Historia Espana

Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional
e Innovacin Educativa
Gua didctica do alumnado de bacharelato

semipresencial
Historia de Espaa
Ensinanza
Tipo de
mento
Bacharelato a distancia semipresencial

docu- Gua do alumnado
Curso
2 Bacharelato
Materias
Comn
Nome da materia
Historia de Espaa
Autor/a ou auto- Luz M Martnez Arias

res:
Pxina 1 de 40
Pxina 2 de 40
ndice
1.
Introducin.................................................................................................................5
A materia: lias xerais ........................................................................................................................5
Libro de texto ......................................................................................................................................5
Distribucin temporal das unidades....................................................................................................7
Metodoloxa de estudo .......................................................................................................................7
Apartados do traballo en cada unha das unidades ............................................................................9
As titoras lectivas e de orientacin ....................................................................................................9
Lecturas recomendadas .....................................................................................................................9
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Unidade 1. Hispania e Gallaecia na antigidade. As primeiras culturas. ...........11

2.1
Criterios de avaliacin................................................................................................. 11
2.2
Suxestins para o estudo ........................................................................................... 11
2.3
Actividades de autoavaliacin..................................................................................... 12
2.4
Actividades de titora .................................................................................................. 12
Unidade 2. Al-Andalus e os reinos cristins medievais. A Galicia medieval .....13

3.1
3.2
3.3
3.4
Unidade 3. Os Reis Catlicos e a monarqua hispnica. A Galicia dos Austrias15

4.1
4.2
4.3
4.4
Unidade 4. O A Monarqua borbnica no Antigo Rxime. A Galicia borbnica.17

5.1
5.2
5.3
5.4
Unidade 5. Inicios e consolidacin do rxime liberal...........................................18

6.1
6.2
6.3
6.4
Unidade 6. Estado e nacin na Restauracin borbnica. Nacin e

nacionalismos en Espaa.......................................................................................20
Pxina 3 de 40
8.
9.
7.1
7.2
7.3
7.4
Unidade 7. As transformacins socioeconmicas na Espaa liberal ................21

8.1
8.2
8.3
8.4
Unidade 8. A Segunda Repblica e a Guerra Civil. ..............................................23

9.1
9.2
9.3
9.4
10. Unidade 9. Espaa no franquismo.........................................................................24

10.1 Criterios de avaliacin................................................................................................. 24
10.2 Suxestins para o estudo ........................................................................................... 25
10.3 Actividades de autoavaliacin..................................................................................... 25
10.4 Actividades de titora .................................................................................................. 26
11. Unidade 10. Espaa en democracia. A Galicia autonmica ................................26

11.1 Criterios de avaliacin................................................................................................. 26
11.2 Suxestins para o estudo ........................................................................................... 27
11.3 Actividades de autoavaliacin..................................................................................... 27
11.4 Actividades de titora .................................................................................................. 27
12. Solucins s actividades de autoavaliacin........................................................29

12.1 Unidade 1 ................................................................................................................... 29
12.2 Unidade 2 ................................................................................................................... 30
12.3 Unidade 3 ................................................................................................................... 30
12.4 Unidade 4 ................................................................................................................... 32
12.5 Unidade 5 ................................................................................................................... 32
12.6 Unidade 6 ................................................................................................................... 33
12.7 Unidade 7 ................................................................................................................... 34
12.8 Unidade 8 ................................................................................................................... 35
12.9 Unidade 9 ................................................................................................................... 37
12.10 Unidade 10 ................................................................................................................. 39
Pxina 4 de 40
1.
Introducin
A materia: lias xerais
A Historia o estudo da vida humana a travs do tempo. Trtase de entender como o

mundo foi variando ata chegar ao noso e, por tanto, como seguir variando despois de nosoutros. Hai que entender primeiro qu varia e nde o fai, co cal establecemos o principio
de temporalidade-espacialidade. Despois hai que entender por que e como foi variando, e
as introducimos o segundo principio, o de causalidade. Ambos principios son os piares de
calquera estudo histrico.
En calquera perodo da historia, os procesos econmicos, sociais, polticos e culturais,
que se estudan por separado, cada un baixo a sa propia etiqueta, estn sempre totalmente
imbricados. Que se estuden por separado non significa que sexan independentes os uns
dos outros, senn que, pola contra, se un deles cambia, cambian tamn, necesariamente,
todos os demais.
A historia non ha de entenderse como a sucesin de feitos heroicos realizados por persoas sobresantes, senn como a obra de todos: heroes sobresantes e masas annimas que
non deixaron, aparentemente, pegadas do seu paso polo mundo. A Historia facmola todos.
Os contidos de calquera estudo histrico son os mis apropiados para fomentar ideais
de tolerancia fronte s culturas diferentes nosa, contriben a relativizar os nosos propios
hbitos e crenzas e permiten argumentar de forma crtica as propias ideas sobre a nosa sociedade. Iso contribe vez formacin de cidadns responsables e conscientes do lugar
que ocupan. Por iso, entender o mundo no que se vive ha de ser o obxectivo ltimo dunha
materia como esta.
A presente materia non unha historia universal; circunscrbese s a Espaa, pero sen
esquecer das cousas: a sa ligazn por arriba co resto de Europa e o mundo, e a sa ligazn por abaixo con, neste caso, Galicia. Os tempos histricos poden non coincidir nos tres
mbitos sinalados. Un exemplo aclarar o que dicimos: o fenmeno que chamamos Revolucin Industrial prodcese antes en certos pases de Europa Occidental que en Espaa, a
onde chega mis tarde, pero en Galicia apenas se produce. Esa a especificidade dun
mesmo fenmeno nos tres mbitos: Europa, Espaa e Galicia, e esa a especificidade que
se ha de salientar naqueles temas que tratan aspectos da historia galega.
As primeiras unidades en que se divide a materia abarcan longusimos perodos temporais; as ltimas, polo contrario, breves etapas de tempo. Non se debe este contraste ao feito
de que uns perodos sexan mis importantes ca outros, senn que se pretende ofrecer cada
vez mis elementos de xuzo a medida que nos achegamos ao presente. Como xa se dixo,
o fin ltimo dunha materia como esta facer intelixible o mundo no que nos tocou vivir.
Libro de texto
O libro de texto para esta materia o seguinte:

ALFEIRN RODRGUEZ, X., BREA PEDREIRA, A., ROMERO MASI, A., Historia
de Espaa, segundo curso de bacharelato, Baa Edicins, A Corua, 2009.
Este libro est estruturado en catro bloques:
Pxina 5 de 40
Bloque 1. As races histricas: analzanse aqu dende as primeiras culturas ata a Idade
Media inclusive. Est dividido en das unidades:
Unidade 1: Hispania e Gallaecia na antigidade:
As primeiras culturas.
A romanizacin.
Os reinos xermnicos de Hispania.
Unidade 2: Al.-Andalus e os reinos cristins medievais:
Esplendor de Al.-Andalus e formacin dos reinos cristins.
A expansin cristi e a fin de Al.-Andalus.
Sociedade e monarqua feudal.
A crise dos sculos XIV-XV.
A Galicia medieval.
Bloque 2. O Antigo Rxime: onde se trata a Espaa dos Reis Catlicos, a Espaa dos
Austrias e a Espaa dos Borbns. Est dividido en das unidades:
Unidade 3: Os Reis Catlicos e a monarqua hispnica:
Os Reis Catlicos.
A monarqua dos Austrias.
Conquista e explotacin da Amrica espaola.
A Galicia dos Austrias.
Unidade 4. A Monarqua borbnica no Antigo Rxime:
O Antigo Rxime: trazos fundamentais.
Os Borbns e a coroa de Espaa no sculo XVIII.
A Galicia borbnica.
Bloque 3: O rxime liberal: analzanse aqu a crise do Antigo Rxime, os inicios e consolidacin do rxime liberal, a Restauracin borbnica e as transformacins socioeconmicas na Espaa liberal. Est dividido en tres unidades:
Unidade 5. Inicios e consolidacin do rxime liberal:
Crise do Antigo Rxime e revolucin liberal.
A construcin do Estado liberal.
O Sexenio democrtico. 1868-1874.
O modelo de Estado na Espaa liberal.
Unidade 6. Estado e nacin na Restauracin borbnica:
O rxime da Restauracin borbnica. 1875-1923.
O reinado de Afonso XIII e a crise da Restauracin. 1902-1931.
Nacin e nacionalismos en Espaa.
Unidade 7. As transformacins socioeconmicas na Espaa liberal:
Atraso e desenvolvemento econmico.
Modernizacin demogrfica e emigracin.

Pxina 6 de 40
Nova sociedade de clases e dominio burgus.
Conflitividade social e movemento obreiro.
Bloque 4. Repblica, ditadura e democracia: este bloque abrangue dende a Segunda

Repblica e a Guerra Civil ata a Espaa democrtica, pasando pola Espaa franquista.
Est dividido en tres unidades:
Unidade 8. Segunda Repblica e Guerra Civil:
A Segunda Repblica.
A Guerra Civil.
Unidade 9. Espaa no franquismo:
Bases e apoios da ditadura franquista.
Unha longa posguerra. 1939-1959.
Desenvolvemento econmico e inmobilismo poltico. 1959-1973.
A agona do franquismo. 1973-1975.
Unidade 10. Espaa en democracia:
A transicin democrtica. 1975-1977.
A Constitucin de 1978.
Os gobernos da UCD. 1977-1982.
Os gobernos socialistas de Felipe Gonzlez. 1982-1996.
Os gobernos conservadores de Jos M Aznar. 1996-2004.
Os gobernos socialistas de Jos Lus Rodrguez Zapatero. 2004...
A Galicia autonmica.
Distribucin temporal das unidades
As unidades didcticas establecidas nesta gua distribuiranse ao longo do curso da seguinte maneira:
1 trimestre (1 avaliacin):
Unidades 1-2-3-4 inclusive. Isto corresponde aos dous primeiros bloques do libro de
texto.
Unidades 5-6-7 inclusive. Corresponden ao bloque 3 do libro de texto.
Unidades: 8-9-10 inclusive. Estas unidades da gua corresponden ao bloque 4 do libro
de texto.
Metodoloxa de estudo
Co estudo desta materia tratarase de conseguir asimilar, de maneira crtica e razoada, os

contidos de Historia, para o cal preciso ter moi claro a sucesin dos diferentes feitos histricos. Ademais, o alumnado deber contrastar versins diferentes dun mesmo feito, vaPxina 7 de 40
lorando aquelas testemuas mis significativas do pasado. Trtase as de indagar sobre as

cousas que de verdade aconteceron para poder entender o noso presente.
Tendo en conta que a actividade prctica que con maior frecuencia realizar o alumnado ao longo do curso ser o comentario de textos histricos, van a continuacin algunhas
breves observacins sobre como abordar ese comentario e, ao mesmo tempo, algunha advertencia sobre os erros que con maior frecuencia se cometen ao desenrolar esa labor.
O comentario de textos
O primeiro paso a dar hora de abordar o comentario a lectura atenta do texto.

O segundo paso ser a ordenacin dos contidos, o que implica a xerarquizacin dos
mesmos, dicir, distinguir e separar o principal do accesorio ou secundario. Para iso pode
ser til subliar as palabras claves do texto, aquelas que aluden a personaxes histricos,
acontecementos, institucins, etc.
O comentario debe ir enfocado a destacar o contexto histrico (poca, circunstancias
econmicosociais, etc.) no que xurdiu o texto. Tamn ten que destacar a sa importancia
ou transcendencia.
Hai das cousas que non se deben facer hora de comentar un texto histrico:
Non se debe parafrasear o texto, dicir, non se debe repetir o que este di, inda que si
se pode e se debe utilizar frases textuais sas, sempre entre comias, como xustificacin da elaboracin do mesmo.
Non se debe tomar o texto como pretexto e facer unha redaccin sobre a temtica
do mesmo marxe por completo deste e como se se estivera contestando a unha
pregunta terica. Iso desvirta por completo o que un comentario de textos.
Ademais do comentario de textos, calquera materia de historia prstase a outra serie de
traballos prcticos. Son eles esencialmente tres:
Comentario de mapas histricos que axuden o alumnado a situar no espazo calquera
fenmeno histrico da ndole que sexa. O seu comentario ir enfocado a sinalar o
momento histrico que reflicte o mapa proposto e a sa posible relacin con momentos anteriores ou posteriores.
Comentario de grficas: para abordalo vale o dito ao falar do comentario de texto.
Non se deben repetir simplemente os datos reflectidos na grfica senn que hai que
facer unha redaccin persoal utilizando e mencionando os datos que a grfica proporciona, formulando as conclusins pertinentes.
Comentario de tboas estatsticas: aqu a evolucin a travs do tempo dos datos da
tboa xoga un destacado papel hora de abordar o comentario. Dunha tboa de datos deste tipo poden obterse importantes conclusins para os momentos que se reflicten nela: fenmenos de crecemento ou de retroceso demogrfico, econmico ou
doutro tipo; pocas de crise; etc. O comentario abordar tamn o contexto histrico
que se reflicte na tboa proposta.
Recomendacins para o estudo
hora de estudar moi importante manter un horario o mis regular posible.

Ler as unidades didcticas atentamente, subliando os aspectos mis importantes ou as
ideas fundamentais. Unha vez entendida a unidade didctica, sera aconsellable facer un
resumo da mesma de maneira esquemtica. Debe ter en conta que para entender os contiPxina 8 de 40
dos, e as poder analizar textos, grficos, mapas, etc. correctamente, hai que estudar razoando e non simplemente memorizando.
Cando xurdan palabras das que non se coece o significado, ou conceptos que non ten
claros, deber servirse dun dicionario para resolvelo. Existen dicionarios de termos histricos, de termos xeogrficos e de termos artsticos que resultan moi tiles; algns deles
aparecen no apartado de bibliografa recomendada. Tamn se lle recomenda en dito apartado algn atlas histrico, xa que importante situar xeograficamente os acontecementos
histricos para poder entendelos correctamente.
Ao finalizar cada unidade didctica debera realizar as actividades de autoavaliacin
para comprobar se a entendeu adecuadamente.
Cando persistan dbidas ou aspectos que non acaba de ter claros, debe acudir s titoras
de orientacin para que o profesor/a poida aclarar ditos aspectos. Esas titoras de orientacin son obrigatorias e estn precisamente para iso.
importante que o alumnado se fixe no porqu das cousas, dos feitos, dicir, ten que
ter claro as causas que provocaron os acontecementos. Do mesmo xeito, hai que comprender as consecuencias dos mesmos, dicir, o que os acontecementos provocan sa vez.
Tea en conta que todo est relacionado, que nada sucede porque si.
Apartados do traballo en cada unha das unidades
No primeiro apartado, criterios de avaliacin, expense os aspectos que son necesarios

coecer para poder superar dita unidade didctica.
No segundo apartado, suxestins para o estudo, danse, nalgunhas unidades didcticas,
consellos para abordalas e sinlanse os aspectos mis importantes delas.
No terceiro apartado, actividades de autoavaliacin, inclense unha serie de cuestins,
exercicios, etc. relacionados coa unidade e encamiados a que o alumnado poida saber
se podera contestar correctamente a ditas cuestins e, polo tanto, se o estudo da unidade foi correcto.
No cuarto apartado, actividades de titora, inclense unha serie de exercicios e cuestins aos que o alumnado pode contestar e levar titora de orientacin.
As titoras lectivas e de orientacin
Existen dous tipos de titoras:

Titoras lectivas: son de asistencia obrigada para o alumnado. Nelas daranse indicacins sobre as diferentes unidades didcticas.
Titoras de orientacin: non son de asistencia obrigada. Nelas atenderase o alumnado
individualmente e poderanse formular as sas dbidas sobre calquera aspecto da materia.
Lecturas recomendadas
AA.VV., Materiais para o estudo da Historia de Espaa Contempornea, Ed.. Trculo, Compostela, 1998.
ARTOLA, M. (dir.), Historia de Espaa, Alianza Editorial, Madrid, 1973.
Pxina 9 de 40
BARREIRO FERNNDEZ, J.R., Historia Contempornea de Galicia, Ed.. Gamma,

La Corua, 1982.
CARR, R., Espaa 1808-1939, Ed.. Ariel, Barcelona, 1979
CHORD RIOLLO, F.; RIVERO GONZLEZ, I; MARTN MARTN, T., Diccionario de Trminos Histricos y Afines, Ed.. Istmo, Madrid 1995.
COMELLAS, J.L., Historia de Espaa Moderna y Contempornea, Ed. Rialp, Madrid,
1990.
COOK, CH., Diccionario de trminos histricos, Ed. Alianza, Madrid 1977.
DOMNGUEZ ORTIZ, A., Las clases privilegiadas en la Espaa del Antiguo Rgimen, Ed.. Istmo, Madrid, 1973.
DOMNGUEZ ORTIZ, A., Sociedad y Estado en el siglo XVIII espaol, Ariel, Barcelona, 1986.
ELLIOT, J.H., La Espaa Imperial. 1469-1716, Vicens Vives, Barcelona, 1986.
PALMER, A., Diccionario de Historia del Siglo XX, Ed.. Grijalbo, Barcelona, 1983.
PAYNE, S.G., La Espaa medieval. Desde sus orgenes hasta el fin de la Edad Media,
Playor, Madrid, 1985.
RODRGUEZ GARCA, CASTILLA SOTO, Diccionario de trminos de Historia de
Espaa. Edad Moderna, Ariel, Barcelona, 2005.
SNCHEZ DE MADARIAGA, E., Conceptos fundamentais de Historia, Ed.. Alianza,
Madrid, 1998.
SOL TURA, J., AJA, E., Constituciones y perodos constituyentes en Espaa (18081936), Ed.. Siglo Ventiuno de Espaa, Madrid, 1997.
TMINE, E. e outros, Historia de la Espaa contempornea. Desde 1908 hasta nuestros das, Ariel, Barcelona 1982.
TUN DE LARA, M. (dir.), Historia de Espaa, Ed.. Labor, Barcelona 1984.
TUN DE LARA, M., La Espaa del siglo XIX, Ed.. Laia, Barcelona, 1975.
TUN DE LARA, M., La Espaa del siglo XX, Ed.. Laia, Barcelona, 1974.
VICENS VIVES, J., Aproximacin a la Historia de Espaa, Vicens Vives, Barcelona,
1991.
VICENS VIVES, J., Atlas de Historia de Espaa, Ed.. Teide, Barcelona, 1980
VICENS VIVES, J., Historia Econmica de Espaa, Ed.. Vicens Vives, Barcelona,
1982.
VILAR, P., Historia de Espaa, Ed.. Crtica, Barcelona, 1978.
VILAR, P., Oro y Moneda en la Historia. 1450-1920, Ed.. Ariel, Barcelona, 1974.
Pxina 10 de 40
2.
Unidade 1. Hispania e Gallaecia na

antigidade: as primeiras culturas
Criterios de avaliacin
Ao finalizar o estudo desta unidade, deber ser capaz de:

Identificar as principais etapas da prehistoria peninsular, as sas caractersticas e sinalar
no mapa os principais xacementos.
Entender os elementos clave do proceso de hominizacin valorando a importancia dos
achados de Atapuerca.
Comparar o modo de vida das sociedades cazadoras-recolectoras coas sociedades agrcolas.
Analizar as culturas tartsica, ibrica e castrexa.
Comprender o proceso colonizador de fenicios, gregos e cartaxineses, localizando as
sas colonias mis importantes.
Identificar as caractersticas da sociedade e da economa da Espaa prerromana.
Coecer as etapas da conquista da Pennsula por Roma, os territorios ocupados en cada
etapa.
Comprender o proceso de romanizacin.
Identificar as caractersticas da economa, sociedade, cultura e relixin da Hispania romana.
Analizar as causas que produciron a cada do Imperio Romano.
Entender o proceso de insercin xermnica na sociedade hispanorromana.
Identificar os datos fundamentais dos reinos suevos de Gallaecia e o visigodo de Toledo.
Suxestins para o estudo
Responder s cuestins establecidas no libro de texto que van resaltadas en recadros

azuis.
Facer un resumo das diferentes etapas da prehistoria peninsular.
Facer un resumo sobre o proceso colonizador de fenicios, gregos e cartaxineses.
Facer un resumo das etapas da conquista de Hispania por Roma.
Facer un resumo sobre o proceso romanizador.
Pxina 11 de 40
Actividades de autoavaliacin
Actividade 1. Que rexins espaolas son as mis ricas en covas con pinturas do Paleoltico Superior?
Actividade 2. Contrapoa as caractersticas dunha economa paleoltica e dunha neoltica.
Actividade 3. Que se entende por colonizacins?
Actividade 4. Cal foi a principal cidade fundada polos gregos en Espaa?
Actividade 5. Conteste pregunta 6 da pxina 19 do libro de texto.
Actividade 6. Etapas da conquista romana.
Actividade 7. Que grandes grupos de pobos indxenas ou prerromanos haba na Pennsula Ibrica segundo as fontes grecolatinas?
Actividade 8. Que son os castros?
Actividade 9. Conteste pregunta 23, da pxina 32 do libro de texto
Actividades de titora
O alumnado poder enviar titora, se as o quere, as seguintes actividades:

En que consiste a romanizacin e que impacto tivo na Pennsula Ibrica?
Responda pregunta 16 da pxina 27 do libro de texto.
Pxina 12 de 40
3.
Unidade 2. Al-Andalus e os reinos

cristins medievais. A Galicia medieval

Identificar as etapas e caractersticas da Espaa islmica.
Explicar a organizacin do Estado andalus.
Expor as bases econmicas e culturais de Al.-Andalus.
Comprender o proceso de formacin dos reinos cristins do norte entre os sculos VIII
ao X.
Explicar o proceso de repoboacin.
Coecer a consolidacin e a expansin dos reinos cristins nos sculos XI ao XIII.
Comprender a crise da Baixa Idade Media e as transformacins habidas nos diferentes
ncleos polticos peninsulares nos sculos XIV e XV.
Identificar as principais caractersticas da economa, sociedade e cultura das diferentes
etapas dos reinos cristins na Idade Media.
Elaborar un eixe cronolxico sobre a Idade Media.
Responder s cuestins includas no libro de texto que van resaltadas en recadros azuis.
Facer un esquema das diferentes etapas en que se divide a Idade Media e os principais
ncleos polticos peninsulares.
Actividade 1. A que se chama Reconquista?

Actividade 2. Quen foron os mozrabes?
Actividade 3. Quen foron os almorbides e os almohades?
Actividade 4. Que a repoboacin?
Actividade 5. Responda cuestin 2 da pxina 39 do libro de texto.
Actividade 6. Responda cuestin 10 da pxina 47 do libro de texto.
Actividade 7. Que son os privilexios forais?
Pxina 13 de 40
Actividade 8. Que eran os foros en Galicia?


Que foi a Peste Negra?
Faga un resumo sobre a revolta dos irmandios.
Pxina 14 de 40
4.
Unidade. 3 Os Reis Catlicos e a monarqua hispnica. A Galicia dos Austrias


Explicar o significado da unin dinstica dos Reis Catlicos.
Coecer a Espaa dos Reis Catlicos e as sas caractersticas.
Comprender a permanencia das peculiaridades dos diferentes reinos.
Coecer os principais feitos da poltica interior e exterior dos Reis Catlicos.
Analizar os problemas das minoras tnicas e relixiosas da poca dos Reis Catlicos.
Identificar as principais caractersticas da economa, sociedade e demografa desta etapa.
Comprender as diferentes fases do proceso de unificacin poltica da Pennsula: conquista de Granada, incorporacin de Navarra e unin de Portugal.
Coecer o imperio dos Austrias (sculos XVI e XVII).
Identificar as caractersticas polticas e socioeconmicas da Espaa dos Austrias.
Analizar os conflitos internos da Espaa dos Austrias: as Comunidades de Castela, o
problema dos mouriscos, etc.
Identificar as causas que posibilitaron o descubrimento de Amrica.
Coecer o proxecto inicial de Coln.
Explicar o proceso de negociacins e a sa finalizacin coas Capitulacins de Santa Fe.
Coecer o reparto do mundo entre Espaa e Portugal e as sas consecuencias.
Coecer as principais expedicins de conquista en Amrica.
Comprender a organizacin do imperio americano.
Analizar a explotacin econmica de Amrica.
Comprender o impacto da colonizacin nos pobos indxenas.
Analizar o impacto da colonizacin na economa e na sociedade espaolas.
Pxina 15 de 40
Facer un resumo sobre as caractersticas polticas, econmicas, sociais e demogrficas

da Espaa dos Reis Catlicos.
Facer un resumo dos reinados dos Austrias e dos feitos mis significativos.
Facer un resumo sobre as causas e as consecuencias do descubrimento de Amrica.
Actividade 1. Que reinos se reparten a pennsula a comezos do reinado dos Reis Catlicos?
Actividade 2. Que un morgado?
Actividade 4: Que medidas polticoadministrativas estableceron os Reis Catlicos?
Actividade 5. Cal foi o obxectivo prioritario da poltica de Filipe II?
Actividade 8. Que foi o Tratado de Tordesillas?
Actividade 9. Que formas de explotacin da man de obra indxena utilizaron os colonizadores espaois en Amrica?
Actividade 10. Que son as reducins?

Que son os corrixidores e que significan?
Facer un esquema coas principais expedicins de conquista en Amrica.
Conteste pregunta 27 da pxina 105 do libro de texto.
Pxina 16 de 40
5.
Unidade 4. O A Monarqua borbnica

no Antigo Rxime. A Galicia borbnica

Entender a chegada da nova dinasta dos Borbns.
Explicar as caractersticas da sociedade estamental.
Identificar as caractersticas da economa do Antigo Rxime.
Coecer os aspectos fundamentais da monarqua absoluta dos Borbns en Espaa (centralizacin e uniformizacin, etc..)
Identificar os principais aspectos do reformismo ilustrado espaol.
Explicar as caractersticas da Galicia do Antigo Rxime.
Facer un resumo das caractersticas do Antigo Rxime.
Facer un resumo sobre a poltica centralizadora dos Borbns en Espaa.
Actividade 1. Que organizacin poltica a propia do Antigo Rxime?

Actividade 2. Que son os Decretos da Nova Planta?
Actividade 3. Como se denomina a sociedade do Antigo Rxime?
Actividade 4. Que grupo social o predominante na Galicia do Antigo Rxime?
Actividade 5. Na sociedade do Antigo Rxime que o Estado Llano?
Actividade 6. Que son os Pactos de familia?
Actividade 7. Que son os intendentes?
Actividade 8. Responda pregunta 7 da pxina 132 do libro de texto.

Un resumo sobre o reformismo ilustrado espaol.
Pxina 17 de 40
6.
Unidade 5. Inicios e consolidacin do

rxime liberal

Identificar os principais aspectos da guerra de independencia espaola e o impacto que
tivo en Galicia.
Explicar a importancia da obra de Cdiz e do primeiro liberalismo espaol.
Identificar as caractersticas dos diferentes perodos nos que se divide o reinado de Fernando VII.
Coecer o conflito na sucesin ao trono de Fernando VII e as sas consecuencias.
Analizar a influencia que tivo a Guerra da Independencia espaola no proceso independentista das colonias americanas.
Explicar o proceso de independencia das colonias americanas.
Comprender o por que e o desenvolvemento da 1 guerra carlista.
Coecer as caractersticas da etapa da rexencia de M Cristina.
Explicar o inicio das reformas liberais no Estatuto Real de 1834.
Coecer as reformas progresistas feitas entre 1835 e 1837 (disolucin do rxime seorial, a desvinculacin das terras supresin de morgados, etc.-, a desamortizacin eclesistica).
Identificar as principais caractersticas da constitucin de 1837.
Explicar as caractersticas da rexencia de Espartero.
Coecer as diferentes etapas polas que atravesa o reinado de Isabel II.
Analizar as caractersticas da constitucin de 1845.
Explicar a crise do moderantismo entre 1856 e 1868.
Identificar os antecedentes da revolucin de 1868 (crise econmica, deterioro poltico).
Analizar a revolucin Gloriosa.
Coecer os principais trazos da constitucin de 1869.
Identificar e analizar a etapa da monarqua e Amdeo de Savoia (1870-73).
Explicar a etapa da Primeira Repblica espaola (1873-74).
Responder s cuestins includas no libro de texto e que van resaltadas en recadros

azuis.
Pxina 18 de 40
Facer un resumo sobre as caractersticas da Constitucin de 1812.

Facer un resumo das principais forzas polticas na Espaa desta poca.
Facer un resumo das etapas do reinado de Fernando VII e as sas caractersticas.
Facer un resumo dos principais acontecementos independentistas na Amrica hispana.
Facer un resumo das etapas, coas sas caractersticas, do reinado de Isabel II.
Facer un resumo das distintas etapas do Sexenio Revolucionario cos seus principais feitos e caractersticas.
Actividade 1. Que foi o motn de Aranjuez?

Actividade 5. Por que Fernando VII derrogou a Lei Slica?
Actividade 6. Cite un factor econmico e un factor social que incidan no movemento de
independencia da Amrica espaola.
Actividade 7. Quen se encarga do goberno de Espaa entre a morte de Fernando VII e a
proclamacin de Isabel II?
Actividade 8. Que o sufraxio censatario?
Actividade 9. Que antagonismo entre partidos se produce durante este perodo?
Actividade 10. Que defenden os carlistas?
Actividade 11. Quen son os Mrtires de Carral?
Actividade 13. O Sexenio Revolucionario foi un perodo estable ou inestable politicamente?

Facer un resumo sobre a Guerra da Independencia espaola.
Facer un resumo sobre a Dcada ominosa (1823-1833).
Facer un resumo sobre as caractersticas do proceso emancipador das colonias espaolas de Amrica.
Facer unha redaccin comparando o Estatuto Real de 1834 e a constitucin de 1837.
Resumo das principais caractersticas da constitucin de 1845.
Facer unha anlise sobre a constitucin de 1869.
Pxina 19 de 40
7.
Unidade 6. Estado e nacin na restauracin borbnica. Nacin e nacionalismos en Espaa


Explicar os fundamentos e as caractersticas do sistema da Restauracin e o seu funcionamento (bipartidismo e alternancia pacfica no poder, manipulacin electoral e caciquismo).
Identificar as principais caractersticas da constitucin de 1876.
Analizar os principais partidos polticos dinsticos e as sas caractersticas.
Identificar as principais forzas de oposicin.
Comprender os principais acontecementos relacionados coa guerra de Cuba e Filipinas.
Coecer as consecuencias econmicas e polticas do desastre do 98.
Analizar a crise de 1909 (Semana Trxica), a sa relacin coa guerra de Marrocos e as
sas consecuencias polticas.
Explicar a crise do parlamentarismo e as sas etapas.
Explicar as caractersticas da crise de 1917.
Identificar as etapas da Ditadura (1923-30), coas sas caractersticas e o fin da monarqua (1930-1931).
Analizar o xurdimento dos nacionalismos.
Identificar as principais caractersticas do catalanismo e do nacionalismo vasco.
Explicar o galeguismo e a sa evolucin.
Facer un resumo das caractersticas do sistema da Restauracin.
Facer un esquema sobre a descomposicin do sistema da Restauracin.
Facer un resumo das das etapas da Ditadura e as sas caractersticas.
Facer un esquema coas principais caractersticas dos nacionalismos.
Pxina 20 de 40
Actividade 1. Por que se chama Restauracin o perodo que se abre en 1875?

Actividade 2. Que o bipartidismo ou a quenda pacfica entre dous partidos?
Actividade 4. Que a Semana Trxica?
Actividade 5. Que a Lei del Candado?
Actividade 6. Que o desastre de Annual?
Actividade 7. Que foi o Pacto de San Sebastin?
Actividade 8. Cales son as tres etapas do galeguismo? Cite un representante de cada
unha.
Actividade 10. Que caractersticas tia o nacionalismo vasco?

Facer unha anlise da constitucin de 1876.
Facer un resumo sobre a crise de 1917.
Facer un resumo sobre as medidas adoptadas por Primo de Rivera.
Facer unha redaccin comparando o galeguismo co catalanismo.
8.
Unidade 7. As transformacins socioeconmicas na Espaa liberal


Explicar a evolucin da agricultura no sculo XIX.
Identificar as diferentes etapas da desamortizacin.
Explicar as consecuencias que tivo a desamortizacin en Galicia e as caractersticas da
nosa agricultura nesta etapa.
Coecer o proceso de construcin da rede ferroviaria.
Explicar os inicios da industria moderna: a mecanizacin da industria txtil e o aumento da producin.
Pxina 21 de 40
Analizar a diversidade rexional na industria.

Identificar os obstculos industrializacin.
Comprender e analizar o comercio espaol.
Analizar as causas da desindustrializacin de Galicia e os seus novos sectores.
Identificar as caractersticas da demografa espaola do sculo XIX e a sa evolucin.
Analizar as causas dos movementos migratorios.
Identificar a evolucin da emigracin en Galicia e as sas consecuencias.
Comprender as caractersticas dunha sociedade de clases.
Analizar os principais conflitos obreiros e campesios.
Coecer os principais sindicatos obreiros e as sas caractersticas.
Coecer o agrarismo en Galicia.
Analizar a conflitividade urbana e os motns de consumos.
Explicar a situacin da muller e os primeiros movementos feministas.
Facer un resumo sobre as desamortizacins e as sas consecuencias.
Facer un resumo sobre os problemas do proceso industrializador espaol.
Facer un resumo das causas da emigracin.
Facer un resumo sobre as caractersticas dunha sociedade de clases.
Actividade 1. Que a desamortizacin eclesistica?

Actividade 2. Diferencie entre clero regular e clero secular.
Actividade 3. Galicia unha rexin industrializada no sculo XIX?
Actividade 4. Como evoluciona a poboacin espaola e galega durante o sculo XIX?
Actividade 5. Predomina a poboacin rural ou a urbana?
Actividade 6. Que motivou a emigracin espaola durante o sculo XIX?
Actividade 7. Que trazos indican os cambios no rxime demogrfico espaol a fins do
sculo XIX?
Actividade 8. Que o agrarismo galego?
Pxina 22 de 40

Facer un resumo sobre as caractersticas da agricultura galega nesta etapa.
Explique o porqu da desindustrializacin de Galicia.
Comparar as caractersticas dunha demografa de Antigo Rxime coas dunha demografa de transicin demogrfica.
Comparar as caractersticas das das ramas do movemento obreiro en Espaa.
9.
Unidade 8. A Segunda Repblica e a

Guerra Civil

Identificar as diferentes etapas da Segunda Repblica e as sas caractersticas.
Explicar o significado do novo rxime e os seus obxectivos.
Analizar as principais caractersticas da Constitucin de 1931.
Analizar os apoios que teen os gobernos republicanos e os seus problemas.
Analizar as diferenzas entre os grupos polticos e a evolucin cara formacin de bloques antagnicos.
Identificar os precedentes da revolucin militar que pon fin Segunda Repblica.
Controlar os aspectos mis significativos do golpe de Estado.
Explicar as caractersticas ideolxicas dos dous bandos.
Explicar a evolucin da guerra civil.
Entender a internacionalizacin da guerra de Espaa.
Identificar os principais acontecementos sucedidos nas das zonas.
Facer un resumo sobre a evolucin da Segunda Repblica espaola.
Facer un resumo sobre a ideoloxa dos principais grupos polticos da poca.
Facer un resumo sobre a evolucin da guerra.
Facer un resumo sobre os presupostos ideolxicos dos dous bandos.
Pxina 23 de 40
Actividade 1. En que etapas polticas se divide a Segunda Repblica?

Actividade 2. Sinale algns trazos da Constitucin de 1931.
Actividade 3. Cando se producen as autonomas de Catalua, Pas Vasco e Galicia durante a Segunda Repblica.
Actividade 4. Que a CEDA e cando chega ao poder?
Actividade 5. Que aconteceu en Casas Viejas?
Actividade 6. Mencione os principais partidos polticos da Segunda Repblica e os seus
dirixentes.
Actividade 7. Que pretenda a ofensiva de Franco no Ebro en 1938?
Actividade 8. Indique os nomes dos dous principais xefes de goberno da zona republicana durante a guerra civil?
Actividade 9. Que a unificacin poltica?
Actividade 10. Que pases europeos deron a sa axuda a Franco?
Actividade 11. Que son as Brigadas Internacionais?

Facer un resumo sobre os problemas obreiros e campesios.
Facer unha redaccin sobre a represin habida en ambos bandos.
10. Unidade 9. Espaa no franquismo


Identificar as caractersticas do rxime franquista.
Explicar as principais forzas de apoio ao franquismo.
Determinar as posturas dos diversos grupos sociais ao rxime franquista.
Coecer a fase de illamento internacional.
Describir a penuria econmica da vida coti da posguerra espaola.
Identificar as caractersticas da autarqua, do racionamento e do contrabando ou mercado negro.
Pxina 24 de 40
Analizar a poltica exterior do rxime franquista durante a Segunda Guerra Mundial e o

seu cambio a partir do fin desta.
Enumerar os motivos que provocaron a apertura econmica ao exterior do rxime franquista na dcada dos cincuenta.
Identificar as diferentes forzas opositoras ao rxime, tanto no interior como no exterior.
Explicar a consolidacin do franquismo e as sas caractersticas.
Analizar o crecemento econmico dos anos sesenta e as principais medidas tomadas
neste sentido.
Comprender a transformacin da sociedade espaola e os cambios de comportamento.
Analizar as causas e as consecuencias da emigracin a Europa.
Coecer a conflitividade e os principais movementos sociais.
Identificar os principais grupos polticos de oposicin ao rxime franquista, tanto dentro de Espaa como fra.
Comprender a conflitividade e os movementos sociais da ltima etapa do franquismo.
Analizar a crise do rxime franquista e o seu final.
Analizar as transformacins econmicas, sociais e culturais de Espaa nesta poca.
Valorar os cambios que conducen aparicin dunha sociedade moderna.
Facer un resumo das caractersticas desta primeira etapa do franquismo.
Facer un resumo sobre as bases do crecemento econmico espaol entre 1959 e 1973.
Facer un resumo dos principais aspectos da poca final do franquismo.
Faga un resumo dos cambios habidos culturalmente nesta poca.
Actividade 1. Que a autarqua?

Actividade 2. Que o maquis? Como afectou a Galicia?
Actividade 3. Cando se crean as Cortes espaolas? Como se chaman os seus membros?
Actividade 4. Que o Foro dos Espaois? Que deberes e dereitos principais recolle esta
lei?
Actividade 5. Que foi a Divisin Azul?
Actividade 7. Responda pregunta 17 da pxina 361 do libro de texto, explicando en
que consisten.
Pxina 25 de 40
Actividade 8. Principais forzas opositoras ao franquismo.

Actividade 9. Que son os Plans de Desenvolvemento? Que obxectivos tian?
Actividade 10. Que organismo, creado en 1974, centraliza a oposicin a Franco?
Actividade 12. Quen foi Carrero Blanco?
Actividade 13. Que foi o Esprito do Doce de Febreiro?

Que a democracia orgnica?
Facer un resumo sobre os cambios de comportamento na sociedade espaola nesta etapa.
Facer un resumo do novo sindicalismo e do novo movemento estudantil.
Facer un resumo sobre a aparicin dunha vida moderna nesta etapa.
Esquema do incremento das forzas de oposicin entre 1973 e 1975.
11. Unidade 10. Espaa en democracia. A

Galicia autonmica
Analizar a situacin poltica espaola tras a morte de Franco.

Identificar os principais aspectos da transicin poltica en Espaa (1875-78): as mobilizacins populares, o papel do antifranquismo, etc.
Identificar as principais caractersticas da Constitucin de 1978.
Analizar e interpretar algns artigos da Constitucin espaola de 1978.
Analizar o proceso autonmico en Espaa facendo especial fincap no Estatuto de Autonoma de Galicia.
Explicar o impacto da crise de 1973 sobre a economa espaola.
Identificar os logros e os problemas dos gobernos da UCD entre 1979 e 1982.
Explicar o golpe de Estado do 23 de febreiro e as sas consecuencias.
Enumerar os logros e os problemas dos gobernos socialistas entre 1982 e 1996.
Especificar as polticas mis destacadas das das etapas de goberno do Partido Popular
(1996-2004).
Pxina 26 de 40
Coecer os principais aspectos de actuacin poltica nos gobernos do PSOE (20042008).

Analizar a evolucin econmica, social e cultural dende fins dos anos setenta ata hoxe.
Explicar o proceso de integracin de Espaa na Unin Europea.
Comprender como afectou a Galicia dita integracin.
Coecer o cambio do papel de Espaa no contexto internacional.
Facer un resumo sobre a transicin poltica espaola.
Facer un resumo sobre a Constitucin de 1978.
Facer un resumo sobre o Estatuto de Autonoma de Galicia.
Facer un resumo sobre as principais caractersticas dos diferentes gobernos entre 1979
e 1996.
Facer un resumo sobre o proceso de integracin de Espaa na Unin Europea.
Actividade 1. Que poltico foi o principal artfice da transicin democracia?

Actividade 3. Dende que ano conta Galicia con Estatuto de Autonoma e que institucins de goberno crea?
Actividade 4. Quen e cando legalizou o Partido Comunista?
Actividade 6. Que gobernos se suceden en Espaa entre 1976 e 1996?
Actividade 7. Que sucedeu no Congreso dos Deputados cando se proceda investidura
de Calvo Sotelo como presidente do goberno?
Actividade 8. Que novidades educativas trouxo a democracia?
Actividade 9. Que a reconversin industrial?
Actividade 10. Cales son os tres piares do Estado do Benestar?
Actividade 11. Como se produciu a entrada de Espaa na OTAN?
Actividade 12. Que suceso econmico, que afecta a Espaa, se produce en 2008?

Pxina 27 de 40
Facer un resumo sobre a evolucin da conflitividade laboral nos anos setenta.

Facer un resumo sobre os acusados cambios habidos na sociedade espaola nesta etapa.
Facer un resumo sobre o papel de Espaa no contexto internacional.
Que foi a Xunta Democrtica?
Que supuxo a reforma fiscal dos socialistas?
Que goberno consigue a adhesin de Espaa Comunidade Econmica Europea?
Que problemas creou en Galicia a entrada en Espaa no Mercado Comn?
Que foi o Tratado de Maastricht?
Que goberno decidiu a entrada de Espaa na OTAN?
Que sector econmico predominante en Espaa?
Pxina 28 de 40
12. Solucins s actividades de

autoavaliacin
Unidade 1
Actividade 1. As rexins espaolas mis ricas en covas con pinturas do Paleoltico Superior son Asturias, Cantabria e o Pas Vasco, dicir, a cornixa cantbrica.
Actividade 2. A economa paleoltica depredadora (caza de animais salvaxes e recoleccin de froitos silvestres). A economa do Neoltico produtora (gandera e agricultura).
Actividade 3. Denomnase colonizacins chegada a Espaa, durante o primeiro milenio a. de C., de tres pobos mediterrneos: fenicios, gregos e cartaxineses.
Actividade 4. A cidade de Emporion, actualmente Ampurias, na costa de Xirona.
Actividade 5. As factoras fenicias e gregas estaban situadas en puntos estratxicos para
realizar intercambios comerciais no litoral mediterrneo (os fenicios, no litoral andaluz
e os gregos, sobre todo no litoral cataln e balear). O principal obxectivo dos fenicios,
ademais do comercio cos indxenas, foi o control das rutas do comercio de metais das
minas de Serra Morena e das illas Casitrides situadas no Atlntico.
Actividade 6. Tres son as etapas. Na primeira (S. III a de C.), no decurso da segunda
guerra pnica, os romanos conquistan as zonas mediterrneas e as do sur peninsular. Na
segunda (S. II a de C.), apodranse lentamente das das mesetas. Na terceira (fins S. I a
de C.), coas guerras cntabras, Augusto incorpora o que faltaba por conquistar: a cornixa cantbrica.
Actividade 7. Os grandes grupos de pobos indxenas na Pennsula Ibrica, segundo as
fontes grecolatinas, son: os iberos, habitantes da rexin mediterrnea, e os celtas e celtberos, habitantes do interior. Ademais estaba a cultura castrexa no noroeste e pobos de
menor extensin como os vascns.
Actividade 8. Os castros son poboados, tpicos da cultura castrexa do noroeste peninsular, que estn defendidos por fortificacins (foxos, terraplns, murallas). Dentro desas
fortificacins estn as construcins domsticas, feitas en pedra, nas que domina a planta redondeada. O nmero de castros foi moi alto, conservndose inda hoxe moitos deles. A existencia destes poboados pode estar indicada por certos topnimos como castro, castrilln, castrio, croa, etc.
Actividade 9. A principios do sculo V penetran en Hispania suevos, vndalos e alanos,
e repartnse o seu territorio. Entre o 415 e o 418 entran en Hispania os visigodos, como
representantes do imperio, e acaban cos alanos e cos vndalos silingos, cercando os
demais en Gallaecia. Os vndalos asdingos desprazronse ao sur e, finalmente, pasaron
a frica.
Pxina 29 de 40
Unidade 2
Actividade 1. Chmase Reconquista recuperacin das terras que antes pertenceran

monarqua visigoda e que foron conquistadas polos musulmns. Esta idea orixinouse a
finais do sculo IX, na corte do rei Afonso III de Asturias, para xustificar ou lexitimar a
conquista desas terras.
Actividade 2. Foron os cristins que seguiron vivindo nos territorios musulmns da pennsula.
Actividade 3. Son das dinastas con orixe no norte de frica que invadiron sucesivamente a Pennsula nos sculos XI e XII, facendo retroceder o avance da Reconquista
cristi.
Actividade 4. A repoboacin a ocupacin, por parte de campesios, de terras que estaban deshabitadas tras a conquista musulm ou tras a Reconquista cristi. , as, un
proceso que vai unido Reconquista e que en ocasins incluso anterior conquista
militar do territorio (repoboacin de terras de ningun). Houbo diferentes formas de facer a repoboacin nas diversas zonas, o que afectou de maneira fundamental vida
econmica, distribucin da propiedade da terra e condicin social dos repoboadores.
Actividade 5. Os musulmns non formaban un grupo homoxneo. Haba rabes, orixinarios de Arabia, brberes islamizados, procedentes do norte de frica, e mulads que
eran poboacin autctona (hispanorromanos ou visigodos) que se converteron ao Islam.
Os rabes instalronse nos vales ricos do sur e do leste; os brberes asentronse nas terras do norte e da Meseta, que eran mis pobres, inda que a mediados do S. VIII os brberes se sublevaron contra os rabes e se desprazaron cara o sur e o leste.
Actividade 6. Trala morte do caudillo militar e primeiro ministro do califa Hisham II,
Almanzor, houbo unha longa guerra civil provocada polas tensins entre os distintos
grupos tnicos musulmns. Esa guerra rematou coa desaparicin do Califato de Crdoba e a sa fragmentacin en numerosos e pequenos reinos independentes, os reinos de
taifas.
Actividade 7. Son privilexios dados polos seores feudais e os reis a algunhas vilas e
cidades para facilitarlles con eles o seu repoboamento. Tamn se chaman as s privilexios xurdicos e polticos dados polos reis a certos reinos.
Actividade 8. Era un tipo de contrato, de longa duracin, polo que o propietario cede o
uso e disfrute dun ben, normalmente unha terra, a outra persoa ou institucin. A cambio
de dita cesin hai unha serie de obrigacins como pagar a renda establecida, case sempre en especie, coidala, etc.. As, o que concede o foro ten o dominio directo e o concesionario ten o dominio til do mesmo.
Unidade 3
Actividade 1. Reino de Portugal, Reino de Castela, Reino de Navarra, Coroa de Aragn

e Reino musulmn de Granada.
Actividade 2. O morgado era unha institucin pola que os bens declarados como morgados s os herdaba o primoxnito, o cal os tia que transmitir integramente, a sa vez,
ao seu primoxnito, e as sucesivamente. O que se pretenda con esta institucin perpetuar o poder territorial dos seores.
Pxina 30 de 40
Actividade 3. Co matrimonio de Sabela de Castela e Fernando de Aragn, e despois de

acceder aos seus tronos respectivos, a unin das das coroas, a de Castela e a de Aragn, foi s un vnculo dinstico e persoal, dicir, os territorios de ambas coroas non se
fusionaron e as das coroas mantiveron as sas institucins e leis propias.
Actividade 4. As medidas poltico-administrativas foron:
Reforzamento dos consellos. O Consello Real (despois chamado Consello de Castela) converteuse no principal rgano asesor e de goberno.
Extensin dos vicerreis en territorios que tian organismos e leis especficas, como a
Coroa de Aragn e Navarra.
Reforma da xustiza en Castela, coa creacin de Chanceleras e Audiencias.
Imposicin dos corrixidores, como representantes dos reis, nas cidades de reguengo
de Castela.
Incremento da burocracia e formacin dun exrcito permanente ao servizo da monarqua.
As Cortes mantiveron as sas funcins bsicas: recadacin de impostos, aprobacin
de leis.
Actividade 5. Foi a defensa do catolicismo, loitando tanto contra os inimigos externos
da Igrexa, protestantes e infieis, coma contra calquera desviacin interna da ortodoxia,
falsos conversos, herexes, grazas s actuacins dos tribunais da Inquisicin.
Actividade 6. As peticins da Igrexa, as conviccins dos gobernantes e as presins populares fixeron que Filipe III decretara a expulsin dos mouriscos a comezos do sculo
XVII. Entre 300.000 e 500.000 mouriscos abandonan Espaa, significando, sobre todo
en Aragn e Valencia, a perda de man de obra agrcola, a diminucin de recursos e o
despoboamento de moitas zonas.
Actividade 7. Pretenda chegar a Asia, navegando cara occidente, basendose en que a
Terra era un globo. Non poda sospeitar a existencia dun novo continente (Amrica) e
dun novo ocano (o Pacfico).
Actividade 8. o acordo de divisin do mundo entre Castela e Portugal. Portugal qudase coa ruta africana India e Castela coas terras descubertas por Colon. Nese momento non se coeca a existencia de Brasil que despois se soubo que caa na zona portuguesa.
Actividade 9. Os reis espaois, inda que prohibiron a escravitude dos indios dende o
primeiro momento, consentiron sistemas de traballo obrigatorio como a encomenda no
campo e a mita nas minas. A encomenda consista en asignar un grupo de indios a cada
colono, que era o encomendeiro, para que traballaran a terra, coa obriga de que foran
instrudos na fe cristi. A mita consista en que cada comunidade indxena estaba obrigada a achegar un nmero determinado de traballadores s minas. Estas institucins deron lugar a numerosos abusos.
Actividade 10. Son poboados de indios gobernados por xesutas. Tratbase de concentrar os indios en poboados para facilitar a sa evanxelizacin. Destacaron as redaccins
xesuticas do Paraguai.
Pxina 31 de 40
Unidade 4
Actividade 1. A monarqua absoluta. A soberana resida no rei (soberana real), o cal

exerca o poder sen ningunha limitacin, dicir, de maneira absoluta, xa que, segundo
os defensores dos dereitos reais, o rei reciba o poder directamente de Deus (monarqua
de orixe divino).
Actividade 2. Son os decretos que promulga o primeiro rei da casa de Borbn en Espaa, Filipe V, que supoen a perda das institucins propias dos territorios da Coroa de
Aragn, que, na Guerra de Sucesin, apoiaran ao arquiduque de Austria Carlos, o opoente de Filipe V. o triunfo do centralismo borbnico.
Actividade 3. Denomnase sociedade estamental, distinta da sociedade clasista que ser
propia, posteriormente, dos estados liberais. A sociedade estamental est dividida en
grupos denominados estamentos, estados ou ordes. Nunha sociedade estamental as leis
non son as mesmas para todos os estamentos, que se dividen en privilexiados (nobreza
e clero), exentos de impostos, e non privilexiados (burguesa e campesiado) que si pechan, dicir, pagan impostos.
Actividade 4. a fidalgua ou pequena nobreza, intermediaria entre os propietarios
eminentes da terra (a Igrexa) e os campesios suxeitos ao pago de foros por terras que
traballan pero das que non son propietarios, s o son do dominio til. No sculo XVIII,
con motivo do absentismo da alta nobreza, a fidalgua convrtese no grupo dominante
en Galicia, controlando o poder municipal e xudicial.
Actividade 5. Denomnase as ao grupo dos non privilexiados: burguesa e campesiado. A sa nota comn a falta de privilexios.
Actividade 6. Son as diversas alianzas que no sculo XVIII firman os Borbns de Espaa cos seus parentes os Borbns de Francia.
Actividade 7. Son funcionarios que tian como misin, nas provincias, a recadacin de
impostos e a dinamizacin econmica do seu territorio. Dependan directamente dos
reis e tian amplos poderes.
Actividade 8. O Auto Acordado un decreto promulgado por Filipe V, coecido como
a Lei slica, que despraza as mulleres e reserva o trono aos herdeiros varns.
Unidade 5
Actividade 1. Foi un motn contra Godoy, todopoderoso ministro de Carlos IV, que dirixiu a nobreza e o clero o 18 de marzo de 1808 e que, ao mesmo, tempo supuxo a abdicacin de Carlos IV no seu fillo Fernando VII.
Actividade 2. Hai das tendencias predominantes: os liberais, partidarios das reformas
radicais e da liberdade, e os absolutistas ou realistas, partidarios do mantemento da soberana real.
Actividade 3. Fernando VII en 1814 restableceu as vellas institucins do Antigo Rxime. Para iso contou co apoio de gran parte dos eclesisticos, nobres e xefes militares.
Actividade 4. Recorreron conspiracin, ao pronunciamento (levantamento de parte do
exrcito que se pronuncia a favor da substitucin da monarqua absoluta por unha monarqua liberal) e formacin de sociedades secretas como a masonera.
Pxina 32 de 40
Actividade 5. A Lei Slica, lei implantada por Filipe V en Espaa, impeda acceder ao
trono s mulleres. Ao derrogala, Fernando VII posibilita a sa filla e herdeira, Isabel, a
subida ao trono.
Actividade 6. Os dous factores son.
Factor social. Os crioulos desexan ter o poder poltico, ademais de levar o peso da
economa do pas, e non sentirse discriminados ao ser gobernados e administrados
por autoridades que vian de Espaa.
Factor econmico. Os crioulos non desexaban estar sometidos ao control econmico
da Pennsula. Ademais, EE.UU. e Gran Bretaa estaban interesados en establecer un
comercio libre con Amrica, sen monopolios de Espaa.
Actividade 7. Ao morrer Fernando VII en 1833 sucdelle a sa viva Mara Cristina de
Borbn en calidade de rexente (1833-1840). A Mara Cristina sucdelle, tamn como
rexente, o xeneral Baldomero Espartero (1840-1844).
Actividade 8. O sufraxio restrinxido ou censatario caracterzase porque o voto est moi
restrinxido tendo s dereito a el os mis ricos e outras minoras. Os liberais moderados
defenden este tipo de sufraxio.
Actividade 9. Produciuse o antagonismo entre os grandes partidos liberais: os moderados e os progresistas. Ambos grupos, cando alcanzaban o poder, trataban de implantar
as sas ideas nas diferentes constitucins e medidas de goberno.
Actividade 10. Defenden o trono, o altar e os foros vascos e navarros, dicir, son inimigos do sistema liberal. Ao mesmo tempo, non aceptan a sucesin de Fernando VII
pola sa filla Isabel II, senn polo irmn de Fernando, Carlos Mara Isidro e despois
polos descendentes deste.
Actividade 11. Son doce oficiais que foron fusilados en Carral, A Corua, por levar a
cabo un pronunciamento progresista contra o goberno moderado en 1846. O pronunciamento inciase en Lugo, encabezado por Miguel Sols, e estendeuse rapidamente por
diversas cidades galegas.
Actividade 12. A Lei de Desamortizacin xeral de 1855, feita polo ministro Madoz, e
que poa en venda os bens propios e comns das Ordes Militares, dos Concellos e das
institucins de beneficencia. E a Lei de ferrocarrs de 1855, que puxo as bases para a
formacin da rede ferroviaria espaola.
Actividade 13. Foi un perodo de grande inestabilidade poltica no que se producen enfrontamentos armados, como a guerra carlista, o conflito colonial en Cuba, a insurreccin cantonal, e ademais o inicio do movemento obreiro.
Unidade 6
Actividade 1. Porque volven a Espaa os reis da casa de Borbn na persoa de Afonso

XII. Foi Cnovas del Castillo o artfice dese regreso.
Actividade 2. un sistema, de inspiracin inglesa, no que dous grandes partidos polticos, e s dous, se alternan pacificamente no poder. No caso da Restauracin, o Partido
Conservador de Cnovas del Castillo e o Liberal de Prxedes Mteo Sagasta.
Actividade 3. Porque durante o seu reinado finalizaron das guerras: a guerra carlista,
que rematou en 1876 coa toma dos dous derradeiros ncleos da resistencia carlista,
Pxina 33 de 40
Montejurra e Estella. Na guerra de Cuba firmouse a Paz de Zanjn (1878) pola que se
concede unha ampla amnista e se prometan reformas en beneficio da illa.
Actividade 4. un levantamento popular que se produce en Barcelona en 1909 co fin
de impedir a sada de tropas (formadas por elementos populares) con destino guerra
de Marrocos.
Actividade 5. Chamouse as Lei de Asociacins Relixiosas promulgada por Jos Canalejas (goberno 1910-1912) que pretenda limitar a implantacin de ordes relixiosas.
Actividade 6. A derrota do exrcito espaol en Marrocos en 1921 polo lder independentista Abd-el-Krim. Produciu mis de 10.000 mortos.
Actividade 7. o acordo verbal de 1930 entre republicanos, socialistas, nacionalistas e
a dereita liberal-republicana para instaurar en Espaa unha repblica, a segunda. Os
reunidos al comprometronse a derrocar a monarqua e establecer unha repblica parlamentaria; convocar eleccins a Cortes constituntes; garantir a liberdade poltica e relixiosa; abrir a posibilidade de recoecemento da autonoma poltica das rexins; e
formar un Comit revolucionario que actuara como goberno provisional no inicio da
nova repblica.
Actividade 8. O Provincialismo (Antoln Faraldo), o Rexionalismo (Alfredo Braas) e
o Nacionalismo (Vicente Risco).
Actividade 9. Entre os factores que contriburon formacin da personalidade diferencial de Catalua estn.
A existencia dunha lingua propia, empregada por todas as clases sociais e potenciada como lingua literaria dende os anos trinta do sculo XIX.
A permanencia dos costumes e do dereito tradicional cataln.
A conciencia dun pasado histrico glorioso do que procedan gran nmero de smbolos identificativos de Catalua, como a bandeira, a Generalitat, etc.
O desenvolvemento industrial, en contraste co resto de Espaa, predominantemente
agrario.
A marxinacin poltica que sentan os catalns fronte toma de decisins en Madrid.
Actividade 10. O nacionalismo vasco tia un carcter tradicionalista e catlico.
Unidade 7
Actividade 1. A desamortizacin das terras da Igrexa. Lvaa a cabo Mendizbal durante a Rexencia de M Cristina de Borbn (1833-1840). Foi a pblica subhasta das terras
eclesisticas que as saron ao mercado. Non beneficiou aos campesios, de escaso poder adquisitivo, senn nobreza e burguesa que foron os compradores.
Actividade 2. O clero regular aquel que vive en comunidade e seguindo unha regra de
vida determinada. Esta regra ou norma de vida normalmente redactada polo fundador.
Vive en mosteiros, que estn dirixidos por un abade, e viste hbito. O clero secular o
que atende o servizo das catedrais e igrexas e estn baixo as directrices dos bispos.
Actividade 3. Non. Tras a decadencia do txtil (o lio, materia txtil destacada en Galicia, non resistiu a competencia do algodn e foi desaparecendo) e das ferreras tradicionais e tras o fracaso dalgn intento de crear unha industria moderna (Sargadelos), s
a fins do S. XIX aparecen algunhas industrias: as conserveiras de peixe das Ras Baixas
Pxina 34 de 40
(inda que a primeira fbrica de conservas foi a de Oza (A Corua) dos anos corenta do
sculo XIX) e a construcin naval (estaleiros de Ferrol e de Barreras e Santo Domingo
en Vigo).
Actividade 4. A poboacin espaola era de 10.541.200 de persoas en 1797 e de
18.607.674 en 1900. En 1797 Galicia tia 1.142.633 de habitantes; en 1900, 1.950.515.
Crece, por tanto, pero o crecemento menor c da maiora dos pases de Europa Occidental. En Espaa mantense, durante o S. XIX, o rxime demogrfico antigo, caracterizado por unha alta natalidade, pero tamn por unha alta mortalidade, dicir, por un
crecemento moi lento da poboacin. Esta alta taxa de mortalidade era debida aos seguintes factores.
Crises cclicas de subsistencia por malas colleitas debidas a cambios climticos e ao
atraso agrcola.
Epidemias peridicas, como a da gripe de 1918.
Enfermidades endmicas, como a tuberculose e o tifos.
As guerras: a Guerra de Independencia, as guerras carlistas, as guerras coloniais.
Actividade 5. Predomina a rural. A fins do S. XIX s o 9% da poboacin espaola vive
en cidades de mis de 100.000 habitantes e s Madrid e Barcelona alcanzan os 500.000
habitantes.
Actividade 6. O desfase entre o crecemento demogrfico e o desenvolvemento dos recursos. Isto deu lugar a un desequilibrio e o excedente de poboacin tivo que emigrar
en busca de novas posibilidades de subsistencia.
Actividade 7. Os cambios no comportamento demogrfico son:
Reducin, inda que lentamente, da natalidade.
Comeza a descender a mortalidade a partir da dcada de 1890, por mellor alimentacin, desaparicin das crises de subsistencia, reducin das enfermidades infecciosas,
mellora das condicins sanitarias, etc.
Actividade 8. un movemento campesio que busca a extincin dos foros, dicir, que
pretende converter en propietarios aos campesios arrendatarios. O seu lder principal
foi o sacerdote Basilio lvarez.
Actividade 9. a Federacin Rexional Espaola, fundada en Barcelona en 1870.
unha organizacin federativa formada por diferentes seccins obreiras e que estaba integrada na Asociacin Internacional de Traballadores (AIT) ou Primeira Internacional.
Axia conseguiu gran nmero de afiliados o que, sumado a acontecementos nos que
participaron gran nmero de internacionalistas, como o levantamento popular de Alcoi
en 1873, provocou a prohibicin das sas actividades en Espaa en 1874, inda que seguiu traballando clandestinamente ata 1881, ano no que se disolve.
Actividade 10. Foi a Confederacin Nacional do Traballo ou CNT. O seu obxectivo
principal era conseguir a emancipacin da clase traballadora e a tctica esencial empregada para iso era a folga xeral revolucionaria. A CNT ngase a participar no xogo poltico e busca a negociacin directa cos empresarios.
Unidade 8
Actividade 1. Bienio Reformista (1931-1933); Bienio Negro, de dereitas ou Radicalcedista (1933-febreiro de 1936); Fronte Popular (febreiro-xullo de 1936).
Pxina 35 de 40
Actividade 2. Define Espaa como unha repblica de traballadores. Como frmula poltica de goberno establece a repblica parlamentaria. As Cortes, cunha nica cmara
(unicameral), tian o poder lexislativo e o control do Goberno e dos orzamentos. O presidente do Goberno e os seus ministros tian o poder executivo. Recoece o voto feminino. Separacin Igrexa-Estado. Permite autonomas rexionais. Recolle os dereitos individuais clsicos e engade os de libre asociacin, reunin, sindicacin, etc. Recoece o
divorcio e o matrimonio civil. Deseou un modelo de economa mixta, ao combinar o
dereito de propiedade privada co dereito do Estado a intervir en asuntos econmicos.
Actividade 3. O Estatuto de Autonoma de Catalua aprobouse en 1931, inda que nas
Cortes non se aprobou ata setembro de 1932. O vasco, xa comezada a guerra civil (outubro de 1936). O galego presentouse nas Cortes tres das antes do estalido da guerra
civil. Ao ser Galicia zona ocupada rapidamente polos franquistas, non se levou prctica.
Actividade 4. a Confederacin Espaola de Dereitas Autnomas, un partido poltico
creado en 1933 e cuxo lder foi Jos M Gil Robles. Chegou ao poder tras as eleccins
de 1933, no Bienio radical-cedista (1933-35).
Actividade 5. En Casas Viejas, un pequeno pobo de Cdiz, houbo en 1933 un levantamento anarquista. Os habitantes deste pobo proclamaron o comunismo libertario, colectivizaron as terras, etc. A sa represin brutal provocou un forte impacto na opinin
pblica e foi utilizada polas dereitas para desprestixiar o goberno. Finalmente provocou
a dimisin de Azaa, xefe de goberno, e a convocatoria de eleccins.
Actividade 6. Accin Republicana (Azaa); PSOE (Indalecio Prieto e Largo Caballero); CEDA (Gil Robles); Falanxe Espaola (Jos Antonio Primo de Rivera), creada en
1933 e fusionada con JONS de Ramiro Ledesma en 1934; PCE, cobra importancia tras
o triunfo do Fronte Popular en 1936 (Jos Daz).
Actividade 7. Con esta ofensiva Franco pretenda illar Levante de Catalua, dicir,
partir en das a Espaa republicana.
Actividade 8. Largo Caballero e Juan Negrn.
Actividade 9. a creacin dun partido nico, de apoio a Franco e presidido por este, en
Salamanca en 1937. Crase as Falanxe Espaola Tradicionalista y de las JONS.
Actividade 10. A Alemaa de Hitler (prestou un importante apoio en efectivos militares. A Lexin Cndor foi decisiva para o bombardeo de posicins republicanas
Guernica, Durango, Madrid, etc..- A cambio desa axuda, Franco comprometase a pagar, ao finalizar a guerra, mediante concesins de explotacins de materias primas); a
Italia de Mussolini (que tamn apoiou dende o principio achegando material blico); e
o Portugal de Salazar (axudou aos sublevados, pero en moito menor grado que os pases anteriores).
Actividade 11. Foron uns cen mil voluntarios (intelectuais, periodistas, obreiros, etc.)
de diversos pases europeos e de USA que vieron a Espaa durante a guerra civil para
combater en apoio da Repblica.
Actividade 12. O Goberno de Largo Caballero reforzou a intervencin econmica do
Estado. Para iso creou Comits Directivos para iniciar o proceso de nacionalizacin da
banca. Pretendeu reorganizar a industria e o comercio, pero atopouse coa oposicin dos
anarquistas que controlaban eses dous ministerios. O goberno de Negrn elaborou un
plan econmico e social para coordinar a economa baixo a direccin dun Consello Nacional de Economa. Entre outras cousas, pretenda garantir a propiedade da terra para
Pxina 36 de 40
quen a traballase; establecer melloras nas condicins de traballo dos obreiros; dar a posibilidade de que o obreiro agrcola ou campesio puidese escoller libremente entre o
traballo colectivo ou individual da terra; etc..
Unidade 9
Actividade 1. a resposta do rxime de Franco ao illamento econmico. Pretndese un

imposible, que o pas produza todo o necesario e poida prescindir das importacins.
Trtase as, de conseguir a autosuficiencia econmica para non depender economicamente do exterior, impulsando a producin interior e dificultando as importacins mediante a imposicin de aranceis altos.
Actividade 2. a resistencia armada ao rxime de Franco. O maquis est composto por
guerrilleiros que actan en zonas montaosas illadas. Nalgunhas zonas son coecidos
como os fuxidos ou escapados ao monte. A evolucin dos acontecementos obrigou a
moitos destes a organizar unha resistencia que, nalgns casos, durou case trinta anos.
Este movemento guerrilleiro ten lugar nos anos 40 e 50 con algunha ltima manifestacin nos 60.
A actividade guerrilleira foi extraordinaria en Galicia, tanto polo nmero de guerrilleiros como pola sa resistencia. Inda que dende 1950 a actividade guerrilleira descendeu
moito, algns dos mis coecidos seguiron actuando ata ir caendo pouco a pouco. As temos un dos mis emblemticos, Foucellas (Benigno Andrade Garca), ou o ltimo, o Piloto (Xos Castro Veiga), que morreu loitando en 1965.
Actividade 3. As Cortes craas Franco en 1942. Os seus membros chmanse Procuradores e hainos de tres tipos: natos (pertencan s Cortes por razn do seu cargo), electivos (representantes dos sindicatos verticais e dalgunhas entidades profesionais) e de designacin directa por Franco. Era, en esencia, un organismo sometido e controlado polo
poder.
Actividade 4. unha lei fundamental do rxime de Franco, aprobada en 1945, que
comprende as obrigas e dereitos dos espaois. Como dereitos recoecanse algns individuais (liberdade de opinin, de asociacin, de reunin, de residencia) e outros de carcter social (seguro social de enfermidades e accidentes, dereito educacin), pero todos estaban supeditados ao mantemento dos principios fundamentais do rxime, polo
que era imposible o seu exercicio libremente. Como deberes establecanse: fidelidade
Patria, lealdade a Franco, obediencia s Leis Fundamentais, pagar os tributos, servizo
militar obrigatorio, alimentar e educar os fillos, e manter a unidade espiritual e nacional
de Espaa.
Actividade 5. Foi un exrcito enviado a Rusia por Franco en 1941 en apoio da Alemaa
nazi que invadira a URSS. Mandbano os xenerais Muoz Grandes e Esteban Infantes.
Formaban esa divisin uns 60.000 homes, entre os que haba desde fanticos anticomunistas ata aventureiros e militares de carreira.
Actividade 6. O Plan de Estabilizacin de 1959 un plan econmico que marca o comezo do desenvolvemento e o fin da autarqua e do racionamento. As medidas econmicas que se tomaron neste plan foron.
Flexibilidade da economa: supresin do intervencionismo estatal, liberalizacin dos
prezos, restablecemento da libre competencia e reaxuste da poltica laboral.
Poltica monetaria: mis elasticidade dos tipos de xuro aplicados polo Banco de Espaa.
Pxina 37 de 40
No sector exterior: establece a paridade da peseta e a liberalizacin dos intercambios

comerciais e os investimentos estranxeiros.
No sector pblico: axustar os gastos aos ingresos, reducir a inflacin, mellorar o sistema fiscal e evitar o excesivo peso do dficit da empresa pblica sobre o orzamento
estatal.
Actividade 7. A firma do Concordato co Vaticano e os Pactos con Estados Unidos. Nos
dous casos xogou a baza da oposicin ao comunismo.
A firma do Concordato co Vaticano (1953): por este concordato renvanse os acordos do firmado en 1851, confesionalidade do Estado, obrigatoriedade do ensino da
relixin catlica nas escolas, matrimonio eclesistico e leis de acordo coa doutrina
da Igrexa.
Pactos con Estados Unidos: instalbanse en Espaa bases militares de utilizacin
conxunta durante dez anos, renovable por outros dous de cinco. En caso de conflitividade na zona, o territorio espaol poda ser utilizado sen consultar ao seu Goberno. A cambio, Espaa reciba unha importante axuda econmica.
Actividade 8. As principais forzas de oposicin ao franquismo foron.
O Goberno Republicano no exilio.
O PCE (Partido Comunista Espaol): mantivo unha intensa oposicin ao franquismo
tanto no interior, de maneira clandestina, como no exilio.
CC.OO. (Comisins Obreiras): sindicato que utilizaba a tctica de introducirse e
aproveitar as estruturas do sindicato vertical para poder chegar mis facilmente aos
obreiros.
ETA (Euzkadi Ta Askatasuna, Euskadi e Liberdade) dende 1959: nacida dun sector
das xuventudes do Partido Nacionalista Vasco e do grupo estudantil EKIN, unha
forma radicalizada do nacionalismo vasco que defende a loita armada como medio
de conseguir a independencia de Euskadi.
Un sector da Igrexa tras o Concilio Vaticano II (1962-65). A raz dos cambios introducidos polo Concilio Vaticano II, unha parte do clero espaol empeza a cambiar o
seu comportamento respecto ao rxime franquista. As, por exemplo, en 1960 mis
de trescentos sacerdotes asinaron un documento denunciando os malos tratos e a falta de liberdade. Inda que dito documento foi desautorizado pola xerarqua eclesistica.
A Universidade: as primeiras manifestacins de protesta comezan en 1956. Pretndese a creacin de sindicatos estudants democrticos que substitan o sindicato oficial (SEU).
Os nacionalismos do interior e do exilio.
Actividade 9. Os Plans de Desenvolvemento econmico cranse en 1963 e chegan ata
1975. Houbo tres e tian por obxecto o desenvolvemento agrcola, industrial e turstico
de Espaa, inda que a sa atencin preferente se centra na industria, sector econmico
considerado fundamental para lograr o crecemento econmico. Os seus obxectivos
eran: aumento ao mximo do crecemento do produto nacional; alcanzar o pleno emprego; lograr unha distribucin mis equitativa da renda; facer mis flexible o sistema
econmico, e potenciar a integracin progresiva da economa espaola dentro da economa mundial.
Actividade 10. A Xunta Democrtica, dominada polo PCE (Partido Comunista Espaol), que pretende a ruptura co franquismo. Constituuse en 1974, por iniciativa do lder
Pxina 38 de 40
do PCE, Santiago Carrillo, en Pars, coa finalidade de organizar e dar unidade aos partidos e organizacins antifranquistas para restablecer a democracia en Espaa. Un ano
mis tarde o PSOE organiza a Plataforma de Converxencia Democrtica.
Actividade 11. A Marcha Verde foi a invasin do Sahara espaol promovida polo rei de
Marrocos, Hassan II. O problema do Shara resolveuse coa sinatura dun acordo entre
Marrocos e Mauritania e as Cortes aprobaron o reparto do Shara entre os dous pases
sen escoitar a opinin dos saharaus. En febreiro de 1976 Espaa abandonou o Shara.
Actividade 12. Foi un almirante nomeado por Franco presidente do goberno cando en
1973 se separan, por primeira vez no franquismo, a xefatura do Estado (Franco) e a do
goberno (Carrero). Carrero morrera en atentado terrorista poucos meses despois.
Actividade 13. Chamouse as a un tmido intento de dar un aire aperturista ao rxime de
Franco. Encabezouno o presidente do goberno Carlos Arias Navarro, sucesor de Carrero Blanco.
Actividade 14. Aumento das clases medias antes practicamente inexistentes. Maior nivel de vida (coche, electrodomsticos, etc.). xodo rural s cidades que, por primeira
vez en Espaa, superan en poboacin ao campo. Incorporacin da muller ao traballo.
Creacin da Seguridade Social, primeiro paso do Estado do Benestar. Inicio das viaxes
familiares ou en grupo nos perodos das vacacins pagadas. Mellora do nivel de alfabetizacin.
Unidade 10
Actividade 1. Adolfo Surez, de UCD, presidente do goberno dende 1976 a 1981, en

que dimite.
Actividade 2. Porque foi o resultado do acordo entre os diversos partidos polticos con
proxectos distintos ou incluso antagnicos.
Actividade 3. O Estatuto aprobouse en referendo en 1980, coa participacin s do 28%
dos cidadns galegos, e foi ratificado polas Cortes en 1981. Crea a Xunta de Galicia
cun presidente ao fronte e o Parlamento Galego.
Actividade 4. Legalizouno Adolfo Surez, por sorpresa, en 1977, logo de manter entrevistas secretas co seu secretario xeral, Santiago Carrillo. O PCE, a cambio da sa legalizacin, aceptaba a monarqua como forma de goberno, a bandeira bicolor, a unidade
de Espaa e a democracia.
Actividade 5. Foron uns acordos asinados en 1977 para frear a tendencia negativa da
economa que poda desestabilizar o pas en pleno proceso de reformas polticas que
deron o paso actual democracia.
Actividade 6. De 1976 a 1981, gobernos de UCD con Adolfo Surez como presidente.
De 1981 a 1982, goberno de UCD con Leopoldo Calvo Sotelo como presidente. De
1982 a 1996, catro gobernos do PSOE con Felipe Gonzlez como presidente.
Actividade 7. Prodcese o intento de golpe de estado do 23 de febreiro de 1981, o ltimo da historia de Espaa, co asalto do Congreso dos Deputados polo tenente coronel da
garda civil, Antonio Tejero.
Actividade 8. A expansin do sistema universitario e a concesin de maior autonoma
Universidade; a extensin da educacin obrigatoria ata aos 16 anos, para adaptar o sistema espaol ao marco europeo da UE.
Pxina 39 de 40
Actividade 9. un proceso de desmantelamento do INI emprendido nos anos oitenta

polo goberno socialista que supuxo o peche de numerosas empresas deficitarias e que
afectou sobre todo s rexins cantbricas, pero tamn a Cdiz, Cartaxena e Sagunto. A
reconversin industrial afectou sobre todo os sectores naval, mineiro e siderrxico, prexudicados pola crise e pola competencia estranxeira. Estas medidas incrementaron o
desemprego e o desmantelamento industrial.
Actividade 10. A cobertura sanitaria pola Seguridade Social a todos os cidadns; a percepcin de pensins de xubilacin e, mis tarde, a sa revalorizacin automtica segundo o ndice do IPC; o establecemento das pensins non contributivas, posteriormente; a universalizacin e democratizacin da educacin; reformas legais, especialmente
no que se refire s garantas e aos dereitos individuais; etc.
Actividade 11. A entrada de Espaa na Organizacin do Tratado do Atlntico Norte
(OTAN) produciuse en xuo de 1982, despois de que o goberno de Leopoldo Calvo Sotelo o solicitase o ano anterior. Non obstante, a oposicin criticou moito esta decisin,
sobre todo o PSOE, que chegou a prometer, na campaa electoral de 1982, a retirada da
organizacin militar se gaaban as eleccins. Unha vez no poder, a posicin do PSOE
cambiou, pasando a pedir o voto afirmativo, nun referendo celebrado o 12 de marzo de
1986, a favor da permanencia de Espaa na organizacin.
Actividade 12. Unha crise econmica, de intensidade descoecida e de imprevisibles
consecuencias e que fixo aumentar o nmero de parados ata niveis preocupantes.
Actividade 13. Os presidentes da Xunta de Galicia foron:
Xerardo Fernndez Albor: presidiu o goberno autonmico entre 1981 e 1987. Pertenca a Alianza Popular e Coalicin Popular.
Fernando Gonzlez Laxe: presidiu o goberno autonmico entre 1987 e 1989. Pertenca ao PSdeG-PSOE.
Manuel Fraga Iribarne: presidiu a Xunta de Galicia entre 1989 e 2005, dicir, catro
lexislaturas. Pertenca ao Partido Popular.
Emilio Prez Tourio: presidiu o goberno autnomo entre 2005 e 2009. Pertenca ao
PSdeG-PSOE.
Alberto Nez Feijoo: preside o goberno dende 2009. Pertence ao Partido Popular.
Pxina 40 de 40

Historia Espana

Cargado por

Información del documento

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Historia Espana

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

Direccin Xeral de Educacin, Formacin Profesional

Gua didctica do alumnado de bacharelato

Bacharelato a distancia semipresencial

Autor/a ou auto- Luz M Martnez Arias

Unidade 1. Hispania e Gallaecia na antigidade. As primeiras culturas. ...........11

Suxestins para o estudo ........................................................................................... 11

Actividades de titora .................................................................................................. 12

Unidade 2. Al-Andalus e os reinos cristins medievais. A Galicia medieval .....13

Suxestins para o estudo ........................................................................................... 13

Actividades de titora .................................................................................................. 14

Unidade 3. Os Reis Catlicos e a monarqua hispnica. A Galicia dos Austrias15

Suxestins para o estudo ........................................................................................... 15

Actividades de titora .................................................................................................. 16

Unidade 4. O A Monarqua borbnica no Antigo Rxime. A Galicia borbnica.17

Suxestins para o estudo ........................................................................................... 17

Actividades de titora .................................................................................................. 17

Unidade 5. Inicios e consolidacin do rxime liberal...........................................18

Suxestins para o estudo ........................................................................................... 18

Actividades de titora .................................................................................................. 19

Unidade 6. Estado e nacin na Restauracin borbnica. Nacin e

Suxestins para o estudo ........................................................................................... 20

Actividades de titora .................................................................................................. 21

Unidade 7. As transformacins socioeconmicas na Espaa liberal ................21

Suxestins para o estudo ........................................................................................... 22

Actividades de titora .................................................................................................. 23

Unidade 8. A Segunda Repblica e a Guerra Civil. ..............................................23

Suxestins para o estudo ........................................................................................... 23

Actividades de titora .................................................................................................. 24

10. Unidade 9. Espaa no franquismo.........................................................................24

11. Unidade 10. Espaa en democracia. A Galicia autonmica ................................26

12. Solucins s actividades de autoavaliacin........................................................29

A Historia o estudo da vida humana a travs do tempo. Trtase de entender como o

O libro de texto para esta materia o seguinte:

Os reinos xermnicos de Hispania.

Unidade 2: Al.-Andalus e os reinos cristins medievais:

Esplendor de Al.-Andalus e formacin dos reinos cristins.

A expansin cristi e a fin de Al.-Andalus.

Sociedade e monarqua feudal.

A crise dos sculos XIV-XV.

A monarqua dos Austrias.

Conquista e explotacin da Amrica espaola.

A Galicia dos Austrias.

Unidade 4. A Monarqua borbnica no Antigo Rxime:

O Antigo Rxime: trazos fundamentais.

Os Borbns e a coroa de Espaa no sculo XVIII.

Crise do Antigo Rxime e revolucin liberal.

A construcin do Estado liberal.

O Sexenio democrtico. 1868-1874.

O modelo de Estado na Espaa liberal.

Unidade 6. Estado e nacin na Restauracin borbnica:

O rxime da Restauracin borbnica. 1875-1923.

O reinado de Afonso XIII e a crise da Restauracin. 1902-1931.

Nacin e nacionalismos en Espaa.

Unidade 7. As transformacins socioeconmicas na Espaa liberal:

Atraso e desenvolvemento econmico.

Modernizacin demogrfica e emigracin.

Nova sociedade de clases e dominio burgus.

Conflitividade social e movemento obreiro.

Bloque 4. Repblica, ditadura e democracia: este bloque abrangue dende a Segunda

Unidade 9. Espaa no franquismo:

Bases e apoios da ditadura franquista.

Unha longa posguerra. 1939-1959.

Desenvolvemento econmico e inmobilismo poltico. 1959-1973.

A agona do franquismo. 1973-1975.