Logica

non P: P, quae vera est si P falsa est

2 Deductio et syllogismus
Deductio est ratiocinatio ex axiomatibus. Syllogismus
est forma simplicima deductionis. Partes syllogismi hae
sunt: propositio, adsumptio, conclusio. Propositio et
adsumptio sunt principia. Si verae sunt, et si forma syllogismi valida est, conclusio quoque vera est.

2.1 De generibus propositionum

Propositionum denitarum quauor genera sunt. Genus A est armatio universalis: omnes R sunt P. Genus
E est negatio unversalis: nullum R est P. Genus I est
armatio particularis: aliquae R sunt P. Genus O est
negatio particularis: aliquae R non sunt P. Exempla:
Omnes homines sunt mortales. -- propositio
generis A

Gregorius Reisch, Margarita Philosophica, Saeculum 16

Nullus homo est angelus. -- propositio generis

E

Logica est ars abstracta de relationibus inter propositiones. Logica classica vel Aristotelica complectitur de
discernendo verum a falso. Logica moderna divisa est
in logica mathematica et in logica philosophica.

Sunt homines qui milites sunt. -- propositio

generis I : inter homines, sunt milites et fortasse sunt alii qui non sunt milites

Nomen a verbo graeco derivatur, quod verbum sermo vel argumentum signicat; est ergo ars verborum vel ars ratiocinationis.
Dialectica (quae ars fuit pars trivii inter artes liberales
mediaevales), est logica in disputationibus adhibita.

Sunt homines qui non sunt milites. -- propositio generis O: inter homines, non omnes sunt
milites; fortasse etiam nulli sunt milites

Propositio quae de uno modo homine, vel de una re,

tractat est universalis: Cicero est mortalis est proposi1 Logica propositionum
tio generis A quia dicit Omnes homines qui sunt Cicero sunt mortales -- etiamsi copia hominum-qui-suntLogica propositionalis logicam simplicissimam de proCicero unum tantum elementum habet.
positionibus tractat, et de coniunctiones earum. Sit P
et Q propositiones; tunc possumus cernere utrum P et In propositionibus generis A, subiectum R dicitur distriQ, P vel Q, non P verae propositiones sint annon. butum, quod propositio de omnibus talibus rebus tractat. Praedicans P autem non distribuitur, quod propoMos est symbolis uti:
sitio de omnibus talibus rebus non tractat. In proposi P et Q: P Q, quae vera est si P vera est, et Q vera tionibus generis E, et subiectum R et praedicans P distributa sunt. In propositionibus generis I, nec subiecest
tum R nec praedicans P distributum est. In propositio P vel Q: P Q, quae vera est si P vera est, aut Q nibus generis O, praedicans P distributus est, subiectum
vera est, aut ambo
R non distributum est.
1

DEDUCTIO ET SYLLOGISMUS

1. Propositiones non ambo negativae sunto.

2. Si altera propositio sit negativa, conclusio
esto negativa; si conclusio sit negativa, una
propositio (vel maior vel minor) esto negativa. (Si ambo propositiones armativae sunt,
igitur, conclusio quoque armativa erit.)
3. Terminus medius distribuatur saltem in
una propositione.
4. Terminus quisque qui distribuatur in conclusione distributus esto in propositione.[1]

Quadratus ubi quattuor genera propositionum inter se opponunt.

* Genus A: quilibet homo est albus. * Genus E: nullus homo est
albus. * Genus I: quidam homo est albus. * Genus O: quidam
homo non est albus.

2.2

Denitio syllogismi

Syllogismus tres propositiones habet: propositio vel

maior propositio; adsumptio vel minor propositio; et
conclusio. Subiectum conclusionis est terminus minor
syllogismi; praedicans conclusionis est terminus maior.
Hoc est, conclusio dicit utrum Minor sit Maior annon.
Propositio maior terminum maiorem continet; propositio minor vel adsumptio terminum minorem continet.
Hic est syllogismus, exempli gratia:
1. Omnes homines sunt mortales.

Syllogismus noster supra validus est. (1) Propositiones

sunt armativae, non ambo negativae. (2) od propositiones non sunt negativae, conclusio est armativa. (3) Terminus medius H distribuitur in propositione
maiore. (4) Terminus minor C distribuitur in conclusione, et in adsumptione.
Hoc est exemplum syllogismi non validi:
1. Omnes homines sunt mortales.
2. Feles meus est mortalis.
Conclusio: Feles meus est homo.
are? Terminus medius (mortalem esse) numquam
distribuitur. Est praedicans propositionis maioris, generis Ased in propositione generis A praedicans
non distribuitur. Similiter, terminus medius est praedicans adsumptionis. Numquam ergo distribuitur: syllogismus regulam tertiam non consequitur.
Aliud exemplum:

2. Cicero est homo.

Conclusio: Cicero ergo est mortalis.

1. Nullus feles est homo.

2. Sunt homines qui non sunt canes.

Conclusio est propositio generis A ubi R = Cicero et P
= mortalem esse. Terminus maior syllogismi est morConclusio: Nullus feles est canis.
talem esse. Propositio maior hunc terminum habet: est
propositio (1). Terminus minor est Cicero"; propositio minor vel adsumptio est propositio (2), ubi termi- amquam conclusio vera est, syllogismus non est vanum minorem invenimus. Tertius terminus est termi- lidus --- regulam primam non consequitur, quod ambo
propositiones negativae sunt.
nus medius"; hoc in syllogismo est hominem esse.
Aliud:
Schema huius syllogismi est ergo:

2.3

1. omnes H sunt M -- propositio maior, generis A

1. Omnes homines sunt mortales.

2. omnes C sunt H -- adsumptio, generis A

2. Nullus feles est homo.

Conclusio: omnes C sunt M -- generis A

Conclusio: Nullus feles est mortalis.

Validitas

Syllogismus non est validus quia regulam quartam non

consequitur. Terminus maior, mortalem esse, in conomodo scimus utrum syllogismus validus sit? Regu- clusione distribuitur, quod conclusio est generis E, sed
lae hae sunt:
numquam in propositionibus distribuitur.

2.5

Versus Barbara celarent ...

3
Terminus medius nunc est mortalem esse, quod praedicans est et maioris et minoris. Habemus ergo syllogismum secundae gurae.
Aliud:
1. Nullus angelus est mortalis.
2. Omnes angeli sunt boni.
Conclusio: Sunt boni qui non sunt mortales.
Propositio maioris est generis E cuius subiectum est
terminus medius, angelum esse. Adsumptio, generis
A, terminum medium quoque subiectum habet. Conclusio est generis O et syllogismus est tertiae gurae.
Aliud:
1. Omnes homines sunt mortales.

Nullus angelus est mortalis.

2.4

Figurae syllogismorum

2. Nullus mortalis est angelus.

Conclusio: Nullus homo est angelus.

Hoc in syllogismo terminus medius est mortalem esSyllogismi conclusio semper et terminum minorem et
se quod praedicans est propositionis maioris, subiecterminum maiorem continet; terminus minor est sutum propositionis minoris. Est ergo syllogismus quarbiectum conclusionis. Terminus medius in propositiotae formae.
nibus apparet; potest esse vel subiectum vel predicans
harum propositionum. auor gurae exstant:

2.5 Versus Barbara celarent ...

Prima gura: terminus medius est subiectum propositionis, praedicans adsumptionis.

Versus est qui omnes syllogismos valides describit. Plures versiones exstant, inter quos hic:
Altera gura: terminus medius est predicans propositionis et adsumptionis.
Barbara, Celarent, Darii, Ferioque
Tertia gura: terminus medius est subiectum proprioris;
positionis et adsumptionis.
Cesare, Camestres, Festino, Baroco secundae;
arta gura: terminus medius est praedicans
Tertia Darapti, Disamis, Datisi, Fepropositionis, subiectum adsumptionis.
lapton,
Bocardo, Ferison habet. arta inExempli gratia,
super addit
Bramantip, Camenes, Dimaris, Fe1. Omnes homines sunt mortales.
sapo, Fresison.[2]
2. Cicero est homo.
Conclusio: Cicero ergo est mortalis.

Vocales verborum genera propositionum dant. Hoc est,

barbara signicat tres propositiones generis A, et ferio
Terminus medius est hominem esse"; est subiec- signicat propositionem maiorem generis E, minorem
tum propositionis (maioris) et praedicans adsumptionis generis I, conclusionem generis O. Cum regulis supra
(propositionis minoris). Hic est ergo syllogismus pri- dictis de positione termini medii possumus omnes syllogismos cernere, utrum validi sint annon.
mae gurae.
Aliud:

Exempli gratia,

1. Omnes homines sunt mortales.

1. Omnes homines sunt mortales.

2. Nullus angelus est mortalis.

2. Cicero est homo.

Conclusio: Nullus angelus est homo.

Conclusio: Cicero ergo est mortalis.

Hic syllogismus, ut iam videmus, validus est in gura

prima: est barbara.

BIBLIOGRAPHIA

6 Vide etiam
Demonstratio mathematica

Aliud:
1. Omnes homines sunt mortales.
2. Feles meus est mortalis.

Elenchus
Scientia (ratio)

Conclusio: Feles meus est homo.

7 Notae
Ut iam videmus, hic non validus est (quod terminus medius numquam distribuitur). Terminus medius est praedicans amborum propositionum: syllogismus est ergo
secundae gurae. Propositiones autem sunt generum
A, A, A, quod non ad secundam guram pertinet.
Gulielmus Sherwoodensis dicitur versum scripsisse;
versio eius est fere:
Barbara celarent darii ferio baralipton
Celantes dabitis fapesmo frisesomorum;
Cesare campestres festino baroco;
darapti
Felapton disamis datisi bocardo
ferison[3]

Logica mathematica

Logica
mathematica
est
pars
principalis
fundamentorum mathematicae (aliae partes principales fundamentorum mathematicae sunt theoria
copiarum, theoria exemplarum, theoria categoriarum,
theoria facultatis calculandi). Logicae mathematicae
motivatio est studium systematum deductivorum
axiomatum ope formalium linguarum.

Historia

[1] Runkle, p. 143

[2] E pagina illius artz Hill School
[3] Secundum paginam anglicam

8 Bibliographia
Barwise, Jon. 1977. Handbook of Mathematical Logic. Amstelodami: North Holland. ISBN
072042285X
Benne, Deborah J. 2004. Logic Made Easy: How to
Know When Language Deceives You. Novi Eboraci:
Norton. ISBN 0393057488
Curry, Haskell B. 1958. Combinatory Logic. Amstelodami: North Holland. ISBN 0720422086
Curry, Haskell B. 1963. Foundations of Mathematical Logic. Novi Eboraci: McGraw-Hill. OCLC
526475
De Boer, Karin, et Ruth Sonderegger, edd. 2012.
Conceptions of Critique in Modern and Contemporary Philosophy. Houndmills: Palgrave Macmillan.
ISBN 9780230245228
Doxiadis, Apostolos, et Barry Mazur. 2012. Circles
Disturbed: e Interplay of Mathematics and Narrative. Princeton: Princeton University Press. ISBN
9780691149042

Aristoteles systema logicae Organon in libris de Analytica (priore et posteriore), de Interpretatione, de Categoriis enuntiavit.

Manoscu, Paolo. 2010. e Adventure of Reason:

Interplay between Philosophy of Mathematics and
Mathematical Logic, 1900-1940. Oxonii: Oxford
University Press. ISBN 9780199546534

Mendelson, Ellio. 1964. Introduction to Mathematical Logic. Princeton: Van Nostrand. OCLC
259359

Libri

, Guillelmus de Ockham
Tractatus Logico-Philosophicus, Ludwig Wigenstein

Paerson, Douglas. 2012. Alfred Tarski: Philosophy

of Language and Logic. Houndmills: Palgrave Macmillan. ISBN 9780230221215
Runkle, Gerald. 1978. Good inking: An Introduction to Logic. Novi Eboraci: Holt Rinehart and
Winston. ISBN 0-03-023066-7

5
Styazhkin, N. I. 1969. History of Mathematical Logic from Leibniz to Peano, editio anglica. Cantabridgiae: MIT Press. ISBN 0262-19057-5
Tieszen, Richard L. 2011. Phenomenology, Logic,
and the Philosophy of Mathematics. Novi Eboraci:
Cambridge University Press. ISBN 0521837820
Turing, Alan M. 2001. Mathematical Logic. In serie Collected Works, R. O. Gandy et C. E. M. Yates,
edd. Amstelodami et Novi Eboraci: Elsevier Science. ISBN 0444504230.

Nexus Externi
ASL, Societas Americana pro logica symbolica
FoLLI, Societas Europaeana pro logica
Logica apud PhilPapers
Logic Museum
De Syllogismis apud artz Hill School of eology

10

10
10.1

TEXT AND IMAGE SOURCES, CONTRIBUTORS, AND LICENSES

Text and image sources, contributors, and licenses

Text

Logica Source: https://la.wikipedia.org/wiki/Logica?oldid=2919494 Contributors: Suisui, Andre Engels, Aphaia, Iustinus, Cato~lawiki,
Robbot, Palica, Porcarius, , Rolandus, Jasonc65, UV, ijs!bot, Escarbot, JAnDbot, TXiKiBoT, Rolandus, VolkovBot, Rafaelgarcia,
Synthebot, EDUCA33E, SieBot, Idioma-bot, AlleborgoBot, PipepBot, Dbuckner, BodhisavaBot, UVbot, MelancholieBot, LaaknorBot, Luckas-bot, Ptbotgourou, Xqbot, ArthurBot, D'ohBot, KamikazeBot, LilyKiy, Joerbot, TjBot, Shilling.jake, EmausBot, ZroBot,
Amahoney, JackieBot, WikitanvirBot, Movses-bot, CocuBot, MerlIwBot, Dexbot, MCaecilius, Columbensis, Addbot, AMahoney bot,
BenKovitz et Anonymous: 8

10.2

Images

Fasciculus:Gregor_Reisch,_Margarita_Philosophica,_Typus_Logice.jpg Source: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/

4/44/Gregor_Reisch%2C_Margarita_Philosophica%2C_Typus_Logice.jpg License: Public domain Contributors: ? Original artist: Gregor
Reisch
Fasciculus:Johannesmagistris-square.jpg Source: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ca/Johannesmagistris-square.
jpg License: Public domain Contributors: Opus proprium Original artist: Peter Damian
Fasciculus:Nuvola_apps_edu_mathematics-p.svg Source: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c2/Nuvola_apps_
edu_mathematics-p.svg License: GPL Contributors: Derivative of Image:Nuvola apps edu mathematics.png created by self Original
artist: David Vignoni (original icon); Flamurai (SVG convertion)
Fasciculus:Paris-Museum_Carnavalet710.JPG Source: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Paris-Museum_
Carnavalet710.JPG License: CC BY-SA 3.0 Contributors: Opus proprium Original artist: GFreihalter
Fasciculus:Wikisource-logo.svg Source: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg License: CC BYSA 3.0 Contributors: Rei-artur Original artist: Nicholas Moreau

10.3

Content license

Creative Commons Aribution-Share Alike 3.0