1.

0 Pengenalan
Sistem pertandingan membawa bermaksud satu bentuk atau jenis pertandingan yang
akan dijalankan. Dalam menentukan sistem pertandingan, pihak penganjur patut
mengambil tahu beberapa unsur terlebih dahulu seperti bilangan atau jumlah pasukan
yang akan bertanding, kehadiran pengawal pertandingan dan tempoh untuk
pertandingan itu akan diadakan.

Setiap sistem pertandingan yang hendak digunakan masing-masing mempunyai

kebaikan atau keunikan serta kelemahannya, seperti contoh, sesetengah pihak
menganggap bahawa sistem pertandingan mengutamakan kesesuaian kepada
matlamat utama pertandingan itu diadakan.Ada yang menyatakan bahawa sistem liga
adalah lebih baik daripada sistem kumpulan.

Selain daripada sistem liga dan sistem kalah mati sekali yang biasa orang lain
pakai,terdapat juga sistem pertandingan, khususnya digunakan oleh sekolah-sekolah,
antaranya adalah sistem liga berkumpulan, sistem kalah mati dengan bye, kalah mati
dua kali, kalah mati dengan sagu hati , sistem cabar-mencabar, sistem pyramid dan
sistem ombak(the wave).

Apabila bentuk atau sistem pertandingan ini boleh dijalankan secara bersiri, seperti
setiap tahun, setiap dua tahun, setiap empat tahun, setiap penggal persekolahan dan
sebagainya. Bagi memudahkan serta menjimatkan belanja, tuan rumah boleh ditukar
ganti . Pemilihan tuan rumah tetap boleh dijalankan. Dua sistem yang biasa diguna
akan dibincangkan khasnya disekolah iaitu sistem kalah mati sekali dan sistem liga .

2.0 Objektif
Sistem liga memberikan peluang kepada semua pasukan untuk bertanding sama
ada pasukan yang hebat ataupun sederhana.
Sistem ini memberi peluang kepada pemain pasukan untuk menimba
pengalaman dalam pertandingan semasa bertanding dengan pihak lawan.
Pasukan yang bertanding dapat mengambil kesempatan untuk membuat
penilaian kekuatan dan kelemahan pasukan sendiri dan juga pasukan pihak
lawan.
Semua pasukan akan mendapat layanan yang adil dan berpeluang untuk
bertanding.

3.0 Sistem Liga

2

Menurut Helen Tan(2006) mengatakan sistem Liga dibahagikan kepada tiga iaitu
liga biasa, liga combard dan liga separuh. Bagi perlawanan yang menggunakan sistem
liga ataupun liga biasa maka bermaksud setiap pasukan yang bertanding akan
berlawan dengan paukan yang berlainan sama ada pasukan yang kuat ataupun
sederhana. Selain itu, Sistem Liga tidak wujud pemain

bye. Pertandingan antara

setiap pasukan kemungkian diadakan sekali sahaja ataupun dua kali, iaitu timbal balik.
Sistem Liga ini akan digunakan jika mempunyai masa dan mempunyai pegawaipegawai yang mencukupi. Di samping itu, setiap pasukan yang telah menang dalam
satu perlawanan akan diberikan dua mata ataupun tiga mata; satu mata akan diberikan
bagi pasukan yang mendapat seri dan bagipasukan yang telah kalah pula tidak akan
mendapat sebarang mata.
Jumlah mata keseluruhan setelah semua pasukan bertemu dengan antara satu
sama sekali atau dua kali akan semua dihitungkan.Oleh itu, pasukan yang memungut
mata terbanyak akan dikira johan atau pemenang dan mata kedua terbanyak akan
menjadi naib johan dan begitulah dengan seterusnya. Jika terdapat pasukan yang
memperolehi mata yang sama, kemungkinan pihak penganjur bagi perlawanan tersebut
akan mengadakan perlawanan ulangan bagi menentukan pemenang jika mata yang
diperolehi oleh dua pasukan adalah sama. Selain daripada itu, pihak pengajur boleh
menentukan pemenang dengan cara perbezaan atau gol. Tetapi perkara ini hendaklah
dimaklumkan terlebih dahulu, dan bukan penentuan dibuat selepas pertandingan telah
tamat.

Rajah 1: Kategori bagi Sistem Liga

3.1 Tujuan persediaan dan perancangan bagi

memudahkan perkara seperti berikut :
Jenis pertandingan
Penentuan pemenang dan pemain yang sah
Dari segi kewangan ataupun modal
Bilangan pegawai dan petugas yang diperlukan dalam pertandingan
Bilangan penyertaan undang-undang dan peraturan pertandingan
Masa yang diperlukan
Peralatan dan kemudahan yang sedia ada
Pengagihan perlawanan yang adil dan saksama

3.2 Kategori Pertandingan

Rajah 2 : kategori pertandingan

3.3 Jenis Pertandingan

Kategori

Jenis Pertandingan

Kejohanan

Temasya
Pertandingan berlapis

Liga

Biasa
Separa Liga / Liga
Berkumpulan
Lombard

Kalah mati

Sekali
Dua kali

Cabar mencabar

Tangga
Piramid
Corong

Jadual 1: Kategori bagi setiap jenis pertandingan

4.0 Kelemahan Sistem Liga

Antara kelemahan sistem liga adalah memakan masa yang agar lama kerana ia
perlu masa yang panjang untuk dihabiskan.
Berbanding dengan sistem kalah mati,ia memerlukan perbelanjaan yang lebih
banyak serta ini akan membebankan pasukan-pasukan yang bertanding.
Sebelum pertandingan tamat,johan akan diketahui.Ini akan menyebabkan
perlawanan selepas itu kurang menarik atau sekadar menghabiskan jadual
pertandingan sahaja.
Kadang-kadang, johan telah diketahui sebelum pertandingan tamat. Ini
menjadikan perlawanan selepas itu kurang menarik atau sekadar menghabiskan
jadual pertandingan sahaja.

5.0

Kebaikan Sistem Liga

Setiap pasukan mempunyai peluang untuk bermain dengan pasukan
yang lain sama ada sekali ataupun dua kali ( timbal balik).
Perlawan yang lebih banyak diberikan kepada semua pasukan yang
dipertandingkan.
Sesetengah pasukan tidak ada peluang untuk mendapat johan dalam
perlawanan tersebut, Namun begitu, melalui sistem liga pemain-pemain
diberikan latihan pertandingan untuk menimba pengalaman dalam
pertandingan dengan pasukan yang lain..
Sistem Liga juga memberi manfaat kepada semua pasukan kerana
setiap pasukan dapat membuat penilaian mengenai kekuatan dan
kelemahan bagi

pemain-pemain pasukan sendiri ataupun pasukan

lawan.
Memberi peluang kepada pasukan yang telah kalah untuk terus
bertanding kerana kemungkinan

pasukan yang kalah tersebut dapat

memenangi perlawanan itu.

Peserta akan bermain bersungguh kerana setiap keputusan yang
diperolehkan menentukan mata.

6.0 Penentuan Sistem Liga

6.1

Pengiraan perlawanan cara pertama:

1) Formula pengiraan bagi menentukan bilangan perlawanan dalam sistem liga:

N = Bilangan atau jumlah pasukan

Contoh : Katakan jumlah pasukan ialah 8. Jumlah perlawanan ialah:
=

=28 perlawanan

Menurut sistem liga sekali (single league), lapan pasukan akan bermain
sejumlah 28 perlawanan.

Untuk sistem liga dua kali (timbal balik), sejumlah 56 perlawanan akan
dimainkan oleh lapan pasukan berdasarkan dengan formula berikut:

N ( N - 1) = 8 ( 8-1 )
=8X7
= 56 perlawanan

6.2 Pengiraan perlawanan cara kedua:

8

6.3 Contoh Penyusunan Sistem Liga

9

Formula untuk menyusun jadual untuk sistem liga ialah angka 1

ditetapkan kedudukannya, manakala angka-angka yang berlainan
pula akan beralih mengikut pusingan jam atau sebaliknya.

Ikut Jam
lawan 2
8

lawan
3

lawan
4

lawan
5

Lawan Jam
lawan 8
2

lawan
7

3
4

lawan
6
lawan

5
6.4 Contoh susunan perlawanan
8 pasukan

Perlawana
n1
10

lawan

lawan

lawan

lawan

Perlawana
n2

Perlawana
n3

Perlawana
n4

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

Perlawana
n5

Perlawana
n6

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

lawan

6.5 Keputusan pertandingan

11

Perlawana
n7

1
2
3
4
5
6
7
8

Jadual 2 : Contoh jadual keputusan pertandingan

6.6 Penentuan Kedudukan Sistem Liga

Pasukan

12

MATA

KEDUDUKAN

14

14

12

12

11

12

13

15

Jadual 3 : Contoh jadual pertandingan bola sepak

P = Jumlah pertandingan

M = Bilangan menang

K = Bilangan kalah

S = Bilangan seri

J = Bilangan jaringan dibuat

G = Bilangan gol kena

Keputusan pertandingan atau kedudukan sesebuah pasukan akan

ditentukan dengan pengiraan mata. Pasukan yang menang akan diberi 2 mata, seri 1
mata dan kalah 0 mata. Pasukan yang mempunyai mata tertinggi akan ditetapkan
sebagai johan dan diikuti dengan pasukan ke-2, ke-3 dan seterusnya. Jika terdapat dua
buah pasukan dengan bilangan mata yang sama, maka bilangan jaringan terbanyak
akan diambil kira

13

8.0 Rujukan
1) Sistem pertandingan (t.t & t.p). Dicapai pada 27 Februari 2013, daripada

14

http://epic.oum.edu.my/epic_upload/resources/HBEF2703/2012010511
2926_Pengurusan%20Kokurikulum_Sistem
%20Pertandingan_Pindaan.pdf
2) Sistem pertandingan (t.t & t.p). Dicapai pada 28 Februari 2013, daripada
https://docs.google.com/presentation/d/1HL_JUecDvaB5yqsNbnzQEsQPJ
1t_sPttQPBCmvQMbgA/edit?pli=1#slide=id.p62
3) Pertandingan, Hadiah dan Judi dari Perspektif Syariah (t.t & t.p). Dicapai pada
3 MAC
2013, daripada
http://www.islam.gov.my/muamalat/sites/default/files/kertas_persidangan/2011/05
/slides_prof.ashraf.pdf
4) Pengelolaan pertandingan (t.t & t.p). Dicapai pada 3 MAC 2013, daripada
http://www.slideshare.net/kokurikulumbainun/tajuk-8-pengelolaanpertandingan-gerko
5) Helen Ten. (2006). Bola Jaring. Shah Alam: Oxford Fajar Sdn. Bhd.

15