ETENJ

2I YIRMI tsIRINCi DERS

PNSnITJE DT{ESHiINIME
Gjat ksajjave t tret,ju kryesishtu msuatme prdorirnin
e prapashtesave.
Prshtatjazanorepr ju tashrnnuk ka t panjohura,sepseanini t dalloni qaftazidy llojet e prapashtesave.
at me e (a) dheat me i (, i, u).Pr m tepr,tashmjeni n
gjendjet bashkonishumsyreshn nj fiale t vetme.
Le t shohirns bashkunj nurnrpnpashtesash,
n radht
parnga ato t llojit me i :
1 Kallzorja ose rasae kundrinorit t drejte :
Kjo ras,c1r,rshfaqpr her t pBrn msimin 13. n fialn
sen-i.u prdorn nj srrasteshgjat msimeveq vijuan,
vetm apo bashkuarlne nj prapashtes
tjetr.Katr format e
-i,
-,
-t,
-tr'.
jan
saj
ev-i gryor
i ai shehshtepine
c i0 in!
,uu?,
ky- hili.yorunt : e di fshatin
hantnt-ttand*
: e njohm zonjn
yol-u ltilntiyoruz : nuk e dim nugn
N rastine entraveq nbarojn me zanoreshtohetnjy : hab
J^r, "qilimin", su-y-u,"ujin". Mbaresae kallzoresrnund t
shtohetmbasmbaresss shumsit.N kt rast ka vetm dy
fornra: -ler-i dhe-lqr-t
t,uliz-ler-igrkarryorlar : ngjisin lart valixl-ret
ora-lctr-thilmiyrtrum : ato vendenuk inioh
murrd
Ajo
t shtohetedhepaspronorve,por ktdo ta shohim
n msimetn viiim.
199.yzdokuz

2 Ju tashrni dini rnbaresat e vets s par njjs e shtuls.

r tipit i :
-(i)ntiz : Yn"'
-(i)m : im...
-(i)niz : juaj"'
-(i)n: yt...
Pasnj emri q mbaronme nj bashktingllore.mbaresaruan
zanorene saj nistore:
et,-int : shtpiaime ev-irttiz : shtpiajon
ett-in :shtpiajote e,--iniz : shtepiajuaj
por nseemri mbaronme nj zanore,mbaresae hurnbetzanofen
e saj nistore :
ntSteri-rtt klienti irn nSteri-ntiz : klienti yn
nliisteri-niz : klientijuaj
klienti yt
mtisleri-n
anne-fi'l
annc-n

nnainre
nnajote

unne-ntiz
unne-niz

: nna1on
:nnajuaj

Ja katrvariantete zanoress ntbaress:

e$-Im
eS-in
eS-intiz
eE-iniz

kcty-m
koy-iin
ky-trtii:
ky-iinti:

huS-rttt
baS-tn
huS-tmrz
bus-tnu

Yol-unt
Yttl-trn
Yol-untu:
Yol-unu:

'-bizim sr" kurse

N vendt evimizju mund t prdornigiithashtu
m v<ln'
n vendt eviniz: siziner''Arsyendo ta shpjegojrn
kam' Por pr
N{undt guditeniq endenuk keni hasurfoljen
t prkthyerkt folje, ne kuptimin e saj tpronsis'do t'ju
shprel-iur
foljen
duirejpronori.Dheja tek po e bjmsot : pr t
,.kanl," pronori i shtohetemrit dhe {ala e formuar kshtupasoiletnga var:
y zo n . l l 0

2l

bir valiz-im var

ev-ler-in var
iiq tane arabamtz vqr
kituplt{mz var mr?

un kam nj valixhe
ti ke disashtpi
ne kemi tri vetura
a keni nj bibliotek?

Prt shprehurfo lj er-r

kam nfo rmn m ohore varzvendsohet
me yok:
arabantu yok : ne nuk kemi vetur
3 N zgiedhimin e foljeveju keni hasurmbaresat
reja:
a Njra prej tyre shrbenpr t shprehurt shkuarn,q
ne shqip
i komespondont kryerssthjeshtoset kryers:rrnja +
di.
Ju tashme njihni paksaktkoh,por ju tani duhet
t dini ta
prdorni at n nj n-rnyrt plot. M poshtpo japim
tabe_
ln e mbaresavet saj dhe variantevet tyre:
gel-mek
gr-mek
sl_msk
bul_mak
gel-rlim
gr-dnt
al-dmt
bul_rJunt
gel-din
gr-dn
al_dm
bul_clun
gel-di
gr-d
al-dt
bul-du
gel-dik
gar-dtik
ctl_tltk
hut_duk
gel-diniz
gr-d[inz
al_dmrz
bul_clunuz
gel-diler
gr-dler
al-dilctr
bul_dulqr
Kjo e shkuar i korrespondonn shqipe t kryers
s tr.ljesht
dhe t kryers:ba.a bir kitap verdi, "ai n1dha
nj ribi,,ose
"ai m ka dhnnj libr".
b Do t vi'i re sernbaresa-dum shtajo q i shtohet
stash_
mes q mbaronme -yor, pr t formuar t pakryern:
istiyor-dum
: un doja (nganjheredherne kuptimin

qnnem-di
ishtennaime
Gantil'dti
ishteGnl-i
21
yuhn-di
ishteafer
yorgun-dunt
ishai lodhur
rastin
kur
me nj zanoreprdoretnjy lidhse
mbaron
N
fiala
cvde-y-dik,ne ishim n shtpi;kaprct-y-dt,ishteportieri, ed.
Mos harronised-ja e pjeszs-di mturdt kthehetnt: unut-tuk,
"ne harruam";geq-li,"ai kaloi"; Ahntetil, "ishteAhmeti".
d Ju keni hasurnj lloj tjetrmbarese,atq i shtohetnnjss
foljes: -ip (tip, -rp, -u1t).Kjo form nuk ka ekuivalenten shqip.
por shtn fakt nj form e rafinuar.sepselejon "t kursehen"
mbaresate kohse t vetave,nsedisa folje pasojnnjratjetrn, me t njjtn kryefial dl-ren t njjtn koh: satrct
hirkuq kilint qftarry onlurr msleriyegsteriyor : shitsinxjen
disaqilimadhe ia tregonataklientit.
E vetmjavshtirsishtse duhetshkuarderi n fund t fiazs
- n rast se ajo ka nj srfoljesh - pr t dalluarkohn dhe
vetn(shihnimsimin 16,shnimin6).
e Ju tashme njihni pjesznpyetsemi. e cila vendoset
pasljalsq mbartpyeden.Taniju dini se ksajpjeszemund
t'i prapshtohet
folja jam. Kjo e fundit. q ka form pohore.i
prapshtohet
pjeszsni:
evli-siniz
: ju jeni i martuar
evli mi-siniz? : ajeni i martuar?
Po aslrtu.fonna pyetsee foljesn t tashmenbhetdukezhvenatpjeszs
dosurmbaresn
mi.q
e vetsdhedukeia prapshtuar
n ktrastshtmu, sipasnegullit t prshtatjeszanore:
geliyor-sunuz
Ju po vllll
gelil,or ntu-sunuz? a p o v i n i j u ?
uyu))or_uz
ne po flem
Ltyuyorntu-y-uz?
a po flemne?

konu;uyor-a,r,,',!'nl;*?;rt#iJl'.|;T;'i,ll,,]'",,
c Ngaanatjetr,mbarcsa-di dhevariantet
e saj,perveg
foljeve,
u prapashtohet
edhe.falve,pr t shprehurtA panyein e
foljesjam (dhejo t kryernerhjeshta te kryeren
. ,j:j,
lll. yzon bir

Y zo n i k i . I 1 2

Y
Duhettheksuarsefolja nukmerrpjeszn
pyetse
mi (mr,ln,
mu)
kur
fillon
me
2t
njndajfoljepyerse:
fialia
ntusunuz?
: porNeredegahgryorsunuz?
Qalryryor
. Gortiyrtrntu.sun? : por Ne gryorsun?
Geliltor mu?
: por Kim geliyor?
4 Gjithashturne tipin i, ju hastedhenj prapashtes
tjetr t
re, -lik (lk, -ltk, -luk), q shrben pr t formuar emra nga
emrat ose nga rnbiemr.at.p.sh.arkada;, ,.shok,',arkadasltk,
'omiqsi",
yolcu, "udhtar",yolculttk,.,udhtim,',
lLtz,,,l<tip',,
tuzluk,"kripsir"(ose"kripo re"), iyi,'.i mir", iyi l i k,,,tnfusi,,,
L,tcuz,'oilit"
, wcuzlat,"lirsi" apodhe.,uljegmimesh',.Disafial
t formuara me kt prapashtesmund t prdorengiithashtusi
mbiemradhe n kt rast prapashtesa
-lik rnund t'u jap atyre
kuptirnet tjera,'dr t cilat "pr", "i destinuarpr',:kemi par
taslrnrshpreirjeniki kiSilik odalar,.,dhornapr dy vet,,apo
"dhomadyshe";po ashtumund t thuhetrnantolukkttntuS,,'.stof
pr rnanto";-lik, kur prdoretrne nj ernrq shprehnj mas
kohennkupton"q zgjat"ose"pr", osedhemundt prkthehet
me prapashtesatshqipe -or dhe -she : bir hctftattk
),olculuk,
"udhtinrnjjavor",iki gnlk bebek,..bebedyditshe".
5 Pasprapashtess
s tipit i, ia disa t tipit e, q i keni hasur
rrmsirnete fundit:
a -en, -an, q i shtohenrrnjssfoljes pr t formuarnj lloj
pjesorejet tashmeosenj lidhor:
bana cevapverenhanmt : zonjaq m'u prgiigi n telefon
(osem shtprgjiglur)
(rnsimi18,shnirni7)
onu duyan ktz
: vajzaq po e dgjonte(oseq e
dgioi)(msimi19.shnimit0)
Kjo forrn prkthehetme nj lidhor n t tashmeose n t
ll3. yzon 9

I
shkuar,sipaskontekstit :
: lemija q po vraponshtim bir 2 l
koSongocukhenintofrlum
: fmija q po vraponteu rrzua
koSanqocuk dustt:i
: fmija q u rrzuapo qan
clSenqocukallryor
(clsmek,rrzohem,hije; u{lumak, qcti)
-ce,(-ca),kur shtohetpasnj emri qprfqson
b Prapashtesa
nj popull, tregongfuhne tij. Ajo bhet-qe ose -9a pas tet
t shurdhtap,t, k, 9,.1,'s,S,h:
baslrktinglloreve
ingiliz

ingilizce

Fronsu

F-runsucct

francez(e)

firiglisht

JJJ
anglez(e)

anglisht

TJJ
Trk

Tiirkqe

Arup

Arctpqu

turqisht

arab(e)

arabisht

JJJ
turk(e)

Kujdes: t gjitli emrat q tregojn kombsi dhe giuht

prkatsen turqisht shkruhenrne shkronjt madhenistore.
6 Dhe tanija disashnimelidhur me foljen jam:
a E tashmja:ju tashrne dini se n turqisht.dhe sidomostt
gjuhne folur, prdoretshumrrall folja jam. n vetne tret
njjse shums:
AySeHuntm o{relmen (dir) : ZonjaAyse shtnrstiese
(msinrii)
: atajanestudent
Onlnr {renci (fdirler)
sitp<)zim.
Por-dir dhe-(rtir) /er duhenprdorgrpatjetrkur shprei-ret
pmajote
o
zol't'tttn."ather.
slrt
iyiclir
apokonstatim:isin
lramendje
nrir (duhetrjet mir)" (msin'ri17, shnirni9); sitttcliyoldudt,
"tani duhettjetn mrg"(msimi18,f,alia3)' Ktojannuanca
kuptimoreqciot'i kapnipake ngapak,n kontekstine tyre.
yiiz on drt. | | 4

2l

b E pakryern: ju e njihni edhe kt kohe te foljesjam, q

prbhetnga nibaresa-(y)di. Relbrohuniparagrafit3 a. Duhet
thnsee tashmja dhe e pakryerajandy kohte vetmeqkerni
trajtuarderi tani, nga kolit q ka glithsejiblja jarn n turqisht.
Fiksoni se pr t shprehurt kryerndhe urdirrorenprdoret
fblja olrnak,e cila ka njhersh
kuptimin'jarn" dhe"bhem":
E kryera shtoldu dhe, n varsi nga konteksti,do t prkthehetme "'[ailajo]qe" ose"u b".
Urdhrorja sht o/, olun, forma kto c1prkthelienme
"qofsh", "qof'shi".apo "Llbfsh","u bfshi".
Virri re rr-re
kujdesse si folja olntuk.kr-rrprdoretn t tashmen
dhe t pakryern,ka kuptimin "bhenl" :
Bu iSher gn hiruz dahuzor oluyol"/ ohryrtrdu:"Kjo pungdo
dit bhet/ u bhejpak m e vshtir".
7 Keni hasurdisa forma t neja t premravevetor dhe
dftor.por endenuk i njihni t giith.prandajm von do t
jepet nj tabele tyre e plot.Prntomentin.vini re se:
a) rrgadftorilr.kemi bunu dhebunu.n kallzoredhe drejtimore. dhebunlur, n shums.
b) nga premri vetor o. ken'i onu dhe ondun, n kallzoredhe
njedlrore;pastajonlar-dundbeonlcu'-t.shturrsin
e pasuarngatrajta
njedlroredhekallzore.Onlar dhebunlar lakohennonnalisht.
c) Vini re gjithashtubeni dhesizi,kallzorjae bndhe.rz; pastaj
fonnat bnim diie sr;ln. q marrinbndhesz me nj prapashtes:
benintle,apobnim+ ile. "me mua", dhesiziniqin."prju". Nga
anatjetr.bnim.slzirz,sikursebizim(msimi13.shnimi8),mund
t prkthehen"im", 'juaj", "yn". Bnim cr,.sikurseevint,do t
thot"shtepiairne". Sig e kemi thntashmedhen msimet
13 dhe l8 (shnimi6), kto forma do t shpjegolien
m von,
kur t merremime rasene gjashtt turqishtes,giinoren.

1 1 5 .y z o n b e S

ju dini t prdornikrahasorcndhe siprorcn:

8 T'ashm
e barazis:
2l
a Krahasorja :ju njilini tashmlrkrahasoren
tne
duhu
Kralrasorjae rnirfilltn turqishtshprehet
tt cv hir suruYkatlur gtizel:
19. flalia 3) dhe
Kjo shtpishte bukur si nj pallat.(msinri
20. shnimi5):
(nisimi
t
sipris
at
sapomsuatt prdorni
dqhu zor :
Frunstzcct'[iirkqeclen
Frngjishdashtm e vshtirseturqishtja.
perdoretkrahasirrri
e ultsis
krahasimin
Vini re seprt shprehur
i barazisn forrnnmohuese:
Btt sctrcrlthizim yuh kodar glizel clegil:
Ky pallatnuk shtaq i bukursavilajon. apo : Ky pallatsht
rr pak i bukursevila jon.
b Siprorja:
crrsonntodel : modeli(m)i fundit(msinli19.fialia 8)
en gzelku : valzam e bttkur
N vazl-rdimdo t shohimsi t shprehimrrethauorine siprisl'.
9 Sfundi,ja dhedigkat rb lidhurme prirpashtcsat:
-.\'ont.(r
nclryshonkuptint n varsinga flala q e shoqrotltrLr
rrjedhoreose nga rasae kryefials.Deri tani e kemi par t
prdorurme rrjedhorene turqishtes,tne kuptimin"pas":
lnkctrct'dttnsonru : "pasAukaras"(msimi4)
: "pas ngrnies"(msimi9)
)emekrensonrl
Mund t thuhetgiithashtu:
: 'opasmesdits"(dukefilluar nga
Ogleclen
:;onrt
mesdita)ose"Pasdite"'
- :;onr(tmundt prdoretgiithaslitume nj emrn ernrore'nst'
bhetfjalpernethanorkohe.N nj rastt till. nsellalia sht
ajo ka kuptinrin
n t tash6cn.n t ardhmenosen urdl-rrore.
"pas'.'".
"tlktyet"'"'
kuptimin
kohor"pr...","brenda...";
pof ka
n qoftse llaliashtnt kryern''la disashembuj:
viizon alti . l l6

7)

rrt tashmen:Iki saut sonraAnkura'1tugidiyor.

Ai nisetpr n Ankarapr dy or (pasdy orsh)
n t ardhmc: Bultkgilar iki gn sonr tlnecekler.(shihni
r n s i m i 5n )
Peshkatart
do t kthehenpr dy dite (pasdy ditesh).
a UrdlrrorjazI?rrn:sudtlsonruurytn.(msimi18,fialia 4):
gilti;
Krkojeni pas gjysrnore. n t kryern:D[in hcuttcrrttct
iki surrlsonrucvadnrlli;Dje ai slikoin hamam;pasdy orsh
u kthye n shtpi.
Vini re se sourashtprdorurktu n'renj emrn rrjedhore,
sepsesirprehnj moment apo nj pik nisie.ie,kurseme nj
emr shtprdorurn emrore.kur tregon kohzgiatjene
veprimit.Krahasonidy flalit e rnposlltrre:
.sonrubeni cu'uyrn:
Suul t{okttzclttn
pasorsnnt.
Ivlkrkoni(n telelbr-r)
Doku: suul :;onru,Anteriku'yugicliyontm:
['as dymbdhjetorshnisempr n Amerik.

prfunduar.ia
dhedy shrrime
lidhurme ndn'shimet
l0 Dr-rke
drejtshkrirnore:dbhetl, sipasrregullittashmt rnirnjohur.)",
dhe shtpr ktarsyeq e kryerae fbliesme -di bhet-ti.
t shr"rrdhijta:
gka nr-rkdr"rhetharruarpas bashktinglloreve
gil-l
untrl-ltrk.
im,
dolos-trnt,
gcq-li,
S fundi, k fundore e nj llale (nsev.jenpas nj zanorcje)
za!1ore
apo q fillon me
bhetI kur ndiqetnga nj prapashtes
zanore:dohc bugu{u ('buqukr u ) kudar'."deri u ora trtrte
15,shnimi9 ; po ashtumsinii19.shnimi
gjysm"(msimi
8). Por kujdes:ni en.rri prveqmq mbarontttek e ruatrat
knr g.londoclhetpara aposlrofitq e rtdatinga
n t shkrr"rar,
si I n
e drejtimit.por n atrastdo t konsiderohct
nrbaresa
'c"'"lt
por
si'"
Behc!c":
iexohct
Bebek",
:
slrkruhet
Bcbck
lexin-r
17.shninrinI l)
Ilebe:e(lidhurnreBebek-unshihn-rsimitr
iLr
.iukshillojmt'i rilexonirnevtlendjektosqarime.dr-rke
pr t rigieturfjalt dhe shpreh.iet
msimeveprkatse
rcl-eruar
e tyre.Do t kuptonisetashmkeni prvetsuar
n kontekstin
ni nunrrt rnadhpikasht sintaksstr"rrkcdhe kio pa ndon"i
rlundimt madh!

22 YIRMI IKINCTDERS

MiiSIMI NJEZETE DY 22

I'uk c ngu puk ju u n,srrulcelherentlin e.fialt'ert ljulirt tm'ke.Ditti

gjillrushn .seslnutt sitpcsltujo prkthehetnii l kmttlail ft redhss
s!ryipcs,eluke.filluurngu fiulu c Jiurclit,si n ktc shanfiull tipik: iSe
geq kalan nrcffiur: rtOltunsiq \slil vor pr ttaltuttc lljule pi:rfial:
uttsi).
1ttrtr1tCr-nc t t.ut ntbaI m'-i ttC1t
Sikturcl1rkcni thnij. kercj e tuljc nuk clo l jupirtt trr .si.stcmeilikishl

iEegeqkalan memur
1 Osman lley bir EirkettegahEiyor.
l l 7 . y z o r r1 , e d i

@1

prkthinet fieil pr ljul poshti./iulit'c turt!i'sht. Vctcttt,sctfuttt ittltiirt

n klltpu tttu.icutlirr.shqipt nclrlintcve c1ltrrt'ru1esirrdi9'ku lC t' (),\e!a
vesfuirc. So pr lhonjzul, trlo lttu'ut1esin./iul u /in"rtttt tc slrytrclrtrri l
netoj.sltnrcn ,slqi1t,q nnrngtjtt| rrCtmrlishl crpoqCrruklt)lttrllrcrt,Jttka
dhn! kulttintin e tluhur.

N puns[k
i ur doher li v onuar pr n pun
l Zoti Ostnanpunonn nj kornpani.
y i i zo n s c l t i z .l l 8

))

4
5

7
I
9
l0
ll

Pazartesign, kalkryor, kahvaltryaptyor.

Saatsekizbuguktaotobsebiniyor,igegidiyor.(l) (2)
Sahgn,yorgun.Canl gahqrnak
isterniyor.
Gazetelere
bakryor.Evdensaatdokuzdagrkryorve igegegkahyor.
(1 ) (3 )
Mdr bundanhig hoglarunlyor
ama sesgrkannlyor...
gn,
yolda
rasthyor.(l)
bir arkadaga
Qarqarnba
Bir kahveyegiriyorlar.OsrnanBey saatondaigteoluyor.
Perqernbe
gtin,sabah,kydenannesigeliyor.Osman
Bey onunlauzun uzunkonufuyor.(l) (4) (6)
iqeyine gegkalryor.Mdr onakrzlyor.
Cuma gn,kanslylakavgaediyor.Onun igin evden
dahagesgrkryor.(l) (2) (4)
On ikiyedofru igteoluyor.Mclr onu igtenkovuyor.(S)
Cumartesign. OsmanBey gok mutlu.Bol bol
uyuyor.(6)
Pazargn kara kara dgnyor...
(6)

2 T hnn,ngrihet,harnngjesin.
N oratete gjysmhipn
n autobus(dhe)shkonpr n pun.
22
3 T martn.shtei lodhur.Ai nuk ka dshirt puno.i
(shpirtii tii t punojnuk dshiron).
U hedhni s1,
gazetave(vshtrongazetat).N ora nntdel nga
shtpiadhe arrin rnevonesn pun.
4 Drejtorinuk shtaspaki knaqurngakio (s.iellie),
por
nuk bnz...(nuk nxjerrz : nuk ndihet).
5 T rnrkurn.takon(rastis)n rrugni shok.
[Ata] hyjn n nj kafbne.Zoti Osrnanarrin n
punn ora dhjet...
6 T enjtenn mngjes.v.iennnae tij nga l.shati.
Zoti
Osmanbisedonrnet gjate gjat(shtruar).
7 N punshkonprsrirnevones.Drejtori(atij)
iu zemrua.
8 T prerntenai grindetme gruane tij. Prktarsyeai
del nga shtpiaakornam von.
9 Ai arrinnpunaty n_qa
(dreitdyrnbdhjets
dymbdhieta
pun
n
sht).
l0 T shtunn,
zoti Osrnanshtshumi lumtur.fieti pr
shtatpalqejfe(f,etishum).
ll T dieln,"bluann kok" mendirnesterrt zeza.
I

S H I I N I H , TE :
(l) Pu:artasigiitl-ii: fial pr flal..thn-ditne rii" (riitene tiir hn)
ose"ditne hn".Po ashtunrundr thonisalrgiinti."tJitene mrte",dhe
kshtunreracihpr te gjithaditte javsq do t hasnin ktmesim.)
1 1 9 .y z o n d o k u z

Do ta shohirrrnr hollsishtkt lloj prdorirnit veqantte prononr.

tipike vetm pr turqishten.T shohim s pari forrln e sa.i:-li. itsht
prapashtesa
Ine variantcte saj -i 1cr.l,
e pronoritn vetne tretnj.|s,
".h,i'piae tij"), -r, sikursecrur-r,"shpirli i t". n lialin3. cll'te
-tt(t.rtl-u).
"rrugae trj". Kjo lloj prapashtese
pronoreshtohetpasni flaleq rnbaron
rne bashktingllore,
kurse pas fjalve q nrbarojnnte zanore,pronori
behet-si.-;r?,-6u.Lidhurme kteju keni shernbujn lalit 6.. crnne-.si,
"nnae tLr",ane8: kqrr-sr."gruaja
e tij". KLrjdes
: ju padl'shirn
kenivnre
tashrnsc pronorii vetsstretn-ijs
nre-i ka t ni.itenlcl'1trneatt
kallzores.
do t'.iulsieit bni
Porrlos u shqetsoni,
sepsevetkonteksti
yz f irrni Ileq. 120

dallinrinnridist dy rasteven llal t ksajrnbarese,

si prshernbull: koy-ii
"e dua fslratin",dhe "kra,_ligii:el,':,'fshatii tij shti bukur".
sct'i"1ortrnt.
71
(2) N ketrnsirn,tbl,ietcttnekdltetupnuk, qe,tashrn
i niihni,shfaqente dyja.
Eshtl<ohat bjnrdallirrri'e tyr.e.Et'rek ka kuptimin.,bj',,"kryej", kLrne
rytV ntuk"bi". "sa-io-i".
Etntckrnenj emrfon.on foljene snjjtsfamilje:
..t
krngr, "grindje", kursekm,gaetntek,
beshgrindje',,shkurt
{al per fal
"grinderrr";po ashtutcsekkiiretnck, ',bj falnclerim","falnderq,';sohbet
etnrck,"bibised","bisedoj",nteraketnrck,\'emkosern"
(behernmerakapo
ku.eshtar),
tlm,e!etnrck"b.i
ftes",,.fto.i";ar:, etnek,'bjkrkes",..kr{<o.i,'.
Nganjhereerrrrilidhetrnefoljensi nifiale verrne,porgjithsesi
dukeruajtur
kuptirnine rnirefillt:seyrernrek,
"bj sehir","sodis".Kenrikshtushumfolje
te ndrtuararneerntek..Kw'sewtpmukperdoretnre ni enrrpr t shprehur
gjranr konkretedhe praktike:teni:lik tnpnta| ..bjpastrirrr',apo..pastroj";
olq-t,erisyupntok,"bj pazarin"apo "psorris".etj. por .'nre ngrnnrngjes"
("ha rrrngjes")thuhetnillo.jkula,altratnek o36kah.r,ultt
lapntuk.
(3) Con- r : -r shtpronorii vetsstretnjjs(shihshninrinI Crar+ pro).
rrorin* istit,.t.,da t thot'.t keshdshirpr t brdigka,'.C-rarsht
kwefialae is!i.t'.r'.
q nrbetetn ni-is
, kursevetashttreguarn fornrrr
i;,
e pronorit.('unrntgitmek isti.trtt',
"shpirti irr dshiront ik", q do t thot
"un dua t iki": ,;tr crnla cun-tmrerktiqmekisrenlfi'61.,
"n kt rnornent
ii
shpirti-irrt pnki nuk dslriron":
1il
"ne ketrnonlentnukdshircjt pi raki".
({) Forma ,ttutt-lu, "rne at". shte te n-i-itittip nrelrcnint-le.'.rne rnua".
(rrsirri20. shrrirni
2 si dhe ursinri21. paragrafi
7 c). po ashtu,o bhet
otltt)lpet'oiq'itt:ortunigin, "pr kt''."pranda.i'..
(fialia g).
(5) on iki-.t'edo!ru. "drejt dymbdh.iets
(mesdirs)".Dogru prdoretme
drejtimoren.
(6) Dublimi idisa rnbiernrave
t prdorursindajfoljeshtnj mnyrfarniljare e t folrnessprditshmet turqishtes.
Kjo rnn1,r
prforconkuptimin
c'ndajfoljesdhe,sikurse)'o'e$ r,(,uu$
(rnsiuri5, sheninrig), do te thote
"slrunrngadal",,:ut't ,:ttt1 do t thot ..glate gjer",.'m
nge,,:kara
kara."zi e rn zi". N tekstirre ktij rnsirnifoljet e prdoruraire rasn
dre-ltirnorenuk paraqesinku'rfar vshtirsiet vegant.sepsejan t
)

if

CEViRiNiZ: l.BuEirkemegah$an
memlrrgok.2. Biz sabahlan,
gegkalkryor.kahvaltryaplyoruz.3. Bu sabah,canlnlgahqmak
istemiyor.,1.Ya'n annesikyegidiyor.5. Dn yoldahir rUdaga
rastladrrr'6- Bu mdiir ige geg kalan merrlu'lankovuyor.
T.Gegenculnafiesibol bol ,,v,,Ju-.
l 2 l . y z y i r r n ib i r

esht
e njihnimir.Megjithat.
gjithant tashme.koht cilnju tashrn
q
ajo ) )
seciltr
folje,
edhe
rasa
tne
bashk
rrrir,
t n1sohet
e dornosdoshrne
q
krkon:
ajo
nrbart,domethnrasa
-e hinmek
t hipshn (hiPn)
-e girmak
hyj n
-e g,eEkrlmok
nrbetemvou pr n
-e bakmak
vshtrojdiqkaa dik
-e rusllantuk
rastist takoj a hasdik a digka
(dikttit)
-e krnak
i zernrohem
-tlenhoSlonntak: tjesh i knaqurprej digkajea dikujt hu trtu:ikten
"
(ltrmho;!anq,ctntnt.
fialprljaldo t thoshte:"prej ksajnruzikeknaqern
lto;luntttuk
folia
re
se
plqerr".
Vini
"kjo
rr
rnuzik
apo
thjesht
turofrem)"
krkonvetrnrriedhoren,ndrkolrq n shqiptnundt prkthehetnretri
: k-io'..In knaq.dhe : knaqent
rasa:emroren.kallzorendhe rr-iedhoren
do tjeni n giendje
Dora-dors.iu
konteksti.
nga
prej....
n
varsi
Ine.
nga,
ate.
dre-it
prdorni
ta
madje
prdorur
e
e
rasn
t dalloni
e vitit :
edhemLta.it
dhe-iatarrido t rnsorri
i dini ditete.iavs
.jLrtashrn
lentttttt:
kon'ik
rtak
e hn
.lanar
ltccurtesi
gusht
ufitr'sltts
shkurt
sttlr
mafte
e
Sttbul
evliil
shtator
ntorl
lnars
gursantho
rnrkurr
e
ekittt
tetor
ttisttt't
pcrSembe prill
e enjte
kd\tttt
111.n't.\ nntor
rnai
L'ttttt(t
c pretllte
urulrk
ctrmarlcsi qershor hu:trurt dh.ietor
e shtun
pd:ur
e diel
Data(tarih)shknrhetn krye t nj letrea doktrrnenti,n ktenrnvr:
ocak'I'tincbku:
27' ocak I992 (Prcurrcsr):E hn'27.ianar1992(1ti1'111i1'edi'
erlr|i
t1c clol,sciltiki, ptcurtesi) Nse nj dat citohet n nj tekst, ather-e
glrai. Megiithsevendicrslrt
nte"giinii": ptr-ca'lesi
idits duhetshoclnrar
shte dieladhejo e prenrtia.I takon
99 %omyslirnan,si ditpushirnijavore
gregoriann verrdine tii Viti filion
t kalendarit
Ataturkutmelitae adoptinrit
(2 I
osmanefillonteme pranverrr
pran njjanar.nderkohq n periudhn
(viti
filluar
rrga
duke
Hixhri
mars); iniajt ishinhnordhevitet llogariteshin
sMuhamedittrgaMekan Medine)'
622.d.rn.th.viti i shkuarjes
P E R K T H I M I : l . N p u n s iqt p u n o j n en k t k o r n p a n.i1 a nt s h u r n t .
2. Mngieseve
ne ngiliernivon [dhe] hanrrnngies'3. Ktenrngiesnuk
karndshir(shpirtiirn nuk dshiron)te puno1.4. Nesrnnae tij shko'
n fshat.5.Dje untakovanj mik n rrug.6.Ky drejtori prznpunsit
q vijn von n pun.7. T shtunnq kaloi un fieta shtrnt.
yzvirmi iki . 122

Tamamlaylnz
I

OsmanBey..
2

...bakr1,s1

Ai arrin n putt n oru dhjete giy.tnt.

Saat..
3

Dre.iloria przuri al (ngctpunu).

Mtidtir... ..... kovuyor.
Ai hluun n kok ntendintel zezae l stiir:a:u.
....dguyor.

Zoti Osman u heclhsy ga:etave.

...iqte

Ntptrttcsitjtttti ltCr.rlri vonC pir ttC

ltuttJ.

2. on bugukta- oluyor3. ige- geqkalryor'lar

Fjaltq m ungojn:l. gazetelere
,1.Sana5. Bol bol 6. onu isten7. Kara kara.

Memurlar...yine
4

tln.1umi zemntar me ry.

....krzryorum.
5

Prpiqmi te rtgulini ,shpr"elletkonfidettciula dhe ckspresite

ti tutrlishtess.folur.Pcr shenthull,n tcncl l Bo{uzn gitnrck
istiyorunr, m mir lhoni: Cunrtn Bo{azu gitnrck istiyor. htrqil,
te cilcl jot kutloheri l ndjeshmdhe udminrc.sku" ttic i huui
1rPrr.it)
ret.sllA lillA do t'itr ishittnrirrlohs.
rtrsortgjuh)rt e 4:r^e,

Ne.flemashunt.
. . . Lryllyorllz

MESIMI NJEZETE TRE 23

Arnavutky'deki qargr(l) (2)

GO1

SHENIME:
(l) ''lrnavutkvshtnj fbhati vjetr,i quajtur"i Shqiptarve""
i ndrtuar
dhe banuarq shurnhertprej shqiptarsh.
Turqit shqiptarve
u thon
arnavut.q shtrrjedhinriprshtatjesdhe rnetatezs
s flalsarvanit
( p r e j g r e q i s h t e sn) t u r q i s h r: f i l l i m i s h ta n . d n u t( i - 1 r e o r i g j i n a l i tu
kthye n u, n prputhjeme rregulrinturk t prshratjes
zanoi, pastaj
ndodhi Inetatezaapo slrkmbirniivendeve t v clhe'.,' ornuuui;.N
praktiksotzakonishtarnavurshqiptohet
arnaut,por nshkrirngjithsesi
ruhettrajtaarnavut.Arnuvurkvgjendetn bregunevropian
t Bosforit,
pak a shumn largsit barabartngady urare vafu;a
q kaprcejn
ngushticndhe shtnga vendetm t rralla n Bosfor
qg.uajne nje
numer t madh shtpishte v.ietra,t ndrtuarame drrr.(a
nje parnle )
123. yzyirmi 9

Tregu n Arnavutky

piktoreskeplot sharm.ndonseq para pak kolrshkalon nj rrusc

pafarestoranteve
t tij t farlshrn"n buzt ttiit"..'
( 2 ) ( ' u r s t( n s h q i pg a r s h i m
) u n dt p r k t h e h esti " t r e g " .p o r n t s a k t e s i s h t
N t ntundl giesht
nnkuptonqendrntregtaret n-iqytetia lagle.ie.
giirhaIlojete tregtis.nradjeedheni tregt rnadlrt tnbuluar.q qultet
[)azar.
apoTreg, sikurseKapult fra';r ("Tregtri Mbuluar")i Starnbollit,
l6)dhehtusr('ra',1'rsr("Tre-qtr
i Egiiptit")
oseI'azarii Madh(shihnimsintin
osePazariEgiiptian.Kursetreguperiodikdhe i lvizshln
cluhetpazar,
fial q turqit e kanrnarrngapersishtja"bazar".Vini re se fiala pazar
"treg" dhe "e diel" clhekio e fundit ka
n turqishrdo t thotnjhersh
qenenCorigiin"dita e tregut",pazargtitt.

vz yirmi rJrt. 121

'ra

I - Glgin"bu_sn
ahgverigeqrkryorrnuyuz?(3) (4)
23 2 - Evet canrm.Evde yiyecekkahnaclr.
Dn bakkalda
peyniryoktu. (5) (6)
Manavdameyveler_szel
defiildi.
3 Kasabagittim. Etleri banapek iyi gibi gelmedi.(5)
(7)
4 - O zzrnran
Arnavutky'egidelinr.Qarqrslqok ucuz.
Ben orayrqok seviyorum.Orada
her ;ey gzel.(8)
5 Sebzeleriher zarnantaze.Balrklarrda.(7)
6 - Banabir de rnutfaktakullanmakigin tahtaqatalkagrk
l a zrrn(9
. )
7 - Onlar her halde,pazardavardrr.BugnSalr.
A rn a vrrtk r'dpea zarvar .( 2)
I Alrg verigtensonradaArnavutk\,'eezelim.Eski
ahqapevleri gok gzel.(7)(9)
9 l-okantalarrda. Bu akqarnyernefioradavil,eiimn-ri?
( 7 ) ( 1 0 )( l l )
(3) .-llr,tlerl,y f'lalpr fjale nnkuptonveprinrin e rnar.r-ics
lulmuk) d|rct
<lliir
ies (rent tak), apo shkrrbirnfi zik rnallrash(rrarr.lr:-r-ilrn
ie). M irpo
t r a n r b a( s h k n t b i miid i k u r s h r nt n a l l n r e m a l l ) n u k e k z i , s t onnr d h e
n sensintregtar,ka kuptintin"ble-j"
fala u!ntuktashnr.
dhe ttliSt,eriSka
kuptintin"nrarrutall ejap pam","bj pazarin","psonis".l)orrrshqipsot
tiala allislrverish
nnkLrpton
zakonishtpuna pazarepr nditiurete pandershme.
(4\ Q.rkq.,or-ntu--r'u:'.)
tbnrra pvetsee EtkD,ot'u:.
RetbrohLrlri
rlsirrrit21,
paragrafi3 e.
"haje", "sendet destinr.rara
(51 Yi.1'ecek,
pr t'u ngrn'".krrrsc.t.emekdot
thot "rne ngrn"apo "ha". por do t thot edlie"ushi.tinr".pra. yemek
lirtt'cA."ha uslrqirrr".
(6) Kul-nta-clt:N t kryern tirtet nj -ma ose -me pr t shpiehurformn
nrolrore:kul-, "ka rnbetur".kul-ma-dr,"nuk ka rrbetirr.".Iro ashtugelr/i,
"erdlti''.gaI-ntc-t)i.'.nuk
erdhi".
(7) Et-le-ri: "nrislrrate tij". urL.ares
a -ler-i dhe variantii sa.i ir.-r (bahk-lar-r,
"peshqite ti.i.')
pronorii vi:tsstret(shih )
.ianfonnagc nrerrn shunrs
t25 . yz yirrni bcp

I - Gigin,a dalim sott bjmepazarin(t psonisim)'?

2 - Po, shpiili irn.N shtpinuk ka mbeturasniushcliln' 23
Dje te bakallinuk kishtedjatlt'
-fe
liutat nuk rnplqyen'
shitesii fruta-perimeve.
3 Shkovatek kasapi.Mishi (mishrate tii) nuk rn'u duk
forl i mir.
'Iregu
i tii eshteshutn
4 Ather.shkojrnnAmautliy.
i lir. Un e duaatvend.Atle giithqkashtbukr'rr'
kurdohertlieskta.Peshqitgiithashttt.
5 zarzavatetjan
6 - N{uatn duhen,prt'i prdorurn kuzhin'edheni
pirundhenj lugdruri.
7 - Atabesojse giendenn Pazar.
e tnartdhen Arnautkjka pazar'
Sot sl-rt
Arnavutky-in'
do t vizito.im
I Mbaspsonis.ies
jan
t bukura'
shurn
Shtpite saj t drunjta
e tij giithashtu'
9 - [Ecthe]gielltoret(restorantet)
atie'?
A darkojrnsonterrrbrma
)

lne ato t
rnsirnin22. shnirnint). Kto nibaresanlund t ngatrrohen
dallitttin:
lejon
por ndrtirnii tlalisprgiithsisht
ne kallzore.
shunrL.sit
dltet'oli:-icr-ibrr|rift-"valixltet
rttli:-lcri c'rk(ftlrk,"ngiitrn(lart)valixhet"
e trjjan t nrdha".
l'
(S)Crri'ir-.rr
: "tregui tii"'.Slrihmsirnin22' shnirrrin
cintrttt
a/r'sa7r
(9) Tiitttt nnkuptondrurin e papulltlar'por dhe drrasn'kttrse
j
n
t
tltot
barake'
do
ct'
Ii1to
ns i cili slrtbrrJigkarn-iafte prpttntrar
"
ttretlit'rasa,kutseuh;upcvntrkuptonshtpintrtedrutpt'ttltrar'siktit'se
rrdodhq klody tialt peldoren
turke.Nganjhcr
shrpire
e dikurshme
d'tn'th'"tavolindrtrri".pa
pa ncloirj
dallim:Iqhlumasaoseuhsttp,ra.srr,
()dtin shter{
apo
saktsuur
nsesirtprej druri t patra.ituar e kunderl'
"dru zjan'i"tihcc1
riuknrtrndt
vetrn
f alec rrcreperdrurin,q 1nkupton
"pirtrrl
dhe
iug,edrLrri"'
prdofctrrc'e.d te dy ie parve.Tithtt ett!ul*c;rft,
". t l i i k " .J u d o t
b
r
q
a
k
d
h
e
k
a
'
r
k
.
s
i
r r s rf i k s o n if a l e t q a t a l d h e
Me kCtC
r giitha nrjetetpr nglet)icnc nj val<tite kndshm!
keni ke'slrrri
y z f i r r n ia l t r . 1 2 6

(10) N fialn 1,en1egl(yernek + i), k-ja tirndore bhet "g e but"' q

zanorc,n kterastkallzorja.
q fillon l11e
slrkruhetg paranj urbarese
'.
Ne nj kontekst tjetrnnkuptongiithaslrtukallzoren lentekyemek,

r-rvDEWEcsKwun\

23

IL

sepsengaktodylialeparadotthot"ushqim",lroft(drekapo
dark),iurt. . dyta"ha". Pra,t dyja s bashkuduant thon:"t hash
ushqimin","t hashdreknosedarkn",pra.11kallzore'
(ll) Kujtoni vlerne urdhroress vetss parshutns'q ijep lalis nj
n) '
k u p t i r nd s h i r eh i p o t e t i k e( s h i h n im s i r n i n9 . s h n i r n i 2

gidiyormuyuz?
CEViRiNiZ: 1. Evdeyiyecekkalmadr.Qar$rya
2. Manava gidelim. Ama meyvelerpek glizel defil' 3' Biz
Arnavutky'deoturuyoruz.Ah;ap evleri qok eski' qar$lslda
byk ve gzel.4. Dn bakkalagittik. Peyniriiyi defildi' 5'
Sizetahtaqatalkaqrkyok mu? 6,Bize gzelbir ahgapev lazlm.

Tamamlaytnz
.,1ntrk ku ushqintena sfuiPi'.)

Evde.
2

Yok'. ?

l'i:ito.jno (gjc:clisint)Stcrntbollin.

.....gezelim.
3

. s h k o j m n
P [ i R K T H l M l : l . N s h t p in u k k a m b e t u ra s n j u s h q i r nA
jan shurn
e
tii
nuk
Por
frutat
i
fruta-perirrreve.
te
shitsi
2.
Shkojm
rrcg?
j
a
n
s l t u m t
d
r
u
r
r
j
t
a
e
S
h
t

p
i
t

A
r
n
a
v
u
t
k

y
.
N
e
b
a
n
o
j
n
t

m
i
r
a
.
3
.
r
vietra.tregu i til giithashtushtei rnadhdhe i bukur' 4. Dje shkuamtek
b a k a l l i .D j a t h in u k i s h t ei m i r . 5 . J u n L r kk e n i p i r u nd h e l u g d r u r i ( d r u r i
i b u k u r .e d r u n j t .
p i r u al u g ) ?6 . J u v e j u d u h e tn j e s h t p e

Paspsonisies,t'i:ittime Arnautky-in'

" gezelim

Ahq. .

Sonten0 mhranie (kctc mbrcnie)' a ham darkc atie')

Buakgam,

. o r a d a . .' . . . . m i ?

(lregr) cshlshume (i) lire '

Qenclrtrc tij lregttrre
.90k. . . ,
Nc e dtrant(ptqejm)shunkcrc vend'

Biz......gok

121. yz yirrni yedi

lretdhe vulArc tttcrttr':iti:;c tli'ttr

prottorhre |eles,s
.lttndesht
.fbrnurl tij ngictinnrc kullnren. Mtts u shqaftsotrittgetrre=iku
i rtgutrrinil t tyre ; vctkntek.sti do titt lejoi t bnidullinin'
c1servijtt e shttthatt.
As litlhur nrepenlorinrin e prerposltlesuve,
tloruaktt's'
ntxtheni
l
Io
ckt
nrc
ttto.s
;
etlhe
tt shtlelxni

F'jaltq mungojn:l. yiyecek- tnu 2. istarrbul'u3' verigtensollra

Arnavutky"ui. yenregi- yiyelirn5' ('argrsl- ucuz6' burayt- seviyoruz'

yzyirmisekiz. 128

NTESIMT
NJi'ZET E KATfiIi. 24
Ergin Bey Avrupa'da -

ZotiErgin [shtln Evrop

@Dl

Ersun.Ku shte[pra] vllai yt?

I - T'ungiatjeta,
2 E karnkrkuardisairer.por nuk moraprgiigle(telefbni
Dc.iat'i llisia (ta shih.ia
/ ta takoja)
i tii nuk dhaprgii,gie).
pr nj gi me rndsi.
3 Ergini shtn Evrop.
- As htu?N uk k i s hadi i eni .
4 -'li e di q ai bntregtitjashtrne.Prktarsyeshkon
shpeshjasirte.
5 - Kur kthehet?
- Prnjjav do t jet ktu.
6 - Prn Parisshkoiprsri?
7 - Jo,ktherdo t qndroin Brukseldhen Mynih.
A^ika atjedisambledhiedhedo t vizitoidisakoinpani
(do t shihetrnedisakompani).
I Me avion iku, ?
9 -.1o,ktheru nisprudhtirn(doli n rrug)tneveturtt
e vet,sepsedontet kalonteedhenprdisavendet tjera.

I - MerhabaErsun.Kardeqinnerelerde?(1)
2 Birkag defa aradrrn,telefbnucevapvermedi' (2) (3)
nernlibir qeyigin grqmekistiyordum'
3 ErginAvruPa'da.
- yle mi? HaberirnYoktu.
4 - Biliyorsun dlf altm sattm yaplyor.
Onun igin srk srk drqarryagidiyor.(4) (5)
5 - Ne zamandnecek?(6)
- Haftayaburadaolacak.(6) (7)
6 - Yine Paris'erni gitti?(8)
7 -Flayg bu defa Brksel'deve Mnih'te kalacak'
Oralardatoplantrlanvar. Bazt qirketlerlegr;ecek'

(6)(e)(10)
8 - Ugakla rnr gitti? (8)
yola grktr,gnk
9 - Hayrr, bu sefer kendi arabasryla
birkaq yere daha u[ramak istiyordu'(9) (11)
SHENIME:
"n q'vende".Ju tashmkeni hasurnerelern msimin20'
(l) l,lere-ter-tte:
gittiniz?"9'verrdekenivizituar?"'Mundt islrteprdorur
lalia I l: nerelere
njjs,por shurnsine ktkorrtekstmerrnje nuancgudie'
ke ,r"rn-do.n
'"ku slttpra","ku dreqinsht"'.
kureslitjejee mos dliritni :
22' shnimitl'
"telefoni i tii". Referohunirrrsirnit
(2) TeteJ'ori-it:
foljes n t kryern'
(3) l/er-nte-di:kujtohuni si ndrtohetforma mohoree
6)'
(shninri
q ne e parrren tnsimirrparaardhs
t thot"shpesh"'
(4) Srksr,t:inbiemrisrk,"i dendur",kur ilublohetdo
"ijashtem", "i huaj"'
'Jasht",
edhe
pt"j lqu
(5\ DtSat'F1.u.
4t;ctrrdot thot
ka
vlerne t ardhmes)
giitl.tathtu
(6) Ju sapohastnre
ifu. rnt*ft,t .j" qe
",
129. yz yirmi dokuz

"KLrrktltehet?'"
sshqipes,
q prkthehet
ndy nrnyra:Ne:Qmandnecc,(?
-ccek,
-uc'ukper Ie
ose "Kur do t ktlielret?".Rrnjss folies i shtohet
t tjela.c1
fol'tnuarvetne tretnjjs,pastajshtohentrbaresate vetaver
do
e cln-ntek
shici/r)n-ccci.e
t'i hasirnm tej. Kshtu,e ardhrrtjae th.ieslit
g)riis-ntek,grE-ecek,e ol-muk,ol-acttk dltee kul-ntuk,kul-ucuk.
(7) Ha/ia-1'-cL,
"pr nja nj jav": ky rretlranorkohe nir tulqisht sht
Po asitttinrundt thoni
shprehurvetel.pn1eflaln haftan dre-itimore.
sna1ts"pr nja nj vit", apo"vitin q v.fen"'.
(8) Vini le se pjeszapyetesenri (mr, ntt, mii) truk veitdosetrledoenros
ja i refbrohet
n trup t fblies,apo duke iu prapashtuar
asa-i,nsep1'et
y zo t u z . 1 3 0

25

sakisishtnj {jale tjetrt falis, q eshrdhe fasti i ktushrn:Xtrc

Paris'e nti gitti?,"Pr n Parisshkoi prsri?
(9) Dela dhe ^rcicr."her", kan kuptirrrt njllo.itdhe rnundt prdoren
p a d a l l i n rn r i d i st v r e .
(10) Toplatttt-larr. "mbledhjet e tij". kvrseropl(inttlurrvur. "ka disa nrbledhje". sepsekur pronoripasohetngavar prktliehetrnefbljen ka. Shih
p r k t n r s i u r i r1r9 ,s h n i r n i 4n .
(ll) Araba-st)t-lu'."tne veturne tij". Shihnirnsimin22, shnirninl.

q EViRiN iZ: t.Ona cevapveremedik.2. Kardegibeniaramadr.

3. Annesi r1ezanlandnecek?4. Kardegilfnih'te kag gn
kalacak?5. Dnyoldabir arkadaga
rastladrrn.
6. Telefbnacevap
vermiyor.7.Kendiarabasry
layolagrkmakistiyordu,fakatolmadi.
Tamamlayrnrz
I Ktrpru.jon vlle:rit e tij'?
....nerelerde?
2 Doia ta ,shillu (shiheshane) disa kompani.
Bazr..
...grgmek
3 I'ellai i tij do tAiet kctu pet. njdjav.
Kardesi
. burada
4 Prsiri pr n Stamhollshkoi?
Yine..
.. gitti?
5 DuJtetti kaloiAn shun t,ende.
B i r k a g . . . . r . r ! , r a i l a k... . .

youy biRARKDA?A
Dn

25

p [ i R K T F I l M l : l . N e a t i - in u k i c i h a n r p r g i i g i e . 2 .V l l a i i t i i n u k n r
krkoi(n teletbn).3. Nna e tii kur do t kthehet?{. Sa dit do t qnd l o . i n M y n i h v l l a i i t i i ( v e l l a ii t i i n M y n i h . . . ) '5l . D j e u n t a l < o v a
nj rnik r, rrug. 6. Nuk u plgiigi n teiefbn (rruli dha pqiigic)'
7. Donte te nisej pr n udhtinrllle veturn e tii. por nuk nrtrrldi'
I'Ar kcta ursl'e ui hcn trcgti tajushtnta.
.....yapiyor.
....iqin...
7 KAIAher u ni:; tnc t;clur}tl c velc.'
a r a b a s r y l a .g. i t t i?
Bu..

3. haftaya-olacak
2. qirketlerle-istiyordunr
Fjaltq rnungojrr:l. Karciegleri
_kendi- nri.
7.
sef'er
satrnt
4. istar,bul'a
rnr5. yere lazrnr6. onun drgalnn

zs yirrnniBE$iNCi
DERS
Doktorda (l)

@Dl

1 - $ikayetiniz*nedir.efendirn?
2 - iki gndr belim agnyor,dik durarnlyorurn.Doktor
bey.(2) (3)

Tek rnjeku
I - Nga se ankoheni(ankesajua.icila sht)"zotri?
2 - Ka dy ditq m dhernbbeli (rnesi).nuk rnundt
qndrojdrejt,zoti doktor.

* S h q i p t o n is: h i k i a j e t i n iazp o s h i k j a - j e t i n i z .
l 3 l . y z o t u zb i r

Y zo ' i u zi k i . 1 3 2

25

(4)
3 - gtnzirerhalde,ya dn yanhqbir hareketyaptrnrz'
Evet' gimdihatrrhyorum'
4 - Bilmiyorlrlrl.Farketrnedirn...
(6)
n..ii gn iskeledebir saatnigarltnubekledirn'(5)
diskotefegittik'
5 Qok rtzgarvardt' Sourar
Orada banagok zor figrler yaptrrdr'(7)
Doktorbey ?
6 $imdi banane iiagveriyorsunuz'
(8)
Z - Sizeilagvenniyorurl' Yalnrzkenclinizistcaktutun'
g tsir de bundan sonra onu bu kadarbeklerneyinve
(9)
dinlerneYin.
9 Bir gengktzlaannesidoktoragidiyorlar'(10)
10 Doktor gengkrzla:
- Soyununltl-en,kgk hanttn,'
11 Anne:
- llasta o defil. benirn.Doktorbey'(1f )
12 - yle mi? Dilinizi grkannltfen,hanrmefbndi'(8)

i!;

:'
*

$r1

SfIENIME:
1t1ou/(tu,,|u,dott|rot'.tedoktori'',sikursee:r'cledottlrot..teShtpia''
apo..nslrtpi...Poaslrtunlr'rrrdttlrtrhetc/oliol.-ugilnak,..shkoj(po
tedoktori".Nprgjithsidoktoriujeptsrnurve'hasta'njrecet
(turqishtreqete)pr t blerbarna,ilaq(fialite6 dhe 7)'
"rnesi (i trupit)-tim"'N shqipebel prdoretgier{2) Bct-'int:"beli-im"'.
sisht,krahasfialsmes.prej nga dhe belholl"
"nuk qndroj
'1"''-"-)"''r''f "qendroj"' 4t,-nru-t'o'itrri'
(3) Dut'-ct-ntt-1'u'i'u''
sensiuprforcues
(dot)"1i slrtohetnj a forrrresnlolrorepr t'i dhn
"nuk
qndrojdot".
nrurrcldot'., prej nga dhe fonna
panrirndesise..nuk
'Eshte
p'ieszs
s
lnohuese'
kio a q ktrshtzonncirfihimin e zanores
"nuk tnund t"
nnkupton
q
i
mbaresaue
grupi
q
Sillni rrdrrnend
tne-nruk dhe-e'nti'
sht-a-rrir-per fulje"tqe ne paskajorembarojn
t"ne-ntck.
pr ato q nrbarcrjn
t ftoht"(ktu : "1eniftohuC')'
(4) L/siit-tiitr,, . fry.ro , risiitntek,"urarr
i"'
iiStimek "kam ftoht","nrrdh
do t rhot"'dryshim"'
(5) f ark etntek do,, i*,",r;u^iioi:'.,'verej";,fark
,
"dallirn".
1 3 3. y z o t u z 9

3 -.Ieni ftohur.lne saduket'osekeni brndonjlviz.ie

25
t gabuar'
4 - Nuk e di. Nuk e dalloidot...[Ah]po,tanipo kujtoherr'
pritan skel
(para-q-[ishteldita).
Ditne rnparshme
pr nj or t fejuarntitne.
5 Kishteshumer.Pastaishkuarnpr n diskotek.
shuurt r,shtira.
Atje ajo rnbrit bi disalviz-.ie
[do] rnjepni'
6 Ather(tani),gfhrmeclikamenti
zoti doktor?
vetrnselnbahurlingrolit
7 Nuk do t'ju jap rnedikarnent.
(rnbajenivetentuaj ngroht).
8 Dhe q kteje tutje rnose pritni dhe dgionirnkaq
(kaq shurn)at(t fejuarn).
I Ni nnurevajzne sa.it re shkojntek doktori'
t0 Doktori [i thot]vajzss re:
- Zhvishr.rniju
lutern.zonjush(zonje vogl)l
l1 N na:
-Esmuranukshtajo,jalnun(un-jarn),zotidoktor'
12* Ashtu?Nxirrenigiuhntuaj,iu lutem,zoni'

(6)Ni.yun-lttll-r:IalprIal.'tslirrjuarntinre''(ttejtrarrrtirne).k.
t thot sheni:
sepsenl;rrr, qe percoreigiersishtedhen shqipe'do
nishaninaptr
tnban
c1
a-io
apo
ai
kuptinrin
rtisunlr'."rne shenj",n
te konrpozitairi'Stttt-lrnishanete fejess(slrqip"iie fejuar")'Vreuise
te pronoritdlret kallzores'N slrqip
rr-r kemi radhazitre piapashtesa
k u p t i n r i ns h e n j ( n p r g i i t h s di )h e n i s h a n e
t j a l an i s h a nk a g i i t h a s h t u
n fejes)'Por f;alanisharrllin shqip
(shen.ia
e dhurataq shknrbehen
qilorrn slren'j'
ka vrltnrkuptirnine njeriutq shrrjonsakt'q
c
(7) \'op_rtr_c!r:,.[rn]
beii te 5cj"; pjeszac/ri-lu'nuk slit mbirrcs
-clur-,
-titr'-,
-diir-,
diatczsdetyruese,me variantet e sa zanoret <lir-,
r
vcntlosetmiiis rrCnjsdheformsq shprch kohnc foljes A io kakamkte
'[e] be'tt lra'i"'
'
shkakor(kaLrzativ):
-t'c-ntek, "l'ra" .t'erlirnek
'.
"iie
(8) Ju taslrnrkeni hasur flalnkendi n kuptinrin"vetcr"."i us1g".
yz otuzdrt ' l3-l

25

tif (saj)": kendi arabqst.t'lu,"nte

veturne vet" apo..me veturne t
(persottale)"
(ntsirni24,fialia9). E pasuarngarnbaresat
pronorekendi
bhet'.
kctttli-rr,q do t thor',imi/ irnja{pers.onal(e)]",
por edhe..vetja
inre" apo "un vet": kendi-n.,Jotja/ tnde [personale]',apo "vetja
-jote"."ti vet":kendi-ni:,"ju vet,'.,i/ejuaj [personale]",
etj. Ju mund
t'u shtoniat1,reedhe rnbaresatrasore,sikurset kallzores,n rastine
ktushrl: kcndi-ni:-i, "veten- tua.j". po asltlv dil-iniz-l,..gjuhn_tuaj"
\Ii'aza12).E ni.itagi pr dil-ini:-i, "gluhnruaj" (fialia l2).
(9) Bekle-rne--r-in
shtveta e dyt e shurnsittd urdhrorest foljesheklentek t'tformn rnohore:ndrfutetpjeszarnohore-me- rnidis rrnjs
dhe rnbaresssi bekle-y-in.Dinle-rrre-y-in,shtforrnuarngaclinlemek,
n t nje.itnnrelt)r.

qEViniNiZ: l.Bir hafladrrevdeoturamryonz,gnkonanm

var.2.Iskeledeannemibeklemeclirn.
3""$ikayetivardr.Doktora
gitti.4. Bizeyanhqhareketyaptrrdrnrz.
5. Ke'dirnizisrcaktutahm.
6. Ktiqtik hanrrtr. annenizi dinleyin, sogukta arkadaglanruzr
beklemeyin.
Tarnamlal'lnlz
t"

(0) Bir gang krla anncsiforrllonnj grup entrorn shttnls.eshtekio

arsyejapsefolia shtn shttms'
25
i e t h e k s i nn r b i r r o k i e ne l l a r ' .
( l l ) K u j d e sq f a l n h c n i m t a s h q i p t o n m
'Jam"
-irn shtfolja
dhe,io rrrbares
KtLrshtf,ala pr hen-im,ku
rrokjen
e dyt. do t
rrrbi
nre
theksin
bcnint
Kurse
giinores.
rasoree
"inri"'
"irl".
kuptirnin
rne
ishtegiinorja,

n shtpi'sepseka
PERKTHIMI: l. Ka njjav q nuk Ilru.d t banojrrr
digka(kishte
I
dhenrbte
3.
2. NLrke karnpriturnnntime n skel.
punirrie.
t
bninr
bt
Na
Shkoite doktori.4.
[nj] lviz1e
shndetsor).
njsliqetsim
ngroht).
(Veten-torl
nrbajrn
ta
te gabuar.5. Ta urbajrnvetentotle rrgroht
ftoltt'
rr
t
tuaj
prisni
shokt
6. Zonjush,dgioninnntua-i,nros

1, Ngusc t'ttuni(ngu se ankoheni),:otri'l

z N,,'n,
)i,',,).
N,',*
urr,,,,i
,:,,:,::,1""'
....Fark
3

Diten e ntApurshtnektnt pt.ittrr tC./eluarintim pr kcrteror.

gtin..
4

. . drt....bekledim.

Qo ktej e tutje (pus ki,suj),ntose clgjonim kaq shumc.

sonra....bukadar
5

E simtrra nuk .shtiajo,.fum unc.

Hastao.
. o

U.1i:t,t1f
: e rc nrennCnc .suj(njCv(tj.e t re-mendnere saj)shkojnlek
t h tkt tst'i.

Bir geng
1 3 5. v z o t u z b e g

. doktora

F j a l t q m u n g o j n : l . $ i k a y e t i n i zn e d i r 2 . B i l m i y o r u z e t m e d i k '3 '
r r. d e g i lb e n i m6 '
n c e k 'i n i g a n l t m t - s a a t4 . B u t t d a r-l o n u - d i n l e r n e y i 5
k r z l aa n n e s-i g i d i y o r l a r .

qe
ktnt'sim clhe
Pttsil keni lexucn'nrc t'nrcnclie
";hcttinrcl
.sInttcroitt, i u sttr{i
eroint t tintlosn i Jbli et a{nn.uk, ytrptrutk,
tutnruk n .filtitit rtc tc tushnrcttpolun'e,
(rrtc
"tnilif,'niiicnititllrc"
pu,r_ii1,re uiilro," clhentapos n'forncrt e potrrturcl'i.s
rtjjtnvalsi dhe n nrsitn).
Ni t'iilirrt,iirclornifotjet 1urnnk, hutrrlunnk' gitnrck' vernrck
dhepusrtri adhc tl1hc,rC
,lh" ,iiiulaiek ne iy ierat e urulhrore.s
uirt qe-cluhet.
prn
itr
,,e7ur,,,a,ir-,ioirorul
Na7*1cn
.eshk tlh,t
vatc'Ptt';ttti
'se
ro
hni.trjhere
prtt'tt
te bzni. i,i,,iit
u shihni
ll ttttrtttls,rttc...K|
tttdiu
guhint(r(
.shiharti
e
fi,.rigjinrct
1,",.
tr;htrinr'i'tt'tan''iti 'shkoflnthtr0''
v z o t u za l t l . 1 3 6

Ushtrim plotsucs:

26
Paska,iore
Forma pohore
a!rnnak
rfnyur'
yapmak
yapryorsunuz
elmek
ediyorurn
beklenrek bekliyorurn
tutrtak
tutuyorsunrrz

E tashme
Forma mohore
a[rrmryor
yapmryorsunLrz
etmiyorurn
beklemiyorum
tutnluy0rsurluz

Pamundsia
a$nyamryor
yapamtyorsunuz
edemiyorum
bekleyenriyorum
tutamlyorsunuz

Paskajone

Urdhrore'
v.2-t njjs
Pohore Mohore

durtnak
gitnrek
lratrrlatnak
vertnek
dinlernek

dur
gir

durtla
gitme

hatrrla
ver
dinle

hattrlanra
verlne
dinlenre

Urdhrore,
v. 2-t shums
26
Mohore
Pohore
durun(uz) durrnayrn(rz)
gitmeyin(iz)
gidin(iz)
hatrrlayrn(rz)hatrrlanrayut(rz)
vereyin(iz) vermeyin(iz)
dinlerneyin(iz)
dinleyin(iz)

ALTINCI

Tembelgrenci

E GJASHT 26

tr Bir orta okul; ctincslnlftabirincidnembitmek

ze rc.(l ) (2 )
2 $retmenlrencilerdengok lnernnun,onlarr
sevindirmekistiyor.(3) (4)
3 - Qocuklar.gelecekhaftatiyatrodatarihi bir oyun var.
Grnlekisteyenvan mr?(5)
4 Evet, IJocarn.Konusune? (3) (d)
5 * Deti ibrahim.Geqenay sizetlu padiqahtan
szettirn,
hatrrllyorsunuz.
Sekreterli$e
yirrni tanebilet
brraktun.(5)
6 Geimekisteyenlerbiletlerioradanalacaklar,
yarrn
para getinrneyiunutmayrn.(5) (7) (8)
7 Oyunu gren $rencilerbu konudabir devyaprp,
tatilden sonra bana verecekier.(5) (7) (9)
I Arka srraclan
bir $renciparmakkaldlrryor:
9 Efendirn,ben gehnektenvazgeEti:.:n
(10)
1 3 7 .y z o t u z y e d i

Nxnsidembel

@o1

N klasne trett nj shkollet tnestne,semestrii

parshtduke Prfunduar.
shtshurni / e knaqurnga
2 Profesori/ profesoresha
nxnsit[dhe] dshiront'i argtojata.
3 - Fmif,javn e ardhshmen teatrluhetnj pjes
historike.A ka q dshirojnta shohin?
4 - Po.profesori-irn/ profesoresha-irne.
Qfidrsubjektika?
5 * lbrahirnii Qmendur.Muajin e shkuarjukarnfolur prkt
kamlnnjzetbileta.
ju kujtohet.Tesekretaria
sulltan,
6 Ata qeeshirojn
t vijn do t'imarrin atiebiletat;nesr
*o, horronitelittni parat(prurjene paravemosharroni).
parnxnsit)
7 Nxnsitq do ta kenparpjesn(pjesn
el otebej n^nj dety r s htpi er nbi k ts ubj ek tdhedo
t rnaiapinmua PasPushirneve'
I Nga funi i klass(prapasrssbankave)ni
nxnsneredorn:
9 - Zonj..rie hoqudornga ardhja(ardhja-nga
dorhoqa).
I

yz otuzsekiz. 138

26

SHENIME:
(l) orta okul iiqiinciistnrt do t thot viti itret iciklit t part liceut
apo kolegjit.Lidhur rneciklet shkolloren Turqi referojunimsirnit17,
s h n i r n1i 4 .
(2) Dnemka kuptirrrine periudhsn prgjithsi,
kursektuka kuptimine
q ndajnn dy pjesvitin shkollor,rnepesrnbdhjete
dy semestrave,
rnidistyre dhe q. si rre_uull,.ian
dit pushirnesh
n shkurt.
(3) Ogretmer?
shtnj fial q vjen nga pretmek,"nsoj"dhe do t thote
"msues".Kjo fale prdoretpr msuesite shkollavesi dhe profesort
e
kofegievedhe liceve.Fnrijte shkollsfillore i thonmsuesitgretmen,
kursembasketii ciklinxdnsiticirejtohen
atij ureflalnltocam."rnsuesiinr" rrrekuptinrin"profesoriirn",sepse,
siqe kenripartashmnrnsimin
8. hoca nnkuptonn radht parautoritetinfetart nj fshati a lagjeje
qytetidhe.m gler,rnerrkuptimin"msues"dhe "profesor".
(4) Set'in-ntek:dua, pelqej digka. zbavitern:"selin-tlirmck,"bj t zbavitet
d i k " .d o m e t h n"i j a p k e n a q s i "",e k n a q " .
(5) Kraliasoni ister,,en
dheistqtenlern fialit 3 dlre6 : ktody forma foljore
prdorur
si
errrr,
nga t cilt i pari shti paprcaktuar
(a ka "q
.jan
dshirojn",shih fialine prbr3) dhe nuk rnbanshenjne shumsit,
kursei dyti shti prcaktuar("ataq dshirojnte vi.in".shih fialin
6). i pasuarpra nga -/cr. Ndrkoh,n fialin 7, gi)rcnlidlretme emrin
lrenciler dhe luan rolin e pjesoresoset premritlidhor.

CEViRiNiZ: l. Qocuklan sevindirmekigin, gelecekhafta

tiyatroyadavetedecefim.2. Bu oyunu grniek isteyenlerbana
haberverecekler.3. Tiyatrodayeni bir oyun olacak;konusuDeli
ibrahim.4. Qocuklar,devi yapmaylunutmayrn.5. Biletlerinizi
evdebrrakmayln.6. Ben, tiyatroyagitmekten'vazgeqtim.

-si
-si,ja nj tjetrvarianti pronoritt
(6'SKonu-su:"sub.iektii saj".Pas dlre
iQmendur apoDali ihroltim,q
lbralrimi
Sulltani
n-i-is.
vetss tret
26
giysnt
ishte
i gnrendr'rr
1648,
kur hipi n fi'on.
n
deri
1640
sundoinga
n rnoshn25 vjeg. Sikurseshurnprincr ostnan.ai e kaloi giith
rinine tij i mbyllur n nj rezidencpranl{arelnit,e quajturkafbs,q
do t fhot" kafaz"dhe kurdohernn fiikn se donin ta vrisnin.
0) Al-acak-tttr dl'tever-ecek-lerjanveta e tret shurrrse t ardlrmess
foljevealmak dhevermek.Shih rnsirnin24. slrnimin6.
: "mos harronit sillni", tlal pr l]al"prurjen
utlut-ty:o)'t,l
Getir-me-1,-i
(8)
harrorri-rnos".Gelir-rneshteemrfoljor, apo ernrii veprimitt folies,
por q sillet si ernr(shih pr tn shutnshniminrrrposht)dhe ktu
eshtdhenn kallzore(getirmcvi : "prurien "). Prsai prketfornrs
9.
referohunirnsirnit25. slrrrirnit
turmlmoj,tn,
Shih nrsitnin16,shnirnin6.
ktu1'apucaklar.
(9) I'ttprpzvendson
n rriedhore
(10) l'a:geqmek,q ndrtohetrne nj elnr ose nl paska.iore
hengelnrek!ett
n shqiptnet tashnlen'.
dhent kryerndheprkthehet
yazgeQtittt,
llal pr fial do t thot "un prej ardhjesu trhoqa(hoqa
dor rrga ardhja)", por me nuancne s tashnres"trhiqern"."heq
"vjen", "arrin"; bu huln'r
dor"',gelcli,"erdhi", por edhetne kr'rptirnin
he{entlim.ky qilirn rnplqen[m plqeu]", (rrrsinri16,slrninti4).
PERKTHIMI: l. Pr te argtuarflernijt.javn q vjen do t'i fto-ipr
n teater.2. Ata q duan ta shohinkt pjest m njoftojn(njoftinrtc
nr.iapin).3. N teatrdo te jete nj pjese re: subjektii saj shtDeli
. os i lini n
lbrahimi.4F
. r n i j m
t s h t p i s . 5M
, o s h a r r o nti b n id e t y r a e
shtpibiletattua.ia.6. Un heq dornga teatri.

Tamamlayrnz
I

Nc shkoll, semcstri i pore eshtdukeprfunrluar.

Okulda
2

firetmen
3

. dnem

Profesori nuk esfue i kinaqur nga nrnsit.

...memnun.....

Ai nuk dr^hiront'i argtoji ata.

. sevindirmek.. .
1 3 9 . y z o t u zb e t

y zk r r k . 1 4 0

Unj4kamJblur pr kte sulltan ntuajin e kuluar.

27

ay....bu..

gishtin'
7 Nxen<isidembelngriti

Nxnsit do t'i trheqin (marrin) hiletat nga sckretaria.

l re n ci l e r

....sekr eter likten

FAntijt do tA b1nenj detyre shrcpie mbi kArc subjekt dhe do t

ma
japin ntuapa.spushimeve.

Q o c u k l a r b u . . . . . . b i r d e v. . . . . ,

)1

lrenci Parmak

...szettim.

2' $rencilerden- delil

F,ialta mungojn:1. birinci bitrnek zere
5. biletleri- alacaklar6.
padigahtan
j]Onfu'i isteiniyor.t.Geqen size
-kaidrrdr'
7'
Tembel
verecekler
lonudu - yaprptatilden

.. sonrabana

EZTT E SHTATII 2T
Kyde (l)'
I 23456789l0 -

@1

Hog geldiniz,beyefendi.
Hog bulduk,Muhtar.Ne var ne yok? (2)
iyilik, sa[hk. Ne zamangeldiniz?(3)
Dn akqarn.Bir haftakahp dnecefirn.Bu sene
rn nasrl?(4)
Gegensenedendahakt.Ya$mur yafmadl,
biliyorsunuz.(5)
Hayvanlarnasrl?
Onlar de pek iyi deSil.Kurak bir krqgegirdik.Ot yok.
Hayvanlariyi beslenemedi.
Qok yavruvennediler.(6)
Neyse,yakrndagobanlarsrleriyaylayagtrecekler,
defil rni? (7)
Evet, fakat oralardada eskisikadarot yok.
Sizin istanbulnasrl?(S)(9)
istanbul'u hig sorrnayrn:kalabahk,.grlt
ve kirli
havadanbagkabir qeyyok. Ky her zarnan
arryorum.(10)

l4l . yz klrk trir

N fshat
I - Mir se erdht,zotrit
2 - Mir seju giej, Kryetar! Q'kerniku kemi?
(Q'kemi ndonjt re?)
3 Shndoshe rnirfiemi). Kur erdhe?
4 - Dje tnbrma.Do t qndrojnijavdhedo t kthehem'
Kt vit prodhirnisi duket(t korratsi lf anl)?
5 Nga viti ikaluar [sht]rn i keq.Reshje(shi)nuk
pati(nuk ra).ju e dini.
6 [Po] kafshtsi [ian]?
7 - Ato gJithashtu
shurnrnirnukjan.Patrnnj dirnr
t th;. Kullot (bar) nuk ka. Kaht nuk u ushqyen
niir.Nuk dhan(bn)shurnt vegil'
8 - Sidoqoft,s afermibarinjtdo t'i gojnn pllai
(n kullotmalore),aPoio?
9_Po'poratjeg|ithashtuprejkohshnukkabarsidikur...
si vete (g'thot)?
Po btarnLoi;ua.|
: prvegkallaballkut,
l0 - Mos mpyetr. per Stambo.llin
zhunnsheajritte ndotur.nuk ka gitjetr'Kam
giithnjernall pr fshatin.
y zk r r k i k i . 1 4 2

11- Feki yiesenedenburadaoturmuyorsunuz?

21. 12 - O zafiianda tiyatrola., e$lencelerive Bo$az,daki
lokantalanarayacafun,bunu gok iyi biliyorurn.(4)
SHfrtrtItvtU:
(l) Ky domethne"hat", poq n varsinga konteksri,edhe"fush", p.sh.:
"Ku banonAhrneti,n qytet?- Jo,n fush.,('rekuptimin..nrrat"i,gka
n kt rastshtevazive.pr shernbuil,kur thuhet Kg,egicriyorum,kjo
prgjithsisht
nnkupton"'poshkojnhatintirn",ku pronori..tirn",edhepse
rnungon,nnkuprohet.
Kjo lidhetme faktinse,q prejdekadash,
ka njfluks
ernigriminga fbhatipr n kryeqytetdhe sidornospr n starnboll,dukuri
q vazhdonpandrprer
edhesot e ksajdite, n rnnyrt pakontrolluaq
duke krijuar kshtujo pak problemen plotsimine kushtevet jetess
pr ktpopuilatt ardhurngazonate thellat Anadollit.Stambollinite
e
hershemnuk shkojnkurr n fshat,rne prjashtirnr rastevekur kanete
alenn atje.N Turqi nuk e kanzakont kalojnpushimen hat dheast
ble-lneshtepiatje.por rrbregder.
(2) N Turqi nruhtarqLrhetkryetarii pushtetit,apo kryeplakui hatit ose i nj
lagiejeqyteti.N kohne Turqisquhejkshtuedherek ne dheshqiptohej
"myftar".
(3) Iyilik,^saglkka kuptirnin "rnirsi(dhe)shndet",apo.,shndosh
e rnir".por
flala iyilik ka n vervetekuptimine r qenitmir n pryjirhsisi dheart
te qenitrnirnreshrrder.
lS.ilik,,saglftesht
njngaprgyigjer
e rnundshme
m t zakonshrne
t pyetjes1,,[e
var ne yok?, "Q'ke,rniku kemi?",oseiy'e
haher'?,"Q'kemi ndonjt re ?", q shtpyetjeme t njejtinkuprirn(shihni
tabelne shprelr.jeve
n fund r ketij msimi).
(1) Dnece{im, apo dnecek+ im,k q bhetf para nj zanoreje;-in pr
foliet me - mek, dhe-tm prfoljet me -mah shtmbarese vetss part
njjsitn t ardhrnen: kul-ntak,kal-aca[m; ara-mok,ctt'a-y-qcaEtm.
(5) Yag-nrur
1,a*-mak"shi bie" : pra,nj ndftimfoljor ky' q prbhetrrganj
n gluhn
emrdhe nga nj foije e t njjtsffnjdheq shtei shpesht
tLrrke.Kujtoni p.sh.I'emekyemek."ushqim me ngrn",apo n norrn
kjo dukuri
letrare"ushqimha". QrJshqipshtdisi e vshtirt prkthehet
n mn:vrcprputhse
nre atturke).
(6) Beslen-e-tne-rJi:
"nuk u ushqye dot", nga folja beslennte,t,"ushqehern",
"ushqej".Do t merrelni
"ushqehet",q shtformajoveproree beslemek,
pohore
e foljes shtbeslen-S
von
joveprores.
nr
ine fornrinrine
Ekryera
1 4 3. y z k r r k g

ll -Epo mir, nseshtkshtu,prsenuk jetoni ktu ?

12- [Sepse]atherdo t'i krkoja(do m merrternalli pr) 27
teatrot,argtimet(dfrirriet)dhegjelltoret(restorantet)
e tsosforit.ktun e di shurnrnir.
)

di, "u ushqye".Pr ta kaiuar ire trrolrorei shtohetpjeszarnohorenre ,

e paraprirnga nj e, kjo pr t treguarnocionin"nuk ...dot",d.rn.th.si
pr diEka.Kt pjes2,n forrnn
prforcuese
e nocionitt pamundsis
-a- e keni hasurtashm|ek dur-a-ntryorunt(rnsimi25, shnirni3). Prsa
i takont kryers,ju do t prdorni,pra,-enedr dhe-antadipr fbljet q
prfundojnme -nak n paskajore.
(7) N r'er,barinjtei qojn bagtitrr kullotat ntaloreose n rrafshnaltat
t tyrc.
11q'!u)pranf'shatrave
do
t
thot
(8) Eskisikacfar
f alpr{al "e vjetra- e tij sa/ si", me kuptirrrin"si
moti",
largsikohor-e
njher
e sirkr.rar,
n mpoftme t tashrnen.
dikur","si
"Stambollijuaj":
prdorini
(nresinri21, paragrafi7
lstanbul,
i
si:in
(9\ Si:in
c) ijep nj sensafinitetifalis dhedo t thotpaka shunr"po Stambolli
juaj". E nj.itagi edhe nsen vend t kq'iitnii: themi bi:irtr frl),1:.
6,,L.
dlrnkshtunuancne digkajeq e duarrrapo e kenti pr zernr: "tthati
yn" (pra.nnkupton
: "i yn" dhe"q e duam","q na dhimbset").
Bi:ittt
iir,r,,veg t tjerash,eshtetitulli i nj romani t autorit bashkkohs
turk
lVlahrrudMakal,veprkjo q ka paturnj suksest madhjashtvendit.
(1,)Aruntak,domethn"krkoj", apo "krkoj rrtelefon",si n rnsirneti8
dite24. Kjo folje ka ktu edhenl kuptirn te tret,"karn rnall pr". "nra
krkonshpir1i","do ta doja prsri";pra, n kuptirninsig therni edhen
shqip,p.sh.: "do ta krkosh(duash)hatin,por nuk do ta gieshrn1".

yz krrli drt . 144

CEViRiNiZ: t. Haftayaistanbul'agidip dnecekler.2.Ben

21 srtileri yaylayagtrecefiim.3. Kurak bir krg ve srcakbir yaz
gegirdik.4. Bu yrl rtingegeseneden
daha.iyi.5. Ky arryoruz,
giiriktiiki yrldrr arayagidernedik.6. Burayagrlti'rden
bagka
bir geyyok.7. Hayvanlargok yavru veremedi.
Ta mamlavrnz
I

14ire se ertlhet, :onl! - MirC seju g,je.j,:otri.l

I-log. .

- HoS. . . . . ., beyefendi.
., hanrmefendi.

2 ltie nuk ku ma har .sidikur.

. k a d a r .. y o k .
3

Mos mfiisnijhre pr .,lnkuran.

A n k a r a ' .. h i q . . . . . . . . !
4

Do t'i kArkojgjelltoret e Bo.sfitrit.

p E R K T H I M | : l . P rn j j a v d o t j e n n S t a r n b ol .l [ p a s t a .di ]o t k t l r e h e n .
2 . [ U n e ] d o t ' i g o j k o p e t n k u l l o t at n a l o r e . 3 .K a l t r a r ln j e d i n r rt t h a t 27
dhenj vert nxeht.,1.Ktevit prodhirrlishtrni nrirsevitin e kaluar.
5. Fshatindo ta krkojm(do t na lllarrrnallipr tihatin),sepsenuk kemt
shkuardot aqe q pre-ldy vjetsh.6. Ktu. prvegzhttrtrls.nrrk ka gi
tjetr.7. Kafshtnuk dhandot shumt vegll(p.lelljanuk qe e shunt).
q
N kt nrsirnju kerri hasur ryitttttnrshprehjeshprslrndetse.
prditslrnre
tLrrke.
Pojua
paraqesint
njettt
e
prdorurett
t
jan nga rn
ktLr.s bashku nte disa shprehjet dera q keni llasur nt par:

Kur takohcmi:
Mcrhabut: Prshndetje!
it'i subahlarl: Mirmngjesi!
! : M irdita!(paradite)
Giirttt),clrn
i1,igiinler! : Mirdita!

Bopaz'. . . . lokantalarr.
5

Q'kemi ku kcnii (E'terefa kemi)?- Shnclositie mirA.

Nevar.. ...?-ivilik.
6

K i t e v i t t t t t kr u . t h i .

Bu....yatmur
7 Sfol Stambollijuu.lsi[vcte]?

i s t a n b u. l. . . . ?
Fjalt q murigojn: l. geldiniz- bulduk 2. Oralardaeskisi- ot 3. yr sornravrn
4. daki- arayacalln 5. ne yok - saglrk6. sene- yagmadr7. Sizin
.-nasrl.

I.t,iuksuntlurl: Mirnibrnra!

Kur largohcmi:
kul(tn): Mbetsh/
Ho,yqtt
rnbetshirneshndet

Iri giinlar! : Ditn e nrir !

/ Minrpafihinr!
Ivi uk,ycrntlur!
:
Mbrrnjene rnir!

Iyi gecelar! : Natn e tnir!

dhe kur ai q na prslrndetia takoi po largohet,i thenri gle gi.ile!

Prgiigie:
Kur presimdik :
LIoSgeldin(iz)! :
Hos bulduk!:
Mir seerdhe(erdht)!
Mirseju gietm!
Pasijemi prshntletur,pyc'sim:
Prgiigie :
Nusrl.sur(rz)
: Sije(eni) / si ia gon(i)? Iyivitrt:janr rrir
Tasckklirederitrt '. jtt
faleminderit!
Ne vur ne 1tok.2: Q'kerli ku kertti
lvilik saglrk:
e tnir!
Shndosh
(Q'trejakenri?/ Ndopjt r'e?) ose: HiQbir';cv t'rtk: Asgit r'e
Rrof-sh(i)!
Str{ol(utt1:
Ne hober? : Q't re kemi?
Nsedoni t prgjigjerri
se rttrkndiherriIttirrtgaptrllaa shrrdeti.
tjetri ju rhor:
GeEmiS
olsuttt.(Qoftee shkuar!/ T shkuara!).
Janshpreh.ie
qdotJu ldihmoninpot islritpalnnjbashkbisedinr.

145. yz klrk beq;

yz krrli altl . 146

28 YIRMI SEKIZINCinnRs

ppnsEzuTJE
DHEsHiiNrHaE
Gjatgjashtmsimevet funditkeni prfituartashmnj numr
njohurish,gkajua ka brme t lehtprdorimine gjuhsturke.
Keni konstatuarse me prvetsimine dukuriss prshtatjes
zanoredhe t sistemitt prapashtesave
keni kaluarnj etapt
rndsishn-re
dhetani mundt prparonirnenj ritmm t lart.
Le t bjmnj vshtrimt njohurivet reja q keni man.
I

Pronor

a Me ato t vets s tret t njjsit dhe shumsit,q sapo

keni prdorur,ju tashmnjihni t gjitha format e pronorve.
Pronori i vetss tret t njjsit ka dy forma, njrame -si
dhetjetrame -i, n varsingambarimii fialsme osepazanore.;
n qoft se fiala shtn shums,shenjae shumsitsht-i
ose-r. M poshtpo japim nje tabelt ktyre pronorve:
Njjs
Shums
punae tij
l.,s- tori
anne-si
nnae tij
iS-i
i
tij
kay-'-"
sr-s
kopeja e tij
ky- fshati
hz- ,^-.
vajzne tij
porta e tij
kapt-st
ku-t
tij
e
yol-'o"
rrugn
tablo-su tabloja e tij yol-u
Pra, sig shihet,shumsii pronoritka vetmdy forma,-leri dhe
-larl.
Por, kujdes: kjo prapashtesmund t ket vlern e njjsitapo
njhersht njjsitdhe shumsit,me kuptimin "i tyre" apo "t
tyre" : iSJeri n varsinga konteksti,mturdt perkthehej"puna e
tyre" apo"punte Q/re".Vegksaj,nsee ndajmndryshe(iSler-i)'
147 . yz krrk yedi

SIMI NJ
gjithashtu"punt e tij" apo dhe
kio form mund t prkthehet
.'punt",n kallzore.Pra,varetnga konteksti'
giithashtupr t formuartipzr
b p.onori i vetsstretshrben
ju keni hasurtashmnj
t ndryshmprcaktorsht emrit :
"ditn e hn";
t formss thjesht,pazartesigtin. d.m.th.
po ashtu tnund t thuhej posta kulusu, "kutia e posts" apo
;'kuti postare"si dhe nteklupkutustr."kutia e letrave"'
Por, kujdes: Kur thuhet ev kaptst kjo shqip, fial pr fial'
do t nnkuptonteose "shtpi portn" ose "shtpi e ports"'
mirpo n fakt asnjrae as detra dhe kuptimi i saktsht
"der shtpie".Ktu kerni t bejrne me ni form. q do ta
shohimgfatmsimeven vijim.
2 E ardhmja
Fornrafoljore baze ksajkohe sht-(y)ecek,-(y)acak,pr
vetne tretnjjs.Ksaji shtohenmbaresate fbljesjam :
grmek
gr-ccc{-int
gr-ecek-sin
gr-ecek
gr-eced-iz
gr-acek-siniz
gr-ecek-ler

alnmk
ul-aca{-trtt
el-acak-sm
al-acuk
al-aca{-tz
al-acak-smtz
al-acak-lctr

Sipasrregullit,qju tashme njihni mir, k - ja f undorebhet

g (d.m.tli zbutei) para nj zanoreje' prej nga dhe olaco{r:'
Prvegksaj,shtohetnj y lidhsen foljet rrnjae t cilave
nrbaronnt. runor., anla-y'acuk,bckle-y-ecek'
y z k r r k s e k i z. l . l 8

Kjo forrn foljore me -ecek,-acak, ka kuptimin ,.i destinuar

28 pr t I t'u". Yiyecek,"q do t hahet',,d.rn.th digka q sht
brpr t'u ngrndhe ntu.d t prdoretsi nj emr i vetm:
yiy'ecekkulntudr, "nuk ka mbetur asgj pr t ngrn',,apo
shkurt"nuk ka rn ushqim".
3 Forma mohore e foljeve
a Ju tashme njihni formn mohore t s tashmess gastit
t veprirnit, q mbaron me -(i)yor",e cila sht-m(i)yor. Tani
mund t shprehninocionin e pamundsis,duke i paravn
ksajnj e apo nj a. si p.sh.:
gel-i-yor :
gcl-mi-yor :
geFe-mt-yor;
,[ai] nuk vjen dot /
[ai] vjen
[ai] nuk vjen
[ai] nuk mund t vij
dur-u-yor
tlur-ntu-yor
dur-a-ntryor
[ai] ndalon
[ai] nuk ndalon
[ai] nuk ndalondot /
[ai] nuk mundt ndaloj
Pra.jan vetmdy {brma : -emi dhe -aml, e parapr foljet rne
i, e, , 11,dhe e dyta pr foljet me a, t, o, ar.Referohunitabels
n faqentjetr,pika e.
b Pr foljet n t kryern,mohorjasht-me-di dhe -ma-dr :
gel-di: erdhi/ ka ardhur
al-: mori / ka marr
gel-nte-eli: nuk erdhi inuk ka ardhur
ol-ma-dt: nuk mori /
nuk ka marr
Pr kt giithashtumund t'i referohenitabelss mohimeve,
pika e.
c Mbani mend gjithashtuse "askush nuk..." prkthehetrne
kimse, e pasuarnga nj folje n mohore:dn kimsegelmedi,
"dje askushnuk erdhi".
d Prsai prketurdhrores s forms mohore,ju mundeni
t prdornitani vetne dyt njjse shums:
ver-nle: mosjepni I
bak'ma: mos shih !
ver-tne-y-in! : mos jepni ! bak-ma-y-tn! : mos shihni !
149. yz krrk dokuz

Sikurse veriniz dhe hctkmrz,edhe vernteyiniz e bukntoymrc

ianforma rn t mirsielltadhe n-rletrare.Kjo sepsendrsa 28
."shihnil""
verindhebaktnduant thonprkatsisht'Jepni!"
'Jepni,ju lutem!"."shihni.ju
bakrntzdhe veriniz nnkuptojn
lgtem!).E njjtaloglik edhen formnmohore.
e Ja edhetabelae mbaresavet kohveq kemi msuar.n
formnpohoredhe mohore :

:-

r----l
al

I =

---l

:i1jr

H'g

ul

T-

L
q-

-^
a.!

OsJ

r,l

trt_

'6'YY
t - t g

>.

tr

il

tl
:!Lo

oY3>\

L)r)tr
?T

bl

1-l

r-t
n'

.)
w&
o>

- F

t-t
',
L

t'L

t-ri "

= !,,5

A.tfr^
HVVH

r-j
J- 'i
q=

U>

;
*-!

J_O

Y z e l l i. 1 5 0

Kjo form foljore me -ecek,-acak, ka kuptimin ,.i destinuar

Zg pr t / t'u". Yiyecek,"q do t hahet",d.rn.thdigka q sht
brpr t'u ngrndhe mund t prdoretsi nj emr i vetrn:
yiyecek kulmu, "nuk ka mbetur asgie pr t ngrn,',apo
shkurt"nuk ka rn ushqim".
3 Forma mohore e foljeve
a Ju tashme njihni formn mohore t s tasrrmess gastit
t veprirnit. q mbaron ne -(i)yor, e cila sht_m(i)yor.Tani
mund t shprel'rninocionin e pamundsis,duke i paravn
ksajnj e apo nj a" si p.sh.:
gel-i-yor :
gcl-mi-yor :
gel-e-nti-yor:
-[ai] nuk vjen dot /
[ai] v.jen
[ai] nuk vjen
[ai] nuk mund t vij
dur-u-yor
clur-ntu-yor
dur-a-ntt-yor
[ai] ndalon
[ai] nuk ndalon
[ai] nuk ndalondot /
[ai] nuk mundt ndaloj
Pra.jan vetmdy lbrma : -emi dhe -amr, e parapr foljet me
i, e, , d, dhe e dyta pr foljet me e, t, o, lz.fi.eferohunitabels
n faqendetr,pika e.
b Pr foljet n t kryern,mohorjasht-me-di dhe -ma-dr :
gal-cli: erdhi/ ka ardhur
al- : mori/ ka rnarr
gel-rne-cli: nuk erdhi /nuk ka ardhur
al-ma-dr: nuk mori /
nuk ka marr
Pr kt gjithashtumund t'i referohenitabelss mohimeve,
pika e.
c Mbani mend gjithashtuse "askush nuk..." prkthehetme
kinrse,e pasuarnga nj folje n mohore:dn kimsegelmedi,
"dje askushnuk erdhi".
d Prsai prketurdhrores s forms mohore,ju mundeni
t prdornitani vetn e dyt njejse shums:
ver-rna:mosjepni I
bak-ma: mos shih !
t,er-me-y-in! : mos jepni I bak-ma-y-uz! : mos shihni !
149. yz krrk dokuz

Sikurseveriniz dhe bahntz, edhe vernteyinize bukmuytnrz

jan fonna rn t rnirsjelltadhe m letrare.Kjo sepsendrsa
t thonprkatsisht'Jepr-ri!"."shihni!".
verindhebakurdr.ran
'Jepni.ju
lutem!"."shihni..ju
baknrz dhe veriniz nnkuptojn
lgtem!).E njjtalogiik edhen formnmohore.
e Ja edhetabelae mbaresavet kohveq kemi msuar.n
formnpohoredhe mohore :

PN

L.;

f:g
G
N

s
I
F

C)

t!

->r
-F
T
o
t l

.E

o>\

OY

()

Lr)

l l

/ts
tl

hJ

r-l

lr

=
il

VJ

o:

-;

nn

**,,9
C0O(fO

l;r

t=
U>

b+

-v-o

:ci

Y z e l l i. 1 5 0

4 Forma foliore e prbrnga rrnja dhe nga -en, -an, qg

tasl'rmkeni hasur n serine msimevet mparshme(shih
msimin 21. paragrafi5 a). mundt prdoretsi emr.Ajo mund
t mbajshenjne shumsit: isteyenler,"ata q dshirojn"
dhe madjeprapashtesat
rasore,q do t'i shohimm von.
5 Nj fbrmtietrfoljore,e perbrngannja dheprapashtesa
-me ose -ma , shtemri foljor. apo q quhet ndrysheedhe
emri i veprimit t foljes.Pr shembullgetir-me (ngagetir-mek,
"sjell / bie") do t thot "prurje", "sjellje" apo "t prume", "t
sjellme".(Shihnipr
ketedheshnimin**Vini re !, n msimin
26). N tr-rrqisht,
sikursedhen shqip,emratfoljor sillensi emra
t rnirfillt dhe mund t marrin njlto.imbaresate rasave,si
p.sh.getir-me-y-i: "prur.je-n"(msimi26, shnirni8) si dheato
t pronorit. E njjta gj edhepr emrin foljor al-ma, "marrjeo',
"blerje", q vjen nga folja al-mak "marr'-.'."blej": Ekmek
almayr unutma do t thot"Mos hano blerjene buks".
Kujtoni gjithashtu(n msimin 6) shprehjen:soru sormaya
baqlryor,"filloi t'i bj pyetje",ku sormaya (somra-y-a)sht
emri foljor sorma n rasndrejtimoredhe vjen nga sormak,
"pygs".
6 Rrnjs s foljes mund t'i shtohenprapashtesa
q lejojn
fornrimin e nj./ol.1e.ie
t prejardhur nga e para : pr shembull,
rnepjeszn-dir. q do t thot"bj t..." : bil-mek, "di", bildir-mek, "bj t ditur". Sipasrregullit t pershtatjes,zanorja
e -dir- ndryshon: dolmak, "mbush", dol-dur-mak, "bj t
mbushet"apo "e mbush" dhe pjesza-dir- bhet-tir- pastet
bashktinglloreve
t pazshme: yap-mak, "bj", yap-tlrmak, "e bj t..." (rnsimi25, shnimi7).
7 Prsau prket premravedftor,format e reja q hasm
jan kto:
l5l. yz ellibir

jan rrjedhorjae o dhe e bu. kurse

a ondan dhe bundan
"me
at"'
onunla do t thot
'oku". sillen
b fialt bura, "ktu", ora, "atje" dhe nere.
siithashtusi emra.Ato giendenrrallhernrasnemrore,por
rasaveoset pronorit'
iluud t marrinmbaresne shr-rrnsit,
n
rasn
drejtimore,vendore
si
bhen
Jutashmi dini ktofial
buraya, burada, buradan; oraya' orada, oradherr.iedhore:
nerede,nereden.Taniju i hastato edhen
nereye'
dan clhe
kallzore.sikurseorayl seviyorum,"e dua atvend" (r-nsimi
23. shnimi4) dhe n shumsn rasat ndryshme:neleri dhe
oralarr (msimi20, fialite l l dhe 13),nerelerde(msimi24'
slrninri1) dhe oralarcla(msinri27,f1alia9)8 Edhedy shnirnet tjerat shkurtra:
a) slit fjala pr nj lloj t ri inversioni: dofru. "drejt".
q ndrtohetme drejtir-norendl-revepron si rrethanor vendi:
Taksim'e do[ru, "drejt Taksimit"."pr n Taksim";ose nga
nj rrethanorkohe : On ikiye do[ru, "drejt ntesdits"."aty
nga nresdita"(msir-ni22, flalia 9).
b) bagka,"tjetr",perdoretme nj fial n rrjedhore: grltden
baqkabir qeyyolg "pneg gjullurdis(zhtrms)nuk ka gi detr".
Le t bjm,nsedsl-rironi,
nj bilanct njohurivetuajat rrarra
gjatrnsirneve
Ju tashmdini t prdomipes
t deritanishme.
nga giashtrasat,gka mundsonshprehjene shumnocioneve
apodrejtirni lvizvendndodhja
thentelore,
si drejtimi,prejardhja.
jes, si dheku'diinorin. Muld t prdomitani edhepronortdhe
t shprehnifoljen .,kam" n t giitha vetat.Tashrnnjihrii katr
kohtthemeloiet foljes : t tashmen,t pakryern.t kryer' e
prbre rthjeshtdhet ardhmensi dhedini t shprehniurdhrin
prt'u berapopr most'u brdigka.Keni prfituarkshtunj
bagazht qndrueshm
dheneju urojmprsriguximdhe*r-rg
e giuhstttrke.
t mbar.prt ecurm tej n prvetsimin
y u z e l l ii k i . 1 5 2

DOKUZUNCUDERS

MESIMI NJEZETE NENTE 29

Kt;tcj c trrti( trrk do ri; trcgrjrrrti ,tt trrt,k.ti, a

Litrri;t,t,.1tct"rc ciritt rt
Itnrli,shtrtukku n'cgullu.fik'e,ne prjct,thrirrr
r.(rsra,c
recqkruuru.
rcli.su
,Iu di.srtuclhA:intclC rtct,ctjshtrte
pr nj thck;;korrckt ;
- Si rrcgull, nAprgjitht'i rhak.sibic
nt rntkjcn c.futrlit tO./iuts;otohs
, o|obsler- q'rtc,uklnr
-- gitliysy _ gitliyrn.,Inr;
- Fjolat r1cttrburtirrrq'u osepronor
giirhu.shrurheksohenn rrokjen e
/utttlit : krilm- tutiliniz* tctlilinizi_ok;crntulurr_ lokerntrrya;
- Por'fiolt q ntburrln ntc prcrpashte.sn
-rc sierhe utt tucforjenjant
rt ti tq.sh,rcttclhcE k,),ari, (di), theksohenni rrokje,, ,
;
1,,nr::r,7,idif
otohsle - kocutnlq - yot"{lutrum- yaknefi;

Yaz tatili (l)

@D2

I - Bu senekocamlabenGney'egidip Mavi yolculuk

yapalnayldgnyoruz.
Ama henztarnkarar
verrnedik.(2) (3) (4) (5)
2 Siz tatilinizi neredegegireceksiniz?
(6) (7)
3 Biz de.sanryorum.
aileceGney'einecegiz.(7) (g)
4 Yer varsa.,qegensenekikalacaprz,gnkti orayrgok
sevdik.Ashndaotel degil.Tatilky (l) (9) (10)
5 NeredebLr?
- S i d e 'd e .(2 )
6 - Sidegergekten
gokgzelbir yer.Uzun,genigbir plajrvar,
tagsrz,
gakrlsrz.
lbtil kyantiktiyatroyayakrnrnr?(ll)
7 Evet.oldukgayakur.Sahilde.
Adr "KumsalTtilKy".
8 Od a l a nn a srl ?
1 5 3. y z c l l i 9

- Fjulet qC pusolrcn rtgtt pies:tt P))cl/.sc ttri o,se ttgu cle tltek'soharr
tr rrokjarr put'ct tyre: hirtulur clu te,si.slcride Iurtt pansiyort ttrtt?
- puholr ntr?;
- Foljat n .firntrt nrohrtre thcksohert tr rrokiett e ,/tutclit t rrrr.i:;,
tt urclhirore. rt lC kryere rr,te tctshrnenclhc trC
1tc1.upjes|zs ntohuesa ;
-u lhek'sohel: verilte -ventrevitt
-e
for"tttrtqe .shprehptrrtrtrttde'si, upo
- v,erntctli heklentiJ,rtrutrt tlurntuyt1vr,,,, - durant\'orunr;
- S.finrc\i,elisuljulC thck.tohcn n rxtkien c pur, te tillu 'sipt'et.iet dlrc
ctnrot c rrj nunri (Dlcle,rh; neretle ? * hnngi kitup? Ankuru iz.tttit'
- Truh:on ali, Qtor i.slunhul).

Pushimete vers
1 - Ktvit, im shoqdheLln(rnetirn shoqun)rnendoiru
UdhtirninBlu (npr
t shkojmn.lugdhet b.im
plotsisht.
tnarr
vendirn
det).Por endenuk kemi
2 [Po]ju ku do t'i kalonipushirnettuaja'/
3 - Ne giithashtu,besoj,do t zbresimfrniliarishtn .llrg.
4 Nseka vend.do t qndro.irn
n hotelinku ishimvitirr
e kaluar(vitin-qkaloi),sepseatvende plqyernshutn
(at[kallzore]e plqyernshurn).N fakt, ai nuk sht
ni hotel,[por] ni fshatpushirnesh.
5 Ku [ndodhet]ky?
- N Si de.
5 Siclcshtnj vendvrtetshurni bukur.Ka ni plazh
t giate t gjer,pa guree pa gakull.Fshatii pushimeve
a shtaferteatritantik ?
7 Po. shumafler.N bregt detit (n bregdet).Quhet
"Fshatii Pushirneve
Kumsall"(ranishte).
jan
8 Si
dhornat?
yzcllidrt . 154

9 - Qok konforlu. Zeminkattakiler n bahgeyeagrhyor.

29
Birinci ve ikinci kattakilerbalkonlu.(12)
l0 Binalarbyk.afiaghbir bahgeiginde.Havuzuda
var. Her taraf giceklerledolu. Cennetgibi. (10)
11 Tarnpansiyonrnu kahyorsunuz,yarunpansiyonrnu?(5)
12 - Yanrnpansiyon.Qnkgleyinya plajdabir sandvig
yiyoruz,ya da antik kahntrlarr gezip,bir lokantaya
g i d i yo ru z.(1 3 )
13 Akgamlarr,yemesimizikendi otelimizdeyiyoruz.
Orkestravar. Yemekternzik dinleyip dans
ediyoruz.(6) (13)
14 Pahahrnr?
15 - Ne pahah,ne ucuz.yeri ve tesislerigokgzel.Onun
igin fiyatlaradeger.(14)
SH[1NIME:
(l) ya: tatili : "t verspushirnet-e
saj" apo"pushirnete sajt vers",edhepse
mil eshlnne njjsn rurqishr.po kshtu,tatit kyti,"pushimete hatit-te
tij", apo dhe "hati i pushimeve".Kujtohuniq krgerng"e kemi
hasur
n msimin28 (paragrafir b). po bjrnnj shnirnridhui me shqiptirnin
e rall: shkrimi' turqishti ksaif aleme origiinarabeshtthjeshiuarne
turqishtenmoderne,por dukeprzgjaturtingullin a, ..ta,til,,.
(2) GneyshtJuguapo Mesdita; kuzey,..Veriu",bott,,,perndirni,,dhe
DoErlsht"Lindja". N jug t Turqis,n ver,n anijet vogla rne
vela,mundt bherUdhtimiBlu apo Maviyolculuk, prgiatbrigeve
t Egieutdhe Mesdheut,midis Bodrumitdhe Antarjas;turisti ka rastin
t sodis nj det te kthjellet dhe gjire r pashkelurbregdetare,si dhe
vendeantike.Sidi shtn lindjet Antaljas.
(3) Yap-may-r,"brjen", sht ernri i veprimit yapma n kallzore dhe
shtedhekundrinor i drejt i dsnyoruz.Refe,rojuniparagrafit5 n
m s i r n i n2 8 .
(4) Heniizshoqronnj folje n rnohoredhedo t thot"ende","akonra": heniE
hazrrde{ilint,"endenukjarn ga" heniEgitnedi,"endenuk ka ikuC'.
;
(5) Tam te thot"plorsisht',,
"pikrisht".Me ktf alkeni
"trsishr",
.do
dy shernbu.ln ket rnsim: tctmkarar dl'retam pansiott, prkatsisht:)
155. yzellibeq

Ato t katit prdheshapenrnbi

9 - Shumt rehatshrne.
prpara.Ato t katit t dyt 29
kan]
(n) kopshtin [q
e t tretkan(fanrne)ballkon.
10 Ndrtesatjan n nj bahget rnadheme pern.Ka
edhehauz(pishin).Qdo anshte mbushurme
lule. Si parajse vrtet.
11 Ju po mendonit qndroni[n] pensiont plot apo
[n] giysrn Pension?
Sepsen drekoseharnnj
12 - tNl giysrn-pension.
sandvign plazh,osepr rn teprvizitojrnrrnojat
antikedhe pastajshkojrnn gielltore.
l3 N rnbrmje(rnbrmjeve)darkne harn(harndarkn
ton)n hotelinton.
L 4 - A shtshtrenjt?
1 5 - As shtrenjt,aslir.Vendi(i tij) dheobjektetndihrnse
(t tij) jan shurnt rnira.Prandajgrnimetia vlejn
(grnirnet-pr-to
ia vlejn).
;

"vendirnt saktapo t plot",dhe "pensiont plot". Pension({al me

ku rnundt flihet dhe hahet
origjinfrnge)nnkuptonnj hotel-restorant
vetmose rne farnilje.
caktuara,
tne qmilnet arsyeshmedhe pr afatet
prveg
prfshir,
gmim
sht
fietjes'edhevlera e
Quhet"i plot" kur n
si
n rastine dialogut
dreka,
prfshihet
plote ushqirnitditor.Kur nt nuk
pensioni"'
"giysm
pansiyon'
(alia
quhetyarm
t ktij teksti
l2),
(6) htil-iniz-i: ktu kemi nj pronor q pasohet nga nj kallzore.
Referojuni msirnir 25, lal is: D i t i n izi Etkar tn, h an rmefen di, "Nx irreni
giuhn(tuaj),zonj1"Po ashtu,yeme!-intiz-i:"ushqiminton", pra Ine
kallzoren(fialia l3).
(7) Geqir-ecek-sinizdhein-ece!-izjan dy vetat s ardhrnes(e dyta dhe e
parae shumsit),qeju endenuk ikeni hasur.Pornejua kemi paraqitur
tashrnparaprakishtn msirnin28 (paragrafi2)'
-cct.
(8) Aite-c:e: aiti,*familje" dheaile-ce,"familjarisht"; prapashtesa-ce,
do te thot"n mnyrt
ose-qe,-qa shprehmnyrn:Poashtu,hoS-Ea
kndshme",apo "kndsh6","mir": hoSqakal!, "rnir rnbetsh!"Kjo
y z e l l ia l t r . 1 5 6

29

p r a p a s h t e ska n j s r v l e r a s h ; a . i os h r b e ng i i t h a s h t up r f o r r n i r n i n
e ernravet giuhve,si p.sh.lrirtqe(turqisht/ turqishtja),ernavrtQq
(shqip/ shqipja)..fiun.sr:ccr
(frngiisht/ frengiishtja)ed., si9 ipat n
r n s i r l i n2 0 ( d h e2 1 , p a r a g r a f-i5b ) .
(9) Yerr(tr-sa'.". qoft se ka vend",ku -saapo -sedo t thot,.nse"aDo
"' qoftse" dhevendosetpasfialsq e mbart,gi q do ta shohinr
m
'.nbe
von.Po ashtu,rnundt thuhet,l,ok-.ra,
nuk ka...
(10) A.;lrndado t thot"n realitet"ose..' fakt',dhe iq.incle,..brenda".,,n
brendsi".Mnyrasi shtforrtruardo t shpjegohet
rnvon.Hprh,
prpiqLrni
ta fiksoni kshtu.
-.rr: do r thot "pa" dhe eshte kundr-ta
(ll) Prapashtesa
e _/i,"q ka,,,
"rne"; /d,r^rl:
bir plul, "nj plazhpa gur". kurse/c,r/rbir 1,er,.,njvend
rnegur" apo "gurishte"
(12) Zenrin kattukilcr ka kuptirn te nl-ite:cmin kaftrtki otlalor, "dhonrar
p r d l r e s eD
" .u k e i s h r u a r- l e r n r b a r e s - sk i , p e k t el a l m u n dt b h e t
n j p r e r n srh u n t s: " a t o q . i a n Lnr k a t i np r d h e sa" p o . , a t oq j a n
prdhese".Po ashtr-r: Trenclckilcr.sohheteclit,orlar,,. Ata q jan ata
rr tre' po bisedo.jn
(bisedpo bein)".Zenin kutr saktsishtdo t
thot"kat i dheut"apo "kati prdhes"dlreq n butonate ashensorve
shnolret
rrreZ.
Ne Shqiprikv zakonishtquhetkari i par.Neanjherkatetprdhese
t nie banesenterito.jn
t quhenkshtuvetmn anne hyrjes,sepse
n a.n e pasrrenru'd t kenri kati' e... tret a t katrtt sajl Kjo
ndodhn rastine ndftesave
q giendenrrzkodrash,gkashtdukuri
e shpeshtn Stanrboll,sidornosprgjatBosforit, dhe n ket rast
ato quhen giris kutt. "kati i hyr.ies".S fundi, n nj nun.rr
ndrtesash
glendenhyrje rlodeste.giysnrt nndheshme,
me dritareq hapen
rrafsh rne tokn. Kur kto nuk gjendenshurnnn tok quhenglrrp
kutr, por kur gjendenni thellquhenbodrutn,f,alq ka hyrmirfilli
edhe n shqip.Kat, q gjithashtushtflal e prdirshrne
n shqip,e I

o.ie
h u a z u anr g ar u r q i s h l i ar,r r i r f i l ldi o t t h o t " s h t r e s "p, . s h .s h t r e s b
c t j . ) d l r en i v e l .P o rk a g i i t h a s l r teud h ek u p t i r n i n" h e r "a p o t q
( n eb o j a t i s j e
""fish". kur duatnt themi"dy. tre." herm shulrt"apo"dy. tre'.'fish
sht
11tepr",p.slt.'.hugiintliittdattiki kut (apo rrrisli).srca,tlrr"'sot
dy hernr trxehtse (nga)d,ie".
(3) Ogle-t-in do t thot "n rrresdit"apo n "drek", sikurseru:-tn.
shtform tietre rrethanoritt
rrrbrrn.ie",
"n ver": uk:Sunt-larr,"tr
kohsq
. j u t a s h m k e n i h a s u rn r n s i m i nl l ' t l a l i a 7 ; d l r ep o a s h t u
"llatn".n nrsinlin8. shnimi9'
gec'e-lcri.
vetae tret
(11) Deg-er,"ia vlen", "knaq"'shtforrnabaz- donrethn
-, e lblies cleg-mck.
n t lashnrene gier apo t prgiithshme
nj-is
(gerrigzarnan).N kt kolr, rrnjss tbljes i shtohet-er ose -ur
-ir. sig do ta shohin rn te.i),pasta.irnbaresat
e foliesjarn:
(nganjher
"e
"e
-sin,
-ittt,
eti. E tashnrjae qua.itur prgiithshlne"apo gler"sht
n.jforrne dyt e t tashntes.vlera e s cils ndryshonnga ajo e s
t a s l r r r r eask t u a l ea p o t q a s t i t l i g l r i m i t .S i 9 e t r e g o nd h e e r n r ii s a - i .
ta
apo c gler(q ne kteje tutle pref'erojltl
e tashnrjae prgiithshnre
pr
"e
prdoret
t
slrprehur
kryesisht
quajnrvettnnre tennin gier")
c1prsriten,dlre.lo veprinleq -ian
lakte a veprirnet zakonshnre.
duke ndodlrurapo do t fillojrttrn-intorrlentt dhn.Ky ndrY'shinr
r n i d i sd ; , t t a s h t n e vdeo t i e p e th a pp a sh a p i .

-=<--:

qEViRiNiZ : t.YazrnbenSide'yegidipbirpansiyonda
kahnayr
dans
sonra
dtigtintiyorum.
2. Heniiz mzik baqlarnadr.
Yemekten
edecefiz.3.Oradagi.izelbirtatiIkyvarsa,kalaca|tm.4.Side'de
otellerpek ncuzdefil, ama sahildekiler
gok dahapahah.5. Br-r
odalardahaucuz,gnkbalkopsuz.
6.Butatil kyti pahah,ama
tesislerifiyatlaradeger.
l s 7 . y z e l l iy c d i

*'1-=

.z

PERKTHIMI: l. Vers(n ver)nre'doj t shkojn Sidedhet qndroj'

nipensiol(familjar).2. Muzikanuk ka filluarende.Pasnsrniessushqinrit
Lrn[atje]do
do t vallojnr.3. Nseade ka nj t-shatt bukur pushirnesh,
jan
.1.N Sidehoteletnukjan shunrlir,por atat bregdetit
t qndr.oja
jan pa ballkon.6. Ky
nrlir' sepse
shutrrm t slin'eljt.5. Ktodhoma.ian
por qrnimete kompleksitia vle-in.
lshatpushirneslr
shti shtrenjt,
v z e l l i s e k i z. 1 5 8

Tamamlayrnz
:2n

as i lir
Ky vendnuk eshteas i shtrenjt,
Bu... ..Pahah..Llcuz'
Ne marrim (ham)ushqintinton! n hotelinton

Ku do t'i kalojm ne pushintet?

Biz..

..nerede

.....,?

otelimizdeyiyoruz.

Ne enclenuk kemi vendosur.

karar .

7 Fshati i pushimeve.Pushinteverore

Side-ja eshtec bukur.

S i d eg z e l .

30

T a t i l. . . . Y a 2 . . . . .

.. . bir. . . . . var.

8 Darka (ushqinri i darkes). Der kopshti'

Ne mesdit ne hame dreke osc n pla:h. osene restorant (gjetttore)

Akqam

Bahge

. . y a . . . . . y i y o r u z. . . . b i r l o k a n t a d a .
l.tatilimizi-gegirece!iz2.Henz-veremedik3.Qakrlsrz
Fjaftqmungojn:
- pfa-jr4. gleyin- plajda -yada 5' yer ne - ne 6. Yerne$imizikendi 7.
ky- tatili 8. Yeme$i kaPtst.

Mi|SIMI TRIDHJETE 30

30 OTUZUNCUDERS
S i d e ' d e( 1 )

234
5-

SemraHanrm'laGl Hanuntatildeler.Side'dekgk,
temiz bir pansiyondakahyorlar.Sabahleyinkahvaltrda
konuguyorlar.(2)
Bugnsenne yapacaksrn?
Gneqlenecek
misin?(3) (4)
Hayrr,dn gok yandlm.Bugngneqtekalmaya
niyetirnyok. (5)
Cantmbir yerleregitrnek,birazyrmekistiyor.Nereye
gidebiliriz?(6) (7)
Aklrrna gzelbirqelgeldi.Kprl Kanyon'agidelim'
a$aglarigindebir
Oradanbir gay ge9iyor..stnde,
lokantavar. (8) (9) (10)
yiyebiliriz'
Qaydakihawzda yetiqtirilen alabahklatdan
Ne dersin?(7) (11)(12)

159. yz ellidokuz

N Side

@92

Zonja Gl me zonjnSemrajan n pushime(po

pushojn).
Ato qndrojnn Side,nnjpensionffamiljad
t vogldhet pastr.N rnngjes,teksahan,bisedojn:
2 Sot gfardo t bsh?A do t dalshn diell?
3 - Jo, dje jarn djegur shurn.Sot nuk kam ndrmendt
qndrojn diell.
4 Dshiroj(rnaka nda)t shkojn ndonjvend,pr t
ecur[ca] n kmb.Ku mund t shkojm?
5 tAhl;m erdhindrmendnj ide e bukur (te mendja
irne- e bukur nj gi erdhi).Shkojmte Kanioni
Kprl.Sandejrnirrjedhnj pmra'Pnnbit,brenda
drurve(mesdrursh),shtnj gielltore(lokal).
6 Mund t hamnsa troftat e rritura (prej troftavet nitura)
n pellgune t<eiijpnoi. Q'thua[pr kt]?
I

y z a l t m r f. l 6 0

t pyesja[pd nj gi:Ai
7 - Mrekulli! vetrn[se]do t
v endpr s equhetKpr l Kany on( Kani oni r neU r ) ?30
8-Sepseprroikalonnprnjkaniontthiktdlret
q nga
thelle,rnbit cilin sht(ka)nj ur,e mbetur
koha e romakve'
9 - Nga kjo ur Prku nga shkohet'?
Selge.Kur ngaura
10 _ p; n qyterinanrik.Ernri i tii [sht]
kedalnq/telmlndtshohshnugnevjetrtgulte.
shpejtdhepo vii' Por (aura)
tt
[Ja]u b ! Po prgatitern
vaktet(t ngrnat)fiane]prej rneje'

7 - Harika.Yalntzbirqeysoracafun.OrayanedenKprl
30
Kanyondiyorlar?
8 Qnkgay,gok dik ve derin bir kanyondangegiyor.
stndeRornahlardan
kahnabir kpr var. (13)
9 - Kprdennereyegidiliyor?(11)
l0 - Antik bir kente.Adr Selge.Kprdenkentegideneski
taqyolu grebilirsin.(7)
1l
Oldu, hernenhazrrlanrpgeliyorurn.Ama yernekler
benden.(3) (14)
SH[1NIME:
(l) Sideeshtnj f'shatqe gjendetn rrnojate nj qytetiantik,ngat cilat
ka nrbeturkryesishtnj teatri bukur.,Vendishti rrethuarnga dy
gjire t gjer plazheshrne rr t imt. Kanioni Kpriil dhe Se/gejan
dy qllirnete nj ekskursionit rnrekullueshm
n malet Taurus,q
rrethojnrrafihin bregdetart Side-s(n MesdheapoAkdeniz).
(2) Sabahleylr.'"n rnngies",sikurse lle1,in,"nrrresdit"(rnsirni
p a r a a r d h ssh, n i m i| 3 ) .
(3) GiineSle-n-nek,flal pr lal "diell-me-t-bhesh",
"nrarr rrezedielli";
norrnalishtduhejt ishteforrnajokalirntaree glineSle-ntek,
por n t vrtet
kto dy folje kan kuptinr t njjt. Kurse ha:trla-n-ntak, "prgatitem",
(falia ll), shtrnirfilli vetvetorjae haztla-mak "prgatis".
(4) N kete f ali gjendendy variantete vetess dyre njjsdhe shurnst
s ardhrnes: ),npctcttk-stndhe giineslenecek-sin,
folje kjo q eshtn
fbrrnn pyetse:giineSlenecek
misin? Sikursepr t tashmene foljeve,
gidiyorsun, gidiytr ntu-sun?, prapashtesae vets s'postohet, duke
k a l u a rr n b a sp j e s z rst r i .
(5) Yanmak,"digiem", me kuptimin "digjem n diell apo nga dielli",
"digjem nga zjarri" etj., n varsi nga konteksti.Por kujdes : yanmak
do te thotet djegshvetenne diell apo n zjarr,n kuptirnin"digjesh"'
Edhe 1,el(mopdo t thot giithashtut'Oj"g", "ndez" zjarrin apo dritn,
por shtmirfilli kalirntare.
(6) Bir ),erler, "ndonj vend", "diku", sikurse bir seyler' "ndonj gj"'
"digka", n msimin 12, flalia 12.
(7) Mbaresa-(y)ebilir,-1y)abilir,duke iu shtuarnnjss foljes ijep asaj
jarn:
kuptirnin"inuna te...i Mbaresatqe tregojnvetatjan atot foljes
"':;r;"1't!tojrne";
)
"mund
-it,t, i-it1, erj. Gict-.bit;-tvi-v-ebitir-iz,
1 6 1. y z a l t m r gb i r

')

t slrohsh"'
t hanr";gr-cbilir-sitr'"tttutrd
"prrua".
"qa.l"
edhe"ujrrjedh.ie".
etlhe
njhersh
(g) Crivdo te iirore
..
erdhirrrnendjediqka
Mb*rrnend ktihprehje uk,ntuhir sq..gctdi."ni
is)
' '(nie
q
shkronjparaurbaresave
gie)".Akrt.sikuiseogut,"btr".e hunrbnj
'rrrendja-irne"'
aklttrr"
. Ak(t)I-rnrbEltet
nii+e rnenj zanore
;sipr", "rnbi". sikurseiginclc."brenda".Keto fonna do t'i
1lo1stiin4e,
rn tej.
shP.iegojm
i bashkimitr shuurprapashtesave
ttll viti{tir-tl_cn : shrnj shembull
diku rrkoh".por edhe
rrnj folje t vetme.yitis,ngal,ctisnrck..'arrii
''rris/kultivoj/prodhoj'';yeti9-tir-nrek.'.bjtarrihetdikurrk.oh...
,,bjre rritetl1e t uttiuo"t1.t
/ te prodhohet".prej nga edhe"nis" (lmii
-ll- tregonjoveproren'kurse-cr "t brei t
osekafsh).Prapashtesa
rritur,,apo..qbhen/qjanebere'''..qerriterr/qjarrrritrtr',.I,etisti"ril
apo"troliat q rriten"'
alubalrklurdot thotp*"'ttoftut qjan rritur"
"nga troltat / pre.i
thot
t
do
prapashtesa
-dan nE f!lenatabatrklardan
folja gitl-il-i1'ctr
tek
pavetore
troliave,,.Duhet thengjithashtuse fornra
(tlalia9) ka, pra.kuptimin"shkohet"'
, , -,. ^*- .-^r-1.r
demek'PrInonrentttt'
(12\ Der-sin,"thua-ti":der eshtee tashrnjae giere
s giert gdo rastiq
prpiqunita mbani mend fornrue s taslrnres
se si ndeftoheu'
i'aseni.S shpejtido t shohirnm saktsisht
kulmuk' "rnbetern"'
tbljes
i
veprirni.
(13) Katnra,"mbetje"' shtemr
"i'e tlbetur'";'tlen ose
"qndroj",dhe ktu shtprdorursi nlbierrtr'
"qe nga koha e"'"'
apo
prej"'
i
nga
-tlctn kitlntttOote ttrote", *btt"
" n d o d h " 'e t j ' ) 'r n u r r dt p r d o r est i
(14\Ottlu.t
otruki:tri", "brhtt"'
'.pranoj".
"u b", "dakord".
"
g
u
thot
shprehjepianirnifr" teiu do t
y z a l t m r gi k i ' 1 6 2

qEViRiNiz: t. Sabahleyi.
saatdokuzda
kahvaltr
yapryorlar.
3 1 2. Bu sabahneyapacaksr'?
Gnegte
kalacaknrrr,.,?f. ugn
g'eglenmeye
niyetimyok.canrmgezmekistiyor.4.
eayd'aki
havuzdaalabahkyetigtiriliyor.
5. onrardanyiyebili.ir.o. oit
bir kanyondangegengayAkdenizedofru gicliyor.7. Kpry
grebiliriz.

n ora nnt,ata hanrnngiesin.

2. KCt
PRKTHIMI: l. N rnngies,
n diell?3. Sotnuk karnndrrleltd
rnngjesgfardo t bsh?A do t qrrdrosh
t qndrojn diell. Dshirojte shetis.4. N pellgun e pruoitniten trofta.
5. Ne mund t harn[ca] nga ato (syresh).6. Prroi,q kalon npr ni
kaniont thikt,shkondrejte n DetinMesdhe.7. Ne mundt shohirnurn.

Tamamlaylnlz
l. I'lukkantndrmend(c1ilim)
ta c1ndroj
n hotel.
Otelde
.....vok.
MC crdhi ndrmenclnje ide e bukur (re menclja_inte
nj gj e bukur
et'dnr L

. gzel bir qey

4,
Atje eshrc(ke n1eur e (t) kohC.s
sromakCve.
Orada
..... birkprvar.
Atc t,ende clua.jn
KpmilKan,on.
Kprl Kanyon
Nguuru sltkohetpr ne njCcp,tetantik.
. . . antik bir kente
Ngrniet(holict)iutti prcj ntcic.
Yemekler

Po pargatitetni shpejt elhepo vijmA.

Hemen
F j a l tq m u n g o j n :l . k a l m a y an i y e t i r n2 . A k l r m a- g e l d i3 . R o m a l r ' l a r d a n
kalrna4. Oraya- diyorlar5. Kprden- gidiliyor.6. benden7. ltazrrlann
geliyoruz.

IMI TRIDHJ

Bir mdrlkte

@o2

I
Sabah.Saatona geyrekvar. (l)
2 - Gnaydin,efendirn.Mdr beylegrgmekistiyordum.
Buradamr?
3 Henzgehnedi.Bekleyin.birazdangelir.
Hangikonuda
grgeceksiniz?
(2\
1 6 3 . y z a l t m r g q

N zyrn e nj drejtori (N nj drejtori)

I Mngies.Ora shtdhjetpa nj gerek.
2 - Mirdita, zotria-im.Do t doja t takojazotin drejtor.
A shtktu?
3 - Endenuk ka ardhur.Prisni,vjen paspak'
[Pr] qfrgshtjedo ta takoni'/
v z a l t m r sd r t . 1 6 4

3t

4 - Ben aragtrrmacryrrn.yeni
yaprlankazrlarda
resim
31
gekrnekigin izin ahnayagerdirn.N4drizin verir
mi acaba'i(2)
(3)
5 Sanmryoruln.
Resirngekrnekyabancrlara
yasakda.
6 Arna benTrk hkrnetinden,
aragtlrrna
yapmakigin
bursaldun.Mdr Bey banabu izni venneli.(4) (5)
7 -tsekalun.iryallah.Sizorurun,tv1dreey
girndigefir.
Bir gay iger rnisiniz?(2)
- Tegekkrederim,gok iyi olur. (6)
8 Biraz sonra:
- MdrBey neredekaldr'iSaaronuyinni gegiyor.
Hl
gelmediDaha fazlabekiemeytcegirn.
(7) (S) (9)
9 Telefongalryor:
- Alo, buyurunMdr bey...Evet
efendirn...Toplantrda
misiniz?..
Pekiefendirn...
Gelemeyecek
misiniz?(9)
l0 Fakatburadasizi bekreye'yabancr
bir aragtrnnacr
var.
Kaziarda gekrnekresimigin izin istiyor....Ben rni
yaz,pvereyirn?peki efendirn...(10)
ll
Bttinkazrlarigin rni?Arna resimgekrnekyabancrlara
yasakdegil rniydi? peki, baqstneefendirn.yazryr
hemenya p kendisineveriyorum....(4)
(ll)
12 Haydi. gznzaydrn,izni aldrk.Ben demedirnrni
sizeMdr izin verir,diye ... (5) (12) (13).
sHENtVrp:
(l) Deri tani, po t'ju pyesinturqishtsa sht ora(saatkas?),iu dini te
trcgonivctmoret dhe gjysrnat.Ktej e tutjeju do t mundt shprehni
gfardoore: "ora shtedhjetepa nje gerek';thuhetsaat on-a qeyrekvar,
q fal pr tlal do t thore'per jderil te dhjetaka [ende]nj g.erek".
Po aslrtuon bir-e yirmi vrz. do t tirc,ti,shtenjmbdhjetpa njzet",
dukee vnornapoortnirrasndreitimore.
Ndrsaminutazhibrenda
gfysrn harkut n te djathter ors li shprehetduke shtuarpas orsne
1 6 5. y z a l t m l gb e g

4 - Unjarn krkues.Kam ardhurprrnanjene autorizirnit

pr t lejuarfotografirnine (nxjenjen n fotografit) 3 1
grmimevet rejat bra.Valla do t rn.iapleje
drejtori?
5 Nuk beso.i.Sepsefotografirni(nxjenjan fotografi)
ngat huajt shti ndaluar.
6 - Porunkan mar preiqeverisfurkenj burs(fond)
pr t brkrkirne.Zoti drejtorduhett rnajaprnua
ktautorizim.
7 T shohirn.Do Zoti. Uluni. zoti drejtorvjen tani.A
do t dshironitnj gaj?
-Ju falerninderit.
shurnrnirrnbhet.
8 Pakm von:
- [Po] ku sht(rnbeti)zoti drejtor?Ora po shkon
dhjete njzet(dhjetnpo e kalonnjzet).Prsrinuk
ka ardhur.Nuk do mund t prisjadot rntepr.
9 Bie telefoni:
-- Aio. urdhroni,
.lenin
zotiDretor...Po zotria-irn...
...Nuk do mund
mbledhje?...
Siurdhroni.zotria-irn
t vini dot?
10- Porktushtnj krkues(studiues)i huajdukeju pritur
juve. Krkon leje (autorizirn)pr t br(nxjerr)
e t'ia.iap?Si
A ta shkrr"raj
fotografimen gnnimet...
!
urdhron,zotria-irrr...
1l - Prt gfithagnnirnet? Mirpo a nuk u shtndaluar
t huajvet fotografojn(t nxjerrin fotografi)?Si
urdhroni,[u paqa]mbi krye zotria-irn!Po e shkrual
dhepo ia jap atii vet...
autoriziminmenjher
l2 Haicte,prgzime(syrijua.ii ndritshrn)'e tnortn
autorizirnin!A nukju thashunjuve q dre.itorido
t'j uajepteautorizimin"'
y z a l t n r r ga l t r . 1 6 6

31

kallzoredherninutaven ernroreflalngegiyor,"pokalon".P.sh..,ora
eshtdhjete njzet" thulret.saalon-u y i rm i geQD,or.Prapasfi alssaot
v.ienora n rasnkallzore,e pasuarnga minutatn enrroredhe nga
Ja prsrinj shernbulltjeter:
.rd(/.1'ctliyi
on geqiyor,"ola
fialageqi1,or.
shtshtate dhjet"(shtatndhjet[minuta]po e kalon).
(2) N kt msinrju keni hasurnj numrfoljeshn t tashmene gier
(geniqzarnan):
gelri (gelmek),veni'(vennek);iqer(igrnek),t cilatn shqip,
n kontekstinq parrr,prkthehenme t ardhmenapo t ardhmene
prparme.
E tashmjae giernturqishtka disallojenuancaslr
kuptimore,
q ju do t msonit'i dallonidora-dors.
Miidr gelir, flall pr {al do
te thot "drejtori vjen", nre kuptimin "do t vij'.',apo "do t vij me
siguri", por nuk dihet se kur. Virri re ndryshiminrnidisgelrr, "vjen" (e
tashrnee gjer) dhegeli1,or,"(po vjen / shteduke ardhur" (e tashrnee
gastitt ligirimit).Nga anatjetr.e tashrnjae gjern fonnn pyetse
prdoretsi nj rnnyle mirsjelltkur pyesimdik: (1a1,
iger misiniz?
N shqip nnkupton:"A [dshironi]t pini nj gaj?". Buna su verir
n r i s i n i . -" ?A [ n r u n dt ] r r j e p n i u j ? "
(3\ l'up-tl-anka:tlur : "grrnirnete bra" apo "q jan br", sikurseyetrg(shnimiI l).
tir-il-enn ursirninparaardhs
(4) 7-iirkhiikiimcti shteprcaktoreutri, q do t thot "qeveriae Turqve",
apothjesht"qeveriaturke",ku -i shtpronorii vetsstretnjjs.N
qoft se ljals s forrnuar n kte rnnyri slrtohetmbaresae nj rase,
dulret t fusirl nj n si lidhse: Tiirk htiktimct-i-n-den,"prej qeveris
(lalia I l) do te thot "po ia jap atij
turke". Kentli-si-n-evcriysl'l1,t,
vet",ku kencli-.sido
t thot"ai vet"."vetia e tii".
(5) /:ir bhetr--rl rr kallzore:po kshture.siittdo ie Uet'r.jresrri.Shihni
r r r s i m i3n0 . s h n i n r i 9
n.
(6) Cok iyi olur, "shurnrnir(rn)bhet"dhe ktuedheme kuptimin"kjo
do t m bnte rnir". N t kryerngjithashtuzakonishtprdoret:
gok iyi gelcli,"r'r'r1
erdhi (rnvajti) shummir", me kuptimin"m bri
rnir".Prpiqunit'i fiksoniktoshprehje.
N Turqido t kenirastt'i prdorni ato shpeshher.Zakoni i qeras.jes
rre qaj eshteshumi prhapur
dhe
si n adrrinistratatapo zyrat e ndryshme,po aq dhe te zanatqinjt
pr t brdhe
dyqanet.Madje, ne qoftd se dikushka shurnpsonisj.e
gota9aJr
punper t zgiidhlrr,mund t'i ndodht pij kshtunJanJezer
giatgjithdits.por shyqyrq atojan t vogla!'
(7) Neredekqlctn "kir eshte pra (ku nr"beti)?".Kjo PT qldj"jS shpre.h
^araeftn
ni nuanct lehtgudieapo mosdurimi.KujtontsnprenJen:
ierelerclc?"Ku eshtbpra yi.rella?"(rnsimi24,f1alial)'
q Henii: gelmedi dot
$) HilA gelncdi,"nuk k urhu..nd.': nde.Lohl
t zvendsohen
me
mund
tlrot"ende nr-rkka ardhur". Htild dhehenz
)
"
nuk"'",
ende
"prsri
qE'
daha,
sipaskontekstit,do t nnkuptonte
1 6 1. y z a l t m r qy e d i

n u k . . . "o s e" p r a p n u k . . ' "( s h i h n im s i r n i n2 0 , s h n i m i n5 ) .

gel-e-nre-v"un nuk do rnundt pres", sikur.se
l
''' eklc-y-e-nte-1-eceg-int:
gel-e"Ju nuk do
nre-y-sssl{-ti1rl:,
pyetse
e
fbrma
sht
,crk titi-.sini:?
giitha
vlerat
e
t
ktyre
trlir
trtbaresave,
i
njihni
Tashrn.iu
vini"
t
nru'd
pr'
qrrdronn prdorimine tyre. Por lnos u shqetsoni
por vshtirsia
prpiquni
pak'
N
fillint
te
kuptorli
pak
nga
arrihet
[t, sepsedo t
formirnine tyre dhe pastajprsritinikto fal pr t'i fiksuar.Fiksoni
-rrrc-,-nta-(si
nrirq pjeszamohueseq prdoretn te ardhlrlensht
-ccek,
prpara
lidhse
prdorur
nj
v
dhe nE t kryern)dhe se duhet
-e-, -a-. prftohen
-ucuk.Poashtufiksoniq nreshenine patnundsis
-anta.r'ctcak
(ai nuk do
kos-untavuccrk
: bil-emey.ecek'
gtupet-cme1"ec:ck,
mundte dij, ai nuk do mund t vrapoj).
l'erefint'."t t jap", "t'ju jap"' Kjo form shrbenpr t shprehurnj
(10\
'
q ijepet vetes:Kujtoni ne
apo nj Lrrdhr
dshira urinr,nj harnerrdje
nrsirninI I fialinsizeuspirinverq'int' "t'ju jap nj aspirin"'
(ll) Degit mi-y'-cli?shtforrnapyetesee de{il-di' "nuk ishte"'
Gt;:tinti: r4'dr, shtnj nga ato shprehjete bukura t giuhsturke
itZS
'
dhe pasthirrlnate haresa t tjera.G:iinii:
t urinreve,prgzimeve
at,drndo t tlrot'Ju ndritt(apo shklqeft)syri [nga gzimi] !". me
'Ju
kuptirnin prgzoj"ose"ul'il.ne".
(13) Tirernq...,kjo n turqishtjepet me antdive kur behtrr.iraportinr
llalsh tekstualisht:ll(tliir i:in vcrir /diye / clcmetlimmi? "A nrrk -itr
rnekuptimin
tirashe-kur thash-q drejtorido t'.iuajap ar.rtorizirnin?",
.,A nukju thashq dre.itori
Po
ashtrt:orr(/
autorizilnin?".
do t'jLra.iepte
i thn/si L'
pyetjen
/duke
bra]
"Atij
/
sordtrm.
/
cliye
nctl
iqersin
[i
9'trt't
pi qajin?",me kuptimin:"E pyetase si e pintegajin"' Sig vihet re' eshte
nje rigandnirnetspecifiket giuhsturke.q,dukerrrosu prputhurtne
sintaksn
ton,krkonvmendjet posaqmeprt'u kapure prvetsuar.
N kt rastka t bi rne vegorite prdorimitt foljes clemck,"thetll"
Sidoqoft,shtdigkaq arrihetfare mir rne koh'

3r

yz altmrgsekiz. | 68

3l

qEviRiNiz: t "Saaron biregeyrekvar.Mdrhenzgelmedi.

Gehneyecek mi? 2" Mdr, yabancr aragtrrmacrlararesim
gekmekigin izin verir mi acaba?3. yeni
liaprlankazrlardaresim
gekrneyegeldim.4. Ttirkiye'dearagtrrma
yapmakigin Fransrz
htiktimetindenburs aldlm. 5. Bu yabancrlarneredekaldrlar?
dal-ra
f'azlabeklenreyeceSim.
6.Izni ahp resimgekecefiim.

pa
gerek.Drejtoriendenuk
PERKTHtMI: l. ora shtn-irnbdhjet nj
jep
krkueseve
u
drejtori
t huaj autorizin.t
2.
A
vij?
t
do
nuk
A
ka ardhur.
3l
per t bre (nxjerr) fotografi?3. Karn ardhur pr t nxjerr n fotografi
germimete brakohte fundit (e brarishtazi).4.Prt brkrkirnen
iurqi kam nrarrnj burs(fbnd) nga qeveriafranceze.5. Ku mbetnp;a
(9'u bnpra) ktat huaj?Nuk do rnundt'i prisjadot m tepr.6. Me t
marrautorizimin,do shkojt bj (t nxjerr)fotografi'

Ja nii) ushtrim i voglq tpraktikoheni n lregimin e orCs:

Thmarnlayrnlz
1 Ol'u e:ihtn\nt e njC:etcpes.Orct csht rctu pa dhjet.

Saat......yinnibeq.

.Saat

on...

Ora lshti trc Po Pt'st

Saat. .

Ti c nore autot'i:intin. Plrg-ime (t ndriQe s1,ri)!

....aldr-r.

aydtn.

Ora eshrctetePd nj gerek.

Ora shtcnCnte gh,sme.

e nii gerek
Ora eshta6,n,bdh.tet

Ora shtkater e nj:etepes.

4 ttuk tr ndaloltct t huujve t nr.jerrin n./'cttogrufi'?

Resirnqekmek

yasak

.....?

Dra.ltori t,"ukntu ku cllt|n uutot.i:itrtitt

N 4 t i d r . . . .b r " r
5 ,4 ta shknraj unfautori:iminJ dhe t'ia.jap
Iote] utij [atij verJ?

Ben..yazrp

....?

Pir (mhi) qfara q,shtjc,ose teilte tlo t takohesltit-jti nte Zotin Drejtor?

Mtidr

hangi

........?

Pikat, t plotsuaraturqisht: l. 9e beqvar 2' Saatsekizegeyrekvar 3'

Saatdokuzbuquk.4" Saaron ikiyi geyrekgegiyor5. Saatdrd(l bhetr/)
yirrni be; gegiyor.

7 A f(toni rcJpini nii g'ttl? - Po, kjc ciate rrt bnte(tlo t nrishte)shuntmirc.

Clay"....

.?-Evet.cok... ...

Fjalt q rnurrgojn: l. dokrrzu- secivor- sekize- var2. izni - Gzn3.

- rjegilrniydi 4. Lruno
yabancrlara
- irnl vermedi5. rni- kendisinevereyim
6 . B e y ' l e- k o n u c i g
a r g e c e k st izn7 . i q e rm i s i n i z- i y i o l u r
1 6 9 . y z a l t m r gd o k u z

mbittashnenegierapotprgiithshnte,
Filhnt tkrijoninjidefittestare
n tnasinteie nrihrhrt, aio do lsaktesohetdheprforcohet
Lexoiini ne z li. lart m\sintelc1lidhen nte ti' duke u pcrpieht tA
rlepArt0nind kuptimin e secils
folje te ksajkohe.Shumeshpe.jtdo
"
n
,
l
i
.
'
t
l
i
"
It
t r u u n c ' kuu p t i n t o rtei s a i '
y z y e t m i g. 1 7 0

MESIMI TRIDHJETi| N NY 32
Cihangir'de bir ev sahitri(1) (2)
l-

2-

t
a

4-

56789l0 tt

MerhabaErdo$an,nerelerdesin?
Qoktanberi
grqemedik.
Evirnyakrn.Gel,buyur,bir qeylerigelirn.
Sevinirirr.(3)
Bu yokuguinip, sa[a dnece[iz...iqte
geldik:
Crnertapartrnanr.
Girigipekgi2el defil, arnamanzarasl
olaganst,
greceksin.(2) (4) (5) (6)
Merdivelerdengrkryorlar. L
Otomatiginiznedenbu kadargabuksnyor?
FazlaelektrikharcamamakiEin.
Arna bu gok tehlikeli.insandgebilir.
Apartmanda buz gibi. Kalorif,erinizyanrnryormu?
(7) (8)
Haylr. Gndeyalnrziki saat,birazcrkyanlyor.
Akgarnsryakarlar.(3) (9) (15)
Krnryok rru?
Var.Ama ev sahibiyakrnayakryarnryor.
Ev sahibiniz,dernekki, gok cirnri.Kendisihig
qmyormu? (10)
Sanmryorum.
Krqrnevdepalto,yn baghk,eldiven
ve atkrylaoturur.(3) (ll)
ylesego$uT.atnan
srgaksuvunuzda yoktur.(12)
Ashndasrcaksu hig akmryor.
Bu evdeoturanlaraAllah kolavhkversin!
NereclenburadanQrkmrvorsunZ
1tf;
(3)
t9.n girelim,pencereden
zunananlarsrn.
O
.
tt"Aut

-.
1 7 1. y z y e t m i gb i r

Nj pronar ndrtesashn Cihangir

@D2
a

t-

J_

456789l0Itr -

Tungjatjeta.Erdofan,ku dreqinke hurnbur(n g'vende

.ie)?Nuk jerni parq prej shurnkohsh.Shtpiaime
shtafer.Eja, urdhro,pirndigka(ndonjgi).
Me gjith qejf ftnaqern).
Me t zbriturmrgne tatpjet,do t kthehernidjathtas...
"Crneft"(e Bujarit).Hyrjet
Jaku erdhm:apartamentet
nuk.fan shumt bukura,por pamja e tyre
(e pallateve)shte jashtzakonshme,
do ta shohsh.
ngiitur
Duke u
nprmjetshkallve:
Prseu fikn kaq shpejtautornatet
tuaj?
Prt rnosharxhuarshumkorrent(elektricitet).
Por kjo shtshurne rrezikshme.Njeriu rnundt
n'zohet.
Apartarnentiglithashtusht[i ftoht]si akull.
Kaloriferijuaja nuk ndizet?
.io.Punon(ndizet)nj gik,vetmdy or ne dite.
Ndizetn rnbrmje(n t errur).
Po qymyr nuk ka?
Ka. Por ndezjene kundrshtonpronarii godins.
Dornethn
pra q pronarijuaj(i godins)sht
shurnkoprac.Po ai vet nuk ka ftoht fare?
Nuk e besoj.N dirnrai rri n shtpi,veshurme
pallto,me kokoreleshi,me dorashkadhe rne shall.
Nseshtekshtu,athershurnicne kohs.iu nuk
keni as uj te ngroht.
N t vrtetnuk ka (nuk rrjedh)fareu.ii ngroht.
Zoti indihmoft(iu dhntlehtsi)atyreq
bano.in
n ktgodin!Prsenuk ikn(dcl)pre.ikte.i'/
Le t hyjrnbrendadhet shohimpak nga dritarja.
Athere kupton.
yz yetmi5 iki. 172

12 - ArnanTannm...Btn Bopazayaklaraltrnda...
32
Do$rusubyle bir manzarakar;lsrndasu,elektrik.
sogukgibi sorunlarunurulur.(3) (14) (14)
sHpNtve:
(l) Cihangir, q do re thor "ngadhnjimtar",apo ''sundimtar
irnadh,,,
shtnj lagiee Starnboilit.e vendosurn bregunevropian
dhe ka nj
pamjet dukshmenjQhersh
si r'bi Bosfore deri te ura e pare varur,
po ashtudhe'rbi skdar, rnbi Detin Marnraradhe
Majn e Saralit.
Eshtenje lagjeshurne giall,rne popullatt larmishme,
ku banojn
nj nurnri rnadht hua-ish,
sidornosfrancez.
(2) Ev sahib-i, Cmert apartntan-tjangrupe emerore.ku
flara e dyt rnerr
rnbaresn
e pronoritt vetss tret.Tashmju e njihni rnireLete
ttoi
ndrtirni.Ev.sthih-i do t thote pronarshtpieapo ndrtese,
ku fiara
"shtpie" sht e paprcakruar.pr t p6rkthyer frazn ..pronari
i nj
shtpie"(eshquar),do t duhej re prdorej nj form tjeir, q
do ta
shohirnpak rnvon.6v .sahibido t thotgjithashtu,.rot rhtepi"".
(3) Ne krreksrpo hasnini numrfblleshn t tashmen gere,
e
te perdorura ne veta t ndryshme'.sevinir-im,
anrarn,l
otu'r-ur
.y,akar-rar,
dhe,njoveprore,unilt-u/-ur.yakarrar,
.!ut'ur dhe unutururshprehin
nj
veprirn a fakt t zakonshrn,ndrkohqE sevinirim dhe
anrarsrnkan
vlerne t ardhrness prparrne,
me nj nuanct rehtt kushtores:
anlarstn,"do t kuptosh",por dhe..dot kuptoje,,.
.
(1) lbkus do t rhot "rrug e prpjet" apo thjesht ..e
prpjet"dhen
Cihangirdisa rrugdhe rrugicajan nganjher
marramense.
Vegt
tjerash,n kt lagjet ndrruarbrinj kodrs,ka shumshkallpr t
shkuarnprshtpie ndrtesadhe q gjithashtuquhenyokus.Rrugs
i thuhetsokakkurseshtitoresapo rrugsse giere i thuhetcadde.Me
kto fal dhe rne errlrate prvegmforrnohengrupeemeroret till si:
Cihangir yokuSu, Cihan,qir sokct{t dhe Cihangir caddesi,prkatsisht
"rrugae prp.jet
Cihangir"."sokakuCihansir"dhe"xhadejaCihangir",
por edhe:"rruga.sokaku,rhaCejae Cihangir-it".Sokakdhexhadejan
t mirnjohuran shqipdhe fi.eurojn
n f alorine saj.
(5) So/, "i / e rnajt"dhe sag, "i I e diaihte":sil-a, sa!-a gitmek,"t shkosh
majtas.djathtas".Sol-clatt ,;ctg-clingitntek,"t ikshmajtas,djathtas"
{ 6 ) i s t e : ' I i a . . . " ; i $ t e , k i t a b r t , , ' ; a . t i u I - i m " ; i s t e b u , " d h e jI as "t e' g e l d i k ,
'ja ku erdhrn^..
(7'Sin.sando t thot "qenie rrierzore","njeri". N shqipeprdoretende )
173 . yz yetmiq 9

12-O Zot i nadh ! (Arnano Zoti-irn!)...I giithBosfori

Ni realiteti till, [dornethn] 32
nnkmbt[e tua/tona]...!
problemete ujit. energiiselektrike,t ftohtit dhet tjera
si kto,paranj pamjejet till harrohen.
I

\i:
"l

e urt "s'ka insanpa noksan".q do t thot "s'ka njeri pa

shpreh-ia
rnangsi",(ku edhe noksan("mangt / rnarrgsi")shtfale turke).
apo
insun n turqishtprdoretedherne kuptimin e ernritprgiithsues
kolektiv,si p.sh.:ktsut insattevde r.tturu)rr."diinrit njeriu (njerzia)
rri ne shtpi".N kttekstdo t gieni edheshernbujt tjer t ksaj
natyre{n frazat4,5 dhe l2): Insun dlisebillr: "Njeriu (njerzia)mLrnd
t b.jer".Kaloriferi yakarlar'."ndizen kalorifert"i Sorunlar unululur,
"problernetu harruan"(vetkuptohet,
nga rrjeriuapo njerzit).
"rnund
t
rrzohet";
ret'erojuni
msir-nit
30, shnirnit7.
(8; Diil-cbiiir':
-cr&
"nj
gik2",
t
thot
eshte
zvogluese.
do
(9) Bird:-crk
(10) 6r, sultib-ini::"pronarijuaj". Por kujdes:pronori i vetess tret te
grupiternrorhumbetparanj pronoritjeter.sepsenuk rnundt perdorerrt dy njhersh: ev sahih-i + -ini:, (pronarijuaj i shtpis),bhet
praev saitih-irrr::"pronarijuaj"; po ashtupostakutu-su,"kutia postare"
bheIkuttt-nt,"kutia irnepostare".etj.
(ll)Kr,r-r'r."n dirnr","dirnrit". sikursel'a:rrr,gle1,in,
(shilrni
subaltlettin
nisirnin
2 9 . s h n i m i nl 3 ) .
(12) Src:ctk:;u.r,urrtt:
yok-tur: praniae tbljes jarn tregon kmbnguljeapo
ju nuk keni uj t ngroht".
gias:"Me sa duket(ka t nglarc1)
(lJ) Brrevdeolurunlar-uAllah koltg,lllaver-sin:"Zoti indihrnoft (u dhnt
lchtsi)ata (atyre)q banojnn kt godin!".On-a, si:-e...koluyltk
versin."Zoti i ndihrnoftatij.ju ndihmoftjuve (i dhntatij,ju dhnt
juve lehtsi),shtn-iurirn rnjaft i prdorur.Mbaresa-.tir?tregonvetn
e trete njjs t urdhrores;e keni hasur tashm n shprehjenAllah
itttdrsiastnt
"Zoti ju falt!" apo "Zoti ju ruajt!", rne kuptirnin"Qof'sh
rriir!"(msimi17,shnimi7). Lidhur nre faln oturanlar-a,vini re se
"ata q duan",
.io vctntq mund t vihet n shutns(sikurseisteyenler'
ntsirli26, shnimi5), por rrrundedhet lakohetn rasa.
(14)Amunshtnj pasthirrmee bukur e rne prdorimt shpesht,
q
prgiithsisht
Shpeshher
nnkuptonnj "ah" ngazllirnia dshprinri.
prdorete dubluar: Aman, aman ! Ka znvend nlir edhen shqip,
n t lolmcne prditshmet t giitha trevave.Dublimi unun aman n
shqip ndodlrn t folur, kurse n kngshpeshshoqerohetme "as":
yz yetmig tlrt. 174

32

asaman oseasamanaman. Persai prket flals Tanrt,ky slrternri i

Zotit n turqisht,rrdrkohq Allah shtemri i tij n arabisht.
(15) Ayaklar alt-r-n-da:fial pr f al "kmbt nn-etij-te", e thnndryshe
"te nn krnbt e tij", pra "nn krnbt e tU", por n rastin konkret
"n pllmbt dors".Ju kujtohetseprt lidhurpronorinme
nnkupton
rasnfutetnj r (msirni31,shnirni4). Ky lloj ndftimieshti shpesht
n turqisht pr f,al q, t shoqruaranga rasavendore,marrin vlert )

njjtnreatet nj paralialen giuhnshqipe:"ait, "posht","i poslrtrn",

r-n-dct,
alt tnda, "nn..."; "ndn...";karsr, "i kundruallt",...karst-s
.,kundruail."."apo
"prball",sikursebyle bir ntanzarakarssmcla(flalia
l2); is, "brendsi",... iginde,"brenda...": iist,"i sipnn",...iistiinde,"siplr
...,' apo "nrbi ..."i kujtoni viinde, agaq'lariginde..., "Pnnbi t, brenda
n rnsirnin30 (f,aiia5). AkSamiisl-ll,"mbrrr.jembi-i saj".n
drurve...",
shtgrupemrorq prdoretpa rasnvendore.
"ndajnate",
kuptiririn

CEViRiNiZ: t. Ev sahibi gok cimri. Elektrik, su, kmr

harcamakistemiyor.2. Merdivenlerdeelektrikyoksadgebiliriz.
3. Susuzbir evdenasrlkalabilirsin?4. Ev sahibimkrgrnkendi
evincie paltoyla oturur. 5. Haftada yalnu iki gn slcak su
akryor. 6 gyenierepalto verilecek. 7. Bu yoku$taninmek
tehlikeli.inme.dqcrsin.

. i nuk dshiron
p R K T H I M I : l . P r o n a r i g o d i n s s h t s h u m k o p r a c A
qymyr.
qoft
u.i
dhe
2.
N
se nprshkall
t shpenzojerrergjielektrike,
nuk ka drit elektrikene mund t rrzoherni.3.Si mund t qndronin
nj godinpa uj?4. Pronariirn ne dirnrrri n shtpine vet i veshurme
pallto.5" Uj t ngrohteka (rrjedh)vetmdy dit njav. 6. Atyre q kan
t zbressh
nga kjo rruge
ftohtdo t'u jepen pallto.7. Eshtee rrezikshrne
([se]
(rrpir).
Mos
zbrit,
mund
t
rrzohesh
rrzohesh).
ratepjet

Tamamlayrnz

V La t lq;imefue brendasi)clhat ltcdhim njv,slttrim[iasht] qt: ngu dritot"ju.

l. Ku pra keniqeni (ni q'vendekeniqen/?Nukjentipar c1

prej shumkohesh.
2
b e r i ..
Pse aulontalijual shuhetkaq shpelt?

..neden.. .....
3

gabuk

.?

Fjaltq mungojn:l. Nerelerdesiniz.

2.Otornatiginiz
Qoktan-grgemedik
- bu kadar- snyor3. Sizeversin4. Btn- altrnda5. apartmanr.
Manzarasr
- bakalrm.
6. vokuqu- sola7. igeri- pencereden

Zoti ju ndihmoft (u dhnt lehtesl !

. Allah kolayhk

J VoKUSTAN
ll.U,{EK

rchrirci;rf,

IKJ
\t

Shihni. I gJitheBosJ.orieshrcrck kmbdt(nn kmbet)nna

Bakrn.

BoSazayaklar

Pallati Cnert. Pantja e tij eshteejashrczakonshne'

cmert

" " 'olaanst'

Me t:britur ketnzrgtpterret (rrepir),do tldheheshmaitas'

Bu

inip,....dneceksin.

115. yz yetmiqtreg

yz yetmiq alfi. 176

32

33 OTUZ UqUNCU DERS

IMI TRIDHJ

Bakkalda (l)

123
4-

6-

s9-

@D2

Gnaydrn,Mustafabey.Nasrlstntz?
Tegekkrederim,iyiyirn. Ne arzu ediyorsunuz?(2)
Bir kilo kesmeqeker,bir paketrnakarna,iki giqest,
bir de ... (3)
Drqardanbir ses: Bakkal...
Sizi ga[rrryorlar.Santnmyandaki apartmandan.(2)
Evet...Glistan* Hantm gazetesiyleekme[ini
bekliyordu.Bir dakikaltfen.'"
Hemen sepetinegunlankoyup geliybrurn,(4)
Bakkal gidip dnyor.
Sizi beklettim,Melek** hanrm.zr dilerim.
$ekeri,makarnayrve sttorbayakoydum.Baqka
bir arzunuzvarmr? (2) (5)
Evet,bir kilo piring, verin ltfen.En iyisinden
olsun.(4) (6)
(7)
Bizde baldopirinci var, beseneceksiniz.
Bir de kibrit ve ka[tt*** mendil verir rnisiniz?
Buyurun.Hepsiburada.
Borcum ne kadar?Ama yanrmdaparayok. Ltfen,
yazar mrsrnrz?Yann derirn.(2) (7\
Peki,yazlyorum.
A, bir qeyunutturn.Mmknsebir telefon edebilir
miyirn? (8) (9)

- cuitnr,
"nndaflishte" apo "Kopsht tndaflash", prbhetnga gL
tandafil dhe stan, "vend".
** Melek, " Engjll", " Engjllushe".
**'r ka*tl shqipto : "kia:dt", apo "kjat"
177 . yz yetmigyedi

Tek bakalli
1 - Tungjatjeta,zoti Mustafa.Si po ia goni?
- Ju falerninderit.
jarn rnir.Qfurdshironi
(gfarkrkesebni)'/
2 - Nj kile sheqerlne copa,nj pakomakarona,dy
shishequmshtdhe nj...
Ngajasht[vjen]nj z : ..Bakall...,'
3
* Poju thruesin.
Besoj se nga kjo _qodina
ktu pran.
4
Po...Zonja
Glistanpo priste[t,i sillnin]gazetn
dhe bukn...Nj
rninutju lutern.po i v n shportn
e saj dhe po vrj rnenjher.
5
Bakalli shkondhe krhehet.
- Ju brat prisni, zonjaMelek.Krkoj ndjes.
[.laJ
sheqerin,makaronatdhe qurnshtini vura n trast.
Dshironindonjgj tjetr(ndonjkrkestjetrkini).?
6
Po,rnjepninjkile oriz,julutem.Nga rni rniriq
kini (tjet nga rn i miri).
- Kemi (tek ne ka) oriz Baldo, do tju plqej.
7 - Arn jepni edhenj shkrepse
dhekartpeceta,
[iu lutern]'/
- Urdhroni.Gjithgka kini] ktu.
[e
3 - Saju detyrohem(borxhi-im sasht)?Por arnapara
nuk kam me vete.A rnundt'i shkruani(t'i rnbani
shnirn)?I paguajnesr.
- Mir, po i shkruaj(po i shnoj).
) - A, harrovadigka(nj ei). N qoftse shre
mundur,a mund t bj nj telefonat?
yzyetmigsekiz. | 78

10 - Ne yazrkki telefonumuzbozuk.g gndrtarnircileri

bekliyoruz.Kusurabakmayrn.
33
11 Rica ederim,nernlidegil.O kadaracelesiyoktu.
Ho99akahn.(10) - Glegle.iyi gnler.
SHENIME:
(l) Duke qensen Turqi nuk ka rnshumsiprfaqet mdhaprmarkete
ushqimore,bakalli rnbetetnj dyqanshu'r i frekuentuardhe luan nj
rol t madhn.jetne prditshrne
t lagies.pikrishtn kto lloj dyqa_
nesh,krahaspsonisjes.
bhenthashetherne
dhepo ktuju mundtJu zr
veshi,brendanj bisedet vetme,nj nurnrt rnadhshprehjesh
shum
t prdorshrne,t tilla si "lrlerelerdesin2,GeqmiSolsun, Gzn aydm,
Allah bagSlasrn,Giile gle. et-i.Disa gra t lagjes,pr t mos zbritur
shkalltdhe pr t mos dal nga shtpia,nrk ngurojnt'ithrresinbakallit qe lar1,rrgadritarja; ky i rnbushrne gjrate porositurashportat
e varurame litar dhe ato i ngrenlart. por tani, n kohne telefonit.
bakallit t lagiesmund t'i bhet porosiame telefon dhe ai e drgon
mallin rnenjher
rne nj girakapo ndonjgunakt lagies,me t cilin i
kthehendhe parat.
(2) E tashnrjae gjerprdoretne nj srshprehjesh
t prditshm
e,si tesekktjr
ederint."Iu] falnderoj",:ur dilerim...krkojndjes",rica ederim,,,ju
lutern"(kur krkondigka)oserica ederimt,.Julutem!" :..s'ka prse!".
Santrrmdo t thot "besoj", n kuptirnin,.mduket", ndrsasonryorunr
do t thot"besoj"n kuptirnin"jarn isigun". Oderim.ka nj kuptim n
kohne ardhlne.
(3) kesmeSekerdo te thor fial pr al ,.paftose copa pafk sheqeri",
f
d.rn.th.sheqeri prern copa;kesme,,.prerje",
"paft","llokum", "kubik",
vjen nga kesmek,'!pres!',
"pres n copa". Sikursekalma, n flalin
Rotnalr'lardunkalmu bir kprii (nsini 30, shnimi l3), ky emr foljor
ka karakternrbiemri.
(4) Ekmeg-i-n-i,sepet-i-ne, iyi-51-n-4nr: vihet re ktu nj n lidhsernidis
p r o n o r i td h er a s s( s h i hm s i m i n3 1 , s h n i m i n4 ) .
(5) Bekle-nek,"pres", kurse bekle-t-mek,"pritet":-t- perdoretn vend t
-tir pas nj rrnje me dy a m shum
rrokje, q rnbarojnme zanore.
Psh.: anl a-ma,t, "ku ptoj". kurse anl a-t-mak, "kuptohet". "shpj egohet",
apo "rrlehet".
(6) Olsun eshte veta e tret njjs e urdhroress foljes olmak ," jam", dhe
do t thot "qoft". Tashrnju e keni hasur kt form n shprehjen)
1 7 9 . y z y e t m i pd o k u z

(sakeqq)telefoniyn shti prishur.

10- Fatkeqsisht
Tre dite u bnq presirnriparuesit.Na falni kusuret 33
(na falni [pr] mangsin).
11 Ju lutem,nuk shtproblem(nuk shte rndsishme).
Nuk ishteaq e ngutshrne(Ajo [gl] aq e ngurshme
nuk ishte).Mirrnbetshi.
- Mirupafshirn.Ditn e mir.
)

fne prdorirnslrum t shpeshtGegntiSolsunt, "Qoft e shkuar"

(lnsirnil l, shnimi7). Mbaresa-.rlrtshtnj varianti -.sir.si p.sh.te
y e r - s i n( r n s i r n3i 2 , s h n i m il 3 ) .
(7) N fialet piring dhe borg, g-ja fundore bhetc para nj prapashtese
q
fillon me zanore.
(8) Miimkiin-se:"n-seshte nrundur".Vini re ktu pr'kirnininteresant
t pjeszs- se t turqishtes,sikursedhe te lala ot,le-se(nrsirni8.
t rilla lidhzore
fialia 4) etj., me pjeszn-se t shqipes,n shpreh.ie
rne karakterkushtzuesdhe hipotetik,si: n-se,po-qe-se,n rast se
ed. N turqislrtkjo pjeszinnshtrohetrregullitt prshtatjes
zanore
dhe bhet-sa kur vjen paszanorevet forta, si p.sh.var-sct,"n-seka"
(rrrsirni
29, slrnimi9), etj. Ajo mund t shtohetpasgdo llo.lfale, por
veganrisp
ha
t sm b i e r n r a v e .
(9) Telefonedebilir miyim shtforrna pyetse e tclefon edebilirim, "utt
trund te telefonoj".Tashmju jeni familjarizuarme lojn e pjeszave
n kalirninprej fornrspohoren atpyetese.
Gjithashtukeni vnre se
bir telefbnetmekdo t thot"t bshnj zile" apo "t'i bieshtelefbnit".
Po ashtubir bakmak,"t'i hedhshnj sy" (rnsirni32, fialia I l).
(10) Kur flitet pr urgjencapo ngutje,prdoretveta e tret e pronorit :
tucele-sivar
(fialia ll), q pr rastinkonkretfal pr fial do t thot
"urglencapo ngutje-t saj ka". Acelesivar mund te prdoretnillo.i
pr te gjitha vetat, njjs dhe shums,d.m.llt.:."karn ngutsi" apo
thjesht"ngutem","ke ngutsi"apo " ngutesh",e kshturneradh.Ose
n fonnnpavetore:"shturgiente";"eshte ngutshrne"; po ashtudhe
rnohorja:acele-siyok, "nuk ka urgienc-tsaj / te tij"' apo thjesht"nuk
kam urgienc"(nuk ngutem),"nuk ke urg.ienc"(nuk ngutesh)dhe
kshtume radhpr vetate tjera.Acelekaqeneglersishte prdorurn
shqipene folur,n tri formashqiptimi. axhele,axhaledhe arxhale,q i
hasimendetek- tuk, rne kuptimin"ngutje","urgienc".
yz seksen. 180

2. Sema
QEVIRINIZ: l. Banaiki paketmakarnaverirmisiniz?
34 bir telefbnetmekistiyor.(ok acelesivar.Onu bekletmeyin.3. $u
anda yarumlrzdapara yok. Cielecekhafta deriz. 4. Sarurrm,
yeni arabasulbefeneceksin.4. Bakkal eviyle dkkanrnrsattr.
6. Melck Hanrm ekmefiyle gazetesinibekliyor. 7. Sepetini
yukanyagekecek.8. Bir haftadirdkkandakjtelefonbozuk.

2. Senrakrkont b.inj
pRKTFIIMI. l. A m,iepnidy pakomakarona?
(ngutetshum).lVlose bnit pres.3. PLrr
ngut
shum
ka
Ajo
telefonat.
3rl
ntrkkenripalalne vete.Do t'ju paguajjavn q v.len.4. Beso.ise
rrrornentin
i s h i t is h t p i ndh ed y q a n i n
d o t a p l q e s vhe t u r ne s a i( e t i i ) t r e .5 . B a k a l l e
e Ii).6.7,onjall'lelekpo pret bukndhe gazetne saj.7. Ajo do t nx.ierrnga
e saj.8. Ka ni.iavq telefbnii ktij dyqanieshti prishur.
larrshportn

Tamamlayrnu
I

Nc^rea-,:hte murtdur, a mund ta telefonoi'?

. . .. telefon
,\tt.itr dt'l.t't'oItL'ttt (l)()r.\'It -i';i,,r, r u t r'r r,'OL, i
. ne.....?
Ju krkolndjesc..lu./alentinderit.
.Julutcnt.

zr .

T'eqekkr

'l

ederim.

.....bir'

Fulkcqesishl (sa kcq c1)tele/oni im shti i prishur.

^.,vazrk..telefonum

.var..?

8 Ka katr tliti c1apo presim ripurtresit.

taniircileri

Alo nuk AshtCut1(situmQ e ngutshnte.

. kadar

ndonje gi llet2r (o keni nclonikarkcse4etr).)

A closhir,:rni

yok.

F j a t tq r n u n g o j n :l . M r n k i . i n s- ee d e b i l i r n i y i r n ?2 . B o r c u r r-r k a d a r.
3 . - d i l e r i r n- e d e r i n rR
. i c a- 4 . N e - k i - b o z u k .5 . O - a c e l e s-i 6 . i y i s i n d c n
olsrrnT. Bagka- arzunuz- r,'rr- 8. Drt gndr- bekliyoruz-

Tc iell nga ntC i ntiri.

Eri. . .

34 ATIJZnnUNrc
nnns
Dolmuqtaacelesiolan bir hantm(1) (2)

oo 2

I - z\ffudersiniz,Yeqilky'egidendohnuqlarnereden
kalkryor'i(l)
- Az ilerdekikqeden.
- Teqekkrederim.
l 8 l . y z s e k s e nb i r

N furgon, nj zonj q ngutet

( ...nj z oni q k a ax hel e)
[ - Me krlni,furgonatqshkojnpernYeqilkyqnganisen?
- Nga qoshja nugs]Pakm te.i'
[e
- Ju flerninderit
v z s e k s c ni k i . 1 8 2

Dohnuqdura[rnda.(3)
- H a yd i .Y e q i l k y'e...
Yeqilky'
e...
3 Hanrmsoluk solu$adura$akoguyol:
- $ol'orbey.hemenkalkabiliriz,ben iki kiqilik
deyece[im.(a) (5)
4 Acelernvar da...Neyse*gokqki.rfazlabeklerneyeceliz.
5 Arka koltuktakierkekyolcu hanrmasoruyor:
Hanunef-endi,
siz neredeineceksiniz?
6 - Son durakta.
Yolcuinip, hanrrnayerini veriyor:
7 - O zarnansiz byle gegin.Biz sizdennceinece[irn,
A ta k y'd e(l
.)
- Safolun,gok naziksiniz.
8 Hanrm.nlindekiyolcuya parauzatryor:(6)
- $u parayrltf-enqof,bre
iletebilirrnisiniz?iki kigilik.
(5)
(4)
Safolun.
9 Biraz sonravolda:
- $oftr bey,gok yava$gidiyorsunuz.Syledimsize,
acelemvar.
Ne yapayrm?(7)
10 Yollar trkah,gryorsunuz.
Yolculardanbiri: (8)
11 Sinirlenmeyin
canlrt.Bakrnquradaki
dondurmacrbize
dogru geliyor. Birer panda alabiliriz.(4) (9) (10)
12 - Ne kadarrahatstt-ttz.
Ben dondurmayiyecekvaktirn
(11) (12)
.vok.$ofr bey,beni buradaindirir misiniz?
syleniyor:
13 I{antm dolnrugtaniniyor.$ofor arkasmdan
( 1 3 )( 1 4 )
- Bu trafikte,helikopterebinecekher halde"'
2

dhe n slqip dhe do t thoto

I n;,rv-./i,,to nte
lterclorintr sltpeslttne turqishl
"megj il hate ", "sidoq rli".
1 8 3 . y z s e k s e n q

e furgonave:
N vendqndrirnin
- Hajde,pr n Yegilky...
pr n Yegilky...
34
vendqndrirnit,
drejt
vrapon
duke rnarrfryrn
3 Zonja
rnevshtirsi:
- Zoti shofer,mundt nisernirnenjher,
do t'ju paguaj
vet.
dy
[pr]
4 Ngutern(karnaxhele)dhe...Megjithat,shyqyrqnuk
do t presirntepr.
5 Udhtari[i ulur] n kolltukunprapae pyet zonjn
(zonjsi pyet):
- Zani,ju ku do t zbrisni?
e fundit.
6 - N ndalesn
zbretdhei l (i.iep)zonjsvendine tij.
t-ldhtari
7 - Atherpra,kalonikshtu[n venditim]. Un do t
zbresparajush (m parnga-ju),n Ataky.
- Rrofshi,jeni shumi sjellshrn.
8 Zonjai zgat [dornrnel paraudhtaritq sht[ulur]
parasaj.
- Ktopara,ju lutern,a mundt'ia kaloni shoferit? [Prl
dy vet.Rroh!
9 Pakrn von,gjatrrugs(n rrug) :
-Zoti shofer,shumngadalpo ikni. Ju thashsekatn
axhele(ngutem).
l0 Ju po e shihniserrugtjan t zna(plot trafik).
Mos u nen'ozotti
Qfarmundt bj?Njri ngaudhtart:
(aliullorexhiun)
e akulloreve
shitsin
rnojzonj.Pashihniat
Ne
ne.
mund
t ble.irn
pr
tek
atie,[q] po vjen drejte
secilinganj akullore.
12 Sai ngeshm[q]jeni. Unnuk karnkohprt ngrn
akullore.Zoti shofer,a mundt rnzbrisniktumua'/
13 Zonja zbretngafurgoni.Shofbrimrmritngapassaj:
-N (rne)kdtafi(
t{ol mesadu}ietdotehipinhclikopter...
2

y zs e k s edn r t . 1 8 4

34

SHENIME:
(lj dolnus eshtnje taksi kolektive,tip furgoni.n formn e veturave
re
v-ietraarrrerikane
tefvendslie,
t veturaver reja pesvendshe
(dy n
ndenjset
e prparrrre)r
nlontuaran-furqi.apon lorrnne rninibuzave,
ku 'unrri i verrdeveshtei ndryshnrdhe q mund t shtohet,sipas
rastit...Furgontb.|n
nj iinjr prhershme,
por,sikursefurgonttan,
nrrk nisenpa u rnbrshur plctsisht,prej n-eavjen dhe emri i
ryie clalntus,
"i r'b,shur", dhe [r' ndonlndalest shkurtqn rruge sipr,
me
krkest pasagierve.
I'eSilkOlt
ndodhetnja njzetkilorneirangaqendra
e q)ttit, n breg t Mar'raras,ku dhe glendetaeroporti- havaiin,anr
- i Stambollit. Para se t arriher nE lesilky, gjat
rrugs bregdetare,
prshkohen
nj n.unrvendbanimesh,
q n faktjansi lagjetjashtrret
qi"teritdhe q po rriren nre slipe.jrsi
t rnadhe,si p.sh.Atakoy(Atakej).
(2) Acelasiolun bir hqntm da t rhot,'nj zonj q nxiton", upo.,q
ku
axhele".Irolja kanr e shqipesn turqishtprkthehetme nj ernrqe
pasohet'gapronoridhe tbl!a var acele.silr(acele-si
var),ku -si sht
prrxori dhe do 1rhot"i saji i tij". N rastinkonkretpraacelesivardo
le thotltal pr tjal ''k.angurjen-ese-j',,
pra,',ka uryjenc',.
Nseduam
t tlrc*i "c1ka ngLrtie",atherpi'rdorirn flaln olan, "q ka". p.sh.:
arubasrolcrngenq,"djaloshi q ka veturn-etij" apo shkurf"djaloshiq
kir vefur'";kursen shu'rs : ctt'tbaiurrolunlar, "ata q kanvetura".
{3} Do!mu,ydttru!-t-tt-tiu:sillni ndrr,entrprdor-rr'ine r lidhsemidis
prapashresave
( i.n. . s i m i3 l . s h n i r nzi l )
{4) Kalk-abillr-r, "r'u.d t nisemi,, rnen-iher,
a!_abilir_i:, ',mund t
ble.inr".ilet- ehilir tni-,sini:'!,.a
rnirirclt (ta, t'i) prcillni?".Tani me
k t f o r r n j e n i f a r n i l j a r i z u idr ri s i . . .
(5) lki kisilik (para): "parar/ gmirnin pr dy vet". Sillni ndr mend
shprelrje' tek t'e iki ki,;ilik ttJrrlur, "dhoinat reke dhe dy vetshe"
( m s i r i r1i 5 ,s h n i n r3i ) .
\6) On-ti-n-dc-fi: flal per ljal "q shtparasaj". On da t thor..prpara',,
"para"(pr ktllo.indilirnireferojunimsimir32, shnimir| 5).
{7} lhpnrnt, "t b"i(un)",sikulseyeret,iu...tjap (un)"(rnsimiI l, shnirni
'.Qfar
l8). I'Jeyapa).Im" qfart ber
j iiin) ?", cl^rn.th.
t bej ?"
)
deshironi

QEviRiN'iz: t. Buradankalkan dohnuqlarYegilky'egider.

2. O yolcu Lrenden
nceinecek.Benirnyerimegegsin.3. Arkada
oturanlar:'n
\sllparayl iietebilir misiniz? 4. Ace\emvar. Hemen
kalkmak iqin. liE kigilik iirleyebiliriz. 5. Atabasryeni olan bir
gofryavaggider.6 " Rizim dondurmaalacakvaktimizyok'
185. yiiz scksentreg

-clanhir-i,
s l8'l Yolarlarclanbiri'. "njri prej i-udhtarve".Fiksojeniformn:
q
pronor
i
premrit
-rlcn
shtohet
ir.
hir-i, me prernr
aoo
(9) iinirte-n-me-1t-itt. "mos u nervozoni","nerva- me-mos-u-bni";vjen
(sinir,"nerv"). Prktforrnreferojunimsirnit
ngafolja sinirlen-ntek,
8 d h ea t i j 2 8 , p a r a g r a f 3
it d.
r
n

s i r n i2
n6 , s h e n i r n i n
d
h
e
s
h

n
i
r
n
i
t
9
.
25,
(Panda
panda
esht
secilit"
nj
lloj
nj
akulloreje
panda,"lngaf
Bir-er
(10)
topth,e rnbuluarrnegokollatn siprfaqedhe e vendosurn nj kuni),
Kurse prapashtesa-ci; -(1r,ose -$er, -gar, n varsi nga mbaresame
apozanore,do t tlrot"secili(t)":ikiEerarabumt:vur.
bashktingllore
t
"secili rrgane dy ka veturne vet" apo shkurt"t dy kemi vetura".
Porbirer dhe ikit;erkanedhekuptirnin"pr nj", "pr dy" si dhe"nga
nj", "nga dy". Sipasrnodelitbirer dheltl;er, rnundt thuhetedheIiqcr
rJtirder,be.|er,a!ttsur,)'edi$er,seki:er, ctoku:ar dlte onar"pastaj on birer
etj. Provonit vijoni m tej dhe prpiqunit'ifiksoni, duke prsritr-rr
tne ze disa lrer.
(ll) Donchrmaf i.t'ecekvaktim yok; viltsssl(ktu ka kuptimin "per t
kuptimin"[diqka]
M pare keni hasr-rrme
ngrn",apo "tne nirn".
en rivecek kalmoclt,"nuk ka nrbetur[diqka]
pr t ngrn",n shpreh.j
23, shnimi5). Kjo forrr (yiyecek),q sht
pr t ngrn"(msirni
glithashtuvetae trete njjsitt kohss ardhme("[ai] do t haj"),
rnundt prdoretgjithashtusi mbiernrose si emr. Vakit- flal ne
origline arabe- bhet vakti nre tntraresrasoreose pronore,sikurse
ttkrl-aklt,eti. Ndrkoh,vakit (vakti) n slrqip
i,in-izni, resint-resnti,
kuptirnin
giithandej,
prdoret,
e shqiptuarvakt apovakth,r"r
vazhdont
te tilla si : "nuk ta karn
n kontekste
"kohe"."nge",ho/i (kohngrnieje),
vaktin","n vakt dreke"(n kohdreke),"ha tre vakten dit", ed.
(l2) in-mek,"zbres" kurse in-clir-ntek,"b,i
t zbres"
(13) Arku-srn-tlan,"nga passaj", ku pronori -sr i prketzonjs'Prapashtesa
-clantregoniden'"passa.i","n vijirn t saj".
(14) St\'le-n-mek('.thuhet,flitef'), shtforrna pasivee s1tlsn\.k("thern".
(sylernek)nnkupton"'ithot""'i
"ffas") Praktikisht,ndrsasylir1'r'rr
''tlra'', ',u
tha''.
fle|,(elikuj$,syleniyor(sylenrnek),do t nnkuptonte
'lpavetore,pa iu rlrejtuardiku.it).Porkjo folje ka gjithashtukuptimin
"thLrhef
tonkonkret'
"'.,.,ur*urir","llonitis","drdllis",si9e ka n rastit.t
PERKTTIIMI: l. Furgo'arq nisennga ktu shkojnn Yeqilky.2.Ky'
udhtardo t zbresparameje.Le t kalojn vendintirn. 3. A t.nundt'tta
prcillniktoparaat>lreqjan(ultrr)prapa?4. Jernime llgut (karnaxhele).
t|elish(prtre vet).5. N.ishof'cr
Prt'r.rnisirrrnenieher.e
t'1upaguajrrt
,.r.rund
q ka makinte ie ec*ncadal.6. Ne nuk kernikoht blejprCakullore.
yzseksen
altr. 186

Tamamlaytnz
35

35

Rrugt.jant blktkuara plot trafik). Qfare mund E hij?

Y o l l a r ..
2

Zoti shofea a mund t nctzhrisni kctu?

. . burada

$ofr

Mund t hami secili ngo nj panda.

panda
Njri nga ttdhturati:gjat paral shoferit.

uzatlyor.

....$ofre

in e.firrgoncn,e.
Zonja vrapon pr n venclclndrinr

I{anrmdolmug

.....kqsuyor.

Mos u nervo:r,tni,mo.j:onj0 (shpirtja-ine). Kenri koh

.....,canlm.

..var.

Duke e rilerucu' kft ntsittt, cluhet te ketti purasysh ntwdsin

pr l ,shprehur lashn rj nunr ttoc'ionesh l ndtyshme:
nnurclsindhe pantmtdsinc, kcrkescn nrc ntir'.sjellje,l ardhnrcn

3. Birer
2. bey- biziindirirmisiniz
l. trkalr- yapayrm
Fjaltqmungojn:
- yiyebiliriz
dogru6. Sinirlenmeyin
5.dura$rna
biri- parayr
4.Yolculardan
- vaktirniz.
si cthegiith gctntane ttttutc'cNekttltlintrtre
nredollinrct1trkulse,
qa ofirtjn d1,tlo.iete t artlhnrc's.Pdr n tepr,u njohttashnE
dhefornntlash. q
'shprehie'sh
nrc nji nuntr lC konsidente.shm
do t' jtt lejojn ft prballoni nrediniitet njhushkhiseelint.

ll
Il
ll
ll

TRIDHJ
35 OTUZ BE$INCI DERS

pnsEnITJE DHE SHiiNIME

N kto msime t fundit keni msuarkryesishtdy gira t
rndsishme:t tashmene gjer dhe rrethanorin; n vijim,
shprehjene thjeshtt kuslitores("nsesht...").Domethn,
se keni n doredhe"karta" t tjerafitorejen "lojn" tuaj...
I Etashmjaegier
N turqisht kemi pra dy t tashme:e tashmja aktualeapo e
-(i)yornvetn
gastitt ligirimit,q imclikizaman,qmbaronme
t 8 7 . v z s e k s e nv e d i

baz(d.m.th.vetae tretnjjs),dhee tashmjae prgfithshmeapo

e gier,geniszoman,(q preferuamta quajm"e gier",vetabaz
e scilsmbaron,sipasrastit.me -r -ef -ar -ir,-tr'Kur prktheher-r
n shqipndryshimimidis tyre shtset parsi prin pjeszapo,
p.sh.;po flet", 'opolexon", "po shkruan"etj', gka nnkuptonse
vepriniipo kryhetn gastinq po flasim.kursee dytapa ktpjesz(scpseveprimi nuk po kryhet n kt gast'dhe pasohetnga
nj nethanorkohe,mnyreetj.) : "flet disagjuht httaja","lexotl
hera-hers",'o shkruanglithnje pastr"(pra,jo n kohnkur po
flasinr e nregjithat,foljet flet, lexon dhe shknrctnklasifikohen
Y z s e k s e ns e k i z . 1 8 8

t taslirnesi koir.(Shihni pr ktedhemsimin29, shnimin

35 l4). i-shtefat q shqipjaarrin ta shprehlehtesishtdheqartkte
dallim interesant
midis ktyredy t tashrheve,
gle q shumgjuh
t tjera e kan problern.Sidoqoft,shernbujte dhngiat nj
numri tekstesht flindit synojnt'ju ndihmojnt familjarizoheni
me prdorirnine ksajkohen turqisht.
a Shprehnj fakt t zakonshm:
aksamtist kalorilbri yakarla4 "kaloriferi ndizet n mbrmje"
(d.m.th.gdombrm.jedhejo n ktgastkur po flasirn.Sliih pr
ktedhemsimin32"fialin5).
h Shprehqj fakt t prgiithshmdheq ka vlerdeklarative:
.fiyatlaradefier."gmimet ia vlejn" (msimi29, fialia l5).
g Ka kuptimin e t ardhrnes,por kohae kryerjess veprimit
shte paprcaktuar:
yarm derint."do t'ju paguajnesr"(rnsimi33, {alia 8), q do
t thot"nesr"ose"ndoshta.m voll..."
Kjo e ardhmeshte ndryshmenga ajo e shprehurrne -ecek,
sepseyorm decefiimdo t nnkuptonte"do t'jua paguaj(me
siguri)nesr".
d Ka kuptimine sarelhmes,me nj nuancdomosdoshmrie,
pothuajsesigurie,por koha e kryerjess veprimit prsrisht
e paprcaktuar:
nilclr gelir, "drejtori vjen", n kuptintin "prite, sevjen", q do
t thot, pra. "drejtori do t vij"(ai duhet t vij, ai do t vij
patjetr,pa dhnsiguri se kur saktsishtdo t vij, por pritet
t vij nga njri gastn tjetrin).
N Turqi, do t'ju thon sa her getir (do vij) pr dik q
ju prisni, por q n fakt as q duket t vij! N msirnin31,
shnimi 2, kerni shpjeguarndryshimin midis saj dhe mtidr
geliyor (drejtori po rjen).
g ijsht nj e tashmeme nuancsupozimi:
sanffIm,"beso.ise"(mduketse,mendojse),ndrsaslntyorum
nnkuptongiithashtu"besoj",por n sensin'iam i sigurtse"'
1 8 9. y z s e k s e nd o k u z

f E tashmjae gierka nuanckushtoreje:

Biz yann denizegidece{iz.Sen de gelir mi.sinT"Nesr ne do t 35
shkojmn det.Po ti a r,jen?"(a do t vish, a do t ve?);kursesen
geliyor musun?, do t nnkuptonte: ti po vjen me ne,apojo?
g E tashmjae gjer.e prdorurn form pyetsoro
shrben
pr t formuluar nj pyetie n form t mirsjellt:
Ekmekverir misiniz?"A doni (a do t donit) t [m] jepni(t)
bukn?". Bir qoy iEer misiniz? "A dshironi t pini (a do t
dshironitt pinit) nj gaj?"(msimi3 1, fialia 7).
Mos u mrzisni nga kto nuanca kuptimore! Prkurdrazi.
t"i lexonidhefiksonirnekujdes.dukekuptuarlogiikn
rneritojrr
gjrave,
sepsekto nuancajan kusht pr nj njohje konekte
e
t giuhsturke, por edhe e lehtscrjnmjafl punn tuaj r-rkt
drejtim.Paknga pak do t.jenivetn gjendjet'i dalloniato dhe
pastajt prdomi pa vshtirsikt koh t re. Keni pr t par!
h Pr t forrnuar t tashmene gier (bazne scilse prbn
vetae tretnjjs).i shtohet:
- r rrnjsq mbaron m zanore:
de-nrck
"[ai] thot"
de-r
ye-mek
"[ai] ha"
hekle-ntek
"[ai] pret"
hekle-r
nld-ntak
onla-r
"[ai] kupton
hunrla-muk
hczrla-r
"[ai] prgatit",etj.
^er,-ilt"rrnjs q mbaron rne bashktingtrlore:
gir-mek
gir-er
yap-mak
)vup-ar
gal-ar
git-mek
gal-mak
gid-er
dt;n-mek
koq-ar
kos-muk
dn-er
cl-mek

ed-er

duy-mak

dtty-ur, etf

Por nga kjo kategoriprjashtohen13 folje, t cilat nlarrin -ir

dhe variantet e saj (-rr, -r, -ur) dhe qjan :
bil-nrck:
lnl.nmk:fulqr
bil-b. al-nnk.al-r
guznek;gr-in"
gel-ntek' gel-ir ksl-nruk;kal-r
du-tnak:dtrur
iil-nrck; l-ia.
ver-mek ; ycr-ir san-mak: Snn-tr vur-ntak ; vur-ur
ol-mck: ol'ur
vur-mak ; var-
y z d o k s a n. 1 9 0

Vini re se nga kto rrnjfoljesh7 mbarojnme'01",5 me ,..,,

35 dhe njrame "n" (san).
Jant gjitha folje me prdorimt shpesht,shumicne t
cilave ju e keni hasur tashmdisa her, prvegtre prej tyre :
Imek -" v des",vdr mak - " aruijI mbrrij " dhevurmak - " godas,'o
q hasenpr her t par. Kshillohet mbajda prmendshe
ktyre 13 foijeve, gka, me pak prpjekje, arrihet fare mir,
dukei prsriturm von.
i Folje me rrnj dy a m shumrrokshe,q mbarojnme
bashktingllore,rrnj t cilave u shtohet-rt, -ir -ur, -r:
getir-mek getir-ir
bil-dir-mek
bil-dir-ir
dSn-mekdttstin-tir
gr-S-mek
g0r-S-r
qalry-mak qolt;-r
kar-tS-ntok
kar-ry-rr
konuS-makkonu.S-ur
dol-dur-mak
dol-dur-ur, etj.
- Vetkuptohetse pr vetat e tjera fbrms baz i shtohen
mbaresatprkatset foljes jam -(i)nt, -s(i)n, etj.
Ndrkoh,kuidest mos ngatrronikohne gjert dy foljeve
me kuptim t ndryshm,por q shkruhennjlloj n paskajore:
| * yenmek,"ha"o"hahet" (si ushqim): S,enir.'.
II - yenmeft,"e mund", "e ha (dik n mundje. gjatsi,forc,
etj.) ": yener;
2 Mundsia dhe pamundsia
Pr t shprehurmundsinn t tashmenrrnjs s foljes i
shtohetforma -ebilir, -abilir. e pasuarnga mbaresate foljes
jam. -im, sin, etj.
gel-ebilir: [ai] mundt vij
gid-ebilir-im : [un] mund
t shkoj
yap-abilir: [ai] mund t bj
bak-abilir-iz : [ne] rnund
t shohim'etj'
Kur rrnja e foljes mbaron me nj zanore,futet nj y lidhse:
bekle-mek,bekte-y-ebitir"Iail mund t pres".
Kjo form. me -ebilir (q do t'i rikthehemi m von), sht
1 9 1 .y z d o k s a nb i r

shprelrjae mundsisn genis zaman dhe q prdoret m

shpesh;sht pra kjo q ju do t prdorni hprh.Prsai 35
ju dini tashmta prdorni at n koh t
prketpamundsis.
ndryshnie:n t tashmenaktuale(t gastitt ligjrirnit), n t
kryerndhe n t ardhmen:
"[un] nuk [po] mund t vij [dot],,
Gel-e-m-iYorunt
"[un] nuk mundat vija [dot]"
Gel-e-me-dint
Gel-e-me-y-eceksiniz "[u] nuk do t mund t vini [dot]"
( r n s i m3i l )
Pak nga pak. do t rnsoni t'i prdorni n t gjitha koht
mundsindhe pamundsin.
3. Forma pyetse
Ajo formohetn t giitha koht q keni hasur,me prjashtim
t stashmescihedshirores,sipast njjtit parim : zhvendoset
mbaresae vets,duke e vendosuratpaspjeszspyetsemi:
n t tashmenaktuale:
gt'ti.t't-tt'-sttnuz
gryor ntu.sttnu:?
n t tashmene gjer:
tqcr-stntz
iqer misiniz? (msimi3l)
n t ardhmen:
gneslenecek-sin
gneSlenecek
misin? (30)
mundsia(e tashme):
edehilir-int
edebilir mi-y-int? (3 3)
pai.nundsia:
gelenteyecek-siniz
gelemeyecekntisiniz(31)
I nijti sistem edhe pr kohn e pakryer t foljes jam dhe at t

fbljeve1dera:
- yctsukde{ildi
yasak de{il mi-y-di? (3I)
- istiyor-dun
isliyor mu-y-dun?
Sfundi, prsai prkett kryersdhe dshirores(shih paragrafin
4), vetm se shtohetpjeszapyetse
mi pas foljes: geldi, geldi
nti'?; baknmz,baktmtzm etj. gidelim, gidelim mi?
y z d o k s a ni k i . 1 9 2

4 Fomra rne-eyint, -aymlshtveta e pare dshiroresq, sig

35 e tregonedl'revet emri i saj, mundsonshprehjene krkesave
(dshirave).Vetae par e shurnsit ngarrrohetme at t
urdhrores,qmbaron me -elim, -almt. Do t mjaftohemi me
kto dy veta. q jan dhe m shpesht prdorshmet.Aspirin
vereyim,"(hajt)t'ju jap nj aspirin"(msimiI l). Me premrin
pyetsne ("gfar"), pyetja merr kuptiinin "gfar mund t...
[un]?:ne yapaymt?"gfar mund t bej [un]?"(rnsimi34)
nereyegidclim? "ku pra mund t shkonin-r?"
hasurgjithashtuedhevetne trett urdhrores,
5 Tshmker-ri
e formuarngarrnjadhe -.ylr(dhevariantete saj) ; n shumsdo
t shtohej-ler, -lur. N lomrn e saj t"plot urdhrorjashtsi
vijon (si shembull,do tJu japim t prkthyerfoljen gelmek):
vij
gelmek
gr-mek ksl-nrok
bul-mak
gel
eja (hajde)
gr
kal
bul
gel-sin
gr'-:;un furl-stn
t vij (ai)
hul-sun
gel-elint gr-elint kal-ulmt bul-almt
t vijrn
ejani(hajdeni) gcl-in(iz) gtn'n(uz) Iul-m(u)
bul-un(w)
gel-sinler gr-snler kul-smlar bul-sunlar
t vijn
Prsa i prket vets s dyt t shumsit. -iniz shtmbaresa
konekte dhe e plot, q prdoretn gjuhn e shkruar(e quajtur
fomra e mirsjellte t folurit). ndrsafbmra e saj e shkurtr-(i)n
prdoretn gjuhne folur apo dhe n tekstetme dialog.
Veta e tret e urdhroresshrbenpr t shprehurnj urim a
dshir:en iyisinc{enolsun,"t jet nga m i mki (oriz)", msimi
33, shnimi6 : osenj urdhr:onlara syleyin,saatyedideoradrt
olsunlar,"Thuajuni atyre,t jen atje n ora shtat".Vetae trete
shumsitt urdhroresprdoretgjithashtuedhenshumshprehje
dhefonnulatjetssprditshni:olsun,"(ashtu)qo-ft",'.1j:t9"'
e prdorur me t<uptimin"po, dakord...",gegmis9lsun, "qoft.e
shkuar!", shih mesimin li. shnimin6; Allah kolayltk versin'
1 9 3 . y z c l o k s a n 9

.'Zoti

fiul ndihmoft!"(Zotiju dhentlehtsi!)(msirni32 dhe

'Ju shkoftmbar!"(msimi
gelsin,
l4); Alluh bufiSla.>-m^
kolay
35
(rnsimi
"Zotite
tuajt!",
l7);
"Zoti qoftme ty!".
-se, -sa, shtajo e foljesjam rr vetn e tret
6 Prapashtesa
"nse..."."n qoft
njjs,me kuptimkushtordheq prkthehet
"nse".
(ose
pas
var dhe yok). por -se (-sa)
se...","po qe se"
mundt vendosetpasgdo lloj fiale. .lu e keni hasuratpas:
- ror : yer vor-so,"nseka vend" (msimi29, shnirni9) ;
- nj rnbiemri: mmklin-se,"'n qofl se sht e mundur"
(msimi33, shnimi8)
- nj ndajfoljeje: ylese, "n qofi se / nse I'sht kshtu"
(r.nsirnet
8, 9.16.27. dhe32);
- ne: ne-y-,(;c,
"sidoqoft","megiithat","tek e f-undit"(msirnet
27 dhe34).
7 Psorjadhe vetvetorja
Forma pasive(psorjaapo vetvetorja)shtprdorurshurn
hernktomsimete fundit.nformne sajmt zakonshme:
-il, -Lil,-rl -ul.
- yetislir-il-mek, "t jesh rritur". apo "rritem" (msimi 30.
shnimiI l);
- gr-l-me"t jesh par",apo"shihem",psorjae gr-rnek:
- yup-il-mak,"t jesh br",apo"bhem"(msimi31. shnimi3)
- unul-ul-mak"'t jesh harruar". apo "harrohem"(msimi32.
lialia 12)
-(i) I shtohet pas foljeve nnja e t cilave mbaron me nj
bashktingllore,
me prjashtimt / :
- hilrnck."di", "njoh", "pandeh" bil-in-mek,"dihem". "njihem".
"pandehem",
- Eul-mak,"trokas" qal-m-mak,"trokitet" (sikursen shprehjen
kaptgahnrvor,"troketporta",me kuptimin"po trokasinn der"
(msimi12.
fialia4).
y z d o k s a nd r t . 1 9 4

Nserrnja e foljes mbaron rne nj zanorei shtohetnj

n:
"ushqej"; besle-n-ntefr,,.ushqehem,'
35 - .bes.le-mek,
(msimi27,
shnimi6). - ara-ntak,,,krkoj,,;
ura_n_nrik.,,krkohet,,
Psorjan turqisht,n vetn e tret,sl-rrben'nganjher
pr t
prkthyerforninpavetore:
- 1,ctp-tl-tyor,"bhet", "u b" (u b von), ',bn',
(bnvap);
- gid-il-iyo4 "shkohet"(msimi30,
shnimiI I ).
Shihnilidhurmekteclliesrininrinpnnbledh,7 te ,eri.it
32.
Fonna-(i)n. q sl-rrbe,pr t fomrua'nj numrtrajtashpsore,
q
sapopam,mundt'u jap foljeveedhenj sensvetvetor:
- giy-tnek,"veshapohedhdigkan tmp"
ose,,mbaj',(nj ves$e;;
- giy-in-me("vishem"(kt folje
e keni hasur n forme
kalimtaredhejokalimraren msimin'42; shih shnimin
l l);
- giy-dir-il-ntck, "vesh" (dik).
Po ashtu(rnsimi30, shninri3 dhe msimi36,
fialia 5):
- hctzr Iu- ntuk, " prgatis" hun r Ia-nmak,,.prgatiten',
;
- y *a-ntak, "laj" ; 11161
1, -n-mqk,'.lahen1,,
Kujdes:nocioniijoveproresdhevefvetores'turqishtjokurdoher
dallohe'qartnganjri-tjetridhenj folje q mbanndrkalljen
- (i)n- mund t'i ket t dy kuprimet
:
- bul-un-ntah do te thot njhersh,.gjendem',
dhe ,.giej,,;
- oku-n-ntuk,do t thot njhersh"te jete
lexuar,'dhe .iexohet ,.
Nga anatjetr,jo t giitha foljet kandomosdoshmrishjovep_
roredhevetvetore.Eshtegshdekuptimidheprdorimi.Megii_
that,disai kant dyja. si pr shembull:
,,shihem"
Gr-mek, "sholt" gr-til-mek,
gr-n-ntek, "dukem","shfaqem"
Megjithat,kjo dykuptimsie lehtenuk duhettJu shqetsoj.
Hprh,msojinifoljet pasivedheatovetvetorenkontekstine gre t
dhn,gkalehtsonmjaft kapjepe nurmcavekuptimoret secils.

form mund t prdoretsaktsishtsi emr (refbrojunimsimit

ZB,paragrafit5) si dhe t ketshumsdhe lakirn ndr rasa:
35
- or a$tr nxo, "krkim", ngafolj a ar aStr ntuk " fri] krkoj". "hetoj" :
arastrma-lar "krkime(t)" (msirni3 l).
-para getirme-yiunutmayln,"rnosharronit sillni parat"(msimi
26, shnimi8).
Ky emr foljor mund t'i paraprij nj ernri, pr t treguar
karakteristikne tij, duke u sjell kshtusi mbier-nr:
- kesmeseker,"sheqer[me] copa" (msimi33. shnimi3);
- kalma, "e mbetur", "mbetje"; Rontalilar'dan kalnta hir
kpr,nnkupton"nj ur e mbeturnga koha e romakve(prej
30, shnimi13).
romakve)"(msimi
9 Prsai prketpronorit t vetsstret, duhettheksuardigkame
rasore:
rndsi,sigshtfutja e nj n-je lidhseparambaress
- eknte{-i, "buka e tij I saj", ehnc{-i-n-i heklryor "[ajo] pret
bukne saj (kallzore)"(rnsimi33. shnimi4);
- sepel-i,"shportne saj/ tij". sepet-i-neSunlurtkoyurum,"[un]
fus n shportne saj ato-gjra"(msimi
33, shnimi4) ;
- arko-sun-dan,"nga prapasaj"(msimi34, shnimil3). Me
pronorine vetss tret shums,ndodh e njjta gj :
- odalarrn-a q*tilar "[ata] u ngjitn n dhomate tyre"
l0 Grupi emror,shtnj ndrtimi ri, q sapoe keni par
kalimtlri n msimin 22 (Pazartesign: "t hnn (ditn e
hn)",q u prdor shpeshhern kto msimete furtdit dhe
q do t zgjerojmundsittuaja t t shprehurit.
a Grr.rpiemror,n formn e tij m t thjesht,prbhetnga
dy fial t prdoruran mnyrt kundrtt shqipes'Kshtu
p'sh.,grupi emror "fshat pushimesh"do t prkthehej:"pushimefshat-itij": tatil ky-;po ashtr.r
"pushimeverore"n turqisht perkthehet"ver pushimesh-t
tij": yaz tcttil-idhe "pronar

8 Prsai prketforms foljore q kan-me dhe-ma,ju tashm

keni hasurme to kuptimea vlerai ndryshme.Dini, p.sh.,sekjo
1 9 5 . y z d o k s a nb e g

f'

y z d o k s a na l t r . 1 9 6

slrtpie"men fbrmn"shtpipronar-isaj": cv .ruhih-i.

Por
kujdes:endenuk mund t prktheninj grup emrorku t
35
dy emrat.jan
t prcaktuarqaftdhet shquar,si p.sh.: .,pronari
i shtepis(n fial)". Le t marrirnedhenj shembulldhe te
krahasoj'rt dy tipet e mposht'rt grupit emror : .,port
shtpie"dhe "porta e shtpis".Hprh,ju mund te shpiehni
vetmt parn:ey kaprsr."port shtpie".
ju mundsonemrtimine rrugvedhe go_
Ky tip grupi en-rror
dinave.t cilat, n Stambolldhe n qytetete tiert mdhenj,
nrbajnpothuaj secila nj en-rrt vetin: Cntert apartmaru,
"PallatetCnrert"; Cihungir t'udclasi,"Rruga Cihangir,';Nuru
Ziyu sokup. "Sokaku(rruga)Nuru Ziya". etj.
b Nj grupi emrormund t'i shtohet"nj
pronor;n kterast
pronorii vetsstret,q prfaqson
-n
i
e prkatsis,
zhduket:
evsahib- i bhetevscrhib- i n iz, pronarij uaj (i shtpis),,
;yaz tatil_
it,iz,"pushimettona t vers''.Nsepronarishtgjithashtui
vetss tret.athergrr-rpiemrornuk ndryshon:domethn
,.pushime
seyoz tatil-imund t nnkuptojnjirersh
verore',
..ptonar
"pushimet
ose
e tij verore";ev sahib-i,
shtpie"ose
"pronar(i tij) i shtpis".
c Gjithashtu,grupit emror mund t,i baslikngjitet,mbares
rasoredheathern ktfial duhett futet nj n lidhsemidis
pronoritt vetsstretdhembaress
rasore(shihparagrafin9),
,,prejqeveris
sikursete Ttirk hktimet-i-n-tlan.
turke,'(msimi
31, shnimi 4) ; po ashtu edhe cJolntuSdurad-t-n-da,"tek
vendqndrimii furgonave"(msirni34, shnimi3); po n kt
mnyrmundt themi edhecv sahih-i-n-igrdm,"(un)pash
pronarin-etij t shtpis";,1,4:tutil-i-n-i Gney'degeEirecek.,
"(ai) do t'i kalojpushime-t-e
tij n Jug".
Ky ndrtim lc-iongjithashtu prkthimin e drejte t nj serie
t ter rrethanorsht vendit: agaqJar iq-i-n-de,"n brendsi
(t) drurve" (msimi 30); ayaitar alt-rn-da, "nn kmbt e
tij"; lidhurme ktreferoiunimsimit32, shnimit15.
197. yz doksanyedi

l1 Prpiqunit fiksonigjithashtutri fonnaq prdorinpronorine

vetss tret:
35
, trcelc-siolun'. "q ka axhele(ngtttje)","q ngutet":
. -lcrelcnbir-i : "nj nga",n kuptirnirt"nj r" , wtlculurdunbirpra "nj prei udl-rtarve"
apo "njri nga
i "nj i udhtarve".
(msimi34. shninli2 dhe 8)
Lrclhtart"
. hclt-si,fial pr lale 'r giitli/t giitha/gjithqka-etii /saj".q
thjesht"gdo gi", "gjithgka"."t giith/glitha".Kt
prkrhehet
ttal e keni hasuru msimin 19. fialia 7 : Ug ut'uhutttt:t'crt'.
IIclt.sitele.fonlu,"[Ne]kenii tri vetlrra.T'giitha me telefon".
Kujdes.rnose prdornifialnhepsirtvendt btn. e cilavihet
dheio premr):
paranj emri dlieio n vendt tU ( r'ubiemr
Ilritiinkuzilur."t glitha grmimet"(nrsirni3 1. flalia I l ).
-ce. -ca.
l2 S lundi,.iu nrsuatnj vler t re t prapashtess
'"fmil.iarisht"
(msilni
c1slrprehmnyr,sikurse "uila-c'e".
"(giat)
29. slinimi 8) ; po ashtumund t thuhet saatler-ce.
"gzueshnl",
e.
"nre nge": hoS-r;a,
or'sir".
me sigurirn i giatse
do t'ju jet dukr-rr
Ky msimprsrits
gjra
t reja.por vettlrtt
pam
z-akonisht.
N fakt nuk shtse
mt hollsishme
shpjegimesh
prpoqm
t'ju rikujtonim,prmes
e nrirt sistemuara
disapika t tilla si e tashmjae gjer(geni9
zaman)apo grr.rpiemror.nocionet reja kto. q ndryshojn
ngashqipja.
l.fi g'ultsmcrlar!
Kolay gelsin!
Putrcr
t mbar!Me kraht lel-rtafiu ardhteleht)!
.ladlienjkshillt fundit:msonishtruar e me durim. sepse
- nrike Jlnlf -,.N punnme ngut- d"iallihu'dt fut (perzihct)":
At'clc iSeSt:ytankurryr!

y z d o k s a ns e k i z . 1 9 8