayilmasma sebep oldu. Onceleri yava? yava~ yayilma isteniyor fakat fazla tutmuyordu. Kibns ihtilafmda ise dostumuz 6ylesine davrandi ki birdenbire Amerikah tukaka oluverdi, Ashnda Amerikamn sevilmemesi olayt sadece Ti.irkiye'de gori.ilmekte degiklir. Amerikarun tutumunun sempatik olmadlgl ve yardim yaphgl i.ilkelerde olmek yerine, sevllmedigl bizden once bizzat Amerikahlar tarafmdan kesfedilmls, hatta Cirkln Arnerikah filmi bi.iti.in bu gi.iri.ilruler baslamadan cok once memleketimizde gosterilmlsti. "(1)

28 Kasun 1965 Pazar gi.ini.i, Ankara Oniversitesi He OOTU'ne bagh otuzsekiz, 1 Arahk 1965 Carsamba gi.inU de istanbul Univer-

121

Turhan Feyizoglu

Nurhak Daglaflndan Sonsuzluga /SINAN

~~~~-

Milli Petrol Kamparwasi

Ogrend argGtlerinin haksizhqa karst 1965'te yaphklan ilk eylem "Milli Petrol Kampa nyast''d, r, Ogrend lideri Harun Karadeniz, bu kampanyayi 0yle anlatrmstrr.

"1965 yihrun en onemli gen~lik olayr, petrolJerin millilestirilmesi konusunda acilan kampanyadir, Bu kampanya gen~lik argotlerinin ekonomik alanda yapt@ ilk eylemdir.

1965 ytlmda TOrkiye PetrolJeri Anonim Ortakhqi daha fazla sayida kuyu acabilmek ve daha fazla petrol cikartabilmek iqin caba harcamaya basladr. Ozellikle Genel MGdGr lhsan Topaloglu bu konuda eydmlarden yardim istedi.

Petrol konusunda ilk cahsma iTOTB tarafmdan yaptldi. Ve bu cahsma 13 Ocak 1965'te bir basm toplannsi ile basladi. Ben, 0 yll ITO lnsaat Faki.Utesi Talebe Cemiyeti Baskaru olarak Talebe Birli-

gi Yonetim Kurulu Gyesi bulunuyordum. Talebe Birliqinln Baskaru Uygut Bayaz ve Sekreteri Cavit Saver, petrol konusunu Talebe Blrliginin Yonetim Kurulu'na getirdi. Hemen butun cemiyet baskanIan ve diger y6netim kurulu Gyeleri petrol sorununu benimseyip incelemeye basladik, Ben, iran petroi!erini ve Musaddik olayiru arastirma gorevini alrrustim. Edindigimiz bilgileri Birlik Yonetirn Kuruluna getirdik. Her arasnrrnada petrol konusunun onerni biraz daha ortaya Ylktyordu.

Petrol konusunda bir eylem plam dG~GnGldG. Buna gore bir baSin toplantisiyla petrol sorunu, kamuoyuna duyurulacak ve vatandaslann yerl! petrol kullanmalan istenecekti. Bu konuda basm bildirisi hezirlandr. Bildirinin yamsira 15-20 santirn ebadmda kartonlara; 'Vatandas yerli petrol kuUan - Petrolunu Petrol Of is' ten ai, Yabanci Petrole Heyir: sloganlan yazrldi. Bu kartonlan basm bildirisi yaymlandlktan soma olacak geli~melere gore 'Kampanvarruzr' surdurecektik.

Biz, petrol sorununu inceledigimizde hemen sunlan gormil~-

tuk. TOrkiye'de 11 yabenci sirket ve bir de yerli TPAO petrol ara- 123 rna ruhsati alrrusti. Devlet kurulusu olan TPAO yabanci sirketlerin haklanna sahipti. Fakat 11 yabanci sirketin her blrl sekizer kuyu

acarak loplam 88 kuyu acabiliyordu. Buna karsihk TPAO Ti.lrkiye Cumhuriyeti adma ancak 8 kuyu acabiliyordu. TPAO He zamamn hukurneti arasmdakl anlasmazhk 9. kuyu acma istegine olumluce-

yap verilmemesinden cikmtstr. i~te bu anlasmazhk doneminde

TPAO aydmlardan yardim istiyordu.

Ote yandan yabenci sirketlerin Turkiye'deki petrol (lretiml toplarm, blr tek TPAO'nun Gretiminden daha azdi. Acikca g6rOlen Oljdu kl, yabano sirketler Ti.lrkiye'de petrol uretmek degil, petrol bolgelerini kapatmak icin ruhsat alrmslardt. Cunku, bu uluslararesi petrol sirketlerinin baska i.llkelerde daha verirnli kuyulan verdi ve 0 donem i.lretlikleri petrolU tilketebilmek icin kendilerine pazar gerekliydi. Bu nedenle TUrkiye'deki petrol bOlgelerini kapanyorlar ve TPAO'nun yeni kuyular acmasma engel oluyorlardr. Bu catismada hukumet petrol kanununa dayanarak yabanci sirketlerden yana taVir ahyor ve TPAO'nun 9. kuyu acrnasiru engelliyordu. Petrol kanununu yabanci sirketlerln ternsilcisi bir avukat hazirlarrus ve bu ta-

sitesi'ne bagh seksen ogretim Oyesi, ABD'nin politlkalanru elestiren bildirilerini kamuoyuna aciklar,

Ankera'da yapilan entl-Amerikan gosterilere kanlanlann boyOk ~ogunlugunu ODTO'IG ogrenciler otusturrnaktadir.

Erzurum AtatOrk Oniversitesi ogrencisi olan Tuncer SOmer, Kudret Asma'run tam~tJrdlgl HOseyin inan'a bir gOn gider, "parasi yetmedigi icin son sornestr d6nemine devam ederniyecegini" sayler.

Huseyin lnan, "Ayhk aldiklarmda gider bir Amerikah subayi dover, paraSlnl ahr, bu sarununu hallederiz" der,

Sinan ve iki arkadasi, bir dersten smava girer. Smavda baz:

Turk ogretim g6revlileriyle birlikte bir tane de Arnerikah ogretim qorevlisi vardir, Amerikah ogretim qorevlisi, ilk ogrenciye soruyu sorar, 6grenci yamt veremez. Ikinciye sorar. ikinci ogrenci, "Ben ingilizce bilmiyorum. Sinan'a sorun" diyerek, karsihk verir. Amerikah ogretim g6revlisi, "Yillardan beri ODTO'de ingilizce egitim gorGyorsunuz. Nasil ingilizce bilmezsiniz?" diye saskinhkla sorar,

122 Yamt Sinan Cemgil'den gelir.

"Biz, ODTO'de ingilizce O~ kelime ogrendik: Yanke Go Ho-

me."

Turhan Feyizoglu

Nurhak Daglanndan Sonsuzluga / SiNAN

san pek degi$iklige ugramadan meclisten cikanlrrusti. Yabanci petrol sirketierlnm bizi engellemeleri bir yana, baska ulkelerde urettikleri petrolu bize, Avrupa Olkelerine sattiklan fiyattan yGzde 35 daha pahahya senyorlardi. OnlO petrol kanununa dayanarak yapdan anlasmalara gore bu sahsi surduruyorlardi. Ornegin Avrupa ulkesi dive, Yunanistan'a sattiklan petrol, bize satnklanndan yllzde 35 daha ucuzdu.

Biz, bunlan yaphg]m]z ilk arastirrna sonucunda og-renmi$tik.

Bilgilerin ~ogu TPAO tarafmdan bize verllmlsti. Yapilacak is ortadaydi. TUrkiye aleyhine olan bu durumu kamuoyuna duyuracaknk." (1)

18 MaYls 1965 sah gUnG bir bildiri yaymlayatl, OOTO Sosyalist Fikir Kulubu, "Petrolun millilestirilrnesi kampanyasma" katildrgml aciklar.

Turk petrolunun kullamlmasnu isteyen OOTO Sosyalist Flkir Kulubu uyeleri, 29 Mayis 1965 Cumartesi gtinU Ankara'da Petrol Ofisi benzin istasyonlannda, benzin satl$l yapar.

124 Klzday ve Srhhiye'deki benzin istasyonlannda ekipler halinde

cahsan kizh-erkekli ogrenciler, bGyuk ilgi gortir ve her gUnkO normal sansm Ostonde birkac rnlsli benzin sanhr,

Bu arada OOTO arnblemli mavi onlukler giymi$ gen<;: krzlarla, solorler arasmda i1gi cekici konusmalar olur, Soforler, ogrencilere, "Siz bir Amerikan Universitesinde okuyorsunuz. Nasil oluyor da Turk petrolunun sansi isinde cahsiyorsunuz?" diye sorar.

Ogrenciler, OOTO'nin TUrk Oniversitesi oldugunu sayler ve Turk petrolO kullarulmasi konusundaki cahsmalanmn nedenlerini anlatir, Bu arada benzin alanlara, seker ve cicek sunulur.

ODW amblemli mavi tulumlanyla petrol satist yapan ogrencilerden Nurten Kam, Senay Karapirim, Nurdan Takim, Cagatay Anadol, Ercan Enc, Yavuz Corapcroqlu, Omit GOng6ren ve Deniz Egemen, vapnklan i$ hakkmda, "Turk petrolunu satmamn kivanc verid olduqunu, petrolO alanlann da aym kivanci duymalan gerektigini" soyler,

Gene kizlar, aynca, "Benzin salted.gmm bayanlar lcin iyi bir meslek olablleceqi" ftkrlni de ortaya atar.

ooro ogrencileri, Haziran ayl i~inde Ankara' daki butun Petrol Oflsi subelermde satis yapar. Ogreneiler, sans sirasmda, benzin ahcilanna, "Yurttas! Yurdunun ekonomik ozgOrlilgOnU saglamak icin petrol savasma katil, Unutma ki, Turkiye'yi ancak sen kurtarabilirsin" yazlh bildiriler daglhr ve bu bildiriler tasitlara asihr,

OOTO'IU Ogrenci1er, Toren Verine Sadece TUrk Bayraklanmn Asilmasuu Istiyor

Aralan~da Kurthan Fisek, Muammer Soysal, Vahap Erdoqdu, Seyhan Say, Nurtem Kam, Gunes Tezorcn, Ismail Ozkaya, Orhan Yilrnaz Siller, Naif Turetken, Bahattin Aksit, Mehmet Koca gibi ogrencilerin bulunduqu bir grup qenc, 1965 Mayrs aymda 00- TO Ogrenci Birligi se<;:iminden dart gun once "Toplumcu Grup", adiyla bir grup olusturur,

Secime, "Reform" ile "Toplumcu" gruplan karma listeyle girer.

Sacimlerde OOTO Ogrenci Birligi yonetimine "Toplurncu Grub"dan 6, "Reform Grubu"ndan 3 kisi secilir,

OOTO Ogrenci Birligi Baskanhgma Muammer Soysal getirilir. 125 ODTO Ogrenci Birl@ yonetimine "Toplurncu Grub"un secilmesl,

OOTO SFK ile ODlO'deki sosyalist ogrencilerin elindeki olanak-

lenni artmr, cahsmalanru gO\-lendirir.

ooro SFK ile coro Ogrenci Birligi'nin ilk gosterisi,. 30 Haziran 1965 gOnO, altmo mezuniyet toreninde yaplhr.

Rektor Kemal Kurdas, bu gosteriyi ~oyle anletrrusttr:

"Hatirledtqrrn ilk onemli olay 1965 rnezuniyet toreninde bir grup ogrencinin eski Ylliardaki gibi Wren yerine Orta Dogu Teknik Unfversltesi'ne yardim eden ya da OOTO'nde ogrencisi bulunan devletlerin ve rnilletlerarasi kuruluslann bayraklanmn ya da amblemlerinin asilrnasma ttlrazlan oldu, Ogrenciler toren yerine sadece Turk bayraklannm asilmasmi lstiyorlardi. Gosterici ogrenciler, sosyalist olduklanm s6yluyorlar, fakat asm sovenis! ve milliyetci bir davrams sergiliyorlarclt. Bu ilk gosteri bizi sesirtti. Ne oldugunu pek anleyamedik. Fakat sonunda flrtlOaYI torende cevreye fazla hissettirmeden etlattrk. Bir ay~rlama yaphk kimsenin dikkatini cekmedi ve toren boyle ge\-ti."(l)

.Turhan Fe y i ro q lu

Nu r b e k Daglanndan So n s u rlu d « / SiNAN

OOlO SFK, ODlO'yG kazamp da kaydiru yaptirmaya gelen ogrencilere yardirnci olmak arnaciyla ODlO'de bir stand acar, OOTO SFK, ogrencilere kayrt konusunda vardnnci olduqu gibi, isteyen ogrendyi kulube Oye de yapar.

1965-66 ogretim doneminde ODTO'ye kaydim yaphranlar arasmda Yusuf AsIan, Munir Ramazan Aktolga, Mustafa Tayian Ozgtir, Celalettin Evrensel, Hasan Barutcu, Semih Eryildrz, Orhan Yilmaz Siller, Sukru lsik, Metin Culhaoqlu, Seckin inceefe, Fehmi Sonmez, Mufit Ozdes, ibrahim Seven, Erhan Erdoqmus da vardrr,

OOTO Ogrenci Birliqi'nin ilk 6nemli cikisr, 1 Ekim 1965 Cuma gOnG ODTO'nOn ac;ill~ toreninde olur.

Ogrenci Birligi Baskam Muammer SoysaJ, yapttgJ konusmada, ozetle sunlan soyler.

"Universitemiz Turkiye'ntn drsmda, bayraklan ayn, ama dertleri, problemleri bizimle aym alan memleketlerden gelmi~ arkadaslanrruzi da catisi altmda toplamasi bakrmmdan bilyOk anlam tasimaktadir. Onlann ve bizim ortak olan bircok acilanrruz vardir,

126 Ornegin hakstz bir saldmya ugrayan Pakistan karsismda en az

Pakistanh arkadaslanrruz kadar heyecanlandik. En az onlar Kadar haksizhqa ugrayan Pakistanhya yardim etmek istedik. Onlan hakh davalannda sonuna kadar destekliyecegiz.

Genis dogal kaynaklarma ragmen sefalet icinde yasiyan Arap ulkelerinin ve Afrika'run Bat! egemenliginden kurtulrnasi bir Afrikah, bir Irakh Kadar bizi de etkileyecektir. lira onlann sorunlanmn cozurnu bizirn sorunlanrmzm cozurnu demektir. Bizim problemlerimizin cozumu onlann problemlerinin c;6zUmG demektir. GUnkO hepimiz aym gayeler Icin kullamlmaya cahsilan bir tek kUtleye mensubuz.

BugUn batrhlarla birlesip Kendi cikan ugruna memleketini satmaktan cekinmeyen bir diktatorun idaresinde ilk ~ag insam hayat kosullannda yasayan lranhrun da kurtulusu bizi de sevindirir" Soysal'm bu konusmasi Turkiye ile iran arasmda diplomatik bir gerginlige yolacar.

iran Saln Riza Pehlevi, Turkiyeye verdigi bir nota ile, olaym sorumlusu alan ogrencinin okuJdan atilmasrm ister.

lran'm TUrkiye BUyUkelc;isi de, Dislsleri Bakanhqi nezdinde girtsimde bulunarak, TUrk Ceze kanunundaki yabanci devlet reislerine hakaret edenler hakkmdaki madde He konusrnayi yapan ogrencinin cezalandmlrnasmr ister.

Rektor Kurdas, Ogrenci Birligi yoneticilerini bu nedenle Reklorluge <;aglTararak, konusur:

"-iran Boyukel<;isi, Disisleri Bakanhqma mUracaat etrnis ve silin cezalandmlmaruzi talep etmis. Aynca, okuldan attlmamz da istenmis. Ben boyle bir ~eyi kabul etrnern" der.

Ogrenci Birligi Beskam Muammer Soysal,

"-Eger okula bir , zarar gelecekse ben aynlayun. Bu meseleyi kimseye de s6ylemem" diye karsihk verir,

"-Yok. Oyle bir ?eyi kabul etmem. Sadece bilginiz olsun diye sizinle konusuyorum. Ben, buna karsi da kendi yollanmla karst duracaglm."

Ogrencinin okuldan atilma isteqinl Rektor Kurdas, reddedince iran Sahi, bu kez, iktnci bir nota vererek TUrk Hukumettnden Kurdas'm Rektorluktcn uzaklastmlrnasiru ister. Hukurnet, bu istegi geri cevirir,

Kurdas, lran'm Ankara BUyUkelc;isi araclhglyla iran Saht'na. "Boyle bir davarun Kendi acrsmdan bOyUk sakmcalar doquracaglOl, bir pot olaceqnu. onun bakirmndan, ona yakisrnayecagiru, olaY' bu Kadar bUyUtmemeleri gerektigini, anlatir. Boylece, olay kapamr.

10 Kasun 1965 Carsamba gUnu yap dan Ataturk'u anma toreninde 6grend Birl@ Baskaru Muammer Soysal, yaptJgl konusmadan sonra sozlenni Ataturk'un Bursa Nutku ile bitirir, Torende, 09- retim uyelerinden Ergin Gunce de bir konusma yapar.

Arahk aymda ise "Vietnam Sergisi" acthr, Sergide bircok yazrnm yamslra Nazlm Hikmet'in bazi siirleri sergilenir.

BUtun bunlar, bazi kesimlerin tepkisini ceker. Konu TBMM'dekl g6ru{imelere bile yansir,

ABO ~~ri Bakeru Dean Rusk Protesto Ediliyor

Amerika Disislerl Bakam Dean Rusk, 19 Nisan 1966 Sal! gGnu, Ankara'ya gelir.

127

T'u r h e n Feylzoglu

~unlukla SBF, Hukuk Fakultesi ve ODTO ogrencisi olan gen<;ler, og\eye dogru, Dean Rusk'm ge<;ecegi KlZIlay cevresinde protesto gosterisi yapmak icin toplamr. Ancak polisin durumu haber alarak ABO Disisleri Bakam'mn yolunu deg:i~tirmesi Ozerine, gosteri olmaz.

Bunun Ozerine universiteli genc:;.ler, ellerinde pankartlar oldugu halde, Dean Rusk'm kalacaqi Cankaya'daki ABO BOyOkelc:;.isinin evine gitmek amaciyla yOrOyO~e ge<;er. Bu arada, Bakanhklar onunde polisin geldigini goren ogrencilerden bir kisrm daglllr, bir kisrru da gec:;.mekte olan bir Belediye otobOsOne biner,

OlaYI izleyen Toplum Polisi, ogrencilerin bir kismrru yOrOyO~ halindeyken yakalar, digerlerini ise, bindikleri otobOsO ABO BOyOkel<;iliginin onunde cevirerek, ele gec:;.irir. Kavekhdere'deki ABO EIc:;.iliginin onunde otobuse binen Toplum Polisleri, kapilan kapattrnr ve otubusu, Konya yolunda insa halindeki Emniyet Sarayi binasina gotorOr. Otubuste bulanan Oniversiteli genc:;.ler, gozaltma ahmr, otobiisOn diger yolculan serbest brrekihr,

128 Polis, ogrenciierin uzerinde, "Yankee Go Home!", "Dean

Rusk, Amerika'ya!" gibi sozler yazdi pankartlar da bulur.

Ogrencileri, Emniyet saraymda saat 13.00'den 17.00'ye kadar gozaltmda tutan polis, saat 17 .OO'de, 2 polis otobiisiine bindirerek Ankara Adliyesine sevkeder.

Hazrrhk tahkikatim saat 19.00'da bitiren Ankara Cumhuriyet SavcJ!@, 70 ogrenci hakkmda Sucustu Kanunu hukurnlerl ile Gosten ve Toplanh YiirOyii~len Kanununa aykm davramldlgl gerek<;esiyle Nobetci Asliye Ceza Mahkemesinde dava acar,

Ogrencilerin avukathglnl Tip Konya Milletvekili Avukat Yunus Kayak, Avukat Muammer Aksoy ve Avukat Halit Celenk yapar.

Gozaltma ahnan ve sorgularmdan sonra serbest biraktlan 70 klsl sunlardtr.

Sinan Cemgil, Kurthan Fisek, Atilla Keskin, Arif Sentek, Huseyin ErgOn, izzet Polat Ararat, HlilagO Bulguc, Kamuran Bekir Harputlu, Dursun Bila, Atanur ilgO, Aykut Ulkutekln, Mehmet Koca, HOseyin Gazi Apa, Murat Cahit Kogaclcglu, Ates GOrman, Rusen Tugcuogiu, Dogan Yurdakul, Engin Guner, Onder Pekcen,

Nurhak Dag/anndan Sonsuzluga ISiNAN

-------------------

Talip Ozav, Olcay Binqol, Kuddusi Oztas, Huseyin Yucel, Ahmet Fettahoqlu, Nevzat Cetin, HOseyin Tannover, Rifat Murat. Asaf Koksal, Gulten Acar, Faruk Peker, iskender Kaleli, Alev Erlevent, llker Aqca, Tugrul Eryilmaz, Isrk Alamur, Hidayet Baler, Ahmet Kut, Ilter Taskiran, Osman Kolunay, Asuman Erdost, Mehmet Akmci, Mehmet Bozbeyi, Mehmet Erog[u, Koray Duzqoren, YI[maz Sekerbay, Erdal Turkkan, Salih Yakm, Giyas Onel, Yilrnaz Ata, Ali Kulebi, Bahtiyar Taraktas, Mustafa Cetin, ETOI Unsal, Kadir Bayer, Mahmut AtiHa Arsoy, HOseyin Kihc, Erdal Os kay, Nejat Ocal, Mehmet Konur, Sedat Ozkan, Fethi Sinanoglu, Cevdet Akgoz. Mehmet Selim San, Tektas Yildmm, Serdar Karan, Mehmet Karatas, Sadik Ozrnen, Hikmet Ergin, Bahattin Oztekin, Ozkan GOney.

ABD'nin Vietnam ile Turkiye arasinda iliski kurmasi yeni degildir. ABO Baskam Lyndon Baines Johnson, 3 Temmuz 1966 Pazar gGnO, Honolulu'da yaphgt konusrnada, ozetle su aciklameyi yapar:

"KomOnist mGtecavizler Vietnarn'da basan kazarnrlarsa, kurtulus savaslan dedikleri rnucadele yolu ile, Flliplnler, Yunanistan ve Malezya'da isyanla; Korc'deki vahsiyane tecavuzlerle, TOrkiye'de tehditle ve di.1nyada hur seclmlerle elde edemediklerini yapabilecekleri inancma saplanacaklardir,

BaZI kimseler Vietnarn'dan cekilmemlzl tavsiye etmektedirler.

Bunlar Omidin ne olduqunu bilrneyenler ve tecri.1benin kiyrnetine inanmayenlardir. KIYllanmlzdan 10.000 mil mesafedeki bir yerde hukum suren istibdadm bizi endlselendirmemesi gerektigi, yahut Asya'daki silahh bir azmhqm faaliyetinin Avrupa'daki silahh bir azmhgm faaliyctinden farkh o[dugu yolundaki gorO~!eri kabul edemeyiz. Onlan dinlesek bircok milleti hasnnlanrmzm eline teslim etmis olurduk."

Devletler Hukuku kurallan karsismda, Arnerika'run 0 donem Vietnarn'da sGrdGrdOgO savasm degerlendirmesini yapmak ve hukuka gore hGkOm vermek amaciyla TIP Genel Baskaru Mehmet Ali Aybar, 13-15 Kasim 1966 gGnlerinde Londra'da uluslararasi bir toplanti olan Russell Mahkemesi'ne katihr,

Aybar, aynca, GGney ve Kuzel Vietnam diye ikiye bolunrnus

T'u r h e n Fe y i z o ql u

No r h e k Daglaflndan Sonsuzluga /SiNAN

Vietnam halktyla davamsrnak amaciyla, 24 Temmuz 1967 Pazartesi gOnO, Kuzey Vietnarn'a gider ve orada kendisi gibi dOnyamn dortbir terahndan gelmi~ aydmlarla 1 ay kahr,

Uluslararasi kamuoyunun basktsi sonucu ABO, Vietnam'da geri adun atmak ve yenileceqini anlaymca cekilrnek zorunda kahr.

Emperyalisler tarafmdan 1956'da GOney ve Kuzey diye ikiye bolunen Vietnam, 2 Temmuz 1976'da resmen tek bir ulke haline gelir.

1966 Cumartesi gOnO, "Amerikaya Karsi Turk Halkmm Baskaldirmasr" mitingi dOzenler.

Gosteri nedeniyle, Ankara'nm her tarafma, uzerinde capraz cizllmis NATO kelimesi ve onun altmda da, 'Turkiye lctn, Amerikan Emperyalizminin Aract NATO'ya Karsi Dtren" yazih afisler asihr,

Tandogan Meydamnda toplanan yakla~lk 10 bin ogrenci ve isci, ellerinde, "Emperyalizme ilk yumruk iniyor", "Kavga ozqurluk icin", "Ylgmlar tcin kavga", "Turk iscisinin emperyalistleri kovacakIan gOn yakmdir", "Bizden ernek, efendilerden yernek", ''TOrkiye Jonhson'un yiftligi degildir" dovizleri ve "Turkiye S6mOrge Oegildir", "Baglmslz Turkiye, "Sosyalist Ttirkiye" gibi sioganlarla Kurtulus'a doqru yOrOyO~e geyer.

"Go I Agacl Oegilem" sarkrsisrm, "Gul Agael Oegilem, Cek Elini Yurdumdan, Ben Somurqe Oegilem" diye degi~tirerek soyleyen, yi.irOyO~~Oler, SBF'nin onune geldiklerinde, cok baglrdlgl icin sesi ktsrlan Isrnet Husrevojlu, Sinan'a, "Biraz susahm. Yoksa sesimiz iyice gidecek, hie baglramlyacaglz" der. Sinan da, Ismet'e, "Ismet, anarmz bugGnler icin dogurdu. Baglracaglz" diye karsihk verir.

Bu sirada minarelerden yGkselmeye basleyan ezan sesleri, is- 131 met Husrevoglu'nun kisilan sesi icin bir kurtulus olur, Ezan sesleri nedeniyle, yi.irOyO~illerin bir krsrm bocalar ve slogan atrnayi keser,

bir kisrm ise slogan atrnaya devam eder.

Genis Cepheci'lerin aUIgl, "Baglmslz Turkiye", Dar Cepheci'lerin attlgl "Sosyalist Turkiye" slogam, gruplar arasmda tarnsmaya yolayar.

"Gents Cepheciler" olarak adlandmlan kisilerin cikarthklan, "OOTU Dergi" adh yaym orgammn Kasrm 1966'da yaymlanan 2. sayismda, konuyla 1IgiJi olarak su degerlendirme yaplhr:

"YtirOyi.i~ esnasmda etiian sloganlann bir kisrru bu acidan yanhstir, Crnegin 'Scsyeltst Turkiyc' slogam. BugOnkO rneselemiz emperyalistlerin TGrkiye'den anlmasr olduquna ve yamrruza alacaglrmz gO<;ler de komprador-burjuva ve feodal aga smifmm drsmdan bOtiln yurtseverler olacaqma gore bu yanhstir. Zira 0 slogamn gerektirdigi rnilcadele ayndlr ve seninle bu asarnada birlik olacak, fakat sosyalist olrnayacak gruplar 'veya simflar) olduqu gibi smiflar da va rdir, Nitekim yilrilyi.i~ esnasmda bize katilacaklan asikar olan binlerce kisi sadece 0 slogan yOzunden kanlmadilar."

ABO'ye Ka~1 TUrk HaIkmm Beskaldnmesr GOsterisi

OOTD Ogrenci Birligi, OOTD Sosyalist Fikir Kulubu, OOTD Fen ve Edebiyat Fakultesi Ogrenci Derneql, OOTO ldari llimler Faktiltesi Ogrenci Derneqi, FKF, Ankara Yuksck Ogretmen Okulu Fikir Kulubu, Ankara Universitesi Fen Fakultesi Fikir KuIObO, Ankara Universitesi Ziraat Fakultesi Fikir KulUbil, DTCF Fikir KulObO, SBF Cgrenci Derneqi, Ankara Oniversitesi Hukuk Fakultesi Ogrenci Demegi, Turkive-ls Sendtkasi, Yapnn-ls Sendikasi ve

130 Apanka Sendikasi, 10 Kasun 1966 Persernbe gOnG, "Turk Halkina'' hitaben bir bildiri yaymlar,

Bildiride ozetle ~u gorO~lere yer verilir:

"Amerikahlar memleketimizden kovulrnadikca Turk halkma bu topraklarda huzur yoktur.

ABO ordusu, uzmanlan, resmi ve 6zel kuruluslan ile Turktye'de OOnya emperyalizminin tern silcigin i yapmaktadrr,

Yardrm ve kredi perdesi altmda baglmslzhglmlz yok edilmek istenmektedir.

Yurdunu seven her Turke dusen gorev, Amerikahlara karst verilmesi gereken savasta mutlaka yerini almakttr, Iste bu yOce savasin ilk adirm 12. Kasim 1966 Curnartesi giinti saat 13'te Ankara Tandogan MeydaOlnda baslayacak olan ABD'ne karst boyilk yGrOyi.i~ ve miting olacaktir. Bu yOrOyO~ ve mitingden ders alrnasnu bilmeyenler, karsilannda cok daha giiylO, cok daha qenis halk hareketleri g6rmeye hazirlensmlar,

Kahrolsun Amerikan emperyalizmi, ya~asm Turk rnilliyetciliqi." ODTO Ogrenci birli§i, FKF ve Turkiye-Is Sendtkasr, 12 Kasun

Turhan Feyizoglu

Nurhak Dag/aflnJan Sonsuzluga / SiNAN

FKFnin Blrlnci Donern Cahsma Raporu'nda ise, bu konuyla iJgUi olarak su degerlendirme yapilml:;;tlr:

"12 kasim 1966'da yapilan anti-emperyalist mitingde ise, Tandogan Alaru'ndan Kurtulus'a dek olan yOrOyu~G orgOtilmliz uyeleri yonettiler. Yol boyunca binlerce kisi, 'Sosyalist Turkiye' diye hep bir aglzdan durmadan hayktrdilar. Ertesi gUn ileri ge<;inen gazetelerimizin 'Satilrruslar kahrolsun' ba~hgml atmasi onlann politikalan geregi idi. YGrGyG:;;Gn boyuna yinelenen slogam toplurncu bir sloqandi. 'Sosyalist Turkiye'. Birtakim ters etkiler altmdaki arkadaslarin FKF'yi bu rnitinqdcn uzak tutma cabalanrun ne denli yanh~ olduqu hemen karutlandi boylcce. Hareket yozlasrnaktan kurtul-

d "

u.

Miting bittikten sonra, Sinan Cemgil, lsmet Husrevoqlu ve Muammer Soysal, Mehmet He Nuran Koca'mn izmir Caddesi'ndeki evine giderek, sohbet eder.

Biz Turk milliyetcileri olarak su anda oyuna getirilmi:;; olan, emperyalizmin yonettigi bir fastzrn darbesinin kurbaru olan Yunan halkmm ve kurtulus savasi veren Vietnam halkimn milliyetci gGt;:leri He dayarusma halindeyiz.

Butun dunya halklan yakm bir gelecekte, emperyalizmin ve yerli ortaklanrun ustesinden gelecek, yurtlannda kendi ulusal geleneklerine uygun halktan yana demokrasiler kuracaklardrr."

Bildiriyi yaymlayan orgGtler, aynca, Amerika, Yunanistan ve GGney Vietnam elciliklerinin kapilanna, Gzerlerinde, "Dunya halkirun kurtulusu yakmdir" yazdi siyah birer celenk birakir.

Bundan sonra, yGrGyerek, Kurtulus Parki'nda cadirda acilrms alan ~ Atom i:;; Basmda" sergisine giden ogrenciler, bir celenqi burada da sergi kapisma birakn,

Ogrendler, toplu halde sergiyi gezerken, sergiyi hazirlayanlara soru sorar, Ancak sergiyi hazirlayanlar, "Soru sorularmyacaqmr" seyler. Ctkan tartisma sonunda Can Savran, ibrahim Seven ve Mehdi Bespmar, polis tarafmdan gozaltma ahmr,

Oniversite Gen~i, ABD, Yunanistan ve Vietnam B;ilikJerine

132 Celenk Koyuyor

ODTO-OB, ODTO Sosyalist Fikir KulobO, FKF, TMTF, AYOTB lIe AOTB, 25 Mayrs 196 7 Persernbe gOnG, ortak bir bildiri yaymlar. Amerika' nm, Yunanistan ve Vietnam' da giri$tigi faaliyetlerin yerildigi bildiride ozetle su gorG$lere yer verilir:

"Emperyalizm ve yerli satilrruslann, butun dunyada sahneye koyduklan yeni oyunlar karsismda duydugumuz ofkeyi, kamu oyuna havkmneyi bir gorev sayiyoruz. BugGn Yunanistan'da, Vietnam'da, Kibns'ta ve butun Asya, Afrika, Latin Amerika ulkelerinde emperyalizm korkunc cinayetler islernektedlr.

Emperyalistler aym oyuna Brezilya'da, Arientin'de, Dormnik'te, Endenozya'da ve en son olarak Yunanistan'da basvurmustur, Ordumuzun sanh tarihinin devrimci geleneginin mutlaka aglr basacagma kesln olarak inamyoruz. CIA, Turkiye' de bir General Patakos bularruyacaktir,

Amerika, 6zg0rlOgu icin savasan Vietnam halkiru yoketme cabasmdedir, GOn gelecek bGti.in Vietnam, emperyalistlerden ve sanlrmslardan annacaktn- Cunku, clava olurn kahrn davasrdtr.

133

Cyrus Vance Ankara'ya Geliyor

Kibns TUrk Cemaati liderlerinden Rauf Dentes, Erol Ibrahim ve Necati Konuk'la, 23 Ekim 1967'de Kibns'taki Rurnlar tarafmdan tutuklamr.

15 Kasun 1967 Carsarnba gGnG, Kibns'taki Rumlar tarafmdan TGrklere saldmlar baslar, Turk koylerine yapilan saldirlarda koyler yakihp, yikihr, insanlar vahsice oldGrGlor. Saldmlarda 28 TOrk'G 01- duren Rumlar, baa Turk'lerin Uzerine benzin dokerek yakar.

ODW bgrenci Birligi, 22 Kasun 1967 Carsamba gOnG, Genelkurmay Baskam Orgeneral Cemal Tural'a gonderdigi bir telgrafta, Kibns'ta blr saves patlarsa en on safta dogii~eceklerini bildirdikten sonra NATO'nun baglmslzitga golge dU$GrdGgu ileri surulur ve NATO'dan cskrlmasmi ister.

Turkiye'nin hakh davasr olan Kibns konusunda Yunanistan Hukumeti, Turk Hukumetrmn verdigi noteyr reddeder ve askerlerini geri cekmez.

ABD Cumhurbaskam Lyndon -Iohnsonun Yunan asilh 6zel

T'u r h s n Feyizoglu

Nu r h e k Dag/anndan Sonsuzluga / SINAN

134

temsilcisi Cyrus Vance, Turk hOkOmetine bir mesaj getirmek amaciyla Ankara'ya gonderilir.

Cyrus Vancc'in Esenboqa Havaalamna gelecegini ogrenen ogrenciler, 23 Kasim 1967 Persembe gOnO, saat 1O.30'dan itibaren havaalammn bekleme salonunu doldurur.

Bekleme salonunu dolduran ogrenciler:

"Ankara'mntasma bak, Su Yankee'nin isine bak, Bizi Yunan'a sanyor, Su felegin isine bak, Ankararun ta~h yolu, usler dolu sagl solu, Amerika evine don, yoktur bunun baska yolu. "

rnarsmi soylerler, Gencler, bir ara u<;agm ini~ alanma girerek oturur, Toplum Polisi Sefinin uyanlanna karsm ogrenciler yerlerini terketmez.

Fakat, Ozel Temsilci Cyrus Vance, Esenboga'ya gelecegi soylendigi halde, saat 13.55'te ABO Hava Kuwetlerine ait ozel bir ucakla Ankara-MOrted Havaalamna iner.

Saat 14.30'a Kadar Vance'i bekleyen 1.000'e yakm ogrenci, Vance ve beraberindekileri tesiyan u<;agm Esenboga'ya gelmemesi Gzerine, KJZllay Meydamna geri doner, Burada bulunan ABO Haberler Merkezi, Ametikan KiitOphanesi ve Amerikan Turk Dis Ticaret Bankasr blnalanrun cam Ian kiran gen<;ler, binaya Turk bayragmln cekllmeslru ister. Ikl saat Kadar protesto gosterisi yapan gen<;ler, caddeden get;en asketi arabalan alkislar,

Olaylar sonunda T opium Pollsl, 30 genci yakalayarak gozalhna ahr, Toplum Polisinin elinden kacan bazi gen<;ler, Klzday'daki gokdelene ctkarak Amerikan Haberler Merkezini buradan taslamaga devam eder. Gencler, daha sonra, Sihhiye'deki Pan Arnerikan Hava Yonan Burosunun camlanm da kirdiktan sonra dagdlf.

Klzllay Meydanmda yaphklan eylemler sirasmda gozalbna ahnan Sinan Cemgil, Yusuf AsIan, Mustafa Tay/an OzgOr, Atilla Keskin, Seyhan Say (Erdogdu), Sahir Kocak, Baskin Oran, Gursen Yalcm, Selim Selami, Orner Yalcm, Mustafa Donmez, Ahmet Mehmet, Erol Karadaq, Tugrul Erydmaz, Ismail Belgin, Leyla Cosar, Erdal Ozcan, GOrbOz Simsek, Mehmet Akin Atauz, Selcuk Ozdemir, Bilgin Adah, Erdal Yavuz, Ahmet Corbaci, Erol Atah, Ah-

met Kardam, Yavuz Gokmen, Mehmet Yucel ve Hamdi KO<;Okklrca, 24 Kasun 1967 Cuma gOnO, sorgulanndan sonra serbest birakihr, Ancak, Cetin Bilgin admdaki bir polis memuru, Yusuf AsIan admdaki ogrencinin arkadan hayalanna tekme vurdugunu ileri sOrerek sikayet eder ve Yusuf Asian, bu sikayet Ozerine tutuklamr.Il)

001'0 Ogrencileri, Kibns t.;in "Kan" Veriyor

Ogrenciler, Krbns, NATO ve ABD hakkmda dusuncelermt anlatmak arnacryla Turkiye'nln degi$ik bolqelerine gitme Karan ahr.

. Sinan Cem~il ile Halil Celimli, bu nedenle, Samsun'a gider.

TlP'in Samsun II Baskanhqma giden Sinan Cemgil ile Halil Celimli, partililerle bu konular hakkmda soh bet eder. Sinan Cemgil ile ~alil Celirnli, .daha sonra, yanlannda getirdikleri afis ve bildirilerle, TIP Samsun II Baskaru Dr. Sulhi Kutucu ile beraber Carsamba ilcesine gider.

Amerika'mn Kibns'taki emperyalist arnaclanru protesto etmek amaciyla TOrkiye'nin hemen hemen her il ve ilcesinde yOrOy~ ve miting duzenlenir,

Samsun'da da 23 Kasun 1967 Persembe gOnG, on binin uzerinde ogrenci ve halkm kabldlgl bir gosteri dOzenlenir.

Silahh Kuwetler, 23 Kasun 196 7 Persernbe gOno, bir aciklarna yapar ve savasa hazir olmak icin 12 bin sise kana ihtiyacr 01- dugunu kamuoyuna, bildirir.

Ankara Oniversitesi TlP Fakultesi Ogrenci Dernegi, bir kampanya acarek, once Kendi ogrencilerinden, daha sonra da, diger fakOlteletin ogrencilerinden kan alma lslemine baslar,

ODTO .. Ogrenci Birligi, "kan vermek" icin Ktzilav ile i~birl@ yapar. ODTU kafeteryasmda binlerce ogrenci, "Kan" verir,

OOT.~ Sosyalist Fikir KuiObO, OOTO Ogrenci Birligi, FKF, Ankara Universitesi Ziraat FakOltesi Talebe Cemiyeti, Ankara Unlversitesi Fen .. Fakultesi Ogrenci OrgOtO, SBF Ogrenci Derneql, SBF-BYVO Ogrenci birligi, S.~F Sosyal Demokrasi Derneqi, Bans Derneqi, Ankara Yuksck . .ogretmen Okulu Ogrenci Cemiyeti, DTCF Talebe Cemiyeti, ITU Talebe Birligi, iTO Teknik Okullar

135

Turhan Feyizoglu

Nurhak Dag/anndan Sonsuziuga / SiNAN

136

Talebe Birligi, istanbul Yuksek Teknik Okullar Talebe Birligi ve Ti.irkiye Ogretmenler Derneqi Milli Federasyonu, 5 Arahk 1967 Salt gtinG, bir bildiri yaymlayarak, halki dUzenledikleri mitinge cagmr. Yaymlanan bildiri ~5yledir:

"Son Kibns olaylan Amerikan emperyalizminin ve araci NATO'nun Turkiye'nin cikarlanna karsi oldu§:unu acik ve kesin olarak ortaya koydu. Ordumuzun % 95'inin NATO emir ve kurnandasi altmda olmasi ve ba§:lmh bir dis politika, Kibns olaylannda Turkiye'lilerin bGyi.ik maddi ve manevi kayip vermesine yol acti,

Bu ger~e§:i goren biz a~§:lda imzalan bulunan kuruluslar, Cumartesi gtinG duzenlediqimiz yGri.iyG~le baslayan ve sonucunun Turkiye'mizin NATO'dan cikmasi ve Amerikan emperyalizminin yurdumuzdan kovulmasi ile bitecek mutlu bir eyleme giri~iyoruz.

Baglmslz TGrkiye ugruna giri~ece§:imiz bu eylemimiz TUrk halkina kutlu olsun.

ilk hareket, 9 Arahk Cumartesi gUnG, saat 13.00'de Tandoqan Meydamnda beslayip saat 14.30'da Kurtulus Meydamnda yapilaeak mitingdir.

Yurtsever Ankara'h milli davan icin miting, yUri.iyU~ gibi yasal eylemlerimize katil."

NATO aleyhinde dUzenlenen yUri.iy~, 9 Arahk gtinU saat 13.00'de tando§::an Meydamnda baslar,

Ellerinde, "Kukla olmaktan bikhk", "NATO dedik, kazik yedik", "Kore'de 61, Kibns'a cikma", "NATO'dan cik, Kibns'a git", "En Bi.iyi.ik Dostumuz kendi Ordumuzdur" , "Enosis'i Oestekleyen Amerikan Dostluquna Paydos", "Ne Batidan, Ne Dogudan. Kuvvetimiz Ordudan" gibi pankartlar tastyan ogrenciler, Istasyon, Samanpazan, Cebeci yolunu takiben Kurtulu? Meydamna do§:ru yGrur,

Kurtulus Meydamnda, konusma yapan ogrenci dernekleri baskanlan, "Amerika'nm Natovu, emperyalist emellerinin tahakkuku icin kurduqunu" ileri surer ve Turkiye'nin baglmslz olmasmi ister.

00T0 konferans salonunda yepilan acik oturuma OOTO Sosyalist Fikir KulUbi.i Baskaru Sinan Cemgil, ODTO HUr Dusunce KulubU Baskaru Sernsettin Akbulut, OOTO Sosyal Oemokrasi Kulubu Baskam Oner Yurtsever kauhr,

ilk soz HUr Dusuncc Kulubu Baskaruna verilir. Otinyada iki buyuk emperyalist devlet olduqunu sOyleyerek s6zlerine baslayan konusmaci, daha sonra, Japon Genclik Orqutlerinden ornek verir ve "Kovlere gitmeliyiz ama belli bir fikri yaymak icin dcgil" der.

OOTO Sosyalist Fikir KulUbti Baskam Sinan Cemgil de, sunlan sOylemi?tir:

"Sosyalistler tahlillerini, gozlemlerini bilimsel verilere gore yaparlar, Sosyal olaylara, konulara suuf actsindan bakarlar, Eger toplumun belli katmda olan bir tabakadan soz acmak gerekiyorsa, onun toplum icindeki yerini saptamak gerek. Oyleyse, once TUrk Universite gen~li§:inin sosyal simflar icindeki yerini ortaya koyahrn. Topiurnumuzdaki sosyal smtflan kabaca soyle srralayabiliriz:

Komprador burjuvazi, toprak agatan, tefeei tUeearlar, kG~Gk esnaf, zenaetkarlar, hizmet isclleri, tanm iscileri, endustri iscileri, Uretim faaliyetine dogrudan dogruya kanlmayan, bunlann arasmda bir takim -ara tabakalann varhqiru da gorUyoruz: bunlar ogretmen, subay, devlet memurlan, ogrendlerdir. Fakat birey olarak ele ahndrklannda tiniversitelerin farkh sosyal smif ve sosyal tabakalardan geldikleri gorOIUr. Oniversiteleri bash basma bir gurup yapan, toplumun teknik, bilimsel, sosyal, kulturel kadrolan olmak icin haztrlanmalandir,

Universitedeki gen~\erin gorev\eri olarak konuyu ele aldlglmlzda bu gorev objektif olarak tarihi kosullann onlara yi.ikledigi bir gorevdir. Bu gorev, TUrk halkma olan gorevimizdir. Turkiye bugUn yapIsmda yan feodal, yan somurqesel iliskileri banndiran geri teknikli, az geli~mi? kapitalist bir ulkedir, Ulkemiztn alt yapislyia ilgili arasttrrna ve istatistiklere bakarak 0yle sonuclar goruyoruz: % 20'lik kesitler halinde ve nufusu 30 milyon, milli geliri 60 milyar olarak ahrsak, en alt % 20'nin saYISI 6 milyon otup, milli gelirden aldl§:1 pay 2,7 milyardir, Bu YJlda 450 ve ayda 37,5 lira, gUnde ise 125 kurus eder. En ust % 20'ye gelinee, 6 milyon nufusun milli gelirden aldlgl pay 43,2 milyar lira, % 5Tdir ve adam basma YII-

TUrk Genclik Kuruluslan Emperyalizme Kal1l

ooro Ogrenci Birligi, 1968 Oeak ayirun ilk haftasmda, "Genclik OrgOtlerinin Gorevi" konulu bir acik oturum duzenler.,

137

Turhan Feyjzoglu

Nu rh e k Daglarlndan Sonsuzluga / SiNAN

da 1.700, ayda 475, gOnde 15,8 lira duser. Aynce Enos raporuna gore % 2'lik bir Ost kesit, milli gelirin % 35'ini ahrken, bunun % S'ini yanrtma, % 25'ini de luks ttlke time harcamaktadrr,

DI~ somuru olarak 1956-1963 donerni sOresinde ABD 'ye 1,4 milyar dolar borclandik. Bu sOre lclnde cesitll ithalat, ihracat oyunlanyla ABD'ye 1 milyon dolar hediye etrnis olduk.

Turk genyligi olarak, her zaman Turk halkma karsi sorumlulugumuzun bilinciyle hareket etmeliyiz. Sosyalistler, tilkemizin tam baglmslzhgl icin, emperyalist!er ve onlann isbirlikcileriyle mOeadeIe eder, Emperyalizme karst ulusal kurtulus savesi veren halklara barber degil, kahrarnan deriz."

ODTO SosyaJ Demokrasi Derneqi Baskam da, yapbgl konusmada, geno:;l@n sorunlanyla, TOrk halkmm dertlerini kaynastirarak geno:;ligin partiler ilsto politika izlemesi gerektigi gorO~ilne katilmadigInI sayler ve "Ogrenci orgutleri baglmslzhk icin mi.ieadele etmeIi, toprak reformu icin, sami.iri.iye karst cikmak icin mi.icadele vermelidir. Sosyalistler kadar biz de Amerika 'ya karsiyiz. Bu yolda yapilan faaliyetler yetersizdir. Mitingler, gosteriler, bildiriler ve vazm koylere yap. Ian cahsmalann daha da hizlandmlrnasi yoluyla Turk halkmm uyandmlmast gerekir" der,

ODTO HOr DO~i.inee Baskaru ise, "Emperya!izme ve hatta kapitalizme de karsi olduklanm" sayler.

NATO'ya HaYlf Kampenyasi

II. Cihan Harbi'nden soma SSCB'nin izledigi politikanm yaratt@ tedirginlik He ABD, Fransa, ingiltere, Belctka, italya, Luksernburg, Hollanda, Danirnarka, Portekiz, Norvec, Kanada ve lzlanda, 4 Nisan 1949'da Washington'da bir araya gelerek, Kuzey Atlantik Antlasmasi OrgOtO ( NATO - North Atlantic Treaty Organization) nO kurar. 19 Suber 19S2'de TBMM'de NATO'ya girmeyi onaylar ve TOrkiye, boylece NATO'ya katihr.

NATO andlasrnasmm onucuncu maddesine gore, taraf devletler, andlasrnamn yirmi yrl yUri.irlokte kalrnasi sonunda bir Yll oncesinden feshi ihbar etmek suretiyle NATO'dan cikabileceklerdir.

NATO'nun ulusal savunma ve gOvenl@mize uygun bir andlasrna olmadiqiru sayleyen parti ve demokratik kitle orgiltleri, "NATO'ya Hayir" karnpanyasi baslattr,

ODTO Sosyalist Fikir Kulubu, FKF, ODTO-bB, iTO-OB, iTOTOTB ile istanbul Oniversitesi iktisat Fakiiltesi, Orman FakOltesi, Dlscilik FakOltesi Talebe Cemiyetleri, bir bildiri He "Nato'ya Hayrr" kampanyasma katihr,

Aynca, cesitli etkinlikler dOzenlenir. ilhan Selcuk, 2 Nisan 1968'Sah gOno, ODTO'nde "NATO ve Amerika'mn TOrkiye'deki Oyunlan ~ konulu bir konferans verir.

139

ooron Talebeler ,.lsrail Saldmsma ~. Araplan Desteklediklerlni ACJk&yor

ODTO bgrenci Birl@ Baskaru Cengiz Haksever imzasi ile, 31 Mart 1968 Pazar gOno, Urdun Krah Huseyin'e cekilen bir telgrafta, lsrail saldmsma karst Urdun'un sonuna kadar desteklendigi bildirllir,

Kral Huseyin'e cekilen telgrafta ~6yle denilrnlstir.

"Ekselans, uzun suredir, emperyalist lsrail karsrsmda kehramanca savasan OrdOn'lo Arap kardeslerimizi, bu hakh ve mutlaka zaferle sonuclanacak anti emperyalist kavgalannda OOTO'nin Arap ve TUrk bOti.in 6grendleri sonuna kadar destekleriz, "

6. A10 Olaylan

1968 yih, yogun ogrenci eylemleriyle doludur. Bunlann onernIi bir kisrmru antl-Amerikan g6steriier olusturur, Bu eylemlere basta Sinan Cemgil ODTO Sosyalist Fikir KulGbO Oyeleri de katihr,

6. Filo'yu kmarna gosterilerine katilan 6greneilerden Tip ve FKF oyesi istanbul Hukuk Faki.lltesi ogrencisi Vedat Demircioqlu, polisierin iTO Gtlrntissuyu Ogrenei Yurdunu basmasi sonueu yurdun penceresinden duserek aglr yaralamr.

Dermrcioqlu, tedavi eclildigi ilk Yardirn Hastahanesi'nde, 24 Temmuz 1968 Carsamba gOnG 610r.

Demircioqlu'nun 6ldOgiinO duyan ogrenciler, yogun protesto g6sterisine giri~ir.

T'u rh s n Feyizog/u

Nurhak Daglaflndan S~!2.suzlu9a / SiNAN

Ankara'dakl TiP yanhsi genc;ler de, bu konuda tepkilerini dile getirmek arnaciyla biraraya gelir.

Tip yonetimden kisilerle iliskileri siki alan birisl, loplanan genc;lere vapilmasi gereken eylemlerden sozeder, Vedat Dernircioglu'nun oldogo gonOn gecesi, Arnenkahlara ail bir yerin yakilmasl lc;in harekete ge<;:ilir fakat daha soma provokatif bir i~ oldugu dustincesiyle vazqecilir, Ertesi gon, halkm yogun biclrnde sokakta 01- dugu oglen latilinde sansasyonel bir eylem yapilmasma karar verilir,

Hedefler tesbit edilip, beserli gruplar halinde guruplar kurulduktan soma her guruba. ikiser lane ici yaprskan siyah hoya dolu sise verilir.

Yusuf Kupeli'nin basmda oldugu ekibe, onunde devamh iki polisin beklediqi Arnerikan Haberler Merkezi verilir.

Yusuf Kupeh'nin basmda olduqu ekipte Sinan Cemgil, Hursit Kemal Baykal vardir,

Ekip, ilk once, eylem yapdacak merkezin onunden ge<;er ve ey- 140 lemin nasil yapllacagl konusunda bir kesif yapar.

Amerikan Haberler Merkezi'nin onimde iki polis durmaktedir, Icerisinde fotoqraflar ve Turkce yazilar bulunan, yan yana dizilrnis dort-bes tane buvok camekan vardir,

Camekanlara ellerindeki boya dolu ~i~eyi ilk once Yusuf KupeIi, daha soma, Sinan Cemgil ile Hursit Kemal Baykal atar ve tahrip eder.

Eylem basanh olunca, daha soma, Hnsevtn lnan, Yusuf Arslan, Oktay Etiman, Yusuf Kupeli ve Taylan Ozgur, Arnerikan kutuphanesine molotof kokteyli atmayr kararlastmr. Hersey hazrrlamr, Huseyin Irian, bulusma yerine giderken bir bekci tarahndan takip edild@ni gorGnn' I, II eylemden vazqecilir,

Eski GUney Vietnam Pasifikasyon Uzmaru ve CIA Ajaru Komer, ABO 8UyUkelc;isi Olarak TUrkiye'ye Atamr

Parker Harfdan bosalan ABD'nin Ankara BOyOkel<;iligine Goney Vietnam'da Bansi Koruma Program I Muduru alan CIA ajam Robert Korner'ln getirildigl Beyaz Saray tarafmdan aciklamr.

llhan Selcuk, 30 Kasun 1968 Cumarlesi gOno, Cumhuriyet Gazetesi'nde yaymlanan yazismda, "Ne demektir pasifikasyon?" diyerek, Komer hakkmda su degerlendirmeyi yapar:

"Hukurnet darbesi di.izenlemek, karsi-devrirn hareketini sahneye koymak, secimlere para yatmrm yapmak, ic saves cikartrnak gibi 'ozel harekaf ve Amerikanca deyimi ile 'special operation' CIA'mn isidir,

Bay Komer iste bu teskilatm gorevlisidir.

Ankara Amerikan BOyUkel~isinin Turkiyeden once Vietnam 'da 'Pesiflkasvon hareketini yonetmesi de gene CIA program! icinde bulunrnaktadtr. Bu programa gore 15 milyonluk GOney Vietnam halkmm % 90\ 11.000 stratejik koye, veya dikenli tel v€ maymlarla cevrilrnis kamplara toplanmaktadir, Bu proqrarru TOrkiye'de pek iyi tarudrqumz AID (Amerikan Yardim Teskilan) yurutmektedir. Ne var ki, bu orgGtil CIA memurlan idare etmektedir. Pasifikasyon hareketi, 11.000 stratejik koye toplad@ Vietnam halki ile 'Milli Kurtulus Cephesi' arasmdaki iliskileri kesmek ama-

ciyla duzenlenrnistir, GOnkU Vietnam MiJli Kurtulus birliklert koyle- 141 re sizdikca miili uyarus bashyor, koyluler istilaci Amerikan eskerle-

rine v€ satthk saygon hukumetine karst silahlamp direnmeye kanhyorlar. Amerikan CIA'sl sozde 'Pasifikasyon' eylemiyle bu milli direnmeyi kirrnak istemistir, Bu yolda elinde iki silah vardir. Para ve iskence.

Bay Komer iste bu gorevclen soma Ankara 'ya gelmi~tir."

Bu duygular iclnde olan Orta Doqu ve Ankara Oniversitelerine kaY'tli 1.500 Kadar gen~, 28 Kasun 1968 Persernbe gUnG ogleden sonra dersleri boykot ettikten sonra otobuslerle toplu halde Esenboqa Havaalamna gider. Amac, Komer'in uc;aglm havaalamna indirmemektir. Bu nedenle havaalamna giden gen<;ler, u<;agm inecegi alana oturarak, beklemeye baslar,

Gcnclerln havaalamnda Komcr'i protesto etmek arnacryla toplandlgl ogrenen emniyet go<;leri, Korner'i inis pistinin ucundan otomobille alarak, havaaiam bmasma ugramadan sehre gotUrGr. Uzun sure mars soyleyip, slogan atarak Komer'i bekleyen gen<;:ler, Kornerin gizlice sehre g6tilrilidOgOnO ogrenfnce topluca ged donero

T'u r h s n FeyizogJu

Nurh e k DagJarJndan Sonsuz/uga / SlNAN

Genclerden bir grup, Amertkahlera ail bazi i~yerlerine saldirarak tepkilerini dile getirir. Aynca, Tunus Caddesinde bulunan Amerikahlara ait klube girmeye cahsir. Gorevli bekciler, gen~leri engetlemeye cahsir, Fakat, gen~ler, kaP1YI kirarak iceri girer ve buzdolabi, oyun makinesi gibi esyalan tahrip eder, bazi carnian krrar. Bu arada bekcilerden birinin havaya 2 el ates etmesi Uzerine olay yerine geJen polis, GUn Zi!e!i, Mchmet Akm Atauz, Mehmel Ali Zaufcu, Fatih Uludere, Ural Ateser, Musa Gulhan, Ali Orhan Yucealp, Orhan Aybers'i yakalar. Gencler, sorgulanndan sonra serbest birakihr,

Tunbay Asian, Bekir Tuncay Celen, Mehmet Akm Atauz, Ibrahim Seven, Rasih Ulas Berdakci, Mete Ertekin, Sait Big, Serdar Haybat, Mustafa Taylan Ozqur ve birkac ogrenci, hizla olay yerine gider.

Rektorltrk onunde parketmis olan Komer'in otomobilinin cevresinde toplanrrus bir kisim ogrenci, Komer, Amerika ve Kurdas aleyhinde slogan atrnaktadrr.

Bir kac ogrenci, otomobilin yamna gelerek sofor Nidal Cemat'den, kepi ve kontak anahtarlanm ister. Sofor, anahtarlan vermez.

Bunun Uzerine ogrenciler, arabevi tasa tutar ve "cirnlere basmayiruz" yazlh demirleri sokerek arabamn camlanm krrrnaya baslar,

Rektor Kurdas ile OOTO Ogrenci Birligi Baskaru lskcnder Odabasioqlu, bu arada, 6grencilerin arasina kansarak ey!emcileri engellemeye cahsir.

Rektor Kurdas'm uzaklesmasmdan sonra Sinan Cemgil, Huse-

yin inan, Akm Atauz, ibrahim Seven, Halil Celimli, irfan Ucar, 143 Ulas Bardakci, Yusuf AsIan, Mustafa Taylan Ozqur, Komer'in otomobilini ilk once tutarak sallamaya ve sarsmaya baslar,

Korner'in otomobilini sarsan ve sallamaya cahsan ogrenciler, sonra havaya kaldirarak devirrnek ictn bir sure ugra~lr. Bir krsrrurun avuclan otomobili devirmek icin ugra,?maktan kan icinde kahr, Fakat otomobil cok aglr oldugu icin devirernezler,

lbrahlm Seven, civardan bulduqu bir celik boruyu getirir. Eylernciler, uzun celik boruyu manivela gibi kullanarak Korner'in otomobilini ilk once yan soma ters cevirir,

T ers cevrilen otomobilin benzin deposundan benzin akmaya baslar, HUseyin Inan, .hemen gider Sinan'm boynundaki kaskolu ahr, Ters cevrilmis ve benzin akttan Komer'in otomobilinin benzin deposunun kapagml acari HUseyin, deponun iclne sarkmp, benzin emdird@ krrrmzi siyah ~izgili uzun kaskolu, otomobilln degi$ik yerlerine vurur. Bu sekilde otomobili, benzinle buJayan Huseyin inan, daha sonra, olomobili atese verir. (1)

Otomobil alev aldiktan sonra kalabahk artar, hu arada, otomo-

Komer'in Otomobil.i ODTO'OO Yalohyor

OOTO SFK'dan aralannda Sinan Cemgil, HUseyin lnan, Yusuf Tunbay Asian, Halil Celirnli, Munir Ramazan Aktolga, Ahmet Sina, Metin Culhaoqlu, Mehmet Sait Kozactoqlu, Mtifit Ozdes, Cagatay Anadol'un da bulunduqu 44 delege, 4-5 Ocak 1969 tarihlerinde istanbul'da yapilan FKF Genel Kuruluna katihr,

142 Genel Kurulda yapdan tertismalar ve secilen yeni yonetimden

sonra bir grup halinde lstanbul'a giden OOW delegeleri, 50cak gece yansl iki ayn grup halinde otobus ve Irene binerek OOTO'y.~ gelir. Bir kisrru yurtlara yatmaya giderken, bir kisrm OOTU SFK'ne gider.

6 Ocak 1969 Pazartesi, .. Ankara'da yagmurlu bir hava vardir, ABO'nin Ankara BUyUkel~isi Robert Kommer, ziyaret amaciyla, 1969 model "Cadillac" marka siyah renkli, 06-CA-001 plakaIt makarn otornobiliyle, saat 12.30'da OOTO'ne gelir.

Korner'in otomobllini ilk olarak, RektorlUgGn hemen yanmda ve karsrsmda olen kantin, kutuphane ve kimya laboratuarmda bulunan ogrenciler, farkeder.

Mustafa Yalcmer, Komerin OOTO'ye geldigini arkadaslarma haber verrnek icin yurtJara kostururken, iran Ogrenci Derneqi Baskaru ve Mimarhk FakGltesi i.ic;ilncU siruf ogrencisi Hamid Yakup isimli ogrenci de, OOTO-SFK'ne giderek, "Haberiniz yokmu? Komer'in otornobili Rektorlugun onundc" der.

Sinan Cemgil, HUseyin lnan, Irfan Ucar, Halil Cehmli, Yusuf

Turhan Feyizog!u

Nu r h e k Daglanndan Sonsuzluga / S/NAN

Bu arada otonun resimlerini cekmck isteyen bazi foto muhabirlerine engel olunur,

"Otomobili yakan <>srenciler" ortadan kaybolduktan sonra oley! duyan ve otomobilin dumamru gOren yUzlerce ogrenci, yanan otomobilin etrafma toplarur,

Kurdas, Gniversiteye polis davet etmedigi ve 0 donem Gniversiteler ozerk oldugu icin, RektorlGk binasma bir kilometre kadar uzakhktaki benzin istasyonunda bekleyen arabalar dolusu Toplum Polisi, olaylann ge~tigi yere gidemez. Zaman zaman olay yerine gelen mGnferit polis otomobilleri de, yanan otomobilin etrafmda birtkrnis yGzlerce ogrencinin, "Bun Ian da yakahrn" diyerek, Gzerlerine yGrGmeleri sonunda uzaklasir,

Komer, saat 16.10'da Ford blr otomobille yamnda Kurdas'la birlikten Gniversiteden aynhr.

Komer'in otomobilinin yaklima olayr, ajans ve radyo araclhglYla, basta TGrkiye olmak uzere bGtGn dGnyada yaYlOlamr.

Komer'i kmarna ve otomobiilnin yakilmesi eylemlerinde yera-

Ian Ertuqrul Kurk~G, eve geldiginde, babasi Enver Bey, "-Bunu da mi yapacakhmz?" diye kizqmhkla sorar.

Babasuun neden bu kadar klzdlgml 0 an anhyarmyan Ertuqrul, 145 "-Ne oldu ki?" diye sordugunda, Enver Bey,

"Elcinin otomobilini yekrmssuuz, Sen, yann olacaklan gor" der,

144

bill sondurrnek icin itfaiye gelir. Fakat ogrenciler, itfaiyenin yanglOJ sondurrneslne engel olur.

Ogrenciler, otonun yarnsrm ABO'yi ve Komer'i kmarna gosterileri yaparak seyreder. ABO Buyukel~isi de, Rektorluk binasmdan otosunun yam~ml izler.

Olaylar olurken Etektirik Bolurnu ogrencilerinden Reeep Aysayar da, Rektorluk binasmm uctmcu katmda, ders cahsmaktadir. Olaylan izlemek icin peneereye yanasir, Bir Amerikah da, yanan otomobili kamerasiyla Recep Aysayar'm yanmda filme alrnaktadir.

Otomobilin yam~l zaman zaman hafiflemesi uzerine bazi gen~ler, eUerindeki demir cubuklarla yanrruyan kisunlan atese doqru cekerek tamamiyJe yanmasim sagJamaya cahsrr, Bu arada bazi 09- renciler de otomobilin bagaj kapaqim acarak yanmayan krsirnlan, tekrar atese verir, Tekerlckleri atesler arasmda yavas yavas erirken otomobil bGyUk gLirUltillerie infilak eder. Ogrenciler, bunJan gulerek seyreder.

U~ saat yanan otomobilin bir enkaz haline gelmesinden sonra bazi 6gre neil er, otomobili parcalara aymr. Aralannda Sule Albayraktaroqlu, Ahmet Boruban, CemaJ Selman Pakoqlu'nun da oldugu bazi 6grenciler, hatira oJarak otomobilden kuctlk birer par~a ahr.

"Vietnam Pasifikasyon Hareketini Mare Eden Blr ~I. Devrimct TUrk Talebelerinin BulWldugu Bir Oniversiteye Bini Kolunu Sallaya Sallaya Giremez"

Otomobili yakan ogrenciler, olayi izleyen gazetecilere, hareketlerinin nedeni otarak, "Vietnam' da pasifikasyon hareketini idare eden bir kisi devrimci Turk TaJebeJerinin bulunduqu bir unlverslteye elini kolunu saUaya sallaya giremez" seklindc aciklarna yapar.

HaW Celimli, elindeki megafonla, yanan otomobili seyredenlere, "Halk savasmm ilk mesalesi burada yekildr" diye sovlev ceker, Otomobili yakan ogrenci!er, bu srrada, iclerine sivil polis kanshgl zanmyla tarumadtklanrun kimliklerini de zorla ogrenmege kalkisir.

"Orta Dogu T eknik Oniversitesi'nde Ran Alutbrmam"

OOTU Rektoru Prof. Kemal Kurdas, Komer'in otomobilinin yakilmasi olayrm, ozetle ~6yte anlatrmstm

"6 Ocak 1969 Pazartesi gunu icin verdigimiz yemegi, RektorIGk binasmda Akademik Konseyin toplanti salonunda hazrrlattik. o gUn Rektorluge ewela dekan arkadaslanm geldi. Rektor yardimcilan da zaten binada hazir bekliyorlardi. Misafirin kim olduqunu bir iki kisi sordu. 'Stmdi geleeek g6receksiniz.' diyerek ipucu vermekten kecmdim. Saat 12.20'yi biraz ge~erken BuyOkel~i Korner'in arabasi Rektorluqe ulasti. Ben, Elc;:i'yi Rektorluk katmm ust basamaklannda kersrladrm. Kendisini ahp erkadaslann bulundugu salona g6tGrdum. Hepsini Komer'e tarustirdim. Gene ve dinamik bir adam, belli ki zeki. Arkadaslarla sohbete deldi, fakat aradan on-

146

Turhan Fe y i z o ql u

Nu r h s k Daglanndan Sonsulluga / SiNAN

bes-yirrni dakika ya ge<;ti ya da ge<;medi, icerideki erkadaslar bana geidiler, 'Efendim, malum ogrenciler Rektorluk etrafmda topleruyorlar.' haberini verdiler. 'Hemen gidin soforu bulun, arabayi ahp fidanbga gotUrstin. Bizden de bir iki ki~i yamna katm, fldanhkta beklesinler.' talimatlm verdim.

Arkadaslar gittiler ve hemen geri geldile~. 'Efendim ogreneiler soforu tehdit edip, (Klbnsh bir Turk sofor] otomobilin anahtanru elinden alrmslar, Sofor sasrrrms bir halde bir tarafta duruyor.' dediler.

Bunun uzerine idareci arkadaslan yamma ahp a~glya indirn.

Beni goren bir krsirn ogrenci kutuphanenin yanmdan yukan alleye dogru kacistr. Geri kalanlann uzertne de ben yGrOdllm; pasolanm istedim. (Otobuse falan binerken ellerinde kullandiklan vesika.) Btiylik bir krsrm itiraz etrneden cikanp verdiier. Pasolann topianrnasi bitinee, 'Oagilm buradan.' emrini verdim. Oagildllar veya daglhyor gibi yaphlar. Ben de yukan Komer ve arkadaslann bulundugu salona geri dondum, Misafirierimizi yemege davet ettim, masaya oturduk. Fakat cok ge<;meden kotu haberler birbiri ardmdan gelmeye basladi, Ogrenciler gene toplamyorlar. Cok kalebehkiasttlar, Arabamn etrahndalar. Malum grup hepsi oradalar. Arabayi devirmeye cahsiyorlar. Carruru ksrdilar, Oevirdiler. Arabayi ~i~liyorlar, Arabavi yakblar. Saat 13.15 dolaylannda.

Hepimiz masadan hrladtk. Arabayi goren rektorlllgGn makam odesuun pencerelerine Ylgddlk. Araba ger<;ekten yamyor, etraf ogrend kaymyor. Yanan arabeyi bir ikl dakika seyrettik. 0 sirada rektorluk telefonu cald I acip bana verdiler. 'Blr komiser sizi anyor efendim!.'

Telefonu akhm, 'Buyur kardesim.' dedim. Karsimdaki kendisini taruttr. Komiser bilmem kim, ismi hatmmda kalmadi. SOyledigi ~u:

Komiser: Efendim, arabaYI yaktiler. Ben: Evet gordGm.

Komiser: Mudahale edelim mi? Ben: Neyle edeceksin?

Komiser: Yammda adarnlanm var.

Ben: Sen neredesin?

Korniser: Mimarhk FakGltesi'ndeyim 35 numarah odada. (bu rakarn 33'de olabilir.)

Ben: Benden izin almadan Gniversiteye nasil girdin?

Komiser: Amirlerim emir verdi girdim efendim. Ben bir saatten fazla bir suredir burdayim.

Ben: Ya ... (Demek ki Emniyet, BGyGkel<;inin Gniversiteye gelecegini ve geli~ saatini biliyordu, burada bir olay 9kaeagml tahmin ediyordu veya belki de biliyordu. Onun icln iiniversiteye bir oncu ekip de yerlestirrnisler.)

Telefonda komiser soruyor: 'Efendim mGdahale edeyim rni?'.

Cevabun: 'Olay su ana kadar bir araba yakilmasmdan ibaret, sirndi sen mudahale edip kan rm cikarrnak istiyorsun? Masum btr ogrend olurse ben bunun hesabmi hayatirrun sonuna kadar verememo Orta Dogu Teknik Oniversitesi'nde kan akittirmam, otur oturdugun yerde, sonra da sessizce kimseye gorOnmeden iiniversiteden cik.'

Komiser caresiz, 'Peki' dedi. Telefonu karsihkh kapadik. 0<; dort dakika geymemi~ti kl lklncl bir telefon. Saat 13:20 olabllir. Bu defa beni arayan Icislert Bakam Faruk Sukan. Telefonda bir bacagl kopanlrms kedi gibi bagmyor:

-Sukan: Rektor, Elcinln arabasiru yakbn!.

-Ben: Hayir ben yakmadun. Bes on manyak ogrend yakn,

-Sukan: Sen yaktndm.

-Ben. Hayir ogrenciler yaktllar. Ben bunu Gniversiteye karst Is-

lenmis vahim bir hata, hatta ihanet olarak kabul ediyorum. -Siikan: Sefiri kandmp oraya davet ettin, tuzaga dusurdnn.

-Ben: Haytr ben davet etmedim, rsrarla 0 gelmek istedi.

-Sukan: Ben sirndi olaya miidahale edeceqirn. Butun giicllmle

iiniversiteye giriyorum.

-Ben: Ne ile gireceksiniz?

-Karsuuzdaki Mobil istasyonunda 250 polisim var, onlarla gire-

cegim.

-Ben: Faruk Bey ben polisinizi iiniversiteye sokmam. Polis bu

147

Turhan Feyizoglu

Nurhak Daglarlndan Sonsuzluga /SJNAN

anda ilniversiteye girerse mutlaka kan crtkar, arabamn etrafmda iki yilz, il~ yilz tane cocuk var, Bunlann belki on-on besi olaya kansan zorba, digerleri masum ogrenci, seylrci, Ama hepsi gen~ ve heyecanh. Bu ortamda polis Universiteye girerse buras. bir muharebe meydamna doner, Belki onlarca masum bgrenci, hayatiru kaybeder. Ben kimseye bunun hesabirn veremern. Onun icin kesin olarak s6ylilyorum polisin ilniversiteye bir adnn bile atmasma izin vermiyorum.

-SUMn: Ben girecegim.

-Giremezsin, girersen karsmda ewela beni bulursun.

-Sukan: Elci orada, hayati tehlikede.

-Ben: Elcmln hayan ve emniyeti benim teminahm altmdadrr.

Beni oldtlrmeden kimse ona dokunamaz. Burada isleri kontrol altma aldiktan sonra Elc;iyi elc;ilige sahsen ben g6tilrecegim,

Sukan homurdanarak telefonu kapatti.

Sukan'la telefon konusmarruz bittikten sonra Korner'le bir kenara cekllip durumu gOl.den gec;irdik. Komer olayi sukunetle de-

,48 gerlendjrmi~ gozGkGyordu. OziildOgGnG soyledi. Beni teselli etti.

Bir nevi ben sebep oldum gib! bir havada konusuyordu. Bense Komer'den cok daha fazla kizrrus ve uzulmus haldeydim. OlaYI Orta Dogu Teknik Oniversitesi'ne bir ihanet, bir delilik olarak g6rGyordum. Bu zorbahga karsi karum pahasma da olsa direnme karanndaydirn, Komer's dedim ki: 'Ekselans bu zorbalara karst azmimizi, kararhhqmnz: g6stereiim direnelim, tekliflm ~u: Proqramrrmzi degi.~tirmeyelim, Simdi hie bir ~ey olmarrus gibi yemege oturaitm, yemegimizi bitirelim. Yemekten sonra isterseniz birlikte MGzeyi gezeriz. (Pek istekli olrnadi). Sonra ben sizi ve arkadaslenmzt benim arabamla sefarete goturUrUm.'

Komer tekliflmi kabul etti, yemege oturduk, ben yemek arasmda kisa bir basm toplantisi da yaphm. Olayt siddetle kmadirn. Failleri belirledigimizi, bunlan Savcdlga bildirecegimizt, haklannda da disiplin tahkikan yapacaglmizi soyledim. Gercekten de olaym faillerini kolayca tesbit edebilmistik, Personelden bir arkadasirmz tesadufen oiaYI bastan sona Iilme alrmsti. Ortada bir surtl 96r9G tamgl da vardi, herkes g6rdilklerini bes on dakikada kagtda dokabildi.

Yemek uzunca siirdO, Saat 15:30'dan sonra ben BOyilkelyi Komer'i ahp arabamla sefarete g6tilrdUm. Eskisehlr Yoluna cikrnadan arabayla ilniversite etrahnda, cevre yolunda hir tur atnrdun, Zorbabga papuc blrakmadtgtmt dosta dusmana ka~1 aniatmak istlyordum. Sefarette Komer'den dostca aynldik. Ben acele ilniversiteye dondum." (l)

ABO, Muhbra Veriyor

ABO BOyilkelc;isi Komer'in otomobilinin yaktlmasl sadece Turkiye'de degil tum dOnyada geni:;; yankllar uyandlnr,

ABO Bilyilkel~ilik Baskatibi Andrew, Disisleri Bakanitgl Batt Dairesine giderek, olayla ilgili ve aynca tazminat isteyen BOyi.ikelcilik muhnrasiru venr, Disislerl Bakanltgl sozcusu Oktay Iscen, Kommer'in yaktlan otomobilinin zararmm Tiirkiye taraftndan odenecegini aciklar,

Disisleri Bakanitgl sozcusu, bir soru illerine, son olaym TurkArnerikan iliskilerinde herhangi bir degi:;;iklik yapffilyacaglm ve

dostlugun eskisi gibi sGrdilrOlecegini soyler, 149

ABD BUyilkelc;isi Komer, saat 16.55'de, Dislslen Bakam lhsan Sabri c;aglayangi!'i makammda ziyaret ederek, 2 saate yakin g6- rusnr, BUyUkelc;i Kommer, g6ril~eden sonra, "Turkiye'yi terketmeyi d~Unilyor rnusunuz?" sorusuna, "Turkler, beni istedikJeri surece buradayim" ka~lhgml verlr,

Fakat Robert W. Kommer, Turkiye'de fazla kalarnaz. Tilrkiye'deki g6revinden ahrnr, yerine William Handley etamr. "Honcho (Kasap - i~kenceci)" olarak adlandmlan Vietnam Pasifikasyon uzmam ve CIA ajam Komer de, 28 Kasun 1968 Persembe gUnil olayh olarak geld@ Tilrkiye'den 7 Mayis 1969 Carsamba gUnil aynlmak zorunda kahr,

"Bu OIkede Dalla <;Ok ABO ~ ArabasJ YaJalacakbr" ODTO'ne bagh Makina Mtihendisl@ Ogrenci Dernegi Baskant, Elektrik Mohendisligi Ogrenci Dernegi Baskam, Mimarhk Fakultesl Ogrenci Derneqi Baskaru, ldart Illrnler Fakultesi Ogrenci Demegi Baskam Fevzi Altug, ODTO Haznhk Siruflan Ogrenci

Turhan Feyizoglu

Nurhak DagJanndan Sonsuzluga / SINAN

150

Dernegi Baskam ve ODTO Sosyalist Fikir Kulubu Baskam Ahmet Sina ile Ankara Oniversitesine bagh Veteriner Faki..iltesi Ogrend Derneqi Baskaru Selcuk Ozdernir, Ankara Oniversitesi Veteriner Fakultesi Fikir KulObO Baskaru lhsan Ozdil, Ankara Oniversitesi lraat FakOltesi Fikir Kulubu Baskaru, Ankara Oniversitesi SBF Og~~nci Derneqi Baskaru Murat Cahit Kogacloglu, Ankara Universit~si SBF Sosyalist Fiktr Kullibli Baskaru Muharrem Kihc, Ankara Universitesi DTCF Fikir Kulubu Baskaru, TIp Fakultesi Ogrenc.! Dernegi Baskaru Abdullah Kutlar, Yuksek Ogretmen Okulu Ogrenci Oernegi Baskam, Hukuk FakOltesi Ogrenci Oernegi Baskam, Ankara iTiA Ogrenci Dernegi Baskarn Mehmet De'!lir, Hacettepe Oniversitesi Ogrenci Birligi Baskam, Ankara Universitesi Fen Fakultesl Ogrenci OrgOtli Baskaru Omer Ozerturgut, Ankara Universitesi Kimya Fakultesi Talebe Cemiyeti Baskaru ve Ankara Universitesi BYYO Fikir Kulubil Baskaru, 9 Ocak 1969 Persernbe gUnU saat 11.00'de ODTO'nde, EI<;i Komer'in arabasmm yaktldlgl yerde, haznladiklen "Ortak Bildlriyi" basma acrklarmslardrr, Bildiride ~yle denilmektedir:

"Amerikan Elcisi Komer'in arebasuun ODTO'IU ogrenciler tarafmdan yalolmasrru, Komer gibi anarsist bir olay olarak g6rmOyoTUZ. Olay, ODTU'IU yurtsever 6grencilerin milli bir tepkisidlr,

Eger Amerika, Turkiye'nin turn veraln ve yerOsti.i kaynaklanna g6z dikmis, halki sefalete surukluyorsa, Amerika'nm gOvenligini saghyan Osler yOzOnden halkirruz olume mahkum ediliyorsa, Turk gen<;ligi, Amerika 'YI ve onun yurdumuzdaki ortaklanm da istemiyecektir. Onlan ulkemtzden sOrene kadar savesacaktir, Universitelerden en iyi zekalan atmak isteyenler ashnda halka gidecek kapilan kapamak istemektedir. Yurtseverlere karsi giri~ilen cirkin tertipler devam ettikce, yigit arkadaslanrmzt harcama cabalan surdukce, halkmuzm emegi Amerika'ya peskes cekildikce, bu i.ilkede daha cok Amerikan elci arabasi yakilacakbr,

Anayasamn baslangtcmda baglmslzhk ilkesi bulunan bir Gikede bagrrnhhk durumu varsa, bu i.ilkenin halki tabii ki bir milli kurtulus savasi verecektir. Anayasarruz ger<;ek yurtseverlere baglmstzhk yolunda rnucadeleyi em retmektedir. Amerikan emperyaJizmine karst yapilan eylemi bizler bu acidan degerlendiriyoTUZ. Geri btrakilrrus

iilkemizde, ulkernizi geri birakenlann son gunleri yakla~maktadlr. Onlar da bunun farkmdadir. Tertipler di.izenleyip bask, kanunlan crkarmaya kalkarak bu sonu uzaklestiraceklanm sanmaktadirlar, Yamhyorlar. Halka, emekci halkirruza ihanet iclndedirler."

Toplennya katilan ogrenci dernekleri ve fikir kuli.ipleri baskanlan, olay hakktndaki gorO~lerini teker teker ecikler, SBF Ogrenci Derneqi Baskaru Murat Cahit Kogacloglu, su actklamayi yapar:

"Kurdas, bu i.iniversitede blr oyun oynarmstir, 5 otobusle hava alaruna giden ogrenciler herhalde Oniversitede bGyGk elciye (hos geldiniz) demeyeceklerdi. Bu durumu bilen Rektor Kemal Kurdas bir ihanetin icindedir, Olaya adl kansan ogrenci arkadaslanrmz, Universiteden atildiklan takdirde, Ankara capmda harekete ge<;ilecektir" der.

ODTD ldan Ilimler Fakultesi Ogrenci Derneqi Baskaru Fevzi Altug da, buyukelcinin bOyi.ik bir gosteri halinde iiniversiteye geldigini sOyledikten sonra, "bGyGkel<;inin gayesi, boyle bir hareketin ortaya cikrnasiydi. Komerin bu plaru blr de recede muvaffak 01- mustur" seklinde konusur,

A.D. Veteriner Fakultesi Ogrenci Derneqi Baskaru Selcuk Ozdemir de, su acsklamayi yapar:

"1919 kurtulus savasi sartlar ile buqunku sartlarm ayrudir, BugGnkO emperyalistler Tiirkiye'ye dolarlanyla girmi~lerdir. Kapitalistler, carklanmn isleyebilmesl icin yeni bir Vietnam yaratma cabasi icindedirler, Bu olay, CIA tarahndan planlanrrusnr, Katil Komer'in Turkiye 'ye atanrnasi bosuna degildir. Kommer, halkm milli kurtulus cephesini parcalamak istemektedir" der.

ooro Sosyalist Fikir KulobG Baskaru Ahmet Sina ise, ozetle sunlan sayler:

"Bu bir anarsi degildir. Kurtulus savasmm bir halkesidir, Mahkemelere tesir etmeye kalkrsirlarsa, bu hareket Turkiye 'ye mal edilecektir. Kurdas istlfa etmelidir. Kurdas kendisini kurtarabilmek icin saklabanhklar etmektedir. Artik bu Oniversiteye Rektorluk yapamaz."

"Vietnam'da Oynadtg. Oyunu TUrkiye'mde Oynamastn" Ankara Savclilgl, Emniyet ve Jandarmamn yaphgl ilk sorustur-

T'u rb s n Feyizoglu

Nurhak Daglarlndan Sonsuzluga / SINAN'

152

mada olayi Sinan Cemgil, Bekir Tuncay Celen, ibrahim Seven, ~ustafa AkgUl, Yusuf Asian, Seckin Yavuz lnceefe. Halil Celimli, Irfan Ucar, Nezim Comak, Coskun Eroglu, Re~t oguz, Kasun Cehk, Sait Big, Mustafa Bozoqlu, Ulas Bardakcr, Nuh Naci Ba~lu, Sait (okay, Koray Dogan ve Kasun Celik'in yaphgt aciklamr,

Bekir Tuneay Celen ile Seckin Yavuz lnceefe, 6 Oeak aksarm yakalanarak tevkif edilir.

Emniyet kuwetlerinin y_apt@ sorusturrnamn yanmda Ogrenciler hakkmda aynca, Universite, idari sorusturma baslahr ve Akademik Konseyin, elebasi olarak tesbit edilecek 6grencileri disiplin kuruluna verecegi aciklamr,

Aranan 5grenciler bu sirada ODTO'dedir. Hatta Sait Big adh 6grenci, Milli Takirn ile ooro takirm arasmda 9 Ocak Persembe gi.inG yapdan hazirhk macmda OOTU takirrunm kaleciliqini yapar.

Devrirnci 5grendler, aynca, "Komer 69" diye bir futbol takirm kurar, Ters donrnus yanan bir otomobil resmide takmun amblemi yaplltr. "Komer 69" ismiyle kurulan futbol takirru, dGzenlenen futhoi turnuvalarmada katihr,

Bu arada 5grenciler, OOTO Disiplin Kurulu'nun ogrencilere aglr ceza vermemesi icin imza karnpanyasi baslattr ve bir c;:agn yaymlamr. ~<;agn" ~yledir:

"Vietnam Celladt Casus Komer'in k~ili9inde Oevrimci OOTO Genc;:liginden sert bir samar yiyen Amerikan emperyalizmi bas Istlyor,

Devrimci 5grend ve 5gretim Gyelerini OOTU'den temizlemeyi amac;:layan CIA Plana uygulamaya bashyor,

Basaramayacaklarl .

Fikir 6zgGrli.igG maskesi altmda uygulanmak istenen sinsi CIA Plamna karst koyahm.

BGtUn Turk halkuun istenmeyen adam kabul ettigi, davetsiz Casus, olaylan bile bile davet etmlstir.

Devrimci kiyirmnda firsat vermeyeJim.

BugUn saat 10'da Disiplin Komitesi toplamyor. Rektoruk 6nUnde kesinlikle sessiz protesto icin toplanahm, suclanmak istenen arkadaslanrmzla dayarusmak icin imza kampanyasma katilahm.

Sorun kisilerin sorunu degildir. Oniversitenin gerc;:ek sahibi ogrencilerdir. Yargt Ogrencilerlndir!."

ffadeleri ahnmak istenen 18 ogrencinin suclu olrnediklanru, yaptlan hareketin bir cok ogrenci tarafmdan desteklendigini temin ic;:in acilan irnza kampanyastna, ilk gOn 1.000 5grenci imza verir. Toplanan imzalar, daha sonra, OOTU Akademik Konsey'e verilir,

10 Ocak gGnO sabaht saat 07.00 su1annda, bir kisun ogrenci, okullanndan aynlarak tatil oldugu icin memleketlerine gitmeye baslar,

Okulda kalan bir kisrm 5grend ise, gece yaptlklan toplanttlarda aldiklan kararlan, baslayan yeni gUnde tatbikata sokmak icin hizla cahsmaya giri~ir. GOn dogarken cok sayida ogrenci, ellerinde paketJer oJdugu halde Ankara 'ya dagt/lr ve belirlenen yerJerde blldiri dagltir.

Saat l1.00'de de OOTU'nGn c;:e~itli binalanndan, "Tanklanyla, toplanyla gelseler dahi, baglmslz olacak Turk'un oJkesi, bile Amerika selam duracak " ve "Genclik Marsuu" s6yleyerek once Atatork Amtmm onunde toplanan 6grenciler, daha sonra yGrGyerek Rektorluk binasmm onune gelir.

Rekt6rli.igi.in onunde de K6roglu'dan cevirdlkleri, "Bizden selam olsun Yanke sefine, OstUmGze adam salrp durmasm, Vietnam'da Oynadtgl oyunu, Ti.irkiye'mde oynamasm." turkusunu s6yleyen' 5grenciler, olaylan ktnamak icin, "BaglmslZ Turkiye", "Go Home Kurdas" gibi sloganlan tempoyla baglnr.

Saat lI.lS'te, fstiklal Marsi'mn s6ylenmesiyle kmama g6sterisine baslarur, Hemen ardmdan bir ogrencinin istegi He topluluk, dOnyadaki ve TOrkiye'deki devrim sehitleri icin 1 dakikahk saygl durusunda bulunur.

Bu sirada, Cankeya Jandarma Karakol Komutam Albay Nevzat Ali Yoney, yarunda bir yarbay ve bir de binbasr oldugu halde ODTU'ye gelir. Albay Yoney'in bir grup ogrend ile konusmasmdan sonra, 5grenciler, "Yasasm ordu", "Ordu genc;:lik ele ele" diye slogan atar,

Gosteride, bir 5grenci, "Kurdas buraya ogrencilerin onune ge-

Turhan Fe y i z o q l u

Nurhak Dafjlanndan Sonsuzluya / SINAN

lerek son olaylan namuslu blr bicimde actklamahdir, kendisini devet etmek istiyoruz" der ve topluluk, Kurdas': konusrnaya e;agmr. Kurdas'm yerine gelen Rektor Yardimcisr llgez Alyanak, yetkili 01- madiqiru, Kurdas'm da evinde dinlenmekte olduqunu soyler, Kurdas'm okulda olmarnasr 6grenciler arasmda buyuk tepki He karsrlamr.

Konusmactlar, liniversitenin tatil edilmesine karst ctkrnarun, ulusal kurtulus savasma devam anlamma geldigini, bundan oturu de tatil karannm kesinlikle karsrsmda olduklanm aciklar, Konusan blr diger ogrenci lideri de ~oyle der, "Okulu tatil etmelerindeki amac, suclanan arkadaslanrruzi desteksiz brrekrnaktu. Olaylar g6sterrnistir ki, ne Kurdas'm, ne de Komer'in iddia ettigi gibi arabamn yakllmasl olaYI kOe;uk bir grublU1 eseridir. "

Ogrenci lideri, daha soma, arkadaslarma ~u andi icirir:

"Anti-emperyalist mOcadelede, rnucadele veren glie;ler ve bu arada arkadaslanrmzr kurtanncaya ve son Amerikan neferini de yurdumuzdan ahncaya kadar anti-emperyalist mUcadelemize de- 154 vam edecejimize yemin ederiz."

And icildikten soma bir ogrenci, arkadaslanmn omuzlanna basarek, RektorlUgun duvanna renkli boyayla yazlh, "Komer kirk kere geisen, ksrkmda da gereken yapllacaktlr" cUmlesini gosterir ve bunlan, bu savasm izleri olarak yazdlklanm acikler,

Ogrenciler, tatil kararma karst koyabilmek icin aralannda forum dUzenlemek Uzere Mlmarhk Fakultesine gider. Gencler, forurna giderken, "Yasasm baglmslz TUrkiye", "Komer, Kurdas Go Home" diye tempo tutar.

Mimarhk Fakliltesinde dOzenlenen forumda ogrenciler, egitime butun halk katmanlanyla birlikte devam edilmesini kararlastmr, Bu konuda yaymlanan bildiride, halk Universitesine buttm devrirnci gliqlerin ve kisilerin katktda bulunmasi da istenir ve yargl organlannca alman arama karanna ftilen karsi konulmasma karar verildi-

gi aciklamr, .

Bu arada, ooru Ogrenci Temsilcilerinden Cengiz Haksever ile Ahmet Kardam, avukatlan Ugur Mumcu ve Turan Tamar araclhglyla Demstay'a dava acarak, "Universitenin kapahlmasi karenrun iptalini" ister.

ODW'ye gelen 25 klsilik bir jandarma grubu, haklannda tevkif karen bulunan ogrencileri OOW kampUsU civannda terkedilmis durumda bulunan Yakmcak koyunde arama yapar ama hie; kimseyi bulamaz.

"ODn)'nOn bk GeriIJa Eylerni Saytlabillr"

Basbakan SOleyman Oemirel, CHP Genel Baskaru lsmet incnU'yO, 10 Ocak 1969 Cuma gUnO aksam saat l7.00'de davet ederek, Disisleri bakam lhsan Sabri <;aglayangil'in de bulunduqu, 1 saat 15 dakikahk bir gorO~me yapar.

Basbakan Demirel, daha soma, Milli Savunma Bakam, Genel Kurmay Baskaru ve Kuwet Komutanlan He Genel Kurmay'da altt saat sOren bir toplanh yapar. Toplanbda konusulan konular hakkmda da herhangi bir actklarna yapilrnaz. Toplanti geee yansmdan soma saat 02.15'e kadar surer,

Bu srrada, ODTO ogrencileri de, sabaha kadar uyumaz ve arkadaslanru korumak icin okul civan ile yurtlannda savunma tedbir-

leri ahr. lceriye giren kisilerln kimliklerini kontrol ederek, yurt1a- 155 nnda bekler. Yurtlann bulunduqu binalann 1$lklan sabaha kadar

yakthr.

12 Ocak Pazar gOnu ODTO'ne gelen 2.000'e yaktn Jandarrna, okulun giri~ ve cikis kapilanru tutar. Her ogreneiden kirnlik karti istenir. Bu arada, Oniversite kampOsOnUn cevresindekl tepelere devriyeler cikartihr. Rektorluk binasuu bir karargah haline getiren jandarma, bOtOn telefonlara paralel cektirir ve her telefon dinlenir.

Geee saat 22.30'da Cumhurbeskarn ile Icislerl Bakam, Universitedeki gorevli jandarma kornutarum arayarak dururn hakktnda

bilgi ahr. .

Ankara n Jandarma Komutam Albay Necati Hakkr, ODTO Ogrenci Birl@ Baskaru lskender Odabasioglu ile bir gorO~me yaparak, aranan ogrencilerin kendilerine teslirn edilITl€mesi halinde Oniversitede genel arama yapaeaklanm soyler,

Saat 23.00'te ODTO Sosyalist Fikir KulUbu yoneticilerinden iki klsi, karargaha getirilerek, arananlann teslim edilmesi, teslim

Turhan FeyiZoglu

Nurhak Dag/anndan Sonsuzluga / SJNAN

edilmedigi takdirde yurtlann da aranacagl s6ylenir. OOTO SFK y6neticileri, bu istege, "Semklar adma konusmaya yetkimiz yok. Oniversitenin acilmasi halinde arananlann savclhga giderek teslim olacaklan" yambm verir.

ODTO'nde ikinci bir arama yapan jandarma birlikleri, sabah erken saatlerde i.Jniversiteden elleri bos geri cekilir,

OOTO'ne bagh c;:e~itli Ogrenci OrgUtti Baskanlan, bir basm toplannsi yapar ve Rektor Kemal Kurdas'i "Amerika He i~birligi yapmakla" suclar,

Ogrenciler, toplanhda ozetle su aciklarnayi yapar:

"Arnerikan emperyalistleri vahsi ve dUnyanm her tarafmda zor kullanan bir topluluktur. Komer'in arabasmm yakdmasl Amerika'mn siddetine kar~1 durustur, TUrk milletinin kamm somuren emperyalizmin casusunun ise misafirimiz olmakla hie bir ilgisi yoktur."

OOTO ldan Bilimler FakUltesi ogrencisi ve FKF Merkez Yiirutme Kurulu Gyesi <;agatay Anadoi, Komer'in otomobilinin yaklirnasi olay! tcin, "0 olay, OOTO'nGn ilk geriUa eylemi seyilabilir," demistir.

"80 Hareket ~, SUrdUrOlecektlr"

ooro Akademik Kurulunun aldlgl bir eyhk tetil karanru yaplIan besvuru uzerine Damstay Gyelerinden Celal Goydum ve Mazhar Sener'in muhalif, Hikmet Muftiioglu, Kazim Venice ve Orhan Ozdes'in lehte karen ile erteler.

Damstey 12. Dairesinin 11 Ocak gUnG. aldlgl 51 No.lu karar, 13 Ocak 1969 Pazartesi gUnG saat 11.45'te posta He Universite rektorlG.gUne gelir. Fakat Rektor Kurdas'm sekreteri, Damstay karanm almaya yetkili olmadlgmt belirterek, "Benden daha yetkiU kisiler var. Onlara verin" der. Posteci, bunun uzerine, Damstev'm karanm ooro Hukuk MU~viri Yekta GUngor Ozden'e imza kar~Ihgl teslim eder.

Bu arada, RektorlUk binasi onunde toplanan 1 00 kisilik bir 09- rend grubu, OOTO'nUn kapahlmasi karanyla ilgili kmama gasterisinde bulunur. Marslar soyleyerek Rektorluk blnasi onunde toplanan kizli erkekli ogrenciler, i.izerinde OOTO'nun amblemi bulu-

nan bayragl yanya indirir ve "Go home Kurdas", "Kurdas-Korner el ele" diye baglrarak, Rektorun istifa etmesini ister. ABO aleyhinde de gosterilerde bulunan ogrenciler, Kurdas'm ABD'liIerin aleti oldugunu iddia eder, "Kurdas bize serseri demekle emperyalistlerin saftnda bulundugunu belli etmistlr, Kurdas er veya gee;: istifa edecektir. Rektor icin istifadan baska cere yoktur" diye bagmr.

Eylemciler, kmama gosterileri sirasmda, Rektorluk binasmm camlanru da kartopu yagmuruna tutar.

oorn ogrencilerl tarafmdan kurulan "Direnis" komitesi, Mimarhk Faki.iltesi Anfisinde bir forum dUzenler. Forumda OOTO Sosyalist Fikir KuiUbO y6neticilerinden Ahmet Sina, bir konusma yapar ve sunlan sOyler:

"Burasi egitim yeridir. Oers yapmak sart degildir. Oniversitenin gerc;:ek sahibi 6grencilerdir, universiteyi sahipsiz btrakrnayacaglz.

Kemal Kurdas bir Arnerikan isbirlikcisidir, Rektor'un demecler1nden Darustay karanru uygulamlyacagl sonucu cikmaktadir, Uyguiamasm da g6relim, bunun hesabiru da aynca soranz.

Yaplian hareket kanun disi bir takun capulculann e;:lkardlgl olaylar degildir. Yillardan beri sOregelen birikimin ve Amerikan BuyOkele;:isi ile Rektorun tertibinin sonucudur. Bu bOylece biline. Hareket tiim kamu oyuna mal olmustur,

Peki ne yapacaglz? Bu hareket baslarrusnr, Surdurulecektir, Bu hareketle universitenin serefinln lekelendigini ileri surilyorlar. Universitenin serefini kurdas degil, ogrenciler koruyacaktir, Bu olay tmiversitenin yikilrrus olan serefini kurtarrmsnr."

Komer'in otomobilinin yakunesme karst OOTO'nOn hemen butun ogrencilerl ortak hareket etmektedir. ooro Olki.i Ocaqr'nm da altmda imzasi okluqu bir bildiri yaymlamr. Yeymlanan bildiri ~oyledir:

"Kamu Oyuna, Emperyalist gOe;:lerin Turkiyc'de oynamakta olduqu oyunun perdelerinden birlni teskil eden Komer'in OOTO'ni ziyareti olay! asil tertipci olan Komer ve Kurdas yerine bir kac arkadasirmzm suclandmlmasi ve okulumuzun kapenlmasi ile sonuclanrrustir.

T'u r h e n Fev i z o q l u

Nss r h e k Dilg/anndan SonSUZ/ugil / SINAN

Biz uyamk ve enti-emperyalist ooru gene;ligi olarak Darustey karanru hice sayarak okulun kapab tutulrnasmda israr eden ve suesuz arkadaslanrruzm hakkmda kamu kogU!]turmasl acilmasma sebep olan tertipci, lsbirlikci ve Arnerika'nm 'keyman': dururnunda olan, Amerikandan daha Arnerikenci kisileri turn giicUmOzle lanetleriz. TUrklerin tam baglrnslZ TGrkiye ilkesinin gere;ekle!]mesini engellemek icin ellerinden gelen gayreti gosterecek olan bu gUe;ler OOTO ogrencisi nazarmda tum haysiyetlerini yitirmi!]lerdir. Bu yOzden olaylann tertipcisi olan yoneticileri istifaya e;agmr, arkadaslanrruzm direnislerinin amactrruz qerceklesinceye kadar si.irmesini diler, sonuna dek yanlannda olacaglmlzl belirtiriz.

OOTO OlkG Ocagl, ooro Sosyalist Fikir Kuli.ibi.i, ooro Mirriarhk Faki.iltesi Ogrenci Demeji, OOTO ldari Ilimler Fakultesi Ogrenci Derneqi, ODTO Elektrik Muhendisligl Fakultesi Ogrenci Derneqi, ODTO Makine Muhendisligi Faki.iltesi Ogrenci derneqi, ODTO Ogrenci Forumu."

Tehditler karsismda Rektor Kurdas, "Hayatmm tehlikede oldugunu" ileri si.irerek, Ankara Valil@ne basvurur ve 1969 Mart'mda silah tasima ruhsati ahr.

Korner'in otomobilinin yakilmasmdan soma hakkmda tutu klama karan cikan ve aranan Sinan, 15 Ocak Carsarnba gi.inO, 00- TO Mimarhk Fakultesi'nde di.izenlenen foruma katilarak bir konusrna yapar ve sunlan soyler.

"Kurdas istifa edene kadar teslim olmayacaqiz. Olaym bashca sorumlusu isbirlikci rektor ve ABO elcisidir."

Sinan, anfide erkadaslanna, "Emniyet kuwetlerince aranan arkadasirruz" diye tarutihr.

Konusrnasmi bitirdikten sonra dinleyenler icinde polis olabilir gereke;esiyle, Sinan, salondan aynldiktan 20 dakika soma dinleyi-' ciler drsan btrakihr.

Forumda, Rektor Kurdas'm Gniversite ogrencilerinin evlerine gonderd@ mektubu elestiren ogrenciler, "yuh" ceker ve "Cignenebilirsin, hancerlenebllirsln" diye baglrIT. Ogrenciler, daha soma, rnarslar sOyleyerek Rektorluk binasma kadar yOrGr ve burada da 159 Kurdas aleyhinde gosterilerde bulunur.

Mirnarhk FakOltesinin duvarlanna, bir kisun ogrenci tarafmdan, "Buraya Arnerikahlar ve kopekler giremez" yazillr.

158

"T eslim Olmayaca912:"

15 Ocak 1969 Carsarnba gOnG, Rektor Kemal Kurdas, duzenledigi basm toplantismda kendisine yonelik tepkiler ile ogrencilere gonderd@ mektup hakkmda ozetle sunlan sOylemi~tir:

"Daha once istifa etmeyi dO~Ondi.im Ancak simdl bundan vazgee;tim. ODTO Rektorli.igOnden hie; bir surette, hicbir zorlama ile istifa etmiyorum. Aynlrneyi baskalannm zorlarnalan ile, bir kaba kuwet gosterisi beskist altmda asia yapmayacaglm. Acikca bilin-

melidir. '

Oniversite ile sozlesmern 1970 yihne kadar si.irmektedir. Baskilar karsismda, yilmeyacaqrm ve istifa etmeyecegim. Dislplln kurulunca alman kararlar, yann toplanacak Akaclemik Konseyde ele ahnarak kesin karara baglanacak. Her tasmda, her fidanmda ellerirnizin lzleri, trmaklenmm cizgisl olan bu i.iniversitede, belki geriden hancerlenebilirim, yere dO~Gp e;ignenebilirim, fakat kimsenin suphesi olmasm, gorevimi her ne pahasma olursa olsun yerlne getireceqim. BOyiikele;inin ziyareti i.iniversitede kimseye duyurulmadr, Komer'in geli!]inden 45 dakika sonra kasith bir grup ogrenci, otomobili yakti. Kaba kuwete hicbir zaman boyun bukup evet demeyecegim."

"BaSunstzhk Savasuu MOO MUcadeJede Yapbk"

CHP Parti Medisi'ncle CHP Genel Beskam ismet lnonu, 16 Ocak 1969 Persembe gi.ini.i, gene;lik, ic ve dis meseleler hakkmda bir konusma yaparak ozetle sunlan soyler:

"Genclik meseleleri, siyasi tartrsrnelanrmzda yerini on plancla muhafaza etmektedir.

Genclikle mOnasebetler, geleneksel olarak ve teskilat olarak en ziyade Cumhuriyet Halk Partisi'ni ilgilendiren konulardir, Genclik meselelerinden hie; bir parti uzak kalamaz, Onun meseleleri, siyasi partilerin temel meseleleridir, Genclik konulan, bizim, birinci derecede ilgilendigimiz, cozum yolunu bulamadJ9i yerlerde cok sikm- 11 <;ekt@miz ve cozurn yolu bulmaya c;ah~tlglmlz konulardn, Genelik Kollan, bizim icin, gene; alemle temasirruzm rnerkezi orgOti.idOr.

Tu r b e n Feyizog/Il

Nllrhak DaglaTJndan Sonsllzlllga / SINAN

Genc;lige ka~1 gorevlerimizi daima if a etmisizdir, Bundan sonra da if a edecegiz.

Genc;lige karst bas Odevimiz, turlU aktmlar ortasmda onlara dogTU yolu gOstermekie ozel blr kaygl sahibi olrnaktir,

Genclik arasinda en cok kullarulan, 'baglmslzhk' ve 'anti-emperyalizm' silahlandn; Bu politika, siyasi hayahn dl{> poJitika alaruna deginir. DI~ politikada uyusmazhk halinde bulunduqumuz cevreler, bizi, dl~ politika alamnda istedikleri yola sOrOklemek icin veya Kendi emellerine karst bizi zaYlf dusurrnek icin bize karst mucadeIe ederken, en son bulduklan ~are, 'baglmslzhk' ve 'anti-emperyalizrn' mucadelesidir, Bunu, Birlesik Amerika 'ya karst mOcadelenin ifedesl sayarlar.

Biz baglmslzhk savasmi ve anti-emperyalist mOcadeleyi milli kurtulus savaslanyla vermisizdir. Oradan geJen bir partiyiz. Biz, milli mucadelede. anti-emperyalist rnucadele yaparken de mOUefik ararmshk. Muharebe yaparken Ruslarla rnuttefik idik.

Simdi Amerika'ya karst dusmanhk ilan edilirken, bunun tabii bir neticesi, baska hazirhklara suruklenrnektir, Dis politika ile emniyet mOlahazalanyla, gozo kapah oynanamaz.

Dis politikada, turlu ihtimaller icinde politikarmzt tesbit etmisizdir: 'Nato'da kalacagiz", 'Sovyetler Birligi ile Birlesik Amerika'ya karsi dusmanhk polltikasi takip etmeyecegiz.'

Birlesik Amerika ve Sovyet Rusya, birbirleriyle nukleer savasa tutusmamayr, buttm taahhotlerin ustunde, birer dikkat meselesi sayrruslardrr, Bu dikkat, onlar icin, boti.in taahhutlerinln iistonde gorOiOyor. Bu sartlar karsismda gozO kapah olmamaya dikkat ediyoruz.

'Hicbir devlete dusmanhk gostermeyecegiz' sozunu, Sovyetler Birligi ile Birlesik Amerika'mn yetkiliierine temaslanmda anlatrrusimdrr ve kabul ettirmisimdir. Bu dis politikaya, Birlesik Amerika 'ya ve Sovyet Rusya'ya kabul ettiriyorum, memJeket icinde de gU.-;IOge ugramlyorum. Son ifrat cereyanlan, benim icin gO~IOk degiJdir. Bunlann gU~IOkleri, masum telakki edilip, baska :naksatlara alet 01- malan ihtimalindedir.

Sovyetler Birt@ ile Amerika erasmda ihtiyatsiz bir siyasetie, bi-

zim aleyhimize ortam yarablmasmdan daima endise ederim. CunkO, yukanda belirttigim gibi, bu ikisi arasmda, bir vesiJe iJe tutusmamak fikri esastir, Ve birbir!eriy!e tutusrnamak icin, baska taahhutlerinin yanmda, bu iki devletln ozel dikkatleri vardir,

"BoyJe Hareketler $iddeti, $iddet de F~ Getirir"

20 Ocak Pazartesi gOnO Milli istihbarat Teskilati Merkezinde bir toplanti yapilarak son ayJarda meydana ge!en i~~i ve ogrenci olayIan degertendiriJir.

Milli Istlhbarat Teskilatmdaki bu toplanhya Icislert Bakam Dr.

Faruk Sukan, Emniyet GeneJ Mudurtl Hayrettin Naklboqlu, Ankara Garnizon Komutam Korgeneral Esref Akmci, Milli Gtivenlik Kurulu ve Genelkurmay Dairesi Baskanlan, Emniyet Genet MOdOr Yardimctsi lsmall Dokuzoglu, Emniyet Genel MOdurlOgU Onernli Isler MUdoru Turhan Sener, Asayi~ Dairesi Baskarn Nevzat Ayaz, Ankara Emniyet MOdtiru lbrahim Ural, Birinci Sube Mudurtl Nazmi iyibil, Garnizon Kornutanhqi yetkilileri, Merkez Komutanhqi yetkilileri ve Jandarma Genel MOdOrJOgO Aseyis Subesi sorumlulan katihr,

Toplannda, isci hareketleri, ogrenciler arasmdaki sag-sol cansmalan, Amerikan aleyhtarliQI, CKMP komandolanmn faaliyetleri ayn ayn ele ahnrms, bu olaylann ger.-;ek sebepleri Ozerinde durulmustur, Bu arada olaylan meydana getirenlere karst sert tedbirler ahnmasi istenir.·

ODTU Direnis Komitesi de, 20 Ocak Pazartesi gOnO, arkadaslanrun savunulmasi icin Ttirkiye'de bulunan butun avukatlara bir ~gnda buJunur ve basta Ankara ve istanbul olmak tizere yurdun cesitli itlerinde bulunan avukatlara, 1.000 mektup gonderir.

Bu arada Partlll Oyeler arasmda bulunan avukatlann da bu kampanyaya katllmalanm istemek Uzere ODTU'IO 5 ogrenci, TiP Genel Merkezine gider.

Tip Genel Baskam Mehmet Ali Aybar, bu konuda sunlan anlatrmstm

"Amerikan elcisi Kommer'in arabasi yakildiktan sonra da, gene Orta Dogu'Ju bir grup ogrenci Parti'ye gelerek kendilerine avu-

161

T'u r h e n Fe y t z o q l u

Nurhak Dag/anndan Sonsuzluga / SiNAN

kat konusunda yardirnci olmarm istemislerdi. Partili avukat arkadaslara rica edecegtrni soyledikten sonra, 'Araba yakmak dogru bir hareket degil. Boyle hareketler siddeti. siddet de fasizrni getirir. Ben olsam arabayt yakmaz; rektorle yemek yerken Korner'e. Siz bizim davetlimiz degilsiniz; bir elcinin davetsiz misafir olamayacagml elbet takdir edersiniz. Ya da Komer'in Gniversiteye geli~ini, universiteyi topluca terketmek suretiyle protesto edebilirdiniz' dedim. Partili avukatlan tek tek tamrruyorurn. lsirnlerini Uye listesinden cikararak, yardrrncr olrnalan icin ~agnda bulunacaqim. "(I)

Tip Milletvekillerinden Prof. Sadun Aren He Tip Merkez VUrUtme Kurulu Uyesi ve Hukuk Burosu Sekreteri Av. Rauf Capan, yardimct olmak arneciyla tutuklu bulanan ogrencilerl, Ankara Merkez Cezaevinde ziyaret eder.

den Mustafa Taylan OzgUr He lbrahtrn Seven, Karamursel'e gider, inci Bcspmar'm doktor olan babasi Rebii Pekergin'in evinde bir

kac gUn kahr, '.

HaW Celirnli He Yusuf Aslan da, Taylan OzgUr'Gn anneannesinin Yalova'daki evinde birkac gUn kahr.

Daha sonra bir araya gelen Yusuf Asian, Taylan OzgUr, Halil Celimli, Ibrahim Seven, ODTO'den bir arkadaslannm otomobiliyIe Amasya'ya gider.

"Komerzedeler", TiP'den Amasya milletvekili adayi olmus, cevresinde "Gavur imam" lakabiyla tarunan Genel Yonetim Kurulu Uyesi Naci Eren, Tip Amasya u Baskeru Serafettm Atalay, TOS Uyesi Ibrahim lzan, TOS Oyesi Ali Sirnsek'in yardlmlyla, TIP Tasova llce Yonetim Kurulu Uyesi Kadir Aytac'm Belevi Koyu'ne gider.

"Komerzedeler", Kadir Aytac'm Belevi KoyG Muhtan olan a9a- beyisi Orner Aytac'm evinde kahr.

"Komerzedeler", Belevi KoyU'nde kaldiklan sure icinde, Ankara'daki arkadesienyla, ODTO SFK'nin eski baskanlanndan Kamu-

ran Bekir Harputlu ve ODTO'de fotografqhk yapan Amasyah 163 Coskun Er091u, araclitglyla haberlesir.

Belevi KoyGnde yakla~lk 10 gGn Kadar kalan "Komerzedeler" daha sonra Ankara'ya geri doner,

Amasya'dan Ankara'ya donenler, "Nerede teslim olahrn?" diye, SBFden bir iki arkedaslanrun da kattldlgl btr toplanti yapar. Bir kisrm SBF'de, bir krsrru ODTO'de tesJim olunmasi konusunda gorU~ bildirir,

Sonuda, "Olay ODTO'de ge<;mi~tir. Arananlar da ODTO 09- rencisidir. ODTO ogrencisinin steak destegine de sahibiz." denilerek, ODTO'de teslim olunmasma karar verilir.

Arananlar, Ankara, istanbul, Amasya ve.Aydm'da Saklaruyor ODTO'nGn tatil oJm~sl nedeniyle bazr ogrenciler, TUrkiye'nin degi~ik bolgelerine gider.

162 Korner'in otomobilini yaknklarr gerek~esiy!e arananJardan frfan

Ucar ile Rasih Ulas Bardakcr, Akin Atauz'un ailesinin, Sinan da Gtivenlik Caddesinde Idari Ilirnler Fakultesi ogrencisi Fevzi Altug'un evinde kabr.

Sinan, eski TKP'lilerin kamuflaj geleneklerini yansrtmak amaciyla sakeyla da olsa seklandiqr bu sure icinde kendisine yapistirrna bir blYlk takar.

Akm Atauz'un babasi Kemal Bey He esi Huriye Hamm, irfan Ucar He Rasih Ulas Bardakci'yr Aruttepe'deki evlerinde blrkac gUn rrusafir eder.

ODTO'de O9renci olan Gaziantep'Ii ihsan Ata Yavuz, dahe soma, Rasih Ulas Bardakci ile lrfan Ucar'i Gazientep'e gotUrGr.

Ulas Bardakci, Gaziantep Tip Genclik Kolu Baskarn olan Ercan Kanar ile Gaziantep'in merkez koylerini dolasarak, koylGlere anti-emperyalist btlinc vermeye cahsir, Daha sonra, Alpaslan 6zdogan, ODTO ogrencilerinin cikartttklan dergi ve brosurleri Gaziantep' e getirir.

Komer'In otomobilini yaktiklan gerek~esiyle aranan ogrenciler-

Aranan OgrencUer T eslim Oluyor

10 Ocak gtinU derslere ara verilen ODTO, 24 Ocak 1969 Cuma gUnG sabahi ogrenime baslar,

ABD Elcisi Korner'in arabasim yektiklan qerekcesi ile haklannda glyabi tutuklama Karan verilip 18 gUndenberi aranrnakta olan 7 arkadaslanrun geldigini ve torenle teslim olrnak istediklerini bi-

Turhan Fe y i s o q t u

Nur h e k DagJanndan Sonsuzluga / SlNAN

len 6grenciler, birinci dersten sonra boykot oylamasi yapmak icin anfileri bosainp, ogrencileri Rektorluk binasi onunde toplar,

Rekt6rliik ontmde toplanan kalabahk, "Oag basmi duman alrrus" rnarsiru s6ylerken aranan 7 kisi de RektorliigUn online gelir. 7 5grencinin torene geli~lerini arkadaslan uzun uzun alkislar ve "Devrirnciler cok yasa" diye baglnr.

Kalabahk, daha sonra, "Halk, isci, gen~lik devrim yapacak, Bize Amerika, Amerika seiam duracak, Tanklanyla toplanyla gelseler dahi baglrnslz olacak Turk'un ulkesi' seklinde baslayan rnarsi s6yler.

Bu arada bir ogrenci, arkadaslennm omuzlanna crkarak, Rektorluk binasmm duvanna. bliyiik harflerle, "Beyaz Saray" diye yazar.

Rektorluk onundeki direkte asih duran "Orta Doqu" flemasmi indiren 6grenciier, idareden bir Turk bayragl ister ve Istiklal Marsi soyleyerek bayragl direge ceker,

"Vietnam" adh bir oyun, istanbul'dan gelen Devrimci Tiyatro Grubu tarafmdan oynamr. Bu arada, emperyalizrni temsilen ABO yazdi bir tahta kn at, bir U~YI ternsil eden ik.i· maket ve bir Amerikan bayragl birlikte yakthr.

Komer'in otomobilinin yaklldlYI yerde temsil edilen oyundan sonra Gniversitede bulunan Ankara Emniyet MUdGrG Ibrahim Ural ve Jandarma Kornutem Needet Alptekin'tn icinde bulunduqu otomobil, g6stericiler tarafmdan kordon altma almarak, aleyhte g6steriler yaplhr.

Gosterilerin ardmdan bir kisun ogrencilerle tutuklanan ogrenciler, yapnklan konusmada, Komer'in arabasmm yakilrnasmt "kurtulus savasmm ilk mesalesi" olarak niteler,

Yaptlgl kisa konusrnada, "Halk bizi desteklemektedir" diyen Halil Celimli, "Yeni Harman" islmli siqara paketini arkadaslanna icrneleri icin atar.

irfan Ucar, "Korkmuyoruz. Davarruzr yiiriitecegiz", der. Yapilan konusmelarda ozetle sunler soylenir:

~ Anti-emperyalist mGcadeleye soruna kadar devam edecegiz.

Yakmda halk rnahkemeleri kurularak ihanet icerisinde olanlann

cezasmi verecektir. lsciler, koyiGier ve devrimci gen~ler, kanlan, canlan pahasma bu devrimi yiiriiteceklerdir. OIGm, eoplanmak, suriilmek devrimci biri icin asia korkulaeak blr ~y degildir. Kahrolsun Amerika ve onun usaklan."

. Konusmalarda Rektor Kurdas ve ABO'yi protesto eden 6grenciler, tutuklananlan "serefli davamn kahrarnanlan" diye tamhr.

Kizh-erkekli ogrendler, daha sonra, dawl zurna calarak, halay ceker, Bu sirada bir 6grenci, Nazirn Hikmet'in "Gunesi Icenlerin ... " ~ijrini okur.

Ogrel1eiler, sonunda, "Baglmslz Turkiye" diye baglrarak 7 kisiyi bir minibuse bindirir, Kapida bekliyen jandarma kumandanlan, Emniyet Mudurii ve polislerin refakati He adliyeye gelen Yusuf AsIan, Mustafa Taylan OzgGr, Mustafa AkgGI, Ibrahim Seven, Halil Celimli, Irfan Ucar ve Coskun Eroglu, savciya teslim olur.

Ogretim Oyeten Bildiri Yaymhyor, ~ Para Topluyor' Komer'in otomobilini yakaniara kamuoyunun cesitli kesimle-

rinden de destek gelir. '

5 profesor, 6 docent, 21 asistan ile 29 avukat, ABO BGyukelcisi Komer'in erabasmm yaktlmaslndan sonra meydana gelen olaylar hakkmdaki gor~lerini, 25 Ocak 1969 Cumartesi gGnu, "Turk kamuoyuna" ba~hgl alhnda bir bildiriyle acrklar,

Prof. Fehmi Yavuz, Cahit Talas, Mehmet Gonlubol, Nermin Abadan, Muammer Aksoy, Docent Mumtaz Soysal, Tuncer Bulutay, Cevat Geray, TGrkkaya Ataov, Oren Arsan, Eralp Ozqen ile 21 Asistan, 29 avukatm imzasi bu1unan bildiri ozetle ~yledir:

~ ABO Bi.iyi.ikel~isi Komer'in CIA ajanhgl gorevinde bulundugu ve Vietnam'da vatarum emperyaJistiere karst savunan halkm yok edilmesi amacmdaki bir orgUt[j yonettigi yolunda, tekzip edilrnemis yaymlar Gzerine, Buyakelctnln Tlirkiye'ye atand@ gunden heri olagan bir tepk.i gosteren yurtsever Turk gen~ligi, Gniversite idarecileri tarafmdan y6netmeliklere, kanunlara ve normal mantik ve sagduyu kurallanna aykm olarak vahim sonuclar dogurabileeek olaylann iclne itilmi~ ve Turk kamuoyunda bu gen<;lerin suclanmalanna yol acilrrustir.

165

T'u r b e n Fe v i z o q l u

Nurhak DagJanndan SonsuzJuga / SiNAN

Smavlann ba~layacagl bir sirada, tutuklanrrus olma yUzUnden esasen biiyi.ik sikmtilara katlanan ogrencilerin, tutuklananlan rnahkemelerin sorumluluqu ve teminah altma alnus olan Anayasanm 30. maddesine ragmen, bir de Anayasamn 14. rnaddesine acrkca aykm olarak cezaevinde olduresiye dovulmeleri, hukuk duygumuzu ve hukuk devletine olan inaner derinden yaralaml~hr.

Adalet fikrlne biiyilk bir ictenlikle bagh ve saygJll olan bizler, bu ogrencilere karst takirulan hukuk disi tavirlann derhal duzelttlmeslni bekler, adaletin gert;ekle.'?mesi icin gerekli islemlerin bir an once tarnamlanacagma inandiqmuzi TUrk kamuoyuna duyururuz."

Ogrenciler, tutuklanan 14 gen<; icln vardun kampanyasi acar, T oplanan para, 28 Ocak 1969 Sah glinO gotilrUierek cezaevinde tutuklu bulunan arkadaslanna verilir.

ooTO Disiplin Kurulu Yeniden ~yor

ooro Akademik Konseyi, bu sirada, eski Disiplln Kurulunu feshederek yenisini secer,

Secilen yeni Disiplin kurulu, Komer'in otomobilini yakhklan 166 gerekqesiyIe tutuklu bulunan 14 oorO ogrencisinin, ilk sorgulanru 27 Ocak 1969 Pazartesi gOnU yapar.

Oniversite Disiplin Yonetmellginde yapilan degi.'?iklik uyannca secilen yeni kurul, 28 Ocak Sah gUnO yaptJgl ilk toplantismda, Komer'In otomobilini yaktJklan iddiaslyla haklannda islem yaplian ogrencilerin dosyalanm yeniden gozden ge<;irir.

ooru Disiplin Kuru/u, 6 $ubat 1969 Persembe gOnU toplamr fakat ogrencilere verilecek cezalar hakkmda Oyeler arasmda anlasmazhk 9ktlg1 icin karar verilemez.

Ogrencilere verilecek cezalar, 12 Subat Carsarnba gUnO yapilacak Akademik Konsey toplantismda onaylanmak ilzere gorU~Olecektir.

Akademik Konsey, 12 Subat 1969 Carsamba gOno, top lam r.

Toplanbya ooro Ogrenci Birl@ Baskam Iskandar Odabasioqlu da katihr,

Akademik Konsey toplannsi yapliJrken 5 ogrenci kurulusu baskant ODrO'ye gelerek Rektor Kemal Kurdas ile go~mek ister, Fakat Rektor Kurdas, ogrencileri kabul etmez.

FKF adma SOleyman Coskun, SBF Ogrenci Derneqi Baskaru Murat Cahit Kogacloglu, Ziraat Fakultesi Ogrenci Derneqi Baskaru Timur Erkman, Ankara iTiA Ogrenci temsilcisi ve FKF Gene! Sekreteri Mehrnet Demir ile Gazi Egitim Enstitusu 6grenci Dernegi Baskaru Zeki Saruhan, bunun iizerine, Rektor Kurdas'm yanma zorla girer.

Rektor Kurdas'm yamna giden gen<;ier,_ "Komer' in arebasmdan dolavt bazi kardeslenmizin okuldan kovulmast size pahahya mal olacaknr, Boyle bir ~ey yapacak olrnamz, tOm devrimci gen<;ligi karsmizda bulacaksirnz" der ve Kurdas'i Amenkancihkla suclar,

Kurdas da ogrencilere, "Ben sadece TUrk milletinin emrindeyim ve millet adma karar veririrn" deyince, gen<;lerden bin, "Iste yeni bir Ali Kemal daha" kar~thglOi verir. Bu yakrstirmaya sinirlenen Kurdas, "Ben Ali Kemal degn, Mustafa Kemal'im" diye baglnr,

Rektor Kurdas'a bir bildiri birakan gen<;ier, Rektorlukten aynhr.

Rektor Kurdas's brrakilan bildiri ~oyledir:

"Bundan bir sure once ogrendik ki Amerikan elcisi dostunuz 167 casus Korner'in arabasiru yakan devrimci kardeslerimize tmlversite

disiplin kurulu ceza verme yoluna gitmi~tir. Ve siz de olaydan he-

men sonra olduqu gibi Amerlkavi ne kadar cok sevdiginizi belirte-

rek bu ceza verme isteminde onernli rol oynarrussmiz.

Bay Kurdas, biz devrimci orgut\er, araba yakma olaymdan hemen sonra yaymladlglmlz bildirilerle arkadaslannuzi yOrekten destekledigimizi bildirmis, kardeslerimizden birinin kilma zarar gelecek olursa sonuna kadar direnecegimizi aciklarmstik.

Bay Kurdas, sirndl de diyoruz ki, arkadaslanrruzdan biri ceza alacak olursa veya ceza venldigi yolunda cikan haberler dogru ise karsmizda butun devrimci Turk gen<;ligini bulacaksmiz. Vine bir komplaya bas vurursamz ayru $€kilde karsuuzda cok sevdiginiz Amerlka'nm elcisinin erabasim yakan yurtsever gen~leri bulacaksirnz.

Bay Kurdas, OOTO gibi devrimci bir ilniversitede Amerikan i~blrllkclsl bir rektor gormek istemiyoruz. Ve sizi ODTU'nin rektoru olarak tarurmyoruz, bu tutumunuzu siirdiirmekte direnlrseniz sizi 6. filo bile kurtaramaz.

Turhan Feyizoglu

Nurhak Dag/aflndan Sonsuzluga / SiNAN

168

Bay Kurdas, Amerikan dostluqunun bugGne kadar kimseye hayn dokunduqu gortilmemi~tir. Amerika ve onun lsbirhkcileri dUnyanm baska Glkelerinde okluqu gibi TUrkiye'den de mutlaka kovulacaktJr.

Kahrolsun emperyalist Amerika ve isblrlikcileri. Yasasm emperyalizme karst dovusen dtinya halklan."

ODTO Ogrenci Birligi Baskaru iskender Odabasoqlu da, 509- renci dernegini protesto amaciyla bir bildiri yaymlar ve tepkisini ~oyle dlle getirir;

"Universitemize gelerek kaba kuwet g6sterisinde bulunan ve 5 ogrenci kurulusunu temsil ettikleri Iddia olunun kisilerl siddetlc kinanz,

Daha dun 'kornandolan' okul bastiklan icin beraberce yerd@miz kisiler, Universitemizi basmaya yeltenerek kendi celiskilerini ortaya koyrnuslardir, ODTO'IUier bir butlmdur, Kendi sorunlanm kendUeri cozerler, Disardan getirilme 50-60 ki~iye teslim olmayacaklardtr, "

ABD Bi.iytikelC;:isi Komer'ln otomobilini yaktlklan gerekc;:esiyle tutuklu bulunan ODTO ogrencilerinin, Oniversite Akademik Konseyince cezalandmlmalan sorun olur ve Konsey Uyeleri iki gruba aynbr

ikj gruba aynhr.

Baslannda Rektor Kurdas'm bulundugu bir grup, Disiplin Konseyince verilen aglr cezalarm, ogrenciler hakkmda clava sonuclanmadan onaylanmasmi ister. Gogunlukta olan karsi grup ise, cezalann onaylanrnasma karsi cikar,

Bu strada Ankara'run degi~ik faki.i1telerinde okuyan bazi devrimci ogrenci liderleri, Disiplin Kurulunda gorev yapanlan evlerinde ziyaret eder,

Bir Uyenin evini ziyaret eden ve aralannda Erhan Erel, Atil Ant, Mustafa Kuseyri, Atilla Arsoy'un da bulundugu O9renciler, Disiplin Kurulu tiyesine, "Komer'in otomobilinin yakilmasuun milli bir eylem olduqu, disiplin kuruluna sevkedilen ogrencilere ceza verilrnemesi gerektigi, eger ceza verilirse bu cezanm millici gOc;:lere verildigi anlamma gelecegi ve bunun yanhs olacaqnu" s6yler.

Disiplin Kurulu Gyesi, "Siz, beni tehdit mi ediyorsunuz?" der, Durumu anlatan O9rencilerden biri, "Evet" diye karsihk verir, Akademik Konsey'in 2 Mart 1969 Pazar gOnU yaphgl son toplantida ezmhkta kaldrklanru goren Kurdas ve arkadaslan, toplantiY1 11 Mart Sah gOni.ine erteler.

Komer'in otomobilini yaktlgl iddiasiyla haklannda disiplin sorusturmast acilan ogrenciler hakkmda verilmek istenen cezalar, 11 Mart gOnO, toplanan Akademik Konsey Oyeleri arasinda cikan tartismalar nedeniyle bilinmeyen bir zamana kahr,

Komerzedelerin T ahIiyes1 Senliklerle Kutlarnyor

12 Mart Carsamba gi.inli, Ankara 1. Aglr Ceza Mahkemes! salonu hmca hie doludur. ODTO'den otobOslerle gelen ogrenciler, sadece salonu degil butun mahkeme binasnu doldurmuslardrr ..

Aralannda Ersen Sansal, Halit Celenk, Refet Sezgin, Dogu Perincek, Turkey Celen (Asma], Ugur Mumcu, Niyazi Aglrnash'mn da bulunduqu ve Turkiye'nin dort bir tarafmdan gelmi~ olan avukatlar, durusma salonunda yerlerioi alrrustir,

Ahmet Dagh baskanhgmdaki mahkeme heyeti, durusmayr acar, Yapilan durusmadansonra tutuklu bulunan Seckm Yavuz lnceefe, Bekir Tuncay Celen, Kasim Celik, Haltl Celimli, lbrahim Seven, Mustafa AkgOI, Bayram Yasar, Nuh Naci Ba~glu (Kundakcio9lu), Mehmet Onal, Coskun Eroqlu, Sait Big, Mustafa T aylan OzgOr, Irfan Ucar, Ahmet Yildmm ve Yusuf Asian, yapilan durusrna-

Ian sonunda tahliye edilir, '

Seckin Yavuz inceefe'nin babasi Sedan Bey, 'Turkiye'de hakimler var" diye baglTlr.

Durusmeyi izleyen, araiannda Sinan Cemgil'in de bulunduju ogrenciler, tahliyeyi alkislarla karsilar,

"Komerzedeler'fn tahliyesi, ODTO'nde senliklerle kutlamr, Ogrenciler, bu arada arkadaslanrun tahliyesi sereflne universitedeki Koc Yurduna, "Can Savran"m adiru vermeyi de kararlastmr, Komerzedelerin tahliyesiyle ilgili olarak ogrenciler senlik dozenler, Ogrenciler, gece universite ve yurtlann bahcelennde ates yakarak, etrafmda eglenir. Senlik, 13 Mart Persernbe gOno de de-

Turhan Fe v i e o q lu

Nurhilk Dilg/ilflndiln Sonsuz/uga / SINAN

vam eder. Oniversite icinde bir yi.iru~ yapan ogrenciler, daha sonra Komer'in arabasmm yak!ldlgl yer olan rekt6r!ugl1n 6nGnde davul zurna caldirarak oyun oynar. Fahri Dogu da , ici kirrmzi dl~1 siyah peleriniyle dans eder.

Komer'in Tl1rkiye'ye geldigi donem, 6. Filo, bir kez daha TOrkiye'ye gelerek istanhullimanma demir atrmstir,

Amerikan emperyalizmini protesto etmek arnacrola Muzaffer Koklu, kendini 13 Subat 1969 Perscmbe gOnO, saat 13.30'da Zafer Arun onunde yakacaglm aciklar.

Bunu haber alan 1.00m askm qenc, Zafer Aruti etrafmda toplarur.

Bir sureden beri polise bilgi aktarmakta olan Muzaffer KokH.i'nun gelmecl@ni goren kalabahk, daha soma, toplu halde Tuslog binasi onune giderek Amerika aleyhinde gosteri yapar. Toplum Polisi, gosteri yapanlardan yakaladlklanm gozaltlOa ahr,

Gozaltma alman, Golay Ozdes, GOlay Kurnaz, HUlagu Bulquc, Fevzi Altug, Atilla Arsoy, Dogan Tarkan, Bekir Uyar, Timur Erkman, Tank Olgac, Ilhan Kalayhoglu, Sahbelet Toma, Ergun Tunc, Nurullah Bosdurmaz, Nuri Mutlu, Ali Dibekoglu, Hasan Ali Olernaoqhr, Huseyin Gazi Apa, Dicle Evren, Kasun Kdl~, Halil Biga, Mustafa Terzi, Yusuf Tok, Oktay Hasdak, Cakir Yol, Mustafa Basak, Bekir DemiryGrek, Ali lrfan, Guner Mutaf, lhsan GOnbulut, Onder Varh, Fahrettin Takmen, Rusen AkgUl, Yasar Yeniceli, Emin Ozer, Ahmet Eroqlu, Gtmdoqan Doganc;ay ve AygGl Unal, sorgularmdan soma serbest birakihr,

GOlay Ozdes He MOtit Ozdes, 16 Subat 1969 Pazar gunG, istanbul'da "Emperyalizme Kar~l i~i YUri.iyi.i~O"ne katihr,

YOri.iYll!?€ Taksim rneydaru'nda saldmlar olur, Giilay Ozdes, bu saldmlarda yaralamr.

kerek, lran'daki Turk asilh azmhqa karst giri!?ilen bask! polltikasmi protesto ecler.

Gonderilen telgraf ozetle soyledir.

"lran'da Sah rejimi tarafmdan yapilan baskilar karsismda Azerbeycan'daki Turkler de Sah yonetimine karst resmen ayaklandilar.

Iran'da yaymlanan gazetelerin aciklamasma gore, bir hafta once 1 0 kisi kursuna dizilrnistir.

Ayaklanan devrimci Turkler, iran'] Sah rejiminden kurtanp, demokratik bir dozen kurmak istiyorlar.

Sah ise, Kendi y6netimini surdurmek icin gizli polis orgGtU 'Savak'i takviye etmektedir."

171

oDTO OWencilert,

Iran TUrklerlne Yapilen Basktyr Protesto Ediyor

Dortbin Kadar ODTO ogrencisi, dUzenledikieri toplanti sonunda, 20 Agustos 1969 Carsamba gUnO, iran Sahma bir telgraf ce-

Nu r h s k Dag/anndan Sonsuz/uga / SINAN

DORDUNCO sOLOM

T oplum Kalkmmasi Icin Cahsma: onru 0vrencileri, Okuma Odasi, Ev ve llkokul Yapryor

oorn Ogrencilerinin Sosyal Amach Faaliyetleri

ODm Mirnarhk Fakultcsi Sehir ve Planlarna BoIGmG 1. ve 2. smiflarda sekizer haftahk yaz sta] devreleri verdir,

Bu staj devrelerinin dismda ogrenciler, biJimsel cahsma, planlarna ve bibliyografya nasil yapihr, kaynaklar nasil taramr, bir rapor nasil yazihr, ana bashklar nasil secilir gibi konulan ogrenrnek arnaciyla cahsma yapar.

Sinan, donern odevi olarak, "Utopya ve Otopistler" konusunu secer,

ODTO Mimarhk Fakultesi ogrendlerine, bunun yanmda her YII

uyguiamah olarak staj yaptmhr, \

Sadece staj icin degil, donemin toplumcu anlayisma uygun dnstogG icin de ogrendler, severek, isteyerek bu uygulamah stajlara katihr,

Orneqln, OOTO SFK, kurulduqu 1965 ydmda ooru ogrenciJenne, su c;agnya yaprrusnr.

"Ortedoqulu arkadaslara.

Siz de yetisecek aydmlar olarak Olkemizin sorunlanna egilrnek, yurdumuza yararll bir kisi, ortaya koyacaglmlz mOcadelede etkili bir insan olmak zorundasimz.

173

Turhan FeyiZbglu

Nurhak Daglarlndan Sonsuzluga / SiNAN

ingiIizierden Once Tamamladtk Evleri ve Haysiyetimizi Koruduk

19 Agustos 1966 Cuma gOnO, Erzurum, M~ ve Binqol'de yakla~lk uc bin kisinin oldOgO siddetli bir deprem olur, Depremzedelere yurtiyi ve yurtdismdan yardirn yapihr, TMTF Genel Yazmam Nevzat Kutlar, TMTF Basin lliskiler Komisyonu

Baskaru Ugur Buke, Maden-ls Genel Baskaru Sinasi Kaya, 11 stajyer doktor, beraberinde 100 bin lira degerinde ilac ve cesitli malzeme, MITB de 6 kisilik bir heyetle deprem bOlgesine gider.

Aynca, Ankara Yapi Enstitusu'nden 100, Ankara Erkek Teknik Ytlksek Ogretmen Okulu'ndan 50 6grenci ile Avrupa'mn degi:;;ik olkelerinden ogrenciler, prefabrik ev kurmak amaciyla deprem b61gelerine gider.

Sorunlan yerinde gormek ve depremzedelerin sorunlanmn bir an once cozurnlenebilmesi amaciyla diger partilerin lider ve milletveki!lerinin yamslra Tip Genel Baskam Mehmet Ali Aybar, istanbul Milletvekili Prof. Sadun Aren, istanbul Milletvekili Cetin Altan He Tip Genel Sekreteri Cerna I Hekki Selek'ten kurulu bir heyet, deprem bolqelerini ziyaret eder.

ODTO yonetirni de, deprem bolqesine hem para yardnm yapar, hem de ev yapmaya karar verir.

OOTO Rekt6rlOgO, ilk olarak, topladiqi 50 bin liraYI Erzururn ve Mus Valiliklerine gonderir.

Daha sonra, ODTO Mimarhk FakOltesi Dekam Profes6r Abdul" 175 lah Kuran'm baskanhgmda ogrenciler, ogretim Oyeleri ve idari personelden kurulu 40 kisllik bir ooro ekibi, ev yapmak amaciyla 7

EylOI 1966 Carsarnba gOnO, otobOsle, Varto'ya gider.

OOTO ogrencileri, aynca, Ankara'dan topladiklan cuvallar dolusu giyim esyasnu de Varto 'ya gotOrerek basta Caylar bucagl 01- mak Ozere alti yerlesirn birirninde daglilr.

Mimarhk Fakultesi Dekam Prof. Abdullah Kuran, asistan Yildinm Yavuz i1e aralannda OOTO Ogrenci Birliqi Baskan Yardtrncist Cagatay Anadol, Seckin inceefe, Ercan Eric, Orhan Silier, Cengiz Haksever ve Ismail lnanc'm bulundugu 15 ogrenci ve Oniversitenin 18 teknik elemam, Korkut k6yOnde ondort gOn icinde prefabrik on ev yapar. Korkut k6yOnde yapdan 10 ev, tam amen ODTO mensuplan tarahndan 'saglanan parayla yapihr,

Her biri iki odah, iki kapih ve iki pencereli olen 32 rnetrekarelik 10 evin yaptrru, 23 Eyltil 1966 Cuma gtinU bitirildigi zaman, OOTO Ogrend Birligi Baskan Yardimcrsi Cagatay Anadol, son evin clvisinl <;akhgl keseri yere atar ve ODTO Rekt6rO Kemal Kur-

Ulusa yararh bir insan olmamn ilk sartr sorumlulaklan tam olarak duymak ve gorevini yukumlenmektir.

Stzi bu sorumlulugu duyan kistler olarak karsilarken ilerde gerekli potansiyeli ve mOcadele azmini kazandiracak ve tam bir aydm olarak yetismenizi ger<;ekle~tirecek orqutlenmis btittin cabalara katdmaya <;agmnz.

Ulusun kalkmmada basensr, aydm kutlelerin rnurnkun oldugu kadar geni~ ve iyi 6rgOtlenmi:;; olmasma baqhdtr, En olumlu orgtitlenme tiniversite siralannda bashyandir, Eger mezun olduqumuz zaman tek tek kaybolup gitmek istemiyorsak, simdiden birlik hallne gelmi~ ve irnkanlanrmzla mucadeleye anlrms olmarruz gerikir.

Hepinizi cabarmzda bizimle birlik olmaya «agmyoruz."

K6y Isleri Bakanligl, 1966 Ylhnda, yaz ay[annda, "Toplum Kalkmmasi it;:in Cahsrne" «agnsl yapar.

Bu <;agnya diger yuksek okul 6grencileri gibi bir cok ODTO'IO krz ve erkek 6grenci de katihr,

OOTO ogrencisi kizh-erkekli 40 kisilik bir ogrenci grubu, 1966

174 yaz staj doneminde, Ankara'mn KutludUgUn K6yO'nde 58 gOn cahsarak bir okuma, bir koy ve iki konuk odasi yapar. Blnalar, 13 Agustos 1966 Cumartesi gtinO dtizenlenen bir $€nlikle koylulere tes!im edilir,

ODTO 6grencilerinden Necmiye Dinler (Husrevoglul, Seyhan Say (Erdoqdul, Sema Halh (Karagozoglu) ve Idari Ilimler FakOltesi'nden bir arkadaslan, K6y Isleri Bakanhgi'run bu tasansma g6- nOllu katilarak Zonguldak, Caycuma 'ya gider.

Koylulerle birlikte Caycuma' da okuma salonu yapan ti<; kiz ve bir erkek ogrenci, aynca, k6ylUlere nufus planlamast ve toplumcu mOcadele hakkmda bilgi verir,

T'u r b e n Fe y i z o ql u

Nu r h e k Dag/aflndan Sonsuz/uga /SiNAN

das'm boynuna sanlarak, "Nihayet ingiJizJerden once tamamladik evleri, deprem bolqesinde ilk evleri yapma serefini yabancllara kaptirrnadik. Haysiyetimizi koruyabildik" der.

OOTU ogrencileri, 1967 yill yaz aylannda da sekiz haftahk stajlanm yapmak arnaciyla Turkiye'nin o:;e~itli bolqelerine gider.

Bu donem, staj gruplanndan birisi Nigde'ye, birisi Kastamonu'ya, digen Mus'a gider.

Aralannda Ertuqrul KGrko:;ll, Koray Dogan ve Mehmet Salt Kozacioqlu'nun da bulunduqu bir grup, Kastarnonu'nun Azdavay ilcesi Pmarbasi k6yGne gider. Ogrenciler, k6y konagl ve jandarma yatakhanesi yapar.

Mus'a giden ooro kafilesi de, ODTU'nGn bir otobGsGyle uzun bir yolculuktan soma Mus'un 30 Km. doqusundaki Korkut llcesine vanr.

Mimarhk Fakultesi 6grencilerininin arnacr, 1966 yihnda rneydana gelenVarto zelzele felekatzedeleri lcin ODTO'nin 10 ev yaptigl Korkut K6yGne bu kez bir ilkokul yapmaknr,

176 Bu Kafilede Staj ogretim Gyesi Teoman Akture, asistan Halis

Aydmtacbas ile aralannda Sinan Cemgil, Arif $entek, Ali Balamir, Umur Talug ve Cengiz Aydm'm da bulunduqu yaklasik otuz ogrend vardir,

Kafile, staj boyunca M~ Yeuh Bolge Okulu'nda konaklar, 00- gu Anadolu bOlgesini ilk kez g6renler vardir,

Demir OzIG, Herkul Milas, Hamit Necmettin Yaaci, bu sirada, Mus 227. Piyade Alayi'nda askerlik yapmaktadlr. Bir Pazar gtinti, bir koy evinde hep birlikte yemek yenir, sohbet edilir. Slnan, Arif Sentek, Cengiz Aydm ve bazi arkadaslan, bir keresinde gezmek amacsyla Elaziq'a gider. Kahve icmek icin bir gazinoya gidilir. Gazinodaki tOrkGcti, sahnede, "0 gGzei gerdam hangi mimar dosedi" diye turku s6ylemektedir. Sinan ve arkadaslan, "VaWY bizim geldigimizi anladi" diyerek bu tesadtife giilii:;;Gr.

Mus'un yakm koyleri gezilir. Gezilen koyJerde, folklor iizerine cahsrnalar yapihr, Buradan ogrenilen, "Bir jandarma geliyor kaymakam konagmdan, fiske vursan kan damlar 0 yarin yanagmdan" diye basleyan tnrku, ogrenciler arasmda cok s6ylenen bir ttirkO olur.

Kafilede bulunan ogrenciler, insaatm her asamasmda severek, isteyerek cahsrr ve sekiz hafta icinde okuJu bitirir. Okul, 28 Agustos 1967 Pazartesi gtinii saat 18.00'de ODTO Rektoru Kemal Kurdas tarafmdan hizmete ecihr,

Staj dismda, 1967 yazmda, Dogu bOJgesini gezmek arnaciyla giden OOT01ii bir ogrenci daha vardir: Mimarhk Faktiltesi ogrencisi Mehmet Akin Atauz,

Cahsarak biriktirdigi parayla Oogu b6Jgesinde bir gezi yapmayl isteyen Mehmet Akm Atauz, Ankara'dan trene binerek Gaziantep'e gider. Srrtmda bir cantayla, $anhurfa, Diyarbakrr, Mardin, Bitlis, Siirt ve Van illerine dolesir, Tip orgOtJerine ugrar, tam~bgl kisilerle sohbet eder, onlara sosyalizmi anlatir, Fakat, bu gezi srrasmda yaptiQI konusmalar nedeniyle Mehmet Akm Atauz aleyhinde, "kornunizm propaqandasi yapbgl" iddiasiyla dava acihr,

()grenciIer, ~ ve KeylUlere Destek Oluyor

ooru ogrendlerinden 40 kisilik bir grup, 19 MaYls 1967 Curna gOnii, Ogrenci Birligi ve Elektrik MOhendisligi Ogrend Dernegi tarafmdan hazrrlanan, Bafa Golti gezisine katihr,

Aydm'da CHP'li toprak agasl Ismail Rii~tG Aksal'm arazisi yaklmnda Bafa Galti vardir, Cevredeki topraksiz koyluler, bu agamn emrinde cahsmaktadrr, Yoksul koyliiler, aynca, ge9imlerini sa9lamak amaciyla Bafa Galii'nde bahk avlamaktadir,

ismail Rii~tii Aksal, "Bu g61 benim arazim icindedir" diyerek koylOlerin bahk avlamasma izin vermez.

Bunun Gzerine koyluler ile Ismail RG~tii AksaJ aresmda anlasmazhk ve catisma baslar,

OOTO ogrendleri, gezdikJeri koylerin koylulerine, "Gol Agasl lsmail Rii:;;tti Aksal'a karst" verdik1eri miicadelede destek olduklanru soyler ve bu konuda Anayasa'daki haklanru anlanr.

Ankara Belediyesi temlzlik iscileri, hakJanm alamadiklan gerekceslyle, 2 Haziran 1967 Cuma giinG, i~ bnakrr,

Temizlik Iscilermln i{; brrakrna eylemini OOTO Ogrend Birligi, ODTD Sosyalist Fikir KulobG ve FKFye bagh geno:;ler, destekler.

Sinan Cemgil, lzzet Ararat, Kudret Ulutork, Atilla Arsoy, Erol Temelkuran, isci grevini destekleyen geno:;ler arasmdadir,

177

Turhan Fe y i z o ql u

Nurhak DaglaT/ndan Sonsuzluga / SJNAN

Turkiye-ls Sendikasi'na Gye olan ve i~ birakan temizlik iscileri, 5 Haziran Pazartesi gGnGnden itibaren ~COp~G" isimli bir gazete yaymlayarak, duygu ve dG~OOcelerini gazeteleri araC1llgly!a acrklar.

Sendikamn Gene! Baskaru Cernal Akm, II. Baskam Vahap Erdogdu'dur.

11 Haziran Pazar gGnu, i~ birakan iscilerin bir kisrru is basi yapar. Buna karsi cikan diger i~ilerle i~ birakan isciler arasmda tartismalar cikar, kavgalar olur.

iran Sahi Riza Pehlevi, 16-21 Haziran gGnleri Turkiye'de olacagl icin basta Ankara olmak Gzere Sah'm ziyaret edecegi yerlerde cok siki gOvenlik onlemleri almrrustir.

14 Haziran Carsamba gGnG, rnahkeme karanyla Is birakma eylemi durdurulur. 15 Haziran Persernbe gOnG, temizlik iscllerinin bildirilerini dagltan bazi ogrenciler gozaltma ahmr, Gozaltma alman ogrenciler arasmda Mehmet Mehdi Bcspmar ile Atilla Arsoy da vardir, Aym gi.in, isciler ve ogrendlerin ortaklasa dOzenledikleri bir miting yapihr,

178 Qgrencilerle isciler arasmda dayarusme, artarak devam eder.

Ankara Sincan'da Atom Soya ve Kimya Fabrikasmda Kimyai? Gyesi isciler, 19 Ekim 1967 Persernbe gOOO, i~ birakir. Bu i~ birakma, OiSK'e bagh bir sendikamn Ankara'da yapt@ ilk i~ birakma niteligindedir. i~iler, Gcret arb~1 istegiyle ve isverenin sendikamn sagladlgl haklan sendikasiz iscilere de uygulamak istemesini protesto etmek icin is birakir,

f~ birakrna eylemi sirasmda isveren, yeni isciler cahsnrmeya baslar, Bunu ogrenen bezi ODTO ogrencileri, i? birakan iscileri desteklemek arnaciyla, 7 Kasun 1967 Sail gGnG, otobuslerle i?yerine gelir. i~i1erle birlesen ogrenciler, uzun si.ire isvereni protesto eden gosteri yapar, mars s6yler.

64 toplurn polisi ve 14 lscinin yaralanmasl.ile sonuclanan Turk Demir-Dokurn fabrikasmdaki oiaylarla ilgili olarak ODrD'ne bagh 6 ogrenci kurulusu, 5 Agustos 1969 Sah gGnG, bir bildiri yaymiayarak toplum polisi ve hGkGmetin tutumunu protesto eder. Bildiride ozetle su aciklama yaplhr:

"Tepemizde yillar yJll hora tepen lsbirhkciler ekmek kavqasrm

verenlerin karsisma hep cop ve kalkanla ciktilar, KoylG tarlasmdan, ogrenci okulundan zorla cikankh, kan dokuldu."

ODTO'li ogrenciler, sanayi i~isinin hemen hemen yok denecek kadar az olduqu Ankara'da zaman zaman iscilerln eylemlerine destek olur.

Ustuncclik ve italyan "SAE" firmalannm ortak lslettiklerl Polath yolu uzerindeki galvaniz fabrikastru, 5 Haziran 1970 Cuma gtinO, i~al eden 143 i~9yi destekler.

15-16 Haziran 1970 gtinleri istanbul'da meydana gelen isci olaylanna destek olmak ameciyla Yapi Isctlerl Sendikasma bagh 350 isct, 15 Haziran gtinG, insaetmda cahstiklan ODru merkez bina insaatmi i?gal eder,

Iscllerin ba~lattlgl direnme hareketini ooru ogrencilerinden bir kisrm da destekler,

16 Haziran gGnG, Ata Sanayi Sitesine giderek iscilerle ortak

eylem yapmak isteyen ogrenciler, polis tarafmdan gozaltm~. ahrur, Gozaltma alman ogrenciler arasmda OOTU'den Gulay Unuvar (Ozdes), Turkan Sabuncu, Pmar Erdemil, Sule Albevraktaroqlu, 179 Faruk Malhan, Aydmel Altmtas, Tuncay Celen, Ahmet Kardam,

MGnir Hamazan Aktolga, Mehmet Eroglu, HOlagG Bulguc;:, Aykut Ulkutekin de vardir,

EImah, Avian GoIO Topraklan

Bazi agalar, 1945 yihnda 4 tapu senedinin birlestirilmesinden meydana gelmi~ bir tapu senedine dayanarak Antalya'nm Elmah ilcesine bagh Kararmk, Bayralar, Beyler koyleri He AviangolG, Karagol ve BGyGk sedir Ormam dahil olmak Gzere yerleri tam sabit olmayan smirlar icinde bulunan arazilerin tilmline birden sahip C;:Ikar.

Bu nedenle ball agalar ile koylGler arasmda ydlardanberi sliren bir anlasmazhk va hak arama savasi baslar,

Yillarca sGren toprak anlasmazhqr Gzerine Tapu ve Kadastro, 1967 ydmda b5lgeye gelir. lOve 17 Agustos 1967 tarihlerinde uc men karan ahrur ve Kararruk ile Bayralar koyi.ini.in tapulu kisirnlanm kapsayan kararlar uygulanmaya koyulur.

Turhan Feyizoblu

Nu r h e k DagiaTlndan Sonsuduga / SINAN

180

K6ylOler, bu nedenle Damstey'e basvurur, Agalar ile keylUler arasmda yasanan bu anlasrnazhk ve hak arama savasim ogren en ogrenci 6rgotleri, Antalya yoresinde, "Toplumsal Yapt Arasttrrnasi" ve "lnceleme-Arastirma" adi altmda olaya egilir.

26 bin donurnluk AvIan Golu kurutulduktan sonra keyli.iler tarafmdan ekilen araziye agamn adarnlan, 21 Agustos 1967 Pazartesi gi.inU, bicerdoverlerle girerek ekilen mahsi.ile sahip cikar,

SBF Ogrend Dernegi i.iyelerinden Faruk Kalkan, Sahir Kocak, Nurettin Sanlar, Ytlmaz $enyi.iz ve Ankara Oniversitesi Ziraat Faki.iltesi ogrencilerinden Timur Erkmen, koylulerin sorunlanm yerinde germek ve incelemek amaciyla Elmah'ya gider.

ODTOOB, TMTF, rnrrs. iTOTOTB, iYrOTB ve ban Talebe Tesekkulleri, 26 EylUl 1967 Salt gOni.i, musterek bir bildiri yaymlayarak Elmah olaylanm prtoesto eder,

Yaymlanan ortak bildlride, lcisleri Bakam Faruk Sukan'm tutu-

mu siddetle yerilir ve ozetle su go~lere yer verilir: .

"Elmah'da 13 gUn inceleme yapan gen~lik olarak lcislen Bakamnm kamuoyu He alay edercesine yapttgi aciklernaden sonra biz de bu aciklamayr gerekli gordOk.

Elrnah olaylan sadece birer zabtta olayt degildir. GUcUnO, bUyUk topraklardan alan agalar, oteden beri halki ezmekte ve somurmektedirler, BugOn de koylU ile aga arasmdaki toprak anlasmazhgi, hukuki blr safhadadir, Agalar, kovlulenn zilyetlerindeki topraklan elde etmek icin gUvenlik kuwetlerini baski ve zulum vasitasi olarak kullanrnaktadtrler, Faruk Sukan'm cia Elmah olaylanyla basmdan beri ilgilendigi doqrudur, agalann arzusu ile halka baski yaptlrnasl icin.

1- T erafsiz Antalya Valisi $erif Tuten merkeze almrms, Antalya'ya Adiyaman Valisi Orner Naci Bozkurt tayin edilmlstir. Yeni Vali, k6ylUye bask! yapanlann basi olmustur,

2- Kaymakam Mehmet Tuncer kanunsuz men karanna zorlanrms, sonra 20 gOn rapor almak zorunda birakilrrus, soma da 40 gUn mecburi lzinle uzaklastmlrmstir, Verine agalann rnasasi Ortaokul mezunu Tahrirat katibi Kaymakam Vekili Suleyman YUrek tayin edilrnlstir,

3- J. Komutanma 'keylOyO jandarma usulu ytldlrmasl' emredilmi!?, sonra komplo ile korkutularak merkeze ahnnusbr, Yerine tayin edilen Yzb. Necdet Cavuscu halka defalarca kGfretmi~, dayak atrms ve devamb basktda bulunmustur,

Aynca koyli.ini.in iki bin donum rmsm jandarrna g6zcGlogOnde agamn traktorleriyle si.irGlmU~, Anayasaya aykm olarak blr milyon Iiraltk milli servet mahvedllmlstir,

Elmah'da baska keylUler olmak uzere hakltdan yana olan Avukat, ogretmen, ogrenci, memur, hakim istisnasiz herkese devamh baski yapllml~tlr, yaptlrnaktadlr. $ahitleriyle ortadadir bu durum.

Ve bugGn Si.ikan alay edercesine bizzat agalar lehine halki ytldmnak icin yolladlgl Valiyi baskmm yaptllp yaptlmadlglna tetkiken memur ettigini a~lkhyor.

Biz, Turk kamu oyunun aldatrlmayecaqma inanarak diyoruz ki:

Turk keylUsO ve Turk gen~ligi oynanan oyunlan bGtGn oyunculanyla iyice bilmektedir. Orner Naci Bozkurt, Necdet Cavuscu, bu korkunc oyunda rol sahibidir, Bu ortakhk bozuJup duzenslz duzen degi~tirilmedik~e Turkiye' nin ve TUrk keylUsi.inUn dertleri dinmeyecektir. Ve diyoruz ki, serefli TUrk keyJGsO ve onun gen~ligi olarak, suclulan asia afetmiyecegiz."

181

Can Savran Trafik Kazasmda Olnyor

ooro Ogrenci BirliQ:i Tiyatro KulUbU Gyelerinden Hasan Aksoy, bir gOn, OOTO'nde kantine giderek, 0 donem, kapaglricla ~e!?itli Odi.iller veren blr Fruko ister.

Aksoy'un i~tigi Fruko'nun kapagtnclan verilen odullerden blri olan otomobi1 cikar,

laten, bir otomobili olan ve SFK Uyesi oldugu icln bu nedenle yadlrganan Aksoy, bu kez iki otomobil sahibi olur. Aksoy, otomobillerinden birisini kuJlanmalan amaciyla OOTO Sosyalist Flkir Kulubu ve ooru Ogrenci Birligi'nin emrine verir.

Elmah'daki olaylan incelemek ve destek olmak amaciyla Sevil Gi.ivezne (Atauz), Fillz Sa1tug (Kardam), Ahmet Kardam ve Bekir Harputlu, Can Savran'm kullandlgl Hasan Aksoy'un OOW SFK ve OOTO Ogrend Birligi'nin emrine verdigi otomobille Anka-

ra'dan Antalya'ya dogru yola okar, -

Turhan Fe y i z o q l u

Nu r h e k Daglanlldan SOllsuzlugi! / SiNAN

Ogrencilerin bulunduqu otomobil, 28 Mart 1968 Persembe gUnU sabaha karst saat OS.30'da Eskisehlr yolunda traflk kezasi ge~irir.

Otomobilde bulunanlardan lip ve OOTO Sosyalist Fiklr Kulubu uyesi, ooro Ogrenci Birligi lkinci Baskaru, OOTO Maden Muhendisl@ bolumu 3. siruf ogrencisi Can Savran, 1 Nisan 1968 Pazartesi gunu saat 16.10'da son nefesini verir.

oorn Ogrenci Birt@ ile ooro Sosyalist Fikir Kulubu, su "Ba~gl@"m yaymlar:

"Devrimci arkadasumz Can Savran'i kaybettik. OOTO Ogrenci Birli§i Ikinci Baskaru ve Sosyalist Fikir Kulobu Oyesi Can Savran, dayarusma halinde bulundugumuz, topraklanm agalardan kurtarmak isteyen Elmah koyluleri ile temasa qccmek icln giderken 28 Mart 1968 Persembe gunu Sivrihisar yakmlannda ge,<irdigi trafik kazast sonucu aglr yarelanrms ve 1 Nisan 1968 Pazartesi gOnO arermzdan aynlml~br. TOm devrimcilere ve ailesine bas sagll9;l dileriz."

Ehnah KOyleri <;a~ra Gebe

Elmah'daki koylu ile agalann arasmdaki olaylann bOyG.mesi uzerine, iTO-OB, OOTO-OB ve FKF Oyeleri lie 8 koy muhtan Ankara'ya gelir.

Elmah'nm 8 koy muhtan, 8 Nisan 1968 Pazartesi gOnU, £1- mah'daki durumu bir telgrafla Curnhurbaskaru ve Basbekana bildirir.

Yuva KoyU muhtan Sukrtl Koparan, Beyler Koyu adma Ramazan Sumer, Bayralar KoyU adma muhtar Mehmet Sapmaz, Kararruk KoyO muhtan Baki Korkmaz, lrmrcik KoyU adma Hasan Kapu, Tavutlar KoyU adma Osman Kurt, Egmir Koyu adma Huseyin Alkaya ve lslamlar KoyU muhtan Emin Kocakaya'mn Basbakan SWeyman DemireJ' e g6nderdikleri telgraf ~yledir:

'Turkiye'nln Basbakaru olan siz, acaba Turk koylulerini agalara ktrdrrrnavi ve haklanru etlerinden almayi rm kasdediyorsunuz? Eger sizin sosyal ada let anlayisuuz bu ise, koyluler ve ezilenler kendi haklanm kendileri mi koruyacaklardir? Bu dururn da, hak korurna savasirruza koyli.iclen ve ezilcnlerden yana olan gO~leri de ~aglrarak, mutlu yannlar icin sonuna kadar direniriz."

Aynca, E1rnah oJayJanm inceleyen ve son dur~~unu tesbit ederek E1mah'dan Ankara'ya donen ogrencilerden Orner Ozerturgut ve Mufit Ozdes , duzenledikleri basm toplanbsmda su aciklamayi yapar:

"Agalarla koylOler arasmdaki catrsma son derece gergindir.

K6ylOnun ektigi toprak her' ay aganm adamlan tarafmdan surdurulmek tehdidi altmdadir, Ekinlerin rnahvolrnasma ve koylunun ge~ lecek yd ac kalmasma yol acacak boyle bir davramsa karsi koylU sonuna kadar direnmek karanndadir, SOylentilere gore, onumuzdeki gunlerde agamn 'kemikcileri' olarak adlandmlan adamlan traktorlerle koylOnu.n ektigi topragl surecekler,

Hava gergindir. Her an bir catrsrne olabilir. K6ye yakm bir yerde bir jandarma karakolu kurulmus ve 20 jandarma ile bir komutan yollanrmstir, Aga, 5 kazadan k6ye adam yollaml~, ancak koyluler, gelenleri kovmustur, Elmah olaylara gebedir. Halen Elmah'da ooro, FKF ve iTO O9rencileri bulunmektadir. 8 koy muhtan bu gergin havaYI bir telgrafla ilgililere bildirrnistir,

182

Bey, Bir Ogrencl61du HnkUmet Devrildi

OOTO Ogrenci Birli§i ve iTO Ogrenci Birliql'ne bagh 21 09- renci, 2 Nisan 1968 Sah gOno Ankara'dan Antalya'ya gider.

Antalya'nm Elmah ilceslne bagh Bayralar, Beyler ve Karamik koylerini ziyaret eden ogrendler, aga ihsan Subasi'ya karst koyluleri destekler ve sahip cikar,

Ogrencilerin k6ylUIerin sorunlanna sahip cikmasi uzerlne 5 Nisan gOnu bu k6ylere jandarma ve emniyet kuweti gonderilir ve koyler kordon altma ahmr.

Koylulerle ogrendler, gece, biraraya gelir ve sohbet eder. Sohbet sirasmda siqara icilirken, slgaramn kozu jandarmalar tarafindan gorulop ates edilmesin diye kasketler siper edilir. Bu sohbet strasmda, Erhan Erel'ln yamnda oturan k6ylunu.n biri,

~ Ah bir O9renci olse", der. Erhan Erel, saskmhk ve krzgmhkla, "Niye bOyle diyorsun?" dediqinde, k6ylu, 27 Mayis 1960'da meydana gelen olay! ammsatarak,

"Bey, bir ogrenci oldu 27 Mayis 1960'da hukumet devrildi." diye karsihk verir.

Turhan Fey/zog/u

Nurhak DaiJ/arlndan Sonsuzluga / 'sINAN

184

AldlglmlZ en SOn haberlera gOre, agalar idari makamlan etkilemek icin harekete ge~mi~ir. Agalann ~I durumunda olan Ibrahim SU~t, Ankara 'ya gelerekk5yIUieri sindirecek tedbirleri eldirmak lizere temaslar yapmaktadlr.

Elrnah'da gUvenlik tedbirleri artrmsnr. 2 gUn once 30 kadar jandarma onbasisi ilceye gelrni!}tir. BugOn, 3 pikap dolusu jandarrna lmircik k6yGne gitmi!}tir.

Ogrencilere baskt yaplimaktachr. K6ydeki ogrenciierin kimlikleri tesbit edilrnistlr, Askerlik durumlan arastmlrmstir, Otellerde kalanlar da arastmlrrusnr, Antalya Jandarma Komutam da Elmab'ya gibni~tir. Basuu g6reve crag1nnz. "

MOfit Ozdes, aynca, Mehmet Ali Aybar'la g6rii~rek Elrnah'da olanlan anlatir ve ne yapmalan gerektigini sorar, Aybar, Ozdes'e,

"-Oerhal Elmah'ya git. Orada bulunan arkadaslanm al Ankara'ya getir" der.

. Ozdes, Parti disiplinine aykm hareket etmemek i~in· Orner Ozerturgut'la Elmah'ya gider. Fakat Aybar, sOyledigi seylerin yerine gelmesinin garanti olmesi amaciyla Mi.ifit Ozdes'ln pesmden Sinan Cemgil'i de Elmah'ya g6nderir.

TiP'e iiye olanlar, tarihi sonradan atdmak uzere "TiP'den istifa ettiklerine" dair birer dilekce yazar. Bu dilekcelen GOlay (G6ktork) Kurnaz, Ankara'ya getirerek FKF Genel Baskam Doqu Perincek'e v~rir. Dilekcelenn yazlimasmdaki amec, herhangi bir olay cikip, TIP' e yonelik blr suclama oldugunda ?u dilekceler eski tarihle i!}leme konulup, "Balun zaten bunlann TIP'le bir ilgileri yokturM karsiIIgmt vererek onceden bir onlern almaknr, (1)

.Cikan olaylar sonunda koylOlerden 12 kadm, 14 erkek ile ODW'nden 3 gen<;, jandarmalar tarafmdan gozalttna ahrur,

Daha bOyi.ik olaylann cikmasiru engeUemek amaclyia cesitli eraclara bindinlrnis aglr makinah tOfek ve diger askeri silahlarla donanlrms bir komando birligi de, alarm di.idOkieri calarak Elma!t'ya gelir.

Elmah'ya sadece jandarma komandolar gelmez. 40 ODTO 09- rencisi, k6ylOye desteklemek amacivla, 26 MaYls 1968 Pazar gilnO, Bayralar k6yOne gider.

Fakat, bir kisim k5yIO, gelen ogreneileri k6ye sokrnaz. Ogreneiler, bunun i.izerine, yanlannda getlrdikleri TUrk bayragtnl acarak lstlklal Marsi sayler. Buna ragmen kalabahqm tepkisi yab~maz. <;1- kan olaylarda 10 kadar ogrenci <;e~itli yerlerinden yaralam~. Elmah Emniyet Amiri nezaretinde otobUslerine bindirilen ODTU'IO 09- renciler, polis nezaretind.e Antalya'da Saranpol karakoluna goturiilOr. ilk once I. $uOO, daha sonra, II. $ube'ye ve son olarak askerlik muayenelerinin yaplimast icin askerlik subesine g6nderilir. Askerlik subesinden serbest birakilan gen<;ler, Ankara'ya donmek zorunda kahr.

Bayralar KOyG'nde meydana gelen olaylarda tesadufen yakalanmayan MGtit Ozdes ile Sinan Cemgil, yiiriiyerek Korkuteli Ozerinden Ka!}'a iner. Kas'tan sahil yoluyla Antalya'ya giden Sinan ile Ozd€!} , daha sonra, Ankara'ya geri doner, Boylece olaylar bir 01- cude kend.iliginden c;:ozUmienir.

Elmah'ya degi!}ik donemlerde OOTO'den gidenler arasmda Sinan Cemgil, Golay Kurnaz, Seckin inceefe, Atille Keskin, Mustafa AkgGI, Ercan Enc, Kamuran Bekir Harputlu da vardtr.

E1mah'ya Asked Birlik GonderiUr

9 Nisan 1968 gUnG Daru!}tay karanru teblig icm Seyler koyone gelen jandarma kuwetleri i1e bir kisim k5yio arasmda cansrna cikar, Olaylar sonunda 7 kbylO tutuklamr,

Bu sirada, CHP'den aynldtktan sonra bagtffiStz milletvekili Dian Tahsin Arqun He Hamdi ,$ahin'in destekledigi bazr koyluler, 24 MaY'S gOno, Idris Subasi'mn Bayralar KOyO'nde araziyi sGrmesine engel olmak ister.

SosyaIizm AnIabhyor

Sinan, sadece ogrenci hareketlerinde degil, politik anlayisma uygun olarak degi?ik kesimler icinde de cahsmalar yapar.

Bunun icin ilk once en uygun yer ODTO'dUr. Yeni kurulan bir i.iniversite oldugu ic;in sOrekii Insaat yapilan ODm'de, bir cok i!}<;i cahsmaktadn;

ooru msaatlannda cahsan i~iler, "Fukara Tahir" olarak blli-

Turban Feyizog/u

Nu r h e k Dag/anndan Sonsuz/uga / SINAN

nen Tahir Ozturk'un baskam oldugu Yapi-ls Sendikasi i.iyesidir. Fukara Tahir, Yapi-ls Sendlkasi Genel Sekreteri Ernrullah Akdoqan tarafmdan 1967 Yllmda oldurulur,

Ogrenciler He Yapl-j~ Sendlkasi arasmda kurulan iliskiler, 1960'lann sonuna kadar devam ettirilir.

OOW'de, aynca, gorevli olan bekci ve mGstahdemler vardir, Bunlann bir kisrru Corumlu ve alevidlr, Bu isciler ile qorevlilerin evlerine propaganda yapmak emacwla gidilir.

Iscilerin ya~dlgl bOlgelerde de cahrnalar yapihr. Sinan, Ankara'daki Erzurum mahallesine gider, cahsrna yapar. Bu bOlgelere gitmenin amacr, sosyalizmi anlatmakhr.

~t~e Bu $ehir, Bu da K5y ~"

Huseyin, 1969 yazl Ankara'da bazi arkadaslanrun evinde kalmaya baslar, ODTO Mimarhk Fakultesi ogrencisi Serdar Haybat'm Kavakhdere'de, Makine MOhendisligi b610mG ogrencisi Celalettin Evrensel'in Kocatepe'de evi vardir,

Ahmet T uncer SOmer de, Kiit;:Ok~sat'ta ablasnun yamnda kalmaktadir.

Huseyin, yaz boyunca yogun bir sekilde kitap okur, Okuduju kitaplan, arkadaslanyla tartisir,

Huseyin'in bu donern bazi konulan tartl~tlgl kistler erasmda Sinan Cemgil, Atilla Keskin, Mehmet Salt Kozacioqlu, Fehmi SOnmez, Ahmet Tuncer Sumer, Ibrahim Seven, Ahmet Sina ve Tunca Sahin Yilrnaz da vardrr,

Ertugrul Knrkcn lie Huseyin inan, bu donern tarusn,

Mehmet Sait Kozacroglu, Ertuqrul Kurkcu lie HOseyin inan 'i, "Iste bu sehir, bu da kay enarsisti" diye, birbirine tarustmr,

Bu srra bir kisnn gent;ler, Filistin'e, bir kisim gent;ler de Toroslar'da gerilla egitimi yapmaya giderJl1

Orner Erim Suerkan, bu konuda sunlan anlatmistn.

"9-10 Haziran 1969 olaylan sonrasmda aramr hale gelince ve Gniversiteler taU! edilince, Filistin Demokratik Halk kurtulus Cephesi lideri Naif Havatme'nln Ttirkiye ternsilcisinln bize daveti vardr, Bunu degerlendirelim dedik, Ankara'ya gittik.

Deniz, ben, Sinan Cemgil, Huseyin inan, Mahir Cayan ve Cihan Alptekin, istanbul ve Ankara gent;lik liderleri olarak, Sinan Cemgil'in evinde biraraya geldik. Ortak bir orgGt kurma uzerinde konusrnalar yapildl ..

Kornunist Partiye varacak bir orgGtienme yapmak zorundeyiz diye dusunceler dile getirildi. Boyle bir orgOtlenme olmahdir ve bunun cahsmalanna kisa zamanda baslayahm diye prenslp karan aldlk.

Ankara'ya gelene kadar Sinan, Yusuf ve HOseyin kafarmzda yoktu. Bu sira Yusuf Ktlpeli ve Mahir <;ayan He daha yakmdlk.

Hatta, HOseyin inan ile Mahir Cayan, Fllistin'e gelmediler. Sinan, Huseyin, Yusuf, kendi aralannda bir~ey kurmuslar, Biz, o zaman, bunun farkmda degiliz.

186

"Hey Gldl DagIar! Buralarda Ne Mlicadele Verilir"

Ankara'da boykot ve ~gallerin sona ermesinden sonra, ODTO ve Ankara Oniversitesi ogrenci liderleri, 16 Nisan 1969 Carsamba gOnG, SBF'de bir toplanh yapar.

Toplanhda, ogrencilerin Anadolu koylerine giderek, yurt sorunlanm anlatmasi ve koy mitingleri duzenlerneslne karar verilir.

Bu karar Gzerine Tayfur Cinemre lle HOseyin Inan, Taylur Cinemre'nin beyaz renkli motorsikleti ile Adana'ya dogru yola cikar, Motorsikletle Toros Daglanndan get;erken, Huseyin Inan, "Hey gidi daglar! Buralarda ne miicadele verilir" diyerek, gonlGnden get;enleri Tayfur Cinemre'ye aktanr.

HGseyin ile Tayfur, Adana'ya vardiklannde ilk once Adana iTiA'ya gider. HGseyin'in Adana iTiA'da tamdlgl ogrend arkadaslan vardir, Neier yapllabilecegi Gzerine arkadaslan ve ogrencilerle konusulur, Yapilan cahsrnalardan sonra Adana iTiA'da bir boykot yapihr,

Bu arada, Adana TiP orgi.itlineugrayan Huseyin, 30 Nlsan 1969 gGnG Adana'da TiP yonetidleri lie yapbgl konusmada, "toprak yGrO~~ adi altmda bir yGri.iyG~ dOzenlemek ister.

Adana'daki bu cahsmelardan sonra motorsikletle Antalya'ya giden HOseyin ile Tayfur, daha sonra, yine motorsikletle Ankara'ya doner,

187

T'u r h e n Feyizoglu

.

Nurhak Dag/artndan Sonsuz/uga / SJNAN

Aym ~eylen d~OnUyoruz ama bu toplanndan fa2:la bl~ cikmadr. Konu~tugumuz konulan gel~tirmek Ozere dagllchk. Bizim Filistin'e gitme durumumuz vardi. Donuste tekrar toplarulacekn.

Deniz, claha sonra, HOseyin lnan ve Yusuf Arslan ile yakmla~IP, Mahir Cayan ve Yusuf Kupell'den uzeklasn. Bunlar 5yle derin ideolojik meseleler degil, kisisel yakmhk meseleleriydi."

HOseyin lnan, se~i yapml!j, ne yapacaqim plenlarmstir, Silahh rnucadeleyi Anadolu'da koylOye anlatmak amaciyla blr motorsiklet almaya karar verir.

Motorsiklet almak i~in para gereklidir. Yeterli para olmad@ i~in motorsiklet taksitle ahrur ve kefil olarak ODTO'de asistan olan Aydm Karag6zoglu He Devlet lstatistik Ensntusu'nde cahsan bir mernur gosterilir. Motorsiklet, Ahmet T uncer Sumer'in Gzerine kaYlt edilir.

Motorsiklet, "Dagcllar" tarafmdan degi~ik amaclarla kullamhr, Bu kullanma sirasmda OzGcO olaylar da olur. ODru Makina MGhendisligi bOlGmG ogrencisi ve Makine MOhendisl@ Ogrenci Dernegi II. Baskaru Celalettin Evrensel, FKF Genel Kurulu ile ilgiJi Ankara Emniyet MOdGriGgOne, 3 Ekim 1969 Cuma gOnO dilekce gotorOrken kullandlgl motorsiklete bir arabarun carpmasi sonucu olOr. Evrensel, memleketi olan Konya'da topraqa verllir. Bozulan motorsiklet Ulas Bardakci'nm evinin bahcesine konulur.

188

"Hakkari'de Daga <;tkacaAtz"

Deniz ve Cihan, Rlistin 'den dondtlkten sonra HOseyin Inan'la Serdar Haybat'm evinde karsdasir, sohbet eder,

Munlr Ramazan Aktolga, bu konuda sunlan anlatmrstm

"Erim Suerkan, Deniz, Cihan ve Selahattin Okur, Filistin'den donmustu, Selahattin Okur hernserimdi, bir gOn geldi, 'Biz, Fillstin'den geldik. Size bir yer lezirn' dedi. Bunlan eldirn, Serdar Haybat'm Kavakhdere'deki evine gotGrdOm. Deniz'in ODTU grubundan HOseyin inan arkadasianyla iliskisi bu evde baslarms oldu. Cunku, bu eve Taylan OzgOr lie HOseyin ve arkadaslen da gelip gidiyorlardr. 0 sira Deniz de hava suydu, 'Biz, bu egitimi g6rdOk. Hakkari'de daga ~lkacagIZ. Biz ciknktan ~ ay sonra da k5yIOier arkarruzdan gelecek. '"

Eve gelen kisilerle yapilan konusma ve tarbsmalar genellikle silahh mikadele Ozerinedir. Bu donem, aynca, yogun bir sekilde, "Parlamento DI~I Muhalefet" konusu tartisilmektedir,

Hidrr Bey ile kardesi Mehmet lnan, bu siralar Ankara'ya gelir, Huseyin'le bulusur, Hidir Bey, Mehmet Bey ve HOseyin loan arasmda ODTO'nde g~en sohbette konusma, 1969 Ekim aymcla yapilacak milletvekili genel secimlerlne gelir.

CHP Oyesi olan ve bir donem Veli Coskun'un Belediye Baskan!tgl yapbgl zaman Belediye EncOmen Oyesi olan H1dlr Bey, HOseyin'e,

"-Bu sefer, kesin olarak CHP kazamr."

"-Saba! Secim demek para demektir. Para kimde var? Egemen srrufta var. Seciml kazanmak birinci ekonomiye , ikincisi Amenka'mn istegine clayamr. Bu ikisi de egemen gil~lerde mevcut. Yine onlar kazamr."

1969 Ylhnda, Elazlg ve Tunceli Valileri, "halki kl~klrttlgl ve kamu dOzenini tehlikeye dO~OrdUgO" idiasiyla Erol Toy'un yazdlgl "Pir Sultan Abdal" oyununu gorev yaptJklan birimlerde oynamasi-

m yasaklar. .

Halk OyuncuIan (H.O.) tarafmdan sahneye konan Pir Sultan Abdal oyununun Vali tarahndan yasaklanmasr, 23 Agustos 1969 Cumartesi gOnG, T unceli'de protesto edilir. Protesto sirasmda 9- kan olaylarda Mehmet Dogan Kilen adh gent; olGr.

Devrimci Dogu Kultur Ocaklan (DDKO), Sosyalist Genclik OrgOtii (5Gb) ile T unceli Kultur Dernegi Baskarn Mehmet Erdogan, Mumtaz Kotan, Mehmet Demir, Kazim Dagdeviren, Ali Kaya ve alevi olmasi nedeniyle arkadaslan arasmda "Dede" olarak ~gnlan Hnsevtn lnan'm da bulundugu 400 kadar gen~, 30 Agustos 1969 Cumartesi giinO saat 15'de Tandoqan Meydamnda, protesto gosterisi yapar.

Ellerindeki pankartiarla yilrOyO~ g~en gen~ler, yOrOyO~ sirasmda, "BaglffiSlZ Turklye", "Sosyalist Turkiye", "Doqu'da ozgOrluk", "Yamndayiz Tunceli", "Esitlik isteriz" diye slogan atar.

189

Turhan Feyizoglu

Nurhak Daglanndan Sonsuzluga / SINAN

Ytirilyil~il'dilzenleyenler, "Baglmslz Tilrkiye" slogam atan gru~ bu, elestlrir,

Opera Meydamna gelince yere cokup oturan genr;ler, Numune Hastahanesi onune geldiklerinde lkindi ezaru okundugu ictn susar ve ezarun bitmesini bekler.

T andogen Alanmdan yolacikan genr;ler, Samanpazan-Dikimevi yolu He Cemal GOrsel Meydanma gelir. Burada yapilan konusmalardan sonra ytirO~ bitirilir.

karsilasan sofor muavini HOseyin Esmeray, cantayi teslim etmek uzere polise giderken, Tahsin Akpek ve Htiseyin lnan, muavine yakla~rak bu cantanm kendilerine alt olduqunu soyler ve muavin. den almak ister. HOseyin Esmeray, cantamn icinde silah ve mermi

bulunduqunu, bu sebeple cantayr polise teslim edecegini sayler. Bunun uzerine, Tahsin Akpek, muavinin uzerine atihr, Huseyin Inan'da cantayi kaparak kacar,

Sofor ve muavin tarafmdan yakalanan Tahsin Akpek, emniyet mensuplanna teslim edilir. Tahsin Akpek, Emniyet MOdOrlilgOnde yapt@ aciklamada, tabanca ve mermileri Gaziantep'ten Huseyin lnan ve Fehmi Erbas ile getirdiklerini, hatta Gaziantep'te bir magarada deneme ansi yaphklanm sayler.

Emniyet mensuplan, Tahsin Akpek'in verdigi bilgi Ozerine, Yenimahalle Usesi ikinci siruf agrencilerinden Fehmi Erbas'i da yakalar. Erbas'm evinde yapilan aramada, bir takim bashkh parke, palto ve fotinden ibaret askeri elbise, SBF'ne ait sahte bir hGviyet cuzdaru, yasaklannus bazi sol yaymlar, komunist liderlerden Chisman, Mao Tse-Tunq, Stalin, Lenin, Che Guevera'mn fotoqraflan ile hazirlanrrus fitilli patlayici maddeler ve dinamit fitili bulunur.

4 Ekim 1969 Cumartesi gtinO, Nobetci 5. Sulh Ceza Yargici tarafmdan T ahsin Akpek He Fehrni Erbes, tutuklarur,

Yarglr;, tutuklama karan vermeden once sunlan soyler:

"Yavrulanm, siz buraya okumaya rru, yoksa cephe kurmaya rru geliyorsunuz? Sinemaya daha ucuza girmek icin sahte paso tanzim ediyorsunuz, yani slnernacmm parasiru calrms 01 uyorsunuz , sonrada sosyalizmden bahsediyorsunuz. Sosyalizm bu mudur? Annenize, babamza acmuyor musunuz? Slzin temin ettiginiz tabancalarla belki de gtinahslz biri can verecektir, 0 zaman vicdarumz SIZlarmyacak ml?".

HOseyln!nan, Basm Toplanbsma Kabhyor

6 Ekim 1969 Pazartesi gOnti, ODTO-OB Genel Kurul Baskaru Munlr Ramazan Aktolga, AOTB 2. Baskam Atilla Sarp, FKF Genel Sekreteri Ruhi Koc ve 0<; ogrenci kurulusu ile bunlara bagh 43 ogrenci kurulusu y5neticisi, ODTO'ne silah kayak<;d@ yaplldlgl yolunda Tahsin Akpek, Fehmi Erbes ve HUseyin inan hakkmdaki Ankara Emniyet Makamlan tarafmdan yaymlanan haberlerle

190

o~ Tabanca ve Boyok Bir Kutu Menni BulWluyor

Silahh mticadele anlayisma sahip olamn ilk ihtiyac duydugu ~ylerden birisi de sllahdn, Oaga ciktp silahh mOcadele yapma anlayisma inanrrus olan Htiseyin ban ve arkadaslan, bu yeni durum karsismda silah ve silah malzemesi bulma cabasma giri~ir.

Tuncer Sumer, Htiseyin Inan'a, Erzurum'da bir arkadasmm evinde patlayici madde sakladiqmi soyler, Huseyin, Tuncer'den bu patlavici maddeleri getirmesini ister. Bu patlayicilan almak amaciyla Tayfur Cinemre ile Ahmet Tuncer SOmer, motorsikletle, Ankara'dan Erzurum'a gider. Tuncer Stimer, patlayicr maddeleri lbrahim Oztas'm Erzurumda memur olan agabeyisi Kuddusi Oztas'm yamna brraknustir,

Tuncer lle Tayfur, patlayictlann blrakildlgl Kuddusi Oztas'm €Vine gider. Fakat, lbrahirn Oztas, istanbul'dan daha once gelmi~ ve bu patlayicilan abp gottirm~ilr. Tuncer ile Tayfur, birsey bulamedan, yine motorsikletle Erzurum'dan Ankara'ya geri doner,

Tuncer SOmer ve Tayfur Cinemre, Erzurum'a giU@ zaman HUseyin inan'da Gaziantep'e gitmi~tir.

Sofor Nurettin Katirciqil idaresindeki 27 A 371 plakah yolcu otobusu, 4 Ekim 1969 Cumartesi gunO, Gaziantep'ten Ankara'ya yolcu getirmektedir.

Sofor, Ankara'ya ytiz kilometre kala yemek rnolasi verir. 0<; yolcu, yemek molasmdan sonra otobusu kacmr, Eksik il<; yolcusuyla otobus Ankara 'ya vanr. Otobtis Ankara terminalinde temizlenirken ~for muavini rafta unutulmus mavi bir centa g5rOr.

Cantayi acip, icinde 0<; tabanca ve bGyGk bir kutu mermi ile

Turhan Feyizoglu

Nurhak DaglaTlndan Sonsuzluga / SiNAN

. i1giliolarak, ooTO Ogrenci Birligi binasmda, basin toplantrsi dozenler, '

Gencler, duzenledikleri basm toplantismde, iddialan siddetle protesto eder ve ozetle su aciklamayi yapar:

"Elinde delil olmaksizm devnrncilere iltira eden Emniyet Mildiiru Ibrahim Ural'i mahkemeye verecegiz. Olay tamamen bir polis tertibidir. Devrimci ogrenciler oiarak Emniyet Kuwetlerine gilvenimiz kalmadi. Bundan sonra kendi kendimizi sevunaceqiz. ~

OOTO'nde dOzenlenen basin toplantismda, devrimci ogrenciler adma sOZ alan Miinir Ramazan Aktolga, bit sure once oldGtillen Mustafa Taylan OzgGr olayma deginerek, su eciklamayr yapar:

"Onun ve oldurulen diger devrimci ogrencilerin katilleri ortaya cskanlmamisttr, Bizler polis kursunlan i1e can verirken keodimizi nasil koruyacagiz?"

"Hie bir hayat garantimiz yoktur. Mevcut hukurnet ve emniyet kuwetleri bunu asia saglayamamaktadlr. Su durumda, her gGn polis kursunlan ile can verirken, kendimizi korumak icin bin sllahlanmaya bizzat itiyorlar."

"Polis elinde hicbir deli I olmaksizm nasil silah kacrak~lhgl sebekesinden bahsedebiliyor?"

Toplanhda bulunan ve silah ka~akcrlhgl yapbgl iddiasiyla aranan Hiiseyin lnan da, Gaziantep'ten geli~ini ve polis tarafmdan yakalanmak istenisinl 0yle anlatir,

"Her zamanki gibi halkla lliski kurmak icin Gaziantep'e gitmi~tim. Tahsin Akpek, ilniversiteye girmek icin Ankara'ya geliyordu. Arkadasim Tahsin Akpek ile Ankara'ya donerken sehre 100 kilometre kala indigimiz lokantada otobiisil kacrrdrk. kinde camasirlanm bulunan canta otobiiste kalrrustr. Terminale gelince ka~lrIjl9lrruz otobiisteki cantarm aimak icin gittik, ancak etrafta dolesan sivii sahtslardan suphelendim. Daha once polis tarafmdan arandlglrmzi biliyor ve Taylan Ozgiir gibi oldurulmemizden kotkuyorduk. Ben va1izimi aldirn. Bir taksiye binip iiniversiteye geldim. Arkamdan polisler okul kapisma kadar geldiler. Sonra donduler, Bu arada polisler arkadasmn yakalarrusler, Iki gun sonra Tehsin'ln silah kacakcihgmdan yakalandlglm duyduk."

Basm toplantismda ogrenciler, "Turk Silahh kuwetleri'nden baska hicbir kurulusa guvenimiz kalmarrusnr, Hie birinden de blr~y be klem iyoruz " , dernislerdir,

Ortadogu Devrlmci Cemberi

Ozellikle 27 Mayis 1960'tao sonra Latin Amerika, Cin, Sovyet, Avrupa, Afrika, Uzak Dogu, Ortadogu solculugunun butun nuanslan degi~ik gruplarca Turkiye'de temsil edilir.

ODTU Sl-K'nun diinyada ge!i~n olaylan yansitan haftahk bir panosu vardir. Panoda, haberlerin yanmda bir de dOnyadaki devrtmci eylemleri gosteren bir harita asihr, SBF SFK, bu konuda, "Haftanm Yorumu" adi altmda haftahk bir bulten ctkartrr,

Sol dusunce, kitleleri sadece teorik ve mucadele bicimi olarak degil vasam biclrni olarak da etkiler,

TGrkiye'de bazi kesimler, bazi onderlerle kendilerini ozdeslestior. Parka ve kadife pantalon giyilir. Sac, sakal ve btyrk ana gore kesilir, Basa gerilla kepi ve kasket ge~irilir. Che Guvera'nm aylarca yikanrnadiq; s6ylendigi icln aylarca yikamlrnaz. Ekonomik durum iyi olsada "Birinci" slgarasl h-;ilir. Ayakkabi olarak bot giyilir ve aylatca ayaktan cikanlrnaz.

Hatta bazi gencrler, "Daqda gerillalar kiclanru Ylkamtyorlar. Tasla temizliyorlar", diye, daga goti.irmek icln kG~iik tas depolayarak hazirhk yapar.

Devrimci bazi onderler, birer sembol ve idol olarak benimsenir. istanbul Hukuk Fakultesi ogrencisi Nun Yazrcr, "Kastro Nuri", Ankara iTiA ogrencisi Saban lba "Zapata", Nail Karacam "Panco", Mustafa Yal~mer, Bolivyah gerilla Jideri fnti Pereclo'dan etkilendigi icin "Endi'' , Alpaslan Ozdoqan bir crizgi kahramanmdan esinlenerek "Goofy" olarak adlandmhr, ibrahim Seven, "Brejnevci" olarak bilinir, Sinan, sitatik, mukavemet gibi derslercle cam slkildlgl za-

. man, kagltlata, "Commandate Arif" diye yazarak Arif Sentek'e mesaj gonderir.

Ozellikle Che Guevera'nm sol kesimden etkilemedlqi kisi yok~ tur. Erzurum Kandilll'de 1966-69 Yillan arasmda Batarya Komutam olarak gorev yapan tegmen Alpaslan Batu, Che'nin, altmda,

193

Turhan Feyizoglu

Nurhak Daglanndan Sonsuzluga /SINAN

"Olurn nereden ve nasil gelirse gelsin ... ", sozil olan posterini karargah garajmda eratm <;ay ocagma asar.

izlenen film, okunan kitap, s6ylenen siir, hep bu konular hakkmdadir,

Latin Amerika'daki bireysel kalkrsrnelanm anlatan, "Bes Kisilik Ordu", isimli filmier seyredilir.

Ergin GOnce, yazdlgl bir siirinde, "Hayat denilen kavgaya girdik, cocuk adunlarla yilrOyoruz, biz bu isin sonunda, kendimizi daglarda buluyoruz", diyerek, donernin duygulanm dile getirir.

Ertesi gOn olmasa bile, birkac hafta icindc, birkac ay icinde, belki birkac sene tcinde devrirnin ger<;ekle~ecegine inarulmektadrr.

Mustafa Yalcmer, 0 donern, Chc'den en cok etkilenen devrimci gen<;!erden birtsidir. Yalcmer, Filistin'den geldigi zaman Turkiyede devrimi ger<;ekle~tirdikten sonra devrim yapmak arnaciyla gerilla mOcadelesi icin Iran'a gitmeyi dusunrnektedir. Yalcmer, aynca, Nurhak'ta dagda bulunduqu sure icinde Chenin tuttugu gibi gOnli.ik tutar.

194 1960 sonrasi Turkiyede ilk kez, bir yabanct onder icin anma

gOnD tertip edilir. 3 EylDI 1969 Carsarnba gOnO olen Vietnam Isci Partisi Merkez Komitesi ve Kuzey Vietnam Demokratik Cumhurlyeti Devlet Baskaru Ho Chi Minh'in arusma 7 EylOI Pazar gunD SBF'de, 9 Eylul 1969 Salt gOnG de ODTO'nde toren duzenlenir.

Marksist egitim ve gerilla egitimi gormek arnaciyla Sovyetler Birligi"ne, Kuba'ya, Vietnam'a, Latin Amerika ulkelerine gitmek isteyenler olur. Enternasyonal dayamsma icin Turkiyc'deki devrimdler actsmdan en yakm olan yer Orta D09:u Olkeleridir.

Niyet edip gidenler oldugu gibi, niyet edip gidemeyenler de vardtr, Bu nedenle bazi ilqinc olaylar da yasarur.

istanbul Universitesi'nde ogrenci olan Siddik Elbistanh, "Dagcilar"a katilrnak arnaciyla ODTO'ye gider, Deniz ve arkadaslanm bulur. "Arkada~Jar siz daga cikiyormussunuz. Ben de sizinJe daga cikrnak icin geldim", der, Siddik Elbistanhvi tammayan DagCJiar, silphelendikleri Elbistenhvr tartaklar. Oysa Siddik Elbistanh, niyetinde samimidir.

Huseyin inan, ODTO bgrenci Birligi Yonetirn Kurulu uyesi

adaylanndan Mimarhk Fakultesi ogrencisi Serdar Haybat'a da, Filistin'e giderken, teklif yapar.

Serdar Haybat, "Potinlerimi giyip geliyorum" diyerek, gider ve tum aramalara, beklemelere ragmen bulunamaz ve Filistin ekibi yola cikar.

Filistin'e gerilla egitimi yapmak amaciyla gidenlerden Yusuf AsIan, "El-Fetih'e ne icin gittim?" bashkh yazlsmda, bunun nedenini ;:;oyle aciklarrushr.

"BugOn Ortadogu'da Amerikan emperyalizminin Heri karakolu olan Israll' e karst Arap halklan anti-emperyalist bir savas ytirOtmektedir. Bu savas Asya'da, Afrika'da, Latin Amerika'da ve butun dOnyada emperyalizmin baskisi altmda ezilen ha!klann yurtittOgO devrimci kavgamn bir parcastdrr."

. "Emperyalizme karst yurOtDlen savas, butun dunya halklanmn ortak savasidir. Vietnam'da, Ortadoqu'da. Latin Amerika'da emperyalizme karsi sikilan her kursun, aym zamanda TOrkiye halkirun kurtulusu icin stkilmaktadtr."

ODTO'de okuyan Pekistan'h, lran'h, Irak'h, Surlye'Ii, Urdun'lu 195 ve diger Orta Dogu He Afrika ulkelerinden ogrenciler vardir,

1960 sonrasi Turkiye'den Fllistin'e ilk kez Gaziantep'li Abdulkadir Ya;:;argDn ile Mustafa Celik isimli gen<;ler, 1 Ekim 1968 tarihinde gider. Mustafa Celik, 8 Haziran 1969 tarihinde Filistin'deki bir catismada olur.

lkinci kez, FKF GeneJ Baskam Yusuf Kupeli, DbB Baskaru Deniz Gezmis ve arkadaslan, 1969 Temmuz'unda gider.

Abdulkadir Yasarqun He Deniz Gezrnis, 1969 Agustos aymda birbirinden habersiz ayn ayn olarak TOrkiye'ye gelir. Deniz ve Yasarqun, 26 Agustos'ta baslayan ODTO Ogrenci Birli§i ile FKF ol~ganOstti kongrelerinin yaplldlgl 9-10 Ekim gunleri, ODTUSFK'nde tamdlgl arkadeslanna, EJ-Fetih kamplannda yasadiklenru anlatn,

Abdulkadir Yasargun, kendisinin yeniden EI-Fetih karnplanna doneceqint, aynca, gitmek isteyen olursa gotorebilecegini s6yier. Yasarqtin'un bu konuyu daha cok konustugu kist ise Huscvin lnen'dir.

Fu r h e n Feyizog!u

Nurhak Dag/arlrJdan $Ollsuz/uga / SJNA~

Hi.iseyin ve bir grup arkadasi, silahh mOcadeleye katilrnak arnaciyla, bir suredir Vietnam ve Latin Amerika'da gerilla mucadelesi veren bir ulke veya Kuba'ya gitmeyi dustmmektedir, Fakat Vietnam, Latin Amerika ve Kuba'ya gitmek 0 donem kolay degildir. En yakm yer Filistin' dir, Huseyin ve bir grup arkadasr, Yasarqun 'le EI-Fetih kamplarma gitmeye karar verir.

Bu arada, OOTU Akademik Konseyi, 10 Ekim 1969 Cuma gOnO yaptl91 t.?r:~anhda aldlgl karar sonunda, 1969 EylOI aymda yapilan OOTl!-OB secirnlerinde kavga cikartnklan gerekc;esiyle 6grencilerden Ibrahim Seven'i universiteden ihrac, Sukru 1~lk'l 1 YII, Tuncay Sahin Yrlmaz'i 5 ay, Halil Cehmli'yi 6 ay, Veysel Akm'i 5 ay, Ahmet Sina'yi 3 ay, Yusuf Tunbay Aslan'i 3 ay, AtilJa Keskin't 2 ay ge<;ici ihrac eder.

OOTO Akademik konseyi tarafmdan ihrac ve ge<;ici ihrac karan alan iki gencin katihrruyla birJikte bir grup gene;, 10 Ekim 1969 Cuma gOnO, otobusle Ankara'dan Gaziantep 'e gider. Burada diger arkadaslanyla biraraya gelen Huseytn Inan, Abdulkadlr Ya~argun, Yusuf Tunbay AsIan, Celal Ozcan, Ahmet Tuncer Sumer, Mustafa Yalcmer, Alpaslan Ozdoqan, Halil Celimli, Ibrahim Seven, Fevzi Yasar, Cemal Bagcl, Recep Alpay ve Ercan Kanar, Gaziantep'den Birecik'e gec;er. Smirdan yGruyerek ge<;mek istenir

fakat bazi nedenlerle bu olmaz. '

Sonucta, Nizip-Karkamrs istasyonundan 12 Ekim 1969 Pazar gOnO, trene binen 13 kisi, FIrat Koprusunu ge<;tikten sonra arazi yaplsl nedeniyle Suriye smmna giren tren'in blr rampada yavaslamasmdan yararlamlarak birer birer trenden Suriye toprakiarma atlar.

nehri ge<;ildikten soma Haleb'e gidilir. Abdi.ilkadir Yasargun. Haleb'de El-Fetih orgiltOyle iliski kurar.

Suriye Gzerinden OrdOn-Amman'a ge<;en 13 kisi, El-Fetih liderlerinden Ebu Cihad lle g6r~Or.

HOseyin lnan ve arkadaslan, E1-Fetih'in €fiiUm kampiannda askeri eg.itimin yamslra TOrkiye'den g6tordi.ikleri bazi kitaplan okuyarak, teorik egitim de yapar.

. Alpaslan Ozdogan, silah etisi konusunda ~end~sin~ c;o~. ~uvenmektedir. EI-Fetih gerillanmn da kampta oldugu bir gOn eglhm yapihrken Alpaslan Ozdoqan, Mustafa Yalcmer'e, "$~u sl~araY1 at. 40 metre 6teye git, duro Basmm uzerine koy, vuracagirn ,der.

Yalcmer, s6yleneni yapar. Ozdoqan, bir kans yukanya at~? eder. Yalcmer, kimseye caktmnaden SlgaraYI kirar, atar, Herkesin

g6zG faltast gibi ac;llml~, bakmaktadir.

13 kisi arasmda bir sure soma ogrencilik ve yerel kulturel ozclliklerden kaynakianan bazi anl~mazhklar cikar, Gaztantep grubu, HOseyin inan ve arkadaslarmdan aynhr, baska bir kamp kurar'.!"i~Iii Celimli He lbrahlm Seven, kisa bir egitim yaphktan sonra Turki-

ye'ye doner.

Bir sure sonra da Huseyin lnan ile Erean Kanar, yeni kadrolar getirmek icln 9 Kasun 1969 Pazar gOnG, Ti.irkiye'ye gelir.

Karanhkta, trenden atlayanlan goren, yanmdaki arkadasma, "<Birisi trenden atladi" diye hayretle baglnr. Bu strada birisi daha etlan

"Aaaa bir tane daha atladi", dedigl zaman, bir kisi daha atlaymca,

"-0000 herkes trenden athyor." der,

Trenden atlayanlar, geceyi yakhklan bir atesin etrafmda ge<;irir.

Sabahleyin yOrOyerek Firat kiyismda bir yere ulasihr, sana FIrat

Bizler de Sizler Gibi YurtseveriZ

Huseyin inan, Ankara'da Teornan Ermete'nin evinde ve 00- lD'de bir kisirn arkadasiyla Filistin'e gitme konusunu g6rG~Or. Ateturk Oniversitesi Turk Oili ve Edeblvati Faki.iltesi Fikir Kulubu Baskaru Kadir Manga'mn Ankara'ya gelmesi icin Tuncer Surner imza-

siyla Erzurum'a telgraf ceker.

Filistin'e g6tOrmek icin ban kisilere teklif etmek arnacwla Atilla Keskin Kars'a, HOseyin Inan lstanbul'a gider.

Fllistln'e gidi~ tarihi olarak da lzmlr'de yapllacak 6. Filoyu protesta eylemlerine kanldiktan sonrasi karerlastmhr.

Atllla Keskin, bu konuda sunlan anlatrrustm

. "Tek tek gidecek arkadaslan, 6nerebilece~im~z arkada?l~r~ s~.pt1yoruz. Oldukca uzun bir Iiste cikiyor, Ben, Izrnir eylemlermlO or-

Turhan Feyizoglu

Nu r h e k DagiarJndan Sonsuzluga / SiNAN

gOtlenmesi icin caba harcarken, Dede de bazi arkadaslarla yeniden konusacak.

Gorunurnde bir gariplik omasm dusuncesl ile ara sira derslerede giriyorum.

Btr gGn sirufta oturrnus, Hoca'yi dinliyorum. KaPI cahmyor; bir jandarma eri kafasmi uzatmts iceriye bakiyor, Sirufta topu topu sekiz dokuz arkadas var.

-Atilla Keskin, bu srmfta rm?

Hepimiz ikircikliyiz. Hoca dahil, kimseden ses cikrmyor.

-Nicin soruyorsun, ne yapacaksm? diye ben soruyorum bu kez,

-Kornutarum kendisiyle konusmak istiyor. (:aglrmam icin beni

gonderdi.

Aksi bir durum olsa tek basma bir jandarma gelmezdi, diye dosunuyorum. Simftaki arkadaslann da hernen tumu devrimci. Gidip konusmarrun daha dogru olacagl karusma vanyoruz. Jandarma erinin yamna takihp, okulda karakol kurrnus olan jandarma komutamrnn yanma gidiyoruz. Komutan bir <;ay isrnarladiktan sonra he-

198 men soze giriyor. Odada ikimizden baska kimse yok.

-Bakm Atilla Bey kardesirn, biz, sizin ne yaphgmlzl cok iyi biliyoruz. Bu hafta sonu loplu halde lzmir'e gideceksiniz degil mi?

-Evet gidecegiz, bunun sakhsi gizlisi yok ki, biz demokratik haklanrmzi kullamyoruz. Kirnileri Amenka'yi seviyor, koruyor. Biz de sevmiyoruz, protesto ediyoruz.

Tamam kardesirn kizma, bir ~y demedik. Amerikahlan protesto elmenize de bir ~ey demedik. Sana sorarsaruz, elinize ge~irdiklerinizi essek sudan gelinceye kadar down. Turkiye'yi kerhane olarak kullanamayacaklanm anlasmlar pezevenkler. Nevar ki biz emir kuluyuz. Sizin otobusleri, yola~lktlglmzda didik didlk arayacagiz. OtobOste, OstiinOzde bir sue aleti, ne bileyim, silah, break vs. bulunurse sizi tutuklamak, islem yapmak zorunda kalabiliriz, bunun icin dikkatli olun. Sizi de acele ile bunun icin buraya t;:aglrdlm. Bizler de sizler gibi yurtseveriz. Size zarar gelmesini istemeyiz.

-Biztm silahla kulahla isirniz yok, diye gevelesem de, komutana tesekkur ederek aynhyorum. Bunu bana soylcmesi 'kotu' bir plarun parcasi olamaz. Komutan aramanm hangi gunler, saat kacta nerede olacaqim bile s6yledi.

Durumu arkedaslara iletiyorum. Elimizde, silah, sopa vb. gibi ne varsa onceden bir iki arkadasa verip lzmir'e gonderiyoruz. Ve ger<;ekten de komutamn ded@ yer ve saatte otobusler durdurulup, didik didik aramyor. Elbet hicblr ~ey bulunarmyor," (1)

HOseyin Inan'da, Izrnir'e gider ve 20 Arahk 1969 Cumartesi gOnO yapllan 6. Ftlo'yu protesto milingine ketihr.

lkinci Grup cia Fllistin'e G5turOlOyor

Bu sirada, Ercan Kanar da, Filistin'e g6tOrmek amaciyla Gaziantep ve Ankara'da bazi kisilerle goril~Ur. Filistin'de yaptiklan egitimi Ankara'da Rasih Ulas Bardakci ile Mahir Cayan'a anlatir, Mahir, Ercan Kanar ve arkadaslanmn yaphgl eylemi, "Maceracihk ve ekonomizm" olarak elestlrir, Rasih Uias Bardekci ise, devrimci kitIe cizqisini savunerek, Kanar'a, bu isin yanhs olduqunu sayler.

Huseyln, Filistin'e gidecegi donem ne d~GndOgGnO arkadaslanna ~ijyle aoklarmstir.

"Turkiye baqimsiz olacak. Bunun icin ilk once toprak reformu-

nun yapllmasl, petrolun, milli kaynaklann, bankalenn, fabrikalann 199 mllhlestlrilmesi ve milli bir sanayinin kurulrnasi gerekir. Buna milli demokratik devrim diyoruz. Turkiye'deki idare tam baglmslz ve geT/;ekten demokratik degil. Milli Demokratik Devrim'in yaprlma-

Sl sGresinde ewela koylere okul, elektrik, su, hastahane gibi vast-

talar getirilerek halk biiinclendinlecektir. MDD tarnamlandiktan

soma halkm kendi temsilcilerlni, kendi iclerinden secerek parlamentoya sokmalan saglanml~ olacaktrr, Bu sekilde devrim yine de-

vam edecek ve proleterya He burjuvazi arasmdeki simf mucadelesi baslayacak. Bu defa sosyalist devrtm yapdarak proleterya base ge-

cecek, Boylece, iscl ve k6ylu idaresi kurulacak. Sonucta slmflar or-

tadan kalkrms olacak, BugOn, Anayasa Milli demokratik devrim yapmaya musaittir."

Bir krsim arkadasma ne dG~OndugOnG anlatan HOseyin lnan, EI-Fetih kamplanna katilmak isteyen Atil1a Keskin, Ahmet MGfit Ozdes, Ercan Enc, Hamid Yakup, Teoman Ermete, Bahtiyar Emanet, Ali Tenk, HOseyin Elrnacr, Halis Ozkan ve Yavuz Kacar He Adana'da bulusur, Bir kac gUn burada kaldiktan soma, trene binen grup, smm ge<;tikten sonra trenden atlayarak Suriye'ye ge<;er. Grup, 1970 ydba~mda Amman'dadrr,