Está en la página 1de 12
Nuevas democracias. (Qué democracias?” Francisco Wetfort”™ ras democracias"? La expesion susela algunas discusio tl, porlo menos Tosqueexitenactualmen a peser de sus muchas orejemplo,en pata, Brasil y Polonia. Esque, rencias, tienen por Io mengs una cexdisin en ‘comin: el reciente derumbe de Tis dictacumes y le rstauracion de una ddemocracia que nunca fue realmente sélida en los intentos an immplanocidn. "Esta circunsancia cosines a queimpora. deste 98 spur asdurtesobuny ,seueAs 9p eoggpényy] ap oweanoums>fo-augos -Rapelg YotsNg [sey 3p pss [w oUEWOD Ns 9 wgDY Zor] Ue AOD sepuandes seute jnbe mopar onoyetyqo 2004 9g ® eoUaaa ET “up/2are uo pip yosuo> epEROURD ap SoIdURLS scood so} 9p ‘Sony 809 2p upiodeax> ajvgueuuad = oa “aed reuL0} 9p sopuafasouona doy uoe denn, yen upeias3 u ‘paquney eaBnup ape amb 2nd Ty “49: 2a1 ousp a9 Os (OONUEAP Sy 9 gud oT4D 3p OF Te OAL aA "eHEDLALEC wun ene orpedso units upiquuny age opusrid low 5003 opty Bu) 0s ag Kaen 81g “BuRUDBy 9p se) aIUDAUR|NOG NM ‘ey 9p SHUN] sHHEEOOUD | sono z2200« ps pg soye so 'souepojne savoUyBas of Sosozaunu AMO ROI] ROUADY DL & OH SOYE 64 UD IS SVIDYYOONSA SABAH A SVIDYEOOWHE SYA. be ouunie opus uprquie Seopy smo 009 wasp saL00 Ue \upovdionnd af 9 0) wpramosoda ve oub Upeetap ef ue sup mu ood 2p saps, comceup leas demmooraias son demacr ida como algomésque éghnsa comoertion previemente enitene. La 2 consolidadn -después det ény ehoraconladivcsi6n que one mery 1escaeion de ‘or qué no paemos hablar sambin de logfa de le democracia, nahistrico y politica. Se 2 idea de une ws Nowve oenecticns. Que svocescist fe cometeran tanoe erfmenes) 2 pats de distorsiones en torno de las crancepcionesdedemocraia, quelocbvio precisa ser explicad,Pararesumis an discsis, ddemocracia acabaran en verdaé, por contribuir a su supresiOn.Se leg6 ests ‘ncomprensibietemor que fectscualquleriniento de decripci6n tipclgies, inclusive de cereter tan inci ¢omo In que intentopresenar aq Qvedeclar,entonces, quecreoque cl conceptode democrariaineluyeun contenido genealyItmitesamuy definidos. de los cus [Noobeiants,tambiémcronquteste hecho iodebe ex! ‘ipologia, Por el ean, el primer paso hacia ura tpalogta consiste precisamenteen ese concep esta, igurosamante dfinido,y que, en uestro caso, cancide cor To que se Ilaria en general democracispaltica, Sin embargo, una Upologte requlere aun un segundo paso, Require criteios que leasegure al invesigador una ampfiaflexibiidad cuando tenga ‘que estudiar situacionesdifeenes. Eso puode ampliar tanto el trabajo del ‘avestgador pra entender sitacionss coneretas come también cl progresa de! eoniocimiento, De hecho, seria ms Feil evitar hablar de tipos (0 de periodae)y extender eleonceptode demociocia sobrelaespavienciamodezns e Europa gceidental (ode Estades Unidos) De acuerdo conestaperspectiva, el procimo paso, no en nuesto caso sexta veriflear si las “nuevas democra cas” se ajusan & equel models. Serta féel anscipar una conctusidn: en ‘muchos casos las nuevas” demacraciastendran que ser entendidas no slo coma “no consolidadas" sino teibién como "no demacracias “aides de queexiamos dette de demacracias en consiccein ab opts, implica una critica de ese proce ‘negativo" ene estudio de laconslidacidn. Pero, evi ofrece una respuesta “positva” a nuestro problema. En verdad, mucho que cenvnar antes de egar a ts constuccién de una consistente y persuasiva, Mientas tanto, un buen punto de patde seis considrar alas nusvas demoeracias desde el punto de vista de un conjunto de factors paibles do cbservaciin comparada, Pienso en especial en los siguientes facores: eprcturasinstucionaes, liderazgos (y procesos de utanjento de ideres),participacin de las masasy contexto econdmico ‘retendg que tales categorise sean exclusivas, in embargo, creo que pueden series pre coment, Eso es lo que trata a continua, blargmdsadelante INSTITUCIONES: RECIMENES MIXTOS Para comenzar por el primero de 1s erleriog mencionaes, el de tas ‘estusturasinsitcionales, pretendosugeriraqutlahipétsis sega cual as “raevas demosracias” denen gueser consideradascomo"reglmenes isto. 7 ~~ souos weg oyduofa un sere fap EXOT one aca wages ee gun oP opens Coy suiobanspy 1p oangas0usp op} rpssq eapyeua ‘uae uo ns wa'se arb eonpRDOWDp FPL EUOOpTaTUDWLEpIKS suey eH ‘yen 3g “opetsa top onmede fap o1sodso Aso pupEIINS a ap ejuovOINE ye opizyar ooyy[a oidiousd ye osoyau apy “OopDOWaP o4dioud un egy sod soa woo aap SUD}IAIASVESE| ANOS UPISODS ET, aIuepe sya opeuurexe 1 su 4) saps Sor Bsa 38 9 aoe (csagmasie sou tsp [op sse9p 9p (,.upsteauon, 0) efSeouewanl ears ee jie ojunuaoid saci usp op Some seams sso, # sounu oy sod Wavaar28Seuay SO ‘sera sejudno woo senpso0UND 2) ava wun & Ox s2ypno 59} us soaeyiod oesoowep £4 SRUOIREDNS Se sO yp suns st ssou09 S50 p ap aareqo ‘sa oss “opesed 2 uo au “a 1 upraeposuan 9p sapepyig}sod sy sa00u09 wasp OU 1) unfaud eosenu v rpodses 30] smbe asejuasud uoipod eizat ap soydwefe sony “fay sowez0u09 onb euuog a rinty UOIDq|960 wed poe eezousp aonb 97 Shp tony ope ap uteneuyba utd p Susans use saga op sound ogo a "pau eget SOx upareyoua cousiabrese xe v aides Sera ’ jp syuepy suena sas ‘seusine souspout ep puns “eu (upIsew 7 oa ouep gasp! fe50 OW0D sod ago us peposou euRuos OU s2;CU0 op upiemaadqu! Bun B08 rag jsessovauad sorqus sauousffas ap on pab 2? :s0 afm onb munzaxd Fy mee sesnenicus. Qt peucencus nr reese pene augur Poster Comantanten Fee sido uns casi deur modo permanente: el presidents “medida provigris” Zurazis os 525 dias en que goberné 14a cua das. En 1990, el gobieraa de Collor emits 150 (9s, sroximaamente una cada dos dias” [LIDERAZGOS: CONTINUISMO Y CONVERSION Si nuestro primer puntose reir as institucones, et segundo se refiere los lideruagos, fo que no debe ser entendido solamente en témninos de democrfico os aquel en el cual éste contrbuye a ja consoliacign inaituciones demacréicas. De esta manera, par Jo menos une pare cit Dossy: Conga, naan wd Cie Flgoe in ay ete Dee, 981. es pu 2) eitsg see ose 1 RA cl ubusS nD 2 3p upSe0> odes sop 1m ous ope yoqpan snuaseyp 2 Jacaueue sp seed seqa 43 se -0sed ap 238 ou “S9UOPY “OH said 9 BOSH nb ase £ seppessourp sa 2p upiquie 98, 20d vopooun ‘rsess0u29 Hap 5a usp us ap sores rygous upi0e soem nou seeps 9 SCS 50] SOO} US oor ab syurape awapiaa sg ys8ie 9p Feo ye euoude 98 e040 sep quanta roxas epunBas ea aposeo we auoumrwe os sisoigd eau wy anh oa oxdustap Ojin y “sopeuoW9s osereU0siad > sepenode seuosed ap csnyp opscuiiiua0 un op aud vos = © jaded jp sowerosuoa 1s OUBIUR OSUD [p UOD sep sod ey cus, soNe}HOINE yosuoo 2p $99 npfoepyosice tu ayaa odd un mBgadigasop ~2¥8 "Sz so\lnp ‘swjon2s9 “sopiued “seanmjance oy uplguee) ouoa “ound aso 9p oFsUe UpIsp Ensen xéxa sony onesomou sored a, “hue spw prevores as und iguoco seuuojs uPasr ab Sanyo Se = 059124 294 "1X9 WORIATD ‘ou, sefgmsouwa9 sesanu, se “odue asa uo ave (GodnpICOUN SORTED! sp ) szonptaoutp sauo!ousurp uotoannsucs e eed ontsoop aURHTeNE fvuuojas 9p odusea OW 8 ay oS SoNpA SO 2p (“OME Se soon SeqUnodu: UOIRIIY 9S “912 "BHOIO taunwotsy "AD “ise w2 Loge euRULO” wR) fe SofBuEFSMTSUT seuuoyoe 3p od 299 vo otdinoo o1p9 un uorzeweog sjoescoUap S400 fe anb aiiaap apand ou vaig 28 215 “seuojce!o0s ‘soonjod soppaed "0 “ojpoots anges 990 s8 sam gp OMDHNZ2| GOFF & (UOIIMISIOD sEASKU =P ‘piowogers at opus4nyouy) SjouoVninsuos SeuIOja Se vara aq 3190s “Spisuoa o1e9 un swavtaje repo sozqp-nowap Soe 9p ood eo sn seauojarape2ajensa un saefoceszp Se Esco WEP SEAaAU SE] rua uo ‘a jae oogta s00ey ounsogo s ‘0189 Uo> Up ey WL ‘sropplsow SauCIaUFSU SRT (sepMOSLO A) serve oupaap awegaud25902n20uNp sOaztapy ms0Ue8 op Fwy IONE violenoa,y de “expropiasin” de la capacidad de violencia ejrcids por as ropio proces detransicin, Esto ba en odo caso esperanza Porguenofay que 4s ems pewocrcis, (Out oenaceacs? jemplo JoséSamey yFemando Collen Brasil, Brasilerspens un tntreottosenel quelideres antes conoeidas como "homes desist del sistema satriuario anterior, adqirieon une nvevaidensidad politica bnJatransiién. Podemor suponergueellsscanibiaron oes cambiando sos sobre el Estado la sociedad, Esto ocuriéo est ocuriendo mmiento de laelte politica prow ‘estén poste plantease de In siguiente maners: adends de trabajar en ios objetivo generates que ayn sconsalidar la democtcta pol an todo? [La scusin sobre la iderazgos es un ejemplo del arguméato de que st 1a continuidad y la rupture soo, histccamente, malerins diferentes y comtrsanies, no son siempre exlayentes, Por lo ‘structures del Batado y a a poi, En cients: Gif iferencia ene logue permanece de psad ‘0 ente fo que es realmente demoeritico y aueve.® A los fines de la comic logue sa restante el ao relative de continidas (0 ve se puede afirmar que le rapture reativa es (especialmente en ciplano social yevondeico) mds tipi de las ransicionesde Europa orienta {yuna relative concnuidad (especialstente en! plano politen) es mds pica 6¢ lao wansicones latnoamereanas ‘A pes de las diferencias lantesda, sigue siendy elevate considerar algunas experencias de Europa oriental dese un Angulo lainoamericano. BL ee enlimos ier pies, peony 0 grup, Jot o we chieon reid, Oa ns 09 spadiap une 4 “as6} uo orsee any “ped 50139 509 Spe S780 sm apourydEaMRLIT|OS eead apap 12D paray" sé) B66] 2p aves RIBONND ‘fdtsfo Un zepnse epand Senpuap tos perp spoipus Un G9 wISeIOOUIEp #{ anb ap HDISP frog uu op ony oeo309 3 ve aq 0 3 vapins op uray "waepged etoueraduieo “o}aI08 OFA “BPEIIOW 2 ob sons pe2014 50) wayonbal, sou 2 nou 9 ofoaks wos “eS st rere oor sens sey soa soning eat en toy 205 Tenidoowos oustanes 7 eat ouo> mises uspand arb sosupe sougiu sound[e 2 jade ousaaou $9 "stp ‘serous “DUILRAUOD ‘pep uguosua ynbe nseyoyaoy 24 Ox Od) 8 ‘ose un axed “rodace ap sae amb o> yOu SO]OqUIE SHTVID0s saaveTYNOISAG A YOLLTTON YOWEDOWEC ‘une eaupury 2p ,sopequ soeouy2a4, so anus Osea coqup oes peg anb oom ou cing eyerseg,rongpdanuaan, ej quzissas oy ab sj sarap op podsur un, "oyun ssryueH 204 Opp opaas 12 up AsuKs RU", OPEASREUOD ‘opmyasar an owod yseag u> ,saugaday Ban (uae wzaesteu 4 oLoxgnasap pe 2uod orale soynbad sod opps operas 1 se $0} 9 yayses aptosue Dopnunaao ap eauoy oun eyoeaidos vay so cIMBWONEALA ¥ a}ABUDOD ‘sup 2p ode oxam un up epBungy 9p wisanezoa ao HOLA oy 9p 50m "Ul S0{ 3p, pts, gun ap HQ SSTRUNy TUDE OreBURY D8o]IS08 formas vactas 1 comportan Je definicion porque eonsidero que san formas con al FormaseorelgGnconlekido social, Estoeseapeciaimenteapropiado enel caso. tel eatin dels transisiones,particolanmente cuando vemos que mockas saneurgen en soeiedadescaraceriradas porfuerespetiones ome Brasil, Guatemalsy Pes s-caracterizaro tricone tes designalaces sociales. Otros, osin pasando actuaimente por process crecienies de desigualda! soci 0 de Riestgualizacién" Y evidentements en ambos casos s sient peso dean ‘estancamiznioeconémico prolongaéo.* ‘Coane dbservamos el Ese, ques cio que pesar de que as creans lanciss 200dmicas son éiferentes, as nuevas demozracl ye os efectos do los proc tleciorles en Polonia, qu Sigerazgo de Walesa y 2 tas que encuentra e program econsmico de ‘como senales de tendencias de "desigos de Ia Gel socilogos ycientista polficos. Morefiero vasa regin iacos) josrequslios mfrimosde patcipssiondemocratica an tla poblaci6n adults do las naciones.® Este proposicie que para fa. Olvidan con frecuencia que Tt ia mayor iferenciaentredemocracias ariclpacidnde la pob rodernas, que = realizan en 8 con Dalticos at leviores, comenzando por ins democracias dela a Eso" no, ap seycadsos ‘3p stooe opendoxde 59 ep Sequenoog tp ‘euraqy9 2p sauoisemns| “myo p ecoueusuraud 2p Sou s/9NSTOSaU0KOeA Se fda sod'ouc> euaed 301 ep oueuud ope mse15409 09 & m8 2p niguanbora vanendand | p si ajund 592999000 “haya a8 ets08 puppeed, aos my Syigep #7 toned esenowap ef enskaevorsuny 09 Bun oWlGo Ss $a SeLZOpOW SapeDdq20S SI 39 ‘aloo eoBS0wp Wf azg05 3 nen 3p peer un se ar ade ‘pusunjex Koo au Ot "SompIPU! SO; 252 [F108 2p sotabas soumpepni> so] 9p 2anp250UBp pupjene e 2xb 3p opALDS [2H soUot o[ 04 pepo|ees ap eo9) eunaBer9 efoeIOWEp ap eBOALEUN ‘opus papelons U2 SonpAPLY SO a F108 uproewi o “upyaeepanipul 8 ap eusuupUR) reaver as os A ‘Soyo eauyoxp099p Oujjau Uj qUID UozeICbar SUOITIRSA SLO piso sp ows ue warabas souropouruproeu-sopeg 80} ap sowepEPRD S01 ap aod Bers Bj awa ry “so1sHQ saye}o0e sacootpLO SEAR! 3p ‘uerpuedspuy uouien opous 2p 420s oFs2INon Seen us waperadD $8 e1eio0wap op auruhU URINE ef an aver> vp Owe sesILINY lu 395 rapoune sou eoqsy> wanON yo munduny sopeoes & semROd souosipuoa suo swuo}peET se zaNII95 BIIOOUED ap MUHILUHLONTEP a1 8 aoedqns ab esd wun “pepS!208 €] sp opawesap sop HO cur ‘0p2{ 9 fap apandou aesoouop ep ffoste39 (eps eu and Up sowanaogar "eaganellap qpoe 81 UP SODISFD Fo] SOUNAUELN! IS ‘onpypu fan Ane 08 sjnq1N9 So] CUNEPAID ossNNS fe ya} 2 opueo onpicowap wews8aa ye apaonsaj pnb 4? (ses suorogpuoasrs ap eure ‘yuepeoma 9} # we) 9 opueED canRSOUrEP UOwIEpy une aeons a 98D? "es uo wpe ode axed “onptstpl ap eD0S pe 2] 2p euugsp ons sod “evorminsuy) eapyfod papyrat wun se eueREpAID be Tpisueopeasa ewzepou fe uel ‘uoH B sopEHOSe soiTepanal op sod spivarp v9 2704 00> Ou ouEpEDTID [EO OnpIsiDU op ATE 3 OU "TUaKL “jc "spou09 bsp apoadjonsed 2 "ID PES a UE OpMS-pEEEKD EL ‘ap ox O00 o}a0uL sud asp Op/pUOLE "esepEpmO sp UPI el ‘3p o}xu09 [> HO pep BTNSD FARPENUPEPHLDp! a PepaNsTUw | wa PERNT “epaip oun ualjop amb Sstsya Sets SosngisOBUbe ap saopEIEG tos anb aujulys anb 04 teongssowap wppoedioumed op seuuju 53,802 Se; 3p os oey sid sopemedaad use sOuEpEPNID S90 apeeNL NS FEN Sot uo Seueuydes p opumtagos soweso Sou “OweMD y2 ang “SRA ‘3p ugoojar uo sopedoda "ipayy PERE 3p soOpZod souawBaN Soy @ souugjrsou ou 0b ovat soupiquie (et neice sopepaoOs So] 19 upyeaesop as zub seicenouap ap opusiqay sowriss ou nb Ona 59 upiqien ‘aecouap ap ounujur o¥eou00 Fe eowseyas sou OPER fen 9p fone pe™ permansee, de cuslasiee modo, cor 1 requiito provio par Ia soo, cea que esta ausencia puede ayudar @ 2 fd cemocritice algunas de ous experienclas pol Breil, Perso y la sadiidn Dasadoen el papel dosndna fe! Parsidg Revolucionaio I Torre ye arf, 2 expe p2del pasedo. Las cansecuensiaspoltons ene Brasienve loses si Je storia pollo de « opis Coo atmenes populisas ape We os seotores ma vos de las clases pupulees, va experimentaron| progreso soci. Bape ‘sos de reciente igusldad social, principalices que tles posicions si ‘cupacioasies ms ba ks Nome newocejcne. 10ee nvocncust returaleze radical desus experiencia! algo de comin con el populism, En los alos BO el proceso de democralizacién politica que liberé a tantos pafses de fas teas del satoritariamo, ocurié en el mismo momenta en que lcs entzaban en una profunda y prolongada crisis econdinica. Una lege y Severs crisis abrié condiciones de exclasin social y de pobreza masiv, isminuyence el seni bésico de independencia de fos individoos. La premisa bésice de uns Igualdat social minima entre 1s individvos perdis fredibilidad, ean eros efectos sobre el funcionamiento de la democracia polltica, No hay exageracion2n decir que algunos de aquellos paises extn Constrayendo una demoersea politia sobre un earpo minado de apaiteid Brasil, Pen, Guatemala son cago tipicos de este fendmeno, Orcs como Argentina, Crilec Uruguay, estinensayando leconstruccidnde tne demozraciapoitie sobre an terreno, a vez wn ooo menos di fesigualdad socia reciente. Ese parece ser también el caso de fos elses de Europe oriental, sunque en esos Uiimes las dicultades que apareces son mucho mayores. De todas focmas, no creo que debamos retomar &leafas determinists, ya ea de inspiracisn econsmica 0 socioksgies. Tales teoras Jevarfan, cas neva lanes pesimistas con espeato a ias res, Enesiesemtido,cavieon posibilidades de éxito de In democraca politica, Ademds de ufieieneia bésica de lode determinismoconsiste enno capa es Ge la cultura y de a poli, fo que nos evarfa ‘poder explicar et crecimiento dela democracia pol ‘esto ee, eapecticemente ex ef contenta dela crisis econdmica. Tendriames ‘scurecas las petspectivas de acci6n domoeritca asi como ss de un mejor conocimiento de as nvevas democreias, ‘ine dias funciones de lapoliice comparsde es aytaris a ver matices el ojo dean slo ver dos colores. Aunque ‘ho nos offecieran imdgenes muy oplimistas (jes serfa per mi permitrfan mantener el pesimismo bajo control. En exe sentido, es ecotar queen Estados Unidos ue po democracia consclidadacun ten perfodios de dura crisis econésica, como en los aifos 30, oen regions de ‘partheid racial y socal, como on el Sur hasta los afcs 50. Sis comparacidn Extados Unidos puede parecer exagerad, tal vez eas det India ferns Ut, Es avoptado fmence que a India es un caso muy especial de Gemocraciaconsolidada, en una sociedadjeréquies, que enfenia situstiones {de eparteidsecialy rai. Rjemplos como dst sugieren que las relaciones fentte sociedad, economia y politica son més complejas é Io que pueden parecer primera vist Para resimir mis argumenios referents a esas relaciones, trata dos pregantas bdsicas. La primera es fa siguiente: La democracia politica «8 a8 pep ou e3820003 Bu gap ugeompeduos mso on O22 ou oy 2p sossaaud [esos pepyenlisp euanxa ap sosv:0xd 20d sepecunete9 opt 30] ap SESH [eos PupTERSE an agua upieerpeqans wun

También podría gustarte