HARFLERN SIFATLARI

Kuran Kerimi layk bir gzellikte okumann olmazsa olmaz ilk art Kuran harflerini kendine zg ve niteliklerine uygun telaffuz etmektir. Arapa nazil olan
Kuran harflerinin, o dilin fonetiine uygun seslendirilmesi son derece nemlidir. Her harfin zenle telaffuz edilmesi kratn ana dinamiklerindendir. Kuran daki
Tertil , peygamberimizin okuyuundaki nezaket bunu gstermektedir. Krata teorik bilgi yannda, Arap dili fonetiine uygun Femi Muhsin retimi ve
gzetimini zorunlu klar. Bu harflerin orijinaline uygun telaffuz etmek asli grevimizdir.
Sfatlar Bilmenin Faydalar:
1- Mahreleri ayn olan harfler, sfatlar ile birbirinden ayrlrlar. stelik bu harfler ou sfatta ortak olup bir iki sfat ile farkllk gsterebilirler.
2- Kuvvetli harfi zayfndan ayrt edebilme sfatlar bilmekle mmkndr.. bu zellik de idam asndan bilinmesi zorunudur.
3- Harfleri gzel telaffuz etme de yine sfatlar bilmekle mmkndr.
4- Makam yapmaya uygun harfler, sfatlar bilmekle tespit edilir. Nefes aknn ne kt harflerde name makam yaplamaz. Nefes oktavdaki
perdeleri gsteremeyeceinden, perdelerden mrekkep olan nameyi yapamaz. Dolays ile cehr ve rihvet sfat tayan harflerde makam yapmak
mmkndr. Hems ve iddet sfatl harflerde mmkn deildir.
Harf: Ucu , kenar, keskin ve sivri.
stilahi: Bir mahrece dayanarak kan sese denir.
Sfat : Nian ve Alamet
stilahi: Mahre de meydana gelii esnasnda harfin sesine arz olan keyfiyettir.
Mahreleri bir olan harfler sfatlar ile birbirinden ayrlrlar.
Sesin harf oluum aamas mahrele balamakla birlikte, belirli bir harf fonetii kazanmas, kendine zg bir tnya erimesi sfatyla ilgilidir. Ayrca farkl
birka sfata sahip olmas sebebiyle her harfin fonetik yaplanmas, benzer bir sfata sahip dier harflerden farkl tn vermesi sonucunu dourur. Bu sebeple
harflere ait tm sfatlarn bilinmesi doru telaffuz asndan ok nemlidir.

Sfat Lazime: harflerin zatna mahsus olan ve telaffuz ( hareke , sukun ve vakf gibi ) esnasnda ayrlmayan sfatlardr. Hata Lahni elidir.
Sfat Arza: harflerin zatina mahsus olmayan bir sebebten dolay sfat alan ve artlar deitii zaman ayrlan sfatlardr. Lahni Hafidir

Mahre: Harflerin kp belirdii ve sesin iitildii yerdir. Terazi gibidir. Nasil ki terazi ile bir eyin azl veya okluu bilinirse , mahrele de harfin
uzunluu- ksal, incelii-kalnl vs. bilinir.
Sfat: Mihenk ta gibidir. Mihenk ta ile altnn iyisi ve kts bilinirse, sfat ile harfin kuvveti-zayf, galat, kesreti vs.bilinir. Mahre ve Sfat ile harfi ziyade
ve noksandan kurtararak shhat ve vasflarn korumak mmkndr.
Ses : Kulakla duyulan, iitilen eylerin tamam. Azdan kan ve havada titreim meydana getiren soluk, seda.
Nefes : Ciere ekilip boaltlan hava, soluk.
nsan sesi insanlara Allahn bir ltfdr. nsan sesinin her birine ayr ayr mahre ve sfat vermemi olsayd, hayvan ses gibi hepsi bir tr ses olur konumak
mmkn olmazd. Mesela su diyecek yerde bu veya hu deni lse , bundan asla ne demek istendii belli olmazd.
Harflerin sfatlar sfat lazimedir. harflerin sfat lazimeleri yaplmad zaman Lahn-i Celi ortaya kar. Lahni Celi ise namaz bozar.
Harflerin Genel zellikleri:
123456789-

Sesli okuma esnasnda btn harflerin seslerinin balangc Cehr dir. Ses nefestir.
Hems sfatl harflerde ses nefesten ayrlmaz.
Cehr sfatl harflerde harfin nefesi az, Hems de oktur ve zayf akar.
Ses ve nefes tamamen hapsedilirse, kuvvetli bir ses hasl olur bu da iddet harflerinde olur.
Ses ve nefes tamamen akarsa , Rihvet harfleridir.
Ses ksmen hapsedilirse bu da Beyniyye dir.
Asli sfatl harflerde yaplan hatalar Lahn-i Celidir.
stila harfleri mahre de kaln balamal. nce bitmeli.
ki harf hem sfatta ve hem de mahre de beraber olamazlar. Sfatta ve Mahre de ayrlrlar.

SIFATLAR
ZIDDI SIFATLAR
S.NO SIFAT
1
CEHR
2

HARFLER

RIHVET

SIFAT
HEMS

BEYNYE

HARFLER

bu harfler harekeli olduklar

zaman bu stlar kazanrlar

bu harfler sakn olduklar

zaman bu stlar kazanrlar

DDET

STFALE

STLA

Bu harfler dilin konumunu

gsterir

NFTAH

TBAK

Bu harfler dilin konumunu

gsterir

ZLAK

Bu harfler kelime oluumunda

ekkili olurlar

( Sesin Rahat ak )

SMAT ( Dilin Tutulmas

ZIDDI OLMAYAN SIFATLAR ( ZEL SIFATLAR)

S.NO
1

SIFAT
SAFR

HARFLER

TEFE

3
4
5
6
7
8

LYN

TEKRR

KALKALE (Harfin Sesini Duyur)

NHRAF ( Dilin Arka-ne Meyli)

STDALE

UNNE
unne sfat verilen okuyular

1-

Zdd Sfatlar
Sfat
CEHR

Harfleri
:

zellikleri
Harf harekeli telaffuz edilirken mahrece
kuvvetli dokunulur ses hapsolur. Okuyu
esnasnda nefes akar ve aikardr.

Zdd Sfat
HEMS

RHVET

STFALE

Dier 15 harfdir..

Harf iskan ile okunduunda sesin

tamamyla akmasdr. Bu harflerde ses,
harfin telaffuzunda mahrece zayf
dokunulduundan akmaya balar. Harf
sylenirken nefesinde birlikte akmasdr.

BEYNYEDDET

Dier 21 harf

Bu harflerin teleffuzunda dil altta kalr.

st damaa kalkmaz. Dil Alt ene
dileri seviyesindedir. Dil st damaktan
aa doru iner.

STLA

ve harflerinde ki Lam ve
Ra harleri hem ince ve hem
de kaln okunmasnda ittifak
vardr. Ra iin Liyn halini de
unutma.

NFTAH

Harfleri 24 dr.

Bu harfler teleffuz esnasnda dil ve st

enenin birbirinden ayrlmasdr. Ses
harfin bandan sonuna kadar ayn
seviyede okunmaldr. nceden kalna
veya kalndan inceye doru telaffuz
edilmemelidir.

TBAK

Her istifale harfi ayn

zamanda infitah harfi olduu
halde, her infitah harfi istila
harfi deildir. Kaf, ha
(noktal) ve ayn harfleri
gibi.

SMAT

Dier 22 harf

Bu harflerin telaffuzu esnasnda dil bu

harfleri tutula tutula okunmasndandr.
Bu harfler hzl telaffuz edilmemektedir.
gibi. Daha ok bu okuma harf
sakin olduunda belirginleir. Bu harfler
dil ucu ve dudak harfleri deildir.

ZLAK

Rihvet ve Hems sfatl harfler

harfleri hari harfin sesi ok
nefesle tamamen akar.

Rihvet ve Cehr sfatl harfler

ve Med harfleridir.
Bu harflerin sesleri az nefesle
tamamen akar.

Harfleri

Beyniye sfatl harflerin hepsi
CEHR sfatl harflerdir. Harfi
medleri de beyniyye harfleri
olarak kabul edenler
vardr.beyniye sfatl harfler
arasnda harfin teleffuzunda az
akma ,gunne ve tekrir sfat gibi
farkllklar vardr.

ELF LE VAV HARFN
STLA HARFLERNE DAHL
EDENLERE KATILMIYORUZ.

Bu harflerin telaffuzun da dilin

ortas daha ok kullanlr.

zellikleri
Harf telaffuz esnasnda mahrecine zayfa
dayandndan nefesin dar gizli ve zayf
kmasna denir. Nefes harfle beraber akar. Sad
ve Ha harfleri daha kuvvetlidir. Sad da istala ,
safir ve itbak , Ha ( )da ise istila sfat
vardr. Harf sakin olduu zaman sesin akt
grlr.
Beyniyye: Harf telaffuz edilirken ses iddetle
mahrete hapsolmaz ve yumuak olarak
akmaya devam eder.
iddet : harf iskan ile okunduunda sesin
akmamas. Harf telaffuz esnasnda harfe
mahrecde kuvvetli dokunulduundan sesin
mahrede hapsolmasdr.

Bu harflerin telaffuzunda dilin arka blmnn

st damaa kalkmasdr.

Bu harflerin telaffuzunda Dilin st damaa

yapmasdr. Dil st damaa doru kavisli
olmaldr. Yani dilin kk altta olmal , dil
ortasndan uca doru bir kepe gibi kalkmal.
Ses azn st damana vurmal.

Bu harflerin telaffuzunda dil pratik olmaldr.

Arapada bu harflerden oluan rubai, humasi
ve sdasi harfler yoktur. Mutlaka aralarna
dier harfler gelmelidir. ( ) ( ) bu
harfler dil ucu ve dudak harfleridir.

Fark
Cehr de harf harekeli
olduu
zaman
ses
akmaz. Baz harflerinde
akar. Cehr de harfler
kuvvetli kar nefes
akmaz.
Hems de herhalde akar.
Cehr ve Hems de Nefes
ak n plandadr.
Hemze ile Kalkale
harflerinde iddet ve
Cehr sfat Kef ile Te
de ise iddet ve Hems
sfat vardr.
Rihvet- Beyniye- iddet
sfatlarnda
ses
nemlidir.

Her istifale harfi ayn

zamanda infitah harfi
olduu
halde,
her
infitah harfi istila harfi
deildir. Kaf, ha
(noktal)
ve
ayn
harfleri gibi. stifale ve
stila sfatlarnda Dil
hareketi n plandadr.
harfi telaffuz
esnasnda balangta
ses ve nefes hapsolunur
harekeye geince ses ve
nefes akar. En kuvvetli
harf harfidir. nfitah
ve
tbak
sfatinda
Mahrecin
kapanp
kapanmamas
n
plandadr.
zlak harfleri genelde
dier harflerle beraber
telaffuz edilir.
Gr : zlak harflerinin
olmad kelime arap
kelamndan
deildir.
Harfin
k
ve
Mahrece ulam n
plandadr.

2- Zdd Olmayan Sfatlar: Lazm sfatlarla beraber bulunabilirler. Bunlar birbiriyle ayn harf de cem olmazlar. Bunlar her harfe zel sfatlardr.

Sfat
SAFR

TEFE

3
4

LYN
TEKRR

KALKALE

NHRAF

STDALE

UNNE

Harfleri

unne sfat verilen

okuyular

zellikleri
Bu harflerin telaffuzunda slk veya ku sesine benzer bir ses k olmal.
Harf telaffuz esnasnda az iinde ses yaylmaldr. Bu sre harfin mahrecine
kadar olmaldr. Bu harfden baka harflerde de tefei var dense de katlmyoruz.
stnden sonra gelen bu harfleri yumuaklkla okumaktr.
Dili st damaktan ayrlmadan titrer gibi okumadr. Bu okuma ani olmal. Dil ucu
titrer.
Sesi mahrete kmldatmak. Muhatabna sesi duyurmaktr. Harfler sukunlu
olduklarnda kalkale olurlar. Harf mahrede sktndan ziyade kan sesdir.
Makablin deki harfin harekesine gre kalkale sesi kar. Cehr ve iddet sfatndan
dolay hemzeyi de kal kale harflerine katanlar olmutur. Vakf halindeki hemzenin
durumu dikkatli okuna.
Bu harflerin telaffuzunda dil ucuna veya dil arkasna doru meyilli okuma.
Lamda ne doru, ra da ise arkaya doru. Bu harflerin telaffuzunda baka
harflerin mahrecine doru kayma vardr. Lam dad harfinin mahrecine, ra ise lam
harfinin mahrecine kayar.
Harf telaffuz esnasnda dilin yan tarafnn evvelinden dil ucuna kadar ( lam
harfinin mahrecine kadar) sesin uzamasdr. Yarm elif olmal. harfinden
ayrmak iin bu sfat ortaya kmtr. Dad harfinde iddet sfat yoktur. Hata
burada yaplmaktadr. Dad harfi zahmetli ve meakkatli bir harfdir.
dam maalunne, idam Misleyn Maalunne,ihfa, iklab, Mim ihfas, idam
emsiye maalunne, Be Mim dam, eddeli Mim ve eddeli Nun bunlardaki
unnenin belirgin okunmas.

3- Grdm her eyi yazdm,yazdm her eyi ezberledim ve ezberlediim hibir eyi unutmadm. Amrud Dani.
5

Kaynaka :
1- Kuran kratn ana dinamii Harfler, Alican Dadeviren.sak.nv. ilh. Fak. Derg.17/ 2008 s, 47-81
2- Kuran kerimin faziletleri ve okunma kaideleri. smail karaam , ifav
3- Tecvit ilmi, Celalettin karakl
4- Tecvit ilmi, stk glle
5- Tecvit notlar , ramazan pakdil
6- Kuran okuma esaslar, Abdurrahman etin
7- Ders notlar, Abdullah BOZ
-

Abdullah BOZ
Tekirda Diyanet Eitim Merkezi
Eitim Grevlisi
23-01-2011