Aparati fotografik dhe pjeset e tij

Te gjithe aparatet fotografik modern me nje system SLR (Single lens reflex) ndajne te njejtet perberes ne ndertimin e
tyre.
1-Trupi I aparatit
2-Lentja e aparatit e cila eshte e zevendesueshme, qe do te thote se ju mund ta nderroni e ta zevendesoni ate me nje
lente tjeter.
3-Nje diafragem fleksibel qe ndodhet ne trupin e lentes.
4-Nje shpejtesi fleksibel qe ndodhet ne trupin e aparatit.
5-Nje TTL mates drite.(Ndoshta!). Mat driten qe deperton Through The Lens, pra nepermjet lenteve.
Ato ndajme gjthsh kontrolle te ndryshme.
1-Unaza e hapjes. Kjo eshte nje unaze e ngushte rrotulluese vendosur ne siperfaqen e lentes me pozicion ne afersi te
truit.
2-Unaza e fokusit. Kjo eshte nje tjeter unaze me e gjere dhe vendosur ne fillim te lentes.
3-Kontrolli I shkrepjes
4-Leshimi I shkrepjes. Pozicionuar ne pjesen e siperme te djathte te aparatit. Shtypja e lehte
e te cilit aktivizon TTL.
5-Vendosja e ndjeshmerise se filmit. Ne pjesen e siperme, normalisht ne krahun e majte.
Aparaturat e fundit e lexojne automatikisht kete ndjeshmeri neprmjet codeve DX vendosur
ne bulonin e filmit. Sipas aparatures, ju mund te jeni ne gjendje ta manipuloni kete ndjeshmeri
ose jo.
Keto jane disa nga kontrollet me thelbesore por mund te kete edhe shume butone te tjera mjaft
te perdorshme dhe te dobishme si:
1-Kontrolli I thellesise se fushes. Jo shume I perhapur por shume I dobishem, pozicionuar ne
pjesen e perparme te aparatit prane lentes.
2-Autoshkrepja
3-Kyci I ekspozimit
4-Kontrolli I multi-ekspozimetrit.
5-Kontrolli I kompesimit te ekspozimetrit. Ju jep mundesine te merni kontrollin mbi vendosjen
automatike te ekspozimetrit. Ndoshta eshte me e thjeshte ta ktheni programin tek manuali nese
mundeni.
6-Bllokimi I pasqyres.
7-Celesi On/Off.
Sipas apratures, ajo mund te jete plotesisht automatike, gjysem manuale ose me raste krejtesisht
manuale. Ne kete rast duhet ti vendosni te gjitha parametrat vete. Persa I perket fokusimit do
te gjeni dy mundesi, autofoku (AF) ose fokusim manual. Autofokuset jane thuajse standarte
Nje pjese qe gjendet thuajse ne te gjithe aparatet ne menyre automatike, eshte kontrolli I ekspozimit
ose thene me qarte kontrolli mbi diafragmen dhe shpejtesine. Le ti shohim variacionet e tyre
1-Manual.(M) Ti vendos vete per diafragmen dhe shpejtesine.
2-Prioritet diafragme. (A) Ti vendos diafragmen dhe aparati e korespondon ate me shpejtesine
e duhur.
3-Prioritet shpejtesia. (S) Ju vendosni shpejtesine dhe aparati e korespondon ate me diafagmen
e duhur.
4-Programi. (P) Ne kete rast gjithcka qe ju duhet te beni eshte qe te drejtoni aparatin e te
kompozoni gati per foton ndersa te gjitha parametrat e tjera do tju zgjedhe vete aparati.
Brenda Programit, mund te gjeni edhe disa tipe te ndryshme nenprogramesh si:
1-Action mode
2-Peisazhe
3-Portrete
4-Zmadhime(makro)
5-Foto nate
Por, sado shtrenjte qe ta bleni nje parat (qofte dhe ai me I sofistikuari), ju kurre nuk mund te gjeni nje
programim te tille ku te shkruhet good picture mode pra nje programim per te bere nje foto
sa me te mire.

TTL Lightmeter (matesi I drites)

Kemi permendur shpejtesite, diafragmat dhe programimet e ndryshme por nuk kemi permendur
se nga e marrim informacionin e nevojshem mbi te cilin te vendosim parametrat e kombinimin
e duhur ndermjet diafragmes dhe shpejtesise. Shumicat e aparateve moderne vijne tek ne nepermjet
disa formave te sistemit te matjes se drites. Menjehere mbas aktivizimit, thjesht duke ndezur aparatin
ose ne tipe te tjera aparatesh duke shtypur lehte butonin e shkrepjes, matesi I drites mat driten e skenes
(imazhit perpara lentes) reflektuar ne aparature nepermjet lenteve. Ky tip mates drite quhet ndryshe
the Reflected Light Through The Lens Meter ( reflektimi I drites nepermjet matesit te lenteve).
Ne momentin kur vendosni ne veprim TTL, ai ju orienton ose percakton per ju shpejtesine e
diafragmen e duhur e kjo mbas leximit te drites se matur prej tij. Ky lexim e matje bazohet
ne sasine e drites qe reflektohet mbrapsht nga skena, dhe sensibiliteti I filmit qe po perdorni.
Ndaj dhe vendosja e ndjeshmerise se filmit ne menyre korrekte ne aparatin fotogafik qe ne
momentin kur e vendosni ne te, eshte shume e rendesishme.Ne varesi te programit me te cilin
operon aparati juaj fotografik (dhe tipit te aparatit), mbas matjes se drites do te shihni informacionin
rreth shpejtesise, numrit te diafragmes, apo te dyja se bashku.
1-Programi manual (Manual Mode). Cfare do te shihni varet nga tipi I aparatit, keshtu:
i. nje shenje plusi e ndricuar (ne rastin e mbi ekspozimit), shenjen minus (ne rastin e nenekspozimit)
ose nje zero (OK) simbol qe shfaqet ne ane te skenes se fokusuar.
ii.nje shkalle e ndricuar nga plusi tek minusi e ngjashme me ate te mesipermen.
iii.nje seri numrash shpejtesishe me nje simbol qe tregon shpejtesine e zgjedhur momentalisht,
dhe nje gjilpere levizese qe tregon shpejtesine e rekomandueshme per ate rast.
iv. si ne rastin e meparshem por duke perdorur LEDs (little red lights, pra drite te vogel te
kuqe) ne vend te gjilperes. LED e qendrueshme per shpejtesine e zgjedhur momentalisht, dhe
LED pulsues per shpejtesine e rekomanduar.
Ne programet manuale, ju keni kontrollin e shpejtesise dhe diafragmes dhe mund ti rregulloni
ne menyre te tille qe te arrini ekspozimin e sakte. Qellimi juaj do te jete qe ta vendosni ne zero,
ne rastin e sistemit plus, minus, dhe ne rastin e sistemit gjilpere, match the two indicators.
2-Prioriteti I diafragmes (Aperture Priority). Ekspozimetri do te tregoje shpejtesine e duhur, duke
u bazuar mbi diafragmen e perzgjedhur. Kjo mund te tregohet ne nje shkalle numrash odse thjesht
si nje numer I ndricuar. Nese ju do te ndryshini diafragmen, edhe shpejtesi do te ndryshohet ne
menyre qe te kompesoje.
3-Prioriteti I shpejtesise (Shutter Priority). Ekspozimetri do te tregoje numrin e diafragmes , bazuar
ne shpejtesine qe ju keni vendosur. Nese ju do te nderoni shpejtesine, atehere do te nderoje dhe
numri I diafragmes per te komperuar shpejesine.
4-Programi (Program). Ne kete rast ekspozimetri do te vendose automatikisht si shpejtesine ashtu
edhe numrin e diafragmes.
Si shpejtesia ashtu edhe diafragme shfaqen perpara nesh ne menyre numeratorike. Pra le te flasim
per ekspozimin. Te ekspozosh ne rastin e apartit do te thote thjesht qe te lejosh driten te godase
negativin. Pjesa me delikate ne kete mes, eshte qe te dish sasine e duhur te drites dhe si ta kontrolloni
kete sasi perpara se te arrije tek negativi gje qe realizohet nepermjet kontrollit te diafragmes dhe
shpejtesise.
Ju kontrolloni ekspozimin duke lejuar qe drita te kaloje nepermejt diafragmes me nje shpejtesi kohe
te percaktuar. Le te shohim se si shpejtesia dhe diafragma perdoren per te kontrolluar ekspozimin
dhe lidhja midis tyre.
Diafragma dhe numrat -f
Diafragma eshte thjesht nje hapje madhesia e te ciles varion ne menyre qe te lejoje kalimin
e sasie drite me te madh ose me te vogel nepermjet saj. Madhesia e hapjes eshte numeratorike
dhe shfaqet para nesh me formen f-numer.Vazhdimesia e numrave f- ndjek nje sekuence
standarte ku cdo numer f- eshte dyfish me I ndricuar dhe qe percjell dyfish me shume sasi
drite se numri paraardhes. Nr f. perfaqeson raportin midis diametrit te hapjes se diafragmes
dhe gjatesise fokale te objektivit: f/4 do te thote qe diametri I hapjes se diafragmes eshte
e gjatesise fokale te objektivit (25mm ne objektivin 100mm); f/11 do te thote 1/11 e gjatesise

fokale te objektivit (9mm ne objektivin 100mm). Kjo eshte dhe arsyeja pse nr e medhenje-f
perfaqesojne hapje te vogla diametric diafragme.
Ja nje tabele numrash diafragme
f 1.4; f 2; f 2.8; f 4; f 5.6; f 8; f 11; f 16; f 22; f 32
Ekzistojne numra edhe me te vogjel apo me te medhenj diafragmash, por numrat e mesiperm
jane te njejte dhe mbajne nje vlere konstante. Kjo do te thote qe f-8, per shembull, do te
percjelle gjithmone te njejten sasi drite pa u ndikuar nga aparati apo lentja e rastit.
Sa me I vogel numri I diafragmes, aq me e madhe eshte hapja dhe si rrjedhim kalon nje sasi
me e madhe drite. Lentet me hapje ne maksimum (me numer te vogel f-je), pershkruhen si
te shpejta.

Objektivat dhe karakteristikat e tyre

Objektivi eshte nje nga pjeset me te rendesishme te aparatit, ndaj dhe duhet ti kushtoni nje rendesi te madhe zgjeshjes
se tij. Kurre nuk duhet te neglizhoni cilesine e tij apo te beni kompromise sepse objektivi eshte syri I aparatit dhe si I
tille eshte esencial per kapjen e fotove ne menyre sa me korrekte e te qarte. Mundohuni te evitoni objektivat plasike
(pra jo origjinale) sepse lentet perberese te tyre nuk do te kene kurre qartesine e atyre origjinale. Perpiquni qe aparatin
tuaj ta pajisni me lentet e veta pra; nese keni nje Nikon, atehere ju duhen objektivat e prodhuara per te e keshtu me
rradhe, sepse nje lente e Nikonit nuk do te funksionoj mire ne nje apart Canon.
Gjatesia Fokale
Gjatesia fokale e nje objektivi, eshte distanca nga qendra optike e tij deri tek plani I filmit, kur objektivi eshte I
fokusuar ne infinit. Eshte gjatesia fokale ajo qe e nje percakton zmadhimin (afrimi) e nje imazhi dhe gjithashtu
percakton kendin e te parit. Gjatesite fokale me te medha na japin mundesi afrimi (zmadhimi) me te madh nga nje
distance e caktuar, por nga ana tjeter kane nje kend visual me te ngushte. Gjatesia fokale matet me mm. Eshte pikerisht
kjo gjatesi qe percakton nese nje objektiv eshte:
Kendgjere; zmadhim I vogel por kendi I gjere vizual i lentes. 20-35mm
Normal; 50mm
Telefoto; zmadhim te fuqishem por nje kend vizual I ngushte; 105-300mm
Zoom;
ndryshon gjatesine fokale te tij per te zmadhuar. Mund te kete nje gjatesi fokale midis 50-150mm

Duhet patur kujdes kur flasim per gjatesine fokale te nje objektivi per aparatet per filma dhe perdorimin e tyre ne
aparatet dixhitale. Sic do ta shikoni me vone (gjate oreve te dixhitalit), objektivat per aparatet me film kur perdoren ne
ato dizhital ndryshojne gjatesine e tyre fokale duke u shumezuar me 1.6. Psh: nje objektiv 35mm do te kete fuzine
fokale te nje objektivi 56mm. Me pak fjale, ju nuk do te keni nje kend aq te gjere nese e perdorni ne aparatin tuaj
dixhital. Objektivi 35mm I cili na jep nje kend te gjere kur perdoret ne aparatet per filma, do te kthehet ne nje objektiv
normal tek aparati dizhital.

Tipet e objektivave.
Dy jane grupet e medha: Objektivat Prime (thene ndryshe fikse) dhe Zoom-et
Objektivat ndahen ne: Kendgjere, Normale dhe Tele. Tipi I nje objektivi percaktohet nga gjatesia fokale e tij, kurse
Zoom-i eshte thjesht nje objektiv qe mund te ndryshoje gjatesine e tij fokale duke kaluar nga nje kendgjere ne nje tele
(ose diku ne mes).
Primes vs. Zooms
Objektivat Prime (te fiksuar) kane avantazhin e te qenit te shpejte, te ndricueshem dhe me nje kualitet shume te larte
nga vete fakti qe jane ndertuar ne menyre te tille per te qene ne funksion te nje gjatesie fokale. Nga ana tjeter, lentet
e nje zoom-i te japin mundesine e ndryshimit te vazhdueshem te gjatesise fokale. Ajo eshte praktike ne rastet kur na
nevojitet nje objektiv I vetem me opsionin qe nderrimit te gjatesise fokale, dhe gjthsh kur fotografojme ne nje vend
me pluhur dhe nuk eshte ne interesin tone qe te nderojme objektivat per te kapur subjekte ne largesi te ndryshme, pra
ne kete rast eshte zoom-I ai qe na intereson.
Anet jo e mira te zoom-it jane; jane me te ngadalte se objektivat fikse (minimumin e diafragmes e kane me te vogel)
dhe per kete arsye e bejne me te veshtire mbajtjen dhe fokusimin me dore te lire. Gjthsh per shkak te
shumellojshmerise se grupimit te lenteve qe kane ne trupin e tyre, problemi I crregullsive te krijojen jane me te medha
se ato te objektivave fikse.
Te zoom-osh eshte me shume se mundesia per te afruar nje subjekt, eshte mbi te gjitha te modifikosh (ndryshosh)
gjatesine fokale e cila nga ana e saj ka nje ndikim te drejtperdrejte ne thellesine e fushes dhe prespektiven.
Si mendoni: eshte me mire te zoom-oni duke perdorur nje gjatesi fokale me te gjate, apo te afrohen ju me shume ndaj
subjektit dhe te perdorni nje gjatesi fokale me te vogel?
Gjatesite Fokale dhe tipet e lenteve
Lentet standarte (normale) (50mm). Kjo lloj lenteje eshte e mire per perdorim te perditshme. Ky tip objektivi ka lente
kendi I te cilave eshte shume prane kendit te syrit human, Kjo tip lenteje eshte e qarte, kompakte dhe ka nje peshe te
lehte.
Zoom-et e vogla standarte me tipiket jane ato nga 35-70mm (2x), 28-86mm (3x) ose 24-105 (4x). keto zoom-e shpesh
jane zevendesues te objektivit 50mm. Nje zoom tipik eshte 35-100mm
Objektivat kendgjere (<50mm). Ky objektiv perdoret ne rastet e peisazheve, panoramave te medha (ne natyre), fotot
ne grup etj etj. Ne shume raste, kendgjeri eshte e vetmja menyre qe kemi per te kapur nje skene te tere pa lene
perjashta saj as edhe nje element te rendesishem. Karakteristike e ketij objektivi eshte thellesia e madhe e fushes duke

na e lehtesuar ceshtjen e fokusimit te perseritur. Eshte nje objektiv I mire per rastet kur jemi ne nxitim dhe subjekti
eshte ne levizje dhe si rrjedhoje eshte nje objektiv shume I perdorur shume ne photojournalism.
Teleobjektivat Normale (nga 85- deri 135mm). Tele-t jane perfekte per portretet. Duke u krahasuar me 50mm, ato
krijojne izolimin e subjektit nga sfondi, dhe rritja e gjatesise fokale e sheshon lehtesisht imazhin dhe jep nje
prespektive me natyrale. Ideal per candid photos (pra fotot e drejtperdrejta).
Teleobjektivat e Gjata (>135mm) Perdoret gjeresisht per sportet, natyren e hapur apo tipe te ndryshme dokumentimi
te cilat ne pamundesi fizike per tu afruar vete, mund ta realizosh kete qellim nepermjet tele-s. ashtu si dhe tele e
portreteve, dhe keto tele jane shume te mira per te vecuar dhe shkeputur nje subjekt te caktuar nga sfondi.
Lente speciale
Macro Objektivat makro mund te fokusojne nga shume prane nje subjekt me raportin 1:1. Pra nje objekt me madhesi
reale 10mm, do te shfaqet po 10mm ne kornizen 35mm. Ideale per kapjen e detajeve apo insekteve dhe luleve.
Objektivi Fisheye (7-16mm) Ky objektiv e deformon prespektiven duke krijuar nje imazh rrethor fisheye prej
180gradesh. Nje obektiv shume I vecante. Kur arrini te vendosni subjektin qe do te fotografoni me kete objektiv, do te
realizoni nje foto shume interesante dhe me efekt special. Gjatesia fokale varion nga 7-16mm
Objektivi super kendgjere (<24mm). Eshte njelloj si kendgjeret por edhe me I gjere por jo aq sa fisheye. Shume I
mire per ekzagjerimin e prespektives apo te skenes duke u nisur nga nje pike e kufizuar vezhgimi. Perdoret shume nga
agjentet e pronave.
Super Tele Foto-t (>300mm) keto tip tele jane shume te shtrenjta dhe kjo per arsye qe ne trupin e tyre keni nje mori
grupime lentesh. Po per te njejten arsye ato jane shume te renda. Normalisht ato mbeshteten nenje tripod. Ky tripod
eshte I domosdoshem per te evituar dridhjen (levizjen) e aparatit per shkak te peshes se tij. Perdoret shume nga
paparacet.
Shpejtesia e objektivit
Ashtu si filmat, edhe objektivat kane shpejtesi te ndryshme. Objektivat me maksimalen e diafragmes se tyre te madhe,
konsiderohet te shpejta psh: f/1.0, f/1.4, etc. Objektivat me maksimumin e diafragmeve te tyre te vogel, konsiderohen
te ngadalte psh: f/8, f/11, etj. Por shpejtesia e ojektivit eshte pak relative: keshtu, nese per nje objektiv 50mm, f/2.8 do
te quhet e ngadalte, per nje tele 400mm do te jete shume e shpejte. Objektivat e shpejte kane avantazhin e nje imazhi
me te ndricuar ne focus dhe kompozim dhe na japin mundesine qe te punojme me filma me te ngadalte, dhe me
shpetesi me te shpejta. Pra nr I diafragmes f percakton cilesine e nje objektivi. Sa me e madhe ne hapje (pra nr f me I
vogel) aq me cilesor dhe I shpejte eshte objektivi. Normalisht objektivat e shpejte jane me te rende ne peshe per shkak
te lenteve shume cilesore qe kane ne trup dhe rrjedhimisht jane dhe me te shtrenjtit.
Distanca minimale e fokusit
Kjo eshte distanca me e afert qe nje objektiv mund te fokusoje. Zmadhimi (afrimi I imazhit) varet nga gjatesia fokale
dhe minimumi I distances se fokusimit te tij. Lentet e gjata na ofrojne zmadhime me te medha nga nje pike e dhene.
dhe nje objektiv I caktuar afron (zmadhon) me fuqishem kur eshte edhe me prane subjektit.
Elementet/Grupet
Objektivat fotografik perbehen nga nje numer lentesh optike, te cilat jane te vendosura ne nje ose disa grupime. Cdo
element e thyen driten ndryshe ne varesi te formes e struktures se tij. Kur inxhinieret optik dizenjojne nje objektiv, ata
perdorin elemente te ndryshem me struktura te ndryshme dhe I grupojne ne kombinime te ndryshme sipas efektit e
qellimit se si duan ata qe keto elementa ta thyejne driten. Kuptohet qe Zoom-et jane ata qe kane ne perberjen e tyre me
shume elemente per shkak te korrigjimeve te anormalitete te ndodhim gjate ndryshimit te gjatesia fokale.
Thellesia a fushes
Thellesia e fushes I referohet pjeses perpara dhe mbas pikes se fokusuar ne te cilen objektet shfaqen te menyre te qarte
ne fotografi. Tellesia e fushes kontrollohet nga diafragma, distance e fotografimit dhe gjatesia fokale. Perdorimi I
diafragmave te vogla (nr. f. I madh) rrit thellesine e fushes, ndersa perdorimi I diafragmave te medha ( nr. f. I vogel) e
limiton ate. E njejta gje ndodh dhe me distancen e fotografimit; keshtu nga nje distance me te madhe perftojme nje
thellesi fushe me te madhe, dhe nga nje distance me e vogel thellesia e fushes limitohet, ndersa persa I perket raportit te

thellesise se fushes me gjatesine fokale te nje objektivi ndodh e kunderta, keshtu me objektivat me gjatesi fokale me te
shkurter, perftojme nje thellesi fushe me te madhe. Por, ne realitet thellesia e fushes nuk eshte vecse nje iluzion. Vetem
subjekti i vene nen fokusuar eshte i fokusuar qarte. Kur subjekti leviz me prane ose me larg aparati fotografik, imazhi I
tij humbet qartesine e fokusit te meparshem e megjithate ne imazhin perfundimtar ai do te jete I qarte sepse jane
cfokusime shume te vogla per tu vene re nga syri. Mgjth per fokusim sa me te prere, perpiquni te beni nje fokusim sa
me preciz.
Foto te kryera me tipe te ndryshem objektivash
Objektivi kendgjere

Objektivi normal

Tele

Zoom

Makro

Fisheye

Circular fisheye
Reflexs lens

Njohur si reflex-telefoto, kjo tele lejon kalimin e drites drejtperdrejt. Ajo krijon unaza ne forme O te turbullta nga
reflektimi I drites se ujit ne sfond. Trupi I lentes eshte I shkurter dhe I lehte.
I njejti subjekt, fotografuar me objektiva me gjatesi fokale te ndryshme

Kjo foto eshte realizuar nga e njejta pike vezhgimi.

A-objektiv kendgjere 24mm
B-objektiv normal 50mm
C-Tele e shkurter 100mm
D-Tele e gjate
200mm