Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
GUIA BASICA
DE
DANZAS FOLKLORICAS
Taller de Danzas Folklricas Argentinas
Universidad Nacional de Salta
Salta
2013
Alumno:
-0-
-1-
-2-
-3-
Vuelta Entera
8 comp.
Giro
4 comp.
HISTORIA
La chacarera que tiene cierto parentesco con el gato, comparte con este y la zamba
las preferencias de los cultores de las danzas vernculas. Antao tubo una extraordinaria
difusin y se bail en todas las provincias. Sin embargo pocos documentos testimonian
esa difusin, actualmente casi es imposible saber si se bail antes de 1850.
Pertenece al folklore vivo, pues an se baila al natural en los ambientes populares
de algunas provincias. Al respecto dice la USTA que es imposible encontrarla en
Catamarca, Salta, Tucumn, Santiago del Estero, Jujuy, La Rioja, y parte de Crdoba.
ISABEL ARETZ, recogi Chacareras, bajo los nombres de CHACRA Y
MOLINO, en el oeste de Crdoba.
COREOGRAFIA GRAFICA
Vuelta Entera
8 comp.
Vuelta Entera
8 comp.
-5-
Zapateo y Zarandeo
8 comp.
Giro Final
4 comp.
A v an ce y R etro ceso R o m b o
4 co m p .
4 co m p .
G iro
4 co m p .
V u elta E n tera
8 co m p .
G iro
4 co m p .
M ed ia V u elta
4 co m p .
-6-
V u elta E n tera
8 co m p .
Z ap ateo y Z aran d eo
8 co m p .
Z ap ateo y Z aran d eo
4 co m p .
G iro F in al
4 co m p .
HISTORIA
El nombre de la danza surge inspirado del texto potico en el ocultamiento de los
bailarines. En algunas regiones se lo llama Gato Escondido. Antiguamente, en el
momento del escondimiento, uno de los bailarines se ocultaba detrs de los objetos o
personas, y el que buscaba al compaero zarandeando o zapateando. Arturo Berutti en
1862, public un artculo en una revista, bajo el nombre de Aires Nacionales y se
refiere a sta danza describindola como la vi bailar en San Juan, utilizando pauelo.
Se bail en todo el territorio Nacional desde 1850, o quizs u8n poco antes.
Actualmente se baila en el centro y noroeste, llegando hasta San Juan, Santa F, Salta,
Catamarca, Jujuy, Crdoba, etc.
COREOGRAFIA GRAFICA
P rim e ra E sq u in a
4 com p.
S e g u n d a E sq u in a
8 com p.
V u e lta E n te ra
8 com p.
Z a p a te o d e l V a ro n
8 com p.
M e d ia V u e lta
4 com p.
G iro F in a l
4 com p.
-7-
T e rc e ra E sq u in a
4 com p.
V u e lta E n te ra
8 com p.
C u a rta E sq u in a
4 com p.
Z a ra n d e o d e la D a m a
8 com p.
HISTORIA
Se bail desde mediados de 1850 hasta los primeros del siglo pasado. Segn la
USTA, pertenece al folklore vivo.
Alcanz gran difusin a fines de 1800 en las provincias del noroeste, centro y sur
del pas. En la actualidad se baila en Catamarca, Santiago del Estero y en los valles de
Taf Viejo de Tucumn.
COREOGRAFIA GRAFICA
Esta danza se baila en su totalidad con pauelo
T e rc e ra E s q u in a
4 com p.
P rim e ra E s q u in a
4 com p.
S e g u n d a E s q u in a
8 com p.
V u e lta E n te ra
8 com p.
Z a p a te o y Z a ra n d e o V u e lta E n te ra
8 com p.
8 com p.
M e d ia V u e lta
4 com p.
G iro F in a l
4 com p.
-8-
C u a rta E s q u in a
4 com p.
Z a p a te o y Z a ra n d e o
8 com p.
V u elta E n tera
8 com p .
G iro
4 co m p .
-9-
P rim e ra E s q u in a
4 com p.
G iro c o n A b ra z o
4 com p.
G iro c o n A b ra z o
4 com p.
Z a p a te o y Z a ra n d e o
8 com p.
M e d ia V u e lta
4 com p.
Z a p a te o y Z a ra n d e o
8 com p.
S e g u n d a E s q u in a
8 com p.
Z a p a te o y Z a ra n d e o
8 com p.
T e rc e ra E s q u in a
4 com p.
G iro c o n A b ra z o
4 com p.
C u a r ta E s q u in a
4 com p.
G iro c o n A b ra z o
4 com p.
Z a p a te o y Z a ra n d e o
8 com p.
G iro F in a l
4 com p.
- 10 -
- 11 -
V uelta E n tera
1 6 co m p.
A rresto S im p le
8 co m p.
M ed ia V u elta
8 co m p .
A rresto D o b le
8 co m p .
M ed ia V u elta
8 co m p.
A rresto S im ple
8 co m p .
- 12 -
A rresto S im p le
8 co m p.
E se F inal
8 com p .
HISTORIA
Es una creacin criolla de singular mrito, antao se bail en la regin central del
pas, especialmente en Santiago del Estero, de donde procede la versin que nos da
Andrs Chazarreta (1916).
COREOGRAFIA GRAFICA
Esta danza se baila con ritmo de zamba la primeras tres figuras, las dos
siguientes con ritmo de gato, y al final vuelve al ritmo de zamba.-
(Z): Zamba
Vuelta Entera
16 comp. (Z)
(G): Gato
Arresto Simple
8 comp. (Z)
- 13 -
Arresto Doble
8 comp.(Z)
Media Vuelta
4 comp. (G)
Arresto Simple
8 comp.(Z)
Ese Final
8 comp. (Z)
HISTORIA
Esta danza deriva de la Zamacueca peruana, es hermana de la Zamba, de la Zamba
Chilena, de la marinera peruana y de otras danzas. Se bail en el siglo pasado,
principalmente en las provincias cuyanas, andinas y norteas y en otras como Tucumn.
An hoy, sta danza conserva vigencia en nuestro pas.
COREOGRAFIA GRAFICA
Esta danza tiene la misma coreografa que la zamba, varia en que se realiza
con paso de cueca
V u elta E n te ra
16 com p.
A rre sto S im p le
8 co m p .
M e d ia V u e lta
8 com p.
A rre sto D o b le
8 com p.
M e d ia V u e lta
8 com p.
A rresto S im p le
8 com p.
- 14 -
A rresto S im p le
8 com p.
E se F in al
8 com p.
Giro
2 comp.
Avance
2 comp.
Media Vuelta
4 comp.
Giro
2 comp.
Giro
2 comp.
Zapateo y Zarandeo
8 comp.
Giro Final
2 comp.
- 15 -
P rim e ra E s q u in a
2 com p.
Z a p a te o y
Z ara n d e o
8 com p.
G iro
2 com p.
A vance y
R e tro c e s o
4 com p.
C o n tra G iro a l
c e n tro
2 com p.
4 s a lu d o s
8 com p.
S e g u n d a e s q u in a
2 com p.
C o n tra G iro a l
m e d io
2 com p.
4 s a lu d o s
8 com p.
Z a p a te o y
Z a ra n d e o
8 com p.
T e rc e r e s q u in a
2 com p.
C o n tra G iro a l
m e d io
2 com p.
G iro F in a l
2 com p.
- 16 -
G iro
2 com p.
C o n tra G iro
c o n S alu d o
4 com p.
T rav esa co n P a u e lo
av a n ce y re tro ce so
8 co m p .
M e d ia V u elta co n
C asta eta s
4 com p.
- 17 -
G iro
4 com p.
G iro F in al
4 com p.
Es una danza original de galanteo, de movimiento vivo, que es practicado por tres
bailarines, danza suelta sin enlazarse.
HISTORIA
Esta danza original del profesor santiagueoJos Gmez Basualdo, quien puso la
msica, letra y coreografa, no es una danza folklrica, ni tradicional, sino una creacin
sobre temas, ritmos, figuras y elementos coreogrficos nativos, es por lo tanto una danza
Original.
COREOGRAFIA GRAFICA
A vance
2 com p.
G iro
2 com p.
A vance
2 com p.
G iro
2 com p.
D a m a : G ir o ; C o n tra G iro
V a r n : G ir o ; A v a n c e
4 c o m p . c /u
A vance
2 com p.
G ir o a l P b lic o
F in a l
2 com p.
- 18 -
Z a p a te o y
Z a ra n d e o
8 com p.
Z a p a te o y
Z a ra n d e o
8 com p.
C u a tro E s q u in a s
16 com p.
P aseo
8 com p.
A b ra z o d e
C a b a lle ro
8 com p.
G ir o
4 com p.
C o n tra G iro
4 com p.
R e tro c e s o y A v a n c e
4 com p.
R e tro c e s o y A v a n c e E m p u je d e
D am a
4 com p.
8 com p.
M e d ia V u e l ta
4 com p.
Z a p a te o y
Z aran d eo
8 com p.
- 19 -
P aseo
8 com p.
G iro F in a l
4 com p.
Alas cruzadas;
Baten Palmas
Rueda Grande
Vibotita de
Hom bres
1
Jaleo; Posicin
de los Bailarines
Circulo
2 Puente
Rueda Doble
Circulo con
M olinetes
1 Canasta
(Coronacin)
Serpentina de uno y
cruce de la Fila
2 Canasta
(Zambudilla)
Viborita de
Dam as
Circulo con
Vueltecita
Calles
Caluyo
Figuritas
Desarm e de
las Calles
Caracol
Final
- 20 -
IZQUIERDA
Golpe
DERECHA
cepillado hacia atrs
Golpe
Punta abierta
Quebrado adelante
1
2
3
1
2
1
2
1
2
IZQUIERDA
Golpe
DERECHA
Cepillado hacia atrs
Golpe
Punta abierta
Quebrado adelante
Sostenido atrs
Golpe atrs quebrado
Golpe
Sostenido adelante
Golpe
Golpe
IZQUIERDA
Punta abierta
Quebrado abierto
golpe
DERECHA
Ultimo golpe de repique
Punta abierta
Quebrado abierto
OBSERVACIN. Aunque los movimientos son dos tienen que entrar en tiempo de cepillado.
- 21 -
1
2
3
DERACHA
Sostenido adelante
Cepillado cruzado
Sostenido adelante y cruzado
Salto y golpe
1
2
1
2
3
1
2
Golpe
Golpe
Sostenido punta adelante
Cepillado atrs
Sostenido atrs
Golpe
Golpe
Sostenido atrs
Golpe
Salto golpe
IZQUIERDA
Golpe
DERECHA
Sostenido punta adelante
Cepillado atrs
Sostenido adelante
Punta abierta
Sostenido con punta hacia abajo a la rodilla
Salto y golpe
Quebrado en el lugar
DERECHA
Salto y golpe
Salto y golpe
OBSERVACIN. En los dos ltimos golpes, el primero se realiza con la punta del pie hacia adentro y
el segundo hacia afuera.- 22 -
Zarandeo
Rombo
Zarandeo Copa
Zarandeo
Rombo Giro y
Contra Giro
Zarandeo Pata
de Gallo
Zarandeo en "S"
Zarandeo
Coronacin
- 23 -